SQLite format 3@ z2^z2- ~`D~~`i%!indexverses_indexversesCREATE UNIQUE INDEX verses_index on "verses" (book_number, chapter, verse)wItableversesversesCREATE TABLE "verses" ("book_number" NUMERIC, "chapter" NUMERIC, "verse" NUMERIC, "text" TEXT){UtablebooksbooksCREATE TABLE "books" ("book_color" TEXT, "book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT)=_tableinfoinfoCREATE TABLE info (name TEXT, value TEXT) OkO/chapter_string_psMezmur'right_to_leftfalse)strong_numbersfalse/russian_numberingfalse languagetr)chapter_stringBölüm #1descriptionKutsal Kitap, 2002 Bx}X?%~~~~~~h~Q~7~~}}}}}f}L}-}||||||}|f|N|3||{{{{{{k{D{'{zzzzzlzKz*z yyyyyylyPy3yxxxB#ff7c80VahVahiyA#00ff00YahYahuda@#00ff003Yuh3 Yuhanna?#00ff002Yuh2 Yuhanna>#00ff001Yuh1 Yuhanna=#00ff002Pet2 Petrus<#00ff001Pet1 Petrus;#00ff00YakYakup:!#ffff00İbrİbraniler9#ffff00FlmFilimon8#ffff00vTitTitus7!#ffff00l2Ti2 Timoteos6!#ffff00b1Ti1 Timoteos5'#ffff00X2Sel2 Selanikiler4'#ffff00N1Sel1 Selanikiler3##ffff00DKolKoloseliler2##ffff00:FilFilipililer1#ffff000EfesEfesliler0'#ffff00&GalGalatyalılar/'#ffff002Kor2 Korintliler.'#ffff001Kor1 Korintliler-!#ffff00RomRomalılar%,3#00ffffElçElçilerin İşleri+#ff6600YuhYuhanna*#ff6600LukLuka)#ff6600MarMarkos(#ff6600MatMatta'#ffff99MalMalaki&#ffff99ZekZekeriya%#ffff99HagHagay$#ffff99SefSefanya##ffff99HabHabakkuk"#ffff99NahNahum!#ffff99MikMika #ffff99YunYunus#ffff99|OvadOvadya#ffff99rAmosAmos#ffff99hYoelYoel#ffff99^HoşHoşea#ff9fb4TDanDaniel#ff9fb4JHezHezekiel#ff9fb46AğıtAğıtlar#ff9fb4,YerYeremya#ff9fb4"YeşYeşaya)#66ff99EzgEzgiler Ezgisi#66ff99VaizVaiz-C#66ff99SülSüleyman'ın Özdeyişleri#66ff99MezMezmurlar#66ff99EyüpEyüp#ffcc99EstEster#ffcc99NehNehemya#ffcc99EzrEzra!#ffcc992Tar2 Tarihler !#ffcc991Tar1 Tarihler #ffcc99x2Kr2 Krallar #ffcc99n1Kr1 Krallar #ffcc99d2Sam2 Samuel #ffcc99Z1Sam1 Samuel#ffcc99PRutRut#ffcc99FHakHakimler#ffcc99PiONTMqLK2JDIAHtGF2EGDUC~B7Ax@5?k>='UU~TTJSSBRRR6QQSPtPOPONNGMMxM?M LLmL9KKK`JJJJIIIAIHHVH,GGG FFEEEYEDDSCC BB^AA@@@@ ?d>>~==Y<<|< ;;f::":9y9<88777766`55y444D33322C21s1"00r0 //_..B--V,,9+++***#)(()''&&]%% $$###*""!!( AA8,i c 6G{;<1&f~( n R =  m  n ;:Bfk . Seni kutsayanlarý kutsayacak, Seni lanetleyeni lanetleyeceðim. Yeryüzündeki bütün halklar Senin aracýlýðýnla kutsanacak.'w-i 'Seni büyük bir ulus yapacaðým, Seni kutsayacak, sana ün kazandýracaðým, Bereket kaynaðý olacaksýn.h, M RAB Avram'a, 'Ülkeni, akrabalarýný, baba evini býrak, sana göstereceðim ülkeye git' dedi,F+ Terah iki yüz beþ yýl yaþadýktan sonra Harran'da öldü.f*G Terah, oðlu Avram'ý, Haran'ýn oðlu olan torunu Lut'u ve Avram'ýn karýsý olan gelini Saray'ý yanýna aldý. Kenan ülkesine gitmek üzere Kildaniler'in Ur Kenti'nden ayrýldýlar. Harran'a gidip oraya yerleþtiler.-)W Saray kýsýrdý, çocuðu olmuyordu.(# Avram'la Nahor evlendiler. Avram'ýn karýsýnýn adý Saray, Nahor'unkinin adý Milka'ydý. Milka Yiska'nýn babasý Haran'ýn kýzýydý.d'C Haran, babasý Terah henüz saðken, doðduðu ülkede, Kildaniler'in* Ur Kenti'nde öldü.r&_ Terah soyunun öyküsü: Terah Avram, Nahor ve Haran'ýn babasýydý. Haran'ýn Lut adlý bir oðlu oldu.X%+ Yetmiþ yaþýndan sonra Terah'ýn Avram, Nahor ve Haran adlý oðullarý oldu.e$E Terah'ýn doðumundan sonra Nahor 119 yýl daha yaþadý. Baþka oðullarý, kýzlarý oldu.2#a Nahor 29 yaþýndayken oðlu Terah doðdu.d"C Nahor'un doðumundan sonra Seruk 200 yýl daha yaþadý. Baþka oðullarý, kýzlarý oldu.2!a Seruk 30 yaþýndayken oðlu Nahor doðdu.b ? Seruk'un doðumundan sonra Reu 207 yýl daha yaþadý. Baþka oðullarý, kýzlarý oldu.0] Reu 32 yaþýndayken oðlu Seruk doðdu.cA Reu'nun doðumundan sonra Pelek 209 yýl daha yaþadý. Baþka oðullarý, kýzlarý oldu.0] Pelek 30 yaþýndayken oðlu Reu doðdu.cA Pelek'in doðumundan sonra Ever 430 yýl daha yaþadý. Baþka oðullarý, kýzlarý oldu.1_ Ever 34 yaþýndayken oðlu Pelek doðdu.dC Ever'in doðumundan sonra Þelah 403 yýl daha yaþadý. Baþka oðullarý, kýzlarý oldu.2a Þelah 30 yaþýndayken oðlu Ever doðdu.nW Þelah'ýn doðumundan sonra Arpakþat 403 yýl daha yaþadý. Baþka oðullarý, kýzlarý oldu*ft*.7k Arpakþat 35 yaþýndayken oðlu Þelah doðdu.gI Arpakþat'ýn doðumundan sonra Sam 500 yýl daha yaþadý. Baþka oðullarý, kýzlarý oldu.iM Sam'ýn soyunun öyküsü: Tufandan iki yýl sonra Sam 100 yaþýndayken oðlu Arpakþat doðdu.,S Bu nedenle kente Babil*fþ* adý verildi. Çünkü RAB bütün insanlarýn dilini orada karýþtýrmýþ ve onlarý yeryüzünün dört bucaðýna daðýtmýþtý.R Böylece RAB onlarý yeryüzüne daðýtarak kentin yapýmýný durdurdu.Z/ 'Gelin, aþaðý inip dillerini karýþtýralým ki, birbirlerini anlamasýnlar.'#A 'Tek bir halk olup ayný dili konuþarak bunu yapmaya baþladýklarýna göre, düþündüklerini gerçekleþtirecek, hiçbir engel tanýmayacaklar' dedi,P RAB insanlarýn yaptýðý kentle kuleyi görmek için aþaðýya indi.  Sonra, 'Kendimize bir kent kuralým' dediler, 'Göklere eriþecek bir kule dikip ün salalým. Böylece yeryüzüne daðýlmayýz.'{q Birbirlerine, 'Gelin, tuðla yapýp iyice piþirelim' dediler. Taþ yerine tuðla, harç yerine zift kullandýlar.S ! Doðuya göçerlerken Þinar bölgesinde bir ova bulup oraya yerleþtiler.g  K Baþlangýçta dünyadaki bütün insanlar ayný dili konuþur, ayný sözleri kullanýrlardý.{ q Tufandan sonra kayda geçen, ulus ulus, boy boy yeryüzüne yayýlan bütün bu insanlar Nuh'un soyundan gelmedir.e E Ülkelerinde ve uluslarýnda çeþitli boylara ve dillere bölünen Samoðullarý bunlardý.J  Doðuda, Meþa'dan Sefar'a uzanan daðlýk bölgede yaþarlardý.   Z/ Yoktan Almodat'ýn, Þelef'in, Hasarmavet'in, Yerah'ýn, Hadoram'ýn, Uzal'ýn, Dikla'nýn, Oval'ýn, Avimael'in, Þeva'nýn, Ofir'in, Havila'nýn, Yovav'ýn atasýydý. Bunlarýn hepsi Yoktan'ýn soyundandý. ; Ever'in iki oðlu oldu. Birinin adý Pelek'ti*fs*; çünkü yeryüzündeki insanlar onun yaþadýðý dönemde bölündü. Kardeþinin adý Yoktan'dý.D Arpakþat Þelah'ýn babasýydý*fr*. Þelah'tan Ever oldu.3c Aram'ýn oðullarý: Ûs, Hul, Geter, Maþ.=w Sam'ýn oðullarý: Elam, Asur, Arpakþat, Lud, Aram.a= Yafet'in aðabeyi olan Sam'ýn da çocuklarý oldu. Sam bütün Ever soyunun atasýydý.eE Ülkelerinde ve uluslarýnda çeþitli boylara ve dillere bölünen Hamoðullarý bunlardý.t~c Kenan sýnýrý Sayda'dan Gerar, Gazze, Sodom, Gomora, Adma ve Sevoyim'e doðru Laþa'ya kadar uzanýyordu.} | { z} Kenan ilk oðlu olan Sidon'un*fp* babasý ve Hititler'in*, Yevuslular'ýn, Amorlular'ýn, Girgaþlýlar'ýn, Hivliler'in, Arklýlar'ýn, Sinliler'in, Arvatlýlar'ýn, Semarlýlar'ýn, Hamalýlar'ýn atasýydý. Kenan boylarý daha sonra daðýldý.y .xW Misrayim Ludlular'ýn, Anamlýlar'ýn, Lehavlýlar'ýn, Naftuhlular'ýn, Patruslular'ýn, Filistliler'in atalarý olan Kasluhlular'ýn ve Kaftorlular'ýn atasýydý.w v Sonra Asur'a giderek Ninova, Rehovot-Ýr, Kalah kentlerini ve Ninova'yla önemli bir kent olan Kalah arasýnda Resen'i kurdu.\u3 Ýlkin Þinar topraklarýnda, Babil, Erek, Akat, Kalne kentlerinde krallýk yaptý.qt] RAB'bin önünde yiðit bir avcýydý. 'RAB'bin önünde Nemrut gibi yiðit avcý' sözü buradan gelir.Ws) Kûþ'un Nemrut adýnda bir oðlu oldu. Yiðitliðiyle yeryüzüne ün saldý.grI Kûþ'un oðullarý: Seva, Havila, Savta, Raama, Savteka. Raama'nýn oðullarý: Þeva, Dedan.9qo Ham'ýn oðullarý: Kûþ, Misrayim, Pût, Kenan. p Kýyýlarda yaþayan insanlarýn atalarý bunlardýr. Ülkelerinde çeþitli dillere, uluslarýnda çeþitli boylara bölündüler.Ao Yâvan'ýn oðullarý: Eliþa, Tarþiþ, Kittim, Rodanim.6ni Gomer'in oðullarý: Aþkenaz, Rifat, Togarma.Pm Yafet'in oðullarý: Gomer, Magog, Meday, Yâvan, Tuval, Meþek, Tiras.?l } Nuh'un oðullarý Sam, Ham ve Yafet'in öyküsü þudur:>ky Toplam dokuz yüz elli yýl yaþadýktan sonra öldü.=jw Nuh tufandan sonra üç yüz elli yýl daha yaþadý.hiK Tanrý Yafet'e*fö* bolluk versin, Sam'ýn çadýrlarýnda yaþasýn, Kenan Yafet'e kul olsun.'Ih Övgüler olsun Sam'ýn Tanrýsý RAB'be, Kenan Sam'a kul olsun.Rg þöyle dedi: 'Kenan'a lanet olsun, Köleler kölesi olsun kardeþlerine.Ef Nuh ayýlýnca küçük oðlunun ne yaptýðýný anlayarak,=eu Sam'la Yafet bir giysi alýp omuzlarýna attýlar, geri geri yürüyerek çýplak babalarýný örttüler. Babalarýný çýplak görmemek için yüzlerini öbür yana çevirdiler.xdk Kenan'ýn babasý olan Ham babasýnýn çýplak olduðunu görünce dýþarý çýkýp iki kardeþine anlattý.Sc! Þarap içip sarhoþ oldu, çadýrýnýn içinde çýrýlçýplak uzandý.,bU Nuh çiftçiydi, ilk baðý o dikti.\a3 Nuh'un üç oðlu bunlardý. Yeryüzüne yayýlan bütün insanlar onlardan üredi.\`3 Gemiden çýkan Nuh'un oðullarý Sam, Ham ve Yafet idi. Ham Kenan'ýn babasýydý._{ Tanrý Nuh'a, 'Kendimle yeryüzündeki bütün canlýlar arasýnda sürdüreceðim antlaþmanýn belirtisi budur' dedi.!^= Ne zaman bulutlarda yay görünse, ona bakýp yeryüzünde yaþayan bütün canlýlarla yaptýðým sonsuza dek geçerli antlaþmayý anýmsayacaðým.'] sizinle ve bütün canlý varlýklarla yaptýðým antlaþmayý anýmsayacaðým: Canlýlarý yok edecek bir tufan bir daha olmayacak.`\; Yeryüzüne ne zaman bulut göndersem, yayým bulutlarýn arasýnda ne zaman görünse,j[O Yayýmý bulutlara yerleþtireceðim ve bu, yeryüzüyle aramdaki antlaþmanýn belirtisi olacak.Z1 Tanrý þöyle sürdürdü konuþmasýný: 'Sizinle ve bütün canlýlarla kuþaklar boyu sonsuza dek sürecek antlaþmamýn belirtisi þu olacak:Y Sizinle antlaþmamý sürdüreceðim: Bir daha tufanla bütün canlýlar yok olmayacak. Yeryüzünü yok eden tufan bir daha olmayacak.'X FW 'Sizinle ve gelecek kuþaklarýnýzla, sizinle birlikteki bütün canlýlarla -kuþlar, evcil ve yabanýl hayvanlar, gemiden çýkan bütün hayvanlarla- antlaþmamý sürdürmek istiyorum.2Va Tanrý Nuh'a ve oðullarýna þöyle dedi:@U} Verimli olun, çoðalýn. Yeryüzünde üreyin, artýn.'T 'Kim insan kaný dökerse, Kendi kaný da insan tarafýndan dökülecektir. Çünkü Tanrý insaný kendi suretinde yarattý.CS Sizin de kanýnýz dökülürse, hakkýnýzý kesinlikle arayacaðým. Her hayvandan hesabýný soracaðým. Her insandan, kardeþinin canýna kýyan herkesten hakkýnýzý arayacaðým.GR 'Yalnýz kanlý et yemeyeceksiniz, çünkü kan caný içerir.]Q5 Bütün canlýlar size yiyecek olacak. Yeþil bitkiler gibi, hepsini size veriyorum.2P_ 'Yerdeki hayvanlarýn, gökteki kuþlarýn tümü sizden korkup ürkecek. Yeryüzündeki bütün canlýlar, denizdeki bütün balýklar sizin yönetiminize verilmiþtir.iO O Tanrý, Nuh'u ve oðullarýný kutsayarak, 'Verimli olun, çoðalýp yeryüzünü doldurun' dedi,oNY 'Dünya durdukça Ekin ekmek, biçmek, Sýcak, soðuk, Yaz, kýþ, Gece, gündüz hep var olacaktýr.'M Güzel kokudan hoþnut olan RAB içinden þöyle dedi: 'Ýnsanlar yüzünden yeryüzünü bir daha lanetlemeyeceðim. Çünkü insan yüreðindeki eðilimler çocukluðundan beri kötüdür. Þimdi yaptýðým gibi bütün canlýlarý bir daha yok etmeyeceðim.sLa Nuh RAB'be bir sunak yaptý. Orada bütün temiz sayýlan hayvanlarla kuþlardan yakmalýk sunular* sundu.nKW Bütün hayvanlar, sürüngenler, kuþlar, yeryüzünde yaþayan her tür canlý da gemiyi terk etti.LJ Nuh karýsý, oðullarý ve gelinleriyle birlikte gemiden çýktý. I; 'Kendinle birlikte bütün canlýlarý, kuþlarý, hayvanlarý, sürüngenleri* de çýkar. Üresinler, verimli olsunlar, yeryüzünde çoðalsýnlar.'H YG- Tanrý Nuh'a, 'Karýn, oðullarýn ve gelinlerinle birlikte gemiden çýk' dedi,HF Ýkinci ayýn yirmi yedinci günü toprak tümüyle kurumuþtu.2E_  Nuh altý yüz bir yaþýndayken, birinci ayýn birinde yeryüzündeki sular kurudu. Nuh geminin üstündeki kapaðý kaldýrýnca topraðýn kurumuþ olduðunu gördü.dDC  Yedi gün daha bekledikten sonra güvercini yine gönderdi. Bu kez güvercin geri dönmedi.C5  Güvercin gagasýnda yeni kopmuþ bir zeytin yapraðýyla akþamleyin geri döndü. O zaman Nuh sularýn yeryüzünden çekilmiþ olduðunu anladý.HB  Yedi gün daha bekledi, sonra güvercini yine dýþarý saldý.'AI  Güvercin konacak bir yer bulamadý, çünkü her yer suyla kaplýydý. Gemiye, Nuh'un yanýna döndü. Nuh uzanýp güvercini tuttu ve gemiye, yanýna aldý.o@Y Bunun üzerine Nuh sularýn yeryüzünden çekilip çekilmediðini anlamak için güvercini gönderdi.[?1 Kuzgunu dýþarý gönderdi. Kuzgun sular kuruyuncaya kadar dönmedi, uçup durdu.J> Kýrk gün sonra Nuh yapmýþ olduðu geminin penceresini açtý.e=E Sular onuncu aya kadar sürekli azaldý. Onuncu ayýn birinde daðlarýn doruðu göründü.I< Gemi yedinci ayýn* on yedinci günü Ararat daðlarýna oturdu.a;= Sular yeryüzünden çekilmeye baþladý. Yüz elli gün geçtikten sonra sular azaldý.N: Enginlerin kaynaklarý, göklerin kapaklarý kapandý. Yaðmur dindi.9  Sonra Tanrý Nuh'u ve gemideki evcil ve yabanýl hayvanlarý anýmsadý. Yeryüzünde bir rüzgar estirdi, sular alçalmaya baþladý.;8s Sular yüz elli gün boyunca yeryüzünü kapladý.07[ RAB insanlardan evcil hayvanlara, sürüngenlerden kuþlara dek bütün canlýlarý yok etti, yeryüzündeki her þey silinip gitti. Yalnýz Nuh'la gemidekiler kaldý.6 57 Yeryüzünde yaþayan bütün canlýlar yok oldu; kuþlar, evcil ve yabanýl hayvanlar, sürüngenler, insanlar, soluk alan bütün canlýlar öldü.=4w Yükselen sular daðlarý on beþ arþýn*fo* aþtý.]35 Sular öyle yükseldi ki, yeryüzündeki bütün yüksek daðlar su altýnda kaldý.]25 Sular yükseldi, çoðaldýkça çoðaldý; gemi suyun üzerinde yüzmeye baþladý.T1# Tufan kýrk gün sürdü. Çoðalan sular gemiyi yerden yukarý kaldýrdý.{0q Gemiye giren hayvanlar Tanrý'nýn Nuh'a buyurduðu gibi erkek ve diþiydi. RAB Nuh'un ardýndan kapýyý kapadý.V/' Soluk alan her tür canlý çifter çifter Nuh'un yanýna gelip gemiye bindi. . Onlarla birlikte her tür hayvan -evcil hayvanlarýn, sürüngenlerin, kuþlarýn, uçan yaratýklarýn her türü- gemiye bindi.d-C  Nuh, oðullarý Sam, Ham, Yafet, Nuh'un karýsýyla üç gelini tam o gün gemiye bindiler.:,q  Yeryüzüne kýrk gün kýrk gece yaðmur yaðdý. +;  Nuh altý yüz yaþýndayken, o yýlýn ikinci ayýnýn* on yedinci günü enginlerin bütün kaynaklarý fýþkýrdý, göklerin kapaklarý açýldý.$*E  Yedi gün sonra tufan koptu.)  /(Y Tanrý'nýn Nuh'a buyurduðu gibi temiz ve kirli sayýlan her tür hayvan, kuþ ve sürüngenden* erkek ve diþi olmak üzere birer çift Nuh'a gelip gemiye bindiler.d'C Nuh, oðullarý, karýsý, gelinleri tufandan kurtulmak için hep birlikte gemiye bindiler.E& Yeryüzünde tufan koptuðunda Nuh altý yüz yaþýndaydý.:%q Nuh RAB'bin bütün buyruklarýný yerine getirdi.$/ Çünkü yedi gün sonra yeryüzüne kýrk gün kýrk gece yaðmur yaðdýracaðým. Yarattýðým her canlýyý yeryüzünden silip atacaðým.'# G" Yeryüzünde soylarý tükenmesin diye, yanýna temiz sayýlan hayvanlardan erkek ve diþi olmak üzere yediþer çift, kirli sayýlan hayvanlardan birer çift, kuþlardan yediþer çift al.v! i RAB Nuh'a, 'Bütün ailenle birlikte gemiye bin' dedi, 'Çünkü bu kuþak içinde yalnýz seni doðru buldum.> y Nuh Tanrý'nýn bütün buyruklarýný yerine getirdi.b? Yanýna hem kendin, hem onlar için yenebilecek ne varsa al, ilerde yemek üzere depola.'mU Çeþit çeþit kuþlar, hayvanlar, sürüngenler sað kalmak için çifter çifter sana gelecekler.q] Sað kalabilmeleri için her canlý türünden bir erkek, bir diþi olmak üzere birer çifti gemiye al.fG Ama seninle bir antlaþma yapacaðým. Oðullarýn, karýn, gelinlerinle birlikte gemiye bin. Yeryüzüne tufan göndereceðim. Göklerin altýnda soluk alan bütün canlýlarý yok edeceðim. Yeryüzündeki her canlý ölecek. Pencere de yap, boyu yukarýya doðru bir arþýný*fn* bulsun. Kapýyý geminin yan tarafýna koy. Alt, orta ve üst güverteler yap.ym Gemiyi þöyle yapacaksýn: Uzunluðu üç yüz*fk*, geniþliði elli*fl*, yüksekliði otuz arþýn*fm* olacak.gI Kendine gofer*fj* aðacýndan bir gemi yap. Ýçini dýþýný ziftle, içeriye kamaralar yap."?  Tanrý Nuh'a, 'Ýnsanlýða son vereceðim' dedi, 'Çünkü onlar yüzünden yeryüzü zorbalýkla doldu. Onlarla birlikte yeryüzünü de yok edeceðim.wi  Tanrý yeryüzüne baktý ve her þeyin ne denli bozulduðunu gördü. Çünkü insanlar yoldan çýkmýþtý.J  Tanrý'nýn gözünde yeryüzü bozulmuþ, zorbalýkla dolmuþtu.+S  Üç oðlu vardý: Sam, Ham, Yafet.  Nuh'un öyküsü þöyledir: Nuh doðru bir insandý. Çaðdaþlarý arasýnda kusursuz biriydi. Tanrý yolunda yürüdü./[ Ama Nuh RAB'bin gözünde lütuf buldu."? 'Yarattýðým insanlarý, hayvanlarý, sürüngenleri*, kuþlarý yeryüzünden silip atacaðým' dedi, 'Çünkü onlarý yarattýðýma piþman oldum.'A Ýnsaný yarattýðýna piþman oldu. Yüreði sýzladý.dC RAB baktý, yeryüzünde insanýn yaptýðý kötülük çok, aklý fikri hep kötülükte.D Ýlahi varlýklarýn*fý* insan kýzlarýyla evlenip çocuk sahibi olduklarý günlerde ve daha sonra yeryüzünde Nefiller*fi* vardý. Bunlar eski çað kahramanlarý, ünlü kiþilerdi. y RAB, 'Ruhum insanda sonsuza dek kalmayacak, çünkü o ölümlüdür' dedi, 'Ýnsanýn ömrü yüz yirmi yýl olacak.'h K Ýlahi varlýklar*fý* insan kýzlarýnýn güzelliðini görünce beðendikleriyle evlendiler.D   Yeryüzünde insanlar çoðalmaya baþladý, kýzlar doðdu.Q   Nuh 500 yýl yaþadýktan sonra Sam, Ham, Yafet adlý oðullarý doðdu.8 m Lemek toplam 777 yýl yaþadýktan sonra öldü.b? Nuh'un doðumundan sonra Lemek 595 yýl daha yaþadý. Baþka oðullarý, kýzlarý oldu.1] 'RAB'bin lanetlediði bu toprak yüzünden çektiðimiz eziyeti, harcadýðýmýz emeði bu çocuk hafifletip bizi rahatlatacak' diyerek çocuða Nuh*fh* adýný verdi./[ Lemek 182 yaþýndayken bir oðlu oldu.=w Metuþelah toplam 969 yýl yaþadýktan sonra öldü.iM Lemek'in doðumundan sonra Metuþelah 782 yýl daha yaþadý. Baþka oðullarý, kýzlarý oldu.8m Metuþelah 187 yaþýndayken oðlu Lemek doðdu.b? Tanrý yolunda yürüdü, sonra ortadan kayboldu; çünkü Tanrý onu yanýna almýþtý.'K Hanok toplam 365 yýl yaþadý.ue Metuþelah'ýn doðumundan sonra Hanok 300 yýl Tanrý yolunda yürüdü. Baþka oðullarý, kýzlarý oldu.7k Hanok 65 yaþýndayken oðlu Metuþelah doðdu.8~m Yeret toplam 962 yýl yaþadýktan sonra öldü.d}C Hanok'un doðumundan sonra Yeret 800 yýl daha yaþadý. Baþka oðullarý, kýzlarý oldu.3|c Yeret 162 yaþýndayken oðlu Hanok doðdu.<{u Mahalalel toplam 895 yýl yaþadýktan sonra öldü.hzK Yeret'in doðumundan sonra Mahalalel 830 yýl daha yaþadý. Baþka oðullarý, kýzlarý oldu.6yi Mahalalel 65 yaþýndayken oðlu Yeret doðdu.8xm Kenan toplam 910 yýl yaþadýktan sonra öldü.hwK  Mahalalel'in doðumundan sonra Kenan 840 yýl daha yaþadý. Baþka oðullarý, kýzlarý oldu.6vi  Kenan 70 yaþýndayken oðlu Mahalalel doðdu.8um  Enoþ toplam 905 yýl yaþadýktan sonra öldü.etE  Kenan'ýn doðumundan sonra Enoþ 815 yýl daha yaþadý. Baþka oðullarý, kýzlarý oldu.2sa  Enoþ 90 yaþýndayken oðlu Kenan doðdu.7rk Þit toplam 912 yýl yaþadýktan sonra öldü.cqA Enoþ'un doðumundan sonra Þit 807 yýl daha yaþadý. Baþka oðullarý, kýzlarý oldu.2pa Þit 105 yaþýndayken oðlu Enoþ doðdu.7ok Adem toplam 930 yýl yaþadýktan sonra öldü.bn? Þit'in doðumundan sonra Adem 800 yýl daha yaþadý. Baþka oðullarý, kýzlarý oldu.imM Adem 130 yaþýndayken kendi suretinde, kendisine benzer bir oðlu oldu. Ona Þit adýný verdi.rl_ Onlarý erkek ve diþi olarak yarattý ve kutsadý. Yaratýldýklarý gün onlara 'Ýnsan' adýný verdi.Zk 1 Adem soyunun öyküsü: Tanrý insaný yarattýðýnda onu kendine benzer kýldý.7jk Þit'in de bir oðlu oldu, adýný Enoþ koydu.Ei Adem karýsýyla yine yattý. Havva bir erkek çocuk doðurdu. 'Tanrý Kayin'in öldürdüðü Habil'in yerine bana baþka bir oðul baðýþladý' diyerek çocuða Þit*fg* adýný verdi.Zh/ Kayin'in yedi kez öcü alýnacaksa, Lemek'in yetmiþ yedi kez öcü alýnmalý.'\g3 Lemek karýlarýna þöyle dedi: 'Ey Âda ve Silla, beni dinleyin, Ey Lemek'in karýlarý, sözlerime kulak verin. Beni yaraladýðý için Bir adam öldürdüm, Beni hýrpaladýðý için Bir genci öldürdüm.f Silla Tuval-Kayin'i doðurdu. Tuval-Kayin tunç* ve demirden çeþitli kesici aletler yapardý. Tuval-Kayin'in kýzkardeþi Naama'ydý.Ne Kardeþinin adý Yuval'dý. Yuval lir ve ney çalanlarýn atasýydý.Nd Âda Yaval'ý doðurdu. Yaval sürü sahibi göçebelerin atasýydý.Tc# Lemek iki kadýnla evlendi. Birinin adý Âda, öbürünün ise Silla'ydý.dbC Hanok'tan Ýrat oldu. Ýrat'tan Mehuyael, Mehuyael'den Metuþael, Metuþael'den Lemek oldu.a- Kayin karýsýyla yattý. Karýsý hamile kaldý ve Hanok'u doðurdu. Kayin o sýrada bir kent kurmaktaydý. Kente oðlu Hanok'un adýný verdi.j`O Kayin RAB'bin huzurundan ayrýldý. Aden bahçesinin doðusunda, Nod*ff* topraklarýna yerleþti._1 Bunun üzerine RAB, 'Seni kim öldürürse, ondan yedi kez öç alýnacak' dedi. Kimse bulup öldürmesin diye Kayin'in üzerine bir niþan koydu.^! 'Bugün beni bu topraklardan kovdun. Artýk huzurundan uzak kalacak, yeryüzünde aylak aylak dolaþacaðým. Kim bulsa öldürecek beni.'P]  Kayin, 'Cezam kaldýramayacaðým kadar aðýr' diye karþýlýk verdi,l\S  Ýþlediðin toprak bundan böyle sana ürün vermeyecek. Yeryüzünde aylak aylak dolaþacaksýn.'j[O  Artýk döktüðün kardeþ kanýný içmek için aðzýný açan topraðýn laneti altýndasýn.OZ  RAB, 'Ne yaptýn?' dedi, 'Kardeþinin kaný topraktan bana sesleniyor.:Yq  RAB Kayin'e, 'Kardeþin Habil nerede?' diye sordu.~Xw Kayin kardeþi Habil'e, 'Haydi, tarlaya gidelim*fe*' dedi. Tarlada birlikteyken kardeþine saldýrýp onu öldürdü.W5 Doðru olaný yapsan, seni kabul etmez miyim? Ancak doðru olaný yapmazsan, günah kapýda pusuya yatmýþ, seni bekliyor. Ona egemen olmalýsýn.'MV RAB Kayin'e, 'Niçin öfkelendin?' diye sordu, 'Niçin surat astýn?QU Kayin'le sunusunu ise reddetti. Kayin çok öfkelendi, suratýný astý. T Habil de sürüsünde ilk doðan hayvanlardan bazýlarýný, özellikle de yaðlarýný getirdi. RAB Habil'i ve sunusunu kabul etti.VS' Günler geçti. Bir gün Kayin topraðýn ürünlerinden RAB'be sunu getirdi.^R7 Daha sonra Kayin'in kardeþi Habil'i doðurdu. Habil çoban oldu, Kayin ise çiftçi. Q  Adem karýsý Havva ile yattý. Havva hamile kaldý ve Kayin'i doðurdu. 'RAB'bin yardýmýyla bir oðul dünyaya getirdim' dedi.P1 Onu kovdu. Yaþam aðacýnýn yolunu denetlemek için de Aden bahçesinin doðusuna Keruvlar* ve her yana dönen alevli bir kýlýç yerleþtirdi.rO_ Böylece RAB Tanrý, yaratýlmýþ olduðu topraðý iþlemek üzere Adem'i Aden bahçesinden çýkardý./NY Sonra, 'Adem iyiyle kötüyü bilmekle bizlerden biri gibi oldu' dedi, 'Artýk yaþam aðacýna uzanýp meyve almasýna, yiyip ölümsüz olmasýna izin verilmemeli.'UM% RAB Tanrý Adem'le karýsý için deriden giysiler yaptý, onlarý giydirdi.aL= Adem karýsýna Havva*fç* adýný verdi. Çünkü o bütün insanlarýn*fç* annesiydi.K- Topraða dönünceye dek Ekmeðini alýn teri dökerek kazanacaksýn. Çünkü topraksýn, topraktan yaratýldýn Ve yine topraða döneceksin.'CJ Toprak sana diken ve çalý verecek, Yaban otu yiyeceksin.TI# RAB Tanrý Adem'e, 'Karýnýn sözünü dinlediðin ve sana, Meyvesini yeme dediðim aðaçtan yediðin için Toprak senin yüzünden lanetlendi' dedi, 'Yaþam boyu emek vermeden yiyecek bulamayacaksýn.(HK RAB Tanrý kadýna, 'Çocuk doðururken sana Çok acý çektireceðim' dedi, 'Aðrý çekerek doðum yapacaksýn. Kocana istek duyacaksýn, Seni o yönetecek.'G1 Seninle kadýný, onun soyuyla senin soyunu Birbirinize düþman edeceðim. Onun soyu senin baþýný ezecek, Sen onun topuðuna saldýracaksýn.'YF- Bunun üzerine RAB Tanrý yýlana, 'Bu yaptýðýndan ötürü Bütün evcil ve yabanýl hayvanlarýn En lanetlisi sen olacaksýn' dedi, 'Karnýnýn üzerinde sürünecek, Yaþamýn boyunca toprak yiyeceksin.?E{  RAB Tanrý kadýna, 'Nedir bu yaptýðýn?' diye sordu.gDI  Adem, 'Yanýma koyduðun kadýn aðacýn meyvesini bana verdi, ben de yedim' diye yanýtladý.|Cs  RAB Tanrý, 'Çýplak olduðunu sana kim söyledi?' diye sordu, 'Sana meyvesini yeme dediðim aðaçtan mý yedin?'cBA  Adem, 'Bahçede sesini duyunca korktum. Çünkü çýplaktým, bu yüzden gizlendim' dedi.6Ai  RAB Tanrý Adem'e, 'Neredesin?' diye seslendi. @ Derken, günün serinliðinde bahçede yürüyen RAB Tanrý'nýn sesini duydular. O'ndan kaçýp aðaçlarýn arasýna gizlendiler.? Ýkisinin de gözleri açýldý. Çýplak olduklarýný anladýlar. Bu yüzden incir yapraklarý dikip kendilerine önlük yaptýlar.1>] Kadýn aðacýn güzel, meyvesinin yemek için uygun ve bilgelik kazanmak için çekici olduðunu gördü. Meyveyi koparýp yedi. Yanýndaki kocasýna verdi, o da yedi.=# 'Çünkü Tanrý biliyor ki, o aðacýn meyvesini yediðinizde gözleriniz açýlacak, iyiyle kötüyü bilerek Tanrý gibi olacaksýnýz.'.<Y Yýlan, 'Kesinlikle ölmezsiniz' dedi,v;g 'Ama Tanrý, dedi.'V:' Kadýn, 'Bahçedeki aðaçlarýn meyvelerinden yiyebiliriz' diye yanýtladý,C9  RAB Tanrý'nýn yarattýðý yabanýl hayvanlarýn en kurnazý yýlandý. Yýlan kadýna, 'Tanrý gerçekten, dedi mi?' diye sordu.P8 Adem de karýsý da çýplaktýlar, henüz utanç nedir bilmiyorlardý.f7G Bu nedenle adam annesini babasýný býrakýp karýsýna baðlanacak, ikisi tek beden olacak.69 Adem, 'Ýþte, bu benim kemiklerimden alýnmýþ kemik, Etimden alýnmýþ ettir' dedi, 'Ona denilecek, Çünkü o adamdan*fc* alýndý.'X5+ Adem'den aldýðý kaburga kemiðinden bir kadýn yaratarak onu Adem'e getirdi.4 RAB Tanrý Adem'e derin bir uyku verdi. Adem uyurken, RAB Tanrý onun kaburga kemiklerinden birini alýp yerini etle kapadý.3 Adem bütün evcil ve yabanýl hayvanlara, gökte uçan kuþlara ad koydu. Ama kendisi için uygun bir yardýmcý bulunmadý.Y2- RAB Tanrý yerdeki hayvanlarýn, gökteki kuþlarýn tümünü topraktan yaratmýþtý. Onlara ne ad vereceðini görmek için hepsini Adem'e getirdi. Adem her birine ne ad verdiyse, o canlý o adla anýldý.e1E Sonra, 'Adem'in yalnýz kalmasý iyi deðil' dedi, 'Ona uygun bir yardýmcý yaratacaðým.'k0Q 'Ama iyiyle kötüyü bilme aðacýndan yeme. Çünkü ondan yediðin gün kesinlikle ölürsün.'Q/ Ona, 'Bahçede istediðin aðacýn meyvesini yiyebilirsin' diye buyurdu,U.% RAB Tanrý Aden bahçesine bakmasý, onu iþlemesi için Adem'i oraya koydu.l-S Üçüncü ýrmaðýn adý Dicle'dir, Asur'un doðusundan akar. Dördüncü ýrmak ise Fýrat'týr.M,  Ýkinci ýrmaðýn adý Gihon'dur, Kûþ* sýnýrlarý boyunca akar.3+c  Orada iyi altýn, reçine ve oniks bulunur.c*A  Ýlk ýrmaðýn adý Piþon'dur. Altýn kaynaklarý olan Havila sýnýrlarý boyunca akar.X)+  Aden'den bir ýrmak doðuyor, bahçeyi sulayýp orada dört kola ayrýlýyordu.(/  Bahçede iyi meyve veren türlü türlü güzel aðaç yetiþtirdi. Bahçenin ortasýnda yaþam aðacýyla iyiyle kötüyü bilme aðacý vardý.W') RAB Tanrý doðuda, Aden'de bir bahçe dikti. Yarattýðý Adem'i oraya koydu.w&i RAB Tanrý Adem'i topraktan yarattý ve burnuna yaþam soluðunu üfledi. Böylece Adem yaþayan varlýk oldu.A% Yerden yükselen buhar*fb* bütün topraklarý suluyordu.'$I yeryüzünde yabanýl bir fidan, bir ot bile bitmemiþti. Çünkü RAB Tanrý henüz yeryüzüne yaðmur göndermemiþti. Topraðý iþleyecek insan da yoktu.^#7 Göðün ve yerin yaratýlýþ öyküsü: RAB Tanrý göðü ve yeri yarattýðýnda,"' Yedinci günü kutsadý. Onu kutsal bir gün olarak belirledi. Çünkü Tanrý o gün yaptýðý, yarattýðý bütün iþi bitirip dinlendi.m!U Yedinci güne gelindiðinde Tanrý yapmakta olduðu iþi bitirdi. Yaptýðý iþten o gün dinlendi.4  g Gök ve yer bütün öðeleriyle tamamlandý.  Tanrý yarattýklarýna baktý ve her þeyin çok iyi olduðunu gördü. Akþam oldu, sabah oldu ve altýncý gün oluþtu. 9 Yabanýl hayvanlara, gökteki kuþlara, sürüngenlere -soluk alýp veren bütün hayvanlara- yiyecek olarak yeþil otlarý veriyorum.' Ve öyle oldu.   Ýþte yeryüzünde tohum veren her otu, tohumu meyvesinde bulunan her meyve aðacýný size veriyorum. Bunlar size yiyecek olacak.I  Onlarý kutsayarak, 'Verimli olun, çoðalýn' dedi, 'Yeryüzünü doldurun ve denetiminize alýn; denizdeki balýklara, gökteki kuþlara, yeryüzünde yaþayan bütün canlýlara egemen olun.  Tanrý insaný kendi suretinde yarattý. Böylece insan Tanrý suretinde yaratýlmýþ oldu. Ýnsanlarý erkek ve diþi olarak yarattý.A  Tanrý, 'Ýnsaný kendi suretimizde, kendimize benzer yaratalým' dedi, 'Denizdeki balýklara, gökteki kuþlara, evcil hayvanlara, sürüngenlere, yeryüzünün tümüne egemen olsun.'o [ Tanrý çeþit çeþit yabanýl hayvan, evcil hayvan, sürüngen yarattý. Bunun iyi olduðunu gördü.   Tanrý, 'Yeryüzü çeþit çeþit canlý yaratýk, evcil ve yabanýl hayvan, sürüngen*fa* türetsin' diye buyurdu. Ve öyle oldu.8 o Akþam oldu, sabah oldu ve beþinci gün oluþtu.z q Tanrý, 'Verimli olun, çoðalýn, denizleri doldurun, yeryüzünde kuþlar çoðalsýn' diyerek onlarý kutsadý. ! Tanrý büyük deniz canavarlarýný, sularda kaynaþan canlýlarý ve uçan çeþitli varlýklarý yarattý. Bunun iyi olduðunu gördü.| u Tanrý, 'Sular canlý yaratýklarla dolup taþsýn, yeryüzünün üzerinde, gökte kuþlar uçuþsun' diye buyurdu.; u Akþam oldu, sabah oldu ve dördüncü gün oluþtu.  1 _ Yeryüzünü aydýnlatmak, gündüze ve geceye egemen olmak, ýþýðý karanlýktan ayýrmak için onlarý gökkubbeye yerleþtirdi. Tanrý bunun iyi olduðunu gördü.w k Tanrý büyüðü gündüze, küçüðü geceye egemen olacak iki büyük ýþýðý ve yýldýzlarý yarattý.  @ } Tanrý þöyle buyurdu: 'Gökkubbede gündüzü geceden ayýracak, yeryüzünü aydýnlatacak ýþýklar olsun. Belirtileri, mevsimleri, günleri, yýllarý göstersin.' Ve öyle oldu.:  s Akþam oldu, sabah oldu ve üçüncü gün oluþtu.  1 Yeryüzü bitkiler, türüne göre tohum veren otlar, tohumu meyvesinde bulunan meyve aðaçlarý yetiþtirdi. Tanrý bunun iyi olduðunu gördü.  - Tanrý, 'Yeryüzü bitkiler, tohum veren otlar, türüne göre tohumu meyvesinde bulunan meyve aðaçlarý üretsin' diye buyurdu ve öyle oldu.e  G Kuru alana 'Kara', toplanan sulara 'Deniz' adýný verdi. Tanrý bunun iyi olduðunu gördü.t  e Tanrý, 'Göðün altýndaki sular bir yere toplansýn, kuru toprak görünsün' diye buyurdu ve öyle oldu.U ' Kubbeye 'Gök' adýný verdi. Akþam oldu, sabah oldu ve ikinci gün oluþtu.n Y Ve öyle oldu. Tanrý gökkubbeyi yarattý. Kubbenin altýndaki sularý üstündeki sulardan ayýrdý.b A Tanrý, 'Sularýn ortasýnda bir kubbe olsun, sularý birbirinden ayýrsýn' diye buyurdu.k S Iþýða 'Gündüz', karanlýða 'Gece' adýný verdi. Akþam oldu, sabah oldu ve ilk gün oluþtu.N  Tanrý ýþýðýn iyi olduðunu gördü ve onu karanlýktan ayýrdý.; u Tanrý, 'Iþýk olsun' diye buyurdu ve ýþýk oldu.  Yer boþtu, yeryüzü þekilleri yoktu; engin karanlýklarla kaplýydý. Tanrý'nýn Ruhu sularýn üzerinde dalgalanýyordu.5 k Baþlangýçta Tanrý göðü ve yeri yarattý. h~~F}|||V{{y{zz4yy.xxMww>vvGuuutt syrr%qqSppyooo0nn#mm?l-l"kujljaii[hh1ggfeee7ddcccbybaaY```__^^c]]R\\t[[PZLYY,XXWNVVJUUUfTT6SSVRRRQQQ*PP`OONN>MM LuLKJJCIIGHHGG FFFOEEHDD[CCrBBpAAA@@.??">>j>!=<<;;;':99<88h8.77r7655^44`333q211v10G/..:-,,,+m+**^* ))Q((''H&&_%%-$$U##g""U!!` & sfk??ZrRP2pHw u  R D ^ $e{+q+ 4 Sonra Ýbrahim uþaklarýnýn yanýna döndü. Birlikte yola çýkýp Beer-Þeva'ya gittiler. Ýbrahim Beer-Þeva'da kaldý.j3O Soyunun aracýlýðýyla yeryüzündeki bütün uluslar kutsanacak. Çünkü sözümü dinledin.'&2G seni fazlasýyla kutsayacaðým; soyunu göklerin yýldýzlarý, kýyýlarýn kumu kadar çoðaltacaðým. Soyun düþmanlarýnýn kentlerini mülk edinecek.r1_ 'RAB diyor ki, kendi üzerime ant içiyorum. Bunu yaptýðýn için, biricik oðlunu esirgemediðin içinC0 RAB'bin meleði göklerden Ýbrahim'e ikinci kez seslendi:{/q Oraya 'Yahve yire*fj*' adýný verdi. 'RAB'bin daðýnda saðlanacaktýr' sözü bu yüzden bugün de söyleniyor.&.G  Ýbrahim çevresine bakýnca, boynuzlarý sýk çalýlara takýlmýþ bir koç gördü. Gidip koçu getirdi. Oðlunun yerine onu yakmalýk sunu olarak sundu.-  Melek, 'Çocuða dokunma' dedi, 'Ona hiçbir þey yapma. Þimdi Tanrý'dan korktuðunu anladým, biricik oðlunu benden esirgemedin.'M,  Ama RAB'bin meleði göklerden, 'Ýbrahim, Ýbrahim!' diye seslendi.7+k  Onu boðazlamak için uzanýp býçaðý aldý.,*S  Tanrý'nýn kendisine belirttiði yere varýnca Ýbrahim bir sunak yaptý, üzerine odun dizdi. Oðlu Ýshak'ý baðlayýp sunaktaki odunlarýn üzerine yatýrdý.) Ýbrahim, 'Oðlum, yakmalýk sunu için kuzuyu Tanrý kendisi saðlayacak' dedi. Ýkisi birlikte yürümeye devam ettiler.( %'E Yakmalýk sunu için yardýðý odunlarý oðlu Ýshak'a yükledi. Ateþi ve býçaðý kendisi aldý. Birlikte giderlerken Ýshak Ýbrahim'e, 'Baba!' dedi.&{ Uþaklarýna, 'Siz burada, eþeðin yanýnda kalýn' dedi, 'Tapýnmak için oðlumla birlikte oraya gidip döneceðiz.'7%k Üçüncü gün gideceði yeri uzaktan gördü.b$? Ýbrahim sabah erkenden kalktý, eþeðine palan vurdu. Yanýna uþaklarýndan ikisini ve oðlu Ýshak'ý aldý. Yakmalýk sunu için odun yardýktan sonra, Tanrý'nýn kendisine belirttiði yere doðru yola çýktý."#? Tanrý, 'Ýshak'ý, sevdiðin biricik oðlunu al, Moriya bölgesine git' dedi, 'Orada sana göstereceðim bir daðda oðlunu yakmalýk sunu* olarak sun.'e" G Daha sonra Tanrý Ýbrahim'i denedi. 'Ýbrahim!' diye seslendi. Ýbrahim, 'Buradayým!' dedi.;!s "Filist yöresinde konuk olarak uzun süre yaþadý.s a !Ýbrahim Beer-Þeva'da bir ýlgýn aðacý dikti; orada RAB'bi, ölümsüz Tanrý'yý adýyla çaðýrdý.  Beer-Þeva'da yapýlan bu antlaþmadan sonra Avimelek, ordusunun komutaný Fikol'la birlikte Filist yöresine geri döndü.]5 Bu yüzden oraya Beer-Þeva*fi* adý verildi. Çünkü ikisi orada ant içmiþlerdi. Ýbrahim, 'Bu yedi diþi kuzuyu benim elimden almalýsýn' diye yanýtladý, 'Kuyuyu benim açtýðýmýn kanýtý olsun.'Y- Avimelek, 'Bunun anlamý ne, niçin bu yedi diþi kuzuyu ayýrdýn?' diye sordu.8m Ýbrahim sürüsünden yedi diþi kuzu ayýrdý.hK Daha sonra Ýbrahim Avimelek'e davar ve sýðýr verdi. Böylece ikisi bir antlaþma yaptýlar.xk Avimelek, 'Bunu kimin yaptýðýný bilmiyorum' diye yanýtladý, 'Sen de bana söylemedin, ilk kez duyuyorum.'S! Ýbrahim Avimelek'e bir kuyuyu zorla ele geçiren adamlarýndan yakýndý.%G Ýbrahim, 'Ant içerim' dedi.>w 'Onun için, Tanrý'nýn önünde bana, oðluma ve soyuma haksýz davranmayacaðýna ant iç. Bana ve konuk olarak yaþadýðýn bu ülkeye, benim sana yaptýðým gibi iyi davran.'ue O sýrada Avimelek'le ordusunun komutaný Fikol Ýbrahim'e, 'Yaptýðýn her þeyde Tanrý seninle' dediler,L Paran Çölü'nde yaþarken annesi ona Mýsýrlý bir kadýn aldý.T# Çocuk büyürken Tanrý onunlaydý. Çocuk çölde yaþadý ve okçu oldu.sa Sonra Tanrý Hacer'in gözlerini açtý, Hacer bir kuyu gördü. Gidip tulumunu doldurdu, oðluna içirdi.M Kalk, oðlunu kaldýr, elini tut. Onu büyük bir ulus yapacaðým.'!= Tanrý çocuðun sesini duydu. Tanrý'nýn meleði göklerden Hacer'e, 'Nen var, Hacer?' diye seslendi, 'Korkma! Çünkü Tanrý çocuðun sesini duydu.! Yaklaþýk bir ok atýmý uzaklaþýp, 'Oðlumun ölümünü görmeyeyim' diyerek onun karþýsýna oturup hýçkýra hýçkýra aðladý.K Tulumdaki su tükenince, oðlunu bir çalýnýn altýna býraktý.N  Ýbrahim sabah erkenden kalktý, biraz yiyecek, bir tulum da su hazýrlayýp Hacer'in omuzuna attý, çocuðunu da verip onu gönderdi. Hacer Beer-Þeva Çölü'ne gitti, orada bir süre dolaþtý.S !  Cariyenin oðlundan da bir ulus yaratacaðým, çünkü o da senin soyun.'   Ancak Tanrý Ýbrahim'e, 'Oðlunla cariyen için üzülme' dedi, 'Sara ne derse, onu yap. Çünkü senin soyun Ýshak'la sürecektir.E   Bu Ýbrahim'i çok üzdü, çünkü Ýsmail de öz oðluydu.w i  Ýbrahim'e, 'Bu cariyeyle oðlunu kov' dedi, 'Bu cariyenin oðlu, oðlum Ýshak'ýn mirasýna ortak olmasýn.'iM  Ne var ki Sara, Mýsýrlý Hacer'in Ýbrahim'den olma oðlu Ýsmail'in alay ettiðini görünce,V' Çocuk büyüdü. Sütten kesildiði gün Ýbrahim büyük bir þölen verdi.[1 Kim Ýbrahim'e Sara çocuk emzirecek derdi? Bu yaþýnda ona bir oðul doðurdum.'a= Sara, 'Tanrý yüzümü güldürdü' dedi, 'Bunu duyan herkes benimle birlikte gülecek.8m Ýshak doðduðunda Ýbrahim yüz yaþýndaydý.^7 Tanrý'nýn kendisine buyurduðu gibi oðlu Ýshak'ý sekiz günlükken sünnet etti.K Ýbrahim Sara'nýn doðurduðu çocuða Ýshak*fý* adýný verdi. Sara hamile kaldý; Ýbrahim'in yaþlýlýk döneminde, tam Tanrý'nýn belirttiði zamanda ona bir erkek çocuk doðurdu.T % RAB verdiði söz uyarýnca Sara'ya iyilik etti ve sözünü yerine getirdi.~w Çünkü Ýbrahim'in karýsý Sara yüzünden RAB Avimelek'in evindeki kadýnlarýn hamile kalmasýný engellemiþti.w~i Ýbrahim Tanrý'ya dua etti ve Tanrý Avimelek'le karýsýna, cariyelerine þifa verdi. Çocuk sahibi oldular.4}c Sara'ya da, 'Kardeþine bin parça gümüþ veriyorum' dedi, 'Yanýndakilere karþý senin suçsuz olduðunu gösteren bir kanýttýr bu. Herkes suçsuz olduðunu bilsin.'R| Ýbrahim'e, 'Ýþte ülkem önünde, nereye istersen oraya yerleþ' dedi.~{w Avimelek Ýbrahim'e karýsý Sara'yý geri verdi. Bunun yanýsýra ona davar, sýðýr, köleler, cariyeler de verdi.*zO  Tanrý beni babamýn evinden gurbete gönderdiði zaman karýma, dedim.'fyG  Üstelik, Sara gerçekten kýzkardeþimdir. Babamýz bir, annemiz ayrýdýr. Onunla evlendim. x  Ýbrahim, 'Çünkü burada hiç Tanrý korkusu yok' diye yanýtladý, 'Karým yüzünden beni öldürebilirler diye düþündüm.@w}  Sonra, 'Amacýn neydi, niçin yaptýn bunu?' diye sordu.Gv  Avimelek Ýbrahim'i çaðýrtarak, 'Ne yaptýn bize?' dedi, 'Sana ne haksýzlýk ettim ki, beni ve krallýðýmý bu büyük günaha sürükledin? Bana bu yaptýðýn yapýlacak iþ deðil.'|us Avimelek sabah erkenden kalktý, bütün adamlarýný çaðýrarak olup biteni anlattý. Adamlar dehþete düþtü.9tm Þimdi kadýný kocasýna geri ver. Çünkü o bir peygamberdir. Senin için dua eder, ölmezsin. Ama kadýný geri vermezsen, sen de sana ait olan herkes de ölecek, bilesin.'Es Tanrý, düþünde ona, 'Bunu temiz vicdanla yaptýðýný biliyorum' diye yanýtladý, 'Ben de seni bu yüzden bana karþý günah iþlemekten alýkoydum, kadýna dokunmana izin vermedim.0r[ Ýbrahim'in kendisi bana, demedi mi? Kadýn da Ýbrahim için, dedi. Ben temiz vicdanla, suçsuz ellerimle yaptým bunu.'eqE Avimelek henüz Sara'ya dokunmamýþtý. 'Ya RAB' dedi, 'Suçsuz bir ulusu mu yok edeceksin? p Ama Tanrý gece düþünde Avimelek'e görünerek, 'Bu kadýný aldýðýn için öleceksin' dedi, 'Çünkü o evli bir kadýn.'o Karýsý Sara için, 'Bu kadýn kýzkardeþimdir' dedi. Bunun üzerine Gerar Kralý Avimelek adam gönderip Sara'yý getirtti.n  Ýbrahim Mamre'den Negev'e göçerek Kadeþ ve Sur kentlerinin arasýna yerleþti. Sonra geçici bir süre Gerar'da kaldý.rm_ &Küçük kýzýn da bir oðlu oldu, adýný Ben-Ammi*fh* koydu. O da bugünkü Ammonlular'ýn atasýdýr.vlg %Büyük kýz bir erkek çocuk doðurdu, ona Moav*fg* adýný verdi. Moav bugünkü Moavlýlar'ýn atasýdýr.Jk $Böylece Lut'un iki kýzý da öz babalarýndan hamile kaldýlar.j #O gece de babalarýna þarap içirdiler ve küçük kýz babasýyla yattý. Ama Lut yatýp kalktýðýnýn farkýnda deðildi.!i= "Ertesi gün büyük kýz küçüðüne, 'Dün gece babamla yattým' dedi, 'Bu gece de ona þarap içirelim. Soyumuzu yaþatmak için sen de onunla yat.' h !O gece babalarýna þarap içirdiler. Büyük kýz gidip babasýyla yattý. Ancak Lut yatýp kalktýðýnýn farkýnda deðildi.Tg#  Gel, babamýza þarap içirelim, soyumuzu yaþatmak için onunla yatalým.'f Büyük kýzý küçüðüne, 'Babamýz yaþlý' dedi, 'Dünya geleneklerine uygun biçimde burada bizimle yatabilecek bir erkek yok.e1 Lut Soar'da kalmaktan korkuyordu. Bu yüzden iki kýzýyla kentten ayrýlarak daða yerleþti, onlarla birlikte bir maðarada yaþamaya baþladý.d7 Tanrý ovadaki kentleri yok ederken Ýbrahim'i anýmsamýþ ve Lut'un yaþadýðý kentleri yok ederken Lut'u bu felaketin dýþýna çýkarmýþtý.fcG Sodom ve Gomora'ya ve bütün ovaya baktý. Yerden, tüten bir ocak gibi duman yükseliyordu.\b3 Ýbrahim sabah erkenden kalkýp önceki gün RAB'bin huzurunda durduðu yere gitti.Ta# Ancak Lut'un peþisýra gelen karýsý dönüp geriye bakýnca tuz kesildi.``; Bu kentleri, bütün ovayý, oradaki insanlarýn hepsini ve bütün bitkileri yok etti.P_ RAB Sodom ve Gomora'nýn üzerine gökten ateþli kükürt yaðdýrdý.4^e Lut Soar'a vardýðýnda güneþ doðmuþtu.x]k Çabuk ol, hemen kaç! Çünkü sen oraya varmadan bir þey yapamam.' Bu yüzden o kente Soar*ff* adý verildi.Z\/ Adamlardan biri, 'Peki, dileðini kabul ediyorum' dedi, 'O kenti yýkmayacaðým.![= Ýþte, þurada kaçabileceðim yakýn bir kent var, küçücük bir kent. Ýzin verin, oraya kaçýp canýmý kurtarayým. Zaten küçücük bir kent.' Z; 'Ben kulunuzdan hoþnut kaldýnýz, canýmý kurtarmakla bana büyük iyilik yaptýnýz. Ama daða kaçamam. Çünkü felaket bana yetiþir, ölürüm.5Yg Lut, 'Aman, efendim!' diye karþýlýk verdi,-XU Kent dýþýna çýkýnca, adamlardan biri Lut'a, 'Kaç, canýný kurtar, arkana bakma' dedi, 'Bu ovanýn hiçbir yerinde durma. Daða kaç, yoksa ölür gidersin.'W) Lut aðýr davrandý, ama RAB ona acýdý. Adamlar Lut'la karýsýnýn ve iki kýzýnýn elinden tutup onlarý kentin dýþýna çýkardýlar.*VO Tan aðarýrken melekler Lut'a, 'Karýnla iki kýzýný al, hemen buradan uzaklaþ' diye üstelediler, 'Yoksa kent cezasýný bulurken sen de canýndan olursun.'SU! Lut dýþarý çýktý ve kýzlarýyla evlenecek olan adamlara, 'Hemen buradan uzaklaþýn!' dedi, 'Çünkü RAB bu kenti yok etmek üzere.' Ne var ki damat adaylarý onun þaka yaptýðýný sandýlar.T  Çünkü burayý yok edeceðiz. RAB bu halk hakkýnda birçok kötü suçlama duydu, kenti yok etmek için bizi gönderdi.'5Se  Ýçerdeki iki adam Lut'a, 'Senin burada baþka kimin var?' diye sordular, 'Oðullarýný, kýzlarýný, damatlarýný, kentte sana ait kim varsa hepsini dýþarý çýkar.sRa  Kapýya dayanan adamlarý, büyük küçük hepsini kör ettiler. Öyle ki, adamlar kapýyý bulamaz oldu.eQE  Ama içerdeki adamlar uzanýp Lut'u evin içine, yanlarýna aldýlar ve kapýyý kapadýlar.NP  Adamlar, 'Çekil önümüzden!' diye karþýlýk verdiler, 'Adam buraya dýþardan geldi, þimdi yargýçlýk taslýyor! Sana daha beterini yaparýz.' Lut'u ite kaka kapýyý kýrmaya davrandýlar.=Ou 'Erkek yüzü görmemiþ iki kýzým var. Size onlarý getireyim, ne isterseniz yapýn. Yeter ki, bu adamlara dokunmayýn. Çünkü onlar konuðumdur, çatýmýn altýna geldiler.'>Ny 'Kardeþler, lütfen bu kötülüðü yapmayýn' dedi,=Mw Lut dýþarý çýktý, arkasýndan kapýyý kapadý.kLQ Lut'a seslenerek, 'Bu gece sana gelen adamlar nerede?' diye sordular, 'Getir onlarý da yatalým.'qK] Onlar yatmadan, kentin erkekleri -Sodom'un her mahallesinden genç yaþlý bütün erkekler- evi sardý.J Ama Lut çok diretti. Sonunda onunla birlikte evine gittiler. Lut onlara yemek hazýrladý, mayasýz ekmek piþirdi. Yediler.I/ 'Efendilerim' dedi, 'Kulunuzun evine buyurun. Ayaklarýnýzý yýkayýn, geceyi bizde geçirin. Sonra erkenden kalkýp yolunuza devam edersiniz.'H ; Ýki melek akþamleyin Sodom'a vardýlar. Lut kentin kapýsýnda oturuyordu. Onlarý görür görmez karþýlamak için ayaða kalktý. Yere kapanarak,dGC !RAB Ýbrahim'le konuþmasýný bitirince oradan ayrýldý, Ýbrahim de çadýrýna döndü.iFM  Ýbrahim, 'Ya Rab, öfkelenme ama, bir kez daha konuþacaðým' dedi, 'Eðer on kiþi bulursan?'lES Ýbrahim, 'Ya Rab, lütfen konuþma yürekliliðimi baðýþla' dedi, 'Eðer yirmi kiþi bulursan?'JD Ýbrahim, 'Ya Rab, öfkelenme ama, otuz kiþi var diyelim?' dedi.7Ck Ýbrahim yine sordu: 'Ya kýrk kiþi bulursan?'_B9 Kýrk beþ doðru kiþi var diyelim, beþ kiþi için bütün kenti yok mu edeceksin?'oAY Ýbrahim, 'Ben toz ve külüm, bir hiçim' dedi, 'Ama seninle konuþma yürekliliðini göstereceðim.@ RAB, 'Eðer Sodom'da elli doðru kiþi bulursam, onlarýn hatýrýna bütün kenti baðýþlayacaðým' diye karþýlýk verdi.4?c Senden uzak olsun bu. Haklýyý, haksýzý ayný kefeye koyarak haksýzýn yanýnda haklýyý da öldürmek senden uzak olsun. Bütün dünyayý yargýlayan adil olmalý.'#>A 'Kentte elli doðru kiþi var diyelim. Orayý gerçekten yok edecek misin? Ýçindeki elli doðru kiþinin hatýrý için kenti baðýþlamayacak mýsýn?]=5 RAB'be yaklaþarak, 'Haksýzla birlikte haklýyý da mý yok edeceksin?' diye sordu,e<E Adamlar oradan ayrýlýp Sodom'a doðru gittiler. Ama Ýbrahim RAB'bin huzurunda kaldý*fe*.; Onun için inip bakacaðým. Duyduðum suçlamalar doðru mu, deðil mi göreceðim. Bunlarý yapýp yapmadýklarýný anlayacaðým.'f:G Sonra Ýbrahim'e, 'Sodom ve Gomora büyük suçlama altýnda' dedi, 'Günahlarý çok aðýr.$9C Doðru ve adil olaný yaparak yolumda yürümeyi oðullarýna ve soyuna buyursun diye Ýbrahim'i seçtim. Öyle ki, ona verdiðim sözü yerine getireyim.' 8 'Kuþkusuz Ýbrahim'den büyük ve güçlü bir ulus türeyecek, yeryüzündeki bütün uluslar onun aracýlýðýyla kutsanacak.F7 RAB, 'Yapacaðým þeyi Ýbrahim'den mi gizleyeceðim?' dedi,z6o Adamlar oradan ayrýlýrken Sodom'a doðru baktýlar. Ýbrahim onlarý yolcu etmek için yanlarýnda yürüyordu.85m Sara korktu, 'Gülmedim' diyerek yalan söyledi. 4 RAB için olanaksýz bir þey var mý? Belirlenen vakitte, gelecek yýl bu zaman yanýna döndüðümde Sara'nýn bir oðlu olacak.'x3k  RAB Ýbrahim'e sordu: 'Sara niçin, diyerek güldü?2y  Ýçin için gülerek, 'Bu yaþtan sonra bu sevinci tadabilir miyim?' diye düþündü, 'Üstelik efendim de yaþlý.'_19  Ýbrahim'le Sara kocamýþlardý, yaþlarý hayli ileriydi. Sara âdetten kesilmiþti.y0m  RAB, 'Gelecek yýl bu zamanda kesinlikle yanýna döneceðim' dedi, 'O zaman karýn Sara'nýn bir oðlu olacak.'6/i  Konuklar, 'Karýn Sara nerede?' diye sordular.%.E Ýbrahim hazýrlanan buzaðýyý yoðurt ve sütle birlikte götürüp konuklarýnýn önüne koydu. Onlar yerken o da yanlarýnda, aðacýn altýnda durdu.- Ardýndan sýðýrlara koþtu. Körpe ve besili bir buzaðý seçip uþaðýna verdi. Uþak buzaðýyý hemen hazýrladý.x,k Ýbrahim hemen çadýra, Sara'nýn yanýna gitti. Ona, 'Hemen üç sea*fd* ince un al, yoðurup pide yap' dedi. + Madem kulunuza konuk geldiniz, býrakýn size yiyecek bir þeyler getireyim. Biraz dinlendikten sonra yolunuza devam edersiniz.'Y*- 'Biraz su getirteyim, ayaklarýnýzý yýkayýn. Þu aðacýn altýnda dinlenin.a)= 'Ey efendim, eðer gözünde lütuf bulduysam, lütfen kulunun yanýndan ayrýlma' dedi,( Ýbrahim karþýsýnda üç adamýn durduðunu gördü. Onlarý görür görmez karþýlamaya koþtu. Yere kapanarak birine,}' w Ýbrahim günün sýcak saatlerinde Mamre meþeliðindeki çadýrýnýn önünde otururken, RAB kendisine göründü.& Ýbrahim'in evindeki bütün erkekler -evinde doðanlar ve yabancýlardan satýn alýnanlar- onunla birlikte sünnet oldu.=%w Ýbrahim, oðlu Ýsmail'le ayný gün sünnet edildi.5$g Oðlu Ýsmail on üç yaþýnda sünnet oldu.?#{ Ýbrahim sünnet olduðunda doksan dokuz yaþýndaydý.7"i Ýbrahim evindeki bütün erkekleri -oðlu Ýsmail'i, evinde doðanlarýn, satýn aldýðý uþaklarýn hepsini- Tanrý'nýn kendisine buyurduðu gibi o gün sünnet ettirdi.X!+ Tanrý Ýbrahim'le konuþmasýný bitirince ondan ayrýlýp yukarýya çekildi.l S Ancak antlaþmamý gelecek yýl bu zaman Sara'nýn doðuracaðý oðlun Ýshak'la sürdüreceðim.'5e Ýsmail'e gelince, seni iþittim. Onu kutsayacak, verimli kýlacak, soyunu alabildiðine çoðaltacaðým. On iki beyin babasý olacak. Soyunu büyük bir ulus yapacaðým.(K Tanrý, 'Hayýr. Ama karýn Sara sana bir oðul doðuracak, adýný Ýshak*fç* koyacaksýn' dedi, 'Onunla ve soyuyla antlaþmamý sonsuza dek sürdüreceðim.M Sonra Tanrý'ya, 'Keþke Ýsmail'i mirasçým kabul etseydin!' dedi.'I Ýbrahim yüzüstü yere kapandý ve güldü. Ýçinden, 'Yüz yaþýnda bir adam çocuk sahibi olabilir mi?' dedi, 'Doksan yaþýndaki Sara doðurabilir mi?'' Onu kutsayacak, ondan sana bir oðul vereceðim. Onu kutsayacaðým, uluslarýn anasý olacak. Halklarýn krallarý onun soyundan çýkacak.'xk Tanrý, 'Karýn Saray'a gelince, ona artýk Saray demeyeceksin' dedi, 'Bundan böyle onun adý Sara*fc* olacak.oY Sünnet edilmemiþ her erkek halkýnýn arasýndan atýlacak, çünkü antlaþmamý bozmuþ demektir.''I  Evinizde doðan ya da satýn aldýðýnýz her çocuk kesinlikle sünnet edilecek. Bedeninizdeki bu belirti sonsuza dek sürecek antlaþmamýn simgesi olacak.C  Evinizde doðmuþ ya da soyunuzdan olmayan bir yabancýdan satýn alýnmýþ köleler dahil sekiz günlük her erkek çocuk sünnet edilecek. Gelecek kuþaklarýnýz boyunca sürecek bu.T#  Sünnet olmalýsýnýz. Sünnet aramýzdaki antlaþmanýn belirtisi olacak.ue  'Seninle ve soyunla yaptýðým antlaþmanýn koþulu þudur: Aranýzdaki erkeklerin hepsi sünnet edilecek.cA  Tanrý Ýbrahim'e, 'Sen ve soyun kuþaklar boyu antlaþmama baðlý kalmalýsýnýz' dedi,/Y Bir yabancý olarak yaþadýðýn topraklarý, bütün Kenan ülkesini sonsuza dek mülkünüz olmak üzere sana ve soyuna vereceðim. Onlarýn Tanrýsý olacaðým.'  Antlaþmamý seninle ve soyunla kuþaklar boyunca, sonsuza dek sürdüreceðim. Senin, senden sonra da soyunun Tanrýsý olacaðým.V' Seni çok verimli kýlacaðým. Soyundan uluslar doðacak, krallar çýkacak.nW Artýk adýn Avram*fa* deðil, Ýbrahim*fb* olacak. Çünkü seni birçok ulusun babasý yapacaðým.Y- 'Seninle yaptýðým antlaþma þudur' dedi, 'Birçok ulusun babasý olacaksýn./[ Avram yüzüstü yere kapandý. Tanrý,_ 9 Seninle yaptýðým antlaþmayý sürdürecek, soyunu alabildiðine çoðaltacaðým.'   Avram doksan dokuz yaþýndayken RAB ona görünerek, 'Ben Her Þeye Gücü Yeten Tanrý'yým' dedi, 'Benim yolumda yürü, kusursuz ol.J  Hacer Ýsmail'i doðurduðunda, Avram seksen altý yaþýndaydý.X + Hacer Avram'a bir erkek çocuk doðurdu. Avram çocuðun adýný Ýsmail koydu.Y - Bu yüzden Kadeþ'le Beret arasýndaki o kuyuya Beer-Lahay-Roi*fz* adý verildi.{  Hacer, 'Beni gören Tanrý'yý gerçekten gördüm mü?' diyerek kendisiyle konuþan RAB'be 'El-Roi*fy*' adýný verdi.7  Oðlun yaban eþeðine benzer bir adam olacak, O herkese, herkes de ona karþý çýkacak. Kardeþlerinin hepsiyle çekiþme içinde yaþayacak*fv*.'   'Ýþte hamilesin, bir oðlun olacak, Adýný Ýsmail*fü* koyacaksýn. Çünkü RAB sýkýntý içindeki yakarýþýný iþitti.D  'Senin soyunu öyle çoðaltacaðým ki, kimse sayamayacak.A  RAB'bin meleði, 'Hanýmýna dön ve ona boyun eð' dedi,V' Ona, 'Saray'ýn cariyesi Hacer, nereden gelip nereye gidiyorsun?' diye sordu.a= RAB'bin meleði Hacer'i çölde bir pýnarýn, Þur yolundaki pýnarýn baþýnda buldu.3 Avram, 'Cariyen senin elinde' dedi, 'Neyi uygun görürsen yap.' Böylece Saray cariyesine sert davranmaya baþladý. Hacer onun yanýndan kaçtý.L Saray Avram'a, 'Bu haksýzlýk senin yüzünden baþýma geldi!' dedi, 'Cariyemi koynuna soktum. Hamile olduðunu anlayýnca beni küçük görmeye baþladý. Ýkimiz arasýnda RAB karar versin.'{ Avram Hacer'le yattý, Hacer hamile kaldý. Hacer hamile olduðunu anlayýnca, hanýmýný küçük görmeye baþladý.~ Saray Mýsýrlý cariyesi Hacer'i kocasý Avram'a karý olarak verdi. Bu olay Avram Kenan'da on yýl yaþadýktan sonra oldu..}W Saray Avram'a, 'RAB çocuk sahibi olmamý engelledi' dedi, 'Lütfen, cariyemle yat. Belki bu yoldan bir çocuk sahibi olabilirim.' Avram Saray'ýn sözünü dinledi.k| S Karýsý Saray Avram'a çocuk verememiþti. Saray'ýn Hacer adýnda Mýsýrlý bir cariyesi vardý.{{ O gün RAB Avram'la antlaþma yaparak ona þöyle dedi: 'Mýsýr Irmaðý'ndan büyük Fýrat Irmaðý'na kadar uzanan bu topraklarý -Ken, Keniz, Kadmon, Hitit*, Periz, Refa, Amor, Kenan, Girgaþ ve Yevus topraklarýný- senin soyuna vereceðim.'z' Güneþ batýp karanlýk çökünce, dumanlý bir mangalla alevli bir meþale göründü ve kesilen hayvan parçalarýnýn arasýndan geçti.y Soyunun dördüncü kuþaðý buraya geri dönecek. Çünkü Amorlular'ýn yaptýðý kötülükler henüz doruða varmadý.'_x9 Sen de esenlik içinde atalarýna kavuþacaksýn. Ýleri yaþta ölüp gömüleceksin.ywm Ama soyuna kölelik yaptýran ulusu cezalandýracaðým. Sonra soyun oradan büyük mal varlýðýyla çýkacak.v1  RAB Avram'a þöyle dedi: 'Þunu iyi bil ki, senin soyun yabancý bir ülkede, gurbette yaþayacak. Dört yüz yýl kölelik edip baský görecek.ouY  Güneþ batarken Avram derin bir uykuya daldý. Üzerine dehþet verici zifiri bir karanlýk çöktü.oy Avram RAB'be iman etti, RAB bunu ona doðruluk saydý.n Sonra Avram'ý dýþarý çýkararak, 'Göklere bak' dedi, 'Yýldýzlarý sayabilir misin? Ýþte, soyun o kadar çok olacak.'Vm' RAB yine seslendi: 'O mirasçýn olmayacak, öz çocuðun mirasçýn olacak.'Ml Bana çocuk vermediðin için evimdeki bir uþak mirasçým olacak.'tkc Avram, 'Ey Egemen RAB, bana ne vereceksin?' dedi, 'Çocuk sahibi olamadým. Evim Þamlý Eliezer'e kalacak.j Bundan sonra RAB bir görümde Avram'a, 'Korkma, Avram' diye seslendi, 'Senin kalkanýn benim. Ödülün çok büyük olacak.' i Yalnýz, adamlarýmýn yedikleri bunun dýþýnda. Bir de beni destekleyen Aner, Eþkol ve Mamre paylarýna düþeni alsýnlar.'h ogY Avram Sodom Kralý'na, 'Yeri göðü yaratan yüce Tanrý RAB'bin önünde sana ait hiçbir þey, bir iplik, bir çarýk baðý bile almayacaðýma ant içerim' diye karþýlýk verdi, 'Öyle ki, demeyesin.Qf Sodom Kralý Avram'a, 'Adamlarýmý bana ver, mallar sana kalsýn' dedi.Re Düþmanlarýný onun eline teslim eden yüce Tanrý'ya övgüler olsun.'ad= Avram'ý kutsayarak þöyle dedi: 'Yeri göðü yaratan yüce Tanrý Avram'ý kutsasýn,Zc/ Yüce Tanrý'nýn kâhini* olan Þalem Kralý Melkisedek ekmek ve þarap getirdi. b; Avram Kedorlaomer'le onu destekleyen krallarý bozguna uðratýp dönünce, Sodom Kralý onu karþýlamak için Kral Vadisi olan Þave Vadisi'ne gitti.caA Yaðmalanan bütün malý, yeðeni Lut'la mallarýný, kadýnlarý ve halký geri getirdi.`} Adamlarýný gruplara ayýrdý, gece saldýrýp onlarý bozguna uðratarak Þam'ýn kuzeyindeki Hova'ya kadar kovaladý.&_G Avram yeðeni Lut'un tutsak alýndýðýný duyunca, evinde doðup yetiþmiþ üç yüz on sekiz adamýný yanýna alarak dört kralý Dan'a kadar kovaladý.@^{  Oradan kaçýp kurtulan biri gelip Ýbrani Avram'a durumu bildirdi. Avram Eþkol'la Aner'in kardeþi Amorlu Mamre'nin meþeliðinde yaþýyordu. Bunlarýn hepsi Avram'dan yanaydýlar.c]A  Avram'ýn yeðeni Lut'la mallarýný da götürdüler. Çünkü o da Sodom'da yaþýyordu.U\%  Dört kral Sodom ve Gomora'nýn bütün malýný ve yiyeceðini alýp gitti.*[O  Siddim Vadisi zift çukurlarýyla doluydu. Sodom ve Gomora krallarý kaçarken adamlarýndan bazýlarý bu çukurlara düþtü. Sað kalanlarsa daðlara kaçtý.Z  Y Bunun üzerine Sodom, Gomora, Adma, Sevoyim, Bala -Soar- krallarý yola çýktý. Bu beþ kral dört krala -Elam Kralý Kedorlaomer, Goyim Kralý Tidal, Þinar Kralý Amrafel, Ellasar Kralý Aryok'a- karþý Siddim Vadisi'nde savaþ düzenine girdiler.)XM Oradan geri dönüp Eyn-Miþpat'a -Kadeþ'e- gittiler. Amalekliler'in bütün topraklarýný alarak Haseson-Tamar'da yaþayan Amorlular'ý bozguna uðrattýlar.W V On dördüncü yýl Kedorlaomer'le onu destekleyen öbür krallar gelip Aþterot-Karnayim'de Refalýlar'ý, Ham'da Zuzlular'ý, Þave-Kiryatayim'de Emliler'i, çöl kenarýndaki El-Paran'a kadar uzanan daðlýk Seir bölgesinde Horlular'ý bozguna uðrattýlar.~Uw Bu krallar on iki yýl Kedorlaomer'in egemenliði altýnda yaþamýþ, on üçüncü yýl ona baþkaldýrmýþlardý.`T; Bu son beþ kral bugün Lut Gölü olan Siddim Vadisi'nde güçlerini birleþtirmiþti.S) Sodom Kralý Bera'ya, Gomora Kralý Birþa'ya, Adma Kralý Þinav'a, Sevoyim Kralý Þemever'e ve Bala -Soar- Kralý'na karþý savaþ açtý.oR [ Bu arada Þinar*fu* Kralý Amrafel, Ellasar Kralý Aryok, Elam Kralý Kedorlaomer ve Goyim Kralý TidalsQa Avram çadýrýný söktü, gidip Hevron'daki Mamre meþeliðine yerleþti. Orada RAB'be bir sunak yaptý.>Py Kalk, sana vereceðim topraklarý boydan boya dolaþ.'O Soyunu topraðýn tozu kadar çoðaltacaðým. Öyle ki, biri çýkýp da topraðýn tozunu sayabilirse, senin soyunu da sayabilecek.QN 'Gördüðün bütün topraklarý sonsuza dek sana ve soyuna vereceðim.M Lut Avram'dan ayrýldýktan sonra, RAB Avram'a, 'Bulunduðun yerden kuzeye, güneye, doðuya, batýya dikkatle bak' dedi,PL Sodom halký çok kötüydü. RAB'be karþý büyük günah iþliyordu.|Ks Avram Kenan topraklarýnda kaldý. Lut ovadaki kentlerin arasýna yerleþti, Sodom'a yakýn bir yere çadýr kurdu.pJ[ Lut kendine Þeria Ovasý'nýn tümünü seçerek doðuya doðru göçtü. Birbirlerinden ayrýldýlar.]I5 Lut çevresine baktý. Þeria Ovasý'nýn tümü RAB'bin bahçesi gibi, Soar'a doðru giderken Mýsýr topraklarý gibiydi. Her yerde bol su vardý. RAB Sodom ve Gomora kentlerini yok etmeden önce ova böyleydi.H Bütün topraklar senin önünde. Gel, ayrýlalým. Sen sola gidersen, ben saða gideceðim. Sen saða gidersen, ben sola gideceðim.'uGe Avram Lut'a, 'Biz akrabayýz' dedi, 'Bu yüzden aramýzda da çobanlarýmýz arasýnda da kavga çýkmasýn.F Avram'ýn çobanlarýyla Lut'un çobanlarý arasýnda kavga çýktý. -O günlerde Kenanlýlar'la Perizliler de orada yaþýyorlardý.-fEG Mallarý öyle çoktu ki, toprak birlikte yaþamalarýna elvermedi; yan yana yaþayamadýlar.\D3 Avram'la birlikte göçen Lut'un da davarlarý, sýðýrlarý, çadýrlarý vardý.dCC Önceden yapmýþ olduðu sunaðýn bulunduðu yere gidip orada RAB'bi adýyla çaðýrdý.%BE Negev'den baþlayýp bir yerden öbürüne göçerek Beytel'e kadar gitti. Beytel'le Ay Kenti arasýnda daha önce çadýrýný kurmuþ olduðu yere vardý.KA Avram çok zengindi. Sürüleri, altýnlarý, gümüþleri vardý.@  Avram, karýsý ve sahip olduðu her þeyle birlikte Mýsýr'dan ayrýlýp Negev'e doðru gitti. Lut da onunla birlikteydi.? Firavun Avram için adamlarýna buyruk verdi. Böylece Avram'la karýsýný sahip olduðu her þeyle birlikte gönderdiler.a>= Niçin diyerek onunla evlenmeme izin verdin? Al karýný, git!'z=o Firavun Avram'ý çaðýrtarak, 'Nedir bana bu yaptýðýn?' dedi, 'Neden Saray'ýn karýn olduðunu söylemedin?n<W RAB Avram'ýn karýsý Saray yüzünden firavunla ev halkýnýn baþýna korkunç felaketler getirdi.; Onun hatýrý için firavun Avram'a iyi davrandý. Avram davar, sýðýr, erkek ve diþi eþek, erkek ve kadýn köle, deve sahibi oldu.g:I Kadýný gören firavunun adamlarý, güzelliðini firavuna övdüler. Kadýn saraya alýndý._99 Avram Mýsýr'a girince, Mýsýrlýlar karýsýnýn çok güzel olduðunu farkettiler.v8g Lütfen, de ki, senin hatýrýn için bana iyi davransýnlar, canýma dokunmasýnlar.'q7] 'Olur ki Mýsýrlýlar seni görüp, diyerek beni öldürür, seni sað býrakýrlar.f6G Mýsýr'a yaklaþtýklarýnda karýsý Saray'a, 'Güzel bir kadýn olduðunu biliyorum' dedi,_59 Ülkedeki þiddetli kýtlýk yüzünden Avram geçici bir süre için Mýsýr'a gitti.24a Sonra kona göçe Negev'e doðru ilerledi.H3 Oradan Beytel'in doðusundaki daðlýk bölgeye doðru gitti. Çadýrýný batýdaki Beytel'le doðudaki Ay Kenti'nin arasýna kurdu. Orada RAB'be bir sunak yapýp RAB'bi adýyla çaðýrdý. 2 RAB Avram'a görünerek, 'Bu topraklarý senin soyuna vereceðim' dedi. Avram kendisine görünen RAB'be orada bir sunak yaptý.r1_ Avram ülke boyunca Þekem'deki More meþesine kadar ilerledi. O günlerde orada Kenanlýlar yaþýyordu.)0M Karýsý Saray'ý, yeðeni Lut'u, Harran'da kazandýklarý mallarý, edindikleri uþaklarý yanýna alýp Kenan ülkesine doðru yola çýktý. Oraya vardýlar./# Avram RAB'bin buyurduðu gibi yola çýktý. Lut da onunla birlikte gitti. Avram Harran'dan ayrýldýðý zaman yetmiþ beþ yaþýndaydý. bR!~~[~}}9|{{{{-zz(y{yExxxwVvyvnuuu/tt'ssFs rqqCppoo/nAmm+llql k}kjpiiiNi%hrh8gffMeeAe docc?c4bbJaa6`` _z^^^ ]k\\\>[[vZZZXZYXXgXWWbWVUUUPTTtT5SS\RRaQQyQPPwPCOO]NNeMMSLLML KJJ_IIIHHLGGFFEEDDtCBBtAAzA@@J??r?>4==?<;;::[99f8>8377r66655i544N33x222A11100)//^/..---u-,,A++**V))$((`''&%%$u$#""! +PXE:Ox=nhi!M'nOE 6 v  8 i % r *%\VObYC- Rahel'in cariyesi Bilha yine hamile kaldý ve Yakup'a ikinci bir oðul doðurdu. B Rahel, 'Tanrý beni haklý çýkardý' dedi, 'Yakarýþýmý duyup bana bir oðul verdi.' Bu yüzden çocuða Dan*fc* adýný verdi.>Ay Bilha hamile kalýp Yakup'a bir erkek çocuk doðurdu.R@ Rahel cariyesi Bilha'yý eþ olarak kocasýna verdi. Yakup onunla yattý.n?W Rahel, 'Ýþte cariyem Bilha' dedi, 'Onunla yat, benim için çocuk doðursun, ben de aile kurayým.'}>u Yakup Rahel'e öfkelendi. 'Çocuk sahibi olmaný Tanrý engelliyor. Ben Tanrý deðilim ki!' diye karþýlýk verdi.=  Rahel Yakup'a çocuk doðuramayýnca, ablasýný kýskanmaya baþladý. Yakup'a, 'Bana çocuk ver, yoksa öleceðim' dedi.><w #Dördüncü kez hamile kaldý ve bir erkek çocuk daha doðurdu. 'Bu kez RAB'be övgüler sunacaðým' dedi. Onun için çocuða Yahuda*fb* adýný verdi. Bir süre doðum yapmadý.B; "Üçüncü kez hamile kalýp bir daha erkek çocuk doðurdu. 'Artýk kocam bana baðlanacak' dedi, 'Çünkü ona üç erkek çocuk doðurdum.' Onun için çocuða Levi*fa* adý verildi.:1 !Yine hamile kaldý ve bir erkek çocuk daha doðurdu. 'RAB sevilmediðimi duyduðu için bana bu çocuðu verdi' diyerek adýný Þimon*fz* koydu.97  Lea hamile kalýp bir erkek çocuk doðurdu. Adýný Ruben*fy* koydu. 'Çünkü RAB mutsuzluðumu gördü' dedi, 'Kuþkusuz artýk kocam beni sever.'j8O RAB Lea'nýn sevilmediðini görünce, çocuk sahibi olmasýný saðladý. Oysa Rahel kýsýrdý.^77 Yakup Rahel'le de yattý. Onu Lea'dan çok sevdi. Lavan'a yedi yýl daha hizmet etti.46e Cariyesi Bilha'yý Rahel'in hizmetine verdi._59 Yakup kabul etti. Lea'yla bir hafta geçirdi. Sonra Lavan kýzý Rahel'i de ona verdi.~4w 'Bu bir haftayý tamamla, Rahel'i de sana veririz. Yalnýz ona karþýlýk yedi yýl daha yanýmda çalýþacaksýn.'b3? Lavan, 'Bizim buralarda adettir. Büyük kýz dururken küçük kýz evlendirilmez' dedi,/2Y Sabah olunca Yakup bir de baktý ki, yanýndaki Lea! Lavan'a, 'Nedir bana bu yaptýðýn?' dedi, 'Ben Rahel için yanýnda çalýþmadým mý? Niçin beni aldattýn?'A1 Lavan cariyesi Zilpa'yý kýzý Lea'nýn hizmetine verdi.E0 Gece kýzý Lea'yý Yakup'a götürdü. Yakup onunla yattý.C/ Lavan bütün yöre halkýný toplayýp bir þölen verdi.>.y Lavan'a, 'Zaman doldu, kýzýný ver, evleneyim' dedi.p-[ Yakup Rahel için yedi yýl çalýþtý. Rahel'i sevdiði için, yedi yýl ona birkaç gün gibi geldi.Y,- Lavan, 'Onu sana vermek baþkasýna vermekten daha iyidir' dedi, 'Yanýmda kal.'l+S Yakup Rahel'e aþýktý. Lavan'a, 'Küçük kýzýn Rahel için sana yedi yýl hizmet ederim' dedi.]*5 Lea'nýn gözleri alýmlýydý*fv*, Rahel ise boyu bosu yerinde, güzel bir kýzdý.])5 Lavan'ýn iki kýzý vardý. Büyüðünün adý Lea, küçüðünün adý Rahel'di.w(i Lavan, 'Akrabamsýn diye benim için bedava mý çalýþacaksýn?' dedi, 'Söyle, ne kadar ücret istiyorsun?'2'a Lavan, 'Sen benim etim, kemiðimsin' dedi.&5  Lavan, yeðeni Yakup'un geldiðini duyunca, onu karþýlamaya koþtu. Ona sarýlýp öptü, evine getirdi. Yakup bütün olanlarý Lavan'a anlattý.%}  Rahel'e baba tarafýndan akraba olduklarýný, Rebeka'nýn oðlu olduðunu anlattý. Rahel koþup babasýna haber verdi.7$k  Rahel'i öperek hýçkýra hýçkýra aðladý.#1  Yakup dayýsý Lavan'ýn kýzý Rahel'i ve davarlarý görünce, gidip kuyunun aðzýndaki taþý yuvarladý, dayýsýnýn davarlarýný suvardý.h"K  Yakup onlarla konuþurken Rahel babasýnýn davarlarýný getirdi. Rahel çobanlýk yapýyordu.!% Çobanlar, 'Bütün sürüler toplanmadan, kuyunun aðzýndaki taþý yuvarlamadan olmaz' dediler, 'Ancak o zaman davarlarý suvarabiliriz.'  Yakup, 'Akþama daha çok var' dedi, 'Sürülerin toplanma vakti deðil. Davarlarýnýzý suvarýn, götürüp otlatýn.'(M Yakup, 'Ýyi midir?' diye sordu.H Yakup, 'Nahor'un torunu Lavan'ý tanýyor musunuz?' diye sordu.@} Yakup çobanlara, 'Kardeþler, nerelisiniz?' diye sordu./Y Bütün sürüler oraya toplanýnca, çobanlar kuyunun aðzýndaki taþý yuvarlar, davarlarýný suvardýktan sonra taþý yine yerine, kuyunun aðzýna koyarlardý.'I Kýrda bir kuyu gördü. Kuyunun yanýbaþýnda üç davar sürüsü yatýyordu. Sürülere o kuyudan su verilirdi. Kuyunun aðzýnda büyük bir taþ vardý.G Yakup yoluna devam ederek doðu halklarýnýn ülkesine vardý.{q Anýt olarak diktiðim bu taþ Tanrý'nýn evi olacak. Bana vereceðin her þeyin ondalýðýný sana vereceðim.'L babamýn evine esenlik içinde dönersem, RAB benim Tanrým olacak.} Sonra bir adak adayarak þöyle dedi: 'Tanrý benimle olur, gittiðim yolda beni korur, bana yiyecek, giyecek saðlarsa,E Oraya Beytel*fü* adýný verdi. Kentin önceki adý Luz'du.|s Ertesi sabah erkenden kalkýp baþýnýn altýna koyduðu taþý anýt olarak dikti, üzerine zeytinyaðý döktü.}u Korktu ve, 'Ne korkunç bir yer!' dedi, 'Bu, Tanrý'nýn evinden baþka bir yer olamaz. Burasý göklerin kapýsý.'U% Yakup uyanýnca, 'RAB burada, ama ben farkýna varamadým' diye düþündü.*O Seninle birlikteyim. Gideceðin her yerde seni koruyacak ve bu topraklara geri getireceðim. Verdiðim sözü yerine getirinceye kadar senden ayrýlmayacaðým.'K Yeryüzünün tozu kadar sayýsýz bir soya sahip olacaksýn. Doðuya, batýya, kuzeye, güneye doðru yayýlacaksýnýz. Yeryüzündeki bütün halklar sen ve soyun aracýlýðýyla kutsanacak.-  RAB yanýbaþýnda durup, 'Atan Ýbrahim'in, Ýshak'ýn Tanrýsý RAB benim' dedi, 'Üzerinde yattýðýn topraklarý sana ve soyuna vereceðim./  Düþte yeryüzüne bir merdiven dikildiðini, baþýnýn göklere eriþtiðini gördü. Tanrý'nýn melekleri merdivenden çýkýp iniyorlardý.   Bir yere varýp orada geceledi, çünkü güneþ batmýþtý. Oradaki taþlardan birini alýp baþýnýn altýna koyarak yattý.G   Yakup Beer-Þeva'dan ayrýlarak Harran'a doðru yola çýktý. '  Ýsmail'in yanýna gitti. Ýbrahim oðlu Ýsmail'in kýzý, Nevayot'un kýzkardeþi Mahalat'la evlenerek onu karýlarýnýn üzerine getirdi.N  Böylece babasýnýn Kenanlý kýzlardan hoþlanmadýðýný anladý.    Esav Ýshak'ýn Yakup'u kutsadýðýný, evlenmek üzere Paddan-Aram'a gönderdiðini öðrendi. Ayrýca Yakup'u kutsarken, babasýnýn, 'Kenanlý kýzlarla evlenme' diye buyurduðunu, Yakup'un da annesiyle babasýný dinleyip Paddan-Aram'a gittiðini öðrendi.6g Ýshak Yakup'u böyle uðurladý. Yakup Paddan-Aram'a, kendisinin ve Esav'ýn annesi Rebeka'nýn kardeþi Aramlý Betuel oðlu Lavan'ýn yanýna gitmek üzere yola çýktý.?y Ýbrahim'i kutsadýðý gibi seni ve soyunu da kutsasýn. Öyle ki, Tanrý'nýn Ýbrahim'e verdiði topraklara -üzerinde yabancý olarak yaþadýðýn bu topraklara- sahip olasýn.'xk Her Þeye Gücü Yeten Tanrý seni kutsasýn, verimli kýlsýn, soyunu çoðaltsýn; soyundan halklar türesin.wi 'Hemen Paddan-Aram'a, annenin babasý Betuel'in evine git. Orada dayýn Lavan'ýn kýzlarýndan biriyle evlen.^ 9 Ýshak Yakup'u çaðýrdý, onu kutsayarak, 'Kenanlý kýzlarla evlenme' diye buyurdu,-U .Sonra Ýshak'a, 'Bu Hititli* kadýnlar yüzünden canýmdan bezdim' dedi, 'Eðer Yakup da bu ülkenin kýzlarýyla, Hitit kýzlarýyla evlenirse, nasýl yaþarým?' -E ,Aðabeyinin öfkesi dinip sana kýzgýnlýðý geçinceye, ona yaptýðýný unutuncaya kadar orada kal. Birini gönderir, seni getirtirim. Niçin bir günde ikinizden de yoksun kalayým?'O +'Beni dinle, oðlum. Hemen Harran'a, kardeþim Lavan'ýn yanýna kaç.@{ *Büyük oðlu Esav'ýn ne düþündüðü Rebeka'ya bildirilince Rebeka küçük oðlu Yakup'u çaðýrttý. 'Bak, aðabeyin Esav seni öldürmeyi düþünerek kendini avutuyor' dedi,<~s )Babasý Yakup'u kutsadýðý için Esav kardeþi Yakup'a kin baðladý. 'Nasýl olsa babamýn ölümü yaklaþtý' diye düþünüyordu, 'O zaman kardeþim Yakup'u öldürürüm.'} (Kýlýcýnla yaþayacak, Kardeþine hizmet edeceksin. Ama özgür olmak isteyince, Onun boyunduruðunu kýrýp atacaksýn.'d|C 'Babasý þöyle yanýtladý: 'Göklerin çiyinden, Zengin topraklardan Uzak yaþayacaksýn.{+ &Esav, 'Sen yalnýz bir kiþiyi mi kutsayabilirsin baba?' dedi, 'Beni de kutsa, baba, beni de!' Sonra hýçkýra hýçkýra aðlamaya baþladý.:zo %Ýshak, 'Onu sana egemen kýldým' diye yanýtladý, 'Bütün kardeþlerini onun hizmetine verdim. Onu buðday ve yeni þarapla besledim. Senin için ne yapabilirim ki, oðlum?'_y9 $Esav, 'Ona boþuna mý Yakup diyorlar?' dedi, 'Ýki kezdir beni aldatýyor. Önce ilk oðulluk hakkýmý aldý. Þimdi de benim yerime o kutsandý.' Sonra, 'Kutsamak için bana bir hak ayýrmadýn mý?' diye sordu.fxG #Ýshak, 'Kardeþin gelip beni kandýrdý' diye karþýlýk verdi, 'Senin yerine o kutsandý.'pw[ "Esav babasýnýn anlattýklarýný duyunca, acý acý haykýrdý. 'Beni de kutsa, baba, beni de!' dedi.Nv !Ýshak'ý bir titreme sardý. Tir tir titreyerek, 'Öyleyse daha önce avlanýp bana yemek getiren kimdi?' diye sordu, 'Sen gelmeden önce yemeðimi yiyip onu kutsadým. Artýk o kutsanmýþ oldu.'*uQ  Babasý, 'Sen kimsin?' diye sordu.t! Esav da lezzetli bir yemek yaparak babasýna götürdü. Ona, 'Baba, kalk, getirdiðim av etini ye' dedi, 'Öyle ki, beni kutsayabilesin.'zso Ýshak Yakup'u kutsadýktan ve Yakup babasýnýn yanýndan ayrýldýktan hemen sonra kardeþi Esav avdan döndü.1r] Halklar sana kulluk etsin, Uluslar boyun eðsin. Kardeþlerine egemen ol, Kardeþlerin sana boyun eðsin. Sana lanet edenlere lanet olsun, Seni kutsayanlar kutsansýn.'lqS Tanrý sana göklerin çiyinden Ve yerin verimli topraklarýndan Bol buðday ve yeni þarap versin.:po Yakup yaklaþýp babasýný öptü. Babasý onun giysilerini kokladý ve kendisini kutsayarak þöyle dedi: 'Ýþte oðlumun kokusu Sanki RAB'bin kutsadýðý kýrlarýn kokusu.+oS 'Yaklaþ da beni öp, oðlum' dedi. n Ýshak, 'Oðlum, av etini getir yiyeyim de seni kutsayayým' dedi. Yakup önce yemeði, sonra þarabý getirdi. Ýshak yedi, içti.=mw bir daha sordu: 'Sen gerçekten oðlum Esav mýsýn?'~lw Onu tanýyamadý. Çünkü Yakup'un elleri aðabeyi Esav'ýn elleri gibi kýllýydý. Ýshak onu kutsamak üzereyken,pk[ Yakup babasýna yaklaþtý. Babasý ona dokunarak, 'Ses Yakup'un sesi, ama eller Esav'ýn elleri' dedi.tjc Ýshak, 'Yaklaþ, oðlum' dedi, 'Sana dokunayým, gerçekten oðlum Esav mýsýn, deðil misin anlayayým.'>iy Ýshak, 'Nasýl böyle çabucak buldun, oðlum?' dedi.(hK Yakup, 'Ben ilk oðlun Esav'ým' diye karþýlýk verdi, 'Söylediðini yaptým. Lütfen kalk, otur da getirdiðim av etini ye. Öyle ki, beni kutsayabilesin.'@g} Yakup babasýnýn yanýna varýp, 'Baba!' diye seslendi.?f{ Yaptýðý güzel yemekle ekmeði Yakup'un eline verdi.Re Ellerinin üstünü, ensesinin kýlsýz yerini oðlak derisiyle kapladý.sda Büyük oðlu Esav'ýn en güzel giysileri o anda evdeydi. Rebeka onlarý küçük oðlu Yakup'a giydirdi.icM Yakup gidip oðlaklarý annesine getirdi. Annesi babasýnýn sevdiði lezzetli bir yemek yaptý.hbK  Annesi, 'Sana gelecek lanet bana gelsin, oðlum' dedi, 'Sen beni dinle, git oðlaklarý getir.'|as  'Ya babam bana dokunursa? O zaman kendisini aldattýðýmý anlar. Kutsama yerine üzerime lanet getirmiþ olurum.'^`7  Yakup, 'Ama kardeþim Esav'ýn bedeni kýllý, benimkiyse kýlsýz' diye yanýtladý,^_7  Yemesi için onu babana sen götüreceksin. Öyle ki, ölmeden önce seni kutsasýn.'l^S  Git süründen bana iki seçme oðlak getir. Onlarla babanýn sevdiði lezzetli bir yemek yapayým.5]g Bak oðlum, sana söyleyeceklerimi iyi dinle: \ Baban ona, dedi, e[E Rebeka oðlu Yakup'a þöyle dedi: 'Dinle, babanýn aðabeyin Esav'a söylediklerini duydum.kZQ Ýshak, oðlu Esav'la konuþurken Rebeka onlarý dinliyordu. Esav avlanmak için kýra çýkýnca,`Y; Sevdiðim lezzetli bir yemek yap, bana getir yiyeyim. Ölmeden önce seni kutsayayým.'eXE Silahlarýný -ok kýlýfýný, yayýný- al, kýrlara çýkýp benim için bir hayvan avla.MW Ýshak, 'Artýk yaþlandým' dedi, 'Ne zaman öleceðimi bilmiyorum.jV Q Ýshak yaþlanmýþ, gözleri görmez olmuþtu. Büyük oðlu Esav'ý çaðýrýp, 'Oðlum!' dedi.AU #Bu kadýnlar Ýshak'la Rebeka'nýn baþýna dert oldular.kTQ "Esav kýrk yaþýnda Hititli* Beeri'nin kýzý Yudit ve Hititli Elon'un kýzý Basemat'la evlendi.kSQ !Ýshak kuyuya Þiva*ft* adýný verdi. Bu yüzden kent bugüne kadar Beer-Þeva*fu* diye anýlýr.yRm  Ayný gün Ýshak'ýn köleleri gelip kazdýklarý kuyu hakkýnda kendisine bilgi verdiler, 'Su bulduk' dediler.Q Sabah erkenden kalkýp karþýlýklý ant içtiler. Sonra Ýshak onlarý yolcu etti. Esenlik içinde oradan ayrýldýlar.8Pm Ýshak onlara bir þölen verdi, yiyip içtiler.O $NC 'Açýkça gördük ki, RAB seninle' diye yanýtladýlar, 'Onun için, aramýzda ant olsun: Biz nasýl sana dokunmadýksa, hep iyi davranarak seni esenlik içinde gönderdikse, sen de bize kötülük etme. Bu konuda seninle anlaþalým. Sen þimdi RAB'bin kutsadýðý bir adamsýn.'yMm Ýshak onlara, 'Niçin yanýma geldiniz?' dedi, 'Benden nefret ediyorsunuz. Üstelik beni ülkenizden kovdunuz.'vLg Avimelek, danýþmaný Ahuzzat ve ordusunun komutaný Fikol ile birlikte, Gerar'dan Ýshak'ýn yanýna gitti.K} Ýshak orada bir sunak yaparak RAB'bi adýyla çaðýrdý. Çadýrýný oraya kurdu. Köleleri de orada bir kuyu kazdý.AJ} O gece RAB kendisine görünerek, 'Ben baban Ýbrahim'in Tanrýsý'yým, korkma' dedi, 'Seninle birlikteyim. Seni kutsayacak, kulum Ýbrahim'in hatýrý için soyunu çoðaltacaðým.'*IQ Ýshak oradan Beer-Þeva'ya gitti._H9 Oradan ayrýlýp baþka bir yerde kuyu kazdýrdý. Bu kuyu yüzünden kavga çýkmadý. Bu nedenle Ýshak ona Rehovot*fþ* adýný verdi. 'RAB en sonunda bize rahatlýk verdi' dedi, 'Bu ülkede verimli olacaðýz.'G Ýshak'ýn köleleri baþka bir kuyu kazdýlar. Bu kuyu yüzünden de kavga çýkýnca Ýshak kuyuya Sitna*fs* adýný verdi.'FI Gerar'ýn çobanlarý, 'Su bizim' diyerek Ýshak'ýn çobanlarýyla kavgaya tutuþtular. Ýshak kendisiyle çekiþtikleri için kuyuya Esek*fr* adýný verdi.GE Ýshak'ýn köleleri vadide kuyu kazarken bir kaynak buldular.fDG Babasý Ýbrahim yaþarken kazýlmýþ olan kuyularý yeniden açtýrdý. Çünkü Filistliler Ýbrahim'in ölümünden sonra o kuyularý kapamýþlardý. Kuyulara ayný adlarý, babasýnýn vermiþ olduðu adlarý verdi.QC Ýshak oradan ayrýldý. Gerar Vadisi'nde çadýr kurup oraya yerleþti.aB= Avimelek Ýshak'a, 'Ülkemizden git' dedi, 'Çünkü gücün bizim gücümüzü aþtý.'qA] Babasý Ýbrahim yaþarken kölelerinin kazmýþ olduðu bütün kuyularý toprakla doldurup kapadýlar.l@S Sürülerle davar, sýðýr ve birçok uþak sahibi oldu. Filistliler onu kýskanmaya baþladýlar.V?'  Ýshak bolluða kavuþtu. Varlýðý gittikçe büyüyordu. Çok zengin oldu.e>E  Ýshak o ülkede ekin ekti ve o yýl ektiðinin yüz katýný biçti. RAB onu kutsamýþtý.u=e  Sonra bütün halka, 'Kim bu adama ya da karýsýna dokunursa, kesinlikle öldürülecek' diye buyruk verdi.<y  Avimelek, 'Nedir bize bu yaptýðýn?' dedi, 'Az kaldý halkýmdan biri karýnla yatacaktý. Bize suç iþletecektin.'v;g  Ýshak'ý çaðýrtarak, 'Bu kadýn gerçekte senin karýn!' dedi, 'Neden kýzkardeþin olduðunu söyledin?' :; Ýshak orada uzun zaman kaldý. Bir gün Filist Kralý Avimelek, pencereden dýþarý bakarken, Ýshak'ýn karýsý Rebeka'yý okþadýðýný gördü._99 Yöre halký karýsýyla ilgili soru sorunca, 'Kýzkardeþimdir' diyordu. Çünkü 'Karýmdýr' demekten korkuyordu. Rebeka yüzünden yöre halký beni öldürebilir diye düþünüyordu. Çünkü Rebeka güzeldi.(8M Böylece Ýshak Gerar'da kaldý.v7g Çünkü Ýbrahim sözümü dinledi. Uyarýlarýma, buyruklarýma, kurallarýma, yasalarýma baðlý kaldý.'/6Y Soyunu gökteki yýldýzlar kadar çoðaltacaðým. Bu ülkelerin tümünü onlara vereceðim. Yeryüzündeki bütün uluslar senin soyun aracýlýðýyla kutsanacak.;5q Orada bir süre kal. Ben seninle olacak, seni kutsayacaðým: Bütün bu topraklarý sana ve soyuna vereceðim. Baban Ýbrahim'e ant içerek verdiðim sözü yerine getireceðim.`4; RAB Ýshak'a görünerek, 'Mýsýr'a gitme' dedi, 'Sana söyleyeceðim ülkeye yerleþ.3 + Ýbrahim'in yaþadýðý dönemdeki kýtlýktan baþka ülkede bir kýtlýk daha oldu. Ýshak Gerar'a, Filist Kralý Avimelek'in yanýna gitti.a2= "Yakup Esav'a ekmekle mercimek çorbasý verdi. Esav yiyip içtikten sonra kalkýp gitti.]15 !Yakup, 'Önce ant iç' dedi. Esav ant içerek ilk oðulluk hakkýný Yakup'a sattý.k0Q  Esav, 'Baksana, açlýktan ölmek üzereyim' dedi, 'Ýlk oðulluk hakkýnýn bana ne yararý var?'S/! Yakup, 'Önce sen ilk oðulluk hakkýný bana ver' diye karþýlýk verdi.. Yakup'a, 'Lütfen þu kýzýl çorbadan biraz ver de içeyim. Aç ve bitkinim' dedi. Bu nedenle ona Edom*fp* adý da verildi.M- Bir gün Yakup çorba piþirirken Esav avdan geldi. Aç ve bitkindi.r,_ Ýshak Esav'ý daha çok severdi, çünkü onun getirdiði av etlerini yerdi. Rebeka ise Yakup'u severdi.x+k Çocuklar büyüdü. Esav kýrlarý seven usta bir avcý oldu. Yakup'sa hep çadýrda oturan sakin bir adamdý./*Y Sonra kardeþi doðdu. Eliyle Esav'ýn topuðunu tutuyordu. Bu yüzden Ýshak ona Yakup*fö* adýný verdi. Rebeka doðum yaptýðýnda Ýshak altmýþ yaþýndaydý.{)q Ýlk doðan oðlu kýpkýrmýzý ve tüylüydü; kýrmýzý bir cüppeyi andýrýyordu. Adýný Esav*fo* koydular.?({ Doðum vakti gelince, Rebeka'nýn ikiz oðullarý oldu.' RAB onu þöyle yanýtladý: Senden iki ayrý halk doðacak, Biri öbüründen güçlü olacak, Büyüðü küçüðüne hizmet edecek.'n&W Çocuklar karnýnda itiþiyordu. Rebeka, 'Nedir bu baþýma gelen?' diyerek RAB'be danýþmaya gitti.% Ýshak karýsý için RAB'be yakardý, çünkü karýsý kýsýrdý. RAB Ýshak'ýn yakarýþýný yanýtladý, Rebeka hamile kaldý.}$u Ýshak Aramlý Lavan'ýn kýzkardeþi, Paddan-Aramlý Betuel'in kýzý Rebeka'yla evlendiðinde kýrk yaþýndaydý./#[ Ýbrahim'in oðlu Ýshak'ýn öyküsü:B" Ýsmailoðullarý Aþur'a doðru giderken Mýsýr sýnýrý yakýnýnda, Havila ile Þur arasýndaki bölgeye yerleþtiler. Kardeþlerinin yaþadýðý yerin doðusuna yerleþmiþlerdi.f!G Ýsmail yüz otuz yedi yýl yaþadýktan sonra son soluðunu verdi. Ölüp halkýna kavuþtu.z o Ýsmail'in oðullarý olan bu on iki bey oymaklarýn atalarýydý. Köylerine, obalarýna da bu adlarý verdiler.1_ Hadat, Tema, Yetur, Nafiþ, Kedema gelir.5 Miþma, Duma, Massa,{  Doðum sýrasýna göre Ýsmail'in oðullarýnýn adlarý þunlardýr: Ýlk oðlu Nevayot. Sonra Kedar, Adbeel, Mivsam,\3  Sara'nýn cariyesi Mýsýrlý Hacer'in Ýbrahim'e doðurduðu Ýsmail'in öyküsü:nW  Tanrý Ýbrahim'in ölümünden sonra oðlu Ýshak'ý kutsadý. Ýshak Beer-Lahay-Roi'de yaþýyordu.tc  Ýbrahim o tarlayý Hititler'den satýn almýþtý. Böylece Ýbrahim'le karýsý Sara oraya gömüldüler.  Oðullarý Ýshak'la Ýsmail onu Hititli* Sohar oðlu Efron'un tarlasýnda Mamre'ye yakýn Makpela Maðarasý'na gömdüler.oY Kocamýþ, yaþama doymuþ, iyice yaþlanmýþ olarak son soluðunu verdi. Ölüp atalarýna kavuþtu.F Ýbrahim yüz yetmiþ beþ yýl yaþadý. Ömrü bu kadardý.  Cariyelerinin oðullarýna da armaðanlar verdi. Kendisi saðken bu çocuklarý oðlu Ýshak'tan uzaklaþtýrýp doðuya gönderdi.<u Ýbrahim sahip olduðu her þeyi Ýshak'a býraktý.r_ Midyan'ýn Efa, Efer, Hanok, Avida, Eldaa adlý oðullarý oldu. Bunlarýn hepsi Ketura'nýn soyundandý.dC Yokþan'dan da Þeva, Dedan oldu. Dedan soyundan Aþurlular, Letuþlular, Leumlular doðdu.U% Ondan Zimran, Yokþan, Medan, Midyan, Yiþbak, Þuah adlý çocuklarý oldu.G Ýbrahim bir kadýnla daha evlendi. Kadýnýn adý Ketura'ydý.P CÝshak Rebeka'yý annesi Sara'nýn yaþamýþ olduðu çadýra götürüp onunla evlendi. Böylece Rebeka Ýshak'ýn karýsý oldu. Ýshak onu sevdi. Annesinin ölümünden sonra onunla avunç buldu.8m BUþak bütün yaptýklarýný Ýshak'a anlattý.^7 AÝbrahim'in uþaðýna, 'Tarladan bizi karþýlamaya gelen þu adam kim?' diye sordu.0 ] @Rebeka Ýshak'ý görünce deveden indi,w i ?Akþamüzeri düþünmek için tarlaya gitti. Baþýný kaldýrdýðýnda develerin yaklaþtýðýný gördü.U % >Ýshak Beer-Lahay-Roi'den gelmiþti. Çünkü Negev bölgesinde yaþýyordu.  =Rebeka'yla genç hizmetçileri hazýrlanýp develere binerek Ýbrahim'in uþaðýný izlediler. Uþak Rebeka'yý alýp oradan ayrýldý. /  diye sordum. { .'Rebeka hemen testisini omuzundan indirdi, <Ýç efendim> dedi, Ben içtim. Develere de su verdi."z? -'Ben içimden dua ederken, Rebeka omuzunda su testisiyle dýþarý çýktý. Pýnar baþýna gidip su aldý. Ona, dedim.y ,O da, sen iç, develerin için de su çekeyim derse, anlayacaðým ki efendimin oðlu için RAB'bin seçtiði kýz odur.> x +Ýþte pýnarýn baþýnda bekliyorum. Su almaya gelen kýzlardan birine, lütfen testinden bana biraz su ver, içeyim, diyeceðim.w *'Bugün pýnarýn baþýna geldiðimde þöyle dua ettim: (uK ('Efendim, dedi, diye sordum.s &:ro %<Ülkelerinde yaþadýðým Kenanlýlar'dan oðluma kýz almayacaksýn. Oðluma kýz almak için babamýn ailesine, akrabalarýmýn yanýna gideceksin> diyerek bana ant içirdi.oqY $Karýsý Sara ileri yaþta efendime bir oðul doðurdu. Efendim sahip olduðu her þeyi oðluna verdi.p- #'RAB efendimi alabildiðine kutsadý. Onu zengin etti. Ona davar, sýðýr, altýn, gümüþ, erkek ve kadýn köleler, develer, eþekler verdi.2oa "Adam, 'Ben Ýbrahim'in uþaðýyým' dedi,_n9 !Önüne yemek konulunca, adam, 'Niçin geldiðimi anlatmadan yemek yemeyeceðim' dedi.&mG  Böylece adam eve girdi. Lavan develerin kolanlarýný çözdü, onlara saman ve yem verdi. Adamla yanýndakilere ayaklarýný yýkamalarý için su getirdi.l# Lavan, 'Eve buyur, ey RAB'bin kutsadýðý adam' dedi, 'Niçin dýþarýda bekliyorsun? Senin için oda, develerin için yer hazýrladým.'dkC Kýzkardeþinin burnundaki halkayý, kollarýndaki bilezikleri görmüþtü. Rebeka adamýn kendisine söylediklerini de anlatýnca, Lavan adamýn yanýna gitti. Adam pýnarýn baþýnda, develerinin yanýnda duruyordu.hjK Rebeka'nýn Lavan adýnda bir kardeþi vardý. Lavan pýnarýn baþýndaki adama doðru koþtu.7ik Kýz annesinin evine koþup olanlarý anlattý./hY 'Efendim Ýbrahim'in Tanrýsý RAB'be övgüler olsun' dedi, 'Sevgisini, sadakatini efendimden esirgemedi. Efendimin akrabalarýnýn evine giden yolu bana gösterdi.'&gI Adam eðilip RAB'be tapýndý.If 'Bizde saman ve yem bol, geceyi geçirebileceðiniz yer de var.'Ve' Kýz, 'Milka'yla Nahor'un oðlu Betuel'in kýzýyým' diye karþýlýk verdi,zdo 'Lütfen söyle, kimin kýzýsýn sen?' diye sordu, 'Babanýn evinde geceyi geçirebileceðimiz bir yer var mý?'"c? Develer su içtikten sonra, adam bir beka*fm* aðýrlýðýnda altýn bir burun halkasýyla on þekel*fn* aðýrlýðýnda iki altýn bilezik çýkardý.dbC Adam RAB'bin yolunu açýp açmadýðýný anlamak için sessizce genç kýzý süzüyordu.a Çabucak suyu hayvanlarýn teknesine boþalttý, yine su çekmek için kuyuya koþtu. Adamýn bütün develeri için su çekti.e`E Ona su verdikten sonra, 'Develerin için de su çekeyim' dedi, 'Kanýncaya kadar içsinler.'\_3 Rebeka, 'Ýç, efendim' diyerek hemen testisini indirdi, içmesi için ona uzattý.X^+ Uþak onu karþýlamaya koþtu, 'Lütfen testinden biraz su ver, içeyim' dedi.s]a Çok güzel bir genç kýzdý. Ona erkek eli deðmemiþti. Pýnara gitti, testisini doldurup geri döndü.\3 O duasýný bitirmeden, Ýbrahim'in kardeþi Nahor'la karýsý Milka'nýn oðlu Betuel'in kýzý Rebeka, omuzunda su testisiyle dýþarý çýktý.j[O Birine, diyeceðim. O da, derse, bileceðim ki o kýz kulun Ýshak için seçtiðin kýzdýr. Böylece efendime iyilik ettiðini anlayacaðým.'WZ)  Ýþte, pýnarýn baþýnda bekliyorum. Kentin kýzlarý su almaya geliyorlar.Y  Uþak, 'Ya RAB, efendim Ýbrahim'in Tanrýsý, yalvarýrým bugün beni baþarýlý kýl' diye dua etti, 'Efendim Ýbrahim'e iyilik et.X%  Develerini kentin dýþýndaki kuyunun yanýna çöktürdü. Akþamüzeriydi, kadýnlarýn su almak için dýþarý çýkacaklarý zamandý. W  Sonra efendisinden on deve alarak en iyi eþyalarla birlikte yola çýktý; Aram-Naharayim'e, Nahor'un yaþadýðý kente gitti.hVK  Bunun üzerine uþak elini efendisi Ýbrahim'in uyluðunun altýna koyarak bu konuda ant içti.nUW Eðer kýz seninle gelmek istemezse, içtiðin ant seni baðlamaz. Yalnýz, oðlumu oraya götürme.'gTI 'Beni baba ocaðýndan, doðduðum ülkeden getiren, diyerek ant içen Göklerin Tanrýsý RAB senin önünden meleðini gönderecek. Böylece oradan oðluma bir kýz alabileceksin.9So Ýbrahim, 'Sakýn oðlumu oraya götürme!' dedi,~Rw Uþak, 'Ya kýz benimle bu ülkeye gelmek istemezse?' diye sordu, 'O zaman oðlunu geldiðin ülkeye götüreyim mi?']Q5 Oðlum Ýshak'a kýz almak için benim ülkeme, akrabalarýmýn yanýna gideceksin.'P 'Yerin göðün Tanrýsý RAB'bin adýyla ant içmeni istiyorum. Aralarýnda yaþadýðým Kenanlýlar'dan oðluma kýz almayacaksýn.rO_ Ýbrahim, evindeki en yaþlý ve her þeyden sorumlu uþaðýna, 'Elini uyluðumun altýna koy*fl*' dedi,UN ' Ýbrahim kocamýþ, iyice yaþlanmýþtý. RAB onu her yönden kutsamýþtý.hMK Hititler tarlayý içindeki maðarayla birlikte Ýbrahim'in mezarlýk yeri olarak onayladýlar.yLm Ýbrahim karýsý Sara'yý Kenan ülkesinde Mamre'ye -Hevron'a- yakýn Makpela Tarlasý'ndaki maðaraya gömdü.K YJ- Böylece Efron'un Mamre yakýnýnda Makpela'daki tarlasý, çevresindeki bütün aðaçlarla ve içindeki maðarayla birlikte, kent kapýsýnda toplanan Hititler'in huzurunda Ýbrahim'in mülkü kabul edildi.4Ic Ýbrahim Efron'un önerisini kabul etti. Efron'un Hititler'in önünde sözünü ettiði dört yüz þekel gümüþü tüccarlarýn aðýrlýk ölçülerine göre tarttý.H  G Efron, 'Efendim, beni dinle' diye karþýlýk verdi, 'Aramýzda dört yüz þekel*fk* gümüþün sözü mü olur? Ölünü göm.'F-  Herkesin duyacaðý biçimde Efron'a, 'Lütfen beni dinle' dedi, 'Tarlanýn parasýný ödeyeyim. Parayý kabul et ki, ölümü oraya gömeyim.'3Ec  Ýbrahim ülke halkýnýn önünde eðildi.)DM  'Hayýr, efendim!' diye karþýlýk verdi, 'Beni dinle, maðarayla birlikte tarlayý da sana veriyorum. Halkýmýn huzurunda onu sana veriyorum. Ölünü göm.'oCY  Hititli Efron halkýnýn arasýnda oturuyordu. Kent kapýsýnda toplanan herkesin duyacaðý biçimde,B  'Tarlasýnýn dibindeki Makpela Maðarasý'ný bana satsýn. Fiyatý neyse huzurunuzda eksiksiz ödeyip orayý mezarlýk yapacaðým.'fAG 'Eðer ölümü gömmemi istiyorsanýz, benim için Sohar oðlu Efron'a ricada bulunun' dedi,D@ Ýbrahim, ülke halký olan Hititler'in önünde eðilerek,? H> Hititler, 'Efendim, bizi dinle' diye yanýtladýlar, 'Sen aramýzda güçlü bir beysin. Ölünü mezarlarýmýzýn en iyisine göm. Ölünü gömmen için kimse senden mezarýný esirgemez.'=} 'Ben aranýzda konuk ve yabancýyým' dedi, 'Bana mezar yapabileceðim bir toprak satýn. Ölümü kaldýrýp gömeyim.'H< Sonra karýsýnýn ölüsünün baþýndan kalkýp Hititler'e*,; Kenan ülkesinde, bugün Hevron denilen Kiryat-Arba'da öldü. Ýbrahim yas tutmak, aðlamak için Sara'nýn ölüsünün baþýna gitti.>: { Sara yüz yirmi yedi yýl yaþadý. Ömrü bu kadardý.X9+ Reuma adýndaki cariyesi de Nahor'a Tevah, Gaham, Tahaþ ve Maaka'yý doðurdu.h8K Betuel Rebeka'nýn babasý oldu. Bu sekiz çocuðu Ýbrahim'in kardeþi Nahor'a Milka doðurdu..7Y Keset, Hazo, Pildaþ, Yidlaf, Betuel.'A6 'Ýlk oðlu Ûs, kardeþi Bûz, Kemuel -Aram'ýn babasý-g5I Bir süre sonra Ýbrahim'e, 'Milka, kardeþin Nahor'a çocuklar doðurdu' diye haber verdiler, q#~~~h}}W||${{L{zXzyyxxxww^vvWv'uttpssPrrSqq2pponnnmmEmlzkkkjjii#hh%ggffreee*dd ccbbaa4`f__.^^]]\\)[[ZAYPYXXOWWWV{V*UrUTT=SSSRQQjPPOO&NNMM MLyKK]JJzJ$II9HHDHGGlG.FF[EE8DDkCCCWBBB4An@@??4>>>*==:<<<<;;; :99q9-88G77,66h6 554433722100Ly %Birbirlerine, 'Ýþte düþ hastasý geliyor' dediler,mKU %Kardeþleri onu uzaktan gördüler. Yusuf yanlarýna varmadan, onu öldürmek için düzen kurdular.TJ# %Adam, 'Buradan ayrýldýlar' dedi, ' dediklerini duydum.'I{ %Yusuf, 'Kardeþlerimi arýyorum' diye yanýtladý, 'Buralarda sürü güdüyorlar. Nerede olduklarýný biliyor musun?'OH %Kýrda dolaþýrken bir adam onu görüp, 'Ne arýyorsun?' diye sordu.G1 %Babasý, 'Git kardeþlerine ve sürüye bak' dedi, 'Her þey yolunda mý, deðil mi, bana haber getir.' Böylece onu Hevron Vadisi'nden gönderdi.xFk % Ýsrail Yusuf'a, 'Kardeþlerin Þekem'de sürü güdüyorlar' dedi, 'Gel seni de onlarýn yanýna göndereyim.'bE? % Bir gün Yusuf'un kardeþleri babalarýnýn sürüsünü gütmek için Þekem'e gittiler.WD) % Kardeþleri Yusuf'u kýskanýyordu, ama bu olay babasýnýn aklýna takýldý.6Cg % Yusuf babasýyla kardeþlerine bu düþü anlatýnca, babasý onu azarladý: 'Ne biçim düþ bu?' dedi, 'Ben, annen, kardeþlerin gelip önünde yere mi eðileceðiz yani?'B5 % Yusuf bir düþ daha görüp kardeþlerine anlattý. 'Dinleyin, bir düþ daha gördüm' dedi, 'Güneþ, ay ve on bir yýldýz önümde eðildiler.'(AK %Kardeþleri, 'Baþýmýza kral mý olacaksýn? Bizi sen mi yöneteceksin?' dediler. Düþlerinden, söylediklerinden ötürü ondan büsbütün nefret ettiler.@ %'Tarlada demet baðlýyorduk. Ansýzýn benim demetim kalkýp dikildi. Sizinkilerse, çevresine toplanýp önünde eðildiler.'=?w %Yusuf, 'Lütfen gördüðüm düþü dinleyin!' dedi,`>; %Yusuf bir düþ gördü. Bunu kardeþlerine anlatýnca, ondan daha çok nefret ettiler.=% %Yusuf'un kardeþleri babalarýnýn onu kendilerinden çok sevdiðini görünce, ondan nefret ettiler. Yusuf'a tatlý söz söylemez oldular.(<K %Ýsrail Yusuf'u öbür oðullarýnýn hepsinden çok severdi. Çünkü Yusuf onun yaþlýlýðýnda doðmuþtu. Yusuf'a uzun, renkli bir giysi yaptýrmýþtý. ;= %Yakup soyunun öyküsü:U: ' %Yakup babasýnýn yabancý olarak kalmýþ olduðu Kenan ülkesinde yaþadý.q9] $+Magdiel, Ýram. Sahip olduklarý ülkede yaþadýklarý yerlere adlarýný veren Edom beyleri bunlardý.87 $*Kenaz, Teman, Mivsar,79 $)Oholivama, Ela, Pinon,r6_ $(Boylarýna ve bölgelerine göre Esav'ýn soyundan gelen beylerin adlarý þunlardý: Timna, Alva, Yetet,5 $'Akbor oðlu Baal-Hanan ölünce, yerine Hadat geçti. Kentinin adý Pau'ydu. Karýsý, Me-Zahav kýzý Matret'in kýzý Mehetavel'di.=4w $&Þaul ölünce, yerine Akbor oðlu Baal-Hanan geçti.@3} $%Samla ölünce, yerine Rehovot-Hannaharlý Þaul geçti.72k $$Hadat ölünce, yerine Masrekalý Samla geçti.z1o $#Huþam ölünce, Midyan'ý Moav kýrlarýnda bozguna uðratan Bedat oðlu Hadat kral oldu. Kentinin adý Avit'ti.A0 $"Yovav ölünce, Temanlýlar ülkesinden Huþam kral oldu.@/} $!Bala ölünce, yerine Bosralý Zerah oðlu Yovav geçti.F. $ Beor oðlu Bala Edom Kralý oldu. Kentinin adý Dinhava'ydý._-9 $Ýsrailliler'i yöneten bir kralýn olmadýðý dönemde, Edom'u þu krallar yönetti:M, $Diþon, Eser, Diþan. Seir ülkesindeki Horlu boy beyleri bunlardý.%+G $Horlu boy beyleri þunlardý:)*O $Diþan'ýn oðullarý þunlardý:&)I $Eser'in oðullarý þunlardý:((M $Diþon'un oðullarý þunlardý:)'O $Âna'nýn çocuklarý þunlardý:&5 $Sivon'un oðullarý:%9 $Þoval'ýn oðullarý:$7 $Lotan'ýn oðullarý:V#' $Diþon, Eser, Diþan. Seir'in Edom'da beylik eden Horlu oðullarý bunlardý.Z"/ $Ülkede yaþayan Horlu Seir'in oðullarý þunlardý: Lotan, Þoval, Sivon, Âna,`!; $Bunlarýn hepsi Esav'ýn -Edom'un- oðullarýdýr. Yukardakiler de onlarýn beyleridir.@ } $Esav'ýn karýsý Oholivama'nýn oðullarý þunlardýr:3c $Esav oðlu Reuel'in oðullarý þunlardýr:oY $Korah, Gatam, Amalek. Bunlar Edom ülkesinde Elifaz'ýn soyundan beylerdi ve Âda'nýn torunlarýydý.4e $Esavoðullarý'nýn boy beyleri þunlardýr:{q $Sivon'un torunu ve Âna'nýn kýzý olan Esav'ýn karýsý Oholivama'nýn Esav'a doðurduðu oðullar þunlardýr:5 $ Reuel'in oðullarý: $ Timna Esav'ýn oðlu Elifaz'ýn cariyesiydi. Elifaz'a Amalek'i doðurdu. Bunlar Esav'ýn karýsý Âda'nýn torunlarýdýr.9 $ Elifaz'ýn oðullarý:4e $ Esav'ýn oðullarýnýn adlarý þunlardýr:O $ Seir daðlýk bölgesine yerleþen Edomlular'ýn atasý Esav'ýn soyu:7k $Esav -Edom- Seir daðlýk bölgesine yerleþti.} $Birlikte yaþayamayacak kadar çok mallarý vardý. Yabancý olarak yaþadýklarý bu topraklar davarlarýna yetmiyordu.a= $Esav karýlarýný, oðullarýný, kýzlarýný, evindeki bütün adamlarýný, hayvanlarýnýn hepsini, Kenan ülkesinde kazandýðý mallarýn tümünü alýp kardeþi Yakup'tan ayrýldý, baþka bir ülkeye gitti.lS $Oholivama Yeuþ, Yalam ve Korah'ý doðurdu. Esav'ýn Kenan ülkesinde doðan oðullarý bunlardý./[ $Âda Esav'a Elifaz'ý, Basemat Reuel'i,;s $Nevayot'un kýzkardeþi, Ýsmail'in kýzý Basemat.~w $Esav þu Kenanlý kýzlarla evlendi: Hititli* Elon'un kýzý Âda; Hivli Sivon'un torunu, Âna'nýn kýzý Oholivama;( O $Esav'ýn, yani Edom'un öyküsü: #Kocamýþ, yaþama doymuþ olarak son soluðunu verdi. Ölüp halkýna kavuþtu. Oðullarý Esav'la Yakup onu gömdüler.) O #Ýshak yüz seksen yýl yaþadý.' I #Yakup, Ýshak'la Ýbrahim'in de yabancý olarak kalmýþ olduðu, bugün Hevron denen Kiryat-Arba yakýnlarýndaki Mamre'ye, babasý Ýshak'ýn yanýna gitti.s a #Lea'nýn cariyesi Zilpa'nýn oðullarý: Gad, Aþer. Yakup'un Paddan-Aram'da doðan oðullarý bunlardýr.> y #Rahel'in cariyesi Bilha'nýn oðullarý: Dan, Naftali.- W #Rahel'in oðullarý: Yusuf, Benyamin.%G #Yakup'un on iki oðlu vardý.ym #Ýsrail o bölgede yaþarken Ruben babasýnýn cariyesi Bilha'yla yattý. Ýsrail bunu duyunca çok kýzdý*fv*.G #Ýsrail yine göçtü ve Eder Kulesi'nin ötesinde konakladý.W) #Yakup Rahel'in mezarýna bir taþ dikti. Bu mezar taþý bugüne kadar kaldý.=w #Rahel öldü ve Efrat -Beytlehem- yolunda gömüldü. #Ama Rahel ölmek üzereydi. Can verirken oðlunun adýný Ben-Oni*fu* koydu. Babasý ise çocuða Benyamin*fü* adýný verdi.M #O sancý çekerken, ebesi, 'Korkma!' dedi, 'Bir oðlun daha oluyor.'p[ #Sonra Beytel'den göçtüler. Efrat'a varmadan Rahel doðum yaptý. Doðum yaparken çok sancý çekti.Q #Oraya, Tanrý'nýn kendisiyle konuþtuðu yere Beytel*ft* adýný verdi.}u #Yakup Tanrý'nýn kendisiyle konuþtuðu yere taþ bir anýt dikti. Üzerine dökmelik sunu ve zeytinyaðý döktü.V~' # Sonra Tanrý Yakup'tan ayrýlarak onunla konuþtuðu yerden yukarý çekildi.n}W # Ýbrahim'e, Ýshak'a verdiðim topraklarý sana verecek, senden sonra da soyuna baðýþlayacaðým.'|1 # 'Ben Her Þeye Gücü Yeten Tanrý'yým' dedi, 'Verimli ol, çoðal. Senden bir ulus ve uluslar topluluðu doðacak. Krallarýn atasý olacaksýn.}{u # 'Sana Yakup diyorlar, ama bundan böyle adýn Yakup deðil, Ýsrail olacak' diyerek onun adýný Ýsrail*fþ* koydu.Sz! # Yakup Paddan-Aram'dan dönünce, Tanrý ona yine görünerek onu kutsadý.y/ #Rebeka'nýn dadýsý Debora ölünce Beytel'in güneyindeki meþe aðacýnýn altýna gömüldü. Bu yüzden aðaca Allon-Bakut*fs* adý verildi.x #Bir sunak yaparak oraya El-Beytel*fr* adýný verdi. Çünkü aðabeyinden kaçarken Tanrý orada kendisine görünmüþtü.Tw# #Yakup adamlarýyla birlikte Kenan ülkesindeki Luz -Beytel- Kenti'ne geldi.}vu #Sonra göçtüler. Çevre kentlerde yaþayan halk peþlerine düþmedi, çünkü hepsini Tanrý korkusu sarmýþtý.0u[ #Böylece herkes yabancý ilahlarýný, kulaklarýndaki küpeleri Yakup'a verdi. Yakup bunlarý Þekem yakýnlarýnda bir yabanýl fýstýk aðacýnýn altýna gömdü."t? #Beytel'e gidelim. Sýkýntý çektiðim günlerde yakarýþýmý duyan, gittiðim her yerde benimle birlikte olan Tanrý'ya orada bir sunak yapacaðým.'s #Yakup ailesine ve yanýndakilere, 'Yabancý ilahlarýnýzý atýn' dedi, 'Kendinizi arýndýrýp giysilerinizi deðiþtirin.r  #Tanrý Yakup'a, 'Git, Beytel'e yerleþ' dedi, 'Aðabeyin Esav'dan kaçarken sana görünen Tanrý'ya orada bir sunak yap.'kqQ "Þimon'la Levi, 'Kýzkardeþimize bir fahiþe gibi mi davranmalýydý?' diye karþýlýk verdiler.`p; "Yakup, Þimon'la Levi'ye, 'Bu ülkede yaþayan Kenanlýlar'la Perizliler'i bana düþman ettiniz, baþýmý belaya soktunuz' dedi, 'Sayýca azýz. Eðer birleþir, bana saldýrýrlarsa, ailemle birlikte yok olurum.'loS "Bütün mallarýný, çocuklarýný, kadýnlarýný aldýlar, evlerindeki her þeyi yaðmaladýlar.Sn! "Kentteki ve kýrdaki davarlarý, sýðýrlarý, eþekleri ele geçirdiler.|ms "Sonra Yakup'un bütün oðullarý cesetleri soyup kenti yaðmaladýlar. Çünkü kýzkardeþlerini kirletmiþlerdi.]l5 "Hamor'la oðlu Þekem'i de öldürdüler. Dina'yý Þekem'in evinden alýp gittiler.rk_ "Üçüncü gün erkekler daha sünnetin acýsýný çekerken, Yakup'un oðullarýndan ikisi -Dina'nýn kardeþleri Þimon'la Levi- kýlýçlarýný kuþanýp kuþku uyandýrmadan kente girip bütün erkekleri kýlýçtan geçirdiler.j "Kent kapýsýndan geçen herkes Hamor'la oðlu Þekem'in söylediklerini kabul etti ve kentteki bütün erkekler sünnet oldu.i) "Böylece bütün sürüleri, mallarý, öbür hayvanlarý da bizim olur, deðil mi? Gelin onlarla anlaþalým, bizimle birlikte yaþasýnlar.'h/ "Yalnýz, þu koþulla bizimle birleþmeyi, birlikte yaþamayý kabul ediyorlar: Bizim erkeklerin de kendileri gibi sünnet olmasýný istiyorlar.?gy "'Bu adamlar bize dostluk gösteriyor' dediler, 'Ülkemizde yaþasýnlar, ticaret yapsýnlar. Topraklarýmýz geniþ, onlara da yeter, bize de. Birbirimize kýz verip kýz alabiliriz._f9 "Hamor'la oðlu Þekem durumu kent halkýna bildirmek için kentin kapýsýna gittiler.e} "Ailesinde en saygýn kiþi olan genç Þekem öneriyi yerine getirmekte gecikmedi. Çünkü Yakup'un kýzýna aþýktý.9do "Bu öneri Hamor'la oðlu Þekem'e iyi göründü.Mc "Eðer kabul etmez, sünnet olmazsanýz, kýzýmýzý alýr gideriz.'Zb/ "birbirimize kýz verip kýz alabiliriz. Sizinle birlikte yaþar, bir halk oluruz.Ya- "Ancak þu koþulla kabul ederiz: Bütün erkekleriniz bizim gibi sünnet olursa,e`E "'Olmaz, kýzkardeþimizi sünnetsiz* bir adama veremeyiz' dediler, 'Bizim için utanç olur. _ " Kýzkardeþleri Dina'nýn ýrzýna geçildiði için, Yakup'un oðullarý Þekem'le babasý Hamor'a aldatýcý bir yanýt verdiler.^ " 'Ne kadar baþlýk ve armaðan isterseniz isteyin, dilediðiniz her þeyi vereceðim. Yeter ki, kýzý bana eþ olarak verin.'m]U " Þekem de Dina'nýn babasýyla kardeþlerine, 'Bana bu iyiliði yapýn, ne isterseniz veririm' dedi,s\a " Bizimle birlikte yaþayýn. Ülke önünüzde, nereye isterseniz yerleþin, ticaret yapýn, mülk edinin.'A[ " Bizimle akraba olun. Birbirimize kýz verip kýz alalým.kZQ "Hamor onlara, 'Oðlum Þekem'in gönlü kýzýnýzda' dedi, 'Lütfen onu oðluma eþ olarak verin.SY! "Yakup'un oðullarý olayý duyar duymaz kýrdan döndüler. Üzüntülü ve çok öfkeliydiler. Çünkü Þekem Yakup'un kýzýyla yatarak Ýsrail'in onurunu kýrmýþtý. Böyle bir þey olmamalýydý.QX "Bu arada Þekem'in babasý Hamor konuþmak için Yakup'un yanýna gitti.W! "Yakup kýzý Dina'nýn kirletildiðini duyduðunda, oðullarý kýrda hayvanlarýn baþýndaydý. Yakup onlar gelinceye kadar konuþmadý.=Vw "Babasý Hamor'a, 'Bu kýzý bana eþ olarak al' dedi.XU+ "Yakup'un kýzýna gönlünü kaptýrdý. Dina'yý sevdi ve ona nazik davrandý._T9 "O bölgenin beyi Hivli Hamor'un oðlu Þekem Dina'yý görünce tutup ýrzýna geçti.RS ! "Lea'yla Yakup'un kýzý Dina bir gün yöre kadýnlarýný ziyarete gitti.DR !Orada bir sunak kurarak El-Elohe-Ýsrail*fp* adýný verdi.rQ_ !Çadýrýný kurduðu arsayý Þekem'in babasý Hamor'un oðullarýndan yüz parça gümüþe*fö* aldý.xPk !Yakup güvenlik içinde Paddan-Aram'dan Kenan ülkesine, Þekem Kenti'ne vardý. Kentin yakýnýnda konakladý.O{ !Yakup'sa Sukkot'a*fo* gitti. Orada kendine ev, hayvanlarýna barýnaklar yaptý. Bu yüzden oraya Sukkot adýný verdi.7Nk !Esav o gün Seir'e dönmek üzere yola koyuldu.IM !Esav, 'Yanýmdaki adamlardan birkaçýný yanýna vereyim' dedi.L' !Efendim, lütfen sen kulunun önünden git. Ben hayvanlarla çocuklara ayak uydurarak yavaþ yavaþ geleceðim. Seir'de efendime yetiþirim.'2K_ ! Yakup, 'Efendim, bilirsin, çocuklar narindir' dedi, 'Yanýmdaki koyunlarýn, sýðýrlarýn yavrularý var. Hayvanlarý bir gün daha yürümeye zorlarsak hepsi ölür.PJ ! Esav, 'Haydi yolumuza devam edelim' dedi, 'Ben önünsýra gideceðim.'I! ! Lütfen sana gönderdiðim armaðaný al. Tanrý bana öyle iyilik yaptý ki, her þeyim var.' Armaðaný kabul ettirinceye kadar diretti.BH ! Yakup, 'Olmaz, eðer sevgini kazandýmsa, lütfen armaðanýmý kabul et' diye karþýlýk verdi, 'Senin yüzünü görmek Tanrý'nýn yüzünü görmek gibi. Çünkü beni kabul ettin.YG- ! Esav, 'Benim yeterince malým var, kardeþim' dedi, 'Senin malýn sana kalsýn.'RF !Esav, 'Karþýlaþtýðým öbür topluluðun anlamý neydi?' diye sordu.oEY !Ardýndan Lea çocuklarýyla birlikte yaklaþýp eðildi. En son da Yusuf'la Rahel yaklaþýp eðildi.CD !Cariyelerle yanlarýndaki çocuklar yaklaþýp eðildiler.PC !Esav kadýnlarla çocuklara baktý. 'Kim bu yanýndakiler?' diye sordu.xBk !Ne var ki Esav koþarak onu karþýladý, kucaklayýp boynuna sarýldý, öptü. Ýkisi de aðlamaya baþladý.ZA/ !Kendisi hepsinin önüne geçti. Aðabeyine yaklaþýrken yedi kez yere kapandý.m@U !Cariyelerle çocuklarýný öne, Lea'yla çocuklarýný arkaya, Rahel'le Yusuf'u da en arkaya dizdi.z? q !Yakup baktý, Esav dört yüz adamýyla birlikte geliyor. Çocuklarý Lea'yla Rahel'e ve iki cariyeye teslim etti.">? Bu nedenle Ýsrailliler bugün bile uyluk kemiðinin üzerindeki siniri yemezler. Çünkü Yakup'un uyluk kemiðinin baþýndaki sinire çarpýlmýþtý.W=) Yakup Peniel'den ayrýlýrken güneþ doðdu. Uyluðundan ötürü aksýyordu.v<g Yakup, 'Tanrý'yla yüzyüze görüþtüm, ama caným baðýþlandý' diyerek oraya Peniel*fn* adýný verdi.;;s Yakup, 'Lütfen adýný söyler misin?' diye sordu.x:k Adam, 'Artýk sana Yakup deðil, Ýsrail*fm* denecek' dedi, 'Çünkü Tanrý'yla, insanlarla güreþip yendin.'%9G Adam, 'Adýn ne?' diye sordu.28a Adam, 'Býrak beni, gün aðarýyor' dedi. 7 Yakup'u yenemeyeceðini anlayýnca, onun uyluk kemiðinin baþýna çarptý. Öyle ki, güreþirken Yakup'un uyluk kemiði çýktý.a6= Böylece Yakup arkada yalnýz kaldý. Bir adam gün aðarýncaya kadar onunla güreþti.R5 Onlarý geçirdikten sonra sahip olduðu her þeyi de karþýya geçirdi.4 Yakup o gece kalktý; iki karýsýný, iki cariyesini, on bir oðlunu yanýna alýp Yabbuk Irmaðý'nýn sýð yerinden karþýya geçti.S3! Böylece armaðaný önden gönderip geceyi konakladýðý yerde geçirdi.82m  diyeceksiniz.'$1C Ýkinci ve üçüncü köleye, sürülerin peþinden giden herkese ayný buyruðu verdi: 'Esav'la karþýlaþtýðýnýzda ayný þeyleri söyleyeceksiniz.v0g  diyeceksin, '/9 Birinci köleye buyruk verdi: 'Aðabeyim Esav'la karþýlaþtýðýnda, diye sorarsa,. Bunlarý ayrý sürüler halinde kölelerine teslim ederek, 'Önümden gidin, sürüler arasýnda boþluk býrakýn' dedi.- , + Yakup geceyi orada geçirdi. Birlikte getirdiði hayvanlardan aðabeyi Esav'a armaðan olarak iki yüz keçi, yirmi teke, iki yüz koyun, yirmi koç, yavrularýyla birlikte otuz diþi deve, kýrk inek, on boða, yirmi diþi, on erkek eþek ayýrdý.* diye söz vermiþtin bana.'t)c Yalvarýrým, beni aðabeyim Esav'dan koru. Gelip bana, çocuklarla annelerine saldýrmasýndan korkuyorum.)(M Bana gösterdiðin bunca iyiliðe, güvene layýk deðilim. Þeria Irmaðý'ný geçtiðimde deðneðimden baþka bir þeyim yoktu. Þimdi iki orduyla döndüm.5'e Sonra þöyle dua etti: 'Ey atam Ýbrahim'in, babam Ýshak'ýn Tanrýsý RAB! Bana, <Ülkene, akrabalarýnýn yanýna dön, seni baþarýlý kýlacaðým> diye söz verdin.c&A 'Esav gelir, bir gruba saldýrýrsa, hiç deðilse öteki grup kurtulur' diye düþündü.u%e Yakup çok korktu, sýkýldý. Yanýndaki adamlarý, davarlarý, sýðýrlarý, develeri iki gruba ayýrdý.$ Haberciler geri dönüp Yakup'a, 'Aðabeyin Esav'ýn yanýna gittik' dediler, 'Dört yüz adamla seni karþýlamaya geliyor.'# Öküzlere, eþeklere, davarlara, erkek ve kadýn kölelere sahip oldum. Efendimi hoþnut etmek için önceden haber gönderiyorum.> '" Onlara þu buyruðu verdi: 'Efendim Esav'a þöyle deyin: Kulun Yakup diyor ki, <Þimdiye kadar Lavan'ýn yanýnda konuk olarak kaldým.k!Q Yakup Edom topraklarýnda, Seir ülkesinde yaþayan aðabeyi Esav'a önceden haberciler gönderdi.a = Onlarý görünce, 'Tanrý'nýn ordugahý bu' diyerek oraya Mahanayim*fl* adýný verdi.L  Yakup yoluna devam ederken, Tanrý'nýn melekleriyle karþýlaþtý.iM 7Lavan sabah erkenden kalktý; torunlarýný, kýzlarýný öpüp kutsadýktan sonra evine gitti.oY 6Sonra daðda kurban kesip yakýnlarýný yemeðe çaðýrdý. Yemeði yiyip geceyi daðda geçirdiler.T# 5Ýbrahim'in, Nahor'un ve babalarýnýn Tanrýsý aramýzda yargýç olsun.'4c 4'Bu yýðýn ve anýt birer tanýk olsun. Bu yýðýnýn ötesine geçip sana kötülük etmeyeceðim. Sen de bu yýðýný ve anýtý geçip bana kötülük etmeyeceksin.N 3Sonra, 'Ýþte taþ yýðýný, iþte aramýza diktiðim anýt' dedi, 2'Eðer kýzlarýma kötü davranýr, baþka kadýnlarla evlenirsen, yanýmýzda kimse olmasa bile Tanrý tanýk olacaktýr.'{ 1Mispa*fk* diye de anýlýr. Çünkü Lavan, 'Birbirimizden uzak olduðumuz zaman RAB aramýzda gözcülük etsin' dedi,jO 0Lavan, 'Bu yýðýn bugün aramýzda tanýk olsun' dedi. Bu yüzden yýðýna Galet adý verildi.W) /Lavan taþ yýðýnýna Yegar-Sahaduta*fj*, Yakup ise Galet*fj* adýný verdi. .Yakýnlarýna, 'Taþ toplayýn' dedi. Adamlar topladýklarý taþlarý bir yere yýðdýlar. Orada, yýðýnýn yanýnda yemek yediler.4e -Yakup bir taþ alýp onu anýt olarak dikti.3c ,Gel anlaþalým. Aramýza tanýk koyalým.'mU +Lavan, 'Kadýnlar benim kýzlarým, çocuklar benim çocuklarým, sürüler benim sürülerim' diye karþýlýk verdi, 'Burada gördüðün her þey bana ait. Kýzlarýma ya da doðurduklarý çocuklara bugün ne yapabilirim ki?S! *Babamýn ve Ýbrahim'in Tanrýsý, Ýshak'ýn taptýðý*fi* Tanrý benden yana olmasaydý, beni eli boþ gönderecektin. Tanrý çektiðim zorluðu, verdiðim emeði gördü ve dün gece seni uyardý.'5 )Yirmi yýl evinde böyle yaþadým. Ýki kýzýn için on dört yýl, sürün için altý yýl sana hizmet ettim. On kez alacaðýmý deðiþtirdin.mU (Öyle bir durumdaydým ki, gündüz sýcak, gece kýraðý yedi bitirdi beni. Gözüme uyku girmedi.*O 'Yabanýl hayvanlarýn parçaladýðýný sana göstermedim, zararýný ben çektim. Gece ya da gündüz çalýnan her hayvanýn karþýlýðýný benden istedin.  &Yirmi yýl yanýnda kaldým. Koyunlarýn, keçilerin hiç düþük yapmadý. Sürülerinin içinden bir tek koç yemedim.! = %Bütün eþyalarýmý aradýn, kendine ait bir þey buldun mu? Varsa onu buraya, yakýnlarýmýzýn önüne koy. Onlar ikimiz hakkýnda karar versinler.  $Yakup kendini tutamadý. Lavan'a çýkýþarak, 'Suçum ne?' diye sordu, 'Ne günah iþledim ki böyle öfkeyle peþime takýldýn? + #Rahel babasýna, 'Efendim, huzurunda kalkamadýðým için kýzma, âdet görüyorum da' dedi. Lavan her yeri aradýysa da, putlarý bulamadý. # "Rahel çaldýðý putlarý devesinin semerine koymuþ, üzerine oturmuþtu. Lavan çadýrýný didik didik aradýysa da putlarý bulamadý.3 !Lavan Yakup'un, Lea'nýn ve iki cariyenin çadýrýna baktýysa da ilahlarý bulamadý. Lea'nýn çadýrýndan çýkýp Rahel'in çadýrýna girdi.J  Ýlahlarýný kimde bulursan, o öldürülecektir. Yakýnlarýmýzýn önünde kendin ara, eþyalarýmýn arasýnda sana ait ne bulursan al.' Yakup ilahlarý Rahel'in çaldýðýný bilmiyordu.jO Yakup, 'Korktum' diye karþýlýk verdi, 'Kýzlarýný zorla elimden alýrsýn diye düþündüm.dC Babanýn evini çok özlediðin için bizden ayrýldýn. Ama ilahlarýmý niçin çaldýn?'1 Size kötülük yapacak güçteyim, ama babanýn Tanrýsý dün gece bana, dedi, \3 Torunlarýmla, kýzlarýmla öpüþüp vedalaþmama izin vermedin. Aptallýk ettin. Neden gizlice kaçtýn? Neden beni aldattýn? Niçin bana söylemedin? Seni sevinçle, ezgilerle, tefle, lirle yolcu ederdim.vg Yakup'a, 'Nedir bu yaptýðýn?' dedi, 'Beni aldattýn. Kýzlarýmý alýp savaþ tutsaðý gibi götürdün.+ Lavan Yakup'a yetiþti. Yakup çadýrýný Gilat daðlýk bölgesine kurmuþtu. Lavan da yakýnlarýyla birlikte çadýrýný ayný yere kurdu.} O gece Tanrý Aramlý Lavan'ýn düþüne girerek ona, 'Dikkatli ol!' dedi, 'Yakup'a ne iyi, ne kötü bir þey söyle.'~y Lavan yakýnlarýný yanýna alýp Yakup'un peþine düþtü. Yedi gün sonra Gilat daðlýk bölgesinde ona yetiþti.E} Üçüncü gün Yakup'un kaçtýðýný Lavan'a bildirdiler.{|q Böylece kendisine ait her þeyi alýp kaçtý. Fýrat Irmaðý'ný geçip Gilat daðlýk bölgesine doðru gitti.K{ Yakup da kaçacaðýný söylemeyerek Aramlý Lavan'ý kandýrdý.Vz' Lavan koyunlarýný kýrkmaya gidince, Rahel babasýnýn putlarýný çaldý.=yu Bütün hayvanlarý önüne kattý; topladýðý mallarla, Paddan-Aram'da kazandýðý hayvanlarla birlikte Kenan ülkesine, babasý Ýshak'ýn yanýna gitmek üzere yola çýktý.Hx Böylece Yakup çocuklarýný, karýlarýný develere bindirdi.w} Tanrý'nýn babamýzdan aldýðý varlýðýn tümü bize ve çocuklarýmýza aittir. Tanrý sana ne dediyse öyle yap.'vvg 'Onun gözünde artýk yabancý deðil miyiz? Çünkü bizi sattý. Bizim için ödenen bedelin hepsini yedi.[u1 Rahel'le Lea, 'Babamýzýn evinde hâlâ payýmýz, mirasýmýz var mý?' dediler,t%  Ben Beytel'in Tanrýsý'yým. Hani orada bana anýt dikip meshetmiþ*, adak adamýþtýn. Kalk, bu ülkeden git, doðduðun ülkeye dön.> 's!  Bana, dedi, <Çünkü Lavan'ýn sana yaptýklarýnýn hepsini gördüm.Tr#  Düþümde Tanrý'nýn meleði bana, diye seslendi. dedim.wqi  'Sürülerin çiftleþtiði mevsimde bir düþ gördüm. Çiftleþen tekeler çizgili, noktalý, kýrçýldý. deyince, bütün sürü noktalý doðurdu. <Ücret olarak çizgili olanlarý al> deyince de bütün sürü çizgili doðurdu.n Ne yazýk ki, babanýz beni aldattý, ondan alacaðýmý on kez deðiþtirdi. Ama Tanrý bana kötülük etmesine izin vermedi.Lw Akþamleyin Yakup tarladan dönerken Lea onu karþýlamaya gitti. Yakup'a, 'Benimle yatacaksýn' dedi, 'Oðlumun adamotuna karþýlýk bu gece benimsin.' Yakup o gece onunla yattý.nKW Lea, 'Kocamý aldýðýn yetmez mi? Bir de oðlumun adamotunu mu istiyorsun?' diye karþýlýk verdi.$JC Ruben hasat mevsimi tarlaya gitti. Orada adamotu*ff* bulup annesi Lea'ya getirdi. Rahel Lea'ya, 'Lütfen oðlunun getirdiði adamotundan bana da ver' dedi.fIG  Lea, 'Mutluyum!' dedi, 'Kadýnlar bana diyecek.' Ve çocuða Aþer*fe* adýný verdi.CH  Lea'nýn cariyesi Zilpa Yakup'a ikinci bir oðul doðurdu.?G{  Lea, 'Uðurum!' diyerek çocuða Gad*fd* adýný verdi.0F]  Zilpa Yakup'a bir erkek çocuk doðurdu.cEA  Lea artýk doðum yapamadýðýný görünce, cariyesi Zilpa'yý Yakup'a eþ olarak verdi.tDc Rahel, 'Ablama karþý büyük savaþým verdim ve onu yendim' diyerek çocuða Naftali*fç* adýný verdi. H<~~~ }A|{{&zyyyxxxbwwLvv)uttetsnrraqqGppToo nnmCllHkkkjjmjiiahh}hggffWeedddcc}cbbVaa9``2__M^^2]]v]2\\p[[[3ZZiYYUXX|WWgVV?UUU%TTjSSSARRVQQLQPPHOO\NNuMMeM(LLAKK}JJ>[==<<<;/::99Z8{77n665564x433r22+1o00(/...#--A,,Q+K**5)((q(2'a&&%$$$+#"":!!0 H oCnm6?=D2?j)'B < 1 7   yW$+JH ^ -Babanýzý ve ailelerinizi buraya getirin. Size Mýsýr'ýn en iyi topraklarýný vereceðim. Ülkenin kaymaðýný yiyeceksiniz.>p][ -Firavun Yusuf'a þöyle dedi: 'Kardeþlerine de ki, V/ - Goþen bölgesine yerleþirsin; çocuklarýn, torunlarýn, davarlarýn, sýðýrlarýn ve sahip olduðun her þeyle birlikte yakýnýmda olursun.U - Hemen babamýn yanýna gidin, ona oðlun Yusuf þöyle diyor deyin: dedim.I ,H ,'Efendim, þimdi babam kulunun yanýna döndüðümde çocuk yanýmýzda olmazsa, babam onu görmeyince ölür. Çünkü onu yaþama baðlayan bu çocuktur. Biz kullarýn da acý içinde babamýzýn ak saçlý baþýný ölüler diyarýna indiririz.G} ,Bunu da götürürseniz ve ona bir zarar gelirse, bu acýyla ak saçlý baþýmý ölüler diyarýna götürürsünüz.>]F5 , dedi,D9 ,Ama biz, dedik, >Cy ,Babamýz, dedi.UB% ,'Kulun babamýzýn yanýna döndüðümüzde, söylediklerini ona anlattýk.zAo ,Sen de biz kullarýna, demiþtin.i@M ,Biz de, <Çocuk babasýndan ayrýlamaz, ayrýlýrsa babasý ölür> diye karþýlýk vermiþtik.Y?- ,'Sen de biz kullarýna, demiþtin.E> ,Biz de, demiþtik, _=9 ,Efendim, biz kullarýna sormuþtun: diye.< ,Yahuda yaklaþýp, 'Efendim, lütfen izin ver konuþayým' dedi, 'Kuluna öfkelenme. Sen firavunla ayný yetkiye sahipsin.; ,Yusuf, 'Benden uzak olsun!' dedi, 'Yalnýz kendisinde kâse bulunan kölem olacak. Siz esenlikle babanýzýn yanýna dönün.'u:e ,Yahuda, 'Ne diyelim, efendim?' diye karþýlýk verdi, 'Nasýl anlatalým? Kendimizi nasýl temize çýkaralým? Tanrý suçumuzu ortaya çýkardý. Hepimiz köleniz artýk, efendim; hem biz hem de kendisinde kâse bulunan kardeþimiz.'o9Y ,Yusuf, 'Nedir bu yaptýðýnýz?' dedi, 'Benim gibi birinin fala bakabileceði aklýnýza gelmedi mi?'j8O ,Yahuda'yla kardeþleri Yusuf'un evine geldiðinde, Yusuf daha evdeydi. Önünde yere kapandýlar.{7q , Kardeþleri üzüntüden giysilerini yýrttýlar. Sonra torbalarýný eþeklerine yükleyip kente geri döndüler.q6] , Kâhya büyükten küçüðe doðru hepsinin torbasýný aradý. Kâse Benyamin'in torbasýnda çýktý..5Y , Hemen torbalarýný indirip açtýlar.w4i , Kâhya, 'Peki, dediðiniz gibi olsun' dedi, 'Kimde çýkarsa kölem olacak, geri kalanlar suçsuz sayýlacak.'_39 , Kullarýndan birinde çýkarsa öldürülsün, geri kalanlar efendimin kölesi olsun.'2/ ,Torbalarýmýzýn aðzýnda bulduðumuz paralarý Kenan ülkesinden sana geri getirdik. Nasýl efendinin evinden altýn ya da gümüþ çalarýz?z1o ,Adamlar, 'Efendim, neden böyle konuþuyorsun?' dediler, 'Bizden uzak olsun, biz kullarýn böyle þey yapmayýz.40e ,Kâhya onlara yetiþip bu sözleri yineledi.{/q , '5.e ,Onlar kentten pek uzaklaþmamýþtý ki Yusuf kâhyasýna, 'Hemen o adamlarýn peþine düþ' dedi, 'Onlara yetiþince, de,9-o ,Sabah erkenden adamlar eþekleriyle yolcu edildi. , ,En küçüðünün torbasýna benim gümüþ kâsemi ve buðdayýnýn parasýný koy.' Kâhya Yusuf'un buyruðunu yerine getirdi.!+ ? ,Yusuf kâhyasýna, 'Bu adamlarýn torbalarýna taþýyabilecekleri kadar yiyecek doldur' diye buyurdu, 'Her birinin parasýný torbasýnýn aðzýna koy.*+ +"Yusuf'un masasýndan onlara yemek daðýtýldý. Benyamin'in payý ötekilerden beþ kat fazlaydý. Ýçtiler, birlikte hoþ vakit geçirdiler.) +!Kardeþleri Yusuf'un önünde büyükten küçüðe doðru yaþ sýrasýna göre oturdular. Þaþkýn þaþkýn birbirlerine baktýlar.<(s + Yusuf'a ayrý, kardeþlerine ayrý, Yusuf'la yemek yiyen Mýsýrlýlar'a ayrý hizmet edildi. Çünkü Mýsýrlýlar Ýbraniler'le birlikte yemek yemez, bunu iðrenç sayarlardý.i'M +Yüzünü yýkadýktan sonra dýþarý çýktý. Kendisini toparlayarak, 'Yemeði getirin' dedi.&) +Sonra hemen oradan ayrýldý, çünkü kardeþini görünce yüreði sýzlamýþtý. Aðlayacak bir yer aradý. Odasýna girip orada aðladý.:%o +Yusuf göz gezdirirken kendisiyle ayný anneden olan kardeþi Benyamin'i gördü. 'Bana sözünü ettiðiniz küçük kardeþiniz bu mu?' dedi, 'Tanrý sana lütfetsin, oðlum.'}$u +Kardeþleri, 'Babamýz kulun iyi' diye yanýtladýlar, 'Hâlâ yaþýyor.' Sonra saygýyla eðilip yere kapandýlar.#{ +Yusuf hatýrlarýný sorduktan sonra, 'Bana sözünü ettiðiniz yaþlý babanýz iyi mi?' dedi, 'Hâlâ yaþýyor mu?'a"= +Yusuf eve gelince, getirdikleri armaðanlarý kendisine sunup önünde yere kapandýlar.! +Kardeþler öðlene, Yusuf'un geleceði saate kadar armaðanlarýný hazýrladýlar. Çünkü orada yemek yiyeceklerini duymuþlardý.t c +Kâhya onlarý Yusuf'un evine götürüp ayaklarýný yýkamalarý için su getirdi, eþeklerine yem verdi.;q +Kâhya, 'Merak etmeyin' dedi, 'Korkmanýza gerek yok. Parayý Tanrýnýz, babanýzýn Tanrýsý torbalarýnýza koydurmuþ. Ben paranýzý aldým.' Sonra Þimon'u onlara getirdi. +Ayrýca yeniden yiyecek almak için yanýmýza baþka para da aldýk. Paralarý torbalarýmýza kimin koyduðunu bilmiyoruz.'$C +Konakladýðýmýz yerde torbalarýmýzý açýnca, bir de baktýk ki, paramýz eksiksiz olarak torbalarýmýzýn aðzýna konmuþ. Onu size geri getirdik.T# +'Aman, efendim!' dediler, 'Buraya ilk kez yiyecek satýn almaya gelmiþtik.M +Yusuf'un kâhyasýna yaklaþýp evin kapýsýnda onunla konuþtular:{q +Ne var ki kardeþleri Yusuf'un evine götürüldükleri için korktular. 'Ýlk geliþimizde torbalarýmýza konan para yüzünden götürülüyoruz galiba!' dediler, 'Bize saldýrýp egemen olmak, bizi köle edip eþeklerimizi almak istiyor.'K +Kâhya Yusuf'un buyurduðu gibi onlarý Yusuf'un evine götürdü./Y +Yusuf Benyamin'i yanlarýnda görünce, kâhyasýna, 'Bu adamlarý eve götür' dedi, 'Bir hayvan kesip hazýrla. Çünkü öðlen benimle birlikte yemek yiyecekler.'  +Böylece kardeþler yanlarýna armaðanlar, iki kat para ve Benyamin'i alarak hemen Mýsýr'a gidip Yusuf'un huzuruna çýktýlar.M +Her Þeye Gücü Yeten Tanrý, adamýn yüreðine size karþý merhamet koysun da, adam öbür kardeþinizle Benyamin'i size geri versin. Bana gelince, çocuklarýmdan yoksun kalacaksam kalayým.'<u + Kardeþinizi alýp gidin, o adamýn yanýna dönün. + Yanýnýza iki kat para alýn. Torbalarýnýzýn aðzýna konan parayý geri götürün. Belki bir yanlýþlýk olmuþtur.iM + Bunun üzerine Ýsrail, 'Öyleyse gidin' dedi, 'Yalnýz, torbalarýnýza bu ülkenin en iyi ürünlerinden biraz pelesenk, biraz bal, kitre, laden, fýstýk, badem koyun, Mýsýr'ýn yöneticisine armaðan olarak götürün.M + Çünkü gecikmeseydik, þimdiye dek iki kez gidip gelmiþ olurduk.'  + Ona ben kefil oluyorum. Beni sorumlu say. Eðer onu geri getirmez, önüne çýkarmazsam, ömrümce sana karþý suçlu sayýlayým.} +Yahuda, babasý Ýsrail'e, 'Çocuðu benimle gönder, gidelim' dedi, 'Sen de biz de yavrularýmýz da ölmez, yaþarýz. +Þöyle yanýtladýlar: 'Adam, diye sordu. Bizimle ve akrabalarýmýzla ilgili öyle sorular sordu ki, yanýt vermek zorunda kaldýk. Kardeþinizi getirin diyeceðini nereden bilebilirdik?'sa +Ýsrail, 'Niçin adama bir kardeþiniz daha olduðunu söyleyerek bana bu kötülüðü yaptýnýz?' dedi.w i +Göndermezsen gitmeyiz. Çünkü o adam, dedi.'H  +Kardeþimizi bizimle gönderirsen, gider sana yiyecek alýrýz. ! +Yahuda, 'Adam bizi sýký sýký uyardý' diye karþýlýk verdi, ' dedi.s a +Mýsýr'dan getirilen buðday tükenince Yakup, oðullarýna, 'Yine gidin, bize biraz yiyecek alýn' dedi.2  c +Kenan ülkesinde kýtlýk þiddetlenmiþti.N *&Ama Yakup, 'Oðlumu sizinle göndermeyeceðim' dedi, 'Çünkü kardeþi öldü, yalnýz o kaldý. Yolda ona bir zarar gelirse, bu acýyla ak saçlý baþýmý ölüler diyarýna götürürsünüz.' *%Ruben babasýna, 'Benyamin'i geri getirmezsem, iki oðlumu öldür' dedi, 'Onu bana teslim et, ben sana geri getireceðim.'+Q *$Yakup, 'Beni çocuklarýmdan yoksun býrakýyorsunuz' dedi, 'Yusuf yok, Þimon yok. Þimdi de Benyamin'i götürmek istiyorsunuz. Sýkýntýyý çeken hep benim.'# *#Torbalarýný boþaltýnca, hepsi para kesesini torbasýnda buldu. Para keselerini görünce hem kendileri hem babalarý korkuya kapýldý.8k *"Küçük kardeþinizi de bana getirin. O zaman casus olmadýðýnýzý, dürüst insanlar olduðunuzu anlar, kardeþinizi size geri veririm. Ülkede ticaret yapabilirsiniz.> '3a *!'Ülkenin yöneticisi, dedi, ?{ *Ona, dedik, a )Ancak kötü görünüþleri deðiþmedi. Sanki bir þey yememiþ gibi görünüyorlardý. Sonra uyandým.G= )Cýlýz ve çirkin inekler ilk çýkan yedi semiz ineði yedi.n<W )Sonra arýk, çirkin, cýlýz yedi inek daha çýktý. Mýsýr'da onlar kadar çirkin inek görmedim.];5 )Irmaktan semiz ve güzel yedi inek çýktý. Sazlar arasýnda otlamaya baþladýlar.]:5 )Firavun Yusuf'a anlatmaya baþladý: 'Düþümde bir ýrmak kýyýsýnda duruyordum.W9) )Yusuf, 'Ben yorumlayamam' dedi, 'Firavuna en uygun yorumu Tanrý yapacaktýr.'8 )Firavun Yusuf'a, 'Bir düþ gördüm' dedi, 'Ama kimse yorumlayamadý. Duyduðun her düþü yorumlayabildiðini iþittim.'73 )Firavun Yusuf'u çaðýrttý. Hemen onu zindandan çýkardýlar. Yusuf týraþ olup giysilerini deðiþtirdikten sonra firavunun huzuruna çýktý.k6Q ) Her þey onun yorumladýðý gibi çýktý: Ben görevime döndüm, fýrýncýbaþýysa asýldý.'#5A ) Orada bizimle birlikte muhafýz birliði komutanýnýn kölesi Ýbrani bir genç vardý. Gördüðümüz düþleri ona anlattýk. Bize bir bir yorumladý.V4' ) Bir gece ikimiz de düþ gördük. Düþlerimiz farklý anlamlar taþýyordu.}3u ) 'Kullarýna -bana ve fýrýncýbaþýna- öfkelenince bizi zindana, muhafýz birliði komutanýnýn evine kapattýn.M2 ) Bu arada baþ saki firavuna, 'Bugün suçumu itiraf etmeliyim' dedi,@1{ )Sabah uyandýðýnda kaygýlýydý. Bütün Mýsýrlý büyücüleri, bilgeleri çaðýrttý. Onlara gördüðü düþleri anlattý. Ama hiçbiri firavunun düþlerini yorumlayamadý.t0c )Cýlýz baþaklar, yedi güzel ve dolgun baþaðý yuttular. Firavun uyandý, düþ gördüðünü anladý.P/ )Sonra, cýlýz ve doðu rüzgarýyla kavrulmuþ yedi baþak daha bitti.k.Q )Yine uykuya daldý, bu kez baþka bir düþ gördü: Bir sapta yedi güzel ve dolgun baþak bitti.Y-- )Çirkin ve cýlýz inekler güzel ve semiz yedi ineði yiyince, firavun uyandý.p,[ )Sonra yedi çirkin ve cýlýz inek çýktý. Irmaðýn kýyýsýnda öbür ineklerin yanýnda durdular.]+5 )Irmaktan güzel ve semiz yedi inek çýktý. Sazlar arasýnda otlamaya baþladýlar._* ; )Tam iki yýl sonra firavun bir düþ gördü: Nil Irmaðý'nýn kýyýsýnda duruyordu.A) (Gelgelelim, baþ saki Yusuf'u anýmsamadý, unuttu gitti.( (-'U (Yusuf'un yaptýðý yoruma uygun olarak baþ sakisini eski görevine atadý. Baþ saki firavuna þarap sunmaya baþladý. Ama firavun fýrýncýbaþýný astýrdý..&W (Üç gün sonra, firavun doðum gününde bütün görevlilerine bir þölen verdi. Görevlilerinin önünde baþ sakisiyle fýrýncýbaþýný zindandan çýkardý.f%G (Üç gün içinde firavun seni zindandan çýkarýp aðaca asacak. Kuþlar etini yiyecekler.'K$ (Yusuf, 'Bu þu anlama gelir' dedi, 'Üç sepet üç gün demektir.#! (En üstteki sepette firavun için piþirilmiþ çeþitli pastalar vardý. Kuþlar baþýmýn üstündeki sepetten pastalarý yiyorlardý.'" (Fýrýncýbaþý bu iyi yorumu duyunca, Yusuf'a, 'Ben de bir düþ gördüm' dedi, 'Baþýmýn üstünde üç sepet beyaz ekmek vardý.p![ (Çünkü ben Ýbrani ülkesinden zorla kaçýrýldým. Burada da zindana atýlacak bir þey yapmadým.' { (Ama her þey yolunda giderse, lütfen beni anýmsa. Bir iyilik yap, firavuna benden söz et. Çýkar beni bu zindandan.% ( Üç gün içinde firavun seni zindandan çýkaracak, yine eski görevine döneceksin. Geçmiþte olduðu gibi yine ona sakilik yapacaksýn.L ( Yusuf, 'Bu þu anlama gelir' dedi, 'Üç çubuk üç gün demektir.oY ( Firavunun kâsesi elimdeydi. Üzümleri alýp firavunun kâsesine sýktým. Sonra kâseyi ona verdim.'cA ( Üç çubuðu vardý. Tomurcuklar açar açmaz çiçeklendi, salkým salkým üzüm verdi.W) ( Baþ saki düþünü Yusuf'a anlattý: 'Düþümde önümde bir asma gördüm.<u ('Düþ gördük ama yorumlayacak kimse yok' dediler. (Efendisinin evinde, kendisiyle birlikte zindanda kalan firavunun görevlilerine, 'Niçin suratýnýz asýk bugün?' diye sordu.F (Sabah Yusuf yanlarýna gittiðinde, onlarý tedirgin gördü. (Firavunun sakisiyle fýrýncýsý tutsak olduklarý zindanda ayný gece birer düþ gördüler. Düþleri farklý anlamlar taþýyordu.eE (Muhafýz birliði komutaný Yusuf'u onlarýn hizmetine atadý. Bir süre zindanda kaldýlar.mU (Onlarý muhafýz birliði komutanýnýn evinde, Yusuf'un tutsak olduðu zindanda göz altýna aldý.Q (Firavun bu iki görevlisine, baþ sakiyle fýrýncýbaþýna öfkelendi.` = (Bir süre sonra Mýsýr Kralý'nýn sakisiyle fýrýncýsý efendilerini gücendirdiler.$C 'Zindancýbaþý Yusuf'un sorumlu olduðu iþlerle hiç ilgilenmezdi. Çünkü RAB Yusuf'la birlikteydi ve yaptýðý her iþte onu baþarýlý kýlýyordu.fG 'Bütün tutsaklarýn yönetimini ona verdi. Zindanda olup biten her þeyden Yusuf sorumluydu.[1 'RAB onunla birlikteydi. Ona iyilik etti. Zindancýbaþý Yusuf'tan hoþnut kaldý.X+ 'Yusuf'u yakalayýp zindana, kralýn tutsaklarýnýn baðlý olduðu yere attý. 'Karýsýnýn, 'Kölen bana böyle yaptý' diyerek anlattýklarýný duyunca, Yusuf'un efendisinin öfkesi tepesine çýktý.D  'Ama ben baðýrýnca giysisini yanýmda býrakýp kaçtý.'s a 'Ona da ayný þeyleri anlattý: 'Buraya getirdiðin Ýbrani köle yanýma gelip beni aþaðýlamak istedi.L  'Efendisi eve gelinceye kadar Yusuf'un giysisini yanýnda alýkoydu.S ! 'Baðýrdýðýmý duyunca giysisini yanýmda býrakýp dýþarý kaçtý.'$ C 'uþaklarýný çaðýrdý. 'Bakýn þuna!' dedi, 'Kocamýn getirdiði bu Ýbrani bizi rezil etti. Yanýma geldi, benimle yatmak istedi. Ben de baðýrdým.F ' Kadýn Yusuf'un giysisini býrakýp kaçtýðýný görünce, ' Potifar'ýn karýsý Yusuf'un giysisini tutarak, 'Benimle yat' dedi. Ama Yusuf giysisini onun elinde býrakýp evden dýþarý kaçtý.kQ ' Bir gün Yusuf olaðan iþlerini yapmak üzere eve gitti. Ýçerde ev halkýndan hiç kimse yoktu.  ' Potifar'ýn karýsý her gün kendisiyle yatmasý ya da birlikte olmasý için direttiyse de, Yusuf onun isteðini kabul etmedi.?y ' Bu evde ben de onun kadar yetkiliyim. Senin dýþýnda hiçbir þeyi benden esirgemedi. Sen onun karýsýsýn. Nasýl böyle bir kötülük yapar, Tanrý'ya karþý günah iþlerim?'+Q 'Ama Yusuf reddetti. 'Ben burada olduðum için efendim evdeki hiçbir þeyle ilgilenme gereðini duymuyor' dedi, 'Sahip olduðu her þeyin yönetimini bana verdi.S! 'Bir süre sonra efendisinin karýsý ona göz koyarak, 'Benimle yat' dedi.|s 'Potifar sahip olduðu her þeyin sorumluluðunu Yusuf'a verdi; yediði yemek dýþýnda hiçbir þeyle ilgilenmedi.F 'Yusuf'u evinin ve sahip olduðu her þeyin sorumlusu atadýðý andan itibaren RAB Yusuf sayesinde Potifar'ýn evini kutsadý. Evini, tarlasýný, kendisine ait her þeyi bereketli kýldý.zo 'Yusuf'tan hoþnut kalarak onu özel hizmetine aldý. Evinin ve sahip olduðu her þeyin sorumluluðunu ona verdi.s~a 'Efendisi RAB'bin Yusuf'la birlikte olduðunu, yaptýðý her iþte onu baþarýlý kýldýðýný gördü.q}] 'RAB Yusuf'la birlikteydi ve onu baþarýlý kýlýyordu. Yusuf Mýsýrlý efendisinin evinde kalýyordu."| A 'Ýsmaililer Yusuf'u Mýsýr'a götürmüþtü. Firavunun görevlisi, muhafýz birliði komutaný Mýsýrlý Potifar onu Ýsmaililer'den satýn almýþtý.a{= &Sonra bileðine kýrmýzý iplik baðlý kardeþi doðdu. Ona da Zerah*fz* adý verildi.%zE &Ne var ki, çocuk elini içeri çekti, o sýrada da kardeþi doðdu. Ebe, 'Kendine böyle mi gedik açtýn?' dedi. Bu yüzden çocuða Peres*fy* adý kondu.%yE &Doðum yaparken ikizlerden biri elini dýþarý çýkardý. Ebe çocuðun elini yakalayýp bileðine kýrmýzý bir iplik baðladý, 'Bu önce doðdu' dedi.Kx &Doðum vakti gelince Tamar'ýn rahminde ikiz olduðu anlaþýldý.w &Yahuda eþyalarý tanýdý. 'O benden daha doðru bir kiþi' dedi, 'Çünkü onu oðlum Þela'ya almadým.' Bir daha onunla yatmadý.=vu &Tamar dýþarý çýkarýlýnca, kayýnbabasýna, 'Ben bu eþyalarýn sahibinden hamile kaldým' diye haber gönderdi, 'Lütfen þunlara bak. Bu mühür, kaytan, deðnek kime ait?'nuW &Yaklaþýk üç ay sonra Yahuda'ya, 'Gelinin Tamar zina etmiþ, þu anda hamile' diye haber verdiler.t &Yahuda, 'Varsýn eþyalar onun olsun' dedi, 'Kimseyi kendimize güldürmeyelim. Ben oðlaðý gönderdim, ama sen kadýný bulamadýn.' s &Bunun üzerine Yahuda'nýn yanýna dönerek, 'Kadýný bulamadým' dedi, 'O çevrede yaþayanlar da dediler.'grI &O çevrede yaþayanlara, 'Enayim'de, yol kenarýnda bir fahiþe vardý, nerede o?' diye sordu.(qK &Bu arada Yahuda rehin býraktýðý eþyalarý geri almak için Adullamlý arkadaþýyla kadýna bir oðlak gönderdi. Ne var ki arkadaþý kadýný bulamadý.?p{ &Gidip peçesini çýkardý, yine dul giysilerini giydi.)oO &Yahuda, 'Ne vereyim?' diye sordu.>ny &Yahuda, 'Sürümden sana bir oðlak göndereyim' dedi.}mu &Yolun kenarýna, ona doðru seðirterek, kendi gelini olduðunu bilmeden, 'Hadi gel, seninle yatmak istiyorum' dedi.Ll &Yahuda onu görünce fahiþe sandý. Çünkü yüzü örtülüydü.^k7 &Tamar üzerindeki dul giysilerini çýkardý. Peçesini örttü, sarýnýp Timna yolu üzerindeki Enayim Kapýsý'nda oturdu. Çünkü Þela büyüdüðü halde onunla evlenmesine izin verilmediðini görmüþtü.aj= & Tamar'a, 'Kayýnbaban sürüsünü kýrkmak için Timna'ya gidiyor' diye haber verdiler.Ei & Uzun süre sonra Þua'nýn kýzý olan Yahuda'nýn karýsý öldü. Yahuda yasý bittikten sonra arkadaþý Adullamlý Hira'yla birlikte Timna'ya, sürüsünü kýrkanlarýn yanýna gitti.uhe & Bunun üzerine Yahuda, gelini Tamar'a, 'Babanýn evine dön' dedi, 'Oðlum Þela büyüyünceye kadar orada dul olarak yaþa.' Yahuda, 'Þela da kardeþleri gibi ölebilir' diye düþünüyordu. Böylece Tamar babasýnýn evine döndü.Vg' & Bu yaptýðý RAB'bin gözünde kötüydü. Bu yüzden RAB onu da öldürdü.Ef & Ama Onan doðacak çocuklarýn kendisine ait olmayacaðýný biliyordu. Bu yüzden ne zaman kardeþinin karýsýyla yatsa, kardeþine soy yetiþtirmemek için menisini yere boþaltýyordu.|es &Yahuda Onan'a, 'Kardeþinin karýsýyla evlen' dedi, 'Kayýnbiraderlik görevini yap. Kardeþinin soyunu sürdür.'_d9 &Yahuda'nýn ilk oðlu Er, RAB'bin gözünde kötüydü. Bu yüzden RAB onu öldürdü.Nc &Yahuda ilk oðlu Er için bir kadýn aldý. Kadýnýn adý Tamar'dý.gbI &Yine bir erkek çocuk doðurdu, adýný Þela koydu. Þela doðduðu zaman Yahuda Keziv'deydi.Wa) &Kadýn yine hamile kaldý, bir erkek çocuk daha doðurdu, adýný Onan koydu. 0`~~}w},||={{/zzKyy@xwwwZwvv}uuurttkssps.rrFqqqq pZoownnommllkGjjiihhth6ggTff)eed~d c7bAa<`d`_D^^]\\s\[8ZZeYYlXXEWWMVVFUUMTTrSSMRQQ!POO]NNmMMM$LLUKK JIILHHrHGG~>3===<;;;:i:9|8847e66444a4(3322+1k000&0///]/..W. -S,,++,**\))H((p(''J&&$%$$###"~!!_ ][Df7s9+H\_| , &  >RRNRK0OUSonra firavuna de ki, derlerse, ne olacak?'M?Her kadýn Mýsýrlý komþusundan ya da konuðundan altýn ve gümüþ takýlar, giysiler isteyecek. Oðullarýnýzý, kýzlarýnýzý bunlarla süsleyeceksiniz. Mýsýrlýlar'ý soyacaksýnýz.'|>s'Halkýmýn Mýsýrlýlar'ýn gözünde lütuf bulmasýný saðlayacaðým. Gittiðinizde eli boþ gitmeyeceksiniz.}=uElimi uzatacak ve aralarýnda þaþýlasý iþler yaparak Mýsýr'ý cezalandýracaðým. O zaman sizi salýverecek.`<;Ama biliyorum, güçlü bir el zorlamadýkça Mýsýr Kralý gitmenize izin vermeyecek.y;m'Ýsrail ileri gelenleri seni dinleyecekler. Sonra birlikte Mýsýr Kralý'na gidip, <Ýbraniler'in Tanrýsý Yahve bizimle görüþtü> diyeceksiniz, <Þimdi izin ver, Tanrýmýz Yahve'ye kurban kesmek için çölde üç gün yol alalým.>1:]Söz verdim, sizi Mýsýr'da çektiðiniz sýkýntýdan kurtaracaðým; Kenan, Hitit, Amor, Periz, Hiv ve Yevus topraklarýna, süt ve bal akan ülkeye götüreceðim.>h9KGit, Ýsrail ileri gelenlerini topla, onlara þöyle de: Sonsuza dek adým bu olacak. Kuþaklar boyunca böyle anýlacaðým.b7?Tanrý, 'Ben Ben'im' dedi, 'Ýsrailliler'e de ki, -6U Musa þöyle karþýlýk verdi: 'Ýsrailliler'e gidip, dersem, diye sorabilirler. O zaman ne diyeyim?'>5w Tanrý, 'Kuþkun olmasýn, ben seninle olacaðým' dedi, 'Seni benim gönderdiðimin kanýtý þu olacak: Halký Mýsýr'dan çýkardýðýn zaman bu daðda bana tapýnacaksýnýz.'m4U Musa, 'Ben kimim ki firavuna gidip Ýsrailliler'i Mýsýr'dan çýkarayým?' diye karþýlýk verdi._39 Þimdi gel, halkým Ýsrail'i Mýsýr'dan çýkarmak için seni firavuna göndereyim.'p2[ Ýsrailliler'in feryadý bana eriþti. Mýsýrlýlar'ýn onlara yapmakta olduðu baskýyý görüyorum.b1?Bu yüzden onlarý Mýsýrlýlar'ýn elinden kurtarmak için geldim. O ülkeden çýkarýp geniþ ve verimli topraklara, süt ve bal akan ülkeye, Kenan, Hitit*, Amor, Periz, Hiv ve Yevus topraklarýna götüreceðim.#0ARAB, 'Halkýmýn Mýsýr'da çektiði sýkýntýyý yakýndan gördüm' dedi, 'Angaryacýlar yüzünden ettikleri feryadý duydum. Acýlarýný biliyorum.(/KBen babanýn Tanrýsý, Ýbrahim'in Tanrýsý, Ýshak'ýn Tanrýsý ve Yakup'un Tanrýsý'yým.' Musa yüzünü kapadý, çünkü Tanrý'ya bakmaya korkuyordu.n.WTanrý, 'Fazla yaklaþma' dedi, 'Çarýklarýný çýkar. Çünkü bastýðýn yer kutsal topraktýr.l-SRAB Tanrý Musa'nýn yaklaþtýðýný görünce, çalýnýn içinden, 'Musa, Musa!' diye seslendi.W,)'Çok garip' diye düþündü, 'Gidip bir bakayým, çalý neden tükenmiyor!'+}RAB'bin meleði bir çalýdan yükselen alevlerin içinde ona göründü. Musa baktý, çalý yanýyor, ama tükenmiyor.* 1Musa kayýnbabasý Midyanlý Kâhin Yitro'nun sürüsünü güdüyordu. Sürüyü çölün batýsýna sürdü ve Tanrý Daðý'na, Horev'e vardý.7)kÝsrailliler'e baktý ve onlara ilgi gösterdi.d(CTanrý iniltilerini duydu. Ýbrahim, Ýshak ve Yakup'la yaptýðý antlaþmayý anýmsadý.-'UAradan yýllar geçti, bu arada Mýsýr Kralý öldü. Ýsrailliler hâlâ kölelik altýnda inliyor, feryat ediyorlardý. Sonunda yakarýþlarý Tanrý'ya eriþti.{&qSippora bir erkek çocuk doðurdu. Musa, 'Garibim bu yabancý ülkede' diyerek çocuða Gerþom*fb* adýný verdi.c%AMusa Reuel'in yanýnda kalmayý kabul etti. Reuel de kýzý Sippora'yý onunla evlendirdi.u$eBabalarý, 'Nerede o?' diye sordu, 'Niçin adamý dýþarýda býraktýnýz? Gidin onu yemeðe çaðýrýn.'#!Kýzlar, 'Mýsýrlý bir adam bizi çobanlarýn elinden kurtardý' diye yanýtladýlar, 'Üstelik bizim için su çekip hayvanlara verdi.'}"uSonra kýzlar babalarý Reuel'in yanýna döndüler. Reuel, 'Nasýl oldu da bugün böyle tez geldiniz?' diye sordu.u!eAma bazý çobanlar gelip onlarý kovmak istedi. Musa kýzlarýn yardýmýna koþup hayvanlarýný suvardý. Midyanlý bir kâhinin* yedi kýzý su çekmeye geldi. Babalarýnýn sürüsünü suvarmak için yalaklarý dolduruyorlardý. Firavun olayý duyunca Musa'yý öldürtmek istedi. Ancak Musa ondan kaçýp Midyan yöresine gitti. Bir kuyunun baþýnda otururkenb?Adam, 'Kim seni baþýmýza yönetici ve yargýç atadý?' diye yanýtladý, 'Mýsýrlý'yý öldürdüðün gibi beni de mi öldürmek istiyorsun?' O zaman Musa korkarak, 'Bu iþ ortaya çýkmýþ!' diye düþündü.  Ertesi gün gittiðinde, iki Ýbrani'nin kavga ettiðini gördü. Haksýz olana, 'Niçin kardeþini dövüyorsun?' diye sordu.kQ Çevresine göz gezdirdi; kimse olmadýðýný anlayýnca, Mýsýrlý'yý öldürüp kuma gizledi.-U Musa büyüdükten sonra bir gün soydaþlarýnýn yanýna gitti. Yaptýklarý aðýr iþleri seyrederken bir Mýsýrlý'nýn bir Ýbrani'yi dövdüðünü gördü. Çocuk büyüyünce, onu geri getirdi. Firavunun kýzý çocuðu evlat edindi. 'Onu sudan çýkardým' diyerek adýný Musa*fa* koydu.} Firavunun kýzý kadýna, 'Bu bebeði al, benim için emzir, ücretin neyse veririm' dedi. Kadýn bebeði alýp emzirdi.]5Firavunun kýzý, 'Olur' diye yanýtladý. Kýz gidip bebeðin annesini çaðýrdý. Çocuðun ablasý firavunun kýzýna, 'Gidip bir Ýbrani sütnine çaðýrayým mý?' diye sordu, 'Senin için bebeði emzirsin.'b?Sepeti açýnca aðlayan çocuðu gördü. Ona acýyarak, 'Bu bir Ýbrani çocuðu' dedi.[1O sýrada firavunun kýzý yýkanmak için ýrmaða indi. Hizmetçileri ýrmak kýyýsýnda yürüyorlardý. Sazlarýn arasýndaki sepeti görünce, firavunun kýzý onu getirmesi için hizmetçisini gönderdi.Y-Çocuðun ablasý kardeþine ne olacaðýný görmek için uzaktan gözlüyordu.*ODaha fazla gizleyemeyeceðini anlayýnca, hasýr bir sepet alýp katran ve ziftle sývadý. Ýçine çocuðu yerleþtirip Nil kýyýsýndaki sazlýða býraktý.ueKadýn gebe kaldý ve bir erkek çocuk doðurdu. Güzel bir çocuk olduðunu görünce, onu üç ay gizledi.= yLevili bir adam kendi oymaðýndan bir kýzla evlendi.  Bunun üzerine firavun bütün halkýna buyruk verdi: 'Doðan her Ýbrani erkek çocuk Nil'e atýlacak, kýzlar sað býrakýlacak.'S #Ebeler kendisinden korktuklarý için Tanrý onlarý ev bark sahibi yaptý.C Tanrý ebelere iyilik etti. Halk çoðaldýkça çoðaldý.  Ebeler, 'Ýbrani kadýnlar Mýsýrlý kadýnlara benzemiyor' diye yanýtladýlar, 'Çok güçlüler. Daha ebe gelmeden doðuruyorlar.'  Bunun üzerine Mýsýr Kralý ebeleri çaðýrtýp, 'Niçin yaptýnýz bunu?' diye sordu, 'Neden erkek çocuklarý sað býraktýnýz?'~  yAma ebeler Tanrý'dan korkan kimselerdi, Mýsýr Kralý'nýn buyruðuna uymayarak erkek çocuklarý sað býraktýlar.}  w'Ýbrani kadýnlarýný doðum sandalyesinde doðurturken iyi bakýn; çocuk erkekse öldürün, kýzsa dokunmayýn.'M  Mýsýr Kralý, Þifra ve Pua adýndaki Ýbrani ebelere þöyle dedi:! ?Her türlü tarla iþi, harç ve kerpiç yapýmý gibi aðýr iþlerle yaþamý onlara zehir ettiler. Bütün iþlerinde onlarý amansýzca kullandýlar.4 g Ýsrailliler'i amansýzca çalýþtýrdýlar.  Ama Mýsýrlýlar baský yaptýkça Ýsrailliler daha da çoðalarak bölgeye yayýldýlar. Mýsýrlýlar korkuya kapýlarak? { Böylece Mýsýrlýlar Ýsrailliler'in baþýna onlarý aðýr iþlere koþacak angaryacýlar atadýlar. Ýsrailliler firavun için Pitom ve Ramses adýnda ambarlý kentler yaptýlar.6 i 'Gelin, onlara karþý aklýmýzý kullanalým, yoksa daha da çoðalýrlar; bir savaþ çýkarsa, düþmanlarýmýza katýlýp bize karþý savaþýr, ülkeyi terk ederler.'G   Halkýna, 'Bakýn, Ýsrailliler sayýca bizden daha çok' dedi,V )Sonra Yusuf hakkýnda bilgisi olmayan yeni bir kral Mýsýr'da tahta çýktý.h MAma soylarý arttý; üreyip çoðaldýlar, gittikçe büyüdüler, ülke onlarla dolup taþtý.? }Zamanla Yusuf, kardeþleri ve o kuþaðýn hepsi öldü.W +Yakup'un soyundan gelenler toplam yetmiþ kiþiydi. Yusuf zaten Mýsýr'daydý. ~ ?Dan, Naftali, Gad, Aþer.#} EÝssakar, Zevulun, Benyamin,#| ERuben, Þimon, Levi, Yahuda,`{ ?Yakup'la birlikte aileleriyle Mýsýr'a giden Ýsrailoðullarý'nýn adlarý þunlardýr:Xz+ 2Yusuf yüz on yaþýnda öldü. Onu mumyalayýp Mýsýr'da bir tabuta koydular.y 2Sonra onlara ant içirerek, 'Tanrý kesinlikle size yardým edecek' dedi, 'O zaman kemiklerimi buradan götürürsünüz.' Ne olur þimdi günahýmýzý baðýþla. Biz babanýn Tanrýsý'nýn kullarýyýz.' Yusuf bu haberi alýnca aðladý.9om 2Babalarýnýn ölümünden sonra Yusuf'un kardeþleri, 'Belki Yusuf bize kin besliyordur' dediler, 'Ya ona yaptýðýmýz kötülüðe karþýlýk bizden öç almaya kalkarsa?'n 2Yusuf babasýný gömdükten sonra, kendisi, kardeþleri ve onunla birlikte babasýný gömmeye gelenlerin hepsi Mýsýr'a döndüler.Km 2 Onu Kenan ülkesine götürüp Mamre yakýnlarýnda Makpela Tarlasý'ndaki maðaraya gömdüler. O maðarayý mezar yapmak üzere tarlayla birlikte Hititli* Efron'dan Ýbrahim satýn almýþtý.clA 2 Yakup'un oðullarý, babalarýnýn vermiþ olduðu buyruðu tam tamýna yerine getirdiler.^k7 2 O bölgede yaþayan Kenanlýlar, Atat Harmaný'ndaki yasý görünce, 'Mýsýrlýlar ne kadar hüzünlü yas tutuyor!' dediler. Bu yüzden, Þeria Irmaðý'nýn doðusundaki bu yere Avel-Misrayim*fg* adý verildi.j) 2 Þeria Irmaðý'nýn doðusunda Atat Harmaný'na varýnca, yüksek sesle, acý acý aðýt yaktýlar. Yusuf babasý için yedi gün yas tuttu.Oi 2 Arabalarla atlýlar da onlarý izledi. Büyük bir alay oluþturdular.!h= 2Yusuf'un bütün ailesi, kardeþleri, babasýnýn ev halký da onunla birlikteydi. Yalnýz çocuklarý, davarlarla sýðýrlarý Goþen'de býraktýlar. g 2Böylece Yusuf babasýný gömmeye gitti. Firavunun bütün görevlileri, sarayýn ve Mýsýr'ýn ileri gelenleri ona eþlik etti.Af 2Firavun, 'Git, babaný göm, andýný yerine getir' dedi.Re 2'Babam bana ant içirdi: <Ölmek üzereyim. Beni Kenan ülkesinde kendim için kazdýrdýðým mezara gömeceksin> dedi. Þimdi lütfen firavuna bildirin, izin versin gideyim, babamý gömüp geleyim.'d 2Yas günleri geçince, Yusuf firavunun ev halkýna, 'Eðer benden hoþnut kaldýnýzsa, lütfen firavunla konuþun' dedi,|cs 2Bu iþ kýrk gün sürdü. Mumyalama için bu süre gerekliydi. Mýsýrlýlar Ýsrail için yetmiþ gün yas tuttu.tbc 2Babasýnýn cesedini mumyalamalarý için özel hekimlerine buyruk verdi. Hekimler Ýsrail'i mumyaladýlar.Ha 2Yusuf kendini babasýnýn üzerine attý, aðlayarak onu öptü. ` 1!Yakup oðullarýna verdiði buyruklarý bitirince, ayaklarýný yataðýn içine çekti, son soluðunu vererek halkýna kavuþtu.C_ 1 Tarla ile içindeki maðara Hititler'den satýn alýndý.'q^] 1Ýbrahim'le karýsý Sara, Ýshak'la karýsý Rebeka oraya gömüldüler. Lea'yý da ben oraya gömdüm.] 1]\5 1Sonra Yakup oðullarýna þu buyruklarý verdi: 'Ben ölmek, halkýma kavuþmak üzereyim. Beni Kenan ülkesinde atalarýmýn yanýna, Mamre yakýnlarýnda Hititli* Efron'un tarlasýndaki maðaraya, Makpela Tarlasý'ndaki maðaraya gömün. Ýbrahim o maðarayý mezar yapmak üzere Hititli Efron'dan tarlasýyla birlikte satýn almýþtý.[ 1Ýsrail'in on iki oymaðý bunlardýr. Babalarý onlarý kutsarken bunlarý söyledi. Her birini uygun biçimde kutsadý.TZ# 1'Benyamin aç kurda benzer; Sabah avýný yer, Akþam ganimeti paylaþýr.'} 0Ýsrail Yusuf'a, 'Ben ölmek üzereyim' dedi, 'Tanrý sizinle olacak. Sizi atalarýnýzýn topraðýna geri götürecek.=+ 0O gün onlarý kutsayarak þöyle dedi: 'Ýsrailliler, Diyerek sizin adýnýzla kutsayacaklar.'E< 0Ancak babasý bunu istemedi. 'Biliyorum oðlum, biliyorum' dedi, 'Manaþþe de büyük bir halk olacak. Ama küçük kardeþi daha büyük bir halk olacak, soyundan birçok ulus doðacak.'\;3 0'Baba, öyle deðil' dedi, 'Ýlkin Manaþþe doðdu. Sað elini onun baþýna koy.'>:w 0Yusuf, babasýnýn sað elini Efrayim'in baþýna koyduðunu görünce, bundan hoþlanmadý. Babasýnýn elini Efrayim'in baþýndan kaldýrýp Manaþþe'nin baþýna koymak istedi.E9 0Beni bütün kötülüklerden kurtaran melek bu gençleri kutsasýn! Adým ve atalarým Ýbrahim'le Ýshak'ýn adlarý bu gençlerle yaþasýn! Yeryüzünde çoðaldýkça çoðalsýnlar.'85 0Sonra Yusuf'u kutsayarak þöyle dedi: 'Atalarým Ýbrahim'in, Ýshak'ýn hizmet ettiði, Bugüne dek yaþamým boyunca bana çobanlýk eden Tanrý,79 0Ýsrail ellerini çapraz olarak uzattý, sað elini küçük olan Efrayim'in, sol elini Manaþþe'nin baþýna koydu. Oysa ilkin Manaþþe doðmuþtu.6y 0 Sonra Efrayim'i saðýna alarak Ýsrail'in sol eline, Manaþþe'yi soluna alarak Ýsrail'in sað eline yaklaþtýrdý.X5+ 0 Yusuf oðullarýný babasýnýn kucaðýndan alýp onun önünde yere kapandý.}4u 0 Sonra Yusuf'a, 'Senin yüzünü göreceðimi hiç sanmýyordum' dedi, 'Ama iþte Tanrý bana soyunu bile gösterdi.'31 0 Ýsrail'in gözleri yaþlýlýktan zayýflamýþtý, göremiyordu. Yusuf oðullarýný onun yanýna götürdü. Babasý onlarý öpüp kucakladý.W2) 0 Yusuf, 'Oðullarým' diye yanýtladý, 'Tanrý onlarý bana Mýsýr'da verdi.'M1 0Ýsrail, Yusuf'un oðullarýný görünce, 'Bunlar kim?' diye sordu.30a 0Ben Paddan'dan dönerken Rahel Kenan ülkesinde, Efrat'a varmadan yolda yanýmda öldü. Çok üzüldüm, onu orada Efrat'a -Beytlehem'e- giden yolun kenarýna gömdüm.'g/I 0Onlardan sonra doðacak çocuklar senin olsun. Efrayim'le Manaþþe'den onlara miras geçecek. . 0'Ben Mýsýr'a gelmeden önce burada doðan iki oðlun benim sayýlýr. Efrayim'le Manaþþe benim için Ruben'le Þimon gibidir.1-] 0'Bana, dedi, o,Y 0Yusuf'a, 'Her Þeye Gücü Yeten Tanrý Kenan ülkesinde, Luz'da bana görünerek beni kutsadý' dedi,m+U 0Yakup'a, 'Oðlun Yusuf geliyor' diye haber verdiler. Ýsrail kendini toparlayýp yataðýnda oturdu.*  0Bir süre sonra, 'Baban hasta' diye Yusuf'a haber geldi. Yusuf iki oðlu Manaþþe'yle Efrayim'i yanýna alýp yola çýktý.s)a /Ýsrail, 'Ant iç' dedi. Yusuf ant içti. Ýsrail yataðýnýn baþý ucunda eðilip*fe* RAB'be tapýndý.Z(/ /Atalarýma kavuþtuðum zaman beni Mýsýr'dan çýkarýp onlarýn yanýna göm.'X'+ /Ölümü yaklaþýnca, oðlu Yusuf'u çaðýrýp, 'Eðer benden hoþnut kaldýnsa, lütfen elini uyluðumun altýna koy' dedi, 'Bana sevgi ve sadakat göstereceðine söz ver. Lütfen beni Mýsýr'da gömme.\&3 /Yakup Mýsýr'da on yedi yýl yaþadý. Ömrü toplam yüz kýrk yedi yýl sürdü.j%O /Ýsrail Mýsýr'da Goþen bölgesine yerleþti. Orada mülk sahibi oldular, çoðalýp arttýlar.4$c /Yusuf ürünün beþte birinin firavuna verilmesini Mýsýr'da toprak yasasý yaptý. Bu yasa bugün de yürürlüktedir. Yalnýz kâhinlerin topraðý firavuna verilmedi.#y /'Canýmýzý kurtardýn' diye karþýlýk verdiler, 'Efendimizin gözünde lütuf bulalým. Firavunun kölesi oluruz.'+"Q /Ürün devþirdiðinizde, beþte birini firavuna vereceksiniz. Beþte dördünü ise tohumluk olarak kullanacak ve ailelerinizle, çocuklarýnýzla yiyeceksiniz.'x!k /Yusuf halka, 'Sizi de topraðýnýzý da firavun için satýn aldým' dedi, 'Ýþte size tohum, topraðý ekin.= u /Yalnýz kâhinlerin topraðýný satýn almadý. Çünkü onlar firavundan aylýk alýyor, firavunun baðladýðý aylýkla geçiniyorlardý. Bu yüzden topraklarýný satmadýlar.\3 /Yusuf Mýsýr'ýn bir ucundan öbür ucuna kadar bütün halký köleleþtirdi*fd*.T# /Böylece Yusuf Mýsýr'daki bütün topraklarý firavun için satýn aldý. Mýsýrlýlar'ýn hepsi tarlalarýný sattýlar, çünkü kýtlýk onlarý buna zorluyordu. Topraklarýn tümü firavunun oldu.} /Gözünün önünde ölelim mi? Topraðýmýz çöle mi dönsün? Canýmýza ve topraðýmýza karþýlýk bize yiyecek sat. Topraðýmýzla birlikte firavunun kölesi olalým. Bize tohum ver ki ölmeyelim, yaþayalým; toprak da çöle dönmesin.'r_ /O yýl geçince, ikinci yýl yine geldiler. Yusuf'a, 'Efendim, gerçeði senden saklayacak deðiliz' dediler, 'Paramýz tükendi, davarlarýmýzý da sana verdik. Canýmýzdan ve topraðýmýzdan baþka verecek bir þeyimiz kalmadý.R /Böylece davarlarýný Yusuf'a getirdiler. Yusuf atlara, davar ve sýðýr sürülerine, eþeklere karþýlýk onlara yiyecek verdi. Bir yýl boyunca hayvanlarýna karþýlýk onlara yiyecek saðladý.nW /Yusuf, 'Paranýz bittiyse, davarlarýnýzý getirin' dedi, 'Onlara karþýlýk size yiyecek vereyim.'- /Mýsýr ve Kenan'da para tükenince Mýsýrlýlar Yusuf'a giderek, 'Bize yiyecek ver' dediler, 'Gözünün önünde ölelim mi? Paramýz bitti.'{ /Yusuf sattýðý buðdaya karþýlýk Mýsýr ve Kenan'daki bütün paralarý toplayýp firavunun sarayýna götürdü. / Kýtlýk öyle þiddetlendi ki, hiçbir ülkede yiyecek bulunmaz oldu. Mýsýr ve Kenan ülkeleri kýtlýktan kýrýlýyordu. / Ayrýca babasýyla kardeþlerine ve babasýnýn ev halkýna, sahip olduklarý çocuklarýn sayýsýna göre yiyecek saðladý.3 / Yusuf babasýyla kardeþlerini Mýsýr'a yerleþtirdi; firavunun buyruðu uyarýnca onlara ülkenin en iyi yerinde, Ramses bölgesinde mülk verdi.6i / Sonra firavunu kutsayýp huzurundan ayrýldý.%E / Yakup, 'Gurbet yýllarým yüz otuz yýlý buldu' diye yanýtladý, 'Ama yýllar çabuk ve zorlu geçti. Atalarýmýn gurbet yýllarý kadar uzun sürmedi.';s /Firavun, Yakup'a, 'Kaç yaþýndasýn?' diye sordu.^7 /Yusuf babasý Yakup'u getirip firavunun huzuruna çýkardý. Yakup firavunu kutsadý.F /'Mýsýr ülkesi senin sayýlýr. Onlarý ülkenin en iyi yerine yerleþtir. Goþen bölgesine yerleþsinler. Sence aralarýnda becerikli olanlar varsa, davarlarýma bakmakla görevlendir.'G /Firavun Yusuf'a, 'Babanla kardeþlerin yanýna geldiler' dedi,:o /'Bu ülkeye geçici bir süre için geldik. Çünkü Kenan ülkesinde þiddetli kýtlýk var. Davarlarýmýz için otlak bulamýyoruz. Ýzin ver, Goþen bölgesine yerleþelim.'L  /Firavun Yusuf'un kardeþlerine, 'Ne iþ yapýyorsunuz?' diye sordu.N  /Sonra kardeþlerinden beþini seçerek firavunun huzuruna çýkardý.6  i /Yusuf gidip firavuna, 'Babamla kardeþlerim davarlarý, sýðýrlarý ve bütün eþyalarýyla Kenan ülkesinden geldiler' diye haber verdi, 'Þu anda Goþen bölgesindeler.'= u ." dersiniz. Öyle deyin ki, sizi Goþen bölgesine yerleþtirsin. Çünkü Mýsýrlýlar çobanlardan iðrenir.'J  .!Firavun sizi çaðýrýp da, diye sorarsa,!= . Çoban olduðunuzu, hayvancýlýk yaptýðýnýzý, bu yüzden davarlarýnýzla sýðýrlarýnýzý ve her þeyinizi birlikte getirdiðinizi anlatayým.7i .Yusuf kardeþleriyle babasýnýn ev halkýna þöyle dedi: 'Gidip firavuna haber vereyim, diyeyim.cA .Ýsrail Yusuf'a, 'Yüzünü gördüm ya, artýk ölsem de gam yemem' dedi, 'Yaþýyorsun!'7 .Yusuf arabasýný hazýrlayýp babasý Ýsrail'i karþýlamak üzere Goþen'e gitti. Babasýný görür görmez boynuna sarýlýp uzun uzun aðladý.lS .Yakup Goþen yolunu göstermesi için Yahuda'yý önden Yusuf'a gönderdi. Onlar Goþen'e varýnca,q] .Yusuf'un Mýsýr'da doðan iki oðluyla birlikte Mýsýr'a göçen Yakup ailesi toplam yetmiþ kiþiydi./Y .Oðullarýnýn karýlarý dýþýnda Yakup'un soyundan gelen ve onunla birlikte Mýsýr'a gidenler toplam altmýþ altý kiþiydi. Bunlarýn hepsi Yakup'tan olmuþtu.ym .Bunlar Lavan'ýn, kýzý Rahel'e verdiði Bilha'nýn Yakup'a doðurduðu çocuklardýr. Toplam yedi kiþiydiler.>y .Naftali'nin oðullarý: Yahseel, Guni, Yeser, Þillem.9 .Dan'ýn oðlu: Huþim.X~+ .Bunlar Rahel'in Yakup'a doðurduðu çocuklardýr. Toplam on dört kiþiydiler.c}A .Benyamin'in oðullarý: Bala, Beker, Aþbel, Gera, Naaman, Ehi, Roþ, Muppim, Huppim, Ard.|y .Yusuf'un Mýsýr'da On Kenti*fç* kâhini Potifera'nýn kýzý Asenat'tan Manaþþe ve Efrayim adýnda iki oðlu oldu.?{{ .Yakup'un karýsý Rahel'in oðullarý: Yusuf, Benyamin.{zq .Bunlar Lavan'ýn kýzý Lea'ya verdiði Zilpa'nýn Yakup'a doðurduðu çocuklardýr. Toplam on altý kiþiydiler.zyo .Aþer'in çocuklarý: Yimna, Yiþva, Yiþvi, Beria; kýzkardeþleri Serah. Beria'nýn oðullarý: Hever, Malkiel.Kx .Gad'ýn oðullarý: Sifyon, Hagi, Þuni, Esbon, Eri, Arodi, Areli.5we .Bunlar Lea'nýn Yakup'a doðurduðu oðullardýr. Lea onlarý ve kýzý Dina'yý Paddan-Aram'da doðurmuþtu. Yakup'un bu oðullarýyla kýzlarý toplam otuz üç kiþiydi.4ve .Zevulun'un oðullarý: Seret, Elon, Yahleel.;us . Ýssakar'ýn oðullarý: Tola, Puvva, Yov, Þimron.t . Yahuda'nýn oðullarý: Er, Onan, Þela, Peres, Zerah. Ancak Er'le Onan Kenan ülkesinde ölmüþtü. Peres'in oðullarý: Hesron, Hamul.4se . Levi'nin oðullarý: Gerþon, Kehat, Merari.grI . Þimon'un oðullarý: Yemuel, Yamin, Ohat, Yakin, Sohar ve Kenanlý bir kadýnýn oðlu Þaul.9qo . Ruben'in oðullarý: Hanok, Pallu, Hesron, Karmi.{pq .Ýsrail'in Mýsýr'a giden oðullarýnýn -Yakup'la oðullarýnýn- adlarý þunlardýr: Yakup'un ilk oðlu Ruben.o .&nG .Yakup, bütün ailesini -oðullarýný, kýzlarýný, torunlarýný- hayvanlarýný ve Kenan ülkesinde kazandýðý mallarý yanýna alarak Mýsýr'a gitti./mY .Yakup Beer-Þeva'dan ayrýldý. Oðullarý Yakup'u -Ýsrail'i- götürmek üzere firavunun gönderdiði arabalara onu, kendi çocuklarýyla karýlarýný bindirdiler.~lw .Seninle birlikte Mýsýr'a gelecek, soyunu bu ülkeye geri getireceðim. Senin gözlerini Yusuf'un elleri kapayacak.'k .Tanrý, 'Ben Tanrý'yým, babanýn Tanrýsý' dedi, 'Mýsýr'a gitmekten çekinme. Soyunu orada büyük bir ulus yapacaðým.Nj .O gece Tanrý bir görümde Ýsrail'e, 'Yakup, Yakup!' diye seslendi.i  .Ýsrail sahip olduðu her þeyle birlikte yola çýktý. Beer-Þeva'ya varýnca, orada babasý Ýshak'ýn Tanrýsý'na kurbanlar kesti.Wh) -'Tamam!' dedi, 'Oðlum Yusuf yaþýyor. Ölmeden önce gidip onu göreceðim.'0g[ -Yusuf'un kendilerine bütün söylediklerini anlattýlar. Kendisini Mýsýr'a götürmek için Yusuf'un gönderdiði arabalarý görünce, Yakup'un keyfi yerine geldi.~fw -Ona, 'Yusuf yaþýyor!' dediler, 'Üstelik Mýsýr'ýn yöneticisi olmuþ.' Babalarý donup kaldý, onlara inanmadý.keQ -Yusuf'un kardeþleri Mýsýr'dan ayrýlýp Kenan ülkesine, babalarý Yakup'un yanýna döndüler.Hd -Kardeþlerini yolcu ederken onlara, 'Yolda kavga etmeyin' dedi.c/ -Böylece babasýna Mýsýr'da en iyi ne varsa hepsiyle yüklü on eþek, yolculuk için buðday, ekmek ve azýk yüklü on diþi eþek gönderdi.nbW -Hepsine birer kat yedek giysi, Benyamin'e ise üç yüz parça gümüþle beþ kat yedek giysi verdi.zao -Ýsrail'in oðullarý söyleneni yaptý. Firavunun buyruðu üzerine Yusuf onlara araba ve yol için azýk verdi.Z`/ -Gözünüz arkada kalmasýn, çünkü Mýsýr'da en iyi ne varsa sizin olacak.> '_3 -Onlara ayrýca þöyle demeni de buyuruyorum: <Çocuklarýnýzla karýlarýnýz için Mýsýr'dan arabalar alýn, babanýzla birlikte buraya gelin. o~k}}|||{zz6yDxxFwwovv>uuPttdss-rrqqpoolnn mmAllckrjj)ii2i'hhgiffgfeecdddccbbbaaa``"_^^S^]]]\M[[DZZZ YaXXZW8VwUUDUTTESS[RRKQQ6POONNMMM1LL KJJIIUHGGoFF`EEDpCcC&BB8AA_@@1??H>>%=|<<%;;:[99y9-88776z55k444"3222?11a00a//3.k.-n,++J*))e(('p&n%%l%/$$8##n"".! Qu}dVxf[ A.hW}^ /  u]^8:I3R7Ck -Konuklar ve ücretli iþçiler ondan yemeyecek.TB# ,Ama satýn aldýðýnýz köleler sünnet edildikten sonra ondan yiyebilir.A +RAB Musa'yla Harun'a þöyle dedi: 'Fýsýh Bayramý'nýn* kurallarý þunlardýr: Hiçbir yabancý Fýsýh* etini yemeyecek.+@Q *O gece RAB Ýsrailliler'i Mýsýr'dan çýkarmak için sürekli bekledi. Ýsrailliler de kuþaklar boyunca ayný gece RAB'bi yüceltmek için uyanýk olmalýdýr.d?C )Dört yüz otuz yýlýn sonuncu günü RAB'bin halký ordular halinde Mýsýr'ý terk etti.>>y (Ýsrailliler Mýsýr'da dört yüz otuz yýl yaþadý.,=S 'Mýsýr'dan getirdikleri hamurla mayasýz pide piþirdiler. Maya yoktu. Çünkü Mýsýr'dan kovulmuþlar, kendilerine azýk hazýrlayacak zaman bulamamýþlardý.j<O &Daha pek çok kiþi de onlarla birlikte gitti. Yanlarýnda çok sayýda davar ve sýðýr vardý. ; %Ýsrailliler kadýn ve çocuklarýn dýþýnda altý yüz bin kadar erkekle yaya olarak Ramses'ten Sukkot'a doðru yola çýktýlar.+:Q $RAB Ýsrailliler'in Mýsýrlýlar'ýn gözünde lütuf bulmasýný saðladý. Mýsýrlýlar onlara istediklerini verdiler. Böylece Ýsrailliler onlarý soydular.t9c #Ýsrailliler Musa'nýn dediðini yapmýþ, Mýsýrlýlar'dan altýn, gümüþ eþya ve giysi istemiþlerdi.8{ "Böylece halk mayasý henüz katýlmamýþ hamurunu aldý, giysilere sarýlý hamur teknelerini omuzlarýnda taþýdý.x7k !Ýsrailliler'in ülkeyi hemen terk etmesi için Mýsýrlýlar diretti. 'Yoksa hepimiz öleceðiz!' diyorlardý.g6I Dediðiniz gibi davarlarýnýzý, sýðýrlarýnýzý da alýn götürün. Beni de kutsayýn!'*5O Ayný gece firavun Musa'yla Harun'u çaðýrttý ve, 'Kalkýn!' dedi, 'Siz ve Ýsrailliler halkýmýn arasýndan çýkýp gidin, istediðiniz gibi RAB'be tapýn.4 O gece firavunla görevlileri ve bütün Mýsýrlýlar uyandý. Büyük feryat koptu. Çünkü ölüsü olmayan ev yoktu.A3} Gece yarýsý RAB tahtýnda oturan firavunun ilk çocuðundan zindandaki tutsaðýn ilk çocuðuna kadar Mýsýr'daki bütün insanlarýn ve hayvanlarýn ilk doðanlarýný öldürdü.V2' Sonra gidip RAB'bin Musa'yla Harun'a verdiði buyruðu eksiksiz uyguladýlar.?1y  diyeceksiniz, <Çünkü RAB Mýsýrlýlar'ý öldürürken evlerimizin üzerinden geçerek bizi baðýþladý.> ' Ýsrailliler eðilip tapýndýlar.P0 Çocuklarýnýz size, diye sorduklarýnda,Z// RAB'bin size söz verdiði topraklara girdiðiniz zaman bu töreye uyacaksýnýz.T.# 'Sen ve çocuklarýn kalýcý bir kural olarak bu olayý kutlayacaksýnýz.O- RAB Mýsýrlýlar'ý öldürmek için gelecek, kapýlarýnýzýn yan ve üst sövelerindeki kaný görünce üzerinden geçecek, ölüm saçanýn evlerinize girip sizi öldürmesine izin vermeyecek.$,C Bir demet mercanköþkotu alýn, leðendeki kana batýrýp kaný kapýlarýnýzýn yan ve üst sövelerine sürün. Sabaha kadar kimse evinden çýkmasýn.6+g Musa Ýsrail'in bütün ileri gelenlerini çaðýrtarak onlara þöyle dedi: 'Hemen gidin, aileleriniz için kendinize davarlar seçip Fýsýh* kurbaný olarak boðazlayýn.b*? Mayalý bir þey yemeyeceksiniz. Yaþadýðýnýz her yerde mayasýz ekmek yiyeceksiniz.') Evlerinizde yedi gün maya bulunmayacak. Mayalý bir þey yiyen yerli yabancý herkes Ýsrail topluluðundan atýlacaktýr.( Birinci ayýn* on dördüncü gününün akþamýndan yirmi birinci gününün akþamýna kadar mayasýz ekmek yiyeceksiniz.E' Mayasýz Ekmek Bayramý'ný* kutlayacaksýnýz, çünkü sizi ordular halinde o gün Mýsýr'dan çýkardým. Bu günü kalýcý bir kural olarak kuþaklarýnýz boyunca kutlayacaksýnýz.&- Birinci ve yedinci günler kutsal toplantý yapacaksýnýz. O günler hiçbir iþ yapýlmayacak. Herkes yalnýz kendi yiyeceðini hazýrlayacak./%Y 'Yedi gün mayasýz ekmek yiyeceksiniz. Ýlk gün evlerinizden mayayý kaldýracaksýnýz. Kim bu yedi gün içinde mayalý bir þey yerse, Ýsrail'den atýlacaktýr.=$u Bu gün sizin için anma günü olacak. Bu günü RAB'bin bayramý olarak kutlayacaksýnýz. Gelecek kuþaklarýnýz boyunca sürekli bir kural olarak bu günü kutlayacaksýnýz.'B# Bulunduðunuz evlerin üzerindeki kan sizin için belirti olacak. Kaný görünce üzerinizden geçeceðim*fg*. Mýsýr'ý cezalandýrýrken ölüm saçan size hiçbir zarar vermeyecek.9"m 'O gece Mýsýr'dan geçeceðim. Hem insanlarýn hem de hayvanlarýn bütün ilk doðanlarýný öldüreceðim. Mýsýr'ýn bütün ilahlarýný yargýlayacaðým. Ben RAB'bim./!Y Eti þöyle yemelisiniz: Beliniz kuþanmýþ, çarýklarýnýz ayaðýnýzda, deðneðiniz elinizde olmalý. Eti çabuk yemelisiniz. Bu RAB'bin Fýsýh* kurbanýdýr.U % Sabaha kadar bitirmelisiniz. Artakalan olursa, sabah ateþte yakacaksýnýz.  Eti çið veya haþlanmýþ olarak deðil, baþý, bacaklarý, baðýrsaklarý ve iþkembesiyle birlikte kýzartarak yiyeceksiniz.U% O gece ateþte kýzartýlmýþ et mayasýz ekmek ve acý otlarla yenmelidir.a= Hayvanýn kanýný alýp, etin yeneceði evin yan ve üst kapý sövelerine sürecekler.zo Ayýn on dördüne kadar ona bakacaksýnýz. O akþamüstü bütün Ýsrail topluluðu hayvanlarý boðazlayacak._9 Koyun ya da keçilerden seçeceðiniz hayvan kusursuz, erkek ve bir yaþýnda olmalý.5e Eðer bir kuzu*ff* bir aileye çok geliyorsa, aile bireylerinin sayýsý ve herkesin yiyeceði miktar hesaplanacak ve aile kuzuyu*ff* en yakýn komþusuyla paylaþabilecek.y 'Bütün Ýsrail topluluðuna bildirin: Bu ayýn onunda herkes ailesine göre kendi ev halkýna birer kuzu*ff* alacak.  c C RAB Mýsýr'da Musa'yla Harun'a, 'Bu ay sizin için ilk ay*, yýlýn ilk ayý olacak' dedi,(K Musa'yla Harun firavunun önünde bütün bu þaþýlasý iþleri yaptýlar. Ama RAB firavunu inatçý yaptý. Firavun Ýsrailliler'i ülkesinden salývermedi.mU RAB Musa'ya, 'Mýsýr'da þaþýlasý iþlerim çoðalsýn diye firavun sizi dinlemeyecek' demiþti.:o Bu görevlilerinin hepsi gelip önümde eðilecek, diyecekler. Ondan sonra gideceðim.' Musa firavunun yanýndan büyük bir öfkeyle ayrýldý.,S Ýsrailliler'e ya da hayvanlarýna bir köpek bile havlamayacak.> O zaman RAB'bin Ýsrailliler'le Mýsýrlýlar'a nasýl farklý davrandýðýný anlayacaksýnýz.b? Bütün Mýsýr'da benzeri ne görülmüþ, ne de görülecek büyük bir feryat kopacak.%E Tahtýnda oturan firavunun ilk çocuðundan, deðirmendeki kadýn kölenin ilk çocuðuna kadar, hayvanlar dahil Mýsýr'daki bütün ilk doðanlar ölecek.fG Musa firavuna þöyle dedi: 'RAB diyor ki, ' Sonra Musa dönüp firavunun yanýndan ayrýldý.t9 Yeryüzünü öylesine kaplayacaklar ki, toprak görünmez olacak. Doludan kurtulan ürünlerinizi, kýrda biten bütün aðaçlarýnýzý yiyecekler.Ws) Halkýmý salývermeyi reddedersen, yarýn ülkene çekirgeler göndereceðim.Dr Musa'yla Harun firavunun yanýna varýp þöyle dediler: 'Ýbraniler'in Tanrýsý RAB diyor ki, 'l^S Bu yüzden, yarýn bu saatlerde Mýsýr'a tarihinde görülmemiþ aðýr bir dolu yaðdýracaðým.I]  Hâlâ halkýmý salývermiyor, onlara üstünlük taslýyorsun.`\; Gücümü sana göstermek, adýmý bütün dünyaya tanýtmak için seni ayakta tuttum.|[s Çünkü elimi kaldýrýp seni ve halkýný salgýn hastalýkla vurmuþ olsaydým, yeryüzünden silinmiþ olurdun.'ZI Yoksa bu kez senin, görevlilerinin, halkýnýn üzerine bütün belalarýmý yaðdýracaðým. Öyle ki, bu dünyada benim gibisi olmadýðýný öðrenesin.,YS RAB Musa'ya þöyle dedi: 'Sabah erkenden kalkýp firavunun huzuruna çýk, de ki, <Ýbraniler'in Tanrýsý RAB þöyle diyor: Halkýmý salýver, bana tapsýnlar.lXS RAB firavunu inatçý yaptý, RAB'bin Musa'ya söylediði gibi, firavun Musa'yla Harun'u dinlemedi.&WG Büyücüler çýbandan ötürü Musa'nýn karþýsýnda duramaz oldular. Çünkü bütün Mýsýrlýlar'da olduðu gibi onlarda da çýbanlar çýkmýþtý.)VM Böylece Musa'yla Harun ocak kurumu alýp firavunun önünde durdular. Musa kurumu göðe doðru savurdu. Ýnsanlarda ve hayvanlarda irinli çýbanlar çýktý.%UE Kurum bütün Mýsýr'ýn üzerinde ince bir toza dönüþecek; ülkenin her yanýndaki insanlarýn, hayvanlarýn bedenlerinde irinli çýbanlar çýkacak.' T RAB Musa'yla Harun'a, 'Yanýnýza iki avuç dolusu ocak kurumu alýn' dedi, 'Musa kurumu firavunun önünde göðe doðru savursun.S Firavun adam gönderdi, Ýsrailliler'in bir tek hayvanýnýn bile ölmediðini öðrendi. Öyleyken, inat etti ve halký salývermedi.R% Ertesi gün RAB dediðini yaptý: Mýsýrlýlar'ýn hayvanlarý büyük çapta öldü. Ama Ýsrailliler'in hayvanlarýndan hiçbiri ölmedi.MQ RAB zamaný da belirleyerek, 'Yarýn ülkede bunu yapacaðým' dedi.P  RAB Ýsrailliler'le Mýsýrlýlar'ýn hayvanlarýna farklý davranacak. Ýsrailliler'in hayvanlarýndan hiçbiri ölmeyecek.> 'O7 RAB'bin eli kýrlardaki hayvanlarýnýzý -atlarý, eþekleri, develeri, sýðýrlarý, davarlarý- büyük kýrýma uðratarak sizi cezalandýracak.;Ns Salývermeyi reddeder, onlarý tutmakta diretirsen,M + RAB Musa'ya þöyle dedi: 'Firavunun yanýna git ve ona de ki, <Ýbraniler'in Tanrýsý RAB þöyle diyor: Halkýmý salýver, bana tapsýnlar.RL Öyleyken, firavun bir kez daha inatçýlýk etti ve halký salývermedi.K%RAB Musa'nýn isteðini yerine getirdi; firavunun, görevlilerinin, halkýnýn üzerinden atsineklerini uzaklaþtýrdý. Tek sinek kalmadý.:JqMusa firavunun yanýndan çýkýp RAB'be dua etti. I Musa, 'Yarýn atsineklerini firavunun, görevlilerinin, halkýnýn üzerinden uzaklaþtýrsýn diye, yanýndan ayrýlýr ayrýlmaz RAB'be dua edeceðim' dedi, 'Yalnýz firavun RAB'be kurban kesmek için halkýn gitmesini önleyerek bizi yine aldatmamalý.'!H=Firavun, 'Çölde Tanrýnýz RAB'be kurban kesmeniz için sizi salýveriyorum' dedi, 'Yalnýz çok uzaða gitmeyeceksiniz. Þimdi benim için dua edin.'hGKTanrýmýz RAB'be kurban kesmek için, bize buyurduðu gibi üç gün çölde yol almalýyýz.'\F3Musa, 'Bu doðru olmaz' diye karþýlýk verdi, 'Çünkü Mýsýrlýlar Tanrýmýz RAB'be kurban kesmeyi iðrenç sayýyorlar. Ýðrenç saydýklarý bu þeyi gözlerinin önünde yaparsak bizi taþlamazlar mý?cEAFiravun Musa'yla Harun'u çaðýrtýp, 'Gidin, bu ülkede Tanrýnýz'a kurban kesin' dedi.%DERAB dediðini yaptý. Firavunun sarayýna, görevlilerinin evlerine sürü sürü atsineði gönderdi. Mýsýr atsineði yüzünden baþtan sona harap oldu.gCIKendi halkýmla senin halkýn arasýna fark koyacaðým. Yarýn bu belirti gerçekleþecek.> '"B?' IBüyücüler de kendi büyüleriyle tozu sivrisineðe dönüþtürmek istedilerse de baþaramadýlar. Ýnsanlarýn, hayvanlarýn üzerini sivrisinek kapladý.<=sÖyle yaptýlar. Harun elindeki deðneði uzatýp yere vurunca, insanlarla hayvanlarýn üzerine sivrisinekler üþüþtü. Mýsýr'da yerin bütün tozu sivrisineðe dönüþtü.<-RAB Musa'ya þöyle dedi: 'Harun'a de ki, ';Ancak firavun ülkenin rahatladýðýný görünce, RAB'bin söylediði gibi inatçýlýk etti ve Musa'yla Harun'u dinlemedi.S:!Kurbaðalarý yýðýn yýðýn topladýlar. Ülke kokudan geçilmez oldu.f9G RAB Musa'nýn isteðini yerine getirdi. Kurbaðalar evlerde, avlularda, tarlalarda öldüler.8 Musa'yla Harun firavunun yanýndan ayrýldýlar. Musa RAB'bin firavunun baþýna getirdiði kurbaða belasý için RAB'be feryat etti.q7] Kurbaðalar senden, evlerinden, görevlilerinden, halkýndan uzaklaþacak, yalnýz ýrmakta kalacaklar.'6; Firavun, 'Yarýn' dedi.[51 Musa, 'Sen karar ver' diye karþýlýk verdi, 'Bunu sana býrakýyorum. Kurbaðalar senden ve evlerinden uzak dursun, yalnýz ýrmakta kalsýnlar diye senin, görevlilerin ve halkýn için ne zaman dua edeyim?'K4Firavun Musa'yla Harun'u çaðýrtýp, 'RAB'be dua edin, benim ve halkýmýn üzerinden kurbaðalarý uzaklaþtýrsýn' dedi, 'O zaman halkýnýzý RAB'be kurban kessinler diye salývereceðim.'l3SAncak büyücüler de kendi büyüleriyle ayný þeyi yaptýlar ve ülkeye kurbaðalarý saldýlar.m2UBöylece Harun elini Mýsýr'ýn sularý üzerine uzattý; kurbaðalar çýkýp Mýsýr'ý kapladý.!1='Harun'a de ki, 'N0Senin, halkýnýn, bütün görevlilerinin üstüne sýçrayacaklar.>;/qIrmak kurbaðalarla dolup taþacak. Kurbaðalar çýkýp sarayýna, yatak odana, yataðýna, görevlilerinin ve halkýnýn evlerine, fýrýnlarýna, hamur teknelerine girecekler.e.EEðer halkýmý salývermeyi reddedersen, bütün ülkeni kurbaðalarla cezalandýracaðým.- {RAB Musa'ya þöyle dedi: 'Firavunun yanýna git ve ona de ki, 'y%mIrmaktaki balýklar ölecek, ýrmak leþ gibi kokacak, Mýsýrlýlar artýk ýrmaðýn suyunu içemeyecekler.> '$ Benim RAB olduðumu þundan anla, diyor RAB. Ýþte, elimdeki deðneði ýrmaðýn sularýna vuracaðým, sular kana dönecek.'#Ive ona de ki, dediðinde, söyle Harun'a, deðneðini alýp firavunun önüne atsýn. Deðnek yýlan olacak.'*QRAB Musa'yla Harun'a þöyle dedi:RFiravunla konuþtuklarýnda Musa seksen, Harun seksen üç yaþýndaydý.9oMusa'yla Harun RAB'bin buyurduðu gibi yaptýlar.!Mýsýr'a karþý elimi kaldýrdýðým ve Ýsrailliler'i aralarýndan çýkardýðým zaman Mýsýrlýlar benim RAB olduðumu anlayacak.'@{Ama firavun sizi dinlemeyecek. O zaman elimi Mýsýr'ýn üzerine koyacaðým ve onlarý aðýr biçimde cezalandýrarak halkým Ýsrail'i ordular halinde Mýsýr'dan çýkaracaðým.q]Ben firavunu inatçý yapacaðým ki, belirtilerimi ve þaþýlasý iþlerimi Mýsýr'da artýrabileyim.xkSana buyurduðum her þeyi aðabeyine anlat. O da firavuna Ýsrailliler'i ülkesinden salývermesini söylesin.n YRAB, 'Bak, seni firavuna karþý Tanrý gibi yaptým' dedi, 'Aðabeyin Harun senin peygamberin olacak.wiMusa RAB'bin huzurunda, 'Ben iyi konuþan biri deðilim' diye karþýlýk verdi, 'Firavun beni nasýl dinler?' }RAB Mýsýr'da Musa'yla konuþtuðunda, ona, 'Ben RAB'bim' dedi, 'Sana söylediðim her þeyi Mýsýr Firavunu'na ilet.'lSÝsrailliler'i Mýsýr'dan çýkarmak için Mýsýr Firavunu ile konuþanlar da Musa'yla Harun'dur.kQRAB'bin, 'Ýsrailliler'i ordular halinde Mýsýr'dan çýkarýn' dediði Harun ve Musa bunlardýr.5Harun'un oðlu Elazar Putiel'in kýzlarýndan biriyle evlendi. Karýsý ona Pinehas'ý doðurdu. Boylarýna göre Levili aile önderleri bunlardýr.[ 1Korah'ýn oðullarý: Assir, Elkana, Aviasaf. Korahlýlar'ýn boylarý bunlardýr. Harun Nahþon'un kýzkardeþi ve Amminadav'ýn kýzý Eliþeva'yla evlendi. Eliþeva ona Nadav, Avihu, Elazar ve Ýtamar'ý doðurdu.6 iUzziel'in oðullarý: Miþael, Elsafan, Sitri.3 cYishar'ýn oðullarý: Korah, Nefek, Zikri.k QAmram halasý Yokevet'le evlendi. Yokevet ona Harun'la Musa'yý doðurdu. Amram 137 yýl yaþadý.[1Merari'nin oðullarý: Mahli, Muþi. Kayýtlarýna göre Levi boylarý bunlardýr.V'Kehat'ýn oðullarý: Amram, Yishar, Hevron, Uzziel. Kehat 133 yýl yaþadý.JGerþon'un oðullarý boylarýna göre þunlardýr: Livni, Þimi.ueKayýtlarýna göre Levioðullarý'nýn adlarý þunlardýr: Gerþon, Kehat, Merari. Levi 137 yýl yaþadý.Þimon'un oðullarý: Yemuel, Yamin, Ohat, Yakin, Sohar ve Kenanlý bir kadýnýn oðlu Þaul. Þimon'un boylarý bunlardýr.+Ýsrailliler'in aile önderleri þunlardýr: Yakup'un ilk oðlu Ruben'in oðullarý: Hanok, Pallu, Hesron, Karmi. Ruben'in boylarý bunlardýr.  RAB Musa ve Harun'la Ýsrailliler ve Mýsýr Firavunu hakkýnda konuþtu. Ýsrailliler'i Mýsýr'dan çýkarmalarýný buyurdu. Ama Musa, 'Ýsrailliler beni dinlemedikten sonra, firavun nasýl dinler?' diye karþýlýk verdi, 'Zaten iyi konuþan biri deðilim*fe*.'  gI RAB Musa'ya, 'Git, Mýsýr Firavunu'na Ýsrailliler'i ülkesinden salývermesini söyle' dedi. ~  Musa bunlarý Ýsrailliler'e anlattý, ama umutlarý kýrýldýðý ve aðýr baský altýnda olduklarý için onu dinlemediler.}-Sizi Ýbrahim'e, Ýshak'a ve Yakup'a vereceðime ant içtiðim topraklara götüreceðim. Orayý size mülk olarak vereceðim. Ben Yahve'yim.> '(|KSizi kendi halkým yapacak ve Tanrýnýz olacaðým. O zaman sizi Mýsýrlýlar'ýn boyunduruðundan çýkaran Tanrýnýz Yahve'nin ben olduðumu bileceksiniz.m{U'Onun için Ýsrailliler'e de ki, diyorsunuz. nNeden bize saman verilmediði halde, deniyor? Ýþte kullarýn dövülüyor, oysa suçlu senin kendi halkýndýr.'}muBunun üzerine Ýsrailli görevliler firavunun yanýna varýp yakýndýlar: 'Neden kullarýna böyle davranýyorsun?3laFiravunun angaryacýlarýnýn atadýðý Ýsrailli görevliler, 'Niçin dün ve bugün daha önceki gibi gereken sayýda kerpiç yaptýrmadýnýz?' diyerek dövüldüler.k Angaryacýlar, 'Saman verildiði günlerdeki gibi gündelik görevlerinizi eksiksiz yerine getirin' diyerek onlara baský yapýyordu.Wj) Böylece halk saman yerine anýz toplamak üzere bütün Mýsýr'a daðýldý.iiM Gidin, nerede bulursanýz oradan kendinize saman alýn. Ancak iþiniz hiç hafifletilmeyecek.> 'hy Angaryacýlarla görevliler gidip Ýsrailliler'e þöyle dediler: 'Firavun diyor ki, diye baðrýþýyorlar.yem'Kerpiç yapmak için artýk halka saman vermeyeceksiniz. Gitsinler, kendi samanlarýný kendileri toplasýnlar.Xd+Firavun o gün angaryacýlara ve halkýn baþýndaki görevlilere buyruk verdi:ycm'Bakýn, halkýnýz Mýsýrlýlar'dan daha kalabalýk, oysa siz onlarýn iþini engellemeye çalýþýyorsunuz.'byMýsýr Firavunu, 'Ey Musa ve Harun, niçin halký iþinden alýkoyuyorsunuz? Siz de iþinizin baþýna dönün' dedi,naWMusa'yla Harun, 'Ýbraniler'in Tanrýsý bizimle görüþtü' diye yanýtladýlar, 'Ýzin ver, Tanrýmýz RAB'be kurban kesmek için çölde üç gün yol alalým. Yoksa bizi salgýn hastalýk ya da kýlýçla cezalandýrabilir.'+`QFiravun, 'RAB kim oluyor ki, O'nun sözünü dinleyip Ýsrail halkýný salývereyim?' dedi. 'RAB'bi tanýmýyorum. Ýsrailliler'in gitmesine izin vermeyeceðim.'_ 1Sonra Musa'yla Harun firavuna gidip þöyle dediler: 'Ýsrail'in Tanrýsý RAB diyor ki, '^ Halk inandý; RAB'bin kendileriyle ilgilendiðini, çektikleri sýkýntýyý görmüþ olduðunu duyunca, eðilip tapýndýlar.]Harun RAB'bin Musa'ya söylemiþ olduðu her þeyi onlara anlattý. Musa da halkýn önünde belirtileri gerçekleþtirdi.P\Musa'yla Harun varýp Ýsrail'in bütün ileri gelenlerini topladýlar.['Musa duyurmasý için RAB'bin kendisine söylediði bütün sözleri ve gerçekleþtirmesini buyurduðu bütün belirtileri Harun'a anlattý.yZmRAB Harun'a, 'Çöle, Musa'yý karþýlamaya git' dedi. Harun gitti, onu Tanrý Daðý'nda karþýlayýp öptü.iYMBöylece RAB Musa'yý esirgedi. Sippora Musa'ya sünnetten ötürü 'Kanlý güveysin' demiþti.X9O anda Sippora keskin bir taþ alýp oðlunu sünnet etti, derisini Musa'nýn*fd* ayaklarýna dokundurdu. 'Gerçekten sen bana kanlý güveysin' dedi.^W7RAB yolda, bir konaklama yerinde Musa'yla*fç* karþýlaþtý, onu öldürmek istedi. VSana, býrak oðlum gitsin, bana tapsýn, dedim. Ama sen onu salývermeyi reddettin. Bu yüzden senin ilk oðlunu öldüreceðim.> ' T~E}}}6||{{zz{yyPxxJwwT>=b< ] :y1'-7U'Eðer bir boða bir erkeði ya da kadýný boynuzuyla vurup öldürürse, kesinlikle taþlanacak ve eti yenmeyecektir. Boðanýn sahibi ise suçsuz sayýlacaktýr.o6YEðer erkek ya da kadýn kölesinin diþini kýrarsa, diþine karþýlýk onu özgür býrakacaktýr.'~5w'Bir adam erkek ya da kadýn kölesini gözüne vurarak kör ederse, gözüne karþýlýk onu özgür býrakacaktýr.4 3 s2aAma baþka bir zarar varsa, cana karþýlýk can, göze karþýlýk göz, diþe karþýlýk diþ, ele karþýlýk el, ayaða karþýlýk ayak, yanýða karþýlýk yanýk, yaraya karþýlýk yara, bereye karþýlýk bere ödenecektir.p1['Ýki kiþi kavga ederken gebe bir kadýna çarpar, kadýn erken doðum yapar ama baþka bir zarar görmezse, saldýrgan, kadýnýn kocasýnýn istediði ve yargýçlarýn onayladýðý miktarda para cezasýna çarptýrýlacaktýr.0Ama köle hemen ölmez, bir iki gün sonra ölürse, köle sahibi ceza görmeyecektir. Çünkü köle onun malý sayýlýr.t/c'Bir adam erkek ya da kadýn kölesini deðnekle döverken öldürürse, kesinlikle cezalandýrýlacaktýr.M.sonra kalkýp deðnekle dýþarýda gezebilirse, vuran adam suçsuz sayýlacaktýr. Yalnýz yaralýnýn kaybettiði zamanýn karþýlýðýný ödeyecek ve tümüyle iyileþmesini saðlayacaktýr.p-['Kavga çýkar, bir adam komþusuna taþla ya da yumrukla vurur, vurulan adam ölmeyip yataða düþer,K,'Annesine ya da babasýna lanet eden kesinlikle öldürülecektir.m+U'Kim adam kaçýrýrsa, onu ister satmýþ olsun, ister elinde tutsun, kesinlikle öldürülecektir.O*'Kim annesini ya da babasýný döverse, kesinlikle öldürülecektir.)9Eðer bir adam komþusuna düzen kurar, kasýtlý olarak saldýrýp onu öldürürse, sunaðýma bile kaçmýþ olsa, onu çýkarýp öldüreceksiniz.g(I Ama olayda kasýt yoksa, ona ben izin vermiþsem, size adamýn kaçacaðý yeri bildireceðim.Q' 'Kim birini vurup öldürürse, kendisi de kesinlikle öldürülecektir.W&) Eðer bu üç hakký ona vermezse, kadýn karþýlýksýz özgür olacaktýr.'% Eðer ikinci bir kadýnla evlenirse, ilk karýsýný nafakadan, giysiden, karýlýk haklarýndan yoksun býrakmamalýdýr.S$! Eðer cariyeyi oðluna niþanlarsa, ona kendi kýzý gibi davranmalýdýr.!#=Efendisi kýzla niþanlanýr, sonra kýzdan hoþlanmazsa, kýzýn geri alýnmasýna izin vermelidir. Kýzý aldattýðý için onu yabancýlara satamaz.l"S'Eðer bir adam kýzýný cariye olarak satarsa, kýz erkek köleler gibi özgür býrakýlmayacak.6!gefendisi onu yargýç huzuruna*fþ* çýkaracak. Kapýya ya da kapý sövesine yaklaþtýrýp kulaðýný bizle delecek. Böylece köle yaþam boyu efendisine hizmet edecek.r _'Ama köle açýkça, derse,Efendisi kendisine bir kadýn verir ve o kadýndan çocuklarý olursa, kadýn ve çocuklar efendisinde kalacak, yalnýz kendisi gidecek.dCBekâr geldiyse, yalnýz kendisi özgür olacak; evli geldiyse, karýsý da özgür olacak.y'Ýbrani bir köle satýn alýrsan, altý yýl kölelik edecek, ama yedinci yýl karþýlýk ödemeden özgür olacak.+ U'Ýsrailliler'e þu ilkeleri bildir:iMSunaðýmýn üzerine basamakla çýkmayacaksýnýz. Çünkü çýplak yeriniz görünebilir.> ' Eðer bana taþ sunak yaparsanýz, yontma taþ kullanmayýn. Çünkü kullanacaðýnýz alet sunaðýn kutsallýðýný bozar.^7Benim için toprak bir sunak yapacaksýnýz. Yakmalýk ve esenlik sunularýnýzý*, davarlarýnýzý, sýðýrlarýnýzý onun üzerinde sunacaksýnýz. Adýmý anýmsattýðým her yere gelip sizi kutsayacaðým.lSBenim yanýmsýra baþka ilahlar yapmayacaksýnýz, altýn ya da gümüþ ilahlar dökmeyeceksiniz.hKRAB Musa'ya þöyle dedi: 'Ýsrailliler'e de ki, diyerek bizi uyardýn.'j~OBana yaklaþan kâhinler de kendilerini kutsasýnlar, yoksa onlarý þiddetle cezalandýrýrým.'z}oRAB, 'Aþaðý inip halký uyar' dedi, 'Sakýn beni görmek için sýnýrý geçmesinler, yoksa birçoðu ölür.i|MRAB Sina Daðý'nýn üzerine indi, Musa'yý daðýn tepesine çaðýrdý. Musa tepeye çýktý.e{EBoru sesi gitgide yükselince, Musa konuþtu ve Tanrý gök gürlemeleriyle onu yanýtladý.CzSina Daðý'nýn her yanýndan duman tütüyordu. Çünkü RAB daðýn üstüne ateþ içinde inmiþti. Daðdan ocak dumaný gibi duman çýkýyor, bütün dað þiddetle sarsýlýyordu.xykMusa halkýn Tanrý'yla görüþmek üzere ordugahtan çýkmasýna öncülük etti. Daðýn eteðinde durdular.CxÜçüncü günün sabahý gök gürledi, þimþekler çaktý. Daðýn üzerinde koyu bir bulut vardý. Derken, çok güçlü bir boru sesi duyuldu. Ordugahta herkes titremeye baþladý.jwOMusa halka, 'Üçüncü güne hazýr olun' dedi, 'Bu süre içinde cinsel iliþkide bulunmayýn.'cvASonra Musa daðdan halkýn yanýna inip onlarý arýndýrdý. Herkes giysilerini yýkadý.Du Ya taþlanacak, ya da okla vurulacak; ona insan eli deðmeyecek. Ýster hayvan olsun ister insan, yaþamasýna izin verilmeyecek.> Ancak boru uzun uzun çalýnýnca daða çýkabilirler.')tM Daðýn çevresine sýnýr çiz ve halka de ki,  [RAB'bin buyruðu uyarýnca, bütün Ýsrail topluluðu Sin Çölü'nden ayrýldý, bir yerden öbürüne göçerek Refidim'de konakladý. Ancak orada içecek su yoktu.,=U$-Bir omer efanýn*fl* onda biridir.-_<9#Ýsrailliler yerleþtikleri Kenan topraklarýna varýncaya dek kýrk yýl man yediler.n;W"RAB'bin Musa'ya buyurduðu gibi Harun maný saklanmak üzere Antlaþma Levhalarý'nýn önüne koydu. :!Musa Harun'a, 'Bir testi al, içine bir omer man doldur' dedi, 'Gelecek kuþaklar için saklanmak üzere onu RAB'bin huzuruna koy.'39a Musa, 'RAB'bin buyruðu þudur' dedi, ' 'w8iÝsrailliler o ekmeðe man*fk* adýný verdiler. Kiþniþ tohumu gibi beyazýmsý, tadý ballý yufka gibiydi.,7UBöylece halk yedinci gün dinlendi.+6Q'Size Þabat Günü'nü verdim. Bunun için altýncý gün size iki günlük ekmek veriyorum. Yedinci gün herkes neredeyse orada kalsýn, dýþarý çýkmasýn.'a5=RAB Musa'ya, 'Ne zamana dek buyruklarýma ve yasalarýma uymayý reddedeceksiniz?' dedi,h4KYedinci gün bazýlarý ekmek toplamak için dýþarý çýktý, ama hiçbir þey bulamadýlar.e3EAltý gün ekmek toplayacaksýnýz, ama yedinci gün olan Þabat Günü ekmek bulunmayacak.' 2 Musa, 'Artakalaný bugün yiyin' dedi, 'Çünkü bugün RAB için Þabat Günü'dür. Bugün dýþarda ekmek bulamayacaksýnýz.\13Musa'nýn buyurduðu gibi artakalaný sabaha býraktýlar. Ne koktu, ne kurtlandý.\03Musa, 'RAB'bin buyruðu þudur' dedi, ' '/ Altýncý gün kiþi baþýna iki omer*fj*, yani iki kat topladýlar. Topluluðun önderleri gelip durumu Musa'ya bildirdiler.o.YHer sabah herkes yiyeceði kadar topluyordu. Güneþ ortalýðý ýsýtýnca, yerde kalanlar eriyordu.-Ama bazýlarý ona aldýrmayýp sabaha býraktýlar. Býraktýklarý kurtlanýp kokmaya baþlayýnca Musa onlara öfkelendi.G, Musa onlara, 'Kimse sabaha bir parça bile býrakmasýn' dedi.+Omerle ölçtüklerinde, çok toplayanýn fazlasý, az toplayanýn da eksiði yoktu. Herkes yiyeceði kadar toplamýþtý.H* Ýsrailliler söyleneni yaptýlar. Kimi çok, kimi az topladý.){'RAB'bin buyruðu þudur: 'x(kBunu görünce Ýsrailliler birbirlerine, 'Bu da ne?' diye sordular. Çünkü ne olduðunu anlayamamýþlardý.c'AÇiy eriyince, toprakta, çölün yüzeyinde kýraðýya benzer ince pulcuklar göründü.h&K Akþam býldýrcýnlar geldi, ordugahý sardý. Sabah ordugahýn çevresini çiy kaplamýþtý.A%} 'Ýsrailliler'in yakýnmalarýný duydum. Onlara de ki, '!$? RAB Musa'ya þöyle dedi:{#q Harun Ýsrail topluluðuna bunlarý anlatýrken, çöle doðru baktýlar. RAB'bin görkemi bulutta görünüyordu." Musa Harun'a, 'Bütün Ýsrail topluluðuna söyle, RAB'bin huzuruna gelsinler' dedi, 'Çünkü RAB söylendiklerini duydu.'o!YSonra Musa, 'Akþam size yemek için et, sabah da dilediðiniz kadar ekmek verilince, RAB'bin görkemini göreceksiniz' dedi, 'Çünkü RAB kendisine söylendiðinizi duydu. Biz kimiz ki? Siz bize deðil, RAB'be söyleniyorsunuz.'  'Sabah da RAB'bin görkemini göreceksiniz. Çünkü RAB kendisine söylendiðinizi duydu. Biz kimiz ki, bize söyleniyorsunuz?'tcMusa'yla Harun Ýsrailliler'e, 'Bu akþam sizi Mýsýr'dan RAB'bin çýkardýðýný bileceksiniz' dediler,]5Altýncý gün her gün topladýklarýnýn iki katýný toplayýp hazýrlayacaklar.'\3RAB Musa'ya, 'Size gökten ekmek yaðdýracaðým' dedi, 'Halk her gün gidip günlük ekmeðini toplayacak. Böylece onlarý sýnayacaðým: Benim yasama göre yaþýyorlar mý, yaþamýyorlar mý, göreceðim.\3'Keþke RAB bizi Mýsýr'dayken öldürseydi' dediler, 'Hiç deðilse orada et kazanlarýnýn baþýna oturur, doyasýya yerdik. Ama siz bütün topluluðu açlýktan öldürmek için bizi bu çöle getirdiniz.'<uÇölde hepsi Musa'yla Harun'a yakýnmaya baþladý.* QBütün Ýsrail topluluðu Elim'den ayrýldý. Mýsýr'dan çýktýktan sonra ikinci ayýn* on beþinci günü Elim ile Sina arasýndaki Sin Çölü'ne vardýlar.wiSonra Elim'e gittiler. Orada on iki su kaynaðý, yetmiþ hurma aðacý vardý. Su kýyýsýnda konakladýlar. 'Ben, Tanrýnýz RAB'bin sözünü dikkatle dinler, gözümde doðru olaný yapar, buyruklarýma kulak verir, bütün kurallarýma uyarsanýz, Mýsýrlýlar'a verdiðim hastalýklarýn hiçbirini size vermeyeceðim' dedi, 'Çünkü size þifa veren RAB benim.'oYMusa RAB'be yakardý. RAB ona bir aðaç parçasý gösterdi. Musa onu suya atýnca sular tatlý oldu.AHalk, 'Ne içeceðiz?' diye Musa'ya yakýnmaya baþladý.|sMara'ya vardýlar. Ama Mara'nýn suyunu içemediler, çünkü su acýydý. Bu yüzden oraya Mara*fý* adý verildi.Musa Ýsrailliler'i Kýzýldeniz'in* ötesine çýkardý. Þur Çölü'ne girdiler. Çölde üç gün yol aldýlarsa da su bulamadýlar. Miryam onlara þu ezgiyi söyledi: 'Ezgiler sunun RAB'be, Çünkü yüceldikçe yüceldi, Atlarý, atlýlarý denize döktü.'xkHarun'un kýzkardeþi Peygamber Miryam tefini eline aldý, bütün kadýnlar teflerle, oynayarak onu izlediler./YFiravunun atlarý, savaþ arabalarý, atlýlarý denize dalýnca, RAB sularý onlarýn üzerine çevirdi. Ama Ýsrailliler denizi kuru toprakta yürüyerek geçtiler.'KRAB sonsuza dek egemen olacak.'Ya RAB, halkýný içeri alacaksýn. Kendi daðýna, yaþamak için seçtiðin yere, Ellerinle kurduðun kutsal yere dikeceksin, ya Rab!0[Korku ve dehþet düþecek üzerlerine, Senin halkýn geçinceye dek, ya RAB, Sahip olduðun bu halk geçinceye dek, Bileðinin gücü karþýsýnda taþ kesilecekler.} uEdom beyleri korkuya kapýlacak, Moav önderlerini titreme alacak, Kenan'da yaþayanlarýn tümü korkudan eriyecek.G  Uluslar duyup titreyecekler, Filist halkýný dehþet saracak.u e Öncülük edeceksin sevginle kurtardýðýn halka, Kutsal konutunun yolunu göstereceksin gücünle onlara./ [ Sað elini uzattýn, Yer yuttu onlarý. ! 'Var mý senin gibisi ilahlar arasýnda, ya RAB? Senin gibi kutsallýkta görkemli, heybetiyle övgüye deðer, Harikalar yaratan var mý?W) Üfledin soluðunu, denize gömüldüler, Kurþun gibi engin sulara battýlar.7i Düþman böbürlendi: dedi, !Burnunun soluðu karþýsýnda, Sular yýðýldý bir araya. Kabaran sular duvarlara dönüþtü, Denizin göbeðindeki derin sular dondu.}uDevrilir sana baþkaldýranlar büyük görkemin karþýsýnda, Gönderir gazabýný anýz gibi tüketirsin onlarý.lS'Senin sað elin, ya RAB, Senin sað elin korkunç güce sahiptir. Altýnda düþmanlar kýrýlýr.;sDerin sulara gömüldüler, Taþ gibi dibe indiler.mU'Denize attý firavunun ordusunu, Savaþ arabalarýný. Kýzýldeniz'de* boðuldu seçme subaylarý.(MSavaþ eridir RAB, Adý RAB'dir. Rab gücüm ve ezgimdir, O kurtardý beni. O'dur Tanrým, Övgüler sunacaðým O'na. O'dur babamýn Tanrýsý, Yücelteceðim O'nu.# CMusa'yla Ýsrailliler RAB'be þu ezgiyi söylediler: 'Ezgiler sunacaðým RAB'be, Çünkü yüceldikçe yüceldi; Atlarý da, atlýlarý da denize döktü.~{RAB'bin Mýsýrlýlar'a gösterdiði büyük gücü gören Ýsrail halký RAB'den korkup O'na ve kulu Musa'ya güvendi.}RAB o gün Ýsrailliler'i Mýsýrlýlar'ýn elinden kurtardý. Ýsrailliler deniz kýyýsýnda Mýsýrlýlar'ýn ölülerini gördüler.|Ama Ýsrailliler denizi kuru toprakta yürüyerek geçmiþlerdi. Sular saðlarýnda, sollarýnda onlara duvar oluþturmuþtu.,{SGeri dönen sular savaþ arabalarýný, atlýlarý, Ýsrailliler'in peþinden denize dalan firavunun bütün ordusunu yuttu. Onlardan bir kiþi bile sað kalmadý.(zKMusa elini denizin üzerine uzattý. Sabaha karþý deniz olaðan haline döndü. Mýsýrlýlar sulardan kaçarken RAB onlarý denizin ortasýnda silkip attý. yRAB Musa'ya, 'Elini denizin üzerine uzat' dedi, 'Sular Mýsýrlýlar'ýn, savaþ arabalarýnýn, atlýlarýnýn üzerine dönsün.'Ix Arabalarýnýn tekerleklerini çýkardý*fh*; öyle ki, arabalarýný zorlukla sürdüler. Mýsýrlýlar, 'Ýsrailliler'den kaçalým!' dediler, 'Çünkü RAB onlar için bizimle savaþýyor.'pw[Sabah nöbetinde RAB ateþ ve bulut sütunundan Mýsýr ordusuna baktý ve onlarý þaþkýna çevirdi.vMýsýrlýlar artlarýndan geliyordu. Firavunun bütün atlarý, savaþ arabalarý, atlýlarý denizde onlarý izliyordu.uÝsrailliler kuru toprak üzerinde yürüyerek denizi geçtiler. Sular saðlarýnda, sollarýnda onlara duvar oluþturdu.t5Musa elini denizin üzerine uzattý. RAB bütün gece güçlü doðu rüzgarýyla sularý geri itti, denizi karaya çevirdi. Sular ikiye bölündü,s Yr-Ýsrail ordusunun önünde yürüyen Tanrý'nýn meleði yerini deðiþtirip arkaya geçti. Önlerindeki bulut sütunu da yerini deðiþtirip arkalarýna, Mýsýr ve Ýsrail ordularýnýn arasýna geldi. Gece boyunca bulut bir yaný karartýyor, öbür yaný aydýnlatýyordu. Bu yüzden, bütün gece iki taraf birbirine yaklaþamadý.qFiravun, savaþ arabalarý ve atlýlarýndan ötürü yücelik kazandýðým zaman, Mýsýrlýlar bilecek ki, ben RAB'bim.'/pYBen Mýsýrlýlar'ý inatçý yapacaðým ki, artlarýna düþsünler. Firavunu, bütün ordusunu, savaþ arabalarýný, atlýlarýný yenerek yücelik kazanacaðým.o%Sen deðneðini kaldýr, elini denizin üzerine uzat. Sular yarýlacak ve Ýsrailliler kuru toprak üzerinde yürüyerek denizi geçecekler.an=RAB Musa'ya, 'Niçin bana feryat ediyorsun?' dedi, 'Ýsrailliler'e söyle, ilerlesinler.:mqRAB sizin için savaþacak, siz sakin olun yeter.'0l[ Musa, 'Korkmayýn!' dedi, 'Yerinizde durup bekleyin, RAB bugün sizi nasýl kurtaracak görün. Bugün gördüðünüz Mýsýrlýlar'ý bir daha hiç görmeyeceksiniz.%kE Mýsýr'dayken sana, demedik mi? Çölde ölmektense Mýsýrlýlar'a kulluk etsek bizim için daha iyi olurdu.'j  Musa'ya, 'Mýsýr'da mezar mý yoktu da bizi çöle ölmeye getirdin?' dediler, 'Bak, Mýsýr'dan çýkarmakla bize ne yaptýn! i Firavun yaklaþýrken, Ýsrailliler Mýsýrlýlar'ýn arkalarýndan geldiðini görünce dehþete kapýlarak RAB'be feryat ettiler.hhK Mýsýrlýlar firavunun bütün atlarý, savaþ arabalarý, atlýlarý, askerleriyle onlarýn ardýna düþtüler ve deniz kýyýsýnda, Pi-Hahirot yakýnlarýnda, Baal-Sefon'un karþýsýnda konaklarken onlara yetiþtiler.{gqRAB Mýsýr Firavunu'nu inatçý yaptý. Firavun zafer havasý içinde ilerleyen Ýsrailliler'in peþine düþtü.f#Seçme altý yüz savaþ arabasýnýn yanýsýra, Mýsýr'ýn bütün savaþ arabalarýný sorumlu sürücüleriyle birlikte yanýna aldý.Ie Firavun savaþ arabasýný hazýrlattý, ordusunu yanýna aldý.ad=Halkýn kaçtýðý Mýsýr Firavunu'na bildirilince, firavunla görevlileri onlara iliþkin düþüncelerini deðiþtirdiler: 'Biz ne yaptýk?' dediler, 'Ýsrailliler'i salývermekle kölelerimizi kaybetmiþ olduk!'JcFiravunu inatçý yapacaðým. Onlarýn peþine düþecek. Böylece firavunla ordusunu yenerek yücelik kazanacaðým. Mýsýrlýlar bilecek ki, ben RAB'bim.' Ýsrailliler söyleneni yaptýlar.bFiravun þöyle düþünecek: <Ýsrailliler ülkede þaþkýn þaþkýn dolaþýyorlardýr, çöl onlarý kuþatmýþtýr.>a 7` kRAB Musa'ya, 'Ýsrailliler'e söyle, dönsünler' dedi, 'Pi- Hahirot yakýnlarýnda, Migdol ile deniz arasýnda, Baal-Sefon'un karþýsýnda deniz kýyýsýnda konaklasýnlar.T_# Gündüz bulut sütunu, gece ateþ sütunu halkýn önünden eksik olmadý.5^e Gece gündüz ilerlemeleri için, RAB gündüzün bir bulut sütunu içinde yol göstererek, geceleyin bir ateþ sütunu içinde ýþýk vererek onlara öncülük ediyordu.F] Sukkot'tan ayrýlýp çöl kenarýnda, Etam'da konakladýlar.P\ Musa Yusuf'un kemiklerini yanýna almýþtý. Çünkü Yusuf Ýsrail'in oðullarýna, 'Tanrý kesinlikle size yardým edecek, kemiklerimi buradan götüreceksiniz' diye sýký sýký ant içirmiþti.x[k Halký çöl yolundan Kýzýldeniz'e* doðru dolaþtýrdý. Ýsrailliler Mýsýr'dan silahlý çýkmýþlardý.tZc Firavun Ýsrailliler'i salýverdiðinde, Filist yöresi yakýn olmasýna karþýn, Tanrý onlarý oradan götürmedi. Çünkü, 'Halk savaþla karþýlaþýnca, düþüncelerini deðiþtirip Mýsýr'a geri dönebilir' diye düþündü.Y3 Bu uygulama elinizde bir belirti ve alnýnýzda bir anma iþareti olacak; RAB'bin bizi Mýsýr'dan güçlü eliyle çýkardýðýný anýmsatacak.'&XG 3Wa 'Ýlerde oðullarýnýz size, diye sorduklarýnda, diye yanýtlarsýnýz,,VS Ýlk doðan her sýpanýn bedelini bir kuzuyla ödeyin. Bedelini ödemezseniz, boynunu kýrýn. Bütün ilk doðan erkek çocuklarýnýzýn bedelini ödemelisiniz.U} ilk doðan erkek çocuklarýnýzýn ve hayvanlarýnýzýn hepsini RAB'be adayacaksýnýz. Çünkü bunlar RAB'be aittir.T 'RAB size ve atalarýnýza ant içerek söz verdiði gibi sizi Kenan topraklarýna getirecektir. Orayý size verdiði zaman,JS Siz de her yýl belirlenen tarihte bu kuralý uygulamalýsýnýz.5Re Bu elinizde bir belirti ve alnýnýzda bir anma iþareti olacak; öyle ki, RAB'bin yasasý hep aðzýnýzda olsun. Çünkü RAB güçlü eliyle sizi Mýsýr'dan çýkardý.Q- O gün oðullarýnýza, diye anlatacaksýnýz. P O yedi gün içinde yalnýz mayasýz ekmek yiyeceksiniz. Aranýzda ve ülkenizin hiçbir yerinde mayalý bir þey görülmeyecek.UO% Yedi gün mayasýz ekmek yiyecek, yedinci gün RAB'be bayram yapacaksýnýz.:No RAB sizi Kenan, Hitit*, Amor, Hiv ve Yevus topraklarýna, atalarýnýza vereceðine ant içtiði süt ve bal akan ülkeye götürdüðü zaman bu ay þu törelere uyacaksýnýz:6Mi Bugün Aviv ayýnda* buradan ayrýlýyorsunuz.@L{ Musa halka, 'Mýsýr'dan, köle olduðunuz ülkeden çýktýðýnýz bugünü anýmsayýn' dedi, 'Çünkü RAB güçlü eliyle sizi oradan çýkardý. Mayalý hiçbir þey yenmeyecek.K  J / RAB Musa'ya, 'Bütün ilk doðanlarý bana adayýn' dedi, 'Ýsrailliler arasýnda insan olsun, hayvan olsun her rahmin ilk ürünü bana aittir.'JI 3O gün RAB Ýsrailliler'i ordular halinde Mýsýr'dan çýkardý.\H3 2Ýsrailliler RAB'bin Musa'yla Harun'a verdiði buyruðu eksiksiz yerine getirdiler.`G; 1Ülkede doðan için de, aranýzda yaþayan yabancý için de ayný kural geçerlidir.' F 0Yanýnýzdaki yabancý bir konuk RAB'bin Fýsýh Bayramý'ný kutlamak isterse, önce evindeki bütün erkekler sünnet edilmeli; sonra yerel halktan biri gibi Ýsrail halkýna katýlýp bayramý kutlayabilir. Ama sünnetsiz* biri Fýsýh etini yemeyecektir.DE /Bütün Ýsrail topluluðu Fýsýh Bayramý'ný kutlayacak.bD? .Fýsýh eti evde yenmeli, evin dýþýna çýkarýlmamalý. Kemikleri kýrmayacaksýnýz.  P ~~Q}}7||{[zzTyyxxw^vuutotsrr_qqtq@ppp3pooFnn[mmill[kkKjjjivi0hhPggyfeewe@ddcclcbb am`` __=^^]],\a\[ZZYY8XXEWW(VV-UU TT)SS_RRRRQQxQ4PPP=OOdONNgNMMjLLLPKKiJJ3III-HHeHGG*FFJEE;DDtD7CCBBnBAA)@@T??s?,>>q==x=5<<`<+;; :::w99K8y8n877l66e55i44I33,22V111?00//o..T.--C+++E**@)D((Y'&&&$%% $j$_# #""!!!F! l-XUF/l#1Q[l l .   W | &/ofP(BK$Günah baðýþlatmak için günah sunusu olarak her gün bir boða sunacaksýn. Sunaðý arýndýrmak için günah sunusu sun, kutsal kýlmak için de meshet.gAI#'Harun'la oðullarý için sana buyurduklarýmýn hepsini yap. Atanmalarý yedi gün sürecek. @"Atanmalarý için kesilen kurbanýn etinden ya da ekmekten sabaha artan olursa, yakacaksýn. Bunlar yenmeyecek, çünkü kutsaldýr.#?A!Atanýp kutsal kýlýnmalarý için günahlarý baðýþlatan bu sunularý yalnýz onlar yiyebilir. Yabancý biri yiyemez, çünkü bu sunular kutsaldýr.>  B='Harun'la oðullarý göreve atanýrken kesilen koçun etini kutsal bir yerde haþlayacaksýn. Haþlanan eti ve sepetteki ekmeði Buluþma Çadýrý'nýn giriþ bölümünde yiyecekler.<Harun'un yerine kâhin olan oðlu, Kutsal Yer'de* hizmet etmek üzere Buluþma Çadýrý'na girdiðinde yedi gün bu giysileri giyecek.|;s'Harun'un kutsal giysileri, kendinden sonra oðullarýna kalacak. Meshedilip atanýrlarken bu giysileri giyecekler.:)Ýsrailliler bunlarý sürekli Harun'la oðullarýnýn payýna ayýracak. Bu, Ýsrailliler'in RAB'be sunduðu esenlik kurbanlarýndan biridir.9Harun'la oðullarýnýn atanmasý için kesilen koçun sallanmýþ olan döþüyle baðýþ olarak sunulan budunu bana ayýr.8'Harun'un atanmasý için sunulacak koçun döþünü huzurumda sallamalýk sunu olarak salla. O döþ senin payýn olacak.7sonra ellerinden alýp sunakta yakmalýk sunuyla birlikte beni hoþnut eden koku olarak yak. Bu, RAB için yakýlan sunudur.k6Qhepsini Harun'la oðullarýnýn eline ver. Bunlarý benim huzurumda sallamalýk sunu olarak salla,S5!Huzurumdaki mayasýz ekmek sepetinden bir somun, yaðlý pide ve yufka al,W4)'Koçun yaðýný, kuyruk yaðýný, baðýrsak ve iþkembe yaðlarýný, karaciðer perdesini, böbreklerini, böbrek yaðlarýný ve sað budunu al. -Çünkü bu, biri göreve atanýrken kesilen koçtur.-33aSunaðýn üzerindeki kaný ve mesh yaðýný Harun'la oðullarýnýn ve giysilerinin üzerine serp. Böylece Harun'la oðullarý ve giysileri kutsal kýlýnmýþ olacak.)2MKoçu sen kes. Kanýný Harun'la oðullarýnýn sað kulak memelerine, sað el ve ayaklarýnýn baþ parmaklarýna sür. Artan kaný sunaðýn her yanýna dök.U1%'Öteki koçu getir, Harun'la oðullarý ellerini koçun baþýna koysunlar.0!Sonra koçun tümünü sunaðýn üzerinde yak. Bu RAB'be sunulan yakmalýk sunu*, RAB'bi hoþnut eden koku, O'nun için yakýlan sunudur./{Koçu parçalara ayýrýp baðýrsaklarýný, iþkembesini, ayaklarýný yýka, baþla öteki parçalarýn yanýna koy.;.sKoçu sen kes. Kanýný sunaðýn her yanýna dök.Q-'Bir koç getir, Harun'la oðullarý ellerini koçun baþýna koysunlar.X,+Etini, derisini, gübresini de ordugahýn dýþýnda yak. Bu günah sunusudur*.+# Hayvanýn baðýrsak ve iþkembe yaðlarýný, karaciðer perdesini, böbreklerini ve böbrek yaðlarýný sunaðýn üzerinde yakacaksýn._*9 Kanýný parmaðýnla sunaðýn boynuzlarýna sür, artan kaný sunaðýn dibine dök.T)# Boðayý huzurumda, Buluþma Çadýrý'nýn giriþ bölümünde keseceksin.t(c 'Boðayý Buluþma Çadýrý'nýn önüne getir, Harun'la oðullarý ellerini boðanýn baþýna koysunlar.*'O Bellerine kuþak baðla, baþlarýna baþlýk koy. Kalýcý bir kural olarak kâhinlik onlarýn iþi olacak. Böylece Harun'la oðullarýný atamýþ olacaksýn.E&Harun'un oðullarýný öne çýkarýp onlara mintan giydir.?%{Sonra mesh yaðýný al, baþýna dökerek onu meshet*.=$wBaþýna sarýðý sar, üzerine de kutsal tacý koy.#'Giysileri al; mintaný, efodun* altýna giyilen kaftaný, efodu ve göðüslüðü* Harun'a giydir. Efodun ustaca dokunmuþ þeridini baðla.Y"-Harun'la oðullarýný Buluþma Çadýrý'nýn giriþ bölümüne getirip yýka.K!Bunlarý bir sepete koyup boða ve iki koçla birlikte bana getir. Ýnce buðday unundan mayasýz ekmek, zeytinyaðýyla yoðrulmuþ mayasýz pideler, üzerine yað sürülmüþ mayasýz yufkalar yap.  'Bana kâhinlik edebilmeleri için, Harun'la oðullarýný kutsal kýlmak üzere þunlarý yap: Bir boða ile iki kusursuz koç al.{q+Harun'la oðullarý Buluþma Çadýrý'na girdiklerinde ya da Kutsal Yer'de* hizmet etmek üzere sunaða yaklaþtýklarýnda, suç iþleyip ölmemek için bu donlarý giyecekler. Harun ve soyundan gelenler için sürekli bir kural olacak bu.'a=*'Edep yerlerini örtmek için onlara keten donlar yap. Boyu belden uyluða kadar olacak.  )Bu giysileri aðabeyin Harun'a ve oðullarýna giydir; sonra bana kâhinlik etmeleri için onlarý meshedip* ata ve kutsal kýl.kQ('Harun'un oðullarýna mintanlar, kuþaklar, görkem ve saygýnlýk kazandýracak baþlýklar yap.kQ''Ýnce ketenden iþlemeli bir mintan doku, ince ketenden bir sarýk, bir de nakýþlý kuþak yap.\3&Harun onu alnýnda taþýyacak. Ýsrailliler kutsal baðýþlarýný getirirken suç iþlemiþlerse, suçlarýný Harun taþýyacak; onlar önümde kabul görsün diye levha sürekli Harun'un alnýnda bulunacak.>y%lacivert bir kordonla sarýðýn ön tarafýna baðla.hK$'Saf altýndan bir levha yap ve üzerine mühür oyar gibi sözünü oy;'#Harun hizmet ederken bu kaftaný giyecek. En Kutsal Yer'e*, huzuruma girip çýkarken duyulan çýngýrak sesi onun ölmediðini gösterecek.zo"Eteðin ucu bir altýn çýngýrak, bir nar, bir altýn çýngýrak, bir nar olmak üzere çepeçevre kaplanacak.  !Kaftanýn kenarýný çepeçevre lacivert, mor, kýrmýzý iplikten nar motifleriyle beze, aralarýna altýn çýngýraklar tak. Ortasýnda baþ geçecek kadar bir boþluk býrak. Yýrtýlmamasý için boþluðun kenarlarýný yaka gibi dokuyarak çevir.F'Efodun* altýna giyilen kaftaný salt lacivert iplikten yap.#AUrim'le Tummim'i* karar göðüslüðünün içine koy; öyle ki, Harun ne zaman huzuruma çýksa yüreðinin üzerinde olsunlar. Böylece Harun Ýsrailoðullarý'nýn karar vermek için kullandýklarý Urim'le Tummim'i RAB'bin huzurunda sürekli yüreðinin üzerinde taþýyacak.'L'Harun Kutsal Yer'e* girerken, Ýsrailoðullarý'nýn adlarýnýn yazýlý olduðu karar göðüslüðünü yüreðinin üzerinde taþýyacak. Öyle ki, ben, RAB halkýmý sürekli anýmsayayým.KGöðüslüðün halkalarýyla efodun halkalarý lacivert kordonla birbirine baðlanacak. Öyle ki, göðüslük efodun ustaca dokunmuþ þeridinin yukarýsýnda kalsýn ve efoddan ayrýlmasýn.Ýki altýn halka daha yap; efodun önündeki omuzluklara alttan, dikiþe yakýn, ustaca dokunmuþ þeridin yukarýsýna tak.v gÝki altýn halka daha yap; her birini göðüslüðün alt iki köþesine, efoda bitiþik iç kenarýna tak.} uZincirlerin öteki iki ucunu iki yuvanýn üzerinden geçirerek efodun ön tarafýna, omuzluklarýn üzerine baðla.R Ýki örme altýn zinciri göðüslüðün köþelerindeki halkalara tak.U %Ýki altýn halka yap, göðüslüðün üst iki köþesine birer halka koy.> y'Göðüslük için saf altýndan örme zincirler yap."?On iki taþ olacak. Üzerlerine mühür oyar gibi Ýsrailoðullarý'nýn adlarý bir bir oyulacak. Bu taþlar Ýsrail'in on iki oymaðýný simgeleyecek.eEdördüncü sýrada sarý yakut, oniks ve yeþim olacak. Taþlar altýn yuvalara kakýlacak.4eüçüncü sýrada gökyakut, agat, ametist;8mikinci sýrada firuze, laciverttaþý, aytaþý;W)Üzerine dört sýra taþ yuvasý kak. Birinci sýrada yakut, topaz, zümrüt;NDört köþe, eni ve boyu birer karýþ*ft* olacak; ikiye katlanacak. ;'Usta iþi bir karar göðüslüðü* yap. Onu da efod* gibi, altýn sýrmayla, lacivert, mor, kýrmýzý iplikle, özenle dokunmuþ ince ketenden yap. r_ Altýn yuvalar ve saf altýndan iki zincir yap. Zincirleri örme kordon gibi yapýp yuvalara yerleþtir.'  ;~q Ýsrailoðullarý'nýn adlarýný bu iki taþýn üzerine usta oymacýlarýn mühür oyduðu gibi oyacaksýn. Taþlarý altýn yuvalar içine koyduktan sonra Ýsrailliler'in anýlmasý için efodun omuzluklarýna tak. Harun, anýlmalarý için onlarýn adlarýný RAB'bin önünde iki omuzunda taþýyacak.}  |7 Ýki oniks taþý alacak, Ýsrailoðullarý'nýn adlarýný, doðuþ sýrasýna göre altýsýný birinin, altýsýný ötekinin üzerine oyacaksýn.>{wEfodun üzerinde efod gibi ustaca dokunmuþ bir þerit olacak. Efodun bir parçasý gibi lacivert, mor, kýrmýzý iplikle, altýn sýrmayla, özenle dokunmuþ ince ketenden olacak.Sz!Baðlanabilmesi için iki köþesine takýlmýþ ikiþer omuzluðu olacak.xyk'Efodu* altýn sýrmayla, lacivert, mor, kýrmýzý iplikle, özenle dokunmuþ ince ketenden ustaca yapacaklar.Sx!Altýn sýrma, lacivert, mor, kýrmýzý iplik, ince keten kullanacaklar.'LwYapacaklarý giysiler þunlardýr: Göðüslük*, efod*, kaftan, nakýþlý mintan, sarýk, kuþak. Bana kâhinlik etmeleri için aðabeyin Harun'a ve oðullarýna bu kutsal giysileri yapacaklar.vBilgelik verdiðim becerikli adamlara söyle, Harun'a giysi yapsýnlar. Öyle ki, bana kâhinlik etmek için kutsal kýlýnmýþ olsun.Yu-Aðabeyin Harun'a görkem ve saygýnlýk kazandýrmak için kutsal giysiler yap. t 'Bana kâhinlik etmeleri için Ýsrailliler arasýndan aðabeyin Harun'u, oðullarý Nadav, Avihu, Elazar ve Ýtamar'ý yanýna al.xskHarun'la oðullarý kandilleri benim huzurumda, Buluþma Çadýrý'nda*fþ*, Levha Sandýðý'nýn önündeki perdenin dýþýnda, akþamdan sabaha kadar yanar tutacaklar. Ýsrailliler için kuþaklar boyunca sürekli bir kural olacak bu.'zro'Ýsrail halkýna buyruk ver, kandilin sürekli yanýp ýþýk vermesi için saf sýkma zeytinyaðý getirsinler.qKonutta her türlü hizmet için kullanýlacak bütün aletler, konutun ve avlunun bütün kazýklarý da tunçtan olacak.'+pQAvlunun boyu yüz, eni elli, çevresindeki perdelerin yüksekliði beþ arþýn*fs* olacak. Perdeleri özenle dokunmuþ ince ketenden, tabanlarý tunçtan olacak.o @n{'Avlunun giriþinde lacivert, mor, kýrmýzý iplikle, özenle dokunmuþ ince ketenden yirmi arþýn*fr* boyunda nakýþlý bir perde olacak. Dört direði ve dört tabaný bulunacak. \v 17 Avlunun çevresindeki bütün direkler gümüþ çemberlerle donatýlacak. Çengelleri gümüþ, tabanlarý tunç olacak.fmGGiriþin öbür tarafýnda da on beþ arþýn boyunda perde, üç direk ve üç taban olacak.dlCGiriþin bir tarafýnda on beþ arþýn*fp* boyunda perde, üç direk ve üç taban olacak.>ky Doðuya bakan tarafta avlunun eni elli arþýn olacak.ejE 'Avlunun batý tarafý için elli arþýn*fö* boyunda perde, on direk, on taban yapýlacak./iY Kuzey tarafý için yüz arþýn boyunda perdeler, yirmi direk, direkler için yirmi tunç taban yapýlacak. Direklerin çengelleriyle çemberleri gümüþten olacak.h} Perdeler için yirmi direk yapýlacak; direklerin tabanlarý tunç*, çengelleri ve çengel çemberleri gümüþ olacak.g  'Konuta bir avlu yap. Avlunun güney tarafý için yüz arþýn*fo* boyunda, özenle dokunmuþ ince keten perdeler yapacaksýn.cfASunaðý tahtadan, içi boþ yapacaksýn. Týpký daðda sana gösterildiði gibi olacak.'Ve'Sýrýklar halkalara geçirilecek ve sunak taþýnýrken iki yanýnda olacak.FdSunak için akasya aðacýndan sýrýklar yap, tunçla kapla.ocYIzgarayý sunaðýn kenarýnýn altýna koy. Öyle ki, aþaðý doðru sunaðýn yarýsýna yetiþsin.Yb-Að biçiminde tunç bir ýzgara da yap, dört köþesine birer tunç halka tak.~awSunak için yað ve kül kovalarý, kürekler, çanaklar, büyük çatallar, ateþ kaplarý yap. Tümü tunç olacak.R`Dört üst köþesine kendinden boynuzlar yaparak hepsini tunçla* kapla._ {'Sunaðý akasya aðacýndan kare biçiminde yap. Eni ve boyu beþer arþýn*fm*, yüksekliði üç arþýn*fn* olacak.^)%Perdeyi asmak için akasya aðacýndan beþ direk yap, altýnla kapla. Çengelleri de altýn olacak. Direkler için tunçtan beþ taban dök.']$'Çadýrýn giriþ bölümüne lacivert, mor, kýrmýzý iplikle özenle dokunmuþ ince ketenden nakýþlý bir perde yap.\%#Masayý perdenin öbür tarafýna, konutun kuzeye bakan yanýna yerleþtir; kandilliði masanýn karþýsýna, konutun güney tarafýna koy.`[;"Baðýþlanma Kapaðý'ný En Kutsal Yer'de bulunan Levha Sandýðý'nýn üzerine koy.Z%!Perdeyi kopçalarýn altýna asýp Levha Sandýðý'ný perdenin arkasýna koy. Perde Kutsal Yer'le* En Kutsal Yer'i* birbirinden ayýracak.Y Dört gümüþ taban üstünde duran akasya aðacýndan altýn kaplý dört direk üzerine as. Çengelleri altýn olacak.~Xw'Lacivert, mor, kýrmýzý iplikle özenle dokunmuþ ince ketenden bir perde yap; üzerini Keruvlar'la ustaca süsle.8Wm'Konutu daðda sana gösterilen plana göre yap.hVKÇerçeveleri ve kiriþleri altýnla kapla, kiriþlerin geçeceði halkalarý da altýndan yap.YU-Çerçevelerin ortasýndaki kiriþ çadýrýn bir ucundan öbür ucuna geçecek.T NS'Konutun bir yanýndaki çerçeveler için beþ, öbür yanýndaki çerçeveler için beþ, batýya bakan arka tarafýndaki çerçeveler için de beþ olmak üzere akasya aðacýndan kiriþler yap.uReBöylece sekiz çerçeve ve her çerçevenin altýnda iki taban olmak üzere on altý gümüþ taban olacak.0Q[Bu köþe çerçevelerinin alt tarafý ayrý kalacak, üst tarafý ise birinci halkayla birleþtirilecek. Ýki köþeyi oluþturan iki çerçeve ayný biçimde olacak.:PqArkada konutun köþeleri için iki çerçeve yap.HO Konutun batýya bakacak arka tarafý için altý çerçeve yap.N MKonutun öbür yaný, yani kuzeyi için de yirmi çerçeve ve her çerçevenin altýnda iki taban olmak üzere kýrk gümüþ taban yap.L Her çerçevenin altýnda iki çýkýntý için birer taban olmak üzere, yirmi çerçevenin altýnda kýrk gümüþ taban yap.2KaKonutun güneyi için yirmi çerçeve yap.JÇerçevelerin birbirine uyan iki paralel çýkýntýsý olacak. Konutun bütün çerçevelerini ayný biçimde yapacaksýn.II Her çerçevenin boyu on*fk*, eni bir buçuk arþýn*fl* olacak.@H}'Konut için akasya aðacýndan dikine çerçeveler yap.{GqÇadýr için kýrmýzý boyalý koç derilerinden bir örtü, onun üstüne de deriden*fj* baþka bir örtü yap.xFk Perdelerin uzun kenarlarýndan artan kumaþ çadýrýn yanlarýndan birer arþýn*fi* sarkarak konutu örtecek.RE Çadýrýn perdelerinden artan yarým perde konutun arkasýndan sarkacak.cDA Elli tunç* kopça yap, kopçalarý ilmeklere geçir ki, çadýr tek parça haline gelsin.DC Her iki perde takýmýnýn kenarlarýna elliþer ilmek aç.sBa Beþ perde birbirine, altý perde birbirine birleþtirilecek. Altýncý perdeyi çadýrýn önünde katla.hAKHer perdenin boyu otuz*fý*, eni dört arþýn olacak. On bir perde de ayný ölçüde olmalý.W@)'Konutun üstünü kaplayacak çadýr için keçi kýlýndan on bir perde yap.x?kElli altýn kopça yap, perdeleri kopçalayarak çadýrý birleþtir. Böylece konut tek parça haline gelecek.>}Birinci takýmýn ilk perdesiyle ikinci takýmýn son perdesine elliþer ilmek aç. Ýlmekler birbirine karþý olmalý.j=OBirinci takýmýn kenarýna lacivert ilmekler aç. Öbür takýmýn kenarýna da ayný þeyi yap.P<Perdeler beþer beþer birbirine eklenerek iki takým perde yapýlacak.s;aHer perdenin boyu yirmi sekiz*fg*, eni dört arþýn*fh* olmalý. Bütün perdeler ayný ölçüde olacak.(: M'Tanrý'nýn Konutu'nu on perdeden yap. Perdeler lacivert, mor, kýrmýzý iplikle özenle dokunmuþ ince ketenden olsun, üzeri Keruvlar'la* ustaca süslensin.M9(Her þeyi sana daðda gösterilen örneðe göre yapmaya dikkat et.'T8#'Bütün takýmlarý dahil kandilliðe bir talant*ff* saf altýn harcanacak.:7q&Fitil maþalarý, tablalarý saf altýndan olacak.j6O%'Kandillik için yedi kandil yap; kandiller karþýsýný aydýnlatacak biçimde yerleþtirilsin.W5)$Tomurcuklarý, kollarý tek parça olan kandillik saf dövme altýndan olacak.41#Kandillikten yükselen ilk iki kolun, ikinci iki kolun, üçüncü iki kolun altýnda kendinden birer tomurcuk bulunacak. Toplam altý kol olacak.m3U"Kandilliðin gövdesinde badem çiçeðini andýran dört çanak, tomurcuk ve çiçek motifi olacak.{2q!Her kolda badem çiçeðini andýran üç çanak, tomurcuk ve çiçek motifi bulunacak. Altý kol da ayný olacak._19 Kandillik üç kolu bir yanda, üç kolu öteki yanda olmak üzere altý kollu olacak.0 'Saf altýndan bir kandillik yap. Ayaðý, gövdesi dövme altýn olsun. Çanak, tomurcuk ve çiçek motifleri kendinden olsun.L/Ekmekleri sürekli olarak huzuruma, masanýn üzerine koyacaksýn.'].5Masa için saf altýndan tabaklar, sahanlar, dökmelik sunu testileri, taslarý yap.W-)Sýrýklarý akasya aðacýndan yap, altýnla kapla. Masa onlarla taþýnacak.k,QMasanýn taþýnmasý için sýrýklarýn içinden geçeceði halkalar kenarlýða yakýn olmalý.]+5Masa için dört altýn halka yap, dört ayak üzerindeki dört köþeye yerleþtir._*9Pervazýn çevresine dört parmak eninde bir kenarlýk yaparak altýn pervazla çevir.A)Masayý saf altýnla kapla. Çevresine altýn pervaz yap.r(_'Akasya aðacýndan bir masa yap. Boyu iki*fç*, eni bir*fd*, yüksekliði bir buçuk arþýn*fe* olacak.='uSeninle orada, Levha Sandýðý'nýn*fc* üstündeki Keruvlar arasýnda, Baðýþlanma Kapaðý'nýn*fb* üzerinde görüþeceðim ve Ýsrailliler için sana buyruklar vereceðim.'c&AKapaðý sandýðýn üzerine, sana vereceðim taþ levhalarý ise sandýðýn içine koy.~%wKeruvlar yukarý doðru açýk kanatlarýyla kapaðý örtecek. Yüzleri birbirine dönük olacak ve kapaða bakacak.c$AKeruvlar'dan birini bir kenara, öbürünü öteki kenara, kapakla tek parça halinde yap.C#Kapaðýn iki kenarýna dövme altýndan birer Keruv* yap.k"Q'Saf altýndan bir Baðýþlanma Kapaðý*fb* yap. Boyu iki buçuk, eni bir buçuk arþýn olacak.Z!/Antlaþmanýn taþ levhalarýný sana vereceðim. Onlarý sandýðýn içine koy.I  Sýrýklar sandýðýn halkalarýnda kalacak, çýkarýlmayacak.QSandýðýn taþýnmasý için sýrýklarý yanlardaki halkalara geçir.<u Akasya aðacýndan sýrýklar yapýp altýnla kapla.eE Dört altýn halka döküp dört ayaðýna tak. Ýkisi bir yanda, ikisi öbür yanda olacak.S! Ýçini de dýþýný da saf altýnla kapla. Çevresine altýn pervaz yap.}u 'Akasya aðacýndan bir sandýk yapsýnlar. Boyu iki buçuk*fz*, eni ve yüksekliði birer buçuk arþýn*fa* olsun.V' Konutu ve eþyalarýný sana göstereceðim örneðe týpatýp uygun yapýn.'D'Aralarýnda yaþamam için bana kutsal bir yer yapsýnlar.U%baþkâhinin efoduyla* göðüslüðü* için oniks ve öbür kakma taþlar.U%kandil için zeytinyaðý, mesh yaðýyla güzel kokulu buhur için baharat,Aderi*fy*, kýrmýzý boyalý koç derisi, akasya aðacý,Clacivert, mor, kýrmýzý iplik; ince keten, keçi kýlý,ROnlardan alacaðýnýz armaðanlar þunlardýr: Altýn, gümüþ, tunç*;jO'Ýsrailliler'e söyle, bana armaðan getirsinler. Gönülden veren herkesin armaðanýný alýn.  ?RAB Musa'ya þöyle dedi:S!Musa bulutun içinden daða çýktý. Kýrk gün kýrk gece daðda kaldý.cARAB'bin görkemi Ýsrailliler'e daðýn doruðunda yakýcý bir ateþ gibi görünüyordu.RAB'bin görkemi Sina Daðý'nýn üzerine indi. Bulut daðý altý gün örttü. Yedinci gün RAB bulutun içinden Musa'ya seslendi.5gMusa daða çýkýnca, bulut daðý kapladý. +Ýsrail ileri gelenlerine, 'Geri dönünceye kadar bizi burada bekleyin' dedi, 'Harun'la Hur aranýzda; kimin sorunu olursa onlara baþvursun.'X + Musa'yla yardýmcýsý Yeþu hazýrlandýlar. Musa Tanrý Daðý'na çýkarken,& G RAB Musa'ya, 'Daða, yanýma gel' dedi, 'Burada bekle, halkýn öðrenmesi için üzerine yasalarla buyruklarý yazdýðým taþ levhalarý sana vereceðim.'` ; Tanrý Ýsrail soylularýna zarar vermedi. Tanrý'yý gördüler, sonra yiyip içtiler.  Ýsrail'in Tanrýsý'ný gördüler. Tanrý'nýn ayaklarý altýnda laciverttaþýný andýran bir döþeme vardý. Gök gibi duruydu.eE Sonra Musa, Harun, Nadav, Avihu ve Ýsrail ileri gelenlerinden yetmiþ kiþi daða çýkarak+Musa leðenlerdeki kaný halkýn üzerine serpti ve, 'Bütün bu sözler uyarýnca, RAB'bin sizinle yaptýðý antlaþmanýn kaný budur' dedi.~wSonra antlaþma kitabýný alýp halka okudu. Halk, 'RAB'bin her söylediðini yapacaðýz, O'nu dinleyeceðiz' dedi.dCMusa kanýn yarýsýný leðenlere doldurdu, öbür yarýsýný sunaðýn üzerine döktü. Sonra Ýsrailli gençleri gönderdi. Onlar da RAB'be yakmalýk sunular* sundular, esenlik kurbanlarý olarak boðalar kestiler.1]Musa RAB'bin bütün buyruklarýný yazdý. Sabah erkenden kalkýp daðýn eteðinde bir sunak kurdu, Ýsrail'in on iki oymaðýný simgeleyen on iki taþ sütun dikti.$CMusa gidip RAB'bin bütün buyruklarýný, ilkelerini halka anlattý. Herkes bir aðýzdan, 'RAB'bin her söylediðini yapacaðýz' diye karþýlýk verdi.fGYalnýz sen bana yaklaþacaksýn. Ötekiler yaklaþmamalý. Halk seninle daða çýkmamalý.' RAB Musa'ya, 'Sen, Harun, Nadav, Avihu ve Ýsrail ileri gelenlerinden yetmiþ kiþi bana gelin' dedi, 'Bana uzaktan tapýn.'!Onlarý ülkenizde barýndýrmayacaksýnýz. Yoksa bana karþý günah iþlemenize neden olurlar. Ýlahlarýna taparsanýz, size tuzak olur.'?~{ Onlarla ya da ilahlarýyla antlaþma yapmayacaksýnýz.G} 'Sýnýrlarýnýzý Kýzýldeniz'den* Filist Denizi'ne*fv*, çölden Fýrat Irmaðý'na kadar geniþleteceðim. Ülke halkýný elinize teslim edeceðim. Onlarý önünüzden kovacaksýnýz.Y|-Siz çoðalýncaya, topraðý yurt edininceye dek onlarý azar azar kovacaðým.{Ama onlarý bir yýl içinde kovmayacaðým. Yoksa ülke viran olur, yabanýl hayvanlar çoðaldýkça çoðalýr, sayýlarý sizi aþar.~zwHivliler'i, Kenanlýlar'ý, Hititler'i önünüzden kovmalarý için önünüzsýra eþekarýsý*fü* göndereceðim.y/'Dehþetimi önünüzden gönderecek, karþýlaþacaðýnýz bütün halklarý þaþkýna çevireceðim. Düþmanlarýnýz önünüzden kaçacak._x9Ülkenizde kýsýr ve çocuk düþüren kadýn olmayacak. Size uzun ömür vereceðim.~wwTanrýnýz RAB'be tapacaksýnýz. Ekmeðinizi, suyunuzu bereketli kýlacak, aranýzdaki hastalýklarý yok edeceðim.>vwOnlarýn ilahlarý önünde eðilmeyecek, tapýnmayacaksýnýz; törelerini izlemeyeceksiniz. Tersine, ilahlarýný yok edecek, dikili taþlarýný büsbütün parçalayacaksýnýz.u Meleðim önünüzden gidecek, sizi Amor, Hitit*, Periz, Kenan, Hiv ve Yevus topraklarýna götürecek. Onlarý yok edeceðim.t/Ama onun sözünü dikkatle dinler, bütün söylediklerimi yerine getirirseniz, düþmanlarýnýza düþman, hasýmlarýnýza hasým olacaðým.sOna dikkat edin, sözünü dinleyin, baþkaldýrmayýn. Çünkü beni temsil ettiði için baþkaldýrýnýzý baðýþlamaz.mrU'Yolda sizi korumasý, hazýrladýðým yere götürmesi için önünüzden bir melek gönderiyorum.dqC'Topraðýnýzýn seçme ilk ürünlerini Tanrýnýz RAB'bin Tapýnaðý'na getireceksiniz.Gp 'Evinizde maya bulunduðu sürece bana kurban kesmeyeceksiniz.Xo+'Bütün erkekleriniz yýlda üç kez ben Egemen RAB'bin huzuruna çýkacaklar.mnU'Tarlaya ektiðiniz ürünleri biçtiðinizde ilk ürünlerle Hasat Bayramý'ný* kutlayacaksýnýz.;mqSize buyurduðum gibi, Aviv ayýnýn* belirli günlerinde yedi gün mayasýz ekmek yiyerek Mayasýz Ekmek Bayramý'ný* kutlayacaksýnýz. Çünkü Mýsýr'dan o ay çýktýnýz.4le'Yýlda üç kez bana bayram yapacaksýnýz.kkQ 'Söylediðim her þeyi yerine getirin. Baþka ilahlarýn adýný anmayýn, aðzýnýza almayýn.'/jY 'Altý gün çalýþacak, yedinci gün dinleneceksiniz. Böylece hem öküzünüz, eþeðiniz dinlenir, hem de kadýn kölenizin oðullarý ve yabancýlar rahat eder.]i5 Ama yedinci yýl nadasa býrakacaksýnýz; öyle ki, halkýnýzýn arasýndaki yoksullar yiyecek bulabilsin, onlardan artakalaný da yabanýl hayvanlar yesin. Baðýnýza ve zeytinliðinize de ayný þeyi yapýn.Kh 'Topraðýnýzý altý yýl ekecek, ürününü toplayacaksýnýz.g 'Yabancýya baský yapmayacaksýnýz. Yabancýlýðýn ne olduðunu bilirsiniz. Çünkü siz de Mýsýr'da yabancýydýnýz.gfI'Rüþvet almayacaksýnýz. Çünkü rüþvet göreni kör eder, haklýyý haksýz çýkarýr.seaYalandan uzak duracak, suçsuz ve doðru kiþiyi öldürmeyeceksiniz. Çünkü ben kötü kiþiyi aklamam.Cd'Duruþmada yoksula karþý adaleti saptýrmayacaksýnýz.c'Sizden nefret eden kiþinin eþeðini yük altýnda çökmüþ görürseniz, kendi haline býrakýp gitmeyecek, ona yardýmcý olacaksýnýz.by'Düþmanýnýzýn yolunu þaþýrmýþ öküzüne ya da eþeðine rastlarsanýz, onu kendisine geri götüreceksiniz.0a]Duruþmada yoksulu kayýrmayacaksýnýz.`'Kötülük yapan kalabalýðý izlemeyeceksiniz. Bir davada çoðunluktan yana konuþarak adaleti saptýrmayacaksýnýz.q_ _'Yalan haber taþýmayacaksýnýz. Haksýz yere tanýklýk ederek kötü kiþiye yan çýkmayacaksýnýz.^+'Benim kutsal halkým olacaksýnýz. Bunun içindir ki, kýrda parçalanmýþ hayvanlarýn etini yemeyecek, köpeklerin önüne atacaksýnýz.']!Öküzlerinize, davarlarýnýza da ayný þeyi yapacaksýnýz. Yedi gün analarýyla kalacaklar, sekizinci gün onlarý bana vereceksiniz.t\c'Ürününüzü ve þýranýzý sunmakta gecikmeyeceksiniz. Ýlk doðan oðullarýnýzý bana vereceksiniz.S[!'Tanrý'ya sövmeyeceksiniz. Halkýnýzýn önderine lanet etmeyeceksiniz.Z+Çünkü tek örtüsü abasýdýr, ancak onunla örtünebilir. Onsuz nasýl yatar? Bana feryat ederse iþiteceðim, çünkü ben iyilikseverim.RYKomþunuzun abasýný rehin alýrsanýz, gün batmadan geri vereceksiniz.X'Halkýma, aranýzda yaþayan bir yoksula ödünç para verirseniz, ona tefeci gibi davranmayacaksýnýz. Üzerine faiz eklemeyeceksiniz.mWUÖfkem alevlenir, sizi kýlýçtan geçirtirim. Kadýnlarýnýz dul, çocuklarýnýz öksüz kalýr.IV Yerseniz, bana feryat ettiklerinde onlarý kesinlikle iþitirim..UY'Dul ve öksüz hakký yemeyeceksiniz.jTO'Yabancýya haksýzlýk ve baský yapmayacaksýnýz. Çünkü siz de Mýsýr'da yabancýydýnýz.VS''RAB'den baþka bir ilaha kurban kesen ölüm cezasýna çarptýrýlacaktýr.DR'Hayvanlarla cinsel iliþki kuran herkes öldürülecektir.1Q_'Büyücü kadýný yaþatmayacaksýnýz.fPGBabasý kýzýný ona vermeyi reddederse, adam normal baþlýk parasý neyse onu ödemelidir.Oy'Eðer biri niþanlý olmayan bir kýzý aldatýp onunla yatarsa, baþlýk parasýný ödemeli ve onunla evlenmelidir.N+Ama sahibi hayvanla birlikteyse, ödünç alan karþýlýðýný ödemeyecektir. Hayvan kiralanmýþsa, kayýp ödenen kiraya sayýlmalýdýr.'M'Biri komþusundan bir hayvan ödünç alýr, sahibi yokken hayvan sakatlanýr ya da ölürse, karþýlýðýný ödemelidir. L Emanet hayvan parçalanmýþsa, adam parçalarýný kanýt olarak göstermelidir. Parçalanan hayvan için bir þey ödemeyecektir.WK) Ama mal gerçekten ondan çalýnmýþsa, karþýlýðý sahibine ödenmelidir.!J= komþusu adamýn malýna el uzatmadýðýna iliþkin RAB'bin huzurunda ant içmelidir. Mal sahibi bunu kabul edecek ve komþusu bir þey ödemeyecektir.+IQ 'Bir adam komþusuna korusun diye eþek, öküz, koyun ya da herhangi bir hayvan emanet ettiðinde, hayvan ölür, sakatlanýr ya da kimse görmeden çalýnýrsa,wHi Emanete ihanet edilen konularda, öküz, eþek, koyun, giysi, herhangi bir kayýp eþya için diyen her iki taraf sorunu yargýcýn*fu* huzuruna getirmelidir. Yargýcýn suçlu bulduðu kiþi komþusuna iki kat ödeyecektir.G3Ama hýrsýz yakalanmazsa, komþusunun eþyasýna el uzatýp uzatmadýðýnýn anlaþýlmasý için ev sahibi yargýç*fu* huzuruna çýkmalýdýr.2F_'Biri komþusuna saklasýn diye parasýný ya da eþyasýný emanet eder ve bunlar komþusunun evinden çalýnýrsa, hýrsýz yakalandýðýnda iki katýný ödemelidir.E+'Birinin yaktýðý ateþ dikenlere sýçrar, ekin demetleri, tarladaki ekin ya da tarla yanarsa, yangýn çýkaran kiþi zararý ödeyecektir.RD'Tarlada ya da baðda hayvanlarýný otlatan bir adam, hayvanlarýnýn baþkasýnýn tarlasýnda otlamasýna izin verirse, zararý kendi tarlasýnýn ya da baðýnýn en iyi ürünleriyle ödeyecektir.pC[Çaldýðý mal -öküz, eþek ya da koyun- sað olarak elinde yakalanýrsa, iki katýný ödeyecektir.XB+Ancak olay güneþ doðduktan sonra olmuþsa, kan dökmekten sorumlu sayýlýr.eAE'Bir hýrsýz bir eve girerken yakalanýp öldürülürse, öldüren kiþi suçlu sayýlmaz.@ 3'Bir adam öküz ya da davar çalýp boðazlar ya da satarsa, bir öküze karþýlýk beþ öküz, bir koyuna karþýlýk dört koyun ödeyecektir.(?K$Eðer boðanýn saldýrgan olduðu ve sahibinin ona sahip çýkmadýðý biliniyorsa, boðaya karþýlýk boða verecek ve ölü hayvan kendisine kalacaktýr.'*>O#'Bir adamýn boðasý komþusunun boðasýný yaralar, yaralý boða ölürse, sað boðayý satýp parasýný paylaþacak, ölü hayvaný da bölüþeceklerdir.=y"çukuru kazan hayvanýn bedelini ödeyecektir. Parayý hayvanýn sahibine verecek, ölü hayvan kendisinin olacaktýr.<{!'Bir adam bir çukur açar ya da kazdýðý çukurun üzerini örtmezse ve çukura bir boða ya da bir eþek düþerse,; Eðer boða bir erkek ya da kadýn köleyi öldürürse, kölenin efendisine otuz þekel*ft* gümüþ verilecek ve boða taþlanacaktýr.[:1Boða ister erkek, ister kýz çocuðunu öldürsün, ayný kural uygulanacaktýr.n9WAncak, boðanýn sahibinden para cezasý istenirse, istenen miktarý ödeyerek canýný kurtarabilir.\83Ama saldýrganlýðý bilinen bir boðanýn sahibi uyarýlmasýna karþýn boðasýna sahip çýkmazsa ve boðasý bir erkeði ya da kadýný öldürürse, hem boða taþlanacak, hem de sahibi öldürülecektir. mk~~}n||X{{zzz:yyMy xiww~vvuu9tt`srrrEqpppp8oojn~nsnhnmm9ll;kk.jj(iiiVhhh=gkff}f(eeYe2d[cbbWaa`1__e^^1]]0\f\Z'Y+XXCWWWVqUUU'TT!SSRJQQ=PP&OOjNNjMLLLfKK-JgII\HH^>0=p_%Kandilliðin gövdesinde badem çiçeðini andýran dört çanak, tomurcuk ve çiçek motifi bulunuyordu.u=e%Her kolda badem çiçeðini andýran üç çanak, tomurcuk ve çiçek motifi vardý. Altý kol da aynýydý.Q<%Üç kolu bir yanda, üç kolu öteki yanda olmak üzere altý kolluydu.;%Saf altýndan bir kandillik yaptý. Ayaðý, gövdesi dövme altýndý. Çanak, tomurcuk ve çiçek motifleri kendindendi.`:;%Masa için saf altýndan tabaklar, sahanlar, dökmelik sunu testileri, taslarý yaptý.C9%Sýrýklarý akasya aðacýndan yaptý, altýnla kapladý.f8G%Masanýn taþýnmasý için sýrýklarýn içinden geçeceði halkalar kenarlýða yakýndý.c7A% Masa için dört altýn halka dökerek dört ayak üzerindeki dört köþeye yerleþtirdi.a6=% Pervazýn çevresine dört parmak eninde bir kenarlýk yaparak altýn pervazla çevirdi.H5 % Masayý saf altýnla kapladý. Çevresine altýn pervaz yaptý.w4i% Besalel akasya aðacýndan bir masa yaptý. Boyu iki*fl*, eni bir*fm*, yüksekliði bir buçuk arþýndý*fn*.|3s% Keruvlar yukarý doðru açýk kanatlarýyla kapaðý örtüyor, yüzleri birbirine dönük kapaða bakýyorlardý.n2W%Keruvlar'dan birini bir kenara, öbürünü öteki kenara koyarak kapaðý tek parça halinde yaptý.F1%Kapaðýn iki kenarýna dövme altýndan birer Keruv* yaptý.m0U%Baðýþlanma Kapaðý'ný saf altýndan yaptý. Boyu iki buçuk*fj*, eni bir buçuk arþýndý*fk*.S/!%Sandýðýn taþýnmasý için sýrýklarý yanlardaki halkalara geçirdi.?.{%Akasya aðacýndan sýrýklar yapýp altýnla kapladý. -%Ýkisi bir yanda, ikisi öbür yanda olmak üzere sandýðýn dört köþesindeki ayaklara takmak için birer altýn halka döktü.Y,-%Ýçini de dýþýný da saf altýnla kapladý. Çevresine altýn pervaz yaptý. + %Besalel Antlaþma Sandýðý'ný* akasya aðacýndan yaptý. Boyu iki buçuk*fj*, eni ve yüksekliði birer buçuk arþýndý*fk*.*$&Perdeyi asmak için çengelli beþ direk yaparak baþlýklarýný, çemberlerini altýnla kapladý. Direklere beþ tunç taban yaptý.)$%Çadýrýn giriþ bölümüne lacivert, mor, kýrmýzý iplikle, özenle dokunmuþ ince ketenden nakýþlý bir perde yaptý.(%$$Perde için akasya aðacýndan dört direk yaparak altýnla kapladý. Çengelleri de altýndý. Direkler için dört gümüþ taban döktü.'$#Lacivert, mor, kýrmýzý iplikle, özenle dokunmuþ ince ketenden bir perde yaptý, üzerini Keruvlar'la ustaca süsledi.l&S$"Çerçevelerle kiriþleri altýnla kapladý, kiriþlerin geçeceði halkalarý da altýndan yaptý.W%)$!Çerçevelerin ortasýndaki kiriþi konutun bir ucundan öbür ucuna geçirdi.$ $ P#$Konutun bir yanýndaki çerçeveler için beþ, öbür yanýndaki çerçeveler için beþ, batýya bakan arka tarafýndaki çerçeveler için de beþ olmak üzere akasya aðacýndan kiriþler yaptý.u"e$Böylece sekiz çerçeve ve her çerçevenin altýnda iki taban olmak üzere on altý gümüþ taban yaptý./!Y$Bu köþe çerçevelerinin alt tarafý ayrý kaldý, üst tarafý ise birinci halkayla birleþtirildi. Ýki köþeyi oluþturan iki çerçeveyi ayný biçimde yaptý.= w$Arkada konutun köþeleri için iki çerçeve yaptý.K$Konutun batýya bakacak arka tarafý için altý çerçeve yaptý. $#$Konutun öbür yaný, yani kuzeyi için de yirmi çerçeve ve her çerçevenin altýnda iki taban olmak üzere kýrk gümüþ taban yaptý. $Her çerçevenin altýnda iki çýkýntý için birer taban olmak üzere, yirmi çerçevenin altýnda kýrk gümüþ taban yaptý.5g$Konutun güneyi için yirmi çerçeve yaptý.{$Çerçevelerin birbirine uyan iki paralel çýkýntýsý vardý. Konutun bütün çerçevelerini ayný biçimde yaptý.F$Her çerçevenin boyu on*fý*, eni bir buçuk*fi* arþýndý.C$Konut için akasya aðacýndan dikine çerçeveler yaptý.|s$Çadýr için kýrmýzý boyalý koç derisinden bir örtü, onun üstüne de deriden*fh* baþka bir örtü yaptý.[1$Çadýrý birleþtirip tek parça haline getirmek için elli tunç* kopça yaptý.G $Her iki perde takýmýnýn kenarlarýna elliþer ilmek açtý.F$Beþ perdeyi birbirine, altý perdeyi birbirine birleþtirdi.^7$Her perdenin boyu otuz*fg*, eni dört arþýndý. On bir perde de ayný ölçüdeydi.Y-$Konutun üstünü kaplayacak çadýr için keçi kýlýndan on bir perde yaptý.{q$ Elli altýn kopça yaptý, perdeleri kopçalayarak çadýrý birleþtirdi. Böylece konut tek parça haline geldi.y$ Birinci takýmýn ilk perdesiyle ikinci takýmýn son perdesine elliþer ilmek açtý; ilmekler birbirine karþýydý.p[$ Birinci takýmýn kenarýna lacivert ilmekler açtý. Öbür takýmýn kenarýna da ayný þeyi yaptý.M$ Perdeleri beþer beþer birbirine ekleyerek iki takým perde yaptý.j O$ Her perdenin boyu yirmi sekiz*fe*, eni dört arþýndý*ff*. Bütün perdeler ayný ölçüdeydi.T #$Çalýþanlar arasýndaki becerikli adamlar konutu on perdeden yaptýlar. Besalel onlarý lacivert, mor, kýrmýzý iplikle, özenle dokunmuþ ince ketenden yaptý, üzerini Keruvlar'la* ustaca süsledi.V '$Çünkü o ana kadar getirilenler iþi bitirmek için yeter de artardý bile.] 5$Bunun üzerine Musa buyruk verdi: 'Ne erkek, ne kadýn hiç kimse kutsal yere armaðan olarak artýk bir þey vermesin.' Buyruk ordugahta ilan edildi. Böylece halkýn daha çok armaðan getirmesine engel olundu.` ;$'Halk RAB'bin yapýlmasýný buyurduðu iþ için gereðinden fazla getiriyor' dediler.vg$Öyle ki, kutsal yerdeki iþleri yapmakta olan ustalar iþlerini býrakýp bir bir Musa'nýn yanýna gelerek,kQ$Gelenler kutsal yerin yapýmýnda gereken iþleri yapmak üzere Ýsrailliler'in getirmiþ olduðu bütün armaðanlarý Musa'dan aldýlar. Ýsrailliler gönülden verdikleri sunularý her sabah Musa'ya getirmeye devam ettiler.+$Musa Besalel'i, Oholiav'ý, RAB'bin kendilerine bilgelik verdiði becerikli adamlarý ve çalýþmaya istekli herkesi iþ baþýna çaðýrdý.d E$'Besalel, Oholiav ve kutsal yerin yapýmýnda gereken iþleri nasýl yapacaklarýna iliþkin RAB'bin kendilerine bilgelik ve anlayýþ verdiði bütün becerikli kiþiler her iþi tam RAB'bin buyurduðu gibi yapacaklar.'_9##Onlara üstün beceri verdi. Öyle ki, ustalýk isteyen her türlü iþte, oymacýlýkta, lacivert, mor, kýrmýzý iplik ve ince keten yapmada, dokuma ve nakýþ iþlerinde, her sanat dalýnda yaratýcý olsunlar.[1#"RAB ona ve Dan oymaðýndan Ahisamak oðlu Oholiav'a öðretme yeteneði de verdi.b?#!taþ kesme ve kakmada, aðaç oymacýlýðýnda, her türlü sanat dalýnda çalýþsýn.Q# Öyle ki, altýn, gümüþ, tunç* iþleyerek ustaca yapýtlar üretsin;cA#Beceri, anlayýþ, bilgi ve her türlü ustalýk vermek için onu kendi Ruhu'yla doldurdu.wi#Musa Ýsrailliler'e, 'Bakýn!' dedi, 'RAB Yahuda oymaðýndan özellikle Hur oðlu Uri oðlu Besalel'i seçti.~9#Kadýn erkek bütün istekli Ýsrailliler RAB'bin Musa aracýlýðýyla yapmalarýný buyurduðu iþler için RAB'be gönülden verilen sunu sundular.]}5#kandil, mesh yaðý ve güzel kokulu buhur için baharat ve zeytinyaðý getirdiler.C|#Önderler efod ve göðüslük için oniks, kakma taþlar,A{#Ýstekli, becerikli kadýnlar da keçi kýlý eðirdiler.vzg#Bütün becerikli kadýnlar elleriyle eðirdikleri lacivert, mor, kýrmýzý ipliði, ince keteni getirdiler.y%#Gümüþ ve tunç armaðanlar sunan herkes onlarý RAB'be adadý. Herhangi bir iþte kullanýlmak üzere kimde akasya aðacý varsa getirdi.x#Ayrýca kimde lacivert, mor, kýrmýzý iplik; ince keten, keçi kýlý, deri, kýrmýzý boyalý koç derisi varsa getirdi.(wK#Kadýn erkek herkes istekle geldi, RAB'be her çeþit altýn taký, broþ, küpe, yüzük, kolye getirdi. RAB'be armaðan ettikleri bütün takýlar altýndý.vy#Her istekli, hevesli kiþi Buluþma Çadýrý'nýn yapýmý, hizmeti ve kutsal giysiler için RAB'be armaðan getirdi.9uo#Ýsrail topluluðu Musa'nýn yanýndan ayrýldý. t#kutsal yerde hizmet etmek için dokunmuþ giysileri -Kâhin Harun'un giysileriyle oðullarýnýn kâhin giysilerini- yapsýnlar.'3sc#konutun ve avlunun kazýklarýyla iplerini;erE#avlunun çevresindeki perdeleri, direkleri, direk tabanlarýný, avlu kapýsýndaki perdeyi,q#yakmalýk sunu* sunaðýný ve tunç ýzgarasýný, sýrýklarýný, bütün takýmlarýný, kazaný ve kazan ayaklýðýný;{pq#buhur sunaðýný ve sýrýklarýný, mesh yaðýný, güzel kokulu buhuru; konutun giriþ bölümündeki perdeyi;bo?#ýþýk için kandilliði ve takýmlarýný, kandilleri, kandiller için zeytinyaðýný;Wn)# masayla sýrýklarýný, bütün masa takýmlarýný, huzura konan ekmekleri*;Um%# sandýðý ve sýrýklarýný, Baðýþlanma Kapaðý'ný, bölme perdesini,l}# Konutu, çadýrýn iç ve dýþ örtüsünü, kopçalarýný, çerçevelerini, kiriþlerini, direklerini, tabanlarýný;\k3# 'Aranýzdaki bütün becerikli kiþiler gelip RAB'bin buyurduðu her þeyi yapsýn.`j;# baþkâhinin efoduyla* göðüslüðü* için oniks ve öbür kakma taþlarý getirsin.Ui%#Kandil için zeytinyaðý; mesh yaðý ve güzel kokulu buhur için baharat;h #g #yfm#Aranýzda armaðanlar toplayýp RAB'be sunacaksýnýz. Ýstekli olan herkes RAB'be altýn, gümüþ, tunç*; lacivert, mor, kýrmýzý iplik; ince keten, keçi kýlý, deri*fd*, kýrmýzý boyalý koç derisi, akasya aðacý armaðan etsin.]e5#Musa bütün Ýsrail topluluðuna seslenerek þöyle dedi: 'RAB'bin buyruðu þudur:@d}#Þabat Günü konutlarýnýzda ateþ yakmayacaksýnýz.'/cY#'Altý gün çalýþacaksýnýz. Ama yedinci gün sizin için kutsal Þabat*, RAB'be adanmýþ dinlenme günü olacaktýr. O gün çalýþan herkes öldürülecektir.qb _#Musa bütün Ýsrail topluluðunu çaðýrarak, 'RAB'bin yapmanýzý buyurduðu iþler þunlardýr' dedi,a"#Ýsrailliler de onun ýþýldayan yüzünü görürlerdi. Sonra Musa içeri girip RAB'le görüþünceye kadar yine peçeyi takardý..`W""Ama ne zaman konuþmak için RAB'bin huzuruna çýksa, ayrýlýncaya kadar peçeyi kaldýrýrdý. Dönünce de kendisine verilen buyruklarý Ýsrailliler'e bildirir,E_"!Konuþmasýný bitirdikten sonra, yüzüne bir peçe taktý.z^o" Sonra herkes ona yaklaþtý. Musa RAB'bin Sina Daðý'nda kendisine bildirdiði bütün buyruklarý onlara verdi. ]"Musa onlarý yanýna çaðýrdý. Harun'la Ýsrail topluluðunun bütün önderleri çevresine toplandýlar. Musa onlarla konuþtu.e\E"Harun'la Ýsrailliler Musa'nýn ýþýldayan yüzünü görünce, ona yaklaþmaya korktular.[3"Musa elinde iki antlaþma levhasýyla Sina Daðý'ndan indi. RAB'le konuþtuðu için yüzü ýþýldýyordu, ama kendisi bunun farkýnda deðildi.(ZK"Musa orada kýrk gün kýrk gece RAB'le birlikte kaldý. Aðzýna ne ekmek koydu, ne de su. Antlaþma sözlerini, on buyruðu taþ levhalarýn üzerine yazdý.yYm"RAB Musa'ya, 'Bunlarý yaz' dedi, 'Çünkü seninle ve Ýsrailliler'le bu sözlere dayanarak antlaþma yaptým.'dXC"'Topraðýnýzýn seçme ilk ürünlerini Tanrýnýz RAB'bin Tapýnaðý'na getireceksiniz.rW_"'Evinizde maya bulunduðu sürece bana kurban kesmeyeceksiniz. Fýsýh* kurbaný sabaha býrakýlmayacak.9Vm"Öteki uluslarý önünüzden kovacak, sýnýrlarýnýzý geniþleteceðim. Yýlda üç kez Tanrýnýz RAB'bin önüne çýktýðýnýz zaman, kimse ülkenize göz dikemeyecek.lUS"Bütün erkekleriniz yýlda üç kez Ýsrail'in Tanrýsý ben Egemen RAB'bin huzuruna çýkacaklar.pT["'Ýlk buðday biçiminde Haftalar Bayramý*, yýl sonunda da Ürün Devþirme Bayramý* yapacaksýnýz.nSW"'Altý gün çalýþacak, yedinci gün dinleneceksiniz. Ekim, biçim vakti bile olsa dinleneceksiniz.7Ri"Ýlk doðan sýpanýn bedelini bir kuzuyla ödeyin. Bedelini ödemeyecekseniz, sýpanýn boynunu kýracaksýnýz. Bütün ilk doðan oðullarýnýzýn bedelini ödemelisiniz.Q"'Bütün ilk doðanlar benimdir; ister sýðýr, ister davar olsun, ilk doðan erkek hayvanlarýnýzýn tümü bana aittir.DP"'Size buyurduðum gibi, Aviv ayýnýn* belirli günlerinde yedi gün mayasýz ekmek yiyerek Mayasýz Ekmek Bayramý'ný* kutlayacaksýnýz. Çünkü Mýsýr'dan Aviv ayýnda çýktýnýz.)OO"'Dökme putlar yapmayacaksýnýz. N "Kýzlarýný oðullarýnýza alýrsýnýz. Kýzlar baþka ilahlara gönül verirken oðullarýnýzý da artlarýndan sürükler.$MC"Ülke halkýyla herhangi bir antlaþma yapmayýn. Yoksa onlar baþka ilahlara gönül verir, kurban keserken sizi de çaðýrýrlar; siz de gider yersiniz.oLY"Baþka ilahlara tapmayacaksýnýz. Çünkü ben adý Kýskanç bir RAB'bim, kýskanç bir Tanrý'yým.nKW" Onlarýn sunaklarýný yýkacak, dikili taþlarýný parçalayacak, Aþera* putlarýný keseceksiniz.mJU" Gideceðin ülkedeki insanlarla antlaþma yapmaktan kaçýn. Çünkü bu senin için bir tuzak olur.Iy" Bugün sana verdiðim buyruðu tut. Amor, Kenan, Hitit*, Periz, Hiv ve Yevus halklarýný senin önünden kovacaðým.H" RAB, 'Senin halkýnla bir antlaþma yapýyorum' dedi, 'Onlarýn önünde dünyada ve öteki uluslar arasýnda görülmemiþ harikalar yapacaðým. Arasýnda yaþadýðýn halk neler yapabileceðimi görecek. Senin için korkunç þeyler yapacaðým.'!Elimi kaldýrdýðýmda, sýrtýmý göreceksin. Ama yüzüm görülmeyecek.'f=G!Görkemim oradan geçerken seni kayanýn kovuðuna sokup geçinceye kadar elimle örteceðim.O<!Sonra, 'Yakýnýmda bir yer var' dedi, 'Orada, kayanýn üzerinde dur.W;)!Ancak, yüzümü görmene izin veremem. Çünkü yüzümü gören yaþayamaz.'J:!RAB, 'Bütün iyiliðimi önünden geçireceðim' diye karþýlýk verdi, 'Adýmý, RAB adýný senin önünde duyuracaðým. Merhamet ettiðime merhamet edeceðim, acýdýðýma acýyacaðým.59g!Musa, 'Lütfen görkemini bana göster' dedi.o8Y!RAB, 'Söylediðin gibi yapacaðým' dedi, 'Çünkü senden hoþnut kaldým, adýnla tanýyorum seni.'C7!'Yoksa benden ve halkýndan hoþnut kaldýðýn nereden bilinecek? Bize eþlik etmenden, deðil mi? Ancak o zaman benimle halkýn yeryüzünün öteki halklarýndan ayýrt edilebiliriz.'X6+!Musa, 'Eðer varlýðýn bize eþlik etmeyecekse, bizi buradan çýkarma' dedi,a5=!RAB, 'Varlýðým sana eþlik edecek' diye yanýtladý, 'Seni rahata kavuþturacaðým.'&4G! Eðer benden hoþnutsan, lütfen þimdi bana yollarýný göster ki, seni daha iyi tanýyýp hoþnut etmeye devam edeyim. Unutma, bu ulus senin halkýndýr.'73i! Musa RAB'be þöyle dedi: 'Bana, diyorsun, ama kimi benimle göndereceðini söylemedin. Bana, demiþtin.23! RAB Musa'yla iki arkadaþ gibi yüz yüze konuþurdu. Sonra Musa ordugaha dönerdi. Ama genç yardýmcýsý Nun oðlu Yeþu çadýrdan çýkmazdý.}1u! Bulut sütununun çadýrýn giriþinde durduðunu gören herkes kalkar, kendi çadýrýnýn giriþinde tapýnýrdý.o0Y! Musa çadýra girince, bulut sütunu aþaðý iner, RAB Musa'yla konuþtuðu sürece giriþi kapardý./%!Musa ne zaman çadýra gitse, bütün halk kalkar, herkes çadýrýnýn giriþinde durarak Musa içeri girinceye kadar arkasýndan bakardý.B.!Musa bir çadýr alýr, ordugahýn dýþýna, biraz öteye kurardý. Ona derdi. Kim RAB'be danýþmak istese, ordugahýn dýþýndaki Buluþma Çadýrý'na giderdi.P-!Böylece Horev Daðý'ndan sonra Ýsrailliler takýlarýný çýkardý.b,?!Çünkü RAB Musa'ya þöyle demiþti: 'Ýsrailliler'e de ki, 'M+!Halk bu kötü haberi duyunca yasa büründü. Kimse taký takmadý.* !k)Q!Süt ve bal akan ülkeye senden önce bir melek gönderecek, Kenan, Amor, Hitit*, Periz, Hiv ve Yevus halklarýný oradan kovacaðým. Ben sizinle gelmeyeceðim, çünkü inatçý insanlarsýnýz. Belki sizi yolda yok ederim.'6( i!RAB Musa'ya, 'Buradan git' dedi, 'Sen ve Mýsýr'dan çýkardýðýn halk Ýbrahim'e, Ýshak'a, Yakup'a, diye ant içtiðim topraklara gidin.Q' #RAB halký cezalandýrdý. Çünkü Harun'a buzaðý yaptýrmýþlardý.(&K "'Þimdi git, halký sana söylediðim yere götür. Meleðim sana öncülük edecek. Ama zamaný gelince günahlarýndan ötürü onlarý cezalandýracaðým.'b%? !RAB, 'Kim bana karþý günah iþlediyse onun adýný sileceðim' diye karþýlýk verdi,T$# Lütfen günahlarýný baðýþla, yoksa yazdýðýn kitaptan adýmý sil.'{#q Sonra RAB'be dönerek, 'Çok yazýk, bu halk korkunç bir günah iþledi' dedi, 'Kendilerine altýn put yaptýlar."% Ertesi gün halka, 'Korkunç bir günah iþlediniz' dedi, 'Þimdi RAB'bin huzuruna çýkacaðým. Belki günahýnýzý baðýþlatabilirim.'!+ Musa, 'Bugün kendinizi RAB'be adamýþ oldunuz' dedi, 'Herkes öz oðluna, öz kardeþine düþman kesildiði için bugün RAB sizi kutsadý.'n W Levililer Musa'nýn buyruðunu yerine getirdiler. O gün halktan üç bine yakýn adam öldürüldü.5e Musa þöyle dedi: 'Ýsrail'in Tanrýsý RAB diyor ki, 'y Musa ordugahýn giriþinde durdu, 'RAB'den yana olanlar yanýma gelsin!' dedi. Bütün Levililer çevresine toplandý.+ Musa halkýn baþýboþ hale geldiðini gördü. Çünkü Harun onlarý dizginlememiþ, düþmanlarýna alay konusu olmalarýna neden olmuþtu. Ben de, dedim. Altýnlarýný bana verdiler. Ateþe atýnca, bu buzaðý ortaya çýktý!'{q Bana, dediler.iM Harun, 'Öfkelenme, efendim!' diye karþýlýk verdi, 'Bilirsin, halk kötülüðe eðilimlidir.^7 Harun'a, 'Bu halk sana ne yaptý ki, onlarý bu korkunç günaha sürükledin?' dedi.zo Yaptýklarý buzaðýyý alýp yaktý, toz haline gelinceye dek ezdi, sonra suya serperek Ýsrailliler'e içirdi.#A Musa ordugaha yaklaþýnca, buzaðýyý ve oynayan insanlarý gördü; çok öfkelendi. Elindeki taþ levhalarý fýrlatýp daðýn eteðinde parçaladý.iM Musa þöyle yanýtladý: 'Ne yenenlerin, Ne de yenilenlerin sesidir bu; Ezgiler duyuyorum ben.'dC Yeþu, baðrýþan halkýn sesini duyunca, Musa'ya, 'Ordugahtan savaþ sesi geliyor!' dedi.U% Onlarý Tanrý yapmýþtý, üzerlerindeki oyma yazýlar O'nun yazýsýydý. Musa döndü, elinde antlaþma koþullarý yazýlý iki taþ levhayla daðdan indi. Levhalarýn ön ve arka iki yüzü de yazýlýydý.Q Böylece RAB halkýna yapacaðýný söylediði kötülükten vazgeçti.xk Kullarýn Ýbrahim'i, Ýshak'ý, Ýsrail'i anýmsa. Onlara kendi üzerine ant içtin, dedin.'H  Neden Mýsýrlýlar, desinler? Öfkelenme, vazgeç halkýna yapacaðýn kötülükten.(K Musa Tanrýsý RAB'be yalvardý: 'Ya RAB, niçin kendi halkýna karþý öfken alevlensin? Onlarý Mýsýr'dan büyük kudretinle, güçlü elinle çýkardýn.ym 'Þimdi bana engel olma, býrak öfkem alevlensin, onlarý yok edeyim. Sonra seni büyük bir ulus yapacaðým.'H   RAB Musa'ya, 'Bu halkýn ne inatçý olduðunu biliyorum' dedi,F  Buyurduðum yoldan hemen saptýlar. Kendilerine dökme bir buzaðý yaparak önünde tapýndýlar, kurban kestiler. dediler.'` ; RAB Musa'ya, 'Aþaðý in' dedi, 'Mýsýr'dan çýkardýðýn halkýn baþtan çýktý. / Ertesi gün halk erkenden kalkýp yakmalýk sunular* sundu, esenlik sunularý* getirdi. Yiyip içmeye oturdu, sonra kalkýp çýlgýnca eðlendi. { Harun bunu görünce, buzaðýnýn önünde bir sunak yaptý ve, 'Yarýn RAB'bin onuruna bayram olacak' diye ilan etti.,S Harun altýnlarý topladý, oymacý aletiyle buzaðý biçiminde dökme bir put yaptý. Halk, 'Ey Ýsrailliler, sizi Mýsýr'dan çýkaran Tanrýnýz budur!' dedi.@} Herkes kulaðýndaki küpeyi çýkarýp Harun'a getirdi. Harun, 'Karýlarýnýzýn, oðullarýnýzýn, kýzlarýnýzýn kulaðýndaki altýn küpeleri çýkarýp bana getirin' dedi.\ 5 Halk Musa'nýn daðdan inmediðini, geciktiðini görünce, Harun'un çevresine toplandý. Ona, 'Kalk, bize öncülük edecek bir ilah yap' dediler, 'Bizi Mýsýr'dan çýkaran adama, Musa'ya ne oldu bilmiyoruz!'!Tanrý Sina Daðý'nda Musa'yla konuþmasýný bitirince, üzerine eliyle antlaþma koþullarýný yazdýðý iki taþ levhayý ona verdi.+QBu, Ýsrailliler'le benim aramda sürekli bir belirti olacaktýr. Çünkü ben, RAB yeri göðü altý günde yarattým, yedinci gün iþe son verip dinlendim.> ' Ýsrailliler, sonsuza dek sürecek bir antlaþma gereði olarak, Þabat Günü'nü kuþaklar boyu kutlamaya özen gösterecekler.&GAltý gün çalýþýlacak; ama yedinci gün RAB'be adanmýþ Þabat'týr, dinlenme günüdür. Þabat Günü çalýþan herkes kesinlikle öldürülmelidir.H ' <Þabat Günü'nü tutmalýsýnýz, çünkü sizin için kutsaldýr. Kim onun kutsallýðýný bozarsa, kesinlikle öldürülmeli. O gün çalýþan herkes halkýnýn arasýndan atýlmalý.S! 'Ýsrailliler'e de ki, <Þabat* günlerimi kesinlikle tutmalýsýnýz. Çünkü o sizinle benim aramda kuþaklar boyu sürecek bir belirtidir. Böylece anlayacaksýnýz ki, sizi kutsal kýlan RAB benim.$~E RAB Musa'ya þöyle buyurdu:e}E mesh yaðýný, kutsal yer için güzel kokulu buhuru tam sana buyurduðum gibi yapsýnlar.'d|C dokunmuþ giysileri -Kâhin Harun'un kutsal giysileriyle oðullarýnýn kâhin giysilerini-R{ yakmalýk sunu* sunaðýyla takýmlarýný, kazanla kazan ayaklýðýný,Zz/masayla takýmlarýný, saf altýn kandillikle takýmlarýný, buhur sunaðýný, yBuluþma Çadýrý'ný, Levha Sandýðý'ný, sandýðýn üzerindeki Baðýþlanma Kapaðý'ný, çadýrýn bütün takýmlarýný,NxAyrýca Dan oymaðýndan Ahisamak oðlu Oholiav'ý onunla çalýþmasý için görevlendirdim. Sana buyurduðum iþlerin hepsini yapabilsinler diye öteki becerikli adamlara üstün yetenek verdim.bw?taþ kesme ve kakmada, aðaç oymacýlýðýnda, her türlü sanat dalýnda çalýþsýn.QvÖyle ki, altýn, gümüþ, tunç* iþleyerek ustaca yapýtlar üretsin;]u5Beceri, anlayýþ, bilgi ve her türlü ustalýk vermek için onu ruhumla doldurdum.Tt#'Bak, Yahuda oymaðýndan özellikle Hur oðlu Uri oðlu Besalel'i seçtim. s ?RAB Musa'ya þöyle dedi:Ur%&Kim koklamak için aynýsýný yaparsa halkýnýn arasýndan atýlacaktýr.'aq=%Ayný reçeteyle kendinize buhur yapmayacaksýnýz. Onu RAB için kutsal sayacaksýnýz.p7$Birazýný çok ince döv, Buluþma Çadýrý'nda seninle buluþacaðým yere, Levha Sandýðý'nýn önüne koy. Sizin için çok kutsal olacaktýr.ro_#Bir ýtriyatçý ustalýðýyla bunlardan güzel kokulu bir buhur yap. Tuzlanmýþ, saf ve kutsal olacak.n#"Sonra RAB Musa'ya þöyle dedi: 'Güzel kokulu baharat -kara günnük, onika*fç*, kasný ve saf günnük- al. Hepsi ayný ölçüde olsun.ymm!Onun benzerini yapan ya da kâhin olmayan birinin üzerine döken herkes halkýnýn arasýndan atýlacaktýr.> 'ly Ýnsan bedenine dökülmeyecek. Ayný reçeteyle benzeri yapýlmayacak. O kutsaldýr ve sizin için kutsal olacaktýr.pk[Ýsrailliler'e de ki, QySýrýklarý akasya aðacýndan yap ve altýnla kapla.PÝki yandaki pervazýn altýna iki altýn halka yap. Bunlar sunaðýn taþýnmasý için sýrýklarýn geçmesine yarayacak.aO=Üstünü, yanlarýný, boynuzlarýný saf altýnla kapla. Çevresine altýn pervaz yap.tNcKare biçiminde, boyu ve eni birer arþýn*fv*, yüksekliði iki arþýn*fy*, boynuzlarý kendinden olacak.GM 'Üzerinde buhur yakmak için akasya aðacýndan bir sunak yap.L}.Anlayacaklar ki, aralarýnda yaþamak için onlarý Mýsýr'dan çýkaran Tanrýlarý RAB benim. Tanrýlarý RAB benim.'JK-Ýsrailliler arasýnda yaþayacak, onlarýn Tanrýsý olacaðým.J ,'Buluþma Çadýrý'ný ve sunaðý kutsal kýlacak, Harun'la oðullarýný bana kâhinlik etmeleri için görevlendireceðim.LI+Ýsrailliler'le buluþurken çadýr görkemimle kutsal kýlýnacak.CH*'Bu yakmalýk sunu Buluþma Çadýrý'nýn giriþ bölümünde, RAB'bin huzurunda, kuþaklar boyu sürekli sunulacaktýr. Musa'yla konuþmak için Ýsrail halkýyla orada buluþacaðým.!G=)Öbür kuzuyu akþamüstü, beni hoþnut eden koku, yakýlan sunu olarak, sabahki gibi tahýl sunusu* ve dökmelik sunuyla birlikte bana sunacaksýnýz..FW(Kuzuyla birlikte dörtte bir hin*fu* sýkma zeytinyaðýyla yoðrulmuþ onda bir efa*fü* ince un ve dökmelik sunu olarak dörtte bir hin*fu* þarap sunacaksýnýz.=Ew'Kuzunun birini sabah, öbürünü akþamüstü sunun.cDA&'Düzenli olarak her gün sunaðýn üzerinde bir yaþýnda iki erkek kuzu sunacaksýnýz.C%Yedi gün sunaðý arýndýrarak kutsal kýlacaksýn. Böylece sunak çok kutsal olacak. Ona dokunan her þey de kutsal sayýlacaktýr.' d ~~}}`||d{{nzz*yyy%xxwJvvkuu*tssrr4qqpoo{nnmmFll4kkkHkjiiiDhhbgg]fWeecdccbbbb.aa]K]@]5]*]]] \\\\8\[[["ZZPZ YY/XXX%WWVVVaUUjTTXTSSJRRRZR!QtQPP?OO|ONNaMMLLEKK JJqII3HH,GFFdEEdDD C$BAA^@@@ ?>>L=<E7l; {>v$F~!)  j A a jDXx7|qzCo' WSuç sunusu yakmalýk sununun* kesildiði yerde kesilecek ve kaný sunaðýn her yanýna dökülecek.:= s' <Çok kutsal olan suç sunusunun* yasasý þudur:<Ama kutsal yerde günah baðýþlatmak için kaný Buluþma Çadýrý'na getirilen günah sunusunun eti yenmeyecek, yakýlacaktýr.> 'Q;Kâhinler soyundan gelen her erkek bu sunuyu yiyebilir. Çok kutsaldýr.: Ýçinde etin haþlandýðý çömlek kýrýlmalý. Ancak tunç* bir kapta haþlanmýþsa, kap iyice ovulup suyla durulanmalý.}9uSununun etine her dokunan kutsal sayýlacak. Kaný birinin giysisine sýçrarsa, giysi kutsal bir yerde yýkanmalý.i8MHayvaný sunan kâhin onu kutsal bir yerde, Buluþma Çadýrý'nýn giriþ bölümünde yiyecek.'7I'Harun'la oðullarýna de ki, '/#Mayayla piþirilmemeli. Bunu yakýlan sunulardan, kâhinlerin payý olarak verdim. Suç sunusu*, günah sunusu* gibi bu da çok kutsaldýr. .Artakalaný Harun'la oðullarý yiyecekler. Onu kutsal bir yerde, Buluþma Çadýrý'nýn avlusunda mayasýz ekmek olarak yemeliler.0-[Kâhin üzerindeki günnükle birlikte tahýl sunusunun ince unundan ve zeytinyaðýndan bir avuç alýp anma payý ve RAB'bi hoþnut eden koku olarak sunakta yakacak.h,K' 'g*I Sunaðýn üzerindeki ateþ sürekli yanacak, hiç sönmeyecek. Kâhin her sabah ateþe odun atacak, yakmalýk sununun parçalarýný odunlarýn üzerine dizecek, onun üzerinde de esenlik sunularýnýn* yaðýný yakacak.d)C Giysilerini deðiþtirdikten sonra külü ordugahýn dýþýnda temiz bir yere götürecek. ( Kâhin keten giysisini, donunu giyecek. Sunaðýn üzerindeki yakmalýk sunudan kalan külü toplayýp sunaðýn yanýna koyacak.D' 'Harun'la oðullarýna buyruk ver: '3 Onu kâhine vermeli. Kâhin anma payý olarak bir avuç dolusu alýp sunakta, RAB için yakýlan sunularýn üzerinde yakacak. Bu günah sunusudur.mU ' 'g'Kâhin bütün bunlarý sunaðýn üzerinde yakacak. Yakýlan yiyecek sunusudur bu. Kokusu RAB'bi hoþnut eder. Yaðýn tümü RAB'be aittir.f EeRAB için yakýlan sunu olarak sunudan þunlarý ayýrýp sunmalý: Baðýrsak ve iþkembe yaðlarýný, böbrekleri, böbrek üstü yaðlarýný, karaciðerden böbreklere uzanan perdeyi.d Elini sununun baþýna koyup onu Buluþma Çadýrý'nýn önünde kesmeli. Harun'un oðullarý kaný sunaðýn her yanýna dökecekler.Ac ' 'LVÜzerine zeytinyaðý ve günnük koyacaksýn. Tahýl sunusudur bu.U' 'lF UKâhin kuþun kursaðýný pisliðiyle birlikte çýkarýp sunaðýn doðusundaki küllüðe atacak. E Kâhin sunuyu sunaða getirecek, baþýný ayýrýp sunaðýn üzerinde yakacak. Kuþun kaný sunaðýn yan tarafýndan akýtýlacak.jD Q'  [Hayvanýn baþýný, iç yaðýný, parçalarýný sunakta yanan odunlarýn üzerine yerleþtirecekler.Q= Kâhin Harun'un oðullarý sunakta ateþ yakýp üzerine odun dizecekler.C< Sonra kiþi yakmalýk sunuyu yüzüp parçalara ayýrmalý.9; oBoðayý RAB'bin önünde kesmeli. Harun soyundan gelen kâhinler*fc* boðanýn kanýný getirip Buluþma Çadýrý'nýn giriþ bölümündeki sunaðýn her yanýna dökecekler.z: qElini yakmalýk sununun baþýna koymalý. Sunu kiþinin günahlarýnýn baðýþlanmasý için kabul edilecektir.'9 K' sözünü yazdýlar. ' ' 'Harun'la oðullarý için ince ketenden ustaca dokunmuþ mintanlar, sarýklar, süslü baþlýklar, ince keten donlar, lacivert, mor, kýrmýzý iplikle, özenle dokunmuþ ince ketenden nakýþlý kuþak yaptýlar; týpký RAB'bin Musa'ya buyurduðu gibi. '~'Saf altýndan çýngýraklar yaptýlar ve hizmet için kullanýlan kaftanýn eteðinin ucundaki narlarýn arasýna, bir çýngýrak bir nar, bir çýngýrak bir nar olmak üzere çepeçevre koydular. Týpký RAB'bin Musa'ya buyurduðu gibi yaptýlar.|}s'Kaftanýn kenarýný lacivert, mor, kýrmýzý iplikle, özenle dokunmuþ ince ketenden nar motifleriyle bezediler.|'Ortasýnda baþ geçecek kadar bir boþluk býraktýlar. Yýrtýlmamasý için boþluðun kenarlarýný yaka gibi dokuyarak çevirdiler.\{3'Efodun* altýna giyilen kaftaný ustaca dokunmuþ salt lacivert iplikten yaptýlar.z'Göðüslüðün halkalarýyla efodun halkalarýný lacivert kordonla birbirine baðladýlar. Öyle ki, göðüslük efodun ustaca dokunmuþ þeridinin yukarýsýnda kalsýn ve efoddan ayrýlmasýn. Týpký RAB'bin Musa'ya buyurduðu gibi yaptýlar.y'Ýki altýn halka daha yaparak efodun önündeki omuzluklara alttan, dikiþe yakýn, ustaca dokunmuþ þeridin yukarýsýna taktýlar.oxY'Ýki altýn halka yaparak göðüslüðün alt iki köþesine, efoda bitiþik iç kenarýna taktýlar.w'Zincirlerin öteki iki ucunu iki yuvanýn üzerinden geçirerek efodun ön tarafýna, omuzluklarýn üzerine baðladýlar.Xv+'Ýki örme altýn zinciri göðüslüðün köþelerindeki halkalara taktýlar.qu]'Ýkiþer tane altýn yuva ve halka yaptýlar. Göðüslüðün üst iki köþesine birer halka koydular.Dt'Göðüslük için saf altýndan örme zincirler yaptýlar.$sC'On iki taþ vardý. Üzerlerine mühür oyar gibi Ýsrailoðullarý'nýn adlarý bir bir oyulmuþtu. Bu taþlar Ýsrail'in on iki oymaðýný simgeliyordu.grI' dördüncü sýrada sarý yakut, oniks, yeþim vardý. Taþlar altýn yuvalara kakýlmýþtý.4qe' üçüncü sýrada gökyakut, agat, ametist;8pm' ikinci sýrada firuze, laciverttaþý, aytaþý;]o5' Üzerine dört sýra taþ yuvasý kaktýlar. Birinci sýrada yakut, topaz, zümrüt;Nn' Dört köþe, eni ve boyu birer karýþtý*fe*, ikiye katlanmýþtý.m'Efod* gibi altýn sýrmayla lacivert, mor, kýrmýzý iplikle, özenle dokunmuþ ince ketenden usta iþi bir göðüslük* yaptýlar.}lu'Ýsrailliler'in anýlmasý için efodun omuzluklarýna taktýlar. Týpký RAB'bin Musa'ya buyurduðu gibi yaptýlar.ykm'Altýn yuvalar içine kakýlmýþ, üzerine Ýsrailoðullarý'nýn adlarý mühür gibi oyulmuþ oniksi iþleyipPj'Efodun üzerindeki ustaca dokunmuþ þerit efodun bir parçasý gibi altýn sýrmayla lacivert, mor, kýrmýzý iplikle, özenle dokunmuþ ince ketendendi; týpký RAB'bin Musa'ya buyurduðu gibiydi.Oi'Efodun iki köþesine tutturulmuþ omuzluklar yaparak birleþtirdiler.h'Altýný ince tabakalar halinde dövüp lacivert, mor, kýrmýzý iplik ve ince keten arasýna ustaca iþlemek için tel tel kestiler.ngW'Efodu* altýn sýrmayla lacivert, mor, kýrmýzý iplikle, özenle dokunmuþ ince ketenden yaptýlar.5f g'Kutsal yerde hizmet için lacivert, mor, kýrmýzý iplikten özenle dokunmuþ giysiler yaptýlar. Ayrýca RAB'bin Musa'ya buyurduðu gibi Harun'a kutsal giysiler yapýldý.eeE&Bununla Buluþma Çadýrý'nýn giriþ bölümündeki tabanlar, sunakla ýzgarasý ve bütün takýmlarý, avlu çevresindeki ve giriþindeki tabanlar, bütün konut kazýklarýyla avlu çevresindeki kazýklar yapýldý.3dc&Adanan tunç* 70 talant 2 400 þekeldi*fd*.mcU&Direklerin çengelleri, baþlýklarýn kaplanmasý ve çemberleri için 1 775 þekel*fç* harcandý.7bi&Kutsal yer ve perde tabanlarýnýn dökümü için 100 talant*fb* gümüþ kullanýldý. Her tabana bir talant*fc* olmak üzere, 100 tabana 100 talant*fb* gümüþ harcandý.a%&Sayýmý yapýlan yirmi ve daha yukarý yaþtaki 603 550 kiþiden adam baþýna bir beka, yani yarým kutsal yerin þekeli*fa* düþüyordu.n`W&Topluluðun sayýmýndan elde edilen gümüþ, kutsal yerin þekeliyle 100 talant 1 775 þekeldi*fz*._&Kutsal yerdeki bütün iþler için kullanýlan adanmýþ altýn miktarý kutsal yerin þekeliyle 29 talant 730 þekeldi*fy*.#^A&Dan oymaðýndan oymacý, yaratýcý, lacivert, mor, kýrmýzý iplik ve ince keten iþlemede usta nakýþçý Ahisamak oðlu Oholiav da ona yardým etti.k]Q&RAB'bin Musa'ya buyurduðu bütün iþleri Yahuda oymaðýndan Hur oðlu Uri oðlu Besalel yaptý.O\&Antlaþma Levhalarý'nýn bulunduðu konut için kullanýlan malzeme miktarýnýn tümü Musa'nýn buyruðu uyarýnca, Kâhin Harun oðlu Ýtamar'ýn yönetimindeki Levililer tarafýndan kaydedildi.O[&Konutun ve konutu çevreleyen avlunun bütün kazýklarý tunçtandý. Z &Tunçtan dört direði ve dört tabaný vardý. Direklerin çengelleri, baþlýklarýnýn kaplamasý ve çemberleri gümüþtü.KY&Avlunun giriþindeki perde lacivert, mor, kýrmýzý iplikle, özenle dokunmuþ nakýþlý ince ketenden yapýlmýþtý. Boyu yirmi*fü*, yüksekliði avlunun perdeleri gibi beþ arþýndý*fv*.6Xg&Direklerin tabanlarý tunç, çengelleriyle çemberleri gümüþtü. Baþlýklarý da gümüþ kaplamaydý. Avlunun bütün direkleri gümüþ çemberlerle donatýlmýþtý.OW&Avlunun çevresindeki bütün perdeler özenle dokunmuþ ince ketendi.aV=&öbür tarafýnda da on beþ arþýn*fu* boyunda perde, üç direk ve üç taban vardý.]U5&Giriþin bir tarafýnda on beþ arþýn*fu* boyunda perde, üç direk ve üç taban;>Ty& Doðuya bakan tarafta avlunun eni elli arþýndý*ft*.S%& Avlunun batý tarafý için elli arþýn*ft* boyunda perde, on direk, on taban yapýldý. Direklerin çengelleriyle çemberleri gümüþtü.'RI& Kuzey tarafý için yüz arþýn boyunda perdeler, yirmi direk, direkler için yirmi tunç taban yapýldý. Direklerin çengelleriyle çemberleri gümüþtü.jQO& Perdeler için tabanlarý tunç*, çengelleri ve çengel çemberleri gümüþ yirmi direk yaptý.P& Konuta bir avlu yaptý. Avlunun güney tarafý için yüz arþýn*fþ* boyunda özenle dokunmuþ ince keten perdeler yaptý.O&Buluþma Çadýrý'nýn giriþ bölümünde hizmet eden kadýnlarýn aynalarýndan tunç* ayaklýklý tunç bir kazan yaptý.oNY&Sunaðýn taþýnmasý için yan tarafýndaki halkalara geçirdi. Sunaðý tahtadan, içi boþ yaptý.AM&Sýrýklarý akasya aðacýndan yaparak tunçla kapladý.iLM&Tunç ýzgaranýn dört köþesine taþýma sýrýklarýný geçirmek için birer halka döktü.nKW&Kenarýn altýnda aþaðý doðru sunaðýn yarýsýna kadar að biçiminde tunç bir ýzgara yaptý.J &Sunaðýn bütün takýmlarýný -kovalarý, kürekleri, çanaklarý, büyük çatallarý, ateþ kaplarýný- tunçtan yaptý.UI%&Dört üst köþesine kendinden boynuzlar yaparak hepsini tunçla* kapladý.H -&Besalel yakmalýk sunu* sunaðýný akasya aðacýndan kare biçiminde yaptý. Eni ve boyu beþer arþýn*fr*, yüksekliði üç arþýndý*fs*. ^~~}u}||{R{zRyy5xBxwvvv,uuu?tt*ssYrrqxq ppboqofonnsmmollvkkjjdihh^gggMfgeebdccMbb;ac`__^^]]M\\V[ZZnZY'XXWWNVVWUU@UT~SS:RRQQbPOOONCMLKKK#JJ[IHGFEEEDGD"CCCDBBAAS@@T??T>>t>P>.====f=<<$;;G::398888-766B55 44;332211k00_//l..--,, +W*v*A)((;'&&b%%%$h##\#""J!!!# jE_sF1bD5Guf> A e I A  ` silj'4IPak kýlýnacak kiþinin sað kulak memesine, sað elinin ve sað ayaðýnýn baþ parmaðýna, suç sunusunun kaný üzerine avucunda kalan yaðdan sürecek._39Sað elinin parmaðýný zeytinyaðýna batýrýp RAB'bin huzurunda yedi kez serpecek.T2#Sonra bir log*fg* zeytinyaðýndan biraz alarak kendi sol avucuna dökecek.1Kâhin pak kýlýnacak kiþinin sað kulak memesine, sað elinin ve sað ayaðýnýn baþ parmaðýna suç sunusunun kanýndan sürecek.*0O Erkek kuzuyu günah sunusunun* ve yakmalýk sununun* kesildiði kutsal yerde kesecek. Çünkü günah sunusu gibi suç sunusu da kâhine aittir. Çok kutsaldýr.;/q Sonra kâhin erkek kuzulardan birini alýp bir log*fg* zeytinyaðýyla birlikte RAB'be suç sunusu* olarak sunacak. Sallamalýk sunu olarak bunlarý RAB'bin huzurunda sallayacak..9 Paklama iþiyle görevli kâhin bütün bunlarý ve pak kýlacaðý kiþiyi RAB'bin huzurunda, Buluþma Çadýrý'nýn giriþ bölümünde bekletecek.K- 'Sekizinci gün kusursuz iki erkek kuzu, bir yaþýnda kusursuz bir diþi kuzu, tahýl sunusu* olarak zeytinyaðýyla yoðrulmuþ onda üç efa*ff* ince un ve bir log*fg* zeytinyaðý getirecek.1,] Yedinci gün saçýný, sakalýný, kaþlarýný, bedenindeki bütün kýllarý týraþ edecek. Giysilerini yýkayacak, kendisi de yýkandýktan sonra temiz sayýlacak.R+Pak kýlýnacak kiþi giysilerini yýkayacak, bütün kýllarýný týraþ edecek ve yýkanacak. Bundan sonra pak sayýlacak. Artýk ordugaha girebilir, ama yedi gün çadýrýnýn dýþýnda kalmalý.p*[ve pak kýlýnacak kiþinin üzerine yedi kez serpecek, onu temiz ilan edip canlý kuþu kýra salacak.)!Sonra kâhin canlý kuþu, sedir aðacýný, kýrmýzý ipliði ve mercanköþkotunu akarsuyun üzerinde kesilen kuþun kanýna batýracak^(7Kâhinin buyruðuyla kuþlardan biri toprak bir kapta, akarsuyun üzerinde kesilecek.' pak kýlýnacak kiþi için iki temiz, canlý kuþ, sedir aðacý, kýrmýzý iplik ve mercanköþkotu getirilmesini buyuracak.O&Kâhin hastaya ordugahýn dýþýnda bakacak. Hastalýk iyileþmiþse,i%M'Deri hastasýnýn temiz kýlýnacaðý gün þu yasa geçerlidir: Hasta kâhine götürülecek. $ ?RAB Musa'ya þöyle dedi:# ;Küfün bulaþtýðý yün ya da keten giysiyi, kumaþý veya deri eþyayý kirli ya da temiz ilan etmenin yasasý budur."y :Yýkanan giysiden, kumaþtan ya da deri bir eþyadan küf geçmiþse, yeniden yýkanacak. Sonra temiz sayýlacaktýr.' !  9Eðer kumaþta, giyside ya da herhangi bir deri eþyada yine küf görülürse, küf yayýlýyor demektir; eþyayý yakacaksýn.  8'Küflü eþya yýkandýktan sonra, küfte bir solma varsa, kâhin giysideki, derideki ya da kumaþtaki küflü kýsmý yýrtacak.X+ 7Küflü eþya yýkandýktan sonra yeniden kâhine gösterilmeli. Küf yayýlmasa bile rengi deðiþmemiþse, kirli sayýlacak. Yakýlmalýdýr. Gerek iç yüzünü, gerekse dýþ yüzünü küf kemirmiþtir.iM 6buyruk verecek ve küflü eþya yýkanacak. Kâhin onu yedi gün daha kapalý bir yerde tutacak.p[ 5'Kâhin giyside, kumaþta ya da herhangi bir deri eþyada bulunan küfün yayýlmadýðýný görürse,8k 4Üzerinde küf bulunan yün ya da keten giysi, kumaþ ya da her türlü deri eþya kâhin tarafýndan yakýlacaktýr. Çünkü önü alýnamaz bir küftür ve yakýlmalýdýr.=u 3Yedinci gün ona yine bakacak. Eðer kumaþtaki, giysideki veya herhangi bir amaçla kullanýlan deri eþyadaki küf yayýlmýþsa, bu tehlikeli bir küftür. Kirli sayýlacaktýr.C 2Kâhin ona bakacak ve yedi gün kapalý bir yerde tutacak.3 1giyside, deride, deri eþyada, örgü ipinde, kumaþta görülen küf yeþilimsi ya da kýrmýzýmsý bir renk almýþsa, kâhine gösterilmelidir.R 0yün ya da keten bir kumaþta, deri ya da deri eþyada küf görülürse,&I /'Yün ya da keten bir giyside, .Hastalýðý devam ettiði sürece kirli sayýlacaktýr, çünkü kirlenmiþtir. Halktan uzak, ordugahýn dýþýnda yaþamalýdýr.''I -'Böyle bir hastalýða yakalanan kiþinin giysileri yýrtýk, saçlarý daðýnýk olmalý; kiþi aðzýný örtüp, diye baðýrmalý. ,adam deri hastalýðýna yakalanmýþtýr. Kirlidir. Baþýndaki yaradan ötürü kâhin kesinlikle onu kirli ilan edecektir./ +Kâhin adama bakacak. Saçý dökülmüþ baþ ya da alýndaki þiþler deri hastalýðýnýn yol açtýðý yaralar gibi kýrmýzýmsý-beyazsa,3a *Ama saçý dökülmüþ ya da alný açýlmýþ adamýn baþýnda veya alnýnda kýrmýzýmsý-beyaz yaralar çýkmýþsa, adam deri hastalýðýna yakalanmýþ demektir.U% )Saçýnýn önü dökülmüþse alný açýlmýþ demektir. Temiz sayýlýr.N ('Eðer adamýn saçý dökülmüþse, sadece keldir. Temiz sayýlýr.~w 'kâhin ona bakmalý. Derideki lekeler beyaz ve solgunsa, sadece deride çýkan kýrmýzý lekelerdir. Kiþi temizdir.L &'Bir erkeðin ya da kadýnýn derisinde beyaz parlak lekeler varsa, 1 %Ama kâhine göre uyuz ilerlememiþ, üzerinde siyah kýl bitmiþse, hastalýk geçmiþ demektir. Kiþi temizdir. Kâhin onu temiz ilan edecektir.   $kâhin ona yeniden bakmalý. Uyuz yayýlmýþsa, yarada sarý kýl olup olmamasýna bakýlmaksýzýn kiþi kirli sayýlacaktýr.I   #Ama hasta temiz ilan edildikten sonra uyuz derisine yayýlýrsa,. W "Yedinci gün uyuza yine bakacak; uyuz deriye yayýlmamýþsa, derine inmemiþse, hastayý temiz ilan edecektir. Hasta giysilerini yýkayacak ve temiz sayýlacaktýr. { !hasta týraþ olacak, ama uyuz olan yerlere dokunmayacaktýr. Kâhin hastayý yedi gün daha kapalý bir yerde tutacak.{q Yedinci gün yaraya yine bakacak; uyuz deriye yayýlmamýþsa, üzerinde sarý kýl yoksa, uyuz derine inmemiþse,3 Ancak kâhin bu tür bir yaraya baktýðý zaman, yara derine inmemiþse, üzerinde siyah kýl yoksa, hastayý yedi gün kapalý bir yerde tutacak.K kâhin yaraya bakmalý. Yara derine inmiþse ve üzerinde ince sarý tüyler varsa, hastayý kirli ilan edecektir. Çünkü hasta uyuzdur. Baþ ya da çenede görülen bir deri hastalýðýdýr.M 'Bir erkeðin ya da kadýnýn baþýnda ya da çenesinde yara varsa,A} Eðer derideki parlak leke geçmemiþ, ama yayýlmamýþ ve solmuþsa, yanýktan doðan bir þiþliktir. Kâhin kiþiyi temiz ilan edecektir. Çünkü yanýk yarasýnýn kabuðudur bu.+ Yedinci gün kiþiye yine bakacak, eðer leke deriye yayýlmýþsa, onu kirli ilan edecek. Çünkü kiþi deri hastalýðýna yakalanmýþtýr.  Ama parlak lekede kýl aðarmasý yoksa, leke derine inmemiþ ve solmuþsa, kâhin hastayý yedi gün kapalý bir yerde tutacaktýr.hK kâhin yaraya bakmalý. Parlak lekenin üzerindeki kýllar aðarmýþ, leke derine inmiþse, yanýkta deri hastalýðý var demektir. Kâhin kiþiyi kirli ilan edecektir, çünkü kiþi deri hastalýðýna yakalanmýþtýr.p[ 'Deride ateþ yanýðý varsa ve et kýrmýzýmsý-beyaz ya da beyaz, parlak bir leke haline gelmiþse,p[ Parlak leke geçmemiþ ama yayýlmamýþsa, bu çýban kabuðudur. Kâhin kiþiyi temiz ilan edecektir.~ Eðer derideki yara yayýlýyorsa, kâhin kiþiyi kirli ilan edecektir; çünkü kiþi hastalýða yakalanmýþ demektir.}1 Ama kâhin hastaya baktýðýnda yarada beyaz kýl yoksa, yara derine inmemiþ ve yara solmuþsa, kiþiyi yedi gün kapalý bir yerde tutacaktýr.5|e Kâhin hastaya bakacak, görünen yara derine inmiþ, üzerindeki kýllar aðarmýþsa, kiþiyi kirli ilan edecektir. Çýbanda baþ gösteren bir deri hastalýðýdýr bu. { ama bir süre sonra çýbanýn yerinde beyaz bir þiþ, ya da kýrmýzýmsý-beyaz parlak bir leke oluþmuþsa, kâhine göstermeli.&zI 'Derideki çýban iyileþmiþ,jyO Kâhin hastaya bakacak, yara beyazlaþmýþsa, yarayý temiz ilan edecek. Kiþi temiz sayýlacak.Wx) Eðer kýzýl et iyileþir, beyazlaþýrsa, hasta yine kâhine görünmelidir.owY Kâhin kýzýl et görürse, kiþiyi kirli ilan edecektir. Kýzýl et kirlidir, deri hastalýðýdýr.Cv Ama kýzýl et görülüyorsa, kiþi kirli sayýlacaktýr.}uu kâhin hastaya bakacak ve bedenini hastalýk saran kiþiyi temiz ilan edecektir. Yaralar beyazlaþmýþ ve temizdir.t  'Eðer deri hastalýðý yayýlýp kâhinin görebildiði kadarýyla tepeden týrnaða hastanýn bütün bedenini kaplamýþsa,s' bu müzmin bir deri hastalýðýdýr. Kâhin kiþiyi kirli ilan edecek, ama kapalý yerde tutmayacaktýr. Çünkü kiþi zaten kirlenmiþtir.r  Kâhin ona bakacak. Derideki þiþ beyazlaþmýþ, üzerindeki kýllar aðarmýþsa, þiþkin yarada kýzýl et görünüyorsa,Eq 'Deri hastalýðýna yakalanan kiþi kâhine götürülecek.p  Kâhin kiþiye bakacak, derisindeki kabuk yayýlmýþsa onu kirli ilan edecek. Kiþi deri hastalýðýna yakalanmýþ demektir.oy Ancak temiz sayýlmak için kâhine muayene olduktan sonra derisindeki kabuk yayýlýrsa, yine kâhine görünmelidir.Dn Yedinci gün hastaya bir daha bakacak; yara solmuþ, deri yüzeyine yayýlmamýþsa, hastayý temiz ilan edecek. Yara yalnýzca kabuktur. Hasta giysilerini yýkayýp temiz sayýlacaktýr. m Yedinci gün yaraya bakacak; yara ilerlememiþ, deri yüzeyine yayýlmamýþsa, hastayý yedi gün daha kapalý bir yerde tutacak.l Derideki parlak leke beyazsa, derine inmemiþse, üzerindeki kýllar aðarmamýþsa, kâhin hastayý yedi gün kapalý bir yerde tutacak.>kw Kâhin derideki yaraya bakacak, yarada kýl aðarmasý varsa ve yara derine inmiþse, kiþi deri hastalýðýna yakalanmýþ demektir. Hastaya bakan kâhin onu kirli ilan edecektir.*jO 'Bedeninde deri hastalýðýna dönüþebilecek þiþ, kabuk ya da parlak leke bulunan kiþi Harun'a, ya da Harun'un kâhin oðullarýndan birine götürülecek.2i c RAB Musa'ya ve Kâhin Harun'a þöyle dedi:]h5 ' '2g_ Kâhin bunu RAB'bin huzurunda sunacak ve kadýný arýtacak. Böylece kadýn kanamasýndan temizlenmiþ sayýlacak. Erkek ya da kýz doðuran kadýnla ilgili yasa budur.f1 ' dw Kadýn kanamasýndan paklanmak için otuz üç gün bekleyecek. Pak sayýlmasý için geçmesi gereken bu günler doluncaya dek kutsal bir þeye dokunmayacak, tapýnaða girmeyecek./c[ Çocuk sekizinci gün sünnet edilmeli.b5 'Ýsrail halkýna de ki, 'j_O -Tanrýnýz olmak için sizi Mýsýr'dan çýkaran RAB benim. Kutsal olun, çünkü ben kutsalým.^1 ,Tanrýnýz RAB benim. Kendinizi kutsayýn ve kutsal olun. Çünkü ben kutsalým. Küçük kara hayvanlarýnýn hiçbiriyle kendinizi kirletmeyin.i]M +Bunlarýn hiçbiriyle kendinizi kirletmeyin, iðrenç duruma sokmayýn, kirli duruma düþmeyin.%\E *Ýster karný üzerinde sürünen, ister dört ayaklý ya da çok ayaklý canlýlar olsun, bunlarýn hiçbirini yemeyeceksiniz. Çünkü bunlar iðrençtir.I[  )' 9 Suda yaþayan bütün pulsuz ve yüzgeçsiz canlýlar sizin için iðrenç sayýlacak.b=? Bunlar sizin için iðrenç sayýlacak. Etlerini yemeyecek, leþlerinden tiksineceksiniz.<) Denizdeki ve akarsulardaki bütün pulsuz ve yüzgeçsiz canlýlar -suda toplu halde yaþayanlar ve ötekiler- sizin için iðrenç sayýlýr.;3 ' '] 5 RAB bir ateþ gönderdi. Ateþ onlarý yakýp yok etti. RAB'bin huzurunda öldüler.) O Harun'un oðullarý Nadav'la Avihu buhurdanlarýný alýp içlerine ateþ, ateþin üstüne de buhur koydular. RAB'bin buyruklarýna aykýrý bir ateþ sundular.;q RAB bir ateþ gönderdi. Ateþ sunaðýn üzerindeki yakmalýk sunuyu, yaðlarý yakýp küle çevirdi. Bunu gören halkýn tümü sevinçle haykýrarak yüzüstü yere kapandý.  Musa'yla Harun Buluþma Çadýrý'na girdiler. Dýþarý çýkýnca halký kutsadýlar. O zaman RAB'bin yüceliði halka göründü.  Harun günah, yakmalýk, esenlik sunularýný sunduktan sonra ellerini halka doðru uzatarak onlarý kutsadý ve aþaðýya indi.mU Musa'nýn buyurduðu gibi döþleri ve sað budu sallamalýk sunu olarak RAB'bin huzurunda salladý.F döþlerin üzerine koydular. Harun yaðlarý sunakta yaktý.  Sýðýrla koçun yaðlarýný, kuyruk yaðýný, baðýrsak ve iþkembe yaðlarýný, böbreklerini ve karaciðerlerinin perdesini0[ Halk için esenlik kurbanlarý olarak sunulacak sýðýrla koçu da kesti. Oðullarý sunularýn kanýný kendisine verdiler. O da kaný sunaðýn her yanýna döktü.{ Sonra tahýl sunusunu getirdi. Bir avuç alýp her sabah sunulan yakmalýk sunuya ek olarak sunaðýn üzerinde yaktý.;s Yakmalýk sunuyu da kurallara uygun biçimde sundu.1 Bundan sonra Harun halkýn sunusunu getirdi. Halkýn günahlarý için sunulacak tekeyi kesti ve ilk sunu gibi bunu da günah sunusu olarak sundu.ue Sununun iþkembesini, baðýrsaklarýný, ayaklarýný yýkayýp sunakta yakmalýk sununun üzerinde yaktý.p[ Sununun bütün parçalarýný ve baþýný Harun'a verdiler. Harun hepsini sunaðýn üzerinde yaktý.{ Sonra yakmalýk sunuyu kesti. Oðullarý sununun kanýný kendisine verdiler. O da kaný sunaðýn her yanýna döktü.9o Etiyle derisini ise ordugahýn dýþýnda yaktý.  RAB'bin Musa'ya verdiði buyruða uygun olarak günah sunusunun yaðýný, böbreklerini, karaciðerinin perdesini sunakta yaktý."? Oðullarý buzaðýnýn kanýný ona getirdiler. Harun parmaðýný kana batýrýp sunaðýn boynuzlarýna sürdü. Artan kaný sunaðýn dibine döktü.eE Böylece Harun sunaða gidip kendisi için günah sunusu olarak sunulacak buzaðýyý kesti.V ' Sonra Harun'a, 'Sunaða git, günah ve yakmalýk sunularýný sun' dedi, 'Hem kendinin, hem de halkýn günahlarýný baðýþlat. RAB'bin buyurduðu gibi halkýn sunusunu sun, günahlarýný baðýþlat.'j O Musa, 'RAB þunlarý yapmanýzý buyuruyor, o zaman RAB'bin yüceliði size görünecektir' dedi.z o Musa'nýn buyurduklarý Buluþma Çadýrý'nýn önüne getirildi. Herkes yaklaþýp RAB'bin huzurunda toplandý.K  RAB'bin huzurunda esenlik sunusu* olarak kurban edilmek üzere bir sýðýr ve bir koçla birlikte zeytinyaðýyla yoðrulmuþ tahýl sunusu* getirin. Çünkü RAB bugün size görünecektir.> ' + 'Sonra Ýsrail halkýna de ki, diye buyurmuþtum. Atanma sunularýnýn bulunduðu sepetteki ekmekle birlikte onu orada yiyin.@{Musa mesh yaðýný ve sunaðýn üzerindeki kaný alýp Harun'la oðullarýnýn ve giysilerinin üzerine serpti. Böylece Harun'u, oðullarýný ve giysilerini kutsal kýlmýþ oldu.T#Bundan sonra Musa döþü aldý ve sallamalýk sunu olarak RAB'bin huzurunda salladý. Atanma sunusu olarak sunulan koçtan Musa'nýn payýna düþen buydu. Musa her þeyi RAB'bin buyurduðu gibi yaptý.~-Sonra ellerinden alýp sunakta yakmalýk sununun üzerinde yaktý. Bunlar atanma sunusu, RAB'bi hoþnut eden koku ve RAB için yakýlan sunuydu.r}_Hepsini Harun'la oðullarýnýn eline verdi. Bunlarý RAB'bin huzurunda sallamalýk sunu olarak salladý.!|=Sonra RAB'bin huzurunda bulunan mayasýz ekmek sepetinden bir ekmek, yaðlý pide ve yufka alýp hayvanýn yaðlarýnýn ve sað budunun üzerine koydu.${CHayvanýn yaðýný, kuyruk yaðýný, baðýrsak ve iþkembe yaðlarýný, karaciðer perdesini, böbreklerini, böbrek yaðlarýný ve sað budunu aldý.DzSonra Harun'un oðullarýný öne çýkardý. Onlarýn da sað kulak memelerine, sað ellerinin ve ayaklarýnýn baþ parmaklarýna kan sürdü. Artan kaný sunaðýn her yanýna döktü.}yuMusa koçu kesti. Kanýný Harun'un sað kulak memesine, sað elinin ve sað ayaðýnýn baþ parmaklarýna sürdü.x}Sonra öteki koçu, atanma sunusu olarak sunulacak koçu getirdi. Harun'la oðullarý ellerini koçun baþýna koydular.bw?Baðýrsaklarýný, iþkembesini, ayaklarýný yýkadý ve koçun tümünü sunaðýn üzerinde yaktý. Bu bir yakmalýk sunu, RAB'bi hoþnut eden koku, yakýlan sunuydu. Musa her þeyi RAB'bin buyurduðu gibi yaptý.RvKoçu parçalara ayýrýp parçalarý, baþýný ve iç yaðýný yaktý.AuMusa koçu kesti, kanýný sunaðýn her yanýna döktü.uteSonra yakmalýk sunu* olarak sunulacak koçu getirdi. Harun'la oðullarý ellerini koçun baþýna koydular.s'Boðanýn geri kalan kýsmýný da -derisini, etini, gübresini- ordugahýn dýþýnda yaktý. Musa her þeyi RAB'bin buyurduðu gibi yaptý.r#Musa hayvanýn baðýrsak ve iþkembe yaðlarýný, karaciðer perdesini, böbreklerini ve böbrek yaðlarýný sunaðýn üzerinde yaktý.PqMusa boðayý kesti. Sunaðý pak kýlmak için kanýný parmaðýyla sunaðýn boynuzlarýna çepeçevre sürdü. Artan kaný sunaðýn dibine döktü. Böylece sunaðý arýndýrýp kutsal kýldý.ypmSonra günah sunusu olarak sunulacak boðayý getirdi. Harun'la oðullarý ellerini boðanýn baþýna koydular./oY Harun'un oðullarýný öne çýkardý, onlara mintan giydirdi, bellerine kuþak baðladý, baþlarýna baþlýk koydu. Musa her þeyi RAB'bin buyurduðu gibi yaptý.Fn Harun'u kutsal kýlmak için baþýna yað dökerek meshetti.m' Yaðý yedi kez sunaðýn üzerine serpti; sunaðý, sunaðýn bütün aletlerini, kazaný ve ayaklýklarýný kutsal kýlmak için meshetti.mlU Sonra mesh yaðýný aldý, Tanrý'nýn Konutu'nu ve içindeki her þeyi meshederek* kutsal kýldý.k Baþýna sarýðý sardý, ön kýsmýna kutsal tacý, altýn levhayý koydu. Musa her þeyi RAB'bin buyurduðu gibi yaptý.\j3Üzerine göðüslüðü* taktý, göðüslüðün içine Urim ile Tummim'i* koydu.!i=Harun'a mintaný giydirdi, beline kuþaðý baðladý, üzerine kaftaný, onun üzerine de efodu* giydirdi. Ustaca dokunmuþ þeridiyle efodu baðladý.8hmHarun'la oðullarýný öne çýkarýp yýkadý.OgMusa topluluða, 'Þimdi RAB'bin buyruðunu yerine getireceðim' dedi.cfAMusa RAB'bin buyruðunu yerine getirdi. Herkes Buluþma Çadýrý'nýn önünde toplandý.e mdU'Harun'la oðullarýný, kâhin giysilerini, mesh yaðýný, günah sunusu* olarak sunulacak boðayý, iki koçu ve mayasýz ekmek sepetini Buluþma Çadýrý'nýn giriþ bölümüne getir. Bütün topluluðu da oraya çaðýr.' c ?RAB Musa'ya þöyle dedi:b&RAB, bu buyruðu çölde, Sina Daðý'nda Ýsrail halkýndan kendisine sunu sunmalarýný istediði gün Musa'ya vermiþti.haK%Yakmalýk, tahýl, suç, günah, atanma sunularýnýn ve esenlik kurbanlarýnýn yasasý budur.`%$RAB onlarý meshettiði* gün Ýsrail halkýna buyruk vermiþti. Adaðýn bu parçalarý gelecek kuþaklar boyunca onlarýn payý olacaktý.l_S#Harun'la oðullarý kâhin atandýklarý gün RAB için yakýlan sunulardan paylarýna bu düþtü.U^%"Ýsrail halkýnýn sunduðu esenlik kurbanlarýndan sallamalýk döþü ve baðýþ olarak sunulan budu aldým. Ýsrail halkýnýn payý olarak bunlarý sonsuza dek Kâhin Harun'la oðullarýna verdim.> 'v]g!Harunoðullarý arasýnda esenlik sunusunun* kanýný ve yaðýný kim sunuyorsa, sað but onun payý olacak.U\% Esenlik kurbanlarýnýzýn sað budunu baðýþ olarak kâhine vereceksiniz.][5Kâhin yaðý sunaðýn üzerinde yakacak, ama döþ Harun'la oðullarýnýn olacak.1Z]RAB için yakýlan sunusunu kendi eliyle getirmeli. Hayvanýn yaðýný döþüyle birlikte getirecek ve döþ RAB'bin huzurunda sallamalýk bir sunu olarak sallanacak.Y'Ýsrail halkýna de ki, '_V9Nerede yaþarsanýz yaþayýn, hiçbir kuþun ya da hayvanýn kanýný yemeyeceksiniz.nUWKim yakýlan ve RAB'be sunulan hayvanlardan birinin yaðýný yerse, halkýmýn arasýndan atýlacak.!T=Kendiliðinden ölen ya da yabanýl hayvanlarýn parçaladýðý bir hayvanýn yaðý baþka þeyler için kullanýlabilir, ama hiçbir zaman yenmemeli.wSi'Ýsrail halkýna de ki, <Ýster sýðýr, ister koyun ya da keçi yaðý olsun, hayvan yaðý yemeyeceksiniz.!R?RAB Musa'ya þöyle dedi:oQYAyrýca kirli sayýlan herhangi bir þeye, insandan kaynaklanan bir kirliliðe, kirli bir hayvana ya da kirli ve iðrenç bir þeye dokunup da RAB'be sunulan esenlik kurbanýnýn etinden yiyen biri halkýn arasýndan atýlacak.> '|PsAma biri kirli sayýldýðý sürece RAB'be sunulan esenlik kurbanýnýn etini yerse, halkýn arasýndan atýlacak.O/' '_E9 Fýrýnda, tavada ya da sacda piþirilen her tahýl sunusu* onu sunan kâhinin olacak.=DwYakmalýk sununun derisi de sunuyu sunan kâhinindir. S~}}-||{t{5zzyxxx?xww,vvuu\ttxt!ssGrrqr*qq>/==M< 'X"+Böyle bir adam Tanrýsý'na sunulan kutsal ve en kutsal yiyecekleri yiyebilir.S!!Kâhin Harun'un soyundan bu kusurlara sahip hiç kimse RAB için yakýlan sunuyu sunmak üzere sunaða yaklaþmayacak. Çünkü kusurludur. Tanrýsý'na yiyecek sunusu sunmak üzere sunaða yaklaþamaz.W )kambur, cüce, gözü özürlü, uyuz, yarasý kabuk baðlamýþ ya da hadým."Akolu veya ayaðý kýrýk,tcKusurlu olan, sunaða yaklaþamaz: Kör, topal, yüzü arýzalý, organlarýndan biri aþýrý büyümüþ, 'Harun'a de ki, ' Dul, boþanmýþ, kirletilmiþ ya da fahiþe bir kadýnla evlenmeyecek. Yalnýz kendi halkýndan bakire bir kýzla evlenebilir.;s Baþkâhinin evleneceði kadýn bakire olmalýdýr.0[ Tapýnak hizmetinden ayrýlmayacak, Tanrýsý'nýn Tapýnaðý'ný kirletmeyecek. Çünkü Tanrý'nýn buyurduðu mesh yaðýyla Tanrýsý'na adanmýþtýr. RAB benim._9 Hiçbir ölüye yaklaþmayacak. Ölen annesi, babasý bile olsa kendini kirletmeyecek.0[ ' <Öbür kâhinler arasýndan baþýna mesh yaðý dökülen ve özel giysiler giymek üzere atanan baþkâhin, saçlarýný daðýtmayacak, giysilerini yýrtmayacak. Bir kâhinin kýzý fahiþelik yaparak kendini kirletirse, hem kendini hem de babasýný rezil etmiþ olur. Yakýlmalýdýr.1Onu kutsal sayýn. Çünkü yiyecek sunusunu Tanrýnýz'a o sunuyor. Sizin için kutsaldýr. Çünkü ben kutsalým, sizi kutsal kýlan RAB benim.Kâhinler fahiþelerle, kirletilmiþ kadýnlarla, boþanmýþ kadýnlarla evlenmeyecek. Çünkü kâhin Tanrý için kutsal olmalýdýr.?yTanrýlarý için kutsal olacaklar, Tanrýlarý'nýn adýný lekelemeyecekler. Çünkü onlar Tanrýlarý RAB'be yakýlan sunu ve yiyecek sunusu sunuyorlar. Kutsal olmalarý gerekir. ' ' Benim için kutsal olacaksýnýz. Çünkü ben RAB kutsalým. Bana ait olmanýz için sizi öbür halklardan ayrý tuttum.? y' w' 'qp]$Doðru terazi, aðýrlýk taþý, efa ve hin kullanýn. Mýsýr'dan sizi çýkaran Tanrýnýz RAB benim.coA#' 'UK%' DyKadýnla yatar gibi bir erkekle yatma. Bu iðrençtir.C!Ýlah Molek'e* ateþte kurban edilmek üzere çocuklarýndan hiçbirini vermeyeceksin. Tanrýn'ýn adýna leke getirmeyeceksin. RAB benim.OBKomþunun karýsýyla cinsel iliþki kurarak kendini kirletmeyeceksin.^A7' <Âdet gördüðü için kirli sayýlan bir kadýnla cinsel iliþki kurmayacaksýn.w@iKarýn yaþadýðý sürece onun kýzkardeþini kuma olarak almayacak ve onunla cinsel iliþki kurmayacaksýn.q?]Bir kadýnýn hem kendisiyle, hem kýzýyla cinsel iliþki kurmayacaksýn. Kadýnýn kýzýnýn ya da oðlunun kýzýyla cinsel iliþki kurmayacaksýn. Çünkü onlar kadýnýn yakýn akrabasýdýr. Onlara yaklaþmak alçaklýktýr.a>=Kardeþinin karýsýyla cinsel iliþki kurmayacaksýn. Çünkü o kardeþinin namusudur.p=[Gelininle cinsel iliþki kurmayacaksýn. Çünkü oðlunun karýsýdýr. Onunla iliþki kurmayacaksýn.g<IAmcanýn namusuna dokunmayacaksýn. Karýsýna yaklaþmayacaksýn, çünkü o senin yengendir.Y;- Teyzenle cinsel iliþki kurmayacaksýn. Çünkü o annenin yakýn akrabasýdýr.Y:- Halanla cinsel iliþki kurmayacaksýn. Çünkü o babanýn yakýn akrabasýdýr.9 Babanýn evlendiði kadýndan doðan kýzla cinsel iliþki kurmayacaksýn. Çünkü o babandan olmadýr, senin kýzkardeþin sayýlýr.v8g Kýzýnýn ya da oðlunun kýzýyla cinsel iliþki kurmayacaksýn. Çünkü onlarýn namusu senin namusundur.79 Annenden ya da babandan olan, ister seninle ayný evde doðmuþ olsun, ister olmasýn üvey kýzkardeþlerinden biriyle cinsel iliþki kurmayacaksýn.R6Babanýn karýsýyla cinsel iliþki kurmayacaksýn. Babanýn namusudur o.5{Annenle cinsel iliþkide bulunarak babanýn namusuna dokunmayacaksýn. O senin annendir. Onunla iliþki kurmayacaksýn.e4E' '-}' &$GKâhin sununun kanýný Buluþma Çadýrý'nýn giriþ bölümünde RAB'bin sunaðý üzerine dökecek, yaðýný da RAB'bi hoþnut eden koku olarak yakacak.K#Öyle ki, Ýsrailliler açýk kýrlarda kestikleri kurbanlarý RAB'bin huzuruna, Buluþma Çadýrý'nýn giriþ bölümüne, kâhine getirsinler ve esenlik sunusu* olarak RAB'be kurban etsinler.6"gve onu Buluþma Çadýrý'nýn giriþ bölümüne, RAB'bin Konutu'nun önüne, RAB'be sunmak üzere getirmezse, kan dökmüþ sayýlacak ve halkýn arasýndan atýlacaktýr.p![Ýsrailliler'den kim ordugahýn içinde ya da dýþýnda bir sýðýr, bir kuzu ya da keçi kurban eder\ 3'Harun'la oðullarýna ve bütün Ýsrail halkýna de ki, 'z5Kâhin birini günah sunusu, ötekini yakmalýk sunu olarak sunacak. Böylece kadýný kanamasýndan doðan kirlilikten RAB'bin huzurunda arýtacak. ySekizinci gün iki kumru ya da iki güvercin alýp Buluþma Çadýrý'nýn giriþ bölümüne getirecek ve bunlarý kâhine verecek.Xx+' diye haber vermeli.~Ew"'Size mülk olarak vereceðim Kenan ülkesine gittiðiniz zaman, ülkenizdeki bir eve küf hastalýðý gönderirsem,*DQ!RAB Musa'yla Harun'a þöyle dedi:lCS Deri hastasý olup da temiz kýlýnmaya parasal gücü yetmeyen kiþiler için bu yasa geçerlidir.B sAaSonra kiþinin gücü oranýnda aldýðý kumrulardan ya da güvercinlerden birini günah sunusu, öbürünü yakmalýk sunu olarak tahýl sunusuyla birlikte sunacak. Kâhin böylece pak kýlýnan kiþiyi RAB'bin huzurunda arýtacak.'k@QRAB'bin huzurunda pak kýlýnacak kiþiyi arýtmak üzere avucunda kalan yaðý baþýna sürecek.1?]Avucundaki yaðdan pak kýlýnacak kiþinin sað kulak memesine, sað elinin ve sað ayaðýnýn baþ parmaðýna, suç sunusunun kanýný sürdüðü yerlere sürecek._>9Sað parmaðýný sol avucundaki yaða batýrarak RAB'bin huzurunda yedi kez serpecek.<=uSonra kendi sol avucuna biraz zeytinyaðý dökecek.!<=Suç sunusu olan kuzuyu kesecek. Sununun kanýný pak kýlýnan kiþinin sað kulak memesine, sað elinin ve sað ayaðýnýn baþ parmaðýna sürecek.;Kâhin suç sunusu olan erkek kuzuyla bir log zeytinyaðýný alýp sallamalýk sunu olarak RAB'bin huzurunda sallayacak. :Pak kýlýnmak için sekizinci gün hepsini RAB'bin huzuruna, Buluþma Çadýrý'nýn giriþ bölümüne getirip kâhine verecek.y9mGücü oranýnda biri günah sunusu, öbürü yakmalýk sunu olmak üzere iki kumru ya da iki güvercin sunacak.h8K'Eðer kiþi yoksulsa ve bunlarý alacak gücü yoksa, arýnmak üzere sallamalýk suç sunusu olarak bir erkek kuzu, tahýl sunusu olarak zeytinyaðýyla yoðrulmuþ onda bir efa*fh* ince un ve bir log zeytinyaðý alacak.|7sYakmalýk sunuyla tahýl sunusunu sunakta sunacak. Böylece kâhin kiþiyi arýtacak ve kiþi temiz sayýlacaktýr.t6cSonra günah sunusunu sunarak pak kýlýnacak kiþiyi kirliliðinden arýtacak ve yakmalýk sunuyu kesecek.r5_Ayrýca pak kýlýnacak kiþinin baþýna avucunda kalan yaðý sürerek RAB'bin huzurunda onu arýtacak. -~}}}&|{{{zzpyyxww)v`uu4utPsssTsrr>rqppSooo+nnpmmRlkkjjiMhhggQfeeeddccEbbb7aa\``^_y^]]\2[['ZZ:ZYXX_WW}VVWUUTTDT SS,RRMQQPPPDO[O(NNRMM/LsL KkJJ$IqHHH7GGFF)EE^DDzD CBBAA@?? >==L< ' + Bütün sýðýrlarla davarlarýn ondalýðý, sayýmda çoban deðneðinin altýndan geçen her onuncu hayvan RAB için kutsal sayýlacaktýr. }Kim ondalýðýnýn bir bölümünü geri almak isterse, deðerinin üzerine beþte bir fazlasýný katarak ödemelidir. !' <Ýster topraðýn ürünü, ister aðacýn meyvesi olsun, toprakta yetiþen her þeyin ondalýðý RAB'be aittir. RAB için kutsaldýr.n WRAB'be koþulsuz adanan insan para karþýlýðýnda kurtarýlamayacak, kesinlikle öldürülecektir.[ 1' <Ýster insan, ister hayvan, ister aileden kalma tarla olsun, RAB'be koþulsuz adanan hiç bir þey satýlmayacak ve geri alýnmayacaktýr. Çünkü RAB'be koþulsuz adanan her þey RAB için çok kutsaldýr.p[Ama ilk doðan hayvan kirli sayýlan hayvanlardan biriyse, kiþi kâhinin biçeceði deðerin beþte bir fazlasýný ödeyerek hayvaný geri alabilir. Geri alýnmazsa, hayvan biçilen deðer üzerinden baþka birine satýlacaktýr.' <Ýlk doðan hayvan RAB'be aittir. Ýster sýðýr, ister davar olsun, kimse onu RAB'be adayamaz. Çünkü o RAB'bindir.cADeðer biçilirken kutsal yerin þekeli*fb* esas alýnacaktýr. Bir þekel yirmi geradýr.DÖzgürlük yýlýnda tarla ilk sahibine geri verilecektir.G kâhin özgürlük yýlýna kadar geçecek yýllara göre ona bir deðer biçecektir. O gün kiþi biçilen deðer üzerinden ödeme yapacak ve para RAB'be ait olacak, kutsal sayýlacaktýr.fG' 'xkk,Bütün bunlara karþýn, düþman ülkelerindeyken yine de onlarý reddetmeyecek, onlardan nefret etmeyeceðim. Böylece hepsini yok etmeyecek, kendileriyle yaptýðým antlaþmayý bozmayacaðým. Çünkü ben onlarýn Tanrýsý RAB'bim._j9+Ülke önce ýssýz býrakýlacak ve ýssýz kaldýðý sürece Þabatlar'ýn tadýna varacak. Onlar da iþledikleri suçlarýn bedelini ödeyecekler; çünkü ilkelerimi reddettiler, kurallarýmdan nefret ettiler.|is*ben de Yakup'la, Ýshak'la, Ýbrahim'le yaptýðým antlaþmayý ve onlara söz verdiðim ülkeyi anýmsayacaðým.+hQ)-bu yüzden onlara karþý çýkýp kendilerini düþman ülkelerine sürmüþtüm- inadý býrakýp alçakgönüllü olur*fr*, suçlarýnýn bedelini öderlerse,|gs(' aw"Siz düþmanlarýnýzýn ülkesinde yaþarken, ülke ýssýz kaldýðý yýllar boyunca Þabatlar'ýn* sevincini yaþayacak. Ancak o zaman dinlenip Þabatlarý'nýn tadýna varacak.`!Sizi öteki uluslarýn arasýna daðýtacak, kýlýcýmla peþinize düþeceðim. Ülkeniz viran olacak, kentleriniz harabeye dönecek.__9 Ülkenizi viran edeceðim, oraya yerleþen düþmanlarýnýz bile þaþkýna dönecek. ^Kentlerinizi viraneye çevirecek, tapýnaklarýnýzý yýkacaðým. Beni hoþnut etmek için sunduðunuz kokularý duymayacaðým.]-Tapýnma yerlerinizi yýkacak, buhur sunaklarýnýzý yok edeceðim. Cesetlerinizi devrilen putlarýn üzerine serecek, sizden nefret edeceðim.9\oAçlýktan çocuklarýnýzýn etini yiyeceksiniz.}[ubu kez ben de öfkeyle size karþý çýkacaðým ve günahlarýnýza karþýlýk sizi yedi kat cezalandýracaðým.SZ!' 'YK- Aranýzda yaþayacak, Tanrýnýz olacaðým. Siz de benim halkým olacaksýnýz.@J} Konutumu aranýzda kuracak, size sýrt çevirmeyeceðim.{Iq Eski ürününüz yemekle tükenmeyecek. Yeni ürüne yer bulmak için eskisini boþaltmak zorunda kalacaksýnýz.|Hs Size iyilikle bakacaðým. Sizi verimli kýlýp çoðaltacaðým. Sizinle yaptýðým antlaþmayý sürdüreceðim.G!Beþiniz yüz kiþinin, yüzünüz on bin kiþinin hakkýndan gelecek. Düþmanlarýnýz kýlýç darbeleriyle önünüzde yere serilecek.eFEDüþmanlarýnýzý kovalayacaksýnýz. Kýlýç darbeleriyle önünüzde yere serilecekler.E7' <Ülkenize barýþ saðlayacaðým. Korku içinde yatmayacaksýnýz. Tehlikeli hayvanlarý ülkenizden kovacaðým. Savaþ yüzü görmeyeceksiniz.-DUBaðbozumuna kadar harman dövecek, ekim zamanýna kadar baðlarýnýzdan üzüm toplayacaksýnýz. Bol bol yiyecek, ülkenizde güvenlik içinde yaþayacaksýnýz.ZC/yaðmurlarý zamanýnda yaðdýracaðým. Toprak ürün, aðaçlar meyve verecek.SB!' '}>u6' 'wAma surlarla çevrilmemiþ köylerdeki evler tarlalar gibi iþlem görecektir. Ýlk sahibinin evi geri alma hakký olacak, özgürlük yýlýnda evi satýn alan onu geri verecektir.H& Eðer bir yýl içinde evini geri almazsa, ev temelli olarak alýcýya geçecek, kuþaklar boyunca yeni sahibinin olacaktýr. Özgürlük yýlýnda ev yeni sahibinin elinden alýnmayacaktýr.~%w' '8kÞabat Yýlý'nda ülke ne ürün verirse, sizin için, köleleriniz, cariyeleriniz, yanýnýzda çalýþan ücretliler ve aranýzda yaþayan yabancýlar için yiyecek olacak. !Hasadýnýn ardýndan süreni biçmeyecek, budanmamýþ asmanýn üzümlerini toplamayacaksýn. O yýl ülke için dinlenme yýlý olacak.  Ama yedinci yýl toprak dinlenecek. O yýl Þabat Yýlý olacak, RAB'be adanacak. Tarlaný ekmemeli, baðýný budamamalýsýn.\ 3Altý yýl tarlaný ekeceksin, baðýný budayacaksýn, ürününü toplayacaksýn.t c'Ýsrail halkýna de ki, 'V'Hayvan öldüren yerine bir hayvan verecek, adam öldüren öldürülecektir.Kýrýða karþýlýk kýrýk, göze göz, diþe diþ olmak üzere, ona ne yaptýysa kendisine de ayný þey yapýlacaktýr.JKim komþusunu yaralarsa, kendisine de ayný þey yapýlacaktýr.~wBaþkasýnýn hayvanýný öldüren, yerine bir hayvan vererek aldýðý canýn karþýlýðýný canla ödeyecektir.7k' 'coA*Yedi gün çardaklarda kalacaksýnýz. Bütün yerli Ýsrailliler çardaklarda yaþayacak.!n=)Bunu her yýl yedi gün RAB'bin bayramý olarak kutlayacaksýnýz. Kuþaklar boyunca sürekli bir yasa olacak bu. Bayramý yedinci ay kutlayacaksýnýz.Mm(Ýlk gün meyve aðaçlarýnýn güzel meyvelerini, hurma dallarýný, sýk yapraklý aðaç dallarýný, vadi kavaklarýný toplayýp Tanrýnýz RAB'bin önünde yedi gün þenlik yapacaksýnýz.Bl'' ']'Ýsrail halkýna de ki, '"Z?O gün kutsal toplantý ilan edecek ve gündelik iþlerinizi yapmayacaksýnýz. Yaþadýðýnýz her yerde kuþaklar boyunca sürekli bir yasa olacak bu.)YMKâhin iki kuzuyu ilk üründen yapýlmýþ ekmekle birlikte sallamalýk sunu olarak RAB'bin huzurunda sallayacak. RAB için kutsal olan bu sunular kâhinindir.gXIGünah sunusu* olarak bir teke, esenlik kurbaný olarak bir yaþýnda iki kuzu sunacaksýnýz.aW=Ekmekle birlikte yakmalýk sunu* olarak RAB'be bir yaþýnda kusursuz yedi kuzu, bir boða ve iki koç sunacaksýnýz. Tahýl sunusu ve dökmelik sunuyla sunulan bu sunu, yakýlan sunu ve RAB'bi hoþnut eden kokudur.AV}Yaþadýðýnýz yerden RAB'be sallamalýk sunu olarak iki ekmek getirin. Ekmekler ilk ürünlerden, onda iki efa*fö* ince undan yapýlacak. Mayayla piþirilip RAB'be öyle sunulacak.sUaYedinci Þabat'tan sonraki güne kadar elli gün sayýn: O gün RAB'be yeni tahýl sunusu* sunacaksýnýz.uTe' <Þabat'tan* sonraki gün sallamalýk demeti götürdüðünüz günden baþlayarak tam yedi hafta sayýn.>SwTanrýnýz'a bu sunuyu getireceðiniz güne kadar ekmek, kavrulmuþ buðday, taze baþak yemeyeceksiniz. Yaþadýðýnýz her yerde kuþaklar boyunca sürekli bir yasa olacak bu.> 'R Kuzuyla birlikte tahýl sunusu* olarak yaðla yoðrulmuþ bir efa ince unun onda ikisi*fn* sunulacak. RAB için yakýlan sunu ve O'nu hoþnut eden koku olacak bu. Yakmalýk sunuyla birlikte dökmelik sunu olarak bir hin þarabýn dörtte birini*fo* sunacaksýnýz.xQk Demetin sallandýðý gün, yakmalýk sunu* olarak RAB'be bir yaþýnda kusursuz bir erkek kuzu sunacaksýnýz.vPg Kabul edilmeniz için, kâhin demeti RAB'bin huzurunda sallayacak. Demet Þabat'tan* sonraki gün sallanacak.!O= 'Ýsrail halkýna de ki, '[L1Ýlk gün kutsal toplantý düzenleyecek, gündelik iþlerinizi yapmayacaksýnýz.gKIOn beþinci gün RAB'bin Mayasýz Ekmek Bayramý'dýr*. Yedi gün mayasýz ekmek yiyeceksiniz.]J5Birinci ayýn* on dördüncü günü akþamüstü RAB'bin Fýsýh Bayramý* baþlar.kIQ' 'G{'Ýsrail halkýna de ki, ' F ?RAB Musa'ya þöyle dedi:IE !Tanrýnýz olmak için sizi Mýsýr'dan çýkardým. RAB benim.'{Dq Kutsal adýma leke sürmeyeceksiniz. Ýsrail halký arasýnda kutsal tanýnacaðým. Sizi kutsal kýlan RAB benim.IC 'Buyruklarýma uyacak, onlarý yerine getireceksiniz. RAB benim.DBEti ayný gün yenecek, sabaha býrakýlmayacak. RAB benim.XA+'RAB'be þükran kurbaný sunduðunuz zaman, kabul edilecek biçimde*fm* sunun.W@)Ýster inek, ister davar olsun, hayvanla yavrusunu ayný gün kesmeyeceksiniz.?RAB Musa'ya þöyle dedi:=9Böyle bir hayvaný bir yabancýdan alýp yiyecek sunusu olarak Tanrýnýz'a sunmayacaksýnýz. Çünkü sakat ve kusurludur. Kabul edilmeyecektir.> '<Yumurtalarý vurulmuþ, ezilmiþ, burulmuþ ya da kesilmiþ hayvaný RAB'be sunmayacak, ülkenizde buna yer vermeyeceksiniz.E;Organlarýndan biri aþýrý büyümüþ ya da yeterince geliþmemiþ bir sýðýrý veya davarý dilek adaðý olarak sunabilirsiniz. Ama gönülden verilen bir sunu olarak kabul edilmez.9:mKör, sakat, yaralý, yarasý irinli, kabuklu ya da uyuz bir hayvaný RAB'be sunmayacaksýnýz. Yakýlan sunu olarak sunak üzerinde RAB'be böyle bir hayvan sunmayacaksýnýz.f9GKim gönülden verilen bir sunuyu ya da dilek adaðýný yerine getirmek için RAB'be esenlik kurbaný olarak sýðýr veya davar sunmak isterse, kabul edilmesi için hayvan kusursuz olmalý. Hiçbir eksiði bulunmamalý.I8 Kusurlu olaný sunmayacaksýnýz. Çünkü kabul edilmeyecektir.`7;sunusunun kabul edilmesi için kusursuz bir erkek sýðýr, koyun ya da keçi sunmalý.m6U'Harun'la oðullarýna ve bütün Ýsrail halkýna de ki, <Ýster Ýsrailli olsun, ister Ýsrail'de yaþayan bir yabancý olsun, biriniz RAB'be dilek adaðý ya da gönülden verilen sunu olarak yakmalýk sunu* sunmak istiyorsa,!5?RAB Musa'ya þöyle dedi:4Yoksa kutsal sunularý yiyen öbür insanlara büyük suç yüklemiþ olurlar. Çünkü sunularý kutsal kýlan RAB benim.> 'b3?Kâhinler Ýsrail halkýnýn RAB'be sunduðu kutsal sunularý bayaðýlaþtýrmayacaklar.c2A' yy^xx{wwvvvuutt?tses,rrKqq;qpppo0nmmDllDl9kk]jjjDjihhh9hggpff'eyeFddd0cc}bbb.aaa```b__@^^^H]]c]\\[ZZZ3YVY!XX]XWWsW VV_VUUHTTPSSSCRRQQtPPUONNBMLLLKK[JJxJIIIHHXHMGGnFFWEEDsDCBBA@v??f?>V====<;U;J:x999-877F6p6e6.544433J3?32`1}1r1L00p//"..--`,i+++o+*t)((b''#&[&%L$$$E##\""M!!9 T5Bh:fIYd;I}@8 X  l C I ] |)i `ab)?($Beþinci gün Þimon oymaðý önderi Suriþadday oðlu Þelumiel armaðanlarýný sundu.('(#esenlik kurbaný için iki sýðýr, beþ koç, beþ teke, bir yaþýnda beþ kuzu. Þedeur oðlu Elisur'un getirdiði armaðanlar bunlardý.%'G("günah sunusu için bir teke;P&(!yakmalýk sunu için bir boða, bir koç, bir yaþýnda bir erkek kuzu;?%{( buhur dolu on þekel aðýrlýðýnda altýn bir tabak;h$K(Getirdiði armaðanlar þunlardý: 130 kutsal yerin þekeli aðýrlýðýnda gümüþ bir tabak, yetmiþ þekel aðýrlýðýnda gümüþ bir çanak -ikisi de tahýl sunusu için zeytinyaðýyla yoðrulmuþ ince un doluydu-]#5(Dördüncü gün Ruben oymaðý önderi Þedeur oðlu Elisur armaðanlarýný sundu."#(esenlik kurbaný için iki sýðýr, beþ koç, beþ teke, bir yaþýnda beþ kuzu. Helon oðlu Eliav'ýn getirdiði armaðanlar bunlardý.%!G(günah sunusu için bir teke;P (yakmalýk sunu için bir boða, bir koç, bir yaþýnda bir erkek kuzu;?{(buhur dolu on þekel aðýrlýðýnda altýn bir tabak;hK(Getirdiði armaðanlar þunlardý: 130 kutsal yerin þekeli aðýrlýðýnda gümüþ bir tabak, yetmiþ þekel aðýrlýðýnda gümüþ bir çanak -ikisi de tahýl sunusu için zeytinyaðýyla yoðrulmuþ ince un doluydu-[1(Üçüncü gün Zevulun oymaðý önderi Helon oðlu Eliav armaðanlarýný sundu.#(esenlik kurbaný için iki sýðýr, beþ koç, beþ teke, bir yaþýnda beþ kuzu. Suar oðlu Netanel'in getirdiði armaðanlar bunlardý.%G(günah sunusu için bir teke;P(yakmalýk sunu için bir boða, bir koç, bir yaþýnda bir erkek kuzu;?{(buhur dolu on þekel aðýrlýðýnda altýn bir tabak;hK(Getirdiði armaðanlar þunlardý: 130 kutsal yerin þekeli aðýrlýðýnda gümüþ bir tabak, yetmiþ þekel aðýrlýðýnda gümüþ bir çanak -ikisi de tahýl sunusu için zeytinyaðýyla yoðrulmuþ ince un doluydu-Z/(Ýkinci gün Ýssakar oymaðý önderi Suar oðlu Netanel armaðanlarýný sundu.-(esenlik kurbaný için iki sýðýr, beþ koç, beþ teke, bir yaþýnda beþ kuzu. Amminadav oðlu Nahþon'un getirdiði armaðanlar bunlardý.&I(günah sunusu* için bir teke;Q(yakmalýk sunu* için bir boða, bir koç, bir yaþýnda bir erkek kuzu;D(buhur dolu on þekel*fk* aðýrlýðýnda altýn bir tabak;q]( Getirdiði armaðanlar þunlardý: 130 kutsal yerin þekeli*fi* aðýrlýðýnda gümüþ bir tabak, yetmiþ þekel*fj* aðýrlýðýnda gümüþ bir çanak -ikisi de tahýl sunusu* için zeytinyaðýyla yoðrulmuþ ince un doluydu-Y-( Birinci gün Yahuda oymaðýndan Amminadav oðlu Nahþon armaðanlarýný sundu.tc( Çünkü RAB Musa'ya, 'Sunaðýn adanmasý için her gün bir önder kendi armaðanýný sunacak' demiþti.fG( Meshedilen sunaðýn adanmasý için önderler armaðanlarýný sunaðýn önüne getirdiler.xk( Kehatoðullarý'na ise bir þey vermedi. Çünkü onlarýn görevi kutsal eþyalarý omuzlarýnda taþýmaktý.  (Merarioðullarý'na da dört arabayla sekiz öküz verdi. Bunlar Kâhin Harun oðlu Ýtamar'ýn sorumluluðu altýnda yapýldý.P (Yapacaklarý iþe göre Gerþonoðullarý'na iki arabayla dört öküz,< u(Musa arabalarý, öküzleri alýp Levililer'e verdi.  ( 3(Sonra RAB Musa'ya, 'Bunlarý Buluþma Çadýrý'ndaki hizmetlerde kullanýlmak üzere onlardan alýp yapacaklarý iþe göre Levililer'e ver' dedi. (+Q(Sonra Ýsrail ileri gelenleri, sayýlanlardan sorumlu olan aile ve oymak önderleri armaðanlar sundular. RAB'be armaðan olarak üstü kapalý altý araba ve on iki öküz getirdiler: Her iki önder için bir araba, her önder için bir öküz. Bu armaðanlarý konutun önüne getirdiler. (Musa konutu bitirdiði gün onu meshetti*. Onu ve içindeki bütün eþyalarý, sunaðý ve bütün takýmlarýný da meshedip adadý.lS('Böylece kâhinler Ýsrail halkýný adýmý anarak kutsayacaklar. Ben de onlarý kutsayacaðým.'=w(RAB yüzünü size çevirsin Ve size esenlik versin.>@}(RAB aydýn yüzünü size göstersin Ve size lütfetsin;&I(RAB sizi kutsasýn Ve korusun;lS('Harun'la oðullarýna de ki, <Ýsrail halkýný þöyle kutsayacaksýnýz. Onlara diyeceksiniz ki,!?(RAB Musa'ya þöyle dedi:oY(' 'e~E(Sonra sallamalýk sunu olarak RAB'bin huzurunda bunlarý sallayacak. Bunlar sallanan döþ ve baðýþ olarak sunulan butla birlikte kutsaldýr, kâhin için ayrýlacaktýr. Bundan sonra adanmýþ kiþi þarap içebilir.L}(' '"i?(ya da bir koca karýsýný kýskanýr, ona karþý yüreðinde kuþku uyanýrsa, kâhin kadýný RAB'bin önünde durduracak, bu yasayý ona uygulayacak.khQ(' ]w(Kadýný RAB'bin önünde durdurduktan sonra onun saçýný açacak, anýmsatma sunusu, yani kýskançlýk sunusunu eline verecek. Kendisi de lanet getiren acý suyu elinde tutacak.z\o(Sonra, toprak bir kabýn içine kutsal su koyacak. Konutun kurulu olduðu yerden biraz toprak alýp suya katacak.V['(' 'iTM( Ýsrail halkýnýn kâhine sunduðu kutsal armaðanlarýn baðýþ kýsýmlarý kâhinin olacak.sSa(Eðer kiþinin iþlenen suçun karþýlýðýný alacak bir yakýný yoksa, suçun karþýlýðý RAB'be ait olacak. Günahýn baðýþlanmasý için sunulan baðýþlamalýk koçla birlikte suçun karþýlýðý da kâhine verilecek.R(Ýþlediði günahý itiraf etmeli. Karþýlýðýný, beþte birini üzerine ekleyerek suç iþlediði kiþiye ödeyecek.Q9('Ýsrail halkýna de ki, e($Boylarýna göre sayýlanlar 2 750 kiþiydi.= (#R<("Musa, Harun ve topluluðun önderleri, boylarýna ve ailelerine göre Kehatoðullarý'ný, Buluþma Çadýrý'ndaki iþlerde çalýþabilecek otuz ile elli yaþ arasýndaki bütün erkekleri saydýlar.;(!Merari boylarýnýn Buluþma Çadýrý'yla ilgili görevi budur. Kâhin Harun oðlu Ýtamar'ýn yönetimi altýnda hizmet edecekler.'F:( çadýrý çevreleyen avlunun direkleriyle tabanlarýný, kazýklarýný, iplerini ve bunlarýn kullanýmýyla ilgili bütün eþyalarý taþýyacaklar. Herkesi yapacaðý belirli iþe ata.9 (Buluþma Çadýrý'nda hizmet ederken þunlarý yapacaklar: Konutun çerçevelerini, kiriþlerini, direklerini, tabanlarýný,q8](Buluþma Çadýrý'ndaki iþlerde çalýþabilecek otuz ile elli yaþ arasýndaki bütün erkekleri say.A7('Boylarýna ve ailelerine göre Merarioðullarý'ný say.6(Gerþon boylarýnýn Buluþma Çadýrý'yla ilgili görevi budur. Kâhin Harun oðlu Ýtamar'ýn yönetimi altýnda hizmet edecekler.'N5(Yapacaklarý bütün hizmetler -yük taþýma ya da baþka bir iþ- Harun'la oðullarýnýn yönetimi altýnda yapýlacaktýr. Taþýyacaklarý yükten Gerþonoðullarý'ný sorumlu tutacaksýnýz.4 (V3'(Konutun perdelerini, Buluþma Çadýrý'ný ve örtüsünü, üzerindeki deri*fh* örtüyü, Buluþma Çadýrý'nýn giriþindeki perdeyi, konutla sunaðý çevreleyen avlunun perdelerini, giriþindeki perdeyi, ipleri ve bu amaçla kullanýlan bütün eþyalarý taþýyacaklar. Bu konuda gereken her þeyi Gerþonoðullarý yapacak.\23('Hizmet etmek ve yük taþýmak konusunda Gerþon boylarýnýn sorumluluðu þudur:q1](Buluþma Çadýrý'ndaki iþlerde çalýþabilecek otuz ile elli yaþ arasýndaki bütün erkekleri say.D0('Gerþonoðullarý'ný da boylarýna, ailelerine göre say.!/?(RAB Musa'ya þöyle dedi:f.G(Ancak Kehatoðullarý içeri girip bir an bile kutsal eþyalara bakmamalý, yoksa ölürler.'8-k(En kutsal eþyalara yaklaþýnca ölmemeleri için þöyle yapýn: Harun'la oðullarý kutsal yere girecek, her adamý göreceði iþe atayýp ne taþýyacaðýný bildirecek.Q,('Kehat boylarýnýn Levililer'in arasýndan yok olmasýna yol açmayýn.*+Q(RAB Musa'yla Harun'a þöyle dedi:_*9('Kâhin Harun oðlu Elazar ýþýk için zeytinyaðýndan, güzel kokulu buhurdan, günlük tahýl sunusundan* ve mesh yaðýndan -konuttan ve içindeki her þeyden- kutsal yerle eþyalarýndan sorumlu olacaktýr.'R)('Ordugah baþka yere taþýnýrken Harun'la oðullarý kutsal yere ait bütün eþyalarý ve takýmlarý örtmeyi bitirdikten sonra, Kehatoðullarý onlarý taþýmaya gelecekler. Ölmemek için kutsal eþyalara dokunmayacaklar. Buluþma Çadýrý'ndaki bu eþyalarýn taþýnmasý Kehatoðullarý'nýn sorumluluðu altýndadýr.V('(Sonra üzerine hizmet için kullanýlan bütün takýmlarý, ateþ kaplarýný, büyük çatallarý, kürekleri, çanaklarý yerleþtirip deri*fg* bir örtüyle örtecek, sýrýklarýný yerine koyacaklar.Q'( Sunaktan yaðý, külü kaldýracak, sunaðý mor bir bezle örtecekler. &( Kutsal yerde kullanýlan bütün eþyalarý lacivert bir beze sarýp deri*fg* bir örtüyle örtecek, sedyenin üzerine koyacaklar.%( 'Altýn sunaðýn üzerine lacivert bir bez serip üzerine deri*fg* bir örtü örtecek, sýrýklarýný yerine koyacaklar.^$7( Kandillikle takýmlarýný deri*fg* bir örtüye sarýp sedyenin üzerine koyacaklar."#?( 'Iþýk veren kandilliði, kandillerini, fitil maþalarýný, tablalarýný ve zeytinyaðý için kullanýlan kaplarýný lacivert bir bezle örtecekler.x"k(Bunlarýn üzerine kýrmýzý bir bez serip deri*fg* bir örtüyle örtecek, sýrýklarýný yerine koyacaklar.?!y('Kutsal masanýn üzerine lacivert bir bez serip üzerine tabaklarý, sahanlarý, taslarý, dökmelik sunu testilerini koyacaklar. Masada sürekli ekmek bulunmasýný saðlayacaklar. (Sonra üzerine deri*fg* bir örtü geçirecek, üstüne de salt lacivert bir bez serecek, sýrýklarýný yerine koyacaklar. (Ordugah taþýnacaðý zaman Harun'la oðullarý gelip bölme perdesini indirecekler ve Levha Sandýðý'ný bununla örtecekler.gI('Kehatoðullarý'nýn Buluþma Çadýrý'ndaki görevi þudur: En kutsal eþyalarý taþýmak.r_('Buluþma Çadýrý'nda hizmet etmeye*ff* gelen otuz ile elli yaþ arasýndaki adamlarýn hepsini sayýn. (x m(RAB Musa'yla Harun'a, 'Levi oymaðýnda Kehatoðullarý'na baðlý boy ve aileler arasýnda sayým yapýn' dedi,sa(3RAB'bin sözü uyarýnca, RAB'bin kendisine buyurduðu gibi, bedel parasýný Harun'la oðullarýna verdi.R(2Ýsrailliler'in ilk doðanlarýndan 1 365 kutsal yerin þekeli*fe* aldý.nW(1Böylece Musa, bedeli Levililer olanlarýn sayýsýný aþan Ýsrailliler'den bedel parasýný aldý.fG(0Levililer'in sayýsýný aþanlardan bedel olarak alýnan parayý Harun'la oðullarýna ver.'kQ(/Adam baþýna beþer þekel*fç* al. Kutsal yerin yirmi geradan*fd* oluþan þekelini ölçü tut.r_(.Ýsrailliler'in ilk doðanlarýndan olup Levililer'in sayýsýný aþan 273 kiþi için bedel alacaksýn.1(-'Ýsrailliler'in ilk doðanlarý yerine Levililer'i, hayvanlarý yerine de Levililer'in hayvanlarýný ayýr. Levililer benim olacak. Ben RAB'bim.!?(,RAB Musa'ya þöyle dedi:lS(+Adlarýyla yazýlan, ilk doðan bir aylýk ve daha yukarý yaþtaki erkeklerin sayýsý 22 273'tü.jO(*Böylece Musa, RAB'bin buyurduðu gibi, Ýsrailliler arasýnda ilk doðanlarýn tümünü saydý.6g()'Ýsrailliler'in bütün ilk doðanlarýnýn yerine Levililer'i, yine Ýsrailliler'in ilk doðan hayvanlarýnýn yerine Levililer'in hayvanlarýný bana ayýr. Ben RAB'bim.' ((Sonra RAB Musa'ya, 'Ýsrailliler'in bir aylýk ve daha yukarý yaþtaki ilk doðan bütün erkeklerini say, adlarýný yaz' dedi,7('RAB'bin buyruðu uyarýnca Musa'yla Harun'un Levili boylardan saydýklarý bir aylýk ve daha yukarý yaþtaki bütün erkeklerin sayýsý 22 000'di.} u(&Musa, Harun ve oðullarý konutun önünde, gündoðusu yönünde Buluþma Çadýrý'nýn önünde konaklayacaklardý. Ýsrailliler adýna kutsal yerin bakýmýndan sorumlu olacaklardý. Kutsal yere baþka her kim yaklaþýrsa öldürülecekti.m U(%konutu çevreleyen avlunun direkleriyle tabanlarýndan, kazýklarýyla iplerinden sorumlu olacaktý. ($Merarioðullarý konutun çerçevelerinden, kiriþlerinden, direklerinden, tabanlarýndan, takýmlarýndan ve bunlarýn kullanýmýndan, (#Merari boylarýna baðlý ailelerin önderi Avihayil oðlu Suriel'di. Merari boylarý konutun kuzey yanýnda konaklayacaktý.S !("Bir aylýk ve daha yukarý yaþtaki bütün erkeklerin sayýsý 6 200'dü.O(!Mahli ve Muþi boylarý Merari soyundandý. Merari boylarý bunlardý.wi( Levili önderlerin baþý Kâhin Harun'un oðlu Elazar olacak, kutsal yerden sorumlu olanlarý o yönetecekti.)M(Kehatlýlar Antlaþma Sandýðý'ndan*, masayla kandillikten, sunaklardan, kutsal yerin eþyalarýndan, perdeden ve bunlarýn kullanýmýndan sorumlu olacaktý.N(Kehat boylarýna baðlý ailelerin önderi Uzziel oðlu Elisafan'dý.?{(Kehat boylarý konutun güney yanýnda konaklayacaktý.wi(Bir aylýk ve daha yukarý yaþtaki bütün erkeklerin sayýsý 8 600'dü. Bunlar kutsal yerden sorumluydular.^7(Amram, Yishar, Hevron ve Uzziel boylarý Kehat soyundandý. Kehat boylarý bunlardý.!(konutla sunaðý çevreleyen avlunun perdelerinden, avlunun giriþindeki perdeyle iplerden ve bunlarýn kullanýmýndan sorumlu olacaktý.(Buluþma Çadýrý'nda Gerþonoðullarý konuttan, çadýrýn örtüsünden, Buluþma Çadýrý'nýn giriþindeki perdeden,D(Gerþon'a baðlý ailelerin önderi Lael oðlu Elyasaf'tý.E~(Gerþon boylarý batýda konutun arkasýnda konaklayacaktý.S}!(Bir aylýk ve daha yukarý yaþtaki bütün erkeklerin sayýsý 7 500'dü.Q|(Livni ve Þimi boylarý Gerþon soyundandý. Gerþon boylarý bunlardý.g{I(Merari'nin boy baþý olan oðullarý: Mahli, Muþi. Ailelerine göre Levi boylarý bunlardý.Mz(Kehat'ýn boy baþý olan oðullarý: Amram, Yishar, Hevron, Uzziel.Hy (Gerþon'un boy baþý olan oðullarý þunlardý: Livni, Þimi.Lx(Levi'nin oðullarýnýn adlarý þunlardý: Gerþon, Kehat, Merari.@w}(Böylece Musa RAB'bin buyruðu uyarýnca onlarý saydý.~vw('Levioðullarý'ný ailelerine ve boylarýna göre say. Bir aylýk ve daha yukarý yaþtaki her erkeði sayacaksýn.'2ua(RAB Musa'ya Sina Çölü'nde þöyle dedi:Yt-( Çünkü bütün ilk doðanlar benimdir. Mýsýr'da ilk doðanlarýn hepsini yok ettiðim gün, Ýsrail'de insan olsun hayvan olsun bütün ilk doðanlarý kendime ayýrdým. Onlar benim olacak. Ben RAB'bim.'s'( 'Ýþte Ýsrailli kadýnlarýn doðurduðu ilk erkek çocuklarýn yerine Ýsrailliler arasýndan Levililer'i seçtim. Onlar benim olacaktýr.!r?( RAB Musa'ya þöyle dedi:q-( Kâhinlik görevini sürdürmek üzere Harun'la oðullarýný görevlendir. Kutsal yere onlardan baþka her kim yaklaþýrsa öldürülecektir.'p( Levililer'i Harun'la oðullarýnýn hizmetine ver. Ýsrailliler arasýnda tümüyle onun hizmetine ayrýlanlar onlardýr.o(Buluþma Çadýrý'ndaki bütün eþyalardan sorumlu olacak, Ýsrailliler adýna konuta iliþkin hizmeti yerine getirecekler.gnI(Buluþma Çadýrý'nda Harun'la bütün topluluk adýna konutla ilgili hizmeti yürütsünler.Xm+('Kâhin Harun'a yardým etmek üzere Levi oymaðýný çaðýrýp görevlendir.!l?(RAB Musa'ya þöyle dedi:=ku(Nadav'la Avihu Sina Çölü'nde RAB'bin önünde kurallara aykýrý bir ateþ sunarken öldüler. Oðullarý yoktu. Elazar'la Ýtamar babalarý Harun'un yanýnda kâhinlik ettiler.Fj(Harun'un kâhin*fc* atanýp meshedilen* oðullarý bunlardý.Gi (Harun'un oðullarý: Ýlk oðlu Nadav, Avihu, Elazar, Ýtamar.bh A(RAB Sina Daðý'nda Musa'ya seslendiði sýrada Harun'la Musa'nýn çocuklarý þunlardý.2g_("Böylece Ýsrailliler RAB'bin Musa'ya buyurduðu gibi yaptýlar. Sancaklarý altýnda ordugah kurdular. Göç ederken de herkes boyu ve ailesiyle birlikte yola çýktý.ifM(!RAB'bin Musa'ya verdiði buyruk uyarýnca Levililer öbür Ýsrailliler'le birlikte sayýlmadý.yem( Ailelerine göre sayýlan Ýsrailliler bunlardý. Ordugahlardaki bütün bölüklerin toplamý 603 550 kiþiydi.dy(Dan ordugahýna ayrýlan adamlarýn sayýsý 157 600 kiþiydi. Kendi sancaklarý altýnda en son onlar yola çýkacak.0c](Bölüðünün sayýsý 53 400 kiþiydi.ebE(Sonra Naftali oymaðý konaklayacak. Naftalioðullarý'nýn önderi Enan oðlu Ahira olacak.0a](Bölüðünün sayýsý 41 500 kiþiydi.t`c(Aþer oymaðý onlarýn bitiþiðinde konaklayacak. Aþeroðullarý'nýn önderi Okran oðlu Pagiel olacak.0_](Bölüðünün sayýsý 62 700 kiþiydi.!^=(Kuzeyde Dan ordugahýnýn sancaðý dikilecek, Dan'a baðlý bölükler orada konaklayacak. Danoðullarý'nýn önderi Ammiþadday oðlu Ahiezer olacak.}]u(Efrayim ordugahýna ayrýlan bölüklerdeki adam sayýsý 108 100 kiþiydi. Üçüncü olarak bunlar yola çýkacak.0\](Bölüðünün sayýsý 35 400 kiþiydi.j[O(Sonra Benyamin oymaðý konaklayacak. Benyaminoðullarý'nýn önderi Gidoni oðlu Avidan olacak.0Z](Bölüðünün sayýsý 32 200 kiþiydi.sYa(Manaþþe oymaðý onlara bitiþik olacak. Manaþþeoðullarý'nýn önderi Pedahsur oðlu Gamliel olacak.0X](Bölüðünün sayýsý 40 500 kiþiydi.*WO(Batýda Efrayim ordugahýnýn sancaðý dikilecek, Efrayim'e baðlý bölükler orada konaklayacak. Efrayimoðullarý'nýn önderi Ammihut oðlu Eliþama olacak.=Vu(Buluþma Çadýrý ve Levililer'in ordugahý göç sýrasýnda öbür ordugahlarýn ortasýnda yola çýkacak. Herkes konakladýðý düzende kendi sancaðý altýnda göç edecek.U(Ruben ordugahýna ayrýlan bölüklerdeki adam sayýsý 151 450 kiþiydi. Ýkinci sýrada yola çýkacak olanlar bunlardý.0T](Bölüðünün sayýsý 45 650 kiþiydi.`S;(Sonra Gad oymaðý konaklayacak. Gadoðullarý'nýn önderi Deuel oðlu Elyasaf olacak.0R]( Bölüðünün sayýsý 59 300 kiþiydi.Qy( Þimon oymaðý onlarýn bitiþiðinde konaklayacak. Þimonoðullarý'nýn önderi Suriþadday oðlu Þelumiel olacak.0P]( Bölüðünün sayýsý 46 500 kiþiydi.#OA( Güneyde Ruben ordugahýnýn sancaðý dikilecek, Ruben'e baðlý bölükler orada konaklayacak. Rubenoðullarý'nýn önderi Þedeur oðlu Elisur olacak.yNm( Yahuda ordugahýna ayrýlan bölüklerdeki adam sayýsý 186 400 kiþiydi. Yola ilk çýkacak olanlar bunlardý.0M](Bölüðünün sayýsý 57 400 kiþiydi.fLG(Sonra Zevulun oymaðý konaklayacak. Zevulunoðullarý'nýn önderi Helon oðlu Eliav olacak.0K](Bölüðünün sayýsý 54 400 kiþiydi.zJo(Ýssakar oymaðý onlarýn bitiþiðinde konaklayacak. Ýssakaroðullarý'nýn önderi Suar oðlu Netanel olacak.0I](Bölüðünün sayýsý 74 600 kiþiydi.%HE(Doðuda, gündoðusunda konaklayan bölükler Yahuda ordugahýnýn sancaðýna baðlý olacak. Yahudaoðullarý'nýn önderi Amminadav oðlu Nahþon olacak.G (F 7(RAB Musa'yla Harun'a, 'Ýsrailliler sancaklarýnýn altýnda, aile bayraklarýyla Buluþma Çadýrý'ndan biraz ötede çepeçevre konaklasýn' dedi.\E 5(6Ýsrailliler bütün bunlarý tam tamýna RAB'bin Musa'ya buyurduðu gibi yaptýlar.4D e(5Ancak Ýsrail topluluðunun RAB'bin öfkesine uðramamasý için Levililer Levha Sandýðý'nýn bulunduðu konutun çevresinde konaklayacak ve konuta bekçilik edecekler.'C  (4Ýsrailliler çadýrlarýný bölükler halinde kuracaklar. Herkes kendi ordugahýnda, kendi sancaðýnýn altýnda bulunacak.&B I(3Konut taþýnýrken onu Levililer toplayacak; konaklanacaðý zaman da onlar kuracak. Levililer dýþýnda konuta yaklaþan ölüm cezasýna çarptýrýlacak.gA K(2Levililer'i Levha Sandýðý'nýn*fb* bulunduðu konuttan, eþyalardan ve konuta ait her þeyden sorumlu kýl. Konutu ve bütün eþyalarýný onlar taþýsýn; konutun bakýmýný onlar yapsýn, çevresinde ordugah kursun.g@ K(1'Ancak Levi oymaðýný sayma, öbür Ýsrailliler arasýnda yaptýðýn sayýma onlarý katma.-? Y(0Çünkü RAB Musa'ya þöyle demiþti:P> (/Ne var ki, Levi oymaðýndan olanlar öbürleriyle birlikte sayýlmadý.0= _(.Sayýlanlarýn toplamý 603 550 kiþiydi.< (-Ýsrail'de savaþabilecek durumda yirmi ve daha yukarý yaþtakilerin tümü baðlý olduklarý aileye göre sayýldýlar.;  (,Musa, Harun ve Ýsrail'in on iki önderi tarafýndan sayýlanlar bunlardý. Her önder baðlý olduðu aileyi temsil ediyordu.8: o(+Naftali oymaðýndan sayýlanlar 53 400 kiþiydi."9 A(*Naftali'nin soyundan olanlar: Savaþabilecek durumda yirmi ve daha yukarý yaþtakiler baðlý olduklarý boy ve aileye göre adlarýyla kayda geçirildi.68 k()Aþer oymaðýndan sayýlanlar 41 500 kiþiydi.7 ;((Aþer'in soyundan olanlar: Savaþabilecek durumda yirmi ve daha yukarý yaþtakiler baðlý olduklarý boy ve aileye göre adlarýyla kayda geçirildi.46 g('Dan oymaðýndan sayýlanlar 62 700 kiþiydi.5 9(&Dan'ýn soyundan olanlar: Savaþabilecek durumda yirmi ve daha yukarý yaþtakiler baðlý olduklarý boy ve aileye göre adlarýyla kayda geçirildi.94 q(%Benyamin oymaðýndan sayýlanlar 35 400 kiþiydi."3 A($Benyamin'in soyundan olanlar: Savaþabilecek durumda yirmi ve daha yukarý yaþtakiler baðlý olduklarý boy ve aileye göre adlarýyla kayda geçirildi.:2 s(#Manaþþe oymaðýndan sayýlanlar 32 200 kiþiydi.$1 E("Manaþþe'nin soyundan olanlar: Savaþabilecek durumda yirmi ve daha yukarý yaþtakiler baðlý olduklarý boy ve aileye göre adlarýyla kayda geçirildi.80 o(!Efrayim oymaðýndan sayýlanlar 40 500 kiþiydi.4/ e( Yusufoðullarý'ndan, Efrayim soyundan olanlar: Savaþabilecek durumda yirmi ve daha yukarý yaþtakiler baðlý olduklarý boy ve aileye göre adlarýyla kayda geçirildi.8. o(Zevulun oymaðýndan sayýlanlar 57 400 kiþiydi.!- ?(Zevulun'un soyundan olanlar: Savaþabilecek durumda yirmi ve daha yukarý yaþtakiler baðlý olduklarý boy ve aileye göre adlarýyla kayda geçirildi.9, q(Ýssakar oymaðýndan sayýlanlar 54 400 kiþiydi.#+ C(Ýssakar'ýn soyundan olanlar: Savaþabilecek durumda yirmi ve daha yukarý yaþtakiler baðlý olduklarý boy ve aileye göre adlarýyla kayda geçirildi.7* m(Yahuda oymaðýndan sayýlanlar 74 600 kiþiydi.") A(Yahuda'nýn soyundan olanlar: Savaþabilecek durumda yirmi ve daha yukarý yaþtakiler baðlý olduklarý boy ve aileye göre adlarýyla kayda geçirildi.4( g(Gad oymaðýndan sayýlanlar 45 650 kiþiydi.' 9(Gad'ýn soyundan olanlar: Savaþabilecek durumda yirmi ve daha yukarý yaþtakiler baðlý olduklarý boy ve aileye göre adlarýyla kayda geçirildi.7& m(Þimon oymaðýndan sayýlanlar 59 300 kiþiydi.E% (Þimon'un soyundan olanlar: Savaþabilecek durumda yirmi ve daha yukarý yaþtaki bütün erkekler baðlý olduklarý boy ve aileye göre adlarýyla birer birer belirlenip kayda geçirildi.6$ k(Ruben oymaðýndan sayýlanlar 46 500 kiþiydi.N# (Ýsrail'in ilk oðlu Ruben'in soyundan olanlar: Savaþabilecek durumda yirmi ve daha yukarý yaþtaki bütün erkekler baðlý olduklarý boy ve aileye göre adlarýyla birer birer kayda geçirildi."  (~! y(RAB'bin buyruðu uyarýnca ikinci ayýn birinci günü bütün halký topladýlar. Yirmi ve daha yukarý yaþtakileri boylarýna, ailelerine göre birer birer sayýp adlarýný yazdýlar. Böylece Musa Sina Çölü'nde halkýn sayýmýný yaptý.C  (Musa'yla Harun adlarý bildirilen bu adamlarý getirttiler.  (Bunlar Ýsrail topluluðundan atanmýþ adamlardý; atalarýnýn soyundan gelen oymak önderleri, Ýsrail'in boy baþlarýydý./ ](Naftali oymaðýndan: Enan oðlu Ahira.'- Y(Gad oymaðýndan: Deuel oðlu Elyasaf,. [( Aþer oymaðýndan: Okran oðlu Pagiel,3 e( Dan oymaðýndan: Ammiþadday oðlu Ahiezer,2 c( Benyamin oymaðýndan: Gidoni oðlu Avidan, d~~~W}}[|o|-{{{zyyy7yxqx w!vvvduuht|t:sss%rqqqFqpp"o6nnnymmllWlkkDjii.hggfffee'edcc.bbeaa*``S_^^i^] \T[ZZZYXXgXWW=VUUGTTT SRRQ>1==#<<(;;::T9988Z77`66U5s54403x211004//4.~-,,,+l+"*X))((]''k' &&.%%C$$x##D""!!\! e ZZ'HtG|I@eQ0 U A o d ) UvO:/76d(#(!Çocuklarýnýz, hepiniz ölünceye dek kýrk yýl çölde çobanlýk edecek ve sizin sadakatsizliðiniz yüzünden sýkýntý çekecekler.7'k( Size gelince, cesetleriniz bu çöle serilecek.&(Ama tutsak edilecek dediðiniz çocuklarýnýzý oraya, sizin reddettiðiniz ülkeye götüreceðim; orayý tanýyacaklar.w%i(Sizi yerleþtireceðime ant içtiðim ülkeye Yefunne oðlu Kalev'le Nun oðlu Yeþu'dan baþkasý girmeyecek.x$k(Cesetleriniz bu çöle serilecek. Bana söylenen, yirmi ve daha yukarý yaþta sayýlan herkes çölde ölecek.z#o(Onlara RAB þöyle diyor de: 8m('Þimdi gücünü göster, ya Rab. Demiþtin ki, (N(Eðer bu halký bir insanmýþ gibi yok edersen, senin ününü duymuþ olan bu uluslar, diyecekler.(Kenan topraklarýnda yaþayan halka bunu anlatacaklar. Ya RAB, bu halkýn arasýnda olduðunu, onlarla yüz yüze görüþtüðünü, bulutunun onlarýn üzerinde durduðunu, gündüz bulut sütunu, gece ateþ sütunu içinde onlara yol gösterdiðini duymuþlar.( Musa, 'Mýsýrlýlar bunu duyacak' diye karþýlýk verdi, 'Çünkü bu halký gücünle onlarýn arasýndan sen çýkardýn.9( Onlarý salgýn hastalýkla cezalandýracaðým, mirastan yoksun býrakacaðým. Ama seni onlardan daha büyük, daha güçlü bir ulus kýlacaðým.'*O( RAB Musa'ya þöyle dedi: 'Ne zamana dek bu halk bana saygýsýzlýk edecek? Onlara gösterdiðim bunca belirtiye karþýn, ne zamana dek bana iman etmeyecekler?( Topluluk onlarý taþa tutmayý düþünürken, ansýzýn RAB'bin görkemi Buluþma Çadýrý'nda bütün Ýsrail halkýna göründü.F( Ancak RAB'be karþý gelmeyin. Orada yaþayan halktan korkmayýn. Onlarý ekmek yer gibi yiyip bitireceðiz. Koruyucularý onlarý býrakýp gitti. Ama RAB bizimledir. Onlardan korkmayýn!'r_(Eðer RAB bizden hoþnut kalýrsa, süt ve bal akan o ülkeye bizi götürecek ve orayý bize verecektir.{(Sonra bütün Ýsrail topluluðuna þöyle dediler: 'Ýçinden geçip araþtýrdýðýmýz ülke çok iyi bir ülkedir.c A(Ülkeyi araþtýranlardan Nun oðlu Yeþu'yla Yefunne oðlu Kalev giysilerini yýrttýlar.b ?(Bunun üzerine Musa'yla Harun Ýsrail topluluðunun önünde yüzüstü yere kapandýlar.V '(Sonra birbirlerine, 'Kendimize bir önder seçip Mýsýr'a dönelim' dediler.7 i('RAB neden bizi bu ülkeye götürüyor? Kýlýçtan geçirilelim diye mi? Karýlarýmýz, çocuklarýmýz tutsak edilecek. Mýsýr'a dönmek bizim için daha iyi deðil mi?' (Bütün Ýsrail halký Musa'yla Harun'a karþý söylenmeye baþladý. Onlara, 'Keþke Mýsýr'da ya da bu çölde ölseydik!' dediler,D (O gece bütün topluluk yüksek sesle baðrýþýp aðladý./( !Nefiller'i, Nefiller'in soyundan gelen Anaklýlar'ý gördük. Onlarýn yanýnda kendimizi çekirge gibi hissettik, onlara da öyle göründük.'r_( Araþtýrdýklarý ülke hakkýnda Ýsrailliler arasýnda kötü haber yayarak, 'Boydan boya araþtýrdýðýmýz ülke, içinde yaþayanlarý yiyip bitiren bir ülkedir' dediler, 'Üstelik orada gördüðümüz herkes uzun boyluydu.r_( Ne var ki, kendisiyle oraya giden adamlar, 'Bu halka saldýramayýz, onlar bizden daha güçlü' dediler.( Kalev, Musa'nýn önünde halký susturup, 'Oraya gidip ülkeyi ele geçirelim. Kesinlikle buna yetecek gücümüz var' dedi.%E( Amalekliler Negev'de; Hititler*, Yevuslular ve Amorlular daðlýk bölgede; Kenanlýlar da denizin yanýnda ve Þeria Irmaðý'nýn kýyýsýnda yaþýyor.'( Ancak orada yaþayan halk güçlü, kentler de surlu ve çok büyük. Orada Anak soyundan gelen insanlarý bile gördük.}( Musa'ya, 'Bizi gönderdiðin ülkeye gittik' dediler, 'Gerçekten süt ve bal akýyor orada! Ýþte ülkenin ürünleri!<s( Paran Çölü'ndeki Kadeþ'e, Musa'yla Harun'un ve Ýsrail topluluðunun yanýna geldiler. Onlara ve bütün topluluða gördüklerini anlatýp ülkenin ürünlerini gösterdiler.S!( Kýrk gün dolaþtýktan sonra adamlar ülkeyi araþtýrmaktan döndüler.d~C( Ýsrailliler'in kestiði üzüm salkýmýndan dolayý oraya Eþkol*ft* Vadisi adý verildi.4}c( Eþkol Vadisi'ne varýnca, üzerinde bir salkým üzüm olan bir asma dalý kestiler. Adamlardan ikisi dalý bir sýrýkta taþýdýlar. Yanlarýna nar, incir de aldýlar.4|c( Negev'den geçip Anakoðullarý'ndan Ahiman, Þeþay ve Talmay'ýn yaþadýðý Hevron'a vardýlar. -Hevron Mýsýr'daki Soan Kenti'nden*fþ* yedi yýl önce kurulmuþtu.-q{]( Böylece adamlar yola çýkýp ülkeyi Zin Çölü'nden Levo-Hamat'a doðru Rehov'a dek araþtýrdýlar.Fz( Toprak nasýl? Verimli mi, kýraç mý? Çevre aðaçlýk mý, deðil mi? Elinizden geleni yapýp orada yetiþen meyvelerden getirin.' Mevsim üzümün olgunlaþmaya baþladýðý zamandý.^y7( Yaþadýklarý ülke iyi mi kötü mü, kentleri nasýl, surlu mu deðil mi anlayýn.yxm( 'Nasýl bir ülke olduðunu, orada yaþayan halkýn güçlü mü zayýf mý, çok mu az mý olduðunu öðrenin.qw]( Musa, Kenan ülkesini araþtýrmak üzere onlarý gönderirken, 'Negev'e, daðlýk bölgeye gidin' dedi,v{( Ülkeyi araþtýrmak üzere Musa'nýn gönderdiði adamlar bunlardý. Musa Nun oðlu Hoþea'ya*fs* Yeþu adýný verdi.*uQ( Gad oymaðýndan Maki oðlu Geuel./t[( Naftali oymaðýndan Vofsi oðlu Nahbi;.sY( Aþer oymaðýndan Mikael oðlu Setur;.rY( Dan oymaðýndan Gemalli oðlu Ammiel;Fq( Yusuf oymaðýndan -Manaþþe oymaðýndan- Susi oðlu Gaddi;0p]( Zevulun oymaðýndan Sodi oðlu Gaddiel;/o[( Benyamin oymaðýndan Rafu oðlu Palti;.nY( Efrayim oymaðýndan Nun oðlu Hoþea;0m]( Ýssakar oymaðýndan Yusuf oðlu Yigal;0l]( Yahuda oymaðýndan Yefunne oðlu Kalev;.kY( Þimon oymaðýndan Hori oðlu Þafat;j3( Adlarý þöyleydi:{iq( Musa RAB'bin buyruðu uyarýnca Paran Çölü'nden adamlarý gönderdi. Hepsi Ýsrail halkýnýn önderlerindendi.h ( "g A( RAB Musa'ya, 'Ýsrail halkýna vereceðim Kenan ülkesini araþtýrmak için bazý adamlar gönder' dedi, 'Atalarýn her oymaðýndan bir önder gönder.'Nf( Bundan sonra halk Haserot'tan ayrýlýp Paran Çölü'nde konakladý.meU( Böylece Miryam yedi gün ordugahtan uzaklaþtýrýldý, o geri getirilene dek halk yola çýkmadý.;dq( RAB, 'Babasý onun yüzüne tükürseydi, yedi gün utanç içinde kalmayacak mýydý?' diye karþýlýk verdi, 'Onu yedi gün ordugahtan uzaklaþtýrýn, sonra geri getirilsin.'Oc( Musa RAB'be, 'Ey Tanrý, lütfen Miryam'ý iyileþtir!' diye yakardý.dbC( 'Miryam etinin yarýsý yenmiþ olarak ana rahminden çýkan ölü bir bebeðe benzemesin.'maU( Musa'ya, 'Ey efendim, lütfen akýlsýzca iþlediðimiz günahtan ötürü bizi cezalandýrma' dedi,@`{( Bulut çadýrýn üzerinden ayrýldýðýnda Miryam deri hastalýðýna yakalanmýþ, kar gibi bembeyaz olmuþtu. Harun Miryam'a baktý, deri hastalýðýna yakalandýðýný gördü.+_S( RAB onlara öfkelenip oradan gitti.^-( Onunla bilmecelerle deðil, Açýkça, yüzyüze konuþurum. O RAB'bin suretini görüyor. Öyleyse kulum Musa'yý yermekten korkmadýnýz mý?'E]( Ama kulum Musa öyle deðildir. O bütün evimde sadýktýr.\9( RAB onlara seslendi: 'Sözlerime kulak verin: Eðer aranýzda bir peygamber varsa, Ben RAB görümde kendimi ona tanýtýr, Onunla düþte konuþurum.z[o( RAB bulut sütununun içinde indi. Çadýrýn kapýsýnda durup Harun'la Miryam'ý çaðýrdý. Ýkisi ilerlerkenrZ_( RAB ansýzýn Musa, Harun ve Miryam'a, 'Üçünüz Buluþma Çadýrý'na gelin' dedi. Üçü de gittiler.HY ( Musa yeryüzünde yaþayan herkesten daha alçakgönüllüydü.X( 'RAB yalnýz Musa aracýlýðýyla mý konuþtu?' dediler, 'Bizim aracýlýðýmýzla da konuþmadý mý?' RAB bu yakýnmalarý duydu.\W 5( Musa Kûþlu* bir kadýnla evlenmiþti. Bundan dolayý Miryam'la Harun onu yerdiler.DV( #Halk Kivrot-Hattaava'dan Haserot'a göç edip orada kaldý.rU_( "Bu nedenle oraya Kivrot-Hattaava*fr* adý verildi. Baþka yiyeceklere özlem duyanlarý oraya gömdüler. T ( !Et daha halkýn diþleri arasýndayken, çiðnemeye vakit kalmadan RAB öfkelendi, onlarý büyük bir yýkýmla cezalandýrdý..SW( Halk bütün gün, bütün gece ve ertesi gün durmadan býldýrcýn topladý. Kimse on homerden*fp* az toplamadý. Býldýrcýnlarý ordugahýn çevresine serdiler.FR( RAB denizden býldýrcýn getiren bir rüzgar gönderdi. Rüzgar býldýrcýnlarý ordugahýn her yönünden bir günlük yol kadar uzaklýða, yerden iki arþýn*fö* yüksekliðe indirdi.GQ ( Sonra Musa'yla Ýsrail'in ileri gelenleri ordugaha döndüler.!P=( Ama Musa, 'Sen benim adýma mý kýskanýyorsun?' diye yanýtladý, 'Keþke RAB'bin bütün halký peygamber olsa da RAB üzerlerine Ruhu'nu gönderse!'tOc( Gençliðinden beri Musa'nýn yardýmcýsý olan Nun oðlu Yeþu, 'Ey efendim Musa, onlara engel ol!' dedi.cNA( Bir genç koþup Musa'ya, 'Eldat'la Medat ordugahta peygamberlik ediyor' diye haber verdi.=Mu( Eldat ve Medat adýnda iki kiþi ordugahta kalmýþtý. Seçilen yetmiþ kiþi arasýndaydýlar ama çadýra gitmemiþlerdi. Ruh üzerlerine konunca ordugahta peygamberlik ettiler.KL( Sonra RAB bulutun içinde inip Musa'yla konuþtu. Musa'nýn üzerindeki Ruh'tan alýp yetmiþ ileri gelene verdi. Ruh'u alýnca peygamberlik ettilerse de, daha sonra hiç peygamberlik etmediler.2K_( Böylece Musa dýþarý çýkýp RAB'bin kendisine söylediklerini halka bildirdi. Halkýn ileri gelenlerinden yetmiþ adam toplayýp çadýrýn çevresine yerleþtirdi.}Ju( RAB, 'Elim kýsaldý mý?' diye yanýtladý, 'Sana söylediklerimin yerine gelip gelmeyeceðini þimdi göreceksin.'}Iu( Bütün davarlar, sýðýrlar kesilse, onlarý doyurur mu? Denizdeki bütün balýklar tutulsa, onlarý doyurur mu?'/HY( Musa, 'Aralarýnda bulunduðum halkýn 600 000'i yetiþkin erkektir' diye karþýlýk verdi, 'Oysa sen, diyorsun.@G{( bir ay boyunca, burnunuzdan gelinceye dek, tiksinene dek yiyeceksiniz. Çünkü aranýzda olan RAB'bi reddettiniz. O'nun önünde, Mýsýr'dan neden çýktýk diyerek aðladýnýz.> 'FF( Yalnýz bir gün, iki gün, beþ, on ya da yirmi gün deðil,QE( 'Halka de ki, diye sýzlanýp duruyorlar.^?7( Bütün bu halka ben mi gebe kaldým? Onlarý ben mi doðurdum? Öyleyse neden emzikteki çocuðu taþýyan bir dadý gibi, atalarýna ant içerek söz verdiðin ülkeye onlarý kucaðýmda taþýmamý istiyorsun?>( RAB'be, 'Kuluna neden kötü davrandýn?' dedi, 'Seni hoþnut etmeyen ne yaptým ki, bu halkýn yükünü bana yüklüyorsun?~=w( Musa herkesin, her ailenin çadýrýnýn önünde aðladýðýný duydu. RAB buna çok öfkelendi. Musa da üzüldü.A<( Gece ordugaha çiy düþerken, man da birlikte düþerdi.2;_( Halk çýkýp onu toplar, deðirmende öðütür ya da havanda döverdi. Çömlekte haþlayýp pide yaparlardý. Tadý zeytinyaðýnda piþirilmiþ yiyeceklere benzerdi.J:( Man kiþniþ tohumuna benzerdi, görünüþü de reçine gibiydi.h9K( Þimdiyse yemek yeme isteðimizi yitirdik. Bu mandan* baþka hiçbir þey gördüðümüz yok.' 8( 'Mýsýr'da parasýz yediðimiz balýklarý, salatalýklarý, karpuzlarý, pýrasalarý, soðanlarý, sarmýsaklarý anýmsýyoruz..7W( Derken, halkýn arasýndaki yabancýlar baþka yiyeceklere özlem duymaya baþladýlar. Ýsrailliler de yine aðlayarak, 'Keþke yiyecek biraz et olsaydý!' dediler,v6g( Bu nedenle oraya Tavera*fo* adý verildi. Çünkü RAB'bin gönderdiði ateþ onlarýn arasýnda yanmýþtý.F5( Halk Musa'ya yalvardý. Musa RAB'be yakarýnca ateþ söndü.-4 W( Halk çektiði sýkýntýlardan ötürü yakýnmaya baþladý. RAB bunu duyunca öfkelendi, aralarýna ateþini göndererek ordugahýn kenarlarýný yakýp yok etti.^37( $Sandýk konaklayýnca da, 'Ya RAB, binlerce, on binlerce Ýsrailli'ye dön!' diyordu.2( #Sandýk yola çýkýnca Musa, 'Ya RAB, kalk! Düþmanlarýn daðýlsýn, Senden nefret edenler önünden kaçsýn!' diyordu.o1Y( "Konakladýklarý yerden ayrýldýklarýnda da RAB'bin bulutu gündüzün onlarýn üzerinde duruyordu./0Y( !RAB'bin Daðý'ndan ayrýlýp üç günlük yol aldýlar. Konaklayacaklarý yeri bulmalarý için RAB'bin Antlaþma Sandýðý* üç gün boyunca önleri sýra gitti.X/+( Bizimle gelirsen, RAB'bin yapacaðý bütün iyilikleri seninle paylaþýrýz.'.( Musa, 'Lütfen bizi býrakma' diye üsteledi, 'Çünkü çölde konaklayacaðýmýz yerleri sen biliyorsun. Sen bize göz olabilirsin.Z-/( Hovav, 'Gelmem' diye yanýtladý, 'Ülkeme, akrabalarýmýn yanýna döneceðim.'P,( Musa, kayýnbabasý Midyanlý Reuel oðlu Hovav'a, 'RAB'bin, dediði yere gidiyoruz' dedi, 'Bizimle gel, sana iyi davranýrýz. Çünkü RAB Ýsrail'e iyilik edeceðine söz verdi.'T+#( Yola koyulduklarýnda Ýsrailli bölüklerin yürüyüþ düzeni böyleydi.O*( Naftali oymaðýnýn bölüðüne de Enan oðlu Ahira komuta ediyordu.;)s( Aþer oymaðýnýn bölüðüne Okran oðlu Pagiel,(%( En sonunda Dan sancaðý ordunun artçý kolu olan bölükleriyle yola çýktý. Dan bölüðüne Ammiþadday oðlu Ahiezer komuta ediyordu.S'!( Benyamin oymaðýnýn bölüðüne de Gidoni oðlu Avidan komuta ediyordu.D&( Manaþþe oymaðýnýn bölüðüne Pedahsur oðlu Gamliel,u%e( Efrayim sancaðý bölükleriyle yola çýktý. Efrayim bölüðüne Ammihut oðlu Eliþama komuta ediyordu.k$Q( Kehatlýlar kutsal eþyalarý taþýyarak yola koyuldular. Bunlar varmadan konut kurulmuþ olurdu.N#( Gad oymaðýnýn bölüðüne de Deuel oðlu Elyasaf komuta ediyordu.F"( Þimon oymaðýnýn bölüðüne Suriþadday oðlu Þelumiel,u!e( Sonra Ruben sancaðý bölükleriyle yola çýktý. Ruben bölüðüne Þedeur oðlu Elisur komuta ediyordu.f G( Konut yere indirilince, onu taþýyan Gerþonoðullarý'yla Merarioðullarý yola koyuldular.P( Zevulun oymaðýnýn bölüðüne de Helon oðlu Eliav komuta ediyordu.>y( Ýssakar oymaðýnýn bölüðüne Suar oðlu Netanel,zo( Önce Yahuda sancaðý bölükleriyle yola çýktý. Yahuda bölüðüne Amminadav oðlu Nahþon komuta ediyordu.\3( Bu, RAB'bin Musa aracýlýðýyla verdiði buyruk uyarýnca ilk göç ediþleriydi.dC( Ýsrailliler de Sina Çölü'nden göç etmeye baþladýlar. Bulut Paran Çölü'nde durdu.|s( Ýkinci yýlýn ikinci ayýnýn* yirminci günü bulut Levha Sandýðý'nýn bulunduðu konutun üzerinden kalktý.( Sevinçli olduðunuz günler -kutladýðýnýz bayramlar ve Yeni Ay Törenleri'nde- yakmalýk sunular* ve esenlik kurbanlarý üzerine borazan çalacaksýnýz. Böylelikle Tanrýnýz'ýn önünde anýmsanmýþ olacaksýnýz. Ben Tanrýnýz RAB'bim.'6g( Sizi sýkýþtýran düþmana karþý ülkenizde savaþa çýktýðýnýzda, borazan çalýn. O zaman Tanrýnýz RAB sizi anýmsayacak, sizi düþmanlarýnýzdan kurtaracak.( 'Borazanlarý kâhin olan Harunoðullarý çalacak. Borazan çalýnmasý sizler ve gelecek kuþaklar için kalýcý bir kural olacak.L( Topluluðu toplamak için de borazan çaldýrt, ama kýsa olmasýn.!=( Ýkinci kez kýsa çalýnýnca da güneyde konaklayanlar yola çýkacak. Borazanýn kýsa çalýnmasý oymaklarýn yola çýkmasý için bir iþarettir.J( Borazan kýsa çalýnýnca, doðuda konaklayanlar yola çýkacak.dC( Yalnýz biri çalýnýrsa, önderler, Ýsrail'in oymak baþlarý senin yanýnda toplanacak.{( Ýki borazan birden çalýnýnca, bütün topluluk senin yanýnda, Buluþma Çadýrý'nýn giriþi önünde toplanacak.( 'Dövme gümüþten iki borazan yapacaksýn; bunlarý topluluðu çaðýrmak ve halkýn yola çýkmasý için kullanacaksýn.  ?( RAB Musa'ya þöyle dedi: ( RAB'bin buyruðu uyarýnca konaklar ya da yola çýkarlardý. Böylece RAB'bin Musa aracýlýðýyla verdiði buyruða uydular.<s( Bulut konutun üzerinde iki gün, bir ay ya da uzun süre kalsa bile, Ýsrailliler konakladýklarý yerde kalýr, yola koyulmazlardý. Ama bulut kalkar kalkmaz yola çýkarlardý.Q ( Bazý günler bulut akþamdan sabaha dek kalýr, sabah konutun üzerinden kalkar kalkmaz halk yola çýkardý. Gece olsun, gündüz olsun, bulut konutun üzerinden kalkar kalkmaz halk yola çýkardý. -( Bazen bulut konutun üzerinde birkaç gün kalýrdý. Halk da RAB'bin verdiði buyruða göre ya konakladýðý yerde kalýr ya da göç ederdi.h K( Bulut konutun üzerinde uzun süre durduðu zaman RAB'bin buyruðuna uyar, yola çýkmazlardý. 7( RAB'bin buyruðu uyarýnca göç eder, yine RAB'bin buyruðu uyarýnca konaklarlardý. Bulut konutun üzerinde durdukça yerlerinden ayrýlmazlardý.u e( Ýsrailliler ancak bulut çadýrýn üzerinden kalkýnca göçer, bulut nerede durursa orada konaklarlardý.V'( Bu hep böyle sürüp gitti. Konutu kaplayan bulut gece ateþi andýrýyordu.(K( Konut, yani Levha Sandýðý'nýn bulunduðu çadýr kurulduðu gün üstünü bulut kapladý. Konutun üstündeki bulut akþamdan sabaha dek ateþi andýrdý.N( ' 'iM( Ancak, temiz sayýlan ve yolculukta olmayan biri Fýsýh kurbanýný kesmeyi savsaklarsa, halkýnýn arasýndan atýlacaktýr. Çünkü belirlenen zamanda RAB'bin sunusunu sunmamýþtýr. Günahýnýn cezasýný çekecektir. ( Sabaha dek kurbandan bir þey býrakmayacak, kemiklerini kýrmayacak. Fýsýh kurbanýný bütün kurallarý uyarýnca kesmelidir.y( Ýkinci ayýn on dördüncü gününün akþamüstü Fýsýh kurbanýný kesip mayasýz ekmek ve acý otlarla yiyecek.1]( 'Ýsrailliler'e de ki, buhur dolu on þekel aðýrlýðýnda altýn bir tabak;hBK(=Getirdiði armaðanlar þunlardý: 130 kutsal yerin þekeli aðýrlýðýnda gümüþ bir tabak, yetmiþ þekel aðýrlýðýnda gümüþ bir çanak -ikisi de tahýl sunusu için zeytinyaðýyla yoðrulmuþ ince un doluydu-]A5((9yakmalýk sunu için bir boða, bir koç, bir yaþýnda bir erkek kuzu;?={(8buhur dolu on þekel aðýrlýðýnda altýn bir tabak;h<K(7Getirdiði armaðanlar þunlardý: 130 kutsal yerin þekeli aðýrlýðýnda gümüþ bir tabak, yetmiþ þekel aðýrlýðýnda gümüþ bir çanak -ikisi de tahýl sunusu için zeytinyaðýyla yoðrulmuþ ince un doluydu-a;=(6Sekizinci gün Manaþþe oymaðý önderi Pedahsur oðlu Gamliel armaðanlarýný sundu.:/(5esenlik kurbaný için iki sýðýr, beþ koç, beþ teke, bir yaþýnda beþ kuzu. Ammihut oðlu Eliþama'nýn getirdiði armaðanlar bunlardý.%9G(4günah sunusu için bir teke;P8(3yakmalýk sunu için bir boða, bir koç, bir yaþýnda bir erkek kuzu;?7{(2buhur dolu on þekel aðýrlýðýnda altýn bir tabak;h6K(1Getirdiði armaðanlar þunlardý: 130 kutsal yerin þekeli aðýrlýðýnda gümüþ bir tabak, yetmiþ þekel aðýrlýðýnda gümüþ bir çanak -ikisi de tahýl sunusu için zeytinyaðýyla yoðrulmuþ ince un doluydu-]55(0Yedinci gün Efrayim oymaðý önderi Ammihut oðlu Eliþama armaðanlarýný sundu.4'(/esenlik kurbaný için iki sýðýr, beþ koç, beþ teke, bir yaþýnda beþ kuzu. Deuel oðlu Elyasaf'ýn getirdiði armaðanlar bunlardý.%3G(.günah sunusu için bir teke;P2(-yakmalýk sunu için bir boða, bir koç, bir yaþýnda bir erkek kuzu;?1{(,buhur dolu on þekel aðýrlýðýnda altýn bir tabak;h0K(+Getirdiði armaðanlar þunlardý: 130 kutsal yerin þekeli aðýrlýðýnda gümüþ bir tabak, yetmiþ þekel aðýrlýðýnda gümüþ bir çanak -ikisi de tahýl sunusu için zeytinyaðýyla yoðrulmuþ ince un doluydu-X/+(*Altýncý gün Gad oymaðý önderi Deuel oðlu Elyasaf armaðanlarýný sundu..5()esenlik kurbaný için iki sýðýr, beþ koç, beþ teke, bir yaþýnda beþ kuzu. Suriþadday oðlu Þelumiel'in getirdiði armaðanlar bunlardý.%-G((günah sunusu için bir teke;P,('yakmalýk sunu için bir boða, bir koç, bir yaþýnda bir erkek kuzu;?+{(&buhur dolu on þekel aðýrlýðýnda altýn bir tabak;h*K(%Getirdiði armaðanlar þunlardý: 130 kutsal yerin þekeli aðýrlýðýnda gümüþ bir tabak, yetmiþ þekel aðýrlýðýnda gümüþ bir çanak -ikisi de tahýl sunusu için zeytinyaðýyla yoðrulmuþ ince un doluydu- G~}}}||9{{Qzz yqyNxx)ww(vv+uuEttt4srrqqq?ppqpoon"m*ll*kkjii|ihhJggff%eeQdsdhcpc==B<;;d::998 7655_43322A1100 /z...--8,,W++q*))(''@&&L%$##"f!!q! ; %YHJ.3IH 3 ^ Y |   :US!=( Musa Yazer'i araþtýrmak için adamlar gönderdi. Sonra Ýsrailliler Yazer çevresindeki köyleri ele geçirerek orada yaþayan Ammonlular'ý kovdular.N(Böylece Ýsrail halký Amorlular'ýn ülkesinde yaþamaya baþladý. (Onlarý bozguna uðrattýk; Heþbon Divon'a dek yýkýma uðradý. Medeva'ya uzanan Nofah'a dek onlarý yýkýma uðrattýk.'6 g(Vay sana, ey Moav! Ýlah Kemoþ'un halký, yok oldun! Kemoþ senin oðullarýnýn Amorlular'ýn Kralý Sihon'a kaçmasýný, Kýzlarýnýn ona tutsak olmasýný önleyemedi. (Heþbon'dan ateþ, Sihon'un kentinden alev çýktý; Moav'ýn Ar Kenti'ni, Arnon tepelerinin efendilerini yakýp yok etti.x k(Bunun için ozanlar þöyle diyor: 'Heþbon'a gelin, Sihon'un kenti yeniden kurulsun Ve saðlamlaþtýrýlsýn. 5(Heþbon Amorlular'ýn Kralý Sihon'un kentiydi. Sihon eski Moav Kralý'na karþý savaþmýþ, Arnon'a dek uzanan topraklarýný elinden almýþtý.(Ýsrailliler Heþbon ve çevresindeki köylerle birlikte Amorlular'ýn bütün kentlerini ele geçirerek orada yaþamaya baþladýlar.-U(Ýsrailliler onu kýlýçtan geçirip Arnon'dan Yabbuk'a, Ammonlular'ýn sýnýrýna dek uzanan topraklarýný aldýlar. Az Kenti Ammon sýnýrýný oluþturuyordu.K(Ne var ki Sihon, ülkesinden Ýsrailliler'in geçmesine izin vermedi. Ýsrailliler'le savaþmak üzere bütün halkýný toplayýp çöle çýktý. Yahesa'ya varýnca, Ýsrailliler'e saldýrdý.9m('Ýzin ver, ülkenden geçelim. Tarlalardan, baðlardan geçmeyeceðiz, hiçbir kuyudan su içmeyeceðiz. Sýnýrýndan geçinceye dek, Kral yolundan yolumuza devam edeceðiz.'R(Ýsrailliler Amorlular'ýn Kralý Sihon'a ulaklarla þu haberi gönderdi:dC(Bamot'tan Moav topraklarýndaki vadiye, çöle bakan Pisga Daðý'nýn eteklerine gittiler.5g(Mattana'dan Nahaliel'e, Nahaliel'den Bamot'a,T#(O kuyu ki, onu önderlerle Halkýn soylularý Asayla, deðnekle kazdýlar.'hK(O zaman Ýsrailliler þu ezgiyi söylediler: 'Sularýn fýþkýrsýn, ey kuyu! Ezgi okuyun ona.y(Oradan RAB'bin Musa'ya, 'Halký bir araya topla, onlara su vereceðim' dediði kuyuya, Beer'e*fe* doðru yol aldýlar.X~+(Ar Kenti'ne dayanan ve Moav sýnýrý boyunca uzanan vadilerin yamaçlarý ...'=}w(RAB'bin Savaþlarý Kitabý'nda þöyle yazýlýdýr:A|}( Oradan da ayrýlýp Amorlular'ýn sýnýrýna dek uzanan çölde, Arnon Vadisi'nin karþý yakasýnda konakladýlar. Arnon Moav'la Amorlular'ýn ülkesi arasýndaki Moav sýnýrýdýr.8{m( Oradan da ayrýlýp Zeret Vadisi'nde konakladý.]z5( Sonra Ovot'tan ayrýlýp doðuda Moav'a bakan çölde, Ýye- Haavarim'de konakladý.7yk( Ýsrail halký yola koyulup Ovot'ta konakladý.x( Böylece Musa tunç* bir yýlan yaparak direðin üzerine koydu. Yýlan tarafýndan ýsýrýlan kiþiler tunç yýlana bakýnca yaþadý.|ws(RAB Musa'ya, 'Bir yýlan yap ve onu bir direðin üzerine koy. Isýrýlan herkes ona bakýnca yaþayacaktýr' dedi./vY(Halk Musa'ya gelip, 'RAB'den ve senden yakýnmakla günah iþledik. Yalvar da, RAB aramýzdan yýlanlarý kaldýrsýn' dedi. Bunun üzerine Musa halk için yalvardý.u(Bunun üzerine RAB halkýn arasýna zehirli yýlanlar gönderdi. Yýlanlar ýsýrýnca Ýsrailliler'den birçok kiþi öldü.@t{(Tanrý'dan ve Musa'dan yakýnarak, 'Çölde ölelim diye mi bizi Mýsýr'dan çýkardýnýz?' dediler, 'Burada ne ekmek var, ne de su. Ayrýca bu iðrenç yiyecekten de tiksiniyoruz!'s (Edom ülkesinin çevresinden geçmek için Kýzýldeniz* yoluyla Hor Daðý'ndan ayrýldýlar. Ama yolda halk sabýrsýzlandý.9rm(RAB Ýsrailliler'in yalvarýþýný iþitti ve Kenanlýlar'ý ellerine teslim etti. Ýsrailliler onlarý da kentlerini de büsbütün yok ettiler. Oraya Horma*fd* adý verildi.q5(Bunun üzerine Ýsrailliler, 'Eðer bu halký tümüyle elimize teslim edersen, kentlerini büsbütün yok edeceðiz' diyerek RAB'be adak adadýlar.p !(Negev'de yaþayan Kenanlý Arat Kralý, Ýsrailliler'in Atarim yolundan geldiðini duyunca, onlara saldýrarak bazýlarýný tutsak aldý.bo?(Harun'un öldüðünü öðrenince bütün Ýsrail halký onun için otuz gün yas tuttu.)nM(Musa Harun'un kâhinlik giysilerini üzerinden çýkarýp oðlu Elazar'a giydirdi. Harun orada, daðýn tepesinde öldü. Sonra Musa'yla Elazar daðdan indiler.lmS(Musa RAB'bin buyurduðu gibi yaptý. Bütün topluluðun gözü önünde Hor Daðý'na çýktýlar.ly(Harun'un kâhinlik giysilerini üzerinden çýkarýp oðlu Elazar'a giydir. Harun orada ölüp atalarýna kavuþacak.'7kk(Harun'la oðlu Elazar'ý Hor Daðý'na çýkar.$jC('Harun ölüp atalarýna kavuþacak. Ýsrail halkýna vereceðim ülkeye girmeyecek. Çünkü ikiniz Meriva sularýnda verdiðim buyruða karþý geldiniz.Oi(RAB, Edom sýnýrýndaki Hor Daðý'nda Musa'yla Harun'a þöyle dedi:Eh(Ýsrail topluluðu Kadeþ'ten ayrýlýp Hor Daðý'na geldi.igM(Edom Kralý ülkesinden geçmelerine izin vermeyince, Ýsrailliler dönüp ondan uzaklaþtýlar.!f=(Edom Kralý yine, 'Geçmeyeceksiniz!' yanýtýný verdi. Edomlular Ýsrailliler'e saldýrmak üzere kalabalýk ve güçlü bir orduyla yola çýktýlar.He (Ýsrailliler, 'Yol boyunca geçip gideceðiz' dediler, 'Eðer biz ya da hayvanlarýmýz suyundan içersek karþýlýðýný öderiz. Yürüyüp geçmek için senden izin istiyoruz, hepsi bu.' d(Ama Edom Kralý, 'Ülkemden geçmeyeceksiniz!' diye yanýtladý, 'Geçmeye kalkýþýrsanýz kýlýçla karþýnýza çýkarým.'Qc(Ýzin ver, ülkenden geçelim. Tarlalardan, baðlardan geçmeyeceðiz, hiçbir kuyudan da su içmeyeceðiz. Sýnýrýndan geçinceye dek, saða sola sapmadan Kral yolundan yolumuza devam edeceðiz.> 'obY(Ama biz RAB'be yakarýnca, yakarýþýmýzý iþitti. Bir melek gönderip bizi Mýsýr'dan çýkardý.a(Atalarýmýz Mýsýr'a gitmiþler. Orada uzun yýllar yaþadýk. Mýsýrlýlar atalarýmýza da bize de kötü davrandýlar.`'(Musa Kadeþ'ten Edom Kralý'na ulaklarla þu haberi gönderdi: 'Kardeþin Ýsrail þöyle diyor: 9('RAB'bin buyurduðu yasanýn kuralý þudur: Ýsrailliler'e size kusursuz, özürsüz, boyunduruk takmamýþ kýzýl bir inek getirmelerini söyleyin.)= Q(RAB Musa'yla Harun'a þöyle dedi:<+( En iyisini sunarsanýz, bu konuda günah iþlememiþ olursunuz. Ölmemek için Ýsrailliler'in sunduðu kutsal sunularý kirletmeyeceksiniz.> ' ;(Siz ve aileniz her yerde ondan yiyebilirsiniz. Buluþma Çadýrý'nda yaptýðýnýz hizmete karþýlýk size verilen ücrettir bu.:{('Levililer'e þöyle de: 68g(Böylelikle siz de Ýsrailliler'den aldýðýnýz bütün ondalýklardan RAB'be armaðan sunacaksýnýz. Bu ondalýklardan RAB'bin armaðanýný Kâhin Harun'a vereceksiniz.e7E(Armaðanýnýz harmandan tahýl ya da üzüm sýkma çukurundan bir armaðan sayýlacaktýr.06[('Levililer'e de ki, dedim.'h3K(Buluþma Çadýrý'yla ilgili hizmeti Levililer yapacak, çadýra karþý iþlenen suçtan onlar sorumlu olacak. Gelecek kuþaklarýnýz boyunca kalýcý bir kural olacak bu. Ýsrailliler arasýnda onlarýn payý olmayacak.2(Bundan böyle öbür Ýsrailliler Buluþma Çadýrý'na yaklaþmamalý. Yoksa günahlarýnýn bedelini canlarýyla öderler.1%('Buluþma Çadýrý'yla ilgili yaptýklarý hizmete karþýlýk, Ýsrail'de toplanan bütün ondalýklarý pay olarak Levililer'e veriyorum.90m(RAB Harun'la konuþmasýný þöyle sürdürdü: 'Onlarýn ülkesinde mirasýn olmayacak, aralarýnda hiçbir payýn olmayacak. Ýsrailliler arasýnda payýn ve mirasýn benim.w/i(Ýsrailliler'in bana sunduklarý kutsal sunularýn baðýþ kýsýmlarýný sonsuza dek pay olarak sana, oðullarýna ve kýzlarýna veriyorum. Senin ve soyun için bu RAB'bin önünde sonsuza dek sürecek bozulmaz bir antlaþmadýr*fc*.'Z./(Sallamalýk sununun göðsü ve sað budu senin olduðu gibi eti de senin olacak.-}('Ancak sýðýrýn, koyunun ya da keçinin ilk doðaný için bedel almayacaksýn. Onlar benim için ayrýlmýþtýr. Kanlarýný sunaðýn üzerine dökeceksin, yaðlarýný RAB'bi hoþnut eden koku olsun diye yakýlan bir sunu olarak yakacaksýn.(,K(Ýlk doðanlar bir aylýkken, kendi biçeceðin deðer uyarýnca, yirmi geradan oluþan kutsal yerin þekeline göre beþ þekel*fb* gümüþ bedel alacaksýn.E+(Ýnsan olsun hayvan olsun RAB'be adanan her rahmin ilk ürünü senin olacak. Ancak ilk doðan her çocuk ve kirli sayýlan hayvanlarýn her ilk doðaný için kesinlikle bedel alacaksýn.C*('Ýsrail'de RAB'be koþulsuz adanan her þey senin olacak.)!( Ülkede yetiþen ilk ürünlerden RAB'be getirdiklerinin tümü senin olacak. Ailende dinsel açýdan temiz olan herkes onlarý yiyebilir.s(a( 'RAB'be verdikleri ilk ürünleri -zeytinyaðýnýn, yeni þarabýn, tahýlýn en iyisini- sana veriyorum.t'c( 'Ayrýca þunlar da senin olacak: Ýsrailliler'in sunduðu sallamalýk sunularýn baðýþ kýsýmlarýný sonsuza dek pay olarak sana, oðullarýna ve kýzlarýna veriyorum. Ailende dinsel açýdan temiz olan herkes onlarý yiyebilir.m&U( Bunlarý en kutsal sunu olarak yiyeceksin. Her erkek onlardan yiyebilir. Onlarý kutsal sayacaksýn.4%c( Sunakta tümüyle yakýlmayan, bana sunulan en kutsal sunulardan þunlar senin olacak: Tahýl, suç ve günah sunularý*. En kutsal sunular senin ve oðullarýnýn olacak.B$(RAB Harun'la konuþmasýný þöyle sürdürdü: 'Bana sunulan kutsal sunularýn baðýþ kýsýmlarýný sana veriyorum. Bunlarý sonsuza dek pay olarak sana ve oðullarýna veriyorum.Z#/(Ama sunaktaki ve perdenin ötesindeki kâhinlik görevini sen ve oðullarýn üstleneceksiniz. Kâhinlik görevini size armaðan olarak veriyorum. Sizden baþka kutsal yere kim yaklaþýrsa öldürülecektir.'."W(Ben Ýsrailliler arasýndan Levili kardeþlerinizi size bir armaðan olarak seçtim. Buluþma Çadýrý'yla ilgili hizmeti yapmalarý için onlar bana adanmýþtýr.!y('Bundan sonra Ýsrail halkýna öfkelenmemem için kutsal yerin ve sunaðýn hizmetinden sizler sorumlu olacaksýnýz.) M(Seninle çalýþacak ve Buluþma Çadýrý'yla ilgili bütün hizmetlerden sorumlu olacaklar. Levililer dýþýnda hiç kimse bulunduðunuz yere yaklaþmayacak.#A(Senin sorumluluðun altýnda çadýrda hizmet etsinler. Ancak, siz de onlar da ölmeyesiniz diye kutsal yerin eþyalarýna ya da sunaða yaklaþmasýnlar.@{(Sen ve oðullarýn Levha Sandýðý'nýn bulunduðu çadýrýn önünde hizmet ederken, atanýz Levi'nin oymaðýndan kardeþlerinizin de size katýlýp yardým etmelerini saðlayýn.C (RAB Harun'a, 'Sen, oðullarýn ve ailen kutsal yere iliþkin suçtan sorumlu tutulacaksýnýz' dedi, 'Kâhinlik görevinizle ilgili suçtan da sen ve oðullarýn sorumlu tutulacaksýnýz.O( 'RAB'bin Konutu'na her yaklaþan ölüyor. Hepimiz mi yok olacaðýz?']5( Ýsrailliler Musa'ya, 'Yok olacaðýz! Öleceðiz! Hepimiz yok olacaðýz!' dediler,2a( Musa RAB'bin buyruðu uyarýnca davrandý.V'( RAB Musa'ya, 'Baþkaldýranlara bir uyarý olsun diye Harun'un deðneðini saklanmak üzere Levha Sandýðý'nýn önüne koy' dedi, 'Onlarýn benden yakýnmalarýna son vereceksin; öyle ki, ölmesinler.'%( Musa bütün deðnekleri RAB'bin önünden çýkarýp Ýsrail halkýna gösterdi. Halk deðneklere baktý, her biri kendi deðneðini aldý.G (Ertesi gün Musa Levha Sandýðý'nýn bulunduðu çadýra girdi. Baktý, Levi oymaðýný temsil eden Harun'un deðneði filiz vermiþ, tomurcuklanýp çiçek açmýþ, badem yetiþtirmiþ.[1(Musa deðnekleri Levha Sandýðý'nýn bulunduðu çadýrda RAB'bin önüne koydu.-U(Musa Ýsrail halkýyla konuþtu. Halkýn önderleri, her oymak önderi için bir tane olmak üzere on iki deðnek getirdiler. Harun'un deðneði de aralarýndaydý.xk(Seçeceðim kiþinin deðneði filiz verecek. Ýsrail halkýnýn sizden sürekli yakýnmasýna son vereceðim.'cA(Deðnekleri Buluþma Çadýrý'nda sizinle buluþtuðum Levha Sandýðý'nýn önüne koy.wi(Levi oymaðýnýn deðneði üzerine Harun'un adýný yazacaksýn. Her oymak önderi için bir deðnek olacak.!=('Ýsrail halkýna her oymak önderi için bir tane olmak üzere on iki deðnek getirmesini söyle. Her önderin adýný kendi deðneðinin üzerine yaz.  ?(RAB Musa'ya þöyle dedi:zo(2Öldürücü hastalýk dindiðinden, Harun Musa'nýn yanýna, Buluþma Çadýrý'nýn giriþ bölümüne döndü.lS(1Korah olayýnda ölenler dýþýnda, öldürücü hastalýktan ölenlerin sayýsý 14 700 kiþiydi.S !(0O ölülerle dirilerin arasýnda durunca, öldürücü hastalýk da dindi.Q (/Harun Musa'nýn dediðini yaparak buhurdanýný alýp topluluðun ortasýna koþtu. Halkýn arasýnda öldürücü hastalýk baþlamýþtý. Harun buhur sunarak topluluðun günahýný baðýþlattý.k Q(.Sonra Musa Harun'a, 'Buhurdanýný alýp içine sunaktan ateþ koy, üstüne de buhur koy' dedi, 'Günahlarýný baðýþlatmak için hemen topluluða git. Çünkü RAB öfkesini yaðdýrdý. Öldürücü hastalýk baþladý.'  (- (,RAB Musa'ya, 'Bu topluluðun arasýndan ayrýlýn da onlarý birden yok edeyim' dedi. Musa'yla Harun yüzüstü yere kapandýlar.@}(+Musa'yla Harun Buluþma Çadýrý'nýn önüne geldiler. ;(*Topluluk Musa'yla Harun'a karþý toplanýp Buluþma Çadýrý'na doðru yönelince, çadýrý ansýzýn bulut kapladý ve RAB'bin görkemi göründü. ()Ertesi gün bütün Ýsrail topluluðu Musa'yla Harun'a söylenmeye baþladý. 'RAB'bin halkýný siz öldürdünüz' diyorlardý. ((%('Böylece Kâhin Elazar, yanarak ölen adamlarýn getirdiði tunç* buhurdanlarý RAB'bin Musa aracýlýðýyla kendisine söylediði gibi alýp döverek sunaðý kaplamak için levha haline getirdi. Bu, Ýsrailliler'e Harun'un soyundan gelenlerden baþka hiç kimsenin RAB'bin önüne çýkýp buhur yakmamasý gerektiðini anýmsatacaktý. Yoksa o kiþi Korah'la yandaþlarý gibi yok olacaktý.cA(&Ýþledikleri günahtan ötürü öldürülen bu adamlarýn buhurdanlarýný levha haline getirip sunaðý bunlarla kapla. Buhurdanlar RAB'be sunulduklarý için kutsaldýr. Bunlar Ýsrailliler için bir uyarý olsun.'*O(%'Kâhin Harun oðlu Elazar'a buhurdanlarý ateþin içinden çýkarmasýný, ateþ korlarýný az öteye daðýtmasýný söyle. Çünkü buhurdanlar kutsaldýr.!?($RAB Musa'ya þöyle dedi:U%(#RAB'bin gönderdiði ateþ buhur sunan iki yüz elli adamý yakýp yok etti.kQ("Çýðlýklarýný duyan çevredeki Ýsrailliler, 'Yer bizi de yutmasýn!' diyerek kaçýþtýlar.~)(!Sahip olduklarý her þeyle birlikte diri diri ölüler diyarýna indiler. Yer onlarýn üzerine kapandý. Topluluðun arasýndan yok oldular.V}'( Yer yarýldý, onlarý, ailelerini, Korah'ýn adamlarýyla mallarýný yuttu.b|?(Musa konuþmasýný bitirir bitirmez Korah, Datan ve Aviram'ýn altýndaki yer yarýldý.T{#(Ama RAB yepyeni bir olay yaratýrsa, yer yarýlýp onlarý ve onlara ait olan her þeyi yutarsa, ölüler diyarýna diri diri inerlerse, bu adamlarýn RAB'be saygýsýzlýk ettiklerini anlayacaksýnýz.'z5(Eðer bu adamlar herkes gibi doðal bir ölümle ölür, herkesin baþýna gelen bir olayla karþýlaþýrlarsa, bilin ki beni RAB göndermemiþtir.y/(Musa þöyle dedi: 'Bütün bunlarý yapmam için RAB'bin beni gönderdiðini, kendiliðimden bir þey yapmadýðýmý þuradan anlayacaksýnýz:Kx(Bunun üzerine topluluk Korah, Datan ve Aviram'ýn çadýrlarýndan uzaklaþtý. Datan'la Aviram çýkýp karýlarý, küçük büyük çocuklarýyla birlikte çadýrlarýnýn önünde durdular.=wu(Topluluðu uyararak, 'Bu kötü adamlarýn çadýrlarýndan uzak durun!' dedi, 'Onlarýn hiçbir þeyine dokunmayýn. Yoksa onlarýn günahlarý yüzünden canýnýzdan olursunuz.'Mv(Musa Datan'la Aviram'a gitti. Ýsrail'in ileri gelenleri onu izledi.u (rt_(RAB Musa'ya, 'Topluluða söyle, Korah'ýn, Datan'ýn, Aviram'ýn çadýrlarýndan uzaklaþsýnlar' dedi.6sg(Musa'yla Harun yüzüstü yere kapanarak, 'Ey Tanrý, bütün insan ruhlarýnýn Tanrýsý!' dediler, 'Bir kiþi günah iþledi diye bütün topluluða mý öfkeleneceksin?'r (jqO(RAB, Musa'yla Harun'a, 'Bu topluluðun arasýndan ayrýlýn da onlarý bir anda yok edeyim' dedi.*pO(Korah bütün topluluðu Musa'yla Harun'un karþýsýnda Buluþma Çadýrý'nýn giriþ bölümünde toplayýnca, RAB'bin görkemi bütün topluluða göründü.1o](Böylece herkes buhurdanýný alýp içine ateþ, ateþin üstüne de buhur koydu. Sonra Musa ve Harun'la birlikte Buluþma Çadýrý'nýn giriþ bölümünde durdular.0n[(Herkes kendi buhurdanýný alýp içine buhur koysun. Ýki_yüz elli kiþi birer buhurdan alýp RAB'bin önüne getirsin. Harun'la sen de buhurdanlarýnýzý getirin.'m(Sonra Korah'a, 'Yarýn sen ve bütün yandaþlarýn -sen de, onlar da- RAB'bin önünde bulunmak için gelin' dedi, 'Harun da gelsin.l1(Çok öfkelenen Musa RAB'be, 'Onlarýn sunularýný önemseme. Onlardan bir eþek bile almadým, üstelik hiçbirine de haksýzlýk etmedim' dedi.'kI(Bizi süt ve bal akan ülkeye götürmediðin gibi mülk olarak bize tarlalar, baðlar da vermedin. Bu adamlarý kör mü sanýyorsun? Hayýr, gelmeyeceðiz.'j( 'Bizi çölde öldürtmek için süt ve bal akan ülkeden çýkardýn. Bu yetmiyormuþ gibi baþýmýza geçmek istiyorsun.hiK( Sonra Musa Eliavoðullarý Datan'la Aviram'ý çaðýrttý. Ama onlar, 'Gelmeyeceðiz' dediler,h{( Ey Korah, senin ve yandaþlarýnýn böyle toplanmasý RAB'be karþý gelmektir. Harun kim ki, ona dil uzatýyorsunuz?'g ( Of( Ýsrail'in Tanrýsý sizi kendi huzuruna çýkarmak için ayýrdý. RAB'bin Konutu'nun hizmetini yapmanýz, topluluðun önünde durmanýz, onlara hizmet etmeniz için sizi Ýsrail topluluðunun arasýndan seçti. Sizi ve bütün Levili kardeþlerinizi huzuruna çýkardý. Bu yetmiyormuþ gibi kâhinliði de mi istiyorsunuz?Xe+(Musa Korah'la konuþmasýný þöyle sürdürdü: 'Ey Levililer, beni dinleyin!9dm(Yarýn RAB'bin huzurunda buhurdanlarýnýzýn içine ateþ, ateþin üstüne de buhur koyun. RAB'bin seçeceði kiþi, kutsal olan kiþidir. Ey Levililer, çok ileri gittiniz!'>cy(Ey Korah ve yandaþlarý, kendinize buhurdanlar alýn.Ub%(Sonra Korah'la yandaþlarýna þöyle dedi: 'Sabah RAB kimin kendisine ait olduðunu, kimin kutsal olduðunu açýklayacak ve o kiþiyi huzuruna çaðýracak. RAB seçeceði kiþiyi huzuruna çaðýracak.1a_(Bunu duyan Musa yüzüstü yere kapandý.t`c(Hep birlikte Musa'yla Harun'un yanýna varýp, 'Çok ileri gittiniz!' dediler, 'Bütün topluluk, topluluðun her bireyi kutsaldýr ve RAB onlarýn arasýndadýr. Öyleyse neden kendinizi RAB'bin topluluðundan üstün görüyorsunuz?'_ (Z^ 1(Levi oðlu Kehat oðlu Yishar oðlu Korah, Ruben soyundan Eliavoðullarý'ndan Datan, Aviram ve Pelet oðlu On toplulukça seçilen, tanýnmýþ iki yüz elli Ýsrailli önderle birlikte Musa'ya baþkaldýrdý.i]M()Tanrýnýz olmak için sizi Mýsýr'dan çýkaran Tanrýnýz RAB benim. Tanrýnýz RAB benim.> 'e\E((Ta ki, bütün buyruklarýmý anýmsayýp tutasýnýz ve Tanrýnýz için kutsal olasýnýz.R[('Öyle ki, püskülleri gördükçe RAB'bin buyruklarýný anýmsayasýnýz. Böylelikle RAB'bin buyruklarýna uyacak, yüreðinizin, gözünüzün istekleri ardýnca gitmeyecek, hainlik etmeyeceksiniz.!Z=(&'Ýsrail halkýna de ki, ' R(' 'wHi(Ýlk tahýlýnýzdan sunu olarak bir pide sunacaksýnýz; bunu harmanýnýzdan bir sunu olarak sunacaksýnýz.QG(o ülkenin ekmeðinden yediðinizde, bir kýsmýný bana sunacaksýnýz.DF('Ýsrail halkýna de ki, 'aC=(Sizin ve aranýzda yaþayan yabancýlar için topluluk ayný kurallarý uygulamalýdýr. Kuþaklar boyunca kalýcý bir kural olacak bu. RAB'bin önünde siz nasýlsanýz, aranýzda yaþayan yabancý da ayný olacak.IB (Kuþaklar boyunca aranýzda yaþayan bir yabancý ya da yerli olmayan bir konuk, RAB'bi hoþnut eden koku olarak yakýlan bir sunu sunarken, sizin uyguladýðýnýz kurallarý uygulamalýdýr.wAi( ' i( Ayrýca dökmelik sunu olarak yarým hin*fz* þarap sun. Yakýlan bu sunu RAB'bi hoþnut eden bir koku olacak.y=m( boðayla birlikte tahýl sunusu olarak yarým hin*fz* zeytinyaðýyla yoðrulmuþ onda üç efa*fa* ince un sun.g<I(RAB'be yakmalýk sunu, özel adak kurbaný ya da esenlik sunusu* olarak bir boða sunduðunda,v;g(Dökmelik sunu olarak da üçte bir hin*fv* þarap sun. Bunlarý RAB'bi hoþnut eden koku olarak sunacaksýn.:{(' nm~~}}D||N{zz0yykxxZwwuw(vvvuNttZtshrrpqqq#pp+oongmmJll#kkjjeiiihJgg]ffeddPccfbaa~a ``!_x_)^{^#]\\\:[[LZZYYY9XXPWW-VnUU$TSSS*RR QPP\OO^ONN)MMuLLKK^JJ8I[IHHGGFF,EEDDCCC BB}B=BAR@@v@>????N?>>>N===l=%<< ';s( her kuzuyla da onda bir efa ince un sunacaksýnýz.ym( Boðayla birlikte tahýl sunusu* olarak zeytinyaðýyla yoðrulmuþ onda üç efa, koçla birlikte onda iki efa,)M(RAB'bi hoþnut eden koku, yakmalýk sunu* olarak bir boða, bir koç ve bir yaþýnda yedi erkek kuzu sunacaksýnýz. Sunacaðýnýz hayvanlar kusursuz olmalý.(' 'a=(Günahlarýnýzý baðýþlatmak için de günah sunusu* olarak bir teke sunacaksýnýz. (:~o(Boðayla birlikte tahýl sunusu* olarak zeytinyaðýyla yoðrulmuþ onda üç efa*fn*, koçla birlikte onda iki efa*fo*, her kuzuyla da onda bir efa*fö* ince un sunacaksýnýz.} (RAB'bi hoþnut eden koku, yakmalýk sunu* olarak kusursuz bir boða, bir koç ve bir yaþýnda yedi erkek kuzu sunacaksýnýz.| ;(' 'Kz(günahlarýnýzý baðýþlatmak için de bir teke sunacaksýnýz.y (0x[(Her boðayla birlikte tahýl sunusu olarak zeytinyaðýyla yoðrulmuþ onda üç efa, koçla birlikte onda iki efa, her kuzuyla da onda bir efa ince un sunacaksýnýz;~ww(RAB'bi hoþnut eden koku, yakmalýk sunu* olarak iki boða, bir koç ve bir yaþýnda yedi erkek kuzu sunacaksýnýz.4vc(' <Ýlk ürünleri kutlama günü, Haftalar Bayramý'nda* RAB'be yeni tahýl sunusu* sunduðunuzda kutsal toplantý düzenleyecek, gündelik iþlerinizi yapmayacaksýnýz.au=(Yedinci gün kutsal toplantý düzenleyecek, gündelik iþlerinizi yapmayacaksýnýz.> ';tq(Böylece her gün RAB'bi hoþnut eden koku olarak yakýlan yiyecek sunusunu yedi gün sunacaksýnýz. Bunu günlük yakmalýk sunuyla dökmelik sunusuna ek olarak sunacaksýnýz.as=(Her sabah sunacaðýnýz günlük yakmalýk sunuya ek olarak bunlarý da sunacaksýnýz.ar=(günahlarýnýzý baðýþlatmak için de günah sunusu* olarak bir teke sunacaksýnýz.q (%pE(Her boðayla birlikte tahýl sunusu* olarak zeytinyaðýyla yoðrulmuþ onda üç efa, koçla onda iki efa, her kuzuyla onda bir efa ince un sunacaksýnýz;(oK(RAB için yakýlan sunu, yakmalýk sunu* olarak iki boða, bir koç ve bir yaþýnda yedi erkek kuzu sunacaksýnýz. Sunacaðýnýz hayvanlar kusursuz olmalý.[n1(Ýlk gün kutsal toplantý düzenleyecek, gündelik iþlerinizi yapmayacaksýnýz.Sm!(On beþinci gün bayram olacaktýr; yedi gün mayasýz ekmek yiyeceksiniz.Xl+(' 'Jj(Her boðayla dökmelik sunu olarak yarým hin*fk*, koçla üçte bir hin*fl*, her kuzuyla dörtte bir hin*fm* þarap sunacaksýnýz. Yýl boyunca her Yeni Ay'da yapýlacak yakmalýk sunu budur.7ii( her kuzuyla da tahýl sunusu olarak zeytinyaðýyla yoðrulmuþ onda bir efa ince un sunacaksýnýz. Bu, RAB'bi hoþnut eden koku, yakýlan sunu ve yakmalýk sunu olacaktýr.Bh( Her boðayla birlikte tahýl sunusu* olarak zeytinyaðýyla yoðrulmuþ onda üç efa*fj* ince un; koçla birlikte tahýl sunusu olarak zeytinyaðýyla yoðrulmuþ onda iki efa ince un; g( ' 'Be( ' <Þabat Günü* bir yaþýnda kusursuz iki erkek kuzuyla birlikte tahýl sunusu* olarak zeytinyaðýyla yoðrulmuþ onda iki efa*fi* ince un ve onun dökmelik sunusunu sunacaksýnýz.'dI(Öbür kuzuyu akþamüstü, yakýlan sunu ve RAB'bi hoþnut eden koku olarak, sabahki gibi tahýl sunusu ve dökmelik sunuyla birlikte bana sunacaksýnýz.> 'c(Kuzuyla birlikte dökmelik sunu olarak dörtte bir hin*fh* içki sunacaksýnýz. Dökmelik sunuyu RAB için kutsal yerde dökeceksiniz.qb](Günlük yakmalýk sunu, Sina Daðý'nda baþlatýlan, RAB'bi hoþnut eden koku olarak yakýlan sunudur.a(Kuzuyla birlikte tahýl sunusu* olarak dörtte bir hin*fh* sýkma zeytinyaðýyla yoðrulmuþ onda bir efa*fý* ince un sunacaksýnýz.=`w(Kuzunun birini sabah, öbürünü akþamüstü sunun."_?(Onlara de ki, ^w('Ýsrailliler'e buyur ve de ki, ] ?(RAB Musa'ya þöyle dedi:Q\(RAB'bin buyruðu uyarýnca ellerini üzerine koyarak onu görevlendirdi.}[u(Musa RAB'bin kendisine buyurduðu gibi yaptý. Yeþu'yu Kâhin Elazar'ýn ve bütün topluluðun önüne götürdü.,ZS(Kâhin Elazar'ýn önüne çýkacak; kâhin, Yeþu için Urim* aracýlýðýyla RAB'be danýþacak. Bu yöntemle Elazar Yeþu'yu ve bütün halký yönlendirecek.'NY(Bütün Ýsrail topluluðu sözünü dinlesin diye ona yetkinden ver.eXE('Onu Kâhin Elazar'la bütün topluluðun önüne çýkar ve hepsinin önünde görevlendir.vWg(Bunun üzerine RAB, 'Kendisinde RAB'bin Ruhu bulunan Nun oðlu Yeþu'yu yanýna al, üzerine elini koy' dedi, V('O kiþi topluluðun önünde yürüsün ve topluluðu yönetsin. Öyle ki, RAB'bin topluluðu çobansýz koyunlar gibi kalmasýn.'U (rT_(Musa, 'Bütün insan ruhlarýnýn Tanrýsý RAB bu topluluða bir önder atasýn' diye karþýlýk verdi,fSG(Çünkü ikiniz de Zin Çölü'nde buyruðuma karþý çýktýnýz. Topluluk sularda bana baþkaldýrdýðýnda, onlarýn önünde kutsallýðýmý önemsemediniz.' -Bunlar Zin Çölü'ndeki Kadeþ'te Meriva sularýdýr.-bR?( 'Ülkeyi gördükten sonra, aðabeyin Harun gibi sen de ölüp atalarýna kavuþacaksýn.tQc( Bundan sonra RAB Musa'ya, 'Haavarim daðlýk bölgesine çýk, Ýsrailliler'e vereceðim ülkeye bak' dedi,`P;( Amcalarý da yoksa, mirasýný baðlý olduðu boyda kendisine en yakýn akrabasýna vereceksiniz. Yakýný mirasý mülk edinsin. Musa'ya verdiðim buyruk uyarýnca, Ýsrailliler için kesin bir kural olacak bu.> '3Oc( kardeþleri yoksa amcalarýna vereceksiniz..NY( Kýzý yoksa mirasýný kardeþlerine,lMS('Ýsrailliler'e de ki, Levililer'den sayýlan bir aylýk ve daha yukarý yaþtaki bütün erkekler 23 000 kiþiydi. Bunlar öbür Ýsrailliler'le birlikte sayýlmadýlar. Çünkü öbür Ýsrailliler arasýnda onlara pay verilmemiþti.YA-(=Nadav'la Avihu RAB'bin önünde kurallara aykýrý bir ateþ sunarken öldüler.>@y(E(:Þunlar da Levili boylardý:7=k(9Boylarýna göre sayýlan Levililer þunlardý:G< (8Küçük, büyük her oymaðýn payý kurayla daðýtýlacak.'c;A(7Ancak ülke kura ile daðýtýlacak. Herkesin payý, ata oymaðýnýn adýna göre olacak.:{(6Sayýca çok olana büyük, sayýca az olana küçük pay vereceksin. Her oymaða kiþi sayýsýna göre pay verilecek.T9#(5'Adlarýnýn sayýsýna göre ülke bunlara pay olarak bölüþtürülecek.!8?(4RAB Musa'ya þöyle dedi::7q(3Sayýlan Ýsrailliler'in toplamý 601 730 erkekti.Q6(2Boylarýna göre Naftali boylarý bunlardý, sayýlarý 45 400 kiþiydi.A5(1Yeser soyundan Yeser boyu, Þillem soyundan Þillem boyu.34c(0Boylarýna göre Naftali soyundan gelenler:=3w(/Aþer boylarý bunlardý, sayýlarý 53 400 kiþiydi.12_(.Aþer'in Serah adýnda bir kýzý vardý.[11(-Beria soyundan gelenler: Hever soyundan Hever boyu, Malkiel soyundan Malkiel boyu.10_(,Boylarýna göre Aþer soyundan gelenler:=/w(+Hepsi Þuham boyundandý, sayýlarý 64 400 kiþiydi.X.+(*Boylarýna göre Dan soyundan gelenler þunlardý: Þuham soyundan Þuham boyu.[-1()Boylarýna göre Benyamin soyundan gelenler bunlardý, sayýlarý 45 600 kiþiydi.d,C((Bala'nýn oðullarý Ard'la Naaman'dý. Ard soyundan Ard boyu, Naaman soyundan Naaman boyu.?+{('Þufam soyundan Þufam boyu, Hufam soyundan Hufam boyu.4*e(&Boylarýna göre Benyamin soyundan gelenler:?){(%Efrayim boylarý bunlardý, sayýlarý 32 500 kiþiydi.H( ($Þutelah soyundan gelenler þunlardý: Eran soyundan Eran boyu.>'y(#Boylarýna göre Efrayim soyundan gelenler þunlardý:A&("Manaþþe boylarý bunlardý, sayýlarý 52 700 kiþiydi.y%m(!Hefer oðlu Selofhat'ýn oðullarý olmadý; yalnýz Mahla, Noa, Hogla, Milka ve Tirsa adýnda kýzlarý vardý.A$( Þemida soyundan Þemida boyu, Hefer soyundan Hefer boyu.A#(Asriel soyundan Asriel boyu, Þekem soyundan Þekem boyu,+"S(Gilat soyundan gelenler þunlardý:$!E(Manaþþe soyundan gelenler:D (Boylarýna göre Yusuf'un oðullarý: Manaþþe ve Efrayim.?{(Zevulun boylarý bunlardý, sayýlarý 60 500 kiþiydi.6i(Boylarýna göre Zevulunoðullarý þunlardý:@}(Ýssakar boylarý bunlardý, sayýlarý 64 300 kiþiydi.D(Yaþuv soyundan Yaþuv boyu, Þimron soyundan Þimron boyu.7k(Boylarýna göre Ýssakaroðullarý þunlardý:>y(Yahuda boylarý bunlardý, sayýlarý 76 500 kiþiydi.dC(Peres soyundan gelenler þunlardý: Hesron soyundan Hesron boyu, Hamul soyundan Hamul boyu.5g(Boylarýna göre Yahudaoðullarý þunlardý:I (Yahuda'nýn iki oðlu Er'le Onan Kenan ülkesinde ölmüþlerdi.;s(Gad boylarý bunlardý, sayýlarý 40 500 kiþiydi.;s(Arot soyundan Arot boyu, Areli soyundan Areli boyu.7k(Ozni soyundan Ozni boyu, Eri soyundan Eri boyu,2a(Boylarýna göre Gadoðullarý þunlardý:>y(Þimon boylarý bunlardý, sayýlarý 22 200 kiþiydi.=w( Zerah soyundan Zerah boyu, Þaul soyundan Þaul boyu.5g( Boylarýna göre Þimonoðullarý þunlardý:)O( Korah'ýn oðullarý ise ölmedi.,S( Yer yarýlýp onlarý Korah'la birlikte yutunca yok oldular. Ateþ Korah'ýn iki yüz elli yandaþýný yakýp yok etti. Böylece baþkalarýna bir uyarý oldular.F ( Eliav'ýn oðullarý Nemuel, Datan ve Aviram'dý. Bunlar topluluðun seçtiði, Musa'yla Harun'a, dolayýsýyla RAB'be baþkaldýrarak Korah'ýn yandaþlarýna katýlan Datan'la Aviram'dý. 9(Pallu'nun oðlu Eliav,= w(Ruben boylarý bunlardý, sayýlarý 43 730 kiþiydi.? {(Hesron soyundan Hesron boyu, Karmi soyundan Karmi boyu.I  (Ýsrail'in ilk doðaný Ruben'in soyundan gelen Rubenoðullarý: (b?(Bunun üzerine Musa'yla Kâhin Elazar, Þeria Irmaðý'nýn yanýnda, Eriha karþýsýndaki Moav ovalarýnda halka, 'RAB'bin Musa'ya verdiði buyruk uyarýnca, yirmi ve daha yukarý yaþtaki erkekleri sayýn' dediler. (i O(Ölümcül hastalýk son bulunca RAB, Musa'yla Kâhin Harun oðlu Elazar'a, 'Ýsrail topluluðunun ailelerine göre sayýmýný yapýn' dedi, 'Savaþabilecek durumdaki yirmi ve daha yukarý yaþtaki bütün erkekleri sayýn.'b?('Çünkü Peor olayýnda ve bunun sonucunda ölümcül hastalýk çýktýðý gün öldürülen kýzkardeþleri Midyanlý önderin kýzý Kozbi olayýnda kurduklarý tuzaklarla sizi aldatarak düþmanca davrandýlar.' (D(RAB Musa'ya, 'Midyanlýlar'ý düþman say ve yok et' dedi,X+(Öldürülen kadýn ise Midyanlý bir aile baþý olan Sur'un kýzý Kozbi'ydi.(Midyanlý kadýnla birlikte öldürülen Ýsrailli, Þimonoðullarý'nýn bir aile baþýydý ve adý Salu oðlu Zimri'ydi.A}( Kendisi ve soyundan gelenler için kalýcý bir kâhinlik antlaþmasý olacak bu. Çünkü o Tanrýsý için kýskançlýk duydu ve Ýsrail halkýnýn günahlarýný baðýþlattý.> '@~}( Ona de ki, '_k9(Düþmaný olan Edom ele geçirilecek, Evet, Seir alýnacak, Ama Ýsrail güçlenecek.ljS( dememiþ miydim?zdo( Haydi, hemen evine dön! Seni ödüllendireceðimi söylemiþtim. Ama RAB seni ödül almaktan yoksun býraktý.'c7( Balam'a öfkelenen Balak ellerini birbirine vurarak, 'Düþmanlarýma lanet okuyasýn diye seni çaðýrdým' dedi, 'Oysa üç kez onlarý kutsadýn.$bC( Aslan gibi, diþi aslan gibi Yere çömelir, yatarlar, Kim onlarý uyandýrmaya cesaret edebilir? Seni kutsayan kutsansýn, Seni lanetleyen lanetlensin!> ';aq(Tanrý onlarý Mýsýr'dan çýkardý, O'nun yaban öküzü gibi gücü var. Düþmaný olan uluslarý yiyip bitirecek, Kemiklerini parçalayacak, Oklarýyla onlarý deþecekler.`(Kovalarýndan sular akacak, Tohumlarý bol suyla sulanacak. Krallarý Agak'tan büyük olacak, Krallýðý yüceltilecek._-(Yayýlýyorlar vadiler gibi, Irmak kýyýsýnda bahçeler gibi, RAB'bin diktiði öd aðaçlarý gibi, Su kýyýsýndaki sedir aðaçlarý gibi.J^( denecek.UQ%(Tanrý onlarý Mýsýr'dan çýkardý, O'nun yaban öküzü gibi gücü var.*PO(Yakup soyunda suç bulunmadý, Ne de Ýsrail'de kötülük. Tanrýlarý RAB aralarýndadýr, Aralarýndaki kral olarak Adýna sevinç çýðlýklarý atýyorlar.LO(Kutsamak için bana buyruk verildi; O kutsadý, ben deðiþtiremem.%NE(Tanrý insan deðil ki, Yalan söylesin; Ýnsan soyundan deðil ki, Düþüncesini deðiþtirsin. O söyler de yapmaz mý? Söz verir de yerine getirmez mi?_M9(Balam þu bildiriyi iletti: 'Ey Balak, uyan ve dinle; Ey Sippor oðlu, bana kulak ver.L(Böylece Balam Balak'ýn yanýna döndü, onun Moav önderleriyle birlikte yakmalýk sunusunun yanýnda durduðunu gördü.pK[(RAB Balam'a göründü, ne söylemesi gerektiðini bildirerek, 'Balak'a git, ona þu haberi ilet' dedi.nJW(Balam Balak'a, 'Az ötede RAB'be danýþacaðým, sen burada yakmalýk sununun* yanýnda bekle' dedi.!I=(Böylece Balak Balam'ý Pisga Daðý'ndaki Gözcüler Yaylasý'na götürdü. Orada yedi sunak kurdu, her sunaðýn üstünde birer boðayla koç sundu.NH( Bunun üzerine Balak, 'Ne olur, benimle gel' dedi, 'Onlarý görebileceðin baþka bir yere gidelim. Onlarýn hepsini görmeyeceksin, bir kesimini göreceksin. Oradan onlara benim için lanet oku.'aG=( Balam, 'Ben ancak RAB'bin söylememi istediði þeyleri söylemeliyim' diye yanýtladý.F( Balak Balam'a, 'Bana ne yaptýn?' dedi, 'Düþmanlarýma lanet okuyasýn diye seni getirdim. Oysa sen onlarý kutsadýn!'E( Kim Yakup soyunun tozunu Ve Ýsrail'in dörtte birini sayabilir? Doðru kiþilerin ölümüyle öleyim, Sonum onlarýnki gibi olsun!'D5( Kayalarýn doruðundan görüyorum onlarý, Tepelerden bakýyorum onlara. Tek baþýna yaþayan, Uluslardan kendini soyutlayan Bir halk görüyorum. C(Tanrý'nýn lanetlemediðini Ben nasýl lanetlerim? RAB'bin yýkýmýný istemediði kiþinin yýkýmýný Ben nasýl isteyebilirim?=Bu(Sonra þu bildiriyi iletti: 'Balak beni Aram'dan, Moav Kralý beni doðu daðlarýndan getirdi. dedi, A(Böylece Balam Balak'ýn yanýna döndü. Onun Moav önderleriyle birlikte yakmalýk sunusunun yanýnda durduðunu gördü.d@C(RAB Balam'a ne söylemesi gerektiðini bildirerek, 'Balak'a git, ona þu haberi ilet' dedi.?(Tanrý Balam'a göründü. Balam Tanrý'ya, 'Yedi sunak kurdum, her sunaðýn üstünde birer boðayla koç sundum' dedi.Q>(Sonra Balam Balak'a, 'Ben az öteye gideceðim, sen yakmalýk sununun* yanýnda bekle' dedi, 'Olur ki, RAB karþýma çýkar. Bana ne açýklarsa, sana bildiririm.' Sonra çýplak bir tepeye çýktý.j=O(Balak onun dediðini yaptý. Balak'la Balam her sunaðýn üstünde birer boðayla koç sundular.d< E(Balam Balak'a, 'Burada benim için yedi sunak kur ve yedi boðayla yedi koç hazýrla' dedi.o;Y()Sabah Balak Balam'ý Bamot-Baal'a çýkardý. Balam oradan Ýsrail halkýnýn bir kesimini görebildi.^:7((Balak sýðýrlar, davarlar kurban etti, Balam'la yanýndaki önderlere et gönderdi.I9 ('Bundan sonra Balam Balak'la yola çýkarak Kiryat-Husot'a gitti. 8 (&Balam, 'Ýþte þimdi geldim' diye yanýtladý, 'Ama ne diyebilirim ki? Ancak Tanrý'nýn bana buyurduklarýný söyleyeceðim.'7{(%Balam'a, 'Seni çaðýrmak için adam gönderdiðimde neden gelmedin?' dedi, 'Seni ödüllendirmeye gücüm yetmez mi?' 6($Balak Balam'ýn geldiðini duyunca, onu karþýlamak için Arnon kýyýsýnda, sýnýrýn en uzak köþesindeki Moav Kenti'ne gitti.5(#RAB'bin meleði, 'Adamlarla git' dedi, 'Ama yalnýz sana söyleyeceklerimi söyleyeceksin.' Böylece Balam Balak'ýn önderleriyle gitti.41("Balam RAB'bin meleðine, 'Günah iþledim' dedi, 'Beni engellemek için yolda dikildiðini anlamadým. Uygun görmüyorsan þimdi evime döneyim.'{3q(!Eþek beni gördü, üç kez önümden saptý. Eðer yoldan sapmasaydý, seni öldürür, onu sað býrakýrdým.'21( RAB'bin meleði, 'Neden üç kez eþeðini dövdün?' diye sordu, 'Ben seni engellemeye geldim. Çünkü gittiðin yol seni yýkýma götürüyor.15(Bundan sonra RAB Balam'ýn gözlerini açtý. Balam yalýn kýlýç yolda durmakta olan RAB'bin meleðini gördü, eðilip yüzüstü yere kapandý.0{(Eþek, 'Bugüne dek hep üzerine bindiðin eþek deðil miyim ben?' dedi, 'Daha önce sana hiç böyle davrandým mý?'q/](Balam, 'Benimle alay ediyorsun' diye yanýtladý, 'Elimde kýlýç olsaydý, seni hemen öldürürdüm.'.{(Bunun üzerine RAB eþeði konuþturdu. Eþek Balam'a, 'Sana ne yaptým ki, üç kez beni böyle dövdün?' diye sordu.z-o(Eþek RAB'bin meleðini görünce, Balam'ýn altýnda yýkýldý. Balam öfkelendi, deðneðiyle eþeði dövdü.U,%(RAB'bin meleði ilerledi, saða sola dönüþü olmayan dar bir yerde durdu.u+e(Eþek RAB'bin meleðini görünce duvara sýkýþtý, Balam'ýn ayaðýný ezdi. Balam eþeði yine dövdü.V*'(RAB'bin meleði iki baðýn arasýnda iki yaný duvarlý dar bir yolda durdu.)1(Eþek, yalýn kýlýç yolda durmakta olan RAB'bin meleðini görünce, yoldan sapýp tarlaya girdi. Balam yola döndürmek için eþeði dövdü.(%(Tanrý onun gidiþine öfkelendi. RAB'bin meleði engel olmak için yoluna dikildi. Balam eþeðine binmiþti, yanýnda iki uþaðý vardý.V''(Balam sabah kalkýp eþeðine palan vurdu, Moav önderleriyle birlikte gitti.& (O gece Tanrý Balam'a gelip, 'Madem bu adamlar seni çaðýrmaya gelmiþ, onlarla git; ancak sana ne söylersem onu yap' dedi.f%G(Lütfen siz de bu gece burada kalýn, RAB'bin bana baþka bir diyeceði var mý öðreneyim.'B$(Balam Balak'ýn ulaklarýna þu yanýtý verdi: 'Balak sarayýný altýnla, gümüþle doldurup bana verse bile, Tanrým RAB'bin buyruðundan öte küçük büyük hiçbir þey yapamam.#}(Çünkü seni fazlasýyla ödüllendireceðim, ne istersen yapacaðým. Ne olur, gel, benim için bu halka lanet oku.> '&"I(Balam'a gidip þöyle dediler:c!A(Bunun üzerine Balak ilk gidenlerden daha çok ve daha saygýn baþka önderler gönderdi.J (Moav önderleri dönüp Balak'a, 'Balam bizimle gelmedi' dediler.{q( Sabah Balam kalktý, Balak'ýn önderlerine, 'Ülkenize dönün. Çünkü RAB sizinle gelmeme izin vermiyor' dedi.dC( Ama Tanrý Balam'a, 'Onlarla gitme! Bu halka lanet okuma, onlar kutsanmýþ halktýr' dedi.7( 'lS( Balam Tanrý'yý þöyle yanýtladý: 'Sippor oðlu Moav Kralý Balak bana þu bildiriyi gönderdi:I ( Tanrý Balam'a gelip, 'Evinde kalan bu adamlar kim?' diye sordu.vg(Balam onlara, 'Geceyi burada geçirin' dedi, 'RAB'bin bana söyleyecekleri uyarýnca size yanýt vereceðim.'(Moav ve Midyan ileri gelenleri falcýlýk ücretini alýp gittiler. Balam'a varýnca Balak'ýn bildirisini ona ilettiler.hK(Lütfen gel de benden daha güçlü olan bu halka benim için lanet oku. Olur ki, onlarý yener, ülkeden kovarýz. Çünkü senin kutsadýðýn kiþinin kutsanacaðýný, lanetlediðin kiþinin lanetleneceðini biliyorum.'(K(Balak, Beor oðlu Balam'ý çaðýrmak için ulaklar gönderdi. Balam Fýrat Irmaðý kýyýsýnda, Amav ülkesindeki Petor'da yaþýyordu. Balak þöyle dedi:(Midyan ileri gelenlerine, 'Öküz kýrda nasýl otu yiyip tüketirse, bu topluluk da çevremizdeki her þeyi yiyip bitirecek' dediler.`;(Ýsrail halký kalabalýk olduðundan, Moavlýlar onlardan korkarak yýlgýya düþtü.R(Sippor oðlu Balak Ýsrailliler'in Amorlular'a neler yaptýðýný duydu. (Ýsrailliler yollarýna devam ederek Moav ovalarýnda, Þeria Irmaðý'nýn doðusunda, Eriha karþýsýnda konakladýlar.ym(#Böylece Ýsrail halký kimseyi sað býrakmadan Og'la oðullarýný ve ordusunu yok etti, ülkeyi ele geçirdi.N("RAB Musa'ya, 'Ondan korkma!' dedi, 'Çünkü onu da ordusuyla ülkesini de senin eline teslim ettim. Amorlular'ýn Heþbon'da yaþayan Kralý Sihon'a yaptýðýnýn aynýsýný ona da yapacaksýn.'(!Bundan sonra dönüp Baþan'a doðru ilerlediler. Baþan Kralý Og'la ordusu onlarla savaþmak için Edrei'de karþýlarýna çýktý. ~~2}}||n{zz:yxxMww)vEutt;ss6s+rrHqqpp oo8nnmm>llkkojj-ihhhgggffeAddddodEcccic bbtbaaaa``}`'_`^^v^&]m\[[[[ZZ*YYXX WjVVAUTT(SS;RR?>>>V>===^=<<;;S;:::H: 99W88c7776544443|222R211p1(008/x..h.D--o-@- ,,,N,+++_+!**D))(''&&%%q$$Z$ #""J!! ; e)><CsulW U D } !A([[/ 32Bunlar daðlýk bölgeye çýkarak Eþkol Vadisi'ne varýp ülkeyi araþtýrdýlar.k. S2'Bu düþünceyi benimsedim. Her oymaktan birer kiþi olmak üzere aranýzdan on iki kiþi seçtim.6- i2'O zaman hepiniz bana gelip, <Ülkeyi araþtýrmak için önümüzden adamlar gönderelim> dediniz, ', K2<Ýþte, Tanrýnýz RAB size ülkeyi verdi. Haydi, atalarýnýzýn Tanrýsý RAB'bin size söylediði gibi, gidip orayý mülk edinin. Korkmayýn, yýlmayýn.>e+ G2Size, dedim,R* !2'Sonra Tanrýmýz RAB'bin bize buyurduðu gibi Horev'den ayrýldýk, Amorlular'ýn daðlýk bölgesine giden yoldan geçerek gördüðünüz o geniþ ve korkunç çölü aþýp Kadeþ-Barnea'ya vardýk.@) 2O sýrada yapmanýz gereken her þeyi size buyurmuþtum.'\( 52Yargýlarken kimseyi kayýrmayýn; küçüðe de, büyüðe de ayný gözle bakýn. Hiç kimseden korkmayýn. Yargý Tanrý'ya özgüdür. Çözemeyeceðiniz bir sorun olursa bana getirin, ben gerekeni yaparým.>9' o2Ayrýca yargýçlarýnýza, dedim, \# 52 Sorunlarýnýza, yükünüze, davalarýnýza ben tek baþýma nasýl katlanabilirim?e" G2 Atalarýnýzýn Tanrýsý RAB sizi bin kat daha çoðaltsýn ve söz verdiði gibi kutsasýn!^! 92 dedim, 72Bu topraklarý size verdim. Gidin, atalarýnýza, Ýbrahim'e, Ýshak'a, Yakup'a ve soylarýna ant içerek söz verdiðim topraklarý mülk edinin.> 'x m2 dedi,s c2Musa Þeria Irmaðý'nýn doðu yakasýndaki Moav topraklarýnda bu yasayý þöyle açýklamaya baþladý: 52Bu olay Musa Heþbon'da yaþayan Amorlular'ýn Kralý Sihon'u, Aþtarot'ta ve Edrei'de yaþayan Baþan Kralý Og'u bozguna uðrattýktan sonra oldu.2 a2Mýsýr'dan çýktýktan sonra kýrkýncý yýlýn on birinci ayýnýn* birinci günü, Musa RAB'bin, kendisi aracýlýðýyla Ýsrailliler'e neler buyurduðunu anlattý.Q 2Horev'den Seir Daðý yoluyla Kadeþ-Barnea'ya gitmek on bir gün sürer.2 c2Þeria Irmaðý'nýn doðu yakasýndaki çölde, Suf'un karþýsýnda Arava'da, Paran ile Tofel, Lavan, Haserot, Di-Zahav arasýnda Musa Ýsrailliler'e þunlarý anlattý.7($ RAB'bin Musa aracýlýðýyla Þeria Irmaðý yanýnda Eriha karþýsýndaki Moav ovalarýnda Ýsrailliler'e verdiði buyruklar ve ilkeler bunlardý.3($ Böylece Yusuf oðlu Manaþþe boylarýndan erkeklerle evlendiler, dolayýsýyla miraslarý da babalarýnýn baðlý olduðu boy ve oymakta kaldý. ($ 5($ Selofhat'ýn kýzlarý Mahla, Tirsa, Hogla, Milka, Noa, RAB'bin Musa'ya verdiði buyruk uyarýnca davranarak amcalarýnýn oðullarýyla evlendiler.oY($ Miras bir oymaktan öbür oymaða geçmeyecek. Her Ýsrail oymaðý aldýðý mirasa baðlý kalacak.'=u($Herhangi bir Ýsrail oymaðýnda miras alan kýz, babasýnýn baðlý olduðu oymak ve boydan biriyle evlenmelidir. Öyle ki, her Ýsrailli atalarýnýn mirasýný sahiplenebilsin.($Ýsrail'de miras bir oymaktan öbür oymaða geçmeyecek. Her Ýsrailli atalarýnýn baðlý olduðu oymaðýn mirasýna baðlý kalacak.-U($RAB Selofhat'ýn kýzlarý için þöyle diyor: Selofhat'ýn kýzlarý babalarýnýn baðlý olduðu oymak ve boydan herhangi bir erkekle evlenmekte özgürdürler.~w($Musa, RAB'bin buyruðu uyarýnca, Ýsrailliler'e þöyle buyurdu: 'Yusuf soyundan gelenlerin söyledikleri doðrudur.S!($Ýsrailliler'in özgürlük yýlý kutlandýðýnda, kýzlarýn mirasý kocalarýnýn baðlý olduðu oymaða eklenecek. Böylece onlarýn mirasý atalarýmýzýn oymaðýna düþen mirastan alýnacak.'z o($Eðer Selofhat'ýn kýzlarý baþka bir Ýsrail oymaðýna baðlý erkeklerle evlenirlerse, miraslarý bizim ailelerimizden alýnýp kocalarýnýn baðlý olduklarý oymaðýn mirasýna eklenecek. Böylece kurayla bize düþen pay eksilecek.L ($'RAB ülkeyi mülk olarak kurayla Ýsrailliler arasýnda paylaþtýrmasý için efendimiz Musa'ya buyruk verdi. Kardeþimiz Selofhat'ýn mirasýnýn kýzlarýna verilmesi için de buyruk verildi.,  U($Yusufoðullarý boylarýndan Manaþþe oðlu Makir oðlu Gilat'ýn boyunun aile baþlarý gelip Musa'ya ve Ýsrail'in aile baþý olan önderlerine þöyle dediler: -(#"' <Ýçinde oturduðunuz, benim de içinde yaþadýðým ülkeyi kirletmeyeceksiniz; çünkü ben Ýsrailliler'in arasýnda yaþayan RAB'bim.> '( K(#!' <Ýçinde yaþadýðýnýz ülkeyi kirletmeyeceksiniz. Kan dökmek ülkeyi kirletir. Ýçinde kan dökülen ülke ancak kan dökenin kanýyla baðýþlanýr.(# ' ';Jq(!7' a(!+Punon'dan ayrýlýp Ovot'ta konakladýlar.5=g(!*Salmona'dan ayrýlýp Punon'da konakladýlar.I< (!)Ýsrailliler Hor Daðý'ndan ayrýlýp Salmona'da konakladýlar.k;Q(!(Kenan ülkesinin Negev bölgesinde yaþayan Kenanlý Arat Kralý Ýsrailliler'in geldiðini duydu.=:w(!'Hor Daðý'nda öldüðünde Harun 123 yaþýndaydý.79i(!&Kâhin Harun RAB'bin buyruðu uyarýnca Hor Daðý'na çýktý. Ýsrailliler'in Mýsýr'dan çýkýþlarýnýn kýrkýncý yýlý, beþinci ayýn birinci günü orada öldü.O8(!%Kadeþ'ten ayrýlýp Edom sýnýrýndaki Hor Daðý'nda konakladýlar.M7(!$Esyon-Gever'den ayrýlýp Zin Çölü'nde -Kadeþ'te- konakladýlar.:6q(!#Avrona'dan ayrýlýp Esyon-Gever'de konakladýlar.65i(!"Yotvata'dan ayrýlýp Avrona'da konakladýlar.<4u(!!Hor-Hagidgat'tan ayrýlýp Yotvata'da konakladýlar.@3}(! Bene-Yaakan'dan ayrýlýp Hor-Hagidgat'ta konakladýlar.;2s(!Moserot'tan ayrýlýp Bene-Yaakan'da konakladýlar.81m(!Haþmona'dan ayrýlýp Moserot'ta konakladýlar.60i(!Mitka'dan ayrýlýp Haþmona'da konakladýlar.3/c(!Terah'tan ayrýlýp Mitka'da konakladýlar.3.c(!Tahat'tan ayrýlýp Terah'ta konakladýlar.6-i(!Makhelot'tan ayrýlýp Tahat'ta konakladýlar.7,k(!Harada'dan ayrýlýp Makhelot'ta konakladýlar.=+w(!Þefer Daðý'ndan ayrýlýp Harada'da konakladýlar.?*{(!Kehelata'dan ayrýlýp Þefer Daðý'nda konakladýlar.6)i(!Rissa'dan ayrýlýp Kehelata'da konakladýlar.3(c(!Livna'dan ayrýlýp Rissa'da konakladýlar.:'q(!Rimmon-Peres'ten ayrýlýp Livna'da konakladýlar.:&q(!Ritma'dan ayrýlýp Rimmon-Peres'te konakladýlar.5%g(!Haserot'tan ayrýlýp Ritma'da konakladýlar.?${(!Kivrot-Hattaava'dan ayrýlýp Haserot'ta konakladýlar.F#(!Sina Çölü'nden ayrýlýp Kivrot-Hattaava'da konakladýlar.="w(!Refidim'den ayrýlýp Sina Çölü'nde konakladýlar.Y!-(!Aluþ'tan ayrýlýp Refidim'de konakladýlar. Orada halk için içecek su yoktu.3 c(! Dofka'dan ayrýlýp Aluþ'ta konakladýlar.:q(! Sin Çölü'nden ayrýlýp Dofka'da konakladýlar.A(! Kýzýldeniz'den ayrýlýp Sin Çölü'nde konakladýlar.E(! Elim'den ayrýlýp Kýzýldeniz* kýyýsýnda konakladýlar.q](! Mara'dan ayrýlýp on iki su kaynaðý ve yetmiþ hurma aðacý olan Elim'e giderek orada konakladýlar.(!Pi-Hahirot'tan ayrýlýp denizden çöle geçtiler. Etam Çölü'nde üç gün yürüdükten sonra Mara'da konakladýlar.tc(!Etam'dan ayrýlýp Baal-Sefon'un doðusundaki Pi-Hahirot'a döndüler, Migdol yakýnlarýnda konakladýlar.G (!Sukkot'tan ayrýlýp çöl kenarýndaki Etam'da konakladýlar.G (!Ýsrailliler Ramses'ten yola çýkýp Sukkot'ta konakladýlar. (!O sýrada Mýsýrlýlar RAB'bin yok ettiði ilk doðan çocuklarýný gömüyorlardý; RAB onlarýn ilahlarýný yargýlamýþtý.2_(!Ýsrailliler Fýsýh* kurbanýnýn ertesi günü -birinci ayýn* on beþinci günü- Mýsýrlýlar'ýn gözü önünde zafer havasý içinde Ramses'ten yola çýktýlar.}u(!Musa RAB'bin buyruðu uyarýnca sýrasýyla yapýlan yolculuklarý kayda geçirdi. Yapýlan yolculuklar þunlardýr:  (!Musa'yla Harun önderliðinde birlikler halinde Mýsýr'dan çýkan Ýsrailliler sýrasýyla aþaðýdaki yolculuklarý yaptýlar.[1( *Novah da Kenat'la çevresindeki köyleri ele geçirerek oraya kendi adýný verdi.}( )Manaþþe soyundan Yair gidip Amorlular'ýn yerleþim birimlerini ele geçirdi ve bunlara Havvot-Yair*fr* adýný verdi.oY( (Böylece Musa Gilat'ý Manaþþe oðlu Makir'in soyundan gelenlere verdi; onlar da oraya yerleþtiler.xk( 'Manaþþe oðlu Makir'in soyundan gelenler gidip Gilat'ý ele geçirerek, orada yaþayan Amorlular'ý kovdular. ( &.W( %Rubenliler Heþbon, Elale, Kiryatayim, Nevo, Baal-Meon -bu son iki ad deðiþtirildi- ve Sivma kentlerini yeniden kurdular. Kurduklarý kentlere yeni adlar verdiler.  ( $  ( #& G( "Gadlýlar surlu Divon, Atarot, Aroer, Atrot-Þofan, Yazer, Yogboha, Beytnimra ve Beytharan kentlerini yeniden kurdular, davarlarý için aðýllar yaptýlar.W )( !Böylece Musa Gadlýlar'la Rubenliler'e ve Yusuf oðlu Manaþþe oymaðýnýn yarýsýna Amorlular'ýn Kralý Sihon'un ülkesiyle Baþan Kralý Og'un ülkesini ve çevrelerindeki topraklarla kentleri verdi. ( 'Silahlanmýþ olarak RAB'bin önünde Kenan ülkesine gideceðiz. Ama alacaðýmýz mülk Þeria Irmaðý'nýn doðu yakasýnda olacak.'R( Gadlýlar'la Rubenliler, 'RAB'bin bize buyurduðunu yapacaðýz' dediler,y( Ama silahlanmýþ olarak sizinle ýrmaðýn karþý yakasýna geçmezlerse, Kenan ülkesinde sizinle miras alacaklar.'q]( Þöyle dedi: 'Gadlýlar'la Rubenliler'den silahlanmýþ olan herkes RAB'bin önünde sizinle birlikte Þeria Irmaðý'nýn karþý yakasýna geçerse, ülkeyi de ele geçirirseniz, Gilat bölgesini miras olarak onlara vereceksiniz. ( Musa Gadlýlar'la Rubenliler hakkýnda Kâhin Elazar'a, Nun oðlu Yeþu'ya ve Ýsrail oymaklarýnýn aile baþlarýna buyruk verdi.tc( Ama buyurduðun gibi, silahlanmýþ olan herkes RAB'bin önünde savaþmak üzere karþý yakaya geçecek.'kQ( 'Çoluk çocuðumuz, sýðýrlarýmýzla öbür hayvanlarýmýz burada, Gilat kentlerinde kalacak.eE( Gadlýlar'la Rubenliler, 'Efendimiz, bize buyurduðun gibi yapacaðýz' diye yanýtladýlar, ( Çocuklarýnýz için yeniden kentler kurun, davarlarýnýz için aðýllar yapýn. Yeter ki, verdiðiniz sözü yerine getirin.'( 'Ama söylediklerinizi yapmazsanýz, RAB'be karþý günah iþlemiþ olursunuz; günahýnýzýn cezasýný çekeceðinizi bilmelisiniz.'I( ülke ele geçirildiðinde dönebilir, RAB'be ve Ýsrail'e karþý yükümlülüðünüzden özgür olursunuz. RAB'bin önünde bu topraklar sizin olacaktýr.~( RAB düþmanlarýný kovuncaya dek hepiniz O'nun önünde Þeria Irmaðý'nýn karþý yakasýna silahlý olarak geçerseniz,r}_( Musa þöyle yanýtladý: 'Bu söylediklerinizi yapar, RAB'bin önünde savaþa gitmek üzere silahlanýp|9( Þeria Irmaðý'nýn karþý yakasýnda onlarla birlikte mülk almayacaðýz, çünkü bizim payýmýz Þeria Irmaðý'nýn doðu yakasýna düþtü.'G{ ( Her Ýsrailli mülküne kavuþmadan evlerimize dönmeyeceðiz.Fz( 'Kendimiz de hemen silahlanýp Ýsrailliler'i kendilerinin olacak ülkeye götürünceye dek onlara öncülük edeceðiz. Ülke halký yüzünden çocuklarýmýz surlu kentlerde yaþayacak.,yS( Gadlýlar'la Rubenliler Musa'ya yaklaþýp, 'Burada hayvanlarýmýz için aðýllar yapmamýza, çocuklarýmýz için yeniden kentler kurmamýza izin ver' dediler,x1( Eðer O'nun ardýnca yürümekten vazgeçerseniz, bütün bu halký yine çölde býrakacak; siz de bu halkýn yok olmasýna neden olacaksýnýz.'w( 'Ýþte, ey günahkârlar soyu, babalarýnýzýn yerine siz geçtiniz ve RAB'bin Ýsrail'e daha çok öfkelenmesine neden oluyorsunuz.v( Ýsrailliler'e öfkelenen RAB, gözünde kötülük yapan o kuþak büsbütün yok oluncaya dek kýrk yýl onlarý çölde dolaþtýrdý.u5( Kenaz soyundan Yefunne oðlu Kalev'le Nun oðlu Yeþu'dan baþkasý orayý görmeyecek. Çünkü onlar bütün yürekleriyle ardýmca yürüdüler.>Rt( )( Ýnsanlarý, hayvanlarý, yaðmalanmýþ bütün mallarý yanlarýna aldýlar.R=( Midyanlýlar'ýn yaþadýðý bütün kentleri, obalarý ateþe verdiler.|<s( Midyanlý kadýnlarla çocuklarýný tutsak alýp bütün hayvanlarýný, sürülerini, mallarýný yaðmaladýlar.;(Öldürdükleri arasýnda beþ Midyan kralý -Evi, Rekem, Sur, Hur ve Reva- da vardý. Beor oðlu Balam'ý da kýlýçla öldürdüler.q:](RAB'bin Musa'ya verdiði buyruk uyarýnca, Midyanlýlar'a savaþ açýp bütün erkekleri öldürdüler.;9q(Musa onlarý -her oymaktan biner kiþiyi- ve Kâhin Elazar oðlu Pinehas'ý savaþa gönderdi. Pinehas yanýna kutsal yere ait bazý eþyalarý ve çaðrý borazanlarýný aldý.r8_(Böylece Ýsrail'in her oymaðýndan biner kiþi olmak üzere 12 000 kiþi seçilip savaþa hazýrlandý.C7('Savaþa Ýsrail'in her oymaðýndan bin kiþi gönderin.'6-(Bunun üzerine Musa halka, 'Midyanlýlar'a karþý savaþmak ve onlardan RAB'bin öcünü almak üzere aranýzdan adamlar silahlandýrýn' dedi,5 (q4 _(RAB Musa'ya, 'Midyanlýlar'dan Ýsrailliler'in öcünü al; sonra ölüp atalarýna kavuþacaksýn' dedi. 3(Erkekle karýsý, babayla evinde yaþayan genç kýzý arasýndaki iliþki konusunda RAB'bin Musa'ya buyurduðu kurallar bunlardýr.q2](Eðer onlarý duyduktan bir süre sonra engel olursa, kadýnýn suçundan kocasý sorumlu olacaktýr.> 'U1%(Eðer kocasý bir gün içinde bu konuda ona karþý çýkmazsa, bütün adaklarýný ya da yükümlülüklerini onaylamýþ olur. Onlarý duyduðu gün kadýna karþý çýkmamakla onaylamýþ sayýlýr.90m( Kocasý, kadýnýn kendi isteklerini denetlemesi için adadýðý adaðý ya da ant içerek kendini altýna soktuðu yükümlülüðü onaylayabilir ya da geçersiz kýlabilir.`/;( Ama kocasý bunlarý duyduðu gün engel olursa, kadýnýn adadýðý bütün adaklar ve kendini altýna soktuðu yükümlülük geçerli sayýlmayacak. Kocasý geçersiz kýlmýþtýr, RAB kadýný baðýþlayacak.0.[( kocasý da bunu duyar, karþý çýkmaz, ona engel olmazsa, kadýnýn adadýðý bütün adaklar ya da kendini altýna soktuðu her yükümlülük geçerli sayýlacak.m-U( ' diye düþünebilirsiniz.>w2Tanrýnýz RAB'bin elinize teslim edeceði halklarýn tümünü yok edeceksiniz. Onlara acýmayacaksýnýz. Ýlahlarýna tapmayacaksýnýz. Çünkü bu sizin için tuzak olacaktýr.H 2RAB her türlü hastalýðý sizden uzaklaþtýracak. Mýsýr'da gördüðünüz korkunç hastalýklardan hiçbirini size vermeyecek. Bütün bu hastalýklarý sizden nefret edenlere verecek.2Öbür halklardan daha çok kutsanmýþ olacaksýnýz. Erkekleriniz, kadýnlarýnýz, hayvanlarýnýz arasýnda döl vermeyen olmayacak.!=2 Sizi sevecek, kutsayacak, çoðaltacak. Atalarýnýza ant içerek size söz verdiði ülkede rahminizin meyvesini, topraðýnýzýn ürününü -tahýlýný, yeni þarabýný, zeytinyaðýný- sýðýrlarýnýzýn buzaðýlarýný, sürülerinizin kuzularýný bereketli kýlacak.)~M2 'Bu ilkeleri dinler, onlara özenle uyarsanýz, Tanrýnýz RAB atalarýnýza ant içerek verdiði söz uyarýnca sizinle yaptýðý antlaþmaya baðlý kalacak.b}?2 Onun için, bugün size bildirdiðim buyruklara, kurallara, ilkelere uymaya dikkat edin.'|12 Kendisinden nefret edenlere ise üzerlerine yýkým göndererek karþýlýk verir. RAB kendisinden nefret edene karþýlýk vermekte gecikmeyecek.5{e2 Tanrýnýz RAB'bin Tanrý olduðunu bilin. O güvenilir Tanrý'dýr. Kendisini sevenlerin, buyruklarýna uyanlarýn bininci kuþaðýna kadar antlaþmasýna baðlý kalýr.^z72RAB size sevgisini göstermek ve atalarýnýza ant içerek verdiði sözü yerine getirmek için güçlü eliyle sizi Mýsýr'dan çýkardý; köle olduðunuz ülkeden, Mýsýr Firavunu'nun elinden sizi kurtardý.y)2RAB'bin sizi sevmesinin ve seçmesinin nedeni öbür halklardan daha kalabalýk olduðunuzdan deðil. Siz sayýca öbür halklardan azdýnýz.x92'Siz Tanrýnýz RAB için kutsal bir halksýnýz. Tanrýnýz RAB, öz halký olmanýz için, yeryüzündeki bütün halklarýn arasýndan sizi seçti.$wC2Onlara þöyle yapacaksýnýz: Sunaklarýný yýkacak, dikili taþlarýný parçalayacak, Aþera* putlarýný devirecek, öbür putlarýný yakacaksýnýz.2v_2Çünkü onlar oðullarýnýzý beni izlemekten saptýracak, baþka ilahlara tapmalarýna neden olacaklardýr. O zaman RAB size öfkelenecek ve sizi çabucak yok edecek.u2Kýz alýp vermeyeceksiniz. Kýzlarýnýzý oðullarýna vermeyeceksiniz; oðullarýnýza da onlardan kýz almayacaksýnýz.Dt2Tanrýnýz RAB bu uluslarý elinize teslim ettiðinde, onlarý bozguna uðrattýðýnýzda, tümünü yok etmelisiniz. Bu uluslarla antlaþma yapmayacaksýnýz, onlara acýmayacaksýnýz.s '2'Tanrýnýz RAB mülk edinmek üzere gideceðiniz ülkeye sizi götürdüðünde, önünüzden birçok ulusu -Hititler'i*, Girgaþlýlar'ý, Amorlular'ý, Kenanlýlar'ý, Perizliler'i, Hivliler'i, Yevuslular'ý, sizden daha büyük ve daha güçlü yedi ulusu- kovacak.wri2Tanrýmýz RAB'bin önünde, verdiði bu buyruklara uymaya dikkat edersek, bunu bize doðruluk sayacaktýr.> '+qQ2Sürekli üzerimize iyilik gelmesi ve bugün olduðu gibi sað kalmamýz için Tanrýmýz RAB bütün bu kurallara uymamýzý ve kendisinden korkmamýzý buyurdu.|ps2Atalarýmýza ant içerek söz verdiði ülkeye götürmek ve orayý bize vermek için bizi Mýsýr'dan çýkardý.toc2Gözlerimizin önünde Mýsýr'a, firavuna, ailesine karþý belirtiler, büyük ve korkunç iþler yaptý.vng2onlara þöyle diyeceksiniz: diye sorunca,Rl2RAB de sözü uyarýnca bütün düþmanlarýnýzý önünüzden kovacak.5ke2RAB'bin gözünde iyi ve doðru olaný yapacaksýnýz. Öyle ki, üzerinize iyilik gelsin, RAB'bin atalarýnýza ant içerek söz verdiði verimli ülkeyi mülk edinesiniz.gjI2Tanrýnýz RAB'bin buyruklarýna, size verdiði yasalara, kurallara uymaya dikkat edeceksiniz.Ci2Massa'da olduðu gibi, Tanrýnýz RAB'bi denemeyeceksiniz.thc2Çünkü aranýzda olan Tanrýnýz RAB kýskanç bir Tanrý'dýr. Öfkelenirse sizi yeryüzünden yok eder.igM2Baþka ilahlarýn, çevrenizdeki uluslarýn taptýðý hiçbir ilahýn ardýnca gitmeyeceksiniz.cfA2 'Tanrýnýz RAB'den korkacaksýnýz; O'na kulluk edecek ve O'nun adýyla ant içeceksiniz.feG2 O zaman dikkat edin! Sizi Mýsýr'dan, köle olduðunuz ülkeden çýkaran RAB'bi unutmayýn.d 2 ^c72 'Tanrýnýz RAB atalarýnýza, Ýbrahim'e, Ýshak'a, Yakup'a içtiði ant uyarýnca, sizi vereceði ülkeye -inþa etmediðiniz büyük ve güzel kentleri, biriktirmediðiniz iyi eþyalarla dolu evleri, siz emek vermeden kazýlmýþ sarnýçlarý, dikmediðiniz baðlarý, zeytinlikleri olan ülkeye- götürecek. Orada yiyip doyacaksýnýz.Kb2 Evlerinizin kapý sövelerine, kentlerinizin kapýlarýna yazýn.'Ya-2Bir belirti olarak onlarý ellerinize baðlayýn, alýn sargýsý olarak takýn.{`q2Onlarý çocuklarýnýza benimsetin. Evinizde otururken, yolda yürürken, yatarken, kalkarken onlardan söz edin.?_{2Bugün size verdiðim bu buyruklarý aklýnýzda tutun.i^M2Tanrýnýz RAB'bi bütün yüreðinizle, bütün canýnýzla, bütün gücünüzle seveceksiniz.;]s2'Dinle, ey Ýsrail! Tanrýmýz RAB tek RAB'dir*fe*.<\s2Kulak ver, ey Ýsrail! Söz dinleyin ki, üzerinize iyilik gelsin, atalarýnýzýn Tanrýsý RAB'bin size verdiði söz uyarýnca süt ve bal akan ülkede bol bol çoðalasýnýz..[W2Yaþamýnýz boyunca siz, çocuklarýnýz ve torunlarýnýz, size verdiðim bütün kurallara, buyruklara uyarak Tanrýnýz RAB'den korkun ki, ömrünüz uzun olsun.Z 92'Tanrýnýz RAB'bin size öðretmek için bana verdiði buyruklar, kurallar, ilkeler bunlardýr. Mülk edinmek için gideceðiniz ülkede onlara uyun.#YA2!Tanrýnýz RAB'bin size buyurduðu yollarda yürüyün. Öyle ki, mülk edineceðiniz ülkede sað kalasýnýz, baþarýlý ve uzun ömürlü olasýnýz.'hXK2 'Tanrýnýz RAB'bin size buyurduklarýna uymaya özen gösterin. Onlardan saða sola sapmayýn.SW!2Ama sen burada yanýmda dur. Sana bütün buyruklarý, kurallarý, ilkeleri vereceðim. Bunlarý halka sen öðreteceksin. Öyle ki, mülk edinmek için kendilerine vereceðim ülkede hepsine uysunlar.>3Vc2' gRI2Ateþin içinden seslenen, yaþayan Tanrý'nýn sesini bizim gibi duyup da sað kalan var mý?Qy2Neden þimdi ölelim? Bu büyük ateþ bizi yakýp yok edecek. Tanrýmýz RAB'bin sesini bir daha duyarsak öleceðiz.@P{2 dediniz, ?L{2' 2' 9 y2Musa bütün Ýsrailliler'i bir araya toplayarak þöyle dedi: 'Ey Ýsrail, bugün size bildireceðim kurallara, ilkelere kulak verin! Onlarý öðrenin ve onlara uymaya dikkat edin! 8 21Pisga Daðý'nýn eteðindeki Arava Gölü'ne dek uzanan, Þeria Irmaðý'nýn doðu yakasýndaki bütün Arava'yý kapsýyordu.p7[20Bu topraklar, Arnon Vadisi kýyýsýndaki Aroer Kenti'nden Sion, yani Hermon Daðý'na kadar uzanýyor,62/Onun ve Baþan Kralý Og'un ülkesini, yani Þeria Irmaðý'nýn doðusunda yaþayan iki Amorlu kralýn ülkesini ele geçirmiþlerdi.52.Musa bunlarý Þeria Irmaðý'nýn doðu yakasýnda, Beytpeor karþýsýndaki vadide bildirdi. Burasý daha önce Heþbon'da oturan Amorlular'ýn Kralý Sihon'a ait topraklardý. Musa ile Ýsrailliler Mýsýr'dan çýktýklarýnda Sihon'u bozguna uðratmýþlardý.s4a2-Mýsýr'dan çýktýktan sonra Musa'nýn Ýsrailliler'e bildirdiði yasalar, kurallar, ilkeler bunlardýr.93o2,Musa'nýn Ýsrailliler'e anlattýðý yasa budur.2/2+Bu kentler þunlardý: Rubenliler için ovadaki kýrsal bölgede Beser, Gadlýlar için Gilat'taki Ramot, Manaþþeliler için Baþan'daki Golan. 12*Öyle ki, önceden kin beslemediði bir komþusunu istemeyerek öldüren biri bu kentlerden birine kaçýp canýný kurtarabilsin.N02)Bundan sonra Musa Þeria Irmaðý'nýn doðusunda üç kent ayýrdý.j/O2(Size ve sizden sonra gelen çocuklarýnýza iyilik saðlamasý ve Tanrýnýz RAB'bin sonsuza dek size vereceði bu topraklarda uzun yýllar yaþamanýz için bugün size bildirdiðim RAB'bin kurallarýna, buyruklarýna uyun.'..W2''Bunun için, bugün RAB'bin yukarýda göklerde, aþaðýda yeryüzünde Tanrý olduðunu, O'ndan baþkasý olmadýðýný bilin ve bunu aklýnýzdan çýkarmayýn.@-{2&Amacý sizden daha büyük, daha güçlü uluslarý önünüzden kovmak, onlarýn ülkelerine girmenizi saðlamak, bugün olduðu gibi mülk edinmeniz için ülkelerini size vermekti.z,o2%Atalarýnýzý sevdiði ve onlarýn soyunu seçtiði için sizi büyük gücüyle Mýsýr'dan kendisi çýkardý.++2$O sizi yola getirmek için gökten size sesini duyurdu. Yeryüzünde size büyük ateþini gösterdi. Ateþin içinden size sözlerini duyurdu.q*]2#'Bu olaylar RAB'bin Tanrý olduðunu ve O'ndan baþkasý olmadýðýný bilesiniz diye size gösterildi.#)A2"Hiçbir tanrý Tanrýnýz RAB'bin Mýsýr'da gözlerinizin önünde sizin için yaptýðý gibi denemelerle, belirtilerle, þaþýlasý iþlerle, savaþla, güçlü ve kudretli elle, büyük ve ürkütücü olaylarla gidip baþka bir ulustan kendine bir ulus almaya kalkýþtý mý?m(U2!Ateþin içinden seslenen Tanrý'nýn sesini sizin gibi duyup da sað kalan baþka bir ulus var mý?'2 'Siz doðmadan önceki geçmiþ günleri, Tanrý'nýn yeryüzünde insaný yarattýðý günden bu yana geçen zamaný soruþturun. Göklerin bir ucundan öbür ucuna sorun. Bu kadar önemli bir olay hiç oldu mu, ya da buna benzer bir olay duyuldu mu?&2Çünkü Tanrýnýz RAB acýyan bir Tanrý'dýr. Sizi býrakmaz, yok etmez ve atalarýnýza ant içerek yaptýðý antlaþmayý unutmaz.%72Sýkýntýya düþtüðünüzde ve bütün bu olaylar baþýnýza geldiðinde, sonunda Tanrýnýz RAB'be dönecek, O'nun sözüne kulak vereceksiniz.{$q2Ama Tanrýnýz RAB'bi arayacaksýnýz. Bütün yüreðinizle, bütün canýnýzla ararsanýz, O'nu bulacaksýnýz.#2Orada görmeyen, duymayan, yemeyen, koku almayan, insan eliyle yapýlmýþ, aðaçtan, taþtan tanrýlara tapacaksýnýz."{2RAB sizi baþka halklarýn arasýna daðýtacak. RAB'bin sizi süreceði uluslarýn arasýnda sayýca az olacaksýnýz.h!K2bugün size karþý yeri göðü tanýk gösteririm ki, mülk edinmek için Þeria Irmaðý'ndan geçip gideceðiniz ülkede kesinlikle ve çabucak öleceksiniz. Orada uzun süre yaþamayacak, büsbütün yok olacaksýnýz.Z /2'Ülkede uzun zaman oturduktan, çocuk ve torun sahibi olduktan sonra yoldan sapar, kendinize herhangi bir þeyin suretinde put yapar, Tanrýnýz RAB'bin gözünde kötü olaný yaparak onu öfkelendirirseniz,Y-2Çünkü Tanrýnýz RAB yakýp yok eden bir ateþtir; kýskanç bir Tanrý'dýr.,S2Tanrýnýz RAB'bin sizinle yaptýðý antlaþmayý unutmamaya, kendinize Tanrýnýz RAB'bin yasakladýðý herhangi bir þeyin suretinde put yapmamaya dikkat edin.2Ben bu toprakta öleceðim. Þeria Irmaðý'ndan geçmeyeceðim. Ama siz karþýya geçecek ve o verimli ülkeyi mülk edineceksiniz.A}2'RAB sizin yüzünüzden bana öfkelendi. Þeria Irmaðý'nýn karþý yakasýna geçmemem ve Tanrýnýz RAB'bin size mülk olarak vereceði o verimli ülkeye girmemem için ant içti.  2Size gelince, RAB, bugün olduðu gibi kendi halký olmanýz için, sizi alýp demir eritme ocaðýndan, Mýsýr'dan çýkardý.^72Gözlerinizi göklere kaldýrýp güneþi, ayý, yýldýzlarý -gök cisimlerini- görünce sakýn aldanmayýn; eðilip onlara tapmayýn. Tanrýnýz RAB bunlarý göðün altýndaki halklara pay olarak vermiþtir. 2 2a=2Öyle ki, kendiniz için erkek ya da kadýn, yerde yaþayan hayvan ya da gökte uçan kuþ, küçük kara hayvaný ya da aþaðýda suda yaþayan balýk suretinde, heykel biçiminde put yaparak yoldan sapmayasýnýz.y2'RAB Horev'de ateþin içinden size seslendiði gün hiçbir suret görmediniz. Bu nedenle kendinize çok dikkat edin.r_2Mülk edinmek için gideceðiniz ülkede uymanýz gereken kurallarý, ilkeleri size öðretmemi buyurdu.'{q2 RAB uymanýzý buyurduðu antlaþmayý, yani On Buyruk'u size açýkladý. Onlarý iki taþ levha üstüne yazdý.}u2 RAB size ateþin içinden seslendi. Siz konuþulaný duydunuz, ama konuþaný görmediniz. Yalnýz bir ses duydunuz. 2 'Yaklaþýp daðýn eteðinde durdunuz. Dað göklere dek yükselen alevle tutuþmuþtu. Kara bulutlar ve koyu bir karanlýk vardý.mU2 Horev'de Tanrýnýz RAB'bin önünde durduðunuz günü anýmsayýn. RAB bana þöyle dedi: .W2 'Ancak gördüklerinizi unutmamaya, yaþamýnýz boyunca aklýnýzdan çýkarmamaya dikkat edin ve uyanýk olun. Bunlarý çocuklarýnýza, torunlarýnýza anlatýn.kQ2Bugün size verdiðim bu yasa gibi adil kurallarý, ilkeleri olan baþka bir büyük ulus var mý?2Tanrýmýz RAB her çaðýrdýðýmýzda bize yakýn olur. Tanrýsý kendisine böylesine yakýn olan baþka bir büyük ulus var mý?] 52Onlara sýmsýký baðlanýn. Çünkü ne denli bilge ve anlayýþlý olduðunuzu uluslara bunlar gösterecek. Bu kurallarý duyunca, uluslar, diyecek. /2'Ýþte, Tanrým RAB'bin buyruðu uyarýnca size kurallar, ilkeler verdim. Öyle ki, mülk edinmek için gideceðiniz ülkede bunlara uyasýnýz.A 2RAB'be baðlý kalan sizler ise hâlâ yaþamaktasýnýz. 2'RAB'bin Baal-Peor'da neler yaptýðýný kendi gözlerinizle gördünüz. Tanrýnýz RAB, Baal-Peor'a tapan herkesi aranýzdan yok etti. !2Size verdiðim buyruklara hiçbir þey eklemeyin, hiçbir þey çýkarmayýn. Ama size bildirdiðim Tanrýnýz RAB'bin buyruklarýna uyun.K 2'Þimdi, ey Ýsrail, size öðrettiðim kurallara, ilkelere kulak verin. Yaþamak, ülkeye girmek ve atalarýnýzýn Tanrýsý RAB'bin size vereceði topraklarý mülk edinmek için bunlara uyun.=w2Böylece Beytpeor'un karþýsýndaki vadide kaldýk.'9m2Yeþu'ya görev ver. Onu güçlendir ve yüreklendir. Çünkü bu halk Þeria Irmaðý'ndan onun önderliðinde geçecek. Göreceðin topraklarý halka o miras olarak verecek.>2Pisga Daðý'na çýk. Batýya, kuzeye, güneye, doðuya bak. Gözlerinle gör. Çünkü Þeria Irmaðý'ndan geçmeyeceksin.%2'Ama RAB sizin yüzünüzden bana öfkelendi, yalvarýþýma kulak asmadý. Bana, dedi, ,S2!=2'O zaman Yeþu'ya, dedim, 'B|2'O zaman size þöyle buyruk verdim: dedi, <Çünkü onu da ordusuyla ülkesini de senin eline teslim ettim. Amorlular'ýn Heþbon'da yaþayan Kralý Sihon'a yaptýðýnýn aynýsýný ona da yapacaksýn.> k 2'Bundan sonra dönüp Baþan'a doðru ilerledik. Baþan Kralý Og'la ordusu bizimle savaþmak için Edrei'de karþýmýza çýktý.j52%Ama Tanrýmýz RAB'bin buyruðu uyarýnca, Ammonlular'ýn ülkesine -Yabbuk Irmaðý kýyýlarýna, daðlýk bölgedeki kentlere- yaklaþmadýnýz.'%iE2$Arnon Vadisi kýyýsýnda Aroer'den ve vadideki kentten Gilat'a dek, ele geçirmediðimiz hiçbir kent kalmadý. Tanrýmýz RAB hepsini elimize teslim etti.Lh2#Hayvanlara ve ele geçirdiðimiz kentlerdeki mallara ise el koyduk.ogY2"Bütün kentlerini ele geçirdik, hepsini yok ettik. Kadýn, erkek, çocuk, kimseyi sað býrakmadýk.cfA2!Tanrýmýz RAB onu elimize teslim etti. Onu, oðullarýný ve bütün halkýný yok ettik.Ye-2 Sihon bizimle savaþmak için Yahesa'da bütün halkýyla karþýmýza çýktý.d2'RAB bana, <Ýþte Sihon'u ve ülkesini senin eline teslim etmeye baþladým. Haydi, ülkeyi ele geçir ve mülk edinmeye baþla> dedi.Qc2Ne var ki, Heþbon Kralý Sihon ülkesinden geçmemize izin vermek istemedi. Tanrýnýz RAB, þimdi olduðu gibi, Sihon'u elinize teslim etmek için yüreðini duygusuzlaþtýrýp onu inatçý yaptý.b 2_`92<Ýzin ver, ülkenden geçelim. Dosdoðru ana yoldan, saða sola sapmadan geçeceðiz._2'Bundan sonra Kedemot Çölü'nden Heþbon Kralý Sihon'a barýþ önerileriyle ulaklar gönderdim. Öneriler þöyleydi:^2Bugünden baþlayarak göðün altýndaki uluslara korkunuzu, dehþetinizi salacaðým. Haberinizi duyunca korkuyla titreyecekler.> '3]a2' 'CW2 dedi. Biz de Zeret Vadisi'nden geçtik.yQm2 Daha önce Seir'de Horlular yaþardý. Esavoðullarý orayý onlarýn elinden aldý. Ýsrailliler'in RAB'bin mülk edinmek için kendilerine verdiði ülkede yaptýklarý gibi, Esavoðullarý da Horlular'ý yok edip yerlerine yerleþtiler.-pP[2 Emliler Anaklýlar gibi Refalýlar'dan sayýlýrdý. Ama Moavlýlar onlara Emliler adýný takmýþtý.hOK2 -Daha önce orada Anaklýlar kadar uzun boylu, güçlü ve kalabalýk olan Emliler yaþýyordu.]N52 'RAB bana, dedi, 'FM2'Böylece Seir'de yaþayan kardeþlerimizin, Esavoðullarý'nýn yanýndan geçtik. Eylat ve Esyon-Gever'den Arava'ya giden yoldan saparak yolculuðumuzu Moav Çölü yolundan sürdürdük.]L52'Tanrýnýz RAB el attýðýnýz her iþte sizi kutsadý. Bu geniþ çölde dolanýp durduðunuz sürece sizi korudu. Tanrýnýz RAB geçirdiðiniz bu kýrk yýl boyunca sizlerleydi ve hiçbir eksiðiniz olmadý.YK-2Yiyeceklerinizi, içeceklerinizi onlardan para karþýlýðýnda alacaksýnýz.>NJ2Onlarý savaþa kýþkýrtmayýn. Size onlarýn ülkesinden hiçbir toprak parçasý, ayaðýnýzý basacak bir yer bile vermeyeceðim. Çünkü Seir daðlýk bölgesini mülk olarak Esav'a verdim.6Ig2Sonra halka þu buyruklarý vermemi söyledi: dedi, <Þimdi kuzeye gidin.>F )2'Sonunda geri dönüp RAB'bin bana buyurduðu gibi Kýzýldeniz* yolundan çöle gittik. Uzun süre Seir daðlýk bölgesinde dolanýp durduk.(E O2.Uzun süre Kadeþ'te kaldýnýz.'wD k2-Geri döndünüz ve RAB'bin önünde aðladýnýz. Ama RAB ne aðlayýþýnýzý duydu, ne de size kulak astý.C 72,Daðlýk bölgede yaþayan Amorlular size karþý çýktýlar. Arýlar gibi sizi kovaladýlar. Seir'den Horma Kenti'ne dek sizi bozguna uðrattýlar.B 2+'Sizi uyardým, ama dinlemediniz. RAB'bin buyruðuna karþý geldiniz. Kendinize güvenerek daðlýk bölgeye çýktýnýz.$A E2*'Ama RAB bana þöyle dedi: s@ c2)'Bunun üzerine bana, dediniz, Sonra daðlýk bölgede savaþmanýn kolay olacaðýný düþünerek her biriniz silahýnýzý kuþandýnýz.E? 2(Ama siz geri dönün, Kýzýldeniz* yolundan çöle gidin.> '6> i2'Tutsak olacak dediðiniz küçükleriniz, bugün iyiyle kötüyü ayýrt edemeyen çocuklarýnýz oraya girecekler. Ülkeyi onlara vereceðim, orayý onlar mülk edinecekler.= 2& dedi,;  2$: %2#I9 2"'RAB yakýnmalarýnýzý duyunca öfkelendi ve þöyle ant içti:&8 I2!O RAB ki, çadýrlarýnýzý kurmanýz için size yer aramak, gideceðiniz yolu göstermek için geceleyin ateþte, gündüzün bulutta önünüzsýra gitti.'@7 2 Bütün bunlara karþýn Tanrýnýz RAB'be güvenmediniz.6  2&5 I2<Önünüzden giden Tanrýnýz RAB sizin için savaþacak. Gözünüzün önünde Mýsýr'da ve çölde sizler için yaptýklarýnýn aynýsýný yapacak. Tanrýnýz RAB'bin buraya varýncaya dek, çocuðunu taþýyan bir adam gibi sizi nasýl yol boyunca taþýdýðýný gördünüz.>?4 }2'Oysa ben size, dedim,y3 o2Oraya niye gidelim? Kardeþlerimiz yöre halkýnýn bizden daha güçlü, daha uzun boylu olduðunu söyleyerek cesaretimizi kýrdýlar. Kentler büyükmüþ, göðe dek yükselen surlarla çevriliymiþ. Orada Anaklýlar'ý da görmüþler.>2 #2Çadýrlarýnýzda söylenerek, dediniz, diye haber verdiler. H~a}c}||N{{Szz6yyfxxkww9vvuVttswrqpsonnmmlkkk jiihh#ggfeeedrcc bb.aa`__`^^]p\\_[|[ZZYY*XX[WWiVVyUUTT^SGRRUQQ3PP7ONNN'MyLLtL'KVJJ'IHHHRGFFHEEXDDCBCBkAx@@{@?*>!=6< derse, Q2Mýsýr'da köle olduðunuzu, Tanrýnýz RAB'bin sizi kurtardýðýný anýmsayýn. Bu buyruðu bugün size bunun için veriyorum. P2Ona davarlarýnýzdan, tahýlýnýzdan, þarabýnýzdan bol bol verin. Tanrýnýz RAB'bin sizi kutsadýðý oranda ona vereceksiniz.8Om2 Onu özgür býrakýrken, eli boþ göndermeyin.N92 'Eðer Ýbrani kardeþlerinizden bir erkek ya da kadýn size satýlýrsa, altý yýl size kölelik edecek, yedinci yýl onu özgür býrakacaksýnýz.&MG2 Ülkede her zaman yoksullar olacak. Bunun için, ülkenizde yaþayan kardeþlerinize, yoksullara, gereksinimi olanlara eliaçýk davranmanýzý buyuruyorum.'0L[2 Ona bol bol verin, verirken yüreðinizde isteksizlik olmasýn. Bundan ötürü Tanrýnýz RAB bütün iþlerinizde ve el attýðýnýz her þeyde sizi kutsayacaktýr.;Kq2 diyerek yüreðinizde kötü düþünce barýndýrmaktan sakýnýn. Öyle ki, yoksul kardeþinize karþý elisýký davranýp ona yardým etmekten kaçýnmayasýnýz. Yoksul kardeþiniz sizden RAB'be yakýnabilir, siz de günah iþlemiþ olursunuz.`J;2Tersine, eliniz açýk olsun; gereksinimlerini karþýlayacak kadar ona ödünç verin.BI2'Tanrýnýz RAB'bin size vereceði ülkenin herhangi bir kentinde yaþayan kardeþlerinizden biri yoksulsa, yüreðinizi katýlaþtýrmayýn, yoksul kardeþinize elisýký davranmayýn.MH2Tanrýnýz RAB verdiði söz uyarýnca sizi kutsayacak. Siz birçok ulusa ödünç vereceksiniz, ama siz ödünç almayacaksýnýz. Siz birçok ulusu yöneteceksiniz, ama onlar sizi yönetmeyecek.G 2F2'Aranýzda yoksul kimse olmayacak. Tanrýnýz RAB'bin mülk edinmek için size vereceði ülkede Tanrýnýz RAB'bin sözünü can kulaðýyla dinler, bugün size bildirdiðim bütün bu buyruklara özenle uyarsanýz, O sizi kesinlikle kutsayacaktýr.`E;2Yabancýdan borcunu alabilirsin. Ama Ýsrailli kardeþinin borcunu baðýþlayacaksýn.tDc2Borçlarý baðýþlama iþini þöyle yapacaksýnýz: Her alacaklý, komþusunun borcunu baðýþlayacak. Borcun ödenmesi için komþusunu ya da kardeþini zorlamayacak. Çünkü RAB'bin borçlarý baðýþlama yýlý duyurulmuþtur.PC 2'Her yedi yýlýn sonunda size borçlu olanlarý baðýþlayacaksýnýz.rB_2Öyle ki, sizin gibi paylarý ve mülkleri olmayan Levililer, kentlerinizde yaþayan yabancýlar, öksüzler, dul kadýnlar gelsinler, yiyip doysunlar. Bunu yaparsanýz, Tanrýnýz RAB el attýðýnýz her iþte sizi kutsayacaktýr.'qA]2Her üç yýlýn sonunda, o yýlýn ürününün bütün ondalýðýný getirip kentlerinizde toplayýn.w@i2'Kentlerinizde yaþayan Levililer'i yüzüstü býrakmayýn. Onlarýn sizin gibi paylarý ve mülkleri yoktur.T?#2Gümüþü dilediðiniz þekilde kullanýn: Sýðýr, davar, þarap, içki ya da canýnýzýn istediði baþka bir þey alýn. Siz ve aileniz orada, Tanrýnýz RAB'bin önünde yiyecek ve sevineceksiniz.i>M2ondalýðýnýzý gümüþe çevirin. Gümüþü alýp Tanrýnýz RAB'bin seçeceði yere gidin.==u2Tanrýnýz RAB'bin adýný yerleþtirmek için seçeceði yer uzaksa, yol Tanrýnýz RAB'bin size verimli kýldýðý ürünlerin ondalýðýný oraya taþýyamayacak kadar uzunsa,(<K2Tahýlýnýzýn, yeni þarabýnýzýn, zeytinyaðýnýzýn ondalýðýný, sýðýrlarýnýzýn ve davarlarýnýzýn ilk doðanlarýný, Tanrýnýz RAB'bin adýný yerleþtirmek için seçeceði yerde O'nun önünde yiyeceksiniz. Bunu yapýn ki, her zaman O'ndan korkmayý öðrenesiniz.b;?2'Her yýl tarlalarýnýzda yetiþen ürünlerin ondalýðýný bir yana ayýracaksýnýz.m:U2'Kendiliðinden ölen hiçbir hayvanýn etini yemeyeceksiniz. Ölü hayvaný yemesi için kentlerinizde yaþayan bir yabancýya verebilir ya da öteki yabancýlara satabilirsiniz. Siz Tanrýnýz RAB için kutsal bir halksýnýz.M92Ama temiz sayýlan kanatlý yaratýklarýn tümünü yiyebilirsiniz.[812Bütün kanatlý böcekler sizin için kirli sayýlýr. Hiçbirini yemeyeceksiniz.57g2leylek, balýkçýl türleri, ibibik, yarasa.&6I2ishakkuþu, akbaba, karabatak,25a2kukumav, büyük baykuþ, peçeli baykuþ,/4[2baykuþ, puhu, martý, atmaca türleri,3;2bütün karga türleri,!2?2 çaylak, doðan türleri,V1'2 Etini yemeyeceðiniz kuþlar þunlardýr: Kartal, kuzu kartalý, kara akbaba,90o2 'Temiz sayýlan bütün kuþlarý yiyebilirsiniz.n/W2 Ama pulsuz ve yüzgeçsiz canlýlarýn hiçbirini yemeyeceksiniz. Bunlar sizin için kirli sayýlýr.|.s2 'Suda yaþayan hayvanlardan þunlarýn etini yiyebilirsiniz: Pullu ve yüzgeçli canlýlarýn etini yiyebilirsiniz.-%2Domuz çatal týrnaklýdýr, ama geviþ getirmez. Sizin için kirli sayýlýr. Bu hayvanlarýn etini yemeyecek, leþine dokunmayacaksýnýz.g,I2Ancak geviþ getiren, çatal ve yarýk týrnaklý hayvanlardan etini yememeniz gerekenler þunlardýr: Deve, tavþan, kaya tavþaný*. Bunlar geviþ getirir, ama çatal týrnaklý deðildir. Sizin için kirli sayýlýrlar.X++2Çatal ve yarýk týrnaklý, geviþ getiren her hayvanýn etini yiyebilirsiniz.G* 2geyik, ceylan, karaca, yaban keçisi, gazal, ahu, dað koyunu.G) 2Þu hayvanlarýn etini yiyebilirsiniz: Sýðýr, koyun, keçi,8(m2'Ýðrenç sayýlan hiçbir þey yemeyeceksiniz. '2Tanrýnýz RAB için kutsal bir halksýnýz. RAB öz halký olmanýz için yeryüzündeki bütün halklarýn arasýndan sizi seçti.&& I2'Siz Tanrýnýz RAB'bin çocuklarýsýnýz. Ölülere aðýt yakmak için bedenlerinizi yaralamayacaksýnýz. Ýki kaþ arasýndaki tüyleri almayacaksýnýz.(%K2 Çünkü Tanrýnýz RAB'bin sözünü dinleyeceksiniz. Böylece bugün size bildirdiðim buyruklara uyup O'nun gözünde doðru olaný yapmýþ olacaksýnýz.'O$2 Yok edilecek mallardan hiçbir þey almayýn. Böylece RAB'bin kýzgýn öfkesi yatýþacak ve RAB atalarýnýza içtiði ant uyarýnca size acýyacak, sevecenlik gösterecek, sizi çoðaltacaktýr.h#K2 Yaðmalanan mallarýn tümünü toplayýp meydanýn ortasýna yýðýn. Kenti ve mallarý Tanrýnýz RAB'be tümüyle yakmalýk sunu* olarak yakýn. Kent sonsuza dek yýkýntý halinde býrakýlacak. Yeniden onarýlmayacak. ";2 o kentte yaþayanlarý kesinlikle kýlýçtan geçireceksiniz. Kenti yok edip orada yaþayan bütün halký ve hayvanlarý kýlýçtan geçireceksiniz.!-2 araþtýracak, inceleyecek, iyice soruþturacaksýnýz. Duyduklarýnýz gerçekse ve bu iðrenç olayýn aranýzda yapýldýðý kanýtlanýrsa,  2 tc2 'Tanrýnýz RAB'bin yaþamanýz için size vereceði kentlerin birinde, içinizden kötü kiþiler çýktýðýný ve, diyerek kentlerinde yaþayan halký saptýrdýklarýný duyarsanýz,tc2 Böylece bütün Ýsrail bunu duyup korkacak. Bir daha aranýzda buna benzer kötü bir þey yapmayacaklar.#2 Taþlayarak öldürün onu. Çünkü Mýsýr'dan, köle olduðunuz ülkeden sizi çýkaran Tanrýnýz RAB'den sizi saptýrmaya çalýþtý.W)2 Onu kesinlikle öldüreceksin. Onu önce sen, sonra bütün halk taþa tutsun.mU2 ona uymayacak, onu dinlemeyeceksin. Ona acýmayacak, sevecenlik göstermeyecek, onu korumayacaksýn. 2 ;q2 'Öz kardeþin, oðlun, kýzýn, sevdiðin karýn ya da en yakýn dostun seni gizlice ayartmaya çalýþýr, senin ve atalarýnýn önceden bilmediðiniz, dünyanýn bir ucundan öbür ucuna dek uzakta, yakýnda, çevrenizde yaþayan halklarýn ilahlarý için, derse,1]2 O peygamber ya da düþ gören öldürülecek. O, sizi Mýsýr'dan çýkaran, köle olduðunuz ülkeden kurtaran Tanrýnýz RAB'be karþý gelmeye kýþkýrttý. Tanrýnýz RAB'bin yürümenizi buyurduðu yoldan sizi saptýrmaya çalýþtý. Aranýzdaki kötülüðü ortadan kaldýrmalýsýnýz.'2 Tanrýnýz RAB'bin ardýnca yürüyün, O'ndan korkun. Buyruklarýna uyun, O'nun sözüne kulak verin. O'na kulluk edin, O'na baðlý kalýn.7i2 o peygamberi ya da düþ göreni dinlememelisiniz. Tanrýnýz RAB kendisini bütün yüreðinizle, bütün canýnýzla sevip sevmediðinizi anlamak için sizi sýnamaktadýr.{2  derse, söz ettiði belirti, þaþýlasý olay gerçekleþse bile, 2 'Aranýzdan bir peygamber ya da düþ gören biri çýkarsa, bir belirtiyi ya da þaþýlasý bir olayý önceden bildirirse,vg2 'Size bildirdiðim bütün buyruklara iyice uyun. Bunlara hiçbir þey eklemeyin, hiçbir þey çýkarmayýn.F2 Tanrýnýz RAB'be bu biçimde tapýnmayacaksýnýz. Onlar ilahlarýna RAB'bin tiksindiði iðrenç þeyler sunuyorlar. Oðullarýný, kýzlarýný bile yakarak ilahlarýna kurban ediyorlar.>w2 ve onlarý yok ettiðinizde, onlarýn tuzaklarýna düþmekten sakýnýn. Ýlahlarýna yönelip, demeyin. 2 'Tanrýnýz RAB topraklarýný alacaðýnýz uluslarý önünüzden yok edecek. Topraklarýný miras alýp orada yaþadýðýnýzdaW)2 Size bildirdiðim bütün bu buyruklara iyice uyun ki, size ve sizden sonra gelen çocuklarýnýza sürekli iyilik gelsin. Böylece Tanrýnýz RAB'bin gözünde iyi ve doðru olaný yapmýþ olacaksýnýz.'3a2 Yakmalýk sunularýnýzý, eti ve kaný Tanrýnýz RAB'bin sunaðýnda sunacaksýnýz. Kurbanýnýzýn kaný Tanrýnýz RAB'bin sunaðýna akacak. Ama eti yiyebilirsiniz.c A2 'Kutsal sunularýnýzý, dilek adaklarýnýzý alýp RAB'bin seçeceði yere gideceksiniz. 72 Kan yemeyeceksiniz. Öyle ki, size ve sizden sonra gelen çocuklarýnýza iyilik gelsin. Böylece RAB'bin gözünde doðru olaný yapmýþ olursunuz.D 2 Kan yememelisiniz; kaný su gibi topraða akýtacaksýnýz.i M2 Ama kan yememeye dikkat edin. Çünkü ete can veren kandýr. Etle birlikte caný yememelisiniz.b ?2 Dinsel açýdan temiz ya da kirli kiþi bu eti ceylan ya da geyik eti yer gibi yiyebilir._92 Tanrýnýz RAB'bin adýný yerleþtirmek için seçeceði yer sizden uzaksa, buyruðum uyarýnca RAB'bin size verdiði sýðýrlardan, davarlardan kesebilirsiniz. Kentlerinizde dilediðiniz kadar et yiyebilirsiniz./Y2 'Tanrýnýz RAB size verdiði söz uyarýnca sýnýrýnýzý geniþlettiðinde, et yemeye istek duyup, derseniz, dilediðiniz kadar et yiyebilirsiniz.Z/2 Ülkede yaþadýðýnýz sürece Levililer'i yüzüstü býrakmamaya dikkat edin.2 Siz, oðullarýnýz, kýzlarýnýz, erkek ve kadýn köleleriniz, kentlerinizde oturan Levililer bunlarý Tanrýnýz RAB'bin huzurunda, O'nun seçeceði yerde yiyeceksiniz. Tanrýnýz RAB'bin huzurunda el attýðýnýz her iþte sevinç bulacaksýnýz.2 Tahýlýnýzýn, yeni þarabýnýzýn, zeytinyaðýnýzýn ondalýðýný, sýðýrlarýnýzýn, davarlarýnýzýn ilk doðanlarýný, adadýklarýnýzýn tümünü, gönülden verdiðiniz sunularý, baðýþlarýnýzý yaþadýðýnýz kentlerde yememelisiniz.K2 Ancak kan yemeyeceksiniz. Kaný su gibi topraða akýtacaksýnýz.eE2 'Tanrýnýz RAB'bin sizi kutsadýðý ölçüde, yaþadýðýnýz kentlerde dilediðiniz kadar hayvan kesip etini yiyebilirsiniz. Dinsel açýdan temiz ya da kirli kiþi, bu eti ceylan ya da geyik eti yer gibi yiyebilir.'2 Yakmalýk sunularýnýzý RAB'bin oymaklarýnýzýn birinde seçeceði yerde sunacaksýnýz. Size buyurduðum her þeyi orada yapacaksýnýz.L2 Yakmalýk sunularýnýzý herhangi bir yerde sunmamaya dikkat edin.gI2 Siz, oðullarýnýz, kýzlarýnýz, erkek ve kadýn köleleriniz, kentlerinizde yaþayan Levililer Tanrýnýz RAB'bin huzurunda sevineceksiniz. Çünkü Levililer'in sizin gibi kendilerine ait paylarý ve mülkleri yoktur.~2 Tanrýnýz RAB adýný yerleþtirmek için bir yer seçecek. Size buyurduðum her þeyi oraya götüreceksiniz: Yakmalýk sunularýnýzý, kurbanlarýnýzý, ondalýklarýnýzý, baðýþlarýnýzý, RAB'be adadýðýnýz bütün özel adaklarýnýzý.j}O2 Ama Þeria Irmaðý'ndan geçip Tanrýnýz RAB'bin mülk olarak size vereceði ülkeye yerleþeceksiniz. RAB sizi çevrenizdeki bütün düþmanlarýnýzdan kurtarýp rahata kavuþturacak. Güvenlik içinde yaþayacaksýnýz.`|;2 Çünkü Tanrýnýz RAB'bin size vereceði dinlenme yerine, mülke daha ulaþmadýnýz.b{?2 'Bugün burada yaptýðýmýzý yapmayýn; herkes kendi gözünde doðru olaný yapýyor.z#2 Orada, sizi kutsayan Tanrýnýz RAB'bin huzurunda, siz de aileleriniz de yiyeceksiniz ve el attýðýnýz her iþte sevinç bulacaksýnýz.oyY2 Yakmalýk sunularýnýzý*, kurbanlarýnýzý, ondalýklarýnýzý, baðýþlarýnýzý, dilek adaklarýnýzý, gönülden verdiðiniz sunularý, sýðýrlarýnýzýn ve davarlarýnýzýn ilk doðanlarýný oraya götüreceksiniz.x!2 Tanrýnýz RAB'bin adýný yerleþtirmek için bütün oymaklarýnýz arasýndan seçeceði yere, konutuna yönelmeli, oraya gitmelisiniz.=ww2 'Siz Tanrýnýz RAB'be bu biçimde tapmamalýsýnýz.=vu2 Sunaklarýný yýkacak, dikili taþlarýný parçalayacak, Aþera* putlarýný yakacak, öbür putlarýný parça parça edeceksiniz. Ýlahlarýnýn adlarýný oradan sileceksiniz.4uc2 Topraklarýný alacaðýnýz uluslarýn ilahlarýna taptýklarý yüksek daðlardaki, tepelerdeki, bol yapraklý her aðacýn altýndaki yerleri tümüyle yýkacaksýnýz.t /2 'Atalarýnýzýn Tanrýsý RAB'bin mülk edinmek için size verdiði ülkede yaþamýnýz boyunca uymanýz gereken kurallar, ilkeler þunlardýr:Rs2 bugün size bildirdiðim bütün kurallara, ilkelere uymaya dikkat edin.'r)2 Tanrýnýz RAB'bin size vereceði ülkeyi mülk edinmek için Þeria Irmaðý'ndan geçmek üzeresiniz. Orayý ele geçirip yerleþtiðinizde,,qS2 Bu iki dað Þeria Irmaðý'nýn karþý yakasýnda, yolun batýsýnda, Arava'da oturan Kenanlýlar ülkesinde, Gilgal karþýsýnda, More meþeliði yanýndadýr.#pA2 Tanrýnýz RAB mülk edinmek için gideceðiniz ülkeye sizi götürdüðünde, Gerizim Daðý'nda kutsama yapacak, Eval Daðý'nda lanet okuyacaksýnýz./oY2 Ama Tanrýnýz RAB'bin buyruklarýný dinlemez, bilmediðiniz baþka ilahlarýn ardýnca giderek bugün size buyurduðum yoldan saparsanýz, lanete uðrayacaksýnýz.`n;2 Bugün size bildirdiðim Tanrýnýz RAB'bin buyruklarýna uyarsanýz kutsanacaksýnýz.Cm2 'Bakýn, bugün önünüze kutsamayý ve laneti koyuyorum:l72 Hiç kimse size karþý koyamayacak. Tanrýnýz RAB, size verdiði söz uyarýnca, ayak basacaðýnýz her yere dehþetinizi, korkunuzu saçacaktýr.k2 Ayak basacaðýnýz her yer sizin olacak. Sýnýrlarýnýz çölden Lübnan'a, Fýrat Irmaðý'ndan Akdeniz'e kadar uzanacak. j2 RAB bu uluslarýn tümünü önünüzden kovacak. Sizden daha büyük, daha güçlü uluslarýn topraklarýný mülk edineceksiniz.i12 'Uymanýz için size bildirdiðim bu buyruklarý eksiksiz yerine getirir, Tanrýnýz RAB'bi sever, yollarýnda yürür, O'na baðlý kalýrsanýz,Mh2 Öyle ki, RAB'bin atalarýnýza vermeye söz verdiði topraklar üzerinde sizin de, çocuklarýnýzýn da ömrü uzun olsun ve yeryüzünün üstünde gökler olduðu sürece orada yaþayasýnýz.Jg2 Evlerinizin kapý sövelerine, kentlerinizin kapýlarýna yazýn.zfo2 Onlarý çocuklarýnýza öðretin. Evinizde otururken, yolda yürürken, yatarken, kalkarken onlardan söz edin.e2 'Bu sözlerimi aklýnýzda ve yüreðinizde tutun. Bir belirti olarak ellerinize baðlayýn, alýn sargýsý olarak takýn.*dO2 Öyle ki, RAB size öfkelenmesin; yaðmur yaðmasýn, toprak ürün vermesin diye gökleri kapamasýn; size vereceði verimli ülkede çabucak yok olmayasýnýz.sca2 Sakýnýn, ayartýlýp yoldan çýkmayasýnýz; baþka ilahlara tapmayasýnýz, önlerinde eðilmeyesiniz.Zb/2 RAB tarlalarda hayvanlarýnýz için ot saðlayacak, siz de yiyip doyacaksýnýz.a!2 RAB ülkenize ilk ve son yaðmuru vaktinde yaðdýracak. Öyle ki, tahýlýnýzý, yeni þarabýnýzý, zeytinyaðýnýzý toplayasýnýz."`?2 'Tanrýnýz RAB'bi sevmek, bütün yüreðinizle, bütün canýnýzla O'na kulluk etmek için bugün size bildirdiðim buyruklara iyice kulak verirseniz,t_c2 Orasý Tanrýnýz RAB'bin kayýrdýðý bir ülkedir. Tanrýnýz RAB orayý bütün yýl sürekli gözetir.^}2 Mülk edinmek üzere gideceðiniz ülkenin ise daðlarý, dereleri vardýr. Topraðý gökten yaðan yaðmurla sulanýr.%]E2 Mülk edinmek için gideceðiniz ülke, çýkmýþ olduðunuz Mýsýr gibi deðildir. Orada tohumunuzu eker, sebze bahçesi gibi zorlukla*fý* sulardýnýz.v\g2 RAB'bin ant içerek atalarýnýza ve soylarýna söz verdiði süt ve bal akan ülkede ömrünüz uzun olsun.![=2 'Bugün size bildirdiðim buyruklarýn tümüne uyun ki, güçlü olasýnýz, mülk edinmek üzere Þeria Irmaðý'ndan geçip ülkeyi ele geçiresiniz.JZ2 RAB'bin yaptýðý bu büyük iþlerin tümünü gören sizsiniz.Y!2 Rubenoðullarý'ndan Eliav'ýn oðullarý Datan'la Aviram'a neler ettiðini; bütün Ýsrail'in gözü önünde yerin nasýl yarýldýðýný, onlarý, ailelerini, çadýrlarýný ve onlara ait her canlýyý nasýl yuttuðunu gören çocuklarýnýz deðil, sizsiniz.OX2 Buraya varýncaya dek RAB'bin çölde sizin için neler yaptýðýný;YW-2 Mýsýr ordusuna, atlarýna, savaþ arabalarýna neler yaptýðýný; Mýsýrlýlar sizi kovalarken onlarý nasýl Kýzýldeniz'in* sularý altýnda býraktýðýný, onlarý nasýl yok ettiðini gördünüz.QV2 belirtilerini, Mýsýr'da firavuna ve bütün ülkesine yaptýklarýný;U#2 Unutmayýn ki, Tanrýnýz RAB'bin tedibini görüp yaþayan çocuklarýnýz deðil, sizsiniz: Büyüklüðünü, güçlü elini, kudretini,hT M2 'Tanrýnýz RAB'bi sevin. Uyarýlarýna, kurallarýna, ilkelerine, buyruklarýna her zaman uyun.S}2 Mýsýr'a giden atalarýnýz yetmiþ kiþiydi. Þimdiyse Tanrýnýz RAB sizi göklerdeki yýldýzlar kadar çoðalttý.'R2 O övgünüzdür. Gözlerinizle gördüðünüz o büyük, heybetli belirtileri sizin için gerçekleþtiren Tanrýnýz'dýr.eQE2 Tanrýnýz RAB'den korkun, O'na kulluk edin. O'na baðlý kalýn ve O'nun adýyla ant için.XP+2 Siz de yabancýlarý seveceksiniz. Çünkü Mýsýr'da siz de yabancýydýnýz.qO]2 Öksüzlerin, dul kadýnlarýn hakkýný gözetir. Yabancýlarý sever, onlara yiyecek, giyecek saðlar.N12 Çünkü Tanrýnýz RAB, tanrýlarýn Tanrýsý, rablerin Rabbi'dir. O kimseyi kayýrmayan, rüþvet almayan, ulu, güçlü, heybetli Tanrý'dýr.NM2 Yüreklerinizi RAB'be adayýn*fh*, bundan böyle dikbaþlý olmayýn.L%2 Öyleyken RAB atalarýnýzý sevdi, onlara baðlandý. Bugün olduðu gibi, onlarýn soyu olan sizleri bütün halklarýn arasýndan seçti.bK?2 Gökler de, göklerin gökleri de, yeryüzü ve içindeki her þey Tanrýnýz RAB'bindir.aJ=2 üzerinize iyilik gelsin diye bugün size bildirdiðim buyruklarýna, kurallarýna uyun._I92 'Þimdi, ey Ýsrail halký, Tanrýnýz RAB sizden ne istiyor? Yalnýz þunu istiyor: Tanrýnýz RAB'den korkun, O'nun yollarýnda yürüyün, O'nu sevin; bütün yüreðinizle, bütün canýnýzla O'na kulluk edin;H2 Sonra, dedi, 'G2 'Daha önce yaptýðým gibi daðda kýrk gün, kýrk gece kaldým. RAB yine yakarýþýmý duydu ve sizi yok etmek istemedi.)FM2 Bu yüzden Levililer kardeþleri olan öbür oymaklar gibi pay ve mülk almadýlar. Tanrýnýz RAB'bin onlara verdiði söz uyarýnca onlarýn mirasý RAB'dir.-YE-2 O zaman RAB, kendi Antlaþma Sandýðý'ný* taþýmasý, kendisine hizmet etmek üzere önünde durmasý ve O'nun adýyla kutsamasý için Levililer oymaðýný ayýrdý. Bugün de ayný görevi yapýyorlar.cDA2 Ýsrailliler oradan Gudgoda'ya, sonra da akarsular bölgesi olan Yotvata'ya göç ettiler.C12 -Ýsrailliler Yaakanoðullarý'na ait kuyulardan ayrýlýp Mosera'ya gittiler. Harun orada öldü ve gömüldü. Yerine oðlu Elazar kâhin* oldu.}Bu2 Sonra dönüp daðdan indim. RAB'bin buyruðu uyarýnca, levhalarý yaptýðým sandýða koydum. Orada duruyorlar.'A+2 RAB daðda toplandýðýnýz gün ateþin içinden size bildirdiði On Buyruk'u, daha önce yaptýðý gibi, bu levhalara yazdý ve bana verdi. @ 2 'Böylece akasya aðacýndan bir sandýk yaptým. Öncekiler gibi iki taþ levha kestim. Ýki levhayý da alýp daða çýktým.?2 Parçaladýðýn önceki levhalara yazýlý buyruklarý yeni levhalara yazacaðým. Sonra onlarý sandýða koyacaksýn.>y> o2 'O zaman RAB bana, <Öncekiler gibi iki taþ levha kes ve daða, yanýma çýk> dedi, diyecek.; 2 Kullarýn Ýbrahim'i, Ýshak'ý, Yakup'u anýmsa. Bu halkýn dikbaþlýlýðýný, kötülüðünü, günahýný dikkate alma.!:=2 RAB'be þöyle yakardým: diye buyurmuþtu. Sizse Tanrýnýz RAB'bin buyruðuna karþý geldiniz. O'na güvenmediniz, sözüne kulak vermediniz.Q62 'Tavera'da, Massa'da, Kivrot-Hattaava'da*fg* da RAB'bi öfkelendirdiniz.45c2 Yaptýðýnýz günahlý nesneyi, o buzaðýya benzer dökme putu alýp yaktým. Parçalayýp ince toz haline getirinceye dek ezdim. Sonra tozu daðdan akan dereye attým.`4;2 RAB Harun'a da onu yok edecek kadar öfkelenmiþti. O sýrada Harun için de yakardým.3 2 RAB'bin kýzgýn öfkesi karþýsýnda korktum. Öfkesi sizi yok edecek kadar alevlenmiþti. Ama RAB yakarýþýmý yine duydu.R22 Bir kez daha RAB'bin huzurunda bir þey yemeden, içmeden kýrk gün kýrk gece yere kapanýp kaldým. Çünkü günah iþlemiþtiniz; RAB'bin gözünde kötü olaný yaparak O'nu öfkelendirmiþtiniz.X1+2 Bu yüzden iki levhayý fýrlatýp attým, gözünüzün önünde parçaladým.40c2 Tanrýnýz RAB'be karþý günah iþlediðinizi gördüm. Kendinize buzaðýya benzer bir dökme put yapmýþtýnýz. RAB'bin size buyurduðu yoldan hemen sapmýþtýnýz.p/[2 'Dönüp daðdan aþaðýya indim. Dað alev alev yanýyordu. Antlaþmanýn iki levhasý iki elimdeydi..2 Býrak da onlarý yok edeyim; adlarýný da göðün altýndan sileyim. Seni onlardan daha güçlü, daha büyük bir ulus kýlayým.>P-2 Sonra RAB bana, dedi, <Ýþte dikbaþlý bir halk!;,q2 ' dedi, <Çünkü Mýsýr'dan çýkardýðýn halkýn yoldan çýktý. Onlara buyurduðum yoldan hemen saptýlar. Kendilerine dökme bir put yaptýlar.>`+;2 Kýrk gün, kýrk gece sonra RAB bana iki taþ levhayý, antlaþma levhalarýný verdi.G* 2 RAB Tanrý parmaðýyla yazmýþ olduðu iki taþ levhayý bana verdi. Bu levhalar, daðda toplandýðýnýz gün RAB'bin ateþin içinden size bildirdiði bütün buyruklarý içermekteydi.9)m2 Daha önce taþ levhalarý -RAB'bin sizinle yaptýðý antlaþmanýn levhalarýný- almak için daða çýkmýþtým; orada kýrk gün, kýrk gece kaldým. Ne yedim, ne içtim.\(32 Horev Daðý'nda RAB'bi öyle kýzdýrdýnýz ki, sizi yok edecek kadar öfkelendi.<'s2 'Tanrýnýz RAB'bi çölde nasýl kýzdýrdýðýnýzý anýmsayýn, hiç unutmayýn. Mýsýr'dan çýktýðýnýz günden buraya varýncaya dek, RAB'be sürekli karþý geldiniz.5&e2 Þunu anlayýn ki, Tanrýnýz RAB'bin bu verimli topraklarý mülk edinesiniz diye size vermesinin nedeni doðruluðunuz deðildir. Çünkü siz dikbaþlý bir halksýnýz.%2 Onlarýn topraklarýný mülk edinmeye gitmenizin nedeni doðruluðunuz, erdeminiz deðildir. Tanrýnýz RAB bu uluslarý kötülükleri yüzünden ve atalarýnýz Ýbrahim'e, Ýshak'a, Yakup'a ant içerek verdiði sözü yerine getirmek için önünüzden kovacak.z$o2 'Tanrýnýz RAB bu uluslarý önünüzden kovunca, diye düþünmeyin. Çünkü RAB, bu uluslarý yaptýklarý kötülükler yüzünden önünüzden kovuyor.l#S2 Bilin ki, yakýp yok eden ateþ olan Tanrýnýz RAB önünüzden gidecek. Onlarý ortadan kaldýracak, size boyun eðmelerini saðlayacak. Onlarý kovacaksýnýz, RAB'bin verdiði söz uyarýnca bir çýrpýda yok edeceksiniz.'"2 Bu güçlü, uzun boylu halk Anaklýlar'dýr. Onlarý biliyorsunuz. deyiþini duydunuz.W! +2 'Ey Ýsrail, kulak ver! Bugün sizden daha büyük, daha güçlü uluslarýn topraklarýný mülk edinmek için Þeria Irmaðý'ndan geçeceksiniz. Onlarýn kentleri büyük, surlarý göðe dek yükseliyor.w i2Tanrýnýz RAB önünüzden uluslarý yok ettiði gibi, sözüne kulak vermediðiniz için sizi de yok edecek.8k2'Tanrýnýz RAB'bi unutur, baþka ilahlarýn ardýnca giderseniz, onlara tapar, önlerinde yere kapanýrsanýz, bugün size açýkça belirtirim ki, tamamen yok olacaksýnýz.A}2Ancak bu serveti toplama yeteneðini size verenin Tanrýnýz RAB olduðunu anýmsayýn. Atalarýnýza ant içerek yaptýðý antlaþmayý sürdürmek amacýyla bugün de bunu yapýyor._92 diye düþünebilirsiniz.2Atalarýnýzýn bilmediði man ile sizi çölde doyurdu. Sizi sýkýntýya soktu, sýnadý. Öyle ki, sonunda üzerinize iyilik gelsin./2RAB o büyük ve korkunç çölde, zehirli yýlanlarla, akreplerle dolu o kurak, susuz toprakta sizi yürüttü. Size sert kayadan su çýkardý.|s2böbürlenmemeye ve sizi Mýsýr'dan, köle olduðunuz ülkeden çýkaran Tanrýnýz RAB'bi unutmamaya dikkat edin.ym2 sýðýrlarýnýz, davarlarýnýz çoðaldýðýnda, altýnýnýz, gümüþünüz ve her þeyiniz arttýðýnda,D2 Yiyip doyduðunuzda, güzel evler yapýp yerleþtiðinizde,2 Tanrýnýz RAB'bi unutmamaya dikkat edin. Bugün size bildirdiðim buyruklarýný, ilkelerini, kurallarýný savsaklamayýn.]52 'Yiyip doyunca, size verdiði verimli ülke için Tanrýnýz RAB'be övgüler sunun.9m2 Sýkýntýsýz ekmek yiyebileceðiniz, hiçbir þeye gereksinim duymayacaðýnýz bir ülkedir. Öyle bir ülke ki, kayalarý demirdir, daðlarýndan bakýr çýkarabilirsiniz.R2buðdayý, arpasý, üzümü, inciri, narý, zeytinyaðý, balý vardýr."?2Tanrýnýz RAB sizi verimli bir ülkeye götürüyor. Öyle bir ülke ki, ýrmaklarý, pýnarlarý, derelerden tepelerden çýkan su kaynaklarý vardýr;cA2'Onun için, Tanrýnýz RAB'bin buyruklarýna uyun. Yollarýnda yürüyün, O'ndan korkun.a=2Tanrýnýz RAB'bin, çocuðunu eðiten bir baba gibi, sizi nasýl eðittiðini anlayýn.H 2Kýrk yýl ne giysileriniz eskidi, ne de ayaklarýnýz þiþti.zo2Sizi aç býrakarak sýkýntýya soktu. Sonra sizin de atalarýnýzýn da bilmediði man* ile sizi doyurdu. Ýnsanýn yalnýz ekmekle yaþamadýðýný, RAB'bin aðzýndan çýkan her sözle yaþadýðýný size öðretmek için yaptý bunu.cA2Tanrýnýz RAB'bin sizi kýrk yýl boyunca çölde dolaþtýrdýðý uzun yolculuðu anýmsayýn! Buyruklarýna uyup uymayacaðýnýzý, amacýnýzýn ne olduðunu öðrenmek için sizi sýkýntýlara sokarak sýnadý.4  e2'Bugün size bildirdiðim buyruklara tam tamýna uyun ki, yaþayasýnýz, çoðalasýnýz ve gidip RAB'bin atalarýnýza ant içerek söz verdiði ülkeyi mülk edinesiniz. lG~s}}} |u{{/zzwyy@xxwwvuuIttassLrqqpuoo$nmmQll>kk#jjMiii h{hGggAffUee=dd:csbbYa`_^^]]}\\l[[0ZYY~XXiWWnWVIVUHTT SS RKQQQ PP;OO(NN MjLTKKJJIqHH8GGFFEEXDCC?BAA4@@%=t<<;N:: 9g88p8%777R66>44433L2d11A0A//..-s- ,, +j**))#((^'''4&%%S$$##K"!!! u%>r0v'<xOu = O  \ y? lD!2 Sizler, Levililer ve aranýzda yaþayan yabancýlar Tanrýnýz RAB'bin size ve ailenize verdiði bütün iyi þeyler için sevineceksiniz.1C]2 Þimdi, ya RAB, bize verdiðin topraðýn ürününün ilk yetiþenini getiriyorum.> Sonra sepeti Tanrýnýz RAB'bin önüne koyup O'nun önünde yere kapanacaksýnýz.RB2 Bizi buraya getirdi; bu topraklarý, süt ve bal akan ülkeyi bize verdi.A#2Bunun üzerine güçlü elle, kudretle, büyük ve ürkütücü olaylarla, belirtilerle, þaþýlasý iþlerle bizi Mýsýr'dan çýkardý.@'2Atalarýmýzýn Tanrýsý RAB'be yakardýk. RAB yakarýþýmýzý duydu; çektiðimiz sýkýntýyý, emeði, bize yapýlan baskýyý gördü.`?;2Mýsýrlýlar bize kötü davranarak baský yaptýlar. Bizi aðýr iþlere zorladýlar.`>;2Sonra Tanrýnýz RAB'bin önünde þu açýklamayý yapacaksýnýz: diyeceksiniz.k;Q2Tanrýnýz RAB'bin size vereceði ülkenin topraklarýndan topladýðýnýz bütün ürünlerin ilk yetiþenlerini alýp sepete koyacaksýnýz. Sonra Tanrýnýz RAB'bin adýný yerleþtirmek için seçeceði yere gideceksiniz.n: Y2'Tanrýnýz RAB'bin miras olarak size vereceði ülkeye girip orayý mülk edinerek yerleþtiðinizde,e9E2Tanrýnýz RAB mülk edinmek için miras olarak size vereceði ülkede sizi çevrenizdeki bütün düþmanlardan kurtarýp rahata kavuþturunca, Amalekliler'in anýsýný gökler altýndan sileceksiniz. Bunu unutmayýn!'82Siz yorgun ve bitkinken yolda size saldýrdýlar; geride kalan bütün güçsüzleri öldürdüler. Tanrý'dan korkmadýlar.g7I2'Siz Mýsýr'dan çýktýktan sonra Amalekliler'in yolda size neler yaptýðýný anýmsayýn.N62Tanrýnýz RAB bunlarý yapandan da, haksýzlýk edenden de tiksinir. 52Tartýnýz da ölçünüz de eksiksiz ve doðru olacak. Öyle ki, Tanrýnýz RAB'bin size vereceði ülkede ömrünüz uzun olsun.T4#2Evinizde biri büyük, öbürü küçük iki türlü ölçü*fk* olmayacak.O32 'Torbanýzda biri aðýr, öbürü hafif iki türlü tartý olmayacak.=2w2 kadýnýn elini keseceksiniz; ona acýmayacaksýnýz.*1O2 'Eðer iki adam kavgaya tutuþur da birinin karýsý kocasýný dövenin elinden kurtarmak için gelip elini uzatýr, öbür adamýn erkeklik organýný tutarsa,R02 Adamýn soyu Ýsrail'de <Çarýðý çýkarýlanýn soyu> diye bilinecek._/92 kardeþinin dul karýsý ileri gelenlerin önünde adamýn yanýna gidecek, onun ayaðýndaki çarýðý çýkaracak, yüzüne tükürecek ve, diyecek..2Kentin ileri gelenleri adamý çaðýrýp onunla konuþacaklar. Eðer adam, diye üstelerse,-2Ama adam kardeþinin dul karýsýyla evlenmek istemiyorsa, dul kadýn kent kapýsýnda görev yapan ileri gelenlere gidip þöyle diyecek: ,{2Kadýnýn doðuracaðý ilk oðul, ölen kardeþin adýný sürdürsün. Öyle ki, ölenin adý Ýsrail'den silinmesin.l+S2'Birlikte oturan kardeþlerden biri oðlu olmadan ölürse, ölenin dulu aile dýþýndan biriyle evlenmemeli. Ölenin kardeþi dul kalan kadýna gidecek. Onu kendine karý olarak alacak, ona kayýnbiraderlik görevini yapacak.=*w2'Harman döven öküzün aðzýný baðlamayacaksýn.)2Suçluya kýrk kýrbaçtan fazla vurulmamalý. Kýrbaç sayýsý kýrký aþarsa, kardeþiniz gözünüzde aþaðýlanabilir. (2Eðer suçlu kiþi kamçýlanmayý hak ettiyse, yargýç onu yere yatýrtacak ve önünde suçu oranýnda sayýyla kamçýlatacak.(' M2'Kiþiler arasýnda bir sorun çýktýðýnda, taraflar mahkemeye gittiðinde, yargýçlar davaya bakacak; suçsuzu aklayacak, suçluyu cezaya çarptýracaklar.a&=2Mýsýr'da köle olduðunuzu anýmsayýn. Bunun için böyle davranmanýzý buyuruyorum.%2Baðbozumunda artakalan üzümleri toplamak için geri dönmeyeceksiniz. Yabancýya, öksüze, dul kadýna býrakacaksýnýz.@${2Zeytin aðaçlarýnýzý dövüp ürününü topladýðýnýzda, dallarda kalaný toplamak için geri dönmeyeceksiniz. Kalanlarý yabancýya, öksüze, dul kadýna býrakacaksýnýz._#92'Tarlanýzdaki ekini biçtiðinizde, gözden kaçan bir demet olursa, almak için geri dönmeyin. Onu yabancýya, öksüze, dul kadýna býrakýn. Öyle ki, Tanrýnýz RAB el attýðýnýz her iþte sizi kutsasýn."2Mýsýr'da köle olduðunuzu, Tanrýnýz RAB'bin sizi oradan kurtardýðýný anýmsayýn. Bunun için böyle davranmanýzý buyuruyorum.o!Y2'Yabancýya ya da öksüze haksýzlýk etmeyeceksiniz. Dul kadýnýn giysisini rehin almayacaksýnýz. %2'Ne babalar çocuklarýnýn günahýndan ötürü öldürülecek, ne de çocuklar babalarýnýn. Herkes kendi günahý için öldürülecek.2_2Ücretini her gün, güneþ batmadan ödeyeceksiniz. Yoksul olduðu için güvencesi odur. Yoksa sana karþý RAB'be haykýrýr ve sen de günah iþlemiþ sayýlýrsýn.%2'Ücretle çalýþan, gereksinimi olan, yoksul bir soydaþýnýzý ya da kentlerinizin birinde yaþayan bir yabancýyý sömürmeyeceksiniz.B2 Ondan aldýðýn giysiyi gün batýmýnda ona kesinlikle geri vereceksin ki, onunla yatabilsin. O da seni kutsayacak. Bu yaptýðýn, Tanrýn RAB'bin önünde sana doðruluk sayýlacak.X+2 Eðer yoksul biriyse, onun rehini elinde olduðu sürece yataða girmeyeceksin.Z/2 Dýþarýda bekleyeceksin. Ödünç verdiðin kiþi rehini kendisi sana getirsin.q]2 'Komþuna herhangi bir þey ödünç verdiðinde, vereceði rehini almak için onun evine girmeyeceksin.nW2 Siz Mýsýr'dan çýktýktan sonra Tanrýnýz RAB'bin yolda Miryam'a neler yaptýðýný anýmsayýn.12'Deri hastalýðý konusunda, Levili kâhinlerin size bütün öðrettiklerini yapmaya çok dikkat edin. Onlara verdiðim buyruklara özenle uyun.*O2'Ýsrailli kardeþlerinden birini kaçýrýp ona kötü davranan ya da onu satan adam yakalanýrsa ölmeli. Aranýzdaki kötülüðü ortadan kaldýracaksýnýz.|s2'Rehin olarak ne deðirmeni, ne de üst taþýný alýn. Bunu yapmakla adamýn yaþamýný rehin almýþ olursunuz.2'Yeni evli bir adam savaþa gitmeyecek, ona herhangi bir görev verilmeyecek. Bir yýl özgürce evinde kalýp karýsýný mutlu edecek.P2kadýný boþayan ilk kocasý onunla yeniden evlenemez. Çünkü kadýn kirlenmiþtir. Bu RAB'bin gözünde iðrençtir. Tanrýnýz RAB'bin mülk olarak size vereceði ülkeyi günaha sürüklemeyin.{q2ikinci kocasý da ondan hoþlanmaz, boþanma belgesi yazýp verir, onu evinden kovarsa ya da ikinci adam ölürse,M2kadýn adamýn evinden ayrýldýktan sonra baþka biriyle evlenirse,& I2'Eðer bir adam evlendiði kadýnda yakýþýksýz bir þey bulur, bundan ötürü ondan hoþlanmaz, boþanma belgesi yazýp ona verir ve onu evinden kovarsa,ym2Komþunuzun ekin tarlasýna girdiðinizde elinizle baþak koparabilirsiniz, ama ekinlere orak salmayacaksýnýz.sa2'Komþunuzun baðýna girdiðinizde doyuncaya dek üzüm yiyebilirsiniz, ama torbanýza koymayacaksýnýz.oY2Aðzýnýzdan çýkaný yapmaya dikkat edin. Çünkü Tanrýnýz RAB'be adaðý gönülden adadýnýz.8 m2Ama adak adamaktan çekinirsen günah sayýlmaz.D 2'Tanrýnýz RAB'be bir dilek adaðý adadýðýnýzda yerine getirmeyi savsaklamayýn. Tanrýnýz RAB sizden kesinlikle bunu isteyecektir. Yerine getirmezseniz size günah sayýlacaktýr.A }2Yabancýdan faiz alabilirsiniz ama kardeþinizden almayacaksýnýz. Böyle yapýn ki, mülk edinmek için gideceðiniz ülkede el attýðýnýz her iþte Tanrýnýz RAB sizi kutsasýn.| s2'Kardeþinize para, yiyecek ya da faiz getiren baþka bir þey ödünç verdiðinizde, ondan faiz almayacaksýnýz.2 _2Fuhuþ yapan kadýn ya da erkeðin*fj* kazancýný adak olarak Tanrýnýz RAB'bin Tapýnaðý'na götürmeyeceksiniz. Ýkisi de Tanrýnýz RAB'bin gözünde iðrençtir.Y-2'Putperest törenlerinde fuhuþ yapan Ýsrailli bir kadýn ya da erkek olmasýn.tc2Býrakýn kendi seçeceði yerde, beðendiði bir kentte aranýzda yaþasýn. Ona baský yapmayacaksýnýz.X+2'Efendisinden kaçýp size sýðýnan köleyi efendisine teslim etmeyeceksiniz.\32Tanrýnýz RAB sizi kurtarmak ve düþmanlarýnýzý elinize teslim etmek için ordugahýn ortasýnda dolaþýr. Ordugahýnýz kutsal olsun ki, RAB aranýzda yakýþýksýz bir þey görüp sizden ayrýlmasýn.'"?2 Donatýmýnýz arasýnda yeri kazmak için bir gereç bulunsun. Ýhtiyacýnýzý gidereceðiniz zaman bir çukur kazýn, sonra da dýþkýnýzý örtün.X+2 'Ýhtiyaçlarýnýzý gidermek için ordugahýn dýþýnda bir yeriniz olmalý.G 2 Akþama doðru yýkansýn, gün batýmýnda ordugaha dönsün.}2 Aranýzda gece menisi boþaldýðý için dinsel açýdan kirli biri varsa, ordugahýn dýþýna çýkýp orada kalsýn.jO2 'Düþmanlarýnýzla savaþmak üzere ordugah kurduðunuzda, her kötülükten sakýnacaksýnýz.U%2Onlardan doðan üçüncü kuþak çocuklar RAB'bin topluluðuna girebilir.'%~E2'Edomlular'dan iðrenmeyeceksiniz. Onlar kardeþinizdir. Mýsýrlýlar'dan da iðrenmeyeceksiniz. Çünkü onlarýn ülkesinde yabancý olarak yaþadýnýz.O}2Kuþaklar boyunca onlarýn esenliði ve iyiliði için çalýþmayýn. |2Ne var ki Tanrýnýz RAB Balam'ý dinlemek istemedi. Sizin için laneti kutsamaya çevirdi. Çünkü Tanrýnýz RAB sizi seviyor.:{o2Mýsýr'dan çýktýðýnýzda yolda sizi ekmek ve suyla karþýlamadýlar. Aram-Naharayim'deki Petor Kenti'nden Beor oðlu Balam'ý size lanet okumasý için ücretle tuttular.z52'Ammonlu ya da Moavlý biri RAB'bin topluluðuna girmeyecek. Onlarýn soyundan gelenler de onuncu kuþaða dek asla RAB'bin topluluðuna girmeyecek.y2'Yasa dýþý doðan biri RAB'bin topluluðuna girmeyecek. Soyundan gelenler de onuncu kuþaða dek RAB'bin topluluðuna girmeyecektir.gx K2'Erkeklik bezi ezilmiþ ya da erkeklik organý kesilmiþ kiþi RAB'bin topluluðuna girmeyecek.gwI2'Kimse babasýnýn karýsýný almayacak, babasýnýn evlilik yataðýna leke sürmeyecektir.'$vC2kýzla yatan adam kýzýn babasýna elli gümüþ verecek. Kýza tecavüz ettiði için onu karý olarak alacak ve yaþamý boyunca onu boþayamayacaktýr.xuk2'Eðer bir adam niþanlý olmayan erden bir kýzla karþýlaþýr, tutup onunla yatarsa ve bu ortaya çýkarsa,gtI2Adam kýzý kýrda gördüðünde niþanlý kýz baðýrmýþsa da onu kurtaran olmamýþtýr.*sO2Kýza hiçbir þey yapmayacaksýnýz. Çünkü kýzýn ölümü hak edecek bir günahý yoktur. Bu, komþusuna saldýrýp onu öldüren adamýn davasýna benzer.r2'Eðer bir adam kýrda niþanlý bir kýzla karþýlaþýr, onu yakalayýp tecavüz ederse, yalnýz tecavüz eden adam öldürülecek.|qs2ikisini de kentin kapýsýna götürecek, taþlayarak öldüreceksiniz. Çünkü kýz kentte olduðu halde yardým istemek için baðýrmadý; adam da komþusunun karýsýyla iliþki kurdu. Aranýzdaki kötülüðü ortadan kaldýracaksýnýz.kpQ2'Eðer bir adam kentte baþka biriyle niþanlý erden bir kýzla karþýlaþýr ve onunla yatarsa,1o]2'Eðer bir adam baþka birinin karýsýyla yatarken yakalanýrsa, hem kadýnla yatan adam, hem kadýn, ikisi de öldürülecek. Ýsrail'den kötülüðü atacaksýnýz.dnC2kýzý baba evinin kapýsýna çýkaracaklar. Kent halký taþlayarak kýzý öldürecek. Babasýnýn evindeyken fuhuþ yapmakla Ýsrail'de iðrençlik yapmýþtýr. Aranýzdaki kötülüðü ortadan kaldýracaksýnýz.Zm/2'Ancak bu sav doðruysa, kýzýn erden olduðuna iliþkin bir kanýt bulunamazsa,bl?2Ceza olarak ondan yüz gümüþ alýp kadýnýn babasýna verecekler. Çünkü adam Ýsrailli bir erden kýzýn adýný kötülemiþtir. Kadýn adamýn karýsý kalacak ve adam yaþamý boyunca onu boþayamayacaktýr.:kq2Kent ileri gelenleri de adamý cezalandýracaklar.j 2ciA2Kadýnýn babasý ileri gelenlere, diyecek, <Þimdi kýzýmý suçluyor, onun erden olmadýðýný söylüyor. Ýþte kýzýmýn erden olduðunun kanýtý!> Sonra anne-baba kýzlarýnýn erden olduðunu kanýtlayan yatak çarþafýný ileri gelenlerin önüne serip gösterecekler.h2kadýnýn annesiyle babasý kýzlarýnýn erden olduðuna iliþkin kanýtý alýp kapýda görevli kent ileri gelenlerine getirecekler.}gu2ona suç yükler, adýný kötüler, derse,If 2 'Bir adam bir kadýn alýr, yattýktan sonra ondan hoþlanmazsa,4ee2 'Giysinin dört yerine püskül dikeceksin.'Md2 'Yünle ketenden dokunmuþ karýþýk kumaþtan giysi giymeyeceksin.Hc 2 'Çift sürmek için eþeði öküzle birlikte koþmayacaksýn.sba2 'Baðýna iki çeþit tohum ekmeyeceksin. Yoksa ektiðin tohumun da baðýn da ürününü kullanamazsýn.~aw2'Yeni bir ev yaparken, dama korkuluk yapacaksýn. Öyle ki, biri damdan düþüp ölürse ailen sorumlu sayýlmasýn.`92Yavrularý kendiniz için alabilirsiniz, ama anayý kesinlikle özgür býrakacaksýnýz. Öyle ki, üzerinize iyilik gelsin ve ömrünüz uzun olsun.@_{2'Yolda rastlantýyla aðaçta ya da yerde bir kuþ yuvasý görürseniz, ana kuþ yavrularýn ya da yumurtalarýn üzerinde oturuyorsa, anayý yavrularýyla birlikte almayacaksýnýz.}^u2'Kadýnlar erkek giysisi, erkekler de kadýn giysisi giymesin. Tanrýnýz RAB bu gibi þeyleri yapanlardan tiksinir.5]e2'Kardeþinin eþeðini ya da sýðýrýný yolda düþmüþ gördüðünde, görmezlikten gelme. Hayvaný ayaða kaldýrmasý için kesinlikle kardeþine yardým edeceksin.\-2Kardeþinin eþeðini, giysisini ya da yitirdiði baþka bir þeyini gördüðünde, ayný biçimde davranacaksýn. Görmezlikten gelmeyeceksin.L[2Kardeþin sana uzaksa ya da hayvanýn kime ait olduðunu bilmiyorsan evine götür. Kardeþin sýðýrýný ya da koyununu aramaya çýkýncaya dek hayvan evinde kalsýn. Sonra ona geri verirsin.-Z W2'Kardeþinin yolunu yitirmiþ sýðýrýný ya da koyununu görünce, onlarý görmezlikten gelme. Sýðýrý ya da koyunu kesinlikle kardeþine geri götüreceksin.[Y12ölüyü gece aðaçta asýlý býrakmamalýsýnýz. O gün kesinlikle gömmelisiniz. Asýlan kiþi Tanrý tarafýndan lanetlenmiþtir. Tanrýnýz RAB'bin mülk olarak size vereceði ülkeyi kirletmeyeceksiniz.}Xu2'Eðer bir adam bir günahtan ötürü ölüm cezasýna çarptýrýlýp öldürülür ve ölüsü aðaca asýlýrsa,4Wc2Bunun üzerine kentin bütün erkekleri onu taþlayarak öldürecekler. Aranýzdaki kötülüðü ortadan kaldýracaksýnýz. Bütün Ýsrailliler bunu duyup korkacaklar.'V 2Onlara þöyle diyecekler: iUM2annesiyle babasý onu tutup kent kapýsýnda görev yapan kent ileri gelenlerine götürecekler.T#2'Eðer bir adamýn dikbaþlý, baþkaldýran, annesinin ve babasýnýn sözünü dinlemeyen, onlarýn tedibine aldýrmayan bir oðlu varsa,YS-2Hoþlanmadýðý kadýnýn oðlunu ilk doðan oðul olarak tanýyacak ve ona bütün malýndan iki pay verecektir. Çünkü bu oðul babasýnýn gücünün ilk ürünüdür. Ýlk oðulluk hakký onun olacak.'R2adam malýný miras olarak oðullarýna bölüþtürdüðü gün sevdiði kadýnýn oðlunu kayýrýp ona ilk oðulluk hakkýný veremez.;Qq2'Eðer bir adamýn iki karýsý varsa, birini seviyor, öbüründen hoþlanmýyorsa; iki kadýn da kendisine oðullar doðurmuþsa; ilk oðul hoþlanmadýðý kadýnýn oðluysa; P2Kadýndan hoþnut kalmazsa, onu özgür býraksýn. Kadýnla yattýðý için onu parayla satmasýn, ona köle gibi davranmasýn.'GO 2 Üzerinden tutsaklýk giysilerini çýkarsýn. Evinizde otursun. Anne babasý için bir ay yas tutsun. Sonra kadýný alan kiþi onunla yatabilir. Erkek ona koca, kadýn da ona karý olacak.QN2 Onu evinize götürün. Baþýný týraþ etsin, týrnaklarýný kessin.hMK2 aralarýnda sevdiðiniz güzel bir kadýn görürseniz, onu kendinize eþ olarak alabilirsiniz.L2 'Düþmanlarýnýzla savaþmaya çýktýðýnýzda ve Tanrýnýz RAB onlarý elinize teslim ettiðinde, tutsaklar alýr vegKI2 RAB'bin gözünde doðru olaný yapmakla, suçsuz kaný dökme günahýndan arýnacaksýnýz.'-JU2Ya RAB, kurtardýðýn halkýn Ýsrailliler'i baðýþla. Halkýný dökülen suçsuz kanýndan sorumlu tutma.> Böylece kan dökme günahýndan baðýþlanacaklar.|Is2Sonra þöyle bir açýklama yapacaklar: Gw2Levili kâhinler de oraya gidecek. Çünkü Tanrýnýz RAB, onlarý kendisine hizmet etsinler, O'nun adýyla kutsasýnlar diye seçti. Kavga, saldýrý davalarýna da onlar bakacak. F;2Düveyi topraðý sürülmemiþ, ekilmemiþ ve içinde sürekli akan bir dere olan bir vadiye getirecekler. Orada, derede düvenin boynunu kýracaklar.pE[2Ölüye en yakýn kentin ileri gelenleri iþe koþulmamýþ, boyunduruk takmamýþ bir düve alacaklar.vDg2ileri gelenleriniz ve yargýçlarýnýz gidip ölünün çevredeki kentlere olan uzaklýðýný ölçsünler.C %2'Tanrýnýz RAB'bin mülk edinmek için size vereceði ülkede, kýrda yere düþmüþ, kimin öldürdüðü bilinmeyen birini görürseniz,7Bi2Yalnýz ürün vermediðini bildiðiniz aðaçlarý kesip yok edebilirsiniz. Sizinle savaþan kenti ele geçirene dek kesilen aðaçlarý kuþatma iþinde kullanabilirsiniz.'A2'Bir kentle savaþýrken, kenti ele geçirmek için kuþatma uzun sürerse, aðaçlarýna balta vurup yok etmeyeceksiniz. Aðaçlarýn ürünlerini yiyebilirsiniz, ama onlarý kesmeyeceksiniz. Çünkü kýrdaki aðaçlar insan deðil ki kuþatma altýna alasýnýz.@12Öyle ki, ilahlarýna taparken yaptýklarý iðrençliklere uymayý size öðretemesinler, siz de Tanrýnýz RAB'be karþý günah iþlemeyesiniz. ?2Tanrýnýz RAB'bin size buyurduðu gibi, onlarý -Hitit*, Amor, Kenan, Periz, Hiv ve Yevus halklarýný- tümüyle yok edeceksiniz. >2'Ancak Tanrýnýz RAB'bin miras olarak size vereceði bu halklarýn kentlerinde soluk alan hiçbir canlýyý yaþatmayacaksýnýz.l=S2Yakýnýnýzdaki uluslara ait olmayan sizden çok uzak kentlerin tümüne böyle davranacaksýnýz. <;2Kadýnlarý, çocuklarý, hayvanlarý ve kentteki her þeyi yaðmalayabilirsiniz. Tanrýnýz RAB'bin size verdiði düþman malýný kullanabilirsiniz.k;Q2 Tanrýnýz RAB kenti elinize teslim edince, orada yaþayan bütün erkekleri kýlýçtan geçirin.]:52 Ama barýþ önerinizi geri çevirir, sizinle savaþmak isterlerse, kenti kuþatýn.992 Barýþ önerinizi benimser, kapýlarýný size açarlarsa, kentte yaþayanlarýn tümü sizin için angaryasýna çalýþacak, size hizmet edecekler.F82 'Bir kente saldýrmadan önce, kent halkýna barýþ önerin.S7!2 Görevliler askerlere seslenmeyi bitirince, orduya komutanlar atayacaklar.<6s2'Görevliler konuþmalarýný þöyle sürdürecekler: y5m2Bir kýzla niþanlanýp da evlenmeyen var mý? Evine dönsün. Belki savaþta ölür, kýzý baþka biri alýr.>4y2Bað dikip de üzümünü toplamayan var mý? Evine dönsün. Olur ya, savaþta ölür, üzümü bir baþkasý toplar.43c2'Görevliler askerlere þöyle diyecekler: 51e2Onlara þöyle diyecek: w2Bu kentlere giden yollar yapacak, Tanrýnýz RAB'bin mülk olarak size vereceði ülkeyi üç bölgeye ayýracaksýnýz. Öyle ki, birini öldüren bu kentlerden birine kaçabilsin.}u2Tanrýnýz RAB'bin mülk edinmek için size vereceði ülkenin ortasýnda kendiniz için üç kent ayýracaksýnýz. )2'Tanrýnýz RAB ülkelerini size vereceði uluslarý yok ettiðinde ve siz bu ülkeleri mülk edinip kentlerine ve evlerine yerleþtiðinizde,C2Eðer bir peygamber RAB'bin adýna konuþur, ama konuþtuðu söz yerine gelmez ya da gerçekleþmezse, o söz RAB'den deðildir. Peygamber saygýsýzca konuþmuþtur. Ondan korkmayýn.'b?2' diye düþünebilirsiniz./2Ancak, kendisine buyurmadýðým bir sözü benim adýma söylemeye kalkýþan ya da baþka ilahlar adýna konuþan peygamber öldürülecektir.>\32Adýma konuþan peygamberin ilettiði sözleri dinlemeyeni ben cezalandýracaðým.5e2 dedi.4c2Horev'de toplandýðýnýz gün Tanrýnýz RAB'den þunu dilemiþtiniz: tc2Tanrýnýz RAB size aranýzdan, kendi kardeþlerinizden benim gibi bir peygamber çýkaracak. Onu dinleyin. 2'Ülkelerini alacaðýnýz uluslar büyücülerin, falcýlarýn öðüdüne kulak verirler. Ama Tanrýnýz RAB buna izin vermiyor.1_2 Tanrýnýz RAB'bin önünde yetkin olun.' 2 Çünkü RAB bunlarý yapanlardan tiksinir. Tanrýnýz RAB, bu iðrenç töreleri yüzünden bu uluslarý önünüzden kovacaktýr. 2 - U2 Aranýzda oðlunu ya da kýzýný ateþte kurban eden, falcý*fi*, büyücü, muskacý, medyum, ruh çaðýran ya da ölülerin ruhlarýna danýþan kimse olmasýn. 2 'Tanrýnýz RAB'bin size vereceði ülkeye girdiðinizde, oradaki uluslarýn iðrenç törelerini öðrenip uygulamayýn.h K2Aile mülkünün satýþýndan eline geçen para dýþýnda, eþit pay olarak bölüþecekler.'h K2orada Tanrýsý RAB'bin önünde duran Levili kardeþleri gibi RAB'bin adýyla hizmet edebilir.y m2'Eðer bir Levili, yaþadýðý herhangi bir Ýsrail kentinden RAB'bin seçeceði yere kendi isteðiyle gelirse,12Çünkü Tanrýnýz RAB, önünde dursunlar, her zaman adýyla hizmet etsinler diye bütün oymaklarýnýz arasýndan onu ve oðullarýný seçti./2Tahýlýnýzýn, yeni þarabýnýzýn, zeytinyaðýnýzýn ilk ürününü ve koyunlarýnýzdan kýrktýðýnýz ilk yünü kâhine vereceksiniz.r_2'Halktan sýðýr ya da koyun kurban edenlerin kâhinlere vereceði pay þu olacak: Kol, çene, iþkembe.2Kardeþleri arasýnda mülkleri olmayacak. RAB'bin onlara verdiði söz uyarýnca, RAB'bin kendisi onlarýn mirasý olacak.- W2'Levili kâhinlerin, bütün Levi oymaðýnýn öbür Ýsrailliler gibi payý ve mülkü olmayacak. RAB için yakýlan sunularla, RAB'be düþen payla geçinecekler.'2kendini kardeþlerinden üstün saymasýn, yasanýn dýþýna çýkmasýn; kendinin ve soyunun krallýðý Ýsrail'de uzun yýllar sürsün.'D2Bu yasa örneðini yanýnda bulunduracak, yaþamý boyunca her gün onu okuyacak. Öyle ki, Tanrýsý RAB'den korkmayý, bu yasanýn bütün sözlerine ve kurallarýna uymayý öðrensin;2'Kral tahtýna oturunca, Levili kâhinlerin korumasý altýndaki Kutsal Yasa'nýn bir örneðini kendisi bir kitaba yazacak. 2Atayacaðýnýz kral yüreðinin RAB'den sapmamasý için çok kadýn edinmemeli, büyük ölçüde altýn, gümüþ biriktirmemeli.'I2Kral çok sayýda at edinmemeli, daha çok at satýn almak için halký Mýsýr'a göndermemeli. Çünkü RAB size, dedi.S~!2atayacaðýnýz kral Tanrýnýz RAB'bin seçtiði kiþi olmalýdýr. Atayacaðýnýz kral kendi kardeþlerinizden biri olmalý. Soydaþlarýnýzdan olmayan birini, bir yabancýyý kral seçmeyeceksiniz.@}{2'Tanrýnýz RAB'bin size vereceði ülkeye girip orayý mülk edinerek yerleþtiðinizde ve, <Çevremizdeki uluslarýn tümü gibi biz de baþýmýza bir kral atayalým> dediðinizde,_|92 Bütün halk bunu duyup korkacak, bir daha saygýsýzlýk etmeye kalkýþmayacaktýr.'/{Y2 Orada, Tanrýnýz RAB'bin önünde görev yapan kâhini ya da yargýcý kim dinlemeyip saygýsýzlýk ederse öldürülmeli. Ýsrail'den kötülüðü atmalýsýnýz.mzU2 Size öðretilen yasa ve verilen karar uyarýnca davranýn. Size bildirilenin dýþýna çýkmayýn.uye2 RAB'bin seçeceði yerden size bildirilen karara uymalý, size verilen öðüdü tutmaya dikkat etmelisiniz.x2 Sorunlarýnýzý Levili kâhinlere ve o dönemde görevli yargýca götürüp soruþturun. Yargý kararýný onlar size bildirecekler.*wO2'Eðer kentlerinizde adam öldürme, dava, saldýrý konusunda yargýlamada sizi aþan sorunlarla karþýlaþýrsanýz, Tanrýnýz RAB'bin seçeceði yere gidin.{vq2O kiþiyi önce tanýklar, sonra bütün halk taþa tutsun. Aranýzdaki kötülüðü ortadan kaldýrmalýsýnýz.u2Ölmesi gereken, iki ya da üç kiþinin tanýklýðýyla öldürülecek; bir kiþinin tanýklýðýyla öldürülmeyecek.ttc2bu kötülüðü yapan erkeði ya da kadýný kentinizin kapýsýna çýkarýn ve taþa tutarak öldürün.&sG2ve bu olay size bildirilirse, duyduklarýnýzý iyice araþtýrýn. Duyduklarýnýz doðruysa ve bu iðrenç olayýn Ýsrail'de yapýldýðý kanýtlanýrsa, r2ve buyruklarýma aykýrý olarak gidip baþka ilahlara tapar, onlarýn, güneþin, ayýn ya da gök cisimlerinin önünde eðilirse&qG2'Tanrýnýz RAB'bin size vereceði kentlerin birinde aranýzdan O'nun antlaþmasýný çiðneyip gözünde kötü olaný yapan bir erkek ya da kadýn çýkar p 2'Tanrýnýz RAB'be herhangi bir özürü, kusuru olan sýðýr ya da koyun kurban etmeyeceksiniz. Tanrýnýz RAB bundan tiksinir.Go 2Tanrýnýz RAB'bin nefret ettiði dikili taþ dikmeyeceksiniz.knQ2'Tanrýnýz RAB için yapacaðýnýz sunaðýn yanýna aðaçtan bir Aþera* putu dikmeyeceksiniz.m2Yaþamak ve Tanrýnýz RAB'bin size vereceði ülkeyi miras almak için doðruluðun, yalnýz doðruluðun ardýnca gidin.;lq2Yargýlarken haksýzlýk yapmayacak, kimseyi kayýrmayacaksýnýz. Rüþvet almayacaksýnýz. Çünkü rüþvet bilge kiþinin gözlerini kör eder, haklýyý haksýz çýkarýr.'kI2'Tanrýnýz RAB'bin size vereceði kentlerde her oymaðýnýz için yargýçlar, yöneticiler atayacaksýnýz. Onlar halký gerçek adaletle yargýlayacaklar.Zj/2Her biriniz Tanrýnýz RAB'bin sizi kutsadýðý oranda armaðanlar götürmeli.'ri_2'Bütün erkekleriniz yýlda üç kez -Mayasýz Ekmek Bayramý'nda*, Haftalar Bayramý'nda* ve Çardak Bayramý'nda- Tanrýnýz RAB'bin önünde bulunmak üzere O'nun seçeceði yere gitmeli. Kimse RAB'bin önüne eli boþ gitmemeli.Ph2Tanrýnýz RAB'bin seçeceði yerde O'nun için yedi gün bayramý kutlayacaksýnýz. Tanrýnýz RAB ürününüzün tümünü ve el attýðýnýz her iþi kutsayacak. Böylece sevinciniz tam olacak.5ge2Siz, oðullarýnýz, kýzlarýnýz, erkek ve kadýn köleleriniz, kentlerinizde yaþayan Levililer, yabancýlar, öksüzler, dullar bu bayramda hep birlikte sevineceksiniz. ~}}2|{{3zyy~yx=wwJvvZuu^ttt"ssfrrrrr9qqpq(pppjpoonnkmmm'lkk5jii.hogg4ffff=<<;9::,99877)65544.33821^00e//v/.-- ,L+k+@*))u) (U'G&&(%%$>#~"" 9q^ g i#'2 *Oklarýmý kanla sarhoþ edeceðim, Kýlýcým vurulanlarýn, tutsaklarýn kanýyla, Düþman önderlerinin baþlarýyla Ve etle beslenecek.>"92 )Parlayan kýlýcýmý bileyip Yargýlamak için elime alýnca, Düþmanlarýmdan öç alacaðým, Benden nefret edenlere karþýlýðýný vereceðim.X!+2 (Elimi göðe kaldýrýr Ve sonsuzluk boyunca varlýðým hakký için derim ki,+ Q2 '' diyecek,*O2 $'RAB kendi halkýnýn hakkýný koruyacak, Onlarýn gücünün tükendiðini, Ülkede genç yaþlý kimsenin kalmadýðýný görünce, Kullarýna acýyacaktýr."?2 #Öç benimdir, karþýlýðýný ben vereceðim, Zamaný gelince ayaklarý kayacak, Onlarýn yýkým günü yakýndýr, Ceza günü hýzla yaklaþýyor.>M2 "' ]52 Onlarý darmadaðýn etmeyi, Ýnsanlar arasýndan anýlarýný silmeyi düþündüm.92 Sokakta kýlýç onlarý çocuksuz býrakacak; Evlerinde dehþet egemen olacak. Delikanlýsý, genç kýzý, Emzikteki çocuðu, aksaçlýsý ölecek.H 2 Kavurucu kýtlýk, tüketici hastalýk, Öldürücü salgýn vuracak onlarý. Gönderdiðim canavarlar diþleriyle onlara saldýracak, Toprakta sürünen zehirli yýlanlar onlarý ýsýracak.^72 ' <Üzerlerine kötülükler yýðacaðým, Oklarýmý onlara karþý kullanacaðým.@{2 Çünkü size karþý öfkem ateþ gibi tutuþup Ölüler diyarýnýn derinliklerine dek yanacak. Yeryüzünü ve ürününü yutup yok edecek Ve daðlarýn temellerini tutuþturacak.W)2 Tanrý olmayan ilahlarla Beni kýskandýrdýlar; Deðersiz putlarýyla beni öfkelendirdiler. Ben de halk olmayan bir halkla Onlarý kýskandýracaðým. Anlayýþsýz bir ulusla Onlarý öfkelendireceðim. /2  dedi, <Çünkü onlar sapýk bir kuþak Ve güvenilmez çocuklardýr.h K2 'RAB bunu görünce onlarý reddetti; Çünkü oðullarý, kýzlarý O'nu öfkelendirmiþlerdi.P 2 Seni oluþturan Kaya'yý savsakladýn, Seni yaratan Tanrý'yý unuttun. -2 Tanrý olmayan cinlere, Tanýmadýklarý ilahlara, Atalarýnýzýn korkmadýklarý, Son zamanlarda ortaya çýkan Yeni ilahlara kurban kestiler.` ;2 Yabancý ilahlarla Tanrý'yý kýskandýrýp Ýðrençlikleriyle O'nu öfkelendirdiler..W2 'Yeþurun*fo* semirdi ve sahibini tepti; Doyunca yað baðlayýp aðýrlaþtý, Kendisini yaratan Tanrý'ya sýrt çevirdi, Kurtarýcýsýný, Kaya'yý küçümsedi.9m2 Ýneklerin yaðýyla, Koyunlarýn sütüyle, Besili kuzularla, Baþan cinsi en iyi koçlarla, tekelerle, En iyi buðdayla onu besledi. Halk üzümün kýrmýzý kanýný içti.&G2 'Onu yeryüzünün yüksekliklerinde gezdirdi, Tarlada yetiþen ürünlerle doyurdu. Onu kayadan akan balla, Çakmaktaþýndan çýkardýðý yaðla besledi.E2 Ona yalnýz RAB yol gösterdi, Yanýnda yabancý ilah yoktu./Y2 Yuvasýnda yavrularýný uçmaya kýþkýrtan, Onlarýn üzerinde kanat çýrpan bir kartal gibi, Kanatlarýný gerip onlarý aldý Ve kanatlarý üzerinde taþýdý.ue2 'Onu kurak bir ülkede, Issýz, uluyan bir çölde buldu, Onu kuþattý, kayýrdý, Gözbebeði gibi korudu._92 Çünkü RAB'bin payý kendi halkýdýr Ve Yakup soyu O'nun payýna düþen mirastýr.*O2 Yüceler Yücesi uluslara paylarýna düþeni verip Ýnsanlarý böldüðünde, Uluslarýn sýnýrlarýný Ýsrailoðullarý'nýn*fn* sayýsýna göre belirledi.2 'Eski günleri anýmsayýn; Çoktan geçmiþ çaðlarý düþünün. Babanýza sorun, size anlatsýn, Yaþlýlarýnýz size açýklasýn.72 RAB'be böyle mi karþýlýk verilir, Ey akýlsýz ve bilgelikten yoksun halk? Sizi yaratan, size biçim veren, Babanýz, Yaratýcýnýz O deðil mi?p~[2 Bu eðri ve sapýk kuþak, O'na baðlý kalmadý. O'nun çocuklarý deðiller. Bu onlarýn utancýdýr.} 2 O Kaya'dýr, iþleri kusursuzdur, Bütün yollarý doðrudur. O haksýzlýk etmeyen güvenilir Tanrý'dýr. Doðru ve adildir.L|2 RAB'bin adýný duyuracaðým. Ululuðu için Tanrýmýz'ý övün!{%2 Öðretiþim yaðmur gibi damlasýn; Sözlerim çiy gibi düþsün, Çimen üzerine çiseleyen yaðmur gibi, Bitkilere yaðan saðanak gibi.[z 32 'Ey gökler, kulak verin, sesleneyim; Ey dünya, aðzýmdan çýkan sözleri iþit!Xy+2Musa þu ezginin sözlerini eksiksiz olarak bütün Ýsrail topluluðuna okudu: x2Ölümümden sonra büsbütün yozlaþacaðýnýzý, size buyurduðum yoldan sapacaðýnýzý biliyorum. Son günlerde kötülüklerle karþýlaþacaksýnýz. Çünkü RAB'bin gözünde kötü olaný yapacak ve yaptýklarýnýzla O'nu öfkelendireceksiniz.'&wG2Oymaklarýnýzýn bütün ileri gelenlerini, görevlilerinizi bana getirin. Bu sözleri onlara duyuracaðým. Yeri göðü onlara karþý tanýk tutacaðým.Sv!2Çünkü sizin baþkaldýran, dikbaþlý kiþiler olduðunuzu biliyorum. Bugün ben saðken, aranýzdayken bile RAB'be karþý geliyorsunuz; ölümümden sonra daha ne kadar çok baþkaldýracaksýnýz.u2'Bu Yasa Kitabý'ný alýn, Tanrýnýz RAB'bin Antlaþma Sandýðý'nýn yanýna koyun. Orada size karþý bir tanýk olarak kalsýn.Tt#2RAB'bin Antlaþma Sandýðý'ný* taþýyan Levililer'e þu buyruðu verdi:Ls2Musa yasanýn sözlerini eksiksiz olarak kitaba yazmayý bitirince,Ar}2RAB Nun oðlu Yeþu'ya þu buyruðu verdi: 'Güçlü ve yürekli ol! Çünkü Ýsrailliler'i, ant içerek söz verdiðim ülkeye sen götüreceksin ve ben seninle birlikte olacaðým.'>qy2O gün Musa bu ezgiyi yazýp Ýsrailliler'e öðretti.p{2Baþlarýna sayýsýz kötülükler, sýkýntýlar geldiðinde, bu ezgi onlara karþý tanýklýk edecek. Çünkü çocuklarý bu ezgiyi unutmayacak. Ant içerek söz verdiðim ülkeye onlarý getirmeden önce neler tasarladýklarýný biliyorum.'Lo2Onlarý atalarýna ant içerek söz verdiðim süt ve bal akan ülkeye getirdiðimde yiyip doyacaklar; semirince baþka ilahlara yönelip onlara tapacaklar. Beni tepecek, antlaþmamý bozacaklar.n72'Þimdi kendiniz için þu ezgiyi yazýn ve Ýsrailliler'e öðretin; onu okusunlar. Öyle ki, bu ezgi Ýsrailliler'e karþý benim tanýðým olsun.{mq2Baþka ilahlara yönelmekle yaptýklarý kötülük yüzünden o gün kesinlikle onlardan yüzümü çevireceðim.l+2O gün onlara öfkeleneceðim, onlarý terk edeceðim. Yüzümü onlardan çevireceðim. Baþkalarýna yem olacaklar, baþlarýna sayýsýz kötülükler, sýkýntýlar gelecek. O gün, diyecekler._k92RAB Musa'ya þöyle seslendi: 'Yakýnda ölüp atalarýna kavuþacaksýn. Bu halk da gideceði ülkenin ilahlarýna baðlanýp bana hainlik edecek. Beni býrakacak, kendileriyle yaptýðým antlaþmayý bozacaklar.ljS2Sonra RAB çadýrda bulut sütununun içinde göründü; bulut çadýrýn kapýsý üzerinde durdu.Oi2RAB Musa'ya, 'Ölümüne az kaldý' dedi, 'Yeþu'yu çaðýr. Ona buyruklarýmý bildirmem için Buluþma Çadýrý'nda hazýr olun.' Böylece Musa ile Yeþu gidip Buluþma Çadýrý'nda beklediler. dedi.(\ O2Musa Ýsrailliler'e þöyle dedi:][52Tanrýnýz RAB'bi sevin, sözüne uyup O'na baðlanýn. RAB yaþamýnýzdýr; kendilerine vereceðine iliþkin atalarýnýz Ýbrahim'e, Ýshak'a, Yakup'a söz verdiði ülkede uzun yaþamanýzý saðlayacaktýr.'9Zm2'Önünüze yaþamla ölümü, kutsamayla laneti koyduðuma bugün yeri göðü size karþý tanýk gösteriyorum. Yaþamý seçin ki, siz de çocuklarýnýz da yaþayasýnýz. Y;2bugün size kesinlikle yok olacaðýnýzý bildiriyorum. Þeria Irmaðý'ndan geçip mülk edinmek için gideceðiniz ülkede uzun yaþamayacaksýnýz.cXA2'Eðer yoldan döner, kulak vermezseniz, ayartýlýr, baþka ilahlara eðilip taparsanýz,W2Bugün size Tanrýnýz RAB'bi sevmeyi, yollarýnda yürümeyi, buyruklarýna, kurallarýna, ilkelerine uymayý buyuruyorum. Öyle ki, yaþayasýnýz, çoðalasýnýz ve mülk edinmek için gideceðiniz ülkede Tanrýnýz RAB tarafýndan kutsanasýnýz.WV)2'Ýþte bugün önünüze yaþamla iyiliði, ölümle kötülüðü koyuyorum.]U52Tanrý sözü size çok yakýndýr; uymanýz için aðzýnýzda ve yüreðinizdedir. T2 Denizin ötesinde deðil ki, diyesiniz.}Su2 O göklerde deðil ki, diyesiniz.vRg2 'Bugün size ilettiðim bu buyruk ne tutamayacaðýnýz kadar zor, ne de ulaþamayacaðýnýz kadar uzaktýr.3Qa2 Yeter ki, Tanrýnýz RAB'bin sözünü dinleyin, bu Yasa Kitabý'nda yazýlý buyruklarýna, kurallarýna uyun ve bütün yüreðinizle, bütün canýnýzla O'na dönün.P92 Tanrýnýz RAB el attýðýnýz her iþte sizi baþarýlý kýlacak; çok sayýda çocuðunuz olacak, hayvanlarýnýzýn yavrularý, topraðýnýzýn ürünü bol olacak. RAB atalarýnýzdan nasýl hoþnut kaldýysa, sizden de öyle hoþnut kalacak ve sizi baþarýlý kýlacak.lOS2Siz yine RAB'bin sözüne kulak verecek, bugün size ilettiðim buyruklarýn hepsine uyacaksýnýz.N2Tanrýnýz RAB bütün bu lanetleri sizden nefret edenlerin, size baský yapan düþmanlarýnýzýn üzerine yaðdýracak.M/2Sizin ve çocuklarýnýzýn yüreðini deðiþtirecek*fm*. Öyle ki, O'nu bütün yüreðinizle, bütün canýnýzla sevesiniz ve yaþayasýnýz.;Lq2Sizi atalarýnýzýn mülk edindiði ülkeye ulaþtýracak. Orayý miras alacaksýnýz. Tanrýnýz RAB üzerinize iyilik getirecek ve sizi atalarýnýzdan daha çok çoðaltacak.mKU2Dünyanýn öbür ucuna sürülmüþ olsanýz bile, Tanrýnýz RAB sizleri toplayýp geri getirecek.J2Tanrýnýz RAB size acýyacak, sizi sürgünden geri getirecek. Sizi daðýttýðý uluslarýn arasýndan yeniden toplayacak. I;2Bugün size ilettiðim buyruklar uyarýnca siz ve çocuklarýnýz Tanrýnýz RAB'be döner, bütün yüreðinizle, bütün canýnýzla O'na uyarsanýz,6H i2'Bütün bu olaylar -önünüze serdiðim kutsama ve lanetler- baþýnýza geldiðinde, Tanrýnýz RAB'bin sizi daðýttýðý uluslar arasýnda bunlarý anýmsayacaksýnýz.)GM2'Gizlilik Tanrýmýz RAB'be özgüdür. Ama bu yasanýn bütün sözlerine uymamýz için açýða çýkarýlanlar sonsuza dek bize ve çocuklarýmýza aittir.' F 2RAB büyük kýzgýnlýkla, þiddetli öfkeyle onlarý ülkelerinden söküp attý; bugün olduðu gibi baþka ülkeye sürdü.>E}2Ýþte bu yüzden RAB'bin öfkesi bu ülkeye karþý alevlendi; bu kitapta yazýlý bütün lanetleri oraya yaðdýrdý.D2Tanýmadýklarý, RAB'bin kendilerine pay olarak vermediði baþka ilahlara yöneldiler; onlara tapýp önlerinde eðildiler.C#2'Yanýt þöyle olacak: diye soracaklar, `A;2Bütün ülke yanacak, tuz ve kükürtle örtülecek; tohum ekilmeyecek, filiz sürmeyecek, ot bitmeyecek. Ülke RAB'bin kýzgýn öfkesiyle yerle bir ettiði Sodom, Gomora, Adma ve Sevoyim gibi yýkýma uðrayacak./@Y2'Sizden sonraki kuþak, çocuklarýnýz ve uzak ülkeden gelen yabancýlar ülkenizin uðradýðý belalarý, RAB'bin ülkeye gönderdiði hastalýklarý görecekler.0?[2Bu Yasa Kitabý'nda yazýlý antlaþmada yer alan bütün lanetler uyarýnca, RAB onu felakete uðramasý için Ýsrail'in bütün oymaklarý arasýndan ayýracaktýr.^>72RAB böyle birini baðýþlamak istemez. RAB'bin öfkesi ve kýskançlýðý o kiþiye karþý alevlenecek. Bu kitapta yazýlý bütün lanetler baþýna yaðacak ve RAB onun adýný göðün altýndan silecektir.;=q2'Bu andýn sözlerini duyup da kimse kendi kendini kutlamasýn ve, diye düþünmesin. Bu herkese*fl* yýkým getirir.C<2Dikkat edin, bugün aranýzda bu uluslarýn ilahlarýna tapmak için Tanrýmýz RAB'den sapan erkek ya da kadýn, boy ya da oymak olmasýn; aranýzda acýlýk, zehir veren kök olmasýn.|;s2Onlarýn arasýnda iðrenç suretleri, aðaçtan, taþtan, altýndan, gümüþten yapýlmýþ putlarý gördünüz. :2'Mýsýr'da nasýl yaþadýðýmýzý, öteki uluslarýn ortasýndan geçerek buraya nasýl geldiðimizi kendiniz de biliyorsunuz.9 2.8W2Antla yapýlan bu antlaþmayý yalnýz sizinle, bugün burada bizimle birlikte Tanrýmýz RAB'bin önünde duranlarla deðil, yanýmýzda olmayanlarla da yapýyorum.+7Q2 Öyle ki, bugün sizi kendi halký olarak belirlesin ve size söylediði gibi, atalarýnýz Ýbrahim'e, Ýshak'a, Yakup'a içtiði ant uyarýnca Tanrýnýz olsun.}6u2 Bugün Tanrýnýz RAB'bin ant içerek sizinle yaptýðý bu antlaþmayý geçerli kýlmak için burada duruyorsunuz.5 2 4)2 'Bugün hepiniz -önderleriniz, oymak baþlarýnýz, ileri gelenleriniz, görevlileriniz, bütün öbür Ýsrailli erkekler, çocuklarýnýz, karýlarýnýz, aranýzda yaþayan ve odununuzu kesen, suyunuzu taþýyan yabancýlar- Tanrýnýz RAB'bin önünde duruyorsunuz.u3e2 El attýðýnýz her iþte baþarýlý olmak için bu antlaþmanýn sözlerini yerine getirmeye dikkat edin.u2e2Ülkelerini ele geçirerek mülk olarak Rubenliler'e, Gadlýlar'a, Manaþþe oymaðýnýn yarýsýna verdik. 12'Buraya ulaþtýðýnýzda, Heþbon Kralý Sihon ile Baþan Kralý Og bizimle savaþa tutuþtular. Ama onlarý bozguna uðrattýk.0#2Ekmek yemediniz, þarap ya da baþka içki içmediniz. Bütün bunlarý Tanrýnýz RAB'bin ben olduðumu anlayasýnýz diye yaptým> diyor.q/]2RAB, , akþam, diyeceksiniz.(2BSürekli can kaygýsý içinde yaþayacaksýnýz. Gece gündüz dehþet içinde olacaksýnýz. Yaþamýnýzýn güvenliði olmayacak.('K2ABu uluslar arasýnda ne esenliðiniz ne de dinlenecek bir yeriniz olacak. Orada RAB size titreyen yürekler, umutsuzluk ve bakmaktan yorulmuþ gözler verecek.P&2@'RAB sizi dünyanýn bir ucundan öbür ucuna, bütün halklar arasýna daðýtacak. Orada sizin de atalarýnýzýn da tanýmadýðý, aðaçtan ve taþtan yapýlmýþ baþka ilahlara tapacaksýnýz.E%2?Size iyilik yapmak, sizi çoðaltmak RAB'bi nasýl sevindirdiyse, sizi yýkmak ve yok etmek de öyle sevindirecektir. Mülk edinmek için gideceðiniz ülkeden sökülüp atýlacaksýnýz. $2>Gökteki yýldýzlar kadar çok olan sizler, sayýca az býrakýlacaksýnýz. Çünkü Tanrýnýz RAB'bin sözüne kulak vermediniz.#}2=Siz yok oluncaya dek RAB bu Yasa Kitabý'nda yazýlmamýþ her türlü hastalýðý ve belayý da baþýnýza getirecek.q"]2w27yediði çocuklarýnýn etini onlarýn hiçbiriyle paylaþmayacak. Çünkü düþmanýn kuþatma sýrasýnda sizi sýkýþtýrmasý yüzünden kentlerinizde hiç yiyecek kalmayacak.26Aranýzdaki en yumuþak, en duyarlý adam bile öz kardeþine, sevdiði karýsýna, sað kalan çocuklarýna acýmayacak;+Q25'Kuþatma sýrasýnda düþmanýnýzýn vereceði sýkýntýdan rahminizin meyvesini, Tanrýnýz RAB'bin size verdiði oðullarýn, kýzlarýn etini yiyeceksiniz.H 24Güvendiðiniz yüksek, dayanýklý surlar yerle bir oluncaya dek ülkenizdeki bütün kentlerde sizi kuþatacaklar. Tanrýnýz RAB'bin size verdiði ülkedeki bütün kentleri kuþatacaklar.323Siz yok oluncaya dek hayvanlarýnýzýn yavrularýný, topraðýnýzýn ürününü yiyip bitirecekler. Size ne tahýl, ne þarap, ne zeytinyaðý, ne sýðýrlarýnýzýn buzaðýlarýný, ne de sürülerinizin kuzularýný býrakacaklar; ta ki, siz ortadan kalkýncaya dek. 22[121'RAB uzaktan, dünyanýn öbür ucundan bir ulusu -dilini bilmediðiniz bir ulusu, yaþlýlara saygý, küçüklere sevgi beslemeyen acýmasýz bir ulusu- birden çullanan bir kartal gibi baþýnýza getirecek.T#20RAB'bin üzerinize göndereceði düþmanlara kölelik edeceksiniz. Aç, susuz, çýplak kalacaksýnýz; her þeye gereksinim duyacaksýnýz. RAB sizi yok edinceye dek boynunuza demir boyunduruk vuracak.\32/Madem bolluk zamanýnda Tanrýnýz RAB'be sevinçle, hoþnutlukla kulluk etmediniz,hK2.Bu lanetler siz ve soyunuz için sonsuza dek bir belirti, þaþýlasý bir olay olarak kalacak.W)2-'Bütün bu lanetler baþýnýza yaðacak. Yok oluncaya dek sizi kovalayacak ve size eriþecek. Çünkü Tanrýnýz RAB'bin sözünü dinlemediniz, size verdiði buyruklarý, kurallarý yerine getirmediniz.dC2,O sana ödünç verecek, ama sen ona ödünç vermeyeceksin. O baþ, sen kuyruk olacaksýn.cA2+'Aranýzdaki yabancýlar yükseldikçe yükselecek, sizse alçaldýkça alçalacaksýnýz.U%2*Bütün aðaçlarýnýzý, topraðýnýzýn ürününü çekirgeler yiyecek.eE2)Oðullarýnýz, kýzlarýnýz olacak, ama sizinle kalmayacaklar, sürgüne gönderilecekler.2(Ülkenizin her yerinde zeytinlikleriniz olacak, ama zeytinyaðý sürünmeyeceksiniz. Zeytin aðaçlarýnýz ürününü yere dökecek.w i2'Baðlar dikecek, bakýmýný yapacak, ama þarap içmeyecek, üzüm toplamayacaksýnýz. Onlarý kurt yiyecek.` ;2&'Çok tohum ekecek, ama az toplayacaksýnýz. Çünkü ürününüzü çekirge yiyecek.  2%RAB'bin sizi süreceði bütün uluslar baþýnýza gelenlerden dehþete düþecek; sizi aþaðýlayacak, sizinle eðlenecekler.8 k2$'RAB sizi ve baþýnýza atayacaðýnýz kralý sizin de atalarýnýzýn da bilmediði bir ulusa sürecek. Orada aðaçtan, taþtan yapýlmýþ baþka ilahlara tapacaksýnýz.i M2#RAB dizlerinizi, bacaklarýnýzý tepeden týrnaða iyileþmeyen aðrýlý çýbanlarla vuracak.:q2"Gözlerinizle gördükleriniz sizi çýldýrtacak. 2!Tanýmadýðýnýz bir halk topraðýnýzýn ürününü ve bütün emeðinizi yiyecek. Sürekli sýkýþtýrýlacak, ezileceksiniz.7i2 Oðullarýnýz, kýzlarýnýz gözlerinizin önünde baþka bir ulusa verilecek. Her gün onlarý gözlemekten gözlerinizin gücü tükenecek. Elinizden bir þey gelmeyecek.N2Öküzünüz gözünüzün önünde kesilecek ama etini yemeyeceksiniz. Eþeðiniz zorla sizden alýnacak, geri getirilmeyecek. Davarlarýnýz düþmanlarýnýza verilecek. Sizi kurtaran olmayacak.'I2'Bir kýzla niþanlanacaksýnýz, ama baþka biri onunla yatacak. Ev yapacak ama içinde oturmayacaksýnýz. Bað dikecek ama üzümünü toplamayacaksýnýz.[12Öðle vakti körlerin karanlýkta el yordamýyla yürüdüðü gibi yürüyeceksiniz. Yaptýðýnýz her þeyde baþarýsýz olacak, sürekli sýkýþtýrýlacak, yaðmalanacaksýnýz. Sizi kurtaran olmayacak.I 2RAB sizi delilikle, körlükle, þaþkýnlýkla cezalandýracak.dC2RAB sizi iyileþemeyeceðiniz Mýsýr çýbanýyla, urlarla, kaþýntýyla, uyuzla vuracak.sa2Ölüleriniz bütün kuþlara, yabanýl hayvanlara yem olacak; onlarý korkutup kaçýran kimse olmayacak.^72'RAB sizi düþmanlarýnýzýn önünde bozguna uðratacak. Onlara bir yoldan saldýracak, ama önlerinden yedi yoldan kaçacaksýnýz. Yeryüzündeki bütün uluslar için dehþet verici bir örnek olacaksýnýz.[~12RAB siz yok oluncaya dek gökten yaðmur yerine ülkenize toz ve kum yaðdýracak.[}12Baþýnýzýn üstündeki gök tunç*, ayaðýnýzýn altýndaki yer demir olacak.|52Veremle, sýtmayla, iltihapla, yakýcý sýcaklýkla, kuraklýkla, samyeliyle, küfle cezalandýracak. Siz yok oluncaya dek bunlar sizi kovalayacak.q{]2RAB, mülk edinmek için gideceðiniz ülkede sizi yok edinceye dek salgýn hastalýkla cezalandýracak.dzC2'RAB'be sýrt çevirmekle yaptýðýnýz kötülükler yüzünden el attýðýnýz her iþte O sizi lanete uðratacak, þaþkýna çevirecek, paylayacak. Sonunda üzerinize yýkým gelecek ve çabucak yok olacaksýnýz.myU2'Ýçeri girdiðinizde lanetli olacaksýnýz; dýþarý çýktýðýnýzda da lanetli olacaksýnýz.x2'Rahminizin meyvesi, topraðýnýzýn ürünü, sýðýrlarýnýzýn buzaðýlarý, sürülerinizin kuzularý lanetli olacak.4we2'Sepetiniz ve hamur tekneniz lanetli olacak.4ve2'Kentte de tarlada da lanetli olacaksýnýz.-uU2'Ama Tanrýnýz RAB'bin sözünü dinlemez, bugün size ilettiðim buyruklarýn, kurallarýn hepsine uymazsanýz, þu lanetler üzerinize gelecek ve size ulaþacak:t2Bugün size ilettiðim buyruklarýn dýþýna çýkmayacak, baþka ilahlarýn ardýnca gitmeyecek, onlara tapmayacaksýnýz.';sq2 RAB sizi kuyruk deðil baþ yapacak. Eðer bugün size ilettiðim Tanrýnýz RAB'bin buyruklarýný dinler, onlara iyice uyarsanýz, altta deðil, her zaman üstte olacaksýnýz.Mr2 RAB ülkenize yaðmuru zamanýnda yaðdýrmak ve bütün emeðinizi verimli kýlmak için göklerdeki zengin hazinesini açacak. Birçok ulusa ödünç vereceksiniz; siz ödünç almayacaksýnýz.Sq!2 RAB atalarýnýza ant içerek size söz verdiði ülkede bolluk içinde yaþamanýzý saðlayacak: Rahminizin meyvesi kutsanacak; hayvanlarýnýzýn yavrularý, topraðýnýzýn ürünü verimli olacak.\p32 Yeryüzündeki bütün uluslar RAB'be ait olduðunuzu görecek, sizden korkacaklar.)oM2 'Tanrýnýz RAB'bin buyruklarýna uyar, O'nun yollarýnda yürürseniz, RAB size içtiði ant uyarýnca sizi kendisi için kutsal bir halk olarak koruyacaktýr. n;2'RAB'bin buyruðuyla ambarlarýnýz dolu olacak. El attýðýnýz her iþte RAB sizi kutsayacak. Tanrýnýz RAB size vereceði ülkede sizi kutsayacak.m52'RAB size saldýran düþmanlarýnýzý önünüzde bozguna uðratacak. Onlar size bir yoldan saldýracak, ama önünüzden yedi yoldan kaçacaklar.Ul%2'Ýçeri girdiðinizde de dýþarý çýktýðýnýzda da kutsanacaksýnýz.6ki2'Sepetiniz ve hamur tekneniz bereketli olacak./jY2'Rahminizin meyvesi kutsanacak. Topraðýnýzýn ürünü, hayvanlarýnýzýn dölü -sýðýrlarýnýzýn buzaðýlarý, sürülerinizin kuzularý- bereketli olacak.0i]2'Kentte de tarlada da kutsanacaksýnýz.ghI2Tanrýnýz RAB'bin sözünü dinlerseniz, þu bereketler üzerinize gelecek ve sizinle olacak:@g }2'Eðer Tanrýnýz RAB'bin sözünü iyice dinler ve bugün size ilettiðim bütün buyruklarýna uyarsanýz, Tanrýnýz RAB sizi yeryüzündeki bütün uluslardan üstün kýlacaktýr.Pf2' He 2' 6di2' -cW2' Rb2' Ea2' v`g2' M_2' 6^i2' ?]{2' D\2' h[K2' MZ2Levililer bütün Ýsrail halkýna yüksek sesle þöyle diyecekler:iYM2 Lanetlemek için Eval Daðý'nda þu oymaklar duracak: Ruben, Gad, Aþer, Zevulun, Dan, Naftali. X;2 'Þeria Irmaðý'ndan geçince, halký kutsamak için Gerizim Daðý'nda duracak oymaklar þunlardýr: Þimon, Levi, Yahuda, Ýssakar, Yusuf, Benyamin.'WK2 O gün Musa halka þöyle dedi:kVQ2 Tanrýnýz RAB'bin sözüne kulak verin, bugün size ilettiðim buyruklarýna, kurallarýna uyun.'U52 Sonra Musa ile Levili kâhinler bütün Ýsrailliler'e, 'Ey Ýsrail, sus ve kulak ver!' diye seslendiler, 'Bugün Tanrýnýz RAB'bin halký oldunuz.XT+2Taþlara bu yasanýn bütün sözlerini okunaklý bir biçimde yazacaksýnýz.'aS=2Esenlik sunularýný* orada kesip yiyecek ve Tanrýnýz RAB'bin önünde sevineceksiniz.R 2Tanrýnýz RAB'bin sunaðýný yontulmamýþ taþlardan yapacak, üzerinde Tanrýnýz RAB'be yakmalýk sunular* sunacaksýnýz.rQ_2Orada Tanrýnýz RAB'be taþlardan bir sunak yapacaksýnýz. Bu taþlara demir alet uygulamayacaksýnýz.{Pq2Þeria Irmaðý'ndan geçince, bugün size buyurduðum gibi, bu taþlarý Eval Daðý'na dikip kireçleyeceksiniz.?Oy2Atalarýnýzýn Tanrýsý RAB'bin size verdiði söz uyarýnca O'nun size vereceði ülkeye, süt ve bal akan ülkeye girince, bu yasanýn bütün sözlerini taþlara yazacaksýnýz.{Nq2Þeria Irmaðý'ndan Tanrýnýz RAB'bin size vereceði ülkeye geçince, büyük taþlar dikip kireçleyeceksiniz.pM ]2Musa ile Ýsrail ileri gelenleri halka þöyle dediler: 'Bugün size ilettiðim bütün buyruklara uyun.@L{2Tanrýnýz RAB sizi övgüde, ünde, onurda yarattýðý bütün uluslardan üstün kýlacaðýný, verdiði söz uyarýnca kendisi için kutsal bir halk olacaðýnýzý açýkladý.'{Kq2Bugün RAB, size verdiði söz uyarýnca, öz halký olduðunuzu açýkladý. Bütün buyruklarýna uyacaksýnýz.=Ju2Bugün RAB'bin Tanrýnýz olduðunu, O'nun yollarýnda yürüyeceðinizi, kurallarýna, buyruklarýna, ilkelerine uyacaðýnýzý, O'nun sözünü dinleyeceðinizi açýkladýnýz. I2'Bugün Tanrýnýz RAB bu kurallara, ilkelere uymanýzý buyuruyor. Onlara bütün yüreðinizle, canýnýzla uymaya dikkat edin.,HS2Kutsal konutundan, göklerden aþaðýya bak! Halkýn Ýsrail'i ve atalarýmýza içtiðin ant uyarýnca bize verdiðin ülkeyi, süt ve bal akan ülkeyi kutsa.> 'FG2Ne yas tutarken ayýrdýklarýmdan yedim, ne dinsel açýdan kirliyken onlara dokundum, ne de ölülere sundum. Tanrým RAB'bin sözüne kulak verdim. Bana bütün buyurduklarýný yaptým.iFM2 Sonra Tanrýnýz RAB'be, diyeceksiniz, >>7=O<<;:9877b66Q55 5433}3=22Q11//r/ .F-,u++y**K))/(q(''&&8%q$##N"u!! 3(k/(v 'JY  . wcY\dLn <RAB Yeþu'ya, 'Korkma, yýlma' dedi, 'Bütün savaþçýlarýný yanýna alýp Ay Kenti'nin üzerine yürü. Ay Kralý'ný, halkýný ve kenti bütün topraklarýyla birlikte sana teslim ediyorum.Jm<Akan'ýn üzerine taþlardan büyük bir yýðýn yaptýlar. Bu yýðýn bugün de duruyor. Bunun üzerine RAB'bin öfkesi dindi. Oranýn bugün de Akor Vadisi diye anýlmasýnýn nedeni budur.Ql<Yeþu Akan'a, 'Bizi neden bu felakete sürükledin?' dedi, 'RAB de bugün seni felakete sürükleyecek.' Ardýndan bütün Ýsrail halký Akan'ý taþa tuttu; kendisine ait ne varsa taþlayýp yaktý.tkc<Yeþu ile Ýsrail halký, Zerah oðlu Akan'ý, gümüþü, altýn külçeyi, kaftaný, Akan'ýn oðullarýyla kýzlarýný, sýðýr ve davarlarýyla eþeðini, çadýrýyla bütün eþyalarýný alýp Akor*ff* Vadisi'ne götürdüler.qj]<Tümünü çadýrdan çýkardýlar, Yeþu'ya ve Ýsrail halkýna getirip RAB'bin önünde yere serdiler.i<Yeþu'nun görevlendirdiði adamlar hemen çadýra koþtular. Gömülmüþ eþyalarý orada buldular. Gümüþ en alttaydý.h<Ganimetin içinde Þinar*fç* iþi güzel bir kaftan, iki yüz þekel*fd* gümüþ, elli þekel*fe* aðýrlýðýnda bir külçe altýn görünce dayanamayýp aldým. En altta gümüþ olmak üzere, tümünü çadýrýmýn ortasýnda topraða gömdüm.'vgg<Akan, 'Doðru' diye karþýlýk verdi, 'Ýsrail'in Tanrýsý RAB'be karþý günah iþledim. Yaptýðým þu:f)<O zaman Yeþu Akan'a, 'Oðlum' dedi, 'Ýsrail'in Tanrýsý RAB'bin hakký için doðruyu söyle*fc*, ne yaptýn, söyle bana, benden gizleme.'e!<Zavdi ailesinin erkekleri teker teker öne çýkarýldýðýnda Yahuda oymaðýndan Zerah oðlu, Zavdi oðlu, Karmi oðlu Akan belirlendi.d9<Yahuda boylarýný teker teker öne çýkardýðýnda, Zerah boyu belirlendi. Zerahlýlar aile aile öne çýkarýldýðýnda Zavdi ailesi belirlendi.zco<Sabah erkenden kalkan Yeþu, Ýsrail halkýný oymak oymak öne çýkardý. Bunlardan Yahuda oymaðý belirlendi.>bw<Adanmýþ eþyalarý aldýðý belirlenen kiþi, kendisine ait her þeyle birlikte ateþe atýlacak. Çünkü RAB'bin Antlaþmasý'ný bozup Ýsrail'de iðrenç bir günah iþledi.'ay<Sabah olunca oymak oymak dizilip sýrayla öne çýkacaksýnýz. RAB'bin belirleyeceði oymak, boy boy öne çýkacak. RAB'bin belirleyeceði boy, aile aile öne çýkacak. Yine RAB'bin belirleyeceði ailenin erkekleri teker teker öne çýkacak. `< Kalk, halký kutsa ve onlara de ki, z_o< Ýþte bu yüzden Ýsrailliler düþmana karþý tutunamýyor, arkalarýný dönüp düþmanlarýnýn önünden kaçýyor. Çünkü lanete uðradýlar. Sizde bulunan adanmýþ eþyalarý yok etmezseniz, artýk sizinle birlikte olmayacaðým.i^M< Ýsrailliler günah iþlediler. Onlarla yaptýðým ve yerine getirmelerini buyurduðum antlaþmayý bozdular. Koþulsuz adanmýþ eþyalarýn bir kýsmýný çalýp kendi eþyalarý arasýna gizlediler ve yalan söylediler.j]O< RAB Yeþu'ya þöyle karþýlýk verdi: 'Ayaða kalk! Neden böyle yüzüstü yere kapanýyorsun?9\m< Kenanlýlar ve ülkede yaþayan öbür halklar bunu duyunca çevremizi kuþatacak, adýmýzý yeryüzünden silecekler. Ya sen, ya Rab, kendi yüce adýn için ne yapacaksýn?'i[M<Ya Rab, Ýsrail halký dönüp düþmanlarýnýn önünden kaçtýktan sonra ben ne diyebilirim!DZ<Ardýndan þöyle dedi: 'Ey Egemen RAB, bizi Amorlular'ýn eline teslim edip yok etmek için mi Þeria Irmaðý'ndan geçirdin? Keþke halimize razý olup ýrmaðýn ötesinde kalsaydýk.YY-<Bunun üzerine Yeþu giysilerini yýrtarak Ýsrail'in ileri gelenleriyle birlikte baþýndan aþaðý toprak döküp RAB'bin Sandýðý'nýn önünde yüzüstü yere kapandý ve akþama dek bu durumda kaldý.aX=<Ay halký onlardan otuz altý kadarýný öldürdü, sað kalanlarý da kentin kapýsýndan Þevarim'e dek kovaladý. Bayýrdan aþaðý kaçanlarý öldürdü. Korkudan Ýsrailliler'in dizlerinin baðý çözüldü.gWI<Kentin üzerine yürüyen üç bin kadar Ýsrailli, Ay halkýnýn önünde kaçmaya baþladý..VW<Sonra Yeþu'nun yanýna dönerek ona, 'Bütün halkýn oraya gidip yorulmasýna gerek yok' dediler, 'Sayýsý az olan Ay halkýný yenmeye iki üç bin kiþi yeter.'8Uk<Yeþu, Eriha'dan Beytel'in doðusunda, Beytaven yakýnýndaki Ay Kenti'ne adamlar göndererek, 'Gidip ülkeyi araþtýrýn' dedi. Adamlar da gidip Ay Kenti'ni araþtýrdýlar.[T 3<Ne var ki, Ýsrailliler adanan eþyalar konusunda RAB'be ihanet ettiler. Yahuda oymaðýndan Zerah oðlu, Zavdi oðlu, Karmi oðlu Akan adanmýþ eþyalarýn bazýlarýný alýnca, RAB Ýsrailliler'e öfkelendi.SS!<RAB Yeþu'yla birlikteydi. Yeþu'nun ünü ülkenin her yanýna yayýldý.R<Bundan sonra Yeþu þöyle ant içti: 'Bu kenti, Eriha'yý yeniden kurmaya kalkýþan, RAB'bin lanetine uðrasýn. Buna kalkýþan kiþi büyük oðlunu kaybetme pahasýna temel atacak, en küçük oðlunu kaybetme pahasýna da kentin kapýlarýný yerine takacak.'OQ<Yeþu fahiþe Rahav'a, babasýnýn ev halkýyla yakýnlarýna dokunmadý. Yeþu'nun Eriha'yý araþtýrmak için gönderdiði ulaklarý saklayan Rahav, bugün de Ýsrailliler'in arasýnda yaþýyor.!P=<Sonra kenti içindekilerle birlikte ateþe verdiler. Ancak altýný ve gümüþü, tunç ve demir eþyayý RAB'bin Tapýnaðý'nýn hazinesine koydular.@O{<Eve giren genç casuslar Rahav'ý, annesini, babasýný, erkek kardeþleriyle bütün akrabalarýný ve kendisine ait olan her þeyi alýp Ýsrail ordugahýnýn yakýnýna getirdiler.+NQ<Yeþu ülkeye casus olarak gönderdiði iki adama, 'O fahiþenin evine gidin, ant içtiðiniz gibi, kadýný ve bütün yakýnlarýný dýþarý çýkarýn' dedi."M?<Kadýn erkek, genç yaþlý, küçük ve büyük baþ hayvanlardan eþeklere dek, kentte ne kadar canlý varsa, hepsini kýlýçtan geçirip yok ettiler.lLS<Halk baðýrmaya baþladý, kâhinler de borularýný çaldýlar. Boru sesini iþiten halk daha yüksek sesle baðýrdý. Kentin surlarý çöktü. Herkes bulunduðu yerden dosdoðru kente girdi. Böylece kenti ele geçirdiler.uKe<Bütün altýnla gümüþ, tunç* ve demir eþya RAB'be ayrýlmýþtýr. Bunlar RAB'bin hazinesine girecek.' J;<Sakýn RAB'be adanan herhangi bir þeye el sürmeyin. Adadýðýnýz þeyleri alýrsanýz Ýsrail'in ordugahýný felakete ve yýkýma sürüklersiniz.1I]<'Kent, içindeki her þeyle birlikte, RAB'be koþulsuz adanmýþtýr. Yalnýz gönderdiðimiz ulaklarý saklamýþ olan fahiþe Rahav'la evindekiler sað býrakýlacak.nHW<Kâhinler yedinci turda borularýný çalýnca, Yeþu halka, 'Baðýrýn! RAB kenti size verdi' dedi,&GG<Yedinci gün erkenden, þafak sökerken kalkýp kentin çevresini ayný þekilde yedi kez dolandýlar. Kentin çevresini yalnýz o gün yedi kez dolandýlar.|Fs<Böylece ikinci gün de kentin çevresini bir kez dolanýp ordugaha döndüler. Ayný þeyi altý gün yinelediler.E#< Koç boynuzu borular taþýyan yedi kâhin RAB'bin Sandýðý'nýn önünde ilerliyor, bir yandan da borularýný çalýyorlardý. Silahlý öncüler onlarýn önünden gidiyor, artçýlar da RAB'bin Sandýðý'ný izliyordu. Bu arada borular sürekli çalýnýyordu._D9< Ertesi sabah Yeþu erkenden kalktý. Kâhinler de RAB'bin Sandýðý'ný yüklendiler.Cy< Halk RAB'bin Sandýðý'yla birlikte kentin çevresini bir kez dolandý, sonra ordugaha dönüp geceyi orada geçirdi.FB< Yeþu halka þu buyruðu verdi: 'Savaþ naralarý atmayýn, sesinizi yükseltmeyin. diyeceðim güne dek aðzýnýzdan tek bir söz çýkmasýn. Buyruðumu duyunca baðýrýn.'A< Silahlý öncüler boru çalan kâhinlerin önünden, artçýlar da sandýðýn arkasýndan ilerliyor, bu arada borular çalýnýyordu.U@%<Yeþu'nun bunlarý halka söylemesinden sonra, koç boynuzu birer boru taþýyan yedi kâhin borularýný çalarak RAB'bin önünde ilerlemeye baþladýlar. Onlarý RAB'bin Antlaþma Sandýðý izliyordu. ?<Sonra halka, 'Kalkýn, kentin çevresini dolanmaya baþlayýn' dedi, 'Silahlý öncüler RAB'bin Sandýðý'nýn önünden gitsin.'1>]<Nun oðlu Yeþu kâhinleri çaðýrýp, 'RAB'bin Antlaþma Sandýðý'ný* alýn' dedi, 'Yedi kâhin, ellerinde koç boynuzu borularla sandýðýn önünde yürüsün.'Z=/<Kâhinlerin koç boynuzu borularýný uzun uzun çaldýklarýný iþittiðinizde, bütün halk yüksek sesle baðýrsýn. O zaman kentin surlarý çökecek ve herkes bulunduðu yerden dosdoðru kente girecek.'C<<Koç boynuzundan yapýlmýþ birer boru taþýyan yedi kâhin sandýðýn önünden gitsin. Yedinci gün kentin çevresini yedi kez dolanýn; bu arada kâhinler borularýný çalsýnlar.g;I<'Siz savaþçýlar, kentin çevresini günde bir kez olmak üzere altý gün dolanacaksýnýz.s:a<RAB Yeþu'ya, 'Ýþte Eriha'yý, kralýný ve yiðit savaþçýlarýný senin eline teslim ediyorum' dedi,w9 k<Eriha Kenti'nin kapýlarý Ýsrailliler yüzünden sýmsýký kapatýlmýþtý. Ne giren vardý, ne de çýkan.8<RAB'bin ordusunun komutaný, 'Çarýðýný çýkar' dedi, 'Çünkü bastýðýn yer kutsaldýr.' Yeþu söyleneni yaptý.U7%<Adam, 'Hiçbiri' dedi, 'Ben RAB'bin ordusunun komutanýyým. Þimdi geldim.':6o< Yeþu Eriha'nýn yakýnýndaydý. Baþýný kaldýrýnca önünde, kýlýcýný çekmiþ bir adam gördü. Ona yaklaþarak, 'Sen bizden misin, karþý taraftan mý?' diye sordu.51< Ülkenin ürününden yemeleri üzerine ertesi gün man* kesildi. Man kesilince Ýsrailliler o yýl Kenan topraklarýnýn ürünüyle beslendiler.z4o< Bayramýn ertesi günü, tam o gün, ülkenin ürününden mayasýz ekmek yaptýlar ve kavrulmuþ baþak yediler.3< Gilgal'da, Eriha ovalarýnda konaklamýþ olan Ýsrail halký, ayýn on dördüncü gününün akþamý Fýsýh Bayramý'ný* kutladý.2'< RAB Yeþu'ya, 'Mýsýr'da uðradýðýnýz utancý bugün üzerinizden kaldýrdým' dedi. Bugün de oraya Gilgal*fb* denmesinin nedeni budur.c1A<Bütün erkekler sünnet edildikten sonra yaralarý iyileþinceye dek ordugahta kaldýlar.0<RAB onlarýn yerine çocuklarýný yaþattý. Sünnetsiz* olan bu çocuklarý Yeþu sünnet etti. Çünkü yolda sünnet olmamýþlardý.+/Q<Ýsrailliler Mýsýr'dan çýktýklarýnda savaþacak yaþta olanlarýn tümü ölünceye dek çölde kýrk yýl dolaþtýlar. Çünkü RAB'bin sözünü dinlememiþlerdi. RAB bize verilmek üzere atalarýmýza söz verdiði süt ve bal akan ülkeyi onlara göstermeyeceðine ant içmiþti..7<Mýsýr'dan çýkan erkeklerin hepsi sünnetliydi. Ama Mýsýr'dan çýktýktan sonra yolda, çölde doðan erkeklerin hiçbiri sünnet olmamýþtý.?-y<Bunu yapmasýnýn nedeni þuydu: Ýsrailliler Mýsýr'dan çýktýklarýnda savaþabilecek yaþtaki bütün erkekler, Mýsýr'dan çýktýktan sonra çölden geçerken ölmüþlerdi.f,G<Böylece Yeþu taþtan yaptýðý býçaklarla Ýsrailliler'i Givat-Haaralot'ta sünnet etti.|+s<Bu arada RAB, Yeþu'ya þöyle seslendi: 'Kendine taþtan býçaklar yap ve Ýsrailliler'i eskisi gibi sünnet et.'$* E<RAB'bin Þeria Irmaðý'nýn sularýný Ýsrailliler'in önünde, halkýn geçiþi boyunca nasýl kuruttuðunu duyan batý yakasýndaki Amorlu krallarla Akdeniz kýyýsýndaki Kenanlý krallar, Ýsrailliler'den ötürü can derdine düþtüler; korkudan dizlerinin baðý çözüldü.)%<Öyle ki, yeryüzünün bütün halklarý RAB'bin ne denli güçlü olduðunu anlasýn; siz de Tanrýnýz RAB'den her zaman korkasýnýz!> '(1< diyeceksiniz.&<Sonra Ýsrail halkýna þöyle dedi: 'Çocuklarýnýz bir gün size, diye soracak olurlarsa,=%w<Yeþu ýrmaktan alýnan on iki taþý Gilgal'a dikti.z$o<Halk Þeria Irmaðý'ný birinci ayýn* onuncu günü geçip Gilgal'da, Eriha'nýn doðu sýnýrýnda konakladý.I# <RAB'bin Antlaþma Sandýðý'ný taþýyan kâhinler Þeria Irmaðý'nýn ortasýndan ayrýlýp karaya ayak basar basmaz ýrmaðýn sularý eskisi gibi akmaya ve kýyýlarý basmaya baþladý.K"<Yeþu da kâhinlere, 'Þeria Irmaðý'ndan çýkýn' diye buyurdu.! <t c<RAB Yeþu'ya, 'Levha Sandýðý'ný taþýyan kâhinlerin Þeria Irmaðý'ndan çýkmalarýný buyur' dedi.6g<RAB o gün Yeþu'yu bütün Ýsrail halkýnýn gözünde yüceltti. Musa'ya yaþamý boyunca nasýl saygý gösterdilerse, Yeþu'ya da öyle saygý göstermeye baþladýlar.iM< Böylece kýrk bin kadar silahlý adam savaþmak üzere RAB'bin önünde Eriha ovalarýna girdi.!=< Ruben ve Gad oymaklarýyla Manaþþe oymaðýnýn yarýsý, Musa'nýn kendilerine buyurduðu gibi, silahlý olarak Ýsrail halkýnýn önüne geçtiler.wi< Halkýn tümü geçtikten sonra kâhinler RAB'bin Antlaþma Sandýðý'yla birlikte halkýn önüne geçtiler. < Böylece RAB'bin Yeþu'ya, halka iletilmek üzere buyurduðu her þey yerine getirilinceye dek, sandýðý taþýyan kâhinler Þeria Irmaðý'nýn ortasýnda durdular. Her þey Musa'nýn Yeþu'ya buyurduðu gibi yapýldý. Halk da çabucak ýrmaðý geçti.)M< Yeþu ayrýca Þeria Irmaðý'nýn ortasýna, Antlaþma Sandýðý'ný taþýyan kâhinlerin durduðu yere on iki taþ diktirdi. Bu taþlar bugün de oradadýr.|s<Ýsrailliler Yeþu'nun buyruðunu yerine getirdiler. RAB'bin Yeþu'ya söylediði gibi, Ýsrail oymaklarýnýn sayýsýna göre Þeria Irmaðý'nýn ortasýndan aldýklarý on iki taþý konaklayacaklarý yere götürüp bir araya yýðdýlar.wi<onlara diyeceksiniz ki, <Þeria Irmaðý'nýn sularý RAB'bin Antlaþma Sandýðý'nýn önünde kesildi. Antlaþma Sandýðý ýrmaktan geçerken akan sular durdu. Bu taþlar sonsuza dek Ýsrail halký için bu olayýn anýsý olacak.> '}<Bunlar sizin için bir aný olacak. Çocuklarýnýz ilerde, diye sorduklarýnda,?y<Onlara, 'Irmaðýn ortasýna, Tanrýnýz RAB'bin Antlaþma Sandýðý'na* kadar gidin' diye buyurdu, 'Ýsrail halkýnýn oymak sayýsýna göre her biriniz omuzuna birer taþ alsýn.q]<Böylece Yeþu Ýsrail'in her oymaðýndan birer kiþi olmak üzere seçtiði on iki adamý çaðýrdý.dC<Onlara þunu buyurun: 'K<'Her oymaktan birer kiþi olmak üzere halktan on iki adam seçin.Z 1<Halkýn tümü Þeria Irmaðý'ný geçtikten sonra RAB Yeþu'ya þöyle seslendi:mU<RAB'bin Antlaþma Sandýðý'ný taþýyan kâhinler, halkýn tamamý ýrmaðý geçinceye dek kurumuþ ýrmak yataðýnýn ortasýnda kýpýrdamadan durdular. Böylece bütün Ýsrail halký kurumuþ ýrmak yataðýndan geçti.y<ta yukarýdan gelen sular durdu, çok uzaklarda, Saretan yakýnýnda bulunan Adam Kenti'nde bir yýðýn halinde yükselmeye baþladý. Öyle ki, Arava -Lut- Gölü'ne akan sular tümüyle kesildi. Halk Eriha'nýn karþýsýndan ýrmaðý geçti.(K<Sandýðý taþýyan kâhinler ýrmaðýn kýyýsýna varýp suya ayak bastýklarýnda -Þeria Irmaðý, ekin biçme zamanýnda kabarýr, kýyýlarýný basar-+<Halk Þeria Irmaðý'ný geçmek üzere konakladýðý yerden yola çýktý. Antlaþma Sandýðý'ný taþýyan kâhinler önden gidiyorlardý.` ;< Bütün yeryüzünün Egemeni RAB'bin Antlaþma Sandýðý'ný taþýyan kâhinlerin ayaklarý Þeria Irmaðý'nýn sularýna deðer deðmez, yukarýdan aþaðýya akan sular kesilip bir yýðýn halinde birikecek.'j O< Þimdi her oymaktan birer kiþi olmak üzere Ýsrail oymaklarýndan kendinize on iki adam seçin.s a< Bütün yeryüzünün Egemeni'ne ait olan Antlaþma Sandýðý, sizden önce Þeria Irmaðý'ný geçecek.1 ]< 'Yaþayan Tanrý'nýn aranýzda olduðunu, Kenan, Hitit*, Hiv, Periz, Girgaþ, Amor ve Yevus halklarýný kesinlikle önünüzden süreceðini þundan anlayacaksýnýz:q ]< Yeþu Ýsrail halkýna, 'Yaklaþýn, Tanrýnýz RAB'bin söylediklerini dinleyin' dedikten sonra ekledi:<Antlaþma Sandýðý'ný taþýyan kâhinlere, <Þeria Irmaðý'nýn kýyýsýna varýnca suda biraz ilerleyip durun> diye buyruk ver.'L<Bu arada RAB Yeþu'ya þöyle dedi: 'Musa'yla birlikte olduðum gibi, seninle de birlikte olduðumu anlamalarý için bugün seni bütün Ýsrail halkýnýn gözünde yüceltmeye baþlayacaðým..W<Yeþu kâhinlere, 'Antlaþma Sandýðý'ný yüklenip halkýn önüne geçin' dedi. Böylece kâhinler sandýðý yüklenip halkýn önünde yürümeye baþladýlar.fG<Yeþu halka, 'Kendinizi kutsayýn' dedi, 'Çünkü RAB yarýn aranýzda mucizeler yaratacak.'Y-<'Böylece hangi yöne gideceðinizi bileceksiniz. Çünkü daha önce bu yoldan hiç geçmediniz. Ama Antlaþma Sandýðý'na yaklaþmayýn; sandýkla aranýzda iki bin arþýn*fa* kadar bir aralýk kalsýn.'3a<halka, 'Levili kâhinlerin* Tanrýnýz RAB'bin Antlaþma Sandýðý'ný* yüklendiklerini gördüðünüzde siz de yerinizden kalkýp sandýðý izleyin' diye buyurdular,N<Üçüncü günün sonunda ordugahý baþtan baþa geçen görevliler) O<Sabah erkenden kalkan Yeþu, bütün Ýsrail halkýyla birlikte Þittim'den yola çýkýp Þeria Irmaðý'na kadar geldi. Irmaðý geçmeden orada konakladýlar.<Yeþu'ya, 'RAB gerçekten bütün ülkeyi elimize teslim etti' dediler, 'Orada yaþayan herkesin korkudan dizlerinin baðý çözüldü.'5<Ýki adam geri dönmek üzere daðdan indi. Irmaðý geçip Nun oðlu Yeþu'nun yanýna vardýlar ve baþlarýndan geçen her þeyi ona anlattýlar.,~S<Adamlar ayrýlýp daða çýktýlar; kendilerini kovalayanlar dönünceye dek üç gün orada kaldýlar. Kovalayanlar yol boyu onlarý aradýlarsa da bulamadýlar.}<Kadýn, 'Dediðiniz gibi olsun' diye karþýlýk verdi. Onlarý yola çýkarýp uðurladýktan sonra kýrmýzý ipi pencereye baðladý.X|+<Ancak bu yaptýklarýmýzý açýða vurursan, içirdiðin ant bizi baðlamaz.'O{<Evinin kapýsýndan dýþarýya çýkan, kendi kanýndan sorumlu olacak; böyle biri için sorumluluk kabul etmeyiz. Ama seninle birlikte evinde olan herhangi birine gelecek zarardan biz sorumluyuz.3za<'Ama ülkeye girdiðimizde þu kýrmýzý ipi bizi indirdiðin pencereye baðla. Anneni, babaný, kardeþlerinle babanýn bütün ev halkýný yanýna, kendi evine topla.Oy<Adamlar Rahav'a, 'Bize içirdiðin andý tutmasýna tutarýz' dediler,*xO<Onlara, 'Daða çýkýn, yoksa sizi kovalayanlarla karþýlaþabilirsiniz' dedi, 'Onlar dönene kadar üç gün orada saklanýn. Sonra yolunuza devam edersiniz.'\w3<Kent surlarýnda bir evde oturan Rahav, adamlarý iple pencereden aþaðý indirdi.7vi<Adamlar, 'Eðer bu yaptýklarýmýzý açýða vurmazsanýz, yerinize ölmeye hazýrýz' dediler, 'RAB bu ülkeyi bize verdiðinde sana iyilik edip sözümüzü tutacaðýz.'u < ~tw< Size iyilik ettiðim gibi, siz de aileme iyilik edeceðinize lütfen RAB adýna ant için. Annemi, babamý, erkek ve kýz kardeþlerimle ailelerini ölümden kurtarýp hepimizi sað býrakacaðýnýza iliþkin bana güvenilir bir iþaret verin.'Qs< Bunlarý duyduðumuzda korkudan dizlerimizin baðý çözüldü. Sizin korkunuzdan kimsede derman kalmadý. Çünkü Tanrýnýz RAB hem yukarýda göklerde, hem de aþaðýda yeryüzünde Tanrý'dýr.jrO< Çünkü Mýsýr'dan çýktýðýnýzda RAB'bin Kýzýldeniz'i* önünüzde nasýl kuruttuðunu, Þeria Irmaðý'nýn ötesindeki Amorlu iki krala -Sihon ve Og'a- neler yaptýðýnýzý, onlarý nasýl yok ettiðinizi duyduk.%qE< 'RAB'bin bu ülkeyi size verdiðini biliyorum' dedi, 'Sizden ötürü dehþete kapýldýk; ülkede yaþayan herkesin korkudan dizlerinin baðý çözüldü.Cp<Damdaki adamlar yatmadan önce kadýn yanlarýna çýktý.!o=<Kralýn adamlarýysa casuslarý Þeria Irmaðý'nýn geçitlerine giden yol boyunca kovaladýlar. Onlar kentten çýkar çýkmaz kapý sürgülenmiþti.qn]<Aslýnda kadýn onlarý dama çýkarmýþ, oraya sermiþ olduðu keten saplarýnýn altýna gizlemiþti.m9<Karanlýk basar basmaz, kentin kapýsý kapanmak üzereyken çýktýlar. Nereye gittiklerini bilmiyorum. Hemen peþlerinden giderseniz yetiþirsiniz.'l{<Ýki adamý saklamýþ olan Rahav, 'Adamlarýn bana geldikleri doðru' dedi, 'Ama ben nereli olduklarýný bilmiyordum.4kc<Bunun üzerine Eriha Kralý, Rahav'a, 'Sana gelip evinde kalan o adamlarý dýþarý çýkar' diye haber gönderdi, 'Çünkü onlar ülkemizi araþtýrmak için geldiler.'j<Bu arada Eriha Kralý'na, 'Ülkemizi araþtýrmak üzere bu gece Ýsrail halkýndan buraya adamlar geldi' diye haber verildi._i ;<Nun oðlu Yeþu Þittim'den gizlice iki casus gönderdi. 'Gidip ülkeyi, özellikle de Eriha'yý araþtýrýn' dedi. Böylece yola çýkan casuslar, Rahav adýnda bir fahiþenin evine gidip geceyi orada geçirdiler.h <Sözünü dinlemeyen, buyruklarýna karþý gelip baþkaldýran ölümle cezalandýrýlacaktýr. Yeter ki, sen güçlü ve yürekli ol.',g U<Her durumda Musa'nýn sözünü dinlediðimiz gibi, senin sözünü de dinleyeceðiz. Yeter ki, Musa'yla birlikte olmuþ olan Tanrýn RAB seninle de birlikte olsun.~f y<Önderler Yeþu'ya, 'Bize ne buyurduysan yapacaðýz' diye karþýlýk verdiler, 'Bizi nereye gönderirsen gideceðiz.e +<RAB sizi rahata erdirdiði gibi, onlarý da rahata erdirecek. Onlar Tanrýnýz RAB'bin vereceði ülkeyi mülk edindikten sonra siz de mülk edindiðiniz topraklara, RAB'bin kulu Musa'nýn Þeria Irmaðý'nýn doðusunda size verdiði topraklara dönüp oraya yerleþin.'d <Kadýnlarýnýz, çocuklarýnýz ve hayvanlarýnýz Þeria Irmaðý'nýn doðusunda, Musa'nýn size verdiði topraklarda kalsýn. Ama sizler, bütün yiðit savaþçýlar, silahlý olarak kardeþlerinizden önce ýrmaðý geçip onlara yardým edin.tc e< 'RAB'bin kulu Musa'nýn, dediðini anýmsayýn.^b 9< Yeþu, Ruben ve Gad oymaklarýna ve Manaþþe oymaðýnýn yarýsýna da þöyle dedi:ka S< 'Ordugahýn ortasýndan geçip halka þu buyruðu verin: 'E` < Bunun üzerine Yeþu, halkýn görevlilerine þöyle buyurdu:_ < Sana güçlü ve yürekli ol demedim mi? Korkma, yýlma. Çünkü Tanrýn RAB gideceðin her yerde seninle birlikte olacak.'5^ g<Yasa Kitabý'nda yazýlanlarý dilinden düþürme. Tümünü özenle yerine getirmek için gece gündüz onu düþün. O zaman baþarýlý olacak ve amacýna ulaþacaksýn.T] %<Yeter ki, güçlü ve yürekli ol. Kulum Musa'nýn sana buyurduðu Kutsal Yasa'nýn tümünü yerine getirmeye dikkat et. Gittiðin her yerde baþarýlý olmak için bu yasadan ayrýlma, saða sola sapma.\ }<'Güçlü ve yürekli ol. Çünkü halký, atalarýna vereceðime ant içtiðim ülkeyi miras almaya sen götüreceksin.;[ s<Yaþamýn boyunca hiç kimse sana karþý koyamayacak; nasýl Musa ile birlikte oldumsa, seninle de birlikte olacaðým. Seni terk etmeyeceðim, seni yüzüstü býrakmayacaðým. Z <Sýnýrlarýnýz çölden Lübnan'a, büyük Fýrat Irmaðý'ndan -bütün Hitit* ülkesi dahil- batýdaki Akdeniz'e kadar uzanacak.OY <Musa'ya söylediðim gibi, ayak basacaðýnýz her yeri size veriyorum. X <'Kulum Musa öldü. Þimdi kalk, bütün halkla birlikte Þeria Irmaðý'ný geç. Size, Ýsrail halkýna vereceðim ülkeye girin.eW I diye ant içtiðim ülke budur. Ülkeyi sana gösterdim ama oraya gitmeyeceksin.'MM2"Negev'i, hurma kenti Eriha Vadisi'nin Soar'a kadar uzanan ovasýný.L2"Dan'a kadar uzanan Gilat'ý, bütün Naftali'yi, Efrayim ve Manaþþe bölgelerini, Akdeniz'e kadar uzanan bütün Yahuda bölgesini,K 32"Bundan sonra Musa Moav ovalarýndan Nevo Daðý'na giderek Eriha Kenti karþýsýndaki Pisga Daðý'na çýktý. RAB ona bütün ülkeyi gösterdi:`J;2!Ne mutlu sana, ey Ýsrail! Var mý senin gibisi? Sen RAB'bin kurtardýðý bir halksýn. RAB seni koruyan kalkan Ve þanlý kýlýcýndýr. Düþmanlarýn senin önünde küçülecek Ve sen onlarý çiðneyeceksin.'I92!Böylece Ýsrail güvenlik içinde yaþayacak; Tahýl ve yeni þarap ülkesinde, Yakup'un pýnarý güvenlikte kalacak. Gökler oraya çiy damlatacak.$HC2!Sýðýnaðýn çaðlar boyu var olan Tanrý'dýr, Seni taþýyan O'nun yorulmaz kollarýdýr. Düþmaný önünden kovacak Ve sana, diyecek.kGQ2!'Ey Yeþurun, sana yardým için Göklere ve bulutlara görkemle binen, Tanrý'ya benzer biri yok.]F52!Kapý sürgülerin demir ve tunç* olacak Ve gücün yaþamýn boyunca sürecektir.')EM2!Aþer için de þöyle dedi: 'Oðullar arasýnda en çok kutsanan Aþer olsun, Kardeþlerinin beðenisini kazanan o olsun. Ayaðýný zeytinyaðýna batýrsýn.D2!Naftali için de þöyle dedi: 'Ey sen, RAB'bin lütfu ve Kutsamasýyla dolu olan Naftali! Sen batýyý ve güneyi mülk edineceksin.'QC2!Dan için de þöyle dedi: 'Dan Baþan'dan sýçrayan Aslan yavrusudur.'@B{2!Kendine ilk topraðý seçti; Önderlik payý ona verilmiþtir. Halkýn önderleri bir araya geldiðinde, RAB'bin doðru isteðini Ve Ýsrail'e iliþkin ilkelerini, O yerine getirdi.' A2!Gad için de þöyle dedi: 'Gad'ýn sýnýrýný geniþleten kutsansýn; Gad orada kol ve baþ parçalayan Bir aslan gibi oturuyor.@2!Uluslarý daða çaðýracak, Orada doðruluk kurbanlarý kesecekler. Denizlerin bolluðuyla Ve kumlarda saklý hazinelerle doyacaklar.'~?w2!Zevulun için de þöyle dedi: 'Ey Zevulun, sevinç duy yola çýkýþýnla, Ve sen, Ýssakar, çadýrlarýnda sevin! >2!Ýlk doðan bir boða kadar Görkemlidir o; Boynuzlarý yaban öküzünün boynuzlarý gibidir. Bu boynuzlarla uluslarý, Yeryüzünün dört bucaðýndaki uluslarý yaralayacak. Ýþte böyledir Efrayim'in on binleri, Ýþte bunlardýr Manaþþe'nin binleri.'<=s2!Yerin en deðerli ürünü ve doluluðuyla, Çalýda oturanýn lütfuyla bereketli olsun. Yusuf'un baþý üzerine, Kardeþlerinden ayrý olanýn baþý üzerine bereket yaðsýn.X<+2!Yaþlý daðlarýn en seçkin armaðanlarýyla, Kalýcý tepelerin bolluðuyla,f;G2!Ülkesi güneþ altýnda yetiþen ürünlerin en iyisiyle, Her ay yetiþen en iyi meyvelerle, :2! Yusuf için de þöyle dedi: 'RAB onun ülkesini Gökten yaðan deðerli çiyle Ve yeraltýndaki derin su kaynaklarýyla kutsasýn.%9E2! Benyamin için de þöyle dedi: 'RAB'bin sevgilisi, O'nun yanýnda güvenlikte yaþasýn; RAB bütün gün onu korur, O da RAB'bin kucaðýnda*fþ* oturur.'88k2! Ya RAB, onlarý el attýklarý her iþte kutsa, Yaptýklarýndan hoþnut ol. Ona karþý ayaklananlarýn Ve ondan nefret edenlerin belini kýr, Bir daha ayaða kalkmasýnlar!'72! Ýlkelerini Yakup soyuna, Yasaný Ýsrail'e öðretecekler. Senin önünde buhur, Sunaðýnda tümüyle yakmalýk sunular* sunacaklar.*6O2! O annesi ve babasý için, dedi. Kardeþlerini tanýmadý, Çocuklarýný bilmedi. Ama senin sözünü tuttu Ve antlaþmana baðlý kaldý.552!Levi için de þöyle dedi: 'Ya RAB, senin Tummim'in ve Urim'in* Sadýk kulun içindir. Onu Massa'da denedin, Meriva sularýnda onunla tartýþtýn.E42!Musa Yahuda için de þunlarý söyledi: 'Ya RAB, Yahuda'nýn yakarýþýný duy Ve onu kendi halkýna getir. Kendisi için elleriyle savaþtý. Düþmanlarýna karþý ona yardýmcý ol.'F32!'Ruben yaþasýn, ölmesin, Halkýnýn sayýsý az olmasýn.'o2Y2!Ýsrail'in oymaklarýyla Halkýn önderleri bir araya geldiðinde RAB Yeþurun'un*fr* kralý oldu*fs*.E12!Yakup'un topluluðuna miras olarak, Musa bize yasayý verdi.02!Ya RAB, halklarý gerçekten seversin, Bütün kutsallar elinin altýndadýr. Ayaklarýna kapanýr, Sözlerini dinlerler.J/2!Þöyle dedi: 'RAB Sina Daðý'ndan geldi, Halkýna Seir'den doðdu Ve Paran Daðý'ndan parladý. On binlerce kutsalýyla birlikte geldi, Sað elinde halký için alev alev yanan ateþ vardý.G. 2!Tanrý adamý Musa, ölümünden önce Ýsrailliler'i kutsadý.u-e2 4Bu nedenle ülkeyi ancak uzaktan göreceksin. Ama oraya, Ýsrail halkýna vereceðim ülkeye girmeyeceksin.',%2 3Çünkü ikiniz de Zin Çölü'nde, Meriva-Kadeþ sularýnda, Ýsrailliler'in önünde bana ihanet ettiniz, kutsallýðýmý önemsemediniz. + 2 2Aðabeyin Harun Hor Daðý'nda ölüp atalarýna kavuþtuðu gibi, sen de çýkacaðýn daðda ölüp atalarýna kavuþacaksýn.*92 1'Haavarim daðlýk bölgesine, Eriha karþýsýnda Moav ülkesindeki Nevo Daðý'na çýk. Mülk olarak Ýsrailliler'e vereceðim Kenan ülkesine bak.0)]2 0RAB ayný gün Musa'ya þöyle seslendi:7(i2 /Bunlar sizin için boþ sözler deðildir, sizin yaþamýnýzdýr. Þeria Irmaðý'ndan geçerek mülk edineceðiniz ülkede ömrünüz bu sözler sayesinde uzun olacaktýr.'' 2 .q&]2 -Musa sözlerini bitirince, Ýsrailliler'e þöyle dedi: 'Bugün size bildirdiðim bu uyarýcý sözlerin tümünü benimseyin. Bu yasanýn bütün sözlerine dikkat etmeleri ve yerine getirmeleri için çocuklarýnýza buyruk verin.Y%-2 ,Musa, Nun oðlu Hoþea*fp* ile birlikte gelip bu ezginin sözlerini halka okudu.9$m2 +'Ey uluslar, O'nun halkýný kutlayýn, Çünkü O kullarýnýn kanýnýn öcünü alacak, Düþmanlarýndan öç alacak, Ülkesinin ve halkýnýn günahýný baðýþlayacak.'  K~~}o||T{{3zyyxwwevv:uuMttsrrqqgq pponmm5kkjOixihhgrffee.dcvbb-aa!``__^]];\[[VZZ1XXTWW#VRUYTTiT S*R?QqPOOOINNmMM8LLKJIIcHGGCFjEE"DCCbBB4A@??_>>v>=|<<;:: 97887r66P54333Z2100/.-B-7,,+@))v)4)((((o(G(''''{'R'&&&%$$T#""T! #A ![&) y\v_yEIL K _ c d;jN&t hCK<Kalev, Anak'ýn üç torununu, onun soyundan gelen Þeþay, Ahiman ve Talmay'ý oradan sürdü..BW< Yeþu, RAB'den aldýðý buyruk uyarýnca, Yahuda bölgesindeki Kiryat-Arba'yý -Hevron'u- Yefunne oðlu Kalev'e miras olarak verdi. Arba, Anaklýlar'ýn atasýydý.zAo< Batý sýnýrý Akdeniz'in kýyýlarýydý. Yahudaoðullarý'ndan gelen boylarýn çepeçevre sýnýrlarý buydu.'@I< Sonra Ekron'un kuzey sýrtlarýna uzanýyor, Þikeron'a doðru kývrýlarak Baala Daðý'na ulaþtýktan sonra Yavneel'e çýkýyor, Akdeniz'de son buluyordu.&?G< Baala'dan batýya, Seir Daðý'na yönelen sýnýr, Yearim -Kesalon- Daðý'nýn kuzey sýrtlarý boyunca uzanarak Beytþemeþ'e iniyor, Timna'ya varýyordu.>< oradan da Neftoah sularýnýn kaynaðýna kývrýlýyor, Efron Daðý'ndaki kentlere uzanarak Baala'ya -Kiryat-Yearim'e- dönüyordu.\=3<Sonra Ben-Hinnom Vadisi'nden geçerek Yevus Kenti'nin -Yeruþalim'in- güney sýrtlarýna çýkýyor, buradan Refaim Vadisi'nin kuzey ucunda bulunan Hinnom Vadisi'nin batýsýndaki daðýn doruðuna yükseliyor,M<<Sýnýr, Akor Vadisi'nden Devir'e çýkýyor, vadinin güneyinde Adummim Yokuþu karþýsýndaki Gilgal'a doðru kuzeye yöneliyor, buradan Eyn-Þemeþ sularýna uzanarak Eyn-Rogel'e dayanýyordu.m;U<Beythogla'ya ulaþýp Beytarava'nýn kuzeyinden geçiyor, Ruben oðlu Bohan'ýn taþýna varýyordu.5:e<Doðu sýnýrý, Lut Gölü kýyýsý boyunca Þeria Irmaðý'nýn aðzýna kadar uzanýyordu. Kuzey sýnýrý, Þeria Irmaðý'nýn göl aðzýndaki körfezden baþlýyor,k9Q<Asmon'u aþýp Mýsýr Vadisi'ne uzanýyor ve Akdeniz'de son buluyordu. Güney sýnýrlarý buydu.)8M<Akrep Geçidi'nin güneyine, oradan da Zin Çölü'ne geçiyor, Kadeþ-Barnea'nýn güneyinden Hesron'a ve Addar'a çýkýyor, oradan da Karka'ya kývrýlýyor,S7!<Güney sýnýrlarý, Lut Gölü'nün güney ucundaki körfezden baþlayýp 6 <Boy sayýsýna göre Yahuda oymaðýna verilen bölge, güneyde Edom sýnýrýna, en güneyde de Zin Çölü'ne kadar uzanýyordu.d5C<Hevron'un eski adý Kiryat-Arba'ydý. Arba, Anaklýlar'ýn en güçlü adamýnýn adýydý.4<Böylece Hevron bugün de Kenizli Yefunne oðlu Kalev'in mülküdür. Çünkü o, tümüyle Ýsrail'in Tanrýsý RAB'bin yolundan gitti.Q3< Yeþu Yefunne oðlu Kalev'i kutsadý ve Hevron'u ona mülk olarak verdi.2< RAB'bin o gün söz verdiði gibi, bu daðlýk bölgeyi þimdi bana ver. Orada Anaklýlar'ýn yaþadýðýný ve surlarla çevrili büyük kentleri olduðunu o gün sen de duymuþtun. Belki RAB bana yardým eder de, O'nun dediði gibi, onlarý oradan sürerim.'1< Bugün de Musa'nýn beni gönderdiði günkü kadar güçlüyüm. O günkü gibi hâlâ savaþa gidip gelecek güçteyim.?0y< RAB sözünü tuttu, beni yaþattý. Ýsrailliler çölden geçerken RAB'bin Musa'ya bu sözleri söylediði günden bu yana kýrk beþ yýl geçti. Þimdi seksen beþ yaþýndayým../W< Bu nedenle Musa o gün, diye ant içti.. <Ne var ki, benimle gelmiþ olan soydaþlarým halký korkuya düþürdüler. Ama ben tümüyle Tanrým RAB'bin yolundan gittim.$-C<RAB'bin kulu Musa ülkeyi araþtýrmak üzere beni Kadeþ-Barnea'dan gönderdiðinde kýrk yaþýndaydým. Gördüklerimi ona açýk yüreklilikle ilettim.l,S<Bu arada Yahudaoðullarý Gilgal'da bulunan Yeþu'nun yanýna geldiler. Kenizli Yefunne oðlu Kalev Yeþu'ya þöyle dedi: 'RAB'bin Kadeþ-Barnea'da Tanrý adamý Musa'ya senin ve benim hakkýmda neler söylediðini biliyorsun.b+?<Ýsrailliler, RAB'bin Musa'ya verdiði buyruða göre hareket edip ülkeyi paylaþtýlar.x*k<Yusuf'un soyundan gelenler, Manaþþe ve Efrayim diye iki oymak oluþturuyordu. Levililer'e de yerleþecekleri kentler ve bu kentlerin çevresinde büyük ve küçük baþ hayvanlarýna ayrýlan otlaklar dýþýnda topraktan pay verilmedi.")?<Çünkü Musa iki oymakla yarým oymaðýn payýný Þeria Irmaðý'nýn doðusunda vermiþti. Ama onlarla birlikte Levililer'e mülkten pay vermemiþti. (<RAB'bin Musa aracýlýðýyla buyurduðu gibi, paylar dokuz oymakla bir oymaðýn yarýsý arasýnda kura ile bölüþtürüldü.b' A<Ýsrailliler'in Kenan'da mülk edindiði topraklara gelince, bu topraklar Kâhin Elazar, Nun oðlu Yeþu ve Ýsrail oymaklarýnýn boy baþlarý tarafýndan miras olarak Ýsrailliler arasýnda bölüþtürülmüþtür.&}< !Ama Levi oymaðýna topraktan pay vermedi. Söz verdiði gibi, onlarýn mirasý Ýsrail'in Tanrýsý RAB'bin kendisidir.%< Musa'nýn, Eriha'nýn doðusunda, Þeria Irmaðý'nýn ötesinde kalan Moav ovalarýndayken bölüþtürdüðü topraklar bunlardýr.b$?< Gilat'ýn yarýsýný, Baþan Kralý Og'un egemenliðindeki Aþtarot ve Edrei kentlerini içine alýyordu. Buralar, Manaþþe oðlu Makir'in soyuna, boy sayýsýna göre Makiroðullarý'nýn yarýsýna ayrýlmýþtý.6#g< Bu topraklar Mahanayim'den baþlýyor, Baþan Kralý Og'un ülkesini -bütün Baþan'ý- ve Yair'in Baþan'daki yerleþim birimlerinin tümünü, yani toplam altmýþ kenti,`";< Musa, Manaþþe oymaðýnýn yarýsýna boy sayýsýna göre topraktan miras vermiþti.l!S< Gadoðullarý'na, boy sayýsýna göre köyleriyle birlikte mülk olarak verilen kentler bunlardý.P < Þeria Ovasý'ndaki Beytharam, Beytnimra, Sukkot, Safon, Heþbon Kralý Sihon'un topraklarýndan geri kalan bölüm, Kinneret Gölü'nün güney ucuna kadar uzanan Þeria Irmaðý'nýn doðu yakasý.a=< Heþbon'dan Ramat-Mispe'ye ve Betonim'e, Mahanayim'den Devir sýnýrýna kadarki bölge; ;< Verdiði topraklar þunlardý: Yazer bölgesi, bütün Gilat kentleri, Rabba yakýnýndaki Aroer'e kadar uzanan Ammonlular'a ait topraklarýn yarýsý;@}< Musa Gad oymaðýna da boy sayýsýna göre miras verdi..W< Rubenoðullarý'nýn sýnýrý Þeria Irmaðý'na dayanýyordu. Rubenoðullarý'na, boy sayýsýna göre köyleriyle birlikte mülk olarak verilen kentler bunlardý.mU< Öldürülenler arasýnda Ýsrailliler'in kýlýçtan geçirdiði Beor oðlu falcý Balam da vardý.ym< yayladaki kentlerle Heþbon'da egemenlik sürmüþ olan Amor Kralý Sihon'un bütün ülkesi. Musa Sihon'u ve Sihon'un egemenliði altýndaki topraklarda yaþayan Midyan beylerini -Evi, Rekem, Sur, Hur ve Reva'yý- yenilgiye uðratmýþtý.2a< Beytpeor, Pisga yamaçlarý, Beytyeþimot,A< Kiryatayim ve Sivma, vadideki tepede kurulu Seret-Þahar,;< Yahsa, Kedemot, Mefaat,]5< Heþbon ve buna baðlý yayladaki bütün kentler; Divon, Bamot-Baal, Beytbaal-Meon, < Arnon Vadisi kýyýsýnda Aroer'den vadinin ortasýndaki kente kadar uzanan bölgeyle Medeva'nýn çevresindeki yaylanýn tümü;X+< Musa'nýn boy sayýsýna göre Ruben oymaðýna verdiði topraklar þunlardýr:&G< Musa, yalnýz Levi oymaðýna topraktan pay vermedi. RAB'den aldýðý buyruða göre, Levililer'in payý Ýsrail'in Tanrýsý RAB için yakýlan sunulardý.  < Ýsrailliler Geþurlular'ý ve Maakalýlar'ý topraklarýndan sürmediler; bunlar bugün de Ýsrailliler arasýnda yaþýyorlar.^7< sað kalan Refalýlar'dan biri olup Aþtarot ve Edrei'de egemenlik sürmüþ olan Kral Og'un Baþan'da kalan topraklarýnýn tümü. Musa'nýn, krallarýný yenilgiye uðratýp ele geçirdiði topraklar bunlardý.]5< Gilat, Geþur ve Maaka topraklarý, Hermon Daðý'yla Salka'ya kadar bütün Baþan;r_< Heþbon'da egemenlik sürmüþ olan Amor Kralý Sihon'un Ammon sýnýrýna kadar uzanan bütün kentleri; < Bu topraklar þunlardýr: Arnon Vadisi kýyýsýnda Aroer'den vadinin ortasýndaki kentle Divon'a kadar uzanan Medeva Yaylasý;L < Manaþþe oymaðýnýn öbür yarýsý ile Ruben ve Gad oymaklarý, RAB'bin kulu Musa'nýn Þeria Irmaðý'nýn doðusundaki topraklarý kendilerine vermesiyle mülkten paylarýný almýþlardý.v g< 'Bu topraklarý þimdiden dokuz oymakla Manaþþe oymaðýnýn yarýsý arasýnda mülk olarak bölüþtür.'r _< Lübnan'dan Misrefot-Mayim'e dek uzanan daðlýk bölgede yaþayanlarý, bütün Saydalýlar'ý Ýsrailliler'in önünden söküp atacaðým. Sana buyurduðum gibi, buralarý kura ile Ýsrailliler arasýnda mülk olarak bölüþtür. < Gevalýlar'ýn topraklarý; Hermon Daðý eteðindeki Baal-Gat'tan Levo-Hamat'a kadar doðu yönündeki bütün Lübnan topraklarý.o Y< güneyde bütün Kenan topraklarý; Afek'e, yani Amor sýnýrýna kadar, Saydalýlar'a ait olan Meara;hK< -Mýsýr'ýn doðusundaki Þihor Irmaðý'ndan, kuzeyde Ekron sýnýrlarýna kadar uzanan bölge Kenanlýlar'a ait sayýlýrdý.- Gazze, Aþdot, Aþkelon, Gat ve Ekron adlý beþ Filist beyliði ve Avlýlar'ýn topraklarý;O< 'Alýnacak topraklar þunlardýr: Bütün Filist ve Geþur bölgeleri;! ?< Yeþu kocamýþ, yaþý hayli ilerlemiþti. RAB ona, 'Artýk yaþlandýn, yaþýn hayli ilerledi' dedi, 'Ama mülk olarak alýnacak daha çok toprak var..Y< ve Tirsa Kralý. Toplam otuz bir kral.@}< Dor sýrtlarýndaki Dor Kralý, Gilgal'daki Goyim Kralý2a< Kedeþ Kralý, Karmel'deki Yokneam Kralý,&I< Taanak Kralý, Megiddo Kralý,,U< Þimron-Meron Kralý, Akþaf Kralý,#C< Madon Kralý, Hasor Kralý,#C< Afek Kralý, Þaron Kralý,%~G< Tappuah Kralý, Hefer Kralý,&}I< Makkeda Kralý, Beytel Kralý,%|G< Livna Kralý, Adullam Kralý,"{A< Horma Kralý, Arat Kralý,#zC< Devir Kralý, Geder Kralý,#yC< Eglon Kralý, Gezer Kralý,%xG< Yarmut Kralý, Lakiþ Kralý,)wO< Yeruþalim Kralý, Hevron Kralý,?v{< Eriha Kralý, Beytel yakýnýndaki Ay Kenti'nin Kralý,u < ;tq< Lübnan Vadisi'ndeki Baal-Gat'tan, Seir yönünde yükselen Halak Daðý'na kadar Þeria Irmaðý'nýn batýsýnda bulunan topraklarýn krallarý -Yeþu ve Ýsrailliler'in yenilgiye uðrattýðý krallarý- þunlardýr: -Yeþu, Hitit*, Amor, Kenan, Periz, Hiv ve Yevus halklarýna ait daðlýk bölgeyi, Þefela'yý, Arava bölgesini, dað yamaçlarýný, çölü ve Negev'i Ýsrail oymaklarý arasýnda mülk olarak bölüþtürdü.-Ys-< RAB'bin kulu Musa'nýn ve Ýsrailliler'in yenilgiye uðrattýðý krallar bunlardý. RAB'bin kulu Musa bunlarýn topraklarýný Ruben ve Gad oymaklarýyla Manaþþe oymaðýnýn yarýsýna mülk olarak verdi.Br< Kral Og, Hermon Daðý, Salka, Geþurlular'la Maakalýlar'ýn sýnýrýna kadar bütün Baþan'ý ve Heþbon Kralý Sihon'un sýnýrýna kadar uzanan Gilat'ýn yarýsýný yönetiyordu.Qq< Sað kalan Refalýlar'dan, Aþtarot ve Edrei'de oturan Baþan Kralý Og:p < (oK< Heþbon'da oturan Amorlular'ýn Kralý Sihon: Krallýðý Arnon Vadisi kýyýsýndaki Aroer'den -vadinin ortasýndan- baþlýyor, Ammonlular'ýn sýnýrý olan Yabbuk Irmaðý'na dek uzanýyor, Gilat'ýn yarýsýný içine alýyordu. Arava bölgesinin doðusu da ona aitti. Burasý Kinneret Gölü'nden Arava -Lut- Gölü'ne uzanýyor, doðuda Beytyeþimot'a, güneyde de Pisga Daðý'nýn yamaçlarýna varýyordu.Kn < Ýsrailliler'in bozguna uðrattýðý, Þeria Irmaðý'nýn doðusunda, Arava'nýn bütün doðusu ile Arnon Vadisi'nden Hermon Daðý'na kadar topraklarýný ele geçirdiði krallar þunlardýr:?my< RAB'bin Musa'ya söylediði gibi, Yeþu bütün ülkeyi ele geçirdi ve Ýsrail oymaklarý arasýnda mülk olarak bölüþtürdü. Böylece savaþ sona erdi, ülke barýþa kavuþtu.xlk< Ýsrailliler'in elindeki topraklarda hiç Anaklý kalmadý. Yalnýz Gazze, Gat ve Aþdot'ta sað kalanlar oldu.jkO< Yeþu bundan sonra Anaklýlar'ýn üzerine yürüdü. Onlarý daðlýk bölgeden, Hevron, Devir ve Anav'dan, Yahuda ve Ýsrail'in bütün daðlýk bölgelerinden söküp attý. Kentleriyle birlikte onlarý tümüyle yok etti.Bj< Çünkü onlarý Ýsrail'e karþý savaþmaya kararlý yapan RAB'bin kendisiydi. Böylece RAB'bin Musa'ya buyurduðu gibi, Ýsrailliler onlara acýmadý, hepsini öldürüp yok ettiler.'iI< Givon'da yaþayan Hivliler dýþýnda, Ýsrailliler'le barýþ antlaþmasý yapan bir kent olmadý. Ýsrailliler öbür kentlerin hepsini savaþarak aldýlar.0h]< Yeþu bu krallarla uzun süre savaþtý.g < Yf-< Böylece Yeþu, daðlýk bölge, bütün Negev ve Goþen bölgesi, Þefela, Arava ve Ýsrail daðlarýyla bu daðlarýn etekleri, Seir yönünde yükselen Halak Daðý'ndan Hermon Daðý'nýn altýndaki Lübnan Vadisi'nde bulunan Baal-Gat'a varýncaya dek bütün topraklarý ele geçirdi. Buralarýn krallarýný yakalayýp öldürdü. e;< RAB'bin kulu Musa RAB'den aldýðý buyruklarý Yeþu'ya aktarmýþtý. Yeþu bunlara uydu ve RAB'bin Musa'ya buyurduklarýný eksiksiz yerine getirdi.3da< Bu kentlerdeki bütün mal ve hayvanlarý ganimet olarak aldýlar, insanlarýn tümünü ise kýlýçtan geçirip öldürdüler; soluk alan bir tek kiþiyi esirgemediler.c < Ancak, Ýsrailliler, Yeþu'nun ateþe verdiði Hasor dýþýnda, tepe üzerinde kurulu kentlerden hiçbirini ateþe vermediler.b< Böylece bütün bu kentlerle krallarýný ele geçirdi. RAB'bin kulu Musa'nýn buyruðu uyarýnca hepsini kýlýçtan geçirip yok etti.$aC< Ýsrailliler kentteki bütün canlýlarý kýlýçtan geçirip yok ettiler. Soluk alan bir tek kiþiyi esirgemediler. Ardýndan Yeþu Hasor'u ateþe verdi.#`A< Yeþu bundan sonra geri dönüp Hasor'u ele geçirdi, Hasor Kralý'ný kýlýçla öldürdü. Çünkü Hasor eskiden bütün bu krallýklarýn baþýydý.s_a< Yeþu, RAB'bin kendisine buyurduðu gibi yaptý, atlarýný sakatladý, savaþ arabalarýný ateþe verdi.e^E< RAB onlarý Ýsrailliler'in eline teslim etti. Onlarý bozguna uðratan Ýsrailliler, kaçanlarý Büyük Sayda'ya, Misrefot-Mayim'e ve doðuda Mispe Vadisi'ne kadar kovalayýp öldürdüler; kimseyi sað býrakmadýlar.]+< Böylece Yeþu bütün ordusuyla birlikte Merom sularý kýyýsýndaki krallarýn üzerine beklenmedik bir anda yürüdü ve onlara saldýrdý.D\< Bu arada RAB Yeþu'ya, 'Onlardan korkma' diye seslendi, 'Onlarýn hepsini yarýn bu saatlerde Ýsrail'in önünde yere sereceðim. Atlarýný sakatlayýp savaþ arabalarýný ateþe ver.'[< Bütün bu krallar Ýsrailliler'e karþý savaþmak üzere birleþerek Merom sularý kýyýsýna gelip hep birlikte ordugah kurdular.Z%< Bu krallar bütün ordularýyla, kýyýlarýn kumu kadar sayýsýz askerleriyle, çok sayýdaki at ve savaþ arabalarýyla yola çýktýlar.IY < doðu ve batý bölgelerindeki Kenan, Amor, Hitit*, Periz halklarýna ve daðlýk bölgedeki Yevuslular'la Hermon Daðý'nýn eteðindeki Mispa bölgesinde yaþayan Hivliler'e haber gönderdi.X< daðlýk kuzey bölgesinde, Kinneret Gölü'nün*fh* güneyindeki Arava'da, Þefela'da ve batýda Dor Kenti sýrtlarýndaki krallara,eW G< Olup bitenleri duyan Hasor Kralý Yavin, Madon Kralý Yovav'a, Þimron ve Akþaf krallarýna,QV< +Ardýndan Yeþu Ýsrail halkýyla birlikte Gilgal'daki ordugaha döndü.U< *Bütün bu krallarý ve topraklarýný tek bir savaþta ele geçirdi. Çünkü Ýsrail'in Tanrýsý RAB Ýsrail'den yana savaþmýþtý.tTc< )Kadeþ-Barnea'dan Gazze'ye kadar, Givon'a kadar uzanan bütün Goþen bölgesini egemenliði altýna aldý.S3< (Böylece Yeþu daðlýk bölge, Negev, Þefela ve dað yamaçlarý dahil, bütün ülkeyi ele geçirip buralardaki krallarýn tümünü yenilgiye uðrattý. Hiç kimseyi esirgemedi. Ýsrail'in Tanrýsý RAB'bin buyruðu uyarýnca kimseyi sað býrakmadý, hepsini öldürdü.`R;< 'Kralýyla birlikte Devir'i ve köylerini alýp bütün halký kýlýçtan geçirdi; tek canlý býrakmadý, hepsini öldürdü. Hevron'a, Livna'ya ve kralýna ne yaptýysa, Devir'e ve kralýna da aynýsýný yaptý.WQ)< &Bundan sonra Yeþu Ýsrail halkýyla birlikte geri dönüp Devir'e saldýrdý.;Pq< %Kenti aldýlar, kralýný, halkýný ve köylerindeki bütün canlýlarý kýlýçtan geçirdiler. Eglon'da yaptýklarý gibi, herkesi öldürdüler; kimseyi sað býrakmadýlar.lOS< $Ardýndan Yeþu Ýsrail halkýyla birlikte Eglon'dan Hevron üzerine yürüyüp saldýrýya geçti.N%< #Kenti ayný gün ele geçirdiler. Lakiþ'te yaptýðý gibi, halký ve kentteki bütün canlýlarý o gün kýlýçtan geçirip yok ettiler.M< "Ýsrail halkýyla birlikte Lakiþ'ten Eglon üzerine yürüyen Yeþu, kentin karþýsýnda ordugah kurup saldýrýya geçti.L/< !Bu arada Gezer Kralý Horam Lakiþ'e yardýma geldi. Yeþu onu ve ordusunu yenilgiye uðrattý; kimseyi sað býrakmaksýzýn hepsini öldürdü..KW< RAB Lakiþ'i Ýsrailliler'in eline teslim etti. Yeþu ertesi gün kenti aldý. Livna'da yaptýðý gibi, halký ve kentteki bütün canlýlarý kýlýçtan geçirdi.J< Bundan sonra Yeþu Ýsrail halkýyla birlikte Livna'dan Lakiþ üzerine yürüdü. Kentin karþýsýnda ordugah kurup saldýrýya geçti.UI%< RAB kenti ve kralýný Ýsrailliler'in eline teslim etti. Yeþu kentin bütün halkýný kýlýçtan geçirdi. Tek canlý býrakmadý. Kentin kralýna da Eriha Kralý'na yaptýðýnýn aynýsýný yaptý.fHG< Yeþu Ýsrail halkýyla birlikte Makkeda'dan Livna'nýn üzerine yürüyüp kente saldýrdý.TG#< Yeþu ayný gün Makkeda'yý aldý, kralýný ve halkýný kýlýçtan geçirdi. Kentte tek canlý býrakmadý, hepsini öldürdü. Makkeda Kralý'na da Eriha Kralý'na yaptýðýnýn aynýsýný yaptý.[F1< Yeþu'nun buyruðu üzerine gün batýmýnda krallarýn cesetlerini aðaçlardan indirdiler, gizlendikleri maðaraya atýp maðaranýn aðzýný büyük taþlarla kapadýlar. Bu taþlar bugün de orada duruyor.E}< Ardýndan beþ kralý vurup öldürdü ve her birini bir aðaca astý. Akþama dek öylece aðaçlara asýlý kaldýlar.D#< Yeþu onlara, 'Korkmayýn, yýlmayýn; güçlü ve yürekli olun' dedi, 'RAB savaþacaðýnýz düþmanlarýn hepsini bu duruma getirecek.'C< Krallar getirilince, Yeþu bütün Ýsrail halkýný topladý. Savaþta kendisine eþlik etmiþ olan komutanlara, 'Yaklaþýn, ayaklarýnýzý bu krallarýn boyunlarý üzerine koyun' dedi. Komutanlar yaklaþýp ayaklarýný krallarýn boyunlarý üzerine koydular.B< Onlar da beþ kralý -Yeruþalim, Hevron, Yarmut, Lakiþ ve Eglon krallarýný- maðaradan çýkarýp Yeþu'ya getirdiler.kAQ< Sonra Yeþu adamlarýna, 'Maðaranýn aðzýný açýn, beþ kralý çýkarýp bana getirin' dedi.)@M< Sonra bütün halk güvenlik içinde Makkeda'daki ordugaha, Yeþu'nun yanýna döndü. Hiç kimse aðzýný açýp Ýsrailliler'e karþý bir þey söyleyemedi.?< Yeþu ve Ýsrailliler düþmaný çok aðýr bir yenilgiye uðratýp tamamýný yok ettiler. Kurtulabilenler surlu kentlere sýðýndý.>3< 'Ama siz durmayýn, düþmaný kovalayýn; arkadan saldýrýp kentlere ulaþmalarýna engel olun. Tanrýnýz RAB onlarý elinize teslim etmiþtir.'u=e< Yeþu, 'Maðaranýn aðzýna büyük taþlar yuvarlayýn, orayý korumak için adamlar görevlendirin' dedi,a<=< Yeþu'ya, 'Beþ kral Makkeda'daki bir maðarada gizlenirken bulundu' diye haber verildi.M;< Amorlu beþ kral kaçýp Makkeda'daki bir maðarada gizlenmiþlerdi.T:#< Yeþu bundan sonra Ýsrail halkýyla birlikte Gilgal'daki ordugaha döndü.99< Ne bundan önce, ne de sonra RAB'bin bir insanýn dileðini iþittiði o günkü gibi bir gün olmamýþtýr. Çünkü RAB Ýsrail'den yana savaþtý.Z8/< Halk, düþmanlarýndan öcünü alýncaya dek güneþ durdu, ay da yerinde kaldý. Bu olay Yaþar Kitabý'nda da yazýlýdýr. Güneþ, yaklaþýk bir gün boyunca göðün ortasýnda durdu, batmakta gecikti.J7< RAB'bin Amorlular'ý Ýsrailliler'in karþýsýnda bozguna uðrattýðý gün Yeþu halkýn önünde RAB'be þöyle seslendi: 'Dur, ey güneþ, Givon üzerinde Ve ay, sen de Ayalon Vadisi'nde.'g6I< RAB Ýsrailliler'den kaçan Amorlular'ýn üzerine Beythoron'dan Azeka'ya inen yol boyunca gökten iri iri dolu yaðdýrdý. Yaðan dolunun altýnda can verenler, Ýsrailliler'in kýlýçla öldürdüklerinden daha çoktu.]55< RAB Amorlular'ý Ýsrailliler'in önünde þaþkýna çevirdi. Ýsrailliler de onlarý Givon'da büyük bir bozguna uðrattýlar; Beythoron'a çýkan yol boyunca, Azeka ve Makkeda'ya dek kovalayýp öldürdüler.[41< Gilgal'dan çýkýp bütün gece yol alan Yeþu, Amorlular'a ansýzýn saldýrdý.{3q< Bu arada RAB Yeþu'ya, 'Onlardan korkma' dedi, 'Onlarý eline teslim ediyorum. Hiçbiri sana karþý koyamayacak.'o2Y< Bunun üzerine Yeþu bütün savaþçýlarý ve yiðit adamlarýyla birlikte Gilgal'dan yola çýktý.u1e< Givonlular Gilgal'da ordugahta bulunan Yeþu'ya þu haberi gönderdiler: 'Biz kullarýný yalnýz býrakma. Elini çabuk tutup yardýmýmýza gel, bizi kurtar. Çünkü daðlýk bölgedeki bütün Amorlu krallar bize karþý birleþti.'M0< Böylece Amorlu beþ kral -Yeruþalim, Hevron, Yarmut, Lakiþ ve Eglon krallarý- ordularýný topladýlar, hep birlikte gidip Givon'un karþýsýnda ordugah kurdular; sonra saldýrýya geçtiler. /< 'Gelin bana yardým edin, Givon'a saldýralým. Çünkü Givon halký Yeþu ve Ýsrail halkýyla bir barýþ antlaþmasý yaptý.'.7< Bu yüzden Yeruþalim Kralý Adoni-Sedek, Hevron Kralý Hoham, Yarmut Kralý Piram, Lakiþ Kralý Yafia ve Eglon Kralý Devir'e þu haberi gönderdi:%-E< büyük korkuya kapýldý. Çünkü Givon, krallarýn yaþadýðý kentler gibi büyük bir kentti; Ay Kenti'nden de büyüktü ve yiðit bir halký vardý.0, ]< Yeruþalim* Kralý Adoni-Sedek, Yeþu'nun Eriha'yý ele geçirip kralýný ortadan kaldýrdýðý gibi, Ay Kenti'ni de ele geçirip tümüyle yýktýðýný, kralýný öldürdüðünü, Givon halkýnýn da Ýsrailliler'le bir barýþ antlaþmasý yapýp onlarla birlikte yaþadýðýný duyunca,5+e< O gün onlarý topluluk için ve gelecekte RAB'bin seçeceði yerde yapýlacak RAB'bin sunaðý için odun kesip su çekmekle görevlendirdi. Bugün de bu iþi yapýyorlar.i*M< Bunun üzerine Yeþu onlarý Ýsrailliler'in elinden kurtardý, öldürülmelerine izin vermedi.G) < Þimdi senin elindeyiz. Sana göre adil ve doðru olaný yap.'(!< Givonlular, 'Efendimiz, Tanrýn RAB'bin kulu Musa'ya verdiði buyruðu duyduk' diye karþýlýk verdiler, 'Musa'ya bütün ülkeyi size vermesini, ülkede yaþayanlarýn hepsini yok etmenizi buyurduðunu duyduk. Sizden çok korktuk, can korkusuyla böyle davrandýk.'{< 'Bunun için artýk lanetlisiniz. Hep köle kalacaksýnýz. Tanrým'ýn Tapýnaðý için odun kesip su çekeceksiniz.'&7< Ardýndan Yeþu Givonlular'ý çaðýrýp, 'Yakýnýmýzda yaþadýðýnýz halde neden çok uzaktan geldiðinizi söyleyip bizi aldattýnýz?' dedi,;%q< Sonra halka, 'Onlarý sað býrakalým' dediler, 'Ama bütün topluluk için odun kesip su çekmekle görevlendirilsinler.' Böylece önderler vermiþ olduklarý sözü tuttular.d$C< 'Ant içtiðimiz için onlarý sað býrakacaðýz; yoksa Tanrý'nýn gazabýna uðrarýz.'#< Önderler ise, 'Biz Ýsrail'in Tanrýsý RAB adýna ant içtik; bu yüzden onlara el süremeyiz' diye karþýlýk verdiler,"< Ancak Ýsrailliler bunlara dokunmadýlar. Çünkü topluluðun önderleri, Ýsrail'in Tanrýsý RAB adýna ant içmiþlerdi. !< Bunun üzerine yola çýkýp üç gün sonra onlarýn kentlerine vardýlar. Bu kentler Givon, Kefira, Beerot ve Kiryat-Yearim'di.| s< Ne var ki, antlaþmadan üç gün sonra Givonlular'ýn yakýnda, komþu topraklarda yaþadýklarýný öðrendiler.-U< Yeþu da onlarý sað býrakacaðýna söz verip onlarla bir barýþ antlaþmasý yaptý. Topluluðun önderleri de antlaþmaya baðlý kalacaklarýna ant içtiler.X+< Ýsrailliler, RAB'be danýþmadan Givonlular'ýn sunduðu yiyecekleri aldýlar.'I< Þarap doldurduðumuz þu tulumlar yeniydi, bakýn nasýl sýyrýlýp yýrtýlmýþ. Bunca yol geldiðimiz için giysilerimiz ve çarýklarýmýz yýprandý.'/< Size gelmek için yola çýktýðýmýz gün azýk olarak evden aldýðýmýz þu ekmekler sýcacýktý. Bakýn þimdi, kurumuþ, küflenmiþler. < Bunun üzerine önderlerimiz ve ülkemizin bütün halký bize þöyle dediler: $C< Þeria Irmaðý'nýn ötesindeki Amorlu iki krala, Heþbon Kralý Sihon'a ve Aþtarot'ta egemenlik süren Baþan Kralý Og'a neler yaptýðýný da duyduk.,S< Onlar da, 'Çok uzak bir ülkeden kalkýp geldik' dediler. 'Çünkü Tanrýn RAB'bin ününü duyduk. Tanrýn'la ilgili haberleri, Mýsýr'da yaptýðý her þeyi,>y< Givonlular Yeþu'ya, 'Biz senin kullarýnýz' dediler.< Ama Ýsrailliler Hivliler'e*fg*, 'Sizinle neden antlaþma yapalým?' diye karþýlýk verdiler, 'Belki de yakýnýmýzda yaþýyorsunuz.'9m< Adamlar Gilgal'daki ordugaha, Yeþu'nun yanýna gittiler. Ona ve Ýsrail halkýna, 'Uzak bir ülkeden geldik' dediler, 'Bizimle bir barýþ antlaþmasý yapmanýzý istiyoruz.'&G< Ayaklarýnda yýpranmýþ, yamalý çarýklar, sýrtlarýnda da eski püskü giysiler vardý. Azýk torbalarýndaki bütün ekmekler kurumuþ, küflenmiþti."?< hileye baþvurdu. Kendilerine elçi süsü vererek eþeklerinin sýrtýna yýpranmýþ heybeler, eski, yýrtýk ve yamalý þarap tulumlarý yüklediler.R< Givon halký ise Yeþu'nun Eriha ve Ay kentlerine yaptýklarýný duyunca^7< Yeþu'ya ve Ýsrail halkýna karþý hep birlikte savaþmak için bir araya geldiler.S #< Þeria Irmaðý'nýn ötesinde, daðlýk bölgede, Þefela'da ve Lübnan'a kadar uzanan Akdeniz kýyýsýndaki bütün krallar -Hitit*, Amor, Kenan, Periz, Hiv ve Yevus krallarý- olup bitenleri duyunca,5e<#Böylece Yeþu'nun, yabancýlarýn da aralarýnda bulunduðu kadýnlý, çocuklu bütün Ýsrail topluluðuna, Musa'nýn buyruklarýndan okumadýðý tek bir söz kalmadý.{<"Ardýndan Yeþu yasanýn tümünü, kutsama ve lanetle ilgili bölümleri Yasa Kitabý'nda yazýlý olduðu gibi okudu.%E<!Bütün Ýsrailliler, ileri gelenleriyle, görevlileriyle ve hakimleriyle birlikte -yabancýlar dahil- RAB'bin Antlaþma Sandýðý'nýn* iki yanýnda, yüzleri, sandýðý taþýyan Levili kâhinlere dönük olarak dizildiler. Halkýn yarýsý sýrtýný Gerizim Daðý'na, öbür yarýsý da Eval Daðý'na verdi. Çünkü RAB'bin kulu Musa kutsanmalarý için bu þekilde durmalarýný daha önce buyurmuþtu. y< Yeþu Musa'nýn Ýsrail halkýnýn önünde yazmýþ olduðu Kutsal Yasa'nýn kopyasýný orada taþ levhalara yazdý. <Sunak, RAB'bin kulu Musa'nýn Ýsrail halkýna verdiði buyruk uyarýnca, Musa'nýn Yasa Kitabý'nda yazýldýðý gibi yontulmamýþ, demir alet deðmemiþ taþlardan yapýldý. RAB'be orada yakmalýk sunular* sundular, esenlik kurbanlarý kestiler.Y -<Bundan sonra Yeþu Eval Daðý'nda Ýsrail'in Tanrýsý RAB'be bir sunak yaptý.s a<Ay Kralý'ný aðaca asýp akþama dek orada býrakan Yeþu, güneþ batarken cesedi aðaçtan indirerek kent kapýsýnýn dýþýna attýrdý. Cesedin üzerine taþlardan büyük bir yýðýn yaptýlar. Bu yýðýn bugün de duruyor.w i<Ardýndan Yeþu Ay Kenti'ni ateþe verdi, yakýp yýkýp viraneye çevirdi. Yýkýntýlarý bugün de duruyor.|s<Ýsrailliler, RAB'bin Yeþu'ya verdiði buyruk uyarýnca, kentin yalnýz hayvanlarýyla mallarýný yaðmaladýlar.Z/<Yeþu kentte yaþayanlarýn tümü yok edilinceye dek pala tutan elini indirmedi.r_<O gün Ay halkýnýn tümü öldürüldü. Öldürülenlerin toplamý, kadýn erkek, on iki bin kiþiydi.F<Ýsrailliler Ay Kenti'nden çýkýp kendilerini kýrsal alanlarda ve çölde kovalayanlarýn hepsini kýlýçtan geçirdikten sonra kente dönüp geri kalanlarý da kýlýçtan geçirdiler.V'<Sað olarak tutsak aldýklarý Ay Kralý'ný Yeþu'nun önüne çýkardýlar.?y<Kenti ele geçirenler de çýkýp saldýrýya katýlýnca, kent halký iki yönden gelen Ýsrailliler'in ortasýnda kaldý. Ýsrailliler tek canlý býrakmadan hepsini öldürdüler..W<Pusuya yatmýþ olanlarýn kenti ele geçirdiðini, kentten dumanlar yükseldiðini gören Yeþu ile yanýndaki Ýsrailliler, geri dönüp Ay halkýna saldýrdýlar.U%<Kentliler arkalarýna dönüp bakýnca, yanan kentten göklere yükselen dumaný gördüler. Çöle doðru kaçan Ýsrailliler de geri dönüp onlara saldýrýnca artýk kaçacak hiçbir yerleri kalmadý.|s<Elini uzatýr uzatmaz, pusudakiler yerlerinden fýrlayýp kente girdiler; kenti ele geçirip hemen ateþe verdiler.kQ<RAB Yeþu'ya, 'Elindeki palayý Ay Kenti'ne doðru uzat; orayý senin eline teslim ediyorum' dedi..~W<Ay Kenti'yle Beytel'den Ýsrailliler'i kovalamaya çýkmayan tek kiþi kalmamýþtý. Ýsrailliler'i kovalamaya çýkarlarken kent kapýlarýný açýk býraktýlar.v}g<Kentteki bütün halk Ýsrailliler'i kovalamaya çaðrýldý. Ama Yeþu'yu kovalarken kentten uzaklaþtýlar.~|w<Yeþu ile yanýndaki Ýsrailliler, kent halký önünde bozguna uðramýþ gibi, çöle doðru kaçmaya baþladýlar. {<Bunu gören Ay Kralý, kent halkýyla birlikte sabah erkenden kalktý. Zaman yitirmeden, Ýsrailliler'e karþý savaþmak üzere Arava bölgesinin karþýsýnda belirlenen yere çýktý. Ne var ki, kentin gerisinde kendisine karþý kurulan pusudan habersizdi.z< Ardýndan hem kuzeyde ordugah kuranlar, hem batýda pusuya yatanlar savaþ düzenine girdiler. Yeþu o gece vadide ilerledi.nyW< Yeþu beþ bin kiþi kadar bir güce Beytel ile Ay Kenti arasýnda, kentin batýsýnda pusu kurdurdu.x9< Yeþu, yanýndaki bütün savaþçýlarla kentin üzerine yürüdü. Yaklaþýp kentin kuzeyinde ordugah kurdular. Kentle aralarýnda bir vadi vardý.w1< Yeþu sabah erkenden kalkarak halký topladý. Sonra kendisi ve Ýsrail'in ileri gelenleri önde olmak üzere Ay Kenti'ne doðru yola çýktýlar./vY< Ardýndan Yeþu onlarý yolcu etti. Adamlar gidip Beytel ile Ay Kenti arasýnda, Ay Kenti'nin batýsýnda pusuya yattýlar. Yeþu ise geceyi halkla birlikte geçirdi.kuQ<Kenti ele geçirince ateþe verin. RAB'bin buyruðuna göre hareket edin. Ýþte buyruðum budur.'vtg<siz de pusu kurduðunuz yerden çýkýp kenti ele geçirirsiniz. Tanrýmýz RAB orayý elinize teslim edecek.s7<onlarý kentten uzaklaþtýrýncaya dek ardýmýzdan sürükleyeceðiz. Önceki gibi onlardan kaçtýðýmýzý sanacaklar. Biz kaçar gibi yaparken,r3<Ben yanýmdaki halkla birlikte kente yaklaþacaðým. Bir önceki gibi, düþman kentten çýkýp üzerimize gelince, önlerinde kaçar gibi yapýpq<onlara þöyle buyurdu: 'Gidip kentin gerisinde pusuya yatýn. Kentin çok uzaðýnda durmayýn. Hepiniz her an hazýr olun./pY<Böylece Yeþu bütün savaþçýlarýyla birlikte Ay Kenti'nin üzerine yürümeye hazýrlandý. Seçtiði otuz bin yiðit savaþçýyý geceleyin yola çýkarýrken1o]<Eriha'ya ve kralýna ne yaptýysan, Ay Kenti'ne ve kralýna da aynýsýný yap. Ama mal ve hayvanlardan oluþan ganimeti kendinize ayýrýn. Kentin gerisinde pusu kur.' y4~~}[}|||e|G|{{{{{a{;zzzzbzyyyy|y'y xxxux.wwqwKw,vvvvVv2vuuueuttssrr,qq/pp>oonNmylkjjeiih|gfeeqdd=cjbaa``(_Z^^']\|[ZZdYXX?WWV9UUQTSS}SUS8RRRRQQEQPPPPIPO9NBMMGLLOKKK3JJJJjJIIHH~HGsGFFBEEDDCCCC'BBoBAAAAA0@H??N>=<<<[;:9977555V44"3v22l21100P040//{/...&--O,,,^++ *** *)I((]( ''&&&$%%C$####"!! b d0h09otg8J P cVSh&yD< iyi bilin ki, Tanrýnýz RAB bu uluslarý artýk önünüzden sürmeyecek. Ve sizler Tanrýnýz RAB'bin size verdiði bu güzel topraklardan yok oluncaya dek bu uluslar sizin için tuzak, kapan, sýrtýnýzda kýrbaç, gözlerinizde diken olacaklar.#CA< Çünkü O'na sýrt çevirir, sað kalýp aranýzda yaþayan bu uluslarla birlik olur, onlara kýz verip onlardan kýz alýr, onlarla oturup kalkarsanýz,?B{< Bunun için Tanrýnýz RAB'bi sevmeye çok dikkat edin.nAW< Biriniz bin kiþiyi kovalayacak. Çünkü Tanrýnýz RAB, size söylediði gibi, yerinize savaþacak.w@i< Çünkü RAB büyük ve güçlü uluslarý önünüzden sürdü. Bugüne dek hiçbiri önünüzde tutunamadý.V?'<Bugüne dek yaptýðýnýz gibi, Tanrýnýz RAB'be sýmsýký baðlý kalýn.&>G<Aranýzda kalan uluslarla hiçbir iliþkiniz olmasýn; ilahlarýnýn adýný anmayýn; kimseye onlarýn adýyla ant içirmeyin; onlara kulluk edip tapmayýn.=%<Musa'nýn Yasa Kitabý'nda yazýlý olan her þeyi korumak ve yerine getirmek için çok güçlü olun. Yazýlanlardan saða sola sapmayýn.$<C<Tanrýnýz RAB bu uluslarý önünüzden püskürtüp sürecektir. Tanrýnýz RAB'bin size söz verdiði gibi, onlarýn topraklarýný mülk edineceksiniz.H; <Ýþte Þeria Irmaðý'ndan gün batýsýndaki Akdeniz'e dek yok ettiðim bütün bu uluslarla birlikte, geri kalan uluslarýn topraklarýný da kurayla oymaklarýnýza mülk olarak böldüm.:%<'Tanrýnýz RAB'bin sizin yararýnýza bütün bu uluslara neler yaptýðýný gördünüz. Çünkü sizin için savaþan Tanrýnýz RAB'di.$9C<Bu nedenle ileri gelenleri, boy baþlarýný, hakimleri, görevlileri, bütün Ýsrail halkýný topladý. Onlara, 'Kocadým, yaþým hayli ilerledi' dedi,(8 M<RAB Ýsrail'i çevresindeki bütün düþmanlarýndan kurtarýp esenliðe kavuþturdu. Aradan uzun zaman geçmiþti. Yeþu kocamýþ, yaþý hayli ilerlemiþti.7!<"Rubenliler'le Gadlýlar, 'Bu sunak RAB'bin Tanrý olduðuna sizinle bizim aramýzda tanýktýr' diyerek sunaða 'Tanýk' adýný verdiler.`6;<!Anlatýlanlardan hoþnut kalan Ýsrailliler Tanrý'ya övgüler sundular. Rubenliler'le Gadlýlar'ýn yaþadýklarý topraklarýn üzerine yürüyüp savaþmaktan ve orayý yakýp yýkmaktan bir daha söz etmediler.A5}< Kâhin Elazar'ýn oðlu Pinehas ve önderler, Rubenliler'le Gadlýlar'ýn bulunduðu Gilat topraklarýndan Kenan topraklarýna, Ýsrailliler'in yanýna dönüp olan biteni anlattýlar.s4a<Bunun üzerine Kâhin Elazar'ýn oðlu Pinehas, Rubenliler'le Gadlýlar'a ve Manaþþeliler'e, 'Þimdi RAB'bin aramýzda olduðunu biliyoruz' dedi, 'Çünkü O'na ihanet etmediniz. Böylece Ýsrailliler'i O'nun elinden kurtardýnýz.'?3y<Kâhin Pinehas ve onunla birlikte olan topluluk önderleri, yani Ýsrail'in boy baþlarý, Rubenliler'le Gadlýlar'ýn ve Manaþþeliler'in söylediklerini duyunca hoþnut kaldýlar.j2O<RAB'be isyan etmek, bugün RAB'bi izlemekten vazgeçmek, yakmalýk sunu, tahýl sunusu ya da kurban sunmak için Tanrýmýz RAB'bin sunaðýndan, tapýnaðýnýn önündeki sunaktan baþka bir sunak yapmak bizden uzak olsun.'+1Q<Þöyle düþündük: Ýlerde bize ya da gelecek kuþaklarýmýza böyle bir þey diyecek olurlarsa, biz de, deriz. F0<yalnýz sizinle bizim aramýzda ve bizden sonra gelecek kuþaklar arasýnda bir tanýk olmasý için yaptýk. Böylece RAB'bin Tapýnaðý'nda yakmalýk sunularla, kurbanlarla ve esenlik sunularýyla RAB'be tapýnacaðýz. Oðullarýnýz da ilerde bizim oðullarýmýza, diyemeyecekler.j/O<Bu nedenle, kendimize bir sunak yapalým dedik. Yakmalýk sunu* ya da kurban sunmak için deðil,J.<Ey Rubenliler ve Gadlýlar, RAB Þeria Irmaðý'ný sizinle bizim aramýzda sýnýr yaptý. Sizin RAB'de hiçbir payýnýz yoktur> diyebilir, oðullarýmýzý RAB'be tapmaktan alýkoyabilirler.-<Bunu yaparken kaygýmýz þuydu: Oðullarýnýz ilerde bizim oðullarýmýza, <Ýsrail'in Tanrýsý RAB ile ne ilginiz var?,3<Eðer sunaðý, RAB'bi izlemekten vazgeçip yakmalýk sunular* ve tahýl ya da esenlik sunularý* sunmak için yaptýysak, RAB bizden hesap sorsun.Z+/<'Tanrýlarýn Tanrýsý RAB, tanrýlarýn Tanrýsý RAB her þeyi biliyor; Ýsrail de bilecek. Eðer yaptýðýmýzý, RAB'be isyan etmek ya da O'na ihanet etmek için yaptýysak, ya RAB, bugün bizi esirgeme!z*o<Rubenliler'le Gadlýlar ve Manaþþe oymaðýnýn yarýsý, Ýsrail boy baþlarýna þöyle karþýlýk verdiler:F)<Zerah oðlu Akan RAB'be adanan ganimete ihanet ettiðinde, bütün Ýsrail topluluðu RAB'bin öfkesine uðramadý mý? Akan'ýn günahý yalnýz kendisini ölüme götürmekle kalmadý!> 's(a<Eðer size ait olan topraklar murdarsa*, RAB'bin Tapýnaðý'nýn bulunduðu RAB'be ait topraklara gelip aramýzda mülk edinin. Kendinize, Tanrýmýz RAB'bin sunaðýndan baþka bir sunak yaparak RAB'be ve bize karþý isyan etmeyin.'<Bugün RAB'bi izlemekten vaz mý geçiyorsunuz? Eðer bugün RAB'be isyan ederseniz, O da yarýn bütün Ýsrail topluluðuna öfkelenir.&7<Peor'un günahý bize yetmedi mi? RAB'bin topluluðu onun yüzünden felakete uðradý. Bugüne dek kendimizi bu günahtan temizleyebilmiþ deðiliz.D%<'RAB'bin topluluðu, diyor, <Ýsrail'in Tanrýsý'na karþý bu hainliði nasýl yaparsýnýz?$<Gilat topraklarýna, Rubenliler'le Gadlýlar'a ve Manaþþe oymaðýnýn yarýsýna gelen temsilciler þunlarý bildirdiler:'#I<Ýsrail'in her oymaðýndan birer temsilci olmak üzere on oymak önderini de onunla birlikte gönderdiler. Bunlarýn her biri bir Ýsrail boyunun baþýydý.!"=< Ardýndan Ýsrailliler Kâhin Elazar'ýn oðlu Pinehas'ý Gilat bölgesine, Rubenliler'le Gadlýlar'a ve Manaþþe oymaðýnýn yarýsýna gönderdiler.V!'< duyan Ýsrail topluluðu, onlara karþý savaþmak üzere Þilo'da toplandý.2 _< Rubenliler'le Gadlýlar ve Manaþþe oymaðýnýn yarýsýnýn Kenan sýnýrýnda, Þeria Irmaðý kýyýsýnda, Ýsrailliler'e ait topraklarda bir sunak yaptýklarýnýG < Rubenlilerle Gadlýlar ve Manaþþe oymaðýnýn yarýsý, Þeria Irmaðý'nýn Kenan topraklarýnda kalan kesimine varýnca, ýrmak kýyýsýnda büyük ve gösteriþli bir sunak yaptýlar.1]< Böylece Rubenliler'le Gadlýlar ve Manaþþe oymaðýnýn yarýsý, Kenan topraklarýndaki Þilo'dan, Ýsrailliler'in yanýndan ayrýldýlar; RAB'bin buyruðu uyarýnca, Musa aracýlýðýyla yurt edindikleri Gilat topraklarýna -kendi mülkleri olan topraklara- dönmek üzere yola çýktýlar.S!<'Evlerinize büyük servetle, çok sayýda hayvanla, altýn, gümüþ, tunç*, demir ve çok miktarda giysiyle dönün' dedi, 'Düþmanlarýnýzdan elde ettiðiniz ganimeti kardeþlerinizle paylaþýn.'A}<Musa Manaþþe oymaðýnýn yarýsýna Baþan'da toprak vermiþti. Yeþu da oymaðýn öbür yarýsýna Þeria Irmaðý'nýn batýsýnda, öbür kardeþleri arasýnda toprak vermiþti.J<Sonra onlarý kutsayýp yolcu etti. Onlar da evlerine döndüler. <RAB'bin kulu Musa'nýn size verdiði buyruklarý ve Kutsal Yasa'yý yerine getirmeye çok dikkat edin. Tanrýnýz RAB'bi sevin, tümüyle gösterdiði yolda yürüyün, buyruklarýný yerine getirin, O'na baðlý kalýn, O'na candan ve yürekten hizmet edin.'jO<Görüyorsunuz, Tanrýnýz RAB, kardeþlerinize söylediði gibi, onlarý rahata kavuþturdu. Þimdi kalkýn, RAB'bin kulu Musa'nýn, Þeria Irmaðý'nýn ötesinde size mülk olarak verdiði topraklardaki evlerinize dönün.#<Bugüne dek, bunca zaman kardeþlerinizi yalnýz býrakmadýnýz; Tanrýnýz RAB'bin sizi yükümlü saydýðý buyruðu yerine getirdiniz. <Onlara, 'RAB'bin kulu Musa'nýn size buyurduðu her þeyi yaptýnýz' dedi, 'Benim bütün buyruklarýmý da yerine getirdiniz.c C<Bundan sonra Yeþu, Ruben ve Gad oymaklarýyla Manaþþe oymaðýnýn yarýsýný topladý.cA<-RAB'bin Ýsrail halkýna verdiði sözlerden hiçbiri boþ çýkmadý; hepsi yerine geldi.0[<,RAB atalarýna ant içtiði gibi, onlarý her yönden rahata erdirdi. Düþmanlarýndan hiçbiri onlarýn önünde tutunamadý. RAB hepsini onlarýn eline teslim etti.3<+Böylece RAB atalarýna vermeye ant içtiði bütün ülkeyi Ýsrailliler'e vermiþ oldu. Ýsrailliler de ülkeyi mülk edinip buraya yerleþtiler.S!<*Bu kentlerin hepsinin çevresinde otlaklarý vardý. Otlaksýz kent yoktu. <)Ýsrailliler'in topraklarý içinde olup otlaklarýyla birlikte Levililer'e verilen kentlerin toplamý kýrk sekizi buluyordu. <(Boy sayýsýna göre Merarioðullarý'na, yani Levili boylarýn geri kalanlarýna kurayla verilen kentlerin sayýsý on ikiydi. <'J<&Gad oymaðýndan alýnan ve kazayla adam öldürenler için sýðýnak kent seçilen Gilat'taki Ramot, Mahanayim, Heþbon ve Yazer olmak üzere otlaklarýyla birlikte toplam dört kent verildi.  <%s a<$Ruben oymaðýndan alýnan Beser, Yahsa, Kedemot ve Mefaat olmak üzere otlaklarýyla birlikte dört kent;P <#Dimna ve Nahalal olmak üzere otlaklarýyla birlikte toplam dört kent;j O<"Merarioðullarý boylarýna, geri kalan Levililer'e, Zevulun oymaðýndan alýnan Yokneam, Karta,| s<!Boy sayýsýna göre Gerþonoðullarý'na otlaklarýyla birlikte verilen kentlerin toplam sayýsý on üçü buldu.5e< Naftali oymaðýndan alýnan ve kazayla adam öldürenler için sýðýnak kent seçilen Celile'deki Kedeþ, Hammot-Dor, Kartan ve otlaklarý olmak üzere toplam üç kent. <r_<Aþer oymaðýndan alýnan Miþal, Avdon, Helkat ve Rehov olmak üzere otlaklarýyla birlikte dört kent; <}u<Ýssakar oymaðýndan alýnan Kiþyon, Daverat, Yarmut ve Eyn-Gannim olmak üzere otlaklarýyla birlikte dört kent;M<Levili boylardan Gerþonoðullarý'na, Manaþþe oymaðýnýn yarýsýna ait Baþan'da kazayla adam öldürenler için sýðýnak kent seçilen Golan ve Beeþtera, otlaklarýyla birlikte iki kent;}u<Böylece Kehatoðullarý'ndan geri kalan boylara otlaklarýyla birlikte verilen kentlerin toplam sayýsý onu buldu.p[<Manaþþe oymaðýnýn yarýsýndan da Taanak, Gat-Rimmon ve otlaklarý olmak üzere iki kent alýndý. <p[<Dan oymaðýndan Elteke, Gibbeton, Ayalon ve Gat-Rimmon olmak üzere otlaklarýyla birlikte dört kent;P~<Kivsayim ve Beythoron olmak üzere otlaklarýyla birlikte dört kentti.}{<Bunlar, Efrayim daðlýk bölgesinde bulunan ve kazayla adam öldürenler için sýðýnak kent seçilen Þekem, Gezer,|<Kehatoðullarý'ndan geri kalan Levili ailelere gelince, kurada onlara düþen kentler Efrayim oymaðýndan alýnmýþtý.~{w<Böylece Harun'un soyundan gelen kâhinlere otlaklarýyla birlikte verilen kentlerin toplam sayýsý on üçü buldu.Jz<Anatot, Almon ve bunlarýn otlaklarý, toplam dört kent verildi.-yW<Benyamin oymaðýndan da Givon, Geva,nxW<Ayin, Yutta ve Beytþemeþ kentleriyle bunlarýn otlaklarý -iki oymaktan toplam dokuz kent- verildi.w'<Holon, Devir,v/<Yattir, Eþtemoa,muU< Kâhin Harun'un oðullarýna kazayla adam öldürenler için sýðýnak kent seçilen Hevron, Livna,Zt/< Kentin tarlalarýyla köyleri ise Yefunne oðlu Kalev'e mülk olarak verilmiþti.s5< Yahuda'nýn daðlýk bölgesinde, Anaklýlar'ýn atasý Arba'nýn adýyla anýlan Kiryat-Arba'yla -Hevron'la- çevresindeki otlaklar onlara verildi.Sr!< ilk kurayý çeken Levili Kehat boylarýndan Harunoðullarý'na ayrýldý.Uq%< Yahuda, Þimon oymaklarýndan alýnan ve aþaðýda adlarý verilen kentler,p<Böylece RAB'bin Musa aracýlýðýyla buyurduðu gibi, Ýsrailliler otlaklarýyla birlikte bu kentleri kurayla Levililer'e verdiler.uoe<Merarioðullarý'na boy sayýlarýna göre Ruben, Gad ve Zevulun oymaklarýndan alýnan on iki kent verildi.(nK<Gerþonoðullarý'na kurayla Ýssakar, Aþer, Naftali oymaklarýna ait boylardan ve Baþan'da Manaþþe oymaðýnýn yarýsýndan alýnan on üç kent verildi.m <Geri kalan Kehatoðullarý'na Efrayim, Dan ve Manaþþe oymaðýnýn yarýsýna ait boylardan alýnan on kent kurayla verildi.%lE<Ýlk kura Kehat boylarýna düþtü. Levililer'den olan Kâhin Harun'un oðullarýna kurayla Yahuda, Þimon ve Benyamin oymaklarýndan on üç kent verildi. k<Bunun üzerine Ýsrailliler RAB'bin buyruðu uyarýnca kendi paylarýndan Levililer'e otlaklarýyla birlikte þu kentleri verdiler:j < i <Levili boy baþlarý, Kenan topraklarýnda, Þilo'da, Kâhin Elazar, Nun oðlu Yeþu ve Ýsrail oymaklarýnýn boy baþlarýna giderek, 'RAB, Musa aracýlýðýyla bize oturmak için kentler, hayvanlarýmýz için de otlaklar verilmesini buyurmuþtu' dediler.mhU< Birini kazayla öldürüp kaçan bir Ýsrailli'nin ya da Ýsrailliler arasýnda yaþayan bir yabancýnýn, topluluðun önünde yargýlanmadan öç almak isteyenlerce öldürülmesini önlemek için belirlenen kentler bunlardý.&gG<Ayrýca Þeria Irmaðý'nýn kýyýsýndaki Eriha'nýn doðusunda, Ruben oymaðýnýn sýnýrlarý içindeki kýrsal bölgede bulunan Beser Kenti'ni, Gad oymaðýnýn sýnýrlarý içinde Gilat'taki Ramot'u, Manaþþe oymaðý sýnýrlarý içinde de Baþan'daki Golan'ý belirlediler.Gf <Böylece Naftali'nin daðlýk bölgesinde bulunan Celile'deki Kedeþ'i, Efrayim'in daðlýk bölgesindeki Þekem'i ve Yahuda'nýn daðlýk bölgesindeki Kiryat-Arba'yý -Hevron'u- seçtiler.De<Bu kiþi topluluðun önüne çýkýp yargýlanýncaya ve o dönemde görevli baþkâhin ölünceye dek o kentte kalmalýdýr. Ondan sonra kaçýp geldiði kente, kendi evine dönebilir.'Wd)<Öç almak isteyen kiþi adam öldürenin peþine düþerse, kent ileri gelenleri onu teslim etmesinler. Çünkü adam öldüren öldürdüðü kiþiye önceden kin beslemiyordu, onu istemeyerek öldürdü.Nc<'Bu kentlerden birine kaçan kiþi, kentin kapýsýna gidip durumunu kent ileri gelenlerine anlatsýn. Onlar da onu kente, yanlarýna kabul edip kendileriyle birlikte oturacaðý bir yer versinler.b<'Öyle ki, istemeyerek, kazayla birini öldüren oraya kaçsýn. Sizin de öç alacak kiþiden kaçýp sýðýnacak bir yeriniz olsun.a <$` E<Bundan sonra RAB Yeþu'ya, 'Musa aracýlýðýyla size buyurduðum gibi, Ýsrailliler'e kendileri için sýðýnak olacak kentler seçmelerini söyle' dedi. _<3Kâhin Elazar, Nun oðlu Yeþu ve Ýsrail oymaklarýnýn boy baþlarý tarafýndan Þilo'da RAB'bin önünde, Buluþma Çadýrý'nýn kapýsýnda kura ile pay olarak bölüþtürülen topraklar bunlardý. Böylece ülkeyi bölüþtürme iþini tamamladýlar.^/<2RAB'bin buyruðu uyarýnca, ona istediði kenti, Efrayim'in daðlýk bölgesindeki Timnat-Serah'ý verdiler. Yeþu kenti onarýp oraya yerleþti.]<1Ýsrailliler bölgelere göre topraklarý bölüþtürme iþini bitirdikten sonra, kendi topraklarýndan Nun oðlu Yeþu'ya pay verdiler.a\=<0Boy sayýsýna göre Danoðullarý oymaðýnýn payý köyleriyle birlikte bu kentlerdi.d[C</Topraklarýný yitiren Danoðullarý gidip Leþem'e saldýrdýlar. Kenti alýp halkýný kýlýçtan geçirdikten sonra tümüyle iþgal ederek oraya yerleþtiler. Atalarý Dan'ýn anýsýna buraya Dan adýný verdiler.LZ<.Me-Yarkon ve Yafa'nýn karþýsýndaki topraklarla birlikte Rakkon.&YI<-Yehut, Bene-Berak, Gat-Rimmon,!X?<,Elteke, Gibbeton, Baalat,W3<+Elon, Timna, Ekron,"VA<*Þaalabbin, Ayalon, Yitla,]U5<)Mülklerinin sýnýrý içinde kalan kentler þunlardý: Sora, Eþtaol, Ýr-Þemeþ,MT<(Yedinci kura boy sayýsýna göre Danoðullarý oymaðýna düþtü.eSE<'Boy sayýsýna göre Naftalioðullarý oymaðýnýn payý köyleriyle birlikte bu kentlerdi.cRA<&Yiron, Migdal-El, Horem, Beytanat, Beytþemeþ; köyleriyle birlikte toplam on dokuz kent.!Q?<%Kedeþ, Edrei, Eyn-Hasor,P3<$Adama, Rama, Hasor,IO <#Surlu kentler þunlardý: Siddim, Ser, Hammat, Rakkat, Kinneret,;Nq<"Sýnýr buradan batýya yöneliyor, Aznot-Tavor'dan geçerek Hukok'a eriþiyordu. Güneyde Zevulun topraklarý, batýda Aþer topraklarý, doðuda ise Þeria Irmaðý*fi* vardý.,MS<!Sýnýrlarý Helef ve Saanannim'deki büyük meþe aðacýndan baþlayarak Adami-Nekev ve Yavneel üzerinden Lakkum'a uzanýyor, Þeria Irmaðý'nda son buluyordu.WL)< Altýncý kura Naftali'ye, boy sayýsýna göre Naftalioðullarý'na düþtü.[K1<boy sayýsýna göre Aþeroðullarý oymaðýna verilen payýn içinde kalýyordu.AJ<Umma, Afek ve Rehov; köyleriyle birlikte yirmi iki kent,I<Buradan Rama'ya dönüyor, sonra surlarla çevrili Sur Kenti'ne uzanýyor, Hosa'ya dönerek Akziv yöresinde, Akdeniz'de son buluyordu.VH'<Evron, Rehov, Hammon ve Kana'ya geçerek Büyük Sayda'ya kadar çýkýyordu.%GE<Buradan doðuya, Beytdagon'a dönüyor, Zevulun sýnýrý ve Yiftahel Vadisi boyunca uzanarak kuzeyde Beytemek ve Neiel'e ulaþýyordu. Kavul'un kuzeyinden,_F9<Allammelek, Amat ve Miþal'dý. Sýnýr batýda Karmel ve Þihor-Livnat'a eriþiyordu.DE<Sýnýrlarý içindeki kentler Helkat, Hali, Beten, Akþaf,PD<Beþinci kura boy sayýsýna göre Aþeroðullarý oymaðýna düþtü.fCG<Boy sayýsýna göre Ýssakaroðullarý oymaðýnýn payý köyleriyle birlikte bu kentlerdi. B<Sýnýr Tavor, Þahasima ve Beytþemeþ boyunca uzanarak Þeria Irmaðý'nda son buluyordu. Köyleriyle birlikte on altý kentti.XA+<Remet, Eyn-Gannim, Eyn-Hadda ve Beytpasses bu sýnýrlarýn içinde kalýyordu.@9<Rabbit, Kiþyon, Eves,#?C<Hafarayim, Þion, Anaharat,">A<Yizreel, Kesullot, Þunem,Z=/<Dördüncü kura Ýssakar'a, boy sayýsýna göre Ýssakaroðullarý'na düþtü.]<5<Boy sayýsýna göre Zevulunoðullarý'nýn payý köyleriyle birlikte bu kentlerdi.[;1<Kattat, Nahalal, Þimron, Yidala ve Beytlehem; köyleriyle birlikte on iki kentti.[:1<Kuzey sýnýrý buradan Hannaton'a dönüyor ve Yiftahel Vadisi'nde son buluyordu.l9S< Buradan yine doðuya, Gat-Hefer ve Et-Kasin'e geçiyor, Rimmon'a uzanýyor, Nea'ya kývrýlýyordu.8< Sarit'ten doðuya, gün doðusuna, Kislot-Tavor sýnýrýna dönüyor, oradan Daverat'a dayanýyor ve Yafia'ya çýkýyordu.s7a< Sýnýr batýda Marala'ya doðru çýkýyor, Dabbeþet'e eriþip Yokneam karþýsýndaki vadiye uzanýyor,6}< Üçüncü kura boy sayýsýna göre Zevulunoðullarý'na düþtü. Topraklarýnýn sýnýrý Sarit'e kadar uzanýyordu.s5a< Þimonoðullarý'na verilen pay Yahudaoðullarý'nýn payýndan alýnmýþtý. Çünkü Yahudaoðullarý'nýn payý ihtiyaçlarýndan fazlaydý. Böylece Þimonoðullarý'nýn payý Yahuda oymaðýnýn sýnýrlarý içinde kalýyordu.C4<Baalat-Beer, yani Negev'deki Rama'ya kadar uzanan bu kentlerin çevresindeki bütün köyler de Þimonoðullarý'na aitti. Boy sayýsýna göre Þimonoðullarý oymaðýnýn payý buydu.F3<Ayin, Rimmon, Eter ve Aþan; köyleriyle birlikte dört kent.X2+<Beytlevaot ve Þaruhen'i içeriyordu. Köyleriyle birlikte toplam on üç kent.)1O<Ziklak, Beytmarkavot, Hasar-Susa,09<Eltolat, Betul, Horma, /=<Hasar-Þual, Bala, Esem,..Y<Bu pay Beer-Þeva ya da Þeva, Molada,,- U<Ýkinci kura Þimon'a, boy sayýsýna göre Þimonoðullarý oymaðýna düþtü. Onlarýn payý Yahudaoðullarý'na düþen payýn sýnýrlarý içinde kalýyordu.,+<Sela, Haelef, Yevus -Yeruþalim- Givat ve Kiryat; köyleriyle birlikte on dört kent. Boy sayýsýna göre Benyaminoðullarý'nýn payý buydu.+;<Rekem, Yirpeel, Tarala,*5<Mispe, Kefira, Mosa,)5<Givon, Rama, Beerot,D(<Kefar-Ammoni, Ofni, Geva; köyleriyle birlikte on iki kent.'1<Avvim, Para, Ofra,%&G<Beytarava, Semarayim, Beytel,%y<Boy sayýsýna göre Benyaminoðullarý oymaðýnýn payýna düþen kentler þunlardý: Eriha, Beythogla, Emek-Kesis,!$=<Þeria Irmaðý doðu sýnýrýný oluþturuyordu. Boy sayýsýna göre Benyaminoðullarý'nýn payýna düþen mülkün sýnýrlarý çepeçevre buydu.)#M<buradan Beythogla'nýn kuzey yamaçlarýna geçiyor, Lut Gölü'nün kuzey körfezinde, Þeria Irmaðý'nýn güney aðzýnda bitiyordu. Güney sýnýrý buydu.O"<sonra Arava Vadisi'nin kuzey sýrtlarýndan geçip Arava'ya sarkýyor,!<Kuzeye kývrýlan sýnýr Eyn-Þemeþ ve Adummim Yokuþu'nun karþýsýndaki Gelilot'a çýkýyor, Ruben oðlu Bohan'ýn taþýna iniyor,G  <Sýnýr buradan Refaim Vadisi'nin kuzeyindeki Ben-Hinnom Vadisi'ne bakan daðýn yamaçlarýna varýyor, Hinnom Vadisi'ni geçip Yevus'un güney sýrtlarýna, oradan da Eyn-Rogel'e iniyordu.|s<Güney tarafý Kiryat-Yearim'in batý varoþlarýndan baþlýyor*fý*, Neftoah sularýnýn kaynaðýna uzanýyordu.8k<bölgenin batýsýnda Beythoron'un güneyindeki daðdan güneye dönüyor ve Yahudaoðullarý'na ait Kiryat-Baal -Kiryat-Yearim- Kenti'nde son buluyordu. Bu batý tarafýydý.9< Sýnýr oradan Luz'a -Beytel'e- Luz'un güney sýrtlarýna geçiyor, Aþaðý Beythoron'un güneyindeki daðýn üzerinde kurulu Atrot-Addar'a iniyor,F< Topraklarýnýn sýnýrý kuzeyde Þeria Irmaðý'ndan baþlýyor, Eriha'nýn kuzey sýrtlarýna doðru yükselerek batýda daðlýk bölgeye uzanýyor, Beytaven kýrlarýnda son buluyordu.4c< Boy sayýsýna göre Benyaminoðullarý oymaðý için kura çekildi. Paylarýna düþen bölge Yahudaoðullarý'yla Yusufoðullarý'nýn topraklarý arasýnda kalýyordu.}u< Yeþu Þilo'da RAB'bin önünde onlar için kura çekti ve topraklarý Ýsrail oymaklarý arasýnda bölüþtürdü.&G< Adamlar yola çýkýp ülkeyi dolaþtýlar; kent kent, yedi bölge halinde kayda geçirdikten sonra Þilo'da, ordugahta bulunan Yeþu'nun yanýna döndüler.jO<Yeþu, topraklarý kayda geçirmek için yola çýkmak üzere olan adamlara, 'Gidip topraklarý inceleyin, kayda geçirip yanýma dönün' diye buyurdu, 'Sonra burada, Þilo'da, RAB'bin önünde sizin için kura çekeceðim.'!<Levililer'e gelince, onlarýn aranýzda payý yoktur; miraslarý RAB için kâhinlik yapmaktýr. Gad ve Ruben oymaklarýyla Manaþþe oymaðýnýn yarýsý ise RAB'bin kulu Musa'nýn Þeria Irmaðý'nýn doðusunda kendilerine verdiði mülkü almýþ bulunuyorlar.'<Yedi bölgeyi belirleyip kayda geçirdikten sonra, sonucu bana getirin. Burada, Tanrýmýz RAB'bin önünde aranýzda kura çekeceðim.ym<Bu topraklarý yedi bölgeye ayýrsýnlar. Yahuda güney bölgesinde, Yusufoðullarý kuzey bölgesinde kalsýn.3a<'Her oymaktan üçer adam seçin. Onlarý, ülkeyi incelemeye göndereceðim. Mülk edinecekleri yerlerin sýnýrlarýný belirleyip kayda geçirerek yanýma dönsünler.J<Yeþu Ýsrailliler'e, 'Bu uyuþukluðu üzerinizden ne zaman atacaksýnýz, atalarýnýzýn Tanrýsý RAB'bin size verdiði topraklarý ele geçirmek için daha ne kadar bekleyeceksiniz?' dedi.W)<Ne var ki, mülkten henüz paylarýný almamýþ yedi Ýsrail oymaðý vardý.~ y<Ülkenin denetimini eline geçiren Ýsrail topluluðu Þilo'da bir araya geldi. Orada Buluþma Çadýrý'ný kurdular.hK<Daðlýk bölge de sizin olacak. Orasý ormanlýktýr, ama aðaçlarý kesip açacaðýnýz bütün topraklar sizin olur. Kenanlýlar güçlüdür, demirden savaþ arabalarýna sahiptirler ama, yine de onlarý sürersiniz.'3<Yeþu Yusufoðullarý'na, Efrayim ve Manaþþe oymaklarýna þöyle dedi: 'Kalabalýksýnýz ve çok güçlüsünüz. Tek kuraya kalmayacaksýnýz.W)<Yusufoðullarý, 'Daðlýk bölge bize yetmiyor' dediler, 'Ancak hem Beytþean ve köylerinde, hem de Yizreel Vadisi'nde oturanlarýn, ovada yaþayan bütün Kenanlýlar'ýn demirden savaþ arabalarý var.'O <Yeþu, 'O kadar kalabalýksanýz ve Efrayim'in daðlýk bölgesi size dar geliyorsa, Perizliler'in ve Refalýlar'ýn topraklarýndaki ormanlara çýkýp kendinize yer açýn' diye karþýlýk verdi.7 i<Yusufoðullarý Yeþu'ya gelip, 'Mülk olarak bize neden tek kurayla tek pay verdin?' dediler, 'Çok kalabalýðýz. Çünkü RAB bizi bugüne dek alabildiðine çoðalttý.'v g< Ýsrailliler güçlenince, Kenanlýlar'ý sürecek yerde, onlarý angaryasýna çalýþtýrmaya baþladýlar.  < Ne var ki, Manaþþeoðullarý bu kentleri tümüyle ele geçiremediler. Çünkü Kenanlýlar buralarda yaþamaya kararlýydý.n W< Ýssakar ve Aþer'e ait topraklardaki Beytþean ve köyleri, Yivleam'la köyleri, Dor, yani Dor sýrtlarý halkýyla köyleri, Eyn- Dor halkýyla köyleri, Taanak halkýyla köyleri, Megiddo halkýyla köyleri Manaþþe'ye aitti.4c< Güneydeki topraklar Efrayim'in, kuzeydeki topraklarsa Manaþþe'nindi. Böylece Manaþþe bölgesi Akdeniz'le, kuzeyde Aþer'le ve doðuda Ýssakar'la sýnýrlanmýþtý.Q< Sonra sýnýr Kana Vadisi'ne iniyordu. Vadinin güneyinde Manaþþe kentleri arasýnda Efrayim'e ait kentler de vardý. Manaþþe sýnýrlarý vadinin kuzeyi boyunca uzanarak Akdeniz'de son buluyordu. <Tappuah Kenti'ni çevreleyen topraklar Manaþþe'nindi. Ama Manaþþe sýnýrýndaki Tappuah Kenti Efrayimoðullarý'na aitti.)M<Manaþþe sýnýrý Aþer sýnýrýndan Þekem yakýnýndaki Mikmetat'a uzanýyor, buradan güneye kývrýlarak Eyn-Tappuah halkýnýn topraklarýna varýyordu.-U<Çünkü Manaþþe'nin kýz torunlarý da erkek torunlarýn yanýsýra mirastan pay almýþlardý. Gilat bölgesi ise Manaþþe'nin öbür oðullarýna verilmiþti.~w<Böylece Manaþþe oymaðýna Þeria Irmaðý'nýn doðusundaki Gilat ve Baþan bölgelerinden baþka on pay verildi. <Bunlar, Kâhin Elazar'a, Nun oðlu Yeþu'ya ve önderlere gidip þöyle dediler: 'RAB, Musa'ya erkek akrabalarýmýzla birlikte bize de mirastan pay verilmesini buyurdu.' RAB'bin bu buyruðu üzerine Yeþu, amcalarýyla birlikte onlara da mirastan pay verdi.2_<Bunlardan Manaþþe oðlu, Makir oðlu, Gilat oðlu, Hefer oðlu Selofhat'ýn erkek çocuðu olmadý; yalnýz Mahla, Noa, Hogla, Milka ve Tirsa adýnda kýzlarý vardý.J<Manaþþe soyundan gelen öbürleri -Aviezer, Helek, Asriel, Þekem, Hefer ve Þemidaoðullarý- bu kuranýn içindeydi. Bunlar boylarýna göre Yusuf oðlu Manaþþe'nin erkek çocuklarýydý.Q <Yusuf'un büyük oðlu Manaþþe'nin oymaðý için kura çekildi. -Gilat ve Baþan, Manaþþe'nin ilk oðlu Makir'e verilmiþti. Çünkü Gilatlýlar'ýn atasý olan Makir büyük bir savaþçýydý.-L~< Ne var ki, Efrayimoðullarý Gezer'de yaþayan Kenanlýlar'ý buradan sürmediler. Kenanlýlar bugüne kadar Efrayimoðullarý arasýnda yaþayýp onlara ücretsiz hizmet etmek zorunda kaldýlar.}}< Ayrýca Manaþþeoðullarý'na düþen payda da Efrayimoðullarý'na ayrýlan kentler ve bunlara baðlý köyler vardý.|)<Sýnýr Tappuah'tan batýya, Kana Vadisi'ne uzanýp Akdeniz'de son buluyordu. Boy sayýsýna göre Efrayimoðullarý oymaðýnýn payý buydu.^{7<buradan Atarot ve Naara'ya iniyor, Eriha'yý aþarak Þeria Irmaðý'na ulaþýyordu. z<Akdeniz'e varýyordu. Sýnýr kuzeyde Mikmetat'ta doðuya, Taanat-Þilo'ya dönüyor, kentin doðusundan geçip Yanoah'a uzanýyor,y1<Boy sayýsýna göre Efrayimoðullarý'na pay olarak verilen topraklarýn sýnýrlarý, doðuda Atrot-Addar'dan yukarý Beythoron'a kadar uzanarak[x1<Böylece Yusuf'un soyundan gelen Manaþþe ve Efrayim paylarýný almýþ oldular. w<Sýnýr batýda Yafletliler'in topraklarýna, Aþaðý Beythoron bölgesine, oradan da Gezer'e iniyor ve Akdeniz'de son buluyordu.Sv!<Beytel'den Luz'a geçerek Arklýlar'ýn sýnýrýna, Atarot'a uzanýyordu.\u 5<Kurada Yusufoðullarý'na düþen topraklarýn sýnýrlarý, doðuda Eriha sularýnýn doðusundan, Eriha'daki Þeria Irmaðý'ndan baþlayarak çöle geçiyor, Eriha'dan Beytel'in daðlýk bölgesine çýkýyor,'tI<?Yahudaoðullarý Yeruþalim'de yaþayan Yevuslular'ý oradan çýkartamadýlar. Yevuslular bugün de Yeruþalim'de Yahudaoðullarý'yla birlikte yaþýyorlar.Is <>Nivþan, Tuz Kenti ve Eyn-Gedi; köyleriyle birlikte altý kent.*rQ<=Çölde Beytarava, Middin, Sekaka,Mq<JiIHHGGFEEE&DrDCCBJA@@q??'>==d=<;;W::G99A88:77;66h55l44332/11,0:/...&-J,++<**)((''['&&%y%$##f""!!j! U<DN<:V  v \Z%F6 v  7 r  G@||r{qF"RAB'bin Ruhu Gidyon'u yönlendirmeye baþladý. Gidyon borusunu çalýnca Aviezerliler onun çevresinde toplandý.1F!Bu arada Midyanlýlar, Amalekliler ve öbür doðulu halklar birleþerek Þeria Irmaðý'ný geçtiler, gidip Yizreel Vadisi'nde ordugah kurdular.yF O gün Yoaþ, 'Baal kendini savunsun, yýkýlan sunak onun sunaðýdýr' diyerek Gidyon'a Yerubbaal*fh* adýný verdi.eEFYoaþ çevresindeki öfkeli kalabalýða, 'Baal'ý savunmak size mi düþtü?' dedi, 'Siz mi onu kurtaracaksýnýz? Onu savunan þafak sökmeden ölecek. Baal tanrýysa, býrakýn kendini savunsun. Yýkýlan sunak onun!'5FBunun üzerine Yoaþ'a, 'Oðlunu dýþarý çýkar' dediler, 'Ölmesi gerek. Çünkü Baal'ýn sunaðýný yýktý, yanýndaki Aþera putunu kesti.')FBirbirlerine, 'Bu iþi kim yaptý?' diye sordular. Araþtýrýp soruþturduktan sonra, bu iþi Yoaþ oðlu Gidyon'un yaptýðýný anladýlar.@{FSabah erkenden kalkan kent halký, Baal'a ait sunaðýn yýkýldýðýný, yanýndaki Aþera putunun kesildiðini, ikinci boðanýn yeni yapýlan sunak üzerinde sunulduðunu gördü.@{FGidyon adamlarýndan onunu yanýna alarak RAB'bin kendisine buyurduklarýný yerine getirdi. Ne var ki, ailesinden ve kent halkýndan korktuðu için bunu gündüz yerine gece yaptý.!=FTanrýn RAB için bu höyüðün üstünde uygun bir sunak yap. Ýkinci boðayý al, keseceðin Aþera putunun odunlarýyla yakmalýk sunu* olarak sun.'G FAyný gece RAB, Gidyon'a, 'Babanýn boðasýný, yedi yaþýndaki ikinci boðayý al' dedi, 'Sonra babanýn Baal* için yaptýrdýðý sunaðý yýk. Sunaðýn yanýndaki Aþera* putunu kes.!FGidyon orada RAB için bir sunak yaptý. Sunaða 'Yahve þalom*fg*' adýný verdi. Sunak bugün de Aviezerliler'in Ofra Kenti'nde duruyor.CFRAB ona, 'Sana esenlik olsun. Korkma, ölmeyeceksin' dedi.FGidyon, gördüðü kiþinin RAB'bin meleði olduðunu anlayýnca, 'Eyvah, Egemen RAB! Meleðinin yüzünü gördüm' dedi.KFRAB'bin meleði elindeki deðneðin ucuyla ete ve mayasýz pidelere dokununca kayadan ateþ fýþkýrdý. Ateþ eti ve mayasýz pideleri yakýp kül etti. Sonra RAB'bin meleði gözden kayboldu. FTanrý'nýn meleði, 'Eti ve mayasýz pideleri al, þu kayanýn üzerine koy. Et suyunu ise dök' dedi. Gidyon söyleneni yaptý.A }FGidyon eve gidip bir oðlak kesti, bir efa*ff* undan mayasýz pide yaptý. Eti sepete, et suyunu tencereye koydu; bunlarý getirip yabanýl fýstýk aðacýnýn altýnda meleðe sundu.[ 1F'Lütfen gelip sana adaðýmý sununcaya, önüne koyuncaya dek buradan ayrýlma.'k QFGidyon, 'Benden hoþnutsan, benimle konuþanýn sen olduðuna dair bana bir belirti göster' dedi,p [FRAB, 'Ben seninle olacaðým' dedi, 'Midyanlýlar'ý tek bir adamý yener gibi bozguna uðratacaksýn.'<sFGidyon, 'Ey Efendim, ben Ýsrail'i nasýl kurtarabilirim?' diye karþýlýk verdi, 'Ait olduðum boy Manaþþe oymaðýnýn en zayýf boyudur. Ben de ailemin en genç adamýyým.'yFRAB Gidyon'a dönüp, 'Kendi gücünle git, Ýsrail'i Midyanlýlar'ýn elinden kurtar' dedi, 'Seni ben gönderiyorum.'1]F Gidyon, 'Ey Efendim, eðer RAB bizimleyse bütün bunlar neden baþýmýza geldi?' diye karþýlýk verdi, 'Atalarýmýz RAB'bin bizi Mýsýr'dan çýkardýðýný söylemediler mi? Bize anlattýklarý RAB'bin bütün o harikalarý nerede? RAB bizi terk etti, Midyanlýlar'ýn eline teslim etti.'V'F RAB'bin meleði ona görünerek, 'Ey yiðit savaþçý, RAB seninledir' dedi.[1F RAB'bin meleði gelip Aviezerli Yoaþ'ýn Ofra Kenti'ndeki yabanýl fýstýk aðacýnýn altýnda oturdu. Yoaþ'ýn oðlu Gidyon, buðdayý Midyanlýlar'dan kurtarmak için üzüm sýkma çukurunda dövüyordu.!F Size dedim ki, Ben Tanrýnýz RAB'bim. Topraklarýnda yaþadýðýnýz Amorlular'ýn ilahlarýna tapmayýn. Ama sözümü dinlemediniz.> '/F Mýsýrlýlar'ýn elinden, size baský yapanlarýn hepsinin elinden sizi ben kurtardým. Onlarý önünüzden kovdum, topraklarýný size verdim.:oFRAB onlara bir peygamber gönderdi. Peygamber onlara þöyle dedi: 'Ýsrail'in Tanrýsý RAB diyor ki, FwFBilge kadýnlar onu yanýtladýlar. O da þöyle düþündü:'vIFSisera'nýn annesi parmaklýklarýn ardýndan, Pencereden bakýp feryat etti: uFAyaklarýnýn dibine çöktü, Yere serildi Sisera. Düþüp yýðýldý Yael'in ayaklarý dibine, Yýðýldýðý yerde cansýz kaldý. t;FSol eline çadýr kazýðýný, Sað eline iþçi tokmaðýný aldý. Vurdu, Sisera'nýn baþýný ezdi. Þakaðýna çaktý kazýðý, deldi geçirdi.]s5FSisera su istedi, Yael ona süt verdi. Soylulara yaraþýr bir çanakla ayran sundu.r7FKenliler'den Hever'in karýsý Yael Kadýnlar arasýnda alabildiðine kutsansýn. Çadýrlarda yaþayan kadýnlar arasýnda Alabildiðine kutsansýn..qWFRAB'bin meleði, dedi, ]p5FO zaman atlar dörtnala koþtu. Güçlü atlarýn toynaklarý Yerde izler býraktý.uoeFKiþon Irmaðý, o eski ýrmak, Süpürüp götürdü onlarý. Yürü, ey ruhum, üzerlerine güçle yürü!{nqFYýldýzlar göklerden savaþa katýldý. Göðü bir baþtan öbür baþa geçerken, Sisera'ya karþý savaþtý.m)FTaanak'ta ve Megiddo sularýnýn kýyýsýnda Krallar gelip savaþtýlar. Kenan krallarý da savaþtý. Ancak ne gümüþ ne ganimet aldýlar.Zl/FAma Zevulun ve Naftali halklarý Tehlikeye attýlar canlarýný savaþ alanýnda.'kIFGilatlýlar Þeria Irmaðý'nýn ötesinde kaldý, Dan oymaðýysa gemilerde oyalandý. Aþer oymaðý deniz kýyýsýnda dinlendi, Koylarda yan gelip oturdu.%jEFSürülerine kaval çalan çobanlarý Dinlemek için neden aðýllarda kaldýlar? Evet, Ruben oymaðýnýn bölükleri Büyük bir kararsýzlýk içindeydi.Ai}FDebora'yla birlikteydi Ýssakar'ýn beyleri. Evet, Ýssakaroðullarý da Barak'ýn ardýndan Hýzla ovaya indi. Ama Ruben oymaðýnýn bölükleri Büyük bir kararsýzlýk içindeydi.2h_FAmalek kökünden olanlar Efrayim'den geldi, Benyaminliler de seni izleyenlerin arasýndaydý. Yöneticiler Makir'den, Baþbuð asasýný taþýyanlar Zevulun'dan geldi.\g3F Geriye kalanlar soylularýn yanýna geldi, RAB'bin halký yiðitleriyle bana geldi.tfcF Uyan, uyan Debora, uyan uyan! Söyle, ezgiler söyle! Ey Avinoam oðlu Barak, Kalk, götür tutsaklarýný.6egF Kuyu baþýndaki kalabalýklar RAB'bin zaferlerini, Ýsrail savaþçýlarýnýn zaferlerini anlatýyorlar. Ardýndan RAB'bin halký kent kapýlarýna Akýn etmeye baþladý.Xd+F Ey semerleri pahalý boz eþeklere binenler, Ey yoldan yaya gidenler, dinleyin!mcUF Yüreðim Ýsrail'i yönetenlerle Ve halkýn arasýndaki gönüllülerledir. RAB'be övgüler sunun!bFYeni ilahlar seçtikleri zaman Savaþ kentin kapýlarýna dayandý. Ýsrail'deki kýrk bin askerin elinde Ne kalkan ne de mýzrak vardý.a3FBomboþtu Ýsrail'in köyleri, Ben Ýsrail'de ana olarak ortaya çýkýncaya dek, Ben Debora ortaya çýkýncaya dek Ýsrail'in köyleri bomboþtu.w`iFAnat oðlu Þamgar zamanýnda, Yael zamanýnda kervanlarýn ardý kesildi. Yolcular sapa yollardan gider oldu.`_;FSina Daðý'nda olan RAB'bin, Ýsrail'in Tanrýsý RAB'bin önünde Daðlar sarsýldý.^5FSeir'den çýktýðýnda, ya RAB, Edom kýrlarýndan geçtiðinde, Yer sarsýldý, göklerden yaðmur boþandý, Evet, bulutlar yaðmur yaðdýrdý.] FDinleyin, ey krallar! Ey yönetenler, kulak verin! RAB'be ezgiler söyleyip Ýsrail'in Tanrýsý RAB'bi ilahilerle öveceðim.k\QF'Ýsrail'in önderleri baþý çekince, Halk gönüllü olarak savaþýnca RAB'be övgüler sunun.E[ FDebora ile Avinoam oðlu Barak o gün þu ezgiyi söylediler:]Z5FGiderek güçlenen Ýsrailliler sonunda Kenanlý kral Yavin'i ortadan kaldýrdýlar.aY=FBöylece Tanrý o gün Kenanlý kral Yavin'i Ýsrailliler'in önünde bozguna uðrattý.tXcFYael Sisera'yý kovalayan Barak'ý karþýlamaya çýktý. 'Gel, aradýðýn adamý sana göstereyim' dedi.nWWFHever'in karýsý Yael eline bir çadýr kazýðý ile tokmak aldý. Yorgunluktan derin bir uykuya dalmýþ olan Sisera'ya sessizce yaklaþarak kazýðý þakaðýna dayadý ve yere saplanýncaya dek çaktý. Sisera hemen öldü.yVmFSisera kadýna, 'Çadýrýn kapýsýnda dur' dedi, 'Biri gelir de çadýrda kimse var mý diye sorarsa, yok de.' U FSisera, 'Susadým, lütfen biraz su ver de içeyim' dedi. Yael süt tulumunu açýp ona içirdikten sonra üzerini yine örttü.'TIFYael Sisera'yý karþýlamaya çýktý. Ona, 'Korkma, efendim, gel çadýrýma sýðýn' dedi. Çadýrýna sýðýnan Sisera'nýn üzerine bir yorgan örttü.*SOFYaya olarak kaçan Sisera ise Kenliler'den Hever'in karýsý Yael'in çadýrýna sýðýndý. Çünkü Hasor Kralý Yavin'le Kenliler'den Hever'in arasý iyiydi.R9FBarak savaþ arabalarýný ve orduyu Haroþet-Goyim'e kadar kovaladý. Sisera'nýn bütün ordusu kýlýçtan geçirildi, tek kiþi bile kurtulamadý.9QmFRAB, Sisera'yý, savaþ arabalarýný sürenleri ve ordusunu Barak'ýn önünde þaþkýna çevirerek bozguna uðrattý. Sisera savaþ arabasýndan indi ve yaya olarak kaçtý.XP+FDebora Barak'a, 'Haydi kalk! Çünkü RAB'bin Sisera'yý senin eline teslim ettiði gün bugündür' dedi, 'RAB senin önünden gidiyor.' Bunun üzerine Barak ardýnda on bin kiþiyle Tavor Daðý'ndan indi.tOcF dokuz yüz demir arabasýný ve yanýndaki halký Haroþet-Goyim'den çýkarýp Kiþon Vadisi'nde topladý.NNF Avinoam oðlu Barak'ýn Tavor Daðý'na çýktýðýný duyan Sisera,BMF Kenliler'den Hever, Musa'nýn kayýnbiraderi Hovav'ýn torunlarýndan, yani Kenliler'den ayrýlmýþ, çadýrýný Kedeþ yakýnýnda Saanannim'deki meþe aðacýnýn yanýna kurmuþtu.LF Barak Zevulun ve Naftali oðullarýný Kedeþ'te topladý. Ardýnda on bin kiþi vardý. Debora da onunla birlikte gitti.nKWF Debora, 'Seninle gelmesine gelirim, ama böyle bir yol tuttuðun için onurlandýrýlmayacaksýn' dedi, 'Çünkü RAB Sisera'yý bir kadýnýn eline teslim etmiþ olacak.' Böylece Debora kalkýp Barak'la birlikte Kedeþ'e gitti.\J3FBarak Debora'ya, 'Eðer benimle gelirsen giderim' dedi, 'Benimle gelmezsen gitmem.' I;F'RAB, diyor.'eHEFDebora bir gün adam gönderip Avinoam oðlu Barak'ý Kedeþ-Naftali'den çaðýrttý. Ona, 'Ýsrail'in Tanrýsý RAB, yanýna Naftali ve Zevulunoðullarý'ndan on bin kiþi alýp Tavor Daðý'na gitmeni buyuruyor' dedi,%GEFDebora Efrayim'in daðlýk bölgesinde, Rama ile Beytel arasýndaki hurma aðacýnýn altýnda oturur, kendisine gelen Ýsrailliler'in davalarýna bakardý.PFFO sýrada Ýsrail'i Lappidot'un karýsý Peygamber Debora yönetiyordu.E7FDokuz yüz demir savaþ arabasýna sahip olan Yavin, yirmi yýldýr Ýsrailliler'i acýmasýzca eziyordu. Bu yüzden Ýsrailliler RAB'be yakardýlar.2D_FRAB de Ýsrailliler'i Hasor'da egemenlik süren Kenanlý kral Yavin'in eline teslim etti. Yavin'in Sisera adýnda bir ordu komutaný vardý; Haroþet-Goyim'de yaþardý._C ;FEhut'un ölümünden sonra Ýsrailliler yine RAB'bin gözünde kötü olaný yaptýlar.B'FEhut'tan sonra Anat oðlu Þamgar baþa geçti. Þamgar Filistliler'den altý yüz kiþiyi üvendireyle öldürerek Ýsrailliler'i kurtardý.fAGFMoav o gün Ýsrailliler'in boyunduruðuna girdi. Ülke seksen yýl barýþ içinde yaþadý.g@IFMoav'ýn güçlü yiðitlerinden on bin kadarýný vurup öldürdüler; hiç kurtulan olmadý.c?AFOnlara, 'Beni izleyin' dedi, 'RAB düþmanlarýnýzý, Moavlýlar'ý elinize teslim etti.'>%FOraya varýnca Efrayim'in daðlýk bölgesine çýkýp boru çaldý. Ýsrailliler onunla birlikte daðlardan indiler. Ehut önden gidiyordu.Z=/FOnlar beklerken Ehut kaçmýþ, taþ putlarý*fe* geçerek Seira'ya yönelmiþti.&<GFUzun süre bekledilerse de kral odanýn kapýlarýný açmadý. Bunun üzerine bir anahtar bulup kapýyý açtýlar. Efendilerinin ölüsü yerde yatýyordu.$;CFO çýktýktan sonra, geri gelen kralýn hizmetkârlarý üst kattaki odanýn kapýlarýný kilitli buldular. Birbirlerine, 'Su döküyor olmalý' dediler.[:1FEhut sofaya çýktý, üst kattaki odanýn kapýsýný ardýndan çekip kilitledi.)9MFKamanýn ucu kralýn sýrtýndan çýktý. Býçaðýn ardýndan kabza da ete saplanmýþtý. Ehut kamayý çekmeyince kama kralýn yaðlý karnýna gömüldü.`8;FEhut sol eliyle sað kalçasý üzerindeki kamayý çekti ve kralýn karnýna sapladý.7FEhut, üst kattaki serin odasýnda yalnýz kalan krala yaklaþarak, 'Tanrý'dan sana bir haber getirdim' deyince kral tahtýndan kalktý.B6FAma kendisi Gilgal yakýnýndaki taþ putlardan*fe* geri döndü. 'Ey kral, sana gizli bir haberim var' dedi. Kral ona, 'Sus' diyerek yanýndaki adamlarýn hepsini dýþarý çýkardý.X5+FEhut haracý sunduktan sonra, haracý taþýmýþ olan adamlarýný salýverdi.S4!FVarýp haracý Moav Kralý Eglon'a sundu. Eglon çok þiþman bir adamdý.3FEhut kendine bir arþýn*fd* uzunluðunda iki aðýzlý bir kama yaptý ve bunu sað kalçasý üzerine, giysisinin altýna sakladý.Q2FAma RAB'be yakarmalarý üzerine RAB onlar için Ehut adýnda bir kurtarýcý çýkardý. Benyaminli Gera'nýn oðlu Ehut solaktý. Ýsrailliler Ehut'un eliyle Moav Kralý Eglon'a haraç gönderdiler.Y1-FÝsrailliler on sekiz yýl Moav Kralý Eglon'un boyunduruðu altýnda kaldýlar.0'F Kral Eglon Ammonlular'la Amalekliler'i kendi tarafýna çekerek Ýsrail'e saldýrdý. Onlarý bozguna uðratarak Hurma Kenti'ni ele geçirdi.,/SF Sonra Ýsrailliler yine RAB'bin gözünde kötü olaný yaptýlar. RAB gözünde kötü olaný yaptýklarý için Moav Kralý Eglon'u onlara karþý güçlendirdi.X.+F Ülke Kenaz oðlu Otniel'in ölümüne dek kýrk yýl barýþ içinde yaþadý.R-F RAB'bin Ruhu Otniel'in üzerine indi. Otniel Ýsrailliler'i yönetti, onlar için savaþtý. RAB Aram-Naharayim Kralý Kuþan-Riþatayim'i onun eline teslim etti. Artýk Otniel ondan daha güçlüydü.$,CF Ama RAB'be yakarmalarý üzerine RAB onlara Otniel adýnda bir kurtarýcý çýkardý. Kalev'in küçük kardeþi Kenaz'ýn oðlu Otniel onlarý kurtardý.B+FBunun üzerine RAB Ýsrail'e öfkelendi ve onlarý Aram- Naharayim Kralý Kuþan-Riþatayim'in eline teslim etti. Ýsrailliler sekiz yýl Kuþan-Riþatayim'in boyunduruðunda kaldýlar.*}FRAB'bin gözünde kötü olaný yapan Ýsrailliler Tanrýlarý RAB'bi unutup Baallar'a* ve Aþera* putlarýna taptýlar.o)YFOnlardan kýz aldýlar, kýzlarýný onlarýn oðullarýna verdiler ve onlarýn ilahlarýna taptýlar.h(KFBöylece Ýsrailliler Kenan, Hitit*, Amor, Periz, Hiv ve Yevus halklarý arasýnda yaþadýlar.0'[FRAB Ýsrailliler'i sýnamak, Musa aracýlýðýyla atalarýna verdiði buyruklarý yerine getirip getirmeyeceklerini görmek için bu uluslarý ülkelerinde býraktý.&/FBeþ Filist Beyliði, bütün Kenanlýlar, Saydalýlar, Baal-Hermon Daðý'ndan Levo-Hamat'a kadar uzanan Lübnan daðlarýnda yaþayan Hivliler.% FN$ FKenan'daki savaþlarýn hiçbirine katýlmamýþ olan Ýsrailliler'i sýnamak ve hiç savaþ deneyimi olmayan yeni kuþaklara savaþ eðitimi vermek için RAB'bin dokunmadýðý uluslar þunlardýr:u#eFRAB o uluslarý hemen kovmamýþ, Yeþu'nun eline teslim etmeyerek ülkelerinde kalmalarýna izin vermiþti.z"oFAtalarý gibi özenle RAB'bin yolundan gidip gitmeyeceklerini görmek için onlarý bu uluslarla sýnayacaðým.'y!mFben de Yeþu öldüðünde bu topraklarda býraktýðý uluslarýn hiçbirini artýk önlerinden kovmayacaðým. /FRAB bu yüzden Ýsrail'e öfkelenerek þöyle dedi: 'Madem bu ulus atalarýnýn uymasýný buyurduðum antlaþmayý bozdu ve sözümü dinlemedi,W)FNe var ki, hakimleri ölür ölmez yine baþka ilahlara baðlanýyor, onlara kulluk edip tapýyorlardý. Bu yolda atalarýndan beter oldular. Yaptýklarý kötülüklerden ve inatçýlýktan vazgeçmediler.Z/FRAB onlar için ne zaman bir hakim çýkardýysa, onunla birlikte oldu; hakim yaþadýðý sürece onlarý düþmanlarýnýn elinden kurtardý. Baský ve zulüm altýnda inledikleri zaman RAB onlara acýyordu.QFAma hakimlerini de dinlemediler. RAB'be vefasýzlýk ederek baþka ilahlara taptýlar. RAB'bin buyruklarýný yerine getiren atalarý gibi davranmadýlar, onlarýn izlediði yoldan çabucak saptýlar.PFSonra RAB onlarý yaðmacýlarýn elinden kurtaran hakimler çýkardý.5FRAB söylediði ve ant içtiði gibi, onlara karþý olduðundan, savaþa her gittiklerinde yenilgiye uðradýlar. Büyük sýkýntý içindeydiler.=uFBunun üzerine RAB Ýsrail'e öfkelendi. Onlarý, her þeylerini alan yaðmacýlarýn eline teslim etti; artýk karþý koyamadýklarý çevredeki düþmanlarýnýn kölesi yaptý.FF Çünkü RAB'bi terk edip Baal'a ve Aþtoretler'e* taptýlar.A}F Kendilerini Mýsýr'dan çýkaran atalarýnýn Tanrýsý RAB'bi terk ettiler. Çevrelerinde yaþayan uluslarýn deðiþik ilahlarýna baðlanýp onlara taparak RAB'bi öfkelendirdiler.V'F Ýsrailliler RAB'bin gözünde kötü olaný yaptýlar, Baallar'a* taptýlar.(KF Bu kuþaktan olanlarýn hepsi ölüp atalarýna kavuþtuktan sonra, RAB'bi tanýmayan ve O'nun Ýsrail için yaptýklarýný bilmeyen yeni bir kuþak yetiþti.F Onu Efrayim'in daðlýk bölgesindeki Gaaþ Daðý'nýn kuzeyine, kendi mülkünün sýnýrlarý içinde kalan Timnat-Heres'e gömdüler.>yFRAB'bin kulu Nun oðlu Yeþu yüz on yaþýnda öldü.+QFYeþu yaþadýkça ve RAB'bin Ýsrail için yaptýðý büyük iþleri görmüþ olup Yeþu'dan sonra sað kalan ileri gelenler durdukça halk RAB'be kulluk etti.yFBundan sonra Yeþu halký gönderdi. Ýsrailliler paylarýna düþen topraklarý miras edinmek için yola çýktýlar.V'FBu yüzden oraya Bokim*fç* adýný verdiler ve orada RAB'be kurban sundular.oYFRAB'bin meleði sözlerini bitirince bütün Ýsrail halký hýçkýra hýçkýra aðlamaya baþladý. FOnun için þimdi, diyorum.'FDedim ki, Ama sözümü dinlemediniz. Bunu neden yaptýnýz?d  EFRAB'bin meleði Gilgal'dan Bokim'e gitti ve Ýsrailliler'e þöyle dedi: 'Sizi Mýsýr'dan çýkarýp atalarýnýza söz verdiðim topraða getirdim. dedim.S  #F$Amorlular'ýn sýnýrý Akrep Geçidi'nden Sela'ya ve ötesine uzanýyordu.+  SF#Amorlular Heres Daðý'nda, Ayalon'da ve Þaalvim'de kalmakta kararlýydýlar. Yusuf'un torunlarý güçlenince onlarý angaryasýna çalýþtýrmaya baþladýlar.]  7F"Amorlular Danoðullarý'ný ovaya inmekten alýkoyarak daðlýk bölgelerde tuttular.  1F!Naftali Beytþemeþ ve Beytanat halkýný kovmadý. Buralarýn halký olan Kenanlýlar'la birlikte yaþayýp onlarý angaryasýna çalýþtýrdý.O F Bu topraklardaki Kenanlýlar'ý kovmayýp onlarla birlikte yaþadýlar.v iFAþeroðullarý'na gelince, onlar da Akko, Sayda, Ahlav, Akziv, Helba, Afek ve Rehov halklarýný kovmadýlar. FZevulun da Kitron ve Nahalol halklarýný kovmadý. Ýsrailliler arasýnda yaþayan bu Kenanlýlar angarya iþler yaptýlar.  FEfrayimoðullarý Gezer'de yaþayan Kenanlýlar'ý buradan sürmediler. Kenanlýlar Gezer'de Ýsrailliler'in arasýnda yaþadýlar.} wFÝsrailliler Kenan halkýný tümüyle kovmadýlar; ama zamanla güçlenince onlarý angaryasýna çalýþtýrdýlar.2 aFManaþþeoðullarý Beytþean, Taanak, Dor, Yivleam, Megiddo ve bunlarýn çevre köylerindeki halký kovmadý. Çünkü Kenanlýlar bu topraklarda kalmakta kararlýydý.m WFAdam Hitit* topraklarýna göç ederek Luz adýnda bir kent kurdu; kent bugün de bu adla anýlýyor.t eFKentin giriþini gösteren adamla ailesini serbest býraktýlar, kent halkýný ise kýlýçtan geçirdiler.  FM FEski adý Luz olan Beytel Kenti hakkýnda bilgi toplamak için gönderdikleri casuslar kentten çýkan bir adam gördüler. Ona, 'Kentin giriþini bize gösterirsen, sana iyi davranýrýz' dediler.\~ 5FYusuf'un soyundan gelenler Beytel'in üzerine yürüdüler. RAB onlarla birlikteydi..} YFBununla birlikte Benyaminoðullarý Yeruþalim'de yaþayan Yevuslular'ý kovmadýlar. Yevuslular bugün de Yeruþalim'de Benyaminoðullarý'yla birlikte yaþýyorlar.m| WFMusa'nýn sözü uyarýnca Hevron'u Kalev'e verdiler. Kalev de Anak'ýn üç torununu oradan sürdü.?{ {FRAB Yahudaoðullarý'yla birlikteydi. Yahudaoðullarý daðlýk bölgeyi ele geçirdilerse de ovada yaþayan halký kovamadýlar. Çünkü bunlarýn demirden savaþ arabalarý vardý.iz OFYahudaoðullarý Gazze'yi, Aþkelon'u, Ekron'u ve bunlara baðlý topraklarý da ele geçirdiler.Ty %FBundan sonra Yahudaoðullarý, kardeþleri Þimonoðullarý'yla birlikte gidip Sefat Kenti'nde oturan Kenanlýlar'ý yenilgiye uðrattýlar. Kenti tümüyle yýktýlar ve oraya Horma*fc* adýný verdiler.7x kFMusa'nýn kayýnbabasýnýn torunlarý olan Kenliler, Yahudaoðullarý'yla birlikte Hurma Kenti'nden*fb* ayrýlýp Arat'ýn güneyindeki Yahuda Çölü'nde yaþamaya gittiler.1w _FKýz, 'Bana bir armaðan ver' dedi, 'Madem Negev'deki topraklarý bana verdin, su kaynaklarýný da ver.' Böylece Kalev yukarý ve aþaðý su kaynaklarýný ona verdi.v 1FKýz Otniel'in yanýna varýnca, onu babasýndan bir tarla istemeye zorladý. Kalev, eþeðinden inen kýzýna, 'Bir isteðin mi var?' diye sordu.u  F Kenti Kalev'in küçük kardeþi Kenaz'ýn oðlu Otniel ele geçirdi. Bunun üzerine Kalev kýzý Aksa'yý ona eþ olarak verdi.ot [F Kalev, 'Kiryat-Sefer halkýný yenip orayý ele geçirene kýzým Aksa'yý eþ olarak vereceðim' dedi.Xs -F Oradan eski adý Kiryat-Sefer olan Devir Kenti halkýnýn üzerine yürüdüler.r F Eski adý Kiryat-Arba olan Hevron'da yaþayan Kenanlýlar'ýn üzerine yürüyerek Þeþay, Ahiman ve Talmay'ý yenilgiye uðrattýlar.uq gF Sonra daðlýk bölgede, Negev'de ve Þefela'da yaþayan Kenanlýlar'la savaþmak üzere güneye yöneldiler.up gFYahudaoðullarý Yeruþalim'e saldýrýp kenti aldýlar; halký kýlýçtan geçirerek kenti ateþe verdiler.]o 7FO zaman Adoni-Bezek þöyle dedi: 'Elleriyle ayaklarýnýn baþparmaklarý kesilmiþ yetmiþ kral, soframdan düþen kýrýntýlarý toplayýp yerdi. Tanrý bana onlara yaptýklarýmýn karþýlýðýný veriyor.'xn mFAdoni-Bezek kaçtý, ama peþine düþüp onu yakaladýlar; elleriyle ayaklarýnýn baþparmaklarýný kestiler.xm mFAdoni-Bezek'le*fa* orada karþýlaþýp savaþa tutuþtular, Kenanlýlar'la Perizliler'i yenilgiye uðrattýlar.l !FYahudaoðullarý saldýrýya geçti. RAB Kenanlýlar'la Perizliler'i ellerine teslim etti. Bezek'te onlardan on bin kiþiyi öldürdüler.k !FYahudaoðullarý, kardeþleri Þimonoðullarý'na, 'Kenanlýlar'la savaþmak için payýmýza düþen bölgeye bizimle birlikte gelin' dediler, 'Sonra biz de payýnýza düþen bölgeye sizinle geliriz.' Böylece Þimonoðullarý Yahudaoðullarý'yla birlikte gitti.Zj 1FRAB, 'Yahuda oymaðý gidecek' dedi, 'Kenan ülkesini onun eline teslim ediyorum.'i FÝsrailliler, Yeþu'nun ölümünden sonra RAB'be, 'Bizim için Kenanlýlar'la savaþmaya ilk kim gidecek?' diye sordular.whi<!Harun'un oðlu Elazar ölünce, onu Efrayim'in daðlýk bölgesinde oðlu Pinehas'a verilen tepeye gömdüler..gW< Ýsrailliler Mýsýr'dan çýkarken Yusuf'un kemiklerini de yanlarýnda getirmiþlerdi. Bunlarý Yakup'un Þekem'deki tarlasýna gömdüler. Yakup bu tarlayý Þekem'in babasý Hamor'un torunlarýndan yüz parça gümüþe*fk* satýn almýþtý. Burasý Yusuf soyundan gelenlerin mülkü oldu.'fI<Yeþu yaþadýkça ve Yeþu'dan sonra yaþayan ve RAB'bin Ýsrail için yaptýðý her þeyi bilen ileri gelenler durdukça Ýsrail halký RAB'be kulluk etti.e<Onu Efrayim'in daðlýk bölgesindeki Gaaþ Daðý'nýn kuzeyine, kendi mülkünün sýnýrlarý içinde kalan Timnat-Serah'a gömdüler.Od<RAB'bin kulu Nun oðlu Yeþu bir süre sonra yüz on yaþýnda öldü.Jc<Bundan sonra Yeþu halký mülk aldýklarý topraklara gönderdi.Lb<Ardýndan bütün halka, 'Ýþte taþ bize tanýk olsun' dedi, 'Çünkü RAB'bin bize söylediði bütün sözleri iþitti. Tanrýnýz'ý inkâr ederseniz bu taþ size karþý tanýklýk edecek.'/aY<Bunlarý Tanrý'nýn Yasa Kitabý'na da geçirdi. Sonra büyük bir taþ alýp oraya, RAB'bin Tapýnaðý'nýn yanýndaki yabanýl fýstýk aðacýnýn altýna dikti.l`S<Yeþu o gün Þekem'de halk adýna bir antlaþma yaptý. Onlar için kurallar ve ilkeler belirledi.d_C<Halk, 'Tanrýmýz RAB'be kulluk edip O'nun sözünü dinleyeceðiz' diye karþýlýk verdi.|^s<Yeþu, 'Öyleyse þimdi aranýzdaki yabancý ilahlarý atýn. Yüreðinizi Ýsrail'in Tanrýsý RAB'be verin' dedi.i]M<O zaman Yeþu halka, 'Kulluk etmek üzere RAB'bi seçtiðinize siz kendiniz tanýksýnýz' dedi.H\ <Halk, 'Hayýr! RAB'be kulluk edeceðiz' diye karþýlýk verdi."[?<RAB'bi býrakýp yabancý ilahlara kulluk ederseniz, RAB daha önce size iyilik etmiþken, bu kez size karþý döner, sizi felakete uðratýp yok eder.'5Ze<Yeþu, 'Ama sizler RAB'be kulluk edemeyeceksiniz' dedi, 'Çünkü O kutsal bir Tanrý'dýr, kýskanç bir Tanrý'dýr. Günahlarýnýzý, suçlarýnýzý baðýþlamayacak.Y!<RAB bu ülkede yaþayan bütün uluslarý, yani Amorlular'ý önümüzden kovdu. Biz de O'na kulluk edeceðiz. Çünkü Tanrýmýz O'dur.'rX_<'Çünkü bizi ve atalarýmýzý Mýsýr'da kölelikten kurtarýp oradan çýkaran, gözümüzün önünde o büyük mucizeleri yaratan, bütün yolculuðumuz ve uluslar arasýndan geçiþimiz boyunca bizi koruyan Tanrýmýz RAB'dir.iWM<Halk, 'RAB'bi býrakýp baþka ilahlara kulluk etmek bizden uzak olsun!' diye karþýlýk verdi,V/<Ýçinizden RAB'be kulluk etmek gelmiyorsa, atalarýnýzýn Fýrat Irmaðý'nýn ötesinde kulluk ettikleri ilahlara mý, yoksa topraklarýnda yaþadýðýnýz Amorlular'ýn ilahlarýna mý kulluk edeceksiniz, bugün karar verin. Ben ve ev halkým RAB'be kulluk edeceðiz.'^U7<Yeþu, 'Bunun için RAB'den korkun, içtenlik ve baðlýlýkla O'na kulluk edin' diye devam etti, 'Atalarýnýzýn Fýrat Irmaðý'nýn ötesinde ve Mýsýr'da kulluk ettikleri ilahlarý atýn, RAB'be kulluk edin.'TI< Böylece, emek vermediðiniz topraklarý, kurmadýðýnýz kentleri size verdim. Buralarda yaþýyor, dikmediðiniz baðlardan, zeytinliklerden yiyorsunuz.> 'S< Önden gönderdiðim eþekarýsý*fj* Amorlu iki kralý önünüzden kovdu. Bu iþi kýlýcýnýz ya da yayýnýz yapmadý.7Ri< Sonra Þeria Irmaðý'ný geçip Eriha'ya geldiniz. Size karþý savaþan Erihalýlar'ý, Amor, Periz, Kenan, Hitit*, Girgaþ, Hiv ve Yevus halklarýný elinize teslim ettim.wQi< Ama ben Balam'ý dinlemeyi reddettim. O da sizi tekrar tekrar kutsadý; böylece sizi onun elinden kurtardým.P5< Moav Kralý Sippor oðlu Balak, Ýsrail'e karþý savaþmaya hazýrlandýðýnda, haber gönderip Beor oðlu Balam'ý size lanet etmeye çaðýrdý.aO=<Sonra sizi Þeria Irmaðý'nýn ötesinde yaþayan Amorlular'ýn topraklarýna götürdüm. Size karþý savaþtýklarýnda onlarý elinize teslim ettim. Topraklarýný yurt edindiniz. Onlarý önünüzden yok ettim.DN<Atalarýnýz bana yakarýnca, onlarla Mýsýrlýlar'ýn arasýna karanlýk çöktürdüm. Mýsýrlýlar'ý deniz sularýyla örttüm. Mýsýr'da yaptýklarýmý gözlerinizle gördünüz.3Ma<Evet, atalarýnýzý Mýsýr'dan çýkardým; gelip denize dayandýlar. Mýsýrlýlar savaþ arabalarýyla, atlýlarýyla atalarýnýzý Kýzýldeniz'e* dek kovaladýlar.L-<Ardýndan Musa ile Harun'u Mýsýr'a gönderdim. Orada yaptýklarýmla Mýsýrlýlar'ý felakete uðrattým; sonra sizi Mýsýr'dan çýkardým.K7<Ýshak'a da Yakup ve Esav'ý verdim. Esav'a mülk edinmesi için Seir daðlýk bölgesini baðýþladým. Yakup'la oðullarý ise Mýsýr'a gittiler.J5<Ama ben atanýz Ýbrahim'i ýrmaðýn öte yakasýndan alýp bütün Kenan topraklarýnda dolaþtýrdým; soyunu çoðalttým, ona Ýshak'ý verdim.uIe<Yeþu bütün halka, 'Ýsrail'in Tanrýsý RAB þöyle diyor' diye söze baþladý, ' <Ýbrahim'in ve Nahor'un babasý Terah ve öbür atalarýnýz eski çaðlarda Fýrat Irmaðý'nýn ötesinde yaþar, baþka ilahlara kulluk ederlerdi.XH -<Yeþu Ýsrail oymaklarýnýn tümünü Þekem'de topladýktan sonra, Ýsrail'in ileri gelenlerini, boy baþlarýný, hakimlerini, görevlilerini yanýna çaðýrdý. Hepsi gelip Tanrý'nýn önünde durdular.iGM<Tanrýnýz RAB'bin size buyurduðu antlaþmayý bozarsanýz, gidip baþka ilahlara kulluk eder, taparsanýz, RAB'bin öfkesi size karþý alevlenecek; RAB'bin size verdiði bu güzel ülkeden çabucak yok olup gideceksiniz.'cFA<Tanrýnýz RAB'bin size verdiði sözlerin tümü nasýl gerçekleþtiyse, Tanrýnýz RAB verdiði bu güzel topraklardan sizi yok edene dek sözünü ettiði bütün kötülükleri de öylece baþýnýza getirecektir.zEo<'Ýþte her insan gibi ben de bu dünyadan göçüp gitmek üzereyim. Bütün varlýðýnýzla ve yüreðinizle biliyorsunuz ki, Tanrýnýz RAB'bin size verdiði sözlerden hiçbiri boþ çýkmadý; hepsi gerçekleþti, boþ çýkan olmadý. )J~~}|||{Pzyxx5wvuuuu ttrqqOppoonmmOlxljiih)gjff"eedodcHbaa``7__f_^W]]U\\K[[Z&YOXXwX8WWRVVoVUrTSSaRQQ+PPOO!NNVN MLKKKJnIIOIHGG1FEDDfD C[CBB.AAT@@??2>>R== <<;::B99M8877W66N5|5&44.431211O008//?..m--y,,a++**Z*)r((3''&%%g$$#"!!E i2pQUAnc8C'Kp n r e ~ I )Sq!F RAB'bin meleði, 'Adýmý niçin soruyorsun?' dedi, 'Adým tanýmlanamaz.'zpoF RAB'bin meleðine, 'Adýn ne?' diye sordu, 'Bilelim ki, söylediklerin yerine geldiðinde seni onurlandýralým.'Ao}F RAB'bin meleði, 'Beni alýkoysan da hazýrlayacaðýn yemeði yemem' dedi, 'Yakmalýk bir sunu* sunacaksan, RAB'be sunmalýsýn.' Manoah onun RAB'bin meleði olduðunu anlamamýþtý.MnF Manoah, 'Seni alýkoymak, onuruna bir oðlak kesmek istiyoruz' dedi.m7F 'Asmanýn ürününden üretilen hiçbir þey yemesin, þarap ve içki içmesin. Murdar bir þey yemesin. Buyurduklarýmýn hepsini yerine getirsin.'hlKF RAB'bin meleði, 'Karýn kendisine söylediðim her þeyden sakýnsýn' diye karþýlýk verdi,{kqF Manoah, 'Söylediklerin yerine geldiðinde, çocuðun yaþamý ve göreviyle ilgili yargý ne olacak?' diye sordu.j{F Manoah kalkýp karýsýnýn ardýsýra gitti. Adamýn yanýna varýnca, 'Karýmla konuþan adam sen misin?' diye sordu.iF Kadýn haber vermek için koþa koþa kocasýna gitti. 'Ýþte geçen gün yanýma gelen adam yine bana göründü!' dedi.h7F Tanrý Manoah'ýn yakarýþýný duydu. Kadýn tarladayken Tanrý'nýn meleði yine ona göründü. Ne var ki, Manoah karýsýnýn yanýnda deðildi..gWF Manoah RAB'be þöyle yakardý: 'Ya Rab, gönderdiðin Tanrý adamýnýn yine gelmesini, doðacak çocuk için ne yapmamýz gerektiðini bize öðretmesini dilerim.'\f3F Ama, dedi, 'DeF Kadýn kocasýna gidip, 'Yanýma bir Tanrý adamý geldi' dedi, 'Tanrý'nýn meleðine benzer görkemli bir görünüþü vardý. Nereden geldiðini sormadým. Bana adýný da söylemedi.Wd)F Çünkü gebe kalýp bir oðul doðuracaksýn. Onun baþýna ustura deðmeyecek. Çünkü o daha rahmindeyken Tanrý'ya adanmýþ* olacak. Ýsrail'i Filistliler'in elinden kurtarmaya baþlayacak olan odur.'Vc'F 'Bundan böyle þarap ya da içki içmemeye dikkat et, murdar* bir þey yeme. bF RAB'bin meleði kadýna görünerek, 'Kýsýr olduðun, çocuk doðurmadýðýn halde gebe kalýp bir oðul doðuracaksýn' dedi,vagF Dan oymaðýndan Soralý bir adam vardý. Adý Manoah'tý. Karýsý kýsýrdý ve hiç çocuðu olmamýþtý.` F Ýsrailliler yine RAB'bin gözünde kötü olaný yaptýlar. RAB de onlarý kýrk yýl süreyle Filistliler'in boyunduruðuna terk etti._yF Piratonlu Hillel oðlu Avdon ölünce Amalekliler'e ait daðlýk bölgenin Efrayim yöresindeki Piraton'da gömüldü.w^iF Avdon'un kýrk oðlu, otuz torunu ve bunlarýn bindiði yetmiþ eþeði vardý. Ýsrail'i sekiz yýl yönetti.P]F Onun ardýndan Ýsrail'in baþýna Piratonlu Hillel oðlu Avdon geçti.>\yF Ölünce Zevulun topraklarýnda, Ayalon'da gömüldü.k[QF Ondan sonra Ýsrail'in baþýna Zevulun oymaðýndan Elon geçti. Elon Ýsrail'i on yýl yönetti.)ZOF Ölünce Beytlehem'de gömüldü.+YQF Ývsan'ýn otuz oðlu, otuz kýzý vardý. Ývsan kýzlarýný baþka boylara verdi, oðullarýna da baþka boylardan kýzlar aldý. Ýsrail'i yedi yýl yönetti.CXF Ondan sonra Ýsrail'in baþýna Beytlehemli Ývsan geçti.gWIF Gilatlý Yiftah Ýsrail'i altý yýl yönetti. Ölünce Gilat kentlerinden birinde gömüldü.(VKF o zaman onlara, ' <Þibbolet> deyin bakalým' derlerdi. Adamlar 'Sibbolet' derdi. Çünkü 'Þibbolet' sözcüðünü doðru söyleyemezlerdi. Bunun üzerine onlarý yakalayýp Þeria Irmaðý'nýn geçitlerinde öldürürlerdi. O gün Efrayimliler'den kýrk iki bin kiþi öldürüldü.8UkF Þeria Irmaðý'nýn Efrayim'e yol veren geçitlerini tutan Gilatlýlar, geçmek isteyen Efrayimli kaçaklara, 'Efrayimli misin?' diye sorarlardý. Adamlar, 'Hayýr' derlerse,)TMF Bundan sonra Yiftah Gilat erkeklerini toplayarak Efrayimoðullarý'yla savaþa girdi. Gilatlýlar Efrayimoðullarý'na saldýrdýlar. Çünkü Efrayimoðullarý onlara, 'Ey Efrayim ve Manaþþe halklarý arasýnda yaþayan Gilatlýlar, siz Efrayim'den kaçan döneklersiniz!' demiþlerdi.LSF Beni kurtarmak istemediðinizi görünce canýmý diþime takýp Ammonlular'a karþý harekete geçtim. Sonunda RAB onlarý elime teslim etti. Neden bugün benimle savaþmaya kalkýþýyorsunuz?'/RYF Yiftah, 'Halkýmla ben Ammonlular'a karþý amansýz bir savaþa tutuþmuþtuk' diye yanýtladý, 'Sizi çaðýrdým, ama gelip beni onlarýn elinden kurtarmadýnýz.,Q UF Efrayimli erkekler toplanýp Safon'a geçtiler. Yiftah'a, 'Ammonlular'la savaþmaya gittiðinde bizi neden çaðýrmadýn?' dediler, 'Seni de evini de yakacaðýz.'tPcF (Ýsrail kýzlarý her yýl kýrlara çýkýp Gilatlý Yiftah'ýn kýzý için dört gün yas tutar oldular.{OqF 'Ýki ay sonra babasýnýn yanýna döndü. Babasý da içtiði andý yerine getirdi. Kýza erkek eli deðmemiþti.NF &Babasý, 'Gidebilirsin' diyerek onu iki ay serbest býraktý. Kýz arkadaþlarýyla birlikte kýrlara çýkýp erdenliðine aðladý.M%F %Sonra ekledi: 'Yalnýz bir dileðim var: Beni iki ay serbest býrak, gidip arkadaþlarýmla kýrlarda gezineyim, kýzlýðýma aðlayayým.'L5F $Kýz, 'Baba, RAB'be ant içtin' dedi, 'Madem RAB düþmanlarýn olan Ammonlular'dan senin öcünü aldý, aðzýndan ne çýktýysa bana öyle yap.'4KcF #Yiftah, kýzýný görünce giysilerini yýrtarak, 'Eyvahlar olsun, kýzým!' dedi, 'Beni periþan ettin, umarsýz býraktýn! Çünkü RAB'be verdiðim sözden dönemem.'.JWF "Yiftah Mispa'ya, kendi evine döndüðünde, kýzý tef çalýp dans ederek onu karþýlamaya çýktý. Tek çocuðu oydu, ondan baþka ne oðlu ne de kýzý vardý.OIF !Yiftah, baþta Avel-Keramim olmak üzere, Aroer'den Minnit'e kadar yirmi kenti yakýp yýkarak Ammonlular'a çok büyük kayýplar verdirdi. Böylece Ammonlular Ýsrailliler'in boyunduruðuna girdi.fHGF Yiftah bundan sonra Ammonlular'la savaþmaya gitti. RAB onlarý Yiftah'ýn eline teslim etti.'GIF onlarý yenip sað salim döndüðümde beni karþýlamak için evimin kapýsýndan ilk çýkan, RAB'be adanacaktýr. Onu yakmalýk sunu* olarak sunacaðým.'cFAF RAB'bin önünde ant içerek þöyle dedi: 'Gerçekten Ammonlular'ý elime teslim edersen,EF RAB'bin Ruhu Yiftah'ýn üzerine indi. Yiftah, Gilat ve Manaþþe'den geçti, Gilat'taki Mispa'dan geçerek Ammonlular'a doðru ilerledi.ZD/F Ne var ki Ammon Kralý, Yiftah'ýn kendisine ilettiði bu sözlere kulak asmadý.>CwF Ben sana karþý suç iþlemedim. Ama sen benimle savaþmaya kalkýþmakla bana haksýzlýk ediyorsun. Hakim olan RAB, Ýsrailliler'le Ammonlular arasýnda bugün hakemlik yapsýn.'>BwF Ýsrailliler üç yüz yýldýr Heþbon'da, Aroer'de, bunlarýn çevre köylerinde ve Arnon kýyýsýndaki bütün kentlerde yaþarken neden buralarý geri almaya çalýþmadýnýz?AF Sen Moav Kralý Sippor oðlu Balak'tan üstün müsün? O hiç Ýsrailliler'le çekiþti mi, hiç onlarla savaþmaya kalkýþtý mý?!@=F Ýlahýn Kemoþ sana bir yer verse oraya sahip çýkmaz mýsýn? Biz de Tanrýmýz RAB'bin önümüzden kovduðu halkýn topraklarýný sahipleneceðiz. ?F 'Ýsrail'in Tanrýsý RAB Amorlular'ý kendi halký Ýsrail'in önünden kovduktan sonra, sen hangi hakla buralarý geri istiyorsun?>F Arnon Vadisi'nden Yabbuk Irmaðý'na, çölden Þeria Irmaðý'na kadar uzanan bütün Amor topraklarýný ele geçirdiler.?=yF 'Ýsrail'in Tanrýsý RAB, Sihon'u ve bütün halkýný Ýsrailliler'in eline teslim etti. Ýsrailliler Amorlular'ý yenip o yöredeki halkýn bütün topraklarýný ele geçirdiler.6<gF Ama Sihon Ýsrailliler'in topraklarýndan geçip gideceklerine inanmadý. Bu nedenle bütün halkýný toplayýp Yahesa'da ordugah kurdu ve Ýsrailliler'le savaþa tutuþtu.*;OF 'Sonra Heþbon'da egemenlik süren Amorlular'ýn Kralý Sihon'a ulaklar göndererek, <Ülkenden geçip topraklarýmýza ulaþmamýza izin ver> diye rica ettiler.h:KF 'Çölü izleyerek Edom ile Moav topraklarýnýn çevresinden geçtiler; Moav bölgesinin doðusunda, Arnon Vadisi'nin öbür yakasýnda konakladýlar. Moav sýnýrýndan içeri girmediler. Çünkü Arnon Vadisi sýnýrdý.q9]F Sonra Edom Kralý'na ulaklar göndererek, dediler. Edom Kralý kulak asmadý. Ýsrailliler Moav Kralý'na da ulaklar gönderdi, ama o da izin vermedi. Bunun üzerine Kadeþ'te kaldýlar.i8MF Mýsýr'dan çýktýklarý zaman Kýzýldeniz'e* kadar çölde yürüyerek Kadeþ'e ulaþtýlar.j7OF þöyle dedi: 'Yiftah diyor ki, Ýsrailliler ne Moav ülkesini, ne de Ammon topraklarýný aldý.76kF Yiftah yine Ammon Kralý'na ulaklar göndererekw5iF Ammon Kralý, Yiftah'ýn ulaklarýna þu karþýlýðý verdi: 'Ýsrailliler Mýsýr'dan çýktýktan sonra Arnon Vadisi'nden Yabbuk ve Þeria ýrmaklarýna kadar uzanan topraklarýmý aldýlar. Þimdi buralarý bana savaþsýz geri ver.'r4_F Sonra Ammon Kralý'na ulaklar göndererek, 'Aramýzda ne var ki, ülkeme saldýrmaya kalkýyorsun?' dedi.03[F Böylece Yiftah Gilat ileri gelenleriyle birlikte gitti. Halk onu kendine önder ve komutan yaptý. Yiftah bütün söylediklerini Mispa'da, RAB'bin önünde yineledi.k2QF Gilat ileri gelenleri, 'RAB aramýzda tanýk olsun, kesinlikle dediðin gibi yapacaðýz' dediler.1)F Yiftah, 'Ammonlular'la savaþmak için beni götürürseniz, RAB de onlarý elime teslim ederse, sizin önderiniz olacak mýyým?' diye sordu. 0;F Gilat ileri gelenleri, 'Sana baþvuruyoruz; çünkü bizimle gelip Ammonlular'la savaþmaný, bize, Gilat halkýna önderlik etmeni istiyoruz' dediler./+F Yiftah, 'Benden nefret eden, beni babamýn evinden kovan siz deðil miydiniz?' diye yanýtladý, 'Sýkýntýya düþünce neden bana geldiniz?'I. F Ona, 'Gel, komutanýmýz ol, Ammonlular'la savaþalým' dediler.b-?F Savaþ patlak verince Gilat ileri gelenleri Yiftah'ý almak için Tov yöresine gittiler.@,}F Bir süre sonra Ammonlular Ýsrailliler'e savaþ açtý.}+uF Yiftah kardeþlerinden kaçýp Tov yöresine yerleþti. Çevresinde toplanan serserilere önderlik etmeye baþladý.[*1F Gilat'ýn karýsý da ona erkek çocuklar doðurmuþtu. Bu çocuklar büyüyünce Yiftah'ý kovmuþlardý. Ona, 'Babamýzýn evinden miras almayacaksýn. Çünkü sen baþka bir kadýnýn oðlusun' demiþlerdi.u) gF Yiftah adýnda yiðit bir savaþçý vardý. Bir fahiþenin oðlu olan Yiftah'ýn babasýnýn adý Gilat'tý.(3F Gilat halkýnýn önderleri birbirlerine, 'Ammonlular'a karþý ilk saldýrýyý baþlatan kiþi, bütün Gilat halkýnýn önderi olacak' dediler.l'SF Ammonlular toplanýp Gilat'ta ordugah kurunca Ýsrailliler de toplanarak Mispa'da ordugah kurdular.&}F Sonra aralarýndaki yabancý putlarý atýp RAB'be tapýndýlar. RAB de onlarýn daha fazla acý çekmesine dayanamadý.e%EF Ýsrailliler, 'Günah iþledik' dediler, 'Bize ne istersen yap. Yalnýz bugün bizi kurtar.'g$IF Gidin, seçtiðiniz ilahlara yakarýn; sýkýntýya düþtüðünüzde sizi onlar kurtarsýn.'m#UF Sizse beni terk ettiniz, baþka ilahlara kulluk ettiniz. Bu yüzden sizi bir daha kurtarmayacaðým."F 'Saydalýlar, Amalekliler, Maonlular size baský yaptýklarýnda bana yakardýnýz, ben de sizi onlarýn elinden kurtardým. ! F RAB, 'Sizi Mýsýrlýlar'dan, Amorlular'dan, Ammonlular'dan, Filistliler'den kurtaran ben deðil miyim?' diye karþýlýk verdi, F Ýsrailliler RAB'be, 'Sana karþý günah iþledik' diye seslendiler, 'Seni, Tanrýmýz'ý terk edip Baallar'a kulluk ettik.'5F Ammonlular Yahuda, Benyamin ve Efrayim oymaklarýyla savaþmak için Þeria Irmaðý'nýn ötesine geçtiler. Ýsrail büyük sýkýntý içindeydi.U%F Bunlar o yýldan baþlayarak Ýsrailliler'i baský altýnda ezdiler; Þeria Irmaðý'nýn ötesinde, Gilat'taki Amorlular ülkesinde yaþayan bütün Ýsrailliler'i on sekiz yýl baský altýnda tuttular.eEF Bu yüzden Ýsrailliler'e öfkelenen RAB, onlarý Filistliler'e ve Ammonlular'a tutsak etti.LF Ýsrailliler yine RAB'bin gözünde kötü olaný yaptýlar; Baallar'a*, Aþtoretler'e*, Aram, Sayda, Moav, Ammon ve Filist ilahlarýna kulluk ettiler. RAB'bi terk ettiler, O'na kulluk etmediler.*QF Yair ölünce Kamon'da gömüldü.-F Otuz oðlu vardý. Bunlar otuz eþeðe biner, otuz kenti yönetirlerdi. Gilat yöresindeki bu kentler bugün de Havvot-Yair*fi* diye anýlýyor.X+F Ondan sonra Gilatlý Yair baþa geçti. Yair Ýsrail'i yirmi iki yýl yönetti.S!F Ýsrail'i yirmi üç yýl yönettikten sonra öldü, Þamir'de gömüldü.N F Avimelek'in ölümünden sonra Ýsrail'i kurtarmak için Ýssakar oymaðýndan Dodo oðlu Pua oðlu Tola adýnda bir adam ortaya çýktý. Tola Efrayim'in daðlýk bölgesindeki Þamir'de yaþardý.F 9Tanrý Þekem halkýný da yaptýklarý kötülüklerden ötürü cezalandýrdý. Yerubbaal'ýn oðlu Yotam'ýn lanetine uðradýlar.tcF 8Böylece Tanrý yetmiþ kardeþini öldürerek babasýna büyük kötülük eden Avimelek'i cezalandýrdý.NF 7Avimelek'in öldüðünü görünce Ýsrailliler evlerine döndüler.eEF 6Avimelek hemen silahlarýný taþýyan uþaðýný çaðýrdý ve, 'Kýlýcýný çek, beni öldür' dedi, 'Hiç kimse, demesin.' Uþak kýlýcýný Avimelek'e saplayýp onu öldürdü.[1F 5bir kadýn deðirmenin üst taþýný Avimelek'in üzerine atýp baþýný yardý.[1F 4Avimelek gelip kuleyi kuþattý. Ateþe vermek için kapýsýna yaklaþtýðýnda,+F 3Kentin ortasýnda saðlam bir kule vardý. Kadýn erkek bütün kent halký oraya sýðýndý. Kapýlarý kapayýp kulenin damýna çýktýlar.V'F 2Bundan sonra Avimelek Teves üzerine yürüdü, kenti kuþatýp ele geçirdi.)MF 1Böylece hepsi birer dal kesip Avimelek'i izledi. Dallarý kalenin dibinde yýðýp ateþe verdiler. Þekem Kulesi'ndeki bin kadar kadýn, erkek yanarak öldü.` ;F 0yanýndaki halkla birlikte Salmon Daðý'na çýktý. Eline bir balta alýp aðaçtan bir dal kesti, dalý omuzuna atarak yanýndakilere, 'Ne yaptýðýmý gördünüz' dedi, 'Çabuk olun, siz de benim gibi yapýn.'I  F /Onlarýn Þekem Kulesi'nde toplandýðýný haber alan Avimelek,f GF .Þekem Kulesi'ndeki halk olup biteni duyunca, El-Berit Tapýnaðý'nýn kalesine sýðýndý. #F -Avimelek gün boyu kente karþý savaþtý; kenti ele geçirdikten sonra halkýný kýlýçtan geçirdi. Kenti yýkýp üstüne tuz serpti. 7F ,Sonra yanýndaki bölükle hýzla ilerleyerek kentin giriþ kapýsýna dayandý. Öbür iki bölükse tarlalardakilere saldýrýp onlarý öldürdü. F +Adamlarýný üç bölüðe ayýrýp kýrda pusuya yattý. Halkýn kentten çýktýðýný görünce saldýrýp onlarý öldürdü._9F *Savaþýn ertesi günü Avimelek Þekemliler'in tarlalarýna gittiklerini haber aldý.{qF )Avimelek Aruma'da kaldý. Zevul ise Gaal'ý ve kardeþlerini Þekem'den kovdu, kentte yaþamalarýna izin vermedi. F (Ama tutunamayýp kaçmaya baþladý. Avimelek ardýna düþtü. Kentin giriþ kapýsýna dek çok sayýda ölü yerde yatýyordu.LF 'Þekem halkýna öncülük eden Gaal, Avimelek'le savaþa tutuþtu.5eF &Bunun üzerine Zevul, ' diye övünen sen deðil miydin?' dedi, 'Küçümsediðin halk bu deðil mi? Haydi þimdi git, onlarla savaþ!' F %Ama Gaal ýsrar etti: 'Bak, topraklarýmýzýn ortasýnda ilerleyenler var. Bir kýsmý da Falcýlar Meþesi yolundan geliyor.'Z/F $Gelenleri gören Gaal, Zevul'a, 'Daðlarýn tepesinden inip gelenlere bak!' dedi.zoF #Ebet oðlu Gaal çýkýp kentin giriþ kapýsýnda durunca, Avimelek'le yanýndakiler pusu yerinden fýrladýlar.oYF "Böylece Avimelek'le adamlarý gece kalkýp dört bölük halinde Þekem yakýnýnda pusuya yattýlar.{~qF !Sabah güneþ doðar doðmaz kalk, kenti bas. Gaal ile adamlarý sana saldýrdýðýnda onlara yapacaðýný yap.':}qF Gel, adamlarýnla birlikte gece kýrda pusuya yat.*|OF Avimelek'e gizlice gönderdiði ulaklar aracýlýðýyla þöyle dedi: 'Ebet oðlu Gaal ve kardeþleri Þekem'e geldiler. Kenti sana karþý ayaklandýrýyorlar.Z{/F Kentin yöneticisi olan Zevul, Ebet oðlu Gaal'ýn sözlerini duyunca öfkelendi.zyF Keþke bu halký ben yönetseydim! Avimelek'i uzaklaþtýrýr ve, derdim.' yF Ebet oðlu Gaal kalkýp þöyle dedi: 'Avimelek kim ki, biz Þekem halký ona hizmet edelim? Yerubbaal'ýn oðlu deðil mi o? Zevul da onun yardýmcýsý deðil mi? Þekemliler'in babasý Hamor'un soyundan gelenlere hizmet edin. Neden Avimelek'e hizmet edelim?KxF Baðlara çýkýp üzümleri topladýktan, ezip þarap yaptýktan sonra bir þenlik düzenlediler. Ýlahlarýnýn tapýnaðýna gittiler; orada yiyip içerken Avimelek'e lanetler yaðdýrdýlar.fwGF Ebet oðlu Gaal kardeþleriyle birlikte gelip Þekem'e yerleþti. Þekem halký ona güvendi.vF Þekem halký dað baþlarýnda Avimelek'e pusu kurdu. Oradan geçen herkesi soyuyorlardý. Bu durum Avimelek'e bildirildi.uueF Tanrý bunu Avimelek'i Yerubbaal'ýn yetmiþ oðluna yapýlan zorbalýðýn aynýsýna uðratmak, kardeþlerini öldüren Avimelek'ten ve onu bu kýrýma isteklendiren Þekem halkýndan akýttýklarý kanýn öcünü almak için yaptý.itMF Sonra Tanrý Avimelek'le Þekem halkýný birbirine düþürdü; halk Avimelek'e baþkaldýrdý..sYF Avimelek Ýsrail'i üç yýl yönetti._r9F Ardýndan Yotam kardeþi Avimelek'ten korktuðu için kaçtý, gidip Beer'e yerleþti.9qmF Ama öyle deðilse, dilerim, Avimelek ateþ olsun, Þekem ve Beytmillo halkýný yakýp kül etsin. Ya da Þekem ve Beytmillo halký ateþ olsun, Avimelek'i yakýp kül etsin.'pF Eðer bugün Yerubbaal'la ailesine içten ve dürüst davrandýðýnýza inanýyorsanýz, Avimelek'le sevinin, o da sizinle sevinsin!RoF Ama bugün siz babamýn ailesine karþý ayaklandýnýz, yetmiþ oðlunu bir taþýn üzerinde kesip öldürdünüz. Cariyesinden doðan Avimelek kardeþiniz olduðu için onu Þekem'e kral yaptýnýz.rn_F Oysa babam sizi Midyanlýlar'ýn elinden kurtarmak için canýný tehlikeye atarak sizin için savaþtý.7miF 'Þimdi siz Avimelek'i kral yapmakla içten ve dürüst davrandýðýnýzý mý sanýyorsunuz? Yerubbaal'la ailesine iyilik mi ettiniz? Ona hak ettiði gibi mi davrandýnýz?lyF 'Karaçalý, diye karþýlýk verdi, JkF 'Sonunda aðaçlar karaçalýya, dediler.}juF Asma, <Ýlahlarla insanlara zevk veren yeni þarabýmý býrakýp aðaçlar üzerinde sallanmaya mý gideyim?> dedi.Hi F 'Sonra aðaçlar asmaya, dediler.hF 'Ýncir aðacý, diye yanýtladý.Tg#F 'Bunun üzerine aðaçlar incir aðacýna, dediler.'fIF 'Zeytin aðacý, <Ýlahlarý ve insanlarý onurlandýrmak için kullanýlan yaðýmý býrakýp aðaçlar üzerinde sallanmaya mý gideyim?> diye yanýtladý.{eqF Bir gün aðaçlar kendilerine bir kral meshetmek* istediler; zeytin aðacýna gidip, dediler.8dkF Olup biteni Yotam'a bildirdiklerinde Yotam Gerizim Daðý'nýn tepesine çýkýp yüksek sesle halka þöyle dedi: 'Ey Þekem halký, beni dinleyin, Tanrý da sizi dinleyecek.c/F Þekem ve Beytmillo halklarý toplanarak hep birlikte Þekem'de dikili taþ meþesinin olduðu yere gittiler; Avimelek'i orada kral ilan ettiler.Xb+F Sonra Ofra'ya, babasýnýn evine dönüp kardeþlerini, Yerubbaal'ýn yetmiþ oðlunu bir taþýn üzerinde kesip öldürdü. Yalnýz Yerubbaal'ýn küçük oðlu Yotam kaçýp gizlendiði için sað kaldý.aF Ona Baal-Berit Tapýnaðý'ndan yetmiþ parça gümüþ verdiler. Avimelek bu parayla kiraladýðý belalý serserileri peþine taktý.`#F Dayýlarý Avimelek'in söylediklerini Þekem halkýna ilettiler. Halkýn yüreði Avimelek'ten yanaydý. 'O bizim kardeþimizdir' dediler.a_=F 'Þekem halkýna þunu duyurun: Unutmayýn ki ben sizinle ayný etten, ayný kandaným.'^ F Yerubbaal'ýn oðlu Avimelek, dayýlarýnýn bulunduðu Þekem Kenti'ne giderek onlara ve annesinin boyundan gelen herkese þöyle dedi:f]GF#Ýsrail'e büyük iyilikler yapan Yerubbaal'ýn -Gidyon'un- ev halkýna vefasýzlýk ettiler.e\EF"kendilerini çevrelerindeki düþmanlarýnýn elinden kurtaran Tanrýlarý RAB'bi unuttular.x[kF!Gidyon ölünce Ýsrailliler yine RAB'be vefasýzlýk ettiler. Baallar'a* taptýlar. Baal-Berit'i ilah edinerekZyF Yoaþ oðlu Gidyon iyice yaþlanýp öldü. Aviezerliler'e ait Ofra Kenti'nde, babasý Yoaþ'ýn mezarýna gömüldü.aY=FAyrýca Þekem'de bir cariyesi vardý. Bundan da bir oðlu oldu, adýný Avimelek koydu. diyerek beni aþaðýladýnýz. Ýþte Zevah ile Salmunna!':HoFYolda Sukkot'tan genç bir adamý yakalayýp sorguya çekti. Adam Sukkot önderleriyle ileri gelenlerinin adlarýný, toplam yetmiþ yedi kiþinin adýný yazýp Gidyon'a verdi.DGF Yoaþ oðlu Gidyon Heres Geçidi yoluyla savaþtan döndü.(FKF Zevah ile Salmunna kaçtýysa da Gidyon peþlerine düþtü. Bu iki Midyan kralýný, Zevah ile Salmunna'yý yakalayýp bütün ordularýný bozguna uðrattý.E-F Gidyon Novah ve Yogboha'nýn doðusundan, göçebelerin yolundan geçerek düþman ordugahýna saldýrdý. Adamlar hazýrlýksýz yakalandýlar.GD F Zevah ile Salmunna doðulu halklarýn ordularýndan artakalan yaklaþýk on beþ bin kiþilik bir orduyla birlikte Karkor'daydýlar. Eli kýlýç tutan yüz yirmi bin savaþçý ölmüþtü.YC-F Gidyon onlara, 'Esenlik içinde döndüðüm zaman bu kuleyi yýkacaðým' dedi.B1FGidyon oradan Penuel'e gitti ve oranýn halkýndan da ayný þeyi istedi. Penuel halký da Sukkot halkýnýn verdiði yanýtýn aynýsýný verdi.$ACFGidyon, 'Öyle olsun!' diye karþýlýk verdi, 'RAB Zevah ile Salmunna'yý elime teslim edince, bedenlerinizi çöl dikenleriyle, çalýlarla yaracaðým.'i@MFSukkot önderleri, 'Zevah ile Salmunna'yý tutsak aldýn mý ki, orduna ekmek verelim?' dediler.,?SFSukkot'a vardýklarýnda kent halkýna, 'Lütfen ardýmdaki adamlara ekmek verin, bitkin haldeler' dedi, 'Ben Midyan krallarý Zevah ve Salmunna'yý kovalýyorum.'>#FGidyon bitkin olmalarýna karþýn Midyanlýlar'ý kovalamayý sürdüren üç yüz adamýyla Þeria Irmaðý'na ulaþýp karþýya geçti.;=qFTanrý Midyan önderlerini, Orev'i ve Zeev'i elinize teslim etti. Sizin yaptýklarýnýza kýyasla ben ne yapabildim ki?' Gidyon'un bu sözleri onlarýn öfkesini yatýþtýrdý.S<!FGidyon, 'Sizin yaptýðýnýzýn yanýnda benim yaptýðým ne ki?' diye karþýlýk verdi, 'Efrayim'in baðbozumundan artakalan üzümler, Aviezer'in bütün baðbozumu ürününden daha iyi deðil mi?); OFEfrayimoðullarý Gidyon'a, 'Midyanlýlar'la savaþmaya gittiðinde bizi çaðýrmadýn; bize neden böyle davrandýn?' diyerek onu sert bir dille eleþtirdiler.:3FMidyanlý iki önderi, Orev ile Zeev'i tutsak aldýlar. Orev'i Orev Kayasý'nda, Zeev'i ise Zeev'in üzüm sýkma çukurunda öldürerek Midyanlýlar'ý kovalamaya devam ettiler. Orev'le Zeev'in kesik baþlarýný Þeria Irmaðý'nýn karþý yakasýndan Gidyon'a getirdiler.29_FGidyon, Efrayim'in daðlýk bölgesine gönderdiði ulaklar aracýlýðýyla, 'Ýnip Midyanlýlar'a saldýrýn' dedi, 'Önlerini kesmek için Þeria Irmaðý'nýn Beytbara'ya kadar uzanan bölümünü tutun.' Efrayimoðullarý Þeria Irmaðý'nýn Beytbara'ya kadarki bölümünü ele geçirdiler.r8_FNaftali, Aþer ve bütün Manaþþe'den çaðrýlan Ýsrailliler Midyanlýlar'ý kovalamaya baþladýlar.S7!FÜç yüz boru birden çalýnca RAB ordugahtakilerin hepsini kýlýçla birbirlerine saldýrttý. Midyan ordusu Serera'ya doðru, Beytþitta'ya, Tabbat yakýnýndaki Avel-Mehola sýnýrýna dek kaçtý.v6gFOnlar ordugahýn çevresinde dururken, ordugahtakilerin hepsi koþuþmaya, baðýrýp kaçýþmaya baþladý.T5#FÜç bölük de borularýný çalýp testileri kýrdý. Çalacaklarý borularý sað ellerinde, çýralarýysa sol ellerinde tutuyorlardý. 'Yaþasýn RAB'bin ve Gidyon'un kýlýcý!' diye baðýrdýlar.K4FGidyon ile yanýndaki yüz kiþi gece yarýsýndan az önce, nöbetçi deðiþiminden hemen sonra ordugahýn yanýna vardýlar; borularýný çalmaya baþlayýp ellerindeki testileri kýrdýlar.'3IFBen ve yanýmdakiler borularýmýzý çalýnca, siz de ordugahýn çevresinde durup borularýnýzý çalýn ve, diye baðýrýn.'21FOnlara, 'Gözünüz bende olsun' dedi, 'Ben ne yaparsam siz de onu yapýn. Ordugahýn yanýna vardýðýmda ne yaparsam siz de aynýsýný yapýn.1FSonra üç yüz adamýný üç bölüðe ayýrdý. Hepsine borular, boþ testiler ve testilerin içinde yakýlmak üzere çýralar verdi.)0MFGidyon düþü ve yorumunu duyunca Tanrý'ya tapýndý. Ýsrail ordugahýna döndü ve adamlarýna, 'Kalkýn! RAB Midyan ordugahýný elinize teslim etti' dedi.E/FAdamýn arkadaþý þöyle karþýlýk verdi: 'Bu, Ýsrailli Yoaþ oðlu Gidyon'un kýlýcýndan baþka bir þey deðildir. Tanrý Midyan'ý ve bütün ordugahý onun eline teslim edecek.'<.sF Gidyon ordugahýn yanýna vardýðýnda, adamlardan biri arkadaþýna gördüðü düþü anlatýyordu. 'Bir düþ gördüm' diyordu, 'Arpa unundan yapýlmýþ bir somun ekmek, Midyan ordugahýna doðru yuvarlanarak çadýra kadar geldi, çadýra çarpýp onu devirdi, altüst etti. Çadýr yerle bir oldu.''-IF Midyanlýlar, Amalekliler ve öbür doðulu halklar çekirge sürüsü gibi vadiye yayýlmýþlardý. Kýyýlarýn kumu kadar çok, sayýsýz develeri vardý.m,UF Midyanlýlar'ýn söylediklerine kulak kabart. O zaman ordugahlarýna saldýrmaya cesaret bulursun.'R+F Ordugaha yalnýz gitmekten korkuyorsan, uþaðýn Pura'yý da yanýna al.n*WF RAB ayný gece Gidyon'a, 'Kalk, ordugaha saldýr' dedi, 'Çünkü orayý senin eline teslim ediyorum.r)_FGidyon yalnýz üç yüz kiþiyi alýkoyarak geri kalan Ýsrailliler'i çadýrlarýna gönderdi. Bu üç yüz kiþi, gidenlerin kumanyalarýyla borularýný da aldýlar. Midyanlýlar'ýn ordugahý Gidyon'un aþaðýsýnda, vadideydi.,(SFRAB Gidyon'a, 'Sizi diliyle su içen üç yüz kiþinin eliyle kurtaracaðým' dedi, 'Midyanlýlar'ý senin eline teslim edeceðim. Öbürleri yerlerine dönsün.'%'EFEllerini aðýzlarýna götürerek dilleriyle su içenlerin sayýsý üç yüzü buldu. Geri kalanlarýn hepsi su içmek için dizleri üzerine çöktüler.1&]FGidyon halký suyun baþýna götürdü. RAB Gidyon'a, 'Köpek gibi diliyle su içenleri bir yana, su içmek için dizleri üzerine çökenleri öbür yana ayýr' dedi.l%SFRAB Gidyon'a, 'Adamlarýn sayýsý hâlâ fazla' dedi, 'Kalanlarý suyun baþýna götür, onlarý orada senin için sýnayayým. dediðim adam seninle gidecek; dediðim gitmeyecek.'1$]FÞimdi halka þunu söyle: ' Bunun üzerine halktan yirmi iki bin kiþi döndü, on bin kiþi orada kaldý.=#uFRAB Gidyon'a þöyle dedi: 'Yanýnda fazla adam var; Midyan'ý onlarýn eline teslim etmem. Yoksa Ýsrailliler, diyerek bana karþý övünebilirler.G" FYerubbaal -Gidyon- ile yanýndaki halk erkenden kalkýp Harot Pýnarý'nýn baþýnda ordugah kurdular. Midyanlýlar'ýn ordugahýysa onlarýn kuzeyinde, More Tepesi'nin yanýndaki vadideydi.r!_F(Tanrý o gece Gidyon'un dediðini yaptý. Yapaðý kuru kaldý, topraðýn her yanýysa çiyle kaplandý.h KF'Bunun üzerine Gidyon Tanrý'ya þöyle seslendi: 'Bana kýzma, bir istekte daha bulunmak istiyorum. Yapaðýyla bir deneme daha yapmama izin ver. Lütfen bu kez yalnýzca yapaðý kuru kalsýn, topraksa çiyle ýslansýn.'}F&Ve öyle oldu. Ertesi gün erkenden kalkan Gidyon yapaðýyý alýp sýktý. Yapaðýdan bir tas dolusu çiy süzüldü.G F%çiy yalnýzca harman yerine koyduðum yün yapaðýnýn üzerine düþsün, topraksa kuru kalsýn. Böylece, söylediðin gibi Ýsrail'i benim aracýlýðýmla kurtaracaðýný bileceðim.'{qF$Gidyon Tanrý'ya þöyle seslendi: 'Söz verdiðin gibi Ýsrail'i benim aracýlýðýmla kurtaracaðýn doðruysa,2_F#Gidyon bütün Manaþþe'ye ulaklar göndererek oranýn halkýný da topladý. Aþer, Zevulun ve Naftali'ye de ulaklar gönderdi. Onlar da onu karþýlamaya çýktýlar. Z~~U~}2||J{{{zzy\xxcwvv\vuCttssr4qppooa=<%FÝsrailliler, 'RAB'bin önüne çýkmak üzere toplandýðýmýzda Ýsrail oymaklarýndan bize kimler katýlmadý?' diye sordular. Çünkü Mispa'da, RAB'bin önünde toplandýklarýnda kendilerine katýlmayanlarýn kesinlikle öldürüleceðine dair ant içmiþlerdi.s=aFErtesi gün erkenden kalkýp bir sunak yaptýlar, orada yakmalýk sunular* ve esenlik sunularý* sundular.<F'Ey Ýsrail'in Tanrýsý RAB!' dediler, 'Bugün Ýsrail'den bir oymaðýn eksilmesine yol açan böyle bir þey neden oldu?'o;YFHalk Beytel'e geldi. Akþama dek orada, Tanrý'nýn önünde oturup hýçkýra hýçkýra aðladýlar.o: [FÝsrailliler Mispa'da, 'Bizden hiç kimse Benyaminoðullarý'na kýz vermeyecek' diye ant içmiþlerdi.79iF0Ýsrailliler Benyamin kentlerine döndüler; insanlarý, hayvanlarý ve oradaki bütün canlýlarý kýlýçtan geçirdiler, rastladýklarý bütün kentleri ateþe verdiler.w8iF/Kýrlara kaçýp Rimmon Kayalýðý'na sýðýnanlarýn sayýsý altý yüzdü. Kayalýkta dört ay kaldýlar.73F.O gün Benyaminoðullarý'ndan öldürülenlerin toplam sayýsý yirmi beþ bin kiþiyi buldu. Hepsi de eli kýlýç tutan yiðit savaþçýlardý.m6UF-Sað kalanlar dönüp kýrlara, Rimmon Kayalýðý'na doðru kaçmaya baþladý. Ýsrailliler yol boyunca bunlardan beþ bin kiþi daha öldürdü. Gidom'a kadar onlarý adým adým izleyerek iki binini daha vurup yere serdiler.^57F,Benyaminoðullarý'ndan on sekiz bin kiþi vuruldu. Hepsi de yiðit savaþçýlardý.4F+Geri kalan Benyaminoðullarý'ný kovaladýlar. Giva'nýn doðusunda konakladýklarý yere dek onlarý yol boyunca vurup yere serdiler.'3IF*Ýsrailliler'in önüsýra kýrlara doðru yöneldilerse de savaþtan kaçamadýlar. Çeþitli kentlerden çýkagelen Ýsrailliler onlarý kuþatýp yok etti.2 F)Ýsrailliler'in döndüðünü gören Benyaminoðullarý paniðe kapýldý. Çünkü baþlarýna gelecek felaketi sezmiþlerdi.1#F(Ama dönüp kente baktýklarýnda orada hortum gibi göðe yükselen duman bulutunu gördüler. Yanan kentin dumaný göðü kaplamýþtý.H0 F'O zaman savaþ alanýndaki Ýsrailliler birden geri dönecekti./7F&Pusuya yatanlarla öbür Ýsrailliler arasýnda bir iþaret kararlaþtýrýlmýþtý: Kenti ateþe verip büyük bir duman bulutu oluþturacaklardý.o.YF%Pusudakiler ansýzýn Giva'ya saldýrdýlar. Bütün kente daðýlarak halký kýlýçtan geçirdiler.#-AF$Benyaminoðullarý yenildiklerini anladýlar. Ýsrailliler onlarýn geçmesine izin verdiler; çünkü Giva çevresinde pusuda yatanlara güveniyorlardý.%,EF#RAB onlarý Ýsrail'in önünde bozguna uðrattý. Ýsrailliler o gün Benyaminoðullarý'ndan eli kýlýç tutan yirmi beþ bin yüz kiþiyi öldürdüler.3+aF"Böylece bütün Ýsrail'den seçme on bin kiþi Giva'ya cepheden saldýrdý. Savaþ iyice kýzýþmýþtý. Benyaminoðullarý baþlarýna gelecek felaketten habersizdi.* F!?)yF 'Geçen seferki gibi onlarý yine bozguna uðratýyoruz' dediler. Ýsrailliler ise birbirlerine, 'Kaçalým da onlarý kentten uzaða, ana yollara çekelim' diyerek bulunduklarý yerden çýkýp Baal-Tamar'da savaþ düzenine girdiler. Giva'nýn batýsýnda*fp* pusuya yatanlar da birden yerlerinden fýrladý.t(cFSaldýrýya geçen Benyaminoðullarý kentten epey uzaklaþtýlar. Beytel'e ve Giva'ya giden ana yollarda, kýrlarda önceki çarpýþmalarda olduðu gibi Ýsrailliler'e kayýplar verdirmeye baþladýlar; otuz kadarýný öldürdüler.'FÜçüncü gün Benyaminoðullarý'na karþý harekete geçerek önceki gibi kentin karþýsýnda savaþ düzenine girdiler.N&FÝsrailliler dört bir yandan Giva'nýn çevresinde pusuya yattýlar.% F$FTanrý'nýn Antlaþma Sandýðý* o sýrada Beytel'deydi. Harun oðlu Elazar oðlu Pinehas o sýrada sandýðýn önünde görev yapýyordu. Ýsrailliler RAB'be, 'Kardeþimiz Benyaminoðullarý'yla savaþmaya devam edelim mi, yoksa vaz mý geçelim?' diye sordular.O#FBütün Ýsrailliler, bütün halk çekilip Beytel'e döndü. Orada, RAB'bin önünde durup aðladýlar, o gün akþama dek oruç* tuttular. RAB'be yakmalýk sunular* ve esenlik sunularý* sundular./"YFBenyaminoðullarý da ayný gün Giva'dan onlarýn üzerine yürüyerek on sekiz bin kiþiyi daha yere serdiler. Ölenlerin hepsi eli kýlýç tutan savaþçýlardý.Z!/FBunun üzerine Ýsrailliler ikinci gün yine Benyaminoðullarý'na yaklaþtýlar.& GFSonra Beytel'de RAB'bin önünde akþama dek aðladýlar. RAB'be, 'Kardeþlerimiz olan Benyaminoðullarý'yla yine savaþmaya çýkalým mý?' diye sordular.ueFAma Ýsrailliler birbirlerini yüreklendirerek önceki gün savaþ düzenine girdikleri yerde mevzilendiler.jOFGiva'dan çýkan Benyaminoðullarý, o gün Ýsrailliler'den yirmi iki bin kiþiyi yere serdiler.]5FBenyaminoðullarý'yla savaþmak üzere ilerleyip Giva'da savaþ düzenine girdiler.MFÝsrailliler sabah kalkýp Giva'nýn karþýsýnda ordugah kurdular.{qFBeytel'e çýkan Ýsrailliler Tanrý'ya, 'Benyaminoðullarý'na karþý önce hangimiz savaþacak?' diye sordular.1FBenyaminoðullarý'nýn yanýsýra Ýsrailliler de sayýldý. Eli kýlýç tutan dört yüz bin askerleri vardý. Hepsi de yaman savaþçýlardý.FSolak olan yedi yüz seçme adam da bunlarýn arasýndaydý. Hepsi de bir kýlý sapanla vuracak kadar iyi niþancýydý.-UFGiva halkýndan olan yedi yüz seçme adam dýþýnda, öbür kentlerden gelen ve eli kýlýç tutan Benyaminoðullarý'nýn sayýsý o gün yirmi altý bini buldu.Y-FÝsrailliler'le savaþmak üzere öbür kentlerden akýn akýn Giva'ya geldiler.{F 'Giva'daki o serserileri bize hemen teslim edin. Onlarý öldürüp Ýsrail'deki kötülüðün kökünü kazýyalým.'~wF Ýsrail oymaklarý, Benyamin oymaðýna adamlar göndererek, 'Aranýzda yapýlan bu alçaklýk nedir?' diye sordular,QF Giva'ya karþý toplanmýþ olan Ýsrailliler tam bir birlik içindeydi.%EF Halka yiyecek saðlamak için bütün Ýsrail oymaklarýndan nüfuslarýna göre, her yüz kiþiden on, bin kiþiden yüz, on bin kiþiden bin kiþi seçeceðiz. Bunlar Benyamin'in Giva Kenti'ne geldiklerinde kentlilerden Ýsrail'de yaptýklarý bu alçaklýðýn öcünü alsýnlar.'>yF 'Yapacaðýmýz þu: Giva'ya kura ile saldýracaðýz.}FOradakilerin hepsi aðýz birliði etmiþçesine, 'Bizden hiç kimse çadýrýna gitmeyecek, evine dönmeyecek' dediler,eEFEy Ýsrailliler! Ýþte hepiniz buradasýnýz. Düþünceniz, kararýnýz nedir, söyleyin.')MFOnun ölüsünü alýp parçaladým, her bir parçasýný Ýsrail'in mülk aldýðý bir bölgeye gönderdim. Çünkü bu alçakça rezalet Ýsrail'de iþlendi.FGiva'dan bazý adamlar gece beni öldürmeyi tasarlayarak gelip evi kuþattýlar. Cariyemin ýrzýna geçtiler, ölümüne neden oldular. /FÖldürülen kadýnýn Levili kocasý þöyle yanýtladý: 'Cariyemle birlikte geceyi geçirmek üzere Benyamin bölgesinin Giva Kenti'ne girdik.& GF-Bu arada Benyaminoðullarý Ýsrailliler'in Mispa'da toplandýðýný duydular.- Ýsrailliler, 'Anlatýn bize, bu korkunç olay nasýl oldu?' diye sordular. FTanrý halký Ýsrail'in bütün oymak önderleri bu toplantýda hazýr bulundular. Eli kýlýç tutan dört yüz bin yayaydýlar.  -FGilat baþta olmak üzere Dan'dan Beer-Þeva'ya kadar, bütün Ýsrail halký yola çýkýp Mispa'da, RAB'bin önünde tek beden gibi toplandý.5 eFBunu her gören, 'Ýsrailliler Mýsýr'dan çýktýðýndan beri böyle bir þey olmamýþ, görülmemiþtir' dedi, 'Düþünün taþýnýn, ne yapmamýz gerek, söyleyin.'FEve varýnca eline bir býçak aldý, cariyesinin cesedini on iki parçaya bölüp Ýsrail'in on iki oymaðýna daðýttý.Fkadýna, 'Kalk, gidelim' dedi. Kadýn yanýt vermedi. Bunun üzerine adam onu eþeðe bindirip evine doðru yola çýktý.'FSabahleyin kalkan adam, yoluna devam etmek üzere kapýyý açtý. Elleri eþiðin üzerinde, yerde boylu boyunca yatan cariyesini görünce,)FKadýn gün aðarýrken efendisinin kaldýðý evin kapýsýna geldi, düþüp yere yýðýldý. Ortalýk aydýnlanýncaya dek öylece kaldý.oYFNe var ki, adamlar onu dinlemediler. Bunun üzerine Levili cariyesini zorla dýþarý çýkarýp onlara teslim etti. Adamlar bütün gece, sabaha dek kadýnla yattýlar, onun ýrzýna geçtiler. Þafak sökerken onu salýverdiler.BFBakýn, daha erkek eli deðmemiþ kýzýmla adamýn cariyesi içerde. Onlarý dýþarý çýkarayým, onlarla yatýn, onlara dilediðinizi yapýn. Ama adama bu kötülüðü yapmayýn.'S!FEv sahibi dýþarýya çýkýp onlarýn yanýna gitti. 'Hayýr, kardeþlerim, rica ediyorum böyle bir kötülük yapmayýn' dedi, 'Madem adam evime gelip konuðum oldu, böyle bir alçaklýk yapmayýn.@{FOnlar dinlenirken kentin serserileri evi kuþattý. Kapýya var güçleriyle vurarak yaþlý ev sahibine, 'Evine gelen o adamý dýþarý çýkar, onunla yatalým' diye baðýrdýlar.r_FOnlarý evine götürdü, eþeklerine yem verdi. Konuklar ayaklarýný yýkadýktan sonra yiyip içtiler.{qFYaþlý adam, 'Gönlün rahat olsun' dedi, 'Her ihtiyacýný ben karþýlayacaðým. Geceyi meydanda geçirmeyin.' ~;FEþeklerimiz için yem ve saman, kendim, cariyem ve uþaðým için ekmek ve þarap var. Hepimiz sana hizmet etmeye hazýrýz. Hiçbir eksiðimiz yok.'c}AFLevili, 'Yahuda'nýn Beytlehem Kenti'nden geliyor, Efrayim'in daðlýk bölgesinde uzak bir yere gidiyoruz' dedi, 'Ben oralýyým. Beytlehem'e gitmiþtim. Þimdi RAB'bin evine dönüyorum. Ama kimse bizi evine almadý.||sFYaþlý adam kent meydanýndaki yolcularý görünce Levili'ye, 'Nereden geliyor, nereye gidiyorsunuz?' diye sordu.${CFAkþam saatlerinde yaþlý bir adam tarladaki iþinden dönüyordu. Efrayim'in daðlýk bölgesindendi. Giva'da oturuyordu. Kent halký ise Benyaminli'ydi.zFGeceyi geçirmek için Giva'ya giden yola saptýlar. Varýp kentin meydanýnda konakladýlar. Çünkü hiç kimse onlarý evine almadý.syaFBöylece yollarýna devam ettiler. Benyaminliler'in Giva Kenti'ne yaklaþtýklarýnda güneþ batmýþtý.jxOF Sonra ekledi: 'Haydi Giva'ya ya da Rama'ya ulaþmaya çalýþalým. Bunlardan birinde geceleriz.'lwSF Efendisi, 'Ýsrailliler'e ait olmayan yabancý bir kente girmeyeceðiz' dedi, 'Giva'ya gideceðiz.' vF Yevus'a yaklaþtýklarýnda gün batmak üzereydi. Uþak efendisine, 'Yevuslular'ýn bu kentine girip geceyi orada geçirelim' dedi.!u=F Ama adam orada gecelemek istemedi. Cariyesini alýp palan vurulmuþ iki eþekle yola çýktý. Yevus'un -Yeruþalim'in- karþýsýnda bir yere geldiler. tF Damat, cariyesi ve uþaðýyla birlikte gitmek için ayaða kalkýnca, kayýnbaba, 'Bak, akþam oluyor, lütfen geceyi burada geçirin' dedi, 'Gün batmak üzere. Geceyi burada geçirin, keyfinize bakýn. Yarýn erkenden kalkýp yola çýkar, evine gidersin.'#sAFBeþinci gün gitmek üzere erkenden kalktý. Kayýnbaba, 'Rahatýna bak, bir þeyler ye; öðleden sonra gidersiniz' dedi. Ýkisi birlikte yemek yediler.xrkFDamat gitmek üzere ayaða kalkýnca kayýnbabasý ýsrarla kalmasýný istedi; damat da geceyi orada geçirdi.gqIFÝkisi oturup birlikte yiyip içtiler. Kayýnbaba, 'Lütfen bu gece de kal, keyfine bak' dedi.$pCFDördüncü günün sabahý erkenden kalktýlar. Kýzýn babasý gitmeye hazýrlanan damadýna, 'Rahatýna bak, bir lokma ekmek ye, sonra gidersiniz' dedi.soaFYanýnda alýkoydu. Adam onlarýn evinde üç gün kaldý, onlarla birlikte yedi, içti ve orada geceledi.n F mFAma kadýn onu baþka erkeklerle aldattý. Sonra adamý býrakýp Yahuda'ya, babasýnýn Beytlehem'deki evine döndü. Kadýn dört ay orada kaldýktan sonra kocasý kalkýp onun yanýna gitti. Gönlünü hoþ edip onu geri getirmek istiyordu. Yanýnda uþaðý ve iki de eþek vardý. Kadýn onu babasýnýn evine götürdü. Kayýnbaba damadýný görünce onu sevinçle karþýladý.?l {FÝsrail'in kralsýz olduðu o dönemde Efrayim'in daðlýk bölgesinin ücra yerinde yaþayan bir Levili vardý. Adam Yahuda'nýn Beytlehem Kenti'nden kendisine bir cariye almýþtý.bk?FTanrý'nýn Tapýnaðý Þilo'da olduðu sürece Mika'nýn yaptýrdýðý puta taptýlar.j}FOyma putu oraya diktiler. Musa oðlu*fö* Gerþom oðlu Yonatan ile oðullarý sürgüne kadar onlara kâhinlik ettiler.oiYFYakup'un oðlu olan atalarý Dan'ýn anýsýna kente Dan adýný verdiler. Kentin eski adý Layiþ'ti."h?FBeytrehov yakýnýndaki vadide bulunan Layiþ Kenti'nin yardýmýna gelen olmadý. Çünkü kent Sayda'dan uzaktý, baþka bir kentle de iliþkisi yoktu.Xg+FDanoðullarý Mika'nýn yaptýrdýðý putlarý ve kâhini yanlarýna alarak Layiþ üzerine yürüdüler. Barýþçýl ve her þeyden habersiz olan kent halkýný kýlýçtan geçirip kenti ateþe verdiler.yfmFSonra yollarýna devam ettiler. Mika onlarýn kendisinden daha güçlü olduðunu görünce dönüp evine gitti.geIF'Kes sesini!' dediler, 'Yoksa öfkeli adamlarýmýz saldýrýp seni de, aileni de öldürür.'dFMika, 'Kâhinimi, yaptýrdýðým putlarý alýp gittiniz' dedi, 'Bana ne kaldý ki? Bir de, diye soruyorsunuz.'cFBaðýrýp çaðýrmaya baþladýlar. Danoðullarý dönüp Mika'ya, 'Ne oldu, neden adamlarýný toplayýp geldin?' dediler.ybmFDanoðullarý Mika'nýn evinden biraz uzaklaþtýktan sonra, Mika'nýn komþularý toplanýp onlara yetiþtiler.]a5FTopluluk çocuklarýný, hayvanlarýný, deðerli eþyalarýný alýp yola çýktý.`yFKâhinin yüreði sevinçle doldu. Efodu, özel putlarý, oyma putu alýp topluluðun ortasýnda yürümeye baþladý.R_FAdamlar, 'Sus, sesini çýkarma' dediler, 'Bizimle gel. Bize danýþmanlýk ve kâhinlik yap. Bir adamýn evinde kâhinlik etmek mi iyi, yoksa Ýsrail'in bir boyuna, bir oymaðýna kâhinlik etmek mi?'^#FAdamlarýn Mika'nýn evine girip efodu, özel putlarý, oyma ve dökme putlarý aldýðýný gören kâhin, 'Ne yapýyorsunuz?' diye sordu.G] FYöreyi araþtýrmýþ olan beþ adam içeri girip efodu, özel putlarý, oyma ve dökme putlarý aldýlar. Kâhinle silah kuþanmýþ altý yüz kiþiyse dýþ kapýnýn önünde duruyordu.^\7FSilahlarýný kuþanmýþ altý yüz Danlý dýþ kapýnýn önüne yýðýlmýþtý.{[qFBunun üzerine halk genç Levili'nin kaldýðý Mika'nýn evine yöneldi. Eve girip Levili'ye hal hatýr sordular.jZOFLayiþ yöresini araþtýrmaya gitmiþ olan beþ adam soydaþlarýna, 'Bu evlerden birinde bir efod*, özel aile putlarý, bir oyma, bir de dökme put olduðunu biliyor musunuz?' dediler, 'Ne yapacaðýnýza siz karar verin.'PYF Buradan Efrayim'in daðlýk bölgesine geçip Mika'nýn evine gittiler.'XIF Gidip Yahuda'nýn Kiryat-Yearim Kenti yakýnýnda ordugah kurdular. Bu nedenle Kiryat-Yearim'in batýsýndaki bu yer bugün de Mahane-Dan*fo* diye anýlýyor.tWcF Bunun üzerine Dan oymaðýndan altý yüz kiþi silahlarýný kuþanýp Sora ve Eþtaol'dan yola çýktý.6VgF Oraya vardýðýnýzda halkýn her þeyden habersiz olduðunu göreceksiniz. Tanrý'nýn elinize teslim ettiði bu ülke çok geniþ; öyle bir yer ki, hiçbir eksiði yok.'U)F Adamlar, 'Haydi, onlara saldýralým' dediler, 'Ülkeyi gördük, topraðý çok güzel. Ne duruyorsunuz? Gecikmeden gidip ülkeyi sahiplenin.~TwFSonra adamlar Sora ve Eþtaol'a, soydaþlarýnýn yanýna döndüler. Soydaþlarý, 'Ne öðrendiniz?' diye sordular."S?FBöylece beþ adam yola çýkýp Layiþ'e vardýlar. Kent halkýnýn Saydalýlar gibi kaygýdan uzak, esenlik ve güvenlik içinde yaþadýðýný gördüler. Yörede onlara egemen olan, baský yapan kimse yoktu. Saydalýlar'dan uzaktaydýlar, baþka kimseyle de iliþkileri yoktu.VR'FKâhin, 'Esenlikle gidin, Tanrý yolculuðunuzu onaylýyor' diye yanýtladý.hQKFAdamlar, 'Lütfen Tanrý'ya danýþ, bu yolculuðumuz baþarýlý olacak mý, bilelim' dediler.PFLevili Mika'nýn kendisi için yaptýklarýný anlattý. 'Bana verdiði ücrete karþýlýk ona kâhinlik ediyorum' dedi.6OgFMika'nýn evinin yanýndayken genç Levili'nin sesini tanýdýlar. Eve yaklaþarak ona, 'Seni buraya kim getirdi? Burada ne yapýyorsun? Burada ne iþin var?' diye sordular.QNFBöylece kendi boylarýndan, Sora ve Eþtaol kentlerinden beþ cesur savaþçýyý topraklarý araþtýrýp bilgi toplamak üzere yola çýkardýlar. Onlara, 'Gidin, topraklarý araþtýrýn' dediler.;M sFO dönemde Ýsrail'de kral yoktu ve Dan oymaðýndan olanlar yerleþecek yer arýyorlardý. Çünkü Ýsrail oymaklarý arasýnda kendilerine düþen payý henüz almamýþlardý.hLKF Mika, 'Þimdi biliyorum ki, RAB bana iyi davranacak' dedi, 'Çünkü bir Levili kâhinim* var.'9KoF Genç Levili'yi kâhinliðe atayarak evine aldý.GJ F Mika ile kalmaya razý oldu. Mika da ona oðlu gibi davrandý.#IAF Mika, 'Benimle kal' dedi, 'Bana danýþmanlýk ve kâhinlik yap. Seni doyurur, yýlda bir takým giysi, on parça da gümüþ veririm.' Levili kabul etti.HF Mika, 'Nereden geliyorsun?' diye sorunca adam, 'Yahuda'nýn Beytlehem Kenti'nden geliyorum, Levili'yim, yerleþecek yer arýyorum' dedi.$GCFAdam yerleþecek baþka bir yer bulmak üzere Yahuda'nýn Beytlehem Kenti'nden ayrýldý. Efrayim'in daðlýk bölgesinden geçerken Mika'nýn evine geldi.yFmFYahuda'nýn Beytlehem Kenti'nde, Yahudalý bir ailenin yanýnda geçici olarak yaþayan genç bir Levili vardý.IE FO dönemde Ýsrail'de kral yoktu. Herkes dilediðini yapýyordu. DFMika'nýn bir tapýnma yeri vardý. Özel aile putlarý ve bir efod* yaptýrmýþ, oðullarýndan birini de kâhinliðe atamýþtý.7CiFGümüþü Mika'dan geri alan kadýn, iki yüz parçasýný ayýrýp kuyumcuya verdi. Kuyumcu bundan bir oyma, bir de dökme put yaptý. Putlar Mika'nýn evine götürüldü.yF'Filistliler'le birlikte öleyim' diyerek bütün gücüyle sütunlara yüklendi. Tapýnak Filist beylerinin ve bütün içindekilerin üzerine çöktü. Böylece Þimþon ölürken, yaþamý boyunca öldürdüðünden daha çok insan öldürdü.=FSonra tapýnaðýn damýný taþýyan iki ana sütunun ortasýnda durup sað eliyle birini, sol eliyle ötekini kavradý.<<sFÞimþon RAB'be yakarmaya baþladý: 'Ey Egemen RAB, lütfen beni anýmsa. Ey Tanrý, bir kez daha beni güçlendir; Filistliler'den bir vuruþta iki gözümün öcünü alayým.'#;AFTapýnak erkeklerle, kadýnlarla doluydu. Bütün Filist beyleri de oradaydý. Üç bin kadar kadýn erkek Þimþon'un oynayýþýný damdan seyrediyordu.: FÞimþon, elinden tutan gence, 'Beni tapýnaðýn damýný taþýyan sütunlarýn yanýna götür de onlara yaslanayým' dedi.+9QFÝyice coþunca, 'Þimþon'u getirin, bizi eðlendirsin' dediler. Þimþon'u cezaevinden getirip oynatmaya baþladýlar, sonra sütunlarýn arasýnda durdurdular.,8SFHalk Þimþon'u görünce kendi ilahlarýný övmeye baþladý. 'Ýlahýmýz ülkemizi yakýp yýkan, Birçoðumuzu öldüren Düþmanýmýzý elimize teslim etti'07[FFilist beyleri ilahlarý Dagon'un onuruna çok sayýda kurban kesip eðlenmek için toplandýlar. 'Ýlahýmýz, düþmanýmýz Þimþon'u elimize teslim etti' dediler.A6FBu arada Þimþon'un kesilen saçlarý uzamaya baþladý.5%FFilistliler onu yakalayýp gözlerini oydular. Gazze'ye götürüp tunç* zincirlerle baðladýlar, cezaevinde deðirmen taþýna koþtular.34aFDelila, 'Þimþon, Filistliler geldi!' dedi. Þimþon uyandý ve, 'Her zamanki gibi kalkýp silkinirim' diye düþündü. RAB'bin kendisinden ayrýldýðýný bilmiyordu.Z3/FDelila Þimþon'u dizleri üzerinde uyuttuktan sonra adamlardan birini çaðýrtýp baþýndaki yedi örgüyü kestirdi. Sonra alay ederek onu dürtüklemeye baþladý. Çünkü Þimþon gücünü yitirmiþti.v2gFDelila Þimþon'un gerçeði söylediðini anlayýnca haber gönderip Filist beylerini çaðýrttý. 'Bir kez daha gelin' dedi, 'Þimþon bana gerçeði söyledi.' Kadýnýn yanýna gelen Filist beyleri gümüþü de birlikte getirdiler.Z1/Fyüreðini kadýna tümüyle açtý. 'Baþýma hiç ustura deðmedi' dedi, 'Çünkü ben ana rahmindeyken Tanrý'ya adanmýþým*. Týraþ olursam gücümü yitiririm. Sýradan bir adam gibi güçsüz olurum.'n0WFBu sözlerle Þimþon'u sýkýþtýrýp günlerce baþýný aðrýttý. Sonunda Þimþon dayanamayýp1/]FDelila, 'Bana güvenmiyorsan nasýl olur da, diyorsun?' dedi, 'Üç kezdir beni kandýrýyorsun, üstün gücünün nereden geldiðini söylemiyorsun.' .FÞimþon uyurken Delila onun baþýndaki yedi örgüyü dokuma tezgahýndaki kumaþla birlikte dokuyup kazýkla burdu*fn*. Sonra, 'Þimþon, Filistliler geldi!' dedi. Þimþon uykusundan uyandý, saçýný tezgah kazýðýndan ve kumaþtan çekip kurtardý.}-uF Delila ona, 'Þimdiye kadar beni hep kandýrdýn, bana yalan söyledin' dedi, 'Söyle bana, seni neyle baðlamalý?'p,[F Böylece Delila yeni urgan alýp Þimþon'u baðladý. Sonra, 'Þimþon, Filistliler geldi!' dedi. Adamlar hâlâ bitiþik odada pusu kurmuþ bekliyorlardý. Þimþon urganlarý iplik koparýr gibi koparýp kollarýndan sýyýrdý.+F Þimþon, 'Beni hiç kullanýlmamýþ yeni urganla sýmsýký baðlarlarsa sýradan bir adam gibi güçsüz olurum' dedi.n*WF Delila, 'Beni kandýrdýn, bana yalan söyledin' dedi, 'Lütfen söyle bana, seni neyle baðlamalý?'a)=F Adamlarý bitiþik odada pusuya yatmýþtý. Delila, 'Þimþon, Filistliler geldi!' dedi. Þimþon sýrýmlarý ateþ deðdiðinde daðýlýveren kendir lifleri gibi koparýp attý. Gücünün sýrrýný vermemiþti.({FBunun üzerine Filist beyleri Delila'ya kurumamýþ yedi taze sýrým getirdiler. Delila bunlarla Þimþon'u baðladý.t'cFÞimþon, 'Beni kurumamýþ yedi taze sýrýmla baðlarlarsa sýradan bir adam gibi güçsüz olurum' dedi.&-FBunun üzerine Delila Þimþon'a, 'Lütfen, söyle bana, bu üstün gücü nereden alýyorsun?' diye sordu, 'Seni baðlayýp yenmek olasý mý?'|%sFFilist beyleri kadýna gelip, 'Þimþon'un üstün gücünün kaynaðý nedir, onu kandýrýp öðrenmeye bak' dediler, 'Böylece belki onu baðlar, etkisiz hale getirip yenebiliriz. Her birimiz sana bin yüzer parça gümüþ*fm* vereceðiz.'c$AFBir süre sonra Þimþon Sorek Vadisi'nde yaþayan Delila adýnda bir kadýna aþýk oldu.b#?FÞimþon gece yarýsýna dek yattý. Gece yarýsý kalktý, kent kapýsýnýn iki kanadýyla iki direðini tutup sürgüyle birlikte yerlerinden söktü. Hepsini omuzlayýp Hevron'un karþýsýndaki tepeye çýkardý.d"CFGazzeliler'e, 'Þimþon buraya geldi' diye haber verilince çevreyi kuþattýlar. Bütün gece kentin kapýsýnda pusuya yattýlar. 'Gün aðarýnca onu öldürürüz' diyerek gece boyunca yerlerinden kýmýldamadýlar.W! +FÞimþon bir gün Gazze'ye gitti. Orada gördüðü bir fahiþenin evine girdi.d CFÞimþon Filistliler'in egemenliði sýrasýnda Ýsrailliler'e yirmi yýl önderlik yaptý.X+FBunun üzerine Tanrý Lehi'deki çukuru yardý. Çukurdan su fýþkýrdý. Þimþon suyu içince canlanýp güçlendi. Suyun çýktýðý yere Eyn-Hakkore*fl* adýný verdi. Pýnar bugün de Lehi'de duruyor.:oFÞimþon ölesiye susamýþtý. RAB'be þöyle yakardý: 'Kulunun eliyle büyük bir kurtuluþ saðladýn. Ama þimdi susuzluktan ölüp sünnetsizlerin* eline mi düþeceðim?'fGFBunlarý söyledikten sonra çene kemiðini elinden attý. Oraya Ramat-Lehi*fk* adý verildi.FSonra þöyle dedi: 'Bir eþeðin çene kemiðiyle, Ýki eþek yýðýný yaptým, Eþeðin çene kemiðiyle bin kiþiyi öldürdüm.'hKFÞimþon yeni ölmüþ bir eþeðin çene kemiðini eline alýp bununla bin kiþiyi öldürdü.nWFÞimþon Lehi'ye yaklaþýnca, Filistliler baðýrarak ona yöneldiler. RAB'bin Ruhu büyük bir güçle Þimþon'un üzerine indi. Þimþon'un kollarýný saran urganlar yanan keten gibi daðýldý, elindeki baðlar çözüldü.BF Onlar da, 'Olur, ama seni sýkýca baðlayýp onlara teslim edeceðiz' dediler, 'Söz veriyoruz, seni öldürmeyeceðiz.' Sonra onu iki yeni urganla baðlayýp maðaradan çýkardýlar.KF 'Seni yakalayýp Filistliler'e teslim etmek için geldik' dediler.=uF Yahudalýlar'dan üç bin kiþi, Etam Kayalýðý'ndaki maðaraya giderek Þimþon'a, 'Filistliler'in bize egemen olduklarýný bilmiyor musun? Nedir bu bize yaptýðýn?' dediler.MF Yahudalýlar, 'Neden bizimle savaþmaya geldiniz?' diye sorunca, Filistliler, 'Þimþon'u yakalamaya geldik, bize yaptýðýnýn aynýsýný ona yapmak için buradayýz' diye karþýlýk verdiler.V'F Filistliler de gidip Yahuda'da ordugah kurdular, Lehi yöresine yayýldýlar.{qFOnlara acýmasýzca saldýrarak çoðunu öldürdü, sonra Etam Kayalýðý'na çekilip bir maðaraya sýðýndý.Z/FÞimþon onlara, 'Madem böyle yaptýnýz, sizden öcümü almadan duramam' dedi.X+FFilistliler, 'Bunu kim yaptý?' dediler, 'Yapsa yapsa, Timnalý'nýn damadý Þimþon yapmýþtýr. Çünkü Timnalý karýsýný elinden alýp saðdýcýna verdi.' Sonra gidip kadýnla babasýný yaktýlar.1FÇýralarý tutuþturup çakallarý Filistliler'in ekinlerinin arasýna salýverdi. Böylece demetleri, ekinleri, baðlarý, zeytinlikleri yaktý.*OFKýra çýkýp üç yüz çakal yakaladý. Sonra çakallarý çifter çifter kuyruk kuyruða baðladý. Kuyruklarýnýn arasýna da birer çýra sýkýþtýrdý.T#FÞimþon, 'Bu kez Filistliler'e kötülük etsem de buna hakkým var' dedi.8kF'Ondan gerçekten nefret ettiðini sanýyordum' dedi, 'Bu nedenle onu senin saðdýcýna verdim. Küçük kýzkardeþi ondan daha güzel deðil mi? Ablasýnýn yerine onu al.'  )FBir süre sonra, buðday biçimi sýrasýnda Þimþon bir oðlak alýp karýsýný ziyarete gitti. 'Karýmýn odasýna girmek istiyorum' dedi.K FÞimþon'un karýsý ise Þimþon'a eþlik eden saðdýca verildi.Y -FRAB'bin Ruhu üzerine inince güçlenen Þimþon Aþkelon'a gitti; otuz kiþi vurup mallarýný yaðmaladý, giysilerini de bilmeceyi çözenlere verdi. Öfkeden kudurmuþ bir halde babasýnýn evine döndü.t cFYedinci gün, gün batmadan kentli gençler Þimþon'a geldiler. 'Baldan tatlý, Aslandan güçlü ne var?'M FKadýn þölen boyunca yedi gün aðlayýp durdu. Kadýnýn sürekli sýkýþtýrmasý üzerine Þimþon yedinci gün bilmecenin yanýtýný ona söyledi. Kadýn da yanýtý soydaþlarýna iletti."?FÞimþon'un karýsý aðlayarak ona, 'Benden nefret ediyorsun' dedi, 'Beni sevmiyorsun. Soydaþlarýma bir bilmece sordun, yanýtýný bana söylemedin.'Y-FDördüncü*fj* gün gençler Þimþon'un karýsýna, 'Kocaný kandýr da bize bilmecenin yanýtýný versin' dediler, 'Yoksa, seni de babanýn evini de yakarýz. Bizi soymak için mi buraya çaðýrdýnýz?'AFÞimþon, 'Yiyenden yiyecek, Güçlüden tatlý çýktý'tcF Ama bilmeceyi çözemezseniz, o zaman da siz bana otuz keten mintanla otuz takým üst giysi vereceksiniz.'A}F Þimþon onlara, 'Size bir bilmece sorayým' dedi, 'Þölenin yedi günü içinde kesin yanýtý bulup bana bildirirseniz, size otuz keten mintan, otuz takým da üst giysi vereceðim.QF Filistliler onu görünce ona eþlik etmek üzere otuz genç getirdiler.nWF Babasý kadýný görmeye gidince, Þimþon da damat geleneðine uyarak orada bir þölen düzenledi.QF Kovandaki balý avuçlarýna doldurdu, yiye yiye oradan uzaklaþtý. Annesiyle babasýnýn yanýna varýnca baldan onlara da verdi, onlar da yedi. Ama balý aslanýn leþinden aldýðýný söylemedi.=uFBir süre sonra kadýnla evlenmek üzere yine Timna'ya giderken, aslanýn leþini görmek için yoldan saptý. Bir arý sürüsünün aslanýn leþini kovana çevirdiðini gördü.?{FSonra gidip kadýnla konuþtu ve ondan çok hoþlandý.3~aFÞimþon üzerine inen RAB'bin Ruhu'yla güçlendi ve aslaný bir oðlak parçalar gibi çýplak elle parçaladý. Ama yaptýðýný ne annesine ne de babasýna bildirdi./}YFBöylece Þimþon annesi ve babasýyla Timna'ya doðru yola koyuldu. Timna baðlarýna vardýklarýnda, genç bir aslan kükreyerek Þimþon'un karþýsýna çýktý.-|UFÞimþon'un annesiyle babasý bunu isteyenin RAB olduðunu anlamadýlar. Çünkü RAB o sýrada Ýsrailliler'e egemen olan Filistliler'e karþý fýrsat kolluyordu.7{iFAnnesiyle babasý, 'Akrabalarýnýn ya da halkýmýzýn kýzlarý arasýnda kimse yok mu ki, sünnetsiz* Filistliler'den kýz almaya kalkýyorsun?' diye karþýlýk verdiler.}zuFGeri dönünce annesiyle babasýna, 'Timna'da Filistli bir kadýn gördüm' dedi, 'Onu hemen bana eþ olarak alýn.'Ly FÞimþon bir gün Timna'ya gitti. Orada Filistli bir kadýn gördü.lxSF RAB'bin Ruhu Sora ile Eþtaol arasýnda, Mahane-Dan'da bulunan Þimþon'u yönlendirmeye baþladý.vwgF Ve kadýn bir erkek çocuk doðurdu. Adýný Þimþon koydu. Çocuk büyüyüp geliþti. RAB de onu kutsadý.JvF Karýsý, 'RAB bizi öldürmek isteseydi, yakmalýk sunuyu ve tahýl sunusunu kabul etmezdi' diye karþýlýk verdi, 'Bütün bunlarý bize göstermezdi. Bugün söylediklerini de iþitmezdik.'RuF Karýsýna, 'Kesinlikle öleceðiz' dedi, 'Çünkü Tanrý'yý gördük.'uteF RAB'bin meleði Manoah'la karýsýna bir daha görünmeyince, Manoah onun RAB'bin meleði olduðunu anladý. s F RAB'bin meleði sunaktan yükselen alevle birlikte göðe yükseldi. Bunu gören Manoah'la karýsý yüzüstü yere kapandýlar."r?F Manoah bir oðlakla tahýl sunusunu* aldý, bir kayanýn üzerinde RAB'be sundu. O anda Manoah'la karýsýnýn gözü önünde þaþýlacak þeyler oldu: [n~~}||f{{zzxx5wwyvuucttTssHrrtr+qq pRooKn^mmIllk8jjithhehgsfeedhcwbb#aa7``E__^D]]=\\[[Z[Z YYXXkWWEVUU T[T SSRIQQ6OO*NfMrLLRKSJOII=HGGFFFzF2EEDDnCC5BBGAA @m@(?.>>L==8< diyerek Eli'nin ailesi hakkýnda ant içtim.'?tyZ Çünkü farkýnda olduðu günahtan ötürü ailesini sonsuza dek yargýlayacaðýmý Eli'ye bildirdim. Oðullarý Tanrý'ya saygýsýzlýk ettiler*fg*. Eli de onlara engel olmadý.esEZ O gün Eli'nin ailesine karþý söylediðim her þeyi baþtan sona dek yerine getireceðim.pr[Z RAB Samuel'e þöyle dedi: 'Ben Ýsrail'de her duyaný þaþkýna çevirecek bir þey yapmak üzereyim.PqZ RAB gelip orada durdu ve önceki gibi, 'Samuel, Samuel!' diye seslendi.pZ Bunun üzerine Samuel'e, 'Git yat' dedi, 'Sana yine seslenirse, dersin.' Samuel gidip yerine yattý.}ouZRAB yine üçüncü kez Samuel'e seslendi. Samuel kalkýp Eli'ye gitti. 'Ýþte buradayým, beni çaðýrdýn' dedi.Yn-ZSamuel RAB'bi daha tanýmýyordu; RAB'bin sözü henüz ona açýklanmamýþtý.ymmZRAB yine, 'Samuel!' diye seslendi. Samuel kalkýp Eli'ye gitti ve, 'Ýþte, buradayým, beni çaðýrdýn' dedi.MlZArdýndan Eli'ye koþup, 'Beni çaðýrdýn, iþte buradayým' dedi.LkZRAB Samuel'e seslendi. Samuel, 'Buradayým' diye karþýlýk verdi. jZSamuel ise RAB'bin Tapýnaðý'nda, Tanrý'nýn Sandýðý'nýn bulunduðu yerde uyuyordu. Tanrý'nýn kandili daha sönmemiþti.kiQZBir gece Eli yataðýnda uyuyordu. Gözleri öyle zayýflamýþtý ki, güçlükle görebiliyordu.h ZGenç Samuel Eli'nin yönetimi altýnda RAB'be hizmet ediyordu. O günlerde RAB'bin sözü seyrek geliyordu; görümler de azalmýþtý.FgZ$Ailenden sað kalan herkes bir parça gümüþ ve bir somun ekmek için gelip ona boyun eðecek ve, Ne olur, karýn tokluðuna beni herhangi bir kâhinlik görevine ata! diye yalvaracak.> '@f{Z#Ýsteklerimi ve amaçlarýmý yerine getirecek güvenilir bir kâhin çýkaracaðým kendime. Onun soyunu sürdüreceðim; o da meshettiðim* kiþinin önünde sürekli hizmet edecek.~ewZ"Ýki oðlun Hofni ile Pinehas'ýn baþýna gelecek olay senin için bir belirti olacak: Ýkisi de ayný gün ölecek.Hd Z!Sunaðýmdan bütün soyunu yok edeceðim, yalnýz bir kiþiyi esirgeyeceðim. Gözleri aðlamaktan kör olacak, yüreði yanacak*fe*. Ama soyundan gelenlerin hepsi kýlýçla*ff* ölecekler.c-Z Ýsrail'e yapýlacak bütün iyiliðe karþýn, sen konutumda sýkýntý göreceksin. Artýk soyundan hiç kimse yaþlanacak kadar yaþamayacak. bZSoyundan hiç kimsenin yaþlanacak kadar yaþamamasý için senin ve atanýn soyunun gücünü kýracaðým günler yaklaþýyor.!a=Z'Bu nedenle Ýsrail'in Tanrýsý RAB þöyle diyor: Ama þimdi RAB þöyle buyuruyor: g_IZSunaðýma çýkmasý, buhur yakýp önümde efod* giymesi için bütün Ýsrail oymaklarý arasýndan yalnýz ataný kendime kâhin seçtim. Üstelik Ýsrailliler'in yakýlan bütün sunularýný da atanýn soyuna verdim.8^kZO sýralarda bir Tanrý adamý Eli'ye gelip þöyle dedi: 'RAB diyor ki, RwZÜstelik kurbanýn yaðlarý yakýlmadan önce, kâhinin hizmetkârý gelip kurban sunan adama, 'Kâhine kýzartmalýk et ver. Senden haþlanmýþ et deðil, çið et alacak' derdi.;QqZçatalý kap, tencere, tava ya da kazana daldýrýrdý. Çatalla çýkarýlan her þey kâhin için ayýrýlýrdý. Þilo'ya gelen Ýsrailliler'in hepsine böyle davranýrlardý.P Z fOGZ Eli'nin oðullarý deðersiz kiþilerdi. RAB'bi ve kâhinlerin halkla ilgili kurallarýný önemsemiyorlardý. Biri sunduðu kurbanýn etini haþlarken, kâhinin hizmetkârý elinde üç diþli büyük bir çatalla gelir,xNkZ Sonra Elkana Rama'ya, evine döndü. Küçük Samuel ise Kâhin Eli'nin gözetiminde RAB'bin hizmetinde kaldý.IM Z RAB'be karþý gelenler paramparça olacak, RAB onlara karþý gökleri gürletecek, Bütün dünyayý yargýlayacak, Kralýný güçle donatacak, Meshettiði* kralýn gücünü yükseltecek.'LZ RAB sadýk kullarýnýn adýmlarýný korur, Ama kötüler karanlýkta susturulur. Çünkü güçle zafere ulaþamaz insan.sKaZDüþkünü yerden kaldýrýr, Yoksulu çöplükten çýkarýr; Soylularla oturtsun Ve kendilerine onur tahtýný miras olarak baðýþlasýn diye. Çünkü yeryüzünün temelleri RAB'bindir, O dünyayý onlarýn üzerine kurmuþtur.VJ'ZO kimini yoksul, kimini varsýl kýlar; Kimini alçaltýr, kimini yükseltir.QIZRAB öldürür de diriltir de, Ölüler diyarýna indirir ve çýkarýr.HZToklar yiyecek uðruna gündelikçi olur, Açlar doyurulur. Kýsýr kadýn yedi çocuk doðururken, Çok çocuklu kadýn kimsesiz kalýr.OGZGüçlülerin yaylarý kýrýlýr; Güçsüzlerse güçle donatýlýr.F1ZArtýk büyük konuþmayýn, Aðzýnýzdan küstahça sözler çýkmasýn. Çünkü RAB her þeyi bilen Tanrý'dýr; O'dur davranýþlarý tartan.gEIZKutsallýkta RAB'bin benzeri yok, Evet, senin gibisi yok, ya RAB! Tanrýmýz gibi dayanak yok.;D sZHanna þöyle dua etti: 'Yüreðim RAB'de bulduðum sevinçle coþuyor; Gücümü*fd* yükselten RAB'dir. Düþmanlarýmýn karþýsýnda övünüyor, Kurtarýþýnla seviniyorum!yC oZBen de onu RAB'be adýyorum. Yaþamý boyunca RAB'be adanmýþ kalacaktýr.' Sonra çocuk orada RAB'be tapýndý.FB  Z'Bu çocuk için yakarmýþtým; RAB dileðimi yerine getirdi.vA iZHanna, 'Ey efendim, yaþamýn hakký için derim ki, burada yanýnda durup RAB'be yakaran kadýným ben' dedi,;@ uZBoðayý kestikten sonra çocuðu Eli'ye getirdiler.E? ZKüçük çocuk sütten kesildikten sonra Hanna üç yaþýnda bir boða*fc*, bir efa*fç* un ve bir tulum þarap alarak onu kendisiyle birlikte RAB'bin Þilo'daki tapýnaðýna götürdü.]> 7ZKocasý Elkana, 'Nasýl istersen öyle yap' diye karþýlýk verdi, 'Çocuk sütten kesilinceye dek burada kal. RAB sözünü yerine getirsin.' Böylece Hanna oðlu sütten kesilinceye dek evde kalýp onu emzirdi.$= EZAma Hanna gitmedi. Kocasýna, 'Çocuk sütten kesildikten sonra onu RAB'bin hizmetinde bulunmak üzere götüreceðim. Yaþamý boyunca orada kalacak' dedi.l< UZElkana RAB'be yýllýk kurbanýný ve adaðýný sunmak üzere ev halkýyla birlikte Þilo'ya gitti.; {ZZamaný gelince Hanna gebe kaldý ve bir erkek çocuk doðurdu. 'Onu RAB'den diledim' diyerek adýný Samuel*fb* koydu.&: IZErtesi sabah erkenden kalkýp RAB'be tapýndýlar. Ondan sonra Rama'daki evlerine döndüler. Elkana karýsý Hanna'yla birleþti ve RAB Hanna'yý anýmsadý.o9 [ZHanna, 'Senin gözünde lütuf bulayým' deyip yoluna gitti. Sonra yemek yedi. Artýk üzgün deðildi.]8 7ZEli, 'Öyleyse esenlikle git' dedi, 'Ýsrail'in Tanrýsý dileðini yerine getirsin.'7 ZKulunu kötü bir kadýn sanma. Yakarýþýmý þimdiye dek sürdürmemin nedeni çok kaygýlý, üzüntülü olmamdýr.'96 oZHanna, 'Ah, öyle deðil efendim!' diye yanýtladý, 'Ben yüreði acýlarla dolu bir kadýným. Ne þarap içtim, ne de baþka bir içki. Sadece yüreðimi RAB'be döküyordum.T5 %Z'Sarhoþluðunu ne zamana dek sürdüreceksin? Artýk þarabý býrak' dedi.4 Z Hanna içinden yakarýyor, yalnýz dudaklarý kýmýldýyor, sesi duyulmuyordu. Bu yüzden Eli, Hanna'yý sarhoþ sanarak,Y3 /Z Hanna RAB'be yakarýþýný sürdürürken, Eli onun dudaklarýný gözetliyordu.v2 iZ ve þu adaðý adadý: 'Ey Her Þeye Egemen RAB, kulunun üzüntüsüne gerçekten bakýp beni anýmsar, kulunu unutmayýp bana bir erkek çocuk verirsen, yaþamý boyunca onu sana adayacaðým. Onun baþýna hiç ustura deðmeyecek*fa*.'B1 Z Hanna, gönlü buruk, acý acý aðlayarak RAB'be yakardý0 /Z Bir gün onlar Þilo'da yiyip içtikten sonra, Hanna kalktý. Kâhin Eli RAB'bin Tapýnaðý'nýn kapý sövesi yanýndaki sandalyede oturuyordu.$/ EZKocasý Elkana, 'Hanna, neden aðlýyorsun, neden yemek yemiyorsun?' derdi, 'Neden bu kadar üzgünsün? Ben senin için on oðuldan daha iyi deðil miyim?'. ZBu yýllarca böyle sürdü. Hanna RAB'bin Tapýnaðý'na her gittiðinde kumasý ona sataþýrdý. Böylece Hanna aðlar, yemek yemezdi.}- wZAma RAB Hanna'nýn rahmini kapadýðýndan, kumasý Peninna Hanna'yý öfkelendirmek için ona sürekli sataþýrdý.k, SZHanna'ya iki pay verirdi. Çünkü RAB Hanna'nýn rahmini kapamasýna karþýn, Elkana onu severdi.n+ YZElkana kurban sunduðu gün karýsý Peninna'ya ve oðullarýyla kýzlarýna etten birer pay verirken,D* ZElkana Her Þeye Egemen RAB'be tapýnýp kurban sunmak üzere her yýl kendi kentinden Þilo'ya giderdi. Eli'nin RAB'bin kâhinleri* olan Hofni ve Pinehas adýndaki iki oðlu da oradaydý.)  ZElkana'nýn Hanna ve Peninna adýnda iki karýsý vardý. Peninna'nýn çocuklarý olduðu halde, Hanna'nýn çocuðu olmuyordu.8( oZEfrayim daðlýk bölgesindeki Ramatayim Kasabasý'nda yaþayan, Efrayim oymaðýnýn Suf boyundan Yeroham oðlu Elihu oðlu Tohu oðlu Suf oðlu Elkana adýnda bir adam vardý.@'}POvet Ýþay'ýn babasý, Ýþay da Davut'un babasýdýr.6&iPSalmon Boaz'ýn babasý, Boaz Ovet'in babasý,E%PAmminadav Nahþon'un babasý, Nahþon Salmon'un*fg* babasý,:$qPHesron Ram'ýn babasý, Ram Amminadav'ýn babasý,:#qPPeres'in soyu þöyledir: Peres Hesron'un babasý,*"OPKomþu kadýnlar, 'Naomi'nin bir oðlu oldu' diyerek çocuða ad koydular; ona, Ovet adýný verdiler. Ovet, Ýþay'ýn babasý; Ýþay ise Davut'un babasýdýr.G! PNaomi çocuðu alýp baðrýna bastý ve ona dadýlýk yaptý.$ CP'O seni yaþama döndürecek, yaþlýlýðýnda doyuracak. Çünkü onu, seni seven ve senin için yedi oðuldan bile daha deðerli olan gelinin doðurdu.'%EPO zaman kadýnlar Naomi'ye, 'Bugün seni yakýn akrabasýz býrakmamýþ olan RAB'be övgüler olsun. Doðan çocuðun ünü Ýsrail'de yayýlsýn' dediler.P Böylece Boaz, Rut'u kendine eþ olarak aldý ve onunla birleþti. RAB'bin kutsamasýyla gebe kalan Rut bir oðul doðurdu.P RAB'bin bu genç kadýndan sana vereceði çocuklarla senin soyun, Tamar'ýn Yahuda'ya doðurduðu Peres'in soyu gibi olsun.'{P Kent kapýsýnda bulunan bütün halk ve ileri gelenler, 'Evet, biz tanýðýz' dediler. 'RAB senin evine gelen kadýný, Ýsrail soyunun o iki ana direðine -Rahel ve Lea'ya- benzer kýlsýn. Efrat boyunda varlýklý, Beytlehem'de ünlü olasýn.{qP 'Mahlon'un dul karýsý Moavlý Rut'u da kendime eþ olarak alýyorum. Öyle ki, ölen Mahlon'un adý býraktýðý mirasla birlikte sürsün; kardeþlerinin arasýndan ve yaþadýðý kentten adý silinmesin. Bugün siz buna tanýk oldunuz.'$CP Boaz, ileri gelenlere ve bütün halka, 'Elimelek'in, Kilyon ile Mahlon'un bütün mülkünü Naomi'den satýn aldýðýma bugün siz tanýk oldunuz' dedi.uePBu nedenle yakýn akrabadan olan adam, 'Sen kendin satýn al' diyerek çarýðýný çýkarýp Boaz'a verdi.p[PEskiden Ýsrail'de akrabalýk görevinin yerine getirildiðini ve mülk alým satýmýnýn onaylandýðýný göstermek için taraflardan biri çarýðýný çýkarýp ötekine verirdi. Alýþveriþi yasallaþtýrmanýn yolu buydu.@{PAdam, 'Bu durumda yakýn akrabalýk görevini yapamam; yaparsam kendi mirasýmý tehlikeye atmýþ olurum' dedi. 'Bana düþen akrabalýk görevini sen yüklen. Çünkü ben yapamam.'=uPBunun üzerine Boaz, 'Yalnýz, tarlayý Naomi'den satýn aldýðýn gün, ölen Mahlon'un adýnýn býraktýðý mirasla sürmesi için dul eþi Moavlý Rut'u da almalýsýn' dedi.G PBen de burada oturanlarýn ve halkýmýn ileri gelenlerinin önünde bunu satýn alman için durumu sana açayým dedim. Yakýn akrabalýk görevini yapmak istiyorsan, yap. Ama sen akrabalýk görevini yerine getirmeyeceksen, söyle de bileyim. Çünkü bu görevi yapmak önce sana düþer. Senden sonra ben gelirim.'PBoaz, yakýn akrabadan olan adama þöyle dedi: 'Moav topraklarýndan dönmüþ olan Naomi, akrabamýz Elimelek'in tarlasýný satýyor.{qPSonra Boaz kentin ileri gelenlerinden on adam topladý. Onlara, 'Siz de gelin, oturun' dedi. Adamlar da oturdular.A PBu arada Boaz kent kapýsýna*ff* gidip oturdu. Sözünü ettiði yakýn akraba oradan geçerken ona, 'Arkadaþ, gel þuraya otur' diye seslendi. Adam da varýp Boaz'ýn yanýna oturdu.PNaomi, 'Kýzým, bu iþin ne olacaðýný öðreninceye kadar evde kal' dedi. 'Çünkü Boaz bugün bu iþi bitirmeden rahat edemeyecek.'eEPSonra ekledi: ' diyerek bana bu altý ölçek arpayý da verdi.'LPRut geri dönünce kaynanasý, 'Nasýl geçti kýzým?' diye sordu.-UPBoaz Rut'a, 'Sýrtýndaki þalý çýkar, aç' dedi. Rut þalý açýnca Boaz içine altý ölçek arpa boþaltýp onun sýrtýna yükledi. Sonra Rut kente döndü.` ;PBöylece Rut sabaha kadar Boaz'ýn ayaklarý dibinde yattý. Ama ortalýk insanlarýn birbirini seçebileceði kadar aydýnlanmadan önce kalktý. Çünkü Boaz, demiþti. yP Geceyi burada geçir. Sabah olduðunda eðer adam senin için akrabalýk görevini yaparsa ne âlâ, varsýn yapsýn. Ama o, akrabalýk görevini yapmak istemezse, yaþayan RAB'be ant içerim ki, bu görevi ben üstlenirim. Sen sabaha kadar yat.'O P Yakýn akrabanýz olduðum doðrudur. Ama benden daha yakýn biri var. {P Ve þimdi, korkma kýzým; her istediðini yapacaðým. Bütün kent halký senin erdemli bir kadýn olduðunu biliyor. 7P Boaz, 'RAB seni kutsasýn, kýzým' dedi. 'Bu son iyiliðin, ilkinden de büyük. Çünkü yoksul olsun, zengin olsun, gençlerin peþinden gitmedin.&IP Ona, 'Kimsin sen?' diye sordu.q]PGece yarýsý adam ürktü; yattýðý yerde dönünce ayaklarýnýn dibinde yatan kadýný ayrýmsadý.8kPBoaz yiyip içti, keyfi yerine geldi. Sonra harman yýðýnýnýn dibinde uyumaya gitti. Rut da gizlice yaklaþtý, onun ayaklarýnýn üzerindeki örtüyü kaldýrýp yattý.CPHarman yerine giderek kaynanasýnýn her dediðini yaptý.NPRut ona, 'Söylediðin her þeyi yapacaðým' diye karþýlýk verdi.8kPAdam yatýp uyuduðunda, nerede yattýðýný belle; sonra gidip onun ayaklarýnýn üzerindeki örtüyü kaldýr ve oracýkta yat*fd*. Ne yapman gerektiðini o sana söyler.'}uPYýkan, kokular sürün, giyinip harman yerine git. Ama adam yemeyi içmeyi bitirene dek orada olduðunu belli etme.P'Hizmetçileriyle birlikte bulunduðun Boaz akrabamýz deðil mi? Bak þimdi, bu akþam Boaz harman yerinde arpa savuracak.z qPKaynanasý Naomi bir gün Rut'a, 'Kýzým, iyiliðin için sana rahat edeceðin bir yer aramam gerekmez mi?' dedi.5PBöylece Rut arpa ile buðday biçimi sonuna kadar Boaz'ýn hizmetçi kýzlarýndan ayrýlmadý; baþak devþirip kaynanasýyla oturmaya devam etti.y~mPNaomi, gelini Rut'a, 'Kýzým, onun kýzlarýyla gitmen daha iyi. Baþka bir tarlada sana zarar gelebilir' dedi.} PMoavlý Rut þöyle konuþtu: 'Üstelik bana, dedi.'G| PNaomi gelinine, 'RAB, sað kalanlardan da ölmüþlerden de iyiliðini esirgemeyen Boaz'ý kutsasýn' dedi. Sonra ekledi: 'O adam akrabalarýmýzdan, yakýn akrabalarýmýzdan*fç* biridir.'{!PNaomi, 'Bugün nerede baþak devþirdin, nerede çalýþtýn?' diye sordu. 'Sana bunca yakýnlýk göstermiþ olan her kimse, kutsansýn!'z1PBunu yüklenip kente döndü. Devþirdiklerini gören kaynanasýna ayrýca, tarlada doyduktan sonra artýrdýðý baþaklarý da çýkarýp verdi.~ywPBöylece Rut akþama dek tarlada baþak devþirdi. Devþirdiði baþaklarý dövünce bir efa kadar arpasý*fc* oldu.nxWP'Hatta onun için demetlerden baþak ayýrýp yere býrakýn da devþirsin. Sakýn onu azarlamayýn.'wPBaþak devþirmek için kalkýnca, Boaz adamlarýna, 'Demetler arasýnda da baþak devþirsin, ona dokunmayýn' diye buyurdu._v9PYemek vakti gelince Boaz Rut'a, 'Buraya yaklaþ, ekmek al, pekmeze batýrýp ye' dedi.!u=P Rut, 'Bana çok iyi davrandýn, efendim' dedi. 'Kölelerinden biri olmadýðým halde, söylediðin sözlerle beni teselli ettin, yüreðimi okþadýn.'+tQP RAB yaptýklarýnýn karþýlýðýný versin. Kanatlarý altýna sýðýnmak için kendisine geldiðin Ýsrail'in Tanrýsý RAB seni cömertçe ödüllendirsin.'msUP Boaz þöyle karþýlýk verdi: 'Kocanýn ölümünden sonra kaynanan için yaptýðýn her þey bana bir bir anlatýldý. Anneni babaný, doðduðun ülkeyi býraktýn; önceden hiç tanýmadýðýn bir halkýn arasýna geldin.r'P Rut eðilip yüzüstü yere kapandý. Boaz'a, 'Bir yabancý olduðum halde bana neden yakýnlýk gösteriyor, bu iyiliði yapýyorsun?' dedi.Uq%P Gözün, orakçýlarýn biçtiði tarlada olsun; kýzlarýn ardýndan git. Sana iliþmesinler diye adamlarýma buyruk verdim. Susayýnca var git, kuyudan çektikleri suyla doldurduklarý testilerden iç.'+pQPBunun üzerine Boaz Rut'a, 'Dinle, kýzým' dedi, 'Baþak devþirmek için baþka tarlaya gitme; buradan ayrýlma. Burada, benim hizmetçi kýzlarla birlikte kal.eoEPBana gelip, <Ýzin ver de baþak devþireyim, orakçýlarýn ardýndan gidip demetlerin arasýndaki artýklarý toplayayým> dedi. Sabahtan þimdiye kadar tarlada çalýþýp durdu, çardaðýn altýnda pek az dinlendi.'nPOrakçýlarýn baþýnda duran adam þu karþýlýðý verdi: 'Naomi ile birlikte Moav topraklarýndan gelen Moavlý genç kadýn budur.Zm/PBoaz, orakçýlarýn baþýnda duran adamýna, 'Kim bu genç kadýn?' diye sordu.[l1PBu arada Beytlehem'den gelen Boaz orakçýlara, 'RAB sizinle olsun' diye seslendi.-kUPBöylece Rut gidip tarlalarda, orakçýlarýn ardýnda baþak devþirmeye baþladý. Bir rastlantý sonucu, kendini Elimelek'in boyundan Boaz'ýn tarlasýnda buldu. jPBir gün Moavlý Rut, Naomi'ye þöyle dedi: 'Ýzin ver de tarlalara gideyim, iyiliksever bir adamýn ardýnda baþak devþireyim.'i PNaomi'nin Boaz adýnda bir akrabasý vardý. Kocasý Elimelek'in boyundan olan Boaz, ileri gelen, varlýklý bir adamdý.+h SPÝþte Naomi, Moavlý gelini Rut'la birlikte Moav topraklarýndan böyle döndü. Beytlehem'e geliþleri, arpanýn biçilmeye baþlandýðý zamana rastlamýþtý.Xg -PGiderken her þeyim vardý, ama RAB beni eli boþ döndürdü. Beni niçin Naomi diye çaðýrasýnýz ki? Görüyorsunuz, RAB beni sýkýntýya soktu, Her Þeye Gücü Yeten Tanrý baþýma felaket getirdi.' f PNaomi onlara, 'Beni, Naomi*fb* deðil, Mara*fb* diye çaðýrýn' dedi. 'Çünkü Her Þeye Gücü Yeten Tanrý bana çok acý verdi. e =PBöylece ikisi Beytlehem'e kadar yola devam ettiler. Dönüþleri bütün kenti ayaða kaldýrdý. Kadýnlar birbirlerine, 'Naomi bu mu?' diye sordular.dd EPNaomi, Rut'un kendisiyle gitmeye kesin kararlý olduðunu görünce üstelemekten vazgeçti.*c QPSen nerede ölürsen ben de orada öleceðim ve orada gömüleceðim. Eðer ölümden baþka bir nedenle senden ayrýlýrsam, RAB bana daha kötüsünü yapsýn.'ib OPRut þöyle karþýlýk verdi: 'Seni býrakýp geri dönmemi isteme! Sen nereye gidersen ben de oraya gideceðim, sen nerede kalýrsan ben de orada kalacaðým. Senin halkýn benim halkým, senin Tanrýn benim Tanrým olacak.ka SPNaomi Rut'a, 'Bak, eltin kendi halkýna, kendi ilahýna dönüyor. Sen de onun ardýndan git' dedi.` 'PGelinler yine hýçkýra hýçkýra aðlamaya baþladý. Sonunda Orpa kaynanasýný öpüp vedalaþtý, Rut'sa ona sarýlýp yanýnda kaldý.7_ kP onlar büyüyene kadar bekler miydiniz, kocaya varmaktan vazgeçer miydiniz? Hayýr, kýzlarým! Benim acým sizinkinden de büyüktür. Çünkü RAB beni felakete uðrattý.'^ P Dönün kýzlarým, yolunuza gidin. Ben kocaya varamayacak kadar yaþlandým. Umudum var desem, bu gece kocaya varýp oðullar doðursam,] P Naomi, 'Geri dönün, kýzlarým' dedi. 'Niçin benimle gelesiniz? Size koca*fa* olacak oðullarým olabilir mi bundan sonra?F\  P 'Hayýr, seninle birlikte senin halkýna döneceðiz' dediler.E[ P RAB her birinize evinde rahat edeceðiniz birer koca versin!'Z  PYolda onlara, 'Analarýnýzýn evine dönün' dedi. 'Ölmüþlerimize ve bana nasýl iyilik ettinizse, RAB de size iyilik etsin.eY GPOnlarla birlikte bulunduðu yerden ayrýldý ve Yahuda ülkesine dönmek üzere yola koyuldu. X =PNaomi, Moav topraklarýndayken RAB'bin kendi halkýnýn yardýmýna yetiþip yiyecek saðladýðýný duyunca gelinleriyle oradan dönmeye hazýrlandý.fW IPMahlon da, Kilyon da öldü. Böylece kocasýyla iki oðlunu yitiren Naomi yapayalnýz kaldý."V APÝki oðul Moav kýzlarýndan kendilerine birer eþ aldýlar. Kýzlardan birinin adý Orpa, ötekinin adý Rut'tu. Orada on yýl kadar yaþadýktan sonra,EU PNaomi, kocasý Elimelek ölünce iki oðluyla yalnýz kaldý.`T =PAdamýn adý Elimelek, karýsýnýn adý Naomi, oðullarýnýn adlarý da Mahlon ve Kilyon'du. Yahuda'nýn Beytlehem Kenti'nden, Efrat boyundan olan bu kiþiler, Moav topraklarýna gidip orada yaþamaya baþladýlar.fS KPHakimlerin egemenlik sürdüðü günlerde Ýsrail'de kýtlýk baþladý. Yahuda'nýn Beytlehem Kenti'nden bir adam, karýsý ve iki oðluyla birlikte geçici bir süre kalmak üzere Moav topraklarýna doðru yola çýktý.IR FO dönemde Ýsrail'de kral yoktu. Herkes dilediðini yapýyordu.mQUFArdýndan Ýsrailliler de oradan ayrýlýp kendi topraklarýna, oymaklarýna, ailelerine döndüler.*POFBenyaminoðullarý da böyle yaptýlar. Kýzlar dans ederken her erkek bir kýz kapýp götürdü. Kendi topraklarýna gittiler, kentlerini onarýp yerleþtiler. O;FKýzlarýn babalarý ya da erkek kardeþleri bize yakýnmaya gelirse, diyeceðiz, '*NOF'Gözünüzü açýk tutun. Þilolu kýzlar dans etmeye kalkýnca baðlardan fýrlayýp onlardan kendinize birer eþ kapýn ve Benyamin topraklarýna götürün.ZM/FBöylece Benyaminoðullarý'na, 'Gidip baðlarda gizlenin' diye öðüt verdiler,BLFSonra, 'Bakýn, Þilo'da her yýl RAB adýna bir þölen düzenleniyor' diye eklediler. Þilo Beytel'in kuzeyinde, Beytel'den Þekem'e giden yolun doðusunda, Levona'nýn güneyindedir. KFBiz onlara kýzlarýmýzdan eþ veremeyiz. Çünkü Benyaminoðullarý'na kýz veren her Ýsrailli lanetlenecek diye ant içtik.'wJiF'Ýsrail'den bir oymaðýn yok olup gitmemesi için sað kalan Benyaminoðullarý'nýn mirasçýlarý olmalý.I9FTopluluðun ileri gelenleri, 'Benyaminoðullarý'nýn kadýnlarý öldürüldüðüne göre, kalan erkeklere eþ bulmak için ne yapsak?' diyorlardý, HFÝsrail halký Benyaminoðullarý'nýn durumuna çok üzülüyordu. Çünkü RAB Ýsrail oymaklarý arasýnda birliði bozmuþtu.SG!FBunun üzerine Benyaminoðullarý döndü. Topluluk Yaveþ-Gilat halkýndan sað býrakýlan kýzlarý onlara eþ olarak verdi. Ama kýzlarýn sayýsý Benyaminoðullarý için yine de yeterli deðildi.FF Ardýndan bütün topluluk Rimmon Kayalýðý'ndaki Benyaminoðullarý'na aracýlar göndererek barýþ yapmayý önerdi.EF Yaveþ-Gilat halký arasýnda erkek eli deðmemiþ dört yüz kýz bulup Kenan topraklarýnda bulunan Þilo'daki ordugaha getirdiler. @~}}e}|}{r{zLyvxwwvv uQtt s)rr5q7pMoo/nQmll-kjj#iih gg ffeue3ddfd!cc=bb1aa`m__^]]z]\\[[4ZZ2YY~XXDWVVU=TSS@RR7QPOONN>MLL`K[JJhIxIH^GFEDDCCBAA@R??>>y>+=<<~;;6::B99P88R776<5b44!322Y11q00//#.H--++g**c))(?'j&&%$$J#""R! eG@ mS@`4 o]  ^  (Zp;|Sg!ZO gün Ýsrailliler bitkindi. Çünkü Saul, 'Ben düþmanlarýmdan öç alýncaya kadar, akþama dek kim yemek yerse lanetli olsun!' diye halka ant içirmiþti. Bu yüzden de kimse bir þey yememiþti.ffGZBöylece RAB Ýsrail'i o gün zafere ulaþtýrdý. Savaþ Beytaven'in ötesine dek yayýldý.e'ZEfrayim daðlýk bölgesinde gizlenen Ýsrailliler de Filistliler'in kaçtýðýný duyunca onlarý savaþ alanýnda kovalamaya baþladýlar.8dkZDaha önce Filistliler'in yanýnda yer alýp onlarýn ordugahýna katýlan Ýbraniler bile saf deðiþtirerek Saul'la Yonatan'ýn yanýndaki Ýsrail birliklerine katýldýlar.c/ZSaul'la yanýndaki askerlerin tümü toplanýp savaþ alanýna gittiler. Orada büyük bir kargaþa vardý. Herkes birbirine kýlýç çekiyordu.b!ZSaul kâhinle konuþurken, Filistliler'in ordugahýndaki kargaþa da giderek artmaktaydý. Bunun üzerine Saul kâhine, 'Elini çek' dedi.a{ZSaul Ahiya'ya, 'Tanrý'nýn Sandýðý'ný*fz* getir' dedi. O sýrada Tanrý'nýn Sandýðý*fz* Ýsrail halkýndaydý.Q`ZBunun üzerine Saul yanýndaki adamlara, 'Yoklama yapýn da aramýzdan kimin ayrýldýðýný görün' dedi. Yoklama yapýlýnca Yonatan'la silahýný taþýyan gencin orada olmadýðýný anladýlar. _ZBenyamin topraklarýndaki Giva Kenti'nde Saul'un nöbetçileri büyük bir kalabalýðýn oraya buraya daðýldýðýný gördüler.J^ZOrdugahta ve kýrsal alanda bütün Filist halký arasýnda dehþet hüküm sürüyordu. Askerlerle akýncýlar bile titriyordu. Derken yer sarsýldý; sanki Tanrý'dan gelen bir titremeydi bu.]}ZYonatan'la silahýný taþýyan genç bu ilk saldýrýda iki dönümlük*fy* bir alanda yirmi kadar asker öldürdüler.h\KZ Yonatan elleriyle ayaklarýný kullanarak yukarýya týrmandý; silahýný taþýyan genç de onu izledi. Yonatan Filistliler'i yenilgiye uðrattý. Silahýný taþýyan genç de onu izliyor ve Filistliler'i öldürüyordu.[{Z Sonra Yonatan'la silahýný taþýyan gence, 'Buraya, yanýmýza gelin, size bir þey söyleyeceðiz' diye seslendiler. Z;Z Böylece ikisi de Filistliler'in askerlerine göründüler. Filistliler, 'Bakýn! Ýbraniler gizlendikleri çukurlardan çýkmaya baþlýyor!' dediler.Y-Z Ama, derlerse, gideriz. Çünkü bu, RAB'bin Filistliler'i elimize teslim ettiðine iliþkin bir belirti olacak bizim için.'fXGZ 'Eðer bize, derlerse, olduðumuz yerde kalýrýz, gitmeyiz.>WyZYonatan, 'Bu adamlara gidelim, bizi görsünler' dedi,VZSilahýný taþýyan genç, 'Ne düþünüyorsan öyle yap' diye yanýtladý, 'Haydi yürü! Düþündüðün her þeyde seninleyim.'uUeZYonatan silahýný taþýyan genç hizmetkârýna, 'Gel, þu sünnetsizlerin* ordugahýna gidelim' dedi, 'Belki RAB bizim için bir þeyler yapar. Çünkü gerek çoklukta, gerekse azlýkta RAB'bin zafere ulaþtýrmasýna engel yoktur.'NTZKayalardan biri kuzeyde Mikmas'a, öbürü güneyde Giva'ya bakardý.&SGZYonatan'ýn Filist ordugahýna ulaþmak için geçmeyi tasarladýðý geçidin her iki yanýnda iki sivri kaya vardý; birine Boses, öbürüne Sene denirdi.KRZEfod* giymiþ olan Ahiya da aralarýndaydý. Ahiya Þilo'da RAB'bin kâhini olan Eli oðlu Pinehas oðlu Ýkavot'un erkek kardeþi Ahituv'un oðluydu. Halk Yonatan'ýn gittiðini farketmemiþti.QZSaul, Giva Kenti yakýnýndaki Migron'da bir nar aðacýnýn altýnda oturmaktaydý. Yanýnda altý yüz kadar asker vardý.,P UZBir gün Saul oðlu Yonatan, silahýný taþýyan genç hizmetkârýna, 'Gel, karþý taraftaki Filist ordugahýna geçelim' dedi. Ama bunu babasýna haber vermedi.KOZ O sýrada Filistliler'in bir kolu Mikmas Geçidi'ne çýkmýþtý.N Z Ýþte bu yüzden, savaþ sýrasýnda Saul ile Yonatan dýþýnda, yanlarýndaki hiç kimsenin elinde kýlýç, mýzrak yoktu.-MUZ Saban demiriyle kazmanýn bileme fiyatý, þekelin üçte ikisi*fü* kadardý. Beller, baltalar, üvendireler için istenilen fiyat ise þekelin üçte biriydi*fv*.LZ Bu nedenle bütün Ýsrailliler saban demirlerini, kazma, balta ve oraklarýný*fu* biletmek için Filistliler'e gitmek zorundaydýlar.}KuZ Bütün Ýsrail ülkesinde bir tek demirci yoktu. Filistliler, 'Ýbraniler kýlýç, mýzrak yapmasýn' demiþlerdi.aJ=Z biri Beythoron'a, öbürü ise çöle, Sevoyim Vadisi'ne bakan sýnýra doðru ilerledi.vIgZ Akýncýlar üç koldan Filistliler'in ordugahýndan çýktýlar. Kollardan biri Þual bölgesindeki Ofra'ya,!H=Z Saul, oðlu Yonatan ve yanlarýndaki halk Benyaminoðullarý'nýn bölgesindeki Giva'da kalýyorlardý. Filistliler ise Mikmas'ta ordugah kurmuþlardý.&GGZ Bundan sonra Samuel Gilgal'dan ayrýlarak Benyaminoðullarý'nýn Giva Kenti'ne gitti*ft*. Saul yanýnda kalan halký saydý; yaklaþýk altý yüz kiþiydi.5FeZ Ama artýk krallýðýn sürmeyecek. RAB kendi gönlüne uygun birini arayýp onu kendi halkýna önder olarak atamaya kararlý. Çünkü sen RAB'bin buyruðunu tutmadýn.';EqZ Samuel, 'Akýlsýzca davrandýn' dedi, 'Tanrýn RAB'bin sana verdiði buyruða uymadýn; yoksa, RAB Ýsrail üzerinde senin krallýðýnýn sonsuza dek sürmesini saðlayacaktý.7DiZ <Þimdi Filistliler Gilgal'da üzerime yürüyecek; oysa ben RAB'bin yardýmýný dilememiþtim> diye düþündüm. Bu nedenle, yakmalýk sunuyu sunma gerekliliðini duydum.')COZ Samuel, 'Ne yaptýn?' diye sordu.~BwZ Saul yakmalýk sununun sunulmasýný bitirir bitirmez Samuel geldi. Saul selamlamak için onu karþýlamaya çýktý.oAYZ Saul, 'Yakmalýk sunularý* ve esenlik sunularýný* bana getirin' dedi. Sonra yakmalýk sunuyu sundu.@5Z Saul, Samuel tarafýndan belirlenen süreye uyarak, yedi gün bekledi. Ama Samuel Gilgal'a gelmeyince, halk Saul'un yanýndan daðýlmaya baþladý.?-Z Bazý Ýbraniler de Þeria Irmaðý'ndan Gad ve Gilat bölgesine geçti. Ama Saul daha Gilgal'daydý. Bütün askerler onu titreyerek izliyordu.@>{Z Durumlarýnýn tehlikeli olduðunu ve askerlerinin sýkýþtýrýldýðýný gören Ýsrailliler, maðaralarda, çalýlýklarda, kayalýklarda, çukurlarda, sarnýçlarda gizlendiler.p=[Z Filistliler Ýsrailliler'le savaþmak üzere toplandýlar. Otuz bin*fþ* savaþ arabasý, altý bin atlý asker ve kýyýlardaki kum kadar kalabalýk bir orduya sahiptiler. Gidip Beytaven'in doðusundaki Mikmas'ta ordugah kurdular.A<}Z Böylece Ýsrailliler'in hepsi Saul'un Filist birliðini yendiðini ve Filistliler'in Ýsrailliler'den iðrendiðini duydu. Bunun üzerine halk Gilgal'da Saul'un çevresinde toplandý.;1Z Yonatan Giva'daki Filist birliðini yendi. Filistliler bunu duydular. Saul, bütün ülkede boru çaldýrarak, 'Ýbraniler bu haberi duysun' dedi.p:[Z halktan üç bin kiþi seçti. Bunlardan iki binini Mikmas ve Beytel'in daðlýk bölgesinde yanýna aldý. Binini de Benyamin oymaðýna ait Giva Kenti'nde Yonatan'ýn yanýna býraktý. Halktan geri kalanlarý evlerine gönderdi.=9 yZ Saul*fs* Ýsrail'de iki yýl krallýk yaptýktan sonraa8=Z Ama kötülük yapmayý sürdürürseniz, hem siz yok olacaksýnýz, hem de kralýnýz.'79Z Yalnýz RAB'den korkun, O'na baðlýlýkla ve bütün yüreðinizle kulluk edin. O'nun sizler için ne görkemli iþler yaptýðýný bir düþünün!67Z Bana gelince, sizin için RAB'be yalvarmaktan vazgeçip O'na karþý günah iþlemek benden uzak olsun! Ancak size iyi ve doðru yolu öðreteceðim.y5mZ RAB görkemli adýnýn hatýrýna halkýný býrakmayacak. Çünkü sizi kendi halký kýlmaktan hoþnut kaldý.a4=Z Kimseyi kurtaramayan yararsýz putlarýn ardýnca gitmeyin; çünkü onlar deðersizdir.;3qZ Samuel halka, 'Korkmayýn' dedi, 'Siz bu büyük kötülüðü yaptýnýz, ama yine de RAB'bin ardýnca gitmekten vazgeçmeyin; tersine, bütün yüreðinizle RAB'be kulluk edin.F2Z Bunun üzerine Samuel'e, 'Yok olmayalým diye, biz kullarýn için Tanrýn RAB'be yakar' dediler, 'Çünkü bütün günahlarýmýza kendimize bir kral istemek kötülüðünü de ekledik.'1}Z Samuel RAB'be yalvardý ve RAB o gün göðü gürletti, yaðmur yaðdýrdý. Halk RAB'den de Samuel'den de çok korktu.v0gZ Bugün buðday biçme zamaný deðil mi? Göðü gürletsin, yaðmur yaðdýrsýn diye RAB'be yalvaracaðým. Böylece bir kral istemekle yaptýðýnýz kötülüðün RAB'bin gözünde ne denli büyük olduðunu iyice anlayacaksýnýz.'v/gZ 'Þimdi olduðunuz yerde durun ve RAB'bin gözlerinizin önünde yapacaðý þu olaðanüstü olayý görün..#Z Ama RAB'bin sözünü dinlemez, buyruklarýna karþý gelirseniz, RAB kralýnýzý*fr* cezalandýrdýðý gibi sizi de cezalandýracaktýr.I- Z Eðer RAB'den korkar, O'na kulluk ederseniz, O'nun sözünü dinleyip buyruklarýna karþý gelmezseniz, hem siz hem de önderiniz olacak kral Tanrýnýz RAB'bin ardýnca giderseniz, ne âlâ!O,Z Ýþte seçtiðiniz, dilediðiniz kral! Evet, RAB size bir kral verdi.1+]Z 'Ama siz Ammon Kralý Nahaþ'ýn üzerinize yürüdüðünü görünce, Tanrýnýz RAB kralýnýz olduðu halde bana, dediniz.0*[Z RAB de Yerubbaal'ý*fo*, Bedan'ý*fö*, Yiftah'ý ve ben Samuel'i*fp* gönderdi. Güvenlik içinde yaþamanýz için sizi saran düþmanlarýnýzýn elinden kurtardý.Q)Z Atalarýnýz RAB'be, diye seslendiler.V('Z Ama atalarýnýz Tanrýlarý RAB'bi unuttular. Bu yüzden RAB onlarý Hasor ordusunun komutaný Sisera'nýn, Filistliler'in ve Moav Kralý'nýn eline teslim etti. Bunlar atalarýnýza karþý savaþtýlar.0'[Z 'Yakup Mýsýr'a gittikten sonra, atalarýnýz RAB'be yakardý. O da atalarýnýzý Mýsýr'dan çýkarýp burada yerleþmelerini saðlayan Musa ile Harun'u gönderdi.&Z Þimdi burada durun, RAB'bin önünde, O'nun sizi ve atalarýnýzý tekrar tekrar nasýl kurtardýðýna dair kanýtlar göstereyim size.%Z Samuel konuþmasýný þöyle sürdürdü: 'Musa ile Harun'u görevlendiren, atalarýnýzý Mýsýr'dan çýkaran RAB'dir.z$oZ Samuel, 'Bana karþý bir þey bulamadýðýnýza bugün hem RAB, hem de O'nun meshettiði kral tanýktýr' dedi.#}Z Halk, 'Bizi dolandýrmadýn' diye karþýlýk verdi, 'Bize baský da yapmadýn. Kimsenin elinden hiçbir þey almadýn.' ";Z Ýþte karþýnýzda duruyorum. Hanginizin öküzünü aldým? Kimin eþeðine el koydum? Kimi dolandýrdým? Kime baský yaptým? Göz yummak için kimden rüþvet aldým? RAB'bin ve O'nun meshettiðinin* önünde bana karþý tanýklýk edin de size karþýlýðýný vereyim.'3!aZ Þimdi size önderlik yapan bir kralýnýz var. Bense yaþlandým, saçým aðardý. Oðullarým da sizlerle birlikte. Gençliðimden bu güne dek size önderlik yaptým.~  yZ Bundan sonra Samuel Ýsrail halkýna þöyle dedi: 'Bana söylediðiniz her þeye kulak verdim: Size bir kral atadým.W)Z Böylece bütün halk Gilgal'a gidip RAB'bin önünde Saul'un kral olduðunu onayladý. Orada, RAB'bin önünde esenlik kurbanlarý kestiler; Saul da bütün Ýsrailliler de büyük bir sevinç yaþadýlar.[1Z Samuel halka, 'Haydi, Gilgal'a gidip orada krallýðý yeniden onaylayalým' dedi.Z Ama Saul, 'Bugün hiç kimse öldürülmeyecek' diye yanýtladý, 'Çünkü RAB bugün Ýsrail halkýna kurtuluþ verdi.'{qZ Bundan sonra halk Samuel'e, ' diyenler kimdi? Getirin onlarý, öldürelim' dedi.hKZ Ertesi gün Saul adamlarýný üç bölüðe ayýrdý. Adamlar sabah nöbetinde Ammonlular'ýn ordugahýna girdi. Kýrým günün en sýcak zamanýna dek sürdü. Sað kalanlar daðýldý; iki kiþi bile bir arada kalmadý.\3Z Ammonlular'a, 'Yarýn size teslim olacaðýz' dediler, 'Bize ne dilerseniz yapýn.'Z Oraya gelen Yaveþli ulaklara þöyle dediler: 'Yaveþ-Gilat halkýna, deyin.'jOZ Saul onlarý Bezek'te topladý. Ýsrail halký üç yüz bin, Yahudalýlar ise otuz bin kiþiydi.a=Z Bir çift öküz alýp parçaladý. Ulaklar aracýlýðýyla Ýsrail'in her bölgesine bu parçalarý gönderip þöyle dedi: 'Saul ile Samuel'in ardýnca gelmeyen herkesin öküzlerine de ayný þey yapýlacaktýr.'saZ Saul bu sözleri duyunca, Tanrý'nýn Ruhu güçlü bir biçimde onun üzerine indi. Saul çok öfkelendi.2_Z Tam o sýrada Saul, öküzlerinin ardýnda, tarladan dönüyordu. 'Halka ne oldu? Neden böyle aðlýyorlar?' diye sordu. Yaveþliler'in söylediklerini ona anlattýlar. Z Ulaklar Saul'un yaþadýðý Giva Kenti'ne gelip olanlarý halka bildirince, herkes hýçkýra hýçkýra aðlamaya baþladý.V'Z Yaveþ Kenti'nin ileri gelenleri ona, 'Ýsrail'in her bölgesine ulaklar göndermemiz için bize yedi günlük bir süre taný' dediler, 'Eðer bizi kurtaracak kimse çýkmazsa o zaman sana teslim oluruz.'NZ Ama Ammonlu Nahaþ, 'Ancak bir koþulla sizinle antlaþma yaparým' diye karþýlýk verdi, 'Bütün Ýsrail halkýný küçük düþürmek için her birinizin sað gözünü oyup çýkaracaðým.'% GZ Ammon Kralý Nahaþ Yaveþ-Gilat üzerine yürüyüp kenti kuþattý. Bütün Yaveþliler, Nahaþ'a, 'Bizimle bir antlaþma yap, sana kulluk ederiz' dediler.)Z Ama bazý kötü kiþiler, 'O bizi nasýl kurtarabilir?' diyerek Saul'u küçümsediler ve ona armaðan vermediler. Saul ise buna aldýrmadý.iMZ Saul da Giva'ya, kendi evine döndü. Tanrý'nýn isteklendirdiði yiðitler ona eþlik ettiler.Z Samuel krallýðýn ilkelerini halka açýkladý. Bunlarý kitap haline getirip RAB'bin önüne koydu. Sonra herkesi evine gönderdi.w iZ Samuel halka, 'RAB'bin seçtiði adamý görüyor musunuz?' dedi, 'Bütün halkýn arasýnda bir benzeri yok.'u eZ Bunun üzerine koþup Saul'u oradan getirdiler. Saul halkýn arasýna geldi. Boyu hepsinden bir baþ uzundu.? {Z Yine RAB'be, 'O daha buraya gelmedi mi?' diye sordular.. WZ Sonra Benyamin oymaðýný boy boy öne çaðýrdý. Matri'nin boyu seçildi. En sonunda da Matri boyundan Kiþ oðlu Saul seçildi. Onu aradýlarsa da bulamadýlar.t cZ Samuel bütün Ýsrail oymaklarýný bir bir öne çýkardý. Bunlardan Benyamin oymaðý kurayla seçildi.MZ Ama siz bugün bütün zorluk ve sýkýntýlarýnýzdan sizi kurtaran Tanrýnýz'a sýrt çevirdiniz ve, dediniz. Þimdi RAB'bin önünde oymak oymak, boy boy dizilin.' Z Z Sonra Samuel, Ýsrail halkýný Mispa'da RAB için bir araya getirip þöyle dedi: 'Ýsrail'in Tanrýsý RAB diyor ki, 'Z Saul, 'Eþeklerin bulunduðunu bize açýkça bildirdi' diye yanýtladý. Ama Samuel'in krallýkla ilgili sözlerini amcasýna açýklamadý.KZ Amcasý, 'Samuel sana neler söyledi, lütfen bana da anlat' dedi.KZ Amcasý, Saul ile hizmetkârýna, 'Nerede kaldýnýz?' diye sordu.H Z Saul peygamberlikte bulunduktan sonra tapýnma yerine çýktý.~wZ Orada oturanlardan biri, 'Ya onlarýn babasý kim?' dedi. Ýþte, 'Saul da mý peygamber oldu?' sözü buradan gelir.;qZ Onu önceden tanýyanlarýn hepsi, peygamberlerle birlikte peygamberlikte bulunduðunu görünce, birbirlerine, 'Ne oldu Kiþ oðluna? Saul da mý peygamber oldu?' diye sordular.:oZ Giva'ya varýnca, Saul'u bir peygamber topluluðu karþýladý. Tanrý'nýn Ruhu güçlü bir biçimde üzerine indi ve Saul onlarla birlikte peygamberlikte bulunmaya baþladý.$~CZ Saul, Samuel'in yanýndan ayrýlmak üzere ona sýrtýný döner dönmez, Tanrý ona baþka bir kiþilik verdi. O gün bütün bu belirtiler gerçekleþti._}9Z Þimdi benden önce Gilgal'a git. Yakmalýk sunularý* sunmak ve esenlik kurbanlarýný kesmek için ben de yanýna geleceðim. Ancak, ben yanýna gelip ne yapacaðýný bildirene dek yedi gün beklemen gerekecek.'b|?Z Bu belirtiler gerçekleþtiðinde, duruma göre gerekeni yap. Çünkü Tanrý seninledir.{%Z RAB'bin Ruhu senin üzerine güçlü bir biçimde inecek. Onlarla birlikte peygamberlikte bulunacak ve baþka bir kiþiliðe bürüneceksin.nzWZ Sonra Filist ordugahýnýn bulunduðu Givat-Elohim'e varacaksýn. Kente girince, önlerinde çenk, tef, kaval ve lir çalanlarla birlikte peygamberlik ederek tapýnma yerinden inen bir peygamber topluluðuyla karþýlaþacaksýn.MyZ Seni selamlayýp iki somun ekmek verecekler. Sen de kabul edeceksin.\x3Z Oradan daha ilerleyip Tavor'daki meþe aðacýna varacaksýn. Orada biri üç oðlak, biri üç somun ekmek, öbürü de bir tulum þarapla Tanrý'nýn huzuruna, Beytel'e çýkan üç adamla karþýlaþacaksýn.1w]Z Bugün benden ayrýldýktan sonra Benyamin sýnýrýnda, Selsah'taki Rahel'in mezarý yanýnda iki kiþiyle karþýlaþacaksýn. Sana, diyecekler, v #Z Sonra Samuel yað kabýný alýp yaðý Saul'un baþýna döktü. Onu öpüp þöyle dedi: 'RAB seni kendi halkýna önder olarak meshetti.Su!Z Kentin sýnýrýna yaklaþýrken Samuel Saul'a, 'Hizmetkâra önümüzden gitmesini söyle' dedi. Hizmetkâr öne geçince, Samuel, 'Ama sen dur' diye ekledi, 'Sana Tanrý'nýn sözünü bildireceðim.'7tiZ Sabah erkenden, þafak sökerken kalktýlar. Samuel, damdan Saul'u çaðýrýp, 'Hazýrlan, seni göndereceðim' dedi. Saul kalktý. Samuel'le birlikte dýþarý çýktýlar.\s3Z Tapýnma yerinden kente indikten sonra Samuel evinin damýnda Saul'la konuþtu*fn*.lrSZ Aþçý budu getirip Saul'un önüne koydu. Samuel, 'Ýþte senin için ayrýlan parça, buyur ye!' dedi, 'Çünkü bunu belirtilen gün çaðýrdýðým halkla birlikte yemen için sakladým.' O gün Saul Samuel'le yemek yedi.bq?Z Sonra aþçýya, 'Sana verdiðim ve bir kenara ayýrmaný söylediðim payý getir' dedi. pZ Samuel Saul ile hizmetkârýný alýp yemek odasýna götürdü; yaklaþýk otuz çaðrýlý arasýnda ilk sýrayý onlara verdi.o}Z Saul þu karþýlýðý verdi: 'Ben Ýsrail oymaklarýnýn en küçüðü olan Benyamin oymaðýndan deðil miyim? Ait olduðum boy da Benyamin oymaðýna baðlý bütün boylarýn en küçüðü deðil mi? Bana neden böyle þeyler söylüyorsun?'n'Z Üç gün önce kaybolan eþeklerin için kaygýlanma. Onlar bulundu. Ýsrail'in özlemi kime yönelik? Sana ve babanýn ailesine deðil mi?'OmZ Samuel, 'Bilici benim' diye yanýtladý, 'Önümden tapýnma yerine çýkýn. Bugün benimle birlikte yemek yiyeceksiniz. Yarýn sabah düþündüðün her þeyi sana bildirip seni geri gönderirim.nlWZ Saul kent kapýsýnda duran Samuel'e yaklaþtý. 'Bilicinin evi nerede, lütfen söyler misin?' dedi.rk_Z Samuel Saul'u görünce, RAB, 'Ýþte sana sözünü ettiðim adam!' dedi, 'Halkýma o önderlik edecek.'{jqZ 'Yarýn bu saatlerde sana Benyamin bölgesinden birini göndereceðim. Onu halkým Ýsrail'in önderi olarak meshedeceksin*. Halkýmý Filistliler'in elinden o kurtaracak. Halkýmýn durumuna baktým; çünkü haykýrýþlarý bana ulaþtý.'JiZ Saul gelmeden bir gün önce RAB Samuel'e þunu açýklamýþtý: hZ Saul'la hizmetkârý kente gittiler. Kente girdiklerinde, tapýnma yerine çýkmaya hazýrlanan Samuel onlara doðru ilerliyordu.{gqZ Kente girer girmez, yemek için tapýnma yerine çýkmadan önce onu bulacaksýnýz. Kurbaný o kutsayacaðý için, kendisi gelmeden halk yemek yemez. Çaðrýlý olanlar o geldikten sonra yemeye baþlar. Þimdi gidin, onu hemen bulursunuz.''fIZ Kýzlar, 'Evet, ilerde' diye karþýlýk verdiler, 'Þimdi çabuk davranýn. Kentimize bugün geldi. Çünkü halk bugün tapýnma yerinde bir kurban sunacak.eZ Yokuþtan kente doðru çýkarlarken, kuyudan su çekmeye giden kýzlarla karþýlaþtýlar. Onlara, 'Bilici burada mý?' diye sordular.qd]Z Saul hizmetkârýna, 'Ýyi, haydi gidelim' dedi. Böylece Tanrý adamýnýn yaþadýðý kente gittiler.'cIZ -Eskiden Ýsrail'de biri Tanrý'ya bir þey sormak istediðinde, 'Haydi, biliciye* gidelim' derdi. Çünkü bugün peygamber denilene o zaman bilici denirdi.-%bEZ Hizmetkâr, 'Bak, bende çeyrek þekel*fm* gümüþ var' diye karþýlýk verdi, 'Gideceðimiz yolu bize göstermesi için bunu Tanrý adamýna vereceðim.'%aEZ Saul, 'Gidersek, adama ne götüreceðiz?' dedi, 'Torbalarýmýzdaki ekmek tükendi. Tanrý adamýna götürecek bir armaðanýmýz yok. Neyimiz kaldý ki?'M`Z Hizmetkâr, 'Bak, bu kentte saygýn bir Tanrý adamý vardýr' diye karþýlýk verdi, 'Bütün söyledikleri bir bir yerine geliyor. Þimdi ona gidelim. Belki gideceðimiz yolu o bize gösterir.'*_OZ Suf bölgesine varýnca, Saul yanýndaki hizmetkârýna, 'Haydi dönelim! Yoksa babam eþekleri düþünmekten vazgeçip bizim için kaygýlanmaya baþlar' dedi.n^WZ Saul Efrayim daðlýk bölgesinden geçip Þaliþa topraklarýný dolaþtý. Ama eþekleri bulamadýlar. Þaalim bölgesine geçtiler. Eþekler orada da yoktu. Sonra Benyamin bölgesinden geçtilerse de, hayvanlarý bulamadýlar.]Z Bir gün Saul'un babasý Kiþ'in eþekleri kayboldu. Kiþ, oðlu Saul'a, 'Hizmetkârlardan birini yanýna al da git, eþekleri ara' dedi.\5Z Saul adýnda genç, yakýþýklý bir oðlu vardý. Ýsrail halký arasýnda ondan daha yakýþýklýsý yoktu. Boyu herkesten bir baþ daha uzundu.[ 'Z Benyamin oymaðýndan Afiyah oðlu Bekorat oðlu Seror oðlu Aviel oðlu Kiþ adýnda bir adam vardý. Benyaminli Kiþ sözü geçen biriydi.[Z1ZRAB Samuel'e, 'Onlarýn sözünü dinle ve baþlarýna bir kral ata' diye buyurdu.SY!ZHalkýn bütün söylediklerini dinleyen Samuel, bunlarý RAB'be aktardý. XZ'Böylece biz de bütün uluslar gibi olacaðýz. Kralýmýz bizi yönetecek, önümüzden gidip savaþlarýmýzý sürdürecek.'qW]ZNe var ki, halk Samuel'in sözünü dinlemek istemedi. 'Hayýr, bizi yönetecek bir kral olsun' dediler,VZBunlar gerçekleþtiðinde, seçtiðiniz kral yüzünden feryat edeceksiniz. Ama RAB o gün size karþýlýk vermeyecek.'[U1ZSürülerinizin de ondalýðýný alacak. Sizler ise onun köleleri olacaksýnýz.vTgZKadýn erkek kölelerinizi, seçkin boðalarýnýzý*fl*, eþeklerinizi alýp kendi iþinde çalýþtýracak.}SuZTahýllarýnýzýn, üzümlerinizin ondalýðýný alýp saray görevlileriyle öbür hizmetkârlarýna daðýtacak.fRGZSeçkin tarlalarýnýzý, baðlarýnýzý, zeytinliklerinizi alýp hizmetkârlarýna verecek.OQZ Kýzlarýnýzý ýtriyatçý, aþçý, fýrýncý olmak üzere alacak.gPIZ Bazýlarýný biner, bazýlarýný elliþer kiþilik birliklere komutan atayacak. Kimisini topraðýný sürüp ekinini biçmek, kimisini de silahlarýn ve savaþ arabalarýnýn donatýmýný yapmak için görevlendirecek.HO Z 'Size krallýk yapacak kiþinin yönetimi þöyle olacak: Oðullarýnýzý alýp savaþ arabalarýnda ve atlý birliklerinde görevlendirecek. Onun savaþ arabalarýnýn önünde koþacaklar.XN+Z Samuel kendisinden kral isteyen halka RAB'bin bütün söylediklerini bildirdi: MZ Þimdi onlarý dinle. Ancak onlarý açýkça uyar ve kendilerine krallýk yapacak kiþinin onlarý nasýl yöneteceðini söyle.'%LEZOnlarý Mýsýr'dan çýkardýðým günden bu yana bütün yaptýklarýnýn aynýsýný sana da yapýyorlar. Beni býrakýp baþka ilahlara kulluk ettiler.&KGZRAB, Samuel'e þu karþýlýðý verdi: 'Halkýn sana bütün söylediklerini dinle. Çünkü reddettikleri sen deðilsin; krallarý olarak beni reddettiler.nJWZNe var ki, 'Bizi yönetecek bir kral ata' demeleri Samuel'in hoþuna gitmedi. Samuel RAB'be yakardý.I9ZOna, 'Bak, sen yaþlandýn' dediler, 'Oðullarýn da senin yolunda yürümüyor. Þimdi, öteki uluslarda olduðu gibi, bizi yönetecek bir kral ata.'fHGZBu yüzden Ýsrail'in bütün ileri gelenleri toplanýp Rama'ya, Samuel'in yanýna vardýlar.GyZAma oðullarý onun yolunda yürümediler. Tersine, haksýz kazanca yönelip rüþvet alýr, yargýda yan tutarlardý._F9ZBeer-Þeva'da görev yapan ilk oðlunun adý Yoel, ikinci oðlunun adýysa Aviya'ydý.BE ZSamuel yaþlanýnca oðullarýný Ýsrail'e önder atadý.bD?ZSonra Rama'daki evine döner, Ýsrail'i oradan yönetirdi. Orada RAB'be bir sunak yaptý.eCEZHer yýl gidip Beytel'i, Gilgal'ý, Mispa'yý dolaþýr, bu kentlerden Ýsrail'i yönetirdi.?B{ZSamuel yaþadýðý sürece Ýsrail'e önderlik yaptý.mAUZEkron'dan Gat'a kadar Filistliler'in ele geçirdiði kentler Ýsrail'e geri verildi. Bunun yanýsýra Ýsrail'in sýnýr topraklarý da Filistliler'in elinden kurtarýldý. Ýsrailliler'le Amorlular arasýnda ise barýþ vardý.!@=Z Yenilgiye uðrayan Filistliler bir daha Ýsrail topraklarýna saldýrmadýlar. Samuel yaþadýðý sürece RAB Filistliler'in saldýrmasýný engelledi.?Z Samuel bir taþ alýp Mispa ile Þen arasýna dikti. 'RAB buraya kadar bize yardým etmiþtir' diyerek taþa Even-Ezer*fk* adýný verdi.i>MZ Mispa'dan çýkan Ýsrailliler Filistliler'i Beytkar'ýn altýna kadar kovalayýp öldürdüler.r=_Z Samuel yakmalýk sunuyu sunarken, Filistliler, Ýsrailliler'e saldýrmak üzere yaklaþmýþlardý. Ama RAB o an korkunç bir sesle gürleyerek Filistliler'i öyle þaþkýna çevirdi ki, Ýsrailliler'in önünde bozguna uðradýlar.(<KZ Bunun üzerine Samuel bir süt kuzusu alýp RAB'be tümüyle yakmalýk sunu* olarak sundu ve Ýsrailliler adýna RAB'be yakardý. RAB de ona karþýlýk verdi.q;]ZSamuel'e, 'Bizi Filistliler'in elinden kurtarmasý için Tanrýmýz RAB'be yakarmayý býrakma' dediler.>:wZFilistliler Ýsrail halkýnýn Mispa'da toplandýðýný duydular. Filist beyleri Ýsrailliler'e karþý savaþmaya çýktýlar. Ýsrailliler bunu duyunca Filistliler'den korktular.K9ZMispa'da toplanan Ýsrailliler kuyudan su çekip RAB'bin önüne döktüler. O gün oruç* tuttular ve, 'RAB'be karþý günah iþledik' dediler. Samuel Mispa'da Ýsrail halkýna önderlik etti.v8gZO zaman Samuel, 'Bütün Ýsrail halkýný Mispa'da toplayýn, ben de sizin için RAB'be yakaracaðým' dedi.|7sZBunun üzerine Ýsrailliler Baal'ýn* ve Aþtoret'in putlarýný atýp yalnýzca RAB'be kulluk etmeye baþladýlar.6)ZSamuel Ýsrail halkýna þöyle dedi: 'Eðer bütün yüreðinizle RAB'be dönmeye istekliyseniz, yabancý ilahlarý ve Aþtoret'in* putlarýný aranýzdan kaldýrýn. Kendinizi RAB'be adayýp yalnýz O'na kulluk edin. RAB de sizi Filistliler'in elinden kurtaracaktýr.'5ZSandýk uzun bir süre, yirmi yýl boyunca Kiryat-Yearim'de kaldý. Bu arada bütün Ýsrail halký RAB'bin özlemini çekti.Z4 1ZBunun üzerine Kiryat-Yearim halký varýp RAB'bin Sandýðý'ný aldý. Onu Avinadav'ýn tepedeki evine götürdüler. RAB'bin Antlaþma Sandýðý'na bakmasý için Avinadav oðlu Elazar'ý görevlendirdiler.33ZSonunda Kiryat-Yearim'de oturanlara ulaklar göndererek, 'Filistliler RAB'bin Sandýðý'ný geri getirdiler; gelin, onu alýp götürün' dediler.{2qZBeytþemeþliler, 'Bu kutsal Tanrý'nýn, RAB'bin önünde kim durabilir? Bizden sonra kime gidecek?' diyorlardý.f1GZRAB'bin Antlaþma Sandýðý'nýn içine baktýklarý için, RAB Beytþemeþliler'den bazýlarýný cezalandýrýp yetmiþ kiþiyi*fj* yok etti. Halk RAB'bin baþlarýna getirdiði bu büyük yýkýmdan dolayý yas tuttu.z0oZAltýn farelerse, surlu kentlerle çevre köyler dahil beþ Filistli beye ait kentlerin sayýsý kadardý. Beytþemeþli Yeþu'nun tarlasýnda RAB'bin Antlaþma Sandýðý'nýn* üzerine konduðu büyük taþ tanýk olarak bugün de duruyor. /ZFilistliler Aþdot, Gazze, Aþkelon, Gat ve Ekron kentleri için RAB'be suç sunusu olarak ur biçiminde birer altýn gönderdiler.a.=ZFilistliler'in beþ beyi olup bitenleri gördükten sonra ayný gün Ekron'a döndüler._-9ZLevililer RAB'bin Sandýðý'ný ve içinde altýn eþyalarýn bulunduðu yanýndaki kutuyu indirip büyük taþýn üzerine koymuþlardý. O gün Beytþemeþliler RAB'be yakmalýk sunular sunup kurbanlar kestiler.E,ZBeytþemeþli Yeþu'nun tarlasýna giren araba oradaki büyük bir taþýn yanýnda durdu. Beytþemeþliler arabanýn odununu yardýlar, inekleri de RAB'be yakmalýk sunu* olarak sundular.y+mZ O sýrada Beytþemeþliler vadide buðday biçiyorlardý. Gözlerini kaldýrýp sandýðý görünce sevindiler.6*gZ Ýnekler dosdoðru Beytþemeþ yolundan gittiler. Saða sola sapmadan, böðüre böðüre ana yoldan ilerlediler. Filist beyleri onlarý Beytþemeþ sýnýrýna dek izledi.})uZ Ýçinde farelerle urlarýn altýn benzerlerinin bulunduðu kutuyu RAB'bin Sandýðý'yla birlikte arabaya koydular.z(oZ Adamlar denileni yaptýlar. Süt veren iki inek getirip arabaya koþtular, buzaðýlarýný da ahýra kapadýlar.p'[Z Ama ardýndan gözetleyin. Eðer kendi ülkesine, Beytþemeþ'e giden yoldan ilerlerse, demek ki, üzerimize bu büyük yýkýmý getiren O'dur. Yoksa bu yýkýmýn O'ndan gelmediðini, bize bir rastlantý olduðunu anlayacaðýz.'A&}ZRAB'bin Sandýðý'ný alýp arabaya koyun; suç sunusu olarak O'na göndereceðiniz altýn eþyalarý da bir kutuya koyup yanýna yerleþtirin. Sonra býrakýn arabayý yoluna gitsin.1%]Z'Þimdi yeni bir arabayla boyunduruk vurulmamýþ, süt veren iki inek hazýrlayýn. Ýnekleri arabaya koþun; buzaðýlarýný artlarýndan ayýrýp ahýra götürün.R$ZNeden Mýsýrlýlar'ýn ve firavunun yaptýðý gibi inat ediyorsunuz? Tanrý Mýsýrlýlar'ý alaya aldýktan sonra, Ýsrail halkýnýn Mýsýr'dan çýkmasý için onlarý serbest býrakmadýlar mý?O#ZOnun için, urlarýn ve ülkeyi yýkan farelerin benzerlerini yapýn. Böylelikle Ýsrail'in Tanrýsý'ný onurlandýrýn. Belki sizin, ilahlarýnýzýn ve ülkenizin üzerindeki cezayý hafifletir.P"ZFilistliler, 'Ona suç sunusu olarak ne göndermeliyiz?' diye sordular.! ZKâhinlerle falcýlar, 'Ýsrail Tanrýsý'nýn Sandýðý'ný geri gönderecekseniz, boþ göndermeyin' diye yanýtladýlar, 'O'na bir suç sunusu* sunmalýsýnýz. O zaman iyileþecek ve O'nun sizi neden sürekli cezalandýrdýðýný anlayacaksýnýz.' 1ZFilistliler kâhinlerle falcýlarý çaðýrtýp, 'RAB'bin Sandýðý'ný ne yapalým? Onu nasýl yerine göndereceðimizi bize bildirin' dediler.F ZRAB'bin Sandýðý Filist ülkesinde yedi ay kaldýktan sonra,Z/Z Sað kalanlarda urlar çýktý. Kent halkýnýn haykýrýþý göklere yükseldi.3aZ Bütün Filist beylerini toplayarak, 'Ýsrail Tanrýsý'nýn Sandýðý'ný buradan uzaklaþtýrýn' dediler, 'Sandýk yerine geri gönderilsin; öyle ki, bizi de halkýmýzý da yok etmesin.' Çünkü kentin her yanýný ölüm korkusu sarmýþtý. Tanrý'nýn onlara verdiði ceza çok aðýrdý.DZ Bu yüzden Tanrý'nýn Sandýðý'ný Ekron'a gönderdiler.<sZ Ama sandýk oraya götürüldükten sonra, RAB o kenti de cezalandýrdý. Kenti çok büyük bir korku sardý. RAB kent halkýný, büyük küçük herkesi urlarla cezalandýrdý. =2~}}O||{lzyyxxAwvvvuuOtss-reqqbppp#onnmjm1l)kkajcj:ihhSggfeebddcebna``` __8^]]]Y\\\ZZYYEXeWVVVFUU}TT"SS*RlRQ0PPCOOTNMMbLLgKKJIIMHHBGzFFiEEDDLCBBBAbA @?/>==j=<<9;;$:~99|9877766>5j4g33@22,100d//U/.t.:--J,,s+**#)c)(:''Z&&x&%$$##"W! )-d9PJ.@X'h$ f *  Bdf-,EEAZBen hedefe atar gibi taþýn bir yanýna üç ok atacaðým.c@AZÖbür gün, geçen sefer gizlendiðin yere çabucak git. Ezel Taþý'nýn yanýnda bekle.m?UZYonatan Davut'a, 'Yarýn Yeni Ay Töreni' dedi, 'Yerin boþ kalacaðýndan, yokluðun anlaþýlacak.t>cZDavut'a beslediði sevgiden ötürü Yonatan ona bir daha ant içirtti. Çünkü onu caný kadar seviyordu.v=gZBöylece Yonatan Davut soyuyla bir antlaþma yaptý ve, 'RAB Davut'un düþmanlarýný cezalandýrsýn' dedi.<ZRAB Davut'un bütün düþmanlarýný yeryüzünden yok edeceði zaman bile, sen soyuma iyiliklerini sonsuza dek esirgeme.'Q;ZAma sen yaþamým boyunca RAB'bin iyiliðini bana göster ki ölmeyeyim.a:=Z Ama babam seni öldürmeyi tasarlýyorsa, bunu sana bildirip güvenlik içinde gitmeni saðlamazsam, RAB bana aynýsýný, hatta daha kötüsünü yapsýn! RAB önceden babamla olduðu gibi seninle de birlikte olsun!z9oZ Yonatan Davut'la konuþmasýný sürdürdü: 'Ýsrail'in Tanrýsý RAB tanýk olsun! Yarýn ya da öbür gün bu saate kadar babamýn ne düþündüðünü araþtýracaðým. Babamýn sana karþý tutumu olumluysa, sana haber göndereceðim.O8Z Yonatan, 'Gel, tarlaya gidelim' dedi. Böylece ikisi tarlaya gittiler.[71Z Davut, 'Baban sana sert bir karþýlýk verirse, kim bana bildirecek?' diye sordu. 6Z Yonatan, 'Olmaz öyle þey!' diye yanýtladý, 'Babamýn sana kötülük yapmaya karar verdiðini bilsem, sana söylemez miydim?'53ZSana gelince, bana yardým et; çünkü RAB'bin önünde benimle antlaþma yaptýn. Suçluysam, beni sen öldür! Neden beni babana teslim edesin?'}4uZBaban, <Ýyi> derse, kulun güvenlikte demektir. Ama öfkelenirse, bil ki, bana kötülük yapmaya karar vermiþtir.93mZEðer baban yokluðumu sezerse ona, dersin.'2IZDavut Yonatan'a, 'Bak, yarýn Yeni Ay Töreni' dedi, 'Kralla birlikte yemeðe oturmam gerekir. Ama izin ver, ertesi günün akþamýna dek tarlada gizleneyim.Z1/ZYonatan Davut'a, 'Ne dilersen dile, senin için yaparým' diye karþýlýk verdi.0ZAncak Davut ant içerek, 'Senin beni sevdiðini baban çok iyi biliyor' diye yanýtladý, ' diye düþünmüþtür. RAB'bin ve senin yaþamýn hakký için derim ki, ölüm ile aramda yalnýz bir adým var.'I/ ZYonatan, 'Bu senden uzak olsun, ölmeyeceksin!' diye yanýtladý, 'Babam bana bildirmeden ister büyük, ister küçük olsun hiçbir iþ yapmaz. Neden bunu benden gizlesin? Olmaz öyle þey!':. qZDavut Rama'nýn Nayot Mahallesi'nden kaçtýktan sonra Yonatan'a gitti. Ona, 'Ne yaptým? Suçum ne?' diye sordu, 'Babana karþý ne günah iþledim ki, beni öldürmek istiyor?'*-OZGiysilerini de çýkarýp Samuel'in önünde oynayýp coþtu*fi*. Bütün gün ve gece çýplak yattý. Halkýn, 'Saul da mý peygamber oldu?' demesi bundandýr.,ZSaul Rama'daki Nayot'a doðru ilerlerken, Tanrý'nýn Ruhu onun üzerine de indi. Nayot'a varýncaya dek yol boyunca oynayýp coþtu*fi*. + ZSonunda Saul kendisi Rama'ya doðru yola çýktý. Seku'daki büyük sarnýca varýnca, 'Samuel'le Davut neredeler?' diye sordu.'*IZSaul olup bitenleri duyunca, baþka ulaklar gönderdi. Onlar da oynayýp coþtular*fi*. Saul'un üçüncü kez gönderdiði ulaklar da öncekiler gibi yaptý.*)OZBunun üzerine Saul Davut'u yakalamalarý için ulaklarýný oraya gönderdi. Ulaklar Samuel'in önderliðinde bir peygamber topluluðunun oynayýp coþtuðunu*fi* gördüler. Ýþte o zaman Tanrý'nýn Ruhu Saul'un ulaklarýnýn üzerine indi. Onlar da oynayýp coþmaya*fi* baþladýlar.V('ZDavut'un Rama'nýn Nayot Mahallesi'nde olduðu haberi Saul'a ulaþtýrýldý.B'ZKaçýp kurtulan Davut, Rama'da yaþayan Samuel'in yanýna gitti. Saul'un kendisine bütün yaptýklarýný ona anlattý. Sonra Samuel'le birlikte Nayot Mahallesi'ne gidip orada kaldý.h&KZSaul Mikal'a 'Neden beni böyle kandýrýp düþmanýmýn kaçmasýný saðladýn?' diye sordu.^%7ZUlaklar eve girince, yatakta baþýnda keçi kýlýndan yastýk olan putu gördüler.$ZSaul Davut'u görmeleri için ulaklarý yeniden göndererek, 'Onu yataðýyla buraya getirin de öldüreyim' diye buyurdu.`#;ZSaul'un gönderdiði ulaklar Davut'u yakalamaya geldiðinde, Mikal, 'Davut hasta' dedi." Z Mikal aile putunu alýp yataða koydu, üstüne yorganý örttü, baþ tarafýna da keçi kýlýndan bir yastýk yerleþtirdi.V!'Z Sonra Davut'u pencereden aþaðýya indirdi. Böylece Davut kaçýp kurtuldu.? yZ Saul, Davut'u gözetlemeleri, ertesi sabah da öldürmeleri için evine ulaklar gönderdi. Ama karýsý Mikal Davut'a, 'Bu gece kaçýp kurtulamazsan, yarýn öldürüleceksin' dedi.9Z Saul mýzraðýyla Davut'u duvara çakmaya çalýþtý. Ancak Davut yana kaçýnca Saul'un mýzraðý duvara saplandý. O gece Davut kaçýp kurtuldu.Z Bir gün Saul, mýzraðý elinde evinde oturuyor, Davut da lir çalýyordu. Derken RAB'bin gönderdiði kötü bir ruh Saul'u yakaladý.%ZSavaþ yine patlak verdi. Davut gidip Filistliler'e karþý savaþtý. Onlarý öyle büyük bir bozguna uðrattý ki, önünden kaçtýlar.*OZBunun üzerine Yonatan Davut'u çaðýrýp ona her þeyi anlattý. Sonra Davut'u Saul'un yanýna getirdi. Davut da önceden olduðu gibi kralýn hizmetine girdi.ZSaul Yonatan'ýn söylediklerinden etkilenerek ant içti: 'Yaþayan RAB'bin adýyla derim ki, Davut öldürülmeyecektir.'eEZYaþamýný tehlikeye atarak Filistli'yi öldürdü. RAB de bütün Ýsrail'i büyük bir zafere ulaþtýrdý. Sen de bunu görüp sevindin. Öyleyse neden Davut'u yok yere öldürerek suçsuz birine haksýzlýk edesin?'JZYonatan babasý Saul'a Davut'u överek þunlarý söyledi: 'Kral kulu Davut'a haksýzlýk etmesin. Çünkü o sana hiç haksýzlýk etmedi ve yaptýðý her þeyde sana büyük yararý dokundu.5ZBen de saklandýðýn tarlaya gidip babamýn yanýnda duracaðým ve onunla senin hakkýnda konuþacaðým. Bir þey öðrenirsem, sana bildiririm.' Z +ZSaul, oðlu Yonatan'a ve bütün görevlilerine Davut'u öldürmeleri için buyruk verdi. Ama Davut'u çok seven Yonatan ona, 'Babam Saul seni öldürmek için fýrsat kolluyor' diye haber verdi, 'Lütfen yarýn sabah dikkatli ol; gizlenebileceðin bir yere gidip saklan.ZFilistli komutanlar saldýrdýkça Davut Saul'un öbür komutanlarýndan daha baþarýlý oluyordu. Bu yüzden büyük bir üne kavuþtu.\3ZBu yüzden Davut'tan daha çok korktu ve yaþamý boyunca ona düþmanlýk besledi.gIZSaul, RAB'bin Davut'la birlikte olduðunu ve kýzý Mikal'ýn onu sevdiðini apaçýk gördü.xkZDavut'la adamlarý gidip iki yüz Filistli öldürdüler. Kralýn damadý olabilmek için Davut, öldürülen Filistliler'in sünnet derilerini tam tamýna getirip krala sundu. Saul da buna karþýlýk kýzý Mikal'ý eþ olarak ona verdi.ZGörevliler Saul'un söylediklerini Davut'a ilettiler. Davut, kralýn damadý olacaðýna sevindi. Tanýnan süre dolmadanwiZSaul þöyle buyurdu: 'Davut'a deyin ki, ' Davut'un Filistliler'in eline düþüp öleceðini tasarlýyordu.<uZGörevliler Davut'un dediklerini Saul'a bildirdiler.+QZSaul'un görevlileri bu sözleri Davut'a ilettiler. Davut, 'Yoksul ve önemsiz biriyken kralýn damadý olmak sizce küçük bir þey mi?' diye karþýlýk verdi.: oZSonra görevlilerine, Davut'a gizlice þunlarý söylemelerini buyurdu: 'Bak, kral senden hoþnut, bütün görevlileri de seni seviyor. Kralýn damadý olmanýn zamaný geldi.'D Z'Davut'a Mikal'ý veririm' diye düþündü, 'Öyle ki, Mikal Davut'u tuzaða düþürür; Filistliler de onu öldürür.' Davut'a, 'Bugün damadým olmak için yine fýrsatýn var' dedi.a =ZBu arada Saul'un öbür kýzý Mikal Davut'a gönül vermiþti. Bunu duyan Saul sevindi. ZNe var ki, Saul'un kýzý Merav'ýn Davut'a verileceði zaman geldiðinde, kýz Davut yerine Meholalý Adriel'e eþ olarak verildi.} uZDavut, 'Ben kim oluyorum, Ýsrail'de ailem ve babamýn oymaðý ne ki, krala damat olayým?' diye karþýlýk verdi.ZSaul Davut'a, 'Ýþte büyük kýzým Merav' dedi, 'Onu sana eþ olarak vereceðim. Yalnýz hatýrým için yiðitçe davran ve RAB'bin savaþlarýný sürdür.' Çünkü, 'Davut'un ölümü benim elimden deðil, Filistliler'in elinden olsun' diye düþünüyordu.r_ZNe var ki, bütün Ýsrail ve Yahuda halký Davut'u seviyordu; çünkü Davut onlara öncülük ediyordu.X+ZDavut'un büyük baþarýsýný gördükçe Saul'un korkusu daha da artýyordu.OZRAB onunla birlikte olduðundan, yaptýðý her iþte baþarýlýydý. Z Bu yüzden Saul Davut'u yanýndan uzaklaþtýrdý. Onu bin kiþilik birliðe komutan atadý. Davut askerlere öncülük yapýyordu._9Z Saul Davut'tan korkuyordu. Çünkü RAB Davut'laydý, oysa kendisinden ayrýlmýþtý.{qZ 'Davut'u vurup duvara çakacaðým' diye düþünerek mýzraðý ona fýrlattý. Ama Davut iki kez ondan kurtuldu.]5Z Ertesi gün Tanrý'nýn gönderdiði kötü bir ruh Saul'un üzerine güçlü bir biçimde indi. Saul evinde sayýklamaya baþladý. Davut her zamanki gibi yine lir çalýyordu. Saul'un elinde bir mýzrak vardý.EZ Böylece o günden sonra Saul Davut'u kýskanmaya baþladý.<sZBu sözlere gücenen Saul çok öfkelendi. 'Davut'a on binlercesini, banaysa ancak binlercesini verdiler. Artýk kral olmaktan baþka onun ne eksiði kaldý ki?' diye düþündü.~}ZBir yandan oynuyor, bir yandan da þu ezgiyi söylüyorlardý: 'Saul binlercesini öldürdü, Davut'sa on binlercesini.'x}kZDavut'un Filistli Golyat'ý öldürmesinden sonra, askerler geri dönerken, Ýsrail'in bütün kentlerinden gelen kadýnlar, tef ve çeþitli çalgýlar çalarak, sevinçli ezgiler söyleyip oynayarak Kral Saul'u karþýlamaya çýktýlar.K|ZDavut Saul'un kendisini gönderdiði her yere gitti ve baþarýlý oldu. Bu yüzden Saul ona ordusunda üstün bir rütbe verdi. Bu olay bütün halký, Saul'un görevlilerini bile hoþnut etti.l{SZÜzerinden kaftanýný çýkarýp zýrhý, kýlýcý, yayý ve kuþaðýyla birlikte Davut'a verdi.ezEZYonatan, Davut'a beslediði derin sevgiden ötürü, onunla bir dostluk antlaþmasý yaptý.by?ZO günden sonra Saul Davut'u yanýnda tuttu ve babasýnýn evine dönmesine izin vermedi.x ZSaul'la Davut'un konuþmasý sona erdiðinde, Saul oðlu Yonatan'ýn yüreði Davut'a baðlandý. Yonatan onu caný gibi sevdi.7wkZ:Saul, 'Kimin oðlusun, delikanlý?' diye sordu. vZ9Davut Golyat'ý öldürüp ordugaha döner dönmez, Avner onu alýp Saul'a götürdü. Golyat'ýn kesik baþý Davut'un elindeydi.OuZ8Kral Saul, 'Bu gencin kimin oðlu olduðunu öðren' diye buyurmuþtu.t!Z7Saul, Davut'un Golyat'la dövüþmeye çýktýðýný görünce, ordu komutaný Avner'e, 'Ey Avner, kimin oðlu bu genç?' diye sormuþtu.useZ6Davut Filistli Golyat'ýn baþýný alýp Yeruþalim'e götürdü, silahlarýný da kendi çadýrýna koydu.grIZ5Filistliler'i kovaladýktan sonra geri dönen Ýsrailliler Filist ordugahýný yaðmaladýlar.Sq!Z4Ýsrailliler'le Yahudalýlar kalkýp Gat'ýn*fý* giriþine ve Ekron kapýlarýna kadar nara atarak onlarý kovaladýlar. Filistliler'in ölüleri Gat'a, Ekron'a kadar Þaarayim yolunda yerlere serildi.pZ3Sonra koþup üzerine çýktý. Golyat'ýn kýlýcýný tutup kýnýndan çektiði gibi onu öldürdü ve baþýný kesti.noWZ2Böylece Davut Filistli Golyat'ý sapan ve taþla yendi. Elinde kýlýç olmaksýzýn onu yere serdi.n9Z1Elini daðarcýðýna sokup bir taþ çýkardý, sapanla fýrlattý. Taþ Filistli'nin alnýna çarpýp saplandý. Filistli yüzükoyun yere düþtü.mZ0Golyat saldýrmak amacýyla Davut'a doðru ilerledi. Davut da onunla dövüþmek üzere hemen Filist cephesine doðru koþtu.l-Z/Bütün bu topluluk RAB'bin kýlýçla, mýzrakla kurtarmadýðýný anlayacak. Çünkü savaþ zaten RAB'bindir! O sizi elimize teslim edecek.'kyZ.Bugün RAB seni elime teslim edecek. Seni vurup baþýný gövdenden ayýracaðým. Bugün Filistli askerlerin leþlerini gökteki kuþlarla yerdeki hayvanlara yem edeceðim. Böylece bütün dünya Ýsrail'de Tanrý'nýn var olduðunu anlayacak.PjZ-Davut, 'Sen kýlýçla, mýzrakla, palayla üzerime geliyorsun' diye karþýlýk verdi, 'Bense meydan okuduðun Ýsrail ordusunun Tanrýsý, Her Þeye Egemen RAB'bin adýyla senin üzerine geliyorum._i9Z,'Bana gelsene! Bedenini gökteki kuþlara ve kýrdaki hayvanlara yem edeceðim!' dedi.uheZ+'Ben köpek miyim ki, üzerime deðnekle geliyorsun?' diyerek kendi ilahlarýnýn adýyla Davut'u lanetledi.tgcZ*Davut'u tepeden týrnaða süzdü. Kýzýl saçlý, yakýþýklý bir genç olduðu için onu küçümsedi.RfZ)Filistli de, önünde kalkan taþýyýcýsý, Davut'a doðru ilerliyordu.+eQZ(Deðneðini alýp dereden beþ çakýl taþý seçti. Bunlarý çoban daðarcýðýnýn cebine koyduktan sonra sapanýný alýp Filistli Golyat'a doðru ilerledi.}duZ'Davut giysilerinin üzerine kýlýcýný kuþanýp yürümeye çalýþtý. Çünkü bu giysilere alýþýk deðildi.fcGZ&Sonra kendi giysilerini Davut'a verdi; baþýna tunç miðfer taktý, ona bir zýrh giydirdi.gbIZ%Beni aslanýn, ayýnýn pençesinden kurtaran RAB, bu Filistli'nin elinden de kurtaracaktýr.'a#Z$Kulun, aslan da ayý da öldürmüþtür. Bu sünnetsiz Filistli de onlar gibi olacak. Çünkü yaþayan Tanrý'nýn ordusuna meydan okudu."`?Z#peþinden gidip ona saldýrýr, kuzuyu aðzýndan kurtarýrým. Eðer aslan ya da ayý üzerime gelirse, boðazýndan tuttuðum gibi vurur öldürürüm._Z"Ama Davut, 'Kulun babasýnýn sürüsünü güder' diye karþýlýk verdi, 'Bir aslan ya da ayý gelip sürüden bir kuzu kaçýrýnca,~^wZ!Saul, 'Sen bu Filistli'yle dövüþemezsin' dedi, 'Çünkü daha gençsin, o ise gençliðinden beri savaþçýdýr.'o]YZ Davut Saul'a, 'Bu Filistli yüzünden kimse yýlmasýn! Ben kulun gidip onunla dövüþeceðim!' dedi.S\!ZDavut'un söylediklerini duyanlar Saul'a ilettiler. Saul onu çaðýrttý.f[GZSonra baþka birine dönüp ayný soruyu sordu. Adamlar öncekine benzer bir yanýt verdiler.AZZDavut, 'Ne yaptým ki?' dedi, 'Bir soru sordum, o kadar.'YZAðabeyi Eliav Davut'un adamlarla konuþtuðunu duyunca öfkelendi. 'Ne iþin var burada?' dedi, 'Çöldeki üç beþ koyunu kime býraktýn? Ne kadar kendini beðenmiþ ve ne kadar kötü yürekli olduðunu biliyorum. Sadece savaþý görmeye geldin.'uXeZAdamlar daha önce verilmiþ olan söze göre Golyat'ý öldürecek kiþiye neler verileceðini anlattýlar.TW#ZDavut yanýndakilere, 'Bu Filistli'yi öldürüp Ýsrail'den bu utancý kaldýracak kiþiye ne verilecek?' diye sordu, 'Bu sünnetsiz* Filistli kim oluyor da yaþayan Tanrý'nýn ordusuna meydan okuyor?'V{ZBirbirlerine, 'Ýsrail'e meydan okumak için ortaya çýkan þu adamý görüyorsunuz ya!' diyorlardý, 'Kral onu öldürene büyük bir armaðanýn yanýsýra kýzýný da verecek. Babasýnýn ailesini de Ýsrail'e vergi ödemekten muaf tutacak.'TU#ZÝsrailliler Golyat'ý görünce büyük korkuyla önünden kaçýþtýlar.0T[ZDavut onlarla konuþurken, Gatlý Filistli, Golyat adýndaki dövüþçü Filist cephesinden ileri çýkarak daha önce yaptýðý gibi meydan okudu. Davut bunu duydu.SyZDavut getirdiklerini levazým görevlisine býrakýp cepheye koþtu; kardeþlerinin yanýna varýp onlarý selamladý.TR#ZÝsrailliler'le Filistliler karþý karþýya savaþ düzeni almýþlardý.cQAZErtesi sabah Davut erkenden kalktý. Sürüyü bir çobana býraktý. Ýþay'ýn buyurduðu gibi erzaðý alýp yola koyuldu. Ordugaha vardýðý sýrada askerler savaþ naralarý atarak savaþ düzenine giriyorlardý.sPaZKardeþlerin Saul ve öbür Ýsrailliler'le birlikte Ela Vadisi'nde Filistliler'e karþý savaþýyorlar.'O-ZÞu on parça peyniri de birlik komutanýna götür. Kardeþlerinin ne durumda olduðunu öðren ve iyi olduklarýna iliþkin bir belirti getir.2N_ZBir gün Ýþay, oðlu Davut'a þöyle dedi: 'Kardeþlerin için þu kavrulmuþ bir efa buðdayla*fh* on somun ekmeði al, çabucak ordugaha, kardeþlerinin yanýna git.VM'ZFilistli Golyat kýrk gün boyunca sabah akþam ortaya çýkýp meydan okudu.nLWZDavut ise babasýnýn sürüsüne bakmak için Saul'un yanýndan ayrýlýp Beytlehem'e gider gelirdi.KKZDavut en küçükleriydi. Üç büyük oðul Saul'un yanýndaydý.?JyZ Ýþay'ýn üç büyük oðlu Saul'la birlikte savaþa katýlmýþtý. Savaþa giden en büyük oðlunun adý Eliav, ikincisinin adý Avinadav, üçüncüsünün adýysa Þamma'ydý.DIZ Davut Yahuda'nýn Beytlehem Kenti'nden Efratlý Ýþay adýnda bir adamýn oðluydu. Ýþay'ýn sekiz oðlu vardý. Saul'un krallýðý döneminde Ýþay'ýn yaþý oldukça ilerlemiþti.kHQZ Filistli'nin bu sözlerini duyunca, Saul da Ýsrailliler de çok korkup dehþet içinde kaldýlar.G-Z Filistli Golyat konuþmasýný þöyle sürdürdü: 'Bugün Ýsrail ordusuna meydan okuyorum! Benimle dövüþecek birini çýkarýn karþýma!'&FGZ Dövüþte beni yenip öldürebilirse, biz sizin köleniz oluruz. Ama ben üstün gelip onu yok edebilirsem, siz bizim kölemiz olur, bize kulluk edersiniz.'9EmZGolyat durup Ýsrail ordusuna, 'Neden savaþ düzeni aldýnýz?' diye haykýrdý, 'Ben Filistli'yim, sizse Saul'un kölelerisiniz. Aranýzdan karþýma çýkacak birini seçin.NDZMýzraðýnýn sapý dokumacý tezgahýnýn sýrýðý gibiydi. Mýzraðýn demir baþýnýn aðýrlýðý altý yüz þekeldi*fg*. Golyat'ýn önüsýra kalkanýný taþýyan bir adam yürüyordu.]C5ZBaldýrlarý zýrhlarla korunmuþtu. Omuzlarý arasýnda tunç bir pala asýlýydý.~BwZBaþýna tunç* miðfer takmýþ, pullu bir zýrh kuþanmýþtý. Tunç zýrhýn aðýrlýðý beþ bin þekeldi*ff*.A}ZFilist ordugahýndan Gatlý Golyat adýnda usta bir dövüþçü ortaya çýktý. Boyu altý arþýn bir karýþtý*fe*.s@aZFilistliler tepenin bir yanýnda, Ýsrailliler de karþý tepede yerlerini aldý. Aralarýnda vadi vardý.{?qZSaul ile Ýsrailliler de toplandýlar. Ela Vadisi'nde ordugah kurup Filistliler'e karþý savaþ düzeni aldýlar./> [ZSavaþmak üzere ordularýný bir araya getiren Filistliler, Yahuda'nýn Soko Kenti'nde toplandýlar. Soko ile Azeka Kenti arasýndaki Efes-Dammim'de ordugah kurdular.==uZO günden sonra, Tanrý'nýn gönderdiði kötü ruh ne zaman Saul'un üzerine gelse, Davut liri alýp çalar, Saul rahatlayýp kendine gelirdi. Kötü ruh da ondan uzaklaþýrdý.f<GZSaul Ýþay'a þu haberi gönderdi: 'Ýzin ver de Davut hizmetimde kalsýn; ondan hoþnudum.';ZDavut Saul'un yanýna varýp onun hizmetine girdi. Saul Davut'u çok sevdi ve ona silahlarýný taþýma görevini verdi.x:kZÝþay ekmek yüklü bir eþek, bir tulum þarap, bir de oðlak alýp oðlu Davut'la birlikte Saul'a gönderdi.o9YZBunun üzerine Saul Ýþay'a ulaklar göndererek, 'Sürüyü güden oðlun Davut'u bana gönder' dedi.[81ZHizmetkârlardan biri, 'Beytlehemli Ýþay'ýn oðullarýndan birini gördüm' dedi, 'Ýyi lir çalar. Üstelik yürekli, güçlü bir savaþçýdýr; akýllýca konuþur, yakýþýklýdýr. RAB de onunladýr.'Z7/ZSaul hizmetkârlarýna, 'Ýyi lir çalan birini bulup bana getirin' diye buyurdu.:6oZ'Efendimiz, biz hizmetkârlarýna buyruk ver, iyi lir çalan birini bulalým. Öyle ki, Tanrý'nýn gönderdiði kötü ruh üzerine gelince, o lir çalar, sen de rahatlarsýn.'t5cZHizmetkârlarý Saul'a, 'Bak, Tanrý'nýn gönderdiði kötü bir ruh sana sýkýntý çektiriyor' dediler,~4wZBu sýralarda RAB'bin Ruhu Saul'dan ayrýlmýþtý. RAB'bin gönderdiði kötü bir ruh ona sýkýntý çektiriyordu.M3Z Samuel yað boynuzunu alýp kardeþlerinin önünde çocuðu meshetti. O günden baþlayarak RAB'bin Ruhu Davut'un üzerine güçlü bir biçimde indi. Bundan sonra Samuel kalkýp Rama'ya döndü.2Z Ýþay birini gönderip oðlunu getirtti. Çocuk kýzýl saçlý, yakýþýklý, gözleri pýrýl pýrýl bir delikanlýydý.G1 Z Sonra Ýþay'a, 'Oðullarýnýn hepsi bunlar mý?' diye sordu.|0sZ Böylece Ýþay yedi oðlunu da Samuel'in önünden geçirdi. Ama Samuel, 'RAB bunlardan hiçbirini seçmedi' dedi.`/;Z Bunun üzerine Ýþay Þamma'yý da geçirdi. Samuel yine, 'RAB bunu da seçmedi' dedi.L.ZÝþay, oðlu Avinadav'ý çaðýrýp Samuel'in önünden geçirdi.J-ZAma RAB Samuel'e, 'Onun yakýþýklý ve uzun boylu olduðuna bakma' dedi, 'Ben onu reddettim. Çünkü RAB insanýn gördüðü gibi görmez; insan dýþ görünüþe, RAB ise yüreðe bakar.',1ZÝþay ile oðullarý gelince Samuel Eliav'ý gördü ve, 'Gerçekten RAB'bin önünde duran bu adam O'nun meshettiði kiþidir' diye düþündü.\+3ZSamuel, 'Evet, barýþ için' diye yanýtladý, 'RAB'be kurban sunmaya geldim. Kendinizi kutsayýp benimle birlikte kurban törenine gelin.' Sonra Ýþay ile oðullarýný kutsayýp kurban törenine çaðýrdý.%*EZSamuel RAB'bin sözüne uyarak Beytlehem Kenti'ne gitti. Kentin ileri gelenleri onu titreyerek karþýladýlar ve, 'Barýþ için mi geldin?' diye sordular.))MZÝþay'ý kurban törenine çaðýr. O zaman ne yapman gerektiðini ben sana bildireceðim. Sana belirteceðim kiþiyi benim adýma kral olarak meshedeceksin*.'O(ZSamuel, 'Nasýl gidebilirim? Saul bunu duyarsa beni öldürür!' dedi.' #ZRAB Samuel'e, 'Ben Saul'un Ýsrail Kralý olmasýný reddettim diye sen daha ne zamana dek onun için üzüleceksin?' dedi, 'Yað boynuzunu yaðla doldurup yola çýk. Seni Beytlehemli Ýþay'ýn evine gönderiyorum. Çünkü onun oðullarýndan birini kral seçtim.' &Z#Samuel ölümüne dek Saul'u bir daha görmediyse de, onun için üzüldü. RAB de Saul'u Ýsrail Kralý yaptýðýna piþmandý.:%qZ"Samuel Rama'ya, Saul da Giva'daki*fd* evine gitti.$Z!Ama Samuel, 'Kýlýcýn kadýnlarý nasýl çocuksuz býraktýysa Senin annen de kadýnlar arasýnda Çocuksuz býrakýlacak'C#Z Samuel, 'Amalek Kralý Agak'ý bana getirin' diye buyurdu.P"ZBöylece Samuel Saul'la birlikte geri döndü ve Saul RAB'be tapýndý.-!UZSaul, 'Günah iþledim!' dedi, 'Ama ne olur halkýmýn ileri gelenleri ve Ýsrailliler karþýsýnda beni onurlandýr. Tanrýn RAB'be tapýnmam için benimle dön.' Z'Ýsrail'in yüce Tanrýsý yalan söylemez, düþüncesini de deðiþtirmez. Çünkü O insan deðil ki, düþüncesini deðiþtirsin.'iMZSamuel, 'Bugün RAB Ýsrail Krallýðý'ný elinden aldý ve senden daha iyi birine verdi' dedi,fGZSamuel dönüp gitmeye davranýnca, Saul onun cüppesinin eteðini tuttu. Cüppe yýrtýldý.}uZSamuel, 'Seninle dönmem' dedi, 'Çünkü sen RAB'bin buyruðunu reddettin, RAB de Ýsrail Kralý olmaný reddetti!'jOZAma þimdi yalvarýrým, günahýmý baðýþla ve benimle birlikte dön ki, RAB'be tapýnayým.')MZBunun üzerine Saul, 'Günah iþledim! Evet, RAB'bin buyruðunu da, senin sözlerini de çiðnedim' dedi, 'Halktan korktuðum için onlarýn sözünü dinledim.CZÇünkü baþkaldýrma, falcýlýk kadar günahtýr Ve dikbaþlýlýk, putperestlik*fç* kadar kötüdür. Sen RAB'bin buyruðunu reddettiðin için, RAB de senin kral olmaný reddetti.'saZSamuel þöyle karþýlýk verdi: 'RAB kendi sözünün dinlenmesinden hoþlandýðý kadar Yakmalýk sunulardan*, kurbanlardan hoþlanýr mý? Ýþte söz dinlemek kurbandan, Sözü önemsemek de koçlarýn yaðlarýndan daha iyidir.+QZNe var ki askerler, Gilgal'da Tanrýn RAB'be kurban sunmak üzere yaðmalanmýþ bazý mallarý, yok edilmeye adanmýþ en iyi davarlarla sýðýrlarý aldýlar.'>wZSaul, 'Ama ben RAB'bin sözüne kulak verdim!' diye yanýtladý, 'RAB'bin beni gönderdiði yere gittim. Amalekliler'i tümüyle yok ettim, Amalek Kralý Agak'ý da buraya getirdim. ZÖyleyse neden RAB'bin sözüne kulak asmadýn? Neden yaðmalanan mallara saldýrarak RAB'bin gözünde kötü olaný yaptýn?'!ZRAB seni bir göreve gönderip, dedi.+QZSamuel konuþmasýný þöyle sürdürdü: 'Kendini önemsiz saydýðýn halde, sen Ýsrail oymaklarýnýn önderi olmadýn mý? RAB seni Ýsrail'e kral meshetti.X+ZSamuel, 'Dur da bu gece RAB'bin bana neler söylediðini sana bildireyim' dedi.NZSaul þöyle yanýtladý: 'Halk bunlarý Amalekliler'den getirdi. Tanrýn RAB'be kurban sunmak üzere davarlarýn, sýðýrlarýn en iyilerini esirgediler. Ama geri kalanlarý tümüyle yok ettik.'{qZSamuel, 'Öyleyse nedir kulaðýma gelen bu koyun melemesi? Nedir bu duyduðum sýðýr böðürmesi?' diye sordu.jOZ Saul kendisine gelen Samuel'e, 'RAB seni kutsasýn! Ben RAB'bin buyruðunu yerine getirdim' dedi.G Z Ertesi sabah Samuel Saul'la görüþmek için erkenden kalktý. Saul'un Karmel Kenti'ne gittiðini, orada kendisine bir anýt diktikten sonra aþaðý inip Gilgal'a döndüðünü öðrendi.+QZ 'Saul'u kral yaptýðýma piþmaným. Beni izlemekten vazgeçti. Buyruklarýmý yerine getirmedi.' Samuel öfkelendi ve bütün geceyi RAB'be yakarmakla geçirdi.& IZ RAB Samuel'e þöyle seslendi:z oZ Ne var ki, Saul ile adamlarý Agak'ý ve en iyi koyunlarý, sýðýrlarý, besili danalarý, kuzularý -iyi olan ne varsa hepsini- esirgediler. Bunlarý tümüyle yok etmek istemediler. Ancak deðersiz ve zayýf ne varsa hepsini yok ettiler.c AZAmalek Kralý Agak'ý sað olarak yakaladý. Halkýnýn tümünü de kýlýçtan geçirdi._ 9ZSaul Havila'dan Mýsýr'ýn doðusundaki Þur'a dek Amalekliler'i yenilgiye uðrattý. ZSonra Kenliler'e þu uyarýyý gönderdi: 'Haydi gidin, Amalekliler'i býrakýn; öyle ki, sizi de onlarla birlikte yok etmeyeyim. Çünkü siz Mýsýr'dan çýkan Ýsrail halkýna iyilik ettiniz.' Bunun üzerine Kenliler Amalekliler'den ayrýldýlar.6iZSaul Amalek Kenti'ne varýp vadide pusu kurdu./ZBunun üzerine Saul askerlerini toplayýp Telaim Kenti'nde saydý. Ýki yüz bin yaya askerin yanýsýra Yahudalýlar'dan da on bin kiþi vardý.:oZÞimdi git, Amalekliler'e saldýr. Onlara ait her þeyi tümüyle yok et*fc*, hiçbir þeyi esirgeme. Kadýn erkek, çoluk çocuk, öküz, koyun, deve, eþek hepsini öldür.> '<sZHer Þeye Egemen RAB diyor ki, <Ýsrailliler'e yaptýklarý kötülükten ötürü Amalekliler'i cezalandýracaðým. Çünkü Mýsýr'dan çýkan Ýsrailliler'e karþý koydular. /ZSamuel Saul'a þöyle dedi: 'RAB seni kendi halký Ýsrail'in Kralý olarak meshetmek* için beni gönderdi. Þimdi RAB'bin sözlerine kulak ver.{Z4Saul yaþamý boyunca Filistliler'le kýyasýya savaþtý. Nerede yiðit, güçlü birini görse kendi ordusuna kattý.OZ3Saul'un babasý Kiþ'le Avner'in babasý Ner, Aviel'in oðullarýydý.fGZ2Karýsý, Ahimaas'ýn kýzý Ahinoam'dý. Ordusunun baþkomutaný amcasý Ner oðlu Avner'di. Z1Saul'un oðullarý Yonatan, Yiþvi ve Malkiþua idi. Ýki kýzýndan büyüðünün adý Merav, küçüðünün adý Mikal'dý.tcZ0Yiðitçe savaþarak Amalekliler'i yenilgiye uðrattý, Ýsrailliler'i düþmanýn yaðmasýndan kurtardý.D~Z/Saul Ýsrail'e kral atandýktan sonra, her yandaki düþmanlarýna -Moav, Ammon, Edom halklarý, Sova krallarý ve Filistliler'e- karþý savaþtý. Gittiði her yerde zafer kazandý*fb*.e}EZ.Bundan sonra Saul Filistliler'i kovalamaktan vazgeçti. Filistliler de yerlerine döndüler.?|yZ-Ama halk Saul'a, 'Ýsrail'i bu büyük zafere ulaþtýran Yonatan'ý mý öldürteceksin?' dedi, 'Asla! Yaþayan RAB'bin adýyla deriz ki, saçýnýn bir teline bile zarar gelmeyecektir. Çünkü bugün o ne yaptýysa Tanrý'nýn yardýmýyla yapmýþtýr.' Böylece halk Yonatan'ý öldürülmekten kurtardý.t{cZ,Saul, 'Yonatan, eðer seni öldürtmezsem, Tanrý bana aynýsýný, hatta daha kötüsünü yapsýn!' dedi.NzZ+Bunun üzerine Saul Yonatan'a, 'Söyle bana, ne yaptýn?' diye sordu.cyAZ*Saul bu kez, 'Benimle oðlum Yonatan arasýnda kura çekin' dedi. Kura Yonatan'a düþtü.xyZ)Saul Ýsrail'in Tanrýsý RAB'be, 'Bana doðru yanýtý ver' dedi*fa*. Kura Yonatan'la Saul'a düþtü, halk aklandý.owYZ(Bunun üzerine Saul halka, 'Siz bir yanda durun, oðlum Yonatan'la ben öbür yanda duracaðýz' dedi.+vQZ''Ýsrail'i kurtaran yaþayan RAB'bin adýyla derim ki, bu günaha yol açan oðlum Yonatan bile olsa kesinlikle öldürülecektir.' Ama kimse bir þey söylemedi.u#Z&Bunun için Saul, 'Ey halkýn önderleri! Buraya yaklaþýn da bugün iþlenen bu günahýn nasýl iþlendiðini ortaya çýkaralým' dedi,0t[Z%Bunun üzerine Saul Tanrý'ya, 'Filistliler'e saldýrmaya gideyim mi? Onlarý Ýsrailliler'in eline teslim edecek misin?' diye sordu. Ama Tanrý o gün yanýt vermedi.-sUZ$Saul adamlarýna, 'Haydi, bu gece Filistliler'e saldýralým' dedi, 'Tan aðarýncaya dek mallarýný yaðmalayalým, onlardan bir tekini bile sað býrakmayalým.'Sr!Z#O sýrada Saul RAB'be bir sunak yaptý. RAB'be yaptýðý ilk sunaktý bu.yqmZ"Sonra ekledi: 'Halkýn arasýna varýp herkesin öküzünü, koyununu bana getirmesini söyleyin. Onlarý burada kesip yesinler. Eti kanýyla birlikte yiyerek RAB'be karþý günah iþlemeyin.' O gece herkes öküzünü getirip orada kesti.pp[Z!Durumu Saul'a bildirerek, 'Bak, askerlerin kanlý eti yemekle RAB'be karþý günah iþliyor!' dediler."o?Z yaðmaladýklarý mallara saldýrdýlar; davarlarý, sýðýrlarý, buzaðýlarý yakaladýklarý gibi hemen oracýkta kesip kanýný akýtmadan yediler.n ZO gün Ýsrailliler, Filistliler'i Mikmas'tan Ayalon'a kadar yenilgiye uðrattýlar. Ama Ýsrail askerleri o kadar bitkindi ki,-mUZBugün halk düþmanlarýndan yaðmaladýðý yiyeceklerden özgürce yeseydi, çok daha iyi olurdu! O zaman Filistliler'in yenilgisi de daha aðýr olmaz mýydý?'lZYonatan, 'Babam halka sýkýntý verdi' diye yanýtladý, 'Bakýn, bu baldan biraz tadýnca gözlerim nasýl da parladý!/kYZBunun üzerine oradakilerden biri Yonatan'a, 'Baban askerlere, diye ant içirdi' dedi, 'Askerlerin bitkin düþmesi de bundan.'&jGZYonatan babasýnýn halka ant içirdiðini duymamýþtý. Elindeki deðneði uzatýp ucunu bal gümecine batýrdý. Biraz bal tadar tatmaz gözleri parladý.i Z?hyZDerken, her yaný bal dolu bir ormana vardýlar. Askerler ormana girince, toprakta akan ballarý gördüler. Ne var ki, içtikleri anttan korktuklarý için hiçbiri bala dokunmadý. 8 ~~4}}'|p{{Ozoyxxwwavvvuugut;sWrqqqpoKnmm0llRkmkbjjyiiShzgg5f`edccMbbXax`__^v]]\\T[[ZZ\YYXDWWVV/UTTSRRR QmPPLOONN$MLKKJJJ5IHH-GGFEEDCfBBwB A~@@g??U>>R==\<<;;^::B9~98X77R6g554322|1100!/k.--+,U++.*}*)(('J&&p%$$`##a"""!!? _JJ2#v/A@R0 X  Q :v:o8=uZRAB seni de, Ýsrail halkýný da Filistliler'in eline teslim edecek. Yarýn sen ve oðullarýn bana katýlacaksýnýz. RAB Ýsrail ordusunu da Filistliler'in eline teslim edecek.'-ZÇünkü sen RAB'bin buyruðuna uymadýn, O'nun alevlenen öfkesini Amalekliler'e uygulamadýn. RAB bugün bunlarý bu yüzden baþýna getirdi.mUZ'RAB benim aracýlýðýmla söylediðini yaptý, krallýðý senden alýp soydaþýn Davut'a verdi.fGZSamuel, 'RAB seni terk edip sana düþman olduðuna göre, neden bana danýþýyorsun?' dedi,H ZSamuel Saul'a, 'Neden beni çaðýrtýp rahatsýz ettin?' dedi.*QZSaul, 'Neye benziyor?' diye sordu.4eZ Kral ona, 'Korkma!' dedi, 'Ne görüyorsun?'d CZ Kadýn, Samuel'i görünce çýðlýk atarak, 'Sen Saul'sun! Neden beni kandýrdýn?' dedi.F Z Bunun üzerine kadýn, 'Sana kimi çaðýrayým?' diye sordu.i MZ Saul, 'Yaþayan RAB'bin adýyla derim ki, bundan sana bir kötülük gelmeyecek' diye ant içti.I  Z Ama kadýn ona þu karþýlýðý verdi: 'Saul'un neler yaptýðýný, cincilerle ruhlara danýþanlarý ülkeden kovduðunu biliyorsun. Öyleyse neden beni öldürmek için tuzak kuruyorsun?'p [ZBöylece Saul baþka giysilere bürünüp kýlýðýný deðiþtirdi. Geceleyin yanýna iki kiþi alýp kadýnýn yaþadýðý yere gitti. Kadýna, 'Lütfen benim için ruhlara danýþ ve sana söyleyeceðim kiþiyi çaðýr' dedi.xkZBunun üzerine Saul görevlilerine, 'Bana bir cinci kadýn bulun da varýp ona danýþayým' diye buyruk verdi.tcZRAB'be danýþtýysa da, RAB ona ne düþlerle, ne Urim*, ne de peygamberler aracýlýðýyla yanýt verdi.JZSaul Filist ordusunu görünce korkup büyük dehþete kapýldý.%ZFilistliler toplanýp Þunem'e gittiler ve orada ordugah kurdular. Saul da bütün Ýsrailliler'i toplayýp Gilboa Daðý'nda ordugah kurdu.0[ZSamuel ölmüþ, bütün Ýsrail halký onun için yas tutmuþtu. Onu kendi kenti Rama'da gömmüþlerdi. Saul da cincilerle ruhlara danýþanlarý ülkeden kovmuþtu.cAZDavut, 'O zaman sen de kulunun neler yapabileceðini göreceksin!' diye karþýlýk verdi.1 _ZO sýrada Filistliler Ýsrail'le savaþmak için askeri birliklerini topladýlar. Akiþ Davut'a, 'Adamlarýnla birlikte benim yanýmda savaþacaðýný bilmelisin' dedi.+QZ Akiþ Davut'a güven duymaya baþladý. 'Davut kendi halký olan Ýsrailliler'in nefretine uðradý. Bundan böyle benim hizmetimde kalacak' diye düþünüyordu.*OZ Davut, kendisiyle Gat'a kimseyi götürmemek için kadýn erkek kimseyi sað býrakmazdý. Çünkü, 'Gat'a gidip, diyerek bize karþý bilgi aktarmasýnlar' diye düþünürdü. Davut, Filist topraklarýnda yaþadýðý sürece bu yöntemi uyguladý.G Z Akiþ, 'Bugün nerelere baskýn düzenlediniz?' diye sorardý.8~kZ Davut bir bölgeye saldýrdýðýnda kadýn erkek demez, kimseyi sað býrakmazdý; yalnýz davarlarý, sýðýrlarý, eþekleri, develeri ve giysileri alýp Akiþ'e dönerdi.O}ZBu süre içinde Davut'la adamlarý gidip Geþurlular'a, Girizliler'e ve Amalekliler'e baskýnlar yaptýlar. Bunlar uzun zamandan beri Þur'a, hatta Mýsýr'a dek uzanan topraklarda yaþýyorlardý.?|{ZDavut Filist topraklarýnda bir yýl dört ay yaþadý.l{SZAkiþ o gün ona Ziklak Kenti'ni verdi. Bundan ötürü Ziklak bugün de Yahuda krallarýna aittir.LzZDavut Akiþ'e, 'Benden hoþnut kaldýysan, çevre kentlerden birinde bana bir yer versinler de orada oturayým' dedi, 'Çünkü ben kulunun seninle birlikte kral kentinde yaþamasýna gerek yok.'Ty#ZSaul Davut'un Gat'a kaçtýðýný duyunca, artýk onu aramaktan vazgeçti.)xMZAileleriyle birlikte Gat'ta Akiþ'in yanýna yerleþtiler. Ýki karýsý Yizreelli Ahinoam'la Karmelli Naval'ýn dul karýsý Avigayil de Davut'un yanýndaydý.rw_ZBöylece Davut'la yanýndaki altý yüz kiþi kalkýp Gat Kralý Maok oðlu Akiþ'in tarafýna geçtiler.jv QZDavut, 'Bir gün Saul'un eliyle yok olacaðým' diye düþündü, 'Benim için en iyisi hemen Filist topraklarýna kaçmak. O zaman Saul Ýsrail'in her yanýnda beni aramaktan vazgeçer; ben de onun elinden kurtulmuþ olurum.'4ucZSaul, 'Davut, oðlum, RAB seni kutsasýn!' dedi, 'Sen kesinlikle büyük iþler yapacak, baþarýlý olacaksýn!' Bundan sonra Davut yoluna koyuldu, Saul da evine döndü.tZBugün ben senin yaþamýna nasýl deðer verdiysem, RAB de benim yaþamýma öyle deðer versin ve beni her sýkýntýdan kurtarsýn.'1s]ZRAB herkesi doðruluðuna ve baðlýlýðýna göre ödüllendirir. Bugün RAB seni elime teslim ettiði halde, ben RAB'bin meshettiði kiþiye elimi uzatmak istemedim.Tr#ZDavut, 'Ýþte kralýn mýzraðý!' dedi, 'Adamlarýndan biri gelip alsýn.{qqZBunun üzerine Saul, 'Günah iþledim' diye karþýlýk verdi, 'Davut, oðlum, geri dön. Bugün yaþamýma deðer verdiðin için sana bir daha kötülük yapmayacaðým. Gerçekten akýlsýzca davrandým, çok büyük yanlýþlýk yaptým.'p#ZNe olur, kaným RAB'den uzak topraklara dökülmesin. Ýsrail Kralý, daðlarda keklik avlayan avcý gibi, bir pireyi avlamaya çýkmýþ!'CoZLütfen, efendim kral, kulunun sözlerine kulak ver. Eðer seni bana karþý kýþkýrtan RAB ise, bir sunu O'nu yatýþtýrýr. Ama bunu yapan insanlarsa, RAB'bin önünde lanetli olsunlar! Çünkü, diyerek, RAB'bin mirasýndan bana düþen paydan bugün beni uzaklaþtýrdýlar.PnZ'Efendim, ben kulunu neden kovalýyorsun? Ne yaptým? Ne suç iþledim?Wm)ZDavut'un sesini tanýyan Saul, 'Davut, oðlum, bu senin sesin mi?' diye sordu.ilMZGörevini iyi yapmadýn. Yaþayan RAB'bin adýyla derim ki, hepiniz ölümü hak ettiniz; çünkü efendinizi, RAB'bin meshettiði kiþiyi korumadýnýz. Bak bakalým, kralýn baþucundaki mýzraðýyla su matarasý nerede?'4kcZDavut, 'Sen yiðit biri deðil misin?' dedi, 'Ýsrail'de senin gibisi var mý? Öyleyse neden efendin kralý korumadýn? Çünkü biri onu öldürmek için ordugaha girdi.gjIZDavut askerlere ve Ner oðlu Avner'e, 'Ey Avner, bana yanýt vermeyecek misin?' diye seslendi.xikZ Davut karþý yakaya geçip tepenin üstünde, onlardan uzak bir yerde durdu. Aralarýnda epeyce mesafe vardý.hZ Böylece Davut Saul'un baþucundan mýzraðýný ve su matarasýný aldý. Sonra oradan uzaklaþtýlar. Onlarý gören olmadý. Kimse olup bitenin farkýna varmadý, uyanan da olmadý. Hepsi uyuyorlardý, çünkü RAB onlara derin bir uyku vermiþti.gZ Ama RAB'bin meshettiði kiþiye el uzatmaktan RAB beni uzak tutsun! Haydi, Saul'un baþucundaki mýzrakla su matarasýný al da gidelim.' f Z Yaþayan RAB'bin adýyla derim ki, RAB kendisi onu öldürecektir; ya günü gelince ölecek, ya da savaþta vurulup yok olacak.pe[Z Ne var ki Davut, 'Onu öldürme!' dedi, 'RAB'bin meshettiði* kiþiye kim el uzatýrsa, suçlu çýkar.DdZAviþay Davut'a, 'Bugün Tanrý düþmanýný senin eline teslim etti' dedi, 'Þimdi býrak da, onu kendi mýzraðýyla bir atýþta yere çakayým. Ýkinci kez vurmama gerek kalmayacak.'0c[ZDavut'la Aviþay o gece ordugaha girdiler. Saul, mýzraðý baþucunda yere saplanmýþ, ordugahýn ortasýnda uyuyordu. Avner'le askerler de çevresinde uyuyorlardý.b%ZO zaman Davut, Hititli* Ahimelek ile Yoav'ýn kardeþi, Seruya oðlu Aviþay'a, 'Kim benimle ordugaha, Saul'un yanýna gelecek?' diye sordu.\a3ZBunun üzerine Davut, Saul'un ordugah kurduðu yere gitti ve Saul'la ordusunun baþkomutaný Ner oðlu Avner'in nerede yattýklarýný gördü. Saul ordugahýn ortasýnda, askerler de çevresinde yatýyorlardý.G` Zgözcü gönderdi. Böylece Saul'un oraya geldiðini saptadý. _ZYeþimon'a bakan Hakila Tepesi'nde, yol kenarýnda ordugah kurdu. Kýrda bulunan Davut, Saul'un peþine düþtüðünü anlayýnca,h^KZBunun üzerine Saul üç bin seçme Ýsrailli askerle Zif Çölü'nde Davut'u aramaya çýktý.o] [ZZifliler Giva'ya, Saul'un yanýna gidip, 'Davut Yeþimon'a bakan Hakila Tepesi'nde gizleniyor' dediler.h\KZ,Bu arada Saul, Davut'un karýsý olan kýzý Mikal'ý Gallimli Layiþ oðlu Palti'ye vermiþti.f[GZ+Davut Yizreelli Ahinoam'ý da eþ olarak almýþtý. Böylece ikisi de onun karýsý oldular.ZZ*Hemen kalkýp eþeðe bindi. Yanýna beþ hizmetçisini alýp Davut'un ulaklarýný izleyerek yola koyuldu. Sonra Davut'un karýsý oldu.Y/Z)Avigayil yüzüstü yere kapanarak, 'Ben kölen sana hizmet etmeye ve efendimin ulaklarýnýn ayaklarýný yýkamaya hazýrým' diye yanýtladý.X Z(Davut'un ulaklarý Karmel'e, Avigayil'in yanýna varýp, 'Davut sana evlenme teklifinde bulunmak için bizi gönderdi' dediler.bW?Z'Davut, Naval'ýn öldüðünü duyunca, 'Beni küçümseyen Naval'a karþý davama bakan, kulunu kötülük etmekten alýkoyan RAB'be övgüler olsun!' dedi, 'RAB Naval'ýn kötülüðünü onun baþýna döndürdü.'LVZ&Yaklaþýk on gün sonra da RAB Naval'ý cezalandýrýp öldürdü.U Z%Ama ertesi sabah Naval ayýlýnca karýsý ona olup bitenleri anlattý. Ýþte o an Naval'ýn kalbi sýkýþtý ve felç oldu.ETZ$Avigayil Naval'ýn yanýna döndü. Naval evinde krallara yaraþýr bir þölen düzenlemiþti. Çok sarhoþ olduðundan neþeliydi. Bu yüzden Avigayil sabaha dek ona bir þey söylemedi. SZ#Avigayil'in kendisine getirdiklerini kabul eden Davut, 'Esenlikle evine dön. Sözlerine kulak verip dileðini kabul ettim' dedi.fRGZ"Doðrusu sana kötülük etmemi önleyen Ýsrail'in Tanrýsý yaþayan RAB'bin adýyla derim ki, beni karþýlamak için hemen gelmemiþ olsaydýn, gün doðuncaya dek Naval'ýn adamlarýndan hiçbiri sað kalmayacaktý.'vQgZ!'Anlayýþýný kutlarým! Bugün kan dökmemi ve öcümü elimle almamý engellediðin için seni kutlarým.vPgZ Davut, 'Bugün seni karþýma çýkaran Ýsrail'in Tanrýsý RAB'be övgüler olsun!' diye karþýlýk verdi,-OUZkendi öcünü almak uðruna boþ yere kan dökmediðin için piþmanlýk ve üzüntü duymayacaksýn. RAB efendimi baþarýya ulaþtýrdýðýnda köleni anýmsa.'jNOZRAB, efendime söz verdiði bütün iyilikleri yerine getirip onu Ýsrail'e önder atadýðýnda,6MgZBiri kalkýp seni öldürmek amacýyla ardýna düþerse, yaþamýný Tanrýn RAB güven altýnda tutacaktýr; düþmanlarýný sapanla taþ atar gibi fýrlatýp atacaktýr.RLZLütfen kölenin suçunu baðýþla. RAB kesinlikle efendimin soyunu sürdürecektir; çünkü efendim RAB'bin savaþlarýný sürdürüyor. Yaþadýðýn sürece sende hiçbir haksýzlýk bulunmasýn.YK-ZBen kölenin efendime getirdiði bu armaðan, seni izleyen adamlarýna verilsin.tJcZ'Ama þimdi, ey efendim, RAB senin kan dökmene ve kendi elinle öç almana engel oldu. Yaþayan RAB'bin adý ve senin yaþamýn hakký için yalvarýrým, düþmanlarýn ve efendime kötülük tasarlayanlarýn tümü Naval gibi olsun.hIKZYalvarýrým, efendim, o kötü adam Naval'a aldýrma. Çünkü kiþiliði týpký adý gibidir. Adý akýlsýz anlamýna gelir; kendisi de akýlsýzýn biridir. Ben kulun, efendim Davut'un gönderdiði ulaklarý görmedim.2H_ZOnun ayaklarýna kapanarak þöyle yalvardý: 'Efendim, suçu ben, yalnýz ben üstüme alýyorum. Ýzin ver, ben kölen seninle konuþsun, onun söyleyeceklerini dinle.lGSZAvigayil Davut'u görünce hemen eþekten indi; Davut'un önünde eðilip yüzüstü yere kapandý. F ZEðer sabaha dek adamlarýndan tek birini bile sað býrakýrsam, Tanrý bana*fp* aynýsýný, hatta daha kötüsünü yapsýn!'AE}ZDavut, 'Bu adamýn kýrdaki malýný doðrusu boþ yere korudum' demiþti, 'Onun mallarýndan hiçbir þey eksilmedi. Öyleyken bana iyilik yapacaðýna kötülükle karþýlýk verdi.D'ZAvigayil eþeðe binmiþ, daðýn öbür yolundan inerken, Davut'la adamlarý da ona doðru ilerliyorlardý. Avigayil onlarla karþýlaþtý.xCkZSonra uþaklarýna, 'Önümden gidin, ben arkanýzdan geliyorum' dedi. Kocasý Naval'a hiçbir þey söylemedi.kBQZBunun üzerine Avigayil, hiç zaman yitirmeden, iki yüz ekmek, iki tulum þarap, hazýrlanmýþ beþ koyun, beþ sea kavrulmuþ buðday*fö*, yüz salkým kuru üzüm ve iki yüz parça incir pestili alýp eþeklere yükledi.IA ZÞimdi ne yapman gerektiðini iyi düþün. Çünkü efendimize ve bütün ailesine kötülük yapmayý tasarlýyorlar. Üstelik efendimiz o kadar kötü ki, kimse ona bir þey söyleyemiyor.'e@EZKoyunlarýmýzý güderken, yanlarýnda kaldýðýmýz sürece gece gündüz bizi korudular.?ZOysa adamlar bize çok iyi davrandýlar. Bizi incitmediler. Kýrda onlarla birlikte kaldýðýmýz sürece hiçbir þeyimiz kaybolmadý.3>aZNaval'ýn uþaklarýndan biri, Naval'ýn karýsý Avigayil'e, 'Davut efendimiz Naval'a esenlik dilemek için kýrdan ulaklar gönderdi' dedi, 'Ama Naval onlarý tersledi.g=IZ Davut adamlarýna, 'Herkes kýlýcýný kuþansýn!' diye buyruk verdi. Davut da, adamlarý da kýlýçlarýný kuþandýlar. Yaklaþýk dört yüz adam Davut'la birlikte gitti; iki yüz kiþi de erzaðýn yanýnda kaldý.r<_Z Davut'un adamlarý geldikleri yoldan döndüler ve Naval'ýn bütün söylediklerini Davut'a bildirdiler. ;Z Ekmeðimi, suyumu, kýrkýcýlarým için kestiðim hayvanlarýn etini alýp nereden geldiklerini bilmediðim kiþilere mi vereyim?'7:iZ Ne var ki, Naval Davut'un adamlarýna þu karþýlýðý verdi: 'Bu Davut da kim? Ýþay'ýn oðlu da kim oluyor? Bu günlerde birçok köle efendilerini býrakýp kaçýyor.h9KZ Davut'un adamlarý varýp Davut adýna bu sözleri Naval'a ilettiler ve beklemeye baþladýlar.@8{ZUþaklarýna sor, sana söyleyecekler. Bunun için adamlarýma yakýnlýk göster. Çünkü sana þenlik zamanýnda geldik. Lütfen kullarýna ve oðlun Davut'a elinden geleni ver.> '07[ZÞimdi koyunlarýn kýrkma zamaný olduðunu duydum. Çobanlarýn bizimle birlikteyken, onlarý incitmedik. Karmel'de kaldýklarý sürece hiçbir kayýplarý olmadý.e6EZþöyle deyin: <Ömrün uzun olsun! Sana, ailene ve sana baðlý olan herkese esenlik olsun!o5YZOn uþaðý þu buyrukla ona gönderdi: 'Karmel'de Naval'ýn yanýna gidin. Benden ona selam söyleyipI4 ZDavut kýrdayken, Naval'ýn koyunlarýný kýrktýðýný duydu.35ZAdamýn adý Naval, karýsýnýn adý da Avigayil'di. Kadýn saðgörülü ve güzeldi. Ama Kalev soyundan gelen kocasý kaba, kötü huylu biriydi.21ZMaon'da çok varlýklý bir adam vardý; iþi Karmel'deydi. Üç bin koyunu, bin keçisi vardý. O sýrada Karmel'de koyunlarýný kýrkmaktaydý.y1 oZBu sýrada Samuel öldü. Bütün Ýsrailliler toplanýp onun için yas tuttular. Onu Rama'daki evine gömdüler.w0iZDavut Saul'un istediði gibi ant içti. Sonra Saul evine döndü. Davut'la adamlarý da sýðýnaða gittiler./ZBenden sonra soyumu ortadan kaldýrmayacaðýna, babamýn ailesinden adýmý silmeyeceðine dair RAB'bin önünde ant iç.'x.kZÞimdi anladým ki, sen gerçekten kral olacaksýn ve Ýsrail Krallýðý senin egemenliðin altýnda sürecek.-5ZDüþmanýný yakalayan biri onu güvenlik içinde salýverir mi? Bugün bana yaptýðýn iyiliðe karþýlýk RAB de seni iyilikle ödüllendirsin.n,WZBugün bana iyi davrandýðýný kanýtladýn: RAB beni eline teslim ettiði halde beni öldürmedin.+ZSonra, 'Sen benden daha doðru bir adamsýn' dedi, 'Sana kötülük yaptýðým halde sen bana iyilikle karþýlýk verdin. *ZDavut söylediklerini bitirince, Saul, 'Davut oðlum, bu senin sesin mi?' diye sordu ve hýçkýra hýçkýra aðlamaya baþladý.) ZRAB yargýç olsun ve hangimizin haklý olduðuna O karar versin. RAB davama baksýn ve beni savunup senin elinden kurtarsýn.'j(OZÝsrail Kralý kime karþý çýkmýþ? Sen kimi kovalýyorsun? Ölü bir köpek mi? Bir pire mi?r'_Z Eskilerin þu, deyiþi uyarýnca elim sana karþý kalkmayacaktýr.w&iZ RAB aramýzda yargýç olsun ve benim öcümü senden O alsýn. Ama ben elimi sana karþý kaldýrmayacaðým.6%gZ Ey baba, cüppenin eteðinden kesilmiþ, elimdeki þu parçaya bak; evet, bak! Cüppenden bir parça kestim, ama seni öldürmedim. Bundan ötürü içimde kötülük ve baþkaldýrma düþüncesi olmadýðýný iyice bilesin. Sana kötülük yapmadýðým halde sen beni öldürmeye çalýþýyorsun.j$OZ 'Bugün RAB'bin maðarada seni elime nasýl teslim ettiðini gözünle görüyorsun. Bazýlarý seni öldürmemi istedi. Ama ben seni esirgeyip, dedim.c#AZ ' diyenlerin sözlerini neden önemsiyorsun?' dedi,"'ZO zaman Davut da maðaradan çýktý. Saul'a, 'Efendim kral!' diye seslendi. Saul arkasýna bakýnca, Davut eðilip yüzüstü yere kapandý.!ZDavut bu sözlerle adamlarýný engelledi ve Saul'a saldýrmalarýna izin vermedi. Saul maðaradan çýkýp yoluna koyuldu.8 kZAdamlarýna, 'Efendime, RAB'bin meshettiði* kiþiye karþý böyle bir þey yapmaktan, el kaldýrmaktan RAB beni uzak tutsun' dedi, 'Çünkü o RAB'bin meshettiði kiþidir.'X+ZAma sonradan Saul'un eteðinden bir parça kestiði için kendini suçlu buldu.+ZAdamlarý, Davut'a, 'Ýþte RAB'bin sana, dediði gün bugündür' dediler.BZYolda koyun aðýllarýna rastladý. Yakýnda bir de maðara vardý. Saul ihtiyacýný gidermek için maðaraya girdi. Davut'la adamlarý maðaranýn en iç bölümünde kalýyorlardý."?ZSaul da Davut'la adamlarýný Dað Keçisi Kayalýðý dolaylarýnda arayýp bulmak için, bütün Ýsrail'den üç bin seçme asker alýp yola çýktý.h MZSaul Filistliler'i kovalamaktan dönünce, Davut'un Eyn-Gedi Çölü'nde olduðu haberini aldý.OZDavut oradan ayrýlýp Eyn-Gedi bölgesindeki sýðýnaklara gizlendi.ZBunun üzerine Saul Davut'u kovalamayý býrakýp Filistliler'le savaþmaya gitti. Bu yüzden oraya Sela-Hammahlekot*fn* adý verildi.\3Zbir ulak gelip Saul'a þöyle dedi: 'Çabuk gel! Filistliler ülkeye saldýrýyor.'T#ZSaul daðýn bir yanýndan, Davut'la adamlarý ise öbür yanýndan ilerliyordu. Davut Saul'dan kaçýp kurtulmaya çalýþýyordu. Saul'la askerleri Davut'la adamlarýný yakalamak üzere yaklaþýrken,G ZSaul ile adamlarýnýn kendisini aramaya geldiklerini öðrenince Davut aþaðýya inip Maon Çölü'ndeki kayalýða sýðýndý. Saul bunu duyunca Davut'un ardýndan Maon Çölü'ne gitti.-ZBöylece Zifliler kalkýp Saul'dan önce Zif'e gittiler. O sýrada Davut'la adamlarý Yeþimon'un güneyindeki Arava'da, Maon Çölü'ndeydiler.BZGizlendiði yerlerin hepsini öðrenip bana kesin bir haber getirin. O zaman ben de sizinle gelirim. Eðer Davut o bölgedeyse, bütün Yahuda boylarý içinde onu arayýp bulacaðým.'9mZ'Gidin ve bir daha araþtýrýn; Davut'un genellikle nerelerde gizlendiðini, orada onu kimin gördüðünü iyice öðrenin. Çünkü onun çok kurnaz olduðunu söylüyorlar.:qZSaul, 'RAB sizi kutsasýn! Bana acýdýnýz' dedi,eEZEy kral, ne zaman gelmek istersen gel! Davut'u kralýn eline teslim etmeyi ise bize býrak.'%ZZifliler Giva'ya gidip Saul'a, 'Davut aramýzda' dediler, 'Yeþimon'un güneyinde, Hakila Tepesi'ndeki Horeþ sýðýnaklarýnda gizleniyor.ZÝkisi de RAB'bin önünde aralarýndaki antlaþmayý yenilediler. Sonra Yonatan evine döndü, Davut ise Horeþ'te kaldý.+Z'Korkma!' dedi, 'Babam Saul sana dokunmayacak. Sen Ýsrail Kralý olacaksýn, ben de senin yardýmcýn olacaðým. Babam Saul da bunu biliyor.'x kZBu arada Saul oðlu Yonatan kalkýp Horeþ'e, Davut'un yanýna gitti ve onu Tanrý'nýn adýyla yüreklendirdi.q ]ZDavut Zif Çölü'nde, Horeþ'teyken, Saul'un kendisini öldürmek için yola çýktýðýný öðrendi.0 [ZDavut kýrsal bölgedeki sýðýnaklarda ve Zif Çölü'nün daðlýk kesiminde kaldý. Saul her gün Davut'u aradýðý halde, Tanrý onu Saul'un eline teslim etmedi.Q Z Bunun üzerine Davut ile yanýndaki altý yüz kadar kiþi Keila'dan ayrýlýp oradan oraya yer deðiþtirmeye baþladýlar. Davut'un Keila'dan kaçtýðýný öðrenen Saul oraya gitmekten vazgeçti.f GZ Davut RAB'be, 'Keila halký beni ve adamlarýmý Saul'un eline teslim edecek mi?' diye sordu.7Z Keila halký beni onun eline teslim eder mi? Kulunun duymuþ olduðu gibi Saul gelecek mi? Ey Ýsrail'in Tanrýsý RAB, yalvarýrým, kuluna bildir!'9Z Sonra þöyle yakardý: 'Ey Ýsrail'in Tanrýsý RAB! Ben kulun yüzünden Saul'un gelip Keila'yý yýkmayý tasarladýðýna dair kesin haber aldým.hKZ Davut, Saul'un kendisine bir düzen kurduðunu duyunca, Kâhin Aviyatar'a, 'Efodu* getir' dedi.ymZBöylece Saul, Keila'ya yürüyüp Davut'la adamlarýný kuþatmak amacýyla bütün halký savaþa çaðýrdý.2_ZSaul, Davut'un Keila Kenti'ne gittiðini duyunca, 'Tanrý Davut'u elime teslim etti' dedi, 'Davut sürgülü kapýlarý olan bir kente girmekle kendini hapsetmiþ oldu.'ueZAhimelek'in oðlu Aviyatar kaçýp Keila'da bulunan Davut'a gittiðinde, efodu* da birlikte götürmüþtü.LZBöylece Davut'la adamlarý Keila'ya gidip Filistliler'e karþý savaþtýlar. Davut onlarýn hayvanlarýný ele geçirdi. Filistliler'i aðýr bir yenilgiye uðratarak Keila halkýný kurtardý.9ZBunun üzerine Davut RAB'be bir kez daha danýþtý. RAB ona yine, 'Kalk, Keila'ya git! Çünkü Filistliler'i senin eline ben teslim edeceðim' dedi.!=ZAma adamlarý Davut'a, 'Bak, biz burada Yahuda'dayken korkuyoruz' dediler, 'Keila'ya Filist ordusuna karþý savaþmaya gidersek büsbütün korkarýz.'S!ZDavut RAB'be, 'Gidip þu Filistliler'e saldýrayým mý?' diye danýþtý.i~ OZDavut'a, 'Filistliler Keila Kenti'ne saldýrýp harmanlarý yaðmalýyorlar' diye haber verdiler.s}aZYanýmda kal ve korkma! Seni öldürmek isteyen beni de öldürmek istiyor. Yanýmda güvenlikte olursun.'<|sZDavut Aviyatar'a, 'O gün orada bulunan Edomlu Doek'in olup biteni Saul'a bildireceðini anlamýþtým zaten' dedi, 'Babanýn bütün aile bireylerinin ölümüne ben neden oldum.S{!ZAviyatar Saul'un RAB'bin kâhinlerini öldürttüðünü Davut'a söyledi.ozYZYalnýz Ahituv oðlu Kâhin Ahimelek'in oðullarýndan Aviyatar adýnda biri kurtulup Davut'a kaçtý.y)ZKadýn erkek, çoluk çocuk demeden kâhinler kenti Nov'un halkýný kýlýçtan geçirdi. Sýðýrlarý, eþekleri, koyunlarý da öldürdü.;xqZBunun üzerine kral, Doek'e, 'Sen git, kâhinleri öldür' diye buyurdu. Edomlu Doek de gidip kâhinleri öldürdü. O gün Doek keten efod* giymiþ seksen beþ kiþi öldürdü.w/ZSonra yanýnda duran nöbetçi askerlere, 'Gidin ve Davut'u destekleyen RAB'bin kâhinlerini öldürün!' dedi, 'Çünkü onun kaçtýðýný bildikleri halde bana haber vermediler.' Ne var ki, kralýn görevlileri el kaldýrýp RAB'bin kâhinlerini öldürmek istemediler.Wv)ZAma Saul, 'Ey Ahimelek, sen de bütün ailen de kesinlikle öleceksiniz' dedi.?uyZBen Davut için Tanrý'ya danýþmaya o gün mü baþladým? Kesinlikle hayýr! Kral ben kulunu ve babasýnýn ailesini suçlamasýn. Çünkü kulun bu konuda hiçbir þey bilmiyor.'CtZAhimelek, 'Bütün görevlilerin arasýnda Davut kadar sana baðlý biri var mý?' diye karþýlýk verdi, 'Davut senin damadýn, muhafýz birliði komutanýn ve ailende saygýn biridir.\s3Z Saul, 'Neden sen ve Ýþay oðlu bana karþý düzen kurdunuz?' dedi, 'Çünkü ona ekmek, kýlýç verdin ve onun için Tanrý'ya danýþtýn. O da bana karþý ayaklandý ve bugün yaptýðý gibi pusu kurdu.'=rwZ Saul Ahimelek'e, 'Ey Ahituv oðlu, beni dinle!' dedi.1q]Z Kral Saul, Ahituv oðlu Kâhin Ahimelek'i ve babasýnýn ailesinden Nov'da yaþayan bütün kâhinleri çaðýrmak için ulaklar gönderdi. Hepsi kralýn yanýna geldi.|psZ 'Ahimelek Davut için RAB'be danýþtý. Ona hem yiyecek saðladý, hem de Filistli Golyat'ýn kýlýcýný verdi.'0o[Z Bunun üzerine Saul'un askerlerinin yanýnda duran Edomlu Doek, 'Ýþay oðlu Davut'un Nov Kenti'ne, Ahituv oðlu Kâhin Ahimelek'in yanýna geldiðini gördüm' dedi,%nEZHepiniz bana karþý düzen kurdunuz. Çünkü oðlum Ýþay'ýn oðluyla antlaþma yaptýðýnda bana haber veren olmadý. Ýçinizden bana acýyan tek kiþi çýkmadý. Bugün olduðu gibi, bana pusu kurmasý için oðlumun kulum Davut'u kýþkýrttýðýný bana bildiren olmadý.'3maZSaul onlara þöyle dedi: 'Ey Benyaminliler, þimdi dinleyin! Ýþay'ýn oðlu her birinize tarlalar, baðlar mý verecek? Her birinizi binbaþý, yüzbaþý mý yapacak?QlZBu sýrada Saul Davut'la yanýndakilerin nerede olduklarýný öðrendi. Saul elinde mýzraðýyla Giva'da bir tepedeki*fm* ýlgýn aðacýnýn altýnda oturuyordu. Askerleri de çevresinde duruyordu.k-ZNe var ki, Peygamber Gad Davut'a, 'Sýðýnakta kalma. Yahuda ülkesine git' dedi. Bunun üzerine Davut oradan ayrýlýp Heret Ormaný'na gitti.$jCZBöylece Davut annesiyle babasýný Moav Kralý'nýn yanýna býraktý. Davut sýðýnakta kaldýðý sürece onlar da Moav Kralý'nýn yanýnda kaldýlar.Ui%ZDavut oradan Moav'daki Mispa Kenti'ne gitti. Moav Kralý'ndan, 'Tanrý'nýn bana ne yapacaðý belli oluncaya dek annemle babamýn gelip yanýnýzda kalmasýna izin verir misin?' diye bir istekte bulundu.h-ZSýkýntýsý, borcu, hoþnutsuzluðu olan herkes Davut'un çevresinde toplandý. Davut sayýsý dört yüze varan bu adamlara önderlik yaptý.g ZDavut Gat'tan ayrýlýp Adullam Maðarasý'na kaçtý. Bunu duyan kardeþleri ve ailesinin öteki bireyleri yanýna gittiler.f{ZBizde deliler eksik mi ki, önümde delilik yapsýn diye bu adamý getirdiniz? Bu adamýn sarayýma girmesi þart mý?'be?ZAkiþ görevlilerine, 'Þu adama bakýn!' dedi, 'Delinin biri! Onu neden bana getirdiniz?d Z ac=Z Bu sözler Davut'u derin derin düþündürdü. Gat Kralý Akiþ'ten çok korkan Davut, onlarýn önünde tutumunu deðiþtirerek deli gibi davrandý. Kentin kapýlarýný týrmaladý, salyasýný sakalýna akýttý.b-Z Akiþ'in görevlileri, 'Bu Ýsrail Kralý Davut deðil mi?' dediler, 'Çalýp oynarken, >ayZ Saul'dan kaçan Davut o gün Gat Kralý Akiþ'e gitti.K`Z Kâhin, 'Ela Vadisi'nde öldürdüðün Filistli Golyat'ýn kýlýcý var' diye karþýlýk verdi, 'Efodun* arkasýnda beze sarýlý duruyor. Burada baþka silah yok. Ýstersen onu alabilirsin.'*_OZDavut Ahimelek'e, 'Yanýnda mýzrak ya da kýlýç yok mu?' diye sordu, 'Kralýn iþi acele olduðundan, yanýma ne kýlýcýmý aldým, ne de baþka bir silah.'^/ZO gün Saul'un görevlilerinden Edomlu Doek adýndaki baþ çoban RAB'bin önünde dinsel görevini yerine getirmek üzere*fl* orada bulunuyordu.C]ZBunun üzerine kâhin ona kutsanmýþ ekmek*fk* verdi; çünkü orada huzura konan ekmekten baþka ekmek yoktu. Bu ekmek RAB'bin huzurundan alýndýðý gün yerine sýcak ekmek konurdu.n\WZDavut, 'Yola çýktýðýmýzdan her zaman olduðu gibi, kadýndan uzak kaldýk' dedi, 'Sýradan bir yolculuða çýktýðýmýzda bile adamlarým kendilerini temiz tutarlar; özellikle bugün ne kadar daha çok temiz olacaklar.'[ZKâhin, 'Taze ekmeðim yok' diye karþýlýk verdi, 'Ama adamlarýn kadýndan uzak kaldýlarsa kutsanmýþ ekmek*fk* var.'PZZÞu an elinde ne var? Bana beþ somun ekmek ya da baþka ne varsa ver.'EYZDavut þöyle yanýtladý: 'Kral bana bir görev verdi. dedi. Adamlarýma gelince, belli bir yere gitmelerini söyledim.,X UZDavut Nov Kenti'ne, Kâhin Ahimelek'in yanýna gitti. Ahimelek titreyerek Davut'u karþýlamaya çýktý. 'Neden yalnýzsýn? Neden yanýnda kimse yok?' diye sordu.`W;Z*Yonatan, 'Esenlikle yoluna git' dedi, 'Ýkimiz RAB'bin adýyla ant içmiþtik. RAB seninle benim aramda ve soylarýmýz arasýnda sonsuza dek tanýk olsun.' Bundan sonra Davut yoluna gitti. Yonatan da kente döndü.HV Z)Uþak gider gitmez, Davut taþýn güney yanýndan ayaða kalktý ve yüzüstü yere kapanarak üç kez eðildi. Ýki arkadaþ birbirlerini öpüp aðladýlar; ancak Davut daha çok aðladý.]U5Z(Yonatan, silahlarýný yanýndaki uþaða vererek, 'Al bunlarý kente götür' dedi.PTZ'Olup bitenden habersizdi. Olanlarý yalnýz Yonatan'la Davut biliyordu.]S5Z&'Çabuk ol! Koþ, yerinde durma!' Yonatan'ýn uþaðý oku alýp efendisine getirdi.kRQZ%Uþak Yonatan'ýn attýðý okun düþtüðü yere varýnca, Yonatan, 'Ok ötende!' diye seslendi,qQ]Z$Uþaða, 'Haydi koþ, atacaðým oklarý bul' dedi. Uþak koþarken, Yonatan onun ötesine bir ok attý.bP?Z#Sabahleyin Yonatan Davut'la buluþmak üzere tarlaya gitti. Yanýna bir uþak almýþtý.OZ"Büyük bir öfkeyle sofradan kalktý ve ayýn ikinci günü hiç yemek yemedi. Babasýnýn Davut'u böyle aþaðýlamasýna üzüldü.N3Z!Ama Saul Yonatan'ý öldürmek amacýyla mýzraðýný ona fýrlattý. Böylece Yonatan babasýnýn Davut'u öldürmeye kararlý olduðunu anladý.WM)Z Yonatan babasý Saul'a, 'Neden ölmeli? Ne yaptý ki?' diye karþýlýk verdi.!L=ZÇünkü Ýþay'ýn oðlu yeryüzünde yaþadýkça ne sen güvenlikte olabilirsin, ne de krallýðýn. Þimdi adam gönder, onu bana getir. O ölmeli!'WK)ZSaul Yonatan'a öfkelenerek, 'Seni sapýk ve dikbaþlý kadýnýn oðlu!' diye baðýrdý, 'Ýþay'ýn oðlunu desteklediðini bilmiyor muyum? Bu kendin için de, seni doðuran annen için de utanç verici.\J3Z' dedi. Ýþte bu yüzden kralýn sofrasýna gelemedi.'fIGZYonatan, 'Davut Beytlehem'e gitmek için benden ýsrarla izin istedi' diye karþýlýk verdi,4HcZErtesi gün, ayýn ikinci günü, Davut'un yeri yine boþtu. Bunun üzerine Saul, oðlu Yonatan'a, 'Ýþay'ýn oðlu neden dün de, bugün de yemeðe gelmedi?' diye sordu.3GaZAma Saul o gün bir þey söylemedi. 'Davut'un baþýna birþey gelmiþ olmalý. Dinsel açýdan kirli olsa gerek, evet dinsel açýdan temiz deðildir' diye düþündü.F9ZHer zamanki gibi duvarýn yanýndaki yerine oturmuþtu. Yonatan karþýsýnda*fj*, Avner de yanýnda yerlerini aldýlar. Davut'un yeriyse boþ kaldý.gEIZBöylece Davut tarlada gizlendi. Yeni Ay Töreni baþlayýnca, Kral Saul gelip yemeðe oturdu.mDUZBirbirimizle yaptýðýmýz antlaþmaya gelince, RAB sonsuza dek seninle benim aramda tanýk olsun.'dCCZAma hizmetkâra, dersem, git; çünkü RAB seni uzaklaþtýrmýþtýr.qB]ZSonra hizmetkârýmý gönderip, diye buyruk vereceðim. Eðer özellikle ona, dersem, gel. Yaþayan RAB'bin adýyla derim ki, güvenliktesin, tehlike yok. A~}}A||^{{;z$xxwpwv`uu4tssMrriqq@ppqoovonxn8mmTlkkjj:iDhKggfeeeeLe*dd csbbNaa``O_^^^7]] \[[[[Z\YYY_XXQWWnWVUUU TTS4RRQQPPMOOuONN'MM"LL=KKaJJFIINHH(GG|G8FFEDVCBBQAA?@@,?>>>==P< su kanalýndan ulaþmalý!' 'Körlerle topallar saraya giremeyecek' denmesinin nedeni iþte budur.hFKdNe var ki, Davut Siyon Kalesi'ni ele geçirdi. Daha sonra bu kaleye 'Davut Kenti' adý verildi.E{dKral Davut'la adamlarý Yeruþalim'de yaþayan Yevuslular'a saldýrmak için yola çýktýlar. Yevuslular Davut'a, 'Sen buraya giremezsin, körlerle topallar bile seni geri püskürtebilir' dediler. 'Davut buraya giremez' diye düþünüyorlardý.}DudHevron'da yedi yýl altý ay Yahuda'ya, Yeruþalim'de otuz üç yýl bütün Ýsrail'e ve Yahuda'ya krallýk yaptý.FCdDavut otuz yaþýnda kral oldu ve kýrk yýl krallýk yaptý.CBdÝsrail'in bütün ileri gelenleri Hevron'a, Kral Davut'un yanýna gelince, kral RAB'bin önünde orada onlarla bir antlaþma yaptý. Onlar da Davut'u Ýsrail Kralý olarak meshettiler*.)AMdGeçmiþte Saul kralýmýzken, savaþta Ýsrail'e komuta eden sendin. RAB sana, diye söz verdi.'s@ cdÝsrail'in bütün oymaklarý Hevron'da bulunan Davut'a gelip þöyle dediler: 'Biz senin etin, kemiðiniz.[?1d Sonra adamlarýna buyruk verdi. Ýki kardeþi öldürüp ellerini, ayaklarýný kestiler ve Hevron'daki havuzun yanýna astýlar. Ýþ-Boþet'in baþýný ise götürüp Hevron'da Avner'in mezarýna gömdüler.1>]d Doðru birini evinde, yataðýnda öldüren kötü kiþilerin ölümü çok daha kesindir! Þimdi sizi yeryüzünden yok ederek onun öcünü sizden almayacak mýyým?'= d W<)d Ama Davut Beerotlu Rimmon'un oðullarý Rekav'la kardeþi Baana'ya þöyle karþýlýk verdi: 'Beni her türlü sýkýntýdan kurtaran yaþayan RAB adýyla derim ki, iyi haber getirdiðini sanarak bana Saul'un öldüðünü bildiren adamý yakalayýp Ziklak'ta yaþamýna son verdim. Getirdiði iyi haber için verdiðim ödül buydu!e;EdÝþ-Boþet'in baþýný Hevron'da Kral Davut'a getirip, 'Ýþte seni öldürmek isteyen düþmanýn Saul'un oðlu Ýþ-Boþet'in baþý!' dediler, 'RAB bugün Saul'dan ve onun soyundan efendimiz kralýn öcünü aldý.': db9?dBuðday alacakmýþ gibi yaparak eve girdiler. O sýrada Ýþ-Boþet yatak odasýnda yataðýnda uzanýyordu. Adamlar Ýþ-Boþet'in karnýný deþip öldürdüler. Baþýný gövdesinden ayýrýp yanlarýna aldýlar.%8EdBeerotlu Rimmon'un oðullarý Rekav'la Baana yola koyuldular. Öðle sýcaðýnda Ýþ-Boþet'in evine vardýklarýnda Ýþ-Boþet uzanmýþ dinlenmekteydi.*7OdSaul oðlu Yonatan'ýn Mefiboþet adýnda bir oðlu vardý; iki ayaðý da topaldý. Saul'la Yonatan'ýn ölüm haberi Yizreel'den ulaþtýðýnda, Mefiboþet beþ yaþýndaydý. Dadýsý onu alýp kaçmýþtý. Ne var ki, aceleyle kaçmaya çalýþýrken çocuk düþüp sakatlanmýþtý.k6QdBeerotlular Gittayim'e kaçmýþlardý. Yabancý olan bu halk bugün de orada gurbette yaþýyor.-Y5-dSaul oðlu Ýþ-Boþet'in iki akýncý önderi vardý; bunlar Benyamin oymaðýndan Beerotlu Rimmon'un oðullarýydý. Birinin adý Baana, öbürününki Rekav'dý. -Beerot Benyamin oymaðýndan sayýlýrdý. 4 dAvner'in Hevron'da öldürüldüðünü duyan Saul oðlu Ýþ-Boþet korkuya kapýldý. Bütün Ýsrail halký da dehþet içindeydi.63gd''Meshedilmiþ* bir kral olduðum halde bugün güçsüzüm. Seruya'nýn oðullarý benden daha zorlu. RAB kötülük edene yaptýðý kötülüðe göre karþýlýk versin!'v2gd&Kral adamlarýna, 'Bugün Ýsrail'de bir önderin, büyük bir adamýn öldüðünü bilmiyor musunuz?' dedi,u1ed%Ner oðlu Avner'in öldürülmesinde kralýn parmaðý olmadýðýný o gün bütün Ýsrail halký anladý.t0cd$Herkes bunu benimsedi ve kralýn yaptýðý her þeyden hoþnut olduklarý gibi, bundan da hoþnut oldular./d#Halk Davut'un yanýna varýp akþam olmadan bir þeyler yemesi için üstelediyse de, Davut ant içerek þöyle dedi: 'Güneþ batmadan ekmek ya da baþka herhangi bir þey tatmayacaðým. Yoksa Tanrý bana aynýsýný, hatta daha kötüsünü yapsýn!'.}d"Ellerin baðlý deðildi, ayaklarýna zincir vurulmamýþtý. Ama sen kötülerin önünde düþen biri gibi düþtün!'\-3d!Sonra kral, Avner için þu aðýtý yaktý: 'Avner, bir budala gibi mi ölmeliydi?,d Avner'i Hevron'da gömdüler. Kral, Avner'in mezarý baþýnda hýçkýra hýçkýra aðladý. Oradaki herkes de aðladý.?+ydSonra Davut Yoav'la yanýndakilere þu buyruðu verdi: 'Giysilerinizi yýrtýp çula sarýnýn ve Avner'in ölüsü önünde yas tutun!' Kral Davut da cenazenin ardýsýra yürüdü.u*edBöylece Yoav'la kardeþi Aviþay, Givon'daki savaþta kardeþleri Asahel'i öldüren Avner'i öldürdüler.c)AdBu suçun sorumlusu Yoav'la babasýnýn bütün soyu olsun. Yoav'ýn soyundan irinli, deri hastalýðýna yakalanmýþ, koltuk deðneðine dayanan, kýlýçla öldürülen, açlýk çeken kiþiler hiç eksik olmasýn!'(dDavut bu haberi iþitince þöyle dedi: 'RAB'bin önünde ben de, krallýðým da Ner oðlu Avner'in kanýndan sonsuza dek suçsuzuz.M'dAvner Hevron'a dönünce, Yoav onunla özel bir görüþme yapmak bahanesiyle, onu kent kapýsýna çekti. Kardeþi Asahel'in kanýný döktüðü için, Avner'i orada karnýndan vurup öldürdü.#&AdDavut'un yanýndan çýkan Yoav, Avner'in arkasýndan ulaklar gönderdi. Ulaklar Avner'i Sira Sarnýcý'ndan geri getirdiler. Davut ise bundan habersizdi.%dNer oðlu Avner'i tanýrsýn; seni kandýrmak, nereye gidip geldiðini, neler yaptýðýný öðrenmek için gelmiþtir.'~$wdYoav krala gidip, 'Ne yaptýn?' dedi, 'Baksana Avner ayaðýna kadar gelmiþ! Neden onu salýverdin? Çoktan gitmiþ!6#gdYoav'la yanýndaki bütün askerler Hevron'a vardýðýnda, Ner oðlu Avner'in krala geldiðini, kralýn onu gönderdiðini, onun da esenlikle gittiðini Yoav'a bildirdiler.m"UdTam o sýrada Davut'un adamlarýyla Yoav, bir baskýndan dönmüþ, yanlarýnda birçok yaðmalanmýþ mal getirmiþlerdi. Ama Avner Hevron'da Davut'un yanýnda deðildi. Çünkü Davut onu göndermiþ, o da esenlikle gitmiþti.! dAvner Davut'a, 'Hemen gidip bütün Ýsrail halkýný efendim kralýn yanýna toplayayým' dedi, 'Öyle ki, seninle bir antlaþma yapsýnlar. Sen de dilediðin her yeri yönetebilesin.' Bunun üzerine Davut Avner'i yoluna gönderdi. O da esenlikle gitti.z odAvner yirmi kiþiyle birlikte Hevron'a, Davut'un yanýna vardý. Davut Avner'le yanýndakilere bir þölen verdi.7dAvner Benyaminliler'le de görüþtü, Ýsrail'in ve bütün Benyamin halkýnýn uygun gördüðü her þeyi Davut'a bildirmek üzere Hevron'a gitti.DdÞimdi bunu gerçekleþtirin! Çünkü RAB, Davut hakkýnda, demiþti.'dAvner Ýsrail'in ileri gelenleriyle görüþüp onlara þöyle demiþti: 'Siz bir süredir Davut'un kralýnýz olmasýný istiyorsunuz.oYdKocasý kadýný aðlaya aðlaya Bahurim'e kadar izledi; sonra Avner ona, 'Geri dön' deyince döndü.}udBunun üzerine Ýþ-Boþet, kadýnýn kocasý Layiþ oðlu Paltiel'den alýnýp getirilmesi için adamlar gönderdi.FdÖte yandan Davut Saul oðlu Ýþ-Boþet'e de ulaklar aracýlýðýyla þu haberi gönderdi: 'Yüz Filistli'nin sünnet derisi karþýlýðýnda niþanlandýðým karým Mikal'ý bana ver.'A}d Davut, 'Ýyi' diye yanýtladý, 'Seninle bir antlaþma yaparým. Yalnýz senden þunu istiyorum: Beni görmeye geldiðinde Saul'un kýzý Mikal'ý da getir. Yoksa beni görmeyeceksin.'Fd Avner kendi adýna Davut'a ulaklar gönderip þöyle dedi: 'Ülke kimin ülkesi? Benimle bir antlaþma yap; o zaman Ýsrail'in tümünün sana baðlanmasý için ben de senden yana olurum.'Pd Ýþ-Boþet Avner'den korktuðu için ona baþka bir þey söyleyemedi. d tcd RAB krallýðý Saul'un soyundan alýp Dan'dan Beer-Þeva'ya kadar uzanan Ýsrail ve Yahuda'da Davut'un krallýðýný kuracaðýna ant içti. Ben de bunu Davut için yapmazsam Tanrý bana aynýsýný, hatta daha kötüsünü yapsýn!'+QdÝþ-Boþet'in sorusuna çok öfkelenen Avner þu karþýlýðý verdi: 'Ben Yahuda tarafýna geçen bir köpek baþý mýyým? Bugün bile baban Saul'un ailesine, kardeþlerine, dostlarýna baðlýyým. Seni Davut'un eline teslim etmedim. Ama bugün bu kadýn yüzünden beni suçluyorsun.dSaul'un Aya kýzý Rispa adýnda bir cariyesi vardý. Bir gün Ýþ-Boþet Avner'e, 'Neden babamýn cariyesiyle yattýn?' diye sordu.q]dSaul'un soyuyla Davut'un soyu arasýndaki savaþ sürerken, Avner Saul'un soyu arasýnda güçleniyordu.kQdaltýncýsý Davut'un eþi Egla'dan Yitream. Davut'un bu oðullarýnýn hepsi Hevron'da doðdular.Pddördüncüsü Hagit'ten Adoniya, beþincisi Avital'ýn oðlu Þefatya,ydikincisi Karmelli Naval'ýn dulu Avigayil'den Kilav, üçüncüsü Geþur Kralý Talmay'ýn kýzý Maaka'dan Avþalom,a=dDavut'un Hevron'da doðan oðullarý þunlardý: Ýlk oðlu Yizreelli Ahinoam'dan Amnon,  dSaul'un soyuyla Davut'un soyu arasýndaki savaþ uzun sürdü. Davut giderek güçlenirken, Saul'un soyu gitgide zayýf düþüyordu. ;d Yoav'la adamlarý Asahel'i götürüp Beytlehem'de babasýnýn mezarýna gömdüler. Sonra bütün gece yürüyerek gün doðumunda Hevron'a vardýlar. dOysa Davut'un adamlarý Avner'i destekleyen Benyaminliler'i bozguna uðratýp üç yüz altmýþ kiþiyi öldürmüþlerdi.  dYoav Avner'i kovalamaktan döndükten sonra orduyu topladý. Asahel'den baþka, Davut'un adamlarýndan on dokuz kiþi eksikti. dAvner'le adamlarý bütün gece Arava Vadisi'nde yürüdüler. Þeria Irmaðý'ný geçerek Bitron yolundan*fb* Mahanayim'e vardýlar.|sdSonra Yoav boru çaldý. Herkes durdu. Bundan böyle Ýsrail halkýný ne kovaladýlar, ne de onlarla savaþtýlar.!=dYoav þöyle karþýlýk verdi: 'Yaþayan Tanrý'nýn adýyla derim ki, seslenmeseydin askerler sabaha dek kardeþlerini kovalamaktan vazgeçmeyecekti.'a=dAvner Yoav'a, 'Kýlýç sonsuza dek mi insanlarý yok etsin?' diye seslendi, 'Bu olayýn acýyla sona ereceðini anlamýyor musun? Kardeþlerini kovalamaktan vazgeçmeleri için askerlere ne zaman buyruk vereceksin?'xkdBenyaminliler Avner'in çevresinde toplanarak bir birlik oluþturdular. Bir tepenin baþýnda durup beklediler.)MdAma Yoav'la Aviþay Avner'i kovalamayý sürdürdüler. Güneþ batarken Givon kýrsal bölgesine giden yolun üzerindeki Giah'a bakan Amma Tepesi'ne vardýlar.ymdAsahel peþini býrakmayý reddedince Avner mýzraðýnýn arka ucuyla onu karnýndan vurdu. Mýzrak Asahel'in sýrtýndan çýktý. Asahel orada düþüp öldü. Asahel'in düþüp öldüðü yere varanlarýn tümü orada durup beklediler.dAvner Asahel'i bir daha uyardý: 'Beni kovalamaktan vazgeç! Neden seni yere sereyim? Sonra kardeþin Yoav'ýn yüzüne nasýl bakarým?'7dAvner, 'Saða ya da sola dön. Gençlerden birini yakala ve kendin için silahlarýný al' dedi. Ama Asahel Avner'i kovalamaktan vazgeçmek istemedi.AdAvner arkasýna bakýnca, 'Asahel sen misin?' diye sordu..Ydsaða sola sapmadan Avner'i kovaladý.x~kdSeruya'nýn üç oðlu -Yoav, Aviþay ve Asahel- de oradaydýlar. Bir kýr ceylaný kadar hýzlý koþan Asahelk}QdO gün savaþ çok çetin oldu. Davut'un adamlarý Avner'le Ýsrailliler'i yenilgiye uðrattýlar.4|cdHer biri karþýtýnýn baþýndan tuttuðu gibi kýlýcýný böðrüne sapladý; birlikte yere serildiler. Bu yüzden Givon'daki o yere Helkat-Hassurim*fa* adý verildi.{7dBöylece Benyamin oymaðýndan Saul oðlu Ýþ-Boþet'ten yana olanlardan on iki kiþiyle Davut'un adamlarýndan on iki kiþi kalkýp ileri atýldý.Sz!dAvner Yoav'a, 'Ne olur gençler kalkýp önümüzde dövüþsünler' dedi..yWd Seruya oðlu Yoav'la Davut'un adamlarý varýp Givon Havuzu'nun yanýnda onlarý karþýladýlar. Taraflardan biri havuzun bir yanýna, öteki öbür yanýna oturdu.fxGd Ner oðlu Avner, Saul oðlu Ýþ-Boþet'in adamlarýyla birlikte Mahanayim'den Givon'a gitti.Lwd Davut Hevron'da Yahuda halkýna yedi yýl altý ay krallýk yaptý. v d Saul oðlu Ýþ-Boþet kýrk yaþýnda kral oldu ve Ýsrail'de iki yýl krallýk yaptý. Ancak Yahuda halký Davut'u destekledi.kuQd Avner onu orada Gilat, Aþurlular, Yizreel, Efrayim, Benyamin ve bütün Ýsrail'in kralý yaptý.ttcdSaul'un ordu komutaný Ner oðlu Avner, Saul oðlu Ýþ-Boþet'i yanýna alýp Mahanayim'e götürmüþtü.ysmdÞimdi güçlü ve yürekli olun, çünkü efendiniz Saul öldü. Yahuda halký beni krallarý olarak meshetti.'rdRAB þimdi size baðlýlýkla, iyilikle davransýn. Bunu yaptýðýnýz için ben de size ayný þekilde iyilik yapacaðým. qdDavut onlara ulaklar göndererek þöyle dedi: 'Efendiniz Saul'u gömmekle ona yaptýðýnýz iyilikten dolayý RAB sizi kutsasýn.Wp)dYahudalýlar Hevron'a giderek orada Davut'u Yahuda Kralý olarak meshettiler*.ao=dAileleriyle birlikte adamlarýný da götürdü. Hevron'a baðlý kentlere yerleþtiler.{nqdBunun üzerine Davut, iki eþiyle -Yizreelli Ahinoam ve Karmelli Naval'ýn dulu Avigayil'le- birlikte oraya gitti.Wm +dBundan sonra Davut RAB'be, 'Yahuda kentlerinden birine gideyim mi?' diye sordu.Hl  dGüçlüler nasýl da yere serildi! Savaþ silahlarý yok oldu!'|k udSenin için üzgünüm, kardeþim Yonatan. Benim için çok deðerliydin. Sevgin kadýn sevgisinden daha üstündü.fj IdGüçlüler nasýl da yere serildi savaþta! Yonatan senin yüksek tepelerinde ölü yatýyor.i dEy Ýsrail kýzlarý! Sizi al renkli, süslü giysilerle donatan, Giysinizi altýn süslerle bezeyen Saul için aðlayýn!h %dSaul'la Yonatan tatlý ve sevimliydiler, Yaþamda da ölümde de ayrýlmadýlar. Kartallardan daha çevik, Aslanlardan daha güçlüydüler.g !dYonatan'ýn yayý yere serilmiþlerin kanýndan, Yiðitlerin bedenlerinden hiç geri çekilmedi. Saul'un kýlýcý hiç boþa savrulmadý.Zf 1dEy Gilboa daðlarý, Üzerinize ne çiy ne de yaðmur düþsün. Ürün veren tarlalarýnýz olmasýn. Çünkü güçlünün kalkaný, Bir daha yað sürülmeyecek olan Saul'un kalkaný Orada bir yana atýldý!e ;dHaberi ne Gat'a duyurun, Ne de Aþkelon sokaklarýnda yayýn. Öyle ki, ne Filistliler'in kýzlarý sevinsin, Ne de sünnetsizlerin* kýzlarý coþsun.hd Md'Ey Ýsrail, senin yüceliðin yüksek tepelerinde yok oldu! Güçlüler nasýl da yere serildi!jc QdSonra Yaþar Kitabý'nda yazýlan Yay adýndaki aðýtýn Yahuda halkýna öðretilmesini buyurdu:7b mdDavut Saul'la oðlu Yonatan için aðýt yaktý.8a mdDavut Amalekli'ye, 'Kanýndan sen kendin sorumlusun' demiþti, 'Çünkü demekle kendine karþý aðzýnla tanýklýkta bulundun.'}` wdSonra adamlarýndan birini çaðýrýp, 'Git, öldür onu!' diye buyurdu. Böylece adam Amalekli'yi vurup öldürdü.h_ MdDavut, 'RAB'bin meshettiði* kiþiye el kaldýrýp onu yok etmekten korkmadýn mý?' diye sordu.L^ d Davut, kendisine haber getiren genç adama, 'Nerelisin?' diye sordu.] d Kýlýçtan geçirilen Saul, oðlu Yonatan ve RAB'bin halký olan Ýsrailliler için akþama dek yas tutup aðladýlar, oruç* tuttular.F\  d Bunun üzerine Davut'la yanýndakiler giysilerini yýrttýlar.A[ d Bu yüzden varýp onu öldürdüm. Çünkü yere düþtükten sonra yaþayamayacaðýný biliyordum. Baþýndaki taçla kolundaki bileziði aldým ve onlarý buraya, efendime getirdim.'rZ ad 'Saul, dedi, <Çünkü çektiðim acýlardan kurtulmak istiyorum.>'Y Md'Saul, diye sordu.[X 3dSaul arkasýna dönüp beni görünce seslendi. Ben de, dedim./W [dGenç adam þöyle yanýtladý: 'Bir rastlantý sonucu Gilboa Daðý'ndaydým. Saul mýzraðýna dayanmýþtý. Atlýlarla savaþ arabalarý ona doðru yaklaþýyordu.|V udDavut, kendisine haberi veren genç adama, 'Saul'la oðlu Yonatan'ýn öldüðünü nereden biliyorsun?' diye sordu.)U QdDavut, 'Ne oldu? Bana anlat' dedi./T ]dDavut, 'Nereden geliyorsun?' diye sordu.#S CdÜçüncü gün, Saul'un ordugahýndan giysileri yýrtýlmýþ, baþý toz toprak içinde bir adam geldi. Adam Davut'a yaklaþýnca önünde yere kapandý.uR idSaul'un ölümünden sonra Amalekliler'e karþý kazandýðý zaferden dönen Davut Ziklak'ta iki gün kaldý.uQeZ Sonra kemiklerini toplayýp Yaveþ'teki ýlgýn aðacýnýn altýna gömdüler ve yedi gün oruç* tuttular.0P[Z Bütün yiðitler geceleyin yola koyularak Beytþean'a gittiler. Saul'la oðullarýnýn cesetlerini Beytþean surundan indirip Yaveþ'e götürdüler, orada yaktýlar.IO Z Yaveþ-Gilat halký Filistliler'in Saul'a yaptýklarýný duydu.oNYZ Saul'un silahlarýný Aþtoret'in* tapýnaðýna koyup cesedini Beytþean Kenti'nin suruna çaktýlar.BMZ Saul'un baþýný kesip silahlarýný aldýlar. Sonra bu iyi haberin putlarýnýn tapýnaðýnda ve halk arasýnda duyurulmasý için Filist ülkesinin her yanýna ulaklar gönderdiler.LZErtesi gün Filistliler, öldürülenleri soymak için geldiklerinde, Saul'la üç oðlunun Gilboa Daðý'nda öldüðünü gördüler. KZVadinin öbür tarafýnda ve Þeria Irmaðý'nýn karþý yakasýnda oturan Ýsrailliler, Ýsrail ordusunun kaçtýðýný, Saul'la oðullarýnýn öldüðünü anlayýnca, kentlerini terk edip kaçmaya baþladýlar. Filistliler gelip bu kentlere yerleþtiler.dJCZBöylece Saul, üç oðlu, silah taþýyýcýsý ve bütün adamlarý ayný gün öldüler.IZSaul'un öldüðünü görünce, silah taþýyýcýsý da kendini kýlýcýnýn üzerine attý ve Saul'la birlikte öldü.&HGZSaul, silahýný taþýyan adama, 'Kýlýcýný çek de bana sapla' dedi, 'Yoksa bu sünnetsizler* gelip bana kýlýç saplayacak ve benimle alay edecekler.'xGkZSaul'un çevresinde savaþ kýzýþtý. Derken Saul Filistli okçular tarafýndan vuruldu ve aðýr yaralandý.F'ZFilistliler Saul'la oðullarýnýn ardýna düþtüler. Saul'un oðullarý Yonatan'ý, Avinadav'ý ve Malkiþua'yý yakalayýp öldürdüler.E 'ZFilistliler Ýsrailliler'le savaþa tutuþtu. Ýsrailliler Filistliler'in önünden kaçtý. Birçoðu Gilboa Daðý'nda ölüp yere serildi.D{ZHevron'da oturanlara ve adamlarýyla birlikte sýk sýk uðradýðý yerlerin tümüne yaðmalanan mallardan gönderdi.C;ZHorma, Bor-Aþan, Atak,:BqZRakal, Yerahmeelliler'in, Kenliler'in kentlerinde, A=ZAroer, Sifmot, Eþtemoa,/@[ZSonra Beytel, Negev'deki Ramot, Yattir,9?mZDavut Ziklak'a dönünce, dostlarý olan Yahuda ileri gelenlerine yaðma mallardan göndererek, 'Ýþte RAB'bin düþmanlarýndan yaðmalanan mallardan size bir armaðan' dedi.h>KZO günden sonra Davut bunu Ýsrail için bugüne dek geçerli bir kural ve ilke haline getirdi.=ZSizin bu söylediklerinizi kim kabul eder? Savaþa gidenle eþyanýn yanýnda kalanýn payý aynýdýr. Her þey eþit paylaþýlacak!'-<UZAma Davut, 'Hayýr, kardeþlerim!' dedi, 'RAB'bin bize verdikleri konusunda böyle davranamayýz! O bizi korudu ve bize saldýran akýncýlarý elimize teslim etti.u;eZAma Davut'la giden adamlardan kötü ve deðersiz olanlarýn tümü, 'Madem bizimle birlikte gitmediler, geri aldýðýmýz yaðmadan onlara hiçbir pay vermeyeceðiz' dediler, 'Her biri yalnýz karýsýyla çocuklarýný alýp gitsin.'r:_ZBundan sonra Davut, daha ileriye gidemeyecek kadar bitkin düþüp Besor Vadisi'nde kalan iki yüz kiþinin bulunduðu yere vardý. Onlar da Davut'la yanýndakileri karþýlamaya çýktýlar. Davut yaklaþýnca onlara esenlik diledi. 9;ZBütün koyunlarla sýðýrlarý da aldý. Adamlarý, bunlarý öbür hayvanlarýn önünden sürerek, 'Bunlar Davut'un yaðmaladýklarý' diyorlardý.(8KZGençler, yaþlýlar, oðullar, kýzlar, yaðmalanan mallar, kýsacasý Amalekliler'in aldýklarýndan hiçbir þey eksik kalmadý. Davut tümünü geri aldý._79ZDavut Amalekliler'in ele geçirdiði her þeyi, bu arada da iki karýsýný kurtardý.6+ZDavut ertesi gün tan vaktinden akþama dek onlarý öldürdü. Develere binip kaçan dört yüz genç dýþýnda içlerinden kurtulan olmadý.H5 ZBöylece Mýsýrlý Davut'u götürdü. Akýncýlar dört bir yana daðýlmýþlardý. Filist ve Yahuda topraklarýndan topladýklarý büyük yaðmadan yiyip içiyor, eðlenip oynuyorlardý.G4 ZDavut, 'Beni bu akýncýlara götürebilir misin?' diye sordu.3'ZKeretliler'in güney sýnýrlarýna, Yahuda topraklarýna, Kalev'in güneyine baskýnlar düzenlemiþ, Ziklak Kenti'ni de ateþe vermiþtik.'=2wZ Davut ona, 'Kime baðlýsýn? Nerelisin?' diye sordu. 1Z Bir parça incir pestili ile iki salkým kuru üzüm de verdiler. Adam yiyince canlandý. Üç gün üç gecedir yiyip içmemiþti.k0QZ Kýrda bir Mýsýrlý bulup Davut'a getirdiler. Yiyip içmesi için ona yiyecek, içecek verdiler./ Z l.SZ Bunun üzerine Davut yanýndaki altý yüz kiþiyle yola çýktý. Besor Vadisi'ne geldiler. Vadiyi geçemeyecek kadar bitkin düþen iki yüz kiþi orada kaldý. Davut dört yüz kiþiyle akýncýlarý kovalamayý sürdürdü.m-UZDavut RAB'be danýþarak, 'Bu akýncýlarýn ardýna düþersem, onlara yetiþir miyim?' diye sordu.\,3ZAhimelek oðlu Kâhin Aviyatar'a, 'Bana efodu* getir' dedi. Aviyatar efodu getirdi.6+gZDavut büyük sýkýntý içindeydi. Çünkü herkes oðullarý, kýzlarý için acý çekiyor ve, 'Davut'u taþlayalým' diyordu. Ama Davut, Tanrýsý RAB'de güç bularak,l*SZDavut'un iki karýsý, Yizreelli Ahinoam ile Karmelli Naval'ýn dulu Avigayil de tutsak edilmiþti.F)ZGüçleri tükeninceye dek hýçkýra hýçkýra aðladýlar.()ZDavut'la adamlarý oraya varýnca kentin ateþe verildiðini, karýlarýnýn, oðullarýnýn, kýzlarýnýn tutsak alýndýðýný anladýlar.)'MZKimseyi öldürmemiþlerdi, ama kadýnlarla orada yaþayan genç, yaþlý herkesi tutsak etmiþlerdi. Sonra onlarý da yanlarýna alýp yollarýna gitmiþlerdi./& [ZDavut'la adamlarý üçüncü gün Ziklak Kenti'ne vardýlar. Bu arada Amalekliler Negev bölgesiyle Ziklak'a baskýn yapmýþ, Ziklak Kenti'ni yakýp yýkmýþlardý.%Z Böylece Davut'la adamlarý Filist ülkesine dönmek üzere sabah erkenden kalktýlar. Filistliler ise Yizreel'e gittiler.z$oZ Seninle gelmiþ olan efendin Saul'un kullarýyla birlikte sabah erkenden kalkýn ve tan aðarýr aðarmaz gidin.'+#QZ Akiþ, 'Biliyorum, sen benim gözümde Tanrý'nýn bir meleði gibi iyisin' diye yanýtladý, 'Ne var ki Filistli komutanlar, diyorlar.""?ZDavut, 'Ama ben ne yaptým?' diye sordu, 'Yanýna geldiðimden bu yana bende ne buldun ki, gidip efendim kralýn düþmanlarýna karþý savaþmayayým?'g!IZÞimdi geri dön ve esenlikle git. Filist beylerinin gözünde ters bir davranýþta bulunma.' 'ZBunun üzerine Akiþ, Davut'u çaðýrýp, 'Yaþayan RAB'bin adýyla derim ki, sen dürüst bir kiþisin' dedi, 'Benimle birlikte savaþa katýlmaný isterdim. Yanýma geldiðin günden bu yana ters bir davranýþýný görmedim. Ama Filist beyleri seni uygun görmedi.S!ZÇalýp oynarken, @{ZAma Filistli komutanlar Akiþ'e öfkelendiler. 'Adamý geri gönder, kendisine verdiðin yere dönsün' dediler, 'Bizimle birlikte savaþa gelmesin; yoksa savaþ sýrasýnda bize karþý çýkar. Efendisinin beðenisini nasýl kazanabilir? Adamlarýmýzýn baþýný ona vermekten daha iyi bir yol bulabilir mi?!ZFilistli komutanlar, 'Bu Ýbraniler'in burada ne iþi var?' diye sorunca, Akiþ þu karþýlýðý verdi: 'Bu, Ýsrail Kralý Saul'un görevlisi Davut'tur. Bir yýldan uzun süredir yanýmda kalýyor. Bana geldiðinden beri kendisinde hiçbir kötülük bulamadým.' ZFilist beyleri yüzer ve biner kiþilik birliklerle ilerliyordu. Davut'la adamlarýysa Akiþ'le birlikte geriden geliyorlardý. #ZFilistliler bütün ordularýný Afek'te topladýlar. Ýsrailliler ise Yizreel'deki pýnarýn yanýna kurduklarý ordugahta kalýyorlardý.fGZSonra Saul'la görevlilerinin önüne koydu. Onlar da yediler. Sonra o gece kalkýp gittiler.wiZKadýnýn evinde besili bir dana vardý. Kadýn onu hemen kesti. Un alýp yoðurdu ve mayasýz ekmek piþirdi.7ZAma Saul, 'Yemem' diyerek reddetti. Ancak hizmetkârlarýyla kadýn zorlayýnca, onlarýn dediðini yaptý. Yerden kalkýp yataðýn üzerine oturdu.9ZÞimdi lütfen kölenin söyleyeceðini dinle. Ýzin ver de, önüne biraz yemek koyayým. Yoluna devam edecek gücün olmasý için yemek yemelisin.'7iZKadýn Saul'a yaklaþtý. Onun büyük þaþkýnlýk içinde olduðunu görünce, 'Bak, kölen sözünü dinledi' dedi, 'Canýmý tehlikeye atarak benden istediðini yaptým.;qZSaul birden boylu boyunca yere düþtü. Samuel'in sözlerinden ötürü büyük korkuya kapýldý. Gücü de kalmamýþtý; çünkü bütün gün, bütün gece yemek yememiþti. M~v}|j|_{{mzzbyyyxxxww8v uutpssTrrq+pponnnmlkkk>jj?iii"hhggvgfeebdccbb5aa`)_h^]]I\\ [[ZZ Y\XX:WVVUTbTS\SRR.QQQ OO4NuNMM!LL.KKJIIHyGGFFF?FED*CCDBAA @`??>>M>!==8<;::9n8777P66?5433p22G100//.--j,,J++9**)u('''&&~&%_$$##"" ~ Y U! 5 u"Q=4 _ ?\ N  khIncM;QsdKralla yanýndakiler kentin en son evinde durdular.PdBöylece kral ardýsýra gelen bütün ev halkýyla birlikte yola koyuldu. Ancak saraya baksýnlar diye on cariyesini orada býraktý.gOIdKralýn görevlileri, 'Efendimiz kral ne karar verirse yapmaya hazýrýz' diye yanýtladýlar. N;dBunun üzerine Davut Yeruþalim'de kendisiyle birlikte olan bütün görevlilerine þöyle dedi: 'Haydi kaçalým! Yoksa Avþalom'dan kaçýp kurtulamayacaðýz. Hemen gidelim! Yoksa Avþalom ardýmýzdan çabucak yetiþip bizi yýkýma uðratýr. Kenti de kýlýçtan geçirir.'UM%d Bir ulak gelip Davut'a, 'Ýsrailliler Avþalom'a yürekten baðlandý' dedi.TL#d Avþalom kurbanlarý keserken, Davut'un danýþmaný Gilolu Ahitofel'i de Gilo Kenti'nden getirtti. Böylece ayaklanma güç kazandý. Çünkü Avþalom'u izleyen halkýn sayýsý giderek çoðalýyordu.Kd Yeruþalim'den çaðrýlan iki yüz kiþi olup bitenden haberleri olmaksýzýn, iyi niyetle Avþalom'la birlikte gittiler.J d WI)d Kral, 'Esenlikle git' dedi. Ne var ki, Hevron'a giden Avþalom bütün Ýsrail oymaklarýna gizlice ulaklar göndererek þöyle dedi: 'Boru sesini duyar duymaz, diyeceksiniz.'$HCd'Çünkü ben kulun Aram'ýn Geþur Kenti'nde yaþarken, diye adak adamýþtým.'tGcdDört yýl*fj* sonra Avþalom krala, 'Ýzin ver de Hevron'a gidip RAB'be adaðýmý yerine getireyim' dedi,F dDavasýna baktýrmak için krala gelen Ýsrailliler'in hepsine böyle davrandý. Böylelikle Ýsrailliler'in gönlünü çeldi.tEcdBiri önünde yüzüstü yere kapanmak üzere yaklaþtý mý, Avþalom elini uzatýp adamý tutar, öperdi.*DOdSonra konuþmasýný þöyle sürdürürdü: 'Keþke kral beni ülkeye yargýç atasa! Davasý ya da sorunu olan herkes bana gelse, ben de ona hakkýný versem!' C dAvþalom ona þöyle derdi: 'Bak, ileri sürdüðün savlar doðru ve haklý. Ne var ki, kral adýna seni dinleyecek kimse yok.'$BCdSabah erkenden kalkýp kent kapýsýna giden yolun kenarýnda dururdu. Davasýna baktýrmak için krala gelen herkese seslenip, 'Nerelisin?' diye sorardý.oA [dBundan sonra Avþalom kendisine bir savaþ arabasý, atlar ve önünde koþacak elli kiþi hazýrladý.@@{d!Bunun üzerine Yoav gidip Avþalom'un söylediklerini krala iletti. Kral Avþalom'u çaðýrttý. Avþalom kralýn yanýna gelip önünde yüzüstü yere kapandý. Kral da onu öptü.$?Cd Avþalom þöyle yanýtladý: 'Bak, sana, diye haber yolladým. Ona þunlarý söylemeni isteyecektim: 'c>AdYoav kalkýp Avþalom'un evine gitti. 'Kullarýn neden tarlamý ateþe verdi?' diye sordu.)=MdAvþalom kullarýna, 'Bakýn, Yoav'ýn arpa tarlasý benimkine bitiþiktir' dedi, 'Gidin, tarlayý ateþe verin.' Bunun üzerine gidip tarlayý ateþe verdiler.<-dSonra Yoav'ý krala göndermek için ona haber saldý. Ama Yoav gelmek istemedi. Avþalom ikinci kez haber gönderdi, Yoav yine gelmek istemedi.C;dAvþalom kralý görmeden Yeruþalim'de iki yýl yaþadý.O:dAvþalom'un üç oðlu ve Tamar adýnda çok güzel bir kýzý vardý.E9dAvþalom saçýný kestirdiði zaman tartardý. Saçý ona aðýrlýk verdiði için her yýl kestirirdi. Saçýnýn aðýrlýðý krallýk ölçüsüne göre iki yüz þekel*fi* çekerdi.8ydBütün Ýsrail'de Avþalom kadar yakýþýklýlýðý için övülen kimse yoktu; tepeden týrnaða kusursuz biriydi.7 dNe var ki, kral, 'Avþalom evine gitsin, yanýma gelmesin' diye buyruk verdi. Bu yüzden Avþalom evine gitti; kralý görmedi.C6dYoav hemen Geþur'a gidip Avþalom'u Yeruþalim'e getirdi.59dYoav yüzüstü yere kapanarak onu kutsadý ve, 'Ey efendim kral, bugün benden hoþnut olduðunu biliyorum, çünkü kulunun isteðini yaptýn' dedi.i4MdBunun üzerine kral Yoav'a, 'Ýstediðini yapacaðým' dedi, 'Git, genç Avþalom'u geri getir.'3+dKulun Yoav duruma bir çözüm getirmek için yaptý bunu. Efendim, Tanrý'nýn bir meleði gibi bilgedir. Ülkede olup biten her þeyi bilir.'S2!dKral, 'Bütün bunlarý seninle birlikte tasarlayan Yoav mý?' diye sordu.J1dKral, 'Sana bir soru soracaðým, benden gerçeði saklama' dedi.'0IdEfendim kralýn sözü beni rahatlatsýn dedim. Çünkü efendim kral iyiyi, kötüyü ayýrt etmekte Tanrý'nýn meleði gibidir. Tanrýn RAB seninle olsun!'/{d".?d'Halk beni korkuttuðu için efendim krala bunlarý söylemeye geldim. diye düþündüm,I- dHepimizin öleceði kesin, topraða dökülüp yeniden toplanamayan su gibiyiz. Ama Tanrý can almaz; sürgüne gönderilen kiþi kendisinden uzak kalmasýn diye çözüm yollarý düþünür.g,Id Kadýn konuþmasýný þöyle sürdürdü: 'Neden Tanrý'nýn halkýna karþý böyle bir þey tasarladýn? Kral böyle konuþmakla sanki kendini suçlu çýkarýyor. Çünkü sürgüne gönderdiði kiþiyi geri getirmedi.N+d Kadýn, 'Ýzin ver de, efendim krala bir söz daha söyleyeyim' dedi.2*_d Kadýn, 'Öyleyse kral Tanrýsý RAB'bin adýna ant içsin de kanýn öcünü alacak kiþi yýkýmý büyütmesin' diye karþýlýk verdi, 'Yoksa oðlumu yok edecekler.'[)1d Kral, 'Kim sana bir þey derse, onu bana getir' dedi, 'Bir daha canýný sýkmaz.'(d Tekoalý kadýn, 'Efendim kral, bu olayýn suçlusu ben ve babamýn ev halký olsun' dedi, 'Kral ve tahtý suçsuz olsun.'G' dKral, 'Evine dön, ben davanla ilgili buyruk vereceðim' dedi.O&dÞimdi bütün boy halký cariyene karþý çýkýp, diyor, <Öldürdüðü kardeþinin canýna karþýlýk onu öldürelim. Böylece mirasçýyý da ortadan kaldýrmýþ oluruz.> Ýþte geri kalan közümü de söndürecekler; yeryüzünde kocamýn adýný sürdürecek soy kalmayacak.'%!dBen kölenin iki oðlu vardý. Ýkisi tarlada kavgaya tutuþtular. Orada onlarý ayýracak kimse yoktu. Biri öbürünü vurup öldürdü.&$IdKral, 'Neyin var?' diye sordu.f#GdTekoalý kadýn krala gitti. Önünde yüzüstü yere kapanarak, 'Ey kral, yardým et!' dedi.`";dKrala git ve ona söyleyeceklerimi ilet.' Sonra kadýna neler söyleyeceðini bildirdi.! d  dKral Davut'un Avþalom'u özlediðini anlayan Seruya oðlu Yoav, birini gönderip Tekoa'da yaþayan bilge bir kadýný getirtti. Yoav kadýna, 'Lütfen yasa bürün' dedi, 'Yas giysilerini giy. Yað sürme ve ölü için günlerdir yas tutan bir kadýn gibi davran.vgd 'Kral Davut Avþalom'un yanýna gitmeyi çok istiyordu. Çünkü Amnon'un ölümü konusunda avuntu bulmuþtu.8md &Geþur'a kaçan Avþalom orada üç yýl kaldý.}ud %Avþalom Geþur Kralý Ammihut oðlu Talmay'ýn yanýna kaçtý. Davut ise oðlu Amnon için sürekli yas tutuyordu.(Kd $O konuþmasýný bitirir bitirmez, kralýn oðullarý oraya varýp hýçkýra hýçkýra aðlamaya baþladýlar. Kral ve görevlileri de acý acý aðladýlar.U%d #Yonadav krala, 'Ýþte oðullarýn geliyor! Kulunun dediði gibi oldu' dedi."Ad "Bu arada Avþalom kaçtý.~wd !Onun için, ey efendim kral, bütün oðullarýnýn öldüðü haberini dikkate alma; çünkü yalnýz Amnon öldü.'{d Davut'un kardeþi Þima'nýn oðlu Yonadav þöyle dedi: 'Efendim kral bütün oðullarýnýn öldürüldüðünü sanmasýn; yalnýz Amnon öldü. Çünkü o üvey kýzkardeþi Tamar'a tecavüz ettiði günden bu yana, Avþalom buna kararlýydý.d Kral kalkýp giysilerini yýrttý, yere kapandý. Bütün görevlileri de, giysileri yýrtýlmýþ, yanýbaþýndaydýlar.d Onlar yoldayken, Avþalom'un kralýn bütün oðullarýný öldürdüðü, hiçbirinin sað kalmadýðý söylentisi Davut'a ulaþtý. d Hizmetkârlar Avþalom'un buyruðuna uyarak Amnon'u öldürdüler. Kralýn öbür oðullarý katýrlarýna atlayýp kaçtýlar.kQd Avþalom hizmetkârlarýna þöyle buyurdu: 'Dinleyin! Amnon'un þaraptan iyice keyiflendiði aný bekleyin. Size dediðim an onu öldürün. Korkmayýn! Size buyruðu ben veriyorum. Güçlü ve yürekli olun!'dCd Ancak Avþalom üsteleyince, kral Amnon'u ve bütün öbür oðullarýný onunla gönderdi.]5d Bunun üzerine Avþalom, 'Öyleyse izin ver de kardeþim Amnon bizimle gelsin' dedi.7d Kral Davut, 'Hayýr, oðlum, hepimiz gelmeyelim, sana yük oluruz' diye yanýtladý. Avþalom üstelediyse de kral gitmek istemedi, ama onu kutsadý.zod Avþalom krala gelip, 'Koyunlarýmý kýrktýrýyorum' dedi, 'Lütfen kral ve görevlileri de kuluna katýlsýn.'$Cd Tam iki yýl sonra, Avþalom kralýn bütün oðullarýný kendi koyun kýrkýcýlarýnýn bulunduðu Efrayim Kenti yakýnýndaki Baal-Hasor'a çaðýrdý. d Avþalom ise Amnon'a iyi kötü hiçbir þey söylemedi. Kýzkardeþi Tamar'a tecavüz ettiði için Amnon'dan nefret ediyordu.: qd Kral Davut olup bitenleri duyunca çok öfkelendi. d Kardeþi Avþalom ona, 'Seninle birlikte olan kardeþin Amnon muydu?' diye sordu, 'Haydi, kýzkardeþim, sesini çýkarma. O senin üvey kardeþindir. Bu olayýn üzerinde durma.' Böylece Tamar, kardeþi Avþalom'un evinde yalnýz ve üzgün yaþadý.z od Tamar baþýna kül saçýp sýrtýndaki uzun kollu giysiyi yýrttý. Elini baþýna koyup aðlaya aðlaya gitti. 9d Uþak Tamar'ý dýþarý çýkarýp ardýndan kapýyý sürgüledi. Tamar uzun kollu bir giysi giymiþti. Kralýn erden kýzlarý böyle giyinirlerdi.| sd Hizmetindeki uþaðý çaðýrýp, 'Bu kadýný yanýmdan dýþarý çýkar, ardýndan da kapýyý sürgüle' dedi.7d Tamar, 'Hayýr' dedi, 'Çünkü beni kovman, bana yaptýðýn öbür kötülükten daha büyük bir kötülüktür.' Ama Amnon onu dinlemek istemedi.$Cd Bundan sonra Amnon Tamar'dan öylesine nefret etti ki, ona duyduðu nefret, beslemiþ olduðu sevgiden daha güçlüydü. Amnon Tamar'a, 'Kalk, git!' dedi.fGd Ne var ki, Amnon Tamar'ý dinlemek istemedi. Daha güçlü olduðu için onunla zorla yattý./d Sonra ben utancýmý nasýl üstümden atarým? Sense Ýsrail'de alçak biri durumuna düþersin. Ne olur krala söyle; o beni senden esirgemez.'yd Ama Tamar, 'Hayýr, kardeþim, beni zorlama!' dedi, 'Ýsrail'de böyle þey yapýlmamalýdýr! Bu iðrençliði yapma!ued Yesin diye yemeði ona yaklaþtýrýnca, Amnon Tamar'ý yakalayarak, 'Gel, benimle yat, kýzkardeþim' dedi.#Ad Sonra Amnon Tamar'a, 'Yemeði yatak odama getir de, elinden yiyeyim' dedi. Tamar hazýrladýðý gözlemeleri kardeþi Amnon'un yatak odasýna götürdü.d Tavayý alýp gözlemeyi önüne koyduysa da Amnon yemek istemedi. 'Yanýmdan herkesi çýkarýn' diye buyruk verdi. Herkes çýktý.tcd Tamar yatmakta olan kardeþi Amnon'un evine gitti. Hamur alýp yoðurdu, önünde gözleme yapýp piþirdi.{qd Davut, sarayda yaþayan Tamar'a, 'Haydi kardeþin Amnon'un evine gidip ona yiyecek hazýrla' diye haber gönderdi.A~}d Böylece Amnon yataða yatýp hastaymýþ gibi yaptý. Kral onu görmeye gelince, Amnon, 'Lütfen kýzkardeþim Tamar gelip önümde iki gözleme hazýrlasýn da elinden yiyeyim' dedi.j}Od Yonadav, 'Yataða yat ve hastaymýþ gibi yap' dedi, 'Baban seni görmeye gelince ona þöyle dersin: '|{d Yonadav Amnon'a, 'Ey kral oðlu, neden böyle her sabah üzgün görünüyorsun?' diye sordu, 'Bana anlatamaz mýsýn?'i{Md Amnon'un Davut'un kardeþi Þima'nýn oðlu Yonadav adýnda çok akýllý bir arkadaþý vardý.9zmd Amnon üvey kýzkardeþi Tamar yüzünden yataða düþecek kadar üzüntüye kapýldý. Çünkü Tamar erden bir kýzdý ve Amnon ona bir þey yapmayý olanaksýz görüyordu.y d Davut'un oðlu Avþalom'un Tamar adýnda güzel bir kýzkardeþi vardý. Davut'un baþka bir oðlu, Amnon Tamar'a gönül verdi.uxed Orada yaþayan halký dýþarý çýkarýp testereyle, demir kazma ve baltayla yapýlan iþlerde, tuðla yapýmýnda çalýþtýrdý. Davut bunu bütün Ammon kentlerinde uyguladý. Sonra bütün ordusuyla birlikte Yeruþalim'e döndü.[w1d Ammon Kralý'nýn*fh* baþýndaki tacý aldý. Deðerli taþlarla süslü, aðýrlýðý bir talant*fý* altýný bulan tacý Davut'un baþýna koydular. Davut kentten çok miktarda mal yaðmalayýp götürdü.hvKd Davut bütün askerlerini toplayýp Rabba Kenti'ne gitti, kente karþý savaþýp ele geçirdi.u'd 'Þimdi sen ordunun geri kalanlarýný topla, kenti kuþatýp ele geçir; öyle ki, kenti ben ele geçirmeyeyim ve kent adýmla anýlmasýn.'ttcd Sonra Davut'a ulaklar göndererek, 'Rabba Kenti'ne karþý savaþýp su kaynaklarýný ele geçirdim' dedi,osYd Bu sýrada Ammonlular'ýn Rabba Kenti'ne karþý savaþý sürdüren Yoav, saray semtini ele geçirdi.r d q d Davut karýsý Bat-Þeva'yý avuttu. Yanýna girip onunla yattý. Bat-Þeva bir oðul doðurdu. Çocuðun adýný Süleyman koydu. Çocuðu seven RAB Peygamber Natan aracýlýðýyla haber gönderdi ve hatýrý için çocuðun adýný Yedidyah*fg* koydu.pd Ama çocuk öldü. Artýk neden oruç tutayým? Onu geri getirebilir miyim ki? Ben onun yanýna gideceðim, ama o bana geri dönmeyecek.'o7d Davut þöyle yanýtladý: 'Çocuk yaþarken oruç tutup aðladým. Çünkü, diye düþünüyordum.!n=d Hizmetkârlarý, 'Neden böyle davranýyorsun?' diye sordular, 'Çocuk yaþarken oruç tuttun, aðladýn; ama ölünce kalkýp yemek yemeye baþladýn.'Um%d Bunun üzerine Davut yerden kalktý. Yýkandý, güzel kokular sürünüp giysilerini deðiþtirdi. RAB'bin Tapýnaðý'na gidip tapýndý. Sonra evine döndü ve yemek istedi. Önüne konan yemeði yedi. l d Davut görevlilerinin fýsýldaþtýðýný görünce, çocuðun öldüðünü anladý. Onlara, 'Çocuk öldü mü?' diye sordu.k-d Yedinci gün çocuk öldü. Davut'un görevlileri çocuðun öldüðünü Davut'a bildirmekten çekindiler. Çünkü, 'Çocuk daha yaþarken onunla konuþtuk ama bizi dinlemedi' diyorlardý, 'Þimdi çocuðun öldüðünü ona nasýl söyleriz? Kendisine zarar verebilir!'wjid Sarayýn ileri gelenleri onu yerden kaldýrmaya geldiler. Ama Davut kalkmak istemedi, onlarla yemek de yemedi.liSd Davut çocuk için Tanrý'ya yalvarýp oruç* tuttu; evine gidip gecelerini yerde yatarak geçirdi.)hOd Bundan sonra Natan evine döndü.gd 'Ama sen bunu yapmakla, RAB'bin düþmanlarýnýn O'nu küçümsemesine neden oldun. Bu yüzden doðan çocuðun kesinlikle ölecek.'5fgd Davut, 'RAB'be karþý günah iþledim' dedi.e{d Evet, sen o iþi gizlice yaptýn, ama ben bunu bütün Ýsrail halkýnýn gözü önünde güpegündüz yapacaðým!> 'Ad}d 'RAB þöyle diyor: ab=d Öyleyse neden RAB'bin gözünde kötü olaný yaparak, onun sözünü küçümsedin? Hititli* Uriya'yý kýlýçla öldürdün, Ammonlular'ýn kýlýcýyla canýna kýydýn. Karýsýný da kendine eþ olarak aldýn."a?d Sana efendinin evini verdim, karýlarýný da koynuna verdim. Ýsrail ve Yahuda halkýný da sana verdim. Bu az gelseydi, sana daha neler neler verirdim!+`Qd Bunun üzerine Natan Davut'a, 'O adam sensin!' dedi, 'Ýsrail'in Tanrýsý RAB diyor ki, Bu sözlerle onu yüreklendir.' V d Bunun üzerine okçular adamlarýna surdan ok attýlar. Kralýn adamlarýndan bazýlarý öldü; kulun Hititli Uriya da öldü.'U+d 'Adamlar bizden üstün çýktýlar' dedi, 'Kentten çýkýp bizimle kýrda savaþtýlar. Ama onlarý kent kapýsýna kadar geri püskürttük.pT[d Ulak yola koyuldu. Davut'un yanýna varýnca, Yoav'ýn kendisine söylediklerinin tümünü ona iletti.Sd Yerubbeþet*ff* oðlu Avimelek'i kim öldürdü? Teves'te surun üstünden bir kadýn üzerine bir deðirmen üst taþýný atýp onu öldürmedi mi? Öyleyse niçin sura o kadar çok yaklaþtýnýz?> O zaman, dersin.'R3d kral öfkelenip sana þunu sorabilir: d Hadadezer'in buyruðundaki krallarýn hepsi bozguna uðradýklarýný görünce, Ýsrailliler'le barýþ yaparak onlara boyun eðdiler.p=[d Ne var ki, Aramlýlar Ýsrailliler'in önünden kaçtýlar. Davut onlardan yedi yüz savaþ arabasý sürücüsü ile kýrk bin atlý asker öldürdü. Hadadezer'in ordu komutaný Þovak'ý da vurdu. Þovak savaþ alanýnda öldü.-<Ud Davut bunu duyunca, bütün Ýsrail ordusunu topladý. Þeria Irmaðý'ný geçerek Helam'a vardýlar. Aramlýlar Davut'a karþý düzen alarak onunla savaþtýlar.:;od Hadadezer, haber gönderip Fýrat Irmaðý'nýn karþý yakasýndaki Aramlýlar'ý çaðýrttý. Aramlýlar Hadadezer'in ordu komutaný Þovak'ýn komutasýnda Helam'a gittiler.a:=d Ýsrailliler'in önünde bozguna uðradýklarýný gören Aramlýlar bir araya geldiler.-9Ud Onlarýn kaçýþtýðýný gören Ammonlular da Aviþay'dan kaçarak kente girdiler. Bunun üzerine Yoav Ammonlular'la savaþmaktan vazgeçerek Yeruþalim'e gitti.r8_d Yoav'la yanýndakiler Aramlýlar'a karþý savaþmak için ileri atýlýnca, Aramlýlar onlardan kaçtý.{7qd Güçlü ol! Halkýmýzýn ve Tanrýmýz'ýn kentleri uðruna yürekli olalým! RAB gözünde iyi olaný yapsýn.'6)d Yoav, 'Aramlýlar benden güçlü çýkarsa, yardýmýma gelirsin' dedi, 'Ama Ammonlular senden güçlü çýkarsa, ben sana yardýma gelirim.m5Ud Geri kalan birlikleri de kardeþi Aviþay'ýn komutasýna vererek Ammonlular'a karþý yerleþtirdi.4d Önde, arkada düþman birliklerini gören Yoav, Ýsrail'in iyi askerlerinden bazýlarýný seçerek Aramlýlar'a karþý yerleþtirdi.&3Gd Ammonlular çýkýp kent kapýsýnda savaþ düzeni aldýlar. Aramlý Sova'yla Rehov, Tov halký ve Maaka'nýn adamlarý da kýrda savaþ düzenine girdiler.n2Wd Davut bunu duyunca, Yoav'ý ve güçlü adamlardan oluþan bütün ordusunu onlara karþý gönderdi.Z1/d Ammonlular, Davut'un nefretini kazandýklarýný anlayýnca, haber gönderip Beytrehov ve Sova'dan yirmi bin Aramlý yaya asker, Maaka Kralý'yla bin adamýný ve Tov halkýndan on iki bin adamý kiraladýlar.L0d Davut bunu duyunca, onlarý karþýlamak üzere adamlar gönderdi. Çünkü görevliler çok utanýyorlardý. Kral, 'Sakalýnýz uzayýncaya dek Eriha'da kalýn, sonra dönün' diye buyruk verdi.=/ud Bunun üzerine Hanun Davut'un görevlilerini yakalattý. Sakallarýnýn yarýsýný týraþ edip giysilerinin kalçayý kapatan kesimini ortadan kesti ve onlarý öylece gönderdi.f.Gd Ammon önderleri, efendileri Hanun'a þöyle dediler: 'Davut sana bu adamlarý gönderdi diye babana saygý duyduðunu mu sanýyorsun? Davut, kenti araþtýrmak, casusluk etmek, yýkmak için adamlarýný sana gönderdi.'Q-d Davut, 'Babasý bana iyilik ettiði gibi ben de Nahaþ oðlu Hanun'a iyilik edeceðim' diye düþünerek, babasýnýn ölümünden dolayý baþ saðlýðý dilemek için Hanun'a görevliler gönderdi.J, d Bir süre sonra Ammon Kralý öldü, yerine oðlu Hanun kral oldu.j+Od Ýki ayaðý sakat Mefiboþet hep kralýn sofrasýnda yemek yediðinden Yeruþalim'de oturuyordu.s*ad Mefiboþet'in Mika adýnda küçük bir oðlu vardý. Siva'ya baðlý herkes Mefiboþet'e hizmet ediyordu.)d Siva, 'Efendim kralýn buyurduðu her þeyi yapacaðým' dedi. Mefiboþet kralýn çocuklarýndan biri gibi onun sofrasýnda yemek yedi.(-d 'Sen, oðullarýn ve kölelerin onun için topraðý iþleyip ürünü getireceksiniz. Öyle ki, efendinizin torununun yiyecek gereksinimi saðlansýn. Efendinin torunu Mefiboþet her zaman benim soframda yemek yiyecektir.' Siva'nýn on beþ oðlu ve yirmi kölesi vardý.'#d Kral Davut, Saul'un hizmetkârý Siva'yý çaðýrtýp, 'Önceden efendin Saul ile ailesine ait her þeyi torunu Mefiboþet'e verdim' dedi,o&Yd Mefiboþet yere kapanýp þöyle dedi: 'Kulun ne ki, benim gibi ölmüþ bir köpekle ilgileniyorsun?'V%'d Davut ona, 'Korkma!' dedi, 'Çünkü baban Yonatan'ýn hatýrý için, sana kesinlikle iyilik edeceðim. Atan Saul'un bütün topraðýný sana geri vereceðim. Ve sen her zaman soframda yemek yiyeceksin.'d$Cd Saul oðlu Yonatan oðlu Mefiboþet, Davut'un yanýna gelince, onun önünde yere kapandý.^#7d Böylece Kral Davut, Lo-Devar'dan Ammiel oðlu Makir'in evinden onu yanýna getirtti.%"Gd Kral, 'Nerede o?' diye sordu.r!_d Kral, 'Saul'un ailesinden sað kalan kimse yok mu?' diye sordu, 'Tanrý'nýn iyiliðini ona göstereyim.'  d Saul'un ailesinin Siva adýnda bir hizmetkârý vardý. Onu Davut'un yanýna çaðýrdýlar. Kral, 'Siva sen misin?' diye sordu. {d Davut, 'Saul'un ailesinden daha sað kalan, Yonatan'ýn hatýrý için iyilik edebileceðim kimse var mý?' diye sordu.kQdYehoyada oðlu Benaya Keretliler'le Peletliler'in* komutanýydý. Davut'un oðullarýysa kâhindi.QdAhituv oðlu Sadok'la Aviyatar oðlu Ahimelek kâhin*, Seraya yazmandý.X+dSeruya oðlu Yoav ordu komutaný, Ahilut oðlu Yehoþafat devlet tarihçisiydi.X+dBütün Ýsrail'de krallýk yapan Davut halkýna doðruluk ve adalet saðladý. ;dEdom'un her yanýna askeri birlikler yerleþtirdi. Edomlular'ýn tümü Davut'un köleleri oldular. RAB Davut'u gittiði her yerde zafere ulaþtýrdý.U%d Davut Tuz Vadisi'nde on sekiz bin Edomlu öldürüp dönünce üne kavuþtu. d 9d Kral Davut bu armaðanlarý yendiði bütün uluslardan -Aram, Moav, Ammonlular, Filistliler ve Amalekliler'den- ele geçirdiði altýn ve gümüþle birlikte RAB'be adadý. Bunun yanýsýra Sova Kralý Rehov oðlu Hadadezer'den yaðmalanan altýnla gümüþü de RAB'be adadý.mUd Toi Kral Davut'u selamlamak ve Hadadezer'le savaþýp yendiði için onu kutlamak üzere oðlu Yoram'ý ona gönderdi. Çünkü Toi Hadadezer'le sürekli savaþmýþtý. Yoram Davut'a altýn, gümüþ, tunç armaðanlar getirdi.`;d Hama Kralý Toi, Davut'un Hadadezer'in bütün ordusunu bozguna uðrattýðýný duydu.eEdAyrýca Hadadezer'in yönetimindeki Betah ve Berotay kentlerinden bol miktarda tunç* aldý.lSdDavut Hadadezer'in komutanlarýnýn taþýdýðý altýn kalkanlarý alýp Yeruþalim'e götürdü.6gdSonra Þam Aramlýlarý'nýn ülkesine askeri birlikler yerleþtirdi. Onlar da Davut'un haraç ödeyen köleleri oldular. RAB Davut'u gittiði her yerde zafere ulaþtýrdý.hKdSova Kralý Hadadezer'e yardýma gelen Þam Aramlýlarý'ndan yirmi iki bin kiþiyi öldürdü. ;dBin yedi yüz atlýsýyla yirmi bin yaya askerini ele geçirdi. Yüz savaþ arabasý için gereken atlarýn dýþýndaki bütün atlarý da sakatladý.p[dDavut Fýrat'a kadar krallýðýný yeniden kurmaya giden Sova Kralý Rehov oðlu Hadadezer'i de yendi.S!dMoavlýlar'ý da bozguna uðrattý. Onlarý yere yatýrýp iple ölçtü. Ölçtüðü iki sýrayý öldürdü, bir bütün sýrayý sað býraktý. Moavlýlar Davut'un haraç ödeyen köleleri oldular.  dBir süre sonra Davut Filistliler'i yenip boyunduruðu altýna aldý ve Meteg-Amma'yý Filistliler'in yönetiminden çýkardý.C dÞimdi önünde sonsuza dek sürmesi için kulunun soyunu kutsamaný diliyorum. Çünkü, ey Egemen RAB, sen böyle söz verdin ve kulunun soyu kutsamanla sonsuza dek kutlu kýlýnacak.'] 5dEy Egemen RAB, sen Tanrý'sýn! Sözlerin gerçektir ve kuluna bu iyi sözü verdin.8 kd'Ey Her Þeye Egemen RAB, Ýsrail'in Tanrýsý! diye kuluna açýkladýn. Bundan dolayý kulun sana bu duayý etme yürekliliðini buldu.% EdÖyle ki, insanlar, diyerek adýný sonsuza dek yüceltsinler ve kulun Davut'un soyu da önünde sürsün.ymd'Þimdi, ya RAB Tanrý, kuluna ve onun soyuna iliþkin verdiðin sözü sonsuza dek tut, sözünü yerine getir.sadHalkýn Ýsrail'i sonsuza dek kendi halkýn olarak benimsedin ve sen de, ya RAB, onlarýn Tanrýsý oldun.)MdHalkýn Ýsrail'e benzer tek bir ulus yok dünyada. Kendi halkýn olsun diye onlarý kurtarmaya gittin. Çünkü onlar için de, ülken için de büyük ve görkemli iþler yapmakla ün saldýn. Mýsýr'dan kendin için kurtardýðýn halkýn önünden uluslarý ve tanrýlarýný kovdun.ued'Yücesin, ey Egemen RAB! Bir benzerin yok, senden baþka Tanrý da yok! Bunu kendi kulaklarýmýzla duyduk.jOdSözünün hatýrý için ve isteðin uyarýnca bu büyüklüðü gösterdin ve kuluna bildirdin.X+dBen sana baþka ne diyebilirim ki! Çünkü, ey Egemen RAB, kulunu tanýyorsun.1dEy Egemen RAB, sanki bu yetmezmiþ gibi, kulunun soyunun geleceði hakkýnda da söz verdin. Ey Egemen RAB, insanlarla hep böyle mi ilgilenirsin?%dBunun üzerine Kral Davut gelip RAB'bin önünde oturdu ve þöyle dedi: 'Ey Egemen RAB, ben kimim, ailem nedir ki, beni bu duruma getirdin?LdBöylece Natan bütün bu sözleri ve görümleri Davut'a aktardý.`;dSoyun ve krallýðýn sonsuza dek önümde duracak; tahtýn sonsuza dek sürecektir.> 'j~OdAma senin önünden kaldýrdýðým Saul'dan esirgediðim sevgiyi hiçbir zaman esirgemeyeceðim.}/dBen ona baba olacaðým, o da bana oðul olacak. Kötülük yapýnca, onu insanlarýn deðneðiyle, insanlarýn vuruþlarýyla yola getireceðim.r|_d Adýma bir tapýnak kuracak olan odur. Ben de onun krallýðýnýn tahtýný sonsuza dek sürdüreceðim.z{od Sen ölüp atalarýna kavuþunca, senden sonra soyundan birini ortaya çýkarýp krallýðýný pekiþtireceðim.z d fyGd Halkým Ýsrail için bir yurt saðlayýp onlarý oraya yerleþtireceðim. Bundan böyle kendi yurtlarýnda otursunlar, bir daha rahatsýz edilmesinler. Kötü kiþiler de halkým Ýsrail'e hakimler atadýðým günden bu yana yaptýklarý gibi, bir daha onlara baský yapmasýnlar. Seni bütün düþmanlarýndan kurtarýp rahata kavuþturacaðým.x7d Her nereye gittiysen seninleydim. Önünden bütün düþmanlarýný yok ettim. Adýný dünyadaki büyük adamlarýn adý gibi büyük kýlacaðým.%wEd'Þimdi kulum Davut'a þöyle diyeceksin: V~}}|{{6zzyJxxqwwCvvfuttktsrrr`qqFpponmmlll#kkEjjihh2gg foeee&ddQcobbaa``&_B^]\[[]ZZYNXnWW%VU*TSRRQQwPPoOXNNTMcLLFKK9JIIHbGG[GFSFEE6DvD9CCEBBAAQ@@{?>=<<;w:r:9H88}87G6a55;4432211-0N//C..--6,C++ *))j('&%%($'##i"! V! E B?Dc/6l)\kW s , ! {LT$SFA!dRAB göklerden gürledi, Duyurdu sesini Yüceler Yücesi.< ud Varlýðýnýn parýltýsýndan Korlar savruluyordu.I d Karanlýðý örtündü, Kara bulutlarý kendine çardak yaptý.Kd Bir Keruv'a* binip uçtu, Rüzgarýn kanatlarý üstünde belirdi.1_d Kara buluta basarak Gökleri yarýp indi.U%d Burnundan duman yükseldi, Aðzýndan kavurucu ateþ Ve korlar fýþkýrdý.vgdO zaman yeryüzü sarsýlýp sallandý, Titreyip sarsýldý göklerin temelleri, Çünkü RAB öfkelenmiþti.dSýkýntý içinde RAB'be yakardým, Tanrým'a seslendim. Tapýnaðýndan sesimi duydu, Haykýrýþým kulaklarýna ulaþtý.U%dÖlüler diyarýnýn baðlarý sardý, Ölüm tuzaklarý çýktý karþýma.KdÇünkü ölüm dalgalarý beni kuþattý, Yýkým selleri bastý,G dÖvgüye deðer RAB'be seslenir, Kurtulurum düþmanlarýmdan.*OdTanrým, kayamdýr, O'na sýðýnýrým, Kalkaným, güçlü kurtarýcým, Korunaðým, sýðýnacak yerimdir. Kurtarýcým, zorbalýktan beni sen kurtarýrsýn!JdÞöyle dedi: 'RAB benim kayam, sýðýnaðým, kurtarýcýmdýr,s cdRAB, Davut'u bütün düþmanlarýnýn ve Saul'un elinden kurtardýðý gün Davut RAB'be þu ezgiyi okudu.iMdBunlarýn dördü de Gat'taki Rafa soyundandý. Davut'la adamlarý tarafýndan öldürüldüler.hKdAdam Ýsrailliler'e meydan okuyunca, Davut'un kardeþi Þima'nýn oðlu Yonatan onu öldürdü.4cdGat'ta bir kez daha savaþ çýktý. Orada dev gibi bir adam vardý. Elleri, ayaklarý altýþar parmaklýydý. Toplam yirmi dört parmaðý vardý. O da Rafa soyundandý.`;dÝsrailliler'le Filistliler arasýnda Gov'da bir savaþ daha çýktý. Beytlehemli Yareoregim'in oðlu Elhanan, Gatlý Golyat'ý öldürdü. Golyat'ýn mýzraðýnýn sapý dokumacý tezgahýnýn sýrýðý gibiydi.1dBir süre sonra Filistliler'le Gov'da yine savaþ çýktý. Bu savaþ sýrasýnda Huþalý Sibbekay Rafa soyundan Saf adýndaki adamý öldürdü. d& GdUcu üç yüz þekel*fö* aðýrlýðýnda bir tunç* mýzrak taþýyan ve yeni kýlýç kuþanan Rafaoðullarý'ndan Filistli Yiþbi-Benov Davut'u öldürmeyi amaçlýyordu. Ama Seruya oðlu Aviþay Davut'un yardýmýna koþtu; saldýrýp onu öldürdü. Bundan sonra Davut'un adamlarý ant içerek, Davut'a, 'Ýsrail'in ýþýðýný söndürmemek için bir daha bizimle birlikte savaþa gelmeyeceksin' dediler.( KdFilistliler'le Ýsrailliler arasýnda yeniden savaþ çýktý. Davut'la adamlarý gidip Filistliler'e karþý savaþtýlar. O sýralarda Davut bitkin düþtü.m UdSaul'la oðlu Yonatan'ýn kemiklerini Benyamin bölgesindeki Sela'da Saul'un babasý Kiþ'in mezarýna gömdüler. Kralýn bütün buyruklarýný yerine getirdiler. Bundan sonra Tanrý ülkeyle ilgili yakarýþlarý yanýtladý.x kd Davut Saul'un ve oðlu Yonatan'ýn kemiklerini oradan getirdi. Asýlmýþ yedi kiþinin kemikleri de toplandý. d Davut gidip Saul'un ve oðlu Yonatan'ýn kemiklerini Yaveþ-Gilatlýlar'dan aldý. Filistliler Gilboa Daðý'nda Saul'u öldürdükleri gün, onun ve oðlunun cesetlerini Beytþean alanýnda asmýþlardý. Yaveþ-Gilat halký da cesetleri gizlice oradan almýþtý.Pd Saul'un cariyesi Aya kýzý Rispa'nýn yaptýklarý Davut'a bildirildi.d Aya kýzý Rispa bir çul alýp kendisi için bir kayanýn üzerine serdi. Biçme zamanýnýn ilk günlerinden cesetlerin üzerine gökten yaðmur yaðana dek Rispa orada kaldý; cesetleri gündüzün yýrtýcý kuþlardan, geceleyin yabanýl hayvanlardan korudu.mUd Davut onlarý Givonlular'ýn eline teslim etti. Givonlular onlarý daðda, RAB'bin önünde astýlar. Yedisi de ayný anda öldüler. Biçme zamanýnýn ilk günlerinde, arpa biçme zamanýnýn baþlangýcýnda öldürüldüler.I dOnun yerine, Aya kýzý Rispa'nýn Saul'dan doðurduðu Armoni ve Mefiboþet adýndaki iki oðlunu ve Saul kýzý Merav'ýn Meholalý Barzillay oðlu Adriel'den doðurduðu beþ oðlunu aldý.tcdKral, Saul oðlu Yonatan'la RAB'bin önünde içtiði anttan ötürü, Yonatan oðlu Mefiboþet'i esirgedi. d3dÞöyle karþýlýk verdiler: 'Bizi yok etmeye çalýþan ve Ýsrail ülkesinin hiçbir yerinde yaþamamamýz için bizi ortadan kaldýrmayý tasarlayan adamýn oðullarýndan yedisi bize verilsin. RAB'bin seçilmiþi Saul'un Giva Kenti'nde RAB'bin önünde onlarý asalým.'5dGivonlular ona þöyle karþýlýk verdi: 'Saul'la ailesinden ne altýn ne de gümüþ isteriz; Ýsrail'de herhangi birini öldürmek de istemeyiz.'dDavut Givonlular'a, 'Sizin için ne yapabilirim? RAB'bin halkýný kutsamanýz için bu suçu nasýl baðýþlatabilirim?' diye sordu.3adKral Givonlular'ý çaðýrtýp onlarla konuþtu. -Givonlular Ýsrail soyundan deðildi. Amorlular'dan sað kalan bir halktý. Ýsrailliler onlarý sað býrakacaklarýna ant içmiþlerdi. Ne var ki, Ýsrail ve Yahuda halký için büyük gayret gösteren Saul onlarý yok etmeye çalýþmýþtý.-F~ dDavut'un döneminde, üç yýl art arda kýtlýk oldu. Davut RAB'be danýþtý. RAB þöyle yanýtladý: 'Buna kan döken Saul ile ailesi neden oldu. Çünkü Saul Givonlular'ý öldürdü.',}UdYairli Ýra ise Davut'un kâhiniydi.1|_dÞeva yazman, Sadok'la Aviyatar kâhindi.g{IdAdoram angaryasýna çalýþanlardan sorumluydu. Ahilut oðlu Yehoþafat devlet tarihçisiydi.tzcdYoav Ýsrail ordusunun komutanýydý. Yehoyada oðlu Benaya ise Keretliler'le Peletliler'in* komutanýydý.wyidSonra kadýn bilgece öðüdüyle bütün halka gitti. Halk Bikri oðlu Þeva'nýn baþýný kesip Yoav'a attý. Bunun üzerine Yoav boru çaldý. Adamlarý kenti býrakýp evlerine gittiler. Yoav da Yeruþalim'e, kralýn yanýna döndü.,xSdDurum öyle deðil. Efrayim daðlýk bölgesinden Bikri oðlu Þeva adýndaki adam Kral Davut'a baþkaldýrdý. Yalnýz onu verin, ben de kentten geri çekileyim.'PwdYoav, 'Asla!' diye yanýtladý, 'Ne yýkmak, ne de yok etmek istiyorum.CvdBiz Ýsrail'in esenliðini isteyen güvenilir kiþileriz. Sense Ýsrail'e ana gibi kucak açan kentlerden birini yýkmaya çalýþýyorsun. Neden RAB'bin halkýný yok etmek istiyorsun?'udKadýn konuþmasýný þöyle sürdürdü: 'Eskiden, derlerdi ve sorunlarý böyle çözerlerdi. t=dYoav kadýna yaklaþtý. sdO sýrada bilge bir kadýn kentin içinden seslendi: 'Dinleyin! Dinleyin! Yoav'a buraya gelmesini söyleyin, onunla konuþacaðým.'@r{dYoav'la bütün adamlarý varýp Avel-Beytmaaka Kenti'nde Þeva'yý kuþattýlar. Topraktan kentin suruna bitiþik bir yýðýn yaptýlar ve suru devirmek için yýkmaya baþladýlar.q5dÞeva bütün Ýsrail oymaklarýndan ve Berliler'in bölgesinden geçip Avel-Beytmaaka'ya geldi. Berliler de toplanýp onu izleyerek kente girdiler.tpcd Ölü yoldan kaldýrýldýktan sonra herkes Bikri oðlu Þeva'yý kovalamak için Yoav'ýn ardýndan gitti.^o7d Amasa'nýn ölüsü yolun ortasýnda kanlar içinde duruyordu. Yoav'ýn adamý, ölüye yaklaþan herkesin orada durduðunu görünce, Amasa'yý yoldan sürükleyip tarlaya götürdü ve üzerine bir örtü attý.n)d Yoav'ýn adamlarýndan biri, Amasa'nýn ölüsü yanýnda durup, 'Yoav'ý tutan ve Davut'tan yana olan herkes Yoav'ýn ardýndan gitsin' dedi.4mcd Amasa Yoav'ýn elindeki kýlýcý farketmedi. Yoav kýlýcý karnýna saplayýnca, Amasa'nýn baðýrsaklarý yere döküldü. Ýkinci vuruþa gerek kalmadan Amasa öldü.wlid Yoav Amasa'ya, 'Ýyi misin, kardeþim?' diye sordu. Onu öpmek için sað eliyle Amasa'nýn sakalýndan tuttu.kdGivon'daki büyük kayanýn yanýna varýnca, Amasa onlarý karþýlamaya geldi. Yoav savaþ giysisini giymiþti. Giysinin üzerine bir kemer kuþanmýþ, kemere kýnýnda duran bir kýlýç baðlamýþtý. Yoav ilerlerken kýlýç kýnýndan çýktý.1j]dBöylece Yoav'ýn adamlarý, Keretliler'le Peletliler* ve bütün koruyucular Bikri oðlu Þeva'yý kovalamak için Aviþay'ýn komutasýnda Yeruþalim'den çýktýlar.Wi)dBunun üzerine Davut Aviþay'a, 'Þimdi Bikri oðlu Þeva bize Avþalom'dan daha büyük kötülük yapacak' dedi, 'Efendinin adamlarýný al ve onu kovala. Yoksa kendine surlu kentler bulup bizden kaçar.'Sh!dAmasa Yahudalýlar'ý çaðýrmaya gitti. Ama belirlenen zamanda dönmedi.egEdDavut Amasa'ya, 'Üç gün içinde Yahudalýlar'ý yanýma çaðýr. Sen de burada ol' dedi.}fudKral Davut Yeruþalim'deki sarayýna varýnca, saraya bakmak için býraktýðý on cariyeyi gözetim altýna aldý, onlarýn geçimini saðladý. Ancak yataklarýna girmedi. Onlar da ölünceye dek göz altýnda dul kadýnlar gibi yaþadýlar.LedBunun üzerine bütün Ýsrailliler Davut'u býrakýp Bikri oðlu Þeva'nýn ardýndan gitti. Yahudalýlar ise krallarýna baðlý kalýp Þeria Irmaðý'ndan Yeruþalim'e dek ona eþlik ettiler.wd kdO sýrada Benyamin oymaðýndan Bikri oðlu Þeva adýnda kötü bir adam bir rastlantý sonucu Gilgal'daydý. Þeva boru çalýp, 'Ýþay oðlu Davut'la ne ilgimiz Ne de payýmýz var' dedi, 'Ey Ýsrailliler, herkes kendi evine dönsün!'Yc-d+Ýsrailliler, 'Kralda on payýmýz var' diye yanýtladýlar, 'Davut'ta sizden daha çok hakkýmýz var. Öyleyse neden bizi küçümsüyorsunuz? Kralýmýzý geri getirmekten ilk söz eden biz deðil miydik?'>bwd*Bunun üzerine Yahudalýlar Ýsrailliler'e, 'Çünkü kral bizden biri!' dediler, 'Buna neden kýzdýnýz? Kralýn yiyeceklerinden bir þey yedik mi? Kendimize bir þey aldýk mý?'Ta#d)Sonra Ýsrailliler krala varýp þöyle dediler: 'Neden kardeþlerimiz Yahudalýlar seni çaldý? Neden seni, aile bireylerini ve bütün adamlarýný Þeria Irmaðý'nýn karþý yakasýna geçirdiler?'`d(Kral Gilgal'a geçti. Kimham da onunla birlikte gitti. Bütün Yahudalýlar'la Ýsrailliler'in yarýsý krala eþlik ettiler._ d'Bundan sonra kralla bütün halk Þeria Irmaðý'ný geçti. Kral Barzillay'ý öpüp kutsadý. Sonra Barzillay evine döndü.^ d&Kral, 'Kimham benimle karþýya geçecek ve ona senin uygun gördüðünü yapacaðým' dedi, 'Benden ne dilersen yapacaðým.'/]Yd%Ýzin ver de döneyim, kentimde, annemin babamýn mezarý yanýnda öleyim. Ama kulun Kimham burada; o seninle karþýya geçsin. Uygun gördüðünü ona yaparsýn.'\}d$Kulun Þeria Irmaðý'ný kralla birlikte geçerek sana birazcýk eþlik edecek. Kral beni neden böyle ödüllendirsin?o[Yd#'Þu anda seksen yaþýndayým. Ýyi ile kötüyü ayýrt edebilir miyim? Yediðimin, içtiðimin tadýný alabilir miyim? Kadýn erkek þarkýcýlarýn sesini duyabilir miyim? Öyleyse neden efendim krala daha fazla yük olayým?uZed"Ama Barzillay, 'Kaç yýl ömrüm kaldý ki, seninle birlikte Yeruþalim'e gideyim?' diye karþýlýk verdi,lYSd!Kral Barzillay'a, 'Benimle karþýya geç, Yeruþalim'de ben senin geçimini saðlayacaðým' dedi.$XCd Barzillay çok yaþlýydý, seksen yaþýndaydý. Kral Mahanayim'de kaldýðý sürece, geçimini o saðlamýþtý. Çünkü Barzillay çok varlýklýydý.{WqdGilatlý Barzillay da Þeria Irmaðý'ný geçiþte krala eþlik edip onu uðurlamak üzere Rogelim'den gelmiþti.~VwdMefiboþet, 'Madem efendim kral sarayýna esenlikle döndü, bütün topraklarý Siva alsýn' diye karþýlýk verdi.UdKral, 'Ýþlerin hakkýnda daha fazla konuþmana gerek yok' dedi, 'Sen ve Siva topraklarý paylaþýn diye buyruk veriyorum.'[T1dÇünkü atamýn ailesinin bütün bireyleri ölümü hak etmiþken, kuluna sofrandakilerle birlikte yemek yeme ayrýcalýðýný tanýdýn. Artýk senden daha baþka bir þey dilemeye ne hakkým var, ey kral?'S'dAyrýca efendim kralýn önünde kuluna kara çaldý. Ama sen, ey efendim kral, Tanrý'nýn bir meleði gibisin; gözünde doðru olaný yap.5RedMefiboþet þöyle yanýtladý: 'Ey efendim kral! Kulun topal olduðundan, kulum Siva'ya, dedim. Ama o beni kandýrdý.vQgdKralý karþýlamak için Yeruþalim'den geldiðinde, kral, 'Mefiboþet, neden benimle gelmedin?' diye sordu.HP dSaul'un torunu Mefiboþet de kralý karþýlamaya gitti. Kralýn gittiði günden esenlikle geri döndüðü güne dek ayaklarýný da, giysilerini de yýkamamýþ, býyýðýný kesmemiþti.:OqdSonra ant içerek Þimi'ye, 'Ölmeyeceksin!' dedi.ENdDavut, 'Ey Seruya oðullarý, bu sizin iþiniz deðil!' dedi, 'Bugün bana düþman oldunuz. Ýsrail'de bugün bir tek kiþi öldürülmeyecek! Ýsrail'in Kralý olduðumu bilmiyor muyum?'mMUdSeruya oðlu Aviþay, 'Þimi öldürülmeli, çünkü RAB'bin meshettiði kiþiye lanet okudu' dedi.LdÇünkü kulun günah iþlediðini biliyor. Efendim kralý karþýlamak için bugün bütün Yusuf soyundan ilk gelen benim.'K+dKrala, 'Efendim, beni suçlu sayma' dedi, 'Ey efendim kral, Yeruþalim'den çýktýðýn gün iþlediðim suçu anýmsama, göz önünde tutma.bJ?dKralýn ev halkýný karþýya geçirmek ve onun istediðini yapmak için ýrmaðýn sýð yerinden karþý yakaya geçtiler. Kral Þeria Irmaðý'ný geçmek üzereydi ki, Gera oðlu Þimi kendini onun önüne attý.6IgdYanýnda Benyamin oymaðýndan bin kiþi vardý. Saul evinin hizmetkârý Siva da on beþ oðlu ve yirmi kölesiyle birlikte hemen Þeria Irmaðý'na, kralýn yanýna geldi.yHmdBahurim'den Benyaminli Gera oðlu Þimi de Kral Davut'u karþýlamak için Yahudalýlar'la birlikte çýkageldi./G[dKral dönüp Þeria Irmaðý'na vardý.F%dBöylece Davut bütün Yahudalýlar'ý derinden etkiledi. Yahudalýlar krala, 'Bütün adamlarýnla birlikte dön!' diye haber gönderdiler.4Ecd 'Amasa'ya da þöyle deyin: 'oDYd Siz kardeþlerimsiniz; etim, kemiðimsiniz! Kralý geri getirmekte neden en son siz davranýyorsunuz?>C}d Kral Davut Kâhin Sadok'la Kâhin Aviyatar'a þu haberi gönderdi: 'Yahuda'nýn ileri gelenlerine deyin ki, dÇünkü senden nefret edenleri seviyor, seni sevenlerden nefret ediyorsun: Bugün komutanlarýnýn ve adamlarýnýn senin gözünde deðersiz olduðunu gösterdin. Evet, bugün anladým ki, Avþalom sað kalýp hepimiz ölseydik senin için daha iyi olurdu!J=dYoav kralýn bulunduðu odaya giderek ona þöyle dedi: 'Bugün senin canýný, oðullarýnýn, kýzlarýnýn, eþlerinin, cariyelerinin canlarýný kurtaran adamlarýnýn hepsini utandýrdýn.z<odKral ise yüzünü örtmüþ, yüksek sesle, 'Ah oðlum Avþalom! Avþalom, oðlum, oðlum!' diye baðýrýyordu.V;'dBu yüzden askerler, savaþ kaçaklarý gibi, o gün kente utanarak girdiler.o:YdO gün zafer ordu için yasa dönüþtü. Çünkü kralýn oðlu için acý çektiðini duymuþlardý.S9 #dYoav'a, 'Kral Davut Avþalom için aðlayýp yas tutuyor' diye bildirdiler._89d!Kral sarsýldý. Giriþ kapýsýnýn üstündeki odaya çýkýp aðladý. Giderken, 'Ah oðlum Avþalom! Ah oðlum, oðlum Avþalom!' diye inliyordu, 'Keþke senin yerine ben ölseydim, oðlum! Ah oðlum Avþalom!'F7d Kral Kûþlu'ya, 'Genç Avþalom güvenlikte mi?' diye sordu.6dTam o sýrada Kûþlu geldi. 'Efendimiz krala müjde!' dedi, 'Bugün RAB sana karþý bütün ayaklananlarýn elinden seni kurtardý.'^57dKral, 'Bir yana çekilip burada bekle' dedi. Ahimaas da çekilip beklemeye baþladý.:4qdKral, 'Genç Avþalom güvenlikte mi?' diye sordu.<3sdAhimaas krala, 'Her þey yolunda!' diye seslendi. Kralýn önünde yüzüstü yere kapanarak, 'Efendimiz krala el kaldýranlarý teslim eden Tanrýn RAB'be övgüler olsun!' dedi.j2OdNöbetçi, 'Sanýrým birinci adamýn koþuþu Sadok oðlu Ahimaas'ýn koþuþuna benziyor' dedi.y1mdNöbetçi koþan baþka birini görünce, kapýcýya, 'Ýþte tek baþýna koþan bir adam daha!' diye seslendi.10_dKrala seslenerek gördüðünü bildirdi.9/mdDavut kentin iç ve dýþ kapýlarý arasýnda oturuyordu. Nöbetçi surun yanýndaki kapýnýn tepesine çýktý. Çevreye göz gezdirince, tek baþýna koþan birini gördü.H. dAhimaas, 'Ne olursa olsun koþacaðým' diye karþýlýk verdi.q-]dAma Sadok oðlu Ahimaas yine, 'Ne olursa olsun, izin ver, ben de Kûþlu'nun ardýsýra koþayým' dedi.,dSonra bir Kûþlu'ya*, 'Sen git, gördüklerini krala bildir' dedi. Kûþlu Yoav'ýn önünde yere kapandý, sonra koþmaya baþladý."+?dYoav, 'Olmaz, bugün haberi götüren sen olmayacaksýn' dedi, 'Baþka bir zaman haber götürürsün, ama bugün deðil. Çünkü kralýn oðlu öldü.' *dSadok oðlu Ahimaas Yoav'a, 'Ýzin ver de koþup krala RAB'bin onu düþmanlarýnýn elinden kurtardýðýný haber vereyim' dedi.p)[dAvþalom daha saðken bir direk alýp kendisi için Kral Vadisi'ne dikmiþti. Çünkü, 'Adýmý anýmsatacak bir oðlum yok' diye düþünmüþtü. Direðe kendi adýný vermiþti. Bu direk bugün de Avþalom Anýtý diye bilinir.*(OdYoav'ýn askerleri Avþalom'u alýp ormanda derin bir çukura attýlar; üzerine büyük bir taþ yýðýný yaptýlar. Bütün Ýsrailliler evlerine kaçtýlar.'#dYoav boru çaldýrýnca, askerler Ýsrailliler'i kovalamayý býrakýp geri döndüler. Yoav onlarýn savaþý sürdürmelerine engel oldu.r&_dBunun üzerine Yoav'ýn silahlarýný taþýyan on genç Avþalom'un çevresini sarýp onu öldürdüler.)%MdYoav, 'Seninle böyle vakit kaybedemem' dedi. Üç kargý aldý, yabanýl fýstýk aðacýnda asýlý duran ve hâlâ sað olan Avþalom'un yüreðine sapladý.m$Ud Oysa Avþalom'u öldürseydim -hiçbir þey kraldan gizli kalmaz- o zaman sen de beni savunmazdýn.'m#Ud Ama adam, 'Elime bin parça gümüþ saysan bile, kralýn oðluna elimi kaldýrmam' diye yanýtladý, 'Çünkü kralýn sana, Aviþay'a ve Ýttay'a, diye buyruk verdiðini duyduk."d Yoav, haberi verene, 'Onu gördün mü? Neden onu orada öldürmedin? Sana on parça gümüþle bir kemer verirdim' dedi.{!qd Adamlardan biri bunu gördü. Yoav'a, 'Avþalom'u bir yabanýl fýstýk aðacýna asýlý gördüm' diye bildirdi. !d Avþalom ansýzýn Davut'un adamlarýyla karþýlaþtý. Avþalom katýra binmiþti. Katýr büyük bir yabanýl fýstýk aðacýnýn sýk dallarý altýndan geçerken, Avþalom'un baþý dallara takýldý. Katýr yoluna devam edince, Avþalom havada asýlý kaldý.{dSavaþ her yana yayýldý. O gün ormanda yok olanlarýn sayýsý kýlýçtan geçirilenlerin sayýsýndan daha çoktu.{dÝsrail ordusu Davut'un adamlarý önünde yenilgiye uðradý. Büyük bir kýrým oldu. O gün yirmi bin kiþi öldü.sadDavut'un ordusu Ýsrailliler'le savaþmak üzere tarlalara çýktý. Savaþ Efrayim Ormaný'nda baþladý.KdKral, Yoav'a, Aviþay'a ve Ýttay'a, 'Benim hatýrým için genç Avþalom'a sert davranmayýn' diye buyurdu. Bütün askerler kralýn komutanlara Avþalom'a iliþkin buyruk verdiðini duydular.9odKral, 'Gözünüzde iyi olaný yapacaðým' dedi.dAncak askerler, 'Bizimle gelmemelisin' diye karþýlýk verdiler, 'Çünkü kaçmak zorunda kalýrsak düþmanlarýmýz bizi umursamaz; yarýmýz ölse bile umursamazlar. Sen bizim gibi on bin adama deðersin. Sen kentten bize yardým et, daha iyi.'9mdSonra orduyu Seruya oðlu Yoav'ýn, kardeþi Aviþay'ýn ve Gatlý Ýttay'ýn denetiminde üç kol halinde gönderdi. Kral askerlere, 'Ben de sizinle birlikte gideceðim' dedi.l UdDavut kendini destekleyen askerleri bir araya topladý. Onlara binbaþýlar ve yüzbaþýlar atadý./YdDavut Mahanayim'e vardýðýnda, Ammonlular'ýn Rabba Kenti'nden Nahaþ oðlu Þovi, Lo-Devarlý Ammiel oðlu Makir ve Rogelim'den Gilatlý Barzillay ona yataklar, taslar, toprak kaplar getirdiler. Ayrýca Davut'la yanýndakilerin yemesi için buðday, arpa, un, kavrulmuþ buðday, bakla, mercimek, bal, tereyaðý, inek peyniri ve koyun da getirdiler. 'Halk kýrda yorulmuþtur, aç ve susuzdur' diye düþünmüþlerdi.EdAvþalom'la Ýsrailliler Gilat bölgesinde ordugah kurdular.MdAvþalom Yoav'ýn yerine Amasa'yý ordu komutaný atamýþtý. Amasa Yitra adýnda bir Ýsmaili'nin*fn* oðluydu. Annesi Nahaþ'ýn kýzý Avigayil'di; Yoav'ýn annesi Seruya'nýn kýzkardeþiydi.uedDavut Mahanayim'e vardýðý sýrada Avþalom'la yanýndaki Ýsrail askerleri Þeria Irmaðý'ný geçtiler.\3dAhitofel, verdiði öðüde uyulmadýðýný görünce, eþeðine palan vurdu; yola koyulup kentine, evine döndü. Ýþlerini düzene koyduktan sonra kendini astý. Ölüsünü babasýnýn mezarýna gömdüler./YdBunun üzerine Davut'la yanýndaki bütün halk Þeria Irmaðý'ný çabucak geçti. Þafak söktüðünde Þeria Irmaðý'ný geçmeyen bir kiþi bile kalmamýþtý.gIdAdamlar gittikten sonra, Ahimaas'la Yonatan kuyudan çýktýlar ve olup bitenleri bildirmek üzere Kral Davut'a gittiler. Ona, 'Haydi, hemen ýrmaðý geçin' dediler, 'Çünkü Ahitofel size karþý böyle öðüt verdi.'nWdAvþalom'un görevlileri eve, kadýnýn yanýna varýnca, 'Ahimaas'la Yonatan nerede?' diye sordular.dAdamýn karýsý bir örtü alýp kuyunun aðzýna serdi. Bir þey belli olmasýn diye örtünün üstüne baþak yaydý.^7dAma bir genç onlarý görüp Avþalom'a bildirdi. Bunun üzerine Yonatan'la Ahimaas hemen oradan ayrýlýp Bahurim'de bir adamýn evine gittiler. Evin avlusunda bir kuyu vardý. Yonatan'la Ahimaas kuyuya indiler. dBu sýrada Yonatan'la Ahimaas Eyn-Rogel'de kalýyorlardý. Bir hizmetçi kýz gidip onlara olup bitenleri haber veriyor, onlar da gidip duyduklarýný Kral Davut'a bildiriyorlardý. Çünkü kendileri kente girerken görünmeyi göze alamýyorlardý.F dÞimdi siz Davut'a hemen þu haberi gönderin: '( KdHuþay Kâhin Sadok'la Kâhin Aviyatar'a þöyle dedi: 'Ahitofel Avþalom'a ve Ýsrail'in ileri gelenlerine böyle öðüt verdi, bense þöyle öðüt verdim.` ;dAvþalom'la Ýsrailliler, 'Arklý Huþay'ýn öðüdü Ahitofel'in öðüdünden daha iyi' dediler. Çünkü RAB, Avþalom'u yýkýma uðratmak için, Ahitofel'in iyi öðüdünü boþa çýkarmayý tasarlamýþtý. d Eðer bir kente çekilirse, Ýsrailliler o kente halatlar getirir, tek bir taþ kalmayýncaya dek kenti vadiye indiririz.'0[d O zaman gizlendiði yerlerden birinde Davut'un üstüne yürürüz; yeryüzüne düþen çiy gibi üzerine gideriz. Onu da, yanýndakilerin hiçbirini de yaþatmayýz.3d 'Onun için sana öðüdüm þu: Dan'dan Beer-Þeva'ya kadar, kýyýlarýn kumu kadar olan Ýsrailliler çevrene toplansýn, sen de savaþa katýl.7d O zaman aslan yürekli yiðitler bile korkuya kapýlacak. Çünkü bütün Ýsrailliler babanýn güçlü, yanýndakilerin de yiðit olduðunu bilir.H d Þu anda ya bir maðarada ya da baþka bir yerde gizlenmiþtir. Davut askerlerine karþý ilk saldýrýyý yapýnca, bunu her duyan, diyecek.^7d'Baban Davut'la adamlarýnýn güçlü savaþçýlar olduklarýný biliyorsun. Kýrda yavrularýndan yoksun býrakýlmýþ bir ayý gibi öfkeliler. Baban deneyimli bir savaþçýdýr, geceyi askerlerle geçirmez.RdHuþay Avþalom'a, 'Bu kez Ahitofel'in verdiði öðüt iyi deðil' dedi,}udHuþay gelince Avþalom, 'Ahitofel bu öðüdü verdi' dedi, 'Onun öðüdüne uyalým mý? Yoksa, sen öðüt ver.'Z/dAvþalom, 'Arklý Huþay'ý da çaðýrýn, neler söyleyeceðini duyalým' dedi.I dBu öðüt Avþalom'u ve Ýsrail ileri gelenlerini hoþnut etti.3dSonra bütün halký sana geri getiririm. Halkýn dönmesi, öldürmek istediðin adamýn ölümüne baðlýdýr. Böylece halk da esenlikte olur.'~/dDavut yorgun ve güçsüzken ona saldýrýp gözünü korkutayým. Yanýndakilerin hepsi kaçacaktýr. Ben de yalnýz Kral Davut'u öldürürüm.~} ydAhitofel Avþalom'a þöyle dedi: 'Ýzin ver de on iki bin kiþi seçeyim, bu gece kalkýp Davut'un peþine düþeyim. |;dO günlerde Ahitofel'in verdiði öðüt, Tanrý sözünü ileten bir adamýnki gibiydi. Davut da, Avþalom da onun öðüdünü öyle kabul ederlerdi.{-dSarayýn damýnda Avþalom için bir çadýr kurdular. Avþalom bütün Ýsrailliler'in gözü önünde babasýnýn cariyelerinin yanýna girdi.zzodAhitofel, 'Babanýn saraya bakmak için býraktýðý cariyelerle yat' diye karþýlýk verdi, 'Böylece bütün Ýsrail babanýn nefretini kazandýðýný duyacak ve seni destekleyenlerin tümü kendilerini daha da güçlenmiþ bulacaklar.'Gy dAvþalom Ahitofel'e, 'Ne yapmalýyýz, bize öðüt ver' dedi.x dÜstelik Davut oðlu Avþalom'dan baþka kime hizmet edeceðim? Babana nasýl hizmet ettiysem, sana da öyle hizmet edeceðim.'w7dHuþay, 'Hayýr' diye yanýtladý, 'Ben RAB'bin, bu halkýn ve bütün Ýsrailliler'in seçtiði kiþiden yana olacaðým, onun yanýnda kalacaðým.av=dAvþalom Huþay'a, 'Dostuna baðlýlýðýn bu mu? Neden dostunla gitmedin?' diye sordu.wuidDavut'un dostu Arklý Huþay, Avþalom'un yanýna varýnca, 'Yaþasýn kral! Yaþasýn kral!' diye baðýrdý.ctAdAvþalom'la Ýsrail halký Yeruþalim'e girmiþlerdi. Ahitofel de Avþalom'la birlikteydi.Ws)dGidecekleri yere yorgun argýn varan kralla yanýndaki halk orada dinlendiler.$rCd Davut'la adamlarý yollarýna devam ettiler. Davut'un karþýsýnda, daðýn yamacýnda yürüyen Þimi, giderken ona lanet okuyor, taþ, toprak atýyordu.hqKd Belki RAB sýkýntýmý görür de, bugün okunan lanetlerin karþýlýðýný iyilikle verir.']p5d Sonra Davut Aviþay'la askerlerine, 'Öz oðlum beni öldürmeye çalýþýrken, þu Benyaminli'nin yaptýðýna þaþmamalý' dedi, 'Býrakýn onu, lanet okusun, çünkü ona böyle yapmasýný RAB buyurmuþtur.4ocd Ama kral, 'Bu sizin iþiniz deðil, ey Seruya oðullarý!' dedi, 'RAB ona, dediði için lanet okuyorsa, kim, diye sorabilir?' n d Seruya oðlu Aviþay krala, 'Bu ölü köpek neden efendim krala lanet okusun?' dedi, 'Ýzin ver de gidip baþýný uçurayým.'Omd'RAB, yerine kral olduðun Saul ailesinin dökülen kanlarýnýn karþýlýðýný sana verdi. RAB krallýðý oðlun Avþalom'a verdi. Sen eli kanlý bir adam olduðun için bu yýkýma uðradýn!'Tl#dÞimi lanetler okuyarak, 'Çekil git, ey eli kanlý, alçak adam!' diyordu,kdBütün askerler ve koruyucular Kral Davut'un saðýnda, solunda olmasýna karþýn, Þimi Davut'la askerlerini taþlýyordu. jdKral Davut Bahurim'e vardýðýnda, Saul ailesinin geldiði boydan Gera oðlu Þimi adýnda biri lanetler okuyarak ortaya çýktý.6iidKral, 'Mefiboþet'in her þeyi senindir' dedi.:hqdKral, 'Efendin Saul'un torunu nerede?' diye sordu.>gydKral, Siva'ya, 'Bunlarý niçin getirdin?' diye sordu.gf KdDavut tepenin doruðunu biraz geçince, Mefiboþet'in hizmetkârý Siva palan vurulmuþ ve üzerlerine iki yüz ekmek, yüz salkým kuru üzüm, yüz tane taze meyve ve bir tulum þarap yüklü iki eþekle onu karþýladý.feGd%Böylece Davut'un dostu Huþay Yeruþalim'e gitti. Tam o sýrada Avþalom da kente giriyordu.dd$Sadok oðlu Ahimaas ile Aviyatar oðlu Yonatan da oradalar. Bütün duyduklarýnýzý onlarýn aracýlýðýyla bana iletebilirsiniz.'c}d#Kâhin Sadok ile Kâhin Aviyatar orada seninle birlikte olacaklar. Kralýn sarayýnda duyduðun her þeyi onlara bildir._b9d"'Ama kente döner ve Avþalom'a, dersen, Ahitofel'in öðüdünü benim için boþa çýkarýrsýn.Ha d!Davut ona, 'Benimle birlikte gelirsen, bana yük olursun' dedi,`d Davut Tanrý'ya tapýlan tepenin doruðuna varýnca, Arklý Huþay giysisi yýrtýlmýþ, baþý toz toprak içinde onu karþýladý.m_UdO sýrada biri Davut'a, 'Ahitofel Avþalom'dan yana olan suikastçýlarýn arasýnda' diye bildirdi.:^odDavut aðlaya aðlaya Zeytin Daðý'na çýkýyordu. Baþý örtülüydü, yalýnayak yürüyordu. Yanýndaki herkesin baþý örtülüydü ve aðlayarak daða çýkýyorlardý.l]SdBöylece Sadok'la Aviyatar Tanrý'nýn Sandýðý'ný Yeruþalim'e geri götürüp orada kaldýlar.g\IdSizden aydýnlatýcý bir haber alana dek ben kýrda, ýrmaðýn sýð yerinde bekleyeceðim.'M[dKral Kâhin Sadok'la konuþmasýný þöyle sürdürdü: 'Sen bilici* deðil misin*fl*? Oðlun*fm* Ahimaas'ý ve Aviyatar oðlu Yonatan'ý yanýna al; Aviyatar'la birlikte esenlikle kente dönün.dZCdAma, derse, iþte buradayým, bana uygun gördüðünü yapsýn.'0Y[dSonra kral, Sadok'a, 'Tanrý'nýn Sandýðý'ný kente geri götür' dedi, 'RAB benden hoþnut kalýrsa, beni geri getirir, sandýðý ve konduðu yeri bana gösterir.DXdKâhin Sadok'la Tanrý'nýn Antlaþma Sandýðý'ný* taþýyan Levililer de oradaydý. Tanrý'nýn Sandýðý'ný yere koydular. Bütün halk kentten çýkana dek Aviyatar sunular sundu.WdHalk geçerken, bütün yöre halký hýçkýra hýçkýra aðlýyordu. Kral Kidron Vadisi'ni geçti. Halk da kýrlara doðru ilerledi.VdDavut Ýttay'a, 'Yürü, geç!' dedi. Böylece Gatlý Ýttay yanýndaki bütün adamlarý ve çocuklarýyla birlikte geçti.KUdAma Ýttay þöyle yanýtladý: 'Efendim kral, yaþayan RAB'bin adýyla ve yaþamýn hakký için derim ki, ister yaþam, ister ölüm için olsun, sen neredeysen kulun ben de orada olacaðým.'HT dDaha dün geldin. Bugün nereye gideceðimi kendim bilmezken, seni de bizimle birlikte mi dolaþtýrayým? Kardeþlerinle birlikte geri dön. Tanrý'nýn sevgisi ve sadakati üzerinde olsun!'S3dKral Gatlý Ýttay'a, 'Neden sen de bizimle geliyorsun?' dedi, 'Geri dön ve yeni kralla kal. Çünkü sen yurdundan sürülmüþ bir yabancýsýn.&RGdBütün kullarý, Keretliler'le Peletliler* kralýn yanýndan geçtiler. Gat'tan ardýsýra gelmiþ olan altý yüz Gatlý asker de kralýn önünden geçti. ~~B}}}E|||L{{{Z{zzgyyygyxxpx,www#vvhv uu0ttxt7sserr.qqNpooonnm*lmkkKjjii%hhgTffee dddudJccccIcbbbkbaaa8`z__^C^8]]0\[ZZYY+XWVVwV.UUPTT6SpRR:QQ&PPOeNNM>M4LLKWJJJ#I~I%HbGGGEFFjEXDDBCC\BB-AA@z??y>>!=x<<@;;:q99S8`77k7655444C332<10/.. --:,,L,+:**z*")0((p'&&%$m## "W!!7 Xdfz#5$^n1H<1|D: 7  G 5uC`= ^&-WnBenyamin bölgesinde Ela oðlu Þimi;5gnÝssakar bölgesinde Paruah oðlu Yehoþafat;9onAþer ve Bealot bölgelerinde Huþay oðlu Baana;MnNaftali bölgesinde Süleyman'ýn kýzý Basemat'la evlenen Ahimaas;3cnMahanayim bölgesinde Ýddo oðlu Ahinadav;G n Ramot-Gilat, Gilat'ta Manaþþe oðlu Yair'in yerleþim birimleri ve Baþan'daki Argov yöresinde surlar ve tunç* sürgülerle güçlendirilmiþ altmýþ büyük kentin baþýnda Ben-Gever;7in Taanak, Megiddo, Yizreel'in altýnda Saretan'ýn yanýndaki bütün Beytþean ve Beytþean'dan Avel-Mehola ve Yokmoam'ýn ötelerine kadar uzanan bölgede Ahilut oðlu Baana;T#n Nafat-Dor bölgesinde Süleyman'ýn kýzý Tafat'la evli olan Ben-Avinadav;=wn Arubbot, Soko ve bütün Hefer bölgesinde Ben-Heset;Pn Makaz, Þaalvim, Beytþemeþ ve Elon-Beythanan bölgelerinde Ben-Deker;H  nBu valiler þunlardý: Efrayim'in daðlýk bölgesinde Ben-Hur;N nSüleyman'ýn Ýsrail'de on iki bölge valisi vardý. Bunlar kralýn ve sarayýn yiyecek içecek gereksinimini karþýlardý. Her vali yýlda bir ay bu gereksinimleri karþýlamakla yükümlüydü.P nSaray sorumlusu: Ahiþar. Angaryacýlarýn baþý: Avda oðlu Adoniram.] 5nBaþ vali: Natan oðlu Azarya. Kralýn özel danýþmaný: Natan oðlu Kâhin Zavut.M nOrdu komutaný: Yehoyada oðlu Benaya. Kâhinler: Sadok ve Aviyatar.iMnYazmanlar: Þiþa'nýn oðullarý Elihoref ve Ahiya. Devlet tarihçisi: Ahilut oðlu Yehoþafat.$EnGörevlileri ise þunlardý:/ ]nSüleyman bütün Ýsrail'in kralýydý.<snKralýn verdiði bu kararý duyan bütün Ýsrailliler hayranlýk içinde kaldý. Herkes adil bir yönetim için Süleyman'ýn Tanrý'dan gelen bilgeliðe sahip olduðunu anladý.|snO zaman kral kararýný verdi: 'Sakýn çocuðu öldürmeyin! Birinci kadýna verin, çünkü gerçek annesi odur.'nYüreði oðlunun acýsýyla sýzlayan, çocuðun gerçek annesi krala, 'Aman efendim, sakýn çocuðu öldürmeyin! Ona verin!' dedi.p[nkral, 'Yaþayan çocuðu ikiye bölüp yarýsýný birine, yarýsýný öbürüne verin!' diye buyurdu.H nO halde bana bir kýlýç getirin!' dedi. Kýlýç getirilince,nKral, 'Biri, diyor, öbürü, diyor.]5nÖbür kadýn, 'Hayýr! Yaþayan çocuk benim, ölü olan senin!' diye çýkýþtý.6~gnSabahleyin oðlumu emzirmek için kalktýðýmda, onu ölmüþ buldum. Ama sabah aydýnlýðýnda dikkatle bakýnca, onun benim doðurduðum çocuk olmadýðýný anladým.' }nGece yarýsý, ben kulun uyurken, kalkýp çocuðumu almýþ, koynuna yatýrmýþ, kendi ölü çocuðunu da benim koynuma koymuþ.S|!nBu kadýn geceleyin çocuðunun üzerine yattýðý için çocuk ölmüþ.W{)nÝki gün sonra da o doðurdu. Evde yalnýzdýk, ikimizden baþka kimse yoktu.z-nKadýnlardan biri krala þöyle dedi: 'Efendim, bu kadýnla ben ayný evde kalýyoruz. Birlikte kaldýðýmýz sýrada ben bir çocuk doðurdum.:yqnBir gün iki fahiþe gelip kralýn önünde durdu.oxYnSüleyman uyanýnca bunun bir rüya olduðunu anladý. Sonra Yeruþalim'e gitti, Rab'bin Antlaþma Sandýðý'nýn* önünde durup yakmalýk sunular ve esenlik sunularý* sundu. Ayrýca bütün görevlilerine de bir þölen verdi.wnEðer sen de baban Davut gibi kurallarýma ve buyruklarýma uyup yollarýmda yürürsen, sana uzun ömür de vereceðim.' vn Sana istemediklerini de vereceðim: Yaþadýðýn sürece öbür krallarýn eriþemeyeceði bir zenginlik ve onura ulaþacaksýn.u n mtUn Tanrý ona þöyle dedi: 'Madem kendin için uzun ömür, zenginlik ve düþmanlarýnýn ölümünü istemedin, bunlarýn yerine adil bir yönetim için bilgelik istedin; isteðini yerine getireceðim. Sana öyle bir bilgelik ve sezgi dolu bir yürek vereceðim ki, benzeri ne senden öncekilerde görülmüþtür, ne de senden sonrakilerde görülecektir.5sgn Süleyman'ýn bu isteði Rab'bi hoþnut etti.1r]n Bu yüzden bana öyle sezgi dolu bir yürek ver ki, iyi ile kötüyü ayýrt edip halkýný yönetebileyim. Baþka türlü senin bu büyük halkýný kim yönetebilir!'zqonÝþte kulun kendi seçtiðin kalabalýk halkýn, sayýlamayacak kadar büyük bir kalabalýðýn ortasýndadýr. pn'Ya RAB Tanrým! Ben henüz çocuk denecek bir yaþta, yöneticilik nedir bilmezken bu kulunu babam Davut'un yerine kral atadýn.o nSüleyman, 'Kulun babam Davut'a büyük iyilikler yaptýn' diye karþýlýk verdi, 'O sana baðlý, doðru, bütün yüreðiyle dürüst biri olarak yolunda yürüdü. Bugün tahtýna oturacak bir oðul vermekle ona büyük bir iyilik daha yapmýþ oldun.lnSnRAB Tanrý, Givon'da o gece rüyada Süleyman'a görünüp, 'Sana ne vermemi istersin?' diye sordu.wminTapýnma yerlerinin en ünlüsü Givon'daydý. Kral Süleyman oraya giderek sunakta bin yakmalýk sunu* sundu.%lEnSüleyman babasý Davut'un kurallarýna uyarak RAB'be olan sevgisini gösterdi. Ancak hâlâ çeþitli tapýnma yerlerinde kurban sunuyor, buhur yakýyordu.knHalk, hâlâ çeþitli tapýnma yerlerinde RAB'be kurban sunuyordu. Çünkü o güne dek RAB'bin adýna yapýlmýþ bir tapýnak yoktu.lj UnSüleyman, Mýsýr Firavunu'nun kýzýyla evlendi. Böylece firavunla müttefik oldu. Eþini Davut Kenti'ne götürdü. Kendi sarayý, RAB'bin Tapýnaðý ve Yeruþalim'in çevre surlarý tamamlanýncaya kadar orada yaþadýlar.Ui%n.Kral, Yehoyada oðlu Benaya'ya buyruk verdi. O da gidip Þimi'yi öldürdü.khQn-Ama Kral Süleyman kutsanacak ve Davut'un tahtý RAB'bin önünde sonsuza dek kurulu kalacaktýr.' diye seni uyarmadým mý? Sen de bana: demedin mi?Td#n)Þimi'nin Yeruþalim'den Gat'a gidip döndüðü Süleyman'a anlatýlýnca,c7n(Bunun üzerine Þimi kalkýp eþeðine palan vurdu ve kölelerini aramak üzere Gat'a Akiþ'in yanýna gitti. Kölelerini bulup Gat'tan geri getirdi.%bEn'Aradan üç yýl geçmiþti, Þimi'nin iki kölesi Gat Kralý Maaka oðlu Akiþ'in yanýna kaçtý. Kölelerin Gat'a kaçtýðýný Þimi'ye haber verdiler.a5n&Þimi krala, 'Efendim kral, peki' diye karþýlýk verdi, 'Kulun olarak söylediklerini aynen yapacaðým.' Þimi Yeruþalim'de uzun süre yaþadý.l`Sn%Oradan ayrýlýp Kidron Vadisi'nden öteye geçtiðin gün bil ki öleceksin. Sorumluluk sana ait.' _n$Sonra kral haber gönderip Þimi'yi çaðýrttý. Ona, 'Yeruþalim'de kendine bir ev yap ve orada otur' dedi, 'Hiçbir yere gitme.}^un#Kral, Yoav'ýn yerine Yehoyada oðlu Benaya'yý ordu komutaný yaptý. Aviyatar'ýn yerine de Kâhin Sadok'u atadý.q]]n"Yehoyada oðlu Benaya gidip Yoav'ý öldürdü. Onu ýssýz bir bölgede bulunan kendi evine gömdüler.<\sn!Böylece dökülen kanlarýnýn sorumluluðu sonsuza dek Yoav'ýn ve soyunun üstünde kalacaktýr. Ama RAB, Davut'a, soyuna, ailesine ve tahtýna sonsuza dek esenlik verecektir.'[1n RAB döktüðü kandan ötürü onu cezalandýracaktýr. Çünkü Yoav babam Davut'un bilgisi dýþýnda, kendisinden daha iyi ve doðru olan iki kiþiyi -Ýsrail ordusunun komutaný Ner oðlu Avner'le Yahuda ordusunun komutaný Yeter oðlu Amasa'yý- kýlýçla öldürdü.7ZinKral, 'Onun istediði gibi yap' dedi, 'Onu orada öldür ve göm. Yoav'ýn boþ yere döktüðü kanýn sorumluluðunu benim ve babamýn soyu üstünden kaldýrmýþ olursun.bY?nBenaya RAB'bin Çadýrý'na gitti ve Yoav'a, 'Kral dýþarý çýkmaný buyuruyor!' dedi..XWnYoav'ýn RAB'bin Çadýrý'na kaçýp sunaðýn yanýnda olduðu Kral Süleyman'a bildirildi. Süleyman, Yehoyada oðlu Benaya'ya, 'Git, onu vur!' diye buyruk verdi.@W{nHaber Yoav'a ulaþtý. Yoav daha önce ayaklanan Avþalom'u desteklemediði halde Adoniya'yý destekledi. Bu nedenle RAB'bin Çadýrý'na kaçtý ve sunaðýn boynuzlarýna sarýldý.V3nEli'nin ailesi hakkýnda RAB'bin Þilo'da söylediði sözün gerçekleþmesi için, Süleyman Aviyatar'ý RAB'bin kâhinliðinden uzaklaþtýrdý.U9nKral, Kâhin Aviyatar'a, 'Anatot'taki tarlana dön' dedi, 'Aslýnda ölümü hak ettin. Ama seni þimdi öldürmeyeceðim. Çünkü sen babam Davut'un önünde Egemen RAB'bin Antlaþma Sandýðý'ný* taþýdýn ve babamýn çektiði bütün sýkýntýlarý onunla paylaþtýn.' TnBöylece Kral Süleyman Yehoyada oðlu Benaya'yý Adoniya'yý öldürmekle görevlendirdi. Benaya da gidip Adoniya'yý öldürdü.3SanBeni güçlendirip babam Davut'un tahtýna oturtan, verdiði sözü tutup bana bir hanedan kuran, yaþayan RAB'bin adýyla ant içerim ki, Adoniya bugün öldürülecek!'/RYnBu olay üzerine Kral Süleyman RAB'bin adýyla ant içti: 'Eðer Adoniya bu dileðini hayatýyla ödemezse, Tanrý bana aynýsýný, hatta daha kötüsünü yapsýn!cQAnKral Süleyman, 'Neden Þunemli Aviþak'ýn Adoniya'ya verilmesini istiyorsun?' dedi, 'Krallýðý da ona vermemi iste bari! Ne de olsa o benim büyüðüm. Üstelik Kâhin Aviyatar'la Seruya oðlu Yoav da ondan yana.'UP%nBat-Þeva, 'Þunemli Aviþak aðabeyin Adoniya'ya eþ olarak verilsin' dedi.eOEnTahtýna oturan annesi, 'Senden küçük bir dileðim var, lütfen beni boþ çevirme' dedi.nNWnBat-Þeva, Adoniya'nýn dileðini iletmek üzere Kral Süleyman'ýn yanýna gitti. Süleyman annesini karþýlamak için ayaða kalkýp önünde eðildikten sonra tahtýna oturdu. Annesi için de sað tarafýna bir taht koydurdu.UM%nBat-Þeva, 'Peki, senin için kralla konuþacaðým' diye karþýlýk verdi.wLinAdoniya, 'Kral Süleyman seni kýrmaz' dedi, 'Lütfen ona söyle, Þunemli Aviþak'ý bana eþ olarak versin.'CKnAma benim senden bir dileðim var. Lütfen geri çevirme.'\J3nAdoniya, 'Bildiðin gibi, daha önce krallýk benim elimdeydi' dedi, 'Bütün Ýsrail benim kral olmamý bekliyordu. Ancak her þey deðiþti ve krallýk kardeþimin eline geçti. Çünkü RAB'bin isteði buydu./I[nVe ekledi: 'Sana söyleyeceklerim var.'H}n Hagit oðlu Adoniya, Süleyman'ýn annesi Bat-Þeva'nýn yanýna gitti. Bat-Þeva ona, 'Dostça mý geldin?' diye sordu.fGGn Babasý Davut'un tahtýna geçen Süleyman'ýn krallýðý çok saðlam temellere oturmuþtu.uFen Yedi yýl Hevron'da, otuz üç yýl Yeruþalim'de olmak üzere toplam kýrk yýl Ýsrail'de krallýk yaptý.UE%n Davut ölüp atalarýna kavuþunca, kendi adýyla bilinen kentte gömüldü.%DEn Ama sen sakýn onu cezasýz býrakma. Ona ne yapacaðýný bilecek kadar akýllýsýn. Onun ak saçlý baþýný ölüler diyarýna kanlar içinde gönder.'C'n'Mahanayim'e gittiðim gün beni çok aðýr biçimde lanetleyen Benyamin oymaðýndan Bahurimli Gera'nýn oðlu Þimi de yanýnda. Beni Þeria Irmaðý kýyýsýnda karþýlamaya geldiðinde, diye RAB'bin adýyla ona ant içmiþtim.PBn'Gilatlý Barzillay'ýn oðullarýna iyi davran, sofranda yemek yiyenlerin arasýnda onlara da yer ver. Çünkü ben aðabeyin Avþalom'un önünden kaçtýðým zaman onlar bana yardým etmiþlerdi.xAknSen aklýna uyaný yap, ama onun ak saçlý baþýnýn esenlik içinde ölüler diyarýna gitmesine izin verme.@3n'Seruya oðlu Yoav'ýn bana ve Ýsrail ordusunun iki komutaný Ner oðlu Avner'le Yeter oðlu Amasa'ya neler yaptýðýný biliyorsun. Sanki savaþ varmýþ gibi onlarý öldürerek barýþ döneminde kan döktü. Belindeki kemerle ayaðýndaki çarýklara kan bulaþtýrdý.s?anO zaman RAB bana verdiði þu sözü yerine getirecektir: >nTanrýn RAB'bin verdiði görevleri yerine getir. Onun yollarýnda yürü ve Musa'nýn yasasýnda yazýldýðý gibi Tanrý'nýn kurallarýna, buyruklarýna, ilkelerine ve öðütlerine uy ki, yaptýðýn her þeyde ve gittiðin her yerde baþarýlý olasýn.[=1n'Herkes gibi ben de yakýnda bu dünyadan ayrýlacaðým. Güçlü ve kararlý ol.M< nDavut'un ölümü yaklaþýnca, oðlu Süleyman'a þunlarý söyledi:; ;n5Sonra Kral Süleyman'ýn gönderdiði adamlar Adoniya'yý sunaktan indirip getirdiler. Adoniya gelip önünde yere kapanýnca, ona, 'Evine dön!' dedi.: 7n4Süleyman, 'Eðer bana baðlý kalýrsa, saçýnýn bir teline bile zarar gelmez' diye yanýtladý, 'Ama içinde bir kötülük varsa öldürülür.'O9 n3Durumu Süleyman'a anlattýlar. 'Adoniya senden korkuyor' dediler, 'Sunaðýn boynuzlarýna sarýlmýþ ve <Ýlk önce Kral Süleyman ben kulunu kýlýçla öldürmeyeceðine dair ant içsin> diyor.'`8 =n2Adoniya ise, Süleyman'dan korktuðu için, gidip sunaðýn boynuzlarýna sarýldý*fa*.q7 _n1Bunun üzerine Adoniya'nýn bütün konuklarý korkuya kapýlýp kalktýlar, her biri kendi yoluna gitti.~6 yn0 diyor.'o5 [n/Ayrýca efendimiz Kral Davut'u kutlamaya gelen görevlileri, diyorlar. Kral yataðýnýn üzerine kapanarak,84 on.Üstelik Süleyman krallýk tahtýna oturdu bile._3 ;n-Gihon'a götürülen Süleyman orada Kâhin Sadok'la Peygamber Natan tarafýndan kral olarak meshedildi. Oradan sevinçle döndüler ve sesleri kentte yankýlanmaya baþladý. Duyduðunuz sesler onlarýn sesleridir. 2 =n,Kral, Kâhin Sadok, Peygamber Natan, Yehoyada oðlu Benaya ve Keretliler'le Peletliler'in Süleyman'ý kendi katýrýna bindirip götürmelerini istedi.r1 an+Yonatan, 'Hayýr, bu kez farklý' diye karþýlýk verdi, 'Efendimiz Kral Davut, Süleyman'ý kral atadý.20 an*Yoav daha sorusunu tamamlamadan, Kâhin Aviyatar oðlu Yonatan çýkageldi. Adoniya ona, 'Ýçeri gir, sen yiðit bir adamsýn. Ýyi haberler getirmiþ olmalýsýn' dedi.0/ ]n)Adoniya ve yanýndaki konuklar yemeklerini bitirirken kalabalýðýn gürültüsünü duydular. Boru sesini duyan Yoav, 'Kentten gelen bu gürültü de ne?' diye sordu.. }n(Herkes kaval çalarak Süleyman'ýn ardýndan yürüdü. Öyle sevinçliydiler ki, seslerinden adeta yer sarsýlýyordu.%- Gn'Kâhin Sadok, Kutsal Çadýr'dan yað dolu boynuz kabý alýp Süleyman'ý meshetti. Boru çalýnca bütün halk 'Yaþasýn Kral Süleyman!' diye baðýrdý.4, en&Kâhin Sadok, Peygamber Natan, Yehoyada oðlu Benaya, Keretliler'le Peletliler* gidip Süleyman'ý Kral Davut'un katýrýna bindirdiler ve Gihon'a kadar ona eþlik ettiler.+ 5n%RAB, efendim kralla birlikte olduðu gibi Süleyman'la da birlikte olsun ve onun krallýðýný Davut'un krallýðýndan daha baþarýlý kýlsýn.'v* in$Yehoyada oðlu Benaya, 'Amin' diye karþýlýk verdi, 'Efendim kralýn Tanrýsý RAB de bu kararý onaylasýn.) n#Onun ardýndan gidin; çünkü o gelip tahtýma oturacak ve yerime kral olacak. Onu Ýsrail ve Yahuda'ya yönetici atadým.'( n"Orada Kâhin Sadok ve Peygamber Natan onu Ýsrail Kralý olarak meshetsinler*. Boru çalýp, diye baðýrýn.' #n!kral onlara þöyle dedi: 'Efendinizin görevlilerini yanýnýza alýn ve oðlum Süleyman'ý benim katýrýma bindirip Gihon'a götürün.& n Kral Davut, 'Kâhin Sadok'u, Peygamber Natan'ý ve Yehoyada oðlu Benaya'yý bana çaðýrýn' dedi. Hepsi önüne gelince,%  nO zaman Bat-Þeva kralýn önünde diz çöküp yüzüstü yere kapandý ve, 'Efendim Kral Davut sonsuza dek yaþasýn!' dedi.!$ ?n' diye Ýsrail'in Tanrýsý RAB'bin adýyla içtiðim andý bugün yerine getireceðim.'q# _nKral Bat-Þeva'ya, 'Beni bütün sýkýntýlardan kurtaran, yaþayan RAB'bin adýyla ant içiyorum' dedi,o" [nKral Davut, 'Bana Bat-Þeva'yý çaðýrýn!' dedi. Bat-Þeva kralýn huzuruna çýkýp önünde durdu.'! KnEfendim ve kralým, gerçekten bütün bunlara sen mi karar verdin? Yoksa senden sonra tahtýna kimin geçeceðini biz kullarýna bildirmeden mi bunu yaptýn?'h  MnAma Adoniya beni, Kâhin Sadok'u, Yehoyada oðlu Benaya'yý ve kulun Süleyman'ý çaðýrmadý. n'Adoniya bugün gidip sayýsýz sýðýr, davar ve besili buzaðý kurban etmiþ; kralýn bütün oðullarýný, ordu komutanlarýný ve Kâhin Aviyatar'ý çaðýrmýþ. Þu anda hepsi onun önünde yiyip içiyor ve, diye baðýrýyor.l UnSonra, 'Efendim kral, senden sonra Adoniya'nýn kral olup tahtýna geçeceðini söyledin mi?' dedi,i OnKrala, 'Peygamber Natan geldi' dediler. Natan kralýn huzuruna çýkýp yüzüstü yere kapandý.? }nBat-Þeva daha kralla konuþurken Peygamber Natan geldi._ ;nYoksa sen ölüp atalarýna kavuþunca, ben ve oðlum Süleyman suçlu sayýlacaðýz.'v inEfendim kral, bütün Ýsrail'in gözü sende. Senden sonra tahtýna kimin geçeceðini öðrenmek istiyorlar.? {nSayýsýz sýðýr, davar ve besili buzaðý kurban edip kralýn bütün oðullarýný, Kâhin Aviyatar'ý ve ordu komutaný Yoav'ý çaðýrdý, ama kulun Süleyman'ý çaðýrmadý.V )nEfendim kral, þu anda senin haberin olmadan Adoniya krallýðýný ilan etti.! ?nBat-Þeva þöyle karþýlýk verdi: 'Efendim, diye bana Tanrýn RAB adýyla ant içtin.b AnBat-Þeva, kralýn önünde diz çöküp yere kapandý. Kral, 'Ne istiyorsun?' diye sordu.p ]nBat-Þeva yaþý çok ilerlemiþ olan kralýn odasýna girdiðinde Þunemli Aviþak ona hizmet ediyordu.Y /nSen kralla konuþmaný bitirmeden ben içeri girip sözlerini doðrulayacaðým.'- Wn Git Kral Davut'a söyle, ~ yn 'Þimdi izin ver de sana kendi canýnla oðlun Süleyman'ýn canýný nasýl kurtaracaðýna iliþkin öðüt vereyim.' Kn Bunun üzerine Natan, Süleyman'ýn annesi Bat-Þeva'ya, 'Hagit oðlu Adoniya efendimiz Davut'un haberi olmadan kendini kral ilan etmiþ, duymadýn mý?' dedi,  n ? {n Adoniya, Eyn-Rogel yakýnlarýnda Sohelet Kayasý denilen yerde davar, sýðýr ve besili buzaðýlar kurban edip bütün kardeþlerini, yani kralýn oðullarýný ve krala hizmet eden bütün Yahudalýlar'ý çaðýrdý. Ama Peygamber Natan'ý, Benaya'yý, muhafýzlarý ve kardeþi Süleyman'ý çaðýrmadý.z qnAma Kâhin Sadok, Yehoyada oðlu Benaya, Peygamber Natan, Þimi, Rei ve Davut'un muhafýzlarý ona katýlmadýlar.d  EnAdoniya, Seruya oðlu Yoav ve Kâhin* Aviyatar'la görüþüp onlarýn desteðini saðladý.5  gnBabasý Davut hiçbir zaman, 'Neden þöyle ya da böyle davranýyorsun?' diye ona karþý çýkmamýþtý. Avþalom'dan sonra dünyaya gelen Adoniya çok yakýþýklýydý.%  GnHagit'in oðlu Adoniya kral olmayý düþünüyordu. Bu amaçla ortaya çýkýp kendine savaþ arabalarý, atlýlar ve önünde koþacak elli muhafýz buldu.\  5nÇok güzel olan genç kýz, krala bakýp hizmet etti. Ama kral ona hiç dokunmadý.  nGörevliler bütün Ýsrail'i aradýlar; sonunda Þunemli Aviþak adýnda genç ve güzel bir kýz bulup krala getirdiler.  nGörevlileri, 'Efendimiz kral!' dediler, 'Yanýnda kalýp sana bakacak, koynunda yatýp seni ýsýtacak genç bir kýz arayalým.'q anYýllar geçmiþ, Kral Davut yaþlanmýþtý. Üstünü örtülerle örtmelerine karþýn ýsýnamýyordu.>wdDavut orada RAB'be bir sunak kurup yakmalýk sunularý* ve esenlik sunularýný* sundu. RAB de ülkeyle ilgili yakarýyý yanýtladý ve salgýn hastalýk Ýsrail'den kaldýrýldý.BdNe var ki kral, 'Olmaz!' dedi, 'Senden malýný kesinlikle bir ücret karþýlýðýnda satýn alacaðým. Çünkü Tanrým RAB'be karþýlýðýný ödemeden yakmalýk sunular sunmam.'jOdEy kral, Aravna bütün bunlarý sana veriyor.' Sonra ekledi: 'RAB Tanrýn senden hoþnut olsun!')MdAravna, 'Efendim kral uygun gördüðünü alýp RAB'be sunsun' dedi, 'Ýþte yakmalýk sunu* için öküzler ve odun için dövenlerle öküzlerin takýmlarý!H dSonra, 'Efendim kral niçin kulunun yanýna geldi?' diye sordu.dAravna bakýnca kralla görevlilerinin kendisine doðru yaklaþtýklarýný gördü. Varýp kralýn önünde yüzüstü yere kapandý.FdDavut Gad'ýn sözü uyarýnca RAB'bin buyurduðu gibi gitti.mUdO gün Gad Davut'a gitti. Ona, 'Gidip Yevuslu Aravna'nýn harman yerinde RAB'be bir sunak kur' dedi.5~edDavut, halký öldüren meleði görünce, RAB'be, 'Günah iþleyen benim, ben suç iþledim' dedi, 'Bu koyunlar ne yaptý ki? Ne olur beni ve babamýn soyunu cezalandýr.'\}3dMelek Yeruþalim'i yok etmek için elini uzatýnca, RAB göndereceði yýkýmdan vazgeçti. Halký yok eden meleðe, 'Yeter artýk! Elini çek' dedi. RAB'bin meleði Yevuslu Aravna'nýn harman yerinde duruyordu.'|IdBunun üzerine RAB o sabahtan belirlenen zamana dek Ýsrail ülkesine salgýn hastalýk gönderdi. Dan'dan Beer-Þeva'ya dek halktan yetmiþ bin kiþi öldü.{#dDavut, 'Sýkýntým büyük' diye yanýtladý, 'Ýnsan eline düþmektense, RAB'bin eline düþelim. Çünkü O'nun acýmasý büyüktür.'#zAd Gad Davut'a gidip durumu anlattý ve þöyle dedi: 'Ülkende yedi yýl kýtlýk mý olsun? Yoksa seni kovalayan düþmanlarýnýn önünden üç ay kaçmak mý istersin? Ya da ülkende üç gün salgýn hastalýk mý olsun? Beni gönderene ne yanýt vereyim, þimdi iyice düþün.'y d Zx/d Ertesi sabah Davut uyandýðýnda, RAB Davut'un bilicisi* Peygamber Gad'a þöyle dedi: 'Gidip Davut'a de ki, 'Kwd Davut sayým yaptýktan sonra kendisini suçlu buldu ve RAB'be, 'Bunu yapmakla büyük günah iþledim!' dedi, 'Ya RAB, lütfen kulunun suçunu baðýþla. Çünkü çok akýlsýzca davrandým.' vd Yoav sayýmýn sonucunu krala bildirdi: Ýsrail'de kýlýç kuþanabilen sekiz yüz bin, Yahuda'daysa beþ yüz bin kiþi vardý._u9dDokuz ay yirmi gün ülkeyi baþtan baþa dolaþtýktan sonra Yeruþalim'e döndüler."t?dSonra Sur Kalesi'ne, Hivliler'le Kenanlýlar'ýn bütün kentlerine uðradýlar. Sonunda Yahuda ülkesinin Negev bölgesindeki Beer-Þeva'ya ulaþtýlar.s dVr'dÞeria Irmaðý'ndan geçerek Aroer yakýnýnda, vadinin ortasýndaki kentin güneyinde konakladýlar. Oradan Gat'ý, Yazer'i, Gilat'ý, Tahtim-Hodþi topraklarýný, Dan-Yaan'ý geçip Sayda'ya vardýlar.(qKdGelgelelim kralýn sözü Yoav'la birlik komutanlarýnýn sözünden baskýn çýktý. Böylece kralýn yanýndan ayrýlýp Ýsrail'de sayým yapmaya gittiler.-pUdAma Yoav, 'RAB Tanrýn halkýný yüz kat daha çoðaltsýn, efendim kralým da bunu görsün!' diye karþýlýk verdi, 'Ancak, efendim kralým neden bunu istiyor?':oodKral, yanýnda bulunan ordu komutaný Yoav'a þu buyruðu verdi: 'Dan'dan Beer-Þeva'ya dek Ýsrail'in bütün oymaklarýna gidip halký sayýn ki, halkýn sayýsýný bileyim.'n dRAB Ýsrail halkýna yine öfkelendi. Davut'u onlara karþý kýþkýrtarak, 'Git, Ýsrail ve Yahuda halkýný say' dedi.2mad'Hititli* Uriya. Tümü otuz yedi kiþiydi.l;d&Yattirli Ýra ve Garev,Tk#d%Ammonlu Selek, Seruya oðlu Yoav'ýn silah taþýyýcýsý Beerotlu Nahray,/j[d$Sovalý Natan oðlu Yigal, Gatlý Bani,(iMd#Karmelli Hesray, Aravlý Paaray,Fhd"Maakalý Ahasbay oðlu Elifelet, Gilolu Ahitofel oðlu Eliam,5ggd!Hararlý Þamma, Hararlý Þarar oðlu Ahiam,=fwd Þaalbonlu Elyahba, Yaþan'ýn oðullarý ve Yonatan,+eSdArvalý Avialvon, Barhumlu Azmavet,4dedPiratonlu Benaya, Gaaþ vadilerinden Hidday,Yc-dNetofalý Baana oðlu Helev, Benyaminoðullarý'ndan Givalý Rivay oðlu Ýttay,(bMdAhohlu Salmon, Netofalý Mahray,,aUdAnatotlu Aviezer, Huþalý Mevunnay,3`cdPaletli Heles, Tekoalý Ýkkeþ oðlu Ýra,/_[dÝkisi de Harotlu olan Þamma ve Elika,x^kdOtuzlar'ýn arasýnda sayýlan ötekiler þunlardýr: Yoav'ýn kardeþi Asahel, Beytlehemli Dodo oðlu Elhanan, ]dBenaya Otuzlar arasýnda saygýn bir yer edindiyse de, Üçler'den sayýlmadý. Davut onu muhafýz birliði komutanlýðýna atadý.j\OdYehoyada oðlu Benaya'nýn yaptýklarý bunlardýr. Bu sayede o da üç yiðitler kadar ünlendi.K[dÝri yarý bir Mýsýrlý'yý da öldürdü. Mýsýrlý'nýn elinde mýzrak vardý. Benaya sopayla onun üzerine yürüdü. Mýzraðý elinden kaptýðý gibi onu kendi mýzraðýyla öldürdü.EZdYehoyada oðlu Kavseelli Benaya yürekli bir savaþçýydý. Büyük iþler baþardý. Aslan yürekli iki Moavlý'yý öldürdü. Ayrýca karlý bir gün çukura inip bir aslan öldürdü.`Y;dÜçler'in en saygýn kiþisiydi ve onlarýn önderi oldu. Ama Üçler'den sayýlmadý.!X=dYoav'ýn kardeþi, Seruya oðlu Aviþay Üçler'in önderiydi. Mýzraðýný kaldýrýp üç yüz kiþiyi öldürdü. Bu yüzden Üçler kadar ünlendi.#WAd'Ya RAB, bunu yapmak benden uzak olsun!' dedi, 'Canlarýný tehlikeye atýp giden bu üç kiþinin kanýný mý içeyim?' Bu yüzden suyu içmek istemedi.AV}dBu Üçler Filist ordugahýnýn ortasýndan geçerek Beytlehem'de kapýnýn yanýndaki kuyudan su çekip Davut'a getirdiler. Ama Davut içmek istemedi; suyu yere dökerek RAB'be sundu.gUIdDavut özlemle, 'Keþke biri Beytlehem'de kapýnýn yanýndaki kuyudan bana su getirse!' dedi.MTdBu sýrada Davut hisarda, ikinci Filist birliðiyse Beytlehem'deydi.S%d Biçme zamaný Otuzlar'dan üçü Davut'un yanýna, Adullam Maðarasý'na gittiler. Bir Filist birliði Refaim Vadisi'nde ordugah kurmuþtu.Rd Ama Þamma tarlanýn ortasýnda durup orayý savunmuþ, Filistliler'i öldürmüþtü. RAB büyük bir zafer saðlamýþtý.9Qmd Üçüncüsü, Hararlý Age oðlu Þamma'ydý. Filistliler Lahay'daki bir mercimek tarlasýnýn yanýnda toplandýklarýnda, Ýsrailli askerler onlarýn önünden kaçmýþtý.ZP/d Ama Elazar yerinde durdu; eli yorulup kýlýca yapýþýncaya dek Filistliler'i öldürdü. O gün RAB büyük bir zafer saðladý. Ýsrailliler yalnýz yere serilenleri yaðmalamak üzere Elazar'a döndüler.MOd Ýkincisi, Ahohlu Dodo oðlu Elazar. Pas-Dammim'de*fr* savaþmak için toplanan Filistliler'e meydan okuyan Davut'un yanýndaki üç yiðitten biriydi. Ýsrailliler o sýrada geri çekilmiþlerdi.9NodDavut'un yiðit askerlerinin adlarý þunlardýr: MdDikenlere dokunan kiþi, Demir bir araçla Ya da mýzraðýn sapýyla dokunur. Dikenler olduklarý yerde bütünüyle yakýlacak.'VL'dKötülere gelince, Elle tutulamayan dikenler gibi Tümü bir yana atýlacak.LKdSoyum da Tanrý'yla böyle deðil mi? O benimle sonsuza dek kalýcý, Her yönüyle düzenli ve güvenilir bir antlaþma yaptý. Kesin kurtuluþa ve her dileðime kavuþmamý O saðlamayacak mý?~JwdBulutsuz bir sabah, Þafakta görünen gün ýþýðý gibidir, Parlaklýðý yaðmurdan sonra topraktan ot bitirir.>IdÝsrail'in Tanrýsý konuþtu, Ýsrail'in kayasý bana dedi ki, <Ýnsanlarý doðrulukla Ve Tanrý korkusuyla yöneten kiþi,SH!dRAB'bin Ruhu benim aracýlýðýmla konuþuyor, Sözü dilimin ucundadýr.6G idDavut'un son sözleri þunlardýr: 'Ýþay oðlu Davut, Tanrý'nýn yükselttiði adam, Yakup'un Tanrýsý'nýn meshettiði*, Ýsrail'in sevilen ezgi okuyucusu þöyle diyor:zFod3RAB kralýný büyük zaferlere ulaþtýrýr, Meshettiði* krala, Davut'a ve soyuna Sonsuza dek sevgi gösterir.'cEAd2Bunun için uluslar arasýnda sana þükredeceðim, ya RAB, Adýný ilahilerle öveceðim.iDMd1Düþmanlarýmdan kurtarýr, Baþkaldýranlardan üstün kýlar beni, Zorbalarýn elinden alýr.>Cyd0O'dur öcümü alan, Halklarý bana baðýmlý kýlan.WB)d/RAB yaþýyor! Kayam'a övgüler olsun! Yücelsin kurtarýcým, Kayam Tanrým![A1d.Yabancýlarýn betleri benizleri attý, Titreyerek*fp* çýkýyorlar kalelerinden.L@d-Yabancýlar bana boyun eðiyor, Duyar duymaz sözümü dinliyorlar.? d,Halkýmýn çekiþmelerinden beni kurtardýn, Uluslara önder olarak beni korudun, Tanýmadýðým halklar bana kulluk ediyor.[>1d+Yerin tozu gibi onlarý ezdim, Sokak çamuru gibi ayaðýmýn altýnda çiðnedim.^=7d*Feryat ettiler, ama kurtaran çýkmadý; RAB'bi çaðýrdýlar, ama O yanýt vermedi.W<)d)Düþmanlarýmý kaçmak zorunda býraktýn, Benden nefret edenleri yok ettim.[;1d(Savaþ için beni güçle donattýn, Bana baþkaldýranlarý önümde yere serdin.T:#d'Onlarý ezip yok ettim, kalkamaz oldular, Ayaklarýmýn altýna serildiler.Q9d&Düþmanlarýmý kovalayýp yok ettim, Hepsi yok olmadan geri dönmedim.A8d%Bastýðým yerleri geniþletirsin, Burkulmaz bileklerim.Y7-d$Bana zafer kalkanýný baðýþlarsýn, Alçakgönüllülüðün beni yüceltir.O6d#Bana savaþmayý öðretti, Kollarýmla tunç* bir yayý gereyim diye.F5d"Ayaklar verdi bana, geyiklerinki gibi, Doruklarda tutar beni.?4{d!Sýðýnaðým Tanrý'dýr, Yolumu doðru kýlan O'dur.K3d Var mý RAB'den baþka tanrý? Tanrýmýz'dan baþka kaya var mý?m2UdTanrý'nýn yolu kusursuzdur, RAB'bin sözü arýdýr. O kendisine sýðýnan herkesin kalkanýdýr.Q1dDesteðinle akýncýlara saldýrýr, Seninle surlarý aþarým, Tanrým.F0dYa RAB, ýþýðým sensin! Karanlýðýmý aydýnlatýrsýn.S/!dAlçakgönüllüleri kurtarýr, Gururlularý gözler, gururunu kýrarsýn.9.odPak olanla pak olur, Eðriye eðri davranýrsýn.P-dSadýk kuluna sadakat gösterir, Kusursuz olana kusursuz davranýrsýn.`,;dBu yüzden RAB beni doðruluðuma Ve gözünde pak yaþayýþýma göre ödüllendirdi.@+}dO'nun önünde kusursuzdum, Suç iþlemekten sakýndým.T*#dO'nun bütün ilkelerini göz önünde tuttum, Kurallarýndan ayrýlmadým.\)3dÇünkü RAB'bin yolunda yürüdüm, Tanrým'dan uzaklaþarak kötülük yapmadým.^(7dRAB doðruluðumun karþýlýðýný verdi, Beni temiz ellerime göre ödüllendirdi.L'dBeni huzura kavuþturdu, Kurtardý, çünkü benden hoþnut kaldý.J&dFelaket günümde karþýma dikildiler, Ama RAB bana destek oldu.p%[dBeni zorlu düþmanýmdan, Benden nefret edenlerden kurtardý, Çünkü onlar benden daha güçlüydü.L$dRAB yukarýdan elini uzatýp tuttu, Çýkardý beni derin sulardan. #dRAB'bin azarlamasýndan, Burnundan çýkan güçlü soluktan, Denizin dibi göründü, Yeryüzünün temelleri açýða çýktý.k"QdSavurup oklarýný düþmanlarýný daðýttý, Þimþek çaktýrarak onlarý þaþkýna çevirdi. +S~~}}|s{{RzzyyDxxqwvvCvuHtt srZqp{p,oonmmm,lkk.jiiihg]ffReemddTd$cdbyb!aa3``__>^^P^]8]\p\[fZZYYXXGWW0V:UUQTTSRQQrQ PEPO*NN,MMMLLKKJlII"HH)GlFEEDDACBB~AAQ@@;???J?!>>G==Z= '\9n Bu gösteriþli tapýnaðýn önünden geçenler, hayret ve dehþet içinde, diye soracaklar.;[qn size verdiðim bu ülkeden sizi söküp atacaðým, adýma kutsal kýldýðým bu tapýnaðý terk edeceðim; Ýsrail bütün uluslar arasýnda aþaðýlanýp alay konusu olacak.Zn 'Ama siz ya da çocuklarýnýz yollarýmdan sapar, buyruklarýma ve kurallarýma uymaz, gidip baþka ilahlara kulluk eder, taparsanýz,!Y=n baban Davut'a, <Ýsrail tahtýndan senin soyunun ardý arkasý kesilmeyecektir> diye verdiðim sözü tutup krallýðýný sonsuza dek pekiþtireceðim.-XUn Sana gelince, baban Davut'un yaptýðý gibi, bütün yüreðinle ve doðrulukla yollarýmý izler, buyurduðum her þeyi yapar, kurallarýma ve ilkelerime uyarsan,GW n þöyle dedi: 'Duaný ve yakarýþýný duydum. Adým sürekli orada bulunsun diye yaptýðýn bu tapýnaðý kutsal kýldým. Gözlerim onun üstünde, yüreðim her zaman orada olacaktýr.AVn RAB daha önce Givon'da olduðu gibi ona yine görünerekcU Cn Süleyman RAB'bin Tapýnaðý'ný, sarayý ve yapmayý istediði bütün iþleri bitirince,aT=nBKral sekizinci gün halký evlerine gönderdi. Onlar da kralý kutsayýp RAB'bin, kulu Davut ve halký Ýsrail için yapmýþ olduðu bütün iyiliklerden dolayý sevinç duyarak mutluluk içinde evlerine döndüler.]S5nASüleyman, Levo-Hamat'tan Mýsýr Vadisi'ne kadar her yerden gelen Ýsrailliler'in oluþturduðu büyük toplulukla birlikte Tanrýmýz RAB'bin önünde art arda yediþer gün, toplam on dört gün bayram yaptý.KRn@Ayný gün kral, tapýnaðýn önündeki avlunun orta kýsmýný da kutsadý. Yakmalýk sunularý*, tahýl sunularýný* ve esenlik sunularýnýn* yaðlarýný orada sundu. Çünkü RAB'bin önündeki tunç* sunak yakmalýk sunularý, tahýl sunularýný ve esenlik sunularýnýn yaðlarýný alamayacak kadar küçüktü.MQn?Süleyman, esenlik kurbaný olarak RAB'be yirmi iki bin sýðýr, yüz yirmi bin davar kurban etti. Böylece kral ve bütün Ýsrail halký, RAB'bin Tapýnaðý'ný adama iþini tamamlamýþ oldu.IP n>Kral ve bütün Ýsrail halký RAB'bin önünde kurban kestiler.O n=Bugünkü gibi O'nun kurallarýna göre yaþamak ve buyruklarýna uymak için bütün yüreðinizi Tanrýmýz RAB'be adayýn.'nNWnGwn5Ey Egemen RAB, atalarýmýzý Mýsýr'dan çýkardýðýnda kulun Musa aracýlýðýyla dediðin gibi, onlarý dünyanýn bütün halklarý arasýndan kendine miras olarak seçtin.'rF_n4'Sana her yalvarýþlarýnda onlara kulak ver, bu kulunun ve halkýn Ýsrail'in yalvarýþlarýný dinle.pE[n3Çünkü onlar demir eritme ocaðýndan, Mýsýr'dan çýkardýðýn kendi halkýn, kendi mirasýndýr.Dn2Sana karþý günah iþlemiþ olan halkýný ve iþledikleri bütün suçlarý baðýþla. Düþmanlarýnýn onlara acýmasýný saðla.^C7n1göklerden, oturduðun yerden dualarýna, yakarýþlarýna kulak ver, onlarý kurtar.;Bqn0tutsak olduklarý ülkede candan ve yürekten sana dönerlerse, atalarýna verdiðin ülkelerine, seçtiðin kente ve adýna yaptýrdýðým tapýnaðýna yönelip dua ederlerse,%AEn/onlar da tutsak olduklarý ülkede piþmanlýk duyup günahlarýndan döner, diyerek sana yakarýrlarsa,I@ n.'Sana karþý günah iþlediklerinde -günah iþlemeyen tek kiþi yoktur- sen öfkelenip onlarý yakýn ya da uzak bir ülkeye tutsak olarak götürecek düþmanlarýnýn eline teslim edersen,M?n-dualarýna, yakarýþlarýna göklerden kulak ver ve onlarý kurtar.&>Gn,'Halkýn düþmanlarýna karþý gösterdiðin yoldan savaþa giderken sana, seçtiðin bu kente ve adýna yaptýrdýðým bu tapýnaða yönelip dua ederse,x=kn+göklerden, oturduðun yerden kulak ver, yalvarýþlarýný yanýtla. Öyle ki, dünyanýn bütün uluslarý, halkýn Ýsrail gibi, senin adýný bilsin, senden korksun ve yaptýrdýðým bu tapýnaðýn sana ait olduðunu*fý* öðrensin.i<Mn*gücünü, kudretini duyup uzak ülkelerden gelen yabancýlar bu tapýnaða gelip dua ederlerse,>;yn)'Halkýn Ýsrail'den olmayan, ama senin yüce adýný,U:%n(atalarýmýza verdiðin bu ülkede yaþadýklarý sürece senden korksunlar.9+n'göklerden, oturduðun yerden kulak ver ve baðýþla. Ýnsanlarýn yüreklerini yalnýzca sen bilirsin. Onlara yaptýklarýna göre davran ki,8+n&halkýndan bir kiþi ya da bütün halkýn Ýsrail baþýna gelen felaketi ayrýmsar, dua edip yakararak ellerini bu tapýnaða doðru açarsa,b7?n%'Ülkeyi kýtlýk, salgýn hastalýk, samyeli, küf, týrtýl ya da çekirgeler kavurduðunda, düþmanlar kentlerden birinde halkýný kuþattýðýnda, herhangi bir felaket ya da hastalýk ortalýðý sardýðýnda,C6n$göklerden kulak ver; kullarýnýn, halkýn Ýsrail'in günahlarýný baðýþla. Onlara doðru yolda yürümeyi öðret, halkýna mülk olarak verdiðin ülkene yaðmurlarýný gönder.;5qn#'Halkýn sana karþý günah iþlediði için gökler kapanýp yaðmur yaðmazsa, sýkýntýya düþen halkýn buraya yönelip dua eder, adýný anar ve günahlarýndan dönerse,~4wn"göklerden kulak ver, halkýn Ýsrail'in günahýný baðýþla. Onlarý atalarýna verdiðin ülkeye yine kavuþtur.03[n!'Sana karþý günah iþlediði için düþmanlarýna yenik düþen halkýn Ýsrail yine sana döner, adýný anar, bu tapýnakta dua edip yakararak önüne çýkarsa,2yn göklerden kulak ver ve gereðini yap. Suçlunun cezasýný vererek, suçsuzu haklý çýkararak kullarýný yargýla.1n'Biri komþusuna karþý günah iþleyip ant içmek zorunda kaldýðýnda, gelip bu tapýnakta, senin sunaðýnýn önünde ant içerse,0%nBuraya yönelerek dua eden kulunun ve halkýn Ýsrail'in yalvarýþýný iþit. Göklerden, oturduðun yerden kulak ver; duyunca baðýþla./nGözlerin gece gündüz, dediðin bu tapýnaðýn üzerinde olsun. Kulunun buraya yönelerek ettiði duayý iþit.p.[nYa RAB Tanrým, kulunun bugün ettiði duayý, yalvarýþý iþit; duasýna ve yakarýþýna kulak ver.-n'Tanrý gerçekten yeryüzünde yaþar mý? Sen göklere, göklerin göklerine bile sýðmazsýn. Benim yaptýðým bu tapýnak ne ki!k,QnEy Ýsrail'in Tanrýsý, þimdi kulun babam Davut'a verdiðin sözleri yerine getirmeni istiyorum.+#n'Þimdi, ya RAB, Ýsrail'in Tanrýsý, kulun babam Davut'a verdiðin öbür sözü de tutmaný istiyorum. Ona, demiþtin.Y*-nAðzýnla kulun babam Davut'a verdiðin sözü bugün ellerinle yerine getirdin.=)un'Ya RAB, Ýsrail'in Tanrýsý, yerde ve gökte sana benzer baþka tanrý yoktur' dedi, 'Bütün yürekleriyle yolunu izleyen kullarýnla yaptýðýn antlaþmaya baðlý kalýrsýn.u(enSüleyman RAB'bin sunaðýnýn önünde, Ýsrail topluluðunun karþýsýnda durup ellerini göklere açtý.*'OnAyrýca, RAB'bin atalarýmýzý Mýsýr'dan çýkardýðýnda onlarla yaptýðý antlaþmanýn içinde korunduðu sandýk için tapýnakta bir yer hazýrladým.'>&wn'RAB verdiði sözü yerine getirdi. RAB'bin sözü uyarýnca, babam Davut'tan sonra Ýsrail tahtýna ben geçtim ve Ýsrail'in Tanrýsý RAB'bin adýna tapýnaðý ben yaptýrdým.V%'nd$CnAma RAB, babam Davut'a, dedi,d#Cn'Babam Davut Ýsrail'in Tanrýsý RAB'bin adýna bir tapýnak yapmayý yürekten istiyordu.u"enk!Qn'Babam Davut'a verdiði sözü tutan Ýsrail'in Tanrýsý RAB'be övgüler olsun! RAB demiþti ki,i MnKral ayakta duran bütün Ýsrail topluluðuna dönerek onlarý kutsadýktan sonra þöyle dedi:[1n Senin için görkemli bir tapýnak, sonsuza dek yaþayacaðýn bir konut yaptým.''Kn O zaman Süleyman þöyle dedi:ymn Bu bulut yüzünden kâhinler görevlerini sürdüremediler. Çünkü RAB'bin görkemi tapýnaðý doldurmuþtu.Y-n Kâhinler Kutsal Yer'den çýkýnca, RAB'bin Tapýnaðý'ný bir bulut doldurdu.T#n Sandýðýn içinde Musa'nýn Horev Daðý'nda koyduðu iki taþ levhadan baþka bir þey yoktu. Bunlar Mýsýr'dan çýkýþlarýnda RAB'bin Ýsrailliler'le yaptýðý antlaþmanýn taþ levhalarýydý.!=nSýrýklar öyle uzundu ki, uçlarý iç odanýn önündeki Kutsal Yer'den* görünüyordu. Ancak dýþarýdan görünmüyordu. Bunlar hâlâ oradadýr.nKeruvlar'ýn kanatlarý sandýðýn konduðu yerin üstüne kadar uzanýyor ve sandýðý da, sýrýklarýný da örtüyordu. ;nKâhinler RAB'bin Antlaþma Sandýðý'ný tapýnaðýn iç odasýna, En Kutsal Yer'e* taþýyýp Keruvlar'ýn* kanatlarýnýn altýna yerleþtirdiler.}nKral Süleyman ve bütün Ýsrail topluluðu Antlaþma Sandýðý'nýn önünde sayýsýz davar ve sýðýr kurban etti.nSandýðý, Buluþma Çadýrý'ný ve çadýrdaki bütün kutsal eþyalarý kâhinlerle Levililer tapýnaða taþýdýlar.winÝsrail'in bütün ileri gelenleri toplanýnca, bazý kâhinler Antlaþma Sandýðý'ný yerden kaldýrdýlar.`;nHepsi yedinci ay* olan Etanim ayýndaki bayramda Kral Süleyman'ýn önünde toplandý.E nKral Süleyman RAB'bin Antlaþma Sandýðý'ný* Davut Kenti olan Siyon'dan getirmek üzere Ýsrail halkýnýn ileri gelenleriyle bütün oymak ve boy baþlarýný Yeruþalim'e çaðýrdý.?yn3RAB'bin Tapýnaðý'nýn yapýmý tamamlanýnca Kral Süleyman, babasý Davut'un adadýðý altýn, gümüþ ve öbür eþyalarý getirip tapýnaðýn hazine odalarýna yerleþtirdi.On2Saf altýn taslar, fitil maþalarý, çanaklar, tabaklar, buhurdanlar. n1Ýç odanýn giriþine, beþi saða, beþi sola yerleþtirilen saf altýn kandillikler, çiçek süslemeleri, kandiller, maþalar,[1n0Süleyman'ýn RAB'bin Tapýnaðý için yaptýrdýðý altýn eþyalar þunlardý:hKn/Eþyalar o kadar çoktu ki, Süleyman hepsini tartmadý. Kullanýlan tuncun hesabý tutulmadý.l Sn.Kral bunlarý Þeria Ovasý'nda, Sukkot ile Saretan arasýndaki killi topraklarda döktürmüþtü.& In-Kovalar, kürekler, çanaklar.7 kn,Havuz ve havuzu taþýyan on iki boða heykeli," An+On kazan ve ayaklýklarý, n*Sütunlarýn yuvarlak baþlýklarýný süsleyen iki örgülü aðýn üzerini ikiþer sýra halinde süsleyen dört yüz nar motifi,fGn)Ýki sütun ve iki yuvarlak sütun baþlýðý, bu baþlýklarý süsleyen iki örgülü að,)Mn(Hiram kazanlar, kürekler, çanaklar yaptý. Böylece Kral Süleyman için üstlenmiþ olduðu RAB'bin Tapýnaðý'yla ilgili bütün iþleri tamamlamýþ oldu:!n'Ayaklýklarýn beþini tapýnaðýn güneyine, beþini kuzeyine yerleþtirdi. Havuzu ise tapýnaðýn güneydoðu köþesine yerleþtirdi.n&Hiram ayrýca on ayaklýðýn üzerine oturan dörder arþýn geniþliðinde on tunç kazan yaptý. Her kazan kýrk bat*fg* su alýyordu.]5n%Böylece on ayaklýðý yaptý; hepsinin dökümü, ölçüsü ve biçimi aynýydý.%En$Hiram dayanaklarýn ve aynalýklarýnýn geniþliði oranýnda her birinin yüzeyine Keruvlar, aslanlar, hurma aðaçlarý, çevrelerine de çelenkler oydu.6gn#Ayaklýklarýn üstünde yarým arþýn*ff* yüksekliðinde yuvarlak birer halka vardý. Ayaklýklarýn baþýndaki dayanaklar ve yan aynalýklar da ayaklýklara bitiþikti.Mn"Her ayaklýðýn dört köþesinde de kendinden dört destek vardý.n!Tekerlekler savaþ arabalarýnýn tekerlekleri gibiydi. Dingilleri, jantlarý, parmaklarý ve göbeklerinin hepsi dökümdü. n Aynalýklarýn altýndaki dört tekerleðin dingilleri ayaklýklara baðlýydý. Her tekerleðin çapý bir buçuk arþýndý*fe*. ~nAyaklýðýn üst yüzeyinde kazan için bir arþýn*fd* yüksekliðinde yuvarlak çerçeveli bir boþluk vardý. Boþluðun tabaný bir buçuk arþýn*fe* geniþliðindeydi. Çevresinde oymalar vardý. Ayaklýklarýn aynalýklarý yuvarlak deðil, kareydi.0}[nHer bir ayaklýðýn dört tunç tekerleði ve dingilleri vardý. Dört köþeye de kazan için destekler yapýlmýþtý. Her dökme destek çelenklerle süslenmiþti.9|mnAynalýklar aslan, boða, Keruv* motifleriyle süslenmiþti. Çerçeveler de böyleydi, yalnýz aslanlarla boðalarýn üstünde ve altýnda sarkýk çelenk iþlemeleri vardý.^{7nAyaklýklar aynalýklarla döþenmiþ, aynalýklar da çerçeve içine alýnmýþtý.z#nHiram her biri dört arþýn uzunluðunda, dört arþýn geniþliðinde ve üç arþýn*fç* yüksekliðinde on adet tunç ayaklýk yaptý.y'nHavuzun çeperi dört parmak kalýnlýðýndaydý; kenarlarý kâse kenarlarýný, nilüferleri andýrýyordu. Ýki bin bat*fc* su alýyordu.,xSnHavuz üçü kuzeye, üçü batýya, üçü güneye, üçü de doðuya bakan on iki boða heykeli üzerine oturtulmuþtu. Boðalarýn saðrýlarý içe dönüktü.-wUnHavuz, kenarlarýnýn altýndaki iki sýra sukabaðý motifiyle birlikte dökülmüþtü. Her arþýnda onar tane olan bu motifler havuzu çepeçevre kuþatýyordu. v nHiram dökme tunçtan on arþýn*fa* çapýnda, beþ arþýn derinliðinde, çevresi otuz arþýn*fb* yuvarlak bir havuz yaptý.duCnSütun baþlýklarý nilüfer biçimindeydi. Böylece sütunlarýn iþi tamamlanmýþ oldu.otYnHiram sütunlarý tapýnaðýn eyvanýna dikip saðdakine Yakin*fy*, soldakine Boaz*fz* adýný verdi.s!nHer iki sütun baþlýðýnda, örgülü aða yakýn çýkýntýnýn yukarýsýnda çepeçevre diziler halinde iki yüz nar motifi vardý.lrSnEyvanda bulunan dört arþýn*fv* yüksekliðindeki sütun baþlýklarý da nilüfer biçimindeydi.q np#nSütun baþlýklarýnýn her biri aðla kaplanmýþtý. Aðýn üzeri yedi sýra örgülü zincirle ve iki sýra nar motifiyle bezenmiþti.~ownSütunlarýn üzerine koymak için beþer arþýn*fü* yüksekliðinde dökme tunçtan iki sütun baþlýðý yaptý.znonHiram her birinin yüksekliði on sekiz*ft* arþýn ve çevresi on iki arþýn*fu* olan iki tunç sütun döktü.Sm!nHiram'ýn annesi Naftali oymaðýndan dul bir kadýn, babasý ise Surlu bir tunç* iþçisiydi. Hiram tunç iþlemede bilgili, deneyimli, usta biriydi. Gelip Kral Süleyman'ýn bütün iþlerini yaptý.Aln Kral Süleyman haber gönderip Sur'dan Hiram'ý getirtti.Bkn Büyük avlu üç sýra yontma taþ ve bir sýra sedir kiriþlerinden oluþan bir duvarla çevrilmiþti. RAB'bin Tapýnaðý'nýn iç avlusuyla eyvanýn duvarlarý da ayný yapýdaydý.djCn Üstlerinde belirli ölçülere göre kesilmiþ kaliteli taþlar ve sedir kiriþler vardý.eiEn Temeller sekiz*fs* ve on arþýn*fþ* uzunluðunda büyük, seçme taþlardan atýlmýþtý.`h;n Dýþarýdan büyük avluya, temelden çatýya kadar bütün bu yapýlar kaliteli taþlarla yapýlmýþtý. Taþlar testereyle kesilmiþ, ön ve arka yüzleri yontulmuþ, belirli ölçülere göre hazýrlanmýþtý.CgnEyvanýn arkasýnda öbür avludaki kendi oturacaðý saray da ayný biçimde yapýlmýþtý. Süleyman, karýsý olan firavunun kýzý için de bu eyvanýn benzeri bir saray yaptýrdý.f'nTaht Eyvaný'ný, yani kararlarýn verileceði Yargý Eyvaný'ný da yaptýrdý. Bu eyvan da baþtan aþaðý sedir tahtalarýyla kaplýydý.&eGnSüleyman elli arþýn uzunluðunda otuz arþýn geniþliðinde sütunlu bir eyvan yaptýrdý. Eyvanýn önünde sütunlarla desteklenmiþ asma tavan vardý.dnKapýlar ve kapý söveleri dört köþeliydi. Pencereler ise üç sýra halinde birbirine bakacak biçimde yapýlmýþtý.Yc-nKafesli pencereler üç sýra halinde birbirine bakacak biçimde yapýlmýþtý. b nSütunlarýn üstündeki kýrk beþ kiriþin üstü sedir tahtalarýyla kaplanmýþtý. Bir sýra on beþ kiriþten oluþuyordu.ra_nUzunluðu yüz*fö*, geniþliði elli*fp*, yüksekliði otuz arþýn*fr* olan Lübnan Ormaný adýnda bir saray daha yaptýrdý. Saray sedir kiriþler yerleþtirilmiþ dört sýra halindeki sedir sütunlarýn üzerine yapýlmýþtý.M` nSüleyman kendine, yapýmý on üç yýl süren bir saray yaptýrdý.C_n&On birinci yýlýn sekizinci ayý olan Bul ayýnda tapýnak tasarlandýðý biçimde bütün ayrýntýlarýyla tamamlandý. Tapýnaðýn yapýmý Süleyman'ýn yedi yýlýný almýþtý.R^n%RAB'bin Tapýnaðý'nýn temeli dördüncü yýlýn Ziv ayýnda atýldý.o]Yn$Ýç avlunun duvarlarýný üç sýra yontma taþ ve bir sýra sedir aðacý kiriþleriyle yaptýrdý.\n#Bunlarýn da üstüne Keruvlar, hurma aðaçlarý ve çiçek motifleri oydurdu. Oymalarýn üzerini düzgün biçimde altýnla kaplattý.][5n"Ayrýca, çam aðacýndan, her biri iki kanatlý, katlanabilen iki kapý yaptýrdý.Z9n!Ayný biçimde ana bölümün giriþine de iðde aðacýndan kapý söveleri yaptýrdý. Bu söveli kapý tapýnaðýn geniþliðinin dörtte biriydi.;Yqn Ýðde aðacýndan yapýlan iki kapý kanadýnýn üstüne kabartma Keruvlar, hurma aðaçlarý ve çiçek motifleri oydurdu. Keruvlar ve hurma aðaçlarýný altýnla kaplattý.*XOnÝç odanýn giriþine iðde aðacýndan iki kanatlý söveli bir kapý yaptýrdý. Söveli kapýnýn geniþliði tapýnaðýn geniþliðinin beþte biriydi*fo*.YW-nTapýnaðýn hem iç, hem de dýþ odasýnýn döþemelerini altýnla kaplattý. VnTapýnaðýn iç ve dýþ odalarýnýn bütün duvarlarýný kabartma Keruvlar, hurma aðaçlarý ve çiçek motifleriyle süsletti.4UenSüleyman Keruvlar'ý da altýnla kaplattý.aT=nSüleyman Keruvlar'ý tapýnaðýn iç odasýna yerleþtirdi. Keruvlar'dan birinin açýk kanadý bir duvara, ötekinin kanadý karþý duvara eriþirken, öbür kanatlarý da odanýn ortasýnda birbirine deðiyordu.0S]nÝkisinin de yüksekliði on arþýndý.yRmnÖbür Keruv'un kanat açýklýðý da on arþýndý. Her iki Keruv'un da ölçüsü ve görünüþü aynýydý.oQYnHer kanadý beþer arþýn olan Keruv'un açýk kanatlarý bir uçtan öbür uca toplam on arþýndý.]P5nÝç odada her biri on arþýn yüksekliðinde, iðde aðacýndan iki Keruv* yaptý.aO=nBöylece iç odadaki sunak dahil, tapýnaðýn içini tamamen altýnla kaplatmýþ oldu.}NunTapýnaðýn içini saf altýnla kaplattý; iç odanýn önüne altýn zincirler asýp orayý da altýnla kaplattý.-MUnBu odanýn içten içe uzunluðu, geniþliði ve yüksekliði yirmiþer arþýndý. Süleyman odayý saf altýnla kaplattý. Sunaðý da sedir tahtalarla döþetti.aL=nTapýnaðýn içinde RAB'bin Antlaþma Sandýðý'nýn* konacaðý iç oda hazýrlandý.KnTaþlar görünmesin diye tapýnaðýn içi, üzerine sukabaðý ve çiçek motifleri oyulmuþ sedir tahtalarýyla kaplandý.UJ%nBu iç odanýn önündeki ana bölümün uzunluðu ise kýrk arþýndý*fn*.gIInEn Kutsal Yer* olarak adlandýrýlan iç oda, tapýnaðýn arka bölümünde yapýldý. Tabandan tavana kadar sedir tahtasýndan oluþan bir duvarla öbür bölümlerden ayrýldý. Bu bölümün uzunluðu yirmi arþýndý.#nTapýnaðýn dýþ cephesine bitiþik, ana bölümün ve iç odanýn çevresindeki duvarlara bitiþik, odalardan oluþan katlar yaptýrdý.R=nSüleyman tapýnakta dýþa doðru daralan kafesli pencereler yaptýrdý.+<QnTapýnaðýn ana bölümünün önündeki eyvan tapýnaðýn geniþliðinde olup yirmi arþýndý. Eyvan tapýnaðýn önünden ileriye doðru on arþýndý*fý*.;nKral Süleyman'ýn RAB için yaptýðý tapýnaðýn uzunluðu altmýþ*ff*, geniþliði yirmi*fg*, yüksekliði otuz arþýndý*fh*.L: nÝsrail halký Mýsýr'dan çýktýktan dört yüz seksen yýl sonra, Süleyman, krallýðýnýn dördüncü yýlýnýn ikinci ayý* olan Ziv ayýnda RAB'bin Tapýnaðý'nýn yapýmýna baþladý. 9 nSüleyman'ýn ve Hiram'ýn yapýcýlarýyla Gevallýlar, tapýnaðýn yapýmý için taþlarla keresteleri kesip hazýrladýlar.85nÝþçiler, kralýn buyruðu uyarýnca, tapýnaðýn temelini yontma taþlarla atmak üzere ocaktan büyük ve kaliteli taþlar kesip çýkardýlar.^77nAyrýca, iþin yürümesini saðlayan ve iþçileri yöneten 3 300 görevlisi vardý.X6+nSüleyman'ýn yük taþýyan 70 000, daðlarda taþ kesen 80 000 adamý vardý.-5UnSýrayla her ay on binini Lübnan'a gönderiyordu. Bir ay Lübnan'da, iki ay evlerinde kalýyorlardý. Angaryasýna çalýþan adamlarýn baþýnda Adoniram vardý.g4In Kral Süleyman angaryasýna çalýþtýrmak üzere bütün Ýsrail'den otuz bin adam topladý.3#n RAB, verdiði söz uyarýnca, Süleyman'a bilgelik verdi. Süleyman'la Hiram arasýnda barýþ vardý. Aralarýnda bir antlaþma yaptýlar. 2n Süleyman her yýl Hiram'a sarayýnýn yiyecek gereksinimi olarak yirmi bin kor buðday*fd*, yirmi kor*fe* saf zeytinyaðý verirdi.L1n Hiram Süleyman'a istediði kadar sedir ve çam tomruðu saðladý.60gn Adamlarým tomruklarý Lübnan'dan denize indirecekler, ben de onlarý sallar halinde baðlatýp belirteceðin yere kadar yüzdüreceðim. Orada adamlarým onlarý çözer, sen de alýp götürürsün. Sarayýmýn yiyecek gereksinimini karþýlamakla, sen de benim dileðimi yerine getirmiþ olursun.'!/=nSonra Hiram Süleyman'a þu haberi gönderdi: 'Gönderdiðin haberi aldým. Sedir ve çam aðaçlarýyla ilgili bütün dileklerini yerine getireceðim.'.InHiram, Süleyman'dan bu haberi alýnca çok sevindi ve, 'Bugün, o büyük ulusu yönetmek üzere Davut'a bilge bir oðul veren RAB'be övgüler olsun!' dedi.-)n'Þimdi bana Lübnan'dan sedir aðaçlarý kesmeleri için adamlarýna buyruk ver. Benim adamlarým da seninkilerle birlikte çalýþsýn. Adamlarýn için istediðin ücreti vereceðim. Aramýzda Saydalýlar kadar aðaç kesmede usta adamlar olmadýðýný biliyorsun.'0,[nRAB, babam Davut'a, diye söz verdi. Ben de Tanrým RAB'bin adýna bir tapýnak yapmaya karar verdim.q+]nOysa þimdi Tanrým RAB her yönden bana rahatlýk verdi. Ne bir düþmaným var, ne de kötü bir olay.E*n'Bildiðin gibi, babam Davut çevresindeki savaþlar yüzünden Tanrýsý RAB'bin adýna bir tapýnak yapamadý. Bu savaþlarda RAB, Davut'un düþmanlarýný onun ayaklarý altýna serdi./)[nSüleyman Hiram'a þu haberi gönderdi:4( enSur Kralý Hiram, Süleyman'ýn babasý Davut'un yerine kral olarak meshedildiðini* duyunca, elçilerini Süleyman'a gönderdi. Çünkü Davut'la hep dostça geçinmiþti.2'_n"Süleyman'ýn bilgeliðini duyan dünyanýn bütün krallarý ona adamlarýný gönderirdi. Bütün uluslardan insanlar gelir, Süleyman'ýn bilgece sözlerini dinlerdi.<&sn!Lübnan sedir aðacýndan duvarlarda biten mercanköþkotuna kadar bütün aðaçlardan söz ettiði gibi, hayvanlar, kuþlar, sürüngenler* ve balýklardan da söz edebiliyordu.6%in Üç bin özdeyiþi ve bin beþ ezgisi vardý.$'nO, Ezrahlý Etan, Mahol'un oðullarý Heman, Kalkol ve Darda dahil herkesten daha bilgeydi. Ünü çevredeki bütün uluslara yayýlmýþtý.m#UnSüleyman'ýn bilgeliði, bütün doðulularýn ve Mýsýrlýlar'ýn bilgeliðinden daha üstündü.`";nTanrý, Süleyman'a bilgelik, derin bir sezgi, kýyýlardaki kum kadar anlayýþ verdi.!!nHer vali kendisine verilen buyruk uyarýnca, savaþ arabalarýnýn atlarýyla öbür atlar için belirli bir yere arpa ve saman getirirdi. ;nBölge valilerinin her biri kendine düþen bir ay boyunca, Kral Süleyman'a ve sofrasýna oturan herkese yiyecek saðlar, hiçbir þeyi eksik etmezdi.kQnSüleyman'ýn savaþ arabalarýnýn atlarý için kýrk bin ahýrý ve on iki bin atlýsý vardý./YnDan'dan Beer-Þeva'ya kadar Yahuda ve Ýsrail halkýnýn her bireyi Süleyman'ýn yaþamý boyunca kendi asmasý ve incir aðacý altýnda güvenlik içinde yaþadý.nTifsah'tan Gazze'ye kadar, Fýrat Irmaðý'nýn batýsýndaki bütün krallýklarý Süleyman yönetiyordu. Her tarafta barýþ vardý. nonu ahýrda, yirmisi çayýrda yetiþtirilmiþ sýðýr ve yüz koyun; ayrýca geyikler, ceylanlar, karacalar ve semiz kuþlar.{nSüleyman'ýn sarayýnýn bir günlük yiyecek gereksinimi þunlardý: Otuz kor*fc* ince, altmýþ kor*fç* kepekli un;=unSüleyman, Fýrat Irmaðý'ndan Filist'e, oradan Mýsýr sýnýrýna kadar bütün ülkelere egemendi. Bu ülkeler Süleyman'ýn yaþamý boyunca ona haraç ödeyip hizmet ettiler.xknYahuda ve Ýsrail halký kýyýlarýn kumu kadar kalabalýktý. Herkes yiyip içip sevinç içinde yaþýyordu.)MnGilat bölgesinde, yani Amorlular'ýn Kralý Sihon'la Baþan Kralý Og'un eski topraklarýnda Uri oðlu Gever. Ayrýca Yahuda bölgesinin*fb* tek valisi vardý. WK~~}@|{zzzyxxwwavuufttwsrrcqq3p onnSmm(lkkk3jj iihh2g`ff2eePdd c^baaK``M_^]] \\[ZZ4YXXX0WW>l==<<8;;::X9888;77665z4z33u221005//w...-,, +w**)0(([''%%z%$u##d"S!!! RQGg b 0>gGR?i- u  p_f;{WG!n Zimri Ýsrail Kralý olup tahta geçince, Baaþa'nýn bütün ailesini yok etti. Dost ve akrabalarýndan hiçbir erkeði sað býrakmadý. F n Zimri içeri girip Ela'yý öldürdü ve onun yerine kral oldu. Yahuda Kralý Asa'nýn krallýðýnýn yirmi yedinci yýlýydý.on'Sen önemsiz biriyken, ben seni halkým Ýsrail'e önder yaptým. Ama sen Yarovam'ýn yolunu izleyip halkým Ýsrail'i günaha sürükledin. Günahlarýnýz beni öfkelendirdi.[= 3nRAB Hanani oðlu Yehu aracýlýðýyla Ýsrail Kralý Baaþa'ya þunlarý bildirdi: < n"Baaþa, RAB'bin gözünde kötü olaný yaptý. Yarovam'ýn yolunu izledi ve onun Ýsrail'i sürüklediði günahlara katýldý.$;Cn!Yahuda Kralý Asa'nýn krallýðýnýn üçüncü yýlýnda Ahiya oðlu Baaþa Tirsa'da bütün Ýsrail'in Kralý oldu ve yirmi dört yýl krallýk yaptý.j:On Yahuda Kralý Asa ile Ýsrail Kralý Baaþa arasýndaki savaþ yaþamlarý boyunca sürüp gitti.9{nNadav'ýn krallýðý dönemindeki öteki olaylar ve bütün yaptýklarý Ýsrail krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr.8nBütün bunlar Ýsrail'in Tanrýsý RAB'bi öfkelendiren Yarovam'ýn iþlediði ve Ýsrail'i sürüklediði günahlar yüzünden oldu.U7%nBaaþa kral olur olmaz, Yarovam'ýn bütün ailesini ortadan kaldýrdý. RAB'bin, kulu Þilolu Ahiya aracýlýðýyla söylediði söz uyarýnca, Yarovam'ýn bütün ailesi yok edildi; sað kalan olmadý.v6gnYahuda Kralý Asa'nýn krallýðýnýn üçüncü yýlýnda Nadav'ý öldüren Baaþa, onun yerine kral oldu.*5OnNadav ve Ýsrail ordusu Filistliler'in Gibbeton Kenti'ni kuþatýrken, Ýssakar oymaðýndan Ahiya oðlu Baaþa, Nadav'a düzen kurup onu Gibbeton'da öldürdü. 4nO da RAB'bin gözünde kötü olaný yaptý. Babasýnýn yolunu izledi ve babasýnýn Ýsrail'i sürüklediði günahlara katýldý.3nYahuda Kralý Asa'nýn krallýðýnýn ikinci yýlýnda Yarovam oðlu Nadav Ýsrail Kralý oldu ve Ýsrail'de iki yýl krallýk yaptý.2 nK1nAsa'nýn krallýðý dönemindeki öteki olaylar, baþarýlarý, bütün yaptýklarý ve kurduðu kentler Yahuda krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr. Yaþlýlýðýnda ayaklarýndan hastalanan Asa, ölüp atalarýna kavuþunca, atasý Davut'un Kenti'nde atalarýnýn yanýna gömüldü; yerine oðlu Yehoþafat kral oldu.y0mnKral Asa istisnasýz bütün Yahudalýlar'ý kapsayan bir çaðrý yaptý. Baaþa'nýn Rama'nýn yapýmýnda kullandýðý taþlarla keresteleri alýp götürdüler. Kral Asa bunlarla Benyamin bölgesindeki Geva ve Mispa kentlerini onardý.N/nBaaþa bunu duyunca Rama'nýn yapýmýný durdurup Tirsa'ya çekildi.R.nKral Asa'nýn önerisini kabul eden Ben-Hadat, komutanlarýný Ýsrail kentlerinin üzerine gönderdi. Ýyon'u, Dan'ý, Avel-Beytmaaka'yý ve bütün Naftali bölgesiyle birlikte Kinrot'u ele geçirdi.-n'Babamla baban arasýnda olduðu gibi seninle benim aramýzda da bir antlaþma olsun. Sana armaðan olarak gönderdiðim bu altýnlara, gümüþlere karþýlýk, sen de Ýsrail Kralý Baaþa ile yaptýðýn antlaþmayý boz, topraklarýmdan askerlerini çeksin.'q,]nBunun üzerine Asa, Þam'da oturan Hezyon oðlu Tavrimmon oðlu Aram Kralý Ben-Hadat'a, RAB'bin Tapýnaðý'nýn ve sarayýn hazinelerindeki bütün altýn ve gümüþü görevlileri aracýlýðýyla þu haberle birlikte gönderdi:=+unÝsrail Kralý Baaþa Yahuda'ya saldýrmaya hazýrlanýyordu. Yahuda Kralý Asa'nýn topraklarýna giriþ çýkýþý engellemek amacýyla, Rama Kenti'ni güçlendirmeye baþladý.\*3nAsa'yla Ýsrail Kralý Baaþa arasýndaki savaþ yaþamlarý boyunca sürüp gitti.p)[nBabasýnýn ve kendisinin adadýðý altýný, gümüþü ve eþyalarý RAB'bin Tapýnaðý'na getirdi.a(=nAncak puta tapýlan yerleri kaldýrmadý. Ama yaþamý boyunca yüreðini RAB'be adadý.2'_n Kral Asa annesi Maaka'nýn kraliçeliðini elinden aldý. Çünkü o Aþera* için iðrenç bir put yaptýrmýþtý. Asa bu iðrenç putu kesip Kidron Vadisi'nde yaktý. &n putperest törenlerinde fuhuþ yapan kadýn ve erkekleri ülkeden kovdu. Atalarýnýn yapmýþ olduðu bütün putlarý yok etti.E%n Atasý Davut gibi RAB'bin gözünde doðru olaný yapan Asa,c$An Yeruþalim'de kýrk bir yýl krallýk yaptý. Büyükannesi Avþalom'un kýzý Maaka'ydý.^#7n Ýsrail Kralý Yarovam'ýn krallýðýnýn yirminci yýlýnda Asa Yahuda Kralý oldu.e"EnAviyam ölüp atalarýna kavuþunca, Davut Kenti'nde gömüldü, yerine oðlu Asa kral oldu.4!cnAviyam'ýn krallýðý dönemindeki öteki olaylar ve bütün yaptýklarý Yahuda krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr. Aviyam'la Yarovam arasýndaki savaþ sürüp gitti.Y -nRehavam'la Yarovam arasýndaki savaþ Aviyam'ýn yaþamý boyunca sürüp gitti.%EnÇünkü RAB'bin gözünde doðru olaný yapan Davut, Hititli* Uriya olayý dýþýnda, yaþamý boyunca RAB'bin buyruklarýnýn hiçbirinden sapmamýþtý.(KnBuna karþýn Tanrýsý RAB, Davut'un hatýrýna Yeruþalim'i güçlendirmek için kendisinden sonra oðlunu kral atayarak ona Yeruþalim'de bir ýþýk verdi.'InBabasýnýn kendisinden önce iþlemiþ olduðu bütün günahlara Aviyam da katýldý. Bütün yüreðini Tanrýsý RAB'be adayan atasý Davut gibi deðildi.W)nYeruþalim'de üç yýl krallýk yaptý. Annesi Avþalom'un kýzý Maaka'ydý.p ]nNevat oðlu Ýsrail Kralý Yarovam'ýn krallýðýnýn on sekizinci yýlýnda Aviyam Yahuda Kralý oldu.%EnRehavam ölüp atalarýna kavuþunca, Davut Kenti'nde atalarýnýn yanýna gömüldü. Annesi Ammonlu Naama'ydý. Rehavam'ýn yerine oðlu Aviyam kral oldu.<unRehavam'la Yarovam arasýnda sürekli savaþ vardý.}nRehavam'ýn krallýðý dönemindeki öteki olaylar ve bütün yaptýklarý Yahuda krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr.nKral RAB'bin Tapýnaðý'na her gittiðinde, muhafýzlar bu kalkanlarý taþýr, sonra muhafýz odasýna götürürlerdi.{nKral Rehavam bunlarýn yerine tunç* kalkanlar yaptýrarak sarayýn kapý muhafýzlarýnýn komutanlarýna emanet etti.!nSüleyman'ýn yaptýrmýþ olduðu altýn kalkanlar dahil RAB'bin Tapýnaðý'nýn ve sarayýn bütün hazinelerini boþaltýp götürdü.gInRehavam'ýn krallýðýnýn beþinci yýlýnda Mýsýr Kralý Þiþak Yeruþalim'e saldýrdý.KnÜlkedeki putperest törenlerinde fuhuþ yapan kadýn ve erkekler bile vardý. Yahudalýlar RAB'bin Ýsrail halkýnýn önünden kovduðu uluslarýn yaptýðý bütün iðrençlikleri yaptýlar.9nAyrýca kendilerine her yüksek tepenin üstüne ve bol yapraklý her aðacýn altýna tapýnma yerleri, dikili taþlar ve Aþera* putlarý yaptýlar. nYahudalýlar RAB'bin gözünde kötü olaný yaparak, iþledikleri günahlarla Tanrý'yý atalarýndan daha çok öfkelendirdiler. nSüleyman oðlu Rehavam Yahuda Kralý olduðunda kýrk bir yaþýndaydý. RAB'bin adýný yerleþtirmek için bütün Ýsrail oymaklarýnýn yaþadýðý kentler arasýndan seçtiði Yeruþalim Kenti'nde on yedi yýl krallýk yaptý. Annesi Ammonlu Naama'ydý.lSnYarovam yirmi iki yýl krallýk yaptý. Ölüp atalarýna kavuþunca, yerine oðlu Nadav kral oldu.7nYarovam'ýn krallýðý dönemindeki öteki olaylar, nasýl savaþtýðý, ülkesini nasýl yönettiði Ýsrail krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr. %nBütün Ýsrail halký, RAB'bin kulu Peygamber Ahiya aracýlýðýyla söylediði söz uyarýnca, çocuðu gömüp onun için aðýt yaktý.i MnYarovam'ýn karýsý oradan ayrýlýp Tirsa'ya döndü. Evinin eþiðine varýnca çocuk öldü.t cnYarovam'ýn iþlediði ve Ýsrail halkýný sürüklediði günahlar yüzünden RAB Ýsrail'i terk edecek.' nRAB Ýsrail halkýný cezalandýracak. Ýsrail halký suda sallanan bir kamýþa dönecek. RAB onlarý atalarýna vermiþ olduðu bu iyi topraklardan söküp Fýrat Irmaðý'nýn ötelerine daðýtacak. Çünkü Aþera* putlarýný dikerek RAB'bi öfkelendirdiler.{ qn'RAB Ýsrail'e bir kral atayacak. Bu kral ayný gün Yarovam'ýn ailesine son verecek. Ne zaman mý? Hemen þimdi.S!n Bütün Ýsrail halký aðýt yakýp onu gömecek. Yarovam'ýn ailesinden yalnýz o gömülecek. Çünkü Yarovam ailesi içinde Ýsrail'in Tanrýsý RAB'bi hoþnut eden nitelikler yalnýz onda bulundu.Qn 'Sana gelince, kalk, evine dön. Kente ayak basar basmaz çocuk ölecek.~wn Yarovam'ýn ailesinden kentte ölenleri köpekler, kýrda ölenleri yýrtýcý kuþlar yiyecek.> RAB böyle konuþtu.Z/n ' zwn !Bu olaya karþýn Yarovam gittiði kötü yoldan ayrýlmadý. Yine her türlü insaný tapýnma yerlerine kâhin olarak atadý ve buralara kâhin olmak isteyen herkese görev verdi.Eyn Çünkü onun Beytel'deki sunaða ve Samiriye kentlerindeki tapýnma yerlerinde bulunan bütün tapýnaklara karþý RAB'bin buyruðuyla yaptýðý uyarýlar kesinlikle yerine gelecektir.'Cxn Tanrý adamýný gömdükten sonra, yaþlý peygamber çocuklarýna þöyle dedi: 'Ben ölünce beni bu Tanrý adamýnýn yanýna gömün, kemiklerimi de onun kemiklerinin yanýna koyun.\w3n Cesedi kendi mezarýna gömdü. 'Ah kardeþim!' diyerek ardýndan aðýt yaktýlar. vn Yaþlý peygamber Tanrý adamýnýn cesedini eþeðin sýrtýna attý ve ona aðýt yakýp gömmek için kendi kentine götürdü.u n vtgn Peygamber, çocuklarýna, 'Eþeði hazýrlayýn!' dedi. Çocuklarýn hazýrladýðý eþeðe binip gitti. Eþekle aslaný yerde yatan Tanrý adamýnýn cesedi baþýnda buldu. Ancak aslan cesedi yemediði gibi eþeðe de dokunmamýþtý.|ssn Tanrý adamýný yolundan döndüren yaþlý peygamber olanlarý duyunca, þöyle dedi: 'RAB'bin sözünü dinlemeyen Tanrý adamý budur. Bu yüzden RAB, sözü uyarýnca, onun üzerine bir aslan gönderdi. Aslan onu parçalayýp öldürdü.'r/n Yoldan geçenler yerde yatan cesetle yanýnda duran aslaný gördüler. Gidip yaþlý peygamberin yaþadýðý kentte gördüklerini anlattýlar.q+n Tanrý adamý giderken yolda bir aslanla karþýlaþtý. Aslan onu oracýkta öldürdü. Eþekle aslan yere serilen cesedin yanýnda duruyordu.^p7n Tanrý adamý yiyip içtikten sonra yaþlý peygamber onun için eþeði hazýrladý.oyn yolundan döndün; sana yiyip içme dediði yerde yiyip içtin, cesedin atalarýnýn mezarlýðýna gömülmeyecek.> ' n;n O da Yahuda'dan gelen Tanrý adamýna þöyle dedi: 'RAB diyor ki, dedi.' Ne var ki yalan söyleyerek Tanrý adamýný kandýrdý.kjQn Çünkü RAB bana, diye buyruk verdi.'ri_n Tanrý adamý þöyle karþýlýk verdi: 'Yolumdan dönüp seninle gelemem. Burada ne yer, ne de içerim.Khn Yaþlý peygamber, 'Gel benimle eve gidelim, bir þeyler ye' dedi.+gQn Tanrý adamýnýn ardýna düþtü. Onun bir yabanýl fýstýk aðacýnýn altýnda oturduðunu görünce, 'Yahuda'dan gelen Tanrý adamý sen misin?' diye sordu.kfQn Bunun üzerine yaþlý baba, 'Eþeðimi hazýrlayýn' dedi. Çocuklar eþeðe palan vurunca, binipe5n Yaþlý baba, 'Tanrý adamý hangi yoldan gitti?' diye sordu. Çocuklar Yahuda'dan gelen Tanrý adamýnýn hangi yoldan gittiðini ona gösterdiler.=dun O sýralarda Beytel'de yaþayan yaþlý bir peygamber vardý. Çocuklarý gelip o gün Tanrý adamýnýn Beytel'de yaptýklarýný ve krala söylediklerini babalarýna anlattýlar.ac=n Böylece Tanrý adamý, Beytel'e gelmiþ olduðu yoldan deðil, baþka bir yoldan gitti.kbQn Çünkü RAB bana, diye buyruk verdi.'a n Tanrý adamý, 'Varlýðýnýn yarýsýný bile versen, seninle gelmem' diye karþýlýk verdi, 'Burada ne yer, ne de içerim.o`Yn Kral, Tanrý adamýna, 'Benimle eve kadar gel de bir þeyler ye' dedi, 'Sana bir armaðan vereceðim.'O_n O zaman Kral Yarovam, Tanrý adamýna, 'Lütfen benim için dua et, Tanrýn RAB'be yalvar ki, elim eski halini alsýn' dedi. Tanrý adamý RAB'be yalvarýnca kralýn eli iyileþip eski halini aldý. ^ n Tanrý adamýnýn RAB'bin buyruðuyla gösterdiði belirti uyarýnca, sunak parçalandý, üstündeki küller çevreye savruldu.[]1n Kral Yarovam, Tanrý adamýnýn Beytel'de sunaða karþý söylediklerini duyunca, elini ona doðru uzatarak, 'Yakalayýn onu!' diye buyruk verdi. Ancak Tanrý adamýna uzattýðý eli felç oldu ve düzelmedi.M\n Ayný gün Tanrý adamý bir belirti göstererek konuþmasýný þöyle sürdürdü: 'RAB'bin bana açýkladýðý belirti þudur: Bu sunak parçalanacak, üstündeki küller çevreye savrulacak.' [;n RAB'bin buyruðu uyarýnca sunaða karþý þöyle seslendi: 'Sunak, ey sunak! RAB diyor ki, 'Z n Yarovam buhur yakmak için sunaðýn yanýnda dururken, bir Tanrý adamý RAB'bin buyruðu üzerine Yahuda'dan Beytel'e geldi.;Yqn !Kendi kendine uydurduðu sekizinci ayýn on beþinci günü, Beytel'de yaptýrdýðý sunaða gitti, kurban sunup buhur yaktý. Ve o günü Ýsrail halký için bayram ilan etti.xXkn Yarovam sekizinci ayýn on beþinci günü Yahuda'daki bayrama benzer bir bayram baþlattý. Dan'daki sunakta ve Beytel'de yaptýrdýðý altýn buzaðýlara kurbanlar sundu; orada kurmuþ olduðu tapýnma yerlerine kâhinler yerleþtirdi.Wn Yarovam ayrýca tapýnma yerlerinde tapýnaklar yaptýrdý. Levililer'in dýþýnda her türlü insanlardan kâhinler atadý.[V1n Bu günahtý. Böylece halk buzaðýya tapmak için Dan'a kadar gitmeye baþladý.QUn Altýn buzaðýlardan birini Beytel, ötekini Dan Kenti'ne yerleþtirdi.dTCn Kral, danýþmanlarýna danýþtýktan sonra, iki altýn buzaðý yaptýrýp halkýna, 'Tapýnmak için artýk Yeruþalim'e gitmenize gerek yok' dedi, 'Ey Ýsrail halký, iþte sizi Mýsýr'dan çýkaran ilahlarýnýz!'>Swn 'Eðer bu halk Yeruþalim'e gidip RAB'bin Tapýnaðý'nda kurbanlar sunarsa, yürekleri efendileri, Yahuda Kralý Rehavam'a döner. Beni öldürüp yeniden Rehavam'a baðlanýrlar.'YR-n Yarovam, 'Þimdi krallýk yine Davut soyunun eline geçebilir' diye düþündü,Q/n Yarovam Efrayim'in daðlýk bölgesindeki Þekem Kenti'ni onarýp orada yaþamaya baþladý. Daha sonra oradan ayrýlýp Penuel Kenti'ni onardý.ZP/n  ' RAB'bin bu sözlerini duyan halk O'nun buyruðuna uyup evine döndü. On 'Süleyman oðlu Yahuda Kralý Rehavam'a, bütün Yahudalýlar'a, Benyaminliler'e ve orada yaþayan öteki insanlara þunu söyle:CNn Bu arada Tanrý adamý Þemaya'ya Tanrý þöyle seslendi:bM?n Süleyman oðlu Rehavam Yeruþalim'e varýnca, Ýsrail oymaklarýyla savaþýp onlarý yeniden egemenliði altýna almak amacýyla bütün Yahuda ve Benyamin oymaklarýndan yüz seksen bin seçkin savaþçý topladý.cLAn Yarovam'ýn Mýsýr'dan döndüðünü duyunca, bütün Ýsrailliler haber gönderip kendisini toplantýya çaðýrdýlar ve onu Ýsrail Kralý ilan ettiler. Yahuda oymaðýndan baþka hiç kimse Davut soyunu izlemedi.EKn Ýsrail halký, Davut soyundan gelenlere hep baþkaldýrdý.6Jgn Ýsrailliler Kral Rehavam'ýn gönderdiði angaryacýbaþý Adoram'ý taþa tutup öldürdüler. Bunun üzerine Kral Rehavam savaþ arabasýna atlayýp Yeruþalim'e kaçtý.dICn Rehavam da yalnýzca Yahuda kentlerinde yaþayan Ýsrailliler'e krallýk yapmaya baþladý.sHan Kralýn kendilerini dinlemediðini görünce, bütün Ýsrailliler, 'Ýþay oðlu, Davut'la ne ilgimiz, Ne de payýmýz var!' diye baðýrdýlar, 'Ey Ýsrail halký, haydi evimize dönelim! Davut'un soyu baþýnýn çaresine baksýn.'!G=n Kral halký dinlemedi. Çünkü Þilolu Ahiya aracýlýðýyla Nevat oðlu Yarovam'a verdiði sözü yerine getirmek için RAB bu olayý düzenlemiþti.F n E#n Ýleri gelenlerin öðüdünü reddeden Kral Rehavam, gençlerin öðüdüne uyarak halka sert bir yanýt verdi: 'Babamýn size yüklediði boyunduruðu ben daha da aðýrlaþtýracaðým. Babam sizi kýrbaçla yola getirdiyse, ben sizi akreplerle yola getireceðim.'Dn Yarovam'la bütün halk, kralýn, 'Üç gün sonra yine gelin' sözü üzerine, üçüncü gün Rehavam'ýn yanýna geldiler. 'UB%n Birlikte büyüdüðü gençler ona þu karþýlýðý verdiler: 'Sana diyen halka de ki, diyen bu halka nasýl bir yanýt verelim?'|@sn Ne var ki, Rehavam ileri gelenlerin öðüdünü reddederek birlikte büyüdüðü genç görevlilerine danýþtý: ?n Ýleri gelenler, 'Bugün bu halka hizmet eder, olumlu yanýt verirsen, sana her zaman kul köle olurlar' diye karþýlýk verdiler.>5n Kral Rehavam, babasý Süleyman'a saðlýðýnda danýþmanlýk yapan ileri gelenlere, 'Bu halka nasýl yanýt vermemi öðütlersiniz?' diye sordu.j=On Rehavam, 'Þimdi gidin, üç gün sonra yine gelin' yanýtýný verince halk yanýndan ayrýldý.<9n 'Baban üzerimize aðýr bir boyunduruk koydu. Ama babanýn üzerimize yüklediði aðýr yükü ve boyunduruðu hafifletirsen sana kul köle oluruz.'^;7n Ýsrail topluluðu Yarovam'ý çaðýrttý. Birlikte gidip Rehavam'a þöyle dediler:x:kn Kral Süleyman'dan kaçýp Mýsýr'a yerleþen Nevat oðlu Yarovam bunu duyunca Mýsýr'da kalmaya karar verdi.v9 in Rehavam Þekem'e gitti. Çünkü bütün Ýsrailliler kendisini kral ilan etmek için orada toplanmýþlardý.v8gn +Süleyman ölüp atalarýna kavuþunca babasý Davut'un Kenti'nde gömüldü. Yerine oðlu Rehavam kral oldu.Q7n *Süleyman kýrk yýl süreyle bütün Ýsrail'i Yeruþalim'den yönetti.6 n )Süleyman'ýn krallýðý dönemindeki öteki olaylar, bütün yaptýklarý ve bilgeliði Süleyman'ýn tarihinde yazýlýdýr.'5In (Süleyman Yarovam'ý öldürmeye çalýþtý. Ama Yarovam Mýsýr'a kaçýp Mýsýr Kralý Þiþak'a sýðýndý. Süleyman'ýn ölümüne kadar orada kaldý.n4Wn 'Süleyman'ýn günahýndan ötürü Davut soyunun gururunu kýracaðým, ancak sonsuza dek deðil.> ' 3 n &Kulum Davut gibi isteklerimi yerine getirir, kurallarýma ve buyruklarýma uyar, gözümde doðru olaný yapar, yollarýmý izlersen, seninle birlikte olacaðým. Davut'a yaptýðým gibi senin için de güçlü bir hanedan kurup Ýsrail'i sana vereceðim.`2;n %Sana gelince, seni Ýsrail Kralý yapacaðým. Ýsrail'i dilediðin gibi yöneteceksin.61gn $Adýmý yerleþtirmek için kendime seçtiðim Yeruþalim Kenti'nde kulum Davut için önümde sönmeyen bir ýþýk olmak üzere Süleyman'ýn oðluna bir oymak vereceðim.N0n #Ancak krallýðý oðlunun elinden alýp on oymaðý sana vereceðim.B/n "Ama buyruklarýma, kurallarýma baðlý kalan, seçtiðim kulum Davut'un hatýrý için Süleyman'ýn elinden bütün krallýðý almayacaðým. Yaþamý boyunca onu önder yapacaðým.. n !Çünkü Süleyman bana sýrt çevirip Saydalýlar'ýn tanrýçasý Aþtoret'e*, Moavlýlar'ýn ilahý Kemoþ'a ve Ammonlular'ýn ilahý Molek'e* taptý. Kurallarýma, ilkelerime uyup gözümde doðru olaný yapan babasý Davut gibi yollarýmý izlemedi.&-Gn Ama kulum Davut'un ve Ýsrail oymaklarýnýn yaþadýðý kentler arasýndan seçtiðim Yeruþalim Kenti'nin hatýrý için bir oymaðý onda býrakacaðým..,Wn ve Yarovam'a, 'On parçayý kendine al' dedi, 'Çünkü Ýsrail'in Tanrýsý RAB diyor ki, kk@jj_iilhh'ggffPee(ddcbbmaa}a`4__^!]]\\L[yZZ==:< diye karþýlýk verdi.T#nbir ruh çýkýp RAB'bin önünde durdu ve, dedi.T#nRAB sordu: /YnMikaya konuþmasýný sürdürdü: 'Öyleyse RAB'bin sözünü dinle! Gördüm ki, RAB tahtýnda oturuyor, bütün göksel varlýklar da saðýnda, solunda duruyordu.{nÝsrail Kralý Yehoþafat'a, 'Benimle ilgili iyi peygamberlik etmez, hep kötü þeyler söyler dememiþ miydim?' dedi.?ynMikaya þöyle karþýlýk verdi: 'Ýsrailliler'i daðlara daðýlmýþ çobansýz koyunlar gibi gördüm. RAB, dedi.''nBunun üzerine kral, 'RAB'bin adýna bana gerçeðin dýþýnda bir þey söylemeyeceðine iliþkin sana kaç kez ant içireyim?' diye sordu.uenMikaya gelince kral, 'Mikaya, Ramot-Gilat'a karþý savaþa gidelim mi, yoksa vaz mý geçelim?' diye sordu.nWnMikaya, 'Yaþayan RAB'bin hakký için, RAB bana ne derse onu söyleyeceðim' diye karþýlýk verdi.V'n Mikaya'yý çaðýrmaya giden görevli ona, 'Bak! Peygamberler bir aðýzdan kral için olumlu þeyler söylüyorlar' dedi, 'Rica ederim, senin sözün de onlarýnkine uygun olsun; olumlu bir þey söyle.' +n Öteki peygamberlerin hepsi de ayný þeyi söylediler: 'Ramot-Gilat'a saldýr, kazanacaksýn! Çünkü RAB onlarý senin eline teslim edecek.', Sn Kenaana oðlu Sidkiya, yaptýðý demir boynuzlarý göstererek þöyle dedi: 'RAB diyor ki, '` ;n Ýsrail Kralý Ahav ile Yahuda Kralý Yehoþafat kral giysileriyle Samiriye Kapýsý'nýn giriþinde, harman yerine konan tahtlarýnda oturuyorlardý. Bütün peygamberler de onlarýn önünde peygamberlik ediyordu.e En Ýsrail Kralý bir görevli çaðýrýp, 'Hemen Yimla oðlu Mikaya'yý getir!' diye buyurdu.w inÝsrail Kralý, 'Yimla oðlu Mikaya adýnda biri daha var' diye yanýtladý, 'Onun aracýlýðýyla RAB'be danýþabiliriz. Ama ben ondan nefret ederim. Çünkü benimle ilgili hiç iyi peygamberlik etmez, yalnýz kötü þeyler söyler.'dCnAma Yehoþafat, 'Burada danýþabileceðimiz RAB'bin baþka peygamberi yok mu?' diye sordu. nÝsrail Kralý dört yüz kadar peygamberi toplayýp, 'Ramot-Gilat'a karþý savaþayým mý, yoksa vaz mý geçeyim?' diye sordu.4en'Ama önce RAB'be danýþalým' diye ekledi.dCnSonra Yehoþafat'a, 'Ramot-Gilat'a karþý benimle birlikte savaþýr mýsýn?' diye sordu.*OnÝsrail Kralý Ahav, görevlilerine, 'Ramot-Gilat'ýn bize ait olduðunu bilmiyor musunuz?' dedi, 'Biz onu Aram Kralý'ndan geri almak için bir þey yapmadýk.'U%nÜçüncü yýl Yahuda Kralý Yehoþafat, Ýsrail Kralý'ný görmeye gitti.G nÜç yýl boyunca Aram ile Ýsrail arasýnda savaþ çýkmadý.nWn'Ahav'ýn önümde ne denli alçakgönüllü davrandýðýný gördün mü? Bu alçakgönüllülüðünden ötürü yaþamý boyunca ben de onu sýkýntýya sokmayacaðým. Ama oðlunun zamanýnda ailesine sýkýntý vereceðim.',UnRAB, Tiþbeli Ýlyas'a þöyle dedi:)MnAhav bu sözleri dinledikten sonra, giysilerini yýrttý, çula sarýnýp oruç tutmaya baþladý. Çul içinde yatýp kalkarak, alçakgönüllü bir yol tuttu.~/nAhav RAB'bin Ýsrail halkýnýn önünden kovduðu Amorlular'ýn her yaptýðýna uyarak putlarýn ardýnca yürüdü ve iðrenç iþler yaptý.-}n-Ahav kadar, RAB'bin gözünde kötü olaný yaparak kendini satan hiç kimse olmadý. Karýsý Ýzebel onu her konuda kýþkýrtýyordu.i|Mn 'g{In'RAB Ýzebel için de, <Ýzebel'i Yizreel Kenti'nin surlarý dibinde köpekler yiyecek> diyor.)zMnBeni öfkelendirip Ýsrail'i günaha sürüklediðin için senin ailen de Nevat oðlu Yarovam'ýn ve Ahiya oðlu Baaþa'nýn ailelerinin akýbetine uðrayacak.>#yAnRAB diyor ki, 'zvon'Kalk, Samiriyeli Ýsrail Kralý Ahav'ý karþýlamaya git. Þu anda Navot'un baðýndadýr. Orayý almaya gitti.4uenO zaman RAB, Tiþbeli Ýlyas'a þöyle dedi:Ut%nAhav, Yizreelli Navot'un öldüðünü duyunca, onun baðýný almaya gitti.`s;nÝzebel, Navot'un taþlanýp öldürüldüðünü duyar duymaz, Ahav'a, 'Kalk, Yizreelli Navot'un sana gümüþ karþýlýðýnda satmak istemediði baðýný sahiplen' dedi, 'Çünkü o artýk yaþamýyor, öldü.'Tr#nSonra Ýzebel'e, 'Navot taþlanarak öldürüldü' diye haber gönderdiler.nqWn Sonra iki kötü adam gelip Navot'un karþýsýna oturdu ve halkýn önünde: 'Navot, Tanrý'ya ve krala sövdü' diyerek yalan yere tanýklýk etti. Bunun üzerine onu kentin dýþýna çýkardýlar ve taþlayarak öldürdüler.;psn Oruç ilan edip Navot'u halkýn önüne oturttular.on Navot'un yaþadýðý kentin ileri gelenleriyle soylularý Ýzebel'in gönderdiði mektuplarda yazdýklarýný uyguladýlar.n%n Karþýsýna da, diyen iki yalancý tanýk koyun. Sonra onu dýþarý çýkarýp taþlayarak öldürün.'%mGn Mektuplarda þunlarý yazdý:l%nÝzebel Ahav'ýn mührünü kullanarak onun adýna mektuplar yazdý, Navot'un yaþadýðý kentin ileri gelenleriyle soylularýna gönderdi.k7nÝzebel, 'Sen Ýsrail'e böyle mi krallýk yapýyorsun?' dedi, 'Kalk, yemeðini ye, keyfini bozma. Yizreelli Navot'un baðýný sana ben vereceðim.'jjOnAhav karýsýna þöyle karþýlýk verdi: 'Yizreelli Navot'a, dedim. Ama o, dedi.'niWnKarýsý Ýzebel yanýna gelip, 'Neden bu kadar sýkýlýyorsun? Neden yemek yemiyorsun?' diye sordu.Lhn'Atalarýmýn bana býraktýðý mirasý sana vermem' diyen Yizreelli Navot'un bu sözlerine sýkýlýp öfkelenen Ahav sarayýna döndü. Asýk bir yüzle yataðýna uzanýp hiçbir þey yemedi.wginAma Navot, 'Atalarýmýn bana býraktýðý mirasý sana vermekten RAB beni esirgesin' diye karþýlýk verdi.f n`e =nYizreel'de Samiriye Kralý Ahav'ýn sarayýnýn yanýnda Yizreelli Navot'un bir baðý vardý. Bir gün Ahav, Navot'a þunu önerdi: 'Baðýný bana ver. Sarayýma yakýn olduðu için orayý sebze bahçesi olarak kullanmak istiyorum. Karþýlýðýnda ben de sana daha iyi bir bað vereyim, ya da istersen deðerini gümüþ olarak ödeyeyim.'Ndn+Keyfi kaçan Ýsrail Kralý öfkeyle Samiriye'deki sarayýna döndü.`c;n*Bunun üzerine peygamber krala þöyle dedi: 'RAB diyor ki, <Ölüme mahkûm ettiðim adamý salýverdiðin için onun yerine sen öleceksin. Onun halkýnýn baþýna gelecekler senin halkýnýn baþýna gelecek.> 'zbon)Peygamber, hemen gözlerindeki sargýyý çýkardý. O zaman Ýsrail Kralý onun bir peygamber olduðunu anladý.6ain(Ama ben oraya buraya bakarken, adam kayboldu.'`n'Kral oradan geçerken, peygamber ona þöyle seslendi: 'Ben kulun, tam savaþýn içindeyken, askerin biri bana bir tutsak getirip, dedi, _ n&Peygamber gitti, kýlýðýný deðiþtirmek için gözlerini baðladý. Yol kenarýnda kralýn geçmesini beklemeye baþladý.y^mn%Bunun üzerine ayný peygamber, baþka bir adama giderek, 'Lütfen beni vur!' dedi. Adam da onu vurup yaraladý.^]7n$O zaman peygamber arkadaþýna þöyle dedi: 'Sen RAB'bin buyruðunu dinlemediðin için, yanýmdan ayrýlýr ayrýlmaz bir aslan seni öldürecek.' Adam oradan ayrýldýktan sonra aslan onu yakalayýp öldürdü.\n#Peygamberlerden biri, RAB'bin sözüne uyarak arkadaþýna, 'Lütfen, beni vur!' dedi. Ama arkadaþý onu vurmak istemedi.0[[n"Ben-Hadat, 'Babamýn babandan almýþ olduðu kentleri geri vereceðim' dedi, 'Babam nasýl Samiriye'de çarþýlar kurduysa, sen de Þam'da çarþýlar kurabilirsin.'Zn!Adamlar bunu olumlu bir belirti sayarak hemen sözü aðzýndan aldýlar ve, 'Evet, Ben-Hadat kardeþin sayýlýr!' dediler.-YUn Bellerine çul kuþanýp baþlarýna da ip baðladýlar ve Ýsrail Kralý'nýn huzuruna çýkarak, 'Kulun Ben-Hadat diye yalvarýyor' dediler.XynGörevlileri Ben-Hadat'a þöyle dediler: 'Duyduðumuza göre, Ýsrail krallarý iyi yürekli krallarmýþ. Haydi bellerimize çul kuþanýp baþlarýmýza ip saralým ve Ýsrail Kralý'nýn huzuruna çýkalým. Belki senin canýný baðýþlar.'&WGnSað kalanlar Afek Kenti'ne kaçtýlar. Orada da yirmi yedi bin kiþinin üstüne surlar yýkýldý. Ben-Hadat kentin içine kaçýp bir iç odaya saklandý.AV}nBirbirlerine karþý ordugah kuran Aramlýlar'la Ýsrailliler yedi gün beklediler. Yedinci gün savaþ baþladý. Ýsrailliler bir gün içinde yüz bin Aramlý yaya asker öldürdü. UnBir Tanrý adamý gidip Ýsrail Kralý Ahav'a þöyle dedi: 'RAB diyor ki, 'yTmnÝsrail halký da toplanýp yiyeceðini hazýrladý. Aramlýlar'la savaþmak üzere yola çýkýp onlarýn karþýsýna ordugah kurdu. Ülkeyi dolduran Aramlýlar'ýn karþýsýnda Ýsrailliler iki küçük oðlak sürüsü gibi kalýyordu.bS?nÝlkbaharda Aramlýlar'ý toplayýp Ýsrailliler'le savaþmak üzere Afek Kenti'ne gitti.fRGnKaybettiðin kadar at ve savaþ arabasý toplayarak kendine yeni bir ordu kur. Ýsrailliler'le ovada savaþalým. O zaman onlarý kesinlikle yeneriz.' Aram Kralý Ben-Hadat bütün söylenenleri kabul edip yerine getirdi.YQ-nÞimdi bütün krallarý görevlerinden al, onlarýn yerine yeni komutanlar ata.DPnBu arada görevlileri Aram Kralý'nýn kendisine, 'Ýsrail'in ilahý dað ilahýdýr' dediler, 'Bu nedenle bizden güçlü çýktýlar. Ama ovada savaþýrsak, onlarý kesinlikle yeneriz.HO nDaha sonra peygamber gelip Ýsrail Kralý'na, 'Git, gücünü pekiþtir ve neler yapman gerektiðini iyi düþün' dedi, 'Çünkü önümüzdeki ilkbaharda Aram Kralý sana yine saldýracak.'zNonÝsrail Kralý atlarla savaþ arabalarýna büyük zararlar vererek Aramlýlar'ý aðýr bir yenilgiye uðrattý.>MwnHerkes önüne geleni öldürdü. Aramlýlar kaçmaya baþlayýnca, Ýsrailliler peþlerine düþtü. Ama Aram Kralý Ben-Hadat, atýna binerek atlýlarla birlikte kaçýp kurtuldu.iLMnGenç askerler arkalarýndaki Ýsrail ordusuyla birlikte kentten çýkýp saldýrýya geçtiler.cKAnBen-Hadat, 'Ýster barýþ, ister savaþ için gelsinler, onlarý canlý yakalayýn' dedi. JnÖnce genç askerler saldýrýya geçti. Ben-Hadat'ýn gönderdiði gözcüler, 'Samiriyeliler geliyor' diye ona haber getirdiler. I nÖðleyin Ben-Hadat ile kendisini destekleyen otuz iki kral çadýrlarda içip sarhoþ olmuþken Ýsrail saldýrýsý baþladý.:HonAhav ilçe komutanlarýnýn genç askerlerini çaðýrýp saydý. Ýki yüz otuz iki kiþiydiler. Sonra bütün Ýsrail ordusunu toplayýp saydý, onlar da yedi bin kiþiydiler.=GwnAhav, 'Kimin aracýlýðýyla olacak bu?' diye sordu.XF+n O sýrada bir peygamber gelip Ýsrail Kralý Ahav'a þöyle dedi: 'RAB diyor ki, 'jEOn Ben-Hadat bunu duyduðunda, kendisini destekleyen krallarla birlikte çadýrda içki içiyordu. Hemen adamlarýna buyruk verdi: 'Saldýrýya hazýrlanýn.' Böylece Samiriye'ye karþý saldýrý hazýrlýklarýna giriþtiler.Dn Ýsrail Kralý þöyle karþýlýk verdi: 'Kralýnýza deyin ki, ''CIn O zaman Ben-Hadat Ahav'a baþka bir haber gönderdi: 'O kadar çok adamla senin üstüne yürüyeceðim ki, Samiriye'yi yerle bir edeceðim. Kentin tozlarý askerlerimin avuçlarýný bile dolduramayacak. Eðer bunu yapmazsam, ilahlar bana aynýsýný, hatta daha kötüsünü yapsýn!'VB'n Böylece Ahav, Ben-Hadat'ýn habercilerine, 'Efendimiz krala ilk isteklerinin hepsini kabul edeceðimi, ama ikincisini kabul edemeyeceðimi söyleyin' dedi. Haberciler gidip Ben-Hadat'a durumu bildirdiler.lASnBütün ileri gelenler ve halk, 'Onu dinleme, isteklerini de kabul etme' diye karþýlýk verdiler.Y@-nÝsrail Kralý ülkenin bütün ileri gelenlerini toplayarak, 'Bakýn, bu adam nasýl bela arýyor!' dedi, 'Bana haber gönderip altýnýmý, gümüþümü, karýlarýmý, çocuklarýmý istedi, reddetmedim.'6?gnAyrýca yarýn bu saatlerde sarayýnda ve görevlilerinin evlerinde arama yapmak üzere kendi görevlilerimi göndereceðim. Deðerli olan her þeyini alýp getirecekler.> '8>knHaberciler yine gelip Ahav'a þöyle dediler: 'Ben-Hadat diyor ki, 'e;EnBen-Hadat, kentte bulunan Ýsrail Kralý Ahav'a haberciler göndererek þöyle buyruk verdi:8: mnAram Kralý Ben-Hadat bütün ordusunu topladý. Atlarý, savaþ arabalarý ve kendisini destekleyen otuz iki kralla birlikte Samiriye'nin üzerine yürüyerek kenti kuþattý.T9#nBöylece Eliþa gidip sürdüðü çiftin öküzlerini kesti. Boyunduruklarýyla ateþ yakýp etleri piþirdikten sonra, yesinler diye halka daðýttý. Sonra, Ýlyas'ýn ardýndan gidip ona hizmet etti.8nEliþa öküzleri býrakýp Ýlyas'ýn ardýndan koþtu ve, 'Ýzin ver, annemle babamý öpeyim, sonra seninle geleyim' dedi.j7OnÝlyas oradan ayrýlýp gitti, Þafat oðlu Eliþa'yý buldu. Eliþa, on iki çift öküzle saban sürenlerin ardýndan on ikinci çifti sürüyordu. Ýlyas Eliþa'nýn yanýndan geçerek kendi cüppesini onun üzerine attý.n6WnAncak Ýsrail'de Baal'ýn* önünde diz çöküp onu öpmemiþ yedi bin kiþiyi sað býrakacaðým.'g5InHazael'in kýlýcýndan kurtulaný Yehu, Yehu'nun kýlýcýndan kurtulaný Eliþa öldürecek.4 n 3nRAB, 'Geldiðin yoldan geri dön, Þam yakýnýndaki kýrlara git' dedi, 'Oraya vardýðýnda, Hazael'i Aram Kralý olarak, Nimþi oðlu Yehu'yu Ýsrail Kralý olarak, Avel-Meholalý Þafat'ýn oðlu Eliþa'yý da kendi yerine peygamber olarak meshedeceksin*.2/nÝlyas, 'RAB'be, Her Þeye Egemen Tanrý'ya büyük bir istekle kulluk ettim' diye karþýlýk verdi, 'Ama Ýsrail halký senin antlaþmaný reddetti, sunaklarýný yýktý ve peygamberlerini kýlýçtan geçirdi. Yalnýz ben kaldým. Beni de öldürmeye çalýþýyorlar.'f1Gn Ýlyas bu sesi duyunca, cüppesiyle yüzünü örttü, çýkýp maðaranýn giriþinde durdu.0n Depremden sonra bir ateþ çýktý, ancak RAB ateþin içinde de deðildi. Ateþten sonra ince, yumuþak bir ses duyuldu.H/ n RAB, 'Daða çýk ve önümde dur, yanýndan geçeceðim' dedi../n Ýlyas, 'RAB'be, Her Þeye Egemen Tanrý'ya büyük bir istekle kulluk ettim' diye karþýlýk verdi, 'Ama Ýsrail halký senin antlaþmaný reddetti, sunaklarýný yýktý ve peygamberlerini kýlýçtan geçirdi. Yalnýz ben kaldým. Beni de öldürmeye çalýþýyorlar.'4-en Geceyi orada bulunan bir maðarada geçirdi.,nÝlyas kalktý, yiyip içti. Yediklerinden aldýðý güçle kýrk gün kýrk gece Tanrý Daðý Horev'e kadar yürüdü.m+UnRAB'bin meleði ikinci kez geldi, ona dokunarak, 'Kalk yemeðini ye. Gideceðin yol çok uzun' dedi.*)nÝlyas çevresine bakýnca yanýbaþýnda, kýzgýn taþlarýn üstünde bir pideyle bir testi su gördü. Yiyip içtikten sonra yine uzandý.y)mnSonra retem çalýsýnýn altýna yatýp uykuya daldý. Ansýzýn bir melek ona dokunarak, 'Kalk yemek ye' dedi.>(wnBir gün boyunca çölde yürüdü, sonunda bir retem çalýsýnýn altýna oturdu ve ölmek için dua etti: 'Ya RAB, yeter artýk, canýmý al, ben atalarýmdan daha iyi deðilim.'c'AnÝlyas can korkusuyla Yahuda'nýn Beer-Þeva Kenti'ne kaçýp uþaðýný orada býraktý.<&snÝzebel, Ýlyas'a, 'Yarýn bu saate kadar senin peygamberlere yaptýðýný ben de sana yapmazsam, ilahlar bana aynýsýný, hatta daha kötüsünü yapsýn' diye haber gönderdi.t% enAhav, Ýlyas'ýn bütün yaptýklarýný, peygamberleri nasýl kýlýçtan geçirdiðini Ýzebel'e anlattý.i$Mn.Üzerine RAB'bin gücü inen Ýlyas kemerini kuþanýp Yizreel'e kadar Ahav'ýn önünde koþtu.#'n-Tam o sýrada gökyüzü bulutlarla karardý, rüzgar çýktý, þiddetli bir yaðmur baþladý. Ahav hemen arabasýna binip Yizreel'e gitti.b"?n,Yedinci kez gidip bakan uþak, 'Denizden avuç kadar küçük bir bulut çýkýyor' dedi.?!{n+Sonra uþaðýna, 'Haydi git, denize doðru bak!' dedi. 'n*Ahav yiyip içmek üzere oradan ayrýlýnca, Ýlyas Karmel Daðý'nýn tepesine çýktý. Yere kapanarak baþýný dizlerinin arasýna koydu.fGn)Sonra Ýlyas, Ahav'a, 'Git, yemene içmene bak; çünkü güçlü bir yaðmur sesi var' dedi.@{n(Ýlyas, 'Baal'ýn peygamberlerini yakalayýn, hiçbirini kaçýrmayýn' diye onlara buyruk verdi. Peygamberler yakalandý, Ýlyas onlarý Kiþon Vadisi'ne götürüp orada öldürdü.hKn'Halk olanlarý görünce yüzüstü yere kapandý. 'RAB Tanrý'dýr, RAB Tanrý'dýr!' dediler.n&O anda gökten RAB'bin ateþi düþtü. Düþen ateþ yakmalýk sunuyu, odunlarý, taþlarý ve topraðý yakýp hendekteki suyu kuruttu.n%Ya RAB, bana yanýt ver! Yanýt ver ki, bu halk senin Tanrý olduðunu anlasýn. Onlarýn yine sana dönmelerini saðla.'n$Akþam sunusu saatinde, Peygamber Ýlyas sunaða yaklaþýp þöyle dua etti: 'Ey Ýbrahim'in, Ýshak'ýn ve Ýsrail'in Tanrýsý olan RAB! Bugün bilinsin ki, sen Ýsrail'in Tanrýsý'sýn, ben de senin kulunum ve bütün bunlarý senin buyruklarýnla yaptým.?{n#O zaman sunaðýn çevresine akan su hendeði doldurdu.:qn"Sonra, 'Bir daha yapýn' dedi. Bir daha yaptýlar.9mn!Sunaðýn üzerine odunlarý dizdi, boðayý parça parça kesip odunlarýn üzerine yerleþtirdi. 'Dört küp su doldurup yakmalýk sunuyla* odunlarýn üzerine dökün' dedi.n Ýlyas bu taþlarla RAB'bin adýna bir sunak yaptýrdý. Çevresine de iki sea*fü* tohum alacak kadar bir hendek kazdý.%nOn iki taþ aldý. Bu sayý RAB'bin Yakup'a, 'Senin adýn Ýsrail olacak' diye bildirdiði Yakupoðullarý oymaklarýnýn sayýsý kadardý./nO zaman Ýlyas bütün halka, 'Bana yaklaþýn' dedi. Herkes onun çevresinde toplandý. Ýlyas RAB'bin yýkýlan sunaðýný onarmaya baþladý.|snÖðlenden akþam sunusu saatine kadar kývrandýlar. Ama hâlâ ne bir ses, ne ilgi, ne de bir karþýlýk vardý.nBöylece yüksek sesle baðýrdýlar. Adetleri uyarýnca, kýlýç ve mýzraklarla kanlarýný akýtýncaya dek bedenlerini yaraladýlar.Y-nÖðleyin Ýlyas onlarla alay etmeye baþladý: 'Baðýrýn, yüksek sesle baðýrýn! O tanrýymýþ. Belki dalgýndýr, ya da heladadýr, belki de yolculuk yapýyor! Yahut uyuyordur da uyandýrmak gerekir!'nKendilerine verilen boðayý alýp hazýrlayan Baal'ýn peygamberleri sabahtan öðlene kadar, 'Ey Baal, bize karþýlýk ver!' diye yalvardýlar. Ama ne bir ses vardý, ne de bir karþýlýk. Yaptýklarý sunaðýn çevresinde zýplayýp oynadýlar.:onÝlyas, Baal'ýn peygamberlerine, 'Kalabalýk olduðunuz için önce siz boðalardan birini seçip hazýrlayýn ve ilahýnýzý adýyla çaðýrýn' dedi, 'Ama ateþ yakmayýn.'nSonra siz kendi ilahýnýzý adýyla çaðýrýn, ben de RAB'bi adýyla çaðýrayým. Hangisi ateþle karþýlýk verirse, Tanrý odur.'  nBize iki boða getirin. Birini Baal'ýn peygamberleri alýp kessinler, parçalayýp odunlarýn üzerine koysunlar; ama odunlarý yakmasýnlar. Öbür boðayý da ben kesip hazýrlayacaðým ve odunlarýn üzerine koyacaðým; ama odunlarý yakmayacaðým. nÝlyas konuþmasýný þöyle sürdürdü: 'RAB'bin peygamberi olarak sadece ben kaldým. Ama Baal'ýn dört yüz elli peygamberi var.q ]nÝlyas halka doðru ilerleyip, 'Daha ne zamana kadar böyle iki taraf arasýnda dalgalanacaksýnýz?' dedi, 'Eðer RAB Tanrý'ysa, onu izleyin; yok eðer Baal Tanrý'ysa, onun ardýnca gidin.' Halk Ýlyas'a hiç karþýlýk vermedi.j OnAhav bütün Ýsrail'e haber salarak peygamberlerin Karmel Daðý'nda toplanmalarýný saðladý.L nÞimdi haber sal: Bütün Ýsrail halký, Ýzebel'in sofrasýnda yiyip içen Baal'ýn dört yüz elli peygamberi ve Aþera'nýn* dört yüz peygamberi Karmel Daðý'na gelip önümde toplansýn.'OnÝlyas, 'Ýsrail'i sýkýntýya sokan ben deðilim, seninle babanýn ailesi Ýsrail'i sýkýntýya soktunuz' diye karþýlýk verdi, 'RAB'bin buyruklarýný terk edip Baallar'ýn* ardýnca gittiniz.\3nÝlyas'ý görünce, 'Ey Ýsrail'i sýkýntýya sokan adam, sen misin?' diye sordu.nWnOvadya gidip Ahav'ý gördü, ona durumu anlattý. Bunun üzerine Ahav Ýlyas'ý karþýlamaya gitti.!=nÝlyas þöyle karþýlýk verdi: 'Hizmetinde bulunduðum yaþayan ve Her Þeye Egemen RAB'bin adýyla diyorum, bugün Ahav'ýn huzuruna çýkacaðým.']5nAma sen þimdi, diyorsun. O zaman beni öldürür!'jOn Efendim, Ýzebel RAB'bin peygamberlerini öldürdüðünde yaptýklarýmý duymadýn mý? RAB'bin peygamberlerinden yüzünü elliþer elliþer iki maðaraya saklayýp onlarýn yiyecek, içecek gereksinimlerini karþýladým.Z/n Ben senin yanýndan ayrýldýðýmda, RAB'bin Ruhu seni bilmediðim bir yere götürebilir. Durumu Ahav'a bildirince, gelip seni bulamazsa beni öldürür. Ben kulun gençliðimden beri RAB'den korkan biriyim.Dn Oysa sen þimdi, diyorsun.\3n 'Tanrýn yaþayan RAB'bin adýyla derim ki, efendimin seni aramak için adam göndermediði ulus ve krallýk kalmadý. Ahav ülkelerinde olmadýðýný söyleyen herkese, seni bulamadýklarýna dair ant içirdi.fGn Ovadya, 'Ne günah iþledim ki, beni öldürsün diye Ahav'a gönderiyorsun?' dedi ve ekledi:X~+nÝlyas, 'Evet, benim. Git efendine, <Ýlyas burada> de' diye karþýlýk verdi.}nOvadya giderken yolda Ýlyas'la karþýlaþtý. Ýlyas'ý tanýyýnca yüzüstü yere kapanarak, 'Efendim Ýlyas sen misin?' diye sordu.| nAhav'la Ovadya, araþtýrma yapmak üzere ülkeyi aralarýnda bölüþtükten sonra, her biri yalnýz baþýna bir yöne gitti.T{#nAhav, Ovadya'ya, 'Haydi gidip ülkedeki bütün su kaynaklarýyla vadilere bakalým' dedi, 'Belki atlarla katýrlarýn yaþamasýný saðlayacak kadar ot buluruz da onlarý ölüme terk etmemiþ oluruz.'Az}nÝzebel RAB'bin peygamberlerini öldürdüðünde, Ovadya yüz peygamberi yanýna alýp elliþer elliþer maðaralara gizlemiþ ve yiyecek, içecek gereksinimlerini karþýlamýþtý.-[y1nAhav sarayýnýn sorumlusu Ovadya'yý çaðýrdý. -Ovadya RAB'den çok korkardý.1x_nÝlyas Ahav'ýn huzuruna çýkmaya gitti.w 5nUzun bir süre sonra kuraklýðýn üçüncü yýlýnda RAB Ýlyas'a, 'Git, Ahav'ýn huzuruna çýk' dedi, 'Topraðý yaðmursuz býrakmayacaðým.'vnBunun üzerine kadýn, 'Þimdi anladým ki, sen Tanrý adamýsýn ve söylediðin söz gerçekten RAB'bin sözüdür' dedi.cuAnÝlyas çocuðu yukarý odadan indirip annesine verirken, 'Ýþte oðlun yaþýyor!' dedi.Vt'nRAB Ýlyas'ýn yalvarýþýný duydu. Çocuk dirilip yeniden yaþama döndü.|ssnÝlyas üç kez çocuðun üzerine kapanýp RAB'be þöyle dua etti: 'Ya RAB Tanrým, bu çocuða yeniden can ver.'r%nSonra RAB'be þöyle yalvardý: 'Ya RAB Tanrým, neden yanýnda kaldýðým dul kadýnýn oðlunu öldürerek ona bu kötülüðü yaptýn?'qnÝlyas, 'Oðlunu bana ver' diyerek çocuðu kadýnýn kucaðýndan aldý, kaldýðý yukarý odaya çýkardý ve yataðýna yatýrdý..pWnKadýn Ýlyas'a, 'Ey Tanrý adamý, alýp veremediðimiz nedir?' dedi, 'Günahlarýmý Tanrý'ya anýmsatýp oðlumun ölümüne neden olmak için mi buraya geldin?'o{nBir süre sonra ev sahibi dul kadýnýn oðlu gittikçe aðýrlaþan kötü bir hastalýða yakalandý, sonunda öldü.lnSnRAB'bin Ýlyas aracýlýðýyla söylediði söz uyarýnca, küpten un, çömlekten yað eksilmedi._m9nKadýn gidip Ýlyas'ýn söylediklerini yaptý. Hep birlikte günlerce yiyip içtiler.|lsnÝsrail'in Tanrýsý RAB diyor ki, 'k3n Ýlyas kadýna, 'Korkma, git yiyeceðini hazýrla' dedi, 'Yalnýz önce bana küçük bir pide yapýp getir. Sonra oðlunla kendin için yaparsýn.Zj/n Kadýn, 'Senin Tanrýn yaþayan RAB'bin adýyla ant içerim, hiç ekmeðim yok' diye karþýlýk verdi, 'Yalnýz küpte bir avuç un, çömleðin dibinde de azýcýk yað var. Görüyorsun, bir iki parça odun topluyorum. Götürüp oðlumla kendim için bir þeyler hazýrlayacaðým. Belki de son yemeðimiz olacak, ölüp gideceðiz.'`i;n Kadýn su getirmeye giderken Ýlyas yine seslendi: 'Lütfen bir parça da ekmek getir.'.hWn Sarefat'a giden Ýlyas kentin kapýsýna varýnca, orada dul bir kadýnýn odun topladýðýný gördü. Kadýna: 'Bana içmek için biraz su verebilir misin?' dedi.g)n 'Þimdi kalk git, Sayda yakýnlarýndaki Sarefat Kenti'ne yerleþ' dedi, 'Orada sana yiyecek saðlamasý için dul bir kadýna buyruk verdim.'f9nO zaman RAB, Ýlyas'a,OenAncak ülkede yaðmur yaðmadýðý için bir süre sonra dere kurudu.\d3nDereden su içiyor, kargalarýn sabah akþam getirdiði et ve ekmekle besleniyordu.qc]nRAB'bin söylediklerini yapan Ýlyas, gidip Þeria Irmaðý'nýn doðusundaki Kerit Vadisi'ne yerleþti.Zb/nDereden su içeceksin ve buyruk verdiðim kargalarýn getirdiklerini yiyeceksin.'aa=n'Buradan ayrýl, doðuya git. Þeria Irmaðý'nýn doðusundaki Kerit Vadisi'nde gizlen./`[nO zaman RAB, Ýlyas'a þöyle seslendi:e_ GnGilat'ýn Tiþbe Kenti'nden olan Ýlyas, Ahav'a þöyle dedi: 'Hizmet ettiðim Ýsrail'in Tanrýsý yaþayan RAB'bin adýyla derim ki, ben söylemedikçe önümüzdeki yýllarda ne yaðmur yaðacak, ne de çiy düþecek.'/^Yn"Ahav'ýn krallýðý döneminde, Beytelli Hiel Eriha Kenti'ni yeniden inþa etti. RAB'bin Nun oðlu Yeþu aracýlýðýyla söylediði söz uyarýnca, Hiel ilk oðlu Aviram'ý kaybetme pahasýna kentin temelini attý; en küçük oðlu Seguv'u kaybetme pahasýna da kentin kapýlarýný taktý.]-n!Ayrýca bir Aþera* putu yaptýrdý. Ahav Ýsrail'in Tanrýsý RAB'bi kendisinden önceki bütün Ýsrail krallarýndan daha çok öfkelendirdi.S\!n Baal için Samiriye'de yaptýrdýðý tapýnaðýn içine bir sunak kurdu.*[OnNevat oðlu Yarovam'ýn günahlarýný izlemek yetmezmiþ gibi, bir de Sayda Kralý Etbaal'ýn kýzý Ýzebel'le evlendi. Gidip Baal'a* hizmet ederek ona taptý.ZnRAB'bin gözünde kötü olaný yapan Omri oðlu Ahav, kendisinden önceki bütün krallardan daha çok kötülük yaptý.Y1nYahuda Kralý Asa'nýn krallýðýnýn otuz sekizinci yýlýnda Omri oðlu Ahav Ýsrail Kralý oldu ve Samiriye'de yirmi iki yýl krallýk yaptý.bX?nOmri ölüp atalarýna kavuþunca, Samiriye'de gömüldü ve yerine oðlu Ahav kral oldu.WnOmri'nin krallýðý dönemindeki öteki olaylar, yaptýklarý ve baþarýlarý Ýsrail krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr.6VgnNevat oðlu Yarovam'ýn bütün yollarýný izledi ve onun Ýsrail'i sürüklediði günahlara katýlýp deðersiz putlara taparak Ýsrail'in Tanrýsý RAB'bi öfkelendirdi.xUknRAB'bin gözünde kötü olaný yapan Omri, kendisinden önceki bütün krallardan daha çok kötülük yaptý.HT nOmri, Þemer adlý birinden Samiriye Tepesi'ni iki talant*fu* gümüþe satýn alýp üstüne bir kent yaptýrdý. Tepenin eski sahibi Þemer'in adýndan dolayý kente Samiriye adýný verdi.)SMnYahuda Kralý Asa'nýn krallýðýnýn otuz birinci yýlýnda Omri Ýsrail Kralý oldu ve altý yýlý Tirsa'da olmak üzere toplam on iki yýl krallýk yaptý.RnSonunda Omri'yi destekleyenler Ginat oðlu Tivni'yi destekleyenlerden daha güçlü çýktý. Tivni öldü, Omri kral oldu.QnÝsrail halký ikiye bölündü. Halkýn yarýsý Ginat'ýn oðlu Tivni'yi kral yapmak isterken, öbür yarýsý Omri'yi destekliyordu.P}nZimri'nin krallýðý dönemindeki öteki olaylar ve krala kurduðu düzen Ýsrail krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr.!O=nÇünkü o RAB'bin gözünde kötü olaný yapmýþ, Yarovam'ýn yolunu izlemiþ, onun iþlediði ve Ýsrail'i sürüklediði günahlara katýlmýþtý.nNWnZimri kentin alýndýðýný görünce, sarayýn kalesine girip sarayý ateþe verdi ve orada öldü.^M7nOmri ve yanýndaki bütün Ýsrailliler Gibbeton'dan çýkýp Tirsa'yý kuþattýlar.L9nOrdugahta bulunan Ýsrailliler, Zimri'nin düzen kurup kralý öldürdüðünü duyunca, ordu komutaný Omri'yi o gün orada Ýsrail Kralý yaptýlar.@K{nYahuda Kralý Asa'nýn krallýðýnýn yirmi yedinci yýlýnda Zimri Tirsa'da yedi gün krallýk yaptý. Ýsrail ordusu Filistliler'in Gibbeton Kenti yakýnlarýnda ordugah kurmuþtu.JynEla'nýn krallýðý dönemindeki öteki olaylar ve bütün yaptýklarý Ýsrail krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr.I n IH n Baaþa'yla oðlu Ela, deðersiz putlara taptýklarý için Ýsrail'in Tanrýsý RAB'bi öfkelendirmiþlerdi. Onlarýn iþlediði ve Ýsrail'i sürükledikleri günahlardan dolayý RAB'bin Peygamber Yehu aracýlýðýyla Baaþa'ya karþý söylediði söz uyarýnca, Zimri Baaþa'nýn bütün ailesini ortadan kaldýrdý. ~~*}}1|\{{9zz`yyVxxXwjw2vv uu:ttsyrrkrqpDooZn%mmmlkk j#i=hh6gUfkeepedudccbRaa2``"_t^^:]\\G[[RZZVZYpXXpWWVUUU;TTdSS)RRQPPPHOOLNN(MnLLiKJIIHGGYFF)EEDaCC[CBAAA1@@n@ ??O>>%==h=!<;;W:998877665e44322`100C//^.-,++~**))s(('&m%$$|#""!$ UpFh<h>#]z:= 8 7Uo%x Kapý nöbetçileri haberi duyurdu. Haber kralýn sarayýna ulaþtýrýldý.}nux Böylece gidip kent kapýsýndaki nöbetçilere seslendiler. 'Aram ordugahýna gittik' dediler, 'Hiç kimseyi göremedik; ne de bir insan sesi duyduk. Yalnýzca baðlý atlar, eþekler vardý. Çadýrlarý da olduðu gibi býrakýp gitmiþler.'am=x Ardýndan birbirlerine, 'Yaptýðýmýz doðru deðil' dediler, 'Bugün müjde günü. Oysa biz susuyoruz. Gün doðuncaya kadar beklersek, cezaya çarptýrýlacaðýmýz kesin. Haydi saraya gidip durumu bildirelim.'lxDeri hastalýðýna yakalanmýþ adamlar ordugaha varýp çadýrlarýn birine girdiler. Yiyip içtikten sonra oradaki altýn, gümüþ ve giysileri götürüp gizlediler. Sonra dönüp baþka bir çadýra girdiler, orada bulduklarýný da götürüp gizlediler.'kIxBöylece, gün batarken çadýrlarýný, atlarýný, eþeklerini býrakýp kaçmýþlar, canlarýný kurtarmak için ordugahý olduðu gibi býrakmýþlardý. j;xÇünkü Rab Aram ordugahýnda savaþ arabalarýyla, atlarýyla yaklaþan büyük bir ordunun çýkardýðý seslerin duyulmasýný saðlamýþtý. Aramlýlar da birbirlerine, 'Bakýn, Ýsrail Kralý bize saldýrmak için Hitit* ve Mýsýr krallarýný kiralamýþ!' demiþlerdi.ixAkþam karanlýðýnda kalkýp Aram ordugahýna doðru gittiler. Ordugaha yaklaþtýklarýnda, orada kimseyi göremediler.Rhx'Kente girelim desek, orada kýtlýk var, ölürüz; burada kalsak da öleceðiz. Bari gidip Aram ordugahýna teslim olalým. Canýmýzý baðýþlarlarsa yaþarýz, öldürürlerse de öldürsünler.'g/xKent kapýsýnýn giriþinde deri hastalýðýna yakalanmýþ dört adam vardý. Birbirlerine, 'Ne diye ölene dek burada kalalým?' diyorlardý, f xKralýn özel yardýmcýsý olan komutan, Tanrý adamýna, 'RAB göklerin kapaklarýný açsa bile olacak þey deðil bu!' dedi. 'dx!Eliþa konuþmasýný bitirmeden, haberci yanýna geldi ve, 'Bu felaket RAB'dendir' dedi, 'Neden hâlâ RAB'bi bekleyeyim?'jcOx Eliþa o sýrada halkýn ileri gelenleriyle birlikte evinde oturuyordu. Kral önden bir haberci gönderdi. Ama daha haberci gelmeden, Eliþa ileri gelenlere, 'Görüyor musunuz caniyi?' dedi, 'Kalkmýþ, baþýmý kestirmek için adam gönderiyor! Haberci geldiðinde kapýyý kapayýn, onu içeri almayýn. Çünkü ardýndan efendisi kral da gelecek.'bxKral, 'Eðer bugün Þafat oðlu Eliþa'nýn baþý yerinde kalýrsa, Tanrý bana aynýsýný, hatta daha kötüsünü yapsýn!' dedi.a-xKadýnýn bu sözlerini duyan kral giysilerini yýrttý. Surlarýn üzerinde yürürken, halk onun giysilerinin altýna çul giydiðini gördü.s`axBöylece oðlumu piþirip yedik. Ertesi gün ona, dedim. Ama o, oðlunu gizledi.'_#xDerdin ne?'^xKral, 'RAB sana yardým etmiyorsa, ben nasýl yardým edebilirim ki?' diye karþýlýk verdi, 'Buðday mý, yoksa þarap mý istersin?s]axÝsrail Kralý surlarýn üzerinde yürürken, bir kadýn, 'Efendim kral, bana yardým et!' diye seslendi.Y\-xSamiriye'de büyük bir kýtlýk oldu. Kuþatma sonunda bir eþek kellesinin fiyatý seksen þekel*ff* gümüþe, dörtte bir kav*fg* güvercin gübresinin*fh* fiyatý ise beþ þekel*fý* gümüþe çýktý.t[cxBir süre sonra, Aram Kralý Ben-Hadat bütün ordusunu toplayýp Ýsrail'e girdi ve Samiriye'yi kuþattý.KZxBunun üzerine Ýsrail Kralý adamlara büyük bir þölen verdi, yedirip içirdikten sonra da onlarý krallarýna gönderdi. Aramlý akýncýlar bir daha Ýsrail topraklarýna ayak basmadýlar.qY]xEliþa, 'Hayýr, öldürme' diye karþýlýk verdi, 'Kendi kýlýç ve yayýnla tutsak aldýðýn insanlarý nasýl öldürürsün. Önlerine yiyecek içecek bir þeyler koy, yiyip içtikten sonra izin ver, krallarýna dönsünler.'lXSxÝsrail Kralý adamlarý görünce Eliþa'ya, 'Onlarý öldüreyim mi? Öldüreyim mi, baba?' dedi.BWxSamiriye'ye girdiklerinde Eliþa þöyle dua etti: 'Ya RAB, bu adamlarýn gözlerini aç, görsünler.' RAB gözlerini açýnca adamlar Samiriye'nin ortasýnda olduklarýný anladýlar.@V{xBunun üzerine Eliþa onlara, 'Yanlýþ yoldasýnýz' dedi, 'Aradýðýnýz kent bu deðil. Beni izleyin, sizi aradýðýnýz adama götüreyim.' Sonra onlarý Samiriye'ye götürdü.2U_xAramlýlar kendisine doðru ilerleyince Eliþa RAB'be þöyle yalvardý: 'Ya RAB, lütfen bu halký kör et.' RAB Eliþa'nýn yalvarýþýný duydu ve onlarý kör etti._T9xSonra þöyle dua etti: 'Ya RAB, lütfen onun gözlerini aç, görsün!' RAB uþaðýn gözlerini açtý. Uþak Eliþa'nýn çevresindeki daðlarýn atlýlarla, ateþten savaþ arabalarýyla dolu olduðunu gördü.kSQxEliþa, 'Korkma, çünkü bizim yandaþlarýmýz onlarýnkinden daha çok' diye karþýlýk verdi.\R3xTanrý adamýnýn uþaðý erkenden kalktý. Dýþarýya çýkýnca kentin askerler, atlýlar ve savaþ arabalarýnca kuþatýldýðýný gördü. Dönüp Eliþa'ya, 'Eyvah, efendim, ne yapacaðýz?' diye sordu.uQexkral oraya atlýlar, savaþ arabalarý ve büyük bir kuvvet gönderdi. Geceleyin varýp kenti kuþattýlar.P5x Aram Kralý þöyle buyurdu: 'Gidip onun nerede olduðunu öðrenin. Adam gönderip onu yakalayacaðým.' Eliþa'nýn Dotan'da olduðu bildirilince,HO x Görevlilerden biri, 'Hiçbirimiz, efendimiz kral' diye karþýlýk verdi, 'Yalnýz Ýsrail'de yaþayan Peygamber Eliþa senin yatak odanda söylediklerini bile Ýsrail Kralý'na bildiriyor.'*NOx Bu durum Aram Kralý'ný çok öfkelendirdi. Görevlilerini çaðýrýp, 'Ýçinizden hanginizin Ýsrail Kralý'ndan yana olduðunu söylemeyecek misiniz?' dedi.M%x Ýsrail Kralý adam gönderip oradaki durumu denetledi. Böylece Tanrý adamý Ýsrail Kralý'ný birkaç kez uyardý. Kral da önlem aldý. Lx Tanrý adamý Eliþa, Ýsrail Kralý'na þu haberi gönderdi: 'Sakýn oradan geçmeyin, çünkü Aramlýlar oraya doðru iniyorlar.'KxAram Kralý Ýsrail'le savaþ halindeydi. Görevlilerine danýþtýktan sonra, 'Ordugahýmý kuracak bir yer seçtim' dedi.IJ xEliþa, 'Al onu!' dedi. Adam elini uzatýp balta demirini aldý.+IQxTanrý adamý, 'Nereye düþtü?' diye sordu. Adam ona demirin düþtüðü yeri gösterdi. Eliþa bir dal kesip oraya atýnca, balta demiri su yüzüne çýktý.zHoxBiri aðaç keserken balta demirini suya düþürdü. 'Eyvah, efendim! Onu ödünç almýþtým' diye baðýrdý."GAxve onlarla birlikte gitti.NFxPeygamberlerden biri, 'Lütfen kullarýnla birlikte sen de gel' dedi.eEEx'Lütfen izin ver, Þeria Irmaðý kýyýsýna gidelim, aðaç kesip kendimize ev yapalým.'hD MxBir gün peygamber topluluðu Eliþa'ya, 'Bak, yaþadýðýmýz yer bize küçük geliyor' dedi,;CqxBu yüzden Naaman'ýn deri hastalýðý sonsuza dek senin ve soyunun üzerinde kalacak.' Böylece Gehazi Eliþa'nýn huzurundan kar gibi beyaz bir deri hastalýðýyla ayrýldý.aB=xBunun üzerine Eliþa, 'O adam arabasýndan inip seni karþýlarken ruhum seninle deðil miydi?' diye sordu, 'Þimdi gümüþ ya da giysi, zeytinlik, bað, koyun, sýðýr, erkek ve kadýn köle almanýn zamaný mý?fAGxSonra gidip efendisi Eliþa'nýn huzuruna çýktý. Eliþa, 'Neredeydin, Gehazi?' diye sordu.c@AxTepeye varýnca Gehazi eþyalarý ellerinden alýp eve koydu, adamlarý da geri gönderdi.[?1xNaaman, 'Lütfen iki talant*fe* al!' dedi ve ýsrarla iki talant gümüþü iki torbaya koyup baðladý. Ayrýca iki uþaðýna da birer takým giysi verdi. Uþaklar Gehazi'nin önüsýra bunlarý taþýdýlar.i>MxGehazi, 'Bir þey yok' dedi, 'Yalnýz efendimin bir ricasý var. Biraz önce Efrayim'in daðlýk bölgesinden iki genç peygamber geldi. Efendim onlara bir talant*fd* gümüþle iki takým giysi vermen için beni gönderdi.'#=AxBöylece Gehazi Naaman'ýn peþine düþtü. Naaman ardýndan birinin koþtuðunu görünce, arabasýndan inip onu karþýladý ve, 'Ne oldu?' diye sordu.a<=xTanrý adamý Eliþa'nýn uþaðý Gehazi, 'Efendim, Aramlý Naaman'a çok yumuþak davrandý; getirdiði armaðanlarý kabul etmedi' dedi, 'Yaþayan RAB'bin hakký için, peþinden koþup ondan bir þey alacaðým.');OxEliþa ona, 'Esenlikle git' dedi.X:+xAma RAB kulunu bir konuda baðýþlasýn. Efendim tapýnmak için Rimmon Tapýnaðý'na girip kendisine eþlik etmemi isteyince, tapýnakta onunla birlikte yere kapandýðýmda RAB bu kulunu baðýþlasýn.'e9ExBunun üzerine Naaman, 'Madem armaðan istemiyorsun, öyleyse buradan iki katýr yükü toprak almama izin ver' dedi, 'Çünkü bu kulun artýk RAB'bin dýþýnda baþka ilahlara yakmalýk sunu* ve kurban sunmayacaktýr.(8KxEliþa, 'Hizmetinde olduðum yaþayan RAB'bin adýyla ant içerim ki, hiçbir þey alamam' diye karþýlýk verdi. Naaman direttiyse de, Eliþa almak istemedi.i7MxNaaman adamlarýyla birlikte Tanrý adamýnýn yanýna döndü. Onun önünde durup þöyle dedi: 'Þimdi anladým ki, Ýsrail dýþýnda dünyanýn hiçbir yerinde Tanrý yoktur. Lütfen, bu kulunun armaðanýný kabul et.'*6OxBunun üzerine Naaman Tanrý adamýnýn sözü uyarýnca gidip Þeria Irmaðý'nda yedi kez suya daldý. Teni eski haline döndü, bebek teni gibi tertemiz oldu.;5qx Naaman'ýn görevlileri yanýna varýp, 'Efendim, peygamber senden daha zor bir þey istemiþ olsaydý, yapmaz mýydýn?' dediler, 'Oysa o sana sadece, diyor.'24_x 'Þam'ýn Avana ve Farpar ýrmaklarý Ýsrail'in bütün ýrmaklarýndan daha iyi deðil mi? Oralarda yýkanýp paklanamaz mýydým sanki?' Sonra öfkeyle dönüp gitti.I3 x Gelgelelim Naaman oradan öfkeyle ayrýldý. 'Sandým ki dýþarý çýkýp yanýma gelecek, Tanrýsý RAB'bi adýyla çaðýrarak eliyle hastalýklý derime dokunup beni iyileþtirecek' dedi,2x Eliþa ona þu haberi gönderdi: 'Git, Þeria Irmaðý'nda yedi kez yýkan. Tenin eski halini alacak, tertemiz olacaksýn.'s1ax Böylece Naaman atlarý ve savaþ arabalarýyla birlikte gidip Eliþa'nýn evinin kapýsý önünde durdu.K0xÝsrail Kralý'nýn giysilerini yýrttýðýný duyan Tanrý adamý Eliþa ona þu haberi gönderdi: 'Neden giysilerini yýrttýn? Adam bana gelsin, Ýsrail'de bir peygamber olduðunu anlasýn!' / xÝsrail Kralý mektubu okuyunca giysilerini yýrtýp þöyle haykýrdý: 'Ben Tanrý mýyým, can alýp can vereyim? Nasýl bana bir adam gönderip onu deri hastalýðýndan kurtar der? Görüyor musunuz, açýkça benimle kavga çýkarmaya çalýþýyor!'2._xMektubu Ýsrail Kralý'na verdi. Mektupta þunlar yazýlýydý: 'Bu mektupla birlikte sana kulum Naaman'ý gönderiyorum. Onu deri hastalýðýndan kurtarmaný dilerim.'T-#xAram Kralý þöyle karþýlýk verdi: 'Kalk git, seninle Ýsrail Kralý'na bir mektup göndereceðim.' Naaman yanýna on talant*fc* gümüþ, altý bin þekel*fç* altýn ve on takým giysi alýp gitti.P,xNaaman gidip Ýsrailli kýzýn söylediklerini efendisi krala anlattý.+xBir gün hanýmýna, 'Keþke efendim Samiriye'deki peygamberin yanýna gitse! Peygamber onu deri hastalýðýndan kurtarýrdý' dedi.%*ExAramlýlar düzenledikleri akýnlar sýrasýnda Ýsrail'den küçük bir kýzý tutsak almýþlardý. Bu kýz Naaman'ýn karýsýnýn hizmetine verilmiþti.v) ixAram Kralý'nýn ordu komutaný Naaman efendisinin gözünde saygýn, deðerli bir adamdý. Çünkü RAB onun aracýlýðýyla Aramlýlar'ý zafere ulaþtýrmýþtý. Naaman yiðit bir askerdi, ama bir deri hastalýðýna yakalanmýþtý.w(ix,Bunun üzerine uþak yiyecekleri halkýn önüne koydu. RAB'bin sözü uyarýnca halk yedi, birazý da arttý.M'x+Uþak, 'Nasýl olur, bu yüz kiþinin önüne konur mu?' diye sordu.L&x*Baal-Þaliþa'dan bir adam geldi. Tanrý adamýna o yýl ilk biçilen arpadan yapýlmýþ yirmi ekmekle taze buðday baþaðý getirdi. Eliþa uþaðýna, 'Bunlarý halka daðýt, yesinler' dedi.%x)Eliþa, 'Biraz un getirin' dedi. Unu tencereye atýp, 'Koy önlerine, yesinler' dedi. Tencerede zararlý bir þey kalmadý.$!x(Çorba yenmek üzere boþaltýldý. Ama adamlar çorbayý tadar tatmaz, 'Ey Tanrý adamý, zehirli bu!' diye baðýrdýlar ve yiyemediler.B#x'Biri ot toplamak için tarlaya gitti ve yabanýl bir bitki buldu. Bitkiden bir etek dolusu yaban kabaðý topladý, getirip tencereye doðradý. Bunlarýn ne olduðunu kimse bilmiyordu.5"ex&Eliþa Gilgal'a döndü. Ülkede kýtlýk vardý. Eliþa bir peygamber topluluðuyla otururken uþaðýna, 'Büyük tencereyi ateþe koy, peygamberlere çorba piþir' dedi.f!Gx%Kadýn Eliþa'nýn ayaklarýna kapandý, yerlere kadar eðildi, sonra çocuðunu alýp gitti. x$Eliþa Gehazi'ye, 'Þunemli kadýný çaðýr' diye seslendi. Gehazi kadýný çaðýrdý. Kadýn gelince, Eliþa, 'Al oðlunu' dedi.1x#Eliþa kalkýp odanýn içinde saða sola gezindi, sonra yine dönüp çocuðun üzerine kapandý. Çocuk yedi kez aksýrdý ve gözlerini açtý.H x"Sonra aðzý çocuðun aðzýnýn, gözleriyle elleri de çocuðun gözleriyle ellerinin üzerine gelecek biçimde yataða, çocuðun üzerine kapandý. Çocuðun bedeni ýsýnmaya baþladý.Fx!Ýçeri girdi, kapýyý kapayýp RAB'be yalvarmaya baþladý.Dx Eliþa eve vardýðýnda, çocuðu yataðýnda ölü buldu.QxGehazi önden gidip deðneði çocuðun yüzüne tuttu, ama ne bir ses vardý, ne de bir yanýt. Bunun üzerine Gehazi geri dönüp Eliþa'yý karþýladý ve ona, 'Çocuk dirilmedi' diye haber verdi.7xÇocuðun annesi, 'Yaþayan RAB'bin adýyla baþýn üzerine ant içerim ki, senden ayrýlmayacaðým' dedi. Sonra Gehazi'yle birlikte yola çýktý.H xEliþa Gehazi'ye, 'Hemen kemerini kuþan, deðneðimi al, koþ' dedi, 'Biriyle karþýlaþýrsan selam verme, biri seni selamlarsa karþýlýk verme. Git, deðneðimi çocuðun yüzüne tut.'dCxKadýn ona, 'Efendim, ben senden çocuk istedim mi?' dedi, 'Beni umutlandýrma demedim mi?'xKadýn daða çýkýp Tanrý adamýnýn yanýna varýnca, onun ayaklarýna sarýldý. Gehazi kadýný uzaklaþtýrmak istediyse de Tanrý adamý, 'Kadýný rahat býrak!' dedi, 'Çünkü acý çekiyor. RAB bunun nedenini benden gizledi, açýklamadý.'W)x'Haydi koþ, onu karþýla, diye sor.'DxKarmel Daðý'na varýp Tanrý adamýnýn yanýna çýktý.a=xEþeðe palan vurup uþaðýna, 'Haydi yürü, ben sana söylemedikçe yavaþlama' dedi.V'xKocasý, 'Neden bugün gidiyorsun?' dedi, 'Ne Yeni Ay, ne de Þabat* bugün.'&GxKocasýný çaðýrýp þöyle dedi: 'Lütfen bir eþekle birlikte uþaklarýndan birini bana gönder. Tanrý adamýnýn yanýna gitmeliyim. Hemen dönerim.'}uxAnnesi onu yukarý çýkardý, Tanrý adamýnýn yataðýna yatýrdý, sonra kapýyý kapayýp dýþarýya çýktý.vgxUþak çocuðu alýp annesine götürdü. Çocuk öðlene kadar annesinin dizlerinde yattýktan sonra öldü.Ax'Baþým aðrýyor, baþým!' diye baðýrmaya baþladý._9xÇocuk büyüdü. Bir gün orakçýlarýn baþýnda bulunan babasýnýn yanýna gitti.h KxAma kadýn gebe kaldý ve bir yýl sonra, Eliþa'nýn söylediði günlerde bir oðul doðurdu.U %xEliþa, kadýna, 'Gelecek yýl bu zaman kucaðýnda bir oðlun olacak' dedi. yxBunun üzerine Eliþa, 'Kadýný çaðýr' dedi. Gehazi kadýný çaðýrdý. Kadýn gelip kapýnýn eþiðinde durdu.6 ixEliþa, 'Öyleyse ne yapabilirim?' diye sordu.; qx Eliþa Gehazi'ye þöyle dedi: 'Ona de ki, 'lSx Uþaðý Gehazi'ye, 'Þunemli kadýný çaðýr' dedi. Gehazi kadýný çaðýrdý. Kadýn gelince,>yx Bir gün Eliþa geldi, yukarý odaya çýkýp uzandý.x 'Gel, damda onun için küçük bir oda yapalým; içine yatak, masa, sandalye, bir de kandil koyalým. Bize geldiðinde orada kalsýn.'nWx Kadýn kocasýna, 'Bize sýk sýk gelen bu adamýn kutsal bir Tanrý adamý olduðunu anladým' dedi,2_xEliþa bir gün Þunem'e gitti. Orada zengin bir kadýn vardý. Eliþa'yý yemeðe alýkoydu. O günden sonra Eliþa ne zaman Þunem'e gitse, yemek için oraya uðradý.5exKadýn gidip durumu Tanrý adamý Eliþa'ya bildirdi. Eliþa, 'Git, zeytinyaðýný sat, borcunu öde' dedi, 'Kalan parayla da oðullarýnla birlikte yaþamýný sürdür.'V'xBütün kaplar dolunca oðullarýndan birine, 'Bana bir kap daha getir' dedi.xKadýn oradan ayrýlýp oðullarýyla birlikte evine gitti, kapýyý kapadý. Oðullarýnýn getirdiði kaplarý doldurmaya baþladý.-x'Sonra oðullarýnla birlikte eve git. Kapýyý üzerinize kapayýn ve bütün kaplarý yaðla doldurun. Doldurduklarýnýzý bir kenara koyun.'U%xEliþa, 'Bütün komþularýna git, ne kadar boþ kaplarý varsa iste' dedi,b~?xEliþa, 'Senin için ne yapsam?' diye karþýlýk verdi, 'Söyle bana, evinde neler var?'{} sxBir gün, peygamber topluluðundan bir adamýn karýsý gidip Eliþa'ya þöyle yakardý: 'Efendim, kocam öldü! Bildiðin gibi RAB'be tapýnýrdý*fb*. Þimdi bir alacaklýsý geldi, iki oðlumu benden alýp köle olarak götürmek istiyor.'\|3xBunun üzerine tahtýna geçecek en büyük oðlunu surlarýn üzerine götürüp yakmalýk sunu* olarak sundu. Ýsrailliler bu olaydan doðan büyük öfke karþýsýnda oradan ayrýlýp ülkelerine döndüler.{7xMoav Kralý, savaþý kaybettiðini anlayýnca, yanýna yedi yüz kýlýçlý adam aldý; Edom kuvvetlerini yarýp kaçmak istediyse de baþaramadý. z xKentlerini yýktýlar. Her Ýsrailli verimli tarlalara taþ attý. Bütün tarlalar taþla doldu. Su kaynaklarýný kuruttular, meyve aðaçlarýný kestiler. Yalnýz Kîr-Hereset'in taþlarý yerinde kaldý. Sapancýlar kenti kuþatýp saldýrýya geçti.Ay}xAma Moavlýlar Ýsrail ordugahýna vardýklarýnda, Ýsrailliler saldýrýp onlarý püskürttü. Moavlýlar kaçmaya baþladý. Ýsrailliler peþlerine düþüp onlarý öldürdüler.xx'Kan bu!' diye haykýrdýlar, 'Krallar kendi aralarýnda savaþýp birbirlerini öldürmüþ olsalar gerek. Haydi, Moavlýlar, yaðmaya!'lwSxErtesi sabah erkenden kalktýlar. Güneþ ýþýnlarýnýn kýzýllaþtýrdýðý suyu kan sanarak,6vgxMoavlýlar krallarýn kendilerine saldýrmak üzere yola çýktýklarýný duydular. Genç, yaþlý eli silah tutan herkes bir araya toplanýp sýnýrda beklemeye baþladý._u9xErtesi sabah, sununun sunulduðu saatte, Edom yönünden akan sular her yeri doldurdu.>twxOnlarýn önemli surlu kentlerinin tümünü ele geçireceksiniz. Meyve aðaçlarýnýn hepsini kesecek, su kaynaklarýný kurutacak, verimli tarlalarýna taþ dolduracaksýnýz.> 'Zs/xRAB için bunu yapmak kolaydýr. O, Moavlýlar'ý da sizin elinize teslim edecek.r1xNe rüzgar göreceksiniz, ne yaðmur. Öyleyken vadi suyla dolup taþacak. Sizler, sürüleriniz ve öteki hayvanlarýnýz doyasýya içeceksiniz.bq?xEliþa þöyle dedi: 'RAB diyor ki, owxEliþa þöyle dedi: 'Hizmetinde olduðum, Her Þeye Egemen, yaþayan RAB'bin adýyla derim ki, Yahuda Kralý Yehoþafat'a saygým olmasaydý, sana ne bakardým, ne de ilgilenirdim.pn[x Eliþa Ýsrail Kralý'na, 'Ne diye bana geldin?' dedi, 'Git, annenle babanýn peygamberlerine danýþ.'$mCx Kral Yehoþafat, 'O, RAB'bin ne düþündüðünü bilir' dedi. Bunun üzerine Yehoþafat, Ýsrail ve Edom krallarý birlikte Eliþa'nýn yanýna gittiler.hlKx Yehoþafat, 'Burada RAB'bin peygamberi yok mu? Onun aracýlýðýyla RAB'be danýþalým' dedi.kx Ýsrail Kralý, 'Eyvah!' diye baðýrdý, 'RAB, Moavlýlar'ýn eline teslim etmek için mi üçümüzü bir araya topladý?'.jWx Ýsrail, Yahuda ve Edom krallarý birlikte yola çýktýlar. Dolambaçlý yollarda yedi gün ilerledikten sonra sularý tükendi. Askerler ve hayvanlar susuz kaldý.8imxSonra, 'Hangi yönden saldýralým?' diye sordu.h+xYahuda Kralý Yehoþafat'a da þu haberi gönderdi: 'Moav Kralý bana baþkaldýrdý, benimle birlikte Moavlýlar'a karþý savaþýr mýsýn?'`g;xO zaman Kral Yoram Samiriye'den ayrýldý ve bütün Ýsrailliler'i bir araya topladý.[f1xAma Ahav'ýn ölümünden sonra, Moav Kralý Ýsrail Kralý'na karþý ayaklandý.e xMoav Kralý Meþa koyun yetiþtirirdi. Ýsrail Kralý'na her yýl yüz bin kuzu, yüz bin de koç yünü saðlamak zorundaydý.dxBununla birlikte Nevat oðlu Yarovam'ýn Ýsrail'i sürüklediði günahlara o da katýldý ve bu günahlardan ayrýlmadý. 'W\)xEliþa, 'Yeni bir kabýn içine tuz koyup bana getirin' dedi. Kap getirilince,[}xErihalýlar Eliþa'ya, 'Efendimiz, gördüðün gibi bu kentin yeri iyi ama suyu kötü, topraðý da verimsiz' dediler.mZUxSonra Eriha'ya, Eliþa'nýn yanýna döndüler. Eliþa onlara, 'Ben size gitmeyin demedim mi?' dedi.Y+xAma o kadar direttiler ki, sonunda Eliþa dayanamadý, 'Peki, gönderin' dedi. Elli adam gidip üç gün Ýlyas'ý aradýlarsa da bulamadýlar.#XAx'Yanýmýzda elli güçlü adam var' dediler, 'Ýzin ver, gidip efendini arayalým. Belki RAB'bin Ruhu onu daðlarýn ya da vadilerin birine atmýþtýr.',WSxErihalý peygamberler karþýdan Eliþa'yý görünce, 'Ýlyas'ýn ruhu Eliþa'nýn üzerinde!' dediler. Sonra onu karþýlamaya giderek önünde yere kapandýlar.?VyxÝlyas'ýn üzerinden düþen cüppeyi sulara vurarak, 'Ýlyas'ýn Tanrýsý RAB nerede?' diye seslendi. Cüppeyi sulara vurunca ýrmak ikiye ayrýldý, Eliþa karþý yakaya geçti.tUcx Sonra Ýlyas'ýn üzerinden düþen cüppeyi alýp geri döndü ve Þeria Irmaðý'nýn kýyýsýnda durdu.*TOx Olanlarý gören Eliþa þöyle baðýrdý: 'Baba, baba, Ýsrail'in arabasý ve atlýlarý!' Ýlyas'ý bir daha göremedi. Giysilerini yýrtýp paramparça etti.S3x Onlar yürüyüp konuþurlarken, ansýzýn ateþten bir atlý araba göründü, onlarý birbirinden ayýrdý. Ýlyas kasýrgayla göklere alýndý.mRUx Ýlyas, 'Zor bir þey istedin' dedi, 'Eðer yanýndan alýndýðýmý görürsen olur, yoksa olmaz.'Q}x Karþý yakaya geçtikten sonra Ýlyas Eliþa'ya, 'Söyle, yanýndan alýnmadan önce senin için ne yapabilirim?' dedi.P)xÝlyas cüppesini dürüp sulara vurunca, sular ikiye ayrýldý. Eliþa ile Ýlyas kuru topraðýn üzerinden yürüyerek karþýya geçtiler.=OuxElli peygamber de onlarý Þeria Irmaðý'na kadar izledi. Ýlyas ile Eliþa Þeria Irmaðý'nýn kýyýsýnda durdular. Peygamberler de biraz ötede, onlarýn karþýsýnda durdu.kNQxSonra Ýlyas, 'Lütfen, burada kal, çünkü RAB beni Þeria Irmaðý kýyýsýna gönderdi' dedi.M#xEriha'daki peygamber topluluðu Eliþa'nýn yanýna geldi. 'RAB efendini bugün senin baþýndan alacak, biliyor musun?' diye ona sordular.YL-xÝlyas, 'Eliþa, lütfen burada kal, çünkü RAB beni Eriha'ya gönderdi' dedi.K%xBeytel'deki peygamber topluluðu Eliþa'nýn yanýna geldi. 'RAB bugün efendini senin baþýndan alacak, biliyor musun?' diye ona sordular._J9xÝlyas Eliþa'ya, 'Lütfen sen burada kal, çünkü RAB beni Beytel'e gönderdi' dedi.|I uxRAB Ýlyas'ý kasýrgayla göklere çýkarmadan önce, Ýlyas ile Eliþa Gilgal'dan ayrýlýp yola çýkmýþlardý.yH oxAhazya'nýn krallýðý dönemindeki öteki olaylar ve yaptýklarý Ýsrail krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr.fG IxRAB'bin Ýlyas aracýlýðýyla söylediði söz uyarýnca Kral Ahazya öldü. Oðlu olmadýðý için yerine kardeþi Yoram geçti. Bu olay Yahuda Kralý Yehoþafat oðlu Yehoram'ýn krallýðýnýn ikinci yýlýnda oldu.]F 7xve ona þöyle dedi: 'RAB diyor ki, <Ýsrail'de danýþacak Tanrý yok mu ki Ekron ilahý Baalzevuv'a danýþmak için haberciler gönderdin? Bu yüzden yattýðýn yataktan kalkamayacak, kesinlikle öleceksin!> 'E  xRAB'bin meleði, Ýlyas'a, 'Onunla birlikte aþaðý in, korkma' dedi. Ýlyas kalkýp komutanla birlikte kralýn yanýna gittizD qxGöklerden yaðan ateþ daha önce gelen iki komutanla elliþer adamýný yakýp yok etti, ama lütfen bana acý.'bC Ax Kral üçüncü kez bir komutanla elli adam gönderdi. Üçüncü komutan çýkýp Ýlyas'ýn önünde diz çöktü ve ona þöyle yalvardý: 'Ey Tanrý adamý, lütfen bana ve adamlarýma acý, canýmýzý baðýþla!cB Cx Ýlyas, 'Eðer ben Tanrý adamýysam, göklerden ateþ yaðacak ve seninle birlikte elli adamýný yok edecek!' diye karþýlýk verdi. O anda göklerden ateþ yaðdý, komutanla birlikte elli adamýný yakýp yok etti.-A Wx Bunun üzerine kral, Ýlyas'a baþka bir komutanla birlikte elli adam daha gönderdi. Komutan Ýlyas'a, 'Ey Tanrý adamý, kral hemen aþaðý inmeni istiyor!' dedi.j@ Qx Ýlyas, 'Eðer ben Tanrý adamýysam, þimdi göklerden ateþ yaðacak ve seninle birlikte elli adamýný yok edecek!' diye karþýlýk verdi. O anda göklerden ateþ yaðdý, komutanla birlikte elli adamýný yakýp yok etti.@? }x Sonra bir komutanla birlikte elli adamýný Ýlyas'a gönderdi. Komutan tepenin üstünde oturan Ýlyas'ýn yanýna çýkýp ona, 'Ey Tanrý adamý, kral aþaðý inmeni istiyor' dedi.Z> 1x'Üzerinde tüylü bir giysi, belinde deri bir kuþak vardý' diye yanýtladýlar.X= -xKral, 'Sizi karþýlayýp bu sözleri söyleyen nasýl bir adamdý?' diye sordu.1< _xÞöyle karþýlýk verdiler: 'Yolda bir adamla karþýlaþtýk. Bize dedi ki, 'Z; 1xHaberciler kralýn yanýna döndüler. Kral, 'Neden geri döndünüz?' diye sordu. : xKralýnýza deyin ki, ' Böylece Ýlyas oradan ayrýldý.R9 !xAma RAB'bin meleði, Tiþbeli Ýlyas'a þöyle dedi: 'Kalk, Samiriye Kralý'nýn habercilerini karþýla ve onlara de ki, <Ýsrail'de Tanrý yok mu ki Ekron ilahý Baalzevuv'a danýþmaya gidiyorsunuz?>p8 ]xÝsrail Kralý Ahazya Samiriye'de yaþadýðý sarayýn üst katýndaki kafesli pencereden düþüp yaralandý. Habercilerine, 'Gidin, Ekron ilahý Baalzevuv'a* danýþýn, yaralarýmýn iyileþip iyileþmeyeceðini öðrenin' dedi.Z7 3xÝsrail Kralý Ahav'ýn ölümünden sonra Moavlýlar Ýsrail'e karþý ayaklandý.s6an5Baal'a* hizmet edip taptý. Babasýnýn her yaptýðýna uyarak Ýsrail'in Tanrýsý RAB'bi öfkelendirdi.5#n4RAB'bin gözünde kötü olaný yaptý. Babasýnýn, annesinin ve Ýsrail'i günaha sürükleyen Nevat oðlu Yarovam'ýn yolunda yürüdü.4+n3Yahuda Kralý Yehoþafat'ýn krallýðýnýn on yedinci yýlýnda Ahav oðlu Ahazya Samiriye'de Ýsrail Kralý oldu. Ýki yýl krallýk yaptý. 3n2Yehoþafat ölüp atalarýna kavuþtu ve atasý Davut'un Kenti'nde atalarýnýn yanýna gömüldü. Yerine oðlu Yehoram kral oldu.2n1O zaman Ahav oðlu Ahazya, Yehoþafat'a, 'Benim adamlarým gemilerde seninkilerle birlikte gitsinler' dedi. Ama Yehoþafat kabul etmedi.1!n0Yehoþafat altýn almak için Ofir'e gitmek üzere ticaret gemileri yaptýrdý. Ancak gemiler oraya gidemeden Esyon-Gever'de parçalandý.80mn/Edom'da kral yoktu, yerine bir vekil bakýyordu./#n.Yehoþafat babasý Asa'nýn döneminden kalan, putperest törenlerinde fuhuþ yapan kadýn ve erkeklerin hepsini ülkeden süpürüp attý. .n-Yehoþafat'ýn krallýðý dönemindeki öteki olaylar, baþarýlarý ve savaþlarý Yahuda krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr.5-gn,Yehoþafat Ýsrail Kralý ile barýþ yaptý.j,On+Babasý Asa'nýn bütün yollarýný izleyen ve bunlardan sapmayan Yehoþafat RAB'bin gözünde doðru olaný yaptý. Ancak alýþýlagelen tapýnma yerleri kaldýrýlmadý. Halk hâlâ oralarda kurban kesip buhur yakýyordu.+ n*Yehoþafat otuz beþ yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de yirmi beþ yýl krallýk yaptý. Annesi Þilhi'nin kýzý Azuva'ydý.o*Yn)Ýsrail Kralý Ahav'ýn krallýðýnýn dördüncü yýlýnda Asa oðlu Yehoþafat Yahuda Kralý oldu.I) n(Ahav ölüp atalarýna kavuþunca yerine oðlu Ahazya kral oldu.:(on'Ahav'ýn krallýðý dönemindeki öteki olaylar, bütün yaptýklarý, yaptýrdýðý fildiþi süslemeli saray ve bütün kentler Ýsrail krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr.'n&Arabasý fahiþelerin yýkandýðý Samiriye Havuzu'nun kenarýnda temizlenirken RAB'bin sözü uyarýnca köpekler kanýný yaladý.D&n%Kral ölmüþtü. Onu Samiriye'ye getirip orada gömdüler.d%Cn$Güneþ batarken ordugahta, 'Herkes kendi kentine, ülkesine dönsün!' diye baðýrdýlar.8$kn#Savaþ o gün þiddetlendi. Ýsrail Kralý, arabasýnda Aramlýlar'a karþý akþama kadar dayandý ve akþamleyin öldü. Yarasýndan akan kanlar arabasýnýn içinde kaldý.Q#n"O sýrada bir asker rasgele attýðý bir okla Ýsrail Kralý'ný zýrhýnýn parçalarýnýn birleþtiði yerden vurdu. Kral arabacýsýna, 'Dönüp beni savaþ alanýndan çýkar, yaralandým' dedi.W")n!Komutanlar onun Ýsrail Kralý olmadýðýný anlayýnca peþini býraktýlar.!1n Savaþ arabalarýnýn komutanlarý Yehoþafat'ý görünce, Ýsrail Kralý sanýp saldýrmak için ona döndüler. Yehoþafat yakarmaya baþladý." ?nAram Kralý, savaþ arabalarýnýn otuz iki komutanýna, 'Ýsrail Kralý dýþýnda, büyük küçük hiç kimseye saldýrmayýn!' diye buyruk vermiþti.@{nÝsrail Kralý, Yehoþafat'a, 'Ben kýlýk deðiþtirip savaþa öyle gireceðim, ama sen kral giysilerini giy' dedi. Böylece Ýsrail Kralý kýlýðýný deðiþtirip savaþa girdi.iMnÝsrail Kralý Ahav'la Yahuda Kralý Yehoþafat Ramot-Gilat'a saldýrmak için yola çýktýlar. ~~}t|{{zIy`xx wwvuVtVss!rquqpp`oo3nsnmyll`k~k jjihhhgffbeeEedcc1bbax``__G^]f\\b[[@ZHYYXX*WeVEUU8TTSSRR Q POONNMLJKKCJII7HHSGFF-EE)DCC'BA@??3>>d== 766,55 433X211d0a//9.--,++>*))F(''M&O%$$J##G""I! f{ ig{k}W7B< / k6x6kxBabasý Amatsya ölüp atalarýna kavuþtuktan sonra Azarya Eylat Kenti'ni onarýp Yahuda topraklarýna kattý.a5=xYahuda halký Amatsya'nýn yerine on altý yaþýndaki oðlu Azarya'yý*ft* kral yaptý.h4KxÖlüsü at sýrtýnda Yeruþalim'e getirildi, Davut Kenti'nde atalarýnýn yanýna gömüldü.3xYeruþalim'de Amatsya'ya bir düzen kurulmuþtu. Amatsya Lakiþ'e kaçtý. Ardýndan adam göndererek onu öldürttüler.j2OxAmatsya'nýn krallýðý dönemindeki öteki olaylar Yahuda krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr.1xYahuda Kralý Yoaþ oðlu Amatsya, Ýsrail Kralý Yehoahaz oðlu Yehoaþ'ýn ölümünden sonra on beþ yýl daha yaþadý.0xYehoaþ ölüp atalarýna kavuþunca, Samiriye'de Ýsrail krallarýnýn yanýna gömüldü. Yerine oðlu Yarovam kral oldu.;/qxYehoaþ'ýn krallýðý dönemindeki öteki olaylar, yaptýklarý ve Yahuda Kralý Amatsya ile savaþýrken gösterdiði baþarýlar Ýsrail krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr.A.}xRAB'bin Tapýnaðý'nda ve sarayýn hazinelerinde bulduðu altýný, gümüþü ve bütün eþyalarý aldý. Ayrýca bazý adamlarý da rehine olarak yanýna alýp Samiriye'ye döndü.- x Ýsrail Kralý Yehoaþ, Ahazya*fs* oðlu Yoaþ oðlu Yahuda Kralý Amatsya'yý Beytþemeþ'te yakaladý. Sonra Yeruþalim'e girip Efrayim Kapýsý'ndan Köþe Kapýsý'na kadar Yeruþalim surlarýnýn dört yüz arþýnlýk*fþ* bölümünü yýktýrdý.Q,x Ýsrailliler'in önünde bozguna uðrayan Yahudalýlar evlerine kaçtý.7+ix Ne var ki, Amatsya dinlemek istemedi. Derken Ýsrail Kralý Yehoaþ Yahuda Kralý Amatsya'nýn üzerine yürüdü. Ýki ordu Yahuda'nýn Beytþemeþ Kenti'nde karþýlaþtý.A*}x Edomlular'ý bozguna uðrattýn diye böbürleniyorsun. Bu zafer sana yeter. Otur evinde! Niçin bela arýyorsun? Kendi baþýný da, Yahuda halkýnýn baþýný da derde sokacaksýn.')x Ýsrail Kralý Yehoaþ da karþýlýk olarak Yahuda Kralý Amatsya'ya þu haberi gönderdi: 'Lübnan'da dikenli bir çalý, sedir aðacýna, diye haber yollar. O sýrada oradan geçen yabanýl bir hayvan basýp çalýyý çiðner.( xBundan sonra Amatsya, Yehu oðlu Yehoahaz oðlu Ýsrail Kralý Yehoaþ'a, 'Gel, yüz yüze görüþelim' diye haber gönderdi.)'MxAmatsya Tuz Vadisi'nde on bin Edomlu asker öldürdü. Savaþarak Sela'yý ele geçirdi ve oraya Yokteel adýný verdi. Orasý hâlâ ayný adla anýlmaktadýr.&}xAncak Musa'nýn Kitabý'ndaki yasaya uyarak katillerin çocuklarýný öldürtmedi. Çünkü RAB, 'Ne babalar çocuklarýnýn yerine öldürülecek, ne de çocuklar babalarýnýn yerine. Herkes kendi günahý için öldürülecek' diye buyurmuþtu.n%WxAmatsya krallýðýný güçlendirdikten sonra, babasýný öldüren görevlileri ortadan kaldýrdý.$xAncak alýþýlagelen tapýnma yerleri henüz kaldýrýlmamýþtý ve halk oralarda hâlâ kurban kesip buhur yakýyordu.#xAmatsya RAB'bin gözünde doðru olaný yaptýysa da atasý Davut gibi deðildi. Her konuda babasý Yoaþ'ý örnek aldý."xAmatsya yirmi beþ yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de yirmi dokuz yýl krallýk yaptý. Annesi Yeruþalimli Yehoaddan'dý.z! qxÝsrail Kralý Yehoahaz oðlu Yehoaþ'ýn krallýðýnýn ikinci yýlýnda Yoaþ oðlu Amatsya Yahuda Kralý oldu.q ]x Bunun üzerine Ýsrail Kralý Yehoaþ, babasý Yehoahaz'ýn krallýðý döneminde Hazael oðlu Ben-Hadat'ýn savaþta ele geçirmiþ olduðu kentleri geri aldý. Onu üç kez bozguna uðratýp Ýsrail kentlerine yeniden sahip oldu.Fx Aram Kralý Hazael ölünce yerine oðlu Ben-Hadat kral oldu.S!x Ama RAB, Ýbrahim, Ýshak ve Yakup'la yaptýðý antlaþmadan ötürü, Ýsrailliler'e iyilik etti. Onlara acýyýp yardým etti. Yok olmalarýna izin vermedi. Onlarý þimdiye kadar huzurundan atmadý.Z/x Aram Kralý Hazael Yehoahaz'ýn krallýðý boyunca Ýsrailliler'e baský yaptý.Jx Bir keresinde Ýsrailliler, ölü gömerken akýncýlarýn geldiðini görünce, ölüyü Eliþa'nýn mezarýna atýp kaçtýlar. Ölü Eliþa'nýn kemiklerine dokununca dirilip ayaða kalktý.$Ex Eliþa öldü ve gömüldü.Px Buna öfkelenen Tanrý adamý Eliþa, 'Beþ altý kez vurmalýydýn, o zaman Aramlýlar'a karþý kesin bir zafer kazanýrdýn' dedi, 'Ama þimdi Aramlýlar'ý ancak üç kez bozguna uðratacaksýn.'%x Sonra, 'Öbür oklarý al' dedi. Ýsrail Kralý oklarý alýnca, Eliþa, 'Onlarý yere vur' dedi. Kral oklarý üç kez yere vurdu ve durdu.yx 'Doðuya bakan pencereyi aç' dedi. Kral pencereyi açtý. Eliþa, 'Oku at!' dedi. Kral oku atýnca, Eliþa, 'Bu ok Aramlýlar'a karþý sizi zafere ulaþtýracak RAB'bin kurtarýþ okudur' dedi, 'Afek'te onlarý kesin bozguna uðratacaksýnýz.'q]x Eliþa, 'Yayý hazýrla' dedi. Kral yayý hazýrlayýnca, Eliþa ellerini kralýn elleri üzerine koydu.Nx Eliþa ona, 'Bir yayla birkaç ok al' dedi. Kral yayla oklarý aldý.(Kx Eliþa ölümcül bir hastalýða yakalandý. Ýsrail Kralý Yehoaþ gidip onu ziyaret etti, 'Baba, baba, Ýsrail'in arabasý ve atlýlarý!' diyerek aðladý.x Yehoaþ ölüp atalarýna kavuþunca, Samiriye'de Ýsrail krallarýnýn yanýna gömüldü ve tahtýna Yarovam*fr* geçti.A}x Yehoaþ'ýn krallýðý dönemindeki öteki olaylar, bütün yaptýklarý, Yahuda Kralý Amatsya ile savaþýrken gösterdiði baþarýlar Ýsrail krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr.x RAB'bin gözünde kötü olaný yaptý ve Nevat oðlu Yarovam'ýn Ýsrail'i sürüklediði günahlardan ayrýlmadý; onun yolunu izledi. ;x Yahuda Kralý Yoaþ'ýn krallýðýnýn otuz yedinci yýlýnda Yehoahaz oðlu Yehoaþ Samiriye'de Ýsrail Kralý oldu ve on altý yýl krallýk yaptý.iMx Yehoahaz ölüp atalarýna kavuþunca, Samiriye'de gömüldü ve yerine oðlu Yehoaþ kral oldu.x Yehoahaz'ýn krallýðý dönemindeki öteki olaylar, bütün yaptýklarý ve baþarýlarý Ýsrail krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr./Yx Yehoahaz'ýn elli atlý, on savaþ arabasý, on bin de yaya asker dýþýnda gücü kalmamýþtý. Çünkü Aram Kralý ötekileri harman tozu gibi ezip yok etmiþti. 9x Ne var ki Yarovam ailesinin Ýsrail'i sürüklediði günahlarý izlediler, bu günahlardan ayrýlmadýlar. Aþera* putu da Samiriye'de dikili kaldý. 'x RAB Ýsrail'e bir kurtarýcý gönderdi. Böylece halk Aramlýlar'ýn egemenliðinden kurtuldu ve önceki gibi evlerinde yaþamaya baþladý.; qx Bunun üzerine Yehoahaz RAB'be yakardý. RAB onun yakarýþýný kabul etti. Çünkü Ýsrail'in çektiði sýkýntýyý, Aram Kralý'nýn onlara neler yaptýðýný görüyordu.% Ex Ýþte bu yüzden RAB'bin Ýsrail'e karþý öfkesi alevlendi ve RAB onlarý uzun süre Aram Kralý Hazael'le oðlu Ben-Hadat'ýn egemenliði altýna soktu. 9x Yehoahaz RAB'bin gözünde kötü olaný yaptý ve Nevat oðlu Yarovam'ýn Ýsrail'i sürüklediði günahlara katýldý. Bu günahlardan ayrýlmadý., Ux Yahuda Kralý Ahazya oðlu Yoaþ'ýn krallýðýnýn yirmi üçüncü yýlýnda Yehu oðlu Yehoahaz Samiriye'de Ýsrail Kralý oldu ve on yedi yýl krallýk yaptý.;qx Yoaþ'ý öldürenler, görevlilerinden Þimat oðlu Yozakar'la Þomer oðlu Yehozavat'tý. Yoaþ Davut Kenti'nde atalarýnýn yanýna gömüldü. Yerine oðlu Amatsya kral oldu.fGx Kral Yoaþ'ýn görevlileri düzen kurup onu Silla'ya inen yolda, Beytmillo'da öldürdüler.yx Yoaþ'ýn krallýðý dönemindeki öteki olaylar ve bütün yaptýklarý Yahuda krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr.^7x Yahuda Kralý Yoaþ, atalarý olan öbür Yahuda krallarýndan Yehoþafat'ýn, Yehoram'ýn, Ahazya'nýn ve kendisinin RAB'be adamýþ olduðu bütün kutsal armaðanlarý, RAB'bin Tapýnaðý'nda ve sarayýn hazinelerinde bulunan bütün altýnlarý Aram Kralý Hazael'e gönderdi. Bunun üzerine Hazael Yeruþalim'e saldýrmaktan vazgeçti.~wx O sýrada Aram Kralý Hazael, Gat Kenti'ne saldýrýp kenti ele geçirdi. Sonra Yeruþalim'e saldýrmaya karar verdi.vgx Suç ve günah sunusu* olarak verilen paralarsa RAB'bin Tapýnaðý'na getirilmezdi; bunlar kâhinlere aitti.}x Tapýnakta çalýþanlara para ödemekle görevli kiþiler öyle dürüst insanlardý ki, onlara hesap bile sorulmazdý.Rx Bu para yalnýz iþçilere ödendi ve tapýnaðýn onarýmýna harcandý.*Ox RAB'bin Tapýnaðý'nda toplanan paralar, tapýnak için gümüþ tas, fitil maþalarý, çanak, borazan, altýn ya da gümüþ eþya yapýmýnda kullanýlmadý.*~Ox duvarcýlara, taþçýlara öder, tapýnaðý onarmak için kereste ve yontma taþ alýmýnda kullanýr ve onarým için gereken öbür malzemelere harcarlardý.4}cx Sayýlan paralar RAB'bin Tapýnaðý'ndaki iþlerin baþýnda bulunan adamlara verilirdi. Onlar da paralarý RAB'bin Tapýnaðý'nda çalýþan marangozlara, yapýcýlara,|1x Sandýkta çok para biriktiðini görünce kralýn yazmanýyla baþkâhin RAB'bin Tapýnaðý'na getirilen paralarý sayýp torbalara koyarlardý.z{ox Kâhin Yehoyada bir sandýk aldý. Kapaðýna bir delik açýp sunaðýn yanýna, RAB'bin Tapýnaðý'na girenlerin saðýna yerleþtirdi. Kapýda görevli kâhinler RAB'bin Tapýnaðý'na getirilen bütün paralarý sandýða atýyorlardý.uzex Böylece kâhinler halktan para toplamamayý ve tapýnaðýn onarým iþlerine karýþmamayý kabul ettiler. yx Bunun üzerine Kral Yoaþ, Kâhin Yehoyada ile öbür kâhinleri çaðýrýp, 'Neden RAB'bin Tapýnaðý'ný onarmýyorsunuz?' diye sordu, 'Hazine görevlilerinden artýk para almayýn. Aldýðýnýz paralarý da RAB'bin Tapýnaðý'nýn onarýmýna devredin.'mxUx Yoaþ'ýn krallýðýnýn yirmi üçüncü yýlýnda kâhinler tapýnaðý hâlâ onarmamýþlardý.xwkx Her kâhin bunlarý hazine görevlilerinden alsýn. Tapýnaðýn neresinde yýkýk bir yer varsa, onarýlsýn.'svax Yoaþ kâhinlere þöyle dedi: 'RAB'bin Tapýnaðý için yapýlan baðýþlarý: Nüfus sayýmýndan elde edilen geliri, kiþi baþýna düþen vergiyi ve halkýn gönüllü olarak RAB'bin Tapýnaðý'na sunduðu paralarý toplayýn.ux Ancak alýþýlagelen tapýnma yerleri henüz kaldýrýlmamýþtý ve halk oralarda hâlâ kurban kesip buhur yakýyordu. tx Yoaþ Kâhin Yehoyada yaþadýðý sürece RAB'bin gözünde doðru olaný yaptý. Çünkü Kâhin Yehoyada ona yol gösteriyordu.Fs x Ýsrail Kralý Yehu'nun krallýðýnýn yedinci yýlýnda Yoaþ Yahuda Kralý oldu. Yedi yaþýnda*fp* kral oldu ve Yeruþalim'de kýrk yýl krallýk yaptý. Annesi Beer-Þevalý Sivya'ydý.urex Ülke halký sevinç içindeydi, ancak kent suskundu. Çünkü Atalya sarayda kýlýçla öldürülmüþtü.Xq+x Sonra yüzbaþýlarý, Karyalýlar'ý, muhafýzlarý ve halký yanýna aldý. Kralý RAB'bin Tapýnaðý'ndan getirdiler. Muhafýzlar Kapýsý'ndan geçerek sarayýna götürdüler, kral tahtýna oturttular.*pOx Ülke halký gidip Baal'ýn* tapýnaðýný yýktý. Sunaklarýný, putlarýný parçaladýlar; Baal'ýn Kâhini Mattan'ý da sunaklarýn önünde öldürdüler.o3x Yehoyada RAB'bin halký olmalarý için RAB ile kral ve halk arasýnda bir antlaþma yaptý. Ayrýca halkla kral arasýnda da bir antlaþma yaptý.Rnx Atalya yakalandý ve sarayýn At Kapýsý'na götürülüp öldürüldü.Omx Kâhin Yehoyada yüzbaþýlara, 'O kadýný aradan çýkarýn. Ardýndan kim giderse kýlýçtan geçirin' diye buyruk verdi. Çünkü kadýnýn RAB'bin Tapýnaðý'nda öldürülmesini istemiyordu.lyx Baktý, kral geleneðe uygun olarak sütunun yanýnda duruyor; yüzbaþýlar, borazan çalanlar çevresine toplanmýþ. Ülke halký sevinç içindeydi, borazanlar çalýnýyordu. Atalya giysilerini yýrtarak, 'Hainlik! Hainlik!' diye baðýrdý.k}x Atalya muhafýzlarla halkýn çýkardýðý gürültüyü duyunca, RAB'bin Tapýnaðý'nda toplananlarýn yanýna gitti.Xj+x Yehoyada kralýn oðlu Yoaþ'ý dýþarý çýkarýp baþýna taç koydu. Tanrý'nýn Yasasý'ný da ona verip krallýðýný ilan ettiler. Onu meshedip* alkýþlayarak, 'Yaþasýn kral!' diye baðýrdýlar.ix Kralý korumak için sunaðýn ve tapýnaðýn çevresine tapýnaðýn güneyinden kuzeyine kadar silahlý muhafýzlar yerleþtirildi.rh_x Kâhin RAB'bin Tapýnaðý'ndaki Kral Davut'tan kalan mýzraklarla kalkanlarý yüzbaþýlara daðýttý.6ggx Yüzbaþýlar Kâhin Yehoyada'nýn buyruklarýný tam tamýna uyguladýlar. Þabat Günü göreve gidenlerle görevi biten adamlarýný alýp Yehoyada'nýn yanýna gittiler.fyx Herkes yalýn kýlýç kralýn çevresini sarsýn, yaklaþan olursa öldürün. Kral nereye giderse, ona eþlik edin.' ex Þabat Günü görevleri biten öbür iki bölükteki askerlerin tümü RAB'bin Tapýnaðý'nýn çevresinde durup kralý koruyacak.dx üçte biri Sur Kapýsý'nda, üçte biri de muhafýzlarýn arkasýndaki kapýda bulunacak. Sýrayla tapýnak nöbeti tutacaksýnýz.pc[x Onlara þu buyruklarý verdi: 'Þabat Günü* göreve gidenlerin üçte biri kral sarayýný koruyacak,#bAx Yedinci yýl Yehoyada haber gönderip Karyalýlar'ýn*fö* ve muhafýzlarýn yüzbaþýlarýný çaðýrttý. Onlarý RAB'bin Tapýnaðý'nda toplayarak onlarla bir antlaþma yaptý. Hepsine RAB'bin Tapýnaðý'nda ant içirdikten sonra kralýn oðlu Yoaþ'ý kendilerine gösterdi.uaex Atalya ülkeyi yönetirken, çocuk altý yýl boyunca RAB'bin Tapýnaðý'nda dadýsýyla birlikte gizlendi.`5x Ne var ki, Kral Yehoram'ýn kýzý, Ahazya'nýn üvey kýzkardeþi Yehoþeva, Ahazya oðlu Yoaþ'ý kralýn öldürülmek istenen öteki oðullarýnýn arasýndan alýp kaçýrdý ve dadýsýyla birlikte yatak odasýna gizledi. Çocuðu Atalya'dan gizleyerek kurtarmýþ oldu._ x Ahazya'nýn annesi Atalya, oðlunun öldürüldüðünü duyunca, kral soyunun bütün bireylerini yok etmeye çalýþtý.F^x $Yehu Samiriye'de yirmi sekiz yýl Ýsrail krallýðý yaptý.d]Cx #Yehu ölüp atalarýna kavuþunca, Samiriye'de gömüldü. Yerine oðlu Yehoahaz kral oldu.\x "Yehu'nun krallýðý dönemindeki öteki olaylar, bütün yaptýklarý ve baþarýlarý Ýsrail krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr.[ x !/ZYx RAB o günlerde Ýsrail topraklarýný küçültmeye baþladý. Aram Kralý Hazael Þeria Irmaðý'nýn doðusunda Gadlýlar, Rubenliler ve Manaþþeliler'in yaþadýðý bütün Gilat bölgesini, Arnon Vadisi'ndeki Aroer'den Gilat ve Baþan'a kadar bütün Ýsrail topraklarýný ele geçirdi. Y;x Gelgelelim Yehu Ýsrail'in Tanrýsý RAB'bin yasasýný yürekten izlemedi, önemsemedi. Yarovam'ýn Ýsrail'i sürüklediði günahlardan ayrýlmadý.BXx RAB Yehu'ya, 'Gözümde doðru olaný yaparak baþarýlý oldun' dedi, 'Ahav'ýn ailesine istediðim her þeyi yaptýn. Bunun için senin soyun dört kuþak Ýsrail tahtýnda oturacak.'Wx Ne var ki, Nevat oðlu Yarovam'ýn Ýsrail'i sürüklediði günahlardan -Beytel ve Dan'daki altýn buzaðýlara tapmaktan- vazgeçmedi.:Vqx Böylece Yehu Ýsrail'de Baal'a tapmaya son verdi.Ux Baal'ýn dikili taþýný ve tapýnaðýný ortadan kaldýrdýlar. Halk orayý helaya çevirdi. Orasý bugüne kadar da öyle kaldý.IT x Baal'ýn tapýnaðýndaki dikili taþlarý çýkarýp yaktýlar.1S]x Yakmalýk sununun sunulmasý biter bitmez, Yehu muhafýzlarla komutanlara, 'Ýçeriye girin, hepsini öldürün, hiçbiri kaçmasýn!' diye buyruk verdi. Muhafýzlarla komutanlar hepsini kýlýçtan geçirip ölülerini dýþarý attýlar. Sonra Baal'ýn tapýnaðýnýn iç bölümüne girdiler. Rx Ardýndan Yehu'yla Yehonadav kurban ve yakmalýk sunu* sunmak üzere içeri girdiler. Yehu tapýnaðýn çevresine seksen kiþi yerleþtirmiþ ve onlara þu buyruðu vermiþti: 'Elinize teslim ettiðim bu adamlardan biri kaçarsa, bunu canýnýzla ödersiniz!'PQx O zaman Yehu Rekav oðlu Yehonadav'la birlikte Baal'ýn tapýnaðýna girdi. Ýçerdekilere, 'Çevrenize iyi bakýn' dedi, 'Aranýzda RAB'be tapanlardan kimse olmasýn, sadece Baal'a tapanlar olsun.' Px Yehu, kutsal giysiler görevlisine, 'Baal'a tapanlarýn hepsine giysi çýkar' diye buyruk verdi. Görevli herkese giysi getirdi. O x Yehu bütün Ýsrail'e haber saldý. Baal'a tapanlarýn hepsi geldi, gelmeyen kalmadý. Baal'ýn tapýnaðý hýncahýnç doldu.`N;x Yehu, 'Baal'ýn onuruna bir toplantý yapýlacaðýný duyurun' dedi. Duyuru yapýldý.Mx 'Baal'ýn bütün peygamberlerini, kâhinlerini, ona tapan herkesi çaðýrýn. Hiçbiri gelmemezlik etmesin. Çünkü Baal'a büyük bir kurban sunacaðým. Kim gelmezse öldürülecek.' Gerçekte Yehu Baal'a tapanlarý yok etmek için bir düzen kurmaktaydý.fLGx Yehu, bütün halký toplayarak, 'Ahav Baal'a* az kulluk etti, ben daha çok edeceðim' dedi,K)x Samiriye'ye varýnca Yehu RAB'bin Ýlyas aracýlýðýyla söylediði söz uyarýnca, Ahav'ýn orada kalan akrabalarýnýn hepsini öldürdü.yJmx 'Benimle gel ve RAB için nasýl çaba harcadýðýmý gör' dedi. Sonra onu arabasýyla Samiriye'ye götürdü.TI#x Yehu oradan ayrýldý. Yolda kendisine doðru gelen Rekav oðlu Yehonadav'la karþýlaþtý. Ona selam vererek, 'Ben sana karþý iyi duygular besliyorum, sen de ayný duygulara sahip misin?' diye sordu.NHx Yehu adamlarýna, 'Bunlarý diri yakalayýn!' diye buyruk verdi. Onlarý diri yakalayýp Beyteket Kuyusu yakýnýnda kýlýçtan geçirdiler. Öldürülenler kýrk iki kiþiydi. Sað kalan olmadý.eGEx Yahuda Kralý Ahazya'nýn akrabalarýyla karþýlaþtý. Onlara, 'Siz kimsiniz?' diye sordu.yFmx Yehu Yizreel'den ayrýlýp Samiriye'ye doðru yola çýktý. Yolda çobanlarýn Beyteket adýný verdiði yerde,+EQx Sonra Yizreel'de Ahav'ýn öteki akrabalarýnýn hepsini, bütün yüksek görevlilerini, yakýn arkadaþlarýný ve kâhinlerini* öldürdü. Sað kalan olmadý.7Dix Bu olay gösteriyor ki, RAB'bin Ahav'ýn ailesine iliþkin söylediði hiçbir söz boþa çýkmayacaktýr. RAB, kulu Ýlyas aracýlýðýyla verdiði sözü yerine getirdi.'C7x Ertesi sabah Yehu halkýn önüne çýkýp þöyle dedi: 'Efendime düzen kurup onu öldüren benim, sizin suçunuz yok. Ama bunlarý kim öldürdü?\B3x Ulak gelip Yehu'ya, 'Kral oðullarýnýn baþlarýný getirdiler' diye haber verdi.$ACx Yehu'nun mektubu kent ileri gelenlerine ulaþýnca, Ahav'ýn yetmiþ oðlunu öldürüp baþlarýný küfelere koydular ve Yizreel'e, Yehu'ya gönderdiler.6@gx Yehu onlara ikinci bir mektup yazdý: 'Eðer siz benden yana ve bana baðlýysanýz, efendinizin oðullarýnýn baþýný kesip yarýn bu saatlerde Yizreel'e, bana getirin.' ?x Saray sorumlusu, kent valisi, ileri gelenler ve Ahav'ýn çocuklarýný koruyanlar Yehu'ya þu haberi gönderdi: 'Biz senin kullarýnýz, söyleyeceðin her þeyi yapmaya hazýrýz. Kimseyi kral yapmaya niyetimiz yok. Kendin için en iyi olan neyse onu yap.'p>[x Ama onlar dehþete düþtüler. 'Ýki kral Yehu'yla baþa çýkamadý, biz nasýl çýkarýz?' dediler.=#x efendinizin oðullarýndan en iyi ve en uygun olaný seçip babasýnýn tahtýna oturtun. Ve efendinizin ailesini korumak için savaþýn.'0<[x 'Efendinizin oðullarý sizinle birliktedir. Savaþ arabalarýnýz, atlarýnýz, silahlarýnýz var. Surlu bir kentte yaþýyorsunuz. Bu mektup size ulaþýr ulaþmaz,_; ;x Ahav'ýn Samiriye'de yetmiþ oðlu vardý. Yehu mektuplar yazýp Samiriye'ye gönderdi. Yizreel'in yöneticilerine, ileri gelenlere ve Ahav'ýn çocuklarýný koruyanlara yazdýðý mektuplarda Yehu þöyle diyordu:h:Kx %<Ýzebel'in leþi Yizreel topraklarýna gübre olacak ve kimse, bu Ýzebel'dir, diyemeyecek.> 'i9Mx $Geri dönüp durumu Yehu'ya bildirdiler. Yehu onlara þöyle dedi: 'Kulu Tiþbeli Ýlyas aracýlýðýyla konuþan RAB'bin sözü yerine geldi. RAB, demiþti.q8]x #Ama Ýzebel'i gömmeye giden adamlar baþýndan, ayaklarýndan, ellerinden baþka bir þey bulamadýlar.|7sx "Yehu içeri girip yedi, içti. Sonra, 'O lanet olasý kadýný alýp gömün, ne de olsa bir kral kýzýdýr' dedi.6/x !Yehu, 'Atýn onu aþaðý!' dedi. Görevliler Ýzebel'i aþaðýya attýlar. Kaný surlarýn ve bedenini çiðneyen atlarýn üzerine sýçradý.t5cx Yehu pencereye doðru bakýp, 'Kim benden yana?' diye baðýrdý. Ýki üç görevli yukarýdan ona baktý.4x Yehu kentin kapýsýndan içeri girince, Ýzebel, 'Ey efendisini öldüren Zimri, barýþ için mi geldin?' diye seslendi.3+x Sonra Yehu Yizreel'e gitti. Ýzebel bunu duyunca, gözlerine sürme çekti, saçlarýný tarayýp pencereden dýþarýyý gözlemeye baþladý.a2=x Ahazya Ahav oðlu Yoram'ýn krallýðýnýn on birinci yýlýnda Yahuda Kralý olmuþtu.%1Ex Adamlarý Ahazya'nýn cesedini bir savaþ arabasýna koyup Yeruþalim'e götürdüler. Onu Davut Kenti'nde atalarýnýn yanýna, kendi mezarýna gömdüler.03x Yahuda Kralý Ahazya olanlarý görünce Beythaggan'a doðru kaçmaya baþladý. Yehu ardýna takýlýp, 'Onu da öldürün!' diye baðýrdý. Ahazya'yý Yivleam yakýnlarýnda, Gur yolunda, arabasýnýn içinde vurdular. Yaralý olarak Megiddo'ya kadar kaçýp orada öldü.A/}x  demiþti. Þimdi RAB'bin sözü uyarýnca, Yoram'ýn cesedini al, Navot'un topraðýna at!'L.x Yehu yardýmcýsý Bidkar'a, 'Onun cesedini al, Yizreelli Navot'un topraðýna at' dedi, 'Anýmsa, senle ben birlikte Yoram'ýn babasý Ahav'ýn ardýndan savaþ arabasýyla giderken, RAB Ahav'a,-+x Yehu var gücüyle yayýný çekip Yoram'ý sýrtýndan vurdu. Ok Yoram'ýn kalbini delip geçti. Yoram arabasýnýn içine yýðýlýp kaldý.d,Cx Yoram, 'Hainlik bu, Ahazya!' diye baðýrdý ve arabasýnýn dizginlerini çevirip kaçtý.H+ x Yoram Yehu'yu görünce, 'Barýþ için mi geldin?' diye sordu.t*cx Kral Yoram, 'Arabamý hazýrlayýn!' diye buyruk verdi. Arabasý hazýrlandý. Ýsrail Kralý Yoram ile Yahuda Kralý Ahazya arabalarýna binip Yehu'yu karþýlamaya gittiler. Yizreelli Navot'un topraklarýnda onunla karþýlaþtýlar.)5x Gözcü durumu krala bildirdi: 'Ulak onlara vardý, ama geri dönmedi. Komutanlarý savaþ arabasýný Nimþi oðlu Yehu gibi delicesine sürüyor.'~(wx Bu kez ikinci bir atlý gönderildi. Atlý onlara varýp, 'Kralýmýz, diye soruyor' dedi.n'Wx Atlý Yehu'yu karþýlamaya gitti ve ona, 'Kralýmýz, diye soruyor' dedi.&x Yizreel'de kulede nöbet tutan gözcü, Yehu'nun ordusuyla yaklaþtýðýný görünce, 'Bir kalabalýk görüyorum!' diye baðýrdý.%5x Yehu savaþ arabasýna binip Yizreel'e gitti. Çünkü Yoram orada hasta yatýyordu. Yahuda Kralý Ahazya da Yoram'ý görmek için oraya gitmiþti.<$sx Ancak Kral Yoram, Aram Kralý Hazael'le savaþýrken Aramlýlar onu yaralamýþtý. Yoram da yaralarýn iyileþmesi için Yizreel'e dönmüþtü. Yehu arkadaþlarýna, 'Eðer siz de benimle ayný görüþteyseniz, hiç kimsenin kentten kaçmasýna ve gidip durumu Yizreel'e bildirmesine izin vermeyin' dedi.,#Sx Nimþi oðlu Yehoþafat oðlu Yehu Yoram'a karþý bir düzen kurdu. O sýralarda Yoram ile Ýsrail halký Aram Kralý Hazael'e karþý Ramot-Gilat'ý savunuyordu.&"Gx Bunun üzerine hepsi hemen cüppelerini çýkarýp merdivenin baþýnda duran Yehu'nun ayaklarýna serdi. Boru çalarak, 'Yehu kraldýr!' diye baðýrdýlar.?!{x 'Hayýr, bilmiyoruz, ne söyledi? Anlat bize!' dediler. x Yehu komutan arkadaþlarýnýn yanýna döndü. Ýçlerinden biri, 'Her þey yolunda mý? O delinin seninle ne iþi vardý?' diye sordu.9x Yizreel topraklarýnda Ýzebel'in ölüsünü köpekler yiyecek ve onu gömen olmayacak.> ' Uþak bunlarý söyledikten sonra kapýyý açýp kaçtý.~wx Nevat oðlu Yarovam'la Ahiya oðlu Baaþa'nýn ailelerine ne yaptýmsa, Ahav'ýn ailesine de aynýsýný yapacaðým.x Ahav'ýn bütün soyu ortadan kalkacak. Ýsrail'de genç yaþlý*fo* Ahav'ýn soyundan gelen bütün erkeklerin kökünü kurutacaðým.9x Efendin Ahav'ýn ailesini öldüreceksin. Bana hizmet eden peygamberlerin ve bütün kullarýmýn dökülen kanýnýn öcünü Ýzebel'den alacaðým./Yx Yehu kalkýp eve girdi. Uþak yaðý Yehu'nun baþýna döküp ona þöyle dedi: 'Ýsrail'in Tanrýsý RAB diyor ki, Sonra kapýyý aç ve koþ, oyalanma!'x 'Oraya varýnca Nimþi oðlu, Yehoþafat oðlu Yehu'yu ara. Onu kardeþlerinin arasýndan alýp baþka bir odaya götür.  x Peygamber Eliþa, peygamberler topluluðundan bir adam çaðýrýp, 'Kemerini kuþan, bu yað kabýný alýp Ramot-Gilat'a git' dedi,b?xKral Yoram Ramot-Gilat'ta Aram Kralý Hazael'le savaþýrken aldýðý yaralarýn iyileþmesi için Yizreel'e döndü. Yahuda Kralý Yehoram oðlu Ahazya da yaralanan Ahav oðlu Yoram'ý görmek için Yizreel'e gitti. xAhazya, Aram Kralý Hazael'le savaþmak üzere Ahav oðlu Yoram'la birlikte Ramot-Gilat'a gitti. Aramlýlar Yoram'ý yaraladýlar.xAhazya evlilik yoluyla Ahav'a akraba olduðu için Ahav ailesinin yolunu izledi ve onlar gibi RAB'bin gözünde kötü olaný yaptý. xAhazya yirmi iki yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de bir yýl krallýk yaptý. Annesi Ýsrail Kralý Omri'nin torunu Atalya'ydý.ymxÝsrail Kralý Ahav oðlu Yoram'ýn krallýðýnýn on ikinci yýlýnda Yehoram oðlu Ahazya Yahuda Kralý oldu.~wxYehoram ölüp atalarýna kavuþtu ve Davut Kenti'nde atalarýnýn yanýna gömüldü. Yerine oðlu Ahazya kral oldu.}xYehoram'ýn krallýðý dönemindeki öteki olaylar ve bütün yaptýklarý Yahuda krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr.p[xO sýrada Livna Kenti ayaklandý. Edomlular'ýn Yahuda'ya karþý baþkaldýrmasý bugün de sürüyor.^ 7xYehoram bütün savaþ arabalarýyla Sair'e gitti. Edomlular onu ve savaþ arabalarýnýn komutanlarýný kuþattýlar. Ama Yehoram gece kalkýp kuþatmayý yararak kaçtý. Askerleri de kaçarak evlerine döndü.y mxYehoram'ýn krallýðý döneminde Edomlular Yahudalýlar'a karþý ayaklanarak kendi krallýklarýný kurdular. -xAma RAB kulu Davut'un hatýrý için Yahuda'yý yok etmek istemedi. Çünkü Davut'a ve soyuna sönmeyen bir ýþýk vereceðine söz vermiþti. -xKarýsý Ahav'ýn kýzý olduðu için, o da Ahav'ýn ailesi gibi Ýsrail krallarýnýn yolunu izledi ve RAB'bin gözünde kötü olaný yaptý.Z /xYehoram otuz iki yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de sekiz yýl krallýk yaptý.<sxÝsrail Kralý Ahav oðlu Yoram'ýn krallýðýnýn beþinci yýlýnda, Yehoþafat'ýn Yahuda Kralý olduðu sýrada, Yehoþafat'ýn oðlu Yehoram Yahuda'yý yönetmeye baþladý.#xGelgelelim ertesi gün Hazael ýslattýðý bir örtüyü kralýn yüzüne kapatýp onu boðdu. Böylece kral öldü, yerine Hazael geçti.xBunun üzerine Hazael Eliþa'dan ayrýlýp efendisi Ben-Hadat'ýn yanýna döndü. Ben-Hadat ona, 'Eliþa sana ne söyledi?' diye sordu.cAx Hazael, 'Bir köpekten farksýz olan bu kulun, bütün bu iþleri nasýl yapabilir?' dedi.;sx Hazael, 'Efendim, niçin aðlýyorsun?' diye sordu.nWx Tanrý adamý, Hazael'i utandýrýncaya kadar dik dik yüzüne baktý. Ardýndan aðlamaya baþladý. x Eliþa, 'Git ona, de; ama RAB bana onun kesinlikle öleceðini açýkladý' diye karþýlýk verdi.3x Hazael, Þam'ýn en iyi mallarýndan oluþan kýrk deve yükü armaðaný yanýna alarak, Tanrý adamýný karþýlamaya gitti. Eliþa'nýn önünde durup þöyle dedi: 'Kulun Aram Kralý Ben-Hadat, hastalýðýndan kurtulup kurtulamayacaðýný sormam için beni gönderdi.'/YxKral, Hazael'e, 'Bir armaðan al, Tanrý adamýný karþýlamaya git' dedi, 'Onun aracýlýðýyla RAB'be danýþ, bu hastalýktan kurtulup kurtulamayacaðýmý sor.'yxAram Kralý Ben-Hadat hastalandýðý sýrada Eliþa Þam'a gitti. Tanrý adamýnýn Þam'a geldiði krala bildirildi.|~sxKral kadýna sorunca kadýn her þeyi anlattý. Bunun üzerine kral bir görevli çaðýrtýp þu buyruðu verdi: 'Bu kadýna her þeyini, ülkeden ayrýldýðý günden bugüne kadar biriken bütün geliriyle birlikte tarlasýný geri verin.'.}WxÝþte Gehazi tam Eliþa'nýn ölüyü nasýl dirilttiðini krala anlatýrken, oðlu diriltilen kadýn eviyle tarlasýný geri almak için kraldan yardým istemeye geldi. Gehazi krala, 'Efendim kral, sözünü ettiðim kadýn budur. Yanýndaki oðlu da Eliþa'nýn dirilttiði çocuktur' dedi. | xO sýrada kral Tanrý adamýnýn uþaðý Gehazi'yle konuþuyor, 'Bana Eliþa'nýn yaptýðý bütün mucizeleri anlat' diyordu.p{[xYedi yýl sonra Filist'ten döndü. Evini, tarlasýný geri almak için kraldan yardým istemeye gitti.z}xKadýn Tanrý adamýnýn öðüdüne uyarak ailesiyle birlikte kalkýp Filist ülkesine gitti ve orada yedi yýl kaldý.ly UxEliþa, oðlunu diriltmiþ olduðu Þunemli kadýna þöyle demiþti: 'Kalk, ailenle birlikte buradan git, geçici olarak kalabileceðin bir yer bul. Çünkü RAB ülkeye yedi yýl sürecek bir kýtlýk göndermeye karar verdi.'`x;xTam dediði gibi oldu. Komutan kentin kapýsýnda halk tarafýndan çiðnenerek öldü.ewExKomutan da Tanrý adamýna þöyle karþýlýk vermiþti: 'RAB göklerin kapaklarýný açsa bile, olacak þey deðil bu!' Eliþa, 'Sen her þeyi gözlerinle görecek, ama onlardan hiçbir þey yiyemeyeceksin!' demiþti.;vqxHer þey Tanrý adamýnýn krala dediði gibi oldu. 'Yarýn bu saatlerde Samiriye Kapýsý'nda bir sea*fl* ince un da, iki sea arpa*fm* da birer þekele*fn* satýlacak' demiþti.bu?xKral özel yardýmcýsý olan komutaný kentin kapýsýnda býrakmýþtý. Halk onu kapýnýn aðzýnda çiðneyerek öldürdü. Kral Eliþa'nýn evine gittiðinde, Tanrý adamý ona olacaklarý önceden bildirmiþti.6tgxBunun üzerine halk kentten çýkýp Aram ordugahýný yaðmaladý. RAB'bin dediði gibi, bir sea*fl* ince unun da, iki sea arpanýn*fm* da fiyatý bir þekele*fn* düþtü.Hs xAdamlar Þeria Irmaðý'na kadar Aram ordusunu izlediler. Yol baþtan sona kadar Aramlýlar'ýn kaçarken attýklarý giysi ve eþyalarla doluydu. Haberciler dönüp krala durumu bildirdiler.rxAdamlar yanlarýna iki atlý araba aldýlar. Kral, 'Gidin, ne olduðunu öðrenin' diyerek onlarý Aram ordusunun ardýndan gönderdi.Iq x Görevlilerden biri, 'Kentte kalan beþ atla birkaç adam gönderelim, o zaman durumu anlarýz' dedi, 'Nasýl olsa gidecek olanlar da burada, kentte kalan nice Ýsrailli gibi ölüme mahkûm!'(pKx Kral gece kalkýp görevlilerine, 'Aramlýlar'ýn ne tasarladýðýný size söyleyeyim' dedi, 'Aç kaldýðýmýzý biliyorlar. Onun için ordugahlarýný býrakýp kýrda gizlenmiþler. Kentin dýþýna çýktýðýmýzda, bizi canlý yakalayýp kenti ele geçirmeyi düþünüyorlar.' N~}}?|{{Tzz]z yxx@wwvv uutwssqrqqOpoo(nnkkj6ihhggffoeecdd>cc!baaX``@_P^^z]]?[[iZYYXXXCWWeV2UTTSgRRCQQ3OONQMLL_KK=JwJ ICHlGFFEDDCC4BAA @d??\>>w==d<<;; :: 9887|6644322*11 0M/C..9-,++X+*~(((S''<&%%$$@#J""x!!d ,TUH}@q,P?{pu ~ Y   }djU)hV'xTapýnaðýn iki avlusunda gök cisimlerine tapmak için sunaklar yaptýrdý._9xRAB'bin, 'Yeruþalim'de bulunacaðým' dediði RAB'bin Tapýnaðý'nda sunaklar kurdu.KxBabasý Hizkiya'nýn yok ettiði puta tapýlan yerleri yeniden yaptýrdý. Ýsrail Kralý Ahav gibi, Baal* için sunaklar kurdu, Aþera* putu yaptý. Gök cisimlerine taparak onlara kulluk etti. xRAB'bin Ýsrail halkýnýn önünden kovmuþ olduðu uluslarýn iðrenç törelerine uyarak RAB'bin gözünde kötü olaný yaptý.z qxManaþþe on iki yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de elli beþ yýl krallýk yaptý. Annesinin adý Hefsivah'tý.PxHizkiya ölüp atalarýna kavuþunca, yerine oðlu Manaþþe kral oldu.<~sxHizkiya'nýn krallýðý dönemindeki öteki olaylar, bütün baþarýlarý, bir havuz ve tünel yaparak suyu kente nasýl getirdiði, Yahuda krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr.}+xHizkiya, 'RAB'den ilettiðin bu söz iyi' dedi. Çünkü, 'Nasýl olsa yaþadýðým sürece barýþ ve güvenlik olacak' diye düþünüyordu.q|]xSoyundan gelen bazý çocuklar alýnýp götürülecek, Babil Kralý'nýn sarayýnda hadým edilecek.> '{5xRAB diyor ki, 'soax'Geri dön ve halkýmý yöneten Hizkiya'ya þunu söyle: '@j{x%Bir gün ilahý Nisrok'un tapýnaðýnda tapýnýrken, oðullarýndan Adrammelek'le Þareser, onu kýlýçla öldürüp Ararat ülkesine kaçtýlar. Yerine oðlu Esarhaddon kral oldu.pi[x$Bunun üzerine Asur Kralý Sanherib ordugahýný býrakýp çekildi. Ninova'ya döndü ve orada kaldý.h/x#O gece RAB'bin meleði gidip Asur ordugahýnda yüz seksen beþ bin kiþiyi öldürdü. Ertesi sabah uyananlar salt cesetlerle karþýlaþtýlar.`g;x" diyor.'@f}x!Geldiði yoldan dönecek ve kente girmeyecek> diyor RAB,&eGx 'Bundan dolayý RAB Asur Kralý'na iliþkin þöyle diyor: wcixYahudalýlar'ýn kurtulup sað kalanlarý Yine aþaðýya doðru kök salacak, Yukarýya doðru meyve verecek.Gb x' 'Q+x Atalarýmýn yok ettiði uluslarý -Gozanlýlar'ý, Harranlýlar'ý, Resefliler'i, Telassar'da yaþayan Edenliler'i- ilahlarý kurtarabildi mi?P/x Asur krallarýnýn bütün ülkelere neler yaptýðýný, onlarý nasýl yerle bir ettiðini duymuþsundur. Sen kurtulacaðýný mý sanýyorsun?Ox 'Yahuda Kralý Hizkiya'ya deyin ki, 'K xCJxYeþaya, Kral Hizkiya'dan gelen görevlilere þöyle dedi: 'Efendinize þunlarý söyleyin: '&HGxYeþaya'ya þöyle dediler: 'Hizkiya diyor ki, 'B#x"Hani nerede Hama'nýn, Arpat'ýn ilahlarý? Sefarvayim'in*fe*, Hena ve Ývva'nýn ilahlarý nerede? Samiriye'yi elimden kurtarabildiler mi?SA!x!Uluslarýn ilahlarý ülkelerini Asur Kralý'nýn elinden kurtarabildi mi?@ x F?xHizkiya'yý dinlemeyin.> Çünkü Asur Kralý diyor ki, {xRAB bizi mutlaka kurtaracak, bu kent Asur Kralý'nýn eline geçmeyecek diyen Hizkiya'ya kanmayýn, RAB'be güvenmeyin.S=!xKral diyor ki, dedi.'8+xMýsýr'ýn savaþ arabalarýyla atlýlarý saðlayacaðýna güvensen bile, efendimin en küçük rütbeli komutanlarýndan birini yenemezsin!k7Qx'Haydi, efendim Asur Kralý'yla bahse giriþ. Binicileri saðlayabilirsen sana iki bin at veririm.6xYoksa bana, Tanrýmýz RAB'be güveniyoruz mu diyeceksiniz? Hizkiya'nýn Yahuda ve Yeruþalim halkýna, yalnýz Yeruþalim'de, bu sunaðýn önünde tapýnacaksýnýz diyerek tapýnma yerlerini, sunaklarýný ortadan kaldýrdýðý Tanrý deðil mi bu?>85kxÝþte sen þu kýrýk kamýþ deðneðe, Mýsýr'a güveniyorsun. Bu deðnek kendisine yaslanan herkesin eline batar, deler. Firavun da kendisine güvenenler için böyledir.4xSavaþ tasarýlarýn ve gücün olduðunu söylüyorsun, ama bunlar boþ sözler. Kime güveniyorsun da bana karþý ayaklanýyorsun? 3xKomutan onlara þöyle dedi: 'Hizkiya'ya söyleyin.  cxÝsrail Kralý Yarovam'ýn krallýðýnýn yirmi yedinci yýlýnda Amatsya oðlu Azarya Yahuda Kralý oldu.d=CxYarovam ölüp atalarý olan Ýsrail krallarýna kavuþtu. Yerine oðlu Zekeriya kral oldu.u<exYarovam'ýn krallýðý dönemindeki öteki olaylar, bütün yaptýklarý, askeri baþarýlarý, eskiden Yaudi'ye*fy* ait olan Þam ve Hama kentlerini yeniden Ýsrail topraklarýna katýþý Ýsrail krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr.; xRAB Ýsrail'in adýný yeryüzünden silmek istemiyordu. Onun için, Yehoaþ oðlu Yarovam aracýlýðýyla onlarý kurtardý.:-xRAB Ýsrail'in çektiði sýkýntýyý görmüþtü. Genç yaþlý*fv* herkes acý içinde kývranýyordu. Ýsrail'e yardým edecek kimse yoktu.a9=xÝsrail'in Tanrýsý RAB'bin, kulu Gat-Heferli Amittay oðlu Yunus Peygamber aracýlýðýyla söylediði söz uyarýnca, Yarovam Levo-Hamat'tan Arava Gölü'ne*fü* kadar Ýsrail topraklarýný yeniden ele geçirdi. 8 xYarovam RAB'bin gözünde kötü olaný yaptý ve Nevat oðlu Yarovam'ýn*fu* Ýsrail'i sürüklediði günahlardan ayrýlmadý..7WxYahuda Kralý Yoaþ oðlu Amatsya'nýn krallýðýnýn on beþinci yýlýnda Yehoaþ oðlu Yarovam Samiriye'de Ýsrail Kralý oldu ve kýrk bir yýl krallýk yaptý.  =J~)}A||LzzyyAxwwJvv>uuu@ttt ss"rrqnpFp;ooHnnDmmllMkdjj_ii&h9gqgedc|bwaa0__j^]\[[cZYsY8XsWWVnUU?TSRR,QPOOSO N3MsLtKKJJHHH5GGFF;EEDCC AAAc@@@0?\>>~==<<;E::\99v88\77a6H5444S3221&0//C..m.Q... ---o-+,,,Q++*****?))S(u(j(_(T(2(''''E'&&g%%%%0$$$T$###'"""#!!!f | JRxU}JQm3V^<^U)`^gY< G /  j #(l6AM *B=a;ve Anuv'la Hassoveva'nýn babasý Kos. Kos Harum oðlu Aharhel boylarýnýn atasýydý.3aHelah'ýn oðullarý: Seret, Yishar, EtnanhINaara ona Ahuzzam, Hefer, Temeni ve Haahaþtari'yi doðurdu. Bunlar Naara'nýn oðullarýydý.STekoa'nýn kurucusu Aþhur'un Helah ve Naara adýnda iki karýsý vardý. Penuel Gedor'un babasýydý. Ezer Huþa'nýn babasýydý. Bunlar Beytlehem'in kurucusu ve Efrat'ýn ilk oðlu Hur'un torunlarýydý.e CEtam'ýn oðullarý*fh*: Yizreel, Yiþma, Yidbaþ. Kýzkardeþlerinin adý Haselelponi'dir.x iÞoval oðlu Reaya Yahat'ýn babasýydý. Yahat Ahumay'ýn ve Lahat'ýn babasýydý. Soralý boylar bunlardý.=  wYahuda oðullarý: Peres, Hesron, Karmi, Hur, Þoval.r ]Elyoenay'ýn oðullarý: Hodavya, Elyaþiv, Pelaya, Akkuv, Yohanan, Delaya, Anani. Toplam yedi kiþiydi.SNearya'nýn oðullarý: Elyoenay, Hizkiya, Azrikam. Toplam üç kiþiydi.&GÞekanya'nýn oðlu: Þemaya.Hananya'nýn oðullarý: Pelatya, Yeþaya. Yeþaya Refaya'nýn, Refaya Arnan'ýn, Arnan Ovadya'nýn, Ovadya Þekanya'nýn babasýydý.^5Zerubbabil'in beþ oðlu daha vardý: Haþuva, Ohel, Berekya, Hasadya, Yuþav-Heset.3aPedaya'nýn oðullarý: Zerubbabil, Þimi.@{Malkiram, Pedaya, Þenassar, Yekamya, Hoþama, Nedavya.<sSürgün edilen Yehoyakin'in torunlarý: Þealtiel,7iYehoyakim'in oðullarý: Yehoyakin ve Sidkiya.zmYoþiya'nýn oðullarý: Ýlk oðlu Yohanan, Ýkincisi Yehoyakim, Üçüncüsü Sidkiya, Dördüncüsü Þallum.6gAmon Manaþþe'nin, Yoþiya Amon'un oðluydu.B~ Ahaz Yotam'ýn, Hizkiya Ahaz'ýn, Manaþþe Hizkiya'nýn,D} Amatsya Yoaþ'ýn, Azarya Amatsya'nýn, Yotam Azarya'nýn,H|  Yehoram Yehoþafat'ýn, Ahazya Yehoram'ýn, Yoaþ Ahazya'nýn,a{; Rehavam Süleyman'ýn oðluydu. Aviya Rehavam'ýn, Asa Aviya'nýn, Yehoþafat Asa'nýn,xzi Bütün bunlar, Davut'un cariyelerinden doðanlar dýþýndaki oðullarýydý. Tamar onlarýn kýzkardeþidir.>ywEliþama, Elyada, Elifelet. Toplam dokuz kiþiydiler.x5Nogah, Nefek, Yafia,7wiÖbür oðullarý: Yivhar, Eliþama, Elifelet, v Davut'un Yeruþalim'de doðan oðullarý: Þima, Þovav, Natan, Süleyman. Bu dördü Ammiel'in kýzý Bat-Þeva'dan doðdular.uDavut'un bu altý oðlu Hevron'da doðdular. Davut orada yedi yýl altý ay, Yeruþalim'de de otuz üç yýl krallýk yaptý.Qtbeþincisi Avital'dan Þefatya, altýncýsý karýsý Egla'dan Yitream.msSüçüncüsü Geþur Kralý Talmay'ýn kýzý Maaka'dan Avþalom, dördüncüsü Hagit'ten Adoniya,r Davut'un Hevron'da doðan oðullarý þunlardý: Ýlk oðlu Yizreelli Ahinoam'dan Amnon, ikincisi Karmelli Avigayil'den Daniel,!q;7Yabes'te yaþayan yazmanlarýn boylarý: Tiratlýlar, Þimatlýlar, Sukatlýlar. Bunlar Rekav halkýnýn atasý Hammat'ýn soyundan gelen Kenliler'dir.p6Salma'nýn soyundan gelenler: Beytlehemliler, Netofalýlar, Atrot-Beytyoavlýlar, Manahatlýlar'ýn yarýsý ve Sorlular.o5Kiryat-Yearim'in boylarý: Yeterliler, Pûtlular, Þumatlýlar, Miþralýlar. Soralýlar'la Eþtaollular da bu boylarýn soyundan geldi.qn[4Kiryat-Yearim'in kurucusu Þoval, Haroeliler'in ve Menuhot'ta yaþayan halkýn yarýsýnýn atasýydý.Bm3Beytlehem'in kurucusu Salma, Beytgader'in kurucusu Haref.nlU2Kalev'in soyundan gelenler: Efrat'ýn ilk oðlu Hur'un oðullarý: Kiryat-Yearim'in kurucusu Þoval,k1Maaka Madmanna'nýn kurucusu Þaaf'ý, Makbena ve Giva'nýn kurucusu Þeva'yý da doðurdu. Kalev'in Aksa adýnda bir de kýzý oldu.Nj0Kalev'in öbür cariyesi Maaka ona Þever'i ve Tirhana'yý doðurdu.Ii /Yahday'ýn oðullarý: Regem, Yotam, Geþan, Pelet, Efa, Þaaf.ehC.Kalev'in cariyesi Efa ona Haran'ý, Mosa'yý ve Gazez'i doðurdu. Gazez Haran'ýn oðluydu.@g{-Maon Þammay'ýn oðluydu. Beytsur'un kurucusu Maon'du.If ,Raham Þema'nýn oðluydu. Yorkoam Raham'ýn, Þammay Rekem'in,IYahuda'nýn gelini Tamar ona Peres ve Zerah'ý doðurdu. Yahuda'nýn toplam beþ oðlu vardý.F=Yahuda'nýn oðullarý: Er, Onan, Þela. Bu üç oðulu Yahuda'ya Kenanlý Þua'nýn kýzý doðurdu. Yahuda'nýn ilk oðlu Er, RAB'bin gözünde kötüydü. Bu yüzden RAB onu öldürdü.3<aDan, Yusuf, Benyamin, Naftali, Gad, Aþer.[; 1Ýsrail'in oðullarý þunlardýr: Ruben, Þimon, Levi, Yahuda, Ýssakar, Zevulun,/: [6Magdiel, Ýram. Edom beyleri bunlardý.9 75Kenaz, Teman, Mivsar,8 94Oholivama, Ela, Pinon, 7 =3Sonunda Hadat da öldü.6 2Baal-Hanan ölünce, yerine Hadat geçti. Kentinin adý Pai'ydi. Karýsý, Me-Zahav kýzý Matret'in kýzý Mehetavel'di.=5 w1Þaul ölünce, yerine Akbor oðlu Baal-Hanan geçti.@4 }0Samla ölünce, yerine Rehovot-Hannaharlý Þaul geçti.73 k/Hadat ölünce, yerine Masrekalý Samla geçti.z2 o.Huþam ölünce, Midyan'ý Moav kýrlarýnda bozguna uðratan Bedat oðlu Hadat kral oldu. Kentinin adý Avit'ti.A1 -Yovav ölünce, Temanlýlar ülkesinden Huþam kral oldu.@0 },Bala ölünce, yerine Bosralý Zerah oðlu Yovav geçti. / +Ýsrailliler'i yöneten bir kralýn olmadýðý dönemde, Edom'u þu krallar yönetti: Beor oðlu Bala. Kentinin adý Dinhava'ydý.3. c*Eser'in oðullarý: Bilhan, Zaavan, Yaakan. - =)Âna'nýn oðlu: Diþon.A, (Þoval'ýn oðullarý: Alyan, Manahat, Eval, Þefi, Onam.L+ 'Lotan'ýn oðullarý: Hori, Homam. Timna Lotan'ýn kýzkardeþiydi.N* &Seir'in oðullarý: Lotan, Þoval, Sivon, Âna, Diþon, Eser, Diþan.9) o%Reuel'in oðullarý: Nahat, Zerah, Þamma, Mizza._( 9$Elifaz'ýn oðullarý: Teman, Omar, Sefi, Gatam, Kenaz ve Timna'dan doðan Amalek*fd*.@' }#Esav'ýn oðullarý: Elifaz, Reuel, Yeuþ, Yalam, Korah.$& E"Ýshak Ýbrahim'in oðluydu.h% K!Midyan'ýn oðullarý: Efa, Efer, Hanok, Avida, Eldaa. Bunlarýn hepsi Ketura'nýn soyundandý.e$ E Ýbrahim'in cariyesi Ketura'nýn oðullarý: Zimran, Yokþan, Medan, Midyan, Yiþbak, Þuah.G#  Yetur, Nafiþ, Kedema gelir. Bunlar Ýsmail'in oðullarýydý.)" OMiþma, Duma, Massa, Hadat, Tema,`! ;Ýsmailoðullarý'nýn soyu: Ýsmail'in ilk oðlu Nevayot. Sonra Kedar, Adbeel, Mivsam,0  ]Ýbrahim'in oðullarý: Ýshak, Ýsmail. /Avram -Ýbrahim-. 5Seruk, Nahor, Terah, /Ever, Pelek, Reu, ;Sam, Arpakþat, Þelah,      Z /Yoktan Almodat'ýn, Þelef'in, Hasarmavet'in, Yerah'ýn, Hadoram'ýn, Uzal'ýn, Dikla'nýn, Eval'ýn, Avimael'in, Þeva'nýn, Ofir'in, Havila'nýn, Yovav'ýn atasýydý. Bunlarýn hepsi Yoktan'ýn soyundandý.! =Ever'in iki oðlu oldu. Birinin adý Pelek'ti*fç*, çünkü yeryüzündeki insanlar onun yaþadýðý dönemde bölündü. Kardeþinin adý Yoktan'dý.D Arpakþat Þelah'ýn babasýydý*fc*. Þelah'tan Ever oldu.W )Sam'ýn oðullarý: Elam, Asur, Arpakþat, Lud, Aram, Ûs, Hul, Geter, Meþek.      V ' Kenan ilk oðlu Sidon'un*fb* babasý ve Hititler'in*, Yevuslular'ýn, Amorlular'ýn, Girgaþlýlar'ýn, Hivliler'in, Arklýlar'ýn, Sinliler'in, Arvatlýlar'ýn, Semarlýlar'ýn, Hamalýlar'ýn atasýydý.  . W Misrayim Ludlular'ýn, Anamlýlar'ýn, Lehavlýlar'ýn, Maftuhlular'ýn, Patruslular'ýn, Filistliler'in atalarý olan Kasluhlular'ýn ve Kaftorlular'ýn atasýydý.W ) Kûþ'un Nemrut adýnda bir oðlu oldu. Yiðitliðiyle yeryüzüne ün saldý.A   Kûþ'un oðullarý: Seva, Havila, Savta, Raama, Savteka.9  oHam'ýn oðullarý: Kûþ, Misrayim, Pût, Kenan.A  Yâvan'ýn oðullarý: Eliþa, Tarþiþ, Kittim, Rodanim.6  iGomer'in oðullarý: Aþkenaz, Difat, Togarma.P  Yafet'in oðullarý: Gomer, Magog, Meday, Yâvan, Tuval, Meþek, Tiras.  Nuh.! ?Hanok, Metuþelah, Lemek,  =Kenan, Mahalalel, Yeret, 1Adem, Þit, Enoþ,U%xYaþamý boyunca kral tarafýndan günlük yiyeceði sürekli karþýlandý.{qxYehoyakin cezaevi giysilerini üstünden çýkardý. Yaþadýðý sürece Babil Kralý'nýn sofrasýnda yer aldý.saxKendisiyle tatlý tatlý konuþtu ve ona Babil'deki öteki sürgün krallardan daha üstün bir yer verdi.W)xYahuda Kralý Yehoyakin'in sürgündeki otuz yedinci yýlý Evil-Merodak Babil Kralý oldu. Evil-Merodak o yýlýn on ikinci ayýnýn* yirmi yedinci günü, Yahuda Kralý Yehoyakin'i cezaevinden çýkardý.xBunun üzerine büyük küçük bütün halk ordu komutanlarýyla birlikte Mýsýr'a kaçtý. Çünkü Kildaniler'den korkuyorlardý.iMxO yýlýn yedinci ayýnda* kral soyundan Eliþama oðlu Netanya oðlu Ýsmail on adamýyla birlikte Mispa'ya gidip Gedalya'yý öldürdü. Ayrýca, Gedalya'yý destekleyen Yahudiler'i ve Kildaniler'i de kýlýçtan geçirdi.2~_xGedalya onlara ve adamlarýna ant içerek, 'Kildani* yetkililerden korkmayýn' dedi, 'Ülkeye yerleþip Babil Kralý'na hizmet edin. Böylesi sizin için daha iyi olur.' }xOrdu komutanlarýyla adamlarý, Babil Kralý'nýn Gedalya'yý vali atadýðýný duyunca, Mispa'ya, Gedalya'nýn yanýna geldiler. Gelenler Netanya oðlu Ýsmail, Kareah oðlu Yohanan, Netofalý Tanhumet oðlu Seraya, Maakalý oðlu Yaazanya ve adamlarýydý.w|ixBabil Kralý Nebukadnessar Yahuda'da kalan halkýn üzerine Þafan oðlu Ahikam oðlu Gedalya'yý vali atadý.A{xBabil Kralý Hama ülkesinde, Rivla'da onlarý idam etti.?z{xHepsini Rivla'ya, Babil Kralý'nýn yanýna götürdü.QyxKentte kalan askerlerin komutanýný, kralýn beþ danýþmanýný, ayrýca ülke halkýný askere yazan ordu komutanýnýn yazmanýný ve ülke halkýndan kentte bulunan altmýþ kiþiyi tutsak etti.x'xMuhafýz birliði komutaný Nebuzaradan Baþkâhin Seraya'yý, Baþkâhin Yardýmcýsý Sefanya'yý ve üç kapý nöbetçisini tutsak aldý.w%xHer sütun on sekiz arþýn*fý* yüksekliðindeydi, üzerlerinde tunç birer baþlýk vardý. Baþlýðýn yüksekliði üç arþýndý*fi*, çevresi tunçtan að ve nar motifleriyle bezenmiþti. Öbür sütun da að motifleriyle süslenmiþti ve ötekine benziyordu. vxRAB'bin Tapýnaðý için Süleyman'ýn yaptýrmýþ olduðu iki sütun, havuz ve ayaklýklar için hesapsýz tunç harcanmýþtý.huKxMuhafýz birliði komutaný saf altýn ve gümüþ buhurdanlarý, çanaklarý alýp götürdü.txTapýnak törenlerinde kullanýlan kovalarý, kürekleri, fitil maþalarýný, tabaklarý, bütün tunç eþyalarý aldýlar. sx Kildaniler RAB'bin Tapýnaðý'ndaki tunç* sütunlarý, ayaklýklarý, tunç havuzu parçalayýp tunçlarý Babil'e götürdüler.Zr/x Ancak baðcýlýk, çiftçilik yapsýnlar diye bazý yoksullarý orada býraktý.qx Komutan Nebuzaradan kentte sað kalanlarý, Babil Kralý'nýn safýna geçen kaçaklarý ve geri kalan halký sürgün etti.pp[x Muhafýz birliði komutaný önderliðindeki Kildani* ordusu Yeruþalim'i çevreleyen surlarý yýktý.soax RAB'bin Tapýnaðý'ný, sarayý ve Yeruþalim'deki bütün evleri ateþe verip önemli yapýlarý yaktý.Hn xBabil Kralý Nebukadnessar'ýn krallýðýnýn on dokuzuncu yýlýnda, beþinci ayýn* yedinci günü muhafýz birliði komutaný, Babil Kralý'nýn görevlisi Nebuzaradan Yeruþalim'e girdi. m xSidkiya'nýn gözü önünde oðullarýný öldürdüler; kendisinin de gözlerini oydular, zincire vurup Babil'e götürdüler.nlWxKral Sidkiya yakalanýp Rivla'da Babil Kralý'nýn huzuruna çýkarýldý ve hakkýnda karar verildi.}kuxAma Kildani ordusu kralýn ardýna düþerek Eriha ovalarýnda ona yetiþti. Sidkiya'nýn bütün ordusu daðýldý.kjQxSonunda kentin surlarýnda bir gedik açýldý. Kildaniler* kenti çepeçevre kuþatmýþ olmasýna karþýn, bütün askerler gece kral bahçesinin yolundan iki duvarýn arasýndaki kapýdan kaçarak Arava yoluna çýktýlar.uiexDördüncü ayýn dokuzuncu günü kentte kýtlýk öyle þiddetlendi ki, halk bir lokma ekmek bulamaz oldu.chAxKral Sidkiya'nýn krallýðýnýn on birinci yýlýna kadar kent kuþatma altýnda kaldý.Pg xSidkiya'nýn krallýðýnýn dokuzuncu yýlýnda, onuncu ayýn* onuncu günü, Babil Kralý Nebukadnessar bütün ordusuyla Yeruþalim önlerine gelip ordugah kurdu. Kentin çevresine rampa yaptýlar.RfxRAB Yeruþalim'le Yahuda'ya öfkelendiði için onlarý huzurundan attý.JexYehoyakim gibi Sidkiya da RAB'bin gözünde kötü olaný yaptý. dxSidkiya yirmi bir yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de on bir yýl krallýk yaptý. Annesi Livnalý Yeremya'nýn kýzý Hamutal'dý.dcCxYehoyakin'in yerine amcasý Mattanya'yý kral yaptý ve adýný deðiþtirip Sidkiya koydu.b x0a[xBabil Kralý Nebukadnessar Yehoyakin'i tutsak olarak Babil'e götürdü. Onunla birlikte annesini, karýlarýný, hadýmlarýný ve ülkenin ileri gelenlerini de Yeruþalim'den Babil'e sürdü. Ayrýca yedi bin deneyimli yiðit savaþçýyý ve bin zanaatçýyla demirciyi Babil'e sürgün etti.M`xBütün Yeruþalim halkýný, komutanlarý, yiðit savaþçýlarý, zanaatçýlarý, demircileri, toplam on bin kiþiyi sürgün etti. Yahuda halkýnýn en yoksul kesimi dýþýnda kimse kalmadý.n_Wx RAB'bin sözü uyarýnca, Nebukadnessar RAB'bin Tapýnaðý'nýn ve kral sarayýnýn bütün hazinelerini boþalttý, Ýsrail Kralý Süleyman'ýn RAB'bin Tapýnaðý için yaptýrdýðý altýn eþyalarýn tümünü parçaladý.H^ x Yahuda Kralý Yehoyakin, annesi, görevlileri, yöneticileri ve hadýmlarýyla birlikte, Nebukadnessar'a teslim oldu. Babil Kralý krallýðýnýn sekizinci yýlýnda Yehoyakin'i tutsak etti./][x Kuþatma sürerken Nebukadnessar geldi.n\Wx O sýrada Babil Kralý Nebukadnessar'ýn askerleri Yeruþalim'in üzerine yürüyüp kenti kuþattý.A[x O da babasý gibi RAB'bin gözünde kötü olaný yaptý.ZxYehoyakin on sekiz yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de üç ay krallýk yaptý. Annesi Yeruþalimli Elnatan'ýn kýzý Nehuþta'ydý.JYxMýsýr Kralý bir daha ülkesinden dýþarý çýkamadý. Çünkü Babil Kralý Mýsýr Vadisi'nden Fýrat'a kadar daha önce Mýsýr Firavunu'na ait olan bütün topraklarý ele geçirmiþti.RXxYehoyakim ölüp atalarýna kavuþunca, yerine oðlu Yehoyakin kral oldu.WxYehoyakim'in krallýðý dönemindeki öteki olaylar ve bütün yaptýklarý Yahuda krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr.V x:UoxBütün bunlar RAB'bin buyruðuyla Yahudalýlar'ýn baþýna geldi. Manaþþe'nin iþlediði bütün günahlar, döktüðü suçsuz kan yüzünden RAB Yahudalýlar'ý huzurundan atmak istedi. Çünkü Manaþþe Yeruþalim'i suçsuzlarýn kanýyla doldurmuþtu ve RAB bunu baðýþlamak niyetinde deðildi.7TixRAB, kullarý peygamberler aracýlýðýyla söylediði söz uyarýnca, Yahuda'yý yok etmek üzere Kildani*, Aramlý, Moavlý ve Ammonlu akýncýlarý ona karþý gönderdi.TS %xYahuda Kralý Yehoyakim'in krallýðý döneminde Babil Kralý Nebukadnessar Yahuda'ya saldýrdý. Yehoyakim üç yýl ona boyun eðdiyse de sonradan fikrini deðiþtirerek Nebukadnessar'a baþkaldýrdý.HR x%Yehoyakim atalarý gibi RAB'bin gözünde kötü olaný yaptý.Qx$Yehoyakim yirmi beþ yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de on bir yýl krallýk yaptý. Annesi Rumalý Pedaya'nýn kýzý Zevuda'ydý.{Pqx#Yehoyakim firavunun istediði altýn ve gümüþü ödedi. Bu parayý bulmak için firavunun buyruðuna uyarak ülkeyi vergiye baðladý. Firavun Neko'ya verilmek üzere Yahuda halkýndan herkesin gücü oranýnda altýn ve gümüþ topladý. dediðim tapýnaðý kendimden uzaklaþtýracaðým.'G xOysa Manaþþe iþlediði suçlarla RAB'bi öyle öfkelendirmiþti ki, RAB Yahuda'ya karþý alevlenen öfkesinden vazgeçmediFxNe ondan önce, ne de sonra onun gibi candan ve yürekten var gücüyle RAB'be yönelen ve Musa'nýn yasasýna uyan bir kral çýktý.#EAxBundan baþka Yoþiya, Kâhin Hilkiya'nýn RAB'bin Tapýnaðý'nda bulduðu kitapta yazýlý yasanýn ilkelerini yerine getirmek amacýyla, cincileri, ruhçularý, aile putlarýný, öteki putlarý, ayrýca Yahuda ve Yeruþalim'de görülen bütün iðrençlikleri silip süpürdü.DxRAB için düzenlenen bu Fýsýh Bayramý Kral Yoþiya'nýn krallýðýnýn on sekizinci yýlýnda Yeruþalim'de kutlandý.#CAxÝsrail'e önderlik etmiþ olan hakimler döneminden bu yana, ne Ýsrail, ne de Yahuda krallarý döneminde, böyle bir Fýsýh Bayramý kutlanmamýþtý.B!xKral, 'Tanrýnýz RAB için Fýsýh Bayramý'ný* bu Antlaþma Kitabý'nda yazýlanlara uygun biçimde kutlayýn' diye halka buyruk verdi./AYxO kentlerdeki tapýnma yerlerinin bütün kâhinlerini sunaklarýn üzerinde kurban etti. Sunaklarýn üzerinde insan kemikleri yaktýktan sonra Yeruþalim'e döndü.7@ixYoþiya Beytel'de yaptýðý gibi, Ýsrail krallarýnýn Samiriye kentlerinde yaptýrdýðý RAB'bi öfkelendiren tapýnma yerlerindeki bütün yapýlarý ortadan kaldýrdý.A?}xKral, 'Ona dokunmayýn' dedi, 'Kimse onun kemiklerini rahatsýz etmesin.' Böylece Tanrý adamýnýn kemiklerine de, Samiriye'den gelmiþ olan peygamberin kemiklerine de dokunmadýlar.8>mxKral, 'Orada görünen anýt nedir?' diye sordu.=!xYoþiya çevresine bakýndý. Tepedeki mezarlarý görünce, adamlarýný gönderip mezarlardaki kemikleri çýkarttý. Olacaklarý önceden bildiren Tanrý adamýnýn açýkladýðý RAB'bin sözü uyarýnca, kemikleri sunaðýn üzerinde yakarak sunaðý kirletti.U<%xBundan baþka Ýsrail'i günaha sürükleyen Nevat oðlu Yarovam'ýn yaptýrdýðý Beytel'deki tapýnma yerini ve sunaðý bile yýktý. Tapýnma yerini ateþe verip toz duman etti. Aþera putunu yaktý.a;=xDikili taþlarý, Aþera putlarýný parçaladý; yerlerini insan kemikleriyle doldurdu. :x Yeruþalim'in doðusunda, Yýkým Daðý'nýn*ff* güneyinde Ýsrail Kralý Süleyman'ýn Saydalýlar'ýn iðrenç putu Aþtoret*, Moavlýlar'ýn iðrenç putu Kemoþ ve Ammonlular'ýn iðrenç putu Molek için yaptýrmýþ olduðu tapýnma yerlerini kirletti.9yx Ahaz'ýn yukarý odasýnýn damýnda Yahuda krallarýnýn yaptýrdýðý sunaklarý da, RAB'bin Tapýnaðý'nýn iki avlusunda Manaþþe'nin yaptýrdýðý sunaklarý da yýktý; onlarý kýrýp parçalayarak tozlarýný Kidron Vadisi'ne saçtý.~8wx Yahuda krallarýnýn güneþe adamýþ olduðu atlarý RAB'bin Tapýnaðý'nýn giriþinden kaldýrdý. Atlar tapýnaðýn avlusunda, hadým Natan-Melek'in odasýnýn yanýndaydý. Yoþiya güneþe adanmýþ savaþ arabalarýný da ateþe verdi. 7 x Yoþiya, kimse oðlunu ya da kýzýný ilah Molek* için ateþte kurban etmesin diye, Ben-Hinnom Vadisi'ndeki Tofet'i* kirletti.6x Tapýnma yerlerinin kâhinleri, Yeruþalim'deki RAB'bin sunaðýna çýkmaz, ancak öbür kâhinlerle birlikte mayasýz ekmek yerlerdi..5WxYoþiya Yahuda kentlerinden bütün kâhinleri getirtti. Geva'dan Beer-Þeva'ya kadar kâhinlerin buhur yaktýklarý tapýnma yerlerini kirletti. Adýný kent yöneticisinden alan Yeþu Kapýsý'nýn giriþinde, kentin ana kapýsýnýn solunda kalan kapýlardaki tapýnma yerlerini de yýktý.4xFuhuþ yapan kadýn ve erkeklerin RAB'bin Tapýnaðý alanýndaki odalarýný yýktý. Kadýnlar orada Aþera için kumaþ dokurlardý./3YxAþera putunu RAB'bin Tapýnaðý'ndan çýkarýp Yeruþalim'in dýþýnda Kidron Vadisi'nde yaktý, ezip toza çevirdi. Bu tozu sýradan halkýn mezarlarýna serpti.2}xYahuda krallarýnýn kentlerde ve Yeruþalim'in çevresindeki tapýnma yerlerinde buhur yaksýnlar diye atamýþ olduðu putperest kâhinleri, Baal'a, güneþe, aya, takýmyýldýzlara -bütün gök cisimlerine- buhur yakanlarý ortadan kaldýrdý.H1 xKral Yoþiya Baal*, Aþera* ve gök cisimleri için yapýlmýþ olan bütün eþyalarý RAB'bin Tapýnaðý'ndan çýkarmak üzere Baþkâhin Hilkiya'ya, kâhin yardýmcýlarýna ve kapý nöbetçilerine buyruk verdi. Bunlarý Yeruþalim'in dýþýna çýkarýp Kidron Vadisi'nde yaktý, küllerini Beytel'e götürdü..0WxSütunun yanýnda durarak RAB'bin yolunu izleyeceðine, buyruklarýný, öðütlerini, kurallarýný candan ve yürekten uygulayacaðýna, bu kitapta yazýlý antlaþmanýn koþullarýný yerine getireceðine iliþkin RAB'bin huzurunda antlaþma yaptý. Bütün halk bu antlaþmayý onayladý./ xSonra Yahudalýlar, Yeruþalim'de yaþayanlar, kâhinler, peygamberler, büyük küçük herkesle birlikte RAB'bin Tapýnaðý'na çýktý. RAB'bin Tapýnaðý'nda bulunmuþ olan Antlaþma Kitabý'ný baþtan sona kadar herkesin duyacaðý biçimde okudu.h. MxKral Yoþiya haber gönderip Yahuda ve Yeruþalim'in bütün ileri gelenlerini yanýna topladý.D-xSeni atalarýna kavuþturacaðým, esenlik içinde mezarýna gömüleceksin. Buraya getireceðim büyük felaketi görmeyeceksin.> ' Hilkiya ile yanýndakiler bu sözleri krala ilettiler.i,MxMadem yýkýlýp lanetle anýlacak olan burasý ve burada yaþayanlarla ilgili sözlerimi duyunca yüreðin yumuþadý, önümde kendini alçalttýn, giysilerini yýrtýp huzurumda aðladýn, ben de yalvarýþýný iþittim.+x'RAB'be danýþmak için sizi gönderen Yahuda Kralý'na þöyle deyin: <Ýsrail'in Tanrýsý RAB duyduðun sözlere iliþkin diyor ki:!*=xBeni terk ettikleri, elleriyle yaptýklarý baþka ilahlara buhur yakýp beni kýzdýrdýklarý için buraya karþý öfkem alevlenecek ve sönmeyecek.> ) x diyor:e'ExKâhin Hilkiya, Ahikam, Akbor, Þafan ve Asaya varýp tapýnaktaki giysilerin nöbetçisi Harhas oðlu Tikva oðlu Þallum'un karýsý Peygamber Hulda'ya danýþtýlar. Hulda Yeruþalim'de, Ýkinci Mahalle'de oturuyordu.&1x 'Gidin, bulunan bu kitabýn sözleri hakkýnda benim için de, bütün Yahuda halký için de RAB'be danýþýn. RAB'bin bize karþý alevlenen öfkesi büyüktür. Çünkü atalarýmýz bu kitabýn sözlerine kulak asmadýlar, bizler için yazýlan bu sözlere uymadýlar.' %x Kâhin Hilkiya'ya, Þafan oðlu Ahikam'a, Mikaya oðlu Akbor'a, Yazman Þafan'a ve kendi özel görevlisi Asaya'ya þöyle buyurdu:E$x Kral Kutsal Yasa'daki sözleri duyunca giysilerini yýrttý.V#'x Ardýndan, 'Kâhin Hilkiya bana bir kitap verdi' diyerek kitabý krala okudu.'"Ix Sonra krala giderek, 'Görevlilerin tapýnaktaki paralarý alýp RAB'bin Tapýnaðý'ndaki iþlerin baþýnda bulunan adamlara verdiler' diye durumu bildirdi.!xBaþkâhin Hilkiya Yazman Þafan'a, 'RAB'bin Tapýnaðý'nda Yasa Kitabý'ný buldum' diyerek kitabý ona verdi. Þafan kitabý okudu.] 5xOnlara verilen paranýn hesabý sorulmasýn, çünkü dürüstçe çalýþýyorlar.' x$CxRAB'bin Tapýnaðý'ndaki iþlerin baþýnda bulunan denetçilere versin. Onlar da paralarý RAB'bin Tapýnaðý'ndaki çatlaklarý onaranlara, marangozlara, yapýcýlara, duvarcýlara ödesinler. Tapýnaðýn onarýmý için gerekli keresteyi, yontma taþý da bu parayla alsýnlar.x'Baþkâhin Hilkiya'nýn yanýna çýk. Kapý nöbetçilerinin halktan toplayýp RAB'bin Tapýnaðý'na getirdikleri paralarý saysýn.!=xKral Yoþiya, krallýðýnýn on sekizinci yýlýnda Meþullam oðlu Asalya oðlu Yazman Þafan'ý RAB'bin Tapýnaðý'na gönderirken ona þöyle dedi:xkxYoþiya RAB'bin gözünde doðru olaný yaptý. Saða sola sapmadan atasý Davut'un bütün yollarýný izledi.  xYoþiya sekiz yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de otuz bir yýl krallýk yaptý. Annesi Boskatlý Adaya'nýn kýzý Yedida'ydý.Z/xAmon Uzza bahçesinde kendi mezarýna gömüldü. Yerine oðlu Yoþiya kral oldu.uexAmon'un krallýðý dönemindeki öteki olaylar ve yaptýklarý Yahuda krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr.iMxÜlke halký Amon'a düzen kuranlarýn hepsini öldürdü. Yerine oðlu Yoþiya'yý kral yaptý.MxKral Amon'un görevlileri düzen kurup onu sarayýnda öldürdüler.KxAtalarýnýn Tanrýsý RAB'bi terk etti, O'nun yolunda yürümedi.[1xBabasýnýn yürüdüðü yollarda yürüdü, ayný putlara taptý ve hizmet etti.OxAmon da babasý Manaþþe gibi RAB'bin gözünde kötü olaný yaptý.xAmon yirmi iki yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de iki yýl krallýk yaptý. Annesi Yotvalý Harus'un kýzý Meþullemet'ti.yxManaþþe ölüp atalarýna kavuþunca, sarayýnýn Uzza adýndaki bahçesine gömüldü. Yerine oðlu Amon kral oldu.-xManaþþe'nin krallýðý dönemindeki öteki olaylar, bütün yaptýklarý ve iþlediði günahlar Yahuda krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr.H xManaþþe RAB'bin gözünde kötü olaný yaparak Yahudalýlar'ý günaha sürüklemekle kalmadý, Yeruþalim'i bir uçtan öbür uca dolduracak kadar çok sayýda suçsuzun kanýný döktü. xÇünkü gözümde kötü olaný yaptýlar. Atalarýnýn Mýsýr'dan çýktýðý günden bugüne kadar beni öfkelendirdiler.> ' 5xHalkýmdan sað kalanlarý terk edeceðim ve düþmanlarýnýn eline teslim edeceðim. Yeruþalim halký yaðmalanýp ganimet olarak götürülecek.  x diyor,A x RAB, kullarý peygamberler aracýlýðýyla þöyle dedi:-Ux Ama halk kulak asmadý. Manaþþe onlarý öylesine yoldan çýkardý ki, RAB'bin Ýsrail halkýnýn önünde yok ettiði uluslardan daha çok kötülük yaptýlar.dCxBuyruklarýmý dikkatle yerine getirir ve kulum Musa'nýn kendilerine verdiði Kutsal Yasa'yý tam uygularlarsa, Ýsrail halkýnýn ayaðýný bir daha atalarýna vermiþ olduðum ülkenin dýþýna çýkarmayacaðým.'5xManaþþe yaptýrdýðý Aþera putunu RAB'bin Tapýnaðý'na yerleþtirdi. Oysa RAB tapýnaða iliþkin Davut'la oðlu Süleyman'a þöyle demiþti: 'Bu tapýnakta ve Ýsrail oymaklarýnýn yaþadýðý kentler arasýndan seçtiðim Yeruþalim'de adým sonsuza dek anýlacak.2_xOðlunu ateþte kurban etti; falcýlýk ve büyücülük yaptý. Medyumlara, ruh çaðýranlara danýþtý. RAB'bin gözünde çok kötülük yaparak O'nu öfkelendirdi. C{~~O}}}}Y}|z{{zz"yyOyxxCwvvvvv7uumu.ttt!ss3rqq,poo?nnnn#mmlkkkkjjTiihhhdghff'eeedccpc0bbbbZb(aaaaka=a ``K`___s_"^^p^,]]]W\\\J[[wZZoZcZWZKZ?Z3Y4Y(YYYWWWWWNV?UUUPUTTRTSUSIS=RRQQPPAOOOOCO7NNMMMMMALLKKK}K5JiJDII;HHHGGKG&FFfFEDDgDECCBBBAA@@@??U>>>j>===V=<<;;;R;:::]999*88l7~7r7O7/6666c6>65555g5&544<333U222Z1110//v....----+,,,;+++**+*)}(w(''&&&/%%4$##m# ""3!! V ,Tr{FC\v6) > T # L P XX6Y 5Te -Þimri oðlu Yediael ve kardeþi Tisli Yoha,IS ,Aþteralý Uzziya, Aroerli Hotam'ýn oðullarý Þama ve Yeiel,.RW +Maaka oðlu Hanan, Mitanlý Yoþafat,XQ) *Rubenliler'in önderi Rubenli Þiza oðlu Adina ve ona eþlik eden otuz kiþi,+PQ )Hititli* Uriya, Ahlay oðlu Zavat, O; (Yattirli Ýra ve Garev,TN! 'Ammonlu Selek, Seruya oðlu Yoav'ýn silah taþýyýcýsý Berotlu Nahray,5Me &Natan'ýn kardeþi Yoel, Hacer oðlu Mivhar,,LS %Karmelli Hesro, Ezbay oðlu Naaray,(KK $Mekeralý Hefer, Pelonlu Ahiya,6Jg #Hararlý Sakâr oðlu Ahiam, Ur oðlu Elifal,EI "Gizonlu Haþem'in oðullarý, Hararlý Þage oðlu Yonatan,/HY !Baharumlu Azmavet, Þaalbonlu Elyahba,1G] Gaaþ vadilerinden Huray, Arvalý Aviel,OF Benyaminoðullarý'ndan Givalý Rivay oðlu Ýttay, Piratonlu Benaya,/EY Netofalý Mahray ve Baana oðlu Helet,)DM Huþalý Sibbekay, Ahohlu Ýlay,7Ci Tekoalý Ýkkeþ oðlu Ýra, Anatotlu Aviezer,(BK Harorlu Þammot, Pelonlu Heles,aA; Öteki yiðitler þunlardýr: Yoav'ýn kardeþi Asahel, Beytlehemli Dodo oðlu Elhanan,@ Benaya Otuzlar arasýnda saygýn bir yer edindiyse de, Üçler'den sayýlmadý. Davut onu muhafýz birliði komutanlýðýna atadý.k?O Yehoyada oðlu Benaya'nýn yaptýklarý bunlardýr. Bu sayede o da üç yiðitler kadar ünlendi.> Beþ arþýn*fü* boyunda iri yarý bir Mýsýrlý'yý da öldürdü. Mýsýrlý'nýn elinde dokumacý sýrýðý gibi bir mýzrak vardý. Benaya sopayla onun üzerine yürüdü. Mýzraðý elinden kaptýðý gibi onu kendi mýzraðýyla öldürdü.F= Yehoyada oðlu Kavseelli Benaya yürekli bir savaþçýydý. Büyük iþler baþardý. Aslan yürekli iki Moavlý'yý öldürdü. Ayrýca karlý bir gün çukura inip bir aslan öldürdü.a<; Üçler'in en saygýn kiþisiydi ve onlarýn önderi oldu. Ama Üçler'den sayýlmadý.;! Yoav'ýn kardeþi Aviþay Üçler'in önderiydi. Mýzraðýný kaldýrýp üç yüz kiþiyi öldürdü. Bu yüzden Üçler kadar ünlendi.S: 'Ey Tanrým, bunu yapmak benden uzak olsun!' dedi, 'Canlarýný tehlikeye atýp giden bu üç kiþinin kanýný mý içeyim?' Canlarýný tehlikeye atarak suyu getirdikleri için Davut içmek istemedi.B9} Bu Üçler Filist ordugahýnýn ortasýndan geçerek Beytlehem'de kapýnýn yanýndaki kuyudan su çekip Davut'a getirdiler. Ama Davut içmek istemedi; suyu yere dökerek RAB'be sundu.h8I Davut özlemle, 'Keþke biri Beytlehem'de kapýnýn yanýndaki kuyudan bana su getirse!' dedi.R7 Bu sýrada Davut hisarda, baþka bir Filist birliðiyse Beytlehem'deydi.6 Otuzlar'dan üçü Davut'un yanýna, Adullam Maðarasý'ndaki kayaya gittiler. Bir Filist birliði Refaim Vadisi'nde ordugah kurmuþtu.5) Ama Elazar'la Davut tarlanýn ortasýnda durup orayý savunmuþ, Filistliler'i öldürmüþlerdi. RAB onlara büyük bir zafer saðlamýþtý.54c Filistliler savaþ için Pas-Dammim'de toplandýklarýnda Elazar Davut'un yanýndaydý. Orada bir arpa tarlasý vardý. Ýsrailliler Filistliler'in önünden kaçmýþtý.J3 Ýkincisi, üç yiðitlerden biri olan Ahohlu Dodo oðlu Elazar.&2G Bunlarýn adlarý þöyledir:H1 RAB'bin Ýsrail'e verdiði söz uyarýnca Davut'un yiðit askerlerinin komutanlarý Ýsrail halkýyla birlikte Davut'u kral yaptýlar ve krallýðýnýn güçlenmesi için onu desteklediler.Q0 Davut giderek güçleniyordu. Çünkü Her Þeye Egemen RAB onunlaydý./ Çevredeki bölgeyi, Millo'dan* çevre surlara kadar uzanan kesimi inþa etti. Yoav da kentin geri kalan bölümünü onardý.e.C Bundan sonra Davut kalede oturmaya baþladý. Bunun için oraya 'Davut Kenti' adý verildi. -9 Davut, 'Yevuslular'a ilk saldýran kiþi komutan ve önder olacak' demiþti. Ýlk saldýrýyý Seruya oðlu Yoav yaptý, böylece ordu komutaný oldu.r,] Davut'a, 'Sen buraya giremezsin' dediler. Ne var ki, Davut Siyon Kalesi'ni, Davut Kenti'ni ele geçirdi.+{ Kral Davut'la Ýsrailliler Yevus diye bilinen Yeruþalim'e saldýrmak için yola çýktýlar. Orada yaþayan Yevuslular*{ Ýsrail'in bütün ileri gelenleri Hevron'a, Kral Davut'un yanýna gelince, Davut RAB'bin önünde orada onlarla bir antlaþma yaptý. Onlar da RAB'bin Samuel aracýlýðýyla söylediði söz uyarýnca, Davut'u Ýsrail Kralý olarak meshettiler*.2)] Geçmiþte Saul kralýmýzken, savaþta Ýsrail'e komuta eden sendin. Tanrýn RAB sana, diye söz verdi.'m( U Ýsrailliler'in tümü Hevron'da bulunan Davut'a gelip þöyle dediler: 'Biz senin etin, kemiðiniz.l'Q Saul RAB'be ihanet ettiði için öldü. RAB'bin sözünü yerine getirmedi. Yol göstermesi için RAB'be danýþacaðýna bir cinciye danýþtý. Bu yüzden RAB onu öldürdü. Krallýðýný da Ýþay oðlu Davut'a devretti.F& Bütün yiðitler gidip Saul'la oðullarýnýn cesetlerini Yaveþ'e getirdiler. Sonra kemiklerini Yaveþ'teki yabanýl fýstýk aðacýnýn altýna gömdüler ve yedi gün oruç* tuttular.J% Yaveþ-Gilat halký Filistliler'in Saul'a yaptýklarýný duydu.l$Q Saul'un silahlarýný ilahlarýnýn tapýnaðýna koyup baþýný Dagon Tapýnaðý'na çaktýlar.7#g Saul'u soyduktan sonra baþýný kesip silahlarýný aldýlar. Sonra bu iyi haberi putlarýna ve halka duyurmalarý için Filist ülkesinin her yanýna ulaklar gönderdiler." Ertesi gün Filistliler, öldürülenleri soymak için geldiklerinde, Saul'la oðullarýnýn Gilboa Daðý'nda öldüðünü gördüler.P! Vadide oturan Ýsrailliler, Ýsrail ordusunun kaçtýðýný, Saul'la oðullarýnýn öldüðünü anlayýnca, kentlerini terk edip kaçmaya baþladýlar. Filistliler gelip bu kentlere yerleþtiler.L  Böylece Saul, üç oðlu ve bütün ev halký birlikte öldüler.pY Saul'un öldüðünü görünce, silah taþýyýcýsý da kendini kýlýcýnýn üzerine atýp öldü.  Saul silahýný taþýyan adama, 'Kýlýcýný çek de bana sapla' dedi, 'Yoksa bu sünnetsizler* gelip benimle alay edecekler.'r] Saul'un çevresinde savaþ kýzýþtý. Derken Saul Filistli okçular tarafýndan vuruldu ve yaralandý.' Filistliler Saul'la oðullarýnýn ardýna düþtüler. Saul'un oðullarý Yonatan'ý, Avinadav'ý ve Malkiþua'yý yakalayýp öldürdüler. ' Filistliler Ýsrailliler'le savaþa tutuþtu. Ýsrailliler Filistliler'in önünden kaçtý. Birçoðu Gilboa Daðý'nda ölüp yere serildi. ,Asel'in altý oðlu vardý. Adlarý þöyledir: Azrikam, Bokeru, Ýsmail, Þearya, Ovadya, Hanan. Bütün bunlar Asel'in oðullarýydý.^5 +Mosa Binea'nýn, Binea Refaya'nýn, Refaya Elasa'nýn, Elasa da Asel'in babasýydý.Y+ *Ahaz Yada'nýn babasýydý. Yada Alemet, Azmavet ve Zimri'nin, Zimri Mosa'nýn,>w )Mika'nýn oðullarý: Piton, Melek, Tahrea, Ahaz*ft*.B (Yonatan Merib-Baal'ýn, Merib-Baal Mika'nýn babasýydý.nU 'Ner Kiþ'in, Kiþ Saul'un babasýydý. Saul Yonatan, Malkiþua, Avinadav ve Eþbaal'ýn babasýydý.dA &Miklot Þimam'ýn babasýydý. Bunlar Yeruþalim'de akrabalarýnýn yanýnda yaþarlardý.'I %Gedor, Ahyo, Zekeriya, Miklot.Z- $Yeiel'in ilk oðlu Avdon'du. Öbürleri þunlardý: Sur, Kiþ, Baal, Ner, Nadav,S #Givon'un kurucusu Yeiel, Givon'da yaþadý. Karýsýnýn adý Maaka'ydý.yk "Bunlarýn hepsi soy kütüðüne göre Levililer'in boy baþlarý, önderleriydi ve Yeruþalim'de yaþarlardý.*M !Levililer'in boy baþlarý olan ezgiciler tapýnaðýn odalarýnda yaþardý. Baþka iþ yapmazlardý. Çünkü yaptýklarý iþten gece gündüz sorumluydular.xi Kardeþleri Kehatoðullarý'ndan bazýlarý da her Þabat Günü* adak ekmeklerini* hazýrlamakla görevliydi.o W Korahoðullarý'ndan Þallum'un ilk oðlu Levili Mattitya sacda pide piþirme görevine atanmýþtý.J  Ancak baharatý karýþtýrýp hazýrlama görevi kâhinlerindi.  Öbürleri eþyalardan, kutsal yere ait nesnelerden, ince undan, þaraptan, zeytinyaðýndan, günnükten, baharattan sorumluydu. % Bazýlarý da tapýnak hizmetinde kullanýlan eþyalardan sorumluydu. Eþyalarý sayarak içeri alýr, sayarak dýþarýya çýkarýrlardý. - Geceyi Tanrý'nýn Tapýnaðý'nýn çevresinde geçirirlerdi. Çünkü tapýnaðý koruma ve her sabah kapýlarýný açma görevi onlarýndý. Dört kapýnýn baþ nöbetçileri Levili'ydi. Bunlar Tanrý'nýn Tapýnaðý'ndaki odalardan ve hazinelerden sorumluydu.q[ Köylerdeki kardeþleri zaman zaman gelir, yedi günlük bir süre için görevi onlarla paylaþýrdý.[/ Nöbetçiler dört yanda -doðuda, batýda, kuzeyde ve güneyde- nöbet tutardý.mS Oðullarýyla birlikte RAB'bin Tapýnaðý'nýn, yani Çadýr'ýn kapýlarýnda nöbet tutarlardý.K Giriþ kapýsýna nöbetçi seçilenlerin toplamý 212'ydi. Bunlar, köylerinde baðlý olduklarý soy kütüðüne yazýlýdýr. Davut'la Bilici* Samuel tarafýndan bu göreve atanmýþlardý.X) Buluþma Çadýrý'nýn kapýsýnda Meþelemya oðlu Zekeriya nöbet tutardý.M Önceleri Elazar oðlu Pinehas onlarýn baþýydý. RAB onunlaydý.} Korah oðlu Evyasaf oðlu Kore oðlu Þallum ve ailesinden -Korahoðullarý'ndan- olan çalýþma arkadaþlarý Çadýr'ýn*fþ* giriþ kapýsýnýn nöbetçileriydi. Bunlarýn atalarý da RAB'bin ordugahýnýn giriþ kapýsýnýn nöbetçileriydi.{ Bugüne kadar doðuya bakan Kral Kapýsý'nda görevlidirler. Levili bölüklere baðlý kapý nöbetçileri bunlardý.&G Tapýnak kapý nöbetçileri:~{ Yedutun oðlu Galal oðlu Þemaya oðlu Ovadya ve Netofalýlar'ýn köylerinde yaþayan Elkana oðlu Asa oðlu Berekya.O} Bakbakkar, Hereþ, Galal, Asaf oðlu Zikri oðlu Mika oðlu Mattanya,|! Levililer:{ Aile baþlarý olan kâhin kardeþlerinin toplamý 1 760'tý. Tanrý'nýn Tapýnaðý'ndaki hizmetlerden sorumlu yetenekli kiþilerdi. z Malkiya oðlu Paþhur oðlu Yeroham oðlu Adaya, Ýmmer oðlu Meþillemit oðlu Meþullam oðlu Yahzera oðlu Adiel oðlu Maasay.oyW Ahituv oðlu Merayot oðlu Sadok oðlu Meþullam oðlu Hilkiya oðlu tapýnak baþ görevlisi Azarya,x! Kâhinler:ewC Soylarýna göre kaydedilenlerin toplamý 956 kiþiydi. Bunlarýn hepsi aile baþlarýydý.pvY Yeroham oðlu Yivneya, Mikri oðlu Uzzi oðlu Ela, Yivniya oðlu Reuel oðlu Þefatya oðlu Meþullam.$uC Benyamin soyundan gelenler:%tE Zerahoðullarý'ndan: Yeuel.>sw Þelaoðullarý'ndan: Ýlk oðlu Asaya ve oðullarý.[r/ Yahuda oðlu Peres soyundan Bani oðlu Ýmri oðlu Omri oðlu Ammihut oðlu Utay.`q9 Yahuda, Benyamin, Efrayim ve Manaþþe soyundan Yeruþalim'de yaþayanlar þunlardýr:p Kentlerindeki mülklerine dönüp ilk yerleþenler bazý Ýsrailliler, kâhinler*, Levililer ve tapýnak görevlileriydi.zo o Bütün Ýsrailliler soylarýna göre kaydedilmiþtir. Bu kayýtlar Ýsrail krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr.$nA(Ulamoðullarý ok atmakta usta, yiðit savaþçýlardý. Ulam'ýn birçok oðlu, torunu vardý. Sayýlarý yüz elli kiþiydi. Hepsi Benyamin soyundandý.gmG'Asel'in kardeþi Esek'in oðullarý: Ýlk oðlu Ulam, ikincisi Yeuþ, üçüncüsü Elifelet.l&Asel'in altý oðlu vardý. Adlarý þöyledir: Azrikam, Bokeru, Ýsmail, Þearya, Ovadya, Hanan. Bütün bunlar Asel'in oðullarýydý.Zk-%Mosa Binea'nýn, Binea Rafa'nýn, Rafa Elasa'nýn, Elasa da Asel'in babasýydý._j7$Ahaz Yehoadda'nýn babasýydý. Yehoadda Alemet, Azmavet, Zimri'nin, Zimri Mosa'nýn,9im#Mika'nýn oðullarý: Piton, Melek, Tarea, Ahaz.Gh"Yonatan Merib-Baal'ýn*fs*, Merib-Baal Mika'nýn babasýydý.rg]!Ner Kiþ'in, Kiþ Saul'un babasýydý. Saul Yonatan, Malkiþua, Avinadav ve Eþbaal'ýn*fr* babasýydý.efC ve Þima'nýn babasý Miklot. Bunlar Yeruþalim'deki akrabalarýnýn yanýnda yaþarlardý.e1Gedor, Ahyo, Zeker^d5Yeiel'in ilk oðlu Avdon'du. Öbürleri þunlardý: Sur, Kiþ, Baal, Ner*fp*, Nadav,Wc'Givon'un kurucusu Yeiel*fö* Givon'da yaþadý. Karýsýnýn adý Maaka'ydý.ibKBunlarýn hepsi soy kütüðüne göre boy baþlarý ve önderlerdi. Yeruþalim'de yaþadýlar.!a=Yaareþya, Eliya, Zikri.>`wYeroham'ýn oðullarý: Þamþeray, Þeharya, Atalya,_-Yifdeya, Penuel.!^=Hananya, Elam, Antotiya,]5Avdon, Zikri, Hanan,6\gÞaþak'ýn oðullarý: Yiþpan, Ever, Eliel,;[qAdaya, Beraya ve Þimrat Þimi'nin oðullarýydý."Z?Elienay, Silletay, Eliel,Y5Yakim, Zikri, Zavdi,?XyYiþmeray, Yizliya ve Yovav Elpaal'ýn oðullarýydý.*WOZevadya, Meþullam, Hizki, Hever,:VoMikael, Yiþpa ve Yoha Beria'nýn oðullarýydý.U5Zevadya, Arat, Eder, T;Ahyo, Þaþak, Yeremot, S  jRM Elpaal'ýn oðullarý: Ever, Miþam, Ono ve Lod kentleriyle çevrelerindeki köyleri yeniden kuran Þemet, Beria, Þema. Beria'yla Þema Ayalon'da yaþayan halkýn boy baþlarýydý. Bunlar Gat'ta yaþayan halký sürdüler.YQ+ Þaharayim'in karýsý Huþim'den de Avituv ve Elpaal adýnda iki oðlu vardý._P7 Yeus, Sakeya, Mirma. Bunlar Þaharayim'in oðullarýydý. Hepsi de boy baþlarýydý.^O5 Yeni karýsý Hodeþ'ten doðan oðullarý þunlardýr: Yovav, Sivya, Meþa, Malkam,kNOÞaharayim, karýlarý Huþim'le Baara'yý boþadýktan sonra, Moav kýrýnda çocuk sahibi oldu.aM;Naaman, Ahiya ve onlarý sürgüne gönderen Gera. Gera Uzza'yla Ahihut'un babasýydý.wLgEhutoðullarý Geva'da yaþayan ailelerin baþlarýydý. Oradan Manahat'a sürüldüler. Adlarý þunlardýr:K9Gera, Þefufan, Huram. J;Aviþua, Naaman, Ahoah,3IaBala'nýn oðullarý: Addar, Gera, Avihut,:HoDördüncü oðlu Noha, Beþinci oðlu Rafa'ydý.RG Benyamin'in ilk oðlu Bala, Ýkinci oðlu Aþbel, Üçüncü oðlu Ahrah,OF(Bunlarýn hepsi Aþer soyundandý. Boy baþlarý, seçkin kiþiler, yiðit savaþçýlar ve tanýnmýþ önderlerdi. Soy kütüðüne kayýtlý savaþa hazýr olanlarýn sayýsý yirmi altý bindi.4Ec'Ulla'nýn oðullarý: Arah, Hanniel, Risya..DW&Yeteroðullarý: Yefunne, Pispa, Ara.4Cc%Beser, Hod, Þamma, Þilþa, Yitran, Beera.=Bu$Sofahoðullarý: Suah, Harnefer, Þual, Beri, Yimra,DA#Kardeþi Helem'in oðullarý: Sofah, Yimna, Þeleþ, Amal.5@e"Þomeroðullarý: Ahi, Rohga, Yehubba, Aram.R?!Yafletoðullarý: Pasak, Bimhal, Aþvat. Yaflet'in oðullarý bunlardý.O> Hever Yaflet, Þomer, Hotam ve kýzkardeþleri Þua'nýn babasýydý.@={Beriaoðullarý: Hever ve Birzayit'in kurucusu Malkiel.S<Aþer'in oðullarý: Yimna, Yiþva, Yiþvi, Beria; kýzkardeþleri Serah.;1Manaþþe oymaðýnýn sýnýrýnda Beytþean, Taanak, Megiddo, Dor ve bunlara ait köyler vardý. Ýsrail oðlu Yusuf'un soyu buralarda yaþadý./:WEfrayimliler'in yerleþtikleri topraklar Beytel'i ve çevresindeki köyleri, doðuda Naaran'ý, batýda Gezer'i ve köylerini, Þekem, Aya ve köylerini kapsýyordu. 9  8 `79Beria'nýn Refah adýnda bir oðlu vardý. Refah Beria'nýn, Reþef Refah'ýn, Telah Reþef'in, Tahan Telah'ýn, Ladan Tahan'ýn, Ammihut Ladan'ýn, Eliþama Ammihut'un, Nun Eliþama'nýn, Yeþu da Nun'un oðluydu.U6#Kýzý Aþaðý ve Yukarý Beythoron'u, Uzzen-Þeera'yý kuran Þeera'ydý.5%Efrayim karýsýyla yine yattý. Kadýn gebe kalýp bir oðul doðurdu. Evinde talihsizlik var diye babasý oðlana Beria*fo* adýný verdi.S4Babalarý Efrayim günlerce yas tuttu. Akrabalarý onu avutmaya geldiler. 3 02YEfrayim'in oðullarý: Þutelah, Ezer ve Elat. Beret Þutelah'ýn, Tahat Beret'in, Elada Tahat'ýn, Tahat Elada'nýn, Zavat Tahat'ýn, Þutelah da Zavat'ýn oðluydu.>1wÞemida'nýn oðullarý: Ahyan, Þekem, Likhi, Aniam.U0#Gilat'ýn kýzkardeþi Hammoleket Ýþhot'u, Aviezer'i, Mahla'yý doðurdu./9Ulam'ýn oðlu: Bedan..Makir'in karýsý Maaka, Pereþ ve Þereþ adýnda iki oðul doðurdu. Þereþ'in de Ulam ve Rekem adýnda iki oðlu oldu. -9Makir Huppim'le Þuppim'in kýzkardeþi Maaka'yý karý olarak aldý. Makir'in ikinci oðlunun adý Selofhat'tý. Selofhat'ýn yalnýz kýzlarý oldu.m,SManaþþe'nin oðullarý: Aramlý cariyenin doðurduðu Asriel, Makir. Makir Gilat'ýn babasýydý.`+9 Naftali'nin oðullarý: Yahasiel, Guni, Yeser, Þallum. Bunlar Bilha'nýn soyundandý.D* Þuppim ve Huppim Ýr'in, Huþim ise Aher'in*fn* oðluydu.v)e Yediael'in bütün oðullarý boy baþlarýydý. Aralarýnda savaþa hazýr 17 200 yiðit savaþçý vardý."(? Yediael'in oðlu: Bilhan.q'[ Bunlarýn soy kütüðüne kayýtlý aile baþlarýnýn ve yiðit savaþçýlarýn sayýsý 20 200'dü.&Beker'in oðullarý: Zemira, Yoaþ, Eliezer, Elyoenay, Omri, Yeremot, Aviya, Anatot, Alemet. Hepsi Beker'in oðullarýydý./%WBala'nýn beþ oðlu vardý: Esbon, Uzzi, Uzziel, Yerimot, Ýyri. Bunlar boy baþýydý. Soy kütüðüne kayýtlý yiðit savaþçýlarýn sayýsý 22 034 kiþiydi.=$uBenyamin'in üç oðlu vardý: Bala, Beker, Yediael.~#uSoy kütüðüne göre Ýssakar boylarýna baðlý akrabalarýndan savaþacak durumda olanlarýn sayýsý 87 000'di."Soy kütüðüne göre, aralarýnda savaþa hazýr 36 000 kiþi vardý. Hepsinin çok sayýda karýsý ve çocuðu vardý."!?Uzzi'nin oðlu: Yizrahya.H  Tola'nýn oðullarý: Uzzi, Refaya, Yeriel, Yahmay, Yivsam, Samuel. Bunlar Tola boyunun baþlarýydý. Soy kütüðüne göre yiðit savaþçýlardý. Davut döneminde sayýlarý 22 600'dü.E Ýssakar'ýn dört oðlu vardý: Tola, Pua, Yaþuv, Þimron._7PGad oymaðýndan Gilat'taki Ramot, Mahanayim, Heþbon, Yazer ve bunlarýn otlaklarý.  O-NRuben oymaðýndan Eriha'nýn ötesinde, Þeria Irmaðý'nýn doðusundaki kýrda bulunan Beser, Yahsa, Kedemot, Mefaat ve bunlarýn otlaklarý.T!MMerarioðullarý'na -geri kalan Levililer'e- aþaðýdaki kentler verildi:^5LNaftali oymaðýndan Celile'deki Kedeþ, Hammon, Kiryatayim ve bunlarýn otlaklarý.  KQJAþer oymaðýndan Maþal, Avdon, Hukok, Rehov ve bunlarýn otlaklarý.  IU#HÝssakar oymaðýndan Kedeþ, Daverat, Ramot, Anem ve bunlarýn otlaklarý.'GAþaðýdaki kentler Gerþonoðullarý'na verildi: Manaþþe oymaðýnýn yarýsýna ait Baþan'daki Golan, Aþtarot ve bunlarýn otlaklarý.FÝsrailliler Manaþþe oymaðýnýn yarýsýndan alýnan Aner, Bilam ve bunlarýn otlaklarýný Kehat boyunun öbür ailelerine verdiler.  E  D%CEfrayim daðlýk bölgesinde sýðýnak kent seçilen Þekem, Gezer, Yokmoam, Beythoron, Ayalon, Gat-Rimmon ve bunlarýn otlaklarý verildi.U#BKehat boyundan bazý ailelere Efrayim oymaðýndan alýnan kentler verildi.pYAYahuda, Þimon, Benyamin oymaklarýndan alýnan ve yukarýda adlarý sayýlan kentler kurayla verildi.O@Ýsrailliler bu kentleri otlaklarýyla birlikte Levililer'e verdiler.| q?Merarioðullarý'na boy sayýsýna göre Ruben, Gad ve Zevulun oymaklarýndan alýnan on iki kent kurayla verildi. >Gerþonoðullarý'na boy sayýsýna göre Ýssakar, Aþer, Naftali ve Baþan'daki Manaþþe oymaðýndan alýnan on üç kent verildi.x i=Geri kalan Kehatoðullarý'na Manaþþe oymaðýnýn yarýsýna ait boylardan alýnan on kent kurayla verildi.% ChwElkana Ahimot'un, Sofay Elkana'nýn, Nahat Sofay'ýn,7giElkana'nýn öbür oðullarý: Amasay, Ahimot.Wf'Tahat Assir'in, Uriel Tahat'ýn, Uzziya Uriel'in, Þaul Uzziya'nýn oðluydu.Ae}Elkana Assir'in, Evyasaf Elkana'nýn, Assir Evyasaf'ýn,Td!Kehat'ýn soyu: Amminadav Kehat'ýn, Korah Amminadav'ýn, Assir Korah'ýn,Xc)Yoah Zimma'nýn, Ýddo Yoah'ýn, Zerah Ýddo'nun, Yeateray Zerah'ýn oðluydu.NbGerþon'un soyu: Livni Gerþon'un, Yahat Livni'nin, Zimma Yahat'ýn,-aUMerari'nin oðullarý: Mahli, Muþi.=`uKehat'ýn oðullarý: Amram, Yishar, Hevron, Uzziel.-_UGerþon'un oðullarý: Livni, Þimi.5^eLevi'nin oðullarý: Gerþon, Kehat, Merari.|]qRAB Nebukadnessar aracýlýðýyla Yahuda ve Yeruþalim halkýný sürdüðünde Yehosadak da sürgüne gitmiþti.<\sSeraya Azarya'nýn, Yehosadak Seraya'nýn oðluydu.1[] Hilkiya Þallum'un, Azarya Hilkiya'nýn,+ZQ Sadok Ahituv'un, Þallum Sadok'un,0Y[ Amarya Azarya'nýn, Ahituv Amarya'nýn,%XE Azarya Yohanan'ýn oðluydu.1W] Azarya Ahimaas'ýn, Yohanan Azarya'nýn,+VQSadok Ahituv'un, Ahimaas Sadok'un,/UYAmarya Merayot'un, Ahituv Amarya'nýn,0T[Zerahya Uzzi'nin, Merayot Zerahya'nýn,,SSBukki Aviþua'nýn, Uzzi Bukki'nin,:RoPinehas Elazar'ýn oðluydu. Aviþua Pinehas'ýn,4QcAmram'ýn çocuklarý: Harun, Musa, Miryam.=PuKehat'ýn oðullarý: Amram, Yishar, Hevron, Uzziel.4O eLevi'nin oðullarý: Gerþon, Kehat, Merari. N9Bu yüzden Ýsrail'in Tanrýsý, Tiglat-Pileser diye bilinen Asur Kralý Pûl'u harekete geçirdi. Asur Kralý Rubenliler'i, Gadlýlar'ý, Manaþþe oymaðýnýn yarýsýný tutsak edip Halah'a, Habur'a, Hara'ya, Gozan Irmaðý'na sürdü. Onlar bugün de oralarda yaþýyorlar.M%Ne var ki atalarýnýn Tanrýsý'na baðlý kalmadýlar. Tanrý'ya ihanet ederek önlerinden yok ettiði uluslarýn ilahlarýna yöneldiler."L?Boy baþlarý þunlardý:K+Manaþþe oymaðýnýn yarýsý Baþan'dan Baal-Hermon'a, Senir, yani Hermon Daðý'na kadar uzanan topraklarda yaþadý ve sayýca çoðaldý.!J;Savaþ Tanrý'nýn isteðiyle olduðu için düþmandan birçok kiþiyi öldürdüler. Sürgün dönemine dek Hacerliler'in topraklarýnda yaþadýlar.I)Hacerliler'in hayvanlarýný ele geçirdiler: Elli bin deve, iki yüz elli bin davar, iki bin eþek. Tutsak olarak da yüz bin kiþi aldýlar.xHiOnlarla savaþýrken yardým gördüler. Tanrý Hacerliler'i ve onlarla birlikte olanlarý ellerine teslim etti. Çünkü savaþ sýrasýnda Tanrý'ya yalvarmýþlar, O'na güvenmiþlerdi. Bu yüzden Tanrý yalvarýþlarýný yanýtladý.LGHacerliler'e, Yetur'a, Nafiþ'e, Nodav'a karþý savaþ açtýlar.1F[Rubenliler'in, Gadlýlar'ýn ve Manaþþe oymaðýnýn yarýsýnýn kalkan ve kýlýç kullanabilen, ok atabilen, savaþ için eðitilmiþ 44 760 yiðit askeri vardý.yEkBunlarýn hepsi Yahuda Kralý Yotam'ýn ve Ýsrail Kralý Yarovam'ýn döneminde soy kütüðüne yazýldýlar.mDSGadlýlar Gilat'ta, Baþan'da, çevredeki köylerde ve Þaron'un bütün otlaklarýnda yaþadýlar.=CuGuni oðlu Avdiel oðlu Ahi bu boylarýn baþýydý.BBunlar Bûz oðlu Yahdo oðlu Yeþiþay oðlu Mikael oðlu Gilat oðlu Yaroah oðlu Huri oðlu Avihayil'in oðullarýydý.|Aq Boylarýna göre akrabalarý þunlardýr: Mikael, Meþullam, Þeva, Yoray, Yakan, Zia, Ever. Toplam yedi kiþiydi.`@9 Önderleri Yoel'di; ikinci derecede önemli Þafam, Baþan'da ise Yanay ve Þafat'tý.j?M Gadlýlar, Baþan'da, Selka'ya kadar uzanan topraklarda Rubenliler'in karþýsýnda yaþadýlar..>U Rubenliler Saul döneminde Hacerliler'e karþý savaþ açtý. Onlarý yenilgiye uðratýp Gilat'ýn doðusunda kalan topraklardaki çadýrlarýný ele geçirdiler.= Doðuda Fýrat'tan çöle kadar uzanan topraklara yayýldýlar. Çünkü Gilat bölgesinde sýðýrlarý çoðalmýþtý.|<qYoel oðlu Þema oðlu Azaz oðlu Bala. Bunlar Aroer'de, Nevo ve Baal-Meon'a kadar uzanan topraklarda yaþadýlar.j;MBoylarýna göre aile soy kütüðüne yazýlan akrabalarý þunlardýr: Önder Yeiel, Zekeriya, :  9 8Yoel'in soyu: Þemaya Yoel'in, Gog Þemaya'nýn, Þimi Gog'un, Mika Þimi'nin, Reaya Mika'nýn, Baal Reaya'nýn, Beera Baal'ýn oðluydu.P7Ýsrail'in ilk oðlu Ruben'in oðullarý: Hanok, Pallu, Hesron, Karmi. 6 Yahuda kardeþleri arasýnda en güçlü olandý, önderlik hep onun soyundan çýktý. Ama ilk oðulluk hakký Yusuf'a aitti.- 5 Ýsrail'in ilk oðlu Ruben'in oðullarý. -Ruben ilk doðandýr. Babasýnýn yataðýna yatýp onu kirlettiði için ilk oðulluk hakký Ýsrail oðlu Yusuf'un oðullarýna verildi. Bu yüzden Ruben soy kütüðüne ilk oðulluk hakkýna göre yazýlmadý.V4%+Amalekliler'den sað kalanlarý öldürdüler. Bugün de orada yaþýyorlar.3*Yiþi'nin oðullarý Pelatya, Nearya, Refaya, Uzziel önderliðinde Þimon oymaðýndan beþ yüz kiþi Seir daðlýk bölgesine gidip2%)Yukarýda adý yazýlý olanlar, Yahuda Kralý Hizkiya döneminde geldiler. Hamlýlar'ýn çadýrlarýna ve orada yaþayan Meunlular'a saldýrýp tümünü öldürdüler. Sonra ülkelerine yerleþtiler. Bugün de oradalar. Çünkü orada sürüleri için otlak vardý.1(Orada çok zengin otlaklar buldular. Ülke geniþ, rahat ve huzur doluydu. Eskiden orada Ham'ýn soyundan gelenler yaþardý.`09'Sürülerine otlak aramak için Gedor yakýnlarýna, vadinin doðusuna kadar gittiler.l/Q&Yukarýda adý geçenlerin her biri, ait olduðu boyun baþýydý. Aileleri sayýca çoðaldýlar.R.%ve Þemaya oðlu Þimri oðlu Yedaya oðlu Allon oðlu Þifi oðlu Ziza.F-$Elyoenay, Yaakova, Yeþohaya, Asaya, Adiel, Yesimiel, Benaya<,s#Yoel, Asiel oðlu Seraya oðlu Yoþivya oðlu Yehu,/+Y"Meþovav, Yamlek, Amatsya oðlu Yoþa,*!!Baalat'a*fi* kadar uzanan bu kentlerin çevresindeki bütün köyler Þimonoðullarý'na aitti. Ailelerinin soy kütüðünü de tuttular.T)! Ayrýca þu beþ ilçede de yaþadýlar: Etam, Ayin, Rimmon, Token, Aþan. (  '  & X%)Þimonoðullarý Beer-Þeva, Molada, Hasar-Þual, Bilha, Esem, Tolat, Betuel, Horma, Ziklak, Beytmarkavot, Hasar-Susim, Beytbiri ve Þaarayim kentlerinde yaþadýlar. Davut dönemine dek kentleri bunlardý.1$[Þimi'nin on altý oðlu, altý kýzý vardý. Ancak kardeþlerinin çok sayýda çocuklarý yoktu. Bu yüzden Þimon oymaðý, sayýca Yahuda oymaðý kadar artmadý.o#WMiþma'nýn torunlarý: Hammuel Miþma'nýn oðluydu. Zakkur Hammuel'in, Þimi de Zakkur'un oðluydu.V"%Þallum Þaul'un oðluydu. Mivsam Þallum'un, Miþma da Mivsam'ýn oðluydu.>!wÞimonoðullarý: Nemuel, Yamin, Yariv, Zerah, Þaul.\ 1Netayim ve Gedera'da oturur, çömlekçilik yapar ve kral için çalýþýrlardý.q[Yokim, Kozevalýlar, Moavlý kadýnlarla evlenen Yoaþ'la Saraf ve Yaþuvi-Lehem. Bu kayýtlar eskidir./Yahuda oðlu Sela'nýn oðullarý: Leka'nýn kurucusu Er, Mareþa'nýn kurucusu Lada, Beytaþbea'da ince keten iþinde çalýþanlarýn boylarý,>wÞimon'un oðullarý: Amnon, Rinna, Ben-Hanan, Tilon.+Hodiya Naham'ýn kýzkardeþiyle evlendi. Ondan doðan oðullarý Keila'da yaþayan Garm ve Eþtemoa'da yaþayan Maaka boylarýnýn atasýydý.W'Bunlar Meret'in evlendiði firavunun kýzý Bitya'nýn doðurduðu çocuklardýr. Meret'in Yahudalý karýsý, Gedor'un kurucusu Yeret'i, Soko'nun kurucusu Hever'i, Zanoah'ýn kurucusu Yekutiel'i doðurdu.1Ezra'nýn oðullarý: Yeter, Meret, Efer, Yalon. Meret'in karýlarýndan biri Miryam'ý, Þamma'yý ve Eþtemoa'nýn kurucusu Yiþbah'ý doðurdu.<sYehallelel'in oðullarý: Zif, Zifa, Tirya, Asarel.<sYefunne oðlu Kalev'in oðullarý: Ýru, Ela, Naam.  .W Kenaz'ýn oðullarý: Otniel, Seraya.wg Eþton Beytrafa'nýn, Paseah'ýn ve Ýr-Nahaþ'ýn kurucusu Tehinna'nýn babasýydý. Bunlar Rekalýlar'dýr.L Þuha'nýn kardeþi Keluv, Eþton'un babasý Mehir'in babasýydý.Y+ Yabes, Ýsrail'in Tanrýsý'na, 'Ne olur, beni kutsa, sýnýrlarýmý geniþlet!' diye yakardý, 'Elin üzerimde olsun, beni kötülükten koru. Öyle ki, acý çekmeyeyim.' Tanrý onun yakarýþýný duydu.{ Yabes*fý* kardeþlerinden daha saygýn biriydi. Annesi, 'Onu acý çekerek doðurdum' diyerek adýný Yabes koymuþtu. J~~X}}*|||j{{={zzzcyyMxwvufttsrrr[r/qqqppHonnn`n#mll~ljjyi)hhTgffHeedd+ccPbbKaaD````e__g^]]]@\[[bZZeYYXXXQXWWWIVUU1TTS_RQQQ4PPZONNeMM&LKK*JJDIHHaH GG_GFF FEE)EDrDfDCCgCBBkB AA`A @u@ ??H>>==<cRAB'bin meleði Gad'a, Davut'un Yevuslu Ornan'ýn harman yerine gidip RAB'be bir sunak kurmasýný buyurdu.=3Davut Tanrý'ya þöyle seslendi: 'Halkýn sayýlmasýný buyuran ben deðil miydim? Günah iþleyen benim, kötülük yapan benim. Ama bu koyunlar ne yaptý ki? Ya RAB Tanrým, ne olur beni ve babamýn soyunu cezalandýr. Bu salgýn hastalýðý halkýn üzerinden kaldýr.'<Davut baþýný kaldýrýp baktý. Elinde yalýn bir kýlýç olan RAB'bin meleðini gördü. Melek elini Yeruþalim'in üzerine uzatmýþ, yerle gök arasýnda duruyordu. Çula sarýnmýþ Davut'la halkýn ileri gelenleri yüzüstü yere kapandýlar.;)Tanrý Yeruþalim'i yok etmek için bir melek gönderdi. Ama melek yýkýma baþlayacaðý sýrada RAB onu gördü. Göndereceði yýkýmdan vazgeçerek halký yok eden meleðe, 'Yeter artýk! Elini çek' dedi. RAB'bin meleði Yevuslu Ornan'ýn harman yerinde duruyordu.i:KBunun üzerine RAB Ýsrail ülkesine salgýn hastalýk gönderdi. Yetmiþ bin Ýsrailli öldü.9- Davut, 'Sýkýntým büyük' diye yanýtladý, 'Ýnsan eline düþmektense, RAB'bin eline düþeyim. Çünkü O'nun acýmasý çok büyüktür.'08Y Üç yýl kýtlýk mý? Yoksa kýlýçla seni kovalayan düþmanlarýnýn önünde üç ay kaçýp yok olmak mý? Ya da RAB'bin kýlýcýnýn ve RAB'bin meleðinin bütün Ýsrail ülkesine üç gün salgýn hastalýk salmasýný mý?> Beni gönderene ne yanýt vereyim, þimdi iyice düþün.'O7 Gad Davut'a gidip þöyle dedi: 'RAB diyor ki, '35a RAB Davut'un bilicisi* Gad'a þöyle dedi:4#Davut Tanrý'ya, 'Bunu yapmakla büyük günah iþledim!' dedi, 'Lütfen kulunun suçunu baðýþla. Çünkü çok akýlsýzca davrandým.'Z3-Tanrý da yapýlaný uygun görmedi ve bu yüzden Ýsrailliler'i cezalandýrdý.n2UYoav Levililer'le Benyaminliler'i saymadý; çünkü kralýn bu konudaki buyruðunu benimsememiþti.1%sayýmýn sonucunu Davut'a bildirdi: Ýsrail'de kýlýç kuþanabilen bir milyon yüz bin, Yahuda'daysa dört yüz yetmiþ bin kiþi vardý.90kGelgelelim kralýn sözü Yoav'ýn sözünden baskýn çýktý. Böylece Yoav kralýn yanýndan ayrýlýp Ýsrail'in her yanýný dolaþmaya gitti. Sonra Yeruþalim'e dönerekR/Ama Yoav, 'RAB halkýný yüz kat daha çoðaltsýn' diye karþýlýk verdi, 'Ey efendim kral, bunlar hepsi senin kullarýn deðil mi? Efendim neden bunu istiyor? Neden Ýsrail'i suça sürüklüyor?'%.CDavut Yoav'la halkýn önderlerine, 'Gidin, Beer-Þeva'dan Dan'a dek Ýsrailliler'i sayýn' dedi, 'Sonra bana bilgi verin ki, halkýn sayýsýný bileyim.'h- KÞeytan Ýsrailliler'e karþý çýkýp Ýsrail'de sayým yapmasý için Davut'u kýþkýrttý.\,1Bunlar Gat'taki Rafa soyundandý. Davut'la adamlarý tarafýndan öldürüldüler.i+KAdam Ýsrailliler'e meydan okuyunca, Davut'un kardeþi Þima'nýn oðlu Yonatan onu öldürdü.5*cGat'ta bir kez daha savaþ çýktý. Orada dev gibi bir adam vardý. Elleri, ayaklarý altýþar parmaklýydý. Toplam yirmi dört parmaðý vardý. O da Rafa soyundandý.Z)-Ýsrailliler'le Filistliler arasýnda çýkan bir baþka savaþta Yair oðlu Elhanan, Gatlý Golyat'ýn kardeþi Lahmi'yi öldürdü. Golyat'ýn mýzraðýnýn sapý dokumacý tezgahýnýn sýrýðý gibiydi.-(SBir süre sonra Filistliler'le Gezer'de savaþ çýktý. Bu savaþ sýrasýnda Huþalý Sibbekay, Rafa soyundan Sippay'ý öldürünce, Filistliler boyun eðdiler._'7Orada yaþayan halký dýþarý çýkarýp testereyle, demir kazma ve baltayla yapýlan iþlerde çalýþtýrdý*fç*. Davut bunu bütün Ammon kentlerinde uyguladý. Sonra ordusuyla birlikte Yeruþalim'e döndü.a&;Davut Ammon Kralý'nýn*fb* baþýndaki tacý aldý. Deðerli taþlarla süslü, aðýrlýðý bir talant*fc* altýný bulan tacý Davut'un baþýna koydular. Davut kentten çok miktarda mal yaðmalayýp götürdü.% Ýlkbaharda, krallarýn savaþa gittiði dönemde Yoav, komutasýndaki orduyla birlikte yola çýktý. Ammonlular'ýn ülkesini yerle bir edip Rabba Kenti'ni kuþatýrken Davut Yeruþalim'de kalýyordu. Yoav Rabba Kenti'ne saldýrýp onu yerle bir etti.$'Hadadezer'in buyruðundaki krallar Ýsrailliler'in önünde bozguna uðradýklarýný görünce, Davut'la barýþ yaparak ona boyun eðdiler.G#Ne var ki, Aramlýlar Ýsrailliler'in önünden kaçtýlar. Davut onlardan yedi bin savaþ arabasý sürücüsü ile kýrk bin yaya asker öldürdü. Ordu komutaný Þofak'ý da öldürdü.b"=Davut bunu duyunca, bütün Ýsrail ordusunu topladý. Þeria Irmaðý'ndan geçerek onlara doðru ilerleyip karþýlarýnda savaþ düzeni aldý. Davut savaþmak için düzen alýnca, Aramlýlar onunla savaþtýlar.^!5Ýsrailliler'in önünde bozguna uðradýklarýný gören Aramlýlar, ulaklar gönderip Fýrat Irmaðý'nýn karþý yakasýnda, Hadadezer'in ordu komutaný Þofak'ýn komutasýndaki Aramlýlar'ý çaðýrdýlar. %Aramlýlar'ýn kaçýþtýðýný gören Ammonlular da Yoav'ýn kardeþi Aviþay'dan kaçarak kente girdiler. Yoav ise Yeruþalim'e döndü.s_Yoav'la yanýndakiler Aramlýlar'a karþý savaþmak için ileri atýlýnca, Aramlýlar onlardan kaçtý.|q Güçlü ol! Halkýmýzýn ve Tanrýmýz'ýn kentleri uðruna yürekli olalým! RAB gözünde iyi olaný yapsýn.') Yoav, 'Aramlýlar benden güçlü çýkarsa, yardýmýma gelirsin' dedi, 'Ama Ammonlular senden güçlü çýkarsa, ben sana yardýma gelirim.nU Geri kalan birlikleri de kardeþi Aviþay'ýn komutasýna vererek Ammonlular'a karþý yerleþtirdi./ Önde, arkada düþman birliklerini gören Yoav, Ýsrail'in en iyi askerlerinden bazýlarýný seçerek Aramlýlar'ýn karþýsýna yerleþtirdi. Ammonlular çýkýp kent kapýsýnda savaþ düzeni aldýlar. Yardýma gelen krallar da kýrda savaþ düzenine girdiler.oWDavut bunu duyunca, Yoav'ý ve güçlü adamlardan oluþan bütün ordusunu onlara karþý gönderdi.hIOtuz iki bin savaþ arabasý ve Maaka Kralý'yla askerlerini kiraladýlar. Maaka Kralý'yla askerleri gelip Medeva'nýn yakýnýnda ordugah kurdular. Ammonlular da savaþmak üzere kentlerinden çýkýp bir araya geldiler.T!Ammonlular Davut'un nefretini kazandýklarýný anlayýnca, Hanun'la Ammonlular Aram-Naharayim, Aram-Maaka ve Sova'dan savaþ arabalarýyla atlýlar kiralamak için bin talant*fa* gümüþ gönderdiler.KDavut bunu duyunca, ulaklarý karþýlamak üzere adamlar gönderdi. Çünkü ulaklar çok utanýyorlardý. Kral, 'Sakalýnýz uzayýncaya dek Eriha'da kalýn, sonra dönün' diye buyruk verdi./WBunun üzerine Hanun Davut'un ulaklarýný yakalattý. Sakallarýný týraþ edip giysilerinin kalçayý kapatan kesimini ortadan kesti ve onlarý öylece gönderdi.nUAmmon önderleri Hanun'a þöyle dediler: 'Davut sana baþ saðlýðý dileyen bu adamlarý gönderdi diye babana saygý duyduðunu mu sanýyorsun? Bu ulaklar ülkeyi araþtýrmak, casusluk etmek, yýkmak için buraya geldiler.'ODavut, 'Babasý bana iyilik ettiði için ben de Nahaþ oðlu Hanun'a iyilik edeceðim' diye düþünerek, babasýnýn ölümünden dolayý baþ saðlýðý dilemek için Hanun'a ulaklar gönderdi.L Bir süre sonra Ammon Kralý Nahaþ öldü, yerine oðlu kral oldu.Yehoyada oðlu Benaya Keretliler'le Peletliler'in* komutanýydý. Davut'un oðullarý da sarayda yüksek görevlere atanmýþlardý.RAhituv oðlu Sadok'la Aviyatar oðlu Ahimelek kâhin, Þavþa yazmandý.Y+Seruya oðlu Yoav ordu komutaný, Ahilut oðlu Yehoþafat devlet tarihçisiydi.Y+Bütün Ýsrail'de krallýk yapan Davut halkýna doðruluk ve adalet saðladý. ! Edom'a askeri birlikler yerleþtirdi. Edomlular'ýn tümü Davut'un köleleri oldular. RAB Davut'u gittiði her yerde zafere ulaþtýrdý.M  Seruya oðlu Aviþay Tuz Vadisi'nde on sekiz bin Edomlu öldürdü.. U Kral Davut bu armaðanlarý bütün uluslardan -Edom, Moav, Ammonlular, Filistliler ve Amalekliler'den- ele geçirdiði altýn ve gümüþle birlikte RAB'be adadý.z m Tou Kral Davut'u selamlamak ve Hadadezer'le savaþýp yendiði için kutlamak üzere oðlu Hadoram'ý ona gönderdi. Çünkü Tou Hadadezer'le sürekli savaþmýþtý. Hadoram Davut'a her türlü altýn, gümüþ, tunç armaðanlar getirdi.m S Hama Kralý Tou, Davut'un Sova Kralý Hadadezer'in bütün ordusunu bozguna uðrattýðýný duydu.1[Ayrýca Hadadezer'in yönetimindeki Tivhat ve Kun kentlerinden bol miktarda tunç* aldý. Süleyman bunu havuz, sütunlar ve çeþitli eþyalar yapmak için kullandý.mSDavut Hadadezer'in komutanlarýnýn taþýdýðý altýn kalkanlarý alýp Yeruþalim'e götürdü.7gSonra Þam Aramlýlarý'nýn ülkesine askeri birlikler yerleþtirdi. Onlar da Davut'un haraç ödeyen köleleri oldular. RAB Davut'u gittiði her yerde zafere ulaþtýrdý.iKSova Kralý Hadadezer'e yardýma gelen Þam Aramlýlarý'ndan yirmi iki bin kiþiyi öldürdü.5cBin savaþ arabasýný, yedi bin atlýsýný, yirmi bin yaya askerini ele geçirdi. Yüz savaþ arabasý için gereken atlarýn dýþýndaki bütün atlarý da sakatladý.wgDavut Fýrat'a kadar krallýðýný pekiþtirmeye giden Sova Kralý Hadadezer'i de Hama yakýnlarýnda yendi.^5Moavlýlar'ý da bozguna uðrattý. Onlar Davut'un haraç ödeyen köleleri oldular. -Bir süre sonra, Davut Filistliler'i yenip boyunduruðu altýna aldý; Gat'ý ve çevresindeki köyleri Filistliler'in yönetiminden çýkardý.(IÞimdi önünde sonsuza dek sürmesi için kulunun soyunu kutsamayý uygun gördün. Çünkü, ya RAB, onu kutsadýðýn için sonsuza dek kutlu kýlýnacak.'>wYa RAB, sen Tanrý'sýn! Kuluna bu iyi sözü verdin.~/'Sen, ey Tanrým, ben kulun için bir soy çýkaracaðýný bana açýkladýn. Bundan dolayý kulun önünde sana dua etme yürekliliðini buldu.L}Öyle ki, insanlar, <Ýsrail'i kayýran, Her Þeye Egemen RAB Tanrý Ýsrail'in Tanrýsý'dýr!> diyerek adýný sonsuza dek ansýnlar, yüceltsinler ve kulun Davut'un soyu da önünde sürsün.s|_'Þimdi, ya RAB, kuluna ve onun soyuna iliþkin verdiðin sözü sonsuza dek tut, sözünü yerine getir.q{[Halkýn Ýsrail'i sonsuza dek kendi halkýn olarak seçtin ve sen de, ya RAB, onlarýn Tanrýsý oldun.bz=Halkýn Ýsrail'e benzer tek bir ulus yok dünyada. Kendi halkýn olsun diye onlarý kurtarmaya gittin. Büyük ve görkemli iþler yapmakla ün saldýn. Mýsýr'dan kurtardýðýn halkýn önünden uluslarý kovdun.eyC'Ya RAB, bir benzerin yok, senden baþka tanrý da yok! Bunu kendi kulaklarýmýzla duyduk.}xsYa RAB, kulunun hatýrý için ve isteðin uyarýnca bu büyüklüðü gösterdin ve bu büyük vaatleri bildirdin.ewCKulunu onurlandýrdýn, ben sana baþka ne diyebilirim ki! Çünkü sen kulunu tanýyorsun.&vEEy Tanrý, sanki bu yetmezmiþ gibi, kulunun soyunun geleceði hakkýnda da söz verdin. Benimle de büyük bir adammýþým gibi ilgilendin, ya RAB Tanrý!u%Bunun üzerine Kral Davut gelip RAB'bin önünde oturdu ve þöyle dedi: 'Ya RAB Tanrý, ben kimim, ailem nedir ki, beni bu duruma getirdin?MtBöylece Natan bütün bu sözleri ve görümleri Davut'a aktardý.vseOnu sonsuza dek tapýnaðýmýn ve krallýðýmýn üzerine atayacaðým; tahtý sonsuza dek sürecektir.> 'r Ben ona baba olacaðým, o da bana oðul olacak. Senden önceki kraldan esirgediðim sevgiyi hiçbir zaman esirgemeyeceðim.dqA Benim için tapýnak kuracak olan odur. Ben de onun tahtýný sonsuza dek sürdüreceðim.p ' $jAÝsrail halkýný Mýsýr'dan çýkardýðým günden bu yana tapýnakta oturmadým. Bir çadýrdan öbür çadýra, orada burada konaklayarak dolaþtým.diA'Git, kulum Davut'a þöyle de: CRAB'bin Antlaþma Sandýðý önünde hizmet etmek, Ýsrail'in Tanrýsý RAB'bi anmak, O'na þükretmek ve övgüler sunmak için bazý Levililer'i atadý.p=YArdýndan erkek, kadýn her Ýsrailli'ye birer somun ekmekle birer hurma ve üzüm pestili daðýttý.p<YDavut yakmalýk sunularý ve esenlik sunularýný sunmayý bitirince, RAB'bin adýyla halký kutsadý.+; QTanrý'nýn Antlaþma Sandýðý'ný getirip Davut'un bu amaçla kurduðu çadýrýn içine koydular. Tanrý'ya yakmalýk sunular* ve esenlik sunularý* sundular.-:SRAB'bin Antlaþma Sandýðý Davut Kenti'ne varýnca, Saul'un kýzý Mikal pencereden baktý. Oynayýp zýplayan Kral Davut'u görünce, onu içinden küçümsedi.9)Böylece Ýsrailliler sevinç naralarý atarak, boru, borazan, zil, çenk ve lirler çalarak RAB'bin Antlaþma Sandýðý'ný getiriyorlardý./8WDavut, sandýðý taþýyan Levililer, ezgiciler ve ezgilerden sorumlu olan Kenanya ince ketenden cüppeler giyinmiþlerdi. Davut ince keten efod* da kuþanmýþtý.7 Tanrý, RAB'bin Antlaþma Sandýðý'ný taþýyan Levililer'e yardým ettiði için, yedi boða ile yedi koç kurban ettiler.6#Böylece Davut, Ýsrail ileri gelenleri ve binbaþýlar RAB'bin Antlaþma Sandýðý'ný Ovet-Edom'un evinden sevinçle getirmeye gittiler.v5eÞevanya, Yoþafat, Netanel, Amasay, Zekeriya, Benaya, Eliezer adýndaki kâhinler Tanrý'nýn Antlaþma Sandýðý önünde borazan çalýyordu. Ovet-Edom ile Yehiya da Antlaþma Sandýðý'nýn bulunduðu yerin kapý nöbetçileriydi._47Berekya ile Elkana Antlaþma Sandýðý'nýn bulunduðu yerin kapý nöbetçileriydi.Y3+Levililer'in önderi Kenanya ise ezgilerden sorumluydu. Bu konuda yetenekliydi.{2oMattitya, Elifelehu, Mikneya, Ovet-Edom, Yeiel, Azazya sekiz telli*fz* lirle önderlik yapmak üzere seçildiler.f1EZekeriya, Aziel, Þemiramot, Yehiel, Unni, Eliav, Maaseya, Benaya tiz perdeli çenk çalmak;30aEzgicilerden Heman, Asaf, Etan tunç* zil;o/WOnlara yardýmcý olarak da kapý nöbetçileri kardeþlerinden Zekeriya'yý, Yaaziel'i, Þemiramot'u, Yehiel'i, Unni'yi, Eliav'ý, Benaya'yý, Maaseya'yý, Mattitya'yý, Elifelehu'yu, Mikneya'yý, Ovet-Edom'u, Yeiel'i atadýlar..#Levililer de Yoel oðlu Heman'ý, akrabalarýndan Berekya oðlu Asaf'ý, akrabalarý Merarioðullarý'ndan Kuþaya oðlu Etan'ý atadýlar.+-ODavut Levili önderlere, kardeþlerinden çenk, lir ve zil gibi çalgýlar eþliðinde yüksek sesle sevinçli ezgiler okuyacak ezgiciler atamalarýný söyledi.,#RAB'bin sözü uyarýnca ve Musa'nýn onlara buyurduðu gibi, Tanrý'nýn Sandýðý'nýn sýrýklarýný omuzlarý üzerinde taþýdýlar.+Böylece kâhinlerle Levililer Ýsrail'in Tanrýsý RAB'bin Antlaþma Sandýðý'ný getirmek için kendilerini kutsadýlar.*! Çünkü geçen sefer sandýðý siz taþýmadýðýnýz ve biz de kurala uygun davranmadýðýmýz için Tanrýmýz RAB bize öfkelendi.'])3 Onlara þöyle dedi: 'Siz Levili boylarýn baþlarýsýnýz. Levili kardeþlerinizle birlikte kendinizi kutsayýn, sonra Ýsrail'in Tanrýsý RAB'bin Antlaþma Sandýðý'ný hazýrlamýþ olduðum yere getirin.(/ Bundan sonra Davut Kâhin Sadok'la Kâhin Aviyatar'ý, Levili Uriel'i, Asaya'yý, Yoel'i, Þemaya'yý, Eliel'i, Amminadav'ý yanýna çaðýrdý.A'} Uzzieloðullarý'ndan: Önder Amminadav'la 112 yakýný.<&s Hevronoðullarý'ndan: Önder Eliel'le 80 yakýný,B%Elisafanoðullarý'ndan: Önder Þemaya'yla 200 yakýný,=$uGerþonoðullarý'ndan: Önder Yoel'le 130 yakýný,>#wMerarioðullarý'ndan: Önder Asaya'yla 220 yakýný,<"sKehatoðullarý'ndan: Önder Uriel'le 120 yakýný,A!}Sonra Harunoðullarý'yla Levililer'i bir araya getirdi:  Davut RAB'bin Antlaþma Sandýðý'ný hazýrlamýþ olduðu yere getirmek için bütün Ýsrailliler'i Yeruþalim'de topladý.?wSonra, 'Tanrý'nýn Antlaþma Sandýðý'ný yalnýz Levililer taþýyacak' dedi, 'Çünkü sandýðý taþýmak ve sonsuza dek kendisine hizmet etmek için RAB Levililer'i seçti.'  Davut kendisine Davut Kenti'nde evler yaptý. Ardýndan Tanrý'nýn Antlaþma Sandýðý* için bir yer hazýrlayýp çadýr kurdu.jMBöylece Davut'un ünü her yana yayýldý. RAB bütün uluslarýn ondan korkmasýný saðladý.zmDavut Tanrý'nýn kendisine buyurduðu gibi yaptý ve Filist ordusunu Givon'dan Gezer'e kadar bozguna uðrattý.4aPelesenk aðaçlarýnýn tepesinden yürüyüþ sesi duyar duymaz, saldýrýya geç. Çünkü ben Filist ordusunu bozguna uðratmak için önünsýra gitmiþim demektir.'%CDavut yine Tanrý'ya danýþtý. Tanrý þöyle karþýlýk verdi: 'Buradan saldýrma! Onlarý arkadan çevirip pelesenk aðaçlarýnýn önünden saldýr.A} Filistliler bir kez daha gelip vadiye baskýn yaptýlar.c? Filistliler putlarýný orada býraktýlar. Davut'un buyruðu uyarýnca putlar yakýldý.  Bunun üzerine Davut'la adamlarý Baal-Perasim'e gittiler. Davut orada Filistliler'i bozguna uðrattý. Sonra, 'Her þeyi yarýp geçen sular gibi, Tanrý düþmanlarýmý benim elimle yarýp geçti' dedi. Bundan ötürü oraya Baal-Perasim*fy* adý verildi.jM Davut Tanrý'ya danýþtý: 'Filistliler'e saldýrayým mý? Onlarý elime teslim edecek misin?'E Filistliler gelip Refaim Vadisi'nde baskýn yapmýþlardý.2]Filistliler Davut'un Ýsrail Kralý olarak meshedildiðini* duyunca, bütün Filist ordusu onu aramak için yola çýktý. Bunu duyan Davut onlarý karþýlamaya gitti.&GEliþama, Beelyada, Elifelet.5Nogah, Nefek, Yafia,"?Yivhar, Eliþua, Elpelet,nUDavut'un Yeruþalim'de doðan çocuklarýnýn adlarý þunlardý: Þammua, Þovav, Natan, Süleyman,iKDavut Yeruþalim'de kendine daha birçok karý aldý; bunlardan erkek ve kýz çocuklarý oldu.'Böylece Davut RAB'bin kendisini Ýsrail Kralý atadýðýný ve halký Ýsrail'in hatýrý için krallýðýný çok yücelttiðini anladý.z  oSur Kralý Hiram Davut'a ulaklar ve bir saray yapmak için sedir tomruklarý, taþçýlar, marangozlar gönderdi.  Tanrý'nýn Sandýðý Gatlý Ovet-Edom'un evinde üç ay kaldý. RAB Ovet-Edom'un ailesini ve ona ait her þeyi kutsadý.b = Sandýðý yanýna, Davut Kenti'ne götüreceðine Gatlý Ovet-Edom'un evine götürdü.s _ Davut o gün Tanrý'dan korkarak, 'Tanrý'nýn Sandýðý'ný nasýl yanýma getirsem?' diye düþündü.p Y Davut, RAB'bin Uzza'yý cezalandýrmasýna öfkelendi. O günden bu yana oraya Peres-Uzza*fv* denilir.ta RAB sandýða elini uzatan Uzza'ya öfkelenerek onu yere çaldý. Uzza orada, Tanrý'nýn önünde öldü.ve Kidon'un harman yerine vardýklarýnda öküzler tökezledi. Bu nedenle Uzza elini uzatýp sandýðý tuttu.6e Bu arada Davut'la bütün Ýsrail halký da Tanrý'nýn önünde lir, çenk, tef, zil ve borazanlar eþliðinde ezgiler okuyarak, var güçleriyle bu olayý kutluyorlardý.~u Tanrý'nýn Sandýðý'ný Avinadav'ýn evinden alýp yeni bir arabaya koydular. Arabayý Uzza'yla Ahyo sürüyordu.R Böylece Davut'la Ýsrailliler Keruvlar* arasýnda taht kuran RAB Tanrý'nýn adýyla anýlan Tanrý'nýn Antlaþma Sandýðý'ný getirmek için Yahuda'daki Baala Kenti'ne -Kiryat-Yearim'e- gittiler.1[ Davut Tanrý'nýn Antlaþma Sandýðý'ný* Kiryat-Yearim'den geri getirmek için Mýsýr'daki Þihor Irmaðý'ndan Levo-Hamat'a kadar bütün Ýsrailliler'i topladý.R Topluluk bu öneriyi benimseyerek sandýðý geri getirmeye karar verdi.}s Tanrýmýz'ýn Sandýðý'ný geri getirelim. Çünkü Saul'un krallýðý döneminde ona gereken önemi vermedik.'L Sonra bütün Ýsrail topluluðuna þöyle seslendi: 'Eðer onaylarsanýz ve Tanrýmýz RAB'bin isteðiyse, Ýsrail ülkesinin her yanýna yayýlmýþ öbür soydaþlarýmýza ve onlarla birlikte kendi kentlerinde ve otlaklarýnda yaþayan kâhinlerle Levililer'e haberciler gönderelim. Onlar da gelip bize katýlsýnlar.H Davut binbaþýlara, yüzbaþýlara ve subaylarýna danýþtý.8~i (Ýssakar, Zevulun ve Naftali'ye kadar yayýlmýþ olan yakýnlarý da yiyecek yüklü eþeklerle, develerle, katýrlarla, öküzlerle geldiler. Bol miktarda un, incir pestili, kuru üzüm salkýmlarý, þarap, zeytinyaðý, çok sayýda sýðýr ve davar getirdiler. Çünkü Ýsrail'de sevinç vardý.{}o 'Adamlar Davut'un yanýnda üç gün kaldýlar. Orada yiyip içtiler. Gereksinimlerini yakýnlarý saðlamýþtý.j|M &Bunlarýn hepsi savaþa hazýr yiðit askerlerdi. Büyük bir kararlýlýkla Davut'u bütün Ýsrail'in kralý yapmak için Hevron'a geldiler. Geri kalan Ýsrailliler de Davut'u kral yapma konusunda ayný düþüncedeydiler.3{_ %Þeria Irmaðý'nýn doðusunda yaþayan, savaþ için her tür silahla donatýlmýþ Rubenliler'den, Gadlýlar'dan ve Manaþþe oymaðýnýn yarýsýndan 120 000 kiþi.:zo $Aþer'den savaþa hazýr, deneyimli 40 000 asker.3ya #Danlýlar'dan savaþa hazýr 28 600 kiþi.Ox "Naftali'den 1 000 subay ile kalkan ve mýzrak taþýyan 37 000 kiþi.&wE !Zevulun'dan 50 000 kiþi. Bunlar savaþa hazýr, deneyimli askerlerdi. Her tür silahý kullanmada ustaydýlar. Davut'a candan ve yürekten yardým ettiler.2v] Ýssakaroðullarý'ndan 200 kiþi. Bunlar Ýsrailliler'in ne zaman ne yapmasý gerektiðini bilen kiþilerdi. Boy baþlarýydý ve bütün akrabalarýný yönetirlerdi.tua Davut'u kral yapmak için Manaþþe oymaðýnýn yarýsýndan özel olarak seçilip gelenler 18 000 kiþi.\t1 Efrayimoðullarý'ndan yiðit savaþçý ve boylarýnda ün salmýþ 20 800 kiþi.s Saul'un soyu Benyaminliler'den 3 000 kiþi. Benyaminliler'in çoðu o zamana dek Saul'un ailesine baðlý kalmýþlardý.3ra Genç yiðit Sadok'la ailesinden 22 subay.Qq Harun ailesinin baþý Yehoyada ve onunla birlikte olanlar 3 700 kiþi.)pM Levioðullarý'ndan 4 600 kiþi.Bo Savaþa hazýr, yiðit Þimonoðullarý'ndan 7 100 kiþi.Xn) Savaþa hazýr, kalkan ve mýzrak taþýyan Yahudaoðullarý'ndan 6 800 kiþi.m RAB'bin sözü uyarýnca Saul'un krallýðýný Davut'a vermek için Hevron'a, Davut'un yanýna gelen savaþçýlarýn sayýsý þudur: l Her gün insanlar Davut'a yardým etmeye geliyorlardý. Davut büyük, güçlü bir orduya sahip oluncaya dek bu böyle sürdü.ykk Düþman akýncýlarýna karþý Davut'a yardým ettiler. Hepsi de yiðit savaþçýlar, ordu komutanlarýydý.Hj Davut Ziklak'a gittiðinde yanýna geçen Manaþþeliler þunlardýr: Adna, Yozavat, Yediael, Mikael, Yozavat, Elihu, Silletay. Bunlar Manaþþe'de bin kiþilik birliklerin komutanlarýydý.Si Davut Filistliler'le birlikte Saul'a karþý savaþmaya gidince, Manaþþe oymaðýndan da bazý kiþiler onun yanýna geçtiler. Ne var ki Davut'la adamlarý Filistliler'e yardým etmediler. Çünkü Filist beyleri birbirlerine danýþýp, 'Davut efendisi Saul'a dönerse baþýmýzdan oluruz' diyerek onu geri göndermiþlerdi.whg Tanrý'nýn Ruhu Otuzlar'ýn önderi Amasay'ýn üzerine indi. Amasay þöyle dedi: 'Ey Davut, seniniz biz! Ey Ýþay oðlu, seninleyiz! Esenlik olsun sana, esenlik! Seni destekleyenlere de esenlik olsun! Tanrýn sana yardým edecektir.'"g= Onlarý karþýlamaya çýkan Davut þöyle dedi: 'Eðer bana yardým etmek için esenlikle geldiyseniz, buyrun bize katýlýn. Ama ben haksýzlýk yapmamýþken beni düþmanlarýmýn eline teslim etmeye geldiyseniz, atalarýmýzýn Tanrýsý bunu görsün ve sizi yargýlasýn.'lfQ Benyamin ve Yahudaoðullarý'ndan bazý kiþiler de Davut'un yanýna, saklandýðý yere gittiler. e9 Birinci ay*, Þeria Irmaðý her yana taþmýþken, karþý yakaya geçtiler. Oradaki vadilerde oturanlarýn tümünü doðuya, batýya kaçýrdýlar.odW Bu Gadlýlar ordu komutanlarýydý. En güçsüzleri yüz, güçlüleri bin kiþinin yerini tutardý.9cm onuncusu Yeremya, on birincisi de Makbannay'dý.2b_ sekizincisi Yohanan, dokuzuncusu Elzavat,-aU altýncýsý Attay, yedincisi Eliel,6`g dördüncüsü Miþmanna, beþincisi Yeremya,D_ Önderleri Ezer'di. Ýkincisi Ovadya, üçüncüsü Eliav,b^= Davut çölde saklandýðý yerdeyken bazý Gadlýlar da ona katýldý. Bunlar savaþa hazýr, kalkan ve mýzrak kullanabilen yiðit adamlardý. Yüzleri aslan yüzü gibiydi, daðlardaki ceylanlar kadar çeviktiler.8]k Yoela, Zevadya, Gedorlu Yeroham'ýn oðullarý.B\ Elkana, Yiþþiya, Azarel, Yoezer, Yaþovam, Korahlýlar,=[u Eluzay, Yerimot, Bealya, Þemarya, Haruflu Þefatya,}Zs Otuzlar'dan bir yiðit ve Otuzlar'ýn önderi olan Givonlu Yiþmaya, Yeremya, Yahaziel, Yohanan, Gederalý Yozavat,*YM Givalý Þemaa'nýn oðullarý Ahiezer'le Yoaþ'ýn komutasý altýndaydýlar. Adlarý þunlardý: Azmavet'in oðullarý Yeziel'le Pelet, Beraka, Anatotlu Yehu,X+ Benyamin oymaðýndan, Saul'un ailesindendiler. Yay taþýr ve yayla ok, sapanla taþ atmak için hem sað, hem sol ellerini kullanabilirlerdi.W  Davut'un Kiþ oðlu Saul'dan gizlendiði Ziklak'ta yanýna gelenler þunlardýr. Bunlar savaþta onu destekleyen yiðitlerdi.(VK /Eliel, Ovet, Mesovalý Yaasiel.SU .Mahavlý Eliel, Elnaam'ýn oðullarý Yerivay ve Yoþavya, Moavlý Yitma, 8~C}[||R{{+zz6yyRxx%wvuutss7rr q{ppoo:n\mHlll;kk8jjjQiiohhhehggg?g ffOfee`ddcwcb/a=`__*^^3]\[ZZZdZ*YYYYAYXXXOWWZW=W VVhVFVUUUZU/TSSRqQPPO2NNIMMM3LLL8KKK@JJJ@III8HHH2GGG3FFvFHEEDD{DCBBBAt@@???$>>*==Z<<\<;::988Z76544332s11M00B// .--b,,S, ++I**d*5)((''t&&t&-%%%|%+#""e!O U6.sacKp O   +h6Qb8%/CKral Davut'un krallýðý dönemindeki öteki olaylar, baþýndan sonuna dek Bilici* Samuel'in, Peygamber Natan'ýn, Bilici Gad'ýn tarihinde yazýlýdýr.~.uGüzel bir yaþlýlýk döneminde öldü. Zenginlik ve onur dolu günler yaþadý. Yerine oðlu Süleyman kral oldu.v-eYedi yýl Hevron'da, otuz üç yýl Yeruþalim'de olmak üzere toplam kýrk yýl Ýsrail'de krallýk yaptý.?,yÝþay oðlu Davut bütün Ýsrail'de krallýk yaptý.&+ERAB bütün Ýsrailliler'in gözünde Süleyman'ý çok yükseltti ve daha önce Ýsrail'de hiçbir kralýn eriþemediði bir krallýk görkemiyle donattý.*Yöneticilerin, güçlü kiþilerin ve Davut'un oðullarýnýn tümü Kral Süleyman'a baðlý kalacaklarýna söz verdiler. ) Böylece Süleyman babasý Davut'un yerine RAB'bin tahtýna oturdu. Baþarýlý oldu. Bütün Ýsrail halký onun sözüne uydu.T(!O gün Ýsrailliler büyük bir sevinçle RAB'bin önünde yiyip içtiler.?'wErtesi gün halk RAB'be kurbanlar kesip yakmalýk sunular* sundu: Bin boða, bin koç, bin kuzunun yanýsýra, bütün Ýsrailliler için dökmelik sunular ve birçok baþka kurban.B&}Sonra Davut bütün topluluða, 'Tanrýnýz RAB'bi övün!' dedi. Böylece hepsi atalarýnýn Tanrýsý RAB'bi övdü; Tanrý'nýn ve kralýn önünde baþlarýný eðip yere kapandý.%%COðlum Süleyman'a bütün buyruklarýna, uyarýlarýna, kurallarýna uymak, hazýrlýðýný yaptýðým tapýnaðý kurmak için istekli bir yürek ver.'?$wYa RAB, atalarýmýz Ýbrahim'in, Ýshak'ýn, Ýsrail'in Tanrýsý, bu isteði sonsuza dek halkýnýn yüreðinde ve düþüncesinde tut, onlarýn sana baðlý kalmalarýný saðla.R#Yüreði sýnadýðýný, doðruluktan hoþlandýðýný bilirim. Her þeyi içtenlikle, gönülden verdim. Þimdi burada olan halkýnýn sana nasýl istekle baðýþlar verdiðini sevinçle gördüm. " Ya RAB Tanrýmýz, kutsal adýna bir tapýnak yapmak için saðladýðýmýz bu büyük servet senin elindendir, hepsi senindir.!Senin önünde garibiz, yabancýyýz atalarýmýz gibi. Yeryüzündeki günlerimiz bir gölge gibidir, kalýcý deðildir. 7'Ama ben kimim, halkým kim ki, böyle gönülden armaðanlar verebilelim? Her þey sendendir. Biz ancak senin elinden aldýklarýmýzý sana verdik.N Þimdi, ey Tanrýmýz, sana þükrederiz, Görkemli adýný överiz.! Zenginlik ve onur senden gelir. Her þeye egemensin. Güç ve yetki senin elindedir. Birini yükseltmek ve güçlendirmek Senin elindedir.(I Ya RAB, büyüklük, güç, yücelik, Zafer ve görkem senindir. Gökte ve yerde olan her þey senindir. Egemenlik senindir, ya RAB! Sen her þeyden yücesin.5 Davut bütün topluluðun gözü önünde RAB'bi övdü. Þöyle dedi: 'Ey atamýz Ýsrail'in Tanrýsý RAB, Sonsuzluk boyunca sana övgüler olsun! Halk verdiði armaðanlar için seviniyordu. Çünkü herkes RAB'be içtenlikle ve gönülden vermiþti. Kral Davut da çok sevinçliydi.zmDeðerli taþlarý olanlar, Gerþonlu Yehiel'in denetiminde, bunlarý RAB'bin Tapýnaðý'nýn hazinesine verdi.KTanrý'nýn Tapýnaðý'nýn yapýmý için beþ bin talant*fj*, on bin darik*fk* altýn, on bin talant*fl* gümüþ, on sekiz bin talant*fm* tunç*, yüz bin talant*fn* demir baðýþladýlar.)Bunun üzerine boy baþlarý, Ýsrail'in oymak önderleri, binbaþýlar, yüzbaþýlar ve saray yöneticileri gönülden armaðanlar verdiler.&EBunlarý altýn, gümüþ gerektiren iþlerde ve sanatkârlarýn el iþçiliðinde kullanýlmak üzere veriyorum. Kim bugün kendini RAB'be adamak istiyor?'yÜç bin talant*fý* Ofir altýný ve tapýnaðýn duvarlarýný kaplamak için yedi bin talant*fi* kaliteli gümüþ.)KBu kutsal tapýnak için saðladýklarýmýn yanýsýra, Tanrým'ýn Tapýnaðý'na sevgim yüzünden, kiþisel servetimden de altýn ve gümüþ de veriyorum:LTanrým'ýn Tapýnaðý'na gereç saðlamak için var gücümle çalýþtým. Altýn eþyalar için altýn, gümüþ için gümüþ, tunç* için tunç, demir için demir, ahþap için aðaç saðladým. Ayrýca oniks, kakma taþlar, süs taþlarý, çeþitli renklerde deðerli taþlar ve çok miktarda mermer saðladým.D Kral Davut bütün topluluða þöyle dedi: 'Tanrý'nýn seçtiði oðlum Süleyman genç ve deneyimsizdir. Ýþ büyüktür. Çünkü bu tapýnak insan için deðil, RAB Tanrý içindir.zmTanrý'nýn Tapýnaðý'nýn yapým iþleri için kâhinlerle Levililer'in bölükleri burada hazýr bekliyor. Her tür yapým iþinde usta ve istekli adamlar sana yardým edecek. Önderler de bütün halk da senin buyruklarýný bekliyor.'Sonra oðlu Süleyman'a, 'Güçlü ve yürekli ol!' dedi, 'Ýþe giriþ. Korkma, yýlma. Çünkü benim Tanrým, RAB Tanrý seninledir. RAB'bin Tapýnaðý'nýn bütün yapým iþleri bitinceye dek seni baþarýsýzlýða uðratmayacak, seni býrakmayacaktýr.5'Bütün bunlar RAB'bin eli üzerimde olduðu için bana bildirildi' dedi, 'Ben de tasarýnýn bütün ayrýntýlarýný yazýlý olarak veriyorum.'H buhur sunaðý için saptanan saf altýn miktarýný bildirdi. Davut arabanýn -RAB'bin Antlaþma Sandýðý'na kanatlarýný yayarak onu örten altýn Keruvlar'ýn*- tasarýsýný da verdi.%Cbüyük çatallar, çanaklar ve testiler için belirlenen saf altýný, her altýn tas için saptanan altýný, her gümüþ tas için saptanan gümüþü,m Sadak ekmeklerinin* dizildiði masalar için belirlenen altýný, gümüþ masalar için gümüþü,O altýn kandilliklerle kandiller -her bir altýn kandillikle kandil- için saptanan altýný, her kandilliðin kullanýþ biçimine göre gümüþ kandilliklerle kandiller için saptanan gümüþü,7 gdeðiþik hizmetlerde kullanýlan altýn eþyalar için saptanan altýn miktarýný, deðiþik hizmetlerde kullanýlan gümüþ eþyalar için saptanan gümüþ miktarýný," = Kâhinlerle Levililer'in bölüklerine iliþkin kurallarý, RAB'bin Tapýnaðý'ndaki hizmet ve hizmette kullanýlan bütün eþyalarla ilgili ilkeleri,  Ruh aracýlýðýyla kendisine açýklanan bütün tasarýlarý verdi: RAB'bin Tapýnaðý'nýn avlularýyla çevredeki bütün odalarýn, Tanrý'nýn Tapýnaðý'nýn hazinelerinin, adanmýþ armaðanlarýn konulacaðý yerlerin ölçülerini verdi.<q Davut tapýnaða ait eyvanýn, binalarýn -hazine odalarýnýn, yukarýyla iç odalarýn ve Baðýþlanma Kapaðý'nýn bulunduðu yerin- tasarýlarýný oðlu Süleyman'a verdi.\1 Þimdi dinle! Tapýnaðý yapmak için RAB seni seçti. Yürekli ol, iþe baþla!'(I 'Sen, ey oðlum Süleyman, babanýn Tanrýsý'ný taný. Bütün yüreðinle ve istekle O'na kulluk et. Çünkü RAB her yüreði araþtýrýr, her düþüncenin ardýndaki amacý saptar. Eðer O'na yönelirsen, kendisini sana buldurur. Ama O'nu býrakýrsan, seni sonsuza dek reddeder.'Þimdi, Tanrýmýz'ýn önünde, RAB'bin topluluðu olan bütün Ýsrail'in gözü önünde size sesleniyorum: Tanrýnýz RAB'bin bütün buyruklarýna uymaya dikkat edin ki, bu verimli ülkeyi mülk edinip sonsuza dek çocuklarýnýza miras olarak veresiniz.xiBugün yaptýðý gibi buyruklarýma, ilkelerime dikkatle uyarsa, krallýðýný sonsuza dek sürdüreceðim.>/RAB bana þöyle dedi: dedi, <Çünkü sen savaþçý birisin, kan döktün.>taKral Davut ayaða kalkýp onlara þöyle dedi: 'Ey kardeþlerim ve halkým, beni dinleyin! RAB'bin Antlaþma Sandýðý*, Tanrýmýz'ýn ayak basamaðý için kalýcý bir yer yapmak istedim. Konutun yapýmý için hazýrlýk yaptým.Q~ Davut Ýsrail'deki bütün yöneticilerin -oymak baþlarýnýn, kralýn hizmetindeki birlik komutanlarýnýn, binbaþýlarýn, yüzbaþýlarýn, kralla oðullarýna ait servetten ve sürüden sorumlu kiþilerin, saray görevlilerinin, bütün güçlü adamlarýn ve yiðit savaþçýlarýn- Yeruþalim'de toplanmasýný buyurdu.N}"Ahitofel'den sonra yerine Benaya oðlu Yehoyada'yla Aviyatar geçti.+|Q!Ahitofel kralýn danýþmanýydý.N{ Davut'un amcasý Yehonatan anlayýþlý bir yazman ve danýþmandý./zYDavarlardan: Hacerli Yaziz sorumluydu.DyDevelerden: Ýsmaili Ovil, Eþeklerden: Meronotlu Yehdeya,pxYÞaron'da otlatýlan sýðýrlardan: Þaronlu Þitray, Vadilerdeki sýðýrlardan: Adlay oðlu Þafat, w Þefela bölgesindeki zeytinliklerden ve yabanýl incir aðaçlarýndan: Gederli Baal-Hanan, Zeytinyaðý depolarýndan: Yoaþ,\v1Baðlardan: Ramalý Þimi, Üzümlerden ve þarap mahzenlerinden: Þefamlý Zavdi,BuTopraðý süren tarým iþçilerinden: Keluv oðlu Ezri,>tuKralýn hazinelerine yönetici olarak Adiel oðlu Azmavet atanmýþtý. Açýk bölgelerdeki, kentlerdeki, köylerdeki, kalelerdeki depolardan da Uzziya oðlu Yehonatan sorumluydu.1s[Seruya oðlu Yoav da baþladýðý sayýmý bitirmedi. Bu sayýmdan ötürü RAB Ýsrail'e öfkelendi. Bu yüzden sayýmýn sonucu Kral Davut'un tarihinde yazýlmadý."r=Davut yirmi ve daha aþaðýdaki yaþtakilerin sayýmýný yapmadý. Çünkü RAB Ýsrail'i gökteki yýldýzlar kadar çoðaltacaðýna söz vermiþti.,qSDan oymaðý: Yeroham oðlu Azarel.zpmGilat'taki Manaþþe oymaðýnýn öbür yarýsý: Zekeriya oðlu Yiddo. Benyamin oymaðý: Avner oðlu Yaasiel.eoCEfrayimoðullarý: Azazya oðlu Hoþea. Manaþþe oymaðýnýn yarýsý: Pedaya oðlu Yoel.Zn-Zevulun oymaðý: Ovadya oðlu Yiþmaya. Naftali oymaðý: Azriel oðlu Yerimot.`m9Yahuda oymaðý: Davut'un kardeþlerinden Elihu. Ýssakar oymaðý: Mikael oðlu Omri.GlLevi oymaðý: Kemuel oðlu Haþavya. Harunoðullarý: Sadok.{koÝsrail oymaklarýnýn yöneticileri: Ruben oymaðý: Zikri oðlu Eliezer. Þimon oymaðý: Maaka oðlu Þefatya. jOn ikinci ay için on ikinci birliðin komutaný Otniel soyundan Netofalý Helday'dý. Komutasýndaki birlikte 24 000 kiþi vardý.i'On birinci ay için on birinci birliðin komutaný Efrayimoðullarý'ndan Piratonlu Benaya'ydý. Komutasýndaki birlikte 24 000 kiþi vardý.h Onuncu ay için onuncu birliðin komutaný Zerahlýlar'dan Netofalý Mahray'dý. Komutasýndaki birlikte 24 000 kiþi vardý.g! Dokuzuncu ay için dokuzuncu birliðin komutaný Benyaminoðullarý'ndan Anatotlu Aviezer'di. Komutasýndaki birlikte 24 000 kiþi vardý.f Sekizinci ay için sekizinci birliðin komutaný Zerahlýlar'dan Huþalý Sibbekay'dý. Komutasýndaki birlikte 24 000 kiþi vardý. e Yedinci ay için yedinci birliðin komutaný Efrayimoðullarý'ndan Pelonlu Heles'ti. Komutasýndaki birlikte 24 000 kiþi vardý. d  Altýncý ay için altýncý birliðin komutaný Tekoalý Ýkkeþ oðlu Ýra'ydý. Komutasýndaki birlikte 24 000 kiþi vardý.{coBeþinci ay için beþinci birliðin komutaný Yizrahlý Þamhut'tu. Komutasýndaki birlikte 24 000 kiþi vardý."b=Dördüncü ay için dördüncü birliðin komutaný Yoav'ýn kardeþi Asahel'di. Sonradan yerine oðlu Zevadya geçti. Birliðinde 24 000 kiþi vardý.}asOtuz yiðitlerden biri ve Otuzlar'ýn önderi olan Benaya'ydý bu. Oðlu Ammizavat da onun birliðinde görevliydi.`+Üçüncü ay için üçüncü birliðin komutaný Kâhin Yehoyada oðlu önder Benaya'ydý. Komutasýndaki birlik 24 000 kiþiden oluþuyordu.(_IÝkinci ay için ikinci birliðin komutaný Ahohlu Doday'dý. Miklot bu birliðin baþ görevlisiydi. Doday komutasýndaki birlik 24 000 kiþiden oluþuyordu.^^5Birinci ay için görevlendirilen ordunun baþkomutaný Yaþovam, Peres soyundandý.]Birinci ay* için birinci birliðin komutaný Zavdiel oðlu Yaþovam'dý. Komutasýndaki birlik 24 000 kiþiden oluþuyordu.t\ cÝsrail'de görev yapan Ýsrailli boy baþlarýnýn, binbaþýlarla yüzbaþýlarýn ve görevlilerin listesi. Bunlar deðiþen birliklerde yýl boyunca aydan aya her konuda krala hizmet ederlerdi. Her birlik 24 000 kiþiden oluþurdu.t[a Yeriya'nýn aile baþlarý olan iki bin yedi yüz akrabasý vardý. Kral Davut bu yiðit adamlarý Tanrý'nýn ve kralýn iþlerine bakmalarý için Rubenliler'e, Gadlýlar'a, Manaþþe oymaðýnýn yarýsýna yönetici olarak atadý.hZIAile soy kütüðündeki kayýtlara göre Yeriya Hevronlular'ýn boy baþýydý. Davut'un krallýðýnýn kýrkýncý yýlýnda kayýtlar incelendi ve Gilat'taki Yazer'de Hevronlular arasýnda yiðit savaþçýlar bulundu.SYHevronlular'dan: Haþavya ile kardeþleri -bin yedi yüz yiðit adam- RAB'bin iþlerine ve kralýn hizmetine bakmak için Ýsrail'in Þeria Irmaðý'nýn batý yakasýnda kalan bölgesine atanmýþtý.XYisharlýlar'dan: Kenanya ile oðullarý Ýsrail'de memur ve yargýç olarak tapýnak dýþýndaki iþlere bakmakla görevlendirildiler..WUBilici* Samuel'in, Kiþ oðlu Saul'un, Ner oðlu Avner'in, Seruya oðlu Yoav'ýn verdiði armaðanlarla öbür armaðanlardan da Þelomit'le kardeþleri sorumluydu.tVaBunlar savaþta yaðmalanan mallardan bir kýsmýný RAB'bin Tapýnaðý'nýn onarýmý için ayýrdýlar.LUÞelomit'le kardeþleri boy baþlarýnýn, Kral Davut'un binbaþýlarýnýn, yüzbaþýlarýnýn ve öbür ordu komutanlarýnýn verdiði armaðanlarýn saklandýðý hazinelerden sorumluydular.=TsEliezer soyundan gelen kardeþleri: Rehavya Eliezer'in oðluydu, Yeþaya Rehavya'nýn oðluydu, Yoram Yeþaya'nýn oðluydu, Zikri Yoram'ýn oðluydu, Þelomit Zikri'nin oðluydu.ZS-Musa oðlu Gerþom'un soyundan Þevuel tapýnak hazinelerinin baþ sorumlusuydu.RRAmram, Yishar, Hevron, Uzziel soylarýndan þu kiþilere görev verildi:tQaYehieli'nin oðullarý: Zetam'la kardeþi Yoel. Bunlar RAB'bin Tapýnaðý'nýn hazinelerinden sorumluydu.PLadanoðullarý: Ladan soyundan gelen Gerþonoðullarý, Ladan boyunun boy baþlarý Gerþonlu Yehieli ve oðullarýydý.tOaLevili Ahiya Tanrý'nýn Tapýnaðý'nýn hazinelerinden ve Tanrý'ya adanmýþ armaðanlardan sorumluydu.VN%Korah ve Merari soyundan gelen kapý nöbetçilerinin bölükleri bunlardý.]M3Batý Kapýsý'na bakan avlu içinse, yolda dört, avluda iki nöbetçi bekliyordu.L%Doðu Kapýsý'nda günde altý, Kuzey Kapýsý'nda dört, Güney Kapýsý'nda dört, depolarda da ikiþerden dört Levili nöbetçi vardý.{KoBatý Kapýsý ile yukarý yol üzerindeki Þalleket Kapýsý için çekilen kuralar Þuppim'le Hosa'ya düþtü.YJ+Güney Kapýsý Ovet-Edom'a, depo için çekilen kura da oðullarýna düþtü.I%Kurada Doðu Kapýsý Þelemya'ya düþtü. Sonra bilge bir danýþman olan oðlu Zekeriya için kura çekildi. Ona Kuzey Kapýsý düþtü.LH Her kapý için her aile büyük, küçük ayýrmadan kura çekti. G  RAB'bin Tapýnaðý'nda Levili kardeþleri gibi görev yapan kapý nöbetçisi bölükler ve baþlarýndaki adamlar bunlardýr. F  Ýkincisi Hilkiya, üçüncüsü Tevalya, dördüncüsü Zekeriya. Hosa'nýn oðullarýyla akrabalarýnýn toplamý 13 kiþiydi. E Merarioðullarý'ndan Hosa'nýn oðullarý: Ýlki Þimri'ydi. -Þimri ilk oðul olmadýðý halde babasý onu önder atamýþtý.-@D{ Meþelemya'nýn 18 becerikli oðlu ve akrabasý vardý.(CIBunlarýn tümü Ovet-Edom soyundandý. Onlar da, oðullarýyla akrabalarý da yiðit, görevlerinde becerikli kiþilerdi. Ovet-Edom soyundan 62 kiþi vardý.B{Þemaya'nýn oðullarý: Otni, Refael, Ovet, Elzavat. Þemaya'nýn akrabalarý Elihu ile Þemakya da yiðit adamlardý.rA]Ovet-Edom'un oðlu Þemaya'nýn oðullarý vardý. Bunlar yetenekli olduklarýndan boy baþlarýydýlar.t@aaltýncýsý Ammiel, yedincisi Ýssakar, sekizincisi Peulletay. Çünkü Tanrý Ovet-Edom'u kutsamýþtý. ? Ovet-Edom'un oðullarý: Ýlk oðlu Þemaya, ikincisi Yehozavat, üçüncüsü Yoah, dördüncüsü Sakâr, beþincisi Netanel,H> beþincisi Elam, altýncýsý Yehohanan, yedincisi Elyehoenay.{=oMeþelemya'nýn oðullarý: Ýlk oðlu Zekeriya, ikincisi Yediael, üçüncüsü Zevadya, dördüncüsü Yatniel,+< SKapý nöbetçilerinin bölükleri:^;5Yirmi dördüncüsü Romamti-Ezer'e; oðullarý ve kardeþleriyle birlikte 12 kiþi.Y:+Yirmi üçüncüsü Mahaziot'a; oðullarý ve kardeþleriyle birlikte 12 kiþi.U9#Yirmi ikincisi Giddalti'ye; oðullarý ve kardeþleriyle birlikte 12 kiþi.R8Yirmi birincisi Hotir'e; oðullarý ve kardeþleriyle birlikte 12 kiþi.O7Yirmincisi Eliata'ya; oðullarý ve kardeþleriyle birlikte 12 kiþi.T6!On dokuzuncusu Malloti'ye; oðullarý ve kardeþleriyle birlikte 12 kiþi.S5On sekizincisi Hanani'ye; oðullarý ve kardeþleriyle birlikte 12 kiþi.V4%On yedincisi Yoþbekaþa'ya; oðullarý ve kardeþleriyle birlikte 12 kiþi.U3#On altýncýsý Hananya'ya; oðullarý ve kardeþleriyle birlikte 12 kiþi.R2On beþincisi Yeremot'a; oðullarý ve kardeþleriyle birlikte 12 kiþi.X1)On dördüncüsü Mattitya'ya; oðullarý ve kardeþleriyle birlikte 12 kiþi.U0#On üçüncüsü Þuvael'e; oðullarý ve kardeþleriyle birlikte 12 kiþi.R/On ikincisi Haþavya'ya; oðullarý ve kardeþleriyle birlikte 12 kiþi.P.On birincisi Azarel'e; oðullarý ve kardeþleriyle birlikte 12 kiþi.L-Onuncusu Þimi'ye; oðullarý ve kardeþleriyle birlikte 12 kiþi.R,Dokuzuncusu Mattanya'ya; oðullarý ve kardeþleriyle birlikte 12 kiþi.Q+Sekizincisi Yeþaya'ya; oðullarý ve kardeþleriyle birlikte 12 kiþi.P*Yedincisi Yesarela'ya; oðullarý ve kardeþleriyle birlikte 12 kiþi.R) Altýncýsý Bukkiya'ya; oðullarý ve kardeþleriyle birlikte 12 kiþi.P( Beþincisi Netanya'ya; oðullarý ve kardeþleriyle birlikte 12 kiþi.R' Dördüncüsü Yisri'ye; oðullarý ve kardeþleriyle birlikte 12 kiþi.Q& Üçüncüsü Zakkur'a; oðullarý ve kardeþleriyle birlikte 12 kiþi.j%M Birinci kura Asaf soyundan Yusuf'a düþtü; oðullarý ve kardeþleriyle birlikte 12 kiþi*fh*.$Bunlarýn her biri, büyük küçük, öðretmen öðrenci ayrýmý yapýlmaksýzýn, görev daðýtýmý için kura çekti.\#1RAB'be ezgi okumak için eðitilmiþ yetenekli Levililer'in toplamý 288 kiþiydi.Z"-Bunlarýn tümü babalarýnýn sorumluluðu altýnda RAB Tanrý'nýn Tapýnaðý'nda hizmet etmek için zil, çenk ve lirler eþliðinde ezgi söylerdi. Asaf, Yedutun, Heman kralýn sorumluluðu altýndaydý.D!Hepsi kralýn bilicisi* Heman'ýn oðullarýydý. Tanrý'nýn sözü uyarýnca bu oðullar Heman'ý güçlendirmek için ona verilmiþti. Tanrý Heman'a on dört oðulla üç kýz verdi.( IHeman'ýn oðullarýndan: Bukkiya, Mattanya, Uzziel, Þevuel, Yerimot, Hananya, Hanani, Eliata, Giddalti, Romamti-Ezer, Yoþbekaþa, Malloti, Hotir, Mahaziot.iKYedutun'un oðullarýndan: Gedalya, Seri, Yeþaya, Þimi, Haþavya, Mattitya. Toplam altý kiþiydi. Lir eþliðinde peygamberlikte bulunan, RAB'be þükür ve övgü sunan babalarý Yedutun'un sorumluluðu altýndaydýlar.!;Asaf'ýn oðullarýndan: Zakkur, Yusuf, Netanya, Aþarela. Bunlar kralýn buyruðu uyarýnca peygamberlikte bulunan Asaf'ýn yönetimi altýndaydýlar.a =Davut'la ordu komutanlarý hizmet için Asaf'ýn, Heman'ýn, Yedutun'un bazý oðullarýný ayýrdýlar. Bunlar lir, çenk ve ziller eþliðinde peygamberlikte bulunacaklardý. Bu göreve atananlarýn listesi þuydu:ykBunlar da kardeþleri Harunoðullarý gibi, Kral Davut'un, Sadok'un, Ahimelek'in, kâhinler ve Levililer'in boy baþlarýnýn gözü önünde kura çekti. Büyük boy baþlarý da, kardeþleri olan küçük boy baþlarý da kura çektiler.4cMuþi'nin oðullarý: Mahli, Eder, Yerimot.(KKiþ'ten: Kiþ oðlu Yerahmeel.5eMahli'den: Elazar. Elazar'ýn oðlu olmadý.SMerari'nin torunlarýndan Yaaziya'nýn oðullarý: Þoham, Zakkur, Ývri.1]Merarioðullarý: Mahli, Muþi, Yaaziya.'IMika'nýn kardeþi: Yiþþiya.9Uzziel'in oðlu: Mika.s_Hevron'un oðullarý: Ýlk oðlu Yeriya, ikincisi Amarya, üçüncüsü Yahaziel, dördüncüsü Yekamam.(KYisharoðullarý'ndan Þelomot,1]Rehavyaoðullarý'ndan önder Yiþþiya./Öbür Levililer:3Ýsrail'in Tanrýsý RAB'bin buyruðu uyarýnca atalarý Harun'un verdiði ilkelere göre RAB'bin Tapýnaðý'na gidip görev yapma sýrasý buydu.QYirmi üçüncüsü Delaya'ya, Yirmi dördüncüsü Maazya'ya düþtü.9mYirmi birincisi Yakin'e, Yirmi ikincisi Gamul'a,: oOn dokuzuncusu Petahya'ya, Yirmincisi Yehezkel'e,9 mOn yedincisi Hezir'e, On sekizincisi Happises'e,: oOn beþincisi Bilga'ya, On altýncýsý Ýmmer'e,A } On üçüncüsü Huppa'ya, On dördüncüsü Yeþevav'a,6 g On birincisi Elyaþiv'e, On ikincisi Yakim'e,4c Dokuzuncusu Yeþu'ya, Onuncusu Þekanya'ya,2_ Yedincisi Hakkos'a, Sekizincisi Aviya'ya,7i Beþincisi Malkiya'ya, Altýncýsý Miyamin'e,8kÜçüncüsü Harim'e, Dördüncüsü Seorim'e,@{Birinci kura Yehoyariv'e düþtü, Ýkincisi Yedaya'ya.  Levili Netanel oðlu Yazman Þemaya, kralýn ve görevlileri Kâhin Sadok, Aviyatar oðlu Ahimelek, kâhinler ve Levililer'in boy baþlarýnýn gözü önünde kura çekimini kaydetti. Kura sýrayla, bir Elazar ailesinden, bir Ýtamar ailesinden çekildi.MGerek Elazaroðullarý, gerekse Ýtamaroðullarý arasýnda kutsal yerden ve Tanrý'yla ilgili hizmetlerden sorumlu önderler vardý. Bu yüzden atanmalarý kayýrýlmaksýzýn kurayla yapýldý.T!Elazaroðullarý arasýnda Ýtamaroðullarý'ndan daha çok önder olduðundan, buna göre bölündüler: Elazaroðullarý'ndan on altý boy baþý, Ýtamaroðullarý'ndan ise sekiz boy baþý çýktý.'Davut Elazar soyundan Sadok'la Ýtamar soyundan Ahimelek'in yardýmýyla Harunoðullarý'ný yaptýklarý göreve göre bölüklere ayýrdý.yNadav'la Avihu babalarýndan önce, oðul sahibi olamadan öldüler. Onun için Elazar'la Ýtamar kâhinlik yaptýlar.p~ [Harunoðullarý'nýn baðlý olduklarý bölükler: Harun'un oðullarý: Nadav, Avihu, Elazar, Ýtamar.0}Y Böylece Levililer Buluþma Çadýrý'na ve kutsal yere bakma, RAB'bin Tapýnaðý'nýn hizmetinde kardeþleri Harunoðullarý'na yardým etme görevini üstlendiler.l|QÞabat Günü*, Yeni Ay Töreni ve öbür bayramlarda RAB'be yakmalýk sunular* sunulduðunda da hazýr bulunacaklardý. RAB'bin önünde, kendileri için belirlenen ilkeler uyarýnca uygun sayýda sürekli hizmet edeceklerdi.l{QRAB'be þükretmek, övgüler sunmak üzere her sabah ve akþam tapýnakta hazýr bulunacaklardý.nzUAdak ekmeklerinden*, tahýl sunusu* için kullanýlan ince undan, mayasýz ince ekmekten, sacda piþirilen yiyeceklerden ve zeytinyaðýyla karýþtýrýlan sunulardan, her tür hacim ve uzunluk ölçülerinden onlar sorumluydu.cy?Levililer'in görevi RAB'bin Tapýnaðý'nýn hizmetinde Harunoðullarý'na yardým etmekti: Avlulardan, odalardan, kutsal eþyalarýn arýnmasýndan ve Tanrý'nýn Tapýnaðý'ndaki öbür hizmetlerden sorumluydular.^x5Davut'un son buyruðu uyarýnca, yirmi ve daha yukarý yaþtaki Levililer sayýldý.w Onun için Levililer'in RAB'bin Çadýrý'ný ve tapýnma hizmetinde kullanýlan eþyalarý taþýmalarýna artýk gerek yok.'vÇünkü Davut, 'Ýsrail'in Tanrýsý RAB halkýný rahata kavuþturdu' demiþti, 'Yeruþalim'i de sonsuza dek kendine konut seçti.GuBoylarýna göre Levioðullarý bunlardý. Boy baþlarýnýn her biri kendi adýyla sayýldý. Yirmi ve daha yukarý yaþtaki Levililer, RAB'bin Tapýnaðý'nýn iþlerinde görev aldýlar.Ht Muþi'nin oðullarý: Mahli, Eder, Yeremot. Toplam üç kiþi.qs[Elazar oðul sahibi olmadan öldü. Ama kýzlarý vardý. Amcalarý Kiþ'in oðullarý onlarla evlendi.-rUMerari'nin oðullarý: Mahli, Muþi.DqUzziel'in oðullarý: Ýlk oðlu Mika, ikincisi Yiþþiya.sp_Hevron'un oðullarý: Ýlk oðlu Yeriya, ikincisi Amarya, üçüncüsü Yahaziel, dördüncüsü Yekamam.0o[Yishar'ýn oðullarý: Önder Þelomit.onWEliezer'in oðlu: Önder Rehavya. Eliezer'in baþka oðlu yoktu. Rehavya'nýnsa birçok oðlu vardý./mYGerþom'un oðullarý: Önder Þevuel.0l[Musa'nýn oðullarý: Gerþom, Eliezer.LkTanrý adamý Musa'nýn oðullarý da Levi oymaðýndan sayýldý.+jQ Amram'ýn oðullarý: Harun, Musa.Ri Kehat'ýn oðullarý: Amram, Yishar, Hevron, Uzziel. Toplam dört kiþi.h Yahat ilk, Ziza ikinci oðuldu. Ancak Yeuþ'la Beria'nýn çok sayýda oðullarý olmadýðý için bir boy sayýldýlar.fgE Þimi'nin öbür oðullarý: Yahat, Ziza, Yeuþ, Beria. Bu dördü Þimi'nin oðullarýydý.vfe Bunlar Ladan boyunun boy baþlarýydý. Þimi'nin oðullarý: Þelomit, Haziel, Haran. Toplam üç kiþiydi.Ue#Ladan'ýn oðullarý: Ýlk oðlu Yehiel, Zetam, Yoel. Toplam üç kiþiydi.$dCGerþonlular: Ladan, Þimi.ecCDavut Levililer'i Levi'nin oðullarýna göre bölümlere ayýrdý: Gerþon, Kehat, Merari.b{dört bini kapý nöbetçisi olacak, dört bini de Davut'un RAB'bi övmek için saðladýðý çalgýlarý çalacaktý.{aoBunlardan yirmi dört bini RAB'bin Tapýnaðý'nýn iþlerini gözetecek, altý bini memur ve yargýç olacaktý;]`3Otuz ve daha yukarý yaþtaki Levililer sayýldý. Toplamý otuz sekiz bin erkekti.\_1Davut Ýsrail'in bütün önderlerini, kâhinleri, Levililer'i bir araya topladý.K^ Davut çok yaþlanýnca, oðlu Süleyman'ý Ýsrail Kralý yaptý.]Þimdi yüreðinizi ve canýnýzý Tanrýnýz RAB'be adayarak O'na yönelin. RAB Tanrý'nýn Tapýnaðý'ný yapmaya baþlayýn. Öyle ki, RAB'bin adýna kuracaðýnýz tapýnaða RAB'bin Antlaþma Sandýðý'ný* ve Tanrý'ya ait kutsal eþyalarý getiresiniz.'Z\-Onlara, 'Tanrýnýz RAB sizinle deðil mi?' dedi, 'Her yanda sizi rahata kavuþturmadý mý? Çünkü bu ülkede yaþayanlarý elime teslim etti. Bu yüzden ülke RAB'bin ve halkýnýn yönetimi altýndadýr.Z[-Davut bütün Ýsrail önderlerine oðlu Süleyman'a yardým etmelerini buyurdu.yZkÖlçülemeyecek kadar altýnýn, gümüþün, tuncun, demirin de var. Haydi, iþi baþlat. RAB seninle olsun!'xYiBirçok iþçin var. Taþçýlarýn, duvarcýlarýn, marangozlarýn ve her tür iþte hünerli adamlarýn var.iXK'Ýþte sýkýntýlar içinde RAB'bin Tapýnaðý için yüz bin talant*ff* altýn, bir milyon talant*fg* gümüþ, tartýlamayacak kadar çok miktarda tunç, demir, tomruk ve taþ saðladým. Sen de bunlara ekleyebilirsin.!W; RAB'bin Ýsrail'e Musa aracýlýðýyla verdiði kurallara, ilkelere dikkatle uyarsan, baþarýlý olacaksýn. Güçlü ve yürekli ol! Korkma, yýlma!V} Tanrýn RAB seni Ýsrail'e önder atadýðý zaman yasasýný yerine getirmen için sana saðgörü ve anlayýþ versin. U 'Þimdi, oðlum, RAB seninle olsun; Tanrýn RAB kendisine tapýnak kurman için verdiði söz uyarýnca, seni baþarýlý kýlsýn.)TK Adýma bir tapýnak kuracak olan odur. O bana oðul olacak, ben de ona baba olacaðým. Onun krallýðýnýn tahtýný Ýsrail'de sonsuza dek sürdüreceðim.>mSS Ama barýþsever bir oðlun olacak. Onu her yandan kuþatan düþmanlarýndan kurtarýp rahata kavuþturacaðým. Adý Süleyman*fe* olacak. Onun döneminde Ýsrail'in barýþ ve güvenlik içinde yaþamasýný saðlayacaðým.8RiAma RAB bana, dedi, FuDavut orada RAB'be bir sunak kurup yakmalýk sunularý ve esenlik sunularýný* sundu. RAB'be yakardý. RAB yakmalýk sunu sunaðýnda gökten gönderdiði ateþle onu yanýtladý.WE'Böylece Davut harman yeri için Ornan'a altý yüz þekel*fd* altýn ödedi.+DONe var ki, Kral Davut, 'Olmaz!' dedi, 'Tam deðerini ödeyip alacaðým. Çünkü senin olaný RAB'be vermem. Karþýlýðýný ödemeden yakmalýk sunu sunmam.'dCAOrnan, 'Senin olsun!' diye karþýlýk verdi, 'Efendim kral uygun gördüðünü yapsýn. Ýþte yakmalýk sunular* için öküzleri, odun olarak dövenleri, tahýl sunusu* olarak buðday veriyorum. Hepsini veriyorum.'?BwDavut Ornan'a, 'RAB'be bir sunak kurmak üzere harman yerini bana sat' dedi, 'Öyle ki, salgýn hastalýk halkýn üzerinden kalksýn. Harman yerini bana tam deðerine satacaksýn.'AwDavut'un yaklaþtýðýný gören Ornan, harman yerinden çýktý, varýp Davut'un önünde yüzüstü yere kapandý.u@cHarman yerinde buðday döverken, Ornan arkasýna dönüp meleði gördü. Yanýndaki dört oðlu gizlendi. C~~1}||J{{jzzdyxwwQvTuu.tt$srqvqp4oKn{mmdlllak jii)hggSfeecedccBbbaE``0_^^]]j\\[jZYY\XXXWWVVVpUUU0TTeSRR#QQgPP_OO/NMM1L7K?JJJ0IITH^GGxGFEExDCC3BAAA@@,?>>Z==<;;:9w88b766554V32211~00//k.-p,U++ *Q))3(k''5&&%e$$#""H!!! iwe wX}a-yX  j a . P /-C]~3 Rehavam, 'Üç gün sonra yine gelin' yanýtýný verince halk yanýndan ayrýldý. }9 'Baban üzerimize aðýr bir boyunduruk koydu. Ama babanýn üzerimize yüklediði aðýr yükü ve boyunduruðu hafifletirsen sana kul köle oluruz.'\|1 Ýsrailliler Yarovam'ý çaðýrttýlar. Birlikte gidip Rehavam'a þöyle dediler:n{U Kral Süleyman'dan kaçýp Mýsýr'a yerleþen Nevat oðlu Yarovam bunu duyunca Mýsýr'dan döndü.wz i Rehavam Þekem'e gitti. Çünkü bütün Ýsrailliler kendisini kral ilan etmek için orada toplanmýþlardý.wyg Süleyman ölüp atalarýna kavuþunca babasý Davut'un Kenti'nde gömüldü. Yerine oðlu Rehavam kral oldu.Rx Süleyman kýrk yýl süreyle bütün Ýsrail'i Yeruþalim'den yönetti.fwE Süleyman'ýn yaptýðý öbür iþler, baþýndan sonuna dek, Peygamber Natan'ýn tarihinde, Þilolu Ahiya'nýn peygamberlik yazýlarýnda ve Bilici* Ýddo'nun Nevat oðlu Yarovam'a iliþkin görümlerinde yazýlýdýr.Vv% Süleyman'ýn atlarý Mýsýr'dan ve bütün öbür ülkelerden getirilirdi.!u; Onun krallýðý döneminde Yeruþalim'de gümüþ taþ deðerine düþtü. Sedir aðaçlarý Þefela'daki yabanýl incir aðaçlarý kadar bollaþtý.ty Fýrat Irmaðý'ndan Filist bölgesine, oradan da Mýsýr sýnýrýna dek uzanan bölgedeki bütün krallara egemendi.fsE Süleyman'ýn atlarla savaþ arabalarý için dört bin ahýrý, on iki bin atlýsý vardý. Bunlarýn bir kýsmýný savaþ arabalarý için ayrýlan kentlere, bir kýsmýný da kendi yanýna, Yeruþalim'e yerleþtirdi.r} Onu görmeye gelenler her yýl armaðan olarak altýn ve gümüþ eþya, giysi, silah, baharat, at, katýr getirirlerdi.yqk Tanrý'nýn Süleyman'a verdiði bilgeliði dinlemek için dünyanýn bütün krallarý onu görmek isterlerdi.Up# Kral Süleyman dünyanýn bütün krallarýndan daha zengin, daha bilgeydi.Eo Kralýn gemileri Hiram'ýn adamlarýnýn yönetiminde Tarþiþ'e*fý* giderdi. Bu gemiler üç yýlda bir altýn, gümüþ, fildiþi ve türlü maymunlarla*fi* yüklü olarak dönerlerdi.Zn- Kral Süleyman'ýn kadehleriyle Lübnan Ormaný adýndaki sarayýn bütün eþyalarý saf altýndan yapýlmýþ, hiç gümüþ kullanýlmamýþtý. Çünkü Süleyman'ýn döneminde gümüþün deðeri yoktu.sm_ Altý basamaðýn iki yanýnda on iki aslan heykeli vardý. Hiçbir krallýkta böylesi yapýlmamýþtý.9lk Tahtýn altý basamaðý, bir de altýn ayak taburesi vardý. Bunlar tahta baðlýydý. Oturulan yerin iki yanýnda kollar, her kolun yanýnda birer aslan heykeli bulunuyordu.Ok Kral fildiþinden büyük bir taht yaptýrýp saf altýnla kaplattý.3j_ Ayrýca her biri üç yüz þekel*fh* aðýrlýðýnda dövme altýndan üç yüz küçük kalkan yaptýrdý. Kral bu kalkanlarý Lübnan Ormaný adýndaki saraya koydu.}is Kral Süleyman dövme altýndan her biri altý yüz þekel*fg* aðýrlýðýnda iki yüz büyük kalkan yaptýrdý.Fh Tüccarlarýn ve alým satýmla uðraþanlarýn getirdiði altýn bunun dýþýndaydý. Arabistan'ýn bütün krallarýyla Ýsrail valileri de Süleyman'a altýn, gümüþ getiriyorlardý.Ug# Süleyman'a bir yýlda gelen altýnýn miktarý 666 talantý*ff* buluyordu.rf] Kral Süleyman Saba Kraliçesi'nin her isteðini, her dileðini yerine getirdi. Kraliçenin kendisine getirdiklerinden daha fazlasýný ona verdi. Bundan sonra kraliçe adamlarýyla birlikte oradan ayrýlýp kendi ülkesine döndü.He Kral, RAB'bin Tapýnaðý'yla sarayýn basamaklarýný, çalgýcýlarýn lirleriyle çenklerini bu algum*fe* kerestesinden yaptýrdý. Yahuda bölgesinde daha önce böylesi görülmemiþti.d Bu arada Hiram'ýn adamlarýyla Süleyman'ýn adamlarý Ofir'den altýn, algum*fe* kerestesiyle deðerli taþlar getirdiler.(cI Saba Kraliçesi krala 120 talant*fd* altýn, çok büyük miktarda baharat ve deðerli taþlar armaðan etti. Krala armaðan ettiði baharatýn benzeri yoktu.vbe Senden hoþnut kalan, adýna egemenlik sürmen için seni tahta oturtan Tanrýn RAB'be övgüler olsun! Tanrýn Ýsrail'i sevdiði, sonsuza dek korumak istediði için, adaleti ve doðruluðu saðlaman için seni Ýsrail'e kral yaptý.'xai Ne mutlu adamlarýna! Ne mutlu sana hizmet eden görevlilere! Çünkü sürekli bilgeliðine tanýk oluyorlar.0`Y 'Ama gelip kendi gözlerimle görünceye dek anlatýlanlara inanmamýþtým. Büyük bilgeliðinin yarýsý bile bana anlatýlmadý. Duyduklarýmdan daha üstünsün.g_G Krala, 'Ülkemdeyken, yaptýklarýnla ve bilgeliðinle ilgili duyduklarým doðruymuþ' dedi, ^ 1][ Süleyman'ýn bilgeliðini, yaptýrdýðý sarayý, sofrasýnýn zenginliðini, görevlilerinin oturup kalkýþýný, hizmetkârlarýnýn ve sakilerinin özel giysileriyle yaptýðý hizmeti, RAB'bin Tapýnaðý'nda sunduðu yakmalýk sunularý* gören Saba Kraliçesi hayranlýk içinde kaldý.\ Süleyman onun bütün sorularýna karþýlýk verdi. Kralýn ona yanýt bulmakta güçlük çektiði hiçbir konu olmadý.[ + Saba Kraliçesi, Süleyman'ýn ününü duyunca, onu çetin sorularla sýnamak için Yeruþalim'e geldi. Çeþitli baharat, çok miktarda altýn ve deðerli taþlarla yüklü büyük bir kervan eþliðinde gelen kraliçe, aklýndan geçen her þeyi Süleyman'la konuþtu.WZ'Hiram ona denizi bilen gemiciler ve kendi görevlileri aracýlýðýyla gemiler gönderdi. Kral Süleyman'ýn adamlarýyla birlikte Ofir'e giden bu gemiciler, dört yüz elli talant*fç* altýn getirdiler.RYBundan sonra Süleyman Esyon-Gever'e, Edom kýyýsýndaki Eylat'a gitti.FXRAB'bin Tapýnaðý'nýn temelinin atýldýðý günden bitimine dek Süleyman'ýn yapmak istediði her iþ yerine getirildi. Böylece RAB'bin Tapýnaðý'nýn yapýmý tamamlanmýþ oldu.WBunlar, hazine odalarýna iliþkin konular dahil, hiçbir konuda kralýn kâhinlerle Levililer'e verdiði buyruklardan ayrýlmadýlar.VV%Babasý Davut'un koyduðu kural uyarýnca, kâhin bölüklerine ayrý ayrý görevler verdi. Levililer'i Tanrý'yý övme ve her günün gerektirdiði iþlerde kâhinlere yardým etme görevine atadý. Kapý nöbetçilerini de bölüklerine göre deðiþik kapýlarda görevlendirdi. Çünkü Tanrý adamý Davut böyle buyurmuþtu.'UG Þabat Günü*, Yeni Ay, yýlýn üç bayramý -Mayasýz Ekmek, Haftalar ve Çardak bayramlarý*- için Musa'nýn buyurduðu sunularý günü gününe sundu.dTA Tapýnaðýn eyvanýnýn önünde, yaptýrdýðý sunakta RAB'be yakmalýk sunular* sundu.nSU Süleyman, 'Karým Ýsrail Kralý Davut'un sarayýnda kalmamalý. Çünkü RAB'bin Antlaþma Sandýðý'nýn* girdiði yerler kutsaldýr' diyerek firavunun kýzýný Davut Kenti'nden kendisi için yaptýrdýðý saraya getirtti.bR= Kral Süleyman adýna halký denetleyen iki yüz elli görevli de Ýsrail halkýndandý..QU Ancak Ýsrail halkýndan hiç kimseye kölelik yaptýrmadý. Onlar savaþçý, birlik komutaný, savaþ arabalarýyla atlýlarýn komutaný olarak görev yaptýlar.P#Süleyman Ýsrail halkýnýn yok etmediði bu insanlarýn soyundan gelip ülkede kalanlarý angaryaya koþtu. Bu durum bugün de sürüyor.xOiÝsrail halkýndan olmayan Hititler*, Amorlular, Perizliler, Hivliler ve Yevuslular'dan artakalanlara gelince,|NqBaalat'ý ve yönetimindeki bütün ambarlý kentleri, savaþ arabalarýyla atlarýn bulunduðu kentleri de onarýp güçlendirdi. Böylece Yeruþalim'de, Lübnan'da, yönetimi altýndaki bütün topraklarda her istediðini yaptýrmýþ oldu.xMiYukarý ve Aþaðý Beythoron'u yeniden kurup çevrelerini surlarla, sürgülü kapýlarla saðlamlaþtýrdý.yLkÇölde Tadmor Kenti'ni onardý. Hama yöresinde yaptýrdýðý bütün ambarlý kentlerin yapýmýný bitirdi.HK Ardýndan Hamat-Sova üzerine yürüyerek orayý ele geçirdi.oJWSonra Hiram'ýn kendisine verdiði kentleri onarýp Ýsrailliler'in buralara yerleþmesini saðladý.QI Süleyman RAB'bin Tapýnaðý'yla kendi sarayýný yirmi yýlda bitirdi.cH?Ve diyecekler ki, <Ýsrail halký, atalarýný Mýsýr'dan çýkaran Tanrýlarý RAB'bi terk etti; baþka ilahlarýn ardýndan gitti, onlara tapýp kulluk etti. RAB bu yüzden bu kötülükleri baþlarýna getirdi.> 'GBu gösteriþli tapýnaðýn önünden geçenler hayretle, diye soracaklar.JF size verdiðim ülkeden sizi söküp atacaðým, adýma kutsal kýldýðým bu tapýnaðý terk edeceðim; burayý bütün uluslarýn aþaðýlayýp alay ettiði bir yer durumuna getireceðim.Ew'Ama siz yollarýmdan sapar, kurallarýmý, buyruklarýmý býrakýr, gidip baþka ilahlara kulluk eder, taparsanýz,'DGbaban Davut'la, <Ýsrail tahtýndan senin soyunun ardý arkasý kesilmeyecektir> diye yaptýðým antlaþmaya baðlý kalýp krallýðýný pekiþtireceðim. C Sana gelince, baban Davut'un yaptýðý gibi yollarýmý izler, buyurduðum her þeyi yapar, kurallarýma ve ilkelerime uyarsan,BAdým sürekli orada bulunsun diye bu tapýnaðý seçip kutsal kýldým. Gözlerim onun üstünde, yüreðim her zaman orada olacaktýr.LAGözlerim burada edilen duaya açýk, kulaklarým iþitici olacak.c@?adýmla çaðrýlan halkým alçakgönüllülüðü takýnýr, bana yönelip dua eder, kötü yollarýndan dönerse, gökten onlarý duyacaðým, günahlarýný baðýþlayýp ülkelerini saðlýða kavuþturacaðým.D? 'Yaðmur yaðmasýn diye göðü kapadýðýmda, topraðýn ürününü yiyip bitirmesi için çekirgelere buyruk verdiðimde ya da halkýmýn arasýna salgýn hastalýk gönderdiðimde,}>s RAB geceleyin ona görünerek þöyle dedi: 'Duaný duydum. Burayý kendime kurban sunulan tapýnak olarak seçtim.=- Süleyman RAB'bin Tapýnaðý'ný, sarayý ve RAB'bin Tapýnaðý'yla kendi sarayýnda yapmayý istediði bütün iþleri baþarýyla bitirince,K< Kral yedinci ayýn* yirmi üçüncü günü halký evlerine gönderdi. RAB'bin, Davut, Süleyman ve halký Ýsrail için yapmýþ olduðu iyilikten dolayý hepsi mutluydu, sevinçle coþuyordu.;{ Sekizinci gün kutsal bir toplantý yaptýlar. Sunaðý adamaya yedi gün, bayramý kutlamaya da yedi gün ayýrdýlar.,:QSüleyman, Levo-Hamat'tan Mýsýr Vadisi'ne kadar her yerden gelen Ýsrailliler'in oluþturduðu çok büyük bir toplulukla birlikte bayramý yedi gün kutladý.9'Süleyman RAB'bin Tapýnaðý'nýn önündeki avlunun orta kýsmýný kutsadý. Yakmalýk sunularla esenlik sunularýnýn* yaðlý parçalarýný orada sundu. Çünkü yaptýrdýðý tunç* sunak yakmalýk sunularý, tahýl sunularýný* ve yaðlý parçalarý almadý.]83Kâhinler yerlerini almýþlardý. Kral Davut'un RAB'bi övmek için yaptýrdýðý ve 'RAB'bin sevgisi sonsuza dek kalýcýdýr' diyerek överken kullandýðý çalgýlarý alan Levililer de yerlerini almýþtý. Levililer'in karþýsýnda duran kâhinler borazanlarýný çalýyorlardý. Bu sýrada bütün Ýsrailliler ayakta duruyordu.7%Kral Süleyman yirmi iki bin sýðýr, yüz yirmi bin davar kurban etti. Böylece kral ve halk Tanrý'nýn Tapýnaðý'ný adamýþ oldular.?6yKral ve bütün halk RAB'bin önünde kurban kestiler.X5)Gökten yaðan ateþi ve tapýnaðýn üzerindeki RAB'bin görkemini gören Ýsrailliler avluda yüzüstü yere kapandýlar; RAB'be tapýnarak O'nu övdüler: 'RAB iyidir; Sevgisi sonsuza dek kalýcýdýr.'Y4+RAB'bin Tapýnaðý O'nun görkemiyle dolunca kâhinler tapýnaða giremediler.3 %Süleyman duasýný bitirince, gökten ateþ yaðdý; yakmalýk sunularla* kurbanlarý yiyip bitirdi. RAB'bin görkemi tapýnaðý doldurdu.n2U*Ya RAB Tanrý, meshettiðin* krala yüz çevirme. Kulun Davut'a yaptýðýn iyilikleri anýmsa*fc*.'=1s)'Çýk, ya RAB Tanrý, yaþayacaðýn yere, Gücünü simgeleyen Sandýk'la birlikte. Ya RAB Tanrý, kâhinlerin kurtuluþu kuþansýn, Sadýk kullarýn iyiliklerinle sevinsinler.J0 ('Þimdi, ey Tanrým, bizi gör ve burada edilen duaya kulak ver./)'göklerden, oturduðun yerden dualarýna, yakarýþlarýna kulak ver, onlarý kurtar. Sana karþý günah iþlemiþ olan halkýný baðýþla.9.k&tutsak olduklarý ülkede candan ve yürekten sana dönerlerse, atalarýna verdiðin ülkelerine, seçtiðin kente ve adýna yaptýrdýðým tapýnaða yönelip dua ederlerse,&-E%onlar da tutsak olduklarý ülkede piþmanlýk duyup günahlarýndan döner, diyerek sana yakarýrlarsa,F,$'Sana karþý günah iþlediklerinde -günah iþlemeyen tek kiþi yoktur- öfkelenip onlarý yakýn ya da uzak bir ülkeye tutsak olarak götürecek düþmanlarýnýn eline teslim edersen,N+#dualarýna, yakarýþlarýna göklerden kulak ver ve onlarý kurtar.(*I"'Halkýn, düþmanlarýna karþý gösterdiðin yoldan savaþa giderken sana, seçtiðin bu kente ve adýna yaptýrdýðým bu tapýnaða yönelip dua ederse,r)]!göklerden, oturduðun yerden kulak ver, yalvarýþlarýný yanýtla. Öyle ki, dünyanýn bütün uluslarý, halkýn Ýsrail gibi, adýný bilsin, senden korksun ve yaptýrdýðým bu tapýnaðýn sana ait olduðunu*fb* öðrensin.!(; 'Halkýn Ýsrail'den olmayan, ama senin yüce adýný, gücünü, kudretini duyup uzak ülkelerden gelen yabancýlar bu tapýnaða gelip dua ederlerse,u'catalarýmýza verdiðin bu ülkede yaþadýklarý sürece senden korksunlar ve senin yolunda yürüsünler.&+göklerden, oturduðun yerden kulak ver ve baðýþla. Ýnsanlarýn yüreklerini yalnýzca sen bilirsin. Onlara yaptýklarýna göre davran ki,%7halkýndan bir kiþi ya da bütün halkýn Ýsrail baþýna gelen felaketi, acýyý kavrar, dua edip yakararak ellerini bu tapýnaða doðru açarsa,c$?'Ülkeyi kýtlýk, salgýn hastalýk, samyeli, küf, týrtýl ya da çekirgeler kavurduðunda, düþmanlar kentlerden birinde halkýný kuþattýðýnda, herhangi bir felaket ya da hastalýk ortalýðý sardýðýnda,D#göklerden kulak ver; kullarýnýn, halkýn Ýsrail'in günahlarýný baðýþla. Onlara doðru yolda yürümeyi öðret, halkýna mülk olarak verdiðin ülkene yaðmurlarýný gönder.<"q'Halkýn sana karþý günah iþlediði için gökler kapanýp yaðmur yaðmazsa, sýkýntýya düþen halkýn buraya yönelip dua eder, adýný anar ve günahlarýndan dönerse,!göklerden kulak ver, halkýn Ýsrail'in günahýný baðýþla. Onlarý kendilerine ve atalarýna verdiðin ülkeye yine kavuþtur.1 ['Sana karþý günah iþlediði için düþmanlarýna yenik düþen halkýn Ýsrail yine sana döner, adýný anar, bu tapýnakta dua edip yakararak önüne çýkarsa,göklerden kulak ver ve gereðini yap. Suçluya karþýlýðýný vererek, suçsuzu haklý çýkararak kullarýný yargýla.'Biri komþusuna karþý günah iþleyip ant içmek zorunda kaldýðýnda, gelip bu tapýnakta, senin sunaðýnýn önünde ant içerse,#Buraya yönelerek dua eden kulunun ve halkýn Ýsrail'in yakarýþýný iþit. Göklerden, oturduðun yerden kulak ver; duyunca baðýþla.7Gözlerin gece gündüz, dediðin bu tapýnaðýn üzerinde olsun. Kulunun buraya yönelerek ettiði duayý iþit.jMYa RAB Tanrým, kulunun ettiði duayý, yalvarýþý iþit; duasýna ve yakarýþýna kulak ver.$A'Tanrý gerçekten yeryüzünde, insanlar arasýnda yaþar mý? Sen göklere, göklerin göklerine bile sýðmazsýn. Benim yaptýðým bu tapýnak ne ki!iKYa RAB, Ýsrail'in Tanrýsý, þimdi kulun Davut'a verdiðin sözü yerine getirmeni istiyorum.%C'Þimdi, ya RAB, Ýsrail'in Tanrýsý, kulun babam Davut'a verdiðin öbür sözü de tutmaný istiyorum. Ona, demiþtin.Z-Aðzýnla kulun babam Davut'a verdiðin sözü bugün ellerinle yerine getirdin.>u'Ya RAB, Ýsrail'in Tanrýsý, yerde ve gökte sana benzer baþka tanrý yoktur' dedi, 'Bütün yürekleriyle yolunu izleyen kullarýnla yaptýðýn antlaþmaya baðlý kalýrsýn. Beþ arþýn*fz* uzunluðunda, beþ arþýn*fz* eninde, üç arþýn*fa* yüksekliðinde tunç* bir kürsü yaptýrýp avlunun ortasýna kurdurmuþtu. Bu kürsünün üstünde durdu, Ýsrail topluluðunun önünde diz çöküp ellerini göklere açtý.ve Süleyman RAB'bin sunaðýnýn önünde, Ýsrail topluluðunun karþýsýnda durup ellerini göklere açtý.xi Ayrýca RAB'bin Ýsrail halkýyla yaptýðý antlaþmanýn içinde korunduðu sandýðý oraya yerleþtirdim.'?w 'RAB verdiði sözü yerine getirdi. RAB'bin sözü uyarýnca, babam Davut'tan sonra Ýsrail tahtýna ben geçtim ve Ýsrail'in Tanrýsý RAB'bin adýna tapýnaðý ben yaptýrdým.W' eCAma RAB, babam Davut'a, dedi,eC'Babam Davut Ýsrail'in Tanrýsý RAB'bin adýna bir tapýnak yapmayý yürekten istiyordu.{oAncak adýmýn içinde bulunacaðý yer olarak Yeruþalim'i, halkým Ýsrail'i yönetmesi için Davut'u seçtim.>r ]WuTapýnaðýn ön cephesini boydan boya kaplayan eyvanýnýn geniþliði yirmi arþýn*fh*, yüksekliði yüz yirmi arþýndý*fý*. Süleyman iç duvarlarý saf altýnla kaplattý.V'Tanrý'nýn Tapýnaðý için attýðý temel, eski ölçülere göre altmýþ arþýn*fg* uzunluðunda, yirmi arþýn*fh* geniþliðindeydi.qU[Süleyman krallýðýnýn dördüncü yýlýnýn ikinci ayýnýn* ikinci gününde yapýyý baþlattý.ST !Süleyman bundan sonra RAB'bin Yeruþalim'de babasý Davut'a göründüðü Moriya Daðý'nda RAB'bin Tapýnaðý'ný yaptýrmaya baþladý. Yevuslu Ornan'ýn olan bu harman yerini Davut saðlamýþtý.SBunlardan 70 000'ine yük taþýma, 80 000'ine daðlarda taþ kesme, 3 600'üne de iþçileri çalýþtýrma görevi verildi.AR{Babasý Davut'un yaptýðý sayýmdan sonra, Süleyman da Ýsrail'de yaþayan bütün yabancýlar arasýnda bir sayým yaptý. Yabancýlarýn sayýsý 153 600 kiþi olarak belirlendi.3Q_Biz de sana gereken bütün tomruklarý Lübnan'da keser, deniz yoluyla, sallarla Yafa'ya kadar yüzdürürüz. Sonra sen tomruklarý alýp Yeruþalim'e götürürsün.'bP='Efendim, sözünü ettiðin buðday, arpa, zeytinyaðý ve þarabý kullarýna gönder.SOAnnesi Danlý, babasý Surlu'dur. Altýn, gümüþ, tunç, demir, taþ ve tahta iþlemekte; ince keten, mor, lacivert ve kýrmýzý kumaþ dokumakta ustadýr. Her türlü oymacýlýkta usta olduðu gibi her tasarýmý uygulayabilecek yetenektedir. Ustalarýnla ve babanýn, efendim Davut'un yetiþtirdiði ustalarla çalýþacak.HN  'Sana Huram-Avi adýnda usta ve akýllý birini gönderiyorum.-MU Hiram mektubunu þöyle sürdürdü:L Sur Kralý Hiram Süleyman'a mektupla þu yanýtý gönderdi: 'RAB halkýný sevdiði için, seni onlarýn kralý yaptý.'K% Aðaç kesen adamlarýna yirmi bin kor bulgur*fd*, yirmi bin kor arpa*fe*, yirmi bin bat*ff* þarap, yirmi bin bat zeytinyaðý vereceðim.'zJm Öyle ki, bana çok sayýda tomruk saðlayabilsinler. Çünkü yapacaðým tapýnak büyük ve görkemli olacak.LI'Bana Lübnan'dan sedir, çam, algum*fç* tomruklarý da gönder. Adamlarýnýn oradaki aðaçlarý kesmekte usta olduklarýný biliyorum. Benim adamlarým da seninkilerle birlikte çalýþsýn.eHC'Bana bir adam gönder; Yahuda ve Yeruþalim'de babam Davut'un yetiþtirdiði ustalarýmla çalýþsýn. Altýn, gümüþ, tunç* ve demiri iþlemede; mor, kýrmýzý, lacivert kumaþ dokumada, oymacýlýkta usta olsun.VG%Ama O'na bir tapýnak yapmaya kimin gücü yeter? Çünkü O göklere, göklerin göklerine bile sýðmaz. Ben kimim ki O'na bir tapýnak yapayým! Ancak önünde buhur yakýlabilecek bir yer yapabilirim.eFC'Yapacaðým tapýnak büyük olacak. Çünkü Tanrýmýz bütün tanrýlardan büyüktür.[E/Tanrým RAB'be adamak üzere, O'nun adýna bir tapýnak yapýyorum. Bu tapýnakta hoþ kokulu buhur yakýp adak ekmeklerini* sürekli olarak masaya dizeceðiz. Sabah akþam, her Þabat Günü*, her Yeni Ay ve Tanrýmýz RAB'bin belirlediði bayramlarda orada yakmalýk sunular* sunacaðýz. Ýsrail'e bunlarý sürekli yapmasý buyruldu.'DGSur Kralý Hiram'a da þu haberi gönderdi: 'Babam Davut'un oturmasý için saray yapýlýrken kendisine gönderdiðin sedir tomruklarýndan bana da gönder. C9Yük taþýmak için yetmiþ bin, daðlarda taþ kesmek için seksen bin, bunlara gözcülük etmek için de üç bin altý yüz kiþi görevlendirdi._B 9Süleyman RAB adýna bir tapýnak, kendisi için de bir saray yaptýrmaya karar verdi.$A CMýsýr'dan bir savaþ arabasý altý yüz*fb*, bir at yüz elli þekel*fc* gümüþe getirilirdi. Bunlarý bütün Hitit* ve Aram krallarýna satarlardý.z@ oSüleyman'ýn atlarý Mýsýr ve Keve'den*fa* getirilirdi. Kralýn tüccarlarý atlarý Keve'den satýn alýrdý.%? EKrallýðý döneminde Yeruþalim'de altýn ve gümüþ taþ deðerine düþtü. Sedir aðaçlarý Þefela'daki yabanýl incir aðaçlarý kadar bollaþtý.y> mKral Süleyman savaþ arabalarýyla atlarýný topladý. Bin dört yüz savaþ arabasý, on iki bin atý vardý. Bunlarýn bir kýsmýný savaþ arabalarý için ayrýlan kentlere, bir kýsmýný da kendi yanýna, Yeruþalim'e yerleþtirdi.=  Bundan sonra Süleyman Givon'daki tapýnma yerinden, Buluþma Çadýrý'ndan ayrýlýp Yeruþalim'e gitti. Ýsrail'i oradan yönetti.Q<  Sana bilgi ve bilgelik verilecektir. Sana ayrýca öyle bir zenginlik, mal mülk ve onur vereceðim ki, benzeri ne senden önceki krallarda görülmüþtür, ne de senden sonrakilerde görülecektir.'; 7 Tanrý Süleyman'a, 'Demek yüreðinin dileði bu' dedi, 'Zenginlik, mal mülk, onur ya da senden nefret edenlerin ölümünü istemedin, kendin için uzun ömür de istemedin. Bunlarýn yerine seni baþýna kral yaptýðým halkýmý yönetmek için bilgi ve bilgelik istedin.:  Þimdi bu halký yönetebilmem için bana bilgi ve bilgelik ver. Baþka türlü senin bu büyük halkýný kim yönetebilir!'9  Ya RAB Tanrý, babam Davut'a verdiðin söz yerine gelsin! Beni yeryüzünün tozu kadar çok olan bir halkýn kralý yaptýn.x8 kSüleyman, 'Babam Davut'a büyük iyilikler yaptýn' diye karþýlýk verdi, 'Beni de onun yerine kral atadýn.V7 'Tanrý o gece Süleyman'a görünüp, 'Sana ne vermemi istersin?' diye sordu.6 Süleyman RAB'bin önüne, Buluþma Çadýrý'nýn önündeki tunç sunaða çýkarak üzerinde bin yakmalýk sunu* sundu.-5 UHur oðlu Uri oðlu Besalel'in yaptýðý tunç* sunaðý da Givon'da RAB'bin Konutu'nun önüne yerleþtirmiþti. Süleyman'la topluluk orada RAB'be danýþtýlar.4 Ancak Davut Tanrý'nýn Antlaþma Sandýðý'ný* Kiryat-Yearim'den getirip Yeruþalim'de hazýrladýðý çadýra koymuþtu.(3 KSonra bütün toplulukla birlikte Givon'daki tapýnma yerine gitti. Çünkü RAB'bin kulu Musa'nýn çölde yaptýðý Tanrý'yla Buluþma Çadýrý oradaydý.2 Süleyman bütün Ýsrailliler'i -binbaþýlarý, yüzbaþýlarý, yargýçlarý, Ýsrail'in boy baþlarý olan önderleri- çaðýrttý.y1 oDavut oðlu Süleyman krallýðýný saðlamlaþtýrdý. Çünkü Tanrýsý RAB onunlaydý ve onu çok yüceltti.90kKrallýðý dönemindeki bütün ayrýntýlar, ne denli güçlü olduðu, baþýndan geçen olaylar, Ýsrail'de ve çevredeki ülkelerde olup bitenler bu tarihte yazýlýdýr. ^~~?}||{zozcyxxLwwGvv;uttqtNt+t sssrmrq]ppofnnnm#lkkhjj)ihhgTfee^ddbbzaa>``v__^m^][\x[~ZYXX:WWVV4UUTTSRRRQPP2O4NMM8KKuJIIIGHTGG}FFwFDCCC BB(AA*@]??p?>+=m ' I Yarýn onlarla savaþmaya çýkýn. Onlarý vadinin sonunda, Yeruel kýrlarýnda, Sits Yokuþu'nu çýkarlarken bulacaksýnýz._H7Yahaziel þöyle dedi: 'Ey Kral Yehoþafat, ey Yahuda halký ve Yeruþalim'de oturanlar, dinleyin! RAB size þöyle diyor: dediler, BAOnlar orada yaþadýlar, adýna bir tapýnak kurdular ve,@3Ey Tanrýmýz, bu ülkede yaþayanlarý halkýn Ýsrail'in önünden kovan ve ülkeyi sonsuza dek dostun Ýbrahim'in soyuna veren sen deðil misin?K?'Ey atalarýmýzýn Tanrýsý RAB, sen göklerde oturan Tanrý deðil misin?' dedi, 'Uluslarýn bütün krallýklarýný yöneten sensin. Güç, kudret senin elinde. Kimse sana karþý duramaz.}>sYehoþafat RAB'bin Tapýnaðý'nda, yeni avlunun önünde, Yahuda ve Yeruþalim topluluðunun arasýna gidip durdu.n=URAB'be yönelmek için Yahuda'nýn bütün kentlerinden gelen halk toplanýp RAB'den yardým diledi.k<OKorkuya kapýlan Yehoþafat RAB'be danýþmaya karar verdi ve bütün Yahuda'da oruç* ilan etti.3;_Birkaç kiþi Yehoþafat'a gidip, 'Gölün öbür yakasýndan, Edom'dan sana saldýrmak için büyük bir ordu geliyor. Þu anda Haseson-Tamar'da -Eyn-Gedi'de-' dediler.}: uBundan sonra Moavlýlar, Ammonlular ve Meunlular'ýn*fp* bir kýsmý Yehoþafat'la savaþmak için yola çýktýlar.97 'RAB'be iliþkin her konuda Baþkâhin Amarya, krala iliþkin her konuda ise Yahuda oymaðýnýn önderi Ýsmail oðlu Zevadya size baþkanlýk edecek. Levililer de görevli olarak size yardýmcý olacaklar. Yürekli olun, bu buyruklarý uygulayýn. RAB doðru kiþiyle olsun!'08Y Kentlerde yaþayan kardeþlerinizden gelen her davada -kan davasý, Kutsal Yasa, buyruklar, kurallar ya da ilkelerle ilgili her konuda- onlarý RAB'be karþý suç iþlememeleri için uyarýn; öyle ki RAB size de kardeþlerinize de öfkelenmesin. Böyle yaparsanýz suç iþlememiþ olursunuz.7 Yehoþafat onlara þu buyruklarý verdi: 'Görevinizi RAB korkusuyla, baðlýlýkla, bütün yüreðinizle yapmalýsýnýz.G6RAB'bin yargýlarýný uygulamak, davalara bakmak için Yehoþafat Yeruþalim'e de bazý Levililer'i, kâhinleri, Ýsrail*fo* boy baþlarýný atadý. Bunlar Yeruþalim'de yaþadýlar*fö*.,5QOnun için RAB'den korkun, dikkatle yargýlayýn. Çünkü Tanrýmýz RAB kimsenin haksýzlýk yapmasýna, kimseyi kayýrmasýna, rüþvet almasýna göz yummaz.'4!Onlara, 'Yaptýklarýnýza dikkat edin' dedi, 'Çünkü insan adýna deðil, yargý verirken sizinle olan RAB adýna yargýlayacaksýnýz.K3Ülkeye, Yahuda'nýn bütün surlu kentlerine yargýçlar atadý.22]Yehoþafat Yeruþalim'de yaþadý. Beer-Þeva'dan Efrayim daðlýk bölgesine kadar yine halkýn arasýnda dolaþarak onlarý atalarýnýn Tanrýsý RAB'be döndürdü. 1Ancak, bazý iyi yönlerin de var. Ülkeden Aþera* putlarýný kaldýrýp attýn ve yürekten Tanrý'ya yönelmeye karar verdin.'W0'Hanani oðlu Bilici* Yehu, Kral Yehoþafat'ý karþýlamaya giderek ona þöyle dedi: 'Kötülere yardým edip RAB'den nefret edenleri mi sevmen gerekir? Bunun için RAB'bin öfkesi senin üstünde olacak.Z/ /Yahuda Kralý Yehoþafat ise Yeruþalim'deki sarayýna güvenlik içinde döndü.."Savaþ o gün þiddetlendi. Arabasýnda Aramlýlar'a karþý akþama kadar dayanan Ýsrail Kralý gün batýmýnda öldü.R-!O sýrada bir asker rasgele attýðý bir okla Ýsrail Kralý'ný zýrhýnýn parçalarýnýn birleþtiði yerden vurdu. Kral arabacýsýna, 'Dönüp beni savaþ alanýndan çýkar, yaralandým' dedi.X,) Komutanlar onun Ýsrail Kralý olmadýðýný anlayýnca peþini býraktýlar.`+9Savaþ arabalarýnýn komutanlarý Yehoþafat'ý görünce, Ýsrail Kralý sanýp saldýrmak için ona döndüler. Yehoþafat yakarmaya baþladý. RAB Tanrý ona yardým edip saldýranlarýn yönünü deðiþtirdi.*3Aram Kralý, savaþ arabalarýnýn komutanlarýna, 'Ýsrail Kralý dýþýnda, büyük küçük hiç kimseye saldýrmayýn!' diye buyruk vermiþti.K)Ýsrail Kralý, Yehoþafat'a, 'Ben kýlýk deðiþtirip savaþa öyle gireceðim, ama sen kral giysilerini giy' dedi. Böylece Ýsrail Kralý kýlýðýný deðiþtirdi, sonra savaþa girdiler.j(MÝsrail Kralý Ahav'la Yahuda Kralý Yehoþafat Ramot-Gilat'a saldýrmak için yola çýktýlar.')Mikaya, 'Eðer sen güvenlik içinde dönersen, RAB benim aracýlýðýmla konuþmamýþ demektir' dedi ve, 'Herkes bunu duysun!' diye ekledi.&'Ben güvenlik içinde dönünceye dek bu adamý cezaevinde tutmalarýný, ona su ve ekmekten baþka bir þey vermemelerini söyleyin!'y%kBunun üzerine Ýsrail Kralý, 'Mikaya'yý kentin yöneticisi Amon'a ve kralýn oðlu Yoaþ'a götürün' dedi,^$5Mikaya, 'Gizlenmek için bir iç odaya girdiðin gün göreceksin' diye yanýtladý.#Kenaana oðlu Sidkiya yaklaþýp Mikaya'nýn yüzüne bir tokat attý. 'RAB'bin Ruhu nasýl benden çýkýp da seninle konuþtu?' dedi.z"m'Ýþte RAB bu peygamberlerinin aðzýna aldatýcý bir ruh koydu. Çünkü sana kötülük etmeye karar verdi.'{!o'Ruh, diye karþýlýk verdi.U #bir ruh çýkýp RAB'bin önünde durdu ve, dedi.dARAB sordu: 3_Mikaya konuþmasýný sürdürdü: 'Öyleyse RAB'bin sözünü dinleyin! Gördüm ki, RAB tahtýnda oturuyor, bütün göksel varlýklar da saðýnda, solunda duruyordu.Ýsrail Kralý Ahav Yehoþafat'a, 'Benimle ilgili iyi peygamberlik etmez, hep kötü þeyler söyler dememiþ miydim?' dedi.@yMikaya þöyle karþýlýk verdi: 'Ýsrailliler'i daðlara daðýlmýþ çobansýz koyunlar gibi gördüm. RAB, dedi.''Bunun üzerine kral, 'RAB'bin adýna bana gerçeðin dýþýnda bir þey söylemeyeceðine iliþkin sana kaç kez ant içireyim?' diye sordu.veMikaya gelince kral, 'Mikaya, Ramot-Gilat'a karþý savaþa gidelim mi, yoksa vaz mý geçeyim?' diye sordu.nU Mikaya, 'Yaþayan RAB'bin hakký için, Tanrým ne derse onu söyleyeceðim' diye karþýlýk verdi.W' Mikaya'yý çaðýrmaya giden görevli ona, 'Bak! Peygamberler bir aðýzdan kral için olumlu þeyler söylüyorlar' dedi, 'Rica ederim, senin sözün de onlarýnkine uygun olsun; olumlu bir þey söyle.'- Öteki peygamberlerin hepsi de ayný þeyi söylediler: 'Ramot- Gilat'a saldýr, kazanacaksýn! Çünkü RAB onlarý senin eline teslim edecek.'-S Kenaana oðlu Sidkiya, yaptýðý demir boynuzlarý göstererek þöyle dedi: 'RAB diyor ki, 'a; Ýsrail Kralý Ahav ile Yahuda Kralý Yehoþafat kral giysileriyle Samiriye Kapýsý'nýn giriþinde, harman yerine konan tahtlarýnda oturuyorlardý. Bütün peygamberler de onlarýn önünde peygamberlik ediyordu.fEÝsrail Kralý bir görevli çaðýrýp, 'Hemen Yimla oðlu Mikaya'yý getir!' diye buyurdu.taÝsrail Kralý, 'Yimla oðlu Mikaya adýnda biri daha var' diye yanýtladý, 'Onun aracýlýðýyla RAB'be danýþabiliriz. Ama ben ondan nefret ederim. Çünkü benimle ilgili hiç iyi peygamberlik etmez, hep kötü þeyler söyler.'eCAma Yehoþafat, 'Burada danýþabileceðimiz RAB'bin baþka peygamberi yok mu?' diye sordu.  Ýsrail Kralý Ahav dört yüz peygamber toplayýp, 'Ramot-Gilat'a karþý savaþalým mý, yoksa vaz mý geçeyim?' diye sordu.5e'Ama önce RAB'be danýþalým' diye ekledi.}Ýsrail Kralý Ahav, Yahuda Kralý Yehoþafat'a, 'Ramot-Gilat'a karþý benimle birlikte savaþýr mýsýn?' diye sordu.GBirkaç yýl sonra Samiriye Kenti'nde yaþayan Ahav'ý görmeye gitti. Ahav onun ve yanýndakilerin onuruna birçok davar, sýðýr keserek Ramot-Gilat'a saldýrmak için onu kýþkýrttý.b  ?Büyük bir zenginlik ve onura kavuþan Yehoþafat, evlilik baðýyla Ahav'a akraba oldu.p YBunlar kralýn surlu Yahuda kentlerine yerleþtirdiði askerlerin yanýsýra, ona hizmet ediyorlardý.Z -Yanýnda Yehozavat ve komutasýnda savaþmak üzere donatýlmýþ 180 000 asker. yBenyamin oymaðýndan: Yiðit bir savaþçý olan Elyada ile komutasýnda yay ve kalkanla silahlanmýþ 200 000 asker;r ]Onun yanýnda kendini RAB'bin hizmetine adayan Zikri oðlu Amatsya ve komutasýnda 200 000 yiðit asker.BYanýnda Komutan Yehohanan ve komutasýnda 280 000 asker; Bunlar boylarýna göre þöyle kaydedilmiþlerdi: Yahuda'dan binbaþýlar: Komutan Adna ve komutasýnda 300 000 yiðit asker;mS Yahuda kentlerinde birçok iþler yaptý. Yeruþalim'e deneyimli yiðit savaþçýlar yerleþtirdi.X) Yehoþafat giderek güçlendi. Yahuda'da kaleler, ambarlý kentler yaptýrdý.,Q Bazý Filistliler Yehoþafat'a haraç olarak armaðanlar ve gümüþ verdiler. Araplar da ona davar getirdiler: Yedi bin yedi yüz koçla yedi bin yedi yüz teke.{ Yahuda'yý çevreleyen ülkelerin krallýklarýný RAB korkusu sardý. Bu yüzden Yehoþafat'a karþý savaþamadýlar.  RAB'bin Yasa Kitabý'ný yanlarýna alýp Yahuda'da halka öðrettiler. Bütün Yahuda kentlerini dolaþarak halka ders verdiler.@yOnlarla birlikte þu Levililer'i de gönderdi: Þemaya, Netanya, Zevadya, Asahel, Þemiramot, Yehonatan, Adoniya, Toviya, Tov-Adoniya. Kâhinlerden Eliþama ile Yehoram'ý gönderdi.?wYehoþafat krallýðýnýn üçüncü yýlýnda halka öðretmek amacýyla görevlilerinden Ben-Hayil'i, Ovadya'yý, Zekeriya'yý, Netanel'i, Mikaya'yý Yahuda kentlerine gönderdi.pYYüreði RAB'de*fn* cesaret buldu, puta tapýlan yerleri ve Aþera* putlarýný Yahuda'dan kaldýrdý.)~KRAB onun yönetimi altýndaki krallýðý pekiþtirdi. Bütün Yahudalýlar ona armaðanlar getirdi. Böylece Yehoþafat büyük zenginliðe ve onura kavuþtu.v}ebabasýnýn Tanrýsý'na yöneldi; Ýsrail halkýnýn yaptýklarýna deðil, Tanrý'nýn buyruklarýna uydu.|RAB Yehoþafat'laydý. Çünkü Yehoþafat atasý Davut'un baþlangýçtaki yollarýný izledi; Baallar'a* yöneleceðine,,{QYahuda'nýn bütün surlu kentlerine askeri birlikler yerleþtirdi; Yahuda'ya ve babasý Asa'nýn ele geçirmiþ olduðu Efrayim kentlerine de asker yerleþtirdi.mz UAsa'nýn yerine oðlu Yehoþafat kral oldu. Yehoþafat Ýsrail'e karþý krallýðýný pekiþtirdi.Vy%Onu özel olarak hazýrlanmýþ, güzel kokulu çeþit çeþit baharat dolu bir sedyeye yatýrarak Davut Kenti'nde kendisi için yaptýrdýðý mezara gömdüler. Onuruna çok büyük bir ateþ yaktýlar.Qx Asa krallýðýnýn kýrk birinci yýlýnda ölüp atalarýna kavuþtu.$wA Asa, krallýðýnýn otuz dokuzuncu yýlýnda ayaklarýndan hastalandý. Durumu çok aðýrdý. Hastalýðýnda RAB'be yöneleceðine hekimlere baþvurdu.tva Asa'nýn yaptýðý iþler, baþýndan sonuna dek, Yahuda ve Ýsrail krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr.u Asa biliciye öfkelenip onu cezaevine attýrdý. Çünkü söyledikleri onu kýzdýrmýþtý. Halktan bazý kiþilere de baský yaptý.6te RAB'bin gözleri bütün yürekleriyle kendisine baðlý olanlara güç vermek için her yeri görür. Akýlsýzca davrandýn. Bundan böyle hep savaþ içinde olacaksýn.',sQKûþlular'la* Luvlular, çok sayýda savaþ arabalarý, atlýlarýyla büyük bir ordu deðil miydiler? Ama sen RAB'be güvendin, O da onlarý eline teslim etti.9rkO sýrada Bilici* Hanani Yahuda Kralý Asa'ya gelip þöyle dedi: 'Tanrýn RAB'be güveneceðine Aram Kralý'na güvendin. Bu yüzden Aram Kralý'nýn ordusu elinden kurtuldu.Bq}Kral Asa bütün Yahudalýlar'ý çaðýrttý; Baaþa'nýn Rama'nýn yapýmýnda kullandýðý taþlarla keresteleri alýp götürdüler. Asa bunlarla Geva ve Mispa kentlerini onardý.LpBaaþa bunu duyunca Rama'nýn yapýmýný durdurup iþe son verdi.MoKral Asa'nýn önerisini kabul eden Ben-Hadat, ordu komutanlarýný Ýsrail kentlerinin üzerine gönderdi. Ýyon'u, Dan'ý, Avel-Mayim'i, Naftali'nin bütün ambarlý kentlerini ele geçirdiler.ny'Babamla baban arasýnda olduðu gibi seninle benim aramýzda da bir antlaþma olsun. Sana gönderdiðim bu altýnlara, gümüþlere karþýlýk, sen de Ýsrail Kralý Baaþa ile yaptýðýn antlaþmayý boz, topraklarýmdan askerlerini çeksin.':mmBunun üzerine Asa, RAB'bin Tapýnaðý'nýn ve sarayýn hazinelerindeki altýn ve gümüþü çýkararak þu haberle birlikte Þam'da oturan Aram Kralý Ben-Hadat'a gönderdi:ol YYahuda Kralý Asa'nýn krallýðýnýn otuz altýncý yýlýnda Ýsrail Kralý Baaþa Yahuda'ya saldýrmaya hazýrlanýyordu. Asa'nýn topraklarýna giriþ çýkýþý engellemek amacýyla, Rama Kenti'ni güçlendirmeye baþladý.OkAsa'nýn krallýðýnýn otuz beþinci yýlýna kadar savaþ olmadý.ujcBabasýnýn ve kendisinin adadýðý altýný, gümüþü ve eþyalarý Tanrý'nýn Tapýnaðý'na getirdi.ri]Ancak Ýsrail'den*fm* puta tapýlan yerleri kaldýrmadý. Ama yaþamý boyunca yüreðini RAB'be adadý.Ih Kral Asa annesi Maaka'nýn kraliçeliðini elinden aldý. Çünkü o Aþera* için iðrenç bir put yaptýrmýþtý. Asa bu iðrenç putu kesip parçaladýktan sonra Kidron Vadisi'nde yaktý.g/Yahudalýlar bütün yürekleriyle içtikleri ant için sevindiler. RAB'bi istekle arayýp buldular. O da onlarý her yandan esenlikle kuþattý.\f1Yüksek sesle baðýrarak, borazan ve boru çalarak RAB'bin önünde ant içtiler.geG Büyük küçük, kadýn erkek, kim Ýsrail'in Tanrýsý RAB'be yönelmezse öldürülecekti.wdg Bütün yürekleriyle, bütün canlarýyla atalarýnýn Tanrýsý RAB'be yönelmek için antlaþma yaptýlar.sc_ Yaðmalamýþ olduklarý hayvanlardan yedi yüz sýðýrla yedi bin davarý o gün RAB'be kurban ettiler.ibK Asa'nýn krallýðýnýn on beþinci yýlýnýn üçüncü ayýnda* Yeruþalim'de toplandýlar.Za- Efrayim'den, Manaþþe'den, Þimon'dan gelen birçok Ýsrailli, Tanrýsý RAB'bin Asa'yla birlikte olduðunu görünce onun tarafýna geçti. Asa bu gelenlerle Yahuda ve Benyamin halkýný bir araya topladý.5`cAsa bu sözleri, Peygamber Odet'in oðlu Azarya'nýn*fl* peygamberliðini duyunca, cesaret buldu. Yahuda ve Benyamin topraklarýndan, Efrayim'in daðlýk bölgesinde ele geçirdiði kentlerden iðrenç putlarý kaldýrdý. RAB'bin Tapýnaðý'nýn eyvanýnýn önündeki RAB'bin sunaðýný onardý.o_WAma siz güçlü olun, cesaretinizi yitirmeyin. Yaptýklarýnýzýn karþýlýðýný alacaksýnýz.'}^sUlus ulusu, kent kenti ezmeye çalýþýyordu. Çünkü Tanrý onlarý çeþitli sýkýntýlarla tedirgin ediyordu.]}O günlerde yolcularýn güvenliði yoktu. Çünkü çevre ülkelerde yaþayanlarýn tümü büyük kargaþa içindeydi.j\MAma sýkýntýya düþtüklerinde Ýsrail'in Tanrýsý RAB'be döndüler, O'nu arayýp buldular.g[GÝsrail halký uzun süre gerçek Tanrý'dan, eðitici kâhinlerden ve yasadan uzak yaþadý.oZWAzarya, Kral Asa'ya gidip þöyle dedi: 'Ey Asa, ey Yahuda ve Benyamin halký, beni dinleyin! RAB'le birlikte olduðunuz sürece, O da sizinle olacaktýr. O'nu ararsanýz bulursunuz. Ama O'nu býrakýrsanýz, O da sizi býrakýr.>Y yTanrý'nýn Ruhu Odet oðlu Azarya'nýn üzerine indi.sX_Çobanlarýn çadýrlarýna da saldýrdýlar. Çok sayýda davar ve deveyi alýp Yeruþalim'e döndüler..WUGerar'ýn çevresindeki bütün köyleri yerle bir ettiler. Çünkü RAB'bin dehþeti onlarý sarmýþtý. Bu köylerde çok mal olduðundan onlarý yaðmaladýlar.AV{ Asa ordusuyla onlarý Gerar'a kadar kovaladý. Kûþlular'dan kurtulan olmadý. RAB'bin ve ordusunun önünde kýrýldýlar. Yahudalýlar çok miktarda mal yaðmalayýp götürdüler.oUW RAB Kûþlular'ý Asa'yla Yahudalýlar'ýn önünde bozguna uðrattý. Kûþlular kaçmaya baþladý.MT Asa, Tanrýsý RAB'be, 'Ya RAB, güçlünün karþýsýnda güçsüze yardým edebilecek senden baþka kimse yoktur' diye yakardý, 'Ey Tanrýmýz RAB, bize yardým et, çünkü sana güveniyoruz. Senin adýnla bu kalabalýða karþý çýktýk. Ya RAB, sen bizim Tanrýmýz'sýn. Ýnsanlar sana karþý zafer kazanmasýn.'~Su Asa ona karþý durmak için yola çýktý. Ýki ordu Mareþa yakýnlarýnda Sefata Vadisi'nde savaþ düzeni aldý.\R1 Kûþlu* Zerah binlerce asker ve üç yüz savaþ arabasýyla Mareþa'ya ilerledi.Q)Asa'nýn Yahudalýlar'la Benyaminliler'den oluþan bir ordusu vardý. Yahudalýlar büyük kalkan ve mýzraklarla donanmýþ üç yüz bin kiþiydi. Benyaminliler ise küçük kalkan ve yay taþýyan iki yüz seksen bin kiþiydi. Bunlarýn hepsi yiðit savaþçýlardý.zPmAsa Yahudalýlar'a, 'Bu kentleri onaralým' dedi, 'Onlarý surlarla kuþatýp kulelerle, kapýlarla, sürgülerle güçlendirelim. Ülke hâlâ bizim elimizde, çünkü Tanrýmýz RAB'be yöneldik, O da bizi her yandan esenlikle kuþattý.'2O]Ülke barýþ içinde olduðu için Asa Yahuda'daki bazý kentleri surlarla çevirdi. O yýllarda kimse ona karþý savaþ açmadý. Çünkü RAB ona esenlik vermiþti.N+Yahuda'nýn bütün kentlerinden puta tapýlan yerlerle buhur sunaklarýný kaldýrdý. Ülke onun yönetimi altýnda barýþ içinde yaþadý.~MuYahudalýlar'dan atalarýnýn Tanrýsý RAB'be yönelmelerini, O'nun yasasýna ve buyruklarýna uymalarýný istedi. L Yabancý ilahlarýn sunaklarýný, puta tapýlan yerleri kaldýrdý. Dikili taþlarý parçaladý, Aþera* putlarýný devirdi.FKAsa Tanrýsý RAB'bin gözünde iyi ve doðru olaný yaptý.(J KAviya ölüp atalarýna kavuþunca, Davut Kenti'nde gömüldü, yerine oðlu Asa kral oldu. Ülke Asa'nýn yönetimi altýnda on yýl barýþ içinde yaþadý.zIm Aviya'nýn yaptýðý öbür iþler, uygulamalarý ve söyledikleri, Peygamber Ýddo'nun yorumunda yazýlýdýr.Hy Aviya ise gitgide krallýðýný güçlendirdi. On dört kadýnla evlenip yirmi iki erkek, on altý kýz babasý oldu. G Aviya'nýn krallýðý döneminde Yarovam bir daha eski gücünü toparlayamadý. Sonunda RAB onu cezalandýrdý, Yarovam öldü.}Fs Aviya Yarovam'ý kovaladý. Yarovam'a ait Beytel, Yeþana, Efron kentleriyle çevrelerindeki köyleri ele geçirdi.E) Böylece Ýsrailliler yenilgiye uðradý, Yahudalýlar'sa zafer kazandý. Çünkü Yahudalýlar atalarýnýn Tanrýsý RAB'be güvenmiþlerdi.wDg Aviya'yla ordusu Ýsrailliler'i bozguna uðrattý. Ýsrailliler'den beþ yüz bin seçme asker öldürüldü.mCS Ýsrailliler Yahudalýlar'ýn önünden kaçtý. Tanrý onlarý Yahudalýlar'ýn eline teslim etti.B' Yahudalýlar savaþ çýðlýklarý attýðý anda, Tanrý Yarovam'la Ýsrailliler'i Aviya'yla Yahudalýlar'ýn önünde yenilgiye uðrattý.~Au Yahudalýlar önden, arkadan kuþatýldýklarýný görünce, RAB'be yakardýlar. Kâhinler borazanlarýný çaldý.@ Yarovam askerlerinin bir bölümüyle Yahudalýlar'ý önden karþýlarken, öbür bölümünü arkalarýnda pusu kurmaya göndermiþti.^?5 Tanrý bizimledir, O önderimizdir. O'nun kâhinleri borazanlarla size karþý savaþ çaðrýsý yapacaklar. Ey Ýsrail halký, atalarýnýzýn Tanrýsý RAB'be karþý savaþmayýn; çünkü baþaramazsýnýz.'4>a Onlar her sabah, her akþam RAB'be yakmalýk sunular* sunar, hoþ kokulu buhur yakar, dinsel açýdan temiz masanýn üzerine adak ekmeklerini* dizerler. Her akþam altýn kandilliðin kandillerini yakarlar. Biz Tanrýmýz RAB'bin buyruklarýný yerine getiriyoruz. Oysa siz O'na sýrt çevirdiniz.= 'Ama bizim Tanrýmýz RAB'dir, O'nu býrakmadýk. RAB'be hizmet eden kâhinler Harun soyundandýr. Levililer de onlara yardýmcýdýr.v<e RAB'bin kâhinlerini, Harunoðullarý'yla Levililer'i kovmadýnýz mý? Onlarýn yerine öbür halklar gibi kendinize kâhinler atamadýnýz mý? Atanmak için bir boða ve yedi koçla gelen herkes, tanrý olmayanlara kâhin olabiliyor._;7 'Þimdi de siz Davut soyunun elindeki RAB'bin Krallýðý'na karþý gelmeyi tasarlýyorsunuz. Büyük bir ordusunuz. Üstelik Yarovam'ýn ilahlarýnýz olsun diye yaptýrdýðý altýn buzaðýlar da yanýnýzda.=:s Bir takým iþe yaramaz kötü kiþiler çevresinde toplanýp Süleyman oðlu Rehavam'a baský yaptýlar. O sýrada Rehavam onlara karþý koyamayacak kadar genç ve deneyimsizdi.N9 Nevat oðlu Yarovam efendisi Davut oðlu Süleyman'a baþkaldýrdý.8' Ýsrail'in Tanrýsý RAB'bin bozulmaz bir antlaþmayla*fk* Ýsrail Krallýðý'ný sonsuza dek Davut'a ve soyuna verdiðini bilmiyor musunuz?7 Aviya Efrayim daðlýk bölgesindeki Semarayim Daðý'na çýkýp þöyle seslendi: 'Ey Yarovam ve bütün Ýsrailliler, beni dinleyin!U6# Aviya seçme yiðit askerlerden oluþan dört yüz bin kiþilik bir orduyla savaþa çýktý. Yarovam da sekiz yüz bin seçme yiðit savaþçýdan oluþan bir orduyla ona karþý savaþ düzenine girdi.^55 Yeruþalim'de üç yýl krallýk yaptý. Annesi Givalý Uriel'in kýzý Mikaya'ydý.d4 C Ýsrail Kralý Yarovam'ýn krallýðýnýn on sekizinci yýlýnda Aviya Yahuda Kralý oldu.u3c Rehavam ölüp atalarýna kavuþunca, Davut Kenti'nde gömüldü. Rehavam'ýn yerine oðlu Aviya kral oldu.@2y Rehavam'ýn yaptýðý iþler, baþýndan sonuna dek, Peygamber Þemaya ve Bilici* Ýddo'nun soyla ilgili tarihinde yazýlýdýr. Rehavam'la Yarovam arasýnda sürekli savaþ vardý.[1/ Rehavam RAB'be yönelmeye yürekten kararlý olmadýðý için kötülük yaptý.20] Kral Rehavam Yeruþalim'de krallýðýný pekiþtirerek sürdürdü. Kral olduðunda kýrk bir yaþýndaydý. RAB'bin adýný yerleþtirmek için bütün Ýsrail oymaklarýnýn yaþadýðý kentler arasýndan seçtiði Yeruþalim Kenti'nde on yedi yýl krallýk yaptý. Annesi Ammonlu Naama'ydý.1/[ Rehavam'ýn alçakgönüllü bir tutum takýnmasý üzerine RAB'bin öfkesi dindi, onu büsbütün yok etmekten vazgeçti. Yahuda'da bazý iyi davranýþlar da vardý..' Kral RAB'bin Tapýnaðý'na her gittiðinde, muhafýzlar bu kalkanlarý taþýyarak ona eþlik eder, sonra muhafýz odasýna götürürlerdi.-{ Kral Rehavam bunlarýn yerine tunç* kalkanlar yaptýrarak sarayýn kapý muhafýzlarýnýn komutanlarýna emanet etti.K, Mýsýr Kralý Þiþak Yeruþalim'e saldýrdýðýnda, Süleyman'ýn yaptýrmýþ olduðu altýn kalkanlar dahil RAB'bin Tapýnaðý'nýn ve sarayýn bütün hazinelerini boþaltýp götürdü.+5 Ama onlarý Þiþak'a köle edeceðim. Öyle ki, bana hizmet etmekle öbür uluslarýn krallarýna hizmet etmek arasýndaki farký anlayabilsinler.'+*O RAB onlarýn alçakgönüllü bir tutum takýndýklarýný görünce, Þemaya'ya þöyle dedi: 'Madem alçakgönüllü bir tutum takýndýlar, onlarý yok etmeyeceðim; biraz da olsa onlarý huzura kavuþturacaðým. Öfkemi Þiþak aracýlýðýyla Yeruþalim üzerine boþaltmayacaðým.b)= Ýsrail önderleriyle kral alçakgönüllü bir tutum takýnarak, 'RAB adildir' dediler.c(? Bu sýrada Peygamber Þemaya, Rehavam'a ve Þiþak yüzünden Yeruþalim'de toplanan Yahuda önderlerine gelip þöyle dedi: 'RAB, diyor.'W'' Þiþak Yahuda'nýn surlu kentlerini ele geçirerek Yeruþalim'e kadar geldi.&5 Þiþak'ýn bin iki yüz savaþ arabasý, altmýþ bin atlýsý ve Mýsýr'dan onunla birlikte gelen Luvlu, Suklu, Kûþlu* sayýsýz askeri vardý.%+ Rehavam'ýn krallýðýnýn beþinci yýlýnda Mýsýr Kralý Þiþak Yeruþalim'e saldýrdý. Çünkü Rehavam'la halk RAB'be ihanet etmiþti.{$ q Rehavam krallýðýný pekiþtirip güçlenince, Ýsrail*fj* halkýyla birlikte RAB'bin Yasasý'na sýrt çevirdi.3#_ Bilgece davranarak oðullarýnýn bazýlarýný Yahuda ve Benyamin topraklarýna, surlu kentlere daðýttý. Onlara bol yiyecek saðladý ve birçok kadýnla evlendirdi."} Rehavam Maaka'dan doðan Aviya'yý kral yapmak amacýyla onu kardeþleri arasýnda önder ve tahta geçecek aday atadý.^!5 Rehavam Avþalom'un kýzý Maaka'yý öbür eþleriyle cariyelerinin hepsinden daha çok severdi. Rehavam'ýn on sekiz karýsý, altmýþ cariyesi vardý. Bunlardan yirmi sekiz erkek, altmýþ kýz çocuðu oldu.  Rehavam Mahalat'tan sonra Avþalom'un kýzý Maaka ile evlendi. Maaka ona Aviya'yý, Attay'ý, Ziza'yý, Þelomit'i doðurdu.L Mahalat Rehavam'a þu oðullarý doðurdu: Yeuþ, Þemarya, Zaham. Rehavam Davut oðlu Yerimot'un kýzý Mahalat'la evlendi. Mahalat'ýn annesi Avihayil, Ýþay oðlu Eliav'ýn kýzýydý.- Üç yýl Davut'la Süleyman'ýn izinde yürüyen bu kiþiler, Süleyman oðlu Rehavam'ý destekleyerek Yahuda Krallýðý'ný güçlendirdiler.\1 Ýsrail'in her oymaðýndan RAB'be, Ýsrail'in Tanrýsý'na yönelmeye yürekten kararlý olanlar ise, atalarýnýn Tanrýsý RAB'be kurban sunmak için kâhinlerle Levililer'in ardýndan Yeruþalim'e geldiler.ve Yarovam tapýnma yerleri ve yaptýrdýðý teke ve buzaðý biçimindeki putlar için kâhinler atamýþtý.2] Levililer otlaklarýný, mallarýný býrakýp Yahuda ve Yeruþalim'e gelmiþlerdi. Çünkü Yarovam'la oðullarý onlarý RAB'bin kâhinliðinden uzaklaþtýrmýþtý.W' Ýsrail'in her bölgesinden kâhinlerle Levililer Rehavam'dan yana geçtiler.3 Her kent için kalkanlar, mýzraklar saðladý. Kentleri iyice güçlendirdi. Böylece Yahuda ve Benyamin bölgeleri onun denetimi altýnda kaldý.w Rehavam bu kentlerin surlarýný güçlendirerek buralara komutanlar atadý; yiyecek, zeytinyaðý, þarap depoladý.V% Sora, Ayalon, Hevron. Bunlar Yahuda ve Benyamin bölgesinde surlu kentlerdi.!= Adorayim, Lakiþ, Azeka,1 Gat, Mareþa, Zif, ; Beytsur, Soko, Adullam, ; Beytlehem, Etam, Tekoa,_7 Rehavam Yeruþalim'de yaþadý ve savunma amacýyla Yahuda'daki þu kentleri onardý:`9  ' RAB'bin bu sözlerini duyan halk Yarovam'a karþý savaþmaktan vazgeçti.y 'Süleyman oðlu Yahuda Kralý Rehavam'a, Yahuda ve Benyamin bölgesinde yaþayan bütün Ýsrailliler'e þunu söyle:A} Bu arada RAB, Tanrý adamý Þemaya'ya þöyle seslendi:D   Rehavam Yeruþalim'e varýnca, Ýsrailliler'le savaþýp onlarý yeniden egemenliði altýna almak amacýyla Yahuda ve Benyamin oymaklarýndan yüz seksen bin seçkin savaþçý topladý.F  Ýsrail halký, Davut soyundan gelenlere hep baþkaldýrdý.8 i Ýsrailliler Kral Rehavam'ýn gönderdiði angaryacýbaþý Hadoram'ý taþa tutup öldürdüler. Bunun üzerine Kral Rehavam savaþ arabasýna atlayýp Yeruþalim'e kaçtý.e C Rehavam da yalnýzca Yahuda kentlerinde yaþayan Ýsrailliler'e krallýk yapmaya baþladý.s _ Kralýn kendilerini dinlemediðini görünce, bütün Ýsrailliler, 'Ýþay oðlu Davut'la ne ilgimiz, Ne de payýmýz var!' diye baðýrdýlar, 'Ey Ýsrail halký, haydi evimize dönelim! Davut'un soyu baþýnýn çaresine baksýn.'4a Kral halký dinlemedi. Bu Tanrý'dandý. Çünkü Þilolu Ahiya aracýlýðýyla Nevat oðlu Yarovam'a verdiði sözü yerine getirmek için RAB bu olayý düzenlemiþti.  # Ýleri gelenlerin öðüdünü reddeden Kral Rehavam, gençlerin öðüdüne uyarak halka sert bir yanýt verdi: 'Babamýn size yüklediði boyunduruðu ben daha da aðýrlaþtýracaðým. Babam sizi kýrbaçla yola getirdiyse, ben sizi akreplerle yola getireceðim.' Yarovam'la bütün halk, kralýn, 'Üç gün sonra yine gelin' sözü üzerine, üçüncü gün Rehavam'ýn yanýna geldiler.=s Babam size aðýr bir boyunduruk yüklediyse, ben boyunduruðunuzu daha da aðýrlaþtýracaðým. Babam sizi kýrbaçla yola getirdiyse, ben sizi akreplerle yola getireceðim.> 'X) Birlikte büyüdüðü gençler ona þu karþýlýðý verdiler: 'Sana, diyen halka de ki, diyen bu halka nasýl bir yanýt verelim?'}s Ne var ki, Rehavam ileri gelenlerin öðüdünü reddederek birlikte büyüdüðü genç görevlilerine danýþtý:/ Ýleri gelenler, 'Halka iyi davranýr, onlarý hoþnut eder, olumlu yanýt verirsen, sana her zaman kul köle olurlar' diye karþýlýk verdiler.5 Kral Rehavam, babasý Süleyman'a saðlýðýnda danýþmanlýk yapan ileri gelenlere, 'Bu halka nasýl yanýt vermemi öðütlersiniz?' diye sordu. 4~h}||${_{zz ykxxbww@vv utssjs rnqqEp{p)o~o0nJmm%lkkjihhvhgsfeddhc:ba;`__u^^*]\\=[[ZZ+YIXWVVUUU:SSWRRQQ;PPON}MMQLL>KJ5IHWHGdFF0EDCC/BgAw@\?>>W==<;R::9r98[77N6]554t3211+00@/3.d--Y,,0++P**z))<((L'&%%% $#x""R!S cGLds"j& M  e s =i,mN Yahuda ve Yeruþalim halký bu yüzden RAB'bin öfkesine uðradý. Gözlerinizle gördüðünüz gibi, RAB'bin onlara yaptýðý, baþkalarýný korkuya, dehþete düþürdü. Alay konusu oldular.; oTapýnaðýn eyvana açýlan kapýlarýný kapattýlar, kandilleri sönmeye býraktýlar. Kutsal yerde Ýsrail'in Tanrýsý'na buhur yakmadýlar, yakmalýk sunu* da sunmadýlar.5 cAtalarýmýz Tanrý'ya ihanet ettiler. Tanrýmýz RAB'bin gözünde kötü olaný yaparak O'nu býraktýlar. Yüzlerini RAB'bin Konutu'ndan ayýrýp ona sýrt çevirdiler.F Onlara, 'Ey Levililer, beni dinleyin!' dedi, 'Þimdi kendinizi kutsayýn; atalarýnýzýn Tanrýsý RAB'bin Tapýnaðý'ný da kutsayýn. Ýðrenç olan her þeyi kutsal yerden çýkarýn.^ 5Sonra kâhinlerle Levililer'i çaðýrýp tapýnaðýn doðusundaki alanda topladý.|qHizkiya krallýðýnýn birinci yýlýnýn birinci ayýnda* RAB'bin Tapýnaðý'nýn kapýlarýný açýp onardý.I Atasý Davut gibi, o da RAB'bin gözünde doðru olaný yaptý.  Hizkiya yirmi beþ yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de yirmi dokuz yýl krallýk yaptý. Annesi Zekeriya'nýn kýzý Aviya'ydý.)KAhaz ölüp atalarýna kavuþunca, onu Ýsrail*fh* krallarýnýn mezarlýðýna gömeceklerine Yeruþalim Kenti'nde gömdüler. Yerine oðlu Hizkiya kral oldu.!Ahaz'ýn yaptýðý öbür iþler ve bütün uygulamalarý, baþýndan sonuna dek, Yahuda ve Ýsrail krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr. Baþka ilahlara buhur yakmak için Yahuda'nýn her kentinde tapýnma yerleri yaparak atalarýnýn Tanrýsý RAB'bi öfkelendirdi.1[Ahaz Tanrý'nýn Tapýnaðý'ndaki eþyalarý toplayýp parçaladý. RAB'bin Tapýnaðý'nýn kapýlarýný kapatýp Yeruþalim'in her köþesinde sunaklar yaptýrdý. 9Daha önce kendisini bozguna uðratan Þam ilahlarýna kurbanlar sundu. 'Madem ilahlarý Aram krallarýna yardým etti, onlara kurban sunayým da bana da yardým etsinler' diye düþünüyordu. Ne var ki, bu ilahlar onun da, bütün Ýsrail halkýnýn da yýkýmýna neden oldu.Z-Ýþte Ahaz denen bu kral, sýkýntýlý günlerinde RAB'be ihanetini artýrdý.Ahaz RAB'bin Tapýnaðý'ndan, saraydan ve önderlerden aldýklarýný Asur Kralý'na armaðan ettiyse de ona yaranamadý.g~GAsur Kralý Tiglat-Pileser Ahaz'a geldi, ama yardým edeceðine onu sýkýntýya düþürdü.+}ORAB Ýsrail*fh* Kralý Ahaz yüzünden Yahuda halkýný bu ezik duruma düþürmüþtü. Çünkü Ahaz Yahuda'yý günaha özendirmiþ ve RAB'be ihanet etmiþti.^|5Filistliler ise Þefela bölgesiyle Yahuda'nýn Negev bölgesindeki kentlere akýnlar düzenleyip Beytþemeþ, Ayalon, Gederot ile Soko, Timna, Gimzo ve çevre köylerini ele geçirerek buralara yerleþmiþlerdi.T{!Edomlular yine Yahuda'ya saldýrmýþ, onlarý yenip tutsak almýþlardý.SzO sýrada Kral Ahaz yardým istemek için Asur Kralý'na haber gönderdi.ywGörevlendirilen belirli kiþiler tutsaklarý aldýlar, yaðmalanmýþ giysilerle aralarýndaki çýplaklarýn hepsini giydirdiler. Onlara giysi, çarýk, yiyecek, içecek saðladýlar. Yaralarýna zeytinyaðý sürdüler. Yürüyemeyecek durumda olanlarý eþeklere bindirdiler. Onlarý hurma kenti Eriha'ya, kardeþlerine geri götürdükten sonra Samiriye'ye döndüler.xxiBunun üzerine savaþçýlar tutsaklarla yaðmalanan mallarý önderlerin ve topluluðun önüne býraktýlar.w 'Tutsaklarý buraya getirmeyin, yoksa RAB'be karþý suç iþlemiþ olacaðýz' dediler, 'Suçlarýmýzý, günahlarýmýzý çoðaltmak mý istiyorsunuz? Þimdiden yeterince suçumuz var zaten. RAB'bin kýzgýn öfkesi Ýsrail halkýnýn üzerindedir.':vm Efrayim halkýnýn önderlerinden Yehohanan oðlu Azarya, Meþillemot oðlu Berekya, Þallum oðlu Yehizkiya ve Hadlay oðlu Amasa savaþtan dönenlerin karþýsýna çýkarak,u Þimdi beni dinleyin! Kardeþlerinizden aldýðýnýz tutsaklarý geri gönderin, çünkü RAB'bin kýzgýn öfkesi üzerinizdedir.'+tO Þimdi de Yahuda ve Yeruþalim halkýný kendinize kadýn ve erkek köleler yapmayý düþünüyorsunuz. Tanrýnýz RAB'be karþý siz hiç suç iþlemediniz mi?&sE Orada RAB'bin Odet adýnda bir peygamberi vardý. Odet Samiriye'ye dönmekte olan ordunun karþýsýna çýkýp þöyle dedi: 'Atalarýnýzýn Tanrýsý RAB, Yahuda halkýna öfkelendiði için onlarý elinize teslim etti. Ama siz göklere eriþen bir öfkeyle onlarý öldürdünüz.,rQÝsrailliler kardeþleri olan Yahudalýlar'dan iki yüz bin kadýnla çocuðu tutsak aldý. Bu arada çok miktarda malý da yaðmalayýp Samiriye'ye taþýdýlar.qEfrayimli yiðit Zikri, kralýn oðlu Maaseya'yý, saray sorumlusu Azrikam'ý ve kraldan sonra ikinci adam olan Elkana'yý öldürdü.5pcRemalya oðlu Ýsrail Kralý Pekah, Yahuda'da bir günde yüz yirmi bin yiðit askeri öldürttü. Çünkü Yahuda halký atalarýnýn Tanrýsý RAB'be sýrt çevirmiþti.4oaÝþte bu nedenle Tanrýsý RAB Ahaz'ý Aram Kralý'nýn eline teslim etti. Aramlýlar onu bozguna uðrattýlar, halkýndan birçoðunu tutsak alýp Þam'a götürdüler.knOPuta tapýlan yerlerde, tepelerde, bol yapraklý her aðacýn altýnda kurban kesip buhur yaktý.,mQBen-Hinnom Vadisi'nde buhur yaktý. RAB'bin Ýsrail halkýnýn önünden kovmuþ olduðu uluslarýn iðrenç törelerine uyarak oðullarýný ateþte kurban etti.jlMÝsrail krallarýnýn yollarýný izledi; Baallar'a* tapmak için dökme putlar bile yaptýrdý.k 3Ahaz yirmi yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de on altý yýl krallýk yaptý. RAB'bin gözünde doðru olaný yapan atasý Davut gibi davranmadý.jjM Yotam ölüp atalarýna kavuþunca, onu Davut Kenti'nde gömdüler. Yerine oðlu Ahaz kral oldu.^i5Yotam yirmi beþ yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de on altý yýl krallýk yaptý. hYotam'ýn yaptýðý öbür iþler, bütün savaþlarý ve uygulamalarý, Ýsrail ve Yahuda krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr.^g5Tanrýsý RAB'bin önünde kararlý bir þekilde yürüyen Yotam giderek güçlendi.mfSAmmon Kralý'yla savaþarak Ammonlular'ý yendi. Ammonlular o yýl için kendisine yüz talant*fe* gümüþ, on bin kor buðday*ff*, on bin kor arpa*fg* verdiler. Ýkinci ve üçüncü yýllar için de ayný miktarý ödediler.ce?Yahuda'nýn daðlýk bölgesinde kentler, ormanlýk tepelerinde kaleler ve kuleler kurdu.dwYotam RAB'bin Tapýnaðý'nýn Yukarý Kapýsý'ný onardý. Ofel Tepesi'ndeki surun üzerinde de birçok iþ yaptý.+cOBabasý Uzziya gibi, Yotam da RAB'bin gözünde doðru olaný yaptý. Ancak RAB'bin Tapýnaðý'na girmedi. Ne var ki, halk kötülük yapmayý sürdürmekteydi.b Yotam yirmi beþ yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de on altý yýl krallýk yaptý. Annesi Sadok'un kýzý Yeruþa'ydý.Ba}Uzziya ölüp atalarýna kavuþunca, deri hastalýðýna yakalandýðý için onu atalarýnýn yanýna, kral mezarlýðýnýn ayrý bir yerine gömdüler. Yerine oðlu Yotam kral oldu.s`_Uzziya'nýn yaptýðý öbür iþleri, baþýndan sonuna dek, Amots oðlu Peygamber Yeþaya yazmýþtýr.D_Kral Uzziya ölünceye kadar deri hastalýðýndan kurtulamadý. Bu yüzden ayrý bir evde yaþadý ve RAB'bin Tapýnaðý'na sokulmadý. Sarayý ve ülke halkýný oðlu Yotam yönetti.Z^-Baþkâhin Azarya ile öbür kâhinler ona bakýnca alnýnda deri hastalýðý belirdiðini gördüler. Onu çabucak oradan çýkardýlar. Uzziya da çýkmaya istekliydi, çünkü RAB onu cezalandýrmýþtý.l]QBuhur yakmak için elinde buhurdan tutan Uzziya kâhinlere öfkelendi. Öfkelenir öfkelenmez de kâhinlerin önünde, RAB'bin Tapýnaðý'ndaki buhur sunaðýnýn yanýnda duran Uzziya'nýn alnýnda deri hastalýðý belirdi.{\oKral Uzziya'ya karþý durarak, 'Ey Uzziya, RAB'be buhur yakmaya hakkýn yok!' dediler, 'Ancak Harun soyundan kutsanmýþ kâhinler buhur yakabilir. Tapýnaktan çýk! Çünkü sen RAB'be ihanet ettin; RAB Tanrý da seni onurlandýrmayacak!'^[5Kâhin Azarya ile RAB'bin yürekli seksen kâhini de ardýsýra tapýnaða girdiler.AZ{Ne var ki, güçlenince kendisini yýkýma sürükleyecek bir gurura kapýldý. Tanrýsý RAB'be ihanet etti. Buhur sunaðý üzerinde buhur yakmak için RAB'bin Tapýnaðý'na girdi.+YOYeruþalim'de becerikli adamlarca tasarlanmýþ gereçler yaptýrdý. Oklarý, büyük taþlarý fýrlatmak için bu gereçleri kulelere ve köþelere yerleþtirdi. Uzziya'nýn ünü uzaklara kadar yayýldý; çünkü gördüðü olaðanüstü yardým sayesinde büyük güce kavuþmuþtu.aX;Uzziya bütün ordu için kalkan, mýzrak, miðfer, zýrh, yay, sapan taþý saðladý. W  Bunlarýn komutasý altýnda krala yardým etmek için düþmanla yiðitçe savaþacak 307 500 askerden oluþan bir ordu vardý.OV Yiðit savaþçýlarý yöneten boy baþlarýnýn sayýsý 2 600'dü.bU= Uzziya'nýn savaþa hazýr bir ordusu vardý. Kralýn komutanlarýndan Hananya'nýn denetiminde Yazman Yeiel'le görevli Maaseya'nýn yaptýðý sayýmýn sonuçlarýna göre, bu ordu bölük bölük savaþa girerdi.oTW Þefela'da ve ovada çok sayýda hayvaný olduðundan, kýrda gözetleme kuleleri yaptýrarak birçok sarnýç açtýrdý. Daðlýk bölgelerde, verimli topraklarda da ýrgatlarý, baðcýlarý vardý; çünkü topraðý severdi.S Uzziya Yeruþalim'de Köþe Kapýsý, Dere Kapýsý ve surun köþesi üzerinde kuleler kurup bunlarý saðlamlaþtýrdý.R}Ammonlular Uzziya'ya haraç vermeye baþladýlar. Gitgide güçlenen Uzziya'nýn ünü Mýsýr sýnýrýna dek ulaþtý.gQGFilistliler'e, Gur-Baal'da yaþayan Araplar'a ve Meunlular'a karþý Tanrý ona yardým etti.P7Uzziya Filistliler'e savaþ açtý. Gat, Yavne ve Aþdot'un surlarýný yýktýrdý. Sonra Aþdot yakýnlarýnda ve Filist bölgesinde kentler kurdu.O'Kendisine Tanrý korkusunu öðreten Zekeriya'nýn günlerinde Tanrý'ya yöneldi. RAB'be yöneldiði sürece Tanrý onu baþarýlý kýldý.QNBabasý Amatsya gibi, Uzziya da RAB'bin gözünde doðru olaný yaptý.MwUzziya on altý yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de elli iki yýl krallýk yaptý. Annesi Yeruþalimli Yekolya'ydý.yLkBabasý Amatsya ölüp atalarýna kavuþtuktan sonra Uzziya Eylat Kenti'ni onarýp Yahuda topraklarýna kattý.aK =Yahuda halký Amatsya'nýn yerine on altý yaþýndaki oðlu Uzziya'yý*fd* kral yaptý.bJ=Ölüsü at sýrtýnda getirildi, Yahuda Kenti'nde*fç* atalarýnýn yanýna gömüldü.@IyRAB'bin ardýnca yürümekten vazgeçtiði andan baþlayarak Yeruþalim'de Amatsya'ya bir düzen kurulmuþtu. Amatsya Lakiþ'e kaçtý. Ardýndan adam göndererek onu öldürttüler.HwAmatsya'nýn yaptýðý öbür iþler, baþýndan sonuna dek, Yahuda ve Ýsrail krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr.GYahuda Kralý Yoaþ oðlu Amatsya, Ýsrail Kralý Yehoahaz oðlu Yehoaþ'ýn ölümünden sonra on beþ yýl daha yaþadý.KFTanrý'nýn Tapýnaðý'nda Ovet-Edom soyunun gözetimi altýndaki altýný, gümüþü, eþyalarý, sarayýn hazinelerini ve bazý adamlarý da rehine olarak yanýna alýp Samiriye'ye döndü. E Ýsrail Kralý Yehoaþ, Yehoahaz*fb* oðlu Yoaþ oðlu Yahuda Kralý Amatsya'yý Beytþemeþ'te yakalayýp Yeruþalim'e götürdü. Efrayim Kapýsý'ndan Köþe Kapýsý'na kadar Yeruþalim surlarýnýn dört yüz arþýnlýk*fc* bölümünü yýktýrdý.RDÝsrailliler'in önünde bozguna uðrayan Yahudalýlar evlerine kaçtý.CDerken Ýsrail Kralý Yehoaþ Yahuda Kralý Amatsya'nýn üzerine yürüdü. Ýki ordu Yahuda'nýn Beytþemeþ Kenti'nde karþýlaþtý.CBNe var ki, Amatsya dinlemek istemedi. Bunun böyle olmasý Tanrý'nýn isteðiydi. Edom'un ilahlarýna taptýklarý için Tanrý onlarý düþmanýn eline teslim etmeye karar vermiþti.4AaÝþte Edomlular'ý bozguna uðrattýn diye böbürleniyorsun. Otur evinde! Niçin bela arýyorsun? Kendi baþýný da, Yahuda halkýnýn baþýný da derde sokacaksýn.'@Ýsrail Kralý Yehoaþ da karþýlýk olarak Yahuda Kralý Amatsya'ya þu haberi gönderdi: 'Lübnan'da dikenli bir çalý, sedir aðacýna, diye haber yollar. O sýrada oradan geçen yabanýl bir hayvan basýp çalýyý çiðner./?WYahuda Kralý Amatsya, danýþmanlarýyla konuþtuktan sonra Yehu oðlu Yehoahaz oðlu Ýsrail Kralý Yehoaþ'a, 'Gel, yüz yüze görüþelim' diye haber gönderdi. > Peygamber konuþmasýný sürdürmekteyken Amatsya ona, 'Seni krala danýþman mý atadýk? Sus! Yoksa öldürüleceksin' dedi. =9RAB Amatsya'ya öfkelendi. Ona bir peygamber göndererek, 'Halkýný senin elinden kurtaramayan bu halkýn ilahlarýna neden tapýyorsun?' diye sordu.4<aAmatsya, Edomlular'ý bozguna uðrattýktan sonra, dönüþte Seir halkýnýn putlarýný yanýnda getirdi. Kendisine ilah olarak diktiði putlara taptý ve buhur yaktý.m;S Bu arada Amatsya'nýn kendisiyle birlikte savaþa katýlmamalarý için geri gönderdiði askerler, Samiriye ile Beythoron arasýndaki Yahuda kentlerine saldýrdýlar. Üç bin kiþi öldürüp çok miktarda mal yaðmaladýlar. : Sað olarak ele geçirdikleri on bin kiþiyi de uçurumun kenarýna götürüp oradan aþaðýya attýlar. Hepsi paramparça oldu.z9m Amatsya cesaretini toplayarak ordusunu Tuz Vadisi'ne götürdü. Yahudalýlar orada on bin Seirli'yi öldürdü./8W Bunun üzerine Amatsya Efrayim'den gelen askerlerin evlerine dönmelerini buyurdu. Yahudalýlar'a çok kýzan askerler büyük bir öfke içinde evlerine döndüler.a7; Amatsya, 'Ya Ýsrail askerleri için ödediðim yüz talant*fa* ne olacak?' diye sordu.'6GGidersen, yiðitçe savaþsan bile Tanrý seni düþmanýn önünde bozguna uðratacak. Tanrý'nýn yardým etmeye de, bozguna uðratmaya da gücü vardýr.'C5Bu sýrada bir Tanrý adamý gelip krala þöyle dedi: 'Ey kral, Ýsrail'den gelen askerler seninle savaþa gitmesin. Çünkü RAB Ýsrailliler'le, yani Efrayimliler'le birlikte deðil.k4OAyrýca Ýsrail'den yüz talant*fa* gümüþ karþýlýðýnda, yüz bin yiðit savaþçý tuttu.=3sAmatsya Yahudalýlar'ý topladý. Bütün Yahudalýlar'la Benyaminliler'i boylarýna göre binbaþýlarýn ve yüzbaþýlarýn denetimine verdi. Yaþlarý yirmi ve yirminin üstünde olanlarýn sayýmýný yaptý. Savaþa hazýr, mýzrak ve kalkan kullanabilen üç yüz bin seçme asker olduðunu saptadý.~2uAncak Musa'nýn kitabýndaki yasaya uyarak çocuklarýný öldürtmedi. Çünkü RAB, 'Ne babalar çocuklarýnýn günahýndan ötürü öldürülecek, ne de çocuklar babalarýnýn. Herkes kendi günahý için öldürülecek' diye buyurmuþtu.`19Krallýðýný güçlendirdikten sonra, babasýný öldüren görevlileri öldürttü.\01Amatsya RAB'bin gözünde doðru olaný yaptýysa da bütün yüreðiyle yapmadý./ Amatsya yirmi beþ yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de yirmi dokuz yýl krallýk yaptý. Annesi Yeruþalimli Yehoaddan'dý.j.MYoaþ'ýn oðullarýnýn öyküsü, kendisine Tanrý'dan defalarca gelen bildiriler, Tanrý'nýn Tapýnaðý'nýn onarýmýyla ilgili konular krallarýn tarihine iliþkin yorumda yazýlýdýr. Yerine oðlu Amatsya kral oldu. - Yoaþ'a düzen kuranlar þunlardý: Ammonlu Þimat adlý kadýnýn oðlu Zavat, Moavlý Þimrit adlý kadýnýn oðlu Yehozavat.,'Aramlýlar Yoaþ'ý aðýr yaralý durumda býrakýp gittiler. Yoaþ'ýn görevlileri, Kâhin Yehoyada'nýn oðlunun kanýný döktüðü için, düzen kurup onu yataðýnda öldürdüler. Yoaþ'ý Davut Kenti'nde gömdülerse de, krallarýn mezarlýðýna gömmediler.l+QAram ordusu küçük bir ordu olmasýna karþýn, RAB çok büyük bir orduyu ellerine teslim etmiþti. Çünkü Yahuda halký, atalarýnýn Tanrýsý RAB'bi býrakmýþtý. Böylece Aram ordusu Yoaþ'ý cezalandýrmýþ oldu.D*Yýl sonunda*fz* Aram ordusu Yoaþ'a saldýrýp Yahuda ve Yeruþalim'e girdi. Halkýn bütün önderlerini öldürdüler. Yaðmaladýklarý mallarýn hepsini Þam Kralý'na gönderdiler.?)wKral Yoaþ Zekeriya'nýn babasý Yehoyada'nýn kendisine yaptýðý iyiliði unutup oðlunu öldürdü. Zekeriya ölürken, 'RAB bu yaptýðýnýzý görüp hesabýný sorsun' dedi. (Bunun üzerine Zekeriya'ya düzen kurdular. Kralýn buyruðuyla RAB'bin Tapýnaðý'nýn avlusunda taþa tutup onu öldürdüler.'7O zaman Tanrý'nýn Ruhu Kâhin Yehoyada oðlu Zekeriya'nýn üzerine indi*fy*. Zekeriya, halkýn önünde durup seslendi: 'Tanrý þöyle diyor: '& Kendisine dönmeleri için aralarýna peygamberler gönderdi. Bu peygamberler halký uyardýlarsa da, onlara kulak asmadýlar.5%cAtalarýnýn Tanrýsý RAB'bin Tapýnaðý'ný terk ederek Aþera* putlarýyla öbür putlara taptýlar. Suçlarý yüzünden RAB Yahuda ve Yeruþalim halkýna öfkelendi.x$iYehoyada'nýn ölümünden sonra Yahuda önderleri gelip kralýn önünde eðildiler. Kral da onlarý dinledi.#5Ýsrail'de Tanrý'ya ve Tanrý'nýn Tapýnaðý'na yaptýðý yararlý hizmetlerden dolayý kendisini Davut Kenti'nde krallarýn yanýna gömdüler.N"Yehoyada uzun yýllar yaþadýktan sonra yüz otuz yaþýnda öldü.4!aOnarým iþi bitince, geri kalan parayý krala ve Yehoyada'ya getirdiler. Bununla RAB'bin Tapýnaðý'ndaki hizmet ve yakmalýk sunularý* sunmak için gereçler, tabaklar, altýn ve gümüþ eþyalar yaptýlar. Yehoyada yaþadýðý sürece RAB'bin Tapýnaðý'nda sürekli yakmalýk sunu sunuldu." = Ýþten sorumlu kiþiler çalýþkandý, onarým iþi onlar sayesinde ilerledi. Tanrý'nýn Tapýnaðý'ný eski durumuna getirip saðlamlaþtýrdýlar.a; Kral Yoaþ'la Yehoyada parayý RAB'bin Tapýnaðý'nda yapýlan iþlerden sorumlu olanlara veriyorlardý. RAB'bin Tapýnaðý'ný onarmak için ücretle taþçýlar, marangozlar, demir ve tunç* iþçileri tuttular. 9 Levililer, sandýðý kralýn görevlilerine getiriyorlardý. Çok para biriktiðini görünce kralýn yazmanýyla baþkâhinin görevlisine haber veriyor, onlar da gelip sandýðý boþaltýyor, sonra yine yerine koyuyorlardý. Bunu her gün yaptýlar ve çok para topladýlar.oW Bütün önderlerle halk vergilerini sevinçle getirdiler, doluncaya dek sandýðýn içine attýlar.3 Tanrý'nýn kulu Musa'nýn çölde Ýsrail halkýna koyduðu vergiyi RAB'be getirmeleri için Yahuda ve Yeruþalim halkýna bir çaðrý yapýldý.{oKralýn buyruðu uyarýnca bir sandýk yapýlarak RAB'bin Tapýnaðý'nýn kapýsýnýn dýþýna yerleþtirildi.*MÇünkü o kötü kadýnýn, Atalya'nýn oðullarý, RAB Tanrý'nýn Tapýnaðý'na zorla girerek bütün adanmýþ eþyalarý Baallar* için kullanmýþlardý.  Bunun üzerine kral, Baþkâhin Yehoyada'yý çaðýrýp, 'RAB'bin kulu Musa'nýn ve Ýsrail topluluðunun Levha Sandýðý'nýn bulunduðu çadýr için koyduðu vergiyi Yahuda ve Yeruþalim'den toplasýnlar diye Levililer'i neden uyarmadýn?' diye sordu.{oKâhinlerle Levililer'i toplayarak þöyle dedi: 'Yahuda kentlerine gidip Tanrýnýz'ýn Tapýnaðý'ný onarmak için gerekli yýllýk parayý bütün Ýsrail halkýndan toplayýn. Bunu hemen yapýn.' Ama Levililer hemen iþe giriþmediler.MBir süre sonra Yoaþ RAB'bin Tapýnaðý'ný onarmaya karar verdi.^5Yehoyada onu iki kadýnla evlendirdi. Yoaþ'ýn onlardan oðullarý, kýzlarý oldu.\1Yoaþ Kâhin Yehoyada yaþadýðý sürece RAB'bin gözünde doðru olaný yaptý.u eYoaþ yedi yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de kýrk yýl krallýk yaptý. Annesi Beer-Þevalý Sivya'ydý.nUÜlke halký sevinç içindeydi, ancak kent suskundu. Çünkü Atalya kýlýçla öldürülmüþtü.PSonra yüzbaþýlarý, soylularý, halkýn yöneticilerini ve ülke halkýný yanýna alarak kralý RAB'bin Tapýnaðý'ndan getirdi. Yukarý Kapý'dan geçip saraya girerek kralý tahta oturttular.7Ayrýca dinsel açýdan herhangi bir nedenle kirli birinin içeri girmemesi için RAB'bin Tapýnaðý'nýn kapýlarýna da nöbetçiler yerleþtirdi.<qYehoyada Levili kâhinleri RAB'bin Tapýnaðý'ndaki iþin baþýna getirdi. Onlarý Davut tarafýndan atanmýþ olduklarý görevleri yerine getirmek, Musa'nýn Yasasý'nda yazýlanlar uyarýnca RAB'be yakmalýk sunular* sunmak ve Davut'un koyduðu düzene göre sevinçle ezgiler okumakla görevlendirdi.+OBütün halk gidip Baal'ýn* tapýnaðýný yýktý. Sunaklarýný, putlarýný parçaladýlar; Baal'ýn Kâhini Mattan'ý da sunaklarýn önünde öldürdüler.iKYehoyada RAB'bin halký olmalarý için kendisiyle halk ve kral arasýnda bir antlaþma yaptý.S Atalya yakalandý ve sarayýn At Kapýsý'na varýr varmaz öldürüldü.T !Kâhin Yehoyada yüzbaþýlarý çaðýrarak, 'O kadýný aradan çýkarýn. Ardýndan kim giderse kýlýçtan geçirin' diye buyruk verdi. Çünkü, 'Onu RAB'bin Tapýnaðý'nda öldürmeyin' demiþti.2 ] Baktý, kral tapýnaðýn giriþinde sütunun yanýnda duruyor; yüzbaþýlar, borazan çalanlar çevresine toplanmýþ. Ülke halký sevinç içindeydi, borazanlar çalýnýyor, ezgiciler çalgýlarýyla övgüleri yönetiyordu. Atalya giysilerini yýrtarak, 'Hainlik! Hainlik!' diye baðýrdý.  Atalya koþuþan, kralý öven halkýn çýkardýðý gürültüyü duyunca, RAB'bin Tapýnaðý'nda toplananlarýn yanýna gitti.^ 5 Yehoyada'yla oðullarý kralýn oðlu Yoaþ'ý dýþarý çýkarýp baþýna taç koydular. Tanrý'nýn Yasasý'ný da ona verip krallýðýný ilan ettiler. Onu meshederek*, 'Yaþasýn kral!' diye baðýrdýlar.! Kralý korumak için sunaðýn ve tapýnaðýn çevresine tapýnaðýn güneyinden kuzeyine kadar bütün silahlý adamlarý yerleþtirdi.! Kâhin Yehoyada Tanrý'nýn Tapýnaðý'ndaki Kral Davut'tan kalan mýzraklarý ve büyük küçük kalkanlarý yüzbaþýlara daðýttý.^5Levililer'le Yahudalýlar Kâhin Yehoyada'nýn buyruklarýný tam tamýna uyguladýlar. Þabat Günü göreve gidenlerle görevi biten adamlarýný aldýlar. Çünkü Kâhin Yehoyada bölüklere izin vermemiþti.Levililer yalýn kýlýç kralýn çevresini saracaklar. Tapýnaða yaklaþan olursa öldürün. Kral nereye giderse, ona eþlik edin.'H Kâhinlerle görevli Levililer'in dýþýnda RAB'bin Tapýnaðý'na kimse girmesin. Onlar kutsal olduklarý için girebilirler. Halk da RAB'bin buyruðunu yerine getirmeye özen gösterecek. üçte biri sarayda, üçte biri de Temel Kapýsý'nda duracak. Bütün halk RAB'bin Tapýnaðý'nýn avlularýnda toplanacak.Siz þunlarý yapacaksýnýz: Þabat Günü* göreve giden kâhinlerle Levililer'in üçte biri kapýlarda nöbet tutacak,?wtopluluk Tanrý'nýn Tapýnaðý'nda kralla bir antlaþma yaptý. Yehoyada onlara þöyle dedi: 'Davut'un soyuna iliþkin RAB'bin verdiði söz uyarýnca, kralýn oðlu kral olacak.}sYahuda'yý dolaþarak bütün kentlerden Levililer'le Ýsrail*fv* boy baþlarýný topladýlar. Yeruþalim'e dönenH Yedinci yýl gücünü gösteren Yehoyada yüzbaþý olan Yeroham oðlu Azarya, Yehohanan oðlu Ýsmail, Ovet oðlu Azarya, Adaya oðlu Maaseya, Zikri oðlu Eliþafat'la bir antlaþma yaptý.w~g Atalya ülkeyi yönetirken, çocuk altý yýl boyunca Tanrý'nýn Tapýnaðý'nda onlarýn yanýnda gizlendi.i}K Ne var ki, Kral Yehoram'ýn kýzý Yehoþavat, Ahazya oðlu Yoaþ'ý kralýn öldürülmek istenen öteki oðullarýnýn arasýndan alýp kaçýrdý ve dadýsýyla birlikte yatak odasýna gizledi. Yehoþavat Kral Yehoram'ýn kýzý, Kâhin Yehoyada'nýn karýsý, Ahazya'nýn da üvey kýzkardeþiydi. Öldürülmesin diye çocuðu Atalya'dan gizledi.| Ahazya'nýn annesi Atalya, oðlunun öldürüldüðünü duyunca, Yahuda'da kral soyunun bütün bireylerini yok etmeye çalýþtý.*{M Sonra Ahazya'yý aramaya koyuldu. Onu Samiriye'de gizlenirken yakalayýp Yehu'ya getirdiler, sonra öldürdüler. Ahazya'yý, 'Bütün yüreðiyle RAB'be yönelen Yehoþafat'ýn torunudur' diyerek gömdüler. Böylece Ahazya'nýn soyunda krallýðý yönetebilecek güçte kimse kalmadý. zYehu, Ahav soyunu cezalandýrýrken, Ahazya'ya hizmet eden Yahuda önderleriyle Ahazya'nýn yeðenlerini bulup hepsini öldürdü.Xy)Yoram'ý ziyaret eden Ahazya'yý Tanrý yýkýma uðrattý. Ahazya oraya varýnca, Yoram'la birlikte Nimþi oðlu Yehu'yu karþýlamaya gitti; RAB Yehu'yu Ahav soyunu ortadan kaldýrmak için meshetmiþti*.^x5Yoram Ramot-Gilat'ta Aram Kralý Hazael'le savaþýrken aldýðý yaralarýn iyileþmesi için Yizreel'e döndü. Yahuda Kralý Yehoram oðlu Ahazya da yaralanan Ahav oðlu Yoram'ý görmek için Yizreel'e gitti.9wkAhazya onlarýn öðütlerine uyarak, Aram Kralý Hazael'le savaþmak üzere Ýsrail Kralý Ahav oðlu Yoram'la birlikte Ramot-Gilat'a gitti. Aramlýlar Yoram'ý yaraladýlar.$vAAhav ailesi gibi RAB'bin gözünde kötü olaný yaptý. Çünkü babasýnýn ölümünden beri Ahav ailesi onu yýkýma götürecek öðütler veriyordu.Xu)Ahazya da Ahav ailesinin yollarýný izledi. Annesi onu kötülüðe itiyordu.t}Ahazya yirmi iki*fü* yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de bir yýl krallýk yaptý. Annesi Omri'nin torunu Atalya'ydý.ys mYeruþalim halký Yehoram'ýn en küçük oðlu Ahazya'yý babasýnýn yerine kral yaptý. Çünkü Araplar'la ordugaha gelen akýncýlar büyük kardeþlerinin hepsini öldürmüþtü. Dolayýsýyla Yehoram oðlu Ahazya Yahuda Kralý oldu.DrYehoram otuz iki yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de sekiz yýl krallýk yaptý. Ölümüne kimse üzülmedi. Onu Davut Kenti'nde gömdülerse de, krallarýn mezarlýðýna gömmediler.Tq!Zaman geçti, ikinci yýlýn sonunda hastalýk yüzünden baðýrsaklarý dýþarý döküldü. Þiddetli acýlar içinde öldü. Halký atalarý için ateþ yaktýðý gibi onun onuruna ateþ yakmadý.Xp)Sonra RAB Yehoram'ý iyileþmez bir baðýrsak hastalýðýyla cezalandýrdý.>ouSaldýrýp Yahuda'ya girdiler. Sarayda bulunan her þeyi, kralýn oðullarýyla karýlarýný alýp götürdüler. Kralýn en küçük oðlu Yehoahaz'dan*fu* baþka oðlu kalmadý.lnQRAB Filistliler'i ve Kûþlular'ýn* yanýnda yaþayan Araplar'ý Yehoram'a karþý kýþkýrttý.'mGSen de korkunç bir baðýrsak hastalýðýna yakalanacaksýn. Bu hastalýk yüzünden baðýrsaklarýn dýþarý dökülene dek günlerce sürüneceksin.> 'wlgBu yüzden RAB halkýný, oðullarýný, karýlarýný ve senin olan her þeyi büyük bir yýkýmla vuracak.bk= Ýsrail krallarýnýn yolunu izledin. Ahav'ýn ailesinin yaptýðý gibi Yahuda ve Yeruþalim halkýnýn putlara baðlanmasýna önayak oldun. Üstelik kendi ailenden, senden daha iyi olan kardeþlerini öldürttün.Kj Yehoram Peygamber Ýlyas'tan bir mektup aldý. Mektup þöyleydi:'iG Yahuda tepelerinde puta tapýlan yerler bile yapmýþ, Yeruþalim halkýnýn putlara baðlanmasýna önayak olmuþ, Yahuda halkýný günaha sürüklemiþti.Oh Edomlular'ýn Yahuda'ya karþý baþkaldýrmasý bugün de sürüyor.Fg Yehoram komutanlarý ve bütün savaþ arabalarýyla oraya gitti. Edomlular onu ve savaþ arabalarýnýn komutanlarýný kuþattýlar. Ama Yehoram gece kalkýp kuþatmayý yararak kaçtý.zfmYehoram'ýn krallýðý döneminde Edomlular Yahudalýlar'a karþý ayaklanarak kendi krallýklarýný kurdular.(eIAma RAB Davut'la yaptýðý antlaþmadan ötürü onun soyunu yok etmek istemedi. Çünkü Davut'a ve soyuna sönmeyen bir ýþýk vereceðine söz vermiþti.d-Karýsý Ahav'ýn kýzý olduðu için, o da Ahav'ýn ailesi gibi Ýsrail krallarýnýn yolunu izledi ve RAB'bin gözünde kötü olaný yaptý.[c/Yehoram otuz iki yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de sekiz yýl krallýk yaptý.b Babasýnýn yerine geçen Yehoram güçlenince, bütün kardeþlerini ve bazý Ýsrail*ft* önderlerini kýlýçtan geçirtti.NaBabalarý onlara çok miktarda altýn, gümüþ, deðerli eþyalar armaðan etmiþ, ayrýca Yahuda'da surlu kentler vermiþti. Ancak, Yehoram ilk oðlu olduðundan, krallýðý ona býrakmýþtý.7`gYehoþafat oðlu Yehoram'ýn kardeþleri þunlardý: Azarya, Yehiel, Zekeriya, Azaryahu, Mikael, Þefatya. Bunlarýn tümü Ýsrail*ft* Kralý Yehoþafat'ýn oðullarýydý._ Yehoþafat ölüp atalarýna kavuþtu ve Davut Kenti'nde atalarýnýn yanýna gömüldü. Yerine oðlu Yehoram kral oldu.J^ %Mareþalý Dodavahu oðlu Eliezer, Yehoþafat'a karþý þöyle peygamberlik etti: 'Ahazya ile anlaþmaya vardýðýn için RAB iþini bozacak.' Gemiler Tarþiþ'e*fþ* gidemeden parçalandý.f]E$Tarþiþ'e gidecek gemiler*fs* yapmak için anlaþtýlar. Gemileri Esyon-Gever'de yaptýlar.u\c#Yahuda Kralý Yehoþafat bir süre sonra kendini günaha veren Ýsrail Kralý Ahazya ile anlaþmaya vardý.&[E"Yehoþafat'ýn yaptýðý öbür iþler, baþýndan sonuna dek, Ýsrail krallarý tarihinin bir bölümü olan Hanani oðlu Yehu'nun tarihinde yazýlýdýr. Z!Ancak alýþýlagelen tapýnma yerleri kaldýrýlmadý. Halk hâlâ atalarýnýn Tanrýsý'na bütün yüreðiyle yönelmemiþti.wYg Babasý Asa'nýn yollarýný izleyen ve bunlardan sapmayan Yehoþafat RAB'bin gözünde doðru olaný yaptý.X5Yehoþafat Yahuda'yý yönetti. Otuz beþ yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de yirmi beþ yýl krallýk yaptý. Annesi Þilhi'nin kýzý Azuva'ydý.tWaYehoþafat'ýn ülkesi ise barýþ içindeydi. Çünkü Tanrýsý her yandan onu esenlikle kuþatmýþtý.~VuRAB'bin Ýsrail'in düþmanlarýna karþý savaþtýðýný duyan ülkelerin krallýklarýný Tanrý korkusu sardý.WU'Çenk, lir ve borazan çalarak Yeruþalim'e, RAB'bin Tapýnaðý'na gittiler.AT{Bundan sonra bütün Yahuda ve Yeruþalim halký Yehoþafat'ýn önderliðinde sevinçle Yeruþalim'e döndü. Çünkü RAB düþmanlarýný bozguna uðratarak onlarý sevindirmiþti.S#Dördüncü gün Beraka*fr* Vadisi'nde toplanarak RAB'be övgüler sundular. Bu yüzden oranýn adý bugün de Beraka Vadisi olarak kaldý.R}Mallarý yaðmalamaya giden Yehoþafat'la askerleri, ölülerin arasýnda çok miktarda mal, giysi ve deðerli eþya buldular. Taþýyabileceklerinden çok mal topladýlar. Yaðma edilecek o kadar çok mal vardý ki, toplama iþi üç gün sürdü.!Q;Yahudalýlar kýrdaki gözcü kulesine varýnca, o büyük orduya baktýlar, ama sadece yere serilmiþ cesetler gördüler. Tek kiþi kurtulmamýþtý.HP Ammonlular'la Moavlýlar, Seir daðlýk bölgesinde yaþayan halký büsbütün yok etmek için onlara saldýrdýlar. Seirliler'i yok ettikten sonra da birbirlerini öldürmeye baþladýlar.HO Onlar ezgi okuyup övgüler sunmaya baþladýðýnda, RAB Yahuda'ya saldýran Ammonlular'a, Moavlýlar'a ve Seir daðlýk bölgesinde yaþayanlara pusu kurmuþtu. Hepsi bozguna uðratýldý. {~~H}q}"||{z4ynxxAwJvvtssrr#qpoo*nmml{kzkjfj'iggfHeCdd=c}cb|a``?^^^<]U\s[[=t<# Hizmetle ilgili hazýrlýklar tamamlanýnca, kralýn buyruðu uyarýnca kâhinlerle bölüklerine göre Levililer yerlerini aldýlar.N=# Konanya, kardeþleri Þemaya ile Netanel, Levililer'in önderleri Haþavya, Yeiel ve Yozavat da Fýsýh kurbaný olarak Levililer'e beþ bin kuzuyla oðlak, beþ yüz de sýðýr baðýþladýlar. <#Kralýn önderleri de halka, kâhinlere ve Levililer'e gönülden baðýþta bulundular. Tanrý Tapýnaðý'nýn yöneticileri olan Hilkiya, Zekeriya, Yehiel de Fýsýh kurbaný olarak kâhinlere iki bin altý yüz kuzuyla oðlak, üç yüz sýðýr verdiler.;#Yoþiya Fýsýh kurbanýný sunmalarý için oradaki halka sürüsünden otuz bin kuzuyla oðlak, üç bin de sýðýr baðýþladý.:#Kendinizi kutsayýn ve RAB'bin Musa aracýlýðýyla buyurduðu gibi Fýsýh kurbanlarýný kesip kardeþleriniz için hazýrlayýn.' 9#Kardeþleriniz olan halkýn boylarýna baðlý bölüklere yardým etmek üzere siz Levililer takýmlar halinde kutsal yerde durun.8#Ýsrail Kralý Davut'la oðlu Süleyman'ýn yazýlý düzeni uyarýnca, boylarýnýza, bölüklerinize göre hazýrlanýn.*7M#Bütün Ýsrail halkýný eðiten RAB'be adanmýþ Levililer'e, 'Kutsal sandýðý Ýsrail Kralý Davut oðlu Süleyman'ýn yaptýrdýðý tapýnaða koyun' dedi, 'Bundan böyle onu omuzlarýnýzýn üzerinde taþýmayacaksýnýz. Þimdi Tanrýnýz RAB'be ve halký Ýsrail'e hizmet edin.p6Y#Yoþiya kâhinleri görevlerine atayarak RAB'bin Tapýnaðý'nda hizmet etmeleri için yüreklendirdi.5 #Yoþiya Yeruþalim'de RAB için Fýsýh Bayramý'ný* kutladý. Birinci ayýn* on dördüncü günü Fýsýh* kurbaný kesildi.z4m"!Yoþiya Ýsrail topraklarýndan bütün iðrenç putlarý kaldýrttý. Ýsrail'de kalan halkýn Tanrýlarý RAB'be kulluk etmelerini saðladý. Kral yaþadýðý sürece halk atalarýnýn Tanrýsý RAB'bin ardýnca yürümekten vazgeçmedi.Y3+" Sonra oradaki Yeruþalim ve Benyamin halkýna bu antlaþmaya baðlý kalacaklarýna iliþkin ant içirtti. Yeruþalim'de yaþayanlar Tanrý'nýn, atalarýnýn Tanrýsý'nýn antlaþmasýna baðlý kaldýlar.2"Özel yerinde durarak RAB'bin yolunu izleyeceðine, buyruklarýný, öðütlerini, kurallarýný candan ve yürekten uygulayacaðýna, bu kitapta yazýlý antlaþmanýn koþullarýný yerine getireceðine iliþkin RAB'bin huzurunda antlaþma yaptý.1"Sonra Yahudalýlar, Yeruþalim'de yaþayanlar, kâhinler, Levililer, büyük küçük herkesle birlikte RAB'bin Tapýnaðý'na çýktý. RAB'bin Tapýnaðý'nda bulunmuþ olan Antlaþma Kitabý'ný baþtan sona kadar herkesin duyacaðý biçimde okudu.b0="Kral Yoþiya haber gönderip Yahuda ve Yeruþalim'in bütün ileri gelenlerini topladý.\/1"Seni atalarýna kavuþturacaðým, esenlik içinde mezarýna gömüleceksin. Buraya ve burada yaþayanlara getireceðim büyük felaketi görmeyeceksin.> ' Hilkiya ile yanýndakiler bu sözleri krala ilettiler.u.c"Madem burasý ve burada yaþayanlarla ilgili sözlerimi duyunca yüreðin yumuþadý, kendini alçalttýn, evet, önümde kendini alçalttýn, giysilerini yýrtýp huzurumda aðladýn, ben de yalvarýþýný iþittim. Böyle diyor RAB.-"'RAB'be danýþmak için sizi gönderen Yahuda Kralý'na þöyle deyin: <Ýsrail'in Tanrýsý RAB duyduðun sözlere iliþkin diyor ki:",="Beni terk ettikleri, elleriyle yaptýklarý baþka ilahlara buhur yakýp beni kýzdýrdýklarý için buraya karþý öfkem alevlenecek ve sönmeyecek.>+'" diyor:`)9"Hilkiya ile kralýn gönderdiði adamlar varýp tapýnaktaki giysilerin nöbetçisi Hasra oðlu Tokhat oðlu Þallum'un karýsý Peygamber Hulda'ya danýþtýlar. Hulda Yeruþalim'de, Ýkinci Mahalle'de oturuyordu. (9"'Gidin, bulunan bu kitabýn sözleri hakkýnda benim için de, Ýsrail ve Yahuda halkýnýn geri kalaný için de RAB'be danýþýn. RAB'bin bize karþý alevlenen öfkesi büyüktür. Çünkü atalarýmýz RAB'bin sözüne kulak asmadýlar, bu kitapta yazýlanlara uymadýlar.''"Hilkiya'ya, Þafan oðlu Ahikam'a, Mika oðlu Avdon'a, Yazman Þafan'a ve kendi özel görevlisi Asaya'ya þöyle buyurdu:F&"Kral Kutsal Yasa'daki sözleri duyunca giysilerini yýrttý.W%'"Ardýndan, 'Kâhin Hilkiya bana bir kitap verdi' diyerek kitabý krala okudu.X$)"'RAB'bin Tapýnaðý'ndaki paralarý alýp denetçilerle iþçilere verdiler.'v#e"Þafan kitabý krala götürerek, 'Görevlilerin kendilerine verilen her iþi yapýyorlar' diye haber verdi,g"G"Yazman Þafan'a, 'RAB'bin Tapýnaðý'nda Yasa Kitabý'ný buldum' diyerek kitabý ona verdi.!)"RAB'bin Tapýnaðý'na getirilen parayý çýkarýrlarken, Kâhin Hilkiya Musa aracýlýðýyla verilmiþ olan RAB'bin Yasa Kitabý'ný buldu.  " %" Çalýþanlar iþi özenle yaptýlar. Baþlarýnda yönetici olarak Levililer'den þu denetçiler vardý: Merari boyundan Yahat'la Ovadya, Kehat boyundan Zekeriya'yla Meþullam. Çalgý çalmakta usta olan Levililer yük taþýyan iþçilerin sorumluluðunu aldýlar ve her iþi yapan iþçileri denetlediler. Levililer'den bazýlarý da yazman, görevli, kapý nöbetçisi olarak çalýþtýlar.E" Yontma taþ, Yahuda krallarýnýn yýkýlmaya terk ettiði yapýlarýn kiriþ ve baðlantý yerlerinin onarýmý için kereste almalarý için marangozlara, yapýcýlara ödeme yapýldý.0Y" Paralarý RAB'bin Tapýnaðý'ndaki iþlerin baþýnda bulunan denetçilere verdiler. Onlar da tapýnaðý yenileme ve onarma iþinde çalýþan iþçilere ödediler.0Y" Bunlar Tanrý'nýn Tapýnaðý'na getirilen paralarý götürüp Baþkâhin Hilkiya'ya verdiler. Kapý nöbetçileri olan Levililer bu parayý Manaþþe ve Efrayim halkýndan, Ýsrail'in geri kalanýndan, bütün Yahudalýlar'la Benyaminliler'den, Yeruþalim'de yaþayanlardan toplamýþlardý.|q"Yoþiya ülkeyi ve tapýnaðý arýndýrdýktan sonra, krallýðýnýn on sekizinci yýlýnda Asalya oðlu Þafan'ý, kent yöneticisi Maaseya'yý ve Yoahaz oðlu devlet tarihçisi Yoah'ý Tanrýsý RAB'bin Tapýnaðý'ný onarmaya gönderdi.=s"sunaklarý, Aþera putlarýný yýktý; toz haline gelinceye dek putlarý ezdi. Ýsrail ülkesinin her yanýndaki buhur sunaklarýný paramparça etti. Sonra Yeruþalim'e döndü.s_"Naftali'ye dek Manaþþe, Efrayim ve Þimon oymaklarýnýn kentleriyle çevredeki yýkýntýlarda bulunanve"Kâhinlerin kemiklerini kendi sunaklarýnýn üstünde yaktý. Böylece Yahuda ve Yeruþalim'i arýndýrdý.{"Yoþiya'nýn gözetiminde Baallar'ýn* sunaklarýný yýktýrýp üzerlerindeki buhur sunaklarýný parçalattý. Aþera putlarýný, oyma ve dökme putlarý da parçalayýp ezdikten sonra tozlarýný onlara kurban sunanlarýn mezarlarýna serpti.'"Yoþiya krallýðýnýn sekizinci yýlýnda, daha gençken, atasý Davut'un Tanrýsý'na yönelmeye baþladý. Krallýðýnýn on ikinci yýlýnda da Yahuda ve Yeruþalim'i puta tapýlan yerlerden, Aþera* putlarýndan, oyma ve dökme putlardan arýndýrmaya baþladý.iK"RAB'bin gözünde doðru olaný yaptý. Saða sola sapmadan atasý Davut'un yollarýný izledi.Z /"Yoþiya sekiz yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de otuz bir yýl krallýk yaptý.oW!Ülke halký Kral Amon'a düzen kuranlarýn hepsini öldürdü. Yerine oðlu Yoþiya'yý kral yaptý.@{!Görevlileri düzen kurup onu sarayýnda öldürdüler.{o!Ancak RAB'bin önünde alçakgönüllülüðü takýnan babasý Manaþþe'nin tersine, giderek suçunu artýrdý.-!Amon da babasý Manaþþe gibi RAB'bin gözünde kötü olaný yaptý. Babasý Manaþþe'nin yaptýrdýðý putlara kurban sundu, onlara taptý.W'!Amon yirmi iki yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de iki yýl krallýk yaptý.jM!Manaþþe ölüp atalarýna kavuþunca, kendi sarayýna gömüldü. Yerine oðlu Amon kral oldu.j M!Duasý, Tanrý'nýn ona yanýtý, gururundan dönmeden önce iþlediði bütün günahlar, ihaneti, yaptýrdýðý tapýnma yerleri, Aþera putlarýyla öbür putlarý diktirdiði yerler Hozay'ýn*fi* tarihinde yazýlýdýr.A {!Manaþþe'nin yaptýðý öbür iþler, Tanrýsý'na yakarýþý ve Ýsrail'in Tanrýsý RAB'bin adýna onu uyaran bilicilerin* sözleri, Ýsrail krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr. {!Ne var ki, halk tapýnma yerlerinde kurban sunmayý sürdürdü; ancak yalnýz Tanrýlarý RAB'be kurban sunuyorlardý., Q!RAB'bin sunaðýný yeniden kurup üzerinde esenlik ve þükran kurbanlarý kesti; Yahuda halkýna Ýsrail'in Tanrýsý RAB'be kulluk etmeleri için buyruk verdi.J  !RAB'bin Tapýnaðý'ndan yabancý ilahlarý ve diktirdiði putu çýkardý; tapýnaðýn bulunduðu tepede ve Yeruþalim'de yaptýrdýðý bütün sunaklarý kaldýrýp kentin dýþýna attý.q[!Sonra Davut Kenti için vadideki Gihon Pýnarý'nýn batýsýndan Balýk Kapýsý'nýn giriþine kadar yüksek bir dýþ sur yaptý; Ofel Tepesi'ni de bu surla çevirdi. Yahuda'nýn bütün surlu kentlerine komutanlar yerleþtirdi.,Q! RAB'be yalvarýnca RAB yakarýþýný, duasýný duydu ve onu yine Yeruþalim'e, krallýðýna getirdi. Ýþte o zaman Manaþþe RAB'bin Tanrý olduðunu anladý.! Ne var ki, Manaþþe sýkýntýsýnda Tanrýsý RAB'be yakardý ve atalarýnýn Tanrýsý önünde son derece alçakgönüllü davrandý.I ! Bunun üzerine RAB Asur Kralý'nýn ordu komutanlarýný onlarýn üzerine gönderdi. Manaþþe'yi tutsak alýp burnuna çengel taktýlar; tunç* zincirlerle baðlayýp Babil'e götürdüler.I ! RAB Manaþþe'yle halkýný uyardýysa da aldýrýþ etmediler.@y! Ancak Manaþþe Yahudalýlar'la Yeruþalim'de yaþayanlarý öylesine yoldan çýkardý ki, RAB'bin Ýsrail halkýnýn önünde yok ettiði uluslardan daha çok kötülük yaptýlar.fE!Kendilerine Musa aracýlýðýyla buyurduðum Kutsal Yasa'yý, kurallarý, ilkeleri dikkatle yerine getirirlerse, Ýsrail halkýnýn ayaðýný bir daha atalarýna vermiþ olduðum ülkenin dýþýna çýkarmayacaðým.'1!Manaþþe yaptýrdýðý putu Tanrý'nýn Tapýnaðý'na yerleþtirdi. Oysa Tanrý tapýnaða iliþkin Davut'la oðlu Süleyman'a þöyle demiþti: 'Bu tapýnakta ve Ýsrail oymaklarýnýn yaþadýðý kentler arasýndan seçtiðim Yeruþalim'de adým sonsuza dek anýlacak.O!Oðullarýný Ben-Hinnom Vadisi'nde ateþte kurban etti; falcýlýk ve büyücülük yaptý. Medyumlara, ruh çaðýranlara danýþtý. RAB'bin gözünde çok kötülük yaparak O'nu öfkelendirdi.W'!Tapýnaðýn iki avlusunda gök cisimlerine tapmak için sunaklar yaptýrdý.r~]!RAB'bin, 'Adým sonsuza dek Yeruþalim'de bulunacaktýr' dediði RAB'bin Tapýnaðý'nda sunaklar kurdu.D}!Babasý Hizkiya'nýn ortadan kaldýrdýðý puta tapýlan yerleri yeniden yaptýrdý. Baallar* için sunaklar kurdu, Aþera* putlarý yaptý. Gök cisimlerine taparak onlara kulluk etti. |!RAB'bin Ýsrail halkýnýn önünden kovmuþ olduðu uluslarýn iðrenç törelerine uyarak RAB'bin gözünde kötü olaný yaptý.^{ 7!Manaþþe on iki yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de elli beþ yýl krallýk yaptý.Hz !Hizkiya ölüp atalarýna kavuþunca, Davutoðullarý'nýn mezarlarýnýn üst kesimine gömüldü. Bütün Yahuda ve Yeruþalim halký onu saygýyla andý. Yerine oðlu Manaþþe kral oldu.2y] Hizkiya'nýn yaptýðý öbür iþler ve RAB'be baðlýlýðý Amots oðlu Peygamber Yeþaya'nýn Yahuda ve Ýsrail krallarýnýn tarihindeki görümünde yazýlýdýr.Tx! Ama Babil önderlerinin ülkede gerçekleþtirilen belirtiyi araþtýrmak için gönderdiði elçiler gelince, Tanrý Hizkiya'yý denemek ve aklýndan geçenlerin hepsini öðrenmek için onu býraktý.:wm Gihon Pýnarý'nýn yukarý aðzýný kapayýp suyun Davut Kenti'nin batý yakasýndan aþaðýya akmasýný saðlayan da Hizkiya'dýr. Üstlendiði her iþte baþarýlý oldu.v Bunlarýn yanýsýra kendisi için kentler kurdurdu ve çok sayýda davar, sýðýr edindi. Tanrý ona çok büyük zenginlik vermiþti. u Ayrýca tahýl ambarlarý, yeni þarap ve zeytinyaðý depolarý, sýðýrlar için ahýrlar, sürüler için aðýllar yaptýrdý.2t] Hizkiya çok zengin ve onurlu biriydi. Altýný, gümüþü, deðerli taþlarý, baharatý, kalkanlarý ve çeþit çeþit deðerli eþyasý için hazineler yaptýrdý.6se Hizkiya ile Yeruþalim'de yaþayanlar gururu býrakýp alçakgönüllü davranmaya baþladýlar. Bu sayede Hizkiya'nýn krallýðý boyunca RAB'bin öfkesine uðramadýlar.0rY Ne var ki, Hizkiya kendisine yapýlan bu iyiliðe yaraþýr biçimde davranmayýp büyüklendi. Bu yüzden RAB hem ona, hem Yahuda'ya, hem de Yeruþalim'e öfkelendi. q O günlerde Hizkiya ölümcül bir hastalýða yakalanýnca, RAB'be yalvardý. RAB yakarýþýný duyarak ona bir belirti verdi. diyen Hizkiya deðil mi bu?&dE Hizkiya, diyerek sizi kandýrýyor. Sizi kýtlýða ve susuzluða terk edip ölüme sürüklüyor.ocW 'Asur Kralý Sanherib þöyle diyor: Db Asur Kralý Sanherib, bütün ordusuyla Lakiþ Kenti'ni kuþatýrken, subaylarý aracýlýðýyla Yahuda Kralý Hizkiya'ya ve Yeruþalim'de yaþayan Yahuda halkýna þu haberi gönderdi:0aY Ondaki güç insansaldýr; bizdeki güç ise bize yardým eden ve bizden yana savaþan Tanrýmýz RAB'dir.' Yahuda Kralý Hizkiya'nýn bu sözleri halka güven verdi.#`? 'Güçlü ve yürekli olun! Asur Kralý'ndan ve yanýndaki büyük ordudan korkmayýn, yýlmayýn. Çünkü bizimle olan onunla olandan daha üstündür.v_e Halka komutanlar atadý. Sonra onlarý kent kapýsý yakýnýndaki alanda toplayarak þöyle yüreklendirdi:^{ Hizkiya gücünü toplayarak surun yýkýlmýþ bölümlerini onarttý, üstüne kuleler yaptýrdý. Dýþardan bir sur daha yaptýrarak Davut Kenti'nde Millo'yu* saðlamlaþtýrdý. Bunlarýn yanýsýra, çok sayýda silah ve kalkan hazýrlattý. ]9 Böylece birçok kiþi toplandý. 'Neden Asur Kralý gelip bol su bulsun?' diyerek bütün pýnarlarý ve ülkenin ortasýndan akan dereyi kapadýlar.\ kentin dýþýndaki pýnarlarý kapatma konusunda önderlerine ve ordu komutanlarýna danýþtý. Onlar da onu desteklediler.Q[ Sanherib'in Yeruþalim'le savaþmaya hazýrlandýðýný duyan Hizkiya,6Z g Hizkiya'nýn RAB'be baðlýlýkla yaptýðý bu hizmetlerden sonra Asur Kralý Sanherib gelip Yahuda'ya saldýrdý. Surlu kentleri ele geçirmek amacýyla onlarý kuþattý.2Y]Tanrý'nýn Tapýnaðý'nda üstlendiði görevi bütün yüreðiyle yerine getirdi; Kutsal Yasa'ya, buyruklara uydu; Tanrýsý'na yöneldi. Bu sayede baþarýlý oldu.uXcHizkiya bütün Yahuda'da böyle davrandý; Tanrýsý RAB'bin önünde iyi, doðru ve hakça olaný yaptý.{WoKentlerinin çevresindeki kýrlarda ya da herhangi bir kentte yaþayan Harun soyundan kâhinlere gelince, onlardan olan bütün erkeklere ve Levililer'in soyaðacýnda kayýtlý herkese yiyecek daðýtmak için belirli kiþiler atanmýþtý. V  U @TyAyrýca soyaðacýnda adý kayýtlý üç ve daha yukarý yaþtaki erkeklere, bölüklerine ve sorumluluklarýna göre RAB'bin Tapýnaðý'na girip günün gerektirdiði deðiþik görevleri yapanlarýn tümüne; baðlý olduklarý boylara göre kütüðe kayýtlý kâhinlere, bölüklerine ve sorumluluklarýna göre yirmi ve daha yukarý yaþtaki Levililer'e; kâhinlerle Levililer'in soyaðacýnda kayýtlý küçük çocuklara, kadýnlara, oðullarla kýzlara, yani topluluða yiyecek daðýtýyorlardý. Çünkü kendilerini sadakatle Tanrý'ya adamýþlardý.bS=Eden, Minyamin, Yeþua, Þemaya, Amarya ve Þekanya kâhinlerin yaþadýklarý kentlerde bölükleri uyarýnca büyük küçük bütün kardeþlerine baðýþlarý daðýtma iþinde Kore'ye sadakatle yardým ettiler.gRGTapýnaðýn Doðu Kapýsý'nýn nöbetçisi Yimna'nýn oðlu Levili Kore, Tanrý'ya gönülden verilen sunularýn sorumlusuydu. RAB'be adanan baðýþlarý ve kutsal yiyecekleri daðýtmak için bu göreve getirilmiþti.dQA Kral Hizkiya ile Tanrý'nýn Tapýnaðý'nýn sorumlusu Azarya, Konanya ile kardeþi Þimi'nin yönetimindeki þu denetçileri atadýlar: Yehiel, Azazya, Nahat, Asahel, Yerimot, Yozavat, Eliel, Yismakya, Mahat, Benaya.5Pc Baðýþlar, ondalýklar, adanan armaðanlar sadakatle içeri getirildi. Bütün bu iþlerin sorumlusu olarak Levili Konanya atandý; kardeþi Þimi de yardýmcýsý oldu.oOW Hizkiya RAB'bin Tapýnaðý'ndaki depolarýn hazýrlanmasý için buyruk verdi. Depolar hazýrlandý.rN] Sadok soyundan Baþkâhin Azarya þu yanýtý verdi: 'Halk RAB'bin Tapýnaðý'na baðýþ getirmeye baþladýktan bu yana yiyip doyduk; üstelik artýrdýk da. Çünkü RAB halkýný kutsadý. Bu büyük yýðýn da artakalandýr.'?My Hizkiya kâhinlerle Levililer'e yýðýnlarý sorunca,sL_Hizkiya ile önderler gelip yýðýnlarý görünce, RAB'be övgüler sunup halký Ýsrail'i kutsadýlar.QKOndalýklarýn toplanmasý üçüncü aydan* yedinci aya kadar sürdü.SJYahuda kentlerinde yaþayan Ýsrailliler'le Yahudalýlar da sýðýrlarýnýn, davarlarýnýn, Tanrýlarý RAB'be adamýþ olduklarý kutsal armaðanlarýn ondalýðýný getirip bir araya yýðdýlar.aI;Kralýn bu buyruðunu duyar duymaz Ýsrailliler ilk yetiþen tahýl, yeni þarap, zeytinyaðý, bal ve bütün tarla ürünlerinden bol bol verdiler. Bunun yanýsýra her þeyin ondalýðýný da bol bol getirdiler.$HAYeruþalim'de yaþayan halka da kâhinlerle Levililer'in paylarýna düþeni vermelerini buyurdu; öyle ki, RAB'bin Yasasý'na kendilerini adayabilsinler.EGKral da RAB'bin Yasasý uyarýnca sabah akþam sunulmak üzere yakmalýk sunular, Þabat* günleri, Yeni Ay ve bayramlarda sunulacak yakmalýk sunular için sürüsünden hayvanlar verdi.|FqHizkiya kâhinlerle Levililer'i görevlerine göre bölüklere ayýrdý. Kimine yakmalýk sunularý* ve esenlik sunularýný* sunma, kimine hizmet etme, kimine de RAB'bin Konutu'nun kapýlarýnda þükredip övgüler söyleme görevini verdi.3E aBütün bunlar sona erince, oradaki Ýsrailliler Yahuda kentlerine giderek dikili taþlarý parçalayýp Aþera* putlarýný devirdiler. Yahuda, Benyamin, Efrayim ve Manaþþe bölgelerindeki puta tapýlan yerlerin ve sunaklarýn hepsini yýktýlar. Sonra herkes kendi kentine, topraðýna döndü.DLevili kâhinler ayaða kalkýp halký kutsadýlar. Tanrý onlarý duydu. Çünkü dualarý O'nun kutsal konutuna, göklere eriþmiþti.(CIYeruþalim'de büyük sevinç vardý. Çünkü Ýsrail Kralý Davut oðlu Süleyman'ýn günlerinden bu yana Yeruþalim'de böylesi bir olay yaþanmamýþtý.BBütün Yahuda topluluðu, kâhinler, Levililer, Ýsrail'den gelen topluluk, Ýsrail'den gelip Yahuda'ya yerleþen yabancýlar sevindi.3A_Yahuda Kralý Hizkiya topluluða bin boðayla yedi bin davar saðladý; önderler de topluluða bin boðayla on bin davar daha verdiler. Birçok kâhin kendini kutsadý.}@sTopluluk bayramý yedi gün daha kutlamaya karar verdi. Böylece herkes bayramý yedi gün daha sevinçle kutladý.^?5Hizkiya RAB'be hizmetlerini baþarýyla yerine getiren Levililer'i övdü. Yedi gün boyunca herkes esenlik kurbanlarýný kesip atalarýnýn Tanrýsý RAB'be þükrederek bayramda kendisine ayrýlan paydan yedi.c>?Yeruþalim'deki Ýsrailliler Mayasýz Ekmek Bayramý'ný yedi gün büyük sevinçle kutladýlar. Levililer'le kâhinler RAB'bi yüceltmek amacýyla kullanýlan yüksek sesli çalgýlarla her gün O'nu övüyorlardý.M=RAB Hizkiya'nýn yakarýþýný duydu ve halký baðýþladý*fý*. < #;?Çok sayýda insan, Efrayim, Manaþþe, Ýssakar ve Zevulun'dan gelen halkýn birçoðu kendisini dinsel açýdan arýndýrmamýþtý; öyleyken yazýlana ters düþerek Fýsýh kurbanýný yediler. Hizkiya onlar için þöyle dua etti: 'Kutsal yerin kurallarý uyarýnca arýnmamýþ bile olsa, RAB Tanrý'ya, atalarýnýn Tanrýsý'na yönelmeye yürekten kararlý olan herkesi iyi olan RAB baðýþlasýn.'3:_Topluluk arasýnda kendini kutsamamýþ birçok kiþi vardý; bu nedenle arýnmamýþ olanlarýn Fýsýh kurbanýný kesme ve RAB'be adama görevini Levililer üstlendi.>9uBunun ardýndan, Tanrý adamý Musa'nýn Yasasý uyarýnca, geleneksel yerlerini aldýlar. Kâhinler Levililer'in elinden aldýklarý kurban kanýný sunaðýn üstüne döktüler.@8yÝkinci ayýn on dördüncü günü Fýsýh* kurbanýný kestiler. Kâhinlerle Levililer utanarak kendilerini kutsadýlar, sonra RAB'bin Tapýnaðý'na yakmalýk sunular* getirdiler.7Ýþe Yeruþalim'deki sunaklarý kaldýrmakla baþladýlar. Bütün buhur sunaklarýný kaldýrýp Kidron Vadisi'ne attýlar.s6_ Ýkinci ay Mayasýz Ekmek Bayramý'ný* kutlamak için çok büyük bir topluluk Yeruþalim'de toplandý.<5q Birlik ruhu vermek için Tanrý'nýn eli Yahuda'nýn üzerindeydi. Öyle ki, Tanrý kral ve önderlerin RAB'bin sözü uyarýnca verdikleri buyruða halkýn uymasýný saðladý.y4k Ama Aþer, Manaþþe ve Zevulun halkýndan bazýlarý alçakgönüllü bir tutum takýnarak Yeruþalim'e gitti.3 Ulaklar Efrayim ve Manaþþe bölgelerinde Zevulun'a dek kent kent dolaþtýlar. Ne var ki, halk gülerek onlarla alay etti.2{ RAB'be dönerseniz, kardeþlerinizi, oðullarýnýzý tutsak edenler onlara acýyýp bu ülkeye dönmelerine izin vereceklerdir. Çünkü Tanrýnýz RAB lütfeden, acýyan bir Tanrý'dýr. O'na dönerseniz, O da yüzünü sizden çevirmeyecektir.'G1Atalarýnýz gibi inatçý olmayýn, RAB'be boyun eðin. O'nun sonsuza dek kutsal kýldýðý tapýnaða gelin. Kýzgýn öfkesinin sizden uzaklaþmasý için Tanrýnýz RAB'be kulluk edin.&0EAtalarýnýn Tanrýsý RAB'be ihanet eden atalarýnýza, kardeþlerinize benzemeyin; gördüðünüz gibi RAB onlarý dehþet verici bir duruma düþürdü.Z/-Kralýn buyruðu uyarýnca ulaklar, kral ve önderlerinden aldýklarý mektuplarla bütün Ýsrail ve Yahuda'yý koþa koþa dolaþarak þu duyuruyu yaptýlar: 'Ey Ýsrail halký! Ýbrahim'in, Ýshak'ýn ve Ýsrail'in Tanrýsý RAB'be dönün. Öyle ki, O da sað kalanlarýnýza, Asur krallarýnýn elinden kurtulanlarýnýza dönsün.. Herkes Yeruþalim'e gelip Ýsrail'in Tanrýsý RAB için Fýsýh Bayramý'ný kutlasýn diye Beer-Þeva'dan Dan'a kadar bütün Ýsrail ülkesine duyuru yapmaya karar verdiler. Çünkü bayram, yazýlý olduðu gibi çok sayýda insanla kutlanmamýþtý.<-sBu tasarý krala da topluluða da uygun göründü.,1Bayramý zamanýnda kutlayamamýþlardý; çünkü ne kendini kutsamýþ yeterli sayýda kâhin vardý, ne de halk Yeruþalim'de toplanabilmiþti.q+[Kralla önderleri ve Yeruþalim'deki topluluk Fýsýh Bayramý'ný ikinci ay* kutlamaya karar verdiler.}* uHizkiya, bütün Ýsrail ve Yahuda halkýna haber göndererek, Efrayim ve Manaþþe halkýna da mektup yazarak, Ýsrail'in Tanrýsý RAB için Fýsýh Bayramý'ný* kutlamak amacýyla Yeruþalim'deki RAB'bin Tapýnaðý'na gelmelerini bildirdi.)%$Hizkiya'yla bütün halk, Tanrý'nýn halk için yaptýklarý karþýsýnda sevinç içindeydi; çünkü her þey çabucak tamamlanmýþtý.(%#Çok sayýda yakmalýk sununun yanýsýra esenlik sunularýnýn* yaðý ve yakmalýk sunularla birlikte sunulan dökmelik sunular da vardý.$'A"Yakmalýk sunu olarak kesilen hayvanlarýn derilerini yüzecek kâhinlerin sayýsý yetersizdi. Bu nedenle kardeþleri Levililer iþ bitene ve öbür kâhinler kutsanana dek onlara yardým etti. Çünkü Levililer kendilerini kutsamaya kâhinlerden daha çok özen göstermiþlerdi.P&!Kurban olarak adanan hayvanlar altý yüz sýðýr, üç bin davardý.;%o Topluluðun yakmalýk sunu olarak getirdiði hayvanlarýn sayýsý yetmiþ sýðýr, yüz koç, iki yüz kuzuydu. Bunlarýn tümü RAB'be yakmalýk sunu olarak sunulmak içindi.$Hizkiya, 'Artýk kendinizi RAB'be adamýþ bulunuyorsunuz' dedi, 'Gelin, RAB'bin Tapýnaðý'na kurbanlar, þükran sunularý getirin.' Bunun üzerine topluluk kurban ve þükran sunularý getirdi. Ýçlerindeki istekli kiþiler de yakmalýk sunular getirdiler.A#{Kral Hizkiya ile önderler, Levililer'e Davut'un ve Bilici Asaf'ýn sözleriyle RAB'bi övmelerini söylediler. Onlar da sevinçle övgüler sundular, baþlarýný eðip tapýndýlar._"7Yakmalýk sunular sunulduktan sonra, kralla yanýndakiler yere kapanýp tapýndýlar.!/Ezgiciler ezgi söylüyor, borazancýlar borazan çalýyor, bütün topluluk tapýnýyordu. Yakmalýk sunu bitinceye dek bu böyle sürüp gitti.N Hizkiya yakmalýk sununun sunaðýn üzerinde yakýlmasýný buyurdu. Sunu sunulmaya baþlayýnca, borazanlar ve Ýsrail Kralý Davut'un çalgýlarý eþliðinde RAB'be ezgiler okumaya koyuldular.gGBöylece Levililer Davut'un çalgýlarýyla, kâhinler de borazanlarýyla yerlerini aldýlar.^5Sonra kral Davut'un, bilicisi* Gad'ýn ve Peygamber Natan'ýn düzenine göre Levililer'i ziller, çenkler ve lirlerle RAB'bin Tapýnaðý'na yerleþtirdi. RAB bu düzeni peygamberleri aracýlýðýyla vermiþti."=Sonra kâhinler tekeleri kestiler. Bütün Ýsrail halkýnýn günahlarýný baðýþlatmak için tekelerin kanýný sunaðýn üzerinde günah sunusu olarak sundular. Çünkü kral yakmalýk sunu ve günah sunusunu bütün Ýsrail halký adýna sunmalarý için buyruk vermiþti.{Tekeleri günah sunusu olarak kralla topluluðun önüne getirdiler. Kralla topluluk ellerini tekelerin üzerine koydu.;oÖnce boðalar kesildi, kâhinler boðalarýn kanýný sunaðýn üzerine döktüler. Sonra sýrasýyla koçlarý ve kuzularý keserek kanlarýný sunaðýn üzerine döktüler.s_Kral ailesi, tapýnak ve Yahuda halký için günah sunusu* olarak yedi boða, yedi koç, yedi kuzu, yedi teke getirdiler. Hizkiya bunlarý RAB'bin sunaðýnýn üzerinde sunmalarý için Harun soyundan gelen kâhinlere buyruk verdi.}sErtesi gün Kral Hizkiya erkenden kentin ileri gelenlerini toplayýp onlarla birlikte RAB'bin Tapýnaðý'na gitti.)K'Ayrýca krallýðý döneminde ihanet eden Ahaz'ýn attýrdýðý bütün takýmlarý da hazýrlayýp kutsadýk. Hepsi RAB'bin sunaðýnýn önünde duruyor.'B}Sonra Kral Hizkiya'ya giderek, 'Bütün RAB'bin Tapýnaðý'ný, yakmalýk sunu sunaðýyla takýmlarýný, adak ekmeklerinin* dizildiði masayla takýmlarýný arýndýrdýk' dediler,[/Birinci ayýn ilk günü kutsamaya baþladýlar; ayýn sekizinci günü tapýnaðýn eyvanýna vardýlar. Tapýnaðý kutsamayý sekiz gün daha sürdürerek, birinci ayýn on altýncý günü iþi bitirdiler.oWRAB'bin Tapýnaðý'ný arýndýrmak için içeri giren kâhinler tapýnakta bulduklarý bütün kirli sayýlan þeyleri tapýnaðýn avlusuna çýkardýlar. Levililer bunlarý dýþarý çýkarýp Kidron Vadisi'ne götürdüler.J Bu Levililer kardeþlerini topladýlar. Kendilerini kutsadýktan sonra, RAB'bin sözü uyarýnca kralýn buyruðuyla RAB'bin Tapýnaðý'ný dinsel açýdan arýndýrmak için içeri girdiler.KHeman soyundan Yehiel, Þimi; Yedutun soyundan Þemaya ve Uzziel.L Elisafan soyundan Þimri, Yeiel; Asaf soyundan Zekeriya, Mattanya;S Ýþe baþlayan Levililer þunlardý: Kehat boyundan Amasay oðlu Mahat, Azarya oðlu Yoel; Merari boyundan Avdi oðlu Kiþ, Yehallelel oðlu Azarya; Gerþon boyundan Zimma oðlu Yoah, Yoah oðlu Eden;#? Oðullarým, artýk iþi savsaklamayýn! Çünkü RAB önünde durmanýz, hizmet etmeniz, hizmetkârlarý olmanýz ve buhur yakmanýz için sizi seçti.'  Þimdi, bize duyduðu kýzgýn öfkeyi yatýþtýrmak için, Ýsrail'in Tanrýsý RAB'le bir antlaþma yapmayý tasarlýyorum.{ Ýþte bu yüzden, babalarýmýz kýlýçtan geçirildi; oðullarýmýz, kýzlarýmýz, karýlarýmýz tutsak alýndý. ~}||Q{zyxwwgvquu.ttdtrrrqq8ploonnm\llk2j:ihhKgf{eSdLcwba``1__^^^5]]\\\\m\M\-\ [[[[[g[H[ZZZZZzZ^ZBZ&YYYYnYUY8YXXXX|XAXWWWWgVVnV0UUUqU1TTTrT1SSS\SRRgQQpQOPPZP*OOONNEMpLKK.JII1HFEDD>CfBB7A%@?>>D=t<<8;;W:o99B8[777K6655>4b33!2<1X1 0p//}.r--x-M,u++*p)((G'&o&c%f$$"!![ gE5)!zyf ^ u : _ Rz=YrQJ- Bigvayoðullarý'ndan Utay, Zakkur ve onlarla birlikte 70 erkek.u,c Adonikam'ýn küçük oðullarýndan adlarý Elifelet, Yeiel, Þemaya olanlar ve onlarla birlikte 60 erkek.S+ Azgatoðullarý'ndan Hakkatan oðlu Yohanan ve onunla birlikte 110 erkek.P* Bevayoðullarý'ndan Bevay oðlu Zekeriya ve onunla birlikte 28 erkek.<)s Yosifya oðlu Þelomit'in oðullarýndan 160 erkek.O( Yoavoðullarý'ndan Yehiel oðlu Ovadya ve onunla birlikte 218 erkek.S'Þefatyaoðullarý'ndan Mikael oðlu Zevadya ve onunla birlikte 80 erkek.O&Elamoðullarý'ndan Atalya oðlu Yeþaya ve onunla birlikte 70 erkek.M%Adinoðullarý'ndan Yonatan oðlu Ebet ve onunla birlikte 50 erkek.?$yYahaziel oðlu Þekanya'nýn oðullarýndan 300 erkek.Z#-Pahat-Moavoðullarý'ndan Zerahya oðlu Elyehoenay ve onunla birlikte 200 erkek.t"aÞekanyaoðullarý'ndan, Paroþoðullarý'ndan Zekeriya ve onunla birlikte bu boydan kaydedilen 150 erkek.f!EPinehasoðullarý'ndan Gerþom, Ýtamaroðullarý'ndan Daniel, Davutoðullarý'ndan Hattuþ.  1Artahþasta'nýn krallýðý döneminde ben Ezra'yla birlikte Babil'den dönen boy baþlarýnýn ve onlarla birlikte kayýtlý olanlarýn listesi:wKralýn, danýþmanlarýnýn, güçlü komutanlarýnýn bana iyi davranmalarýný saðladý. Tanrým RAB'bin eli üzerimde olduðundan yüreklendim. Ýsrail ileri gelenlerinin bazýlarýný toplayýp benimle Yeruþalim'e dönmelerini saðladým. Atalarýmýzýn Tanrýsý RAB'be övgüler olsun! Kralýn yüreðine Yeruþalim'deki tapýnaðýný onurlandýrma isteðini koydu."=Tanrýn'ýn Yasasý'na ve kralýn buyruklarýna uymayanlar ya ölümle, ya sürgünle, ya mallarýna el konarak, ya da hapsedilerek cezalandýrýlsýn.'  'Sana gelince, Ezra, sendeki Tanrý bilgeliði uyarýnca yargýçlar ata. Bunlar Fýrat'ýn batý yakasýndaki bölgede yaþayan bütün halka, Tanrýn'ýn yasalarýný bilenlerin hepsine adalet saðlasýnlar. Yasayý bilmeyenlere de siz öðreteceksiniz.W'Þunu da bilesiniz ki, kâhinlerden, Levililer'den, ezgicilerden, tapýnak görevlilerinden ve kapý nöbetçilerinden, Tanrý'nýn Tapýnaðý'nýn öbür hizmetkârlarýndan vergi almaya yetkiniz yoktur.  Göklerin Tanrýsý kendi tapýnaðý için ne buyurursa, özenle yerine getirin. Öyle ki, bana ve oðullarýma öfkelenmesin.*MKendisine gerektiðinde yüz talanta*fj* kadar gümüþ, yüz kor buðday*fk*, yüz bat*fl* þarap, yüz bat*fl* zeytinyaðý ve istediði kadar tuz saðlayýn.eC'Ben, Kral Artahþasta, Fýrat'ýn batý yakasýndaki bölgenin bütün hazine görevlilerine buyruk veriyorum: Gökler Tanrýsý'nýn Yasasý'nýn bilgini Kâhin Ezra'nýn sizden her istediðini özenle yerine getirin.}sTanrýn'ýn Tapýnaðý için ödemen gereken baþka bir þey varsa, giderleri kralýn hazinesinden karþýlarsýn.Tanrýn'ýn Tapýnaðý'nýn hizmetinde kullanýlmak üzere sana verilen kaplarýn hepsini Yeruþalim'in Tanrýsý'na sun.veSen ve kardeþlerin artan altýný, gümüþü Tanrýnýz'ýn isteði uyarýnca dilediðiniz gibi kullanýn.D'Bu parayla hemen boðalar, koçlar, kuzular, tahýl sunularý* ve dökmelik sunular satýn alacak ve hepsini Tanrýn'ýn Yeruþalim'deki Tapýnaðý'nýn sunaðý üzerinde sunacaksýn.NBabil Ýli'nden elde edeceðin altýnýn, gümüþün tümünü, halkýn ve kâhinlerin Tanrýlarý'nýn Yeruþalim'deki Tapýnaðý'na gönülden verdikleri armaðanlarý da alýp götürmelisin.3Benim ve danýþmanlarýmýn Yeruþalim'de konut kuran Ýsrail'in Tanrýsý'na gönülden verdiðimiz altýný, gümüþü birlikte götürmelisin.3_Elindeki Tanrýn'ýn Yasasý'nýn uygulanýp uygulanmadýðý konusunda Yahuda ve Yeruþalim'de araþtýrma yapman için, ben ve yedi danýþmaným seni görevlendirdik.%C 'Krallýðýmda yaþayan Ýsrail halkýndan, kâhinlerden ve Levililer'den Yeruþalim'e gitmek isteyen herkesin seninle gidebilmesi için buyruk veriyorum.q[ 'Krallarýn Kralý Artahþasta'dan Gökler Tanrýsý'nýn Yasasý'nýn bilgini Kâhin Ezra'ya selamlar!'G Kral Artahþasta'nýn RAB'bin buyruklarýný, Ýsrail için koyduðu kurallarý iyi bilen Kâhin ve Bilgin Ezra'ya verdiði mektubun bir örneði þudur:*fi*{ o Ezra kendini RAB'bin Yasasý'ný inceleyip uygulamaya ve Ýsrail'de kurallarý, ilkeleri öðretmeye adamýþtý. + Birinci ayýn birinci günü Babil'den ayrýlmýþtý. Tanrýsý'nýn koruyucu eli sayesinde beþinci ayýn birinci günü Yeruþalim'e vardý.j MEzra, Artahþasta'nýn krallýðýnýn yedinci yýlýnýn beþinci ayýnda* Yeruþalim'e vardý.T !Kral Artahþasta'nýn krallýðýnýn yedinci yýlýnda Ýsrail halkýndan, kâhinlerden, Levililer'den, ezgicilerden, tapýnak görevlilerinden ve kapý nöbetçilerinden bazýlarý Yeruþalim'e gitti.          c ABu olaylardan sonra, Pers Kralý Artahþasta'nýn krallýðý döneminde, Baþkâhin Harun oðlu Elazar oðlu Pinehas oðlu Aviþua oðlu Bukki oðlu Uzzi oðlu Zerahya oðlu Merayot oðlu Azarya oðlu Amarya oðlu Ahituv oðlu Sadok oðlu Þallum oðlu Hilkiya oðlu Azarya oðlu Seraya oðlu Ezra adýnda biri Babil'den geldi. Ezra Ýsrail'in Tanrýsý RAB'bin Musa'ya verdiði yasayý iyi bilen bir bilgindi. Tanrýsý RAB'bin yardýmýyla kral ona her istediðini verdi.}sMayasýz Ekmek Bayramý'ný* yedi gün sevinçle kutladýlar. Çünkü RAB onlarý sevindirdi ve Asur Kralý'nýn onlara iyi davranmasýný, Ýsrail'in Tanrýsý Tanrý'nýn Tapýnaðý'nýn yapým iþlerinde onlara yardým etmesini saðladý.V%Sürgünden dönen Ýsrailliler'le Ýsrail'in Tanrýsý RAB'be yönelmek amacýyla kendilerini çevredeki halklarýn kötü alýþkanlýklarýndan ayýrýp onlara katýlanlarýn hepsi kurban etinden yedi.`9Kâhinlerle Levililer hep birlikte kendilerini arýndýrdýlar; dinsel açýdan hepsi arýndý. Levililer sürgünden dönenlerin tümü, kardeþleri olan kâhinler ve kendileri için Fýsýh* kurbanýný kestiler.gGSürgünden dönenler birinci ayýn* on dördüncü günü Fýsýh Bayramý'ný* kutladýlar..UMusa'nýn Kitabý'ndaki kural uyarýnca Tanrý'nýn Yeruþalim'deki hizmeti için kâhinlerle Levililer'i baðlý olduklarý bölüklere göre görevlere atadýlar.V~%Tanrý'nýn Tapýnaðý'nýn adanmasý için yüz boða, iki yüz koç, dört yüz kuzu kurban ettiler. Oymaklarýn sayýsýna göre, bütün Ýsrailliler için günah sunusu* olarak on iki teke sundular.}Ýsrail halký -kâhinler, Levililer ve sürgünden dönenlerin tümü- Tanrý'nýn Tapýnaðý'nýn adanmasýný sevinçle kutladýlar.q|[Tapýnak Kral Darius'un krallýðýnýn altýncý yýlý, Adar ayýnýn* üçüncü günü tamamlandý.1{[Peygamber Hagay ile Ýddo oðlu Zekeriya'nýn yaptýklarý peygamberlik sayesinde Yahudi ileri gelenleri yapým iþlerini baþarýyla ilerlettiler. Ýsrail Tanrýsý'nýn buyruðu ve Pers krallarý Koreþ'in, Darius'un, Artahþasta'nýn buyruklarý uyarýnca tapýnaðýn yapýmýný bitirdiler.z7 Fýrat'ýn batý yakasýndaki bölge valisi Tattenay, Þetar-Bozenay ve çalýþma arkadaþlarý Kral Darius'un buyruðunu özenle yerine getirdiler.ay; Yeruþalim'i adýna konut seçen Tanrý, bu kararý deðiþtirmeye, oradaki Tanrý Tapýnaðý'ný yýkmaya kalkýþan her kralý ve ulusu yok etsin. Ben Darius böyle buyurdum. Buyruðum özenle yerine getirilsin.'?xw Bundan baþka buyuruyorum ki, bu kararý deðiþtirenin evinden bir kiriþ çýkarýlacak ve o kiþi kiriþin üzerine asýlacak. Evi de bu suçtan ötürü çöplüðe çevrilecek.ww Öyle ki, Göklerin Tanrýsý'ný hoþnut eden sunular sunsunlar, ben ve oðullarým sað kalalým diye dua etsinler.gvG Yeruþalim'deki kâhinlerin bütün gereksinimlerini hiç aksatmadan her gün vereceksiniz: Göklerin Tanrýsý'na sunulacak yakmalýk sunular* için genç boðalar, koçlar, kuzular ve buðday, tuz, þarap, zeytinyaðý.4uaAyrýca Tanrý'nýn Tapýnaðý'nýn yeniden kurulmasý için Yahudi ileri gelenlerine neler yapmanýz gerektiðini de size buyuruyorum: Bu adamlarýn bütün giderleri kralýn hazinesinden, Fýrat'ýn batý yakasýndaki bölgeden toplanan vergilerden ödensin. Öyle ki, yapým iþleri aksamasýn.4taTanrý'nýn Tapýnaðý'nýn yapým iþlerine karýþmayýn. Býrakýn, Yahudiler'in valisiyle ileri gelenleri Tanrý'nýn Tapýnaðý'ný eski yerinde yeniden kursunlar.*sM'Onun için siz, Fýrat'ýn batý yakasýndaki bölge valisi Tattenay, Þetar-Bozenay, çalýþma arkadaþlarý ve oranýn görevlileri, tapýnaktan uzak durun!yrkNebukadnessar'ýn Yeruþalim'deki Tanrý'nýn Tapýnaðý'ndan çýkarýp Babil'e getirdiði altýn ve gümüþ kaplar da geri verilsin. Yeruþalim'deki tapýnakta özel yerlerine götürülsün. Hepsi Tanrý'nýn Tapýnaðý'na konsun.> ' q gpG'Kral Koreþ, krallýðýnýn birinci yýlýnda, Tanrý'nýn Yeruþalim'deki Tapýnaðý'na iliþkin þöyle buyruk verdi: kKoreþ ona, Bu kaplarý al, gidip Yeruþalim'deki tapýnaða yerleþtir dedi, Tanrý'nýn Tapýnaðý'ný eski yerinde yeniden kur.cj?Ayrýca Nebukadnessar'ýn Tanrý'nýn Yeruþalim'deki Tapýnaðý'ndan çýkarýp Babil'deki tapýnaða götürdüðü altýn ve gümüþ kaplarý da oradan çýkararak vali atadýðý Þeþbassar adlý kiþiye verdi. i  Ama Babil Kralý Koreþ, krallýðýnýn birinci yýlýnda Tanrý'nýn Tapýnaðý'nýn yeniden yapýlmasý için buyruk verdi.Th! Ama atalarýmýz Göklerin Tanrýsý'ný öfkelendirdi. Bu yüzden Tanrý onlarý Babil Kralý Kildani* Nebukadnessar'ýn eline teslim etti. Nebukadnessar tapýnaðý yýktý, halký da Babil'e sürdü.(gK 'Ýþte bize verdikleri yanýt:kfO Bilgine sunmak üzere önderlerinin kim olduklarýný sana yazabilmek için adlarýný da sorduk.e  'Halkýn ileri gelenlerine, diye sorduk.dYahuda Ýli'ne, yüce Tanrý'nýn Tapýnaðý'na gittiðimizi krala bildiririz. Tapýnaðý büyük taþlarla kuruyor, duvarlarýna kiriþler yerleþtiriyorlar. Tapýnaðýn yapýmýnda canla baþla çalýþýlýyor ve yapým iþi baþarýyla ilerliyor.)cMGönderdikleri belge þöyleydi:CbFýrat'ýn batý yakasýndaki bölgenin valisi Tattenay, Þetar-Bozenay, çalýþma arkadaþlarý ve oradaki görevlilerin Kral Darius'a gönderdikleri mektubun örneði aþaðýdadýr.,aQAma Tanrýlarý Yahudi ileri gelenlerini koruyordu. Bu yüzden, Darius'a bir haber gönderilip ondan yazýlý bir yanýt alýnýncaya dek Yahudiler durdurulmadý.5`eYapýyý kuranlarýn adlarýný da sordular.`_9Fýrat'ýn batý yakasýndaki bölgenin valisi Tattenay, Þetar-Bozenay ve çalýþma arkadaþlarý onlara gidip, 'Bu tapýnaðý yeniden kurmak ve yapýmýný tamamlamak için size kim yetki verdi?' diye sordular.a^;Bunun üzerine Þealtiel oðlu Zerubbabil ile Yosadak oðlu Yeþu Tanrý'nýn Yeruþalim'deki Tapýnaðý'ný yeniden kurmaya giriþtiler. Tanrý'nýn peygamberleri de onlarla birlikteydi ve onlara yardým ediyordu.&] GO sýrada Peygamber Hagay ile Ýddo oðlu Peygamber Zekeriya, Yahuda ve Yeruþalim'deki Yahudiler'e Ýsrail Tanrýsý'nýn adýyla peygamberlikte bulundular.\Böylece Tanrý'nýn Yeruþalim'deki Tapýnaðý'nýn yapýmý, Pers Kralý Darius'un krallýðýnýn ikinci yýlýna dek askýda kaldý.X[)Kral Artahþasta'nýn mektubunun örneði kendilerine okunur okunmaz, Rehum, Yazman Þimþay ve öbür çalýþma arkadaþlarý hemen Yeruþalim'e Yahudiler'in yanýna gittiler ve zorla onlarý durdurdular.NZBu konuya özen gösterin; krallýðýma daha fazla zarar gelmesin.'YÞimdi iþi durdurmalarý için bu adamlara bir buyruk çýkarýn. Öyle ki, ben buyruk vermedikçe kent yeniden kurulmasýn.X+Yeruþalim'i güçlü krallar yönetti. Fýrat'ýn batý yakasýndaki bütün bölgede egemenlik sürdüler. Oradaki halktan vergi topladýlar.WBuyruðum üzerine araþtýrma yapýldý. Bu kentin öteden beri krallara baþkaldýrdýðý, isyan ettiði, ayaklandýðý saptandý.Ýsrailliler taþçýlarla marangozlara para ödediler. Ayrýca sedir tomruklarýný Lübnan'dan denize indirerek Yafa'ya getirmeleri için Saydalýlar'a ve Surlular'a yiyecek, içecek, zeytinyaðý saðladýlar. Bütün bunlara Pers Kralý Koreþ izin vermiþti.=RAB'bin Tapýnaðý'nýn temeli henüz atýlmadýðý halde, yedinci ayýn birinci günü RAB'be yakmalýk sunular sunmaya baþladýlar.9<kBundan sonra da günlük yakmalýk sunuyu, Yeni Ay sunularýný, RAB'bin belirlediði bütün kutsal bayramlarýn sunularýný ve RAB'be gönülden verilen sunularý sundular.&;ESonra yazýlanlara uygun biçimde Çardak Bayramý'ný* kutladýlar. Kural uyarýnca, her gün için belirlenen sayýya göre, yakmalýk sunularý sundular.=:sÇevrelerinde yaþayan halklardan korkmalarýna karþýn, sunaðý eski temeli üzerine yeniden kurdular. Üzerinde RAB'be sabah, akþam öngörülen yakmalýk sunularý sundular.9Yosadak oðlu Yeþu ve kâhin olan kardeþleri, Þealtiel oðlu Zerubbabil'le kardeþleri Ýsrail'in Tanrýsý'nýn sunaðýný yeniden kurdular. Amaçlarý, Tanrý adamý Musa'nýn yasasý uyarýnca, sunaðýn üzerinde yakmalýk sunular* sunmaktý.v8 gÝsrailliler kendi kentlerine yerleþtikten sonra, yedinci ay* Yeruþalim'de tek vücut halinde toplandýlar.Q7FKâhinler, Levililer, halktan bazý kiþiler -ezgiciler, tapýnak görevlileri ve kapý nöbetçileri- kendi kentlerine yerleþtiler. Böylece bütün Ýsrailliler kentlerinde yaþamaya baþladýlar.6#EHer biri gücü oranýnda hazineye bu iþ için toplam 61 000 darik*fa* altýn, 5 000 mina*fb* gümüþ, 100 kâhin mintaný baðýþladý./5WDBazý aile baþlarý Yeruþalim'deki RAB Tanrý'nýn Tapýnaðý'na varýnca, tapýnaðýn bulunduðu yerde yeniden kurulmasý için gönülden armaðanlar verdiler. 4 C 3 B~2uAAyrýca 7 337 erkek ve kadýn köle, kadýnlý erkekli 200 ezgici, 736 at, 245 katýr, 435 deve, 6 720 eþek vardý.-1U@Bütün halk toplam 42 360 kiþiydi.u0c?Vali, Urim ile Tummim'i* kullanan bir kâhin çýkýncaya dek en kutsal yiyeceklerden yememelerini buyurdu.z/m>Bunlar soy kütüklerini aradýlar. Ama yazýlý bir kayýt bulamayýnca, kâhinlik görevi ellerinden alýndý..7=Kâhinlerin soyundan:D-%w4Baslutoðullarý, Mehidaoðullarý, Harþaoðullarý,>$w3Bakbukoðullarý, Hakufaoðullarý, Harhuroðullarý,=#u2Asnaoðullarý, Meunimoðullarý, Nefusimoðullarý,;"q1Uzzaoðullarý, Paseahoðullarý, Besayoðullarý,=!u0Resinoðullarý, Nekodaoðullarý, Gazzamoðullarý,< s/Giddeloðullarý, Gaharoðullarý, Reayaoðullarý,=u.Hagavoðullarý, Þalmayoðullarý, Hananoðullarý,=u-Levanaoðullarý, Hagavaoðullarý, Akkuvoðullarý,;q,Kerosoðullarý, Siahaoðullarý, Padonoðullarý,U#+Tapýnak görevlileri: Sihaoðullarý, Hasufaoðullarý, Tabbaotoðullarý,3*Tapýnak kapý nöbetçileri: Þallumoðullarý, Ateroðullarý, Talmonoðullarý, Akkuvoðullarý, Hatitaoðullarý, Þovayoðullarý, toplam 139.(K)Ezgiciler: Asafoðullarý: 128.E(Levililer: Hodavya soyundan Yeþu ve Kadmieloðullarý: 74.9'Harimoðullarý: 1017. ;&Paþhuroðullarý: 12479%Ýmmeroðullarý: 10528k$Kâhinler: Yeþu soyundan Yedayaoðullarý: 9731#Senaalýlar: 3630.-"Erihalýlar: 3454c!Lod, Hadit ve Ono kentlerinden olanlar: 725+ Harimliler: 320-UÖbür Elam Kenti'nden olanlar: 1254/Magbiþliler: 156'Nevolular: 52/ YBeytel ve Ay kentlerinden olanlar: 223 /Mikmaslýlar: 122& GRamalýlar ve Gevalýlar: 621= uKiryat-Yearimliler, Kefiralýlar ve Beerotlular: 743 -Azmavetliler: 42-Anatotlular: 128-Netofalýlar: 563Beytlehemliler: 1235Gibbaroðullarý: 957Haþumoðullarý: 2233Yoraoðullarý: 1125Besayoðullarý: 323,SHizkiya soyundan Ateroðullarý: 983Adinoðullarý: 4549Bigvayoðullarý: 2056 ~; Adonikamoðullarý: 666}7 Azgatoðullarý: 1222|5 Bevayoðullarý: 623{3 Banioðullarý: 642z7 Zakkayoðullarý: 760y5Zattuoðullarý: 945x5Elamoðullarý: 1254:woYeþu ve Yoav soyundan Pahat-Moavoðullarý: 2812v3Arahoðullarý: 775 u;Þefatyaoðullarý: 372t9Paroþoðullarý: 2172 sBunlar Zerubbabil, Yeþu, Nehemya, Seraya, Reelaya, Mordekay, Bilþan, Mispar, Bigvay, Rehum ve Baana'nýn önderliðinde geldiler.r Babil Kralý Nebukadnessar'ýn Babil'e sürgün ettiði insanlar yaþadýklarý ilden Yeruþalim ve Yahuda'daki kendi kentlerine döndü.q 9 Altýn ve gümüþ eþyalarýn toplamý 5 400 parçaydý. Sürgünler Babil'den Yeruþalim'e dönerken Þeþbassar bunlarýn hepsini birlikte getirdi.p ' 30 altýn taso 7 Sayým sonucu þuydu:n  m Pers Kralý Koreþ de Nebukadnessar'ýn Yeruþalim'deki RAB'bin Tapýnaðý'ndan alýp kendi ilahýnýn tapýnaðýna koymuþ olduðu kaplarý çýkardý. Bunlarý hazine görevlisi Mitredat'a getirterek sayýmýný yaptýrdý ve Yahuda önderi Þeþbassar'a verdi.l 1Komþularý gönülden verdikleri armaðanlarýn yanýsýra, altýn, gümüþ kaplar, mal, hayvan ve deðerli armaðanlarla onlarý desteklediler.sk aBöylece Yahuda ve Benyamin oymaklarýnýn boy baþlarý, kâhinler*, Levililer ve ruhlarý Tanrý tarafýndan harekete geçirilen herkes, RAB'bin Yeruþalim'deki Tapýnaðý'ný yeniden yapmak için gidiþ hazýrlýklarýna giriþti._j 9Krallýðýmda yaþayan yerliler, sürgün olduklarý yerlerde sað kalmýþ olanlara altýn, gümüþ, mal ve hayvanlar saðlamakla birlikte Yeruþalim'deki Tanrý'nýn Tapýnaðý'na gönülden sunular sunsun.> 'Ii  Aranýzda O'nun halkýndan kim varsa Tanrýsý onunla olsun. Yahuda'daki Yeruþalim Kenti'ne gidip Ýsrail'in Tanrýsý RAB'bin, Yeruþalim'deki Tanrý'nýn Tapýnaðý'ný yeniden yapsýnlar.Qh 'Pers Kralý Koreþ þöyle diyor: 'e}$Pers Kralý Koreþ'in krallýðýnýn birinci yýlýnda RAB, Yeremya aracýlýðýyla bildirdiði sözü yerine getirmek amacýyla, Pers Kralý Koreþ'i harekete geçirdi. Koreþ yönetimi altýndaki bütün halklara þu yazýlý bildiriyi duyurdu:Fd$Böylece RAB'bin Yeremya aracýlýðýyla söylediði söz yerine geldi: 'Ülke tutulmayan Þabat yýllarýný*fm* tamamlayýncaya, yetmiþ yýl doluncaya kadar ýssýz kalýp dinlenecek.'#c?$Kildan Kralý kýlýçtan kurtulanlarý Babil'e sürdü. Bunlar Pers krallýðý egemen oluncaya dek onun ve oðullarýnýn köleleri olarak yaþadýlar.b'$Tanrý'nýn Tapýnaðý'ný ateþe verdiler, Yeruþalim surlarýný yýkýp bütün saraylarý yaktýlar, deðerli olan herþeyi yok ettiler.)aK$Kral, RAB Tanrý'nýn Tapýnaðý'ndaki büyük küçük bütün eþyalarý, tapýnaðýn, Yahuda Kralý'nýn ve önderlerinin hazinelerini Babil'e taþýttý.t`a$RAB Kildan* Kralý'ný onlarýn üzerine saldýrttý. Kildani ordusu gençlerini tapýnakta kýlýçtan geçirdi. Ne delikanlýya, ne genç kýza, ne yaþlýya, ne aksaçlýya acýdý. RAB hepsini Kildan Kralý'nýn eline teslim etti.M_$Ama onlar Tanrý'nýn ulaklarýyla alay ederek sözlerini küçümsediler, peygamberlerini aþaðýladýlar. Sonunda RAB'bin halkýna karþý öfkesi kurtuluþ yolu býrakmayacak kadar alevlendi.^}$Atalarýnýn Tanrýsý RAB, halkýna ve konutuna acýdýðý için onlarý ulaklarý aracýlýðýyla defalarca uyardý.O]$Üstelik kâhinlerin ve halkýn önderleri de öteki uluslarýn iðrenç törelerine uyarak ihanetlerini gitgide artýrdýlar ve RAB'bin Yeruþalim'de kutsal kýldýðý tapýnaðýný kirlettiler.5\c$ Sidkiya Tanrý adýyla kendisine baðlý kalacaðýna ant içiren Kral Nebukadnessar'a karþý ayaklandý. Ýsrail'in Tanrýsý RAB'be dönmemek için direnerek inat etti.[+$ Tanrýsý RAB'bin gözünde kötü olaný yaptý. RAB'bin sözünü bildiren Peygamber Yeremya'nýn karþýsýnda alçakgönüllü davranmadý.]Z3$ Sidkiya yirmi bir yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de on bir yýl krallýk yaptý.CY$ Ýlkbaharda Kral Nebukadnessar onu ve RAB'bin Tapýnaðý'ndaki bazý deðerli eþyalarý Babil'e getirtti. Yehoyakin'in yerine akrabasý Sidkiya'yý Yahuda ve Yeruþalim Kralý yaptý.X$ Yehoyakin on sekiz yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de üç ay on gün krallýk yaptý. O da RAB'bin gözünde kötü olaný yaptý.HW $Yehoyakim'in yaptýðý öbür iþler, iðrençlikleri, onunla ilgili açýða çýkan kötülükler Ýsrail ve Yahuda krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr. Yerine oðlu Yehoyakin kral oldu.hVI$RAB'bin Tapýnaðý'ndaki bazý eþyalarý da alýp Babil'de kendi tapýnaðýna yerleþtirdi.uUc$Yehoyakim'e saldýran Babil Kralý Nebukadnessar Babil'e götürmek için onu tunç* zincirlerle baðladý.T$Yehoyakim yirmi beþ yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de on bir yýl krallýk yaptý. Tanrýsý RAB'bin gözünde kötü olaný yaptý. S $ER$Mýsýr Kralý Neko Yeruþalim'de onu tahttan indirerek ülke halkýný yüz talant*fk* gümüþ ve bir talant*fl* altýn ödemekle yükümlü kýldý. Yehoahaz'ýn aðabeyi Elyakim'i de Yahuda'yla Yeruþalim Kralý yaptý ve adýný deðiþtirip Yehoyakim koydu. Sonra kardeþi Yehoahaz'ý alýp Mýsýr'a döndü.[Q/$Yehoahaz yirmi üç yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de üç ay krallýk yaptý.^P 7$Yahuda halký babasý Yoþiya'nýn yerine oðlu Yehoahaz'ý Yeruþalim'e kral yaptý.fOE#uygulamalarý, baþýndan sonuna dek Ýsrail ve Yahuda krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr.gNG#Yoþiya'nýn yaptýðý öbür iþler, RAB'bin Yasasý'nda yazýlanlara uygun baðlýlýðý,UM##Yeremya Yoþiya için bir aðýt yazdý. Kadýn, erkek bütün ozanlar bugüne dek aðýtlarýnda Yoþiya'yý anarlar. Ýsrail'de bir gelenek haline gelen bu aðýtlar Aðýtlar Kitabý'nda yazýlýdýr.rL]#Görevlileri onu savaþ arabasýndan çýkarýp kendisine ait baþka bir arabaya koyarak Yeruþalim'e götürdüler. Yoþiya öldü ve atalarýnýn mezarlýðýna gömüldü. Bütün Yahuda ve Yeruþalim halký onun için yas tuttu.vKe#Okçular Kral Yoþiya'yý vurunca, kral görevlilerine, 'Beni buradan götürün, aðýr yaralýyým!' dedi.cJ?#Ne var ki, Yoþiya onunla savaþmaktan vazgeçmediði gibi, Tanrý'nýn Neko aracýlýðýyla söylediði sözlere de aldýrýþ etmedi. Kýlýk deðiþtirip Megiddo Ovasý'nda Neko ile savaþmak üzere yola çýktý.&IE#Ama Neko ulaklar aracýlýðýyla þu haberi gönderdi: 'Benimle senin aranda bir anlaþmazlýk yok, ey Yahuda Kralý! Bugün sana deðil, savaþ açtýðým ülkeye karþý savaþmaya geldim. Tanrý ivedi davranmamý buyurdu. Benden yana olan Tanrý'dan sakýn. Yoksa seni yok eder!'>Hu#Yoþiya'nýn tapýnaðý düzenlemesinden sonra, Mýsýr Kralý Neko savaþmak üzere Fýrat kýyýsýndaki Karkamýþ'a yürüdü. Yoþiya da onunla savaþmak için yola çýktý.\G1#Bu Fýsýh Bayramý Yoþiya'nýn krallýðýnýn on sekizinci yýlýnda kutlandý.;Fo#Peygamber Samuel'in döneminden bu yana, Ýsrail'de böyle bir Fýsýh Bayramý kutlanmamýþtý. Hiçbir Ýsrail*fj* kralý da Yoþiya'nýn, kâhinlerin, Levililer'in, bütün Yahuda halkýyla oradaki Ýsrailliler'in ve Yeruþalim'de yaþayanlarýn kutladýðý gibi bir Fýsýh Bayramý kutlamamýþtý. E#O gün orada bulunan Ýsrail halký Fýsýh Bayramý'ný kutladý. Mayasýz Ekmek Bayramý'ný* da yedi gün boyunca kutladýlar.[D/#Böylece o gün Kral Yoþiya'nýn buyruðu doðrultusunda Fýsýh Bayramý'ný kutlamak ve RAB'bin sunaðý üzerinde yakmalýk sunular sunmak için RAB'bin hizmetiyle ilgili bütün çalýþmalar tamamlandý.C #Asaf soyundan gelen ezgiciler Davut, Asaf, Heman ve kralýn bilicisi* Yedutun'un buyruðu uyarýnca yerlerinde durdular. Kapý nöbetçileri de görevlerini býrakmak zorunda kalmadý, çünkü onlar için hazýrlýðý kardeþleri Levililer yapmýþtý.1B[#Bundan sonra Levililer hem kendileri, hem de kâhinler adýna hazýrlýk yaptýlar. Çünkü Harun soyundan kâhinler akþam geç vakte kadar yakmalýk sunu ve yað sunmakla uðraþýyorlardý. Bu nedenle Levililer hem kendileri, hem de Harun soyundan gelen kâhinler için hazýrlýk yaptýlar. +~z}~||{_zy}yxwwtwvhuut>ss rqponnimllkjihJh>gfeHdnc^baa$`__^W]R\\$[ZYYQXX WW/VVVXVUUUiUTT{TSSS6SRRRRsRPR)RQQQPPCOONvMMPLL KJJ,IIHHHGeFZEE%DDCPBB;Ay@@F?{>==P<;;:: 9`88G77D6R54g322W11009//.9-- ,,+D*z* )(( 'E&&R%%$$#y""H!I U=Q#u)nytE = r H ) y l4{@wE*|MKardeþim Hanani'yle kale komutaný Hananya'yý Yeruþalim'e yönetici atadým. Hananya güvenilir bir kiþiydi. Çoðu insandan daha çok Tanrý'dan korkardý.{ Surlarýn onarýmý bitip kapýlar yerine takýldýktan sonra, kapý nöbetçileri, ezgiciler ve Levililer göreve atandý.&zESoylular Toviya'nýn iyiliklerini bana anlatýyor, benim söylediklerimi de ona iletiyorlardý. Toviya beni yýldýrmak için sürekli mektup gönderiyordu.EyBirçok Yahudalý Toviya'ya baðlý kalacaðýna ant içmiþti. Çünkü Toviya, Arah oðlu Þekanya'nýn damadýydý. Oðlu Yehohanan da Berekya oðlu Meþullam'ýn kýzýný almýþtý.OxO günlerde Yahuda soylularýyla Toviya sýk sýk yazýþýyorlardý.ewCBütün düþmanlarýmýz bunu duydu, çevremizdeki uluslarý korku sardý. Böylece düþmanlarýmýz özgüvenlerini büsbütün yitirdiler. Çünkü bu iþi Tanrýmýz'ýn yardýmýyla baþardýðýmýzý anladýlar.LvSurlarýn onarýmý elli iki günde, yirmi beþ Elul'da*ff* bitti.Fu'Ey Tanrým, Toviya'yla Sanballat'ýn yaptýðý kötülüðü unutma' diye dua ettim, 'Beni korkutmak isteyen kadýn peygamber Noadya'yla öbür peygamberlerin yaptýklarýný da unutma.'t1 Bu yolla gözümü korkutup bana günah iþleteceklerini düþünüyorlardý. Böylece beni kötülemek için ellerine fýrsat geçmiþ olacaktý.(sI Anladým ki, onu Tanrý göndermemiþ. Bu sözleri bir peygamber gibi, benim kötülüðüm için söylemiþti. Toviya ile Sanballat onu satýn almýþlardý.r  Ona, 'Ben kaçacak adam deðilim' dedim, 'Benim gibi biri canýný kurtarmak için tapýnaða sýðýnýr mý? Gelmeyeceðim.' q  Bir gün Mehetavel oðlu Delaya oðlu Þemaya'nýn evine gittim. Evine kapanmýþtý. Bana, 'Tanrý'nýn evinde, tapýnakta buluþalým' dedi, 'Tapýnaðýn kapýlarýný kapatalým, çünkü seni öldürmeye gelecekler. Gece seni öldürmeye gelecekler.',pQ Hepsi bizi korkutmaya çalýþýyorlardý. 'Ýþi býrakacaklar, onarým duracak' diye düþünüyorlardý. Ama ben, 'Tanrým, ellerime güç ver' diye dua ettim.noUOna þu yanýtý gönderdim: 'Söylediklerinin hiçbiri doðru deðil. Hepsini kendin uyduruyorsun.'*nMYahuda Kralý olduðunu Yeruþalim'e duyurmak için peygamberler bile atamýþsýn. Bütün bunlar kralýn kulaðýna gidecek. Onun için, gel de görüþelim.''mIÝçinde þunlar yazýlýydý:sl_Sanballat beþinci kez ayný öneriyle habercisini gönderdi. Habercinin elinde açýk bir mektup vardý.RkBana dört kez bu haberi gönderdiler, ben de hep ayný yanýtý verdim.j'Onlara haberciler göndererek, 'Büyük bir iþ yapýyorum, gelemem' dedim, 'Yanýnýza gelirsem iþi býrakmýþ olurum; niçin iþ dursun?'$iASanballat ile Geþem bana haber göndererek, 'Gel, Ono Ovasý'ndaki köylerden birinde buluþalým' dediler. Bana kötülük yapmayý düþünüyorlardý.Ah }Surlarý onardýðým, gediklerini kapadýðým haberi Sanballat'a, Toviya'ya, Arap Geþem'e ve öbür düþmanlarýmýza ulaþtý. O sýrada kapý kanatlarýný henüz takmamýþtým.KgEy Tanrým, bu halk uðruna yaptýklarým için beni iyilikle an.wfgBenim için her gün bir boða, altý seçme koyun, tavuklar kesilir, on günde bir de her türden bolca þarap hazýrlanýrdý. Bütün bunlara karþýn valiliðin yiyecek bütçesine dokunmadým. Çünkü halk aðýr yük altýndaydý.~euÇevremizdeki uluslardan bize gelenlerin dýþýnda Yahudiler'den ve yetkililerden yüz elli kiþi soframa otururdu.ydkSurlarýn onarýmýný sürdürdüm. Adamlarýmýn hepsi iþin baþýnda durdu. Bir tarla bile satýn almadýk.ecCBenden önce görev yapan valiler halka yük oldular. Onlardan kýrk þekel*fe* gümüþün yanýsýra yiyecek ve þarap da aldýlar. Uþaklarý bile halký ezdi. Ama ben Tanrý'dan korktuðum için böyle davranmadým.b{Yahuda'da valilik yaptýðým on iki yýl boyunca, ilk atandýðým günden son güne kadar, Artahþasta'nýn krallýðýnýn yirminci yýlýndan otuz ikinci yýlýna dek, ne ben, ne kardeþlerim valiliðe ayrýlan yiyecek bütçesine dokunmadýk.qa[ Sonra eteðimi silktim ve dedim ki, 'Kim verdiði sözü tutmazsa, Tanrý da onu böyle silksin; malýný mülkünü elinden alsýn; tamtakýr býraksýn.' Herkes buna, 'Amin' dedi ve RAB'be övgüler sundu. Ve sözlerini tuttular.j`M 'Veririz' dediler, 'Artýk onlardan hiçbir þey istemeyeceðiz. Ne diyorsan öyle yapacaðýz.'J_  Tarlalarýný, baðlarýný, zeytinliklerini, evlerini onlara hemen geri verin. Bir de faiz olarak aldýðýnýz gümüþün, buðdayýn, yeni þarabýn, zeytinyaðýnýn yüzde birini verin.'}^s Kardeþlerim, adamlarým ve ben ödünç olarak halka para ve buðday veriyoruz. Lütfen faiz almaktan vazgeçelim!2]] Sonra, 'Yaptýðýnýz doðru deðil' dedim, 'Düþmanlarýmýz olan öteki uluslarýn aþaðýlamalarýndan kaçýnmak için Tanrý korkusuyla yaþamanýz gerekmez mi?Z\-'Biz yabancýlara satýlan Yahudi kardeþlerimizi elimizden geldiðince geri almaya çalýþýrken siz kardeþlerinizi satýyorsunuz. Yine bize satýlsýnlar diye mi?' Sustular, söyleyecek söz bulamadýlar.4[aDüþününce soylularla yetkilileri suçlu buldum. Onlara, 'Kardeþlerinizden faiz alýyorsunuz!' dedim. Onlara karþý herkesi bir araya topladým. Sonra þöyle dedim:LZOnlarýn bu dertlerini, yakýnmalarýný duyunca çok öfkelendim.KY'Yahudi kardeþlerimizle ayný kaný taþýmýyor muyuz? Bizim çocuklarýmýzýn onlarýnkinden ne farký var? Oðullarýmýzý kýzlarýmýzý köle olarak satmak zorunda kaldýk. Kýzlarýmýzdan bazýlarý cariye olarak satýldý bile. Çaresiz kaldýk. Çünkü tarlalarýmýz, baðlarýmýz baþkalarýnýn elinde.'X Bazýlarý ise, 'Krala vergi ödemek için tarlalarýmýzý, baðlarýmýzý karþýlýk gösterip borç para aldýk' diyordu,WyBazýlarý da, 'Kýtlýkta buðday almak için tarlalarýmýzý, baðlarýmýzý, evlerimizi ipotek ediyoruz' diyordu.VBazýlarý, 'Biz kalabalýðýz' diyordu, 'Oðullarýmýz, kýzlarýmýz çok. Yaþamak için buðdaya ihtiyacýmýz var.'fU GBir süre sonra kadýnlý erkekli halk Yahudi kardeþlerinden þiddetle yakýnmaya baþladý.TNe ben, ne kardeþlerim, ne adamlarým, ne de yanýmdaki nöbetçiler, giysilerimizi çýkarmadýk. Herkes suya bile silahýyla gitti.%SCO sýrada halka, 'Herkes geceyi yardýmcýsýyla birlikte Yeruþalim'de geçirsin' dedim, 'Gece bizim için nöbet tutsunlar, gündüz de çalýþsýnlar.'RyÝþte böyle çalýþýyorduk. Yarýmýz gün doðumundan yýldýzlar görünene kadar mýzraklarla nöbet tutuyordu.eQCNereden boru sesini iþitirseniz, orada bize katýlýn. Tanrýmýz bizim için savaþacak.')PKSoylulara, görevlilere ve geri kalan herkese, 'Ýþ çok büyük ve daðýnýk' dedim, 'Surlarýn üzerinde her birimiz ayrý yerde, birbirimizden uzaktayýz.hOIYapýcýlar kýlýç kuþanmýþ, öyle çalýþýyorlardý. Boru çalansa benim yanýmdaydý.pNYDuvarcýlar, yükleri taþýyanlar, yükleyenler bir eliyle çalýþýyor, bir eliyle silah tutuyordu.DMO günden sonra adamlarýmýn yarýsý çalýþýrken öbür yarýsý mýzraklý, kalkanlý, yaylý ve zýrhlý olarak nöbet tuttu. Önderler Yahudalýlar'ýn arkasýnda yer almýþtý.5LcKurduklarý düzeni anladýðýmýz düþmanlarýmýzýn kulaðýna gitti. Tanrý düzenlerini boþa çýkarmýþtý. O zaman hepimiz surlara, iþimizin baþýna döndük.{KoDurumu görünce ayaða kalktým; soylulara, görevlilere ve geri kalan herkese, 'Onlardan korkmayýn!' dedim, 'Yüce ve görkemli Rab'bi anýmsayýn. Kardeþleriniz, oðullarýnýz, kýzlarýnýz, karýlarýnýz, evleriniz için savaþýn.'#J? Bu yüzden, surlarýn en alçak yerlerinin arkasýna, tamamlanmamýþ yerlere, çeþitli boylardan kýlýçlý, mýzraklý, yaylý adamlar yerleþtirdim.I Çevrede yaþayan Yahudiler gelip on kez bizi uyardýlar. 'Yanýmýza gelin, yoksa size her yönden saldýracaklar' dediler.H# Düþmanlarýmýz ise, 'Onlar anlamadan, bizi görmeden aralarýna girip hepsini öldürerek bu iþe son verelim' diye düþünüyorlardý.G+ O sýrada Yahudalýlar, 'Yük taþýyanlarýn gücü tükendi' dediler, 'O kadar moloz var ki, artýk surlarýn onarýmýný sürdüremiyoruz.'jFM Ama biz Tanrýmýz'a dua ettik ve gece gündüz onlarý gözetlesinler diye nöbetçiler diktik.{EoHepsi bir araya gelerek Yeruþalim'e karþý savaþmak ve kentte karýþýklýk çýkarmak için düzen kurdular.4DaSanballat, Toviya, Araplar, Ammonlular ve Aþdotlular Yeruþalim surlarýndaki onarýmýn ilerlediðini, gediklerin kapanmaya baþladýðýný duyunca çok öfkelendiler.C{Surun onarýmýna devam ettik; yarý yüksekliðe kadar suru tamamladýk. Çünkü herkes canla baþla çalýþýyordu.kBOSuçlarýný baðýþlama, günahlarýný unutma. Çünkü biz çalýþanlarý aþaðýladýlar.'DAO zaman þöyle dua ettim: 'Ey Tanrýmýz, bize kulak ver! Hor görüyorlar bizi. Onlarýn aþaðýlamalarýný kendi baþlarýna döndür. Sürüldükleri ülkede yaðmaya uðrasýnlar.{@oYanýnda duran Ammonlu Toviya, 'Yaptýklarý þu taþ duvara bak!' dedi, 'Üzerine bir tilki çýksa yýkýlýr.' ?Dostlarýnýn ve Samiriye ordusunun önünde, 'Bu zavallý Yahudiler ne yaptýklarýný sanýyorlar?' dedi, 'Onlara izin verirler mi? Kurban mý kesecekler? Bir günde mi bitirecekler? Küle dönmüþ molozlarýn arasýndan taþlarý mý canlandýracaklar?'m> USanballat surlarý onardýðýmýzý duyunca öfkeden deliye döndü. Bizimle alay etmeye baþladý.m=S Surun köþesindeki odayla Koyun Kapýsý arasýndaki bölümü kuyumcularla tüccarlar onardýlar.F<Ondan sonraki bölümü, tapýnak görevlileriyle tüccarlarýn kaldýðý eve, oradan Mifkat Kapýsý'na, surun yukarý köþesindeki odaya kadar, kuyumculardan biri olan Malkiya onardý.=;sOndan sonraki bölümü Þelemya oðlu Hananya ile Salaf'ýn altýncý oðlu Hanun onardý. Ondan sonra, odasýnýn karþýsýna düþen bölümü Berekya oðlu Meþullam onardý.-:SOnlardan sonra, evinin karþýsýna düþen bölümü Ýmmer oðlu Sadok onardý. Ondan sonrasýný Doðu Kapýsý'nýn nöbetçisi Þekanya oðlu Þemaya onardý.g9GAt Kapýsý'nýn yukarýsýný kâhinler onardý. Her biri kendi evinin karþýsýný yaptý.r8]Ondan sonraki, büyük gözetleme kulesinden Ofel surlarýna kadar uzanan bölümü Tekoalýlar onardý. 79Pedaya ile Ofel Tepesi'nde yaþayan tapýnak görevlileri doðuya doðru Su Kapýsý'nýn önüne ve gözetleme kulesine kadarki bölümü onardýlar.I6 Uzay oðlu Palal surun döndüðü köþeden sonraki bölümü ve yukarý saray muhafýz avlusunun yanýndaki gözetleme kulesini onardý. Ondan sonraki bölümü Paroþ oðlu Pedaya onardý;|5qOndan sonraki, Azarya'nýn evinden surun döndüðü köþeye kadar uzanan bölümü Henadat oðlu Binnuy onardý.04YEvlerinin karþýsýna düþen bölümü Benyamin ile Haþþuv onardýlar. Onlardan sonra, evinin bitiþiði olan bölümü Ananya oðlu Maaseya oðlu Azarya onardý.M3Surlarýn sonraki bölümünü çevrede yaþayan kâhinler onardý. 2 Ondan sonrasýný, Elyaþiv'in evinin kapýsýndan evin sonuna kadar uzanan bölümü Hakkos oðlu Uriya oðlu Meremot onardý.&1EOndan sonraki, surun döndüðü yerden Baþkâhin Elyaþiv'in evinin kapýsýna kadar uzanan bölümü büyük çaba harcayarak Zakkay oðlu Baruk onardý.0Onun bitiþiðini -silah deposuna, surun döndüðü yere kadar çýkan yolun karþýsýný- Mispa'yý yöneten Yeþu oðlu Ezer onardý. / Ondan sonraki bölümü, Keila bölgesinin öbür yarýsýný yöneten Henadat oðlu Bavvay yönetiminde kardeþleri onardýlar.T.!Surlarýn sonraki bölümünü aþaðýdaki Levililer onardý: Bani oðlu Rehum bir sonraki bölümü onardý. Bitiþiðini Keila bölgesinin yarýsýný yöneten Haþavya kendi bölgesi adýna onardý.&-EOradan ötesini Beytsur bölgesinin yarýsýný yöneten Azbuk oðlu Nehemya, Davut'un aile mezarlýðýndan yapay havuza ve Yiðitler Evi'ne kadar onardý.6,eÇeþme Kapýsý'ný Mispa bölgesini yöneten Kol-Hoze oðlu Þallun onardý. Üzerini bir saçakla kapadý. Kapý kanatlarýný yerine yerleþtirip sürgülerle kapý kollarýný taktý. Kral Bahçesi'nin yanýndaki Þelah*fd* Havuzu'nun duvarýný Davut Kenti'nden inen merdivenlere kadar onardý.-+SGübre Kapýsý'ný Beythakkerem bölgesini yöneten Rekav oðlu Malkiya onardý. Kapý kanatlarýný yerine yerleþtirip sürgülerle kapý kollarýný taktýlar.n*U Dere Kapýsý'ný Hanun ve Zanoah'ta yaþayanlar onardý. Kapý kanatlarýný yerlerine yerleþtirip sürgülerle kapý kollarýný taktýlar. Ayrýca Gübre Kapýsý'na kadar uzanan surlarda bin arþýnlýk*fç* yer onardýlar.)  Onlarýn yanýndaki bölümü Yeruþalim'in öbür yarýsýný yöneten Halloheþ oðlu Þallum kýzlarýyla birlikte onardý.t(a Harim oðlu Malkiya ile Pahat-Moav oðlu Haþþuv baþka bir bölümü ve Fýrýnlar Kulesi'ni onardýlar..'U Bunun yanýndaki bölüm Harumaf oðlu Yedaya'nýn evinin karþýsýna düþüyordu. O bölümü Yedaya onardý. Onun yanýndakini Haþavneya oðlu Hattuþ onardý.d&A Onlarýn yanýndaki bölümü Yeruþalim'in yarýsýný yöneten Hur oðlu Refaya onardý.<%qOnlarýn yanýndakini kuyumculardan biri olan Harhaya oðlu Uzziel onardý. Onun yanýndakini baharatçý Hananya onardý. Yeruþalim surlarýný Geniþ Duvar'a kadar onardýlar.($IBitiþik bölümü Givonlu Melatya, Meronotlu Yadon ve Fýrat'ýn batý yakasýndaki bölge valisinin yönetiminde yaþayan Givonlular'la Mispalýlar onardý.8#iEski Kapý'yý Paseah oðlu Yoyada ile Besodya oðlu Meþullam onardý. Kiriþleri yerleþtirip kapý kanatlarýný yerine koydular, sürgülerle kapý kollarýný taktýlar.m"SOnun yanýndakini Tekoalýlar onardý; ama soylular efendilerinin buyurduðu iþlere el atmadýlar.7!gBitiþik bölümü Hakkos oðlu Uriya oðlu Meremot onardý. Onun yanýndakini Meþezavel oðlu Berekya oðlu Meþullam onardý. Onun yanýndakini Baana oðlu Sadok onardý. +Balýk Kapýsý'ný Senaalýlar onardý. Kiriþleri yerleþtirip kapý kanatlarýný yerine koydular, sürgülerle kapý kollarýný taktýlar.Z-Bitiþik bölümü Erihalýlar, onun yanýndakini de Ýmri oðlu Zakkur onardý.S !Baþkâhin Elyaþiv ile öbür kâhinler iþe koyulup Koyun Kapýsý'ný onardýlar, kapý kanatlarýný kutsayýp yerine taktýlar. Hammea*fc* Kulesi'ne ve Hananel Kulesi'ne kadar surlarý kutsadýlar.s_Onlarý þöyle yanýtladým: 'Göklerin Tanrýsý bizi baþarýlý kýlacaktýr. Biz O'nun kullarý olarak onarýmý baþlatacaðýz. Ama sizin Yeruþalim üzerinde ne hakkýnýz, ne de payýnýz olacak, adýnýz bile anýlmayacak.'GAma Horonlu Sanballat, Ammonlu görevlilerden Toviya, Arap Geþem yapacaklarýmýzý duyunca, bizi küçümseyip alay ettiler. 'Ne yapýyorsunuz? Krala baþ mý kaldýrýyorsunuz?' dediler._7Onlara Tanrý'nýn bana nasýl destek olduðunu ve kralýn söylediklerini anlattým.MSonra onlara, 'Ýçine düþtüðümüz yýkýmý görüyorsunuz' dedim, 'Yeruþalim yýkýlmýþ, kapýlarý ateþe verilmiþ. Gelin, Yeruþalim surlarýný onaralým, utancýmýza son verelim.'>uYetkililer nereye gittiðimi, ne yaptýðýmý bilmiyorlardý. Çünkü Yahudiler'e, kâhinlere*, soylulara, yetkililere ve öteki görevlilere henüz hiçbir þey söylememiþtim.Gece karanlýðýnda dere boyunca ilerledim, surlarý gözden geçirip geri geldim. Sonunda Dere Kapýsý'ndan girip yerime döndüm.wSonra Pýnar Kapýsý'na, Kral Havuzu'na doðru gittim. Ne var ki, yol bindiðim hayvanýn geçmesine uygun deðildi.=s Hâlâ karanlýktý. Dere Kapýsý'ndan Ejder Pýnarý'na, oradan Gübre Kapýsý'na gittim. Yeruþalim'in yýkýlan surlarýný, yanýp kül olan kapýlarýný gözden geçirdim.N gece kalkýp birkaç adamla birlikte iþe koyuldum. Yeruþalim için yapacaklarýma iliþkin Tanrý'dan aldýðým esini kimseye açýklamadým. Bindiðim hayvandan baþka hayvan götürmemiþtim.?y Yeruþalim'e gittim. Orada üç gün kaldýktan sonra,1 Horonlu Sanballat ile Ammonlu görevlilerden Toviya, Ýsrail halkýnýn iyiliði için birinin çalýþmaya geldiðini duyunca çok sýkýldýlar. Fýrat'ýn batý yakasýndaki valilere gidip kralýn mektuplarýný verdim. Kral benimle birlikte komutanlar ve atlýlar göndermiþti.Bir de kralýn orman sorumlusu Asaf'a bir mektup götürmek istiyorum. Tapýnaðýn yanýndaki kalenin kapýlarý, kent surlarý ve oturacaðým evin yapýmý için bana kereste versin.' Tanrým bana destek olduðu için kral dileklerimi yerine getirdi./Sonra þöyle dedim: 'Uygun görüyorsan, Yahuda'ya varmamý saðlamalarý için, Fýrat'ýn batý yakasýndaki valilere birer mektup yazýlsýn.Y+Kral kraliçeyle birlikte oturuyordu. 'Yolculuðun ne kadar sürer?' diye sordu, 'Ne zaman dönersin?' Böylece kral dileðimi uygun buldu ve beni göndermeyi kabul etti. Ona ne zaman döneceðimi söyledim.  ) MKral, 'Dileðin ne?' diye sordu. Krala, 'Tanrý sana uzun ömürler versin' dedim, 'Atalarýmýn gömüldüðü kent yýkýldý, kapýlarý yakýldý. Nasýl üzülmem?'z mBu yüzden, 'Neden böyle üzgün görünüyorsun?' diye sordu, 'Hasta olmadýðýna göre, bir derdin olmalý.'6  gKral Artahþasta'nýn*fa* krallýðýnýn yirminci yýlý, Nisan*fb* ayýydý. Krala getirilen þarabý alýp kendisine sundum. O güne kadar beni hiç üzgün görmemiþti.3  a Ya Rab, bu kulunun, adýný yüceltmekten sevinç duyan öbür kullarýnýn dualarýna kulak ver. Beni bugün baþarýlý kýl ve kralýn önerimi kabul etmesini saðla.'i M 'Onlar senin kullarýn, kendi halkýndýr. Yüce kudretin ve güçlü elinle onlarý kurtardýn.= u Ama bana döner, buyruklarýmý özenle yerine getirirseniz, dünyanýn öbür ucuna sürülmüþ olsanýz bile sizleri toplayýp seçtiðim yere, bulunacaðým yere getireceðim.> 'Kulun Musa'ya söylediklerini anýmsa. Dedin ki, N EM 'Ey Tanrýmýz, bundan baþka ne diyebiliriz? Kullarýn peygamberler aracýlýðýyla verdiðin buyruklara uymadýk. Þöyle demiþtin: Birinci ayýn* on ikinci günü Yeruþalim'e gitmek üzere Ahava Kanalý'ndan ayrýldýk. Tanrýmýz'ýn eli üzerimizdeydi; yol boyunca düþmandan, pusuya yatanlarýn saldýrýsýndan bizi korudu.=/Böylece kâhinlerle Levililer Yeruþalim'e, Tanrýmýz'ýn Tapýnaðý'na götürülmek için tartýlan altýný, gümüþü, kaplarý aldýlar.3<_RAB'bin Yeruþalim'deki Tapýnaðý'nýn odalarýnda, önde gelen kâhinlerin, Levililer'in, Ýsrail'in boy baþlarýnýn önünde tartýncaya dek bunlarý iyi koruyun.';1Onlara, 'Siz RAB için kutsalsýnýz, bu kaplar da öyle' dedim, 'Altýn ve gümüþ, atalarýnýzýn Tanrýsý RAB'be gönülden sunulan sunudur.i:Kbin dariklik*fo* yirmi altýn tas ve altýn kadar deðerli, kaliteli, parlak tunçtan* iki kap.w9gTartýp verdiklerim þunlardýr: 650 talant*fm* gümüþ, 100 talant*fn* gümüþ kap, 100 talant*fn* altýn,?8wKralýn, danýþmanlarýnýn, komutanlarýnýn ve orada bulunan Ýsrailliler'in Tanrýmýz'ýn Tapýnaðý'na baðýþladýðý altýný, gümüþü, kaplarý tartýp onlara verdim.g7GÞerevya, Haþavya ve kardeþlerinden on kiþiyle birlikte on iki önde gelen kâhin seçtim._67Oruç tuttuk ve bu konuda Tanrýmýz'a yakardýk. O da yakarýþýmýzý yanýtladý.5Yolculuðumuz sýrasýnda herhangi bir düþmandan bizi korumalarý için, kraldan asker ve atlý istemeye utanýyordum. Çünkü krala, 'Tanrýmýz kendisine yönelenlerin hepsine iyilik eder, ama kýzgýn öfkesi kendisini býrakanlarýn üzerindedir' demiþtik.H4 Tanrýmýz'ýn önünde alçakgönüllü davranmak, O'ndan kendimiz, çocuklarýmýz, mallarýmýz için güvenli bir yolculuk dilemek üzere orada, Ahava Kanalý yanýnda oruç* ilan ettim.93kAyrýca Levililer'e yardým etmek üzere Davut'la görevlilerinin atadýðý tapýnak görevlilerinden iki yüz yirmi kiþi gönderdiler. Hepsinin adý listeye yazýlmýþtý.2yHaþavya'yý, Merarioðullarý'ndan Yeþaya'yý ve kardeþleriyle oðullarýný, toplam yirmi kiþiyi de gönderdiler.Z1-Tanrýmýz'ýn iyiliði sayesinde Ýsrail oðlu Levi oðlu Mahlioðullarý'ndan Þerevya adýnda bilge bir kiþiyi bize gönderdiler. Kendisiyle birlikte oðullarý ve kardeþleri toplam on sekiz kiþi geldi.x0iSonra onlarý Kasifya'da bulunan Önder Ýddo'ya gönderdim. Ýddo'ya ve tapýnak görevlisi olan kardeþlerine neler söylemeleri gerektiðini bildirdim. Öyle ki, bize Tanrýmýz'ýn Tapýnaðý'nda görev yapacak adamlar göndersinler.-/SBunun üzerine Eliezer, Ariel, Þemaya, Elnatan, Yariv, Elnatan, Natan, Zekeriya, Meþullam adýndaki önderleri, Öðretmen Yoyariv'i ve Elnatan'ý çaðýrttým.Q.Onlarý Ahava Kenti'ne doðru uzanan kanalýn yanýna topladým. Orada üç gün konakladýk. Halkýn ve kâhinlerin arasýnda yoklama yaptýðýmda orada Levililer'den kimse olmadýðýný gördüm. <~~=}a||6|{{{{u{U{4{zzzzznz?zyyyyyyyYyxxxxsxCx(x www}w[w8wvvvuutu2tttut1sssos@rrr>qq8pppUooo'oonrmmlkk0jciehhgkff e$dccWbaa2`t__4^]\[ZZAYdXX8WVVoUUITSSR8QQCPP&ORNAMLqKGJ9IqHGGCFEEDCCCCCbC?CBBBByBWB0BAAAAAnAMA&A@@@@n@O@.?$>1==!;r;f::9G7665C4333.22222100l0//y..U.,--;,^++T**c*-))((w(N(#'''b&&&&&a&<%%%?$$$E$###w#9#"""m!!4 _9W P 'fg} +zH = H  } {7/PM><b = Ayrýca o günlerde Aþdotlu, Ammonlu, Moavlý kadýnlarla evlenmiþ Yahudiler gördüm. + Þabat Günü'nün kutsallýðýný korumak için Levililer'e kendilerini paklasýnlar ve gidip kapýlarda nöbet tutsunlar diye buyruk verdim. / Onlarý uyardým: 'Niçin surun dibinde geceliyorsunuz? Bir daha yaparsanýz size karþý zor kullanacaðým.' Bir daha Þabat Günü gelmediler.m S Tüccarlarla çeþitli eþya satýcýlarý bir iki kez geceyi Yeruþalim'in dýþýnda geçirdiler.w Þabat'tan önceki akþam Yeruþalim kapýlarýna gölge düþünce, kapýlarýn kapatýlmasý ve Þabat sona erinceye kadar açýlmamasý için buyruk verdim. Þabat Günü kente yük sokulmasýn diye bazý adamlarýmý kapýlara yerleþtirdim.[/ Atalarýnýz da ayný þeyi yapmadý mý? Bu yüzden Tanrýmýz baþýmýza ve bu kente bela yaðdýrmadý mý? Siz Þabat Günü'nü hiçe sayarak Tanrý'nýn öfkesini Ýsrail'e karþý alevlendiriyorsunuz.'y Yahudalý soylularý azarlayarak, 'Yaptýðýnýz kötülüðe bakýn!' dedim, 'Þabat Günü'nü hiçe sayýyorsunuz.y Yeruþalim'de yaþayan Surlular balýk ve çeþitli mallar getirip Þabat Günü kentte Yahudalýlar'a satýyorlardý.@y O günlerde Yahuda'da bazý adamlarýn Þabat Günü* üzüm sýktýklarýný gördüm. Bazýlarý da demet demet tahýllarýný eþeklere yüklüyor, þarap, üzüm, incir ve çeþitli yüklerle birlikte Þabat Günü Yeruþalim'e getiriyorlardý. Þabat Günü bunlarý sattýklarý için onlarý azarladým.ve Ey Tanrým, beni anýmsa. Tapýnaðýn için ve oradaki hizmetler için yaptýðým iyi iþleri hiçe sayma. Bu kez ambarlarýn baþýna Kâhin Þelemya'yý, Bilgin Sadok'u ve Levililer'den Pedaya'yý koydum. Mattanya oðlu Zakkur oðlu Hanan onlarýn yardýmcýsýydý. Bunlar güvenilir insanlardý. Görevleri kardeþlerinin paylarýný bölüþtürmekti.w Bütün Yahuda halký buðdayýn, yeni þarabýn, zeytinyaðýnýn ondalýðýný yine ambarlara getirmeye baþladý.3 Görevlileri azarladým. 'Tanrý'nýn Tapýnaðý neden ihmal edilmiþ?' diye sordum. Sonra bütün gidenleri toplayýp iþlerinin baþýna koydum. Ayrýca öðrendim ki, Levililer'in alacaklarý verilmemiþ. Hizmeti yürüten Levililer'le ezgiciler tarlalarýna geri dönmüþler.~ Odalarý temizlemeleri için buyruk verdim. Tanrý Tapýnaðý'nýn eþyalarýný, tahýl sunularýný, günnüðü yine oraya koydurdum.W}' Buna çok caným sýkýldý. Toviya'nýn bütün eþyalarýný odadan attým.|' ve Yeruþalim'e döndüm. O zaman Elyaþiv'in yaptýðý kötülüðü öðrendim. Tanrý Tapýnaðý'nýn avlusunda Toviya'ya oda vermiþti.G{ Ama bütün bunlar olup biterken ben Yeruþalim'de deðildim. Babil Kralý Artahþasta'nýn krallýðýnýn otuz ikinci yýlýnda, onun yanýna gitmiþtim. Bir süre sonra yine izin istedimwu Çünkü onlar Ýsrail halkýna ekmek ve su vermemekle kalmamýþ, Ýsrailliler'e lanet okumasý için Balam'a da para vermiþlerdi. Ancak Tanrýmýz laneti kutsamaya çevirmiþti.v % O gün Musa'nýn Kitabý halka okundu. Kitapta Ammonlular'la Moavlýlar'ýn sonsuza dek Tanrý'nýn topluluðuna giremeyeceði yazýlýydý.u /Zerubbabil'in ve Nehemya'nýn yaþadýðý dönemde bütün Ýsrail halký baðýþlarýyla ezgicilerin ve kapý nöbetçilerinin ücretlerini gününde karþýladý. Levililer'in hakkýný ayýrdýlar, Levililer de Harun soyundan gelenlerin hakkýný ayýrdý.t- .Çünkü eskiden, Davut'un ve Asaf'ýn yaþadýðý yýllarda, ezgicileri yönetenler vardý. Tanrý'ya övgü ve þükür ezgileri söylenirdi.^s5 -Çünkü onlar Tanrýlarý'nýn hizmetini ve paklama görevini yerine getiriyorlardý. Ezgicilerle kapý nöbetçileri de Davut'la oðlu Süleyman'ýn buyruðuna uygun olarak sorumluluklarýný yerine getirdiler.lrQ ,Bu arada baðýþlarýn, ilk ürünlerin ve ondalýklarýn konacaðý ambarlarý gözetecek bazý kiþiler görevlendirildi. Bunlar Kutsal Yasa'nýn kâhinler ve Levililer için öngördüðü yardýmlarý kentlerin çevresindeki kýrsal bölgelerden toplayýp ambarlara getirmekle sorumluydu. Yahudalýlar kâhinlerle Levililer'in hizmetinden hoþnuttu.fqE +O gün pek çok kurban kesildi. Halk coþku içindeydi, çünkü Tanrý onlara büyük sevinç vermiþti. Kadýnlarla çocuklar da bu sevince katýldýlar. Yeruþalim'den gelen sevinç sesleri uzaklardan duyulabiliyordu.p3 *Ayrýca Maaseya, Þemaya, Elazar, Uzzi, Yehohanan, Malkiya, Elam, Ezer. Ezgiciler Yizrahya'nýn öncülüðünde yüksek sesle ezgiler söylediler.~ou )Benim grubumda borazan çalan þu kâhinler vardý: Elyakim, Maaseya, Minyamin, Mikaya, Elyoenay, Zekeriya, Hananya.n (Þükürler sunarak yürüyen bu iki grup Tanrý Tapýnaðý'nda durdu. Görevlilerin yarýsýyla birlikte ben de durdum.4ma 'Efrayim Kapýsý'ný, Eski Kapý'yý, Balýk Kapýsý'ný, Hananel Kulesi'ni, Hammea*fl* Kulesi'ni geçip Koyun Kapýsý'na kadar gittik. Muhafýzlar Kapýsý'nda durduk.Vl% &Þükürler sunarak yürüyen öbür grupsa surlarýn üzerinde sola doðru ilerliyordu. Halkýn yarýsýyla birlikte ben de onlarý izledim. Fýrýnlar Kulesi'nden geçip Geniþ Duvar'a kadar yürüdük.@ky %Pýnar Kapýsý'ndan Davut Kenti'nin merdivenlerinden dosdoðru surlara çýktýlar; Davut'un sarayýnýn üst tarafýndan geçerek doðuya doðru, Su Kapýsý'na kadar yürüdüler.=js $ve kardeþleri Þemaya, Azarel, Milalay, Gilalay, Maay, Netanel, Yahuda ve Hanani Tanrý adamý Davut gibi çalgýlarýyla yürüyorlardý. Bilgin Ezra onlara öncülük ediyordu.i #ve borazan çalan bazý kâhinler izliyordu. Asaf oðlu Zakkur oðlu Mikaya oðlu Mattanya oðlu Þemaya oðlu Yonatan oðlu Zekeriya+hQ "Yahuda, Benyamin, Þemaya, Yeremya!g= !Azarya, Ezra, Meþullam,Af} Arkalarýndan Hoþaya ve Yahudalý önderlerin yarýsý,5ec Yahudalý önderleri surlarýn üzerine çýkardým. Þükrederek yürüsünler diye iki büyük gruba ayýrdým. Birinci grup saðdan Gübre Kapýsý'na doðru yürüdü.|dq Kâhinlerle Levililer önce kendilerini, sonra halký, kapýlarý ve surlarý paklama görevini yerine getirdiler. c ?bw Ezgiciler Yeruþalim çevresindeki bölgelerden, Netofalýlar'ýn köylerinden, Beytgilgal'dan, Geva ve Azmavet çevresinden toplandý. Yeruþalim çevresinde köyler kurmuþlardý.^a5 Yeruþalim surlarý Tanrý'ya adanacaðý zaman, nerede bir Levili varsa aranýp bulundu ve Yeruþalim'e getirildi. Çünkü surlarý sevinçle, þükranla, ezgilerle, zil, çenk ve lirlerle adamak istiyorlardý.` Yosadak oðlu Yeþu oðlu Yoyakim'in ve Vali Nehemya ile Kâhin ve Bilgin Ezra'nýn yaþadýðý dönemde bu insanlar görev yaptý._ Mattanya, Bakbukya, Ovadya, Meþullam, Talmon ve Akkuv kapýlarda nöbet tutarak kapýlara yakýn ambarlarý korumakla görevliydiler.Q^ Levili önderlerden Haþavya, Þerevya ve Kadmiel oðlu Yeþu bir yanda, kardeþleri öbür yanda durur, Tanrý adamý Davut'un buyruðu uyarýnca karþýlýklý övgüler ve þükürler sunarlardý.]w Levili aile baþlarýnýn listesi Elyaþiv oðlu Yohanan'ýn yaþadýðý döneme kadar tarihler kitabýna yazýldý.3\_ Levililer'den Elyaþiv, Yoyada, Yohanan ve Yaddua'nýn yaþadýðý günlerde, Pers Kralý Darius'un döneminde, Levili aile baþlarýnýn ve kâhinlerin kaydý tutuldu.4[c Hilkiya'nýn Haþavya, Yedaya'nýn Netanel.)ZM Sallay'ýn Kallay, Amok'un Ever,/YY Yoyariv'in Mattenay, Yedaya'nýn Uzzi,4Xc Bilga'nýn Þammua, Þemaya'nýn Yehonatan,;Wq Aviya'nýn Zikri, Minyamin'in, Moadya'nýn Piltay,3Va Ýddo'nun Zekeriya, Ginneton'un Meþullam,*UO Harim'in Adna, Merayot'un Helkay,1T] Meliku'nun Yonatan, Þevanya'nýn Yusuf,4Sc Ezra'nýn Meþullam, Amarya'nýn Yehohanan,IR Yoyakim'in döneminde, kâhin ailelerinin baþlarý þunlardý:FQ Yoyada Yonatan'ýn babasý, Yonatan Yaddua'nýn babasýydý.bP= Yeþu Yoyakim'in babasýydý. Yoyakim Elyaþiv'in babasý, Elyaþiv Yoyada'nýn babasý,cO? Öbür kardeþleri Bakbukya ile Unni ezgiler söylenirken onlarýn karþýsýnda dururdu.N! Levililer:~Mu Sallu, Amok, Hilkiya, Yedaya. Bunlar Yeþu'nun döneminde kâhinlere ve öbür kardeþlerine önderlik ediyorlardý."L? Þemaya, Yoyariv, Yedaya, K; Miyamin, Maadya, Bilga, J; Ýddo, Ginneton, Aviya,"I? Þekanya, Rehum, Meremot,!H= Amarya, Malluk, Hattuþ,oG Y Þealtiel oðlu Zerubbabil ve Yeþu ile birlikte sürgünden dönen kâhinlerle Levililer þunlardýr:VF% $Bölükler halinde Yahuda'dan gelen bazý Levililer de Benyamin'e yerleþti.8Ek #Lod'da, Ono'da ve Esnaf Vadisi'nde yaþýyordu.*DO "Hadit'te, Sevoim'de, Nevallat'ta,(CK !Hasor'da, Rama'da, Gittayim'de,&BG Anatot'ta, Nov'da, Ananya'da,VA% Benyamin soyundan olanlar Geva'da, Mikmas'ta, Aya'da, Beytel ve köylerinde,h@I Zanoah'ta, Adullam ve köylerinde, bazýlarý Lakiþ ve çevresinde, bazýlarý da Azeka ve köylerinde yaþýyordu. Yahudalýlar'ýn yaþadýðý bu yerler Beer-Þeva ile Hinnom Vadisi arasýndaki topraklarý kapsýyordu.6?g bazýlarý Eyn-Rimmon'da, Sora'da, Yarmut'ta,5>e bazýlarý Ziklak'ta, Mekona ve köylerinde,3=a Hasar-Þual'da, Beer-Þeva ve köylerinde,7<i bazýlarý Yeþua'da, Molada'da, Beytpelet'te,3;_ Kýrsal bölgelerde, köylerde yaþayanlara gelince: Bazý Yahudalýlar Kiryat-Arba ve köylerinde, bazýlarý Divon ve köylerinde, bazýlarý Yekavseel ve köylerinde,: Yahuda oðlu Zerah'ýn soyundan Meþezavel oðlu Petahya Ýsrail halkýnýn genel temsilcisi olarak Pers Kralý'na yardýmcý oluyordu.r9] Pers Kralý'nýn ezgicilerle ilgili buyruðu vardý. Düzenli olarak her gün ücretlerini alacaklardý.Y8+ Tanrý'nýn Tapýnaðý'nda ezgi söyleyenlere Asaf soyundan gelenler önderlik ediyordu. Bu soydan Mika oðlu Mattanya oðlu Haþavya oðlu Bani oðlu Uzzi Yeruþalim'de, Levililer'in baþýnda bulunuyordu.T7! Tapýnak görevlileri Ofel'de yaþýyordu. Önderleri Siha ile Giþpa idi.6% Ýsrailliler'in geri kalaný, kâhinlerle Levililer ise Yahuda'nýn öbür kentlerine daðýlmýþtý. Herkes kendi mülküne yerleþmiþti.&5G Tapýnak kapý nöbetçileri:84k Kutsal kentte* yaþayan Levililer 284 kiþiydi.e3C Asaf oðlu Zavdi oðlu Mika oðlu Mattanya þükran duasýný okuyan tapýnak korosunu yönetiyordu. Kardeþlerinden Bakbukya ise ikinci derecede görevliydi. Ayrýca Yedutun oðlu Galal oðlu Þammua oðlu Avda vardý.p2Y Levililer'in önderlerinden Þabbetay'la Yozavat Tanrý Tapýnaðý'nýn dýþ iþlerini yönetiyordu.1! Levililer:g0G kardeþlerinden oluþan 128 cesur yiðit. Haggedolim oðlu Zavdiel onlara önderlik ediyordu./ ve aile baþlarý olan kardeþleri; toplam 242 kiþi. Ýmmer oðlu Meþillemot oðlu Ahzay oðlu Azarel oðlu Amaþsay ve.- ve tapýnaða hizmet eden kardeþleri; toplam 822 kiþi. Malkiya oðlu Paþhur oðlu Zekeriya oðlu Amsi oðlu Pelalya oðlu Yeroham oðlu Adayan-U Ahituv oðlu Merayot oðlu Sadok oðlu Meþullam oðlu Hilkiya oðlu tapýnak baþ görevlisi Seraya,! Kâhinler:n+U Zikri oðlu Yoel onlara önderlik ediyordu, Hassenua oðlu Yahuda ise kentte vali yardýmcýsýydý.8*k Onu Gabbay ve Sallay izledi; toplam 928 yiðit.$)C Benyamin soyundan gelenler:@({ Peresoðullarý'ndan Yeruþalim'e 468 yiðit yerleþti.r'] Þela soyundan Zekeriya oðlu Yoyariv oðlu Adaya oðlu Hazaya oðlu Kol-Hoze oðlu Baruk oðlu Maaseya.L& Yahuda ve Benyamin halkýndan bazýlarýysa Yeruþalim'de kaldý.-|%q Yeruþalim'e yerleþen bölge önderleri þunlardýr: -Ancak bazý Ýsrailliler, kâhinler, Levililer, tapýnak görevlileri, Süleyman'ýn kullarýnýn soyundan gelenler Yahuda kentlerine, her biri kendi kentindeki kendi mülküne yerleþti.N$ Halk Yeruþalim'de yaþamaya gönüllü olanlarýn hepsini kutladý.Q#  Halkýn önderleri Yeruþalim'e yerleþti. Geri kalanlar aralarýnda kura çektiler. Her on kiþiden biri kutsal kente, Yeruþalim'e yerleþecek, öteki dokuz kiþiyse kendi kentlerinde kalacaklardý.^"5 'Ýsrail halkýyla Levililer, buðdaydan, yeni þaraptan, zeytinyaðýndan verilen armaðanlarý, tapýnak eþyalarýnýn, kâhinlerin, tapýnak kapý nöbetçilerinin ve ezgicilerin bulunduðu odalara koyacaklar.W!' &Levililer ondalýklarý toplarken Harun soyundan bir kâhin yanlarýnda bulunacak. Levililer topladýklarý ondalýðýn onda birini Tanrýmýz'ýn Tapýnaðý'ndaki depolara, hazine odalarýna býrakacak.n U %'Hamurlu yiyeceklerimizin, kaldýrdýðýmýz ürünlerin, bütün aðaçlarýmýzýn meyvelerinin, yeni þarabýmýzýn, zeytinyaðýmýzýn ilkini Tanrýmýz'ýn Tapýnaðý'nýn depolarýna getirip kâhinlere vereceðiz. Topraðýmýzýn ondalýðýný Levililer'e vereceðiz, çünkü çalýþtýðýmýz bütün kentlerde ondalýklarý onlar topluyor.S $'Yasaya uygun olarak, ilk doðan oðullarýmýzý, hayvanlarýmýzý, ilk doðan sýðýrlarýmýzý ve davarlarýmýzý Tanrýmýz'ýn Tapýnaðý'na, tapýnakta hizmet eden kâhinlere götüreceðiz.w #'Ayrýca her yýl topraðýmýzýn ve meyve aðaçlarýmýzýn ilk ürününü RAB'bin Tapýnaðý'na götüreceðiz.B} "'Kâhinler, Levililer ve halk hep birlikte kura çektik. Aileler her yýl Kutsal Yasa'ya uygun olarak Tanrýmýz RAB'bin sunaðýnda yakýlmak üzere belirli zamanlarda odun getirecek.  !+O 'Tanrýmýz'ýn Tapýnaðý'nýn giderlerini karþýlamak üzere hepimiz sorumluluk alýyoruz. Her yýl þekelin üçte birini*fk* vereceðiz. Bu para adak ekmekleri*, günlük tahýl sunusu* ve yakmalýk sunular*, Þabat günleri, Yeni Aylar ve öbür bayramlarda sunulan kurbanlar, kutsal sunular, Ýsrail'in günahlarýný baðýþlatacak sunular ve Tanrýmýz'ýn Tapýnaðý'nýn öteki iþleri için harcanacak.J 'Çevre halklardan Þabat Günü* ya da kutsal bir gün eþya veya tahýl satmak isteyen olursa almayacaðýz. Yedi yýlda bir topraðý sürmeyeceðiz ve bütün alacaklarýmýzý sileceðiz.?y 'Çevremizdeki halklara kýz verip kýz almayacaðýz.oW soylu kardeþlerine katýldýlar. Tanrý'nýn, kulu Musa aracýlýðýyla verdiði yasaya göre yaþamak, Egemenimiz RAB'bin bütün buyruklarýna, ilkelerine, kurallarýna uymak üzere ant içtiler, uymayacaklara lanet okudular. 'Halkýn geri kalaný, kâhinler, Levililer, tapýnak görevlileri ve kapý nöbetçileri, ezgiciler, Tanrý'nýn Yasasý uðruna çevre halklardan ayrýlmýþ olan herkes, karýlarý ve anlayýp kavrayacak yaþtaki oðullarýyla, kýzlarýyla birlikte7 Malluk, Harim, Baana.3 Ahiya, Hanan, Anan,"? Rehum, Haþavna, Maaseya,"? Halloheþ, Pilha, Þovek,#A Hoþea, Hananya, Haþþuv,9 Pelatya, Hanan, Anaya,#A Meþezavel, Sadok, Yaddua,$C Magpiaþ, Meþullam, Hezir,7 Harif, Anatot, Nevay, 9 Hodiya, Haþum, Besay, 7 Ater, Hizkiya, Azzur, 9 Adoniya, Bigvay, Adin, 5 Bunni, Azgat, Bevay, - Halk önderleri:7 Hodiya, Bani, Beninu.$C Zakkur, Þerevya, Þevanya,9 Mika, Rehov, Haþavya,?y arkadaþlarý Þevanya, Hodiya, Kelita, Pelaya, Hanan,! Levililer:!= Maazya, Bilgay, Þemaya.#A Meþullam, Aviya, Miyamin,!= Daniel, Ginneton, Baruk, ; Harim, Meremot, Ovadya,#A Hattuþ, Þevanya, Malluk,"~? Paþhur, Amarya, Malkiya,}! Kâhinler:0| ] Antlaþmayý mühürleyenler þunlardý::{m &'Bütün bu olanlardan ötürü biz Ýsrail halký olarak kesin bir yazýlý antlaþma yapýyoruz. Önderlerimiz, Levililerimiz ve kâhinlerimiz de antlaþmayý mühürlüyor.'Hz %Günahlarýmýz yüzünden ürünlerimizin çoðunu baþýmýza getirdiðin krallara veriyoruz. Bizi de, hayvanlarýmýzý da istedikleri gibi kullanýyorlar. Büyük sýkýntý içindeyiz.'yyk $'Bak, bugün köleyiz. Meyvelerini, iyi ürünlerini yesinler diye atalarýmýza verdiðin ülkede köle olduk.#x? #Ülkelerinde onlara saðladýðýn bolluk içinde, önlerine serdiðin geniþ, verimli topraklarda sana kulluk etmediler, kötülüklerinden dönmediler.w1 "Krallarýmýz, önderlerimiz, kâhinlerimiz, atalarýmýz yasana göre yaþamadýlar. Verdiðin buyruklarý, yaptýðýn uyarýlarý dinlemediler.wvg !Baþýmýza gelen bütün olaylarda sen hep adil davrandýn, doðru olaný yaptýn, bizse kötülük yaptýk.u3 'Ey Tanrýmýz! Sen antlaþmana baðlý kalýrsýn. Güçlü, görkemli, yüce bir Tanrý'sýn. Asur krallarýnýn döneminden bugüne kadar krallarýmýz, önderlerimiz, kâhinlerimiz, peygamberlerimiz, atalarýmýz ve bütün halk acý çekti. Çektiklerimizi küçümseme.t Yüce merhametinden ötürü yok olmalarýna izin vermedin. Onlarý terk etmedin. Çünkü sen iyilik yapan, acýyan bir Tanrý'sýn.Ds Yýllarca onlara katlandýn. Ruhun'la, peygamberlerin aracýlýðýyla onlarý uyardýn. Ama kulak asmadýlar. Bunun üzerine onlarý çeþitli ülke halklarýnýn ellerine teslim ettin. r 'Onlarý Kutsal Yasan'a dönmeleri için uyardýnsa da, gurura kapýlarak buyruklarýna karþý geldiler. Kurallarýný çiðneyip günah iþlediler. Oysa kim kurallarýna baðlý kalýrsa yaþam bulur. Ýnatla sana sýrt çevirdiler, dinlemek istemediler.&qE 'Ne var ki Ýsrail halký rahata kavuþunca yine senin gözünde kötü olaný yaptý. Bu yüzden onlarý düþmanlarýnýn eline terk ettin. Düþmanlarý onlara egemen oldu. Yine sana yönelip feryat ettiler. Onlarý göklerden duydun ve merhametinden ötürü defalarca kurtardýn.p Bu yüzden onlarý düþmanlarýnýn eline teslim ettin. Düþmanlarý onlarý ezdi. Sýkýntýya düþünce sana feryat ettiler. Onlarý göklerden duydun, yüce merhametinden ötürü kurtarýcýlar gönderdin. Bunlar halký düþmanlarýnýn elinden kurtardý.7og 'Ama halkýn söz dinlemedi, sana baþkaldýrdý. Yasana sýrt çevirdiler, sana dönmeleri için kendilerini uyaran peygamberleri öldürdüler. Seni çok aþaðýladýlar. n Surlu kentler, verimli topraklar ele geçirdiler. Güzel eþyalarla dolu evlere, kazýlmýþ sarnýçlara, baðlara, zeytinliklere, çok sayýda meyve aðacýna sahip oldular. Yediler, doydular, beslendiler ve onlara yaptýðýn büyük iyiliklere sevindiler.Pm Çocuklarý Kenan ülkesini ele geçirip mülk edindiler. Ülke halkýnýn onlara boyun eðmesini saðladýn. Krallarýný ve ülkedeki halklarý istediklerini yapsýnlar diye ellerine teslim ettin.l Onlara gökteki yýldýzlar kadar çocuk verdin. Onlarý, mülk edinmek üzere atalarýna söz verdiðin ülkeye getirdin.k 'Onlara ülkeler, uluslar verdin, aralarýnda bölüþtürdün. Heþbon Kralý Sihon'un, Baþan Kralý Og'un ülkesini mülk edindiler.tja Kýrk yýl onlarý çölde besledin. Hiç eksikleri olmadý. Ne giysileri eskidi, ne de ayaklarý þiþti.{io Onlarý eðitmek için iyi Ruhun'u verdin. Aðýzlarýndan maný* eksiltmedin. Susadýklarýnda onlara su verdin.Th! Yine de, yüce merhametinden ötürü onlarý çölde býrakmadýn. Gündüzün yol göstermek için bulut sütununu, geceleyin yollarýna ýþýk tutmak için ateþ sütununu önlerinden eksik etmedin.g% Kendilerine buzaðý biçiminde dökme bir put yaptýlar, diyerek seni çok aþaðýladýlar.=fs Söz dinlemek istemediler, aralarýnda yaptýðýn harikalarý unuttular. Dikbaþlýlýk ettiler, eski kölelik yaþamlarýna dönmek için kendilerine bir önder bularak baþkaldýrdýlar. Ama sen baðýþlayan, iyilik yapan, acýyan, tez öfkelenmeyen, sevgisi engin bir Tanrý'sýn. Onlarý terk etmedin.[e/ 'Ama atalarýmýz gurura kapýldý; dikbaþlýlýk edip buyruklarýna uymadýlar.0dY Acýktýklarýnda gökten ekmek verdin, susadýklarýnda kayadan su çýkardýn. Onlara vermeye ant içtiðin ülkeye girmelerini, orayý mülk edinmelerini buyurdun.ocW Kutsal Þabat Günü'nü* bildirdin. Kulun Musa aracýlýðýyla buyruklar, kurallar, yasalar verdin.b 'Sina Daðý'na indin, onlarla göklerden konuþtun. Onlara doðru ilkeler, adil yasalar, iyi kurallar, buyruklar verdin.a Gündüzün bir bulut sütunuyla, geceleyin yollarýna ýþýk tutmak için bir ateþ sütunuyla atalarýmýza yol gösterdin.2`] Denizi yararak atalarýmýza yol açtýn. Denizin ortasýndan, kuru topraktan geçip gittiler. Onlarý kovalayanlarý ise bir taþ gibi azgýn derin sulara fýrlattýn.;_o Firavuna, görevlilerine ve ülkesinin halkýna karþý mucizeler, harikalar yarattýn. Çünkü atalarýmýzý nasýl ezdiklerini biliyordun. Bugün olduðu gibi ün kazandýn.j^M 'Atalarýmýzýn Mýsýr'da çektiklerini gördün, Kýzýldeniz'de* yakarýþlarýný iþittin.Y]+ Onu kendine yürekten baðlý buldun ve onunla bir antlaþma yaptýn. Kenanlý, Hitit*, Amorlu, Perizli, Yevus ve Girgaþ topraklarýný onun soyuna vereceðim deyip sözünü tuttun. Çünkü sen doðrusun.y\k 'Ya RAB, Avram'ý seçen, onu Kildaniler'in* Ur Kenti'nden çýkaran, ona Ýbrahim adýný veren Tanrý sensin.[} Halk þöyle dua etti: 'Tek RAB sensin. Gökleri, göklerin göklerini, bütün gök cisimlerini, yeryüzünü ve içindeki her þeyi, denizleri ve içlerindeki her þeyi sen yarattýn. Hepsine sen can verdin. Bütün gök cisimleri sana tapýnýr.4Za Levililer'den Yeþu, Kadmiel, Bani, Haþavneya, Þerevya, Hodiya, Þevanya ve Petahya halka, 'Ayaða kalkýn!' dediler, 'Baþlangýçtan sonsuza kadar var olan Tanrýnýz RAB'be övgüler olsun. 'GY Levililer'e yüksekçe bir yer ayrýlmýþtý. Yeþu, Bani, Kadmiel, Þevanya, Bunni, Þerevya, Bani ve Kenani orada oturuyordu. Ayaða kalkýp yüksek sesle Tanrýlarý RAB'be yakardýlar.LX Olduklarý yerde durup günün dörtte biri boyunca Tanrýlarý RAB'bin Yasa Kitabý'ný okudular. Günün öbür dörtte birindeyse günahlarýný itiraf ederek Tanrýlarý RAB'be tapýndýlar.W- Ýsrail soyundan gelenler bütün yabancýlardan ayrýlmýþtý. Günahlarýný ve atalarýnýn yaptýðý kötülükleri ayakta itiraf ettiler. V Ayný ayýn yirmi dördüncü günü Ýsrailliler toplandý. Hepsi oruç* tutmuþ, çul kuþanmýþ, baþýna toprak serpmiþti./UWEzra ilk günden son güne kadar, her gün Tanrý'nýn Yasa Kitabý'ný okudu. Yedi gün bayram yaptýlar. Sekizinci gün kural uyarýnca kutsal toplantý yapýldý.:TmSürgünden dönen herkes yaptýðý çardakta oturdu. Ýsrailliler Nun oðlu Yeþu'nun döneminden beri böyle bir kutlama yapmamýþlardý. Herkes büyük sevinç içindeydi.(SIBöylece halk dallarý getirip damlarýnda, evlerinin ve Tanrý Tapýnaðý'nýn avlularýnda, Su Kapýsý ve Efrayim Kapýsý alanlarýnda çardaklar yaptý.^R5Bütün kentlerde ve Yeruþalim'de þu duyuru yapýlsýn: 'Daðlara çýkýn; yasada yazýlana uygun olarak, çardak yapmak üzere zeytin, iðde, mersin ve hurma dallarý, sýk yapraklý aðaç dallarý getirin.'QYasada RAB'bin Musa aracýlýðýyla verdiði þu buyruðu buldular: Yedinci ayda* kutlanan bayramda Ýsrailliler çardaklarda oturmalý.P7 Ertesi gün bütün aile baþlarý, kâhinler ve Levililer Kutsal Yasa'nýn buyruklarýný öðrenmek için Bilgin Ezra'nýn çevresine toplandýlar.7Og Böylece herkes yiyip içmek, yiyeceklerini baþkalarýyla paylaþmak ve büyük þenlik yapmak üzere evinin yolunu tuttu. Çünkü kendilerine okunanlarý anlamýþlardý.lNQ Levililer, 'Sakin olun, bugün kutsal bir gündür, üzülmeyin' diyerek halký yatýþtýrdýlar.aM; Nehemya da, 'Gidin, yaðlý yiyip tatlý için' dedi, 'Hazýrlýðý olmayanlara da bir pay gönderin. Çünkü bugün Rabbimiz için kutsal bir gündür. Üzülmeyin. RAB'bin verdiði sevinç sizi güçlü kýlar.'dLA Vali Nehemya, Kâhin ve Bilgin Ezra ve halka öðretmenlik yapan Levililer, 'Bugün Tanrýnýz RAB için kutsal bir gündür. Yas tutup aðlamayýn' dediler. Çünkü bütün halk Kutsal Yasa'yý dinlerken aðlýyordu.wKgTanrý'nýn Yasa Kitabý'ný okuyup açýkladýlar, herkesin anlamasýný saðlayacak biçimde yorumladýlar.)JKLevililer'den Yeþu, Bani, Þerevya, Yamin, Akkuv, Þabbetay, Hodiya, Maaseya, Kelita, Azarya, Yozavat, Hanan ve Pelaya ayakta duran halka yasayý anlattýlar.9IkEzra yüce Tanrý'ya, RAB'be övgüler sundu. Bütün halk ellerini kaldýrarak, 'Amin! Amin!' diye karþýlýk verdi. Hep birlikte eðilip yere kapanarak RAB'be tapýndýlar. HEzra halkýn gözü önünde kitabý açtý. Halktan daha yüksek bir yerde duruyordu. Kitabý açar açmaz herkes ayaða kalktý.zGmBilgin Ezra toplantý için hazýrlanmýþ ahþap bir zemin üzerinde duruyordu. Saðýnda Mattitya, Þema, Anaya, Uriya, Hilkiya ve Maaseya vardý. Solunda ise Pedaya, Miþael, Malkiya, Haþum, Haþbaddana, Zekeriya ve Meþullam duruyordu.IF Ezra Su Kapýsý'nýn karþýsýndaki alanda kadýnlarýn, erkeklerin ve anlayabilecek yaþtaki çocuklarýn önünde, sabahtan öðlene kadar Yasa Kitabý'ný okudu. Herkes dikkatle dinledi.E3Yedinci ayýn birinci günü Kâhin Ezra Yasa Kitabý'ný halkýn toplandýðý yere getirdi. Dinleyip anlayabilecek kadýn erkek herkes oradaydý.D Ýsrailliler kentlerine yerleþtikten sonra, yedinci ay* tek vücut halinde Su Kapýsý'nýn karþýsýndaki alanda toplandýlar. Bilgin Ezra'ya RAB'bin Musa aracýlýðýyla Ýsrail halkýna verdiði buyruklarý içeren Yasa Kitabý'ný getirmesini söylediler.C/IKâhinler, Levililer, tapýnak görevlileri ve kapý nöbetçileri, ezgiciler, sýradan insanlar ve bütün Ýsrailliler kentlerine yerleþtiler.yBkHHalkýn geri kalaný ise, toplam 20 000 darik*fý* altýn, 2 000 mina*fj* gümüþ ve 67 kâhin mintaný verdi.pAYGBazý aile baþlarý da iþ için hazineye 20 000 darik*fý* altýn, 2 200 mina*fi* gümüþ verdiler.@+FBazý aile baþlarý onarým iþi için baðýþta bulundu: Vali hazineye 1 000 darik*fh* altýn, 50 çanak, 530 kâhin mintaný baðýþladý. ? E > D=}CAyrýca 7 337 erkek ve kadýn köle, kadýnlý erkekli 245 ezgici, 736 at, 245 katýr*fg*, 435 deve, 6 720 eþek vardý.-<UBBütün halk toplam 42 360 kiþiydi.u;cAVali, Urim ile Tummim'i* kullanan bir kâhin çýkýncaya dek en kutsal yiyeceklerden yememelerini buyurdu.z:m@Bunlar soy kütüklerini aradýlar. Ama yazýlý bir kayýt bulamayýnca, kâhinlik görevi ellerinden alýndý.97?Kâhinlerin soyundan:B8>Delayaoðullarý, Toviyaoðullarý, Nekodaoðullarý: 642,7Q=Tel-Melah, Tel-Harþa, Keruv, Addon ve Ýmmer'den dönen, ancak hangi aileden olduklarýný ve soylarýnýn Ýsrail'den geldiðini kanýtlayamayanlar þunlardýr:S60w6Baslitoðullarý, Mehidaoðullarý, Harþaoðullarý,>/w5Bakbukoðullarý, Hakufaoðullarý, Harhuroðullarý,A.}4Besayoðullarý, Meunimoðullarý, Nefiþesimoðullarý,<-s3Gazzamoðullarý, Uzzaoðullarý, Paseahoðullarý,<,s2Reayaoðullarý, Resinoðullarý, Nekodaoðullarý,<+s1Hananoðullarý, Giddeloðullarý, Gaharoðullarý,?*y0Levanaoðullarý, Hagavaoðullarý, Þalmayoðullarý,9)m/Kerosoðullarý, Siaoðullarý, Padonoðullarý,U(#.Tapýnak görevlileri: Sihaoðullarý, Hasufaoðullarý, Tabbaotoðullarý,'#-Tapýnak kapý nöbetçileri: Þallumoðullarý, Ateroðullarý, Talmonoðullarý, Akkuvoðullarý, Hatitaoðullarý, Þovayoðullarý: 138'&I,Ezgiciler: Asafoðullarý: 148I% +Levililer: Kadmiel ve Hodeva soyundan gelen Yeþuoðullarý: 74$7*Harimoðullarý: 1017 #;)Paþhuroðullarý: 1247"9(Ýmmeroðullarý: 10528!k'Kâhinler: Yeþu soyundan Yedayaoðullarý: 973 /&Senaalýlar: 39304c%Lod, Hadit ve Ono kentlerinden olanlar: 721-$Erihalýlar: 345+#Harimliler: 320-U"Öbür Elam Kenti'nden olanlar: 1254+Q!Öbür Nevo Kenti'nden olanlar: 52/Y Beytel ve Ay kentlerinden olanlar: 123/Mikmaslýlar: 122&GRamalýlar ve Gevalýlar: 621=uKiryat-Yearimliler, Kefiralýlar ve Beerotlular: 7435Beytazmavetliler: 42-Anatotlular: 128,SBeytlehemliler ve Netofalýlar: 188)Givonlular: 955Harifoðullarý: 1125Besayoðullarý: 3247Haþumoðullarý: 328,SHizkiya soyundan Ateroðullarý: 983Adinoðullarý: 655 9Bigvayoðullarý: 2067 ;Adonikamoðullarý: 667 7Azgatoðullarý: 2322 5Bevayoðullarý: 628 7Binnuyoðullarý: 6487Zakkayoðullarý: 7605 Zattuoðullarý: 8455 Elamoðullarý: 1254:o Yeþu ve Yoav soyundan Pahat-Moavoðullarý: 28183 Arahoðullarý: 652 ; Þefatyaoðullarý: 3729Paroþoðullarý: 2172)Bunlar Zerubbabil, Yeþu, Nehemya, Azarya, Raamya, Nahamani, Mordekay, Bilþan, Misperet, Bigvay, Nehum ve Baana'nýn önderliðinde geldiler. Babil Kralý Nebukadnessar'ýn sürgün ettiði insanlar yaþadýklarý ilden Yeruþalim ve Yahuda'daki kendi kentlerine döndü.X)Tanrým soylarýna göre halkýn sayýmý yapýlabilsin diye soylularý, yetkilileri ve bütün halký toplamamý istedi. Sürgünden ilk dönenlerin soy kütüðünü buldum. Ýçinde þunlar yazýlýydý:n~UYeruþalim geniþ, büyük bir kentti, ama nüfusu azdý. Ýçindeki evler henüz onarýlmamýþtý.N}Onlara, 'Güneþ ortalýðý ýsýtýncaya kadar Yeruþalim kapýlarý açýlmasýn' dedim, 'Kapý nöbetçileri görev baþýndayken kapýlarý kapalý tutsunlar. Kapýlarý siz sürgüleyin ve Yeruþalim'de oturanlara nöbet görevi verin. Bazýlarý bu görevi yapsýn, bazýlarý da evlerinin çevresinde nöbet tutsun.' #~}}6||{{6zzyy,xw}vv@utttss@r]qpp o n.mm!lUkk`j:ii(hgfeebdccb$a`l_^^b]\\t[[$Z~Z XXWVUTTHTRQPP.OyONBMfLLJKJJEJHHgGFFEEMDCCTBBbAAm@??>>.=<<9;c::5999s9g8_766U65594s322V21/..u-,,5+**)4(9&%$_##"!!> %%4;[sgM6D~y~r k B V , d^E6#J 5Sabalýlar baskýn yaptý, hepsini alýp götürdü. Uþaklarý kýlýçtan geçirdiler. Yalnýz ben kaçýp kurtuldum sana durumu bildirmek için.'oI Ybir ulak gelip Eyüp'e þöyle dedi: 'Öküzler çift sürüyor, eþekler onlarýn yanýnda otluyordu.eH E Bir gün Eyüp'ün oðullarýyla kýzlarý aðabeylerinin evinde yemek yiyip þarap içerken#G A RAB Þeytan'a, 'Peki' dedi, 'Sahip olduðu her þeyi senin eline býrakýyorum, yalnýz kendisine dokunma.' Böylece Þeytan RAB'bin huzurundan ayrýldý.aF = Ama elini uzatýr da sahip olduðu her þeyi yok edersen, yüzüne karþý sövecektir.'1E ] 'Onu, ev halkýný, sahip olduðu her þeyi sen çitle çevirip korumadýn mý? Elleriyle yaptýðý her þeyi bereketli kýldýn. Sürüleri bütün ülkeye yayýldý.LD  Þeytan, 'Eyüp Tanrý'dan boþuna mý korkuyor?' diye yanýtladý.3C aRAB, 'Kulum Eyüp'e bakýp da düþündün mü?' dedi, 'Çünkü dünyada onun gibisi yoktur. Kusursuz, doðru bir adamdýr. Tanrý'dan korkar, kötülükten kaçýnýr.'2B aRAB Þeytan'a, 'Nereden geliyorsun?' dedi.oA YBir gün ilahi varlýklar*fa* RAB'bin huzuruna çýkmak için geldiklerinde, Þeytan da onlarla geldi.y@ mBu þölen dönemi bitince Eyüp onlarý çaðýrtýp kutsardý. Sabah erkenden kalkar, 'Çocuklarým günah iþlemiþ, içlerinden Tanrý'ya sövmüþ olabilirler' diyerek her biri için yakmalýk sunu* sunardý. Eyüp hep böyle yapardý.~? wOðullarý sýrayla evlerinde þölen verir, birlikte yiyip içmek için üç kýzkardeþlerini de çaðýrýrlardý.> 9Yedi bin koyuna, üç bin deveye, beþ yüz çift öküze, beþ yüz çift eþeðe ve pek çok köleye sahipti. Doðudaki insanlarýn en zengini oydu.'= KYedi oðlu, üç kýzý vardý.< Ûs ülkesinde Eyüp adýnda bir adam yaþardý. Kusursuz, doðru bir adamdý. Tanrý'dan korkar, kötülükten kaçýnýrdý.; Yahudi Mordekay, Kral Ahaþveroþ'tan sonra ikinci adam olmuþtu. Yahudi soydaþlarý arasýnda saygý gören ve çoðunluk tarafýndan sevilen biriydi. Çünkü halkýnýn iyiliðini düþünüyor, bütün soydaþlarýnýn esenliði için çaba gösteriyordu.:! Büyüklüðü, kahramanlýklarý ve Mordekay'ý her bakýmdan nasýl onurlandýrdýðý Pers ve Med krallarýnýn tarihinde yazýlýdýr.R9  Kral Ahaþveroþ ülkeyi en uzak kýyýlarýna dek haraca baðlamýþtý.`89 Purim'e iliþkin bu düzenlemeler Ester'in buyruðuyla onaylandý ve kayda geçirildi.%7C Kraliçe Ester'le birlikte daha önce kararlaþtýrdýklarý gibi, Purim günlerini belirlenen tarihte kutlamalarýný buyuruyordu. Bu kutlamalara kendilerinin de, soylarýndan gelenlerin de katýlmalarýný, oruç* tutmada ve aðýt yakmada belirlenen kurallara uymalarýný istedi.67 Mordekay, Ahaþveroþ'un egemenliði altýndaki yüz yirmi yedi ilde yaþayan Yahudiler'e esenlik ve güvenlik dilekleriyle dolu mektuplar gönderdi. 5 Avihayil'in kýzý Kraliçe Ester ve Yahudi Mordekay Purim'le ilgili bu ikinci mektubu tam yetkiyle yazýp uygulamaya koydular.S4 Böylece bu günler her ilde, her kentte ve her ailede kuþaktan kuþaða anýmsanacak ve kutlanacaktý. Purim günleri Yahudiler için son bulmayacak ve bu günlerin anýsý kuþaklar boyu sürecekti. 3 2{ Pur sözcüðünden ötürü bu günlere Purim*fg* adý verildi. Böylece Yahudiler, Mordekay'ýn mektubunda yazýlý olanlardan, görüp geçirdiklerinden ve baþlarýna gelenlerden ötürü bu iki günü buyrulduðu biçimde ve günlerde her yýl kutlamayý kabul ettiler. Bu gelenek kendileri için, soylarýndan olanlar ve onlara katýlan herkes için geçerli olacaktý.<1q Ama kral durumu öðrenince, Haman'ýn Yahudiler'e karþý kurduðu düzen geri tepti; kral, Haman'ýn ve oðullarýnýn daraðacýna asýlmalarý için yazýlý buyruklar verdi.20] Çünkü bütün Yahudiler'in düþmaný Agaklý Hammedata oðlu Haman onlarý yok etmek için düzen kurmuþtu. Onlarý ezip yok etmek için pur, yani kura çekmiþti.p/Y Böylece Yahudiler, Mordekay'ýn buyruðunu kabul ederek baþlattýklarý kutlamalarý sürdürdüler.).K Çünkü o günler, Yahudiler'in düþmanlarýndan kurtulduðu günlerdir. O ay kederlerinin sevince, yaslarýnýn mutluluða dönüþtüðü aydýr. Mordekay o günlerde þölenler düzenleyip eðlenmelerini, birbirlerine yemek sunmalarýný, yoksullara armaðanlar vermelerini buyurdu.b-= Her yýl Adar ayýnýn on dördüncü ve on beþinci günlerini kutlamalarýný buyurdu.,% Mordekay bu olaylarý kayda geçirdi. Ardýndan Kral Ahaþveroþ'un uzak, yakýn bütün illerinde yaþayan Yahudiler'e mektuplar gönderdi.6+e Taþradaki kentlerde yaþayan Yahudiler iþte bu nedenle Adar ayýnýn* on dördüncü gününü þölen ve eðlence günü olarak kutlarlar ve birbirlerine yemek sunarlar.J* Sus'taki Yahudiler ise kendilerini savunmak için on üçüncü ve on dördüncü günler bir araya geldiler. On beþinci gün de dinlendiler. O günü þölen ve eðlence günü ilan ettiler. )9 Bütün bunlar Adar ayýnýn on üçüncü günü oldu. Yahudiler on dördüncü gün dinlendiler ve o günü þölen ve eðlence günü ilan ettiler.n(U Krallýðýn illerinde yaþayan öbür Yahudiler de canlarýný korumak ve düþmanlarýndan kurtulmak için bir araya geldiler. Kendilerinden nefret edenlerden yetmiþ beþ bin kiþiyi öldürdüler, ama yaðmaya giriþmediler.'- Sus'taki Yahudiler Adar ayýnýn on dördüncü günü yeniden toplanarak kentte üç yüz kiþi daha öldürdüler; ama yaðmaya giriþmediler.v&e Kral bu isteklerin yerine getirilmesini buyurdu. Sus'ta ferman çýkarýldý ve Haman'ýn on oðlu asýldý.4%a Ester, 'Eðer kral uygun görüyorsa, Sus'taki Yahudiler bugünkü fermanýný yarýn da uygulasýnlar' dedi, 'Haman'ýn on oðlunun cesetleri de daraðacýna asýlsýn.' $ O da Kraliçe Ester'e, 'Yahudiler Sus Kalesi'nde Haman'ýn on oðlu dahil beþ yüz kiþiyi öldürüp yok etmiþler' dedi, 'Kim bilir, öbür illerimde neler yapmýþlardýr? Ýstediðin nedir, sana vereyim; baþka dileðin var mý, yerine getirilecektir.'P# Sus Kalesi'nde öldürülenlerin sayýsý ayný gün krala bildirildi. " !  L Yahudi düþmaný Hammedata oðlu Haman'ýn on oðlunu -Parþandata, Dalfon, Aspata, Porata, Adalya, Aridata, Parmaþta, Arisay, Ariday ve Vayzata'yý- öldürdüler. Ama yaðmaya giriþmediler.A} Sus Kalesi'nde beþ yüz kiþiyi öldürüp yok ettiler.) Yahudiler bütün düþmanlarýný kýlýçtan geçirdiler, öldürdüler, yok ettiler. Kendilerinden nefret edenlere dilediklerini yaptýlar.ta Mordekay sarayda güçlü biriydi artýk; ünü bütün illere ulaþmýþtý. Gücü gittikçe artýyordu.w Ýl önderleri, satraplar*, valiler ve kralýn memurlarý, Mordekay'dan korktuklarý için Yahudiler'i desteklediler.mS Yahudiler kendilerini yok etmeyi tasarlayanlara saldýrmak üzere Kral Ahaþveroþ'un bütün illerindeki kentlerde bir araya geldiler. Hiç kimse onlara karþý koyamadý. Çünkü Yahudi korkusu bütün halklarý sarmýþtý.| s Kralýn buyruðu ve fermaný, on ikinci ay* olan Adar ayýnýn on üçüncü günü yerine getirilecekti. Yahudi düþmanlarý o gün Yahudiler'i alt etmeyi ummuþlardý, ama tam tersi oldu; Yahudiler kendilerinden nefret edenleri alt ettiler.#Kralýn buyruðu ve fermaný ulaþtýðý her ilde ve her kentte Yahudiler arasýnda sevinç ve mutluluða yol açtý. Þölenler düzenlendi, bir bayram havasý doðdu. Ülkedeki halklardan çok sayýda kiþi Yahudi oldu; çünkü Yahudi korkusu hepsini sarmýþtý.^5Yahudiler için aydýnlýk ve sevinç, mutluluk ve onur dolu günler baþlamýþtý._7Mordekay, lacivert ve beyaz bir krallýk giysisiyle, baþýnda büyük bir altýn taç ve sýrtýnda ince ketenden mor bir pelerinle kralýn huzurundan ayrýldý. Sus Kenti sevinç çýðlýklarýyla yankýlandý.Kralýn hizmetindeki atlara binen ulaklar, kralýn buyruðuna uyarak hemen dörtnala yola koyuldular. Ferman Sus Kalesi'nde de okundu..U Bütün halklara duyurulan bu fermanýn metni her ilde yasa yerine geçecekti. Böylece Yahudiler belirlenen gün düþmanlarýndan öç almaya hazýr olacaklardý. Bu izin Kral Ahaþveroþ'un bütün illerinde tek bir gün -on ikinci ayýn, yani Adar ayýnýn on üçüncü günü- geçerli olacaktý._7 Kral mektuplarda Yahudiler'e bütün kentlerde toplanma ve kendilerini koruma hakkýný veriyordu. Ayrýca kendilerine, çocuklarýna ve kadýnlarýna saldýrabilecek herhangi bir düþman halkýn ya da ilin silahlý güçlerini öldürüp yok etmelerine, kökünü kurutmalarýna ve mallarýný mülklerini yaðmalamalarýna izin veriyordu.L Mordekay Kral Ahaþveroþ adýna yazdýrdýðý mektuplarý kralýn yüzüðüyle mühürledi ve kralýn hizmetinde kullanýlmak üzere yetiþtirilen atlara binmiþ ulaklarla her yere gönderdi.#? Bunun üzerine üçüncü ay* olan Sivan ayýnýn yirmi üçüncü günü kralýn yazmanlarý çaðrýldý. Mordekay'ýn buyurduðu her þey, Hoddu'dan Kûþ'a*fx* dek uzanan bölgedeki yüz yirmi yedi ilde yaþayan Yahudiler'e, satraplara*, vali ve önderlere yazýldý. Her il için kendi iþaretleri, her halk için kendi dili kullanýldý. Yahudiler'e de kendi alfabelerinde ve kendi dillerinde yazýldý.wgAma kral adýna yazýlmýþ ve onun yüzüðüyle mühürlenmiþ yazýyý kimse geçersiz kýlamaz. Bunun için, uygun gördüðünüz biçimde kral adýna Yahudi sorunu konusunda þimdi siz yazýn ve kralýn yüzüðüyle mühürleyin.'PKral Ahaþveroþ, Kraliçe Ester'e ve Yahudi Mordekay'a, 'Bakýn' dedi, 'Haman'ýn malýný mülkünü Ester'e verdim ve Yahudiler'i yok etmeyi tasarladýðý için Haman'ý daraðacýna astýrdým. Halkýmýn felakete uðradýðýný görmeye nasýl dayanýrým? Soydaþlarýmýn öldürülmesine tanýk olmaya nasýl dayanýrým?'/ Wve þöyle dedi: 'Kral benden hoþnutsa ve uygun görüyorsa, benden hoþlanýyorsa ve dileðimi uygun buluyorsa, Agaklý Hammedata oðlu Haman'ýn krallýðýn bütün illerinde yaþayan Yahudiler'in yok edilmesini buyurmak için yazdýrdýðý mektuplarý yazýlý olarak geçersiz kýlsýn.d AKral altýn asasýný Ester'e doðru uzatýnca Ester ayaða kalkýp kralýn önünde durdu8 iEster yine kralla görüþtü. Aðlayarak onun ayaklarýna kapandý. Agaklý Haman'ýn Yahudiler'e karþý kurduðu düzene ve kötü tasarýya engel olmasý için yalvardý.0 YKral, Haman'dan geri almýþ olduðu mühür yüzüðünü parmaðýndan çýkarýp Mordekay'a verdi. Ester de onu Haman'ýn malýnýn mülkünün yöneticisi atadý.L O gün Kral Ahaþveroþ Yahudi düþmaný Haman'ýn malýný mülkünü Kraliçe Ester'e verdi. Ester'in Mordekay'a yakýnlýðýný açýklamasý üzerine Mordekay kralýn huzuruna kabul edildi.nU Böylece Haman Mordekay için hazýrlattýðý daraðacýna asýldý; kralýn öfkesi de yatýþtý.}s Krala hizmet eden haremaðalarýndan biri olan Harvona þöyle dedi: 'Bakýn, kralý uyarýp hayatýný kurtaran Mordekay için Haman'ýn hazýrlattýðý elli arþýn*ff* yüksekliðindeki daraðacý Haman'ýn evinin önünde hazýr duruyor.''GKral sarayýn bahçesinden þölen salonuna dönünce, Haman'ý Ester'in uzandýðý sedire kapanmýþ olarak gördü ve, 'Bu adam sarayda, gözümün önünde kraliçeye bile el uzatmaya mý kalkýyor?' diye baðýrdý. Kral sözlerini bitirir bitirmez Haman'ýn yüzünü örttüler.mSKral öfkeyle içki masasýndan kalkýp sarayýn bahçesine çýktý. Haman ise Kraliçe Ester'den canýný baðýþlamasýný istemek için içerde kaldý. Çünkü kralýn kendisini yok etmeye kararlý olduðunu anlamýþtý.PEster, 'Düþmanýmýz, hasmýmýz, iþte bu kötü Haman'dýr!' dedi.taKral Ahaþveroþ Kraliçe Ester'e, 'Böyle bir þeyi yapmaya cüret eden kim, nerede bu adam?' diye sordu.pYÇünkü ben ve halkým öldürülüp yok edilmek, yeryüzünden silinmek üzere satýldýk. Eðer köle ve cariye olarak satýlmýþ olsaydýk sesimi çýkartmazdým; böyle bir sorun için kralý rahatsýz etmek uygun olmazdý.'.UKraliçe Ester þöyle yanýtladý: 'Ey kralým, eðer benden hoþnutsan ve uygun görüyorsan, isteðim canýmý baðýþlaman, dileðim de halkýmý esirgemendir.B}O gün þarap içerlerken kral Ester'e yine sordu: 'Ýsteðin nedir, Kraliçe Ester? Ne istersen verilecek. Dileðin nedir? Krallýðýn yarýsýný bile istesen sana baðýþlanacak.'G~ Böylece kral ve Haman, Kraliçe Ester'in þölenine gittiler.}}sOnlar daha konuþurken, kralýn haremaðalarý gelip Haman'ý apar topar Ester'in vereceði þölene götürdüler.O| Baþýna gelenleri karýsý Zereþ'e ve bütün dostlarýna anlattý.t{a Sonra Mordekay saray kapýsýna döndü. Haman ise utanç içinde baþýný örterek çabucak evine gitti._z7 Böylece Haman giysiyi ve atý aldý, Mordekay'ý giydirip atýn üstünde kent meydanýnda gezdirmeye baþladý. Önden giderek, 'Kralýn onurlandýrmak istediði kiþiye böyle davranýlýr' diye baðýrýyordu.,yQ Kral Haman'a, 'Hemen git' dedi, 'Giysiyle atý al ve söylediklerini kralýn kapý görevlisi Yahudi Mordekay için yap. Söylediklerinin hiçbirinde kusur etme.'x giysiyi ve atý en üst yöneticilerinden birine verir; o da kralýn onurlandýrmak istediði kiþiyi giydirip atýn üstünde kent meydanýnda gezdirir. Önden giderek, diye baðýrýr.' w  v ru]Haman içeri girince kral ona, 'Kralýn onurlandýrmak istediði biri için ne yapýlmalý?' diye sordu.>twHizmetkârlar krala, 'Haman avluda bekliyor' dediler.4saKral, 'Avluda kim var?' diye sordu. O sýrada Haman sarayýn dýþ avlusuna yeni girmiþti. Kraldan, hazýrlattýðý daraðacýna Mordekay'ýn asýlmasýný isteyecekti.sr_Kral, 'Bu yaptýklarýndan dolayý Mordekay nasýl onurlandýrýldý, ona ne ödül verildi?' diye sordu.RqKayýtlar Kral Ahaþveroþ'u öldürmeyi tasarlamýþ olan iki görevliden söz ediyordu. Kapý nöbetçisi olarak görev yapmýþ olan Bigtan ve Tereþ adýndaki bu iki adamý Mordekay ele vermiþti.gp IO gece kralýn uykusu kaçtý; tarih kayýtlarýnýn getirilip kendisine okunmasýný buyurdu.{ooKarýsý Zereþ ve bütün dostlarý Haman'a þöyle dediler: 'Elli arþýn*fe* yüksekliðinde bir daraðacý kurulsun. Sabah olunca kraldan Mordekay'ý oraya astýrmasýný iste. Sonra da sevinç içinde kralla birlikte þölene gidersin.'n  Ne var ki, o Yahudi Mordekay'ý sarayýn kapýsýnda otururken gördükçe bunlardan hiçbirinin gözümde deðeri kalmýyor.''mG 'Üstelik, Kraliçe Ester, verdiði þölene kralýn yanýsýra yalnýz beni çaðýrdý' diye ekledi, 'Yarýnki þölene de kralla birlikte beni davet etti.Cl Onlara sonsuz zenginliðinden, çok sayýdaki oðullarýndan, kralýn, kendisini nasýl onurlandýrdýðýndan, öbür önderlerinden ve görevlilerinden üstün tuttuðundan söz etti..kW Yine de kendini tuttu ve evine gitti.Nj Haman o gün þölenden mutlu ve sevinçli ayrýldý. Ama Mordekay'ý sarayýn kapýsýnda görünce ve onun ayaða kalkmadýðýný, kendisine saygý göstermediðini farkedince öfkeden kudurdu.Fi'Kral benden hoþnutsa, istediðimi vermek, dileðimi yerine getirmek istiyorsa, kral ve Haman yarýn kendileri için vereceðim þölene gelsinler, o zaman kralýn sorusunu yanýtlarým.'=huEster, 'Ýsteðim ve dileðim þu' diye yanýtladý,1g[Þarap içerlerken kral yine Ester'e sordu: 'Söyle, ne istiyorsun? Ne istersen verilecek. Dileðin nedir? Krallýðýn yarýsýný bile istesen sana baðýþlanacak.'gfGKral adamlarýna, 'Ester'in isteðini yerine getirmek için Haman'ý hemen çaðýrýn' dedi.eEster, 'Kral uygun görüyorsa, bugün kendisi için vereceðim þölene Haman'la birlikte gelsin' diye karþýlýk verdi.dKral ona, 'Ne istiyorsun Kraliçe Ester, dileðin ne?' diye sordu. 'Krallýðýn yarýsýný bile istesen sana verilecektir.''cGAvluda bekleyen Kraliçe Ester'i görünce onu hoþgörüyle karþýlayýp elindeki altýn asayý ona doðru uzattý. Ester yaklaþýp asanýn ucuna dokundu.?b yÜçüncü gün Ester kraliçe giysilerini kuþanýp sarayýn iç avlusunda, taht odasýnýn önünde durdu. Kral bu odanýn giriþ kapýsýnýn karþýsýndaki tahtýnda oturuyordu.MaMordekay oradan ayrýldý ve Ester'in söylediði her þeyi yaptý.`%'Git, Sus'taki bütün Yahudiler'i topla; benim için oruç tutun; üç gün, üç gece hiçbir þey yemeyin, içmeyin. Hizmetçilerimle ben de sizin gibi oruç tutacaðýz. Ardýndan, kurala aykýrý olduðu halde kralýn huzuruna çýkacaðým; ölürsem ölürüm.'@_{Bunun üzerine Ester Mordekay'a þu yanýtý gönderdi:C^Þu anda susarsan, Yahudiler'e yardým ve kurtuluþ baþka yerden gelecektir; ama sen ve babanýn ev halký yok olacaksýnýz. Kim bilir, belki de böyle bir gün için kraliçe oldun.'"]= Mordekay ona þu yanýtý götürmelerini istedi: 'Sarayda yaþadýðýn için bütün Yahudiler içinde kurtulacak tek kiþinin sen olacaðýný sanma.3\a Ester'in bu sözleri kendisine iletilince,f[E 'Kralýn bütün adamlarý ve illerinde yaþayan halk biliyor ki, çaðrýlmadan sarayýn iç avlusuna girip kralýn yanýna yaklaþan her erkek ya da kadýn için tek bir ceza vardýr. Kral altýn asasýný uzatýp canlarýný baðýþlamadýkça bu kiþiler ölüme çarptýrýlýr. Ben de otuz gündür kralýn huzuruna çaðrýlmýþ deðilim.';Zq Ester Mordekay'a þu haberi götürmesini buyurdu:KY Hatak geri dönüp Mordekay'ýn söylediklerini Ester'e bildirdi.zXmEster'e gösterip açýklamasý için Sus'ta yayýmlanan, Yahudiler'in kökünün kurutulmasýný isteyen fermanýn bir kopyasýný da ona verdi. Ester'in krala çýkmasýný, ondan merhamet dileyip kendi halký için yalvarmasýný istedi.5WcMordekay baþýna gelen her þeyi ona anlattý. Yahudiler'in yok edilmesi için Haman'ýn saray hazinesine vaat ettiði paranýn miktarýný bile tam tamýna ona bildirdi.]V3Hatak saray kapýsýnýn açýldýðý kent meydanýna, Mordekay'ýn yanýna gitti.8UiBunun üzerine Ester kralýn kendi hizmetine atadýðý haremaðalarýndan biri olan Hatak'ý çaðýrttý; Mordekay'dan ne olup bittiðini ve nedenini öðrenmesini buyurdu.XT)Hizmetçileriyle haremaðalarý gelip Mordekay'ýn durumunu anlatýnca, Kraliçe Ester çok sarsýldý. Çulunu çýkartýp giyinmesi için Mordekay'a giysiler gönderdi, ama Mordekay bunlarý kabul etmedi.@SyKralýn buyruðunun ve fermanýnýn ulaþtýðý her ilde Yahudiler büyük yas tuttular, aðlayýp feryat ettiler, oruç* tuttular. Birçoðu da çula sarýnýp kül içinde yattý.pRYVarýp sarayýn kapýsýnda durdu. Çünkü çula sarýnmýþ hiç kimse bu kapýdan içeri giremezdi.1Q ]Mordekay olup bitenleri öðrenince giysilerini yýrttý, çula sarýnýp baþýndan aþaðý kül döktü, yüksek sesle ve acýyla feryat ederek kent merkezine geldi.3P_Ulaklar kralýn buyruðuyla hemen yola çýktýlar. Ferman Sus Kalesi'nde de duyuruldu. Sus halký þaþkýnlýk içindeyken kral ile Haman oturmuþ içki içiyorlardý.O%Bu fermanýn metni her ilde yasa olarak duyurulacak ve bütün halklara bildirilecekti. Öyle ki, herkes belirlenen gün için hazýr olsun.AN{ Krallýðýn bütün illerine ulaklar aracýlýðýyla mektuplar gönderildi. Bu mektuplar, on ikinci ay olan Adar ayýnýn on üçüncü günü, genç, yaþlý, kadýn, çocuk, bütün Yahudiler'in bir günde öldürülüp yok edilmesini, kökünün kurutulup mal mülklerinin de yaðmalanmasýný buyuruyordu.8Mi Birinci ayýn on üçüncü günü kralýn yazmanlarý çaðrýldý ve Haman'ýn buyruðu her ile kendi iþaretleriyle ve her halka kendi diliyle yazýlarak satraplara*, il valilerine ve bütün halk önderlerine gönderildi. Buyruk Kral Ahaþveroþ'un adýný ve yüzüðünün mührünü taþýyordu.EL Ona, 'Para sende kalsýn; o halka da ne istersen yap' dedi. K Bunun üzerine kral mühür yüzüðünü parmaðýndan çýkartýp Agaklý Hammedata'nýn oðlu Yahudi düþmaný Haman'a verdi.1J[ Kral uygun görüyorsa, yok edilmeleri için yazýlý bir buyruk verilsin. Ben de hazineye ödenmek üzere kralýn memurlarýna on bin talant*fd* gümüþ vereceðim.'JI Haman Kral Ahaþveroþ'a þöyle dedi: 'Krallýðýnýn bütün illerinde, öbür halklarýn arasýna daðýlmýþ, onlardan ayrý yaþayan bir halk var. Yasalarý bütün öbür halklarýnkinden farklý; kendileri de kralýn yasalarýna uymazlar. Onlarý kendi hallerine býrakmak kralýn çýkarlarýna uygun düþmez.lHQBu iþe en uygun ayý ve günü belirlemek için Ahaþveroþ'un krallýðýnýn on ikinci yýlýnda, birinci ay* olan Nisan*fç* ayýnda Haman'ýn önünde pur, yani kura çekildi. Kura, on ikinci ay olan Adar ayýna düþtü.UG#Yalnýz onu öldürmeyi düþünmekle kalmadý, onun hangi halktan geldiðini bildiði için bütün halkýný, Ahaþveroþ'un egemenliðinde yaþayan bütün Yahudiler'i ortadan kaldýrmaya karar verdi.XF)Haman, Mordekay'ýn eðilip yere kapanmadýðýný görünce öfkeden kudurdu. EGörevliler ona bu soruyu her gün sordularsa da Mordekay onlara kulak asmadý. Bunun üzerine durumu Haman'a bildirdiler. Çünkü Mordekay onlara kendisinin Yahudi olduðunu söylemiþti ve böyle davranmaya devam edip etmeyeceðini görmek istiyorlardý.nDUKralýn kapý görevlileri Mordekay'a, 'Kralýn buyruðuna neden karþý geliyorsun?' diye sordular."C=Kralýn buyruðu üzerine saray kapýsýnda çalýþan herkes Haman'ýn önünde eðilip yere kapanýrdý. Ama Mordekay ne eðildi, ne de yere kapandý./B YBu olaylardan sonra Kral Ahaþveroþ, Agaklý Hammedata'nýn oðlu Haman'ý yüksek bir göreve atayýp onurlandýrdý. Onu bütün önderlerden daha yetkili kýldý.A+Durum araþtýrýldý; doðru olduðu anlaþýlýnca da iki adam daraðacýna asýldý ve olay kralýn önünde tarih kayýtlarýna geçirildi.f@EDurumu öðrenen Mordekay bunu Kraliçe Ester'e iletti; o da Mordekay adýna krala bildirdi.8?iMordekay kralýn kapý görevlisiyken, kapý nöbetçilerinden ikisi, Bigtan ve Tereþ, Kral Ahaþveroþ'a öfkelendiler; onu öldürmek için fýrsat kollamaya baþladýlar.E>Ester, Mordekay'ýn verdiði buyruk uyarýnca, soyunu ve halkýný henüz açýklamamýþtý; kendisini büyüttüðü günlerde olduðu gibi, Mordekay'ýn sözünü dinlemeye devam etti.g=GKýzlar ikinci kez toplandýklarýnda Mordekay, kralýn kapý görevlilerinden biri olmuþtu.^<5Ardýndan Ester'in onuruna büyük bir þölen verdi. Bu þölende bütün önderler ve görevliler hazýr bulundu. Kral bütün illerde bayram ilan etti ve krallara yaraþýr cömertlikle armaðanlar daðýttý.:;mKral Ester'i öbür kýzlardan daha çok sevdi, en çok ondan hoþlandý, en çok ona ayrýcalýk tanýdý. Kraliçelik tacýný ona giydirip Vaþti'nin yerine kraliçe yaptý.:Ahaþveroþ'un krallýðýnýn yedinci yýlýnda, Tevet diye adlandýrýlan onuncu ayda*, Ester saraya, kralýn yanýna götürüldü. 99Kralýn yanýna girme sýrasý Mordekay'ýn evlat edindiði Ester'e -Mordekay'ýn amcasý Avihayil'in kýzýna- gelince, Ester, kralýn kýzlardan sorumlu haremaðasý Hegay'ýn kendisine önerdiklerinden baþka bir þey istemedi. Kendisini gören herkesin beðenisini kazandý.t8aAkþam kralýn yanýna giren kýz, ertesi sabah ikinci hareme, cariyelerden sorumlu haremaðasý Þaaþgaz'ýn yönetimindeki hareme dönerdi. Yalnýz kralýn beðendiði, adýyla çaðýrdýðý kýz yeniden onun yanýna girebilirdi.x7i Kralýn yanýna girme sýrasý gelen genç kýz, haremden her istediðini alýp birlikte saraya götürürdü..6U Her genç kýz sýrasý geldiðinde Kral Ahaþveroþ'un huzuruna çýkacaktý. Ama kýzlarla ilgili kurallar uyarýnca, önce on iki ay süren güzellik bakýmýný tamamlamasý gerekiyordu. Altý ay süreyle her kýza mür* yaðý sürülüyor, altý ay da kremler, losyonlar uygulanýyordu.5# Mordekay, Ester'in nasýl olduðunu ve ona nasýl davranýldýðýný öðrenmek için her gün haremin avlusunun önünde gezinip dururdu.s4_ Ester halkýný da, soyunu da açýklamadý. Çünkü Mordekay bunlarý açýklamasýný yasaklamýþtý.#3? Hegay Ester'i beðendi ve ona ayrýcalýk tanýdý. En iyi biçimde beslenip güzelleþmesi için ne gerekiyorsa hemen saðladý; ayrýca kralýn sarayýndan seçilen yedi hizmetçiyi buyruðuna verdi. Sonra onu hizmetçileriyle birlikte haremin en güzel bölümüne yerleþtirdi.H2 Kralýn buyruðu ve fermaný yayýnlandýktan sonra çok sayýda genç kýz Sus Kalesi'ne getirilip harem sorumlusu Hegay'a teslim edildi. Saraya getirilen kýzlar arasýnda Ester de vardý.M1Mordekay'ýn Hadassa adýnda bir amca kýzý vardý. Annesiyle babasýný yitiren Hadassa'yý Mordekay evlat edinip büyütmüþtü. Hadassa'nýn öbür adý Ester'di; endamý ve yüzü güzeldi.0 Kiþ, Babil Kralý Nebukadnessar'ýn Yahuda Kralý Yehoyakin ile birlikte Yeruþalim'den sürgün ettiði kiþilerden biriydi. / Sus Kalesi'nde Mordekay adýnda bir Yahudi vardý. Benyamin oymaðýndan olan Mordekay, Kiþ oðlu Þimi oðlu Yair'in oðluydu..ySonunda kralýn hoþuna giden kýz, Vaþti'nin yerine kraliçe olsun.' Kral bu öneriyi beðendi ve söyleneni yaptý."-='Kral, egemen olduðu bütün illerde görevliler atasýn. Bu görevliler bütün genç, güzel, el deðmemiþ kýzlarý toplayýp Sus Kalesi'ndeki hareme getirsinler, kralýn kýzlardan sorumlu haremaðasý Hegay'a teslim etsinler. Güzelleþmeleri için ne gerekiyorsa verilsin.l,QKralýn özel hizmetkârlarý, 'Kral için genç, güzel, el deðmemiþ kýzlar aransýn' dediler,+ Bu olaylardan sonra öfkesi dinen Kral Ahaþveroþ, Vaþti'yi, yaptýklarýný ve ona karþý alýnan kararý anýmsadý.H*  krallýðýn bütün illerine yazýlý buyruklar gönderdi. Her ile kendi iþaretleriyle ve her halka kendi diliyle yazýldý. Her erkeðin kendi evinin egemeni olduðu her dilde vurgulandý.`) ;Bu sözler kralýn ve önderlerinin hoþuna gitti. Kral, Memukan'ýn önerisine uyarak,&( GKralýn fermaný büyük krallýðýnýn dört bir yanýna ulaþýnca, ister soylu ister halktan olsun, bütün kadýnlar kocalarýna saygý gösterecektir.'n' WKral uygun görüyorsa ferman çýkarsýn; bu ferman Persler'le Medler'in deðiþmeyen yasalarýna eklensin. Buna göre Vaþti bir daha Kral Ahaþveroþ'un huzuruna çýkmasýn ve kral ondan daha iyi birini kraliçeliðe seçsin.h& KBugün kraliçenin davranýþýný öðrenen Pers ve Medli soylu kadýnlar da kralýn soylu adamlarýna ayný biçimde davranacak. Bu da alabildiðine kadýnlarýn küçümsemesine, erkeklerin de öfkelenmesine yol açacak.^% 7Bütün kadýnlar, kraliçenin davranýþýyla ilgili haberi duyunca, diyerek kocalarýný küçümsemeye baþlayacaklar.E$ Memukan, kralýn ve önderlerin önünde þu yanýtý verdi: 'Kraliçe Vaþti yalnýz krala karþý deðil, bütün önderlere ve kralýn bütün illerindeki halklara karþý suç iþledi."# ?Kral Ahaþveroþ onlara, 'Kralýn haremaðalarý aracýlýðýyla gönderdiði buyruða uymayan Kraliçe Vaþti'ye yasaya göre ne yapmalý?' diye sordu._" 9Kendisine en yakýn olan Karþena, Þetar, Admata, Tarþiþ, Meres, Marsena ve Memukan onunla yüzyüze görüþebiliyorlardý. Pers ve Med Ýmparatorluðu'nun bu yedi önderi krallýðýn en üst yöneticileriydi.!  Kral yasalarý*fc* bilen bilge kiþilerle görüþtü. Çünkü kralýn, yasalarý ve adaleti bilen kiþilere danýþmasý gelenektendi.  1 Ama Kraliçe Vaþti haremaðalarýnýn kraldan getirdiði buyruðu reddedip gitmedi. Bunun üzerine kral çok kýzdý, öfkesinden küplere bindi.  R  Yedinci gün, þarabýn etkisiyle keyiflenen Kral Ahaþveroþ, hizmetindeki yedi haremaðasýna -Mehuman, Bizta, Harvona, Bigta, Avagta, Zetar ve Karkas'a- Kraliçe Vaþti'yi baþýnda tacýyla huzuruna getirmelerini buyurdu. Kraliçe Vaþti güzeldi. Kral halka ve önderlere onun ne kadar güzel olduðunu göstermek istiyordu.h K O sýrada Kraliçe Vaþti de Kral Ahaþveroþ'un sarayýndaki kadýnlara bir þölen veriyordu.( KKralýn buyruðu uyarýnca, konuklar içki içmeye zorlanmadý. Kral saray hizmetkârlarýna konuklarýn dileklerini yerine getirmeleri için buyruk vermiþti.  Sarayýn en iyi þarabý kralýn cömertliðine yaraþýr biçimde bol bol ve her biri deðiþik altýn kupalar içinde sunuluyordu. Mermer sütunlar üzerindeki gümüþ çemberlere mor ve beyaz renkli iplikten yapýlmýþ sicimlerle baðlanmýþ beyaz ve lacivert kumaþlar asýlmýþtý. Somaki, mermer, sedef ve pahalý taþlar döþenmiþ avluya altýn ve gümüþ sedirler yerleþtirilmiþti. %Bunun ardýndan, sarayýnýn avlusunda küçük büyük ayýrmadan, Sus Kalesi'nde bulunan bütün halka yedi gün süren bir þölen verdi. 3Ahaþveroþ tam yüz seksen gün süren þenliklerle krallýðýnýn sonsuz zenginliðini, büyüklüðünün görkemini ve yüceliðini gösterdi.< sKrallýðýnýn üçüncü yýlýnda bütün önderlerinin ve görevlilerinin onuruna bir þölen verdi. Pers ve Med ordu komutanlarý, ileri gelenler ve il valileri de oradaydý.D O sýrada ülkeyi Sus Kalesi'ndeki tahtýndan yönetiyordu.` =Ahaþveroþ*fa* Hoddu'dan Kûþ'a*fb* uzanan bölgedeki yüz yirmi yedi ilin kralýydý.pY Belirli zamanlarda yakýlmak için armaðan edilen odunlarý, getirilen ilk ürünleri düzene koydum.nU Halký bütün yabancýlardan arýndýrdým. Kâhinlerle Levililer'e görevlerini tek tek bildirdim. Ey Tanrým, onlarý anýmsa; çünkü kâhinliði lekelediler, kâhinlerle ve Levililer'le yaptýðýn antlaþmayý bozdular.  Baþkâhin Elyaþiv oðlu Yoyada'nýn oðullarýndan biri Horonlu Sanballat'ýn kýzýyla evliydi. Bu yüzden onu yanýmdan kovdum. Þimdi de siz yabancý kadýnlarla evlenerek Tanrýmýz'a ihanet ediyorsunuz. Yaptýðýnýz bu büyük kötülüðe göz mü yumalým?'uc 'Kral Süleyman bu yabancý kadýnlar yüzünden günaha girmedi mi? Onca ulusun krallarý arasýnda Süleyman gibisi yoktu. Tanrý onu öyle sevdi ki, bütün Ýsrail'e kral yaptý. Ama yabancý kadýnlar onu bile günaha sürükledi.;o Adamlarý azarladým, lanet okudum. Bazýlarýný dövüp saçlarýný yoldum. Tanrý'nýn adýyla onlara ant içirdim ve, 'Yabancýlara kýz verip kýz almayacaksýnýz' dedim,y k Çocuklarýnýn yarýsý Aþdot dilini ya da öbür halklarýn dilini konuþuyor, Yahudi dilini bilmiyorlardý. ]4~@}||{{{{ zyyfyxx1wwbvuuJttetYtssrrdrqq(pppFooo)nnnEmmm`lll_lkkk6jjoj iiGhhh9ggg8fffee[ddd9cccCbbb.aaaF```X___i^^^:]]]G\\}\,[[[p[%ZZGYYY[YXXRX WWW&VVVUyUmUTT+TSSS.RRsRQQ>PPPOOwONN/MMkMLLrL/KKjK,JJ-II]IHHOGGG@FFrFEEEDDmDCCSCBBLAAAiA@@\@??y?>>g>==><1Bc n,zw'gKaranlýktan kaçamayacak, Filizlerini alev kurutacak, Tanrý'nýn aðzýndan çýkan solukla yok olacaktýr.S&Zengin olmayacak, serveti tükenecek, Mallarý ülkeye yayýlmayacaktýr.Y%+Yýkýlmýþ kentlerde, Taþ yýðýnýna dönmüþ oturulmaz evlerde oturacak,?$y'Yüzü semirdiði, Göbeði yað baðladýðý halde,A#}Kalýn, yumrulu kalkanýyla O'na inatla saldýrmýþtý.V"%Çünkü Tanrý'ya el kaldýrmýþ, Her Þeye Gücü Yeten'e meydan okumuþ,U!#Acý ve sýkýntý onu yýldýrýr, Savaþa hazýr bir kral gibi onu yener.g G diyerek ekmek ardýnca dolaþýr, Karanlýk günün yanýbaþýnda olduðunu bilir.H Karanlýktan kurtulabileceðine inanmaz, Kýlýç onu gözler.gGDehþet sesleri kulaðýndan eksilmez, Esenlik içindeyken soyguncunun saldýrýsýna uðrar.Z-Kötü insan yaþamý boyunca kývranýr, Zorbaya ayrýlan yýllar sayýlýdýr.`9O atalar ki, ülke yalnýz onlara verilmiþti, Aralarýna henüz yabancý girmemiþti.RBilgelerin atalarýndan öðrenip bildirdiði, Gizlemediði gerçekleri;F'Dinle beni, sana açýklayayým, Gördüðümü anlatayým,NHaksýzlýðý su gibi içen Ýðrenç, bozuk insana mý güvenecek?X)Tanrý meleklerine güvenmiyorsa, Gökler bile O'nun gözünde temiz deðilse,Y+'Ýnsan gerçekten temiz olabilir mi? Kadýndan doðan biri doðru olabilir mi?S Tanrý'ya öfkeni gösteriyorsun, Aðzýndan böyle sözler dökülüyor?F Niçin yüreðin seni sürüklüyor, Gözlerin parýldýyor,R Az mý geliyor Tanrý'nýn avutmasý sana, Söylediði yumuþak sözler?D Bizde ak saçlý da yaþlý da var, Babandan bile yaþlý.Z- Senin bildiðin ne ki, biz bilmeyelim? Senin anladýðýn ne ki, bizde olmasýn?U#Tanrý'nýn sýrrýný mý dinledin de, Yalnýz kendini bilge görüyorsun?L'Ýlk doðan insan sen misin? Yoksa daðlardan önce mi var oldun?_7Kendi aðzýn seni suçluyor, ben deðil, Dudaklarýn sana karþý tanýklýk ediyor.Z-Çünkü suçun aðzýný kýþkýrtýyor, Hilekârlarýn diliyle konuþuyorsun.g GTanrý korkusunu bile ortadan kaldýrýyor, Tanrý'nýn huzurunda düþünmeyi engelliyorsun.D Boþ sözlerle tartýþýr, Yararsýz söylevler verir mi?^ 5'Bilge kiþi boþ sözlerle yanýtlar mý, Karnýný doðu rüzgarýyla doldurur mu?,  UTemanlý Elifaz þöyle yanýtladý:S Ancak kendi canýnýn acýsýný duyar, Yalnýz kendisi için yas tutar.'SOðullarý saygý görür, onun haberi olmaz, Aþaðýlanýrlar, anlamaz.Y+Onu hep yenersin, yok olup gider, Çehresini deðiþtirir, uzaða gönderirsin.|qSuyun taþý aþýndýrdýðý, Selin topraðý sürükleyip götürdüðü gibi, Ýnsanýn umudunu yok ediyorsun.Q'Ama daðýn yýkýlýp çöktüðü, Kayanýn yerinden taþýndýðý,A}Ýsyanýmý torbaya koyup mühürler, Suçumu örterdin.J O zaman adýmlarýmý sayar, Günahýmýn hesabýný tutmazdýn.^5Sen çaðýrýrdýn, ben yanýtlardým, Ellerinle yaptýðýn yaratýðý özlerdin.oWÝnsan ölür de dirilir mi? Baþka biri nöbetimi devralýncaya dek Savaþ boyunca umutla beklerdim. 'Keþke beni ölüler diyarýna gizlesen, Öfken geçinceye dek saklasan, Bana bir süre versen de, beni sonra anýmsasan.eC Ýnsan da öyle, yatar, bir daha kalkmaz, Gökler yok oluncaya dek uyanmaz, Uyandýrýlmaz.L~ Suyu akýp giden göl Ya da kuruyan ýrmak nasýl çöle dönerse,L} Ýnsan ise ölüp yok olur, Son soluðunu verir ve her þey biter.K| Su kokusu alýr almaz filizlenir, Bir fidan gibi dal budak salar.={uKökü yerde kocasa, Kütüðü toprakta ölse bile,cz?'Oysa bir aðaç için umut vardýr, Kesilse, yeniden sürgün verir, Eksilmez filizleri.^y5Gözünü ondan ayýr da, Çalýþma saatini dolduran gündelikçi gibi rahat etsin.vxeMadem insanýn günleri belirlenmiþ, Aylarýnýn sayýsý saptanmýþ, Sýnýr koymuþsun, öteye geçemez;7wiKim temizi kirliden çýkarabilir? Hiç kimse!]v3Gözlerini böyle birine mi dikiyorsun, Yargýlamak için önüne çaðýrýyorsun?=uuÇiçek gibi açýp solar, Gölge gibi gelip geçer.Lt 'Ýnsaný kadýn doðurur, Günleri sayýlý ve sýkýntý doludur.Rs 'Oysa insan telef olmuþ, çürük bir þey, Güve yemiþ giysi gibidir.Vr% Ayaklarýmý tomruða vuruyor, Yollarýmý gözetliyor, Ýzimi sürüyorsun.pqY Çünkü hakkýmda acý þeyler yazýyor, Gençliðimde iþlediðim günahlarý bana miras veriyorsun.tpa Rüzgarýn sürüklediði yapraða dönmüþüm, Beni mi korkutacaksýn? Kuru samaný mý kovalayacaksýn?Lo Niçin yüzünü gizliyorsun, Beni düþman*fd* gibi görüyorsun?On Suçlarým, günahlarým ne kadar? Bana suçumu, günahýmý göster.Zm- Sonra beni çaðýr, yanýtlayayým, Ya da býrak ben konuþayým, sen yanýtla.>lw Elini üstümden çek Ve dehþetinle beni yýldýrma.Zk- 'Yalnýz þu iki þeyi lütfet, Tanrým, O zaman kendimi senden gizlemeyeceðim:Hj Kim suçlayacak beni? Biri varsa susar, son soluðumu veririm.Hi Ýþte davamý hazýrladým, Haklý çýkacaðýmý biliyorum.Rh Sözlerimi iyi dinleyin, Kulaklarýnýzdan çýkmasýn söyleyeceklerim.jgM Aslýnda bu benim kurtuluþum olacak, Çünkü tanrýsýz bir adam O'nun karþýsýna çýkamaz.~fu Beni öldürecek, umudum kalmadý*fç*, Hiç olmazsa yürüdüðüm yolun doðruluðunu yüzüne karþý savunayým.Qe Hayatým tehlikeye girecekse girsin, Caným zora düþecekse düþsün.Hd 'Susun, býrakýn ben konuþayým, Baþýma ne gelirse gelsin.]c3 Anlattýklarýnýz kül kadar deðersizdir, Savunduklarýnýzsa çamurdan farksýz.Ob O'nun görkemi sizi yýldýrmaz mý? Dehþeti üzerinize düþmez mi?Ga Gizlice O'nun tarafýný tutarsanýz, Kuþkusuz sizi azarlar.m`S Sizi sorguya çekerse, iyi mi olur? Ýnsanlarý aldattýðýnýz gibi O'nu da mý aldatacaksýnýz?[_/ O'nun tarafýný mý tutacaksýnýz? Tanrý'nýn davasýný mý savunacaksýnýz?]^3 Tanrý adýna haksýzlýk mý edeceksiniz? O'nun adýna yalan mý söyleyeceksiniz?9]m Þimdi davamý dinleyin, Yakýnmama kulak verin.G\ Keþke büsbütün sussanýz! Sizin için bilgelik olurdu bu.I[ Sizlerse yalan düzüyorsunuz, Hepiniz deðersiz hekimlersiniz.`Z9 Ama ben Her Þeye Gücü Yeten'le konuþmak, Davamý Tanrý'yla tartýþmak istiyorum.FY Sizin bildiðinizi ben de biliyorum, Sizden aþaðý kalmam.HX 'Ýþte, gözlerim her þeyi gördü, Kulaðým duydu, anladý.lWQ Karanlýkta el yordamýyla yürür, ýþýk yüzü görmezler; Sarhoþ gibi dolaþtýrýr onlarý.nVU Dünya önderlerinin aklýný baþýndan alýr, Yolu izi belirsiz bir çölde dolaþtýrýr onlarý.cU? Uluslarý büyütür, uluslarý yok eder, Uluslarý geniþletir, uluslarý sürgün eder.^T5 Karanlýklarýn derin sýrlarýný açar, Ölüm gölgesini aydýnlýða çýkarýr.QS Rezalet saçar soylular üzerine, Güçlülerin kuþaðýný gevþetir.LR Güvenilir danýþmanlarý susturur, Yaþlýlarýn aklýný alýr.MQ Kâhinleri* çaresiz kýlar, Koltuklarýnda yýllananlarý devirir.LP Krallarýn baðladýðý baðý çözer, Bellerine kuþak baðlar.GO Danýþmanlarý çaresiz kýlar, Yargýçlarý çýldýrtýr.EN Güç ve zafer O'na aittir, Aldanan da aldatan da O'nundur.QM Sularý tutarsa, kuraklýk olur, Salýverirse dünyayý sel götürür.PL O'nun yýktýðý onarýlamaz, O'nun hapsettiði kiþi özgür olamaz.NK 'Bilgelik ve güç Tanrý'ya özgüdür, O'ndadýr öðüt ve akýl.8Jk Bilgelik yaþlýlarda, Akýl uzun yaþamdadýr.II Damaðýn yemeði tattýðý gibi Kulak da sözleri denemez mi?PH Her yaratýðýn caný, Bütün insanlýðýn soluðu O'nun elindedir.3Ga Hangisi bilmez Bunu RAB'bin yaptýðýný?[F/ Topraða söyle, sana öðretsin, Denizdeki balýklara sor, sana bilgi versinler.gEG 'Ama þimdi sor hayvanlara, sana öðretsinler, Gökte uçan kuþlara sor, sana anlatsýnlar,D- Soyguncularýn çadýrlarýnda rahatlýk var, Tanrý'yý gazaba getirenler güvenlik içinde, Tanrý'ya deðil, kendi bileklerine güveniyorlar.HC Kaygýsýzlar felaketi küçümser, Ayaðý kayaný umursamaz.B} 'Gülünç oldum dostlarýma, Ben ki, Tanrý'ya yakarýrdým, yanýtlardý beni. Doðru ve kusursuz adam gülünç oldu.WA' Sizin kadar benim de aklým var, Sizden aþaðý kalmam. Kim bilmez bunlarý?\@1 'Kendinizi birþey sandýðýnýz belli, Ama bilgelik de sizinle birlikte ölecek!"? A Eyüp þöyle yanýtladý:>{ Ama kötülerin gözlerinin feri sönecek, Kaçacak yer bulamayacaklar, Tek umutlarý son soluklarýný vermek olacak.'H= Uzanýrsýn, korkutan olmaz, Birçoklarý senden lütuf diler.^<5 Güven duyarsýn, çünkü umudun olur, Çevrene bakýp güvenlik içinde yatarsýn.S; Yaþamýn öðlen güneþinden daha parlak olur, Karanlýk sabaha döner.O: Sýkýntýlarýný unutur, Akýp gitmiþ sular gibi anarsýn onlarý.J9 Utanmadan baþýný kaldýrýr, Saðlam ve korkusuz olabilirsin.d8A Ýþlediðin günahý kendinden uzaklaþtýrýr, Çadýrýnda haksýzlýða yer vermezsen,27_ 'O'na yüreðini adar, Ellerini açarsan,T6! Ne zaman yaban eþeði insan doðurursa, Aptal da o zaman saðduyulu olur.V5% Çünkü O yalancýlarý tanýr, Kötülüðü görür de dikkate almaz mý?N4 'Gelip seni hapsetse, mahkemeye çaðýrsa, Kim O'na engel olabilir?<3s Ölçüleri yeryüzünden uzun, Denizden geniþtir.p2Y Onlar gökler kadar yüksektir, ne yapabilirsin? Ölüler diyarýndan derindir, nasýl anlayabilirsin?x1i 'Tanrý'nýn derin sýrlarýný anlayabilir misin? Her Þeye Gücü Yeten'in sýnýrlarýna ulaþabilir misin? 0 Bilgeliðin sýrlarýný bildirse! Çünkü bilgelik çok yönlüdür. Bil ki, Tanrý günahlarýndan bazýlarýný unuttu bile.F/ Ama keþke Tanrý konuþsa, Sana karþý aðzýný açsa da,N. Tanrý'ya, <Ýnancým arýdýr> diyorsun, k-O Saçmalýklarýn karþýsýnda sussun mu insanlar? Sen alay edince kimse seni utandýrmasýn mý?R, 'Bunca söz yanýtsýz mý kalsýn? Çok konuþan haklý mý sayýlsýn?++ S Naamalý Sofar þöyle yanýtladý:{*o Zifiri karanlýk diyarýna, Ölüm gölgesi, kargaþa diyarýna, Aydýnlýðýn karanlýðý andýrdýðý yere.'Y)+ Dönüþü olmayan yere gitmeden önce, Karanlýk ve ölüm gölgesi diyarýna,](3 Birkaç günlük ömrüm kalmadý mý? Beni rahat býrak da biraz yüzüm gülsün;E' Hiç var olmamýþ olurdum, Rahimden mezara taþýnýrdým.V&% 'Niçin doðmama izin verdin? Keþke ölseydim, hiçbir göz beni görmeden!q%[ Bana karþý yeni tanýklar çýkarýr, Öfkeni artýrýrsýn. Ordularýn dalga dalga üzerime geliyor.j$M Baþýmý kaldýrsam, aslan gibi beni avlar, Þaþýlasý gücünü yine gösterirsin üstümde.t#a Suçluysam, vay baþýma! Suçsuzken bile baþýmý kaldýramýyorum, Çünkü utanç doluyum, çaresizim.N" Günah iþleseydim, beni gözlerdin, Suçumu cezasýz býrakmazdýn.E! 'Ama bunlarý yüreðinde gizledin, Biliyorum aklýndakini:E  Bana yaþam verdin, sevgi gösterdin, Ýlgin ruhumu korudu.I Bana et ve deri giydirdin, Beni kemiklerle, sinirlerle ördün.K Beni süt gibi dökmedin mi, Peynir gibi katýlaþtýrmadýn mý?hI Lütfen anýmsa, balçýk gibi bana sen biçim verdin, Beni yine topraða mý döndüreceksin?`9 'Senin ellerin bana biçim verdi, beni yarattý, Þimdi dönüp beni yok mu edeceksin?]3 Kötü olmadýðýmý, Senin elinden beni kimsenin kurtaramayacaðýný biliyorsun.8k Suçumu arýyor, Günahýmý araþtýrýyorsun?^5 Günlerin ölümlü birinin günleri gibi, Yýllarýn insanýn yýllarý gibi mi ki,Q Sende insan gözü mü var? Ýnsanýn gördüðü gibi mi görüyorsun?xi Hoþuna mý gidiyor gaddarlýk etmek, Kendi ellerinin emeðini reddedip Kötülerin tasarýlarýný onaylamak?Y+ Tanrý'ya: Beni suçlama diyeceðim, Ama söyle, niçin benimle çekiþiyorsun.Y - 'Yaþamýmdan usandým, Özgürce yakýnacak, Ýçimdeki acýyla konuþacaðým.P #O zaman konuþur, O'ndan korkmazdým, Ama bu durumda bir þey yapamam.Q "Tanrý sopasýný üzerimden kaldýrsýn, Dehþeti beni yýldýrmasýn.L !Keþke aramýzda bir hakem olsa da, Elini ikimizin üstüne koysa!\1 O benim gibi bir insan deðil ki, O'na yanýt vereyim, Birlikte mahkemeye gideyim.L Beni yine pisliðe batýrýrsýn, Giysilerim bile benden tiksinir.B Sabun otuyla yýkansam, Ellerimi kül suyuyla temizlesem,=u Madem suçlanacaðým, Neden boþ yere uðraþayým?[ / Bütün dertlerimden yýlarým, Çünkü beni suçsuz saymayacaðýný biliyorum.W '  desem,V % Kamýþ sandal gibi kayýp gidiyor, Avýnýn üstüne süzülen kartal gibi.D  'Günlerim koþucudan çabuk, Ýyilik görmeden geçmekte.i K Dünya kötülerin eline verilmiþ, Yargýçlarýn gözünü kapayan O'dur. O deðilse, kimdir?Y+ Kýrbaç ansýzýn ölüm saçýnca, O suçsuzlarýn sýkýntýsýyla eðlenir.S Hepsi bir, bu yüzden diyorum ki, U# 'Kusursuz olsam da kendime aldýrdýðým yok, Yaþamýmý hor görüyorum.T! Suçsuz olsam aðzým beni suçlar, Kusursuz olsam beni suçlu çýkarýr.eC Sorun güç sorunuysa, O güçlüdür! Adalet sorunuysa, kim O'nu mahkemeye çaðýrabilir?A} Soluk almama izin vermiyor, Ancak beni acýya doyuruyor.I O beni kasýrgayla eziyor, Nedensiz yaralarýmý çoðaltýyor.c? O'nu çaðýrsam, O da bana yanýt verseydi, Yine de inanmazdým sesime kulak verdiðine.eC Haklý olsam da O'na yanýt veremez, Merhamet etmesi için yargýcýma yalvarýrdým ancak.]3 'Nerde kaldý ki, ben O'na yanýt vereyim, O'nunla tartýþmak için söz bulayým?d~A Tanrý öfkesini dizginlemez, Rahav'ýn*fc* yardýmcýlarý bile O'nun ayaðýna kapanýr._}7 Evet, O avýný kaparsa, kim O'nu durdurabilir? Kim O'na, diyebilir?V|% Ýþte, yanýmdan geçer, O'nu göremem, Geçip gider, farkýna bile varmam.X{) Anlayamadýðýmýz büyük iþler, Sayýsýz þaþýlasý iþler yapan O'dur.[z/ Büyük Ayý'yý, Oryon'u, Ülker'i, Güney takýmyýldýzlarýný yaratan O'dur.Ty! O'dur tek baþýna gökleri geren, Denizin dalgalarý üzerinde yürüyen.Kx Güneþe buyruk verir, doðmaz güneþ, Yýldýzlarý mühürler.;wq Dünyayý yerinden oynatýr, Direklerini titretir.cv? O daðlarý yerinden oynatýr da, Daðlar farkýna varmaz, Öfkeyle altüst eder onlarý.Su O'nun bilgisi derin, gücü eþsizdir, Kim O'na direndi de ayakta kaldý?Nt Biri O'nunla tartýþmak istese, Binde bir bile O'na yanýt veremez.dsA 'Biliyorum, gerçekten öyledir, Ama Tanrý'nýn önünde insan nasýl haklý çýkabilir?"r A Eyüp þöyle yanýtladý:Tq!Düþmanlarýný utanç kaplayacak, Kötülerin çadýrý yok olacaktýr.'cp?O senin aðzýný yine gülüþle, Dudaklarýný sevinç haykýrýþýyla dolduracaktýr.Ro'Tanrý kusursuz insaný reddetmez, Kötülük edenlerin elinden tutmaz.In Ýþte sevinci böyle son bulur, Yerinde baþka bitkiler biter.Um#Ama yerinden sökülürse, Yeri, diyerek onu yadsýr.Tl!Kökleri taþ yýðýnýna sarýlýr, Çakýllarýn arasýnda yer aranýr.hkITanrýsýzlar güneþte iyi sulanmýþ bitkiyi andýrýr, Dallarý bahçenin üzerinden aþar;Wj'Örümcek aðýna yaslanýr, ama að çöker, Ona tutunur, ama að taþýmaz.SiOnun güvendiði þey kýrýlýr, Dayanaðý ise bir örümcek aðýdýr._h7 Tanrý'yý unutan herkesin sonu böyledir, Tanrýsýz insanýn umudu böyle yok olur.?gy Henüz yeþilken, kesilmeden, Otlardan önce kururlar.Qf 'Bataklýk olmayan yerde kamýþ biter mi? Susuz yerde saz büyür mü?Ze- Onlar sana anlatýp öðretmeyecek, Ýçlerindeki sözleri dile getirmeyecek mi?jdM Çünkü biz daha dün doðduk, bir þey bilmeyiz, Yeryüzündeki günlerimiz sadece bir gölge.^c5'Lütfen, önceki kuþaklara sor, Atalarýnýn neler öðrendiðini iyice araþtýr.?byBaþlangýcýn küçük olsa da, Sonun büyük olacak.uacTemiz ve doðruysan, O þimdi bile senin için kollarý sývayýp Seni hak ettiðin yere geri getirecektir.R`Ama sen gayretle Tanrý'yý arar, Her Þeye Gücü Yeten'e yalvarýrsan,[_/Oðullarýn ona karþý günah iþlediyse, Ýsyanlarýnýn cezasýný vermiþtir.^^5Tanrý adaleti saptýrýr mý, Her Þeye Gücü Yeten doðru olaný çarpýtýr mý?L]'Ne zamana dek böyle konuþacaksýn? Sözlerin sert rüzgar gibi.,\ UÞuahlý Bildat þöyle yanýtladý:[3Niçin isyanýmý baðýþlamaz, Suçumu affetmezsin? Çünkü yakýnda topraða gireceðim, Beni çok arayacaksýn, ama ben artýk olmayacaðým.'zZmGünah iþledimse, ne yaptým sana, Ey insan gözcüsü? Niçin beni kendine hedef seçtin? Sana yük mü oldum?YwGözünü üzerimden hiç ayýrmayacak mýsýn, Tükürüðümü yutacak kadar bile beni rahat býrakmayacak mýsýn?;XqHer sabah onu yoklayasýn, Her an onu sýnayasýn?AW}'Ýnsan ne ki, onu büyütesin, Üzerinde kafa yorasýn,~VuYaþamýmdan tiksiniyor, Sonsuza dek yaþamak istemiyorum; Çek elini benden, çünkü günlerimin anlamý kalmadý.@U{Öyle ki, boðulmayý, Ölmeyi þu yaþama yeðliyorum.DTBeni düþlerle korkutuyor, Görümlerle yýldýrýyorsun._S7 Yataðým beni rahatlatýr, Döþeðim acýlarýmý dindirir diye düþündüðümde,MR Ben deniz ya da deniz canavarý mýyým ki, Baþýma bekçi koydun?yQk 'Bu yüzden sessiz kalmayacak, Ýçimdeki sýkýntýyý dile getireceðim; Canýmýn acýsýyla yakýnacaðým.EP Bir daha evine dönmez, Bulunduðu yer artýk onu tanýmaz.YO+ Bir bulutun daðýlýp gitmesi gibi, Ölüler diyarýna inen bir daha çýkmaz.zNmÞu anda bana bakan gözler bir daha beni görmeyecek, Senin gözlerin üzerimde olacak, Ama ben yok olacaðým.lMQEy Tanrý, yaþamýmýn bir soluk olduðunu anýmsa, Gözüm bir daha mutluluk yüzü görmeyecek.LL'Günlerim dokumacýnýn mekiðinden hýzlý, Umutsuz tükenmekte.KKBedenimi kurt, kabuk kaplamýþ, Çatlayan derimden irin akýyor.J{Yatarken, diye düþünüyorum, Ama gece uzadýkça uzuyor, Gün doðana dek dönüp duruyorum.WI'Miras olarak bana boþ aylar verildi, Payýma sýkýntýlý geceler düþtü.HH Gölgeyi özleyen köle, Ücretini bekleyen gündelikçi gibi,rG _'Yeryüzünde insan yaþamý savaþý andýrmýyor mu, Günleri gündelikçinin günlerinden farklý mý?`F9Aðzýmdan haksýz bir söz çýkýyor mu, Damaðým kötü niyeti ayýrt edemiyor mu?ZE-Býrakýn artýk, haksýzlýk etmeyin, Bir daha düþünün, davamda haklýyým.[D/'Þimdi lütfedip bana bakýn, Yüzünüze karþý yalan söyleyecek deðilim ya.ZC-Öksüzün üzerine kura çeker, Arkadaþýnýzýn üzerine pazarlýk ederdiniz.bB=Sözlerimi düzeltmek mi istiyorsunuz? Çaresizin sözlerini boþ laf mý sayýyorsunuz?JA Doðru söz acýdýr! Ama tartýþmalarýnýz neyi kanýtlýyor?<@s'Bana öðretin, susayým, Yanlýþýmý gösterin. ?  > Ya da, dedim mi?K=Artýk siz de bir hiç oldunuz, Dehþete kapýlýp korkuyorsunuz.b<=Ama oraya varýnca umut baðladýklarý için utanýr, Hayal kýrýklýðýna uðrarlar. ; :#O dereler için kervanlar yolundan sapar, Çöle çýkýp yok olurlar. Tema'nýn kervanlarý su arar, Saba'dan gelen yolcular umutla bakar.o9WAma kurak mevsimde akmayan, Sýcakta yataklarýnda tükenen dereler... Ýþte öyle aldattýlar beni.98mEriyen buzlarla taþan, Kar sularýyla beslenen,c7?Kardeþlerim kuru bir dere gibi beni aldattý; Hani gürül gürül akan dereler vardýr,f6E'Kederli insana dost sevgisi gerekir, Her Þeye Gücü Yeten'den korkmaktan vaz geçse bile.?5y Çaresiz kalýnca Kendimi kurtaracak gücüm mü olur?94m Taþ kadar güçlü müyüm, Etim tunçtan* mý?B3 Gücüm nedir ki, bekleyeyim? Sonum nedir ki, sabredeyim?n2U Yine avunur, Amansýz derdime karþýn sevinirdim, Çünkü Kutsal Olan'ýn sözlerini yadsýmadým.J1  Kerem edip beni ezse, Elini çabuk tutup yaþam baðýmý kesse!H0 'Keþke dileðim yerine gelse, Tanrý özlediðimi bana verse!H/ Böyle yiyeceklere dokunmak istemiyorum, Beni hasta ediyorlar.K.Tatsýz bir þey tuzsuz yenir mi, Yumurta akýnda tat bulunur mu?P-Otu olan yaban eþeði anýrýr mý, Yemi olan öküz böðürür mü? , Çünkü Her Þeye Gücü Yeten'in oklarý içimde, Ruhum onlarýn zehirini içiyor, Tanrý'nýn dehþetleri karþýma dizildi.N+Denizlerin kumundan aðýr gelirdi, Bu yüzden abuk sabuk konuþtum.H* 'Keþke üzüntüm tartýlabilse, Acým teraziye konabilseydi!") AEyüp þöyle yanýtladý:L('Ýþte araþtýrdýk, doðrudur, Onun için bunu dinle ve belle.'E'Zamanýnda toplanan demetler gibi, Mezara dinç gireceksin.N&Çocuklarýnýn çoðalacaðýný bileceksin, Soyun ot gibi bitecek.f%EÇadýrýnýn güvenlik içinde olduðunu bilecek, Yurdunu yoklayýnca eksik bulmayacaksýn.^$5Çünkü tarladaki taþlarla anlaþacaksýn, Yabanýl hayvanlar seninle barýþacak.U##Yýkýma, açlýða gülüp geçecek, Yabanýl hayvanlardan ürkmeyeceksin.O"Kamçýlayan dillerden uzak kalacak, Yýkým gelince korkmayacaksýn.F!Kýtlýkta ölümden, Savaþta kýlýçtan seni O koruyacak.[ /Altý kez sýkýntýya düþsen seni kurtarýr, Yedinci kez de sana zarar vermez.MÇünkü O hem yaralar hem sarar, O incitir, ama elleri saðaltýr.~u'Ýþte, ne mutlu Tanrý'nýn eðittiði insana! Bu yüzden Her Þeye Gücü Yeten'in yola getiriþini küçümseme.8kYoksul umutlanýr, Haksýzlýk aðzýný kapar.X)Yoksulu onlarýn kýlýç gibi aðzýndan Ve güçlünün elinden O kurtarýr.V%Gündüz karanlýða toslar, Öðlen, geceymiþ gibi el yordamýyla ararlar.P Bilgeleri kurnazlýklarýnda yakalar, Düzenbazlarýn oyunu son bulur.P Kurnazlarýn oyununu bozar, Düzenlerini gerçekleþtiremesinler diye.E Düþkünleri yükseltir, Yaslýlarý esenliðe çýkarýr.E Yeryüzüne yaðmur yaðdýrýr, Tarlalara sular gönderir.X) Anlayamadýðýmýz büyük iþler, Sayýsýz þaþýlasý iþler yapan O'dur.B'Oysa ben Tanrý'ya yönelir, Davamý O'na býrakýrdým.T!Havaya uçuþan kývýlcýmlar gibi Sýkýntý çekmek için doðar insan.EÇünkü dert topraktan çýkmaz, Sýkýntý yerden bitmez.s_Ürününü açlar yer, Dikenler arasýndakini bile toplarlar; Mallarýný susamýþlar*fb* yutmak ister.V%Çocuklarý güvenlikten uzak, Mahkeme kapýsýnda ezilir, Savunan çýkmaz.OBen aptalýn kök saldýðýný görünce, Hemen yurduna lanet ettim.H Aptalý üzüntü öldürür, Budalayý kýskançlýk bitirir.] 5'Haydi çaðýr, seni yanýtlayan çýkacak mý? Meleklerin hangisine yöneleceksin?^ 5Ýçlerindeki çadýr ipleri çekilince, Bilgelikten yoksun olarak ölüp giderler.>^ 5Ömürleri sabahtan akþama varmaz, Kimse farkýna varmadan sonsuza dek yok olurlar.d AÇamur evlerde oturanlara, Mayasý toprak olanlara, Güveden kolay ezilenlere mi güvenir?J  Bakýn, Tanrý kullarýna güvenmez, Meleklerinde hata bulur da,r ] denen gece yok olsun! ` S_ !Sonunda Eyüp aðzýný açtý ve doðduðu güne lanet edip þöyle dedi: ^ Yedi gün yedi gece onunla birlikte yere oturdular. Kimse aðzýný açmadý, çünkü ne denli acý çektiðini görüyorlardý.v]e Uzaktan onu tanýyamadýlar; yüksek sesle aðlayýp kaftanlarýný yýrtarak baþlarýna toprak saçtýlar.o\W Eyüp'ün üç dostu -Temanlý Elifaz, Þuahlý Bildat, Naamalý Sofar- Eyüp'ün baþýna gelen bunca kötülüðü duyunca kalkýp bir araya geldiler. Acýsýný paylaþmak, onu avutmak için yanýna gitmek üzere anlaþtýlar.([I Eyüp, 'Aptal kadýnlar gibi konuþuyorsun' diye karþýlýk verdi, 'Nasýl olur? Tanrý'dan gelen iyiliði kabul edelim de kötülüðü kabul etmeyelim mi?'cZ? Karýsý, 'Hâlâ doðruluðunu sürdürüyor musun?' dedi, 'Tanrý'ya söv de öl bari!'fYEEyüp çýbanlarýný kaþýmak için bir çömlek parçasý aldý. Kül içinde oturuyordu.X}Böylece Þeytan RAB'bin huzurundan ayrýldý. Eyüp'ün bedeninde tepeden týrnaða kadar kötü çýbanlar çýkardý.UW#RAB, 'Peki' dedi, 'Onu senin eline býrakýyorum. Yalnýz canýna dokunma.'TV!Elini uzat da, onun etine, kemiðine dokun, yüzüne karþý sövecektir.'VU%'Cana can!' diye yanýtladý Þeytan, 'Ýnsan caný için her þeyini verir.TRAB, 'Kulum Eyüp'e bakýp da düþündün mü?' dedi, 'Çünkü dünyada onun gibisi yoktur. Kusursuz, doðru bir adamdýr. Tanrý'dan korkar, kötülükten kaçýnýr. Onu boþ yere yok etmek için beni kýþkýrttýn, ama o doðruluðunu hâlâ sürdürüyor.'3SaRAB Þeytan'a, 'Nereden geliyorsun?' dedi.R %Baþka bir gün ilahi varlýklar RAB'bin huzuruna çýkmak için geldiklerinde Þeytan da RAB'bin huzuruna çýkmak için onlarla gelmiþti.WQ )Bütün bu olaylara karþýn Eyüp günah iþlemedi ve Tanrý'yý suçlamadý.{P qDedi ki, 'Bu dünyaya çýplak geldim, çýplak gideceðim. RAB verdi, RAB aldý, RAB'bin adýna övgüler olsun!'pO [Bunun üzerine Eyüp kalktý, kaftanýný yýrtýp saçýný sakalýný kesti, yere kapanýp tapýndý.CN ansýzýn çölden þiddetli bir rüzgar esti' dedi, 'Evin dört köþesine çarptý; ev gençlerin üzerine yýkýldý, hepsi öldü. Yalnýz ben kurtuldum durumu sana bildirmek için.'M  O daha sözünü bitirmeden baþka bir ulak gelip, 'Oðullarýnla kýzlarýn aðabeylerinin evinde yemek yiyip þarap içerkenpL [O daha sözünü bitirmeden baþka bir ulak gelip, 'Kildaniler* üç bölük halinde develere saldýrdý' dedi, 'Hepsini alýp götürdüler, uþaklarý kýlýçtan geçirdiler. Yalnýzca ben kurtuldum durumu sana bildirmek için.'HK  O daha sözünü bitirmeden baþka bir ulak gelip, 'Tanrý ateþ yaðdýrdý' dedi, 'Koyunlarla uþaklarý yakýp küle çevirdi. Yalnýzca ben kaçýp kurtuldum durumu sana bildirmek için.' j[~~=~}}Z||U|{{Qzzdzyy2xxxRxwww9vvv.uunuttUtssRrrrRqqqwqpppNooo*nnnSmmm\m ll\lkkk5jjhjCjiizihhMhggagff2eeeFdddMdcc]cbbibaaT```<___4^^^4]]`] \\r\[[[2ZZfZYYzYXXPWWpWVVVFUUUrU TTT'SSoS"RRrR QQ&PP1OOVONNN2MMM6LLLKKmKJJsIIIuI$HHH>GGG-FFrF3EE}E DDcD&CCfCBB`BAA\@@@d@??z?>>[>==i<<{w'Þimdi tükeniyorum, Acý günler beni ele geçirdi.qz[Dehþet çöktü üzerime, Onurum rüzgara kapýlmýþ gibi uçtu, Mutluluðum bulut gibi geçip gitti.eyCKoca bir gedikten girer gibi ilerliyor, Yýkýntýlar arasýndan üzerime yuvarlanýyorlar.Vx% Yolumu kesiyor, Kimseden yardým görmeden Beni yok etmeye çalýþýyorlar.twa Saðýmdaki ayak takýmý üzerime yürüyor, Ayaklarýmý kaydýrýyor, Bana karþý rampalar kuruyorlar.av; Tanrý ipimi çözüp beni alçalttýðý için Dizginsiz davranmaya baþladýlar bana.Tu! Benden tiksiniyor, uzak duruyorlar, Yüzüme tükürmekten çekinmiyorlar.Kt 'Þimdiyse destan oldum dillerine, Aðýzlarýna doladýlar beni.dsAAptallarýn, adý saný belirsiz insanlarýn çocuklarýydýlar, Ülkeden kovulmuþlardý.SrÇalýlarýn arasýnda anýrýr, Çalý altýnda birbirine sokulurlardý.Uq#Korkunç vadilerde, yerdeki deliklerde, Kaya kovuklarýnda yaþýyorlardý.[p/Toplumdan kovuluyorlardý, Ýnsanlar hýrsýzmýþlar gibi onlara baðýrýyordu.GoÇalýlýklarda karapazý topluyor, Retem kökü yiyorlardý.mnSYoksulluktan, açlýktan bitkindiler, Akþam çölde, ýssýz çorak yerlerde kök kemiriyorlardý.RmÇünkü güçleri tükenmiþti, Bileklerinin gücü ne iþime yarardý?l -'Ama þimdi, yaþý benden küçük olanlar Benimle alay etmekte, Oysa babalarýný sürümün köpeklerinin Yanýna koymaya tenezzül etmezdim. kOnlarýn yolunu ben seçer, baþlarýnda dururdum, Askerlerinin ortasýnda kral gibi otururdum, Yaslýlarý avutan biri gibiydim.pjYKendilerine gülümsediðimde gözlerine inanmazlardý, Güler yüzlülüðüm onlara cesaret verirdi.`i9Yaðmuru beklercesine beni bekler, Son yaðmurlarý içercesine sözlerimi içerlerdi.Uh#Ben konuþtuktan sonra onlar konuþmazdý, Sözlerim üzerlerine damlardý.Ng'Ýnsanlar beni saygýyla dinler, Öðüdümü sessizce beklerlerdi.FfAldýðým övgüler tazelenecek, Elimdeki yay yenilenecek.>GeKöküm sulara eriþecek, Çiy geceyi dallarýmda geçirecek.idK' diye düþünüyordum, Güçlü hayvanlar oraya ayak basmamýþ, Aslan oradan geçmemiþtir.J= Yýrtýcý kuþ yolu bilmez, Doðanýn gözü onu görmemiþtir.P<Kayalarýndan laciverttaþý çýkar, Yüzeyi altýn tozunu andýrýr.T;!Ekmek topraktan çýkar, Topraðýn altý ise yanmýþ, altüst olmuþtur.:#Maden kuyusunu insanlarýn oturduðu yerden uzakta açar, Ýnsan ayaðýnýn unuttuðu yerlerde, Herkesten uzak iplere sarýlýp sallanýr.9wÝnsan karanlýða son verir, Koyu karanlýðýn, ölüm gölgesinin taþlarýný Son sýnýrýna kadar araþtýrýr.98mDemir topraktan çýkarýlýr, Bakýrsa taþtan.\7 3Gümüþ maden ocaðýndan elde edilir, Altýný arýtmak için de bir yer vardýr.G6Onunla alay ederek el çýrpar, Yerinden ýslýk çalar.'*fi*F5Acýmasýzca üzerine eser, Elinden kaçmaya çalýþýrken.L4Doðu rüzgarý onu uçurup götürür, Yerinden silip süpürür.E3Dehþet onu sel gibi basar, Kasýrga gece kapar götürür.h2IZengin olarak yatar, ama bu öyle sürmez, Gözlerini açtýðýnda hepsi yok olup gitmiþtir.O1Evini güve kozasý gibi inþa eder, Bekçinin kurduðu çardak gibi.T0!Onun biriktirdiðini doðru insan giyecek, Gümüþü suçsuz paylaþacak.N/Kötü insan kum gibi gümüþ yýðsa, Yýðýnla giysi biriktirse,Y.+Sað kalanlar hastalýktan ölüp gömülecek, Dul karýlarý aðlamayacaktýr.r-]Çocuklarý ne kadar çok olursa olsun, kýlýçla öldürülecek, Soyu yeterince ekmek bulamayacaktýr.l,Q 'Kötünün Tanrý'dan alacaðý pay, Zorbanýn Her Þeye Gücü Yeten'den alacaðý miras þudur:]+3 Aslýnda siz, hepiniz gördünüz bunu, Öyleyse ne diye boþ boþ konuþuyorsunuz?n*U 'Tanrý'nýn gücünü size öðreteceðim, Her Þeye Gücü Yeten'in tasarýsýný gizlemeyeceðim.V)% Her Þeye Gücü Yeten'den zevk alýr mý? Her zaman Tanrý'ya yakarýr mý?H(  Baþýna sýkýntý geldiðinde, Tanrý feryadýný duyar mý?['/Tanrýsýz insanýn umudu nedir Tanrý onu yok ettiðinde, canýný aldýðýnda?_&7'Düþmanlarým kötüler gibi, Bana saldýranlar haksýzlar gibi cezalandýrýlsýn.n%UDoðruluðuma sarýlacak, onu býrakmayacaðým, Yaþadýðým sürece vicdaným beni suçlamayacak.^$5Size asla hak vermeyecek, Son soluðumu verene dek suçsuz olduðumu söyleyeceðim.M#Aðzýmdan kötü söz çýkmayacak, Dilimden yalan dökülmeyecek.b"=Ýçimde yaþam belirtisi olduðu sürece, Tanrý'nýn soluðu burnumda olduðu sürece,!}'Hakkýmý elimden alan Tanrý'nýn varlýðý hakký için, Bana acý çektiren Her Þeye Gücü Yeten'in hakký için,#  CEyüp anlatmaya devam etti:Bunlar yaptýklarýnýn küçücük parçalarý, O'ndan duyduðumuz hafif bir fýsýltýdýr. Gürleyen gücünü kim anlayabilir?'*fý*R Gökler O'nun soluðuyla açýlýr, O'nun eli parçalar kaçan yýlaný.?y Gücüyle denizi çalkalar, Ustaca Rahav'ý*fh* vurur.N Göklerin direkleri sarsýlýr, Þaþkýna dönerler O azarlayýnca.W' Sularýn yüzeyine sýnýr çizer Iþýkla karanlýðýn ayrýldýðý yerde.E Dolunayýn yüzünü örter, Üstüne bulutlarýný serper.a;Bulutlarýn içine sularý sarar, Bulutlar yýrtýlmaz onlarýn aðýrlýðý altýnda.[/O boþluðun üzerine kuzey göklerini yayar, Hiçliðin üzerine dünyayý asar.Y+Tanrý'nýn önünde ölüler diyarý çýplaktýr, Yýkým diyarý örtüsüz.I 'Sularýn ve sularda yaþayanlarýn altýnda Ölüler titriyor.J Bu sözleri kime söyledin? Senin aðzýndan konuþan ruh kimin?U#Bilge olmayana ne öðütler verdin! Saðlam bilgiyi pek güzel öðrettin!P'Çaresize nasýl yardým ettin! Güçsüz pazýyý nasýl kurtardýn!" AEyüp þöyle yanýtladý:MNerede kaldý bir kurtçuk olan insan, Bir böcek olan insanoðlu!'?yO'nun gözünde ay parlak, Yýldýzlar temiz deðilse,jMÝnsan Tanrý'nýn önünde nasýl doðru olabilir? Kadýndan doðan biri nasýl temiz olabilir?FOrdularý sayýlabilir mi? Iþýðý kimin üzerine doðmaz?X )'Egemenlik ve heybet Tanrý'ya özgüdür, Yüce göklerde düzen kuran O'dur.,  UÞuahlý Bildat þöyle yanýtladý:l Q'Böyle deðilse, kim beni yalancý çýkarabilir, Söylediklerimin boþ olduðunu gösterebilir?' Kýsa süre yükselir, sonra yok olurlar, Düþerler, týpký ötekiler gibi alýnýp götürülür, Baþak baþý gibi kesilirler.>\ 1Tanrý onlara güven verir, O'na güvenirler, Ama gözü yürüdükleri yoldadýr.dATanrý, gücüyle zorbalarý yok eder, Harekete geçince zorbalarýn yaþama umudu kalmaz.X)Onlar çocuðu olmayan kýsýr kadýnlarý yolar, Dul kadýna iyilik etmezler.ykRahim onlarý unutacak, Kurtlara yem olacak, Bir daha anýlmayacaklar. Haksýzlýk bir aðaç gibi kýrýlacak.}sKuraklýk ve sýcaðýn eriyen karý alýp götürdüðü gibi Ölüler diyarý da günahlýlarý alýp götürür.uc'Diyorsunuz ki, diye düþünür, Yüzünü örtüyle gizler.q[Gün kararýnca*fg* katil kalkar, Düþkünü, yoksulu öldürür, Hýrsýz gibi sývýþýr geceleyin.]3 'Bunlar ýþýða baþkaldýranlardýr; Onun yolunu tanýmaz, Ýzinde yürümezler.x~i Kentlerden insan iniltileri yükseliyor, Yaralý canlar feryat ediyor, Ama Tanrý haksýzlýðý önemsemiyor.e}C Teraslar arasýnda zeytin eziyor, Susuzluktan kavrulurken Þarap için üzüm sýkýyorlar.J|  Giysisiz, çýplak dolaþýyor, Aç karnýna demet taþýyorlar.V{% Öksüz memeden uzaklaþtýrýlýyor, Düþkünün bebeði rehin alýnýyor.mzSDaðlara yaðan saðanaktan ýslanýyor, Sýðýnaklarý olmadýðý için kayalara sarýlýyorlar.Uy#Geceyi giysisiz, çýplak geçiriyorlar, Örtünecek þeyleri yok soðukta.[x/Yemlerini tarlalardan topluyor, Kötülerin baðýndaki artýklarý eþeliyorlar.w)Bakýn, yoksullar çöldeki yaban eþekleri gibi Yiyecek bulmak için erkenden iþe çýkýyorlar, Çocuklarýna yiyeceði kýrlar saðlýyor.[v/Yoksullarý yoldan saptýrýyor, Ülkenin düþkünlerini gizlenmeye zorluyorlar.Uu#Öksüzlerin eþeðini kovuyor, Dul kadýnýn öküzünü rehin alýyorlar.^t5Ýnsanlar sýnýr taþlarýný kaldýrýyor, Çaldýklarý sürüleri otlatýyorlar.us e'Niçin Her Þeye Gücü Yeten yargý için vakit saptamýyor? Neden O'nu tanýyanlar bu günleri görmesin?GrKaranlýk beni susturamadý, Yüzümü örten koyu karanlýk.MqTanrý cesaretimi kýrdý, Her Þeye Gücü Yeten beni yýldýrdý.Tp!Bu yüzden dehþete düþerim huzurunda, Düþündükçe korkarým O'ndan.QoBenimle ilgili kararýný yerine getirir, Daha nice tasarýsý vardýr.Rn 'O tek baþýnadýr, kim O'nu caydýrabilir? Caný ne isterse onu yapar.|mq Aðzýndan çýkan buyruklardan ayrýlmadým, Günlük ekmeðimden çok aðzýndan çýkan sözlere deðer verdim.Al} Adýmlarýný yakýndan izledim, Sapmadan yolunu tuttum.Wk' Ama O tuttuðum yolu biliyor, Beni sýnadýðýnda altýn gibi çýkacaðým.Qj Kuzeyde iþ görse O'nu seçemiyorum, Güneye dönse O'nu göremiyorum.Ii 'Doðuya gitsem orada deðil, Batýya gitsem O'nu bulamýyorum.uhcHaklý kiþi davasýný oraya, O'nun önüne getirebilirdi, Ben de yargýlanmaktan sonsuza dek kurtulurdum.Xg)Eþsiz gücüyle bana karþý mý çýkardý? Hayýr, yalnýzca dinlerdi beni.FfBana vereceði yanýtý öðrenir, Ne diyeceðini anlardým.NeDavamý önünde dile getirir, Kanýtlarýmý art arda sýralardým.MdKeþke O'nu nerede bulacaðýmý bilseydim, Tahtýna varabilseydim!icK'Bugün de acý acý yakýnacaðým, Ýniltime karþýn Tanrý'nýn üzerimdeki eli aðýrdýr."b AEyüp þöyle yanýtladý:daAO suçsuz olmayaný bile kurtarýr, Senin ellerinin temizliði sayesinde kurtulur suçlu.'i`KÝnsanlar seni alçaltýnca, güvenini yitirme, Çünkü Tanrý alçakgönüllüleri kurtarýr.J_ Neye karar verirsen yapýlýr, Yollarýný ýþýk aydýnlatýr.H^ O'na dua edersin, dinler seni, Adaklarýný yerine getirirsin.\]1O zaman Her Þeye Gücü Yeten'den zevk alýr, Yüzünü Tanrý'ya kaldýrýrsýn.L\Her Þeye Gücü Yeten senin altýnýn, Deðerli gümüþün olur.U[#Altýnýný yere, Ofir altýnýný vadideki çakýllarýn arasýna atarsan,nZUHer Þeye Gücü Yeten'e dönersen, eski haline kavuþursun. Kötülüðü çadýrýndan uzak tutar,LYAðzýndan çýkan öðretiyi benimse, Sözlerini yüreðinde tut.:Xo'Tanrý'yla dost ol, barýþ ki, Bolluða eresin.DW`V9'Doðrular onlarýn yýkýmýný görüp sevinir, Suçsuzlar þöyle diyerek eðlenir:mUSAma onlarýn evlerini iyilikle dolduran O'ydu. Bunun için kötülerin öðüdü benden uzak olsun.\T1Tanrý'ya, dediler, TS!Onlar ki, vakitleri gelmeden çekilip alýndýlar, Temellerini sel bastý.bP= Sen ise, diyorsun, Yolculara hiç sormadýnýz mý? Anlattýklarýna kulak asmadýnýz mý?V=% diyorsunuz, `<9'Bakýn, düþüncelerinizi, Bana zarar vermek için kurduðunuz düzenleri biliyorum.=;uToprakta birlikte yatarlar, Üzerlerini kurt kaplar.K:Ötekiyse acý içinde ölür, Ýyilik nedir hiç tatmamýþtýr./9YBedeni iyi beslenmiþ, Ýlikleri dolu.M8Biri gücünün doruðunda ölür, Büsbütün rahat ve kaygýsýz.Q7'En yüksektekileri bile yargýlayan Tanrý'ya Kim akýl öðretebilir?m6SÇünkü sayýlý aylarý sona erince Geride býraktýklarý aileleri için niye kaygý çeksinler?h5IYýkýmlarýný kendi gözleriyle görsünler, Her Þeye Gücü Yeten'in gazabýný içsinler.4} diyorsunuz, Kendilerine çektirsin de bilsinler nasýl olduðunu.l3QKaç kez rüzgarýn sürüklediði saman gibi, Kasýrganýn uçurduðu saman çöpü gibi oldular?2'Kaç kez kötülerin kandili söndü, Baþlarýna felaket geldi, Tanrý öfkelendiðinde paylarýna düþen kederi verdi?\11Ama zenginlikleri kendi ellerinde deðil. Kötülerin öðüdü benden uzak olsun.b0=Her Þeye Gücü Yeten kim ki, O'na kulluk edelim? Ne kazancýmýz olur O'na dua etsek?>O/Tanrý'ya, derler, w Tutsa, býrakmasa, Damaðýnýn altýna saklasa bile,S 'Kötülük aðzýnda tatlý gözükse, Onu dilinin altýna gizlese bile,T! Kemiklerini dolduran gençlik ateþi Kendisiyle birlikte toprakta yatacak.]3 Çocuklarý yoksullarýn lütfunu dileyecek, Malýný kendi eliyle geri verecektir.q [ Kendisini görmüþ olan gözler bir daha onu görmeyecek, Yaþadýðý yerde artýk görünmeyecektir.U #Düþ gibi uçacak, bir daha bulunamayacak, Gece görümü gibi yok olacak.e CSonsuza dek yok olacak, kendi pisliði gibi; Onu görmüþ olanlar, diyecekler.= uBoyu göklere eriþse, Baþý bulutlara deðse bile,\ 1Kötünün zafer çýðlýðý kýsadýr, Tanrýsýzýn sevinciyse bir anlýktýr.J 'Bilmiyor musun eskiden beri, Ýnsan dünyaya geldiðinden beri,Y+Beni utandýran bir azar iþitiyorum, Anlayýþým yanýt vermemi gerektiriyor.fE'Sýkýntýlý düþüncelerim beni yanýt vermeye zorluyor, Bu yüzden çok heyecanlýyým.+ SNaamalý Sofar þöyle yanýtladý:~uKýlýçtan korkmalýsýnýz, Çünkü kýlýç cezasý öfkeli olur, O zaman adaletin var olduðunu göreceksiniz.'U#Eðer, diyorsanýz,iKO'nu kendim göreceðim, Kendi gözlerimle, baþkasý deðil. Yüreðim bayýlýyor baðrýmda!NDerim yok olduktan sonra, Yeni bedenimle*ff* Tanrý'yý göreceðim.^5Oysa ben kurtarýcýmýn yaþadýðýný, Sonunda yeryüzüne geleceðini biliyorum.PDemir kalemle, kurþunla Sonsuza dek kalsýn diye kayaya kazýlsaydý!=~u'Keþke þimdi sözlerim yazýlsa, Kitaba geçseydi,H} Neden Tanrý gibi siz de beni kovalýyor, Etime doymuyorsunuz?[|/'Ey dostlarým, acýyýn bana, siz acýyýn, Çünkü Tanrý'nýn eli vurdu bana.D{Bir deri bir kemiðe döndüm, Ölümün eþiðine geldim.SzBütün yakýn dostlarým benden iðreniyor, Sevdiklerim yüz çeviriyor.SyÇocuklar bile beni küçümsüyor, Ayaða kalksam benimle eðleniyorlar.Jx Soluðum karýmý tiksindiriyor, Kardeþlerim benden iðreniyor.DwKölemi çaðýrýyorum, yanýtlamýyor, Dil döksem bile.[v/Evimdeki konuklarla hizmetçiler Beni yabancý sayýyor, Garip oldum gözlerinde.DuAkrabalarým uðramaz oldu, Yakýn dostlarým beni unuttu.bt= 'Kardeþlerimi benden uzaklaþtýrdý, Tanýdýklarým bana büsbütün yabancýlaþtý.|sq Ordularý üstüme üstüme geliyor, Bana karþý rampalar yapýyor, Çadýrýmýn çevresinde ordugah kuruyorlar.Hr  Öfkesi bana karþý alev alev yanýyor, Beni hasým sayýyor.Yq+ Her yandan yýktý beni, tükendim, Umudumu bir aðaç gibi kökünden söktü.@p{ Üzerimden onurumu soydu, Baþýmdaki tacý kaldýrdý.Jo Yoluma set çekti, geçemiyorum, Yollarýmý karanlýða boðdu.unc'Ýþte, diye haykýrýyorum, ama yanýt yok, Yardým için baðýrýyorum, ama adalet yok.LmBilin ki, Tanrý bana haksýzlýk yaptý, Beni aðýyla kuþattý.cl?Kendinizi gerçekten benden üstün görüyor, Utancýmý bana karþý kullanýyorsanýz,4kcYanlýþ yola sapmýþsam, Bu benim suçum.LjOn kez oldu beni aþaðýlýyor, Hiç utanmadan saldýrýyorsunuz.@i{'Ne zamana dek beni üzecek, Sözlerinizle ezeceksiniz?"h AEyüp þöyle yanýtladý:ogWEvet, kötülerin yaþamý iþte böyle son bulur, Tanrý'yý tanýmayanlarýn varacaðý yer budur.'Xf)Batýdakiler onun yýkýmýna þaþacak, Doðudakiler dehþet içinde bakacak.`e9Ne çocuðu ne torunu kalacak halký arasýnda, Yaþadýðý yerde kimsesi kalmayacak.@d{Iþýktan karanlýða sürülecek, Dünyadan kovulacak.>cwÜlkede anýsý yok olacak, Adý dünyadan silinecek.=buKökleri dipten kuruyacak, Dallarý üstten solacak.RaÇadýrýnda ateþ oturacak*fe*, Yurdunun üzerine kükürt saçýlacak.V`%Güvenli çadýrýndan atýlacak, Dehþet kralýnýn önüne sürüklenecek.O_ Derisini hastalýk yiyecek, Kollarýyla bacaklarýný ölüm yutacak.T^! Gücünü kýtlýk kemirecek, Tökezleyince, felaket yanýnda bitiverecek.I]  Dehþet saracak onu her yandan, Her adýmýnda onu kovalayacak.Q\ Topraða gizlenmiþ bir ilmek, Yoluna koyulmuþ bir kapan bekliyor onu.3[a Topuðu kapana girecek, Tuzak onu kapacak.KZAyaklarý onu aða götürecek, Kendi ayaðýyla tuzaða basacak.PYAdýmlarýnýn gücü zayýflayacak, Kurduðu düzene kendi düþecek.RXÇadýrýndaki ýþýk karanlýða dönecek, Yanýndaki kandil sönecek.NW'Evet, kötünün ýþýðý sönecek, Ateþinin alevi parlamayacak.{VoSen kendini öfkenle paralýyorsun, Senin uðruna dünyadan vaz mý geçilecek? Kayalar yerini mi deðiþtirecek?KUNiçin hayvan yerine konuyoruz, Gözünüzde aptal sayýlýyoruz?OT'Ne zaman bitecek bu sözler? Biraz anlayýþlý olun da konuþalým.,S UÞuahlý Bildat þöyle yanýtladý:WR'Umut benimle ölüler diyarýna mý inecek? Topraða birlikte mi gireceðiz?'8QkUmudum nerede? Kim benim için umut görebilir?@P{Çukura , Kurda diyorsam,ZO- Ölüler diyarýný evim diye gözlüyorsam, Yataðýmý karanlýða seriyorsam,_N7 Bu insanlar geceyi gündüze çeviriyorlar, Karanlýða diyorlar.DM Günlerim geçti, tasarýlarým, Dileklerim suya düþtü.TL! 'Ama siz, hepiniz gelin yine deneyin! Aranýzda bir bilge bulamayacaðým.VK% Doðrular kendi yolunu tutuyor, Elleri temiz olanlar gittikçe güçleniyor.TJ!Dürüst insanlar buna þaþýyor, Suçsuzlar tanrýsýzlara saldýrýyor.PIKederden gözümün feri söndü, Kollarým bacaklarým çýrpý gibi.PH'Tanrý beni insanlarýn diline düþürdü, Yüzüme tükürmekteler.WG'Para için dostlarýný satan adamýn Çocuklarýnýn gözünün feri söner.iFKÇünkü onlarýn aklýný anlayýþa kapadýn, Bu yüzden onlarý zafere kavuþturmayacaksýn.WE''Ey Tanrý, kefilim ol kendine karþý, Baþka kim var bana güvence verecek?cD?Çevremi alaycýlar kuþatmýþ, Gözümü onlarýn aþaðýlamasýyla açýp kapýyorum.OC 'Yaþama gücüm tükendi, günlerim kýsaldý, Mezar gözlüyor beni.TB!'Çünkü birkaç yýl sonra, Dönüþü olmayan yolculuða çýkacaðým._A7Tanrý kendisiyle insan arasýnda Ýnsanoðluyla komþusu arasýnda hak arasýn diye.L@Dostlarým benimle eðleniyor, Gözlerim Tanrý'ya yaþ döküyor;J? Daha þimdiden tanýðým göklerde, Beni savunan yücelerdedir.>>w'Ey toprak, kanýmý örtme, Feryadým asla dinmesin.9=mYine de ellerim þiddetten uzak, Duam içtendir.D<Aðlamaktan yüzüm kýzardý, Gözlerimin altý morardý.A;}'Giymek için çul diktim, Gururumu ayak altýna aldým.R:Bedenimde gedik üstüne gedik açýyor, Dev gibi üzerime saldýrýyor.d9A Okçularý beni kuþatýyor, Acýmadan böbreklerimi deþiyor, Ödümü yerlere döküyor.u8c Ben rahat yaþýyordum, ama Tanrý paraladý beni, Boynumdan tutup yere çaldý. Beni hedef yaptý kendine.P7 Tanrý haksýzlara teslim ediyor beni, Kötülerin kucaðýna atýyor.e6C Ýnsanlar bana dudak büküyor, Aþaðýlayarak tokat atýyor, Birleþiyorlar bana karþý.5{ Tanrý öfkeyle saldýrýp parçalýyor beni, Diþlerini gýcýrdatýyor bana, Düþmaným gözlerini üzerime dikiyor.z4mBeni sýkýp buruþturdun, bana karþý tanýk oldu bu; Zayýflýðým kalkmýþ tanýklýk ediyor bana karþý.F3Ey Tanrý, beni tükettin, Bütün ev halkýmý daðýttýn.;2q'Konuþsam bile acým dinmez, Sussam ne deðiþir?z1mAðzýmdan çýkan sözlerle yüreklendirir, Dudaklarýmdan dökülen avutucu sözlerle yatýþtýrýrdým sizi.0Yerimde siz olsaydýnýz, Ben de sizin gibi konuþabilirdim; Size karþý güzel sözler dizer, Baþýmý sallayabilirdim.c/?Boþ sözleriniz hiç sona ermeyecek mi? Nedir derdiniz, boyuna karþýlýk veriyorsunuz?U.#'Buna benzer çok þey duydum, Oysa siz avutmuyor, sýkýntý veriyorsunuz."- AEyüp þöyle yanýtladý:M,#Fesada gebe kalýp kötülük doðururlar, Ýçleri yalan doludur.'p+Y"Çünkü tanrýsýzlar sürüsü kýsýr olur, Rüþvetçilerin çadýrlarýný ateþ yakýp yok eder.X*)!Asma gibi koruðunu dökecek, Zeytin aðacý gibi çiçeðini daðýtacaktýr.E) Gününden önce iþi tamamlanacak, Dalý yeþermeyecektir.Z(-Boþ þeye güvenerek kendini aldatmasýn, Çünkü ödülü boþluk olacaktýr. ZR~~~F}}}0|||{{X{zzXyyycxxx1wwpwvLv@uuSttt0ssWrr>qqippepoo~on{nmmIlllalkkmkjjwjii`ihhqh2ggg7fff/eeePdddZdccBbbvaa````7___o_"^^^!]]]1\\:[[[AZZZRZYXXX(WWdWVVSUUYUTTeSS~S;RRLRQQlQ3PPP=OOlO NNGMMM3LLL>>J>==y=<999588d8"777<666$555-44n433X3 22K1119000//|/?..._---,,r,&+++ **d)){)1(((I'''S&&&*%%h%$$3###E""t"#!!> >{ p u1IW ;-,,| c;>m8,X 6 S X  \ qE%"ojk OAncak zevkini RAB'bin Yasasý'ndan alýr Ve gece gündüz onun üzerinde derin derin düþünür.j Ne mutlu o insana ki, kötülerin öðüdüyle yürümez, Günahkârlarýn yolunda durmaz, Alaycýlarýn arasýnda oturmaz.)iM*Kocayýp yaþama doyarak öldü.nhU*Bundan sonra Eyüp yüz kýrk yýl daha yaþadý, oðullarýný, dört göbek torunlarýný gördü.g*Ülkenin hiçbir yerinde Eyüp'ün kýzlarý kadar güzel kýzlar yoktu. Babalarý, kardeþlerinin yanýsýra onlara da miras verdi.bf=*Ýlk kýzýnýn adýný Yemima, ikincisinin Kesia, üçüncüsünün Keren-Happuk koydu.&eG* Yedi oðlu, üç kýzý oldu.d* RAB Eyüp'ün sonunu baþýndan bereketli kýldý. On dört bin koyuna, altý bin deveye, bin çift öküze, bin eþeðe sahip oldu.(cI* Bütün erkek ve kýz kardeþleri, eski tanýdýklarýnýn hepsi Eyüp'ün yanýna gelip evinde onunla birlikte yemek yediler. Acýsýný paylaþýp RAB'bin baþýna getirmiþ olduðu felaketlerden ötürü onu avuttular. Her biri ona bir parça gümüþ*fp*, bir de altýn halka verdi.b* Eyüp dostlarý için dua ettikten sonra, RAB onu eski gönencine kavuþturup ona önceki varlýðýnýn iki katýný verdi.a * Temanlý Elifaz, Þuahlý Bildat, Naamalý Sofar gidip RAB'bin söylediðini yaptýlar. RAB de Eyüp'ün duasýný kabul etti.`1*Þimdi yedi boða, yedi koç alýp kulum Eyüp'ün yanýna gidin, kendiniz için yakmalýk sunu* sunun. Kulum Eyüp sizin için dua etsin. Çünkü onun duasýný kabul eder, aptallýðýnýzýn karþýlýðýný vermem. Kulum Eyüp gibi hakkýmda doðruyu konuþmadýnýz.'1_[*RAB Eyüp'le konuþtuktan sonra, Temanlý Elifaz'a: 'Sana ve iki dostuna karþý öfkem alevlendi' dedi, 'Çünkü kulum Eyüp gibi hakkýmda doðruyu konuþmadýnýz.Q^*Bu yüzden kendimi hor görüyor, Toz ve kül içinde tövbe ediyorum.'^]5*Kulaktan duymaydý bildiklerim senin hakkýnda, Þimdiyse gözlerimle gördüm seni.D\*' dedin, [7* diye sordun. Kuþkusuz anlamadýðým þeyleri konuþtum, Beni aþan, bilmediðim þaþýlasý iþleri.UZ#*'Senin her þeyi yapabileceðini biliyorum, Hiçbir amacýna engel olunmaz.1Y _*O zaman Eyüp RAB'bi þöyle yanýtladý:bX=)"Kendini büyük gören her varlýðý aþaðýlar, Gururlu her varlýðýn kralý odur.'GW)!Yeryüzünde bir eþi daha yoktur, Korkusuz bir yaratýktýr.WV') Ardýnda parlak bir iz býrakýr, Ýnsan enginin saçlarý aðarmýþ sanýr.fUE)Derin sularý kaynayan kazan gibi fokurdatýr, Denizi merhem çömleði gibi karýþtýrýr.\T1)Keskin çömlek parçalarý gibidir karnýnýn altý, Döven gibi uzanýr çamura.GS)Anýz sayýlýr onun için topuzlar, Výnlayan palaya güler.ER)Oklar onu kaçýrmaz, Anýz gibi gelir ona sapan taþlarý.?Qy)Demir saman gibi gelir ona, Tunç* çürük odun gibi.UP#)Üzerine gidildi mi ne kýlýç iþler, Ne mýzrak, ne cirit, ne de kargý.gOG)Ayaða kalktý mý güçlüler dehþete düþer, Çýkardýðý gürültüden ödleri patlar.GN)Göðsü taþ gibi serttir, Deðirmenin alt taþý gibi sert.\M1)Etinin katmerleri birbirine yapýþmýþ, Sertleþmiþ üzerinde, kýmýldamazlar.7Li)Boynu güçlüdür, Dehþet önü sýra gider.BK)Soluðu kömürleri tutuþturur, Alev çýkar aðzýndan.TJ!)Kaynayan kazandan, Yanan sazdan çýkan duman gibi Burnundan duman tüter.EI)Aðzýndan alevler fýþkýrýr, Kývýlcýmlar saçýlýr.EH)Aksýrmasý ýþýk saçar, Gözleri þafak gibi parýldar.>Gw)Birbirlerine geçmiþler, Yapýþmýþ, ayrýlmazlar.GF)Öyle yakýndýr ki birbirine Aralarýndan hava bile geçmez.JE )Sýmsýký kenetlenmiþtir Sýrtýndaki*fö* sýra sýra pullar,cD?)Aðzýnýn kapýlarýný açmaya kim yeltenebilir, Dehþet verici diþleri karþýsýnda?_C7) Onun giysisinin önünü kim açabilir? Kim onun iki katlý zýrhýný delebilir*fo*?hBI) 'Onun kollarý, bacaklarý, Zorlu gücü, güzel yapýsý hakkýnda Konuþmadan edemeyeceðim.XA)) Kim benden hesap vermemi isteyebilir? Göklerin altýnda ne varsa bana aittir._@7) Onu uyandýracak kadar yürekli adam yoktur. Öyleyse benim karþýmda kim durabilir?X?)) Onu yakalamak için umutlanma, Görünüþü bile insanýn ödünü patlatýr.Y>+)Elini üzerine koy da, çýkacak çýngarý gör, Bir daha yapmayacaksýn bunu.L=)Derisini zýpkýnlarla, Baþýný mýzraklarla doldurabilir misin?^<5)Balýkçýlar onun üzerine pazarlýk eder mi? Tüccarlar aralarýnda onu böler mi?n;U)Kuþla oynar gibi onunla oynayabilir misin, Hizmetçilerin eðlensin diye ona tasma takabilir misin?I: )Seninle antlaþma yapar mý, Onu ömür boyu köle edesin diye?@9{)Yalvarýp yakarýr mý sana, Tatlý tatlý konuþur mu?P8)Burnuna sazdan ip takabilir misin, Kancayla çenesini delebilir misin?Y7 -)'Livyatan'ý*fn* çengelle çekebilir misin, Dilini halatla baðlayabilir misin?O6(Gözleri açýkken kim onu tutabilir, Kim kancayla burnunu delebilir?e5C(Irmak coþsa bile o ürkmez, Güvenlik içindedir, Þeria Irmaðý boðazýna dayansa bile.K4(Hünnaplar onu gölgelerinde saklar, Vadideki kavaklar kuþatýr.U3#(Hünnap çalýlarý altýnda, Kamýþlarla örtülü bir bataklýkta yatar.Z2-(Tepeler ürünlerini ona getirir, Bütün yabanýl hayvanlar yanýnda oynaþýr.p1Y(Tanrý'nýn yapýtlarý arasýnda ilk sýrayý alýr, Yalnýz Yaratýcýsý ona kýlýçla yaklaþýr.I0 (Kemikleri tunç* borular, Kaburgalarý demir çubuklar gibidir.P/(Kuyruðunu sedir aðacý gibi sallýyor, Sýmsýkýdýr uyluk lifleri.E.(Bak, ne güç var belinde, Karnýnýn kaslarý ne güçlü!T-!('Seninle birlikte yarattýðým Behemot'a*fm* bak, Sýðýr gibi ot yiyor.K,(O zaman sað kolunun seni kurtarabileceðini Ben de kabul ederim.I+ ( Hepsini birlikte topraða göm, Mezarda yüzlerini kefenle sar.K*( Gururluya bakýp onu çökert, Kötüleri bulunduklarý yerde ez.A)}( Gazabýnýn ateþini saç, Gururluya bakýp onu alçalt.G(( Öyleyse þan ve þerefe bürün, Görkem ve yücelik kuþan.\'1( Sende Tanrý'nýn bileði gibi bilek var mý? Sesin O'nunki gibi gürleyebilir mi?h&I('Adaletimi boþa mý çýkaracaksýn? Kendini haklý çýkarmak için beni mi suçlayacaksýn?Q%('Þimdi erkek gibi kuþaðýný beline vur da, Ben sorayým, sen anlat.@${(RAB kasýrganýn içinden Eyüp'ü þöyle yanýtladý:M#(Bir kez konuþtum, yanýt almadým, Ýkinci kez konuþamam artýk.'c"?('Bak, ben deðersiz biriyim, Sana nasýl yanýt verebilirim? Aðzýmý elimle kapýyorum.2!_(O zaman Eyüp RAB'bi þöyle yanýtladý:m S('Her Þeye Gücü Yeten'le çatýþan O'nu yola getirebilir mi? Tanrý'yý suçlayan yanýtlasýn.'! ?(RAB Eyüp'e þöyle dedi:M'Onun yavrularý kanla beslenir, Leþler neredeyse, o da oradadýr.'L'Oradan gözetliyor yiyeceðini, Gözleri avýný uzaktan seçiyor.G'Uçurum kenarlarýnda konaklýyor, Sivri kayalar onun kalesi.S'Kartal senin buyruðunla mý yükseliyor, Yuvasýný yükseklere kuruyor?]3''Atmaca senin bilgeliðinle mi süzülüyor, Kanatlarýný güneye doðru açýyor? 'Boru çaldýkça, diye kiþner, Savaþ kokusunu, komutanlarýn gürleyen sesini, Savaþ çýðlýklarýný uzaklardan duyar.R'Coþku ve heyecanla uzaklýklarý yutar, Boru çalýnca duramaz yerinde.N'Ok kýlýfý, parýldayan mýzrak ve pala Üzerinde takýrdar atýn.V%'Korkuya güler, hiçbir þeyden yýlmaz, Kýlýç önünde geri adým atmaz.uc'Ayaklarý topraðý þiddetle eþer, Gücünden ötürü sevinçle coþar, Savaþçýnýn üstüne yürür.Y+'Sen misin onu çekirge gibi sýçratan, Gururlu kiþnemesiyle korku saçtýran?H ''Sen mi ata güç verdin, Dalgalanan yeleyi boynuna giydirdin?D'Yine de koþmak için kabarýnca Ata ve binicisine güler.X)'Çünkü Tanrý ona bilgelik baðýþlamamýþ, Anlayýþtan pay vermemiþtir.pY'Yavrularýna sert davranýr, kendinin deðilmiþ gibi, Çektiði zahmetin boþa gideceðine üzülmez.dA'Ayak altýnda ezilebileceklerini, Yabanýl hayvanlarca çiðnenebileceklerini düþünmez.L'Devekuþu yumurtalarýný yere býrakýr, Onlarý kumda ýsýtýr,p Y' 'Devekuþunun kanatlarý sevinçle dalgalanýr, Ama leyleðin kanatlarý ve tüyleriyle kýyaslanamaz.\ 1' Ekinini getireceðine, Buðdayýný harman yerinde toplayacaðýna güvenir misin?_ 7' Çok güçlü diye ona bel baðlayabilir misin? Aðýr iþini ona býrakabilir misin?e C' Sabanla yarýk açsýn diye ona bað vurabilir misin? Arkanda, ovalarda týrmýk çeker mi?d A' 'Yaban öküzü sana kulluk etmek ister mi? Geceyi senin yemliðinin yanýnda geçirir mi?:o'Otlamak için tepeleri dolaþýr, Yeþillik arar.O'Kentteki kargaþaya güler o, Sürücünün baðýrdýðýný duymaz.E'Yurt olarak ona bozkýrý, Barýnak olarak tuzlayý verdim.P''Kim yaban eþeðini baþý boþ gönderdi, Kim baðlarýný çözdü?J 'Güçlenir, kýrda büyür yavrular, Gider, bir daha dönmezler.G'Çöküp yavrularýný doðurur, Kurtulurlar sancýlarýndan.jM'Sen mi sayýyorsun doðuruncaya dek geçirdikleri aylarý? Doðurduklarý zamaný biliyor musun?y m''Dað keçilerinin ne zaman doðurduðunu biliyor musun? Geyiklerin yavruladýðý zamaný sen mi gözlüyorsun?oW&)Kuzguna yiyeceðini kim saðlýyor, Yavrularý Tanrý'ya feryat edip Açlýktan kývrandýðý zaman?G&(Ýnlerine sindikleri, Çalýlýkta pusuya yattýklarý zaman?e~C&''Diþi aslanlar için sen avlanabilir misin, Genç aslanlarýn karnýný doyurabilir misin,>}w&&Toprak sertleþip Parçalarý birbirine yapýþýnca?Z|-&%Kimin bulutlarý sayacak bilgisi var? Kim göklerin tulumlarýný boþaltabilir,I{ &$Kim mýsýrturnasýna*fl* bilgelik, Horoza*fl* anlayýþ verdi?Rz&#Varýp da, desinler diye, Þimþekleri gönderebilir misin?Qy&"'Baþýna bol yaðmur yaðsýn diye Bulutlara sesini duyurabilir misin?exC&!Biliyor musun göklerin yasalarýný? Tanrý'nýn yönetimini yeryüzünde kurabilir misin?vwe& Mevsimlerinde çýkartabilir misin takýmyýldýzlarý? Büyük ve Küçük Ayý'ya yol gösterebilir misin?`v9&'Ülker yýldýzlarýný baðlayabilir misin? Oryon'un baðlarýný çözebilir misin?=uu&Sular taþ gibi katýlaþýp Enginin yüzü donunca?Ut#&Buz kimin rahminden çýktý? Göklerden düþen kýraðýyý kim doðurdu,Es&Yaðmurun babasý var mý? Çiy damlalarýný kim yarattý?:ro&Kurak ve ýssýz yeri doyursun, Ot bitirsin diye?^q5&Kimsenin yaþamadýðý topraklarý, Ýnsanýn bulunmadýðý çölü sulasýn diye;7pi&Kim sellere kanal, Yýldýrýmlara yol açtý;noU&Nerede ýþýðýn daðýtýldýðý, Doðu rüzgarýnýn yeryüzüne saçýldýðý yere giden yol?^n5&Ben onlarý sýkýntýlý günler için, Kavga ve savaþ günleri için saklýyorum.Mm&'Karýn ambarlarýna girdin mi, Dolunun ambarlarýný gördün mü?flE&Bilmediðin þey yok zaten, Çünkü onlarla ayný zamanda doðmuþtun! O kadar yaþlýsýn!Pk&Onlarý yerlerine götürebilir misin? Evlerinin yolunu biliyor musun?Sj&'Iþýðýn bulunduðu yerin yolu nerede? Ya karanlýk, onun yeri neresi?Zi-&Dünyanýn geniþliðini kavradýn mý? Anlat bana, bütün bunlarý biliyorsan._h7&Ölüm kapýlarý sana gösterildi mi? Gördün mü ölüm gölgesinin kapýlarýný?Kg&'Denizin kaynaklarýna vardýn mý, Gezdin mi enginin diplerinde?Hf &Kötülerin ýþýklarý alýnýr, Kalkan kollarý kýrýlýr.oeW&Mühür basýlan balçýk gibi biçim deðiþtirir yeryüzü, Giysi kývrýmlarý gibi göze çarpar.Vd%& Yeryüzünün uçlarýný tutsun, Oradaki kötüler silkilip atýlsýn diye?Pc& 'Sen ömründe sabaha buyruk verdin mi, Þafaða yerini gösterdin mi;ibK& dediðim zaman?Oa& Sýnýrýný koyduðum, Kapýlarýyla sürgülerini yerleþtirdiðim,E`& Ona bulutlarý giysi, Koyu karanlýðý kundak yaptýðým,Z_-&'Denizin ardýndan kapýlarý kim kapadý, Ana rahminden fýþkýrdýðý zaman;m^S&Sabah yýldýzlarý birlikte þarký söylerken, Ýlahi varlýklar*fk* sevinçle çýðrýþýrken?I] &Neyin üstüne yapýldý temelleri? Kim koydu köþe taþýný,Y\+&Kim saptadý onun ölçülerini? Kuþkusuz biliyorsun! Kim çekti ipi üzerine?N[&'Ben dünyanýn temelini atarken sen neredeydin? Anlýyorsan söyle.PZ&Þimdi erkek gibi kuþaðýný beline vur da, Ben sorayým, sen anlat.?Yy&'Bilgisizce sözlerle Tasarýmý karartan bu adam kim??X {&RAB kasýrganýn içinden Eyüp'ü þöyle yanýtladý:VW%%Bu yüzden insanlar O'na saygý duyar, Çünkü O, bilgeleri dikkate almaz.'uVc%Her Þeye Gücü Yeten'e biz ulaþamayýz. Gücü yücedir, Adaleti ve eþsiz doðruluðuyla kimseyi ezmez.VU%%Altýn parýltýsý geliyor kuzeyden, Tanrý korkunç görkeme bürünmüþ.\T1%Rüzgar geçip göðü temizlediðinde Gökte parýldayan ýþýða kimse bakamaz.NS%Konuþmak istediðim O'na söylenebilir mi? Kimse yutulmak ister mi?pRY%'O'na ne söyleyeceðimizi öðret bize, Çünkü karanlýk yüzünden sözümüze düzen veremiyoruz.^Q5%Dökme tunç* bir ayna kadar sert olan gökkubbeyi O'nunla birlikte yayabilir misin?mPS%Dünyanýn soluðu kesildiðinde Güneyin kavurucu rüzgarý altýnda Giysilerin seni terletmez mi?_O7%Bulutlarýn dengesini, Bilgisi kusursuz olanýn þaþýlasý iþlerini biliyor musun?nNU%Tanrý'nýn bulutlarý nasýl düzenlediðini, Þimþeðini nasýl çaktýrdýðýný biliyor musun?LM%'Dinle, Eyüp, Dur da düþün Tanrý'nýn þaþýlasý iþlerini.pLY% Ya insanlarý cezalandýrmak Ya da yeryüzünü sulayýp sevgisini göstermek için Yaðmur gönderir._K7% Yeryüzünde ne buyurursa yapmak üzere Bulutlar O'nun istediði yönde döner durur. der, Saðanaða, oDW%Tanrý'nýn sesi þaþýlacak biçimde gürler, O, anlayýþýmýzýn ötesinde büyük iþler yapar.kCO%Ardýndan bir ses gümbürder, Görkemli sesiyle gürler. Sesi duyulunca þimþekleri alýkoymaz.ZB-%Þimþeðini göðün altýndaki her yere, Yeryüzünün dört bucaðýna salar.GA%Dinleyin, gürleyen sesini dinleyin, Aðzýndan çýkan sesi!/@ [%'Yüreðim titrer buna, Yerinden oynar.h?I$!O'nun gürleyiþi fýrtýnayý haber verir, Sýðýrlar bile fýrtýna kopacaðýný bildirir.B>$ Þimþeði elleriyle tutar, Hedefine vurmasýný buyurur.?=y$Tanrý halklarý böyle yönetir, Bol yiyecek saðlar.k<O$Þimþekleri çevresine nasýl yaydýðýna, Denizin dibine dek nasýl ulaþtýrdýðýna bakýn.c;?$Bulutlarý nasýl yaydýðýný, Göksel konutundan nasýl gürlediðini kim anlayabilir?P:$Bulutlar nemini döker, Ýnsanlarýn üzerine bol yaðmur yaðdýrýr.J9 $'Su damlalarýný yukarý çeker, Buharýndan yaðmur damlatýr.d8A$Evet, Tanrý öyle büyüktür ki, O'nu anlayamayýz, Varlýðýnýn süresi hesaplanamaz.P7$Bütün insanlar bunlarý görmüþtür, Herkes onlarý uzaktan izler.d6A$O'nun iþlerini yüceltmelisin, anýmsa bunu, Ýnsanlarýn ezgilerle övdüðü iþlerini.c5?$Kim O'na ne yapmasý gerektiðini söyleyebilir? Kim O'na, diyebilir?L4$'Ýþte Tanrý gücüyle yükselir, O'nun gibi öðretmen var mý?U3#$Dikkat et, kötülüðe dönme, Çünkü sen onu düþkünlüðe yeðledin.?2y$Halklarýn yeryüzünden Yok edildiði geceyi özleme.T1!$Zenginliðin ya da bütün gücün yeter mi Sýkýntý çekmeni önlemeye?^05$Dikkat et, para seni baþtan çýkarmasýn, Büyük bir rüþvet seni saptýrmasýn.e/C$Oysa þimdi kötülerin hak ettiði cezayý çekiyorsun, Yargý ve adalet yakalamýþ seni. .$'Evet, seni sýkýntýdan çeker çýkarýrdý; Darlýðýn olmadýðý geniþ bir yere, Zengin yiyeceklerle bezenmiþ bir sofraya.f-E$Ama Tanrý acý çekenleri acý çektikleri için kurtarýr, Düþkünlere kendini dinletir.,y$Genç yaþta ölüp giderler, Yaþamlarý putperest tapýnaklarýnda fuhþu iþ edinmiþ erkekler arasýnda sona erer.s+_$ 'Tanrýsýzlar öfkelerini içlerinde gizler, Kendilerini baðladýðýnda Tanrý'dan yardým istemezler.<*s$ Ama dinlemezlerse ölür, Ders almadan yok olurlar.u)c$ Eðer dinler ve O'na kulluk ederlerse, Kalan günlerini bolluk, Yýllarýný rahatlýk içinde geçirirler.D($ Öðüdünü dinletir, Kötülükten dönmelerini buyurur.N'$ Onlara yaptýklarýný, Gurura kapýlýp isyan ettiklerini bildirir.E&$Ama insanlar zincire vurulur, Baský altýnda tutulurlarsa,l%Q$Gözlerini doðru kiþiden ayýrmaz, Onu krallarla birlikte tahta oturtur, Sonsuza dek yükseltir.8$k$Kötüleri yaþatmaz, Ezilenin hakkýný verir.X#)$'Tanrý güçlüdür, ama kimseyi hor görmez, Güçlü ve amacýnda kararlý._"7$Kuþkusuz söylediðim hiçbir þey yalan deðil, Karþýnda bilgide yetkin biri var.R!$Bilgimi geniþ kaynaklardan toplayacaðým, Yaratýcýma hak vereceðim.b =$'Biraz bekle, sana açýklayayým, Çünkü Tanrý için söylenecek daha çok söz var./ [$Elihu konuþmasýna þöyle devam etti:]3#Bu yüzden Eyüp aðzýný boþ yere açýyor, Bilgisizce konuþtukça konuþuyor.'W'#Madem bu öfkeyle þimdi cezalandýrmadý, Ýsyana da pek aldýrmaz diyorsun.T!#O'nu görmediðini söylediðin zaman bile Davan O'nun önündedir, bekle;`9# Gerçek þu ki, Tanrý boþ feryadý dinlemez, Her Þeye Gücü Yeten bunu önemsemez.T!# Kötülerin gururu yüzünden insanlar feryat ediyor, Ama yanýtlayan yok.hI# Yeryüzündeki hayvanlardan çok bize öðretir Ve bizi gökteki kuþlardan daha bilge kýlar.`9# Ama kimse, demiyor; O Tanrý ki, gece bize ezgiler verir,`9# 'Ýnsanlar aðýr baský altýnda feryat ediyor, Güçlülere karþý yardým istiyor.kO#Kötülüðün ancak senin gibi birine zarar verir, Doðruluðun ise yalnýz insanoðlu içindir.K#Doðruysan, O'na verdiðin nedir, Ya da ne alýr O senin elinden?X)#Günah iþlersen, Tanrý'ya ne zararý olur? Ýsyanlarýn çoksa ne olur O'na?J #Göklere bak da gör, Üzerinde yükselen bulutlara göz gezdir.6g#'Ben yanýtlayayým seni Ve arkadaþlarýný.V%#Ama hâlâ, diye soruyorsun.R#' diyorsun. Doðru buluyor musun bunu?/ [#Elihu konuþmasýna þöyle devam etti:"%Çünkü günahýna isyan da ekliyor, Önümüzde alay edercesine el çýrpýyor, Tanrý'ya karþý konuþtukça konuþuyor.'a ;"$Kötü biri gibi yanýtladýðý için Keþke Eyüp'ün sýnanmasý sonsuza dek sürse!@ {"#E ""'Saðduyulu insanlar, Beni dinleyen bilgeler diyecekler ki, /"!O'nu reddettiðin halde, Senin keyfince mi seni ödüllendirmeli? Çünkü karar verecek olan sensin, ben deðil, Öyleyse anlat bana bildiðini.Q " R"'Kimse Tanrý'ya, dedi mi,H "Tanrýsýz insan krallýk etmesin, Halka tuzak kurmasýn diye. 9"Ama Tanrý sessiz kalýrsa kim O'nu suçlayabilir? Yüzünü gizlerse kim O'nu görebilir? Bir ulusa karþý da bir insana karþý da O hep aynýdýr,S"Yoksulun feryadýný O'na duyurdular; Düþkünlerin feryadýný iþitti.c?"Artýk O'nun ardýndan gitmedikleri, Yollarýnýn hiçbirini dikkate almadýklarý için.T!"Herkesin gözü önünde Kötülükleri yüzünden onlarý cezalandýrýr;Q"Çünkü ne yaptýklarýný bilir, Gece onlarý deviriverir, ezilirler.Z-"Araþtýrmadan güçlü insanlarý kýrar, Onlarýn yerine baþkalarýný diker.dA"Yargýlanmak için önüne gelsinler diye, Tanrý insanlarý sorgulamaya pek gerek duymaz.fE"Kötülük yapanlarýn gizlenebileceði Ne karanlýk bir yer vardýr, ne de ölüm gölgesi.`~9"'Tanrý'nýn gözleri insanlarýn yolundan ayrýlmaz, Attýklarý her adýmý görür.}"Gece yarýsý bir anda ölürler, Herkes sarsýlýr, ölüp gider, Güçlüler de insan eli deðmeden alýnýp götürülür.|"Önderlere ayrýcalýk tanýmayan, Zengini yoksuldan çok önemsemeyen O deðil mi? Çünkü hepsi O'nun ellerinin iþidir.G{"Krallara, , Soylulara, diyen,hzI"Adaletten nefret eden hiç hüküm sürebilir mi? Adil ve güçlü olaný suçlayacak mýsýn?3ya"'Aklýn varsa dinle, Kulak ver sözlerime.Kx"Bütün insanlýk bir anda yok olur, Ýnsan yine topraða döner.?wy"Eðer niyet eder de Ruhunu ve soluðunu geri çekerse,Yv+" Kim yeryüzünü O'na emanet etti? Kim O'nu bütün dünyanýn baþýna atadý?Xu)" Tanrý kesinlikle kötülük etmez, Her Þeye Gücü Yeten adaleti saptýrmaz.dtA" Çünkü O herkese yaptýðýnýn karþýlýðýný öder, Hak ettiðini baþýna getirir. s" 'Bu yüzden, ey saðduyulu insanlar, beni dinleyin! Tanrý kötülük yapar mý, Her Þeye Gücü Yeten haksýzlýk eder mi? Asla!Yr+" Çünkü, diyor.Xq)"Kötülük yapanlarla dostluk edip geziyor, Kötülerle ayný yolda yürüyor.6pg"Eyüp gibisi var mý? Alayý su gibi içiyor!goG"Haklý olduðum halde yalancý sayýlýyorum, Suçsuz olduðum halde okunla yaraladýn beni.>Rn"'Çünkü Eyüp, diyor, iw!!Yoksa, beni dinle, Sus da sana bilgelik öðreteyim.'Xh)! Söyleyeceðin bir þey varsa söyle, Çünkü seni haklý çýkarmak isterim.Eg!'Ýyi dinle, Eyüp, kulak ver, Sen sus, ben konuþacaðým. f !e3!'Ýþte, insanýn canýný çukurdan çýkarmak, Onu yaþam ýþýðýyla aydýnlatmak için Tanrý bütün bunlarý iki kez, Hatta üç kez yapar.Yd+!Canýmý çukura inmekten O kurtardý, Iþýðý görmek için yaþayacaðým.>c!Sonra insanlarýn önünde türkü çaðýrýr: derse,t_a!'Yine de insana doðruyu bildirmek için Yanýnda bir melek, bin melekten biri Arabulucu olarak bulunursa,>^w!Caný çukura, Hayatý ölüm meleklerine yaklaþýr.K]!Eti erir, görünmez olur, Gözükmeyen kemikleri ortaya çýkar.K\!Öyle ki, içi yemek kaldýrmaz, En lezzetli yiyecekten tiksinir.W['!Ýnsan yataðýnda acýlarla, Kemiklerinde dinmez sýzýlarla yola getirilir.IZ !Canlarýný çukurdan, Hayatlarýný ölümden kurtarmak için.OY!Onlarý yaptýklarý kötülükten döndürmek, Gururdan uzak tutmak,>Xw!Kulaklarýna konuþur, Uyarýsýyla onlarý korkutur;^W5!Rüyada, geceleyin görümde, Ýnsanlarý aðýr uyku basýnca, Yatakta yatarlarken,IV !Çünkü insan anlamasa da, Tanrý þu ya da bu yolla konuþur.XU)! Ýnsanýn hiçbir sözünü yanýtlamýyor diye Niçin O'nunla çekiþiyorsun?cT?! 'Ama sana þunu söyleyeyim, Bu konuda haksýzsýn. Çünkü Tanrý insandan büyüktür.AS}! Ayaklarýmý tomruða vuruyor, Yollarýmý gözetliyor.>NR! Yine de Tanrý bana karþý bahane arýyor, Beni düþman görüyor. demeyin.> Bütün dikkatimi size çevirdim. Ama hiçbiriniz Eyüp'ün haksýzlýðýný kanýtlayamadý, Onun söylediklerine karþýlýk veremedi.i=K Siz konuþurken ben bekledim, Siz ne diyeceðinizi araþtýrýrken Düþüncelerinizi dinledim.N< 'Bu yüzden, diyorum, Ben de bildiðimi söyleyeyim.G; Akýl yaþta deðil baþtadýr. Adaleti anlamak yaþa bakmaz.I: Oysa insana ruh, Her Þeye Gücü Yeten'in soluðu akýl verir._97 <Çok gün görenler konuþsun> dedim, <Çok yýl yaþayanlar bilgeliði öðretsin.>85 Bûzlu Barakel oðlu Elihu þöyle konuþtu: 'Ben yaþça küçüðüm, sizse yaþlýsýnýz. Bu yüzden çekindim, bildiðimi söylemekten korktum.[7/ Bu üç kiþinin baþka bir þey söyleyemeyeceðini görünce öfkesi alevlendi.t6a Elihu Eyüp'le konuþmak için sýrasýný beklemiþti, çünkü ötekiler yaþça kendisinden büyüktü.5 Elihu Eyüp'ün üç arkadaþýna da öfkelendi, çünkü Eyüp'ü*fj* suçlamalarýna karþýn saðlam bir yanýt bulamamýþlardý.4} Ram ailesinden Bûzlu Barakel oðlu Elihu Eyüp'e çok öfkelendi. Çünkü Eyüp kendini Tanrý'dan haklý görüyordu.q3 ] Böylece bu üç kiþi Eyüp'e yanýt vermekten vaz geçti, çünkü Eyüp kendi doðruluðundan emindi.b2=(Orada buðday yerine diken, Arpa yerine delice bitsin.' Eyüp'ün konuþmasý sona erdi.]13'Ürününü para ödemeden yedimse Ya da üzerinde oturanlarýn kalbini kýrdýmsa,d0A&'Topraðým bana feryat ediyorsa, Sabanýn açtýðý yarýklar bir aðýzdan aðlýyorsa,Y/+%Attýðým her adýmý ona bildirir, Kendisine bir önder gibi yaklaþýrdým.-G.$Kuþkusuz onu omuzumda taþýr, Taç gibi baþýma koyardým.-7#-'Keþke beni dinleyen biri olsa! Ýþte savunmamý imzalýyorum, Her Þeye Gücü Yeten bana yanýt versin! Hasmýmýn yazdýðý tomar elimde olsa, , "7+g!Kalabalýktan çok korktuðum, Boylarýn aþaðýlamasýndan yýldýðým, Susup dýþarý çýkmadýðým için Suçumu baðrýmda gizleyip Adem gibi isyanýmý örttümse,f*E -Hiçbir yabancý geceyi sokakta geçirmezdi, Çünkü kapým her zaman yolculara açýktý-f)EEvimdeki insanlar, diye sormadýysa,U(#-Kimsenin canýna lanet ederek Aðzýmýn günah iþlemesine izin vermedim-c'?'Eðer düþmanýmýn yýkýmýna sevindim, Baþýna kötülük geldi diye keyiflendimse,d&ABu da yargýlanacak bir suç olurdu, Çünkü yücelerdeki Tanrý'yý yadsýmýþ olurdum.b%=Ýçimden ayartýldýmsa, Elim onlara taptýðýmý gösteren bir öpücük yolladýysa,I$ Iþýldayan güneþe, Parýldayarak hareket eden aya bakýp da,L#Servetim çok, Varlýðýmý bileðimle kazandým diye sevindimse,W"''Eðer umudumu altýna baðladýmsa, Saf altýna, dedimse,m!SÇünkü Tanrý'dan gelecek beladan korkarým, O'nun görkeminden ötürü böyle bir þey yapamam.= uKolum omuzumdan düþsün, Kol kemiðim kýrýlsýn.MMahkemede sözümün geçtiðini bilerek Öksüze el kaldýrdýmsa,U#Koyunlarýmýn yünüyle ýsýtmadýysam, O da içinden beni kutsamadýysa,iKGiysisi olmadýðý için can çekiþen birini Ya da örtüsü olmayan bir yoksulu gördüm de,taGençliðimden beri öksüzü baba gibi büyütmedimse, Doðduðumdan beri dul kadýna yol göstermedimse,<sEkmeðimi yalnýz yedim, Öksüzle paylaþmadýmsa,[/'Eðer yoksullarýn dileðini geri çevirdimse, Dul kadýnýn umudunu kýrdýmsa,b=Beni ana karnýnda yaratan onu da yaratmadý mý? Rahimde bize biçim veren O deðil mi?U#Tanrý yargýladýðýnda ne yaparým? Hesap sorduðunda ne yanýt veririm?V% 'Benimle ters düþtüklerinde Kölemin ve hizmetçimin hakkýný yemiþsem,_7 Yýkým diyarýna dek yakan bir ateþtir o, Bütün ürünümü kökünden kavururdu.L Çünkü bu utanç verici, Yargýlanmasý gereken bir suç olurdu.X) Karým baþkasýnýn buðdayýný öðütsün, Onunla baþka erkekler yatsýn.`9 'Eðer gönlümü bir kadýna kaptýrdýysam, Komþumun kapýsýnda pusuya yattýysam,H Ektiðimi baþkalarý yesin, Ekinlerim kökünden sökülsün. Jk~~T}}}%|||O{{t{zzyyyKxxxdx)wwbvv>uuwu9ttessszs rr`qqq$pooRnnnOnmm[llylkkvkjjZjii%hhmggg>>O===11wHalime bak, lütfet bana; Çünkü garip ve mazlumum.M0Gözlerim hep RAB'dedir, Çünkü ayaklarýmý aðdan O çýkarýr.^/5RAB kendisinden korkanlarla paylaþýr sýrrýný, Onlara açýklar antlaþmasýný.I.  Gönenç içinde yaþayacak o insan, Soyu ülkeyi sahiplenecek.A-} Kim RAB'den korkarsa, RAB ona seçeceði yolu gösterir.L, Ya RAB, adýn uðruna Suçumu baðýþla, çünkü suçum büyük.i+K RAB'bin bütün yollarý sevgi ve sadakate dayanýr Antlaþmasýndaki buyruklara uyanlar için.]*3 Alçakgönüllülere adalet yolunda öncülük eder, Kendi yolunu öðretir onlara.H) RAB iyi ve doðrudur, Onun için günahkârlara yol gösterir.t(aGençlik günahlarýmý, isyanlarýmý anýmsama, Sevgine göre anýmsa beni, Çünkü sen iyisin, ya RAB.b'=Ya RAB, sevecenliðini ve sevgini anýmsa; Çünkü onlar öncesizlikten beri aynýdýr.z&mBana gerçek yolunda öncülük et, eðit beni; Çünkü beni kurtaran Tanrý sensin. Bütün gün umudum sende.=%uYa RAB, yollarýný bana öðret, Yönlerini bildir.[$/Sana umut baðlayan hiç kimse utanca düþmez; Nedensiz hainlik edenler utanýr.c#?Ey Tanrým, sana güveniyorum, utandýrma beni, Düþmanlarým zafer kahkahasý atmasýn!:" qYa RAB, bütün varlýðýmla sana yaklaþýyorum,N! Kimdir bu Yüce Kral? Her Þeye Egemen RAB'dir bu Yüce Kral! |iSelaf E Kaldýrýn baþýnýzý, ey kapýlar! Açýlýn, ey eski kapýlar! Yüce Kral girsin içeri!X)Kimdir bu Yüce Kral? O RAB'dir, güçlü ve yiðit, Savaþta yiðit olan RAB.fEKaldýrýn baþýnýzý, ey kapýlar! Açýlýn, ey eski kapýlar! Yüce Kral girsin içeri!a;O'na yönelenler, Yakup'un Tanrýsý'nýn yüzünü arayanlar Ýþte böyledir. |iSela*<sRAB kutsar böylesini, Kurtarýcýsý Tanrý aklar.dAElleri pak, yüreði temiz olan, Gönlünü putlara kaptýrmayan, Yalan yere ant içmeyen.I RAB'bin daðýna kim çýkabilir, Kutsal yerinde kim durabilir?PÇünkü O'dur denizler üzerinde onu kuran, Sular üzerinde durduran.U %RAB'bindir yeryüzü ve içindeki her þey, Dünya ve üzerinde yaþayanlar;b=Ömrüm boyunca yalnýz iyilik ve sevgi izleyecek beni, Hep RAB'bin evinde oturacaðým.eCDüþmanlarýmýn önünde bana sofra kurarsýn, Baþýma yað sürersin, Kâsem taþýyor. Karanlýk ölüm vadisinden geçsem bile, Kötülükten korkmam. Çünkü sen benimlesin. Çomaðýn, deðneðin güven verir bana.MÝçimi tazeler, Adý uðruna bana doðru yollarda öncülük eder.W'Beni yemyeþil çayýrlarda yatýrýr, Sakin sularýn kýyýsýna götürür.* QRAB çobanýmdýr, Eksiðim olmaz.jMO'nun kurtarýþýný, 'Rab yaptý bunlarý' diyerek, Henüz doðmamýþ bir halka duyuracaklar.QGelecek kuþaklar O'na kulluk edecek, Rab yeni kuþaklara anlatýlacak.$AYeryüzündeki bütün zenginler doyacak Ve O'nun önünde yere kapanacak, Topraða gidenler, Ölümlerine engel olamayanlar, Eðilecekler O'nun önünde.=uÇünkü egemenlik RAB'bindir, Uluslarý O yönetir.~ uYeryüzünün dört bucaðý anýmsayýp RAB'be dönecek, Uluslarýn bütün soylarý O'nun önünde yere kapanacak.n UYoksullar yiyip doyacak, RAB'be yönelenler O'na övgü sunacak. Sonsuza dek ömrünüz tükenmesin!x iÖvgü konum sen olacaksýn büyük toplulukta, Senden korkanlarýn önünde yerine getireceðim adaklarýmý. 7Çünkü O mazlumun çektiði sýkýntýyý hafife almadý, Ondan tiksinmedi, yüz çevirmedi; Kendisini yardýma çaðýrdýðýnda ona kulak verdi. Ey sizler, RAB'den korkanlar, O'na övgüler sunun! Ey Yakup soyu, O'nu yüceltin! Ey Ýsrail soyu, O'na saygý gösterin![/Adýný kardeþlerime duyurayým, Topluluðun ortasýnda sana övgüler sunayým:\1Kurtar beni aslanýn aðzýndan, Yaban öküzlerinin boynuzundan. Yanýt ver bana!QCanýmý kýlýçtan, Biricik hayatýmý köpeðin pençesinden kurtar!J Ama sen, ya RAB, uzak durma; Ey gücüm benim, yardýmýma koþ!OGiysilerimi aralarýnda paylaþýyor, Elbisem için kura çekiyorlar.PBütün kemiklerimi sayar oldum, Gözlerini dikmiþ, bana bakýyorlar.oWKöpekler kuþatýyor beni, Kötüler sürüsü çevremi sarýyor, Ellerimi, ayaklarýmý deliyorlar.taGücüm çömlek parçasý gibi kurudu, Dilim damaðýma yapýþýyor; Beni ölüm topraðýna yatýrdýn.veSu gibi dökülüyorum, Bütün kemiklerim oynaklarýndan çýkýyor; Yüreðim balmumu gibi içimde eriyor.X) Kükreyerek avýný parçalayan aslanlar gibi Aðýzlarýný açýyorlar bana.P~ Boðalar kuþatýyor beni, Azgýn Baþan boðalarý sarýyor çevremi.Z}- Benden uzak durma! Çünkü sýkýntý yanýbaþýmda, Yardým edecek kimse yok.S| Doðuþumdan beri sana teslim edildim, Ana rahminden beri Tanrým sensin.b{= Oysa beni ana rahminden çýkaran, Ana kucaðýndayken sana güvenmeyi öðreten sensin.az;'Sýrtýný RAB'be dayadý, kurtarsýn bakalým onu, Madem onu seviyor, yardým etsin!'QyBeni gören herkes alay ediyor, Sýrýtýp baþ sallayarak diyorlar ki,cx?Ama ben insan deðil, toprak kurduyum, Ýnsanlar beni küçümsüyor, halk hor görüyor.EwSana yakarýp kurtuldular, Sana güvendiler, aldanmadýlar.NvSana güvendiler atalarýmýz, Sana dayandýlar, onlarý kurtardýn.PuOysa sen kutsalsýn, Ýsrail'in övgüleri üzerine taht kuran sensin.htIEy Tanrým, gündüz sesleniyorum, yanýt vermiyorsun, Gece sesleniyorum, yine rahat yok bana.s {Tanrým, Tanrým, beni neden terk ettin? Niçin bana yardým etmekten, Haykýrýþýma kulak vermekten uzak duruyorsun?erC Yüceliðini göster, ya RAB, gücünle! Ezgiler söyleyip ilahilerle öveceðiz kudretini.Uq# Çünkü sýrtlarýný döndüreceksin, Yayýný yüzlerine doðru gerince.Zp- Düzenler kursalar sana, Aldatmaya çalýþsalar, Yine de baþarýlý olamazlar.Vo% Yok edeceksin çocuklarýný yeryüzünden, Soylarýný insanlar arasýndan.wng Öfkelendiðin an, ya RAB, Kýzgýn fýrýna döndüreceksin onlarý; Gazapla yutacak, Ateþle tüketeceksin.\m1Elin bütün düþmanlarýna eriþecek, Sað elin senden nefret edenlere uzanacak.[l/Çünkü kral RAB'be güvenir, Yüceler Yücesi'nin sevgisi sayesinde sarsýlmaz.Tk!Üzerine sürekli bereket yaðdýrdýn, Varlýðýnla onu sevince boðdun.djASaðladýðýn zaferle büyük yüceliðe eriþti, Onu görkem ve büyüklükle donattýn.DiSenden yaþam istedi, verdin ona: Uzun, sonsuz bir ömür.Uh#Onu güzel armaðanlarla karþýladýn, Baþýna saf altýndan taç koydun.^g5Gönlünün istediðini verdin, Aðzýndan çýkan dileði geri çevirmedin. |iSela*[f 1Ya RAB, kral seviniyor gösterdiðin güce. Sevinçten coþuyor verdiðin zaferle!Je  Ya RAB, kralý kurtar! Yanýtla bizi sana yakardýðýmýz gün!MdOnlar çöküyor, düþüyorlar; Bizse kalkýyor, dimdik duruyoruz.tcaBazýlarý savaþ arabalarýna, Bazýlarý atlarýna güvenir, Bizse Tanrýmýz RAB'bin adýna güveniriz. bÞimdi anladým ki, RAB meshettiði* kralý kurtarýyor, Sað elinin kurtarýcý gücüyle Kutsal göklerinden ona yanýt veriyor.)aKO zaman zaferini sevinç çýðlýklarýyla kutlayacaðýz, Tanrýmýz'ýn adýyla sancaklarýmýzý dikeceðiz. RAB senin bütün dileklerini yerine getirsin.L`Gönlünce versin sana, Bütün tasarýlarýný gerçekleþtirsin!`_9Bütün tahýl sunularýný* anýmsasýn, Yakmalýk sunularýný* kabul etsin! |iSela*I^ Yardým göndersin sana kutsal yerden, Siyon'dan destek versin.b] ?Sýkýntýlý gününde RAB seni yanýtlasýn, Yakup'un Tanrýsý'nýn adý seni korusun!\ Aðzýmdan çýkan sözler, Yüreðimdeki düþünceler, Kabul görsün senin önünde, Ya RAB, kayam, kurtarýcým benim*fk*! [  Bilerek iþlenen günahlardan koru kulunu, Ýzin verme bana egemen olmalarýna! O zaman büyük isyandan uzak, Kusursuz olurum.RZ Kim yanlýþlarýný görebilir? Baðýþla göremediðim kusurlarýmý,DY Uyarýrlar kulunu, Onlara uyanlarýn ödülü büyüktür.{Xo Onlara altýndan, bol miktarda saf altýndan çok istek duyulur, Onlar baldan, süzme petek balýndan tatlýdýr.]W3 RAB korkusu paktýr, sonsuza dek kalýr, RAB'bin ilkeleri gerçek, tamamen adildir.qV[RAB'bin kurallarý doðrudur, yüreði sevindirir, RAB'bin buyruklarý arýdýr, gözleri aydýnlatýr.qU[RAB'bin yasasý yetkindir, cana can katar, RAB'bin buyruklarý güvenilirdir, Saf adama bilgelik verir,fTEGöðün bir ucundan çýkar, Öbür ucuna döner, Hiçbir þey gizlenmez sýcaklýðýndan.YS+Gerdekten çýkan güveye benzer güneþ, Koþuya çýkacak atlet gibi sevinir. R Ama sesleri yeryüzünü dolaþýr, Sözleri dünyanýn dört bucaðýna ulaþýr. Güneþ için göklerde çadýr kurdu Tanrý.@Q{Ne söz geçer orada, ne de konuþma, Sesleri duyulmaz.:PoGün güne söz söyler, Gece geceye bilgi verir.^O 7Gökler Tanrý'nýn görkemini açýklamakta, Gökkubbe ellerinin eserini duyurmakta.zNm2RAB kralýný büyük zaferlere ulaþtýrýr, Meshettiði* krala, Davut'a ve soyuna Sonsuza dek sevgi gösterir.dMA1Bunun için uluslar arasýnda sana þükredeceðim, ya RAB, Adýný ilahilerle öveceðim.jLM0Düþmanlarýmdan kurtarýr, Baþkaldýranlardan üstün kýlar beni, Zorbalarýn elinden alýr.?Ky/O'dur öcümü alan, Halklarý bana baðýmlý kýlan.PJ.RAB yaþýyor! Kayam'a övgüler olsun! Yücelsin kurtarýcým Tanrý!VI%-Yabancýlarýn betleri benizleri attý, Titreyerek çýktýlar kalelerinden.NH,Duyar duymaz sözümü dinlediler, Yabancýlar bana yaltaklandýlar.Gw+Halkýmýn çekiþmelerinden beni kurtardýn, Uluslarýn önderi yaptýn, Tanýmadýðým halklar bana kulluk ediyor.bF=*Ezdim onlarý, rüzgarýn savurduðu toza döndüler, Sokak çamuru gibi savurup attým._E7)Feryat ettiler, ama kurtaran çýkmadý; RAB'bi çaðýrdýlar, ama O yanýt vermedi.XD)(Düþmanlarýmý kaçmak zorunda býraktýn, Benden nefret edenleri yok ettim.\C1'Savaþ için beni güçle donattýn, Bana baþkaldýranlarý önümde yere serdin.LB&Ezdim onlarý, kalkamaz oldular, Ayaklarýmýn altýna serildiler.QA%Kovalayýp yetiþtim düþmanlarýma, Hepsi yok olmadan geri dönmedim.B@$Bastýðým yerleri geniþletirsin, Burkulmaz bileklerim.o?W#Bana zafer kalkanýný baðýþlarsýn, Sað elin destekler, Alçakgönüllülüðün yüceltir beni.P>"Bana savaþmayý öðretti, Kollarýmla tunç* bir yayý gereyim diye.G=!Ayaklar verdi bana, geyiklerinki gibi, Doruklarda tutar beni.><w Tanrý beni güçle donatýr, Yolumu kusursuz kýlar.L;Var mý RAB'den baþka tanrý? Tanrýmýz'dan baþka kaya var mý?n:UTanrý'nýn yolu kusursuzdur, RAB'bin sözü arýdýr. O kendisine sýðýnan herkesin kalkanýdýr.R9Desteðinle akýncýlara saldýrýr, Seninle surlarý aþarým, Tanrým.\81Iþýðýmýn kaynaðý sensin, ya RAB, Tanrým! Karanlýðýmý aydýnlatýrsýn.K7Alçakgönüllüleri kurtarýr, Gururlularýn baþýný eðersin.:6oPak olanla pak olur, Eðriye eðri davranýrsýn.Q5Sadýk kuluna sadakat gösterir, Kusursuz olana kusursuz davranýrsýn.`49Bu yüzden RAB beni doðruluðuma Ve gözünde pak olan ellerime göre ödüllendirdi.B3O'nun gözünde kusursuzdum, Suç iþlemekten sakýndým.U2#O'nun bütün ilkelerini göz önünde tuttum, Kurallarýndan ayrýlmadým.]13Çünkü RAB'bin yolunda yürüdüm, Tanrým'dan uzaklaþarak kötülük yapmadým._07RAB doðruluðumun karþýlýðýný verdi, Beni temiz ellerime göre ödüllendirdi.M/Beni huzura kavuþturdu, Kurtardý, çünkü benden hoþnut kaldý.K.Felaket günümde karþýma dikildiler, Ama RAB bana destek oldu.l-QBeni zorlu düþmanýmdan, Benden nefret edenlerden kurtardý, Çünkü onlar benden güçlüydü.M,RAB yukarýdan elini uzatýp tuttu, Çýkardý beni derin sulardan.+Denizin dibi göründü, Yeryüzünün temelleri açýða çýktý, ya RAB, Senin azarlamandan, Burnundan çýkan güçlü soluktan.l*QSavurup oklarýný düþmanlarýný daðýttý, Þimþek çaktýrarak onlarý þaþkýna çevirdi.\)1 RAB göklerden gürledi, Duyurdu sesini Yüceler Yücesi, Dolu ve alevli korlarla.S( Varlýðýnýn parýltýsýndan, Bulutlardan dolu ve korlar savruluyordu.J'  Karanlýðý örtündü, Kara bulutlarý kendine çardak yaptý.J&  Bir Keruv'a* binip uçtu, Rüzgar kanatlar takarak hýzla geldi.2%_ Kara buluta basarak Gökleri yarýp indi.V$%Burnundan duman yükseldi, Aðzýndan kavurucu ateþ Ve korlar fýþkýrdý.x#iO zaman yeryüzü sarsýlýp sallandý, Titreyip sarsýldý daðlarýn temelleri, Çünkü RAB öfkelenmiþti."!Sýkýntý içinde RAB'be yakardým, Yardýma çaðýrdým Tanrým'ý. Tapýnaðýndan sesimi duydu, Haykýrýþým kulaklarýna ulaþtý.`!9Ölüler diyarýnýn baðlarý sarmýþtý, Ölüm tuzaklarý çýkmýþtý karþýma.K Ölüm iplerine dolanmýþtým, Yýkým selleri basmýþtý beni,H Övgüye deðer RAB'be seslenir, Kurtulurum düþmanlarýmdan.%RAB benim kayam, sýðýnaðým, kurtarýcýmdýr, Tanrým, kayam, sýðýnacak yerimdir, Kalkaným, güçlü kurtarýcým, korunaðýmdýr!/ [Seni seviyorum, gücüm sensin, ya RAB!kOAma ben doðruluk sayesinde yüzünü göreceðim senin, Uyanýnca suretini görmeye doyacaðým.>uElinle bu insanlardan, ya RAB, Yaþam payý bu dünyada olan insanlardan. Varsýn karýnlarý vereceðin cezalara doysun, Çocuklarý da yiyip doysun, Artaný torunlarýna kalsýn!c? Kalk, ya RAB, kes önlerini, eð baþlarýný! Kýlýcýnla kurtar canýmý kötülerden,a; Týpký parçalamak için sabýrsýzlanan bir aslan, Pusuya yatan genç bir aslan gibi.Q Ýzimi buldular, üzerime geliyorlar, Yere vurmak için gözetliyorlar.I  Yürekleri yað baðlamýþ, Aðýzlarý büyük laflar ediyor.T! Kötülerin saldýrýsýndan, Çevremi saran ölümcül düþmanlarýmdan.EKoru beni gözbebeði gibi; Kanatlarýnýn gölgesine gizle`9Göster harika sevgini, Ey sana sýðýnanlarý saldýrganlardan sað eliyle kurtaran!kOSana yakarýyorum, ey Tanrý, Çünkü beni yanýtlarsýn; Kulak ver bana, dinle söylediklerimi!J Sýký adýmlarla senin yollarýný tuttum, Kaymadý ayaklarým.oWBaþkalarýnýn yaptýklarýna gelince, Ben senin sözlerine uyarak Þiddet yollarýndan kaçýndým.Yüreðimi yokladýn, Gece denedin, Sýnadýn beni, Kötü bir þey bulmadýn; Kararlýyým, aðzýmdan kötü söz çýkmaz,A}Haklý çýkar beni, Çünkü sen gerçeði görürsün.f GHaklý davamý dinle, ya RAB, Feryadýmý iþit! Hilesiz dudaklardan çýkan duama kulak ver!n U Yaþam yolunu bana bildirirsin. Bol sevinç vardýr senin huzurunda, Sað elinden mutluluk eksilmez.n U Çünkü sen beni ölüler diyarýna terk etmezsin, Sadýk kulunun çürümesine izin vermezsin*fj*.T ! Bu nedenle içim sevinç dolu, yüreðim coþuyor, Bedenim güven içinde.J  Gözümü RAB'den ayýrmam, Saðýmda durduðu için sarsýlmam.] 3Övgüler sunarým bana öðüt veren RAB'be, Geceleri bile vicdaným uyarýr beni.H Payýma ne güzel yerler düþtü, Ne harika bir mirasým var!Y+Benim payýma, Benim kâseme düþen sensin, ya RAB; Yaþamým senin ellerinde. Baþka ilahlarýn ardýnca koþanlarýn derdi artacak. Onlarýn kan sunularýný dökmeyeceðim, Adlarýný aðzýma almayacaðým.QÜlkedeki kutsallara gelince, Soyludur onlar, biricik zevkim onlardýr.RRAB'be dedim ki, 'Efendim sensin. Senden öte mutluluk yok benim için.'< uKoru beni, ey Tanrý, Çünkü sana sýðýnýyorum.hIParasýný faize vermez, Suçsuza karþý rüþvet almaz. Böyle yaþayan asla sarsýlmayacak.Aþaðýlýk insanlarý hor görür, Ama RAB'den korkanlara saygý duyar. Kendi zararýna ant içse bile, dönmez andýndan.PÝftira etmez, Dostuna zarar vermez, Komþusuna kara çalmaz böylesi.OKusursuz yaþam süren, adil davranan, Yürekten gerçeði söyleyen.Q~ Ya RAB, çadýrýna kim konuk olabilir? Kutsal daðýnda kim oturabilir?}Keþke Ýsrail'in kurtuluþu Siyon'dan gelse! RAB halkýný eski gönencine kavuþturunca, Yakup soyu sevinecek, Ýsrail halký coþacak.[|/Mazlumun tasarýlarýný boþa çýkarýrdýnýz, Ama RAB onun sýðýnaðýdýr.X{)Dehþete düþecekler yeryüzünde, Çünkü Tanrý doðrularýn yanýndadýr.kzOSuç iþleyenlerin hiçbiri görmüyor mu? Halkýmý ekmek yer gibi yiyor, RAB'be yakarmýyorlar.LyHepsi saptý, Tümü yozlaþtý, Ýyilik eden yok, Bir kiþi bile!]x3RAB göklerden bakar oldu insanlara, Akýllý, Tanrý'yý arayan biri var mý diye.qw ]Akýlsýz içinden, 'Tanrý yok!' der. Ýnsanlar bozuldu, iðrençlik aldý yürüdü, Ýyilik eden yok.Jv Ezgiler söyleyeceðim sana, ya RAB, Çünkü iyilik ettin bana.Lu Ben senin sevgine güveniyorum, Yüreðim kurtarýþýnla coþsun.[t/ Düþmanlarým, 'Onu yendik!' demesin, Sarsýldýðýmda hasýmlarým sevinmesin.]s3 Gör halimi, ya RAB, yanýtla Tanrým, Gözlerimi aç, ölüm uykusuna dalmayayým.urc Ne zamana dek içimde tasa, Yüreðimde hep keder olacak? Ne zamana dek düþmaným bana üstün çýkacak?oq Y Ne zamana dek, ya RAB, Sonsuza dek mi beni unutacaksýn? Ne zamana dek yüzünü benden gizleyeceksin?_p7 Ýnsanlar arasýnda alçaklýk raðbet görünce, Kötüler her yanda dolaþýr oldu.Eo Sen onlarý koru, ya RAB, Bu kötü kuþaktan hep uzak tut!mnS RAB'bin sözleri pak sözlerdir; Toprak ocakta eritilmiþ, Yedi kez arýtýlmýþ gümüþe benzer.m 'Þimdi kalkacaðým' diyor RAB, 'Çünkü mazlumlar eziliyor, Yoksullar inliyor, Özledikleri kurtuluþu vereceðim onlara.'klO Onlar ki, 'Dilimizle kazanýrýz, Dudaklarýmýz emrimizde, Kim bize efendilik edebilir?' derler.Gk Sustursun RAB dalkavuklarýn aðzýný, Büyüklenen dilleri.Pj Herkes birbirine yalan söylüyor, Dalkavukluk, ikiyüzlülük ediyor.Ri  Kurtar beni, ya RAB, sadýk kulun kalmadý, Güvenilir insanlar yok oldu.`h9 Çünkü RAB doðrudur, doðrularý sever; Dürüst insanlar O'nun yüzünü görecek.{go Kötülerin üzerine kýzgýn korlar ve kükürt yaðdýracak, Paylarýna düþen kâse* kavurucu rüzgar olacak.Of RAB doðru insaný sýnar, Kötüden, zorbalýðý sevenden tiksinir.oeW RAB kutsal tapýnaðýndadýr, O'nun tahtý göklerdedir, Bütün insanlarý görür, Herkesi sýnar.;dq Temeller yýkýlýrsa, Ne yapabilir doðru insan?'~cu Bak, kötüler yaylarýný geriyor, Temiz yürekli insanlarý Karanlýkta vurmak için Oklarýný kiriþine koyuyor.Sb ! Ben RAB'be sýðýnýrým, Nasýl dersiniz bana, 'Kuþ gibi kaç daðlara.ca? Öksüze, düþküne hakkýný vermek için, Bir daha dehþet saçmasýn ölümlü insan.j`M Mazlumlarýn dileðini duyarsýn, ya RAB, Yüreklendirirsin onlarý, Kulaðýn hep üzerlerinde;O_ RAB sonsuza dek kral kalacak, Uluslar O'nun ülkesinden temizlenecek.a^; Kötünün, haksýzýn kolunu kýr, Sormadýk hesap kalmasýn yaptýðý kötülükten.]7 Oysa sen sýkýntý ve acý çekenleri görürsün, Yardým etmek için onlarý izlersin; Çaresizler sana dayanýr, Öksüzün yardýmcýsý sensin.W\' Neden kötü insan seni hor görsün, Ýçinden, 'Tanrý hesap sormaz' desin?E[ Kalk, ya RAB, kaldýr elini, ey Tanrý! Mazlumlarý unutma!YZ+ Kötü insan içinden, 'Tanrý unuttu' der, 'Örttü yüzünü, asla göremez.'TY! Kurbanlarý çaresiz çöker, Saldýranýn üstün gücü altýnda ezilir.|Xq Gizli yerlerde pusuya yatar Çalýlýktaki aslan gibi, Kapmak için mazlumu bekler Ve aðýna düþürüp yakalar.hWI Köylerin çevresinde pusu kurar, Masumu gizli yerlerde öldürür, Çaresizi sinsice gözler.YV+ Aðzý lanet, hile ve zulüm dolu, Dilinin altýnda kötülük ve fesat saklý.QU Ýçinden, 'Ben sarsýlmam' der, 'Hiçbir zaman sýkýntýya düþmem.'T+ Kötülerin yollarý her zaman baþarýya götürür. Öyle yücedir ki senin yargýlarýn, Kötüler anlayamaz, düþmanýna burun kývýrýr.cS? Kendini beðenmiþ kötü insan Tanrý'ya yönelmez, Hep, 'Tanrý yok!' diye düþünür.lRQ Kötü insan içindeki isteklerle övünür, Açgözlü insan RAB'be lanet okur, O'nu hor görür.dQA Kötüler gururla mazlumlarý avlýyor, Mazlumlar kötülerin kurduðu tuzaða düþüyor.TP # Ya RAB, neden uzak duruyorsun, Sýkýntýlý günlerde kendini gizliyorsun?XO) Onlara dehþet saç, ya RAB! Sadece insan olduklarýný bilsin uluslar. |iSelaRN Kalk, ya RAB! Ýnsan galip çýkmasýn, Huzurunda yargýlansýn uluslar!ZM- Ama yoksul büsbütün unutulmayacak, Mazlumun umudu sonsuza dek kýrýlmayacak.TL! Kötüler ölüler diyarýna gidecek, Tanrý'yý unutan bütün uluslar...xKi Adil yargýlarýyla RAB kendini gösterdi, Kötüler kendi kurduklarý tuzaða düþtü. |iHigayon*fh* |isela*\J1 Uluslar kendi kazdýklarý kuyuya düþtü, Ayaklarý gizledikleri aða takýldý.}Is Öyle ki, övgüye deðer iþlerini anlatayým, Siyon Kenti'nin kapýlarýnda Saðladýðýn kurtuluþla sevineyim.H} Acý bana, ya RAB! Ey beni ölümün eþiðinden kurtaran, Benden nefret edenler yüzünden çektiðim sýkýntýya bak!_G7 Çünkü dökülen kanýn hesabýný soran anýmsar, Ezilenlerin feryadýný unutmaz.^F5 Siyon'da oturan RAB'bi ilahilerle övün! Yaptýklarýný halklar arasýnda duyurun!_E7 Seni tanýyanlar sana güvenir, Çünkü sana yönelenleri hiç terk etmedin, ya RAB.RD RAB ezilenler için bir sýðýnak, Sýkýntýlý günlerde bir kaledir.KC O yönetir doðrulukla dünyayý, O yargýlar adaletle halklarý.SB Oysa RAB sonsuza dek egemenlik sürer, Yargý için kurmuþtur tahtýný;oAW Yok olup gitti düþmanlar sonsuza dek, Kökünden söktün kentlerini, Anýlarý bile silinip gitti.T@! Uluslarý azarladýn, kötüleri yok ettin, Sonsuza dek adlarýný sildin.W?' Çünkü hakkýmý, davamý sen savundun, Adil yargýç olarak tahta oturdun.Q> Düþmanlarým geri çekilirken, Sendeleyip ölüyorlar senin önünde.b== Sende sevinç bulacak, coþacaðým, Adýný ilahilerle öveceðim, ey Yüceler Yücesi!j< O Ya RAB, bütün yüreðimle sana þükredeceðim, Yaptýðýn harikalarýn hepsini anlatacaðým.H;  Ey Egemenimiz RAB, Ne yüce adýn var yeryüzünün tümünde!_:7Gökteki kuþlarý, denizdeki balýklarý, Denizde kýpýrdaþan bütün canlýlarý.99mDavarlarý, sýðýrlarý, Yabanýl hayvanlarý,e8CEllerinin yapýtlarý üzerine onu egemen kýldýn, Her þeyi ayaklarýnýn altýna serdin;Y7+Nerdeyse bir tanrý yaptýn onu*ff*, Baþýna yücelik ve onur tacýný koydun.m6SSoruyorum kendi kendime: 'Ýnsan ne ki, onu anasýn, Ya da insanoðlu ne ki, ona ilgi gösteresin?'[5/Seyrederken ellerinin eseri olan gökleri, Oraya koyduðun ayý ve yýldýzlarý,x4iÇocuklarýn, hatta emziktekilerin sesiyle Set çektin hasýmlarýna, Düþmaný, öç alaný yok etmek için.l3 SEy Egemenimiz RAB, Ne yüce adýn var yeryüzünün tümünde! Gökyüzünü görkeminle kapladýn.Z2-Þükredeyim doðruluðu için RAB'be, Yüce RAB'bin adýný ilahilerle öveyim.S1Kötülüðü kendi baþýna gelecek, Zorbalýðý kendi tepesine inecek.I0 Bir kuyu açýp kazýyor, Kazdýðý kuyuya kendisi düþüyor.f/EÝþte kötü insan kötülük sancýlarý çekiyor, Fesada gebe kalmýþ, Yalan doðuruyor.=.u Hazýr bekler ölümcül silahlarý, Alevli oklarý.\-1 Kötüler yola gelmezse, Tanrý kýlýcýný biler, Yayýný gerip hedefine kurar.S, Tanrý adil bir yargýçtýr, Öyle bir Tanrý ki, her gün öfke saçar.L+ Tanrý kalkan gibi yanýbaþýmda, Temiz yüreklileri O kurtarýr.*  Ey adil Tanrým! Kötülerin kötülüðü son bulsun, Doðrular güvene kavuþsun, Sen ki akýllarý, gönülleri sýnarsýn.d)ARAB halklarý yargýlar; Beni de yargýla, ya RAB, Doðruluðuma, dürüstlüðüme göre.N(Uluslar topluluðu çevreni sarsýn, Onlarý yüce katýndan yönet.r']Öfkeyle kalk, ya RAB! Düþmanlarýmýn gazabýna karþý çýk! Benim için uyan! Buyur, adalet olsun.v&eArdýma düþsün düþman, Yakalasýn beni, Canýmý yerde çiðnesin, Ayak altýna alsýn onurumu. |iSela*D%Dostuma ihanet ettiysem, Düþmanýmý nedensiz soyduysam,N$Ya RAB Tanrým, eðer þunu yaptýysam: Birine haksýzlýk ettiysem,f#EYoksa aslan gibi parçalayacaklar beni, Kurtaracak biri yok diye, Lime lime edecekler etimi._" 9Sana sýðýnýyorum, ya RAB Tanrým! Peþime düþenlerden kurtar beni, Özgür kýl.n!U Bütün düþmanlarým utanacak, Hepsini dehþet saracak, Ansýzýn geri dönecekler utanç içinde.2 _ Yalvarýþýmý duydu, Duamý kabul etti.Z-Ey kötülük yapanlar, Uzak durun benden, Çünkü RAB aðlayýþýmý iþitti.`9Kederden gözlerimin feri sönüyor, Zayýflýyor gözlerim düþmanlarým yüzünden.|qÝnleye inleye bittim, Döþeðim su içinde bütün gece aðlamaktan, Yataðým sýrýlsýklam gözyaþlarýmdan.eCÇünkü ölüler arasýnda kimse seni anmaz, Kim þükür sunar sana ölüler diyarýndan?@{Gel, ya RAB, kurtar beni, Yardým et sevginden dolayý.FÇok acý çekiyorum. Ah, ya RAB! Ne zamana dek sürecek bu?X)Lütfet bana, ya RAB, bitkinim; Þifa ver bana, ya RAB, kemiklerim sýzlýyor,= wYa RAB, öfkeyle azarlama beni, Gazapla yola getirme.eC Çünkü sen doðru kiþiyi kutsarsýn, ya RAB, Çevresini kalkan gibi lütfunla sararsýn.! Sevinsin sana sýðýnan herkes, Sevinç çýðlýklarý atsýn sürekli, Kanat ger üzerlerine; Sevinçle coþsun adýný sevenler sende.-S Ey Tanrý, onlarý suçlu çýkar! Kurduklarý düzen yýkýmlarýna yol açsýn. Kov onlarý sayýsýz isyanlarý yüzünden. Çünkü sana karþý ayaklandýlar. Çünkü onlarýn sözüne güvenilmez, Yürekleri yýkým dolu. Aðýzlarý açýk birer mezardýr, Yaltaklanýr dururlar.c?Yol göster bana doðruluðunla, ya RAB, Düþmanlarýma karþý! Yolunu önümde düzle.jMBense bol sevgin sayesinde Kutsal tapýnaðýna gireceðim; Oraya doðru saygýyla eðileceðim.fEYalan söyleyenleri yok edersin; Ya RAB, sen eli kanlýlardan, Aldatýcýlardan tiksinirsin.U#Böbürlenenler önünde duramaz, Bütün suç iþleyenlerden nefret duyar,eCÇünkü sen kötülükten hoþlanan Tanrý deðilsin, Kötülük senin yanýnda barýnmaz.W'Sabah sesimi duyarsýn, ya RAB, Her sabah sana duamý sunar, umutla beklerim.A }Feryadýmý dinle, ey Kralým ve Tanrým! Duam sanadýr.:  qSözlerime kulak ver, ya RAB, Ýniltilerimi iþit.g GEsenlik içinde yatar uyurum, Çünkü yalnýz sen, ya RAB, Güvenlik içinde tutarsýn beni.m SÖyle bir sevinç verdin ki bana, Onlarýn bol tahýl ve yeni þaraptan aldýðý sevinçten fazla.a ;'Kim bize iyilik yapacak?' diyen çok. Ya RAB, yüzünün ýþýðýyla bizi aydýnlat!;qDoðruluk kurbanlarý sunun RAB'be, O'na güvenin.dAÖfkelenebilirsiniz, ama günah iþlemeyin; Ýyi düþünün yataðýnýzda, susun. |iSela]3Bilin ki, RAB sadýk kulunu kendine ayýrmýþtýr, Ne zaman seslensem, duyar beni.+Ey insanlar, ne zamana dek Onurumu utanca çevireceksiniz? Ne zamana dek boþ þeylere gönül verecek, Yalan peþinde koþacaksýnýz? |iSela* Sana seslenince yanýtla beni, Ey adil Tanrým! Ferahlat beni sýkýntýya düþtüðümde, Lütfet bana, kulak ver duama.KKurtuluþ RAB'dedir, Halkýnýn üzerinde olsun bereketin! |iSelaveYa RAB, kalk, ey Tanrým, kurtar beni! Vur bütün düþmanlarýmýn çenesine, Kýr kötülerin diþlerini.8kKorkum yok Çevremi saran binlerce düþmandan.=uYatar uyurum, Uyanýr kalkarým, RAB destektir bana.ERAB'be seslenirim, Yanýtlar beni kutsal daðýndan. |iSela\~1Ama sen, ya RAB, çevremde kalkansýn, Onurum, baþýmý yukarý kaldýran sensin.W}'Birçoðu benim için: 'Tanrý katýnda ona kurtuluþ yok!' diyor. |iSela*fc*T| #Ya RAB, düþmanlarým ne kadar çoðaldý, Hele bana karþý ayaklananlar!{) Oðulu öpün ki öfkelenmesin, Yoksa izlediðiniz yolda mahvolursunuz. Çünkü öfkesi bir anda alevleniverir. Ne mutlu O'na sýðýnanlara!9zm RAB'be korkuyla hizmet edin, Titreyerek sevinin.Fy Ey krallar, akýllý olun! Ey dünya önderleri, ders alýn!Tx! Demir çomakla kýracaksýn*fb* onlarý, Çömlek gibi parçalayacaksýn.'iwKDile benden, miras olarak sana uluslarý, Mülk olarak yeryüzünün dört bucaðýný vereyim.lvQRAB'bin bildirisini ilan edeceðim: Bana, 'Sen benim oðlumsun' dedi, 'Bugün ben sana baba oldum.DuVe, 'Ben kralýmý Kutsal daðým Siyon'a oturttum' diyor.MtSonra öfkeyle uyarýyor onlarý, Gazabýyla dehþete düþürüyorddbccabbbaae``N__K^^A]]]`]\\[[!ZZ2YYLXXX/WWW9VVV7UUnU TTTQSSS+RRRKKKpK JJ`JIINHHH;GGvFFF8EHE>>N===K<d | A 6 w ,uSXYZ1Kx,Uyan, ya Rab! Niçin uyuyorsun? Kalk! Sonsuza dek terk etme bizi!Rw,Senin uðruna her gün öldürülüyoruz, Kasaplýk koyun sayýlýyoruz.Uv#,Tanrý bunu ortaya çýkarmaz mýydý? Çünkü O yürekteki gizleri bilir.]u3,Eðer Tanrýmýz'ýn adýný unutsaydýk, Yabancý bir ilaha ellerimizi açsaydýk,ntU,Oysa sen bizi ezdin, ülkemizi çakallarýn uðraðý ettin, Üstümüzü koyu karanlýkla örttün.Ds,Döneklik etmedik, Adýmlarýmýz senin yolundan sapmadý.`r9,Bütün bunlar baþýmýza geldi, Yine de seni unutmadýk, Antlaþmana ihanet etmedik,Rq,Hakaret ve sövgü duya duya, Öç almak isteyen düþman karþýsýnda.Lp,Rezilliðim gün boyu karþýmda, Utancýmdan yerin dibine geçtimJo ,Uluslarýn diline düþürdün bizi, Gülüyor halklar halimize.`n9, Bizi komþularýmýzýn yüzkarasý, Çevremizdekilerin eðlencesi, alay konusu ettin.Wm', Yok pahasýna sattýn halkýný, Üstelik satýþtan hiçbir þey kazanmadan.Kl, Kasaplýk koyuna çevirdin bizi, Uluslarýn arasýna daðýttýn.Pk, Düþman karþýsýnda bizi gerilettin, Bizden tiksinenler bizi soydu.cj?, Ne var ki, reddettin bizi, aþaðýladýn, Artýk ordularýmýzla savaþa çýkmýyorsun.Vi%,Her gün Tanrý'yla övünür, Sonsuza dek adýna þükran sunarýz. |iSela*`h9,Ancak sensin bizi düþmanlarýmýzdan kurtaran, Bizden nefret edenleri utanca boðan.Gg,Çünkü ben yayýma güvenmem, Kýlýcým da beni kurtarmaz;jfM,Senin sayende düþmanlarýmýzý püskürteceðiz, Senin adýnla karþýtlarýmýzý ezeceðiz.He ,Ey Tanrý, kralým sensin, Buyruk ver de Yakup soyu kazansýn!;do,Onlar ülkeyi kýlýçla kazanmadýlar, Kendi bilekleriyle zafere ulaþmadýlar. Senin sað elin, bileðin, yüzünün ýþýðý sayesinde oldu bu; Çünkü sen onlarý sevdin.c,Elinle uluslarý kovdun, Ama atalarýmýza yer verdin; Halklarý kýrdýn, Ama atalarýmýzýn yayýlmasýný saðladýn.b {,Ey Tanrý, kulaklarýmýzla duyduk, Atalarýmýz anlattý bize, Neler yaptýðýný onlarýn gününde, eski günlerde.&aE+Neden üzgünsün, ey gönlüm, Neden içim huzursuz? Tanrý'ya umut baðla, Çünkü O'na yine övgüler sunacaðým; O benim kurtarýcým ve Tanrým'dýr.`+O zaman Tanrý'nýn sunaðýna, Neþe, sevinç kaynaðým Tanrý'ya gideceðim Ve sana, ey Tanrý, Tanrým benim, Lirle þükredeceðim.z_m+Gönder ýþýðýný, gerçeðini, Yol göstersinler bana, Senin kutsal daðýna, konutuna götürsünler beni.{^o+Çünkü sen Tanrým, kalemsin; Neden beni reddettin? Niçin düþmanlarýmýn baskýsý altýnda Yaslý gezeyim?f] G+Hakkýmý ara, ey Tanrý, Savun beni vefasýz ulusa karþý, Kurtar hileci, haksýz insandan.&\E* Neden üzgünsün, ey gönlüm, Neden içim huzursuz? Tanrý'ya umut baðla, Çünkü O'na yine övgüler sunacaðým; O benim kurtarýcým ve Tanrým'dýr.t[a* Gün boyu hasýmlarým: 'Nerede senin Tanrýn?' diyerek Bana sataþtýkça, Kemiklerim kýrýlýyor sanki.|Zq* Kayam olan Tanrým'a diyorum ki, 'Neden beni unuttun? Niçin düþmanlarýmýn baskýsý altýnda Yaslý gezeyim?'eYC*Gündüz RAB sevgisini gösterir, Gece ilahi söyler, dua ederim Yaþamýmýn Tanrýsý'na. X *jWM*Gönlüm üzgün, Bu yüzden seni anýmsýyorum, ey Tanrým. Þeria yöresinde, Hermon ve Misar daðlarýnda Çaðlayanlarýn gümbürdeyince, Enginler birbirine sesleniyor, Bütün dalgalarýn, sellerin üzerimden geçiyor.&VE*Neden üzgünsün, ey gönlüm, Neden içim huzursuz? Tanrý'ya umut baðla, Çünkü O'na yine övgüler sunacaðým; O benim kurtarýcým ve Tanrým'dýr.OU*Anýmsayýnca içim içimi yiyor, Nasýl toplulukla birlikte yürür, Tanrý'nýn evine kadar alaya öncülük ederdim, Sevinç ve þükran sesleri arasýnda, Bayram eden bir kalabalýkla birlikte.iTK*Gözyaþlarým ekmeðim oldu gece gündüz, Gün boyu, 'Nerede senin Tanrýn?' dedikleri için.kSO*Caným Tanrý'ya, yaþayan Tanrý'ya susadý; Ne zaman görmeye gideceðim Tanrý'nýn yüzünü?SR !*Geyik akarsularý nasýl özlerse, Caným da seni öyle özler, ey Tanrý!^Q5) Öncesizlikten sonsuza dek, Övgüler olsun Ýsrail'in Tanrýsý RAB'be! Amin! Amin!^P5) Dürüstlüðümden ötürü bana destek olur, Sonsuza dek beni huzurunda tutarsýn.aO;) Düþmaným zafer çýðlýðý atmazsa, O zaman anlarým benden hoþnut kaldýðýný.QN) Bari sen acý bana, ya RAB, kaldýr beni. Bunlarýn hakkýndan geleyim.MM) Ekmeðimi yiyen, güvendiðim yakýn dostum bile Ýhanet etti bana.]L3)'Baþýna öyle kötü bir þey geldi ki' diyorlar, 'Yataðýndan kalkamaz artýk.'oKW)Benden nefret edenlerin hepsi Fýsýldaþýyor aralarýnda bana karþý, Zararýmý düþünüyorlar,zJm)Biri beni görmeye geldi mi, boþ laf ediyor, Fesat topluyor içinde, Sonra dýþarý çýkýp fesadý yayýyor.`I9)Kötü konuþuyor düþmanlarým ardýmdan: 'Ne zaman ölecek adý batasý?' diyorlar.^H5)'Acý bana, ya RAB!' dedim, 'Þifa ver bana, çünkü sana karþý günah iþledim!'`G9)Destek olur RAB ona Yataða düþünce; Hastalandýðýnda saðlýða kavuþturur onu.]F3)Korur RAB, yaþatýr onu, Ülkede mutlu kýlar, Terk etmez düþmanlarýnýn eline.GE )Ne mutlu yoksulu düþünene! RAB kurtarýr onu kötü günde.vDe(Bense mazlum ve yoksulum, Düþün beni, ya Rab. Yardýmcým ve kurtarýcým sensin, Geç kalma, ey Tanrým!~Cu(Sende neþe ve sevinç bulsun Bütün sana yönelenler! 'RAB yücedir!' desin hep Senin kurtarýþýný özleyenler!GB(Bana, 'Oh! Oh!' çekenler Dehþete düþsün utançlarýndan!{Ao(Utansýn canýmý almaya çalýþanlar, Yüzleri kýzarsýn! Geri dönsün zararýmý isteyenler, Rezil olsunlar!@@{( Ne olur, ya RAB, kurtar beni! Yardýmýma koþ, ya RAB!?!( Sayýsýz belalar çevremi sardý, Suçlarým bana yetiþti, önümü göremiyorum; Baþýmdaki saçlardan daha çoklar, Çaresiz kaldým.U>#( Ya RAB, esirgeme sevecenliðini benden! Sevgin, sadakatin hep korusun beni!=( Zaferini içimde gizlemem, Baðlýlýðýný ve kurtarýþýný duyururum, Sevgini, sadakatini saklamam büyük topluluktan.f<E( Büyük toplantýda müjdelerim senin zaferini, Sözümü esirgemem, Ya RAB, bildiðin gibi! ; (C:(O zaman þöyle dedim: 'Ýþte geldim; Kutsal Yazý tomarýnda benim için yazýlmýþtýr. Ey Tanrým, senin isteðini yapmaktan zevk alýrým ben, Yasan yüreðimin derinliðindedir.'w9g(Kurbandan, sunudan hoþnut olmadýn, Ama kulaklarýmý açtýn. Yakmalýk sunu*, günah sunusu* da istemedin.!8;(Ya RAB, Tanrým, Harikalarýn, düþüncelerin ne çoktur bizim için; Sana eþ koþulmaz! Duyurmak, anlatmak istesem yaptýklarýný, Saymakla bitmez.S7(Ne mutlu RAB'be güvenen insana, Gururluya, yalana sapana ilgi duymayana.|6q(Aðzýma yeni bir ezgi, Tanrýmýz'a bir övgü ilahisi koydu. Çoklarý görüp korkacak Ve RAB'be güvenecekler.o5W(Ölüm çukurundan, Balçýktan çýkardý beni, Ayaklarýmý kaya üzerinde tuttu, Kaymayayým diye.F4 (RAB'bi sabýrla bekledim; Bana yönelip yakarýþýmý duydu.W3'' Uzaklaþtýr üzerimden bakýþlarýný, Göçüp yok olmadan mutlu olayým!'"2=' 'Duamý iþit, ya RAB, Kulak ver yakarýþýma, Gözyaþlarýma kayýtsýz kalma! Çünkü ben bir garibim senin yanýnda, Bir yabancý, atalarým gibi.1#' Sen insaný suçundan ötürü Azarlayarak yola getirirsin, Güve gibi tüketirsin sevdiði þeyleri. Her insan bir soluktur sadece. |iSelaQ0' Uzaklaþtýr üzerimden yumruklarýný, Tokadýnýn altýnda mahvoldum.G/' Sustum, açmayacaðým aðzýmý; Çünkü sensin bunu yapan.P.'Kurtar beni bütün isyanlarýmdan, Aptallarýn hakaretine izin verme.9-m''Ne bekleyebilirim þimdi, ya Rab? Umudum sende.p,Y''Bir gölge gibi dolaþýr insan, Boþ yere çýrpýnýr, Mal biriktirir, kime kalacaðýný bilmeden.+-'Yalnýz bir karýþ ömür verdin bana, Hiç kalýr hayatým senin önünde. Her insan bir soluktur sadece, En güçlü çaðýnda bile. |iSela*i*K''Bildir bana, ya RAB, sonumu, Sayýlý günlerimi; Bileyim ömrümün ne kadar kýsa olduðunu!n)U'Yüreðim tutuþtu içimde, Ateþ aldý derin derin düþünürken, Þu sözler döküldü dilimden:`(9'Dilimi tutup sustum, Hep kaçýndým konuþmaktan, yararý olsa bile. Acým alevlendi,' !'Karar verdim: 'Adýmlarýma dikkat edeceðim, Dilimi günahtan sakýnacaðým; Karþýmda kötü biri oldukça, Aðzýma gem vuracaðým.'5&e&Yardýmýma koþ, Ya Rab, kurtuluþum benim!?%y&Beni terk etme, ya RAB! Ey Tanrým, benden uzak durma!i$K&Ýyiliðe karþý kötülük yapanlar bana karþý çýkar, Ýyiliðin peþinde olduðum için.T#!&Ama düþmanlarým güçlü ve dinç, Yok yere benden nefret edenler çok.I" &Suçumu itiraf ediyorum, Günahým yüzünden kaygýlanýyorum./!Y&Düþmek üzereyim, Acým hep içimde.^ 5&Çünkü dua ediyorum: 'Halime sevinmesinler, Ayaðým kayýnca böbürlenmesinler!'M&Umudum sende, ya RAB, Sen yanýtlayacaksýn, ya Rab, Tanrým benim!>w&Duymaz, Aðzýnda yanýt bulunmaz bir adama döndüm.U#& Ama ben bir saðýr gibi duymuyorum, Bir dilsiz gibi aðzýmý açmýyorum;{o& Canýma susayanlar bana tuzak kuruyor, Zararýmý isteyenler kuyumu kazýyor, Gün boyu hileler düþünüyorlar.O& Eþim dostum kaçar oldu derdimden, Yakýnlarým uzak duruyor benden.R& Yüreðim çarpýyor, gücüm tükeniyor, Gözlerimin feri bile söndü.R& Ya Rab, bütün özlemlerimi bilirsin, Ýniltilerim senden gizli deðil.O&Tükendim, ezildim alabildiðine, Ýnliyorum yüreðimin acýsýndan.:o&Çünkü belim ateþ içinde, Saðlýðým bozuk.G&Eðildim, iki büklüm oldum, Gün boyu yaslý dolaþýyorum.B&Akýlsýzlýðým yüzünden Yaralarým iðrenç, irinli.c?&Çünkü suçlarým baþýmdan aþtý, Taþýnmaz bir yük gibi sýrtýmda aðýrlaþtý.X)&Öfken yüzünden saðlýðým bozuldu, Günahým yüzünden rahatým kaçtý.7i&Oklarýn içime saplandý, Elin üzerime indi.? {&Ya RAB, öfkelenip azarlama beni, Gazapla yola getirme!}%(RAB onlara yardým eder, kurtarýr onlarý, Kötülerin elinden alýp özgür kýlar, Çünkü kendisine sýðýnýrlar.W'%'Doðrularýn kurtuluþu RAB'den gelir, Sýkýntýlý günde onlara kale olur.R%&Ama baþkaldýranlarýn hepsi yok olacak, Kötülerin kökü kazýnacak.W '%%Yetkin adamý gözle, doðru adama bak, Çünkü yarýnlar barýþseverindir.8 k%$Geçip gitti, yok oldu, Aradým, bulunmaz oldu.s _%#Kötü ve acýmasýz adamý gördüm, Ýlk dikildiði toprakta yeþeren aðaç gibi Dal budak salýyordu; #%"RAB'be umut baðla, O'nun yolunu tut, Ülkeyi miras almak üzere seni yükseltecektir. Kötülerin kökünün kazýndýðýný göreceksin.R %!Ama RAB onu kötünün eline düþürmez, Yargýlanýrken mahkûm etmez.B% Kötü, doðruya pusu kurar, Onu öldürmeye çalýþýr.A}%Tanrýsý'nýn yasasý yüreðindedir, Ayaklarý kaymaz.E%Doðrunun aðzýndan bilgelik akar, Dilinden adalet damlar.G%Doðrular ülkeyi miras alacak, Orada sonsuza dek yaþayacak.%Çünkü RAB doðruyu sever, Sadýk kullarýný terk etmez. Onlar sonsuza dek korunacak, Kötülerinse kökü kazýnacak.E%Kötülükten kaç, iyilik yap; Sonsuz yaþama kavuþursun.9m%O hep cömertçe ödünç verir, Soyu kutsanýr.ve%Gençtim, ömrüm tükendi, Ama hiç görmedim doðru insanýn terk edildiðini, Soyunun ekmek dilendiðini.H %Düþse bile yýkýlmaz insan, Çünkü elinden tutan RAB'dir.P%RAB insana saðlam adým attýrýr, Ýnsanýn yolundan hoþnut olursa.i~K%RAB'bin kutsadýðý insanlar ülkeyi miras alacak, Lanetlediði insanlarýn kökü kazýnacak.N}%Kötüler ödünç alýr, geri vermez; Doðrularsa cömertçe verir. |%Ama kötüler yýkýma uðrayacak; RAB'bin düþmanlarý kýr çiçekleri gibi kuruyup gidecek, Duman gibi daðýlýp yok olacak.G{%Kötü günde utanmayacaklar, Kýtlýkta karýnlarý doyacak.Xz)%RAB yetkinlerin her gününü gözetir, Onlarýn mirasý sonsuza dek sürecek.Ty!%Çünkü kötülerin gücü kýrýlacak, Ama doðrulara RAB destek olacak.Px%Doðrunun azýcýk varlýðý, Pek çok kötünün servetinden iyidir.Pw%Ama kýlýçlarý kendi yüreklerine saplanacak, Yaylarý kýrýlacak.zvm%Kýlýç çekti kötüler, yaylarýný gerdi, Mazlumu, yoksulu yýkmak, Doðru yolda olanlarý öldürmek için.Ju % Ama Rab kötüye güler, Çünkü bilir onun sonunun geldiðini.Ft% Kötü insan doðru insana düzen kurar, Diþ gýcýrdatýr.Zs-% Ama alçakgönüllüler ülkeyi miras alacak, Derin bir huzurun zevkini tadacak.Jr % Yakýnda kötünün sonu gelecek, Yerini arasan da bulunmayacak.dqA% Çünkü kötülerin kökü kazýnacak, Ama RAB'be umut baðlayanlar ülkeyi miras alacak.`p9%Kýzmaktan kaçýn, býrak öfkeyi, Üzülme, yalnýz kötülüðe sürükler bu seni.ow%RAB'bin önünde sakin dur, sabýrla bekle; Kýzýp üzülme iþi yolunda olanlara, Kötü amaçlarýna kavuþanlara.enC%O senin doðruluðunu ýþýk gibi, Hakkýný öðle güneþi gibi Aydýnlýða çýkarýr.@m{%Her þeyi RAB'be býrak, O'na güven, O gerekeni yapar.Kl%RAB'den zevk al, O senin içindeki istekleri yerine getirecektir.Jk %Sen RAB'be güven, iyilik yap, Ülkede otur, sadakatle çalýþ.Rj%Çünkü onlar ot gibi hemen solacak, Yeþil bitki gibi kuruyup gidecek.Ii %Kötülük edenlere kýzýp üzülme, Suç iþleyenlere özenme!Wh'$ Kötülük yapanlar oracýkta düþtüler, Yýkýldýlar, kalkamazlar artýk.Lg$ Gururlunun ayaðý bana varmasýn, Kötülerin eli beni kovmasýn.\f1$ Sürekli göster Seni tanýyanlara sevgini, Yüreði temiz olanlara doðruluðunu.Pe$ Çünkü yaþam kaynaðý sensin, Senin ýþýðýnla aydýnlanýrýz.Rd$Evindeki bolluða doyarlar, Zevklerinin ýrmaðýndan içirirsin onlara.Zc-$Sevgin ne deðerli, ey Tanrý! Kanatlarýnýn gölgesine sýðýnýr insanoðlu.b{$Doðruluðun ulu daðlara benzer, Adaletin uçsuz bucaksýz enginlere. Ýnsaný da, hayvaný da koruyan sensin, ya RAB.Aa}$Ya RAB, sevgin göklere, Sadakatin gökyüzüne eriþir.]`3$Yataðýnda bile fesat düþünür, Olumsuz yolda direnir, reddetmez kötülüðü.\_1$Aðzýndan kötülük ve yalan akar, Akýllanmaktan, iyilik yapmaktan vazgeçmiþ.H^ $Kendini öyle beðenmiþ ki, Suçunu görmez, ondan tiksinmez.[] 1$Günah fýsýldar kötü insana, Yüreðinin dibinden: Tanrý korkusu yoktur onda.H\ #O zaman gün boyu adaletin, Övgülerin dilimden düþmeyecek.#[?#Benim haklý çýkmamý isteyenler, Sevinç çýðlýklarý atýp coþsunlar; Þöyle desinler sürekli: 'Kulunun esenliðinden hoþlanan RAB yücelsin!'Z#Utansýn kötü halime sevinenler, Kýzarsýn yüzleri hepsinin; Gururla karþýma dikilenler Utanca, rezalete bürünsün.uYc#Demesinler içlerinden: 'Oh! Ýþte buydu dileðimiz!', Konuþmasýnlar ardýmdan: 'Yedik baþýný!' diye.]X3#Adaletin uyarýnca haklý çýkar beni, ya RAB, Tanrým benim! Gülmesinler halime!NW#Uyan, kalk savun beni, Uðraþ hakkým için, ey Tanrým ve Rab'bim!WV'#Olup biteni sen de gördün, ya RAB, sessiz kalma, Ya Rab, benden uzak durma!U#Beni suçlamak için aðýzlarýný ardýna kadar açtýlar: 'Oh! Oh!' diyorlar, 'Ýþte kendi gözümüzle gördük yaptýklarýný!'gTG#Çünkü barýþ sözünü etmez onlar, Kurnazca düzen kurarlar ülkenin sakin insanlarýna.vSe#Sevinmesin boþ yere bana düþman olanlar, Göz kýrpmasýnlar birbirlerine Nedensiz benden nefret edenler.pRY#Büyük toplantýda sana þükürler sunacaðým, Kalabalýðýn ortasýnda sana övgüler dizeceðim.Q{#Ne zamana dek seyirci kalacaksýn, ya Rab? Kurtar canýmý bunlarýn saldýrýsýndan, Hayatýmý bu genç aslanlardan!OP#Tanrýtanýmaz, alaycý soytarýlar gibi, Diþ gýcýrdattýlar bana.O}#Ama ben sendeleyince toplanýp sevindiler, Toplandý bana karþý tanýmadýðým alçaklar, Durmadan didiklediler beni. N #lMQ# Oysa onlar hastalanýnca ben çula sarýnýr, Oruç* tutup alçakgönüllü olurdum. Duam yanýtsýz kalýnca, Bir dost, bir kardeþ yitirmiþ gibi dolaþýrdým. Kederden belim bükülürdü, Annesi için yas tutan biri gibi.NL# Ýyiliðime karþý kötülük ediyor, Yalnýzlýða itiyorlar beni.OK# Kötü niyetli tanýklar türüyor, Bilmediðim konularý soruyorlar.J'# Bütün varlýðýmla þöyle diyeceðim: 'Senin gibisi var mý, ya RAB, Mazlumu zorbanýn elinden, Mazlumu ve yoksulu soyguncudan kurtaran?'TI!# O zaman RAB'de sevinç bulacaðým, Beni kurtardýðý için coþacaðým.kHO#Baþlarýna habersiz felaket gelsin, Gizledikleri aða kendileri tutulsun, Felakete uðrasýnlar.SG#Madem neden yokken bana gizli aðlar kurdular, Nedensiz çukur kazdýlar,QF#Karanlýk ve kaygan olsun yollarý, RAB'bin meleði kovalasýn onlarý!fEE#Rüzgarýn sürüklediði saman çöpüne dönsünler, RAB'bin meleði artlarýna düþsün!iDK#Canýma kastedenler utanýp rezil olsun! Utançla geri çekilsin bana kötülük düþünenler!_C7#Kaldýr mýzraðýný, kargýný beni kovalayanlara, 'Seni ben kurtarýrým' de bana!AB}#Al küçük kalkanla büyük kalkaný, Yardýmýma koþ!VA '#Ya RAB, benimle uðraþanlarla sen uðraþ, Benimle savaþanlarla sen savaþ!Q@"RAB kullarýný kurtarýr, O'na sýðýnanlarýn hiçbiri ceza görmez.`?9"Kötü insanýn sonu kötülükle biter, Cezasýný bulur doðrulardan nefret edenler.8>k"Bütün kemiklerini korur, Hiçbiri kýrýlmaz.F="Doðrunun dertleri çoktur, Ama RAB hepsinden kurtarýr onu.G<"RAB gönlü kýrýklara yakýndýr, Ruhu ezginleri kurtarýr.W;'"Doðrular yakarýr, RAB duyar; Bütün sýkýntýlarýndan kurtarýr onlarý.X:)"RAB kötülük yapanlara karþýdýr, Onlarýn anýsýný yeryüzünden siler.h9I"RAB'bin gözleri doðru kiþilerin üzerindedir, Kulaklarý onlarýn yakarýþýna açýktýr.X8)"Kötülükten sakýnýn, iyilik yapýn; Esenliði amaçlayýn, ardýnca gidin.B7" Dilini kötülükten, Dudaklarýný yalandan uzak tutsun.B6" Kim yaþamdan zevk almak, Ýyi günler görmek istiyorsa,M5" Gelin, ey çocuklar, dinleyin beni: Size RAB korkusunu öðreteyim.g4G" Genç aslanlar bile aç ve muhtaç olur; Ama RAB'be yönelenlerden hiçbir iyilik esirgenmez.X3)" RAB'den korkun, ey O'nun kutsallarý, Çünkü O'ndan korkanýn eksiði olmaz.K2"Tadýn da görün, RAB ne iyidir, Ne mutlu O'na sýðýnan adama!Z1-"RAB'bin meleði O'ndan korkanlarýn çevresine ordugah kurar, Kurtarýr onlarý.S0"Bu mazlum yakardý, RAB duydu, Bütün sýkýntýlarýndan kurtardý onu.W/'"O'na bakanlarýn yüzü ýþýl ýþýl parlar, Yüzleri utançtan kýzarmaz.U.#"RAB'be yöneldim, yanýt verdi bana, Bütün korkularýmdan kurtardý beni.[-/"Benimle birlikte RAB'bin büyüklüðünü duyurun, Adýný birlikte yüceltelim.9,m"RAB'le övünürüm, Mazlumlar iþitip sevinsin!Q+ "Her zaman RAB'be övgüler sunacaðým, Övgüsü dilimden düþmeyecek.@*{!Madem umudumuz sende, Sevgin üzerimizde olsun, ya RAB!S)!O'nda sevinç bulur yüreðimiz, Çünkü O'nun kutsal adýna güveniriz.@({!Umudumuz RAB'dedir, Yardýmcýmýz, kalkanýmýz O'dur.S'!Böylece onlarý ölümden kurtarýr, Kýtlýkta yaþamalarýný saðlar.c&?!Ama RAB'bin gözü kendisinden korkanlarýn, Sevgisine umut baðlayanlarýn üzerindedir;X%)!Zafer için at boþ bir umuttur, Büyük gücüne karþýn kimseyi kurtaramaz.b$=!Ne büyük ordularýyla zafer kazanan kral var, Ne de büyük gücüyle kurtulan yiðit.K#!Herkesin yüreðini yaratan, Yaptýklarý her þeyi tartan O'dur.A"}!Oturduðu yerden, Yeryüzünde yaþayan herkesi gözler.:!o! RAB göklerden bakar, Bütün insanlarý görür.K ! Ne mutlu Tanrýsý RAB olan ulusa, Kendisi için seçtiði halka!jM! Ama RAB'bin planlarý sonsuza dek sürer, Yüreðindeki tasarýlar kuþaklar boyunca deðiþmez.Y+! RAB uluslarýn planlarýný bozar, Halklarýn tasarýlarýný boþa çýkarýr.S! Çünkü O söyleyince, her þey var oldu; O buyurunca, her þey belirdi.Y+!Bütün yeryüzü RAB'den korksun, Dünyada yaþayan herkes O'na saygý duysun.M!Deniz sularýný bir araya toplar, Engin sularý ambarlara depolar.[/!Gökler RAB'bin sözüyle, Gök cisimleri aðzýndan çýkan solukla yaratýldý.L!Doðruluðu, adaleti sever, RAB'bin sevgisi yeryüzünü doldurur.F!Çünkü RAB'bin sözü doðrudur, Her iþi sadakatle yapar.[/!O'na yeni bir ezgi söyleyin, Sevinç çýðlýklarýyla sazýnýzý konuþturun.\1!Lir çalarak RAB'be þükredin, On telli çenk eþliðinde O'nu ilahilerle övün.] 5!Ey doðru insanlar, RAB'be sevinçle haykýrýn! Dürüstlere O'nu övmek yaraþýr. Ey doðru insanlar, sevinç kaynaðýnýz RAB olsun, coþun; Ey yüreði temiz olanlar, Hepiniz sevinç çýðlýklarý atýn!W' Kötülerin acýsý çoktur, Ama RAB'be güvenenleri O'nun sevgisi kuþatýr.{ At ya da katýr gibi anlayýþsýz olmayýn; Onlarý idare etmek için gem ve dizgin gerekir, Yoksa sana yaklaþmazlar.gG Eðiteceðim seni, gideceðin yolu göstereceðim, Öðüt vereceðim sana, Gözüm sendedir.pY Sýðýnaðým sensin, Beni sýkýntýdan korur, Çevremi kurtuluþ ilahileriyle kuþatýrsýn. |iSelawg Bu nedenle her sadýk kulun Ulaþýlýr olduðun zaman sana dua etsin. Engin sular taþsa bile ona eriþemez.% Günahýmý açýkladým sana, Suçumu gizlemedim. 'RAB'be isyanýmý itiraf edeceðim' deyince, Günahýmý, suçumu baðýþladýn. |iSelap Y Çünkü gece gündüz Elin üzerimde aðýrlaþtý. Dermaným tükendi yaz sýcaðýnda gibi. |iSela*B  Sustuðum sürece Kemiklerim eridi, Gün boyu inlemekten.U # Suçu RAB tarafýndan sayýlmayan, Ruhunda hile bulunmayan insana ne mutlu!C   Ne mutlu isyaný baðýþlanan, Günahý örtülen insana!@ {Ey RAB'be umut baðlayanlar, Güçlü ve yürekli olun!  RAB'bi sevin, ey O'nun sadýk kullarý! RAB kendisine baðlý olanlarý korur, Büyüklenenlerin ise tümüyle hakkýndan gelir.ykTelaþ içinde demiþtim ki, 'Huzurundan atýldým!' Ama yardýma çaðýrýnca seni, Yalvarýþýmý iþittin.eCRAB'be övgüler olsun, Kuþatýlmýþ bir kentte Sevgisini bana harika biçimde gösterdi.'Ýnsanlarýn düzenlerine karþý, Koruyucu huzurunla üzerlerine kanat gerersin; Saldýrgan dillere karþý Onlarý çardaðýnda gizlersin.)Ýyiliðin ne büyüktür, ya RAB, Onu senden korkanlar için saklarsýn, \q2 Herkesin gözü önünde, Sana sýðýnanlara iyi davranýrsýn.xiSussun o yalancý dudaklar; Doðru insana karþý Gururla, tepeden bakarak, Küçümseyerek konuþan dudaklar.oWUtandýrma beni, ya RAB, sana sesleniyorum; Kötüler utansýn, ölüler diyarýnda sesleri kesilsin.BYüzün kulunu aydýnlatsýn, Sevgi göster, kurtar beni!c?Hayatým senin elinde, Kurtar beni düþmanlarýmýn pençesinden, Ardýma düþenlerden.GAma ben sana güveniyorum, ya RAB, 'Tanrým sensin!' diyorum.~ Birçoðunun fýsýldaþtýðýný duyuyorum, Her yer dehþet içinde, Bana karþý anlaþtýlar, Canýmý almak için düzen kurdular._}7 Gönülden çýkmýþ bir ölü gibi unutuldum, Kýrýlmýþ bir çömleðe döndüm.|/ Düþmanlarým yüzünden rezil oldum, Özellikle komþularýma. Tanýdýklarýma dehþet salar oldum; Beni sokakta görenler benden kaçar oldu.w{g Ömrüm acýyla, Yýllarým iniltiyle tükeniyor, Suçumdan ötürü gücüm zayýflýyor, Kemiklerim eriyor._z7 Acý bana, ya RAB, sýkýntýdayým, Üzüntü gözümü, canýmý, içimi kemiriyor.NyBeni düþman eline düþürmedin, Bastýðým yerleri geniþlettin.x{Sadakatinden ötürü sevinip coþacaðým, Çünkü düþkün halimi görüyor, Çektiðim sýkýntýlarý biliyorsun,RwDeðersiz putlara bel baðlayanlardan tiksinirim, RAB'be güvenirim ben.LvRuhumu ellerine býrakýyorum, Ya RAB, sadýk Tanrý, kurtar beni.RuBana kurduklarý tuzaktan uzak tut beni, Çünkü sýðýnaðým sensin.[t/Madem kayam ve kalem sensin, Öncülük et, yol göster bana Kendi adýn uðruna.swKulak ver bana, Çabuk yetiþ, kurtar beni; Bir kaya ol bana sýðýnmam için, Güçlü bir kale ol kurtulmam için!]r 5Ya RAB, sana sýðýnýyorum. Utandýrma beni hiçbir zaman! Adaletinle kurtar beni!oqW Öyle ki, gönlüm seni ilahilerle övsün, susmasýn! Ya RAB Tanrým, sana sürekli þükredeceðim.Xp) Yasýmý þenliðe döndürdün, Çulumu çýkarýp beni sevinçle kuþattýn.;oq Dinle, ya RAB, acý bana; Yardýmcým ol, ya RAB!'n# 'Ne yararý olur senin için dökülen kanýmýn, Ölüm çukuruna inersem? Toprak sana övgüler sunar mý, Senin sadakatini ilan eder mi?9mmYa RAB, sana sesleniyorum, Rab'be yalvarýyorum:~luYa RAB, lütfunla beni güçlü bir dað gibi Sarsýlmaz kýldýn; Ama sen yüzünü gizleyince, Dehþete düþtüm.;kqHuzur duyunca dedim ki, 'Asla sarsýlmayacaðým!'jÇünkü öfkesi bir an sürer, Lütfu ise bir ömür; Gözyaþlarýnýz belki bir gece akar, Ama sabahla sevinç doðar.fiEEy RAB'bin sadýk kullarý, O'nu ilahilerle övün, Kutsallýðýný anarak O'na þükredin.lhQYa RAB, beni ölüler diyarýndan çýkardýn, Yaþam verdin bana, ölüm çukuruna düþürmedin.;gqYa RAB Tanrým, Sana yakardým, bana þifa verdin.jf OSeni yüceltmek istiyorum, ya RAB, Çünkü beni kurtardýn, Düþmanlarýmý bana güldürmedin.>ew RAB halkýna güç verir, Halkýný esenlikle kutsar!Ed RAB tufan üstünde taht kurdu, O sonsuza dek kral kalacak.c RAB'bin sesi geyikleri doðurtur*fl*, Ormanlarý çýplak býrakýr. O'nun tapýnaðýnda herkes 'Yücesin!' diye haykýrýr.GbRAB'bin sesi çölü titretir, RAB Kadeþ Çölü'nü sarsar.+aQRAB'bin sesi þimþek gibi çakar,_`7Lübnan'ý buzaðý gibi, Siryon Daðý'ný yabanýl öküz yavrusu gibi sýçratýr.R_RAB'bin sesi sedir aðaçlarýný kýrar, Lübnan sedirlerini parçalar.>^wRAB'bin sesi güçlüdür, RAB'bin sesi görkemlidir.a];RAB'bin sesi sulara hükmediyor, Yüce Tanrý gürlüyor, RAB engin sulara hükmediyor.h\IRAB'bin görkemini adýna yaraþýr biçimde övün, Kutsal giysiler içinde RAB'be tapýnýn!T[ #Ey ilahi varlýklar, RAB'bi övün, RAB'bin gücünü, yüceliðini övün,\Z1 Halkýný kurtar, kendi halkýný kutsa; Çobanlýk et onlara, sürekli destek ol!JY RAB halkýnýn gücüdür, Meshettiði* kralýn zafer kalesidir.XRAB benim gücüm, kalkanýmdýr, O'na yürekten güveniyor ve yardým görüyorum. Yüreðim coþuyor, Ezgilerimle O'na þükrediyorum.@W{RAB'be övgüler olsun! Çünkü yalvarýþýmý duydu. VOnlar RAB'bin yaptýklarýna, Ellerinin eserine önem vermezler; Bu yüzden RAB onlarý yýkacak, Bir daha ayaða kaldýrmayacak.UEylemlerine, yaptýklarý kötülüklere göre onlarý yanýtla; Yaptýklarýnýn, hak ettiklerinin karþýlýðýný ver.#T?Beni kötülerle, haksýzlýk yapanlarla Ayný kefeye koyup cezalandýrma. Onlar komþularýyla dostça konuþur, Ama yüreklerinde kötülük beslerler.wSgSeni yardýma çaðýrdýðýmda, Ellerimi kutsal konutuna doðru açtýðýmda, Kulak ver yalvarýþlarýma.R !Ya RAB, sana yakarýyorum, Kayam benim, kulak týkama sesime; Çünkü sen sessiz kalýrsan, Ölüm çukuruna inen ölülere dönerim ben.PQUmudunu RAB'be baðla, Güçlü ve yürekli ol; Umudunu RAB'be baðla!JP  Yaþam diyarýnda RAB'bin iyiliðini göreceðimden kuþkum yok.Oy Beni hasýmlarýmýn keyfine býrakma, Çünkü yalancý tanýklar dikiliyor karþýma, Aðýzlarý þiddet saçýyor.]N3 Ya RAB, yolunu öðret bana, Düþmanlarýma karþý Düz yolda bana öncülük et.DM Annemle babam beni terk etseler bile, RAB beni kabul eder.L Yüzünü benden gizleme, Kulunu öfkeyle geri çevirme! Bana hep yardýmcý oldun; Býrakma, terk etme beni, Ey beni kurtaran Tanrý!^K5Ya RAB, içimden bir ses duydum: 'Yüzümü ara!' dedin, Ýþte yüzünü arýyorum.NJSana yakarýyorum, ya RAB, kulak ver sesime, Lütfet, yanýtla beni!9IkO zaman çevremi saran düþmanlarýma karþý Baþým yukarý kalkacak, Sevinçle haykýrarak kurbanlar sunacaðým O'nun çadýrýnda, O'nu ezgilerle, ilahilerle öveceðim.H!Çünkü O kötü günde beni çardaðýnda gizleyecek, Çadýrýnýn emin yerinde saklayacak, Yüksek bir kaya üzerine çýkaracak beni./GWRAB'den tek dileðim, tek isteðim þu: RAB'bin güzelliðini seyretmek, Tapýnaðýnda O'na hayran olmak için Ömrümün bütün günlerini O'nun evinde geçirmek.uFcKarþýmda bir ordu konaklasa, Kýlým kýpýrdamaz, Bana karþý savaþ açýlsa, Yine güvenimi yitirmem.rE]Hasýmlarým, düþmanlarým olan kötüler, Beni yutmak için üzerime gelirken Tökezleyip düþerler.oD YRAB benim ýþýðým, kurtuluþumdur, Kimseden korkmam. RAB yaþamýmýn kalesidir, Kimseden yýlmam.[C/ Ayaðým emin yerde duruyor. Topluluk içinde sana övgüler sunacaðým, ya RAB.?By Ama ben dürüst yaþarým, Kurtar beni, lütfet bana!LA Onlarýn elleri kötülük aletidir, Sað elleri rüþvet doludur.K@ Günahkârlarýn, Eli kanlý adamlarýn yanýsýra canýmý alma.J? Severim, ya RAB, yaþadýðýn evi, Görkeminin bulunduðu yeri.X>)Yüksek sesle þükranýmý duyurmak Ve bütün harikalarýný anlatmak için.e=CSuçsuzluðumu göstermek için ellerimi yýkar, Sunaðýnýn çevresinde dönerim, ya RAB,\<1Kötülük yapanlar topluluðundan nefret ederim, Fesatçýlarýn arasýna girmem.?;yYalancýlarla oturmam, Ýkiyüzlülerin suyuna gitmem.X:)Çünkü sevgini hep göz önünde tutuyor, Senin gerçeðini yaþýyorum ben.J9 Dene beni, ya RAB, sýna; Duygularýmý, düþüncelerimi yokla.k8 QBeni haklý çýkar, ya RAB, Çünkü dürüst bir yaþam sürdüm; Sarsýlmadan RAB'be güvendim.A7}Ey Tanrý, kurtar Ýsrail'i Bütün sýkýntýlarýndan!I6 Dürüstlük, doðruluk korusun beni, Çünkü umudum sendedir. ?X~~}}C||_{{Czzwz#yylxxx>>T> ==<<<;;-::M999788}877D666(55U44z333]22_11t1 00o0/..R.--,,T+++E**q*!))Q(((V(''2&&c&%%[%$$1##J#""?!!K S)z2iEzD[])~ uc :j>Y 9 9 l  ? OMa_{+}7D Aðýllarýn arasýnda uyurken, Kanatlarý gümüþ, tüyleri pýrýl pýrýl altýnla kaplý Bir güvercine benzersiniz.'c6?D 'Kaçýyor, kaçýyor ordularýn krallarý! Evi bekleyen kadýnlar ganimeti paylaþýyor.K5D Rab buyruk verdi, Büyük bir kadýn topluluðu duyurdu müjdeyi:]43D Halkýn oraya yerleþti, Ýyiliðinle mazlumlarýn geçimini saðladýn, ey Tanrý.X3)D Bol yaðmurlar yaðdýrdýn, ey Tanrý, Canlandýrdýn yorgun düþen yurdunu.2!DYer sarsýldý, Göklerden yaðmur boþandý Tanrý'nýn önünde, Sina Daðý sarsýldý Tanrý'nýn, Ýsrail'in Tanrýsý'nýn önünde.Z1-DEy Tanrý, sen halkýna öncülük ettiðinde, Çölde yürüdüðünde, |iSela*0DTanrý kimsesizlere ev verir, Tutsaklarý özgürlüðe ve gönence kavuþturur, Ama baþkaldýranlar kurak yerde oturur.Z/-DKutsal konutundaki Tanrý, Öksüzlerin babasý, dul kadýnlarýn savunucusudur..3DTanrý'ya ezgiler söyleyin, adýný ilahilerle övün, Çölleri geçecek biniciye yol hazýrlayýn*fa*; O'nun adý RAB'dir, bayram edin önünde!^-5DAncak doðrular sevinsin, Bayram etsinler Tanrý'nýn önünde, Neþeyle coþsunlar.,DDaðýtsýn onlarý daðýlan duman gibi; Ateþin karþýsýnda eriyen balmumu gibi Yok olsun kötüler Tanrý'nýn önünde!^+ 7DKalksýn Tanrý, daðýlsýn düþmanlarý, Kaçsýn önünden O'ndan nefret edenler!V*%CTanrý bize bolluk versin, Dünyanýn dört bucaðýndakiler O'ndan korksun!S)CToprak ürününü verdi, Tanrý, Tanrýmýz, bizi bolluða kavuþtursun.P(CHalklar sana þükretsin, ey Tanrý, Bütün halklar sana þükretsin!'+CUluslar sevinsin, sevinçten çýðlýk atsýn, Çünkü sen halklarý adaletle yargýlarsýn, Yeryüzündeki uluslara yol gösterirsin. |iSelaP&CHalklar sana þükretsin, ey Tanrý, Bütün halklar sana þükretsin!_%7CÖyle ki, yeryüzünde yolun, Bütün uluslar arasýnda kurtarýcý gücün bilinsin.c$ ACTanrý bize lütfetsin, bolluk versin, Yüzünün ýþýðý üzerimize parlasýn. |iSela*b#=BÖvgüler olsun Tanrý'ya, Çünkü duamý geri çevirmedi, Sevgisini benden esirgemedi.>"wBOysa Tanrý dinledi beni, Kulak verdi duamýn sesine.F!BYüreðimde kötülüðe yer verseydim, Rab beni dinlemezdi.@ {BAðzýmla O'na yakardým, Övgüsü dilimden düþmedi.lQBGelin, dinleyin, ey sizler, Tanrý'dan korkanlar, Benim için neler yaptýðýný size anlatayým. BYakýlan koçlarýn dumanýyla semiz hayvanlardan Sana yakmalýk sunular sunacaðým, Tekeler, sýðýrlar kurban edeceðim. |iSelaX)BSýkýntý içindeyken dudaklarýmdan dökülen, Aðzýmdan çýkan adaklarý.RB Yakmalýk sunularla* evine gireceðim, Adaklarýmý yerine getireceðim,mSB Ýnsanlarý baþýmýza çýkardýn, Ateþten, sudan geçtik. Ama sonra bizi bolluða kavuþturdun.A}B Aða düþürdün bizi, Sýrtýmýza aðýr yük vurdun.J B Sen bizi sýnadýn, ey Tanrý, Gümüþ arýtýr gibi arýttýn.QB Hayatýmýzý koruyan, Ayaklarýmýzýn kaymasýna izin vermeyen O'dur.DBEy halklar, Tanrýmýz'a þükredin, Övgülerini duyurun.zmBKudretiyle sonsuza dek egemenlik sürer, Gözleri uluslarý süzer; Baþkaldýranlar gurura kapýlmasýn! |iSelaeCBDenizi karaya çevirdi, Atalarýmýz yaya geçtiler ýrmaktan. Yaptýðýna sevindik orada.eCBGelin, bakýn Tanrý'nýn neler yaptýðýna! Ne müthiþ iþler yaptý insanlar arasýnda:eCBBütün yeryüzü sana tapýnýyor, Ýlahiler okuyor, adýný ilahilerle övüyor.' |iSela*xiB'Ne müthiþ iþlerin var!' deyin Tanrý'ya, 'Öyle büyük gücün var ki, Düþmanlarýn eðiliyor önünde.SBAdýnýn yüceliðine ilahiler söyleyin, O'na görkemli övgüler sunun!U %BEy yeryüzündeki bütün insanlar, Tanrý'ya sevinç çýðlýklarý atýn!lQA Çayýrlar sürülerle bezenir, Vadiler ekinle örtünür, Sevinçten haykýrýr, ezgi söylerler.:oA Otlaklar yeþillenir, Tepeler sevince bürünür,c ?A Ýyiliklerinle yýlý taçlandýrýrsýn, Arabalarýnýn geçtiði yollardan bolluk akar, A Sabanýn açtýðý yarýklarý bolca sular, Sýrtlarýný düzlersin. Yaðmurla topraðý yumuþatýr, Ürünlerine bereket katarsýn.B }A Topraða bakar, çok verimli kýlarsýn, Onu zenginliðe boðarsýn. Ey Tanrý, ýrmaklarýn suyla doludur, Ýnsanlara tahýl saðlarsýn, Çünkü sen topraðý þöyle hazýrlarsýn:* MADünyanýn öbür ucunda yaþayanlar Korkuya kapýlýr senin belirtilerin karþýsýnda. Doðudan batýya kadar insanlara Sevinç çýðlýklarý attýrýrsýn.q [ADenizlerin kükremesini, Dalgalarýn gümbürtüsünü, Halklarýn kargaþasýný yatýþtýran sensin.4cAKudret kuþanan, Gücüyle daðlarý kuran,1AEy bizi kurtaran Tanrý, Müthiþ iþler yaparak Zaferle yanýtlarsýn bizi. Sen yeryüzünün dört bucaðýnda, Uzak denizlerdekilerin umudusun;ANe mutlu avlularýnda otursun diye Seçip kendine yaklaþtýrdýðýn kiþiye! Evinin, kutsal tapýnaðýnýn Nimetlerine doyacaðýz.V%ASuçlarýmýzýn altýnda ezildik, Ama sen isyanlarýmýzý baðýþlarsýn.A}AEy sen, dualarý iþiten, Bütün insanlar sana gelecek.^ 7AEy Tanrý, Siyon'da seni övgü bekliyor*fz*, Yerine getirilecek sana adanan adaklar.iK@ Doðru insan RAB'de sevinç bulacak, O'na sýðýnacak, Bütün temiz yürekliler O'nu övecek.zm@ Bütün insanlar korkuya kapýlacak, Tanrý'nýn iþini duyuracak, O'nun yaptýklarý üzerinde düþünecekler.dA@Dilleri yüzünden yýkýma uðrayacaklar, Hallerini gören herkes alayla baþ sallayacak.?y@Ama Tanrý onlara ok atacak, Ansýzýn yaralanacaklar. ~ @Haksýzlýk yapmayý düþünür, 'Kusursuz bir plan yaptýk!' derler. Ýnsanýn içi ve yüreði derin bir sýrdýr, bilinmez.c}?@Birbirlerini kötülük yapmaya iter, Gizli tuzaklar tasarlarken, 'Kim görecek?' derler.b|=@Pusularýndan masum insanýn üzerine atmak için. Ansýzýn vururlar, hiç çekinmeden.`{9@Onlar dillerini kýlýç gibi bilemiþ, Acý sözlerini ok gibi hedefe yöneltmiþler,[z/@Kötülerin gizli tasarýlarýndan, O suçlu güruhun þamatasýndan esirge beni.`y ;@Ey Tanrý, kulak ver sesime yakýndýðým zaman, Hayatýmý düþman korkusundan koru.x? Kralsa Tanrý'da sevinç bulacak. Tanrý'nýn adýyla ant içenlerin hepsi övünecek, Yalancýlarýn aðzýysa kapanacak.>ww? Kýlýcýn aðzýna atýlacak, Çakallara yem olacak.Ev? Ama canýmý almak isteyenler, Yerin derinliklerine inecek,Gu?Caným sana sýmsýký sarýlýr, Sað elin bana destek olur.bt=?Çünkü sen bana yardýmcý oldun, Kanatlarýnýn gölgesinde sevincimi dile getiririm.Zs-?Yataðýma uzanýnca seni anarým, Gece boyunca derin derin seni düþünürüm.prY?Zengin yiyeceklere doyarcasýna doyacaðým sana, Þakýyan dudaklarla aðzým sana övgüler sunacak.Wq'?Ömrümce sana övgüler sunacaðým, Senin adýnla ellerimi kaldýracaðým.Op?Senin sevgin yaþamdan iyidir, Bu yüzden dudaklarým seni yüceltir.Io ?Kutsal yerde baktým sana, Gücünü, görkemini görmek için.n 9?Ey Tanrý, sensin benim Tanrým, Seni çok özlüyorum, Caným sana susamýþ, Kurak, yorucu, susuz bir diyarda, Bütün varlýðýmla seni arýyorum.bm=> Sevgi de senin, ya Rab! Çünkü sen herkese, yaptýðýnýn karþýlýðýný verirsin.Ol> Tanrý bir þey söyledi, Ben iki þey duydum: Güç Tanrý'nýndýr,qk[> Zorbalýða güvenmeyin, yaðma malla övünmeyin; Varlýðýnýz artsa bile, ona gönül baðlamayýn.}js> Sýradan insan ancak bir soluk, Soylu insansa bir yalandýr. Tartýya konduðunda ikisi birlikte soluktan hafiftir.miS>Ey halkým, her zaman O'na güven, Ýçini dök O'na, Çünkü Tanrý sýðýnaðýmýzdýr. |iSela\h1>Kurtuluþum ve onurum Tanrý'ya baðlýdýr, Güçlü kayam, sýðýnaðým O'dur.9gm>Tek kayam, kurtuluþum, Kalem O'dur, sarsýlmam.Lf>Ey caným, yalnýz Tanrý'da huzur bul, Çünkü umudum O'ndadýr.e!>Tek düþünceleri onu doruktan indirmektir. Yalandan zevk alýrlar. Aðýzlarýyla hayýrdua ederken, Ýçlerinden lanet okurlar. |iSela*d->Birini ezmek için daha ne vakte kadar Hep birlikte üstüne saldýracaksýnýz, Eðri bir duvara, Yerinden oynamýþ bir çite saldýrýr gibi?>cw>Tek kayam, kurtuluþum, Kalem O'dur, asla sarsýlmam.Hb >Caným yalnýz Tanrý'da huzur bulur, Kurtuluþum O'ndan gelir._a7=O zaman adýný hep ilahilerle öveceðim, Her gün adaklarýmý yerine getireceðim.^`5=Tanrý'nýn huzurunda sonsuza dek tahtýnda otursun; Onu sevgin ve sadakatinle koru!B_=Kralýn günlerine gün kat, Yýllarý yüzyýllar olsun!e^C=Çünkü sen, ey Tanrý, adaklarýmý duydun, Adýndan korkanlarýn mirasýný bana verdin.d]A=Çadýrýnda sonsuza dek oturmak Ve kanatlarýnýn gölgesine sýðýnmak isterim. |iSela*Y\+=Çünkü sen benim için sýðýnak, Düþmana karþý güçlü bir kule oldun.[ =Sana seslenirim yeryüzünün öbür ucundan, Yüreðime hüzün çökünce. Eriþemeyeceðim yüksek bir kayaya çýkar beni,9Z o=Ey Tanrý, yakarýþýmý iþit, Duama kulak ver!GY< Tanrý'yla zafer kazanýrýz, O çiðner düþmanlarýmýzý.NX< Yardým et bize düþmana karþý, Çünkü boþtur insan yardýmý.]W3< Ey Tanrý, sen bizi reddetmedin mi? Ordularýmýza öncülük etmiyor musun artýk?RV< Kim beni surlu kente götürecek? Kim bana Edom'a kadar yol gösterecek?xUi<Moav yýkanma leðenim, Edom'un üzerine çarýðýmý fýrlatacaðým*fy*, Filist'e zaferle haykýracaðým.'MT<Gilat benimdir, Manaþþe de benim, Efrayim miðferim, Yahuda asam.vSe<Tanrý þöyle konuþtu kutsal yerinde: 'Þekem'i sevinçle bölüþtürecek, Sukkot Vadisi'ni ölçeceðim.XR)<Kurtar bizi sað elinle, yardým et, Sevdiklerin özgürlüðe kavuþsun diye!YQ+<Sancak verdin senden korkanlara, Okçulara karþý*fv* açsýnlar diye. |iSela*PP<Halkýna sýkýntý çektirdin, Sersemletici bir þarap içirdin bize.]O3<Salladýn yeri, yarýklar açtýn; Onar çatlaklarýný, çünkü yer sarsýlýyor.eN E;Kurtar beni suç iþleyenlerden, Uzak tut kanlý katillerden.S= !;Kurtar beni düþmanlarýmdan, ey Tanrým, Kalem ol hasýmlarýma karþý.z<m: O zaman insanlar, 'Gerçekten doðrulara ödül var' diyecek, 'Gerçekten dünyayý yargýlayan bir Tanrý var.'g;G: Doðru adam alýnan öcü görünce sevinecek Ve ayaklarýný kötünün kanýnda yýkayacak.n:U: Kazanlarýnýz diken ateþini daha duymadan, Yaþý da kurusu da kasýrgayla savrulacak kötülerin.q9[:Süründükçe eriyen sümüklüböceðe dönsünler. Düþük çocuk gibi güneþ yüzü görmesinler.\81:Akýp giden su gibi yok olsunlar. Yaylarýný gerince oklarýnýn ucu kýrýlsýn.h7I:Ey Tanrý, kýr onlarýn aðzýnda diþlerini, Sök genç aslanlarýn azý diþlerini, ya RAB!R6:Usta büyücülerin, Afsuncularýn sesini duymak istemeyen bir kobrayý.Y5+:Zehirleri yýlan zehiri gibidir. Kulaklarý týkalý bir kobrayý andýrýrlar,b4=:Kötüler daha ana rahmindeyken yoldan çýkar, Doðdu doðalý yalan söyleyerek sapar.d3A:Hayýr! Hep haksýzlýk tasarlarsýnýz içinizde, Zorbalýk saçar elleriniz yeryüzüne.j2 O:Ey yöneticiler*fü*, gerçekten adil mi karar verirsiniz? Doðru mu yargýlarsýnýz insanlarý?h1I9 Yüceliðini göster göklerin üstünde, ey Tanrý, Görkemin bütün yeryüzünü kaplasýn!L09 Çünkü sevgin göklere eriþir, Sadakatin gökyüzüne ulaþýr.o/W9 Halklarýn arasýnda sana þükürler sunayým, ya Rab, Uluslarýn arasýnda seni ilahilerle öveyim.L.9Uyan, ey caným, Uyan, ey lir, ey çenk, Seheri ben uyandýrayým!R-9Kararlýyým, ey Tanrý, kararlýyým, Ezgiler, ilahiler söyleyeceðim.r,]9Ayaklarým için að serdiler, Çöktüm; Yoluma çukur kazdýlar, Ýçine kendileri düþtüler. |iSelah+I9Yüceliðini göster göklerin üstünde, ey Tanrý, Görkemin bütün yeryüzünü kaplasýn! * 9Aslanlarýn arasýndayým, Alev kusan insanlar arasýnda yatarým, Mýzrak gibi, ok gibi diþleri, Keskin kýlýç gibi dilleri.~)u9Gökten gönderip beni kurtaracak, Beni ezmek isteyenleri azarlayacak, |iSela* Sevgisini, sadakatini gösterecektir.N(9Yüce Tanrý'ya, Benim için her þeyi yapan Tanrý'ya sesleniyorum. ' 9Acý bana, ey Tanrý, acý, Çünkü sana sýðýnýyorum; Felaket geçinceye kadar, Kanatlarýnýn gölgesine sýðýnacaðým.&8 Çünkü canýmý ölümden kurtardýn, Ayaklarýmý tökezlemekten korudun; Ýþte yaþam ýþýðýnda, Tanrý huzurunda yürüyorum.Y%+8 Ey Tanrý, sana adaklar adamýþtým, Þükran kurbanlarý sunmalýyým þimdi.F$8 Tanrý'ya güvenirim ben, korkmam; Ýnsan bana ne yapabilir?H# 8 Sözünü övdüðüm Tanrý'ya, Sözünü övdüðüm RAB'be,\"18 Seslendiðim zaman, Düþmanlarým geri çekilecek. Biliyorum, Tanrý benden yana.w!g8Çektiðim acýlarý kaydettin, Gözyaþlarýmý tulumunda biriktirdin! Bunlar defterinde yazýlý deðil mi?c ?8Kötülüklerinin cezasýndan kurtulacaklar mý? Ey Tanrý, halklarý öfkeyle yere çal!mS8Fesatlýk için uðraþýyor, pusuya yatýyor, Adýmlarýmý gözlüyor, canýmý almak istiyorlar.Y+8Gün boyu sözlerimi çarpýtýyorlar, Hakkýmda hep kötülük tasarlýyorlar.gG8Tanrý'ya, sözünü övdüðüm Tanrý'ya Güvenirim ben, korkmam. Ýnsan bana ne yapabilir?*O8Sana güvenirim korktuðum zaman.`98Düþmanlarým ayak altýnda çiðniyor beni her gün, Küstahça saldýrýyor çoðu.o Y8Acý bana, ey Tanrý, Çünkü ayak altýnda çiðniyor insanlar beni, Gün boyu saldýrýp eziyorlar.%7Ama sen, ey Tanrý, ölüm çukuruna atacaksýn kötüleri, Günlerinin yarýsýný görmeyecek katillerle hainler; Bense sana güveniyorum.gG7Yükünü RAB'be býrak, O sana destek olur. Asla izin vermez Doðru insanýn sarsýlmasýna.ve7Aðzýndan bal damlar, Ama yüreðinde savaþ var. Sözleri yaðdan yumuþak, Ama yalýn birer kýlýçtýr.K7Yoldaþým dostlarýna saldýrarak Yaptýðý antlaþmayý bozdu.7Öncesizlikten bu yana tahtýnda oturan Tanrý, Duyacak ve ezecek onlarý. |iSela Çünkü hiç deðiþmiyor Ve Tanrý'dan korkmuyorlar.r]7Bana karþý giriþilen savaþtan Esenlikle kurtarýr canýmý, Sayýsý çok da olsa karþýtlarýmýn.L7Sabah, öðlen, akþam kederimden feryat ederim, O iþitir sesimi.8k7Bense Tanrý'ya seslenirim, RAB kurtarýr beni.  7Ölüm yakalasýn düþmanlarýmý ansýzýn, Diri diri ölüler diyarýna insinler; Çünkü içleri ve evleri kötülük dolu.V%7Birlikte tatlý tatlý yarenlik eder, Toplulukla Tanrý'nýn evine giderdik.?y7 Ama sensin, bana denk, Yoldaþým, yakýn arkadaþým.y7 Beni aþaðýlayan bir düþman olsaydý, Katlanabilirdim; Bana küstahlýk eden bir hasým olsaydý, Gizlenebilirdim.R 7 Yýkýcýlýk kentin göbeðinde, Zorbalýk, hile eksilmez meydanýndan.b =7 Gece gündüz kent surlarý üzerinde dolaþýrlar, Haksýzlýk, fesat dolu kentin içi.y k7 Þaþkýna çevir kötüleri, ya Rab, karýþtýr dillerini, Çünkü kentte þiddet ve çatýþma görüyorum.I  7Sert rüzgara, kasýrgaya karþý Hemen bir barýnak bulurdum.': o7Uzaklara kaçar, Çöllerde konaklardým. |iSela*b=7'Keþke güvercin gibi kanatlarým olsaydý!' Dedim kendi kendime, 'Uçar, rahatlardým.@{7Korku ve titreme sardý beni, Ürperti kapladý içimi.J 7Yüreðim sýzlýyor içimde, Ölüm dehþeti çöktü üzerime.7Düþman sesinden, kötünün baskýsýndan; Çünkü sýkýntýya sokuyorlar beni, Öfkeyle üstüme üstüme geliyorlar.`97Dikkatini çevir, yanýt ver bana. Düþüncelerim beni rahatsýz ediyor, þaþkýnýmC 7Ey Tanrý, kulak ver duama, Sýrt çevirme yalvarýþýma!hI6Beni bütün sýkýntýlarýmdan kurtardýn, Gözlerim düþmanlarýmýn yok oluþunu gördü.hI6Ya RAB, sana gönülden bir kurban sunacaðým, Adýna þükredeceðim, çünkü adýn iyidir.kO6Düþmanlarým yaptýklarý kötülüðün cezasýný bulsun, Sadakatin uyarýnca yok et onlarý.E6Ýþte Tanrý benim yardýmcýmdýr, Tek desteðim Rab'dir.t~a6Çünkü küstahlar bana saldýrýyor, Zorbalar canýmý almak istiyor, Tanrý'ya aldýrmýyorlar. |iSela*I} 6Ey Tanrý, duamý dinle, Kulak ver aðzýmdan çýkan sözlere.<| u6Ey Tanrý, beni adýnla kurtar, Gücünle akla beni!{%5Keþke Ýsrail'in kurtuluþu Siyon'dan gelse! Tanrý halkýný eski gönencine kavuþturunca, Yakup soyu sevinecek, Ýsrail halký coþacak.z/5Ama korkulmayacak yerde korkacaklar, Çünkü Tanrý seni kuþatanlarýn kemiklerini daðýtacak, Onlarý reddettiði için hepsini utandýracak.cy?5Suç iþleyenler görmüyor mu? Halkýmý ekmek yer gibi yiyor, Tanrý'ya yakarmýyorlar.Lx5Hepsi saptý, Tümü yozlaþtý, Ýyilik eden yok, Bir kiþi bile!aw;5Tanrý göklerden bakar oldu insanlara, Akýllý, Tanrý'ya yönelen biri var mý diye.qv ]5Akýlsýz içinden, 'Tanrý yok!' der. Ýnsanlar bozuldu, iðrençlik aldý yürüdü, Ýyilik eden yok.~uu4 Sürekli sana þükrederim yaptýklarýn için, Sadýk kullarýnýn önünde umut baðlarým, Çünkü adýn iyidir.st_4Ama ben Tanrý'nýn evinde yeþeren zeytin aðacý gibiyim, Sonsuza dek Tanrý'nýn sevgisine güvenirim.sw4'Ýþte bu adam, Tanrý'ya sýðýnmak istemedi, Servetinin bolluðuna güvendi, Baþkalarýný yýkarak güçlendi!'Ir 4Doðrular bunu görünce korkacak, Gülerek þöyle diyecekler:q4Ama Tanrý seni sonsuza dek yýkacak, Seni kapýp çadýrýndan fýrlatacak, Yaþam diyarýndan kökünü sökecek. |iSela=pu4Seni hileli dil seni! Her yýkýcý sözü seversin.[o/4Ýyilikten çok kötülüðü, Doðru konuþmaktan çok yalaný seversin. |iSela* n 4*m O4Niçin kötülüðünle böbürlenirsin, ey kabadayý, Tanrý'nýn sadýk kullarýna karþý Bütün gün dilin yýkým tasarlar Keskin ustura gibi, ey hilekâr.l%3O zaman doðru sunulan kurbanlar, Yakmalýk sunular, tümüyle yakmalýk sunular, Seni hoþnut kýlar; O zaman sunaðýnda boðalar sunulur.Fk3Lütfet, Siyon'a iyilik yap, Yeruþalim'in surlarýný onar.j3Senin kabul ettiðin kurban alçakgönüllü bir ruhtur, Alçakgönüllü ve piþman bir yüreði hor görmezsin, ey Tanrý.miS3Çünkü sen kurbandan hoþlanmazsýn, Yoksa sunardým sana, Yakmalýk sunudan* hoþnut kalmazsýn.Ih 3Ya Rab, aç dudaklarýmý, Aðzým senin övgülerini duyursun.|gq3Kurtar beni kan dökme suçundan, Ey Tanrý, beni kurtaran Tanrý, Dilim senin kurtarýþýný ilahilerle övsün.\f13 Baþkaldýranlara senin yollarýný öðreteyim, Günahkârlar geri dönsün sana.`e93 Geri ver bana saðladýðýn kurtuluþ sevincini, Bana destek ol, istekli bir ruh ver.:do3 Beni huzurundan atma, Kutsal Ruhun'u benden alma.Uc#3 Ey Tanrý, temiz bir yürek yarat, Yeniden kararlý bir ruh var et içimde.7bi3 Bakma günahlarýma, Sil bütün suçlarýmý.Ka3Neþe, sevinç sesini duyur bana, Bayram etsin ezdiðin kemikler.W`'3Beni mercanköþkotuyla arýt, paklanayým, Yýka beni, kardan beyaz olayým.d_A3Madem sen gönülde sadakat istiyorsun, Bilgelik öðret bana yüreðimin derinliklerinde.T^!3Nitekim suç içinde doðdum ben, Günah içinde annem bana hamile kaldý.]33Sana karþý, yalnýz sana karþý günah iþledim, Senin gözünde kötü olaný yaptým. Öyle ki, konuþurken haklý, Yargýlarken adil olasýn.J\ 3Çünkü biliyorum isyanlarýmý, Günahým sürekli karþýmda.A[}3Tümüyle yýka beni suçumdan, Arýt beni günahýmdan.dZ C3Ey Tanrý, lütfet bana, Sevgin uðruna; Sil isyanlarýmý, Sýnýrsýz merhametin uðruna.jYM2Kim þükran kurbaný sunarsa beni yüceltir; Yolunu düzeltene kurtarýþýmý göstereceðim.'dXA2'Dikkate alýn bunu, ey Tanrý'yý unutan sizler! Yoksa parçalarým sizi, kurtaran olmaz.W2Sen bunlarý yaptýn, ben sustum, Beni kendin gibi sandýn. Seni azarlýyorum, Suçlarýný gözünün önüne seriyorum.NV2Oturup kardeþine karþý konuþur, Annenin oðluna kara çalarsýn.LU2Aðzýný kötülük için kullanýyor, Dilini yalana koþuyorsun.OT2Hýrsýz görünce onunla dost oluyor, Zina edenlere ortak oluyorsun.RS2Çünkü yola getirilmekten nefret ediyor, Sözlerimi arkana atýyorsun.}Rs2Ama Tanrý kötüye þöyle diyor: 'Kurallarýmý ezbere okumaya Ya da antlaþmamý aðzýna almaya ne hakkýn var?[Q/2Sýkýntýlý gününde seslen bana, Seni kurtarýrým, sen de beni yüceltirsin.bP=2Tanrý'ya þükran kurbaný sun, Yüceler Yücesi'ne adadýðýn adaklarý yerine getir.@O{2 Ben boða eti yer miyim? Ya da keçi kaný içer miyim?WN'2 Acýksam sana söylemezdim, Çünkü bütün dünya ve içindekiler benimdir.aM;2 Daðlardaki bütün kuþlarý korurum, Kýrlardaki bütün yabanýl hayvanlar benimdir.WL'2 Çünkü bütün orman yaratýklarý, Daðlardaki bütün hayvanlar benimdir.JK 2 Ne evinden bir boða, Ne de aðýllarýndan bir teke alacaðým.`J92Kurbanlarýndan ötürü seni azarlamýyorum, Yakmalýk sunularýn* sürekli önümde.|Iq2'Ey halkým, dinle de konuþayým, Ey Ýsrail, sana karþý tanýklýk edeyim: Ben Tanrý'yým, senin Tanrýn'ým!bH=2Gökler O'nun doðruluðunu duyuruyor, Çünkü yargýç Tanrý'nýn kendisidir. |iSela*^G52'Toplayýn önüme sadýk kullarýmý, Kurban keserek benimle antlaþma yapanlarý.'u1Korkma biri zenginleþirse, Evinin görkemi artarsa.`=91Ama Tanrý beni Ölüler diyarýnýn pençesinden kurtaracak Ve yanýna alacak. |iSela><u1Sürü gibi ölüler diyarýna sürülecekler, Ölüm güdecek onlarý. Tan aðarýnca doðrular onlara egemen olacak, Cesetleri çürüyecek, Ölüler diyarý onlara konut olacak.S;1 Budalalarýn yolu, Onlarýn sözünü onaylayanlarýn sonu budur. |iSela*W:'1 Bütün gösteriþine karþýn geçicidir insan, Ölüp giden hayvanlar gibi.}9s1 Mezarlarý, sonsuza dek evleri, Kuþaklar boyu konutlarý olacak*ft*, Topraklarýna kendi adlarýný verseler bile. 81 Kuþkusuz herkes biliyor bilgelerin öldüðünü, Aptallarla budalalarýn yok olduðunu. Mallarýný baþkalarýna býrakýyorlar.H7 1 Böyle olmasa, Sonsuza dek yaþar insan, Mezar yüzü görmez.M61Çünkü hayatýn fidyesi büyüktür, Kimse ödemeye yeltenmemeli.Q51Kimse kimsenin hayatýnýn bedelini ödeyemez, Tanrý'ya fidye veremez.O41Onlar varlýklarýna güvenir, Büyük servetleriyle böbürlenirler.Z3-1Niçin korkayým kötü günlerde Niyeti bozuk düþmanlarým çevremi sarýnca?K21Kulak vereceðim özdeyiþlere, Lirle yorumlayacaðým bilmecemi.Y1+1Bilgelik dökülecek aðzýmdan, Anlayýþ saðlayacak içimdeki düþünceler,A0}1Halk çocuklarý, bey çocuklarý, Zenginler, yoksullar!T/ #1Ey bütün halklar, dinleyin! Kulak verin hepiniz, ey dünyada yaþayanlar,U.#0Bu Tanrý sonsuza dek bizim Tanrýmýz olacak, Bize hep yol gösterecektir.^-50 Surlarýna dikkatle bakýn, Kalelerini yoklayýn ki, Gelecek kuþaða anlatasýnýz:?,y0 Siyon'un çevresini gezip dolanýn, Kulelerini sayýn,O+0 Sevinsin Siyon Daðý, Coþsun Yahuda beldeleri Senin yargýlarýnla!g*G0 Adýn gibi, ey Tanrý, övgün de Dünyanýn dört bucaðýna varýyor. Sað elin zafer dolu.P)0 Ey Tanrý, tapýnaðýnda, Ne kadar vefalý olduðunu düþünüyoruz. (90Her Þeye Egemen RAB'bin kentinde, Tanrýmýz'ýn kentinde, Nasýl duyduksa, öyle gördük. Tanrý onu sonsuza dek güvenlik içinde tutacak. |iSela*V'%0Doðu rüzgarýnýn parçaladýðý ticaret gemileri gibi Yok ettin onlarý.N&0Doðum sancýsý tutan kadýn gibi, Bir titreme aldý onlarý orada.P%0Ama onu görünce þaþkýna döndüler, Dehþete düþüp kaçtýlar.E$0Krallar toplandý, Birlikte Siyon'un üzerine yürüdüler.H# 0Tanrý onun kalelerinde Saðlam kule olarak gösterdi kendini.u"c0Yükselir zarafetle, Bütün yeryüzünün sevinci Siyon Daðý, Safon'un*fþ* doruðu, ulu Kral'ýn kenti.b! ?0RAB büyüktür ve yalnýz O övülmeye deðer Tanrýmýz'ýn kentinde, kutsal daðýnda. '/ Uluslarýn önderleri Ýbrahim'in Tanrýsý'nýn halkýyla bir araya gelmiþ; Çünkü Tanrý'ya aittir yeryüzü krallarý. O çok yücedir.A}/Tanrý kutsal tahtýna oturmuþ, Krallýk eder uluslara.J /Çünkü Tanrý bütün dünyanýn kralýdýr, Maskil*fs* sunun!P/Ezgiler sunun Tanrý'ya, ezgiler; Ezgiler sunun Kralýmýz'a, ezgiler!O/RAB Tanrý sevinç çýðlýklarý, Boru sesleri arasýnda yükseldi.S/Sevdiði Yakup'un gururu olan mirasýmýzý O seçti bizim için. |iSela*H /Halklarý altýmýza, Uluslarý ayaklarýmýzýn dibine serer.A}/Ne müthiþtir yüce RAB, Bütün dünyanýn ulu Kralý.] 5/Ey bütün uluslar, el çýrpýn! Sevinç çýðlýklarý atýn Tanrý'nýn onuruna!P. Her Þeye Egemen RAB bizimledir, Yakup'un Tanrýsý kalemizdir. |iSelalQ. 'Sakin olun, bilin ki, Tanrý benim! Uluslar arasýnda yüceleceðim, Yeryüzünde yüceleceðim!'w. Savaþlarý durdurur yeryüzünün dört bucaðýnda, Yaylarý kýrar, mýzraklarý parçalar, Kalkanlarý*fr* yakar.V%.Gelin, görün RAB'bin yaptýklarýný, Yeryüzüne getirdiði yýkýmlarý.P.Her Þeye Egemen RAB bizimledir, Yakup'un Tanrýsý kalemizdir. |iSeladA.Uluslar kükrüyor, krallýklar sarsýlýyor, Tanrý gürleyince yeryüzü eriyip gidiyor.`9.Tanrý onun ortasýndadýr, Sarsýlmaz o kent. Gün doðarken Tanrý ona yardým eder.jM.Bir ýrmak var ki, sularý sevinç getirir Tanrý kentine, Yüceler Yücesi'nin kutsal konutuna.S.Sular kükreyip köpürse, Kabaran deniz daðlarý titretse bile. |iSela*^5.Bu yüzden korkmayýz yeryüzü altüst olsa, Daðlar denizlerin baðrýna devrilse,Z  /.Tanrý sýðýnaðýmýz ve gücümüzdür, Sýkýntýda hep yardýma hazýrdýr.^ 5-Adýný kuþaklar boyunca yaþatacaðým, Böylece halklar sonsuza dek övecek seni.] 3-Atalarýnýn yerini oðullarýn alacak, Onlarý önder yapacaksýn bütün ülkeye.L -Sevinç ve coþkuyla götürülecek, Kralýn sarayýna girecekler.~ u-Ýþlemeli giysiler içinde kralýn önüne çýkarýlacak, Arkadaþlarý, ona eþlik eden kýzlar sana getirilecek.Y+- Kral kýzý odasýnda ýþýl ýþýl parýldýyor, Giysisi altýnla dokunmuþ.X)- Sur halký armaðan getirecek, Halkýn zenginleri lütfunu kazanmak isteyecek.Q- Kral senin güzelliðine vuruldu, Efendin olduðu için önünde eðil.L- Dinle, ey kral kýzý, bak, kulak ver, Halkýný, baba evini unut.zm- Kral kýzlarý senin saygýn kadýnlarýn arasýnda, Kraliçe, Ofir altýnlarý içinde senin saðýnda duruyor.zm-Giysilerinin tümü mür*, öd, tarçýn kokuyor; Fildiþi saraylardan gelen çalgý sesleri seni eðlendiriyor!/-Doðruluðu sever, kötülükten nefret edersin. Bunun için Tanrý, senin Tanrýn, Seni sevinç yaðýyla Arkadaþlarýndan daha çok meshetti*.nU-Ey Tanrý, tahtýn sonsuzluklar boyunca kalýcýdýr*fö*, Krallýðýnýn asasý adalet asasýdýr.pY-Oklarýn sivridir, Kral düþmanlarýnýn yüreðine saplanýr, Halklar ayaklarýnýn altýna serilir.xi-At sýrtýnda görkeminle, zaferle ilerle, Gerçek ve adalet uðruna*fo* Sað elin korkunç iþler göstersin.]~3-Ey yiðit savaþçý, kuþan kýlýcýný beline, Görkemine, yüceliðine bürün.w}g-Sen insanlarýn en güzelisin, Lütuf saçýlmýþ dudaklarýna. Çünkü Tanrý seni sonsuza dek kutsamýþ.| y-Yüreðimden güzel sözler taþýyor, Kral için söylüyorum þiirlerimi, Dilim usta bir yazarýn kalemi gibi olsun.;{q,Kalk, yardým et bize! Kurtar bizi sevgin uðruna!?zy,Çünkü yere serildik, Bedenimiz topraða yapýþtý.cy?,Niçin yüzünü gizliyorsun? Neden mazlum halimizi, üzerimizdeki baskýyý unutuyorsun? GG~~R}}I||u|{{0zznyyTyHx|xwwMvv[v"uuPttNssZsrrar'qq=ppcoooWnnJnmmcm llUl kkVjjj6iiihh~hgg6ffrfeeBddqdccqcbbdaaaF``z__z^^^]]-\\\P[[[2ZZyZ(YYXXXXDWW5VV,UUU2TT~T.SSS#RRcRQQ_PPPUPOObONNbN!MMM1LLWKKVJJIIIIeHHHGGHFFF?EEE7DDTCCoCBB%AAgA@@f@?h? >>n>/===<<[<;;6::J999)8882777666j555Y444?33y31222<1100#//H...9---,,,x,++D**v*&)){)((~(0''r'&&P%%%8$$>###3"""%!!u! (e%psj!7&(o WK6:\4`l) y  e  / e ! KX^V^C#W~'RYine de insanlar gibi öleceksiniz, Sýradan bir önder gibi düþeceksiniz!'[}/R' diyorum, d|ARBilmiyor, anlamýyorlar, Karanlýkta dolaþýyorlar. Yeryüzünün temelleri sarsýlýyor.X{)RZayýfý, düþkünü kurtarýn, Onlarý kötülerin elinden özgür kýlýn.'Yz+RZayýfýn, öksüzün davasýný savunun, Mazlumun, yoksulun hakkýný arayýn.Uy#R'Ne zamana dek haksýz karar verecek, Kötüleri kayýracaksýnýz? |iSela*dx CRTanrý yerini aldý tanrýsal kurulda*fk*, Yargýsýný açýklýyor ilahlarýn ortasýnda:OwQOysa sizleri en iyi buðdayla besler, Kayadan akan balla doyururdum.'SvQBenden nefret edenler bana boyun eðerdi, Bu böyle sonsuza dek sürerdi.MuQDüþmanlarýný hemen yere serer, Hasýmlarýna el kaldýrýrdým!Jt Q Keþke halkým beni dinleseydi, Ýsrail yollarýmda yürüseydi!isKQ Ben de onlarý inatçý yürekleriyle baþ baþa býraktým, Bildikleri gibi yaþasýnlar diye.LrQ 'Ama halkým sesimi dinlemedi, Ýsrail bana boyun eðmek istemedi.Yq+Q Seni Mýsýr'dan çýkaran Tanrýn RAB benim. Aðzýný iyice aç, doldurayým!GpQ Aranýzda yabancý ilah olmasýn, Baþka bir ilaha tapmayýn!QoQ'Dinle, ey halkým, seni uyarýyorum; Ey Ýsrail, keþke beni dinlesen!n3Q'Sýkýntýya düþünce seslendin, seni kurtardým, Gök gürlemesinin ardýndan sana yanýt verdim, Meriva*fj* sularýnda seni sýnadým. |iSela*OmQ'Sýrtýndaki yükü kaldýrdým, Ellerin küfeden kurtuldu' diyordu,{loQTanrý Mýsýr'a karþý yürüdüðünde, Yusuf soyuna koydu bu koþulu. Orada tanýmadýðým bir ses iþittim:Uk#QÇünkü bu Ýsrail için bir kuraldýr, Yakup'un Tanrýsý'nýn ilkesidir.Aj}QYeni Ay'da, dolunayda, Boru çalýn bayram günümüzde.SiQÇalgýya baþlayýn, tef çalýn, Tatlý sesli lir ve çenk çýnlatýn.qh ]QSevincinizi dile getirin gücümüz olan Tanrý'ya, Sevinç çýðlýklarý atýn Yakup'un Tanrýsý'na!|gqPYa RAB, ey Her Þeye Egemen Tanrý, Bizi eski halimize kavuþtur, Yüzünün ýþýðýyla aydýnlat, kurtulalým!RfPO zaman senden asla ayrýlmayacaðýz; Yaþam ver bize, adýný analým!_e7PElin, sað kolun olan adamýn üzerinde, Kendine seçtiðin insanýn üzerinde olsun!Yd+PAsman kesilmiþ, yakýlmýþ, Öfkeli bakýþlarýn yok etsin düþmanlarýný!LcPÝlgilen sað elinin diktiði filizle, Kendine seçtiðin oðulla!fbEPEy Her Þeye Egemen Tanrý, ne olur, dön bize! Göklerden bak ve gör, Ýlgilen bu asmayla.MaP Orman domuzlarý onu yoluyor, Yabanýl hayvanlar onunla besleniyor.]`3P Niçin yýktýn baðýn duvarlarýný? Yoldan geçen herkes üzümünü koparýyor,@_{P Sürgünleri Akdeniz'e, Filizleri Fýrat'a dek uzandý.J^ P Gölgesi daðlarý, Dallarý koca sedir aðaçlarýný kapladý.T]!P Onun için topraðý hazýrladýn, Kök saldý, bütün ülkeye yayýldý.M\PMýsýr'dan bir asma çubuðu getirdin, Uluslarý kovup onu diktin.t[aPBizi eski halimize kavuþtur, Ey Her Þeye Egemen Tanrý, Yüzünün ýþýðýyla aydýnlat, kurtulalým!ZZ-PKavga nedeni ettin bizi komþularýmýza, Düþmanlarýmýz alay ediyor bizimle.WY'POnlara ekmek yerine gözyaþý verdin, Ölçekler dolusu gözyaþý içirdin.eXCPYa RAB, Her Þeye Egemen Tanrý, Ne zamana dek halkýnýn dualarýna ateþ püsküreceksin?cW?PBizi eski halimize kavuþtur, ey Tanrý, Yüzünün ýþýðýyla aydýnlat, kurtulalým!UV#PEfrayim, Benyamin, Manaþþe önünde Uyandýr gücünü, Gel, kurtar bizi!U PKulak ver, ey Ýsrail'in çobaný, Ey Yusuf'u bir sürü gibi güden, Keruvlar* arasýnda taht kuran, Saç ýþýðýný,T)O Bizler, kendi halkýn, otlaðýnýn koyunlarý Sonsuza dek þükredeceðiz sana, Kuþaklar boyunca övgülerini dilimizden düþürmeyeceðiz.]S3O Komþularýmýzýn sana ettikleri hakareti Yedi kat iade et baðýrlarýna, ya Rab!iRKO Tutsaklarýn iniltisi senin katýna eriþsin, Koru büyük gücünle ölüme mahkûm olanlarý.%QCO Niçin uluslar, 'Nerede onlarýn Tanrýsý?' diye konuþsun, Kullarýnýn dökülen kanýnýn öcünü alacaðýný bilsinler, Gözlerimizle bunu görelim!PyO Yardým et bize yüce adýn uðruna, ey bizi kurtaran Tanrý, Kurtar bizi adýn uðruna, baðýþla günahlarýmýzý!OOAtalarýmýzýn suçlarýný artýk önümüze sürme, Sevecenliðini hemen göster bize, Çünkü tükendikçe tükendik.UN#OÇünkü onlar Yakup soyunu yiyip bitirdiler, Yurdunu viraneye çevirdiler.WM'OÖfkeni seni tanýmayan uluslarýn, Adýný anmayan ülkelerin üzerine dök.cL?ONe zamana dek, ya RAB? Sonsuza dek mi sürecek öfken, Alev gibi yanan kýskançlýðýn?TK!OKomþularýmýza yüzkarasý, Çevremizdekilere eðlence ve oyuncak olduk._J7OKanlarýný su gibi akýttýlar Yeruþalim'in çevresine, Onlarý gömecek kimse yok.zImOKullarýnýn ölülerini yem olarak yýrtýcý kuþlara, Sadýk kullarýnýn etini yabanýl hayvanlara verdiler.~H wOEy Tanrý, uluslar senin yurduna saldýrdý, Kutsal tapýnaðýný kirletti, Yeruþalim'i taþ yýðýnýna çevirdi.fGENHBöylece Davut onlara dürüstçe çobanlýk etti, Becerikli elleriyle onlara yol gösterdi.gFGNGHalký Yakup'u, kendi halký Ýsrail'i gütmek için, Onu yavru kuzularýn ardýndan getirdi.;EqNFKulu Davut'u seçti, Onu koyun aðýlýndan aldý.WD'NETapýnaðýný doruklar gibi, Sonsuzluk için kurduðu yeryüzü gibi yaptý.ECNDAncak Yahuda oymaðýný, Sevdiði Siyon Daðý'ný seçti.EBNCTanrý Yusuf soyunu reddetti, Efrayim oymaðýný seçmedi;FANBDüþmanlarýný püskürttü, Onlarý sonsuz utanca boðdu.`@9NAO zaman Rab uykudan uyanýr gibi, Þarabýn rehavetinden ayýlan bir yiðit gibi oldu.M?N@Kâhinleri* kýlýç altýnda öldü, Dul kadýnlarý aðlayamadý.S>N?Gençlerini ateþ yuttu, Kýzlarýna düðün türküsü söylenmez oldu.T=!N>Halkýný kýlýç önüne sürdü, Öfkesini kendi halkýndan çýkardý.P<N=Kudretini*fi* tutsaklýða, Görkemini*fi* düþman eline teslim etti.P;N<Ýnsanlar arasýnda kurduðu çadýrý, Þilo'daki konutunu terk etti.R:N;Tanrý bunlarý duyunca çok öfkelendi, Ýsrail'i büsbütün reddetti.]93N:Puta taptýklarý yerlerle O'nu kýzdýrdýlar, Putlarýyla O'nu kýskandýrdýlar.b8=N9Döneklik edip atalarý gibi ihanet ettiler, Güvenilmez bir yay gibi bozuk çýktýlar.a7;N8Ama onlar yüce Tanrý'yý denediler, O'na baþkaldýrdýlar, Koþullarýna uymadýlar.6#N7Önlerinden uluslarý kovdu, Mülk olarak topraklarýný Ýsrail oymaklarý arasýnda bölüþtürdü. Halkýný konutlarýna yerleþtirdi.x5iN6Böylece onlarý kendi kutsal topraklarýnýn sýnýrýna, Sað elinin kazandýðý daðlýk bölgeye getirdi.`49N5Onlara güvenlik içinde yol gösterdi, korkmadýlar; Düþmanlarýnýysa deniz yuttu.Y3+N4Kendi halkýný davar gibi götürdü, Çölde onlarý bir sürü gibi güttü.d2AN3Mýsýr'da bütün ilk doðanlarý, Ham'ýn çadýrlarýnda bütün ilk çocuklarý vurdu.v1eN2Yol verdi öfkesine, Canlarýný ölümden esirgemedi, Onlarý salgýn hastalýðýn pençesine düþürdü.i0KN1Üzerlerine kýzgýn öfkesini, Gazap, hýþým, bela Ve bir alay kötülük meleði gönderdi.e/CN0Büyükbaþ hayvanlarýný kýrgýna, Küçükbaþ hayvanlarýný yýldýrýma teslim etti.\.1N/Asmalarýný doluyla, Yabanýl incir aðaçlarýný iri dolu taneleriyle yok etti.N-N.Ekinlerini týrtýllara, Emeklerinin ürününü çekirgelere verdi.[,/N-Gönderdiði at sinekleri yedi halký, Gönderdiði kurbaðalar yok etti ülkeyi.J+ N,Mýsýr'ýn kanallarýný kana çevirdi, Sularýný içemediler.`*9N+Mýsýr'da gösterdiði belirtileri, Soan bölgesinde yaptýðý þaþýlasý iþleri.])3N*Anýmsamadýlar O'nun güçlü elini, Kendilerini düþmandan kurtardýðý günü,N(N)Defalarca denediler Tanrý'yý, Ýncittiler Ýsrail'in Kutsalý'ný.W''N(Çölde kaç kez O'na baþkaldýrdýlar, Issýz yerlerde O'nu gücendirdiler!b&=N'Onlarýn yalnýzca insan olduðunu anýmsadý, Geçip giden, dönmeyen bir rüzgar gibi.%N&Yine de Tanrý sevecendi, Suçlarýný baðýþlýyor, onlarý yok etmiyordu; Çok kez öfkesini tuttu, Bütün gazabýný göstermedi.P$N%O'na yürekten baðlý deðillerdi, Antlaþmasýna sadýk kalmadýlar.U##N$Oysa aðýzlarýyla O'na yaltaklanýyor, Dilleriyle yalan söylüyorlardý.j"MN#Tanrý'nýn kayalarý olduðunu, Yüce Tanrý'nýn kurtarýcýlarý olduðunu anýmsýyorlardý.h!IN"Tanrý onlarý öldürdükçe O'na yönelmeye, Ýstekle O'nu yeniden aramaya baþlýyorlardý.^ 5N!Bu yüzden Tanrý onlarýn günlerini boþluk, Yýllarýný dehþet içinde bitirdi.SN Yine de günah iþlemeye devam ettiler, O'nun harikalarýna inanmadýlar.r]NTanrý'nýn öfkesi parladý üzerlerine. En güçlülerini öldürdü, Yere serdi Ýsrail yiðitlerini.FNAncak onlar isteklerine doymadan, Daha aðýzlarý doluyken,KNYediler, týka basa doydular, Ýsteklerini yerine getirdi Tanrý.T!NOrdugahlarýnýn ortasýna, Konakladýklarý yerin çevresine düþürdü.ENToz gibi et yaðdýrdý baþlarýna, Deniz kumu kadar kuþ;[/NDoðu rüzgarýný estirdi göklerde, Gücüyle güney rüzgarýna yol gösterdi.V%NMeleklerin*fý* ekmeðini yedi her biri, Doyasýya yiyecek gönderdi onlara.ONMan* yaðdýrdý onlarý beslemek için, Göksel tahýl verdi onlara.MNYine de RAB buyruk verdi bulutlara, Kapaklarýný açtý göklerin;\1NÇünkü Tanrý'ya inanmýyorlardý, O'nun kurtarýcýlýðýna güvenmiyorlardý.lQNRAB bunu duyunca çok öfkelendi, Yakup'a ateþ püskürdü, Öfkesi týrmandý Ýsrail'e karþý;wN'Bak, kayaya vurunca sular fýþkýrdý, Dereler taþtý. Peki, ekmek de verebilir mi, Et saðlayabilir mi halkýna?'V%N'Tanrý çölde sofra kurabilir mi?' diyerek, Tanrý'ya karþý konuþtular.V%NCanlarýnýn çektiði yiyeceði isteyerek Ýçlerinde Tanrý'yý denediler._7NAma onlar çölde Yüceler Yücesi'ne baþkaldýrarak Günah iþlemeye devam ettiler.ONKayadan akarsular fýþkýrtmýþ, Sularý ýrmak gibi akýtmýþtý.`9NÇölde kayalarý yarmýþ, Sanki dipsiz kaynaklardan Onlara kana kana su içirmiþti.N NGündüz bulutla, Gece ateþ ýþýðýyla onlara yol göstermiþti.V %N Denizi yarýp geçirmiþti onlarý, Bir duvar gibi ayakta tutmuþtu sularý.^ 5N Mýsýr'da, Soan*fh* bölgesinde Tanrý harikalar yapmýþtý atalarýnýn önünde.J  N Unuttular O'nun iþlerini, Kendilerine gösterdiði harikalarý.^ 5N Tanrý'nýn antlaþmasýna uymadýlar, O'nun yasasýna göre yaþamayý reddettiler.a;N Oklarla, yaylarla kuþanmýþ Efrayimoðullarý Savaþ günü sýrtlarýný döndüler.taNAtalarý gibi inatçý, baþkaldýrýcý, Yüreði kararsýz, Tanrý'ya sadakatsiz bir kuþak olmasýnlar.ykNTanrý'ya güven duysunlar, Tanrý'nýn yaptýklarýný unutmasýnlar, O'nun buyruklarýný yerine getirsinler;q[NÖyle ki, gelecek kuþak, yeni doðacak çocuklar bilsinler, Onlar da kendi çocuklarýna anlatsýnlar,  NRAB Yakup soyuna koþullar bildirdi, Ýsrail'e yasa koydu. Bunlarý çocuklarýna öðretsinler diye Atalarýmýza buyruk verdi.'NTorunlarýndan bunlarý gizlemeyeceðiz; RAB'bin övgüye deðer iþlerini, Gücünü, yaptýðý harikalarý Gelecek kuþaða duyuracaðýz.KNDuyduðumuzu, bildiðimizi, Atalarýmýzýn bize anlattýðýný.MNÖzdeyiþlerle söze baþlayacaðým, Eski sýrlarý anlatacaðým,T #NDinle, ey halkým, öðrettiklerimi, Kulak ver aðzýmdan çýkan sözlere.EMMusa ve Harun'un eliyle Halkýný bir sürü gibi güttün.Y~+MKendine denizde, Derin sularda yollar açtýn, Ama ayak izlerin belli deðildi.g}GMKasýrgada gürleyiþin duyuldu, Þimþekler dünyayý aydýnlattý, Yer titreyip sarsýldý.T|!MBulutlar suyunu boþalttý, Gökler gürledi, Her yanda oklarýn uçuþtu._{7MSular seni görünce, ey Tanrý, Sular seni görünce çalkalandý, Enginler titredi.^z5MGüçlü bileðinle kendi halkýný, Yakup ve Yusuf oðullarýný kurtardýn. |iSelaRyMHarikalar yaratan Tanrý sensin, Halklar arasýnda gücünü gösterdin.FxM Ey Tanrý, yolun kutsaldýr! Hangi ilah Tanrý kadar uludur?pwYM Yaptýklarý üzerinde derin derin düþüneceðim, Bütün iþlerinin üzerinde dikkatle duracaðým.Uv#M RAB'bin iþlerini anacaðým, Evet, geçmiþteki harikalarýný anacaðým.qu[M Sonra kendi kendime, 'Ýþte benim derdim bu!' dedim, 'Yüceler Yücesi gücünü göstermiyor artýk.'Tt!M Tanrý unuttu mu acýmayý? Sevecenliðinin yerini öfke mi aldý?' |iSelaLsMSevgisi sonsuza dek mi yok oldu? Sözü geçerli deðil mi artýk?SrM'Rab sonsuza dek mi bizi reddedecek? Lütfunu bir daha göstermeyecek mi?bq=MGece ilahilerimi anacaðým, Kendi kendimle konuþacaðým, Ýnceden inceye soracaðým:>pwMGeçmiþ günleri, Yýllar öncesini düþünüyorum.NoMAçýk tutuyorsun göz kapaklarýmý, Sýkýntýdan konuþamýyorum.SnMTanrý'yý anýmsayýnca inlerim, Düþündükçe içim daralýr. |iSela*vmeMSýkýntýlý günümde Rab'be yönelir, Gece hiç durmadan ellerimi açarým, Gönlüm avunmaz bir türlü.Ol MYüksek sesle Tanrý'ya yakarýyorum, Haykýrýyorum beni duysun diye.MkL RAB önderlerin soluðunu keser, Korku salar yeryüzü krallarýna.j)L Adaklar adayýn Tanrý'nýz RAB'be, Yerine getirin adaklarýnýzý, Armaðanlar sunun korkulmasý gereken Tanrý'ya, Bütün çevresindekiler.niUL Ýnsanlarýn gazabý bile sana övgüler doðuruyor, Gazabýndan kurtulanlarý çevrene topluyorsun.Yh+L Ey Tanrý, sen yargýlamaya, Ülkedeki mazlumlarý kurtarmaya kalkýnca. |iSelaUg#LYargýný göklerden açýkladýn, Yeryüzü korkup sessizliðe büründü,Tf!LYalnýz sensin korkulmasý gereken, Öfkelenince kim durabilir karþýnda?]e3LEy Yakup'un Tanrýsý, sen kükreyince, Atlarla atlýlar son uykularýna daldýlar.mdSLYaðmaya uðradý yiðitler, Uykularýna daldýlar, En güçlüleri bile elini kýpýrdatamaz oldu.McLIþýl ýþýl parýldýyorsun, Avý bol daðlardan daha görkemli.Zb-LOrada kýrdý alevli oklarý, Kalkaný, kýlýcý, savaþ silahlarýný. |iSela* 'aY;KÖvünenlere, <Övünmeyin artýk!> dedim; Kötülere,  IAma benim için en iyisi Tanrý'ya yakýn olmaktýr; Bütün iþlerini duyurayým diye Sýðýnak yaptým Egemen RAB'bi kendime.h=IIKuþkusuz yok olacak senden uzak duranlar, Ortadan kaldýracaksýn sana vefasýzlýk edenleri.l<QIBedenim ve yüreðim tükenebilir, Ama Tanrý yüreðimde güç, Bana düþen paydýr sonsuza dek.W;'ISenden baþka kimim var göklerde? Ýstemem senden baþkasýný yeryüzünde.N:IÖðütlerinle yol gösterir, Beni sonunda yüceliðe eriþtirirsin.B9IYine de sürekli seninleyim, Sað elimden tutarsýn beni.>8wIAkýlsýz ve bilgisizdim, Karþýnda bir hayvan gibi.;7qIKalbim kýrýldýðýnda, Ýçim acý dolduðunda,r6]IUyanan birisi için rüya nasýlsa, Sen de uyanýnca, ya Rab, Hor göreceksin onlarýn görüntüsünü.J5 INasýl da bir anda yok oluyor, Siliniveriyorlar dehþet içinde!L4IGerçekten onlarý kaygan yere koyuyor, Yýkýma sürüklüyorsun._37ITanrý'nýn Tapýnaðý'na girene dek; O zaman anladým sonlarýnýn ne olacaðýný.?2yIBunu anlamak için düþündüðümde, Zor geldi bana,^15I'Ben de onlar gibi konuþayým' deseydim, Senin çocuklarýna ihanet etmiþ olurdum.A0}IGün boyu içim içimi yiyor, Her sabah azap çekiyorum.b/=I Anlaþýlan boþ yere yüreðimi temiz tutmuþum, Ellerimi yýkamýþým suçsuzum diye.Z.-I Ýþte böyledir kötüler, Hep tasasýz, sürekli varlýklarýný artýrýrlar.Q-I Derler ki, 'Tanrý nasýl bilir? Bilgisi var mý Yüceler Yücesi'nin?'P,I Bu yüzden halk onlardan yana döner, Sözlerini aðzý açýk dinler.Y++I Göklere karþý aðýzlarýný açarlar, Boþ sözleri yeryüzünü dolaþýr.a*;IÝnsanlarla eðlenir, kötü niyetle konuþur, Tepeden bakar, baskýyla tehdit ederler.^)5IÞiþmanlýktan gözleri dýþarý fýrlar, Ýçleri kötülük kazaný gibi kaynar.^(5IBu yüzden gurur onlarýn gerdanlýðý, Zorbalýk onlarý örten bir giysi gibidir.F'IBaþkalarýnýn derdini bilmez, Onlar gibi çile çekmezler.M&IOnlar acý nedir bilmezler, Bedenleri saðlýklý ve semizdir*fç*.T%!IÇünkü kötülerin gönencini gördükçe, Küstahlarý kýskanýyordum.Z$-IAma benim ayaklarým neredeyse tökezlemiþ, Adýmlarým az kalsýn kaymýþtý.M# ITanrý gerçekten Ýsrail'e, Yüreði temiz olanlara karþý iyidir.7"iHÝþay oðlu Davut'un dualarý burada bitiyor.m!SHYüce adýna sonsuza dek övgüler olsun, Bütün yeryüzü O'nun yüceliðiyle dolsun! Amin! Amin!b =HRAB Tanrý'ya, Ýsrail'in Tanrýsý'na övgüler olsun, Harikalar yaratan yalnýz O'dur. 9HKralýn adý sonsuza dek yaþasýn, Güneþ durdukça adý var olsun, Onun aracýlýðýyla insanlar kutsansýn, Bütün uluslar 'Ne mutlu ona' desin!%HÜlkede bol buðday olsun, Dað baþlarýnda dalgalansýn! Baþaklarý Lübnan gibi verimli olsun, Kent halký ot gibi serpilip çoðalsýn!r]HYaþasýn kral! Ona Saba altýný versinler; Durmadan dua etsinler onun için, Gün boyu onu övsünler!mSHBaskýdan, zorbalýktan özgür kýlar onlarý, Çünkü onun gözünde onlarýn kaný deðerlidir.GH Yoksula, düþküne acýr, Düþkünlerin canýný kurtarýr.W'H Çünkü yardým isteyen yoksulu, Dayanaðý olmayan düþkünü o kurtarýr.T!H Bütün krallar önünde yere kapansýn, Bütün uluslar ona kulluk etsin!veH Tarþiþ'in ve kýyý ülkelerinin krallarý Ona haraç getirsin, Saba ve Seva krallarý armaðanlar sunsun!NH Çöl kabileleri diz çöksün önünde, Düþmanlarý toz yalasýn.QHEgemenlik sürsün denizden denize, Fýrat'tan yeryüzünün ucuna dek!b=HOnun günlerinde doðruluk serpilip geliþsin, Ay ýþýdýðý sürece esenlik artsýn!kOHYeni biçilmiþ çayýra düþen yaðmur gibi, Topraðý sulayan bereketli yaðmurlar gibi olsun!H HGüneþ ve ay durdukça, Kral kuþaklar boyunca yaþasýn*fc*;b=HMazlumlara hakkýný versin, Yoksullarýn çocuklarýný kurtarsýn, Zalimleriyse ezsin!:oHDaðlar, tepeler, Halka adilce gönenç getirsin!NHSenin halkýný doðrulukla, Mazlum kullarýný adilce yargýlasýn!L HEy Tanrý, adaletini krala, Doðruluðunu kral oðluna armaðan et.pYGDilim gün boyu senin zaferinden söz edecek, Çünkü kötülüðümü isteyenler Utanýp rezil oldu.{ oGSeni ilahilerle överken, Dudaklarýmla, varlýðýmla sevincimi dile getireceðim, Çünkü sen beni kurtardýn.  GBen de seni, Senin sadakatini çenkle öveceðim, ey Tanrým, Lir çalarak seni ilahilerle öveceðim, Ey Ýsrail'in Kutsalý!> wGSaygýnlýðýmý artýracak, Yine beni avutacaksýn. GSen ki, bana birçok kötü sýkýntý gösterdin, Bana yeniden yaþam verecek, Beni topraðýn derinliklerinden çýkaracaksýn.n UGEy Tanrý, doðruluðun göklere eriþiyor, Büyük iþler yaptýn, Senin gibisi var mý, ey Tanrý? GYaþlanýp saçlarýma ak düþse bile Terk etme beni, ey Tanrý, Gücünü gelecek kuþaða, Kudretini sonrakilere anlatana dek.jMGEy Tanrý, çocukluðumdan beri beni sen yetiþtirdin, Senin harikalarýný hâlâ anlatýyorum.\1GEy Egemen RAB, gelip yiðitliklerini, Senin, yalnýz senin zaferini duyuracaðým.]3GGün boyu senin zaferini, Kurtarýþýný anlatacaðým, Ölçüsünü bilmesem de.NGAma ben her zaman umutluyum, Sana övgü üstüne övgü dizeceðim.jMG Utansýn, yok olsun beni suçlayanlar, Utanca, rezalete bürünsün kötülüðümü isteyenler.A}G Ey Tanrý, benden uzak durma, Tanrým, yardýmýma koþ![/G 'Tanrý onu terk etti' diyorlar, 'Kovalayýp yakalayýn, Kurtaracak kimsesi yok!'hIG Çünkü düþmanlarým benden söz ediyor, Beni öldürmek isteyenler birbirine danýþýyor,QG Yaþlandýðýmda beni reddetme, Gücüm tükendiðinde beni terk etme!J~ GAðzýmdan sana övgü eksilmez, Gün boyu yüceliðini anarým.\}1GBirçoklarý için iyi bir örnek oldum, Çünkü sen güçlü sýðýnaðýmsýn.s|_GDoðduðum günden beri sana güveniyorum, Beni ana rahminden çýkaran sensin. Övgülerim hep sanadýr.X{)GÇünkü umudum sensin, ey Egemen RAB, Gençliðimden beri dayanaðým sensin.Yz+GEy Tanrým, kurtar beni Kötünün elinden, haksýzýn, gaddarýn pençesinden!wygGSýðýnacak kayam ol, Her zaman baþvurabileceðim; Buyruk ver, kurtulayým, Çünkü kayam ve kalem sensin.Wx'GAdaletinle kurtar beni, tehlikeden uzaklaþtýr, Kulak ver bana, kurtar beni!Ew GYa RAB, sana sýðýnýyorum, Utandýrma beni hiçbir zaman!yvkFBense, mazlum ve yoksulum, Ey Tanrý, yardýmýma koþ! Yardýmcým ve kurtarýcým sensin, Geç kalma, ya RAB!u{FSende neþe ve sevinç bulsun Bütün sana yönelenler! 'Tanrý yücedir!' desin hep Senin kurtarýþýný özleyenler!BtFBana, 'Oh! Oh!' çekenler Geri çekilsin utançlarýndan!{soFUtansýn canýmý almaya çalýþanlar, Yüzleri kýzarsýn! Geri dönsün zararýmý isteyenler, Rezil olsunlar!9r oFEy Tanrý, kurtar beni! Yardýmýma koþ, ya RAB!^q5E$Kullarýnýn çocuklarý orayý miras alacak, O'nun adýný sevenler orada oturacak.mpSE#Çünkü Tanrý Siyon'u kurtaracak, Yahuda kentlerini onaracak; Halk oraya yerleþip sahibi olacak.Vo%E"O'na övgüler sunun, ey yer, gök, Denizler ve onlardaki bütün canlýlar!OnE!Çünkü RAB yoksullarý iþitir, Kendi tutsak halkýný hor görmez.bm=E Mazlumlar bunu görünce sevinsin, Ey Tanrý'ya yönelen sizler, yüreðiniz canlansýn.\l1ERAB'bi bir öküzden, Boynuzlu, týrnaklý bir boðadan Daha çok hoþnut eder bu.Yk+ETanrý'nýn adýný ezgilerle öveceðim, Þükranlarýmla O'nu yücelteceðim.\j1EBense ezilmiþ ve kederliyim, Senin kurtarýþýn, ey Tanrý, bana bir kale olsun!Ti!EYaþam kitabýndan silinsin adlarý, Doðrularla yan yana yazýlmasýnlar!FhECeza yaðdýr baþlarýna, Senin tarafýndan aklanmasýnlar!mgSEÇünkü senin vurduðun insanlara zulmediyor, Yaraladýðýn insanlarýn acýsýný konuþuyorlar.EfEIssýz kalsýn konaklarý, Çadýrlarýnda oturan olmasýn!SeEGazabýný yaðdýr üzerlerine, Öfkenin ateþi yapýþsýn yakalarýna!GdEGözleri kararsýn, göremesinler! Bellerini hep bükük tut!PcEÖnlerindeki sofra tuzak olsun onlara, Yandaþlarý için kapan olsun!GbEYiyeceðime zehir kattýlar, Sirke içirdiler susadýðýmda.a EHakaret kalbimi kýrdý, dertliyim, Acýlarýmý paylaþacak birini bekledim, çýkmadý, Avutacak birini aradým, bulamadým.~`uEBana nasýl hakaret edildiðini, Utandýðýmý, rezil olduðumu biliyorsun; Düþmanlarýmýn hepsi senin önünde.H_ EYaklaþ bana, kurtar canýmý, Al baþýmdan düþmanlarýmý.U^#EKulundan yüzünü gizleme, Çünkü sýkýntýdayým, hemen yanýtla beni!f]EEYanýt ver bana, ya RAB, Çünkü sevgin iyidir. Yüzünü çevir bana büyük merhametinle!i\KESeller beni sürüklemesin, Engin beni yutmasýn, Ölüm çukuru aðzýný üstüme kapamasýn.k[OEBeni çamurdan kurtar, Ýzin verme batmama; Benden nefret edenlerden, Derin sulardan kurtulayým. Z E Ama benim duam sanadýr, ya RAB. Ey Tanrý, sevginin bolluðuyla, Güvenilir kurtarýþýnla uygun gördüðünde Yanýtla beni.YY+E Kent kapýsýnda oturanlar beni çekiþtiriyor, Sarhoþlarýn türküsü oldum.7XiE Çula büründüðüm zaman Alay konusu oldum.;WqE Oruç* tutup aðlayýnca, Yine hakarete uðradým.mVSE Çünkü evin için gösterdiðim gayret beni yiyip bitirdi, Sana edilen hakaretlere ben uðradým.HU EKardeþlerime yabancý, Annemin öz oðullarýna uzak kaldým.GTESenin uðruna hakarete katlandým, Utanç kapladý yüzümü.&SEEYa Rab, Her Þeye Egemen RAB, Utanmasýn sana umut baðlayanlar benim yüzümden! Ey Ýsrail'in Tanrýsý, Benim yüzümden sana yönelenler rezil olmasýn!TR!EAkýlsýzlýðýmý biliyorsun, ey Tanrý, Suçlarým senden gizli deðil.'QGEYok yere benden nefret edenler Saçlarýmdan daha çok. Kalabalýktýr canýma kasteden haksýz düþmanlarým. Çalmadýðým malý nasýl geri verebilirim?iPKETükendim feryat etmekten, Boðazým kurudu; Gözlerimin feri sönüyor Tanrým'ý beklemekten.cO?EDipsiz bataða gömülüyorum, Basacak yer yok. Derin sulara battým, Sellere kapýldým.6N iEKurtar beni, ey Tanrý, Sular boyuma ulaþtý.MD#Ne heybetlisin, ey Tanrý, tapýnaðýnda! Ýsrail'in Tanrýsý'na, Halkýna güç, kudret veren Tanrý'ya övgüler olsun!fLED"Tanrý'nýn gücünü tanýyýn; O'nun yüceliði Ýsrail'in üzerinde, Gücü göklerdedir._K7D!Göklere, kadim göklere binmiþ olaný. Ýþte sesiyle, güçlü sesiyle gürlüyor!hJID Ey yeryüzünün krallýklarý, Tanrý'ya ezgiler söyleyin, Ýlahilerle övün Rab'bi, |iSela_I7DMýsýr'dan elçiler gelecek, Kûþlular* ellerini Tanrý'ya doðru kaldýrýverecek.HH DAzarla kamýþlar arasýnda yaþayan hayvaný, Halklarýn buzaðýlarýyla boðalar sürüsünü*fb*, Çiðne ayaklarýnla gümüþe gönül verenleri, Daðýt savaþtan zevk alan halklarý! G DF-DEy Tanrý, Yeruþalim'deki tapýnaðýndan göster gücünü, Bizim için kullandýðýn gücünü, ey Tanrý. Krallar sana armaðanlar sunacak.yEkDÖnde en küçük oymak Benyamin, Kalabalýk halinde Yahuda önderleri, Zevulun ve Naftali önderleri oradalar!iDKD'Ey sizler, Ýsrail soyundan gelenler, Toplantýlarýnýzda Tanrý'ya, RAB'be övgüler sunun!'SCDBaþta okuyucular, arkada çalgýcýlar, Ortada tef çalan genç kýzlar.oBWDEy Tanrý, senin zafer alayýný, Tanrým'ýn, Kralým'ýn kutsal yere törenle geliþini gördüler:yAkD'Öyle ki, ayaklarýný düþmanlarýnýn kanýna batýrasýn, Köpeklerinin dili de onlardan payýný alsýn.'T@!DRab, 'Onlarý Baþan'dan, Denizin derinliklerinden geri getireceðim' der,f?EDKuþkusuz Tanrý düþmanlarýnýn baþýný, Suçlu yaþayanlarýn kýllý kafasýný ezer.h>IDTanrýmýz kurtarýcý bir Tanrý'dýr, Ölümden kurtarýþ yalnýz Egemen RAB'be özgüdür.a=;DHer gün yükümüzü taþýyan Rab'be, Bizi kurtaran Tanrý'ya övgüler olsun. |iSela!<;DSen yükseðe çýktýn, tutsaklarý peþine taktýn, Ýnsanlardan, baþkaldýranlardan bile armaðanlar aldýn, Oraya yerleþmek için, ya RAB Tanrý.];3DTanrý'nýn savaþ arabalarý sayýsýzdýr, Rab kutsallýk içinde Sina'dan geldi.:DEy ulu daðlar, niçin yan gözle bakýyorsunuz Tanrý'nýn yerleþmek için seçtiði daða? Evet, RAB orada sonsuza dek oturacaktýr.Q9DEy Baþan Daðý, Tanrý Daðý! Ey Baþan Daðý, doruklarý ulu dað!b8=DHer Þeye Gücü Yeten, krallarý daðýtýrken, Sanki Salmon Daðý'na kar yaðýyordu. Ws~~O}}}}7|||"{{q{/zzzOyyyxsx%ww[wvvduu,ttt0sss$rrqqq=ppp\pookonnwn$mmsm'll8kkVjjiiicihhggkg!fffGeee3ddFcccCbbb.aaa5``d`__8^^c]]]/\\a\"[[S[ ZZ`YYYKXXXNXWW_VVV^V'UUU3TTT1SS~S=RRR)QQQ=PPqPO+ONNN7MMqMLLL&KK JJiJIIcIHH!GGmFFXFLEEEEDDD;CCcBBAAAAdA@@g@6??g>>>P==="<_g Bir baba çocuklarýna nasýl sevecen davranýrsa, RAB de kendisinden korkanlara öyle sevecen davranýr.Z=-g Doðu batýdan ne kadar uzaksa, O kadar uzaklaþtýrdý bizden isyanlarýmýzý.{<og Çünkü gökler yeryüzünden ne kadar yüksekse, Kendisinden korkanlara karþý sevgisi de o kadar büyüktür.[;/g Bize günahlarýmýza göre davranmaz, Suçlarýmýzýn karþýlýðýný vermez.?:yg Sürekli suçlamaz, Öfkesini sonsuza dek sürdürmez.I9 gRAB sevecen ve lütfedendir, Tez öfkelenmez, sevgisi engindir.M8gKendi yöntemlerini Musa'ya, Ýþlerini Ýsrailliler'e açýkladý.97mgRAB bütün düþkünlere Hak ve adalet saðlar.h6IgYaþam boyu seni iyiliklerle doyuran O'dur, Bu nedenle gençliðin kartalýnki gibi tazelenir.X5)gCanýný ölüm çukurundan kurtaran, Sana sevgi ve sevecenlik tacý giydiren,U4#gBütün suçlarýný baðýþlayan, Bütün hastalýklarýný iyileþtiren,L3gRAB'be övgüler sun, ey caným! Ýyiliklerinin hiçbirini unutma!f2 GgRAB'be övgüler sun, ey gönlüm! O'nun kutsal adýna övgüler sun, ey bütün varlýðým!]13fGözetiminde yaþayacak kullarýnýn çocuklarý, Senin önünde duracak soylarý.'90mfAma sen hep aynýsýn, Yýllarýn tükenmeyecek./fOnlar yok olacak, ama sen kalýcýsýn. Hepsi bir giysi gibi eskiyecek. Onlarý bir kaftan gibi deðiþtireceksin, Geçip gidecekler.`.9f'Çok önceden attýn dünyanýn temellerini, Gökler de senin ellerinin yapýtýdýr.l-Qf'Ey Tanrým, ömrümün ortasýnda canýmý alma!' dedim. 'Senin yýllarýn kuþaklar boyu sürer!E,fRAB gücümü kýrdý yaþam yolunda, Ömrümü kýsalttý. + f*fBöylece halklar ve krallýklar RAB'be tapýnmak için toplanýnca, O'nun adý Siyon'da, Övgüsü Yeruþalim'de duyurulacak.Q)fTutsaklarýn iniltisini duymak, Ölüm mahkûmlarýný kurtarmak için.`(9fRAB yücelerdeki kutsal katýndan aþaðý baktý, Göklerden yeryüzünü gözetledi,p'YfBunlar gelecek kuþak için yazýlsýn, Öyle ki, henüz doðmamýþ insanlar RAB'be övgüler sunsun.W&'fYoksullarýn duasýna kulak verecek, Yalvarýþlarýný asla hor görmeyecek.L%fÇünkü RAB Siyon'u yeniden kuracak, Görkem içinde görünecek.N$fUluslar RAB'bin adýndan, Yeryüzü krallarý görkeminden korkacak.H# fKullarýn onun taþlarýndan hoþlanýr, Tozunu bile severler.q"[f Kalkýp Siyon'a sevecenlik göstereceksin, Çünkü onu kayýrmanýn zamanýdýr, beklenen zaman geldi.Y!+f Ama sen, sonsuza dek tahtýnda oturursun, ya RAB, Ünün kuþaklar boyu sürer.O f Günlerim akþam uzayan gölge gibi yitmekte, Ot gibi sararmaktayým.  f f Kýzýp öfkelendiðin için Külü ekmek gibi yiyor, Ýçeceðime gözyaþý katýyorum. Beni kaldýrýp bir yana attýn.nUfDüþmanlarým bütün gün bana hakaret ediyor, Bana dil uzatanlar adýmý lanet için kullanýyor.J fGözüme uyku girmiyor, Damda yalnýz kalmýþ bir kuþ gibiyim.V%fIssýz yerlerdeki ishakkuþunu andýrýyorum, Viranelerdeki kukumav gibiyim.<sfBir deri bir kemiðe döndüm Acý acý inlemekten.NfYüreðim kýrgýn yemiþ ot gibi kurudu, Ekmek yemeyi bile unuttum.SfÇünkü günlerim duman gibi yok oluyor, Kemiklerim ateþ gibi yanýyor.oWfSýkýntýlý günümde yüzünü benden gizleme, Kulak ver sesime, Seslenince yanýt ver bana hemen.9 ofYa RAB, duamý iþit, Yakarýþým sana eriþsin.nUeHer sabah ülkedeki kötüleri yok ederek Bütün haksýzlarý RAB'bin kentinden söküp atacaðým.\1eDolap çeviren evimde oturmayacak, Yalan söyleyen gözümün önünde durmayacak. eGözüm ülkenin sadýk insanlarý üzerinde olacak, Yanýmda oturmalarýný isterim; Bana dürüst yaþayan kiþi hizmet edecek.]3eYok ederim dostunu gizlice çekiþtireni, Katlanamam tepeden bakan, gururlu insana.GeUzak olsun benden sapýklýk, Tanýmak istemem kötülüðü.dAeÖnümde alçaklýða izin vermeyeceðim. Tiksinirim döneklerin iþinden, Etkilemez beni.r]eDürüst davranmaya özen göstereceðim, Ne zaman geleceksin bana? Temiz bir yaþam süreceðim evimde,W )eSevgini ve adaletini ezgilerle anacaðým, Seni ilahilerle öveceðim, ya RAB.T !dÇünkü RAB iyidir, Sevgisi sonsuzdur. Sadakati kuþaklar boyunca sürer.h IdKapýlarýna þükranla, Avlularýna övgüyle girin! Þükredin O'na, adýna övgüler sunun!v edBilin ki RAB Tanrý'dýr. Bizi yaratan O'dur, biz de O'nunuz*fr*, O'nun halký, otlaðýnýn koyunlarýyýz.K dO'na neþeyle kulluk edin, Sevinç ezgileriyle çýkýn huzuruna!F  dEy bütün dünya, RAB'be sevinç çýðlýklarý yükseltin!kOc Tanrýmýz RAB'bi yüceltin, Tapýnýn O'na kutsal daðýnda! Çünkü Tanrýmýz RAB kutsaldýr. cYa RAB Tanrýmýz, yanýt verdin onlara; Baðýþlayýcý bir Tanrý oldun, Ama yaptýklarý kötülüðü cezasýz býrakmadýn.oWcBulut sütunu içinden onlarla konuþtu, Uydular O'nun buyruklarýna, Kendilerine verdiði kurallara. cMusa'yla Harun O'nun kâhinlerindendi, Samuel de O'nu adýyla çaðýranlar arasýndaydý. RAB'be seslenirlerdi, O da yanýtlardý._7cYüceltin Tanrýmýz RAB'bi, Ayaklarýnýn taburesi önünde tapýnýn! O kutsaldýr.uccEy adaleti seven güçlü kral, Eþitliði sen saðladýn, Yakup soyunda doðru ve adil olaný sen yaptýn.<scÖvsünler büyük, müthiþ adýný! O kutsaldýr.FcRAB Siyon'da uludur, Yücedir O, bütün halklara egemendir.q ]cRAB egemenlik sürüyor, titresin halklar! Keruvlar* arasýnda tahtýna oturmuþ, Sarsýlsýn yeryüzü!4abEl çýrpsýn ýrmaklar, Sevinçle haykýrsýn daðlar RAB'bin önünde! Çünkü O geliyor Yeryüzünü yönetmeye. Dünyayý adaletle, Halklarý doðrulukla yönetecek.Q~bGürlesin deniz ve içindekiler, Gürlesin yeryüzü ve üzerindekiler._}7bBoru ve borazan eþliðinde Sevinç çýðlýklarý atýn Kral olan RAB'bin önünde.?|ybLirle ezgiler sunun RAB'be, Lir ve müzik eþliðinde!y{kbSevinç çýðlýklarý yükseltin RAB'be, ey yeryüzündekiler! Sevinç ilahileriyle yeri göðü çýnlatýn!wzgbÝsrail halkýna sevgisini, Sadakatini anýmsadý; Tanrýmýz'ýn zaferini gördü dünyanýn dört bucaðý.QybRAB uluslarýn gözü önüne serdi kurtarýþýný, Zaferini bildirdi.qx ]bYeni bir ezgi söyleyin RAB'be. Çünkü harikalar yaptý, Zaferler kazandý sað eli ve kutsal koluyla.Vw%a Ey doðrular, RAB'de sevinç bulun, Kutsallýðýný anarak O'na þükredin!?vya Doðrulara ýþýk, Temiz yüreklilere sevinç saçar. u a Ey sizler, RAB'bi sevenler, kötülükten tiksinin. O sadýk kullarýnýn canýný korur, Onlarý kötülerin elinden kurtarýr.rt]a Çünkü sensin, ya RAB, bütün yeryüzünün en yücesi, Bütün ilahlarýn üstündesin, çok ulusun.SsaSiyon seviniyor yargýlarýný duyunca, ya RAB, Yahuda kentleri coþuyor.drAaUtansýn puta tapanlar, Deðersiz putlarla övünenler! RAB'be tapýn, ey bütün ilahlar!RqaGökler O'nun doðruluðunu duyurur, Bütün halklar görkemini görür.Tp!aDaðlar balmumu gibi erir, RAB'bin, bütün yeryüzünün Rab'bi önünde.Ho aÞimþekleri dünyayý aydýnlatýr, Yeryüzü görüp titrer.MnaAteþ yürüyor O'nun önünde, Düþmanlarýný yakýyor çevrede.bm=aBulut ve zifiri karanlýk sarmýþ çevresini, Doðruluk ve adalettir tahtýnýn temeli.Wl )aRAB egemenlik sürüyor, coþsun yeryüzü, Bütün kýyý halklarý sevinsin!okW` Bayram etsin kýrlar ve üzerindekiler! O zaman RAB'bin önünde bütün orman aðaçlarý Sevinçle haykýracak. Çünkü O geliyor! Yeryüzünü yargýlamaya geliyor. Dünyayý adaletle, Halklarý kendi gerçeðiyle yönetecek.Wj'` Sevinsin gökler, coþsun yeryüzü! Gürlesin deniz içindekilerle birlikte!zim` Uluslara, 'RAB egemenlik sürüyor' deyin. Dünya saðlam kurulmuþ, sarsýlmaz. O halklarý adaletle yargýlar.jhM` Kutsal giysiler içinde RAB'be tapýnýn! Titreyin O'nun önünde, ey bütün yeryüzündekiler!ag;`RAB'bin görkemini adýna yaraþýr biçimde övün, Sunular getirip avlularýna girin!Tf!`Ey bütün halklar, RAB'bi övün, RAB'bin gücünü, yüceliðini övün,\e1`Yücelik, ululuk O'nun huzurundadýr, Güç ve güzellik O'nun tapýnaðýndadýr.Rd`Halklarýn bütün ilahlarý bir hiçtir, Oysa gökleri yaratan RAB'dir.[c/`Çünkü RAB uludur, yalnýz O övgüye deðer, Ýlahlardan çok O'ndan korkulur.Hb `Görkemini uluslara, Harikalarýný bütün halklara anlatýn!Sa`Ezgi söyleyin, RAB'bin adýný övün, Her gün duyurun kurtarýþýný!U` %`Yeni bir ezgi söyleyin RAB'be! Ey bütün dünya, RAB'be ezgiler söyleyin!S__ Bu yüzden öfkeyle ant içtim: 'Huzur diyarýma*fp* asla girmeyecekler!'{^o_ Kýrk yýl o kuþaktan hep iðrendim, 'Yüreði kötü yola sapan bir halktýr' dedim, 'Yollarýmý bilmiyorlar.']]3_ Yaptýklarýmý görmelerine karþýn, Atalarýnýz orada beni sýnayýp denediler.i\K_Meriva'da*fo*, o gün çölde, Massa'da*fö* olduðu gibi, Yüreklerinizi nasýrlaþtýrmayýn.[y_Çünkü O Tanrýmýz'dýr, Bizse O'nun otlaðýnýn halký, Elinin altýndaki koyunlarýz. Bugün sesini duyarsanýz,UZ#_Gelin, tapýnalým, eðilelim, Bizi yaratan RAB'bin önünde diz çökelim.SY_Deniz O'nundur, çünkü O yarattý, Karaya da O'nun elleri biçim verdi.MX_Yerin derinlikleri O'nun elindedir, Daðlarýn doruklarý da O'nun.RW_Çünkü RAB ulu Tanrý'dýr, Bütün ilahlarýn üstünde ulu kraldýr.NV_Þükranla huzuruna çýkalým, O'na sevinç ilahileri yükseltelim!dU C_Gelin, RAB'be sevinçle haykýralým, Bizi kurtaran kayaya sevinç çýðlýklarý atalým,T1^Tanrýmýz RAB yaptýklarý kötülüðü Kendi baþlarýna getirecek, Kötülükleri yüzünden köklerini kurutacak, Evet, köklerini kurutacak.ES^Ama RAB bana kale oldu, Tanrým sýðýndýðým kaya oldu.QR^Onlar doðruya karþý birleþiyor, Suçsuzu ölüme mahkûm ediyorlar.SQ^Yasaya dayanarak haksýzlýk yapan koltuk sahibi Seninle baðdaþýr mý?NP^Kaygýlar içimi sarýnca, Senin avutmalarýn gönlümü sevindirir.KO^'Ayaðým kayýyor' dediðimde, Sevgin ayakta tutar beni, ya RAB.[N/^RAB yardýmcým olmasaydý, Þimdiye dek sessizlik diyarýna göçmüþtüm bile.\M1^Kötülere karþý beni kim savunacak? Kim benim için suçlulara karþý duracak?ZL-^Adalet yine doðruluk üzerine kurulacak, Yüreði temiz olan herkes ona uyacak.GK^Çünkü RAB halkýný reddetmez, Kendi halkýný terk etmez.kJO^ Kötüler için çukur kazýlýncaya dek, Onu sýkýntýlý günlerden kurtarýp rahatlatýrsýn.KI^ Ne mutlu, ya RAB, yola getirdiðin, Yasaný öðrettiðin insana!=Hu^ RAB insanýn düþüncelerinin Boþ olduðunu bilir.MG^ Uluslarý yola getiren yargýlamaz mý? Ýnsaný eðiten bilmez mi?FF^ Kulaðý yaratan iþitmez mi? Göze biçim veren görmez mi?aE;^Ey halkýn içindeki budalalar, dikkat edin; Ey aptallar, ne zaman akýllanacaksýnýz?DD^'RAB görmez' diyorlar, 'Yakup'un Tanrýsý dikkat etmez.'@C{^Dulu, garibi boðazlýyor, Öksüzleri öldürüyorlar.GB^Halkýný eziyorlar, ya RAB, Kendi halkýna eziyet ediyorlar.UA#^Aðýzlarýndan küstahlýk dökülüyor, Suç iþleyen herkes övünüyor.J@ ^Kötüler ne zamana dek, ya RAB, Ne zamana dek sevinip coþacak?R?^Kalk, ey yeryüzünün yargýcý, Küstahlara hak ettikleri cezayý ver!Q> ^Ya RAB, öç alýcý Tanrý, Saç ýþýðýný, ey öç alýcý Tanrý!_=7]Koþullarýn hep geçerlidir; Tapýnaðýna kutsallýk yaraþýr Sonsuza dek, ya RAB.n<U]Yücelerdeki RAB engin sularýn gürleyiþinden, Denizlerin azgýn dalgalarýndan Daha güçlüdür.s;_]Denizler gürlüyor, ya RAB, Denizler gümbür gümbür gürlüyor, Denizler dalgalarýný çýnlatýyor.T:!]Ya RAB, tahtýn öteden beri kurulmuþ, Varlýðýn öncesizliðe uzanýr.z9 o]RAB egemenlik sürüyor, görkeme bürünmüþ, Kudret giyinip kuþanmýþ. Dünya saðlam kurulmuþ, sarsýlmaz.Z8-\'RAB doðrudur! Kayamdýr benim! O'nda haksýzlýk bulunmaz!' diye duyuracaklar.Q7\Böyleleri yaþlanýnca da meyve verecek, Taptaze ve yeþil kalacaklar.K6\ RAB'bin evinde dikilmiþ, Tanrýmýz'ýn avlularýnda serpilecek.V5%\ Doðru insan hurma aðacý gibi serpilecek, Lübnan sediri gibi yükselecek.m4S\ Gözlerim düþmanlarýmýn bozgununu gördü, Kulaklarým bana saldýran kötülerin sonunu duydu.^35\ Beni yaban öküzü kadar güçlü kýldýn, Taze zeytinyaðýný baþýma döktün.k2O\ Ya RAB, düþmanlarýn kesinlikle, Evet, kesinlikle yok olacak, Suç iþleyen herkes daðýlacak..1W\Ama sen sonsuza dek yücesin, ya RAB.v0e\Kötüler mantar gibi bitse, Suçlular pýtrak gibi açsa bile, Bu onlarýn sonsuza dek yok oluþu demektir.5/e\Aptal insan bilemez, Budala akýl erdiremez:I. \Yaptýklarýn ne büyüktür, ya RAB, Düþüncelerin ne derin!u-c\Çünkü yaptýklarýnla beni sevindirdin, ya RAB, Ellerinin iþi karþýsýnda sevinç ilahileri okuyorum. , \ + \%* E\Ya RAB, sana þükretmek, Ey Yüceler Yücesi, adýný ilahilerle övmek, Sabah sevgini, Gece sadakatini, On telli sazla, çenk ve lirle duyurmak ne güzel!K)[Onu uzun ömürle doyuracak, Ona kurtarýþýmý göstereceðim.'u(c[Bana seslenince onu yanýtlayacaðým, Sýkýntýda onun yanýnda olacaðým, Kurtarýp yücelteceðim onu.o'W['Beni sevdiði için Onu kurtaracaðým' diyor RAB, 'Beni iyi tanýdýðý için Ona kale olacaðým.c&?[ Aslanýn, kobranýn üzerine basýp geçeceksin, Genç aslaný, yýlaný çiðneyeceksin.T%![ Elleri üzerinde taþýyacaklar seni, Ayaðýn bir taþa çarpmasýn diye.`$9[ Çünkü Tanrý meleklerine buyruk verecek, Gideceðin her yerde seni korusunlar diye.M#[ Baþýna kötülük gelmeyecek, Çadýrýna felaket yaklaþmayacak.T"![ Sen RAB'bi kendine sýðýnak, Yüceler Yücesi'ni konut edindiðin için,W!'[Sen yalnýz kendi gözlerinle seyredecek, Kötülerin cezasýný göreceksin.S [Yanýnda bin kiþi, Saðýnda on bin kiþi kýrýlsa bile, Sana dokunmaz.  [[Ne gecenin dehþetinden korkarsýn, Ne gündüz uçan oktan, Ne karanlýkta dolaþan hastalýktan, Ne de öðleyin yok eden kýrgýndan.|q[Seni kanatlarýnýn altýna alýr, Onlarýn altýna sýðýnýrsýn. O'nun sadakati senin kalkanýn, siperin olur.P[Çünkü O seni avcý tuzaðýndan, Ölümcül hastalýktan kurtarýr.^5['O benim sýðýnaðým, kalemdir' derim RAB için, 'Tanrým'dýr, O'na güvenirim.'e E[Yüceler Yücesi'nin barýnaðýnda oturan, Her Þeye Gücü Yeten'in gölgesinde barýnýr.}ZTanrýmýz Rab bizden hoþnut kalsýn. Ellerimizin emeðini boþa çýkarma. Evet, ellerimizin emeðini boþa çýkarma.QZYaptýklarýn kullarýna, Görkemin onlarýn çocuklarýna görünsün.dAZKaç gün bizi sýkýntýya soktunsa, Kaç yýl çile çektirdinse, O kadar sevindir bizi.OZSabah bizi sevginle doyur, Ömrümüz boyunca sevinçle haykýralým.J Z Vazgeç, ya RAB! Öfken ne zamana dek sürecek? Acý kullarýna!PZ Bu yüzden günlerimizi saymayý bize öðret ki, Bilgelik kazanalým.a;Z Kim bilir gazabýnýn gücünü? Çünkü öfken sana duyulan korku kadar güçlüdür.(IZ Ömrümüz yetmiþ yýl sürüyor, Bilemedin seksen, o da saðlýklýysak; En güzel yýllar da zahmetle, kederle geçiyor, Çabucak bitiyor, uçup gidiyoruz.W'Z Gazabýndan kýsalýyor günlerimiz, Bir soluk gibi tükeniyor yýllarýmýz._7ZSuçlarýmýzý önüne, Gizli günahlarýmýzý yüzünün ýþýðýna çýkardýn.V%ZEriyip bitiyoruz senin öfkenden, Kýzgýnlýðýndan dehþete düþüyoruz.8kZSabah filizlenir, büyür, Akþam solar, kurur.R ZÝnsanlarý bir düþ gibi siler, süpürürsün, Sabah biten ot misali:c ?ZÇünkü senin gözünde bin yýl Geçmiþ bir gün, dün gibi, Bir gece nöbeti gibidir.] 3ZÝnsaný topraða döndürürsün, 'Ey insanoðullarý, topraða dönün!' diyerek.q [ZDaðlar var olmadan, Daha evreni ve dünyayý yaratmadan, Öncesizlikten sonsuzluða dek Tanrý sensin.6  iZYa Rab, barýnak oldun bize Kuþaklar boyunca.8kY4Sonsuza dek övgüler olsun RAB'be! Amin! Amin!  Y3a;Y2Anýmsa, ya Rab, kullarýnýn nasýl rezil olduðunu, Bütün halklarýn hakaretini baðrýmda nasýl taþýdýðýmý, Düþmanlarýnýn hakaretini, ya RAB, Meshettiðin kralýn attýðý adýma edilen hakaretleri.^5Y1Ya Rab, nerede o eski sevgin? Davut'a göstereceðine ant içtiðin o sadýk sevgin!nUY0Var mý yaþayýp da ölümü görmeyen, Ölüler diyarýnýn pençesinden canýný kurtaran? |iSelaX)Y/Anýmsa ömrümün ne çabuk geçtiðini, Ne boþ yaratmýþsýn insanoðlunu!fEY.Ne zamana dek, ya RAB? Sonsuza dek mi gizleneceksin? Ne zamana dek öfken alev alev yanacak?EY-Gençlik günlerini kýsalttýn, Onu utanca boðdun. |iSela8kY,Görkemine son verdin, Tahtýný yere çaldýn.W'Y+Kýlýcýnýn aðzýný baþka yöne çevirdin, Savaþta ona yan çýkmadýn.e~CY*Hasýmlarýnýn sað elini onun üstüne kaldýrdýn, Bütün düþmanlarýný sevindirdin.O}Y)Yoldan geçen herkes onu yaðmaladý, Yüzkarasý oldu komþularýna.>|wY(Yýktýn bütün surlarýný, Viran ettin kalelerini.Z{-Y'Kulunla yaptýðýn antlaþmadan vazgeçtin, Onun tacýný yere atýp kirlettin.SzY&Ama sen reddettin, sýrt çevirdin, Çok öfkelendin meshettiðin* krala.SyY%Göklerde güvenilir bir tanýk olan ay gibi Sonsuza dek kalacak.' |iSelaQxY$Onun soyu sonsuza dek sürecek, Tahtý karþýmda güneþ gibi duracak,Uw#Y#Bir kez kutsallýðým üstüne ant içtim, Davut'a yalan söylemeyeceðim.RvY"Antlaþmamý bozmayacak, Aðzýmdan çýkan sözü deðiþtirmeyeceðim.NuY!Ama onu sevmekten vazgeçmeyecek, Sadakatime sýrt çevirmeyeceðim.KtY Ýsyanlarýný sopayla, Suçlarýný dayakla cezalandýracaðým.4scYKurallarýmý bozar, Buyruklarýma uymazsa,Hr Y'Çocuklarý yasamdan ayrýlýr, Ýlkelerime göre yaþamazsa;QqYSoyunu sonsuza dek, Tahtýný gökler durduðu sürece sürdüreceðim._p7YSonsuza dek ona sevgi göstereceðim, Onunla yaptýðým antlaþma hiç bozulmayacak.OoYBen de onu ilk oðlum, Dünyadaki krallarýn en yücesi kýlacaðým.PnY diye seslenecek bana, GmYSað elini denizin, Irmaklarýn üzerine egemen kýlacaðým.PlYSadakatim, sevgim ona destek olacak, Benim adýmla gücü yükselecek.Yk+YDüþmanlarýný onun önünde kýracaðým, Ondan nefret edenleri vuracaðým.KjYDüþman onu haraca baðlayamayacak*fn*, Kötüler onu ezmeyecek.5ieYElim ona destek olacak, Kolum güç verecek.?hyYKulum Davut'u buldum, Kutsal yaðýmla onu meshettim*.g'YGeçmiþte bir görüm aracýlýðýyla, Sadýk kullarýna þöyle dedin: 'Bir yiðide yardým ettim, Halkýn içinden bir genci yükselttim.Hf YKalkanýmýz RAB'be, Kralýmýz Ýsrail'in Kutsalý'na aittir.\e1YÇünkü sen onlarýn gücü ve yüceliðisin, Lütfun sayesinde gücümüz artar.FdYGün boyu senin adýnla sevinir, Doðruluðunla yücelirler.ocWYNe mutlu sevinç çýðlýklarý atmasýný bilen halka, ya RAB! Yüzünün ýþýðýnda yürürler.Zb-YTahtýn adalet ve doðruluk üzerine kurulu, Sevgi ve sadakat önünsýra gider. ' |iSela*[W/YDedin ki, 'Seçtiðim adamla antlaþma yaptým, Kulum Davut'a þöyle ant içtim:bV=YSevgin sonsuza dek ayakta kalýr diyeceðim, Sadakatini gökler kadar kalýcý kýldýn.iU MYRAB'bin sevgisini sonsuza dek ezgilerle öveceðim, Sadakatini bütün kuþaklara bildireceðim.JT XEþi dostu benden uzaklaþtýrdýn, Tek dostum karanlýk kaldý.OSXBütün gün su gibi kuþattýlar beni, Çevremi tümüyle sardýlar.WR'XÞiddetli gazabýn üzerimden geçti, Saçtýðýn dehþet beni yedi bitirdi.iQKXDüþkünüm, gençliðimden beri ölümle burun burunayým, Dehþetlerinin altýnda tükendim.PPXNiçin beni reddediyorsun, ya RAB, Neden yüzünü benden gizliyorsun?SOX Ama ben, ya RAB, yardýma çaðýrýyorum seni, Sabah duam sana varýyor.XN)X Karanlýklarda harikalarýn, Unutulmuþluk diyarýnda doðruluðun bilinir mi?DMX Sevgin mezarda, Sadakatin yýkým diyarýnda duyurulur mu?^L5X Harikalarýný ölülere mi göstereceksin? Ölüler mi kalkýp seni övecek? |iSelapKYX Üzüntüden gözlerimin feri sönüyor, Her gün sana yakarýyorum, ya RAB, Ellerimi sana açýyorum.wJgXYakýnlarýmý benden uzaklaþtýrdýn, Ýðrenç kýldýn beni gözlerinde. Kapalý kaldým, çýkamýyorum.VI%XÖfken üzerime çöktü, Dalga dalga kýzgýnlýðýnla beni ezdin. |iSela*BHXBeni çukurun dibine, Karanlýklara, derinliklere attýn.sG_XÖlüler arasýna atýlmýþ, Artýk anýmsamadýðýn, Ýlginden yoksun, Mezarda yatan cesetler gibiyim.OFXÖlüm çukuruna inenler arasýnda sayýlýyorum, Tükenmiþ gibiyim;MEXÇünkü sýkýntýya doydum, Caným ölüler diyarýna yaklaþtý.5DeXDuam sana eriþsin, Kulak ver yakarýþýma.GC XYa RAB, beni kurtaran Tanrý, Gece gündüz sana yakarýyorum.LBWOkuyucular, kavalcýlar, 'Bütün kaynaklarým sendedir!' diyecek.SAWRAB halklarý kaydederken, 'Bu da Siyon'da doðmuþ' diye yazacak. |iSelav@eWEvet, Siyon için þöyle denecek: 'Þu da orada doðmuþ, bu da, Yüceler Yücesi onu sarsýlmaz kýlacak.' ? W'Beni tanýyanlar arasýnda Rahav*fl* ve Babil'i anacaðým, Filist'i, Sur'u, Kûþ'u* da; diyeceðim.'J> WEy Tanrý kenti, senin için ne yüce sözler söylenir: |iSela*V=%WSiyon'un kapýlarýný Yakup soyunun bütün konutlarýndan daha çok sever.2< aWRAB Siyon'u kutsal daðlar üzerine kurdu.;!VÝyiliðinin bir belirtisini göster bana; Benden nefret edenler görüp utansýn; Çünkü sen, ya RAB, bana yardým ettin, Beni avuttun.\:1VYönel bana, acý halime, Kuluna kendi gücünü ver, Kurtar hizmetçinin oðlunu.k9OVOysa sen, ya Rab, Sevecen, lütfeden, tez öfkelenmeyen, Sevgisi ve sadakati bol bir Tanrý'sýn.r8]VEy Tanrý, küstahlar bana saldýrýyor, Zorbalar sürüsü, sana aldýrmayanlar Canýmý almak istiyor,j7MV Çünkü bana sevgin büyüktür, Canýmý ölüler diyarýnýn derinliklerinden sen kurtardýn.g6GV Ya Rab Tanrým, bütün yüreðimle sana þükredeceðim, Adýný sonsuza dek yücelteceðim.5{V Ya RAB, yolunu bana öðret, Senin gerçeðine göre yürüyeyim, Kararlý kýl beni, yalnýz senin adýndan korkayým.I4 V Çünkü sen ulusun, harikalar yaratýrsýn, Tek Tanrý sensin.a3;V Yarattýðýn bütün uluslar gelip Sana tapýnacaklar, ya Rab, Adýný yüceltecekler.J2 VÝlahlar arasýnda senin gibisi yok, ya Rab, Eþsizdir iþlerin.P1VSýkýntýlý günümde sana yakarýrým, Çünkü yanýtlarsýn beni.@0{VKulak ver duama, ya RAB, Yalvarýþlarýmý dikkate al!_/7VSen iyi ve baðýþlayýcýsýn, ya Rab, Sana yakaran herkese bol sevgi gösterirsin.L.VSevindir kulunu, ya Rab, Çünkü dualarýmý sana yükseltiyorum.A-}VAcý bana, ya Rab, Çünkü gün boyu sana yakarýyorum.`,9VKoru canýmý, çünkü senin sadýk kulunum. Ey Tanrým, kurtar sana güvenen kulunu!G+ VKulak ver, ya RAB, yanýtla beni, Çünkü mazlum ve yoksulum.I* U Doðruluk önüsýra yürüyecek, Adýmlarý için yol yapacak.T)!U Ve RAB iyi olan neyse, onu verecek, Topraðýmýzdan ürün fýþkýracak.;(qU Sadakat yerden bitecek, Doðruluk gökten bakacak.G'U Sevgiyle sadakat buluþacak, Doðrulukla esenlik öpüþecek.b&=U Evet, O kendisinden korkanlarý kurtarmak üzeredir, Görkemi ülkemizde yaþasýn diye.%/UKulak vereceðim RAB Tanrý'nýn ne diyeceðine; Halkýna, sadýk kullarýna esenlik sözü verecek, Yeter ki, bir daha akýlsýzlýk etmesinler.B$UYa RAB, sevgini göster bize, Kurtarýþýný baðýþla!Q#UHalkýn sende sevinç bulsun diye Bize yeniden yaþam vermeyecek misin?^"5USonsuza dek mi öfkeleneceksin bize? Kuþaktan kuþaða mý sürdüreceksin öfkeni?Y!+UEy bizi kurtaran Tanrý, bizi eski halimize getir, Bize karþý öfkeni dindir!L UBütün gazabýný bir yana koydun, Kýzgýn öfkenden vazgeçtin.]3UHalkýnýn suçlarýný baðýþladýn, Bütün günahlarýný yok saydýn. |iSela*V 'UYa RAB, ülkenden hoþnut kaldýn, Yakup soyunu eski gönencine kavuþturdun.@{T Ey Her Þeye Egemen RAB, Ne mutlu sana güvenen insana! T Çünkü RAB Tanrý bir güneþ, bir kalkandýr. Lütuf ve yücelik saðlar; Dürüstçe yaþayanlardan hiçbir iyiliði esirgemez.#?T Senin avlularýnda bir gün, Baþka yerdeki bin günden iyidir; Kötülerin çadýrýnda yaþamaktansa, Tanrým'ýn evinin eþiðinde durmayý yeðlerim.DT Ey Tanrý, kalkanýmýza bak, Meshettiðin* krala lütfet!a;TYa RAB, Her Þeye Egemen Tanrý, duamý dinle, Kulak ver, ey Yakup'un Tanrýsý! |iSelaI TGittikçe güçlenir, Siyon'da Tanrý'nýn huzuruna çýkarlar.q[TBaka Vadisi'nden geçerken, Pýnar baþýna çevirirler orayý, Ýlk yaðmurlar orayý berekete boðar.STNe mutlu gücünü senden alan insana! Aklý hep Siyon'u ziyaret etmekte.KTNe mutlu senin evinde oturanlara, Seni sürekli överler! |iSela*5TKuþlar bile bir yuva, Kýrlangýç, yavrularýný koyacak bir yer buldu Senin sunaklarýnýn yanýnda, Ey Her Þeye Egemen RAB, Kralým ve Tanrým!TCaným senin avlularýný özlüyor, Ýçim çekiyor, Yüreðim, bütün varlýðým Sana, yaþayan Tanrý'ya sevinçle haykýrýyor.; sTEy Her Þeye Egemen RAB, Ne kadar severim konutunu!fESSenin adýn RAB'dir, Anlasýnlar yalnýz senin yeryüzüne egemen en yüce Tanrý olduðunu.T!SSonsuza dek utanç ve dehþet içinde kalsýnlar, Rezil olup yok olsunlar.>wSUtançla kapla yüzlerini, Sana yönelsinler, ya RAB.ESFýrtýnanla kovala, Kasýrganla dehþete düþür onlarý!? ySOrman yangýný gibi, Daðlarý tutuþturan alev gibi,^ 5S Ey Tanrým, savrulan toza, Rüzgarýn sürüklediði saman çöpüne çevir onlarý!M S Onlar: 'Gelin, sahiplenelim Tanrý'nýn otlaklarýný' demiþlerdi.o WS Onlarýn soylularýna Orev ve Zeev'e yaptýðýný, Beylerine Zevah ve Salmunna'ya yaptýðýný yap.I  S Onlar Eyn-Dor'da yok oldular, Toprak için gübreye döndüler.T!S Onlara Midyan'a, Kiþon Vadisi'nde Sisera'ya ve Yavin'e yaptýðýný yap:LSAsur da onlara katýldý, Lutoðullarý'na güç verdiler. |iSela*4cSGeval, Ammon, Amalek, Filist ve Sur halký.8kSEdomlular, Ýsmaililer, Moavlýlar, Hacerliler,T!SHepsi sözbirliði etmiþ, düzen kuruyor, Sana karþý anlaþmaya vardý:dAS'Gelin, bu ulusun kökünü kazýyalým' diyorlar, 'Ýsrail'in adý bir daha anýlmasýn!'\1SHalkýna karþý kurnazlýk peþindeler, Koruduðun insanlara dolap çeviriyorlar.[/SBak, düþmanlarýn kargaþa çýkarýyor, Senden nefret edenler boy gösteriyor.3 cSEy Tanrý, susma, Sessiz, hareketsiz kalma!T!RKalk, ey Tanrý, yargýla yeryüzünü! Çünkü bütün uluslar senindir. r{-~~{~!}}}E}||/{{{8zzz3yyyMxxlxwwvvvuuu5u)ttt,sss;rrr>>-===<<<1;;;8::d:99@88K77766C555J444<33222011y10005//.... ---]-,,`+++T+**p)))A)((c(''y'%&&|&#%%%j%$$}$C##h#"""?!!!C V I;k(-OnnLw'R2Jp3PYjZ7 > E  r  W b j!W#w5B[ @NGw:Bütün yüreðimle sana yakardým. Lütfet bana, sözün uyarýnca.VF%w9Benim payýma düþen sensin, ya RAB, Sözlerini yerine getireceðim, dedim.4Ecw8Tek yaptýðým, Senin koþullarýna uymak.6Dgw7Gece adýný anarým, ya RAB, Yasana uyarým.OCw6Senin kurallarýndýr ezgilerimin konusu, Konuk olduðum bu dünyada.HB w5Çileden çýkýyorum, Yasaný terk eden kötüler yüzünden.JA w4Geçmiþte verdiðin hükümleri anýmsayýnca, Avundum, ya RAB.L@w3Çok eðlendiler küstahlar benimle, Yine de yasandan þaþmadým.I? w2Acý çektiðimde beni avutan budur, Sözün bana yaþam verir.D>w1Kuluna verdiðin sözü anýmsa, Bununla umut verdin bana.]=3w0Saygý ve sevgi duyuyorum buyruklarýna, Derin derin düþünüyorum kurallarýný.?<yw/Senin buyruklarýndan zevk alýyor, Onlarý seviyorum.W;'w.Krallarýn önünde senin öðütlerinden söz edecek, Utanç duymayacaðým.O:w-Özgürce yürüyeceðim, Çünkü senin koþullarýna yöneldim ben.19]w,Yasana sürekli, Sonsuza dek uyacaðým.Z8-w+Gerçeðini aðzýmdan düþürme, Çünkü senin hükümlerine umut baðladým.j7Mw*O zaman beni aþaðýlayanlara Gereken yanýtý verebilirim, Çünkü senin sözüne güvenirim.F6w)Bana sevgini göster, ya RAB, Sözün uyarýnca kurtar beni!T5!w(Çok özlüyorum senin koþullarýný! Beni doðruluðunun içinde yaþat!O4w'Korktuðum hakaretten uzak tut beni, Çünkü senin ilkelerin iyidir.L3w&Senden korkulmasý için Ben kuluna verdiðin sözü yerine getir.K2w%Gözlerimi boþ þeylerden*fc* çevir, Beni kendi yolunda yaþat.I1 w$Yüreðimi haksýz kazanca deðil, Kendi öðütlerine yönelt.X0)w#Buyruklarýn doðrultusunda yol göster bana, Çünkü yolundan zevk alýrým.U/#w"Anlamamý saðla, yasana uyayým, Bütün yüreðimle onu yerine getireyim.l.Qw!Kurallarýný nasýl izleyeceðimi öðret bana, ya RAB, Öyle ki, onlarý sonuna kadar izleyeyim.Q-w Ýçime huzur verdiðin için Buyruklarýn doðrultusunda koþacaðým.G,wÖðütlerine dört elle sarýldým, ya RAB, Utandýrma beni!B+wBen sadakat yolunu seçtim, Hükümlerini uygun gördüm.A*}wYalan yoldan uzaklaþtýr, Yasan uyarýnca lütfet bana.E)wÝçim eriyor kederden, Sözün uyarýnca güçlendir beni!U(#wKoþullarýný anlamamý saðla ki, Harikalarýnýn üzerinde düþüneyim.V'%wYaptýklarýmý açýkladým, beni yanýtladýn; Kurallarýný öðret bana!D&wToza topraða serildim, Sözün uyarýnca yaþam ver bana.;%qwÖðütlerin benim zevkimdir, Bana akýl verirler.q$[wÖnderler toplanýp beni kötüleseler bile, Ben kulun senin kurallarýný derin derin düþüneceðim.^#5wUzaklaþtýr benden küçümsemeleri, hakaretleri, Çünkü öðütlerini tutuyorum.@"{wBuyruklarýndan sapan Lanetli küstahlarý azarlarsýn.=!uwÝçim tükeniyor, Her an hükümlerini özlemekten.< swGaribim bu dünyada, Buyruklarýný benden gizleme!8kwGözlerimi aç, Yasandaki harikalarý göreyim.?ywBen kuluna iyilik et ki yaþayayým, Sözüne uyayým.BwZevk alýyorum kurallarýndan, Sözünü unutmayacaðým.KwKoþullarýný derin derin düþünüyorum, Yollarýný izlerken.Y+wSevinç duyuyorum öðütlerini izlerken, Sanki benim oluyor bütün hazineler.Kw Aðzýndan çýkan bütün hükümleri Dudaklarýmla yineliyorum.Bw Övgüler olsun sana, ya RAB, Bana kurallarýný öðret.Ow Aklýmdan çýkarmam sözünü, Sana karþý günah iþlememek için.U#w Bütün yüreðimle sana yöneliyorum, Ýzin verme buyruklarýndan sapmama!J w Genç insan yolunu nasýl temiz tutar? Senin sözünü tutmakla.I wKurallarýný yerine getireceðim, Býrakma beni hiçbir zaman!PwÞükredeceðim sana temiz yürekle, Adil hükümlerini öðrendikçe.A}wHiç utanmayacaðým, Bütün buyruklarýný izledikçe.:owKeþke kararlý olsam Senin kurallarýna uymakta!=uwKoyduðun koþullara Dikkatle uyulmasýný buyurdun.=uwHiç haksýzlýk etmezler, O'nun yolunda yürürler.W'wNe mutlu O'nun öðütlerine uyanlara, Bütün yüreðiyle O'na yönelenlere!P wNe mutlu yollarý temiz olanlara, RAB'bin yasasýna göre yaþayanlara!A }vRAB'be þükredin, çünkü O iyidir, Sevgisi sonsuzdur.N vTanrým sensin, þükrederim sana, Tanrým sensin, yüceltirim seni. vRAB Tanrý'dýr, aydýnlattý bizi. Ýplerle baðlayýn bayram kurbanýný*fa*, Ýlerleyin sunaðýn boynuzlarýna kadar.L vKutsansýn RAB'bin adýyla gelen! Kutsuyoruz sizi RAB'bin evinden.G vNe olur, ya RAB, kurtar bizi, Ne olur, baþarýlý kýl bizi!MvBugün RAB'bin yarattýðý gündür, Onun için sevinip coþalým!9mvRAB'bin iþidir bu, Gözümüzde harika bir iþ!FvYapýcýlarýn reddettiði taþ, Köþenin baþ taþý oldu.MvSana þükrederim, çünkü bana yanýt verdin, Kurtarýcým oldun.DvÝþte budur RAB'bin kapýsý! Doðrular girebilir oradan.FvAçýn bana adalet kapýlarýný, Girip RAB'be þükredeyim.BvRAB beni þiddetle yola getirdi, Ama ölüme terk etmedi.LvÖlmeyecek, yaþayacaðým, RAB'bin yaptýklarýný duyuracaðým.PvRAB'bin sað eli üstündür, RAB'bin sað eli güçlü iþler yapar!'}svSevinç ve zafer çýðlýklarý Çýnlýyor doðrularýn çadýrlarýnda: 'RAB'bin sað eli güçlü iþler yapar!3~avRAB gücüm ve ezgimdir, O kurtardý beni.Q}v Ýtilip kakýldým*fz*, düþmek üzereydim, Ama RAB yardým etti bana.s|_v Arýlar gibi sardýlar beni, Ama diken ateþi gibi sönüverdiler; RAB'bin adýyla püskürttüm onlarý.N{v Kuþattýlar, sardýlar beni, RAB'bin adýyla püskürttüm onlarý.Pzv Bütün uluslar beni kuþattý, RAB'bin adýyla püskürttüm onlarý.:yov RAB'be sýðýnmak Soylulara güvenmekten iyidir.8xkvRAB'be sýðýnmak Ýnsana güvenmekten iyidir.aw;vRAB benden yana, benim yardýmcým, Benden nefret edenlerin sonuna zaferle bakacaðým.kqVar mý Tanrýmýz RAB gibi, Yücelerde oturan,A=}qRAB bütün uluslara egemendir, Görkemi gökleri aþar._<7qGüneþin doðduðu yerden battýðý yere kadar RAB'bin adýna övgüler sunulmalý!@;{qÞimdiden sonsuza dek RAB'bin adýna þükürler olsun!f: GqÖvgüler sunun RAB'be! Övgüler sunun, ey RAB'bin kullarý, RAB'bin adýna övgüler sunun!9p Kötü kiþi bunu görünce kudurur, Diþlerini gýcýrdatýr, kendi kendini yer, bitirir. Kötülerin dileði boþa çýkar.y8kp Armaðanlar daðýttý, yoksullara verdi; Doðruluðu sonsuza dek kalýcýdýr, Gücü ve saygýnlýðý artar.[7/pGözü pektir, korku nedir bilmez, Sonunda düþmanlarýnýn yenilgisini görür.H6 pKötü haberden korkmaz, Yüreði sarsýlmaz, RAB'be güvenir.<5spAsla sarsýlmaz, Sonsuza dek anýlýr doðru insan.Y4+pNe mutlu eli açýk olan, ödünç veren, Ýþlerini adaletle yürüten insana!b3=pKaranlýkta ýþýk doðar dürüstler için, Lütfeden, sevecen, doðru insanlar için.O2pBolluk ve zenginlik eksilmez evinden, Sonsuza dek sürer doðruluðu.O1pSoyu yeryüzünde güç kazanacak, Doðrularýn kuþaðý kutsanacak.j0 OpÖvgüler sunun RAB'be! Ne mutlu RAB'den korkan insana, O'nun buyruklarýndan büyük zevk alana! /o Bilgeliðin temeli RAB korkusudur, O'nun kurallarýný yerine getiren herkes Saðduyu sahibi olur. O'na sonsuza dek övgü sunulur!x.io O halkýnýn kurtuluþunu saðladý, Antlaþmasýný sonsuza dek geçerli kýldý. Adý kutsal ve müthiþtir.>-woSonsuza dek sürer, Sadakat ve doðrulukla yapýlýr.T,!oYaptýðý her iþte sadýk ve adildir, Bütün koþullarý güvenilirdir;b+=oUluslarýn topraklarýný kendi halkýna vermekle Gösterdi onlara iþlerinin gücünü.O*oKendisinden korkanlarý besler, Antlaþmasýný sonsuza dek anýmsar.H) oRAB unutulmayacak harikalar yaptý, O sevecen ve lütfedendir.S(oO'nun yaptýklarý yüce ve görkemlidir, Doðruluðu sonsuza dek sürer.U'#oRAB'bin iþleri büyüktür, Onlardan zevk alanlar hep onlarý düþünür.& oÖvgüler sunun RAB'be! Doðru insanlarýn toplantýsýnda, Topluluk içinde, Bütün yüreðimle RAB'be þükredeceðim.P%nYol kenarýndaki dereden su içecek; Bu yüzden baþýný dik tutacak.r$]nUluslarý yargýlayacak, ortalýðý cesetler dolduracak, Dünyanýn dört bucaðýnda baþlarý ezecek.G#nRab senin saðýndadýr, Krallarý ezecek öfkelendiði gün.m"SnRAB ant içti, kararýndan dönmez: 'Melkisedek düzeni uyarýnca Sonsuza dek kâhinsin sen!' dedi.!nSavaþacaðýn gün Gönüllü gidecek askerlerin. Seherin baðrýndan doðan çiy gibi Kutsal giysiler içinde Sana gelecek gençlerin.\ 1nRAB Siyon'dan uzatacak kudret asaný, Düþmanlarýnýn ortasýnda egemenlik sür!l SnRAB efendime: 'Ben düþmanlarýný ayaklarýnýn altýna serinceye dek*fü* Saðýmda otur' diyor.U#mÇünkü O yoksulun saðýnda durur, Onu yargýlayanlardan kurtarmak için.Z-mRAB'be çok þükredeceðim, Kalabalýðýn arasýnda O'na övgüler dizeceðim;dAmRezilliðe bürünsün beni suçlayanlar, Kaftan giyer gibi utançlarýyla örtünsünler!jMmVarsýn lanet etsin onlar, sen kutsa beni, Bana saldýranlar utanacak, Ben kulunsa sevineceðim.T!mBilsinler bu iþte senin elin olduðunu, Bunu senin yaptýðýný, ya RAB!FmYardým et bana, ya RAB Tanrým; Kurtar beni sevgin uðruna!V%mDüþmanlarýma yüzkarasý oldum; Beni görünce kafalarýný sallýyorlar!LmDizlerim titriyor oruç* tutmaktan; Bir deri bir kemiðe döndüm.SmBatan güneþ gibi geçip gidiyorum, Çekirge gibi silkilip atýlýyorum.DmÇünkü düþkün ve yoksulum, Yüreðim yaralý içimde.jMmAma sen, ey Egemen RAB, Adýn uðruna bana ilgi göster; Kurtar beni, iyiliðin, sevgin uðruna!OmDüþmanlarýma, beni kötüleyenlere, RAB böyle karþýlýk versin!NmBir giysi gibi onu örtünsün, Bir kuþak gibi hep onu sarsýn!*fu*\1mLaneti bir giysi gibi giydi, Su gibi içine, yað gibi kemiklerine iþlesin lanet!eCmSevdiði lanet baþýna gelsin! Madem kutsamaktan hoþlanmýyor, Uzak olsun ondan kutsamak!ymÇünkü düþmaným sevgi göstermeyi düþünmedi, Ölesiye baský yaptý mazluma, yoksula, Yüreði kýrýk insana.\1mGünahlarý hep RAB'bin önünde dursun, RAB anýlarýný yok etsin yeryüzünden![ /mAtalarýnýn suçlarý RAB'bin önünde anýlsýn, Annesinin günahý silinmesin!6 gm Soyu kurusun, Bir kuþak sonra adý silinsin!G m Kimse ona sevgi göstermesin, Öksüzlerine acýyan olmasýn!Z -m Bütün mallarý tefecinin aðýna düþsün, Emeðini yabancýlar yaðmalasýn!V %m Çocuklarý avare gezip dilensin, Yýkýk evlerinden uzakta yiyecek arasýn!3am Çocuklarý öksüz, Karýsý dul kalsýn!@{mÖmrü kýsa olsun, Görevini bir baþkasý üstlensin!I mYargýlanýnca suçlu çýksýn, Duasý bile günah sayýlsýn!X)mKötü bir adam koy düþmanýn baþýna, Saðýnda onu suçlayan biri dursun!H mÝyiliðime kötülük, Sevgime nefretle karþýlýk verdiler.J mSevgime karþýlýk bana düþman oldular, Bense dua etmekteyim.NmNefret dolu sözlerle beni kuþatýp Yok yere bana savaþ açtýlar.\1mÇünkü kötüler, yalancýlar Bana karþý aðzýný açtý, Karalýyorlar beni.4 emEy övgüler sunduðum Tanrý, Sessiz kalma!Gl Tanrý'yla zafer kazanýrýz, O çiðner düþmanlarýmýzý.N~l Yardým et bize düþmana karþý, Çünkü boþtur insan yardýmý.]}3l Ey Tanrý, sen bizi reddetmedin mi? Ordularýmýza öncülük etmiyor musun artýk?R|l Kim beni surlu kente götürecek? Kim bana Edom'a kadar yol gösterecek?x{il Moav yýkanma leðenim, Edom'un üzerine çarýðýmý fýrlatacaðým*ft*, Filist'e zaferle haykýracaðým.'MzlGilat benimdir, Manaþþe de benim, Efrayim miðferim, Yahuda asam.vyelTanrý þöyle konuþtu kutsal yerinde: 'Þekem'i sevinçle bölüþtürecek, Sukkot Vadisi'ni ölçeceðim.Xx)lKurtar bizi sað elinle, yardým et, Sevdiklerin özgürlüðe kavuþsun diye!hwIlYüceliðini göster göklerin üstünde, ey Tanrý, Görkemin bütün yeryüzünü kaplasýn!LvlÇünkü sevgin göklere eriþir, Sadakatin gökyüzüne ulaþýr.ouWlHalklarýn arasýnda sana þükürler sunayým, ya RAB, Uluslarýn arasýnda seni ilahilerle öveyim.:tolUyan, ey lir, ey çenk, Seheri ben uyandýrayým!^s 7lKararlýyým, ey Tanrý, Bütün varlýðýmla sana ezgiler, ilahiler söyleyeceðim!Ur#k+Aklý olan bunlarý göz önünde tutsun, RAB'bin sevgisini dikkate alsýn.Mqk*Doðru insanlar görüp sevinecek, Kötülerse aðzýný kapayacak.Xp)k)Ama yoksulu sefaletten kurtardý, Davar sürüsü gibi çoðalttý ailelerini.eoCk(RAB rezalet saçtý soylular üzerine, Yolu izi belirsiz bir çölde dolaþtýrdý onlarý.Pnk'Sonra azaldýlar, alçaldýlar, Baský, sýkýntý ve acý yüzünden.Xm)k&RAB'bin kutsamasýyla, Çoðaldýlar alabildiðine, Eksiltmedi hayvanlarýný.Elk%Tarlalar ekip baðlar diksinler, Bol ürün alsýnlar diye.Bkk$Açlarý yerleþtirir oraya; Oturacak bir kent kursunlar,Djk#Çölü su birikintisine çevirir, Kuru topraðý pýnara.Xi)k"Verimli topraðý çorak alana, Orada yaþayanlarýn kötülüðü yüzünden.@h{k!Irmaklarý çöle çevirir, Pýnarlarý kurak topraða,fgEk Yüceltsinler O'nu halk topluluðunda, Övgüler sunsunlar ileri gelenlerin toplantýsýnda.^f5kÞükretsinler RAB'be sevgisi için, Ýnsanlar yararýna yaptýðý harikalar için!NekRahatlayýnca sevindiler, Diledikleri limana götürdü RAB onlarý.@d{kFýrtýnayý limanlýða çevirdi, Yatýþtý dalgalar;\c1kO zaman sýkýntý içinde RAB'be yakardýlar, RAB kurtardý onlarý dertlerinden.LbkSarhoþ gibi sallanýp sendelediler, Ustalýklarý iþe yaramadý.iaKkGöklere yükselip diplere indi gemiler, Sýkýntýdan canlarý burunlarýna geldi gemicilerin,U`#kÇünkü O buyurunca þiddetli bir fýrtýna koptu, Dalgalar þaha kalktý.M_kRAB'bin iþlerini, Derinliklerde yaptýðý harikalarý gördüler.A^}kGemilerle denize açýlanlar, Okyanuslarda iþ yapanlar,i]KkÞükran kurbanlarý sunsunlar Ve sevinç çýðlýklarýyla duyursunlar O'nun yaptýklarýný!^\5kÞükretsinler RAB'be sevgisi için, Ýnsanlar yararýna yaptýðý harikalar için!Q[kSözünü gönderip iyileþtirdi onlarý, Kurtardý ölüm çukurundan.\Z1kO zaman sýkýntý içinde RAB'be yakardýlar, RAB kurtardý onlarý dertlerinden.`Y9kÝðrenir olmuþlardý bütün yemeklerden, Ölümün kapýlarýna yaklaþmýþlardý.HX kCezalarýný buldu aptallar, Suçlarý, isyanlarý yüzünden.TW!kÇünkü tunç* kapýlarý kýrdý, Demir kapý kollarýný parçaladý O.^V5kÞükretsinler RAB'be sevgisi için, Ýnsanlar yararýna yaptýðý harikalar için!NUkÇýkardý karanlýktan, zifiri karanlýktan, Kopardý zincirlerini.\T1k O zaman sýkýntý içinde RAB'be yakardýlar, RAB kurtardý onlarý dertlerinden;WS'k Aðýr iþlerle hayatý onlara zehir etti, Çöktüler, yardým eden olmadý.}Rsk Çünkü Tanrý'nýn buyruklarýna karþý çýkmýþlardý, Küçümsemiþlerdi Yüceler Yücesi'nin öðüdünü.eQCk Zincire vurulmuþ, acýyla kývranan tutsaklar, Karanlýkta, zifiri karanlýkta oturmuþtu.ZP-k Çünkü O susamýþ canýn susuzluðunu giderir, Aç caný iyiliklerle doyurur.^O5kÞükretsinler RAB'be sevgisi için, Ýnsanlar yararýna yaptýðý harikalar için.XN)kYerleþecekleri bir kente varýncaya dek, Onlara doðru yolda öncülük etti.\M1kO zaman sýkýntý içinde RAB'be yakardýlar, RAB kurtardý onlarý dertlerinden.#LAkAç, susuz, Sefil oldular.[K/kIssýz çöllerde dolaþtýlar, Yerleþecekleri kente giden bir yol bulamadýlar.[J/kDoðudan, batýdan, kuzeyden, güneyden*fþ*, Bütün ülkelerden topladýklarý.\I1kBöyle desin RAB'bin kurtardýklarý, Düþman pençesinden özgür kýldýklarý,@H }kRAB'be þükredin, çünkü O iyidir, Sevgisi sonsuzdur.Gj0Öncesizlikten sonsuza dek, Ýsrail'in Tanrýsý RAB'be övgüler olsun! Bütün halk, 'Amin!' desin. RAB'be övgüler olsun!F{j/Kurtar bizi, ey Tanrýmýz RAB, Topla bizi uluslarýn arasýndan. Kutsal adýna þükredelim, Yüceliðinle övünelim.=Euj.Merhamet koydu onlarý tutsak alanlarýn yüreðine.kDOj-Antlaþmasýný anýmsadý onlar uðruna, Eþsiz sevgisinden ötürü vazgeçti yapacaklarýndan.MCj,RAB yine de ilgilendi sýkýntýlarýyla Yakarýþlarýný duyunca.Bj+RAB onlarý birçok kez kurtardý, Ama akýllarý fikirleri baþkaldýrmaktaydý Ve alçaltýldýlar suçlarý yüzünden.9j'Böylece yaptýklarýyla kirli sayýldýlar, Vefasýz duruma düþtüler töreleriyle.=+j&Kenan putlarýna kurban olsun diye Oðullarýnýn, kýzlarýnýn kanýný, Suçsuzlarýn kanýný döktüler; Ülke onlarýn kanýyla kirlendi.<<sj%Oðullarýný, kýzlarýný Cinlere kurban ettiler.7;ij$Putlarýna taptýlar, Bu da onlara tuzak oldu.S:j#Tersine öteki uluslara karýþtýlar, Onlarýn törelerini öðrendiler.@9{j"RAB'bin onlara buyurduðu gibi Yok etmediler halklarý,E8j!Çünkü onu sinirlendirdiler, O da düþünmeden konuþtu.s7_j Yine RAB'bi öfkelendirdiler Meriva sularý yanýnda, Musa'nýn baþýna dert açýldý onlar yüzünden;N6jBu doðruluk sayýldý ona, Kuþaklar boyu, sonsuza dek sürecek bu.;5qjAma Pinehas kalkýp araya girdi, Felaketi önledi.Z4-jÖfkelendirdiler RAB'bi yaptýklarýyla, Salgýn hastalýk çýktý aralarýnda.T3!jSonra Baal-Peor'a bel baðladýlar, Ölülere sunulan kurbanlarý yediler. 2 j21]jBu yüzden RAB elini kaldýrdý Ve çölde onlarý yere sereceðine, Soylarýný uluslarýn arasýna saçacaðýna, Onlarý öteki ülkelere daðýtacaðýna ant içti.D0jÇadýrlarýnda söylendiler, Dinlemediler RAB'bin sesini.]/3jArdýndan hor gördüler güzelim ülkeyi, Tanrý'nýn verdiði söze inanmadýlar..1jBu yüzden onlarý yok edeceðini söyledi Tanrý, Ama seçkin kulu Musa O'nun önündeki gedikte durarak, Yok edici öfkesinden vazgeçirdi O'nu.i-KjHam ülkesinde yarattýðý harikalarý, Kýzýldeniz kýyýsýnda yaptýðý müthiþ iþleri.[,/jUnuttular kendilerini kurtaran Tanrý'yý, Mýsýr'da yaptýðý büyük iþleri,K+jTanrý'nýn yüceliðini, Ot yiyen öküz putuna deðiþtirdiler.P*jBir buzaðý heykeli yaptýlar Horev'de, Dökme bir puta tapýndýlar.D)jAteþ kavurdu onlarý izleyenleri, Alev yaktý kötüleri.X()jYer yarýldý ve Datan'ý yuttu, Aviram'la yandaþlarýnýn üzerine kapandý.S'jOnlar ordugahlarýnda Musa'yý, RAB'bin kutsal kulu Harun'u kýskanýnca,b&=jTanrý onlara istediklerini verdi, Ama üzerlerine yýpratýcý bir hastalýk gönderdi.P%jÖzlemle kývrandýlar çölde, Tanrý'yý denediler ýssýz yerlerde.`$9j Ne var ki, RAB'bin yaptýklarýný çabucak unuttular, Öðüt vermesini beklemediler._#7j O zaman atalarýmýz O'nun sözlerine inandýlar, Ezgiler söyleyerek O'nu övdüler.:"oj Sular yuttu hasýmlarýný, Hiçbiri kurtulmadý.i!Kj Kendilerinden nefret edenlerin elinden aldý onlarý, Düþmanlarýnýn pençesinden kurtardý.t aj Kýzýldeniz'i azarladý, kurudu deniz, Yürüdüler enginde O'nun öncülüðünde, Çölde yürür gibi.W'jBuna karþýn RAB gücünü göstermek için, Adý uðruna kurtardý onlarý."=jAtalarýmýz Mýsýr'dayken Yaptýðýn harikalarý anlamadý, Çok kez gösterdiðin sevgiyi anýmsamadý, Denizde, Kýzýldeniz'de* baþkaldýrdýlar.T!jAtalarýmýz gibi biz de günah iþledik, Suç iþledik, kötülük ettik.wgjÖyle ki, seçtiklerinin gönencini göreyim, Ulusunun sevincini, Kendi halkýnýn kývancýný paylaþayým.b=jYa RAB, halkýna lütfettiðinde anýmsa beni, Onlarý kurtardýðýnda ilgilen benimle.FjNe mutlu adalete uyanlara, Sürekli doðru olaný yapanlara!Y+jRAB'bin büyük iþlerini kim anlatabilir, Kim O'na yeterince övgü sunabilir?Z /jÖvgüler sunun, RAB'be! RAB'be þükredin, çünkü O iyidir, Sevgisi sonsuzdur.^5i-Kurallarýný yerine getirsinler, Yasalarýna uysunlar diye. RAB'be övgüler sunun!U#i,Uluslarýn topraklarýný verdi onlara. Halklarýn emeðini miras aldýlar;b=i+Halkýný sevinç içinde, Seçtiklerini sevinç çýðlýklarýyla ülkeden çýkardý.Pi*Çünkü kutsal sözünü, Kulu Ýbrahim'e verdiði sözü anýmsadý.W'i)Kayayý yardý, sular fýþkýrdý, Çorak topraklarda bir ýrmak gibi aktý.U#i(Ýstediler, býldýrcýn gönderdi, Göksel ekmekle doyurdu karýnlarýný.iKi'RAB bulutu bir örtü gibi yaydý üzerlerine, Gece ateþ verdi yollarýný aydýnlatsýn diye.eCi&Onlar gidince Mýsýr sevindi, Çünkü Ýsrail korkusu çökmüþtü Mýsýr'ýn üzerine.nUi%Ýsrailliler'i ülkeden altýn ve gümüþle çýkardý, Oymaklarýndan tek kiþi bile tökezlemedi.Oi$RAB ülkede ilk doðanlarýn hepsini, Ýlk çocuklarýný öldürdü.X )i#Ülkenin bütün bitkilerini yediler, Topraðýn ürününü yiyip bitirdiler.> wi"O buyurunca çekirgeler, Sayýsýz yavrular kaynadý.X )i!Baðlarýný, incir aðaçlarýný vurdu, Parçaladý ülkenin aðaçlarýný.P i Dolu yaðdýrdý yaðmur yerine, Þimþekler çaktýrdý ülkelerinde.Y +iRAB buyurunca sinek sürüleri, Sivrisinekler üþüþtü ülkenin her yanýna.H iÜlkede kurbaðalar kaynaþtý Krallarýnýn odalarýna kadar.=uiKana çevirdi sularýný, Öldürdü balýklarýný.{oiKaranlýk gönderip ülkeyi karanlýða bürüdü RAB, Çünkü Mýsýrlýlar O'nun sözlerine karþý gelmiþti.Z-iOnlar gösterdiler RAB'bin belirtilerini, Ham ülkesinde þaþýlasý iþlerini.?yiKulu Musa'yý, Seçtiði Harun'u gönderdi aralarýna.taiSonunda tutumunu deðiþtirdi düþmanlarýnýn: Halkýndan tiksindiler, Kullarýna kurnazca davrandýlar._7iRAB halkýný alabildiðine çoðalttý, Düþmanlarýndan sayýca artýrdý onlarý.I iO zaman Ýsrail Mýsýr'a gitti, Yakup Ham ülkesine yerleþti.U#iÖnderlerini istediði gibi eðitsin, Ýleri gelenlerine akýl versin diye.RiOnu kendi sarayýnýn efendisi, Bütün varlýðýnýn sorumlusu yaptý;[~/iKral adam gönderip Yusuf'u salýverdi, Halklara egemen olan onu özgür kýldý.K}iSöyledikleri gerçekleþinceye dek, RAB'bin sözü onu sýnadý.P|iZincir vurup incittiler ayaklarýný, Demir halka geçirdiler boynuna,P{iÖnlerinden bir adam göndermiþti, Köle olarak satýlan Yusuf'tu bu.EziÜlkeye kýtlýk gönderdi, Bütün yiyeceklerini yok etti.Syi'Meshettiklerime* dokunmayýn, Peygamberlerime kötülük etmeyin!' dedi.Zx-iRAB kimsenin onlarý ezmesine izin vermedi, Onlar için krallarý bile payladý:Kwi Bir ulustan öbürüne, Bir ülkeden ötekine dolaþýp durdular.Ovi O zaman bir avuç insandýlar, Sayýca az ve ülkeye yabancýydýlar. u i 'tGi 'Hakkýnýza düþen mülk olarak Kenan ülkesini size vereceðim' diyerek, Bunu Yakup için bir kural, Ýsrail'le sonsuza dek geçerli bir antlaþma yaptý. s i r#iO antlaþmasýný, Bin kuþak için verdiði sözü, Ýbrahim'le yaptýðý antlaþmayý, Ýshak için içtiði andý sonsuza dek anýmsar.Hq iTanrýmýz RAB O'dur, Yargýlarý bütün yeryüzünü kapsar. p i+oOiEy sizler, kulu Ýbrahim'in soyu, Seçtiði Yakupoðullarý, O'nun yaptýðý harikalarý, Olaðanüstü iþlerini Ve aðzýndan çýkan yargýlarý anýmsayýn!LniRAB'be ve O'nun gücüne bakýn, Durmadan O'nun yüzünü arayýn!?myiKutsal adýyla övünün, Sevinsin RAB'be yönelenler!MliO'nu ezgilerle, ilahilerle övün, Bütün harikalarýný anlatýn!Wk )iRAB'be þükredin, O'nu adýyla çaðýrýn, Halklara duyurun yaptýklarýný!jh#Tükensin dünyadaki günahlýlar, Yok olsun artýk kötüler! RAB'be övgüler sun, ey gönlüm! RAB'be övgüler sunun!>iwh"Düþüncem ona hoþ görünsün, Sevincim RAB olsun!^h5h!Ömrümce RAB'be ezgiler söyleyecek, Var oldukça Tanrým'ý ilahilerle öveceðim.Ag}h O bakýnca yeryüzü titrer, O dokununca daðlar tüter.NfhRAB'bin görkemi sonsuza dek sürsün! Sevinsin RAB yaptýklarýyla!LehRuhun'u gönderince var olurlar, Yeryüzüne yeni yaþam verirsin.bd=hYüzünü gizleyince dehþete kapýlýrlar, Soluklarýný kesince ölüp toprak olurlar.LchSen verince onlar toplar, Sen elini açýnca onlar iyiliðe doyar.EbhHepsi seni bekliyor, Yiyeceklerini zamanýnda veresin diye.]a3hOrada gemiler dolaþýr, Ýçinde oynaþsýn diye yarattýðýn Livyatan* da orada.q`[hÝþte uçsuz bucaksýz denizler, Ýçinde kaynaþan sayýsýz canlýlar, Büyük küçük yaratýklar.`_9hYa RAB, ne çok eserin var! Hepsini bilgece yaptýn; Yeryüzü yarattýklarýnla dolu.<^shÝnsan iþine gider, Akþama dek çalýþmak için.7]ihGüneþ doðunca Ýnlerine çekilir, yatarlar.D\hGenç aslan av peþinde kükrer, Tanrý'dan yiyecek ister.X[)hKarartýrsýn ortalýðý, gece olur, Baþlar kýpýrdamaya orman hayvanlarý.WZ'hMevsimleri göstersin diye ayý, Batacaðý zamaný bilen güneþi yarattýn.hYIhYüksek daðlar dað keçilerinin uðraðý, Kayalar kaya tavþanlarýnýn* sýðýnaðýdýr.DXhKuþlar orada yuva yapar, Leyleðin evi ise çamlardadýr.KWhRAB'bin aðaçlarý, Kendi diktiði Lübnan sedirleri suya doyar.V{hYüreklerini sevindiren þarabý, Yüzlerini güldüren zeytinyaðýný, Güçlerini artýran ekmeði hep sen verirsin. k!b#~~~?~}}h}%||o|%{{[zzzZzyyPxxx)ww{w8vvyv$uuu=tttFsss6rrfrqqq,ppvp'ooxo9nnnWnmmtmllolkkyk#jjuj&iii hhh+gg{g3fffUfeee7dddVcccWbbbDaaaZa ``d`__X^^^T^]]s] \\w\'[[|[ZZyZYYkYXXX3WWWQWVVVSVUUUZUTT`T SSS>>7=={=,<<4;;;%::=99988&77666V6 55Z444 33j32221111i100P0 ///?/...@---$-,,,H,+++R+***H*))z)+((V(''h&&}&-%%,$$U###"""=!!{!; CX}D}o u/7 `d Z U  A z *;E&`@!2+Semiz olacak sýðýrlarýmýz; Surlarýmýza gedik açýlmayacak, Ýnsanlarýmýz sürgün edilmeyecek, Meydanlarýmýzda feryat duyulmayacak!~1s Her türlü ürünle dolup taþacak ambarlarýmýz; Binlerce, on binlerce yavrulayacak Çayýrlarda davarlarýmýz.0 O zaman gençliðinde Saðlýklý yetiþen fidan gibi olacak oðullarýmýz, Sarayýn oymalý sütunlarý gibi olacak kýzlarýmýz. / Kurtar beni, özgür kýl Eloðlunun elinden. Onlarýn aðzý yalan saçar, Sað ellerini kaldýrýr, yalan yere ant içerler.`.7 Sensin krallarý zafere ulaþtýran, Kulun Davut'u kötülük kýlýcýndan kurtaran.`-7 Ey Tanrý, sana yeni bir ezgi söyleyeyim, Seni on telli çenkle, ilahilerle öveyim.[,-Onlarýn aðzý yalan saçar, Sað ellerini kaldýrýr, yalan yere ant içerler.]+1Yukarýdan elini uzat, kurtar beni; Çýkar derin sulardan, Al eloðlunun elinden.^*3Þimþek çaktýr, daðýt düþmaný, Savur oklarýný, þaþkýna çevir onlarý.L)Ya RAB, gökleri yar, aþaðýya in, Dokun daðlara, tütsünler.M(Ýnsan bir soluðu andýrýr, Günleri geçici bir gölge gibidir.T'Ya RAB, insan ne ki, onu gözetesin, Ýnsan soyu ne ki, onu düþünesin?&O'dur benim vefalý dostum, kalem, Kurtarýcým, kulem, Kalkaným, O'na sýðýnýrým; O'dur halklarý bana boyun eðdiren!a% ;Ellerime vuruþmayý, Parmaklarýma savaþmayý öðreten Kayam RAB'be övgüler olsun!s$] Sevginden ötürü, Öldür düþmanlarýmý, Yok et bütün hasýmlarýmý, Çünkü senin kulunum ben.[#- Ya RAB, adýn uðruna yaþam ver bana, Doðruluðunla kurtar beni sýkýntýdan.y"i Bana istemini yapmayý öðret, Çünkü Tanrým'sýn benim. Senin iyi Ruhun Düz yolda bana öncülük etsin!G! Düþmanlarýmdan kurtar beni, ya RAB; Sana sýðýnýyorum.z kSabahlarý duyur bana sevgini, Çünkü sana güveniyorum; Bana gideceðim yolu bildir, Çünkü duam sanadýr.yÇabuk yanýtla beni, ya RAB, Tükeniyorum. Çevirme benden yüzünü, Yoksa ölüm çukuruna inen ölülere dönerim.U!Ellerimi sana açýyorum, Caným kurak toprak gibi sana susamýþ. |iSela*|oGeçmiþ günleri anýyor, Bütün yaptýklarýný derin derin düþünüyor, Ellerinin iþine bakýp dalýyorum.=sBu yüzden bunalýma düþtüm, Yüreðim periþan.uaDüþman beni kovalýyor, Ezip yere seriyor. Çoktan ölmüþ olanlar gibi, Beni karanlýklarda oturtuyor.U!Kulunla yargýya girme, Çünkü hiçbir canlý senin karþýnda aklanmaz.g GDuamý iþit, ya RAB, Yalvarýþlarýma kulak ver! Sadakatinle, doðruluðunla yanýtla beni!weÇýkar beni zindandan, Adýna þükredeyim. O zaman doðrular çevremi saracak, Bana iyilik ettiðin için.uHaykýrýþýma kulak ver, Çünkü çok çaresizim; Kurtar beni ardýma düþenlerden, Çünkü benden güçlüler.nSSana haykýrýyorum, ya RAB: 'Sýðýnaðým, Yaþadýðýmýz bu dünyada nasibim sensin' diyorum.iISaðýma bak da gör, Kimse saymýyor beni, Sýðýnacak yerim kalmadý, Kimse aramýyor beni.gEBunalýma düþtüðümde, Gideceðim yolu sen bilirsin. Tuzak kurdular yürüdüðüm yola.Z+Önüne döküyorum yakýnmalarýmý, Önünde anlatýyorum sýkýntýlarýmý.P Yüksek sesle yakarýyorum RAB'be, Yüksek sesle RAB'be yalvarýyorum.W% Ben güvenlik içinde geçip giderken, Kendi aðlarýna düþsün kötüler.M Koru beni kurduklarý tuzaktan, Suç iþleyenlerin kapanlarýndan.a9Ancak gözlerim sende, ey Egemen RAB, Sana sýðýnýyorum, beni savunmasýz býrakma!oUSabanla sürülüp yarýlmýþ toprak gibi, Saçýlmýþ kemiklerimiz ölüler diyarýnýn aðzýna.V #Önderleri kayalardan aþaðý atýlýnca, Dinleyecekler tatlý sözlerimi. 3Doðru insan bana vursa, iyilik sayýlýr, Azarlasa, baþa sürülen yað gibidir, Baþým reddetmez onu. Çünkü duam hep kötülere karþýdýr. Yüreðim kötülüðe eðilim göstermesin, Suç iþleyenlerin fesadýna bulaþmayayým; Onlarýn nefis yemeklerini tatmayayým.H Ya RAB, aðzýma bekçi koy, Dudaklarýmýn kapýsýný koru!_ 5Duam önünde yükselen buhur gibi, El açýþým akþam sunusu gibi kabul görsün![ /Seni çaðýrýyorum, ya RAB, yardýmýma koþ! Sana yakarýnca sesime kulak ver!_5 Kuþkusuz doðrular senin adýna þükredecek, Dürüstler senin huzurunda oturacak.U! Biliyorum, RAB mazlumun davasýný savunur, Yoksullarý haklý çýkarýr.Z+ Ýftiracýlara ülkede hayat kalmasýn, Felaket zorbalarý amansýzca avlasýn.qY Kýzgýn korlar yaðsýn üzerlerine! Ateþe, dipsiz çukurlara atýlsýnlar, Bir daha kalkamasýnlar.S Beni kuþatanlarýn baþýný, Dudaklarýndan dökülen fesat kaplasýn.}qKötülerin dileklerini yerine getirme, ya RAB, Tasarýlarýný ileri götürme! Yoksa gurura kapýlýrlar. |iSelaTEy Egemen RAB, güçlü kurtarýcým, Savaþ gününde baþýmý korudun.TSana diyorum, ya RAB: 'Tanrým sensin.' Yalvarýþýma kulak ver, ya RAB.t_Küstahlar benim için tuzak kurdu, Haydutlar að gerdi; Yol kenarýna kapan koydular benim için. |iSelak~MYa RAB, sakýn beni kötünün elinden, Koru beni zorbadan; Bana çelme takmayý tasarlýyorlar.^}3Yýlan gibi dillerini bilerler, Engerek zehiri var dudaklarýnýn altýnda. |iSela*Q|Onlar yüreklerinde kötülük tasarlar, Savaþý sürekli körükler,A{ }Ya RAB, kurtar beni kötü insandan, Koru beni zorbadan._z5Bak, seni gücendiren bir yönüm var mý, Öncülük et bana sonsuz yaþam yolunda!Wy%Ey Tanrý, yokla beni, taný yüreðimi, Sýna beni, öðren kaygýlarýmý.Ix Onlardan tümüyle nefret ediyor, Onlarý düþman sayýyorum.ewAYa RAB, nasýl tiksinmem senden tiksinenlerden? Nasýl iðrenmem sana baþkaldýranlardan?bv;Çünkü senin için kötü konuþuyorlar, Adýný kötüye kullanýyor düþmanlarýn._u5Ey Tanrý, keþke kötüleri öldürsen! Ey eli kanlý insanlar, uzaklaþýn benden!Vt#Kum tanelerinden fazladýr saymaya kalksam. Uyanýyorum, hâlâ seninleyim.RsHakkýmdaki düþüncelerin ne deðerli, ey Tanrý, Sayýlarý ne çok!rHenüz döl yataðýndayken gözlerin gördü beni; Bana ayrýlan günlerin hiçbiri gelmeden, Hepsi senin kitabýna yazýlmýþtý.qqYGizli yerde yaratýldýðýmda, Yerin derinliklerinde örüldüðümde, Bedenim senden gizli deðildi.pwSana övgüler sunarým, Çünkü müthiþ ve harika yaratýlmýþým. Ne harika iþlerin var! Bunu çok iyi bilirim.Oo Ýç varlýðýmý sen yarattýn, Annemin rahminde beni sen ördün.n Karanlýk bile karanlýk sayýlmaz senin için, Gece, gündüz gibi ýþýldar, Karanlýkla aydýnlýk birdir senin için.Xm' Desem ki, 'Karanlýk beni kaplasýn, Çevremdeki aydýnlýk geceye dönsün.'Cl Orada bile elin yol gösterir bana, Sað elin tutar beni.Gk Seherin kanatlarýný alýp uçsam, Denizin ötesine konsam,Yj)Göklere çýksam, oradasýn, Ölüler diyarýna yatak sersem, yine oradasýn.NiNereye gidebilirim senin Ruhun'dan, Nereye kaçabilirim huzurundan?HhKaldýramam böylesi bir bilgiyi, Baþa çýkamam, eriþemem.=gsBeni çepeçevre kuþattýn, Elini üzerime koydun.SfDaha sözü aðzýma almadan, Söyleyeceðim her þeyi bilirsin, ya RAB.ieIGittiðim yolu, yattýðým yeri inceden inceye elersin, Bütün yaptýklarýmdan haberin var.EdOturup kalkýþýmý bilirsin, Niyetimi uzaktan anlarsýn.*c OYa RAB, sýnayýp tanýdýn beni.fbCYa RAB, her þeyi yaparsýn benim için. Sevgin sonsuzdur, ya RAB, Elinin eserini býrakma!aSýkýntýya düþersem, canýmý korur, Düþmanlarýmýn öfkesine karþý el kaldýrýrsýn, Sað elin beni kurtarýr.X`'RAB yüksekse de, Alçakgönüllüleri gözetir, Küstahlarý uzaktan tanýr.T_Yaptýðýn iþleri ezgilerle övsünler, ya RAB, Çünkü çok yücesin.u^aÞükretsin sana, ya RAB, yeryüzü krallarýnýn tümü, Çünkü aðzýndan çýkan sözleri iþittiler.\]/Seslendiðim gün bana yanýt verdin, Ýçime güç koydun, beni yüreklendirdin.\%Kutsal tapýnaðýna doðru eðilir, Adýna þükrederim, Sevgin, sadakatin için. Çünkü adýný ve sözünü her þeyden üstün tuttun.c[ ?Bütün yüreðimle sana þükrederim, ya RAB, Ýlahlar önünde seni ilahilerle överim.MZ Ne mutlu senin yavrularýný tutup Kayalarda parçalayacak insana!`Y7Ey sen, yýkýlasý Babil kýzý, Bize yaptýklarýný Sana ödetecek olana ne mutlu!XYeruþalim'in düþtüðü gün, 'Yýkýn onu, yýkýn temellerine kadar!' Diyen Edomlular'ýn tavrýný anýmsa, ya RAB.kWMSeni anmaz, Yeruþalim'i en büyük sevincimden üstün tutmazsam, Dilim damaðýma yapýþsýn!;VoEy Yeruþalim, seni unutursam, Sað elim kurusun.?UwNasýl okuyabiliriz RAB'bin ezgisini El topraðýnda?T/Çünkü orada bizi tutsak edenler bizden ezgiler, Bize zulmedenler bizden þenlik istiyor, 'Siyon ezgilerinden birini okuyun bize!' diyorlardý.2S]Çevredeki kavaklara Lirlerimizi astýk.LR Babil ýrmaklarý kýyýsýnda oturup Siyon'u andýkça aðladýk;AQ{Þükredin Göklerin Tanrýsý'na, |iSevgisi sonsuzdur.AP{Bütün canlýlara yiyecek verene, |iSevgisi sonsuzdur;CODüþmanlarýmýzdan bizi kurtarana, |iSevgisi sonsuzdur;IN Düþkün günlerimizde bizi anýmsayana, |iSevgisi sonsuzdur; M nLSTopraklarýný mülk olarak, |iSevgisi sonsuzdur; Kulu Ýsrail'e mülk verene, |iSevgisi sonsuzdur;=KsBaþan Kralý Og'u öldürene, |iSevgisi sonsuzdur;3J_Amorlu kral Sihon'u, |iSevgisi sonsuzdur;=IsGüçlü krallarý öldürene, |iSevgisi sonsuzdur;8HiBüyük krallarý vurana, |iSevgisi sonsuzdur;BG}Kendi halkýný çölde yürütene, |iSevgisi sonsuzdur;JF Firavunla ordusunu Kýzýldeniz'e dökene, |iSevgisi sonsuzdur;?EwÝsrail'i ortasýndan geçirene, |iSevgisi sonsuzdur;=Ds Kýzýldeniz'i* ikiye bölene, |iSevgisi sonsuzdur; C uBa Güçlü eli, kudretli koluyla |iSevgisi sonsuzdur; Ýsrail'i Mýsýr'dan çýkarana, |iSevgisi sonsuzdur;FA Mýsýr'da ilk doðanlarý öldürene, |iSevgisi sonsuzdur;X@' Geceye egemen olsun diye ayý ve yýldýzlarý yaratana, |iSevgisi sonsuzdur;E?Gündüze egemen olsun diye güneþi, |iSevgisi sonsuzdur;;>oBüyük ýþýklar yaratana, |iSevgisi sonsuzdur;:=mYeri sular üzerine yayana, |iSevgisi sonsuzdur;9<kGökleri bilgece yaratana, |iSevgisi sonsuzdur;F;Büyük harikalar yapan tek varlýða, |iSevgisi sonsuzdur;::mÞükredin rabler Rabbi'ne, |iSevgisi sonsuzdur;A9{Þükredin tanrýlar Tanrýsý'na, |iSevgisi sonsuzdur;D8 Þükredin RAB'be, çünkü O iyidir, |iSevgisi sonsuzdur;\7/Yeruþalim'de oturan RAB'be Siyon'dan övgüler sunulsun! RAB'be övgüler sunun!\6/Ey Levi soyu, RAB'be övgüler sun! RAB'be övgüler sunun, ey RAB'den korkanlar!X5'Ey Ýsrail halký, RAB'be övgüler sun! Ey Harun soyu, RAB'be övgüler sun!B4}Onlarý yapan, onlara güvenen herkes Onlar gibi olacak!;3oKulaklarý var, duymazlar, Soluk alýp vermezler.B2}Aðýzlarý var, konuþmazlar, Gözleri var, görmezler,Y1)Uluslarýn putlarý altýn ve gümüþten yapýlmýþ, Ýnsan elinin eseridir.<0qRAB halkýný haklý çýkarýr, Kullarýna acýr.M/ Ya RAB, adýn sonsuza dek sürecek, Bütün kuþaklar seni anacak.K. Topraklarýný mülk, Evet, mülk olarak halký Ýsrail'e verdi.O- Amorlu kral Sihon'u, Baþan Kralý Og'u, Bütün Kenan krallarýný.J, Birçok ulusu bozguna uðrattý, Güçlü krallarý öldürdü:v+c Ey Mýsýr, senin orta yerinde, Firavunla bütün görevlilerine Belirtiler, þaþýlasý iþler gösterdi.M*Ýnsanlardan hayvanlara dek Mýsýr'da ilk doðanlarý öldürdü.)Yeryüzünün dört bucaðýndan bulutlar yükseltir, Yaðmur için þimþek çaktýrýr, Ambarlarýndan rüzgar estirir.\(/RAB ne isterse yapar, Göklerde, yeryüzünde, Denizlerde, bütün derinliklerde.O'Biliyorum, RAB büyüktür, Rabbimiz bütün ilahlardan üstündür.H&RAB kendine Yakup soyunu, Öz halký olarak Ýsrail'i seçti.g%ERAB'be övgüler sunun, Çünkü RAB iyidir. Adýný ilahilerle övün, Çünkü hoþtur bu. $ H# RAB'be övgüler sunun! RAB'bin adýna övgüler sunun, Ey RAB'bin kullarý! Ey sizler, RAB'bin Tapýnaðý'nda, Tanrýmýz'ýn Tapýnaðý'nýn avlularýnda hizmet edenler, Övgüler sunun!<"qYeri göðü yaratan RAB kutsasýn sizi Siyon'dan.K! Ellerinizi kutsal yere doðru kaldýrýp RAB'be övgüler sunun!q  [Ey sizler, RAB'bin bütün kullarý, RAB'bin Tapýnaðý'nda gece hizmet edenler, O'na övgüler sunun!wHermon Daðý'na yaðan çiy Siyon daðlarýna yaðýyor sanki. Çünkü RAB orada bereketi, Sonsuz yaþamý buyurdu.xgBaþa sürülen deðerli yað gibi, Sakaldan, Harun'un sakalýndan Kaftanýnýn yakasýna dek inen yað gibi.B Ne iyi, ne güzeldir, Birlik içinde kardeþçe yaþamak!\/Düþmanlarýný utanca bürüyeceðim, Ama onun baþýndaki taç parýldayacak.'~sBurada Davut soyundan güçlü bir kral çýkaracaðým, Meshettiðim kralýn soyunu Iþýk olarak sürdüreceðim.d?Kurtuluþla donatacaðým kâhinlerini; Hep sevinç ezgileri söyleyecek sadýk kullarý.[-Çok bereketli kýlacaðým erzaðýný, Yiyecekle doyuracaðým yoksullarýný.kM'Sonsuza dek yaþayacaðým yer budur' dedi, 'Burada oturacaðým, çünkü bunu kendim istedim.@y Çünkü RAB Siyon'u seçti, Onu konut edinmek istedi. Eðer oðullarýn antlaþmama, Vereceðim öðütlere uyarlarsa, Onlarýn oðullarý da sonsuza dek Senin tahtýna oturacak.'iI RAB Davut'a kesin ant içti, Andýndan dönmez: 'Senin soyundan birini tahtýna oturtacaðým.L Kulun Davut'un hatýrý için, Meshettiðin* krala yüz çevirme._5 Kâhinlerin doðruluðu kuþansýn, Sadýk kullarýn sevinç çýðlýklarý atsýn.W%Çýk, ya RAB, yaþayacaðýn yere, Gücünü simgeleyen sandýkla birlikte.W%'RAB'bin konutuna gidelim, Ayaðýnýn taburesi önünde tapýnalým' dedik._5Antlaþma Sandýðý'nýn* Efrata'da olduðunu duyduk, Onu Yaar kýrlarýnda bulduk.SRAB'be bir yer, Yakup'un güçlü Tanrýsý'na bir konut buluncaya dek.'EGözlerime uyku girmeyecek, Göz kapaklarým kapanmayacak,; o'Evime gitmeyeceðim, Yataðýma uzanmayacaðým,    9Ya RAB, Davut'un hatýrý için, Çektiði bütün zorluklarý, Sana nasýl ant içtiðini, Yakup'un güçlü Tanrýsý'na adak adadýðýný anýmsa:? wEy Ýsrail, RAB'be umut baðla Þimdiden sonsuza dek! Tersine, ana kucaðýnda sütten kesilmiþ çocuk gibi, Kendimi yatýþtýrýp huzur buldum, Sütten kesilmiþ çocuða döndüm. Ya RAB, yüreðimde gurur yok, Gözüm yükseklerde deðil. Büyük iþlerle, Kendimi aþan harika iþlerle uðraþmýyorum.EÝsrail'i bütün suçlarýndan Fidyeyle O kurtaracaktýr.X'Ey Ýsrail, RAB'be umut baðla! Çünkü RAB'de sevgi, Tam kurtuluþ vardýr.fCSabahý gözleyenlerden, Evet, sabahý gözleyenlerden daha çok, Caným Rab'bi gözlüyor.[-RAB'bi gözlüyorum, Caným RAB'bi gözlüyor, Umut baðlýyorum O'nun sözüne.B}Ama sen baðýþlayýcýsýn, Öyle ki senden korkulsun.RYa RAB, sen suçlarýn hesabýný tutsan, Kim ayakta kalabilir, ya Rab?=sSesimi iþit, ya Rab, Yalvarýþýma iyi kulak ver!2 _Derinliklerden sana sesleniyorum, ya RAB,^3Yoldan geçenler de, 'RAB sizi kutsasýn, RAB'bin adýyla sizi kutsarýz' demezler.C~Orakçý avucunu, Demetçi kucaðýný dolduramaz onunla.>}uDamlardaki ota, Büyümeden kuruyan ota dönsünler.F|Siyon'dan nefret eden herkes Utanç içinde geri çekilsin.:{mAma RAB adildir, Kesti kötülerin baðlarýný.LzÇiftçiler saban sürdüler sýrtýmda, Upuzun iz býraktýlar.'Sy'Gençliðimden beri bana sýk sýk saldýrdýlar, Ama yenemediler beni.Ux #Gençliðimden beri bana sýk sýk saldýrdýlar; Þimdi söylesin Ýsrail:LwÇocuklarýnýn çocuklarýný göresin! Ýsrail'e esenlik olsun!fvCRAB seni Siyon'dan kutsasýn! Yeruþalim'in gönencini göresin, Bütün yaþamýn boyunca!8uiÝþte RAB'den korkan kiþi Böyle kutsanacak.otUEþin evinde verimli bir asma gibi olacak; Çocuklarýn zeytin filizleri gibi sofranýn çevresinde.MsEmeðinin ürününü yiyeceksin, Mutlu ve baþarýlý olacaksýn.aw|Yeri göðü yaratan RAB'bin adý yardýmcýmýzdýr._`7|Bir kuþ gibi Kurtuldu canýmýz avcýnýn tuzaðýndan, Kýrýldý tuzak, kurtulduk.D_|Övgüler olsun Bizi onlarýn aðzýna yem etmeyen RAB'be!.^W|Kabaran sular Aþardý baþýmýzdan.J] |Sular silip süpürürdü bizleri, Seller geçerdi üzerimizden.I\ |Diri diri yutarlardý bizi, Öfkeleri bize karþý alevlenince.G[|RAB bizden yana olmasaydý, Ýnsanlar bize saldýrdýðýnda,9Z o|RAB bizden yana olmasaydý, Desin þimdi Ýsrail:RY{Rahat yaþayanlarýn alaylarý, Küstahlarýn hakareti Canýmýza yetti.JX {Acý bize, ya RAB, acý; Gördüðümüz hakaret yeter de artar.0WY{Nasýl kullarýn gözleri efendilerinin, Hizmetçinin gözleri hanýmýnýn eline bakarsa, Bizim gözlerimiz de RAB Tanrýmýz'a öyle bakar, O bize acýyýncaya dek.@V }{Gözlerimi sana kaldýrýyorum, Ey göklerde taht kuran!;Uqz Tanrýmýz RAB'bin evi için Ýyilik dilerim sana.FTzKardeþlerim, dostlarým için, 'Esenlik olsun sana!' derim.>SwzSurlarýna esenlik, Saraylarýna huzur egemen olsun!'DRzEsenlik dileyin Yeruþalim'e: 'Huzur bulsun seni sevenler!PQzÇünkü orada yargý tahtlarý, Davut soyunun tahtlarý kurulmuþtur.|PqzOymaklar çýkar oraya, RAB'bin oymaklarý, Ýsrail'e verilen öðüt uyarýnca, RAB'bin adýna þükretmek için.;OqzBitiþik nizamda kurulmuþ bir kenttir Yeruþalim!:NozAyaklarýmýz senin kapýlarýnda, Ey Yeruþalim!:M qzBana: 'RAB'bin evine gidelim' dendikçe Sevinirim.BLyÞimdiden sonsuza dek RAB koruyacak gidiþini, geliþini. xSýkýntýya düþünce RAB'be seslendim; Yanýtladý beni.j=KwKaybolmuþ koyun gibi avare dolaþýyordum; Kulunu ara, Çünkü buyruklarýný unutmadým ben.W<%wBeni yaþat ki, sana övgüler sunayým, Hükümlerin bana yardýmcý olsun.J; wKurtarýþýný özlüyorum, ya RAB, Yasan zevk kaynaðýmdýr.V:#wElin bana yardýma hazýr olsun, Çünkü senin koþullarýný seçtim ben.Z9+wDilimde sözün ezgilere dönüþsün, Çünkü bütün buyruklarýn doðrudur.W8%wDudaklarýmdan övgüler aksýn, Çünkü bana kurallarýný öðretiyorsun.N7wYalvarýþým sana ulaþsýn; Verdiðin söz uyarýnca kurtar beni!M6wFeryadým sana eriþsin, ya RAB, Sözün uyarýnca akýl ver bana!i5IwÖðütlerini, koþullarýný uygularým, Çünkü bütün davranýþlarýmý görürsün sen.:4mwÖðütlerine candan uyar, Onlarý çok severim.P3wYa RAB, kurtarýþýna umut baðlar, Buyruklarýný yerine getiririm.T2wYasaný sevenler büyük esenlik bulur, Hiçbir þey sendeletmez onlarý.A1{wDoðru hükümlerin için Seni günde yedi kez överim.C0wTiksinir, iðrenirim yalandan, Ama senin yasaný severim.G/wGanimet bulan biri gibi Verdiðin sözlerde sevinç bulurum.U.!wYok yere zulmediyor bana önderler, Oysa yüreðim senin sözünle titrer._-5wSözlerinin temeli gerçektir, Doðru hükümlerinin tümü sonsuza dek sürecektir.[,-wBak, ne kadar seviyorum koþullarýný, Sevgin uyarýnca, ya RAB, koru canýmý.N+wTiksinerek bakýyorum hainlere, Çünkü uymuyorlar senin sözüne.Z*+wBana zulmedenler, düþmanlarým çok, Yine de sapmadým senin öðütlerinden.I) wÇok sevecensin, ya RAB, Hükümlerin uyarýnca koru canýmý.W(%wKurtuluþ kötülerden uzaktýr, Çünkü senin kurallarýna yönelmiyorlar.M'wDavamý savun, özgür kýl beni, Sözün uyarýnca koru canýmý.S&wÇektiðim sýkýntýyý gör, kurtar beni, Çünkü yasaný unutmadým.F%wÇoktan beri anladým Öðütlerini sonsuza dek verdiðini.H$wOysa sen yakýnsýn, ya RAB, Bütün buyruklarýn gerçektir.Q#wYaklaþýyor kötülük ardýnca koþanlar, Yasandan uzaklaþýyorlar.^"3wSevgin uyarýnca sesime kulak ver, Hükümlerin uyarýnca, ya RAB, yaþam ver bana![!-wVerdiðin söz üzerinde düþüneyim diye, Gece boyunca uyku girmiyor gözüme.R wGün doðmadan kalkýp yardým dilerim, Senin sözüne umut baðladým.@ywSana sesleniyorum, Kurtar beni, Öðütlerine uyayým.d?wBütün yüreðimle haykýrýyorum, Yanýtla beni, ya RAB! Senin kurallarýna uyacaðým.NwÖðütlerin sonsuza dek doðrudur; Bana akýl ver ki, yaþayayým.OwSýkýntýya, darlýða düþtüm, Ama buyruklarýn benim zevkimdir.;owAdaletin sonsuza dek doðrudur, Yasan gerçektir.LwÖnemsiz ve horlanan biriyim ben, Ama koþullarýný unutmuyorum.6ewSözün çok güvenilirdir, Kulun onu sever.SwGayretim beni tüketti, Çünkü düþmanlarým unuttu senin sözlerini.=swBuyurduðun öðütler doðru Ve tam güvenilirdir.6ewSen adilsin, ya RAB, Hükümlerin doðrudur.K wOluk oluk yaþ akýyor gözlerimden, Çünkü uymuyorlar yasana.TwYüzün aydýnlýk saçsýn kulunun üzerine, Kurallarýný öðret bana.EwKurtar beni insan baskýsýndan, Koþullarýna uyabileyim._5wAdýmlarýmý pekiþtir verdiðin söz uyarýnca, Hiçbir suç bana egemen olmasýn.K wBana lütufla bak, Adýný sevenlere her zaman yaptýðýn gibi.RwAðzým açýk, soluk soluðayým, Çünkü buyruklarýný özlüyorum.TwSözlerinin açýklanýþý aydýnlýk saçar, Saf insanlara akýl verir.FwHarika öðütlerin var, Bu yüzden onlara candan uyuyorum.] 1wKoyduðun koþullarýn hepsini doðru buluyorum, Her yanlýþ yoldan tiksiniyorum.X )wBu yüzden senin buyruklarýný, Altýndan, saf altýndan daha çok seviyorum;H  w~Ya RAB, harekete geçmenin zamanýdýr, Yasaný çiðniyorlar.L w}Ben senin kulunum, bana akýl ver ki, Öðütlerini anlayabileyim.E w|Kuluna sevgin uyarýnca davran, Bana kurallarýný öðret.c?w{Gözümün feri sönüyor, Beni kurtarmaný, Adil sözünü yerine getirmeni beklemekten.SwzGüven altýna al kulunun mutluluðunu, Baský yapmasýn bana küstahlar.J wyAdil ve doðru olaný yaptým, Gaddarlarýn eline býrakma beni!FwxBedenim ürperiyor dehþetinden, Korkuyorum hükümlerinden.]3wwDünyadaki kötüleri cüruf gibi atarsýn, Bu yüzden severim senin öðütlerini.W'wvKurallarýndan sapan herkesi reddedersin, Çünkü onlarýn hileleri boþtur.PwuSýký tut beni, kurtulayým, Her zaman kurallarýný dikkate alayým.U#wtSözün uyarýnca destek ol bana, yaþam bulayým; Umudumu boþa çýkarma!W'wsEy kötüler, benden uzak durun, Tanrým'ýn buyruklarýný yerine getireyim.MwrSýðýnaðým ve kalkaným sensin, Senin sözüne umut baðlarým.6~gwqDöneklerden tiksinir, Senin yasaný severim.=}uwpKararlýyým Sonuna kadar senin kurallarýna uymaya.N|woÖðütlerin sonsuza dek mirasýmdýr, Yüreðimin sevincidir onlar.N{wnKötüler tuzak kurdu bana, Yine de sapmadým senin koþullarýndan.Doðru hükümlerin için Gece yarýsý kalkýp sana þükrederim.VVWUUrUeU$TTT1SS}S(RRRFQQQTPPP@OOO;NNNDMMxM,LLLNLKKLJJJaJII`IHHeHGGzGEFFFFEEEbEDDqD$CCeCBBLAAAJ@@@[@??v?+>>l>==G=< Kâh sokakta, kâh meydanlardadýr. Sokak baþlarýnda pusuya yatar.J=  Yaygaracý, dik baþlý biriydi kadýn. Bir an bile durmaz evde.H<  Derken kadýn onu karþýladý, Fahiþe kýlýðýyla sinsice. ;  :-Akþamüzeri, alaca karanlýkta, Akþam karanlýðý çökerken, O kadýnýn oturduðu sokaða saptýðýný, Onun evine yöneldiðini gördüm._97Bir sürü toy gencin arasýnda, Saðduyudan yoksun bir delikanlý çarptý gözüme.K8Evimin penceresinden, Kafesin ardýndan dýþarýyý seyrederken,^75Zina eden kadýndan, Yaltaklanan ahlaksýz kadýndan seni koruyacak olan bunlardýr.E6Bilgeliðe, 'Sen kýzkardeþimsin', Akla, 'Akrabamsýn' de.P5Onlarý yüzük gibi parmaklarýna geçir, Yüreðinin levhasýna yaz.e4CBuyruklarýmý yerine getir ki, yaþayasýn. Öðrettiklerimi gözünün bebeði gibi koru.F3 Oðlum, sözlerimi yerine getir, Aklýnda tut buyruklarýmý.W2'#Hiçbir fidye kabul etmez, Gönlünü alamazsýn armaðanlarýn çokluðuyla.]13"Çünkü kýskançlýk kocanýn öfkesini azdýrýr, Öç alýrken acýmasýz olur.L0!Payýna düþen dayak ve onursuzluktur, Asla kurtulamaz utançtan.Q/ Zina eden adam saðduyudan yoksundur. Yaptýklarýyla kendini yok eder.x.iAma yakalanýrsa, çaldýðýnýn yedi katýný ödemek zorunda; Varýný yoðunu vermek anlamýna gelse bile.S-Aç hýrsýz karnýný doyurmak için çalýyorsa, Kimse onu hor görmez.k,OBaþkasýnýn karýsýyla yatan adamýn durumu budur. Böyle bir iliþkiye giren cezasýz kalmaz.>+wKorlar üzerinde yürür de, Ayaklarý kavrulmaz mý?;*qÝnsan koynuna ateþ alýr da, Giysisi yanmaz mý?)Çünkü fahiþe yüzünden insan bir lokma ekmeðe muhtaç kalýr*fb*, Baþkasýnýn karýsýyla yatmak da kiþinin canýna mal olur.](3Böyle kadýnlarýn güzelliði seni ayartmasýn, Bakýþlarý seni tutsak etmesin.l'QSeni kötü kadýndan, Baþka birinin karýsýnýn yaltaklanan dilinden Koruyacak olan bunlardýr.k&OBu buyruklar sana çýra, Öðretilenler ýþýktýr. Eðitici uyarýlar yaþam yolunu gösterir.r%]Yolunda sana rehber olacak, Seni koruyacaklar yattýðýn zaman; Söyleþecekler seninle uyandýðýnda.H$ Bunlar sürekli yüreðinin baðý olsun, Tak onlarý boynuna.Q#Oðlum, babanýn buyruklarýna uy, Annenin öðrettiklerinden ayrýlma.X")Yalan soluyan yalancý tanýk Ve kardeþler arasýnda çekiþme yaratan kiþi.:!oDüzenbaz yürek, Kötülüðe seðirten ayaklar,D Gururlu gözler, Yalancý dil, Suçsuz kaný döken eller,LRAB'bin nefret ettiði altý þey, Ýðrendiði yedi þey vardýr:U#Bu yüzden ansýzýn yýkýma uðrayacak, Birdenbire çaresizce yok olacak.T!Ahlaksýz yüreðinde kötülük tasarlar, Çekiþmeler yaratýr durmadan.H  Göz kýrpar, bir sürü ayak oyunu, El kol hareketleri yapar,D Aðzýnda yalanla dolaþan kiþi, Soysuz ve fesatçýdýr.M Yokluk bir haydut gibi, Yoksulluk bir akýncý gibi gelir üzerine.mS 'Biraz kestireyim, biraz uyuklayayým, Ellerimi kavuþturup þöyle bir uyuyayým' demeye kalmadan,U# Ne zamana dek yatacaksýn, ey tembel kiþi? Ne zaman kalkacaksýn uykundan?X)Yazýn erzaklarýný biriktirirler, Yiyeceklerini toplarlar biçim mevsiminde.I Baþkanlarý, önderleri ya da yöneticileri olmadýðý halde,Y+Ey tembel kiþi, git, karýncalara bak, Onlarýn yaþamýndan bilgelik öðren.U#Avcýnýn elinden ceylan gibi, Kuþbazýn elinden kuþ gibi kurtar kendini.FGözlerine uyku girmesin, Aðýrlaþmasýn göz kapaklarýn.O kiþinin eline düþtün demektir. Oðlum, þunu yap ve kendini kurtar: Git, yere kapan onun önünde, Ona yalvar yakar.V%Düþtünse tuzaða kendi sözlerinle, Aðzýnýn sözleriyle yakalandýnsa,G Oðlum, eðer birine kefil oldunsa, Onun borcunu yüklendinse,`9Aþýrý ahmaklýðý onu yoldan çýkaracak, Terbiyeyi umursamadýðý için ölecek.gGKötü kiþiyi kendi suçlarý ele verecek, Günahýnýn kemendi kýskývrak baðlayacak onu.M RAB insanýn tuttuðu yolu gözler, Attýðý her adýmý denetler.k OOðlum, neden ahlaksýz bir kadýnla coþasýn, Neden baþka birinin karýsýný koynuna alasýn?h ISevimli bir geyik, zarif bir ceylan gibi, Hep seni doyursun memeleri. Aþkýyla sürekli coþ.M Çeþmen bereketli olsun Ve gençken evlendiðin karýnla mutlu ol.< sYalnýz senin olsun onlar, Paylaþma yabancýlarla.J Pýnarlarýn sokaklarý, Akarsularýn meydanlarý mý sulamalý?DSuyu kendi sarnýcýndan, Kendi kuyunun kaynaðýndan iç.SHalkýn ve topluluðun arasýnda Tam bir yýkýmýn eþiðine gelmiþim.'S 'Öðretmenlerimin sözünü dinlemedim, Beni eðitenlere kulak vermedim.gG 'Eðitilmekten neden bu kadar nefret ettim, Yüreðim uyarýlarý neden önemsemedi?' dersin.W' Ah çekip inlersin ömrünün son günlerinde, Etinle bedenin tükendiðinde.c? Varýný yoðunu yer bitirir yabancýlar, Emeðin baþka birinin evini bayýndýr kýlar.O Yoksa onurunu baþkalarýna, Yýllarýný bir gaddara kaptýrýrsýn.BÖyle kadýnlardan uzak dur, Yaklaþma evinin kapýsýna.LOðlum, þimdi beni dinle, Aðzýmdan çýkan sözlerden ayrýlma.\~1Yaþama giden yolu hiç düþünmez, Yollarý dolaþýktýr, ama farkýnda deðil.J} Ayaklarý ölüme gider, Adýmlarý ölüler diyarýna ulaþýr.P|Ama sonu pelinotu kadar acý, Ýki aðýzlý kýlýç kadar keskindir.c{?Zina eden kadýnýn bal damlar dudaklarýndan, Aðzý daha yumuþaktýr zeytinyaðýndan.SzBöylelikle her zaman saðgörülü olur, Dudaklarýnla bilgiyi korursun.Iy Oðlum, bilgeliðime dikkat et, Akýllýca sözlerime kulak ver.=xuSapma saða sola, Ayaðýný kötülükten uzak tut.Hw Gideceðin yolu düzle, O zaman bütün iþlerin saðlam olur.:voGözlerin hep ileriye baksýn, Dosdoðru önüne!QuYalan çýkmasýn aðzýndan, Uzak tut dudaklarýný sapýk sözlerden.StHer þeyden önce de yüreðini koru, Çünkü yaþam ondan kaynaklanýr.MsÇünkü onlarý bulan için yaþam, Bedeni için þifadýr bunlar.Ar}Aklýndan çýkmasýn bunlar, Onlarý yüreðinde sakla.=quOðlum, sözlerime dikkat et, Dediklerime kulak ver.Zp-Kötülerin yoluysa zifiri karanlýk gibidir, Neden tökezlediklerini bilmezler.ooWOysa doðrularýn yolu þafak ýþýðý gibidir, Giderek öðle güneþinin parlaklýðýna eriþir.PnYedikleri ekmek kötülük, Ýçtikleri þarap zorbalýk ürünüdür.fmEÇünkü kötülük etmedikçe uyuyamaz onlar, Uykularý kaçar saptýrmadýkça birilerini.QlO yoldan sakýn, yakýnýndan bile geçme, Yönünü deðiþtirip geç.GkKötülerin yoluna ayak basma, Yürüme alçaklarýn yolunda,Uj# Aldýðýn terbiyeye sarýl, býrakma, Onu uygula, çünkü odur yaþamýn.@i{ Ayaklarýn takýlmadan yürür, Sürçmeden koþarsýn.Dh Seni bilgelik yolunda eðitir, Doðru yollara yöneltirim.>gw Dinle oðlum, sözlerimi benimse ki, Uzasýn ömrün.Hf  Baþýna zarif bir çelenk, Görkemli bir taç giydirecektir.']e3Onu el üstünde tut, o da seni yüceltecek, Ona sarýlýrsan seni onurlandýracak.bd=Bilgeliðe ilk adým onu sahiplenmektir. Bütün servetine mal olsa da akla sahip çýk.EcBilgelikten ayrýlma, o seni korur. Sev onu, seni gözetir.ObBilgeliði ve aklý sahiplen, Söylediklerimi unutma, onlardan sapma.taaBabam bana þunu öðretti: 'Söylediklerime yürekten sarýl, Buyruklarýmý yerine getir ki yaþayasýn.O`Ben bir çocukken babamýn evinde, Annemin körpecik tek yavrusuyken,J_ Çünkü size iyi ders veriyorum, Ayrýlmayýn öðrettiðimden.e^ EÇocuklarým, babanýzýn uyarýlarýna kulak verin. Dikkat edin ki anlayýþlý olasýnýz.R]#Bilge kiþiler onuru miras alacak, Akýlsýzlara yalnýz utanç kalacak.I\ "RAB alaycýlarla alay eder, Ama alçakgönüllülere lütfeder.P[!RAB kötülerin evini lanetler, Doðrularýn oturduðu yeriyse kutsar.PZ Çünkü RAB sapkýnlardan tiksinir, Ama doðrularýn candan dostudur.EYZorba kiþiye imrenme, Onun yollarýndan hiçbirini seçme.=XuSana kötülük etmemiþ biriyle Yok yere çekiþme.JW Sana güvenerek yanýnda yaþayan komþuna Kötülük tasarlama.QVElinde varken komþuna, 'Bugün git, yarýn gel, o zaman veririm' deme.KUElinden geldikçe, Ýyiliðe hakký olanlardan iyiliði esirgeme.UT#Çünkü senin güvencen RAB'dir, Tuzaða düþmekten seni O koruyacaktýr.SSBeklenmedik felaketten, Ya da kötülerin uðradýðý yýkýmdan korkma.1R]Korkusuzca yatar, Tatlý tatlý uyursun.?QyO zaman güvenlik içinde yol alýrsýn, Sendelemeden.FPOnlar sana yaþam verecek Ve boynuna güzel bir süs olacak.ZO-Oðlum, saðlam öðüde, saðgörüye tutun. Sakýn gözünü ayýrma onlardan.>NwBilgisiyle enginler yarýldý, Bulutlar suyunu verdi.UM#RAB dünyanýn temelini bilgelikle attý, Gökleri akýllýca yerleþtirdi.\L1Bilgelik yaþam aðacýdýr ona sarýlanlara, Ne mutlu ona sýmsýký tutunanlara!UK#Yollarý sevinç yollarýdýr, Evet, bütün yollarý esenliðe çýkarýr.HJ Sað elinde uzun ömür, Sol elinde zenginlik ve onur vardýr.XI)Daha deðerlidir mücevherden, Dileyeceðin hiçbir þey onunla kýyaslanamaz._H7Gümüþ kazanmaktansa onu kazanmak daha iyidir. Onun yararý altýndan daha çoktur.4Gc Bilgeliðe eriþene, Aklý bulana ne mutlu!LF Çünkü RAB, oðlundan hoþnut bir baba gibi, Sevdiðini azarlar.UE# Oðlum, RAB'bin terbiye ediþini hafife alma, O'nun azarlamasýndan usanma.ZD- O zaman ambarlarýn týka basa*fa* dolar, Teknelerin yeni þarapla dolup taþar.GC Servetinle ve ürününün turfandasýyla RAB'bi onurlandýr.6BgBöylece bedenin saðlýk Ve ferahlýk bulur.QAKendini bilge biri olarak görme, RAB'den kork, kötülükten uzak dur.K@Yaptýðýn her iþte RAB'bi an, O senin yolunu düze çýkarýr.H? RAB'be güven bütün yüreðinle, Kendi aklýna bel baðlama.]>3Böylece Tanrý'nýn ve insanlarýn gözünde Beðeni ve saygýnlýk kazanacaksýn.g=GSevgiyi, sadakati hiç yanýndan ayýrma, Baðla onlarý boynuna, Yaz yüreðinin levhasýna.^<5Çünkü bunlar ömrünü uzatacak, Yaþam yýllarýný, esenliðini artýracaktýr.F; Oðlum, unutma öðrettiklerimi, Aklýnda tut buyruklarýmý.G:Kötüler ülkeden sürülecek, Hainler sökülüp atýlacak.b9=Çünkü ülkede yaþayacak olan doðrulardýr, Dürüst kiþilerdir orada kalacak olan.K8Bu nedenle sen iyilerin yolunda yürü, Doðrularýn izinden git.L7Ona gidenlerden hiçbiri geri dönmez, Yaþam yollarýna eriþmez.I6 O kadýnýn evi insaný ölüme, Yollarý ölülere götürür. 5 54cBilgelik, gençken evlendiði eþini terk eden, Tanrý'nýn önünde içtiði andý unutan ahlaksýz kadýndan, Sözleriyle yaltaklanan Vefasýz kadýndan seni kurtaracak.=3uYollarý dolambaçlý, Yaþayýþlarý çarpýktýr.X2)Kötülük yapmaktan hoþlanýr, Zevk alýrlar kötülüðün aþýrýsýndan.Q1 Onlar ki karanlýk yollarda yürümek için Doðru yoldan ayrýlýrlar.J0  Bunlar seni kötü yoldan, Ahlaksýzýn sözlerinden kurtaracak.B/ Saðgörü sana bekçilik edecek Ve akýl seni koruyacak.J.  Çünkü yüreðin bilgelikle dolacak, Zevk alacaksýn bilgiden.Q- O zaman anlarsýn her iyi yolu, Neyin doðru, haklý ve adil olduðunu.S,Adil olanlarýn adýmlarýný korur, Sadýk kullarýnýn yolunu gözetir.Y++Doðru kiþileri baþarýya ulaþtýrýr, Kalkanýdýr dürüst yaþayanlarýn.^*5Çünkü bilgeliðin kaynaðý RAB'dir. O'nun aðzýndan bilgi ve anlayýþ çýkar.@){RAB korkusunu anlar Ve Tanrý'yý yakýndan tanýrsýn.I( Gümüþ ararcasýna onu ararsan, Onu ararsan define arar gibi,='uEvet, aklý çaðýrýr, Ona gönülden seslenirsen, & z% oOðlum, bilgeliðe kulak verip Yürekten akla yönelerek Sözlerimi kabul eder, Buyruklarýmý aklýnda tutarsan,c$ A!Ama beni dinleyen güvenlik içinde yaþayacak, Kötülükten korkmayacak, huzur bulacak.'v# g Bön adamlar dönekliklerinin kurbaný olacak. Akýlsýzlar kaygýsýzlýklarýnýn içinde yok olup gidecek.i" MBu nedenle tuttuðunuz yolun meyvesini yiyeceksiniz, Kendi düzenbazlýðýnýza doyacaksýnýz.N! Öðütlerimi istemediniz, Uyarýlarýmýn tümünü küçümsediniz.I   Çünkü bilgiden nefret ettiniz. RAB'den korkmayý reddettiniz. O zaman beni çaðýracaksýnýz, Ama yanýtlamayacaðým. Var gücünüzle arayacaksýnýz beni, Ama bulamayacaksýnýz.  n WBu yüzden ben de felaketinize sevineceðim. Belaya uðradýðýnýzda, Bela üzerinize bir fýrtýna gibi geldiðinde, Bir kasýrga gibi geldiðinde felaketiniz, Sýkýntýya, kaygýya düþtüðünüzde, Sizinle alay edeceðim.Y -Duymazlýktan geldiniz bütün öðütlerimi, Uyarýlarýmý duymak istemediniz.] 5Ama sizi çaðýrdýðým zaman beni reddettiniz. Elimi uzattým, umursayan olmadý.i MUyardýðýmda yola gelin, o zaman size yüreðimi açar, Sözlerimi anlamanýza yardým ederim.( K'Ey budalalar, budalalýðý ne zamana dek seveceksiniz? Alaycýlar ne zamana dek alay etmekten zevk alacak? Akýlsýzlar ne zamana dek bilgiden nefret edecek?f GKalabalýk sokak baþlarýnda baðýrýyor, Kentin giriþ kapýlarýnda sözlerini duyuruyor:Q Bilgelik dýþarýda yüksek sesle haykýrýyor, Meydanlarda sesleniyor.i MHaksýz kazanca düþkün olanlarýn sonu böyledir. Bu düþkünlük onlarý canlarýndan eder.o YBaþkasýna pusu kuran kendi kurduðu pusuya düþer. Yalnýz kendi canýdýr tuzaða düþürdüðü.: qKuþlarýn gözü önünde að sermek boþunadýr.K Çünkü ayaklarý kötülüðe koþar, Çekinmeden kan dökerler.H  Oðlum, böyleleriyle gitme, Onlarýn tuttuðu yoldan uzak dur.9 oGel, sen de bize katýl, Tek bir kesemiz olacak.'O  Bir sürü deðerli mal ele geçirir, Evlerimizi ganimetle doldururuz.f G Onlarý ölüler diyarý gibi diri diri, Ölüm çukuruna inenler gibi Bütünüyle yutalým.  Þöyle diyebilirler: 'Bizimle gel, Adam öldürmek için pusuya yatalým, Zevk uðruna masum kiþileri tuzaða düþürelim.F   Oðlum, seni ayartmaya çalýþan günahkârlara teslim olma._  9 Çünkü bunlar baþýn için sevimli bir çelenk, Boynun için gerdanlýk olacaktýr.W  )Oðlum, babanýn uyarýlarýna kulak ver, Annenin öðrettiklerinden ayrýlma.X  +RAB korkusudur bilginin temeli. Ahmaklarsa bilgeliði ve terbiyeyi küçümser.   5 eÖzdeyiþlerle benzetmeleri, Bilgelerin sözleriyle bilmecelerini anlamak için Bilge kiþi dinlesin ve kavrayýþýný artýrsýn, Akýllý kiþi yaþam hüneri kazansýn.X +Saf kiþiyi ihtiyatlý, Genç adamý bilgili ve saðgörülü kýlmak içindir.T #Baþarýya götüren terbiyeyi edinip Doðru, haklý ve adil olaný yapmak,X +Bu özdeyiþler, bilgeliðe ve terbiyeye ulaþmak, Akýllýca sözleri anlamak,> {Davut oðlu Ýsrail Kralý Süleyman'ýn özdeyiþleri:U!Bütün canlý varlýklar RAB'be övgüler sunsun! RAB'be övgüler sunun!SZillerle O'na övgüler sunun! Çýnlayan zillerle O'na övgüler sunun!QTef ve dansla O'na övgüler sunun! Saz ve neyle O'na övgüler sunun!U!Boru çalarak O'na övgüler sunun! Çenkle ve lirle O'na övgüler sunun!xgÖvgüler sunun O'na güçlü iþleri için! Övgüler sunun O'na eþsiz büyüklüðüne yaraþýr biçimde!}~ sRAB'be övgüler sunun! Kutsal yerde Tanrý'ya övgüler sunun! Gücünü gösteren göklerde övgüler sunun O'na!s}] Yazýlan kararý onlara uygulasýnlar! Bütün sadýk kullarý için onurdur bu. RAB'be övgüler sunun!A|{Krallarýný zincire, Soylularýný prangaya vursunlar!B{}Uluslardan öç alsýnlar, Halklarý cezalandýrsýnlar,Wz%Aðýzlarýnda Tanrý'ya yüce övgüler, Ellerinde iki aðýzlý kýlýçla[y-Bu onurla mutlu olsun sadýk kullarý, Sevinç ezgileri okusunlar yataklarýnda![x-Çünkü RAB halkýndan hoþlanýr, Alçakgönüllüleri zafer tacýyla süsler.hwGDans ederek övgüler sunsunlar O'nun adýna, Tef ve lir çalarak O'nu ilahilerle övsünler!Xv'Ýsrail Yaratýcýsý'nda sevinç bulsun, Siyon halký Krallarý'yla coþsun!|u qRAB'be övgüler sunun! RAB'be yeni bir ezgi söyleyin, Sadýk kullarýnýn toplantýsýnda O'nu ezgilerle övün!!t9RAB kendi halkýný güçlü kýldý, Bütün sadýk kullarýna, Kendisine yakýn olan halka, Ýsrailliler'e ün kazandýrdý. RAB'be övgüler sunun!s{ RAB'bin adýna övgüler sunsunlar, Çünkü yalnýz O'nun adý yücedir. O'nun yüceliði yerin göðün üstündedir.>ru Delikanlýlar, genç kýzlar, Yaþlýlar, çocuklar!dq? Yeryüzünün krallarý, bütün halklar, Önderler, yeryüzünün bütün yöneticileri,Fp Yabanýl ve evcil hayvanlar, Sürüngenler*, uçan kuþlar,Jo Daðlar, bütün tepeler, Meyve aðaçlarý, sedir aðaçlarý,MnÞimþek, dolu, kar, bulutlar, O'nun buyruðuna uyan fýrtýnalar,Ym)Yeryüzünden RAB'be övgüler sunun, Ey deniz canavarlarý, bütün enginler,QlBozulmayacak bir kural koyarak, Onlarý sonsuza dek yerlerine oturttu.Vk#RAB'bin adýna övgüler sunsunlar, Çünkü O buyruk verince, var oldular;Vj#Ey göklerin gökleri Ve göklerin üstündeki sular, O'na övgüler sunun!kiMEy güneþ, ay, O'na övgüler sunun, Övgüler sunun O'na, ey ýþýldayan bütün yýldýzlar!jhKEy bütün melekleri, O'na övgüler sunun, Övgüler sunun O'na, ey bütün göksel ordularý!eg CRAB'be övgüler sunun! Göklerden RAB'be övgüler sunun, Yücelerde O'na övgüler sunun!mfQBaþka hiçbir ulus için yapmadý bunu, Onlar O'nun ilkelerini bilmezler. RAB'be övgüler sunun!PeSözünü Yakup soyuna, Kurallarýný, ilkelerini Ýsrail'e bildirir.Ud!Buyruk verir, eritir buzlarý, Rüzgarýný estirir, sular akmaya baþlar.GcAþaðýya iri iri dolu savurur, Kim dayanabilir soðuðuna?HbYapaðý gibi kar yaðdýrýr, Kýraðýyý kül gibi saçar.Ia Yeryüzüne buyruðunu gönderir, Sözü çarçabuk yayýlýr.P`Sýnýrlarýný esenlik içinde tutar, Seni en iyi buðdayla doyurur.__5 Çünkü senin kapýlarýnýn kol demirlerine güç katar, Ýçindeki halký kutsar.L^ RAB'bi yücelt, ey Yeruþalim! Tanrýn'a övgüler sun, ey Siyon!S] RAB kendisinden korkanlardan, Sevgisine umut baðlayanlardan hoþlanýr.Y\) Ne atýn gücünden zevk alýr, Ne de insanýn yiðitliðinden*fg* hoþlanýr.I[ O yiyecek saðlar hayvanlara, Baðrýþan kuzgun yavrularýna.cZ=O'dur gökleri bulutlarla kaplayan, Yeryüzüne yaðmur saðlayan, Daðlarda ot bitiren.SYRAB'be þükran ezgileri okuyun, Tanrýmýz'ý lirle, ilahilerle övün.>XuRAB mazlumlara yardým eder, Kötüleri yere çalar.NWRabbimiz büyük ve çok güçlüdür, Sýnýrsýzdýr anlayýþý.OVYýldýzlarýn sayýsýný belirler, Her birini adýyla çaðýrýr.@UyO kýrýk kalplileri iyileþtirir, Yaralarýný sarar.ZT+RAB yeniden kuruyor Yeruþalim'i, Bir araya topluyor Ýsrail'in sürgünlerini.lS QRAB'be övgüler sunun! Ne güzel, ne hoþ Tanrýmýz'ý ilahilerle övmek! O'na övgü yaraþýr.kRM RAB Tanrýn sonsuza dek, ey Siyon, Kuþaklar boyunca egemenlik sürecek. RAB'be övgüler sunun!eQA RAB garipleri korur, Öksüze, dul kadýna yardým eder, Kötülerin yolunuysa saptýrýr.\P/Körlerin gözünü açar, Ýki büklüm olanlarý doðrultur, Doðrularý sever.gOEEzilenlerin hakkýný alan, Açlara yiyecek saðlayan O'dur. RAB tutsaklarý özgür kýlar,YN)Yeri göðü, Denizi ve içindeki her þeyi yaratan, Sonsuza dek sadýk kalan,_M5Ne mutlu yardýmcýsý Yakup'un Tanrýsý olan insana, Umudu Tanrýsý RAB'de olana!QLO son soluðunu verince topraða döner, O gün tasarýlarý da biter.@KyÖnderlere, Sizi kurtaramayacak insanlara güvenmeyin.aJ9Yaþadýkça RAB'be övgüler sunacak, Var oldukça Tanrým'a ilahiler söyleyeceðim.DI RAB'be övgüler sunun! Ey gönlüm, RAB'be övgüler sun.pHWRAB'be övgüler sunsun aðzým! Bütün canlýlar O'nun kutsal adýna, Sonsuza dek övgüler dizsin.KG RAB korur kendisini seven herkesi, Yok eder kötülerin hepsini.hFGDileðini yerine getirir kendisinden korkanlarýn, Feryatlarýný iþitir, onlarý kurtarýr.JE RAB kendisine yakaran, Ýçtenlikle yakaran herkese yakýndýr.WD%RAB bütün davranýþlarýnda adil, Yaptýðý bütün iþlerde sevecendir.FCElini açar, Bütün canlýlarý doyurursun dilediklerince.NBHerkesin umudu sende, Onlara yiyeceklerini zamanýnda veren sensin.LARAB her düþene destek olur, Ýki büklüm olanlarý doðrultur.@+ Senin krallýðýn ebedi krallýktýr, Egemenliðin kuþaklar boyunca sürer. RAB verdiði bütün sözleri tutar, Her davranýþý sadýktýr.P? Herkes senin gücünü, Krallýðýnýn yüce görkemini bilsin diye.E> Krallýðýnýn yüceliðini anlatýr, Kudretini konuþur;_=5 Bütün yapýtlarýn sana þükreder, ya RAB, Sadýk kullarýn sana övgüler sunar.Q< RAB herkese iyi davranýr, Sevecenliði bütün yapýtlarýný kapsar.K; RAB lütufkâr ve sevecendir, Tez öfkelenmez, sevgisi engindir.d:?Eþsiz iyiliðinin anýlarýný kutlayacak, Sevinç ezgileriyle övecekler doðruluðunu.q9YYaptýðýn müthiþ iþlerin gücünden söz edecekler, Ben de senin büyüklüðünü duyuracaðým.f8CDüþüneceðim harika iþlerini, Ýnsanlar büyüklüðünü, yüce görkemini konuþacak.`77Yaptýklarýn kuþaktan kuþaða þükranla anýlacak, Güçlü iþlerin duyurulacak.[6-RAB büyüktür, yalnýz O övgüye yaraþýktýr, Akýl ermez büyüklüðüne.E5Seni her gün övecek, Adýný sonsuza dek yücelteceðim.S4 Ey Tanrým, ey Kral, seni yücelteceðim, Adýný sonsuza dek öveceðim.P3Ne mutlu bunlara sahip olan halka! Ne mutlu Tanrýsý RAB olan halka! [1~~V~ }}^} ||M{{{8zzhzyyYxxqx ww]wvvQuuu0ttt(ssws(rrtr qq@ppipoo^o nnTmmm7llnkkk3jjj iiZihh;ggg.ff~f(eehdddFcctc#bbb!aaO```9__o_^^Q]]]2\\\/[[|[ ZZUZYYTYXX?WWjWVV[VUU[U TT`SSS4RRwR QQ,PPP%OOqO$NN\MMMFLLL.KKK"JJaJ IIYHHoHGGcGFF6EEELDDD9CCC*BBbBAAF@@|@(???>>M===8<<<8;;;::::1999888 77h7 66H555544A33q3!22n2!11X000`///I/..\---E,,,@+++_+***6)))!((a( ''S'&&N%%%6$$###f"""!!C #gSL7vhWqer,{@4vI/d Q ) # ^ f SB=v/Qt Alaycýyý kov, kavga biter; Çekiþme ve aþaðýlamalar da sona erer.Ls Cömert olan kutsanýr, Çünkü yemeðini yoksullarla paylaþýr.@r{Fesat eken dert biçer, Gazabýnýn deðneði yok olur.LqZengin yoksullara egemen olur, Borç alan borç verenin kulu olur._p7Çocuðu tutmasý gereken yola göre yetiþtir, Yaþlandýðýnda o yoldan ayrýlmaz.bo=Kötünün yolu diken ve tuzakla doludur. Canýný korumak isteyen bunlardan uzak durur.]n3Alçakgönüllülüðün ve RAB korkusunun ödülü, Zenginlik, onur ve yaþamdýr.am;Ýhtiyatlý kiþi tehlikeyi görünce saklanýr, Bönse öne atýlýr ve zarar görür.Jl Zenginle yoksulun ortak yönü þu: Her ikisini de RAB yarattý.Nk Ýyi ad büyük servetten, Saygýnlýk gümüþ ve altýndan yeðdir.MjAt savaþ günü için hazýr tutulur, Ama zafer saðlayan RAB'dir.RiRAB'be karþý baþarýlý olabilecek Bilgelik, akýl ve tasarý yoktur.fhEKötü kiþi kendine güçlü bir görünüm verir, Erdemli insansa tuttuðu yoldan emindir.Yg+Yalancý tanýk yok olur, Dinlemeyi bilenin tanýklýðýysa inandýrýcýdýr.Wf'Kötülerin sunduðu kurban iðrençtir, Hele bunu kötü niyetle sunarlarsa.We'Bütün gün isteklerini sýralar durur, Oysa doðru kiþi esirgemeden verir.]d3Tembelin isteði onu ölüme götürür, Çünkü elleri çalýþmaktan kaçýnýr;Tc!Gururlu, küstah ve alaycý: Bunlar kas kas kasýlan insanýn adlarýdýr.;bqAðzýný ve dilini tutan Baþýný beladan korur.SaBilge kiþi güçlülerin kentine saldýrýp Güvendikleri kaleyi yýkar.T`!Doðruluðun ve sevginin ardýndan koþan, Yaþam, gönenç ve onur bulur.p_YBilgenin evi deðerli eþya ve zeytinyaðýyla doludur, Akýlsýzsa malýný har vurup harman savurur.S^Çölde yaþamak, Can sýkýcý ve kavgacý kadýnla yaþamaktan yeðdir.G]Kötü kiþi doðru kiþinin fidyesidir, Hain de dürüstün.j\MZevkine düþkün olan yoksullaþýr, Þaraba ve zeytinyaðýna düþkün kiþi de zengin olmaz.B[Saðduyudan uzaklaþan, Kendini ölüler arasýnda bulur.NZHak yerine gelince doðru kiþi sevinir, Fesatçý dehþete düþer.lYQGizlice verilen armaðan öfkeyi, Koyna sokuþturulan rüþvet de kýzgýn gazabý yatýþtýrýr.XX) Yoksulun feryadýna kulaðýný týkayanýn Feryadýna yanýt verilmeyecektir.XW) Adil Olan, kötünün evini dikkatle gözler Ve kötüleri yýkýma uðratýr.gVG Alaycý cezalandýrýlýnca bön kiþi akýllanýr, Bilge olan öðretilenden bilgi kazanýr.HU  Kötünün can attýðý kötülüktür, Hiç kimseye acýmaz.XT) Kavgacý kadýnla ayný evde oturmaktansa, Damýn köþesinde oturmak yeðdir.QSSuçlunun yolu dolambaçlý, Pak kiþinin yaptýklarýysa dosdoðrudur.rR]Kötülerin zorbalýðý kendilerini süpürüp götürür, Çünkü doðru olaný yapmaya yanaþmazlar.TQ!Yalan dolanla yapýlan servet, Sis gibi geçicidir ve ölüm tuzaðýdýr.ePCÇalýþkanýn tasarýlarý hep bollukla, Her türlü acelecilik hep yoklukla sonuçlanýr.UO#Küstah bakýþlar ve kibirli yürek Kötülerin çýrasý ve günahýdýr.hNIRAB kendisine kurban sunulmasýndan çok, Doðruluðun ve adaletin yerine getirilmesini ister.]M3Ýnsan izlediði her yolun doðru olduðunu sanýr, Ama niyetlerini tartan RAB'dir.\L 3Kralýn yüreði RAB'bin elindedir, Kanaldaki su gibi onu istediði yöne çevirir.bK=Yaralayan darbeler kötülüðü temizler, Kötek iç varlýðýn derinliklerini paklar.TJ!Gençlerin görkemi güçleri, Yaþlýlarýn onuru aðarmýþ saçlardýr.\I1Sevgi ve sadakat kralýn güvencesidir. Onun tahtýný saðlamlaþtýran sevgidir.XH)Ýnsanýn ruhu RAB'bin ýþýðýdýr, Ýç varlýðýn derinliklerine iþler.LGBilge kral kötüleri ayýklar, Harman döver gibi cezalandýrýr.7FiDüþünmeden adakta bulunmak Sakýncalýdýr.dEAÝnsanýn adýmlarýný RAB yönlendirir; Öyleyse insan tuttuðu yolu nasýl anlayabilir?EDRAB hileli tartýdan tiksinir, Hileli teraziden hoþlanmaz.TC!'Bu kötülüðü sana ödeteceðim' deme; RAB'bi bekle, O seni kurtarýr.7BiTez elde edilen mirasýn Sonu bereketli olmaz.RAAnnesine ya da babasýna sövenin Iþýðý zifiri karanlýkta sönecek.Y@+Dedikoducu sýr saklayamaz, Bu nedenle aðzý gevþek olanla arkadaþlýk etme.E?Tasarýlarýný danýþarak yap, Yöntemlere uyarak savaþ.`>9Hileyle kazanýlan yiyecek insana tatlý gelir, Ama sonra aðza dolan çakýl gibidir.t=aTanýmadýðý birine kefil olanýn giysisini al; Bir yabancý için yapýyorsa bunu, Giysisini rehin tut._<7Bol bol altýnýn, mücevherin olabilir, Ama bilgi akýtan dudaklar daha deðerlidir.g;GAlýcý, 'Ýþe yaramaz, iþe yaramaz' der, Ama alýp gittikten sonra aldýðýyla övünür.P: Uykuyu seversen yoksullaþýrsýn, Uyanýk durursan ekmeðin bol olur.B9 Ýþiten kulaðý da gören gözü de RAB yaratmýþtýr.n8U Çocuk bile eylemleriyle kendini belli eder, Yaptýklarý pak ve doðru mu, deðil mi, anlaþýlýr.@7{ RAB hileli tartýdan da, hileli ölçüden de tiksinir.K6 Kim, 'Yüreðimi pak kýldým, Günahýmdan arýndým' diyebilir?O5Yargý kürsüsünde oturan kral, Kötülüðü gözleriyle ayýklar.G4Doðru ve dürüst bir babaya Sahip olan çocuklara ne mutlu!R3Ýnsanlarýn çoðu, 'Vefalýyým' der. Ama sadýk birini kim bulabilir?l2QÝnsanýn niyetleri derin bir kuyunun sularý gibidir, Akýllý kiþi onlarý açýða çýkarýr.K1Sonbaharda çift sürmeyen tembel, Hasatta aradýðýný bulamaz.Z0-Kavgadan kaçýnmak insan için onurdur, Oysa her ahmak tartýþmaya hazýrdýr.]/3Kralýn öfkesi genç aslanýn kükreyiþine benzer, Onu kýzdýran canýndan olur.h. KÞarap insaný alaycý, içki gürültücü yapar, Onun etkisiyle yoldan sapan bilge deðildir.Q-Alaycýlar için ceza, Akýlsýzlarýn sýrtý için kötek hazýrdýr.U,#Niyeti bozuk tanýk adaletle eðlenir, Kötülerin aðzý fesatla beslenir.Y++Oðlum, uyarýlara kulaðýný týkarsan, Bilgi kaynaðý sözlerden saparsýn.[*/Babasýna saldýran, annesini kovan çocuk, Ailesinin utancý ve yüzkarasýdýr.i)KAlaycýyý döversen bön kiþi ibret alýr, Akýllý kiþiyi azarlarsan bilgisine bilgi katar.S(Tembel sahana daldýrdýðý elini Aðzýna geri götürmek bile istemez.?'yRAB korkusu Doygun ve dertsiz bir yaþama kavuþturur.M&Ýnsandan istenen vefadýr, Yoksul olmak yalancý olmaktan yeðdir.W%'Ýnsan yüreðinde çok þey tasarlar, Ama gerçekleþen, RAB'bin amacýdýr.d$AÖðüde kulak ver, terbiyeyi kabul et ki, Ömrünün kalan kýsmý boyunca bilge olasýn.i#KHuysuz insan cezasýný çekmelidir. Onu bir kere kurtarsan da, hep ayný þeyi yapman gerekir.K"Henüz umut varken çocuðunu eðit, Onun yýkýmýna neden olma.m!SYoksula acýyan kiþi RAB'be ödünç vermiþ olur, Yaptýðý iyilik için RAB onu ödüllendirir.] 3Tanrý buyruðuna uyan canýný korur, Gitmesi gereken yollarý umursamayan ölür.J Tembellik insaný uyuþukluða iter, Haylaz kiþi de aç kalýr.W'Ev ve servet babadan mirastýr, Ama saðduyulu kadýn RAB'bin armaðanýdýr.lQ Akýlsýz çocuk babasýnýn baþýna beladýr, Dýrdýr eden kadýn sürekli damlayan su gibidir.pY Kralýn öfkesi genç aslanýn kükreyiþine benzer, Lütfuysa otlarýn üzerine düþen çiy gibidir.Y+ Saðduyulu kiþi sabýrlýdýr, Kusurlarý hoþ görmesi ona onur kazandýrýr.} Akýlsýzýn gösteriþli bir yaþam sürmesi uygun deðilse, Kölelerin önderlere egemen olmasý Hiç uygun deðildir.A} Yalancý tanýk cezasýz kalmaz, Yalan soluyan yok olur.J Saðduyulu olan canýný sever, Aklý izleyen bolluða kavuþur. Yoksulun akrabalarý bile onu sevmezse, Dostlarýnýn ondan uzak duracaðý daha da kesindir. Ne kadar yalvarsa ona yaklaþmazlar.`9Birçoklarý önemli kiþinin gözüne girmek Ve eli açýk olanýn dostu olmak ister.DYalancý tanýk cezasýz kalmaz, Yalan soluyan kurtulamaz.b=Zenginlik dost üstüne dost kazandýrýr. Oysa yoksulun dostu onu yüzüstü býrakýr.X)Ýnsanýn ahmaklýðý yaþamýný yýkar, Yine de içinden RAB'be öfkelenir.RBilgisiz heves iþe yaramaz, Acelecilik insaný yanýlgýya düþürür.U %Dürüst yaþayan bir yoksul olmak, Yalancý bir akýlsýz olmaktan yeðdir.fEYýkýma götüren dostlar vardýr*fj*, Ama öyle dost var ki, kardeþten yakýndýr insana.>wYoksul acýnma dilenir, Zenginin yanýtýysa serttir.BÝyi bir eþ bulan iyilik bulur Ve RAB'bin lütfuna erer.m SDil ölüme de götürebilir, yaþama da; Konuþmayý seven, dilin meyvesine katlanmak zorundadýr.S Ýnsanýn karný aðzýnýn meyvesiyle, Dudaklarýnýn ürünüyle doyar.l QGücenmiþ kardeþ surlu kentten daha zor elde edilir. Çekiþme sürgülü kale kapýsý gibidir.L Kura çekiþmeleri sona erdirir, Güçlü rakipleri uzlaþtýrýr.\ 1Duruþmada ilk konuþan haklý görünür, Baþkasý çýkýp onu sorgulayana dek.W'Armaðan, verenin yolunu açar Ve kendisini büyüklerin önüne çýkartýr.V%Akýllý kiþi bilgiyi satýn alýr, Bilgenin kulaðý da bilgi peþindedir.T!Ýnsanýn ruhu hastalýkta ona destektir. Ama ezik ruh nasýl dayanabilir?:o Dinlemeden yanýt vermek Ahmaklýk ve utançtýr.N Yürekteki gururu düþüþ, Alçakgönüllülüðü ise onur izler.=u Zengin servetini bir kale, Aþýlmaz bir sur sanýr.W' RAB'bin adý güçlü kuledir, Ona sýðýnan doðru kiþi için korunaktýr.:o Ýþini savsaklayan kiþi Yýkýcýya kardeþtir.DDedikodu tatlý lokma gibidir, Ýnsanýn ta içine iþler.RAkýlsýzýn aðzý kendisini mahveder, Dudaklarý da canýna tuzaktýr.W~'Akýlsýzýn dudaklarý çekiþmeye yol açar, Aðzý da dayaðý davet eder.P}Kötüyü kayýrmak da, Suçsuzdan adaleti esirgemek de iyi deðildir.q|[Bilge kiþinin aðzýndan çýkan sözler derin sular gibidir, Bilgelik pýnarý da coþkun bir akarsu.;{qKötülüðü aþaðýlanma, Ayýbý utanç izler._z7Akýlsýz kiþi bir þey anlamaktan çok Kendi düþüncelerini açmaktan hoþlanýr.Xy +Geçimsiz kiþi kendi çýkarý peþindedir, Ýyi öðüde hep karþý çýkar.GxÇenesini tutup susan ahmak bile Bilge ve akýllý sayýlýr.BwBilgili kiþi az konuþur, Akýllý kiþi sakin ruhludur.bv=Ne suçsuza ceza kesmek iyidir, Ne de görevliyi dürüst davrandýðý için dövmek...DuAkýlsýz çocuk babasýna üzüntü, Annesine acý verir.etCAkýllý kiþi gözünü bilgelikten ayýrmaz, Akýlsýzýn gözüyse hep saðda soldadýr.GsKötü kiþi adaleti saptýrmak için Gizlice rüþvet alýr.MrÝç ferahlýðý saðlýk getirir, Ezik ruh ise bedeni yýpratýr.Xq)Akýlsýz kendisini doðurana derttir, Ahmaðýn babasý sevinç nedir bilmez.Vp%Sapýk yürekli kiþi iyilik beklememeli. Diliyle aldatan da belaya düþer.koOBaþkaldýrýyý seven kavgayý sever, Kapýsýný yüksek yapan yýkýmýna davetiye çýkarýr.In Saðduyudan yoksun kiþi el sýkýþýp Baþkasýna kefil olur.Hm Dost her zaman sever, Kardeþ sýkýntýlý günde belli olur.cl?Akýlsýz biri bilgelik satýn almak için niye para harcasýn? Zaten saðduyudan yoksun!LkKötüyü aklayan da, doðruyu mahkûm eden de RAB'bi tiksindirir.kjOKavganýn baþlangýcý su sýzýntýsýna benzer, Bir patlamaya yol açmadan çekiþmeyi býrak.]i3 Ýyiliðin karþýlýðýný kötülükle ödeyenin Evinden kötülük eksik olmaz.h Azgýnlýðý üstünde bir akýlsýzla karþýlaþmak, Yavrularýndan edilmiþ diþi ayýyla karþýlaþmaktan beterdir.hgI Kötü kiþi ancak baþkaldýrmaya eðilimlidir, Ona gönderilecek ulak acýmasýz olacaktýr.Pf Akýllý kiþiyi azarlamak, Akýlsýza yüz darbe vurmaktan etkilidir.deA Sevgi isteyen kiþi suçlarý baðýþlar, Olayý diline dolayansa can dostlarý ayýrýr.SdSahibinin gözünde rüþvet bir týlsýmdýr. Ne yapsa baþarýlý olur.dcAKurumlu sözler ahmaða nasýl yakýþmazsa, Soyluya da yalancý dudaklar hiç yakýþmaz.Vb%Torunlar yaþlýlarýn tacýdýr, Çocuklarýn övüncü anne babalarýdýr.Za-Yoksulla alay eden, onu yarataný hor görür. Felakete sevinen cezasýz kalmaz._`7Kötü kiþi fesat yüklü dudaklarý dinler, Yalancý da yýkýcý dile kulak verir.Q_Altýn ocakta, gümüþ potada arýtýlýr, Yüreði arýtansa RAB'dir.q^[Saðduyulu köle, Ailesini utanca sokan oðula egemen olur Ve kardeþlerle birlikte mirastan pay alýr.J] Huzur içinde kuru bir lokma, Kavga ve ziyafet dolu evden iyidir.5\e!Ýnsan kura atar, Ama her kararý RAB verir.g[G Sabýrlý kiþi yiðitten üstündür, Kendini denetleyen de kentler fethedenden üstündür.MZAðarmýþ saçlar onur tacýdýr, Doðru yaþayýþla kazanýlýr.UY#Göz kýrpmak düzenbazlýða, Sinsi gülücükler kötülüðe iþarettir.PXZorba kiþi baþkalarýný ayartýr Ve onlarý olumsuz yola yöneltir.QWHuysuz kiþi çekiþmeyi körükler, Dedikoducu can dostlarý ayýrýr.\V1Alçaklar baþkalarýna kötülük tasarlar, Konuþmalarý kavurucu ateþ gibidir.YU+Emekçinin iþtahýdýr onu çalýþtýran, Çünkü açlýðý onu kamçýlar.MTÖyle yol var ki, insana düz gibi görünür, Ama sonu ölümdür.LSHoþ sözler petek balý gibidir, Cana tatlý ve bedene þifadýr.TR!Bilgenin aklý diline yön verir, Dudaklarýnýn ikna gücünü artýrýr.NQSaðduyu, sahibine yaþam kaynaðý, Ahmaklýksa ahmaklara cezadýr.RPBilge yüreklilere akýllý denir, Tatlý söz ikna gücünü artýrýr.OOÖðüde kulak veren baþarýya ulaþýr, RAB'be güvenen mutlu olur.jNMMazlumlar arasýnda alçakgönüllü biri olmak, Kibirlilerle çapul malý paylaþmaktan iyidir.PMGururun ardýndan yýkým, Kibirli ruhun ardýndan da düþüþ gelir.gLGDürüstlerin tuttuðu yol kötülükten uzaklaþtýrýr, Yoluna dikkat eden, canýný korur.`K9Bilgelik kazanmak altýndan daha deðerlidir, Akla sahip olmak da gümüþe yeðlenir.aJ;Kralýn yüzü gülüyorsa, yaþam demektir. Lütfu son yaðmuru getiren bulut gibidir.RIKralýn öfkesi ölüm habercisidir, Ama bilge kiþi onu yatýþtýrýr.MH Kral doðru söyleyenden hoþnut kalýr, Dürüst konuþaný sever.PG Krallar kötülükten iðrenir, Çünkü tahtýn güvencesi adalettir.\F1 Doðru terazi ve baskül RAB'bindir, Bütün tartý aðýrlýklarýný O belirler.fEE Tanrý buyruklarýný kralýn aðzýyla açýklar, Bu nedenle kral adaleti çiðnememelidir.XD) Kiþi yüreðinde gideceði yolu tasarlar, Ama adýmlarýný RAB yönlendirir.ZC-Doðrulukla kazanýlan az þey Haksýzlýkla kazanýlan büyük gelirden iyidir.^B5RAB kiþinin yaþayýþýndan hoþnutsa Düþmanlarýný bile onunla barýþtýrýr.kAOSevgi ve baðlýlýk suçlarý baðýþlatýr, RAB korkusu insaný kötülükten uzaklaþtýrýr.U@#RAB yüreði küstah olandan iðrenir, Bilin ki, öyleleri cezasýz kalmaz._?7RAB her þeyi amacýna uygun yapar, Kötü kiþinin yýkým gününü de O hazýrlar.T>!Yapacaðýn iþleri RAB'be emanet et, O zaman tasarýlarýn gerçekleþir.P=Ýnsan her yaptýðýný temiz sanýr, Ama niyetlerini tartan RAB'dir.Y< -Ýnsan aklýyla çok þey tasarlayabilir, Ama dilin vereceði yanýt RAB'dendir.W;'!RAB korkusu bilgelik öðretir, Alçakgönüllülük de onurun önkoþuludur.W:' Terbiyeden kaçan kendine zarar verir, Azara kulak verense saðduyu kazanýr.I9 Yaþam veren uyarýlarý dinleyen, Bilgeler arasýnda konaklar.L8Gülen gözler yüreði sevindirir, Ýyi haber bedeni ferahlatýr.I7 RAB kötülerden uzak durur, Oysa doðrularýn duasýný duyar.\61Doðru kiþinin aklý yanýtýný iyi tartar, Kötünün aðzý kötülük saçar.g5GKazanca düþkün kiþi kendi evine sýkýntý verir, Rüþvetten nefret edense rahat yaþar.^45RAB kötünün tasarýlarýndan iðrenir, Temiz düþüncelerden hoþnut kalýr*fi*.H3 RAB kibirlinin evini yýkar, Dul kadýnýn sýnýrýný korur.h2ISaðduyulu kiþi yukarýya, yaþama giden yoldadýr, Bu da ölüler diyarýna inmesini önler.P1Uygun yanýt sahibini mutlu eder, Yerinde söylenen söz ne güzeldir!x0iKarþýlýklý danýþýlmazsa tasarýlar boþa çýkar, Danýþmanlarýn çokluðuyla baþarýya ulaþýlýr.j/MSaðduyudan yoksun kiþi ahmaklýðýyla sevinir, Ama akýllý insan dürüst bir yaþam sürer.V.%Bilge çocuk babasýný sevindirir, Akýlsýz çocuksa annesini küçümser.S-Tembelin yolu dikenli çit gibidir, Doðrunun yoluysa ana caddeye benzer.S,Huysuz kiþi çekiþme yaratýr, Sabýrlý kiþi kavgayý yatýþtýrýr.c+?Sevgi dolu bir ortamdaki sebze yemeði, Nefret dolu bir ortamdaki besili danadan yeðdir.V*%Yoksul olup RAB'den korkmak, Zengin olup kaygý içinde yaþamaktan yeðdir.h)IMazlumun bütün günleri sýkýntý doludur, Mutlu bir yürekse sahibine sürekli ziyafettir.R(Akýllý yürek bilgi arar, Akýlsýzýn aðzýysa ahmaklýkla beslenir.F' Mutlu yürek yüzü neþelendirir, Acýlý yürek ruhu ezer.M& Alaycý kiþi azarlanmaktan hoþlanmaz, Bilgelere gidip danýþmaz.a%; RAB, ölüm ve yýkým diyarýnda olup biteni bilir, Nerde kaldý ki insanýn yüreði!^$5 Yoldan sapan þiddetle cezalandýrýlýr Ve azarlanmaktan nefret eden ölüme gider.U## RAB kötü kiþinin yolundan iðrenir, Doðruluðun ardýndan gideni sever.["/RAB kötülerin kurbanýndan iðrenir, Ama doðrularýn duasý O'nu hoþnut eder.Z!-Bilgelerin dudaklarý bilgi yayar, Ama akýlsýzlarýn yüreði öyle deðildir.d ADoðru kiþinin evi büyük hazine gibidir, Kötünün geliriyse sýkýntý kaynaðýdýr.\1Ahmak babasýnýn uyarýlarýný küçümser, Ýhtiyatlý kiþi azara kulak verir.I Okþayýcý dil yaþam verir*fý*, Çarpýk dilse ruhu yaralar.T!RAB'bin gözü her yerde olaný görür, Kötüleri de iyileri de gözler.X)Bilgenin dili bilgiyi iyi kullanýr, Akýlsýzýn aðzýndansa ahmaklýk akar.] 5Yumuþak yanýt gazabý yatýþtýrýr, Oysa yaralayýcý söz öfkeyi alevlendirir.F#Kral saðduyulu kulunu beðenir, Utanç getirene öfkelenir.X)"Doðruluk bir ulusu yüceltir, Oysa günah herhangi bir halk için utançtýr.kO!Bilgelik akýllý kiþinin yüreðinde barýnýr, Akýlsýzlar arasýnda bile kendini belli eder.nU Kötü kiþi uðradýðý felaketle yýkýlýr, Doðru insanýn ölümde bile sýðýnacak yeri var.fEMuhtacý ezen, Yaradaný'ný hor görüyor demektir. Yoksula acýyansa Yaradan'ý yüceltir.a;Huzurlu yürek bedenin yaþam kaynaðýdýr, Hýrs ise insaný için için yer bitirir.T!Geç öfkelenen akýllýdýr, Çabuk sinirlenen ahmaklýðýný gösterir.hIKralýn yüceliði halkýnýn çokluðuna baðlýdýr, Halk yok olursa hükümdar da mahvolur.[/RAB korkusu yaþam kaynaðýdýr, Ýnsaný ölüm tuzaklarýndan uzaklaþtýrýr.]3RAB'den korkan tam güvenliktedir, RAB onun çocuklarýna da sýðýnak olacaktýr.H Dürüst tanýk can kurtarýr, Yalancý tanýk aldatýcýdýr.Y+Bilgelerin tacý servetleridir, Akýlsýzlarsa ahmaklýklarýyla tanýnýr*fh*.NHer emek kazanç getirir, Ama boþ lakýrdý yoksulluða götürür.i KKötülük tasarlayan yolunu þaþýrmaz mý? Oysa iyilik tasarlayan sevgi ve sadakat kazanýr.G Komþuyu hor görmek günahtýr, Ne mutlu mazluma lütfedene!D Komþusu bile yoksulu sevmez, Oysa zenginin dostu çoktur.U #Alçaklar iyilerin önünde, Kötüler doðrularýn kapýsýnda eðilirler.^ 5Saf kiþilerin mirasý akýlsýzlýktýr, Ýhtiyatlý kiþilerin tacý ise bilgidir.PÇabuk öfkelenen ahmakça davranýr, Düzenbazdan herkes nefret eder.taBilge kiþi korktuðu için kötülükten uzaklaþýr, Akýlsýzsa büyüklük taslayýp kendine güvenir.Y+Saf kiþi her söze inanýr, Ýhtiyatlý olansa attýðý her adýmý hesaplar.eCYüreði dönek olan tuttuðu yolun, Ýyi kiþi de yaptýklarýnýn ödülünü alacaktýr.W' Gülerken bile yürek sýzlayabilir, Sevinç bitince acý yine görünebilir.M Öyle yol var ki, insana düz gibi görünür, Ama sonu ölümdür.^5 Kötü kiþinin evi yerle bir edilecek, Doðru kiþinin konutuysa bayýndýr olacak.G Yürek kendi acýsýný bilir, Sevinciniyse kimse paylaþmaz.P Ahmaklar suç sunusuyla*fg* alay eder, Dürüstler ise iyi niyetlidir.taÝhtiyatlý kiþinin bilgeliði, ne yapacaðýný bilmektir, Akýlsýzlarýn ahmaklýðýysa aldanmaktýr.O~Akýlsýz kiþiden uzak dur, Çünkü sana öðretecek bir þeyi yok.X})Alaycý bilgeliði arasa da bulamaz, Akýllý içinse bilgi edinmek kolaydýr.K|Güvenilir tanýk yalan söylemez, Yalancý tanýksa yalan solur.`{9Öküz yoksa yemlik boþ kalýr, Çünkü bol ürünü saðlayan öküzün gücüdür.Zz-Ahmaðýn sözleri sýrtýna kötektir, Ama bilgenin dudaklarý kendisini korur.SyDoðru yolda yürüyen, RAB'den korkar, Yoldan sapan, RAB'bi hor görür.Jx Bilge kadýn evini yapar, Ahmak kadýn evini kendi eliyle yýkar.Ww' Doðru kiþinin yeterince yiyeceði vardýr, Kötünün karnýysa aç kalýr.dvA Oðlundan deðneði esirgeyen, onu sevmiyor demektir. Seven baba özenle*ff* terbiye eder.Xu) Yoksulun tarlasý bol ürün verebilir, Ama haksýzlýk bunu alýp götürür.bt= Ýyi kiþi torunlarýna miras býrakýr, Günahkârýn servetiyse doðru kiþiye kalýr.Xs) Günahkârýn peþini felaket býrakmaz, Doðrularýn ödülüyse gönençtir.Xr) Bilgelerle oturup kalkan bilge olur, Akýlsýzlarla dost olansa zarar görür.Vq% Yerine getirilen dilek mutluluk verir. Akýlsýz kötülükten uzak kalamaz.lpQ Terbiye edilmeye yanaþmayaný Yokluk ve utanç bekliyor, Ama azara kulak veren onurlandýrýlýr.Ho Kötü ulak belaya düþer, Güvenilir elçiyse þifa getirir.^n5 Ýhtiyatlý kiþi iþini bilerek yapar, Akýlsýz kiþiyse ahmaklýðýný sergiler.dmA Saðduyulu davranýþ saygýnlýk kazandýrýr, Hainlerin yoluysa yýkýma götürür*fe*.ilK Bilgelerin öðrettikleri yaþam kaynaðýdýr, Ýnsaný ölüm tuzaklarýndan uzaklaþtýrýr.ak; Uyarýlara kulak asmayan bedelini öder, Buyruklara saygýlý olansa ödülünü alýr.]j3 Ertelenen umut hayal kýrýklýðýna uðratýr, Yerine gelen dilekse yaþam verir.Ui# Havadan kazanýlan para yok olur, Azar azar biriktirenin serveti çok olur.Dh Kibirden ancak kavga çýkar, Öðüt dinleyense bilgedir.Mg Doðrularýn ýþýðý parlak yanar, Kötülerin çýrasý söner.^f5 Kiþinin serveti gün gelir canýna fidye olur, Oysa yoksul kiþi tehdide aldýrmaz.leQ Kimi hiçbir þeyi yokken kendini zengin gösterir, Kimi serveti çokken kendini yoksul gösterir.Nd Doðruluk dürüst yaþayaný korur, Kötülük günahkârý yýkar.ac; Doðru kiþi yalandan nefret eder, Kötünün sözleriyse iðrençtir, yüzkarasýdýr.gbG Tembel canýnýn çektiðini elde edemez, Çalýþkanýn istekleriyse tümüyle yerine gelir.Ja Dilini tutan canýný korur, Ama boþboðazýn sonu yýkýmdýr.n`U Ýyi insan aðzýndan çýkan sözler için ödüllendirilir, Ama hainlerin soluduðu zorbalýktýr.R_  Bilge kiþi terbiye edilmeyi sever, Alaycý kiþi azarlansa da aldýrmaz.N^ Doðru yol yaþam kaynaðýdýr, Bu yol ölümsüzlüðe götürür.Z]- Tembel kiþi iþini bitirmez*fd*, Oysa çalýþkan deðerli bir servet kazanýr.c\? Doðru kiþi arkadaþýna da yol gösterir, Kötünün tuttuðu yolsa kendini saptýrýr.J[ Kaygýlý yürek insaný çökertir, Ama güzel söz sevindirir.TZ! Çalýþkanlarýn eli egemenlik sürer, Tembellikse köleliðe götürür.kYO Ýhtiyatlý kiþi bilgisini kendine saklar, Oysa akýlsýzýn yüreði ahmaklýðýný ilan eder.UX# RAB yalancý dudaklardan iðrenir, Ama gerçeðe uyanlardan hoþnut kalýr.SW Doðru kiþiye hiç zarar gelmez, Kötünün baþýysa beladan kurtulmaz.fVE Kötülük tasarlayanýn yüreði hileci, Barýþý öðütleyenin yüreðiyse sevinçlidir.XU) Gerçek sözler sonsuza dek kalýcýdýr, Oysa yalanýn ömrü bir anlýktýr.^T5 Düþünmeden söylenen sözler kýlýç gibi keser, Bilgelerin diliyse þifa verir.IS Dürüst tanýk doðruyu söyler, Yalancý tanýksa hile solur.`R9 Ahmak sinirlendiðini hemen belli eder, Ama ihtiyatlý olan aþaðýlanmaya aldýrmaz.XQ) Ahmaðýn yolu kendi gözünde doðrudur, Bilge kiþiyse öðüde kulak verir.iPK Ýnsan aðzýnýn ürünüyle iyiliðe doyar, Elinin emeðine göre de karþýlýðýný alýr.nOU Kötü kiþinin günahlý sözleri kendisi için tuzaktýr, Ama doðru kiþi sýkýntýyý atlatýr._N7 Kötü kiþi kötülerin ganimetini ister, Ama doðru kiþilerin kökü ürün verir.bM= Topraðýný iþleyenin ekmeði bol olur, Hayal peþinde koþansa saðduyudan yoksundur.ZL- Doðru kiþi hayvanýyla ilgilenir, Ama kötünün sevecenliði bile zalimcedir.`K9 Köle sahibi olup aþaðýlanan Büyüklük taslayýp ekmeðe muhtaç olandan yeðdir.WJ' Kiþi saðduyusu oranýnda övülür, Çarpýk düþünceliyse küçümsenir.KI Kötüler yýkýlýp yok olur, Doðru kiþinin evi ayakta kalýr.bH= Kötülerin sözleri ölüm tuzaðýdýr, Doðrularýn konuþmasýysa onlarý kurtarýr.QG Doðrularýn tasarýlarý adil, Kötülerin öðütleri aldatýcýdýr.XF) Erdemli kadýn kocasýnýn tacýdýr, Edepsiz kadýnsa kocasýný yer bitirir.ZE- Kötülük kiþiyi güvenliðe kavuþturmaz, Ama doðrularýn kökü kazýlamaz.MD Ýyi kiþi RAB'bin lütfuna erer, Ama düzenbazý RAB mahkûm eder.WC ) Terbiye edilmeyi seven bilgiyi de sever, Azarlanmaktan nefret eden budaladýr.xBi Bu dünyada doðru kiþi bile cezalandýrýlýrsa, Kötülerle günahlýlarýn cezalandýrýlacaðý kesindir.gAG Doðru kiþinin iþleri yaþam aðacýnýn meyvesine benzer, Bilge kiþi insanlarý kazanýr.[@/ Ailesine sýkýntý çektirenin mirasý yeldir, Ahmaklar da bilgelerin kulu olur.f?E Zenginliðine güvenen tepetaklak gidecek, Oysa doðrular dalýndaki yaprak gibi geliþecek.d>A Ýyiliði amaç edinen beðeni kazanýr, Kötülüðü amaç edinense kötülüðe uðrar.H= Halk buðday istifleyeni lanetler, Ama buðday sataný kutsar.K< Cömert olan bolluða erecek, Baþkasýna su verene su verilecek.N; Eliaçýk olan daha çok kazanýr, Hak yiyenin sonuysa yoksulluktur.[:/ Doðrularýn isteði hep iyilikle sonuçlanýr, Kötülerin umutlarýysa gazapla.]93 Saðduyudan yoksun kadýnýn güzelliði, Domuzun burnundaki altýn halkaya benzer.P8 Bilin ki, kötü kiþi cezasýz kalmaz, Doðrularýn soyuysa kurtulur.O7 RAB sapýk yürekliden iðrenir, Dürüst yaþayandan hoþnut kalýr.g6G Yürekten doðru olan yaþama kavuþur, Kötülüðün ardýndan giden ölümünü hazýrlar.\51 Kötü kiþinin kazancý aldatýcýdýr, Doðruluk ekenin ödülüyse güvenlidir.R4 Ýyilikseverin yararý kendinedir, Gaddarsa kendi baþýna bela getirir.I3 Sevecen kadýn onur*fç*, Zorbalarsa yalnýzca servet kazanýr.e2C Yabancýya kefil olan mutlaka zarar görür, Kefaletten kaçýnan güvenlik içinde yaþar.R1 Yol göstereni olmayan ulus düþer, Danýþmaný bol olan zafere gider.J0 Dedikoducu sýr saklayamaz, Oysa güvenilir insan sýrdaþ olur.]/3 Baþkasýný küçük gören saðduyudan yoksundur, Akýllý kiþiyse dilini tutar.a.; Dürüstlerin kutsamasýyla kent geliþir, Ama kötülerin aðzý kenti yerle bir eder.o-W Doðrularýn baþarýsýna kent bayram eder, Kötülerin ölümüne sevinç çýðlýklarý atýlýr.q,[ Tanrýsýz kiþi baþkalarýný aðzýyla yýkýma götürür, Oysa doðrular bilgi sayesinde kurtulur.]+3 Doðru kiþi sýkýntýdan kurtulur, Onun yerine sýkýntýyý kötü kiþi çeker.T*! Kötü kiþi öldüðünde umutlarý yok olur, Güvendiði güç de biter.R) Erdemlinin doðruluðu onu kurtarýr, Ama haini kendi hýrsý ele verir.y(k Dürüst insanýn doðruluðu onun yolunu düzler, Kötü kiþiyse kötülüðü yüzünden yýkýlýp düþer.O' Gazap günü servet iþe yaramaz, Oysa doðruluk ölümden kurtarýr.f&E Erdemlinin dürüstlüðü ona yol gösterir, Hainin yalancýlýðýysa yýkýma götürür.X%) Küstahlýðýn ardýndan utanç gelir, Ama bilgelik alçakgönüllülerdedir.K$  RAB hileli teraziden iðrenir, Hilesiz tartýdansa hoþnut kalýr.n#U Doðru kiþinin dudaklarý söylenecek sözü bilir, Kötünün aðzýndansa sapýk sözler çýkar.H" Doðru kiþinin aðzý bilgelik üretir, Sapýk dilse kesilir.O! Doðru kiþi hiçbir zaman sarsýlmaz, Ama kötüler ülkede kalamaz.P  RAB'bin yolu dürüst için sýðýnak, Fesatçý içinse yýkýmdýr.S Doðrunun umudu onu sevindirir, Kötünün beklentileriyse boþa çýkar.I RAB korkusu ömrü uzatýr, Kötülerin yýllarýysa kýsadýr.lQ Diþler için sirke, Gözler için duman neyse, Tembel ulak da kendisini gönderen için öyledir.gG Kasýrga gelince kötü kiþiyi silip götürür; Ama doðru kiþi sonsuza dek ayakta kalýr.V% Kötü kiþinin korktuðu baþýna gelir, Doðru kiþiyse dileðine eriþir.q[ Kötülük akýlsýzlar için eðlence gibidir. Aklý baþýnda olanlar içinse bilgelik ayný þeydir. MZ~~+}}u}||p{{{CzzzWz yyBxxxIxwwPvv~vuuOu tt`tsssHsrrNqqq:pppVpo{o"nnwn&mmEmllsl kkkjjj6ii:hhmh gg[fffof eeFdddhdccYcbbFaaa ``4___^^]]t] \\[[Y[ZZSYYoY/XXpXWWLVVVLUUU5TTpTSSpRRR5QQQ>|>==o= <YÇünkü ne kazancý var adamýn, güneþin altýnda harcadýðý bunca emekten, bunca kafa yormaktan?8=iÇünkü biri bilgelik, bilgi ve beceriyle çalýþýr, sonunda her þeyini hiç emek vermemiþ baþka birine býrakmak zorunda kalýr. Bu da boþ ve büyük bir hüsrandýr.X<)Bu yüzden güneþin altýnda harcadýðým onca emeðe üzülmeye baþladým.#;?Kim bilir, bilge mi olacak, akýlsýz mý? Güneþin altýnda bilgeliðimi kullanarak harcadýðým bütün emek üzerinde saltanat sürecek. Bu da boþ. :Güneþin altýnda harcadýðým bütün emekten nefret ettim. Çünkü her þeyi benden sonra gelecek olana býrakmak zorundayým.9-Böylece hayattan nefret ettim. Çünkü güneþin altýnda yapýlan iþ çetindi bence. Her þey boþ ve rüzgarý kovalamaya kalkýþmakmýþ.8Çünkü akýlsýz gibi, bilge de uzun süre anýlmaz, Gelecekte ikisi de unutulur. Nitekim bilge de akýlsýz gibi ölür!7+'Akýlsýzýn baþýna gelen, benim de baþýma gelecek' Dedim kendi kendime, 'Öyleyse kazancým ne bilgelikten?' 'Bu da boþ' dedim içimden.6{Bilge nereye gittiðini görür, Ama akýlsýz karanlýkta yürür. Ýkisinin de ayný sonu paylaþtýðýný gördüm.r5] Iþýðýn karanlýktan üstün olduðu gibi Bilgeliðin de akýlsýzlýktan üstün olduðunu gördüm.4) Sonra bilgelik, delilik, akýlsýzlýk nedir diye baktým; Çünkü kralýn yerine geçecek kiþi Zaten yapýlanýn ötesinde ne yapabilir ki?:3m Yaptýðým bütün iþlere, Çektiðim bütün emeklere bakýnca, Gördüm ki, hepsi boþ ve rüzgarý kovalamaya kalkýþmakmýþ. Güneþin altýnda hiçbir kazanç yokmuþ.=2s Gözümün dilediði hiçbir þeyi kendimden esirgemedim. Gönlümü hiçbir zevkten alýkoymadým. Yaptýðým her iþten zevk aldý gönlüm. Bütün emeðimin ödülü bu oldu. 1 Böylece büyük üne kavuþtum, benden önce Yeruþalim'de yaþayanlarýn hepsini aþtým. Bilgeliðimden de bir þey yitirmedim.03Altýn, gümüþ biriktirdim; krallarýn, illerin hazinelerini topladým. Kadýn, erkek þarkýcýlar ve erkeklerin özlemi olan bir harem edindim.-/SKadýn, erkek köleler satýn aldým; evimde doðan kölelerim de vardý. Ayrýca benden önce Yeruþalim'de yaþayan herkesten çok sýðýra, davara sahip oldum.N.Dal budak salan orman aðaçlarýný sulamak için havuzlar yaptým.W-'Bahçeler, parklar yaptým, oralara türlü türlü meyve aðaçlarý diktim.L,Büyük iþlere girdim. Kendime evler inþa ettim, baðlar diktim.+7Ýnsanlarýn göklerin altýnda geçirdiði birkaç günlük ömürleri boyunca, yapacaklarý iyi bir þey olup olmadýðýný görünceye dek, bilgeliðimin önderliðinde, bedenimi þarapla nasýl canlandýrayým, akýlsýzlýðý nasýl ele alayým diye düþündüm durdum.<*sGülmeye, 'Delilik', zevke, 'Ne iþe yarar?' dedim.e) EKendi kendime, 'Gel, zevki tat. Ýyi mi, deðil mi, gör' dedim. Ama gördüm ki, o da boþ.T( #Çünkü çok bilgelik çok keder doðurur, bilgi arttýkça acý da artar.' -Kendimi bilgi ve bilgeliði, deliliði ve akýlsýzlýðý anlamaya adadým. Gördüm ki, bu da yalnýzca rüzgarý kovalamaya kalkýþmakmýþ.$& CKendi kendime, 'Ýþte, bilgeliðimi benden önce Yeruþalim'de krallýk yapan herkesten çok artýrdým' dedim, 'Alabildiðine bilgi ve bilgelik edindim.'9% oEðri olan doðrultulamaz, eksik olan sayýlamaz.s$ aGüneþin altýnda yapýlan bütün iþleri gördüm; hepsi boþtur, rüzgarý kovalamaya kalkýþmaktýr!+# Q kendimi göklerin altýnda yapýlan her þeyi bilgece araþtýrýp incelemeye adadým. Tanrý'nýn uðraþsýnlar diye insanlara verdiði çetin bir zahmettir bu.2" a Ben Vaiz, Yeruþalim'de Ýsrail kralýykenp! [ Geçmiþ kuþaklar anýmsanmýyor, Gelecek kuþaklar da kendilerinden sonra gelenlerce anýmsanmayacak.s  a Var mý kimsenin, 'Bak bu yeni!' diyebileceði bir þey? Her þey çoktan, bizden yýllar önce de vardý.u e Önce ne olduysa, yine olacak. Önce ne yapýldýysa, yine yapýlacak. Güneþin altýnda yeni bir þey yok.s aHer þey yorucu, Sözcüklerle anlatýlamayacak kadar. Göz görmekle doymuyor, Kulak iþitmekle dolmuyor.f GBütün ýrmaklar denize akar, Yine de deniz dolmaz. Irmaklar hep çýktýklarý yere döner.W )Rüzgar güneye gider, kuzeye döner, Döne döne eserek Hep ayný yolu izler.A Güneþ doðar, güneþ batar, Hep doðduðu yere koþar.J Kuþaklar gelir, kuþaklar geçer, Ama dünya sonsuza dek kalýr.O Ne kazancý var insanýn Güneþin altýnda harcadýðý onca emekten?6 i'Her þey boþ, bomboþ, bomboþ!' diyor Vaiz.L Bunlar Yeruþalim'de krallýk yapan Davut oðlu Vaiz'in sözleridir:`9Ellerinin hak ettiðini verin kendisine, Yaptýklarý için kent kurulunda övülsün.fEÇekicilik aldatýcý, güzellik boþtur; Ama RAB'be saygýlý kadýn övülmeye layýktýr.R'Soylu iþler yapan çok kadýn var, Ama sen hepsinden üstünsün' der.LÇocuklarý önünde ayaða kalkýp onu kutlar, Kocasý onu över.BEv halkýnýn iþlerini yönetir, Tembellik nedir bilmez.:oAðzýndan bilgelik akar, Dili iyilik öðütler.DGüç ve onurla kuþanmýþtýr, Geleceðe güvenle bakar.QKadýn diktiði keten giysilerle Ördüðü kuþaklarý tüccara satar.Z-Kocasý ülkenin ileri gelenleriyle oturup kalkar, Kent kurulunda iyi tanýnýr.G Yatak örtüleri dokur, Kendi giysileri ince mor ketendendir.e CKar yaðýnca ev halký için kaygýlanmaz, Çünkü hepsinin iki kat*fü* giysisi vardýr.: oMazluma kollarýný açar, Yoksula elini uzatýr.4 cEliyle örekeyi tutar, Avucunda iði tutar.L Ticaretinin kârlý olduðunu bilir, Çýrasý gece boyunca yanar.>wGiyinip kollarýný sývar, Canla baþla çalýþýr.dABir tarlayý gözüne kestirip satýn alýr, El emeðiyle kazandýðý parayla bað diker.Y+Gün aðarmadan kalkar, Ev halkýna yiyecek, hizmetçilerine paylarýný verir.?yTicaret gemileri gibidir, Yiyeceðini uzaktan getirir.4c Yün, keten bulur, Zevkle elleriyle iþler.V% Kadýn ona kötülükle deðil, Yaþamý boyunca iyilikle karþýlýk verir.=u Kocasý ona yürekten güvenir Ve kazancý eksilmez.U# Erdemli kadýný kim bulabilir? Onun deðeri mücevherden çok üstündür.R Aðzýný aç ve adaletle yargýla, Mazlumun, yoksulun hakkýný savun.'Y+Aðzýný hakkýný savunamayan için, Kimsesizin davasýný gütmek için aç.G~Ýçsin ki yoksulluðunu unutsun, Artýk sefaletini anmasýn.;}qÝçkiyi çaresize, Þarabý kaygý çekene verin.H| Çünkü içince kurallarý unutur, Mazlumun hakkýný yerler.y{k'Þarap içmek krallara yakýþmaz, ey Lemuel, Krallara yakýþmaz! Ýçkiyi özlemek hükümdarlara yaraþmaz.NzGücünü kadýnlara, Gençliðini krallarý mahvedenlere kaptýrma!\y1'Oðlum, rahmimin ürünü, ne diyeyim? Adaklarýmýn yanýtý oðlum, ne diyeyim?Gx Massa Kralý Lemuel'in sözleri, Annesinin ona öðrettikleri:~wu!Çünkü nasýl sütü dövünce tereyaðý, Burnu sýkýnca kan çýkarsa, Öfkeyi kurcalayýnca da kavga çýkar.'fvE 'Eðer budala gibi kendini yücelttinse Ya da kötülük tasarladýnsa, Dur ve düþün*ft*!8ukTazý*fþ*, teke Ve ordusunun baþýndaki kral.Xt)Hayvanlarýn en güçlüsü olan Ve hiçbir þeyin önünde pes etmeyen aslan,bs='Yürüyüþü gösteriþli üç yaratýk, Davranýþý gösteriþli dört yaratýk var:Jr Kertenkele elle bile yakalanýr, Ama kral saraylarýnda bulunur.FqÇekirgelerin kralý yoktur, Ama bölük bölük ilerlerler.hpIKaya tavþanlarý* da güçsüz bir topluluktur, Ama yuvalarýný kaya kovuklarýnda yaparlar._o7Karýncalar güçlü olmayan bir topluluktur, Ama yiyeceklerini yazdan biriktirirler.Nn'Dünyada dört küçük yaratýk var ki, Çok bilgece davranýrlar:Ym+Nefret edilen kadýnýn evlenmesi Ve hizmetçinin hanýmýnýn yerine geçmesi.4lcKölenin kral olmasý, Budalanýn doymasý,Yk+Yeryüzü üç þeyin altýnda sarsýlýr; Katlanamadýðý dört þey vardýr:hjIZina eden kadýnýn yolu da þöyledir: Yer, aðzýný siler, Sonra da, der.yikKartalýn gökyüzünde, Yýlanýn kayada, Geminin denizde izlediði yol Ve erkeðin genç kýzla tuttuðu yol.GhAklýmýn ermediði üç þey, Anlamadýðým dört þey var:gwBabasýyla alay edenin, annesinin sözünü hor görenin Gözünü vadideki kargalar oyacak; O akbabalara yem olacak.Yf+Ölüler diyarý, kýsýr rahim, Suya doymayan toprak ve demeyen ateþ.}esSülüðün iki kýzý vardýr, adlarý dir. Hiç doymayan üç þey, demeyen dört þey vardýr:~duÖyleleri var ki, diþleri kýlýç, çeneleri býçaktýr, Mazlumlarla yoksullarý yutup yeryüzünden yok ederler.]c3 Öyleleri var ki, kendilerinden üstün kimse yok sanýr, Herkese tepeden bakarlar.ibK Öyleleri var ki, kendilerini tertemiz sanýrlar, Oysa kötülüklerinden arýnmýþ deðiller.Pa Öyleleri var ki, babalarýna lanet eder, Annelerine deðer vermezler.]`3 'Köleyi efendisine çekiþtirme, Yoksa sana lanet eder, sen de suçlu çýkarsýn._y Yoksa bolluktan, diye seni yadsýr, Ya da yoksulluktan çalar Ve Tanrým'ýn adýný lekelemiþ olurum.^wSahtekârlýðý, yalaný benden uzak tut, Bana ne yoksulluk ne de zenginlik ver; Payýma düþen ekmeði ver, yeter.T]!Ey Tanrý, iki þey diledim senden: Ben ölmeden bunlarý esirgeme benden.R\O'nun sözüne bir þey katma, Yoksa seni azarlar, yalancý çýkarsýn.Z[-Tanrý'nýn her sözü güvenilirdir, O kendisine sýðýnan herkese kalkandýr.NZKim göklere çýkýp indi? Kim yeli avuçlarýnda topladý? Sularý giysisiyle sarýp sarmalayan kim? Kim belirledi dünyanýn sýnýrlarýný? Adý nedir, oðlunun adý nedir, biliyorsan söyle!OYBilgeliði öðrenmedim, Kutsal Olan'a iliþkin bilgiden de yoksunum.IX Gerçekten ben insanlarýn en cahiliyim, Bende insan aklý yok.wW iMassalý Yake oðlu Agur'un sözleri: Bu adam þöyle diyor: 'Yoruldum, ey Tanrým, yoruldum ve tükendim*fs*.QVDoðrular haksýzlardan iðrenir, Kötüler de dürüst yaþayanlardan.]U3Hükümdarýn gözüne girmek isteyen çoktur, Ama RAB'dir insana adalet saðlayan.LTÝnsandan korkmak tuzaktýr, Ama RAB'be güvenen güvenlikte olur.gSGHýrsýzla ortak olanýn düþmaný kendisidir, Mahkemede yemin etse de bildiðini söylemez.WR'Kibir insaný küçük düþürür, Alçakgönüllülükse onur kazandýrýr.YQ+Öfkeli kiþi çekiþme yaratýr, Huysuz kiþinin baþkaldýrýsý eksik olmaz.OPÇocukluðundan beri kölesini þýmartan, Sonunda cezasýný çeker.vOeSözünü tartmadan konuþan birini tanýyor musun? Akýlsýzýn durumu bile onunkinden daha umut vericidir.MNKöle salt sözle terbiye edilemez, Çünkü anlasa da kulak asmaz.mMSTanrýsal esinden yoksun olan halk Sýnýr tanýmaz olur. Ne mutlu Kutsal Yasa'yý yerine getirene!VL%Oðlunu terbiye et, o da sana huzur verecek Ve gönlünü hoþnut edecektir.pKYKötüler çoðalýnca baþkaldýrý da çoðalýr, Ama doðrular onlarýn düþüþünü görecektir.jJMDeðnekle terbiye bilgelik kazandýrýr, Kendi haline býrakýlan çocuksa annesini utandýrýr.LIYoksullarý adaletle yöneten kralýn Tahtý hep güvenlikte olur.YH+ Zorbayla yoksulun ortak bir noktasý var: Ýkisinin de gözünü açan RAB'dir.OG Hükümdar yalana kulak verirse, Bütün görevlileri de kötü olur.KF Akýlsýz hep patlamaya hazýrdýr, Bilgeyse öfkesini dizginler.[E/ Kana susamýþlar dürüst kiþiden nefret eder, Doðrularsa onun canýný korur.ND Bilge kiþiyle davasý olan ahmak Kýzar, alay eder ve rahat vermez.[C/Alaycý kiþiler kentleri bile karýþtýrýr, Bilgelerse öfkeyi yatýþtýrýr.YB+Doðru kiþi yoksullarýn hakkýný verir, Kötü kiþi hak hukuk nedir bilmez.bA=Kötünün baþkaldýrýsý kendine tuzak olur, Doðru kiþiyse ezgi söyler ve sevinir.9@mBaþkasýný pohpohlayan kiþi, Ona tuzak kurar.\?1Adaletle yöneten kral ülkesini ayakta tutar, Aðýr vergiler koyansa çökertir.]>3Bilgeliði seven babasýný sevindirir, Fahiþelerle dostluk eden malýný yitirir._=7Doðru kiþiler çoðalýnca halk sevinir, Kötü kiþi hükümdar olunca halk inler.f< GDefalarca azarlandýðý halde dikbaþlýlýk eden, Ansýzýn yýkýma uðrayacak, çare yok.i;KKötüler egemen olunca insan kaçacak yer arar, Ama kötüler yok olunca doðrular çoðalýr.]:3Yoksula verenin eksiði olmaz, Yoksulu görmezden gelense bir sürü lanete uðrar.L9Kendine güvenen akýlsýzdýr, Bilgece davranan güvenlikte olur.O8Açgözlü kavga çýkarýr, RAB'be güvenense bolluk içinde yaþar.N7Annesini ya da babasýný soymayý günah saymayan, Haydutla birdir.S6Baþkasýný azarlayan sonunda Pohpohlayandan daha çok beðeni kazanýr.Q5Cimri servet peþinde koþar, Yoksulluða uðrayacaðýný düþünmez.`49Hatýr gözetmek iyi deðildir, Çünkü insan bir lokma ekmek için bile suç iþler.V3%Güvenilir kiþi bolluða erer, Zengin olmaya can atansa beladan kurtulamaz.^25Topraðýný iþleyenin ekmeði bol olur, Hayal peþinde koþansa yoksulluða doyar.P1Alný ak yaþayan kurtulur, Yolsuzluk yapan ansýzýn yýkýma uðrar.f0EAdam öldürmekten vicdan azabý çeken, mezara dek kaçacaktýr; Kimse ona yardým etmesin._/7Gaddar önderin aklý kýttýr; Haksýz kazançtan nefret edense uzun ömürlü olur.W.'Yoksul halký yöneten kötü kiþi Kükreyen aslan, saldýrgan ayý gibidir.N-Günahtan çekinen ne mutludur! Ýnatçýlýk edense belaya düþer.\,1 Günahlarýný gizleyen baþarýlý olmaz, Ýtiraf edip býrakansa merhamet bulur.g+G Doðrularýn zaferi coþkuyla kutlanýr, Ama kötüler egemen olunca insan kaçacak yer arar.L* Zengin kendini bilge sanýr, Ama akýllý yoksul onun içini okur.) Dürüst kiþileri kötü yola saptýran Kendi kazdýðý çukura düþer. Ýyiliði, özü sözü bir olanlar miras alacak.>(w Yasaya kulaðýný týkayanýn Duasý da iðrençtir.`'9Faiz ve tefecilikle malýna mal katan kiþi, Bunu yoksullara acýyan için biriktirir.s&_Kutsal Yasa'yý yerine getiren çocuk akýllýdýr, Oburlarla arkadaþlýk edense babasýný utandýrýr.I% Dürüst bir yoksul olmak, Yolsuzlukla zengin olmaktan yeðdir.P$Kötüler adaletten anlamaz, RAB'be yönelenlerse her yönüyle anlar.W#'Yasayý terk eden kötüyü över, Yerine getirense kötüye karþý çýkar.L"Yoksulu ezen yoksul, Ürünü harap eden saðanak yaðmur gibidir.Y!+Ayaklanan ülke çok baþlý olur, Ama akýllý, bilgili kiþi düzeni saðlar.g  IKötü kiþi kendisini kovalayan olmasa bile kaçar, Doðrularsa genç aslan gibi yüreklidir.b=Keçilerin sütü yalnýz seni deðil, Ev halkýný, hizmetçilerini de doyurmaya yeter.>wKuzular seni giydirir, Tekeler tarlanýn bedeli olur.T!Çayýr biçilince, yeni çimen çýkýnca, Daðlardaki otlar toplanýnca,SÇünkü zenginlik kalýcý deðildir Ve taç kuþaktan kuþaða geçmez.6gDavarýna iyi bak, Sýðýrlarýna dikkat et.`9Ahmaðý buðdayla birlikte dibekte tokmakla dövsen bile, Ahmaklýðýndan kurtulmaz.[/Altýn ocakta, gümüþ potada sýnanýr, Ýnsansa aldýðý övgüyle sýnanýr.SÖlüm ve yýkým diyarý insana doymaz, Ýnsanýn gözü de hiç doymaz.Z-Su görüntümüzü nasýl yansýtýyorsa, Yürek de insanýn içini yansýtýr.\1Ýncir aðacýný budayan meyvesini yer, Efendisine hizmet eden onurlandýrýlýr.1]Demir demiri biler, Ýnsan da insaný...oWBöyle bir kadýný dizginlemeye kalkmak, Rüzgarý ya da yaðý avuçta tutmaya çalýþmak gibidir.[/Kavgacý kadýnýn dýrdýrý Yaðmurlu günde damlalarýn dinmeyen sesi gibidir.QSabah sabah komþuya verilen gürültülü bir selam Küfür sayýlýr.ta Tanýmadýðý birine kefil olanýn giysisini al; Bir yabancý için yapýyorsa bunu, Giysisini rehin tut.a; Ýhtiyatlý kiþi tehlikeyi görünce saklanýr, Bönse öne atýlýr ve zarar görür.X) Oðlum, bilgece davran ki yüreðim sevinsin, Beni ayýplayana yanýt vereyim./ Kendi dostunu da babanýn dostunu da býrakma Ve felakete uðradýðýn gün kardeþinin evine gitme; Yakýn komþun uzaktaki kardeþten yeðdir.^ 5 Güzel koku ve buhur caný ferahlatýr, Dostun verdiði öðüt insana tatlý gelir.W 'Yuvasýndan uzak kalan kuþ nasýlsa, Yurdundan uzak kalan insan da öyledir.W 'Tok insanýn caný balý bile çekmez, Aç kiþiye en acý þey tatlý gelir.\ 1Düþmanýn öpücükleri aldatýcýdýr, Ama dostun seni iyiliðin için yaralar.8 kAçýk bir azar, Gizli tutulan sevgiden iyidir.NÖfke zalim, hiddet azgýndýr, Ama kýskançlýða kim dayanabilir?c?Taþ aðýrdýr, kum bir yüktür, Ama ahmaðýn kýþkýrtmasý ikisinden de aðýrdýr.eCSeni kendi aðzýn deðil, baþkalarý övsün, Kendi dudaklarýn deðil, yabancý övsün.@ }Yarýnla övünme, Çünkü ne getireceðini bilemezsin._7Yalancý dil incittiði kiþilerden nefret eder, Yaltaklanan aðýzdan yýkým gelir._7Baþkasýnýn kuyusunu kazan içine kendi düþer, Taþý yuvarlayan altýnda kalýr.X)Nefretini hileyle örtse bile, Kötülüðü toplumun önünde ortaya çýkar.SGüzel sözlerine kanma, Çünkü yüreðinde yedi iðrenç þey vardýr.gGYüreði nefret dolu kiþi sözleriyle niyetini gizlemeye çalýþýr, Ama içi hile doludur.POkþayýcý dudaklarla kötü yürek, Sýrlanmýþ toprak kaba benzer.D~Dedikodu tatlý lokma gibidir, Ýnsanýn ta içine iþler.j}MKor için kömür, ateþ için odun neyse, Çekiþmeyi alevlendirmek için kavgacý da öyledir.G|Odun bitince ateþ söner, Dedikoducu yok olunca kavga diner. { {zoAteþli ve öldürücü oklar savuran bir deli neyse, Komþusunu aldatýp, 'Þaka yapýyordum' Diyen de öyledir.ry]Kendini ilgilendirmeyen bir kavgaya bulaþan kiþi, Yoldan geçen köpeði kulaklarýndan tutana benzer.RxTembel kendini, Akýllýca yanýt veren yedi kiþiden daha bilge sanýr.PwTembel elini sahana daldýrýr, Yeniden aðzýna götürmeye üþenir.Wv'Menteþeleri üzerinde dönen kapý gibi, Tembel de yataðýnda döner durur.Fu Tembel, 'Yolda aslan var, Sokaklarda aslan dolaþýyor' der._t7 Kendini bilge gören birini tanýyor musun? Akýlsýz bile ondan daha umut vericidir.Rs Ahmaklýðýný tekrarlayan akýlsýz, Kusmuðuna dönen köpek gibidir.~ru Oklarýný geliþigüzel fýrlatan okçu neyse, Yoldan geçen akýlsýzý ya da sarhoþu ücretle tutan da öyledir.Zq- Sarhoþun elindeki dikenli dal ne ise, Akýlsýzýn aðzýnda özdeyiþ de odur.FpAkýlsýzý onurlandýrmak, Taþý sapana baðlamak gibidir.To!Akýlsýzýn aðzýnda özdeyiþ, Kötürümün sarkan bacaklarý gibidir.gnGAkýlsýzýn eliyle haber gönderen, Kendi ayaklarýný kesen biri gibi, Kendine zarar verir.Vm%Akýlsýza ahmaklýðýna uygun karþýlýk ver, Yoksa kendini bilge sanýr.al;Akýlsýza ahmaklýðýna göre karþýlýk verme, Yoksa sen de onun düzeyine inersin.MkAta kýrbaç, eþeðe gem, Akýlsýzýn sýrtýna da deðnek gerek.]j3Öteye beriye uçuþan serçe Ve kýrlangýç gibi, Hak edilmemiþ lanet de tutmaz.ci AYaz ortasýnda kar, hasatta yaðmur uygun olmadýðý gibi, Akýlsýza da onur yakýþmaz.Hh Kendini denetleyemeyen kiþi Yýkýlmýþ sursuz kent gibidir.Ig Fazla bal yemek iyi deðildir; Hep yüceltilmeyi beklemek de...efCKötünün önünde pes eden doðru kiþi, Suyu bulanmýþ pýnar, kirlenmiþ kuyu gibidir.[e/Susamýþ kiþi için soðuk su neyse, Uzak ülkeden gelen iyi haber de öyledir.Xd)Kavgacý kadýnla ayný evde oturmaktansa, Damýn köþesinde oturmak yeðdir.jcMKuzeyden esen rüzgar nasýl yaðmur getirirse, Ýftiracý dil de öfkeli bakýþlara yol açar.MbBunu yapmakla onu utanca boðarsýn*fr* Ve RAB seni ödüllendirir. Çünkü kötülerin geleceði yok, Çýrasý sönecek onlarýn.>=wKötülük edenlere kýzýp üzülme, Onlara özenme.X<)Yoksa RAB görür ve hoþnut kalmaz Ve düþmanýna duyduðu öfke yatýþýr.F;Düþmanýn düþüþüne keyiflenme, Sendelemesine sevinme.a:;Çünkü doðru kiþi yedi kez düþse yine kalkar, Ama kötüler felakette yýkýlýr._97Ey kötü adam, doðru kiþinin evine karþý pusuya yatma, Konutunu yýkmaya kalkma.z8mBilgelik de canýn için öyledir, bilmiþ ol. Bilgeliði bulursan bir geleceðin olur Ve umudun boþa çýkmaz.K7 Oðlum, bal ye, çünkü iyidir, Süzme bal damaða tatlý gelir.67 'Ýþte bunu bilmiyordum' desen de, Ýnsanýn yüreðindekini bilen sezmez mi? Senin canýný koruyan anlamaz mý? Ödetmez mi herkese yaptýðýný?T5! Ölüm tehlikesi içinde olanlarý kurtar, Ölmek üzere olanlarý esirge.L4 Sýkýntýlý günde cesaretini yitirirsen, Gücün kýt demektir.K3 Ahmakça tasarýlar günahtýr, Alaycý kiþiden herkes iðrenir.D2Kötülük tasarlayan kiþi Düzenbaz olarak bilinecektir.c1?Ahmak için bilgelik ulaþýlamayacak kadar yüksektir, Kent kurulunda aðzýný açamaz.S0Savaþmak için yöntem, Zafer kazanmak için birçok danýþman gerekli.A/}Bilgelik güçten, Bilgi kaba kuvvetten üstündür*fn*.O.Bilgi sayesinde odalarý Her türlü deðerli, güzel eþyayla dolar.8-kEv bilgelikle yapýlýr, Akýlla pekiþtirilir.R,Çünkü yürekleri zorbalýk tasarlar, Dudaklarý belalardan söz eder.<+ uKötülere imrenme, Onlarla birlikte olmayý isteme.{*o#'Dövdüler beni ama incinmedim, Vurdular ama farketmedim' dersin, 'Yeniden içmek için ne zaman ayýlacaðým?'^)5"Kendini kâh denizin ortasýnda, Kâh gemi direðinin tepesinde yatýyor sanýrsýn.M(!Gözlerin garip þeyler görür, Aklýndan ahlaksýzlýklar geçer.;'q Sonunda yýlan gibi ýsýrýr, Engerek gibi sokar.h&IÞarabýn kýzýl rengine, Kadehte ýþýmasýna, Boðazdan aþaðý süzülüvermesine bakma.U%#Ýçmeye oturup kalkamayanlar, Karýþýk þaraplarý denemeye gidenlerdir.${Ah çeken kim? Vah çeken kim? Kimdir çekiþip duran? Yakýnan kim? Boþ yere yaralanan kim? Gözleri kanlý olan kim?Q#Evet, soyguncu gibi pusuda bekler Ve birçok erkeði yoldan çýkarýr.N"Çünkü fahiþe derin bir çukur, Ahlaksýz kadýn dar bir kuyudur.K!Oðlum, beni yürekten dinle, Gözünü gittiðim yoldan ayýrma.? yAnnenle baban seninle coþsun, Seni doðuran sevinsin.^5Doðru kiþinin babasý coþtukça coþar, Bilgece davranan oðulun babasý sevinir.H Gerçeði satýn al ve satma; Bilgeliði, terbiyeyi, aklý da.b=Sana yaþam veren babanýn sözlerine kulak ver, Yaþlandýðý zaman anneni hor görme.^5Çünkü ayyaþ ve obur kiþi yoksullaþýr, Uyuþukluk da insana paçavra giydirir.PAþýrý þarap içenlerle, Ete düþkün oburlarla arkadaþlýk etme.@{Oðlum, dinle ve bilge ol, Yüreðini doðru yolda tut.?yBöylece bir geleceðin olur Ve umudun boþa çýkmaz.FGünahkârlara imrenmektense, Sürekli RAB korkusunda yaþa.>wDudaklarýn doðru konuþtuðunda Gönlüm de coþar.EOðlum, bilge yürekli olursan, Benim yüreðim de sevinir.OOnu deðnekle döversen, Canýný ölüler diyarýndan kurtarýrsýn.R Çocuðunu terbiye etmekten geri kalma, Onu deðnekle dövsen de ölmez.B Uyarýlarý zihnine iþle, Bilgi dolu sözlere kulak ver.eC Çünkü onlarýn Velisi*fm* güçlüdür Ve onlarýn davasýný sana karþý O yürütür.]3 Eski sýnýr taþlarýnýn yerini deðiþtirme, Öksüzlerin topraðýna el sürme.a; Akýlsýza öðüt vermeye kalkma, Çünkü senin sözlerindeki saðduyuyu küçümser.Z-Yediðin azýcýk yemeði kusarsýn, Söylediðin güzel sözler de boþa gider.pYÇünkü yediðin her þeyin hesabýný tutar, 'Ye, iç' der sana, Ama yüreði senden yana deðildir.P Cimrinin verdiði yemeði yeme, Lezzetli yemeklerini çekmesin canýn.[ /Servet göz açýp kapayana dek yok olur, Kanatlanýp kartal gibi göklere uçar.B Zengin olmak için didinip durma, Çýkar bunu aklýndan.] 3Onun lezzetli yemeklerini çekmesin canýn, Böyle yemeðin ardýnda hile olabilir.J  Ýþtahýna yenilecek olursan, Daya býçaðý kendi boðazýna.F Bir önderle yemeðe oturduðunda Önüne konulana dikkat et.mSÝþinde usta birini görüyor musun? Öylesi sýradan kiþilere deðil, Krallara bile hizmet eder.SAtalarýnýn belirlediði Eski sýnýr taþlarýnýn yerini deðiþtirme.I Ödeyecek paran olmazsa, Altýndaki döþeðe bile el koyarlar.FEl sýkýþýp Baþkasýnýn borcuna kefil olmaktan kaçýn.OYoksa onun yollarýna alýþýr, Kendini tuzaða düþmüþ bulursun.KHuysuz kiþiyle arkadaþlýk etme; Tez öfkelenenle yola çýkma.^5Çünkü onlarýn davasýný RAB yüklenecek Ve onlarý soyanlarýn canýný alacak.SYoksulu, yoksul olduðu için soymaya kalkma, Düþkünü mahkemede ezme.pYÖyle ki, güvenilir, doðru sözleri bilesin, Böylece seni gönderene güvenilir yanýt verebilesin.I~ Senin için otuz söz*fk* yazdým, Bilgi ve öðüt sözleri...Q}RAB'be güvenmen için Bugün bunlarý sana, evet sana da bildiriyorum._|7Sözlerimi yüreðinde saklarsan mutlu olursun, Onlar hep hazýr olsun dudaklarýnda.O{Kulak ver, bilgelerin sözlerini dinle, Öðrettiðimi zihnine iþle._z7Servetini büyütmek için yoksulu ezenle Zengine armaðan verenin sonu yoksulluktur.oyWAkýlsýzlýk çocuðun öz yapýsýndadýr, Deðnekle terbiye edilirse akýlsýzlýktan uzaklaþýr.dxASokak kadýnýnýn aðzý dipsiz çukur gibidir, RAB'bin gazabýna uðrayan oraya düþer.Pw Tembel der ki, 'Dýþarda aslan var, Sokaða çýksam beni parçalar.'Iv  RAB bilgiyi gözetip korur, Hainin sözlerini ise altüst eder.Uu# Yürek temizliðini ve güzel sözleri seven, Kralýn dostluðunu kazanýr. 7~~~5}}S||d{{{IzzCyyaxwwwvuu1tss6rr`qqppooannnmmAll0kwjjj#ii'hggg5ffxeeedd-cRbbaa`=__^^^2]]>\\)[[IZZZCYYY1XXpXWWAVUUUcTTT7SShSRRQMPP|POaO NN=MMM=LgKK1JJ6IIH GFEDCC;BBAAC@:?>>==<;;;3::c99q888D777:66t6655H44`4 33 22U1100^0#/..*-@-3,++**6*)u)!(('y'&&&#%%,$|##4"""W" !!a! T QSJ kI4= 'KMB  B L  Q"0Rs7YD+Ben sevgilime aitim, sevgilim de bana, Gezinip*fx* duruyor zambaklar arasýnda.iCKBahçesine indi sevgilim, Güzel kokulu tarhlara, Bahçede gezinmek*fe*, zambak toplamak için.nB WNereye gitti sevgilin, Ey güzeller güzeli, Ne yana yöneldi? Biz de onu arayalým seninle birlikte!|AqAðzý çok tatlý, Tepeden týrnaða güzel. Ýþte böyledir sevgilim, böyledir yarim, ey Yeruþalim kýzlarý!@-Mermer sütun bacaklarý Saf altýn ayaklýklar üzerine kurulmuþ. Boyu bosu Lübnan daðlarý gibi, Lübnan'ýn sedir aðaçlarý gibi eþsiz.}?sElleri, üzerine sarý yakut kakýlmýþ altýn çubuklar, Gövdesi laciverttaþýyla süslenmiþ cilalý fildiþi.{>o Yanaklarý güzel kokulu tarhlar gibi, Nefis kokular saçýyor. Dudaklarý zambak gibi, Mür* yaðý damlatýyor.m=S Akarsu kýyýsýndaki Güvercinler gibi gözleri; Sütle yýkanmýþ, Yuvasýndaki mücevher sanki.K< Baþý saf altýn, Kakülleri kývýr kývýr, kuzgun gibi siyah.f;E Sevgilimin teni pembe-beyaz, ýþýl ýþýl yanýyor! Göze çarpýyor on binler arasýnda.p:Y Farký ne sevgilinin öbürlerinden, Ey güzeller güzeli? Farký ne ki, bize böyle ant içiriyorsun?{9oSize ant içiriyorum, ey Yeruþalim kýzlarý! Eðer sevgilimi bulursanýz, Söyleyin ona, aþk hastasýyým ben.o8WKenti dolaþan bekçiler buldu beni, Dövüp yaraladýlar. Sur bekçileri alýp götürdü þalýmý.$7AKapýyý açtým sevgilime, Ama sevgilim yoktu, gitmiþti! Kendimden geçmiþim o konuþurken. Aradým onu, ama bulamadým, Seslendim, ama yanýt vermedi.6{Kalktým, sevgilime kapýyý açayým diye, Mür* elimden damladý, Parmaklarýmdan aktý Sürgü tokmaklarý üzerine.Y5+Kapý deliðinden uzattý elini sevgilim, Aþk duygularým kabardý onun için.d4AEntarimi çýkardým, Yine giyinmeli miyim? Ayaklarýmý yýkadým, Yine kirletmeli miyim?Q3Ben uyuyordum ama yüreðim uyanýktý. Dinleyin! Sevgilim kapýyý vuruyor. 'Aç bana, kýzkardeþim, aþkým, eþsiz güvercinim! Sýrýlsýklam oldu baþým çiyden, Kaküllerim gecenin neminden.'12 ]Bahçeme girdim, kýzkardeþim, yavuklum, Mürümü* topladým baharatýmla, Gümecimi, balýmý yedim, Þarabýmý, sütümü içtim. Mest olun aþktan, ey sevgililer!%1CUyan, ey kuzey rüzgarý, Sen de gel, ey güney rüzgarý! Bahçemde es de güzel kokusu saçýlsýn. Sevgilim bahçesine gelsin, seçme meyvelerini yesin!U0#Sen bir bahçe pýnarýsýn, Bir taze su kuyusu, Lübnan'dan akan bir dere./)Hintsümbülü ve safranla, Güzel kokulu kamýþ ve tarçýnla, her türlü günnük aðacýyla, Mür ve ödle, her türlü seçme baharatla.U.# Fidanlarýn nar bahçesidir; Seçme meyvelerle, Kýna ve hintsümbülüyle,d-A Kapalý bahçesin sen, kýzkardeþim, yavuklum, Kapalý bir kaynak, mühürlü bir pýnar.},s Ey yavuklum, bal damlar dudaklarýndan, Bal ve süt var dilinin altýnda, Lübnan'ýn kokusu geliyor giysilerinden!+ Aþkýn ne güzel, kýzkardeþim, yavuklum, Þaraptan çok daha tatlý; Esansýnýn kokusu her türlü baharattan güzel!~*u Çaldýn gönlümü kýzkardeþim, yavuklum, Bir bakýþýnla, Gerdanlýðýnýn tek zinciriyle çaldýn gönlümü!/)WBenimle gel Lübnan'dan, yavuklum, Benimle gel Lübnan'dan! Amana doruðundan, Senir ve Hermon doruklarýndan, Aslanlarýn inlerinden, Parslarýn daðlarýndan geç.@({Tepeden týrnaða güzelsin, aþkým, Hiç kusurun yok.\'1Gün serinleyip gölgeler uzayýnca, Mür* daðýna, Günnük tepesine gideceðim.c&?Sanki bir çift geyik yavrusu memelerin Zambaklar arasýnda otlayan Ýkiz ceylan yavrusu.%Boynun Davut'un kulesi gibi, Kakma taþlarla*fd* yapýlmýþ, Üzerine bin kalkan asýlmýþ, Hepsi de birer yiðit kalkaný.n$UAl kurdele gibi dudaklarýn, Aðzýn ne güzel! Peçenin ardýndaki yanaklarýn Nar parçasý sanki.#Yeni kýrkýlýp yýkanmýþ, Sudan çýkmýþ koyun sürüsü gibi diþlerin, Hepsinin ikizi var. Yavrusunu yitiren yok aralarýnda.2" _Ah, ne güzelsin, aþkým, ah, ne güzel! Peçenin ardýndaki gözlerin güvercinler gibi. Siyah saçlarýn Gilat Daðý'nýn yamaçlarýndan inen Keçi sürüsü sanki. ! Dýþarý çýkýn, ey Siyon kýzlarý! Düðününde, mutlu gününde Annesinin verdiði tacý giymiþ Kral Süleyman'ý görün. # Direklerini gümüþten, Tabanýný altýndan yaptý. Koltuðu mor kumaþla kaplýydý. Ýçini sevgiyle döþemiþti Yeruþalim kýzlarý.F Kral Süleyman tahtýrevaný Lübnan aðaçlarýndan yaptý.xiHepsi kýlýç kuþanmýþ, eðitilmiþ savaþçý. Gecenin tehlikelerine karþý, Hepsinin kýlýcý belinde.fEÝþte Süleyman'ýn tahtýrevaný! Ýsrailli yiðitlerden Altmýþ kiþi eþlik ediyor ona.  Kimdir bu kýrdan çýkan, Bir duman sütunu gibi, Tüccarýn türlü türlü baharatýyla, Mür* ve günnükle tütsülenmiþ?9kDiþi ceylanlar, Yabanýl diþi geyikler üstüne Ant içiriyorum size, ey Yeruþalim kýzlarý! Aþkýmý ayýltmayasýnýz, uyandýrmayasýnýz diye, Gönlü hoþ olana dek.%Onlardan ayrýlýr ayrýlmaz Sevgilimi buldum. Tuttum onu, býrakmadým; Annemin evine, Beni doðuran kadýnýn odasýna götürünceye dek.X)Kenti dolaþan bekçiler buldu beni, 'Sevgilimi gördünüz mü?' diye sordum.r]'Kalkýp kenti dolaþayým, Sokaklarda, meydanlarda sevgilimi arayayým' dedim, Aradým, ama bulamadým.M Gece boyunca yataðýmda Sevgilimi aradým, Aradým, ama bulamadým.yEy sevgilim, gün serinleyip gölgeler uzayana dek, Engebeli daðlar üzerinde bir ceylan gibi, Geyik yavrusu gibi ol!QSevgilim benimdir, ben de onun, Zambaklar arasýnda gezinir*fç* durur.pYYakalayýn tilkileri bizim için, Baðlarý bozan küçük tilkileri; Çünkü baðlarýmýz yeþerdi.!;Kaya kovuklarýnda, Uçurum kenarlarýnda gizlenen güvercinim! Boyunu bosunu göster bana, Sesini duyur; Çünkü sesin tatlý, boyun bosun güzeldir.xi Ýncir aðacý ilk meyvesini verdi, Yeþeren asmalar mis gibi kokular saçmakta. Kalk, gel aþkým, güzelim.'^5 Çiçekler açtý, Þarký mevsimi geldi, Kumrular ötüþmeye baþladý beldemizde.8k Bak, kýþ geçti, Yaðmurlarýn ardý kesildi,=u Sevgilim þöyle dedi: 'Kalk, gel aþkým, güzelim.! Sevgilim ceylana benzer, sanki bir geyik yavrusu. Bakýn, duvarýmýzýn ardýnda duruyor, Pencerelerden bakýyor, Kafeslerden seyrediyor.l QÝþte! Sevgilimin sesi! Daðlarýn üzerinden sekerek, Tepelerin üzerinden sýçrayarak geliyor.9 kDiþi ceylanlar, Yabanýl diþi geyikler üstüne Ant içiriyorum size, ey Yeruþalim kýzlarý! Aþkýmý ayýltmayasýnýz, uyandýrmayasýnýz diye, Gönlü hoþ olana dek.< sSol eli baþýmýn altýnda, Sað eli sarsýn beni.f EGüçlendirin beni üzüm pestiliyle, Canlandýrýn elmayla, Çünkü aþk hastasýyým ben.G Ziyafet evine götürdü beni, Üzerimdeki sancaðý aþktý.4aOrman aðaçlarý arasýnda bir elma aðacýna benzer Delikanlýlarýn arasýnda sevgilim. Onun gölgesinde oturmaktan zevk alýrým, Tadý damaðýmda kalýr meyvesinin.PDikenlerin arasýnda bir zambaða benzer Kýzlarýn arasýnda aþkým.= wBen Þaron*fc* çiðdemiyim, Vadilerin zambaðýyým.Y -Sedir aðaçlarýdýr evimizin kiriþleri, Tavanýmýzýn tahtalarý ardýçlar.S !Ne yakýþýklýsýn, sevgilim, ah, ne çekici! Yeþilliktir yataðýmýz.U %Ah, ne güzelsin, aþkým, ah, ne güzel! Gözlerin týpký birer güvercin!Q Eyn-Gedi baðlarýnda Bir demet kýna çiçeðidir benim için sevgilim.O  Memelerim arasýnda yatan Mür* dolu bir kesedir benim için sevgilim;J  Kral divandayken*fb*, Hintsümbülümün güzel kokusu yayýldý.> y Sana gümüþ düðmelerle altýn süsler yapacaðýz.@~ } Yanaklarýn süslerle, Boynun gerdanlýklarla ne güzel!S} ! Firavunun arabalarýna koþulu kýsraða benzetiyorum seni, aþkým benim!|| sEy güzeller güzeli, Bilmiyorsan, Sürünün izine çýk, Çobanlarýn çadýrlarý yanýnda Oðlaklarýný otlat.C{ Ey sevgilim, söyle bana, sürünü nerede otlatýyorsun, Öðleyin nerede yatýrýyorsun? Neden arkadaþlarýnýn sürüleri yanýnda Yüzünü örten bir kadýn durumuna düþeyim*fa*?+z QBakmayýn esmer olduðuma, Güneþ kararttý beni. Çünkü kýzdýlar bana erkek kardeþlerim, Baðlara bakmakla görevlendirdiler. Ama kendi baðýma bakmadým.y Esmerim ben, ama güzelim, Ey Yeruþalim kýzlarý! Kedar'ýn çadýrlarý gibi, Süleyman'ýn çadýr bezleri gibi kara.lx SAl götür beni, haydi koþalým! Kral beni odasýna götürsün. Aþkýný þaraptan çok överiz.ow YNe güzel kokuyor sürdüðün esans, Dökülmüþ esans sanki adýn, Kýzlar bu yüzden seviyor seni.Wv )Beni dudaklarýyla öptükçe öpsün! Çünkü aþkýn þaraptan daha tatlý.$u GSüleyman'ýn Ezgiler Ezgisi.\t1 Tanrý her iþi, her gizli þeyi yargýlayacaktýr, Ýster iyi ister kötü olsun.s Her þey duyuldu, sonuç þu: Tanrý'ya saygý göster, buyruklarýný yerine getir, Çünkü her insanýn görevi budur.r} Bunlarýn dýþýndakilerden sakýn, evladým. Çok kitap yazmanýn sonu yoktur, fazla araþtýrma da bedeni yýpratýr.q! Bilgelerin sözleri üvendire gibidir, derledikleri özdeyiþlerse, iyi çakýlan çivi gibi; bir tek Çoban*fg* tarafýndan verilmiþler.Pp Güzel sözler bulmaya çalýþtý. Yazdýklarý gerçek ve doðrudur. o Vaiz yalnýz bilge deðildi, bildiklerini halka da öðretiyordu. Hesap etti, araþtýrdý ve birçok özdeyiþi düzene soktu./nY 'Her þey boþ' diyor Vaiz, 'Bomboþ!'dmA Toprak geldiði yere dönmeden, Ruh onu veren Tanrý'ya dönmeden, Seni yarataný anýmsa.vle Gümüþ tel kopmadan, Altýn tas kýrýlmadan, Testi çeþmede parçalanmadan, Kuyu makarasý kýrýlmadan,`k9 Dahasý yüksek yerden, Sokaktaki tehlikelerden korkacaklar; Badem aðacý çiçek açacak, Çekirge aðýrlaþacak, Tutku zayýflayacak*ff*. Çünkü insan sonsuzluk evine gidecek, Yas tutanlar sokakta dolaþacak.j5 Deðirmen sesi yavaþlayýnca, Sokaða açýlan çift kapý kapanacak, Ýnsanlar kuþ sesiyle uyanacak*fe*, Ama þarkýlarýn sesini duyamayacaklar.i O gün, evi bekleyenler titreyecek, Güçlüler eðilecek, Öðütücüler azaldýðý için duracak, Pencereden bakanlar kararacak. h eg E Bu yüzden zor günler gelmeden, 'Zevk almýyorum' diyeceðin yýllar yaklaþmadan, Güneþ, ýþýk, ay ve yýldýzlar kararmadan Ve yaðmurdan sonra bulutlar geri dönmeden, Gençlik günlerinde seni yarataný anýmsa.tfa Öyleyse at tasayý yüreðinden, Uzaklaþtýr derdi bedeninden. Çünkü gençlik de dinçlik de boþtur.\e1 Ey delikanlý, gençliðinle sevin, Býrak gençlik günlerinde yüreðin sevinç duysun. Gönlünün isteklerini, gözünün gördüklerini izle, Ama bil ki, bütün bunlar için Tanrý seni yargýlayacaktýr.d/ Evet, insan uzun yýllar yaþarsa, Sevinçle yaþasýn. Ama karanlýk günleri unutmasýn, Çünkü onlar da az deðil. Gelecek her þey boþtur.7ci Iþýk tatlýdýr, Güneþi görmek güzeldir. b Tohumunu sabah ek, Akþam da elin boþ durmasýn. Çünkü bu mu iyi, þu mu, Yoksa ikisi de ayný sonucu mu verecek, bilemezsin.a Ana rahmindeki çocuðun nasýl ruh ve beden aldýðýný bilmediðin gibi, Her þeyi yaratan Tanrý'nýn yaptýklarýný da bilemezsin.;`q Rüzgarý gözeten ekmez, Bulutlara bakan biçmez. _ Bulutlar su yüklüyse, Yeryüzüne döker yaðmurlarýný. Aðaç ister güneye ister kuzeye devrilsin, Devrildiði yerde kalýr.j^M Yedi, hatta sekiz kiþiye pay ver, Çünkü ülkenin baþýna ne felaket geleceðini bilemezsin.D]  Ekmeðini suya at*fd*, Çünkü günler sonra onu bulursun. \9 Ýçinden bile krala sövme, Yatak odanda zengine lanet etme, Çünkü gökte uçan kuþlar haber taþýr, Kanatlý varlýklar söylediðini aktarýr.l[Q Þölen eðlenmek için yapýlýr, Þarap yaþama sevinç katar, Paraysa her ihtiyacý karþýlar. Giysilerin hep ak olsun. Baþýndan zeytinyaðý eksilmesin.=w Git, sevinçle ekmeðini ye, neþeyle þarabýný iç. Çünkü yaptýklarýn baþtan beri Tanrý'nýn hoþuna gitti. < Sevgileri, nefretleri, Kýskançlýklarý çoktan bitmiþtir. Güneþin altýnda yapýlanlardan Bir daha paylarý olmayacaktýr.;' Çünkü yaþayanlar öleceðini biliyor, Ama ölüler hiçbir þey bilmiyor. Onlar için artýk ödül yoktur, Anýlarý bile unutulmuþtur.e:C Yaþayanlar arasýndaki herkes için umut vardýr. Evet, sað köpek ölü aslandan iyidir!r9] Güneþin altýnda yapýlan iþlerin tümünün kötü yaný þu ki, herkesin baþýna ayný þey geliyor. Üstelik insanlarýn içi kötülük doludur, yaþadýklarý sürece içlerinde delilik vardýr. Ardýndan ölüp gidiyorlar. 8 Herkesin baþýna ayný þey geliyor. Doðrunun, iyinin, kötünün, temizin, kirlinin, kurban sunanla sunmayanýn baþýna gelen þey ayný. Ýyi insana ne oluyorsa, günahlýya da oluyor; Ant içene ne oluyorsa, ant içmekten korkana da aynýsý oluyor.Q7  Böylece bütün bunlarý düþünüp taþýndým ve þu sonuca vardým: Doðrular, bilgeler ve yaptýklarý her þey Tanrý'nýn elindedir. Onlarý sevginin mi, nefretin mi beklediðini kimse bilmez.~6uTanrý'nýn yaptýðý her þeyi gördüm. Ýnsan güneþin altýnda olup bitenleri keþfedemez. Arayýp bulmak için ne kadar çaba harcarsa harcasýn, yine de anlamýný bulamaz. Bilge kiþi anladýðýný söylese bile gerçekten kavrayamaz.5Bilgeliði ve dünyada çekilen zahmeti anlamak için kafamý yorunca -öyleleri var ki, gece gündüz gözüne uyku girmez-4Mutluluðu övgüye deðer buldum. Çünkü güneþin altýnda insan için yiyip içmekten, mutlu olmaktan daha iyi bir þey yoktur. Çünkü Tanrý'nýn güneþin altýnda kendisine verdiði ömür boyunca çektiði zahmetten insana kalacak olan budur.#3?Yeryüzünde boþ bir þey daha var: Kötülerin hak ettiði doðrularýn, doðrularýn hak ettiðiyse kötülerin baþýna geliyor. Bu da boþ, diyorum.q2[ Oysa kötü, Tanrý'dan korkmadýðý için iyilik görmeyecek, gölge gibi olan ömrü uzamayacaktýr.11 Günahlý yüz kez kötülük edip uzun yaþasa bile, Tanrý'dan korkanlarýn, O'nun önünde saygýyla duranlarýn iyilik göreceðini biliyorum.V0% Suçlu çabuk yargýlanmazsa, insanlar kötülük etmek için cesaret bulur./ Bir de kötülerin gömüldüðünü gördüm. Kutsal yere girip çýkar, kötülük yaptýklarý kentte övülürlerdi. Bu da boþ..5 Bütün bunlarý gördüm ve güneþin altýnda yapýlan her iþ üzerinde kafa yordum. Gün gelir, insanýn insana egemenliði kendine zarar verir.Q-Rüzgarý*fc* tutup ona egemen olmaya kimsenin gücü yetmediði gibi, Ölüm gününe egemen olmaya da kimsenin gücü yetmez. Savaþtan kaçýþ olmadýðý gibi, kötülük de sahibini kurtaramaz.A,}Kimse geleceði bilmez, Kim kime geleceði bildirebilir?X+)Çünkü her iþin bir zamaný ve yolu vardýr. Ýnsanýn derdi kendine yeter.[*/Onun buyruðuna uyan zarar görmez. Bilge kiþi bunun zamanýný ve yolunu bilir.P)Kralýn sözünde güç vardýr. Kim ona, 'Ne yapýyorsun?' diyebilir?u(cKralýn huzurundan ayrýlmak için acele etme. Kötülüðe bulaþma. Çünkü o dilediði her þeyi yapar.S'Kralýn buyruðuna uy, diyorum. Çünkü Tanrý'nýn önünde ant içtin.& 3Bilge insan gibisi var mý? Kim olup bitenlerin anlamýný bilebilir? Bilgelik insanýn yüzünü aydýnlatýr, Sert görünüþünü deðiþtirir.v%eBulduðum tek þey: Tanrý insanlarý doðru yarattý, Oysa onlar hâlâ karmaþýk çözümler arýyorlar.'h$I-Araþtýrýp hâlâ bulamazken- Binde bir adam buldum, Ama aralarýnda bir kadýn bulamadým.a#;Vaiz diyor ki, 'Þunu gördüm: Bir çözüm bulmak için Bir þeyi öbürüne eklerkenB"}Kimi kadýný ölümden acý buldum. O kadýn ki, kendisi tuzak, yüreði kapan, elleri zincirdir. Tanrý'nýn hoþnut kaldýðý insan ondan kaçar, Günah iþleyense ona tutsak olur. !9Böylece, bilgelik ve çözüm aramaya, incelemeye, kavramaya, Kötülüðün akýlsýzlýk, akýlsýzlýðýn delilik olduðunu anlamaya kafa yordum.G Bilgelik denen þey Uzak ve çok derindir, onu kim bulabilir?`9Bütün bunlarý bilgelikle denedim: 'Bilge olacaðým' dedim. Ama bu beni aþýyordu.W'Çünkü sen de birçok kez Baþkalarýna sövdüðünü pekâlâ biliyorsun.pYÝnsanlarýn söylediði her söze aldýrma, Yoksa uþaðýnýn bile sana sövdüðünü duyabilirsin.]3Çünkü yeryüzünde hep iyilik yapan, Hiç günah iþlemeyen doðru insan yoktur.PBilgelik, bilge kiþiyi kentteki on yöneticiden daha güçlü kýlar.s_Birini tutman iyidir, Öbüründen de elini çekme. Çünkü Tanrý'ya saygý duyan ikisini de baþarýr.LNe çok kötü ol ne de akýlsýz. Niçin vaktinden önce ölesin?H Ne çok doðru ol ne de çok bilge. Niçin kendini yok edesin?'Boþ ömrümde þunlarý gördüm: Doðru insan doðruluðuna karþýn ölüyor, Kötü insanýn ise, kötülüðüne karþýn ömrü uzuyor.!;Ýyi günde mutlu ol, Ama kötü günde dikkatle düþün; Tanrý birini öbürü gibi yaptý ki, Ýnsan kendisinden sonra neler olacaðýný bilmesin.V% Tanrý'nýn yaptýðýný düþün: O'nun eðrilttiðini kim doðrultabilir?|q Bilgelik siperdir, para da siper, Bilginin yararý ise þudur: Bilgelik ona sahip olan kiþinin yaþamýný korur.Q Bilgelik miras kadar iyidir, Güneþi gören herkes için yararlýdýr.hI 'Neden geçmiþ günler bugünlerden iyiydi?' diye sorma, Çünkü bu bilgece bir soru deðil.Q Çabuk öfkelenme, Çünkü öfke akýlsýzlarýn baðrýnda barýnýr.QBir olayýn sonu baþlangýcýndan iyidir. Sabýrlý kibirliden iyidir.EHaksýz kazanç bilgeyi delirtir, Rüþvet karakteri bozar.pYÇünkü akýlsýzýn gülmesi, Kazanýn altýndaki çalýlarýn çatýrtýsý gibidir. Bu da boþtur.U #Bilgenin azarýný iþitmek, Akýlsýzýn türküsünü iþitmekten iyidir.S Bilge kiþinin aklý yas evindedir, Akýlsýzýn aklýysa þenlik evinde.R Üzüntü gülmekten iyidir, Çünkü yüz mahzun olunca yürek sevinir.  Yas evine gitmek, þölen evine gitmekten iyidir. Çünkü her insanýn sonu ölümdür, Yaþayan herkes bunu aklýnda tutmalý.M  Ýyi ad hoþ kokulu yaðdan, Ölüm günü doðum gününden iyidir.G Çünkü gölge gibi gelip geçen kýsa ve boþ ömründe insana neyin yararlý olduðunu kim bilebilir? Bir adama kendisinden sonra güneþin altýnda neler olacaðýný kim söyleyebilir?E Söz çoðaldýkça anlam azalýr, Bunun kime yararý olur?|q Ne varsa, adý çoktan konmuþtur, Ýnsanýn da ne olduðu biliniyor. Kimse kendinden güçlü olanla çekiþemez.pY Gözün gördüðü gönlün çektiðinden iyidir. Bu da boþ ve rüzgarý kovalamaya kalkýþmaktýr.|qBilgenin akýlsýzdan ne üstünlüðü var? Yoksul baþkasýna nasýl davranacaðýný bilmekle ne yarar saðlar??yÝnsan hep boðazý için çalýþýr, Yine de doymaz.  ;oNe güneþ yüzü görüyor, ne de bir þey tanýyor. Öbür adam iki kez biner yýl yaþasa bile mutluluk duymaz, düþük çocuk ondan rahattýr. Hepsi ayný yere gitmiyor mu?wgÇünkü düþük çocuk boþ yere doðuyor, karanlýk içinde geçip gidiyor, adý karanlýða gömülüyor.OBir adam yüz çocuk babasý olup uzun yýllar yaþamýþ, ama uzun ömrüne karþýlýk, zenginliðin tadýný çýkaramamýþ, bir mezara bile gömülmemiþse, düþük çocuk ondan iyidir derim.<~qAdam vardýr, Tanrý kendisine mal, mülk, saygýnlýk verir, yerine gelmeyecek isteði yoktur. Ama Tanrý yemesine izin vermez; bir yabancý yer. Bu da boþ ve acý bir derttir.H} Güneþin altýnda insana aðýr gelen bir kötülük gördüm:v|eBu yüzden insan, geçen ömrünü pek düþünmez. Çünkü Tanrý onun yüreðini mutlulukla meþgul eder.5{cÜstelik Tanrý bir insana mal mülk veriyor, onu yemesi, ödülünü almasý, yaptýðý iþten mutluluk duymasý için ona güç veriyorsa, bu bir Tanrý armaðanýdýr.Vz%Gördüm ki, iyi ve güzel olan þu: Tanrý'nýn insana verdiði birkaç günlük ömür boyunca yemek, içmek, güneþin altýnda harcadýðý emekten zevk almak. Çünkü insanýn payýna düþen budur.Wy'Ömrü boyunca büyük üzüntü, hastalýk, öfke içinde Karanlýkta yiyor.x{Dünyaya nasýl geldiyse öyle gider insan. Bu da acý bir kötülüktür. Ne kazancý var yel için zahmet çekmekten?wAnnesinin rahminden çýplak çýkar insan. Dünyaya nasýl geldiyse öyle gider, Emeðinden hiçbir þey götürmez elinde. v Mu Güneþin altýnda acý bir kötülük gördüm: Sahibinin zararýna biriktirilen Ve bir talihsizlikle yok olup giden servet. Böyle bir servet sahibi baba olsa bile, Oðluna bir þey býrakamaz.Ut# Az yesin, çok yesin iþçi rahat uyur, Ama zenginin malý zengini uyutmaz.`s9 Mal çoðaldýkça yiyeni de çoðalýr. Sahibine ne yararý var, seyretmekten baþka?]r3 Parayý seven paraya doymaz, Zenginliði seven kazancýyla yetinmez. Bu da boþtur.\q1 Tarlalarýn sürülmesini isteyen bir kral ülke için her bakýmdan yararlýdýr.;poBir yerde yoksullara baský yapýldýðýný, adaletin ve doðruluðun çiðnendiðini görürsen þaþma; çünkü üstü gözeten daha üst biri var, onlarýn da üstleri var.moSÇünkü çok düþ kurmak hayalciliðe ve laf kalabalýðýna yol açar; Tanrý'ya saygý göster.9nkAðzýnýn seni günaha sürüklemesine izin verme. Ulaðýn*fb* önünde: 'Adaðým yanlýþtý' deme. Tanrý niçin senin sözlerine öfkelensin, yaptýðýn iþi yok etsin?:moAdamamak, adayýp da yerine getirmemekten iyidir.~luTanrý'ya adak adayýnca, yerine getirmekte gecikme. Çünkü O akýlsýzlardan hoþlanmaz. Adaðýný yerine getir!BkÇok tasa kötü düþ, Çok söz akýlsýzlýk doðurur.jAðzýný çabuk açma, Tanrý'nýn önünde hemen konuya girme, Çünkü Tanrý gökte, sen yerdesin, Bu yüzden, az konuþ.4i cTanrý'nýn evine gittiðinde davranýþýna dikkat et. Yaptýklarý kötülüðün farkýnda olmayan akýlsýzlar gibi kurban sunmak için deðil, dinlemek için yaklaþ.(hIYeni kralýn yönettiði halk sayýsýz olabilir. Yine de sonrakiler ondan hoþnut olmayabilir. Gerçekten bu da boþ ve rüzgarý kovalamaya kalkýþmaktýr.`g9Güneþin altýnda yaþayan herkesin kralýn yerine geçen genci izlediðini gördüm.hfIÇünkü genç, ülkesinde yoksulluk içinde doðsa bile cezaevinden krallýða yükselebilir.heI Yoksul ama bilge bir genç artýk öðüt almayý bilmeyen kocamýþ akýlsýz kraldan iyidir.cd? Yalnýz biri yenik düþer, Ama iki kiþi direnebilir. Üç kat iplik kolay kolay kopmaz.ncU Ayrýca iki kiþi birlikte yatarsa, birbirini ýsýtýr. Ama tek baþýna yatan nasýl ýsýnabilir?kbO Biri düþerse, öteki kaldýrýr. Ama yalnýz olup da düþenin vay haline! Onu kaldýran olmaz.Wa' Ýki kiþi bir kiþiden iyidir, Çünkü emeklerine iyi karþýlýk alýrlar.}`sYalnýz bir adam vardý, Oðlu da kardeþi de yoktu. Çabalarý dinmek nedir bilmezdi, Gözü zenginliðe doymazdý. 'Kimin için çalýþýyorum, Neden kendimi zevkten yoksun býrakýyorum?' diye sormazdý. Bu da boþ ve çetin bir zahmettir.8_kGüneþin altýnda bir boþ þey daha gördüm:^Rahat kazanýlan bir avuç dolusu Zahmetle, rüzgarý kovalamaya kalkýþarak kazanýlan Ýki avuç dolusundan daha iyidir.:]oAkýlsýz ellerini kavuþturup kendi kendini yer.\+Harcanan her emeðin, yapýlan her ustaca iþin ardýnda kýskançlýk olduðunu gördüm. Bu da boþ ve rüzgarý kovalamaya kalkýþmakmýþ.t[aAma henüz doðmamýþ, Güneþin altýnda yapýlan kötülükleri görmemiþ olan Ýkisinden de mutludur.ZZ-Çoktan ölmüþ ölüleri, Hâlâ sað olan yaþayanlardan daha mutlu gördüm.!Y =Güneþin altýnda yapýlan baskýlara bir daha baktým, Ezilenlerin gözyaþlarýný gördüm; Avutanlarý yok, Güç ezenlerden yana, Avutanlarý yok.UX#Sonuçta insanýn yaptýðý iþten zevk almasýndan daha iyi bir þey olmadýðýný gördüm. Çünkü onun payýna düþen budur. Kendisinden sonra olacaklarý görmesi için kim onu geri getirebilir?wWgKim biliyor insan ruhunun*fa* yukarýya çýktýðýný, hayvan ruhunun*fa* aþaðýya, yeraltýna indiðini?NVÝkisi de ayný yere gidiyor; topraktan gelmiþ, topraða dönüyor.U{Çünkü insanlarýn baþýna gelen hayvanlarýn da baþýna geliyor. Ayný sonu paylaþýyorlar. Biri nasýl ölüyorsa, öbürü de öyle ölüyor. Hepsi ayný soluðu taþýyor. Ýnsanýn hayvandan üstünlüðü yoktur. Çünkü her þey boþ.tTaÝnsanlara gelince, 'Tanrý hayvan olduklarýný görsünler diye insanlarý sýnýyor' diye düþündüm. S Ýçimden 'Tanrý doðruyu da, kötüyü de yargýlayacaktýr' dedim, 'Çünkü her olayýn, her eylemin zamanýný belirledi.'hRIGüneþin altýnda bir þey daha gördüm: Adaletin ve doðruluðun yerini kötülük almýþ.QÞimdi ne oluyorsa, geçmiþte de oldu, Ne olacaksa, daha önce de olmuþtur. Tanrý geçmiþ olaylarýn hesabýný soruyor.VP%Tanrý'nýn yaptýðý her þeyin sonsuza dek süreceðini biliyorum. Ona ne bir þey eklenebilir ne de ondan bir þey çýkarýlabilir. Tanrý insanlarýn kendisine saygý duymalarý için bunu yapýyor.gOG Her insanýn yiyip içmesi, yaptýðý her iþle doyuma ulaþmasý bir Tanrý armaðanýdýr.sN_ Ýnsan için yaþamý boyunca mutlu olmaktan, iyi yaþamaktan daha iyi bir þey olmadýðýný biliyorum./MW O her þeyi zamanýnda güzel yaptý. Ýnsanlarýn yüreðine sonsuzluk kavramýný koydu. Yine de insan Tanrý'nýn yaptýðý iþi baþýndan sonuna dek anlayamaz.NL Tanrý'nýn uðraþsýnlar diye insanlara verdiði zahmeti gördüm.>n==Q<<(;::}99t98|77665h4z33`221100L//X.."--D,++o+$*s))(H''@&&m%%$$$I#"""!N Rv)ywK/Y^QlAB2  s 7 * U~n&</{Q2" 'Vay haline Asur, öfkemin deðneði! Elindeki sopa benim gazabýmdýr.61e" Tutsaklar arasýnda bir köþeye sinmek Ya da savaþta ölmekten baþka çareniz kalmayacak. Bütün bunlara karþýn RAB'bin öfkesi dinmedi, Eli hâlâ kalkmýþ durumda.07" Yargý günü Uzaklardan baþýnýza felaket geldiðinde ne yapacaksýnýz? Yardým için kime koþacaksýnýz, Servetinizi nereye saklayacaksýnýz? / " e. E" Yoksullardan adaleti esirgemek, Halkýmýn düþkünlerinin hakkýný elinden almak, Dullarý avlamak, Öksüzlerin malýný yaðmalamak için Haksýz kararlar alanlarýn, Adil olmayan yasalar çýkaranlarýn vay haline!@-y" Manaþþe Efrayim'i, Efrayim Manaþþe'yi yiyecek, Sonra birlikte Yahuda'nýn üzerine yürüyecekler. Bütün bunlara karþýn RAB'bin öfkesi dinmedi, Eli hâlâ kalkmýþ durumda.,w" Ýnsanlar þurada burada bulduklarýný yiyecekler, Ama aç kalacak, doymayacaklar. Herkes çocuðunun etini yiyecek:+w" Her Þeye Egemen RAB'bin öfkesi Ülkeyi ateþ gibi sardý. Halk ateþe yem olacak, Kardeþ kardeþini esirgemeyecek.* " Kötülük dikenli çalýlarý yiyip bitiren ateþ gibidir. Ormandaki çalýlýðý tutuþturur, Duman sütunlarý yükseltir.)" Bu yüzden Rab onlarýn gençleri için sevinç duymayacak, Öksüzlerine, dul kadýnlarýna acýmayacak. Çünkü hepsi tanrýsýzdýr, kötülük yaparlar. Her aðýz saçmalýyor. Bütün bunlara karþýn RAB'bin öfkesi dinmedi, Eli hâlâ kalkmýþ durumda.d(A" Çünkü bu halký saptýranlar ona yol gösterenlerdir. Onlarý izleyenler de yem oluyor.V'%" Baþ ileri gelen saygýn kiþi, Kuyruksa öðretisi sahte olan peygamberdir.o&W" Bunun için RAB Ýsrail'den baþý da kuyruðu da Hurma dalýný da sazý da Bir günde kesip atacak.^%5" Halk kendisini cezalandýran RAB'be dönmeyecek, Her Þeye Egemen RAB'bi aramayacak. $ " 7#g" Bundan dolayý RAB, Resin'in hasýmlarýný Halka karþý güçlendirecek; Düþmanlarýný, doðudan Aramlýlar'ý, Batýdan Filistliler'i ayaklandýracak. Bunlar aðýzlarýný ardýna kadar açýp Ýsrail'i yutacaklar. Bütün bunlara karþýn RAB'bin öfkesi dinmedi, Eli hâlâ kalkmýþ durumda.%"C" 'Kerpiç evler yýkýldý, Ama yerlerine yontma taþtan evler yapacaðýz. Yabanýl incir aðaçlarý kesildi, Ama yerlerine sedir aðaçlarý dikeceðiz.'!" Bütün halk, Efrayim ve Samiriye'de yaþayanlar, Rab'bin bu yargýsýný duyacak. Gururlu ve küstah olan bu halk diyor ki,^ 5" Rab Ýsrail için, Yakup soyu için yargýsýný bildirdi. Bu yargý yerine gelecek.xi" Davut'un tahtý ve ülkesi üzerinde egemenlik sürecek. Egemenliðinin ve esenliðinin büyümesi son bulmayacak. Egemenliðini adaletle, doðrulukla kuracak Ve sonsuza dek sürdürecek. Her Þeye Egemen RAB'bin gayreti bunu saðlayacak.A{" Çünkü bize bir çocuk doðacak, Bize bir oðul verilecek. Yönetim onun omuzlarýnda olacak. Onun adý Harika Öðütçü*fý*, Güçlü Tanrý, Ebedi Baba, Esenlik Önderi olacak.a;" Savaþta giyilen çizmeleri Ve kana bulanmýþ giysileri Yakýlacak, ateþe yem olacak.I " Çünkü onlara yük olan boyunduruðu, Omuzlarýný döven deðneði, Onlara eziyet edenlerin sopasýný paramparça edeceksin; Týpký Midyanlýlar'ý yenilgiye uðrattýðýn günkü gibi.*M" Ya RAB, ulusu çoðaltacak, sevincini artýracaksýn. Ekin biçenlerin neþelendiði, Ganimet paylaþanlarýn coþtuðu gibi, Onlar da sevinecek senin önünde." Karanlýkta yürüyen halk Büyük bir ýþýk görecek; Ölümün gölgelediði diyarda Yaþayanlarýn üzerine ýþýk parlayacak.z o" Bununla birlikte sýkýntý çekmiþ olan ülke karanlýkta kalmayacak. Geçmiþte Zevulun ve Naftali bölgelerini alçaltan Tanrý, gelecekte Þeria Irmaðý'nýn ötesinde, Deniz Yolu'nda, uluslarýn yaþadýðý Celile'yi onurlandýracak.)"dünyaya da baksalar sýkýntýdan, karanlýktan, korkunç karanlýktan baþka bir þey görmeyecekler. Kovulacaklarý yer koyu karanlýktýr.  "Aç ve çaresiz, ülkede dolanýp duracaklar. Aç kalýnca öfkelenip krallarýna, Tanrýlarý'na lanet edecekler. Yukarýya da~u"Tanrý'nýn öðretisine ve bildirisine dönmek gerek! Böyle düþünmezlerse, onlar için hiç þafak sökmeyecek.K"Birileri size, 'Fýsýldaþýp mýrýldanan medyumlarla ruh çaðýranlara danýþýn' dediðinde, 'Halk kendi Tanrýsý'na danýþmaz mý; yaþayanlar için ölülere mi danýþýlýr?' deyin."Ben ve RAB'bin bana verdiði çocuklar, Siyon Daðý'nda oturan Her Þeye Egemen RAB'bin Ýsrail'deki belirtileri ve iþaretleriyiz.V%"Kendini Yakup'un soyundan gizleyen RAB'bi özlemle bekliyorum, umudum O'nda.P"Ya RAB, öðrencilerim arasýnda bildirimi koru, Öðretimi mühürle![/"Birçoklarý sendeleyip düþecek, parçalanacak, Tuzaða düþüp ele geçecek.'3"Tapýnak O olacak. Ýsrail'in iki krallýðý içinse Sürçme taþý ve tökezleme kayasý, Yeruþalim'de yaþayanlar için Kapan ve tuzak olacak.U#" 'Her Þeye Egemen RAB'bi kutsal sayýn. Korkunuz, yýlgýnýz O'ndan olsun.q[" 'Onlarýn entrika dediði her þeye Siz entrika demeyin; Onlarýn korktuðundan korkmayýn, yýlmayýn.] 3" RAB beni halkýn tuttuðu yoldan gitmeme konusunda þiddetle uyararak þöyle dedi: " Ýstediðinizi tasarlayýn, hepsi boþa gidecek. Ýstediðiniz kadar konuþun, hiçbiri gerçekleþmeyecek. Çünkü Tanrý bizimledir.: m" Ey halklar, yýkýma, bozguna uðrayacaksýnýz. Yeryüzünün en uç köþeleri, kulak verin. Savaþmaya, bozguna uðramaya hazýrlanýn. Evet, savaþa ve bozguna hazýr olun. "Yahuda'yý kaplayan sular her þeyi silip süpürerek adam boyu yükselecek, ülkeni boydan boya dolduracak, ey Ýmmanuel!'; o"ben Rab, Fýrat'ýn kabaran güçlü sularýný -bütün dehþetiyle Asur Kralý'ný- üzerlerine salacaðým. Yataðýndan taþan ýrmak, kýyýlarýný su altýnda býrakacak.yk"'Bu halk usul usul akan Þiloah sularýný reddettiði, Resin'le Remalya'nýn oðluyla mutlu olduðu için*fh*,(K"RAB bana yine seslenip dedi ki,"'Çocuk daha demesini öðrenmeden, Þam'ýn serveti ve Samiriye'nin ganimeti Asur Kralý'na götürülecek.'%"Peygamber olan karým bundan bir süre sonra gebe kaldý ve bir erkek çocuk doðurdu. RAB bana, 'Adýný koy' dedi,_7"Kâhin* Uriya ile Yeverekya oðlu Zekeriya'yý kendime güvenilir tanýk seçiyorum.'w i"RAB bana þöyle dedi: 'Büyük bir levha alýp okunaklý harflerle üzerine, yaz.+O"Bir zamanlar çapalanýp ekin ekilen tepeler korkudan kimsenin giremeyeceði dikenliklere dönecek, sýðýrýn gezindiði, davarýn çiðnediði yerler olacak.'lQ"Ýnsanlar oralara okla, yayla gidecek. Çünkü ülkenin her yaný dikenli çalýlarla kaplanacak.eC"'O gün bin gümüþ deðerinde bin asmaya sahip olan her bað dikenli çalýlarla dolacak.pY"aldýðý bol süt sayesinde tereyaðý yiyecek. Ülkede kalan herkes bal ve tereyaðýyla beslenecek.8~k"O günlerde bir inekle bir çift koyun besleyen}/"'O gün Rab Fýrat'ýn ötesinden kiraladýðý usturayla -Asur Kralý'yla- sakalýnýzý, saçlarýnýzý, beden kýllarýnýzý týraþ edecek.u|c"Akýn akýn gelip derin vadilerde, kaya kovuklarýnda, dikenli çalýlýklarda, otlaklarda konaklayacaklar.{w"'O gün RAB Mýsýr ýrmaklarýnýn ta uçlarýndan sinekleri, Asur topraklarýndan arýlarý ýslýkla çaðýracak.5zc"'RAB seni, halkýný ve babanýn soyunu Efrayim'in Yahuda'dan ayrýldýðý günden bu yana görülmemiþ bir felakete uðratacak; üzerinize Asur Kralý'ný saldýrtacak. y "Ama çocuk kötüyü reddedip iyiyi seçecek yaþa gelmeden, seni dehþete düþüren o iki kralýn topraklarý ýssýz kalacak.[x/"Çocuk kötüyü reddedip iyiyi seçecek yaþa gelince tereyaðý ve bal yiyecek.w"Bundan ötürü Rab'bin kendisi size bir belirti verecek: Ýþte, kýz gebe kalýp bir oðul doðuracak; adýný Ýmmanuel*ff* koyacak.8vi" Bunun üzerine Yeþaya, 'Dinleyin, ey Davut'un torunlarý!' dedi, 'Ýnsanlarýn sabrýný taþýrmanýz yetmezmiþ gibi þimdi de Tanrým'ýn sabrýný mý taþýrýyorsunuz?;uq" Ama Ahaz, 'Hayýr, istemem, RAB'bi sýnamam' dedi.htI" 'Tanrýn RAB'den bir iþaret iste; ölüler diyarý kadar derin, gökler kadar yüksek olsun.'"s?" RAB Ahaz'a yine seslendi:r)" Samiriye sadece Efrayim'in baþkenti, Remalya'nýn oðlu da sadece Samiriye'nin baþýdýr. Bana güvenmezseniz, güvenlikte olamazsýnýz.> '1q["Çünkü Þam sadece Aram'ýn baþkenti, Resin de sadece Þam'ýn baþýdýr. Efrayim'e gelince, altmýþ beþ yýl içinde paramparça edilip halk olmaktan çýkacak.Vp%"' '~eu" 'Git, bu halka þunu duyur' dedi, ' u"Bu, bir çardak, gündüzün sýcaðýna karþý gölge, yaðmura, fýrtýnaya karþý sýðýnak ve korunak olacak.<=q"Sonra RAB Siyon Daðý'nýn her yanýný, orada toplananlarýn üzerini gündüz bulutla, gece dumanla ve parlak alevle örtecek. Yüceliði onlarýn üzerinde bir örtü olacak.<"Rab Siyon kýzlarýný pisliklerinden arýndýracak. Yeruþalim'de dökülen kaný adil ve ateþten bir ruhla temizleyecek.y;k"Siyon'da, yani Yeruþalim'de sað kalanlara, 'Yeruþalim'de yaþýyor' diye kaydedilenlere, 'Kutsal' denilecek.:7"O gün RAB'bin dalý, Ýsrail halkýndan sað kalanlarýn güzelliði ve görkemi olacak; ülkenin meyvesi de onlarýn kývancý ve övüncü olacak.9 9"O gün yedi kadýn bir erkeði tutup, 'Kendi yemeðimizi de giysimizi de saðlarýz; yeter ki senin adýný alalým. Utancýmýzý gider!' diyecekler.n8U"Siyon'un kapýlarý ah çekip yas tutacak; Kent, yerde oturan, Terk edilmiþ bir kadýn gibi olacak.M7"Erkekleri kýlýçtan geçirilecek, Yiðitleri savaþta yok olacak./6W"O zaman güzel kokunun yerini pis koku, Kuþaðýn yerini ip, Lüleli saçýn yerini kel kafa, Süslü giysinin yerini çul, Güzelliðin yerini daðlama izi alacak. 5 " 4 " 3 " 2 " 1 "n0U"O gün Rab güzel halhallarý, alýn çatkýlarýný, hilalleri, küpeleri, bilezikleri, peçeleri, baþlýklarý, ayak zincirlerini, kuþaklarý, koku þiþelerini, muskalarý, yüzükleri, burun halkalarýný, bayramlýk giysileri, pelerinleri, þallarý, keseleri, el aynalarýný, keten giysileri, baþ sargýlarýný, tülbentleri ortadan kaldýracak.b/="Bu yüzden onlarýn baþlarýnda yaralar çýkaracaðým, mahrem yerlerini açacaðým.'-.S"RAB þöyle diyor: 'Siyon kýzlarý kibirlidir, burunlarý bir karýþ havada, göz kýrparak geziyor, ayaklarýndaki halhallarý þýngýrdatarak kýrýtýyorlar. - " , "RAB halkýnýn ileri gelenleri ve önderleriyle davasýný görecek. Rab, Her Þeye Egemen RAB onlara diyor ki, 'Baðlarý yiyip bitiren sizsiniz, Evleriniz yoksullardan zorla aldýðýnýz malla dolu. Ne hakla halkýmý eziyor, Yoksulu sömürüyorsunuz?'b+=" RAB davasýný görmek için yerini aldý, Halklarý yargýlamak için ayaða kalkýyor.*" Çocuklar halkýmý eziyor, Kadýnlar onu yönetiyor*fa*. Ey halkým, sana yol gösterenler Seni saptýrýyor, yolunu þaþýrtýyorlar.d)A" Vay kötülerin haline! Kötülük görecek, yaptýklarýnýn karþýlýðýný alacaklar.a(;" Doðru kiþiye iyilik göreceðini söyleyin. Çünkü iyiliklerinin meyvesini yiyecek.J' " Yüzlerindeki ifade onlara karþý tanýklýk ediyor. Sodom gibi günahlarýný açýkça söylüyor, gizlemiyorlar. Vay onlarýn haline! Çünkü bu felaketi baþlarýna kendileri getirdiler.&!"Yeruþalim sendeledi, Yahuda düþtü. Çünkü söyledikleri de yaptýklarý da RAB'be karþý; O'nun yüce varlýðýný aþaðýlýyor. % "O zaman adam þöyle yanýtlayacak: 'Ben yaranýzý saramam. Evimde ne yiyecek ne giyecek var. Beni halkýn önderi yapmayýn.'$"Ailede bir kardeþ öbürüne sarýlýp, 'Hiç olmazsa senin bir üstlüðün var, Önderimiz ol! Bu yýkýntýlarý sen yönet' diyecek.#{"Ýnsan insana, komþu komþuya haksýzlýk edecek. Genç yaþlýya, Sýradan adam onurlu kiþiye Hayasýzca davranacak.Y"+"Çocuklarý onlara yönetici atayacak, Küçük çocuklar onlara egemen olacak. ! "  "D "Bakýn, Rab, Her Þeye Egemen RAB, Her türlü yardým ve desteði, Yani ekmek ve suyu, Yiðitlerle savaþçýlarý, Yöneticilerle peygamberleri, Falcýlarla ileri gelenleri, Takým komutanlarýyla soylularý, danýþmanlarý, Hünerli büyücülerle bilge muskacýlarý Yeruþalim'den ve Yahuda'dan çekip alacak.J "Ölümlü insana güvenmekten vazgeçin. Onun ne deðeri var ki?  ""O gün insanlar Yeryüzünü sarsmak üzere harekete geçen RAB'bin dehþetinden Ve yüce görkeminden kaçmak için Tapmak amacýyla yaptýklarý altýn, gümüþ putlarý Köstebeklere, yarasalara atýp Kaya kovuklarýna, uçurumlardaki yarýklara saklanacaklar.5c"RAB kalkýp yeryüzünü sarsmaya baþlayýnca, Ýnsanlar O'nun dehþetinden Ve yüce görkeminden kaçmak için Kayalýk maðaralara, yeraltý kovuklarýna saklanacaklar.+Q"Putlar tümüyle ortadan kalkacak.T!"Ýnsanlarýn gururu, kibiri kýrýlacak, O gün yalnýz RAB yüceltilecek,F"Ticaret gemilerinin, güzel teknelerinin hepsini yok edecek.G"Bütün yüksek kuleleri, güçlü surlarý Yerle bir edecek;1]"Bütün ulu daðlarý, yüksek tepeleri,kO" Lübnan'ýn bütün ulu, yüksek sedir aðaçlarýný, Baþan'ýn bütün meþelerini yok edecek;mS" Çünkü Her Þeye Egemen RAB o gün Kibirlileri, gururlularý, kendini beðenmiþleri alçaltacak;nU" Ýnsanýn küstah bakýþlarý alçaltýlacak, Gururu kýrýlacak. O gün yalnýz RAB yüceltilecek.mS" RAB'bin dehþetinden, Yüce görkeminden kaçmak için kayalýklara gidin, Yerin altýna saklanýn.Y+" Bu yüzden herkes alçaltýlýp dize getirilecek. Onlarý baðýþlama, ya RAB!|q"Ülkeleri putlarla dolu; Elleriyle yaptýklarý, Parmaklarýyla biçim verdikleri Putlarýn önünde eðiliyorlar.pY"Ülkeleri altýnla, gümüþle dolu, Hazinelerinin sonu yok, Sayýsýz atlarý, savaþ arabalarý var.9k"Ya RAB, halkýný, Yakup soyunu terk ettin, Çünkü yürekleri doðu kökenli inançlarla dolu. Filistliler gibi falcýlýkla uðraþýyor, Yabancýlarla el sýkýþýyorlar.@ {"Ey Yakup soyu, gelin RAB'bin ýþýðýnda yürüyelim." ="RAB uluslar arasýnda yargýçlýk edecek, Birçok halkýn arasýndaki anlaþmazlýklarý çözecek. Ýnsanlar kýlýçlarýný çekiçle dövüp saban demiri, Mýzraklarýný baðcý býçaðý yapacaklar. Ulus ulusa kýlýç kaldýrmayacak, Savaþ eðitimi yapmayacaklar artýk.| q"Birçok halk gelecek, 'Haydi, RAB'bin Daðý'na, Yakup'un Tanrýsý'nýn Tapýnaðý'na çýkalým' diyecekler, 'O bize kendi yolunu öðretsin, Biz de O'nun yolundan gidelim.' Çünkü yasa Siyon'dan, RAB'bin sözü Yeruþalim'den çýkacak. 1"RAB'bin Tapýnaðý'nýn kurulduðu dað, Son günlerde daðlarýn en yücesi, Tepelerin en yükseði olacak. Oraya akýn edecek uluslarýn hepsi.K  "Amots oðlu Yeþaya'nýn Yahuda ve Yeruþalim'le ilgili görümü:  "Güçlü adamlarýnýz kýtýk gibi, Yaptýklarý iþler kývýlcým gibi olacak; Ýkisi birlikte yanacak ve söndüren olmayacak.'W )"Yapraklarý solmuþ yabanýl fýstýk aðacýna, Susuz bahçeye döneceksiniz.5 e"'Sevip altýnda tapýndýðýnýz yabanýl fýstýk aðaçlarýndan utanacaksýnýz, Putperest törenleriniz için seçtiðiniz bahçelerden ötürü yüzünüz kýzaracak.m U"Ama baþkaldýranlarla günahlýlar Birlikte yýkýma uðrayacaklar. RAB'bi terk edenler yok olacak.S !"Siyon adalet sayesinde, Tövbe edenleri de doðruluk sayesinde kurtulacak.* O"Eskiden, baþlangýçta olduðu gibi, Sana yöneticiler, danýþmanlar yetiþtireceðim. Ondan sonra , diye adlandýrýlacaksýn.'b ?"Sana karþý duracak, Kül suyuyla arýtýr gibi seni cüruftan arýtýp temizleyeceðim.- U"Bu yüzden Rab, Her Þeye Egemen RAB, Ýsrail'in Güçlüsü þöyle diyor: 'Hasýmlarýmý cezalandýrýp rahata kavuþacaðým, Düþmanlarýmdan öç alacaðým.; q"Yöneticileri asilerle hýrsýzlarýn iþbirlikçisi; Hepsi rüþveti seviyor, Armaðan peþine düþmüþ. Öksüzün hakkýný vermiyor, Dul kadýnýn davasýný görmüyorlar.8 m"Gümüþü cüruf oldu, Þarabýna su katýldý.x~ k"Sadýk kent nasýl da fahiþe oldu! Adaletle doluydu, doðruluðun barýnaðýydý, Þimdiyse katillerle doldu.b} ?"Ama direnip baþkaldýrýrsanýz, Kýlýç sizi yiyip bitirecek.' Bunu söyleyen RAB'dir.T| #"Ýstekli olur, söz dinlerseniz, Ülkenin en iyi ürünlerini yiyeceksiniz.W{ )"RAB diyor ki, 'Gelin, þimdi davamýzý görelim. Günahlarýnýz sizi kana boyamýþ bile olsa Kar gibi ak pak olacaksýnýz. Elleriniz kýrmýz böceði gibi kýzýl olsa da Yapaðý gibi bembeyaz olacak.~z w"Ýyilik etmeyi öðrenin, Adaleti gözetin, zorbayý yola getirin, Öksüzün hakkýný verin, Dul kadýný savunun.'ly S"Yýkanýp temizlenin, Kötülük yaptýðýnýzý gözüm görmesin, Kötülük etmekten vazgeçin.x 3"'Ellerinizi açýp bana yakardýðýnýzda Gözlerimi sizden kaçýracaðým. Ne kadar çok dua ederseniz edin dinlemeyeceðim. Elleriniz kan dolu.|w s"Yeni Ay törenlerinizden, bayramlarýnýzdan nefret ediyorum. Bunlar bana yük oldu, Onlarý taþýmaktan yoruldum.9v m" Anlamsýz sunular getirmeyin artýk. Buhurdan iðreniyorum. Kötülük dolu törenlere, Yeni Ay, Þabat Günü* kutlamalarýna Ve düzenlediðiniz toplantýlara dayanamýyorum.Mu " Huzuruma geldiðinizde Avlularýmý çiðnemenizi mi istedim sizden?2t _" 'Kurbanlarýnýzýn sayýsý çokmuþ, Bana ne?' diyor RAB, 'Yakmalýk koç sunularýna*, Besili hayvanlarýn yaðýna doydum. Boða, kuzu, teke kaný deðil istediðim.zs o" Ey Sodom yöneticileri, RAB'bin söylediklerini dinleyin; Ey Gomora halký, Tanrýmýz'ýn yasasýna kulak verin.qr ]" Her Þeye Egemen RAB bazýlarýmýzý Sað býrakmamýþ olsaydý, Sodom gibi olur, Gomora'ya benzerdik.zq o"Siyon kýzý* baðdaki çardak, Salatalýk bostanýndaki kulübe gibi, Kuþatýlmýþ bir kent gibi kalakalmýþ.&p G"Ülkeniz ýssýz, kentleriniz ateþe verilmiþ. Yabancýlar topraklarýnýzý Gözünüzün önünde yiyip bitiriyor! Sanki ülkenin kökünü kazýmýþlar.o %"Bedeniniz tepeden týrnaða saðlýksýz, Taze darbe izleriyle, yara bereyle dolu, Temizlenmemiþ, yaðla yumuþatýlmamýþ, sarýlmamýþ.n "Neden bir daha dövülesiniz? Neden vefasýzlýðý sürdürüyorsunuz? Baþ büsbütün hasta, yürek büsbütün yaralý.Im  "Günahlý ulusun, suç yüklü halkýn, Kötülük yapan soyun, Baþtan çýkmýþ çocuklarýn vay haline! RAB'bi terk ettiler, Ýsrail'in Kutsalý'ný hor gördüler, O'na sýrt çevirdiler.l "Öküz sahibini, eþek efendisinin yemliðini bilir, Ama Ýsrail halký bu kadarýný bile bilmiyor, Halkým anlamýyor.'k "Ey gökler dinleyin, ey yeryüzü kulak ver! Çünkü RAB konuþuyor: 'Çocuklar yetiþtirip büyüttüm, Ama bana baþkaldýrdýlar.j "Yahuda krallarý Uzziya, Yotam, Ahaz ve Hizkiya zamanýnda Amots oðlu Yeþaya'nýn Yahuda ve Yeruþalim'le ilgili görümü:ai;Koþ, sevgilim, Mis kokulu daðlarýn üzerinde bir ceylan gibi, Geyik yavrusu gibi ol!ah; Ey sen, bahçelerde oturan kadýn, Arkadaþlar kulak veriyor sesine, Bana da duyur onu.g Benim baðým kendi emrimde, Bin gümüþ senin olsun, ey Süleyman, Ýki yüz gümüþ de ürününe bakan kiracýlarýn.zfm Süleyman'ýn baðý vardý Baal-Hamon'da, Kiraya verdi baðýný; Her biri bin gümüþ öderdi ürünü için.deA Ben bir surum, memelerim de kuleler gibi, Böylece hoþnut eden biri oldum onun gözünde.dw Eðer o bir sursa, Üzerine gümüþ mazgallý siper yaparýz; Eðer bir kapýysa, Sedir tahtalarýyla onu kaplarýz.c}Küçük bir kýzkardeþimiz var, Daha memeleri çýkmadý. Ne yapacaðýz kýzkardeþimiz için, Söz kesileceði gün?b%Sevgiyi engin sular söndüremez, Irmaklar süpürüp götüremez. Ýnsan varýný yoðunu sevgi uðruna verse bile, Yine de hor görülür!]a3Beni yüreðinin üzerine bir mühür gibi, Kolunun üzerine bir mühür gibi yerleþtir. Çünkü sevgi ölüm kadar güçlü, Tutku ölüler diyarý kadar katýdýr. Alev alev yanar, Yakýp bitiren ateþ gibi.`Kim bu, Sevgilisine yaslanarak çölden çýkan? Orada doðum sancýlarý çekti annen, Orada doðum sancýlarý çekip doðurdu seni._Ant içiriyorum size, ey Yeruþalim kýzlarý! Aþkýmý ayýltmayasýnýz, uyandýrmayasýnýz diye, Gönlü hoþ olana dek.<^sSol eli baþýmýn altýnda, Sað eli sarsýn beni. ]Önüne düþer, Beni eðiten Annemin evine götürürdüm seni; Sana baharatlý þarapla Kendi narlarýmýn suyundan içirirdim.\ Keþke kardeþim olsaydýn, Annemin memelerinden süt emmiþ. Dýþarýda görünce öperdim seni, Kimse de kýnamazdý beni.[3 Mis gibi koku saçýyor adamotlarý, Kapýmýzýn yanýbaþýnda Taze, kuru, Her çeþit seçme meyve var. Senin için sakladým onlarý, sevgilim.Z- Baðlara gidelim sabah erkenden, Bakalým, asma tomurcuk verdi mi? Dallarý yeþerdi mi, Narlar çiçek açtý mý, Orada seviþeceðim seninle.FY Gel, sevgilim, kýra çýkalým, Köylerde*fý* geceleyelim./XY Ben sevgilime aitim, O da bana tutkun.$WC En iyi þarap gibi aðzýn.V'Çýkayým hurma aðacýna' dedim, 'Tutayým meyveli dallarýný.' Üzüm salkýmlarý gibi olsun memelerin, Elma gibi koksun soluðun,DUHurma aðacýna benziyor boyun, Salkým salkým memelerin.AT}Ne güzel, ne çekicidir aþk! Zevkten zevke sürükler.tSaKarmel Daðý gibi duruyor baþýn, Pýrýl pýrýl mora çalar saçlarýn. Kaküllerine tutsak oldu kral.RFildiþi kule gibi boynun. Bat-Rabim Kapýsý yanýndaki Heþbon havuzlarý gibi gözlerin. Þam'a bakan Lübnan Kulesi gibi burnun.HQ Sanki bir çift geyik yavrusu memelerin, Ýkiz ceylan yavrusu. P Karýþýk þarabýn hiç eksilmediði Yuvarlak bir tas gibi göbeðin. Zambaklarla kuþanmýþ Buðday yýðýný gibi karnýn.qO ]Ne güzel sandaletli ayaklarýn, Ey soylu kýz! Mücevher gibi yuvarlak kalçalarýn, Usta ellerin iþi.wNg Dön, geri dön, ey Þulamlý kýz, Dön, geri dön de seni seyredelim. Mahanayim oyununu*fg* seyredercesine?cM? Nasýl oldu farkýna varmadan, Tutkum bindirdi beni soylu halkýmýn savaþ arabalarýna.L Ceviz bahçesine indim, Yeþermiþ vadiyi göreyim diye; Asma tomurcuk verdi mi, Narlar çiçek açtý mý bakayým diye.K{ Kimdir bu kadýn? Þafak gibi beliren, Ay kadar güzel, Güneþ kadar parlak, Sancak açmýþ bir ordu kadar görkemli.PJ Ama bir tanedir benim eþsiz güvercinim, Biricik kýzýdýr annesinin, Gözbebeði kendisini doðuranýn. Kýzlar sevgilimi görünce, 'Ne mutlu ona!' dediler. Kraliçeler, cariyeler onu övdüler.KIAltmýþ kraliçe, Seksen cariye, Sayýsýz bakire kýz olabilir;=HuPeçenin ardýndaki yanaklarýn Nar parçasý sanki. G Yeni yýkanmýþ, sudan çýkmýþ diþi koyun sürüsü gibi diþlerin, Hepsinin ikizi var; Yavrusunu yitiren yok aralarýnda.F1Çevir gözlerini benden, Çünkü þaþýrtýyorlar beni. Gilat Daðý'nýn yamaçlarýndan inen Keçi sürüsünü andýrýyor siyah saçlarýn.qE[Sevgilim, Tirsa*ff* kadar güzelsin, Yeruþalim kadar þirin, Sancak açmýþ bir ordu kadar görkemli. #@~~}}}!|O{yzyyyxxwvvv uttKshrryqqq>pp0ooDnn:mzm8lxl kjj]iihGgfeeodddcc*bbJa``[__^^*]\\\ [[AZZbYYXXX2WWV UUTTiTSRR#QQ PGOONNN\MM*LlKK"JJ IIHHCGFFjEEDDCVBBBAh@@m?>>h==)bp(HjK  ) U  {{ Oe#yk"Þihor'un*fz* tahýlý, Nil'in ürünü Denizleri aþar, Sur'a gelir saðlardý. Uluslarýn kârý ona akardý.X)"Ey kýyý halký ve denizcilerin zenginleþtirdiði Sayda tüccarlarý, susun!( K"Sur Kenti'yle ilgili bildiri: Ey ticaret gemileri, feryat edin! Çünkü Sur Kenti evleriyle, Limanlarýyla birlikte yok oldu. Kittim'den*fy* size haber geldi.7g"Her Þeye Egemen RAB diyor ki, 'O gün saðlam yere çakýlmýþ kazýk yerinden çýkacak, kýrýlýp düþecek, ona asýlan yük de yok olacak.' Çünkü RAB böyle diyor.wg"Ailenin aðýrlýðý -soyundan türeyen herkes- Taslardan kâselere kadar her küçük kap ona asýlacak.> 'kO"Onu saðlam yere çakýlmýþ çadýr kazýðý yapacaðým, Ailesi için onur kürsüsü olacak. {"Davut'un evinin anahtarýný ona teslim edeceðim. Açtýðýný kimse kapayamayacak, Kapadýðýný kimse açamayacak.* M"Senin cüppeni ona giydireceðim. Senin kuþaðýnla onu güçlendirip Yetkini ona vereceðim. Yeruþalim'de yaþayanlara Ve Yahuda halkýna o babalýk yapacak.< s"' diye adlandýrýlacak.)XK"Yahuda Mýsýr'ý dehþete düþürecek. Yahuda dendi mi, Her Þeye Egemen RAB'bin Mýsýr'a karþý tasarladýklarýný anýmsayan herkes dehþete kapýlacak.W-"O gün Mýsýrlýlar kadýn gibi olacaklar; Her Þeye Egemen RAB'bin kendilerine karþý kalkan elinin önünde titreyip dehþete kapýlacaklar.xVi"Mýsýr'da kimsenin yapabileceði bir þey kalmadý; Ne baþýn ne kuyruðun, ne hurma dalýnýn ne de sazýn. U"RAB onlarýn aklýný karýþtýrdý; Kendi kusmuðu içinde yalpalayan sarhoþ nasýlsa, Mýsýr'ý da her alanda saptýrdýlar.T1" Soan Kenti'nin önderleri aptal olup çýktýlar, Nof*ft* önderleri aldandýlar, Mýsýr oymaklarýnýn ileri gelenleri Mýsýr'ý saptýrdýlar.S/" Ey firavun, hani nerede senin bilgelerin? Her Þeye Egemen RAB Mýsýr'a karþý neler tasarladý, Bildirsinler bakalým sana eðer biliyorlarsa.hRI" Soan*fþ* Kenti'nin önderleri ne kadar akýlsýz! Firavunun bilge danýþmanlarý Saçma sapan öðütler veriyorlar. Nasýl olur da firavuna, 'Biz bilgelerin oðullarý, Eski zaman krallarýnýn torunlarýyýz' diyorlar?EQ" Dokumacýlar bunalacak, Ücretliler sýkýntýya düþecek.UP#" Taranmýþ keten iþleyenler, Beyaz bez dokuyanlar umutsuzluða kapýlacak.xOi"Balýkçýlar yas tutacak, Nil'e olta atanlarýn hepsi aðlayacak, Suyun yüzüne að atanlar periþan olacak.uNc"Nil kýyýsýnda, ýrmaðýn aðzýndaki sazlar, Nil boyunca ekili tarlalar kuruyacak, Savrulup yok olacak.\M1"Su kanallarý kokacak, Kuruyacak ýrmaðýn kollarý, Kamýþlarla sazlar solacak.AL}"Nil'in sularý çekilecek, Kuruyup çatlayacak yataðý.K/"Mýsýrlýlar'ý acýmasýz bir efendiye teslim edeceðim, Katý yürekli bir kral onlara egemen olacak.' Rab, Her Þeye Egemen RAB böyle diyor.4Ja"Mýsýrlýlar'ýn cesareti tükenecek, Tasarýlarýný boþa çýkaracaðým. Yardým için putlara, ölülerin ruhlarýna, Medyumlarla ruh çaðýranlara danýþacaklar.'IG"RAB diyor ki, 'Mýsýrlýlar'ý Mýsýrlýlar'a karþý ayaklandýracaðým; Kardeþ kardeþe, komþu komþuya, kent kente, Ülke ülkeye karþý savaþacak./H Y"Mýsýr'la ilgili bildiri: Ýþte RAB hýzla yol alan buluta binmiþ Mýsýr'a geliyor! Mýsýr putlarý O'nun önünde titriyor, Mýsýrlýlar'ýn yüreði hopluyor. G"O zaman ýrmaklarýn böldüðü ülke, Her yana korku saçan güçlü ve ezici halk, O uzun boylu, pürüzsüz tenli ulus, Her Þeye Egemen RAB'be armaðanlar getirecek. Her Þeye Egemen RAB'bin adýný koyduðu Siyon Daðý'na getirecekler armaðanlarýný.#F?"Hepsi daðýn yýrtýcý kuþlarýna, Yerin yabanýl hayvanlarýna terk edilecek. Yazýn yýrtýcý kuþlara, Kýþýn yabanýl hayvanlara yem olacaklar."E="Baðbozumundan önce çiçekler düþüp Üzümler olgunlaþmaya yüz tutunca, Asmanýn dallarý býçakla kesilecek, Çubuklarý koparýlýp atýlacak.i" Eyvah, çok sayýda ulus kükrüyor, Azgýn deniz gibi gürlüyorlar. Halklar güçlü sular gibi çaðlýyor.=" Onlar diktiðin gün filizlenip Ertesi sabah tomurcuklanabilir. Ama hastalýk ve dinmez acý gününde meyve vermeyecekler.%<C" Çünkü, ey Ýsrail, seni kurtaran Tanrý'yý unuttun, Sýðýndýðýn Kaya'yý anmaz oldun. Bunun yerine, güzel fidanlar, ithal asmalar dikiyorsun*fs*. ;" O gün Ýsrail'in güçlü kentleri Ýsrailliler'den kaçan Amorlular'la Hivliler'in*fr* Terk ettiði kentler gibi ýssýz olacak.:}"Elleriyle yaptýklarý sunaklara, parmaklarýyla biçim verdikleri Aþera* putlarýna, buhur sunaklarýna bakmayacaklar.e9C"O gün insanlar kendilerini yaratana bakacaklar, gözleri Ýsrail'in Kutsalý'ný görecek.X8)"Çok az kiþi kurtulacak. Artakalanlarýn sayýsý, dövüldükten sonra tepesinde iki üç, Dal uçlarýnda dört beþ zeytin tanesi kalan Zeytin aðacý gibi olacak. Ýsrail'in Tanrýsý RAB böyle diyor.!7;"Ýsrail, ekinin elle biçilip Baþaklarýn devþirildiði bir tarla, Refaim Vadisi'nde hasattan sonra Baþaklarýn toplandýðý bir tarla gibi olacak.S6"O gün Yakup soyunun görkemi sönecek, Hepsi bir deri bir kemik kalacak.25]"Efrayim'de surlu kent kalmayacak, Þam'ýn egemenliði yok olacak. Sað kalan Aramlýlar'ýn onuru Ýsrail'in onuru gibi kýrýlacak. Her Þeye Egemen RAB böyle diyor.e4C"Aroer kentleri terk edilecek, Hayvan sürüleri orada yatacak, Onlarý ürküten olmayacak.b3 ?"Þam'la ilgili bildiri: Ýþte Þam kent olmaktan çýkacak, Enkaz yýðýnýna dönecek.(2I"RAB þimdi diyor ki, 'Moav'ýn övündükleri de kalabalýk halký da tam üç yýl sonra rezil olacak. Sað kalan çok az sayýda kiþiyse güçsüz olacak.'91m" RAB'bin Moav için geçmiþte söylediði budur.w0g" Moav halký tapýnma yerine çýkarak kendini yoruyor, Dua etmek için tapýnaða gidiyor, ama hepsi boþuna!Y/+" Yüreðim bir lir gibi inliyor Moav için, Kîr-Hereset için içim sýzlýyor.Z.-" Meyve bahçelerindeki sevinç ve neþe yok oldu. Baðlarda ne þarký söyleyen olacak, Ne sevinç çýðlýðý atan. Üzüm sýkma çukurlarýnda çalýþan kalmayacak, Sevinç çýðlýklarýný susturdum.k-O" Bu yüzden Yazer için, Sivma'nýn asmalarý için acý acý aðlýyorum. Sizleri gözyaþlarýmla sulayacaðým, Ey Heþbon ve Elale! Çünkü savaþ çýðlýklarý yaz meyvelerinizin, Biçtiðiniz ekinin üzerine düþtü.],3"Çünkü Heþbon'un tarlalarý, Sivma'nýn asmalarý kurudu. Uluslarýn beyleri onlarýn seçkin dallarýný kýrdýlar. O dallar ki, Yazer'e eriþir, çöle uzanýrdý, Filizleri yayýlýr, gölü*fp* aþardý.+-"Bu yüzden Moavlýlar Moav için feryat edecek, Hepsi feryat edecek. Kîr-Hereset'in üzüm pestillerini Anýmsayýp üzülecek, yas tutacaklar.*/"Moav'ýn ne denli gururlanýp büyüklendiðini, Kendini ne denli beðendiðini, Kibirlenip küstahlaþtýðýný duyduk. Övünmesi boþunadýr.)w"Davut soyundan biri sadakatle krallýk yapacak. Yargýlarken adaleti arayacak, Doðru olaný yapmakta tez davranacak.c(?"'Kovulanlarým seninle birlikte yaþasýn. Kýrýp geçirenlere karþý Biz Moavlýlar'a sýðýnak ol.' Baský ve yýkým son bulduðunda, Ülkeyi çiðneyenler yok olduðunda, Sevgiye dayanan bir yönetim kurulacak,'#"'Bize öðüt ver, bir karar al, Öðle sýcaðýnda gece gibi gölge sal üstümüze. Kovulanlarý sakla, kaçaklarý ele verme' diyorlar.&"Moavlý kýzlar yuvalarýndan atýlmýþ, Öteye beriye uçuþan kuþlar gibi Arnon Irmaðý'nýn geçitlerinde dolaþýyor.l% S"Sela'dan çöl yoluyla Siyon Kenti'nin kurulduðu daða, Ülkenin hükümdarýna kuzular gönderin.)$K" Çünkü Dimon sularý kan dolu, Ama baþýna daha beterini getireceðim. Moav'dan kaçýp kurtulanlarýn, Ülkede sað kalanlarýn üzerine aslan salacaðým.o#W"Haykýrýþlarý Moav topraklarýnda yankýlanýyor, Feryatlarý Eglayim'e, Beer-Elim'e dek ulaþtý._"7"Bu yüzden halk kazanýp biriktirdiði ne varsa, Kavak Vadisi üzerinden taþýyacak.f!E"Nimrim sularý kuruduðu için otlar sararýp soldu. Taze ot kalmadý, yeþillik yok artýk.A {"Yüreðim sýzlýyor Moav için. Kaçanlar Soar'a, Eglat-Þeliþiya'ya ulaþtý, Aðlaya aðlaya çýkýyorlar Luhit Yokuþu'ndan, Horonayim yolunda yýkýmlarýna aðýt yakýyorlar."Heþbon ve Elale'nin haykýrýþlarý Yahas'a ulaþýyor. Moav askerleri bu yüzden feryat ediyor, Yürekleri korku içinde.iK"Çul giyiyorlar sokaklarda, Damlarda, meydanlarda herkes feryat ediyor, Gözyaþlarý sel gibi.8i"Bu yüzden Divon halký aðlamak için tapýnaða, Tapýnma yerlerine çýktý. Moav halký, Nevo ve Medeva için feryat ediyor. Ýnsanlar saçlarýný sakallarýný kesiyor. #"Moav'la ilgili bildiri: Moav'ýn Ar Kenti bir gecede viraneye döndü, yok oldu, Moav'ýn Kîr Kenti bir gecede viraneye döndü, yok oldu." O ulusun elçilerine ne yanýt verilecek? 'RAB Siyon'un temelini attý, Halkýnýn düþkünleri oraya sýðýnacak' denecek.&E"Ulumaya baþla ey kapý! Ey kent, feryat et! Ey Filistliler, eridiniz baþtan baþa. Kuzeyden toz duman yükseliyor, Düþman askerleri sýra sýra geliyor.3"Yoksullarýn en yoksulu doyacak, Düþkünler güvenlikte yatacak. Ama sizin kökünüzü kýtlýkla kurutacaðým, Sað kalanlarýnýz da ölecek.5"Ey Filistliler, sizi döven deðnek kýrýldý diye sevinmeyin. Çünkü yýlanýn kökünden engerek türeyecek, Onun ürünü uçan yýlan olacak.5e"Kral Ahaz'ýn öldüðü yýl gelen bildiri:uc"Her Þeye Egemen RAB'bin tasarýsýný kim boþa çýkarabilir? Kalkmýþ durumdaki elini kim indirebilir?'pY"Ýþte bütün dünya için belirlenen tasarý budur. Bütün uluslara karþý elim kalkmýþ durumda."Asurlular'ý kendi ülkemde ezecek, Daðlarýmda çiðneyeceðim. Halkým Asur'un boyunduruðundan, Omuzlarýndaki yükten kurtulacak.}s"Her Þeye Egemen RAB ant içerek þöyle dedi: 'Düþündüðüm gibi olacak, Tasarladýðým gibi gerçekleþecek.y"'Babil'i baykuþ yuvasýna, bataklýða çevirecek, Yýkým süpürgesiyle süpüreceðim' Diyor Her Þeye Egemen RAB.@y"'Babil halkýna karþý harekete geçeceðim' Diyor Her Þeye Egemen RAB, 'Babil'in adýný, sað kalanlarýný, Oðullarýný, torunlarýný dünyadan sileceðim.' Böyle diyor RAB.9k"Atalarýnýn suçundan ötürü Babil Kralý'nýn oðullarýný boðazlamak için yer hazýrlayýn. Kalkýp dünyayý sahiplenmesinler, Yeryüzünü kentlerle doldurmasýnlar.]3"Ülkeni harap edip halkýný katlettiðin için Baþkalarý gibi gömülmeyeceksin.L"Ama sen reddedilen bir dal gibi Mezarýndan dýþarý atýldýn; Bedenleri kýlýçla delinip Ölüm çukurunun dibine atýlmýþ ölülerle örtülüsün; Ayak altýnda çiðnenen leþ gibisin.N "Uluslarýn bütün krallarý tek tek, Görkemli mezarlarda yatýyor.  "M "Seni görenler bakýp bakýp þöyle düþünecekler: 'Dünyayý sarsan, ülkeleri titreten, Yeryüzünü çöle çeviren, Kentleri yerle bir eden, Tutsaklarý evlerine salývermeyen adam bu mu?'W '"Ancak ölüler diyarýna, Ölüm çukurunun dibine Ýndirilmiþ bulunuyorsun.[ /"Bulutlarýn üstüne çýkacak, Kendimi Yüceler Yücesi'yle eþit kýlacaðým.'=s" Ýçinden, 'Göklere çýkacaðým' dedin, 'Tahtýmý Tanrý'nýn yýldýzlarýndan daha yükseðe koyacaðým; Ýlahlarýn toplandýðý daðda, Safon'un doruðunda oturacaðým." Ey parlak yýldýz*fö*, seherin oðlu, Göklerden nasýl da düþtün! Ey uluslarý ezip geçen, Nasýl da yere yýkýldýn!  " Görkemin de çenklerinin sesi de Ölüler diyarýna indirildi. Altýnda kurtlar kaynaþacak, Üstünü kurtçuklar kaplayacak.b=" Hepsi ona seslenip diyecekler ki, 'Sen de bizim gibi gücünü yitirdin, Bize benzedin.'ta" Topraðýn altýndaki ölüler diyarý Babil Kralý'ný karþýlamak için sabýrsýzlanýyor. Onun geliþi ölüleri, Dünyanýn eski önderlerini heyecanlandýrýyor; Uluslarý yönetmiþ krallarý Tahtlarýndan ayaða kaldýrýyor."Lübnan'ýn çam ve sedir aðaçlarý bile Kralýn yok oluþuna seviniyor. 'Onun ölümünden beri kimse bizi kesmeye gelmiyor' diyorlar.K"Bütün dünya esenlik ve barýþ içinde Sevinçle haykýrýyor.iK"O asa ki, halklara gazapla vurdukça vurdu, Uluslarý öfkeyle, dinmeyen zulümle yönetti*fo*.E"RAB kötülerin deðneðini, Egemenlerin asasýný kýrdý.~u"Babil Kralý'ný alaya alarak, 'Halký ezenin nasýl da sonu geldi!' diyecekler, 'Zorbalýðý nasýl da sona erdi!'h~I"RAB Ýsrail halkýný acýdan, sýkýntýdan Ve yaptýðý aðýr iþlerden kurtardýðý günq}["Uluslar Ýsrail halkýný Kendi topraklarýna götürecekler. Ýsrail halký RAB'bin verdiði topraklarda onlarý Erkek ve kadýn köle olarak sahiplenecek. Kendisini tutsak edenleri tutsak edecek, Kendisini ezenlere egemen olacak.#| A"Çünkü RAB Yakup soyuna acýyacak, Ýsrail halkýný yine seçip Topraklarýna yerleþtirecek. Yabancýlar da Yakup soyuna katýlýp onlara baðlanacak.{}" Kalelerinde sýrtlanlar, Görkemli saraylarýnda çakallar uluyacak. Babil'in sonu yaklaþtý, günleri uzatýlmayacak.'z" Orasý yabanýl hayvanlara barýnak olacak, Evler çakallarla dolacak, Baykuþlar yuva yapacak, tekeler*fn* oynaþacak orada.y#" Orada bir daha kimse yaþamayacak, Kuþaklar boyu kimse oturmayacak, Bedeviler çadýr kurmayacak, Çobanlar sürülerini dinlendirmeyecek.x7" Ben Tanrý, Sodom ve Gomora'yý nasýl yerle bir ettimse, Kildaniler'in* yüce gururu, Krallýklarýn en güzeli olan Babil'i de yerle bir edeceðim.bw=" Oklarýyla gençleri parçalayacak, Bebeklere acýmayacak, Çocuklarý esirgemeyecekler.gvG" 'Gümüþe deðer vermeyen, Altýný sevmeyen Medler'i Onlara karþý harekete geçireceðim.puY" Yavrularý gözleri önünde parçalanacak, Evleri yaðmalanacak, Kadýnlarýnýn ýrzýna geçilecek.Yt+" Yakalananýn bedeni delik deþik edilecek, Ele geçen kýlýçtan geçirilecek.hsI" 'Herkes kovalanan ceylan gibi, Çobansýz koyunlar gibi halkýna dönecek, Ülkesine kaçacak.r{" Ben, Her Þeye Egemen RAB, Gazaba geldiðim, öfkemin alevlendiði gün Gökleri titreteceðim, yer yerinden oynayacak.Lq" Ýnsaný saf altýndan, Ofir altýnýndan daha ender kýlacaðým.Fp" RAB diyor ki, 'Kötülüðünden ötürü dünyayý, Suçlarýndan ötürü kötüleri cezalandýracaðým. Kibirlilerin küstahlýðýný sona erdirecek, Zalimlerin gururunu kýracaðým.{oo" Gökteki yýldýzlarla takýmyýldýzlar ýþýmayacak, Doðan güneþ kararacak, ay ýþýðýný vermez olacak.*nM" Ýþte RAB'bin acýmasýz günü geliyor. Ülkeyi viraneye çevirip Ýçindeki günahkârlarý ortadan kaldýracaðý Gazap ve kýzgýn öfke dolu gün geliyor.2m]" Herkesi dehþet saracak, Hepsi acý ve ýstýrap içinde boðulacak, Doðuran kadýn gibi kývranacak, Þaþkýn þaþkýn birbirlerine bakacaklar; Yüzleri kýzaracak.Dl" Bu yüzden ellerde derman kalmayacak, Her yürek eriyecek.kw" Feryat edin! Çünkü RAB'bin günü yakýndýr. Her Þeye Gücü Yeten'in göndereceði yýkým gibi geliyor o gün.jw" Öfkesinin araçlarýyla uzak bir ülkeden, Dünyanýn öbür ucundan Bütün ülkeyi yerle bir etmek üzere geliyor.hiI" Daðlardaki kalabalýðýn gürültüsünü dinleyin! Büyük bir halkýn sesini andýrýyor. Bir araya gelmiþ uluslarýn Ve krallýklarýn gümbürtüsünü dinleyin! Her Þeye Egemen RAB bir orduyu savaþa hazýrlýyor.{ho" RAB seçtiklerine buyruk verdi, O'nun yüceliðiyle övünen yiðitleri Öfkesinin gereðini yapmaya çaðýrdý.g1" Çýplak daðýn tepesine sancak dikin! Savaþçýlarý yüksek sesle çaðýrýp El sallayýn ki Soylulara ayrýlan kapýlardan içeri girsinler.;f s" Amots oðlu Yeþaya'nýn Babil'le ilgili bildirisi:{eo" Ey Siyon halký, sesini yükselt, sevinçle haykýr! Çünkü aranýzda bulunan Ýsrail'in Kutsalý büyüktür.'ad;" RAB'be ezgiler söyleyin, Çünkü görkemli iþler yaptý. Bütün dünya bilsin bunu.c" O gün diyeceksiniz ki, 'RAB'be þükredin, O'nu adýyla çaðýrýn, Halklara duyurun yaptýklarýný, Adýnýn yüce olduðunu duyurun!>bw" Kurtuluþ pýnarlarýndan sevinçle su alacaksýnýz.a}" Tanrý kurtuluþumuzdur. O'na güvenecek, yýlmayacaðýz. Çünkü RAB*fm* gücümüz ve ezgimizdir. O kurtardý bizi.'z` o" Ýsrail halký o gün, 'Ya RAB, sana þükrederiz' diyecek, 'Bize öfkelenmiþtin ama öfken dindi, Bizi avuttun.(_I" RAB'bin Asur'da sað kalan halký için Bir çýkýþ yolu olacak; Týpký Mýsýr'dan çýktýklarý gün Ýsrailliler'in de bir çýkýþ yolu olduðu gibi.f^E" RAB Mýsýr'ýn Süveyþ Körfezi'ni tümüyle kurutacak. Elinin bir sallayýþýyla estireceði kavurucu rüzgarla Fýrat'ý süpürüp yedi dereye bölecek. Öyle ki, insanlar ýrmak yataðýndan çarýkla geçebilsin.=]s" Batýdaki Filistliler'e saldýrýp Hep birlikte doðudakilerin her þeyini yaðmalayacaklar. Edom ve Moav halklarýnýn topraklarýna el koyacak, Ammonlular'a boyun eðdirecekler.6\e" Efrayim halkýnýn kýskançlýðý yok olacak, Yahudalýlar'ý sýkýþtýranlar ortadan kalkacak. Efrayim Yahuda'yý kýskanmayacak, Yahuda Efrayim'i sýkýþtýrmayacak.[7" Uluslar için sancak kaldýracak, Sürgün Ýsrailliler'i toplayacak, Daðýlmýþ Yahudalýlar'ý Dünyanýn dört bucaðýndan bir araya getirecek.2Z]" O gün Rab, Asur'dan, Mýsýr, Patros, Kûþ*, Elam, Þinar*fl*, Hama ve deniz kýyýlarýndan Halkýnýn sað kalanlarýný kurtarmak için Ýkinci kez elini uzatacak.Y" O gün Ýþay'ýn kökü ortaya çýkacak, Halklara sancak olacak, Uluslar ona yönelecek. Kaldýðý yer görkemli olacak.#X?" Kutsal daðýmýn hiçbir yerinde Kimse zarar vermeyecek, yok etmeyecek. Çünkü sular denizi nasýl dolduruyorsa, Dünya da RAB'bin bilgisiyle dolacak.vWe" Emzikteki bebek kobra deliði üzerinde oynayacak, Sütten kesilmiþ çocuk elini engerek kovuðuna sokacak.kVO" Ýnekle ayý birlikte otlayacak, Yavrularý bir arada yatacak. Aslan sýðýr gibi saman yiyecek.;Uo" Onun döneminde kurtla kuzu bir arada yaþayacak, Parsla oðlak birlikte yatacak, Buzaðý, genç aslan ve besili sýðýr yanyana duracak, Onlarý küçük bir çocuk güdecek.>Tw" Davranýþýnýn temeli adalet ve sadakat olacak*fk*.;So" Yoksullarý adaletle yargýlayacak, Yeryüzünde ezilenler için dürüstçe karar verecek. Dünyayý aðzýnýn deðneðiyle cezalandýracak, Kötüleri soluðuyla öldürecek.R" RAB korkusu hoþuna gidecek. Gözüyle gördüðüne göre yargýlamayacak, Kulaðýyla iþittiðine göre karar vermeyecek.{Qo" RAB'bin Ruhu, bilgelik ve anlayýþ ruhu, Öðüt ve güç ruhu, bilgi ve RAB korkusu ruhu Onun üzerinde olacak.`P ;" Ýþay'ýn kütüðünden yeni bir filiz çýkacak, Kökünden bir fidan meyve verecek.O" "Ormandaki çalýlýklarý baltayla keser gibi Kesip devirecek onlarý. Lübnan, Güçlü Olan'ýn önünde diz çökecek.N" !Rab, Her Þeye Egemen RAB düþmaný Dal gibi kesip korkunç güçle yere çalacak. Uzun boylularý devirecek, Gururlularý alçaltacak.sM_" Düþman bugün Nov'da duracak; Siyon Kenti'nin kurulduðu daða, Yeruþalim Tepesi'ne yumruk sallayacak.TL!" Madmena halký kaçýyor, Hagevim'de yaþayanlar sýðýnacak yer arýyor.]K3" Ey Gallim halký, sesini yükselt! Ey Layþa halký, dinle! Zavallý Anatot halký!~Ju" Geçidi aþarak Geva'da konakladýlar. Rama Kenti korkudan titredi, Saul'un kenti Giva'da yaþayan halk kaçýþtý.cI?" Ayat Kenti'ne saldýrdýlar, Migron'dan geçip aðýrlýklarýný Mikmas'ta býraktýlar.H" O gün Asur'un yükü sýrtýnýzdan, Boyunduruðu boynunuzdan kalkacak; Semirdiðiniz için*fj* boyunduruk kýrýlacak.'^G5" Ben, Her Þeye Egemen RAB, Midyanlýlar'ý Orev Kayasý'nda alt ettiðim gibi, Onlarý da kýrbaçla alt edeceðim. Deðneðimi Mýsýr'a karþý nasýl denizin üzerine uzattýmsa, Þimdi yine öyle yapacaðým.eFC" Çünkü çok yakýnda gazabým sona erecek, Öfkem Asurlular'ýn yýkýmýný saðlayacak.cE?" Bu nedenle Rab, Her Þeye Egemen RAB þöyle diyor: 'Ey sen, Siyon'da yaþayan halkým, Asurlular, Mýsýrlýlar'ýn yaptýðý gibi Sana deðnekle vurduklarýnda, Sopalarýný sana karþý kaldýrdýklarýnda korkma.jDM" Rab, Her Þeye Egemen RAB, Kararlaþtýrýlan yýkýmý bütün yeryüzünde gerçekleþtirecek. C" Ey Ýsrail, halkýn denizin kumu kadar çok olsa da, Ancak pek azý dönecek*fi*. Tümüyle adil bir yýkým kararlaþtýrýldý.XB)" Geriye kalanlar, Yakup soyundan sað kalanlar, Güçlü Tanrý'ya dönecekler.9Ak" O gün Ýsrail'in sað kalanlarý, Yakup'un kaçýp kurtulan torunlarý, Kendilerini yok etmek isteyene deðil, Artýk içtenlikle RAB'be, Ýsrail'in Kutsalý'na dayanacaklar.W@'" Ormanda artakalan aðaçlar Bir çocuðun bile sayabileceði kadar az olacak.}?s" Görkemli ormanýyla verimli tarlalarý, Ölümcül bir hastalýða yakalanmýþ insan gibi Tümüyle harap olacak.> " Ýsrail'in Iþýðý ateþ, Ýsrail'in Kutsalý alev olacak; Asur'un dikenli çalýlarýný Bir gün içinde yakýp bitirecek. = " Rab, Her Þeye Egemen RAB, Asur'un güçlü adamlarýný Yýpratýcý hastalýkla cezalandýracak. Ordularý alev alev yanacak.I< " Balta kendisini kullanana karþý övünür mü? Testere kendisini kullanana karþý büyüklenir mi? Sanki deðnek kendisini kaldýraný sallayabilir, Sopa sahibini kaldýrabilirmiþ gibi...{;o" Elimi yuvaya sokup kuþ yumurtalarýný toplar gibi Uluslarýn varýný yoðunu topladým. Terk edilmiþ yumurtalarý nasýl toplarlarsa, Ben de bütün ülkeleri öyle topladým. Kanat çýrpan, aðzýný açan, Sesini çýkaran olmadý.> 'Q:" Çünkü, diyor, 5w" 'Komutanlarýmýn hepsi birer kral deðil mi?' diyor,z4m" Ama Asur Kralý bundan da kötüsünü düþünüyor. Birçok ulusun kökünü kazýyýp yok etmeyi tasarlýyor.;3o" Asur'u tanrýsýz ulusa karþý salacaðým; Soyup yaðma etmesi, Sokaktaki çamur gibi onlarý çiðnemesi, Öfkelendiðim halkýn üzerine yürümesi için Buyruk vereceðim.' G~~~G}}||F{zzyy[xww1v?uuvtt*ssZrrr$qq>ppoZo nenmwmlkk4jj'i\hhgffeedd4ccxcbb^aa``@__^^]]\{[ZZ\YXXsWWzWVUU\TvSS RsQQPiPOINN?MRML{KKiJIIeHyGGFaEEpDCCC5BBKAA@@&??L>>=T<;; :988+7}6555@44K332S11B00?//A.-- ,+++*))(V'&&8%%0$##n""%! ` u?oE<FR^WO A : V f aC\09qk"!Senin gemilerinin halatlarý gevþedi, Direklerinin dibini pekiþtirmediler, Yelkenleri açmadýlar. O zaman büyük ganimet paylaþýlacak, Topallar bile yaðmaya katýlacak.jpM"!Çünkü yargýcýmýz RAB'dir; Yasamýzý koyan RAB'dir, Kralýmýz RAB'dir, bizi O kurtaracak./oW"!Heybetli RAB orada bizden yana olacak. Orasý geniþ ýrmaklarýn, çaylarýn yeri olacak. Bunlarýn üzerinden ne kürekli tekneler, Ne de büyük gemiler geçecek.Jn "!Bayramlarýmýzýn kenti olan Siyon'a bak! Yeruþalim'i bir esenlik yurdu, Kazýklarý asla yerinden sökülmeyen, Gergi ipleri hiç kopmayan, Sarsýlmaz bir çadýr olarak görecek gözlerin._m7"!Garip, anlaþýlmaz bir yabancý dil konuþan O küstah halký artýk görmeyeceksin.l"!'Haracý tartýp kaydeden nerede, Kulelerden sorumlu olan nerede?' diyerek Geçmiþteki dehþetli günleri düþüneceksin.Yk+"!Kralý bütün güzelliðiyle görecek, Uçsuz bucaksýz ülkeyi seyredeceksin.j}"!Yükseklerde oturacak; Uçurumun baþýndaki kaleler onun korunaðý olacak, Ekmeði saðlanacak, hiç susuz kalmayacak.Si"!Ama doðru yolda yürüyüp doðru dürüst konuþan, Zorbalýkla edinilen kazancý reddeden, Elini rüþvetten uzak tutan, Kan dökenlerin telkinlerine kulak vermeyen, Kötülük görmeye dayanamayan,bh="!Siyon'daki günahkârlar dehþet içinde, Tanrýsýzlarý titreme aldý. 'Her þeyi yiyip bitiren ateþin yanýnda Hangimiz oturabilir? Sonsuza dek sönmeyecek alevin yanýnda Hangimiz yaþayabilir?' diye soruyorlar.[g/"! 'Ey uzaktakiler, ne yaptýðýmý iþitin, Ey yakýndakiler, gücümü anlayýn.'Rf"! Halklar yanýp kül olacak, Kesilip yakýlan dikenli çalý gibi olacak.eeC"! Samana gebe kalýp anýz doðuracaksýnýz, Soluðunuz sizi yiyip bitiren bir ateþ olacak.idK"! RAB diyor ki, 'Þimdi harekete geçeceðim, Ne denli yüce ve üstün olduðumu göstereceðim.c"! Ülke yas tutuyor, zayýflýyor. Lübnan utancýndan soldu, Þaron Ovasý çöle döndü, Baþan ve Karmel'de aðaçlar yaprak döküyor.b"!Anayollar bomboþ, Yolculuk eden kimse kalmadý. Düþman antlaþmayý bozdu, kentleri hor gördü, Ýnsanlarý hiçe saydý.`a9"!Ýþte, en yiðitleri sokaklarda feryat ediyor, Barýþ elçileri acý acý aðlýyor.` "!Yaþadýðýnýz sürenin güvencesi O'dur. Bol bol kurtuluþ, bilgi ve bilgelik saðlayacak. Halkýn hazinesi RAB korkusudur.S_"!Yükseklerde oturan RAB yücedir, Siyon'u adalet ve doðrulukla doldurur. ^9"!Çekirgeler tarlayý nasýl yaðmalarsa, Ganimetiniz de öyle yaðmalanacak, ey uluslar. Malýnýzýn üzerine çekirge sürüsü gibi saldýracaklar.^]5"!Kükreyiþinden halklar kaçýþýr, Sen ayaða kalkýnca uluslar darmadaðýn olur.\"!Ya RAB, lütfet bize, Çünkü sana umut baðladýk, Gün be gün gücümüz ol! Sýkýntýya düþtüðümüzde bizi kurtar.T[ #"!Vay sana, yýkýp yok eden Ama kendisi yýkýlmamýþ olan! Vay sana, ihanete uðramamýþ hain! Yýkýma son verir vermez sen de yýkýlacaksýn, Ýhanetin sona erer ermez sen de ihanete uðrayacaksýn.eZC" Sulak yerde tohum eken, Sýðýrýný, eþeðini özgürce çayýra salan sizlere ne mutlu! "Vay haline yardým bulmak için Mýsýr'a inenlerin! Atlara, çok sayýdaki savaþ arabalarýna, Kalabalýk atlýlara güveniyorlar, Ama Ýsrail'in Kutsalý'na güvenmiyor, RAB'be yönelmiyorlar.E="!Tofet* çoktan hazýrlandý, Evet, kral için hazýrlandý. Geniþ ve yüksektir odun yýðýný, Ateþi, odunu boldur. RAB kýzgýn kükürt selini andýran Soluðuyla tutuþturacak onu.<" RAB'bin terbiye deðneðiyle onlara indirdiði her darbeye Tef ve lir eþlik edecek. RAB silahlarýný savura savura onlarla savaþacak.P;"Asur RAB'bin sesiyle dehþete düþecek, O'nun deðneðiyle vurulacak.1:["RAB heybetli sesini iþittirecek; Kýzgýn öfkeyle, her þeyi yiyip bitiren ateþ aleviyle, Saðanak yaðmurla, fýrtýna ve doluyla Bileðinin gücünü gösterecek.29]"Ama sizler bayram gecesini kutlar gibi Ezgiler söyleyeceksiniz. RAB'bin daðýna, Ýsrail'in Kayasý'na Kaval eþliðinde çýktýðýnýz gibi Ýçten sevineceksiniz.18["Soluðu adam boynuna dek yükselmiþ taþkýn ýrmak gibi. Uluslarý elekten geçirecek, deðersizleri ayýracak, Halklarýn aðzýna yoldan saptýran bir gem takacak.73"Bakýn, RAB'bin kendisi*ff* uzaktan geliyor, Kýzgýn öfkeyle kara bulut içinde. Dudaklarý gazap dolu, Dili her þeyi yiyip bitiren ateþ sanki.P6"RAB halkýnýn kýrýklarýný sardýðý, Vuruþuyla açtýðý yaralarý iyileþtirdiði gün, Ay güneþ gibi parlayacak, Güneþ yedi kat, yedi günün toplam parlaklýðý kadar parlak olacak.'p5Y"Kalelerin düþtüðü o büyük kýyým günü Her yüksek daðda, her yüce tepede Akarsular olacak.k4O"Topraðý iþleyen öküzlerle eþekler Kürekle, yabayla savrulmuþ, Tuzlanmýþ yem yiyecekler.+3O"Rab topraða ektiðiniz tohum için yaðmur verecek, Topraðýn ürünü olan yiyecek bol ve zengin olacak. O gün sýðýrlarýnýz geniþ otlaklarda otlanacak.25"Gümüþ kaplý oyma putlarýnýzý, Altýn kaplama dökme putlarýnýzý ilan edecek, Kirli bir âdet bezi gibi atýp diyeceksiniz.w1g"Saða ya da sola sapacaðýnýz zaman, Arkanýzdan, Diyen sesini duyacaksýnýz.0 "Rab ekmeði sýkýntýyla, Suyu cefayla verse de, Öðretmeniniz artýk gizlenmeyecek*fd*, Gözünüzle göreceksiniz onu*fe*.(/I"'Ey Yeruþalim'de oturan Siyon halký, Artýk aðlamayacaksýn! Feryat ettiðinde Rab sana nasýl da lütfedecek! Feryadýný duyar duymaz seni yanýtlayacak.1.["'Yine de RAB size lütfetmeyi özlemle bekliyor, Size merhamet göstermek için harekete geçiyor. Çünkü RAB adil Tanrý'dýr. Ne mutlu O'nu özlemle bekleyenlere!'6-e"Bir kiþinin tehdidiyle bin kiþi kaçacak, Beþ kiþinin tehdidiyle hepiniz kaçacaksýnýz; Dað baþýnda bir gönder, Tepede bir sancak gibi kalana dek kaçacaksýnýz.6,e" diyorsunuz, Bu yüzden kaçmak zorunda kalacaksýnýz. diyorsunuz, Bu yüzden sizi kovalayanlar da hýzlý olacak.7+g"Egemen RAB, Ýsrail'in Kutsalý þöyle diyor: 'Bana dönün, huzur bulun, kurtulursunuz. Kaygýlanmayýn, bana güvenin, güçlü olursunuz. Ama bunu yapmak istemiyorsunuz.>*u"O, toprak çömlek gibi parçalanacak. Parçalanmasý öyle þiddetli olacak ki, Ocaktan ateþ almaya ya da sarnýçtan su çýkarmaya Yetecek büyüklükte bir parça kalmayacak.'q)[" Bu suçunuz yüksek bir surda Sýrt veren çatlaða benziyor. Böyle bir sur birdenbire yýkýlýverir.}(s" Bu nedenle Ýsrail'in Kutsalý diyor ki, 'Madem bu bildiriyi reddettiniz, Baskýya ve hileye güvenip dayandýnýz;e'C" '.&U" Bilicilere*, , Görenlere, diyorlar,d%A" Çünkü o asi bir halk, yalancý bir soy, RAB'bin yasasýný duymak istemeyen bir soydur.$y"'Þimdi git, söylediðimi onlarýn önünde Bir levhaya yazýp kitaba geçir ki, Gelecekte kalýcý bir tanýk olsun.o#W"Mýsýr'ýn yardýmý boþ ve yararsýzdýr, Bu yüzden Mýsýr'a adýný verdim.:"m"Negev'deki hayvanlara iliþkin bildiri: 'Elçiler erkek ve diþi aslanlarýn, Engereklerin, uçan yýlanlarýn yaþadýðý Çetin ve sýkýntýlý bir bölgeden geçerler. Servetlerini eþeklerin sýrtýna, Hazinelerini develerin hörgücüne yükleyip Kendilerine hiç yararý olmayan halka taþýrlar.&!E"Kendilerine yararý olmayan bir halk yüzünden hepsi utanacak. O halkýn onlara ne yardýmý ne de yararý olacak, Ancak onlarý utandýrýp rezil edecek.'O "Önderleri Soan'da*fc* olduðu, Elçileri Hanes'e ulaþtýðý halde,y"Ne var ki, firavunun korumasý onlar için utanç, Mýsýr'ýn gölgesine sýðýnmalarý onlar için rezillik olacak.zm"Bana danýþmadan firavunun korumasý altýna girmek, Mýsýr'ýn gölgesine sýðýnmak için oraya gidiyorlar.2 _"RAB, 'Vay haline bu dikbaþlý soyun!' diyor, 'Benim deðil, kendi tasarýlarýný yerine getirip Ruhuma aykýrý anlaþmalar yaparak Günah üstüne günah iþliyorlar.V%"Yoldan sapmýþ olanlar kavrayýþa, Yakýnýp duranlar bilgiye kavuþacak.'7g"Elimin yapýtý olan çocuklarýný Aralarýnda gördüklerinde Adýmý kutsal sayacaklar; Evet, Yakup'un Kutsalý'ný kutsal sayacak, Ýsrail'in Tanrýsý'ndan korkacaklar."Bundan dolayý, Ýbrahim'i kurtarmýþ olan RAB Yakup soyuna diyor ki, 'Yakup soyu artýk utanmayacak, Yüzleri korkudan sararmayacak."="Onlar ki, insaný tek sözle davasýnda suçlu çýkarýr, Kent kapýsýnda haksýzý azarlayana tuzak kurar, Yok yere haklýnýn hakkýný çiðnerler.w"Çünkü acýmasýzlar yok olacak, alaycýlar silinecek, Kötülüðe fýrsat kollayanlarýn hepsi kesilip atýlacak.nU"Düþkünlerin RAB'de bulduklarý sevinç artacak, Yoksullar Ýsrail'in Kutsalý sayesinde coþacak.]3"O gün saðýrlar kitabýn sözlerini iþitecek, Körler koyu karanlýkta görecek.V%"Lübnan pek yakýnda meyve bahçesine, Meyve bahçesi ormana dönmeyecek mi?T!"Ne kadar ters düþünceler! Çömlekçi balçýkla bir tutulur mu? Yapý, kendini yapan için, 'Beni o yapmadý' diyebilir mi? Çömlek kendine biçim veren için, 'O bir þeyden anlamaz' diyebilir mi?$A"Tasarýlarýný RAB'den gizlemeye uðraþanlarýn vay haline! Karanlýkta iþ gören bu adamlar, 'Bizi kim görecek, kim tanýyacak?' diye düþünürler.)K"Onun için ben de bu halkýn arasýnda yine bir harika, Evet, þaþýlacak bir þey yapacaðým. Bilgelerin bilgeliði yok olacak, Akýllýnýn aklý duracak.'@y" Rab diyor ki, 'Bu halk bana yaklaþýp Aðýzlarýyla, dudaklarýyla beni sayar, Ama yürekleri benden uzak. Benden korkmalarý da Ýnsanlardan öðrendikleri buyruklarýn sonucudur. " Kitabý okuma bilmeyen birine verip, 'Rica etsek þunu okur musun?' diye sorduklarýnda ise, 'Okuma bilmem' yanýtýný alýrlar.zm" Sizin için bütün görüm Mühürlenmiþ bir kitabýn sözleri gibi oldu. Ýnsanlar böyle bir kitabý Okuma bilen birine verip, 'Rica etsek þunu okur musun?' diye sorduklarýnda, 'Okuyamam, çünkü mühürlenmiþ' yanýtýný alýrlar." Çünkü RAB size uyuþukluk ruhu verdi; Gözlerinizi mühürledi, ey peygamberler, Baþlarýnýzý örttü, ey biliciler*. " Þaþýrýn, þaþkýna dönün, Kendinizi kör edin, görmez olun. Þarap içmeden sarhoþ olun, Ýçki içmeden sendeleyin.x i"Rüyada yemek yediðini gören aç kiþi, Uyandýðýnda hâlâ açtýr; Rüyada su içtiðini gören susuz kiþi, Uyandýðýnda susuzluktan hâlâ baygýndýr. Ýþte Siyon Daðý'na karþý savaþan Kalabalýk uluslar da böyle olacak.= s"Sonra Ariel'e karþý savaþan çok sayýda ulus, Ona ve kalesine saldýranlarýn hepsi, Onu sýkýntýya sokanlar bir rüya gibi, Gece görülen görüm gibi yok olup gidecekler.( I"Her Þeye Egemen RAB gök gürlemesiyle, Depremle, büyük gümbürtü, kasýrga ve fýrtýnayla, Her þeyi yiyip bitiren ateþ aleviyle seni cezalandýracak. y"Ama sayýsýz düþmanlarýn ince toz, Acýmasýz ordularý savrulmuþ saman ufaðý gibi olacak. Bir anda, ansýzýn,A{"Alçaltýlacaksýn, yerin altýndan konuþacak, Toz toprak içinden boðuk boðuk sesleneceksin. Sesin ölü sesi gibi yerden, Sözlerin fýsýltý gibi topraðýn içinden çýkacak.b="Sana karþý çepeçevre ordugah kuracak, Çevreni rampalarla, kulelerle kuþatacaðým.pY"Ama seni sýkýntýya sokacaðým. Feryat, figan edeceksin, Benim için sunak ocaðý gibi olacaksýn.t c"Ariel*fb*, Ariel, Davut'un ordugah kurduðu kent, vay haline! Sen yýla yýl kat, bayramlarýn süredursun.wg"Bu iþteki bilgelik de Her Þeye Egemen RAB'den gelir. O'nun tasarýlarý harikadýr, bilgelikte üstündür. "Buðday ekmek yapmak için öðütülür, ama boyuna dövülmez. Harmanýn üzerinden tekerlek ve atlar geçse de buðdayý ezmez.1"Çünkü çörekotu harmanda keskin aletle dövülmez, kimyonun üzerinden tekerlekle geçilmez. Çörekotu deðnekle, kimyon çubukla dövülür.;q"Tanrýsý ona uygun olaný gösterir, onu eðitir.&E"Topraðý düzledikten sonra çörekotunu, kimyonu serpmez mi? Buðdayý sýra sýra, arpayý ayýrdýðý yere, kýzýl buðdayý da onun yanýna ekmez mi?c?"Çiftçi ekin ekmek için durmadan topraðý sürer mi, boyuna eþeleyip týrmýklar mý?N~"Kulak verin, sesimi iþitin, dikkat edin, ne söylediðimi dinleyin.1}["Alay etmeyin artýk, yoksa zincirleriniz daha da kalýnlaþýr. Çünkü bütün ülkenin kesin bir yýkýma uðrayacaðýný Rab'den, Her Þeye Egemen RAB'den duydum.G|"Çünkü RAB, Perasim Daðý'nda olduðu gibi kalkacak, Givon Vadisi'nde olduðu gibi öfkelenecek. Ne kadar garip olsa da iþini tamamlayacak, ne kadar tuhaf olsa da yapacaðýný yapacak._{7"Yatak uzanamayacaðýnýz kadar kýsa, örtü sarýnamayacaðýnýz kadar dar olacak. z "Bu bela her geldiðinde sizi süpürüp götürecek. Her gün, gece gündüz gelecek. Bu bildiriyi anlayan dehþete kapýlacak.5yc"Ölümle yaptýðýnýz antlaþma yürürlükten kaldýrýlacak, ölüler diyarýyla uyuþmanýz geçerli sayýlmayacak. Büyük bela ülkeden geçerken sizi çiðneyecek. x9"Adaleti ölçü ipi, doðruluðu çekül yapacaðým. Yalanlara dayanan sýðýnaðý dolu süpürüp götürecek, gizlendiðiniz yerleri sel basacak.4wa"Bu yüzden Egemen RAB diyor ki, 'Ýþte Siyon'a saðlam temel olarak bir taþ, denenmiþ bir taþ, deðerli bir köþe taþý yerleþtiriyorum. Ona güvenen yenilmeyecek.gvG"Þöyle diyorsunuz: 'Ölümle antlaþma yaptýk, ölüler diyarýyla uyuþtuk; öyle ki, büyük bela ülkeden geçerken bize zarar vermeyecek. Çünkü yalanlarý kendimize sýðýnak yaptýk, hilenin ardýna gizlendik.'ru]"Bundan ötürü, ey alaycýlar, Yeruþalim'deki bu halký yöneten sizler, RAB'bin sözüne kulak verin. t" Bu yüzden RAB'bin sözü onlar için 'Buyruk üstüne buyruk, buyruk üstüne buyruk, kural üstüne kural, kural üstüne kural, biraz þurdan, biraz burdan'dýr. Madem öyle, varsýn sýrtüstü düþüp yaralansýnlar, kapana kýsýlýp tutsak olsunlar.zsm" Onlara, 'Rahatlýk budur, yorgunlarýn rahat etmelerini saðlayýn, huzur budur' dedi, ama dinlemek istemediler.cr?" Öyle olsun, o zaman RAB bu halka yabancý dudaklarla, anlaþýlmaz bir dille seslenecek.&qE" Çünkü bütün söylediði buyruk üstüne buyruk, buyruk üstüne buyruk, kural üstüne kural, kural üstüne kural, biraz þurdan, biraz burdan...*fa*'p" 'Kimi eðitmeye çalýþýyor?' diyorlar, 'Kime iletiyor bildirisini? Sütten yeni kesilmiþ, memeden yeni ayrýlmýþ çocuklara mý?>ow"Sofralar kusmuk dolu, pisliðe bulaþmamýþ yer yok!hnI"Kâhinlerle peygamberler bile þarabýn ve içkinin etkisiyle yalpalayýp sendeliyor; içkinin etkisiyle yalpalayýp sendeliyorlar, þaraba yenik düþmüþler. Yanlýþ görümler görüyorlar, kararlarýnda tutarsýzlar.m"Yargý kürsüsünde oturanlar için adalet ruhu, kent kapýlarýnda saldýrýlarý geri püskürtenler için cesaret kaynaðý olacak.plY"O gün Her Þeye Egemen RAB, halkýndan sað kalanlar için yücelik tacý, güzellik çelengi olacak.Kk"Verimli vadinin baþýndaki kent, yüce ve görkemli taç, artýk solmakta olan çiçeði andýran kent, mevsiminden önce olgunlaþmýþ incir gibi görülür görülmez koparýlýp yutulacak.Lj"Efrayimli sarhoþlarýn gurur tacý ayaklar altýnda çiðnenecek.(iI"Rab'bin güçlü kudretli bir adamý var. Dolu fýrtýnasý gibi, harap eden kasýrga gibi, silip süpüren güçlü sel gibi o kenti þiddetle yere çalacak.6h g"Vay haline verimli vadinin baþýndaki kentin, Efrayimli sarhoþlarýn gurur tacýnýn! Þaraba yenilmiþlerin yüce ve görkemli tacý, solmakta olan çiçeði andýrýyor.g3" Evet, o gün büyük bir boru çalýnacak; Asur'da yitenlerle Mýsýr'a sürgün edilenler gelip kutsal daðda, Yeruþalim'de RAB'be tapýnacaklar.f!" Ey Ýsrailoðullarý, o gün RAB gürül gürül akan Fýrat ile Mýsýr Vadisi arasýnda harman döver gibi, sizi birer birer toplayacak.We'" Kuruyan dallarý koparýlacak, Kadýnlar gelip bunlarý yakacaklar. Çünkü bu halk akýllý bir halk deðil. Bu yüzden onlarý yaratan kendilerine acýmayacak, Onlara biçim veren onlarý kayýrmayacak. d " Surlu kent terk edildi, Çöl kadar ýssýz, sahipsiz bir yurt oldu. Dana orada otlayýp uzanacak, Filizlerini yiyip bitirecek.ac;" Böylece Yakup soyunun suçu baðýþlanacak. Günahlarýnýn kaldýrýlmasýnýn sonucu þöyle olacak: Sunaðýn taþlarýný tebeþir taþý gibi un ufak ettiklerinde Ne Aþera* putu ne de buhur sunaðý kalacak.b"RAB onlarý yargýladý, Kovup sürgüne gönderdi. Doðu rüzgarýnýn estiði gün Onlarý þiddetli soluðuyla savurdu.0aY"RAB Ýsrailliler'i, kendilerini cezalandýranlarý cezalandýrdýðý gibi cezalandýrdý mý? Ya da Ýsrailliler'i baþkalarýný öldürdüðü gibi öldürdü mü?s`_"Yakup soyu gelecekte kök salacak, Ýsrail filizlenip çiçeklenecek, Yeryüzünü meyvesiyle dolduracak.e_C"Ya da koruyuculuðuma sarýlsýnlar, Barýþsýnlar benimle, Evet, benimle barýþsýnlar.'~^u"Kýzgýn deðilim. Keþke karþýma dikenli çalýlar çýksa! Onlarýn üzerine yürür, Tümünü ateþe verirdim.s]_"'Ben RAB, baðýn koruyucusuyum, Onu sürekli sularým. Kimse zarar vermesin diye Gece gündüz beklerim.G\"O gün RAB, 'Sevdiðim bað için ezgiler söyleyin' diyecek,H[ "O gün RAB Livyatan'ý*, o kaçan yýlaný, Evet Livyatan'ý, o kývrýla kývrýla giden yýlaný Acýmasýz, kocaman, güçlü kýlýcýyla cezalandýracak, Denizdeki canavarý öldürecek.LZ"Çünkü dünyada yaþayanlarý Suçlarýndan ötürü cezalandýrmak için RAB bulunduðu yerden geliyor. Dünya üzerine dökülen kaný açýða vuracak, Öldürülenleri artýk saklamayacak. Y "Haydi halkým, iç odalarýnýza girip Ardýnýzdan kapýlarýnýzý kapatýn, RAB'bin öfkesi geçene dek kýsa süre gizlenin.VX%"Ama senin ölülerin yaþayacak, Bedenleri dirilecek. Ey sizler, toprak altýnda yatanlar, Uyanýn, ezgiler söyleyin. Çünkü senin çiyin sabah çiyine benzer, Toprak ölülerini yaþama kavuþturacak.0WY"Gebe kaldýk, kývrandýk, Rüzgardan baþka bir þey doðurmadýk sanki. Ne dünyaya kurtuluþ saðlayabildik, Ne de dünyada yaþayanlarý yaþama kavuþturabildik.V%"Doðum vakti yaklaþan gebe kadýn Çektiði sancýdan ötürü nasýl kývranýr, feryat ederse, Senin önünde biz de öyle olduk, ya RAB.vUe"Ya RAB, sýkýntýdayken seni aradýlar. Onlarý terbiye ettiðinde sessizce yakararak içlerini döktüler.T{"Ulusu çoðalttýn, ya RAB, Evet, ulusu çoðalttýn ve yüceltildin. Her yönde ülkenin sýnýrlarýný geniþlettin.S"O efendiler öldü, artýk yaþamýyorlar, Dirilmeyecek onlar. Çünkü onlarý cezalandýrýp yok ettin, Anýlmalarýna son verdin.qR[" Ey Tanrýmýz RAB, senden baþka efendiler bizi yönetti, Ama yalnýz sana, senin adýna yakaracaðýz.fQE" Ya RAB, bizi esenliðe çýkaracak sensin, Çünkü ne yaptýysak hepsi senin baþarýndýr.3P_" Ya RAB, elin yükseldi, ama görmüyorlar, Halkýn için gösterdiðin gayreti görüp utansýnlar. Evet, düþmanlarýn için yaktýðýn ateþ onlarý yiyip bitirecek.O1" Kötüler lütfedilse bile doðruluðu öðrenmez. Dürüstlüðün egemen olduðu diyarda haksýzlýk eder, RAB'bin büyüklüðünü görmezler.N3" Geceleri caným sana susar, Evet, içimde ruhum seni özler; Çünkü senin ilkelerin yeryüzünde oldukça, Orada oturanlar doðruluðu öðrenir.tMa"Evet, ya RAB, ilkelerinin çizdiði yolda sana umut baðladýk, Adýn ve ünündür yüreðimizin dileði,_L7"Doðru adamýn yolu düzdür, Ey Dürüst Olan, doðru adamýn yolunu sen düzlersin.fKE"O kent ayak altýnda, Mazlumlarýn ayaklarý, Yoksullarýn adýmlarý altýnda çiðnenecek.LJ"Yüksekte oturaný alçaltýr, Yüce kenti yýkar, Yerle bir eder.\I1"RAB'be sonsuza dek güvenin, Çünkü RAB, evet RAB sonsuza dek kalýcý kayadýr.fHE"Sana güvendiði için Düþüncelerinde sarsýlmaz olaný Tam bir esenlik içinde korursun.NG"Açýn kentin kapýlarýný, Sadýk kalan doðru ulus içeri girsin. F "O gün Yahuda'da þu ilahi söylenecek: Güçlü bir kentimiz var. Çünkü Tanrý'nýn kurtarýþý Kente sur ve duvar gibidir.RE" RAB surlarýndaki yüksek burçlarý Devirip yýkacak, yerle bir edecek.yDk" Oracýkta yüzmek isteyen biri gibi ellerini uzatacak, Ama kurnazlýðýna karþýn RAB onun gururunu kýracak.wCg" RAB'bin eli bu daðýn üzerinde kalacak, Ama Moav gübre çukurundaki saman gibi Kendi yerinde çiðnenecek.4Ba" O gün diyecekler ki, 'Ýþte Tanrýmýz budur; O'na umut baðlamýþtýk, bizi kurtardý, RAB O'dur, O'na umut baðlamýþtýk, O'nun kurtarýþýyla sevinip coþalým.'3A_"Ölümü sonsuza dek yutacak. Egemen RAB bütün yüzlerden gözyaþlarýný silecek. Halkýnýn utancýný bütün yeryüzünden kaldýracak. Çünkü RAB böyle diyor.@{"Bütün halklarýn üzerindeki örtüyü, Bütün uluslarýn üzerine örülmüþ olan örtüyü Bu daðda kaldýracak.?/"Her Þeye Egemen RAB bu daðda Bütün uluslara yaðlý yemeklerin Ve dinlendirilmiþ seçkin þaraplarýn sunulduðu Zengin bir þölen verecek.0>Y"Yabancýlarýn gürültüsünü çöl sýcaðý gibi bastýrýrsýn. Bulutun gölgesi sýcaðý nasýl kýrarsa, Bu acýmasýz adamlarýn türküsü de öyle diniyor.F="Çünkü onlarýn öfkesi Duvara çarpan saðanak gibi yükselince, Sen yoksulun, sýkýntý içindeki düþkünün kalesi, Saðanaða karþý sýðýnak, Sýcaða karþý gölgelik oldun.p<Y"Bundan ötürü güçlü uluslar seni onurlandýracak, Acýmasýz uluslarýn kentleri senden korkacak.;!"Kenti bir taþ yýðýnýna, Surlu kenti viraneye çevirdin. Yabancýlarýn kalesiydi, kent olmaktan çýktý. Bir daha da onarýlmayacak.": ?"Ya RAB, sensin benim Tanrým, Seni yüceltir, adýný överim. Çünkü sen eskiden beri tasarladýðýn harikalarý Tam bir sadakatle gerçekleþtirdin.89i"Ayýn yüzü kýzaracak, güneþ utanacak. Çünkü Her Þeye Egemen RAB Siyon Daðý'nda, Yeruþalim'de krallýk edecek. Halkýn ileri gelenleri O'nun yüceliðini görecek.l8Q"Zindana týkýlan tutsaklar gibi Cezaevine kapatýlacak Ve uzun süre sonra cezalandýrýlacaklar.k7O"O gün RAB yukarýda, gökteki güçleri Ve aþaðýda, yeryüzündeki krallarý cezalandýracak.6"Dünya sarhoþ gibi yalpalayacak, Bir kulübe gibi sallanacak, Ýsyanlarýnýn aðýrlýðý altýnda çökecek Ve bir daha kalkamayacak.R5"Yeryüzü büsbütün çatlayýp yarýlacak, Sarsýldýkça sarsýlacak. 49"Dehþet haberinden kaçan çukura düþecek, Çukurdan çýkan tuzaða yakalanacak. Göklerin kapaklarý açýlacak, Dünyanýn temelleri sarsýlacak.L3"Ey dünyada yaþayanlar, Önünüzde dehþet, çukur ve tuzak var.22]"Dünyanýn en uzak köþelerinden ezgiler iþitiyoruz: 'Doðru Olan'a övgüler olsun!' 'Hainler hainliklerini sürdürüyor. Evet, hainler sürekli hainlik ediyorlar.'1"Onun için, doðuda yaþayanlar RAB'bi yüceltin, Deniz kýyýsýndakiler, Ýsrail'in Tanrýsý RAB'bin adýný yüceltin.07"Sað kalanlar seslerini yükseltip Sevinç çýðlýklarý atacak, Batýda yaþayanlar RAB'bin büyüklüðü karþýsýnda Hayranlýkla baðýracak.!/;" Çünkü zeytinler dökülsün diye dövülen aðaç nasýlsa, Baðbozumundan artakalan üzümler nasýlsa, Dünyadaki bütün uluslar da öyle olacak.<.s" Kent viraneye döndü, Kapýlarý paramparça oldu.x-i" Ýnsanlar þarap özlemiyle sokaklarda baðrýþýyor, Sevinçten eser kalmadý, Dünyanýn coþkusu yok oldu.Y,+" Yýkýlan kent periþan durumda, Kimse girmesin diye her evin giriþi kapandý.Y++" Ezgi eþliðinde þarap içilmiyor artýk, Ýçkinin tadý içene acý geliyor.d*A"Tefin coþkun sesi kesildi, Eðlenenlerin gürültüsü durdu, Lirin coþkun sesi kesildi.d)A"Yeni þarabýn sonu geldi, Asmalar soldu, Bir zamanlar sevinçli olanlarýn hepsi inliyor.!(;"Bu yüzden lanet dünyayý yiyip bitirdi, Orada yaþayanlar suçlarýnýn cezasýný çekiyorlar. Yaþayanlar bu nedenle yanýyor, pek azý kurtulacak.!';"Dünyada yaþayanlar onu kirletti. Çünkü Tanrý'nýn yasalarýný çiðnediler, Kurallarýný ayaklar altýna aldýlar, Ebedi antlaþmayý bozdular.o&W"Dünya kuruyup büzülüyor, Yeryüzü solup büzülüyor, Dünyadaki soylular güçlerini yitiriyor.R%"Dünya tümüyle yaðmalanýp viraneye çevrilecek. RAB böyle söyledi.m$S"Ayrým yapýlmayacak; Ne halkla kâhin arasýnda, Ne köleyle efendi arasýnda, Ne hizmetçiyle haným arasýnda, Ne alýcýyla satýcý arasýnda, Ne ödünç alanla ödünç veren arasýnda, Ne faizciyle borç alan arasýnda. # "Ýþte RAB yeryüzünü harap edip viraneye çevirecek, Yeryüzünü altüst edecek, Üzerinde yaþayanlarý darmadaðýn edecek.t"a"Kentin ticaretten ve fuhuþtan kazandýklarý RAB'be adanacak. Bunlar biriktirilmeyecek, hazineye konmayacak. Ticaretten kazandýklarýný doyuncaya dek yesinler, güzel güzel giyinsinler diye RAB'bin önünde yaþayanlara verilecek.!3"Yetmiþ yýl geçince RAB Sur'la ilgilenecek, ama Sur para için yine fahiþeliðe dönecek. Dünyanýn bütün krallýklarýyla fahiþelik edecek.  "'Bir lir al, dolaþ kenti, Ey sen, unutulmuþ fahiþe! Güzel çal seni anýmsamalarý için, Türkü üstüne türkü söyle.'/W"Bundan sonra Sur Kenti yetmiþ yýl, bir kralýn ömrü süresince unutulacak. Yetmiþ yýl bitince, fahiþe için bestelenen türküdeki gibi Sur'a þöyle denecek:R"Feryat edin, ey ticaret gemileri! Çünkü sýðýnaðýnýz harap oldu.=s" Kildan* ülkesine bak! O halk yok artýk. Asurlular onlarýn ülkesini yabanýl hayvanlara verdi, Kuþatma kuleleri diktiler, saraylarýný soydular, Ülkeyi viraneye çevirdiler. " 'Eðlencen sona erdi, ey Sayda, erden kýz!' dedi, 'Kirletildin. Kalk, Kittim'e*fy* geç, Orada bile rahat yüzü görmeyeceksin.'kO" RAB denizin üzerine elini uzatýp ülkeleri titretti, Kenan kalelerinin yýkýlmasýný buyurdu.Z-" Kendi topraklarýný Nil gibi basýp geç, Ey Tarþiþ kýzý, artýk engel yok.%" Görkeminin sonucu olan gururunu kýrmak, Dünyaca ünlü bütün saygýn kiþilerini alçaltmak için Her Þeye Egemen RAB tasarladý bunu.!"Taçlar giydiren Sur'a karþý bu iþi kim tasarladý? O kent ki, tüccarlarý prenslerdi, Ýþ adamlarý dünyanýn saygýn kiþileriydi.gG"Uzak ülkeleri yurt edinmiþ, Eðlenceye düþkün halkýnýz, Eski, tarihsel kentiniz bu mu??y"Tarþiþ'e geçin, ey kýyýda oturanlar, Feryat edin.N"Sur'un haberi Mýsýr'a ulaþýnca, Yüreði burkulacak insanlarýn.4a"Utan, ey Sayda, ey deniz kýyýsýndaki kale! Çünkü deniz sana sesleniyor: 'Ne doðum aðrýsý çektim, ne de doðurdum. Ne delikanlýlar büyüttüm, ne de kýzlar.' ~~b~}f||{~{zzytyx~wwCvtuuttcssmrrRq{pp,onn]mm?lkkjviihgg\feedducc`bb0a`__'_^^]c\\+[[(ZZ|YY/XXBWV|VoUTTlSRRQQPP O^ONNMLLKK'JJDIIHHrGGBFFElDDpCCBBB@AAs@??<>>==<<;;U::A99B88,776l655 44;3322E11F00F/Z..A---,d++K**C))<((D''&&K%%)$##9""! 7f -HT+JPa(0ZM#9 0 (  O]FT"+Benim için güzel kokulu kamýþ satýn almadýnýz, Doyurmadýnýz beni kurbanlarýnýzýn yaðýyla. Tersine, beni günahlarýnýzla uðraþtýrdýnýz, Suçlarýnýzla usandýrdýnýz./SW"+Yakmalýk sunu* için bana davar getirmediniz, Kurbanlarýnýzla beni onurlandýrmadýnýz. Sizi sunularla uðraþtýrmadým, Günnük isteyerek sizi usandýrmadým.^R5"+'Ne var ki, ey Yakup soyu, Yakardýðýn ben deðildim, Benden usandýn, ey Ýsrail.VQ%"+Kendim için biçim verdiðim bu halk Bana ait olan övgüleri ilan edecek.'P7"+Kýr hayvanlarý, çakallarla baykuþlar beni yüceltecek. Çünkü seçtiðim halkýn içmesi için çölde su, Kurak yerlerde ýrmaklar saðladým. O"+Bakýn, yeni bir þey yapýyorum! Olmaya baþladý bile, farketmiyor musunuz? Çölde yol, kurak topraklarda ýrmaklar yapacaðým.MN"+'Olup bitenlerin üzerinde durmayýn, Düþünmeyin eski olaylarý. M "+^L5"+Denizde geçit, azgýn sularda yol açan, Atlarla savaþ arabalarýný, Yiðit savaþçýlarý ve orduyu Yola çýkaran RAB þöyle diyor: 'Onlar yattý, kalkamaz oldu, Fitil gibi bastýrýlýp söndürüldüler.HK "+Kutsalýnýz, Ýsrail'in Yaratýcýsý, Kralýnýz RAB benim.':Jm"+Kurtarýcýnýz RAB, Ýsrail'in Kutsalý diyor ki, 'Uðrunuza Babil üzerine bir ordu göndereceðim. Övündükleri gemilerle kaçan bütün Kildaniler'e* Boyun eðdireceðim.bI="+ Gün gün olalý ben O'yum. Elimden kimse kurtaramaz. Ben yaparým, kim engel olabilir?' H"+ Ben bildirdim, ben kurtardým, ben duyurdum, Aranýzdaki yabancý ilahlar deðil. Tanýklarým sizsiniz' diyor RAB, 'Tanrý benim,FG"+ 'Ben, yalnýz ben RAB'bim, Benden baþka kurtarýcý yoktur.TF!"+ 'Tanýklarým sizlersiniz' diyor RAB, 'Seçtiðim kullar sizsiniz. Öyle ki beni tanýyýp bana güvenesiniz, Benim O olduðumu anlayasýnýz. Benden önce bir tanrý olmadý, Benden sonra da olmayacak.wEg"+ Bütün uluslar bir araya gelsin, halklar toplansýn. Ýçlerinden hangisi bunlarý bildirebilir, Olup bitenleri bize duyurabilir? Tanýklarýný çaðýrýp haklý olduklarýný kanýtlasýnlar, Ötekiler de duyup, 'Doðrudur' desinler._D7"+Gözleri olduðu halde kör, Kulaklarý olduðu halde saðýr olan halký öne getir.C"+ diyeceðim.'B"+'Kuzeye, , güneye, diyeceðim.tAa"+Korkma, çünkü seninleyim, Soyundan olanlarý doðudan getireceðim, Sizleri de batýdan toplayacaðým. @"+Gözümde deðerli ve saygýn olduðun, Seni sevdiðim için, senin yerine insanlar, Canýn karþýlýðýnda halklar vereceðim.?7"+Çünkü senin Tanrýn, Ýsrail'in Kutsalý, Seni kurtaran RAB benim. Fidyen olarak Mýsýr'ý, Sana karþýlýk Kûþ* ve Seva diyarlarýný verdim.2>]"+Sularýn içinden geçerken seninle olacaðým, Irmaklarýn içinden geçerken su boyunu aþmayacak. Ateþin içinde yürürken yanmayacaksýn, Alevler seni yakmayacak.)= M"+Ey Yakup soyu, seni yaratan, Ey Ýsrail, sana biçim veren RAB þimdi þöyle diyor: 'Korkma, çünkü seni kurtardým, Seni adýnla çaðýrdým, sen benimsin.@<y"*Bu yüzden kýzgýn öfkesini, Savaþýn þiddetini üzerlerine yaðdýrdý. Ama ateþ çemberi içinde olduklarýný farketmediler, Aldýrmadýlar kendilerini yakýp bitiren ateþe.Q;"*Yakup soyunun soyulmasýna, Ýsrail'in yaðmalanmasýna kim olur verdi? Kendisine karþý günah iþlediðimiz RAB deðil mi? Çünkü O'nun yolunda yürümek istemediler, Yasasýna kulak asmadýlar.K:"*Hanginiz kulak verecek? Gelecekte kim can kulaðýyla dinleyecek?@9y"*Ama bu yaðmalanmýþ, soyulmuþ bir halktýr. Hepsi deliklere, cezaevlerine kapatýlmýþlardýr. Yaðmalanmak için varlar, kurtaran yok. Soyulmak içinler, 'Geri verin' diyen yok.a8;"*Kendi doðruluðu uðruna Kutsal Yasa'yý Büyük ve yüce kýlmak RAB'bi hoþnut etti.h7I"*Pek çok þey gördünüz, ama aldýrmýyorsunuz, Kulaklarýnýz açýk, ama iþitmiyorsunuz.'61"*Kulum kadar kör olan var mý? Gönderdiðim ulak kadar saðýr olan var mý? Benimle barýþýk olan kadar, RAB'bin kulu kadar kör olan kim var?@5{"*'Ey saðýrlar, iþitin, Ey körler, bakýn da görün! 4"*Oyma putlara güvenenler, Dökme putlara, <Ýlahlarýmýz sizsiniz> diyenlerse Geri döndürülüp büsbütün utandýrýlacaklar.'s3_"*Körlere bilmedikleri yolda rehberlik edeceðim, Onlara kýlavuz olacaðým bilmedikleri yollarda, Karanlýðý önlerinde ýþýða, Engebeleri düzlüðe çevireceðim. Yerine getireceðim sözler bunlardýr. Onlardan geri dönmem. 2"*Harap edeceðim daðlarý, tepeleri, Bütün yeþilliklerini kurutacaðým. Irmaklarý adalara çevirip havuzlarý kurutacaðým.$1A"*'Uzun zamandýr ses çýkarmadým, Sustum, kendimi tuttum. Ama þimdi feryat edeceðim doðuran kadýn gibi, Nefesim tutulacak, kesik kesik soluyacaðým. 09"* Yiðit gibi çýkagelecek RAB, Savaþçý gibi gayrete gelecek. Baðýrýp savaþ çýðlýðý atacak, Düþmanlarýna üstünlüðünü gösterecek.F/"* Hepsi RAB'bi onurlandýrsýn, Kýyý halklarý O'nu övsün.-.S"* Bozkýr ve bozkýrdaki kentler, Kedar köylerinde yaþayan halk Sesini yükseltsin. Sela'da oturanlar sevinçle haykýrsýn, Baðýrsýn daðlarýn doruklarýndan.1-["* Ey denizlere açýlanlar ve denizlerdeki her þey, Kýyýlar ve kýyý halklarý, RAB'be yeni bir ilahi söyleyin, Dünyanýn dört bucaðýndan O'nu ezgilerle övün. ,"* Bakýn, önceden bildirdiklerim gerçekleþti. Þimdi de yenilerini bildiriyorum; Bunlar ortaya çýkmadan önce size duyuruyorum.']+3"*'Ben RAB'bim, adým budur. Onurumu bir baþkasýna, Övgülerimi putlara býrakmam.|*q"*Öyle ki, kör gözleri açasýn, Zindandaki tutsaklarý, Cezaevi karanlýðýnda yaþayanlarý özgür kýlasýn. )"*'Ben, RAB, seni doðrulukla çaðýrdým, Elinden tutacak, Seni koruyacaðým. Seni halka antlaþma, Uluslara ýþýk yapacaðým.("*Gökleri yaratýp geren, Yeryüzünü ve ürününü seren, Dünyadaki insanlara soluk, Orada yaþayanlara ruh veren RAB Tanrý diyor ki,'}"*Yeryüzünde adaleti saðlayana dek Umudunu, cesaretini yitirmeyecek. Kýyý halklarý onun yasasýna umut baðlayacak.'i&K"*Ezilmiþ kamýþý kýrmayacak, Tüten fitili söndürmeyecek. Adaleti sadakatle ulaþtýracak.E%"*Baðýrýp çaðýrmayacak, Sokakta sesini yükseltmeyecek.$ )"*'Ýþte kendisine destek olduðum, Gönlümün hoþnut olduðu seçtiðim kulum! Ruhum'u onun üzerine koydum. Adaleti uluslara ulaþtýracak.c#?")Hepsi bomboþ, yaptýklarý da bir hiç. Halkýn putlarý yalnýzca yeldir, sýfýrdýr.'r"]")Bakýyorum, aralarýnda öðüt verebilecek kimse yok ki, Onlara danýþayým, onlar da yanýtlasýnlar.X!)")Siyon'a ilk, <Ýþte, geldiler> diyen benim. Yeruþalim'e müjdeci gönderdim.+ O")Hanginiz bunu baþlangýçtan bildirdi ki, bilelim, Kim önceden bildirdi ki, diyelim? Konuþtuðunuzu bildiren de Duyuran da Duyan da olmadý hiç.D")'Kuzeyden birini harekete geçirdim, geliyor, Gün doðusundan beni adýmla çaðýran biri. Çömlekçinin balçýðý çiðnediði gibi, Önderleri çamur gibi çiðneyecek ayaðýyla.T!")Siz de yaptýklarýnýz da hiçten betersiniz, Sizi yeðleyen iðrençtir.(I")Ey putlar, bundan sonra olacaklarý bize bildirin de, Ýlah olduðunuzu bilelim! Haydi bir iyilik ya da kötülük edin de, Hepimiz korkup dehþete düþelim.6e")'Putlarýnýzý getirin de olacaklarý bildirsinler bize. Olup bitenleri bildirsinler ki düþünelim, Sonuçlarýný bilelim. Ya da gelecekte olacaklarý duyursunlar bize._7")'Davanýzý sunun' diyor RAB, 'Kanýtlarýnýzý ortaya koyun' diyor Yakup'un Kralý,$A")Öyle ki, insanlar görüp bilsinler, Hep birlikte düþünüp anlasýnlar ki, Bütün bunlarý RAB'bin eli yapmýþ, Ýsrail'in Kutsalý yaratmýþtýr.'  ")Çölü sedir, akasya, Mersin ve iðde aðaçlarýna kavuþturacaðým. Bozkýra çam, köknar Ve selviyi bir arada dikeceðim. ")Çýplak tepeler üzerinde ýrmaklar, Vadilerde su kaynaklarý yapacaðým. Çölü havuza, Kurak topraðý pýnara çevireceðim.0Y")'Düþkünlerle yoksullar su arýyor, ama yok. Dilleri kurumuþ susuzluktan. Ben RAB, onlarý yanýtlayacaðým, Ben, Ýsrail'in Tanrýsý, onlarý býrakmayacaðým.%C")Onlarý savurduðunda rüzgar alýp götürecek, Darmadaðýn edecek hepsini kasýrga. Sense RAB'de sevinç bulacak, Ýsrail'in Kutsalý'yla övüneceksin.")'Ýþte, seni diþli, keskin, yepyeni bir harman döveni yaptým. Harman edip ufalayacaksýn daðlarý, Tepeleri samana çevireceksin. ")'Ey Yakup soyu, toprak kurdu, Ey Ýsrail halký, korkma! Sana yardým edeceðim' diyor RAB, Seni kurtaran Ýsrail'in Kutsalý.`9") Çünkü sað elinden tutan, diyen Tanrýn RAB benim.dA") Seninle çekiþenleri arasan da bulamayacaksýn. Seninle savaþanlar hiçten beter olacak.q[") 'Sana öfkelenenlerin hepsi utanacak, rezil olacak. Sana karþý çýkanlar hiçe sayýlýp yok olacak.3_") Korkma, çünkü ben seninleyim, Yýlma, çünkü Tanrýn benim. Seni güçlendireceðim, evet, sana yardým edeceðim; Zafer kazanan sað elimle sana destek olacaðým.!") Sizleri dünyanýn dört bucaðýndan topladým, En uzak yerlerden çaðýrdým. Dedim ki, [/")'Ama sen, ey kulum Ýsrail, Seçtiðim Yakup soyu, Dostum Ýbrahim'in torunlarý!2 ]")Zanaatçý kuyumcuyu yüreklendiriyor, Madeni çekiçle düzleyen, 'Lehim iyi oldu' diyerek örse vuraný yüreklendiriyor. Kýmýldamasýn diye putu yerine çiviliyor.L ")Herkes komþusuna yardým ediyor, Kardeþine, 'Güçlü ol' diyor.m S")Kýyý halklarý bunu görüp korktu. Dünyanýn dört bucaðý titriyor. Yaklaþýyor, geliyorlar. ")Bunlarý yapýp gerçekleþtiren, Kuþaklarý baþlangýçtan beri çaðýran kim? Ben RAB, ilkim; sonuncularla da yine Ben olacaðým.'N ")Kovalýyor onlarý, Ayak basmadýðý bir yoldan esenlikle geçiyor.B}")'Doðudan adaleti*fn* harekete geçiren, Hizmete koþan kim? Uluslarý önüne katýyor, krallara baþ eðdiriyor. Kýlýcýyla toz ediyor onlarý, Yayýyla savrulan samana çeviriyor. -")RAB diyor ki, 'Susun karþýmda, ey kýyý halklarý! Halklar güçlerini tazelesin, Öne çýkýp konuþsunlar. Yargý için bir araya gelelim.)"(RAB'be umut baðlayanlarsa taze güce kavuþur, Kanat açýp yükselirler kartallar gibi. Koþar ama zayýf düþmez, Yürür ama yorulmazlar.Q"(Gençler bile yorulup zayýf düþer, Yiðitler tökezleyip düþerler.I "(Yorulaný güçlendirir, Takati olmayanýn kudretini artýrýr. "(Bilmiyor musun, duymadýn mý? Ebedi Tanrý, RAB, bütün dünyayý yaratan, Ne yorulur ne de zayýflar, O'nun bilgisi kavranamaz."(Ey Yakup soyu, ey Ýsrail! Neden, 'RAB baþýma gelenleri görmüyor, Tanrý hakkýmý gözetmiyor?' diye yakýnýyorsun?gG"(Baþýnýzý kaldýrýp göklere bakýn. Kim yarattý bütün bunlarý? Yýldýzlarý sýrayla görünür kýlýyor, Her birini adýyla çaðýrýyor. Büyük kudreti, üstün gücü sayesinde hepsi yerli yerinde duruyor.K"('Beni kime benzeteceksiniz ki, Eþitim olsun?' diyor Kutsal Olan.,Q"(O önderler ki, yeni dikilmiþ, yeni ekilmiþ aðaç gibi, Gövdeleri yere yeni kök salmýþken RAB'bin soluðu onlarý kurutuverir, Kasýrga saman gibi savurur.V~%"(O'dur önderleri bir hiç eden, Dünyanýn egemenlerini sýfýra indirgeyen. }9"(Gökkubbenin üstünde oturan RAB'dir, Yeryüzünde yaþayanlarsa çekirge gibidir. Gökleri perde gibi geren, Oturmak için çadýr gibi kuran O'dur.|"(Bilmiyor musunuz, duymadýnýz mý? Baþlangýçtan beri size bildirilmedi mi? Dünyanýn temelleri atýlalý beri anlamadýnýz mý?!{;"(Böyle bir sunuya gücü yetmeyen yoksul kiþi Çürümez bir aðaç parçasý seçer. Yerinden kýmýldamaz bir put yapsýn diye Usta bir iþçi arar.Zz-"(Putu döküm iþçisi yapar, Kuyumcu altýnla kaplar, Gümüþ zincirler döker.Zy-"(Öyleyse Tanrý'yý kime benzeteceksiniz? Neyle karþýlaþtýracaksýnýz O'nu?hxI"(RAB'bin önünde bütün uluslar bir hiç gibidir, Hiçten bile aþaðý, deðersiz sayýlýr._w7"(Adaklarý yakmaya yetmez Lübnan ormaný, Yakmalýk sunu* için az gelir hayvanlarý.rv]"(RAB için uluslar kovada bir damla su, Terazideki toz zerreciði gibidir. Adalarý ince toz gibi tartar.u}"(Akýl almak, adalet yolunu öðrenmek için RAB kime danýþtý ki? O'na bilgi veren, anlayýþ yolunu bildiren var mý?at;"( RAB'bin düþüncesine kim akýl erdirebildi? O'na öðüt verip öðretebilen var mý?)sK"( Kim denizleri avucuyla, Gökleri karýþýyla ölçebildi? Yerin topraðýný ölçeðe sýðdýran, Daðlarý kantarla, Tepeleri teraziyle tartabilen var mý?r "( Sürüsünü çoban gibi güdecek, Kollarýna alacak kuzularý, Baðrýnda taþýyacak; Usul usul yol gösterecek emziklilere.qy"( Ýþte Egemen RAB gücüyle geliyor, Kudretiyle egemenlik sürecek. Ücreti kendisiyle birlikte, Ödülü önündedir.=ps"( Ey Siyon'a müjde getiren, Yüksek daða çýk! Ey Yeruþalim'e müjde getiren*fm*, Yükselt sesini, baðýr, Sesini yükselt, korkma. Yahuda kentlerine, 'Ýþte, Tanrýnýz!' de.Po"(Ot kurur, çiçek solar, Ama Tanrýmýz'ýn sözü sonsuza dek durur.'mnS"(RAB'bin soluðu esince üzerlerine, Ot kurur, çiçek solar. Gerçekten de halk ottan farksýzdýr. m "(Ses, 'Duyur' diyor. 'Neyi duyurayým?' diye soruyorum*fk*. 'Ýnsan soyu ota benzer, Bütün vefasý*fl* kýr çiçeði gibidir.vle"(O zaman RAB'bin yüceliði görünecek, Bütün insanlar hep birlikte onu görecek. Bunu söyleyen RAB'dir.'k#"(Her vadi yükseltilecek, Her dað, her tepe alçaltýlacak. Böylelikle engebeler düzleþtirilecek, Sarp yerler ovaya dönüþtürülecek.j{"(Þöyle haykýrýyor bir ses: 'Çölde RAB'bin yolunu hazýrlayýn, Bozkýrda Tanrýmýz için düz bir yol açýn*fj*.Oi"(Yeruþalim halkýna dokunaklý sözler söyleyin. Angaryanýn bittiðini, Suçlarýnýn cezasýný ödediklerini, Günahlarýnýn cezasýný RAB'bin elinden Ýki katýyla aldýklarýný ilan edin.'5h g"('Avutun halkýmý' diyor Tanrýnýz, 'Avutun!g+"'Hizkiya, 'RAB'den ilettiðin bu söz iyi' dedi. Çünkü, 'Nasýl olsa yaþadýðým sürece barýþ ve güvenlik olacak' diye düþünüyordu.rf]"'Soyundan gelen bazý çocuklar alýnýp götürülecek, Babil Kralý'nýn sarayýnda hadým edilecek.> 'e5"'RAB diyor ki, ' Böylece batmakta olan güneþin gölgesi on basamak kýsaldý.WP'"&Sözümü gerçekleþtireceðime iliþkin sana vereceðim belirti þu olacak:WO'"&Bu kenti savunacak, seni de kenti de Asur Kralý'nýn elinden kurtaracaðým.*NM"&'Git, Hizkiya'ya þunu söyle: 'AI{"%&Bir gün ilahý Nisrok'un tapýnaðýnda tapýnýrken, oðullarýndan Adrammelek'le Þareser, onu kýlýçla öldürüp Ararat ülkesine kaçtýlar. Yerine oðlu Esarhaddon kral oldu.qH["%%Bunun üzerine Asur Kralý Sanherib ordugahýný býrakýp çekildi. Ninova'ya döndü ve orada kaldý.G!"%$RAB'bin meleði gidip Asur ordugahýnda yüz seksen beþ bin kiþiyi öldürdü. Ertesi sabah uyananlar salt cesetlerle karþýlaþtýlar.aF;"%# diyor.'AE}"%"Geldiði yoldan dönecek ve kente girmeyecek> diyor RAB,'DG"%!'Bundan dolayý RAB Asur Kralý'na iliþkin þöyle diyor: xBi"%Yahudalýlar'ýn kurtulup sað kalanlarý Yine aþaðýya doðru kök salacak, Yukarýya doðru meyve verecek.HA "%' c"%O kentlerde yaþayanlarýn kolu kanadý kýrýldý. Yýlgýnlýk ve utanç içindeydiler; Kýr otuna, körpe filizlere, Damlarda büyümeden kavrulup giden ota döndüler.1=["%' '/+"% Atalarýmýn yok ettiði uluslarý -Gozanlýlar'ý, Harranlýlar'ý, Resefliler'i, Telassar'da yaþayan Edenliler'i- ilahlarý kurtarabildi mi?./"% Asur krallarýnýn bütün ülkelere neler yaptýðýný, onlarý nasýl yerle bir ettiðini duymuþsundur. Sen kurtulacaðýný mý sanýyorsun?-"% 'Yahuda Kralý Hizkiya'ya deyin ki, ' ) "%D("%Yeþaya, Kral Hizkiya'dan gelen görevlilere þöyle dedi: 'Efendinize þunlarý söyleyin: ''&G"%Yeþaya'ya þöyle dediler: 'Hizkiya diyor ki, ' {"$Hani nerede Hama'nýn, Arpat'ýn ilahlarý? Sefarvayim'in*fi* ilahlarý nerede? Samiriye'yi elimden kurtarabildiler mi?"$' Çünkü Asur Kralý diyor ki, dedi.'+"$ Mýsýr'ýn savaþ arabalarýyla atlýlarý saðlayacaðýna güvensen bile, efendimin en küçük rütbeli komutanlarýndan birini yenemezsin!lQ"$'Haydi, efendim Asur Kralý'yla bahse giriþ. Binicileri saðlayabilirsen sana iki bin at veririm.xi"$Yoksa bana, Tanrýmýz RAB'be güveniyoruz mu diyeceksiniz? Hizkiya'nýn Yahuda ve Yeruþalim halkýna, yalnýz bu sunaðýn önünde tapýnacaksýnýz diyerek tapýnma yerlerini, sunaklarýný ortadan kaldýrdýðý Tanrý deðil mi bu?>9k"$Ýþte sen þu kýrýk kamýþ deðneðe, Mýsýr'a güveniyorsun. Bu deðnek kendisine yaslanan herkesin eline batar, deler. Firavun da kendisine güvenenler için böyledir. "$Savaþ tasarýlarýn ve gücün boþ laftan baþka birþey deðil diyorum. Kime güveniyorsun da bana karþý ayaklanýyorsun? "$Komutan onlara þöyle dedi: 'Hizkiya'ya söyleyin. >=<<:99X88E7766(55s433a2]100N/}.-,,k++j**V))G(''1&%%^$#""Q! 2FD36qPTU7 d / p %$55LV)"6 Daðlar yerinden kalksa, tepeler sarsýlsa da Sadakatim senin üzerinden kalkmaz, Esenlik antlaþmam sarsýlmaz' Diyor sana merhamet eden RAB.?w"6 'Bu benim için Nuh tufaný gibidir. Nuh tufanýnýn bir daha yeryüzünü Kaplamayacaðýna nasýl ant içtimse, Sana öfkelenmeyeceðime, Seni azarlamayacaðýma da ant içiyorum.+"6Bir anlýk taþkýn öfkeyle senden yüz çevirmiþtim, Ama sonsuz sadakatle sana sevecenlik göstereceðim.> ' Seni kurtaran RAB böyle diyor.T!"6 diyenin ben olduðumu anlayacak.'%|C"4Halkým boþ yere alýnýp götürüldü, Benim burayla ne ilgim kaldý?' diyor RAB, 'Yöneticileri feryat ediyor, Adýma günboyu sövülüyor' diyor RAB.{{o"4Egemen RAB diyor ki, 'Halkým gurbette yaþamak için önce Mýsýr'a inmiþti. Þimdi de Asurlular onlarý ezdi.Yz+"4RAB diyor ki, 'Karþýlýksýz satýlmýþtýnýz, Parasýz kurtulacaksýnýz.'uyc"4Üzerindeki tozu silk! Kalk, ey Yeruþalim, tahtýna otur, Boynundaki zinciri çöz, Ey Siyon, tutsak kýz.7x i"4Uyan, ey Siyon, uyan, kudretini kuþan. Ey Yeruþalim, kutsal kent, güzel giysilerini giy. Çünkü sünnetsizlerle* murdarlar* Kapýlarýndan asla içeri girmeyecek artýk.w"3Onu sana eziyet edenlerin eline vereceðim; Onlar ki sana, dediklerinde, Sýrtýný toprak, yol ettin.'%vC"3Egemenin RAB, kendi halkýný savunan Tanrýn diyor ki, 'Seni sersemleten kâseyi, gazabýmýn kâsesini Elinden aldým. Bir daha asla içmeyeceksin ondan.Zu-"3Bu nedenle, ey ezilmiþ Yeruþalim, Þarapsýz sarhoþ olmuþ halk, þunu dinle!t)"3Oðullarýn baygýn, aða düþmüþ ahular gibi Her sokak baþýnda yatýyor. RAB'bin öfkesine de Tanrýn'ýn azarlayýþýna da doymuþlar.s "3Baþýna çifte felaket geldi, kim baþsaðlýðý dileyecek? Yýkým ve kýrým, kýtlýk ve kýlýç. Nasýl avutayým seni?rr]"3Doðurduðun bunca oðuldan sana yol gösteren yok, Elinden tutan da yok büyüttüðün bunca oðuldan.q"3Uyan, ey Yeruþalim, uyan, kalk ayaða! Sen ki, RAB'bin gazap kâsesini* O'nun elinden içtin. Tamamýný içtin sersemleten kâsenin.-pS"3'Sözlerimi aðzýna koydum, Seni elimin gölgesiyle örttüm; Gökleri yerleþtirmen, Yeryüzünün temellerini atman Ve Siyon'a, demen için...'wog"3Tanrýnýz RAB benim. Dalgalar gürlesin diye denizi çalkalayan benim.' O'nun adý Her Þeye Egemen RAB'dir!|nq"3Zincire vurulmuþ tutsaklar Çok yakýnda özgürlüðe kavuþacak. Ölüm çukuruna inmeyecek, Aç kalmayacaklar.Ym+"3 Sizi yaratan, gökleri geren, Dünyanýn temellerini atan RAB'bi Nasýl olur da unutursunuz? Sizi yok etmeye hazýrlanan zalimin öfkesinden Neden gün boyu yýlýp duruyorsunuz? Hani nerede zalimin gazabý? l "3 RAB diyor ki, 'Sizi avutan benim, evet benim. Siz kimsiniz ki, ölümlü insandan, Ottan farksýz insanoðlundan korkarsýnýz?9kk"3 RAB'bin kurtardýklarý dönecek, Sevinçle haykýrarak Siyon'a varacaklar. Yüzlerinde sonsuz sevinç olacak. Onlarýn olacak coþku ve sevinç, Üzüntü ve inilti kaçacak.j"3 Denizi, engin sularýn derinliklerini kurutan, Kurtulanlarýn geçmesi için Denizin derinliklerini yola çeviren sen deðil miydin?Ii "3 Uyan, ey RAB'bin gücü, uyan, kudreti kuþan! Eski günlerde, önceki kuþaklar döneminde olduðu gibi uyan! Rahav'ý*ft* parçalayan, Deniz canavarýnýn bedenini deþen sen deðil miydin?h5"3Güvenin yediði giysi gibi, Kurtçuðun yediði yapaðý gibi yitecekler. Oysa zaferim sonsuza dek kalacak, Kurtarýþým kuþaklar boyu sürecek.'+gO"3'Ey sizler, doðru olaný bilenler, Yasamý yüreðinde taþýyan halk, dinleyin beni! Ýnsanlarýn aþaðýlamalarýndan korkmayýn, Yýlmayýn sövgülerinden. f"3Baþýnýzý kaldýrýp göklere bakýn, Aþaðýya, yeryüzüne bakýn. Çünkü bu gökler duman gibi daðýlacak, Giysi gibi eskiyecek yeryüzü; Üzerinde yaþayanlar sinek gibi ölecek. Ama benim kurtarýþým sonsuz olacak, Ardý kesilmeyecek zaferimin.#e?"3Zaferim yaklaþtý, Kurtarýþým ortaya çýktý. Halklarý gücümle yöneteceðim. Kýyý halklarý bana umut baðladý, Umutla gücümü bekliyorlar. d "3'Beni dinle, ey halkým, Bana kulak ver, ey ulusum! Yasa benden çýkacak, Halklara ýþýk olarak adaletimi yerleþtireceðim.1c["3RAB Siyon'u ve bütün yýkýntýlarýný avutacak. Siyon çölünü Aden'e, bozkýrý RAB'bin bahçesine döndürecek. Orada coþku, sevinç, Þükran ve ezgi olacak. b "3Atanýz Ýbrahim'e, sizi doðuran Sara'ya bakýn. Çaðýrdýðýmda tek kiþiydi Ýbrahim, Ama ben onu kutsayýp çoðalttým.'a "3'Doðruluðun ardýndan giden, RAB'be yönelen sizler, beni dinleyin: Yontulduðunuz kayaya, Çýkarýldýðýnýz taþ ocaðýna bakýn.Q`"2 Ama ateþ yakan, Alevli oklar kuþanan sizler, hepiniz, Ateþinizin aydýnlýðýnda, Tutuþturduðunuz alevli oklarýn arasýnda yürüyün. Benden alacaðýnýz þudur: Azap içinde yatacaksýnýz.$_A"2 Aranýzda RAB'den korkan, Kulunun sözünü dinleyen kim var? Karanlýkta yürüyen, ýþýðý olmayan, RAB'bin adýna güvensin, Tanrýsý'na dayansýn.^"2 Bana yardým eden Egemen RAB'dir, Kim suçlu çýkaracak beni? Onlarýn hepsi giysi gibi eskiyecek, Tümünü güve yiyip bitirecek.x]i"2Beni haklý çýkaran yakýnýmda. Benden davacý olan kim, yüzleþelim, Kimdir hasmým, karþýma çýksýn.z\m"2Egemen RAB bana yardým ettiði için Utanç duymam. Kararýmdan dönmem*fþ*, Utandýrýlmayacaðýmý bilirim.["2Bana vuranlara sýrtýmý açtým, Yanaklarýmý uzattým sakalýmý yolanlara. Aþaðýlamalardan, tükürükten yüzümü gizlemedim.MZ"2Egemen RAB kulaðýmý açtý, Karþý koymadým, geri çekilmedim.+YO"2Yorgunlara sözle destek olmayý bileyim diye Egemen RAB bana eðitilmiþlerin dilini verdi. Eðitilenler gibi dinleyeyim diye kulaðýmý uyandýrýr her sabah.HX "2Göklere karalar giydirir, Çul ederim onlarýn örtüsünü.'W"2Geldiðimde neden kimse yoktu, Çaðýrdýðýmda niçin yanýt veren olmadý? Sizi kurtaramayacak kadar kýsa mý elim, Ya da gücüm yok mu sizi özgür kýlmaya? Azarlayarak denizi kurutur, Irmaklarý çöle çeviririm. Su kalmayýnca balýklar ölür ve kokar.DV "2RAB þöyle diyor: 'Boþadýðým annenizin boþanma belgesi nerede? Hangi alacaklýma sattým sizi? Suçlarýnýz yüzünden satýldýnýz, Anneniz isyanlarýnýz yüzünden dýþlandý.aU;"1Sana zulmedenlere kendi etlerini yedireceðim, Tatlý þarap içmiþ gibi kendi kanlarýyla sarhoþ olacaklar. Böylece bütün insanlar bilecek ki Seni kurtaran RAB benim; Kurtarýcýn, Yakup'un Güçlüsü benim.'LT"1Ama RAB diyor ki, 'Evet, güçlünün elindeki tutsaklar alýnacak, Zorbanýn aldýðý ganimet de kurtarýlacak. Seninle çekiþenle ben çekiþeceðim, Senin çocuklarýný ben kurtaracaðým.fSE"1Güçlünün ganimeti elinden alýnabilir mi? Zorbanýn*fs* elindeki tutsak kurtulabilir mi?PR"1Krallar size babalýk, Prensesler sütannelik yapacak, Yüzüstü yere kapanýp Ayaklarýnýn tozunu yalayacaklar. O zaman benim RAB olduðumu anlayacaksýn. Bana umut baðlayan utandýrýlmayacak.'KQ"1Egemen RAB diyor ki, 'Bakýn, uluslara elimle iþaret verdiðimde, Sancaðýmý yükselttiðimde halklara, Senin oðullarýný kucaklarýnda getirecek, Kýzlarýný omuzlarýnda taþýyacaklar.Pw"1O zaman içinden, diyeceksin, <Çocuklarýmý yitirmiþtim, doðuramýyordum. Sürgüne gönderilmiþ, dýþlanmýþtým. Öyleyse bunlarý kim büyüttü? Yapayalnýz kalmýþtým, Nereden çýkýp geldi bunlar?> 'O"1Yitirdiðini sandýðýn çocuklarýnýn sesini yine duyacaksýn: diyecekler.*NM"1'Çünkü yýkýlmýþ, viraneye dönmüþtün, Ülken yerle bir olmuþtu. Ama þimdi halkýna dar geleceksin, Seni harap etmiþ olanlar senden uzak duracaklar.JM "1Baþýný kaldýr da çevrene bir bak: Hepsi toplanmýþ sana geliyor. Ben RAB, varlýðým hakký için diyorum ki, Onlarýn hepsi senin süsün olacak, Bir gelin gibi takýnacaksýn onlarý.ZL-"1Oðullarýn koþar adým geliyor, Seni yýkýp viran edenlerse çýkýp gidecek.SK"1Bak, adýný avuçlarýma kazýdým, Duvarlarýný gözlüyorum sürekli.*JM"1Ama RAB, 'Kadýn emzikteki çocuðunu unutabilir mi?' diyor, 'Rahminden çýkan çocuktan sevecenliði esirger mi? Kadýn unutabilir, Ama ben seni asla unutmam.DI"1Oysa Siyon, 'RAB beni terk etti, Rab beni unuttu' diyordu.8Hi"1 Ey gökler, sevinçle haykýrýn, Neþeyle coþ, ey yeryüzü! Ey daðlar, sevinç çýðlýklarýna katýlýn, Çünkü RAB halkýný avutacak, Ezilene merhamet gösterecek.eGC"1 Ýþte halkým ta uzaklardan, Kimi kuzeyden, kimi batýdan, kimi de Sinim'den*fr* gelecek.'UF#"1 Bütün daðlarýmý yola dönüþtüreceðim, Anayollarým yükseltilecek.5Ec"1 Acýkmayacak, susamayacaklar, Kavurucu sýcak ve güneþ çarpmayacak onlarý. Çünkü onlara merhamet eden kendilerine yol gösterecek Ve onlarý pýnarlara götürecek.D"1 Tutsaklara, <Çýkýn>, Karanlýktakilere, diyeceksin. Yol boyunca beslenecek, Her çýplak tepede otlak bulacaklar.|Cq"1RAB þöyle diyor: 'Lütuf zamanýnda seni yanýtlayacaðým, Kurtuluþ günü sana yardým edecek, Seni koruyacaðým. Seni halka antlaþma olarak vereceðim. Öyle ki, yýkýk ülkeyi yeniden kurasýn, Mülk olarak yeni sahiplerine veresin.B"1Ýnsanlarýn hor gördüðüne, Uluslarýn iðrendiðine, Egemenlerin kulu olana Ýsrail'in Kurtarýcýsý ve Kutsalý RAB diyor ki, 'Seni seçmiþ olan Ýsrail'in Kutsalý sadýk RAB'den ötürü Krallar seni görünce ayaða kalkacak, Önderler yere kapanacak.'`A9"1'Yakup'un oymaklarýný canlandýrmak, Sað kalan Ýsrailliler'i geri getirmek için Kulum olman yeterli deðil. Seni uluslara ýþýk yapacaðým. Öyle ki, kurtarýþým yeryüzünün dört bucaðýna ulaþsýn.'Y@+"1Kulu olmam için, Yakup soyunu kendisine geri getirmem, Ýsrail'i önünde toplamam için Rahimde beni biçimlendiren RAB þimdi þöyle diyor: -O'nun gözünde onurluyum, Tanrým bana güç kaynaðý oldu.-1?["1Ama ben, 'Boþuna emek verdim' dedim, 'Gücümü boþ yere, bir hiç için tükettim. RAB yine de hakkýmý savunur, Tanrým yaptýklarýmýn karþýlýðýný verir.'^>5"1Bana, 'Kulumsun, ey Ýsrail, Görkemimi senin aracýlýðýnla göstereceðim' dedi.="1Aðzýmý keskin kýlýç yaptý, Elinin gölgesinde gizledi beni. Beni keskin bir ok yaptý, Kendi ok kýlýfýna sakladý.< )"1Ey kýyý halklarý, iþitin beni, Uzaktaki halklar, iyi dinleyin. RAB beni ana rahmindeyken çaðýrdý, Annemin karnýndayken adýmý koydu./;Y"0'Kötülere esenlik yoktur' diyor RAB.:"0Onlarý çöllerden geçirirken susuzluk çekmediler, Onlar için sular akýttý kayadan, Kayayý yardý, sular fýþkýrdý.C9"0Babil'den çýkýn, Kildaniler'den kaçýn, Sevinç çýðlýklarýyla ilan edin bunu, Haberini duyurun, dünyanýn dört bucaðýna yayýn. 'RAB, kulu Yakup'un soyunu kurtardý' deyin.w8g"0Soyunuz kum gibi, Torunlarýnýz kum taneleri gibi olurdu. Adlarý ne unutulur, Ne de huzurumdan yok olurdu.'7"0'Keþke buyruklarýma dikkat etseydiniz! O zaman esenliðiniz ýrmak gibi, Doðruluðunuz denizin dalgalarý gibi olurdu.6+"0Sizleri kurtaran Ýsrail'in Kutsalý RAB diyor ki, 'Yararlý olaný size öðreten, Gitmeniz gereken yolda sizi yürüten Tanrýnýz RAB benim./5W"0'Yaklaþýn bana, dinleyin söyleyeceklerimi: Baþlangýçtan beri açýkça konuþtum, O zamandan bu yana oradayým.' Egemen RAB þimdi beni ve Ruhu'nu gönderiyor.]43"0Ben, evet, ben söyledim, onu ben çaðýrdým, Onu getirdim, görevini baþaracak.U3#"0'Toplanýp dinleyin hepiniz: Putlardan hangisi bunlarý önceden bildirebildi? RAB'bin sevdiði kiþi O'nun Babil'e karþý tasarladýðýný yerine getirecek. Gücünü Kildaniler'e* karþý kullanacak.2}"0 Yeryüzünün temelini elimle attým, Gökleri sað elim gerdi. Onlarý çaðýrdýðýmda Birlikte önümde dikilirler.e1C"0 'Ey Yakup soyu, çaðýrdýðým Ýsrail, beni dinle: Ben O'yum; ilk Ben'im, son da Ben'im.07"0 Bunu kendim için, evet, kendim için yapýyorum. Adýmý bayaðýlaþtýrmanýzý nasýl hoþ görebilirim? Bana ait olan onuru baþkasýna vermem.'f/E"0 Bakýn, gümüþü arýtýr gibi olmasa da sizleri arýttým, Sýkýntý ocaðýnda denedim.m.S"0 Adým uðruna öfkemi geciktiriyorum. Ünümden ötürü kendimi tutuyorum, Yoksa sizi yok ederdim.-7"0Ne duydunuz, ne de anladýnýz, Öteden beri kulaklarýnýz týkalý. Ne denli hain olduðunuzu biliyorum, Doðuþtan isyankâr olduðunuz biliniyor.|,q"0Bunlar þimdi yaratýlýyor, Geçmiþte deðil; Bugüne kadar duymadýnýz, Yoksa, derdiniz.+-"0Bunlarý duydunuz, hepsini inceleyin. Peki, kabul etmeyecek misiniz? Þimdiden size yeni þeyler, Bilmediðiniz gizli þeyler açýklayacaðým.1*["0Bunlarý size çok önceden bildirdim, Olmadan önce duyurdum. Yoksa, derdiniz.[)/"0Ýnatçý olduðunuzu, Tunç* alýnlý, demir boyunlu olduðunuzu bildiðim içins(_"0Olup bitenleri çok önceden bildirdim, Aðzýmý açýp duyurdum. Ansýzýn yaptým ve gerçekleþtiler.' "0Kutsal kentli* olduðunuzu, Ýsrail'in Tanrýsý'na dayandýðýnýzý ileri sürersiniz. O'nun adý Her Þeye Egemen RAB'dir.D& "0'Dinle, ey Yakup soyu! Ýsrail adýyla anýlan, Yahuda soyundan gelen, RAB'bin adýyla ant içen sizler, Ýsrail'in Tanrýsý'na yakarýr, Ama bunu doðrulukla, içtenlikle yapmazsýnýz.%"/Emek verdiðin adamlar böyle olacak. Gençliðinden beri alýþveriþ ettiðin herkes Kendi yoluna gidecek, Seni kurtaran olmayacak.'+$O"/'Bak, hepsi anýzdan farksýz, Ateþ yakacak onlarý. Canlarýný alevden kurtaramayacaklar. Ne ýsýnmak için kor, Ne de karþýsýnda oturulacak ateþ olacak.W#'"/ Aldýðýn öðütlerin çokluðu Seni tüketti. Yýldýz falcýlarýn, yýldýzbilimcilerin, Ay baþlarýnda ne olacaðýný bildirenlerin, Þimdi kalksýnlar da Baþýna geleceklerden seni kurtarsýnlar. ""/ Gençliðinden beri emek verdiðin Muskalarýna, çok sayýda büyüye devam et; Belki yararýný görür, Kimilerini titretirsin.6!e"/ Ne var ki, felakete uðrayacaksýn. Onu durduracak büyü yok elinde, Baþýna gelecek belayý önleyemeyeceksin. Üzerine ansýzýn hiç beklemediðin bir yýkým gelecek.& E"/ 'Kötülüðüne güvendin, diye düþündün. Bilgin ve bilgeliðin seni saptýrdý. Ýçinden, diyordun.1["/ Bir gün içinde ikisi birden baþýna gelecek: Çok sayýda büyüye, etkili muskalarýna karþýn Hem dul kalacak, Hem evlat acýsýný alabildiðine yaþayacaksýn.1["/'Ey þimdi güvenlikte yaþayan zevk düþkünü, Ýçinden, diyorsun. Dinle þimdi:}s"/ diye düþünüyordun, Bunlarý aklýna getirmedin, sonuçlarýný düþünmedin.9k"/Halkýma öfkelenmiþ, Mirasým olduðu halde onu bayaðýlaþtýrýp Eline teslim etmiþtim. Ama sen onlara acýmadýn, Yaþlýlara bile çok aðýr bir boyunduruk yükledin."/RAB diyor ki, 'Ey Kildani kýzý, Karanlýða çekilip sessizce otur. Çünkü bundan böyle <Ülkeler kraliçesi> demeyecekler sana.`9"/Bizim kurtarýcýmýz Ýsrail'in Kutsalý'dýr. O'nun adý 'Her Þeye Egemen RAB'dir!'q["/Çýplaklýðýn sergilenecek, mahrem yerlerin görünecek. Öç alacaðým, kimseyi esirgemeyeceðim.'~u"/Bir çift deðirmen taþý al da un öðüt, Çýkar peçeni, kaldýr eteðini. Baldýrýný aç, ýrmaklardan geç.  ;"/'Ey Babil, erden kýz, Ýn aþaðý, topraða otur. Ey Kildani* kýzý, Tahtýn yok artýk, yere otur. Bundan böyle, demeyecekler sana.w". Zaferim yaklaþtý, uzak deðil; Kurtarýþým gecikmeyecek. Güzelliðim olan Ýsrail için Siyon'u kurtaracaðým.'F". 'Ey dikbaþlýlar, doðruluktan uzak olanlar, Dinleyin beni!K". Doðudan yýrtýcý kuþu, Uzak bir ülkeden Tasarýmý gerçekleþtirecek adamý çaðýran benim. Evet, bunlarý söyledim, Kesinlikle yerine getirecek, Tasarladýðýmý yapacaðým mutlaka. 9". Sonu ta baþlangýçtan, Henüz olmamýþ olaylarý çok önceden bildiren, diyen benim.zm". Çok önceden beri olup bitenleri anýmsayýn. Çünkü Tanrý benim, baþkasý yok. Tanrý benim, benzerim yok.X)".'Bunu anýmsayýn, ey baþkaldýranlar, Adam olun, aklýnýzdan çýkarmayýn!5".Onu omuzlayýp taþýr, yerine koyar. Öylece durur put, yerinden kýmýldamaz. Kendisine yakarana yanýt veremez, Onu sýkýntýsýndan kurtaramaz.+O".Kimisi bol keseden harcadýðý altýndan, Terazide tarttýðý gümüþten Ücret karþýlýðýnda kuyumcuya ilah yaptýrýr, Önünde yere kapanýp tapýnýr.q[".'Beni kime benzetecek, Kime denk tutacaksýnýz? Kiminle karþýlaþtýracaksýnýz ki, benzer olalým?< q".Siz yaþlanýncaya dek ben O'yum; Saçlarýnýz aðarýncaya dek Ben yükleneceðim sizi. Sizi ben yarattým, ben taþýyacaðým, Evet, sizi ben yüklenecek, ben kurtaracaðým. 3".'Ey Yakup soyu, Ýsrail'in sað kalanlarý, Doðdunuz doðalý yüklendiðim, Rahimden çýktýnýz çýkalý taþýdýðým sizler, Dinleyin beni:s _".Birlikte sinmiþ, diz çökmüþler, Putlarýný yük olmaktan kurtaramýyorlar. Sürgüne gidecek onlar.+  Q".'Ýlah Bel diz çökmüþ, ilah Nebo sinmiþ, Putlarý hayvanlara, öküzlere yüklenmiþ gidiyor. Taþýnan bu nesneleriniz aðýrlýk, Yorgun hayvana yük oldu.Q "-Ama bütün Ýsrail soyu RAB tarafýndan aklanacak, O'nunla övünecek.)"-'Benim için þöyle diyecekler: , Ýnsanlar O'na gelecek. RAB'be öfkelenenlerin hepsi utandýrýlacak. "-Kendi üzerime ant içtim, Aðzýmdan çýkan söz doðrudur, boþa çýkmaz: Her diz önümde çökecek, Her dil bana ant içecek.s_"-'Ey dünyanýn dört bucaðýndakiler, Bana dönün, kurtulursunuz. Çünkü Tanrý benim, baþkasý yok.U#"-Konuþun, davanýzý sunun, Birbirinize danýþýn. Bunlarý çok önceden duyurup bildiren kim? Ben RAB, bildirmedim mi? Benden baþka Tanrý yok, adil Tanrý ve Kurtarýcý benim. Yok benden baþkasý.)K"-'Ey sizler, uluslardan kaçýp kurtulanlar, Toplanýp gelin, birlikte yaklaþýn! Tahtadan oyma putlar taþýyan, Kurtaramayan ilahlara yakaranlar bilgisizdir.C"-Ben gizlide, Karanlýklar ülkesinin bir köþesinde konuþmadým. Yakup soyuna, demedim. Doðru olaný söyleyen, adil olaný bildiren RAB benim.'X)"-Çünkü gökleri yaratan RAB, Dünyayý yaratýp biçimlendiren, pekiþtiren, Üzerinde yaþanmasýn diye deðil, yaþansýn diye Biçimlendiren RAB -Tanrý O'dur- þöyle diyor: 'RAB benim, baþkasý yok."-Ama Ýsrail RAB tarafýndan kurtarýlacak, Sonsuza dek sürecek kurtuluþu. Çaðlar boyunca utandýrýlmayacak, Asla rezil olmayacak.^5"-Put yapanlarýn hepsi utandýrýlacak, rezil olacak. Utanç içinde uzaklaþacaklar.c?"-Gerçekten sen kendini gizleyen bir Tanrý'sýn, Ey Ýsrail'in Tanrýsý, ey Kurtarýcý!!~;"-RAB diyor ki, 'Mýsýr'ýn ürettikleri, Kûþ'un* ticaret gelirleri Ve uzun boylu Sevalýlar size gelecek, sizin olacak. Zincire vurulmuþ olarak ardýnýzsýra yürüyecekler. Önünüzde yere kapanýp yalvaracaklar: 'F}"- Koreþ'i doðrulukla harekete geçirecek, Yollarýný düzleyeceðim. Kentimi o onaracak, Sürgünlerimi ücret ya da ödül almadan o özgür kýlacak.' Böyle diyor Her Þeye Egemen RAB. |"- Dünyayý ben yaptým, Üzerindeki insaný ben yarattým. Benim ellerim gerdi gökleri, Bütün gök cisimleri benim buyruðumda.6{e"- Ýsrail'in Kutsalý, Ona biçim veren RAB diyor ki, 'Çocuklarýmýn geleceði hakkýnda beni sorgulayabilir, Ellerimin yapýtlarý hakkýnda bana buyruk verebilir misiniz?lzQ"- Babasýna, 'Dünyaya ne getirdin?' Ya da annesine, 'Ne biçim þey doðurdun?' Diyenin vay haline!Fy"- Kendine biçim verenle çekiþenin vay haline! Kil, topraktan yapýlmýþ çömlek parçasý, Kendisine biçim verene, 'Ne yapýyorsun? Yarattýðýn nesnenin tutacaðý yok' diyebilir mi?Kx"-Ey gökler, yukarýdan doðruluk damlatýn, Ey bulutlar, doðruluk yaðdýrýn. Toprak yarýlsýn, kurtuluþ meyvesi versin, Onunla birlikte doðruluk yetiþtirsin. Bunlarý yaratan RAB benim.'xwi"-Iþýðý biçimlendiren, karanlýðý yapan, Esenliði ve felaketi yaratan, Bütün bunlarý yapan RAB benim.qv["-Öyle ki, doðudan batýya dek Benden baþkasý olmadýðýný herkes bilsin. RAB benim, baþkasý yok.tua"-RAB benim, baþkasý yok, Benden baþka Tanrý yok. Beni tanýmadýðýn halde seni güçlü kýlacaðým. t"-Sen beni tanýmadýðýn halde Kulum Yakup soyu ve seçtiðim Ýsrail uðruna Seni adýnla çaðýrýp onurlu bir unvan vereceðim.2s]"-Seni adýnla çaðýranýn Ben RAB, Ýsrail'in Tanrýsý olduðumu anlayasýn diye Karanlýkta kalmýþ hazineleri, Gizli yerlerde saklý zenginlikleri sana vereceðim.zrm"-'Senin önünsýra gidip Daðlarý düzleyecek, Tunç* kapýlarý kýrýp Demir sürgülerini parçalayacaðým.Uq %"-RAB meshettiði* kiþiye, Sað elinden tuttuðu Koreþ'e sesleniyor. Uluslara onun önünde baþ eðdirecek, Krallarý silahsýzlandýracak*fö*, Bir daha kapanmayacak kapýlar açacak. Ona þöyle diyor:Ip ",Sizi kurtaran, Size rahimde biçim veren RAB diyor ki, 'Her þeyi yaratan, Gökleri yalnýz baþýna geren, Yeryüzünü tek baþýna seren, Sahte peygamberlerin belirtilerini boþa çýkaran, Falcýlarla alay eden, Bilgeleri geri çeviren, Bilgilerini saçmalýða dönüþtüren, Kulunun sözlerini yerine getiren, Ulaklarýnýn peygamberlik sözlerini gerçekleþtiren, Yeruþalim için, <Ýçinde oturulacak>, Yahuda kentleri için, diyen; Engine, diyen, Koreþ için, , Yeruþalim için, , Tapýnak için, diyen RAB benim.'ow",Sevinçle haykýrýn, ey gökler, Çünkü bunu RAB yaptý. Haykýrýn, ey yerin derinlikleri. Ey daðlar, ey orman, ormandaki her aðaç, Sevinç çýðlýklarýna katýlýn. Çünkü RAB Yakup soyunu kurtararak Ýsrail'de görkemini gösterdi.sn_",Ýsyanlarýnýzý bulut gibi, Günahlarýnýzý sis gibi sildim. Bana dönün, çünkü sizi kurtardým.'m#",'Ey Yakup soyu, ey Ýsrail, Söylediklerimi anýmsayýn, çünkü kulumsunuz. Size ben biçim verdim, kulumsunuz; Seni unutmam, ey Ýsrail.l1",Külle besleniyorlar. Aldanan yürekleri onlarý saptýrýyor. Canlarýný kurtaramaz, 'Sað elimdeki þu nesne aldatýcý deðil mi?' diyemezler.vke",Durup düþünmez, bilmez, Anlamazlar ki þöyle desinler: 'Odunun bir kýsmýný yakýp Ateþinde ekmek piþirdim, et kýzartýp yedim. Artakalanýndan iðrenç bir þey mi yapayým? Bir odun parçasýnýn önünde yere mi kapanayým?'rj]",Böyleleri anlamaz, bilmez. Çünkü gözleri de zihinleri de öylesine kapalý ki, Görmez, anlamazlar.i+",Artakalan odundan kendine bir ilah, Oyma put yapar; Önünde yere kapanýp ona tapýnýr, 'Beni kurtar, çünkü ilahým sensin' diye yakarýr. h9",Odunun bir kýsmýný yakar, Ateþinde et kýzartýp karnýný doyurur. Isýnýnca bir oh çeker, 'Isýndým, ateþin sýcaklýðýný duyuyorum' der.Bg}",Sonra aðaç odun olarak kullanýlýr. Ýnsan aldýðý odunla hem ýsýnýr, Hem tutuþturup ekmek piþirir, Hem de bir ilah yapýp tapýnýr. Yaptýðý putun önünde yere kapanýr..fU",Ýnsan kendisi için sedir aðaçlarý keser, Palamut, meþe aðaçlarý alýr. Ormanda kendine bir aðaç seçer. Bir çam diker, ama aðacý büyüten yaðmurdur.Ae{", Marangoz iple ölçü alýr, Tahtayý tebeþirle çizer. Raspayla tahtayý biçimlendirir, Pergelle iþaretler, insan biçimi verir. Ýnsan güzelliðinde, Evde duracak bir put yapar./dW", Demirci aletini alýr, Kömür ateþinde çalýþýr, Çekiçle demire biçim verir. Güçlü koluyla onu iþler. Acýkýr, güçsüz kalýr, su içmeyince tükenir.*cM", Bakýn, bu putlarla uðraþanlarýn hepsi utanacak. Onlarý yapanlar salt insan. Hepsi toplanýp yargýlanmaya gelsin. Dehþete düþecek, utanacaklar birlikte.Eb", Kim yararsýz ilaha biçim vermek, Dökme put yapmak ister?faE", Putlara biçim verenlerin hepsi boþ insanlardýr. Deðer verdikleri nesneler hiçbir iþe yaramaz. Putlarýn tanýklarý onlardýr; Ne bir þey görür ne de bir þey bilirler. Bunun sonucunda utanç içinde kalacaklar.G`",Yýlmayýn, korkmayýn! Size çok önceden beri söyleyip açýklamadým mý? Tanýklarým sizsiniz. Benden baþka Tanrý var mý? Hayýr, baþka Kaya yok; Ben bir baþkasýný bilmiyorum.'8_i",Benim gibi olan var mý? Haber versin. Ezeli halkýmý var ettiðimden beri olup bitenleri, Bundan sonra olacaklarý söyleyip sýralasýn, Evet, gelecek olaylarý bildirsin!^",RAB, Ýsrail'in Kralý ve Kurtarýcýsý, Her Þeye Egemen RAB diyor ki, 'Ýlk ve son benim, Benden baþka Tanrý yoktur.] ",'Kimi, diyecek, Kimi Yakup adýný alacak, Kimi de eline yazýp Ýsrail adýný benimseyecek.'U\#",Akarsu kýyýsýnda otlar arasýnda yükselen Kavaklar gibi boy atacaklar.>[%",' WBVV6UUTuSS%RQQ1PvOO4NMMLL`KKJIItHHGGQFEE@D2CBB[A@@A?>>K==3<<9998877)6z544-33211F0L0?// .u--%,Z++** )((V''%%%w$$?#""">!\!O 'T#95(+0(6cIyc% R "   vV(r!jiM"BÇünkü O bütün insanlýðý ateþ ve kýlýçla yargýlayacak, Pek çok kiþiyi öldürecek.hy"BBakýn, RAB ateþle geliyor, Savaþ arabalarý kasýrga gibi. Þiddetli öfkesini, Azarýný alev alev dökmek üzere.Gg"BBunlarý gördüðünüzde yüreðiniz sevinecek, Bedenleriniz körpe ot gibi tazelenecek. Herkes bilecek ki, RAB'bin koruyucu eli kullarýnýn, Gazabý ise düþmanlarýnýn üzerindedir.'af;"B Çocuðunu avutan bir anne gibi avutacaðým sizi, Yeruþalim'de avuntu bulacaksýnýz.Qe"B Çünkü RAB diyor ki, 'Bakýn, esenliði bir ýrmak gibi, Uluslarýn servetini taþkýn bir ýrmak gibi ona akýtacaðým. Ondan beslenecek, kucakta taþýnacak, Dizleri üzerinde sallanacaksýnýz.wdg"B Öyle ki, onun avutucu memelerini emip doyasýnýz, Kana kana içip Onun yüce bolluðundan zevk alasýnýz.' c"B 'Yeruþalim'le birlikte sevinin, Onu sevenler, hepiniz onun için coþun, Yeruþalim için yas tutanlar, onunla sevinçle coþun.b+"B Doðum anýna dek getiririm de Doðuracak gücü vermez miyim?' diyor RAB. 'Doðuracak güç veren ben, rahmi kapatýr mýyým?' diyor Tanrýn.:am"BKim böyle bir þey duydu? Kim böyle þeyler gördü? Bir ülke bir günde doðar mý, Bir anda doðar mý bir ulus? Ama Siyon, aðrýsý tutar tutmaz çocuklarýný doðurdu.]`3"B'Doðum sancýsý çekmeden doðurdu, Sancýsý tutmadan bir erkek çocuk doðurdu._"BKentten gürültülü sesler, Tapýnaktan bir ses yükseliyor! Düþmanlarýna hak ettikleri karþýlýðý veren RAB'bin sesidir bu.i^K"BRAB'bin sözünden titreyenler, Kulak verin O'nun söylediklerine: 'Sizden nefret eden, Adýmdan ötürü sizi dýþlayan kardeþleriniz, diyorlar. Utandýrýlacak olan onlardýr.l]Q"BBen de onlar için yýkýmý seçecek, Korktuklarýný baþlarýna getireceðim. Çünkü çaðýrdýðýmda yanýt veren olmadý, Konuþtuðumda dinlemediler, Gözümde kötü olaný yaptýlar, Hoþlanmadýðýmý seçtiler.'\-"BSýðýr boðazlayan, adam öldüren gibidir, Davar kurban eden, köpek boynu kýran, Tahýl sunusu* getiren, domuz kaný sunan, Anma sunusu olarak günnük yakan, putperest gibidir. Evet, bunlar kendi yollarýný seçtiler, Yaptýklarý iðrençliklerden hoþlanýyorlar.["BÇünkü bütün bunlarý ellerim yaptý, Hepsi böylece var oldu' diyor RAB. Sözümden titreyen kiþiye deðer veririm. Z "BRAB diyor ki, 'Gökler tahtým, Yeryüzü ayaklarýmýn taburesidir. Nerede benim için yapacaðýnýz ev, Neresi dinleneceðim yer?NY"AKurtla kuzu birlikte otlayacak, Aslan sýðýr gibi saman yiyecek. Yýlanýn yiyeceðiyse toprak olacak. Kutsal daðýmýn hiçbir yerinde Kimse zarar vermeyecek, yok etmeyecek.' Böyle diyor RAB.YX+"AOnlar bana yakarmadan yanýt verecek, Daha konuþurlarken iþiteceðim onlarý.W/"AEmek vermeyecekler boþ yere, Felakete uðrayan çocuklar doðurmayacaklar. Çünkü kendileri de çocuklarý da RAB'bin kutsadýðý soy olacak.YV+"AYaptýklarý evlerde baþkasý oturmayacak, Diktikleri baðýn meyvesini baþkasý yemeyecek. Çünkü halkým aðaçlar gibi uzun yaþayacak, Seçtiklerim, elleriyle ürettiklerinin tadýný çýkaracaklar.QU"AEvler yapýp içlerinde yaþayacak, Baðlar dikip meyvesini yiyecekler.DT"AOrada birkaç gün yaþayýp ölen bebekler olmayacak, Yaþýný baþýný almadan kimse ölümü tatmayacak. Yüz yaþýnda ölen genç, Yüz yaþýna basmayan kiþi lanetli sayýlacak.qS["AYeruþalim için sevinecek, Halkým için coþacaðým. Orada aðlayýþ ve feryat duyulmayacak artýk.R"AYaratacaklarýmla sonsuza dek sevinip coþun; Çünkü Yeruþalim'i coþku, Halkýný sevinç kaynaðý olarak yaratacaðým.Q"A'Çünkü bakýn, yeni bir yeryüzü, Yeni bir gök yaratmak üzereyim; Geçmiþtekiler anýlmayacak, akla bile gelmeyecek.KP"AÖyle ki, ülkede kim bereket istese Sadýk Tanrý'dan*fe* isteyecek; Ülkede kim ant içse, Sadýk Tanrý üzerine ant içecek. Çünkü geçmiþ sýkýntýlar unutulup Gözümden saklanacak.' O "AAdýnýz seçtiklerimin aðzýnda ancak lanet olarak kalacak. Egemen RAB sizi öldürecek, Ama kullarýna baþka bir ad verecek.N"AKullarým mutluluk içinde ezgiler söyleyecek, Ama siz yürek acýsýndan feryat edecek, Ezik bir ruhla haykýracaksýnýz.NM"A Bu yüzden Egemen RAB diyor ki, 'Bakýn, kullarým yemek yiyecek, Ama siz aç kalacaksýnýz. Kullarým içecek, Ama siz susuz kalacaksýnýz. Kullarým sevinecek, Ama sizin yüzünüz kýzaracak.mLS"A Ben de sizi kýlýca kýsmet edeceðim, Boðazlanmak üzere eðileceksiniz hepiniz. Çünkü çaðýrdýðýmda yanýt vermediniz, Konuþtuðumda dinlemediniz; Gözümde kötü olaný yaptýnýz, Hoþlanmadýðýmý seçtiniz.'K"A 'Ama sizler, RAB'bi terk edenler, Kutsal daðýmý unutanlar, Talih ilahýna sofra kuranlar, Kýsmet ilahýna karýþýk þarap sunanlar,lJQ"A Þaron, bana yönelen halkýmýn sürülerine aðýl, Akor Vadisi sýðýrlarýna barýnak olacak.&IE"A Yakup soyunu sürdürecek, Daðlarýmý miras alacak olanlarý Yahuda soyuna býrakacaðým. Seçtiklerim oralarý miras alacak, Kullarým orada yaþayacak.GH"ARAB diyor ki, 'Taneleri sulu salkýmý görünce, Halk, diyor. Kullarýmýn hatýrý için ben de öyle yapacaðým, Onlarýn hepsini yok etmeyeceðim. G "ArF]"A'Bakýn, yanýt önümde yazýlý duruyor. Susmayacak, suçlarýnýn karþýlýðýný vereceðim. Onlarýn da atalarýnýn da suçlarýnýn cezasýný Baþlarýna getireceðim' diyor RAB. 'Çünkü daðlarýn üzerinde buhur yaktýlar, Tepelerin üzerinde beni aþaðýladýlar. Bu nedenle eskiden yaptýklarýnýn karþýlýðýný Baþlarýna getireceðim.'E"ABirbirlerine, derler, <Çünkü ben senden daha kutsalým.> Böyleleri burnumda duman, Bütün gün yanan ateþtir.aD;"AMezarlýkta oturur, Gizli yerlerde geceler, Domuz eti yerler; Kaplarýnda haram et var. C "AO halk ki, bahçelerde kurban keserek, Tuðlalar üzerinde buhur yakarak Gözümün içine baka baka boyuna öfkelendirir beni.{Bo"AKötü yolda yürüyen, Kendi tasarýlarýnýn ardýnca giden Asi bir halka Bütün gün ellerimi uzatýp durdum.~A w"A'Beni sormayanlara göründüm, Aramayanlar beni buldu. Adýmla anýlmayan bir ulusa, dedim.~@u"@ Bunlara karþýn, ya RAB, Hâlâ kendini tutacak mýsýn, Suskun kalýp bize alabildiðine eziyet çektirecek misin? ?"@ Atalarýmýzýn sana övgü sunduðu Kutsal ve görkemli tapýnaðýmýz yandý, Deðer verdiðimiz her yer yýkýntýya döndü.V>%"@ Kutsal kentlerin çölleþti, Siyon çöl oldu, Yeruþalim viraneye döndü.q=["@ Ya RAB, fazla öfkelenme, Suçlarýmýzý sonsuza dek anma. Lütfen bak bize, hepimiz senin halkýnýz.k<O"@Yine de Babamýz sensin, ya RAB, Biz kiliz, sen çömlekçisin. Hepimiz senin ellerinin eseriyiz.;!"@Adýnla seni çaðýran, sana tutunmak için çaba gösteren yok; Çünkü bizden yüz çevirdin, Suçlarýmýz yüzünden bizi tükettin./:W"@Hepimiz murdar* olanlara benzedik, Bütün doðru iþlerimiz kirli âdet bezi gibi. Yaprak gibi soluyoruz, Suçlarýmýz rüzgar gibi sürükleyip götürüyor bizi.N9"@Doðru olaný sevinçle yapanlarýn, Senin yollarýndan yürüyüp seni unutmayanlarýn yardýmýna koþarsýn. Ama onlara karþý uzun süre günah iþlediðimizde öfkelendin. Nasýl kurtuluruz?98k"@Çünkü kendisine umut baðlayanlar için Etkin olan tek Tanrý sensin; Senden baþkasýný hiçbir zaman hiç kimse iþitmedi, Hiçbir kulak duymadý, hiçbir göz görmedi.f7E"@Beklemediðimiz olaðanüstü iþler yaparak Yeryüzüne indin, daðlar önünde sarsýldý. 6 "@]5 5"@Ya RAB, adýný düþmanlarýna duyurmak için Keþke gökleri yarýp insen! Daðlar önünde sarsýlsa! Geliþin, ateþin çalýlarý tutuþturmasýna, Suyu kaynatmasýna benzese! Uluslar senin önünde titrese!L4"?Öteden beri yönetmediðin, Sana ait olmayan bir halk gibi olduk.c3?"?Kutsal halkýn kýsa süre tapýnaðýna sahip oldu, Ama düþmanlarýmýz onu çiðnedi.+2O"?Ya RAB, neden bizi yolundan saptýrýyor, Ýnatçý kýlýyor, Senden korkmamýzý engelliyorsun? Kullarýn uðruna, Mirasýn olan oymaklarýn uðruna geri dön.1#"?Babamýz sensin. Ýbrahim bizi tanýmasa da, Ýsrail bizi kabul etmese de, Babamýz'sýn, ya RAB, Ezelden beri adýn 'Kurtarýcýmýz'dýr.0-"?Ya RAB, gökten bak, Kutsal, görkemli ve yüce yerinden bizi gör! Gayretin, gücün nerede? Gönlündeki özlem ve merhameti Bizden esirgedin./!"?Ovaya götürülen sürü gibi RAB'bin Ruhu onlarý rahata kavuþturdu. Ýþte adýný onurlandýrmak için Halkýna böyle yol gösterdi. . "? - "? {,o"? Sonra halký eski günleri, Musa'nýn dönemini anýmsadý. 'Çobanlarýyla birlikte onlarý denizden geçiren, Kutsal Ruhu'nu aralarýna yerleþtiren, Görkemli gücüyle Musa'nýn saðýnda yol alan, Sonsuz onur kazanmak için önlerinde sularý yaran, Bir at nasýl tökezlemeden kýrdan geçerse Onlarý deniz yataðýndan öyle geçiren RAB nerede?' Diye sordular.o+W"? Ama baþkaldýrýp O'nun Kutsal Ruhu'nu incittiler. O da düþmanlarý olup onlara karþý savaþtý.M*"? Sýkýntý çektiklerinde O da sýkýntý çekti. Huzurundan çýkan melek onlarý kurtardý. Sevgisi ve merhametinden ötürü onlarý kurtardý, Geçmiþte onlarý sürekli yüklenip taþýdý.)w"?RAB dedi ki, 'Onlar kuþkusuz benim halkým, Beni aldatmayacak çocuklardýr.' Böylece onlarýn Kurtarýcýsý oldu.D("?Þefkati ve iyiliði uyarýnca Bizim için yaptýklarýndan, evet, Ýsrail halký için yaptýðý bütün iyiliklerinden ötürü RAB'bin iyiliklerini ve övülesi iþlerini anacaðým.d'A"?Öfkeyle halklarý çiðnedim, Onlarý gazapla sarhoþ ettim, Yere akýttým kanlarýný.'&'"?Baktým, yardým edecek kimse yoktu, Destek verecek kimsenin olmayýþýna þaþtým; Gücüm kurtuluþ saðladý, Gazabým bana destek oldu.\%1"?Çünkü öç alma günü yüreðimdeydi, Halkýmý kurtaracaðým yýl gelmiþti.U$#"?'Çukurda üzümü tek baþýma çiðnedim, Yanýmda halklardan kimse yoktu. Öfkeyle çiðnedim onlarý, Gazapla ayaklarýmýn altýna aldým. Kanlarý giysilerime sýçradý, bütün elbisemi kirletti.v#e"?Giysilerin neden kýrmýzý? Üstün baþýn neden çukurda üzüm çiðneyen biri gibi kýzýla bulanmýþ?F" "?Edom'dan*fç*, Bosra'dan*fç* Al giysiler içinde bu gelen kim? Göz kamaþtýrýcý giysiler içinde, Büyük güçle yürüyen*fd* kim? 'O benim! Adaleti duyuran, Kurtarmaya gücü olan.'!)"> Siyon halkýna, 'RAB'bin fidyeyle kurtardýðý kutsal halk' diyecekler. Ve sen Yeruþalim, 'Aranan, terk edilmemiþ kent' diye anýlacaksýn.. U"> RAB çaðrýsýný dünyanýn dört bucaðýna duyurdu: 'Siyon kýzýna*, <Ýþte kurtuluþun geliyor> deyin, <Ücreti kendisiyle birlikte, ödülü önündedir.> '"> Geçin, geçin kent kapýlarýndan! Halkýn yolunu açýn! Toprak yýðýp yol yapýn, Taþlarý ayýklayýn, uluslar için sancak dikin!~u"> Tahýlý devþiren yiyecek Ve RAB'be övgüler sunacak. Üzümü toplayan, Þarabýný kutsal avlularýmda içecek.'+O">RAB sað elini, güçlü kolunu kaldýrýp ant içti: 'Tahýlýný bir daha düþmanlarýna yedirmeyeceðim, Emek verdiðin yeni þarabý yabancýlar içmeyecek.  ">uc">Ey Yeruþalim, surlarýna bekçiler diktim, Gece gündüz hiç susmayacaklar. Ey RAB'be sözünü anýmsatanlar, Yeruþalim'i pekiþtirene, Onu yeryüzünün övüncü kýlana dek Durup dinlenmeden RAB'be yakarýn, O'na rahat vermeyin.&E">Bir delikanlý bir kýzla nasýl evlenirse, Oðullarýn da seninle öyle evlenecek*fc*. Güvey gelinle nasýl sevinirse, Tanrýn da seninle öyle sevinecek.0Y">Artýk sana 'Terk edilmiþ', Ülkene 'Virane' denmeyecek; Bunun yerine sana 'Sevdiðim', Ülkene 'Evli' denecek. Çünkü RAB seni seviyor, Ülken de evli sayýlacak.[/">RAB'bin elinde güzellik tacý, Tanrýn'ýn elinde krallýk sarýðý olacaksýn. ">Uluslar senin zaferini, Bütün krallar görkemini görecek. RAB'bin kendi aðzýyla belirlediði yeni bir adla anýlacaksýn. '">Zaferi ýþýk gibi parlayýncaya, Kurtuluþu meþale gibi yanýncaya dek Siyon uðruna susmayacak, Yeruþalim uðruna sessiz kalmayacaðým.5c"= Toprak filizlerini nasýl çýkartýr, Bahçe ekilen tohumlarý nasýl yetiþtirirse, Egemen RAB de doðruluk ve övgüyü Bütün uluslarýn önünde öyle yetiþtirecek.eC"= RAB'de büyük sevinç bulacaðým, Tanrým'la yüreðim coþacak. Çünkü çelenkle süslenmiþ güvey gibi, Takýlarýný kuþanmýþ gelin gibi, Bana kurtuluþ giysisini giydirdi, Beni doðruluk kaftanýyla örttü.$A"= Soylarýndan gelenler uluslar arasýnda, Torunlarý halklar arasýnda tanýnacak. Onlarý gören herkes RAB'bin kutsadýðý soy olduklarýný anlayacak.'*M"='Çünkü ben RAB adaleti severim, Nefret ederim soygun ve haksýzlýktan*fb*. Sözümde durup hak ettiklerini verecek, Onlarla ebedi bir antlaþma yapacaðým.0Y"=Utanç yerine iki kat onur bulacaksýnýz, Aþaðýlanma yerine payýnýzla sevineceksiniz, Böylece ülkenizde iki kat mülk edineceksiniz; Sevinciniz sonsuz olacak.!;"=Sizlerse RAB'bin kâhinleri, Tanrýmýz'ýn görevlileri diye çaðrýlacaksýnýz. Uluslarýn servetiyle beslenecek, Zenginlikleriyle övüneceksiniz.R"=Yabancýlar sürülerinizi güdecek, Irgatýnýz, baðcýnýz olacaklar.&E"=O zaman eski yýkýntýlarý yeniden inþa edecek, Çoktan viraneye dönmüþ yerleri yeniden kuracak, Kuþaklar boyu yýkýk kalmýþ kentleri onaracaklar.  "=  "=n  W"=Egemen RAB'bin Ruhu üzerimdedir. Çünkü O beni yoksullara müjde iletmek için meshetti*. Yüreði ezik olanlarýn yaralarýný sarmak için, Tutsaklara serbest býrakýlacaklarýný, Zindanlarda bulunanlara kurtulacaklarýný, RAB'bin lütuf yýlýný, Tanrýmýz'ýn öç alacaðý günü ilan etmek, Yas tutanlarýn hepsini avutmak, Siyon'da yas tutanlara yardým saðlamak -Kül yerine çelenk, Yas yerine sevinç yaðý, Çaresizlik ruhu yerine Onlara övgü giysisini vermek- için RAB beni gönderdi. Öyle ki, RAB'bin görkemini yansýtmak için, Onlara 'RAB'bin diktiði doðruluk aðaçlarý' densin.  "<En küçük ailen bini bulacak, Sayýca en az olaný koca bir ulus olacak. Ben RAB, zamaný gelince bunu hýzlandýracaðým.' "<Halkýnýn hepsi doðru kiþiler olacak; El emeðim, görkemimi göstermek için diktiðim fidan, Ülkeyi sonsuza dek mülk edinecek.~u"<Artýk güneþin batmayacak, ayýn çekilmeyecek, Çünkü RAB sonsuz ýþýðýn olacak, Sona erecek yas günlerin."<'Gündüz ýþýðýn güneþ olmayacak artýk, Ay da aydýnlatmayacak seni; Çünkü RAB sonsuz ýþýðýn, Tanrýn görkemin olacak. 9"<Ülkenden þiddet, sýnýr boylarýndan Soygun ve yýkým haberleri duyulmayacak artýk. Surlarýna Kurtuluþ, kapýlarýna Övgü adýný vereceksin.(I"<Sana tunç* yerine altýn, Demir yerine gümüþ, aðaç yerine tunç, Taþ yerine demir getireceðim. Barýþý yöneticin, doðruluðu önderin yapacaðým.7"<Uluslar ve krallýklar Bir anne gibi seni emzirecekler. O zaman bileceksin ki, seni kurtaran RAB, Seni fidyeyle kurtaran, Yakup'un Güçlüsü benim.&E"<'Kimsenin uðramadýðý, terk edilmiþ, Nefret edilen bir yer olduðun halde Seni sonsuz bir övünç kaynaðý, Bütün kuþaklarýn sevinci kýlacaðým.1["<Seni ezenlerin çocuklarý Gelip önünde eðilecekler; Seni hor görenlerin hepsi, Diyerek ayaklarýna kapanacaklar.4a"< 'Lübnan'ýn görkemi olan çam, köknar ve selvi aðaçlarý, Tapýnaðýmý süslemek için hep birlikte sana taþýnacak. Ayak bastýðým yeri görkemli kýlacaðým.s_"< Çünkü sana kulluk etmeyen ulus ya da krallýk yok olacak, Evet, o uluslar tam bir yýkýma uðrayacak.*M"< Kapýlarýn hep açýk duracak, Uluslarýn serveti ve zafer alaylarý ardýnda yürütülen yenik krallar Gece gündüz açýk kalan bu kapýlardan girsin diye.,~Q"< 'Yabancýlar senin surlarýný onaracak, Krallarý sana hizmet edecek. Öfkelendiðimde seni cezalandýrdýysam da, Kabul ettiðimde sana merhamet göstereceðim. } "< Bana umut baðlayan kýyý halklarýnýn, Ticaret gemileri öncülüðünde Senin çocuklarýný altýnlarýyla, gümüþleriyle birlikte Tanrýn RAB'bin adý için, Ýsrail'in Kutsalý için Uzaktan getiren gemileridir bunlar. RAB seni görkemli kýldý.a|;"<'Nedir bunlar, bulut gibi, Yuvalarýna yaklaþan güvercinler gibi süzülüp gelenler?`{9"<Kedar'ýn bütün sürüleri sana gelecek, Nevayot'un koçlarý senin buyruðunda olacak, Sunaðýmýn üzerinde kabul edilen sunular olarak sunulacak. Böylece görkemli tapýnaðýmý daha görkemli kýlacaðým.Bz}"<'Deve sürüleri, Midyan'ýn ve Efa'nýn deve yavrularý Senin topraklarýný dolduracak. Bütün Saba halký geliyor, Altýn ve günnük getiriyor, RAB'bin erdemlerini ilan ediyorlar.)yK"<Bunu görünce yüzün parlayacak, Yüreðin heyecandan hýzlý hýzlý çarpacak; Çünkü denizin zenginlikleri senin olacak, Uluslarýn serveti sana akacak.x"<'Baþýný kaldýr da çevrene bir bak, Hepsi toplanmýþ sana geliyor. Oðullarýn uzaktan geliyor, Kýzlarýn kucakta taþýnýyor.Rw"<Uluslar senin Iþýðýna, Krallar üzerine doðan aydýnlýða gelecek.v"<Dünyayý karanlýk, halklarý koyu karanlýk örtüyor; Oysa RAB senin üzerine doðacak, Yüceliði üzerinde görünecek.Yu -"<'Kalk, parla; Çünkü Iþýðýn geliyor, RAB'bin yüceliði üzerine doðuyor.Bt}";Bana gelince, onlarla yapacaðým antlaþma þudur: Üzerindeki Ruhum, aðzýna koyduðum sözler Þimdiden sonsuza dek senin, çocuklarýnýn, Torunlarýnýn aðzýndan düþmeyecek.'jsM";RAB diyor ki, 'Kurtarýcý Siyon'a, Yakup soyundan olup baþkaldýrmaktan vazgeçenlere gelecek.8ri";Böylece batýdan doðuya kadar insanlar RAB'bin adýndan ve yüceliðinden korkacak. Çünkü düþman azgýn bir ýrmak gibi geldiðinde, RAB'bin Ruhu*fa* onu kaçýrtacak.q)";Herkese yaptýklarýnýn karþýlýðýný verecek. Düþmanlarýna öfkeyle, Hasýmlarýna ve kýyý halklarýna cezayla karþýlýk verecek. p";Doðruluðu göðüslük gibi kuþandý, Kurtuluþ miðferini baþýna taktý, Öç giysisini giydi, Gayreti kaftan gibi sarýndý.o7";Kimsenin olmadýðýný gördü, Aracýlýk edecek birinin olmadýðýna þaþtý. Kendi gücüyle kurtuluþ saðladý, Doðruluðu O'na destek oldu.Gn";Hiçbir yerde gerçek yok, Kötülükten çekinen soyuluyor!'m1";Adalet püskürtüldü, doðruluk bizden uzak duruyor. Çünkü gerçek, kent meydanýnda sendeleyip düþtü, Dürüstlük aramýza giremez oldu.-lS"; Baþkaldýrýp RAB'bi yadsýdýk, Tanrýmýz'ý izlemez olduk. Zorbalýk, isyan dolu sözler söyledik, Yüreðimizde tasarladýðýmýz yalanlarý mýrýldandýk.(kI"; Çünkü sana çok kez baþkaldýrdýk, Günahlarýmýz bize karþý tanýklýk ediyor, Ýsyanlarýmýz hep yanýbaþýmýzda. Suçlarýmýzý kabul ediyoruz.j"; Hepimiz ayý gibi homurdanýyor, Güvercin gibi inim inim inliyoruz. Adalet bekliyoruz, ortada yok; Kurtuluþ bekliyoruz, bizden uzak.6ie"; Kör gibi duvarý el yordamýyla arýyor, Yolumuzu bulmaya çalýþýyoruz. Öðle vakti alaca karanlýktaymýþ gibi tökezliyoruz, Güçlüler arasýnda ölüler gibiyiz..hU"; Diyorlar ki, 'Bu yüzden adalet bizden uzak, Doðruluk bize eriþemiyor. Iþýk bekliyoruz, yalnýz karanlýk var; Parýltý bekliyor, koyu karanlýkta yürüyoruz.g7";Esenlik yolunu bilmezler, Ýzledikleri yolda adalet yoktur. Kendilerine çarpýk yollar yaptýlar, O yoldan gidenlerin hiçbiri esenlik nedir bilmez.f)";Ayaklarý kötülüðe koþar, Çekinmeden suçsuz kaný dökerler. Akýllarý fikirleri hep kötülükte, Þiddet ve yýkým var yollarýnda.e'";Dokuduklarý aðdan giysi olmaz, Elleriyle yaptýklarýyla örtünemezler. Eylemleri kötü eylemlerdir, Elleri zorbalýðýn araçlarýdýr./dW";Engerek yumurtalarý üzerinde kuluçkaya yatýyor, Örümcek aðý dokuyorlar. Onlarýn yumurtalarýndan yiyen ölür, Kýrýlan yumurtadan engerek yavrusu çýkar.c3";Adaletle dava açan, Davasýný dürüstçe savunan yok. Boþ laflara güveniyor, yalan söylüyorlar. Fesada gebe kalýp kötülük doðuruyorlar.b";Çünkü elleriniz kanla, Parmaklarýnýz suçla kirlendi. Dudaklarýnýz yalan söyledi, Diliniz kötülük mýrýldanýyor.a";Ama suçlarýnýz sizi Tanrýnýz'dan ayýrdý. Günahlarýnýzdan ötürü O'nun yüzünü göremez, Sesinizi iþittiremez oldunuz.f` G";Bakýn, RAB'bin eli kurtaramayacak kadar kýsa, Kulaðý duyamayacak kadar saðýr deðildir._3":RAB'den zevk alýrsýnýz. O zaman sizi yeryüzünün yüksek yerlerine çýkarýr, Atanýz Yakup'un mirasýyla doyururum.' Bunu söyleyen RAB'dir.w^g": 'Kutsal günümde dilediðinizi yapmaz, Þabat Günü'nü* çiðnemezseniz, Þabat Günü'ne , RAB'bin kutsal gününe derseniz, Kendi yolunuzdan gitmez, Keyfinize bakmayýp boþ konulara dalmaz, O günü yüceltirseniz,J] ": Halkýnýz eski yýkýntýlarý onaracak, Geçmiþ kuþaklarýn temelleri üzerine Yeni yapýlar dikeceksiniz. denecek sizlere.%\C": RAB her zaman size yol gösterecek, Kurak topraklarda sizi doyurup güçlendirecek. Ýyi sulanmýþ bahçe gibi, Tükenmez su kaynaðý gibi olacaksýnýz.+[O": Açlar uðruna kendinizi feda eder, Yoksullarýn gereksinimini karþýlarsanýz, Iþýðýnýz karanlýkta parlayacak, Karanlýðýnýz öðlen gibi ýþýyacak.Z-": O zaman yardým çaðrýlarýnýzý RAB yanýtlayacak, Feryat ettiðinizde, <Ýþte buradayým> diyecek. Kötücül konuþmalara son verirseniz,Y%":Iþýðýnýz tan gibi aðaracak, Çabucak þifa bulacaksýnýz. Doðruluðunuz önünüzden gidecek, RAB'bin yüceliði artçýnýz olacak.3X_":Yiyeceðinizi açla paylaþmak deðil mi? Barýnaksýz yoksullarý evinize alýr, Çýplak gördüðünüzü giydirir, Yakýnlarýnýzdan yardýmýnýzý esirgemezseniz,1W[":Benim istediðim oruç, Haksýz yere zincire, boyunduruða vurulanlarý salývermek, Ezilenleri özgürlüðe kavuþturmak, Her türlü boyunduruðu kýrmak deðil mi?gVG":Ýstediðim oruç bu mu sanýyorsunuz? Ýnsanýn isteklerini denetlemesi gereken gün böyle mi olmalý? Kamýþ gibi baþ eðip çul ve kül üzerine mi oturmalý? Siz buna mý oruç, RAB'bi hoþnut eden gün diyorsunuz?U":Orucunuz kavgayla, çekiþmeyle, Þiddetli yumruklaþmayla bitiyor. Bugünkü gibi oruç tutmakla Sesinizi yükseklere duyuramazsýnýz.T":Diyorlar ki, Ýþçilerinizi eziyorsunuz.oSW":Bana her gün danýþýyor, Yollarýmý öðrenmekten zevk duyuyorlarmýþ! Doðru davranan, Tanrýsý'nýn buyruðundan ayrýlmayan bir ulusmuþ gibi... Benden adil yargýlar diliyor, Bana yaklaþmaktan zevk alýyorlarmýþ*fy*.R ":'Avaz avaz baðýrýn, çekinmeyin, Sesinizi boru sesi gibi yükseltin; Halkýma isyanlarýný, Yakup soyuna günahlarýný bildirin.3Qa"9'Kötülere esenlik yoktur' diyor Tanrým.oPW"9Ama kötüler çalkalanan deniz gibidir, O deniz ki, rahat duramaz, sularý çamur ve pislik savurur.O"9Dudaklardan övgü sözleri döktüreceðim. Uzaktakine de yakýndakine de Tam esenlik olsun' diyor RAB, 'Hepsini iyileþtireceðim.' N9"9'Yaptýklarýný gördüm, Ama onlarý iyileþtirip yol göstereceðim. Karþýlýk olarak hem onlarý Hem de aralarýnda yas tutanlarý avutacaðým.M-"9Haksýz kazanç suçuna öfkelenip halký cezalandýrdým, Öfkeyle yüzümü çevirdim onlardan. Ne var ki, inatla kendi yollarýndan gittiler.L"9Çünkü sonsuza dek davacý ve öfkeli olacak deðilim, Öyle olsa, yarattýðým canlarla ruhlar karþýmda dayanamazdý.jKM"9Yüce ve görkemli Olan, Sonsuzlukta yaþayan, adý Kutsal Olan diyor ki, 'Yüksek ve kutsal yerde yaþadýðým halde, Alçakgönüllülerle, ezilenlerle birlikteyim. Yüreklerini sevindirmek için ezilenlerin yanýndayým.`J9"9RAB diyor ki, 'Toprak yýðýp yol yapýn, Halkýmýn yolundaki engelleri kaldýrýn.'aI;"9 Feryat ettiðinizde Topladýðýnýz putlar sizi kurtarsýn bakalým! Rüzgar hepsini silip süpürecek, Bir soluk onlarý alýp götürecek. Bana sýðýnansa ülkeyi mülk edinecek, Kutsal daðýmý miras alacak.'kHO"9 Sözde doðruluðunuzu da yaptýklarýnýzý da ilan edeceðim, Bunlarýn size yararý olmayacak.DG"9 'Sizi kaygýlandýran, korkutan kim ki, Bana ihanet ediyor, beni anmýyor, Yüreðinizde bana yer vermiyorsunuz? Benden korkmamanýzýn nedeni Uzun zamandýr suskun kalýþým deðil mi?F"9 Uzun yolculuklar sizi yorduðu halde, 'Pes ettim' demediniz. Gücünüzü tazeleyip durdunuz, Bu nedenle de tükenmediniz.0EY"9 Çeþit çeþit hoþ kokular sürünüp ilah Molek'e*fv* yað götürdünüz. Elçilerinizi ta uzaklara gönderdiniz, Ölüler diyarýna dek alçalttýnýz kendinizi.D"9Kapýlarýnýzýn, sövelerinizin arkasýna Ýðrenç simgeler koydunuz. Beni býraktýnýz, Yataklarýnýzý ardýna kadar açýp içine girdiniz, Oynaþlarýnýzla anlaþýp birlikte yatmaya can atýyorsunuz. Onlarýn çýplaklýðýný seyrettiniz.]C3"9Yataðýnýzý ulu, yüksek daða serdiniz, Oraya bile kurban kesmeye gidiyorsunuz.By"9Sizin payýnýz Vadinin düzgün taþlarýndan yapýlan putlardýr, Evet, sizin nasibiniz onlardýr! Onlara dökmelik sunular döktünüz, Tahýl sunularý* sundunuz. Bütün bunlardan sonra sizi cezalandýrmaktan çekineceðimi mi sanýyorsunuz? A "9@!"9Siz kiminle alay ediyorsunuz? Kime dudak büküyor, dil çýkarýyorsunuz? Aðaçlar arasýnda, bol yapraklý her aðacýn altýnda Þehvetle yanýp tutuþan, Vadilerde, kaya kovuklarýnda çocuklarýný kurban eden, Ýsyan torunlarý, yalan soyu deðil misiniz siz?d?A"9Ama siz, ey falcý kadýnýn çocuklarý, Fahiþelik ve zina edenlerin soyu, buraya gelin!d>A"9Doðru kiþi esenliðe kavuþur, Doðru yolda yürümüþ olan mezarýnda*fü* rahat uyur.:= o"9Doðru kiþi ölüp gidiyor, Kimsenin umurunda deðil. Sadýk adamlar da göçüp gidiyor; Kimse doðru kiþinin göçüp gitmekle Kötülükten kurtulduðunun farkýnda deðil.<"8 Birbirlerine, 'Haydi, þarap getirelim, Bol bol içki içelim! Yarýn da bugün gibi geçecek, Hatta çok daha iyi olacak' diyorlar.#;?"8 Doymak bilmeyen azgýn köpeklere benzerler, Aklý kýt çobanlar bunlar! Kendi yollarýna döndüler, Her biri yalnýz kendi çýkarýný düþünüyor.:#"8 Ýsrail'in bekçileri kördür, hepsi bilgisizdir. Havlayamayan dilsiz köpekler gibidirler. Uzanýp düþ görürler, Uykuyu pek severler!f9E"8 Ey bütün kýr hayvanlarý, Ormanda yaþayan bütün hayvanlar, Yiyip bitirmek için gelin! 8"8Ýsrail'in sürgünlerini toplayan Egemen RAB diyor ki, 'Toplanmýþ olanlara katmak üzere Daha baþkalarýný da toplayacaðým.'37_"8Kutsal daðýma getirip Dua evimde sevindireceðim. Yakmalýk sunularýyla* kurbanlarý Sunaðýmda kabul edilecek, Çünkü evime denecek.'B6}"8'RAB'be hizmet etmek, O'nun adýný sevmek, Kulu olmak için O'na baðlanan yabancýlarý, Þabat Günü'nü tutan, bayaðýlaþtýrmayan, Antlaþmama sýmsýký baðlý kalan herkesi,5)"8Evimde, evimin dört duvarý arasýnda Oðullardan da kýzlardan da daha iyi bir anýt ve ad vereceðim; Yok edilemez, ebedi bir ad olacak bu.4}"8Çünkü RAB diyor ki, 'Þabat günlerimi tutan, Beni hoþnut edeni seçen, Antlaþmama sýmsýký baðlý kalan hadýma 3"8RAB'be baðlanan hiçbir yabancý, 'Kuþkusuz RAB beni halkýndan ayýracak', Hiçbir hadým da, 'Ben kuru bir aðacým' demesin.!2;"8Bunu yapan insana, Buna sýmsýký sarýlan insanoðluna ne mutlu! Þabat Günü'nü* tutar, bayaðýlaþtýrmaz, Her türlü kötülükten sakýnýr.'1 "8RAB þöyle diyor: 'Adil ve doðru olaný koruyup yerine getirin. Çünkü doðruluðum gelmek, Adaletim görünmek üzeredir.0"7 Dikenli çalý yerine çam, Isýrgan yerine mersin aðacý bitecek. Bunlar bana ün getirecek, Yok olmayan sonsuz bir belirti olacak.'$/A"7 Sevinçle çýkacak, Esenlikle geri götürüleceksiniz. Daðlar, tepeler önünüzde sevinçle çýðýracak, Kýrdaki bütün aðaçlar alkýþ tutacak..7"7 Aðzýmdan çýkan söz de öyle olacaktýr. Bana boþ dönmeyecek, Ýstemimi yerine getirecek, Yapmasý için onu gönderdiðim iþi baþaracaktýr. -"7 Gökten inen yaðmur ve kar, Topraðý sulamadan, yeri yeþertmeden, Ekinciye tohum, yiyene ekmek vermeden Nasýl göðe dönmezse,,"7 'Çünkü gökler nasýl yeryüzünden yüksekse, Yollarým da sizin yollarýnýzdan, Düþüncelerim düþüncelerinizden yüksektir.+w"7'Çünkü benim düþüncelerim Sizin düþünceleriniz deðil, Sizin yollarýnýz benim yollarým deðil' diyor RAB.*#"7Kötü kiþi yolunu, Fesatçý düþüncelerini býraksýn; RAB'be dönsün, merhamet bulur, Tanrýmýz'a dönsün, bol bol baðýþlanýr.L)"7Bulma fýrsatý varken RAB'bi arayýn, Yakýndayken O'na yakarýn.R("7Tanýmadýðýnýz uluslarý çaðýracaksýnýz, Sizi tanýmayan uluslar koþa koþa size gelecek. Tanrýnýz RAB'den, Ýsrail'in Kutsalý'ndan ötürü gelecekler. Çünkü RAB sizleri yüceltecek.'@'{"7Bakýn, onu halklara tanýk, Önder ve komutan yaptým./&W"7'Kulak verin, bana gelin. Dinleyin ki yaþayasýnýz. Ben de sizinle sonsuz bir antlaþma, Davut'a söz verdiðim kalýcý iyilikleri içeren bir antlaþma yapayým.!%;"7Paranýzý neden ekmek olmayana, Emeðinizi doyurmayana harcýyorsunuz? Beni iyi dinleyin ki, iyi olaný yiyesiniz, Bolluðun tadýný çýkarasýnýz!$ "7'Ey susamýþ olanlar, sulara gelin, Parasý olmayanlar, gelin, satýn alýn, yiyin. Gelin, þarabý ve sütü parasýz, bedelsiz alýn.M#"6Ama sana karþý yapýlan hiçbir silah iþe yaramayacak, Mahkemede seni suçlayan her dili Suçlu çýkaracaksýn. RAB'be kulluk edenlerin mirasý þudur: Onlarýn gönenci bendendir' diyor RAB.""6'Ýþte, kor halindeki ateþi üfleyen, Amaca uygun silah yapan demirciyi ben yarattým. Yok etsin diye yýkýcýyý da ben yarattým.p!Y"6Sana saldýran olursa, benden olmadýðýný bil. Sana saldýran herkes önünde yenilgiye uðrayacak.} s"6Doðrulukla güçlenecek, Baskýdan uzak olacak, korkmayacaksýn. Dehþet senden uzak kalacak, sana yaklaþmayacak.N"6 Bütün çocuklarýný ben RAB eðiteceðim, Esenlikleri tam olacak.oW"6 Kale burçlarýný yakuttan, Kapýlarýný mücevherden, Surlarýný deðerli taþlardan yapacaðým.!"6 'Ey kasýrgaya tutulmuþ, Avuntu bulmamýþ ezik kent! Taþlarýný koyu harçla yerine koyacak, Temellerini laciverttaþýyla atacaðým. 1~~}a|'{{Hzyyy xwwpwvv)uu&ttMssXrkqq-pwooo nsnmlkkjiiXih_gggLffXeodd"cbbat``_R^^q]]\\,[[ZxYcXX WWVOUTTTSRR3QQAPKOuNMMnLL$KJJ!IsHHFG*FEE6DDACBBiAAA@@G??4>> ==<_, Bundan ötürü oraya artýk Tofet ya da Ben-Hinnom Vadisi deðil, Kýyým Vadisi deneceði günler geliyor, diyor RAB. Tofet'te yer kalmayana dek gömecekler ölüleri.8=i,Oðullarýný, kýzlarýný ateþte kurban etmek için Ben-Hinnom Vadisi'nde, Tofet'te* puta tapýlan yerler kurdular. Böyle bir þeyi ne buyurdum ne de aklýmdan geçirdim.<%,' '.:U,Bunun için onlara de ki, }7s,Atalarýnýzýn Mýsýr'dan çýktýðý günden bu yana, size her gün defalarca peygamber kullarýmý gönderdim.67,Ne var ki, dinlemediler, kulak asmadýlar; kendi isteklerinin, kötü yüreklerinin inadý doðrultusunda yürüdüler. Ýleri deðil, geri gittiler.35_,Onlara þunu buyurdum: Sözümü dinlerseniz, ben sizin Tanrýnýz, siz de benim halkým olursunuz. Ýyilik bulmanýz için her konuda size buyurduðum yolda yürüyün. 4 ,Çünkü atalarýnýzý Mýsýr'dan çýkardýðýmda, yakmalýk sunularla kurbanlar hakkýnda onlara seslenip buyruk vermedim.3 ,'Ýsrail'in Tanrýsý, Her Þeye Egemen RAB diyor ki, _17,Ýncittikleri ben miyim, diyor RAB. Hayýr, kendilerini inciterek utanca boðuyorlar.J0 ,Çocuklar odun topluyor, babalar ateþ yakýyor, kadýnlar Gök Kraliçesi'ne*fi* pide piþirmek için hamur yoðuruyor. Beni öfkelendirmek için baþka ilahlara dökmelik sunular sunuyorlar.g/G,Onlarýn Yahuda kentlerinde, Yeruþalim sokaklarýnda neler yaptýklarýný görmüyor musun?.3,'Sana gelince, ey Yeremya, bu halk için yalvarma; onlar için ne yakar ne de dilekte bulun; bana yalvarýp yakarma, çünkü seni dinlemeyeceðim.l-Q,Kardeþlerinizi, bütün Efrayim soyunu nasýl attýysam, sizleri de öyle atacaðým huzurumdan.>(,I,Bu yüzden Þilo'ya ne yaptýmsa, bana ait olan, güvendiðiniz bu tapýnaða da -sizlere, atalarýnýza vermiþ olduðum bu yere de- aynýsýný yapacaðým.+, Bütün bunlarý yaptýnýz, diyor RAB, size defalarca seslendim ama dinlemediniz; sizi çaðýrdým ama yanýt vermediniz.*-, ' diyor RAB. ( , ', ' <Çalmak, adam öldürmek, zina etmek, yalan yere ant içmek, Baal'a* buhur yakmak, tanýmadýðýnýz baþka ilahlarýn ardýnca gitmek, bütün bu iðrençlikleri yapmak için mi bana ait olan tapýnaða gelip önümde duruyor, güvenlikteyiz diyorsunuz?M&,Ne var ki, sizler iþe yaramaz aldatýcý sözlere güveniyorsunuz.a%;,burada, sonsuza dek atalarýnýza vermiþ olduðum ülkede kalmanýzý saðlarým*fý*.$%,yabancýya, öksüze, dula haksýzlýk etmez, burada suçsuz kaný akýtmaz, sizi yýkýma götüren baþka ilahlarýn ardýnca gitmezseniz,p#Y,Eðer yaþantýnýzý ve uygulamalarýnýzý gerçekten düzeltir, birbirinize karþý adil davranýr,{"o,'RAB'bin Tapýnaðý, RAB'bin Tapýnaðý, RAB'bin Tapýnaðý buradadýr!' gibi aldatýcý sözlere güvenmeyin.!1,Ýsrail'in Tanrýsý, Her Þeye Egemen RAB diyor ki: Yaþantýnýzý ve uygulamalarýnýzý düzeltin. O zaman burada kalmanýzý saðlarým*fý*.N ,'RAB'bin Tapýnaðý'nýn kapýsýnda durup þu sözü duyur. De ki,( M,RAB Yeremya'ya þöyle seslendi:L,Onlara gümüþ artýðý denecek, Çünkü RAB onlarý reddetti.' ,Körük üfürdükçe üfürüyor, Kurþunu ateþte eritiyor, Ama boþunadýr yapýlan iþlem, Çünkü kötüler arýnmýyor.),Hepsi de çok dikbaþlý, Onu bunu çekiþtirerek dolaþan insanlardýr, Tunç* kadar, demir kadar katýdýrlar. Hepsi baþtan çýkmýþtýr.fE,'Seni halkýmý deneyesin diye atadým, Öyle ki, onlarý tanýyýp yollarýný sýnayasýn.!;,Ey halkým, çula sarýn, Kül içinde yuvarlan. Biricik oðul için yas tutar gibi Acý acý dövün. Çünkü yok edici ansýzýn gelecek üzerimize.hI,Kýrlara çýkmayýn, Yolda yürümeyin! Düþmanýn kýlýcý orada, Her yer dehþet içinde.nU,Haberlerini aldýk, Ellerimizde derman kalmadý. Doðuran kadýn gibi Üzüntü, sancý sardý bizi.B},Yay, pala kuþanmýþlar, Gaddar ve acýmasýzlar. Atlara binmiþ gelirken, Kükreyen denizi andýrýyor sesleri. Savaþa hazýr savaþçýlar Karþýna dizilecekler, ey Siyon kýzý!'ve,RAB diyor ki, 'Ýþte kuzeyden bir ordu geliyor. Dünyanýn uçlarýndan Büyük bir ulus harekete geçiyor.*M,Bu yüzden RAB diyor ki, 'Bu halkýn önüne tökezler koyacaðým, Babalar da oðullar da Tökezleyip birlikte düþecek, Komþu dostuyla birlikte yok olacak.'.U,Neden bana Saba'dan günnük, Uzak bir ülkeden güzel kokulu kamýþ getiriliyor? Yakmalýk sunularýnýzý* kabul etmiyorum, Kurbanlarýnýzdan hoþnut deðilim.'3_,Dinle, ey yeryüzü! Bu halkýn üzerine felaket, Kendi kurduðu düzenin sonucunu getirmek üzereyim. Çünkü sözlerime kulak asmadýlar, Kutsal Yasam'ý reddettiler.gG,Bundan ötürü, ey uluslar, Baþlarýna neler geleceðini iþitin! Sen de anla, ey topluluk!`9,Size bekçiler atayýp, dedim, Ama onlar, dediler.G,RAB diyor ki, 'Yol kavþaklarýnda durup bakýn, Eski yollarý sorun, Ýyi yol nerede, öðrenin, O yolda yürüyün, Canlarýnýz rahata kavuþur. Ama onlar, dediler.|q,Yaptýklarý iðrençliklerden utandýlar mý? Hayýr, ne utanmasý? Kýzarýp bozarmanýn ne olduðunu bile bilmiyorlar. Bu yüzden onlar da düþenlerin arasýnda yer alacak, Onlarý cezalandýrdýðýmda sendeleyip düþecekler' diyor RAB.b=,Esenlik yokken, diyerek Halkýmýn yarasýný sözde iyileþtirdiler.f E, 'Küçük büyük herkes kazanç peþinde, Peygamberler, kâhinler, hepsi halký aldatýyor.  , Evleri, tarlalarý, karýlarý Baþkalarýna verilecek, Çünkü ülkede yaþayanlara karþý Elimi kaldýracaðým' diyor RAB.i K, Bu yüzden RAB'bin öfkesiyle doluyum, Kendimi tutmaktan yoruldum. 'Sokaktaki çocuklarýn, Toplanan gençlerin üzerine boþalt öfkeni. Nasýl olsa karý da koca da, Yaþlý da yýllarca yaþamýþ olan da kurtulamayacak.# ?, Ýþitsinler diye kiminle konuþayým, Kimi uyarayým? Kulaklarý týkalý*fh*, iþitemiyorlar. RAB'bin sözünü aþaðýlýyor, Ondan hoþlanmýyorlar.E , Her Þeye Egemen RAB diyor ki, 'Asmadan nasýl üzüm toplanýrsa, Ýsrail halkýndan geride kalanlarý da öyle toplayacaklar. Üzüm toplayan biri gibi Elini yine asma dallarýna uzat.'},Uyarýlara kulak ver, ey Yeruþalim! Yoksa seni býrakacaðým, Seni bir viraneye, Oturulmaz bir ülkeye çevireceðim.'1[,Kuyu suyunu nasýl taze tutuyorsa, Yeruþalim de kötülüðünü öyle taze tutuyor. Þiddet ve yýkým yankýlanýyor orada, Karþýmda hep hastalýk ve yaralar var.5c,Her Þeye Egemen RAB diyor ki, 'Aðaçlarý kesin, Yeruþalim'e karþý kuþatma rampalarý yapýn. Bu kent cezalandýrýlmalý, Ýçinde zorbalýktan baþka bir þey yok.P,Haydi, gece saldýrýya geçelim, Kentin kalelerini yerle bir edelim.')K,'Yeruþalim'e karþý savaþ hazýrlýðý yapýn! Kalkýn, öðleyin saldýrýya geçelim! Vay halimize, gün kararýyor! Akþamýn gölgeleri gitgide uzuyor.|q,Çobanlar sürüleriyle ona geliyor, Çevresinde çadýrlarýný kuracaklar. Herkes kendi sürüsünü otlatacak.'@{,Siyon kýzýný*, o güzel, narin kýzý yok edeceðim.Z /,'Güvenliðiniz için kaçýn, ey Benyamin halký! Yeruþalim'den kaçýn! Tekoa'da boru çalýn! Beythakkerem'e bir iþaret koyun. Çünkü kuzeyden bir felaket, Büyük bir yýkým gelecek gibi görünüyor. 9,Peygamberler yalan peygamberlik ediyor, Halký baþýna buyruk kâhinler yönetiyor, Halkým da bunu benimsiyor. Ama bunun sonunda ne yapacaksýnýz?'9m,'Ülkede korkunç, dehþet verici bir þey oldu:n~U,Bu yüzden onlarý cezalandýrmayayým mý?' diyor RAB, 'Böyle bir ulustan öcümü almayayým mý?*}M,Semirip parladýlar, Yaptýklarý kötülüklerle sýnýrý aþtýlar. Kazanabilecekleri halde öksüzün davasýna bakmýyor, Yoksulun hakkýný savunmuyorlar.m|S,Kuþ dolu bir kafes nasýlsa, Onlarýn evleri de hileyle dolu. Bu sayede güçlenip zengin oldular,}{s,'Halkým arasýnda kötü kiþiler var. Kuþ avlamak için pusuya yatanlar gibi Tuzak kuruyor, insan yakalýyorlar.izK,Bunlarý uzaklaþtýran suçlarýnýzdý, Bu iyilikten sizi yoksun býrakan günahlarýnýzdý.(yI,Ýçlerinden, <Ýlk ve son yaðmurlarý zamanýnda yaðdýran, Belli ürün biçme haftalarýný bizim için koruyan Tanrýmýz RAB'den korkalým> demiyorlar.\x1,Ama bu halkýn yüreði asi ve inatçý. Sapmýþlar, kendi yollarýna gitmiþler.|wq,Benden korkman gerekmez mi?' diyor RAB, 'Huzurumda titremen gerekmez mi? Ben ki, sonsuza dek geçerli bir kuralla Denize sýnýr olarak kumu koydum. Deniz sýnýrý geçemez; Dalgalar kabarsa da üstün gelemez, Kükrese de sýnýrý aþamaz.yvk,Ey gözleri olan ama görmeyen, Kulaklarý olan ama iþitmeyen, Saðduyudan yoksun akýlsýz halk, Þunu dinle:9um,'Yakup soyuna bildirin, Yahuda halkýna duyurun:t,' diye sorduklarýnda, þöyle yanýtlayacaksýn: Ms,'Ama o günlerde bile sizi büsbütün yok etmeyeceðim' diyor RAB.sr_,Ürününü, yiyeceklerini tüketecek, Oðullarýný, kýzlarýný öldürecekler; Davarlarýný, sýðýrlarýný, Asmalarýnýn, incir aðaçlarýnýn meyvesini yiyecek, Güvendiðin surlu kentlerini Kýlýçla yerle bir edecekler.Pq,Oklarýnýn kýlýfý açýk bir mezar gibidir, Hepsi birer yiðittir./pW,Ey Ýsrail halký, Uzaktan gelecek bir ulusu Üzerinize saldýrtacaðým' diyor RAB, 'Köklü, eski bir ulus; Sen onlarýn dilini bilmez, Ne dediklerini anlamazsýn.Do,Bu yüzden, Her Þeye Egemen RAB Tanrý diyor ki, 'Madem böyle þeyler konuþuyorsunuz, Ben de sözümü aðzýnýza ateþ, Bu halký da odun edeceðim; Ateþ onlarý yakýp yok edecek.`n9, Peygamberler lafebesidir, Tanrý'nýn sözü onlarda deðil. Onlara böyle yapýlacak.m, RAB için yalan söyleyerek, 'O bir þey yapmaz. Felaket bize uðramayacak, Kýlýç da kýtlýk da görmeyeceðiz' dediler.Hl , Ýsrail ve Yahuda halký Bana sürekli ihanet etti' diyor RAB.k, 'Baðlarýný dolaþýp Asmalarýný kesin, Ama büsbütün yok etmeyin. Dallarýný koparýp atýn, Çünkü onlar RAB'be ait deðil.njU, Bu yüzden onlarý cezalandýrmayayým mý?' diyor RAB, 'Böyle bir ulustan öcümü almayayým mý?[i/,Þehvet düþkünü, besili aygýrlar! Her biri komþusunun karýsýna kiþniyor.Uh#,'Yaptýklarýndan ötürü neden baðýþlayayým seni? Çocuklarýn beni terk etti, Tanrý olmayan ilahlarýn adýyla ant içtiler. Onlarý doyurduðumda zina ettiler, Fahiþelerin evlerine doluþtular.g},Bu yüzden ormandan bir aslan çýkýp onlara saldýracak, Çölden gelen bir kurt onlarý parça parça edecek, Bir pars kentlerinin önünde pusu kuracak, Oradan çýkan herkes parçalanacak. Çünkü isyanlarý çok, Döneklikleri sayýsýzdýr.:fm,Büyüklere gidip onlarla konuþayým. RAB'bin yolunu, Tanrýlarý'nýn buyruklarýný bilirler kuþkusuz.' Gelgelelim onlar da boyunduruðu kýrmýþ, Baðlarý koparmýþtý.e,'Bunlar sadece yoksul kiþiler, Akýlsýzlar' dedim, 'Çünkü RAB'bin yolunu, Tanrýlarý'nýn buyruklarýný bilmiyorlar.Jd ,Ya RAB, gözlerin gerçeði arýyor. Onlarý vurdun, ama incinmediler, Onlarý yiyip bitirdin, Ama yola gelmeyi reddettiler. Yüzlerini kayadan çok sertleþtirdiler, Geri dönmek istemediler.\c1, deseler de, Aslýnda yalan yere ant içiyorlar.'Ib ,'Yeruþalim sokaklarýnda dolaþýn, Çevrenize bakýp düþünün, Kent meydanlarýný araþtýrýn. Eðer adil davranan, Gerçeði arayan bir kiþi bulursanýz, Bu kenti baðýþlayacaðým.}as,Sancý çeken kadýnýn haykýrýþýný, Ýlk çocuðunu doðuran kadýnýn çektiði acýyý, Ellerini uzatmýþ, soluðu kesilmiþ Siyon kýzýnýn*, 'Eyvah! Katillerin karþýsýnda bayýlýyorum' Diye haykýrdýðýný iþitir gibi oldum.p`Y,Ey sen, viran olmuþ kent, Kýrmýzý giysiler giymekle, Altýn süsler bezenmekle, Gözüne sürme çekmekle ne elde edeceksin? Kendini böyle güzelleþtirmen boþuna. Oynaþlarýn seni küçümsüyor, Canýný almak istiyorlar.F_,Her kentin halký, Atlýlarla okçularýn gürültüsünden kaçýyor. Kimi çalýlýklara giriyor, Kimi kayalýklara týrmanýyor. Bütün kentler terk edildi, Oralarda kimse yaþamýyor.(^I,Bu yüzden yeryüzü yasa gömülecek, Gök kararacak; Çünkü ben söyledim, ben tasarladým. Fikrimi deðiþtirmeyecek, Verdiðim karardan dönmeyeceðim.'Z]-,RAB diyor ki, 'Bütün ülke viran olacak, Ama onu büsbütün yok etmeyeceðim.#\?,Baktým, verimli toprak çöle dönmüþ, Bütün kentler yýkýlmýþtý. Bütün bunlar RAB'bin yüzünden, O'nun kýzgýn öfkesi yüzünden olmuþtu.J[ ,Baktým, insan yoktu, Gökte uçan bütün kuþlar kaçmýþtý.KZ,Daðlara baktým, titriyorlardý, Bütün tepeler sarsýlýyordu.WY',Ben Yeremya yere baktým, þekilsizdi, boþtu, Göðe baktým, ýþýk yoktu.X-,'Halkým akýlsýzdýr, Beni tanýmýyor. Aptal çocuklardýr, Akýllarý yok. Kötülük etmeyi iyi bilir, Ýyilik etmeyi bilmezler' diyor RAB.^W5,Ne zamana dek düþman sancaðýný görmek, Boru sesini duymak zorunda kalacaðým?jVM,Felaket felaketi izliyor, Bütün ülke viran oldu. Bir anda çadýrlarým, Perdelerim yok oldu.!U;,Ah, içim, içim! Acýdan kývranýyorum. Ah, yüreðim, yüreðim çarpýyor. Sessiz duramýyorum! Çünkü boru sesini, savaþ naralarýný iþittim!T,'Kendi davranýþlarýn, kendi yaptýklarýn Baþýna gelmesine neden oldu bunlarýn. Cezan bu. Ne acý! Nasýl da yüreðine iþliyor!'xSi,Bir tarlayý koruyanlar gibi Kuþatacaklar Yeruþalim'i. Çünkü Yeruþalim bana baþkaldýrdý> ' diyor RAB.R5,'Uluslara duyurun, Yeruþalim'e bildirin: diyerek bu halký da Yeruþalim'i de tam anlamýyla aldattýn. Çünkü kýlýç boðazýmýza dayandý.'wKg, 'O gün' diyor RAB, 'Kral da önderler de yýlacak, Kâhinler þaþkýna dönecek, Peygamberler donakalacak.'vJe,Onun için çula sarýnýn, Dövünüp haykýrýn, Çünkü RAB'bin kýzgýn öfkesi üzerimizden kalkmadý.3I_,Aslan ininden çýktý, Uluslarý yok eden yola koyuldu. Ülkenizi viran etmek için Yerinden ayrýldý. Kentleriniz yerle bir edilecek, Ýçlerinde yaþayan kalmayacak.$HA,Siyon'a giden yolu gösteren Bir iþaret koyun! Güvenliðiniz için kaçýn! Durmayýn! Üzerinize kuzeyden felaket, Büyük yýkým getirmek üzereyim.'G,'Yahuda'da duyurun, Yeruþalim'de ilan edin, <Ülkede boru çalýn!> deyin, diye haykýrýn, F',Ey sizler, Yahuda halký ve Yeruþalim'de yaþayanlar, Kendinizi RAB'be adayýn, Bunu engelleyen her þeyi yüreðinizden uzaklaþtýrýn*fg*. Yoksa yaptýðýnýz kötülüklerden ötürü Öfkem ateþ gibi yaðacak, Her þeyi yiyip bitirecek Ve söndüren olmayacak.'Ew,RAB Yahuda ve Yeruþalim halkýna þöyle diyor: 'Ýþletilmemiþ topraðýnýzý sürün, Dikenler arasýna ekmeyin.%DC, diyerek Sadakatle, adaletle, doðrulukla ant içersen, Uluslar O'nun aracýlýðýyla kutsanacak, O'nunla övünecekler.')C M,'Eðer geri dönersen, ey Ýsrail, Eðer bana geri dönersen' diyor RAB, 'Ýðrenç putlarýný gözümün önünden uzaklaþtýrýr, Bir daha yoldan sapmazsan;NB,Utanç içinde yatalým, Rezilliðimiz bizi örtsün! Çünkü biz de atalarýmýz da Gençliðimizden bu yana Tanrýmýz RAB'be karþý günah iþledik, Tanrýmýz RAB'bin sesine kulak asmadýk.'A7,Gençliðimizden bu yana Atalarýmýzýn emeðinin ürününü, Davarlarýný, sýðýrlarýný, Oðullarýný, kýzlarýný Utanýlasý putlar yedi.@,Kuþkusuz daðlardan, Tepelerden gelen tapýnma sesleri aldatýcýdýr. Kuþkusuz Ýsrail'in kurtuluþu Tanrýmýz RAB'dedir.!?;,'Geri dönün, ey dönek çocuklar, Dönekliðinizi iyileþtireyim.' Halk, 'Ýþte buradayýz, sana geliyoruz!' diyor, 'Çünkü Tanrýmýz RAB sensin.>7,Çýplak tepelerde bir ses duyuluyor, Ýsrail halkýnýn aðlayýþý ve yakarýþý. Çünkü doðru yoldan saptýlar, Tanrýlarý RAB'bi unuttular.=y,Ama bir kadýn kocasýna nasýl ihanet ederse, Sen de bana öyle ihanet ettin, ey Ýsrail halký!> ' Böyle diyor RAB.Q<,'Ben RAB, demiþtim ki, diyecekler. RAB'bin adýný onurlandýrmak için bütün uluslar Yeruþalim'de toplanacak. Bundan böyle kötü yüreklerinin inadý uyarýnca davranmayacaklar.q9[,Ülkede büyüyüp sayýca çoðaldýðýnýz günlerde' diyor RAB, 'Halk artýk, demeyecek. Sandýk bir daha kimsenin aklýna gelmeyecek; anýmsanmayacak, özlenmeyecek, bir yenisi de yapýlmayacak.\81,Size gönlüme göre çobanlar vereceðim; sizi bilgiyle, saðduyuyla güdecekler. 7,'Geri dön, ey dönek halk' diyor RAB, 'Çünkü kocan benim. Birinizi kentten, ikinizi bir boydan alýp Siyon'a geri getireceðim.36_, Ancak suçunu kabul et: Tanrýn RAB'be baþkaldýrdýn, Her bol yapraklý aðacýn altýnda Sevgini yabancý ilahlarla paylaþtýn, Beni dinlemedin.> ' Böyle diyor RAB.G5, 'Git, bu sözleri kuzeye duyur. De ki, ' diyor RAB. diyor RAB. <Öfkemi sonsuza dek sürdürmem.Z4-, RAB bana, 'Dönek Ýsrail hain Yahuda'dan daha doðru olduðunu gösterdi' dedi,3, Bütün bunlara karþýn, hain kýzkardeþi Yahuda içtenlikle deðil, göstermelik olarak bana döndü.' Böyle diyor RAB.X2), Hiç umursamadan fahiþeliðiyle ülkeyi kirletti; taþla, aðaçla zina etti.>1u,Fahiþeliði yüzünden dönek Ýsrail'i boþayýp ona boþanma belgesini verdiðim halde, kýzkardeþi hain Yahuda'nýn hiç korkmadýðýný, gidip fahiþelik ettiðini gördüm. 0,Bütün bunlarý yaptýktan sonra bana geri döneceðini düþündüm, ama dönmedi. Hain kýzkardeþi Yahuda da gördü bunlarý.:/m,Kral Yoþiya döneminde RAB bana, 'Dönek Ýsrail'in yaptýðýný gördün mü?' dedi, 'Her yüksek tepenin üzerine, her bol yapraklý aðacýn altýna gidip fahiþelik etti..1, Evet, böyle konuþuyor, Ama elinden gelen her kötülüðü yapýyorsun.'X-), diye az önce bana seslenmedin mi?,},Bu yüzden yaðmurlarýn ardý kesildi, Son yaðmur yaðmadý. Yüzsüz bir fahiþeye benzedin, Utanç duymak istemedin.L+,'Çýplak tepelere bak da gör. Seviþmediðin yer mi kaldý? Çölde yaþayan bedevi gibi Yol kenarlarýnda oynaþlarýný bekleyip durdun. Fahiþeliðinle, kötülüklerinle ülkeyi kirlettin.* ,'Diyelim ki, bir adam karýsýný boþar, Kadýn da onu býrakýp baþka biriyle evlenir. Adam bir daha o kadýna döner mi? Bu davranýþ ülkeyi büsbütün kirletmez mi? Oysa sen pek çok oynaþla fahiþelik ettin, Yine bana mý dönmek istiyorsun?' diyor RAB.),%Oradan da ellerin baþýnda çýkacaksýn, Çünkü RAB senin güvendiklerini reddetti; Onlardan yarar saðlamayacaksýn.'(+,$Neden boyuna döneklik yapýp duruyorsun? Asur'da düþkýrýklýðýna uðradýðýn gibi, Mýsýr'da da düþkýrýklýðýna uðrayacaksýn.' ,# diyorsun. Ama dediðin için Yargýlayacaðým seni.}&s,"Eteðin suçsuz yoksullarýn kanýyla lekelenmiþ, Oysa ev soyarken yakalamadýn onlarý. Bütün bunlara karþýn,n%U,!Aþký kovalamakta Ne kadar beceriklisin! Kötü kadýnlara bile kendi yöntemlerini öðretebildin.o$W, Erden kýz takýlarýný, Gelin çeyizini unutabilir mi? Ama halkým sayýsýz günlerce unuttu beni.Z#-,'Ey siz, bu kuþaðýn çocuklarý, RAB'bin sözünü anlayýn! Ben Ýsrail için bir çöl, Kapkaranlýk bir ülke mi oldum? Öyleyse halkým neden, diyor?",'Halkýnýzý boþuna cezalandýrdým, yola gelmediler. Kýlýcýnýz yýrtýcý aslan gibi öldürdü peygamberlerinizi.U!#,'Neden bana dava açýyorsunuz? Hepiniz bana baþkaldýrdýnýz' diyor RAB.? w,Hani nerede kendiniz için yaptýðýnýz ilahlar? Felakete uðradýðýnýzda kurtarabiliyorlarsa, Kalkýp gelsinler. Kentlerinin sayýsý kadar Ýlahlarýn var, ey Yahuda halký.'F,Onlar aðaca, , Taþa, derler. Çünkü bana yüzlerini deðil, Sýrtlarýný çevirdiler. Ama felakete uðrayýnca, diye yakarýrlar.,'Hýrsýz yakalandýðýnda nasýl utanýrsa, Ýsrail'in halký, krallarý, önderleri, Kâhinleri, peygamberleri de öyle utanacak.%,Yalýnayak koþmaktan sakýn, Susuzluktan boðazýný koru. Ama sen, dedin.:m,Kösnüyüp havayý koklayan Kýra alýþkýn yaban eþeðisin. Azgýnken kim tutabilir onu? Peþine düþenlerin yorulmasý gerekmez, Çiftleþme zamaný gelince onu bulurlar.H ,'Öyleyken nasýl, diyebilirsin? Vadide nasýl davrandýðýna bak da Ne yaptýðýný anla. Sen orada burada dolaþan Ayaðý tez bir diþi devesin.},Çamaþýr sodasýyla yýkansan, Bol kül suyu kullansan bile, Suçun önümde yine leke gibi duruyor' Diyor Egemen RAB.}s,Oysa ben seni en iyi cinsten Seçme bir asma olarak dikmiþtim. Nasýl oldu da yozlaþýp yabanýl asmaya döndün?G,'Boyunduruðunu çok önce kýrdýn, Baðlarýný kopardýn. dedin. Gerçekten de her yüksek tepede, Her bol yapraklý aðacýn altýnda Fahiþe gibi yatýp kalktýn.dA,Seni kendi kötülüðün yola getirecek, Dönekliðin seni paylayacak. Tanrýn RAB'bi býrakmanýn, Benden korkmamanýn Ne kadar kötü, ne kadar acý olduðunu gör de anla.' Her Þeye Egemen Egemen RAB böyle diyor.%,Þimdi Þihor*ff* suyundan içmek için Mýsýr'a gitmek size yarar saðlar mý? Fýrat suyundan içmek için Asur'a gitmek size ne saðlar?U#,Seni yolda yürüten Tanrýn RAB'bi býrakmakla Baþýna bunlarý getirdin.5e,Nof*fe* ve Tahpanhes halký Kafaný kýrdý.  ,H ,Ýsrail uþak mý? Köle olarak mý doðdu? Öyleyse neden gümbür gümbür kükreyen Genç aslanlara av oldu? Ülkeyi viraneye çevirdiler, Kentler yerle bir edildi, kimsesiz býrakýldý!!;, 'Çünkü halkým iki kötülük yaptý: Beni, diri sularýn pýnarýný býraktý, Kendilerine sarnýçlar, Su tutmayan çatlak sarnýçlar kazdýlar.O, Ey gökler, þaþýn buna, Tir tir titreyin, þaþakalýn' diyor RAB./, Hiçbir ulus ilahlarýný deðiþtirdi mi? -Ki onlar zaten tanrý deðildirler- Ama benim halkým görkemini*fd* Ýþe yaramaz putlara deðiþti./, Gidin de Kittim*fc* kýyýlarýna bakýn! Kedar*fç* ülkesine adam gönderip iyice inceleyin, Hiç böyle bir þey oldu mu, olmadý mý görün.j M, 'Bu yüzden sizden yine davacý olacaðým' diyor RAB, 'Torunlarýnýzdan da davacý olacaðým.[ /,Kâhinler, diye sormadýlar, Kutsal Yasa uzmanlarý beni tanýmadýlar, Yöneticiler bana baþkaldýrdýlar; Peygamberler Baal* adýna peygamberlik edip Ýþe yaramaz putlarýn ardýnca gittiler.. U,Meyvesini, en iyi ürününü yiyesiniz diye Sizi verimli bir ülkeye getirdim. Oysa siz gelir gelmez ülkemi kirlettiniz, Mülkümü iðrenç bir yere çevirdiniz.a ;, diye sormadýlar. -,RAB diyor ki, 'Atalarýnýz bende ne haksýzlýk buldular da Benden uzaklaþtýlar? Deðersiz putlarý izleyerek Kendileri de deðersiz oldular.Q,RAB'bin sözünü dinleyin, Ey Yakup soyu, Ýsrail'in bütün boylarý!!,Ýsrail RAB için kutsal bir halk, Hasadýnýn ilk ürünüydü. Onu yeren herkes suçlu sayýlýr, Baþýna felaket gelirdi> ' diyor RAB.E,'Git, þunlarý Yeruþalim halkýna duyur. RAB diyor ki, ' deme' dedi, 'Seni göndereceðim herkese gidecek, sana buyuracaðým her þeyi söyleyeceksin.jw O,Bunun üzerine, 'Ah, Egemen RAB, konuþmayý bilmiyorum, çünkü gencim' diye karþý çýktým.~v w,'Ana rahminde sana biçim vermeden önce tanýdým seni. Doðmadan önce seni ayýrdým, Uluslara peygamber atadým.'"u A,RAB bana þöyle seslendi:t ,RAB'bin Yeremya'ya sesleniþi Yahuda Kralý Yoþiya oðlu Yehoyakim'in döneminden, Yahuda Kralý Yoþiya oðlu Sidkiya'nýn krallýðýnýn on birinci yýlýnýn beþinci ayýna* dek, yani Yeruþalim halkýnýn sürgüne gönderilmesine dek sürdü.ps [,RAB, Yahuda Kralý Amon oðlu Yoþiya'nýn krallýðýnýn on üçüncü yýlýnda Yeremya'ya seslendi.er G,Benyamin topraklarýnda Anatot Kenti'ndeki kâhinlerden* Hilkiya oðlu Yeremya'nýn sözleri.=qs"B'Dýþarý çýktýklarýnda bana baþkaldýrmýþ olanlarýn cesetlerini görecekler. Öylelerini kemiren kurt ölmez, yakan ateþ sönmez. Bütün insanlar onlardan iðrenecek.'p"B'Yeni Ay'dan Yeni Ay'a, Þabat Günü'nden* Þabat Günü'ne bütün insanlar önüme gelip bana tapýnacaklar' diyor RAB.~ou"B'Çünkü yaratacaðým yeni yer ve gök önümde nasýl duracaksa, soyunuz ve adýnýz da öyle duracak' diyor RAB.Yn+"B'Onlarýn arasýndan kimilerini kâhin ve Levili olarak seçeceðim' diyor RAB.5mc"BÝsrailoðullarý tahýl sunularýný* pak kaplar içinde RAB'bin Tapýnaðý'na nasýl getiriyorsa, onlar da bütün kardeþlerinizi uluslardan atlarla, savaþ arabalarýyla, at arabalarýyla, katýrlarla, develerle kutsal daðýma, Yeruþalim'e, RAB'be sunu olarak getirecekler.' Böyle diyor RAB.l)"B'Aralarýna bir belirti koyacaðým. Onlardan kaçýp kurtulanlarý uluslara, Tarþiþ'e, Pûl'a, Lud'a -yay gerenlere- Tuval'a, Yâvan'a, ünümü duymamýþ, yüceliðimi görmemiþ uzak kýyý halklarýna göndereceðim. Uluslar arasýnda yüceliðimi ilan edecekler..kU"B'Çünkü ben onlarýn eylemlerini de düþüncelerini de bilirim. Bütün uluslarý ve dilleri bir araya toplayacaðým an geliyor; gelip yüceliðimi görecekler.Jj "B'Bahçelere girmek için kendilerini arýtýp kutsayanlar, domuz, fare ve öteki iðrenç hayvanlarýn etini yiyenlerin ortasýnda duraný izleyenler hep birlikte yok olacaklar*ff*' diyor RAB, '}~~;}I||&{zz:yyxJwvv(u[u t1ssrr=qq|ppYoonmmm4llKkljjii(hhgmffTee5ddcIbaaa&``B__!^^]y\\^[[?ZZoYYXXWWnVVXUU*TTT RROQQ)P=OO NtMMLcKJJ3IHH$GFF{EE0DCBBYAA}@@B??->==o| q,'Ya RAB, sen benim gücüm, Kalem, sýkýntý gününde sýðýnaðýmsýn. Dünyanýn dört bucaðýndan Uluslar sana gelip, diyecekler,< q,Ýlkin suçlarýný, günahlarýný iki katýyla onlara ödeteceðim. Çünkü tiksindirici cansýz ilahlarýyla ülkemi kirlettiler, mülkümü iðrenç putlarýyla doldurdular.r],Bütün yaptýklarýný görüyorum; hiçbiri benden gizli deðil. Günahlarý da gözümden kaçmýyor.Q,'Birçok balýkçý çaðýrmak üzereyim. Onlarý yakalayacaklar' diyor RAB, 'Ardýndan birçok avcý çaðýracaðým. Her daðýn, her tepenin üzerinden, kaya kovuklarýndan avlayacaklar onlarý.lQ,'Bunun yerine, <Ýsrail halkýný kuzey ülkesinden ve sürdüðü bütün öbür ülkelerden geri getiren RAB'bin varlýðý hakký için> diyecekler. Çünkü atalarýna vermiþ olduðum topraklara onlarý geri getireceðim.,'Artýk insanlarýn, <Ýsrail halkýný Mýsýr'dan çýkaran RAB'bin varlýðý hakký için> demeyeceði günler geliyor' diyor RAB.>u, Bu yüzden sizi bu ülkeden sizin de atalarýnýzýn da bilmediði bir ülkeye atacaðým. Orada gece gündüz baþka ilahlara kulluk edeceksiniz, çünkü size lütfetmeyeceðim.> , Sizse atalarýnýzdan daha çok kötülük yaptýnýz. Beni dinleyeceðinize, kötü yüreðinizin inadý uyarýnca davrandýnýz.+O, de ki, diyor RAB, diye sorarlarsa,3_, Çünkü Ýsrail'in Tanrýsý, Her Þeye Egemen RAB diyor ki, >w,'Þölen evine de gitme, onlarla oturma, yiyip içme.~,Ölene yas tutaný avutmak için kimse onunla yemek yemeyecek. Anne babasýný yitirene kimse avunç kâsesini sunmayacak.&}E,'Bu ülkede büyükler de küçükler de ölecek, gömülmeyecekler. Onlar için yas tutan, dövünüp bedenini yaralayan, baþýný týraþ eden olmayacak.O|,Çünkü RAB diyor ki, 'Cenaze yemeðinin verildiði eve gitme, dövünmek için gitme, baþsaðlýðý dileme. Çünkü ben bu halktan esenliðimi, sevgimi, sevecenliðimi geri çektim' diyor RAB.|{q,'Ölümcül hastalýklardan ölecekler. Onlar için yas tutulmayacak, gömülmeyecekler. Cesetleri topraðýn üzerinde gübre gibi kalacak. Kýlýçla, kýtlýkla yok olacaklar; cesetleri yýrtýcý kuþlara, yabanýl hayvanlara yem olacak.'Tz!,Bu ülkede doðan oðullarla kýzlar ve anne babalarý için RAB diyor ki,Hy ,'Kendine karý alma, burada oðullarýn, kýzlarýn olmasýn.'"x A,RAB bana þöyle seslendi:Ww','Seni kötünün elinden kurtaracak, Acýmasýzýn avucundan kurtaracaðým.'Gv,Bu halkýn karþýsýnda Saðlamlaþtýrýlmýþ tunç bir duvar kýlacaðým seni; Seninle savaþacak ama yenemeyecekler, Çünkü yardým etmek, kurtarmak için Ben seninleyim' diyor RAB.Yu+,Bu yüzden RAB diyor ki, 'Eðer dönersen seni yine hizmetime alýrým; Ýþe yaramaz sözler deðil, Deðerli sözler söylersen, Benim sözcüm olursun. Bu halk sana dönecek, Ama sen onlara dönmemelisin.t,Neden sürekli acý çekiyorum? Neden yaram aðýr ve umarsýz? Benim için aldatýcý bir dere, Güvenilmez bir pýnar mý olacaksýn?"s=,Eðlenenlerin arasýnda oturmadým, Onlarla sevinip coþmadým. Elin üzerimde olduðu için Tek baþýma oturdum, Çünkü beni öfkeyle doldurmuþtun.r,Sözlerini bulur bulmaz yuttum, Bana neþe, yüreðime sevinç oldu. Çünkü seninim ben, Ya RAB, Her Þeye Egemen Tanrý!(qI,Sen bilirsin, ya RAB, Beni anýmsa, beni kolla. Bana eziyet edenlerden öcümü al. Sabrýnla beni canýmdan etme, Senin uðruna aþaðýlandýðýmý unutma.p,Bilmediðin bir ülkede Düþmanlarýna köle edeceðim*fm* seni. Çünkü size karþý öfkem Ateþ gibi tutuþup yanacak.'~ou, Ülkende iþlenen günahlar yüzünden Servetini de hazinelerini de karþýlýksýz, Çapul malý olarak vereceðim.Jn , 'Demiri, kuzeyden gelen demiri Ya da tuncu* kimse kýrabilir mi?m5, RAB þöyle dedi: 'Kuþkun olmasýn, iyilik için seni özgür kýlacaðým, Yýkým ve sýkýntý zamanýnda Düþmanlarýný sana yalvartacaðým.!l;, Vay baþýma! Herkesle çekiþip davacý olayým diye Doðurmuþsun beni, ey annem! Ne ödünç aldým, ne de verdim, Yine de herkes lanet okuyor bana.Zk-, Yedi çocuklu kadýn Bayýlýp son soluðunu verecek; Daha gündüzken güneþi batacak, Utandýrýlýp alçaltýlacak. Sað kalanlarý düþmanlarýnýn önünde Kýlýca teslim edeceðim.' Böyle diyor RAB.6je,Dul kadýnlarýnýn sayýsý denizin kumundan çok olacak. Gençlerinin annelerine Öðle vakti yok ediciyi göndereceðim; Üzerlerine ansýzýn acý, dehþet salacaðým.i,Ülkenin kapýlarýnda, Halkýmý yabayla savuracak, Çocuksuz býrakacak, yok edeceðim; Çünkü yollarýndan dönmediler.h',Sen beni reddettin' diyor RAB, 'Gerisingeri gidiyorsun. Ben de elimi sana karþý kaldýracak, Seni yok edeceðim; Merhamet ede ede yoruldum.g,'Kim acýyacak sana, ey Yeruþalim? Kim yas tutacak senin için? Hal hatýr sormak için Kim yolundan dönüp sana gelecek?f%,Yahuda Kralý Hizkiya oðlu Manaþþe'nin Yeruþalim'de yaptýklarý yüzünden bütün yeryüzü krallýklarýný dehþete düþüreceðim.neU,'Onlarýn baþýna dört tür yýkým getirmeye karar verdim' diyor RAB, 'Öldürmek için kýlýcý, paralamak için köpekleri, yiyip bitirmek, yok etmek için yýrtýcý kuþlarla yabanýl hayvanlarý salacaðým üzerlerine.ddA,Sana, diye sorarlarsa de ki, c ,RAB bana dedi ki, 'Musa'yla Samuel önümde durup yalvarsalar bile, bu halka acýmayacaðým; kov onlarý önümden, gitsinler!qb[,Uluslarýn deðersiz putlarýndan herhangi biri Yaðmur yaðdýrabilir mi? Gökler kendiliðinden Saðanak yaðdýrabilir mi? Bunu yalnýz sen yapabilirsin, Ya RAB Tanrýmýz. Umudumuz sende, Çünkü bütün bunlarý yapan sensin.a,Adýn uðruna bizi küçümseme, Görkemli tahtýnýn hor görülmesine izin verme. Bizimle yaptýðýn antlaþmayý anýmsa, Bozma onu.`{,Yaptýðýmýz kötülükleri, Atalarýmýzýn suçlarýný biliyoruz, ya RAB; Gerçekten sana karþý günah iþledik.=_s,Yahuda'yý büsbütün mü reddettin? Siyon'dan tiksiniyor musun? Neden þifa bulmayacak kadar yaraladýn bizi? Esenlik bekledik, iyilik gelmedi. Þifa umduk, yýlgýnlýk bulduk.>^u,Kýra çýksam, kýlýçtan geçirilenleri, Kente girsem, kýtlýktan kýrýlanlarý görüyorum. Olup bitenden habersiz peygamberlerle kâhinlerse Ülkeyi dolaþýp duruyorlar.> ']5,'Onlara de ki, ' diyorlar. Ama kendileri de kýlýçla, kýtlýkla yok olacaklar.~Zu,RAB, 'Peygamberler benim adýmla yalan peygamberlik ediyorlar' dedi, 'Onlarý ne gönderdim, ne onlara buyruk verdim, ne de seslendim. Size uydurma görümlerden, falcýlýktan, boþ þeylerden, akýllarýndan geçen hayallerden söz ediyorlar.9Yk, Bunun üzerine, 'Ah, Egemen RAB, peygamberler bu halka, diyorlar' dedim.QX, 'Oruç* tutsalar bile feryatlarýna kulak vermeyeceðim. Yakmalýk sunu*, tahýl sunusu* sunsalar bile kabul etmeyeceðim. Tersine, kýlýçla, kýtlýkla, salgýn hastalýkla yok edeceðim onlarý.'DW, Sonra RAB bana, 'Bu halkýn iyiliði için yalvarma' dedi,^V5, Bu halk için RAB diyor ki, 'Gezip tozmayý pek sever, Ayaklarýný dolaþmaktan esirgemezler. Bu yüzden RAB onlardan hoþnut deðil, Þimdi anýmsayacak suçlarýný, Günahlarý için onlarý cezalandýracak.' U , Neden þaþýrmýþ biri gibi, Kurtarmaya gücü yetmeyen savaþçý gibisin? Aramýzdasýn sen, ya RAB, Seniniz, býrakma bizi! T,Ey Ýsrail'in Umudu, Sýkýntý anlarýndaki Kurtarýcýsý! Neden ülkede bir yabancý, Ancak bir gece konaklayan yolcu gibisin?S',Suçlarýmýz bize karþý tanýklýk etse de, Adýn uðruna bir þeyler yap, ya RAB! Pek çok döneklik ettik, Sana karþý günah iþledik.~Ru,Yaban eþekleri çýplak tepelerde durmuþ, Çakal gibi soluyorlar; Gözlerinin feri sönmüþ, Çünkü otlak yok.'SQ,Kýrdaki geyik bile Yeni doðmuþ yavrusunu býrakýyor, Çünkü ot yok.bP=,Ülke yaðmursuz, toprak çatlamýþ, Irgatlar utanç içinde baþlarýný örtüyorlar.7Og,Soylular uþaklarýný suya gönderiyorlar. Sarnýçlara gidiyor, ama su bulamýyor, Kaplarý boþ dönüyorlar. Aþaðýlanmýþ, utanç içinde, Baþlarýný örtüyorlar.N},'Yahuda yas tutuyor, Kentleri bitkin; Halký karalar giymiþ, yerlere oturmuþ, Yeruþalim'in haykýrýþý yükseliyor.=M w,RAB kuraklýða iliþkin Yeremya'ya þöyle seslendi:gLG, Kýrdaki tepeler üzerinde Yaptýðýn iðrençlikleri -zinalarýný, Çapkýn çapkýn kiþneyiþini, yüzsüz fahiþeliklerini- gördüm. Vay baþýna geleceklere, ey Yeruþalim! Ne zamana dek böyle kirli kalacaksýn?'QK, Ayýbýn ortaya çýksýn diye Eteklerini yüzüne dek kaldýracaðým.pJY, Payýn, sana ayýrdýðým pay bu olacak' diyor RAB. 'Çünkü beni unuttun, Sahte ilahlara güvendin.UI#, 'Çöl rüzgarýnýn savurduðu saman çöpü gibi Daðýtacaðým sizleri. H, Kûþlu* derisinin rengini, Pars beneklerini deðiþtirebilir mi? Kötülük etmeye alýþmýþ olan sizler de iyilik edemezsiniz.G, 'Neden bütün bunlar baþýma geldi?' dersen, Günahlarýnýn çokluðu yüzünden eteklerin açýldý, Tecavüze uðradýn.3F_, Sana dost olmasý için yetiþtirdiðin kiþileri RAB baþýna yönetici atayýnca ne diyeceksin? Doðuran kadýnýn çektiði sancý gibi Seni de aðrý tutmayacak mý?E, Gözlerinizi kaldýrýp bakýn, Kuzeyden gelenleri görün. Nerede sana emanet edilen sürü? Övündüðün kuzular nerede?D{, Negev'deki kentler kapanacak, Onlarý açan olmayacak. Sürgüne gönderilecek Yahuda, Tamamý sürgüne gönderilecek.{Co, Krala ve ana kraliçeye söyle: 'Tahtlarýnýzdan inin, Çünkü görkemli taçlarýnýz baþýnýzdan düþtü.'SB, Ama bu uyarýyý dinlemezseniz, Gururunuz yüzünden aðlayacaðým gizlice, Gözlerim acý acý gözyaþý dökecek, Gözyaþlarým sel gibi akacak. Çünkü RAB'bin sürüsü sürgüne gönderilecek.4Aa, Karanlýk basmadan, Kararan daðlarda Ayaklarýnýz tökezlemeden Tanrýnýz RAB'bi onurlandýrýn. Siz ýþýk beklerken, RAB onu kopkoyu, zifiri karanlýða çevirecek.G@, Dinleyin, kulak verin, Gururlanmayýn, Çünkü RAB konuþtu.?+,  diyor RAB.'S>, onlara de ki, diyor RAB.(=I, 'Onlara de ki, <Ýsrail'in Tanrýsý RAB, Her tulum þarapla dolacak, diyor.> Eðer sana, derlerse,Y<+, Kuþak insanýn beline nasýl yapýþýrsa, ben de Ýsrail ve Yahuda halklarýný kendime öyle yapýþtýrdým> diyor RAB, <Öyle ki, bana ün, övgü, onur getirecek bir halk olsunlar. Ama dinlemediler.> '7;g, Sözümü dinlemek istemeyen, yüreklerinin inadý uyarýnca davranan, baþka ilahlarý izleyip onlara kulluk eden, tapan bu kötü halk, bu iþe yaramaz kuþak gibi olacak.r:], 'RAB diyor ki, <Ýþte Yahuda'nýn gururunu da Yeruþalim'in büyük gururunu da böyle çürüteceðim.#9A, RAB bana þöyle seslendi: 8 , Bunun üzerine Perat'a gittim, gizlediðim yeri kazýp kuþaðý aldým. Ancak kuþak çürümüþtü, hiçbir iþe yaramazdý.b7=, Uzun süre sonra RAB bana, 'Kalk, Perat'a git, gizlemeni buyurduðum kuþaðý al' dedi.V6%, RAB'bin buyruðu uyarýnca gidip kuþaðý Perat'a yakýn bir yere gizledim.l5Q, 'Satýn aldýðýn belindeki kuþaðý al, Perat'a git. Kuþaðý orada bir kaya kovuðuna gizle.'&4G, RAB bana ikinci kez seslendi:L3, RAB'bin buyruðu uyarýnca bir kuþak satýn alýp belime sardým.`2 ;, RAB bana, 'Git, kendine keten bir kuþak satýn alýp beline sar, ama suya sokma' dedi.Z1-, Ama kulak asmayan her ulusu kökünden söküp atacak, yok edeceðim' diyor RAB.u0c, Halkýma Baal'ýn* adýyla ant içmeyi öðrettiler. Bunun gibi, halkýmýn yolunda yürümeyi ve diyerek benim adýmla ant içmeyi de iyice öðrenirlerse, halkýmýn arasýnda saðlam yerleri olacak./}, Hepsini söküp attýktan sonra Yahuda'ya yine acýyacak, her birini kendi mülküne, kendi ülkesine geri getireceðim. .9, RAB diyor ki, 'Halkým Ýsrail'e verdiðim mülke el koyan bütün kötü komþularýmý ülkelerinden söküp atacak, Yahuda halkýný da atacaðým. -, Halkým buðday ekip diken biçti, Emek verip yarar görmedi. RAB'bin kýzgýn öfkesi yüzünden Ürününüzden utanacaksýnýz.',%, Çöldeki çýplak tepelere Yýkýcýlar geldi. RAB'bin kýlýcý ülkeyi Bir uçtan bir uca yiyip bitiriyor. Kimse kavuþmayacak esenliðe.v+e, Onu viraneye çevirdiler, Önümde viran olmuþ aðlýyor; Bütün ülke viran olmuþ, Yine de aldýran yok.l*Q, Pek çok çoban baðýmý bozdu, Tarlamý çiðnedi, Güzelim tarlamý ýssýz çöle döndürdü.F), Mirasým sýrtlan ya da yýrtýcý kuþ mu oldu karþýmda? Çevresindeki yýrtýcý kuþlar saldýrýyor ona. Gidin, bütün yabanýl hayvanlarý toplayýp getirin, Yiyip bitirsinler onu.y(k, Mirasým karþýmda Ormandaki aslan gibi oldu; Kükreyip üzerime saldýrdý. Bu yüzden ondan nefret ediyorum.['/, Evimi terk ettim, Mirasýmý reddettim, Sevgilimi düþmanlarýnýn eline verdim.&!, Kardeþlerin, öz ailen bile sana ihanet etti, Arkandan seslerini yükselttiler. Yüzüne karþý olumlu konuþsalar bile onlara güvenme.5%c, 'Ey Yeremya, Ýnsanlarla yarýþa girip yoruldunsa, Atlarla nasýl yarýþacaksýn? Güvenli bir ülkede sendelersen, Þeria çalýlýklarýyla nasýl baþa çýkacaksýn?e$C, Ýçinde yaþayanlarýn kötülüðü yüzünden, Ülke ne zamana dek yas tutacak, Otlar ne zamana dek sararýp solacak? Hayvanlarla kuþlar yok oldu. Çünkü bu halk, 'O baþýmýza neler geleceðini görmüyor' dedi.##, Beni tanýrsýn, ya RAB, Beni görür, yüreðimin seninle olduðunu bilirsin. Kasaplýk koyun gibi ayýr onlarý, Kesim gününe hazýrla!", Onlarý sen diktin, kök saldýlar, Büyüyüp ürün verdiler. Adýn aðýzlarýndan düþmüyor, Yürekleriyse senden uzak.:! o, Davamý önüne getirsem, Haklý çýkarsýn, ya RAB. Ama adalet konusunda Seninle tartýþmak istiyorum. Neden kötülerin iþi iyi gidiyor? Neden hainler tasasýzca yaþýyor?p Y, Sað kalan olmayacak. Cezalandýrýlacaklarý yýl Anatot halkýnýn baþýna felaket getireceðim.> '%, Her Þeye Egemen RAB, diyor, 7, Adaletle yargýlayan, Yüreði ve düþünceyi sýnayan, Her Þeye Egemen RAB, Davamý senin eline býrakýyorum. Onlardan alacaðýn öcü göreyim!gG, Kesime götürülen uysal bir kuzu gibiydim. Bana düzen kurduklarýný anlamamýþtým. Þöyle diyorlardý: 'Aðacý da meyvesini de yok edelim, Bir daha adý anýlmasýn diye Onu yaþayanlar diyarýndan kesip atalým.'{o, Benim için kurduklarý düzeni RAB bana açýkladý. Haberim vardý, çünkü ne yaptýklarýný bana gösterdi.=s, Seni dikmiþ olan Her Þeye Egemen RAB, Baþýna felaket getirmeye karar verdi. Çünkü Ýsrail ve Yahuda halklarý Kötülük yaptý, Baal'a buhur yakarak beni öfkelendirdiler.-S, RAB sana meyvesi ve biçimi güzel, Yapraðý bol zeytin aðacý adýný vermiþti. Ama güçlü fýrtýna koptuðunda Aðacý tutuþturacak; Dallarý kýrýlacak.7g, 'Sevgilim kötü düzenler kuruyor, Öyleyse tapýnaðýmda iþi ne? Adaklar*fl* ve kutsanmýþ et uðrayacaðýn felaketi önleyebilir mi? Felaket gelince sevinecek misin?')K, 'Sana gelince, ey Yeremya, bu halk için yalvarma; ne yakar ne de dilekte bulun. Sýkýntýlý zamanlarýnda beni çaðýrdýklarýnda onlarý dinlemeyeceðim.%C, Kentlerinin sayýsý kadar ilahýn var, ey Yahuda! O utanýlasý ilaha, Baal'a* buhur yakmak için Yeruþalim sokaklarýnýn sayýsý kadar sunak kurdunuz.4a, Yahuda kentlerinde oturan halk da Yeruþalim'de yaþayanlar da gidip buhur yaktýklarý ilahlara yalvaracaklar. Ama yýkým geldiðinde, bu ilahlar onlara yardým edemez., Bu yüzden RAB, diyor, '|q, Atalarýnýzý Mýsýr'dan çýkardýðým günden bu yana sözümü dinlemeleri için onlarý defalarca uyardým.!;, RAB þöyle dedi: 'Söyleyeceðim her þeyi Yahuda kentlerinde, Yeruþalim sokaklarýnda duyur: ' , Atalarýnýzý Mýsýr'dan, demir eritme ocaðýndan çýkardýðýmda bu antlaþmaya baðlý kalmalarýný buyurdum. Onlara dedim ki: Sözümü dinleyin, buyurduðum her þeyi yerine getirin. Böylece siz benim halkým olursunuz, ben de sizin Tanrýnýz olurum. , Onlara diyeceksin ki, <Ýsrail'in Tanrýsý RAB þöyle diyor: Bu antlaþmanýn koþullarýna uymayan lanet altýndadýr!i K, 'Bu antlaþmanýn koþullarýný dinle. Yahuda halkýna ve Yeruþalim'de yaþayanlara açýkla.(  M, RAB Yeremya'ya þöyle seslendi:B }, Öfkeni seni tanýmayan uluslarýn, Adýný anmayan topluluklarýn üzerine dök. Çünkü onlar Yakup soyunu yiyip bitirdiler, Onu tümüyle yok ettiler, Yurdunu viraneye çevirdiler.c?, Beni öfkenle deðil, Yalnýz adaletinle yola getir, ya RAB, Yoksa beni hiçe indirirsin.~u, Ýnsanýn yaþamýnýn kendi elinde olmadýðýný, Adýmlarýna yön vermenin ona düþmediðini Biliyorum, ya RAB., Dinle! Haber geliyor! Kuzey ülkesinden büyük patýrtý geliyor! Yahuda kentlerini viraneye çevirecek, Çakallara barýnak edecek.xi, Çobanlar budala, RAB'be danýþmýyorlar. Bu yüzden iþleri yolunda gitmiyor, Bütün sürüleri daðýldý.+, Çadýrým yýkýldý, ipleri koptu. Çocuklarým benden ayrýldý, Yok artýk onlar. Çadýrýmý kuracak, Perdelerimi takacak kimse kalmadý.r], Yaramdan ötürü vay baþýma gelen! Derdim iyileþmez! Ama, dedim., RAB diyor ki, 'Ýþte bu kez bu ülkede yaþayanlarý Fýrlatýp atacaðým; Ele geçirilmeleri için Onlarý sýkýþtýracaðým.'K, Kuþatma altýnda olan sizler, Eþyalarýnýzý toplayýn yerden.  , Yakup'un Payý onlara benzemez. Her þeye biçim veren O'dur, O'nun mirasýdýr Ýsrail oymaðý, Her Þeye Egemen RAB'dir adý.Q, Yararsýz, alay edilesi nesnelerdir, Cezalandýrýlýnca yok olacaklar.w~g, Hepsi budala, bilgisiz, Her kuyumcu yaptýðý puttan utanacak. O putlar yapmacýktýr, Soluk yoktur onlarda.-}S, O gürleyince gökteki sular çaðýldar, Yeryüzünün dört bucaðýndan bulutlar yükseltir, Yaðmur için þimþek çaktýrýr, Ambarlarýndan rüzgar estirir.i|K, Gücüyle yeryüzünü yaratan, Bilgeliðiyle dünyayý kuran, Aklýyla gökleri yayan RAB'dir.{w, 'Onlara þunu diyeceksin, '*fk*z, Ama gerçek Tanrý RAB'dir. O yaþayan Tanrý'dýr, Sonsuza dek kral O'dur. O öfkelenince yeryüzü titrer, Uluslar dayanamaz gazabýna. y9, Tarþiþ'ten dövme gümüþ, Ufaz'dan altýn getirilir. Ustayla kuyumcunun yaptýðý nesnenin üzerine Lacivert, mor giydirilir, Hepsi usta iþidir.lxQ, Hepsi budala ve akýlsýz. Yararsýz putlardan ne öðrenilebilir ki? Aðaçtan yapýlmýþ onlar!w, Senden kim korkmaz, Ey uluslarýn kralý? Bu sana yakýþýr. Uluslarýn bilgeleri arasýnda, Bütün ülkelerinde Senin gibisi yok.\v1, Senin gibisi yok, ya RAB, Sen büyüksün, Adýn da büyüktür gücün sayesinde. 'vke, Ölüm pencerelerimize týrmandý, Kalelerimize girdi; Sokaklarý çocuksuz, Meydanlarý gençsiz býraktý. j9, Ey kadýnlar, RAB'bin sözünü dinleyin! Aðzýndan çýkan her söze kulak verin. Kýzlarýnýza yas tutmayý, Komþunuza aðýt yakmayý öðretin.i', Siyon'dan aðlama sesi duyuluyor: 'yhk, Hemen gelip bizim için aðýt yaksýnlar; Gözlerimiz gözyaþý döksün, Gözkapaklarýmýzdan sular aksýn.g, Her Þeye Egemen RAB diyor ki, 'Ýyi düþünün! Aðýt yakan kadýnlarý çaðýrýn gelsinler. En iyilerini çaðýrýn gelsinler.f1, Onlarý kendilerinin de atalarýnýn da tanýmadýðý uluslarýn arasýna daðýtacak, tümünü yok edene dek peþlerine kýlýcý salacaðým.'e{, Bunun için Ýsrail'in Tanrýsý, Her Þeye Egemen RAB diyor ki, 'Bu halka pelinotu yedirecek, zehirli su içireceðim.fdE, 'Onun yerine yüreklerinin inadýný, atalarýnýn öðrettiði gibi Baallar'ý* izlediler.'ocW, RAB, 'Kendilerine verdiðim yasayý býraktýlar, sözümü dinlemediler, yasamý izlemediler' diyor,;bo, Hangi bilge kiþi buna akýl erdirecek? RAB'bin seslendiði kiþi kim ki, sözünü açýklayabilsin? Ülke neden yýkýldý? Neden kimsenin geçemediði bir çöle dönüþtü?"a=, 'Yeruþalim'i taþ yýðýný, Çakallarýn barýnaðý haline getireceðim. Yahuda kentlerini Kimsenin yaþayamayacaðý bir viraneye döndüreceðim.'Z`-, Daðlar için aðlayýp yas tutacaðým, Otlaklar için aðýt yakacaðým. Çöle dönüþtüler, Kimse geçmiyor oralardan. Sýðýrlarýn böðürmesi duyulmuyor, Kuþlar, yabanýl hayvanlar kaçýp gitti.o_W, Bu yüzden onlarý cezalandýrmayayým mý?' diyor RAB, 'Böyle bir ulustan öcümü almayayým mý?'r^], Dilleri öldürücü bir ok, Hep aldatýyor. Komþusuna esenlik diliyor, Ama içinden ona tuzak kuruyor.]/, Bundan ötürü Her Þeye Egemen RAB diyor ki, 'Ýþte, onlarý arýtýp sýnayacaðým, Halkýmýn günahý yüzünden Baþka ne yapabilirim ki?\!, Sen, ey Yeremya, Aldatýcýlýðýn ortasýnda yaþýyorsun. Aldatýcýlýklarý yüzünden Beni tanýmak istemiyorlar.' Böyle diyor RAB.[, Dost dostu aldatýyor, Kimse gerçeði söylemiyor. Dillerine yalan söylemeyi öðrettiler, Suç iþleye iþleye yorgun düþtüler.Z!, 'Herkes dostundan sakýnsýn, Kardeþlerinizin hiçbirine güvenmeyin. Çünkü her kardeþ Yakup gibi aldatýcý, Her dost iftiracýdýr.:Ym, 'Yalan söylemek için ülkede Dillerini yay gibi geriyor, Güçlerini gerçek yolunda kullanmýyorlar. Kötülük üstüne kötülük yapýyor, Beni tanýmýyorlar' diyor RAB.X, Keþke halkýmý býrakabilmem, Onlardan uzaklaþabilmem için Çölde konaklayacak bir yerim olsa! Hepsi zina ediyor, Hain bir topluluk!W , Keþke baþým bir pýnar, Gözlerim bir gözyaþý kaynaðý olsa! Halkýmýn öldürülenleri için Aðlasam gece gündüz!_V7,Gilat'ta merhem yok mu, Hekim yok mu? Öyleyse halkýmýn yarasý neden iyi edilmedi?ZU-,Halkýmýn yarasýndan ben de yaralandým. Yasa büründüm, dehþete düþtüm.cT?,'Ürün biçme zamaný geçti, Yaz sona erdi, Biz ise kurtulmadýk' diye haykýrýyorlar.ZS-,Ülkenin en uzak köþelerinden Halkýmýn feryadýný dinleyin: 'RAB Siyon'da deðil mi? Kralý orada deðil mi?' RAB, 'Putlarýyla, Ýþe yaramaz yabancý ilahlarýyla Neden öfkelendiriyorlar beni?' diyor.2R_,Üzüntüm avutulamaz, Yüreðim baygýn,tQa,'Bakýn, aranýza yýlanlar, Büyüden etkilenmeyen engerekler göndereceðim, Sizi sokacaklar' diyor RAB.TP!,Düþman atlarýnýn hýrýltýsý Dan bölgesinden duyuluyor, Aygýrlarýnýn kiþnemesinden Bütün ülke titriyor. Ülkeyi ve içindeki her þeyi, Kenti ve orada yaþayanlarý Yok etmeye geliyorlar.'MO,Esenlik bekledik, iyilik gelmedi. Þifa umduk, yýlgýnlýk bulduk.HN ,'Neden burada oturup duruyoruz? Toplanalým da surlu kentlere kaçalým, Orada ölelim! Tanrýmýz RAB bizi ölüme terk etti, Bize zehirli su içirdi. Çünkü O'na karþý günah iþledik.:Mm, ' 'yLk, Yaptýklarý iðrençliklerden utandýlar mý? Hayýr, ne utanmasý? Kýzarýp bozarmanýn ne olduðunu bile bilmiyorlar. Bu yüzden onlar da düþenlerin arasýnda yer alacak, Cezalandýrýldýklarýnda sendeleyip düþecekler> diyor RAB.aK;, Esenlik yokken, Esenlik, esenlik, diyerek Halkýmýn yarasýný sözde iyileþtirdiler.HJ , Bundan ötürü karýlarýný baþkalarýna, Tarlalarýný sahiplenecek yeni kiþilere vereceðim. Küçük büyük herkes kazanç peþinde, Peygamberler, kâhinler, hepsi halký aldatýyor.I, Bilgeler utandýrýldý, Yýldýrýlýp ele geçirildi. RAB'bin sözünü reddettiler. Nasýl bir bilgelikmiþ onlarýnki?H#,' mBS,Toplanmayacak, gömülmeyecek kemikler, topraðýn üzerinde gübre gibi olacaklar. Yeruþalim halkýnýn sevdiði, kulluk ettiði, izlediði, danýþtýðý, taptýðý güneþin, ayýn, gök cisimlerinin önüne serilecekler.,A S,' K==<;;I::19~8877-66;554322Q11#0/..U--,+}*)((u('v&&`%%%$$#k"""! ci'}P 9eKqa s q  x 8 | & Xie>wzam,$Duy çobanlarýn haykýrýþýný, Sürü baþlarýnýn baðýrýþýný! RAB onlarýn otlaklarýný yok ediyor.A`},#Çobanlar kaçamayacak, Sürü baþlarý kurtulamayacak!A_{,"Haykýrýn, ey çobanlar, Acý acý baðýrýn! Toprakta yuvarlanýn, ey sürü baþlarý! Çünkü boðazlanma zamanýnýz doldu, Deðerli bir kap gibi düþüp parçalanacaksýnýz.7^g,!O gün RAB dünyayý bir uçtan bir uca öldürülenlerle dolduracak. Onlar için yas tutulmayacak, toplanýp gömülmeyecekler. Topraðýn üzerinde gübre gibi kalacaklar. ], Her Þeye Egemen RAB diyor ki, 'Ýþte felaket ulustan ulusa yayýlýyor! Dünyanýn dört bucaðýndan büyük kasýrga kopuyor.'-\S,Gürültü yeryüzünün dört yanýnda yankýlanacak. Çünkü RAB uluslara dava açacak; Herkesi yargýlayacak Ve kötüleri kýlýca teslim edecek> ' diyor RAB._[7,'Bütün bu peygamberlik sözlerini onlara ilet: ' Yy,Eðer kâseyi elinden alýr, içmek istemezlerse, de ki, &WE,sýrasýyla uzak yakýn bütün kuzey krallarýna, yeryüzündeki bütün uluslarýn krallarýna içirdim. Hepsinden sonra Þeþak*fu* Kralý da içecektir.&VG,Zimri, Elam, Med krallarýna;OU,Arabistan krallarýna, çölde yaþayan yabancý halkýn krallarýna;MT,Dedan'a, Tema'ya, Bûz'a, zülüflerini*ft* kesen bütün halklara;RS,bütün Sur ve Sayda krallarýna, deniz aþýrý ülkelerin krallarýna;!R=,Edom'a, Moav'a, Ammon'a;Q,Mýsýr'da yaþayan bütün yabancýlara; Ûs krallarýna, Filist krallarýna -Aþkelon'a, Gazze'ye, Ekron'a, Aþdot'tan sað kalanlara- ,Yahuda Kralý Yoþiya oðlu Yehoyakim'in döneminin dördüncü yýlýnda, RAB Yahuda halkýyla ilgili olarak Yeremya'ya seslendi. Nebukadnessar'ýn Babil Kralý oluþunun birinci yýlýydý bu.=, Kendilerine ve atalarýna verdiðim topraktan yok olana dek üzerlerine kýlýç, kýtlýk, salgýn hastalýk salacaðým.> ';<o, diyor RAB,;:o,Benim RAB olduðumu anlayacak bir yürek vereceðim onlara. Onlar benim halkým olacaklar, ben de onlarýn Tanrýsý olacaðým. Çünkü bütün yürekleriyle bana dönecekler.,9Q,Ýyilik bulmalarý için onlarý gözetecek, bu ülkeye geri getireceðim. Onlarý bina edeceðim, yýkmayacaðým; onlarý dikeceðim, kökünden sökmeyeceðim.81,'Ýsrail'in Tanrýsý RAB diyor ki, derseniz, RAB diyor ki, diyorsunuz. Oysa, demeyeceksiniz diye sizi uyarmýþtým.\01,%Bir peygambere, ya da, demelisiniz.]/3,$Bundan böyle, lafýný aðzýnýza almayacaksýnýz. Herkesin sözü kendi bildirisi olacak. Yaþayan Tanrý'nýn, Her Þeye Egemen RAB'bin, Tanrýmýz'ýn sözlerini çarpýtýyorsunuz siz.o.W,#Her biriniz komþunuza ve kardeþinize, ya da, demelisiniz.-},"'Eðer bir peygamber, kâhin ya da baþka biri, derse, onu da ailesini de cezalandýracaðým.1,[,!'Halktan biri, bir peygamber ya da kâhin, diye sorarsa, diye karþýlýk vereceksin. Sizi baþýmdan atacaðým' diyor RAB.+w, 'Uydurma düþler gören peygamberlere karþýyým' diyor RAB. 'Bu düþleri anlatýyor, yalanlarla, boþ övünmelerle halkýmý baþtan çýkarýyorlar. Ben onlarý ne gönderdim, ne de atadým. Bu halka hiç mi hiç yararlarý yok' diyor RAB.k*O,'Evet, kendi sözlerini söyleyip, diyen peygamberlere karþýyým' diyor RAB.d)A,'Ýþte bunun için sözlerimi birbirlerinden çalan peygamberlere karþýyým' diyor RAB.s(_,'Benim sözüm ateþ gibi deðil mi? Kayalarý paramparça eden balyoz gibi deðil mi?' RAB böyle diyor.',Düþü olan peygamber düþünü anlatsýn; ama sözümü alan onu sadakatle bildirsin. Buðdayýn yanýnda saman nedir ki?' diyor RAB.&',Atalarý nasýl Baal* yüzünden adýmý unuttuysa, onlar da birbirlerine düþlerini anlatarak halkýma adýmý unutturmayý tasarlýyorlar.s%_,Kafalarýndan uydurduklarý hileleri aktaran bu yalancý peygamberler ne zamana dek sürdürecekler bunu?t$a,'Adýmla yalancý peygamberlik edenlerin ne dediklerini duydum. diyorlar.l#Q,'Kim gizli yere saklanýr da Onu görmem?' diyor RAB, 'Yeri göðü doldurmuyor muyum?' diyor RAB._"7,Ben yalnýzca yakýndaki Tanrý mýyým? Uzaktaki Tanrý da deðil miyim?' diyor RAB,! ,Ama meclisimde dursalardý, Sözlerimi halkýma bildirir, Onlarý kötü yollarýndan ve davranýþlarýndan Döndürürlerdi. ,Bu peygamberleri ben göndermedim, Ama çabucak ortaya çýktýlar. Onlara hiç seslenmedim, Yine de peygamberlik ettiler.,Aklýnýn tasarladýðýný tümüyle yapana dek RAB'bin öfkesi dinmeyecek. Son günlerde açýkça anlayacaksýnýz bunu.q[,Ýþte, RAB'bin fýrtýnasý öfkeyle kopacak, Kasýrgasý döne döne kötülerin baþýna patlayacak.xi,RAB'bin sözünü duyup anlamak için RAB'bin meclisinde kim bulundu ki? O'nun sözüne kulak verip duyan kim??w,Beni küçümseyenlere sürekli, diyorlar. Yüreklerinin inatçýlýðý doðrultusunda davrananlara, diyorlar.[/,Her Þeye Egemen RAB diyor ki, 'Size peygamberlik eden peygamberlerin Dediklerine kulak asmayýn, Onlar sizi aldatýyor. RAB'bin aðzýndan çýkanlarý deðil, Kendi hayal ettikleri görümleri anlatýyorlar.c?,Bu nedenle Her Þeye Egemen RAB peygamberler için þöyle diyor: 'Onlara pelinotu yedirecek, Zehirli su içireceðim. Çünkü Yeruþalim peygamberleri Tanrýsýzlýðýn bütün ülkeye yayýlmasýna neden oldular.'w,Yeruþalim peygamberleri arasýnda Þu korkunç þeyi gördüm: Zina ediyorlar, yalan peþindeler. Kötülük edenleri güçlendirdiklerinden, Kimse kötülüðünden dönmüyor. Benim için hepsi Sodom gibi, Yeruþalim halký Gomora gibi oldu.', 'Samiriye peygamberleri arasýnda Þu iðrençliði gördüm: Baal* adýna peygamberlik ederek Halkým Ýsrail'i baþtan çýkarýyorlar.L, 'Bu yüzden izledikleri yol Onlar için kaygan olacak; Karanlýða sürülecek, Orada tökezleyip düþecekler. Çünkü cezalandýrýlacaklarý yýl Baþlarýna felaket getireceðim' diyor RAB.gG, 'Peygamber de kâhin de tanrýsýz; Tapýnaðýmda bile kötülüklerini gördüm' diyor RAB.3, Çünkü ülke zina edenlerle dolu, Lanet yüzünden yas tutuyor. Otlaklar kurumuþ. Ýzledikleri yol kötü, Güçlerini haksýzca kullanýyorlar.?w, Peygamberlere gelince, Yüreðim paramparça, Bütün kemiklerim titriyor. RAB'bin yüzünden, O'nun kutsal sözleri yüzünden Sarhoþ gibi, Þaraba yenik düþen bir adam gibiyim.L,'Bunun yerine, <Ýsrail soyunu kuzey ülkesinden ve sürdüðü bütün öbür ülkelerden geri getiren RAB'bin varlýðý hakký için> diyecekler. Böylece kendi topraklarýnda yaþayacaklar.','Artýk insanlarýn, <Ýsrail halkýný Mýsýr'dan çýkaran RAB'bin varlýðý hakký için> demeyecekleri günler geliyor' diyor RAB.}s,Onun döneminde Yahuda kurtulacak, Ýsrail güvenlik içinde yaþayacak. O, adýyla anýlacak.(I,'Ýþte Davut için doðru bir dal*fs* Çýkaracaðým günler geliyor' diyor RAB. 'Bu kral bilgece egemenlik sürecek, Ülkede adil ve doðru olaný yapacak.!;,Onlarý güdecek çobanlar koyacaðým baþlarýna. Bundan böyle korkmayacak, yýlgýnlýða düþmeyecekler. Bir tanesi bile eksilmeyecek' diyor RAB.1,'Sürmüþ olduðum bütün ülkelerden sürümün sað kalanlarýný toplayýp otlaklarýna geri getireceðim; orada verimli olup çoðalacaklar. },Halkýmý güden çobanlar için Ýsrail'in Tanrýsý RAB þöyle diyor: 'Sürümü daðýtýp sürdünüz, onlarla ilgilenmediniz. Þimdi ben sizinle ilgileneceðim, yaptýðýnýz kötülük yüzünden sizi cezalandýracaðým.' RAB böyle diyor.^  7,'Otlaðýmýn koyunlarýný yok edip daðýtan çobanlarýn vay baþýna!' diyor RAB.u c,RAB diyor ki, 'Bu adamý çocuksuz, Ömrünce baþarýsýz biri olarak yazýn. Çünkü soyundan gelen hiç kimse baþarýlý olmayacak, Soyundan gelen hiç kimse Davut'un tahtýnda oturamayacak, Yahuda'da bir daha krallýk etmeyecek.'< s,Ülke, ey ülke, RAB'bin sözünü dinle, ey ülke! 9,Bu mu Yehoyakin? Bu hor görülmüþ kýrýk çömlek, Kimsenin istemediði kap? Neden kendisi de çocuklarý da Bilmedikleri bir ülkeye atýldýlar?I ,Dönmeye can attýðýnýz ülkeye bir daha dönemeyeceksiniz.'gG,Seni de seni doðuran anneni de doðmadýðýnýz bir ülkeye atacaðým; orada öleceksiniz.{,Seni can düþmanlarýnýn, korktuðun kiþilerin, Babil Kralý Nebukadnessar'la Kildaniler'in* eline teslim edeceðim.,Q,'Varlýðým hakký için derim ki' diyor RAB, 'Ey Yahuda Kralý Yehoyakim oðlu Yehoyakin, sað elimdeki mühür yüzüðü olsan bile, çýkarýp atardým seni.*M,Ey sen, Lübnan'da*fp* yaþayan, Yuvasýný sedir aðacýndan kuran adam! Sana doðuran kadýn gibi acýlar, sancýlar geldiðinde, Nasýl da inleyeceksin*fr*!'.U,Rüzgar bütün çobanlarýný alýp götürecek, Oynaþlarýn sürgüne gidecek. Ýþte o zaman yaptýðýn kötülükler yüzünden Utanacak, aþaðýlanacaksýn.%,Kendini güvenlikte sandýðýnda seni uyardým. Ama, dedin. Gençliðinden bu yana böyleydi tutumun, Sözümü hiç dinlemedin.yk,'Lübnan'a git, feryat et, Sesin Baþan'dan duyulsun, Haykýr Avarim'den, Çünkü bütün oynaþlarýn ezildi.kO,Sürüklenip Yeruþalim kapýlarýndan dýþarý atýlacak, Eþek gömülür gibi gömülecek o.'a;,Bu yüzden RAB Yahuda Kralý Yoþiya oðlu Yehoyakim için diyor ki, 'Onun için kimse, diye dövünmeyecek. Onun için kimse, diye dövünmeyecek.z~m,'Seninse gözlerin de yüreðin de yalnýz kazanca, Suçsuz kaný dökmeye, Baský, zorbalýk yapmaya yönelik.'|}q,Ezilenin, yoksulun davasýný savundu, Onun için de iþleri iyi gitti. Beni tanýmak bu deðil midir?' diyor RAB.*|M,'Bol bol sedir aðacý kullandýn diye Kral mý oldun sanýrsýn? Baban doyasýya yiyip içti, Ama iyi ve doðru olaný yaptý; Onun için de iþleri iyi gitti.6{e, diyenin vay baþýna! Sarayýna büyük pencereler açar, Sedir aðacýyla kaplar, Kýrmýzýya boyar.z1, 'Sarayýný haksýzlýkla, Yukarý odalarýný adaletsizlikle yapan, Komþusunu parasýz çalýþtýran, Ücretini ödemeyen adamýn vay baþýna!Sy, Sürgüne gönderildiði yerde ölecek, bir daha bu ülkeyi görmeyecek.'x7, Babasý Yoþiya'nýn yerine Yahuda Kralý olan ve buradan çýkýp giden Yoþiya oðlu Þallum*fö* için RAB diyor ki, 'Bir daha dönmeyecek buraya.w3, Ölen için aðlamayýn, yasa bürünmeyin; Ancak sürgüne giden için aðlayýn acý acý. Çünkü bir daha dönmeyecek, Anayurdunu görmeyecek.v, 'Yanýt þöyle olacak: <Çünkü Tanrýlarý RAB'bin antlaþmasýný býraktýlar, baþka ilahlara tapýp kulluk ettiler.> 'ru],'Bu kentten geçen birçok ulus birbirlerine, diye soracaklar.|tq,Eli silahlý yok ediciler görevlendireceðim sana karþý. En iyi sedir aðaçlarýný kesecek, Ateþe atacaklar.`s9,Çünkü Yahuda Kralý'nýn sarayý için RAB diyor ki, 'Sen benim için Gilat gibisin, Lübnan'ýn doruðu gibi. Ama hiç kuþkun olmasýn, seni çöle döndürecek, Kimsenin yaþamadýðý kentlere çevireceðim.sr_,Ancak bu buyruklara uymazsanýz, diyor RAB, adým üzerine ant içerim ki, bu saray viraneye dönecek.> 'Oq,Bu buyruklarý özenle yerine getirirseniz, Davut'un tahtýnda oturan krallar savaþ arabalarýyla, atlarýyla bu sarayýn kapýlarýndan girecekler; görevlileriyle halklarý da onlarý izleyecek.Mp,RAB diyor ki: Adil ve doðru olaný yapýn. Soyguna uðrayaný zorbanýn elinden kurtarýn. Yabancýya, öksüze, dula haksýzlýk etmeyin, þiddete baþvurmayýn. Burada suçsuz kaný dökmeyin.oy, '+lO, Ey vadinin üstünde, Kayalýk ovada oturan Yeruþalim, Sana karþýyým diyor RAB, Siz ki, kim bize saldýrabilir? Sýðýnaðýmýza kim girebilir, diyorsunuz.ikK, RAB þöyle diyor, ey Davut soyu: ' ';ho, Bu kentte kalan kýlýçtan, kýtlýktan, salgýndan ölecek; dýþarý çýkýp kenti kuþatan Kildaniler'e teslim olansa yaþayacak, hiç deðilse canýný kurtarmýþ olacak.g,'Bunun yanýsýra halka þunlarý da söyle: oeW,Bu kentte yaþayanlarý yok edeceðim; insan da, hayvan da korkunç bir salgýn hastalýktan ölecek.dy,Ben de elimi size karþý kaldýracaðým; kudretle, kýzgýnlýkla, gazapla, büyük öfkeyle sizinle savaþacaðým.ecC,<Ýsrail'in Tanrýsý RAB þöyle diyor: Surlarýn dýþýnda sizi kuþatan Babil Kralý ve Kildaniler'le* savaþmakta kullandýðýnýz silahlarý size karþý çevireceðim; hepsini bu kentin ortasýna toplayacaðým.@b{,Yeremya þu karþýlýðý verdi: 'Sidkiya'ya deyin ki,Ia ,'Lütfen bizim için RAB'be danýþ. Çünkü Babil Kralý Nebukadnessar bize saldýrýyor. Belki RAB bizim için þaþýlacak iþlerinden birini yapar da Nebukadnessar ülkemizden çekilir.')` M,Kral Sidkiya Malkiya oðlu Paþhur'la Maaseya oðlu Kâhin Sefanya'yý Yeremya'ya gönderince, RAB Yeremya'ya seslendi. Paþhur'la Sefanya ona þöyle demiþti:n_U,Neden ana rahminden çýktým? Dert, üzüntü görmek, Ömrümü utanç içinde geçirmek için mi?d^A,Çünkü beni annemin rahminde öldürmedi; Annem mezarým olur, Rahmi hep gebe kalýrdý.z]m,RAB'bin acýmadan yerle bir ettiði Kentler gibi olsun o adam! Sabah feryatlar, Öðlen savaþ naralarý duysun!`\9,'Bir oðlun oldu!' diyerek babama haber getiren, Onu sevince boðan adama lanet olsun!U[#,Lanet olsun doðduðum güne! Kutlu olmasýn annemin beni doðurduðu gün!kZO, Ezgiler okuyun RAB'be! Övün RAB'bi! Çünkü yoksulun canýný kötülerin elinden O kurtardý."Y=, Ey doðru kiþiyi sýnayan, Yüreði ve düþünceyi gören Her Þeye Egemen RAB! Davamý senin eline býrakýyorum. Onlardan alacaðýn öcü göreyim!bX=, Ama RAB güçlü bir savaþçý gibi benimledir. Bu yüzden bana eziyet edenler tökezleyecek, Üstün gelemeyecek, Baþarýsýzlýða uðrayýp büyük utanca düþecekler; Onursuzluklarý sonsuza dek unutulmayacak.kWO, Birçoðunun, 'Her yer dehþet içinde! Suçlayýn! Suçlayalým onu!' diye fýsýldaþtýðýný duydum. Bütün güvendiðim insanlar düþmemi gözlüyor, 'Belki kanar, onu yeneriz, Sonra da öcümüzü alýrýz' diyorlar.JV , 'Bir daha onu anmayacak, O'nun adýna konuþmayacaðým' desem, Sözü kemiklerimin içine hapsedilmiþ, Yüreðimde yanan bir ateþ sanki. Onu içimde tutmaktan yoruldum, Yapamýyorum artýk.*UM,Çünkü konuþtukça feryat ediyor, Þiddet diye, yýkým diye haykýrýyorum. RAB'bin sözü yüzünden bütün gün yeriliyor, Gülünç duruma düþüyorum.T,Beni kandýrdýn, ya RAB, Ben de kandým. Bana üstün geldin, beni yendin. Bütün gün alay konusu oluyorum, Herkes benimle eðleniyor.JS ,Sana gelince, ey Paþhur, sen de evinde yaþayanlarýn hepsi de Babil'e sürüleceksiniz. Sen de kendilerine yalan peygamberlik ettiðin bütün dostlarýn da orada ölüp gömüleceksiniz.> 'CR,Bu kentin bütün zenginliðini -ürününü, deðerli eþyalarýný, Yahuda krallarýnýn hazinelerini- düþmanlarýnýn eline vereceðim. Hepsini yaðmalayýp Babil'e götürecekler.Q,'RAB diyor ki, 'L#,Peygamberlik etmesi için RAB'bin Tofet'e gönderdiði Yeremya oradan döndü. RAB'bin Tapýnaðý'nýn avlusunda durup halka þöyle dedi:RK, Yeruþalim'in evleri de Yahuda krallarýnýn saraylarý da Tofet gibi kirli sayýlacak. Çünkü bu evlerin damlarýnda gök cisimlerine buhur yaktýlar, baþka ilahlara dökmelik sunular sundular.> 'pJY, Bu kente de içinde yaþayanlara da böyle davranacaðým, diyor RAB. Bu kenti Tofet gibi yapacaðým.fIE, ve onlara de ki, "F=,Bu kenti viraneye çevirecek, alay konusu edeceðim; oradan her geçen þaþkýn þaþkýn bakýp baþýna gelen belalardan ötürü onunla alay edecek.E},Yahuda ve Yeruþalim'in tasarýlarýný burada boþa çýkaracaðým. Onlarý canlarýna susayanlarýn eline verecek, düþmanlarýnýn önünde kýlýçla düþüreceðim. Cesetlerini yem olarak yýrtýcý kuþlara, yabanýl hayvanlara vereceðim. D,Bundan ötürü buranýn artýk Tofet* ya da Ben-Hinnom Vadisi deðil, Kýyým Vadisi diye anýlacaðý günler geliyor, diyor RAB. C9,Çocuklarýný ateþte Baal'a* kurban etmek için tapýnma yerleri kurdular. Böyle bir þey ne buyurdum ne sözünü ettim ne de aklýmdan geçirdim.qB[,Çünkü beni terk ettiler, burayý yabancý bir ülke haline getirdiler. Kendilerinin de atalarýyla Yahuda krallarýnýn da tanýmadýðý baþka ilahlara burada buhur yaktýlar, burayý döktükleri suçsuz kanýyla doldurdular.oAW,De ki, ,Beni öldürmek için kurduklarý düzenlerin hepsini Biliyorsun, ya RAB. Baðýþlama suçlarýný, Günahlarýný önünden silme. Yýðýlýp kalsýnlar senin önünde. Öfkeliyken uðraþ onlarla.5=c,Sen üzerlerine ansýzýn akýncýlar gönderdiðinde, Evlerinden çýðlýklar duyulsun. Çünkü beni yakalamak için çukur kazdýlar, Ayaklarýma gizli tuzak kurdular.@<y,Bu yüzden çocuklarýný kýtlýða ver, Kýlýcýn aðzýna at. Karýlarý çocuksuz, dul kalsýn, Erkeklerini ölüm alýp götürsün, Gençleri savaþta kýlýçtan geçirilsin.J; ,Ýyiliðe karþý kötülük mü yapmalý? Ama onlar bana çukur kazdýlar. Onlara duyduðun öfkeyi yatýþtýrmak, Onlarýn iyiliðini dilemek için Senin önünde nasýl durduðumu anýmsa.E:,Dinle beni, ya RAB, Beni suçlayanlarýn dediklerini iþit!9,Bunun üzerine, 'Haydi, Yeremya'ya karþý bir düzen kuralým!' dediler, 'Çünkü yasayý öðretecek kâhin, öðüt verecek bilge, Tanrý sözünü bildirecek peygamber hiç eksik olmayacak. Gelin, ona sözle saldýralým, söylediklerini de dinlemeyelim.'8#,Onlarý düþmanlarýnýn önünde Doðu rüzgarý gibi daðýtacaðým; Yýkým günü yüzümü deðil, Sýrtýmý çevireceðim onlara.'|7q,Ülkeleri viran edilecek, Sürekli alay konusu olacak; Oradan her geçen þaþkýn þaþkýn Baþýný sallayacak.<6q,Oysa halkým beni unuttu, Deðersiz ilahlara buhur yaktý. Bu ilahlar gidecekleri yollarda, Eski yollarda sendelemelerine neden oldu; Onlarý sapa, bitmemiþ yollarda yürüttü.p5Y,Kayalýk bayýrlardan Lübnan'ýn karý hiç eksik olur mu? Uzaktan akan soðuk sular hiç kesilir mi? 4 , Bu yüzden RAB diyor ki, 'Uluslar arasýnda soruþturun: Böylesini kim duydu? Erden kýz Ýsrail Çok korkunç bir þey yaptý.3!, Ama onlar, diyecekler.' 2, 'Bu nedenle Yahuda halkýyla Yeruþalim'de yaþayanlara de ki, y1k, o ulus sözümü dinlemeyip gözümde kötü olaný yaparsa, ona söz verdiðim iyiliði yapmaktan vazgeçerim.X0), Öte yandan, bir ulusun ya da krallýðýn kurulup dikileceðini duyururum da,i/K,uyardýðým ulus kötülüðünden dönerse, baþýna felaket getirme kararýmdan vazgeçerim.m.S,Bir ulusun ya da krallýðýn kökünden söküleceðini, yýkýlýp yok edileceðini duyururum da,>-u,'Bu çömlekçinin yaptýðýný ben de size yapamaz mýyým, ey Ýsrail halký? diyor RAB. Çömlekçinin elinde balçýk neyse, siz de benim elimde öylesiniz, ey Ýsrail halký! ,;,RAB bana yine seslendi:}+s,Yaptýðý balçýktan kap elinde bozulunca çömlekçi balçýða istediði biçimi vererek baþka bir kap yaptý.[*/,Bunun üzerine çömlekçinin iþliðine gittim. Çark üzerinde çalýþýyordu.J) ,'Kalk, çömlekçinin iþliðine git; orada sana sesleneceðim.'(( M,RAB Yeremya'ya þöyle seslendi:k'O,Ancak beni dinlemez, Þabat Günü Yeruþalim kapýlarýndan yük taþýyarak girer, o günü kutsal saymazsanýz, kentin kapýlarýný ateþe vereceðim. Yeruþalim saraylarýný yakýp yok edecek, hiç sönmeyecek ateþ.> 'x&i,Yahuda kentlerinden, Yeruþalim çevresinden, Benyamin topraklarýndan, Þefela'dan, daðlýk bölgeden, Negev'den gelip RAB'bin Tapýnaðý'na yakmalýk sunular*, kurbanlar, tahýl sunularý*, günnük ve þükran sunularý getirecekler._%7,Davut'un tahtýnda oturan krallarla önderler savaþ arabalarýna, atlara binip Yahuda halký ve Yeruþalim'de yaþayanlarla birlikte bu kentin kapýlarýndan girecekler. Bu kentte sonsuza dek insanlar yaþayacak.$3,Beni iyi dinlerseniz, diyor RAB, Þabat Günü bu kentin kapýlarýndan yük taþýmayýp hiç iþ yapmayarak Þabat Günü'nü kutsal sayarsanýz,#,Ne var ki, onlar sözümü dinlemediler, kulak asmadýlar. Dikbaþlýlýk ederek beni dinlemediler, yola gelmek istemediler.",Þabat Günü evinizden yük çýkarmayýn, hiç iþ yapmayýn. Atalarýnýza buyurduðum gibi Þabat Günü'nü kutsal sayacaksýnýz.z!m,RAB diyor ki, Þabat Günü* yük taþýmamaya, Yeruþalim kapýlarýndan içeri bir þey sokmamaya dikkat edin. ,Halka de ki, nnfmmKllkhjii5hgg feddqcbebXaa `_^^/]\\[[+ZYYuXWWNVV{UTT-SSpRR+QtPP]OOMNNMM1LzK|JJYIFHGGFEEDDDCBBBLAoA!@@1?>>=< dediðiniz bu ülkede yine tarlalar satýn alýnacak.",=, *'RAB diyor ki: Bu halkýn baþýna bütün bu büyük felaketleri nasýl getirdiysem, onlara söz verdiðim bütün iyilikleri de öyle saðlayacaðým.+, )Onlara iyilik etmekten sevinç duyacaðým; gerçekten bütün yüreðimle, bütün canýmla onlarý bu ülkede dikeceðim.&*E, (Onlarla kalýcý bir antlaþma yapacaðým: Onlara iyilik etmekten vazgeçmeyecek, benden hiç ayrýlmasýnlar diye yüreklerine Tanrý korkusu salacaðým.), 'Tek bir yürek, tek bir yaþam tarzý vereceðim onlara; gerek kendilerinin gerekse çocuklarýnýn iyiliði için benden hep korksunlar.K(, &Onlar benim halkým olacak, ben de onlarýn Tanrýsý olacaðým.;'o, %Kýzgýnlýkla, gazapla, büyük öfkeyle onlarý sürdüðüm ülkelerden hepsini toplayacaðým. Onlarý buraya geri getirip güvenlik içinde yaþamalarýný saðlayacaðým.'&G, $'Siz bu kent için, diyorsunuz. Ama þimdi Ýsrail'in Tanrýsý RAB diyor ki:%, #Ben-Hinnom Vadisi'nde ilah Molek'e* sunu olarak oðullarýný, kýzlarýný ateþte kurban etmek için Baal'ýn tapýnma yerlerini kurdular. Böyle iðrenç þeyler yaparak Yahuda'yý günaha sürüklemelerini ne buyurdum, ne de aklýmdan geçirdim.Z$-, "Bana ait olan bu tapýnaða iðrenç putlarýný yerleþtirerek onu kirlettiler.#w, !Bana yüzlerini deðil, sýrtlarýný çevirdiler. Onlarý defalarca uyarmama karþýn dinlemediler, yola gelmediler.r"], Çünkü Ýsrail ve Yahuda halklarýnýn -kendilerinin, krallarýnýn, önderlerinin, kâhinlerinin, peygamberlerinin, Yahuda ve Yeruþalim'de yaþayanlarýn- beni öfkelendirmek için yaptýklarý kötülüklerin haddi hesabý yok.y!k, Evet, bu kent kurulduðundan bu yana beni öyle öfkelendirdi, kýzdýrdý ki onu önümden söküp atacaðým.> u, 'Çünkü Ýsrail ve Yahuda halklarý gençliklerinden beri hep gözümde kötü olaný yapýyor; Ýsrail halký ellerinin yaptýklarýyla beni sürekli öfkelendiriyor, diyor RAB.M, Kente saldýran Kildaniler gelip onu ateþe verecekler. Kenti de damlarýnda Baal'ýn* onuruna buhur yakýp baþka ilahlara dökmelik sunular sunarak beni öfkelendirdikleri evleri de yakacaklar. , Bu yüzden RAB diyor ki: Bak, bu kenti Kildaniler'le Babil Kralý Nebukadnessar'ýn eline vermek üzereyim; onu ele geçirsin.W', 'Bütün insanlýðýn Tanrýsý RAB benim. Var mý yapamayacaðým bir þey?8k, Bunun üzerine RAB Yeremya'ya þöyle seslendi:5, Yine de, Egemen RAB, kent Kildaniler'e teslim edileceði halde sen bana, dedin.'[/, 'Ýþte, kenti ele geçirmek için kuþatma rampalarý yapýldý. Kýlýç, kýtlýk, salgýn hastalýk yüzünden kent saldýran Kildaniler'e teslim edilecek. Söylediklerin yerine geldi, sen de görüyorsun!dA, Gelip ülkeyi mülk edindiler, ama senin sözünü dinlemediler, Kutsal Yasan uyarýnca yürümediler. Yapmalarýný buyurduðun þeylerin hiçbirini yapmadýlar. Bu yüzden bütün bu felaketleri getirdin baþlarýna.fE, Atalarýna vereceðine ant içtiðin bu topraklarý, süt ve bal akan ülkeyi onlara verdin. , Halkýn Ýsrail'i belirtilerle, þaþýlasý iþlerle, güçlü, kudretli elinle, büyük korku saçarak Mýsýr'dan çýkardýn., Sen ki, Mýsýr'da, Ýsrail'de, bütün insanlar arasýnda bugüne dek mucizeler, harikalar yarattýn. Bugün olduðu gibi ün kazandýn.I , Tasarýlarýn ne büyük, iþlerin ne güçlü! Gözlerin insanlarýn bütün yaptýklarýna açýktýr. Herkese davranýþlarýna, yaptýklarýnýn sonucuna göre karþýlýðýný verirsin.F, Binlerce insana*fz* sevgi gösterir, ama babalarýn iþlediði günahlarýn karþýlýðýný çocuklarýna ödetirsin. Ey büyük ve güçlü Tanrý! Her Þeye Egemen RAB'dir senin adýn.q[, 'Ey Egemen RAB! Büyük gücünle, kudretinle yeri göðü yarattýn. Yapamayacaðýn hiçbir þey yok.eC, 'Tarlanýn satýþ belgesini Neriya oðlu Baruk'a verdikten sonra RAB'be þöyle yakardým: , Çünkü Ýsrail'in Tanrýsý, Her Þeye Egemen RAB söz veriyor, bu ülkede yine evler, tarlalar, baðlar satýn alýnacak> diyor.(I, <Ýsrail'in Tanrýsý, Her Þeye Egemen RAB diyor ki, Bu satýþ belgesini -mühürlenmiþ, açýk olanýný- al, uzun süre durmak üzere bir çömleðe koy.B, 'Hepsinin gözü önünde Baruk'a þu buyruklarý verdim:L, Amcamýn oðlu Hanamel'in, satýþ belgesini imzalayan tanýklarýn ve muhafýz avlusunda oturan bütün Yahudiler'in gözü önünde satýþ belgesini Mahseya oðlu Neriya oðlu Baruk'a verdim.{ o, Satýþ belgesini -kural ve koþullarý içeren mühürlenmiþ kâðýdý ve açýk sözleþme belgesini- aldým.y k, Satýþ belgesini çaðýrdýðým tanýklarýn önünde imzalayýp mühürledim, gümüþü terazide tarttým. 1, Böylece Anatot'taki tarlayý amcamýn oðlu Hanamel'den satýn aldým. Tarlaya karþýlýk kendisine on yedi þekel*fy* gümüþ tartýp ödedim. w, 'Sonra RAB'bin sözü uyarýnca amcamýn oðlu Hanamel muhafýz avlusunda yanýma gelip, dedi, <Çünkü miras hakký da en yakýn akrabalýk hakký da senindir. Onu kendin için satýn al.>$ A, 'Amcan Þallum oðlu Hanamel sana gelip, diyecek.?y, Yeremya, 'RAB bana þöyle seslendi' diye yanýtladý,5, Sidkiya Babil'e götürülecek, ben onunla ilgilenene dek orada kalacak, Kildaniler'le savaþsanýz bile baþarýlý olamayacaksýnýz diyor RAB.> '9k, Yahuda Kralý Sidkiya Kildaniler'in* elinden kaçýp kurtulamayacak, kesinlikle Babil Kralý'nýn eline teslim edilecek; onunla yüzyüze konuþacak, onu gözleriyle görecek._7, Yahuda Kralý Sidkiya onu orada tutuklatmýþtý. 'Neden böyle peygamberlik ediyorsun?' demiþti, 'Sen diyorsun ki, diye eðitmeyecek. Çünkü küçük büyük hepsi Tanýyacak beni' diyor RAB. 'Çünkü suçlarýný baðýþlayacaðým, Günahlarýný artýk anmayacaðým.'[{/,!'Ama o günlerden sonra Ýsrail halkýyla Yapacaðým antlaþma þudur' diyor RAB, 'Yasamý içlerine yerleþtirecek, Yüreklerine yazacaðým. Ben onlarýn Tanrýsý olacaðým, Onlar da benim halkým olacak.Ez, 'Atalarýný Mýsýr'dan çýkarmak için Ellerinden tuttuðum gün Onlarla yaptýðým antlaþmaya benzemeyecek. Onlarýn kocasý*fv* olmama karþýn, Bozdular o antlaþmamý' diyor RAB.kyO,'Ýsrail halkýyla ve Yahuda halkýyla Yeni bir antlaþma yapacaðým günler geliyor' diyor RAB,Sx,Herkes kendi suçu yüzünden ölecek. Koruk yiyenin diþleri kamaþacak.[w/,'O günler insanlar artýk, pw,Ne zamana dek bocalayýp duracaksýn, ey dönek kýz? RAB dünyada yeni bir þey yarattý: Kadýn erkeði koruyacak.'o,'Kendin için yol iþaretleri koy, Direkler dik. Yolunu, gittiðin yolu iyi düþün. Geri dön, ey erden kýz Ýsrail, kentlerine dön!Gn,'Efrayim deðerli oðlum deðil mi? Hoþnut olduðum çocuk deðil mi? Kendisi için ne dersem diyeyim, Onu hiç unutmuyorum. Bu yüzden yüreðim sýzlýyor, Çok acýyorum ona' diyor RAB.m/,Yanlýþ yola saptýktan sonra piþman oldum. Aklým baþýma gelince baðrýmý dövdüm. Gençliðimdeki ayýplarýmdan utandým, Rezil oldum.>(lI,'Efrayim'in inlemelerini kuþkusuz duydum: deyin._c7, Aðlaya aðlaya gelecekler, Benden yardým dileyenleri geri getireceðim. Akarsular boyunca tökezlemeyecekleri Düz bir yolda yürüteceðim onlarý. Çünkü ben Ýsrail'in babasýyým, Efrayim de ilk oðlumdur.nbU,Ýþte, onlarý kuzey ülkesinden Geri getirmek üzereyim; Onlarý dünyanýn dört bucaðýndan toplayacaðým. Aralarýnda kör, topal, Gebe kadýn da, doðuran kadýn da olacak. Büyük bir topluluk olarak buraya dönecekler.:am,RAB diyor ki, 'Yakup için sevinçle haykýrýn! Uluslarýn baþý olan için baðýrýn! Övgülerinizi duyurun! deyin. `,Efrayim'in daðlýk bölgesindeki bekçilerin, BW},Önderleri kendilerinden biri olacak, Yöneticileri kendi aralarýndan çýkacak. Onu kendime yaklaþtýracaðým, Bana yaklaþacak. Kim caný pahasýna yaklaþabilir bana?> diyor RAB.V ,Çocuklarý eskisi gibi olacak, Topluluklarý önümde saðlam duracak; Onlara baský yapanlarýn hepsini cezalandýracaðým.U5,Oralardan þükran ve sevinç sesleri duyulacak. Sayýlarýný çoðaltacaðým, azalmayacaklar, Onlarý onurlandýracaðým, küçümsenmeyecekler.>Tu,'RAB diyor ki, diyor RAB, <Çünkü Siyon itilmiþ, Onu arayan soran yok diyorlar.>R,Ama seni yiyenlerin hepsi yem olacak, Bütün düþmanlarýn sürgüne gidecek. Seni soyanlar soyulacak, Yaðmalayanlar yaðmalanacak.Q1,Neden haykýrýyorsun yarandan ötürü? Yaran þifa bulmaz. Suçlarýnýn çokluðu ve sayýsýz günahýn yüzünden Getirdim bunlarý baþýna./PW,Bütün oynaþlarýn unuttu seni, Arayýp sormuyorlar. Seni düþman vururcasýna vurdum, Acýmasýzca cezalandýrdým. Çünkü suçun çok, Günahlarýn sayýsýz.BO, Davaný görecek kimse yok, Yaran umarsýz, þifa bulmaz.EN, 'RAB diyor ki, diyor RAB. \L1, ' diyor RAB. <Çünkü seni uzak yerlerden, Soyunu sürgün edildiði ülkeden kurtaracaðým. Yakup yine huzur ve güvenlik içinde olacak, Kimse onu korkutmayacak.hKI, Onun yerine Tanrýlarý RAB'be Ve baþlarýna atayacaðým krallarý Davut'a Kulluk edecekler.6Je,' diyor Her Þeye Egemen RAB, diyor RAB, diyor RAB.'aD;,'Ýsrail'in Tanrýsý RAB diyor ki, '1A[,'Bütün sürgünlere þu haberi gönder: ?w,Kâhin Sefanya mektubu Peygamber Yeremya'ya okuyunca,$>A,Çünkü Yeremya biz Babil'dekilere þu haberi gönderdi: Sürgün uzun olacak. Onun için evler yapýp içinde oturun; bahçe dikip ürününü yiyin.> 'a=;,Öyleyse aranýzda kendini peygamber ilan eden Anatotlu Yeremya'yý neden azarlamadýn?&<E,' diye lanet edecek.7,Adýmý kullanarak size yalan peygamberlik eden Kolaya oðlu Ahav'la Maaseya oðlu Sidkiya için Ýsrail'in Tanrýsý, Her Þeye Egemen RAB diyor ki, 'Onlarý Babil Kralý Nebukadnessar'ýn eline teslim edeceðim, gözünüzün önünde ikisini de öldürecek.q6[,Bunun için, ey sizler, Yeruþalim'den Babil'e gönderdiðim sürgünler, RAB'bin sözüne kulak verin!)5K,Çünkü sözlerime kulak asmadýlar' diyor RAB. 'Kullarým peygamberler aracýlýðýyla sözlerimi defalarca gönderdim, ama dinlemediniz.' RAB böyle diyor.y4k,Kýlýçla, kýtlýkla, salgýn hastalýkla peþlerine düþeceðim. Yeryüzündeki bütün krallýklara dehþet saçacak, kendilerini sürdüðüm bütün ülkeler arasýnda lanetlenecek, dehþet ve alay konusu olacak, aþaðýlanacaklar.23],Evet, Her Þeye Egemen RAB diyor ki, 'Üzerlerine kýlýç, kýtlýk, salgýn hastalýk göndereceðim. Onlarý yenilmeyecek kadar çürük, bozuk incir gibi edeceðim.2,Davut'un tahtýnda oturan kral, bu kentte kalan halk ve sizinle sürgüne gitmeyen yurttaþlarýnýz için RAB þöyle diyor.O1,Madem, 'RAB bizim için Babil'de peygamberler çýkardý' diyorsunuz,`09,Kendimi size buldurtacaðým' diyor RAB. 'Sizi eski gönencinize kavuþturacaðým. Sizi sürdüðüm bütün yerlerden ve uluslardan toplayacaðým' diyor RAB. 'Ve sizi sürgün ettiðim yerden geri getireceðim.'T/!, Beni arayacaksýnýz, bütün yüreðinizle arayýnca beni bulacaksýnýz.[./, O zaman beni çaðýracak, gelip bana yakaracaksýnýz. Ben de sizi iþiteceðim.,-Q, Çünkü sizin için düþündüðüm tasarýlarý biliyorum' diyor RAB. 'Kötü tasarýlar deðil, size umutlu bir gelecek saðlayan esenlik tasarýlarý bunlar.,, RAB diyor ki, 'Babil'de yetmiþ yýlýnýz dolunca sizinle ilgilenecek, buraya sizi geri getirmek için verdiðim iyi sözü tutacaðým.{+o, Çünkü onlar adýmý kullanarak size yalan peygamberlik ediyorlar. Onlarý ben göndermedim.' RAB böyle diyor.2*],Evet, Ýsrail'in Tanrýsý, Her Þeye Egemen RAB diyor ki, 'Aranýzdaki peygamberlerle falcýlara aldanmayýn. Düþ görmeye özendirdiðiniz kiþilere kulak asmayýn.),Sizi sürmüþ olduðum kentin esenliði için uðraþýn. O kent için RAB'be dua edin. Çünkü esenliðiniz onunkine baðlýdýr.',(Q,Evlenin, oðullarýnýz, kýzlarýnýz olsun; oðullarýnýzý, kýzlarýnýzý evlendirin. Onlarýn da oðullarý, kýzlarý olsun. Orada çoðalýn, azalmayýn.G','Evler yapýp içinde oturun, bahçe dikip ürününü yiyin.n&U,Ýsrail'in Tanrýsý, Her Þeye Egemen RAB Yeruþalim'den Babil'e sürdüðü herkese þöyle diyor:%,Yahuda Kralý Sidkiya'nýn Babil Kralý Nebukadnessar'a gönderdiði Þafan oðlu Elasa ve Hilkiya oðlu Gemarya eliyle gönderildi:=$s,Bu mektup Kral Yehoyakin'in, ana kraliçenin, saray görevlilerinin, Yahuda ve Yeruþalim önderlerinin, zanaatçýlarla demircilerin Yeruþalim'den sürgüne gitmelerinden sonra,t# c,Peygamber Yeremya'nýn sürgünde sað kalan halkýn ileri gelenlerine, kâhinlerle peygamberlere ve Nebukadnessar'ýn Yeruþalim'den Babil'e sürdüðü bütün halka Yeruþalim'den gönderdiði mektubun metni aþaðýda yazýlýdýr.<"s,Peygamber Hananya o yýlýn yedinci ayýnda öldü.!,Bu nedenle RAB diyor ki, '  ,Peygamber Yeremya Peygamber Hananya'ya, 'Dinle, ey Hananya!' dedi, 'Seni RAB göndermedi. Ama sen bu ulusu yalana inandýrdýn.{,Çünkü Ýsrail'in Tanrýsý, Her Þeye Egemen RAB diyor ki, Babil Kralý Nebukadnessar'a kulluk etmeleri için bütün bu uluslarýn boynuna demir boyunduruk geçirdim, ona kulluk edecekler. Yabanýl hayvanlarý da onun denetimine vereceðim.> ', 'Git, Hananya'ya de ki, 'mS, Bunun üzerine Peygamber Hananya, Peygamber Yeremya'nýn boynundan boyunduruðu çýkarýp kýrdý.', Ancak esenlik olacaðýný söyleyen peygamberin sözü yerine gelirse, onun gerçekten RAB'bin gönderdiði peygamber olduðu anlaþýlýr.'<q,Çok önce, benden de senden de önce yaþamýþ peygamberler birçok ülke ve büyük krallýðýn baþýna savaþ, felaket, salgýn hastalýk gelecek diye peygamberlik ettiler.G,Yalnýz þimdi sana ve halka söyleyeceðim þu sözü dinle:J ,Yeremya þöyle dedi: 'Amin! RAB aynýsýný yapsýn! RAB, tapýnaðýna ait eþyalarla bütün sürgünleri Babil'den buraya geri getirerek ettiðin peygamberlik sözlerini gerçekleþtirsin! ,Bunun üzerine Peygamber Yeremya, kâhinlerin ve RAB'bin Tapýnaðý'ndaki halkýn önünde Peygamber Hananya'yý yanýtladý.E,Yahuda Kralý Yehoyakim oðlu Yehoyakin'le Babil'e sürgüne giden bütün Yahudalýlar'ý buraya geri getireceðim> diyor RAB, <Çünkü Babil Kralý'nýn boyunduruðunu kýracaðým.> '&E,Babil Kralý Nebukadnessar'ýn buradan alýp Babil'e götürdüðü RAB'bin Tapýnaðý'na ait bütün eþyalarý iki yýl içinde buraya geri getireceðim.oW,'Ýsrail'in Tanrýsý, Her Þeye Egemen RAB diyor ki, diyor RAB, '&E,Evet, RAB'bin Tapýnaðý'nda, Yahuda Kralý'nýn sarayýnda ve Yeruþalim'de kalan eþyalar için Ýsrail'in Tanrýsý, Her Þeye Egemen RAB þöyle diyor:  ,'G,'Çünkü Babil Kralý Nebukadnessar Yahuda Kralý Yehoyakim oðlu Yehoyakin'i Yahuda ve Yeruþalim soylularýyla birlikte Yeruþalim'den Babil'e sürdüðünde alýp götürmediði sütunlar, havuz, ayaklýklar ve kentte kalan öbür eþyalar için Her Þeye Egemen RAB þöyle diyor.[ /,Eðer bunlar peygamberse ve RAB'bin sözü onlardaysa, RAB'bin Tapýnaðý'nda, Yahuda Kralý'nýn sarayýnda ve Yeruþalim'de kalan eþyalar Babil'e götürülmesin diye Her Þeye Egemen RAB'be yalvarsýnlar.o W,Onlarý dinlemeyin. Sað kalmak için Babil Kralý'na kulluk edin. Bu kent neden viraneye çevrilsin?a ;,Sonra kâhinlerle halka þöyle dedim: 'RAB diyor ki, <Ýþte RAB'bin Tapýnaðý'nýn eþyalarý yakýnda Babil'den geri getirilecek> diyen peygamberlerinize kulak asmayýn. Onlar size yalan peygamberlik ediyorlar.< q, diyor RAB, ' ,Size, diyen peygamberlerin sözlerine kulak asmayýn. Onlar size yalan peygamberlik ediyorlar.7, RAB'bin Babil Kralý'na kulluk etmeyen her ulus için dediði gibi, niçin sen ve halkýn kýlýç, kýtlýk, salgýn hastalýk yüzünden ölesiniz?:m, Yahuda Kralý Sidkiya'ya bütün bu sözleri ilettim. Dedim ki, 'Boyunlarýnýzý Babil Kralý'nýn boyunduruðu altýna koyun. Ona ve halkýna kulluk edin ki sað kalasýnýz.-S, Ama Babil Kralý'nýn boyunduruðuna girip ona kulluk eden ulusu kendi topraðýnda býrakacaðým, diyor RAB. O ulus topraðýný iþleyecek, orada yaþayacak.> ', Size yalan peygamberlik ediyorlar. Bunun sonucu sizi ülkenizden uzaklaþtýrmak oluyor. Sizi süreceðim, yok olacaksýnýz.@y, Size gelince, peygamberlerinizi, falcýlarýnýzý, düþ görenlerinizi, medyumlarýnýzý, büyücülerinizi dinlemeyin! Onlar size, Babil Kralý'na kulluk etmeyeceksiniz diyorlar.]3,' Vt%,Halkýn ileri gelenlerinden birkaçý öne çýkýp orada toplanmýþ halka,4sa,Bunun üzerine önderlerle halk, kâhinlerle peygamberlere, 'Bu adam ölüm cezasýna çarptýrýlmamalý' dediler, 'Çünkü bizimle Tanrýmýz RAB'bin adýna konuþtu.'rw,Ancak þunu kesinlikle bilin ki, eðer beni öldürürseniz, siz de bu kent ve içinde yaþayanlar da suçsuz birinin kanýný dökmekten sorumlu tutulacaksýnýz. Çünkü bütün bu sözleri bildirmem için beni gerçekten RAB size gönderdi.'dqA,Bana gelince, iþte elinizdeyim! Gözünüzde iyi ve doðru olan neyse, bana öyle yapýn.5pc, 'Þimdi yollarýnýzý, davranýþlarýnýzý düzeltin, Tanrýnýz RAB'bin sözüne kulak verin. O zaman RAB baþýnýza getireceðini söylediði felaketten vazgeçecek.!o;, Bunun üzerine Yeremya önderlerle halka, 'Bu tapýnaða ve kente karþý iþittiðiniz peygamberlik sözlerini iletmem için beni RAB gönderdi' dedi,Tn!, Bunun üzerine kâhinlerle peygamberler, önderlere ve halka, 'Bu adam ölüm cezasýna çarptýrýlmalý' dediler, 'Çünkü bu kente karþý peygamberlik etti. Kendi kulaklarýnýzla iþittiniz bunu.'m, Yahuda önderleri olup bitenleri duyunca, saraydan RAB'bin Tapýnaðý'na gidip tapýnaðýn Yeni Kapý giriþinde yerlerini aldýlar.ulc, 'Neden bu tapýnak Þilo'daki gibi olacak, bu kent de içinde kimsenin yaþamayacaðý bir viraneye dönecek diyerek RAB'bin adýyla peygamberlik ediyorsun?' Bütün halk RAB'bin Tapýnaðý'nda Yeremya'nýn çevresinde toplanmýþtý.k',Yeremya Tanrý'nýn halka iletmesini buyurduðu sözleri bitirince, kâhinlerle peygamberler ve halk onu yakalayýp, 'Ölmen gerek!' dediler,xji,Kâhinler, peygamberler ve bütün halk Yeremya'nýn RAB'bin Tapýnaðý'nda söylediði bu sözleri duydular.i,bu tapýnaða Þilo'dakine yaptýðýmýn aynýsýný yapar, bu kenti bütün dünya uluslarý arasýnda lanetlik ederim.> 'uhc,size defalarca gönderdiðim kullarým peygamberlerin sözlerine kulak vermezseniz, ki kulak vermiyorsunuz,cg?,Onlara de ki, S==_=! 'fSE,'Ama o gün seni kurtaracaðým diyor RAB. Korktuðun adamlarýn eline teslim edilmeyeceksin._R7,''Git, Kûþlu* Ebet-Melek'e de ki, <Ýsrail'in Tanrýsý, Her Þeye Egemen RAB þöyle diyor: Bu kent üzerine yarar deðil, zarar verecek sözlerimi yerine getirmek üzereyim. O gün olanlarý sen de göreceksin.SQ,'Yeremya daha muhafýz avlusunda tutukluyken RAB ona þöyle seslenmiþti:^P5,'adam gönderip Yeremya'yý muhafýz avlusundan getirttiler. Evine geri götürmesi için Þafan oðlu Ahikam oðlu Gedalya'nýn koruyuculuðuna verdiler. Böylece Yeremya halký arasýnda yaþamýný sürdürdü.&OE,' Bunun üzerine muhafýz birliði komutaný Nebuzaradan, askeri danýþman Nebuþazban, baþ görevli Nergal-Sareser ve Babil Kralý'nýn öbür görevlileri_N7,' 'Onu sorumluluðun altýna al, ona iyi bak, hiç zarar verme, senden ne dilerse yap.'M,' Babil Kralý Nebukadnessar, muhafýz birliði komutaný Nebuzaradan aracýlýðýyla Yeremya'yla ilgili þu buyruðu verdi:hLI,' Ancak hiçbir þeyi olmayan bazý yoksullarý Yahuda'da býraktý, onlara bað ve tarla verdi.K},' Komutan Nebuzaradan kentte sað kalanlarý, kendi safýna geçen kaçaklarý ve geri kalan halký Babil'e sürgün etti.aJ;,'Kildaniler sarayla halkýn evlerini ateþe verdiler, Yeruþalim surlarýný yýktýlar.II ,'Sidkiya'nýn gözlerini oydu, zincire vurup Babil'e götürdü.uHc,'Rivla'da Sidkiya'nýn gözü önünde oðullarýný, sonra da bütün Yahuda ileri gelenlerini öldürttü.eGC,'Ama artlarýna düþen Kildani* ordusu Eriha ovalarýnda Sidkiya'ya yetiþti, onu yakalayýp Hama topraklarýnda, Rivla'da Babil Kralý Nebukadnessar'ýn huzuruna çýkardýlar. Nebukadnessar onun hakkýnda karar verdi:.FU,'Yahuda Kralý Sidkiya'yla askerler onlarý görünce kaçtýlar. Gece kral bahçesinin yolundan iki duvarýn arasýndaki kapýdan kaçarak Arava yoluna çýktýlar.oEW,'Yeruþalim ele geçirilince*fd* Babil Kralý'nýn bütün komutanlarý -Samgarlý Nergal-Sareser, askeri danýþman Nebo- Sarsekim, baþ görevli Nergal-Sareser ve bütün öteki görevliler- içeri girip Orta Kapý'da oturdular.D{,'Sidkiya'nýn krallýðýnýn on birinci yýlýnda, dördüncü ayýn dokuzuncu günü kent surlarýnda gedik açýldý.#C A,'Yahuda Kralý Sidkiya'nýn dokuzuncu yýlýnýn onuncu ayýnda* Babil Kralý Nebukadnessar bütün ordusuyla Yeruþalim önlerine gelerek kenti kuþattý.VB%,&Yeremya Yeruþalim'in ele geçirildiði güne dek muhafýz avlusunda kaldý.ZA-,&Bütün görevliler gelip Yeremya'yý sorguya çektiler. Yeremya kralýn kendisine söylemesini buyurduðu her þeyi onlara anlattý. Sorguyu býraktýlar. Çünkü kralla yaptýðý konuþma duyulmamýþtý.g@G,& dersin.''?G,&'Görevliler seninle konuþtuðumu duyup da gelir, derlerse,T>!,&Sidkiya, 'Ölmek istemiyorsan, konuþtuklarýmýzý kimse duymasýn' dedi,7=g,&'Bütün karýlarýn, çocuklarýn Kildaniler'e teslim edilecek. Sen de onlardan kaçýp kurtulamayacak, Babil Kralý'nýn eliyle yakalanacaksýn. Bu kent ateþe verilecek.'<,&Yahuda Kralý'nýn sarayýnda kalan bütün kadýnlar Babil Kralý'nýn komutanlarýna çýkarýlacak. O kadýnlar sana, ' A;},&Ama teslim olmak istemezsen, RAB bana þunu açýkladý: :,&'Vermezler' diye yanýtladý Yeremya, 'Lütfen sana aktardýðým RAB'bin sözünü iþit. O zaman sað kalýr, iyilik görürsün.&9E,&Kral Sidkiya, 'Kildaniler'in tarafýna geçen Yahudiler'den korkuyorum' dedi, 'Kildaniler beni onlarýn eline verebilir, onlar da bana kötü davranýrlar.')8K,&Ama Babil Kralý'nýn komutanlarýna teslim olmazsan, kent Kildaniler'e* teslim edilecek, onu ateþe verecekler. Sen de onlardan kaçýp kurtulamayacaksýn.> '7,&Bunun üzerine Yeremya Sidkiya'ya þu karþýlýðý verdi: 'Ýsrail'in Tanrýsý, Her Þeye Egemen RAB Tanrý diyor ki, '(/,&'RAB diyor ki, ' 3,&Mattan oðlu Þefatya, Paþhur oðlu Gedalya, Þelemya oðlu Yehukal ve Malkiya oðlu Paþhur Yeremya'nýn halka söylediði þu sözleri duydular:i&K,%Bunun üzerine Kral Sidkiya Yeremya'nýn muhafýz avlusuna kapatýlmasýný, kentteki ekmek bitene dek her gün fýrýncýlar sokaðýndan kendisine bir ekmek verilmesini buyurdu. Böylece Yeremya muhafýz avlusunda kaldý.%-,%Þimdi lütfen beni dinle, ey efendim kral! Lütfen dileðimi kabul et. Beni Yazman Yonatan'ýn evine geri gönderme. Orada ölmek istemiyorum.'_$7,% diyen peygamberlerin hani nerede? # ,%Sonra Kral Sidkiya'ya þöyle dedi: 'Sana, görevlilerine ve bu halka karþý ne günah iþledim ki beni cezaevine kapattýnýz?}"s,%Sonra Kral Sidkiya Yeremya'yý sarayýna getirtti. Orada kendisine gizlice, 'RAB'den bir söz var mý?' diye sordu.T!!,%Böylece bodrumda bir hücreye kapatýlan Yeremya uzun süre orada kaldý.x i,%Yeremya'ya öfkelenen önderler onu dövdürtüp cezaevine çevirdikleri Yazman Yonatan'ýn evine kapattýlar.#,%Yeremya, 'Yalan!' dedi, 'Ben Kildaniler'in tarafýna geçmiyorum.' Ama Yiriya onu dinlemedi. Yeremya'yý tutuklayýp önderlere götürdü.  ,% #?,% Peygamber Yeremya Benyamin topraklarýndaki halkýn arasýnda payýna düþen mirasý almak üzere Yeruþalim'den gitmek istedi. Benyamin Kapýsý'na vardýðýnda, Hananya oðlu Þelemya oðlu bekçibaþý Yiriya, 'Sen Kildaniler'in tarafýna geçiyorsun!' diyerek onu tutukladý.M,% Firavunun ordusu yüzünden Babil ordusu Yeruþalim'den çekilince,1[,% Sizinle savaþan bütün Babil ordusunu bozguna uðratsanýz, çadýrlarýnda yalnýz yaralýlar kalsa bile, bunlar çadýrlardan çýkýp bu kenti ateþe verecekler.',% 'RAB diyor ki, diyerek kendinizi aldatmayýn. Çünkü çekilip gitmeyecekler!]3,%Kildaniler de dönecek; bu kentle savaþýp onu ele geçirecek, ateþe verecekler.>L,%'Ýsrail'in Tanrýsý RAB diyor ki: Danýþmak için sizi bana gönderen Yahuda Kralý'na þöyle deyin: '+O,$Bu yüzden RAB Yahuda Kralý Yehoyakim için þöyle diyor: Davut'un tahtýnda oturan kimsesi olmayacak; ölüsü gündüzün sýcaða, gece ayaza býrakýlacak.jM,$Yahuda Kralý Yehoyakim için de ki, 'epC,#Yeremya Rekav ailesine þöyle dedi: 'Ýsrail'in Tanrýsý, Her Þeye Egemen RAB diyor ki, o',#'Bu yüzden Ýsrail'in Tanrýsý, Her Þeye Egemen RAB diyor ki, <Ýþte, Yahuda ve Yeruþalim'de yaþayan herkesin baþýna sözünü ettiðim her felaketi getirmek üzereyim. Çünkü onlarý uyardým, ama dinlemediler; onlarý çaðýrdým, ama yanýt vermediler.> 'knO,#Rekav oðlu Yehonadav'ýn soyu atalarýnýn verdiði buyruðu tuttu, ama bu halk beni dinlemedi.> dedik. Bunun için Yeruþalim'de kaldýk.'Rh,# Çadýrlarda yaþadýk; atamýz Yehonadav ne buyurduysa hepsini yaptýk.Wg',# Ýçinde oturmak için evler yapmadýk, baðlar, tarlalar, ekinler edinmedik.!f;,#Atamýz Rekav oðlu Yehonadav'ýn bize buyurduðu her þeyi yaptýk. Kendimiz de karýlarýmýz, oðullarýmýz, kýzlarýmýz da hiç þarap içmedik.Re,#Ayrýca ev yapmayacak, tohum ekmeyecek, bað dikmeyeceksiniz. Böyle þeyler edinmeyecek, ömür boyu çadýrlarda yaþayacaksýnýz. Öyle ki, göç ettiðiniz topraklarda uzun süre yaþayasýnýz.>Bd},#Ne var ki, 'Biz þarap içmeyiz' diye karþýlýk verdiler, 'Çünkü atamýz Rekav oðlu Yehonadav bize þu buyruðu verdi: -kýlýç, kýtlýk ve salgýn hastalýkla yok olmanýz için <özgürlük>- ilan edeceðim, diyor RAB. Sizi dünyadaki bütün krallýklara dehþet verici bir örnek yapacaðým.7Xg,"Ama düþüncenizi deðiþtirerek adýma saygýsýzlýk ettiniz. Kendi isteðinizle özgür býraktýðýnýz kadýn, erkek kölelerinizi geri alýp zorla köleleþtirdiniz.YW+,"Sizse sonradan yola gelip gözümde doðru olaný yaptýnýz: Hepiniz Ýbrani kardeþlerinizin özgürlüðünü ilan ettiniz. Önümde, bana ait olan tapýnakta bu doðrultuda bir antlaþma yapmýþtýnýz.)VK," Ama atalarýnýz beni dinlemediler, kulak asmadýlar.%UC," 'Ýsrail'in Tanrýsý RAB diyor ki: Atalarýnýzý Mýsýr'dan, köle olduklarý ülkeden çýkardýðýmda onlarla bir antlaþma yaptým. Onlara dedim ki,8Tk," Bunun üzerine RAB Yeremya'ya þöyle seslendi:S," Ama sonra düþüncelerini deðiþtirerek özgür býraktýklarý kadýn, erkek köleleri geri alýp zorla köleleþtirdiler.zRm," Böylece bu antlaþmanýn yükümlülüðü altýna giren bütün önderlerle halk kadýn, erkek kölelerini özgür býrakarak antlaþmaya uydular. Artýk kimseyi köle olarak tutmadýlar. Antlaþmaya uyarak köleleri özgür býraktýlar.Q3," Bu antlaþmaya göre herkes kadýn, erkek Ýbrani kölelerini özgür býrakacak, hiç kimse Yahudi kardeþini yanýnda köle olarak tutmayacaktý. P,"Kral Sidkiya Yeruþalim'deki halkla kölelerin özgürlüðünü ilan eden bir antlaþma yaptýktan sonra RAB Yeremya'ya seslendi.LO,"O sýrada Babil Kralý'nýn ordusu Yeruþalim'e ve Yahuda'nýn henüz ele geçirilmemiþ kentlerine -Lakiþ'e, Azeka'ya- saldýrmaktaydý. Yahuda'da surlu kent olarak yalnýz bunlar kalmýþtý.]N3,"Peygamber Yeremya bütün bunlarý Yeruþalim'de Yahuda Kralý Sidkiya'ya söyledi.YM+,"esenlikle öleceksin. Atalarýn olan senden önceki krallarýn onuruna ateþ yaktýklarý gibi, senin onuruna da ateþ yakýp senin için ah efendimiz diyerek aðýt tutacaklar. Ben RAB söylüyorum bunu.> 'Lw,"' 'nGU,!RAB diyor ki, dediðini görmüyor musun? Halkýmý öyle küçümsüyorlar ki, artýk bir ulus saymýyorlar onu.)EM,!RAB Yeremya'ya þöyle seslendi:D,!Kulum Davut'un soyunu ve bana hizmet eden Levililer'i sayýlamaz gök cisimleri kadar, ölçülemez deniz kumu kadar çoðaltacaðým.> ' C ,!*BM,!'RAB diyor ki, 'g?G,!RAB þöyle diyor: <Ýsrail tahtý üzerinde oturan Davut soyunun ardý arkasý kesilmeyecek.z>m,!O günlerde Yahuda kurtulacak, Yeruþalim güvenlik içinde yaþayacak. O, Yahve sidkenu*fc* adýyla anýlacak.>|=q,!' diyor RAB.J; ,! Daðlýk bölgede, Þefela, Negev, Benyamin bölgesindeki kentlerde, Yeruþalim'in çevresindeki köylerde, Yahuda kentlerinde çoban deðneðinin altýndan geçen sürüler olacak> diyor RAB.::m,! 'Her Þeye Egemen RAB diyor ki, 65,!Onlarý bana karþý iþledikleri bütün günahlardan arýndýracak, bana karþý iþledikleri günahlarý da isyanlarýný da baðýþlayacaðým.f5E,!Yahuda'yý ve Ýsrail'i eski gönencine kavuþturacak, önceden olduðu gibi bina edeceðim. 49,!' _07,!'Dünyayý yaratan, yerini alsýn diye ona biçim veren, adý RAB olan þöyle diyor:M/ ,!Yeremya muhafýz avlusunda tutukluyken, RAB ona ikinci kez seslendi:<.q, ,Benyamin bölgesinde, Yeruþalim çevresindeki köylerde, Yahuda kentlerinde, daðlýk bölgenin, Þefela'nýn ve Negev'in kentlerinde gümüþle tarlalar satýn alýnacak, satýþ belgeleri tanýklarýn önünde imzalanýp mühürlenecek. Çünkü eski gönençlerine kavuþturacaðým onlarý' diyor RAB. ~~s}}+|{{zzWyyBxxww,vkuuss_rr)qpponnCm:lllkj]ihh_fffeee%dAcYbbav`9_^]]\[LZnZ YLX}WWVTTaSaRQQPPUONNMMfLL!KK]JJHHqGGdFFREEbDCCBB]AA@@?1>;=<<;#::,998-7776555433&22l11s006//A..|.o.b. --,++~**M)R((&'~'#&%%]$$X$#a""! ehl9Qu!SoG e o h  k c~ ?,2 'Ey mirasýmý yaðmalayan sizler! Madem sevinip coþuyorsunuz, Harman döven düve gibi sýçrýyor, Aygýr gibi kiþniyorsunuz;Y>+,2 Kildan ülkesi yaðmaya uðrayacak, Onu yaðmalayanlar mala doyacak' diyor RAB.=+,2 Çünkü birbiriyle anlaþmýþ büyük uluslarý Kuzeydeki topraklardan kýþkýrtýp Babil'in karþýsýna çýkaracaðým. Babil'le savaþmak üzere karþýsýna dizilecek, Onu kuzeyden ele geçirecekler. Oklarý usta savaþçý oku gibidir, Hiçbiri boþ dönmeyecek.f<E,2'Babil'den kaçýp kurtulun! Kildan ülkesini terk edin, Sürüye yön veren teke gibi olun!8;i,2Kim bulduysa yedi onlarý. Düþmanlarý, dediler, <Çünkü onlar gerçek otlaklarý olan RAB'be, Atalarýnýn umudu RAB'be karþý günah iþlediler.>;:o,2'Halkým yitik koyunlardýr, Çobanlarý onlarý baþtan çýkardý. Daðlarda baþýboþ dolandýrdýlar onlarý, Dað, tepe avare dolaþtýlar, Kendi aðýllarýný unuttular.9,2Yüzleri Siyon'a dönük, Oraya giden yolu soracak, Kalýcý, unutulmaz bir antlaþmayla RAB'be baðlanmak için gelecekler.8/,2O günlerde, o zamanda' diyor RAB, 'Ýsrail halkýyla Yahuda halký birlikte gelecek; Tanrýlarý RAB'bi aramak için Aðlaya aðlaya gelecekler.7,2Çünkü kuzeyden gelen bir ulus ona saldýracak, Ülkesini viran edecek. Orada kimse yaþamayacak, Ýnsan da hayvan da kaçýp gidecek.w6g,2'Uluslara duyurun, haberi bildirin! Sancak dikip duyurun, hiçbir þey gizlemeyin! deyin, <Ýlahý Bel utandýrýlacak, Ýlahý Marduk paramparça olacak. Putlarý utandýrýlacak, Ýlahlarý paramparça olacak.>p5 [,2RAB'bin Babil ve Kildan* ülkesine iliþkin Peygamber Yeremya aracýlýðýyla bildirdiði söz þudur:R4,1''Ama son günlerde Elam'ý eski gönencine kavuþturacaðým' diyor RAB.[3/,1&Elam'da tahtýmý kuracak, Elam Kralý'yla önderlerini Yok edeceðim' diyor RAB.y2k,1%Düþmanlarýnýn önünde, Can düþmanlarýnýn önünde Elam'ý darmadaðýn edeceðim. Baþlarýna felaket gönderecek, Þiddetli öfkemi yaðdýracaðým' diyor RAB, 'Onlarý büsbütün yok edene dek Peþlerine kýlýcý salacaðým.%1C,1$Üzerine göðün dört ucundan Dört rüzgarý gönderecek, Halkýný bu rüzgarlara daðýtacaðým. Elam sürgünlerinin gitmediði Bir ulus kalmayacak.b0=,1#Her Þeye Egemen RAB diyor ki, 'Bakýn, Elam'ýn yayýný, Asýl gücünü kýracaðým. /,1"Yahuda Kralý Sidkiya'nýn krallýðýnýn baþlangýcýnda RAB'bin Peygamber Yeremya'ya bildirdiði Elam'a iliþkin söz þudur:z.m,1!'Çakallarýn uðraðý Hasor, Sonsuza dek viran kalacak, Orada kimse oturmayacak, Ýnsan oraya yerleþmeyecek.'=-s,1 Develeri yaðma edilecek, Sayýsýz sürüleri çapul malý olacak. Zülüflerini*fs* kesenleri Dört yana daðýtacaðým, Her yandan felaket getireceðim baþlarýna' diyor RAB.,3,1Kalkýn, tasasýz ve güvenlik içinde Yaþayan ulusa saldýrýn' diyor RAB. 'Onun kent kapýlarý, sürgüleri yok, Halký tek baþýna yaþýyor.4+a,1Kaçýn, uzaklaþýn! Derinliklere sýðýnýn, Ey Hasor'da oturanlar!' diyor RAB. 'Çünkü Babil Kralý Nebukadnessar Size düzen kurdu; Sizin için bir tasarýsý var.4*a,1Çadýrlarýyla sürüleri alýnacak, Çadýr perdeleri, Eþyalarýyla develeri alýnýp götürülecek. Ýnsanlar, diye baðýracaklar onlara.1)[,1Babil Kralý Nebukadnessar'ýn bozguna uðrattýðý Kedar ve Hasor krallýklarýna iliþkin RAB þöyle diyor: 'Kalkýn, Kedar'a saldýrýn, Doðu halkýný yok edin.^(5,1'Þam surlarýný ateþe vereceðim, Yakýp yok edecek Ben-Hadat'ýn saraylarýný.'~'u,1Bu yüzden gençleri meydanlarda düþecek, Bütün savaþçýlarý susturulacak o gün' Diyor Her Þeye Egemen RAB.E&,1Nasýl oldu da sevinç bulduðum ünlü kent Terk edilmedi?%y,1'Þam güçsüz düþtü, Kaçmak için döndü; Telaþa kapýldý, Doðuran kadýn gibi Sancý ve acýlar sardý onu.$3,1Þam'a iliþkin: 'Hama ve Arpat utanacak, Çünkü kötü haber iþittiler. Korkudan eridiler, Sessiz duramayan deniz gibi Kaygýyla sarsýldýlar.;#o,1Düþman kartal gibi üzerlerine çullanacak, Kanatlarýný Bosra'ya karþý açacak. O gün Edomlu askerlerin yüreði, Doðum sancýsý çeken kadýnýn yüreði gibi olacak.'u"c,1Yýkýlýþlarýnýn gürültüsünden yeryüzü titreyecek, Çýðlýklarý Kýzýldeniz'e* dek duyulacak.f!E,1Bu yüzden RAB'bin Edom'a karþý ne tasarladýðýný, Teman'da yaþayanlara karþý ne amaçladýðýný iþitin: 'Sürünün küçükleri bile sürülecek, Halký yüzünden Edom otlaklarý çöle dönüþtürülecek.q [,1'Þeria çalýlýklarýndan Sulak otlaða çýkan aslan gibi Edom'u bir anda yurdundan kovacaðým. Seçeceðim kiþiyi ona yönetici atayacaðým. Var mý benim gibisi? Var mý bana dava açacak biri, Bana karþý duracak çoban?',1Sodom'la Gomora'yý ve çevredeki köyleri Nasýl yerle bir ettimse' diyor RAB, 'Orada da kimse oturmayacak, Ýnsan oraya yerleþmeyecek. ,1'Edom dehþet konusu olacak, Oradan geçen herkes þaþkýn þaþkýn bakýp Baþýna gelen belalardan ötürü Onunla alay edecek.dA,1Saçtýðýn dehþet ve yüreðindeki gurur Seni aldattý. Sen ki, kaya*fr* kovuklarýnda yaþýyor, Tepenin doruðunu elinde tutuyorsun. Yuvaný kartal gibi yükseklerde kursan da, Oradan indireceðim seni' diyor RAB.]3,1'Bak, seni uluslar arasýnda küçük düþüreceðim, Ýnsanlar seni hor görecek.,1RAB'den bir haber aldým: Uluslara gönderdiði haberci, 'Edom'a saldýrmak için toplanýn, Savaþa hazýrlanýn!' diyor./W,1 Adým üzerine ant içerim ki' diyor RAB, 'Bosra dehþet konusu olacak, yerilecek, Viraneye dönecek, aþaðýlanacak. Bütün kentleri sonsuza dek yýkýk kalacak.'&E,1 RAB diyor ki, 'Hak etmeyenler bile kâseyi* içmek zorundayken, Sen mi cezasýz kalacaksýn? Hayýr, cezasýz kalmayacaksýn, Kesinlikle içeceksin kâseyi.jM,1 Öksüz çocuklarýný býrak, Ben yaþatýrým onlarý. Dul kadýnlarýn da bana güvensinler.'@y,1 Oysa ben Esav'ý çýrýlçýplak soyacak, Gizli yerlerini açýða çýkaracaðým, Gizlenemeyecek. Çocuklarý, akrabalarý, komþularý Yýkýma uðrayacak. Kendisi de yok olacak!"=,1 Üzüm toplayanlar baðýna girseydi, Birkaç salkým býrakmazlar mýydý? Gece hýrsýzlar gelselerdi, Yalnýzca gereksindiklerini çalmazlar mýydý?+,1Kaçýn, geri dönün, derinliklere sýðýnýn, Ey Dedan'da yaþayanlar! Çünkü Esav'ý cezalandýrdýðýmda Baþýna felaket getireceðim.2],1Her Þeye Egemen RAB Edom'a iliþkin þöyle diyor: 'Teman Kenti'nde bilgelik kalmadý mý artýk? Akýllý kiþilerde öðüt tükendi mi? Bilgelikleri yozlaþtý mý?O,1Ama sonra Ammonlular'ý Eski gönencine kavuþturacaðým' diyor RAB.%C,1Bütün çevrenden Dehþet saçacaðým üzerine' Diyor Her Þeye Egemen Egemen RAB. 'Her biriniz apar topar sürülecek, Kaçkýnlarý toplayan olmayacak.y,1Verimli vadilerinle ne kadar övünüyorsun, Ey dönek kýz! Servetine güvenerek, diyorsun.lQ,1'Haykýr, ey Heþbon! Ay Kenti yýkýldý! Feryat edin, ey Rabba kýzlarý! Çul sarýnýp yas tutun. Duvarlarýn arasýnda oraya buraya koþuþun. Çünkü Molek kâhinleri ve görevlileriyle birlikte Sürgüne gönderilecek.,1Ýþte bu nedenle' diyor RAB, 'Ammonlular'ýn Rabba Kenti'ne karþý Savaþ narasýný iþittireceðim günler geliyor. Rabba ýssýz bir höyük olacak, Köyleri ateþe verilecek. Böylece Ýsrail, kendisini mülk edinenleri Mülk edinecek' diyor RAB.B ,1RAB Ammonlular'a iliþkin þöyle diyor: 'Ýsrail'in çocuklarý yok mu? Yok mu mirasçýsý? Öyleyse neden ilah Molek* Gad'ý mülk edindi? Neden onun halký Gad kentlerinde oturuyor?V %,0/Ama son günlerde Yine eski gönencine kavuþturacaðým Moav'ý' diyor RAB.| q,0.Vay sana, ey Moav! Ýlah Kemoþ'un halký yok oldu, Oðullarýn sürgüne gönderildi, Kýzlarýn tutsak alýndý.U #,0-'Heþbon'un gölgesinde Bitkin düþmüþ kaçkýnlar. Çünkü Heþbon'dan ateþ, Sihon'un ortasýndan alev çýktý; Moavlýlar'ýn alýnlarýný, Kargaþa çýkaranlarýn baþlarýný yakýp yok etti." =,0,'Dehþetten kaçan çukura düþecek, Çukurdan çýkan tuzaða yakalanacak; Çünkü Moav'ýn üzerine Cezalandýrma yýlýný getireceðim' diyor RAB.L ,0+Önünde dehþet, çukur ve tuzak var, Ey Moav halký!' diyor RAB.jM,0*Moav yýkýma uðrayacak, Halk olmaktan çýkacak; Çünkü RAB'be karþý büyüklük tasladý.,0)Keriyot ele geçirilecek, Kaleler alýnacak. O gün Moavlý askerlerin yüreði, Doðum sancýsý çeken kadýnýn yüreði gibi olacak.s_,0(RAB diyor ki, 'Bakýn! Düþman birden çullanan bir kartal gibi Kanatlarýný Moav'ýn üzerine açacak.9k,0''Nasýl da darmadaðýn oldu Moav! Nasýl acýyla feryat ediyor! Nasýl da sýrtýný dönüyor utançtan! Moav çevresindekilere alay konusu, Dehþet verici bir örnek oldu.' ,0&Moav damlarýnda, meydanlarýnda Yalnýz aðlayýþ var. Çünkü Moav'ý kimsenin beðenmediði Bir kap gibi kýrdým' diyor RAB.W',0%'Herkes saçýný sakalýný kesecek, Elini yaralayacak, Beline çul saracak.#?,0$'Bu yüzden yüreðim ney gibi Ýnliyor Moav için; Kîr-Hereset halký için ney gibi Ýnliyor yüreðim. Çünkü elde ettikleri zenginlik uçup gitti.q[,0#Moav'da puta tapýlan yerlerde Sunu sunanlarý, Ýlahlarýna buhur yakanlarý Yok edeceðim' diyor RAB.2],0"'Heþbon ve Elale'nin haykýrýþlarý Yahas'a ulaþýyor. Soar'dan Horonayim'e, Eglat-Þeliþiya'ya dek çýðlýklar yükseliyor. Çünkü Nimrim sularý bile kurudu.ve,0!Moav'ýn meyve bahçelerinden, tarlalarýndan Sevinç ve neþe yok oldu. Üzüm sýkma çukurlarýndan þarap akýþýný durdurdum; Kimse sevinç çýðlýklarýyla üzüm ezmiyor, Çýðlýklar var, ama sevinç çýðlýklarý deðil.-~S,0 Ey Sivma asmasý, Senin için Yazer halkýndan çok aðlayacaðým. Filizlerin gölü*fp* aþýp Yazer'e ulaþtý. Yok edici yaz meyvelerini, üzümünü yok etti.{}o,0Bu yüzden Moav için haykýracak, Bütün Moav için feryat edeceðim. Aðlayacaðým Kîr-Hereset halký için.[|/,0Küstahlýðýný biliyorum' diyor RAB, 'Övünmesi boþunadýr, yaptýklarý da.{5,0Moav'ýn ne denli gururlanýp büyüklendiðini, Kendini ne denli beðendiðini, Kibirlenip küstahlaþtýðýný, Övünüp kabardýðýný duyduk. z ,0'Ey Moav'da yaþayanlar, Kentlerinizi terk edip kayalara sýðýnýn. Uçurumun aðzýnda yuvasýný yapan Güvercin gibi olun. y ,0Ýsrail senin için gülünesi bir ulus mu oldu? Hýrsýzlar arasýnda mý yakalandý ki, Ondan söz ettikçe baþ sallýyorsun?xw,0'Moav'ý sarhoþ edin, Çünkü RAB'be büyüklük tasladý. Moav kendi kusmuðunda yuvarlanacak, Alay konusu olacak.>ww,0Moav'ýn boynuzu kesildi, kolu kýrýldý' diyor RAB. v ,0 u ,0 t ,03s_,0'Yayladaki kentler -Holan, Yahas, Mefaat, Divon, Nevo, Beytdivlatayim, Kiryatayim, Beytgamul, Beytmeon, Keriyot, Bosra, uzak yakýn bütün Moav kentleri- yargýlanacak.xri,0Moav utandýrýldý, darmadaðýn oldu. Feryat et, haykýr! Moav'ýn yýkýldýðýný Arnon Vadisi'nde duyur.uqc,0Ey sen, Aroer'de oturan, Yol kenarýnda dur da gözle! Kaçan adama, kurtulan kadýna, diye sor.#p?,0'Ey Divon Kenti'nde yaþayan halk, Görkeminden in, Kuru toprak üstünde otur. Çünkü Moav'ý yerle bir eden sana da saldýracak, Kalelerini yýkacak.o,0Dövünün onun için, Ey çevresinde yaþayan, ününü bilen sizler! deyin.Yn+,0Moav'ýn yýkýmý yakýnda geliyor, Uðrayacaðý felaket hýzla yaklaþýyor.m',0Moav ve kentlerini yerle bir eden, Saldýrýya geçti. En seçkin gençleri kesime gidecek. Adý Her Þeye Egemen RAB olan Kral böyle diyor.Fl,0'Nasýl, dersiniz?lkQ,0 Ýsrail halký güvendiði Beytel'den nasýl utandýysa, Moav da Kemoþ ilahýndan öyle utanacak.#j?,0 'Ama onu boþaltacak adamlarý göndereceðim günler geliyor' diyor RAB, 'Onu boþaltacaklar. Kaplarýný boþaltacak, küplerini paramparça edecekler.Ii ,0 Moav gençliðinden bu yana güvenlikteydi, Þarap tortusu gibi durgun kaldý, Bir kaptan öbürüne boþaltýlmadý, Sürgüne gönderilmedi. O yüzden tadýný yitirmedi, kokusu bozulmadý.fhE,0 Lanet olsun RAB'bin iþini savsaklayana! Kýlýcýný kan dökmekten alýkoyana lanet olsun!vge,0 'Moav topraðýna tuz dökün, kýsýrlaþsýn, Kentleri öyle viran olacak ki, Kimse yaþamayacak oralarda.{fo,0Yok edici her kente uðrayacak, Tek kent kurtulmayacak. Vadi yerle bir olacak, Yayla altüst edilecek' diyor RAB..eU,0'Evet, baþarýlarýna, mal varlýðýna güvendiðin için Sen de ele geçirileceksin. Ýlahýn Kemoþ da kâhinleri ve görevlileriyle birlikte Sürgün edilecek.Qd,0Kaçýn, canýnýzý kurtarýn! Çölde yaban eþeði*fö* gibi koþun!c},0Aðlaya aðlaya çýkýyorlar Luhit Yokuþu'ndan, Horonayim iniþinde Yýkýmýn neden olduðu acý feryatlar duyuluyor.Bb,0'Moav yýkýlacak, Yavrularýnýn aðlayýþý duyulacak.Ua#,0Horonayim'den feryat duyulacak: N`,0Moav artýk övülmeyecek, Heþbon'da*fo* onun yýkýmý için düzen kuracak, diyecekler. Ey Madmen*fö*, sen de susturulacaksýn, Kýlýç kovalayacak seni._ ',0Moav'a iliþkin: Çünkü viraneye çevrilecek. Kiryatayim utandýrýlacak, ele geçirilecek. Misgav utandýrýlacak, kýrýlýp dökülecek. ^,/Ama RAB ona buyruk vermiþken, Aþkelon'a, deniz kýyýsýna Saldýrmak üzere görevlendirmiþken Kýlýç nasýl yatýþabilir?'f]E,/Ah, RAB'bin kýlýcý! Yatýþmana daha ne kadar zaman var? Dön kýnýna! Dur ve sessiz ol!\ ,/Gazze yastan saçýný yolacak, Aþkelon susturulacak. Ey ovada sað kalanlar, Ne zamana dek bedenlerinizi yaralayacaksýnýz?Z[-,/Çünkü Filistliler'in yok edileceði gün geliyor. Sur ve Sayda'ya yardým edebilecek Sað kalan herkes kesilip yok edilecek. RAB Kaftor*fn* kýyýsýndan gelen Filistliler'in Sað kalanlarýný yok edecek.JZ ,/Dörtnala koþan aygýrlarýn Toynak seslerinden, Savaþ arabalarýnýn takýrtýsýndan, Tekerleklerin gürültüsünden Babalar dönüp çocuklarýna bakmayacak; Ellerinde derman kalmayacak.hYI,/RAB diyor ki, 'Bakýn sular kuzeyden nasýl yükseliyor! Taþkýn bir ýrmak olacak, Ülkeyi ve içindeki her þeyi, Kentleri ve içinde yaþayanlarý kaplayacak. Ýnsanlar yakaracak, Ülkede yaþayan herkes feryat edecek.yX m,/Firavun Gazze'ye saldýrmadan önce RAB'bin Peygamber Yeremya'ya bildirdiði Filistliler'e iliþkin söz þudur:qW[,.Korkma, ey kulum Yakup, Çünkü ben seninleyim' diyor RAB. 'Seni aralarýna sürdüðüm uluslarýn hepsini Tümüyle yok etsem de, Seni büsbütün yok etmeyeceðim. Adaletle yola getirecek, Hiç cezasýz býrakmayacaðým seni.'NV,.'Korkma, ey kulum Yakup, Yýlma, ey Ýsrail. Çünkü seni uzak yerlerden, Soyunu sürgün edildiði ülkeden kurtaracaðým. Yakup yine huzur ve güvenlik içinde olacak, Kimse onu korkutmayacak.9Uk,.Hepsini can düþmanlarý Babil Kralý Nebukadnessar'la görevlilerinin eline teslim edeceðim. Ama sonra, eskiden olduðu gibi insanlar yine Mýsýr'da yaþayacak' diyor RAB.IT ,.Ýsrail'in Tanrýsý, Her Þeye Egemen RAB diyor ki, 'Ýþte No*fm* Kenti'nin ilahý Amon'u, firavunu, Mýsýr'la ilahlarýný, krallarýný ve firavuna güvenenleri cezalandýrmak üzereyim.KS,.Mýsýr utandýrýlacak, Kuzey halkýnýn eline teslim edilecek.'zRm,.Gür olsa bile kesecekler ormanýný' diyor RAB, 'Çünkü çekirgelerden daha çok onlar, Sayýya vurulamazlar. Q ,.Düþman ordusu ilerleyince, Mýsýr yýlan gibi týslayarak kaçacak. Aðaç kesen adamlar gibi Baltalarla ona saldýracaklar.=Ps,.Ücretli askerleri besili danalar gibi. Onlar da geri dönüp birlikte kaçacak, Yerlerinde durmayacaklar. Çünkü üzerlerine yýkým günü, Cezalandýrýlacaklarý an gelecek.HO ,.'Mýsýr güzel bir düve, Ama kuzeyden atsineði geliyor ona.N/,.Ey sizler, Mýsýr'da yaþayanlar, Toplayýn eþyanýzý, sürgüne gideceksiniz! Nof*fj* öyle viran olup yanacak ki, Kimse oturmayacak içinde.DM,.'Varlýðým hakký için' diyor Kral, Adý Her Þeye Egemen RAB, 'Daðlar arasýnda Tavor Daðý nasýlsa, Karmel Daðý deniz kýyýsýnda nasýlsa, Size saldýracak kiþi de öyledir.IL ,. diyecekler.K5,.Boyuna tökezleyip birbirlerinin üzerine düþecekler. diyecekler.jJM,.Ýlahýn Apis*fk* neden kaçtý? Boðan neden ayakta kalamadý? Çünkü RAB onu yere serdi*fl*!I7,.'Mýsýr'da bildirin, Migdol'da duyurun, Nof'ta*fj*, Tahpanhes'te duyurun: H ,. Babil Kralý Nebukadnessar'ýn gelip Mýsýr'a saldýracaðýna iliþkin RAB'bin Peygamber Yeremya'ya bildirdiði söz þudur:|Gq,. Uluslar utancýný duydu, Feryadýnla doldu yeryüzü. Yiðit yiðide tökezleyip Ýkisi birlikte yere seriliyor.'yFk,. 'Ey erden kýz Mýsýr, Gilat'a git de merhem al! Ama boþuna çok ilaç kullanýyorsun, Senin için þifa yok. E,. 'Çünkü o gün Her Þeye Egemen Egemen RAB'bin günüdür. Düþmanlarýndan öç almasý için Öç günüdür. Kýlýç doyana dek yiyecek, Kanlarýný kana kana içecek. Çünkü Rab, Her Þeye Egemen RAB Kuzeyde, Fýrat kýyýsýnda kurban hazýrlýyor.D3,. Þahlanýn, ey atlar! Çýlgýnca saldýrýn, ey savaþ arabalarý! Ey kalkan taþýyan Kûþlu*, Pûtlu yiðitler, Yay çeken Ludlular, ilerleyin!6Ce,.Mýsýr'dýr Nil gibi yükselen, Irmak gibi sularý çalkalanan. diyor Mýsýr.@B{,.Nil gibi yükselen, Irmak gibi sularý çalkalanan kim?|Aq,.'Ayaðý tez olan kaçamýyor, Yiðit kaçýp kurtulamýyor. Kuzeyde, Fýrat kýyýsýnda Tökezleyip düþtüler.-@S,.Ne görüyorum? Dehþete düþtüler, geri çekiliyorlar! Yiðitleri bozguna uðramýþ, Arkalarýna bakmadan kaçýþýyorlar. Her yer dehþet içinde' diyor RAB.?,.Atlarý koþun, beygirlere binin! Miðferlerinizi takýn, yerinizi alýn! Mýzraklarýnýzý cilalayýn, Zýrhlarýnýzý kuþanýn!I> ,.'Küçük büyük kalkanlarý dizin, Savaþmak için ilerleyin!b==,.Mýsýr'a iliþkin: Yahuda Kralý Yoþiya oðlu Yehoyakim'in dördüncü yýlýnda, Babil Kralý Nebukadnessar'ýn Fýrat kýyýsýnda, Karkamýþ'ta yenilgiye uðrattýðý Firavun Neko'nun ordusuyla ilgili bildiri:E< ,.RAB uluslara iliþkin Peygamber Yeremya'ya þöyle seslendi:W;',-Sana gelince, büyük þeyler peþinde mi koþuyorsun? Sakýn koþma! Çünkü bütün halkýn üzerine felaket getirmek üzereyim> diyor RAB, ':,-'RAB bana, dedi: dedin.@8{,-'Ey Baruk, Ýsrail'in Tanrýsý RAB sana þöyle diyor:I7 ,-Yahuda Kralý Yoþiya oðlu Yehoyakim'in dördüncü yýlýnda Neriya oðlu Baruk, Peygamber Yeremya'nýn kendisine söylediði sözleri tomara yazdýktan sonra Yeremya ona þunlarý söyledi:R6,,RAB diyor ki, ''5G,,' diyor RAB, {4o,,Kýlýçtan kurtulup da Mýsýr'dan Yahuda'ya dönenlerin sayýsý pek az olacak. Mýsýr'a yerleþmeye gelen Yahuda halkýndan sað kalanlar o zaman kimin sözünün yerine geldiðini anlayacak: Benim sözümün mü, yoksa onlarýnkinin mi?3#,,Çünkü onlarýn yararýný deðil, zararýný gözlüyorum; Mýsýr'da yaþayan Yahudiler yok olana dek kýlýçtan, kýtlýktan ölecek.2,,Mýsýr'da yaþayan Yahudiler, RAB'bin sözünü dinleyin! diyor RAB, diyerek siz de karýlarýnýz da verdiðiniz sözü yerine getirdiniz.0,,Yeremya bütün halka, özellikle de kadýnlara, 'RAB'bin sözüne kulak verin, ey Mýsýr'da yaþayan Yahudalýlar' dedi,h/I,,Siz baþka ilahlara buhur yaktýnýz, RAB'be karþý günah iþlediniz; O'nun sözünü dinlemediniz, yasasýna, kurallarýna, antlaþma koþullarýna uymadýnýz. Bu yüzden bugün olduðu gibi baþýnýza felaket geldi.'J. ,,RAB yaptýðýnýz kötülüklere, iðrençliklere artýk dayanamadýðý için, bugün olduðu gibi ülkeniz aþaðýlanýp yerildi, kimsenin yaþamadýðý dehþet verici bir viranelik oldu.:-m,,'Sizin, atalarýnýzýn, krallarýnýzýn, önderlerinizin, ülke halkýnýn Yahuda kentlerinde, Yeruþalim sokaklarýnda yaktýðýnýz buhuru RAB unuttu mu? Haberi yok muydu?_,7,,Bunun üzerine Yeremya ona karþýlýk veren kadýn erkek bütün halka þöyle dedi:Y++,,Kadýnlar, 'Evet, Gök Kraliçesi'ne buhur yakýp dökmelik sunular dökeceðiz! Ona benzer pideler piþirip kendisine dökmelik sunular döktüðümüzü kocalarýmýz bilmiyor muydu sanki?' diye eklediler.5*c,,Oysa Gök Kraliçesi'ne buhur yakmayý, dökmelik sunular dökmeyi býraktýðýmýz günden bu yana her yönden yokluk çekiyoruz; kýlýçtan, kýtlýktan yok oluyoruz.'u)c,,Tersine, yapacaðýmýzý söylediðimiz her þeyi kesinlikle yapacaðýz: Gök Kraliçesi'ne*fi* buhur yakacak, atalarýmýzýn, krallarýmýzýn, önderlerimizin ve kendimizin Yahuda kentlerinde, Yeruþalim sokaklarýnda yaptýðýmýz gibi ona dökmelik sunular dökeceðiz. O zamanlar bol yiyeceðimiz vardý, her iþimiz yolundaydý, sýkýntý çekmiyorduk.?(y,,'RAB'bin adýyla bize söylediklerini dinlemeyeceðiz!Y'+,,Karýlarýnýn baþka ilahlara buhur yaktýðýný bilen erkekler, orada duran kadýnlar, Mýsýr'ýn Patros bölgesinde yaþayan bütün halk -ki büyük bir topluluktu- Yeremya'ya þu karþýlýðý verdi:&{,,Yerleþmek için Mýsýr'a gelen Yahuda halkýnýn sað kalanlarýndan hiçbiri kurtulmayacak, hiç kimse sað kalýp Yahuda'ya dönmeyecek. Yerleþmek üzere oraya dönmek isteseler de, kaçýp kurtulan birkaç kiþi dýþýnda dönen olmayacak.' %,, Yeruþalim'i cezalandýrdýðým gibi, Mýsýr'da yaþayanlarý da kýlýçla, kýtlýkla, salgýn hastalýkla cezalandýracaðým.8$i,, Yerleþmek üzere Mýsýr'a gelmeye kararlý olan Yahuda'nýn sað kalanlarýný ele alacaðým. Hepsi Mýsýr'da yok olacak; kýlýçtan geçirilecek ya da kýtlýktan ölecek. Küçük büyük hepsi kýlýçtan, kýtlýktan ölecek. Lanetlenecek, dehþet konusu olacak, aþaðýlanacak, yerilecekler.#/,, 'Bu yüzden Ýsrail'in Tanrýsý, Her Þeye Egemen RAB diyor ki: Baþýnýza yýkým getirmeye, bütün Yahuda halkýný yok etmeye kararlýyým. ",, Bugüne dek piþmanlýk duymadýlar, benden korkmadýlar. Size ve atalarýnýza verdiðim yasa ve kurallar uyarýnca yaþamadýlar.,!Q,, Yahuda'da, Yeruþalim sokaklarýnda atalarýnýzýn, Yahuda krallarýyla karýlarýnýn, kendinizin, karýlarýnýzýn yaptýðýnýz kötülükleri unuttunuz mu?c ?,,Yerleþmek üzere geldiðiniz Mýsýr'da ellerinizin yaptýklarýyla, baþka ilahlara buhur yakmakla beni öfkelendiriyorsunuz. Baþýnýza felaket getiriyorsunuz. Dünyadaki uluslarca aþaðýlanacak, yerileceksiniz._7,,'Ýsrail'in Tanrýsý RAB, Her Þeye Egemen Tanrý þöyle diyor: Neden bu büyük felaketi baþýnýza getiriyorsunuz? Kadýn erkek, çoluk çocuk Yahuda halkýndan kesilip atýlacak, sizden sað kalan olmayacak.:m,,Bu yüzden kýzgýn öfkemi döktüm; Yahuda kentlerine, Yeruþalim sokaklarýna karþý öfkem giderek þiddetlendi. Onlar bugün olduðu gibi yýkýk ve ýssýz býrakýldý.}s,,Ama dinlemediler, kulak asmadýlar. Kötülüklerinden dönmediler, baþka ilahlara buhur yakmaktan vazgeçmediler.~u,,Peygamber kullarýmý defalarca gönderip, diyerek onlarý uyardým.  ,,fE,,'Ýsrail'in Tanrýsý, Her Þeye Egemen RAB diyor ki, Yeruþalim ve Yahuda kentlerine getirdiðim bütün felaketleri gördünüz. Ýþte yaptýklarý kötülük yüzünden kentler bugün yýkýk; içlerinde oturan yok. Sizin de kendilerinin ve atalarýnýn da önceden tanýmadýðýnýz baþka ilahlara buhur yakýp taparak beni öfkelendirdiler. ,,Mýsýr'ýn Migdol, Tahpanhes, Nof*fý* kentlerinde ve Patros bölgesinde yaþayan Yahudiler'e iliþkin RAB Yeremya'ya þöyle seslendi:,+ Mýsýr'daki Güneþ Tapýnaðý'nýn dikili taþlarýný kýracak, Mýsýr ilahlarýnýn tapýnaklarýný ateþe verecek.> 'W',+ Mýsýr ilahlarýnýn tapýnaklarýný ateþe verip yakacak*fh*, ilahlarý alýp götürecek. Çoban giysisiyle kendisini nasýl örterse, o da Mýsýr'ý öyle örtecek. Sonra oradan sað salim çýkacak.#?,+ Gelip Mýsýr'ý bozguna uðratacak. Ölüm için ayrýlanlar ölüme, Sürgün için ayrýlanlar sürgüne, Kýlýç için ayrýlanlar kýlýca gidecek.,+ Onlara de ki, <Ýsrail'in Tanrýsý, Her Þeye Egemen RAB þöyle diyor: Ýþte kulum Babil Kralý Nebukadnessar'ý buraya getirtip tahtýný harca gömdüðüm bu taþlarýn üzerine kuracaðým. Nebukadnessar otaðýný bu taþlarýn üzerine kuracak.,+ 'Yahudiler'in gözü önünde eline büyük taþlar al, Tahpanhes'te firavun sarayýnýn giriþindeki tuðla kaldýrýmýn harcýna göm.6g,+Tahpanhes'te RAB Yeremya'ya þöyle seslendi:S,+RAB'bin sözünü dinlemeyerek Mýsýr'a gittiler. Tahpanhes'e vardýlar.,+Muhafýz birliði komutaný Nebuzaradan'ýn Þafan oðlu Ahikam oðlu Gedalya'nýn sorumluluðuna býrakmýþ olduðu bütün kadýnlarý, erkekleri, çocuklarý, kral kýzlarýný da götürdüler. Peygamber Yeremya'yla Neriya oðlu Baruk'u da alýp%C,+Kareah oðlu Yohanan'la bütün ordu komutanlarý, sürüldükleri uluslardan yerleþmek üzere Yahuda'ya geri dönen Yahuda halkýný alýp götürdüler.,+Böylece Kareah oðlu Yohanan, bütün ordu komutanlarý ve halk RAB'bin Yahuda'da kalmalarýna iliþkin buyruðuna karþý geldiler.%,+Bizi öldürsünler, Babil'e sürsünler diye Kildaniler'in* eline teslim etmek için Neriya oðlu Baruk seni bize karþý kýþkýrtýyor.'O ,+Hoþaya oðlu Azarya, Kareah oðlu Yohanan ve bütün küstah adamlar ona, 'Yalan söylüyorsun!' dediler, 'Tanrýmýz RAB, demek için göndermedi seni bize.!  =,+Yeremya Tanrýlarý RAB'bin bütün bu sözlerini -Tanrýlarý RAB'bin onun aracýlýðýyla kendilerine ilettiði her þeyi- halka bildirmeyi bitirince ,*Þimdi iyi bilin ki, yerleþmek üzere gitmeye can attýðýnýz yerde kýlýçtan, kýtlýktan, salgýn hastalýktan öleceksiniz.' y,*Bugün size bildirdim, ama Tanrýnýz RAB'bin benim aracýlýðýmla size ilettiði sözlerin hiçbirini dinlemediniz., Q,*Beni Tanrýnýz RAB'be gönderip, demekle kendinizi aldatýyorsunuz!},*Ey Yahuda'dan sað kalanlar, RAB size, diye buyurmuþtur. Bunu iyi bilin. Bugün sizi uyarýyorum:0Y,*'Ýsrail'in Tanrýsý, Her Þeye Egemen RAB diyor ki, <Öfkem, kýzgýnlýðým Yeruþalim'de yaþayanlarýn üzerine döküldüðü gibi, siz Mýsýr'a gidenlerin üzerine de dökülecek. Siz lanetlik, dehþet konusu olacak, aþaðýlanacak, yerileceksiniz. Burayý bir daha görmeyeceksiniz.>>u,*Yerleþmek üzere Mýsýr'a gitmeye kararlý olan herkes kýlýçtan, kýtlýktan, salgýn hastalýktan ölecek. Baþlarýna getireceðim felaketten kurtulup sað kalan olmayacak.> ,*korktuðunuz kýlýç size orada yetiþecek, tasalandýðýnýz kýtlýk Mýsýr'da yakanýza yapýþacak, orada öleceksiniz.<q,*RAB'bin sözünü dinleyin, ey Yahuda'dan sað kalanlar! Ýsrail'in Tanrýsý, Her Þeye Egemen RAB þöyle diyor: derseniz,\1,* 'Ama, der, Tanrýnýz RAB'bin sözünü dinlemezseniz,{o,* Size sevecenlik göstereceðim. Þöyle ki, Babil Kralý size acýyacak, sizi topraklarýnýza geri gönderecek.>$A,* Korktuðunuz Babil Kralý'ndan artýk korkmayýn, ondan korkmayýn diyor RAB. Çünkü ben sizinleyim, sizi kurtaracak, onun elinden özgür kýlacaðým.  ,* ||{Szyy4xx{ww^vv4uttsrrTqqptoo;nnmllNkQjojihhphgtff9eedcc baaq``D__l^^^,]]\X[ZZMYY X3X&W`V UU\TTSSRRRMQQBPEONNZMMDLLKKKQJIHHGG%FF>> =f='z&&!%$##="!! L7W^O?j!`x)m o/ \ ' = u # v ) [ v$w-^$Q7l0GX,)6w6Kendisine vurana yanaðýný dönüp Utanca doymalý;* O6Umudunu kesmeden yere kapanmalý,N 6RAB insana boyunduruk takýnca, Ýnsan tek baþýna oturup susmalý;= u6Ýnsan için boyunduruðu gençken taþýmak iyidir.: o6RAB'bin kurtarýþýný sessizce beklemek iyidir.E 6RAB kendisini bekleyenler, O'nu arayan canlar için iyidir.\16'Benim payýma düþen RAB'dir' diyor caným, 'Bu yüzden O'na umut baðlýyorum.':o6Her sabah tazelenir onlar, Sadakatin büyüktür.H 6RAB'bin sevgisi hiç tükenmez*fc*, Merhameti asla son bulmaz;1]6Ama þunu anýmsadýkça umutlanýyorum::o6Hâlâ onlarý düþünmekte Ve sýkýlmaktayým.?y6Acýmý, baþýboþluðumu, Pelinotuyla ödü anýmsa!N6Bu yüzden diyorum ki, 'Dermaným tükendi, RAB'den umudum kesildi.'<s6Esenlik yüzü görmedi caným, Mutluluðu unuttum.V%6Diþlerimi çakýl taþlarýyla kýrdý, Kül içinde diz çöktürdü bana.?y6Beni acýya doyurdu, Bana doyasýya pelinsuyu içirdi.]~36Halkýmýn önünde gülünç düþtüm, Gün boyu alay konusu oldum türkülerine.+}Q6 Oklarýný böbreklerime sapladý.K|6 Yayýný gerdi, okunu savurmak için Beni niþangah olarak dikti.:{o6 Yollarýmý saptýrdý, paraladý, Mahvetti beni.Kz6 Benim için O pusuya yatmýþ bir ayý, Gizlenmiþ bir aslandýr.Hy 6 Yontma taþlarla yollarýmý kesti, Dolaþtýrdý yollarýmý.=xu6Feryat edip yardým isteyince de Duama set çekiyor.Ww'6Çevreme duvar çekti, dýþarý çýkamýyorum, Zincirimi aðýrlaþtýrdý.Dv6Çoktan ölmüþ ölüler gibi Beni karanlýkta yaþattý.:uo6Beni kuþattý, Acý ve zahmetle sardý çevremi.7ti6Etimi, derimi yýprattý, kemiklerimi kýrdý.Es6Evet, dönüp dönüp bütün gün bana elini kaldýrýyor.>rw6Beni güttü, Iþýkta deðil karanlýkta yürüttü.@q }6RAB'bin gazap deðneði altýnda acý çeken adam benim.`p96Bir bayram günü davet eder gibi Beni dehþete düþürenleri davet ettin her yandan. RAB'bin öfkelendiði gün kaçýp kurtulan, Sað kalan olmadý. Sevgiyle büyüttüðüm çocuklarýmý Düþmaným yok etti.'4oa6Gençler, yaþlýlar sokaklarda, yerlerde yatýyor, Kýlýçtan geçirildi erden kýzlarýmla gençlerim, Öfkelendiðin gün öldürdün onlarý, acýmadan boðazladýn.,nQ6'Bak, ya RAB, gör! Kime böyle yaptýn? Kadýnlar çocuklarýný, sevgili yavrularýný mý yesin? Kâhinle peygamber Rab'bin Tapýnaðý'nda mý öldürülsün?5mc6Kalk, gece her nöbet baþýnda haykýr, Rab'bin huzurunda yüreðini su gibi dök! Her sokak baþýnda açlýktan bayýlan çocuklarýnýn baþý için O'na ellerini aç.l+6Halk Rab'be yürekten feryat ediyor. Ey Siyon kýzýnýn surlarý, Gece gündüz gözyaþýn sel gibi aksýn! Dinlenme, gözüne uyku girmesin!3k_6RAB düþündüðünü yaptý, Geçmiþte söylediði sözü yerine getirdi, Yýktý, acýmadý, Düþmaný senin haline sevindirdi, Hasýmlarýný güçlü kýldý*fx*."j=6Düþmanlarýnýn hepsi seninle alay etti, Islýk çalýp diþ gýcýrdatarak, 'Onu yuttuk' diyorlar, 'Ýþte beklediðimiz gün, sonunda gördük onu.'Fi6Yoldan geçen herkes el çýrparak seninle alay ediyor, Yeruþalim kýzýna baþ sallayýp ýslýk çalarak, 'Bütün dünyanýn sevinci, güzellik simgesi dedikleri kent bu mu?' diyorlar.>hu6Peygamberlerin senin için boþ ve anlamsýz görümler gördüler. Suçunu ortaya çýkarsalardý, eski gönencine kavuþabilirdin; Oysa seni ayartacak boþ görümler gördüler.Ug#6 Senin için ne diyeyim? Ey Yeruþalim kýzý*, seni neye benzeteyim? Ey Siyon'un erden kýzý, sana neyi örnek göstereyim de Seni avutayým? Sendeki gedik deniz kadar büyük, Kim sana þifa verebilir?f#6 Kent meydanlarýnda yaralýlar gibi bayýlýp Can çekiþirken annelerinin baðrýnda, 'Ekmekle þarap nerede?' diye soruyorlar annelerine.+eO6 Gözlerim tükenmekte aðlamaktan, Ýçim kanýyor; Halkýmýn yýkýmýndan Yüreðim sýzlýyor, Çünkü kent meydanlarýnda çocuklarla bebekler bayýlmakta.*dM6 Siyon kýzýnýn ileri gelenleri suskun, yere oturmuþ, Baþlarýna toprak saçýp çul kuþanmýþlar, Yeruþalim'in erden kýzlarý yere eðmiþ baþlarýný.[c/6 Siyon'un kapýlarý yere battý, RAB kapý sürgülerini kýrýp yok etti, Kralýyla önderleri baþka uluslarýn arasýnda kaldý, Kutsal Yasa uygulanmaz oldu, Peygamberlerine RAB'den görüm gelmiyor artýk.(bI6RAB Siyon kýzýnýn surlarýný yýkmaya karar verdi, Ýpi gerdi ve yýkmaktan el çekmedi, Ýç ve dýþ surlara yas tutturdu, Ýkisinin de gücü tükendi.Ya+6Rab sunaðýný attý, Tapýnaðýný terk etti; Siyon saraylarýný çeviren surlarý düþman eline býraktý. Bayram gününde olduðu gibi, Düþman RAB'bin Tapýnaðý'nda sevinç çýðlýklarý attý.X`)6Bahçe çardaðýný söker gibi kendi çardaðýný söküp attý, Buluþma yerini yok etti, RAB Siyon'da bayram ve Þabat* günlerini unutturdu, Þiddetli öfkesi yüzünden kralý da kâhini de reddetti.(_I6Rab adeta bir düþman olup Ýsrail'i yuttu, Bütün saraylarýný yutup surlu kentlerini yýktý, Yahuda kýzýnýn feryadýný, figanýný arþa çýkardý.7^g6Düþman gibi yayýný gerdi, Hasým gibi sað elini kaldýrdý, Göz zevkini okþayan herkesi öldürdü, Gazabýný Siyon kýzýnýn çadýrý üstüne ateþ gibi döktü.D]6Kýzgýn öfkesiyle Ýsrail'in gücünü*fb* kökünden kesti, Düþmanýn önünde sað elini onlarýn üstünden çekti, Çevresini yiyip bitiren alevli ateþ gibi Yakup soyunu yaktý.8\i6Yakup soyunun yaþadýðý her yeri acýmadan yuttu, Yahuda kýzýnýn surlu kentlerini gazabýyla yýktý, Yerle bir etti onlarý, Krallýðýný ve önderlerini alçalttý.*[ O6Rab öfkelenince Siyon kýzýný* nasýl bulutla kapladý! Ýsrail'in görkemini gökten yere fýrlattý, Öfkelendiði gün ayaðýnýn taburesini anýmsamadý. Z ;6Yaptýklarý her kötülüðü anýmsa, Ýsyanlarýmdan ötürü bana ne yaptýnsa onlara da yap; Çünkü sürekli inliyor, baygýnlýk geçiriyorum.'LY 6Ýnlediðimi duydular, Beni avutan olmadý. Bütün düþmanlarým baþýma gelen felaketi duydu, Sen yaptýn diye sevinçten coþtular. Ýlan ettiðin günü getir, Onlar da benim gibi olsunlar.IX  6Gör, ya RAB, ne sýkýntýlar çektiðimi, Ýçim kanýyor, yüreðim buruk, Çünkü çok asilik ettim; Dýþarýda kýlýç beni çocuklarýmdan ayýrmakta, Ýçerdeyse ölüm kol gezmekte.W 16Oynaþlarýmý çaðýrdým, Ama aldattýlar beni. Yeniden güçlerine kavuþmak için yiyecek ararken Kâhinlerimle önderlerim kentte can verdi.$V C6'RAB haklýdýr, çünkü buyruðuna karþý geldim. Þimdi dinleyin, ey halklar, çektiðim acýyý görün; Erden kýzlarým, gençlerim sürgüne gitti.+U Q6Siyon ellerini açmýþ, Ama onu avutan yok. RAB Yakup soyuna karþý buyruk verdi, Komþularý ona hasým olsun, dedi. Yeruþalim aralarýnda paçavraya döndü.?T y6'Aðlýyorum bunlara, Gözlerimden yaþlar boþanýyor; Çünkü beni avutan, Canýmý tazeleyen benden uzak. Çocuklarým þaþkýna döndü, Çünkü düþmaným üstün çýktý.'1S ]6Hiçe saydý beni savunan yiðitleri, Gençlerimi kýrýp geçirmek için çaðrý yaptý ordulara, Rab erden Yahuda kýzýný Üzüm sýkma çukurunda çiðnedi adeta./R Y6Ýsyanlarým boyunduruða döndü, RAB'bin eliyle birbirine tutturulup Boynuma geçirildi, gücüm tükendi. Rab karþý duramadýðým Ýnsanlarýn eline verdi beni.Q )6 Ateþ saldý yukarýdan, Kemiklerimin içine iþledi ateþ; Að serdi ayaklarýma, Geri çevirdi beni; Mahvetti, baygýn kaldým bütün gün.PP 6 'Ey sizler, yoldan geçenler, Sizin için önemi yok mu bunun*fa*? Bakýn da görün, baþýma gelen dert gibisi var mý? Öyle bir dert ki, RAB öfkesinin alevlendiði gün Baþýma yaðdýrdý onu.#O A6 Halký inleyip ekmek arýyor, Yeniden güçlerine kavuþmak için Deðerli neleri varsa ekmekle deðiþtiler; 'Bak da gör, ya RAB, ne kadar sefil oldum.'N '6 Deðerli her þeyine düþman el uzattý. Tapýnaðýna baþka uluslarýn girdiðini gördü, Topluluðuna girmesini yasakladýðýn uluslar.,M S6 Kirliliði eteklerindeydi, Sonunu düþünmedi; Bu yüzden düþüþü korkunç oldu, Avutaný yok. 'Ya RAB, düþkün halimi gör, Çünkü düþmaným kazandý!'=L u6Yeruþalim büyük günah iþledi, Bu yüzden kirlendi. Ona saygý duyanlarýn hepsi Þimdi onu hor görüyor, Çünkü onu çýplak gördüler. O da inleyip öbür yana dönüyor.fK G6Yeruþalim sýkýntý içinde baþýboþ dolaþýrken Eski günlerdeki varlýðýný anýmsýyor. Halký hasmýnýn eline düþüp de Yardýmýna koþan çýkmayýnca, Hasýmlarý haline bakýp Yýkýlýþýna güldüler.J 56Siyon kýzýnýn* bütün güzelliði uçtu, Önderleri otlak bulamayan geyiklere döndü, Dermanlarý kesildi Kendilerini kovalayanlarýn önünde..I W6Hasýmlarý baþa geçti, düþmanlarý rahat içinde. Çok isyan ettiði için RAB ona acý çektiriyor, Yavrularý hasýmlarýnýn gözü önünde sürgüne gitti.2H _6Siyon'a giden yollar yas tutuyor, Çünkü bayramlara gelen yok. Bütün kapýlarý ýssýz, kâhinleri* inliyor, Erden kýzlarý sýkýntýda, kendisi de acý çekiyor.4G c6Yahuda acý çekip aðýr kölelik ettikten sonra Sürgün edildi, Uluslarýn arasýnda oturuyor, Ama rahat bulamýyor. O sýkýntýdayken ardýna düþenler ona yetiþti. F ;6Geceleyin acý acý aðlýyor, Yanaklarýnda gözyaþý; Avutan tek kiþi bile yok Bunca oynaþý arasýnda. Dostlarý ona hainlik etti, Düþman oldu..E Y6O kent ki, insan doluydu, Nasýl da tek baþýna kaldý þimdi! Büyüktü uluslar arasýnda, Dul kadýna döndü! Soyluydu iller arasýnda, Angarya altýna düþtü!^D5,4"Yaþamý boyunca Babil Kralý tarafýndan günlük yiyeceði sürekli karþýlandý.|Cq,4!Yehoyakin cezaevi giysilerini üstünden çýkardý. Yaþadýðý sürece Babil Kralý'nýn sofrasýnda yer aldý.tBa,4 Kendisiyle tatlý tatlý konuþtu ve ona Babil'deki öteki sürgün krallardan daha üstün bir yer verdi.iAK,4Yahuda Kralý Yehoyakin'in sürgündeki otuz yedinci yýlý Evil-Merodak Babil Kralý oldu. Evil-Merodak o yýlýn on ikinci ayýnýn* yirmi beþinci günü, Yahuda Kralý Yehoyakin'e lütfederek onu cezaevinden çýkardý.@w,4yirmi üçüncü yýlýnda, muhafýz birliði komutaný Nebuzaradan'ýn sürdüðü 745 Yahudi. Hepsi 4 600 kiþiydi.L?,4Nebukadnessar'ýn on sekizinci yýlýnda Yeruþalim'den 832 kiþi;h>I,4Nebukadnessar'ýn sürgüne götürdüðü halkýn sayýsý þudur: Yedinci yýl 3 023 Yahudi;B=,4Babil Kralý Hama ülkesinde, Rivla'da onlarý idam etti.@<{,4Hepsini Rivla'ya, Babil Kralý'nýn yanýna götürdü.R;,4Kentte kalan askerlerin komutanýný, kralýn yedi danýþmanýný, ayrýca ülke halkýný askere yazan ordu komutanýnýn yazmanýný ve ülke halkýndan kentte bulunan altmýþ kiþiyi tutsak etti.:',4Muhafýz birliði komutaný Nebuzaradan Baþkâhin Seraya'yý, Baþkâhin Yardýmcýsý Sefanya'yý ve üç kapý nöbetçisini tutsak aldý.9,4Yanlarda doksan altý nar motifi vardý. Baþlýðý çevreleyen að motifinin üzerinde toplam yüz nar motifi bulunuyordu.\81,4Üzerinde tunç bir baþlýk vardý. Baþlýðýn yüksekliði beþ arþýndý*fy*, çevresi tunçtan að ve nar motifleriyle bezenmiþti. Öbür sütun da nar motifleriyle süslenmiþti ve ötekine benziyordu.7%,4Her sütun on sekiz arþýn*fü* yüksekliðindeydi, çevresi on iki arþýndý*fv*. Her birinin kalýnlýðý dört parmaktý, içi boþtu.;6o,4RAB'bin Tapýnaðý için Kral Süleyman'ýn yaptýrmýþ olduðu iki sütun, havuz ve altýndaki on iki tunç boða heykeliyle ayaklýklar için hesapsýz tunç harcanmýþtý.55c,4Muhafýz birliði komutaný saf altýn ve gümüþ taslarý, buhurdanlarý, çanaklarý, kovalarý, kandillikleri, tabaklarý, dökmelik sunu taslarýný alýp götürdü.4!,4Tapýnak törenlerinde kullanýlan kovalarý, kürekleri, fitil maþalarýný, çanaklarý, tabaklarý, bütün tunç eþyalarý aldýlar. 3,4Kildaniler RAB'bin Tapýnaðý'ndaki tunç* sütunlarý, ayaklýklarý, tunç havuzu parçalayýp tunçlarý Babil'e götürdüler.[2/,4Ancak baðcýlýk, çiftçilik yapsýnlar diye bazý yoksullarý orada býraktý. 19,4Komutan Nebuzaradan yoksullardan bazýlarýný, kentte sað kalanlarý, Babil Kralý'nýn safýna geçen kaçaklarý ve zanaatçýlarý sürgün etti.x0i,4Muhafýz birliði komutaný önderliðindeki Kildani ordusu Yeruþalim'i çevreleyen bütün surlarý yýktý.t/a,4 RAB'bin Tapýnaðý'ný, sarayý ve Yeruþalim'deki bütün evleri ateþe verip önemli yapýlarý yaktý.G.,4 Babil Kralý Nebukadnessar'ýn krallýðýnýn on dokuzuncu yýlýnda, beþinci ayýn onuncu günü muhafýz birliði komutaný, Babil Kralý'nýn görevlisi Nebuzaradan Yeruþalim'e girdi.z-m,4 Sidkiya'nýn gözlerini oydu, zincire vurup Babil'e götürdü. Sidkiya öldüðü güne dek cezaevinde tutuldu.g,G,4 Sidkiya'nýn gözü önünde oðullarýný, sonra da bütün Yahuda önderlerini öldürttü.+,4 Kral Sidkiya yakalanýp Hama topraklarýnda, Rivla'da Babil Kralý'nýn huzuruna çýkarýldý. Babil Kralý onun hakkýnda karar verdi.* ,4Ama Kildani ordusu Kral Sidkiya'nýn ardýna düþerek Eriha ovalarýnda ona yetiþti. Sidkiya'nýn bütün ordusu daðýldý.l)Q,4Sonunda kentin surlarýnda bir gedik açýldý. Kildaniler* kenti çepeçevre kuþatmýþ olmasýna karþýn, bütün askerler gece kral bahçesinin yolundan iki duvarýn arasýndaki kapýdan kaçarak Arava yoluna çýktýlar.v(e,4Dördüncü ayýn dokuzuncu günü kentte kýtlýk öyle þiddetlendi ki, halk bir lokma ekmek bulamaz oldu.d'A,4Kral Sidkiya'nýn krallýðýnýn on birinci yýlýna kadar kent kuþatma altýnda kaldý.R&,4Sidkiya'nýn krallýðýnýn dokuzuncu yýlýnda, onuncu ayýn* onuncu günü, Babil Kralý Nebukadnessar bütün ordusuyla Yeruþalim önlerine gelip ordugah kurdu. Kentin çevresine rampa yaptýlar.S%,4RAB Yeruþalim'le Yahuda'ya öfkelendiði için onlarý huzurundan attý.K$,4Yehoyakim gibi Sidkiya da RAB'bin gözünde kötü olaný yaptý. # ,4Sidkiya yirmi bir yaþýnda kral oldu ve Yeruþalim'de on bir yýl krallýk yaptý. Annesi Livnalý Yeremya'nýn kýzý Hamutal'dý.~"u,3@Sonra de ki, 'K!,3?Okumayý bitirince tomarý bir taþa baðlayýp Fýrat'a fýrlat. #,3>De ki, eC,3=Yeremya Seraya'ya þöyle dedi: 'Babil'e varýr varmaz bütün bu sözleri okumayý unutma.}s,3 diye haber verdiler.'<q,3Babil yiðitleri savaþtan vazgeçti, Kalelerinde oturuyorlar. Güçleri tükendi, Ürkek kadýnlara döndüler. Oturduklarý yerler ateþe verildi, Kapý sürgüleri kýrýldý.|q,3Ülke titreyip kývranýyor! Çünkü RAB'bin Babil diyarýný Issýz bir viraneye çevirme amacý Yerine gelmeli.~%,3Uluslarý -Med krallarýný, valilerini, Bütün yardýmcýlarýný, Yönetimi altýndaki bütün ülkeleri- Onunla savaþmaya hazýrlayýn.}}s,3'Ülkeye sancak dikin! Uluslar arasýnda boru çalýn! Uluslarý Babil'le savaþmaya hazýrlayýn. Ararat, Minni, Aþkenaz krallýklarýný Ona karþý toplayýn. Ona karþý bir komutan atayýn, Çekirge sürüsü kadar at gönderin üzerine.j|M,3Senden köþe taþý, temel taþý olmayacak, Çünkü sonsuza dek viran kalacaksýn' diyor RAB.2{],3'Ey yýkýcý dað, sana karþýyým, Ey bütün dünyayý yýkan' diyor RAB, 'Elimi sana karþý kaldýrýp Seni uçuruma yuvarlayacak, Yanýk bir daða çevireceðim.%zC,3'Babil'de ve Kildan* ülkesinde yaþayanlara Siyon'da yaptýklarý bütün kötülüðün karþýlýðýný Gözlerinizin önünde ödeteceðim' diyor RAB.oyW,3Çobanla sürüsünü, Çiftçiyle öküzlerini, Valilerle yardýmcýlarýný darmadaðýn edeceðim.[x/,3Erkeklerle kadýnlarý, Gençlerle yaþlýlarý, Delikanlýlarla genç kýzlarý,_w7,3Seninle atlarla binicilerini, Savaþ arabalarýyla sürücülerini kýrýp ezeceðim.zvm,3'Sen benim savaþ çomaðým, Savaþ silahýmsýn. Uluslarý parçalayacak, Krallýklarý yok edeceðim seninle.uw,3Yakup'un Payý onlara benzemez. Mirasý olan oymak dahil Her þeye biçim veren O'dur, Her Þeye Egemen RAB'dir adý.Qt,3Yararsýz, alay edilesi nesnelerdir, Cezalandýrýlýnca yok olacaklar.wsg,3Hepsi budala, bilgisiz. Her kuyumcu yaptýðý puttan utanacak. O putlar yapmacýktýr, Soluk yoktur onlarda.-rS,3O gürleyince gökteki sular çaðýldar, Yeryüzünün dört bucaðýndan bulutlar yükseltir, Yaðmur için þimþek çaktýrýr, Ambarlarýndan rüzgar estirir.jqM,3'Gücüyle yeryüzünü yaratan, Bilgeliðiyle dünyayý kuran, Aklýyla gökleri yayan RAB'dir.4pa,3Her Þeye Egemen RAB varlýðý hakký için ant içti: Seni çekirge sürüsüyle doldurur gibi Askerlerle dolduracaðým. Sana karþý zafer çýðlýklarý atacaklar.'poY,3 Ey sizler, akarsularýn kýyýsýnda yaþayan, Hazinesi bol olanlar, Sonunuz geldi, zamanýnýz doldu.Nn,3 Babil surlarýna karþý sancak kaldýrýn! Muhafýzlarý pekiþtirin, Nöbetçileri yerleþtirin, Pusu kurun! Çünkü RAB Babil halký için söylediklerini Hem tasarladý hem de yerine getirdi.)mK,3 'Oklarý bileyin, Ok kýlýflarýný doldurun! RAB Med krallarýný harekete geçirdi, Amacý Babil'i yok etmek. RAB öcünü, tapýnaðýnýn öcünü alacak.rl],3 ' 6ke,3 sesiyle yeryüzü titreyecek, Çýðlýðý uluslar arasýnda duyulacak.']a3,2-Bu yüzden RAB'bin Babil'e karþý ne tasarladýðýný, Kildan ülkesine karþý ne amaçladýðýný iþitin: 'Sürünün küçükleri bile sürülecek, Halký yüzünden otlaklarý çöle dönüþtürülecek.x`i,2,Þeria çalýlýklarýndan Sulak otlaða çýkan aslan gibi Kildaniler'i bir anda yurdundan kovacaðým. Seçeceðim kiþiyi oraya yönetici atayacaðým. Var mý benim gibisi? Var mý bana dava açacak biri, Bana karþý duracak çoban?'}_s,2+Babil Kralý onlarýn haberini aldý, Ellerinde derman kalmadý. Doðuran kadýn gibi Üzüntü, sancý sardý onu.A^{,2*Yay, pala kuþanmýþlar, Gaddar ve acýmasýzlar. Atlara binmiþ gelirken, Kükreyen denizi andýrýyor sesleri. Savaþa hazýr savaþçýlar Karþýna dizilecekler, ey Babil kýzý!w]g,2)Ýþte kuzeyden bir ordu geliyor. Dünyanýn uçlarýndan Büyük bir ulus Ve birçok kral harekete geçiyor.\,2(Sodom'la Gomora'yý ve çevredeki köyleri Nasýl yerle bir ettimse' diyor RAB, 'Orada da kimse oturmayacak, Ýnsan oraya yerleþmeyecek.[,2''Bu yüzden yabanýl hayvanlar, çakallar, Baykuþlar yaþayacak orada, Artýk insan yaþamayacak, Kuþaklar boyu kimse oturmayacak.Z,2&Sularýna kuraklýk! Kuruyacak sular. Çünkü Babil putlar ülkesidir, Korkunç putlar yüzünden halký çýldýrmýþ.,YQ,2%Atlarýna, savaþ arabalarýna Aralarýndaki yabancýlara karþý kýlýç! Hepsi kadýn gibi ürkek olacak. Hazinelerine karþý kýlýç! Yaðma edilecek onlar. X ,2$Sahte peygamberlere karþý kýlýç! Aptallýklarý ortaya çýkacak. Yiðitlerine karþý kýlýç! Þaþkýna dönecek onlar.Ww,2#'Kildaniler'e karþý kýlýç!' diyor RAB, 'Babil'de yaþayanlara, Babil önderlerine, Bilgelerine karþý kýlýç!IV ,2"Ama onlarýn Kurtarýcýsý güçlüdür, O'nun adý Her Þeye Egemen RAB'dir. Onlarýn ülkesine huzur, Babil'de yaþayanlaraysa kargaþalýk getirmek için Davalarýný hararetle savunacak.#U?,2!Her Þeye Egemen RAB þöyle diyor: 'Ýsrail halký da Yahuda halký da Eziyet çekiyor. Onlarý tutsak edenler sýký tutmuþ, Salývermek istemiyorlar.T,2 Küstah tökezleyip düþecek, Onu kaldýran olmayacak. Kentlerini ateþe vereceðim, Bütün çevresini yakýp yok edecek.'S,2'Ýþte, sana karþýyým, ey küstah!' Diyor Her Þeye Egemen Egemen RAB. 'Çünkü senin günün, Seni cezalandýracaðým zaman geldi.mRS,2Bu yüzden gençleri meydanlarda düþecek, Bütün savaþçýlarý susturulacak o gün' diyor RAB.Q,2'Okçularý, yay gerenlerin hepsini çaðýrýn Babil'e karþý, Çevresini kuþatýn, kaçýp kurtulan olmasýn. Yaptýklarýna göre karþýlýk verin ona, Yaptýklarýnýn aynýsýný yapýn. Çünkü RAB'be, Ýsrail'in Kutsalý'na Küstahlýk etti.P!,2Dinleyin! Tanrýmýz RAB'bin öç aldýðýný, Tapýnaðýnýn öcünü aldýðýný Babil'den kaçýp kurtulanlar Siyon'da duyuruyorlar.O,2Genç boðalarýný öldürün, Kesime gitsinler! Vay baþlarýna! Çünkü onlarýn günü, Cezalandýrýlma zamaný geldi.N-,2Uzaktan ona saldýrýn. Ambarlarýný açýn, Mallarýný tahýl gibi küme küme yýðýn. Tamamen yok edin onu, Geriye hiçbir þey kalmasýn.M,2RAB silahhanesini açtý, Öfkesinin silahlarýný çýkardý. Her Þeye Egemen Egemen RAB'bin Kildan* ülkesinde yapacaðý iþ var.L,2Senin için tuzak kurdum, ey Babil, Bilmeden tuzaðýma düþtün. Bulunup yakalandýn, Çünkü RAB'be karþý çýktýn.pKY,2Dünyanýn balyozu Nasýl da kýrýlýp paramparça oldu! Babil uluslar arasýnda nasýl dehþet oldu!AJ},2Ülkede savaþ, büyük yýkým Gürültüsü duyuluyor.I',2'Meratayim*fþ* ülkesine, Pekot'ta*fu* yaþayanlara saldýr. Onlarý öldür, tümüyle yok et' diyor RAB, 'Sana ne buyurduysam hepsini yap.XH),2O günlerde, o zamanda' diyor RAB, 'Ýsrail'in suçu araþtýrýlacak Ama bulunamayacak; Yahuda'nýn günahlarý da araþtýrýlacak Ama bulunamayacak. Çünkü sað býraktýklarýmý baðýþlayacaðým.'!G;,2Ýsrail'i yeniden otlaðýna kavuþturacaðým, Karmel'de, Baþan'da otlayacak; Efrayim ve Gilat daðlýk bölgelerinde Ýstediði kadar yiyip doyacak..FU,2Bu yüzden Ýsrail'in Tanrýsý, Her Þeye Egemen RAB diyor ki, 'Asur Kralý'ný nasýl cezalandýrdýysam, Babil Kralý'yla ülkesini de öyle cezalandýracaðým.E+,2'Ýsrail aslanlarýn kovaladýðý Daðýlmýþ bir sürüdür. Önce Asur Kralý yedi onu. Sonra Babil Kralý Nebukadnessar kemiklerini ezdi.'D#,2Ekin ekeni biçim vakti orakçýyla birlikte Babil'den atýn. Zorbanýn kýlýcý yüzünden Herkes halkýna dönsün, Ülkesine kaçsýn.'LC,2Her yandan ona karþý savaþ narasý yükseltin! Teslim oldu, kuleleri düþtü, Surlarý yerle bir oldu. Çünkü RAB'bin öcüdür bu. Ondan öç alýn. Yaptýðýnýn aynýsýný yapýn ona./BW,2Babil'in çevresinde savaþmak üzere dizilin, Ey bütün yay çekenler! Oklarla saldýrýn ona, oklarýnýzý esirgemeyin! Çünkü o RAB'be karþý günah iþledi.,AQ,2 RAB'bin öfkesi yüzünden kimse yaþamayacak orada, Büsbütün ýssýz kalacak. Her geçen, Babil'in aldýðý yaralarý görünce þaþacak, Hayrete düþecek.@,2 Anneniz büyük utanca boðulacak, Sizi doðuranýn yüzü kýzaracak. Uluslarýn en önemsizi, Kurak, bozkýr, çöl olacak. m`~~~F}}S||j{{YzzWyy:xx-ww-vnuu^ttQss)rcrqqq=pppQooo=nnn:mmmSlllTlkkejjJiihh}hgg:f[eedVdcbbQaaC`__F^]][\[[M[ZYY`XWWrVVV UURTT^SSURRXQQgPPNOO/NxNAMLL K"J^IIMHH|HGSFFvEDD_CCABBAAC@@H?&>==n<;;u;:988]77/6k5|4432E1\160//L.--`,++N*[)('''B&%%z%%$z#""l!!F ~ C+RNNHX]OZDP ^ + ) h RU$? J Keruvlar'ýn kanatlarýnýn sesi dýþ avludan bile duyuluyordu; týpký Her Þeye Gücü Yeten Tanrý'nýn sesi gibiydi.$ AJ RAB'bin görkemi Keruvlar'ýn üzerinden ayrýlýp tapýnaðýn eþiðine gitti. Tapýnak bulutla doldu. Avlu RAB'bin görkeminin parýltýsýyla doluydu.~ uJ Adam oraya girdiðinde, Keruvlar tapýnaðýn güney tarafýnda duruyordu. Bulut tapýnaðýn iç avlusunu doldurdu.a ;J RAB keten giysili adama, 'Keruvlar'ýn altýndaki tekerleklerin arasýna gir. Avuçlarýný Keruvlar'ýn arasýndaki ateþ közleriyle doldurup kentin üzerine közleri saç' dedi. Adamýn oraya girdiðini gördüm.y mJ Baktým, Keruvlar'ýn* baþý üzerindeki kubbenin üzerinde laciverttaþýndan tahta benzer bir nesne gördüm.taJ Derken keten giysili, belinde yazý takýmý olan adam, 'Buyruklarýný yerine getirdim' diye haber verdi.oWJ Ben de onlara acýmayacak, onlarý esirgemeyeceðim. Yaptýklarýný kendi baþlarýna getireceðim.'1[J 'Ýsrail ve Yahuda halkýnýn günahý pek büyük' diye karþýlýk verdi, 'Ülke kan, kent haksýzlýk dolu. Onlar, diyorlar.a;J Onlar halký öldürürken ben tek baþýma kaldým. Yüzüstü yere kapanýp, 'Ah, ey Egemen RAB! Öfkeni Yeruþalim üzerine boþaltýrken, geri kalan bütün Ýsrailliler'i de mi yok edeceksin?' diye haykýrdým.%CJ Onlara, 'Tapýnaðý kirletin, avlularýný cesetlerle doldurun. Haydi baþlayýn!' dedi. Bunun üzerine onlar gidip kenttekileri öldürmeye baþladýlar.xiJ 'Yaþlýyý, genci, genç kýzý, kadýný, çocuklarý öldürün. Yalnýz alýnlarýnda iþaret olanlara dokunmayýn. Ýþe tapýnaðýmdan baþlayýn.' Onlar da tapýnaðýn önünde duran Ýsrail ileri gelenlerinden iþe baþladýlar.ykJ Öbürlerine, 'Kent boyunca onu izleyin ve kimseye acýmadan, kimseyi esirgemeden öldürün' dediðini duydum.!J 'Yeruþalim Kenti'nin içinden geç, orada yapýlan iðrenç þeylerden ötürü dövünüp aðlayanlarýn alýnlarýna iþaret koy' dedi.<qJ Ýsrail Tanrýsý'nýn görkemi bulunduðu yerden, Keruvlar'ýn* üzerinden ayrýlýp tapýnaðýn eþiðine gitti. RAB keten giysili, belinde yazý takýmý olan adama seslendi:}~sJ Kuzeye bakan yukarý kapý yolundan altý kiþinin geldiðini gördüm. Her birinin elinde ölümcül bir silah vardý. Aralarýnda keten giysili, belinde yazý takýmý olan bir adam vardý. Ýçeriye girip tunç* sunaðýn yanýnda durdular. } J Sonra yüksek sesle, 'Kenti cezalandýracak olanlar, ellerinde yok edici silahlarýyla buraya gelsin' diye seslendiðini duydum. |9JBundan ötürü onlara öfkeyle davranacak, acýmayacaðým, onlarý esirgemeyeceðim. Yüksek sesle beni çaðýrsalar bile onlarý dinlemeyeceðim.'m{SJBana, 'Ýnsanoðlu, bunlarý gördün mü?' dedi, 'Yahuda halký burada yaptýðý iðrenç þeyler yetmiyormuþ gibi, ülkeyi zorbalýkla doldurup beni sürekli öfkelendiriyor. Bak, dalý nasýl burunlarýna uzatýyorlar*ff*!ozWJBeni RAB'bin Tapýnaðý'nýn iç avlusuna götürdü. Tapýnaðýn giriþinde, eyvanla sunak arasýnda yirmi beþ kadar adam vardý. Sýrtlarýný RAB'bin Tapýnaðý'na, yüzlerini doðuya dönmüþ, güneþe tapýnýyorlardý.cy?JBana, 'Ýnsanoðlu, bunu gördün mü? Bundan daha iðrenç þeyler de göreceksin' dedi.*xMJBundan sonra beni RAB'bin Tapýnaðý'nýn kuzeye bakan kapýsýnýn giriþ bölümüne götürdü. Orada oturup Tammuz*fe* için aðlayan kadýnlarý gördüm.QwJ Bana yine, 'Daha iðrenç þeyler yaptýklarýný da göreceksin' dedi.Tv!J 'Ýnsanoðlu, Ýsrail halkýnýn ileri gelenlerinin kendi putlarýnýn odalarýnda, karanlýkta neler yaptýklarýný gördün mü?' dedi, 'Onlar, diyorlar.'Bu}J Ýsrail ileri gelenlerinden yetmiþ kiþiyle Þafan oðlu Yaazanya orada, putlarýn önünde duruyordu. Her birinin elinde bir buhurdan vardý; buhurun kokusu bulut gibi yükseliyordu.*tMJ Böylece içeriye girip baktým. Duvarýn her yanýna çeþit çeþit sürüngen*, iðrenç hayvan þekilleri ve Ýsrail halkýnýn bütün putlarý oyulmuþtu.[s/J Bana, 'Ýçeri gir de burada yaptýklarý kötü ve iðrenç þeyleri gör' dedi._r7JBana, 'Haydi duvarý del, insanoðlu' dedi. Duvarý deldim, orada bir kapý gördüm.Wq'JBeni avlunun giriþ bölümüne getirdi. Baktým, duvarda bir delik gördüm.FpJBana, 'Ýnsanoðlu, ne yaptýklarýný görüyor musun?' dedi, 'Tapýnaðýmdan uzaklaþayým diye Ýsrail halký çok iðrenç þeyler yapýyor. Bundan daha iðrenç þeyler göreceksin.'o-JSonra bana, 'Ey insanoðlu, kuzeye bak!' dedi. Baktým, sunak kapýsýnýn kuzeye bakan giriþ bölümünde duran kýskançlýk putunu gördüm.\n1JOvada gördüðüm görümdeki gibi, Ýsrail'in Tanrýsý'nýn görkemi oradaydý.,mQJEli andýran bir þey uzatýp beni saçlarýmdan tuttu. Ruh beni yerle gök arasýna kaldýrdý ve Tanrý'dan gelen görümlerde Yeruþalim'e, iç avlunun kuzeye bakan kapýsýnýn giriþ bölümüne götürdü. Tanrý'nýn kýskançlýðýný uyandýran kýskançlýk putu orada dikiliydi.l3JBaktým, insana*fd* benzer birini gördüm: Görünüþü, belinden aþaðýsý ateþi andýrýyor, belinden yukarýsý maden gibi ýþýldýyordu.k 1JSürgünlüðün altýncý yýlý, altýncý ayýn* beþinci günü evde Yahuda'nýn ileri gelenleriyle otururken Egemen RAB'bin eli bana dokundu.kjOJKral yas tutacak, önder umutsuzluða düþecek, ülkedeki halkýn korkudan elleri titreyecek. Onlarý yaptýklarýna göre cezalandýracak, yargýladýklarý gibi yargýlayacaðým. O zaman benim RAB olduðumu anlayacaklar.'Ai{JYýkým üstüne yýkým gelecek. Kötü haberler birbirini kovalayacak. Peygamberden görüm isteyecekler; kâhin Kutsal Yasa'yý öðretemeyecek, ileri gelenler öðüt veremeyecek. 'tNaJ Putlarýnýn arasýna, sunaklarýnýn çevresine, her yüksek tepeye, dað doruðuna, her yeþeren bol yapraklý aðacýn altýna cesetleri serilince, benim RAB olduðumu anlayacaklar. Oralarda putlarýna güzel kokulu buhur sundular.EMJ Uzaktakiler salgýn hastalýktan ölecek, yakýndakiler kýlýçtan geçirilecek, kuþatma sýrasýnda sað kalanlar kýtlýktan ölecek. Böylece onlara duyduðum öfkeye son vereceðim.nLUJ ' uJ'Çevrenizdeki uluslar arasýnda, yoldan her geçenin gözü önünde sizi yýkýma uðratacak, aþaðýlayacaðým.p=YJ 'Böylece kýzgýnlýðým son bulacak, onlara karþý öfkemi yatýþtýracaðým. O zaman ben de rahata kavuþacaðým. Öfkemi onlarýn üzerine boþaltýnca, ben RAB'bin kýskançlýðýmdan onlarla konuþtuðumu anlayacaklar.j<MJ Kentte yaþayanlarýnýzýn üçte biri salgýn hastalýk ya da kýtlýk yüzünden yok olacak; üçte biriniz çevrede kýlýçtan geçirilecek; üçte birinizi de her yana daðýtýp yalýn kýlýç peþinize düþeceðim.?;wJ Egemen RAB varlýðým hakký için diyor, madem tapýnaðýmý iðrenç put ve uygulamalarýnýzla kirlettiniz, ben de sizi esirgemeyecek, size acýmayacak, sizi kayýrmayacaðým.$:AJ Böylece aranýzda babalar çocuklarýný, çocuklar da babalarýný yiyecekler. Sizi cezalandýracaðým, sað kalanlarýnýzý her yana daðýtacaðým.9yJ Yaptýðýnýz bütün iðrençlikler yüzünden önceden yapmadýðýmý, bir daha yapmayacaðýmý size yapacaðým.8{J'Bundan ötürü Egemen RAB diyor ki: Ýþte ben size karþýyým, uluslarýn gözü önünde sizi cezalandýracaðým.P7JBundan ötürü Egemen RAB diyor ki: Çevrenizde yaþayan uluslardan daha azgýndýnýz, kurallarýmý izlemediniz, ilkelerime uymadýnýz. Çevrenizde yaþayan uluslarýn ilkelerine de uymadýnýz.N6JÖyleyken Yeruþalim çevresindeki bütün uluslardan ve ülkelerden daha çok kötülük yaparak ilkelerimi, kurallarýmý çiðnedi. Ýlkelerime karþý geldi, kurallarým uyarýnca davranmadý.u5cJ'Egemen RAB diyor ki: Bu Yeruþalim'i uluslarýn ortasýna yerleþtirdim, çevresini ülkelerle kuþattým.m4SJYine birkaçýný alýp ateþe at, yansýn. O kýllardan bütün Ýsrail halkýna ateþ yayýlacak.?3yJBirkaç tel kýl býrak, giysinin kývrýmlarýna tak.2JYeruþalim'in kuþatýlmasý bitince, kýllarýn üçte birini kentin ortasýnda yakacaksýn. Üçte birini kýlýçla kentin çevresine fýrlatacak, kalan üçte birini de rüzgara savuracaksýn. Ben de yalýn kýlýç onlarýn peþine düþeceðim.(1 KJ'Ey insanoðlu, keskin bir kýlýç al, berber usturasý gibi kullanarak baþýný, sakalýný týraþ et. Sonra bir terazi getir, kýllarý bölümlere ayýr.p0YJYiyeceði de suyu da azalacak. Hepsi þaþkýnlýða düþecek, günahlarý içinde eriyip yok olacak.M/JSonra, 'Ýnsanoðlu, Yeruþalim'i her türlü yiyecekten yoksun býrakacaðým' dedi, 'Bu halk yiyeceðini tartýyla ve kaygý içinde yiyecek, suyunu ölçüyle ve þaþkýnlýk içinde içecek.n.UJ'Peki' dedi, 'Ekmeðini insan dýþkýsý yerine tezek yakýp üzerinde piþirmene izin vereceðim.'-3JBen, 'Eyvah, ey Egemen RAB!' diye karþýlýk verdim, 'Hiçbir zaman kirli sayýlan bir þeye dokunmadým. Gençliðimden bu yana kendiliðinden ölmüþ ya da yabanýl bir hayvan tarafýndan öldürülmüþ bir hayvanýn etini yemedim, aðzýma kirli sayýlan et koymadým.'u,cJ RAB, 'Uluslar arasýna daðýtacaðým Ýsrail halký böylelikle kirli sayýlan yiyecekleri yiyecek' dedi.~+uJ Yiyeceðini arpa pidesi yer gibi ye ve insan dýþkýsýndan ateþ yakýp üzerinde halkýn gözü önünde piþir.'f*EJ Bunun gibi suyu da belirli zamanda, ölçüyle, bir hinin altýda biri*fc* kadar içeceksin.S)J Her gün belirli zamanda yemen için yirmi þekel*fb* ekmek tartacaksýn.?(wJ 'Buðday, arpa, bakla, mercimek, darý, kýzýl buðday al, bir kaba koy. Bunlardan kendine ekmek yap. Bir yanýna uzanacaðýn üç yüz doksan gün boyunca bu ekmekten yiyeceksin.u'cJKuþatma günlerini bitirinceye dek bir yandan öbür yana dönmemen için seni halatlarla baðlayacaðým.z&mJYüzünü Yeruþalim kuþatmasýna çevir, çýplak kollarýný kaldýrýp Yeruþalim'e karþý peygamberlik et.%/J'Bunu yaptýktan sonra, bu kez sað yanýna uzan, Yahuda halkýnýn suçunun cezasýný çek. Sana kýrk gün, her yýl için bir gün ayýrdým.$JSuçlarýnýn yýl sayýsý kadar sana gün ayýrdým. Böylece üç yüz doksan gün Ýsrail halkýnýn suçunun cezasýný çekeceksin.#/J'Sonra sol yanýna uzan, Ýsrail halkýnýn günahýný yüklen. Sol yanýna uzanacaðýn günler kadar onlarýn suçunun cezasýný çekeceksin.Z"-JSonra demir bir sac al; demirden bir duvar gibi kendinle kentin arasýna koy. Yüzünü ona doðru çevir. Kent kuþatma altýnda tutulacak, onu sen kuþatacaksýn. Bu Ýsrail halký için bir belirti olacak.y!kJKenti kuþat, duvarla çevir. Kente karþý toprak rampalar yap, ordugah kur, çevresine kütükler yerleþtir.\  3J'Sen, ey insanoðlu, bir tuðla al, önüne koy, üzerine Yeruþalim Kenti'ni çiz.,QJAma seninle konuþtuðumda dilini çözeceðim. Onlara, diyeceksin. Dinleyen dinlesin, dinlemeyen dinlemesin. Çünkü bu halk asidir.'taJDilini damaðýna yapýþtýracaðým; konuþmayacak, onlarý paylayamayacaksýn. Çünkü bu halk asidir.Z-JHalkýn arasýna çýkmaman için seni halatlarla baðlayacaklar, ey insanoðlu.oWJRuh içime girdi, beni ayaklarýmýn üzerinde durdurdu. Benimle þöyle konuþtu: 'Git, evine kapan.!;JBöylece kalkýp ovaya gittim. RAB'bin görkemi týpký Kevar Irmaðý kýyýsýnda gördüðüm gibi orada durmaktaydý. Yüzüstü yere yýðýldým.gGJRAB'bin eli orada üzerimdeydi. Bana, 'Kalk, ovaya git' dedi, 'Orada seninle konuþacaðým.'?wJAma doðru kiþiyi günah iþlemesin diye uyarýrsan, o da günah iþlemezse, kesinlikle yaþayacak. Çünkü o uyarýlara kulak vermiþtir; sen de canýný kurtarmýþ olacaksýn.'ykJ'Doðru kiþi doðruluðundan döner de kötülük yaparsa, onu yýkýma uðratacaðým, o da ölecek. Onu uyarmadýðýn için günahý içinde ölecek, yaptýðý doðru iþler anýlmayacak. Ancak onun kanýndan seni sorumlu tutacaðým.&EJAncak kötü kiþiyi uyardýðýn halde kötülüðünden ve kötü yolundan dönmezse, o günahý içinde ölecek. Ama sen canýný kurtarmýþ olacaksýn.pYJKötü kiþiye, dediðim zaman onu uyarmaz, yaþamýný kurtarmak amacýyla onu kötü yolundan döndürmek için konuþmazsan, o kiþi günahý içinde ölecek; ama onun kanýndan seni sorumlu tutacaðým.}sJ'Ýnsanoðlu, seni Ýsrail halkýna bekçi atadým. Benden bir söz duyar duymaz onlarý benim yerime uyaracaksýn.3aJYedi gün sonra RAB bana þöyle seslendi:2]JKevar Irmaðý kýyýsýndaki Tel-Abib'de yaþayan sürgünlerin yanýna geldim. Orada, yaþadýklarý yerde onlarýn arasýnda þaþkýnlýk içinde yedi gün kaldým.veJRuh beni kaldýrýp götürdü. RAB'bin güçlü eli üzerimde olduðu halde, üzüntüyle, öfkeyle gittim. 9J Canlý yaratýklarýn birbirine çarpan kanatlarýnýn çýkardýðý sesi, yanlarýndaki tekerleklerin gürültüsünü, büyük bir gürleme duydum.J Sonra Ruh beni kaldýrdý ve arkamda, 'RAB'bin görkemine kendi yerinde övgüler olsun!' diye büyük bir gürleme duydum.  J 'Þimdi sürgünde yaþayan halkýna git ve seni ister dinlesinler, ister dinlemesinler, onlara, de.'b=J Bana, 'Ey insanoðlu, iyice dinle ve sana söyleyeceklerimi yüreðine yerleþtir' dedi, J Alnýný çakmak taþýndan daha sert bir kaya gibi yapacaðým. Her ne kadar asi bir halksalar da onlardan korkma, yýlma.'g GJSeni onlar kadar inatçý yapacaðým, senin alnýný onlarýnki kadar katýlaþtýracaðým. JÝsrail halký seni dinlemek istemeyecektir, çünkü o beni dinlemek istemiyor. Bütün Ýsrail halký dikbaþlý ve inatçýdýr. !JEvet, seni konuþmasý anlaþýlmaz, dili zor, dediklerini anlamadýðýn halklara göndermiyorum. Onlara gönderseydim, seni dinlerlerdi.l QJÇünkü seni konuþmasý anlaþýlmaz, dili zor bir halka deðil, Ýsrail halkýna gönderiyorum.[/JSonra þöyle dedi: 'Ey insanoðlu, Ýsrail halkýna git, onlara sözlerimi ilet.JBana, 'Ey insanoðlu, sana verdiðim tomarý ye, mideni onunla doldur' dedi. Bunun üzerine tomarý yedim. Bal gibi tatlý geldi bana.EJBöylece aðzýmý açtým, yemem için tomarý bana verdi.n WJBana, 'Ey insanoðlu, sana verileni ye. Bu tomarý yedikten sonra git, Ýsrail halkýna seslen' dedi.taJ Tomarý önümde açtý, her iki yaný da yazýlýydý. Orada aðýtlar, iniltiler, figanlar yazýlýydý.a;J Baktým, bana doðru uzanmýþ bir el gördüm; içinde tomar halinde bir kitap vardý.JSen, ey insanoðlu, sana söyleyeceðimi dinle! Bu baþkaldýran halk gibi asi olma! Aðzýný aç, sana vereceðimi ye!'ykJSeni ister dinlesinler, ister dinlemesinler, onlara sözlerimi söyleyeceksin. Çünkü onlar asi bir halktýr.taJSen, ey insanoðlu, onlardan ve sözlerinden korkma! Çevrende çalýlar, dikenler olsa, akrepler arasýnda yaþasan bile korkma. Asi bir halk olsalar bile, onlarýn söyleyeceklerinden korkma, onlar yüzünden yýlgýnlýða düþme.taJBu asi halk seni ister dinlesin, ister dinlemesin, yine de aralarýnda bir peygamber olduðunu bilecektir.w~gJBu halk dikbaþlý ve inatçýdýr. Seni onlara gönderiyorum. Onlara, diyeceksin."}=JBana, 'Ey insanoðlu, seni Ýsrail halkýna, bana baþkaldýran o asi ulusa gönderiyorum' dedi, 'Onlar ve atalarý bugüne kadar bana karþý geldiler.z|mJO benimle konuþur konuþmaz Ruh içime girdi, beni ayaklarýmýn üzerinde durdurdu; benimle konuþaný duydum.I{ JBana, 'Ey insanoðlu, ayaða kalk, seninle konuþacaðým' dedi. z  JGörünüþü yaðmurlu bir gün bulutlarýn arasýnda oluþan gökkuþaðýna benziyordu. Öyleydi çevresini saran parlaklýk.Ey JGördüm ki, beli andýran kýsmýnýn yukarýsý içi ateþ dolu maden gibi ýþýldýyordu, belden aþaðýsý ateþe benziyordu ve çevresi göz alýcý bir ýþýkla kuþatýlmýþtý.1x ]JBaþlarý üzerindeki kubbenin üstünde laciverttaþýndan yapýlmýþ tahta benzer bir nesne vardý. Yüksekte, tahtý andýran nesnede insana benzer biri oturuyordu.Rw JKanatlarý inik dururken, baþlarý üzerindeki kubbeden bir ses duyuldu.uv eJYaratýklar hareket edince, kanatlarýnýn çýkardýðý sesi duydum. Gürül gürül akan sularýn çaðýltýsýný, Her Þeye Gücü Yeten'in sesini, bir ordunun gürültüsünü ansýtýyordu. Durunca kanatlarýný indiriyorlardý.u 'JKubbenin altýnda kanatlarýnýn biri öbürünün kanatlarýna doðru açýlmýþtý. Her birinin bedenini örten baþka iki kanadý vardý.yt mJKubbeye benzer, billur gibi parlak ve korkunç bir þey canlý yaratýklarýn baþlarý üzerine yayýlmýþtý.Ts #JYaratýklar hareket ettiðinde onlar da hareket ediyor, yaratýklar durduðunda onlar da duruyor, yaratýklar yerden yükseldiðinde onlar da yükseliyordu. Çünkü yaratýklarýn ruhu tekerleklerdeydi."r ?JRuhlarý onlarý nereye yönlendirirse oraya gidiyorlardý. Tekerlekler de onlarla birlikte yükseliyordu. Çünkü yaratýklarýn ruhu tekerleklerdeydi.+q QJCanlý yaratýklar hareket edince, yanlarýndaki tekerlekler de hareket ediyordu; yaratýklar yerden yükseldikçe, tekerlekler de onlarla birlikte yükseliyordu.Zp /JTekerleklerin kenarý yüksek ve korkunçtu; hepsi çepeçevre gözlerle doluydu.po [JHareket edince yaratýklarýn baktýklarý dört yönden birine doðru saða sola sapmadan ilerliyordu.Kn JTekerleklerin görünüþü ve yapýsý þöyleydi: Sarý yakut gibi parlýyorlardý ve dördü de birbirine benziyordu. Görünüþleri ve yapýlýþlarý iç içe girmiþ bir tekerlek gibiydi.im MJBu dört yüzlü yaratýklara bakarken, her birinin yanýnda, yere deðen bir tekerlek gördüm.Pl JYaratýklar þimþek çakar gibi hýzla ileri geri gidip geliyorlardý.Ak }J Canlý yaratýklarýn görünüþü yanan ateþ közleri ya da meþale gibiydi. Ateþ yaratýklarýn ortasýnda hareket ediyordu; ýþýk saçýyor ve içinden þimþekler çakýyordu.yj mJ Her biri dosdoðru ilerliyordu. Ruhlarý onlarý nereye yönlendirirse, saða sola sapmadan oraya gidiyorlardý.=i uJ Yüzleri böyleydi. Kanatlarý yukarýya doðru açýlmýþtý. Her yaratýðýn iki kanadý yanda öbür yaratýklarýn kanadýna deðiyor, iki kanatla da bedenlerini örtüyordu.Zh /J Her yaratýðýn dört yüzü vardý: Önde dördünün yüzü insan yüzüne, saðda dördünün aslan yüzüne, solda dördünün öküz yüzüne, arkada dördünün kartal yüzüne benzer bir yüzü vardý._g 9J Kanatlarý birbirine deðerek dosdoðru ilerliyor, ilerlerken saða sola dönmüyordu.qf ]JDört yanlarýnda, kanatlarýn altýnda insan elleri vardý. Dördünün de yüzleri, kanatlarý vardý.ge IJBacaklarý dimdikti, ayaklarý buzaðý ayaðýna benziyor ve cilalý tunç* gibi parlýyordu.7d kJher birinin dört yüzü, dört kanadý vardý.Ec JEn ortasýnda insana benzer dört canlý yaratýk duruyordu;6b gJKuzeyden esen kasýrganýn göz alýcý bir ýþýkla çevrelenmiþ, ateþ saçan büyük bir bulutla geldiðini gördüm. Ateþin ortasý ýþýldayan madeni andýrýyordu. a  JKildan* ülkesinde, Kevar Irmaðý kýyýsýnda RAB Buzi oðlu Kâhin* Hezekiel'e seslendi. RAB'bin eli orada onun üzerindeydi.Y` -JKral Yehoyakin'in sürgünlüðünün beþinci yýlýnda, ayýn beþinci günü,9_ oJOtuzuncu yýlda*fa*, dördüncü ayýn* beþinci günü Kevar Irmaðý kýyýsýnda sürgünde yaþayanlar arasýndayken gökler açýldý, Tanrý'dan gelen görümler gördüm.I^ 6Bizi büsbütün attýysan, Bize çok öfkelenmiþ olmalýsýn.N]6Bizi kendine döndür, ya RAB, döneriz, Eski günlerimizi geri ver.L\6Niçin bizi hep unutuyorsun, Neden bizi uzun süre terk ediyorsun?_[76Ama sen, sonsuza dek tahtýnda oturursun, ya RAB, Egemenliðin kuþaklar boyu sürer.BZ6Viran olan Siyon Daðý'nýn üstünde Çakallar geziyor!RY6Bu yüzden yüreðimiz baygýn, Bunlardan ötürü gözlerimiz karardý.QX6Taç düþtü baþýmýzdan, Vay baþýmýza! Çünkü günah iþledik.6 Dünyadaki krallarýn ve insanlarýn hiçbiri Yeruþalim kapýlarýndan hasýmlarýn, düþmanlarýn gireceðine inanmazdý.~=u6 RAB öfkesini boþalttý, kýzgýn öfkesini döktü, Temellerini yiyip bitiren ateþi Siyon'un içinde tutuþturdu.w<g6 Merhametli kadýnlar çocuklarýný elleriyle piþirdiler, Halkým kýrýlýrken yiyecek oldu bu kendilerine.;36 Kýlýçla öldürülenler kýtlýktan ölenlerden mutludur, Çünkü kýtlýktan ölenler tarla ürününün yokluðundan yýpranarak erimekteler.: 6Þimdiyse görünüþleri kömürden kara, Sokaklarda tanýnmaz oldular. Bir deri bir kemiðe döndüler, odun gibi kurudular.q9[6Beyleri kardan temiz, sütten aktýlar, Bedence mercandan kýzýl, laciverttaþý kadar biçimliydiler.c8?6Halkýmýn suçu el deðmeden, bir anda yýkýlan Sodom'un günahýndan daha büyüktür.%7C6Onlar ki, yemeðin en iyisini yerlerdi, Sokaklarda periþan oldular; Onlar ki, al giysiler içinde büyüdüler, Çöp yýðýnlarýný kapýþýr oldular.l6Q6Susuzluktan emzikteki bebeklerin dili damaðýna yapýþýyor, Çocuklar ekmek istiyor, veren yok.u5c6Çakallar bile meme verip yavrularýný emzirir, Ama halkým çöldeki devekuþlarý kadar acýmasýz oldu.{4o6Deðerleri saf altýnla ölçülen Siyon çocuklarý Nasýl çömlekçi iþi, toprak testi yerine sayýlýr oldu!p3 [6Altýn nasýl donuklaþtý, Saf altýn nasýl deðiþti! Kutsal taþlar sokak baþlarýna daðýlmýþ.H2 6BGöklerinin altýndan öfkeyle kovala, yok et onlarý, ya RAB.D16AÝnat etmelerini saðla, Lanetin üzerlerinden eksilmesin.80k6@Yaptýklarýnýn karþýlýðýný ver, ya RAB.F/6?Oturup kalkýþlarýna bak, Alay konusu oldum türkülerine. . 6>-6=Aþaðýlamalarýný, ya RAB, Çevirdikleri bütün dolaplarý, Bana saldýranlarýn dediklerini, Gün boyu söylendiklerini duydun. d~~b}}|||4{{?zzyeyx ww vuu$ttnssZrr]qqlppDosoLnmmll kyjjRiiYihhEgVffoedddQcc0bmaa!`___H^-]]{\\+[[ZZ]YYXX6WWkVV U^THSRRQQ#PPONMLKK6JJKJIUH5GGEEKDD&CYC2BCA@@&?>>h=<;:::I99T88/7}76665x44#3e22*11>00!/v..T--z,,N,+K**))b((''&&}&'%~$$c#l"u! _u[F_ju=d hB+<0  j C q j gW"v;pbYJ'Varlýðým hakký için diyor Egemen RAB, Ýsrail'de artýk bu deyiþi aðzýnýza almayacaksýnýz.~auJ'Ýsrail için, diyorsunuz. Bu deyiþle ne demek istiyorsunuz?"` AJRAB bana þöyle seslendi:|_qJBütün orman aðaçlarý Her yüksek aðacý bodurlaþtýranýn, Her bodur aðacý yükseltenin, Her yeþil aðacý kurutanýn Ve kuru aðacý yeþertenin Ben RAB olduðumu anlayacaklar. Bunu ben RAB söylüyorum ve dediðimi yapacaðým.> 'H^ JOnu Ýsrail'in en yüksek daðýnýn üzerine dikeceðim. Dal budak salýp ürün verecek, Görkemli bir sedir aðacý olacak. Her çeþit kuþ dallarýna tüneyecek, Gölgesinde barýnacak.@]yJ' XuJBabilliler birçok kiþiyi yok etmek için toprak rampalar, kuþatma duvarlarý yaptýðýnda, firavun güçlü ordusu ve büyük kalabalýklarla savaþta ona yardýmcý olmayacak.5WcJ' Onlara de ki, 'P'J 'Onlara de ki, LNJ' 'SFJ>Seninle yeniden antlaþma yapacaðým, benim RAB olduðumu anlayacaksýn.TE!J=Büyük, küçük kýzkardeþlerini yanýna aldýðýnda yaptýklarýný anýmsayacak ve utanacaksýn. Seninle yaptýðým antlaþmada olmadýðý halde onlarý kýzlarýn olsunlar diye sana vereceðim. D J_J6Utanca boðulacaksýn. Bütün yaptýklarýndan ötürü kýzkardeþlerine avuntu olacak ve utanacaksýn.z=mJ5' diyor Egemen RAB, der, oradaki insanlarý ve hayvanlarý yok edersem;SyJVarlýðým hakký için diyor Egemen RAB, bu üç kiþi o ülkede yaþasa bile, ne oðullarýný ne de kýzlarýný kurtarabilirler. Ancak kendi canlarýný kurtarabilirler. Ülke ise viraneye döner.#x?J'Ya da ülkeye yabanýl hayvanlar gönderirsem ve ülkeyi kimsesiz býrakýrlarsa, ülke viraneye döner, hayvanlar yüzünden kimse içinden geçemezse;w)Jþu üç adam -Nuh, Daniel*fh*, Eyüp- orada olsalar bile, doðruluklarýyla ancak kendi canlarýný kurtarabilirler. Egemen RAB böyle diyor.jvMJ 'Ýnsanoðlu, eðer bir ülke bana sadakatsizlik eder, günah iþlerse, ben de o ülkeye karþý elimi uzatýr, onu her türlü yiyecekten yoksun býrakýr, üzerine kýtlýk gönderir, insanlarý ve hayvanlarý yok edersem;#uAJ RAB bana þöyle seslendi:Ht J Böylece Ýsrail halký bir daha benden ayrýlmayacak, günahlarýyla kendilerini kirletmeyecekler. Onlar halkým olacaklar, ben de onlarýn Tanrýsý olacaðým. Egemen RAB böyle diyor.> 'psYJ Suçlarýnýn cezasýný çekecekler. Peygamber de ona danýþan da ayný þekilde cezalandýrýlacak.,rQJ ' m/JBunun için onlarla konuþ ve de ki, '6heJ Madem incitmek istemediðim doðru kiþinin cesaretini yalanlarýnýzla kýrdýnýz ve canýný kurtarmak için kötü kiþiyi kötü yolundan dönmemeye yüreklendirdiniz,g3J Örtülerinizi yýrtacak, halkýmý elinizden kurtaracaðým. Bir daha tuzaðýnýza düþmeyecekler. O zaman benim RAB olduðumu anlayacaksýnýz.wfgJ ' '<`qJ Sýva vurduðunuz duvarý yýkýp yerle bir edeceðim. Temeli açýlýp ortaya çýkacak. Yýkýlacak ve altýnda yok olacaksýnýz. O zaman benim RAB olduðumu anlayacaksýnýz.>_uJ ' ' QJ 'Ýnsanoðlu, Ýsrail halký, diyor.#PAJ RAB bana þöyle seslendi:/OWJ Ama ben RAB, ne dersem gecikmeden olacak. Siz, ey asi Ýsrail halký, söylediklerimin tümünü sizin günlerinizde yerine getireceðim. Böyle diyor Egemen RAB.> '^N5J Artýk Ýsrail halký arasýnda yalan görüm ya da aldatýcý falcýlýk olmayacak.LMJ Onlara de ki, Yine onlara de ki, deyiþinin anlamý nedir?#KAJ RAB bana þöyle seslendi:JJ Halkýn içinde yaþadýðý kentler yakýlacak, ülke çöle dönüþecek. O zaman benim RAB olduðumu anlayacaksýnýz.> 'I%J Ülkede yaþayan halka de ki, BuJ 'Onlarýn önderi karanlýkta eþyasýný sýrtýnda taþýyarak yola koyulacak. Eþyasýný çýkarmak için duvarda bir gedik açacak. Ülkeyi görmemek için yüzünü örtecek.AJ Ben sizin için bir uyarýyým> de. Sana yaptýðýmýn týpkýsý onlara da yapýlacak. Tutsak olarak sürgüne gidecekler.@J 'Onlara de ki, diye sormadý mý?(>KJ Ertesi sabah RAB bana seslendi:^=5J Bana verilen buyruk uyarýnca davrandým. Gündüzün sürgüne gidecekmiþ gibi eþyalarýmý çýkardým. Akþam elimle duvarý deldim. Eþyalarýmý karanlýkta çýkarýp onlar izlerken sýrtýmda taþýdým./<WJ Seni izlerlerken eþyaný sýrtlayýp karanlýkta taþý. Ülkeyi görmemek için yüzünü ört. Çünkü yapacaklarýn Ýsrail halký için bir uyarý olacaktýr.'<;sJ Onlar seni izlerken duvarý delip eþyaný çýkar.":=J Gündüzün, halkýn gözü önünde topladýðýn sürgün eþyaný çýkar. Akþam yine onlarýn gözü önünde sürgüne giden biri gibi yola çýk.j9MJ 'Sen, insanoðlu, sürgüne gidecekmiþ gibi eþyaný topla, onlarýn gözü önünde, gündüzün yola çýk, bulunduðun yerden baþka bir yere git. Kim bilir, asi bir halk olmalarýna karþýn seni görüp anlayabilirler.8#J 'Ýnsanoðlu, asi bir halkýn arasýnda yaþýyorsun. Gözleri varken görmüyor, kulaklarý varken iþitmiyorlar. Çünkü bu halk asidir."7 AJ RAB bana þöyle seslendi:P6J Ben de RAB'bin bana gösterdiði her þeyi sürgündekilere anlattým.5)J Görümde Tanrý'nýn Ruhu beni yukarý kaldýrýp Kildan* ülkesindeki sürgünlerin yanýna götürdü. Sonra gördüðüm görüm kayboldu.X4)J RAB'bin görkemi kentin ortasýndan yükselip kentin doðusundaki daða kondu.3J Keruvlar* kanatlarýný açtý, tekerlekler yanlarýnda duruyordu. Ýsrail Tanrýsý'nýn görkemi onlarýn üzerindeydi.2-J Tiksindirici, iðrenç putlara gönülden yönelenlere gelince, yaptýklarýnýn aynýsýný baþlarýna getireceðim. Böyle diyor Egemen RAB.'1J O zaman kurallarýmý izleyecek, ilkelerime uymaya özen gösterecekler. Onlar halkým olacak, ben de onlarýn Tanrýsý olacaðým.0-J Onlara tek bir yürek vereceðim, içlerine yeni bir ruh koyacaðým. Ýçlerindeki taþ yüreði çýkarýp onlara etten bir yürek vereceðim.V/%J 'Ülkeye dönecek, tiksindirici, iðrenç putlarý oradan söküp atacaklar.0.YJ 'De ki, N-J 'Bu yüzden de ki, :,mJ 'Ey insanoðlu, Yeruþalim'de yaþayanlar senin kardeþlerin, akrabalarýn ve öbür Ýsrailliler için, demiþler.'#+AJ RAB bana þöyle seslendi:L*J Ben peygamberlikte bulunurken Benaya oðlu Pelatya öldü. Yüzüstü yere kapanýp, 'Ah, ey Egemen RAB! Geri kalan Ýsrailliler'i büsbütün mü yok edeceksin?' diye yüksek sesle haykýrdým.))J O zaman benim RAB olduðumu anlayacaksýnýz. Kurallarýmý izlemediniz, ilkelerime uymadýnýz; çevrenizdeki uluslarýn ilkelerine uydunuz.'(J Bu kent sizin için kazan olmayacak, siz de onun içinde et olmayacaksýnýz. Sizi Ýsrail sýnýrýnda cezalandýracaðým.'J Kýlýçla öldürüleceksiniz. Sizi Ýsrail sýnýrýnda cezalandýracaðým. O zaman benim RAB olduðumu anlayacaksýnýz.b&=J Sizi kentten çýkarýp yabancýlarýn eline teslim edeceðim. Sizi cezalandýracaðým.e%CJ Kýlýçtan korktunuz, ama ben üzerinize kýlýç göndereceðim. Egemen RAB böyle diyor.$J 'Bundan ötürü Egemen RAB þöyle diyor: Oraya attýðýnýz ölüler et, kent de kazandýr. Ama sizi kentin dýþýna süreceðim.^#5J Bu kentte birçok kiþi öldürdünüz, kentin sokaklarýný ölülerle doldurdunuz.-"SJ Sonra RAB'bin Ruhu üzerime inip þunlarý söylememi buyurdu: 'RAB þöyle diyor: Ey Ýsrail halký, neler söylediðinizi ve neler düþündüðünüzü bilirim.E!J Bundan ötürü onlarý uyar, ey insanoðlu, onlarý uyar.'i KJ 'Onlar, diyorlar.s_J RAB bana, 'Ýnsanoðlu, bunlar kötülük tasarlayan ve bu kentte kötü öðüt veren adamlardýr' dedi,x kJ Ruh beni yine yukarýya kaldýrýp RAB'bin Tapýnaðý'nýn Doðu Kapýsý'na götürdü. Kapýnýn giriþ bölümünde yirmi beþ adam vardý. Aralarýnda halkýn önderlerinden Azzur oðlu Yaazanya'yý, Benaya oðlu Pelatya'yý gördüm.pYJ Yüzleri Kevar Irmaðý kýyýsýnda gördüðüm yüzlere benziyordu. Her biri dosdoðru ilerliyordu.wgJ Her birinin dört yüzü, dört kanadý vardý. Kanatlarýnýn altýnda insan elini andýran bir þey vardý.!J Kevar Irmaðý kýyýsýnda, Ýsrail Tanrýsý'nýn altýnda gördüðüm ve Keruvlar olduðunu anladýðým canlý yaratýklar bunlardý.a;J Ben bakarken Keruvlar kanatlarýný açýp yerden yükseldi, tekerlekler de onlarla yükseldi. RAB'bin Tapýnaðý'nýn Doðu Kapýsý'nýn giriþinde durdular. Ýsrail Tanrýsý'nýn görkemi onlarýn üzerindeydi.[/J RAB'bin görkemi tapýnaðýn eþiðinden ayrýlýp Keruvlar'ýn üzerinde durdu.'J Keruvlar durduðunda onlar da duruyor, Keruvlar yerden yükseldiðinde onlar da yükseliyordu. Çünkü yaratýklarýn ruhu tekerleklerdeydi.4aJ Keruvlar hareket edince, yanlarýndaki tekerlekler de hareket ediyor, Keruvlar yerden yükselmek için kanatlarýný açýnca, tekerlekler de yanlarýndan ayrýlmýyordu.yJ Keruvlar yukarýya doðru yükseldi. Bunlar daha önce Kevar Irmaðý kýyýsýnda gördüðüm canlý yaratýklardý./WJ Her Keruv'un dört yüzü vardý: Birinci yüz öküz*fg* yüzüne, ikincisi insan yüzüne, üçüncüsü aslan yüzüne, dördüncüsü kartal yüzüne benziyordu.=uJ Tekerleklere 'Dönen tekerlekler' dendiðini duydum.wJ Keruvlar'ýn bedenleri -sýrtlarý, elleri, kanatlarý- ve dördünün de tekerlekleri çepeçevre gözlerle doluydu.@yJ Hareket edince Keruvlar'ýn baktýklarý dört yönden birine doðru, saða sola dönmeden ilerliyordu. Ön tekerlek nereye yönelirse, öbür tekerlekler de onun ardýnca gidiyordu.W'J Dördü de birbirine benziyor, iç içe girmiþ bir tekerleði andýrýyordu.J Baktým, her Keruv'un yanýnda birer tane olmak üzere dört tekerlek gördüm. Tekerlekler sarý yakut gibi parýldýyordu.T!J Keruvlar'ýn kanatlarý altýnda insan eline benzer bir þekil göründü.%CJ Sonra Keruvlar'dan biri aralarýndaki ateþe elini uzattý, biraz ateþ alýp keten giysili adamýn avuçlarýna koydu. Adam ateþi alýp oradan ayrýldý. 'J RAB keten giysili adama, 'Keruvlar'dan ve tekerleklerin arasýndan ateþ al' diye buyurunca, adam oraya girip bir tekerleðin yanýnda durdu. 6~}}y||{{rzzyyxJwvuuLtt.sroqqkpp;o`nnNnmmlkkdjjriiEhgggf`f7elddcrba```A_^^]]\\[[YYWXXMWW5VUUT_SCRRQ~Q(PPYONMLL)KvJJJHHyGGGAFFE}ECCCGBB.Ac@@?I>>>o==;<_;z:99j88O7H6o55F4433K2=11n00//R.--{,,r,++]**)(((:'~&w%%R$$ #j#D#"!!%! D^QD-ZX<4Frsg- C Y ` *24#Yha8;J Odunlarý yýð! Ateþi tutuþtur! Eti iyice piþir! Baharatý kat! Kemikler kavrulsun!n7UJ Egemen RAB þöyle diyor: Kan döken kentin vay baþýna! Ben kendim ateþ için odun yýðacaðým.{6oJÖfkeyi alevlendirmek, Öç almak için, Onun kanýný çýplak bir kayanýn üzerine döktüm ki, örtülemesin.5JÇünkü döktüðü kan ortalýkta duruyor; Çýplak bir kayanýn üzerine döktü kaný, Toprakla örtülebilecek bir yere dökmedi.54cJEgemen RAB diyor ki, Kan döken o kentin vay baþýna! Pas tutmuþ, Pasýndan temizlenmemiþ o kazanýn vay baþýna! Kazandan eti kura çekmeden Parça parça çýkarýn.w3gJSürünün en iyilerini seçin, Kazanýn altýna odun*fm* yýðýn, Býrakýn su kaynasýn, Kemikler piþsin.r2]JEtin parçalarýný da koyun, Etin en iyi parçalarýný, Budu ve döþü. Seçme kemikleri de doldurun.1%JBu asi halka simgesel bir öykü anlat. Onlara de ki, dedim.e'CJ*'Kaygýsýz kalabalýðýn sesi yankýlandý çevresinde. Düzeysiz bir yýðýn kalabalýkla birlikte çölden Sabalýlar getirildi. Ýki kýzkardeþin koluna bilezikler taktýlar, baþlarýna güzel bir taç koydular.u&cJ)Þýk bir divanýn üzerine oturdunuz, önüne bir sofra kurup üzerine buhurumu, zeytinyaðýmý koydunuz.D%J('Siz iki kýzkardeþ uzaklarda yaþayan adamlarýn gelmesi için ulaklar gönderdiniz. Adamlar gelince, onlar için yýkanýp gözlerinize sürme çektiniz, mücevherlerinizi taktýnýz. $ J'w#gJ&Bununla kalmayarak, þunlarý da yaptýlar: Çocuklarýný putlara sunduklarý gün tapýnaðýmý kirlettiler, Þabat* günlerimi hiçe saydýlar. Ayný gün tapýnaðýma girip onu kirlettiler. Ýþte tapýnaðýmda bunlarý yaptýlar."-J%Çünkü fahiþelik ettiler, kan döktüler. Putlarýyla fahiþelik ettiler; bana doðurduklarý çocuklarý yiyecek olarak putlarýna sundular. ! J$RAB bana seslendi: 'Ýnsanoðlu, Ohola'yla Oholiva'yý yargýlayacak mýsýn? Öyleyse onlara iðrenç uygulamalarýný bildir.' GJ#'Bundan ötürü Egemen RAB þöyle diyor: Madem beni unuttun, bana sýrt çevirdin, sen de ahlaksýzlýðýnýn, fahiþeliðinin cezasýný yükleneceksin.' J"Ondan içecek, tüketeceksin; Parçalarýný kemirecek Ve göðsünü paralayacaksýn. Bunu ben söylüyorum diyor Egemen RAB.{oJ!Sarhoþ olacak, umutsuzluða boðulacaksýn, Kýzkardeþin Samiriye'nin kâsesi Yýkým, periþanlýk kâsesidir.1J 'Egemen RAB þöyle diyor: Kýzkardeþinin kâsesinden içeceksin, O derin ve geniþtir; Sana gülecek, seninle alay edecekler, Dopdolu bir kâse.Z-JKýzkardeþinin yolunu izledin. Bu nedenle, sana onun kâsesinden* içireceðim.  JT!JSana düþman gibi davranacak, emeðinin bütün ürününü alacaklar. Seni çýrýlçýplak býrakacaklar. Böylece utanç verici fahiþeliklerin açýða çýkacak. Bütün bunlar þehvet düþkünlüðünden, fahiþeliðin yüzünden baþýna geldi. Çünkü uluslarla fahiþelik ettin, onlarýn putlarýyla kendini kirlettin.jMJ'Egemen RAB þöyle diyor: Seni nefret ettiðin, tiksindiðin adamlarýn eline teslim edeceðim.3JMýsýr'da yaptýðýn ahlaksýzlýklara, fahiþeliklere son vereceðim. Böyle þeylere özlem duymayacak, bir daha Mýsýr'ý anýmsamayacaksýn.H JÜzerindeki giysiyi soyacak, güzel mücevherlerini alacaklar.JÖfkemi sana yönelteceðim, onlarýn sana kýzgýnlýkla davranmalarýný saðlayacaðým. Burnunu, kulaklarýný kesecekler. Sað kalanlarý kýlýçla öldürecekler. Oðullarýný, kýzlarýný alacaklar, sað kalanlarý ateþ yakýp yok edecek.'JSilahlarla, savaþ ve yük arabalarýyla, çok uluslu bir orduyla sana saldýracaklar. Seni her yandan büyük, küçük kalkanlarla, miðferlerle saracaklar. Cezalandýrmalarý için seni onlarýn eline teslim edeceðim. Seni kendi kurallarýna göre yargýlayacaklar.}sJBabilliler'i, bütün Kildaniler'i, Pekotlular'ý, Þoalýlar'ý, Koalýlar'ý, onlarla birlikte bütün Asurlular'ý, yakýþýklý gençleri -valileri, komutanlarý, subaylarý, ünlü adamlarý, atlýlarý- sana karþý ayaklandýracaðým.3_J'Bundan ötürü, ey Oholiva, Egemen RAB þöyle diyor: Tiksindiðin oynaþlarýný sana karþý kýþkýrtacaðým. Onlarý her yandan sana karþý ayaklandýracaðým.JÖyle ki, Mýsýr'da gençliðindeki þehvet düþkünlüðünü özledin. Memelerin orada okþanmýþ, erdenliðini orada yitirmiþtin.hIJErkeklik organlarý eþeðinkine, menileri aygýrýnkine benzeyen oynaþlarýna gönül verdi.lQJGençliðinde Mýsýr'da yaptýðý fahiþelikleri anýmsayarak, fahiþeliðini daha da artýrdý.#?JFahiþeliklerini sergileyip çýplaklýðýný açýnca kýzkardeþinden tiksinerek yüzümü çevirdiðim gibi, ondan da tiksinerek yüzümü çevirdim.3_JBunun üzerine Babilliler onunla yatakta seviþmek üzere geldiler, zina ederek onu kirlettiler. Onu öyle kirlettiler ki, sonunda hepsinden tiksinip yüzünü çevirdi.[ /JOholiva görür görmez onlara gönül verdi, Kildan ülkesine ulaklar gönderdi.  J  J'Oholiva fahiþeliklerini giderek artýrdý. Duvara oyulmuþ insan resimlerini -bellerine kuþak, baþlarýna geniþ sarýk baðlamýþ kýrmýzý renkli Kildani* resimlerini- gördü. Hepsi kökeni Kildan ülkesine dayanan Babil subaylarýna benziyordu.T !J Kendisini ne kadar kirlettiðini gördüm. Ýkisi de ayný yolu izlediler.  J O da hepsi de genç, yakýþýklý Asurlular'a -valilere, komutanlara, iyi donanmýþ savaþçýlara, atlýlara- gönül verdi.ykJ 'Kýzkardeþi Oholiva bunu gördü, ama þehveti ve fahiþelikleri kýzkardeþininkinden daha utanç vericiydi.:mJ Çýplaklýðýný açtýlar, oðullarýný, kýzlarýný aldýlar, onu kýlýçla öldürdüler. Kendisine verilen cezadan ötürü kadýnlar arasýnda adý kötüye çýktý.]3J 'Bu nedenle onu oynaþlarýnýn, gönül verdiði Asurlular'ýn eline teslim ettim.+JMýsýr'da baþladýðý fahiþeliði býrakmadý. Gençken onunla yattýlar, erdenliðini bozdular, þehvetlerini onun üzerine boþalttýlar.!JAsurlular'ýn en seçkin adamlarýna fahiþe olarak kendini verdi. Gönül verdiði bu kiþilerin putlarýna baðlanarak kendini kirletti.  JCJ'Ohola benimken fahiþelik etti. Oynaþlarý olan Asurlular'a gönül verdi. Hepsi de genç, yakýþýklý, lacivertler kuþanmýþ savaþçýlar, valiler, komutanlar, atlý askerlerdi./JBüyüðünün adý Ohola, küçüðünün Oholiva'ydý. Benim oldular; oðullar, kýzlar doðurdular. Ohola Samiriye'dir, Oholiva da Yeruþalim.s_JGençliklerinde Mýsýr'da fahiþelik ettiler. Memeleri orada okþandý, erdenliklerini orada yitirdiler.<sJ'Ýnsanoðlu, bir anneden doðma iki kadýn vardý."~ AJRAB bana þöyle seslendi:1}[JBunun için öfkemi üzerlerine boþaltacak, kýzgýnlýðýmla onlarý yakýp yok edeceðim. Yaptýklarýný kendi baþlarýna getireceðim.' Egemen RAB böyle diyor.!|;J'Ýçlerinde duvarý örecek, gedikte durup önümde ülkeyi savunacak, onu yerle bir etmemi engelleyecek bir adam aradým, ama hiç kimseyi bulmadým.{JÜlke halký baský uyguladý, soygunculuk etti. Düþküne, yoksula baský yaptý, yabancýya haksýz yere kötü davrandý.z3JPeygamberleri uydurma görümlerle, yalan fal açarak bu suçlarý gizlediler; ben RAB konuþmadýðým halde, diyorlar.ywJYöneticileri avýný parçalayan kurt gibidir. Haksýz kazanç elde etmek için kan döküyor, canlara kýyýyorlar.x}JKâhinleri yasamý hiçe saydýlar, kutsal eþyalarýmý kirlettiler, kutsalla bayaðý arasýndaki ayrýmý yapmadýlar, kirliyle temiz arasýndaki farký öðretmediler, Þabat günlerimden gözlerini çevirdiler. Kutsallýðýmý önemsemediler.7wgJÖnderleri*fl* kükreyen, avýný parçalayan aslan gibi orada düzen kurdular. Canlara kýydýlar, hazineler, deðerli nesneler aldýlar, birçok kadýný dul býraktýlar.tvaJ'Ýnsanoðlu, ülkeye de ki, #uAJRAB bana þöyle seslendi:*tMJGümüþ potada nasýl erirse, siz de kentin içinde öyle eriyeceksiniz. O zaman üzerinize kýzgýnlýðýný dökenin ben, RAB olduðumu anlayacaksýnýz.> 'vseJSizi toplayacak, öfkemin ateþini üzerinize üfleyeceðim; siz de kentin içinde eriyip yok olacaksýnýz.KrJEritmek için ateþi üfleyerek gümüþü, tuncu, demiri, kurþunu, kalayý nasýl potaya atýyorlarsa, ben de öfkemle, kýzgýnlýðýmla sizi toplayacak, kentin ortasýna koyup eriteceðim.qJBundan ötürü Egemen RAB þöyle diyor: 'kmOJSizi uluslar arasýna daðýtýp ülkelere süreceðim. Sizdeki ruhsal kirliliðe son vereceðim.l#JSizinle uðraþacaðým gün cesaretiniz kalacak mý? Elleriniz güçlü olabilecek mi? Bunu ben RAB söylüyorum ve dediðimi yapacaðým.wkgJ ' '-]SJÖfkemi üzerinize dökeceðim, Kýzgýnlýðýmý üzerinize üfleyeceðim; Acýmasýz adamlarýn, Yakýp yok etmekte usta kiþilerin eline Teslim edeceðim sizi.s\_JKýlýç kýnýna koyulsun! Yaratýldýðýnýz yerde, Atalarýnýzýn ülkesinde Yargýlayacaðým sizi.T[!JSize iliþkin görümler aldatýcýdýr, Açýlan fal yalandýr. Öldürülecek kötülerin enseleri üzerine Yerleþtirileceksin, ey kýlýç! Onlarýn günü yaklaþtý, Sonunda yargý günleri geldi.Z}J'Sen, ey insanoðlu, peygamberlik et ve de ki, X1JEgemen RAB þöyle diyor: Sarýðý çýkar, tacý kaldýr. Artýk eskisi gibi olmayacak. Alçakgönüllü yükseltilecek, gururlu alçaltýlacak.jWMJ' FJJ Ýnsanoðlu, baðýr, haykýr! Çünkü bu kýlýç halkýma karþý; Bütün Ýsrail önderlerine karþý. Onlar halkýmla birlikte kýlýca teslim edildiler. Bunun için baðrýný döv.nIUJ Kýlýç kullanýlmak için Cilalanmaya verildi; Öldürenin eline verilsin diye bilenip cilalandý."H=J Öldürmek için bilendi, Þimþek gibi çaksýn diye cilalandý. Nasýl sevinebiliriz? Kýlýç oðlumun asasýný sýradan bir sopa gibi küçümsedi.qG[J 'Ýnsanoðlu, peygamberlik et ve de ki, diye sorduklarýnda, diye yanýtlayacaksýn. Egemen RAB böyle diyor.'_D7J'Sen, ey insanoðlu, inle! Onlarýn gözü önünde ezik bir yürekle acý acý inle!CyJBöylece herkes kýlýcýný kýnýndan çýkaranýn ben RAB olduðumu anlayacak. Onu bir daha yerine koymayacaðým.>BJDoðru kiþiyi de kötü kiþiyi de kesip yok etmek için kýlýcým kýnýndan çýkacak ve güneyden kuzeye herkese karþý olacak.&AEJOna de ki, J1Bunun üzerine, 'Ah, ey Egemen RAB!' dedim, 'Onlar benim için, diyorlar.'_=7J0Ateþi tutuþturanýn ben RAB olduðumu herkes görecek, ateþ söndürülmeyecek.> '1<[J/Negev Ormaný'na de ki, '.8UJ+Bütün yaptýklarýnýzý, kendinizi kirlettiðiniz bütün uygulamalarý orada anýmsayacak, yaptýðýnýz kötülüklerden ötürü kendinizden tiksineceksiniz.7J*Sizleri atalarýnýza vermeye ant içtiðim ülkeye, Ýsrail ülkesine getirdiðimde, benim RAB olduðumu anlayacaksýnýz.[6/J)Sizi uluslarýn arasýndan çýkarýp daðýlmýþ olduðunuz ülkelerden topladýðýmda, beni hoþnut eden bir koku gibi kabul edeceðim. Uluslarýn gözü önünde aranýzda kutsallýðýmý göstereceðim. 5J(Çünkü kutsal daðýmda, Ýsrail'in yüksek daðýnda, diyor Egemen RAB, bütün Ýsrail halký orada, ülkede bana kulluk edecek. Orada onlarý kabul edeceðim. Orada sunularýnýzý, seçme armaðanlarýnýzý, bütün kutsal adaklarýnýzý isteyeceðim.V4%J'' ' Orasý bugün de Bama*fk* adýyla anýlýyor. )JKendilerine vermeye ant içtiðim ülkeye onlarý getirdiðimde, gördükleri her yüksek tepede, sýk yapraklý her aðacýn altýnda kurbanlarýný kestiler. Beni öfkelendiren sunularýný, güzel kokulu sunularýyla dökmelik sunularýný orada sundular.(J'Bu nedenle, ey insanoðlu, Ýsrail halkýna de ki, M&JBen de onlara iyi olmayan kurallar, yaþam vermeyen ilkeler verdim.%#JÇünkü ilkelerimi izlemediler, kurallarýmý reddettiler. Þabat günlerimi hiçe saydýlar, gözlerini atalarýnýn putlarýna diktiler.l$QJOnlarý uluslarýn arasýna daðýtacaðýma, baþka ülkelere göndereceðime çölde ant içtim.#!JAma elimi geri çektim, Ýsrailliler'i Mýsýr'dan çýkardýðýmý gören uluslarýn gözünde adýma leke gelmesin diye bunu yapmadým.'"GJ' %EJRAB o sýrada bana seslendi:* OJSürgünlüðümüzün yedinci yýlý, beþinci ayýn* onuncu günü, Ýsrail ileri gelenlerinden bazý kiþiler RAB'be danýþmak için gelip önüme oturdular.* MJGövdesi ateþ aldý, Filizini, ürününü yakýp yok etti. Kral asasý olacak kadar güçlü dalý kalmadý.> Bu bir aðýttýr ve aðýt olarak kalacaktýr.'6 gJ Þimdi çöle, Kurak, susuz bir yere dikildi.& EJ Ama onu öfkeyle kökünden söküp yere attýlar. Doðu rüzgarý ürününü kuruttu. Güçlü dallarý koparýlýp kurudu, Ateþ onlarý yakýp yok etti. 3J Dallarý kral asasý olacak kadar güçlendi. Asma boy attý, Bulutlara dek yükseldi. Yüksekliði ve dallarýnýn çokluðu Herkesçe görüldü.{ oJ ' diyor. Ey Ýsrail halký, benim yollarým mý doðru deðil? Doðru olmayan sizin yollarýnýz deðil mi?|{qJÇünkü isyanlarýnýn farkýna varýyor ve onlardan dönüyor. Böyle biri kesinlikle yaþayacak, ölmeyecektir.tzaJAma kötü kiþi, yaptýðý kötülükten döner, adil ve doðru olaný yaparsa, canýný kurtaracaktýr.yJDoðru kiþi doðruluðundan döner de kötülük yaparsa, bu yüzden ölecek. Evet, iþlediði günah yüzünden ölecektir.%xCJ'Siz yine de, diyorsunuz. Ey Ýsrail halký, dinle: Benim yolum mu doðru deðil? Doðru olmayan sizin yollarýnýz deðil mi?wJ'Doðru kiþi doðruluðundan döner, günah iþler, kötü kiþinin yaptýðý bütün iðrenç þeyleri yaparsa, yaþayacak mý? Onun yaptýðý doðru iþlerin hiçbiri anýlmayacaktýr. Sadakatsizliði yüzünden suçludur, günahlarý yüzünden ölecektir.&vEJBen kötü kiþinin ölümünden sevinç duymam, ancak kötü kiþinin kötü yollarýndan dönüp yaþamasýndan sevinç duyarým. Egemen RAB böyle diyor.ouWJÝþlediði günahlardan hiçbiri ona karþý anýlmayacaktýr. Doðruluðu sayesinde yaþayacaktýr.t)J'Kötü kiþi iþlediði bütün günahlardan döner, buyruklarýma uyar, adil ve doðru olaný yaparsa, kesinlikle yaþayacak, ölmeyecektir.gsGJÖlecek olan günah iþleyen kiþidir. Oðul babasýnýn suçundan sorumlu tutulamaz, baba da oðlunun suçundan sorumlu tutulamaz. Doðru kiþi doðruluðunun, kötü kiþi kötülüðünün karþýlýðýný alacaktýr.^r5J'Ama siz, dersiniz. Bu oðul adil ve doðru olaný yapmýþ, bütün kurallarýmý dikkatle izlemiþtir. Böyle biri kesinlikle yaþayacaktýr. qJAma babasý kendi günahý yüzünden ölecektir. Çünkü zorbalýk etti, kardeþini soydu, Halký arasýnda iyi olmayaný yaptý.KpJBöyle biri elini kötülükten*fi* çeker, Faiz almaz, aþýrý kâr gütmez, Kurallarýmý izler, Ýlkelerimi uygularsa, Babasýnýn günahý yüzünden ölmeyecek, Kesinlikle yaþayacaktýr.uocJKimseye haksýzlýk etmez, Rehin almaz, Soygunculuk etmez, Aç olana ekmeðini verir, Çýplaðý giydirir.nJDaðlarda putlara sunulan kurbandan yemez, Ýsrail halkýnýn putlarýna bel baðlamaz, Komþusunun karýsýný kirletmez;m{J'Diyelim ki, bu oðulun da bir oðlu olur ve babasýnýn iþlediði bütün günahlarý görür, Ama hiçbirini yapmaz;KlJ Faizle para verir, aþýrý kâr güder. Böyle biri yaþayacak mý? Hayýr, yaþamayacak! Bütün bu iðrençlikleri yapmýþtýr, öldürülecektir. Onun kanýndan kendisi sorumlu olacaktýr.kJ Düþküne, yoksula haksýzlýk eder, Soygunculuk eder, Rehini geri vermez. Putlara bel baðlar, Ýðrenç þeyler yapar.j}J Babasý bunlardan hiçbirini yapmazken, Oðul daðlarda putlara sunulan kurbandan yer, Komþusunun karýsýný kirletir.eiCJ 'Diyelim ki, bu adamýn zorba, kan döken, Kardeþine bunlardan birini yapan bir oðlu var. h J Kurallarýmý izler, Ýlkelerimi özenle uygular. Ýþte böyle biri doðru kiþidir. O yaþayacaktýr. Egemen RAB böyle diyor.|gqJFaizle para vermez, Aþýrý kâr gütmez. Elini kötülükten çeker, Ýki kiþi arasýnda doðrulukla yargýlar.fJKimseye haksýzlýk etmez, Rehin olarak aldýðýný geri verir, Soygunculuk etmez, Aç olana ekmeðini verir, Çýplaðý giydirir.%eCJDaðlarda putlara sunulan kurbandan yemez, Ýsrail halkýnýn putlarýna bel baðlamaz. Komþusunun karýsýný kirletmez, Âdet gören kadýna yaklaþmaz.GdJ'Diyelim ki, adil ve doðru olaný yapan doðru bir adam var.{coJHer yaþayan can benimdir. Babanýn caný da, çocuðun caný da benimdir. Ölecek olan, günah iþleyen candýr. x ~E}r}K|{{{%zyyx:wvvwuuu:tOssrfqlppQoo]nnmHlkk[jj7ihhkgg2f|f edwccFb{aa`_^]]J]$\\B[[NZZYXXXWVVvVUyTT+RRRR0QQ2PP/ONNN4MM3LKKgJJ^J8INHHH GGFF EEDCC/BB A\@n@??>== <,;8::l98877166B55;4[33e211a03/]..E.--H,,+I**h))0(y''&&A%%C$m$##"U!!9 Wch@[L hG]rmKW4 2 )  h U9aZ;oJ 'Meþek ve Tuval bütün halkýyla kendi mezarlarý çevresinde duruyor. Hepsi sünnetsiz, kýlýçtan geçirilerek öldürülmüþ. Yaþayanlar diyarýnda korku salmýþlardý.<qJ Elam için öldürülenler arasýnda bir yatak yapýldý. Bütün halký mezarýnýn çevresinde. Hepsi sünnetsiz, kýlýçtan geçirilerek ölmüþ. Yaþayanlar diyarýnda korku salmýþlardý, þimdiyse utanç içinde ölüm çukuruna inenlere katýldýlar, öldürülenlerin arasýna yerleþtirildiler.J 'Elam bütün halkýyla kendi mezarýnýn çevresinde duruyor. Hepsi kýlýçtan geçirilmiþ, ölmüþ, sünnetsiz olarak yerin derinliklerine inmiþ. Yaþayanlar diyarýnda korku salmýþlardý, þimdiyse utanç içinde ölüm çukuruna inenlere katýldýlar.-SJ Mezarlarý ölüm çukurunun en dibinde, ordusu mezarýnýn çevresinde duruyor. Yaþayanlar diyarýnda korku salanlarýn hepsi kýlýçtan geçirilmiþ, ölmüþ.xiJ 'Asur bütün ordusuyla orada. Kýlýçtan geçirilmiþ, ölmüþ askerlerinin mezarlarý çevresini sarmýþ.<qJ Güçlü önderler, ölüler diyarýndan, Mýsýr ve onu destekleyenler için, diyecekler.%J Mýsýr halký kýlýçla öldürülenlerin arasýna düþecek. Kýlýç hazýr, býrakýn Mýsýr bütün halkýyla birlikte sürüklensin.pYJ Onlara de ki, #?J 'Ey insanoðlu, Mýsýr halký için yas tut. Onlarý ve güçlü uluslarýn kýzlarýný ölüm çukuruna inenlerle birlikte yerin derinliklerine indir.fEJ Sürgünlüðümüzün on ikinci yýlý, ayýn on beþinci günü RAB bana þöyle seslendi:$~AJ 'Ona yakacaklarý aðýt budur. Uluslarýn kýzlarý bu aðýtý yakacaklar. Mýsýr için, halký için bu aðýtý yakacaklar.' Egemen RAB böyle diyor.$}AJ Mýsýr'ý viraneye çevirdiðimde, Ülkeyi her þeyden yoksun býraktýðýmda, Orada yaþayan herkesi yok ettiðimde, Benim RAB olduðumu anlayacaklar.>n|UJ O zaman sularýný dupduru kýlacak, Irmaklarýný yað gibi akýtacaðým. Egemen RAB böyle diyor.!{;J Bol sularýn yanýnda bütün sýðýrlarýný yok edeceðim. Bundan böyle insan ayaðý da hayvan ayaðý da Sularý karýþtýrýp bulandýrmayacak./zWJ Yiðitlerin, uluslarýn en acýmasýzýnýn, Senin halkýný kýlýçtan geçirmesine izin vereceðim. Mýsýr'ýn gururunu kýracak, Bütün ordusunu yok edecekler.QyJ Egemen RAB þöyle diyor: Babil Kralý'nýn kýlýcý üzerine gelecek.}xsJ Baþýna gelenlerden ötürü Pek çok halký þaþkýna çevireceðim. Kýlýcýmý önlerinde salladýðým zaman, Senin yüzünden krallar dehþetle ürperecek. Yýkýma uðradýðýn gün Hepsi kendi caný için Her an korkuyla titreyecek.wJ 'Seni tanýmadýðýn ülkelere, Uluslarýn arasýna sürgüne gönderdiðimde*fa*, Pek çok halkýn yüreði üzüntüyle sarsýlacak.v J Senin yüzünden gökte ýþýk veren bütün cisimleri karartacak, Ülkeni karanlýða gömeceðim.' Böyle diyor Egemen RAB.u%J Seni ortadan kaldýrdýðým zaman Gökleri örtecek, Yýldýzlarý karartacak, Güneþi bulutla kapatacaðým. Ay ýþýðýný vermeyecek.Ut#J Ülkeyi daðlara dek akan kanýnla ýslatacaðým, Vadiler seninle dolacak.]s3J Bedenini daðlarýn üzerine serecek, Vadileri çürüyen bedeninle dolduracaðým. 'lo SJ Sürgünlüðümüzün on ikinci yýlý, on ikinci ayýn* birinci günü RAB bana þöyle seslendi:fnEJ' 'QTJTahpanhes'te Mýsýr'ýn boyunduruðunu kýrdýðým zaman, Orada gündüz geceye dönecek, Övündüðü orduya son verilecek, Kent bulutlarla kaplanacak, Köylerindeki halk sürgüne gönderilecek.lSQJOn Kenti*fz* ve Pi-Beset gençleri Kýlýçtan geçirilecek, Oradaki halk sürgüne gönderilecek. R JMýsýr'ý ateþe vereceðim, Sin acýdan kývranacak, No*fy* Kenti'nin surlarý yarýlacak, Nof*fü* sürekli tedirgin olacak.eQCJÖfkemi Mýsýr'ýn kalesi Sin üzerine boþaltacak, Kalabalýk No halkýna son vereceðim.hPIJPatros'u viraneye çevirecek, Soan'ý*fv* ateþe verecek, No*fy* Kenti'ni cezalandýracaðým.'OGJ Egemen RAB þöyle diyor: Putlarý yok edecek, Nof'taki*fü* deðersiz putlara son vereceðim. Mýsýr'da artýk önder olmayacak, Ülkeye korku salacaðým.2N]J Nil'in kanallarýný kurutup Ülkeyi kötü kiþilere teslim edeceðim, Ülkeyi de içindeki her þeyi de Yabancýlar eliyle viran edeceðim. Bunu ben RAB söylüyorum.2M]J O ve ordusu, uluslarýn en acýmasýzý, Ülkeyi yerle bir etmek için gelecekler. Mýsýr'a karþý kýlýçlarýný çekecek, Ülkeyi öldürülenlerle dolduracaklar.|LqJ ' UJSürgünlüðümüzün yirmi yedinci yýlý, birinci ayýn birinci günü RAB bana þöyle seslendi:d=AJMýsýr bir daha Ýsrail halkýnýn güveneceði bir yer olmayacak. Ancak Mýsýrlýlar onlara Mýsýr'a dönmekle iþledikleri günahý anýmsatacaklar. O zaman Ýsrailliler benim Egemen RAB olduðumu anlayacaklar.> '$<AJKrallýklarýn en güçsüzü olacak, bir daha uluslarýn üzerinde egemenlik sürmeyecek. Uluslarý yönetmesinler diye onlarý küçük düþüreceðim.|;qJSürgündekileri geri getirip Patros'a, yurtlarýna döndüreceðim. Orada güçsüz bir krallýk oluþturacaklar.r:]J ' 'o,WJ' 'W)'JDiyeceksin ki, 'i%KJÝþlediðin pek çok günah Ve ticaretteki hileciliðin yüzünden Kutsal yerlerini kirlettin. Seni yakýp yok edecek Bir ateþ çýkardým içinden, Bütün seyredenlerin gözü önünde Seni yeryüzünde küle çevirdim.)$KJGüzelliðinden ötürü Gurura kapýldýn, Görkeminden ötürü Bilgeliðini bozdun. Böylece seni yere attým, Krallarýn önünde seni yüzkarasý yaptým.C#JTicaretinin bolluðundan Zorbalýkla doldun Ve günah iþledin. Bu yüzden kirli bir þey gibi Seni Tanrý'nýn daðýndan attým, Yanan taþlarýn arasýndan kovdum, Ey koruyucu Keruv.Y"+JYaratýldýðýn günden Sende kötülük bulunana dek Yollarýnda kusursuzdun.!!JMeshedilmiþ*, koruyucu bir Keruv* olarak Seni oraya yerleþtirdim. Tanrý'nýn kutsal daðýndaydýn, Yanan taþlar arasýnda dolaþtýn. J Sen Tanrý'nýn bahçesi Aden'deydin. Yakut, topaz, aytaþý, Sarý yakut, oniks, yeþim, Laciverttaþý, firuze, zümrütle, çeþit çeþit deðerli taþla bezenmiþtin. Kakma ve oyma iþlerin hep altýndandý. Bunlar yaratýldýðýn gün hazýrlanmýþlardý.0YJ 'Ýnsanoðlu, Sur Kralý için bir aðýt yak. Ona diyeceksin ki, 'J O zaman seni öldürenlerin önünde Ben Tanrý'yým diyecek misin? Seni öldürenlerin elinde Sen Tanrý deðil, insansýn.eCJSeni ölüm çukuruna indirecekler, Denizlerin baðrýnda korkunç bir ölümle öleceksin.+JBen de yabancýlarý, en acýmasýz uluslarý Üzerine göndereceðim. Bilgeliðinin güzelliðine kýlýç çekecek, Görkemini kirletecekler.W'JBu yüzden Egemen RAB þöyle diyor: Madem kendini Tanrý gibi bilge sandýn,q[JTicaretteki üstün becerilerin sayesinde Servetini çoðalttýn, Zenginliðin seni gurura sürükledi.s_JBilgeliðin, anlayýþýn sayesinde, Kendine servet biriktirdin, Hazinelerine altýn, gümüþ yýðdýn.QJÝþte, Daniel'den*fþ* daha bilgesin, Kimse senden bir giz saklayamaz.eCJ'Ýnsanoðlu, Sur önderine de ki, 'wJ#Kýyý halklarý Baþýna gelenlere þaþtýlar; Krallarýnýn tüyleri korkudan diken diken oldu, Yüzleri sarardý.  J"Þimdiyse denizde, sularýn derinliklerinde Darmadaðýn oldun, Mallarýn ve çalýþanlarýnýn tümü Seninle birlikte battý.&EJ!Mallarýn denizaþýrý ülkelere vardýðýnda Birçok ulusu doyurdun, Büyük zenginliðin, çeþit çeþit malýnla Dünya krallarýný zenginleþtirdin. J Aðlayýp yas tutarken, Senin için bir aðýt yakacaklar: Her yaný denizle çevrili Sur Kenti gibi Susturulmuþ bir kent var mý?}sJSenin yüzünden baþlarýný týraþ edecek, Çul kuþanacaklar. Senin için acý acý aðlayacak, Yas tutacaklar.| qJYüksek sesle haykýrýp Senin için acý acý aðlayacaklar; Baþlarýna toprak serpecek, Külde yuvarlanacaklar.W 'JKürekçiler gemilerini býrakacak, Gemicilerle kýlavuzlar kýyýda duracak.> wJGemicilerinin baðýrýþýndan Kýyýlar titreyecek.b =JGemin kazaya uðrayacaðý gün, Zenginliðin, mallarýn, ticari eþyalarýn, Gemicilerin, kýlavuzlarýn, kalafatçýlarýn, Seninle ticaret yapanlar, Askerlerin ve gemide olan herkes Denizin derinliklerine batacak.s _JKürekçilerin seni açýk denizlere götürdü, Ama doðu rüzgarý Denizin baðrýnda parçaladý seni.a;JTicaret gemileri senin mallarýný taþýdý, Denizin baðrýnda büyük yükle doldun.+JPazarlarýndaki mallara karþýlýk Güzel giysiler, lacivert kumaþ, iþlemeler, Sýk dokunmuþ, iplerle sarýlmýþ renkli halýlar verdiler.W'JHarran, Kanne, Eden, Saba, Aþur, Kilmat tüccarlarý Seninle ticaret yaptý.5JSaba ve Raama tüccarlarý seninle ticaret yaptý, Mallarýna karþýlýk Sana her çeþit baharatýn en iyisini, deðerli taþlar, altýn verdiler.lQJArabistan ve Kedar önderleri müþterindi, Mallarýna karþýlýk Sana kuzu, koç, teke verdiler.H JDedan halký mallarýna karþýlýk Sana eyerlik kumaþ verdi.  J-SJÜrünlerinin çeþitliliði, malýnýn bolluðundan ötürü Þam seninle ticaret yaptý. Mallarýna karþýlýk Sana Helbon þarabýyla Sahar yünü, Uzal'dan getirilmiþ þarap tekneleri verdi*fs*. Sana getirilen mallar arasýnda Ýþlenmiþ demir, tarçýn, güzel kokulu kamýþ vardý.JYahuda ve Ýsrail seninle ticaret yaptý. Mallarýna karþýlýk Sana Minnit buðdayý, darý, bal, zeytinyaðý, pelesenk verdiler.6eJSende çok çeþit ürün olduðundan, Edom seninle ticaret yaptý. Mallarýna karþýlýk Sana firuze, mor kumaþ, iþlemeli giysiler, Ýnce keten, mercan, yakut verdiler.~3JRodos*fr* halký seninle ticaret yaptý. Birçok kýyý halký senin müþterindi. Senden aldýklarý mala karþýlýk Fildiþi ve abanoz verdiler.W}'JBeyttogarma halký Mallarýna karþýlýk Sana at, savaþ atý, katýr verdi.t|aJ Yâvan, Tuval, Meþek seninle ticaret yaptý, Mallarýna karþýlýk Sana köle ve tunç* kaplar verdiler.{J ' bk=JSonra senin için þöyle bir aðýt yakacaklar: ' dedi,b[ ?JSürgünlüðümüzün on birinci yýlý, ayýn birinci günü RAB bana þöyle seslendi: ZJOnlardan aðýr bir öç alacak, onlarý öfkeyle paylayacaðým. Kendilerinden öç alýnca, benim RAB olduðumu anlayacaklar.> ',YQJEgemen RAB þöyle diyor: Elimi Filistliler'e karþý uzatacaðým, Keretliler'i*fo* söküp atacaðým, kýyýda yaþayanlardan sað kalanlarýný yok edeceðim.&XEJ'Egemen RAB þöyle diyor: 'VV%J Egemen RAB þöyle diyor: Ben de Edom'a karþý elimi uzatacak, insanlarý da hayvanlarý da yok edecek, ülkeyi viraneye çevireceðim. Teman'dan Dedan'a kadar Edomlular kýlýçla vurulup yok olacaklar.dUAJ 'Egemen RAB þöyle diyor: 'SJ Ammonlular uluslar arasýnda bir daha anýlmasýn diye Moav'ý Ammonlular'la birlikte mülk olarak doðuda yaþayan halka vereceðim.R!J ben de Moav'ýn sýnýrýný, ülkenin süsü olan sýnýr kentlerini, Beytyeþimot, Baal-Meon ve Kiryatayim'i savunmasýz býrakacaðým.~QuJ'Egemen RAB þöyle diyor: 'O/JEgemen RAB þöyle diyor: Madem Ýsrail'le alay ederek ellerinizi çýrptýnýz, ayaklarýnýzý yere vurdunuz, bütün yüreðinizle sevindiniz,NJRabba Kenti'ni develer için otlak, Ammon ülkesini sürüler için aðýl yapacaðým. O zaman benim RAB olduðumu anlayacaksýnýz.0MYJben de sizi miras olarak doðuda yaþayan halka teslim edeceðim. Obalarýný, çadýrlarýný ülkenizde kuracaklar; ürününüzü yiyecek, sütünüzü içecekler.fLEJOnlara de ki, [E/JSarýklarýnýz baþlarýnýzda, çarýklarýnýz ayaklarýnýzda olacak. Yas tutmayacak, aðlamayacaksýnýz. Ancak günahlarýnýzýn içinde eriyip yok olacaksýnýz, kendi aranýzda inleyip duracaksýnýz.D5JBen ne yaptýysam, siz de aynýsýný yapacaksýnýz. Yüzünüzün alt kýsmýný örtmeyeceksiniz, yas tutanlarýn*fn* yiyeceðini yemeyeceksiniz.$CAJ'Ýsrail halkýna de ki, J'Ýnsanoðlu, en çok sevdiðin kiþiyi bir vuruþta senin elinden alacaðým. Yas tutmayacak, aðlamayacak, gözyaþý dökmeyeceksin.#=AJRAB bana þöyle seslendi:N<JBunu ben RAB söylüyorum. Harekete geçmenin zamaný geldi, Esirgemeyeceðim, Acýmayacak, piþman olmayacaðým. Yollarýna ve yaptýklarýna göre yargýlanacaksýn. Böyle diyor Egemen RAB.> '?;wJ Yaptýðýn ahlaksýzlýk seni kirletti. Seni temizlemek istedim, Ama sen pisliðinden temizlenmek istemedin. Sana karþý öfkem yatýþýncaya dek Pisliðinden temizlenmeyeceksin.k:OJ Bütün emekler boþa çýktý, Kazanýn kalýn pasý çýkmýyor. Ateþ bile pasý temizlemiyor.9J Sonra boþ kazaný Ateþ közlerinin üzerine koy. Kýzsýn, bakýrý yansýn, Ýçindeki pislik erisin, Pasý yok olsun. ~~Y}|{{9{zjyylxwwIvfuusrqqppQoownnymm llkejiihgffJeeddWcpcbyb4aNa __^]] \[[>ZpYYhXXIWWIVVUTSSRRRRPQQFPOONNvMLL]LKJJLIHHG*FFEE0DD4C6BhAAy@@{??:>>=<;;/:: 99877F65544'3k22111e00}// .-,,L++#*^*7)b((''I&%$$K#f""!!j jo  C,z-D  & GAF~y4P'J'Ülkelerinde güvenlik içinde yaþayýnca, onlarý korkutan kimse olmayýnca, utançlarýný, bana ettikleri bütün ihanetleri unutacaklar./OWJ''Bundan ötürü Egemen RAB þöyle diyor: Yakup'un sürgündeki soyunu geri getirecek, Ýsrail halkýna acýyacaðým. Kutsal adýmý kýskançlýkla koruyacaðým.bN=J'Onlarý kirliliklerine, isyanlarýna göre cezalandýrdým, yüzümü onlardan gizledim.fMEJ'Uluslar Ýsrail halkýnýn iþlediði suç yüzünden, bana ihanet ettiði için sürgüne gittiðini anlayacaklar. Yüzümü onlardan gizledim, onlarý düþmanlarýnýn eline teslim ettim, hepsi kýlýçtan geçirildi.YL+J'Ýsrail halký o günden baþlayarak benim Tanrýlarý RAB olduðumu anlayacak.KJ''Görkemimi uluslar arasýnda açýklayacaðým. Bütün uluslar kendilerine verdiðim cezayý, üzerlerine koyduðum elimi görecekler.JJ'Soframda atlardan, atlýlardan, yiðitlerden ve her çeþit askerden bol bol yiyip doyacaksýnýz.> Egemen RAB böyle diyor.vIeJ'Sizin için hazýrlayacaðým kurbandan doyana dek yað yiyeceksiniz, sarhoþ oluncaya dek kan içeceksiniz.CHJ'Baþan'ýn besili hayvanlarýnýn -koçlarýn, kuzularýn, tekelerin, boðalarýn- etini yiyip kanýný içer gibi yiðitlerin etini yiyecek, dünya önderlerinin kanýný içeceksiniz.vGeJ''Ýnsanoðlu, Egemen RAB þöyle diyor: Her çeþit kuþa ve yabanýl hayvana seslen: %ECJ'Bu adamlar ülkenin her yanýný dolaþacak. Bir insan kemiði görünce, mezarcýlar onu Hamon-Gog Vadisi'ne gömünceye dek, yanýna bir iþaret koyacak.ZD-J'' <Ülkeyi arýndýrmak için adamlar görevlendirilecek. Bazýlarý ülkeyi sürekli dolaþacak, öbürleriyse yerde kalan cesetleri gömecekler. Yedi aylýk süre bitince, araþtýrma iþine baþlayacaklar.CJ' Onlarý bütün ülke halký gömecek. Görkemimi açýkladýðým gün onlar için onur olacak. Egemen RAB böyle diyor.ZB-J' Ýsrail halký ülkeyi arýndýrmak için onlarý gömecek. Bu yedi ay sürecek.}AsJ' ' OJ'O gün yaklaþtý! Söylediklerim olacak. Egemen RAB böyle diyor. Budur sözünü ettiðim gün!K=J'' '15[J&Onu salgýn hastalýkla, kanla cezalandýracaðým; onun, ordusunun, ondan yana olan birçok ulusun üzerine saðanak yaðmur, dolu, ateþli kükürt yaðdýracaðým.4J&Bütün daðlarýmda Gog'a karþý kýlýcý çaðýracaðým. Egemen RAB böyle diyor. Herkes birbirine kýlýç çekecek.h3IJ&Denizdeki balýklar, gökteki kuþlar, kýrdaki hayvanlar, yerde sürünen bütün yaratýklar ve dünyadaki bütün insanlar önümde titreyecekler. Daðlar yerle bir edilecek, kayalýklar ufalanacak, her duvar çökecek.2{J&Kýskançlýðýmla ve öfkemin þiddetiyle diyorum ki, o gün Ýsrail ülkesinde büyük bir yer sarsýntýsý olacak.c1?J&' N+J& Viran olmuþ kentlerde yaþayan halký soyup malýný yaðma edeceðim. Sürüsü, malý olan, dünyanýn ortasýnda yaþayan bu uluslarýn arasýndan toplanmýþ halka karþý elimi uzatacaðým.U*#J& Diyeceksin ki: Sursuz köyleri olan bir ülkeye saldýracak, esenlik ve güvenlik içinde yaþayan insanlarýn üzerine yürüyeceðim. Bu köylerin tümü sursuz; kapýlarý da kapý sürgüleri de yok.u)cJ& ' 'c?J%Konutum aralarýnda olacak; onlarýn Tanrýsý olacaðým, onlar da benim halkým olacak.a;J%Onlarla esenlik antlaþmasý yapacaðým. Bu onlarla sonsuza dek geçerli bir antlaþma olacak. Onlarý yeniden oraya yerleþtirip sayýca çoðaltacaðým. Tapýnaðýmý sonsuza dek onlarýn ortasýna kuracaðým.`9J%Kulum Yakup'a verdiðim, atalarýnýzýn yaþadýðý ülkeye yerleþecekler. Kendileri, çocuklarý, çocuklarýnýn çocuklarý sonsuza dek orada yaþayacaklar. Kulum Davut da sonsuza dek onlarýn önderi olacak.#J%' c?J%'Halkýndan biri, diye sorarsa,`9J%Ýki deðneði yan yana getirerek birleþtir. Öyle ki, elinde bir deðnek gibi olsun.PJ%'Ýnsanoðlu, bir deðnek al, üzerine diye yaz. Sonra baþka bir deðnek al, üzerine diye yaz.#AJ%RAB bana þöyle seslendi:@yJ%Ruhumu içinize koyacaðým, canlanacaksýnýz. Sizi kendi ülkenize yerleþtireceðim. O zaman, bunu söyleyenin ve yapanýn ben RAB olduðumu anlayacaksýnýz.> ' Böyle diyor RAB.nUJ% Mezarlarýnýzý açýp sizi çýkardýðým zaman benim RAB olduðumu anlayacaksýnýz, ey halkým.2]J% Bu yüzden peygamberlik et ve onlara de ki, diyorlar.: mJ% Böylece bana verilen buyruk uyarýnca peygamberlik ettim. Onlarýn içine soluk*fç* girince canlanýp ayaða kalktýlar. Çok, çok büyük bir kalabalýk oluþturuyorlardý.` 9J% Sonra bana þöyle dedi: 'Rüzgara*fç* peygamberlik et, insanoðlu, peygamberlik et ve de ki, 'r ]J%Baktým, iþte üzerlerinde kaslar, etler oluþuyor, üstlerini deri kaplýyordu. Ama onlarda ruh yoktu./ WJ%Böylece bana verilen buyruk uyarýnca peygamberlik ettim. Ben peygamberlik ederken bir gürültü oldu, bir takýrtý duyuldu. Kemikler birbirleriyle birleþiyordu.; oJ%Size kaslar verecek, üzerinizde et oluþturacaðým, sizi deriyle kaplayacaðým. Ýçinize ruh koyacaðým, canlanacaksýnýz. O zaman benim RAB olduðumu anlayacaksýnýz.> '^5J%Egemen RAB bu kemiklere þöyle diyor: Ýçinize ruh koyacaðým, canlanacaksýnýz.{J%Bunun üzerine, 'Bu kemikler üzerine peygamberlik et' dedi, 'Onlara de ki, 0YJ$#Þöyle diyecekler: Viran olan bu ülke Aden bahçesi gibi oldu; yýkýlýp yerle bir olmuþ, kimsesiz kalmýþ kentler yeniden güçlendiriliyor, içinde oturuluyor.QJ$"Gelip geçenlerin gözünde viran olan ülkenin topraklarý iþlenecek."~=J$!' dendi.}psJ$Onlarý uluslara daðýttým, ülkelere yayýldýlar. Onlarý tutumlarýna ve davranýþlarýna göre yargýladým.so_J$Bu yüzden öfkemi üzerlerine boþalttým. Çünkü ülkede kan döktüler, putlarýyla onu kirlettiler.EnJ$'Ýnsanoðlu, Ýsrail halký kendi ülkesinde yaþarken tutumu ve davranýþlarýyla ülkeyi kirletti. Onlarýn davranýþý benim gözümde âdet gören bir kadýnýn kirliliði gibiydi.#mAJ$RAB bana þöyle seslendi:RlJ$Artýk uluslarýn aþaðýlamalarýný size iþittirmeyeceðim. Uluslarýn aþaðýlamasýna uðramayacaksýnýz. Halkýnýzýn bir daha tökezlemesine izin vermeyeceksiniz.> Egemen RAB böyle diyor.'qk[J$Bundan böyle artýk sen insan yemeyecek, ulusunu çocuksuz býrakmayacaksýn. Egemen RAB böyle diyor.vjeJ$ ' faEJ$ey Ýsrail daðlarý, Egemen RAB'bin sözünü dinleyin! Egemen RAB daðlarla tepelere, vadilerle derelere, yýkýntýlara, çevrenizdeki uluslarýn yaðmasýna, alayýna uðramýþ, terk edilmiþ kentlere þöyle diyor:W`'J$peygamberlik et ve de ki, Egemen RAB þöyle diyor: Daðlarýnýzý viran ettiler, sizi her yandan sýkýþtýrýp çiðnediler; böylece uluslarýn mülkü oldunuz, dile düþtünüz, alay konusu oldunuz,z_mJ$Egemen RAB þöyle diyor: Düþman sizin hakkýnýzda, Hah, hah! Bu eski tepeler mülkümüz oldu! dediði içinw^ iJ$'Ýnsanoðlu, Ýsrail daðlarýna peygamberlik et ve de ki, '[\/J#Egemen RAB þöyle diyor: Bütün yeryüzü sevinirken, seni yerle bir edeceðim.S[J# Bana karþý böbürlendiðinizi, saygýsýzca konuþtuðunuzu da duydum.Z/J# O zaman Ýsrail daðlarýna sövgülerinizi duyduðumu anlayacaksýnýz. Þöyle demiþtiniz: 'Yerle bir oldular, yutalým diye bize verildiler.'zYmJ# Bundan ötürü varlýðým hakký için diyor Egemen RAB, beslediðiniz kin yüzünden halkýma nasýl öfkeyle, kýskançlýkla davrandýysanýz, ben de size öyle davranacaðým. Sizi yargýladýðým zaman onlara kendimi tanýtacaðým.vXeJ# ' Böyle diyor Egemen RAB.'M-J"O zaman ben Tanrýlarý RAB'bin onlarla birlikte olduðumu ve Ýsrail soyunun da benim halkým olduðunu anlayacaklar.> Böyle diyor Egemen RAB.LJ"Onlar için ünlü bir fidanlýk yetiþtireceðim. Artýk ülke kýtlýktan yok olmayacak, uluslarýn aþaðýlamasýna uðramayacaklar.KJ"Artýk uluslarýn çapul malý, yabanýl hayvanlarýn yemi olmayacaklar. Güvenlik içinde yaþayacaklar, kimse onlarý korkutmayacak.mJSJ"Kýrdaki aðaçlar meyve verecek, toprak ürün verecek. Halk ülkesinde güvenlik içinde olacak. Boyunduruklarýnýn baðlarýný koparýp onlarý köle edenlerin elinden kurtardýðým zaman benim RAB olduðumu anlayacaklar.I J"Onlarý da daðýmýn çevresini de bereketli kýlacaðým. Yaðmuru zamanýnda yaðdýracaðým. Bereketli yaðmurlar olacak.(HIJ"' GJ"Ben kendim koyunlarýmý güdeceðim, onlarý kendim yatýracaðým. Egemen RAB böyle diyor.J= J"Onlarý iyi bir otlakta güdeceðim; yaylalarý Ýsrail'in yüksek daðlarý üzerinde olacak. Orada iyi bir otlakta yatacak, Ýsrail'in yüksek daðlarýndaki verimli otlaklarda otlayacaklar.P<J" Onlarý uluslarýn arasýndan çýkaracak, ülkelerden toplayacak, kendi yurtlarýna geri getireceðim. Onlarý Ýsrail daðlarýnda, vadilerde, ülkenin bütün oturulabilir yerlerinde güdeceðim._;7J" Daðýlmýþ koyunlarýnýn arasýndaki bir çoban sürüsüyle nasýl ilgilenirse, ben de koyunlarýmla öyle ilgileneceðim. Bulutlu, karanlýk bir gün daðýlmýþ olduklarý her yerden onlarý kurtaracaðým.T:!J" ' 8wJ" Onun için, ey çobanlar, RAB'bin sözünü dinleyin.a7;J"Varlýðým hakký için diyor Egemen RAB, çoban olmadýðýndan koyunlarým yaðma edildi, yabanýl hayvanlara yem oldu. Çobanlarým koyunlarýmý aramadýlar, onlarý güdeceklerine kendi kendilerini güttüler.A6}J"' diyorlar.+J!Yaptýklarý iðrenç þeylerden ötürü ülkeyi ýssýz, kimsesiz býraktýðým zaman benim RAB olduðumu anlayacaklar.>*J!Ülkeyi ýssýz, kimsesiz býrakacaðým, övündükleri güç son bulacak. Ýsrail daðlarý ýssýz kalacak, oradan kimse geçmeyecek.)J!'Onlara de ki, 2']J!Bu nedenle onlara de ki, diyorlar.#%AJ!RAB bana þöyle seslendi:I$ J!Akþam, Yeruþalim'den kaçýp kurtulan adam gelmeden önce, RAB'bin eli üzerimdeydi, konuþamýyordum. Sabah o yanýma gelmeden RAB dilimi çözdü. Dilim açýldý, artýk konuþabilirdim.#/J!Sürgünlüðümüzün on ikinci yýlý, onuncu ayýn* beþinci günü Yeruþalim'den kaçýp kurtulan biri yanýma gelip, 'Kent düþtü!' dedi.w"gJ!Ey Ýsrail halký, diyorsun. Her birinizi kendi yoluna göre yargýlayacaðým.'!wJ!Kötü kiþi yaptýðý kötülükten döner de adil ve doðru olaný yaparsa, yaptýðý bu iþlerle yaþayacaktýr.r ]J!Doðru kiþi doðruluðundan döner de kötülük yaparsa, yaptýðý kötülüðün içinde ölecektir.`9J!'Senin halkýn, diyor. Oysa doðru olmayan onlarýn yolu. J!Ýþlediði günahlardan hiçbiri ona karþý anýmsanmayacaktýr, adil ve doðru olaný yapmýþtýr; kesinlikle yaþayacaktýr.5J!aldýðý rehini geri verse, çaldýðýný ödese, yaþam veren kurallar uyarýnca davranýp günah iþlemese kesinlikle yaþayacak, ölmeyecektir.pYJ!Kötü kiþiye, desem, ama o günahýndan dönüp adil ve doðru olaný yapsa,NJ! Doðru kiþi için, desem, ama o doðruluðuna güvenip de kötülük yapsa, yaptýðý doðru iþlerin hiçbiri anýmsanmayacak. Yaptýðý kötülükten ötürü ölecek.-J! 'Sen, ey insanoðlu, halkýna de ki, %J! Onlara de ki, MJ! 'Ýnsanoðlu, Ýsrail halkýna de ki,  J! Ancak kötü kiþiyi uyardýðýn halde yolundan dönmezse, o günahý içinde ölecek. Ama sen canýný kurtarmýþ olacaksýn.^5J!Kötü kiþiye, dediðim zaman, onu uyarmaz, kötü yolundan döndürmek için konuþmazsan, o kiþi günahý içinde ölecek; ama onun kanýndan seni sorumlu tutacaðým.}sJ!'Ýnsanoðlu, seni Ýsrail halkýna bekçi atadým. Benden bir söz duyar duymaz onlarý benim yerime uyaracaksýn.J!Ne var ki, bekçi kýlýcýn ülkenin üzerine yaklaþtýðýný görüp halký uyarmak için boru çalmazsa, kýlýç da gelip halktan birini öldürürse, o kiþi kendi günahý içinde öldürülmüþtür; kanýndan bekçiyi sorumlu tutacaðým.>#J!Boru sesini duymuþ, ama uyarýyý dikkate almamýþtýr; kanýndan kendisi sorumludur. Uyarýyý dikkate alsaydý, canýný kurtaracaktý.{J!kim boru sesini iþitip de uyarýyý dikkate almazsa, kýlýç da gelip onu öldürürse, kanýndan kendisi sorumludur.taJ!bekçi kýlýcýn ülkenin üzerine yaklaþtýðýný görüp halký uyarmak için boru çaldýðý zaman;$AJ!'Ýnsanoðlu, kendi halkýna þöyle diyeceksin: z*yxxxwywvruu}u,tWssIrr`qppoenn0mm lkk{kj ii hIgg%feepdfcbbaan`j__^V]\\\[ZZYXXX:W~VVqUU#TT*SqRRpQQJQP]OONN#MLLYKKQJJvIHGFFVEEElED`D)C~BBB+A@??/>=<;::F9989766Q55I44333211b0//E.j--!,+** )(''K&%%y%/$##5""L!!< "~80n<v[&} ! 8 x ( ` iY}B}J.Önder halký mülkünden kovarak miraslarýndan etmemeli. Oðullarýna ancak kendi mülkünden miras verebilir. Öyle ki, halkýmdan hiç kimse mülkünden ayrýlýp daðýlmasýn.> 'nUJ.Önder görevlilerinden birine kendi mülkünden armaðan ederse, görevli toprak parçasýný özgürlük yýlýna dek elinde tutacak. Sonra öndere geri verecek. Önderin mirasý ancak oðullarýna geçebilir, onlarýn olacak.9kJ.' 'taJ.Bununla birlikte her sabah tahýl sunusu olarak efanýn altýda biri*fl* tahýl ve ince unu ýslatmak için bir hinin üçte biri*fm* kadar zeytinyaðý saðlayacaksýn. Bu tahýl sunusunun RAB'be sunulmasý sürekli bir kural olacak.nUJ. ' '(wIJ- Efa*fz* ile bat*fa* ayný ölçüde olsun. Bat homerin*fb* onda birine, efa da homerin onda birine eþit olmalý. Ýkisinin de ölçüsü homere göre olacak.Yv+J- Doðru ölçüler kullanýn, kullandýðýnýz efa*fz* ve bat*fa* doðru olsun.PuJ- ' '&kEJ,Ýlk ürünlerin en iyileri ve bütün özel armaðanlarýnýz kâhinlerin olacak. Evinize bereket yaðsýn diye tahýlýnýzýn ilkini onlara vereceksiniz.wjgJ,Kâhinler tahýl, günah ve suç sunularýný* yiyecekler. Ýsrail'de RAB'be adanan her þey onlarýn olacak.iyJ,' '[L/J+Yedi gün sunaðý arýndýrýp pak kýlacaklar. Böylece sunak adanmýþ olacak.KJ+' +J+ Tapýnakla ilgili yasa þudur: Daðýn tepesinde tapýnaðý çevreleyen bütün alan çok kutsal olacak. Ýþte tapýnakla ilgili yasa böyle.=J+ Eðer bütün yaptýklarýndan utanýyorlarsa, tapýnaðýn tasarýný -düzenlemesini, giriþlerini, çýkýþlarýný- kurallarýný, yasalarýný onlara bildir. Tasarý onlarýn gözü önünde yaz ki, bütün düzenine, kurallarýna baðlýlýkla uyabilsinler. < J+ 'Ýnsanoðlu, günahlarýndan utanmalarý için bu tapýnaðý Ýsrail halkýna tanýt. Tapýnaðýn tasarýsýný incelesinler.;J+ Þimdi fahiþeliklerini, krallarýnýn cesetlerini benden uzaklaþtýrsýnlar; ben de sonsuza dek aralarýnda yaþayayým.x:iJ+Onlar kapý eþiklerini kapý eþiðimin, sövelerini sövelerimin bitiþiðine yerleþtirdiler. Benimle aralarýnda yalnýzca bir duvar vardý. Ýðrenç uygulamalarýyla kutsal adýmý kirlettiler. Bu yüzden öfkemle onlarý yok ettim.9'J+Bana þöyle dedi: 'Ýnsanoðlu, tahtýmýn yeri, ayaklarýmýn basacaðý, Ýsrail halkýyla sonsuza dek yaþayacaðým yer burasýdýr. Bundan böyle Ýsrail halký da krallarý da fahiþelikleriyle ve krallarýnýn cesetleriyle bir daha kutsal adýmý kirletmeyecek.V8%J+Adam orada yanýmda dururken, tapýnaktan birinin bana seslendiðini duydum.b7=J+Ruh beni ayaða kaldýrýp iç avluya götürdü. RAB'bin görkemi tapýnaðý doldurdu.B6J+RAB'bin görkemi doðuya bakan kapýdan tapýnaða girdi."5=J+Gördüðüm görüm, Tanrý kenti yok etmeye geldiðinde ve Kevar Irmaðý kýyýsýnda gördüðüm görümlere benziyordu. Yüzüstü yere düþtüm.&4EJ+Ýsrail Tanrýsý'nýn görkeminin doðudan geldiðini gördüm. Sesi gürül gürül akan sularýn sesi gibiydi. Görkeminden yeryüzü aydýnlýkla doldu.33 cJ+Adam beni doðuya bakan kapýya götürdü.92kJ*Böylece alanýn dört yanýný ölçtü. Kutsal olaný kutsal olmayandan ayýrmak için alanýn çevresinde bir duvar vardý; uzunluðu ve geniþliði beþer yüz arþýndý.J1 J*Sonra batýya dönüp ölçtü, beþ yüz arþýn*fþ* kadardý.D0J*Güney yanýný ölçtü, beþ yüz arþýn*fþ* kadardý.B/J*Kuzey yanýný ölçtü, beþ yüz arþýn*fþ* kadardý.X.)J*Doðu yanýný ölçü deðneðiyle ölçtü, beþ yüz arþýn*fþ* kadardý.-}J*Adam iç tapýnaðý ölçmeyi bitirince, beni Doðu Kapýsý'ndan dýþarýya götürdü, o alaný her yandan ölçtü.m,SJ*Kâhinler kutsal alana girdikten sonra, hizmet ederken giydikleri giysileri orada býrakmadan dýþ avluya çýkmayacaklar. Çünkü bu giysiler kutsaldýr. Halkýn bulunduðu yerlere gitmeden önce baþka giysiler giymeliler.'%+CJ* Bundan sonra adam, 'Tapýnaðýn açýk alanýna bakan kuzey ve güneydeki odalar kutsaldýr' dedi, 'RAB'bin önünde hizmet eden kâhinler orada en kutsal sunulardan yiyecekler. En kutsal sunularý -tahýl, günah ve suç sunularýný*- oraya koyacaklar. Çünkü orasý kutsaldýr. * J* k)OJ* Kuzeydeki odalarda olduðu gibi, bu odalarýn önünde de bir geçit vardý. Odalarýn uzunluklarý, geniþlikleri aynýydý, çýkýþlarý ve boyutlarý kuzeydeki odalara benziyordu. Güneydeki odalarýn giriþleri kuzeydekiler gibiydi. Geçidin baþlangýcýnda bir giriþ vardý. Arka duvarlar boyunca doðuya uzanan bu geçit odalara açýlýyordu.p(YJ* Ýç avlunun güneyi*fs* boyunca, açýk alana ve dýþ avludaki yapýlara bakan baþka odalar vardý.c'?J* Alt kattaki odalarýn dýþ avludan girilecek gibi doðu yönünde bir giriþleri vardý.&J*Dýþ avlu yanýndaki sýra odalarýn uzunluðu elli arþýnken, ana bölüme daha yakýn sýra odalarýn uzunluðu yüz arþýndý.q%[J*Odalarýn önünde, odalara ve dýþ avluya paralel bir dýþ duvar vardý, elli arþýn uzunluktaydý.!$;J*Avlularda sütunlar olmasýna karþýn, üçüncü kattaki odalarýn sütunlarý yoktu. Bu yüzden bu odalar alt ve orta kattaki odalardan daha dardý.#J*Yapýnýn üst kattaki odalarý alt ve orta kattaki odalardan daha dardý. Çünkü üst kattaki koridorlar daha çok yer kaplýyordu. " J*Odalarýn önünde geniþliði on arþýn, uzunluðu yüz arþýn*fr* olan bir iç koridor vardý. Kapýlarý kuzeye bakýyordu.!J*Ýç avlunun yirmi arþýnlýk bölümüyle dýþ avlunun taþ yoluna bakan üç katýn koridorlarý karþý karþýyaydý.a ;J*Kapýsý kuzeye bakan bu yapýnýn uzunluðu yüz arþýn, geniþliði elli arþýndý. 5J*Adam beni kuzeye giden yoldan dýþ avluya çýkardý. Tapýnaðýn açýk alanýna ve dýþ avlunun kuzeyindeki yapýlara bakan odalara götürdü.$AJ)Eyvanýn yan duvarlarýndaki kafesli pencerelerin iki yaný hurma aðacý oymalarýyla kaplýydý. Tapýnaðýn yan odalarýyla asma tavanlarý böyleydi./WJ)Duvarlara olduðu gibi, ana bölümün kapýlarýna da Keruv ve hurma aðacý oymalarý yapýlmýþtý. Dýþarda, eyvanýn önünde aðaçtan bir asma tavan vardý.5eJ)Her kapýnýn iki menteþeli kanadý vardý.RJ)Ana bölümün ve En Kutsal Yer'in çift kanatlý birer kapýsý vardý.KJ)Üç arþýn yüksekliðinde, iki arþýn uzunluðunda aðaçtan yapýlmýþ bir sunak vardý. Köþeleri, ayaklarý*fp*, yanlarý aðaçtandý. Adam bana, 'RAB'bin önündeki masa budur' dedi.{oJ)Ana bölümün kapý söveleri kare þeklindeydi, En Kutsal Yer'in önündeki kapý söveleri bunlara benziyordu.~uJ)Tabandan giriþin üstündeki bölüme dek ana bölümün duvarlarý Keruv ve hurma aðacý oymalarýyla kaplýydý.4aJ)Bir yanda hurma aðacýna bakan insan yüzü, öbür yanda hurma aðacýna bakan genç aslan yüzü. Tapýnak çepeçevre Keruv ve hurma aðacý oymalarýyla bezenmiþti.  J)Keruv* ve hurma aðacý motifleriyle kaplýydý. Ýki Keruv arasýnda bir hurma aðacý vardý. Her Keruv'un iki yüzü vardý:gGJ)Giriþin üstü, iç oda, dýþarýsý ve bütün iç ve dýþ duvarlar düzenli aralýklarla;oJ)kapý eþikleri, kafesli pencereler, eþiðin karþýsýndaki üç katý çevreleyen koridorlar tabandan pencerelere dek aðaç kaplýydý. Pencereler açýlýp kapanabiliyordu.  J)Adam tapýnaðýn arkasýndaki açýk alana bakan yapýnýn iki yanýndaki koridorlarýn uzunluðunu ölçtü; yüz arþýndý.lQJ)Doðuda tapýnaðýn açýk alanýnýn tapýnaðýn önüyle birlikte geniþliði yüz arþýndý.)J) Bundan sonra adam tapýnaðý ölçtü. Uzunluðu yüz arþýndý. Tapýnaðýn açýk alaný, yapý ve duvarlarý yüz arþýn uzunluktaydý.7gJ) Tapýnaðýn batýsýnda açýk alana bakan bir yapý vardý. Geniþliði yetmiþ arþýndý; duvarýnýn kalýnlýðý her yandan beþ arþýn, uzunluðu doksan arþýndý."=J) Yan odalarýn giriþi açýk alana bakýyordu; biri kuzeyde, öbürü güneydeydi. Açýk alana bitiþik temelin geniþliði her yandan beþ arþýndý.  J) I  J) Yan odalarýn dýþ duvarýnýn kalýnlýðý beþ arþýndý. Tapýnaðýn yan odalarý ile kâhin odalarý arasýndaki açýk alanýn geniþliði tapýnak çevresi boyunca yirmi arþýndý. +J)Tapýnaðýn çevresinde yan odalarýn temelini oluþturan yüksek bir kaldýrým gördüm. Uzunluðu bir deðnek kadar, yani altý arþýndý.- SJ)Tapýnaðýn çevresindeki yan odalar yukarý kata doðru çýktýkça geniþliyordu. Tapýnaðýn çevresindeki yapýnýn yukarýya çýkan bir merdiveni vardý. Yukarýya doðru çýkýldýkça yan odalar geniþliyordu. Merdivenle alt kattan orta kata, oradan da üst kata çýkýlýyordu.K J)Bu yan odalar üç kattý, her katta otuz oda vardý. Tapýnaðýn duvarlarý boyunca yan odalara destek görevi yapan çýkýntýlar vardý. Öyle ki, destekler tapýnak duvarlarýna girmesin. !J)Tapýnaðýn duvarýný ölçtü, kalýnlýðý altý arþýndý. Tapýnaðýn çevresindeki her yan odanýn geniþliði dört arþýndý. J)Ana bölümün ötesindeki iç odayý ölçtü. Uzunluðu ve geniþliði yirmiþer arþýndý. Adam, 'Bu En Kutsal Yer'dir*' dedi.KJ)Sonra iç odaya gidip giriþin sövelerini ölçtü. Her biri iki arþýn geniþliðindeydi. Giriþin geniþliði altý arþýn, her yandan buna baðlý duvarlarýn geniþliði yedi arþýndý.A{J)Giriþinin geniþliði on arþýn, her yandan buna baðlý duvarlarýn geniþliði beþer arþýndý. Ana bölümü de ölçtü. Uzunluðu kýrk arþýn, geniþliði yirmi arþýndý. 3J)Bundan sonra adam beni tapýnaðýn ana bölümüne götürüp kapý sövelerini ölçtü. Sövelerin*fö* geniþliði her yandan altý arþýndý.(IJ(1Eyvanýn uzunluðu yirmi arþýn, geniþliði on iki arþýndý*fo*. Oraya basamaklarla çýkýlýyordu. Kapý sövelerinin her bir yanýnda sütunlar vardý.wJ(0Adam sonra beni tapýnaðýn eyvanýna götürüp eyvanýn kapý sövelerini ölçtü. Her iki yandaki sövelerin geniþliði beþer arþýndý. Giriþin geniþliði on dört arþýn, iki yandaki duvarlarýn geniþliði de üçer arþýndý*fn*.}sJ(/Adam avluyu ölçtü. Kareydi, uzunluðu yüz arþýn, geniþliði yüz arþýndý. Sunak tapýnaðýn önündeydi.3J(.'Kuzeye bakan oda da sunakta hizmet görecek kâhinler için. Bunlar Levi soyundan, RAB'be hizmet etmek için O'na yaklaþan Sadokoðullarý'dýr.'Y+J(-Adam bana, 'Güneye bakan oda tapýnakta hizmet görecek kâhinler için' dedi,W'J(,Ýç kapýnýn dýþ bölümünde, iç avluda iki oda*fl* vardý. Bunlardan biri Kuzey Kapýsý'nýn yanýndaydý ve güneye bakýyordu, öbürü Güney*fm* Kapýsý'nýn yanýndaydý ve kuzeye bakýyordu.~'J(+Odanýn duvarlarýna çifte çengeller asýlmýþtý; her biri bir el geniþliðindeydi. Masalar sunulacak kurban eti için kullanýlýyordu.}J(*Yakmalýk sunular için yontma taþtan dört masa vardý. Her masanýn uzunluðu ve geniþliði birer buçuk arþýn, yüksekliði bir arþýndý. Yakmalýk sunularla öbür kurbanlarýn kesiminde kullanýlan aletleri bunlarýn üzerine koyuyorlardý.z|mJ()Böylece kurbanlýk hayvanlarýn kesimi için kapýnýn her iki yanýnda dörder olmak üzere sekiz masa vardý.{J((Eyvanýn dýþ duvarýnýn yanýnda, Kuzey Kapýsý'nýn basamaklarýnýn her iki yanýnda ikiþer olmak üzere dört masa daha vardý.z1J('Eyvanýn her iki yanýnda ikiþer masa vardý. Yakmalýk sunu, günah sunusu* ve suç sunusu* için hayvanlar bu masalarýn üzerinde kesiliyordu. y J(&Ýç avlu giriþlerindeki eyvanlarýn yanýnda kapýsý eyvana açýlan bir oda vardý. Yakmalýk sunular* burada yýkanýyordu.xJ(%Eyvan dýþ avluya bakýyordu. Kapý söveleri her yanda hurma aðacý motifleriyle kaplýydý. Oraya sekiz basamakla çýkýlýyordu.SRR@QYPVPJOO[NN3MM/LKKK,JJ ItHGG|FEDD9CCJBBYAA|@@A??%>==<;;j::&9c88e8 7z6d6544I322%1V0}/..h--%,+**,)z)#(H''&&%%?$#~#"^!!. UFsrbx'4"\/IZ- X J R P 7<^qT#Dünyada yaþayanlar bir hiç sayýlýr. O gökteki güçlere de dünyada yaþayanlara da Dilediðini yapar. O'nun elini durduracak, O'na, 'Ne yapýyorsun?' diyecek kimse yoktur.~]uT"Belirlenen sürenin sonunda ben Nebukadnessar gözlerimi göðe kaldýrdým ve kendime geldim. Yüce Olan'ý övdüm. Sonsuza dek Diri Olan'ý onurlandýrýp yücelttim. O'nun egemenliði ebedi egemenliktir, Krallýðý kuþaklar boyu sürecek.Y\+T!Nebukadnessar'a iliþkin bu söz hemen yerine geldi. Ýnsanlar arasýndan kovuldu. Öküz gibi otla beslendi. Bedeni göðün çiyiyle ýslandý. Saçý kartal tüyü, týrnaklarý kuþ pençesi gibi uzadý.[T Ýnsanlar arasýndan kovulacak, yabanýl hayvanlarla yaþayacaksýn. Öküz gibi otla besleneceksin. Yüce Olan'ýn insan krallýklarý üzerinde egemenlik sürdüðünü ve krallýðý dilediði kiþiye verdiðini anlayýncaya dek yedi vakit geçecek.'nZUTDaha sözünü bitirmeden gökten bir ses duyuldu: 'Ey Kral Nebukadnessar, krallýk senden alýndý.YTKral, 'Ýþte onurum ve yüceliðim için üstün gücümle krallýðýmýn baþkenti olarak kurduðum büyük Babil!' dedi.GXTOn iki ay sonra kral Babil Sarayý'nýn damýnda geziniyordu.?WyTBunlarýn hepsi Kral Nebukadnessar'ýn baþýna geldi.,VQTBu yüzden, ey kral, öðüdümü benimse: Doðru olaný yaparak günahýndan, düþkünlere iyilik ederek suçlarýndan vazgeç. Olur ya, gönencin uzun sürer.'6UeTKöklerin bulunduðu kütüðün býrakýlmasý için buyruk verildi. Bunun anlamý þu: Sen göklerin egemenlik sürdüðünü anlayýnca krallýðýn sana geri verilecek.%TCTÝnsanlar arasýndan kovulacak, yabanýl hayvanlarla yaþayacaksýn; öküz gibi otla beslenecek, göðün çiyiyle ýslanacaksýn. Yüce Olan'ýn insan krallýklarý üzerinde egemenlik sürdüðünü ve krallýðý dilediði kiþiye verdiðini anlayýncaya dek yedi vakit geçecek.hSIT'Ey efendim kral, düþün anlamý ve Yüce Olan'ýn senin baþýna getireceði yargý þudur:PRT'Sen, ey kral, bir gözcünün, kutsal bir varlýðýn gökten indiðini gördün. diyordu.Q5TEy kral, o aðaç sensin! Sen büyüdün, güçlendin. Büyüklüðün giderek göklere eriþti, egemenliðin dünyanýn dört bucaðýna yayýldý.P#TYapraklarý güzeldi, meyvesi herkese yetecek kadar boldu. Yabanýl hayvanlar altýnda barýnýr, gökte uçan kuþlar dallarýna tünerdi.pOYT'Büyüyen, güçlenen, boyu göklere eriþen, dünyadaki herkesçe görülebilen bir aðaç gördün.PNTO zaman öbür adý Belteþassar olan Daniel bir süre þaþkýn þaþkýn durdu, düþünceleri onu ürküttü. Bunun üzerine kral, 'Ey Belteþassar, bu düþ de yorumu da seni ürkütmesin' dedi.(MIT'Ýþte ben Kral Nebukadnessar'ýn gördüðü düþ! Þimdi, ey Belteþassar, bunun ne anlama geldiðini söyle. Çünkü krallýðýmdaki bilgelerin hiçbiri bu düþün ne anlama geldiðini bana açýklayamadý. Ama sen açýklayabilirsin, çünkü kutsal ilahlarýn ruhu var sende.'jLMTBu yargýyý gözcüler, kararý kutsallar verdi. Öyle ki, her canlý Yüce Olan'ýn insan krallýklarý üzerinde egemenlik sürdüðünü ve onlarý dilediði kiþiye, en hor görülen birine bile verebileceðini bilsin.>pKYTOndaki insan yüreði deðiþtirilsin, yerine hayvan yüreði verilsin. Üzerinden yedi vakit geçsin.nJUTAma köklerin bulunduðu kütüðü demirle, tunçla* çevreleyip yerde, otlarýn içinde býrakýn.4IaTYüksek sesle, diye baðýrdý, T'Belirtileri ne büyük! Þaþýlasý iþleri ne yüce! Krallýðý ebedi krallýktýr, Egemenliði kuþaklar boyu sürecek.=wTYüce Tanrý'nýn benim için gerçekleþtirdiði belirtileri ve þaþýlasý iþleri size bildirmeyi uygun gördüm.r< _TKral Nebukadnessar dünyadaki bütün halklara, uluslara ve her dilden insanlara þu bildiriyi gönderdi:b;=TSonra Þadrak'ý, Meþak'ý, Abed-Nego'yu Babil Ýli'nde daha yüksek görevlere atadý. :TÝþte buyuruyorum: Hangi halktan, ulustan ya da dilden olursa olsun, Þadrak, Meþak ve Abed-Nego'nun Tanrýsý'ndan saygýsýzca söz eden herkes paramparça edilecek, evleri çöplüðe çevrilecek. Çünkü böyle kurtarabilen baþka bir tanrý yoktur.'69eTBunun üzerine Nebukadnessar, 'Þadrak, Meþak ve Abed-Nego'nun Tanrýsý'na övgüler olsun!' dedi, 'Meleðini gönderip kendisine güvenen kullarýný kurtardý. Onlar buyruðuma karþý geldiler, kendi Tanrýlarý'ndan baþka bir ilaha kulluk edip tapýnmamak için canlarýný tehlikeye attýlar.8#TSatraplar*, kaymakamlar, valiler, kralýn danýþmanlarý onlarýn çevresinde toplandýlar. Adamlarýn bedenlerinde ateþin hiçbir etkisi olmadýðýný gördüler. Baþlarýndaki tek saç yanmamýþ, giysileri deðiþmemiþ, ateþin kokusu üzerlerine sinmemiþti.'7GTSonra kýzgýn fýrýnýn kapýsýna yaklaþarak, 'Ey Yüce Tanrý'nýn kullarý Þadrak, Meþak, Abed-Nego, dýþarý çýkýp buraya gelin!' diye seslendi.N6TKral, 'Ben dört kiþi görüyorum' dedi, 'Ateþin içinde yürüyorlar, baðlarýndan çözülmüþ, hiçbir zarara uðramamýþlar. Dördüncünün görünümü de bir ilahi varlýða benziyor.'&5ETO zaman Kral Nebukadnessar þaþkýnlýk içinde birden ayaða kalktý. Danýþmanlarýna, 'Biz ateþin içine baðlý üç kiþi atmadýk mý?' diye sordu.`49TÜç adamsa -Þadrak, Meþak, Abed-Nego- baðlý olarak kýzgýn fýrýna düþtüler./3WTKralýn buyruðu çok sýký, fýrýn da çok ýsýtýlmýþ olduðundan, Þadrak'ý, Meþak'ý, Abed-Nego'yu götüren adamlarý ateþin alevleri yakýp öldürdü.2TBöylece bu kiþiler, þalvarlarý, kaftanlarý, sarýklarý ve öbür giysileriyle birlikte baðlanýp kýzgýn fýrýna atýldýlar. 1TSonra ordusundaki bazý güçlü askerlere Þadrak'ý, Meþak'ý, Abed-Nego'yu baðlayýp kýzgýn fýrýna atmalarýný buyurdu.00YTNebukadnessar Þadrak, Meþak, Abed-Nego'ya çok öfkelendi; onlara karþý tutumu deðiþti. Fýrýnýn her zamankinden yedi kat daha çok ýsýtýlmasýný buyurdu.w/gTAma bizi kurtarmasa bile bil ki, ey kral, ilahlarýna kulluk etmeyiz, diktiðin altýn heykele tapýnmayýz.'$.AT'Kýzgýn fýrýna atýlsak bile, ey kral, kendisine kulluk ettiðimiz Tanrý bizi kýzgýn fýrýndan kurtarabilir; senin elinden de bizi kurtaracaktýr.s-_TÞadrak, Meþak, Abed-Nego, 'Bu konuda kendimizi savunma gereðini duymuyoruz' diye karþýlýk verdiler,,+T'Þimdi boru, ney, lir, kanun, arp, davul ve her çeþit çalgý sesini duyar duymaz yere kapanýp yaptýðým heykele tapýnmaya hazýrsanýz ne iyi! Ama ona tapýnmazsanýz, hemen kýzgýn fýrýna atýlacaksýnýz. O zaman bakalým hangi ilah sizi elimden kurtaracak?'+5TNebukadnessar, 'Ey Þadrak, Meþak, Abed-Nego, ilahlarýma kulluk etmediðiniz, diktiðim altýn heykele tapýnmadýðýnýz doðru mu?' diye sordu, *T Büyük öfkeye kapýlan Nebukadnessar, Þadrak'ý, Meþak'ý, Abed-Nego'yu çaðýrttý. Bu kiþiler kralýn yanýna getirildiler.g)GT Oysa Babil Ýli'nde yüksek görevlere atadýðýn Þadrak, Meþak, Abed-Nego adýnda bazý Yahudiler var. Bu adamlar seni saymadýlar, ey kral. Senin ilahlarýna kulluk etmiyor, diktiðin altýn heykele tapýnmýyorlar.' ( T `'9T 'Boru, ney, lir, kanun, arp, davul ve her çeþit çalgý sesini duyan herkes yere kapanýp altýn heykele tapýnacak; kim yere kapanýp tapýnmazsa kýzgýn fýrýna atýlacak diye bir buyruk çýkardýn, ey kral.B&T Kral Nebukadnessar'a, 'Ey kral, sen çok yaþa!' dediler,O%TBunun üzerine bazý Kildaniler* yaklaþýp Yahudiler'i suçladýlar.V$%TBu yüzden ne zaman boru, ney, lir, kanun, arp ve her çeþit çalgý sesi duyulsa, bütün halklar, uluslar, her dilden insanlar yere kapanýp Kral Nebukadnessar'ýn diktiði altýn heykele tapýndýlar.S#THer kim yere kapanýp tapýnmazsa hemen kýzgýn fýrýna atýlacaktýr.'-"STBoru, ney, lir, kanun, arp, davul ve her çeþit çalgý sesini duyar duymaz yere kapanýp Kral Nebukadnessar'ýn dikmiþ olduðu altýn heykele tapýnacaksýnýz.!wTSonra haberci yüksek sesle baðýrdý: 'Ey halklar, uluslar, her dilden insanlar, size þöyle yapmanýz buyruluyor: TBöylece satraplar, kaymakamlar, valiler, danýþmanlar, haznedarlar, yargýçlar, güvenlik görevlileri ve illerin bütün öbür yüksek memurlarý Kral Nebukadnessar'ýn diktiði heykeli adama töreni için toplanarak heykelin önünde durdular.W'TSatraplarý*, kaymakamlarý, valileri, danýþmanlarý, haznedarlarý, yargýçlarý, güvenlik görevlilerini ve illerin bütün öbür yüksek memurlarýný diktiði heykeli adama törenine çaðýrttý.  TKral Nebukadnessar altýn bir heykel yaptý; boyu altmýþ*fc*, eni altý arþýndý*fç*. Onu Babil Ýli'nde, Dura Ovasý'na dikti.T1Daniel'in isteði üzerine Þadrak'ý, Meþak'ý, Abed-Nego'yu da Babil Ýli'nde yüksek görevlere atadý. Daniel ise sarayda kaldý.)KT0Sonra Daniel'i yüksek bir göreve getirdi; ona birçok deðerli armaðan verdi. Onu Babil Ýli'ne vali atadý, Babil'in bütün bilgelerinin baþkaný yaptý.T/Daniel'e, 'Madem bu gizi açýklayabildin, Tanrýn gerçekten tanrýlarýn Tanrýsý, krallarýn Efendisi' dedi, 'Gizleri açan O'dur.'T.Bunun üzerine Kral Nebukadnessar Daniel'in önünde yüzüstü yere kapandý. Ona bir sunu ve buhur sunulmasýný buyurdu.pYT-Ýnsan eli deðmeden daðdan kesilip gelen taþýn demiri, tuncu, kili, gümüþü, altýný parçaladýðýný gördün. Ulu Tanrý bundan sonra neler olacaðýný krala açýklamýþtýr. Düþ gerçek, yorumu da güvenilirdir.'T!T,'Bu krallar döneminde Göklerin Tanrýsý hiç yýkýlmayacak, baþka halkýn eline geçmeyecek bir krallýk kuracak. Bu krallýk önceki krallýklarý ezip yok edecek, kendisiyse sonsuza dek sürecek.J T+Demirin kille karýþýk olduðunu gördüðüne göre halklar evlilik baðýyla birbirleriyle karýþacaklar, ama demirin kille karýþmadýðý gibi onlar da birbirine baðlý kalmayacaklar.)T*Ayak parmaklarýnýn bir kesimi demirden, bir kesimi kilden olduðu gibi, krallýðýn da bir bölümü güçlü, bir bölümü zayýf olacak.pYT)Ayaklarla parmaklarýn bir kesiminin çömlekçi kilinden, bir kesiminin demirden olduðunu gördün; yani bölünmüþ bir krallýk olacak bu. Öyleyken onda demirin gücü de bulunacak, çünkü demiri kille karýþýk gördün. T(Dördüncü krallýk demir gibi güçlü olacak. Çünkü demir her þeyi kýrýp ezer. Demir gibi tümünü kýrýp parçalayacak.(IT'Senden sonra senden daha aþaðý durumda baþka bir krallýk çýkacak. Sonra bütün dünyada egemenlik sürecek tunçtan üçüncü bir krallýk çýkacak.)T&Ýnsanoðullarýný, yabanýl hayvanlarý, gökte uçan kuþlarý senin eline teslim etti. Seni hepsine egemen kýldý. Altýndan baþ sensin.q[T%Sen, ey kral, krallarýn kralýsýn. Göklerin Tanrýsý sana egemenlik, güç, kudret, yücelik verdi.X)T$'Gördüðün düþ buydu. Þimdi de ne anlama geldiðini sana açýklayalým.T#Demir, kil, tunç, gümüþ, altýn ayný anda parçalandý; yazýn harman yerindeki saman çöpleri gibi oldular. Derken bir rüzgar çýktý, hiç iz býrakmadan hepsini alýp götürdü. Heykele çarpan taþsa büyük bir dað oldu, bütün dünyayý doldurdu. T"Sen bakýyordun ki, bir taþ insan eli deðmeden kesilip heykelin demirden, kilden ayaklarýna çarparak onlarý paramparça etti.V %T!bacaklarý demirden, ayaklarýnýn bir kesimi demirden, bir kesimi kildendi.b =T Baþý saf altýndan, göðsüyle kollarý gümüþten, karnýyla kalçalarý tunçtan*, T'Ey kral, düþünde önünde duran büyük bir heykel gördün. Çok büyük ve olaðanüstü parlaktý, görünüþü ürkütücüydü.> uTBana gelince, ey kral, öbür insanlardan daha bilge olduðum için deðil, düþünün ne anlama geldiðini bilesin, aklýndan geçenleri anlayasýn diye bu giz bana açýklandý.} sT'Sen, ey kral, yatarken gelecekle ilgili düþüncelere daldýn, gizleri açan da neler olacaðýný sana bildirdi.>uTAma gökte gizleri açýklayan bir Tanrý var. Gelecekte neler olacaðýný Kral Nebukadnessar'a O bildirmiþtir. Yataðýnda yatarken gördüðün düþ ve görümler þunlardýr: TDaniel þöyle yanýtladý: 'Kralýn açýklanmasýný istediði gizi ne bir bilge, ne falcý, ne de sihirbaz açýklayabilir. TKral, öbür adý Belteþassar olan Daniel'e, 'Gördüðüm düþü ve ne anlama geldiðini bana söyleyebilir misin?' diye sordu. TAryok onu hemen krala götürdü ve, 'Sürgündeki Yahudalýlar arasýnda kralýn düþünü yorumlayabilecek birini buldum' dedi.FTDaniel, kralýn Babil'in bilgelerini öldürmeye atadýðý Aryok'a giderek, 'Babil'in bilgelerini yok etme' dedi, 'Beni krala götür, düþünün ne anlama geldiðini açýklayacaðým.':mTEy atalarýmýn Tanrýsý, Sana þükreder, seni överim. Sen ki, bana bilgelik ve güç verdin, Senden istediklerimizi bana bildirdin Ve kralýn düþünü bize açýkladýn.'~uTDerin ve gizli þeyleri ortaya çýkarýr, Karanlýkta neler olduðunu bilir, Çevresi ýþýkla kuþatýlmýþtýr.#TO'dur zamanlarý ve mevsimleri deðiþtiren. Krallarý tahttan indirir, tahta çýkarýr. Bilgelere bilgelik, Anlayýþlýlara bilgi verir.~uTÞöyle dedi: 'Tanrý'nýn adýna öncesizlikten sonsuzluða dek övgüler olsun! Bilgelik ve güç O'na özgüdür.mSTGece giz bir görümde Daniel'e açýklandý. Bunun üzerine Daniel Göklerin Tanrýsý'ný övdü.E~TGöklerin Tanrýsý'na yakarmalarýný istedi; öyle ki, Tanrý onlara lütfedip bu gizi açýklasýn ve kendisiyle arkadaþlarý Babil'in öbür bilgeleriyle birlikte öldürülmesinler.e}CTSonra evine dönüp olup bitenleri arkadaþlarý Hananya'ya, Miþael'e, Azarya'ya anlattý.p|YTBunun üzerine Daniel krala gidip düþünün ne anlama geldiðini söyleyebilmesi için zaman istedi.f{ETAryok'a, 'Kralýn buyruðu neden bu denli sert?' diye sordu. Aryok durumu Daniel'e anlattý.z}TDaniel Babil'in bilgelerini öldürmeye giden kralýn muhafýz birliði komutaný Aryok'la bilgece, akýllýca konuþtu. y T Böylece hepsinin öldürülmesi için buyruk çýktý. Daniel'le arkadaþlarýnýn öldürülmesi için de adamlar gönderildi.\x1T Buna çok öfkelenen kral, Babil'deki bütün bilgelerin öldürülmesini buyurdu.wT Kralýn isteðini yerine getirmek güçtür. Ýnsanlar arasýnda yaþamayan ilahlardan baþka krala bunu açýklayabilecek kimse yoktur.'tvaT Yýldýzbilimciler, 'Yeryüzünde senin bu isteðini yerine getirecek tek kiþi yoktur' diye yanýtladýlar, 'Kaldý ki, büyük, güçlü hiçbir kral bir sihirbazdan, falcýdan ya da yýldýzbilimciden böyle bir þey istememiþtir.-uST 'Ama düþün ne olduðunu bana açýklamazsanýz, sizin için tek ceza vardýr. Durumun deðiþeceðini umarak bana yalan yanlýþ þeyler söylemek için aranýzda anlaþmýþsýnýz. Þimdi bana düþün ne olduðunu söyleyin ki, ne anlama geldiðini açýklayabileceðinizi anlayayým.'|tqTBunun üzerine kral, 'Kararýmýn kesin olduðunu bildiðiniz için zaman kazanmak istediðinizi anlýyorum' dedi,jsMTOnlar yine, 'Ey kral, düþü bu kullarýna anlat ki, ne anlama geldiðini söyleyelim' dediler.Ar{TAma düþü ve ne anlama geldiðini açýklayabilirseniz, sizi büyük armaðanlarla ödüllendirip onurlandýracaðým. Onun için bana düþü ve ne anlama geldiðini açýklayýn.'?qwTKral, 'Gördüðüm düþü ve ne anlama geldiðini bana açýklamazsanýz, kararým kesin, paramparça edileceksiniz' diye karþýlýk verdi, 'Evleriniz de çöplüðe çevrilecek.p!TYýldýzbilimciler Aramice*fb*, 'Ey kral, sen çok yaþa!' dediler, 'Düþünü bu kullarýna anlat ki, ne anlama geldiðini söyleyelim.'noUTKral, 'Beni üzüntüyle sarsan bir düþ gördüm. Ne anlama geldiðini öðrenmek istiyorum' dedi.(nITDüþünün ne olduðunu söylesinler diye sihirbazlarý, falcýlarý, büyücüleri, yýldýzbilimcileri çaðýrttý. Hepsi gelip kralýn önünde durdular.xm kTKrallýðýnýn ikinci yýlýnda Nebukadnessar bir düþ gördü. Ruhu üzüntüyle sarsýldý, uykusu kaçtý.Sl !TKral Koreþ'in krallýðýnýn birinci yýlýna dek Daniel sarayda kaldý.k 7TKral bilgelik ve anlayýþla ilgili konularda onlarý sýnadý ve dört genci ülkesindeki bütün sihirbazlardan, falcýlardan on kat üstün buldu.j  TKral onlarla görüþtü; içlerinde Daniel, Hananya, Miþael, Azarya gibisi yoktu. Bu yüzden kralýn hizmetine onlar atandý.wi iTKralýn belirlediði süre tamamlanýnca, saray görevlileri yöneticisi gençleri Nebukadnessar'a götürdü.h TTanrý bu dört gence her konuda bilgi, beceri, bilgelik verdi. Daniel her çeþit görümü ve düþü yorumlayabiliyordu.g TBöylece gözetici o günden sonra kralýn gençler için ayýrdýðý yemekle þarabý kaldýrdý ve onlara sebze vermeyi sürdürdü.f TOn gün sonra dört genç kralýn yemeklerini yiyen öbür gençlerin hepsinden daha saðlýklý, daha iyi beslenmiþ görünüyordu.Re TGözetici bu isteði kabul etti ve onlara on gün deneme fýrsatý verdi.d #T Sonra yüzlerimizi kralýn yemeklerini yiyen öbür gençlerin yüzleriyle kýyaslayýn ve kullarýnýza gördüðünüze göre davranýn.'c  T ~b wT Daniel, saray görevlileri yöneticisinin Hananya, Miþael, Azarya ve kendisinin baþýna koyduðu gözeticiye gidip, 'Lütfen kullarýnýza on gün olanak tanýyýn' dedi, 'Bu on gün içinde bize yemek için sebze, içmek için de su verilsin.ba ?T Adam Daniel'e, 'Yiyecek içecek payýnýzý ayýran efendimiz kraldan korkarým' dedi, 'Eðer yüzünüzü yaþýtýnýz olan öbür gençlerin yüzünden daha solgun görürse, baþýmý tehlikeye sokmuþ olursunuz.'k` QT Tanrý saray görevlileri yöneticisinin Daniel'e sevgiyle, sevecenlikle davranmasýný saðladý.b_ ?TDaniel dinsel açýdan kendini kirletmemek için kralýn onlara ayýrdýðý yemeklerden yemeyi de þaraptan içmeyi de istemedi. Bu yoldan kendini kirletmemek için saray görevlilerinin yöneticisine ricada bulundu.#^ ATSaray görevlilerinin yöneticisi onlara yeni adlar koydu. Daniel'e Belteþassar, Hananya'ya Þadrak, Miþael'e Meþak, Azarya'ya Abed-Nego adýný verdi.c] ATSeçilen gençler arasýnda Yahudalýlar'dan Daniel, Hananya, Miþael ve Azarya da vardý.%\ ETKral bu gençler için kendi sofrasýndan gündelik yiyecek ve þarap ayýrdý. Üç yýl eðitildikten sonra gençler kralýn önüne çýkarýlacaklardý.[  T Z TKral Ýsrailliler arasýndan kral soyundan gelme ya da soylu bazý gençlerin seçilip saraya getirilmesi için saray görevlilerinin yöneticisi Aþpenaz'a buyruk verdi. Bu gençler kusursuz, yakýþýklý, her konuda bilge, bilgili, öðrenmeye yetenekli, sarayda görev almaya uygun nitelikte kiþiler olmalýydý. Aþpenaz onlara Kildaniler'in* dilini ve yazýsýný öðretecekti.oY YTRab, Yahuda Kralý Yehoyakim'i ve Tanrý'nýn Tapýnaðý'ndaki bazý eþyalarý Nebukadnessar'ýn eline teslim etti. Nebukadnessar bunlarý Þinar*fa* ülkesine götürüp kendi ilahýnýn tapýnaðýnýn hazinesine yerleþtirdi.X 'TYahuda Kralý Yehoyakim'in krallýðýnýn üçüncü yýlýnda Babil Kralý Nebukadnessar Yeruþalim'in üzerine yürüyüp kenti kuþattý.uWcJ0#'Kentin çevresi 18 000 arþýn*ft* olacak ve o günden baþlayarak kentin adý olacak.'yVkJ0"4 500 arþýn*fx* uzunluktaki batý yanýnda üç kapý olacak: Gad Kapýsý, Aþer Kapýsý, Naftali Kapýsý.UyJ0!4 500 arþýn*fx* uzunluktaki güney yanýnda üç kapý olacak: Þimon Kapýsý, Ýssakar Kapýsý, Zevulun Kapýsý.zTmJ0 4 500 arþýn*fx* uzunluktaki doðu yanýnda üç kapý olacak: Yusuf Kapýsý, Benyamin Kapýsý, Dan Kapýsý. S J0sR_J0'Kentin çýkýþ kapýlarý þunlar olacak: 4 500 arþýn*fx* uzunluktaki kuzey yanýnda üç kapý olacak. Kentin kapýlarýna Ýsrail oymaklarýnýn adlarý verilecek. Kuzeyde Ruben Kapýsý, Yahuda Kapýsý, Levi Kapýsý olacak. QJ0'Mülk olarak Ýsrail oymaklarýna bölüþtüreceðiniz ülke budur. Onlara düþecek paylar bunlardýr.' Böyle diyor Egemen RAB.PJ0'Gad'ýn güney sýnýrý Tamar'dan güneye, oradan Meriva-Kadeþ sularýna, oradan da Mýsýr Vadisi boyunca Akdeniz'e dek uzanacak.mOSJ0'Gad'a bir pay verilecek; sýnýrý Zevulun'un doðudan batýya uzanan sýnýrýna bitiþik olacak.sN_J0'Zevulun'a bir pay verilecek; sýnýrý Ýssakar'ýn doðudan batýya uzanan sýnýrýna bitiþik olacak.qM[J0'Ýssakar'a bir pay verilecek; sýnýrý Þimon'un doðudan batýya uzanan sýnýrýna bitiþik olacak.qL[J0'Þimon'a bir pay verilecek; sýnýrý Benyamin'in doðudan batýya uzanan sýnýrýna bitiþik olacak.wKgJ0'Geri kalan oymaklara düþen pay þöyle: Benyamin'e bir pay verilecek; sýnýrý doðudan batýya uzanacak.>JuJ0Böylece Levililer'e düþen pay ile kente düþen pay öndere verilen topraklarýn ortasýnda kalacak. Öndere verilecek topraklar Yahuda'yla Benyamin sýnýrý arasýnda kalacak.IJ0'Kutsal bölgeye düþen pay ile kente düþen payýn iki yanýndaki topraklar öndere verilecek. Bu topraklar kutsal bölgeye düþen 25 000 arþýnlýk*fp* payýn doðusundan ve batýsýndan ülkenin doðu ve batý sýnýrlarýna uzanacak. Oymaklara düþen paylar boyunca uzanan bu iki bölge önderin olacak. Kutsal bölgeye düþen pay ile tapýnak bunun ortasýnda olacak.8HiJ0Bu bölgenin tamamý kare þeklindedir. Her yaný 25 000 arþýndýr*fp*. Özel bir armaðan olarak kentin mülküyle birlikte kutsal bölgeye düþen payý ayýracaksýnýz.SGJ0Ýsrail'in her oymaðýndan kentte çalýþanlar topraðý iþleyecekler.DFJ0Kutsal bölgenin sýnýrýnda kalan yerin doðusu 10 000 arþýn*fr*, batýsý 10 000 arþýn olacak. Kutsal bölgeye bitiþik topraklarda yetiþen ürün kentte çalýþanlarýn olacak.cE?J0Kent için ayrýlan otlak da kuzeyde, güneyde, doðuda, batýda 250'þer arþýn olacak.`D9J0Ölçüleri þöyle olacak: Kuzeyde, güneyde, doðuda, batýda 4 500'er arþýn*fþ*.KCJ0'Bölgenin geri kalan 25 000 arþýn*fp* uzunlukta, 5 000 arþýn*fs* geniþlikteki bölümü halkýn yerleþmesi içindir. Orasý evlere, otlaklara ayrýlacak. Kent bunun ortasýnda kurulacak.,BQJ0Levililer orayý satmayacak, deðiþ tokuþ etmeyecekler. Bu, ülkenin en iyi bölümüdür, baþkasýnýn eline geçmemeli. Çünkü orasý RAB'be adanmýþtýr.UA#J0 'Levililer'in kâhinlerin sýnýrý yakýnýnda 25 000 arþýn*fp* uzunlukta, 10 000 arþýn*fr* geniþlikte bir paylarý olacak. Bu bölgenin uzunluðu 25 000 arþýn, geniþliði 10 000 arþýn olacak.@+J0 Orasý ülkenin kutsal payýndan özel bir armaðan olarak onlara verilecek. Levililer'in topraklarýna bitiþik çok kutsal bir bölge olacak.I? J0 Bu bölge Sadok soyundan gelen kutsanmýþ kâhinler için olacak. Onlar bana baðlýlýkla hizmet ettiler, Ýsrail halký yoldan saptýðýnda Levililer de yoldan saptý, ama onlar sapmadý.x>iJ0 Bu kâhinler için kutsal pay olacak. Kuzeyde uzunluðu 25 000 arþýn*fp*, batýda geniþliði 10 000 arþýn*fr*, doðuda geniþliði 10 000 arþýn, güneyde uzunluðu 25 000 arþýn olacak. RAB'bin Tapýnaðý bunun ortasýnda olacak.y=kJ0 'RAB'be özel olarak sunacaðýnýz payýn uzunluðu 25 000 arþýn*fp*, geniþliði 10 000 arþýn*fr* olacak.<yJ0'Yahuda'nýn doðudan batýya uzanan sýnýrýna bitiþik topraklar, RAB'be ayýracaðýnýz özel armaðan olacak. Geniþliði 25 000 arþýn*fp*, doðudan batýya uzunluðu bir oymaða düþen pay kadar olacak. Tapýnak bunun ortasýnda olacak.o;WJ0'Yahuda'ya bir pay verilecek; sýnýrý Ruben'in doðudan batýya uzanan sýnýrýna bitiþik olacak.o:WJ0'Ruben'e bir pay verilecek; sýnýrý Efrayim'in doðudan batýya uzanan sýnýrýna bitiþik olacak.t9aJ0'Efrayim'e bir pay verilecek; sýnýrý Manaþþe'nin doðudan batýya uzanan sýnýrýna bitiþik olacak.u8cJ0'Manaþþe'ye bir pay verilecek; sýnýrý Naftali'nin doðudan batýya uzanan sýnýrýna bitiþik olacak.p7YJ0'Naftali'ye bir pay verilecek; sýnýrý Aþer'in doðudan batýya uzanan sýnýrýna bitiþik olacak.l6QJ0'Aþer'e bir pay verilecek; sýnýrý Dan'ýn doðudan batýya uzanan sýnýrýna bitiþik olacak.5 J0'Oymaklarýn adlarý þunlardýr: Kuzey sýnýrýnda Dan'a bir pay verilecek. Dan sýnýrý Hetlon yolundan Levo-Hamat'a uzanacak; Hasar-Enan ve Hama'ya yakýn Þam'ýn kuzey sýnýrý doðudan batýya uzanan sýnýrýn bir bölümünü oluþturacak.|4qJ/Yabancý hangi oymaða yerleþmiþse, orada ona düþen payý mülk olarak vereceksiniz.' Egemen RAB böyle diyor.3yJ/Ülkeyi içinizde yaþayan ve içinizdeyken çocuklarý olan yabancýlarla kendiniz arasýnda mülk olarak bölüþeceksiniz. Onlarý Ýsrail'de doðan yerliler sayacaksýnýz. Onlarýn da Ýsrail oymaklarý arasýnda sizin gibi mülkleri olacak.N2J/'Bu ülkeyi Ýsrail oymaklarýna göre aranýzda paylaþacaksýnýz.v1eJ/'Batýda Levo-Hamat'ýn karþýsýndaki noktaya dek Akdeniz sýnýr oluþturacak. Batý sýnýrý bu olacak. 0 J/'Güneyde sýnýr Tamar'dan Meriva-Kadeþ sularýna, Mýsýr Vadisi boyunca Akdeniz'e dek uzanacak. Güney sýnýrý bu olacak.//WJ/'Doðuda sýnýr Havran'la Þam arasýnda Gilat'ý Ýsrail'den ayýran Þeria Irmaðý boyunca Lut Gölü'ne ve Tamar'a dek uzanacak*fö*. Doðu sýnýrý bu olacak. .J/Sýnýr denizden Hasar-Enan'a, Þam'ýn kuzey sýnýrý boyunca uzanacak, Hama sýnýrý kuzeyde olacak. Kuzey sýnýrý bu olacak.-J/Berota'ya ve Þam'la Hama'nýn topraklarý arasýnda bulunan Sivrayim'e, Havran sýnýrýnda Haser-Hattikon'a kadar uzanacak.l,QJ/'Ülkenin sýnýrý þöyle olacak: Kuzeyde Akdeniz'den, Hetlon yoluyla Levo-Hamat'a, Sedat'a*fo*,+3J/Ülkeyi on iki oymak arasýnda eþit olarak paylaþacaksýnýz. Ülkeyi atalarýnýza vereceðime ant içtim. Bu ülke size mülk olarak verilecek.*5J/ Egemen RAB þöyle diyor: 'Ülkeyi mülk olarak Ýsrail'in on iki oymaðýna böleceðiniz sýnýrlar þöyle*fn* olacak: Yusuf'a iki pay düþecek.) J/ Irmaðýn her iki yanýnda her çeþit meyve aðacý yetiþecek. Yapraklarý solmayacak, meyveleri tükenmeyecek. Her ay meyve verecekler, çünkü tapýnaktan çýkan sular oraya akýyor. Meyveleri yiyecek olarak, yapraklarý þifa için kullanýlacak.'k(OJ/ Ama Lut Gölü'nün çamurlu, bataklýk kesimi tatlý suya dönüþmeyecek, tuzla olarak kalacak.*'MJ/ Irmak kýyýsý boyunca balýkçýlar duracak; Eyn-Gedi'den Eyn- Eglayim'e dek að gerecek yerler olacak. Akdeniz'deki gibi çok sayýda balýk çeþidi olacak.i&KJ/ Irmaðýn aktýðý yerlerde her çeþit canlý yaratýk kaynaþacak. Çok sayýda balýk olacak. Çünkü bu sular oraya akýyor, oradaki tuzlu suyu tatlý suya dönüþtürüyor. Irmak aktýðý her yere yaþam getirecek.<%qJ/Bana þöyle dedi: 'Bu sular doðu bölgesine doðru akýyor, oradan Arava Vadisi'ne, sonra Lut Gölü'ne dökülüyor. Göle dökülünce oradaki sular tatlý suya dönüþecek.R$J/Oraya varýnca, ýrmaðýn her iki kýyýsýnda birçok aðaç gördüm.<#sJ/Bana, 'Ýnsanoðlu, bunu gördün mü?' diye sordu.A"{J/Bin arþýn daha ölçtü, içinden geçemediðim bir ýrmak oluþtu. Sular yükselmiþti, içinden yürüyerek karþýya geçilemezdi, yüzülecek kadar derin bir ýrmak oluþmuþtu.!J/Bin arþýn daha ölçtü ve beni dize kadar çýkan sulara getirdi. Bin arþýn daha ölçtü, beni bele kadar çýkan sulara getirdi. J/Adam elinde bir ölçü ipiyle doðuya doðru gitti. Bin arþýn ölçtükten sonra beni ayak bileðine dek çýkan sulara getirdi. J/Beni oradan, Kuzey Kapýsý'ndan çýkarýp dýþ yoldan doðuya bakan dýþ kapýya götürdü. Sular güney yönünden akýyordu. J/Adam beni tapýnaðýn giriþine geri getirdi. Doðuya doðru tapýnaðýn kapý eþiðinin altýndan sular aktýðýný gördüm. Tapýnak doðuya bakýyordu. Sular tapýnaðýn güney yanýnýn altýndan, sunaðýn güneyinden aþaðýya akýyordu.q[J.Bana, 'Bunlar tapýnakta hizmet edenlerin halkýn sunduðu kurban etini piþirecekleri mutfaklar' dedi.wgJ.Dört avlunun çevresinde de taþ duvar vardý; duvarýn dibinde yemek piþirmek için yerler yapýlmýþtý.+OJ.Dýþ avlunun dört köþesinde kýrk arþýn uzunluðunda, otuz arþýn geniþliðinde birer kapalý avlu vardý. Köþelerdeki avlularýn ölçüsü aynýydý.$AJ.Daha sonra adam beni dýþ avluya çýkarýp sýrayla avlunun dört köþesine götürdü. Avlunun her köþesinde küçük birer avlu olduðunu gördüm.Y+J.'Kâhinlerin suç sunusuyla* günah sunusunun* etini haþlayacaklarý, tahýl sunusunu* piþirecekleri yer burasý' dedi, 'Öyle ki, bunlarý dýþ avluya çýkarýp kutsallýklarýný halka geçirmesinler.'J.Bundan sonra adam beni kapý yanýndaki giriþten kuzeye bakan, kâhinlere ait kutsal odalara getirdi. Bana batýda bir yer gösterdi. ~T}||J{{+zyy)xx vuu$ttsr[qqpoRnmFmlllwl"kkOjjj iZh(gg*feePdaccbcaa`m__:^^=]]4\u[[Z1YY4XXnX#WHVUTSRR@QQPaOONNQMLKKJIIPHlH GFrEE|DCCVBBAU@@?>==W<TÖfkeyle saldýrdýðýný, koça vurup boynuzlarýný kýrdýðýný gördüm. Koçun tekeye karþý duracak gücü yoktu; teke koçu yere vurup çiðnedi. Koçu onun elinden kurtaracak kimse yoktu.h=ITGüç ve öfkeyle, kanalýn yanýnda durduðunu gördüðüm iki boynuzlu koça doðru koþtu.!<;TBen bu olayý düþünürken, batýdan ansýzýn gözleri arasýnda çarpýcý bir boynuzu olan bir teke geldi. Yere basmadan bütün dünyayý aþtý.N;TKoçun batýya, kuzeye, güneye doðru boynuz attýðýný gördüm. Hiçbir hayvan ona karþý koyamýyor, kimse onun elinden kurtaramýyordu. Koç dilediði gibi davrandý ve gitgide güçlendi.(:ITGözlerimi kaldýrýp bakýnca kanal kýyýsýnda duran bir koç gördüm; iki uzun boynuzu vardý. Boynuzlardan daha geç çýkaný öbüründen daha uzundu.`99TGörümde kendimi Elam Ýli'ndeki Sus Kalesi'nde, Ulay Kanalý'nýn yanýnda gördüm. 8 TKral Belþassar'ýn krallýðýnýn üçüncü yýlýnda, ben Daniel daha önce gördüðüm görümden baþka bir görüm gördüm.77T'Ýþte olayýn geliþimi burada bitiyor. Ben Daniel'e gelince, düþüncelerim beni çok ürküttü, benzim soldu. Ama bu olayý içimde sakladým.'n6UTGöklerin altýndaki krallýklara özgü krallýk, egemenlik ve büyüklük kutsallara, Yüceler Yücesi'nin halkýna verilecek. Bu halkýn krallýðý sonsuza dek sürecek, bütün uluslar ona kulluk edip sözünü dinleyecek.>_57T' R,T dediler.V%T'Birinci yaratýk aslana benziyordu, kartal kanatlarý vardý. Ben bakarken kanatlarý koparýldý, yaratýk yerden kaldýrýldý, insan gibi ayaklarý üzerine durduruldu. Ona bir insan yüreði verildi.GTDenizden birbirinden farklý dört büyük yaratýk çýktý.'Tþöyle dedi:' ITBabil Kralý Belþassar'ýn krallýðýnýn birinci yýlýnda, Daniel yataðýnda yatarken bir düþ ve görümler gördü. Sonra düþünün özetini yazdý;dATBöylece Darius'un ve Persli Koreþ'in krallýðý döneminde Daniel'in iþleri iyi gitti.TO kurtarýr, O yaþatýr, Gökte de yerde de Belirtiler, þaþýlasý iþler yapar. Daniel'i aslanlarýn pençesinden kurtaran O'dur.'KTKrallýðýmda yaþayan herkesin Daniel'in Tanrýsý'ndan korkup titremesini buyuruyorum. O yaþayan Tanrý'dýr, Sonsuza dek var olacak. Krallýðý yýkýlmayacak, Egemenliði son bulmayacak.TKral Darius dünyada yaþayan bütün halklara, uluslara ve her dilden insanlara þöyle yazdý: 'Esenliðiniz bol olsun!gGTKralýn buyruðu uyarýnca, Daniel'i haksýz yere suçlayan adamlarý, karýlarýyla, çocuklarýyla birlikte getirip aslan çukuruna attýlar. Daha çukurun dibine varmadan aslanlar onlarý kapýp kemiklerini kýrdýlar.:mTKral buna çok sevindi, Daniel'i çukurdan çýkarmalarýný buyurdu. Daniel çukurdan çýkarýldý. Bedeninde hiçbir yara izi bulunmadý. Çünkü Tanrýsý'na güvenmiþti.CT'Tanrým meleðini gönderip aslanlarýn aðzýný kapadý. Beni incitmediler. Çünkü Tanrý'nýn önünde suçsuz bulundum. Sana karþý da, ey kral, hiçbir yanlýþlýk yapmadým.'=uTDaniel, 'Ey kral, sen çok yaþa!' diye yanýtladý,6eTÇukura yaklaþýnca üzgün bir sesle, 'Ey yaþayan Tanrý'nýn kulu Daniel, kendisine sürekli kulluk ettiðin Tanrýn seni aslanlardan kurtarabildi mi?' diye haykýrdý.>wTÞafak sökerken kalkýp acele aslan çukuruna gitti.^5TSonra sarayýna döndü; geceyi yemek yemeden, eðlenmeden geçirdi; uykusu kaçtý.LTBir taþ getirip çukurun aðzýna koydular. Daniel'le ilgili hiçbir þey deðiþtirilmesin diye kral hem kendi mühür yüzüðüyle, hem soylularýn mühür yüzükleriyle taþý mühürledi.%CTBunun üzerine kral Daniel'i getirip aslan çukuruna atmalarýný buyurdu. Daniel'e de, 'Kendisine sürekli kulluk ettiðin Tanrýn seni kurtarsýn!' dedi.<qTO zaman adamlar toplu halde krala gidip, 'Ey kral, Medler'le Persler'in yasasý uyarýnca, kralýn koyduðu yasanýn ya da yasaðýn deðiþtirilemeyeceðini bilmelisin' dediler. TBunu duyan kral çok üzüldü, Daniel'i kurtarmayý kafasýna koydu. Onu kurtarmak için güneþ batýncaya dek uðraþtý. +T Bunun üzerine, 'Ey kral, Yahuda sürgünlerinden olan Daniel seni de imzaladýðýn yasayý da saymýyor; günde üç kez dua ediyor' dediler.a ;T Bunun üzerine krala gidip çýkardýðý yasayla ilgili þunlarý söylediler: 'Ey kral, kim otuz gün içinde senden baþka bir insana ya da ilaha dua ederse, aslan çukuruna atýlsýn diye yasa imzalamadýn mý?'v eT Ona tuzak kuran adamlar hep birlikte oraya gittiklerinde, onu Tanrýsý'na dua edip yalvarýrken gördüler.j MT Daniel yasanýn imzalandýðýný öðrenince evine gitti. Yukarý odasýnýn Yeruþalim yönüne bakan pencereleri açýktý. Daha önce yaptýðý gibi her gün üç kez diz çöküp dua etti, Tanrýsý'na övgüler sundu.A}T Böylece Kral Darius yasaðý içeren yasayý imzaladý.}TÞimdi, ey kral, yasaðý koy; Medler'le Persler'in deðiþmez yasasý uyarýnca yazýyý imzala ki deðiþtirilemesin.'  T'Ülkenin bütün bakanlarý, kaymakamlarý, satraplarý, danýþmanlarý, valileri olarak kralýn zorlu bir yasa çýkarmasý üzerinde anlaþtýk. Ey kral, kim otuz gün içinde senden baþka bir insana ya da ilaha dua ederse, aslan çukuruna atýlsýn.nUTBunun üzerine bakanlarla satraplar hep birlikte krala gidip, 'Ey Kral Darius, çok yaþa!' dediler,TSonunda, 'Daniel'i Tanrýsý'nýn Yasasý'yla ilgili bir konuda suçlayamazsak, bir suçlama nedeni bulamayacaðýz' dediler.-STBunun üzerine öbür bakanlarla satraplar Daniel'i ülke yönetimi konusunda suçlamak için fýrsat kollamaya baþladýlar. Ancak ne suçlanacak bir yanýný, ne de bir yanlýþýný buldular. Çünkü Daniel güvenilir biriydi. Kendisinde hiçbir eksiklik ya da yanlýþlýk bulamadýlar..UTKendisinde bulunan olaðanüstü ruh sayesinde Daniel öbür bakanlarla satraplardan üstün olduðundan, kral onu bütün ülkenin baþýna atamayý tasarlýyordu.TBunlarýn baþýna da biri Daniel olmak üzere üç bakan atadý. Krala zarar gelmemesi için bakanlar satraplardan hesap soracaklardý.U %TDarius bütün ülkeyi yönetecek yüz yirmi satrap* atamayý uygun gördü.NTAltmýþ iki yaþýnda olan Medli Darius krallýðý eline geçirdi.8~kTKildan* Kralý Belþassar o gece öldürüldü.}TBelþassar'ýn buyruðu üzerine Daniel'e mor giysi giydirilip boynuna altýn zincir takýldý ve ülkede üçüncü önder ilan edildi.Q|TPERES*fg*: Krallýðýn ikiye bölünerek Medler'le Persler'e verildi.';{qTTEKEL*ff*: Terazide tartýldýn ve eksik bulundun.*zOT'Bu sözcüklerin anlamý þudur: y;T'Yazýlan yazý þudur::xoTBu yüzden Tanrý o yazýyý yazan eli gönderdi. wTBunun yerine göðün Rab'bine karþý kendini yükselttin. O'nun tapýnaðýndan aldýklarý kaplarý sana getirdiler. Sen, karýlarýn, cariyelerin, soylu adamlarýn onlarla þarap içtiniz. Görmeyen, duymayan, anlamayan altýndan, gümüþten, tunçtan, demirden, aðaçtan, taþtan ilahlarý övdün. Soluðunu elinde tutan, bütün yollarýný gözeten Tanrý'yý ise yüceltmedin.vveT'Ama ey sen, onun torunu Belþassar, bunlarýn hepsini bildiðin halde alçakgönüllülüðü benimsemedin.)uKTÝnsanlar arasýndan kovuldu ve ona hayvan yüreði verildi. Yüce Tanrý'nýn insanlarýn krallýðý üzerinde egemenlik sürdüðünü, onu dilediði kiþiye verdiðini anlayýncaya dek yaban eþekleri arasýnda yaþadý, öküz gibi otla beslendi, bedeni göðün çiyiyle ýslandý.tyTNe var ki, gurura kapýlýp saygýsýzlýkta direnince krallýk tahtýndan indirildi, yüceliði kendisinden alýndý._s7TTanrý'nýn saðladýðý büyüklük yüzünden bütün halklar, uluslar, her dilden insan ondan korkup titredi. Dilediðini öldürür, dilediðini yaþatýrdý; dilediðini yüceltir, dilediðini alçaltýrdý.nrUT'Ey kral, Yüce Tanrý atan Nebukadnessar'a krallýðý, büyüklüðü, yüceliði, görkemi verdi.9qkTDaniel, 'Armaðanlarýn senin olsun, ödüllerini de bir baþkasýna ver' diye karþýlýk verdi, 'Ama ben yine de yazýyý okuyup ne anlama geldiðini sana açýklayacaðým.jpMTSenin yorum yapabildiðini, gizemleri açýklayabildiðini duydum. Bu yazýyý okur, ne anlama geldiðini açýklayabilirsen, sana mor giysi giydirilip boynuna altýn zincir takýlacak; ülkede üçüncü önder olacaksýn.'o'TBu yazýyý okuyup ne anlama geldiðini söylemeleri için bilgelerle falcýlarý çaðýrttým. Ama ne anlama geldiðini açýklayamadýlar.|nqT'Sende ilahlarýn ruhu bulunduðunu, kavrayýþ, saðduyu ve olaðanüstü bilgelikle donanmýþ olduðunu duydum.m+T Böylece Daniel'i kralýn önüne getirdiler. Kral, 'Kral atamýn Yahuda'dan getirdiði, Yahuda sürgünlerinden Daniel sen misin?' diye sordu,l+T Kralýn Belteþassar diye çaðýrdýðý Daniel olaðanüstü bir ruha, bilgiye, saðduyuya sahiptir. Üstelik düþleri yorumlama, bilmeceleri çözme, gizemleri açýklama yeteneði de vardýr. Daniel'i çaðýrt, yazýnýn ne anlama geldiðini o sana söyleyecektir.'%kCT Ülkende kendisinde kutsal ilahlarýn ruhu bulunan biri var. Atan Kral Nebukadnessar'ýn döneminde kavrayýþa, saðduyuya, ilahlara özgü bilgeliðe sahip olmakla tanýnýrdý. Atan Kral Nebukadnessar onu sihirbazlarýn, yýldýzbilimcilerin, falcýlarýn baþkanlýðýna atadý.(jIT Kralla soylularýn seslerini duyan kraliçe*fd* þölen salonuna geldi. 'Çok yaþa, ey kral!' dedi, 'Aklýndan geçenler seni ürkütmesin, benzin solmasýn!niUT Bu yüzden Kral Belþassar daha da korktu, benzi büsbütün soldu. Soylu adamlarýysa þaþkýndý.sh_TKralýn bütün bilgeleri geldiyse de yazýyý kimse okuyamadý, ne anlama geldiðini de açýklayamadý.gTYüksek sesle Babil'in bilgelerini - falcýlarla yýldýzbilimcileri - çaðýrttý. Onlara, 'Bu yazýyý kim okuyup ne anlama geldiðini bana açýklarsa, kendisine mor giysi giydirilip boynuna altýn zincir takýlacak ve ülkede üçüncü önder olacak' dedi.rf]Taklýndan geçenler onu ürküttü, benzi soldu; eli ayaðý tutmaz oldu, dizlerinin baðý çözüldü. e9TAnsýzýn bir insan elinin parmaklarý belirdi, kandilliðin yanýndaki saray duvarýnýn sývasý üzerine yazmaya baþladý. Kral yazan eli gördü,vdeTÞaraplarýný içerken altýndan, gümüþten, tunçtan*, demirden, aðaçtan, taþtan ilahlarý övdüler.c7TBöylece Tanrý'nýn Yeruþalim'deki tapýnaðýndan alýnan altýn kaplar getirildi; kral, karýlarý, cariyeleri, soylu adamlarý onlarla içtiler.tbaTÞarabýný keyifle içerken, atasý Nebukadnessar'ýn Yeruþalim'deki tapýnaktan çýkarýp getirdiði altýn ve gümüþ kaplarýn getirilmesini buyurdu. Öyle ki, kendisi, karýlarý, cariyeleri, soylu adamlarý onlarla içsinler.ia MTKral Belþassar soylu adamlarýndan bin kiþiye büyük bir þölen verdi, onlarla þarap içti.B`}T%Ben Nebukadnessar Göklerin Kralý'na þükrederim. O'nu över, yüceltirim. Çünkü bütün yaptýklarý gerçek, yollarý doðrudur; kendini beðenmiþleri alçaltmaya gücü yeter.`_9T$O anda aklým baþýma geldi. Krallýðýmýn yüceliði için onurum ve görkemim bana geri verildi. Danýþmanlarýmla soylu adamlarým beni aradýlar. Krallýðýma kavuþtum, bana daha büyük yücelik verildi. ;<~~ ||U{zyy3xxFww vDuu6ttswr_qqupp@p opnmmtll]kjjjiGhh8gffeepdd cibbna``__Y_^ ]]d\\[ZZeYYRXX%WW VV'UFTTjSS=RRMQhPlOOGONN]MM1LLKKJJIIHHQGFF=EE\DDCqBBBGAAQ@@??7>>=|<<<=;;,:99#88 7n766955944c33V22100///O.O.-J,w++O*m))_((y''&%%h$$N#u""!! \| }K6wt' S   FvmIl;7^Ey Efrayim, artýk ne iþim var putlarla? Yanýtlayacak, seninle ilgileneceðim. Yeþil çam gibiyim ben, Senin verimliliðin benden kaynaklanýyor.' ^Yine insanlar oturacak gölgesinde; Buðday gibi geliþecek, Asma gibi serpilecekler; Lübnan þarabý kadar ün kazanacaklar.j~M^Dallanýp budaklanacaklar, Görkemleri zeytin aðacýný, Kokularý Lübnan sedirini andýracak.k}O^Çiy gibi olacaðým Ýsrail'e; Zambak gibi çiçek açacak, Lübnan sediri gibi kök salacaklar.v|e^'Onlarýn dönekliðini düzelteceðim, Gönülden seveceðim onlarý, Çünkü onlara karþý öfkem dindi.%{C^Asur kurtaramaz bizi, Savaþ atlarýna binmeyeceðiz. Artýk ellerimizle yaptýðýmýza demeyeceðiz, Çünkü öksüz sende merhamet bulur.'*zM^Dualarla gidin, RAB'be dönün, O'na, 'Baðýþla bütün suçlarýmýzý' deyin, 'Lütfet, kabul et bizi, Öyle ki, dudaklarýmýzýn kurbanýný*fn* sunalým.Vy '^Tanrýn RAB'be dön, ey Ýsrail, Çünkü suçlarýndan ötürü tökezledin.Kx^ Samiriye halký suçunun cezasýný çekecek, Çünkü Tanrýsý'na baþkaldýrdý. Kýlýçla yýkýlacaklar, Yere çalýnýp parçalanacak yavrularý, Gebe kadýnlarýnýn karný yarýlacak.'Uw#^ 'Kardeþleri arasýnda serpilip geliþse de, Doðu rüzgarý, çölden esen RAB'bin soluðu üzerine gelecek, Onun kaynaðý kuruyacak, Pýnarý kesilecek, Deðerli eþyalarýnýn hazinesi yaðmalanacak.Xv)^ 'Onlarý fidyeyle kurtaracaðým Ölüler diyarýnýn elinden, Ölümden fidyeyle kurtaracaðým. Felaketin nerede, ey ölüm? Yýkýcýlýðýn nerede, ey ölüler diyarý? Hiç piþmanlýk duymayacaðým.~uu^ Doðum sancýlarý çeken kadýnýn akýlsýz oðludur o, Çünkü zamaný geldiðinde, Açýk rahimden çýkmýyor.=tu^ Efrayim'in suçu birikmiþ, Günahý kayda geçmiþ.Vs%^ Öfkelendiðimde bir kral verdim sana, Gazaba gelince alýp götürdüm onu.r!^ Nerede seni bütün kentlerinde Kurtaracak kralýn? Yöneticilerin nerede? Hani, onlar için: demiþtin.Uq#^ 'Ey Ýsrail, bana, yardýmcýna karþý çýkman Yýkýma uðratýyor seni.Sp^ Yavrularýndan edilmiþ diþi ayý gibi Karþýlarýna çýkacak, Yüreklerinin zarýný yýrtacaðým, Diþi aslan gibi onlarý oracýkta yiyip bitireceðim, Yabanýl bir hayvan parçalayacak onlarý.koO^ Ben de onlara karþý bir aslan gibi olacaðým, Bir pars gibi yol kenarýnda pusuya yatacaðým.bn=^ Otlaklara sahip olunca doydular, Doyunca gurura kapýldýlar; Bu yüzden unuttular beni.>mw^ Ben sana çölde, Kurak topraklarda göz kulak oldum.l^ 'Ama seni Mýsýr'dan çýkaran Tanrýn RAB benim, Benden baþka tanrý tanýmayacaksýn, Çünkü baþka kurtarýcý yoktur.k ^ Bu yüzden sabah sisine, Erken uçup giden çiye, Harman yerinden savrulan saman çöpüne, Bacadan tüten dumana dönecekler.ojW^ Þimdi günah üstüne günah iþliyorlar, Gümüþlerinden dökme putlar, Akýllýca tasarlanmýþ putlar yapýyorlar, Hepsi de usta iþi. Bu insanlar hakkýnda, 'Ýnsan kurban edenler Buzaðýlarý öpüyor!' diye konuþuluyor.ui e^ Efrayim konuþtuðunda herkes titrerdi, Yücelmiþti Ýsrail'de. Ama Baal'a* taparak suç iþleyince öldü.h#^ Ama Efrayim Tanrý'yý aþýrý öfkelendirdi. Rab döktükleri kanýn hesabýný soracak, Aþaðýlamalarýnýn karþýlýðýný verecek.qg[^ RAB Ýsrail'i bir peygamber aracýlýðýyla Mýsýr'dan çýkardý, Yine bir peygamber korudu onlarý.Pf^ Yakup Aram'a kaçtý, Ýsrail bir karý için kul oldu, Koyun güttü.Ae{^ Kötülük mü var Gilat'ta? Gerçekten deðersiz bir halk! Gilgal'da sýðýr üstüne sýðýr kurban ediyorlar, Sunaklarý sürülmüþ tarladaki taþ yýðýnlarýný andýrýyor.kdO^ Peygamberlere de söyledim, Çok görümler saðladým, Onlar aracýlýðýyla örnekler verdim.'}cs^ 'Ama seni Mýsýr'dan çýkaran Tanrýn RAB benim. Bayram günlerindeki gibi, Seni yine çadýrlarda oturtacaðým.b ^ 'Çok zengin oldum' diye böbürlenir, 'Varlýða kavuþtum, Çok emek çektim, Günah denecek bir suç bulamayacaklar bende.'Ia ^ Efrayim tüccardýr, Hileli terazi kullanýr, Aldatmayý sever.\`1^ Bu yüzden Tanrýn'a dön sen, Sevgiye, adalete sarýl, Sürekli Tanrýn'ý bekle. _ ^ $^A^ Melekle güreþip yendi, Aðladý, kutsanmak istedi. Tanrý'yý Beytel'de buldu, RAB, Her Þeye Egemen Tanrý bizimle orada konuþtu, O RAB diye anýlýr.\]1^ Yakup ana rahminde kardeþinin topuðunu tuttu, Büyüyünce Tanrý'yla güreþti.\ ^ RAB'bin davasý var Yahuda'yla, Yakup soyunu izlediði yola göre cezalandýracak, Yaptýklarýnýn karþýlýðýný verecek.:[ o^ Efrayim rüzgarý güdüyor, Doðu rüzgarýnýn ardýna düþüyor bütün gün; Yalaný, zorbalýðý artýyor. Asur'la antlaþma yapýyor, Mýsýr'a zeytinyaðý gönderiyor. Z^ Efrayim yalanla, Ýsrail halký hileyle çevremi sardý. Yahuda'ysa hâlâ dizginsiz, Tanrý'ya, Kutsal ve Sadýk Olan'a karþý.Yy^ Mýsýr'dan kuþlar gibi, Asur'dan güvercinler gibi Titreyerek gelecekler. Evlerine oturtacaðým onlarý' Diyor RAB.vXe^ Aslan gibi kükreyen RAB'bin ardýnca yürüyecekler; O kükreyince titreyerek gelecek çocuklarý batýdan.MW^ Kýzgýn öfkemi baþýnýza yaðdýrmayacaðým, Efrayim'i yeniden yok etmeyeceðim. Çünkü ben insan deðil, Tanrý'yým, Kutsal Olan'ým aranýzda, Artýk öfkeyle üzerinize varmayacaðým.aV;^ 'Nasýl vazgeçerim senden, ey Efrayim? Nasýl teslim ederim seni, ey Ýsrail? Adma'ya yaptýðýmý nasýl sana yaparým? Seni nasýl Sevoyim'e çeviririm? Yüreðim deðiþti içimde, Alevlendi acýma duygularým.wUg^ Halkým benden uzaklaþmaya kararlý. Beni, Yüce Olan'ý çaðýrsalar bile, Asla yüceltmeyeceðim onlarý.T}^ Fýrýl fýrýl kýlýç dönecek kentlerinde, Kapý sürgülerini yok edecek, Tüketecek onlarý düzenleri yüzünden.eSC^ 'Mýsýr'a dönmeyecekler, Asur kral olacak baþlarýna, Çünkü bana dönmek istemediler.R!^ Onlarý insancýl iplerle, Sevgi baðlarýyla kendime çektim; Boyunduruklarýný kaldýran biri gibi oldum, Eðilip yiyeceklerini verdim.Q^ Efrayim'e yürümeyi ben öðrettim, Kollarýma aldým onlarý. Ama kendilerine þifa verenin ben olduðumu anlamadýlar.P^ Peygamberler Ýsrail'i çaðýrdýkça, Ýsrail uzaklaþtý onlardan. Kurban kestiler Baallar'a*, Buhur yaktýlar putlara.LO ^ 'Çocukluðunda sevdim Ýsrail'i, Oðlumu Mýsýr'dan çaðýrdým.N#^ Ey Beytel, sana da aynýsý yapýlacak, Kötülüðünün büyüklüðü yüzünden. Tan aðarýrken Ýsrail Kralý büsbütün yok olacak.[M/^ Bu yüzden halkýnýzýn arasýnda savaþ uðultusu çýkacak, Yýkýlacak bütün surlarýnýz, Þalman'ýn savaþta Beytarvel'i yýktýðý gibi. Anneler çocuklarýyla birlikte yere çalýnýp parçalandý.L!^ Ama siz kötülük ektiniz, Fesat biçtiniz, Yalanýn meyvesini yediniz. Çünkü kendi yolunuza, Yiðitlerinizin çokluðuna güvendiniz.CK^ Doðruluk ekin kendiniz için, Sevgi meyveleri biçin. Nadasa býraktýðýnýz topraðý iþleyin; Çünkü RAB'be yönelme zamanýdýr, Gelip üzerinize doðruluk yaðdýrýncaya dek.QJ^ Efrayim eðitilmiþ ineðe benzer, Buðday dövmeyi sever. Ama ben boyunduruk takacaðým onun güzel boynuna. Koþum vuracaðým Efrayim'in sýrtýna, Yahuda çift sürecek, Yakup týrmýk çekecek.I ^ Ýstediðim zaman onlarý cezalandýracaðým, Çifte günahlarýna baðlandýklarý zaman, Uluslar toplanacak onlara karþý.!H;^ 'Ey Ýsrail, Giva'da geçirdiðin günlerden beri Günah iþledin. Orada direndiniz bana. Kötülere karþý açýlan savaþ Giva'da size eriþemez mi?PG^ Ýsrail'in günahý olan Aven'deki*fm* puta tapýlan yerler yok olacak, Sunaklarýný dikenler, devedikenleri saracak. O zaman daðlara, 'Bizi örtün!', Tepelere, 'Üzerimize düþün!' diyecekler.QF^ Samiriye, Kralý'yla birlikte Su üstündeki çubuk gibi akýp gidecek.Ey^ Put armaðan olarak büyük krala, Asur'a götürülecek. Efrayim rezil olacak, Ýsrail aldýðý öðütten utanacak.TD!^ Samiriye'de yaþayanlar Beytaven'deki inek putu yüzünden korkuya kapýlacak. Halký onun ardýndan yas tutacak, Onun görkemiyle coþan putperest kâhinler Oradan sürgün edildiði için dövünecek.C%^ Antlaþma yaparken, Boþ sözler veriyor, yalan yere ant içiyorlar, Bu yüzden davalar, sürülmüþ tarladaki zehirli ot gibi boy veriyor.{Bo^ O zaman, 'Kralsýz kaldýk' diyecekler, 'Çünkü RAB'den korkmadýk. Kralýmýz olsa bile, Ne yapabilirdi bize?' A^ Ýçleri yalan doldu, Þimdi suçlarýnýn cezasýný taþýmalýlar. RAB sunaklarýný yýkacak, Dikili taþlarýný yok edecek.)@ M^ Ýsrail serpilen bir asmaya benzer, Meyvesini veriyor. Meyvesi arttýkça, Sunaklarý da arttý. Ülkesi zenginleþtikçe, Onu güzel dikili taþlarla donattý.i?K^ Reddedecek Tanrým onlarý, Çünkü O'nu dinlemediler, Uluslar arasýnda dolaþýp duracaklar.>^ Vuruldu Efrayim, Kökleri kurudu, Meyve vermeyecekler artýk. Çocuk doðursalar bile, Rahimlerinin deðerli meyvelerini öldüreceðim.'I= ^ 'Gilgal'daki kötülükleri yüzünden, Nefret ettim orada onlardan. Ýþledikleri günahlardan ötürü, Onlarý evimden kovacaðým. Artýk sevmeyeceðim onlarý, Bütün önderleri asidir.Z<-^ Ya RAB, ver onlara ne vereceksen! Düþük yapan rahimler, sütsüz memeler ver.;^ Efrayim'i, Sur Kenti gibi, Güzel bir yere kurulmuþ gördüm. Ama Efrayim çocuklarýný celladýn önüne götürecek.':'^ Çocuklarýný büyütseler bile, Çocuklarýndan edeceðim onlarý, Kimse kalmayýncaya dek; Evet, vay baþlarýna, Onlarý terk ettiðimde!n9U^ Efrayim'in görkemi bir kuþ gibi uçup gidecek, Ne doðum ne gebelik olacak, kimse gebe kalmayacak.]83^ 'Ýsrail çölde Bir salkým üzüm gibi geldi bana, Atalarýysa incir aðacýnýn ilk ürünü gibi. Ama Baal-Peor'a geldiklerinde Utanç dolu puta adadýlar kendilerini, Sevdikleri þey kadar iðrenç oldular.7}^ Alabildiðine yozlaþtýlar, Giva'da olduðu gibi. Tanrý suçlarýný anýmsayacak, Günahlarýnýn cezasýný verecek.61^ Peygamber Tanrým'ýn yanýsýra Efrayim'e gözcülük eder, Ama tuzak kurulmuþ bütün yollarýna, Düþmanlýk var Tanrý'nýn Tapýnaðý'nda.N5^ Onlarýn ceza günleri geldi, Hesap günleri çattý. Bunu bilsin Ýsrail! Suçunuzun çokluðundan, Düþmanlýðýnýzýn büyüklüðü yüzünden, Peygamber aptal, ruhsal insan deli sayýldý.34_^ Yýkýmdan kaçsalar bile, Mýsýr bir araya toplayacak onlarý, Mof*fl* gömecek. Deðerli gümüþ eþyalarýný yabanýl otlar saracak, Diken bitecek çadýrlarýnda.I3 ^ Ne yapacaksýnýz dinsel bayramlarda, RAB'bin bayram gününde?{2o^ RAB'be þarap sunularý dökmeyecekler, O'nu hoþnut etmeyecek kurbanlarý. Kurbanlarý yas yemeðine dönecek, Kirli sayýlacak onlarý yiyenlerin hepsi. Yalnýz kendi karýnlarýný doyuracak yiyecekleri, RAB'bin Tapýnaðý'na girmeyecek.s1_^ RAB'bin diyarýnda kalmayacaklar, Mýsýr'a dönecek Efrayim, Asur'da kirli sayýlan þeyleri yiyecekler.e0C^ Ama harman yeri, þarap teknesi halký doyurmayacak, Yeni þarap umutlarý boþa çýkacak../ W^ Ey Ýsrail, öteki halklar gibi sevinme, coþma! Çünkü kendi Tanrý'na vefasýzlýk ederek zina ettin, Harman yerlerinin tümünde zina kazancýna gönül verdin.<.q^Çünkü Ýsrail Yaratýcýsý'ný unuttu, Saraylar yaptý; Yahuda'ysa birçok kenti surlarla çevirdi, Ama ateþ göndereceðim kentlerinin üstüne, Yiyip bitirsin kalelerini.'e-C^ Bana sunduklarý kurbanlara gelince, Kurban kesiyor, eti kendileri yiyorlar; Oysa RAB bunu yapanlardan hoþlanmaz. Þimdi anýmsayacak suçlarýný, Günahlarý için onlarý cezalandýracak; Geri dönecekler Mýsýr'a.X,)^ Yasamdaki pek çok þeyi onlar için yazdým, Ne var ki garipsediler bunlarý.i+K^ 'Efrayim günah sunusu* sunmak için çok sunak yaptý, Bunlar günah iþlemelerine neden oldu.*7^ Uluslar arasýnda oynaþlar tutsalar da, Þimdi onlarý bir araya toplayacaðým. Çünkü azalmaya baþladýlar güçlü kralýn baskýsý altýnda.e)C^ Tek baþýna dolaþan yaban eþeði gibi Asur'a gittiler, Efrayim ücretli oynaþlar tuttu.Y(+^'Yutuldu Ýsrail, Þimdi uluslar arasýnda kimsenin beðenmediði bir kap gibi.u'c^Çünkü rüzgar eken kasýrga biçer. Baþ vermeyen buðday un vermez. Verse bile yabancýlar yutacak onu.&^Çünkü bu Ýsrail'in iþidir. O buzaðýyý bir usta yaptý, Tanrý deðildir o. Samiriye'nin buzaðý putu parçalanacak.q%[^Ey Samiriye, atýn buzaðý putunuzu, Öfkem alevleniyor size karþý! Hiç mi temiz olamayacaksýnýz?$!^Krallar atadýlar bana sormadan, Önderler seçtiler benden habersiz. Altýn ve gümüþleriyle yýkýmlarýna yol açan putlar yaptýlar.?#y^Ýyi olaný reddettiler, Düþman kovalayacak onlarý.U"#^ Diye bana yakarýyorlar.! )^'Boru çalmaya hazýrlan! Düþman kartal gibi dolaþýyor evimin üzerinde; Çünkü Ýsrail antlaþmaya uymadý, Yasama karþý çýktýlar.: m^Dönüyorlar, Ama Yüce Olan'a deðil; Kusurlu yay gibiler. Arsýz dilleri yüzünden Önderleri kýlýçtan geçirilecek. Mýsýr'da gülünç duruma düþecekler bu yüzden.'V%^Ben onlarý eðittim, bileklerine güç verdim, Onlarsa bana düzen kuruyor.+^Yürekten yakarmýyorlar, Uluyorlar yataklarýnýn üzerinde. Tahýl ve yeni þarap için kendilerini yaralýyor*fk*, Bana sýrt çeviriyorlar.9k^ Vay onlarýn haline, Çünkü benden uzaklaþtýlar! Felaket gelecek baþlarýna, Çünkü baþkaldýrdýlar bana! Ben onlarý kurtarmak istiyorum, Onlarsa iftira ediyor bana.(I^ Gittiklerinde aðýmý üzerlerine atacak, Gökte uçan kuþlar gibi onlarý yere indireceðim. Topluluklarýna bildirildiði gibi, Onlarý yola getireceðim.oW^ 'Efrayim bön, akýlsýz bir güvercin gibi, Ya Mýsýr'ý yardýma çaðýrýyor, Ya Asur'a gidiyor.+^ Ýsrail'in gururu kendine karþý tanýklýk ediyor; Bütün bunlara karþýn Yine de dönmüyorlar ben, Tanrýlarý RAB'be, Aramýyorlar beni.b=^ Gücünü yabancýlar yedi, Farkýnda deðil; Saçlarýna ak düþtü, Farkýnda deðil.O^'Efrayim öteki halklarla karýþýyor, Çevrilmemiþ pideye döndü.{^Hepsi fýrýn gibi kýzgýndýr, Yutar yöneticilerini. Bütün krallarý düþtü, Kimse yardýma çaðýrmýyor beni./^Fýrýn gibidir yürekleri, Dolap çevirerek ona yaklaþýrlar. Ýçin için yanar öfkeleri Gece boyunca. Alevli ateþ gibi parlar Sabah olunca.{o^Kralýmýzýn þenlik gününde, Önderler þarabýn ateþinden hastalandýlar, Kral da alaycýlarla elele verdi.'^Hepsi zinaya düþkün, Yoðrulan hamur ekþiyinceye dek Fýrýncýnýn ateþini karýþtýrmaya gerek duymadýðý fýrýn gibi kýzgýnlar.N^'Kralý kötülükleriyle, Önderleri yalanlarýyla sevindiriyorlar.^Ne var ki, düþünmüyorlar, Kötülüklerini unutmadýðýmý. Günahlarý kuþatýyor onlarý, Gözümün önündeler.M ^Ýsrail'e þifa vermek istesem, Efrayim'in suçlarý, Samiriye'nin kötülükleri ortaya çýkýyor. Çünkü hile yapýyorlar, Evlere hýrsýz giriyor, Dýþarda haydut çeteleri soygun yapýyor.jM^ 'Ey Yahuda, senin için de bir hasat günü saptandý. 'Ne zaman halkýmýn durumunu düzeltmek,gG^ Ýsrail halkýnda korkunç bir þey gördüm. Efrayim zinaya kapýlmýþ, Kirlenmiþ Ýsrail.^ Haydut çeteleri nasýl pusuya yatarsa, Kâhinler takýmý da öyle; Þekem yolunda adam öldürüyor, Rezillik yapýyorlar.G ^Gilat kötülük yapanlarýn kentidir, Kan izleriyle doludur.Z -^Oysa onlar Adam Kenti'nde*fj* Antlaþmaya uymadýlar, Orada bana ihanet ettiler.} s^Çünkü ben kurbandan deðil, baðlýlýktan hoþlanýrým, Yakmalýk sunulardan* çok beni tanýmanýzý isterim.! ;^Bu yüzden sizi peygamberler aracýlýðýyla lime lime doðradým, Aðzýmdan çýkan sözlerle öldürdüm; Yargýlarým þimþek gibi ýþýldýyor. /^Tanrý þöyle diyor: 'Ey Efrayim, ne yapayým sana? Ey Yahuda, sana ne yapayým? Sevginiz sabah sisine benziyor, Erkenden uçup giden çiy gibi. 9^RAB'bi tanýyalým, RAB'bi tanýmaya gayret edelim. O tan gibi þaþmadan doðacak, Yaðmur gibi, topraðý sulayan Son yaðmur gibi bize gelecektir.'jM^Ýki gün sonra bizi diriltecek, Üçüncü gün ayaða kaldýracak, Huzurunda yaþayalým diye.o Y^'Gelin, RAB'be dönelim. Bizi O parçaladý, O iyileþtirecek. Bizi O yaraladý, Yaramýzý O saracak.-S^Sonra gidip yerime döneceðim, Onlar suçlarýný kabul edinceye, Yüzümü arayýncaya dek orada kalacaðým. Sýkýntýya düþünce gayretle beni arayacaklar.'-S^Çünkü ben Efrayim'e bir aslan, Yahuda halkýna genç bir aslan gibi saldýracaðým. Ben parçalayacaðým onlarý, Alýp götüreceðim, kurtaran çýkmayacak.+O^ 'Efrayim hastalýðýný, Yahuda yarasýný görünce, Efrayim Asur'a gitti, Büyük kraldan yardým istedi. Ama o size þifa veremez, Yaranýzý iyileþtiremez.Y+^ Ben Efrayimliler'e karþý güve, Yahuda halkýna karþý küf gibi olacaðým.mS^ Baský gördü Efrayim, Ezildi yargý önünde, Çünkü bile bile boþ þeylerin ardýna düþtü.w^ Yahuda önderleri sýnýr taþlarýnýn yerini deðiþtirenlere benziyor, Gazabýmý su gibi dökeceðim üzerlerine.`9^ Azar günü Efrayim yýkýma uðrayacak, Kararýmý bildiriyorum Ýsrail oymaklarýna.~w^'Giva'da boru, Rama'da borazan çalýn, Beytaven'de savaþ çaðrýsý yapýn; Düþman peþinizde, ey Benyaminliler!}^RAB'be ihanet ettiler, Evlilik dýþý çocuk yaptýlar; Þimdi yiyip bitirecek Yeni Ay törenleri, Hem onlarý hem de tarlalarýný.{|o^Davarlarýyla, sýðýrlarýyla RAB'bi aramaya gidecekler, Ama bulamayacaklar. Çünkü RAB onlardan uzaklaþtý.{w^Ýsrail'in gururu kendine karþý tanýklýk ediyor; Suç içinde tökezliyor Ýsrail'le Efrayim, Yahuda da birlikte.~zu^Yaptýklarý iþler Tanrýlarý'na dönmeye izin vermiyor, Çünkü zina ruhu var içlerinde, RAB'bi tanýmýyorlar. y^Efrayim'i tanýrým, Ýsrail'de de benim için gizli bir þey yok. Çünkü daha yeni zina ettin, ey Efrayim, Kirlenmiþ Ýsrail.Tx!^Baþkaldýranlar azýttýkça azýttý, Ama ben hepsini yola getireceðim.Ow ^'Ey kâhinler, iþitin bunu! Ey Ýsrailliler, dikkatle dinleyin! Kulak verin, ey saraydakiler! Bu yargý size uygulanacak. Çünkü siz Mispa'da bir tuzak, Tavor Daðý'na serilmiþ bir að oldunuz.Rv^Rüzgar onlarý kanatlarýna sardý, Kurbanlarý yüzünden utanacaklar.Zu-^Ýçkileri tükendi, Hâlâ zina ediyorlar; Önderleri rezilliðe gönül verdi.2t_^Efrayim putlarýna sarýldý, Býrak onu!psY^Çünkü Ýsrail inatçý bir inek gibi inat etti, Þimdi RAB nasýl güder onlarý otlakta kuzu gibi?,rQ^'Ey Ýsrail, sen zina etsen de, Yahuda suç iþlemese bari. 'Gilgal'a*fi* gitmeyin, Beytaven'e*fi* çýkmayýn. diye ant içmeyin.wqg^Fahiþelik ettiklerinde kýzlarýnýzý, Zina ettiklerinde gelinlerinizi cezalandýrmayacaðým. Çünkü erkekleriniz fahiþelerle oynaþýyor, Putlarýn tapýnaðýnda fuhuþ yapanlarla kurban kesiyorlar. Anlayýþsýz halk mahvolacak.`p9^ Dað baþlarýnda kurban kesiyor, Tepelerde meþe, aselbent, yabanýl fýstýk aðaçlarý altýnda buhur yakýyorlar, Gölgeleri güzel olduðu için. Bu yüzden kýzlarýnýz fahiþelik ediyor, Gelinleriniz zina.o7^ Halkým tahta puta danýþýyor, Deðneðinden yanýt alýyor. Çünkü zina ruhu onlarý saptýrdý, Kendi Tanrýlarý'ndan ayrýlarak zina ettiler.Hn ^ 'Zina, yeni ve eski þarap insanýn aklýný baþýndan alýr.ymk^ Yiyecekler, ama doymayacaklar, Zina edecekler, ama çoðalmayacaklar. Çünkü RAB'bi dinlemekten vazgeçtiler.+lO^ Halkýn baþýna gelenler kâhinlerin baþýna da gelecek, Tuttuklarý yol yüzünden cezalandýracaðým onlarý, Yaptýklarýnýn karþýlýðýný vereceðim.]k3^Halkýmýn günahlarýyla*fý* besleniyorlar, Onlarýn suç iþlemesini istiyorlar.wjg^Kâhinler çoðaldýkça Daha çok günah iþlediler bana karþý, Onlarýn onurunu utanca çevireceðim*fh*.\i1^'Yok oldu halkým bilgisizlikten, Sen bilgiyi reddettiðin için, Ben de seni reddedeceðim, Bana kâhinlik etmeyesin diye. Sen Tanrýn'ýn yasasýný unuttuðun için, Ben de senin çocuklarýný unutacaðým.bh=^Sen gündüz tökezleyeceksin, Peygamber de gece seninle birlikte, Yok edeceðim anneni.|gq^'Ancak kimse kimseyle çekiþmesin, Kimse kimseyi suçlamasýn, Çünkü halkýn kâhinle* çekiþenlere benziyor.f^Bu yüzden ülke yas tutuyor, Tükeniyor orada yaþayan herkes, Kýrdaki hayvanlar, gökteki kuþlar Denizdeki balýklar... e ^Lanet, yalan, adam öldürme, hýrsýzlýk, Zina almýþ her þeyin yerini. Zorbalýk ediyorlar, Kan üstüne kan döküyorlar.d +^Ey Ýsrailliler, dinleyin RAB'bin sözünü, Çünkü RAB'bin davasý var bu ülkede yaþayanlarla; 'Yok olmuþ sevgi, sadakat, Tanrý bilgisi. c^Sonra dönüp Tanrýlarý RAB'bi, krallarý Davut'u arayacaklar. Son günlerde korkarak RAB'be ve O'nun iyiliðine yönelecekler.rb]^Çünkü Ýsrailliler uzun süre kral, önder, kurban, dikili taþ, efod*, aile putu olmadan yaþayacak.a)^Ona, 'Uzun süre benimle yaþayacaksýn' dedim, 'Zina etmeyecek, baþka bir erkekle dostluk kurmayacaksýn. Ben de sana öyle davranacaðým.'y`k^Böylece onu on beþ þekel*ff* gümüþ, bir homer bir letek arpa*fg* karþýlýðýnda satýn aldým kendime.p_ [^RAB bana þöyle dedi: 'Ýsrailliler'in baþka ilahlara yönelmelerine, üzüm pestillerine*fe* gönül vermelerine karþýn, RAB onlarý nasýl seviyorsa, sen de git, o kadýný sev, baþkasýnca sevilmiþ, zina etmiþ olsa bile.''^G^Onu ülkede kendim için ekeceðim, Merhamete ermemiþ olana acýyacaðým, Halkým olmayana, diyeceðim; Onlar da bana, diyecekler.'l]Q^Yerse, tahýla, yeni þaraba, Zeytinyaðýna yanýt verecek, Onlar da Yizreel'e yanýt verecekler.m\S^'Ve o gün yanýt vereceðim' diyor RAB, 'Göklere yanýt vereceðim; Onlar da yere yanýt verecek;?[y^Sadakatle seninle evleneceðim, RAB'bi tanýyacaksýn.uZc^Seni sonsuza dek kendime eþ alacaðým, Doðruluk, adalet, sevgi, merhamet temelinde Seninle evleneceðim.]Y3^Kýrdaki hayvanlarla, gökteki kuþlarla, Toprakta yaþayan canlýlarla, Halkým için o gün antlaþma yapacaðým; Ülkeden yayý, kýlýcý, savaþý kaldýracaðým, Güvenlik içinde yatýracaðým onlarý.SX^Aðzýndan Baallar'ýn adýný sileceðim, Adlarý bir daha anýlmayacak.fWE^Ve o gün gelecek' diyor RAB, 'Bana, diyeceksin; Artýk, demeyeceksin.IV ^Kendisine orada baðlar vereceðim, Akor*fç* Vadisi'ni ona umut kapýsý yapacaðým. Gençlik günlerinde olduðu gibi, Mýsýr'dan çýktýðý günlerde olduðu gibi, Ezgiler söyleyecek.]U3^'Ýþte bu yüzden onu ikna edip çöle götürecek, Onunla dostça konuþacaðým..TU^ Cezalandýracaðým onu, Baallar'a buhur yaktýðý günler için; Halkalarla, takýlarla süslenmiþ, Oynaþlarýnýn ardýnca gitmiþ, Beni unutmuþtu' Diyor RAB.DS^ Viran edeceðim asmalarýný, incir aðaçlarýný, Hani, dediði; Çalýlýða çevireceðim onlarý, Yem olacaklar yabanýl hayvanlara.R^ Bütün sevincine, bayramlarýna, Yeni Ay törenlerine, Þabat* günlerine, Dinsel bayramlarýnýn tümüne son vereceðim.mQS^ Evet, oynaþlarýnýn önünde ayýbýný ortaya çýkaracaðým, Kimse elimden kurtaramayacak onu.P/^ Bu yüzden zamanýnda tahýlýmý, Mevsiminde yeni þarabýmý geri alacaðým; Çýplak bedenini örten yapaðýmý, ketenimi çekip alacaðým.O/^Ama kendisine tahýl, yeni þarap, zeytinyaðý verenin, Baal* için harcadýðý altýnla gümüþü bol bol saðlayanýn Ben olduðumu bilmedi.BN}^Oynaþlarýnýn ardýna düþecek, Ama onlara eriþemeyecek, Onlarý arayacak, Ama bulamayacak. O zaman, <Ýlk kocama döneyim> diyecek, <Çünkü o zamanki halim þimdikinden iyiydi!>rM]^Ýþte bu yüzden onun yoluna dikenli çit çekeceðim, Yolunu bulamasýn diye Önüne duvar öreceðim.AL{^Anneleri zina etti, Onlara gebe kaldý, rezillik etti. dedi, MK^Acýmayacaðým çocuklarýna, Çünkü onlar zina çocuklarýdýr.J^Yoksa onu çýrýlçýplak soyacak, Anneden doðma edeceðim, Çöle, çorak topraða çevirecek, Susuzluktan öldüreceðim.*IM^'Azarlayýn annenizi, azarlayýn, Çünkü o benim karým deðil artýk, Ben de onun kocasý deðilim. Yüzünden akan fahiþeliði, Koynundan zinalarý atsýn.aH =^'Kardeþlerinizi , kýzkardeþlerinizi diye çaðýrýn.'%G E^ Yahuda ve Ýsrail halklarý yeniden birleþecek. Baþlarýna tek önder atayacaklar. Ülkeden çýkacaklar. Çünkü Yizreel günü büyük bir gün olacak.FF ^ 'Yine de Ýsrailliler'in sayýsý denizin kumu gibi sayýlamaz, ölçülemez olacak. Kendilerine, denilen yerde, denecek.E ^ RAB Hoþea'ya, 'Adýný Lo-Ammi*fc* koy' dedi, 'Çünkü siz benim halkým deðilsiniz, ben de sizin Tanrýnýz deðilim.VD '^Gomer Lo-Ruhama'yý sütten kesince yine hamile kaldý ve bir oðul doðurdu.(C K^Ancak Yahuda soyuna merhamet edeceðim. Ben kurtaracaðým onlarý, ama yay, kýlýç, savaþ, at ve atlýlar aracýlýðýyla deðil, kendi aracýlýðýmla.'8B k^Gomer yine hamile kaldý ve bir kýz doðurdu. RAB Hoþea'ya, 'Adýný Lo-Ruhama*fb* koy' dedi, 'Çünkü artýk Ýsrail soyuna acýmayacaðým, onlarý baðýþlamayacaðým.HA  ^Ve o gün Yizreel Vadisi'nde Ýsrail'in yayýný kýracaðým.'F@ ^RAB Hoþea'ya, 'Çocuðun adýný Yizreel*fa* koy' dedi, 'Çünkü çok geçmeden Yizreel'de dökülen kanýn öcünü Yehu soyundan alacaðým. Ýsrail krallýðýnýn sonunu getireceðim.v? g^Böylece Hoþea gidip Divlayim'in kýzý Gomer'le evlendi. Kadýn hamile kalýp kendisine bir oðul doðurdu.N> ^RAB Hoþea aracýlýðýyla konuþmaya baþladýðýnda ona þöyle dedi: 'Git, kötü bir kadýnla evlen, ondan zina çocuklarýn olsun. Çünkü ülke halký benden ayrýlarak adice zina ediyor.'*= Q^Uzziya, Yotam, Ahaz ve Hizkiya'nýn Yahuda'da ve Yehoaþ oðlu Yarovam'ýn Ýsrail'de krallýk ettiði dönemde RAB'bin Beeri oðlu Hoþea'ya bildirdiði sözler.<'T 'Sana gelince, ey Daniel, son gelinceye dek yoluna devam et. Rahatýna kavuþacak ve günlerin sonunda ödülünü almak için uyanacaksýn.'0;[T Bekleyip 1 335 güne ulaþana ne mutlu!w:gT 'Günlük sununun kaldýrýlýp yýkýcý iðrenç þeyin* konduðu zamandan baþlayarak 1 290 gün geçecek.59cT Birçoklarý kendilerini arýtýp temizlenecek, lekesiz duruma gelecek, ama kötüler kötülük etmeyi sürdürecek. Kötülerin hiçbiri anlamayacak, bilgeler anlayacak.g8GT Þöyle yanýtladý: 'Sen git, Daniel. Bu sözler son gelinceye dek saklanýp mühürlenecek.{7oT Adamýn söylediklerini duydumsa da anlamadým. Bunun için, 'Ey efendim, bunlarýn sonu ne olacak?' diye sordum.6T Irmaðýn sularý üzerinde duran keten giysili adamýn sað ve sol elini göðe kaldýrarak sonsuza dek Diri Olan'ýn adýyla ant içip, 'Üç buçuk yýl*fs* alacak' dediðini duydum, 'Kutsal halkýn gücü tümüyle kýrýlýnca, bütün bu olaylar son bulacak.'#5?T Ýçlerinden biri, ýrmaðýn sularý üzerinde duran keten giysili adama, 'Bu þaþýrtýcý olaylarýn son bulmasý ne kadar zaman alacak?' diye sordu.~4uT Ben Daniel baktým, biri ýrmaðýn bu kýyýsýnda, öbürü öbür kýyýsýnda duran baþka iki varlýk gördüm.3T Ama sen, ey Daniel, son gelinceye dek bu sözleri sakla, kitabý mühürle. Bilgileri artsýn diye birçoklarý oraya buraya gidecek.'x2iT Bilgeler gökkubbe gibi, birçoklarýný doðruluða döndürenler yýldýzlar gibi sonsuza dek parlayacaklar. 1T Yeryüzü topraðýnda uyuyanlarýn birçoðu uyanacak: Kimisi sonsuz yaþama, kimisi utanca ve sonsuz iðrençliðe gönderilecek.W0 )T 'O zaman senin halkýný koruyan büyük önder Mikail görünecek. Ulusun oluþumundan beri hiç görülmemiþ bir sýkýntý dönemi olacak. Bu dönemde halkýn -adý kitapta yazýlý olanlar- kurtulacak. / T -Denizle güzel kutsal dað arasýnda saray çadýrlarýný kuracak. Yine de yaþamý son bulacak ve ona yardým eden olmayacak.'.T ,Ne var ki, doðudan ve kuzeyden gelen haberler onu ürkütecek. Birçoklarýný yýkýp yok etmek için büyük öfkeyle yola çýkacak.-%T +Altýn ve gümüþ hazinelerine, Mýsýr'ýn bütün deðerli eþyalarýna el koyacak. Luvlular'la Kûþlular* onun ardýnca yürüyecekler.N,T *Öbür ülkelere de saldýracak. Mýsýr bile elinden kurtulmayacak. +T )Güzel Ülke'ye*fx* de girecek, birçok ülke yenilgiye uðrayacak. Ancak Edom, Moav ve Ammon önderleri onun elinden kurtulacak.d*AT ('Son gelince, Güney Kralý Kuzey Kralý'yla savaþa tutuþacak. Kuzey Kralý savaþ arabalarýyla, atlýlarla, birçok gemilerle saldýracak. Her þeyi süpürüp götüren sel gibi taþarak birçok ülkeden geçecek.i)KT 'Bu yabancý ilahýn yardýmýyla en güçlü kalelere saldýracak; onu kabul edenleri alabildiðine onurlandýracak, onlarý birçoklarýnýn baþýna önder atayacak, ülkeyi ödül olarak onlar arasýnda bölüþtürecek.6(eT &Bu ilahlarýn yerine, kaleler ilahýný yüceltecek. Atalarýnýn tanýmadýðý bu ilaha altýn, gümüþ, deðerli taþlar, pahalý armaðanlar sunup onu onurlandýracak.')T %Kral hiçbir tanrýya, atalarýnýn ilahlarýna da kadýnlarýn baðlandýðýna da ilgi göstermeyecek. Kendisini hepsinden üstün görecek.&#T $'Kral dilediði gibi davranacak. Kendini bütün tanrýlardan daha büyük, daha yüce gösterecek, tanrýlarýn Tanrýsý'na karþý duyulmamýþ sözler söyleyecek. Tanrý'nýn öfkesi tamamlanýncaya dek baþarýlý olacak. Çünkü tasarlanan, yerine gelecektir.4%aT #Bilgelerden kimisi tökezleyecek; öyle ki, son gelinceye dek arýnýp temizlenebilsin, lekesiz duruma gelebilsinler*fr*. Çünkü son yine de belirlenen zamanda gelecek.s$_T "Yenilgiye uðrayýnca biraz yardým görecekler. Ýçtenlikten uzak birçok kiþi onlardan yana geçecek.?#wT !'Halkýn arasýndaki bilge kiþiler birçoklarýný eðitecekler. Ama bir süre bu kiþiler ya kýlýçla öldürülecek, yakýlacak, tutsak edilecek ya da mallarýndan edilecekler. <S~}}<|{{j{zzyyxwjvvluu{utsrrDrq7ppYooBnnmllEkk%iihggff,eeducc"bbeaa4``_g^^1]]>\\[q[ ZvYYDXXIWVVNUUTT&S}SRRQQ7PqOO2N:MMLhLK]JJ;IIHH%GzFF'EEDD3CCZBBAAAJ@@X??>>== << ;::998A766c5433N2h2100//c/.R.-,,A++M*))a((8''B&&+%%x$$y#"""!!!^ n`Ih9sx\ i &  * V2{<+ZOr 'Ýþte, günler geliyor' diyor RAB, 'Çift süren orakçýya, Üzüm basan ekin ekene eriþecek, Daðlardan tatlý þarap damlayacak, Bütün tepelerden akacak. Y r Öyle ki, Edomlular'ýn sað kalanlarýný, Bana ait olan bütün uluslarý sahiplensinler.' Bunu yapacak olan RAB böyle diyor.X+r 'O gün Davut'un yýkýk çardaðýný yeniden kuracaðým, Gediklerini kapayacak, Yýkýk yerlerini onaracaðým, Onu eskisi gibi yapacaðým,W}r Halkýmýn arasýndaki bütün günahlýlar, diyenler Kýlýçtan geçirilecek.' Vr 'Ýþte buyruk vereceðim, Bütün uluslar arasýndan Ýsrail'i kalburla eler gibi eleyeceðim, Bir çakýl bile yere düþmeyecek.4Uar 'Ýþte, Egemen RAB'bin gözleri Bu günahlý krallýðýn üzerindedir. Onu yeryüzünden söküp atacaðým, Ancak Yakup soyunu büsbütün yok etmeyeceðim' Diyor RAB.DTr 'Ey Ýsrailliler, Benim için Kûþlular'dan* ne farkýnýz var?' Diyor RAB. 'Ýsrailliler'i Mýsýr'dan, Filistliler'i Kaftor'dan*fl*, Aramlýlar'ý Kîr'den çýkaran ben deðil miyim?S3r Yukarý odalarýný gökyüzünde yapan, Kubbesini yeryüzünde kuran, Denizin sularýný çaðýrýp yeryüzüne döken O'dur; O'nun adý RAB'dir.7Rgr Rab, Her Þeye Egemen RAB Yere dokununca yer erir, Üzerinde yaþayan herkes yasa bürünür, Bütün yeryüzü Nil gibi kabarýr, Mýsýr'ýn ýrmaðý gibi yine alçalýr.8Qir Düþmanlarýnca sürgün edilseler, Orada kýlýca buyruk vereceðim, Onlarý biçecek. Gözümü üzerlerinden ayýrmayacaðým, Ama iyilik için deðil, kötülük için.'KPr Karmel Daðý'nýn doruklarýna gizlenseler, Artlarýna düþüp onlarý yakalayacaðým. Gözümün önünden uzaða, denizin dibine girseler, Orada yýlana buyruk vereceðim, Onlarý sokacak.Or Ölüler diyarýný delip girseler, Elimi uzatýp onlarý çýkaracaðým. Göklere çýksalar, Onlarý oradan indireceðim.dN Cr Rab'bi gördüm, Sunaðýn yanýnda duruyordu. 'Sütun baþlýklarýna vur, Eþikler sarsýlsýn' dedi, 'Baþlýklarý insanlarýn baþýnda parala. Sað kalanlarý kýlýçtan geçireceðim. Kaçan, kurtulan olmayacak,IM rSamiriye tanrýçasý Aþima*fj* üzerine ant içenler, Ve, diyenler Düþecek ve bir daha kalkmayacak.'AL}r O gün güzel kýzlar, Yiðitler susuzluktan bayýlacak.Kr RAB'bin sözünü bulmak için Ýnsanlar denizden denize, Kuzeyden doðuya dek dolaþacak, Oraya buraya koþacak, ama bulamayacaklar.*JMr 'Ýþte günler geliyor, Ülkeye kýtlýk göndereceðim' Diyor Egemen RAB, 'Ekmek ya da su kýtlýðý deðil, RAB'bin sözlerine susamýþlýk göndereceðim.nIUr Bayramlarýnýzý yasa, Bütün ezgilerinizi aðýta döndüreceðim. Her bele çul kuþattýracaðým, Her baþýn saçýný yoldurtacaðým. O günü biricik oðulun ardýndan tutulan yasa çevirecek, Sonunu acý getireceðim.sH_r 'O gün' diyor Egemen RAB, 'Öðleyin güneþi batýracaðým, Güpegündüz yeryüzünü karartacaðým..GUrBu yüzden yer sarsýlmayacak mý, Üzerinde yaþayan herkes yas tutmayacak mý? Bütün yer Nil gibi yükselecek, Kabarýp yine inecek Mýsýr'ýn ýrmaðý gibi.'FrYakup soyunun gurur duyduðu RAB kendi baþý üstüne ant içti: 'Onlarýn yaptýklarýnýn hiçbirini asla unutmayacaðým.ErYoksullarý gümüþ, Mazlumlarý bir çift çarýk karþýlýðýnda satýn alsak. Buðday yerine süprüntüsünü satsak.'UD#rDiyorsunuz ki, 'Yeni Ay Töreni geçse de tahýlýmýzý satsak, Þabat Günü* geçse de buðdayýmýzý satýþa çýkarsak. Ölçeði*fý* küçültüp fiyatý*fi* yükseltsek, Hileli tartý kullanýpUC#rDinleyin bunu, ey yoksulu çiðneyenler, Ülkedeki mazlumlarý yok edenler!B3rO gün saraydaki türküler yas çýðlýklarýna dönecek.' Egemen RAB, 'Her yer atýlmýþ cesetlerle dolacak, sessizlik hüküm sürecek' diyor.3AarBana, 'Ne görüyorsun, Amos?' diye sordu.H@ rEgemen RAB bana þunu gösterdi: Baktým bir sepet olgun meyve.?+rBu yüzden RAB þöyle diyor: '>{rÞimdi kulak ver RAB'bin sözlerine: ' <Ýsrail'e karþý peygamberlik etme, Ýshak soyuna karþý konuþma!> diyorsun.]=3rRAB beni sürünün ardýndan aldý, dedi.#<?rAmos, 'Ben ne peygamberdim ne de peygamber oðluydum' diye karþýlýk verdi, 'Yalnýzca sýðýr yetiþtirirdim. Yabanýl incir aðaçlarýna bakardým.p;Yr Bir daha Beytel'de peygamberlik etme. Çünkü burasý kralýn kutsal yeri, krallýk tapýnaðýdýr.':r Bunun üzerine Amatsya Amos'a, 'Çek git, ey bilici*!' dedi, 'Yahuda'ya kaç. Ekmeðini orada kazan. Orada peygamberlik et.9r Çünkü Amos diyor ki, ' '58cr Beytel'deki Kâhin* Amatsya, Ýsrail Kralý Yarovam'a haber gönderip þöyle dedi: 'Amos Ýsrail'in göbeðinde sana düzen kurdu. Ülke onun bunca sözünü kaldýramaz.7r 'Yok olacak Ýshak soyunun tapýnma yerleri, Yýkýlacak Ýsrail'in kutsal yerleri, Kýlýçla yürüyeceðim Yarovam soyunun üstüne.'26_rRAB, 'Ne görüyorsun, Amos?' diye sordu.#5?rBaþka bir görümde þunu gösterdi bana: Baktým, Rab çekül kullanýlarak örülmüþ dümdüz bir duvarýn yanýnda duruyor; elinde bir çekül var.f4ErBunun üzerine RAB düþüncesini deðiþtirdi. Egemen RAB, 'Bu da gerçekleþmeyecek' dedi.s3_rO zaman, 'Ey Egemen RAB, lütfen dur!' dedim, 'Yakup soyu buna nasýl dayanýr? Zaten küçük bir halk!'72grEgemen RAB bana þunu gösterdi: Baktým, Egemen RAB halkýný cezalandýrmak için ateþi çaðýrdý. Ateþ enginleri yakýp tüketti, karayý yakýp tüketmeye baþladý.W1'rBunun üzerine RAB düþüncesini deðiþtirdi. 'Gerçekleþmeyecek bu' dedi.30_rÇekirgeler ülkedeki yeþil bitkileri yiyip bitirince: 'Ey Egemen RAB, lütfen halkýný baðýþla!' dedim, 'Yakup soyu buna nasýl dayanýr? Zaten küçük bir halk!'/ 7rEgemen RAB bana þunu gösterdi: Kralýn payýna düþen otlar biçilmiþti. Otlar yeniden yeþermeye baþlarken RAB sürüyle çekirge yaratýyordu...Ur'Ýþte bu yüzden, ey Ýsrail halký, Üzerinize bir ulus göndereceðim' Diyor Her Þeye Egemen Tanrý RAB, 'Levo-Hamat'tan Arava Vadisi'ne kadar ezecekler sizi.'-r Sizler, Lo-Devar*ff* Kenti'ni aldýk diye sevinenler, 'Karnayim'i*fg* kendi bileðimizle ele geçirmedik mi?' diyenlersiniz.,-r Atlar kaya üzerinde koþar mý? Kimse denizde*fe* öküzle çift sürer mi? Ama siz adaleti zehire, Doðruluk meyvesini pelinotuna çevirdiniz.N+r Çünkü RAB buyuruyor, Büyük ev toza, Küçük ev küle dönecek.K*r Ölünün akrabasý yakmak için cesedi evden almaya gelince, Evdekine, 'Yanýnda kimse var mý?' diye soracak, O da, 'Hayýr!' yanýtýný alýnca, 'Sus!' diyecek, 'RAB'bin adý anýlmamalý.'?)yr Eðer bir evden on kiþi kalmýþsa, Onlar da ölecek.[(/rEgemen RAB baþý üzerine ant içti, Her Þeye Egemen Tanrý RAB þöyle diyor: 'Yakup'un gururundan iðreniyor, Saraylarýndan tiksiniyorum. Bu yüzden içindeki her þeyle kenti Düþmana teslim edeceðim.'}'srBu yüzden þimdi bunlar Sürgüne gideceklerin baþýný çekecekler; Sona erecek sedire serilenlerin cümbüþü.o&WrTas tas þarap içenler, Yaðlarýn en güzelini sürünenler, Yusuf'un yýkýmýna kederlenmeyenler!L%rÇenk eþliðinde türkü söyleyenler, Davut gibi beste yapanlar,}$srEy sizler, fildiþi süslü yataklara uzananlar, Sedirlere serilenler, Seçme kuzular, besili buzaðýlar yiyenler,T#!rEy sizler, kötü günü uzak sanan, Zorbalýk tahtýný yaklaþtýranlar.C"rKalne Kenti'ne gidin de görün, Oradan büyük Hama'ya geçin, Filistliler'in Gat Kenti'ne inin, Sizin bu krallýklarýnýzdan daha mý iyiler? Topraklarý sizinkinden daha mý geniþ?2! _rVay baþýna Siyon'daki kaygýsýzlarýn, Samiriye Daðý'nda kendilerini güvende sananlarýn, Ýsrail halkýnýn baþvurduðu Önder ulusun tanýnmýþ insanlarýnýn!t arBu yüzden sizi Þam'ýn ötesine süreceðim.' RAB böyle diyor, O'nun adý Her Þeye Egemen Tanrý'dýr.}rGerçekte kralýnýz Sakkut'u, putunuz Kayvan'ý*fd*, Kendiniz için yaptýðýnýz ilahýn yýldýzýný taþýdýnýz.^5r'Ey Ýsrail halký, çölde kýrk yýl boyunca Bana mý kurbanlar, sunular sundunuz?MrBunun yerine adalet su gibi, Doðruluk ýrmak gibi sürekli aksýn.b=rUzak tutun benden ezgilerinizin gürültüsünü, Çenklerinizin sesini dinlemeyeceðim.,QrYakmalýk ve tahýl sunularýnýzý* Bana sunsanýz bile kabul etmeyeceðim, Besili hayvanlarýnýzdan sunacaðýnýz Esenlik sunularýna* dönüp bakmayacaðým.ykrRAB þöyle diyor: 'Ýðreniyor, tiksiniyorum bayramlarýnýzdan, Hoþlanmýyorum dinsel toplantýlarýnýzdan,ucrRAB'bin günü aydýnlýk deðil, karanlýk olmayacak mý? Hem de zifiri karanlýk, Bir parýltý bile yok.  rNasýl ki, biri aslanýn önünden kaçar da karþýsýna ayý çýkar, Evine döner, elini duvara dayar da elini yýlan sokar.%rVay baþýna, RAB'bin gününü özlemle bekleyenlerin! Niçin özlüyorsunuz RAB'bin gününü? O gün aydýnlýk deðil, karanlýk olacak.gGrBütün baðlarda çýðlýk kopacak, Çünkü ben aranýzdan geçeceðim.' RAB böyle diyor.W'rBu yüzden RAB, Her Þeye Egemen Tanrý Rab þöyle diyor: 'Bütün meydanlarda çýðlýk kopacak, Sokaklarda inim inim inleyecekler; Irgatlarý yas tutmaya, Aðýtçýlarý feryat etmeye çaðýracaklar. 9rKötülükten nefret edin, Ýyiliði sevin, Mahkemede adaleti koruyun. Belki RAB, Her Þeye Egemen Tanrý, Yusuf'un soyundan sað kalanlara lütfeder.  rKötülüðe deðil, Ýyiliðe yönelin ki yaþayasýnýz; Böylece dediðiniz gibi, RAB, Her Þeye Egemen Tanrý sizinle olur.b=r Bu yüzden susmak düþer akýllý insana Böyle bir zamanda, Çünkü zaman kötüdür.2]r Çünkü isyanlarýnýzýn çok, Günahlarýnýzýn sayýsýz olduðunu biliyorum, Ey doðru kiþiye baský yapan, Rüþvet alan, Mahkemede mazlumun hakkýný yiyenler!3_r Yoksulu ezdiðiniz, Ondan zorla buðday kopardýðýnýz için Yaptýðýnýz yontma taþ evlerde oturmayacak, Diktiðiniz güzel baðlarýn þarabýný içmeyeceksiniz.]3r Mahkemede kendilerini azarlayandan nefret ediyor, Doðru konuþandan iðreniyorlar.=ur Kaleyi ansýzýn yýkar, Surlu kenti yerle bir eder.; orÜlker ve Oryon takýmyýldýzlarýný yaratan, Zifiri karanlýðý sabaha çeviren, Gündüzü geceyle karartan, Deniz sularýný çaðýrýp Yeryüzüne dökenin adý RAB'dir.M rEy adaleti acý pelinotuna çevirenler, Doðruluðu yere çalanlar! #rRAB'be yönelin, yaþarsýnýz, Yoksa Yusuf soyunda bir ateþ gibi parlar, Beytel'i yakýp yok eder. Yangýný söndürecek kimse çýkmaz. /rBeytel'e gitmeyin, Gilgal'a girmeyin, Beer-Þeva'ya geçmeyin, Çünkü Gilgal halký kesinlikle sürgün edilecek, Beytel bir hiç*fç* olacak.'W 'rBu yüzden RAB Ýsrail halkýna þöyle diyor: 'Bana yönelin, yaþarsýnýz;+OrBu yüzden Egemen RAB þöyle diyor: 'Bin kiþiyle savaþa çýkan kentin Yüz adamý sað kalacak, Yüz kiþiyle çýkanýn On adamý kalacak Ýsrail halkýna.'gGr'Düþtü erden kýz Ýsrail, Bir daha kalkamaz, Serilmiþ kendi topraðýna, Kaldýran yok.'Q rEy Ýsrail halký, kulak ver, Üzerine yakacaðým aðýtýn sözlerine:a;r Çünkü daðlara biçim veren, Rüzgarý yaratan, düþüncelerini insana bildiren, Þafaðý karanlýða çeviren, Dünyanýn yüksek yerlerine ayak basan iþte O'dur, O'nun adý RAB, Her Þeye Egemen Tanrý'dýr.~ur 'Bu yüzden sana þunu yapacaðým, ey Ýsrail. Yapacaklarým için Tanrýn'ý karþýlamaya hazýrlan, ey Ýsrail!'Fr 'Sodom ve Gomora'yý altüst ettiðim gibi, Altüst ettim içinizden bazýlarýný. Ateþten kurtarýlan yanýk odun parçasýna döndünüz, Yine de yönelmediniz bana.' RAB böyle diyor.~ur 'Mýsýr'da olduðu gibi Aranýza salgýn hastalýk gönderdim, Kýlýçtan geçirdim yiðitlerinizi, Atlarýnýzý düþmanlarýnýza verdim, Ordugahýnýzýn pis kokusunu burunlarýnýza doldurdum; Yine de bana dönmediniz.' RAB böyle diyor.@yr 'Samyeli ve küfle sizi cezalandýrdým, Mahvettim*fc* baðlarýnýzý, bahçelerinizi, Ýncir ve zeytin aðaçlarýnýzý çekirge yedi, Yine de bana dönmediniz.' RAB böyle diyor.|qrSu bulmak için Kent kent sersemce dolaþtýnýz; Suya doyamadýnýz, Yine de bana dönmediniz.' RAB böyle diyor.9kr'Hasat mevsimine daha üç ay varken, Sizden yaðmuru da esirgedim. Bir kente yaðmur yaðdýrdým, Öbürüne yaðdýrmadým. Bir tarla yaðmur aldý, Öteki almayýp kurudu.~/r'Bütün kentlerinizde açlýktan nefesiniz koktu*fb*, Bulunduðunuz her yerde size kýtlýk verdim, Yine de bana dönmediniz.' RAB böyle diyor.;}orÞükran sunusu olarak mayalý ekmek yakýn, Gönülden verdiðiniz sunularý açýklayýp duyurun! Çünkü bundan hoþlanýyorsunuz, ey Ýsrailliler.' Egemen RAB böyle diyor.|7r'Beytel'e gelip günah iþleyin, Gilgal'a gelip daha da günah iþleyin! Her sabah kurbanlarýnýzý, Üç günde bir de ondalýklarýnýzý getirin.g{GrHer biriniz karþýnýzdaki gedikten çýkacak, Harmon'a atýlacaksýnýz.' RAB böyle diyor.>zurEgemen RAB kutsallýðý üstüne ant içerek þöyle dedi: 'Ýþte geliyor o günler; Sizi et kancalarýyla, En son kalanlarýnýzý balýk çengelleriyle götürecekleri günler.,y SrEy sizler, Samiriye Daðý'ndaki Baþan inekleri*fa*, Yoksula baský yapan, Mazlumu ezen, Beylerine, 'Getir de içelim!' diyen hanýmlar! Kulak verin þu sözlere:xyrHem kýþlýk hem yazlýk evi vuracaðým, Yok olacak fildiþi evler, Sonu gelecek büyük evlerin.' RAB böyle diyor.w7r'Ýsyanlarýndan ötürü Ýsrail'i cezalandýrdýðým gün, Beytel'in sunaklarýný da yok edeceðim. Kesilip yere düþecek sunaðýn boynuzlarý.\v1r Dinleyin ve Yakup soyunu uyarýn.' Egemen RAB, Her Þeye Egemen Tanrý konuþuyor:iuKr RAB þöyle diyor: 'Bir çoban aslanýn aðzýndaki hayvanýn iki bacaðýný Ya da kulaðýnýn parçasýný nasýl kaparsa, Samiriye'de sedir köþelerine, Divan yastýklarýna Kurulan Ýsrailliler de öyle kurtarýlacak.tr Bu yüzden Egemen RAB diyor ki, 'Düþman kuþatmakta ülkenizi, Saraylarýnýzý yaðmalayacak, güçsüz kýlacak sizi.'ksOr RAB, 'Onlar doðruluk nedir bilmiyorlar' diyor, 'Saraylarýna zorbalýk ve çapul yýðmýþlar.'#r?r Aþdot ve Mýsýr saraylarýna duyurun: 'Samiriye daðlarýnda toplanýn' deyin, 'Kentin ortasýndaki büyük kargaþayý, Ýçindeki baskýyý görün.'Uq#rAslan kükrer de kim korkmaz? Egemen RAB söyler de kim peygamberlik etmez?`p9rGerçek þu ki, Egemen RAB kulu peygamberlere Sýrrýný açmadýkça bir þey yapmaz.ro]rKentte boru çalýnýr da halk korkmaz mý? RAB'bin onayý olmadan bir kentin baþýna felaket gelir mi?xnirTuzak kurulmamýþsa, Yerdeki kapana kuþ düþer mi? Ýçine bir þey düþmedikçe Kapan yerden fýrlar mý?mmSrAvý olmayan aslan ormanda kükrer mi? Bir þey yakalamadýkça genç aslan ininde homurdanýr mý?5lerÝki kiþi anlaþmadan birlikte yürür mü? kr'Yeryüzündeki bütün halklar arasýndan yalnýz sizi tanýdým, Bu yüzden suçlarýnýzý karþýlýksýz býrakmayacaðým.'nj WrEy Ýsrailliler, kulak verin RAB'bin size, Mýsýr'dan çýkardýðý halka söylediði þu sözlere:`i9rEn yürekli yiðitler bile O gün silahlarýný býrakýp kaçacak.' RAB böyle diyor.ghGrOkçu yerini koruyamayacak, Ayaðý tez olan uzaklaþamayacak, Atlý canýný kurtaramayacak,jgMrHýzlý koþan kaçamayacak, Güçlü gücünü gösteremeyecek, Yiðit canýný kurtaramayacak,\f1r 'Tahýl yüklü araba topraðý nasýl ezerse, Ýþte ben de sizi öyle ezeceðim.{eor 'Sizse bana adanmýþ kiþilere þarap içirdiniz Ve peygamberlere, Diye buyruk verdiniz.dr Oðullarýnýzdan peygamberler, Gençlerinizden bana adanmýþ* kiþiler atadým. Doðru deðil mi, ey Ýsrailliler?' RAB böyle diyor.{cor Sizi Mýsýr'dan ben çýkardým, Amor topraklarýný sahiplenesiniz diye Çölde kýrk yýl size yol gösterdim..bUr Ama ben onlarýn önünde Amorlular'ý yok ettim; Sedir aðaçlarý kadar boylu, Meþe kadar güçlü olsa da, Yukarýdan meyvesini, Aþaðýdan kökünü kuruttum.a/rHer sunaðýn yanýna, Rehin alýnan giysilerin üzerine uzanýr, Tanrýlarý'nýn Tapýnaðý'nda Ceza karþýlýðý alýnan þarabý içerler.&`ErOnlar ki, Yoksulun baþýný toz toprak içinde çiðner Ve mazlumun hakkýný bir yana iterler. Baba oðul ayný kýzla yatarak Kutsal adýmý kirletirler.8_irRAB þöyle diyor: 'Ýsrailliler'in cezasýný kaldýrmayacaðým, Çünkü günah üstüne günah iþlediler, Doðruyu para için, Yoksulu bir çift çarýk için sattýlar.c^?rBu yüzden Yahuda'ya ateþ yaðdýracaðým, Yakýp yok edecek Yeruþalim saraylarýný.'m]SrRAB þöyle diyor: 'Yahudalýlar'ýn cezasýný kaldýrmayacaðým. Çünkü günah üstüne günah iþlediler, Reddettiler yasamý, Kurallarýma uymadýlar; Yalancý putlar saptýrdý onlarý, Atalarýnýn da izlediði putlar.u\crSöküp atacaðým içinden yöneticisini, Öldüreceðim onunla bütün görevlilerini.' RAB böyle diyor.$[ArBu yüzden Moav'a ateþ yaðdýracaðým, Yakýp yok edecek Keriyot saraylarýný. Kargaþa, savaþ naralarý, Boru sesleri arasýnda ölecek Moav halký.3Z arRAB þöyle diyor: 'Moavlýlar'ýn cezasýný kaldýrmayacaðým. Çünkü günah üstüne günah iþlediler, Edom Kralý'nýn kemiklerini Kireçleþinceye dek yaktýlar.OY rKrallarýyla görevlileri, Hepsi sürgüne gidecek.' RAB böyle diyor.X 1rBu yüzden Rabba surlarýný tutuþturacaðým, Savaþ günü çýðlýklarla, Kasýrga günü fýrtýnayla Ateþ yakýp yok edecek saraylarýný.NW r RAB þöyle diyor: 'Ammonlular'ýn cezasýný kaldýrmayacaðým. Çünkü günah üstüne günah iþlediler, Sýnýrlarýný geniþletmek için Gilatlý gebe kadýnlarýn karýnlarýný yardýlar.[V 1r Bu yüzden Teman'a ateþ yaðdýracaðým, Yakýp yok edecek Bosra saraylarýný.'sU ar RAB þöyle diyor: 'Edomlular'ýn cezasýný kaldýrmayacaðým. Çünkü günah üstüne günah iþlediler, Kýlýçla kovaladýlar kardeþlerini, Acýma nedir bilmediler; Hep yýrtýcýydý öfkeleri, Sonsuza dek sürdü gazaplarý.fT Gr Bu yüzden Sur Kenti'nin surlarýna ateþ yaðdýracaðým, Yakýp yok edecek saraylarýný.'PS r RAB þöyle diyor: 'Surlular'ýn cezasýný kaldýrmayacaðým. Çünkü günah üstüne günah iþlediler, Bütün halký Edomlular'a teslim edip sürdüler, Dostluk antlaþmasýný anýmsamadýlar.AR }rSöküp atacaðým Aþdot'ta oturaný, Aþkelon'da elinde asayla dolaþaný, Elimin tersini göstereceðim Ekron'a, Yok olacak Filistliler'in sað kalanlarý!' Egemen RAB böyle diyor.]Q 5rBu yüzden Gazze surlarýna ateþ yaðdýracaðým, Yakýp yok edecek saraylarýný.5P erRAB þöyle diyor: 'Gazzeliler'in cezasýný kaldýrmayacaðým. Çünkü günah üstüne günah iþlediler, Edomlular'a teslim etmek için Bütün halký sürgün ettiler.8O krÞam'ýn kapý sürgüsünü kýracaðým, Söküp atacaðým Aven Vadisi'nde oturaný, Beyteden'de elinde asayla dolaþaný; Kîr'e sürgün edilecek Aram halký.' RAB diyor.jN OrBu yüzden Hazael'in evine ateþ yaðdýracaðým, Yakýp yok edecek Ben-Hadat'ýn saraylarýný.$M CrRAB þöyle diyor: 'Þamlýlar'ýn cezasýný kaldýrmayacaðým. Çünkü günah üstüne günah iþlediler, Demir düvenlerle Gilat halkýný dövdüler.L -rÞöyle dedi: 'RAB Siyon'dan kükrüyor, Yeruþalim'den gürlüyor. Yas tutuyor çobanlarýn otlaklarý, Karmel Daðý'nýn doruklarý kuruyor.'QK rTekoalý koyun yetiþtiricilerinden Amos'un sözleri. Uzziya'nýn Yahuda, Yehoaþ oðlu Yarovam'ýn Ýsrail Kralý olduðu günlerde, depremden iki yýl önce Amos Ýsrail'le ilgili görümler gördü.WJ'hAkan kanlarýn öcünü alacaðým*fe*, Suçluyu cezasýz býrakmayacaðým.'UI#hOysa Yahuda sonsuza dek yaþayacak. Yeruþalim kuþaktan kuþaða sürecek.H%h'Ama Mýsýr viraneye, Edom ýssýz çöle dönecek. Çünkü Yahudalýlar'ýn ülkesine saldýrýp Suçsuz insanlarýn kanýný döktüler.1G[h'O gün daðlardan Tatlý þarap damlayacak; Tepelerde süt, Yahuda derelerinde su akacak. RAB'bin Tapýnaðý'ndan çýkan bir pýnar Þittim*fd* Vadisi'ni sulayacak.%FCh'O zaman bileceksiniz ki, Siyon'da, kutsal daðýmda oturan Tanrýnýz RAB benim. Yeruþalim kutsal olacak; Yabancýlar bir daha orayý ele geçiremeyecek. E9hRAB Siyon'dan kükreyecek, Yeruþalim'den gürleyecek. Gök ve yer sarsýlacak. Ama RAB kendi halký için sýðýnak, Ýsrailliler için kale olacak.RDhGüneþ ve ay kararýyor, Yýldýzlarýn parýltýsý görünmez oluyor.sC_hKalabalýklar, Yargý vadisini dolduran nice kalabalýklar... Yargý vadisinde RAB'bin günü yaklaþtý.6Beh Salýn oraklarý, ekinler olgunlaþtý. Gelin, üzümleri çiðneyin, Sýkma çukuru üzümle dolu, þarap tekneleri taþýyor. Uluslarýn kötülükleri bu denli çoktur.'Ah Uluslar harekete geçip Yehoþafat Vadisi'nde toplansýnlar. Çünkü çevredeki bütün uluslarý Yargýlamak için orada olacaðým.b@=h Ey çevredeki uluslar, Tez gelin, bir araya toplanýn. Ya RAB, yiðitlerini oraya indir.?h Saban demirlerinizi Çekiçle dövüp kýlýç yapýn, Baðcý býçaklarýnýzý mýzrak yapýn. Güçsüz olan desin.>5h 'Uluslar arasýnda þunu duyurun: Savaþa hazýrlanýn, yiðitlerinizi harekete geçirin. Bütün savaþçýlarýnýz toplanýp saldýrýya geçsin.=hOðullarýnýzý, kýzlarýnýzý Yahuda halkýna sattýracaðým. Onlarý uzak bir ulusa, Sabalýlar'a satacaklar.' RAB böyle diyor.<hGöreceksiniz, onlarý, sattýðýnýz yerde Harekete geçireceðim. Onlara yaptýðýnýzý kendi baþýnýza getireceðim.d;AhYahuda ve Yeruþalim halkýný Topraklarýndan uzaklaþtýrmak için Grekler'e sattýnýz.d:AhAltýnýmý, gümüþümü alýp Deðerli eþyalarýmý tapýnaklarýnýza götürdünüz.I9 hEy Sur, Sayda ve bütün Filist halký, Bana yapmak istediðiniz nedir? Neye karþýlýk vermeye çalýþýyorsunuz? Eðer karþýlýk verirseniz, Karþýlýðýný çarçabuk ödetirim size.8/hÇünkü halkým için kura çektiler, Erkek çocuklarý fahiþelere ücret olarak verdiler. Ýçtikleri þaraba karþýlýk kýzlarý sattýlar.R7hBütün uluslarý toplayýp Yehoþafat*fç* Vadisi'ne indireceðim. Mirasým olan Ýsrail halkýný Uluslar arasýna daðýttýklarý ve ülkemi bölüþtükleri için Onlarý orada yargýlayacaðým.R6 h'O günler Yahuda ve Yeruþalim halkýný Sürgünden geri getirdiðimde,A5{h O zaman RAB'bi adýyla çaðýran herkes kurtulacak. RAB'bin dediði gibi, Siyon Daðý'nda ve Yeruþalim'de kurtulup Sað kalanlar arasýnda RAB'bin çaðýracaðý kimseler olacak.'g4GhRAB'bin büyük ve korkunç günü gelmeden önce Güneþ kararacak, ay kan rengine dönecek.c3?hGöklerde ve yeryüzünde, Kan, ateþ ve duman sütunlarýndan belirtiler göstereceðim.R2hO günler kadýn, erkek kullarýnýzýn üzerine de Ruhum'u dökeceðim.@1yh'Ondan sonra bütün insanlarýn üzerine Ruhum'u dökeceðim. Oðullarýnýz, kýzlarýnýz peygamberlikte bulunacaklar. Yaþlýlarýnýz düþler, Gençleriniz görümler görecek. 0 hBileceksiniz ki, Ýsrail halkýnýn arasýndayým, Tanrýnýz RAB benim, baþka biri yok. Halkým bir daha utandýrýlmayacak.'/hBol bol yiyip doyacak Ve sizin için harikalar yaratan Tanrýnýz RAB'bin adýný öveceksiniz. Halkým bir daha utandýrýlmayacak.I. hÜzerinize gönderdiðim büyük çekirge ordusunun*fb*, Olgunlaþmýþ ve yumurtadan yeni çýkmýþ çekirgenin, Yavrunun ve genç çekirgenin Size kaybettirdiði yýllarý geri vereceðim.R-hHarman yeri tahýlla dolacak. Þarap ve zeytinyaðý tekneleri taþacak.6,ehEy Siyon halký, Tanrýnýz RAB'de sevinç bulun, coþun. Ýlk yaðmuru size tam ölçüsüyle veriyor*fc*; Daha önce olduðu gibi, Ýlk ve son yaðmurlarý yaðdýrýyor.+3hEy kýr hayvanlarý, korkmayýn! Çünkü otlaklar yeþeriyor. Aðaçlar meyvelerini yükleniyor, Ýncir aðaçlarý, asmalar ürünlerini veriyor.Q*h'Ey toprak, korkma, sevinçle coþ! Çünkü RAB büyük iþler yaptý.)#hKuzeyden gelen çekirge ordusunu*fb* sizden uzaklaþtýracaðým, Kurak ve ýssýz bir ülkeye süreceðim. Önden gidenleri Lut Gölü'ne, Arkadan gelenleri Akdeniz'e süreceðim. Leþleri kokacak, Kokularý göklere yükselecek. Çünkü korkunç þeyler yaptýlar.=(shHalkýna þöyle yanýt verecek: 'Bakýn, size tahýl, yeni þarap Ve zeytinyaðý vereceðim, Bunlara doyacaksýnýz. Artýk uluslarýn sizi aþaðýlamasýna izin vermeyeceðim.='uhO zaman RAB halkýna acýyýp ülkesini esirgeyecek.%&ChKâhinler, RAB'bin hizmetkârlarý, Tapýnaðýn giriþiyle sunak arasýnda aðlaþýp, diye yalvarsýnlar. '=%shHalký toplayýn, topluluðu kutsal kýlýn, Yaþlýlarý bir araya getirin. Çocuklarý, hatta emzikte olanlarý toplayýn. Güvey odasýndan, gelin gerdeðinden çýkýp gelsin.Z$-h'Siyon'da boru çalýn, Oruç için gün belirleyin, özel bir toplantý yapýn.#hKim bilir, belki size acýr da kararýndan döner. Ardýnda bereket býrakýr. O zaman O'na tahýl ve þarap sunularý sunarsýnýz.6"eh Giysilerinizi deðil, Yüreklerinizi paralayýn Ve Tanrýnýz RAB'be dönün. Çünkü RAB lütfeder, acýr, Tez öfkelenmez, sevgisi engindir, Cezalandýrmaktan vazgeçer.i!Kh RAB diyor ki, 'Þimdi oruç* tutarak, aðlayýp yas tutarak Bütün yüreðinizle bana dönün.. Uh RAB ordusunun baþýnda gürlüyor. Sayýsýzdýr O'nun ordularý Ve buyruðuna uyan güçlüdür. RAB'bin o büyük günü ne korkunçtur! O güne kim dayanabilir?  h Yeryüzü önlerinde sarsýlýyor, Gökyüzü titriyor; Güneþ ve ay kararýyor, Yýldýzlarýn parýltýsý görünmez oluyor.h Kente doðru koþuþuyor, Surlarýn üzerinden aþýyorlar. Evlere týrmanýyor ve hýrsýz gibi Pencerelerden içeri süzülüyorlar.~uhÝtiþip kakýþmadan, Her biri kendi yolundan yürüyor. Savunma hatlarýný yarýp geçiyorlar, Sýrayý bozmadan.|qhYiðitler gibi saldýrýyorlar, Askerler gibi surlarý aþýyorlar. Dosdoðru ilerliyorlar, Yollarýndan sapmadan.Z-hUluslar onlarýn karþýsýnda dehþete düþüyor; Herkesin beti benzi soluyor.GhSavaþ arabalarýnýn, anýzý yiyip bitiren alevlerin Çýkardýðý gürültüye benzer bir sesle, Savaþa hazýrlanmýþ güçlü bir ordu gibi Sýçraya sýçraya daðlarý aþýyorlar.=uhAtlara benziyorlar, Savaþ atlarý gibi koþuyorlar.5chÖnlerini ateþ kavuruyor, Artlarý alev alev. Önlerinde Aden bahçesi gibi uzanan topraklar Artlarýnda ýssýz çöllere dönüyor. Hiçbir þey onlardan kurtulamýyor.vehZifiri karanlýk bir gün olacak, Bulutlu, koyu karanlýk bir gün. Daðlarýn üzerine çöken karanlýk gibi Kalabalýk ve güçlü bir çekirge ordusu*fa* geliyor. Böylesi hiçbir zaman görülmedi, Kuþaklar boyu da görülmeyecek.* OhSiyon'da boru çalýn, Kutsal daðýmda boru sesiyle halký uyarýn. Ülkede yaþayan herkes korkudan titresin. Çünkü RAB'bin günü çok yaklaþtý, geliyor.g IhYabanýl hayvanlar bile sana sesleniyor. Çünkü akarsular kurudu, Ateþ otlaklarý yok etti.d ChYa RAB, sana yakarýyorum. Çünkü ateþ otlaklarý yok etti, Bütün aðaçlarý kavurdu.} uhHayvanlar nasýl da inliyor! Sýðýr sürüleri çaresiz. Çünkü otlaklar kurudu. Koyun sürüleri periþan oldu.l ShTohumlar keseklerin altýnda çürüdü, Tahýl yok oldu, Ambarlar boþ kaldý, depolar yýkýldý.t chYiyeceðimiz gözümüzün önünde yok edildi. Tanrýmýz'ýn Tapýnaðý'nda sevinç ve coþku sona erdi. }hEyvahlar olsun! Çünkü RAB'bin günü yakýndýr. Her Þeye Gücü Yeten'in göndereceði yýkým gibi geliyor o gün.0 [hOruç* için gün belirleyin, özel bir toplantý yapýn; Yaþlýlarý ve ülkede yaþayanlarýn tümünü Tanrýnýz RAB'bin Tapýnaðý'na toplayýp RAB'be yakarýn.p [h Ey kâhinler, çul kuþanýp yas tutun. Ey sunakta hizmet edenler, aðýt yakýn, Ey Tanrým'ýn hizmetkârlarý, tapýnaða gelin, Çul içinde geceleyin. Çünkü Tanrýnýz'ýn Tapýnaðý için Tahýl ve þarap sunusu kalmadý.  h Asmalar kurudu, incir aðaçlarý soldu; Nar, hurma, elma, bütün meyve aðaçlarý kurudu. Ýnsanoðlunun sevinci yok oldu.|  sh Arpa, buðday için dövünün, ey ýrgatlar, Aðýt yakýn, ey baðcýlar, Çünkü tarlalarýn ürünü yok oldu.s  ah Tarlalar harap oldu, toprak acýlý. Çünkü tahýl mahvoldu, Yeni þarap tükendi, zeytinyaðý kesildi.  {h RAB'bin Tapýnaðý'na götürülecek Tahýl ve þarap sunusu yok artýk. RAB'be hizmet eden kâhinler* yas tutuyorlar.K  hSözlüsünü yitirip çul kuþanan bir genç kýz gibi yas tutun. hAsmalarýmý harap ettiler, Ýncir aðaçlarýmý mahvettiler, Kabuklarýný soyup yere attýlar. Soyulan dallar bembeyaz.% EhGüçlü ve sayýlamayacak kadar büyük bir çekirge ordusu saldýrdý ülkeme. Aslan diþine benzer, Diþi aslanýn kesici diþlerine benzer diþleri var. 1hEy sarhoþlar, ayýlýn ve aðlayýn. Ey þarap düþkünleri, tatlý þarap için aðýt yakýn. Çünkü þarabýnýzý aðzýnýzdan kaptýlar.1 ]hGenç çekirgeden artakalan ürünü olgunlaþmýþ çekirge yedi, Ondan artakalaný yumurtadan yeni çýkan çekirge yedi; Ondan artakalaný da yavru çekirgeler yedi.  hBunu çocuklarýnýza anlatýn; Çocuklarýnýz kendi çocuklarýna, Onlarýn çocuklarý da bir sonraki kuþaða anlatsýnlar. /hEy yaþlýlar, dinleyin, Ülkede yaþayan herkes, kulak verin: Sizin zamanýnýzda ya da atalarýnýzýn zamanýnda Hiç böyle bir þey oldu mu?1 ahRAB'bin Petuel oðlu Yoel'e bildirdikleri.(I^ Bilge kiþi kavrasýn bunlarý, Anlayan anlasýn. Çünkü RAB'bin yollarý adildir; Bu yollarda yürür doðrular, Ama baþkaldýranlar bu yollarda sendeler.  I~~~~~~~x~l~`}}r||Y{{{$zOyyKxww4v|uu@tt*srr q{ppooonnmZll#kVjj?ihhh(gg\ffUeedddWcccgc b|aaa``$__^]]q],\k[[qZZ\YY)XWWWVUkTvSS:= diyecekler, 'T4!Seni pislikle sývayýp rezil edeceðim. Dehþetle seyredecek herkes seni./3WHer Þeye Egemen RAB diyor ki, 'Sana karþýyým, ey Ninova! Savuracaðým eteklerini yüzüne. Uluslara çýplaklýðýný, Halklara ayýp yerlerini göstereceðim."2=Her þey o alýmlý, büyücü fahiþenin sýnýrsýz ahlaksýzlýðýndan oldu. Fahiþeliðiyle uluslarý, büyüleriyle halklarý kendine tutsak etti."1=Saldýran atlýlar, çakan kýlýçlar, Parýldayan mýzraklar, yýðýn yýðýn ölüler... Sayýsýz ceset. Yürürken ayaklar takýlýyor ölülere.d0AKamçý þaklamalarý, tekerlek gürültüleri, Koþan atlar, sarsýlan savaþ arabalarý,_/ 9Elleri kanlý kentin vay haline! Yalanla, talanla dolu. Yaðmalamaktan geri kalmýyor.r.] Her Þeye Egemen RAB, 'Sana karþýyým' diyor, 'Yakacaðým savaþ arabalarýný, Dumanlarý tütecek. Genç aslanlarýný kýlýç yiyip tüketecek. Yeryüzünde av býrakmayacaðým sana Ulaklarýnýn sesi iþitilmeyecek artýk.'-5 Aslan, yavrularýna yetecek kadarýný avladý, Diþileri için avýný boðazladý. Maðarasýný avladýklarýyla, Ýnini kurbanlarýyla doldurdu., Aslanlarýn inine, Yavru aslanlarýn beslendiði yere ne oldu? Aslanla diþisinin ve yavrularýnýn korkusuzca gezindiði yere ne oldu?+# Yýkýldý, yerle bir oldu, viraneye döndü Ninova. Eriyor yürekler, Bükülüyor dizler, titriyor bedenler, Herkesin beti benzi soluyor.s*_ Yaðmalayýn altýnýný, gümüþünü, Yok servetinin sonu. Her tür deðerli eþyayla dolup taþýyor. ) Kaçýp gidiyor Ninova halký, Boþalan bir havuzun suyu gibi, 'Durun, durun!' diye baðýrýyorlar, Ama geri dönüp bakan yok.(}Tanrý'nýn dediði oldu, soyup götürdüler kenti. Güvercinler gibi inliyor kadýn köleler, Göðüslerini döverek.B'Irmaklarýn kapýlarý açýldý Ve yerle bir oldu saray.&Ninova Kralý topluyor seçkin askerlerini, Ama sendeliyorlar yolda. Saldýranlar kent surlarýna doðru seðirtiyor, Siperler kuruluyor.-%SSokaklardan fýrtýna gibi geçiyor savaþ arabalarý, Meydanlardan koþuþuyorlar her yöne, Þimþek gibi seðirtiyorlar. Görünüþleri meþalelerden farksýz.:$mAskerlerinin kalkanlarý kýpkýzýl, Yiðitler allar kuþanmýþ. Savaþ arabalarýnýn demirleri hazýrlýk günü nasýl da parýldýyor! Çam mýzraklar sallanýyor havada.#+Çünkü RAB Yakup'un soyunu Ýsrail'in eski görkemine kavuþturacak; Düþmanlarý onlarý periþan edip asmalarýný harap etmiþ olsa bile.t" cSaldýrý altýndasýn, ey Ninova, surlarýný koru, Yolu gözle, belini doðrult, topla bütün gücünü.! !Ýþte, müjde getirenin ayaklarý daðlarý aþýp geliyor, Size esenlik haberini getiriyor. Ey Yahudalýlar, bayramlarýnýzý kutlayýn, Adak sözünüzü yerine getirin. O kötü ulusun istilasýna uðramayacaksýnýz bir daha. Çünkü o büsbütün yok edildi.g  IRAB, 'Artýk soyunu sürdürecek torunlarýn olmasýn' Diye buyurdu, ey Ninova. 'Tanrýlarýnýn tapýnaðýndaki oyma ve dökme putlarý yok edeceðim' diyor. 'Mezarýný hazýrlayacaðým. Çünkü sen aþaðýlýksýn.'Q  Þimdi boyunduruðunu parçalayýp üzerindeki baðlarý koparacaðým.' / RAB diyor ki, 'Asurlular güçlü ve çok olsalar bile, yok olup gidecekler. Ey halkým, seni sýkýntýya soktuysam da, bir daha sokmayacaðým.b ? Ey Ninova, RAB'be karþý kötülük tasarlayan, Þer öðütleyen kiþi senden çýktý.a = Birbirine dolaþmýþ dikenler gibi, Kuru anýz gibi, Yanýp biteceksiniz, ey ayyaþlar.h K RAB'be karþý neler tasarlarsanýz, Hepsini yok edecek. Ýkinci kez kimse karþý koyamayacak.Z /Ama Ninova'yý azgýn sellerle yok edecek, Düþmanlarýný karanlýða sürecek.X +RAB iyidir, Sýðýnaktýr sýkýntý anýnda. Korur kendisine sýðýnanlarý. O'nun gazabýna kim karþý durabilir, Kim dayanabilir kýzgýn öfkesine? Ateþ gibi dökülür öfkesi, Kayalarý paramparça eder. Daðlar RAB'bin önünde titrer, Erir tepeler. Yer sarsýlýr önünde. Dünya ve üzerinde yaþayanlarýn tümü titrer. Bir buyrukla kurutur denizi, Kurutur bütün ýrmaklarý. Solar Baþan'ýn, Karmel Daðý'nýn yeþillikleri Ve Lübnan'ýn çiçekleri.0 [RAB tez öfkelenmez ve çok güçlüdür. Suçlunun suçunu asla yanýna koymaz. Geçtiði yerde kasýrgalar, fýrtýnalar kopar. O'nun ayaklarýnýn tozudur bulutlar. 5RAB kýskanç, öç alýcý bir Tanrý'dýr. Öç alýr ve gazapla doludur. Hasýmlarýndan öç alýr, Düþmanlarýna karþý öfkesi süreklidir.T %Ninova ile ilgili bildiri, Elkoþlu Nahum'un görümünü anlatan kitaptýr.+Geçmiþte atalarýmýza ant içtiðin gibi, Yakup'un ve Ýbrahim'in torunlarý olan bizlere de Verdiðin sözü tutacak ve sadýk kalacaksýn.Bize yine acýyacaksýn, Çiðneyeceksin suçlarýmýzý ayak altýnda. Bütün günahlarýmýzý denizin dibine atacaksýn.ESenin gibi suçlarý silen, Kendi halkýndan geride kalanlarýn isyanlarýný baðýþlayan baþka tanrý var mý? Sonsuza dek öfkeli kalmazsýn, Çünkü sadýk olmaktan hoþlanýrsýn.4aYýlanlar gibi, sürüngenler* gibi toprak yalayacak, Titreyerek sýðýnaklarýndan çýkacaklar. Ey Tanrýmýz RAB, dehþet içinde sana dönecek Ve senden korkacaklar.Uluslar bunu görünce Yaptýklarý bunca zorbalýktan utanacaklar. Elleriyle aðýzlarýný kapayacak, kulaklarýný týkayacaklar.[ /Bizi Mýsýr'dan çýkardýðýn günlerdeki gibi, Harikalar yarat halkýn için.9 kYa RAB, mirasýn olan Ve Karmel'in ortasýndaki ormanda*fj* ayrý yaþayan sürünü, halkýný Deðneðinle güt. Geçmiþte olduðu gibi, Baþan'da ve Gilat'ta beslensinler.b = Ama ülke, içinde yaþayanlarýn yaptýðý kötülükler yüzünden viraneye dönecek.4 a Halkýmýzdan olanlar o gün Asur'dan Mýsýr'a, Mýsýr'dan Fýrat'a kadar uzanan topraklardan, Denizler arasýnda, daðlar arasýnda kalan topraklardan sana gelecekler.f E Ey Yeruþalim, Surlarýnýn onarýlacaðý, Sýnýrlarýnýn geniþletileceði gün gelecek.Z- Düþmaným da görecek ve utanç içinde kalacak. O düþman ki, 'Hani Tanrýn RAB nerede?' diye soruyordu bana. Onun düþüþünü gözlerimle göreceðim. Sokaktaki çamur gibi ayak altýnda çiðnenecek./W RAB'be karþý günah iþlediðim için, O'nun öfkesine dayanmalýyým. Sonunda davamý savunup hakkýmý alacak, Beni ýþýða çýkaracak, adaletini göreceðim.oWHalime sevinme, ey düþmaným! Düþsem de kalkarým. Karanlýkta kalsam bile RAB bana ýþýk olur.hIAma ben umutla RAB'be bakýyor, Kurtarýcým olan Tanrý'yý bekliyorum. Duyacak beni Tanrým.%Çünkü oðul babasýna saygýsýzlýk ediyor, Kýz annesine, gelin kaynanasýna karþý geliyor. Ýnsanýn düþmaný kendi ev halkýdýr.wÝnanmayýn komþunuza, Dostunuza güvenmeyin. Koynunuzda yatan karýnýzýn yanýnda bile Sýký tutun aðzýnýzý.T!En iyileri çalý çýrpýdan deðersiz, En dürüstleri dikenli çitten beterdir. Ama peygamberlerinin*fi* uyardýðý gibi, Cezalandýrýlacaklarý gün geldi çattý. Þaþkýnlýk içindeler þimdi.A{Kötülük yapmakta elleri ne becerikli! Önderler armaðan istiyor, yargýçlar rüþvet alýyor. Güçlüler her istediklerini zorla yaptýrýyor, Düzen üstüne düzen kuruyorlar.+Ülkede Tanrý'ya sadýk kul kalmadý. Ýnsanlar arasýnda dürüst kimse yok. Herkes kan dökmek için pusuda. Kardeþ kardeþe tuzak kuruyor.A }Vay halime benim! Yazýn meyve toplandýktan Ve baðbozumundan artakalan üzümler alýndýktan sonra Tek bir salkým bulamayan adam gibiyim. Caným turfanda inciri nasýl da çekiyor!m~SKral Omri'nin buyruklarýna, Ahav soyunun kötü adetlerine uyduðunuz, Onlarýn törelerini izlediðiniz için sizi utanca boðacaðým, yýkýma uðratacaðým. Halkým olarak aþaðýlanmaya dayanmak zorunda kalacaksýnýz.'}Ekecek, ama biçemeyeceksiniz. Zeytin ezecek, ama yaðýný sürünemeyeceksiniz. Üzümü sýkacak, ama þarabýný içemeyeceksiniz.|1Yiyecek, ama doymayacaksýnýz. Aç kalacak karnýnýz, Biriktireceksiniz, ama saklayamayacaksýnýz. Koruyabildiðinizi kýlýçla yok edeceðim.V{% Günahlarýnýzdan ötürü yýkýmýnýzý, Mahvýnýzý hazýrladým bile.ezC Kentin zenginleri zorba, Halký da yalancýdýr. Dillerinden aldatýcý sözler dökülür.`y9 Hileli terazi kullanan, Torbasýnda eksik aðýrlýklar olan adamý nasýl aklayayým?x Kötü adamlarýn evleri Haksýzca kazanýlmýþ servetlerle dolu, Bilmiyor muyum sanýyorsunuz? Eksik ölçek lanetlidir.wy Dinleyin! RAB kente sesleniyor. O'nun adýndan korkmak bilgeliktir. Diyor ki, 'Ey halk ve kent meclisi, dinleyin*fý*.8viEy insanlar, RAB iyi olaný size bildirdi; Adil davranmanýzdan, sadakati sevmenizden Ve alçakgönüllülükle yolunda yürümenizden baþka Tanrýnýz RAB sizden ne istedi?DuBinlerce koç sunsam, Zeytinyaðýndan on binlerce dere akýtsam, RAB hoþnut kalýr mý? Suçuma karþýlýk ilk oðlumu, Ýþlediðim günah için bedenimin ürününü versem olur mu?t1RAB'bin önüne ne ile çýkayým, Yüce Tanrý'ya nasýl tapýnayým? O'nun önüne yakmalýk sunuyla* mý, Bir yaþýnda danayla mý çýkayým?`s9Ey halkým, Moav Kralý Balak'ýn neler öðütlediðini, Beor oðlu Balam'ýn onu nasýl yanýtladýðýný anýmsa. Þittim'den Gilgal'a dek olup biteni an. Sizleri nasýl kurtardýðýmý o zaman anlayacaksýn.' r9Seni Mýsýr'dan ben çýkardým, Ben kurtardým seni kölelik diyarýndan. Sana öncülük etsinler diye Musa'yý, Harun'u, Miryam'ý ben gönderdim.Vq%'Ey halkým, sana ne yaptým?' diyor RAB, 'Sana nasýl yük oldum, yanýtla.p'Ey daðlar ve yeryüzünün sarsýlmaz temelleri, RAB'bin suçlamasýný dinleyin. Çünkü RAB halkýndan davacý, Ýsrail'den þikâyetçi.zo oRAB'bin söylediðine kulak verin: Kalkýn, davanýzý daðlarýn önünde dile getirin. Tepeler duysun sesinizi.Jn Söz dinlemeyen uluslarý öfke ve gazapla cezalandýracaðým.'Vm%Aþera* putlarýnýzý söküp atacaðým, Yerle bir edeceðim kentlerinizi.l Putlarýnýzý, dikili taþlarýnýzý kaldýrýp atacaðým. Ellerinizle yaptýðýnýz putlara artýk tapmayacaksýnýz.Nk Büyü yapma gücünüzü kýracaðým, Aranýzda falcý kalmayacak.Sj Ülkenizdeki kentleri yýkacak, Bütün kalelerinizi yerle bir edeceðim.fiE RAB diyor ki, 'O gün atlarýnýzý elinizden alacak, Savaþ arabalarýnýzý yok edeceðim.ihK Ey Ýsrailliler, düþmanlarýnýzý yeneceksiniz. Karþýtlarýnýzýn hepsi ortadan kalkacak.kgOOrman hayvanlarý arasýnda aslan ne ise, Davar sürülerini paralayýp daðýtan, kurtulma fýrsatý vermeyen genç aslan ne ise, Yakup'un soyundan geride kalanlar da uluslar arasýnda, Halklarýn ortasýnda öyle olacaklar.NfYakup'un soyundan geride kalanlar, Birçok halkýn arasýnda RAB'bin gönderdiði çiy gibi, Kimseye dayanmadan, kimsenin onayýný beklemeden Otlarý sulayan saðanak yaðmurlarý gibi olacaklar.LeAsur topraklarýný kýlýçla, Nemrut'un topraklarýný yalýn kýlýçla yönetecekler. Ülkemize saldýrýp sýnýrlarýmýzdan içeri girecek olan Asurlular'dan Bizi bu önderler kurtaracak.d+Halkýna esenlik getirecek. Asurlular ülkemize saldýrýp Kalelerimizi ele geçirince, Onlara karþý çok sayýda önder*fh* çýkaracaðýz.GcO gelince, halkýný RAB'den aldýðý güçle Tanrýsý RAB'bin görkemli adýna yönetecek. Halk güvenlik içinde yaþayacak. Çünkü bütün dünya onun büyüklüðünü kabul edecek.$bABu yüzden onu doðuracak olan kadýn doðurana dek RAB Ýsrailliler'i düþmanlarýna teslim edecek. Sonra öbür soydaþlarý Ýsrailliler'e katýlacak.RaAma sen, ey Beytlehem Efrata, Yahuda boylarý arasýnda önemsiz olduðun halde, Ýsrail'i benim adýma yönetecek olan senden çýkacak. Onun kökeni öncesizliðe, zamanýn baþlangýcýna dayanýr.` }Ey ordular kenti, þimdi ordularýný topla. Çevremizi sardýlar, Ýsrail'i yönetenin yanaðýna deðnekle vuracaklar.!_; RAB þöyle diyor: 'Ey Siyon halký, kalk ve harmaný döv. Çünkü seni demir boynuzlu, Tunç* týrnaklý boðalar kadar güçlü kýlacaðým. Birçok halký ezip geçecek, Zorbalýkla elde ettikleri serveti, zenginlikleri bana, Yeryüzünün sahibi olan Rab'be adayacaksýn.'?^w Ne var ki, RAB'bin ne düþündüðünü bilmiyorlar, O'nun tasarýlarýný anlamýyorlar. RAB onlarý harman yerinde dövülen buðday demetleri gibi Cezalandýrmak için topladý.] Ama þimdi birçok ulus sana karþý birleþti. 'Siyon murdar* olsun, Baþýna gelenleri gözlerimizle görelim' diyorlar.k\O Doðuran kadýn gibi aðrý çek, acýyla kývran, ey Siyon halký. Þimdi kentten çýkýp kýrlarda konaklayacaksýn. Babil'e gidecek, Orada özgürlüðe kavuþacaksýn. RAB seni orada kurtaracak düþmanlarýnýn elinden.-[S Neden öyle hýçkýra hýçkýra aðlýyorsun þimdi? Doðuran kadýn gibi neden acý çekiyorsun? Kralýn olmadýðý için mi, Öðütçün öldüðü için mi?%ZCVe sen, sürünün gözcü kulesi olan ey Siyon Kenti'nin doruðu, Eski egemenliðine kavuþacaksýn. Ey Yeruþalim, krallýðýný yeniden elde edeceksin.Y/'Düþkünü yaþatacak, Uzaklara sürülenleri güçlü bir ulus yapacaðým. Onlarý Siyon Daðý'nda bugünden sonsuza dek ben yöneteceðim.'lXQ'Gün gelecek, düþkünü, sürgüne gönderip ezdiðim halký Bir araya getireceðim' diyor RAB,rW]Bütün halklar ilahlarýnýn izinden gitse bile, Biz sonsuza dek Tanrýmýz RAB'bin izinden gideceðiz.VHerkes kendi asmasýnýn, incir aðacýnýn altýnda oturacak. Kimse kimseyi korkutmayacak. Bunu söyleyen, Her Þeye Egemen RAB'dir.)UKRAB halklar arasýnda yargýçlýk edecek, Uzaklardaki güçlü uluslarýn anlaþmazlýklarýný çözecek. Ýnsanlar kýlýçlarýný çekiçle dövüp saban demiri, Mýzraklarýný baðcý býçaðý yapacaklar. Ulus ulusa kýlýç kaldýrmayacak, Savaþ eðitimi yapmayacaklar artýk.|TqBirçok ulus gelecek, 'Haydi, RAB'bin Daðý'na, Yakup'un Tanrýsý'nýn Tapýnaðý'na çýkalým' diyecekler, 'O bize kendi yolunu öðretsin, Biz de O'nun yolundan gidelim. Çünkü yasa Siyon'dan, RAB'bin sözü Yeruþalim'den çýkacak.'S RAB'bin Tapýnaðý'nýn kurulduðu dað, Son günlerde daðlarýn en yücesi, Tepelerin en yükseði olacak. Oraya akýn edecek halklar.R' Siyon tarla gibi sürülecek sizin yüzünüzden. Taþ yýðýnýna dönecek Yeruþalim. Tapýnaðýn kurulduðu dað Çalýlarla kaplanacak.dQA Önderleri rüþvetle yönetir, Kâhinleri* ücretle öðretir, Peygamberleri para için falcýlýk eder. Sonra da, 'RAB bizimle birlikte deðil mi? Baþýmýza bir þey gelmez' diyerek RAB'be dayanmaya kalkýþýrlar.JP  Siyon'u kan dökerek, Yeruþalim'i zorbalýkla bina ediyorsunuz. O Adaletten nefret eden, Doðrularý çarpýtan ey Yakupoðullarý'nýn önderleri Ve Ýsrail halkýnýn yöneticileri, iyi dinleyin: N9Ama Yakupoðullarý'na isyanlarýný, Ýsrail halkýna günahlarýný bildirmek için Ben RAB'bin Ruhu'yla, güçle, Adalet ve cesaretle donatýldým.MBiliciler* utandýrýlacak. Rezil olacak falcýlar. Utançtan yüzlerini örtecekler. Çünkü Tanrý'dan yanýt gelmeyecek.'L7Bu nedenle üzerinize görümsüz geceler çökecek. Karanlýktan fal bakamayacaksýnýz. Ey peygamberler, güneþiniz batacak, gününüz kararacak.K{RAB diyor ki, 'Ey halkýmý saptýran peygamberler, Sizi doyuranlara esenlik diler, Doyurmayanlara savaþ açarsýnýz.JyGün gelecek RAB'be yakaracaklar. Ama O yanýtlamayacak, Yüzünü onlardan gizleyecek. Çünkü kötülük yaptýlar.I{Halkýmýn derisini yüzer, etini yersiniz. Kemiklerini kýrar, Tencerede, kazanda haþlanacak et gibi doðrarsýnýz.'{HoSiz ki iyiden nefret eder, kötüyü seversiniz. Halkýmýn derisini yüzer, etini kemiðinden sýyýrýrsýnýz.~G wDedim ki, 'Ey Yakupoðullarý'nýn önderleri, Ýsrail halkýnýn yöneticileri, Dinleyin! Adil olmanýz gerekmez mi?F Tanrý yolu açýp halkýn önünden gidecek. Kent kapýlarýný kýrýp dýþarý çýkacaklar. Krallarý olan RAB önlerinden gidecek.qE[ 'Ey Yakupoðullarý, Elbette hepinizi bir araya getireceðim. Ýsrail'in geride kalanlarýný elbette toplayacaðým. Aðýldaki davar gibi, Otlaktaki sürü gibi bir araya getireceðim sizleri. Topraklarýnýz insanlarla dolacak.'{Do Yalancý, aldatýcý biri gelip, dese, Bu halk onu peygamber kabul edecek.'}Cs Kalkýp gidin, dinlenme yeriniz deðil burasý! Murdarlýðýnýz* yüzünden bu yer korkunç biçimde yýkýlacak.tBa Halkýmýn kadýnlarýný rahat evlerinden kovar, Çocuklarýný yüce huzurumdan yoksun býrakýrsýnýz.+AO'Daha dün halkým düþman gibi ayaklandý. Savaþtan dönenlerin, kaygýsýzca önünüzden geçenlerin sýrtýndan Güzel giysilerini sýyýrýp alýrsýnýz.=@sEy Yakupoðullarý, böyle konuþulur mu? 'RAB'bin sabrý mý tükendi acaba? O böyle þeyler yapar mý? Benim sözlerim doðru yolda yürüyenin yararýna deðil mi?' diyor RAB,s?_Ýnsanlar, 'Peygamberlik etmeyin' diyorlar, 'Bu konularda peygamberlik etmemeli. Utandýrýlmayacaðýz.'u>cBu nedenle, ülkeyi kurayla bölüþtürme zamaný gelince RAB'bin topluluðunda sizden kimse bulunmayacak.`=9O gün sizinle alay edecekler. Sizin için þu acýklý ezgiyi söyleyecekler: 'S<Bu nedenle RAB bu halka þöyle diyor: 'Bakýn, size öyle bir bela hazýrlýyorum ki, Bundan yakanýzý kurtaramayacaksýnýz. Öyle amansýz bir zaman gelecek ki, Baþýnýz dik yürüyemeyeceksiniz.{;oGöz diktikleri tarlalarý zorla alýr, evlere el koyarlar. Birini evinden, bir baþkasýný mirasýndan ederler.: !Yatarken fesat ve kötülük tasarlayanlarýn vay haline! Ortalýk aðarýnca tasarladýklarýný yaparlar. Çünkü güçleri buna yeter.<9 sSevgili çocuklarýnýz için saçlarýnýzý yolup kazýyýn. Akbabalar gibi kafalarýnýzýn keli görünsün. Çünkü çocuklarýnýz sizden alýnýp sürgüne götürülecek.$8 CEy Mareþa'da*fg* yaþayanlar, RAB kentinizi ele geçirecek olaný üzerinize gönderecek. Ýsrail'in yüce önderleri Adullam'daki maðaraya sýðýnacak.7 !Bundan ötürü Moreþet-Gat'a*fd* veda armaðanlarý*fe* vereceksiniz. Ýsrail krallarý Akziv*ff* Kenti'nden boþuna yardým bekleyecek.#6 A Ey Lakiþ'te*fç* oturanlar, atlarý koþun arabalara. Siyon Kenti'ni günaha ilk düþüren siz oldunuz. Çünkü Ýsrail'in isyanýný örnek aldýnýz.5  Marot'ta yaþayanlar kurtulmayý sabýrsýzlýkla bekliyor. Çünkü RAB'bin gönderdiði felaket Yeruþalim'in kapýlarýna dayandý.44 c Ey Þafir halký, Çýplak ve utanç içinde geçip git. Saanan'da*fc* yaþayanlar kentlerinden çýkamayacaklar, Beytesel halký yas tutacak. Kesecek sizden yardýmýný.h3 K Bunu Gat'a*fa* duyurmayýn, Aðlamayýn sakýn! Beytofra'da*fb* toz toprak içinde yuvarlanýn.2 / Çünkü Samiriye'nin yaralarý onmaz. Yahuda da ayný sona uðramak üzere. Halkýmýn yaþadýðý Yeruþalim'in kapýlarýna dayandý yýkým.1 'Ben Mika, bundan ötürü aðlayýp aðýt yakacaðým, Çýrçýplak, yalýnayak dolaþacaðým. Çakal gibi uluyup baykuþ gibi öteceðim.p0 [Bütün putlarý paramparça edilecek, Tapýnaklarýndaki fahiþelere verilen armaðanlar yakýlacak. Samiriye'nin bütün putlarýný yok edeceðim. Fahiþelerin ücretiyle topladýðý armaðanlar Yine fahiþelere ücret olacak.'!/ =Bu yüzden RAB, 'Samiriye'yi kýrdaki taþ yýðýnýna, Bað dikilecek yere çevireceðim' diyor, 'Taþlarýný vadiye döküp temellerini açacaðým.j. OBütün bunlar Yakupoðullarý'nýn isyaný Ve Ýsrail halkýnýn günahlarý yüzünden olacak. Yakupoðullarý'nýn isyanýndan kim sorumlu? Samiriye deðil mi? Yahuda'daki putperestlikten kim sorumlu? Yeruþalim deðil mi?- Daðlar O'nun önünde ateþ karþýsýnda eriyen balmumu gibi eriyecek, Vadiler, bayýr aþaðý akan sular gibi yarýlacak.`, ;Ýþte, RAB yerinden çýkýp gelecek, Yeryüzüne inip dað doruklarýnda yürüyecek.+ +Ey halklar, hepiniz duyun; Ey dünya ve bütün içindekiler, dinleyin. Egemen RAB kendi kutsal tapýnaðýndan size karþý tanýklýk edecek.* -Yahuda krallarý Yotam, Ahaz ve Hizkiya zamanýnda RAB Moreþetli Mika'ya, Samiriye ve Yeruþalim'le ilgili olarak bir görümde þunu bildirdi:)1 ben Ninova'ya, o koca kente acýmayayým mý? O kentte saðýný solundan ayýrt edemeyen yüz yirmi bini aþkýn insan, çok sayýda hayvan var.' ( RAB, 'Keneotu bir gecede çýktý ve bir gecede yok oldu' dedi, 'Sen emek vermediðin, büyütmediðin bir keneotuna acýyorsun da,N' Ama Tanrý, 'Keneotu yüzünden öfkelenmeye hakkýn var mý?' dedi.>&uGüneþ doðunca Tanrý yakýcý bir doðu rüzgarý estirdi. Yunus baþýna vuran güneþten bayýlmak üzereydi. Ölümü dileyerek, 'Benim için ölmek yaþamaktan iyidir' dedi.p%YAma ertesi gün þafak sökerken, Tanrý'nýn saðladýðý bir bitki kurdu keneotunu kemirip kuruttu.${RAB Tanrý Yunus'un üzerine gölge salacak, sýkýntýsýný giderecek bir keneotu saðladý. Yunus buna çok sevindi.<#qYunus kentten çýktý, kentin doðusundaki bir yerde durdu. Kendisine bir çardak yaptý, gölgesinde oturup kentin baþýna neler geleceðini görmek için beklemeye baþladý.A"}RAB, 'Ne hakla öfkeleniyorsun?' diye karþýlýk verdi.^!5Ya RAB, lütfen þimdi canýmý al. Çünkü benim için ölmek yaþamaktan iyidir.'  RAB'be þöyle dua etti: 'Ah, ya RAB, ben daha ülkemdeyken böyle olacaðýný söylemedim mi? Bu yüzden Tarþiþ'e kaçmaya kalkýþtým. Biliyordum, sen lütfeden, acýyan, tez öfkelenmeyen, sevgisi engin, cezalandýrmaktan vazgeçen bir Tanrý'sýn., UYunus buna çok gücenip öfkelendi.3 Tanrý Ninovalýlar'ýn yaptýklarýný, kötü yoldan döndüklerini görünce, onlara acýdý, yapacaðýný söylediði kötülükten vazgeçti.mS Belki o zaman Tanrý fikrini deðiþtirip bize acýr, kýzgýn öfkesinden döner de yok olmayýz.'  Bütün insanlar ve hayvanlar çula sarýnsýn. Herkes var gücüyle Tanrý'ya yakararak kötü yoldan, zorbalýktan vazgeçsin.Y+Ardýndan Ninova'da þu buyruðu yayýmladý: 'Kral ve soylularýn buyruðudur:taNinova Kralý olanlarý duyunca, tahtýndan kalkýp kaftanýný çýkardý; çula sarýnarak küle oturdu.q[Ninova halký Tanrý'ya inandý. Oruç* ilan ederek büyüðünden küçüðüne hepsi çula sarýndý.{oYunus kente girip dolaþmaya baþladý. Bir gün geçince, 'Kýrk gün sonra Ninova yýkýlacak!' diye ilan etti.  Yunus RAB'bin sözü uyarýnca kalkýp Ninova'ya gitti. Ninova öyle büyük bir kentti ki, ancak üç günde dolaþýlabilirdi.X)'Kalk, Ninova'ya, o büyük kente git ve sana söyleyeceklerimi halka bildir.'0 ]RAB Yunus'a ikinci kez þöyle seslendi:B RAB balýða buyruk verdi ve balýk Yunus'u karaya kustu.r] Ama þükranla kurban sunacaðým sana, Adaðýmý yerine getireceðim. Kurtuluþ senden gelir, ya RAB!'A}Deðersiz putlara tapanlar, Vefasýzlýk etmiþ olurlar.[/Soluðum tükenince seni andým, ya RAB, Duam sana, kutsal tapýnaðýna eriþti.Daðlarýn köklerine kadar battým, Dünya sonsuza dek sürgülendi arkamdan; Ama, ya RAB, Tanrým, Canýmý sen kurtardýn çukurdan.eCSular boðacak kadar kuþattý beni, Çevremi enginler sardý, Yosunlar dolaþtý baþýma.W' dedim, o WBeni engine, denizin ta dibine fýrlattýn. Sular sardý çevremi. Azgýn dalgalar geçti üzerimden. 'Ya RAB, sýkýntý içinde sana yakardým, Yanýtladýn beni. Yardým istedim ölüler diyarýnýn baðrýndan, Kulak verdin sesime.G  Yunus balýðýn karnýndan Tanrýsý RAB'be þöyle dua etti:}  uBu arada RAB Yunus'u yutacak büyük bir balýk saðladý. Yunus üç gün üç gece bu balýðýn karnýnda kaldý.o  YBu olaydan ötürü denizciler RAB'den öyle korktular ki, O'na kurbanlar sundular, adaklar adadýlar.M Sonra Yunus'u kaldýrýp denize attýlar, kuduran deniz sakinleþti.O RAB'be seslenerek, 'Ya RAB, yalvarýyoruz' dediler, 'Bu adamýn caný yüzünden yok olmayalým. Suçsuz bir adamýn ölümünden bizi sorumlu tutma. Çünkü sen kendi istediðini yaptýn, ya RAB.'{ q Denizciler karaya dönmek için küreklere asýldýlar, ama baþaramadýlar. Çünkü deniz gittikçe kuduruyordu.' I Yunus, 'Beni kaldýrýp denize atýn' diye yanýtladý, 'O zaman sular durulur. Çünkü biliyorum, bu þiddetli fýrtýnaya benim yüzümden yakalandýnýz.'g I Deniz gittikçe kuduruyordu. Yunus'a, 'Denizin dinmesi için sana ne yapalým?' diye sordular.H   Denizciler bu yanýt karþýsýnda dehþete düþtüler. 'Neden yaptýn bunu?' diye sordular. Yunus'un RAB'den uzaklaþmak için kaçtýðýný biliyorlardý. Daha önce onlara anlatmýþtý.z o Yunus, 'Ýbrani'yim' diye karþýlýk verdi, 'Denizi ve karayý yaratan Göklerin Tanrýsý RAB'be taparým*fa*.'4 cBunun üzerine Yunus'a, 'Söyle bize!' dediler, 'Bu bela kimin yüzünden baþýmýza geldi? Ne iþ yapýyorsun sen, nereden geliyorsun, nerelisin, hangi halka mensupsun?'& GSonra denizciler birbirlerine, 'Gelin, kura çekelim' dediler, 'Bakalým, bu bela kimin yüzünden baþýmýza geldi.' Kura çektiler, kura Yunus'a düþtü. Gemi kaptaný Yunus'un yanýna gidip, 'Hey! Nasýl uyursun sen?' dedi, 'Kalk, tanrýna yalvar, belki halimizi görür de yok olmayýz.'P~ Gemiciler korkuya kapýldý, her biri kendi ilahýna yalvarmaya baþladý. Gemiyi hafifletmek için yükleri denize attýlar. Yunus ise teknenin ambarýna inmiþ, yatýp derin bir uykuya dalmýþtý.y} mYolda RAB þiddetli bir rüzgar gönderdi denize. Öyle bir fýrtýna koptu ki, gemi neredeyse parçalanacaktý.V| 'Ne var ki, Yunus RAB'bin huzurundan Tarþiþ'e kaçmaya kalkýþtý. Yafa'ya inip Tarþiþ'e giden bir gemi buldu. Ücretini ödeyip gemiye bindi, RAB'den uzaklaþmak için Tarþiþ'e doðru yola çýktý.{  #z CRAB bir gün Amittay oðlu Yunus'a, 'Kalk, Ninova'ya, o büyük kente git ve halký uyar' diye seslendi, 'Çünkü kötülükleri önüme kadar yükseldi.' y| Halký kurtaranlar Esav'ýn daðlarýný yönetimleri altýna almak için Siyon Daðý'na çýkacaklar ve egemenlik RAB'bin olacak.1x[| Kenan'dan sürülmüþ olan Ýsrailli savaþçýlar Sarefat'a kadar uzanan topraklarý, Sefarat'taki Yeruþalimli sürgünler de Negev'deki kentleri mülk edinecekler.Fw| Yahudalýlar'dan Negev halký Esav'ýn daðlarýný; Þefela halký Filist bölgesini; Yahudalýlar'ýn tümü Efrayim ve Samiriye topraklarýný; Benyaminliler Gilat'ý mülk edinecekler.v'| Yakup soyu ateþ, Yusuf soyu alev, Esav soyu anýz olacak. Onlarý yakýp yok edecekler. Esav soyundan kurtulan olmayacak.' RAB böyle diyor.su_| 'Ama kurtulanlar Siyon Daðý'nda toplanacak Ve orasý kutsal olacak. Yakup soyu da mirasýna kavuþacak.t-| Ey Yahudalýlar, kutsal daðýmda nasýl içtiyseniz, Bütün uluslar da öyle içecekler. Ýçip içip yok olacaklar, Hiç var olmamýþ gibi.' s9| 'RAB'bin bütün uluslarý yargýlayacaðý gün yaklaþtý. Ey Edom, ne yaptýysan sana da aynýsý yapýlacak. Yaptýklarýn kendi baþýna gelecek.r| Kaçmaya çalýþanlarý öldürmek için Yol aðzýnda durmamalý, O sýkýntýlý günde kurtulanlarý Düþmana teslim etmemeliydin.'3q_| Halkým felakete uðradýðý gün Kente girmemeliydin, O gün halkýmýn uðradýðý kötülükten zevk almamalý, Malýný mülkünü ele geçirmeye kalkmamalýydýn.(pI| Yahudalý kardeþlerinin o kötü gününden Zevk almamalýydýn. Baþlarýna gelen yýkýma sevinmemeli, Sýkýntýlý günlerinde onlarla alay etmemeliydin.`o9| Çünkü yabancýlar onlarýn malýný mülkünü yaðmaladýklarý gün Uzakta durup seyrettin. Öteki uluslar kapýlarýndan içeri girip Yeruþalim için kura çektiklerinde Sen de onlardan biri gibi davrandýn.ny| 'Yakup soyundan gelen kardeþlerine Yaptýðýn zorbalýktan ötürü utanca boðulacak Ve sonsuza dek yok olacaksýn. m| Ey Teman*fb*, yiðitlerin öyle bir korkuya kapýlacak ki, Esav'ýn daðlarýnda bulunanlarýn hepsi Kýyýma uðrayýp yok olacak.nlU| RAB diyor ki, 'O gün Edom'un bilge adamlarýný, Esav'ýn daðlarýndaki bilgiçleri yok edeceðim.Pk| Seninle antlaþma yapanlarýn hepsi Seni topraðýndan sürecek. Güvendiðin insanlar Seni aldatýp yenilgiye uðratacak, Ekmeðini yiyenler sana tuzak kuracak Ve sen farkýna varmayacaksýn bile.'Sj| Esav'ýn her þeyi yaðmalanacak, Gizli hazineleri ortaya çýkarýlacak.Yi+| 'Hýrsýzlar ya da haydutlar gece sana gelselerdi, Yalnýzca gereksindiklerini çalmazlar mýydý? Üzüm toplayanlar baðýna girseydi, Birkaç salkým býrakmazlar mýydý? Ama seni ne felaketler bekliyor;rh]| Kartal gibi yükselsen de, Yuvaný yýldýzlar arasýnda kursan da, Oradan indireceðim seni' diyor RAB.g5| 'Kaya*fa* kovuklarýnda yaþayan, Evini yükseklerde kuran sen! Yüreðindeki gurur seni aldattý. Ýçinden, diyorsun.ifK| Edom'a, 'Bak, seni uluslar arasýnda küçük düþüreceðim, Herkes seni hor görecek' diyor.}e u| Ovadya'nýn görümü. RAB'den bir haber aldýk: Uluslara gönderdiði haberci, 'Gelin, Edom'la savaþalým!' diyor.d |c |b |a |` |_ |^ |] |\r Onlarý topraklarýna dikeceðim, Bir daha sökülmeyecekler Kendilerine verdiðim topraktan.' Tanrýnýz RAB böyle diyor.2[]r Sürgün halkým Ýsrail'i geri getireceðim, Yýkýk kentleri onarýp orada yaþayacaklar, Baðlar dikip þarabýný içecekler, Bahçeler yapýp meyvesini yiyecekler. ~~ }A|| {|zzyy.xwwLvvguuHtss>u=== ;:999o987766 5433y2"1150//6..--:,,\+**F)%)(''{'.&%%${$L#"""2!q (~Va1s n {9]zf2F C I g ! X @%*0UjMüçüncüsünün beyaz, dördüncüsünün benekli atlarý vardý. Atlarýn hepsi güçlüydü.@{Birinci savaþ arabasýnýn kýzýl, ikincisinin siyah,y mYine gözlerimi kaldýrýp baktým, iki tunç* daðýn arasýndan çýkýp gelen dört savaþ arabasý gördüm.  'Kadýn için bir ev yapmak üzere Þinar*fg* topraklarýna' diye yanýtladý, 'Ev hazýr olunca kap oraya, yerine konulacak.'P Benimle konuþan meleðe, 'Kabý nereye götürüyorlar?' diye sordum.3_ Gözlerimi kaldýrýp bakýnca, rüzgarda uçarak yaklaþan iki kadýn gördüm. Leylek kanatlarýna benzeyen kanatlarý vardý. Kabý yerle gök arasýna kaldýrdýlar.}sMelek, 'Ýþte bu kötülüktür!' diyerek kadýný gerisingeri ölçü kabýna itip kurþun kapaðý yerine koydu.SDerken kurþun kapak kaldýrýldý. Kabýn içinde bir kadýn oturuyordu.7'Nedir?' diye sordum.}sSonra benimle konuþan melek yaklaþýp, 'Gözlerini kaldýr' dedi, 'Ortaya çýkan þu nesnenin ne olduðuna bak.'veHer Þeye Egemen RAB, diyor, 'dAMelek, 'Bütün ülkeye yaðacak lanettir bu' dedi, 'Tomarýn bir yanýna yazýlanlar uyarýnca, hýrsýzlýk eden herkes sökülüp atýlacak; öbür yanýna yazýlanlar uyarýnca da yalan yere ant içenler kovulacak.. WMelek, 'Ne görüyorsun?' diye sordu.G  Gözlerimi yine kaldýrýp bakýnca, uçan bir tomar gördüm.} sMelek, 'Bunlar bütün dünyanýn Rabbi'ne hizmet eden, zeytinyaðýyla kutsanmýþ iki kiþidir' diye açýkladý.H   'Bunlarýn anlamýný bilmiyor musun?' diye karþýlýk verdi.] 3 'Altýn gibi yað akýtan iki altýn oluðun yanýndaki bu iki zeytin dalý nedir?'dA Meleðe, 'Kandilliðin saðýndaki ve solundaki bu iki zeytin aðacý nedir?' diye sordum,y 'Küçük iþleri yapma gününü kim küçümsüyor? Ýnsanlar Zerubbabil'in elinde çekülü görünce sevinecekler.<q 'Bu tapýnaðýn temelini Zerubbabil'in elleri attý, tapýnaðý tamamlayacak olan da onun elleridir. O zaman beni size Her Þeye Egemen RAB'bin gönderdiðini anlayacaksýnýz. ;RAB bana yine seslendi:9kSen kim oluyorsun, ey ulu dað? Zerubbabil'in önünde bir düzlük olacaksýn! O tapýnaðýn son taþýný çýkarýrken, halk da, diye baðýracak.'"=Bunun üzerine þöyle dedi: 'RAB Zerubbabil'e, diyor. Böyle diyor Her Þeye Egemen RAB.OMelek, 'Bunlarýn anlamýný bilmiyor musun?' diye karþýlýk verdi.T!Benimle konuþan meleðe, 'Bunlarýn anlamý nedir, efendim?' diye sordum.|qAyrýca kandilliðin yanýnda, biri zeytinyaðý tasýnýn saðýnda, öbürü solunda iki zeytin aðacý da var.''I'Ne görüyorsun?' diye sordu.X~ +Benimle konuþan melek yine geldi ve uykudan uyandýrýr gibi beni uyandýrdý. } O gün her biriniz komþusunu asmasýnýn, incir aðacýnýn altýnda oturmaya çaðýracak.> Böyle diyor Her Þeye Egemen RAB.'M| Yeþu'nun önüne koyduðum taþa bakýn! O tek taþýn yedi gözü*fç* var; onun üzerine bir yazýt oyacaðým> diyor Her Þeye Egemen RAB, mw'Babil'de oturan Siyon halký, haydi kaçýp kurtul!' l RAB, 'Haydi! Haydi! Kuzey ülkesinden kaçýn!' diyor, 'Çünkü sizi göðün dört bucaðýna daðýttým.' Böyle diyor RAB.ak;RAB, diyor.'j+Önceki meleðe þöyle dedi: 'Koþ, o gence de ki, içinde barýnacak sayýsýz insan ve hayvandan ötürü Yeruþalim sursuz bir kent olacak.ci?Benimle konuþan melek yanýmdan ayrýlýnca baþka bir melek onu karþýlamaya çýktý.*hO'Nereye gidiyorsun?' diye sordum.Wg )Sonra gözlerimi kaldýrýp baktým, elinde ölçü ipi tutan bir adam vardý.1f _'Bunlar ne yapmaya geliyor?' diye sordum.,e USonra RAB bana dört usta gösterdi.;d sBenimle konuþan meleðe, 'Bunlar ne?' diye sordum.Ac Sonra gözlerimi kaldýrýp baktým, dört boynuz vardý.&b G'Þunu da duyur: Her Þeye Egemen RAB, diyor, 'Aa }'Onun için RAB, diyor, Böyle diyor Her Þeye Egemen RAB.` {_ 7Bunun üzerine benimle konuþan melek, 'Þunu duyur!' dedi, 'Her Þeye Egemen RAB, diyor,L^  RAB benimle konuþan meleði tatlý, avutucu sözlerle yanýtladý.<] s Bunun üzerine RAB'bin meleði, 'Ey Her Þeye Egemen RAB, yetmiþ yýldýr öfkelendiðin Yeruþalim'den ve Yahuda kentlerinden sevecenliðini ne zamana dek esirgeyeceksin?' dedi.\ # Mersin aðaçlarý arasýnda duran RAB'bin meleðine, 'Dünyayý dolaþtýk' dediler, 'Ýþte bütün dünya esenlik ve güvenlik içinde!'[  Mersin aðaçlarý arasýnda duran adam da, 'Bunlar dünyayý dolaþmak için RAB'bin gönderdikleridir' diye açýkladý.*Z Q 'Efendim, bunlar ne?' diye sordum.Y Gece vadideki mersin aðaçlarýnýn arasýnda kýzýl ata binmiþ bir adam gördüm. Arkasýnda kýzýl, kula ve beyaz atlar vardý.LV Hani atalarýnýz nerede? Peygamberler de sonsuza kadar mý yaþar?U {Atalarýnýz gibi davranmayýn! Önceki peygamberler, Her Þeye Egemen RAB kötü yollarýnýzdan ve kötü uygulamalarýnýzdan dönün diyor, diyerek onlarý uyardýlar. Ne var ki, onlar dinlemediler, bana aldýrýþ etmediler. Böyle diyor RAB.aT =Bu nedenle halka de ki, diyor, Böyle diyor Her Þeye Egemen RAB.'_P7Krallarýn tahtlarýný devireceðim, yabancý uluslarýn gücünü yok edeceðim. Savaþ arabalarýyla sürücülerini de devireceðim; atlarla binicileri düþecek, hepsi kardeþinin kýlýcýyla öldürülecek.QO'Yahuda Valisi Zerubbabil'e de ki, ben yeri, göðü sarsmak üzereyim.IN Ayýn yirmi dördüncü günü RAB Hagay'a ikinci kez seslendi:jMMAmbarda hiç tohum kaldý mý? Asma, incir, nar, zeytin aðaçlarý bugüne dek ürün verdi mi?%LC RAB böyle diyor. J I1' diyor, '$GA Hagay konuþmasýný þöyle sürdürdü: 'Ölüye dokunduðu için kirli sayýlan biri, bu yiyeceklerden birine dokunursa, o yiyecek kirlenmiþ olur mu?'HF  Eðer biri giysisinin kývrýmlarý arasýnda kutsanmýþ et taþýr ve o kývrým ekmeðe, yemeðe, þaraba, zeytinyaðýna ya da baþka bir yiyeceðe deðerse, o yiyecek kutsal olur mu?> 'UE# 'Her Þeye Egemen RAB diyor ki, Böyle diyor Her Þeye Egemen RAB.'DB diyor Her Þeye Egemen RAB.-ASBütün uluslarý sarsacaðým, deðerli eþyalarýný buraya getirecekler*fa*. Ben de bu tapýnaðý görkemle dolduracaðým.> Böyle diyor Her Þeye Egemen RAB.r@]'Her Þeye Egemen RAB diyor ki, |>qÞimdi sen, ey Zerubbabil, yüreklen!> RAB böyle diyor. RAB böyle diyor. <Ýþi sürdürün. Çünkü ben sizinle birlikteyim.> Böyle diyor Her Þeye Egemen RAB. = diyor.'n8 W Þealtiel'in torunu Zerubbabil, Yehosadak oðlu Baþkâhin Yeþu ve sürgünden dönen halkýn tümü Tanrýlarý RAB'bin sözüne, O'nun tarafýndan gönderilen Peygamber Hagay'ýn sözlerine kulak verdiler. Halk RAB'den korktu.J7  Ülkeyi -daðlarýný, tahýlýný, yeni þarabýný, zeytinyaðýný, topraðýn verdiði ürünleri, insanlarýný, hayvanlarýný, ellerinizin bütün emeðini- kuraklýkla cezalandýrdým.'U6 % Ýþte bunun içindir ki, gök çiyini, toprak ürününü sizden esirgiyor.f5 G Bol ürün umdunuz ama az topladýnýz. Eve ne getirdiyseniz üfleyip daðýttým. Acaba neden?' Böyle soruyor Her Þeye Egemen RAB. 'Yýkýk duran tapýnaðýmdan ötürü! Oysa hepiniz kendi evinizle uðraþýyorsunuz.4  <3 sHer Þeye Egemen RAB, 'Tuttuðunuz yollarý iyi düþünün!' diyor, 'Daðlara çýkýp kütük getirin, tapýnaðý yeniden kurun. Öyle ki, ondan hoþnut olayým, yüceltileyim.^2 7Çok ektiniz ama az biçtiniz; yiyorsunuz ama doyamýyorsunuz, içiyorsunuz ama neþelenemiyorsunuz; giyiniyorsunuz ama ýsýnamýyorsunuz; ücretinizi alýyorsunuz ama paranýzý sanki delik keseye koyuyorsunuz.'U1 %Her Þeye Egemen RAB diyor ki, 'Þimdi tuttuðunuz yollarý iyi düþünün!k0 Q'Bu tapýnak yýkýk durumdayken, sizin aðaç kaplamalý evlerinizde oturmanýzýn sýrasý mý?'F/ Sonra RAB, Peygamber Hagay aracýlýðýyla þöyle seslendi:|. s'Her Þeye Egemen RAB diyor ki, '[- 3Kral Darius'un krallýðýnýn ikinci yýlýnda, altýncý ayýn* birinci günü RAB Peygamber Hagay aracýlýðýyla Þealtiel'in torunu Yahuda Valisi Zerubbabil ve Yehosadak oðlu Baþkâhin Yeþu'ya seslendi:m,SRAB, 'Bayramlar için çektiðiniz özlemleri sona erdireceðim' diyor, 'Bunlar sizin için aðýrlýk ve utançtýr. Sizi ezenlerin tümünü cezalandýracaðým o gün. Düþkünleri kurtaracak, sürgünleri toplayacaðým. Utanç içinde kaldýklarý bütün ülkelerde Onlarý yüceltip onurlandýracaðým. O zaman sizi toplayýp yurdunuza geri getireceðim. Göreceksiniz, sizi yeniden bayýndýr kýlacak, Dünyanýn bütün halklarý arasýnda yüceltip onurlandýracaðým.'+Tanrýn RAB, o güçlü Kurtarýcý seninle. Alabildiðine sevinecek senin için, Sevgisiyle seni yenileyecek*fd*, ezgilerle coþacak.'Q*O gün Yeruþalim'e denecek ki, 'Korkma, ey Siyon, gevþemesin ellerin.{)oRAB senin cezaný kaldýrdý, Kovdu düþmanlarýný. Ýsrail'in Kralý RAB seninle. Korkma artýk kötülükten.x(iEy Siyon kýzý*, ezgiler söyle! Ey Ýsrail, haykýr! Yürekten sevin, sevinçle coþ, Ey Yeruþalim kýzý*!!'; Ýsrailliler'den geride kalanlar haksýzlýk etmeyecek, Yalan söylemeyecek, Kimseyi aldatmayacak, Tok karna yatacaklar ve onlarý korkutan olmayacak.'\&1 Orada sadece benim adýma sýðýnan uysal ve alçakgönüllüleri býrakacaðým.O% Halkým bana yaptýðý bunca kötülük yüzünden utandýrýlmayacak o gün. Çünkü gururlu, küstah olanlarý uzaklaþtýracaðým aralarýndan. Kutsal daðýmda bir daha böbürlenmeyecekler.j$M Daðýlmýþ olan, bana tapan halkým, Kûþ* ýrmaklarýnýn ötesinden Bana sunular getirecek.# O zaman, hep birlikte beni adýmla çaðýrmalarý, Omuz omuza bana hizmet etmeleri için, Halklarýn dudaklarýný pak kýlacaðým.$"ABu yüzden, 'Bekleyin de görün' diyor RAB, 'Uluslarý yargýlayacaðým günü bekleyin. Uluslarý toplamaya, Krallýklarý bir araya getirmeye, Gazabýmý, kýzgýn öfkemi Üzerlerine dökmeye karar verdim. Çünkü kýskançlýðýmýn ateþi bütün dünyayý yiyip bitirecek.I! Halkým benden korkar, Ders alýr bundan dedim. O zaman konutlarýna dokunmaz, Onlarý tasarladýðým cezaya çarptýrmazdým. Ama her türlü kötülüðü yapmaya istekli görünüyorlar.'7 gRAB diyor ki, 'Uluslarý yok ettim, Kalelerini yýktým, sokaklarýný harap ettim. O sokaklardan geçen kimse yok artýk. Kentleri viraneye döndü, Eser kalmadý insandan.+OAma adil RAB hâlâ o kentte; O haksýzlýk etmez, Aksatmadan daðýtýr adaletini her yeni günün sabahýnda. Ne var ki, bu yetmiyor haksýzlarý utandýrmaya.nUPeygamberleri sorumsuz ve güvenilmezdir. Kâhinleri kutsal olaný kirletip, Yasayý çarpýtýrlar.s_Yöneticileri kükreyen aslanlar, Önderleri akþam gezen aç kurtlar gibi, Sabaha bir þey býrakmazlar.V%Söz dinlemedi, ders almadý, RAB'be güvenmedi, Tanrýsý'na sýðýnmadý.? {Baþkaldýran, yozlaþan, acýmasýz kentin vay haline!q[Ýþte budur güvenlikte olduðunu sanan, 'Bir ben varým, benden baþkasý yok' diyen eðlence düþkünü kent. Nasýl da viraneye döndü, Yabanýl hayvanlara barýnak oldu! Yanýndan her geçen gördüðü dehþetten irkiliyor.Orasý sürülerin, her türlü hayvanýn yattýðý yer olacak. Sütun baþlýklarýnda ishakkuþlarý, kýr baykuþlarý barýnacak. Sesleri pencerelerde yankýlanacak, Yýkýntýlar dolduracak eþiklerin önünü, Sedir kiriþler ortaya çýkacak.xi RAB elini kuzeye doðru uzatýp Asur'u yok edecek. Ninova'yý viraneye, Çöl gibi kurak bir alana çevirecek.M 'Ey Kûþlular*, Siz de benim kýlýcýmla öleceksiniz' diyor RAB."= Dehþete düþürecek RAB onlarý, Yeryüzünün bütün ilahlarýný yok edecek. Kýyýlardaki bütün uluslar, Bulunduklarý yerde O'na tapýnacaklar.{o Gururlanmalarýnýn, Her Þeye Egemen RAB'bin halkýný aþaðýlayýp Alay etmelerinin karþýlýðý bu olacak.   |qÝsrail'in Tanrýsý Her Þeye Egemen RAB þöyle diyor: 'Moavlýlar'ýn halkýmý nasýl aþaðýladýðýný, Ammon halkýnýn onlara nasýl hakaret ettiðini, Onlarý nasýl alaya aldýðýný Topraklarýný nasýl tehdit ettiðini duydum. Varlýðým hakký için, Moav kesinlikle Sodom gibi, Ammon da Gomora gibi olacak. Otlarla, tuz çukurlarýyla dolacak, Sonsuza dek virane kalacak. Mallarýný halkýmdan geride kalanlar yaðmalayacak. Topraklarýný ulusumdan sað kalanlar miras alacak.']3Yahuda oymaðýndan sað kalanlarýn eline geçecek. Orada otlatacaklar sürülerini, Aþkelon'un evlerinde geceleyecekler. Çünkü Tanrýlarý RAB onlarý kayýracak. Eski gönençlerine kavuþturacak onlarý.veDeniz kýyýsýndaki ülkeniz, Çoban barýnaklarýyla sürü aðýllarýnýn bulunduðu otlaklara dönecek;>uDeniz kýyýsýnda yaþayan Keret*fç* ulusunun vay haline! Ey Filist ülkesi Kenan, RAB'bin yargýsý sana karþýdýr. Hepinizi yok edecek RAB, Ülkede yaþayan kimse kalmayacak.|qGazze bomboþ kalacak, Viraneye dönecek Aþkelon, Boþaltýlacak Aþdot öðle vakti, Ekron temelden yýkýlacak.PEy RAB'bin ilkelerini yerine getirenler, Ülkedeki bütün alçakgönüllüler, RAB'be yönelin. Doðruluðu ve alçakgönüllülüðü amaç edinin. Belki RAB'bin öfke gününde kurtulabilirsiniz.  A  }Ey utanmaz ulus, toparlan! Hakkýnda ferman çýkmadan, Gün saman ufaðý gibi geçip gitmeden, RAB'bin kýzgýn öfkesi üzerine dökülmeden, RAB'bin öfke günü gelmeden toparlan.Y  -RAB'bin öfke gününde, Altýnlarý da gümüþleri de Onlarý kurtaramayacak. RAB'bin kýskançlýk ateþi bütün ülkeyi yakýp yok edecek. RAB ülkede yaþayanlarýn hepsini korkunç bir sona uðratacak.a  =RAB diyor ki, 'Ýnsanlarý öyle bir felakete uðratacaðým ki, Körler gibi, nereye gittiklerini göremeyecekler. Çünkü bana karþý günah iþlediler. Su*fc* gibi akacak kanlarý, Bedenleri yerde çürüyecek.'  Surlu kentlere, köþelerdeki yüksek kulelere karþý Savaþ borularýnýn çalýndýðý, Savaþ naralarýnýn atýldýðý gündür.   Öfke günü o gün! Acý ve sýkýntý, Yýkým ve felaket, Zifiri karanlýk bir gün olacak, Bulutlu, koyu karanlýk bir gün. %RAB'bin büyük günü yaklaþtý, Yaklaþtý ve çabucak geliyor. Dinleyin, RAB'bin gününde En yiðit asker bile acý acý feryat edecek.  Servetleri yaðmalanacak. Viraneye dönecek evleri. Yaptýklarý evlerde oturamayacak, Diktikleri baðlarýn þarabýný içemeyecekler.'C  O gün kandille arayacaðým Yeruþalim'in her yanýný, Ýçlerinden, Diyen o rahatýna düþkün*fb* aymazlarý cezalandýracaðým. ! 'Kentin aþaðý mahallesinde oturanlar, feryat edin. Bütün tüccarlarýnýz yok olacak, Gümüþ ticareti yapanlarýn hepsi mahvolacak./ Y Diyorum ki, o gün kentin Balýk Kapýsý'ndan çýðlýklar, Ýkinci Mahalle'den feryatlar Ve tepelerden büyük çatýrtýlar yükselecek.' Ýþte böyle diyor RAB.q ] Ýlahlarýn tapýnaklarýný zorbalýk ve hileyle dolduran putperestleri*fa* O gün cezalandýracaðým. 'O kurban günü' diyor RAB, 'Önderleri, kral oðullarýný, Yabancýlarýn geleneklerine uyanlarý Cezalandýracaðým. {Susun Egemen RAB'bin önünde, Çünkü O'nun günü yaklaþtý. RAB bir kurban hazýrladý, Konuklarýný çaðýrdý.  ~  c} A'Elimi Yahuda ve Yeruþalim'de yaþayanlara karþý uzatacaðým. Baal'dan* kalan izleri, Putperest din adamlarýyla kâhinlerin* adýný, Damlardan gök cisimlerine tapýnanlarý, Hem benim adýma, hem de Molek* putu adýna ant içip tapýnanlarý, Yolumdan dönenleri, Bana yönelmeyenleri, Kýlavuzluðumu istemeyenleri buradan yok edeceðim.'N| Ýnsanlarý, hayvanlarý, Gökteki kuþlarý, Denizdeki balýklarý, Kötüleri ve onlarýn günah tuzaklarýný silip süpüreceðim. Yok edeceðim insaný yeryüzünden.' Ýþte böyle diyor RAB.6{ i'Yeryüzünden her þeyi silip süpüreceðim. z RAB, Yahuda Kralý Amon oðlu Yoþiya zamanýnda Hizkiya oðlu Amarya oðlu Gedalya oðlu Kuþi oðlu Sefanya'ya þöyle seslendi:yykEgemen RAB gücümdür benim. Ayaklarýma geyik ayaðýnýn çevikliðini verir. Aþýrtýr beni yükseklerden.ixKBen yine RAB sayesinde sevineceðim, Kurtuluþumun Tanrýsý sayesinde sevinçten coþacaðým.DwTomurcuklanmasa incir aðaçlarý, Asmalar üzüm vermese, Boþa gitse de zeytine verilen emek, Tarlalar ürün vermese de, Boþalsa da davar aðýllarý, Sýðýr kalmasa da ahýrlarda,Jv Sesini duyunca yüreðim hopladý, Seðirdi dudaklarým, Kemiklerim eridi sanki, Çözüldü dizlerimin baðý. Ama bize saldýran halkýn felakete uðrayacaðý günü Sabýrla bekleyeceðim.[u/Sense atlarýnla çiðneyip geçtin büyük denizleri, Sularýný köpürterek...t1Baþýný kendi mýzraðýyla deldin. Askerleri fýrtýna gibi gelmiþti bizi daðýtmaya, Saklanan düþkünleri yok etmiþ gibi seviniyorlardý. s  Kendi halkýný, seçtiðin ulusu*fe* kurtarmaya geldin. Kötü soyun baþýný ezdin, Soydun onu tepeden týrnaða. |iSela*fd*Tr! Gazap içinde ilerledin yeryüzünde, Uluslarý öfkeyle çiðneyip ezdin.q{ Uçuþan oklarýnýn pýrýltýsýndan, Parlayan mýzraðýnýn ýþýltýsýndan, Yerlerinde durakaldý güneþ ve ay.}ps Sarsýldý daðlar seni görünce, Seller her yaný süpürüp geçti. Engin denizler gürledi, dalgalar yükseldi.foE Gerdin yayýný, Oklarýn içtiðin antlardýr. |iSela*fd* Yeryüzünü akarsularla yardýn.nYa RAB, nehirlere mi öfkelendin? Gazabýn ýrmaklara mý? Yoksa denize mi kýzdýn da, Atlarýna, yenilmez savaþ arabalarýna bindin?emCKuþan çadýrlarýný çaresizlik içinde gördüm, Midyan konutlarý korkudan titriyordu.GlDuruþuyla dünyayý sarstý, Titretti uluslarý bakýþýyla, Yaþlý daðlar darmadaðýn oldu, Dünya kurulalý beri var olan tepeler O'na baþ eðdi. Tanrý'nýn yollarý deðiþmezdir.]k3Yayýlýyor salgýn hastalýklar önüsýra, Ardýsýra da ölümcül hastalýklar.Yj+Güneþ gibi parýldýyor, Elleri ýþýk saçýyor. Gücünün gizi ellerinde.i!Tanrý Teman'dan, Kutsal Tanrý Paran Daðý'ndan geldi. |iSela*fd* Görkemi kapladý gökleri, O'na sunulan övgüler dünyayý doldurdu.FhYa RAB, ününü duydum ve yaptýklarýnýn karþýsýnda ürperdim. Günümüzde de ayný þeyleri yap, ya RAB, Þimdi herkes bilsin neler yapabildiðini. Öfkeliyken merhametini anýmsa!Gg |iPeygamber Habakkuk'un Duasý - Þigyonot*fç* |iMakamýnda|rTf!Oysa RAB kutsal tapýnaðýndadýr. Sussun bütün dünya O'nun önünde.'-eSTahta puta, diyenin, Dilsiz taþa, diyenin Vay haline! Put yol gösterebilir mi? Altýnla, gümüþle kaplanmýþ, Ama içinde yaþam soluðu yok.0dYÝnsanýn biçim verdiði oyma ya da dökme putun ne yararý var ki aldatmaktan baþka? Putu yapan, yaptýðýna güvenir, Ama yaptýðý ne ki, dilsiz puttan baþka.`c9Lübnan'a ettiðiniz zorbalýk kendi baþýnýza gelecek. Telef ettiðiniz hayvanlar sizi dehþete düþürecek. Çünkü insan kaný döktünüz, Ülkelere, kentlere ve oralarda yaþayan herkese zorbalýk ettiniz.NbOnur yerine utanca boðulacaksýnýz. Þimdi sýra sizde, için de çýplaklýðýnýz görünsün. RAB size sað elindeki ceza dolu kâseden* içirecek. Onurunuz kýrýlacak, rezil olacaksýnýz.aÇýplak bedenlerini seyretmek için Komþularýna içki içirip sarhoþ eden, Ýçkiye zehir bile katan sizlerin vay haline!h`IÇünkü sular denizi nasýl dolduruyorsa, Dünya da RAB'bin yüceliðinin bilgisiyle dolacak. _ Halklarýn bütün emeklerinin yanmasý, Uluslarýn bütün çabalarýnýn boþa gitmesi Her Þeye Egemen RAB'bin iþi deðil mi?R^ Kan dökerek kentler kuranýn, Zorbalýkla beldeler yapanýn vay haline!R] Duvar taþlarý bile haykýracak bunu Ve yankýlanacak ahþap kiriþler.u\c Birçok halký kýyýma uðratmakla Kendi soyunuzu utanca boðdunuz, Kendi yýkýmýnýzý hazýrladýnýz.t[a Evini haksýz kazançla dolduranýn, Felaketten kaçmak için yuvasýný yüksek yere kuranýn vay haline!3Z_Birçok ulusu soyduðunuz, Kan döktüðünüz, Ülkelere, kentlere ve oralarda yaþayan herkese zorbalýk ettiðiniz için, Halklardan sað kalanlar da sizi soyacaklar.!Y;Haraca kestikleriniz ansýzýn ayaklanmayacak mý? Uyanýp yakanýza yapýþmayacaklar mý? Ýþte o zaman onlar için çapul malý gibi olacaksýnýz.FXTutsak alýnanlar onlarý küçümseyip alay etmeyecekler mi? demeyecekler mi?8WiServet aldatýcýdýr. Küstahlar kalýcý deðildir; Açgözlüdürler ölüler diyarý gibi Ve ölüm gibi hiç doymazlar. Ülkeleri ele geçirip halklarý tutsak alýrlar.nVUBakýn þu övüngen kiþiye, niyeti iyi deðildir. Ama doðru kiþi sadakatiyle*fc* yaþayacaktýr.3U_Bu olaylarýn zamaný gelmedi henüz. Sonun belirtileridir bunlar ve yalan deðildir. Gecikiyormuþ gibi görünse de bekle olacaklarý, Kesinlikle olacak, gecikmeyecek.uTcÞöyle yanýtladý RAB: 'Göreceklerini taþ levhalara oyarak yaz. Öyle ki, herkes bir çýrpýda okusun.~S wNöbet yerinde, gözcü kulesinde durayým, Bakayým RAB bana ne diyecek, Yakýnmalarýma ne yanýt verecek göreyim.aR =Aðlarýný durmadan boþaltmaya, Uluslarý acýmasýzca öldürmeye devam edecekler mi?Q }Kurban kesiyorlar aðlarýna bu yüzden. Kendilerine lezzetli ve bol yiyecek saðlayan aðlarý için buhur yakýyorlar.rP _Kildaniler onlarý oltayla, aðla, Serpme aðla tutar gibi tutuyor Ve sevinç çýðlýklarý atýyorlar.YO -Ýnsanlarý denizdeki balýklara, Yöneticiden yoksun sürüngenlere* çevirdin.>N w Kötüye bakamayacak kadar saftýr gözlerin. Haksýzlýðý hoþ göremezsin. Öyleyse nasýl hoþ görürsün Bu hain adamlarý? Doðrular kötülere yem olurken Neden susuyorsun?dM C Ya RAB, kutsal Tanrým, Öncesizlikten beri var olan sen deðil misin? Sen ölmeyeceksin*fa*. Ya RAB, bizi yargýlamak için Kildaniler'i* mi seçtin? Ey sýðýnaðýmýz*fb*, onlara mý verdin cezalandýrma yetkisini?\L 3 Rüzgar gibi geçip gidiyorlar. Bu suçlu adamlarýn ilahlarý kendi güçleridir.'$K C Küçümsüyorlar krallarý, Yöneticilerle alay ediyorlar. Dudak büküyorlar bütün surlu kentlere, Önlerine toprak yýðýp onlarý ele geçiriyorlar.rJ _ Yaðmalamak için geliyor hepsi. Ordularý çöl rüzgarý gibi ilerliyor Ve kum gibi tutsak topluyorlar.I Parstan çeviktir atlarý, Aç kurttan daha azgýn. Atlýlarý yeri deþerek geliyor uzaklardan, Avýna saldýran kartal gibi uçuyorlar,JH Dehþetli ve korkunçturlar, Gururlu ve baþlarýna buyrukturlar.!G =Baþkalarýna ait topraklarý ele geçirmek için Dünyanýn dört yanýna yürüyen o acýmasýz ve saldýrgan ulusu, Kildaniler'i* güçlendireceðim.F 9'Bakýn öbür uluslara, Gördüklerinize büsbütün þaþacaksýnýz. Sizin gününüzde öyle iþler yapacaðým ki, Anlatsalar inanmayacaksýnýz.E !Bu yüzden yasa iþlemez oldu, Bir türlü yerini bulmuyor hak. Kötüler doðrularý kýskaca almýþ Ve böylece adalet saptýrýlýyor.8D kBunca kötülüðü bana neden gösteriyorsun, Nasýl hoþ görürsün bunca haksýzlýðý? Nereye baksam þiddet ve zorbalýk var. Kavgalarýn, çekiþmelerin sonu gelmiyor.C Ya RAB, ne zamana dek seni yardýma çaðýracaðým, Beni duymuyor musun? 'Zorbalýk var' diye haykýrýyorum sana, Ama kurtarmýyorsun!=B yPeygamber Habakkuk'a bir görümde verilen bildiridir.4AaUðradýðýn felaketten kurtuluþ yok, yaralarýn ölümcül. Baþýna gelenleri duyanlar sevinçle el ovuþturuyorlar. Çünkü dinmeyen vahþetinden kim kaçabildi ki? @ Ey Asur Kralý, yöneticilerin öldü, Uyudu sonsuza dek soylularýn. Halkýn daðlara daðýldý. Onlarý toplayacak kimse yok."?=Koruyucularýnla görevlilerin serin günlerde duvarlara konan çekirgeler gibidir, Güneþ doðunca uçup kayýplara karýþan çekirge sürüsü gibi. > Tüccarlarýnýn sayýsý gökteki yýldýzlardan çok. Ama düþmanlarýn genç çekirgeler gibi ülkeyi talan edip gidecekler.C=Orada ateþ seni yiyip bitirecek, Kýlýç seni kesip biçecek. Genç çekirgelerin yiyip bitirdiði ekin gibi yok olacaksýn. Çekirgeler gibi, genç çekirgeler gibi çoðalmalýsýn.<Kuþatma vakti için su biriktir kendine, Savunmaný güçlendir. Tuðla yapmak için kili çiðne, Kalýplarý hazýrla.; Askerlerine bak! Kadýn gibi hepsi. Kapýlarýn ardýna kadar düþmana açýk. Ateþ yiyip bitirmiþ kapý sürgülerini.}:s Senin kalelerin incir aðacýnýn ilk olgunlaþan meyvesi gibidir. Bir silkeleyiþte yiyenin aðzýna düþecekler.a9; Acýyla kendinden geçeceksin, ey Ninova, Düþmanlarýndan korunacak yer arayacaksýn. '~}}l}E||8{zzWyaxwww~vvuuutts rqqxpplopocnmmll(kjj0iih~ggff_ee8dfcc9bbNaaO`u_^]]'\[[:ZHYYRXWVVUTT;SS RQQNPPTOOKN{MLLZKKOJJ>IIHGG.FEE)DrCBB&AV@@?>>K=<<";;':Z988e7`65444633G2411)00/..?-h,,4+?***\)C(''&%%$1##M"s"7!B o7{HCNMvlr&G2 t - M p g&8^D|ci AYakup Meryem'in kocasý Yusuf'un babasýydý. Meryem'den Mesih* diye tanýnan Ýsa doðdu.ch AElihut Elazar'ýn babasýydý, Elazar Mattan'ýn babasýydý, Mattan Yakup'un babasýydý,Zg /Azor Sadok'un babasýydý, Sadok Ahim'in babasýydý, Ahim Elihut'un babasýydý,ff G Zerubbabil Avihut'un babasýydý, Avihut Elyakim'in babasýydý, Elyakim Azor'un babasýydý,te c Yehoyakin, Babil sürgününden sonra doðan Þealtiel'in babasýydý, Þealtiel Zerubbabil'in babasýydý,_d 9 Yoþiya, Babil sürgünü* sýrasýnda doðan Yehoyakin'le kardeþlerinin babasýydý,ic M Hizkiya Manaþþe'nin babasýydý, Manaþþe Amon'un babasýydý, Amon Yoþiya'nýn babasýydý,ab = Uzziya Yotam'ýn babasýydý, Yotam Ahaz'ýn babasýydý, Ahaz Hizkiya'nýn babasýydý,ia MAsa Yehoþafat'ýn babasýydý, Yehoþafat Yoram'ýn babasýydý, Yoram Uzziya'nýn babasýydý,g` ISüleyman Rehavam'ýn babasýydý, Rehavam Aviya'nýn babasýydý, Aviya Asa'nýn babasýydý,k_ QÝþay Kral Davut'un babasýydý, Davut, Uriya'nýn karýsýndan doðan Süleyman'ýn babasýydý,~^ wSalmon, Rahav'dan doðan Boaz'ýn babasýydý, Boaz, Rut'tan doðan Ovet'in babasýydý, Ovet Ýþay'ýn babasýydý,h] KRam Amminadav'ýn babasýydý, Amminadav Nahþon'un babasýydý, Nahþon Salmon'un babasýydý,z\ oYahuda, Tamar'dan doðan Peres'le Zerah'ýn babasýydý, Peres Hesron'un babasýydý, Hesron Ram'ýn babasýydý,[  2Z aÝbrahim oðlu, Davut oðlu Ýsa Mesih'in soy kaydý þöyledir: Ýbrahim Ýshak'ýn babasýydý, Ýshak Yakup'un babasýydý, Yakup Yahuda ve kardeþlerinin babasýydý,Y/O babalarýn yüreklerini çocuklarýna, çocuklarýn yüreklerini babalarýna döndürecek. Öyle ki, gelip ülkeyi lanetleyerek yok etmeyeyim.'eXC'RAB'bin büyük ve korkunç günü gelmeden önce size Peygamber Ýlyas'ý göndereceðim.W 'Kulum Musa'nýn yasasýný, bütün Ýsrail'e iletmesi için Horev Daðý'nda ona verdiðim kurallarý, ilkeleri anýmsayýn.VKötüleri ezeceksiniz. Çünkü bunlarý yaptýðým gün, ayaðýnýzýn altýnda kül olacaklar.' Böyle diyor Her Þeye Egemen RAB.5UcAma siz, adýma saygý gösterenler için ýþýnlarýyla þifa getiren doðruluk güneþi doðacak. Ve çýkýp ahýrdan salýnmýþ buzaðýlar gibi sýçrayacaksýnýz.[T 1Her Þeye Egemen RAB diyor ki, 'Ýþte o gün geliyor, fýrýn gibi yanýyor. Kendini beðenmiþlerle kötülük yapanlar samandan farksýz olacak; o gün hepsini yakacak. Onlarda ne kök, ne dal býrakýlacak.}SsO zaman siz doðru kiþiyle kötü kiþi, Tanrý'ya kulluk edenle etmeyen arasýndaki ayrýmý yine göreceksiniz.'AR{Her Þeye Egemen RAB, 'Öz halkýmý ortaya çýkardýðým gün, benim olacaklar' diyor, 'Bir baba kendisine hizmet eden oðlunu nasýl esirgerse ben de onlarý öyle esirgeyeceðim.9QkBunun üzerine RAB'den korkanlar birbirleriyle konuþtular. RAB dediklerine kulak verip duydu. RAB'den korkup adýný sayanlar için O'nun önünde bir anma kitabý yazýldý. P Þimdi kendini beðenmiþlere mutlu diyoruz. Kötülük edenler baþarýlý oluyor, Tanrý'yý deneyenler cezadan kurtuluyor.> ':Om'Þunu dediniz: o'Neden?' diye soruyorsunuz. Çünkü RAB seninle gençken evlendiðin karýn arasýnda tanýktýr. O yoldaþýn ve evlilik antlaþmasýyla karýn olduðu halde ona ihanet ettin.i=K Yaptýðýnýz baþka bir þey var: RAB'bin sunaðýný gözyaþý seline boðuyorsunuz. Aðlayýp sýzlanýyorsunuz. Çünkü RAB artýk getirdiðiniz sunulara ilgi göstermiyor, onlarý elinizden beðeniyle kabul etmiyor.<} Bunu yapan kiþi, kim olursa olsun, Her Þeye Egemen RAB'be sunular getirse bile RAB onu Yakup'un topluluðundan atsýn!8;i Yahuda halký haince davrandý. Ýsrail'de ve Yeruþalim'de iðrenç þeyler yapýldý: Yahuda yabancý ilaha tapýnan kýzla evlenerek RAB'bin sevdiði kutsal yeri kirletti./:W Hepimizin babasý bir deðil mi? Bizi yaratan ayný Tanrý deðil mi? Öyleyse neden atalarýmýzýn yaptýðý antlaþmayý bozarak herkes kardeþine ihanet ediyor?=9s 'Benim yollarýmý izlemediniz, Kutsal Yasa'yla ilgili konularda adam kayýrdýnýz. Bu yüzden ben de bütün halkýn önünde sizi aþaðýlayýp gülünç duruma düþürdüm.'78gNe var ki, siz yoldan saptýnýz ve öðrettiklerinizle birçoklarýný suça sürüklediniz; Levi'yle yaptýðým antlaþmayý bozdunuz.' Böyle diyor Her Þeye Egemen RAB.7'Kâhinin dudaklarý bilgiyi korumalý ve insanlar onun aðzýndan öðüt aramalý. Çünkü o Her Þeye Egemen RAB'bin ulaðýdýr.67Doðru öðüt aðzýndaydý. Dudaklarýnda hile yoktu. Benimle esenlik ve doðruluk içinde yürüdü. Birçoklarýný da suç yolundan döndürdü."5='Onunla yaþam ve esenlik verecek bir antlaþma yaptým ve bana saygý göstersin diye kendisine bunlarý verdim. Benden korkup adýma saygý gösterdi. 4 Levi'yle yaptýðým antlaþmanýn sürmesi için size bu buyruðu gönderdiðimi bilesiniz.' Böyle diyor Her Þeye Egemen RAB.3)'Soyunuzu paylayacaðým. Bayramlarýnýzda kurban ettiðiniz hayvanlarýn gübresini yüzünüze saçacaðým. Sizi önümden atacaðým*fd*.p2YHer Þeye Egemen RAB diyor ki, söz dinlemez, adýmý onurlandýrmaya istekli olmazsanýz, üzerinize lanet yaðdýrýp hayýrdualarýnýzý lanete çevireceðim. Lanetledim bile. Çünkü beni onurlandýrmaya istekli deðilsiniz.81 m'Þimdi, ey kâhinler, bu buyruk sizin içindir.U0 %'Sürüsünden adadýðý erkek hayvan yerine Rab'be kusurlu hayvan kurban eden aldatýcýya lanet olsun! Çünkü ben büyük bir kralým' diyor Her Þeye Egemen RAB, 'Ve uluslar adýmdan korku duyacak.'i/ M Üstelik, diyerek bana burun kývýrýyorsunuz.' Böyle diyor Her Þeye Egemen RAB.s. a ' diyerek adýmý bayaðýlaþtýrýyorsunuz.Q-  Doðudan batýya kadar uluslar arasýnda adým büyük olacak! Her yerde adýma buhur yakýlacak, temiz sunular sunulacak. Çünkü uluslar arasýnda adým büyük olacak!' diyor Her Þeye Egemen RAB.h, K 'Ne olurdu, sunaðýmda boþuna ateþ yakmayasýnýz diye aranýzda tapýnaðýn kapýlarýný kapatan biri olsaydý! Ben sizden hoþnut deðilim' diyor Her Þeye Egemen RAB, 'Getireceðiniz sunularý da kabul etmeyeceðim.+ % 'Þimdi bize lütfetmesi için Tanrý'ya yalvarýn. Siz böyle sunular sunarken hiç sizi kabul eder mi?' Böyle diyor Her Þeye Egemen RAB.s* aKör hayvan kurban etmek kötü deðil mi? Topal ya da hasta hayvan kurban etmek kötü deðil mi? Böyle bir hayvaný kendi valine sun bakalým! Senden hoþnut kalýr mý, ya da seni kabul eder mi?' Böyle diyor Her Þeye Egemen RAB.s) a'Hem sunaðýma murdar* yiyecek getiriyor, hem de, diye soruyorsunuz.R( Her Þeye Egemen RAB, adýný küçümseyen siz kâhinlere*, 'Oðul babasýna, kul efendisine saygý gösterir' diyor, 'Eðer ben babaysam, hani bana saygýnýz? Eðer efendiysem, hani benden korkunuz?k' QBunu gözlerinizle görünce, diyeceksiniz.'& #Edomlular, 'Biz ezildik, ama yýkýntýlarý yeniden kuracaðýz' deseler de, Her Þeye Egemen RAB þu karþýlýðý verecek: 'Onlar kurabilirler, ama ben yýkacaðým. Ülkeleri kötülük ülkesi, kendileri de RAB'bin her zaman lanetlediði halk olarak tanýnacak.o% YEsav'dan ise nefret ettim*fb*. Daðlarýný viraneye çevirdim, yurdunu kýrýn çakallarýna verdim.'!$ ?RAB, 'Sizi sevdim' diyor.G# RAB'bin Malaki*fa* aracýlýðýyla Ýsrail halkýna bildirisi.p"YYeruþalim ve Yahuda'da her kazan Her Þeye Egemen RAB'be adanacak. Kurban kesmeye gelenler bu kazanlarý kurban etini piþirmek için kullanacaklar. O gün Her Þeye Egemen RAB'bin Tapýnaðý'nda artýk tüccar*fo* bulunmayacak..!UO gün atlarýn çýngýraklarý üzerine, 'RAB'be adanmýþtýr' diye yazýlacak. RAB'bin Tapýnaðý'ndaki kazanlar da sunaðýn önündeki çanaklar gibi olacak.} sMýsýrlýlar'a ve Çardak Bayramý'ný kutlamak için Yeruþalim'e gitmeyen bütün uluslara verilecek ceza budur.RMýsýrlýlar bunlara katýlýp Yeruþalim'e gitmezlerse, RAB onlarý da Çardak Bayramý'ný kutlamak için Yeruþalim'e gitmeyen bütün uluslarýn baþýna getirdiði ayný belayla cezalandýracak.Yeryüzü halklarýndan hangisi Her Þeye Egemen RAB olan Kral'a tapýnmak için Yeruþalim'e gitmezse, ülkesine yaðmur yaðmayacak.<qYeruþalim'e saldýran uluslardan sað kalanlarýn hepsi Her Þeye Egemen RAB olan Kral'a tapýnmak ve Çardak Bayramý'ný* kutlamak için yýldan yýla Yeruþalim'e gidecekler.wgDüþman ordugahlarýndaki bütün hayvanlar da -at, katýr, deve, eþek- benzer bir belaya çarptýrýlacak. Yahudalýlar da Yeruþalim'de savaþacak. Çevredeki bütün uluslarýn serveti, çok miktarda altýn, gümüþ, giysi toplanacak. O gün RAB insanlarý büyük dehþete düþürecek. Herkes yanýndakinin elini yakalayacak, birbirlerine saldýracaklar. Yeruþalim'e karþý savaþan bütün halklarý RAB þu belayla cezalandýracak: Daha saðken bedenleri, gözleri, dilleri çürüyecek.pY Ýnsanlar oraya yerleþip güvenlik içinde yaþayacak. Yeruþalim bir daha yýkýma*fn* uðramayacak. Bütün ülke Geva'dan Yeruþalim'in güneyindeki Rimmon'a dek Arava Ovasý gibi olacak. Ama Yeruþalim yükseltilecek ve Benyamin Kapýsý'ndan ilk kapýya, Köþe Kapýsý'na, Hananel Kulesi'nden kralýn üzüm sýkma çukurlarýna dek yerli yerinde duracak._7 RAB bütün dünyanýn kralý olacak. O gün yalnýz RAB, yalnýz O'nun adý kalacak.O gün Yeruþalim'in içinden diri sular akacak. Yaz kýþ sularýn yarýsý Lut Gölü'ne, öbür yarýsý Akdeniz'e akacak.zmÖzel bir gün, yalnýz RAB'bin bildiði bir gün olacak. Gece de gündüz de olmayacak. Gece aydýnlýk olacak.EO gün ýþýk olmayacak, ýþýk veren cisimler kararacak.ykYarýlan daðýmýn oluþturduðu vadiden kaçacaksýnýz, çünkü vadi Asal'a dek uzanacak. Yahuda Kralý Uzziya döneminde depremden nasýl kaçtýysanýz, öyle kaçacaksýnýz. O zaman Tanrým RAB bütün kutsallarla birlikte gelecek!|qO gün O'nun ayaklarý Yeruþalim'in doðusundaki Zeytin Daðý'nýn üzerinde duracak. Zeytin Daðý doðuya ve batýya doðru ortadan yarýlýp çok büyük bir vadi oluþturacak. Daðýn yarýsý kuzeye, öbür yarýsý güneye çekilecek.`9Sonra RAB, savaþ zamanlarýnda yaptýðý gibi, gidip bu uluslara karþý savaþacak.yYeruþalim'e karþý savaþmalarý için bütün uluslarý bir araya getireceðim. Kent ele geçirilecek, evler yaðmalanacak, kadýnlarýn ýrzýna geçilecek. Kentte yaþayanlarýn yarýsý sürgüne gönderilecek, geri kalanlar kentte kalacak.y mÝþte RAB'bin günü geliyor! Ey Yeruþalim halký, senden yaðmalanan mal gözlerinin önünde paylaþýlacak.   Kalan üçte birini ateþten geçireceðim, Onlarý gümüþ gibi arýtacaðým, Altýn gibi sýnayacaðým. Beni adýmla çaðýracaklar, Ben de onlara karþýlýk vereceðim, diyeceðim. Onlar da, diyecekler.'f E Bütün ülkede' diyor RAB, 'Halkýn üçte ikisi vurulup ölecek, Üçte biri sað kalacak.H   'Uyan, ey kýlýç! Çobanýma, yakýnýma karþý harekete geç' Diyor Her Þeye Egemen RAB. 'Çobaný vur da Koyunlar darmadaðýn olsun. Ben de elimi küçüklere karþý kaldýracaðým.   Biri, diye sorduðunda da, diye yanýtlayacak.'j M  diyecek.   'O gün her peygamber peygamberlik ederken gördüðü görümden utanacak; insanlarý aldatmak için çuldan giysi giymeyecek.V% Biri yine peygamberlik edecek olursa, öz annesiyle babasý, <Öleceksin, çünkü RAB'bin adýyla yalan söylüyorsun> diyecekler. Peygamberlik ettiðinde de öz annesi babasý onun bedenini deþecekler.;o O gün ülkeden putlarýn adlarýný kaldýracaðým, bir daha anýlmayacaklar' diyor Her Þeye Egemen RAB, 'Sahte peygamberleri de, kirli ruhu da ülkeden uzaklaþtýracaðým.  'O gün Davut soyunu ve Yeruþalim'de yaþayanlarý günahtan ve ruhsal kirlilikten arýndýrmak için bir pýnar açýlacak.3_ Ülkede her boy kendi içinde yas tutacak: Davut, Natan, Levi, Þimi boyundan ve geri kalan boylardan aileler. Her boyun erkekleri ayrý, kadýnlarý ayrý yas tutacak.'pY O gün Yeruþalim'de tutulan yas, Megiddo Ovasý'nda, Hadat-Rimmon'da tutulan yas gibi büyük olacak.ve 'Davut soyuyla Yeruþalim'de oturanlarýn üzerine lütuf ve yakarýþ ruhunu dökeceðim. Bana, yani deþtiklerine bakacaklar; biricik oðlu için yas tutan biri gibi yas tutacak, ilk oðlu için acý çeken biri gibi acý çekecekler.U# O gün Yeruþalim'e saldýran bütün uluslarý yok etmeye baþlayacaðým.K Ben RAB o gün Yeruþalim'de oturanlarý koruyacaðým. Böylece aralarýndaki en güçsüz kiþi Davut gibi, Davut soyu da Tanrý gibi, kendilerine öncülük eden RAB'bin meleði gibi olacak.&E 'Ben RAB önce çadýrlarda oturan Yahuda halkýný kurtaracaðým. Öyle ki, Davut soyuyla Yeruþalim'de oturanlar Yahuda'dan daha çok onura kavuþmasýn.~ 'O gün Yahuda önderlerini odunlarýn ortasýnda yanan bir mangal gibi, ekin demetleri arasýnda alev alev yanan bir meþale gibi yapacaðým. Saðda solda, çevredeki bütün halklarý yakýp yok edecekler. Yeruþalim ise sapasaðlam yerinde duracak.} O zaman Yahuda önderleri, diye düþünecekler.2|] O gün her atý dehþete düþürecek, her atlýyý çýlgýna döndüreceðim. Yahuda halkýný gözeteceðim, ama öbür halklarýn bütün atlarýný kör edeceðim.F{ O gün Yeruþalim'i bütün halklar için aðýr bir taþ yapacaðým. Onu kaldýrmaya yeltenen herkes aðýr yaralanacak. Yeryüzünün bütün uluslarý Yeruþalim'e karþý birleþecek.z 'Yeruþalim'i çevredeki bütün halklarý sersemleten bir kâse* yapacaðým. Yeruþalim gibi Yahuda da kuþatma altýna alýnacak."y ? Bildiri: Ýþte RAB'bin Ýsrail'e iliþkin sözleri. Gökleri geren, yeryüzünün temelini atan, insanýn içindeki ruha biçim veren RAB þöyle diyor:x' 'Sürüyü terk eden deðersiz çobanýn vay haline! Kýlýç kolunu ve sað gözünü vursun! Kolu tamamen kurusun, Sað gözü kör olsun!'ewC 'Ülkeye öyle bir çoban atayacaðým ki, yitiklere bakmayacak, daðýlmýþlarý aramayacak, yaralýlarý iyileþtirmeyecek, saðlamlarý beslemeyecek. Ancak semiz koyunlarýn etini yiyecek, týrnaklarýný koparacak.Lv RAB bana, 'Sen yine akýlsýz bir çoban gibi donat kendini' dedi,xui Sonra Yahuda ile Ýsrail arasýndaki kardeþliði bozmak için 'Birlik' adýndaki öteki deðneðimi kýrdým.9tk RAB bana, 'Çömlekçiye*fl* at' dedi. Böylece bana biçtikleri yüksek deðerin karþýlýðý olan otuz gümüþü alýp RAB'bin Tapýnaðý'ndaki çömlekçiye*fl* attým.s Onlara, 'Uygun görürseniz ücretimi ödeyin, yoksa boþ verin' dedim. Onlar da ücret olarak bana otuz gümüþ verdiler.r} Böylece antlaþma o gün bozuldu. Beni gözleyen sürünün ezilenleri RAB'bin sözünün yerine geldiðini anladýlar.qy Sonra 'Lütuf' adýndaki deðneðimi aldým ve bütün uluslarla yapmýþ olduðum antlaþmayý bozmak için kýrdým.p{ Sürüye, 'Artýk sizi gütmeyeceðim. Ölen ölsün, kesilen kesilsin, geri kalanlar da birbirinin etini yesin' dedim.yok Bir ayda üç çobaný baþýmdan savdým. Çünkü ben sürüden býkmýþtým, sürü de benden tiksinmiþti.Mn Bunun üzerine kesime ayrýlmýþ sürünün özellikle ezilenlerini güttüm. Elime iki deðnek aldým; birine 'Lütuf', ötekine 'Birlik' adýný koydum. Böylece sürüyü gütmeye baþladým.Mm Çünkü ülkede yaþayan halka artýk acýmayacaðým' diyor RAB, 'Herkesi kendi komþusunun ve kralýnýn eline teslim edeceðim. Ülkeyi ezecekler, ben de halký ellerinden kurtarmayacaðým.'Kl 'Sürüyü satýn alanlar koyunlarý kesiyor ama cezalarýný çekmiyorlar. Koyunlarý satanlar da, diyorlar. Çobanlar kendi sürülerine acýmýyor.Ek Tanrým RAB, 'Kesime ayrýlmýþ sürüyü sen güt' diyor,;jo Çobanlarýn haykýrýþýný duy, Çünkü güzelim otlaklarý yok oldu! Genç aslanlarýn kükremesini dinle, Çünkü Þeria Irmaðý'nýn kýyýsýndaki aðaçlýk yok oldu!i- Ey çam aðacý, haykýr! Sedir aðacý yýkýldý, Ulu aðaçlar yok oldu! Haykýrýn, ey Baþan meþeleri, Gür ormanýn aðaçlarý devrildi!Wh ) Ey Lübnan, kapýlarýný aç ki, Ateþ sedir aðaçlarýný yakýp yok etsin!tga Halkýmý kendi gücümle güçlendireceðim, Adýma layýk bir yaþam sürdürecekler.' Böyle diyor RAB.Ff Sýkýntý denizinden geçecekler, Denizin dalgalarý yatýþacak, Nil'in bütün derinlikleri kuruyacak. Asur'un gururu alaþaðý edilecek, Mýsýr'ýn krallýk asasý elinden alýnacak. e  Onlarý Mýsýr'dan geri getirecek, Asur'dan toplayacaðým; Gilat'a, Lübnan'a getireceðim. Onlara yeterince yer bulunmayacak.d! Onlarý halklar arasýna daðýttýmsa da, Uzak ülkelerde beni anýmsayacaklar; Çocuklarýyla birlikte sað kalacak ve geri dönecekler.~cu 'Islýk çalýp onlarý toplayacaðým, Onlarý kesinlikle kurtaracaðým. Eskiden olduðu gibi Yine çoðalacaklar.#b? Efrayimliler yiðitler gibi olacaklar, Þarap içmiþ gibi yürekleri coþacak. Çocuklarý bunu görüp neþelenecek, Yürekleri RAB'de sevinç bulacak.sa_ 'Yahuda halkýný güçlendireceðim, Yusuf soyunu kurtarýp Sürgünden geri getireceðim. Çünkü onlara acýyorum. Sanki onlarý reddetmemiþim gibi olacaklar. Çünkü ben onlarýn Tanrýsý RAB'bim ve onlarý yanýtlayacaðým."`= Savaþta düþmanlarýný sokaklardaki çamurda çiðneyen yiðitler gibi olacaklar. RAB onlarla olduðu için Savaþacak ve atlýlarý utandýracaklar.c_? Köþe taþý, Çadýr kazýðý, Savaþ yayý Ve bütün önderler Yahuda'dan çýkacak.X^) RAB þöyle diyor: 'Öfkem çobanlara karþý alevlendi, Önderleri*fk* cezalandýracaðým. Her Þeye Egemen RAB kendi sürüsünü, Yahuda halkýný kayýracak. Görkemli savaþ atý gibi yapacak onlarý.o]W Oysa aile putlarýndan alýnan yanýtlar boþtur, Falcýlar yalan görümler görür Ve gerçek yaný olmayan düþler anlatarak Boþuna avuturlar. Bu yüzden halk sürü gibi daðýnýk, Sýkýntý çekiyor, çünkü çoban yok.\ ! Ýlkbaharda RAB'den yaðmur dileyin. O'dur yaðmur bulutlarýný oluþturan. Ýnsanlara yaðmur saðanaklarý Ve herkese tarlada ot verir.q[[ Ne yakýþýklý ve güzel olacaklar! Delikanlýlar tahýlla, Genç kýzlar yeni þarapla güçlenecek.}Zs O gün Tanrýlarý RAB Sürüsü olan halkýný kurtaracak. O'nun ülkesinde taç mücevherleri gibi parlayacaklar.mYS Onlarý Her Þeye Egemen RAB koruyacak. Düþmanlarýný yok edecek Ve sapan taþlarýyla yenecekler. Þarap içmiþ gibi içip gürleyecek Ve kurban kaný serpmekte kullanýlan çanaklar gibi sunaðýn köþelerine dolacaklar.X# O zaman RAB halkýnýn üzerinde görünecek, Oku þimþek gibi çakacak. Egemen RAB boru çalacak Ve güney fýrtýnalarýyla ilerleyecek.NW Yahuda'yý yayýmý gerer gibi gereceðim Ve Efrayim'i ok gibi ona dolduracaðým. Oðullarýný Grekler'e karþý uyandýracaðým, ey Siyon Ve seni bir savaþçýnýn kýlýcý gibi yapacaðým.|Vq Kalenize dönün, Ey siz, umut sürgünleri! Bugün bildiriyorum ki, Size yitirdiðinizin iki katýný vereceðim.1U[ Size gelince, Sizinle yaptýðým kurban kanýyla yürürlüðe girmiþ antlaþma uyarýnca, Sürgündeki halkýnýzý Susuz çukurdan çýkarýp özgür kýlacaðým.zTm Savaþ arabalarýný Efrayim'den, Atlarý Yeruþalim'den uzaklaþtýracaðým. Savaþ yaylarý kýrýlacak. Kralýnýz uluslara barýþý duyuracak, Onun egemenliði bir denizden bir denize, Fýrat'tan yeryüzünün uçlarýna dek uzanacak.XS) Ey Siyon kýzý*, sevinçle coþ! Sevinç çýðlýklarý at, ey Yeruþalim kýzý*! Ýþte kralýn! O adil kurtarýcý ve alçakgönüllüdür. Eþeðe, evet, sýpaya, Eþek yavrusuna binmiþ sana geliyor!7Rg Akýn eden ordulara karþý Evimin çevresinde ordugah kuracaðým. Hiçbir kýyýcý Bir daha halkýmýn üzerinden geçmeyecek, Çünkü artýk halkýmý ben gözetiyorum.UQ# Aðýzlarýndan kaný alýnmamýþ eti, Diþlerinin arasýndan yasak yiyecekleri alacaðým. Sað kalanlar Tanrýmýz'a baðlanacak Ve Yahuda oymaðýnda bir boy sayýlacak. Ekron Yevuslular gibi olacak.RP Aþdot'ta melez bir halk oturacak, Filistliler'in gururunu kýracaðým.$OA Aþkelon bunu görünce korkacak; Gazze acýdan kývranacak, Ekron da öyle, çünkü umudu sönecek. Gazze kralýný yitirecek, Aþkelon ýssýz kalacak.zNm Ama Rab onun mal varlýðýný alýp götürecek; Denizdeki gücünü yok edecek Ve ateþ kenti yiyip bitirecek.iMK Sur kendine bir kale yaptý; Toprak kadar gümüþ Ve sokaktaki çamur kadar altýn biriktirdi.zLm Bu söz Hadrak sýnýrýndaki Hama'ya, Çok becerikli olmasýna karþýn Sur ve Sayda kentlerine de yöneliktir.*K O Bildiri: RAB'bin sözü Hadrak ülkesine ve Þam Kenti'ne yöneliktir. Çünkü insanlarýn, özellikle bütün Ýsrail oymaklarýnýn gözü RAB'be çevrilidir.MJHer Þeye Egemen RAB diyor ki, 'O günlerde her dil ve ulustan on kiþi bir Yahudi'nin eteðinden tutup, <Ýzin verin, sizinle gidelim. Çünkü Tanrý'nýn sizinle olduðunu duyduk> diyecekler.'yIkHer Þeye Egemen RAB'be yönelmek, O'na yalvarmak için çok sayýda halkla birçok ulus Yeruþalim'e gelecek.'%HCBir kentte yaþayanlar baþka kente gidip, diyecekler.`G9Her Þeye Egemen RAB diyor ki, 'Daha birçok halk, birçok kentte yaþayanlar gelecek.SFHer Þeye Egemen RAB diyor ki, 'Dördüncü, beþinci, yedinci ve onuncu aylarýn* oruçlarý* Yahuda halký için sevinç, coþku dolu mutlu bayramlar olacak. Bu nedenle gerçeði ve esenliði sevin.'1E]Her Þeye Egemen RAB bana yine seslendi:)DKyüreðinizde birbirinize karþý kötülük tasarlamayýn, yalan yere ant içmekten tiksinin. Çünkü ben bütün bunlardan nefret ederim.' Böyle diyor RAB.C+Yapmanýz gerekenler þunlardýr: Birbirinize gerçeði söyleyin, kent kapýlarýnýzda*fj* esenliði saðlayan gerçek adaletle yargýlayýn,`B9'Þimdi de Yeruþalim ve Yahuda halkýna yine iyilik yapmayý tasarladým. Korkmayýn!+AOHer Þeye Egemen RAB þöyle diyor: 'Atalarýnýz beni öfkelendirdiðinde baþýnýza felaket getirmeyi tasarladým ve vazgeçmedim' diyor Her Þeye Egemen RAB,9@k Sizi kurtaracaðým, ey Yahuda ve Ýsrail halký. Siz uluslar arasýnda nasýl lanet konusu olduysanýz, þimdi de bereket kaynaðý olacaksýnýz. Korkmayýn, yürekli olun!'"?= 'Ekilen tohum verimli olacak; asma üzüm, toprak ürün, gökler çiy verecek. Bunlarýn tümünü sürgünden dönen bu halka mülk olarak vereceðim.> Ama þimdi sürgünden dönen bu halka geçmiþ günlerde davrandýðým gibi davranmayacaðým.' Böyle diyor Her Þeye Egemen RAB,6=e 'O günlerden önce insan ya da hayvan için ücret yoktu. Düþman yüzünden hiç kimse güvenlik içinde gidip gelemiyordu. Çünkü herkesi birbirine düþürmüþtüm.Q< 'Her Þeye Egemen RAB'bin Tapýnaðý'nýn kurulmasý için temel atýldýðýnda orada bulunan peygamberlerin bu günlerde söylediði sözleri duyan sizler yüreklenin!' diyor Her Þeye Egemen RAB, ; X:)'Halkýmý doðudaki, batýdaki ülkelerden kurtarýp geri getireceðim. Yeruþalim'de yaþayacak, halkým olacaklar; ben de onlarýn sadýk ve adil Tanrýsý olacaðým.' Böyle diyor Her Þeye Egemen RAB.;9oHer Þeye Egemen RAB diyor ki, 'O günlerde sürgünden dönen halkýn gözünde bu olanaksýz olsa da, benim gözümde de böyle mi olmalý?' Böyle diyor Her Þeye Egemen RAB. 8 w7g'Ýlerlemiþ yaþlarýndan ötürü ellerinde bastonlarýyla yaþlý erkeklerle kadýnlar yine Yeruþalim meydanlarýnda oturacaklar. Kentin meydanlarý orada oynayan erkek ve kýz çocuklarla dolacak.' Böyle diyor Her Þeye Egemen RAB. 6 Siyon'a dönecek ve Yeruþalim'de oturacaðým. Yeruþalim'e Sadýk Kent, Her Þeye Egemen RAB'bin daðýna Kutsal Dað denecek.y5kHer Þeye Egemen RAB, 'Siyon için büyük kýskançlýk duyuyorum' diyor, 'Evet, onu þiddetle kýskanýyorum.04 ]Her Þeye Egemen RAB bana yine seslendi:R3Onlarý tanýmadýklarý uluslarýn arasýna fýrtýna gibi daðýttým. Geride býraktýklarý ülke öyle ýssýz kaldý ki, oraya kimse gidip gelemez oldu. Güzelim ülkeyi viraneye çevirdiler.> '2 ' diyor Her Þeye Egemen RAB, t.a 'Her Þeye Egemen RAB diyor ki, '?+yYiyip içerken kendiniz için yiyip içmiyor muydunuz?-*S'Bütün ülke halkýna ve kâhinlere sor: " Ona Her Þeye Egemen RAB þöyle diyor de: <Ýþte Dal adýndaki adam! Bulunduðu yerde filizlenecek ve RAB'bin Tapýnaðý'ný kuracak.m!S Aldýðýn altýnla gümüþten bir taç yaparak Yehosadak oðlu Baþkâhin Yeþu'nun baþýna tak. ' 'Armaðanlarý sürgünden dönenlerden -Babil'den gelen Helday, Toviya ve Yedaya'dan- al ve ayný gün Sefanya oðlu Yoþiya'nýn evine git.#A RAB bana þöyle seslendi:iKSonra melek bana seslendi: 'Bak, bölgenin kuzeyine gidenler, orada öfkemi yatýþtýrdýlar.'5cYola çýktýklarýnda güçlü atlar yeryüzünü dolaþmak üzere gitmek istiyorlardý. Melek, 'Gidin, yeryüzünü dolaþýn!' deyince, gidip yeryüzünü dolaþtýlar.Siyah atlarýn çektiði savaþ arabasý bölgenin kuzeyine, beyaz atlarýnki batýya, benekli atlarýnki de güneye doðru gidiyor.'  Melek þöyle karþýlýk verdi: 'Bunlar bütün dünyanýn Rab'bine hizmet ettikleri yerden çýkan göðün dört ruhudur*fh*.FBenimle konuþan meleðe, 'Bunlar ne, efendim?' diye sordum. D~~}#||={{YzyyyixxywwCvuuttgsrs r[qWppUooxo"nmm;m.lUkk5k(j\jiyih)ggfee7ddtd+ccaaam```__S^^]]s\\?[[ZZxYXXSRRRQPP>O%NN,M;LdLWKKIKJIIAHHFGFFF?EEEDDoDCCYBBAAB@??P>==!<< ;;I;::99'8677;66"55x443C222110v0 // ..H--T,,H++1***o)((v(''&&q&-%%@$$##"";!!!7 @,w$M{<Mk9Ig [ d S xNpcOc Onlar ise çýkýp Ýsa'yla ilgili haberi bütün bölgeye yaydýlar.*bO Ve adamlarýn gözleri açýldý.^a5 Bunun üzerine Ýsa körlerin gözlerine dokunarak, 'Ýmanýnýza göre olsun' dedi.y`k Ýsa eve girince körler yanýna geldi. Onlara, 'Ýstediðinizi yapabileceðime inanýyor musunuz?' diye sordu.z_m Ýsa oradan ayrýlýrken iki kör, 'Ey Davut Oðlu, halimize acý!' diye feryat ederek O'nun ardýndan gittiler.-^U Bu haber bütün bölgeye yayýldý.j]M Kalabalýk dýþarý çýkarýlýnca Ýsa içeri girip kýzýn elini tuttu, kýz ayaða kalktý. \  /[W Ýsa, yöneticinin evine varýp kaval çalanlarla gürültülü kalabalýðý görünce, 'Çekilin!' dedi. 'Kýz ölmedi, uyuyor.' Onlar ise kendisiyle alay ettiler.~Zu Ýsa arkasýna dönüp onu görünce, 'Cesur ol, kýzým! Ýmanýn seni kurtardý' dedi. Ve kadýn o anda iyileþti.@Y{ Ýçinden, 'Giysisine bir dokunsam kurtulurum' diyordu.~Xu Tam o sýrada, on iki yýldýr kanamasý olan bir kadýn Ýsa'nýn arkasýndan yetiþip giysisinin eteðine dokundu.IW  Ýsa kalkýp öðrencileriyle birlikte adamýn ardýndan gitti.>Vu Ýsa onlara bu sözleri söylerken bir havra yöneticisi gelip O'nun önünde yere kapanarak, 'Kýzým az önce öldü. Ama sen gelip elini onun üzerine koyarsan, dirilecek' dedi.MU Hiç kimse yeni þarabý eski tulumlara doldurmaz. Yoksa tulumlar patlar; hem þarap dökülür, hem de tulumlar mahvolur. Yeni þarap yeni tulumlara konur, böylece her ikisi de korunmuþ olur.' T  Hiç kimse eski giysiyi yeni kumaþ parçasýyla yamamaz. Çünkü yeni kumaþ çeker, giysiden kopar, yýrtýk daha beter olur..SU Ýsa þöyle karþýlýk verdi: 'Güvey aralarýndayken, davetliler yas tutar mý? Ama güveyin aralarýndan alýnacaðý günler gelecek, o zaman oruç tutacaklar.R! Bu arada Yahya'nýn öðrencileri gelip Ýsa'ya, 'Neden biz ve Ferisiler oruç tutuyoruz da senin öðrencilerin tutmuyor?' diye sordular.&QE Gidin de, sözünün anlamýný öðrenin. Çünkü ben doðru kiþileri deðil, günahkârlarý çaðýrmaya geldim.'bP= Ýsa bunu duyunca þöyle dedi: 'Saðlamlarýn deðil, hastalarýn hekime ihtiyacý var.#O? Bunu gören Ferisiler, Ýsa'nýn öðrencilerine, 'Sizin öðretmeniniz neden vergi görevlileri ve günahkârlarla birlikte yemek yiyor?' diye sordular.N3 Sonra Ýsa, Matta'nýn evinde sofrada otururken, birçok vergi görevlisiyle* günahkâr gelip O'nunla ve öðrencileriyle birlikte sofraya oturdu.(MI Ýsa oradan geçerken, vergi toplama yerinde oturan birini gördü. Matta adýndaki bu adama, 'Ardýmdan gel' dedi. Adam da kalkýp Ýsa'nýn ardýndan gitti.hLI Halk bunu görünce korkuya kapýldý. Ýnsana böyle bir yetki veren Tanrý'yý yücelttiler.%KE Adam da kalkýp evine gitti.5Jc Ne var ki, Ýnsanoðlu'nun* yeryüzünde günahlarý baðýþlama yetkisine sahip olduðunu bilesiniz diye...' Sonra felçliye, 'Kalk, yataðýný topla, evine git!' dedi.dIA Hangisi daha kolay? demek mi, yoksa demek mi?yHk Onlarýn ne düþündüklerini bilen Ýsa dedi ki, 'Yüreðinizde neden kötü düþüncelere yer veriyorsunuz?dGA Bunun üzerine bazý din bilginleri içlerinden, 'Bu adam Tanrý'ya küfrediyor!' dediler.$FA Kendisine, yatak üzerinde felçli bir adam getirdiler. Ýsa onlarýn imanýný görünce felçliye, 'Cesur ol, oðlum, günahlarýn baðýþlandý' dedi.KE  Ýsa tekneye binip karþý kýyýya geçti ve kendi kentine gitti. D"Bunun üzerine bütün kent halký Ýsa'yý karþýlamaya çýktý. O'nu görünce bölgelerinden ayrýlmasý için yalvardýlar.C}!Domuzlarý güdenler kaçýp kente gittiler. Cinli adamlarla ilgili haberler dahil, olup bitenlerin hepsini anlattýlar.2B] Ýsa onlara, 'Gidin!' dedi. Cinler de adamlardan çýkýp domuzlarýn içine girdiler. O anda bütün sürü dik yamaçtan aþaðý koþuþarak göle atlayýp boðuldu.]A3Cinler Ýsa'ya, 'Bizi kovacaksan, þu domuz sürüsüne gönder' diye yalvardýlar.E@Onlardan uzakta otlayan büyük bir domuz sürüsü vardý.?Ýsa'ya, 'Ey Tanrý'nýn Oðlu, bizden ne istiyorsun?' diye baðýrdýlar. 'Buraya, vaktinden önce bize iþkence etmek için mi geldin?'L>Ýsa gölün karþý yakasýnda Gadaralýlar'ýn memleketine vardý. Orada O'nu mezarlýk maðaralardan çýkan iki cinli karþýladý. Bunlar öyle tehlikeliydi ki, kimse o yoldan geçemiyordu.u=cHepsi hayret içinde kaldý. 'Bu nasýl bir adam ki, rüzgar da göl de O'nun sözünü dinliyor?' dediler.<Ýsa, 'Neden korkuyorsunuz, ey kýt imanlýlar?' dedi. Sonra kalkýp rüzgarý ve gölü azarladý. Ortalýk sütliman oldu.a;;Öðrenciler gidip O'nu uyandýrarak, 'Ya Rab, kurtar bizi, yoksa öleceðiz!' dediler.:}Gölde ansýzýn büyük bir fýrtýna koptu. Öyle ki, dalgalar teknenin üzerinden aþýyordu. Ýsa bu arada uyuyordu.@9{Ýsa tekneye binince, ardýndan öðrencileri de bindi.c8?Ýsa ona, 'Ardýmdan gel' dedi. 'Býrak ölüleri, kendi ölülerini kendileri gömsün.'`79Baþka bir öðrencisi Ýsa'ya, 'Ya Rab, izin ver, önce gidip babamý gömeyim' dedi.z6mÝsa ona, 'Tilkilerin ini, kuþlarýn yuvasý var, ama Ýnsanoðlu'nun* baþýný yaslayacak bir yeri yok' dedi.5{O sýrada din bilginlerinden* biri O'na yaklaþýp, 'Öðretmenim' dedi, 'Nereye gidersen, senin ardýndan geleceðim.'e4CÝsa, çevresindeki kalabalýðý görünce gölün karþý yakasýna geçilmesini buyurdu.%3CBu, Peygamber Yeþaya aracýlýðýyla bildirilen þu söz yerine gelsin diye oldu: 'Zayýflýklarýmýzý O kaldýrdý, Hastalýklarýmýzý O üstlendi.'2Akþam olunca birçok cinliyi kendisine getirdiler. Ýsa onlardaki kötü ruhlarý tek sözle kovdu, hastalarýn hepsini iyileþtirdi.d1AEline dokununca kadýnýn ateþi düþtü. Kadýn kalkýp Ýsa'ya hizmet etmeye baþladý.f0EÝsa Petrus'un evine geldiðinde onun kaynanasýnýn ateþler içinde yattýðýný gördü.G/ Sonra Ýsa yüzbaþýya, 'Git, inandýðýn gibi olsun' dedi.. Ama bu egemenliðin asýl mirasçýlarý dýþarýdaki karanlýða atýlacak. Orada aðlayýþ ve diþ gýcýrtýsý olacak.'(-I Size þunu söyleyeyim, doðudan ve batýdan birçok insan gelecek, Göklerin Egemenliði'nde Ýbrahim'le, Ýshak'la ve Yakup'la birlikte sofraya oturacaklar.!,; Ýsa, duyduðu bu sözlere hayran kaldý. Ardýndan gelenlere, 'Size doðrusunu söyleyeyim' dedi, 'Ben Ýsrail'de böyle imaný olan birini görmedim.0+Y Ben de buyruk altýnda bir adamým, benim de buyruðumda askerlerim var. Birine, derim, gider; ötekine, derim, gelir; köleme, <Þunu yap> derim, yapar.'w*gAma yüzbaþý, 'Ya Rab, evime girmene layýk deðilim' dedi, 'Yeter ki bir söz söyle, uþaðým iyileþir.2)_Ýsa, 'Gelip onu iyileþtireceðim' dedi. ( ''Ýsa Kefarnahum'a varýnca bir yüzbaþý O'na gelip, 'Ya Rab' diye yalvardý, 'Uþaðým felç oldu, evde yatýyor; korkunç acý çekiyor.'5&cSonra Ýsa adama, 'Sakýn kimseye bir þey söyleme!' dedi. 'Git, kâhine* görün ve cüzamdan temizlendiðini herkese kanýtlamak için Musa'nýn buyurduðu sunuyu sun.'j%MÝsa elini uzatýp adama dokundu, 'Ýsterim, temiz ol!' dedi. Adam anýnda cüzamdan temizlendi.$Bu sýrada cüzamlý* bir adam yaklaþýp, 'Ya Rab, istersen beni temiz kýlabilirsin' diyerek O'nun ayaklarýna kapandý.J# Ýsa daðdan inince büyük bir kalabalýk O'nun ardýndan gitti.\"1Çünkü onlara kendi din bilginleri gibi deðil, yetkili biri gibi öðretiyordu.R!Ýsa konuþmasýný bitirince, halk O'nun öðretiþine þaþýp kaldý.p YYaðmur yaðar, seller basar, yeller eser, evi sarsar. Ev yýkýlýr; yýkýlýþý da korkunç olur.'b=Bu sözlerimi duyup da uygulamayan herkes, evini kum üzerine kuran budala adama benzer.|qYaðmur yaðar, seller basar, yeller eser, eve saldýrýr; ama ev yýkýlmaz. Çünkü kaya üzerine kurulmuþtur.hI'Ýþte bu sözlerimi duyup uygulayan herkes, evini kaya üzerine kuran akýllý adama benzer.{oO zaman ben de onlara açýkça, diyeceðim.';oO gün birçoklarý bana diyecek ki, 3'Bana, diye seslenen herkes Göklerin Egemenliði'ne girmeyecek. Ancak göklerdeki Babam'ýn isteðini yerine getiren girecektir.GBöylece sahte peygamberleri meyvelerinden tanýyacaksýnýz.@{Ýyi meyve vermeyen her aðaç kesilip ateþe atýlýr.GÝyi aðaç kötü meyve, kötü aðaç da iyi meyve veremez.[/Bunun gibi, her iyi aðaç iyi meyve verir, kötü aðaç ise kötü meyve verir.wgOnlarý meyvelerinden tanýyacaksýnýz. Dikenli bitkilerden üzüm, devedikenlerinden incir toplanabilir mi?y'Sahte peygamberlerden sakýnýn! Onlar size kuzu postuna bürünerek yaklaþýrlar, ama özde yýrtýcý kurtlardýr.W'Oysa yaþama götüren kapý dar, yol da çetindir. Bu yolu bulanlar azdýr.'uc 'Dar kapýdan girin. Çünkü yýkýma götüren kapý geniþ ve yol enlidir. Bu kapýdan girenler çoktur. 9 'Ýnsanlarýn size nasýl davranmasýný istiyorsanýz, siz de onlara öyle davranýn. Çünkü Kutsal Yasa'nýn ve peygamberlerin söylediði budur.'V% Sizler kötü yürekli olduðunuz halde çocuklarýnýza güzel armaðanlar vermeyi biliyorsanýz, göklerdeki Babanýz'ýn, kendisinden dileyenlere güzel armaðanlar vereceði çok daha kesin deðil mi?+Q Ya da balýk isterse yýlan verir??y Hanginiz kendisinden ekmek isteyen oðluna taþ verir?L Çünkü her dileyen alýr, arayan bulur, kapý çalana açýlýr.c ?'Dileyin, size verilecek; arayýn, bulacaksýnýz; kapýyý çalýn, size açýlacaktýr.+ O'Kutsal olaný köpeklere vermeyin. Ýncilerinizi domuzlarýn önüne atmayýn. Yoksa bunlarý ayaklarýyla çiðnedikten sonra dönüp sizi parçalayabilirler.' Seni ikiyüzlü! Önce kendi gözündeki merteði çýkar, o zaman kardeþinin gözündeki çöpü çýkarmak için daha iyi görürsün.p YKendi gözünde mertek varken kardeþine nasýl, <Ýzin ver, gözündeki çöpü çýkarayým> dersin?kOSen neden kardeþinin gözündeki çöpü görürsün de kendi gözündeki merteði farketmezsin?yÇünkü nasýl yargýlarsanýz öyle yargýlanacaksýnýz. Hangi ölçekle verirseniz, ayný ölçekle alacaksýnýz.F 'Baþkasýný yargýlamayýn ki, siz de yargýlanmayasýnýz.ve"O halde yarýn için kaygýlanmayýn. Yarýnýn kaygýsý yarýnýn olsun. Her günün derdi kendine yeter.'}s!Siz öncelikle O'nun egemenliðinin ve doðruluðunun ardýndan gidin, o zaman size bütün bunlar da verilecektir.{o Uluslar hep bu þeylerin peþinden giderler. Oysa göksel Babanýz bütün bunlara gereksinmeniz olduðunu bilir.fE'Öyleyse, ya da diyerek kaygýlanmayýn.!;Bugün var olup yarýn ocaða atýlacak olan kýr otunu böyle giydiren Tanrý'nýn sizi de giydireceði çok daha kesin deðil mi, ey kýt imanlýlar?xiAma size þunu söyleyeyim, bütün görkemine karþýn Süleyman bile bunlardan biri gibi giyinmiþ deðildi.#Giyecek konusunda neden kaygýlanýyorsunuz? Kýr zambaklarýnýn nasýl büyüdüðüne bakýn! Ne çalýþýrlar, ne de iplik eðirirler.K~Hangi biriniz kaygýlanmakla ömrünü bir anlýk*fx* uzatabilir?=}sGökte uçan kuþlara bakýn! Ne eker, ne biçer, ne de ambarlarda yiyecek biriktirirler. Göksel Babanýz yine de onlarý doyurur. Siz onlardan çok daha deðerli deðil misiniz?Q|'Bu nedenle size þunu söylüyorum: diye canýnýz için, diye bedeniniz için kaygýlanmayýn. Can yiyecekten, beden de giyecekten daha önemli deðil mi?G{'Hiç kimse iki efendiye kulluk edemez. Ya birinden nefret edip öbürünü sever, ya da birine baðlanýp öbürünü hor görür. Siz hem Tanrý'ya, hem de paraya*fx* kulluk edemezsiniz.'zGözünüz bozuksa*fx*, bütün bedeniniz karanlýk olur. Buna göre, içinizdeki <ýþýk> karanlýksa, ne korkunçtur o karanlýk!dyA'Bedenin ýþýðý gözdür. Gözünüz saðlamsa*fx*, bütün bedeniniz aydýnlýk olur.>xwHazineniz neredeyse, yüreðiniz de orada olacaktýr. w Bunun yerine kendinize gökte hazineler biriktirin. Orada ne güve ne pas onlarý yiyip bitirir, ne de hýrsýzlar girip çalar.v'Yeryüzünde kendinize hazineler biriktirmeyin. Burada güve ve pas onlarý yiyip bitirir, hýrsýzlar da girip çalarlar.u/Öyle ki, insanlara deðil, gizlide olan Babanýz'a oruçlu görünesiniz. Gizlilik içinde yapýlaný gören Babanýz sizi ödüllendirecektir.'Wt'Siz oruç tuttuðunuz zaman, baþýnýza yað sürüp yüzünüzü yýkayýn.lsQ'Oruç* tuttuðunuz zaman, ikiyüzlüler gibi surat asmayýn. Onlar oruç tuttuklarýný insanlara belli etmek için kendilerine periþan bir görünüm verirler. Size doðrusunu söyleyeyim, onlar ödüllerini almýþlardýr.urcAma siz baþkalarýnýn suçlarýný baðýþlamazsanýz, Babanýz da sizin suçlarýnýzý baðýþlamaz.'qq['Baþkalarýnýn suçlarýný baðýþlarsanýz, göksel Babanýz da sizin suçlarýnýzý baðýþlar. p Ayartýlmamýza izin verme. Bizi kötü olandan kurtar. Çünkü egemenlik, güç ve yücelik Sonsuzlara dek senindir! Amin*fx*>.moS Bize karþý suç iþleyenleri baðýþladýðýmýz gibi, Sen de bizim suçlarýmýzý baðýþla./nY Bugün bize gündelik ekmeðimizi ver.[m/ Egemenliðin gelsin. Gökte olduðu gibi, yeryüzünde de Senin istediðin olsun.]l3 'Bunun için siz þöyle dua edin: dendiðini duydunuz.U]#*Sizden bir þey dileyene verin, sizden ödünç isteyeni geri çevirmeyin.'L\)Sizi bin adým yol yürümeye zorlayanla iki bin adým yürüyün.U[#(Size karþý davacý olup mintanýnýzý almak isteyene abanýzý da verin.Z'Ama ben size diyorum ki, kötüye karþý direnmeyin. Sað yanaðýnýza bir tokat atana öbür yanaðýnýzý da çevirin.8Yk&' dendiðini duydunuz.]X3%iniz evet, ýnýz hayýr olsun. Bundan fazlasý Þeytan'dandýr*fx*.'nWU$Baþýnýzýn üzerine de ant içmeyin. Çünkü saçýnýzýn tek telini ak ya da kara edemezsiniz. V #oUW"Oysa ben size diyorum ki, hiç ant içmeyin: Ne gök üzerine, çünkü orasý Tanrý'nýn tahtýdýr; ne yer üzerine, çünkü orasý O'nun ayak taburesidir; ne de Yeruþalim üzerine, çünkü orasý Büyük Kral'ýn kentidir.T!'Yine atalarýmýza, dendiðini duydunuz.$SA Ama ben size diyorum ki, karýsýný fuhuþ dýþýnda bir nedenle boþayan onu zinaya itmiþ olur. Boþanmýþ bir kadýnla evlenen de zina etmiþ olur.'NR' denmiþtir.$QAEðer sað elin günah iþlemene neden olursa, onu kes at. Çünkü vücudunun bir üyesinin yok olmasý, bütün vücudunun cehenneme gitmesinden iyidir..PUEðer sað gözün günah iþlemene neden olursa, onu çýkar at. Çünkü vücudunun bir üyesinin yok olmasý, bütün vücudunun cehenneme atýlmasýndan iyidir.qO[Ama ben size diyorum ki, bir kadýna þehvetle bakan her adam, yüreðinde o kadýnla zina etmiþ olur.3Na' dendiðini duydunuz.gMGSana doðrusunu söyleyeyim, borcunun son kuruþunu*fx* ödemeden oradan asla çýkamazsýn.'L5Senden davacý olanla daha yoldayken çabucak anlaþ. Yoksa o seni yargýca, yargýç da gardiyana teslim edebilir; sonunda da hapse atýlabilirsin. K RJBu yüzden, sunakta adak sunarken kardeþinin sana karþý bir þikâyeti olduðunu anýmsarsan, adaðýný orada, sunaðýn önünde býrak, git önce kardeþinle barýþ; sonra gelip adaðýný sun.lIQAma ben size diyorum ki, kardeþine öfkelenen herkes yargýlanacaktýr. Kim kardeþine aþaðýlayýcý bir söz*fx* söylerse, Yüksek Kurul'da* yargýlanacaktýr. Kim kardeþine ahmak derse, cehennem ateþini hak edecektir.`H9'Atalarýmýza, dendiðini duydunuz.GSize þunu söyleyeyim: Doðruluðunuz din bilginleriyle* Ferisiler'inkini* aþmadýkça, Göklerin Egemenliði'ne asla giremezsiniz!'F!Bu nedenle, bu buyruklarýn en küçüðünden birini kim çiðner ve baþkalarýna öyle öðretirse, Göklerin Egemenliði'nde en küçük sayýlacak. Ama bu buyruklarý kim yerine getirir ve baþkalarýna öðretirse, Göklerin Egemenliði'nde büyük sayýlacak.%ECSize doðrusunu söyleyeyim, yer ve gök ortadan kalkmadan, her þey gerçekleþmeden, Kutsal Yasa'dan ufacýk bir harf ya da bir nokta bile yok olmayacak.D1'Kutsal Yasa'yý* ya da peygamberlerin sözlerini geçersiz kýlmak için geldiðimi sanmayýn. Ben geçersiz kýlmaya deðil, tamamlamaya geldim.C Sizin ýþýðýnýz insanlarýn önünde öyle parlasýn ki, iyi iþlerinizi görerek göklerdeki Babanýz'ý yüceltsinler!'B}Kimse kandil yakýp tahýl ölçeðinin altýna koymaz. Tersine, kandilliðe koyar; evdekilerin hepsine ýþýk saðlar.JA 'Dünyanýn ýþýðý sizsiniz. Tepeye kurulan kent gizlenemez.:@m 'Yeryüzünün tuzu sizsiniz. Ama tuz tadýný yitirirse, bir daha ona nasýl tuz tadý verilebilir? Artýk dýþarý atýlýp ayak altýnda çiðnenmekten baþka iþe yaramaz.? Sevinin, sevinçle coþun! Çünkü göklerdeki ödülünüz büyüktür. Sizden önce yaþayan peygamberlere de böyle zulmettiler.'># 'Benim yüzümden insanlar size sövüp zulmettikleri, yalan yere size karþý her türlü kötü sözü söyledikleri zaman ne mutlu size!d=A Ne mutlu doðruluk uðruna zulüm görenlere! Çünkü Göklerin Egemenliði onlarýndýr.V<% Ne mutlu barýþý saðlayanlara! Çünkü onlara Tanrý oðullarý denecek.R;Ne mutlu yüreði temiz olanlara! Çünkü onlar Tanrý'yý görecekler.K:Ne mutlu merhametli olanlara! Çünkü onlar merhamet bulacaklar.S9Ne mutlu doðruluða acýkýp susayanlara! Çünkü onlar doyurulacaklar.X8)Ne mutlu yumuþak huylu olanlara! Çünkü onlar yeryüzünü miras alacaklar.G7Ne mutlu yaslý olanlara! Çünkü onlar teselli edilecekler.W6''Ne mutlu ruhta yoksul olanlara! Çünkü Göklerin Egemenliði onlarýndýr.?5yÝsa konuþmaya baþlayýp onlara þunlarý öðretti:]4 5Ýsa kalabalýklarý görünce daða çýktý. Oturunca öðrencileri yanýna geldi.3!Celile, Dekapolis, Yeruþalim, Yahudiye ve Þeria Irmaðý'nýn karþý yakasýndan gelen büyük kalabalýklar O'nun ardýndan gidiyordu.E2Ünü bütün Suriye'ye yayýlmýþtý. Türlü hastalýklara yakalanmýþ bütün hastalarý, acý çekenleri, cinlileri, saralýlarý, felçlileri O'na getirdiler; hepsini iyileþtirdi.T1!Ýsa, Celile bölgesinin her tarafýný dolaþtý. Buralardaki havralarda öðretiyor, göksel egemenliðin Müjdesi'ni duyuruyor, halk arasýnda rastlanan her hastalýðý, her illeti iyileþtiriyordu.O0Hemen tekneyi ve babalarýný býrakýp Ýsa'nýn ardýndan gittiler.E/Ýsa daha ileri gidince baþka iki kardeþi, Zebedi'nin oðullarý Yakup'la Yuhanna'yý gördü. Babalarý Zebedi'yle birlikte teknede aðlarýný onarýyorlardý. Onlarý da çaðýrdý.H. Onlar da hemen aðlarýný býrakýp O'nun ardýndan gittiler.Z--Onlara, 'Ardýmdan gelin' dedi, 'Sizleri insan tutan balýkçýlar yapacaðým.'/,WÝsa, Celile Gölü'nün kýyýsýnda yürürken Petrus diye de anýlan Simun'la kardeþi Andreas'ý gördü. Balýkçý olan bu iki kardeþ göle að atýyorlardý.|+qO günden sonra Ýsa þu çaðrýda bulunmaya baþladý: 'Tövbe edin! Çünkü Göklerin Egemenliði yaklaþtý.'*wKaranlýkta yaþayan halk, Büyük bir ýþýk gördü. Ölümün gölgelediði diyarda Yaþayanlara ýþýk doðdu.' ) M(Bu, Peygamber Yeþaya aracýlýðýyla bildirilen þu söz yerine gelsin diye oldu: 'Zevulun ve Naftali bölgeleri, Þeria Irmaðý'nýn ötesinde, Deniz Yolu'nda, Uluslarýn yaþadýðý Celile!z'm Nasýra'dan ayrýlarak Zevulun ve Naftali yöresinde, Celile Gölü kýyýsýnda bulunan Kefarnahum'a yerleþti.H&  Ýsa, Yahya'nýn tutuklandýðýný duyunca Celile'ye döndü.`%9 Bunun üzerine Ýblis Ýsa'yý býrakýp gitti. Melekler gelip Ýsa'ya hizmet ettiler.$ Ýsa ona þöyle karþýlýk verdi: 'Çekil git, Þeytan! diye yazýlmýþtýr.'O# 'Yere kapanýp bana taparsan, bütün bunlarý sana vereceðim' dedi.|"qÝblis bu kez Ýsa'yý çok yüksek bir daða çýkardý. O'na bütün görkemiyle dünya ülkelerini göstererek,m!SÝsa Ýblis'e þu karþýlýðý verdi: ' diye de yazýlmýþtýr.'  .USonra Ýblis O'nu kutsal kente* götürdü. Tapýnaðýn tepesine çýkarýp, 'Tanrý'nýn Oðlu'ysan, kendini aþaðý at' dedi, 'Çünkü þöyle yazýlmýþtýr: '+Ýsa ona þu karþýlýðý verdi: ' <Ýnsan yalnýz ekmekle yaþamaz, Tanrý'nýn aðzýndan çýkan her sözle yaþar> diye yazýlmýþtýr.'kOO zaman Ayartýcý*fx* yaklaþýp, 'Tanrý'nýn Oðlu'ysan, söyle þu taþlar ekmek olsun' dedi.EÝsa kýrk gün kýrk gece oruç* tuttuktan sonra acýktý.i MBundan sonra Ýsa, Ýblis tarafýndan denenmek üzere Ruh aracýlýðýyla çöle götürüldü.RGöklerden gelen bir ses, 'Sevgili Oðlum budur, O'ndan hoþnudum' dedi.)Ýsa vaftiz olur olmaz sudan çýktý. O anda gökler açýldý ve Ýsa, Tanrý'nýn Ruhu'nun güvercin gibi inip üzerine konduðunu gördü.7gÝsa ona þu karþýlýðý verdi: 'Þimdilik buna razý ol! Çünkü doðru olan her þeyi bu þekilde yerine getirmemiz gerekir.' O zaman Yahya O'nun dediðine razý oldu.Ne var ki Yahya, 'Benim senin tarafýndan vaftiz edilmem gerekirken sen mi bana geliyorsun?' diyerek O'na engel olmak istedi.{o Bu sýrada Ýsa, Yahya tarafýndan vaftiz edilmek üzere Celile'den Þeria Irmaðý'na, Yahya'nýn yanýna geldi.   Yabasý elindedir. Harman yerini temizleyecek, buðdayýný toplayýp ambara yýðacak, samaný ise sönmeyen ateþte yakacak.'Y+ Gerçi ben sizi tövbe için suyla vaftiz ediyorum, ama benden sonra gelen benden daha güçlüdür. Ben O'nun çarýklarýný çýkarmaya bile layýk deðilim. O sizi Kutsal Ruh'la ve ateþle vaftiz edecek.nU Balta aðaçlarýn köküne dayanmýþ bile. Ýyi meyve vermeyen her aðaç kesilip ateþe atýlýr.!; Kendi kendinize, diye düþünmeyin. Ben size þunu söyleyeyim: Tanrý, Ýbrahim'e þu taþlardan da çocuk yaratabilir.9mBundan böyle tövbeye yaraþýr meyveler verin.GNe var ki, birçok Ferisi'yle Saduki'nin* vaftiz olmak için kendisine geldiðini gören Yahya onlara þöyle seslendi: 'Ey engerekler soyu! Gelecek gazaptan kaçmak için sizi kim uyardý?  %CYeruþalim, bütün Yahudiye ve Þeria yöresinin halký ona geliyor, günahlarýný itiraf ediyor, onun tarafýndan Þeria Irmaðý'nda vaftiz ediliyordu.r ]Yahya'nýn deve tüyünden giysisi, belinde deri kuþaðý vardý. Yediði, çekirge ve yaban balýydý.T !Nitekim Peygamber Yeþaya aracýlýðýyla sözü edilen kiþi Yahya'dýr. Yeþaya þöyle demiþti: 'Çölde haykýran, diye sesleniyor.'    3O günlerde Vaftizci Yahya Yahudiye Çölü'nde ortaya çýktý. Þu çaðrýyý yapýyordu: 'Tövbe edin! Göklerin Egemenliði yaklaþmýþtýr.'" =Oraya varýnca Nasýra denen kente yerleþti. Bu, peygamberler aracýlýðýyla bildirilen, 'O'na Nasýralý denecektir' sözü yerine gelsin diye oldu.-Ama Yahudiye'de Hirodes'in yerine oðlu Arhelas'ýn kral olduðunu duyunca oraya gitmekten korktu. Rüyada uyarýlýnca Celile bölgesine gitti.RBunun üzerine Yusuf kalktý, çocukla annesini alýp Ýsrail'e döndü.  KHirodes öldükten sonra, Rab'bin bir meleði Mýsýr'da Yusuf'a rüyada görünerek, 'Kalk!' dedi, 'Çocukla annesini al, Ýsrail'e dön. Çünkü çocuðun canýna kýymak isteyenler öldü.')'Rama'da bir ses duyuldu, Aðlayýþ ve acý feryat sesleri! Çocuklarý için aðlayan Rahel Avutulmak istemiyor. Çünkü onlar yok artýk!'a;Böylelikle Peygamber Yeremya aracýlýðýyla bildirilen þu söz yerine gelmiþ oldu:wHirodes, yýldýzbilimciler tarafýndan aldatýldýðýný anlayýnca çok öfkelendi. Onlardan öðrendiði vakti göz önüne alarak Beytlehem ve bütün yöresinde bulunan iki ve iki yaþýndan küçük erkek çocuklarýn hepsini öldürttü.*MHirodes'in ölümüne dek orada kaldý. Bu, Rab'bin peygamber aracýlýðýyla bildirdiði þu söz yerine gelsin diye oldu: 'Oðlumu Mýsýr'dan çaðýrdým.'dABöylece Yusuf kalktý, ayný gece çocukla annesini alýp Mýsýr'a doðru yola çýktý.pY Yýldýzbilimciler gittikten sonra Rab'bin bir meleði Yusuf'a rüyada görünerek, 'Kalk!' dedi, 'Çocukla annesini al, Mýsýr'a kaç. Ben sana haber verinceye dek orada kal. Çünkü Hirodes öldürmek için çocuðu aratacak.'~{ Sonra gördükleri bir düþte Hirodes'in yanýna dönmemeleri için uyarýlýnca ülkelerine baþka yoldan döndüler./}W Eve girip çocuðu annesi Meryem'le birlikte görünce yere kapanarak O'na tapýndýlar. Hazinelerini açýp O'na armaðan olarak altýn, günnük ve mür* sundular.H|  Yýldýzý gördüklerinde olaðanüstü bir sevinç duydular.@{y Yýldýzbilimciler, kralý dinledikten sonra yola çýktýlar. Doðuda*fx* görmüþ olduklarý yýldýz onlara yol gösteriyordu, çocuðun bulunduðu yerin üzerine varýnca durdu. z'Gidin, çocuðu dikkatle arayýn, bulunca bana haber verin, ben de gelip O'na tapýnayým' diyerek onlarý Beytlehem'e gönderdi.yBunun üzerine Hirodes yýldýzbilimcileri gizlice çaðýrýp onlardan yýldýzýn göründüðü aný tam olarak öðrendi.%xC 'sw_'Yahudiye'nin Beytlehem Kenti'nde' dediler. 'Çünkü peygamber aracýlýðýyla þöyle yazýlmýþtýr:uvcBütün baþkâhinleri ve halkýn din bilginlerini* toplayarak onlara Mesih'in nerede doðacaðýný sordu.Zu-Kral Hirodes bunu duyunca kendisi de bütün Yeruþalim halký da tedirgin oldu. t s 3Ýsa'nýn Kral Hirodes* devrinde Yahudiye'nin Beytlehem Kenti'nde doðmasýndan sonra bazý yýldýzbilimciler doðudan Yeruþalim'e* gelip þöyle dediler: 'Yahudiler'in Kralý olarak doðan çocuk nerede? Doðuda O'nun yýldýzýný gördük*fx* ve O'na tapýnmaya geldik.'`r ;Ama oðlunu doðuruncaya dek Yusuf ona dokunmadý. Doðan çocuðun adýný Ýsa koydu.aq =Yusuf uyanýnca Rab'bin meleðinin buyruðuna uydu ve Meryem'i eþ olarak yanýna aldý.{p q'Ýþte, kýz gebe kalýp bir oðul doðuracak; adýný Ýmmanuel koyacaklar.' Ýmmanuel, Tanrý bizimle demektir.io MBütün bunlar, Rab'bin peygamber aracýlýðýyla bildirdiði þu söz yerine gelsin diye oldu:un eMeryem bir oðul doðuracak. Adýný Ýsa*fx* koyacaksýn. Çünkü halkýný günahlarýndan O kurtaracak.'Xm +Ama böyle düþünmesi üzerine Rab'bin bir meleði rüyada ona görünerek þöyle dedi: 'Davut oðlu Yusuf, Meryem'i kendine eþ olarak almaktan korkma. Çünkü onun rahminde oluþan, Kutsal Ruh'tandýr.l Niþanlýsý Yusuf, doðru bir adam olduðu ve onu herkesin önünde utandýrmak istemediði için ondan sessizce ayrýlmak niyetindeydi.(k KÝsa Mesih'in doðumu þöyle oldu: Annesi Meryem, Yusuf'la niþanlýydý. Ama birlikte olmalarýndan önce Meryem'in Kutsal Ruh'tan gebe olduðu anlaþýldý.7j iBuna göre, Ýbrahim'den Davut'a kadar toplam on dört kuþak, Davut'tan Babil sürgününe kadar on dört kuþak, Babil sürgününden Mesih'e kadar on dört kuþak vardýr.  Y=~~9}}v} |P{*{{zwz/yy>^===c<<\;;:!9888776_55B44433v221v00I/v... --C,U,H++#**b))(((m''g&&%%x%'$V$I##c""!"!! p R r;c J+AqQ4]e-$ 5 T M u ;z"*|Y2l]Sabah, dersiniz. Gökyüzünün görünümünü yorumlayabiliyorsunuz da, zamanýn belirtilerini yorumlayamýyor musunuz?wkgÝsa onlara þu karþýlýðý verdi: 'Akþam, dersiniz. j Ferisiler'le Sadukiler* Ýsa'nýn yanýna geldiler. O'nu denemek amacýyla kendilerine gökten bir belirti göstermesini istediler.\i1'Ýsa, halký evlerine gönderdikten sonra tekneye binip Magadan bölgesine geçti.Sh&Yemek yiyenlerin sayýsý, kadýn ve çocuklar hariç, dört bin erkekti.Sg%Herkes yiyip doydu. Artakalan parçalardan yedi küfe dolusu topladýlar.{fo$Yedi ekmekle balýklarý aldý, þükredip bunlarý böldü, öðrencilerine verdi. Onlar da halka daðýttýlar.@e{#Bunun üzerine Ýsa, halka yere oturmalarýný buyurdu.1d]"Ýsa, 'Kaç ekmeðiniz var?' diye sordu.cy!Öðrenciler kendisine, 'Böyle ýssýz bir yerde bu kadar kalabalýðý doyuracak ekmeði nereden bulalým?' dediler.Nb Ýsa öðrencilerini yanýna çaðýrýp, 'Halka acýyorum' dedi. 'Üç gündür yanýmdalar, yiyecek hiçbir þeyleri yok. Onlarý aç aç evlerine göndermek istemiyorum, yolda bayýlabilirler.'WwÝsa oradan ayrýlýp Sur ve Sayda bölgesine geçti.]V3Ýnsaný kirleten bunlardýr. Yýkanmamýþ ellerle yemek yemek insaný kirletmez.' U Çünkü kötü düþünceler, cinayet, zina, fuhuþ, hýrsýzlýk, yalan yere tanýklýk ve iftira hep yürekten kaynaklanýr.ZT-Ne var ki aðýzdan çýkan, yürekten kaynaklanýr. Ýnsaný kirleten de budur.fSE'Aðza giren her þeyin mideye indiðini, oradan da helaya atýldýðýný bilmiyor musunuz?=Ru'Siz de mi hâlâ anlamýyorsunuz?' diye sordu Ýsa.4QcPetrus, 'Bu benzetmeyi bize açýkla' dedi.PBýrakýn onlarý; onlar körlerin kör kýlavuzlarýdýr. Eðer kör köre kýlavuzluk ederse, ikisi de çukura düþer.'kOO Ýsa þu karþýlýðý verdi: 'Göksel Babam'ýn dikmediði her fidan kökünden sökülecektir.sN_ Bu sýrada öðrencileri O'na gelip, 'Biliyor musun?' dediler, 'Ferisiler bu sözü duyunca gücendiler.'\M1 'Aðýzdan giren þey insaný kirletmez. Ýnsaný kirleten aðýzdan çýkandýr.'UL# Ýsa, halký yanýna çaðýrýp onlara, 'Dinleyin ve þunu belleyin' dedi.ZK- Bana boþuna taparlar. Çünkü öðrettikleri, sadece insan buyruklarýdýr.> ' J #I?Ey ikiyüzlüler! Yeþaya'nýn sizinle ilgili þu peygamberlik sözü ne kadar yerindedir: diyorsunuz. Böylelikle, töreniz uðruna Tanrý'nýn sözünü geçersiz kýlmýþ oluyorsunuz.FÇünkü Tanrý þöyle buyurdu: ; rE]Ýsa onlara þu karþýlýðý verdi: 'Ya siz, neden töreniz uðruna Tanrý buyruðunu çiðniyorsunuz? D IC Bu sýrada Yeruþalim'den bazý Ferisiler ve din bilginleri Ýsa'ya gelip, 'Öðrencilerin neden atalarýmýzýn töresini çiðniyor?' diye sordular, 'Yemekten önce ellerini yýkamýyorlar.'aB;$Giysisinin eteðine bir dokunsak diye yalvarýyorlardý. Dokunanlarýn hepsi iyileþti.fAE#Yöre halký Ýsa'yý tanýyýnca çevreye haber saldý. Bütün hastalarý O'na getirdiler.6@g"Gölü aþýp Ginnesar'da karaya çýktýlar.Y?+!Teknedekiler, 'Sen gerçekten Tanrý'nýn Oðlu'sun' diyerek O'na tapýndýlar.5>e Onlar tekneye bindikten sonra rüzgar dindi.`=9Ýsa hemen elini uzatýp onu tuttu. Ona, 'Ey kýt imanlý, neden kuþku duydun?' dedi.<{Ama rüzgarýn ne kadar güçlü estiðini görünce korktu, batmaya baþladý. 'Ya Rab, beni kurtar!' diye baðýrdý.;1Ýsa, 'Gel!' dedi.y:kPetrus buna karþýlýk, 'Ya Rab' dedi, 'Eðer sen isen, buyruk ver suyun üstünden yürüyerek sana geleyim.'R9Ama Ýsa hemen onlara seslenerek, 'Cesur olun, benim, korkmayýn!' dedi.8#Öðrenciler, O'nun gölün üstünde yürüdüðünü görünce dehþete kapýldýlar. 'Bu bir hayalet!' diyerek korkuyla baðrýþtýlar.S7Sabaha karþý*fx* Ýsa, gölün üstünde yürüyerek onlara yaklaþtý.}6sO sýrada tekne kýyýdan bir hayli uzakta*fx* dalgalarla boðuþuyordu. Çünkü rüzgar karþý yönden esiyordu.r5]Halký gönderdikten sonra dua etmek için tek baþýna daða çýktý. Akþam olurken orada yalnýzdý.47Bundan hemen sonra Ýsa öðrencilerine, tekneye binip kendisinden önce karþý yakaya geçmelerini buyurdu. Bu arada halký evlerine gönderecekti.]33Yemek yiyenlerin sayýsý, kadýn ve çocuklar hariç, yaklaþýk beþ bin erkekti.U2#Herkes yiyip doydu. Artakalan parçalardan on iki sepet dolusu topladýlar.S1Halka çayýra oturmalarýný buyurduktan sonra, beþ ekmekle iki balýðý aldý, gözlerini göðe kaldýrarak þükretti; sonra ekmekleri bölüp öðrencilerine verdi, onlar da halka daðýttýlar.30aÝsa, 'Onlarý buraya, bana getirin' dedi._/7Öðrenciler, 'Burada beþ ekmekle iki balýktan baþka bir þeyimiz yok ki' dediler.G.Ýsa, 'Gitmelerine gerek yok, onlara siz yiyecek verin' dedi./-WAkþama doðru öðrencileri yanýna gelip, 'Burasý ýssýz bir yer' dediler, 'Vakit de geç oldu. Halký salýver de köylere gidip kendilerine yiyecek alsýnlar.'z,mÝsa tekneden inince büyük bir kalabalýkla karþýlaþtý. Onlara acýdý ve hasta olanlarýný iyileþtirdi.*+M Ýsa bunu duyunca, tek baþýna tenha bir yere çekilmek üzere bir tekneyle oradan ayrýldý. Bunu öðrenen halk, kentlerden çýkýp O'nu yaya olarak izledi.k*O Yahya'nýn öðrencileri gelip cesedi aldýlar ve gömdüler. Sonra gidip Ýsa'ya haber verdiler.X)) Kesik baþ tepsiyle getirilip kýza verildi, kýz da bunu annesine götürdü.?(y Adam gönderip zindanda Yahya'nýn baþýný kestirdi.' Kral buna çok üzüldüyse de, konuklarýnýn önünde içtiði anttan ötürü bu dileðin yerine getirilmesini buyurdu.x&iKýz, annesinin kýþkýrtmasýyla, 'Bana þimdi, bir tepsi üzerinde Vaftizci Yahya'nýn baþýný ver' dedi. % B$}Hirodes'in doðum günü þenliði sýrasýnda Hirodiya'nýn kýzý ortaya çýkýp dans etti. Bu, Hirodes'in öyle hoþuna gitti ki, ant içerek kýza ne dilerse vereceðini söyledi.w#gHirodes Yahya'yý öldürtmek istemiþ, ama halktan korkmuþtu. Çünkü halk Yahya'yý peygamber sayýyordu._"7Çünkü Yahya Hirodes'e, 'O kadýnla evlenmen Kutsal Yasa'ya aykýrýdýr' demiþti.!wHirodes, kardeþi Filipus'un karýsý Hirodiya yüzünden Yahya'yý tutuklatmýþ, baðlatýp zindana attýrmýþtý.  L O günlerde Ýsa'yla ilgili haberleri duyan bölge kralý* Hirodes, adamlarýna, 'Bu, Vaftizci Yahya'dýr' dedi. 'Ölümden dirildi. Olaðanüstü güçlerin onda etkin olmasýnýn nedeni budur.'M :Ýmansýzlýklarý yüzünden Ýsa orada pek fazla mucize yapmadý.&G 9Ve gücenip O'nu reddettiler.ta 8Kýzkardeþlerinin hepsi aramýzda yaþamýyor mu? O halde O'nun bütün bu yaptýklarý nereden geliyor?' 7'Marangozun oðlu deðil mi bu? Annesinin adý Meryem deðil mi? Yakup, Yusuf, Simun ve Yahuda O'nun kardeþleri deðil mi?>u 6Kendi memleketine gitti ve oradaki havrada halka öðretmeye baþladý. Halk þaþýp kalmýþtý. 'Adamýn bu bilgeliði ve mucizeler yaratan gücü nereden geliyor?' diyorlardý.K 5Ýsa bütün bu benzetmeleri anlattýktan sonra oradan ayrýldý.2] 4O da onlara, 'Ýþte böylece Göklerin Egemenliði için eðitilmiþ her din bilgini, hazinesinden hem yeni hem eski deðerler çýkaran bir mal sahibine benzer' dedi.>w 3Ýsa, 'Bütün bunlarý anladýnýz mý?' diye sordu.   2A{ 1Çaðýn sonunda da böyle olacak. Melekler gelecek, kötü kiþileri doðrularýn arasýndan ayýrýp kýzgýn fýrýna atacaklar. Orada aðlayýþ ve diþ gýcýrtýsý olacaktýr.'ta 0Að dolunca onu kýyýya çekerler. Oturup iþe yarayan balýklarý kaplara koyar, yaramayanlarý atarlar.dA /'Yine Göklerin Egemenliði, denize atýlan ve her çeþit balýðý toplayan aða benzer.hI .Tüccar, çok deðerli bir inci bulunca gitti, varýný yoðunu satýp o inciyi satýn aldý.'Q -'Yine Göklerin Egemenliði, güzel inciler arayan bir tüccara benzer.(I ,'Göklerin Egemenliði, tarlada saklý bir defineye benzer. Onu bulan yeniden sakladý, sevinçle koþup gitti, varýný yoðunu satýp tarlayý satýn aldý.ta +Doðru kiþiler o zaman Babalarý'nýn egemenliðinde güneþ gibi parlayacaklar. Kulaðý olan iþitsin!'   *i K )Ýnsanoðlu meleklerini gönderecek, onlar da insanlarý günaha düþüren her þeyi, kötülük yapan herkesi O'nun egemenliðinden toplayýp kýzgýn fýrýna atacaklar. Orada aðlayýþ ve diþ gýcýrtýsý olacaktýr.Y + ('Deliceler nasýl toplanýp yakýlýrsa, çaðýn sonunda da böyle olacaktýr.i K 'Deliceleri eken düþman, Ýblis'tir. Biçim vakti, çaðýn sonu; orakçýlar ise meleklerdir.z m &'Tarla ise dünyadýr. Ýyi tohum, göksel egemenliðin oðullarý, deliceler de kötü olanýn* oðullarýdýr.L  %Ýsa, 'Ýyi tohumu eken, Ýnsanoðlu'dur*' diye karþýlýk verdi.% $Bundan sonra Ýsa halktan ayrýlýp eve gitti. Öðrencileri yanýna gelip, 'Tarladaki delicelerle ilgili benzetmeyi bize açýkla' dediler.N #Bu, peygamber aracýlýðýyla bildirilen þu söz yerine gelsin diye oldu: 'Aðzýmý benzetmeler anlatarak açacaðým, Dünyanýn kuruluþundan beri Gizli kalmýþ sýrlarý dile getireceðim.'s_ "Ýsa bütün bunlarý halka benzetmelerle anlattý. Benzetme kullanmadan onlara hiçbir þey anlatmazdý.1[ !Ýsa onlara baþka bir benzetme anlattý: 'Göklerin Egemenliði, bir kadýnýn üç ölçek*fx* una karýþtýrdýðý mayaya benzer. Sonunda bütün hamur kabarýr.'$A 'Hardal tohumlarýn en küçüðü olduðu halde, geliþince bahçe bitkilerinin boyunu aþar, aðaç olur. Böylece kuþlar gelip dallarýnda barýnýr.' Ýsa onlara bir benzetme daha anlattý: 'Göklerin Egemenliði, bir adamýn tarlasýna ektiði hardal tanesine benzer' dedi.G Býrakýn biçim vaktine dek birlikte büyüsünler. Biçim vakti orakçýlara, önce deliceleri toplayýn diyeceðim, yakmak için demet yapýn. Buðdayý ise toplayýp ambarýma koyun.> 'U# ' dedi adam. dedi.  'Mal sahibinin köleleri gelip ona þöyle dediler: @~{ Ekin geliþip baþak salýnca, deliceler de göründü.[}/ 'Herkes uyurken, adamýn düþmaný geldi, buðdayýn arasýna delice ekip gitti.y|k Ýsa onlara baþka bir benzetme anlattý: 'Göklerin Egemenliði, tarlasýna iyi tohum eken adama benzer' dedi.{/ Ýyi topraða ekilen tohum ise, sözü iþitip anlayan birine benzer. Böylesi elbette ürün verir, kimi yüz, kimi altmýþ, kimi de otuz kat.'$zA Dikenler arasýnda ekilen de þudur: Sözü iþitir, ama dünyasal kaygýlar ve zenginliðin aldatýcýlýðý sözü boðar ve ürün vermesini engeller. y  vxe Kayalýk yerlere ekilen ise iþittiði sözü hemen sevinçle kabul eden, ama kök salamadýðý için ancak bir süre dayanan kiþidir. Böyle biri Tanrý sözünden ötürü sýkýntý ya da zulme uðrayýnca hemen sendeleyip düþer.,wQ Kim göksel egemenlikle ilgili sözü iþitir de anlamazsa, kötü olan* gelir, onun yüreðine ekileni söker götürür. Yol kenarýna ekilen tohum iþte budur.:vo 'Þimdi ekinciyle ilgili benzetmeyi siz dinleyin.Hu  Size doðrusunu söyleyeyim, nice peygamberler, nice doðru kiþiler sizin gördüklerinizi görmek istediler, ama göremediler. Sizin iþittiklerinizi iþitmek istediler, ama iþitemediler.Qt 'Ama ne mutlu size ki, gözleriniz görüyor, kulaklarýnýz iþitiyor!osW Çünkü bu halkýn yüreði duygusuzlaþtý, Kulaklarý aðýrlaþtý. Gözlerini kapadýlar. Öyle ki, gözleri görmesin, Kulaklarý duymasýn, yürekleri anlamasýn Ve bana dönmesinler. Dönselerdi, onlarý iyileþtirirdim.>1r[ 'Böylece Yeþaya'nýn peygamberlik sözü onlar için gerçekleþmiþ oldu: zpm Çünkü kimde varsa, ona daha çok verilecek, bolluða kavuþturulacak. Ama kimde yoksa, elindeki de alýnacak.o Ýsa þöyle yanýtladý: 'Göklerin Egemenliði'nin sýrlarýný bilme ayrýcalýðý size verildi, ama onlara verilmedi.`n9 Öðrencileri gelip Ýsa'ya, 'Halka neden benzetmelerle konuþuyorsun?' diye sordular.!m= Kulaðý olan iþitsin!'nlU Kimi ise iyi topraða düþtü. Bazýsý yüz, bazýsý altmýþ, bazýsý da otuz kat ürün verdi.Qk Kimi, dikenler arasýna düþtü. Dikenler büyüdü, filizleri boðdu._j7 Ne var ki, güneþ doðunca kavruldular, kök salamadýklarý için kuruyup gittiler.giG Kimi, topraðý az, kayalýk yerlere düþtü; toprak derin olmadýðýndan hemen filizlendi.Wh' Ektiði tohumlardan kimi yol kenarýna düþtü. Kuþlar gelip bunlarý yedi.pgY Ýsa onlara benzetmelerle birçok þey anlattý. 'Bakýn' dedi, 'Ekincinin biri tohum ekmeye çýktý.f Çevresinde büyük bir kalabalýk toplandý. Bu yüzden Ýsa tekneye binip oturdu. Bütün kalabalýk kýyýda duruyordu.He  Ayný gün Ýsa evden çýktý, gidip göl kýyýsýnda oturdu.idK 2'Göklerdeki Babam'ýn isteðini kim yerine getirirse, kardeþim, kýzkardeþim ve annem odur.'Wc' 1Eliyle öðrencilerini göstererek, 'Ýþte annem, iþte kardeþlerim!' dedi.cb? 0Ýsa, kendisiyle konuþana, 'Kimdir annem, kimdir kardeþlerim?' karþýlýðýný verdi.oaW /Birisi Ýsa'ya, 'Bak, annenle kardeþlerin dýþarýda duruyor, seninle görüþmek istiyorlar' dedi.y`k .Ýsa daha halka konuþurken, annesiyle kardeþleri geldi. Dýþarýda durmuþ, O'nunla konuþmak istiyorlardý.S_ -Bunun üzerine gider, yanýna kendisinden kötü yedi ruh daha alýr ve eve girip yerleþirler. Böylece o kiþinin son durumu ilkinden beter olur. Bu kötü kuþaðýn baþýna gelecek olan da budur.'^ ,O zaman, <Çýktýðým eve, kendi evime döneyim> der. Eve gelince orayý bomboþ, süpürülmüþ, düzeltilmiþ bulur.Z]- +'Kötü ruh insandan çýkýnca kurak yerlerde dolanýp huzur arar, ama bulamaz.\} *Güney Kraliçesi, yargý günü bu kuþakla birlikte kalkýp bu kuþaðý yargýlayacak. Çünkü kraliçe, Süleyman'ýn bilgece sözlerini dinlemek için dünyanýn ta öbür ucundan gelmiþti. Bakýn, Süleyman'dan daha üstün olan buradadýr.T[! )Ninova halký, yargý günü bu kuþakla birlikte kalkýp bu kuþaðý yargýlayacak. Çünkü Ninovalýlar, Yunus'un çaðrýsý üzerine tövbe ettiler. Bakýn, Yunus'tan daha üstün olan buradadýr.Z! (Yunus, nasýl üç gün üç gece o koca balýðýn karnýnda kaldýysa, Ýnsanoðlu* da üç gün üç gece yerin baðrýnda kalacaktýr.0YY 'Ýsa onlara þu karþýlýðý verdi: 'Kötü ve vefasýz kuþak bir belirti istiyor! Ama ona Peygamber Yunus'un belirtisinden baþka bir belirti gösterilmeyecektir.X &Bunun üzerine bazý din bilginleri ve Ferisiler, 'Öðretmenimiz, senden doðaüstü bir belirti görmek istiyoruz' dediler.`W9 %Kendi sözlerinizle aklanacak, yine kendi sözlerinizle suçlu çýkarýlacaksýnýz.'lVQ $Size þunu söyleyeyim, insanlar söyledikleri her boþ söz için yargý günü hesap verecekler.Uy #Ýyi insan içindeki iyilik hazinesinden iyilik, kötü insan içindeki kötülük hazinesinden kötülük çýkarýr.T "Sizi engerekler soyu! Kötü olan sizler nasýl iyi sözler söyleyebilirsiniz? Çünkü aðýz yürekten taþaný söyler.S !'Ya aðacý iyi, meyvesini de iyi sayýn; ya da aðacý kötü, meyvesini de kötü sayýn. Çünkü her aðaç meyvesinden tanýnýr.-RS Ýnsanoðlu'na* karþý bir söz söyleyen, baðýþlanacak; ama Kutsal Ruh'a karþý bir söz söyleyen, ne bu çaðda, ne de gelecek çaðda baðýþlanacaktýr.Q7 Bunun için size diyorum ki, insanlarýn iþlediði her günah, ettiði her küfür baðýþlanacak; ama Ruh'a edilen küfür baðýþlanmayacaktýr.cP? 'Benden yana olmayan bana karþýdýr. Benimle birlikte toplamayan daðýtýyor demektir.|Oq 'Bir kimse güçlü adamýn evine girip malýný nasýl çalabilir? Ancak onu baðladýktan sonra evini soyabilir.oNW Ama ben cinleri Tanrý'nýn Ruhu'yla kovuyorsam, Tanrý'nýn Egemenliði üzerinize gelmiþ demektir.M5 Eðer ben cinleri Baalzevul'un gücüyle kovuyorsam, sizin adamlarýnýz kimin gücüyle kovuyor? Bu durumda sizi kendi adamlarýnýz yargýlayacak.L Eðer Þeytan Þeytan'ý kovarsa, kendi içinde bölünmüþ demektir. Bu durumda onun egemenliði nasýl ayakta kalabilir?"K= Onlarýn ne düþündüðünü bilen Ýsa þöyle dedi: 'Kendi içinde bölünen ülke yýkýlýr. Kendi içinde bölünen kent ya da ev ayakta kalamaz.tJa Ferisiler bunu duyunca, 'Bu adam cinleri, ancak cinlerin önderi Baalzevul'un* gücüyle kovuyor' dediler.gIG Bütün kalabalýk þaþýrýp kaldý. 'Bu, Davut'un Oðlu* olabilir mi?' diye soruyorlardý.Hy Daha sonra Ýsa'ya kör ve dilsiz bir cinli getirdiler. Ýsa adamý iyileþtirdi. Adam konuþmaya, görmeye baþladý.3Ga Uluslar da O'nun adýna umut baðlayacak.'qF[ Ezilmiþ kamýþý kýrmayacak, Tüten fitili söndürmeyecek, Ve sonunda adaleti zafere ulaþtýracak.ME Çekiþip baðýrmayacak, Sokaklarda kimse O'nun sesini duymayacak. D  uCc Bu, Peygamber Yeþaya aracýlýðýyla bildirilen þu söz yerine gelsin diye oldu: 'Ýþte Kulum, O'nu ben seçtim. Gönlümün hoþnut olduðu sevgili Kulum O'dur. Ruhum'u O'nun üzerine koyacaðým, O da adaleti uluslara bildirecek.?By Kim olduðunu açýklamamalarý için onlarý uyardý.nAU Ýsa bunu bildiði için oradan ayrýldý. Birçok kiþi ardýndan gitti. Ýsa hepsini iyileþtirdi.`@9 Bunun üzerine Ferisiler dýþarý çýktýlar, Ýsa'yý yok etmek için anlaþtýlar.h?I Sonra adama, 'Elini uzat' dedi. Adam elini uzattý. Eli öteki gibi yine sapasaðlam oluverdi.i>K Ýnsan koyundan çok daha deðerlidir! Demek ki, Þabat Günü iyilik yapmak Yasa'ya uygundur.'= Ýsa onlara þu karþýlýðý verdi: 'Hanginizin bir koyunu olur da Þabat Günü çukura düþerse onu tutup çýkarmaz?(<I Orada eli sakat bir adam vardý. Ýsa'yý suçlamak amacýyla kendisine, 'Þabat Günü bir hastayý iyileþtirmek Kutsal Yasa'ya uygun mudur?' diye sordular.9;m Ýsa oradan ayrýlýp onlarýn havrasýna gitti.@:{ Çünkü Ýnsanoðlu* Þabat Günü'nün de Rabbi'dir.'~9u Eðer siz, sözünün anlamýný bilseydiniz, suçsuzlarý yargýlamazdýnýz.O8 Size þunu söyleyeyim, burada tapýnaktan daha üstün bir þey var.&7E Ayrýca kâhinlerin her hafta tapýnakta Þabat Günü'yle ilgili buyruðu çiðnedikleri halde suçlu sayýlmadýklarýný Kutsal Yasa'da okumadýnýz mý? 6 'Tanrý'nýn evine girdi, kendisinin ve yanýndakilerin yemesi yasak olan, ancak kâhinlerin yiyebileceði adak ekmeklerini* yedi.r5] Ýsa onlara, 'Davut'la yanýndakiler acýkýnca Davut'un ne yaptýðýný okumadýnýz mý?' diye sordu.k4O Bunu gören Ferisiler Ýsa'ya, 'Bak, öðrencilerin Þabat Günü yasak olaný yapýyor' dediler.3  O sýralarda, bir Þabat Günü* Ýsa ekinler arasýndan geçiyordu. Öðrencileri acýkýnca baþaklarý koparýp yemeye baþladýlar.;2q Boyunduruðumu taþýmak kolay, yüküm hafiftir.'1 Boyunduruðumu yüklenin, benden öðrenin. Çünkü ben yumuþak huylu, alçakgönüllüyüm. Böylece canlarýnýz rahata kavuþur.]03 'Ey bütün yorgunlar ve yükü aðýr olanlar! Bana gelin, ben size rahat veririm.0/Y 'Babam her þeyi bana teslim etti. Oðul'u, Baba'dan baþka kimse tanýmaz. Baba'yý da Oðul'dan ve Oðul'un O'nu tanýtmak istediði kiþilerden baþkasý tanýmaz.).M Evet Baba, senin isteðin buydu.8-i Ýsa bundan sonra þöyle dedi: 'Baba, yerin ve göðün Rabbi! Bu gerçekleri bilge ve akýllý kiþilerden gizleyip küçük çocuklara açtýðýn için sana þükrederim.i,K Sana þunu söyleyeyim, yargý günü senin halin Sodom bölgesinin halinden beter olacaktýr!'H+  Ya sen, ey Kefarnahum, göðe mi çýkarýlacaksýn? Hayýr, ölüler diyarýna indirileceksin! Çünkü sende yapýlan mucizeler Sodom'da yapýlmýþ olsaydý, bugüne dek ayakta kalýrdý.j*M Size þunu söyleyeyim, yargý günü sizin haliniz Sur ve Sayda'nýn halinden beter olacaktýr! )  ;(o Sonra Ýsa, mucizelerinin çoðunu yapmýþ olduðu kentleri, tövbe etmedikleri için þöyle azarlamaya baþladý: 'Vay haline, ey Horazin! Vay haline, ey Beytsayda! Sizlerde yapýlan mucizeler Sur ve Sayda'da yapýlmýþ olsaydý, çoktan çul* kuþanýp kül içinde oturarak tövbe etmiþ olurlardý.Z'- Ýnsanoðlu* geldiði zaman yiyip içti. Bu kez de diyorlar ki, <Þu obur ve ayyaþ adama bakýn! Vergi görevlileri* ve günahkârlarla dost oldu!> Ne var ki bilgelik, ortaya koyduðu iþlerle doðrulanýr.'U&# Yahya geldiði zaman oruç tutup içkiden kaçýndý, ona diyorlar. %  ,$Q 'Bu kuþaðýn insanlarýný neye benzeteyim? Çarþý meydanlarýnda oturup arkadaþlarýna, !#= Kulaðý olan, iþitsin!F" Eðer bunu kabul etmek isterseniz, gelecek olan Ýlyas odur.\!1 Yahya'ya dek bütün peygamberlerle Kutsal Yasa, olacaklarý önceden bildirdiler. + Vaftizci Yahya'nýn ortaya çýktýðý günden bu yana Göklerin Egemenliði zorlanýyor, zorlu kiþiler onu ele geçirmeye çalýþýyor*fx*.K Size doðrusunu söyleyeyim, kadýndan doðanlar arasýnda Vaftizci Yahya'dan daha üstün biri çýkmamýþtýr. Bununla birlikte, Göklerin Egemenliði'nde en küçük olan ondan üstündür.fE <Ýþte, habercimi senin önünden gönderiyorum; O önden gidip senin yolunu hazýrlayacak>  Öyleyse ne görmeye gittiniz? Bir peygamber mi? Evet! Size þunu söyleyeyim, gördüðünüz kiþi peygamberden de üstündür.   Söyleyin, ne görmeye gittiniz? Pahalý giysiler giymiþ bir adam mý? Oysa pahalý giysi giyenler, kral saraylarýnda bulunur.%C Yahya'nýn öðrencileri ayrýlýrken Ýsa halka Yahya'dan söz etmeye baþladý. 'Çöle ne görmeye gittiniz?' dedi. 'Rüzgarda sallanan bir kamýþ mý?:o Benden ötürü sendeleyip düþmeyene ne mutlu!'.U Körlerin gözleri açýlýyor, kötürümler yürüyor, cüzamlýlar temiz kýlýnýyor, saðýrlar iþitiyor, ölüler diriliyor ve Müjde yoksullara duyuruluyor.dA Ýsa onlara þöyle karþýlýk verdi: 'Gidin, iþitip gördüklerinizi Yahya'ya bildirin.   D Tutukevinde bulunan Yahya, Mesih'in yaptýðý iþleri duyunca, O'na gönderdiði öðrencileri aracýlýðýyla þunu sordu: 'Gelecek Olan sen misin, yoksa baþkasýný mý bekleyelim?' + Ýsa, on iki öðrencisine bu buyruklarý verdikten sonra onlarýn kentlerinde öðretmek ve Tanrý sözünü duyurmak üzere oradan ayrýldý.1 *Bu sýradan kiþilerden birine, öðrencim olduðu için bir bardak soðuk su bile veren, size doðrusunu söyleyeyim, ödülsüz kalmayacaktýr.'E )Bir peygamberi peygamber olduðu için kabul eden, peygambere yaraþan bir ödül alacaktýr. Doðru birini doðru olduðu için kabul eden, doðru kiþiye yaraþan bir ödül alacaktýr.hI ('Sizi kabul eden beni kabul etmiþ olur. Beni kabul eden de beni göndereni kabul etmiþ olur.a; 'Canýný kurtaran onu yitirecek. Canýný benim uðruma yitiren ise onu kurtaracaktýr.K &Çarmýhýný yüklenip ardýmdan gelmeyen bana layýk deðildir.#? %Annesini ya da babasýný beni sevdiðinden çok seven bana layýk deðildir. Oðlunu ya da kýzýný beni sevdiðinden çok seven bana layýk deðildir.7i $<Ýnsanýn düþmaný kendi ev halký olacak.>o W #Çünkü ben babayla oðulun, anneyle kýzýn, gelinle kaynananýn arasýna ayrýlýk sokmaya geldim.i K "'Yeryüzüne barýþ getirmeye geldiðimi sanmayýn! Barýþ deðil, kýlýç getirmeye geldim.k O !Ýnsanlarýn önünde beni inkâr edeni, ben de göklerdeki Babam'ýn önünde inkâr edeceðim.'  'Ýnsanlarýn önünde beni açýkça kabul eden herkesi, ben de göklerdeki Babam'ýn önünde açýkça kabul edeceðim.J   Onun için korkmayýn, siz birçok serçeden daha deðerlisiniz.I  Size gelince, baþýnýzdaki bütün saçlar bile sayýlýdýr.yk Ýki serçe bir meteliðe satýlmýyor mu? Ama Babanýz'ýn izni olmadan bunlardan bir teki bile yere düþmez. Bedeni öldüren, ama caný öldüremeyenlerden korkmayýn. Caný da bedeni de cehennemde mahvedebilen Tanrý'dan korkun.~u Size karanlýkta söylediklerimi, siz gün ýþýðýnda söyleyin. Kulaðýnýza fýsýldananý, damlardan duyurun. 'Bu yüzden onlardan korkmayýn. Çünkü örtülü olup da açýða çýkarýlmayacak, gizli olup da bilinmeyecek hiçbir þey yoktur."= Öðrencinin öðretmeni gibi, kölenin de efendisi gibi olmasý yeterlidir. Ýnsanlar evin efendisine Baalzevul* derlerse, ev halkýna neler demezler!'K 'Öðrenci öðretmeninden, köle efendisinden üstün deðildir.3_ Bir kentte size zulmettikleri zaman ötekine kaçýn. Size doðrusunu söyleyeyim, Ýnsanoðlu* gelinceye dek Ýsrail'in bütün kentlerini dolaþmýþ olmayacaksýnýz.gG Benim adýmdan ötürü herkes sizden nefret edecek. Ama sonuna kadar dayanan kurtulacaktýr.~u 'Kardeþ kardeþi, baba çocuðunu ölüme teslim edecek. Çocuklar anne babaya baþkaldýrýp onlarý öldürtecek.^~5 Çünkü konuþan siz deðil, aracýlýðýnýzla konuþan Babanýz'ýn Ruhu olacak.}! Sizleri mahkemeye verdiklerinde, neyi nasýl söyleyeceðinizi düþünerek kaygýlanmayýn. Ne söyleyeceðiniz o anda size bildirilecek.{|o Benden ötürü valilerin, krallarýn önüne çýkarýlacak, böylece onlara ve uluslara tanýklýk edeceksiniz.e{C Ýnsanlardan sakýnýn. Çünkü sizi mahkemelere verecek, havralarýnda kamçýlayacaklar.sz_ 'Ýþte, sizi koyunlar gibi kurtlarýn arasýna gönderiyorum. Yýlan gibi zeki, güvercin gibi saf olun.zym Size doðrusunu söyleyeyim, yargý günü o kentin hali Sodom'la Gomora bölgesinin halinden beter olacaktýr.'zxm Sizi kabul etmez, sözlerinizi dinlemezlerse o evden ya da kentten ayrýlýrken, ayaklarýnýzýn tozunu silkin.{wo Eðer evdekiler buna layýksa, dilediðiniz esenlik üzerlerinde kalsýn; layýk deðillerse, size geri dönsün.9vm Onun evine girerken, evdekilere esenlik dileyin.ru] Hangi kent ya da köye girerseniz, orada saygýdeðer birini arayýn ve ayrýlýncaya dek onunla kalýn.ztm Yolculuk için ne torba, ne yedek mintan, ne çarýk, ne de deðnek alýn. Çünkü iþçi yiyeceðini hak eder.Gs Kuþaðýnýza altýn, gümüþ, ya da bakýr para koymayýn.r% Hastalarý iyileþtirin, ölüleri diriltin, cüzamlýlarý* temiz kýlýn, cinleri kovun. Karþýlýksýz aldýnýz, karþýlýksýz verin.Tq! Gittiðiniz her yerde Göklerin Egemenliði'nin yaklaþtýðýný duyurun.Dp Bunun yerine, Ýsrail halkýnýn yitik koyunlarýna gidin.o! Ýsa Onikiler'i þu buyrukla halkýn arasýna gönderdi: 'Öteki uluslarýn arasýna girmeyin. Samiriyeliler'in kentlerine de uðramayýn. n   m  !l; Bu on iki elçinin adlarý þöyle: Birincisi Petrus adýyla bilinen Simun, onun kardeþi Andreas, Zebedi'nin oðullarý Yakup ve Yuhanna, Filipus ve Bartalmay, Tomas ve vergi görevlisi Matta, Alfay oðlu Yakup ve Taday, Yurtsever* Simun ve Ýsa'ya ihanet eden Yahuda Ýskariot.6k g Ýsa on iki öðrencisini yanýna çaðýrýp onlara kötü ruhlar üzerinde yetki verdi. Böylece kötü ruhlarý kovacak, her hastalýðý, her illeti iyileþtireceklerdi.gjG &'Bu nedenle ürünün sahibi Rab'be yalvarýn, ürününü kaldýracak iþçiler göndersin.'Ii  %O zaman Ýsa öðrencilerine, 'Ürün bol, ama iþçi az' dedi,rh] $Kalabalýklarý görünce onlara acýdý. Çünkü çobansýz koyunlar gibi þaþkýn ve periþandýlar.%gC #Ýsa bütün kent ve köyleri dolaþarak havralarda öðretiyor, göksel egemenliðin Müjdesi'ni duyuruyor, her hastalýðý, her illeti iyileþtiriyordu.Vf% "Ferisiler ise, 'Cinleri, cinlerin önderinin gücüyle kovuyor' diyorlardý.{eo !Cin kovulunca adamýn dili çözüldü. Halk hayret içinde, 'Ýsrail'de böylesi hiç görülmemiþtir' diyordu.@d{ Adamlar çýkarken Ýsa'ya dilsiz bir cinli getirdiler. Z~~~-}||{{zzczyyBxww@vQuuttsrrPqq=ppBooGonn0mmGll'kkIjj\jihhggg1g feeRdqdddcbb2a~``*`_p^^m]]"\[[%ZZ'YYuYXjXWWVVKUU7TTtTSjSRNQEQ8PP2ONNoMM:LLKK5JJ[JNIIFHH[GGcFFtEDDRCC}CBBAAA+@@e@?>>>7=<<<(;;M:999 88T77u66F555-4333022S11t00i0 /S..---,, +**P)((n'''0&&&;%s$$##6""W"! ( v#sG[8cIxpgZZOz> z   ? 6 ) y)V{}dpABudalalar, körler! Hangisi daha önemli, altýn mý, altýný kutsal kýlan tapýnak mý?;oo'Vay halinize kör kýlavuzlar! Diyorsunuz ki, [n/'Vay halinize ey din bilginleri ve Ferisiler, ikiyüzlüler! Tek bir kiþiyi dininize döndürmek için denizleri, kýtalarý dolaþýrsýnýz. Dininize döneni de kendinizden iki kat cehennemlik yaparsýnýz. m [l/ 'Vay halinize ey din bilginleri ve Ferisiler, ikiyüzlüler! Göklerin Egemenliði'nin kapýsýný insanlarýn yüzüne kapýyorsunuz; ne kendiniz içeri giriyor, ne de girmek isteyenleri býrakýyorsunuz!*fx*Ok Kendini yücelten alçaltýlacak, kendini alçaltan yüceltilecektir.Dj Aranýzda en üstün olan, ötekilerin hizmetkârý olsun._i7 Kimse sizi <Önder> diye çaðýrmasýn. Çünkü tek önderiniz var, O da Mesih'tir.ah; Yeryüzünde kimseye demeyin. Çünkü tek Babanýz var, O da göksel Baba'dýr.rg]'Kimse sizi diye çaðýrmasýn. Çünkü sizin tek öðretmeniniz var ve hepiniz kardeþsiniz.qf[Meydanlarda selamlanmaktan ve insanlarýn kendilerini diye çaðýrmalarýndan zevk duyarlar.Ze-Þölenlerde baþköþeye, havralarda en seçkin yerlere kurulmaya bayýlýrlar.d!'Yaptýklarýnýn tümünü gösteriþ için yaparlar. Örneðin, hamaillerini*fx* büyük, giysilerinin püsküllerini*fx* uzun yaparlar.2c]Aðýr ve taþýnmasý güç yükleri baðlayýp baþkalarýnýn sýrtýna yüklerler, kendileriyse bu yükleri taþýmak için parmaklarýný bile oynatmak istemezler.+bOBu nedenle size söylediklerinin tümünü yapýn ve yerine getirin, ama onlarýn yaptýklarýný yapmayýn. Çünkü söyledikleri þeyleri kendileri yapmazlar. a ` Bundan sonra Ýsa halka ve öðrencilerine þöyle seslendi: 'Din bilginleri* ve Ferisiler* Musa'nýn kürsüsünde otururlar.y_k.Ýsa'ya hiç kimse karþýlýk veremedi. O günden sonra artýk kimse de O'na bir þey sormaya cesaret edemedi.T^!-Davut O'ndan Rab diye söz ettiðine göre, O nasýl Davut'un Oðlu olur?'j]M,\+Ýsa þöyle dedi: 'O halde nasýl oluyor da Davut, Ruh'tan esinlenerek O'ndan diye söz ediyor? Þöyle diyor Davut: [ *Zw)Ferisiler toplu haldeyken Ýsa onlara þunu sordu: 'Mesih'le* ilgili olarak ne düþünüyorsunuz? O kimin oðludur?'WY'(Kutsal Yasa'nýn tümü ve peygamberlerin sözleri bu iki buyruða dayanýr.'VX%'Ýlkine benzeyen ikinci buyruk da þudur: /WY&Ýþte ilk ve en önemli buyruk budur.V%Ýsa ona þu karþýlýðý verdi: ' U $T/#Onlardan biri, bir Kutsal Yasa uzmaný, Ýsa'yý denemek amacýyla O'na þunu sordu: 'Öðretmenim, Kutsal Yasa'da en önemli buyruk hangisidir?'XS)"Ferisiler, Ýsa'nýn Sadukiler'i susturduðunu duyunca bir araya toplandýlar.ER!Bunlarý iþiten halk, O'nun öðretiþine þaþýp kaldý.Q diyor. Tanrý ölülerin deðil, dirilerin Tanrýsý'dýr.'jPMÖlülerin dirilmesi konusuna gelince, Tanrý'nýn size bildirdiði þu sözü okumadýnýz mý?cO?'Diriliþten sonra insanlar ne evlenir, ne de evlendirilir, gökteki melekler gibidirler.NÝsa onlara, 'Siz Kutsal Yazýlar'ý ve Tanrý'nýn gücünü bilmediðiniz için yanýlýyorsunuz' diye karþýlýk verdi.}MsBuna göre diriliþ günü kadýn bu yedi kardeþten hangisinin karýsý olacak? Çünkü hepsi de onunla evlendi.'*LOHepsinden sonra kadýn da öldü.NKÝkincisi, üçüncüsü, yedincisine kadar hepsine ayný þey oldu.|JqAramýzda yedi kardeþ vardý. Ýlki evlendi ve öldü. Çocuðu olmadýðýndan karýsýný kardeþine býraktý. I HÖlümden sonra diriliþ olmadýðýný söyleyen Sadukiler*, ayný gün Ýsa'ya gelip þunu sordular: 'Öðretmenimiz, Musa þöyle buyurmuþtur: GGBu sözleri duyunca þaþtýlar, Ýsa'yý býrakýp gittiler.F5'Sezar'ýn' dediler.6EgÝsa, 'Bu resim, bu yazý kimin?' diye sordu.^D5Vergi öderken kullandýðýnýz parayý gösterin bana!' O'na bir dinar getirdiler.lCQÝsa onlarýn kötü niyetlerini bildiðinden, 'Ey ikiyüzlüler!' dedi. 'Beni neden deniyorsunuz?]B3Peki, söyle bize, sence Sezar'a* vergi vermek Kutsal Yasa'ya uygun mu, deðil mi?'A#Hirodes* yanlýlarýyla birlikte gönderdikleri kendi öðrencileri Ýsa'ya gelip, 'Öðretmenimiz' dediler, 'Senin dürüst biri olduðunu, Tanrý yolunu dürüstçe öðrettiðini, kimseyi kayýrmadýðýný biliyoruz. Çünkü insanlar arasýnda ayrým yapmazsýn. @Bunun üzerine Ferisiler çýkýp gittiler. Ýsa'yý, kendi söyleyeceði sözlerle tuzaða düþürmek amacýyla düzen kurdular.@?{'Çünkü çaðrýlanlar çok, ama seçilenler azdýr.',>Q 'O zaman kral, uþaklarýna, <Þunun ellerini ayaklarýný baðlayýn, dýþarýya, karanlýða atýn!> dedi. n=U Ona, diye sorunca, adamýn dili tutuldu.c<? 'Kral konuklarý görmeye geldiðinde, orada düðün giysisi giymemiþ bir adam gördü.;y Böylece köleler yollara döküldü, iyi kötü kimi buldularsa, hepsini topladýlar. Düðün yeri konuklarla doldu.L: Gidin yol kavþaklarýna, kimi bulursanýz düðüne çaðýrýn.>t9a'Sonra kölelerine þöyle dedi: s4_Kral þölene davet ettiklerini çaðýrmak üzere kölelerini gönderdi, ama davetliler gelmek istemedi. 3 2 +Ýsa söz alýp onlara yine benzetmelerle þöyle seslendi: 'Göklerin Egemenliði, oðlu için düðün þöleni hazýrlayan bir krala benzer.r1].O'nu tutuklamak istedilerse de, halkýn tepkisinden korktular. Çünkü halk, O'nu peygamber sayýyordu.0-Baþkâhinler ve Ferisiler, Ýsa'nýn anlattýðý benzetmeleri duyunca bunlarý kendileri için söylediðini anladýlar.s/_,'Bu taþýn üzerine düþen, paramparça olacak; taþ da kimin üzerine düþerse, onu ezip toz edecek.' .+'Bu nedenle size þunu söyleyeyim, Tanrý'nýn Egemenliði sizden alýnacak ve bunun ürünlerini yetiþtiren bir ulusa verilecek.Q-*Ýsa onlara þunu sordu: 'Kutsal Yazýlar'da þu sözleri hiç okumadýnýz mý? A,{)Ýsa'ya þu karþýlýðý verdiler: 'Bu korkunç adamlarý korkunç bir þekilde yok edecek; baðý da, ürününü kendisine zamanýnda verecek olan baþka baðcýlara kiralayacak.'K+(Bu durumda baðýn sahibi geldiði zaman baðcýlara ne yapacak?'@*{'Böylece onu yakaladýlar, baðdan atýp öldürdüler.)&'Ama baðcýlar adamýn oðlunu görünce birbirlerine, dediler.S(%Sonunda bað sahibi, diyerek baðcýlara onu yolladý.t'a$Bað sahibi bu kez ilkinden daha çok sayýda köle yolladý. Baðcýlar bunlara da ayný þeyi yaptýlar.m&S#Baðcýlar adamýn kölelerini yakaladý, birini dövdü, birini öldürdü, ötekini de taþladý.q%["Baðbozumu yaklaþýnca, üründen kendisine düþeni almalarý için kölelerini baðcýlara yolladý.Z$-!'Bir benzetme daha dinleyin: Toprak sahibi bir adam, bað dikti, çevresini çitle çevirdi, üzüm sýkma çukuru kazdý, bir de bekçi kulesi yaptý. Sonra baðý baðcýlara kiralayýp yolculuða çýktý.C# 'Yahya size doðruluk yolunu göstermeye geldi, ona inanmadýnýz. Oysa vergi görevlileriyle fahiþeler ona inandýlar. Siz bunu gördükten sonra bile piþman olup ona inanmadýnýz.'K"'Ýkisinden hangisi babasýnýn isteðini yerine getirmiþ oldu?'`!9'Adam ikinci oðluna gidip ayný þeyi söyledi. O, dedi, ama gitmedi.> w'Oðlu, dedi. Ama sonra piþman olup gitti.}'Ama þuna ne dersiniz? Bir adamýn iki oðlu vardý. Adam birincisine gidip, dedi.4cÝsa'ya, 'Bilmiyoruz' diye yanýt verdiler.{oYok eðer <Ýnsanlardan> dersek... Halkýn tepkisinden korkuyoruz. Çünkü herkes Yahya'yý peygamber sayýyor.'a;Yahya'nýn vaftiz etme yetkisi*fx* nereden geldi, Tanrý'dan mý*fx*, insanlardan mý?''GÝsa onlara þu karþýlýðý verdi: 'Ben de size bir soru soracaðým. Bana yanýt verirseniz, ben de size bunlarý hangi yetkiyle yaptýðýmý söylerim.LÝsa tapýnaða girmiþ öðretiyordu. Bu sýrada baþkâhinler ve halkýn ileri gelenleri O'nun yanýna gelerek, 'Bunlarý hangi yetkiyle yapýyorsun, bu yetkiyi sana kim verdi?' diye sordular.FÝmanla dua ederseniz, dilediðiniz her þeyi alýrsýnýz.'s_Ýsa onlara þu karþýlýðý verdi: 'Size doðrusunu söyleyeyim, eðer imanýnýz olur da kuþku duymazsanýz, yalnýz incir aðacýna olaný yapmakla kalmazsýnýz; þu daða, derseniz, dediðiniz olacaktýr.veÖðrenciler bunu görünce þaþkýna döndüler. 'Ýncir aðacý birdenbire nasýl kurudu?' diye sordular.NYol kenarýnda gördüðü bir incir aðacýna yaklaþtý. Aðaçta yapraktan baþka bir þey bulamayýnca aðaca, 'Artýk sonsuza dek sende meyve yetiþmesin!' dedi. Ýncir aðacý o anda kurudu.;qÝsa sabah erkenden kente dönerken acýkmýþtý.]3Ýsa onlarý býrakýp kentten çýktý. Beytanya'ya dönüp geceyi orada geçirdi.MÝsa'ya, 'Bunlarýn ne söylediðini duyuyor musun?' diye sordular./WNe var ki, baþkâhinlerle din bilginleri, O'nun yarattýðý harikalarý ve tapýnakta, 'Davut Oðlu'na hozana!' diye baðýran çocuklarý görünce öfkelendiler.RÝsa tapýnaktayken kendisine gelen kör ve kötürümleri iyileþtirdi.uc Onlara þöyle dedi: ' diye yazýlmýþtýr. Ama siz onu haydut inine çevirdiniz!'4a Ýsa, tapýnaðýn avlusuna girerek oradaki bütün alýcý ve satýcýlarý dýþarý kovdu. Para bozanlarýn* masalarýný, güvercin satanlarýn sehpalarýný devirdi.Y+ Kalabalýklar, 'Bu, Celile'nin Nasýra Kenti'nden Peygamber Ýsa'dýr' diyordu.Y + Ýsa Yeruþalim'e girdiði zaman bütün kent, 'Bu kimdir?' diyerek çalkandý.) K Önden giden ve arkadan gelen kalabalýklar þöyle baðýrýyorlardý: 'Davut Oðlu'na hozana*! Rab'bin adýyla gelene övgüler olsun, En yücelerde hozana!'~ uHalkýn büyük bir bölümü giysilerini yolun üzerine serdi. Bazýlarý da aðaçlardan dal kesip yola seriyordu.Y +Eþekle sýpayý getirip üzerlerine giysilerini yaydýlar, Ýsa sýpaya bindi.M Öðrenciler gidip Ýsa'nýn kendilerine buyurduðu gibi yaptýlar.'Siyon* kýzýna deyin ki, <Ýþte, alçakgönüllü Kralýn, Eþeðe, evet sýpaya, Eþek yavrusuna binmiþ Sana geliyor.> 'Z-Bu olay, peygamber aracýlýðýyla bildirilen þu söz yerine gelsin diye oldu:hISize bir þey diyen olursa, dersiniz.'  ! =Yeruþalim'e yaklaþýp Zeytin Daðý'nýn yamacýndaki Beytfaci Köyü'ne geldiklerinde Ýsa, iki öðrencisini önden gönderdi. Onlara, 'Karþýnýzdaki köye gidin' dedi, 'Hemen orada baðlý bir diþi eþek ve yanýnda bir sýpa bulacaksýnýz. Onlarý çözüp bana getirin.ta"Ýsa onlara acýdý, gözlerine dokundu. O anda yeniden görmeye baþladýlar ve O'nun ardýndan gittiler.<s!Onlar da, 'Ya Rab, gözlerimiz açýlsýn' dediler.]3 Ýsa durup onlarý çaðýrdý. 'Sizin için ne yapmamý istiyorsunuz?' diye sordu.Kalabalýk onlarý azarlayarak susturmak istediyse de onlar, 'Ya Rab, ey Davut Oðlu, halimize acý!' diyerek daha çok baðýrdýlar.#Yol kenarýnda oturan iki kör, Ýsa'nýn oradan geçmekte olduðunu duyunca, 'Ya Rab, ey Davut Oðlu*, halimize acý!' diye baðýrdýlar.U~#Eriha'dan ayrýlýrlarken büyük bir kalabalýk Ýsa'nýn ardýndan gitti.}{Nitekim Ýnsanoðlu*, hizmet edilmeye deðil, hizmet etmeye ve canýný birçoklarý için fidye olarak vermeye geldi.'A|}Aranýzda birinci olmak isteyen, ötekilerin kulu olsun.l{QSizin aranýzda böyle olmayacak. Aranýzda büyük olmak isteyen, ötekilerin hizmetkârý olsun./zWAma Ýsa onlarý yanýna çaðýrýp þöyle dedi: 'Bilirsiniz ki, uluslarýn önderleri onlara egemen kesilir, ileri gelenleri de aðýrlýklarýný hissettirirler.;yqBunu iþiten on öðrenci iki kardeþe kýzdýlar.Ix Ýsa onlara, 'Elbette benim kâsemden içeceksiniz' dedi, 'Ama saðýmda ya da solumda oturmanýza izin vermek benim elimde deðil. Babam bu yerleri belirli kiþiler için hazýrlamýþtýr.'ww'Siz ne dilediðinizi bilmiyorsunuz' diye karþýlýk verdi Ýsa. 'Benim içeceðim kâseden* siz içebilir misiniz?'3vaÝsa kadýna, 'Ne istiyorsun?' diye sordu.u7O sýrada Zebedi oðullarýnýn annesi oðullarýyla birlikte Ýsa'ya yaklaþtý. Önünde yere kapanarak kendisinden bir dileði olduðunu söyledi.t)O'nunla alay etmeleri, kamçýlayýp çarmýha germeleri için O'nu öteki uluslara teslim edecekler. Ne var ki O, üçüncü gün dirilecek.' s rÝsa Yeruþalim'e giderken, yolda on iki öðrencisini bir yana çekip onlara özel olarak þunu söyledi: 'Þimdi Yeruþalim'e gidiyoruz. Ýnsanoðlu*, baþkâhinlerin ve din bilginlerinin eline teslim edilecek, onlar da O'nu ölüm cezasýna çarptýracaklar.Mq'Ýþte böylece sonuncular birinci, birinciler de sonuncu olacak.'epCKendi paramla istediðimi yapmaya hakkým yok mu? Yoksa cömertliðimi kýskanýyor musun?>KoHakkýný al, git! Sana verdiðimi sonuncuya da vermek istiyorum.n 'Bað sahibi onlardan birine þöyle karþýlýk verdi: dediler. Fl Paralarýný alýnca bað sahibine söylenmeye baþladýlar:jkM Ýlk baþlayanlar gelince daha çok alacaklarýný sandýlar, ama onlara da birer dinar verildi.Tj! 'Saat beþe doðru iþe baþlayanlar gelip kâhyadan birer dinar aldýlar.i'Akþam olunca, baðýn sahibi kâhyasýna, <Ýþçileri çaðýr> dedi. /hY' dediler.gSaat beþe doðru çýkýnca, orada duran baþka iþçiler gördü. Onlara, diye sordu. f leQOnlara, dedi, onlar da baða gittiler.qd['Saat* dokuza doðru tekrar dýþarý çýktý, çarþý meydanýnda boþ duran baþka adamlar gördü.Xc)Adam, iþçilerle günlüðü bir dinara anlaþýp onlarý baðýna gönderdi.ub e'Göklerin Egemenliði, sabah erkenden baðýnda çalýþacak iþçi aramaya çýkan toprak sahibine benzer.`a9Ne var ki, birincilerin birçoðu sonuncu, sonuncularýn birçoðu da birinci olacak.'G`Benim adým uðruna evlerini, kardeþlerini, anne ya da babasýný, çocuklarýný ya da topraklarýný býrakan herkes, bunlarýn yüz katýný elde edecek ve sonsuz yaþamý miras alacak.m_SÝsa onlara, 'Size doðrusunu söyleyeyim' dedi, 'Her þey yenilendiðinde, Ýnsanoðlu* görkemli tahtýna oturduðunda, siz, evet ardýmdan gelen sizler, on iki tahta oturup Ýsrail'in on iki oymaðýný yargýlayacaksýnýz.{^oBunun üzerine Petrus O'na, 'Bak' dedi, 'Biz her þeyi býrakýp senin ardýndan geldik, kazancýmýz ne olacak?'l]QÝsa onlara bakarak, 'Ýnsanlar için bu imkânsýz, ama Tanrý için her þey mümkündür' dedi.k\OBunu iþiten öðrenciler büsbütün þaþýrdýlar, 'Öyleyse kim kurtulabilir?' diye sordular.[Yine þunu söyleyeyim ki, devenin iðne deliðinden geçmesi, zenginin Tanrý Egemenliði'ne girmesinden daha kolaydýr.'wZgÝsa öðrencilerine, 'Size doðrusunu söyleyeyim' dedi, 'Zengin kiþi Göklerin Egemenliði'ne zor girecek.lYQGenç adam bu sözleri iþitince üzüntü içinde oradan uzaklaþtý. Çünkü çok malý vardý.(XIÝsa ona, 'Eðer eksiksiz olmak istiyorsan, git, varýný yoðunu sat, parasýný yoksullara ver; böylece göklerde hazinen olur. Sonra gel, beni izle' dedi.WW'Genç adam, 'Bunlarýn hepsini yerine getirdim' dedi, 'Daha ne eksiðim var?' V .UW'Hangi buyruklarý?' diye sordu adam.#T?Ýsa, 'Bana neden iyilik hakkýnda soru soruyorsun?' dedi. 'Ýyi olan yalnýz biri var. Yaþama kavuþmak istiyorsan, O'nun buyruklarýný yerine getir.'SyAdamýn biri Ýsa'ya gelip, 'Öðretmenim, sonsuz yaþama kavuþmak için nasýl bir iyilik yapmalýyým?' diye sordu.FREllerini onlarýn üzerine koyduktan sonra oradan ayrýldý. Q $PA O sýrada bazýlarý küçük çocuklarý Ýsa'nýn yanýna getirdiler; ellerini onlarýn üzerine koyup dua etmesini istediler. Öðrenciler onlarý azarlayýnca Ýsa, 'Býrakýn çocuklarý' dedi. 'Bana gelmelerine engel olmayýn! Çünkü Göklerin Egemenliði böylelerinindir.'6Oe 'Çünkü kimisi doðuþtan hadýmdýr, kimisi insanlar tarafýndan hadým edilir, kimisi de Göklerin Egemenliði uðruna kendini hadým sayar. Bunu kabul edebilen etsin!'vNe Ýsa onlara, 'Herkes bu sözü kabul edemez, ancak Tanrý'nýn güç verdiði kiþiler kabul edebilir' dedi.vMe Öðrenciler Ýsa'ya, 'Eðer erkekle karýsý arasýndaki iliþki buysa, hiç evlenmemek daha iyi!' dediler.4La Ben size þunu söyleyeyim, karýsýný fuhuþtan baþka bir nedenle boþayýp baþkasýyla evlenen, zina etmiþ olur. Boþanan kadýnla evlenen de zina etmiþ olur*fx*.' KÝsa onlara, 'Ýnatçý olduðunuz için Musa karýlarýnýzý boþamanýza izin verdi' dedi. 'Baþlangýçta bu böyle deðildi.JFerisiler Ýsa'ya, 'Öyleyse' dediler, 'Musa neden erkeðin boþanma belgesi verip karýsýný boþayabileceðini söyledi?'wIgÞöyle ki, onlar artýk iki deðil, tek bedendir. O halde Tanrý'nýn birleþtirdiðini, insan ayýrmasýn.' H GÝsa þu karþýlýðý verdi: 'Kutsal Yazýlar'ý okumadýnýz mý? Yaradan baþlangýçtan <Ýnsanlarý erkek ve diþi olarak yarattý> ve þöyle dedi: 1F[Ýsa'nýn yanýna gelen bazý Ferisiler*, O'nu denemek amacýyla þunu sordular: 'Bir adamýn, herhangi bir nedenle karýsýný boþamasý Kutsal Yasa'ya uygun mudur?'bE=Büyük halk topluluklarý da O'nun ardýndan gitti. Hasta olanlarý orada iyileþtirdi.D Ýsa konuþmasýný bitirdikten sonra Celile'den ayrýlýp Yahudiye'nin* Þeria Irmaðý'nýn karþý yakasýndaki topraklarýna geçti.pCY#'Eðer her biriniz kardeþini gönülden baðýþlamazsa, göksel Babam da size öyle davranacaktýr.'_B7"Bu öfkeyle efendisi, bütün borcunu ödeyinceye dek onu iþkencecilere teslim etti.\A1!Benim sana acýdýðým gibi, senin de köle arkadaþýna acýman gerekmez miydi?>@ 'Bunun üzerine efendisi köleyi yanýna çaðýrdý. dedi. 5Ama ilk köle bunu reddetti. Gitti, borcunu ödeyinceye dek adamý zindana kapattý.d=ABu köle yüzüstü yere kapandý, diye yalvardý.<7'Ama köle çýkýp gitti, kendisine yüz dinar borcu olan baþka bir köleye rastladý. Onu yakalayýp, diyerek boðazýna sarýldý.J; Efendisi köleye acýdý, borcunu baðýþlayýp onu salýverdi._:7Köle yere kapanýp efendisine, dedi.9)Kölenin ödeme gücü olmadýðýndan efendisi onun, karýsýnýn, çocuklarýnýn ve bütün malýnýn satýlýp borcun ödenmesini buyurdu.j8MKral hesap görmeye baþladýðýnda kendisine, borcu on bin talantý bulan bir köle getirildi.`79Þöyle ki, Göklerin Egemenliði, köleleriyle hesaplaþmak isteyen bir krala benzer.J6 Ýsa, 'Yedi kez deðil' dedi. 'Yetmiþ kere yedi kez derim sana.5#Bunun üzerine Petrus Ýsa'ya gelip, 'Ya Rab' dedi, 'Kardeþim bana karþý kaç kez günah iþlerse onu baðýþlamalýyým? Yedi kez mi?'`49Nerede iki ya da üç kiþi benim adýmla toplanýrsa, ben de orada, aralarýndayým.'-3SYine size þunu söyleyeyim, yeryüzünde aranýzdan iki kiþi, dileyecekleri herhangi bir þey için anlaþýrlarsa, göklerdeki Babam dileklerini yerine getirir.42a'Size doðrusunu söyleyeyim, yeryüzünde baðlayacaðýnýz her þey gökte de baðlanmýþ olacak. Yeryüzünde çözeceðiniz her þey gökte de çözülmüþ olacak. 1Onlarý da dinlemezse, durumu inanlýlar topluluðuna* bildir. Topluluðu da dinlemezse, onu putperest ya da vergi görevlisi* say.0Ama dinlemezse, yanýna bir ya da iki kiþi daha al ki, söylenen her þey iki ya da üç tanýðýn sözüyle doðrulansýn.:/m'Eðer kardeþin sana karþý günah iþlerse, ona git, suçunu kendisine göster. Her þey yalnýz ikinizin arasýnda kalsýn. Kardeþin seni dinlerse, onu kazanmýþ olursun.d.ABunun gibi, göklerdeki Babanýz da bu küçüklerden hiçbirinin kaybolmasýný istemez.'-% Size doðrusunu söyleyeyim, eðer onu bulursa, yolunu þaþýrmamýþ doksan dokuz koyun için sevindiðinden daha çok onun için sevinir.(,I 'Siz ne dersiniz? Bir adamýn yüz koyunu olsa ve bunlardan biri yolunu þaþýrsa, doksan dokuzunu daðlarda býrakýp yolunu þaþýraný aramaya gitmez mi? +  5*c 'Bu küçüklerden birini bile hor görmekten sakýnýn! Size þunu söyleyeyim, onlarýn göklerdeki melekleri, göklerdeki Babam'ýn yüzünü her zaman görürler.'*fx*)# Eðer gözün günah iþlemene neden olursa, onu çýkar at. Tek gözle yaþama kavuþman, iki gözle cehennem ateþine atýlmandan iyidir./(W'Eðer elin ya da ayaðýn günah iþlemene neden olursa, onu kesip at. Tek el, tek ayakla yaþama kavuþman, iki elle, iki ayakla sönmez ateþe atýlmandan iyidir.5'cÝnsaný günaha düþüren tuzaklardan ötürü vay dünyanýn haline! Böyle tuzaklarýn olmasý kaçýnýlmazdýr. Ama bu tuzaklara aracýlýk eden kiþinin vay haline!6&e'Ama kim bana iman eden bu küçüklerden birini günaha düþürürse, boynuna kocaman bir deðirmen taþý asýlýp denizin dibine atýlmasý kendisi için daha iyi olur.U%#Böyle bir çocuðu benim adým uðruna kabul eden, beni kabul etmiþ olur.`$9Kim bu çocuk gibi alçakgönüllü olursa, Göklerin Egemenliði'nde en büyük odur. # \"1Ýsa, yanýna küçük bir çocuk çaðýrdý, onu orta yere dikip þöyle dedi: 'Size doðrusunu söyleyeyim, yolunuzdan dönüp küçük çocuklar gibi olmazsanýz, Göklerin Egemenliði'ne asla giremezsiniz.s! aBu sýrada öðrencileri Ýsa'ya yaklaþýp, 'Göklerin Egemenliði'nde en büyük kimdir?' diye sordular.] 3'Ama vergi toplayanlarý gücendirmeyelim. Göle gidip oltaný at. Tuttuðun ilk balýðý çýkar, onun aðzýný aç, dört dirhemlik bir akçe*fx* bulacaksýn. Parayý al, ikimizin vergisi olarak onlara ver.']3Petrus'un, 'Yabancýlardan' demesi üzerine Ýsa, 'O halde oðullar muaftýr' dedi.!=Petrus, 'Ödüyor' dedi.'GKefarnahum'a geldiklerinde, iki dirhemlik tapýnak vergisini*fx* toplayanlar Petrus'a gelip, 'Öðretmeniniz tapýnak vergisini ödemiyor mu?' diye sordular.  !;Celile'de bir araya geldiklerinde Ýsa onlara, 'Ýnsanoðlu*, insanlarýn eline teslim edilecek ve öldürülecek, ama üçüncü gün dirilecek' dedi.  ykÝsa, 'Ýmanýnýz kýt olduðu için' karþýlýðýný verdi. 'Size doðrusunu söyleyeyim, bir hardal tanesi kadar imanýnýz olsa þu daða, derseniz, göçer; sizin için imkânsýz bir þey olmayacaktýr.'*fx*gGSonra öðrenciler tek baþlarýna Ýsa'ya gelip, 'Biz cini neden kovamadýk?' diye sordular.RÝsa cini azarlayýnca, cin çocuktan çýktý, çocuk o anda iyileþti.5Ýsa, 'Ey imansýz ve sapmýþ kuþak!' dedi. 'Sizinle daha ne kadar kalacaðým? Size daha ne kadar katlanacaðým? Çocuðu buraya, bana getirin.'FOnu senin öðrencilerine getirdim, ama iyileþtiremediler.'s_'Ya Rab' dedi, 'Oðlumun haline acý! Sarasý var, çok acý çekiyor. Sýk sýk ateþe, suya düþüyor.c?Kalabalýðýn yanýna vardýklarýnda bir adam Ýsa'ya yaklaþýp önünde diz çöktü.b= O zaman öðrenciler Ýsa'nýn kendilerine Vaftizci Yahya'dan söz ettiðini anladýlar.5c 'Size þunu söyleyeyim, Ýlyas zaten geldi, ama onu tanýmadýlar, ona yapmadýklarýný býrakmadýlar. Ayný þekilde Ýnsanoðlu da onlarýn elinden acý çekecektir.'b= Ýsa, 'Ýlyas gerçekten gelecek ve her þeyi yeniden düzene koyacak' diye yanýtladý.w Öðrencileri O'na þunu sordular: 'Peki, din bilginleri* neden önce Ýlyas'ýn gelmesi gerektiðini söylüyorlar?'{ Daðdan inerlerken Ýsa onlara, 'Ýnsanoðlu* ölümden dirilmeden, gördüklerinizi kimseye söylemeyin' diye buyurdu.I  Baþlarýný kaldýrýnca Ýsa'dan baþka kimseyi göremediler.@ {Ýsa gelip onlara dokundu, 'Kalkýn, korkmayýn!' dedi.S Öðrenciler bunu iþitince, dehþet içinde yüzüstü yere kapandýlar. 7Petrus daha konuþurken parlak bir bulut onlara gölge saldý. Buluttan gelen bir ses, 'Sevgili Oðlum budur, O'ndan hoþnudum. O'nu dinleyin!' dedi. 3Petrus Ýsa'ya, 'Ya Rab' dedi, 'Burada bulunmamýz ne iyi oldu! Ýstersen burada üç çardak kurayým: Biri sana, biri Musa'ya, biri de Ýlyas'a.'U#O anda Musa'yla Ýlyas öðrencilere göründü. Ýsa'yla konuþuyorlardý. Onlarýn gözü önünde Ýsa'nýn görünümü deðiþti. Yüzü güneþ gibi parladý, giysileri ýþýk gibi bembeyaz oldu. }Altý gün sonra Ýsa, yanýna yalnýz Petrus, Yakup ve Yakup'un kardeþi Yuhanna'yý alarak yüksek bir daða çýktý.#?Size doðrusunu söyleyeyim, burada bulunanlar arasýnda, Ýnsanoðlu'nun kendi egemenliði içinde geliþini görmeden ölümü tatmayacak olanlar var.'Ýnsanoðlu*, Babasý'nýn görkemi içinde melekleriyle gelecek ve herkese, yaptýðýnýn karþýlýðýný verecektir.Ýnsan bütün dünyayý kazanýp da canýndan olursa, bunun kendisine ne yararý olur? Ýnsan kendi canýna karþýlýk ne verebilir?jMCanýný kurtarmak isteyen onu yitirecek, canýný benim uðruma yitiren ise onu kurtaracaktýr.Sonra Ýsa, öðrencilerine þunlarý söyledi: 'Ardýmdan gelmek isteyen kendini inkâr etsin, çarmýhýný yüklenip beni izlesin.!Ama Ýsa Petrus'a dönüp, 'Çekil önümden, Þeytan!' dedi, 'Bana engel oluyorsun. Düþüncelerin Tanrý'ya deðil, insana özgüdür.'1Bunun üzerine Petrus O'nu bir kenara çekip azarlamaya baþladý. 'Tanrý korusun, ya Rab! Senin baþýna asla böyle bir þey gelmeyecek!' dedi.j~MBundan sonra Ýsa, kendisinin Yeruþalim'e gitmesi, ileri gelenler, baþkâhinler ve din bilginlerinin elinden çok acý çekmesi, öldürülmesi ve üçüncü gün dirilmesi gerektiðini öðrencilerine anlatmaya baþladý.t}aBu sözlerden sonra Ýsa, kendisinin Mesih olduðunu kimseye söylememeleri için öðrencilerini uyardý.S|Göklerin Egemenliði'nin anahtarlarýný sana vereceðim. Yeryüzünde baðlayacaðýn her þey göklerde de baðlanmýþ olacak; yeryüzünde çözeceðin her þey göklerde de çözülmüþ olacak.'-{SBen de sana þunu söyleyeyim, sen Petrus'sun*fx* ve ben kilisemi* bu kayanýn*fx* üzerine kuracaðým. Ölüler diyarýnýn kapýlarý ona karþý direnemeyecek.~zuÝsa ona, 'Ne mutlu sana, Yunus oðlu Simun!' dedi. 'Bu sýrrý sana açan insan*fx* deðil, göklerdeki Babam'dýr.Wy'Simun Petrus, 'Sen, yaþayan Tanrý'nýn Oðlu Mesih'sin*' yanýtýný verdi.@x{Ýsa onlara, 'Siz ne dersiniz' dedi, 'Sizce ben kimim?' wÖðrencileri þu karþýlýðý verdiler: 'Kimi Vaftizci Yahya, kimi Ýlyas, kimi de Yeremya ya da peygamberlerden biridir diyor.' v  Ýsa, Filipus Sezariyesi bölgesine geldiðinde öðrencilerine þunu sordu: 'Halk, Ýnsanoðlu'nun* kim olduðunu söylüyor?'xui Ekmek mayasýndan deðil de, Ferisiler'le Sadukiler'in öðretisinden kaçýnýn dediðini o zaman anladýlar. t Ben size, derken, ekmekten söz etmediðimi nasýl olur da anlamazsýnýz?' s  r Hâlâ anlamýyor musunuz? Beþ ekmekle beþ bin kiþinin doyduðunu, kaç sepet dolusu yemek fazlasý topladýðýnýzý hatýrlamýyor musunuz? Yedi ekmekle dört bin kiþinin doyduðunu, kaç küfe dolusu yemek fazlasý topladýðýnýzý hatýrlamýyor musunuz?uqcBunun farkýnda olan Ýsa þöyle dedi: 'Ey kýt imanlýlar! Ekmeðiniz yok diye niçin tartýþýyorsunuz?gpGOnlar ise kendi aralarýnda tartýþarak, 'Ekmek almadýðýmýz için böyle diyor' dediler.bo=Ýsa onlara, 'Dikkatli olun, Ferisiler'in ve Sadukiler'in mayasýndan kaçýnýn!' dedi.Xn)Öðrenciler gölün karþý yakasýna geçerken ekmek almayý unutmuþlardý.!m;Kötü ve vefasýz kuþak bir belirti istiyor! Ama ona Yunus'un belirtisinden baþka bir belirti gösterilmeyecek.' Sonra Ýsa onlarý býrakýp gitti. _~~}|~|!{ezz5yy'xx9wwvuult~tLssBrqqtqp}pooYnnn5nmelllNlkkljjAiihhvgggf>2== <<;; :}:!9N9883776645y44z33a32X21P000 //..'-P,,7++**)(''K'*&r&e%%t$$###""B!!M egZ3y6;NMK/Wvt4; [ 0 i $uh$C r^w5O burada yok; söylemiþ olduðu gibi dirildi. Gelin, O'nun yattýðý yeri görün.pvYMelek kadýnlara þöyle seslendi: 'Korkmayýn! Çarmýha gerilen Ýsa'yý aradýðýnýzý biliyorum.\u1Nöbetçiler korkudan titremeye baþladýlar, sonra ölü gibi yere yýkýldýlar.Jt Görünüþü þimþek gibi, giysileri ise kar gibi bembeyazdý. sAnsýzýn büyük bir deprem oldu. Rab'bin bir meleði gökten indi ve mezara gidip taþý bir yana yuvarlayarak üzerine oturdu.r Þabat Günü'nü* izleyen haftanýn ilk günü*, tan yeri aðarýrken, Mecdelli Meryem ile öbür Meryem mezarý* görmeye gittiler.hqIBOnlar da askerlerle birlikte gittiler, taþý mühürleyip mezarý güvenlik altýna aldýlar.qp[APilatus onlara, 'Yanýnýza asker alýn, gidip mezarý dilediðiniz gibi güvenlik altýna alýn' dedi.Qo@Onun için buyruk ver de üçüncü güne dek mezarý güvenlik altýna alsýnlar. Yoksa öðrencileri gelir, cesedini çalar ve halka, <Ölümden dirildi> derler. Son aldatmaca ilkinden beter olur.' n ?{mo>Ertesi gün, yani Hazýrlýk Günü'nden* sonraki gün, baþkâhinlerle Ferisiler Pilatus'un önünde toplanarak, 'Efendimiz' dediler, 'O aldatýcýnýn, daha yaþarken, dediðini hatýrlýyoruz.]l3=Mecdelli Meryem ile öteki Meryem ise orada, mezarýn karþýsýnda oturuyorlardý. k <*jM;Yusuf cesedi aldý, temiz keten beze sardý, kayaya oydurduðu kendi yeni mezarýna yatýrdý. Mezarýn giriþine büyük bir taþ yuvarlayýp oradan ayrýldý.`i9:Pilatus'a gidip Ýsa'nýn cesedini istedi. Pilatus da cesedin ona verilmesini buyurdu.ghG9Akþama doðru Yusuf adýnda zengin bir Aramatyalý geldi. O da Ýsa'nýn bir öðrencisiydi.rg]8Aralarýnda Mecdelli Meryem, Yakup ile Yusuf'un annesi Meryem ve Zebedi oðullarýnýn annesi de vardý. f7Orada, olup bitenleri uzaktan izleyen birçok kadýn vardý. Bunlar, Celile'den Ýsa'nýn ardýndan gelip O'na hizmet etmiþlerdi..eU6Ýsa'yý bekleyen yüzbaþý ve beraberindeki askerler, depremi ve öbür olaylarý görünce dehþete kapýldýlar, 'Bu gerçekten Tanrý'nýn Oðlu'ydu!' dediler.dw5Bunlar mezarlarýndan çýkýp Ýsa'nýn diriliþinden sonra kutsal kente* girdiler ve birçok kimseye göründüler.Wc'4Mezarlar* açýldý, ölmüþ olan birçok kutsal kiþinin cesetleri dirildi.|bq3O anda tapýnaktaki perde* yukarýdan aþaðýya yýrtýlarak ikiye bölündü. Yer sarsýldý, kayalar yarýldý.La2Ýsa, yüksek sesle bir kez daha baðýrdý ve ruhunu teslim etti.T`!1Öbürleri ise, 'Dur bakalým, Ýlyas gelip O'nu kurtaracak mý?' dediler._0Ýçlerinden biri hemen koþup bir sünger getirdi, ekþi þaraba batýrýp bir kamýþýn ucuna takarak Ýsa'ya içirdi.a^;/Orada duranlardan bazýlarý bunu iþitince, 'Bu adam Ýlyas'ý çaðýrýyor' dediler.].Saat* üçe doðru Ýsa yüksek sesle, 'Eli, Eli, lema þevaktani?' yani, 'Tanrým, Tanrým, beni neden terk ettin?' diye baðýrdý.W\'-Öðleyin on ikiden üçe kadar bütün ülkenin üzerine karanlýk çöktü._[7,Ýsa'yla birlikte çarmýha gerilen haydutlar da O'na ayný þekilde hakaret ettiler.~Zu+Tanrý'ya güveniyordu; Tanrý O'nu seviyorsa, kurtarsýn bakalým! Çünkü, demiþti.' Y *pXY)Baþkâhinler, din bilginleri ve ileri gelenler de ayný þekilde O'nunla alay ederek, 'Baþkalarýný kurtardý, kendini kurtaramýyor' diyorlardý. 'Ýsrail'in Kralý imiþ! Þimdi çarmýhtan aþaðý insin de O'na iman edelim. W (OV'Oradan geçenler baþlarýný sallayýp Ýsa'ya sövüyor, 'Hani sen tapýnaðý yýkýp üç günde yeniden kuracaktýn? Haydi, kurtar kendini! Tanrý'nýn Oðlu'ysan çarmýhtan in!' diyorlardý.jUM&Ýsa'yla birlikte, biri saðýnda öbürü solunda olmak üzere iki haydut da çarmýha gerildi.T5%Baþýnýn üzerine,/SY$Sonra oturup yanýnda nöbet tuttular.fRE#Askerler O'nu çarmýha gerdikten sonra kura çekerek giysilerini aralarýnda paylaþtýlar. Q "P-!Golgota, yani Kafatasý denilen yere vardýklarýnda içmesi için Ýsa'ya ödle karýþýk þarap verdiler. Ýsa bunu tadýnca içmek istemedi.O Dýþarý çýktýklarýnda Simun adýnda Kireneli bir adama rastladýlar. Ýsa'nýn çarmýhýný ona zorla taþýttýlar. NO'nunla böyle alay ettikten sonra kaftaný üzerinden çýkarýp kendi giysilerini giydirdiler ve çarmýha germeye götürdüler.DMÜzerine tükürdüler, kamýþý alýp baþýna vurdular.5LcDikenlerden bir taç örüp baþýna koydular, sað eline de bir kamýþ tutturdular. Önünde diz çöküp, 'Selam, ey Yahudiler'in Kralý!' diyerek O'nunla alay ettiler.?KyO'nu soyup üzerine kýrmýzý bir kaftan geçirdiler.jJMSonra valinin askerleri Ýsa'yý vali konaðýna götürüp bütün taburu baþýna topladýlar.I-Bunun üzerine Pilatus onlar için Barabba'yý salýverdi. Ýsa'yý ise kamçýlattýktan sonra çarmýha gerilmek üzere askerlere teslim etti.|HqBütün halk þu karþýlýðý verdi: 'O'nun kanýnýn sorumluluðu bizim ve çocuklarýmýzýn üzerinde olsun!'nGUPilatus, elinden bir þey gelmediðini, tersine, bir kargaþalýðýn baþladýðýný görünce su aldý, kalabalýðýn önünde ellerini yýkayýp þöyle dedi: 'Bu adamýn kanýndan ben sorumlu deðilim. Bu iþe siz bakýn!':FoPilatus, 'O ne kötülük yaptý ki?' diye sordu.KEPilatus, 'Öyleyse Mesih denen Ýsa'yý ne yapayým?' diye sordu.SDVali onlara þunu sordu: 'Sizin için hangisini salývermemi istersiniz?'CBaþkâhinler ve ileri gelenler ise, Barabba'nýn salýverilmesini ve Ýsa'nýn öldürülmesini istesinler diye halký kýþkýrttýlar.*BMPilatus yargý kürsüsünde otururken karýsý ona, 'O doðru adama dokunma. Dün gece rüyamda O'nun yüzünden çok sýkýntý çektim' diye haber gönderdi.TA!Ýsa'yý kýskançlýktan ötürü kendisine teslim ettiklerini biliyordu.@5Halk bir araya toplandýðýnda, Pilatus onlara, 'Sizin için kimi salývermemi istersiniz, Barabba'yý mý, Mesih* denen Ýsa'yý mý?' diye sordu.??yO günlerde Barabba adýnda ünlü bir tutuklu vardý.g>GHer Fýsýh Bayramý'nda* vali, halkýn istediði bir tutukluyu salývermeyi adet edinmiþti.K=Ýsa tek konuda bile ona yanýt vermedi. Vali buna çok þaþtý.`<9 Pilatus O'na, 'Senin aleyhinde yaptýklarý bunca tanýklýðý duymuyor musun?' dedi.T;! Baþkâhinlerle ileri gelenler O'nu suçlayýnca hiç karþýlýk vermedi.g:G Ýsa valinin önüne çýkarýldý. Vali O'na, 'Sen Yahudiler'in Kralý mýsýn?' diye sordu. 9  "8= Böylece Peygamber Yeremya aracýlýðýyla bildirilen þu söz yerine gelmiþ oldu: 'Ýsrailoðullarý'ndan kimilerinin O'na biçtikleri deðerin karþýlýðý olan Otuz gümüþü aldýlar; Rab'bin bana buyurduðu gibi, Çömlekçi Tarlasý'ný satýn almak için harcadýlar.'I7 Bunun için bu tarlaya bugüne dek 'Kan Tarlasý' denilmiþtir.6Kendi aralarýnda anlaþarak bu parayla yabancýlar için mezarlýk yapmak üzere Çömlekçi Tarlasý'ný satýn aldýlar.5wParalarý toplayan baþkâhinler, 'Kan bedeli olan bu paralarý tapýnaðýn hazinesine koymak doðru olmaz' dediler.a4;Yahuda paralarý tapýnaðýn içine fýrlatarak oradan ayrýldý, gidip kendini astý.E3'Ben suçsuz birini*fx* ele vermekle günah iþledim' dedi.'2GÝsa'ya ihanet eden Yahuda, O'nun mahkûm edildiðini görünce yaptýðýna piþman oldu. Otuz gümüþü baþkâhinlere ve ileri gelenlere geri götürdü.H1 O'nu baðladýlar ve götürüp Vali Pilatus'a teslim ettiler.0 Sabah olunca bütün baþkâhinlerle halkýn ileri gelenleri, Ýsa'yý ölüm cezasýna çarptýrmak konusunda anlaþtýlar. /KPetrus, Ýsa'nýn, 'Horoz ötmeden beni üç kez inkâr edeceksin' dediðini hatýrladý ve dýþarý çýkýp acý acý aðladý.R.JPetrus kendine lanet okuyup ant içerek, 'O adamý tanýmýyorum!' dedi.|-qIOrada duranlar az sonra Petrus'a yaklaþýp, 'Gerçekten sen de onlardansýn. Konuþman seni ele veriyor' dediler.Q,HPetrus ant içerek, 'Ben o adamý tanýmýyorum' diye yine inkâr etti.+/GSonra avlu kapýsýnýn önüne çýktý. Onu gören baþka bir hizmetçi kýz orada bulunanlara, 'Bu adam Nasýralý Ýsa'yla birlikteydi' dedi.d*AFAma Petrus bunu herkesin önünde inkâr ederek, 'Neden söz ettiðini anlamýyorum' dedi.)EPetrus ise dýþarýda, avluda oturuyordu. Bir hizmetçi kýz yanýna gelip, 'Sen de Celileli Ýsa'yla birlikteydin' dedi. ( D3'_CBunun üzerine Ýsa'nýn yüzüne tükürüp O'nu yumrukladýlar. Bazýlarý da O'nu tokatlayýp, 'Ey Mesih, peygamberliðini göster bakalým, sana vuran kim?' dediler.&5BBuna ne diyorsunuz?'%3ABunun üzerine baþkâhin giysilerini yýrtarak, 'Tanrý'ya küfretti!' dedi. 'Artýk tanýklara ne ihtiyacýmýz var? Ýþte küfürü iþittiniz.h$I@Ýsa, 'Söylediðin gibidir' karþýlýðýný verdi. 'Üstelik size þunu söyleyeyim, bundan sonra Ýnsanoðlu'nun*, Kudretli Olan'ýn*fx* saðýnda oturduðunu ve göðün bulutlarý üzerinde geldiðini göreceksiniz.' #9?Ýsa susmaya devam etti. Baþkâhin ise O'na, 'Yaþayan Tanrý adýna ant içmeni buyuruyorum, söyle bize, Tanrý'nýn Oðlu Mesih* sen misin?' dedi. ">Baþkâhin ayaða kalkýp Ýsa'ya, 'Hiç yanýt vermeyecek misin?' dedi. 'Nedir bunlarýn sana karþý ettiði bu tanýklýklar?' ! =d A dedi.'3;Baþkâhinlerle Yüksek Kurul'un* öteki üyeleri, Ýsa'yý ölüm cezasýna çarptýrmak için kendisine karþý yalancý tanýklar arýyorlardý. :Petrus, Ýsa'yý uzaktan, ta baþkâhinin avlusuna kadar izledi. Sonucu görmek için içeri girip nöbetçilerin yanýna oturdu.9Ýsa'yý tutuklayanlar, O'nu baþkâhin Kayafa'ya götürdüler. Din bilginleriyle ileri gelenler de orada toplanmýþlardý. 8Ama bütün bunlar, peygamberlerin yazdýklarý yerine gelsin diye oldu.' O zaman öðrencilerin hepsi O'nu býrakýp kaçtý.R7Bundan sonra Ýsa kalabalýða dönüp þöyle seslendi: 'Niçin bir haydutmuþum gibi beni kýlýç ve sopalarla yakalamaya geldiniz? Her gün tapýnakta oturup öðretiyordum, beni tutuklamadýnýz.`96Ama böyle olmasý gerektiðini bildiren Kutsal Yazýlar o zaman nasýl yerine gelir?'5Yoksa Babam'dan yardým isteyemez miyim sanýyorsun? Ýstesem, hemen þu an bana on iki tümenden* fazla melek gönderir.lQ4O zaman Ýsa ona, 'Kýlýcýný yerine koy!' dedi. 'Kýlýç çekenlerin hepsi kýlýçla ölecek.3Ýsa'yla birlikte olanlardan biri, ani bir hareketle kýlýcýný çekti, baþkâhinin kölesine vurup kulaðýný uçurdu.~u2Ýsa, 'Arkadaþ, ne yapacaksan yap*fx*!' dedi. Bunun üzerine adamlar yaklaþtý, Ýsa'yý yakalayýp tutukladýlar.I 1Dosdoðru Ýsa'ya gidip, 'Selam, Rabbî*!' diyerek O'nu öptü.pY0Ýsa'ya ihanet eden Yahuda, 'Kimi öpersem, Ýsa O'dur, O'nu tutuklayýn' diye onlarla sözleþmiþti.E/Ýsa daha konuþurken, Onikiler'den* biri olan Yahuda geldi. Yanýnda, baþkâhinlerle halkýn ileri gelenleri tarafýndan gönderilmiþ kýlýçlý sopalý büyük bir kalabalýk vardý.:o.Kalkýn, gidelim. Ýþte bana ihanet eden geldi!'#?-Sonra öðrencilerin yanýna dönerek, 'Hâlâ uyuyor, dinleniyor musunuz?' dedi. 'Ýþte saat yaklaþtý, Ýnsanoðlu* günahkârlarýn eline veriliyor.]3,Onlarý býrakýp tekrar uzaklaþtý, yine ayný sözlerle üçüncü kez dua etti.s_+Geri geldiðinde öðrencilerini yine uyumuþ buldu. Onlarýn göz kapaklarýna aðýrlýk çökmüþtü.3*Ýsa ikinci kez uzaklaþýp dua etti. 'Baba' dedi, 'Eðer ben içmeden bu kâsenin uzaklaþtýrýlmasý mümkün deðilse, senin istediðin olsun.'d A)'Uyanýk durup dua edin ki, ayartýlmayasýnýz. Ruh isteklidir, ama beden güçsüzdür.' (Öðrencilerin yanýna döndüðünde onlarý uyumuþ buldu. Petrus'a, 'Demek ki benimle birlikte bir saat uyanýk kalamadýnýz!' dedi.6 e'Biraz ilerledi, yüzüstü yere kapanýp dua etmeye baþladý. 'Baba' dedi, 'Mümkünse bu kâse* benden uzaklaþtýrýlsýn. Yine de benim deðil, senin istediðin olsun.'^ 5&Onlara, 'Ölesiye kederliyim' dedi. 'Burada kalýn, benimle birlikte uyanýk durun.'v e%Petrus ile Zebedi'nin iki oðlunu yanýna aldý. Kederlenmeye, aðýr bir sýkýntý duymaya baþlamýþtý.%$Sonra Ýsa öðrencileriyle birlikte Getsemani denen yere geldi. Öðrencilerine, 'Ben þuraya gidip dua edeceðim, siz burada oturun' dedi.#Petrus, 'Seninle birlikte ölmem gerekse bile seni asla inkâr etmem' dedi. Öðrencilerin hepsi de ayný þeyi söyledi.kO"'Sana doðrusunu söyleyeyim' dedi Ýsa, 'Bu gece horoz ötmeden beni üç kez inkâr edeceksin.']3!Petrus O'na, 'Herkes senden ötürü sendeleyip düþse de ben asla düþmem' dedi.G Ama ben dirildikten sonra sizden önce Celile'ye gideceðim.'NBu arada Ýsa öðrencilerine, 'Bu gece hepiniz benden ötürü sendeleyip düþeceksiniz' dedi. 'Çünkü þöyle yazýlmýþtýr: <Çobaný vuracaðým, Sürüdeki koyunlar darmadaðýn olacak.>X)Ýlahi söyledikten sonra dýþarý çýkýp Zeytin Daðý'na doðru gittiler.5Size þunu söyleyeyim, Babam'ýn egemenliðinde sizinle birlikte tazesini içeceðim o güne dek, asmanýn bu ürününden bir daha içmeyeceðim.'{'Çünkü bu benim kanýmdýr, günahlarýn baðýþlanmasý için birçoklarý uðruna akýtýlan antlaþma kanýdýr.hISonra bir kâse alýp þükretti ve bunu öðrencilerine vererek, 'Hepiniz bundan için' dedi.~!Yemek sýrasýnda Ýsa eline ekmek aldý, þükredip ekmeði böldü ve öðrencilerine verdi. 'Alýn, yiyin' dedi, 'Bu benim bedenimdir.']}3O'na ihanet edecek olan Yahuda, 'Rabbî*, yoksa beni mi demek istedin?' diye sordu.6|eÝnsanoðlu*, kendisi için yazýlmýþ olduðu gibi gidiyor, ama Ýnsanoðlu'na ihanet edenin vay haline! O adam hiç doðmamýþ olsaydý, kendisi için daha iyi olurdu.'g{GO da, 'Bana ihanet edecek olan' dedi, 'Elindeki ekmeði benimle birlikte sahana batýrandýr.sz_Bu söz onlarý kedere boðdu. Teker teker, 'Ya Rab, beni demek istemedin ya?' diye sormaya baþladýlar.^y5Yemek yerlerken, 'Size doðrusunu söyleyeyim, sizden biri bana ihanet edecek' dedi.Ax}Akþam olunca Ýsa on iki öðrencisiyle yemeðe oturdu.iwKÖðrenciler, Ýsa'nýn buyruðunu yerine getirerek Fýsýh yemeði için hazýrlýk yaptýlar.PvÝsa onlara, 'Kente varýp o adamýn evine gidin' dedi. 'Ona þöyle deyin: <Öðretmen diyor ki, zamaným yaklaþtý. Fýsýh Bayramý'ný, öðrencilerimle birlikte senin evinde kutlayacaðým.> '2u]Mayasýz Ekmek Bayramý'nýn* ilk günü öðrenciler Ýsa'nýn yanýna gelerek, 'Fýsýh* yemeðini yemen için nerede hazýrlýk yapmamýzý istersin?' diye sordular.Xt)Yahuda o andan itibaren Ýsa'yý ele vermek için fýrsat kollamaya baþladý. s /rWO sýrada Onikiler'den* biri -adý Yahuda Ýskariot olaný- baþkâhinlere giderek, 'O'nu ele verirsem bana ne verirsiniz?' dedi. Otuz gümüþ tartýp ona verdiler.q Size doðrusunu söyleyeyim, bu Müjde dünyanýn neresinde duyurulursa, bu kadýnýn yaptýðý da onun anýlmasý için anlatýlacak.'kpO Kadýn bu güzel kokulu yaðý, beni gömülmeye hazýrlamak için bedenimin üzerine boþalttý.Wo' Yoksullar her zaman aranýzdadýr, ama ben her zaman aranýzda olmayacaðým.n} Söylenenleri farkeden Ýsa, öðrencilerine, 'Kadýný neden üzüyorsunuz?' dedi. 'Benim için güzel bir þey yaptý.Mm 'Bu yað pahalýya satýlabilir, parasý yoksullara verilebilirdi.'SlÖðrenciler bunu görünce kýzdýlar. 'Nedir bu savurganlýk?' dediler. k ijKÝsa Beytanya'da cüzamlý* Simun'un evindeyken, yanýna bir kadýn geldi. Kadýn kaymaktaþýndan bir kap içinde çok deðerli, güzel kokulu yað getirmiþti. Ýsa sofrada otururken, kadýn yaðý O'nun baþýna döktü.[i/Ama, 'Bayramda olmasýn ki, halk arasýnda kargaþalýk çýkmasýn' diyorlardý.Hh Ýsa'yý hileyle tutuklayýp öldürmek için düzen kurdular.tgaBu sýrada baþkâhinlerle halkýn ileri gelenleri, Kayafa adýndaki baþkâhinin sarayýnda toplandýlar. f ;e qÝsa bütün bunlarý anlattýktan sonra öðrencilerine, 'Ýki gün sonra Fýsýh Bayramý* olduðunu biliyorsunuz' dedi, 'Ýnsanoðlu* çarmýha gerilmek üzere ele verilecek.'Id .'Bunlar sonsuz azaba, doðrular ise sonsuz yaþama gidecekler.'3c_-'Kral da onlara þu yanýtý verecek: %bC,'O vakit onlar da þöyle karþýlýk verecekler: a +a`;*Çünkü acýkmýþtým, bana yiyecek vermediniz; susamýþtým, bana içecek vermediniz; yabancýydým, beni içeri almadýnýz; çýplaktým, beni giydirmediniz; hastaydým, zindandaydým, benimle ilgilenmediniz.>_)'Sonra solundakilere þöyle diyecek: E]'Seni ne zaman hasta ya da zindanda görüp yanýna geldik?>Y\+&Ne zaman seni yabancý görüp içeri aldýk, ya da çýplak görüp giydirdik? [ %'O vakit doðru kiþiler O'na þu karþýlýðý verecek: Y#Çünkü acýkmýþtým, bana yiyecek verdiniz; susamýþtým, bana içecek verdiniz; yabancýydým, beni içeri aldýnýz.8Xi"'O zaman Kral, saðýndaki kiþilere, diyecek. ' S Çünkü kimde varsa, ona daha çok verilecek ve o bolluk içinde olacak. Ama kimde yoksa, kendisinde olan da elinden alýnacak.AR}Haydi, elindeki talantý alýn, on talantý olana verin! Q tPa'Efendisi ona þu karþýlýðý verdi: *NM'Sonra bir talant alan geldi, dedi, dedi. {Lo'Ýki talant alan da geldi, dedi, RK'Efendisi ona, dedi. JBeþ talant alan gelip beþ talant daha getirdi, dedi, YI+'Uzun zaman sonra bu kölelerin efendisi döndü, onlarla hesaplaþmaya oturdu.XH)Bir talant alan ise gidip topraðý kazdý ve efendisinin parasýný sakladý.6GgÝki talant alan da iki talant daha kazandý.YF+Beþ talant alan, hemen gidip bu parayý iþletti ve beþ talant daha kazandý.tEa'Adam, her birinin yeteneðine göre, birine beþ, birine iki, birine de bir talant vererek yola çýktý.|Dq'Göksel egemenlik, yolculuða çýkan bir adamýn kölelerini çaðýrýp malýný onlara emanet etmesine benzer.QC 'Bu nedenle uyanýk kalýn. Çünkü o günü ve o saati bilemezsiniz.'NB 'Güvey ise, dedi._A7 'Daha sonra gelen öbür kýzlar, dediler.$@A 'Ne var ki, onlar yað satýn almaya giderlerken güvey geldi. Hazýrlýklý olan kýzlar, onunla birlikte düðün þölenine girdiler ve kapý kapandý.{?o 'Akýllýlar, dediler.Z>-'Akýlsýzlar akýllýlara, dediler.K=Bunun üzerine kýzlarýn hepsi kalkýp kandillerini tazelediler.c<?'Gece yarýsý bir ses yankýlandý: <Ýþte güvey geliyor, onu karþýlamaya çýkýn!>?;yGüvey gecikince hepsini uyku bastý, dalýp uyudular.R:Akýllýlar ise, kandilleriyle birlikte kaplar içinde yað da aldýlar.M9Akýlsýzlar yanlarýna kandillerini aldýlar, ama yað almadýlar.68gBunlarýn beþi akýllý, beþi akýlsýzdý.n7 W'O zaman Göklerin Egemenliði, kandillerini alýp güveyi karþýlamaya çýkan on kýza benzeyecek.A6{0Ama o köle kötü olur da içinden, der ve öteki köleleri dövmeye baþlarsa, sarhoþlarla birlikte yiyip içerse, efendisi, onun beklemediði günde, ummadýðý saatte gelecek, onu þiddetle cezalandýrýp ikiyüzlülerle bir tutacak. Orada aðlayýþ ve diþ gýcýrtýsý olacaktýr.'a5;/Size doðrusunu söyleyeyim, efendisi onu bütün malýnýn üzerinde yetkili kýlacak.V4%.Efendisi eve döndüðünde iþinin baþýnda bulacaðý o köleye ne mutlu!3{-'Efendinin, hizmetkârlarýna vaktinde yiyecek vermek için baþlarýna atadýðý güvenilir ve akýllý köle kimdir?a2;,Bunun için siz de hazýr olun! Çünkü Ýnsanoðlu beklemediðiniz saatte gelecektir. 1+Ama þunu bilin ki, ev sahibi, hýrsýzýn gece hangi saatte geleceðini bilse, uyanýk kalýr, evinin soyulmasýna fýrsat vermez.Z0-*'Bunun için uyanýk kalýn. Çünkü Rabbiniz'in geleceði günü bilemezsiniz.Y/+)Deðirmende buðday öðüten iki kadýndan biri alýnacak, biri býrakýlacak.Q.(O gün tarlada bulunan iki kiþiden biri alýnacak, biri býrakýlacak.-'Tufan gelinceye, hepsini süpürüp götürünceye dek baþlarýna geleceklerden habersizdiler. Ýnsanoðlu'nun geliþi de öyle olacak.|,q&Nuh'un gemiye bindiði güne dek, tufandan önceki günlerde insanlar yiyip içiyor, evlenip evlendiriliyorlardý.Y++%Nuh'un günlerinde nasýl olduysa, Ýnsanoðlu'nun* geliþinde de öyle olacak.d*A$'O günü ve saati, ne gökteki melekler, ne de Oðul bilir; Baba'dan baþka kimse bilmez.Z)-#Yer ve gök ortadan kalkacak, ama benim sözlerim asla ortadan kalkmayacaktýr.'`(9"Size doðrusunu söyleyeyim, bütün bunlar olmadan bu kuþak*fx* ortadan kalkmayacak.'w!Ayný þekilde, bütün bunlarýn gerçekleþtiðini gördüðünüzde bilin ki, Ýnsanoðlu yakýndýr, kapýdadýr.&} 'Ýncir aðacýndan ders alýn! Dallarý filizlenip yapraklarý sürünce, yaz mevsiminin yakýn olduðunu anlarsýnýz.8%iKendisi güçlü bir borazan sesiyle meleklerini gönderecek. Melekler O'nun seçtiklerini göðün bir ucundan öbür ucuna dek, dünyanýn dört bucaðýndan toplayacaklar.U$#'O zaman Ýnsanoðlu'nun belirtisi gökte görünecek. Yeryüzündeki bütün halklar aðlayýp dövünecek, Ýnsanoðlu'nun gökteki bulutlar üzerinde büyük güç ve görkemle geldiðini görecekler.!#;'O günlerin sýkýntýsýndan hemen sonra, 7"i'Leþ neredeyse, akbabalar oraya üþüþecek.{!oÇünkü Ýnsanoðlu'nun* geliþi, doðuda çakýp batýya kadar her taraftan görülen þimþek gibi olacaktýr.r ]'Bunun için size, <Ýþte Mesih çölde> derlerse gitmeyin. derlerse inanmayýn.+QÝþte size önceden söylüyorum.:mÇünkü sahte mesihler, sahte peygamberler türeyecek; bunlar büyük belirtiler ve harikalar yapacaklar. Öyle ki, ellerinden gelse, seçilmiþ olanlarý bile saptýracaklar.c?Eðer o zaman biri size, <Ýþte Mesih burada>, ya da <Ýþte þurada> derse, inanmayýn.}O günler kýsaltýlmamýþ olsaydý, hiç kimse kurtulamazdý. Ama seçilmiþ olanlar uðruna o günler kýsaltýlacak.7Çünkü o günlerde öyle korkunç bir sýkýntý olacak ki, dünyanýn baþlangýcýndan bu yana böylesi olmamýþ, bundan sonra da olmayacaktýr.RDua edin ki, kaçýþýnýz kýþa ya da Þabat Günü'ne* rastlamasýn.H O günlerde gebe olan, çocuk emziren kadýnlarýn vay haline!<sTarlada olan, abasýný almak için geri dönmesin.J Damda olan, evindeki eþyalarýný almak için aþaðý inmesin.  7g'Peygamber Daniel'in sözünü ettiði yýkýcý iðrenç þeyin* kutsal yerde dikildiðini gördüðünüz zaman -okuyan anlasýn- Yahudiye'de bulunanlar daðlara kaçsýn.%Göksel egemenliðin bu Müjdesi bütün uluslara tanýklýk olmak üzere dünyanýn her yerinde duyurulacak. Ýþte o zaman son gelecektir.1] Ama sonuna kadar dayanan kurtulacaktýr.X) Kötülüklerin çoðalmasýndan ötürü birçoklarýnýn sevgisi soðuyacak.S Birçok sahte peygamber türeyecek ve bunlar birçok kiþiyi saptýracak.mS O zaman birçok kiþi imandan sapacak, birbirlerini ele verecek ve birbirlerinden nefret edecekler.{o 'O zaman sizi sýkýntýya sokacak, öldürecekler. Benim adýmdan ötürü bütün uluslar sizden nefret edecek.BBütün bunlar, doðum sancýlarýnýn baþlangýcýdýr.[ /Ulus ulusa, devlet devlete savaþ açacak; yer yer kýtlýklar, depremler olacak. Savaþ gürültüleri, savaþ haberleri duyacaksýnýz. Sakýn korkmayýn! Bunlarýn olmasý gerek, ama bu daha son demek deðildir.` 9Birçoklarý, diyerek benim adýmla gelip birçok kiþiyi aldatacaklar.Q Ýsa onlara þu karþýlýðý verdi: 'Sakýn kimse sizi saptýrmasýn!T !Ýsa, Zeytin Daðý'nda otururken öðrencileri yalnýz olarak yanýna geldiler. 'Söyle bize' dediler, 'Bu dediklerin ne zaman olacak, senin geliþini ve çaðýn bitimini gösteren belirti ne olacak?'/Ýsa onlara, 'Bütün bunlarý görüyor musunuz?' dedi. 'Size doðrusunu söyleyeyim, burada taþ üstünde taþ kalmayacak, hepsi yýkýlacak!'} uÝsa tapýnaktan çýkýp giderken, öðrencileri, tapýnaðýn binalarýný O'na göstermek için yanýna geldiler.'Size þunu söyleyeyim: diyeceðiniz zamana dek beni bir daha görmeyeceksiniz.'.W&Bakýn, eviniz ýssýz býrakýlacak!iK%'Ey Yeruþalim! Peygamberleri öldüren, kendisine gönderilenleri taþlayan Yeruþalim! Tavuðun civcivlerini kanatlarý altýna topladýðý gibi ben de kaç kez senin çocuklarýný toplamak istedim, ama siz istemediniz._7$Size doðrusunu söyleyeyim, bunlarýn hepsinden bu kuþak*fx* sorumlu tutulacaktýr.eC#Böylelikle, doðru kiþi olan Habil'in kanýndan, tapýnakla sunak arasýnda öldürdüðünüz Berekya oðlu Zekeriya'nýn kanýna kadar, yeryüzünde akýtýlan her doðru kiþinin kanýndan sorumlu tutulacaksýnýz._7"Ýþte bunun için size peygamberler, bilge kiþiler ve din bilginleri gönderiyorum. Bunlardan kimini öldürecek, çarmýha gereceksiniz. Kimini havralarýnýzda kamçýlayacak, kentten kente kovalayacaksýnýz.X)!'Sizi yýlanlar, engerekler soyu! Cehennem cezasýndan nasýl kaçacaksýnýz?<s Haydi, atalarýnýzýn baþlattýðý iþi bitirin!h~IBöylece, peygamberleri öldürenlerin torunlarý olduðunuza kendiniz tanýklýk ediyorsunuz.~}u diyorsunuz.|/'Vay halinize ey din bilginleri ve Ferisiler, ikiyüzlüler! Peygamberlerin mezarlarýný yapar, doðru kiþilerin anýtlarýný donatýrsýnýz.j{MDýþtan insanlara doðru görünürsünüz, ama içte ikiyüzlülük ve kötülükle dolusunuz. WC~~-}}.|3|&{{zz^yyTxxwwzvv8uu,ttWsssUrrSqqRppp'ooAnmmmm)lgl kk@jjhj1ihhhh`ggVfffJfeXd[dclcbaaa4a'``!_W_J^^]t\[[)ZWYYIXXWW*VUUU:TTyT==<<< ;v::: 99C88O77x6a6T55L44e33:22k11100//]..j.4---*,X++A**v*)\((8'W'J&&&%%K$$F##i""d!!\ KNxt4M,?lI<C|1%[ b  G : ^  8A4F?Wc}?8Köy olsun, kent ya da çiftlik olsun, Ýsa'nýn gittiði her yerde, hastalarý meydanlara yatýrýyor, sadece giysisinin eteðine dokunmalarýna izin vermesi için yalvarýyorlardý. Dokunanlarýn hepsi de iyileþti.|+7Bazýlarý koþarak bütün yöreyi dolaþtý. Ýsa'nýn bulunduðu yeri öðrenenler, hastalarý þilteleriyle oraya götürmeye baþladýlar.={u6Onlar tekneden inince, halk Ýsa'yý hemen tanýdý.dzA5Ýsa'yla öðrencileri gölü aþtýlar, Ginnesar'da karaya çýkýp tekneyi baðladýlar.Qy4Ekmekle ilgili mucizeyi bile anlamamýþlardý; zihinleri körelmiþti.gxG3Tekneye binip onlara katýlýnca rüzgar dindi. Onlarsa büyük bir þaþkýnlýk içindeydi.ww2Hepsi O'nu görmüþ ve dehþete kapýlmýþtý. Ýsa hemen onlara seslenerek, 'Cesur olun, benim, korkmayýn!' dedi.gvG1Onlar ise, gölün üstünde yürüdüðünü görünce O'nu hayalet sanarak baðrýþtýlar. u 0;to/Akþam olduðunda, tekne gölün ortasýna varmýþtý. Yalnýz baþýna karada kalan Ýsa, öðrencilerinin kürek çekmekte çok zorlandýklarýný gördü. Çünkü rüzgar onlara karþý esiyordu. Sabaha karþý*fx* Ýsa, gölün üstünde yürüyerek onlara yaklaþtý. Yanlarýndan geçip gidecekti.Gs.Onlarý uðurladýktan sonra, dua etmek için daða çýktý.1$Ýsa bu sözlere aldýrmadan havra yöneticisine, 'Korkma, yalnýz iman et!' dedi.#=?#Ýsa daha konuþurken, havra yöneticisinin evinden adamlar geldi. Yöneticiye, 'Kýzýn öldü' dediler. 'Öðretmeni neden hâlâ rahatsýz ediyorsun?'d<A"Ýsa ona, 'Kýzým' dedi, 'Ýmanýn seni kurtardý. Esenlikle git. Acýlarýn son bulsun.';)!Kadýn da kendisindeki deðiþikliði biliyordu. Korkuyla titreyerek geldi, Ýsa'nýn ayaklarýna kapandý ve O'na bütün gerçeði anlattý.F: Ýsa kendisine dokunaný görmek için çevresine bakýndý.9Öðrencileri O'na, 'Seni sýkýþtýran kalabalýðý görüyorsun! Nasýl oluyor da, diye soruyorsun?' dediler.8#Ýsa ise, kendisinden bir gücün akýp gittiðini hemen anladý. Kalabalýðýn ortasýnda dönüp, 'Giysilerime kim dokundu?' diye sordu.g7GO anda kanamasý kesiliverdi. Kadýn, bedeninin derinliðinde acýdan kurtulduðunu hissetti.D6Ýçinden, 'Giysilerine bile dokunsam kurtulurum' diyordu.5wKadýn, Ýsa hakkýnda anlatýlanlarý duymuþtu. Bu nedenle, kalabalýkta O'nun arkasýndan gelip giysisine dokundu.{4oBirçok hekimin elinden çok çekmiþ, varýný yoðunu harcamýþ, ama iyileþeceðine daha da kötüleþmiþti.A3}Orada, on iki yýldýr kanamasý olan bir kadýn vardý.l2QÝsa adamla birlikte gitti. Büyük bir kalabalýk da ardýndan gidiyor, O'nu sýkýþtýrýyordu. 1 \01Bu sýrada havra yöneticilerinden Yair adýnda biri geldi. Ýsa'yý görünce ayaklarýna kapandý, 'Küçük kýzým can çekiþiyor. Gelip ellerini onun üzerine koy da kurtulsun, yaþasýn!' diye yalvardý./Ýsa tekneyle karþý yakaya dönünce, çevresinde büyük bir kalabalýk toplandý. Kendisi gölün kýyýsýnda duruyordu..Adam da gitti, Ýsa'nýn kendisi için neler yaptýðýný Dekapolis'te duyurmaya baþladý. Anlattýklarýna herkes þaþýp kalýyordu./-WAma Ýsa adama izin vermedi. Ona, 'Evine, yakýnlarýnýn yanýna dön' dedi. 'Rab'bin senin için neler yaptýðýný, sana nasýl merhamet ettiðini onlara anlat.'b,=Ýsa tekneye binerken, önceleri cinli olan adam O'na, 'Seninle geleyim' diye yalvardý.]+3Bunun üzerine halk, bölgelerinden ayrýlmasý için Ýsa'ya yalvarmaya baþladý.f*EOlayý görenler, cinli adama olanlarý ve domuzlarýn baþýna gelenleri halka anlattýlar.)!Ýsa'nýn yanýna geldiklerinde, önceleri bir tümen cine tutulan adamý giyinmiþ, aklý baþýna gelmiþ, oturmuþ görünce korktular.z(mDomuzlarý güdenler kaçýp kentte ve köylerde olayýn haberini yaydýlar. Halk olup biteni görmeye çýktý.M' Ýsa'nýn izin vermesi üzerine kötü ruhlar adamdan çýkýp domuzlarýn içine girdiler. Yaklaþýk iki bin domuzdan oluþan sürü, dik yamaçtan aþaðý koþuþarak göle atlayýp boðuldu.`&9 Kötü ruhlar Ýsa'ya, 'Bizi þu domuzlara gönder, onlara girelim' diye yalvardýlar.O% Orada, daðýn yamacýnda otlayan büyük bir domuz sürüsü vardý.O$ Ruhlarý o bölgeden çýkarmamasý için Ýsa'ya yalvarýp yakardý.2#_ Sonra Ýsa adama, 'Adýn ne?' diye sordu.K"Çünkü Ýsa, 'Ey kötü ruh, adamýn içinden çýk!' demiþti.!7Yüksek sesle haykýrarak, 'Ey Ýsa, yüce Tanrý'nýn Oðlu, benden ne istiyorsun? Tanrý hakký için sana yalvarýrým, bana iþkence etme!' dedi.P Uzaktan Ýsa'yý görünce koþup geldi, O'nun önünde yere kapandý.a;Gece gündüz mezarlarda, daðlarda baðýrýp duruyor, kendini taþlarla yaralýyordu.7Birçok kez zincir ve kösteklerle baðlandýðý halde, zincirleri koparmýþ, köstekleri parçalamýþtý. Hiç kimse onunla baþa çýkamýyordu.a;Mezarlarýn içinde yaþayan bu adamý artýk kimse zincirle bile baðlý tutamýyordu.veÝsa tekneden iner inmez, kötü ruha tutulmuþ bir adam mezarlýk maðaralardan çýkýp O'nu karþýladý.K Gölün karþý yakasýna, Gerasalýlar'ýn memleketine vardýlar.w)Onlar ise büyük korku içinde birbirlerine, 'Bu adam kim ki, rüzgar da göl de O'nun sözünü dinliyor?' dediler.V%(Ýsa öðrencilerine, 'Neden korkuyorsunuz? Hâlâ imanýnýz yok mu?' dedi.q['Ýsa kalkýp rüzgarý azarladý, göle, 'Sus, sakin ol!' dedi. Rüzgar dindi, ortalýk sütliman oldu.,Q&Ýsa, teknenin kýç tarafýnda bir yastýða yaslanmýþ uyuyordu. Öðrenciler O'nu uyandýrýp, 'Öðretmenimiz, öleceðiz! Hiç aldýrmýyor musun?' dediler.ve%Bu sýrada büyük bir fýrtýna koptu. Dalgalar tekneye öyle bindirdi ki, tekne neredeyse suyla dolmuþtu.$Öðrenciler kalabalýðý geride býrakarak Ýsa'yý, içinde bulunduðu tekneyle götürdüler. Yanýnda baþka tekneler de vardý.O#O gün akþam olunca öðrencilerine, 'Karþý yakaya geçelim' dedi."Benzetme kullanmadan onlara hiçbir þey anlatmazdý. Ama kendi öðrencileriyle yalnýz kaldýðýnda, onlara her þeyi açýklardý.oW!Ýsa, Tanrý sözünü, buna benzer birçok benzetmeyle halkýn anlayabildiði ölçüde anlatýrdý.   Tanrý'nýn Egemenliði, hardal tanesine benzer. Hardal, yeryüzünde topraða ekilen tohumlarýn en küçüðü olmakla birlikte, ekildikten sonra geliþir, bütün bahçe bitkilerinin boyunu aþar. Öylesine dal budak salar ki, kuþlar gölgesinde barýnabilir.'r]Ýsa sonra þöyle dedi: 'Tanrý'nýn Egemenliði'ni neye benzetelim, nasýl bir benzetmeyle anlatalým?]3Ürün olgunlaþýnca, adam hemen oraðý vurur. Çünkü biçim vakti gelmiþtir.'z mToprak kendiliðinden ürün verir. Önce filizi, sonra baþaðý, sonunda da baþaðý dolduran taneleri verir.r ]Gece olur, uyur; gündüz olur, kalkar. Kendisi nasýl olduðunu bilmez ama, tohum filizlenir, geliþir.` 9Sonra Ýsa þöyle dedi: 'Tanrý'nýn Egemenliði, topraða tohum saçan adama benzer.a ;Çünkü kimde varsa, ona daha çok verilecek. Ama kimde yoksa, elindeki de alýnacak.'! ;Ýsa þöyle devam etti: 'Ýþittiklerinize dikkat edin! Hangi ölçekle verirseniz, ayný ölçekle alacaksýnýz. Hatta size daha fazlasý verilecek.,SÝþitecek kulaðý olan iþitsin!'Gizli olan ne varsa, açýða çýkarýlmak üzere gizlenmiþtir; saklý olan ne varsa, aydýnlýða çýkmak üzere saklanmýþtýr.Onlara, 'Kandili, tahýl ölçeðinin ya da yataðýn altýna koymak için mi getirirler?' dedi. 'Kandilliðe koymak için deðil mi? Ýyi topraða ekilenler ise, sözü iþiten, onu benimseyen, kimi otuz, kimi altmýþ, kimi de yüz kat ürün veren kiþilerdir.'  jMYine bazýlarý dikenler arasýnda ekilen tohumlara benzerler. Bunlar sözü iþitirler, ama dünyasal kaygýlar, zenginliðin aldatýcýlýðý ve daha baþka hevesler araya girip sözü boðar ve ürün vermesini engeller.  Kayalýk yerlere ekilenler ise, iþittikleri sözü hemen sevinçle kabul eden, ama kök salamadýklarý için ancak bir süre dayanan kiþilerdir. Böyleleri Tanrý sözünden ötürü sýkýntý ya da zulme uðrayýnca hemen sendeleyip düþerler.4aBazý insanlar sözün ekildiði yerde yol kenarýna düþen tohumlara benzer. Bunlar sözü iþitir iþitmez, Þeytan gelir, yüreklerine ekilen sözü alýr götürür..WEkincinin ektiði, Tanrý sözüdür.~} Ýsa sonra onlara, 'Siz bu benzetmeyi anlamýyor musunuz?' dedi. 'Öyleyse bütün benzetmeleri nasýl anlayacaksýnýz?o}W Öyle ki, '|/ O da onlara þöyle dedi: 'Tanrý'nýn Egemenliði'nin sýrrý sizlere açýklandý, ama dýþarýda olanlara her þey benzetmelerle anlatýlýr.t{a Onikiler'le* öbür izleyicileri Ýsa'yla yalnýz kalýnca, kendisinden benzetmelerin anlamýný sordular.Gz Sonra Ýsa þunu ekledi: 'Ýþitecek kulaðý olan iþitsin!'y!Kimi ise iyi topraða düþtü, büyüyüp çoðaldý, ürün verdi. Bazýsý otuz, bazýsý altmýþ, bazýsý da yüz kat ürün verdi.'lxQKimi, dikenler arasýna düþtü. Dikenler büyüdü, filizleri boðdu ve filizler ürün vermedi._w7Ne var ki, güneþ doðunca kavruldular, kök salamadýklarý için kuruyup gittiler.fvEKimi, topraðý az kayalýk yerlere düþtü. Toprak derin olmadýðýndan hemen filizlendi.Wu'Ektiði tohumlardan kimi yol kenarýna düþtü. Kuþlar gelip bunlarý yedi. t  sÝsa onlara benzetmelerle birçok þey öðretiyordu. Öðretirken, 'Þunu dinleyin' dedi. 'Ekincinin biri tohum ekmeye çýktý.Wr )Ýsa göl kýyýsýnda halka yine öðretmeye baþladý. Çevresinde çok büyük bir kalabalýk toplandý. Bu yüzden Ýsa göldeki bir tekneye binip oturdu. Bütün kalabalýk göl kýyýsýnda duruyordu.^q5#Tanrý'nýn isteðini kim yerine getirirse, kardeþim, kýzkardeþim ve annem odur.'^p5"Sonra çevresinde oturanlara bakýp þöyle dedi: 'Ýþte annem, iþte kardeþlerim!Mo!Ýsa buna karþýlýk onlara, 'Kimdir annem ve kardeþlerim?' dedi.n Ýsa'nýn çevresinde oturan kalabalýktan bazýlarý, 'Bak' dediler, 'Annenle kardeþlerin dýþarýda, seni istiyorlar.'vmeDaha sonra Ýsa'nýn annesiyle kardeþleri geldi. Dýþarýda durdular, haber gönderip O'nu çaðýrdýlar.LlÝsa bu sözleri, 'O'nda kötü ruh var' dedikleri için söyledi. k \j1Size doðrusunu söyleyeyim, insanlarýn iþlediði her günah, ettiði her küfür baðýþlanacak, ama Kutsal Ruh'a küfreden asla baðýþlanmayacak. Bunu yapan, asla silinmeyecek bir günah iþlemiþ olur.'si_Hiç kimse güçlü adamýn evine girip malýný çalamaz. Ancak onu baðladýktan sonra evini soyabilir.vheÞeytan da kendine karþý gelip kendi içinde bölünmüþse, artýk ayakta kalamaz; sonu gelmiþ demektir.=guBir ev kendi içinde bölünmüþse, ayakta kalamaz.Af}'Bir ülke kendi içinde bölünmüþse, ayakta kalamaz.eBunun üzerine Ýsa din bilginlerini yanýna çaðýrýp onlara benzetmelerle seslendi. 'Þeytan, Þeytan'ý nasýl kovabilir?' dedi.d#Yeruþalim'den gelen din bilginleri ise, 'Baalzevul* O'nun içine girmiþ' ve 'Cinleri, cinlerin önderinin gücüyle kovuyor' diyorlardý.Yc+Yakýnlarý bunu duyunca, 'Aklýný kaçýrmýþ' diyerek O'nu almaya geldiler.bÝsa bundan sonra eve gitti. Yine öyle büyük bir kalabalýk toplandý ki, Ýsa'yla öðrencileri yemek bile yiyemediler. a  `  _  ^  ] B\}Ýsa bunlardan on iki kiþiyi yanýnda bulundurmak, Tanrý sözünü duyurmaya göndermek ve cinleri kovmaya yetkili kýlmak üzere seçti. Seçtiði bu on iki kiþi þunlardýr: Petrus adýný verdiði Simun, Beni-Regeþ, yani Gökgürültüsü Oðullarý adýný verdiði Zebedi'nin oðullarý Yakup ve Yuhanna, Andreas, Filipus, Bartalmay, Matta, Tomas, Alfay oðlu Yakup, Taday, Yurtsever* Simun ve Ýsa'ya ihanet eden Yahuda Ýskariot.c[? Ýsa, daða çýkarak istediði kiþileri yanýna çaðýrdý. Onlar da yanýna gittiler.ZZ- Ama Ýsa, kim olduðunu açýklamamalarý için onlarý sýký sýkýya uyardý.tYa Kötü ruhlar O'nu görünce ayaklarýna kapanýyor, 'Sen Tanrý'nýn Oðlu'sun!' diye baðýrýyorlardý.X  Birçoklarýný iyileþtirmiþ olduðundan, çeþitli hastalýklara yakalananlar O'na dokunmak için üzerine üþüþüyordu.W} Ýsa, kalabalýðýn arasýnda sýkýþýp kalmamak için öðrencilerine bir kayýk hazýr bulundurmalarýný söyledi. V BU}Ýsa, öðrencileriyle birlikte göl kýyýsýna çekildi. Celile'den büyük bir kalabalýk O'nun ardýndan geldi. Ayrýca, bütün yaptýklarýný duyan büyük kalabalýklar Yahudiye'den, Yeruþalim'den, Ýdumeya'dan, Þeria Irmaðý'nýn karþý yakasýndan, Sur ve Sayda bölgelerinden kendisine akýn etti. T Bunun üzerine Ferisiler dýþarý çýktýlar, Ýsa'yý yok etmek için Hirodes yanlýlarýyla hemen görüþmeye baþladýlar.4SaÝsa, çevresindekilere öfkeyle baktý. Yüreklerinin duygusuzluðu O'nu kederlendirmiþti. Adama, 'Elini uzat!' dedi. Adam elini uzattý, eli yine sapasaðlam oluverdi.BR}Sonra havradakilere, 'Kutsal Yasa'ya göre Þabat Günü iyilik yapmak mý doðru, kötülük yapmak mý? Can kurtarmak mý doðru, can almak mý?' diye sordu. Onlardan ses çýkmadý.9QmÝsa, eli sakat adama, 'Kalk, öne çýk!' dedi.xPiBazýlarý Ýsa'yý suçlamak amacýyla, Þabat Günü* hastayý iyileþtirecek mi diye O'nu gözlüyorlardý.AO Ýsa yine havraya girdi. Orada eli sakat bir adam vardý.DN'Bu nedenle Ýnsanoðlu* Þabat Günü'nün de Rabbi'dir.'hMISonra onlara, 'Ýnsan Þabat Günü için deðil, Þabat Günü insan için yaratýldý' dedi..LU'Baþkâhin Aviyatar'ýn zamanýnda Davut, Tanrý'nýn evine girdi, kâhinlerden baþkasýnýn yemesi yasak olan adak ekmeklerini* yedi ve yanýndakilere de verdi.'KÝsa onlara, 'Davut'la yanýndakiler aç ve muhtaç kalýnca Davut'un ne yaptýðýný hiç okumadýnýz mý?' diye sordu.ZJ-Ferisiler Ýsa'ya, 'Bak, Þabat Günü yasak olaný neden yapýyorlar?' dediler.I{Bir Þabat Günü* Ýsa ekinler arasýndan geçiyordu. Öðrencileri yolda giderken baþaklarý koparmaya baþladýlar.'HGHiç kimse yeni þarabý eski tulumlara doldurmaz. Yoksa þarap tulumlarý patlatýr, þarap da tulumlar da mahvolur. Yeni þarap yeni tulumlara doldurulur.' G Hiç kimse eski giysiyi yeni kumaþ parçasýyla yamamaz. Yoksa yeni yama çeker, eski giysiden kopar, yýrtýk daha beter olur.oFWAma güveyin aralarýndan alýnacaðý günler gelecek, onlar iþte o zaman, o gün oruç tutacaklar.E%Ýsa þöyle karþýlýk verdi: 'Güvey aralarýnda olduðu sürece davetliler oruç tutar mý? Güvey aralarýnda oldukça oruç tutmazlar!MDYahya'nýn öðrencileriyle Ferisiler oruç tutarken, bazý kiþiler Ýsa'ya gelip, 'Yahya'nýn ve Ferisiler'in öðrencileri oruç tutuyor da senin öðrencilerin neden tutmuyor?' diye sordular.$CABunu duyan Ýsa onlara, 'Saðlamlarýn deðil, hastalarýn hekime ihtiyacý var' dedi. 'Ben doðru kiþileri deðil, günahkârlarý çaðýrmaya geldim.'ZB-Ferisiler'den* bazý din bilginleri, O'nu günahkârlar ve vergi görevlileriyle birlikte yemekte görünce öðrencilerine, 'Niçin vergi görevlileri ve günahkârlarla birlikte yemek yiyor?' diye sordular.>AuSonra Ýsa, Levi'nin evinde yemek yerken, birçok vergi görevlisiyle* günahkâr O'nunla ve öðrencileriyle birlikte sofraya oturmuþtu. O'nu izleyen böyle birçok kiþi vardý.@/Yoldan geçerken, vergi toplama yerinde oturan Alfay oðlu Levi'yi gördü. Ona, 'Ardýmdan gel' dedi. Levi de kalkýp Ýsa'nýn ardýndan gitti.s?_ Ýsa yine çýkýp göl kýyýsýna gitti. Bütün halk yanýna geldi, O da onlara öðretmeye baþladý.:>m Adam kalktý, hemen þiltesini topladý, hepsinin gözü önünde çýkýp gitti. Herkes þaþakalmýþtý. Tanrý'yý övüyorlar, 'Böylesini hiç görmemiþtik' diyorlardý. =  E< Ne var ki, Ýnsanoðlu'nun* yeryüzünde günahlarý baðýþlama yetkisine sahip olduðunu bilesiniz diye...' Sonra felçliye, 'Sana söylüyorum, kalk, þilteni topla, evine git!' dedi.;{ 'Hangisi daha kolay, felçliye, demek mi, yoksa, demek mi?|:qAkýllarýndan geçeni hemen ruhunda sezen Ýsa onlara, 'Aklýnýzdan neden böyle þeyler geçiriyorsunuz?' dedi. 9 B8}Orada oturan bazý din bilginleri ise içlerinden þöyle düþündüler: 'Bu adam neden böyle konuþuyor? Tanrý'ya küfrediyor! Tanrý'dan baþka kim günahlarý baðýþlayabilir?'b7=Ýsa onlarýn imanýný görünce felçliye, 'Oðlum, günahlarýn baðýþlandý' dedi./6WKalabalýktan O'na yaklaþamadýklarý için, bulunduðu yerin üzerindeki damý delip açarak felçliyi üstünde yattýðý þilteyle birlikte aþaðý indirdiler.S5Bu arada O'na dört kiþinin taþýdýðý felçli bir adamý getirdiler.4O kadar çok insan toplandý ki, artýk kapýnýn önünde bile duracak yer kalmamýþtý. Ýsa onlara Tanrý sözünü anlatýyordu.W3 )Birkaç gün sonra Ýsa tekrar Kefarnahum'a geldiðinde, evde olduðu duyuldu.x2 k-Ne var ki, adam çýkýp gitti, olayla ilgili haberi her tarafa yayýp duyurmaya baþladý. Öyle ki, Ýsa artýk hiçbir kente açýkça giremez oldu. Ancak dýþarýda, ýssýz yerlerde kalýyordu. Ve halk her yerden O'na akýn ediyordu.%1 E,'Sakýn kimseye bir þey söyleme!' dedi. 'Git, kâhine* görün ve cüzamdan temizlendiðini herkese kanýtlamak için Musa'nýn buyurduðu sunularý sun.'D0 +Ýsa onu sýkýca uyararak hemen yanýndan uzaklaþtýrdý.6/ i*Adam anýnda cüzamdan kurtulup tertemiz oldu._. 9)Ýsa'nýn yüreði sýzladý, elini uzatýp adama dokundu, 'Ýsterim, temiz ol!' dedi.k- Q(Ýsa'ya cüzamlý* biri geldi, diz çökerek, 'Ýstersen beni temiz kýlabilirsin' diye yalvardý.r, _'Böylece havralarýnda Tanrý sözünü duyurarak ve cinleri kovarak bütün Celile bölgesini dolaþtý.+ &Ýsa onlara, 'Baþka yerlere, yakýn kasabalara gidelim' dedi. 'Oralarda da Tanrý sözünü duyurayým. Bunun için çýkýp geldim.'5* g%O'nu bulunca, 'Herkes seni arýyor!' dediler.=) w$Simun ile yanýndakiler Ýsa'yý aramaya çýktýlar. (  #Sabah çok erkenden, ortalýk henüz aðarmadan Ýsa kalktý, evden çýkýp ýssýz bir yere gitti, orada dua etmeye baþladý.D' "Ýsa, çeþitli hastalýklara yakalanmýþ birçok kiþiyi iyileþtirdi, birçok cini kovdu. Cinlerin konuþmasýna izin vermiyordu. Çünkü onlar kendisinin kim olduðunu biliyorlardý.3& c!Bütün kent halký kapýya toplanmýþtý.Z% / Akþam olup güneþ batýnca, bütün hastalarý ve cinlileri Ýsa'ya getirdiler.v$ gO da hastaya yaklaþtý, elinden tutup kaldýrdý. Kadýnýn ateþi düþtü, onlara hizmet etmeye baþladý.[# 1Simun'un kaynanasý ateþler içinde yatýyordu. Durumu hemen Ýsa'ya bildirdiler.h" KÝsa havradan çýkar çýkmaz, Yakup ve Yuhanna ile birlikte Simun ve Andreas'ýn evine gitti.X! +Böylece Ýsa'yla ilgili haber, Celile bölgesinin her yerine hýzla yayýldý.=  uHerkes þaþýp kaldý. Birbirlerine, 'Bu nasýl þey?' diye sormaya baþladýlar. 'Yepyeni bir öðreti! Kötü ruhlara bile yetkiyle buyruk veriyor, onlar da sözünü dinliyor.'V 'Kötü ruh adamý sarstý ve büyük bir çýðlýk atarak içinden çýktý.C Ýsa, 'Sus, çýk adamdan!' diyerek kötü ruhu azarladý.  a =Tam o sýrada havrada bulunan ve kötü ruha tutulmuþ bir adam, 'Ey Nasýralý Ýsa, bizden ne istiyorsun?' diye baðýrdý. 'Bizi mahvetmeye mi geldin? Senin kim olduðunu biliyorum, Tanrý'nýn Kutsalý'sýn sen!' {Halk O'nun öðretiþine þaþýp kaldý. Çünkü onlara din bilginleri* gibi deðil, yetkili biri gibi öðretiyordu.X +Kefarnahum'a girdiler. Þabat Günü* Ýsa havraya gidip öðretmeye baþladý. Hemen onlarý çaðýrdý. Onlar da babalarý Zebedi'yi iþçilerle birlikte teknede býrakýp Ýsa'nýn ardýndan gittiler.z oÝsa biraz ileri gidince Zebedi'nin oðullarý Yakup'la Yuhanna'yý gördü. Teknede aðlarýný onarýyorlardý.G  Onlar da hemen aðlarýný býrakýp O'nun ardýndan gittiler.^ 7Ýsa onlara, 'Ardýmdan gelin' dedi, 'Sizleri insan tutan balýkçýlar yapacaðým.' !Ýsa, Celile Gölü'nün kýyýsýndan geçerken, göle að atmakta olan Simun ile kardeþi Andreas'ý gördü. Bu adamlar balýkçýydý.e E'Zaman doldu' diyordu, 'Tanrý'nýn Egemenliði yaklaþtý. Tövbe edin, Müjde'ye inanýn!'h KYahya'nýn tutuklanmasýndan sonra Ýsa, Tanrý'nýn Müjdesi'ni duyura duyura Celile'ye gitti.  Ýsa çölde kaldýðý kýrk gün boyunca Þeytan tarafýndan denendi. Yabanýl hayvanlar arasýndaydý, melekler O'na hizmet ediyordu., U O an Ruh, Ýsa'yý çöle gönderdi.\ 3 Göklerden, 'Sen benim sevgili Oðlum'sun, senden hoþnudum' diyen bir ses duyuldu.n W Tam sudan çýkarken, göklerin yarýldýðýný ve Ruh'un güvercin gibi üzerine indiðini gördü.| s O günlerde Celile'nin Nasýra Kenti'nden çýkýp gelen Ýsa, Yahya tarafýndan Þeria Irmaðý'nda vaftiz edildi.Q  Ben sizi suyla vaftiz ettim, ama O sizi Kutsal Ruh'la vaftiz edecektir.'  -Þu haberi yayýyordu: 'Benden sonra benden daha güçlü olan geliyor. Eðilip O'nun çarýklarýnýn baðýný çözmeye bile layýk deðilim.j  OYahya'nýn deve tüyünden giysisi, belinde deri kuþaðý vardý. Çekirge ve yaban balý yerdi.  9Bütün Yahudiye halký ve Yeruþalimliler'in hepsi ona geliyor, günahlarýný itiraf ediyor, onun tarafýndan Þeria Irmaðý'nda vaftiz ediliyordu.  -Böylece Vaftizci Yahya çölde ortaya çýktý. Ýnsanlarý, günahlarýnýn baðýþlanmasý için tövbe edip vaftiz* olmaya çaðýrýyordu.n W'Çölde haykýran, diye sesleniyor.' %Peygamber Yeþaya'nýn Kitabý'nda þöyle yazýlmýþtýr: 'Ýþte, habercimi senin önünden gönderiyorum; O senin yolunu hazýrlayacak.'I Tanrý'nýn Oðlu Ýsa Mesih'le* ilgili Müjde'nin baþlangýcý.}ssize buyurduðum her þeye uymayý onlara öðretin. Ýþte ben, dünyanýn sonuna dek her an sizinle birlikteyim.'Bu nedenle gidin, bütün uluslarý öðrencilerim olarak yetiþtirin; onlarý Baba, Oðul ve Kutsal Ruh'un adýyla*fx* vaftiz edin;s_Ýsa yanlarýna gelip kendilerine þunlarý söyledi: 'Gökte ve yeryüzünde bütün yetki bana verildi.Z-Ýsa'yý gördükleri zaman O'na tapýndýlar. Ama bazýlarý kuþku içindeydi.W'On bir öðrenci Celile'ye, Ýsa'nýn kendilerine bildirdiði daða gittiler.Böylece askerler parayý aldýlar ve kendilerine söylendiði gibi yaptýlar. Bu söylenti Yahudiler arasýnda bugün de yaygýndýr.veEðer bu haber valinin kulaðýna gidecek olursa biz onu yatýþtýrýr, size bir zarar gelmesini önleriz.' ~  v}e Baþkâhinler ileri gelenlerle birlikte toplanýp birbirlerine danýþtýktan sonra askerlere yüklü para vererek dediler ki, 'Siz þöyle diyeceksiniz: <Öðrencileri geceleyin geldi, biz uyurken O'nun cesedini çalýp götürdüler.>||q Kadýnlar daha yoldayken nöbetçi askerlerden bazýlarý kente giderek olup bitenleri baþkâhinlere bildirdiler.{{o O zaman Ýsa, 'Korkmayýn!' dedi. 'Gidip kardeþlerime haber verin, Celile'ye gitsinler, beni orada görecekler.'zw Ýsa ansýzýn karþýlarýna çýktý, 'Selam!' dedi. Yaklaþýp Ýsa'nýn ayaklarýna sarýlarak O'na tapýndýlar.yKadýnlar korku ve büyük sevinç içinde hemen mezardan uzaklaþtýlar; koþarak Ýsa'nýn öðrencilerine haber vermeye gittiler.8xiÇabuk gidin, öðrencilerine þöyle deyin: <Ýsa ölümden dirildi. Sizden önce Celile'ye gidiyor, kendisini orada göreceksiniz.> Ýþte ben size söylemiþ bulunuyorum.' *"~~}]||${{7zyyyxx#xwwvNuuutt6ssArr.qq|pppoo7nmmm llkkjjNiiihihgg)ffe*eddmcc4bbaa.``G__^]]L\\k\0[VZYYIXX`XWWVVUTTJSSRRUQ{PP1OOBNNuMMLLEKKvJJoIIHGGGAFFF E\DDD1D$CC9CB\A@@@H??>>>>E==~<<(;;N::=9d98\77L66M55T43331\1O007//n....5-q-,,4+s**v*F)))'''N&&&%%>$$g##t""6!h! kjFVI_RXixMIi\_{)o G z J hc}*4{a ,Çünkü ötekilerin hepsi, zenginliklerinden artaný attýlar. Bu kadýn ise yoksulluðuna karþýn, varýný yoðunu, geçinmek için elinde ne varsa, tümünü verdi.'z# +Ýsa öðrencilerini yanýna çaðýrarak, 'Size doðrusunu söyleyeyim' dedi, 'Bu yoksul dul kadýn kutuya herkesten daha çok para attý.^y5 *Yoksul bir dul kadýn da geldi, birkaç kuruþ deðerinde iki bakýr para*fx* attý.x3 )Ýsa tapýnakta baðýþ toplanan yerin karþýsýnda oturmuþ, kutulara para atan halký seyrediyordu. Birçok zengin kiþi kutuya bol para attý. w (Dul kadýnlarýn malýný mülkünü sömüren, gösteriþ için uzun uzun dua eden bu kiþilerin cezasý daha aðýr olacaktýr.' v  '\u1 &Ýsa öðretirken þöyle dedi: 'Uzun kaftanlar içinde dolaþmaktan, meydanlarda selamlanmaktan, havralarda en seçkin yerlere ve þölenlerde baþköþelere kurulmaktan hoþlanan din bilginlerinden sakýnýn._t7 %Davut'un kendisi O'ndan Rab diye söz ettiðine göre, O nasýl Davut'un Oðlu olur?')sK $Davut'un kendisi, Kutsal Ruh'tan esinlenerek þöyle demiþti: |rq #Ýsa tapýnakta öðretirken þunu sordu: 'Nasýl oluyor da din bilginleri, diyorlar?sq_ "Ýsa onun akýllýca yanýt verdiðini görünce, 'Sen Tanrý'nýn Egemenliði'nden uzak deðilsin' dedi.Jp  !Ýnsanýn Tanrý'yý bütün yüreðiyle, bütün anlayýþýyla ve bütün gücüyle sevmesi, komþusunu da kendi gibi sevmesi, bütün yakmalýk sunulardan* ve kurbanlardan daha önemlidir.' o Din bilgini Ýsa'ya, 'Ýyi söyledin, öðretmenim' dedi. ' demekle doðruyu söyledin.hnI Ýkincisi de þudur: Bunlardan daha büyük buyruk yoktur.'rm] Tanrýn Rab'bi bütün yüreðinle, bütün canýnla, bütün aklýnla ve bütün gücünle seveceksin.>olW Ýsa þöyle karþýlýk verdi: 'En önemlisi þudur: diyor.dhA Ýnsanlar ölümden dirilince ne evlenir ne evlendirilir, göklerdeki melekler gibidirler.g+ Ýsa onlara þöyle karþýlýk verdi: 'Ne Kutsal Yazýlar'ý ne de Tanrý'nýn gücünü biliyorsunuz. Yanýlmanýzýn nedeni de bu deðil mi?f Diriliþ günü, ölümden dirildiklerinde kadýn bunlardan hangisinin karýsý olacak? Çünkü yedisi de onunla evlendi.'Ge Yedisi de çocuksuz öldü. Hepsinden sonra kadýn da öldü.kdO Ýkincisi ayný kadýný aldý, o da çocuk sahibi olmadan öldü. Üçüncüsüne de öyle oldu.Nc Yedi kardeþ vardý. Birincisi evlendi ve çocuk býrakmadan öldü. b  "a= Ölümden sonra diriliþ olmadýðýný söyleyen Sadukiler Ýsa'ya gelip þunu sordular: 'Öðretmenimiz, Musa yazýlarýnda bize þöyle buyurmuþtur: ]`3 Ýsa da, 'Sezar'ýn hakkýný Sezar'a, Tanrý'nýn hakkýný Tanrý'ya verin' dedi.K_ Parayý getirdiler. Ýsa, 'Bu resim, bu yazý kimin?' diye sordu.|^q Onlarýn ikiyüzlülüðünü bilen Ýsa þöyle dedi: 'Beni neden deniyorsunuz? Bana bir dinar getirin bakayým.']/ Bunlar gelip Ýsa'ya, 'Öðretmenimiz' dediler, 'Senin dürüst biri olduðunu, kimseyi kayýrmadan, insanlar arasýnda ayrým yapmadan Tanrý yolunu dürüstçe öðrettiðini biliyoruz. Sezar'a* vergi vermek Kutsal Yasa'ya uygun mu, deðil mi? Verelim mi, vermeyelim mi?'\3 Daha sonra Ýsa'yý söyleyeceði sözlerle tuzaða düþürmek amacýyla Ferisiler'den ve Hirodes yanlýlarýndan bazýlarýný O'na gönderdiler.6[e Ýsa'nýn bu benzetmede kendilerinden söz ettiðini anlayan Yahudi önderler O'nu tutuklamak istediler; ama halkýn tepkisinden korktuklarý için O'nu býrakýp gittiler. Z  )YK Þu Kutsal Yazý'yý okumadýnýz mý? 'pXY 'Bu durumda baðýn sahibi ne yapacak? Gelip baðcýlarý yok edecek, baðý da baþkalarýna verecek.KW Böylece onu yakaladýlar, öldürüp baðdan dýþarý attýlar.kVO 'Ama baðcýlar birbirlerine, dediler.U 'Bað sahibinin yanýnda tek kiþi kaldý, o da sevgili oðluydu. diyerek baðcýlara en son onu yolladý.tTa Birini daha yolladý, onu öldürdüler. Daha birçok köle yolladý. Kimini dövüp kimini öldürdüler.mSS Bað sahibi bu kez onlara baþka bir köle yolladý. Onu da baþýndan yaralayýp aþaðýladýlar.FR Baðcýlar köleyi yakalayýp dövdü ve eli boþ gönderdi.lQQ Mevsimi gelince baðýn ürününden payýna düþeni almak üzere baðcýlara bir köle yolladý.lP S Ýsa onlara benzetmelerle konuþmaya baþladý. 'Adamýn biri bað dikti, çevresini çitle çevirdi, üzüm sýkmak için bir çukur kazdý, bir de bekçi kulesi yaptý. Sonra baðý baðcýlara kiralayýp yolculuða çýktý.4Oc !Ýsa'ya, 'Bilmiyoruz' diye yanýt verdiler.,NS Yok eðer <Ýnsanlardan> dersek...'M} Bunu aralarýnda þöyle tartýþmaya baþladýlar: ' dersek, <Öyleyse ona niçin inanmadýnýz?> diyecek.eLC Yahya'nýn vaftiz etme yetkisi Tanrý'dan*fx* mýydý, insanlardan mý? Yanýt verin bana.' K Ýsa da onlara, 'Size bir soru soracaðým' dedi. 'Bana yanýt verin, ben de size bunlarý hangi yetkiyle yaptýðýmý söylerim. J  eIC Yine Yeruþalim'e geldiler. Ýsa tapýnakta gezinirken baþkâhinler, din bilginleri* ve ileri gelenler O'nun yanýna gelip, 'Bunlarý hangi yetkiyle yapýyorsun, bunlarý yapma yetkisini sana kim verdi?' diye sordular. H  (GI Kalkýp dua ettiðiniz zaman, birine karþý bir þikâyetiniz varsa onu baðýþlayýn ki, göklerdeki Babanýz da sizin suçlarýnýzý baðýþlasýn.'*fx*F Bunun için size diyorum ki, duayla dilediðiniz her þeyi daha þimdiden almýþ olduðunuza inanýn, dileðiniz yerine gelecektir.+EO Size doðrusunu söyleyeyim, kim þu daða, der ve yüreðinde kuþku duymadan dediðinin olacaðýna inanýrsa, dileði yerine gelecektir.FD Ýsa onlara þöyle karþýlýk verdi: 'Tanrý'ya iman edin.`C9 Olayý hatýrlayan Petrus, 'Rabbî*, bak! Lanetlediðin incir aðacý kurumuþ!' dedi.rB] Sabah erkenden incir aðacýnýn yanýndan geçerlerken, aðacýn kökten kurumuþ olduðunu gördüler.@A{ Akþam olunca Ýsa'yla öðrencileri kentten ayrýldý.8@i Baþkâhinler ve din bilginleri bunu duyunca Ýsa'yý yok etmek için bir yol aramaya baþladýlar. O'ndan korkuyorlardý. Çünkü bütün halk O'nun öðretisine hayrandý.?3 Halka öðretirken þunlarý söyledi: ' diye yazýlmamýþ mý? Ama siz onu haydut inine çevirdiniz.'W>' Yük taþýyan hiç kimsenin tapýnaðýn avlusundan geçmesine izin vermedi.I=  Oradan Yeruþalim'e geldiler. Ýsa tapýnaðýn avlusuna girerek oradaki alýcý ve satýcýlarý dýþarý kovdu. Para bozanlarýn* masalarýný, güvercin satanlarýn sehpalarýný devirdi.o<W Ýsa aðaca, 'Artýk sonsuza dek senden kimse meyve yiyemesin!' dedi. Öðrencileri de bunu duydular.F; Uzakta, yapraklanmýþ bir incir aðacý görünce belki incir bulurum diye yaklaþtý. Aðacýn yanýna vardýðýnda yapraktan baþka bir þey bulamadý. Çünkü incir mevsimi deðildi.H:  Ertesi gün Beytanya'dan çýktýklarýnda Ýsa acýkmýþtý."9= Ýsa Yeruþalim'e varýnca tapýnaða gitti, her tarafý gözden geçirdi. Sonra vakit ilerlemiþ olduðundan Onikiler'le* birlikte Beytanya'ya döndü.T8! Atamýz Davut'un yaklaþan egemenliði kutlu olsun! En yücelerde hozana!'{7o Önden gidenler ve arkadan gelenler þöyle baðýrýyorlardý: 'Hozana*! Rab'bin adýyla gelene övgüler olsun!l6Q Birçoklarý giysilerini, bazýlarý da çevredeki aðaçlardan kestikleri dallarý yola serdiler.\51 Sýpayý Ýsa'ya getirip üzerine kendi giysilerini yaydýlar. Ýsa sýpaya bindi.m4S Öðrenciler Ýsa'nýn kendilerine söylediklerini tekrarlayýnca, adamlar onlarý rahat býraktý.T3! Orada duranlardan bazýlarý, 'Sýpayý ne diye çözüyorsunuz?' dediler.s2_ Gittiler ve yol üzerinde, bir evin sokak kapýsýnýn yanýnda baðlý bulduklarý sýpayý çözdüler.u1c Biri size, derse, dersiniz.' 0   '_ 7 Ýsa, 'Bana neden iyi diyorsun?' dedi. 'Ýyi olan yalnýz biri var, O da Tanrý'dýr.) K Ýsa yola çýkarken, biri koþarak yanýna geldi. Önünde diz çöküp O'na, 'Ýyi öðretmenim, sonsuz yaþama kavuþmak için ne yapmalýyým?' diye sordu.T ! Çocuklarý kucaðýna aldý, ellerini üzerlerine koyup onlarý kutsadý.~ u Size doðrusunu söyleyeyim, Tanrý'nýn Egemenliði'ni bir çocuk gibi kabul etmeyen, bu egemenliðe asla giremez.'+O Ýsa bunu görünce kýzdý. Öðrencilerine, 'Býrakýn, çocuklar bana gelsin' dedi. 'Onlara engel olmayýn! Çünkü Tanrý'nýn Egemenliði böylelerinindir.!; Bu arada bazýlarý küçük çocuklarý Ýsa'nýn yanýna getiriyor, onlara dokunmasýný istiyorlardý. Ne var ki, öðrenciler onlarý azarladýlar.Q 'Kocasýný boþayýp baþkasýyla evlenen kadýn da zina etmiþ olur.'nU Ýsa onlara, 'Karýsýný boþayýp baþkasýyla evlenen, karýsýna karþý zina etmiþ olur' dedi.P Öðrencileri evde O'na yine bu konuyla ilgili bazý sorular sordular.B O halde Tanrý'nýn birleþtirdiðini insan ayýrmasýn.'   1  Þöyle ki, onlar artýk iki deðil, tek bedendir.b= 'Tanrý, yaratýlýþýn baþlangýcýndan <Ýnsanlarý erkek ve diþi olarak yarattý.>Q Ýsa onlara, 'Ýnatçý olduðunuz için Musa bu buyruðu yazdý' dedi.p~Y Onlar, 'Musa, erkeðin bir boþanma belgesi yazarak karýsýný boþamasýna izin vermiþtir' dediler.?}y Ýsa karþýlýk olarak, 'Musa size ne buyurdu?' dedi.| Yanýna gelen bazý Ferisiler O'nu denemek amacýyla, 'Bir erkeðin, karýsýný boþamasý Kutsal Yasa'ya uygun mudur?' diye sordular.B{  Ýsa oradan ayrýlýp Yahudiye'nin* Þeria Irmaðý'nýn karþý yakasýndaki topraklarýna geçti. Çevresinde yine kalabalýklar toplanmýþtý; her zamanki gibi onlara öðretiyordu.$zA 2Tuz yararlýdýr. Ama tuz tuzluluðunu yitirirse, bir daha ona nasýl tat verebilirsiniz? Ýçinizde tuz olsun ve birbirinizle barýþ içinde yaþayýn!'0y[ 1Çünkü herkes ateþle tuzlanacaktýr.Ex 0*fx*w3 /Eðer gözün günah iþlemene neden olursa, onu çýkar at. Tanrý'nýn Egemenliði'ne tek gözle girmen, iki gözle cehenneme atýlmandan iyidir. v  .u -Eðer ayaðýn günah iþlemene neden olursa, onu kes. Tek ayakla yaþama kavuþman, iki ayakla cehenneme atýlmandan iyidir. t  , s +Eðer elin günah iþlemene neden olursa, onu kes. Tek elle yaþama kavuþman, iki elle sönmez ateþe, cehenneme gitmenden iyidir.,rQ *'Kim bana iman eden bu küçüklerden birini günaha düþürürse, boynuna kocaman bir deðirmen taþý geçirilip denize atýlmasý kendisi için daha iyi olur.{qo )Size doðrusunu söyleyeyim, Mesih'e ait olduðunuz için sizlere bir bardak su veren ödülsüz kalmayacaktýr.'/pY (Bize karþý olmayan, bizden yanadýr.~ou ''Ona engel olmayýn!' dedi Ýsa. 'Çünkü benim adýmla mucize yapýp da ardýndan beni kötüleyecek kimse yoktur.n7 &Yuhanna O'na, 'Öðretmenim' dedi, 'Senin adýnla cin kovan birini gördük, ama bizi izleyenlerden olmadýðý için ona engel olmaya çalýþtýk.' m  %xli $Küçük bir çocuðu alýp orta yere dikti, sonra onu kucaðýna alarak onlara þöyle dedi: 'Böyle bir çocuðu benim adým uðruna kabul eden, beni kabul etmiþ olur. Beni kabul eden de beni deðil, beni göndereni kabul etmiþ olur.'k #Ýsa oturup Onikiler'i* yanýna çaðýrdý. Onlara þöyle dedi: 'Birinci olmak isteyen en sonuncu olsun, herkesin hizmetkârý olsun.'rj] "Hiç birinden ses çýkmadý. Çünkü yolda aralarýnda kimin en büyük olduðunu tartýþmýþlardý.oiW !Kefarnahum'a vardýlar. Eve girdikten sonra Ýsa onlara, 'Yolda neyi tartýþýyordunuz?' diye sordu.Qh Onlar bu sözleri anlamýyor, Ýsa'ya soru sormaktan da korkuyorlardý.-gS Öðrencilerine öðretirken þöyle diyordu: 'Ýnsanoðlu*, insanlarýn eline teslim edilecek ve öldürülecek, ama öldürüldükten üç gün sonra dirilecek.'pfY Oradan ayrýlmýþ, Celile bölgesinden geçiyorlardý. Ýsa hiç kimsenin bunu bilmesini istemiyordu.We' Ýsa onlara, 'Bu tür ruhlar ancak duayla*fx* kovulabilir' yanýtýný verdi.vde Ýsa eve girdikten sonra öðrencileri özel olarak O'na, 'Biz kötü ruhu neden kovamadýk?' diye sordular.Ec Ama Ýsa elinden tutup kaldýrýnca, çocuk ayaða kalktý.3b_ Bunun üzerine ruh bir çýðlýk attý ve çocuðu þiddetle sarsarak çýktý. Çocuk ölü gibi hareketsiz kaldý, öyle ki oradakilerin birçoðu, 'Öldü!' diyordu.0aY Ýsa, halkýn koþuþup geldiðini görünce kötü ruhu azarlayarak, 'Sana buyuruyorum, dilsiz ve saðýr ruh, çocuðun içinden çýk ve ona bir daha girme!' dedi.m`S Çocuðun babasý hemen, 'Ýman ediyorum, imansýzlýðýmý yenmeme yardým et!' diye feryat etti.X_) Ýsa ona, 'Elimden gelirse mi? Ýman eden biri için her þey mümkün!' dedi.^ 'Üstelik ruh onu öldürmek için sýk sýk ateþe, suya attý. Elinden bir þey gelirse, bize yardým et, halimize acý!'a]; Ýsa çocuðun babasýna, 'Bu hal çocuðun baþýna geleli ne kadar oldu?' diye sordu./\W Çocuðu kendisine getirdiler. Ruh, Ýsa'yý görür görmez çocuðu þiddetle sarstý; çocuk yere düþtü, aðzýndan köpükler saçarak yuvarlanmaya baþladý.[ Ýsa onlara, 'Ey imansýz kuþak!' dedi. 'Sizinle daha ne kadar kalacaðým? Size daha ne kadar katlanacaðým? Çocuðu bana getirin!'UZ# Ruh onu nerede yakalarsa yere çarpýyor. Çocuk aðzýndan köpükler saçýyor, diþlerini gýcýrdatýyor ve kaskatý kesiliyor. Ruhu kovmalarý için öðrencilerine baþvurdum, ama baþaramadýlar.'sY_ Halktan biri O'na, 'Öðretmenim' diye karþýlýk verdi, 'Dilsiz bir ruha tutulan oðlumu sana getirdim.LX Ýsa öðrencilerine, 'Onlarla ne tartýþýyorsunuz?' diye sordu.hWI Kalabalýk Ýsa'yý görünce büyük bir þaþkýnlýða kapýldý ve koþup O'nu selamladý.=Vs Öteki öðrencilerin yanýna döndüklerinde, onlarýn çevresinde büyük bir kalabalýðýn toplandýðýný, birtakým din bilginlerinin onlarla tartýþtýðýný gördüler.U Size þunu söyleyeyim, Ýlyas geldi bile, onun hakkýnda yazýlmýþ olduðu gibi, ona yapmadýklarýný býrakmadýlar.'KT O da onlara þöyle dedi: 'Gerçekten de önce Ýlyas gelir ve her þeyi yeniden düzene koyar. Ama nasýl oluyor da Ýnsanoðlu'nun çok acý çekeceði ve hiçe sayýlacaðý yazýlmýþtýr?nSU Ýsa'ya, 'Din bilginleri* neden önce Ýlyas'ýn gelmesi gerektiðini söylüyorlar?' diye sordular.sR_ Bu uyarýya uymakla birlikte kendi aralarýnda, 'Ölümden dirilmek ne demek?' diye tartýþýp durdular. Q Daðdan inerlerken Ýsa, Ýnsanoðlu* ölümden dirilmeden orada gördüklerini hiç kimseye söylememeleri için onlarý uyardý.rP] Öðrenciler birden çevrelerine baktýlar, ama bu kez yanlarýnda Ýsa'dan baþka kimseyi göremediler.Ow Bu sýrada bir bulut gelip onlara gölge saldý. Buluttan gelen bir ses, 'Sevgili Oðlum budur, O'nu dinleyin!' dedi.FN Ne söyleyeceðini bilmiyordu. Çünkü çok korkmuþlardý. M Petrus Ýsa'ya, 'Rabbî*, burada bulunmamýz ne iyi oldu! Üç çardak kuralým: Biri sana, biri Musa'ya, biri de Ýlyas'a' dedi.UL# O anda Musa'yla Ýlyas öðrencilere göründü. Ýsa'yla konuþuyorlardý.K Giysileri göz kamaþtýrýcý bir beyazlýða büründü; yeryüzünde hiçbir çamaþýrcýnýn eriþemeyeceði bir beyazlýktý bu.+JO Altý gün sonra Ýsa, yanýna yalnýz Petrus, Yakup ve Yuhanna'yý alarak yüksek bir daða çýktý. Onlarýn gözü önünde Ýsa'nýn görünümü deðiþti.CI  Ýsa, 'Size doðrusunu söyleyeyim' diye devam etti, 'Burada bulunanlar arasýnda, Tanrý Egemenliði'nin güçlü biçimde gerçekleþtiðini görmeden ölümü tatmayacak olanlar var.'UH#&Bu vefasýz ve günahkâr kuþaðýn ortasýnda, kim benden ve benim sözlerimden utanýrsa, Ýnsanoðlu da, Babasý'nýn görkemi içinde kutsal meleklerle birlikte geldiðinde o kiþiden utanacaktýr.'7Gi%Ýnsan kendi canýna karþýlýk ne verebilir?aF;$Ýnsan bütün dünyayý kazanýp da canýndan olursa, bunun kendisine ne yararý olur?xEi#Canýný kurtarmak isteyen onu yitirecek, canýný benim ve Müjde'nin uðruna yitiren ise onu kurtaracaktýr.)DK"Öðrencileriyle birlikte halký da yanýna çaðýrýp þöyle konuþtu: 'Ardýmdan gelmek isteyen kendini inkâr etsin, çarmýhýný yüklenip beni izlesin.%CC!Ýsa dönüp öteki öðrencilerine baktý; Petrus'u azarlayarak, 'Çekil önümden, Þeytan!' dedi. 'Düþüncelerin Tanrý'ya deðil, insana özgüdür.'mBS Bunlarý açýkça söylüyordu. Bunun üzerine Petrus O'nu bir kenara çekip azarlamaya baþladý.KAÝsa, Ýnsanoðlu'nun* çok acý çekmesi, ileri gelenler, baþkâhinler ve din bilginlerince* reddedilmesi, öldürülmesi ve üç gün sonra dirilmesi gerektiðini onlara anlatmaya baþladý.^@5Bunun üzerine Ýsa bu konuda kimseye bir þey söylememeleri için onlarý uyardý.F?O da onlara, 'Siz ne dersiniz, sizce ben kimim?' diye sordu.>)Öðrencileri O'na þu karþýlýðý verdiler: 'Vaftizci Yahya diyorlar. Ama kimi Ýlyas, kimi de peygamberlerden biri olduðunu söylüyor.'!=;Ýsa, öðrencileriyle birlikte Filipus Sezariyesi'ne baðlý köylere gitti. Yolda öðrencilerine, 'Halk benim kim olduðumu söylüyor?' diye sordu.?<yÝsa, 'Köye bile girme!' diyerek onu evine gönderdi.&;ESonra Ýsa ellerini yeniden adamýn gözleri üzerine koydu. Adam gözlerini açtý, baktý; iyileþmiþ ve her þeyi açýk seçik görmeye baþlamýþtý.n:UAdam baþýný kaldýrýp, 'Ýnsanlar görüyorum' dedi, 'Aðaçlara benziyorlar, ama yürüyorlar.'"9=Ýsa körün elinden tutarak onu köyün dýþýna çýkardý. Gözlerine tükürüp ellerini üzerine koydu ve, 'Bir þey görüyor musun?' diye sordu. 8Ýsa ile öðrencileri Beytsayda'ya geldiler. Orada bazý kiþiler Ýsa'ya kör bir adam getirip ona dokunmasý için yalvardýlar.87kÝsa onlara, 'Hâlâ anlamýyor musunuz?' dedi.p6Y'Yedi ekmeði dört bin kiþiye bölüþtürdüðümde kaç küfe dolusu yemek fazlasý topladýnýz?' 5 e4CGözleriniz olduðu halde görmüyor musunuz? Kulaklarýnýz olduðu halde iþitmiyor musunuz? Hatýrlamýyor musunuz, beþ ekmeði beþ bin kiþiye bölüþtürdüðümde kaç sepet dolusu yemek fazlasý topladýnýz?' 39Bunun farkýnda olan Ýsa, 'Ekmeðiniz yok diye niçin tartýþýyorsunuz?' dedi. 'Hâlâ akýl erdiremiyor, anlamýyor musunuz? Zihniniz köreldi mi?l2QOnlar ise kendi aralarýnda, 'Ekmeðimiz olmadýðý için böyle diyor' þeklinde tartýþtýlar.{1oÝsa onlara þu uyarýda bulundu: 'Dikkatli olun, Ferisiler'in mayasýndan ve Hirodes'in* mayasýndan sakýnýn!'c0?Öðrenciler ekmek almayý unutmuþlardý. Teknede, yanlarýnda yalnýz bir ekmek vardý.V/% Sonra onlarý orada býrakýp yine tekneye bindi ve karþý yakaya yöneldi. .9 Ýsa içten bir ah çekerek, 'Bu kuþak neden bir belirti istiyor?' dedi. 'Size doðrusunu söyleyeyim, bu kuþaða hiçbir belirti gösterilmeyecek.'-} Ferisiler* gelip Ýsa'yla tartýþmaya baþladýlar. O'nu denemek amacýyla gökten bir belirti göstermesini istediler. ,  '+G Orada yaklaþýk dört bin kiþi vardý. Ýsa onlarý evlerine gönderdikten sonra öðrencileriyle birlikte hemen tekneye binip Dalmanuta bölgesine geçti.S*Herkes yiyip doydu. Artakalan parçalardan yedi küfe dolusu topladýlar.i)KBirkaç küçük balýklarý da vardý. Ýsa þükredip bunlarý da daðýtmalarýný söyledi.B(}Bunun üzerine Ýsa, halka yere oturmalarýný buyurdu. Sonra yedi ekmeði aldý, þükredip bunlarý böldü, daðýtmalarý için öðrencilerine verdi. Onlar da halka daðýttýlar.1']Ýsa, 'Kaç ekmeðiniz var?' diye sordu. & Öðrencileri buna karþýlýk, 'Böyle ýssýz bir yerde bu kadar kiþiyi doyuracak ekmeði insan nereden bulabilir?' dediler.i%KOnlarý aç aç evlerine gönderirsem, yolda bayýlýrlar. Hem bazýlarý uzak yoldan geliyor.' $ c# AO günlerde yine büyük bir kalabalýk toplanmýþtý. Yiyecek bir þeyleri olmadýðý için Ýsa öðrencilerini yanýna çaðýrýp, 'Halka acýyorum' dedi. 'Üç gündür yanýmdalar, yiyecek hiçbir þeyleri yok."5%Halk büyük bir hayret içinde kalmýþtý. 'Yaptýðý her þey iyi. Saðýrlarýn kulaklarýný açýyor, dilsizleri konuþturuyor!' diyorlardý.!$Ýsa orada bulunanlarý, bunu kimseye söylememeleri için uyardý. Ama onlarý ne kadar uyardýysa, onlar da haberi o kadar yaydýlar.m S#Adamýn kulaklarý hemen açýldý, dili çözüldü ve düzgün bir þekilde konuþmaya baþladý.U#"Sonra göðe bakarak içini çekti ve adama, 'Effata', yani 'Açýl!' dedi. !Ýsa adamý kalabalýktan ayýrýp bir yana çekti. Parmaklarýný adamýn kulaklarýna soktu, tükürüp onun diline dokundu.dA Ona saðýr ve dili tutuk bir adam getirdiler, elini üzerine koymasý için yalvardýlar.{Sur bölgesinden ayrýlan Ýsa, Sayda yoluyla Dekapolis bölgesinin ortasýndan geçerek tekrar Celile Gölü'ne geldi.U#Kadýn evine gittiðinde çocuðunu cinden kurtulmuþ, yatakta yatar buldu.U#Ýsa ona, 'Bu sözden ötürü cin kýzýndan çýktý, gidebilirsin' dedi. Kadýn buna karþýlýk, 'Haklýsýn, Rab' dedi. 'Ama köpekler de sofranýn altýnda çocuklarýn ekmek kýrýntýlarýný yer.'wÝsa ona, 'Býrak, önce çocuklar doysunlar' dedi. 'Çocuklarýn ekmeðini alýp köpeklere atmak doðru deðildir.'q[Yahudi olmayan bu kadýn Suriye-Fenike ýrkýndandý. Kýzýndan cini kovmasý için Ýsa'ya rica etti.|qKüçük kýzý kötü ruha tutulmuþ bir kadýn, Ýsa'yla ilgili haberi duyar duymaz geldi, ayaklarýna kapandý.Ýsa oradan ayrýlarak Sur*fx* bölgesine gitti. Burada bir eve girdi. Kimsenin bunu bilmesini istemiyordu, ama gizlenemedi.LBu kötülüklerin hepsi içten kaynaklanýr ve insaný kirletir.'  RÇünkü kötü düþünceler, fuhuþ, hýrsýzlýk, cinayet, zina, açgözlülük, kötülük, hile, sefahat, kýskançlýk, iftira, kibir ve akýlsýzlýk içten, insanýn yüreðinden kaynaklanýr.U#Ýsa þöyle devam etti: 'Ýnsaný kirleten, insanýn içinden çýkandýr..UDýþtan giren, insanýn yüreðine deðil, midesine gider, oradan da helaya atýlýr.' Ýsa bu sözlerle, bütün yiyeceklerin temiz olduðunu bildirmiþ oluyordu."=O da onlara, 'Demek siz de anlamýyorsunuz, öyle mi?' dedi. 'Dýþarýdan insanýn içine giren hiçbir þeyin onu kirletemeyeceðini bilmiyor musunuz?jMÝsa kalabalýðý býrakýp eve girince, öðrencileri O'na bu benzetmenin anlamýný sordular.   'Ýnsanýn dýþýnda olup içine giren hiçbir þey onu kirletemez. Ýnsaný kirleten, insanýn içinden çýkandýr.'*fx*g GÝsa, halký yine yanýna çaðýrýp onlara, 'Hepiniz beni dinleyin ve þunu belleyin' dedi. 7 Böylece kuþaktan kuþaða aktardýðýnýz törelerle Tanrý'nýn sözünü geçersiz kýlýyorsunuz. Buna benzer daha birçok þey yapýyorsunuz.'   Z- Ama siz, diyorsunuz.   Musa, ve, diye buyurmuþtu. Ýsa onlara ayrýca þunu söyledi: 'Kendi törenizi sürdürmek için Tanrý buyruðunu bir kenara itmeyi ne de güzel beceriyorsunuz!SSiz Tanrý buyruðunu bir yana býrakmýþ, insan töresine uyuyorsunuz.'X)Bana boþuna taparlar. Çünkü öðrettikleri, sadece insan buyruklarýdýr.>X)Ýsa onlarý þöyle yanýtladý: 'Yeþaya'nýn siz ikiyüzlülerle ilgili peygamberlik sözü ne kadar yerindedir! Yazmýþ olduðu gibi, \\x[[UZZZY\YXCWW]W%VVFFqEExE=DDQCCC4BBAiA@@`@%???z>>> =r=<<";q;.::3987776655 44/33I221l00l0//.H--,Y,L++<+!++ **!))=((;'''?&&l%%$$!#~""u!!~!) aO`XnK 10D8{)ac  9  Y i\i3H;6)"=Çobanlar, iþitip gördüklerinin tümü için Tanrý'yý yüceltip överek geri döndüler. Her þeyi, kendilerine anlatýldýðý gibi bulmuþlardý.Z-Meryem ise bütün bu sözleri derin derin düþünerek yüreðinde saklýyordu.R Bunu duyanlarýn hepsi, çobanlarýn söylediklerine þaþýp kaldýlar.U #Onlarý görünce, çocukla ilgili kendilerine anlatýlanlarý bildirdiler.N Aceleyle gidip Meryem'le Yusuf'u ve yemlikte yatan bebeði buldular.. UMelekler yanlarýndan ayrýlýp göðe çekildikten sonra çobanlar birbirlerine, 'Haydi, Beytlehem'e gidelim, Rab'bin bize bildirdiði bu olayý görelim' dediler.  fE Birdenbire meleðin yanýnda, göksel ordulardan oluþan büyük bir topluluk belirdi. Tanrý'yý överek, 'En yücelerde Tanrý'ya yücelik olsun, Yeryüzünde O'nun hoþnut kaldýðý insanlara Esenlik olsun!' dediler.dA Ýþte size bir iþaret: Kundaða sarýlmýþ ve yemlikte yatan bir bebek bulacaksýnýz.'   <q Melek onlara, 'Korkmayýn!' dedi. 'Size, bütün halký çok sevindirecek bir haber müjdeliyorum: Bugün size, Davut'un kentinde bir Kurtarýcý doðdu. Bu, Rab olan Mesih'tir*.y Rab'bin bir meleði onlara göründü ve Rab'bin görkemi çevrelerini aydýnlattý. Büyük bir korkuya kapýldýlar.jMAyný yörede, sürülerinin yanýnda nöbet tutarak geceyi kýrlarda geçiren çobanlar vardý.  1Onlar oradayken, Meryem'in doðurma vakti geldi ve ilk oðlunu doðurdu. Onu kundaða sarýp bir yemliðe yatýrdý. Çünkü handa*fx* yer yoktu.KOrada, hamile olan niþanlýsý Meryem'le birlikte yazýlacaktý.#?Böylece Yusuf da, Davut'un soyundan ve torunlarýndan olduðu için Celile'nin Nasýra Kenti'nden Yahudiye bölgesine, Davut'un kenti Beytlehem'e gitti.4~cHerkes yazýlmak için kendi kentine gitti.K}Bu ilk sayým, Kirinius'un Suriye valiliði zamanýnda yapýldý.{| qO günlerde Sezar* Avgustus bütün Roma dünyasýnda bir nüfus sayýmýnýn yapýlmasý için buyruk çýkardý.}{ uPÇocuk büyüyor, ruhsal yönden güçleniyordu. Ýsrail halkýna görüneceði güne dek ýssýz yerlerde yaþadý.z  Oy  NÇünkü Tanrýmýz'ýn yüreði merhamet doludur. O'nun merhameti sayesinde, Yücelerden doðan Güneþ*fx*, Karanlýkta ve ölümün gölgesinde yaþayanlara ýþýk saçmak Ve ayaklarýmýzý esenlik yoluna yöneltmek üzere Yardýmýmýza gelecektir.'x  Maw =LSen de, ey çocuk, Yüceler Yücesi'nin peygamberi diye anýlacaksýn. Rab'bin yollarýný hazýrlamak üzere önünden gidecek Ve O'nun halkýna, Günahlarýnýn baðýþlanmasýyla kurtulacaklarýný bildireceksin.v  Ku  Jqt ]INitekim bizi düþmanlarýmýzýn elinden kurtaracaðýna Ve ömrümüz boyunca Kendi önünde kutsallýk ve doðruluk içinde, Korkusuzca kendisine tapýnmamýzý saðlayacaðýna dair Atamýz Ýbrahim'e ant içerek söz vermiþti.Ts #HBöylece atalarýmýza merhamet ederek Kutsal antlaþmasýný anmýþ oldu.r  Gq  Fxp kEEski çaðlardan beri Kutsal peygamberlerinin aðzýndan bildirdiði gibi, Kulu Davut'un soyundan Bizim için güçlü bir kurtarýcý*fx* çýkardý; Düþmanlarýmýzdan, Bizden nefret edenlerin hepsinin elinden Kurtuluþumuzu saðladý.xo kD'Ýsrail'in Tanrýsý Rab'be övgüler olsun! Çünkü halkýnýn yardýmýna gelip onlarý fidyeyle kurtardý.Vn 'CÇocuðun babasý Zekeriya, Kutsal Ruh'la dolarak þu peygamberlikte bulundu:{m qBDuyan herkes derin derin düþünüyor, 'Acaba bu çocuk ne olacak?' diyordu. Çünkü Rab*fx* onunla birlikteydi. l AÇevrede oturanlarýn hepsi korkuya kapýldý. Bütün bu olaylar, Yahudiye'nin daðlýk bölgesinin her yanýnda konuþulur oldu.jk O@O anda Zekeriya'nýn aðzý açýldý, dili çözüldü. Tanrý'yý överek konuþmaya baþladý.cj A?Zekeriya bir yazý levhasý istedi ve, 'Adý Yahya'dýr' diye yazdý. Herkes þaþakaldý.]i 5>Bunun üzerine babasýna iþaretle çocuðun adýný ne koymak istediðini sordular.Nh =Ona, 'Akrabalarýn arasýnda bu adý taþýyan kimse yok ki' dediler.5g g denecek. Rab Tanrý O'na, atasý Davut'un tahtýný verecek.IJ  Bak, gebe kalýp bir oðul doðuracak, adýný Ýsa koyacaksýn.QI Ama melek ona, 'Korkma Meryem' dedi, 'Sen Tanrý'nýn lütfuna eriþtin.lH SSöylenenlere çok þaþýran Meryem, bu selamýn ne anlama gelebileceðini düþünmeye baþladý.fG GOnun yanýna giren melek, 'Selam, ey Tanrý'nýn lütfuna eriþen kýz! Rab seninledir' dedi.F  PE Elizabet'in hamileliðinin altýncý ayýnda Tanrý, Melek Cebrail'i Celile'de bulunan Nasýra adlý kente, Davut'un soyundan Yusuf adýndaki adamla niþanlý kýza gönderdi. Kýzýn adý Meryem'di.yD m'Bunu benim için yapan Rab'dir' dedi. 'Bu günlerde benimle ilgilenerek insanlar arasýnda utancýmý giderdi.'QC Bir süre sonra karýsý Elizabet gebe kaldý ve beþ ay evine kapandý.6B iGörev süresi bitince Zekeriya evine döndü.8A kZekeriya ise dýþarý çýktýðýnda onlarla konuþamadý. O zaman tapýnakta bir görüm gördüðünü anladýlar. Kendisi onlara iþaretler yapýyor, ama konuþamýyordu.]@ 5Zekeriya'yý bekleyen halk, onun tapýnakta bu kadar uzun süre kalmasýna þaþtý.#? AÝþte, belirlenen zamanda yerine gelecek olan sözlerime inanmadýðýn için dilin tutulacak, bunlarýn gerçekleþeceði güne dek konuþamayacaksýn.'> 7Melek ona þöyle karþýlýk verdi: 'Ben Tanrý'nýn huzurunda duran Cebrail'im. Seninle konuþmak ve bu müjdeyi sana bildirmek için gönderildim.{= qZekeriya meleðe, 'Bundan nasýl emin olabilirim?' dedi. 'Çünkü ben yaþlandým, karýmýn da yaþý ilerledi.'p< [Babalarýn yüreklerini çocuklarýna döndürmek, söz dinlemeyenleri doðru kiþilerin anlayýþýna yöneltmek ve Rab için hazýrlanmýþ bir halk yetiþtirmek üzere, Ýlyas'ýn ruhu ve gücüyle Rab'bin önünden gidecektir.'M; Ýsrailoðullarý'ndan birçoðunu, Tanrýlarý Rab'be döndürecek.: }O, Rab'bin gözünde büyük olacak. Hiç þarap ve içki içmeyecek; daha annesinin rahmindeyken Kutsal Ruh'la dolacak.H9  Sevinip coþacaksýn. Birçoklarý da onun doðumuna sevinecek.8  Melek, 'Korkma, Zekeriya' dedi, 'Duan kabul edildi. Karýn Elizabet sana bir oðul doðuracak, adýný Yahya koyacaksýn.>7 y Zekeriya onu görünce þaþýrdý, korkuya kapýldý.c6 A Bu sýrada, Rab'bin bir meleði buhur sunaðýnýn saðýnda durup Zekeriya'ya göründü.O5  Buhur yakma saatinde bütün halk topluluðu dýþarýda dua ediyordu.p4 [ Kâhinlik geleneði uyarýnca Rab'bin Tapýnaðý'na girip buhur yakma görevi kurayla ona verilmiþti. 3  Zekeriya, hizmet sýrasýnýn kendi bölüðünde olduðu bir gün, Tanrý'nýn önünde kâhinlik görevini yerine getiriyordu.`2 ;Elizabet kýsýr olduðu için çocuklarý olmuyordu. Ýkisinin de yaþý ilerlemiþti.|1 sHer ikisi de Tanrý'nýn gözünde doðru kiþilerdi, Rab'bin bütün buyruk ve kurallarýna eksiksizce uyarlardý.0 9Yahudiye Kralý Hirodes* zamanýnda, Aviya bölüðünden Zekeriya adýnda bir kâhin* vardý. Harun soyundan gelen karýsýnýn adý ise Elizabet'ti.@/ }Öyle ki, sana verilen bilgilerin doðruluðunu bilesin..  -  , -Sayýn Teofilos,+3Öðrencileri de gidip Tanrý sözünü her yere yaydýlar. Rab onlarla birlikte çalýþýyor, görülen belirtilerle sözünü doðruluyordu.*fx*j*MRab Ýsa, onlara bu sözleri söyledikten sonra göðe alýndý ve Tanrý'nýn saðýnda oturdu. ) &(EÝman edenlerle birlikte görülecek belirtiler þunlardýr: Benim adýmla cinleri kovacaklar, yeni dillerle konuþacaklar, yýlanlarý elleriyle tutacaklar. Öldürücü bir zehir içseler bile, zarar görmeyecekler. Ellerini hastalarýn üzerine koyacaklar ve hastalar iyileþecek.'N'Ýman edip vaftiz olan kurtulacak, iman etmeyen ise hüküm giyecek.n&UÝsa onlara þöyle buyurdu: 'Dünyanýn her yanýna gidin, Müjde'yi bütün yaratýlýþa duyurun.R%Ýsa daha sonra, sofrada otururlarken Onbirler'e* göründü. Onlarý imansýzlýklarýndan ve yüreklerinin duygusuzluðundan ötürü azarladý. Çünkü kendisini diri görenlere inanmamýþlardý.b$= Bunlar geri dönüp öbürlerine haber verdiler, ama öbürleri bunlara da inanmadýlar.y#k Bundan sonra Ýsa kýrlara doðru yürümekte olan öðrencilerinden ikisine deðiþik bir biçimde göründü.f"E Ne var ki onlar, Ýsa'nýn yaþadýðýný, Meryem'e göründüðünü duyunca inanmadýlar.t!a Meryem gitti, Ýsa'yla bulunmuþ olan, þimdiyse yas tutup gözyaþý döken öðrencilerine haberi verdi.  Ýsa, haftanýn ilk günü* sabah erkenden dirildiði zaman önce Mecdelli Meryem'e göründü. Ondan yedi cin kovmuþtu.Kadýnlar mezardan çýkýp kaçtýlar. Onlarý bir titreme, bir þaþkýnlýk almýþtý. Korkularýndan kimseye bir þey söylemediler. 9Þimdi öðrencilerine ve Petrus'a gidip þöyle deyin: <Ýsa sizden önce Celile'ye gidiyor. Size bildirdiði gibi, kendisini orada göreceksiniz.> '/Adam onlara, 'Þaþýrmayýn!' dedi. 'Çarmýha gerilen Nasýralý Ýsa'yý arýyorsunuz. O dirildi, burada yok. Ýþte O'nu yatýrdýklarý yer.xiMezara girip sað tarafta, beyaz kaftan giyinmiþ genç bir adamýn oturduðunu görünce çok þaþýrdýlar.fEBaþlarýný kaldýrýp bakýnca, o kocaman taþýn yana yuvarlanmýþ olduðunu gördüler.oWAralarýnda, 'Mezarýn giriþindeki taþý bizim için kim yana yuvarlayacak?' diye konuþuyorlardý.dAHaftanýn ilk günü* sabah çok erkenden, güneþin doðuþuyla birlikte mezara gittiler. #Þabat Günü* geçince, Mecdelli Meryem, Yakup'un annesi Meryem ve Salome gidip Ýsa'nýn cesedine sürmek üzere baharat satýn aldýlar._7/Mecdelli Meryem ile Yose'nin annesi Meryem, Ýsa'nýn nereye konulduðunu gördüler.3.Yusuf keten bez satýn aldý, cesedi çarmýhtan indirip beze sardý, kayaya oyulmuþ bir mezara yatýrarak mezarýn giriþine bir taþ yuvarladý.T!-Yüzbaþýdan durumu öðrenince Yusuf'a, cesedi almasý için izin verdi.,Pilatus, Ýsa'nýn bu kadar çabuk ölmüþ olmasýna þaþtý. Yüzbaþýyý çaðýrýp, 'Öleli çok oldu mu?' diye sordu.  +.U*O gün Hazýrlýk Günü, yani Þabat Günü'nden* önceki gündü. Artýk akþam oluyordu. Bu nedenle, Yüksek Kurul'un* saygýn bir üyesi olup Tanrý'nýn Egemenliði'ni umutla bekleyen Aramatyalý Yusuf geldi, cesaretini toplayarak Pilatus'un huzuruna çýktý, Ýsa'nýn cesedini istedi.<q)Ýsa daha Celile'deyken bu kadýnlar O'nun ardýndan gitmiþ, O'na hizmet etmiþlerdi. O'nunla birlikte Yeruþalim'e gelmiþ olan daha birçok kadýn da olup bitenleri izliyordu.!;(Olup bitenleri uzaktan izleyen bazý kadýnlar da vardý. Aralarýnda Mecdelli Meryem, küçük Yakup ile Yose'nin annesi Meryem ve Salome bulunuyordu.+'Ýsa'nýn karþýsýnda duran yüzbaþý, O'nun bu þekilde son nefesini verdiðini görünce, 'Bu adam gerçekten Tanrý'nýn Oðlu'ydu' dedi.Y+&O anda tapýnaktaki perde* yukarýdan aþaðýya yýrtýlarak ikiye bölündü.? y%Ama Ýsa yüksek sesle baðýrarak son nefesini verdi., Q$Aralarýndan biri koþup bir süngeri ekþi þaraba batýrdý, bir kamýþýn ucuna takarak Ýsa'ya içirdi. 'Dur bakalým, Ýlyas gelip O'nu indirecek mi?' dedi.a ;#Orada duranlardan bazýlarý bunu iþitince, 'Bakýn, Ýlyas'ý çaðýrýyor' dediler. "Saat üçte Ýsa yüksek sesle, 'Elohi, Elohi, lema þevaktani' yani, 'Tanrým, Tanrým, beni neden terk ettin?' diye baðýrdý.W '!Öðleyin on ikiden üçe kadar bütün ülkenin üzerine karanlýk çöktü.! 'Ýsrail'in Kralý Mesih þimdi çarmýhtan insin de görüp iman edelim.' Ýsa'yla birlikte çarmýha gerilenler de O'na hakaret ettiler.%CAyný þekilde baþkâhinler ve din bilginleri de O'nunla alay ederek aralarýnda, 'Baþkalarýný kurtardý, kendini kurtaramýyor' diye konuþuyorlardý.  3_Oradan geçenler baþlarýný sallayýp Ýsa'ya sövüyor, 'Hani sen tapýnaðý yýkýp üç günde yeniden kuracaktýn? Çarmýhtan in de kurtar kendini!' diyorlardý.  pYÝsa'yla birlikte, biri saðýnda öbürü solunda olmak üzere iki haydudu da çarmýha gerdiler.*fx*&GÜzerindeki suç yaftasýnda,7iÝsa'yý çarmýha gerdiklerinde saat dokuzdu.pYSonra O'nu çarmýha gerdiler. Kim ne alacak diye kura çekerek giysilerini aralarýnda paylaþtýlar.GO'na mürle* karýþýk þarap vermek istediler, ama içmedi.F~Ýsa'yý Golgota, yani Kafatasý denilen yere götürdüler.+}OKýrdan gelmekte olan Simun adýnda Kireneli bir adam oradan geçiyordu. Ýskender ve Rufus'un babasý olan bu adama Ýsa'nýn çarmýhýný zorla taþýttýlar.%|CO'nunla böyle alay ettikten sonra mor giysiyi üzerinden çýkarýp kendi giysilerini giydirdiler ve çarmýha germek üzere O'nu dýþarý götürdüler.m{SBaþýna bir kamýþla vuruyor, üzerine tükürüyor, diz çöküp önünde yere kapanýyorlardý.Qz'Selam, ey Yahudiler'in Kralý!' diyerek O'nu selamlamaya baþladýlar.[y/O'na mor bir giysi giydirdiler, dikenlerden bir taç örüp baþýna geçirdiler.exCAskerler Ýsa'yý, Pretorium denilen vali konaðýna götürüp bütün taburu topladýlar.(wIHalký memnun etmek isteyen Pilatus, onlar için Barabba'yý salýverdi. Ýsa'yý ise kamçýlattýktan sonra çarmýha gerilmek üzere askerlere teslim etti.;vqPilatus onlara, 'O ne kötülük yaptý ki?' dedi.7ui 'O'nu çarmýha ger!' diye baðýrdýlar yine.utc Pilatus onlara tekrar seslenerek, 'Öyleyse Yahudiler'in Kralý dediðiniz adamý ne yapayým?' diye sordu.|sq Ne var ki baþkâhinler, Ýsa'nýn deðil, Barabba'nýn salýverilmesini istemeleri için halký kýþkýrttýlar.drA Baþkâhinlerin Ýsa'yý kýskançlýktan ötürü kendisine teslim ettiklerini biliyordu.aq; Pilatus onlara, 'Sizin için Yahudiler'in Kralý'ný salývermemi ister misiniz?' dedi.^p5Halk, Pilatus'a gelip her zamanki gibi kendileri için birini salývermesini istedi.loQAyaklanma sýrasýnda adam öldüren isyancýlarla birlikte Barabba adýnda bir tutuklu da vardý.Zn-Pilatus, her Fýsýh Bayramý'nda* halkýn istediði bir tutukluyu salýverirdi.BmAma Ýsa artýk yanýt vermiyordu. Pilatus buna þaþtý.tlaPilatus O'na yeniden, 'Hiç yanýt vermeyecek misin?' diye sordu. 'Bak, seni ne çok þeyle suçluyorlar!'BkBaþkâhinler O'na karþý birçok suçlamada bulundular.FjPilatus O'na, 'Sen Yahudiler'in Kralý mýsýn?' diye sordu.Pi Sabah olunca baþkâhinler, ileri gelenler, din bilginleri ve Yüksek Kurul'un* öteki üyeleri bir danýþma toplantýsý yaptýktan sonra Ýsa'yý baðladýlar, götürüp Pilatus'a teslim ettiler.Bh}HTam o anda horoz ikinci kez öttü. Petrus, Ýsa'nýn kendisine, 'Horoz iki kez ötmeden beni üç kez inkâr edeceksin' dediðini hatýrladý ve hüngür hüngür aðlamaya baþladý.fgEGPetrus kendine lanet okuyup ant içerek, 'Sözünü ettiðiniz o adamý tanýmýyorum' dedi.fFPetrus tekrar inkâr etti. Çevrede duranlar az sonra Petrus'a yine, 'Gerçekten onlardansýn; sen de Celileli'sin' dediler.neUEHizmetçi kýz Petrus'u görünce çevrede duranlara yine, 'Bu adam onlardan biri' demeye baþladý.,dQDPetrus ise bunu inkâr ederek, 'Senin neden söz ettiðini bilmiyorum, anlamýyorum' dedi ve dýþarýya, dýþ kapýnýn önüne çýktý. Bu arada horoz öttü. c CBb}BPetrus aþaðýda, avludayken, baþkâhinin hizmetçi kýzlarýndan biri geldi. Isýnmakta olan Petrus'u görünce onu dikkatle süzüp, 'Sen de Nasýralý Ýsa'yla birlikteydin' dedi.LaABazýlarý O'nun üzerine tükürmeye, gözlerini baðlayarak O'nu yumruklamaya baþladýlar. 'Haydi, peygamberliðini göster!' diyorlardý. Nöbetçiler de O'nu aralarýna alýp tokatladýlar. ` @_?Baþkâhin giysilerini yýrtarak, 'Artýk tanýklara ne ihtiyacýmýz var?' dedi. 'Küfürü iþittiniz. Buna ne diyorsunuz?'^/>Ýsa, 'Benim' dedi. 'Ve sizler, Ýnsanoðlu'nun* Kudretli Olan'ýn*fx* saðýnda oturduðunu ve göðün bulutlarýyla geldiðini göreceksiniz.'A]}=Ne var ki, Ýsa susmaya devam etti, hiç yanýt vermedi.-\S dediðini iþittik.'jXM8Birçok kiþi O'na karþý yalan yere tanýklýk ettiyse de, tanýklýklarý birbirini tutmadý."W=7Baþkâhinler ve Yüksek Kurul'un* öteki üyeleri, Ýsa'yý ölüm cezasýna çarptýrmak için kendisine karþý tanýk arýyor, ama bulamýyorlardý.V16Petrus, Ýsa'yý baþkâhinin avlusunun içine kadar uzaktan izledi. Avluda nöbetçilerle birlikte ateþin baþýnda oturup ýsýnmaya baþladý.U5Ýsa'yý görevli baþkâhine götürdüler. Bütün baþkâhinler, ileri gelenler ve din bilginleri* de orada toplandý.>Tw4Ama keten bezden sýyrýlýp çýplak olarak kaçtý.hSI3Ýsa'nýn ardýndan sadece keten beze sarýnmýþ bir genç gidiyordu. Bu genç de yakalandý.?Ry2O zaman öðrencilerinin hepsi O'nu býrakýp kaçtý. Q 1'Her gün tapýnakta, yanýbaþýnýzda öðretiyordum, beni tutuklamadýnýz. Ama bu, Kutsal Yazýlar yerine gelsin diye oldu.'kPO0Ýsa onlara, 'Niçin bir haydutmuþum gibi beni kýlýç ve sopalarla yakalamaya geldiniz?' dedi.vOe/Ýsa'nýn yanýnda bulunanlardan biri kýlýcýný çekti, baþkâhinin kölesine vurup kulaðýný uçurdu.4Nc.Onlar da Ýsa'yý yakalayýp tutukladýlar.IM -Gelir gelmez Ýsa'ya yaklaþtý, 'Rabbî*' diyerek O'nu öptü.L!,Ýsa'ya ihanet eden Yahuda, 'Kimi öpersem, Ýsa O'dur. O'nu tutuklayýn, güvenlik altýna alýp götürün' diye onlarla sözleþmiþti.VK%+Tam o anda, Ýsa daha konuþurken, Onikiler'den* biri olan Yahuda çýkageldi. Yanýnda baþkâhinler, din bilginleri ve ileri gelenler tarafýndan gönderilmiþ kýlýçlý sopalý bir kalabalýk vardý.:Jo*Kalkýn, gidelim. Ýþte bana ihanet eden geldi!'&IE)Ýsa üçüncü kez yanlarýna döndü, 'Hâlâ uyuyor, dinleniyor musunuz?' dedi. 'Yeter! Saat geldi. Ýþte Ýnsanoðlu* günahkârlarýn eline veriliyor.H3(Geri geldiðinde öðrencilerini yine uyumuþ buldu. Onlarýn göz kapaklarýna aðýrlýk çökmüþtü. Ýsa'ya ne diyeceklerini bilemiyorlardý.AG}'Yine uzaklaþtý, ayný sözleri tekrarlayarak dua etti.cF?&Uyanýk durup dua edin ki, ayartýlmayasýnýz. Ruh isteklidir, ama beden güçsüzdür.'E%Öðrencilerinin yanýna döndüðünde onlarý uyumuþ buldu. Petrus'a, 'Simun' dedi, 'Uyuyor musun? Bir saat uyanýk kalamadýn mý? D $'Abba*fx*, Baba, senin için her þey mümkün, bu kâseyi* benden uzaklaþtýr.*fx* Ama benim deðil, senin istediðin olsun.'qC[#Biraz ilerledi, yüzüstü yere kapanýp dua etmeye baþladý. 'Mümkünse o saati yaþamayayým' dedi.MB"Onlara, 'Ölesiye kederliyim' dedi. 'Burada kalýn, uyanýk durun.'yAk!Petrus'u, Yakup'u ve Yuhanna'yý yanýna aldý. Hüzünlenmeye ve aðýr bir sýkýntý duymaya baþlamýþtý.p@Y Sonra Getsemani denilen yere geldiler. Ýsa öðrencilerine, 'Ben dua ederken siz burada oturun' dedi.?!Ama Petrus üsteleyerek, 'Seninle birlikte ölmem gerekse bile seni asla inkâr etmem' dedi. Öðrencilerin hepsi de ayný þeyi söyledi.>y'Sana doðrusunu söyleyeyim' dedi Ýsa, 'Bugün, bu gece, horoz iki kez ötmeden sen beni üç kez inkâr edeceksin.'J= Petrus O'na, 'Herkes sendeleyip düþse bile ben düþmem' dedi.G<Ama ben dirildikten sonra sizden önce Celile'ye gideceðim.'+;OBu arada Ýsa öðrencilerine, 'Hepiniz sendeleyip düþeceksiniz' dedi. 'Çünkü þöyle yazýlmýþtýr: <Çobaný vuracaðým, Koyunlar darmadaðýn olacak.>X:)Ýlahi söyledikten sonra dýþarý çýkýp Zeytin Daðý'na doðru gittiler.9Size doðrusunu söyleyeyim, Tanrý'nýn Egemenliði'nde tazesini içeceðim o güne dek, asmanýn ürününden bir daha içmeyeceðim.'\81'Bu benim kaným' dedi Ýsa, 'Birçoklarý uðruna akýtýlan antlaþma kanýdýr.]73Sonra bir kâse alýp þükretti ve bunu öðrencilerine verdi. Hepsi bundan içti.6Ýsa yemek sýrasýnda eline ekmek aldý, þükredip ekmeði böldü ve, 'Alýn, bu benim bedenimdir' diyerek öðrencilerine verdi.<5q'Evet, Ýnsanoðlu* kendisi için yazýlmýþ olduðu gibi gidiyor, ama Ýnsanoðlu'na ihanet edenin vay haline! O adam hiç doðmamýþ olsaydý, kendisi için daha iyi olurdu.'c4?Ýsa onlara, 'Onikiler'den biridir, ekmeðini benimle birlikte sahana batýrandýr' dedi.l3QOnlar da kederlenerek birer birer kendisine, 'Beni demek istemedin ya?' diye sormaya baþladýlar.2Sofraya oturmuþ yemek yerlerken Ýsa, 'Size doðrusunu söyleyeyim' dedi, 'Sizden biri, benimle yemek yiyen biri bana ihanet edecek.'81kAkþam olunca Ýsa Onikiler'le* birlikte geldi.05Öðrenciler yola çýkýp kente gittiler. Her þeyi, Ýsa'nýn kendilerine söylediði gibi buldular ve Fýsýh yemeði için hazýrlýk yaptýlar.z/mEv sahibi size üst katta döþenmiþ, hazýr büyük bir oda gösterecek. Orada bizim için hazýrlýk yapýn.' .9Adamýn gideceði evin sahibine þöyle deyin: <Öðretmen, öðrencilerimle birlikte Fýsýh yemeðini yiyeceðim konuk odasý nerede? diye soruyor.>-7 O da öðrencilerinden ikisini þu sözlerle önden gönderdi: 'Kente gidin, orada su testisi taþýyan bir adam çýkacak karþýnýza. Onu izleyin.G, Fýsýh* kurbanýnýn kesildiði Mayasýz Ekmek Bayramý'nýn* ilk günü öðrencileri Ýsa'ya, 'Fýsýh yemeðini yemen için nereye gidip hazýrlýk yapmamýzý istersin?' diye sordular. + Onlar bunu iþitince sevindiler, Yahuda'ya para vermeyi vaat ettiler. O da Ýsa'yý ele vermek için fýrsat kollamaya baþladý.y*k Bu arada Onikiler'den* biri olan Yahuda Ýskariot, Ýsa'yý ele vermek amacýyla baþkâhinlerin yanýna gitti.) Size doðrusunu söyleyeyim, Müjde dünyanýn neresinde duyurulursa, bu kadýnýn yaptýðý da onun anýlmasý için anlatýlacak.'n(UKadýn elinden geleni yaptý, beni gömülmeye hazýrlamak üzere daha þimdiden bedenimi yaðladý.'Yoksullar her zaman aranýzdadýr, dilediðiniz anda onlara yardým edebilirsiniz; ama ben her zaman aranýzda olmayacaðým.m&S'Kadýný rahat býrakýn' dedi Ýsa. 'Neden üzüyorsunuz onu? Benim için güzel bir þey yaptý. % T$!Bazýlarý buna kýzdýlar; birbirlerine, 'Bu yað niçin böyle boþ yere harcandý? Üç yüz dinardan fazlaya satýlabilir, parasý yoksullara verilebilirdi' diyerek kadýný azarlamaya baþladýlar.m#SÝsa Beytanya'da cüzamlý* Simun'un evinde sofrada otururken yanýna bir kadýn geldi. Kadýn kaymaktaþýndan bir kap içinde çok deðerli, saf hintsümbülü yaðý getirmiþti. Kabý kýrarak yaðý O'nun baþýna döktü.U"#'Bayramda olmasýn, yoksa halk arasýnda kargaþalýk çýkar' diyorlardý.(! KFýsýh ve Mayasýz Ekmek Bayramý'na* iki gün kalmýþtý. Baþkâhinlerle din bilginleri Ýsa'yý hileyle tutuklayýp öldürmenin bir yolunu arýyorlardý.E  %Size söylediklerimi herkese söylüyorum; uyanýk kalýn!'/Y $Ansýzýn gelip sizi uykuda bulmasýn!1 #Siz de uyanýk kalýn. Çünkü ev sahibi ne zaman gelecek, akþam mý, gece yarýsý mý, horoz öttüðünde mi, sabaha doðru mu, bilemezsiniz.+O "Bu, yolculuða çýkan bir adamýn durumuna benzer. Evinden ayrýlýrken kölelerine yetki ve görev verir, kapýdaki nöbetçiye de uyanýk kalmasýný buyurur.dA !Dikkat edin, uyanýk kalýn, dua edin. Çünkü o anýn ne zaman geleceðini bilemezsiniz.fE 'O günü ve o saati, ne gökteki melekler, ne de Oðul bilir; Baba'dan baþka kimse bilmez.Z- Yer ve gök ortadan kalkacak, ama benim sözlerim asla ortadan kalkmayacaktýr.'`9 Size doðrusunu söyleyeyim, bütün bunlar olmadan bu kuþak*fx* ortadan kalkmayacak.zm Ayný þekilde, bu olaylarýn gerçekleþtiðini gördüðünüzde bilin ki Ýnsanoðlu yakýndýr, kapýdadýr.} 'Ýncir aðacýndan ders alýn. Dallarý filizlenip yapraklarý sürünce, yaz mevsiminin yakýn olduðunu anlarsýnýz.#? Ýnsanoðlu o zaman meleklerini gönderecek, seçtiklerini yeryüzünün bir ucundan göðün öbür ucuna dek, dünyanýn dört bucaðýndan toplayacak.gG 'O zaman Ýnsanoðlu'nun* bulutlar içinde büyük güç ve görkemle geldiðini görecekler.   5 'Ama o günlerde, o sýkýntýdan sonra, N Ama siz dikkatli olun. Ýþte size her þeyi önceden söylüyorum.'-S Çünkü sahte mesihler, sahte peygamberler türeyecek; bunlar, belirtiler ve harikalar yapacaklar. Öyle ki, ellerinden gelse seçilmiþ olanlarý saptýracaklar.eC Eðer o zaman biri size, <Ýþte Mesih* burada>, ya da, <Ýþte þurada> derse, inanmayýn.&E Rab o günleri kýsaltmamýþ olsaydý, hiç kimse kurtulamazdý. Ama Rab, seçilmiþ olanlar, kendi seçtiði kiþiler uðruna o günleri kýsaltmýþtýr.3_ Çünkü o günlerde öyle bir sýkýntý olacak ki, Tanrý'nýn var ettiði yaratýlýþýn baþlangýcýndan bu yana böylesi olmamýþ, bundan sonra da olmayacaktýr.9 m Dua edin ki, kaçýþýnýz kýþa rastlamasýn.H   O günlerde gebe olan, çocuk emziren kadýnlarýn vay haline!< s Tarlada olan, abasýný almak için geri dönmesin.U # Damda olan, evinden bir þey almak için aþaðý inmesin, içeri girmesin. 9 'Yýkýcý iðrenç þeyin*, bulunmamasý gereken yerde dikildiðini gördüðünüz zaman -okuyan anlasýn- Yahudiye'de bulunanlar daðlara kaçsýn.gG Benim adýmdan ötürü herkes sizden nefret edecek. Ama sonuna kadar dayanan kurtulacaktýr.} Kardeþ kardeþi, baba çocuðunu ölüme teslim edecek. Çocuklar anne babalarýna baþkaldýrýp onlarý öldürtecek.B} Sizi tutuklayýp mahkemeye verdiklerinde, diye önceden kaygýlanmayýn. O anda size ne esinlenirse onu söyleyin. Çünkü konuþan siz deðil, Kutsal Ruh olacak.L Ne var ki, önce Müjde'nin bütün uluslara duyurulmasý gerekir.K 'Ama siz kendinize dikkat edin! Ýnsanlar sizi mahkemelere verecek, havralarda dövecekler. Benden ötürü valilerin, krallarýn önüne çýkarýlacak, böylece onlara tanýklýk edeceksiniz.  Ulus ulusa, devlet devlete savaþ açacak; yer yer depremler, kýtlýklar olacak. Bunlar, doðum sancýlarýnýn baþlangýcýdýr.w Savaþ gürültüleri, savaþ haberleri duyunca korkmayýn. Bunlarýn olmasý gerek, ama bu daha son demek deðildir.`9 'Birçoklarý, diyerek benim adýmla gelip birçok kiþiyi saptýracaklar.R Ýsa onlara anlatmaya baþladý: 'Sakýn kimse sizi saptýrmasýn' dedi.    ~ Ýsa, Zeytin Daðý'nda, tapýnaðýn karþýsýnda otururken Petrus, Yakup, Yuhanna ve Andreas özel olarak kendisine þunu sordular: 'Söyle bize, bu dediklerin ne zaman olacak, bütün bunlarýn gerçekleþmek üzere olduðunu gösteren belirti ne olacak?'|}q Ýsa ona, 'Bu büyük yapýlarý görüyor musun? Burada taþ üstünde taþ kalmayacak, hepsi yýkýlacak!' dedi. |  Ýsa tapýnaktan çýkarken öðrencilerinden biri O'na, 'Öðretmenim' dedi, 'Þu güzel taþlara, þu görkemli yapýlara bak!' OT~~D}}|{{{1zbzUzHyy xmw5w(vvuu/tsssrrqqxq9pp8oLnn!m[llskjjjMiiLi hhMg[ffae}epdtdgccc[c bbgbaava"``z`.___F^Y^L]]] \s\C[[2ZZjZYY.XWWVVVUU.TXSSRzQQPPPOOONNSMM]LL.KJII`IHHGgFFMEE5DDCCCjBB*Ar@@{?>>6==6<az;!Vaftizci Yahya geldiði zaman oruç tutup þaraptan kaçýndý, ona diyorsunuz.yyk 'Çarþý meydanýnda oturup birbirlerine, ]x3Ýsa, 'Bu kuþaðýn insanlarýný neye benzeteyim? Bunlar neye benziyorlar?' dedi.w1Oysa Yahya tarafýndan vaftiz edilmeye yanaþmayan Ferisiler'le Kutsal Yasa uzmanlarý, Tanrý'nýn kendileriyle ilgili tasarýsýný reddettiler.vYahya tarafýndan vaftiz edilen halk, hatta vergi görevlileri* bile bunu duyunca Tanrý'nýn adil olduðunu doðruladýlar.8uiSize þunu söyleyeyim, kadýndan doðanlar arasýnda Yahya'dan daha üstün olaný yoktur. Bununla birlikte, Tanrý'nýn Egemenliði'nde en küçük olan ondan üstündür.'ftE'Ýþte, habercimi senin önünden gönderiyorum; O önden gidip senin yolunu hazýrlayacak' sÖyleyse ne görmeye gittiniz? Bir peygamber mi? Evet! Size þunu söyleyeyim, gördüðünüz kiþi peygamberden de üstündür.$rASöyleyin, ne görmeye gittiniz? Pahalý giysiler giymiþ bir adam mý? Oysa þahane giysiler giyip bolluk içinde yaþayanlar kral saraylarýnda bulunur.3q_Yahya'nýn gönderdiði haberciler gittikten sonra Ýsa, halka Yahya'dan söz etmeye baþladý. 'Çöle ne görmeye gittiniz?' dedi. 'Rüzgarda sallanan bir kamýþ mý?:poBenden ötürü sendeleyip düþmeyene ne mutlu!'o5Sonra Yahya'nýn öðrencilerine þöyle karþýlýk verdi: 'Gidin, görüp iþittiklerinizi Yahya'ya bildirin. Körlerin gözleri açýlýyor, kötürümler yürüyor, cüzamlýlar temiz kýlýnýyor, saðýrlar iþitiyor, ölüler diriliyor ve Müjde yoksullara duyuruluyor.n1Tam o sýrada Ýsa, çeþitli hastalýklara, illetlere ve kötü ruhlara tutulmuþ birçok kiþiyi iyileþtirdi, birçok körün gözünü açtý.-mSAdamlar Ýsa'nýn yanýna gelince þöyle dediler: 'Bizi sana Vaftizci Yahya gönderdi. diye soruyor.' l tkaYahya'nýn öðrencileri bütün bu olup bitenleri kendisine bildirdiler. Öðrencilerinden ikisini yanýna çaðýran Yahya, 'Gelecek Olan sen misin, yoksa baþkasýný mý bekleyelim?' diye sormalarý için onlarý Rab'be gönderdi.Vj%Ýsa'yla ilgili bu haber bütün Yahudiye'ye ve çevre bölgelere yayýldý.2i]Herkesi bir korku almýþtý. 'Aramýzda büyük bir peygamber ortaya çýktý!' ve 'Tanrý, halkýnýn yardýmýna geldi!' diyerek Tanrý'yý yüceltmeye baþladýlar.Wh'Ölü doðrulup oturdu ve konuþmaya baþladý. Ýsa onu annesine geri verdi.gwYaklaþýp cenaze sedyesine dokununca sedyeyi taþýyanlar durdu. Ýsa, 'Delikanlý' dedi, 'Sana söylüyorum, kalk!'Ff Rab kadýný görünce ona acýdý. Kadýna, 'Aðlama' dedi.Ae{ Ýsa kentin kapýsýna tam yaklaþtýðý sýrada, dul annesinin tek oðlu olan bir adamýn cenazesi kaldýrýlýyordu. Kent halkýndan büyük bir kalabalýk da kadýnla birlikteydi.d  Bundan kýsa bir süre sonra Ýsa, Nain denilen bir kente gitti. Öðrencileriyle büyük bir kalabalýk O'na eþlik ediyordu.Jc  Gönderilenler eve döndüklerinde köleyi iyileþmiþ buldular.+bO Bu sözleri duyan Ýsa yüzbaþýya hayran kaldý. Ardýndan gelen kalabalýða dönerek, 'Size þunu söyleyeyim' dedi, 'Ýsrail'de bile böyle iman görmedim.'4aaBen de buyruk altýnda bir görevliyim, benim de buyruðumda askerlerim var. Birine, derim, gider; ötekine, derim, gelir; köleme, <Þunu yap> derim, yapar.'t`aBu yüzden yanýna gelmeye de kendimi layýk görmedim. Sen yeter ki bir söz söyle, uþaðým iyileþir.B_}Ýsa onlarla birlikte yola çýktý. Eve yaklaþtýðý sýrada, yüzbaþý bazý dostlarýný yollayýp O'na þu haberi gönderdi: 'Ya Rab, zahmet etme; evime girmene layýk deðilim.K^Çünkü ulusumuzu seviyor. Havramýzý yaptýran da kendisidir.']wBunlar Ýsa'nýn yanýna gelince içten bir yalvarýþla O'na þöyle dediler: 'Bu adam senin yardýmýna layýktýr.\3Ýsa'yla ilgili haberleri duyan yüzbaþý, gelip kölesini iyileþtirmesini rica etmek üzere O'na Yahudiler'in bazý ileri gelenlerini gönderdi.e[COrada bir yüzbaþýnýn çok deðer verdiði kölesi ölüm döþeðinde hasta yatýyordu.bZ ?Ýsa, kendisini dinleyen halka bütün bu sözleri söyledikten sonra Kefarnahum'a gitti.JY 1Ama sözlerimi duyup da uygulamayan kiþi, evini temel koymaksýzýn topraðýn üzerine kuran adama benzer. Kabaran ýrmak saldýrýnca ev hemen çöker. Evin yýkýlýþý da korkunç olur.'WX'0Böyle bir kiþi, evini yaparken topraðý kazan, derinlere inip temeli kaya üzerine atan adama benzer. Sel sularýyla kabaran ýrmak o eve saldýrsa da, onu sarsamaz. Çünkü ev saðlam yapýlmýþtýr.^W5/Bana gelen ve sözlerimi duyup uygulayan kiþinin kime benzediðini size anlatayým.bV=.'Niçin beni diye çaðýrýyorsunuz da söylediklerimi yapmýyorsunuz?5Uc-Ýyi insan yüreðindeki iyilik hazinesinden iyilik, kötü insan içindeki kötülük hazinesinden kötülük çýkarýr. Ýnsanýn aðzý, yüreðinden taþaný söyler.rT],Her aðaç meyvesinden tanýnýr. Dikenli bitkilerden incir toplanmaz, çalýlardan üzüm devþirilmez.GS+'Ýyi aðaç kötü meyve, kötü aðaç da iyi meyve vermez. R*Kendi gözündeki merteði görmezken, kardeþine nasýl, dersin? Seni ikiyüzlü! Önce kendi gözündeki merteði çýkar, o zaman kardeþinin gözündeki çöpü çýkarmak için daha iyi görürsün.'lQQ)'Sen neden kardeþinin gözündeki çöpü görürsün de kendi gözündeki merteði farketmezsin?{Po(Öðrenci öðretmeninden üstün deðildir, ama eðitimini tamamlayan her öðrenci öðretmeni gibi olacaktýr.uOc'Ýsa onlara þu benzetmeyi de anlattý: 'Kör köre kýlavuzluk edebilir mi? Ýkisi de çukura düþmez mi?CN&Verin, size verilecektir. Ýyice bastýrýlmýþ, silkelenmiþ ve taþmýþ, dolu bir ölçekle kucaðýnýza boþaltýlacak. Hangi ölçekle verirseniz, ayný ölçekle alacaksýnýz.'8Mi%'Baþkasýný yargýlamayýn, siz de yargýlanmazsýnýz. Suçlu çýkarmayýn, siz de suçlu çýkarýlmazsýnýz. Baþkasýný baðýþlayýn, siz de baðýþlanýrsýnýz.DL$Babanýz merhametli olduðu gibi, siz de merhametli olun.'Kw#Ama siz düþmanlarýnýzý sevin, iyilik yapýn, hiçbir karþýlýk beklemeden ödünç verin. Alacaðýnýz ödül büyük olacak, Yüceler Yücesi'nin oðullarý olacaksýnýz. Çünkü O, nankör ve kötü kiþilere karþý iyi yüreklidir.@Jy"Geri alacaðýnýzý umduðunuz kiþilere ödünç verirseniz, bu size ne övgü kazandýrýr? Günahkârlar bile verdiklerini geri almak koþuluyla günahkârlara ödünç verirler.tIa!Size iyilik yapanlara iyilik yaparsanýz, bu size ne övgü kazandýrýr? Günahkârlar bile böyle yapar.H 'Eðer yalnýz sizi sevenleri severseniz, bu size ne övgü kazandýrýr? Günahkârlar bile kendilerini sevenleri sever._G7Ýnsanlarýn size nasýl davranmasýný istiyorsanýz, siz de onlara öyle davranýn.XF)Sizden bir þey dileyen herkese verin, malýnýzý alandan onu geri istemeyin.vEeBir yanaðýnýza vurana öbür yanaðýnýzý da çevirin. Abanýzý alandan mintanýnýzý da esirgemeyin. D GC'Ama beni dinleyen sizlere þunu söylüyorum: Düþmanlarýnýzý sevin, sizden nefret edenlere iyilik yapýn, size lanet edenler için iyilik dileyin, size hakaret edenler için dua edin.B3Bütün insanlar sizin için iyi sözler söyledikleri zaman, Vay halinize! Çünkü onlarýn atalarý da Sahte peygamberlere böyle davrandýlar.'A7Vay halinize, þimdi karný tok olan sizler, Çünkü açlýk çekeceksiniz! Vay halinize, ey þimdi gülenler, Çünkü yas tutup aðlayacaksýnýz!V@%Ama vay halinize, ey zenginler, Çünkü tesellinizi almýþ bulunuyorsunuz!?/O gün sevinin, coþkuyla zýplayýn! Çünkü gökteki ödülünüz büyüktür. Nitekim onlarýn atalarý da Peygamberlere böyle davrandýlar.I> Ýnsanoðlu'na* baðlýlýðýnýz yüzünden Ýnsanlar sizden nefret ettikleri, Sizi toplum dýþý edip aþaðýladýklarý Ve adýnýzý kötüleyip sizi reddettikleri zaman Ne mutlu size! = Ne mutlu size, þimdi açlýk çekenler! Çünkü doyurulacaksýnýz. Ne mutlu size, þimdi aðlayanlar! Çünkü güleceksiniz. <Ýsa, gözlerini öðrencilerine çevirerek þöyle dedi: 'Ne mutlu size, ey yoksullar! Çünkü Tanrý'nýn Egemenliði sizindir.;Kalabalýkta herkes Ýsa'ya dokunmak için çabalýyordu. Çünkü O'nun içinden akan bir güç herkese þifa veriyordu.:#Ýsa'yý dinlemek ve hastalýklarýna þifa bulmak için gelmiþlerdi. Kötü ruhlar yüzünden sýkýntý çekenler de iyileþtiriliyordu.|9qÝsa bunlarla birlikte aþaðý inip düzlük bir yerde durdu. Öðrencilerinden büyük bir kalabalýk ve bütün Yahudiye'den, Yeruþalim'den, Sur'la Sayda yakýnlarýndaki kýyý bölgesinden gelen büyük bir halk topluluðu da oradaydý. 8  7  6 a5; Gün doðunca öðrencilerini yanýna çaðýrdý ve onlarýn arasýndan, elçi diye adlandýrdýðý þu on iki kiþiyi seçti: Petrus adýný verdiði Simun, onun kardeþi Andreas, Yakup, Yuhanna, Filipus, Bartalmay, Matta, Tomas, Alfay oðlu Yakup, Yurtsever* diye tanýnan Simun, Yakup oðlu Yahuda ve Ýsa'ya ihanet eden Yahuda Ýskariot.k4O O günlerde Ýsa, dua etmek için daða çýktý ve bütün geceyi Tanrý'ya dua ederek geçirdi.u3c Onlar ise öfkeden deliye döndüler ve aralarýnda Ýsa'ya ne yapabileceklerini tartýþmaya baþladýlar.2 Gözlerini hepsinin üzerinde gezdirdikten sonra adama, 'Elini uzat' dedi. Adam elini uzattý, eli yine sapasaðlam oluverdi.+1O Ýsa onlara, 'Size sorayým' dedi, 'Kutsal Yasa'ya göre Þabat Günü iyilik yapmak mý doðru, kötülük yapmak mý? Can kurtarmak mý doðru, öldürmek mi?'0Ýsa, onlarýn ne düþündüklerini biliyordu. Eli sakat olan adama, 'Ayaða kalk, öne çýk' dedi. O da kalktý, orta yerde durdu./'Ýsa'yý suçlamak için fýrsat kollayan din bilginleriyle Ferisiler, Þabat Günü hastalarý iyileþtirecek mi diye O'nu gözlüyorlardý.l.QBir baþka Þabat Günü Ýsa havraya girmiþ öðretiyordu. Orada sað eli sakat bir adam vardý.Q-Sonra Ýsa onlara, 'Ýnsanoðlu* Þabat Günü'nün de Rabbi'dir' dedi. , Tanrý'nýn evine girdi, kâhinlerden baþkasýnýn yemesi yasak olan adak ekmeklerini* alýp yedi ve yanýndakilere de verdi.'+wÝsa onlara þöyle karþýlýk verdi: 'Davut'la yanýndakiler acýkýnca Davut'un ne yaptýðýný okumadýnýz mý?^*5Ferisiler'den bazýlarý, 'Þabat Günü yasak olaný neden yapýyorsunuz?' dediler. ) Bir Þabat Günü* Ýsa ekinler arasýndan geçiyordu. Öðrencileri baþaklarý koparýyor, avuçlarýnda ufalayýp yiyorlardý.c(?'Üstelik hiç kimse eski þarabý içtikten sonra yenisini istemez. der.'6'g&Yeni þarabý yeni tulumlara doldurmak gerek.&#%Hiç kimse yeni þarabý eski tulumlara doldurmaz. Yoksa yeni þarap tulumlarý patlatýr; hem þarap dökülür, hem de tulumlar mahvolur.I% $Ýsa onlara þu benzetmeyi de anlattý: 'Hiç kimse yeni giysiden bir parça yýrtýp eski giysiyi yamamaz. Yoksa hem yeni giysi yýrtýlýr, hem de o giysiden koparýlan yama eskisine uymaz.s$_#Ama güveyin aralarýndan alýnacaðý günler gelecek, onlar iþte o zaman, o günler oruç tutacaklar.'u#c"Ýsa þöyle karþýlýk verdi: 'Güvey aralarýnda olduðu sürece davetlilere oruç tutturabilir misiniz?#"?!Onlar Ýsa'ya, 'Yahya'nýn öðrencileri sýk sýk oruç tutup dua ediyorlar, Ferisiler'in öðrencileri de öyle. Seninkiler ise yiyip içiyor' dediler.U!# Ben doðru kiþileri deðil, günahkârlarý tövbeye çaðýrmaya geldim.'q [Ýsa onlara þu karþýlýðý verdi: 'Saðlýklý olanlarýn deðil, hastalarýn hekime ihtiyacý var.;oFerisiler'le onlarýn din bilginleri söylenmeye baþladýlar. Ýsa'nýn öðrencilerine, 'Siz neden vergi görevlileri ve günahkârlarla birlikte yiyip içiyorsunuz?' dediler.6eSonra Levi, evinde Ýsa'nýn onuruna büyük bir þölen verdi. Vergi görevlileriyle baþka kiþilerden oluþan büyük bir kalabalýk onlarla birlikte yemeðe oturmuþtu.FO da kalktý, her þeyi býrakýp Ýsa'nýn ardýndan gitti./Bu olaydan sonra Ýsa dýþarý çýktý, vergi toplama yerinde oturan Levi adýnda bir vergi görevlisini* gördü. Adama, 'Ardýmdan gel' dedi.Herkesi bir þaþkýnlýk almýþtý. Tanrý'yý yüceltiyor, büyük korku içinde, 'Bugün þaþýlacak iþler gördük!' diyorlardý. Adam onlarýn gözü önünde hemen ayaða kalktý, üzerinde yattýðý yataðý topladý ve Tanrý'yý yücelterek evine gitti.ONe var ki, Ýnsanoðlu'nun* yeryüzünde günahlarý baðýþlama yetkisine sahip olduðunu bilesiniz diye...' Sonra felçli adama, 'Sana söylüyorum, kalk, yataðýný toplayýp evine git!' dedi.dAHangisi daha kolay, demek mi, yoksa demek mi?{oAkýllarýndan geçenleri bilen Ýsa onlara þöyle seslendi: 'Aklýnýzdan neden böyle þeyler geçiriyorsunuz?7Din bilginleriyle* Ferisiler, 'Tanrý'ya küfreden bu adam kim? Tanrý'dan baþka kim günahlarý baðýþlayabilir?' diye düþünmeye baþladýlar.X)Ýsa onlarýn imanýný görünce, 'Dostum, günahlarýn baðýþlandý' dedi..UKalabalýktan ötürü onu içeri sokacak yol bulamayýnca dama çýktýlar, kiremitleri kaldýrýp adamý yatakla birlikte orta yere, Ýsa'nýn önüne indirdiler.O sýrada birkaç kiþi, yatak üzerinde taþýdýklarý felçli bir adamý evden içeri sokup Ýsa'nýn önüne koymaya çalýþýyordu.ucBir gün Ýsa öðretiyordu. Celile'nin ve Yahudiye'nin bütün köylerinden ve Yeruþalim'den gelen Ferisiler'le* Kutsal Yasa öðretmenleri O'nun çevresinde oturuyorlardý. Ýsa, Rab'bin gücü sayesinde hastalarý iyileþtiriyordu.;qKendisi ise ýssýz yerlere çekilip dua ediyordu.3_Ne var ki, Ýsa'yla ilgili haber daha da çok yayýldý. Kalabalýk halk topluluklarý Ýsa'yý dinlemek ve hastalýklarýndan kurtulmak amacýyla akýn akýn geliyordu.3_Ýsa ona, bundan kimseye söz etmemesini buyurdu. 'Git, kâhine* görün ve cüzamdan temizlendiðini herkese kanýtlamak için Musa'nýn buyurduðu sunularý sun' dedi.hI Ýsa elini uzatýp adama dokundu, 'Ýsterim, temiz ol!' dedi. Adam anýnda cüzamdan kurtuldu.O  Ýsa kentlerden birindeyken, her yanýný cüzam* kaplamýþ bir adamla karþýlaþtý. Adam Ýsa'yý görünce yüzüstü yere kapanýp yalvardý: 'Ya Rab, istersen beni temiz kýlabilirsin' dedi.e C Sonra onlar tekneleri karaya çektiler ve her þeyi býrakýp Ýsa'nýn ardýndan gittiler.l Q Simun'un ortaklarý olan Zebedi oðullarý Yakup'la Yuhanna'yý da ayný þaþkýnlýk almýþtý.h I Kendisi ve yanýndakiler, tutmuþ olduklarý balýklarýn çokluðuna þaþýp kalmýþlardý. {Simun Petrus bunu görünce, 'Ya Rab, benden uzak dur, ben günahlý bir adamým' diyerek Ýsa'nýn dizlerine kapandý.4aÖbür teknedeki ortaklarýna iþaret ederek gelip yardým etmelerini istediler. Onlar da geldiler ve her iki tekneyi balýkla doldurdular; tekneler neredeyse batýyordu.[/Bunu yapýnca öyle çok balýk yakaladýlar ki, aðlarý yýrtýlmaya baþladý.3Simun þu karþýlýðý verdi: 'Efendimiz, bütün gece çabaladýk, hiçbir þey tutamadýk. Yine de senin sözün üzerine aðlarý atacaðým.'taKonuþmasýný bitirince Simun'a, 'Derin sulara açýlýn, balýk tutmak için aðlarýnýzý atýn' dedi.$AÝki tekneden Simun'a ait olanýna binen Ýsa, ona kýyýdan biraz açýlmasýný rica etti. Sonra oturdu, teknenin içinden halka öðretmeye devam etti.wgÝsa, gölün kýyýsýnda iki tekne gördü. Balýkçýlar teknelerinden inmiþ aðlarýný yýkýyorlardý.w iHalk, Ginnesar Gölü'nün kýyýsýnda duran Ýsa'nýn çevresini sarmýþ, Tanrý'nýn sözünü dinliyordu.V%,Böylece Yahudiye'deki*fx* havralarda Tanrý sözünü duyurmaya devam etti.+Ama Ýsa, 'Öbür kentlerde de Tanrý'nýn Egemenliði'yle ilgili Müjde'yi yaymam gerek' dedi. 'Çünkü bunun için gönderildim.'*M*Sabah olunca Ýsa dýþarý çýkýp ýssýz bir yere gitti. Halk ise O'nu arýyordu. Bulunduðu yere geldiklerinde O'nu yanlarýnda alýkoymaya çalýþtýlar.[~/)Birçoðunun içinden cinler de, 'Sen Tanrý'nýn Oðlu'sun!' diye baðýrarak çýkýyordu. Ne var ki, Ýsa onlarý azarladý, konuþmalarýna izin vermedi. Çünkü kendisinin Mesih* olduðunu biliyorlardý.'}G(Güneþ batarken herkes çeþitli hastalýklara yakalanmýþ akrabalarýný Ýsa'ya getirdi. Ýsa her birinin üzerine ellerini koyarak onlarý iyileþtirdi.|'Ýsa kadýnýn baþucunda durup ateþi azarladý, kadýnýn ateþi düþtü. Kadýn hemen ayaða kalkýp onlara hizmet etmeye baþladý.{&Ýsa havradan ayrýlarak Simun'un evine gitti. Simun'un kaynanasý hastaydý, ateþler içindeydi. Onun için Ýsa'dan yardým istediler.Fz%Ýsa'yla ilgili haber o bölgenin her yanýnda yankýlandý.'yG$Herkes þaþkýna dönmüþtü. Birbirlerine, 'Bu nasýl söz? Güç ve yetkiyle kötü ruhlara çýkmalarýný buyuruyor, onlar da çýkýyor!' diyorlardý.x/#Ýsa, 'Sus, çýk adamdan!' diyerek cini azarladý. Cin adamý herkesin önünde yere vurduktan sonra, ona hiç zarar vermeden içinden çýktý. w "zvm!Havrada cinli, içinde kötü ruh olan bir adam vardý. Adam yüksek sesle, 'Ey Nasýralý Ýsa, býrak bizi! Bizden ne istiyorsun?' diye baðýrdý. 'Bizi mahvetmeye mi geldin? Senin kim olduðunu biliyorum, Tanrý'nýn Kutsalý'sýn sen!'Lu Yetkiyle konuþtuðu için O'nun öðretiþine þaþýp kaldýlar.^t5Sonra Ýsa Celile'nin Kefarnahum Kenti'ne gitti. Þabat Günü* halka öðretiyordu.BsAma Ýsa onlarýn arasýndan geçerek oradan uzaklaþtý.r!Ayaða kalkýp Ýsa'yý kentin dýþýna kovdular. O'nu uçurumdan aþaðý atmak için kentin kurulduðu tepenin yamacýna götürdüler.>qwHavradakiler bu sözleri duyunca öfkeden kudurdular.#p?Peygamber Eliþa'nýn zamanýnda Ýsrail'de çok sayýda cüzamlý* vardý. Bunlardan hiçbiri iyileþtirilmedi; yalnýz Suriyeli Naaman iyileþtirildi.'oÝlyas bunlardan hiçbirine gönderilmedi; yalnýz Sayda bölgesinin Sarefat Kenti'nde bulunan dul bir kadýna gönderildi.Yn+Yine size gerçeði söyleyeyim, gökyüzünün üç yýl altý ay kapalý kaldýðý, bütün ülkede korkunç bir kýtlýðýn baþ gösterdiði Ýlyas zamanýnda Ýsrail'de çok sayýda dul kadýn vardý.rm]'Size doðrusunu söyleyeyim' diye devam etti Ýsa, 'Hiçbir peygamber kendi memleketinde kabul görmez.QlÝsa onlara þöyle dedi: 'Kuþkusuz bana þu deyimi hatýrlatacaksýnýz: ' k Herkes Ýsa'yý övüyor, aðzýndan çýkan lütufkâr sözlere hayran kalýyordu. 'Yusuf'un oðlu deðil mi bu?' diyorlardý.\j1Ýsa, 'Dinlediðiniz bu Yazý bugün yerine gelmiþtir' diye konuþmaya baþladý.niUSonra kitabý kapattý, görevliye geri verip oturdu. Havradakilerin hepsi dikkatle O'na bakýyordu. h 'gG'Rab'bin Ruhu üzerimdedir. Çünkü O beni yoksullara Müjde'yi iletmek için meshetti*. Tutsaklara serbest býrakýlacaklarýný, Körlere gözlerinin açýlacaðýný duyurmak için, Ezilenleri özgürlüðe kavuþturmak Ve Rab'bin lütuf yýlýný ilan etmek için Beni gönderdi.' f eÝsa, büyüdüðü Nasýra Kenti'ne geldiðinde her zamanki gibi Þabat Günü* havraya gitti. Kutsal Yazýlar'ý okumak üzere ayaða kalkýnca O'na Peygamber Yeþaya'nýn Kitabý verildi. Kitabý açarak þu sözlerin yazýlý olduðu yeri buldu:NdOranýn havralarýnda öðretiyor, herkes tarafýndan övülüyordu.gcGÝsa, Ruh'un gücüyle donanmýþ olarak Celile'ye döndü. Haber bütün bölgeye yayýldý.dbA Ýblis, Ýsa'yý her bakýmdan denedikten sonra bir süre için O'nun yanýndan ayrýldý.eaC Ýsa ona þöyle karþýlýk verdi: ' diye buyrulmuþtur.'W`' 'i_K 'Çünkü þöyle yazýlmýþtýr: ^ Ýblis O'nu Yeruþalim'e götürüp tapýnaðýn tepesine çýkardý. 'Tanrý'nýn Oðlu'ysan, kendini buradan aþaðý at' dedi.}]sÝsa ona þu karþýlýðý verdi: ' diye yazýlmýþtýr.',\SBana taparsan, hepsi senin olacak.'[#O'na, 'Bütün bunlarýn yönetimini ve zenginliðini sana vereceðim' dedi. 'Bunlar bana teslim edildi, ben de dilediðim kiþiye veririm.oZWSonra Ýblis Ýsa'yý yükseklere çýkararak bir anda O'na dünyanýn bütün ülkelerini gösterdi.bY=Ýsa, ' <Ýnsan yalnýz ekmekle yaþamaz> diye yazýlmýþtýr' karþýlýðýný verdi.bX=Bunun üzerine Ýblis O'na, 'Tanrý'nýn Oðlu'ysan, þu taþa söyle ekmek olsun' dedi. W hV KKutsal Ruh'la dolu olarak Þeria Irmaðý'ndan dönen Ýsa, Ruh'un yönlendirmesiyle çölde dolaþtýrýlarak kýrk gün Ýblis tarafýndan denendi. O günlerde hiçbir þey yemedi. Dolayýsýyla bu süre sonunda acýktý.?Uy&Enoþ oðlu, Þit oðlu, Adem oðlu, Tanrý Oðlu'ydu.ST%Metuþelah oðlu, Hanok oðlu, Yeret oðlu, Mahalalel oðlu, Kenan oðlu,JS $Kenan oðlu, Arpakþat oðlu, Sam oðlu, Nuh oðlu, Lemek oðlu,HR #Seruk oðlu, Reu oðlu, Pelek oðlu, Ever oðlu, Þelah oðlu,NQ"Yakup oðlu, Ýshak oðlu, Ýbrahim oðlu, Terah oðlu, Nahor oðlu,RP!Amminadav oðlu, Ram oðlu*fx*, Hesron oðlu, Peres oðlu, Yahuda oðlu,PO Ýþay oðlu, Ovet oðlu, Boaz oðlu, Salmon*fx* oðlu, Nahþon oðlu,KNMala oðlu, Menna oðlu, Mattata oðlu, Natan oðlu, Davut oðlu,NMÞimon oðlu, Yahuda oðlu, Yusuf oðlu, Yonam oðlu, Elyakim oðlu,LLYeþu oðlu, Eliezer oðlu, Yorim oðlu, Mattat oðlu, Levi oðlu,HK Malki oðlu, Addi oðlu, Kosam oðlu, Elmadam oðlu, Er oðlu,TJ!Yohanan oðlu, Reþa oðlu, Zerubbabil oðlu, Þealtiel oðlu, Neri oðlu,LIMahat oðlu, Mattitya oðlu, Þimi oðlu, Yosek oðlu, Yoda oðlu,LHMattitya oðlu, Amos oðlu, Nahum oðlu, Hesli oðlu, Nagay oðlu,KGMattat oðlu, Levi oðlu, Malki oðlu, Yannay oðlu, Yusuf oðlu,iFKÝsa görevine baþladýðý zaman otuz yaþlarýndaydý. Yusuf'un oðlu olduðu sanýlýyordu. E wDgBütün halk vaftiz olduktan sonra Ýsa da vaftiz oldu. Dua ederken gök açýldý ve Kutsal Ruh, bedensel görünümde, güvercin gibi O'nun üzerine indi. Gökten, 'Sen benim sevgili Oðlum'sun, senden hoþnudum' diyen bir ses duyuldu. C _B7Ne var ki bölgenin kralý* Hirodes, kardeþinin karýsý Hirodiya'yla ilgili olayý ve kendi yapmýþ olduðu bütün kötülükleri yüzüne vuran Yahya'yý hapse attýrarak kötülüklerine bir yenisini ekledi.XA)Yahya baþka birçok konuda halka çaðrýda bulunuyor, Müjde'yi duyuruyordu.@+Harman yerini temizlemek ve buðdayý toplayýp ambarýna yýðmak için yabasý elinde hazýr duruyor. Samaný ise sönmeyen ateþte yakacak.'m?SYahya ise hepsine þöyle yanýt verdi: 'Ben sizi suyla vaftiz ediyorum, ama benden daha güçlü Olan geliyor. Ben O'nun çarýklarýnýn baðýný çözmeye bile layýk deðilim. O sizi Kutsal Ruh'la ve ateþle vaftiz edecek.w>gHalk umut içinde bekliyordu. Yahya'yla ilgili olarak herkesin aklýnda, 'Acaba Mesih* bu mu?' sorusu vardý.@={Bazý askerler de, 'Ya biz ne yapalým?' diye sordular.<<s Yahya, 'Size buyrulandan çok vergi almayýn' dedi.i;K Bazý vergi görevlileri* de vaftiz olmaya gelerek, 'Öðretmenimiz, biz ne yapalým?' dediler.: Yahya onlara, 'Ýki mintaný olan birini mintaný olmayana versin; yiyeceði olan yiyeceði olmayanla paylaþsýn' yanýtýný verdi.:9o Halk ona, 'Öyleyse biz ne yapalým?' diye sordu.o8W Balta aðaçlarýn köküne dayanmýþ bile. Ýyi meyve vermeyen her aðaç kesilip ateþe atýlýr.'Q7Bundan böyle tövbeye yaraþýr meyveler verin! Kendi kendinize, demeye kalkmayýn. Ben size þunu söyleyeyim: Tanrý, Ýbrahim'e þu taþlardan da çocuk yaratabilir.6-Yahya, vaftiz olmak için kendisine gelen kalabalýklara þöyle seslendi: 'Ey engerekler soyu! Gelecek gazaptan kaçmak için sizi kim uyardý?R5Ve bütün insanlar Tanrý'nýn saðladýðý kurtuluþu görecektir.> ' 4 diye sesleniyor.(2IO da Þeria Irmaðý'nýn çevresindeki bütün bölgeyi dolaþarak insanlarý, günahlarýnýn baðýþlanmasý için tövbe edip vaftiz* olmaya çaðýrdý.z1mHanan ile Kayafa baþkâhinlik ediyorlardý. Bu sýrada Tanrý çölde bulunan Zekeriya oðlu Yahya'ya seslendi.g0 ISezar* Tiberius'un egemenliðinin on beþinci yýlýydý. Yahudiye'de Pontius Pilatus valilik yapýyordu. Celile'yi Hirodes*, Ýtureya ve Trahonitis bölgesini Hirodes'in kardeþi Filipus, Avilini'yi Lisanias yönetiyordu.c/?4Ýsa bilgelikte ve boyda geliþiyor, Tanrý'nýn ve insanlarýn beðenisini kazanýyordu..#3Ýsa onlarla birlikte yola çýkýp Nasýra'ya döndü. Onlarýn sözünü dinlerdi. Annesi bütün bu olup bitenleri yüreðinde sakladý.;-q2Ne var ki onlar ne demek istediðini anlamadýlar.x,i1O da onlara, 'Beni niçin arayýp durdunuz?' dedi. 'Babam'ýn evinde bulunmam gerektiðini bilmiyor muydunuz?'++O0Annesiyle babasý O'nu görünce þaþýrdýlar. Annesi, 'Çocuðum, bize bunu niçin yaptýn? Bak, babanla ben büyük kaygý içinde seni arayýp durduk' dedi.T*!/O'nu dinleyen herkes, zekâsýna ve verdiði yanýtlara hayran kalýyordu.)w.Üç gün sonra O'nu tapýnakta buldular. Din öðretmenleri arasýnda oturmuþ, onlarý dinliyor, sorular soruyordu.?(y-Bulamayýnca O'nu araya araya Yeruþalim'e döndüler. ' ,&+Bayramdan sonra eve dönerlerken küçük Ýsa Yeruþalim'de kaldý. Bunu farketmeyen annesiyle babasý, çocuðun yol arkadaþlarýyla birlikte olduðunu sanarak bir günlük yol gittiler. Sonra O'nu akrabalar ve dostlar arasýnda aramaya baþladýlar.P%*Ýsa on iki yaþýna gelince, bayram geleneðine uyarak yine gittiler.Z$-)Ýsa'nýn annesi babasý her yýl Fýsýh Bayramý'nda* Yeruþalim'e giderlerdi.o#W(Çocuk büyüyor, güçleniyor ve bilgelikte yetkinleþiyordu. Tanrý'nýn lütfu O'nun üzerindeydi."'Yusuf'la Meryem, Rab'bin Yasasý'nda öngörülen her þeyi yerine getirdikten sonra Celile'ye, kendi kentleri Nasýra'ya döndüler.!&Tam o sýrada ortaya çýkan Anna, Tanrý'ya þükrederek Yeruþalim'in kurtuluþunu bekleyen herkese Ýsa'dan söz etmeye baþladý.  %3_$Anna adýnda çok yaþlý bir kadýn peygamber vardý. Aþer oymaðýndan Fanuel'in kýzýydý. Genç kýz olarak evlenip kocasýyla yedi yýl yaþadýktan sonra dul kalmýþtý. Þimdi seksen dört yaþýndaydý. Tapýnaktan ayrýlmaz, oruç tutup dua ederek gece gündüz Tanrý'ya tapýnýrdý./#Senin kalbine de adeta bir kýlýç saplanacak. Bütün bunlar, birçoklarýnýn yüreðindeki düþüncelerin açýða çýkmasý için olacak.'a;"Þimon onlarý kutsayýp çocuðun annesi Meryem'e þöyle dedi: 'Bu çocuk, Ýsrail'de birçok kiþinin düþmesine ya da yükselmesine yol açmak ve aleyhinde konuþulacak bir belirti olmak üzere belirlenmiþtir.Q!Ýsa'nýn annesiyle babasý, O'nun hakkýnda söylenenlere þaþtýlar.    J Çünkü senin saðladýðýn, Bütün halklarýn gözü önünde hazýrladýðýn kurtuluþu, Uluslarý aydýnlatýp Halkýn Ýsrail'e yücelik kazandýracak ýþýðý Gözlerimle gördüm.'_7'Ey Rabbim, verdiðin sözü tuttun; Artýk ben, kulun huzur içinde ölebilirim*fx*.  ~uBöylece Þimon, Ruh'un yönlendirmesiyle tapýnaða geldi. Küçük Ýsa'nýn annesi babasý, Kutsal Yasa'nýn ilgili kuralýný yerine getirmek üzere O'nu içeri getirdiklerinde, Þimon O'nu kucaðýna aldý, Tanrý'yý överek þöyle dedi:hIRab'bin Mesihi'ni görmeden ölmeyeceði Kutsal Ruh aracýlýðýyla kendisine bildirilmiþti.(IO sýrada Yeruþalim'de Þimon adýnda bir adam vardý. Doðru ve dindar biriydi. Ýsrail'in avutulmasýný özlemle bekliyordu. Kutsal Ruh onun üzerindeydi.}Ayrýca Rab'bin Yasasý'nda buyrulduðu gibi, kurban olarak 'bir çift kumru ya da iki güvercin yavrusu' sunacaklardý.wgNitekim Rab'bin Yasasý'nda, 'Ýlk doðan her erkek çocuk Rab'be adanmýþ sayýlacak' diye yazýlmýþtýr.Musa'nýn Yasasý'na göre arýnma günlerinin*fx* bitiminde Yusuf'la Meryem çocuðu Rab'be adamak için Yeruþalim'e* götürdüler.'GSekizinci gün, çocuðu sünnet etme zamaný gelince, O'na Ýsa adý verildi. Bu, O'nun anne rahmine düþmesinden önce meleðin kendisine verdiði isimdi. O~}}o}|K| {t{&zyAy4xxwwGvuuzu2tssrqqHpp-oo4nmmCmllkHHQGGlG_FFVE0E#DsDCCBBAAAQ@@@??2>===;<<;;;,:;:.9888077 665433N211000*//..>-- ,,j++m**)((r(='&U&H&;%%$$H$#E""T!!_ $y<N=c(*^z &O  q 6  iFM8]VOs5 Sonra, <Þöyle yapacaðým> dedi. diye düþündü.`q9 Ýsa onlara þu benzetmeyi anlattý: 'Zengin bir adamýn topraklarý bol ürün verdi.p5 Sonra onlara, 'Dikkatli olun!' dedi. 'Her türlü açgözlülükten sakýnýn. Çünkü insanýn yaþamý, malýnýn çokluðuna baðlý deðildir.']o3 Ýsa ona þöyle dedi: 'Ey adam! Kim beni üzerinizde yargýç ya da hakem yaptý?'vne Kalabalýðýn içinden biri Ýsa'ya, 'Öðretmenim, kardeþime söyle de mirasý benimle paylaþsýn' dedi.Mm Kutsal Ruh o anda size ne söylemeniz gerektiðini öðretecektir.'?lw 'Sizi havra topluluklarýnýn, yöneticilerin ve yetkililerin önüne çýkardýklarýnda, ya da, diye kaygýlanmayýn.kw Ýnsanoðlu'na karþý bir söz söyleyen herkes baðýþlanacak. Oysa Kutsal Ruh'a küfreden baðýþlanmayacaktýr.rj] Ama kim beni insanlar önünde inkâr ederse, kendisi de Tanrý'nýn melekleri önünde inkâr edilecek.!i; 'Size þunu söyleyeyim, insanlarýn önünde beni açýkça kabul eden herkesi, Ýnsanoðlu* da Tanrý'nýn melekleri önünde açýkça kabul edecek.yhk Nitekim baþýnýzdaki bütün saçlar bile sayýlýdýr. Korkmayýn, siz birçok serçeden daha deðerlisiniz.vge Beþ serçe iki meteliðe satýlmýyor mu? Ama bunlardan bir teki bile Tanrý katýnda unutulmuþ deðildir.9fk Kimden korkmanýz gerektiðini size açýklayayým: Kiþiyi öldürdükten sonra cehenneme atma yetkisine sahip olan Tanrý'dan korkun. Evet, size söylüyorum, O'ndan korkun.vee 'Siz dostlarýma söylüyorum, bedeni öldüren, ama ondan sonra baþka bir þey yapamayanlardan korkmayýn.+dO Bunun için karanlýkta söylediðiniz her söz gün ýþýðýnda duyulacak, kapalý kapýlar ardýnda kulaða fýsýldadýklarýnýz damlardan duyurulacaktýr.gcG Örtülü olup da açýða çýkarýlmayacak, gizli olup da bilinmeyecek hiçbir þey yoktur.Rb  O sýrada halktan binlerce kiþi birbirlerini ezercesine toplanmýþtý. Ýsa önce kendi öðrencilerine þunlarý söylemeye baþladý: 'Ferisiler'in mayasýndan -yani, ikiyüzlülükten- kaçýnýn.`a9 6Aðzýndan çýkacak bir sözle O'nu tuzaða düþürmek için fýrsat kolluyorlardý. ` 5Ýsa oradan ayrýlýnca, din bilginleriyle Ferisiler O'nu þiddetle sýkýþtýrarak birçok konuda aðzýný aramaya baþladýlar.(_I 4Vay halinize, ey Yasa uzmanlarý! Bilgi kapýsýnýn anahtarýný alýp götürdünüz. Kendiniz bu kapýdan girmediniz, girmek isteyenlere de engel oldunuz.' ^  3]/ 2Böylece bu kuþak, Habil'in kanýndan tutun da, sunakla tapýnak arasýnda öldürülen Zekeriya'nýn kanýna deðin, dünyanýn kuruluþundan beri akýtýlan bütün peygamberlerin kanýndan sorumlu tutulacaktýr. Evet, size söylüyorum, bu kuþak sorumlu tutulacaktýr.0\Y 1Ýþte bunun için Tanrý'nýn Bilgeliði þöyle demiþtir: 8[i 0Böylelikle atalarýnýzýn yaptýklarýna tanýklýk ederek bunlarý onaylamýþ oluyorsunuz. Çünkü onlar peygamberleri öldürdüler, siz de anýtlarýný yapýyorsunuz.tZa /Vay halinize! Peygamberlerin anýtlarýný yaparsýnýz, oysa onlarý sizin atalarýnýz öldürmüþtür.LY .Ýsa, 'Sizin de vay halinize, ey Yasa uzmanlarý!' dedi. 'Ýnsanlara taþýnmasý güç yükler yüklersiniz, kendiniz ise bu yükleri kaldýrmak için parmaðýnýzý bile kýpýrdatmazsýnýz. X  -Kutsal Yasa uzmanlarýndan biri söz alýp Ýsa'ya, 'Öðretmenim, bunlarý söylemekle bize de hakaret etmiþ oluyorsun' dedi.rW] ,Vay halinize! Ýnsanlarýn, farkýnda olmadan üzerlerinde gezindiði belirsiz mezarlara benziyorsunuz.'yVk +Vay halinize, ey Ferisiler! Havralarda en seçkin yerlere kurulmaya, meydanlarda selamlanmaya bayýlýrsýnýz.mUS *'Ama vay halinize, ey Ferisiler! Siz nanenin, sedefotunun ve her tür sebzenin ondalýðýný verirsiniz de, adaleti ve Tanrý sevgisini ihmal edersiniz. Ondalýk vermeyi ihmal etmeden esas bunlarý yerine getirmeniz gerekirdi.kTO )Siz kaplarýnýzýn içindekini*fx* sadaka olarak verin, o zaman sizin için her þey temiz olur.FS (Ey akýlsýzlar! Dýþý yapanla içi yapan ayný deðil mi?R# 'Rab ona þöyle dedi: 'Siz Ferisiler, bardaðýn ve tabaðýn dýþýný temizlersiniz, ama içiniz açgözlülük ve kötülükle doludur.MQ &Ýsa'nýn yemekten önce yýkanmadýðýný gören Ferisi þaþtý.wPg %Ýsa konuþmasýný bitirince bir Ferisi* O'nu evine yemeðe çaðýrdý. O da içeri girerek sofraya oturdu.3O_ $Eðer bütün bedenin aydýnlýk olur ve hiçbir yaný karanlýk kalmazsa, kandilin seni ýþýnlarýyla aydýnlattýðý zamanki gibi, bedenin tümden aydýnlýk olur.'BN #Öyleyse dikkat et, sendeki <ýþýk> karanlýk olmasýn. M  "Bedenin ýþýðý gözdür. Gözün saðlamsa, bütün bedenin de aydýnlýk olur. Gözün bozuksa, bedenin de karanlýk olur.(LI !'Hiç kimse kandil yakýp onu gizli yere ya da tahýl ölçeðinin altýna koymaz. Tersine, içeri girenler ýþýðý görsünler diye onu kandilliðe koyar.UK# Ninova halký, yargý günü bu kuþakla birlikte kalkýp bu kuþaðý yargýlayacak. Çünkü Ninovalýlar, Yunus'un çaðrýsý üzerine tövbe ettiler. Bakýn, Yunus'tan daha üstün olan buradadýr.' J Güney Kraliçesi, yargý günü bu kuþaðýn adamlarýyla birlikte kalkýp onlarý yargýlayacak. Çünkü kraliçe, Süleyman'ýn bilgece sözlerini dinlemek için dünyanýn ta öbür ucundan gelmiþti. Bakýn, Süleyman'dan daha üstün olan buradadýr.mIS Yunus nasýl Ninova halkýna bir belirti olduysa, Ýnsanoðlu* da bu kuþak için öyle olacaktýr.YH+ Çevredeki kalabalýk büyürken Ýsa konuþmaya baþladý. 'Þimdiki kuþak kötü bir kuþaktýr' dedi. 'Doðaüstü bir belirti istiyor, ama ona Yunus'un belirtisinden baþka bir belirti gösterilmeyecek.]G3 Ýsa, 'Daha doðrusu, ne mutlu Tanrý'nýn sözünü dinleyip uygulayanlara!' dedi.F5 Ýsa bu sözleri söylerken kalabalýðýn içinden bir kadýn O'na, 'Ne mutlu seni taþýmýþ olan rahme, emzirmiþ olan memelere!' diye seslendi.E% Bunun üzerine gider, kendisinden kötü yedi ruh daha alýr ve eve girip yerleþirler. Böylece o kiþinin son durumu ilkinden beter olur.'AD} Eve gelince orayý süpürülmüþ, düzeltilmiþ bulur. C 'Kötü ruh insandan çýkýnca kurak yerlerde dolanýp huzur arar. Bulamayýnca da, <Çýktýðým eve, kendi evime döneyim> der.bB= Benden yana olmayan bana karþýdýr, benimle birlikte toplamayan daðýtýyor demektir.&AE Ne var ki, ondan daha güçlü biri saldýrýp onu alt ettiðinde güvendiði bütün silahlarý elinden alýr ve mallarýný yaðmalayarak bölüþtürür.|@q 'Tepeden týrnaða silahlanmýþ güçlü bir adam kendi evini koruduðu sürece, mallarý güvenlik içinde olur.m?S Ama ben cinleri Tanrý'nýn eliyle kovuyorsam, Tanrý'nýn Egemenliði üzerinize gelmiþ demektir.>5 Eðer ben cinleri Baalzevul'un gücüyle kovuyorsam, sizin adamlarýnýz kimin gücüyle kovuyor? Sizi bu durumda kendi adamlarýnýz yargýlayacak."== Þeytan da kendi içinde bölünmüþse, onun egemenliði nasýl ayakta kalabilir? Siz, benim Baalzevul'un gücüyle cinleri kovduðumu söylüyorsunuz.< Onlarýn ne düþündüðünü bilen Ýsa þöyle dedi: 'Kendi içinde bölünen ülke yýkýlýr, kendi içinde bölünen ev çöker.\;1 Bazýlarý ise O'nu denemek amacýyla gökten bir belirti göstermesini istediler.j:M Ama içlerinden bazýlarý, 'Cinleri, cinlerin önderi Baalzevul'un* gücüyle kovuyor' dediler.9w Ýsa adamýn birinden dilsiz bir cini kovuyordu. Cin çýkýnca adamýn dili çözüldü. Halk hayret içinde kaldý.K8 Sizler kötü yürekli olduðunuz halde çocuklarýnýza güzel armaðanlar vermeyi biliyorsanýz, gökteki Baba'nýn, kendisinden dileyenlere Kutsal Ruh'u vereceði çok daha kesin deðil mi?'/7Y Ya da yumurta isterse ona akrep verir?s6_ 'Aranýzda hangi baba, ekmek isteyen oðluna taþ verir? Ya da balýk isterse balýk yerine yýlan verir?L5 Çünkü her dileyen alýr, arayan bulur, kapý çalana açýlýr.4w 'Ben size þunu söyleyeyim: Dileyin, size verilecek; arayýn, bulacaksýnýz; kapýyý çalýn, size açýlacaktýr.$3A Size þunu söyleyeyim, arkadaþlýk gereði kalkýp ona istediðini vermese bile, adamýn yüzsüzlüðünden ötürü kalkar, ihtiyacý neyse ona verir. 2   1  U0# Sonra þöyle dedi: 'Sizlerden birinin bir arkadaþý olur da gece yarýsý ona gidip, derse, öbürü içerden, der mi hiç? /  Günahlarýmýzý baðýþla. Çünkü biz de bize karþý suç iþleyen herkesi baðýþlýyoruz. Ayartýlmamýza izin verme.'1.] Her gün bize gündelik ekmeðimizi ver.r-] Ýsa onlara, 'Dua ederken þöyle söyleyin' dedi: 'Baba, adýn kutsal kýlýnsýn. Egemenliðin gelsin.7, i Ýsa bir yerde dua ediyordu. Duasýný bitirince öðrencilerinden biri, 'Ya Rab' dedi, 'Yahya'nýn kendi öðrencilerine öðrettiði gibi sen de bize dua etmesini öðret.'k+O *Oysa gerekli olan tek bir þey vardýr. Meryem iyi olaný seçti ve bu kendisinden alýnmayacak.'n*U )Rab ona þu karþýlýðý verdi: 'Marta, Marta, sen çok þey için kaygýlanýp telaþlanýyorsun.c)? (Marta ise iþlerinin çokluðundan ötürü telaþ içindeydi. Ýsa'nýn yanýna gelerek, 'Ya Rab' dedi, 'Kardeþimin beni hizmet iþlerinde yalnýz býrakmasýna aldýrmýyor musun? Ona söyle de bana yardým etsin.'v(e 'Marta'nýn Meryem adýndaki kýzkardeþi, Rab'bin ayaklarý dibine oturmuþ O'nun konuþmasýný dinliyordu.'w &Ýsa, öðrencileriyle birlikte yola devam edip bir köye girdi. Marta adýnda bir kadýn Ýsa'yý evinde konuk etti.8&k %Yasa uzmaný, 'Ona acýyýp yardým eden' dedi.b%= $'Sence bu üç kiþiden hangisi haydutlar arasýna düþen adama komþu gibi davrandý?'$  #Ertesi gün iki dinar çýkararak hancýya verdi. dedi, #9 "Adamýn yanýna gitti, yaralarýnýn üzerine yaðla þarap dökerek sardý. Sonra adamý kendi hayvanýna bindirip hana götürdü, onunla ilgilendi.n"U !O yoldan geçen bir Samiriyeli* ise adamýn bulunduðu yere gelip onu görünce, yüreði sýzladý.S! Bir Levili* de oraya varýp adamý görünce ayný þekilde geçip gitti.u c Bir rastlantý olarak o yoldan bir kâhin geçiyordu. Adamý görünce yolun öbür yanýndan geçip gitti.%C Ýsa þöyle yanýt verdi: 'Adamýn biri Yeruþalim'den Eriha'ya inerken haydutlarýn eline düþtü. Onu soyup dövdüler, yarý ölü býrakýp gittiler.[/ Oysa adam kendini haklý çýkarmak isteyerek Ýsa'ya, 'Peki, komþum kim?' dedi.N Ýsa ona, 'Doðru yanýt verdin' dedi. 'Bunu yap ve yaþayacaksýn.'7g Adam þöyle karþýlýk verdi: 'Tanrýn Rab'bi bütün yüreðinle, bütün canýnla, bütün gücünle ve bütün aklýnla seveceksin. Komþunu da kendin gibi seveceksin.'Z- Ýsa ona, 'Kutsal Yasa'da ne yazýlmýþtýr?' diye sordu. 'Orada ne okuyorsun?' Bir Kutsal Yasa uzmaný Ýsa'yý denemek amacýyla gelip þöyle dedi: 'Öðretmenim, sonsuz yaþamý miras almak için ne yapmalýyým?'<q Size þunu söyleyeyim, nice peygamberler, nice krallar sizin gördüklerinizi görmek istediler, ama göremediler. Sizin iþittiklerinizi iþitmek istediler, ama iþitemediler.'ta Sonra öðrencilerine dönüp özel olarak þöyle dedi: 'Sizin gördüklerinizi gören gözlere ne mutlu!J  'Babam her þeyi bana teslim etti. Oðul'un kim olduðunu Baba'dan baþka kimse bilmez. Baba'nýn kim olduðunu da Oðul'dan ve Oðul'un O'nu tanýtmak istediði kiþilerden baþkasý bilmez.'ta O anda Ýsa Kutsal Ruh'un etkisiyle coþarak þöyle dedi: 'Baba, yerin ve göðün Rabbi! Bu gerçekleri bilge ve akýllý kiþilerden gizleyip küçük çocuklara açtýðýn için sana þükrederim. Evet Baba, senin isteðin buydu.|q Bununla birlikte, ruhlarýn size boyun eðmesine sevinmeyin, adlarýnýzýn gökte yazýlmýþ olmasýna sevinin.'&E Ben size, yýlanlarý ve akrepleri ayak altýnda ezmek ve düþmanýn bütün gücünü alt etmek için yetki verdim. Hiçbir þey size zarar vermeyecektir.c? Ýsa onlara þöyle dedi: 'Þeytan'ýn gökten yýldýrým gibi düþtüðünü gördüm.} Yetmiþler sevinç içinde döndüler. 'Ya Rab' dediler, 'Senin adýný andýðýmýzda cinler bile bize boyun eðiyor.' 'Sizi dinleyen beni dinlemiþ olur, sizi reddeden beni reddetmiþ olur. Beni reddeden de beni göndereni reddetmiþ olur.'iK Ya sen, ey Kefarnahum, göðe mi çýkarýlacaksýn? Hayýr, ölüler diyarýna indirileceksin!V% Ama yargý günü sizin haliniz Sur ve Sayda'nýn halinden beter olacaktýr.F 'Vay haline, ey Horazin! Vay haline, ey Beytsayda! Sizlerde yapýlan mucizeler Sur ve Sayda'da yapýlmýþ olsaydý, çoktan çul* kuþanýp kül içinde oturarak tövbe etmiþ olurlardý.h I Size þunu söyleyeyim, yargý günü o kentin hali Sodom Kenti'nin halinden beter olacaktýr.   l Q Ama bir kente girdiðinizde sizi kabul etmezlerse, o kentin caddelerine çýkýp þöyle deyin: p Y Orada bulunan hastalarý iyileþtirin ve kendilerine, deyin.T ! 'Bir kente girdiðinizde sizi kabul ederlerse, önünüze konulaný yiyin. Girdiðiniz evde kalýn, size ne verirlerse onu yiyip için. Çünkü iþçi ücretini hak eder. Evden eve taþýnmayýn.nU Orada esenliksever biri varsa, dilediðiniz esenlik onun üzerinde kalacak; yoksa, size dönecektir.E Hangi eve girerseniz, önce, deyin.a; Yanýnýza ne kese, ne torba, ne de çarýk alýn. Yolda hiç kimseyle selamlaþmayýn.S Haydi gidin! Ýþte, sizi kuzular gibi kurtlarýn arasýna gönderiyorum. Onlara, 'Ürün bol, ama iþçi az' dedi, 'Bu nedenle ürünün sahibi Rab'be yalvarýn, ürününü kaldýracak iþçiler göndersin.! = Bu olaylardan sonra Rab yetmiþ kiþi daha görevlendirdi. Bunlarý ikiþer ikiþer, kendisinin gideceði her kente, her yere kendi önünden gönderdi.fE >Ýsa ona, 'Sabaný tutup da geriye bakan, Tanrý'nýn Egemenliði'ne layýk deðildir' dedi.ve =Bir baþkasý, 'Ya Rab' dedi, 'Senin ardýndan geleceðim ama, izin ver, önce evimdekilerle vedalaþayým.' <Ýsa ona þöyle dedi: 'Býrak ölüleri, kendi ölülerini kendileri gömsün. Sen gidip Tanrý'nýn Egemenliði'ni duyur.'/~Y ;Bir baþkasýna, 'Ardýmdan gel' dedi.y}k :Ýsa ona, 'Tilkilerin ini, kuþlarýn yuvasý var, ama Ýnsanoðlu'nun baþýný yaslayacak bir yeri yok' dedi.a|; 9Yolda giderlerken bir adam Ýsa'ya, 'Nereye gidersen, senin ardýndan geleceðim' dedi.-{U 8Sonra*fx* baþka bir köye gittiler.,zS 7Ama Ýsa dönüp onlarý azarladý.y1 6Öðrencilerden Yakup'la Yuhanna bunu görünce, 'Rab, bunlarý yok etmek için bir buyrukla gökten ateþ yaðdýrmamýzý ister misin?' dediler.]x3 5Ama Samiriyeliler Ýsa'yý kabul etmediler. Çünkü Yeruþalim'e doðru gidiyordu. w 4Kendi önünden haberciler gönderdi. Bunlar, kendisi için hazýrlýk yapmak üzere gidip Samiriyeliler'e* ait bir köye girdiler.lvQ 3Göðe alýnacaðý gün yaklaþýnca Ýsa, kararlý adýmlarla Yeruþalim'e doðru yola çýktý.Tu! 2Ýsa, 'Ona engel olmayýn!' dedi. 'Size karþý olmayan, sizden yanadýr.'+tO 1Yuhanna buna karþýlýk, 'Efendimiz' dedi, 'Senin adýnla cin kovan birini gördük, ama bizimle birlikte seni izlemediði için ona engel olmaya çalýþtýk.' s  0!r; /Akýllarýndan geçeni bilen Ýsa, küçük bir çocuðu tutup yanýna çekti ve onlara þöyle dedi: 'Bu çocuðu benim adým uðruna kabul eden, beni kabul etmiþ olur. Beni kabul eden de beni göndereni kabul etmiþ olur. Aranýzda en küçük kim ise, iþte en büyük odur.'Yq+ .Öðrenciler, aralarýnda kimin en büyük olduðunu tartýþmaya baþladýlar.'pG -Onlar bu sözü anlamadýlar. Sözü kavramasýnlar diye anlamý kendilerinden gizlenmiþti. Üstelik Ýsa'ya bu sözle ilgili soru sormaktan korkuyorlardý. o  ,=nu +Herkes Tanrý'nýn büyük gücüne þaþýp kaldý.m7 *Çocuk daha Ýsa'ya yaklaþýrken cin onu yere vurup þiddetle sarstý. Ama Ýsa kötü ruhu azarladý, çocuðu iyileþtirerek babasýna geri verdi.l )Ýsa þöyle karþýlýk verdi: 'Ey imansýz ve sapmýþ kuþak! Sizinle daha ne kadar kalýp size katlanacaðým? Oðlunu buraya getir.'Qk (Ruhu kovmalarý için öðrencilerine yalvardým, ama baþaramadýlar.'Aj{ 'Bir ruh onu yakalýyor, o da birdenbire çýðlýk atýyor. Ruh onu, aðzýndan köpükler gelene dek þiddetle sarsýyor. Bedenini yara bere içinde býrakarak güçbela ayrýlýyor.~iu &Kalabalýðýn içinden bir adam, 'Öðretmenim' diye seslendi, 'Yalvarýrým, oðlumu bir gör, o tek çocuðumdur.\h1 %Ertesi gün daðdan indikleri zaman, Ýsa'yý büyük bir kalabalýk karþýladý. g9 $Ses kesilince Ýsa'nýn tek baþýna olduðu görüldü. Öðrenciler bunu gizli tuttular ve o günlerde hiç kimseye gördüklerinden söz etmediler.cf? #Buluttan gelen bir ses, 'Bu benim Oðlum'dur, seçilmiþ Olan'dýr. O'nu dinleyin!' dedi.qe[ "Petrus daha bunlarý söylerken bir bulut gelip onlara gölge saldý. Bulut onlarý sarýnca korktular.fdE !Bunlar Ýsa'nýn yanýndan ayrýlýrken Petrus Ýsa'ya, 'Efendimiz' dedi, 'Burada bulunmamýz ne iyi oldu! Üç çardak kuralým: Biri sana, biri Musa'ya, biri de Ýlyas'a.' Aslýnda ne söylediðinin farkýnda deðildi.!c; Petrus ile yanýndakilerin üzerine uyku çökmüþtü. Ama uykularý iyice daðýlýnca Ýsa'nýn görkemini ve yanýnda duran iki kiþiyi gördüler. b  La O anda görkem içinde beliren iki kiþi Ýsa'yla konuþmaya baþladýlar. Bunlar Musa ile Ýlyas'tý. Ýsa'nýn yakýnda Yeruþalim'de gerçekleþecek olan ayrýlýþýný*fx* konuþuyorlardý.}`s Ýsa dua ederken yüzünün görünümü deðiþti, giysileri þimþek gibi parýldayan bir beyazlýða büründü._ Bu sözleri söyledikten yaklaþýk sekiz gün sonra Ýsa, yanýna Petrus, Yuhanna ve Yakup'u alarak dua etmek üzere daða çýktý. ^  Size gerçeði söyleyeyim, burada bulunanlar arasýnda, Tanrý'nýn Egemenliði'ni görmeden ölümü tatmayacak olanlar var.'(]I Kim benden ve benim sözlerimden utanýrsa, Ýnsanoðlu da kendisinin, Babasý'nýn ve kutsal meleklerin görkemi içinde geldiðinde o kiþiden utanacaktýr.u\c Ýnsan bütün dünyayý kazanýp da canýný yitirirse, canýndan olursa, bunun kendisine ne yararý olur?k[O 'Canýný kurtarmak isteyen onu yitirecek, canýný benim uðruma yitiren ise onu kurtaracaktýr.}Zs Sonra hepsine, 'Ardýmdan gelmek isteyen kendini inkâr etsin, her gün çarmýhýný yüklenip beni izlesin' dedi,2Y] Ýnsanoðlu'nun* çok acý çekmesi, ileri gelenler, baþkâhinler ve din bilginlerince reddedilmesi, öldürülmesi ve üçüncü gün dirilmesi gerektiðini söyledi.LX Ýsa, onlarý uyararak bunu hiç kimseye söylememelerini buyurdu.@W{ Ýsa onlara, 'Siz ne dersiniz' dedi, 'Sizce ben kimim?'V{ Þöyle yanýtladýlar: 'Vaftizci Yahya diyorlar. Ama kimi Ýlyas, kimi de eski peygamberlerden biri dirilmiþ, diyor.'U Bir gün Ýsa tek baþýna dua ediyordu, öðrencileri de yanýndaydý. Ýsa onlara, 'Halk benim kim olduðumu söylüyor?' diye sordu.ST Herkes yiyip doydu. Artakalan parçalardan on iki sepet dolusu toplandý.'SG Ýsa, beþ ekmekle iki balýðý aldý, gözlerini göðe kaldýrarak þükretti; sonra bunlarý böldü ve halka daðýtmalarý için öðrencilerine verdi.;Rq Öðrenciler öyle yapýp herkesi yere oturttular.0Q[ Orada yaklaþýk beþ bin erkek vardý./PY Ýsa, 'Onlara siz yiyecek verin' dedi.EO Günbatýmýna doðru Onikiler gelip O'na, 'Halký salýver de çevredeki köylere ve çiftliklere gidip kendilerine barýnak ve yiyecek bulsunlar. Çünkü ýssýz bir yerdeyiz' dediler.7Ng Bunu öðrenen halk O'nun ardýndan gitti. Ýsa onlarý ilgiyle karþýladý, kendilerine Tanrý'nýn Egemenliði'nden söz etti ve þifaya ihtiyacý olanlarý iyileþtirdi.M7 Elçiler geri dönünce, yaptýklarý her þeyi Ýsa'ya anlattýlar. Sonra Ýsa yalnýzca onlarý yanýna alýp Beytsayda denilen bir kente çekildi."L= Hirodes, 'Yahya'nýn baþýný ben kestirdim. Þimdi hakkýnda böyle haberler duyduðum bu adam kim?' diyor ve Ýsa'yý görmenin bir yolunu arýyordu. K  |Jq Bölgenin kralý* Hirodes bütün bu olanlarý duyunca þaþkýna döndü. Çünkü bazýlarý Yahya'nýn ölümden dirildiðini, bazýlarý Ýlyas'ýn göründüðünü, baþkalarý ise eski peygamberlerden birinin dirildiðini söylüyordu.uIc Onlar da yola çýktýlar, her yerde Müjde'yi yayarak ve hastalarý iyileþtirerek köy köy dolaþtýlar.xHi Sizi kabul etmeyenlere gelince, kentten ayrýlýrken onlara uyarý olsun diye ayaklarýnýzýn tozunu silkin.'GG Hangi eve girerseniz, kentten ayrýlýncaya dek orada kalýn. F Onlara þöyle dedi: 'Yolculuk için yanýnýza hiçbir þey almayýn: Ne deðnek, ne torba, ne ekmek, ne para, ne de yedek mintan.bE= Sonra onlarý Tanrý'nýn Egemenliði'ni duyurmaya ve hastalara þifa vermeye gönderdi. D  Ýsa, Onikiler'i* yanýna çaðýrýp onlara bütün cinler üzerinde ve hastalýklarý iyileþtirmek için güç ve yetki verdi.Cy8Kýzýn annesiyle babasý þaþkýnlýk içindeydi. Ýsa, olanlarý hiç kimseye anlatmamalarý için onlarý uyardý.hBI7Ruhu yeniden bedenine dönen kýz hemen ayaða kalktý. Ýsa, kýza yemek verilmesini buyurdu.FA6O ise kýzýn elini tutarak, 'Kýzým, kalk!' diye seslendi.G@5Kýzýn öldüðünü bildikleri için Ýsa'yla alay ettiler.h?I4Herkes kýz için aðlýyor, dövünüyordu. Ýsa, 'Aðlamayýn' dedi, 'Kýz ölmedi, uyuyor.'!>;3Ýsa adamýn evine gelince Petrus, Yuhanna, Yakup ve kýzýn annesi babasý dýþýnda hiç kimsenin kendisiyle birlikte içeri girmesine izin vermedi.l=Q2Ýsa bunu duyunca havra yöneticisine þöyle dedi: 'Korkma, yalnýz iman et, kýzýn kurtulacak.'<1Ýsa daha konuþurken havra yöneticisinin evinden biri geldi. Yöneticiye, 'Kýzýn öldü' dedi, 'Artýk öðretmeni rahatsýz etme.'M;0Ýsa ona, 'Kýzým' dedi, 'Ýmanýn seni kurtardý. Esenlikle git.'G:/Yaptýðýný gizleyemeyeceðini anlayan kadýn titreyerek geldi, Ýsa'nýn ayaklarýna kapandý. Bütün halkýn önünde, O'na neden dokunduðunu ve o anda nasýl iyileþtiðini anlattý.c9?.Ama Ýsa, 'Birisi bana dokundu' dedi. 'Ýçimden bir gücün akýp gittiðini hissettim.'(8K-Ýsa, 'Bana kim dokundu?' dedi.a7;,Ýsa'nýn arkasýndan yetiþip giysisinin eteðine dokundu ve o anda kanamasý kesildi.6+On iki yýldýr kanamasý olan bir kadýn da oradaydý. Varýný yoðunu hekimlere harcamýþtý; ama hiçbiri onu iyileþtirememiþti.I5 *Çünkü on iki yaþlarýndaki biricik kýzý ölmek üzereydi.4)O sýrada, havra yöneticisi olan Yair adýnda bir adam gelip Ýsa'nýn ayaklarýna kapandý, evine gelmesi için yalvardý.\31(Karþý yakaya dönen Ýsa'yý halk karþýladý. Çünkü herkes O'nu bekliyordu. 2 '1&Cinlerden kurtulan adam Ýsa'nýn yanýnda kalmak için O'na yalvardý. Ama Ýsa, 'Evine dön, Tanrý'nýn senin için neler yaptýðýný anlat' diyerek onu salýverdi. Adam da gitti, Ýsa'nýn kendisi için neler yaptýðýný bütün kentte duyurdu.80i%O zaman Gerasa yöresinden gelen bütün kalabalýk büyük bir korkuya kapýlarak Ýsa'nýn yanlarýndan ayrýlmasýný rica ettiler. O da geri dönmek üzere tekneye bindi.Q/$Olayý görenler, cinli adamýn nasýl kurtulduðunu halka anlattýlar.a.;#Bunun üzerine halk olup biteni görmeye çýktý. Ýsa'nýn yanýna geldikleri zaman, cinlerden kurtulan adamý giyinmiþ ve aklý baþýna gelmiþ olarak Ýsa'nýn ayaklarý dibinde oturmuþ buldular ve korktular.p-Y"Domuzlarý güdenler olup biteni görünce kaçtýlar, kentte ve köylerde olayýn haberini yaydýlar.,y!Adamdan çýkan cinler domuzlarýn içine girdiler. Sürü dik yamaçtan aþaðý koþuþarak göle atlayýp boðuldu.7+g Orada, daðýn yamacýnda otlayan büyük bir domuz sürüsü vardý. Cinler, domuzlarýn içine girmelerine izin vermesi için Ýsa'ya yalvardýlar. O da onlara izin verdi.^*5Cinler, dipsiz derinliklere gitmelerini buyurmasýn diye Ýsa'ya yalvarýp durdular.*)OÝsa ona, 'Adýn ne?' diye sordu.(1Çünkü Ýsa, kötü ruha adamýn içinden çýkmasýný buyurmuþtu. Kötü ruh adamý sýk sýk etkisi altýna alýyordu. Adam zincir ve kösteklerle baðlanýp baþýna nöbetçi konulduðu halde baðlarýný paralýyor ve cin tarafýndan ýssýz yerlere sürülüyordu.B'}Adam Ýsa'yý görünce çýðlýk atýp önünde yere kapandý. Yüksek sesle, 'Ey Ýsa, yüce Tanrý'nýn Oðlu, benden ne istiyorsun?' dedi. 'Sana yalvarýrým, bana iþkence etme!'(&IÝsa karaya çýkýnca kentten bir adam O'nu karþýladý. Cinli ve uzun zamandan beri giysi giymeyen bu adam evde deðil, mezarlýk maðaralarda yaþýyordu.R%Celile'nin karþýsýnda bulunan Gerasalýlar'ýn memleketine vardýlar.9$mÝsa öðrencilerine, 'Nerede imanýnýz?' dedi.7#gGidip Ýsa'yý uyandýrarak, 'Efendimiz, Efendimiz, öleceðiz!' dediler. Ýsa kalkýp rüzgarý ve kabaran dalgalarý azarladý. Fýrtýna dindi ve ortalýk sütliman oldu."Teknede giderlerken Ýsa uykuya daldý. O sýrada gölde fýrtýna koptu. Tekne su almaya baþlayýnca tehlikeli bir duruma düþtüler.!+Bir gün Ýsa öðrencileriyle birlikte bir tekneye binerek onlara, 'Gölün karþý yakasýna geçelim' dedi. Böylece kýyýdan açýldýlar. Ýsa haberi getirenlere þöyle karþýlýk verdi: 'Annemle kardeþlerim, Tanrý'nýn sözünü duyup yerine getirenlerdir.'jMÝsa'ya, 'Annenle kardeþlerin dýþarýda duruyor, seni görmek istiyorlar' diye haber verildi.oWÝsa'nýn annesiyle kardeþleri O'na geldiler, ama kalabalýktan ötürü kendisine yaklaþamadýlar.#?Bunun için, nasýl dinlediðinize dikkat edin. Kimde varsa, ona daha çok verilecek. Ama kimde yoksa, kendisinde var sandýðý bile elinden alýnacak.'  Çünkü açýða çýkarýlmayacak gizli hiçbir þey yok; bilinmeyecek, aydýnlýða çýkmayacak saklý hiçbir þey yoktur.'G'Hiç kimse kandil yakýp bunu bir kapla örtmez, ya da yataðýn altýna koymaz. Tersine, içeri girenler ýþýðý görsünler diye onu kandilliðe koyar.#Ýyi topraða düþenler ise, sözü iþitince onu iyi ve saðlam bir yürekte saklayanlardýr. Bunlar sabýrla dayanarak ürün verirler.'0YDikenler arasýna düþenler, sözü iþiten ama zamanla yaþamýn kaygýlarý, zenginlikleri ve zevkleri içinde boðulan, dolayýsýyla olgun ürün vermeyenlerdir.A{ Kayalýk yere düþenler, iþittikleri sözü sevinçle kabul eden, ama kök salamadýklarý için ancak bir süre inanan kiþilerdir. Böyleleri denendikleri zaman imandan dönerler.% Yol kenarýndakiler sözü iþiten kiþilerdir. Ama sonra Ýblis gelir, inanýp kurtulmasýnlar diye sözü yüreklerinden alýr götürür.D 'Benzetmenin anlamý þudur: Tohum Tanrý'nýn sözüdür.   ' Ýsa, bu benzetmenin anlamýný kendisinden soran öðrencilerine, 'Tanrý Egemenliði'nin sýrlarýný bilme ayrýcalýðý size verildi' dedi. 'Ama baþkalarýna benzetmelerle sesleniyorum. Öyle ki, 7Kimi ise iyi topraða düþtü, büyüyünce yüz kat ürün verdi.' Bunlarý söyledikten sonra, 'Ýþitecek kulaðý olan iþitsin!' diye seslendi.dAKimi, dikenler arasýna düþtü. Filizlerle birlikte büyüyen dikenler filizleri boðdu.NKimi kayalýk yere düþtü, filizlenince susuzluktan kuruyup gitti.  !;Büyük bir kalabalýðýn toplandýðý, insanlarýn her kentten kendisine akýn akýn geldiði bir sýrada Ýsa þu benzetmeyi anlattý: 'Ekincinin biri tohum ekmeye çýktý. Ektiði tohumlardan kimi yol kenarýna düþtü, ayak altýnda çiðnenip gökteki kuþlara yem oldu.  @ yKötü ruhlardan ve hastalýklardan kurtulan bazý kadýnlar, içinden yedi cin çýkmýþ olan Mecdelli denilen Meryem, Hirodes'in* kâhyasý Kuza'nýn karýsý Yohanna, Suzanna ve daha birçoklarý Ýsa'yla birlikte dolaþýyordu. Bunlar, kendi olanaklarýyla Ýsa'ya ve öðrencilerine yardým ediyorlardý.  1Bundan kýsa bir süre sonra Ýsa on iki öðrencisiyle birlikte köy kent dolaþmaya baþladý. Tanrý'nýn Egemenliði'ni duyurup müjdeliyordu.J  2Ýsa ise kadýna, 'Ýmanýn seni kurtardý, esenlikle git' dedi. 1Ýsa'yla birlikte sofrada oturanlar kendi aralarýnda, 'Kim bu adam? Günahlarý bile baðýþlýyor!' þeklinde konuþmaya baþladýlar.; q0Sonra kadýna, 'Günahlarýn baðýþlandý' dedi.7g/Bu nedenle sana þunu söyleyeyim, kendisinin çok olan günahlarý baðýþlanmýþtýr. Çok sevgi göstermesinin nedeni budur. Oysa kendisine az baðýþlanan, az sever.'dA.Sen baþýma zeytinyaðý sürmedin, ama bu kadýn ayaklarýma güzel kokulu yað sürdü.]3-Sen beni öpmedin, ama bu kadýn eve girdiðimden beri ayaklarýmý öpüp duruyor.^5,Sonra kadýna bakarak Simun'a þunlarý söyledi: 'Bu kadýný görüyor musun? Ben senin evine geldim, ayaklarým için bana su vermedin. Bu kadýn ise ayaklarýmý gözyaþlarýyla ýslatýp saçlarýyla sildi.Q+Simun, 'Sanýrým, kendisine daha çok baðýþlanan' diye yanýtladý.*Borçlarýný ödeyecek güçte olmadýklarýndan, tefeci her ikisinin de borcunu baðýþladý. Buna göre, hangisi onu çok sever?'`9)'Tefeciye borçlu iki kiþi vardý. Biri beþ yüz, öbürü de elli dinar borçluydu. &v~~}}|||0{[zzoyyy5x~x;wwFvwuuu'tt)sskrbrUqqpp)ooEnmmllkkPjiihhtgg1ff^fee&dcc@baax```__w_j^^S]\\{\[ZZHYZXX WWEVVoV7TTTSS{RwRQhPP{POMNNMMHLLUKIKFFLEoEbDDCC!BB AA;@@?q>>Y==q<fu O, öteki uluslara teslim edilecek. O'nunla alay edecek, O'na hakaret edecekler; üzerine tükürecek ve O'nu kamçýlayýp öldürecekler. Ne var ki O, üçüncü gün dirilecek.'2e]Ýsa, Onikiler'i* bir yana çekip onlara þöyle dedi: 'Þimdi Yeruþalim'e gidiyoruz. Peygamberlerin Ýnsanoðlu'yla* ilgili yazdýklarýnýn tümü yerine gelecektir. d 'cGÝsa onlara þöyle dedi: 'Size doðrusunu söyleyeyim, Tanrý'nýn Egemenliði uðruna evini, karýsýný, kardeþlerini, annesiyle babasýný ya da çocuklarýný býrakýp da bu çaðda bunlarýn kat kat fazlasýna ve gelecek çaðda sonsuz yaþama kavuþmayacak hiç kimse yoktur.'QbPetrus, 'Bak, biz her þeyimizi býrakýp senin ardýndan geldik' dedi.RaÝsa, 'Ýnsanlar için imkânsýz olan, Tanrý için mümkündür' dedi.?`yBunu iþitenler, 'Öyleyse kim kurtulabilir?' dediler.r_]'Nitekim devenin iðne deliðinden geçmesi, zenginin Tanrý Egemenliði'ne girmesinden daha kolaydýr.'w^gOnun üzüntüsünü gören Ýsa, 'Varlýklý kiþilerin Tanrý Egemenliði'ne girmesi ne kadar güç!' dedi.P]Adam bu sözleri duyunca çok üzüldü. Çünkü son derece zengindi.1\[Ýsa bunu duyunca ona, 'Hâlâ bir eksiðin var' dedi. 'Neyin varsa hepsini sat, parasýný yoksullara daðýt; böylece göklerde hazinen olur. Sonra gel, beni izle.'O['Bunlarýn hepsini gençliðimden beri yerine getiriyorum' dedi adam.3Z_O'nun buyruklarýný biliyorsun: '_Y7Ýsa, 'Bana neden iyi diyorsun?' dedi. 'Ýyi olan yalnýz biri var, O da Tanrý'dýr.{XoÝleri gelenlerden biri Ýsa'ya, 'Ýyi öðretmenim, sonsuz yaþama kavuþmak için ne yapmalýyým?' diye sordu.~WuSize doðrusunu söyleyeyim, Tanrý'nýn Egemenliði'ni bir çocuk gibi kabul etmeyen, bu egemenliðe asla giremez.')VKAma Ýsa çocuklarý yanýna çaðýrarak, 'Býrakýn, çocuklar bana gelsin, onlara engel olmayýn!' dedi. 'Çünkü Tanrý'nýn Egemenliði böylelerinindir. U Bazýlarý bebekleri bile Ýsa'ya getiriyor, onlara dokunmasýný istiyorlardý. Bunu gören öðrenciler onlarý azarladýlar.5Tc'Size þunu söyleyeyim, Ferisi deðil, bu adam aklanmýþ olarak evine döndü. Çünkü kendini yücelten herkes alçaltýlacak, kendini alçaltan ise yüceltilecektir.'(SI 'Vergi görevlisi ise uzakta durdu, gözlerini göðe kaldýrmak bile istemiyordu, ancak göðsünü döverek, diyordu.YR+ Haftada iki gün oruç tutuyor, bütün kazancýmýn ondalýðýný veriyorum.>CQ Ferisi ayakta kendi kendine þöyle dua etti: dedi.'yIkYine o kentte bir dul kadýn vardý. Yargýca sürekli gidip, diyordu. H FG Ýsa öðrencilerine, hiç usanmadan, her zaman dua etmeleri gerektiðini belirten þu benzetmeyi anlattý: 'Kentin birinde Tanrý'dan korkmayan, insana saygý duymayan bir yargýç vardý.HF %Onlar Ýsa'ya, 'Bu olaylar nerede olacak, Rab?' diye sordular. E $_D7#Birlikte buðday öðüten iki kadýndan biri alýnacak, öbürü býrakýlacak.'*fx*pCY"Size þunu söyleyeyim, o gece ayný yatakta olan iki kiþiden biri alýnacak, öbürü býrakýlacak.\B1!Canýný esirgemek isteyen onu yitirecek. Canýný yitiren ise onu yaþatacaktýr.)AM Lut'un karýsýný hatýrlayýn!o@WO gün damda olan, evdeki eþyalarýný almak için aþaðý inmesin. Tarlada olan da geri dönmesin.K?'Ýnsanoðlu'nun ortaya çýkacaðý gün durum ayný olacaktýr.g>GAma Lut'un Sodom'dan ayrýldýðý gün gökten ateþle kükürt yaðdý ve hepsini yok etti.z=mLut'un günlerinde de durum aynýydý. Ýnsanlar yiyip içiyor, alýp satýyor, tohum ekiyor, ev yapýyorlardý.<Nuh'un gemiye bindiði güne dek insanlar yiyip içiyor, evlenip evlendiriliyorlardý. Sonra tufan gelip hepsini yok etti.Z;-'Nuh'un günlerinde nasýl olduysa, Ýnsanoðlu'nun günlerinde de öyle olacak.[:/Ama önce O'nun çok acý çekmesi ve bu kuþak tarafýndan reddedilmesi gerekir.9Þimþek çakýp göðü bir ucundan öbür ucuna dek nasýl aydýnlatýrsa, Ýnsanoðlu kendi gününde öyle olacaktýr.p8YÝnsanlar size, <Ýþte orada>, <Ýþte burada> diyecekler. Gitmeyin, onlarýn arkasýndan koþmayýn.71Ýsa öðrencilerine þöyle dedi: 'Öyle günler gelecek ki, Ýnsanoðlu'nun* günlerinden birini görmeyi özleyeceksiniz, ama görmeyeceksiniz.}6sÝnsanlar da, <Ýþte burada> ya da, <Ýþte þurada> demeyecekler. Çünkü Tanrý'nýn Egemenliði içinizdedir.'W5'Ferisiler Ýsa'ya, 'Tanrý'nýn Egemenliði ne zaman gelecek?' diye sordular.J4 Sonra adama, 'Ayaða kalk, git' dedi. 'Ýmanýn seni kurtardý.'U3#Tanrý'yý yüceltmek için bu yabancýdan baþka geri dönen olmadý mý?'Y2+Ýsa, 'Ýyileþenler on kiþi deðil miydi?' diye sordu. 'Öbür dokuzu nerede? 1 =0sOnlardan biri, iyileþtiðini görünce yüksek sesle Tanrý'yý yücelterek geri döndü, yüzüstü Ýsa'nýn ayaklarýna kapanýp O'na teþekkür etti. Bu adam Samiriyeli'ydi*.w/gÝsa onlarý görünce, 'Gidin, kâhinlere* görünün' dedi. Adamlar yolda giderken cüzamdan temizlendiler. .  - Köyün birine girerken O'nu cüzamlý* on adam karþýladý. Bunlar uzakta durarak, 'Ýsa, Efendimiz, halimize acý!' diye seslendiler.v,e Yeruþalim'e doðru yoluna devam eden Ýsa, Samiriye ile Celile arasýndaki sýnýr bölgesinden geçiyordu.+/ Siz de böylece, size verilen buyruklarýn hepsini yerine getirdikten sonra, deyin.'N* Verdiði buyruklarý yerine getirdi diye köleye teþekkür eder mi?)Tersine ona, demez mi? ( 'Hanginizin çift süren ya da çobanlýk eden bir kölesi olur da, tarladan dönüþünde ona, <Çabuk gel, sofraya otur> der?)'KRab þöyle dedi: 'Bir hardal tanesi kadar imanýnýz olsa, þu dut aðacýna, dersiniz, o da sözünüzü dinler.:&oElçiler Rab'be, 'Ýmanýmýzý artýr!' dediler.z%mGünde yedi kez size karþý günah iþler ve yedi kez size gelip, derse, onu baðýþlayýn.'q$[Yaþantýnýza dikkat edin! Kardeþiniz günah iþlerse, onu azarlayýn; tövbe ederse, baðýþlayýn."#=Böyle bir kiþi bu küçüklerden birini günaha düþüreceðine, boynuna bir deðirmen taþý geçirilip denize atýlsa, kendisi için daha iyi olur.%" EÝsa öðrencilerine þöyle dedi: 'Ýnsaný günaha düþüren tuzaklarýn olmasý kaçýnýlmazdýr. Ama bu tuzaklara aracýlýk eden kiþinin vay haline!!{'Ýbrahim ona, dedi.' 'Zengin adam, dedi. b='Ýbrahim, dedi.nUÇünkü beþ kardeþim var. Lazar onlarý uyarsýn ki, onlar da bu ýstýrap yerine düþmesinler.>gG'Zengin adam þöyle dedi: <Öyleyse baba, sana rica ederim, Lazar'ý babamýn evine gönder.  Üstelik, aramýza öyle bir uçurum kondu ki, ne buradan size gelmek isteyenler gelebilir, ne de oradan kimse bize gelebilir.>A{'Ýbrahim, dedi, diye seslendi. Ölüler diyarýnda ýstýrap çeken zengin adam baþýný kaldýrýp uzakta Ýbrahim'i ve onun yanýnda Lazar'ý gördü. 'Bir gün yoksul adam öldü, melekler onu alýp Ýbrahim'in yanýna götürdüler. Sonra zengin adam da öldü ve gömüldü.  yHer tarafý yara içinde olan Lazar adýnda yoksul bir adam bu zenginin kapýsýnýn önüne býrakýlýrdý; zenginin sofrasýndan düþen kýrýntýlarla karnýný doyurmaya can atardý. Bir yandan da köpekler gelip onun yaralarýný yalardý.fE'Zengin bir adam vardý. Mor, ince keten giysiler giyer, bolluk içinde her gün eðlenirdi.  'Karýsýný boþayýp baþkasýyla evlenen zina etmiþ olur. Kocasýndan boþanmýþ bir kadýnla evlenen de zina etmiþ olur.'xiYerin ve göðün ortadan kalkmasý, Kutsal Yasa'nýn ufacýk bir noktasýnýn yok olmasýndan daha kolaydýr.6e'Kutsal Yasa ve peygamberlerin devri Yahya'nýn zamanýna dek sürdü. O zamandan bu yana Tanrý'nýn Egemenliði müjdeleniyor ve herkes oraya zorla girmeye çalýþýyor.B}O da onlara þöyle dedi: 'Siz insanlar önünde kendinizi temize çýkarýyorsunuz, ama Tanrý yüreðinizi biliyor. Ýnsanlarýn gururlandýklarý ne varsa, Tanrý'ya iðrenç gelir.`9Parayý seven Ferisiler bütün bu sözleri duyunca Ýsa'yla alay etmeye baþladýlar.G 'Hiçbir uþak iki efendiye kulluk edemez. Ya birinden nefret edip öbürünü sever, ya da birine baðlanýp öbürünü hor görür. Siz hem Tanrý'ya, hem paraya*fx* kulluk edemezsiniz.'uc Baþkasýnýn malý konusunda güvenilir deðilseniz, kendi malýnýz olmak üzere size kim bir þey verir?o W Dünyanýn aldatýcý serveti konusunda güvenilir deðilseniz, gerçek serveti size kim emanet eder? 9 'En küçük iþte güvenilir olan kiþi, büyük iþte de güvenilir olur. En küçük iþte dürüst olmayan kiþi, büyük iþte de dürüst olmaz.9 k Size þunu söyleyeyim, dünyanýn aldatýcý servetini*fx* kendinize dost edinmek için kullanýn ki, bu servet yok olunca sizi sonsuza dek kalacak konutlara kabul etsinler.'_ 7'Efendisi, dürüst olmayan kâhyayý, akýllýca davrandýðý için övdü. Gerçekten bu çaðýn insanlarý, kendilerine benzer kiþilerle iliþkilerinde, ýþýkta yürüyenlerden*fx* daha akýllý oluyorlar.? y'Sonra bir baþkasýna, dedi.I 'Adam, karþýlýðýný verdi.  'Böylelikle efendisine borcu olanlarýn hepsini tek tek yanýna çaðýrdý. Birincisine, dedi.taKâhyalýktan kovulduðum zaman baþkalarý beni evlerine kabul etsinler diye ne yapacaðýmý biliyorum.>/'Kâhya kendi kendine, dedi. dedi., SÝsa öðrencilerine þunlarý da anlattý: 'Zengin bir adamýn bir kâhyasý vardý. Kâhya, efendisinin mallarýný çarçur ediyor diye efendisine ihbar edildi.{o 'X)'Babasý ona, dedi.mSOysa senin malýný fahiþelerle yiyen þu oðlun eve dönünce, onun için besili danayý kestin.>  H~ 'Büyük oðul öfkelendi, içeri girmek istemedi. Babasý dýþarý çýkýp ona yalvardý. Ama o, babasýna þöyle yanýt verdi: dedi.J| Uþaklardan birini yanýna çaðýrýp, diye sordu.o{W'Babanýn büyük oðlu ise tarladaydý. Gelip eve yaklaþtýðýnda çalgý ve oyun seslerini duydu.zzmÇünkü benim bu oðlum ölmüþtü, yaþama döndü; kaybolmuþtu, bulundu.> Böylece eðlenmeye baþladýlar.;yqBesili danayý getirip kesin, yiyelim, eðlenelim.x!'Babasý ise kölelerine, <Çabuk, en iyi kaftaný getirip ona giydirin!> dedi. dedi, v-'Böylece kalkýp babasýnýn yanýna döndü. Kendisi daha uzaktayken babasý onu gördü, ona acýdý, koþup boynuna sarýldý ve onu öptü.luQBen artýk senin oðlun olarak anýlmaya layýk deðilim. Beni iþçilerinden biri gibi kabul et.>ttaKalkýp babamýn yanýna döneceðim, ona, Baba diyeceðim, Tanrý'ya*fx* ve sana karþý günah iþledim. s 'Aklý baþýna gelince þöyle dedi: dedi, Baba da servetini iki oðlu arasýnda paylaþtýrdý.3ma Ýsa, 'Bir adamýn iki oðlu vardý' dedi.l Size þunu söyleyeyim, ayný þekilde Tanrý'nýn melekleri de tövbe eden bir tek günahkâr için sevinç duyacaklar.'k  Parayý bulunca da arkadaþlarýný, komþularýný çaðýrýp, der.'jG'Ya da on gümüþ parasý olan bir kadýn bunlardan bir tanesini kaybetse, kandil yakýp evi süpürerek parayý bulana dek her tarafý dikkatle aramaz mý?EiSize þunu söyleyeyim, ayný þekilde gökte, tövbe eden tek bir günahkâr için, tövbeyi gereksinmeyen doksan dokuz doðru kiþi için duyulandan daha büyük sevinç duyulacaktýr.' h 9gkOnu bulunca da sevinç içinde omuzlarýna alýr, evine döner; arkadaþlarýný, komþularýný çaðýrýp onlara, der. f Xe)Bunun üzerine Ýsa onlara þu benzetmeyi anlattý: 'Sizlerden birinin yüz koyunu olsa ve bunlardan bir tanesini kaybetse, doksan dokuzu bozkýrda býrakarak kaybolaný bulana dek onun ardýna düþmez mi?dFerisiler'le din bilginleri ise, 'Bu adam günahkârlarý kabul ediyor, onlarla birlikte yemek yiyor' diye söyleniyorlardý.bc ?Bütün vergi görevlileriyle* günahkârlar Ýsa'yý dinlemek için O'na akýn ediyordu.dbA#Ne topraða, ne de gübreye yarar; onu çöpe atarlar. Ýþitecek kulaðý olan iþitsin.']a3"'Tuz yararlýdýr. Ama tuz tadýný yitirirse, bir daha nasýl o tadý kazanabilir?]`3!Ayný þekilde sizden kim varýný yoðunu gözden çýkarmazsa, öðrencim olamaz.r_] Eðer karþý koyamayacaksa, öbürü henüz uzaktayken elçiler gönderip barýþ koþullarýný ister.E^'Ya da hangi kral baþka bir kralla savaþa gittiðinde, üzerine yirmi bin askerle yürüyen düþmana on bin askerle karþý koyabilir miyim diye önce oturup bir deðerlendirme yapmaz? ] \+Çünkü temel atýp da iþi bitiremezse, durumu gören herkes, diyerek onunla eðlenmeye baþlar.[)'Aranýzdan biri bir kule yapmak isterse, bunu tamamlayacak kadar parasý var mý yok mu diye önce oturup yapacaðý masrafý hesap etmez mi?HZ Çarmýhýný yüklenip ardýmdan gelmeyen, öðrencim olamaz. Y XKalabalýk halk topluluklarý Ýsa'yla birlikte yol alýyordu. Ýsa dönüp onlara þöyle dedi: 'Biri bana gelip de babasýný, annesini, karýsýný, çocuklarýný, kardeþlerini, hatta kendi canýný bile gözden çýkarmazsa*fx*, öðrencim olamaz.mWS '~Vu'Efendisi köleye, <Çýkýp yollarý ve çit boylarýný dolaþ, bulduklarýný gelmeye zorla da evim dolsun> dedi.TU!'Köle, dedi.aT;'Köle geri dönüp durumu efendisine bildirdi. Bunun üzerine ev sahibi öfkelenerek kölesine, dedi, LS'Yine bir baþkasý, dedi.sR_'Bir baþkasý, dedi.0QY'Ne var ki, hepsi anlaþmýþçasýna özür dilemeye baþladýlar. Birincisi, dedi.uPcÞölen saati gelince davetlilere, diye haber vermek üzere kölesini gönderdi.jOMÝsa ona þöyle dedi: 'Adamýn biri büyük bir þölen hazýrlayýp birçok konuk çaðýrdý.{NoSofrada oturanlardan biri bunu duyunca Ýsa'ya, 'Tanrý'nýn Egemenliði'nde yemek yiyecek olana ne mutlu!' dedi.%MCBöylece mutlu olursun. Çünkü bunlar sana karþýlýk verecek durumda deðildirler. Karþýlýðý sana, doðru kiþiler dirildiði zaman verilecektir.'aL; Ama ziyafet verdiðin zaman yoksullarý, kötürümleri, sakatlarý, körleri çaðýr.Kw Ýsa kendisini yemeðe çaðýrmýþ olana da þöyle dedi: 'Bir öðlen ya da akþam yemeði verdiðin zaman dostlarýný, kardeþlerini, akrabalarýný ve zengin komþularýný çaðýrma. Yoksa onlar da seni çaðýrarak karþýlýk verirler.WJ' Kendini yücelten herkes alçaltýlacak, kendini alçaltan yüceltilecektir.'kIO Bir yere çaðrýldýðýn zaman git, en arkada otur. Öyle ki, seni çaðýran gelince, desin. O zaman seninle birlikte sofrada oturan herkesin önünde onurlandýrýlmýþ olursun. H  G RFYemeðe çaðrýlanlarýn baþköþeleri seçtiðini farkeden Ýsa, onlara þu benzetmeyi anlattý: 'Biri seni düðüne çaðýrdýðý zaman baþköþeye kurulma. Belki senden daha saygýn birini de çaðýrmýþtýr. Ýkinizi de çaðýran gelip, diyebilir. O zaman utançla kalkýp en arkaya geçersin.4EcOnlar buna hiçbir karþýlýk veremediler.uDcÝsa onlara þöyle dedi: 'Hanginiz oðlu ya da öküzü Þabat Günü kuyuya düþer de hemen çýkarmaz?'YC+Onlar ses çýkarmadýlar. Ýsa adamý tutup iyileþtirdi, sonra eve gönderdi.B+Ýsa, Kutsal Yasa uzmanlarýna ve Ferisiler'e, 'Þabat Günü bir hastayý iyileþtirmek Kutsal Yasa'ya uygun mudur, deðil midir?' diye sordu.9AmÖnünde, vücudu su toplamýþ bir adam vardý.@ Bir Þabat Günü* Ýsa Ferisiler'in ileri gelenlerinden birinin evine yemek yemeye gitti. Herkes O'nu dikkatle gözlüyordu.*?M #Bakýn, eviniz ýssýz býrakýlacak! Size þunu söyleyeyim: diyeceðiniz zamana dek beni bir daha görmeyeceksiniz.'i>K "'Ey Yeruþalim! Peygamberleri öldüren, kendisine gönderilenleri taþlayan Yeruþalim! Tavuðun civcivlerini kanatlarý altýna topladýðý gibi ben de kaç kez senin çocuklarýný toplamak istedim, ama siz istemediniz.= !Yine de bugün, yarýn ve öbür gün yoluma devam etmeliyim. Çünkü bir peygamberin Yeruþalim'in dýþýnda ölmesi düþünülemez!)<K Ýsa onlara þöyle dedi: 'Gidin, o tilkiye söyleyin, ; Tam o sýrada bazý Ferisiler gelip Ýsa'ya, 'Buradan ayrýlýp baþka yere git. Hirodes* seni öldürmek istiyor' dediler.`:9 Ve iþte, sonuncu olan bazýlarý birinci, birinci olan bazýlarý da sonuncu olacak.'u9c Ýnsanlar doðudan batýdan, kuzeyden güneyden gelecek ve Tanrý'nýn Egemenliði'nde sofraya oturacaklar.P8 'Ýbrahim'i, Ýshak'ý, Yakup'u ve bütün peygamberleri Tanrý'nýn Egemenliði'nde, kendinizi ise dýþarý atýlmýþ gördüðünüz zaman, aranýzda aðlayýþ ve diþ gýcýrtýsý olacaktýr.7 'O da size þöyle diyecek: z6m 'O zaman, demeye baþlayacaksýnýz.5! Ev sahibi kalkýp kapýyý kapattýktan sonra dýþarýda durup, diyerek kapýyý vurmaya baþlayacaksýnýz. 4  L3 Biri O'na, 'Ya Rab' dedi, 'Kurtulanlarýn sayýsý az mý olacak?'Q2 Ýsa köy kent dolaþarak öðretiyor, Yeruþalim'e doðru ilerliyordu.s1_ 'O, bir kadýnýn üç ölçek*fx* una karýþtýrdýðý mayaya benzer. Sonunda bütün hamur kabarýr.'H0  Ýsa yine, 'Tanrý'nýn Egemenliði'ni neye benzeteyim?' dedi./! Tanrý'nýn Egemenliði, bir adamýn bahçesine ektiði hardal tanesine benzer. Tane geliþip aðaç olur, kuþlar dallarýnda barýnýr.'c.? Sonra Ýsa þunlarý söyledi: 'Tanrý'nýn Egemenliði neye benzer, onu neye benzeteyim?/-W Ýsa'nýn bu sözleri, kendisine karþý gelenlerin hepsini utandýrdý. Bütün kalabalýk ise O'nun yaptýðý görkemli iþlerin tümünü sevinçle karþýladý.(,I Buna göre, Þeytan'ýn on sekiz yýldýr baðlý tuttuðu, Ýbrahim'in bir kýzý olan bu kadýnýn da Þabat Günü bu baðdan çözülmesi gerekmez miydi?'#+? Rab ona þu karþýlýðý verdi: 'Sizi ikiyüzlüler! Her biriniz Þabat Günü kendi öküzünü ya da eþeðini yemlikten çözüp suya götürmez mi?M* Ýsa'nýn hastayý Þabat Günü iyileþtirmesine kýzan havra yöneticisi kalabalýða seslenerek, 'Çalýþmak için altý gün vardýr' dedi. 'O günler gelip iyileþin, Þabat Günü deðil.'h)I Ellerini kadýnýn üzerine koydu. Kadýn hemen doðruldu ve Tanrý'yý yüceltmeye baþladý.^(5 Ýsa onu görünce yanýna çaðýrdý. 'Kadýn' dedi, 'Hastalýðýndan kurtuldun.''  On sekiz yýldýr içinde hastalýk ruhu bulunan bir kadýn da oradaydý. Ýki büklüm olmuþ, belini hiç doðrultamýyordu.E& Bir Þabat Günü* Ýsa, havralardan birinde öðretiyordu.H%  Gelecek yýl meyve verirse, ne iyi; vermezse, onu kesersin.> '$} 'Baðcý, diye karþýlýk verdi, dedi, "! Ýsa þu benzetmeyi anlattý: 'Adamýn birinin baðýnda dikili bir incir aðacý vardý. Adam gelip aðaçta meyve aradý, ama bulamadý.X!) Size hayýr diyorum. Ama tövbe etmezseniz, hepiniz böyle mahvolacaksýnýz.'2 ] Ya da, Þiloah'taki kule üzerlerine yýkýlýnca ölen o on sekiz kiþinin, Yeruþalim'de yaþayan öbür insanlarýn hepsinden daha suçlu olduðunu mu sanýyorsunuz?W' Size hayýr diyorum. Ama tövbe etmezseniz, hepiniz böyle mahvolacaksýnýz.!; Ýsa onlara þöyle karþýlýk verdi: 'Böyle acý çeken bu Celileliler'in, bütün öbür Celileliler'den daha günahlý olduðunu mu sanýyorsunuz?C  O sýrada bazý kiþiler gelip Ýsa'ya bir haber getirdiler. Pilatus'un nasýl bazý Celileliler'i öldürüp kanlarýný kendi kestikleri kurbanlarýn kanýna kattýðýný anlattýlar.jM ;Size þunu söyleyeyim, borcunuzun son kuruþunu*fx* ödemedikçe oradan asla çýkamazsýnýz.'\1 :Sizden davacý olanla birlikte yargýca giderken, yolda onunla anlaþmak için elinizden geleni yapýn. Yoksa o sizi yargýcýn önüne sürükler, yargýç gardiyanýn eline verir, gardiyan da sizi hapse atar.:o 9'Doðru olana neden kendiniz karar vermiyorsunuz?4a 8Sizi ikiyüzlüler! Yeryüzünün ve gökyüzünün görünümünden bir anlam çýkarabiliyorsunuz da, þimdiki zamanýn anlamýný nasýl oluyor da çýkaramýyorsunuz?eC 7Rüzgarýn güneyden estiðini görünce, <Çok sýcak olacak> diyorsunuz, ve öyle oluyor.! 6Ýsa halka þunlarý da söyledi: 'Batýda bir bulutun yükseldiðini görünce siz hemen, diyorsunuz, ve öyle oluyor.(I 5Baba oðluna karþý, oðul babasýna karþý, anne kýzýna karþý, kýz annesine karþý, kaynana gelinine karþý, gelin kaynanasýna karþý olacaktýr.'gG 4Bundan böyle bir evde beþ kiþi, ikiye karþý üç, üçe karþý iki bölünmüþ olacak.uc 3Yeryüzüne barýþ getirmeye mi geldiðimi sanýyorsunuz? Size hayýr diyorum, ayrýlýk getirmeye geldim.pY 2Katlanmam gereken bir vaftiz var. Bu vaftiz gerçekleþinceye dek nasýl da sýkýntý çekiyorum!*fx*gG 1'Ben dünyaya ateþ yaðdýrmaya geldim. Keþke bu ateþ daha þimdiden alevlenmiþ olsaydý!K 0Oysa bilmeden dayaðý hak eden davranýþlarda bulunan, az dayak yiyecek. Kime çok verilmiþse, ondan çok istenecek. Kime çok þey emanet edilmiþse, kendisinden daha fazlasý istenecektir.yk /'Efendisinin isteðini bilip de hazýrlýk yapmayan, onun isteðini yerine getirmeyen köle çok dayak yiyecek.   . -Ama o köle içinden, der, kadýn ve erkek hizmetkârlarý dövmeye, yiyip içip sarhoþ olmaya baþlarsa, efendisi, onun beklemediði günde, ummadýðý saatte gelecek, onu þiddetle cezalandýrýp imansýzlarla bir tutacaktýr.` 9 ,Size gerçeði söyleyeyim, efendisi onu bütün malýnýn üzerinde yetkili kýlacak.V % +Efendisi eve döndüðünde iþinin baþýnda bulacaðý o köleye ne mutlu!  *Rab de þöyle dedi: 'Efendinin, uþaklarýna vaktinde azýk vermek için baþlarýna atadýðý güvenilir ve akýllý kâhya kimdir?e C )Petrus, 'Ya Rab' dedi, 'Bu benzetmeyi bizim için mi anlatýyorsun, yoksa herkes için mi?'W ' (Siz de hazýr olun. Çünkü Ýnsanoðlu* beklemediðiniz saatte gelecektir.'xi 'Ama þunu bilin ki, ev sahibi, hýrsýzýn hangi saatte geleceðini bilse, evinin soyulmasýna fýrsat vermez.uc &Efendi gecenin ister ikinci, ister üçüncü nöbetinde*fx* gelsin, uyanýk bulacaðý kölelere ne mutlu!J  %Efendileri geldiðinde uyanýk bulunan kölelere ne mutlu! Size doðrusunu söyleyeyim, efendileri beline kuþaðýný baðlayacak, kölelerini sofraya oturtacak ve gelip onlara hizmet edecek.! $Düðün þenliðinden dönecek olan efendilerinin gelip kapýyý çaldýðý an kapýyý açmak için hazýr bekleyen köleler gibi olun.X) #'Kuþaklarýnýz belinizde baðlý ve kandilleriniz yanar durumda hazýr olun.?y "Hazineniz neredeyse, yüreðiniz de orada olacaktýr.'2] !Mallarýnýzý satýn, sadaka olarak verin. Kendinize eskimeyen keseler, göklerde tükenmeyen bir hazine edinin. Orada ne hýrsýz ona yaklaþýr, ne de güve onu yer.a; 'Korkma, ey küçük sürü! Çünkü Babanýz, egemenliði size vermeyi uygun gördü.X) Siz O'nun egemenliðinin ardýndan gidin, o zaman size bunlar da verilecektir.uc Dünya uluslarý hep bu þeylerin peþinden giderler. Oysa Babanýz, bunlara gereksinmeniz olduðunu bilir.I~   diye düþünüp tasalanmayýn.}- Ey kýt imanlýlar, bugün var olup yarýn ocaða atýlacak olan kýr otunu böyle giydiren Tanrý'nýn sizi de giydireceði çok daha kesindir.P| 'Zambaklarýn nasýl büyüdüðüne bakýn! Ne çalýþýrlar, ne de iplik eðirirler. Ama size þunu söyleyeyim, bütün görkemine karþýn Süleyman bile bunlardan biri gibi giyinmiþ deðildi.m{S Bu küçücük iþe bile gücünüz yetmediðine göre, öbür konularda neden kaygýlanýyorsunuz?Kz Hangi biriniz kaygýlanmakla ömrünü bir anlýk*fx* uzatabilir?y7 Kargalara bakýn! Ne eker, ne biçerler; ne kilerleri, ne ambarlarý vardýr. Tanrý yine de onlarý doyurur. Siz kuþlardan çok daha deðerlisiniz!=xu Can yiyecekten, beden de giyecekten daha önemlidir./wW Ýsa öðrencilerine þöyle dedi: 'Bu nedenle size þunu söylüyorum: diye canýnýz için, diye bedeniniz için kaygýlanmayýn.jvM 'Kendisi için servet biriktiren, ama Tanrý katýnda zengin olmayan kiþinin sonu böyle olur.'{uo 'Ama Tanrý ona, dedi. t Kendime, ey caným, yýllarca yetecek kadar bol malýn var. Rahatýna bak, ye, iç, yaþamýn tadýný çýkar diyeceðim.> Pb&~~P}}S||{{g{z@yyHxwww vv^uutt_tss,rr=qqpp9ooonmmjmllJkkKjj3ihh,gg fffeeMddcc/bb?aa``x_^]]]P]C\\W[E[8ZZhZ[Z2YY`XXRWWVVyVUgUZUTSSdRRHR;QPPOOJNN|MM!LLKKRKJJJIIH|GGFFEE-DD/CCmBvBiAAQ@@@2???>>p>==M<,<;;*:h:[99l88N77Y666655 4x4%33?22]11r00J/{/>..t---T,,o,++**D))(($'')&&&%$$$T###"""7!!!/ ^ 8|7HBu9ar#/- l? S [ x (>2+`hP=s Yine de, Petrus kalkýp mezara koþtu. Eðilip içeri baktýðýnda keten bezlerden baþka bir þey görmedi. Olay karþýsýnda þaþkýna dönmüþ bir halde oradan uzaklaþtý.R Ne var ki, bu sözler elçilere saçma geldi ve kadýnlara inanmadýlar. ~ Bunlarý elçilere anlatanlar, Mecdelli Meryem, Yohanna, Yakup'un annesi Meryem ve bunlarla birlikte bulunan öbür kadýnlardý.d}A Mezardan dönen kadýnlar bütün bunlarý Onbirler'e* ve ötekilerin hepsine bildirdiler.4|cO zaman Ýsa'nýn sözlerini anýmsadýlar.{Ýnsanoðlu'nun* günahlý insanlarýn eline verilmesi, çarmýha gerilmesi ve üçüncü gün dirilmesi gerektiðini bildirmiþti.'Tz!'O burada yok, dirildi. Daha Celile'deyken size söylediðini anýmsayýn.yKorkuya kapýlan kadýnlar baþlarýný yere eðdiler. Adamlar ise onlara, 'Diri olaný neden ölüler arasýnda arýyorsunuz?' dediler.xOnlar bu durum karþýsýnda þaþýrýp kalmýþken, þimþek gibi parýldayan giysilere bürünmüþ iki kiþi yanlarýnda belirdi.@w{Ama içeri girince Rab Ýsa'nýn cesedini bulamadýlar. ve tepelere, diyecekler. YÇünkü öyle günler gelecek ki, diyecekler. XÝsa bu kadýnlara dönerek, 'Ey Yeruþalim kýzlarý, benim için aðlamayýn' dedi. 'Kendiniz ve çocuklarýnýz için aðlayýn.W Büyük bir halk topluluðu da Ýsa'nýn ardýndan gidiyordu. Aralarýnda Ýsa için dövünüp aðýt yakan kadýnlar vardý.4VaAskerler Ýsa'yý götürürken, kýrdan gelmekte olan Simun adýnda Kireneli bir adamý yakaladýlar, çarmýhý sýrtýna yükleyip Ýsa'nýn arkasýndan yürüttüler.U)Ýstedikleri kiþiyi, ayaklanmaya katýlmak ve adam öldürmekten hapse atýlan kiþiyi salýverdi. Ýsa'yý ise onlarýn isteðine býraktý. T RSNe var ki onlar, yüksek sesle baðrýþarak Ýsa'nýn çarmýha gerilmesi için direttiler. Sonunda baðýrýþlarý baskýn çýktý ve Pilatus, onlarýn isteðinin yerine getirilmesine karar verdi.6RePilatus üçüncü kez, 'Bu adam ne kötülük yaptý ki?' dedi. 'Ölüm cezasýný gerektirecek hiçbir suç bulmadým O'nda. Bu nedenle O'nu dövdürüp salývereceðim.'UQ#Onlar ise, 'O'nu çarmýha ger, çarmýha ger!' diye baðrýþýp durdular.GPÝsa'yý salývermek isteyen Pilatus onlara yeniden seslendi.iOKBarabba, kentte çýkan bir ayaklanmaya katýlmaktan ve adam öldürmekten hapse atýlmýþtý.iNKAma onlar hep bir aðýzdan, 'Yok et bu adamý, bize Barabba'yý salýver!' diye baðýrdýlar. M >LwBu nedenle ben O'nu dövdürüp salývereceðim.'*fx* K Hirodes de bulmamýþ olmalý ki, O'nu bize geri gönderdi. Görüyorsunuz, ölüm cezasýný gerektiren hiçbir þey yapmadý. J I Pilatus, baþkâhinleri, yöneticileri ve halký toplayarak onlara, 'Siz bu adamý bana, halký saptýrýyor diye getirdiniz' dedi. 'Oysa ben bu adamý sizin önünüzde sorguya çektim ve kendisinde öne sürdüðünüz suçlardan hiçbirini bulmadým.[H/ Bu olaydan önce birbirine düþman olan Hirodes'le Pilatus, o gün dost oldular. G  Hirodes de askerleriyle birlikte O'nu aþaðýlayýp alay etti. O'na gösteriþli bir kaftan giydirip Pilatus'a geri gönderdi.]F3 Orada duran baþkâhinlerle din bilginleri, Ýsa'yý aðýr bir dille suçladýlar.AE} O'na birçok soru sordu, ama O hiç karþýlýk vermedi.7DgHirodes Ýsa'yý görünce çok sevindi. O'na iliþkin haberleri duyduðu için çoktandýr O'nu görmek istiyor, gerçekleþtireceði bir belirtiye tanýk olmayý umuyordu.CÝsa'nýn, Hirodes'in* yönetimindeki bölgeden geldiðini öðrenince, kendisini o sýrada Yeruþalim'de bulunan Hirodes'e gönderdi.AB}Pilatus bunu duyunca, 'Bu adam Celileli mi?' diye sordu.!A;Ama onlar üstelediler: 'Yahudiye'nin her tarafýnda öðretisini yayarak halký kýþkýrtýyor; Celile'den baþlayýp ta buraya kadar geldi' dediler.U@#Pilatus, baþkâhinlerle halka, 'Bu adamda hiçbir suç görmüyorum' dedi.I? Pilatus Ýsa'ya, 'Sen Yahudiler'in Kralý mýsýn?' diye sordu.L>O'nu þöyle suçlamaya baþladýlar: 'Bu adamýn ulusumuzu yoldan saptýrdýðýný gördük. Sezar'a* vergi ödenmesine engel oluyor, kendisinin de Mesih*, yani bir kral olduðunu söylüyor.'O= Sonra bütün kurul üyeleri kalkýp Ýsa'yý Pilatus'a götürdüler.`<9G'Artýk tanýklýða ne ihtiyacýmýz var?' dediler. 'Ýþte kendi aðzýndan duyduk!'M;FOnlarýn hepsi, 'Yani, sen Tanrý'nýn Oðlu musun?' diye sordular.^:5ENe var ki, bundan böyle Ýnsanoðlu*, kudretli Tanrý'nýn saðýnda oturacaktýr.'.9WDSize soru sorsam, yanýt vermezsiniz.68gCO'na, 'Sen Mesih* isen, söyle bize' dediler.77BGün doðunca halkýn ileri gelenleri, baþkâhinler ve din bilginleri toplandýlar. Ýsa, bunlardan oluþan Yüksek Kurul'un* önüne çýkarýldý.:6oAKendisine daha bir sürü küfür yaðdýrdýlar.i5K@Gözlerini baðlayýp, 'Peygamberliðini göster bakalým, sana vuran kim?' diye soruyorlardý.Y4+?Ýsa'yý göz altýnda tutan adamlar O'nunla alay ediyor, O'nu dövüyorlardý. 3 >K2=Rab arkasýna dönüp Petrus'a baktý. O zaman Petrus, Rab'bin kendisine, 'Bu gece horoz ötmeden beni üç kez inkâr edeceksin' dediðini hatýrladý ve dýþarý çýkýp acý acý aðladý.r1] Gerçekten de benimle ilgili yazýlmýþ olanlar yerine gelmektedir.'$O da onlara, 'Þimdi ise kesesi olan da, torbasý olan da yanýna alsýn' dedi. 'Kýlýcý olmayan, abasýný satýp bir kýlýç alsýn. #Sonra Ýsa onlara, 'Ben sizi kesesiz, torbasýz ve çarýksýz gönderdiðim zaman, herhangi bir eksiðiniz oldu mu?' diye sordu.}s"Ýsa, 'Sana þunu söyleyeyim, Petrus, bu gece horoz ötmeden beni tanýdýðýný üç kez inkâr edeceksin' dedi.fE!Simun Ýsa'ya, 'Ya Rab, ben seninle birlikte zindana da, ölüme de gitmeye hazýrým' dedi.yk Ama ben, imanýný yitirmeyesin diye senin için dua ettim. Geri döndüðün zaman kardeþlerini güçlendir.'a;'Simun, Simun, Þeytan sizleri buðday gibi kalburdan geçirmek için izin almýþtýr.Öyle ki, egemenliðimde benim soframda yiyip içesiniz ve tahtta oturarak Ýsrail'in on iki oymaðýný yargýlayasýnýz.X)Babam bana nasýl bir egemenlik verdiyse, ben de size bir egemenlik veriyorum.ODenendiðim zamanlar benimle birlikte dayanmýþ olanlar sizlersiniz. Hangisi daha büyük, sofrada oturan mý, hizmet eden mi? Sofrada oturan deðil mi? Oysa ben aranýzda hizmet eden biri gibi oldum.y'Ama siz böyle olmayacaksýnýz. Aranýzda en büyük olan, en küçük gibi olsun; yöneten, hizmet eden gibi olsun."=Ýsa onlara, 'Uluslarýn krallarý, kendi uluslarýna egemen kesilirler. Ýleri gelenleri de kendilerine iyiliksever unvanýný yakýþtýrýrlar' dedi._ 7Ayrýca aralarýnda hangisinin en üstün sayýlacaðý konusunda bir çekiþme oldu.U #Elçiler, aralarýnda bunu kimin yapabileceðini tartýþmaya baþladýlar.c ?Ýnsanoðlu*, belirlenmiþ olan yoldan gidiyor. Ama O'na ihanet eden adamýn vay haline!'W 'Ama bana ihanet edecek kiþinin eli þu anda benimkiyle birlikte sofradadýr. #Ayný þekilde, yemekten sonra kâseyi alýp þöyle dedi: 'Bu kâse, sizin uðrunuza akýtýlan kanýmla gerçekleþen yeni antlaþmadýr. 9Sonra eline ekmek aldý, þükredip ekmeði böldü ve onlara verdi. 'Bu sizin uðrunuza feda edilen bedenimdir. Beni anmak için böyle yapýn' dedi.uc'Size þunu söyleyeyim, Tanrý'nýn Egemenliði gelene dek, asmanýn ürününden bir daha içmeyeceðim.'V%Sonra kâseyi alarak þükretti ve, 'Bunu alýn, aranýzda paylaþýn' dedi.Size þunu söyleyeyim, Fýsýh yemeðini, Tanrý'nýn Egemenliði'nde yetkinliðe eriþeceði*fx* zamana dek, bir daha yemeyeceðim.'  =sYemek saati gelince Ýsa, elçileriyle birlikte sofraya oturdu ve onlara þöyle dedi: 'Ben acý çekmeden önce bu Fýsýh yemeðini sizinle birlikte yemeyi çok arzulamýþtým. Onlar da gittiler, her þeyi Ýsa'nýn kendilerine söylediði gibi buldular ve Fýsýh yemeði için hazýrlýk yaptýlar.gG Ev sahibi size üst katta, döþenmiþ büyük bir oda gösterecek. Orada hazýrlýk yapýn.'   1 Ýsa onlara, 'Bakýn' dedi, 'Kente girdiðinizde karþýnýza su testisi taþýyan bir adam çýkacak. Adamý, gideceði eve kadar izleyin ve evin sahibine þöyle deyin: <Öðretmen, öðrencilerimle birlikte Fýsýh yemeðini yiyeceðim konuk odasý nerede? diye soruyor.>H~  O'na, 'Nerede hazýrlýk yapmamýzý istersin?' diye sordular.}yÝsa, Petrus'la Yuhanna'yý, 'Gidin, Fýsýh yemeðini yiyebilmemiz için hazýrlýk yapýn' diyerek önden gönderdi.N|Fýsýh* kurbanýnýn kesilmesi gereken Mayasýz Ekmek Günü geldi.{wBunu kabul eden Yahuda, kalabalýðýn olmadýðý bir zamanda Ýsa'yý ele vermek için fýrsat kollamaya baþladý.Hz Onlar buna sevindiler ve kendisine para vermeye razý oldular.yYahuda gitti, baþkâhinler ve tapýnak koruyucularýnýn komutanlarýyla Ýsa'yý nasýl ele verebileceðini görüþtü.fxEÞeytan, Onikiler'den* biri olup Ýskariot diye adlandýrýlan Yahuda'nýn yüreðine girdi.wwgBaþkâhinlerle din bilginleri Ýsa'yý ortadan kaldýrmak için bir yol arýyor, ama halktan korkuyorlardý.Cv Fýsýh* denilen Mayasýz Ekmek Bayramý* yaklaþmýþtý.Yu+&Sabah erkenden bütün halk O'nu tapýnakta dinlemek için O'na akýn ediyordu.xti%Ýsa gündüz tapýnakta öðretiyor, geceleri ise kentten dýþarý çýkýp Zeytin Daðý'nda sabahlýyordu.s'$Her an uyanýk kalýn, gerçekleþmek üzere olan bütün bu olaylardan kurtulabilmek ve Ýnsanoðlu'nun önünde durabilmek için dua edin.' r #rq]"'Kendinize dikkat edin! Yürekleriniz sefahat, sarhoþluk ve bu yaþamýn kaygýlarýyla aðýrlaþmasýn. O gün, üzerinize bir tuzak gibi aniden inmesin. Çünkü o gün bütün yeryüzünde yaþayan herkesin üzerine gelecektir.Yp+!Yer ve gök ortadan kalkacak, ama benim sözlerim asla ortadan kalkmayacaktýr.ao; Size doðrusunu söyleyeyim, bütün bunlar olmadan, bu kuþak*fx* ortadan kalkmayacak.znmAyný þekilde, bu olaylarýn gerçekleþtiðini gördüðünüzde bilin ki, Tanrý'nýn Egemenliði yakýndýr.|mqBunlarýn yapraklandýðýný gördüðünüz zaman yaz mevsiminin yakýn olduðunu kendiliðinizden anlarsýnýz.bl=Ýsa onlara þu benzetmeyi anlattý: 'Ýncir aðacýna ya da herhangi bir aðaca bakýn.kBu olaylar gerçekleþmeye baþlayýnca doðrulun ve baþlarýnýzý kaldýrýn. Çünkü kurtuluþunuz yakýn demektir.'cj?O zaman Ýnsanoðlu'nun* bulut içinde büyük güç ve görkemle geldiðini görecekler.iwDünyanýn üzerine gelecek felaketleri bekleyen insanlar korkudan bayýlacak. Çünkü göksel güçler sarsýlacak.)hK'Güneþte, ayda ve yýldýzlarda belirtiler görülecek. Yeryüzünde uluslar denizin ve dalgalarýn uðultusundan þaþkýna dönecek, dehþete düþecekler.DgKýlýçtan geçirilecek, tutsak olarak bütün uluslar arasýna sürülecekler. Yeruþalim, öteki uluslarýn dönemleri tamamlanýncaya dek onlarýn ayaklarý altýnda çiðnenecektir.f)O günlerde gebe olan, çocuk emziren kadýnlarýn vay haline! Çünkü ülke büyük sýkýntýya düþecek ve bu halk gazaba uðrayacaktýr.ce?Çünkü o günler, yazýlmýþ olanlarýn tümünün gerçekleþeceði ceza günleridir.|dqO zaman Yahudiye'de bulunanlar daðlara kaçsýn, kentte olanlar dýþarý çýksýn, kýrdakiler kente dönmesin.c}'Yeruþalim'in ordular tarafýndan kuþatýldýðýný görünce bilin ki, kentin yýkýlacaðý zaman yaklaþmýþtýr.4bcDayanmakla canlarýnýzý kazanacaksýnýz.NaNe var ki, baþýnýzdaki saçlardan bir tel bile yok olmayacaktýr.=`uBenim adýmdan ötürü herkes sizden nefret edecek.{_oAnne babanýz, kardeþleriniz, akraba ve dostlarýnýz bile sizi ele verecek ve bazýlarýnýzý öldürtecekler.1^[Çünkü ben size öyle bir konuþma yeteneði, öyle bir bilgelik vereceðim ki, size karþý çýkanlarýn hiçbiri buna karþý direnemeyecek, bir þey diyemeyecek.`]9Buna göre kendinizi nasýl savunacaðýnýzý önceden düþünmemekte kararlý olun.2\_ Bu size tanýklýk etme fýrsatý olacak.J[  'Ama bütün bu olaylardan önce sizi yakalayýp zulmedecekler. Sizi havralara teslim edecek, zindanlara atacaklar. Benim adýmdan ötürü krallarýn, valilerin önüne çýkarýlacaksýnýz.Z Þiddetli depremler, yer yer kýtlýklar ve salgýn hastalýklar, korkunç olaylar ve gökte olaðanüstü belirtiler olacak.PY Sonra onlara þöyle dedi: 'Ulus ulusa, devlet devlete savaþ açacak.vXe Savaþ ve isyan haberleri duyunca telaþlanmayýn. Önce bunlarýn olmasý gerek, ama son hemen gelmeyecek.'$WAÝsa, 'Sakýn sizi saptýrmasýnlar' dedi. 'Birçoklarý, ve diyerek benim adýmla gelecekler. Onlarýn ardýndan gitmeyin. V9Onlar da, 'Peki, öðretmenimiz, bu dediklerin ne zaman olacak? Bunlarýn gerçekleþmek üzere olduðunu gösteren belirti ne olacak?' diye sordular. U hTIBazý kiþiler tapýnaðýn nasýl güzel taþlar ve adaklarla süslenmiþ olduðundan söz edince Ýsa, 'Burada gördüklerinize gelince, öyle günler gelecek ki, taþ üstünde taþ kalmayacak, hepsi yýkýlacak!' dedi.$SAÇünkü bunlarýn hepsi kutuya, zenginliklerinden artaný attýlar. Bu kadýn ise yoksulluðuna karþýn, geçinmek için elinde ne varsa hepsini verdi.' R (QIYoksul bir dul kadýnýn oraya iki bakýr para*fx* attýðýný görünce, 'Size gerçeði söyleyeyim' dedi, 'Bu yoksul dul kadýn herkesten daha çok verdi.kP QÝsa baþýný kaldýrdý ve baðýþ toplanan yerde baðýþlarýný býrakan zenginleri gördü. O/Dul kadýnlarýn malýný mülkünü sömüren, gösteriþ için uzun uzun dua eden bu kiþilerin cezasý daha aðýr olacaktýr.' N .yMk-Bütün halk dinlerken Ýsa öðrencilerine þöyle dedi: 'Uzun kaftanlar içinde dolaþmaktan hoþlanan, meydanlarda selamlanmaya, havralarda en seçkin yerlere, þölenlerde baþköþelere kurulmaya bayýlan din bilginlerinden sakýnýn.VL%,Davut O'ndan diye söz ettiðine göre, O nasýl Davut'un Oðlu olur?' K +-JS*Çünkü Davut'un kendisi Mezmurlar Kitabý'nda þöyle diyor: \I1)Ýsa onlara þöyle dedi: 'Nasýl oluyor da, diyorlar? H (G'Artýk O'na baþka soru sormaya cesaret edemeyen din bilginlerinden bazýlarý, 'Öðretmenimiz, güzel konuþtun' dediler.sF_&Tanrý ölülerin deðil, dirilerin Tanrýsý'dýr. Çünkü O'na göre bütün insanlar yaþamaktadýr.'FE%Musa bile alevlenen çalýyla ilgili bölümde Rab için, <Ýbrahim'in Tanrýsý, Ýshak'ýn Tanrýsý ve Yakup'un Tanrýsý> deyimini kullanarak ölülerin dirileceðine iþaret etmiþti.D!$Bir daha ölmeleri de söz konusu deðildir. Çünkü meleklere benzerler ve diriliþin çocuklarý olarak Tanrý'nýn çocuklarýdýrlar.qC[#Ama gelecek çaða ve ölülerin diriliþine eriþmeye layýk görülenler ne evlenir, ne evlendirilir.TB!"Ýsa onlara þöyle dedi: 'Bu çaðýn insanlarý evlenip evlendirilirler.vAe!Buna göre, diriliþ günü kadýn bunlardan hangisinin karýsý olacak? Çünkü yedisi de onunla evlendi.'%@E Son olarak kadýn da öldü. ? s>_Ýkincisi de, üçüncüsü de kadýný aldý; böylece kardeþlerin yedisi de çocuk býrakmadan öldü.U=#Yedi kardeþ vardý. Birincisi kendine bir eþ aldý, ama çocuksuz öldü. <  ;Ölümden sonra diriliþi yadsýyan Sadukiler'den bazýlarý Ýsa'ya gelip þunu sordular: 'Öðretmenimiz, Musa yazýlarýnda bize þöyle buyurmuþtur: :yÝsa'yý, halkýn önünde söylediði sözlerle tuzaða düþüremediler. Verdiði yanýta þaþarak susup kaldýlar.c9?O da, 'Öyleyse Sezar'ýn hakkýný Sezar'a, Tanrý'nýn hakkýný Tanrý'ya verin' dedi. 8 n7UOnlarýn hilesini anlayan Ýsa, 'Bana bir dinar gösterin' dedi. 'Üzerindeki resim ve yazý kimin?' 6 5yMuhbirler O'na, 'Öðretmenimiz, senin doðru olaný söyleyip öðrettiðini, insanlar arasýnda ayrým yapmaksýzýn Tanrý yolunu dürüstçe öðrettiðini biliyoruz. Sezar'a* vergi vermemiz Kutsal Yasa'ya uygun mu, deðil mi?' diye sordular.h4IÝsa'yý dikkatle gözlüyorlardý. O'na, kendilerine dürüst süsü veren muhbirler gönderdiler. O'nu, söyleyeceði bir sözle tuzaða düþürmek ve böylelikle valinin yetki ve yargýsýna teslim etmek istiyorlardý.23]Ýsa'nýn bu benzetmeyi kendilerine karþý anlattýðýný farkeden din bilginleriyle baþkâhinler O'nu o anda yakalamak istediler, ama halkýn tepkisinden korktular.v2eO taþýn üzerine düþen herkes paramparça olacak, taþ da kimin üzerine düþerse onu ezip toz edecek.'71gÝsa gözlerinin içine bakarak þöyle dedi: 'Öyleyse Kutsal Yazýlar'daki þu sözün anlamý nedir? L0Gelip o baðcýlarý yok edecek, baðý da baþkalarýna verecek.'=/uBöylece, onu baðdan dýþarý atýp öldürdüler..}'Ama baðcýlar onu görünce aralarýnda þöyle konuþtular: e-C 'Baðýn sahibi, dedi. T,! Adam bir üçüncüsünü yolladý, baðcýlar onu da yaralayýp kovdular.y+k Bað sahibi baþka bir köle daha yolladý. Baðcýlar onu da dövdüler, aþaðýlayýp eli boþ gönderdiler.&*E Mevsimi gelince, baðýn ürününden payýna düþeni vermeleri için baðcýlara bir köle yolladý. Ama baðcýlar köleyi dövüp eli boþ gönderdiler.)+ Ýsa sözüne devam ederek halka þu benzetmeyi anlattý: 'Adamýn biri bað dikti, bunu baðcýlara kiralayýp uzun süre yolculuða çýktý.d(AÝsa da onlara, 'Ben de size bunlarý hangi yetkiyle yaptýðýmý söylemeyeceðim' dedi.G'Sonunda, 'Nereden olduðunu bilmiyoruz' yanýtýný verdiler.&Yok eðer <Ýnsanlardan> dersek, bütün halk bizi taþa tutacak. Çünkü Yahya'nýn peygamber olduðuna inanmýþlardýr.'n%UBunu aralarýnda þöyle tartýþtýlar: ' dersek, diyecek. $ ,#QÝsa onlara þu karþýlýðý verdi: 'Ben de size bir soru soracaðým. Söyleyin bana, Yahya'nýn vaftiz* etme yetkisi Tanrý'dan*fx* mýydý, insanlardan mý?'m"SO'na, 'Söyle bize, bunlarý hangi yetkiyle yapýyorsun? Bu yetkiyi sana kim verdi?' diye sordular. ! ;O günlerden birinde, Ýsa tapýnakta halka öðretip Müjde'yi duyururken, baþkâhinler ve din bilginleri*, ileri gelenlerle birlikte çýkageldiler.n U/Ýsa her gün tapýnakta öðretiyordu. Baþkâhinler, din bilginleri ve halkýn ileri gelenleri ise O'nu yok etmek istiyor, ama bunu nasýl yapacaklarýný bilemiyorlardý. Çünkü bütün halk O'nu can kulaðýyla dinliyordu.kO.Onlara, ' diye yazýlmýþtýr. Ama siz onu haydut inine çevirdiniz' dedi.]3-Sonra Ýsa tapýnaðýn avlusuna girerek satýcýlarý dýþarý kovmaya baþladý.2],Seni de, baðrýndaki çocuklarý da yere çalacaklar. Sende taþ üstünde taþ býrakmayacaklar. Çünkü Tanrý'nýn senin yardýmýna geldiði zamaný farketmedin.'}+Senin için öyle günler gelecek ki, düþmanlarýn seni setlerle çevirecek, kuþatýp her yandan sýkýþtýracaklar.ta*'Keþke bugün sen de esenliðe giden yolu bilseydin' dedi. 'Ama þimdilik bu senin gözlerinden gizlendi.?y)Ýsa Yeruþalim'e yaklaþýp kenti görünce aðladý.oW(Ýsa, 'Size þunu söyleyeyim, bunlar susacak olsa, taþlar baðýracaktýr!' diye karþýlýk verdi.fE'Kalabalýðýn içinden bazý Ferisiler O'na, 'Öðretmen, öðrencilerini sustur!' dediler.ta&'Rab'bin adýyla gelen Kral'a övgüler olsun! Gökte esenlik, en yücelerde yücelik olsun!' diyorlardý.pY%Ýsa Zeytin Daðý'ndan aþaðý inen yola yaklaþtýðý sýrada, öðrencilerinden oluþan kalabalýðýn tümü, görmüþ olduklarý bütün mucizelerden ötürü, sevinç içinde yüksek sesle Tanrý'yý övmeye baþladýlar.:o$Ýsa ilerlerken halk, giysilerini yola seriyordu.gG#Sýpayý Ýsa'ya getirdiler, üzerine kendi giysilerini atarak Ýsa'yý üstüne bindirdiler.K"Onlar da, 'Rab'bin ona ihtiyacý var' karþýlýðýný verdiler.fE!Sýpayý çözerlerken hayvanýn sahipleri onlara, 'Sýpayý niye çözüyorsunuz?' dediler.hI Gönderilen öðrenciler gittiler, her þeyi Ýsa'nýn kendilerine anlattýðý gibi buldular.gGBiri size, diye sorarsa, dersiniz.'  /Zeytin Daðý'nýn yamacýndaki Beytfaci ile Beytanya'ya yaklaþtýðýnda iki öðrencisini önden gönderdi. Onlara, 'Karþýdaki köye gidin' dedi, 'Köye girince, üzerine daha hiç kimsenin binmediði, baðlý duran bir sýpa bulacaksýnýz. Onu çözüp bana getirin._ 7Ýsa, bu sözleri söyledikten sonra önden yürüyerek Yeruþalim'e doðru ilerledi.  ' 'O da, dedi.@ {'Ona, dediler, [ /'Sonra çevrede duranlara, dedi.X)neden paramý faize vermedin? Ben de geldiðimde onu faiziyle geri alýrdým.>F'Efendisi ona, dedi. fE'Baþka biri geldi, dedi, <Ýþte senin minan! Onu bir mendile sarýp sakladým.N'Efendisi ona da, dedi.V%'Ýkincisi gelip, dedi.%'Efendisi ona, dedi. U#Birincisi geldi, dedi, 'Adam kral atanmýþ olarak geri döndüðünde, parayý vermiþ olduðu köleleri çaðýrtýp ne kazandýklarýný öðrenmek istedi./W'Ne var ki, ülkesinin halký adamdan nefret ediyordu. Arkasýndan temsilciler göndererek, diye haber ilettiler.~ Gitmeden önce kölelerinden onunu çaðýrýp onlara birer mina verdi. dedi.l}Q Bu nedenle Ýsa þöyle dedi: 'Soylu bir adam, kral atanýp dönmek üzere uzak bir ülkeye gitti.T|! Oradakiler bu sözleri dinlerken Ýsa konuþmasýný bir benzetmeyle sürdürdü. Çünkü Yeruþalim'e yaklaþmýþtý ve onlar, Tanrý'nýn Egemenliði'nin hemen ortaya çýkacaðýný sanýyorlardý.J{  Nitekim Ýnsanoðlu*, kaybolaný arayýp kurtarmak için geldi.'dzA Ýsa dedi ki, 'Bu ev bugün kurtuluþa kavuþtu. Çünkü bu adam da Ýbrahim'in oðludur.>yuZakkay ayaða kalkýp Rab'be þöyle dedi: 'Ya Rab, iþte malýmýn yarýsýný yoksullara veriyorum. Bir kimseden haksýzlýkla bir þey aldýmsa, dört katýný geri vereceðim.'fxEBunu görenlerin hepsi söylenmeye baþladý: 'Gidip günahkâr birine konuk oldu!' dediler.SwZakkay hýzla aþaðý indi ve sevinç içinde Ýsa'yý evine buyur etti.yvkÝsa oraya varýnca yukarý bakýp, 'Zakkay, çabuk aþaðý in!' dedi. 'Bugün senin evinde kalmam gerekiyor.'|uqÝsa'yý görebilmek için önden koþup bir yabanýl incir aðacýna týrmandý. Çünkü Ýsa oradan geçecekti.ttaÝsa'nýn kim olduðunu görmek istiyor, ama boyu kýsa olduðu için kalabalýktan ötürü göremiyordu.Zs-Orada vergi görevlilerinin* baþý olan, Zakkay adýnda zengin bir adam vardý.8r mÝsa Eriha'ya girdi. Kentin içinden geçiyordu.q++Adam o anda yeniden görmeye baþladý ve Tanrý'yý yücelterek Ýsa'nýn ardýndan gitti. Bunu gören bütün halk Tanrý'ya övgüler sundu. j~~Y~}h}1{P{C{6{)zzyy xwwwvmuuu,ttstss7rrwrAq_qppooGnn{nmmxm?lll\lkkPkjj_iihh9ggyfeeeedcccpcbaai``v__x_-^^^0^]]\l\[[ZZ YYXXBWWWEVVV!UUVTTSdRRR%QQPPOO5NNRMM[LKKKJJIIHHHEGG FF*EE7DD"CCBBA~AN@???>s>A==C<99 88776655344w4E333221b1 00L/....0---,W++**`))(((D'&&J%%%i% $$##K""o"b" ! gy*(o,*~v(.i:Rb ^ d S   _uzCb-GGnUO'nu gölün karþý yakasýnda bulduklarý zaman, 'Rabbî*, buraya ne zaman geldin?' diye sordular.Halk, Ýsa'nýn ve öðrencilerinin orada olmadýðýný görünce teknelere binerek Kefarnahum'a, Ýsa'yý aramaya gitti.s_Rab'bin þükretmesinden sonra halkýn ekmek yediði yerin yakýnýna Taberiye'den baþka tekneler geldi.a;Ertesi gün, gölün karþý yakasýnda kalan halk, önceden orada sadece bir tek tekne bulunduðunu, Ýsa'nýn kendi öðrencileriyle birlikte bu tekneye binmediðini, öðrencilerinin yalnýz gittiklerini anladý.b=Bunun üzerine O'nu tekneye almak istediler. O anda tekne gidecekleri kýyýya ulaþtý.-UAma Ýsa, 'Korkmayýn, benim!' dedi.+Öðrenciler üç mil kadar*fx* kürek çektikten sonra, Ýsa'nýn gölün üstünde yürüyerek tekneye yaklaþtýðýný görünce korktular.DGüçlü bir rüzgar estiðinden göl kabarmaya baþladý.!Bir tekneye binerek gölün karþý yakasýndaki Kefarnahum'a doðru yol aldýlar. Karanlýk basmýþ, Ýsa henüz yanlarýna gelmemiþti.3aAkþam olunca öðrencileri göle indiler. {Ýsa onlarýn gelip kendisini kral yapmak üzere zorla götüreceklerini bildiðinden tek baþýna yine daða çekildi.q [Halk, Ýsa'nýn yaptýðý mucizeyi görünce, 'Gerçekten dünyaya gelecek olan peygamber budur' dedi.o W Onlar da topladýlar. Yedikleri beþ arpa ekmeðinden artakalan parçalarla on iki sepet doldurdular.s _ Herkes doyunca Ýsa öðrencilerine, 'Artakalan parçalarý toplayýn, hiçbir þey ziyan olmasýn' dedi.t a Ýsa ekmekleri aldý, þükrettikten sonra oturanlara daðýttý. Balýklardan da istedikleri kadar verdi.*O Ýsa, 'Halký yere oturtun' dedi.   >uÖðrencilerinden biri, Simun Petrus'un kardeþi Andreas, Ýsa'ya dedi ki, 'Burada beþ arpa ekmeðiyle iki balýðý olan bir çocuk var. Ama bu kadar adam için bunlar nedir ki?'zmFilipus O'na þu yanýtý verdi: 'Her birinin bir lokma yiyebilmesi için iki yüz dinarlýk ekmek bile yetmez.'\1Bu sözü onu denemek için söyledi, aslýnda kendisi ne yapacaðýný biliyordu.,QÝsa baþýný kaldýrýp büyük bir kalabalýðýn kendisine doðru geldiðini görünce Filipus'a, 'Bunlarý doyurmak için nereden ekmek alalým?' diye sordu.2_Yahudiler'in Fýsýh Bayramý* yakýndý.EÝsa daða çýkýp orada öðrencileriyle birlikte oturdu.wgArdýndan büyük bir kalabalýk gidiyordu. Çünkü hastalar üzerinde yaptýðý mucizeleri görmüþlerdi.S !Bundan sonra Ýsa, Celile -Taberiye- Gölü'nün karþý yakasýna geçti.[~//Ama onun yazýlarýna iman etmezseniz, benim sözlerime nasýl iman edeceksiniz?'l}Q.Musa'ya iman etmiþ olsaydýnýz, bana da iman ederdiniz. Çünkü o benim hakkýmda yazmýþtýr.p|Y-Baba'nýn önünde sizi suçlayacaðýmý sanmayýn. Sizi suçlayan, umut baðladýðýnýz Musa'dýr.{-,Birbirinizden övgüler kabul ediyor, ama tek olan Tanrý'nýn övgüsünü kazanmaya çalýþmýyorsunuz. Bu durumda nasýl iman edebilirsiniz?z+Ben Babam'ýn adýna geldim, ama beni kabul etmiyorsunuz. Oysa baþka birisi kendi adýna gelirse, onu kabul edeceksiniz.?yy*Ama ben sizi bilirim, içinizde Tanrý sevgisi yoktur..xW)'Ýnsanlardan övgü kabul etmiyorum.Lw(Öyleyken siz, yaþama kavuþmak için bana gelmek istemiyorsunuz.+vO'Kutsal Yazýlar'ý araþtýrýyorsunuz. Çünkü bunlar aracýlýðýyla sonsuz yaþama sahip olduðunuzu sanýyorsunuz. Bana tanýklýk eden de bu yazýlardýr!`u9&O'nun sözü sizde yaþamýyor. Çünkü O'nun gönderdiði kiþiye iman etmiyorsunuz. t%Beni gönderen Baba da benim için tanýklýk etmiþtir. Siz hiçbir zaman ne O'nun sesini iþittiniz, ne de þeklini gördünüz.Ds$Ama benim, Yahya'nýnkinden daha büyük bir tanýklýðým var. Tamamlamam için Baba'nýn bana verdiði iþler, þu yaptýðým iþler, beni Baba'nýn gönderdiðine tanýklýk ediyor.urc#Yahya, yanan ve ýþýk saçan bir çýraydý. Sizler onun ýþýðýnda bir süre için coþmak istediniz.kqO"Ýnsanýn tanýklýðýný kabul ettiðim için deðil, kurtulmanýz için bunlarý söylüyorum.Lp!Siz Yahya'ya adamlar gönderdiniz, o da gerçeðe tanýklýk etti.o Ama benim için tanýklýk eden baþka biri vardýr. O'nun benim için ettiði tanýklýðýn geçerli olduðunu bilirim.SnEðer kendim için ben tanýklýk edersem, tanýklýðým geçerli olmaz.@my'Ben kendiliðimden hiçbir þey yapamam. Ýþittiðim gibi yargýlarým ve benim yargým adildir. Çünkü amacým kendi istediðimi deðil, beni gönderenin istediðini yapmaktýr.lVe onlar mezarlarýndan çýkacaklar. Ýyilik yapmýþ olanlar yaþamak, kötülük yapmýþ olanlar yargýlanmak üzere dirilecekler.'`k9Buna þaþmayýn. Mezarda olanlarýn hepsinin O'nun sesini iþitecekleri saat geliyor.Jj O'na yargýlama yetkisini de verdi. Çünkü O Ýnsanoðlu'dur*.niUÇünkü Baba, kendisinde yaþam olduðu gibi, Oðul'a da kendisinde yaþam olma özelliðini verdi.hSize doðrusunu söyleyeyim, ölülerin Tanrý Oðlu'nun sesini iþitecekleri ve iþitenlerin yaþayacaklarý saat geliyor, geldi bile.'gG'Size doðrusunu söyleyeyim, sözümü iþitip beni gönderene iman edenin sonsuz yaþamý vardýr. Böyle biri yargýlanmaz, ölümden yaþama geçmiþtir.f+Öyle ki, herkes Baba'yý onurlandýrdýðý gibi Oðul'u onurlandýrsýn. Oðul'u onurlandýrmayan, O'nu gönderen Baba'yý da onurlandýrmaz.QeBaba kimseyi yargýlamaz, bütün yargýlama iþini Oðul'a vermiþtir.ldQBaba nasýl ölüleri diriltip onlara yaþam veriyorsa, Oðul da dilediði kimselere yaþam verir.c-Çünkü Baba Oðul'u sever ve yaptýklarýnýn hepsini O'na gösterir. Þaþasýnýz diye O'na bunlardan daha büyük iþler de gösterecektir.Ub#Ýsa Yahudi yetkililere þöyle karþýlýk verdi: 'Size doðrusunu söyleyeyim, Oðul, Baba'nýn yaptýklarýný görmedikçe kendiliðinden bir þey yapamaz. Baba ne yaparsa Oðul da ayný þeyi yapar.sa_Ýþte bu nedenle Yahudi yetkililer O'nu öldürmek için daha çok gayret ettiler. Çünkü yalnýz Þabat Günü düzenini bozmakla kalmamýþ, Tanrý'nýn kendi Babasý olduðunu söyleyerek kendisini Tanrý'ya eþit kýlmýþtý.m`SAma Ýsa onlara þu karþýlýðý verdi: 'Babam hâlâ çalýþmaktadýr, ben de çalýþýyorum.'X_)Þabat Günü böyle þeyler yaptýðý için Ýsa'ya zulmetmeye baþladýlar.Y^+Adam gidip Yahudi yetkililere kendisini iyileþtirenin Ýsa olduðunu bildirdi. ] Ýsa daha sonra adamý tapýnakta buldu. 'Bak, iyi oldun. Artýk günah iþleme de baþýna daha kötü bir þey gelmesin' dedi.o\W Ýyileþen adam ise O'nun kim olduðunu bilmiyordu. Orasý kalabalýktý, Ýsa da çekilip gitmiþti.K[ 'Sana, <Þilteni topla ve yürü> diyen adam kim?' diye sordular.pZY Ama adam onlara þöyle yanýt verdi: 'Beni iyileþtiren kiþi bana, <Þilteni topla ve yürü> dedi.'vYe Bu yüzden Yahudi yetkililer iyileþen adama, 'Bugün Þabat Günü' dediler, 'Þilteni toplaman yasaktýr.'KX Adam o anda iyileþti. Þiltesini toplayýp yürümeye baþladý.9WmÝsa ona, 'Kalk, þilteni topla ve yürü' dedi.V1Hasta þöyle yanýt verdi: 'Efendim, su çalkandýðý zaman beni havuza indirecek kimsem yok, tam gireceðim an benden önce baþkasý giriyor.'UÝsa hasta yatan bu adamý görünce ve uzun zamandýr bu durumda olduðunu anlayýnca, 'Ýyi olmak ister misin?' diye sordu.>TwOrada otuz sekiz yýldýr hasta olan bir adam vardý. S dRABu eyvanlarýn altýnda kör, kötürüm, felçli hastalardan bir kalabalýk yatardý.*fx*pQYYeruþalim'de Koyun Kapýsý yanýnda, Ýbranice'de* Beytesta denilen beþ eyvanlý bir havuz vardýr.RP Ýsa bundan sonra Yahudiler'in bir bayramý nedeniyle Yeruþalim'e gitti.aO;6Ýsa, bu ikinci belirtiyi de Yahudiye'den Celile'ye döndükten sonra gerçekleþtirdi.|Nq5Baba bunun, Ýsa'nýn, 'Oðlun yaþayacak' dediði saat olduðunu anladý. Kendisi ve bütün ev halký iman etti.My4Adam onlara, oðlunun iyileþmeye baþladýðý saati sordu. 'Dün öðle üstü saat* birde ateþi düþtü' dediler.ZL-3Daha yoldayken köleleri onu karþýlayýp oðlunun yaþadýðýný bildirdiler.-KU2Ýsa, 'Git, oðlun yaþayacak' dedi.KJ1Saray memuru Ýsa'ya, 'Efendim, çocuðum ölmeden yetiþ!' dedi.]I30Ýsa adama, 'Sizler belirtiler ve harikalar görmedikçe iman etmeyeceksiniz' dedi. H9/Adam, Ýsa'nýn Yahudiye'den Celile'ye geldiðini iþitince yanýna gitti, evine gelip ölmek üzere olan oðlunu iyileþtirmesi için O'na yalvardý.G!.Ýsa yine, suyu þaraba çevirdiði Celile'nin Kana Köyü'ne geldi. Orada saraya baðlý bir memur vardý. Oðlu Kefarnahum'da hastaydý.7Fg-Celile'ye geldiði zaman Celileliler O'nu iyi karþýladýlar. Çünkü onlar da bayram için gitmiþler ve bayramda O'nun Yeruþalim'de yaptýðý her þeyi görmüþlerdi.iEK,Ýsa'nýn kendisi, bir peygamberin kendi memleketinde saygý görmediðine tanýklýk etmiþti.ED+Bu iki günden sonra Ýsa oradan ayrýlýp Celile'ye gitti.7Cg*Bunlar kadýna, 'Bizim iman etmemizin nedeni artýk senin sözlerin deðil' diyorlardý. 'Kendimiz iþittik, O'nun gerçekten dünyanýn Kurtarýcýsý olduðunu biliyoruz.';Bq)O'nun sözü üzerine daha birçoklarý iman etti.gAG(Samiriyeliler O'na gelip yanlarýnda kalmasý için rica ettiler. O da orada iki gün kaldý.@'O kentten birçok Samiriyeli, 'Yaptýðým her þeyi bana söyledi' diye tanýklýk eden kadýnýn sözü üzerine Ýsa'ya iman etti.?&Ben sizi, emek vermediðiniz bir ürünü biçmeye gönderdim. Baþkalarý emek verdiler, siz ise onlarýn emeðinden yararlandýnýz.'D>% sözü bu durumda doðrudur.=y$Eken ve biçen birlikte sevinsinler diye, biçen kiþi þimdiden ücretini alýr ve sonsuz yaþam için ürün toplar.5<c#'Sizler, demiyor musunuz? Ýþte, size söylüyorum, baþýnýzý kaldýrýp tarlalara bakýn. Ekinler sararmýþ, biçilmeye hazýr!q;["Ýsa, 'Benim yemeðim, beni gönderenin isteðini yerine getirmek ve O'nun iþini tamamlamaktýr' dedi.Y:+!Öðrenciler birbirlerine, 'Acaba biri O'na yiyecek mi getirdi?' diye sordular.I9  Ama Ýsa, 'Benim, sizin bilmediðiniz bir yiyeceðim var' dedi.S8Bu arada öðrencileri O'na, 'Rabbî*, yemek ye!' diye rica ediyorlardý.D7Halk da kentten çýkýp Ýsa'ya doðru gelmeye baþladý. 6 %5CSonra kadýn su testisini býrakarak kente gitti ve halka þöyle dedi: 'Gelin, yaptýðým her þeyi bana söyleyen adamý görün. Acaba Mesih bu mudur?'A4{Bu sýrada Ýsa'nýn öðrencileri geldiler. O'nun bir kadýnla konuþmasýna þaþtýlar. Bununla birlikte hiçbiri, 'Ne istiyorsun?' ya da, 'O kadýnla neden konuþuyorsun?' demedi.23_Ýsa, 'Seninle konuþan ben, O'yum' dedi.2Kadýn Ýsa'ya, 'Mesih denilen meshedilmiþ* Olan'ýn geleceðini biliyorum' dedi, 'O gelince bize her þeyi bildirecek.'T1!Tanrý ruhtur, O'na tapýnanlar da ruhta ve gerçekte tapýnmalýdýrlar.'+0OAma içtenlikle tapýnanlarýn Baba'ya ruhta ve gerçekte tapýnacaklarý saat geliyor. Ýþte, o saat þimdidir. Baba da kendisine böyle tapýnanlarý arýyor.m/SSiz bilmediðinize tapýyorsunuz, biz bildiðimize tapýyoruz. Çünkü kurtuluþ Yahudiler'dendir. .Ýsa ona þöyle dedi: 'Kadýn, bana inan, öyle bir saat geliyor ki, Baba'ya ne bu daðda, ne de Yeruþalim'de tapýnacaksýnýz!~-u'Atalarýmýz bu daðda tapýndýlar, ama sizler tapýlmasý gereken yerin Yeruþalim'de olduðunu söylüyorsunuz.'B,Kadýn, 'Efendim, anlýyorum, sen bir peygambersin' dedi.e+C'Beþ kocaya vardýn. Þimdi birlikte yaþadýðýn adam kocan deðil. Doðruyu söyledin.'.*WKadýn, 'Kocam yok' diye yanýtladý.:)oÝsa, 'Git, kocaný çaðýr ve buraya gel' dedi.z(mKadýn, 'Efendim' dedi, 'Bu suyu bana ver. Böylece ne susayayým, ne de su çekmek için buraya kadar geleyim.''Oysa benim vereceðim sudan içen sonsuza dek susamaz. Benim vereceðim su, içende sonsuz yaþam için fýþkýran bir pýnar olacak.'H&  Ýsa þöyle yanýt verdi: 'Bu sudan her içen yine susayacak.% Sen, bu kuyuyu bize vermiþ, kendisi, oðullarý ve davarlarý ondan içmiþ olan atamýz Yakup'tan daha mý büyüksün?'p$Y Kadýn, 'Efendim' dedi, 'Su çekecek bir þeyin yok, kuyu da derin, yaþam suyunu nereden bulacaksýn?G# Ýsa kadýna þu yanýtý verdi: 'Eðer sen Tanrý'nýn armaðanýný ve sana, diyenin kim olduðunu bilseydin, sen O'ndan dilerdin, O da sana yaþam suyunu verirdi.'3"_ Samiriyeli kadýn, 'Sen Yahudi'sin, bense Samiriyeli bir kadýným' dedi, 'Nasýl olur da benden su istersin?' Çünkü Yahudiler'in Samiriyeliler'le iliþkileri yoktur.P!Ýsa'nýn öðrencileri yiyecek satýn almak için kente gitmiþlerdi.2 _Samiriyeli* bir kadýn su çekmeye geldi.Yakup'un kuyusu da oradaydý. Ýsa, yolculuktan yorulmuþ olduðu için kuyunun yanýna oturmuþtu. Saat* on iki sularýydý. Böylece Samiriye'nin Sihar denilen kentine geldi. Burasý Yakup'un kendi oðlu Yusuf'a vermiþ olduðu topraðýn yakýnýndaydý.4cGiderken Samiriye'den geçmesi gerekiyordu.    h KFerisiler*, Ýsa'nýn Yahya'dan daha çok öðrenci edinip vaftiz* ettiðini duydular -aslýnda Ýsa'nýn kendisi deðil, öðrencileri vaftiz ediyorlardý- Ýsa bunu öðrenince Yahudiye'den ayrýlýp yine Celile'ye gitti.#?$Oðul'a iman edenin sonsuz yaþamý vardýr. Ama Oðul'un sözünü dinlemeyen yaþamý görmeyecektir. Tanrý'nýn gazabý böylesinin üzerinde kalýr.=u#Baba Oðul'u sever; her þeyi O'na teslim etmiþtir.r]"Tanrý'nýn gönderdiði kiþi Tanrý'nýn sözlerini söyler. Çünkü Tanrý, Ruh'u ölçüyle vermez.c?!O'nun tanýklýðýný kabul eden, Tanrý'nýn gerçek olduðuna mührünü basmýþtýr.b= Ne görmüþ ne iþitmiþse ona tanýklýk eder, ama tanýklýðýný kimse kabul etmez.Yukarýdan gelen, herkesten üstündür. Dünyadan olan dünyaya aittir ve dünyadan söz eder. Gökten gelen ise, herkesten üstündür..WO büyümeli, bense küçülmeliyim.''GGelin kiminse, güvey odur. Ama güveyin yanýnda duran ve onu dinleyen dostu onun sesini iþitince çok sevinir. Ýþte benim sevincim böylece tamamlandý.nU dediðime siz kendiniz tanýksýnýz.c?Yahya þöyle yanýt verdi: 'Ýnsan, kendisine gökten verilmedikçe hiçbir þey alamaz.X)Öðrencileri Yahya'ya gelerek, 'Rabbî' dediler, 'Þeria Irmaðý'nýn karþý yakasýnda birlikte olduðun ve kendisi için tanýklýk ettiðin adam var ya, iþte O vaftiz ediyor, herkes de O'na gidiyor.'ucO sýralarda Yahya'nýn öðrencileriyle bir Yahudi arasýnda temizlenme konusunda bir tartýþma çýktý., SYahya henüz hapse atýlmamýþtý. Yahya da Salim yakýnýndaki Aynon'da vaftiz ediyordu. Çünkü orada bol su vardý. Ýnsanlar gelip vaftiz oluyorlardý. Bundan sonra Ýsa'yla öðrencileri Yahudiye diyarýna gittiler. Ýsa onlarla birlikte orada bir süre kalarak vaftiz* etti.} sAma gerçeði uygulayan kiþi yaptýklarýný, Tanrý'ya dayanarak yaptýðýný göstermek için ýþýða gelir.'x iKötülük yapan herkes ýþýktan nefret eder ve yaptýklarý açýða çýkmasýn diye ýþýða yaklaþmaz.Yargý da þudur: Dünyaya ýþýk geldi, ama insanlar ýþýk yerine karanlýðý sevdiler. Çünkü yaptýklarý iþler kötüydü.O'na iman eden yargýlanmaz, iman etmeyen ise zaten yargýlanmýþtýr. Çünkü Tanrý'nýn biricik Oðlu'nun adýna iman etmemiþtir.{oTanrý, Oðlu'nu dünyayý yargýlamak için göndermedi, dünya O'nun aracýlýðýyla kurtulsun diye gönderdi.(I'Çünkü Tanrý dünyayý o kadar çok sevdi ki, biricik Oðlu'nu verdi. Öyle ki, O'na iman edenlerin hiçbiri mahvolmasýn, hepsi sonsuz yaþama kavuþsun.BÖyle ki, O'na iman eden herkes sonsuz yaþama kavuþsun.ykMusa çölde yýlaný nasýl yukarý kaldýrdýysa, Ýnsanoðlu'nun da öylece yukarý kaldýrýlmasý gerekir.^5 Gökten inmiþ olan*fx* Ýnsanoðlu'ndan* baþka hiç kimse göðe çýkmamýþtýr. Sizlere yeryüzüyle ilgili þeyleri söylediðim zaman inanmazsanýz, gökle ilgili þeyleri söylediðimde nasýl inanacaksýnýz?$A Sana doðrusunu söyleyeyim, biz bildiðimizi söylüyoruz, gördüðümüze tanýklýk ediyoruz. Sizler ise bizim tanýklýðýmýzý kabul etmiyorsunuz.nU Ýsa ona þöyle yanýt verdi: 'Sen Ýsrail'in öðretmeni olduðun halde bunlarý anlamýyor musun??~y Nikodim Ýsa'ya, 'Bunlar nasýl olabilir?' diye sordu.} Yel dilediði yerde eser; sesini iþitirsin, ama nereden gelip nereye gittiðini bilemezsin. Ruh'tan doðan herkes böyledir.'<|sSana, dediðime þaþma.9{mBedenden doðan bedendir, Ruh'tan doðan ruhtur.zÝsa þöyle yanýt verdi: 'Sana doðrusunu söyleyeyim, bir kimse sudan ve Ruh'tan doðmadýkça Tanrý'nýn Egemenliði'ne giremez.{yoNikodim, 'Yaþlanmýþ bir adam nasýl doðabilir? Annesinin rahmine ikinci kez girip doðabilir mi?' diye sordu.x!Ýsa ona þu karþýlýðý verdi: 'Sana doðrusunu söyleyeyim, bir kimse yeniden*fx* doðmadýkça Tanrý'nýn Egemenliði'ni göremez.' w v Yahudiler'in Nikodim adlý bir önderi vardý. Ferisiler'den* olan bu adam bir gece Ýsa'ya gelerek, 'Rabbî*, senin Tanrý'dan gelmiþ bir öðretmen olduðunu biliyoruz. Çünkü Tanrý kendisiyle olmadýkça kimse senin yaptýðýn bu mucizeleri yapamaz' dedi.uÝnsan hakkýnda kimsenin O'na bir þey söylemesine gerek yoktu. Çünkü kendisi insanýn içinden geçenleri biliyordu.Vt%Ama Ýsa bütün insanlarýn yüreðini bildiði için onlara güvenmiyordu.s)Fýsýh Bayramý'nda Ýsa'nýn Yeruþalim'de bulunduðu sýrada gerçekleþtirdiði belirtileri gören birçoklarý O'nun adýna iman ettiler.r)Ýsa ölümden dirilince öðrencileri bu sözü söylediðini hatýrladýlar, Kutsal Yazý'ya ve Ýsa'nýn söylediði bu söze iman ettiler.BqAma Ýsa'nýn sözünü ettiði tapýnak kendi bedeniydi.upcYahudi yetkililer, 'Bu tapýnak kýrk altý yýlda yapýldý, sen onu üç günde mi kuracaksýn?' dediler.ao;Ýsa þu yanýtý verdi: 'Bu tapýnaðý yýkýn, üç günde onu yeniden kuracaðým.'znmYahudi yetkililer Ýsa'ya, 'Bunlarý yaptýðýna göre, bize nasýl bir belirti göstereceksin?' diye sordular.|mqÖðrencileri, 'Evin için gösterdiðim gayret beni yiyip bitirecek' diye yazýlmýþ olan sözü hatýrladýlar.mlSGüvercin satanlara, 'Bunlarý buradan kaldýrýn, Babam'ýn evini pazar yerine çevirmeyin!' dedi.k5Ýpten bir kamçý yaparak hepsini koyunlar ve sýðýrlarla birlikte tapýnaktan kovdu, para bozanlarýn paralarýný döküp masalarýný devirdi.rj]Tapýnaðýn avlusunda sýðýr, koyun ve güvercin satanlarý, orada oturmuþ para bozanlarý* gördü.Oi Yahudiler'in Fýsýh Bayramý* yakýndý. Ýsa da Yeruþalim'e gitti.rh] Bundan sonra Ýsa, annesi, kardeþleri ve öðrencileri Kefarnahum'a gidip orada birkaç gün kaldýlar.g) Ýsa bu ilk doðaüstü belirtisini Celile'nin Kana Köyü'nde gerçekleþtirdi ve yüceliðini gösterdi. Öðrencileri de O'na iman ettiler. f  Ce Þölen baþkaný, þaraba dönüþmüþ suyu tattý. Bunun nereden geldiðini bilmiyordu, oysa suyu küpten alan hizmetkârlar biliyorlardý. Þölen baþkaný güveyi çaðýrýp, 'Herkes önce iyi þarabý, çok içildikten sonra da kötüsünü sunar' dedi, 'Ama sen iyi þarabý þimdiye dek saklamýþsýn.'Zd-Sonra hizmet edenlere, 'Þimdi biraz alýp þölen baþkanýna götürün' dedi.icKÝsa hizmet edenlere, 'Küpleri suyla doldurun' dedi. Küpleri aðýzlarýna kadar doldurdular.bYahudiler'in geleneksel temizliði için oraya konmuþ, her biri seksenle yüz yirmi litre*fx* alan altý taþ küp vardý.Aa}Annesi hizmet edenlere, 'Size ne derse onu yapýn' dedi.Q`Ýsa, 'Anne*fx*, benden ne istiyorsun? Benim saatim daha gelmedi' dedi.H_ Þarap tükenince annesi Ýsa'ya, 'Þaraplarý kalmadý' dedi.B^Ýsa'yla öðrencileri de düðüne çaðrýlmýþlardý.g] IÜçüncü gün Celile'nin Kana Köyü'nde bir düðün vardý. Ýsa'nýn annesi de oradaydý.!\ =3Sonra da, 'Size doðrusunu söyleyeyim, göðün açýldýðýný, Tanrý meleklerinin Ýnsanoðlu* üzerinde yükselip indiklerini göreceksiniz' dedi.[ 12Ýsa ona dedi ki, 'Seni incir aðacýnýn altýnda gördüðümü söylediðim için mi inanýyorsun? Bunlardan daha büyük þeyler göreceksin.'XZ +1Natanel, 'Rabbî, sen Tanrý'nýn Oðlu'sun, sen Ýsrail'in Kralý'sýn!' dedi.8Y m0Natanel, 'Beni nereden tanýyorsun?' diye sordu.X  /Ýsa, Natanel'in kendisine doðru geldiðini görünce onun için, 'Ýþte, içinde hile olmayan gerçek bir Ýsrailli!' dedi.RW .Natanel Filipus'a, 'Nasýra'dan iyi bir þey çýkabilir mi?' diye sordu.3V a-Filipus, Natanel'i bularak ona, 'Musa'nýn Kutsal Yasa'da hakkýnda yazdýðý, peygamberlerin de sözünü ettiði kiþiyi, Yusuf oðlu Nasýralý Ýsa'yý bulduk' dedi.FU ,Filipus da Andreas ile Petrus'un kenti olan Beytsayda'dandý.dT C+Ertesi gün Ýsa, Celile'ye gitmeye karar verdi. Filipus'u bulup ona, 'Ardýmdan gel' dedi.(S K*Andreas kardeþini Ýsa'ya götürdü. Ýsa ona baktý, 'Sen Yuhanna'nýn oðlu Simun'sun. Kefas diye çaðrýlacaksýn' dedi. Kefas, kaya*fx* anlamýna gelir.{R q)Andreas önce kendi kardeþi Simun'u bularak ona, 'Biz Mesih'i bulduk' dedi. Mesih, meshedilmiþ* anlamýna gelir.lQ S(Yahya'yý iþitip Ýsa'nýn ardýndan giden iki kiþiden biri Simun Petrus'un kardeþi Andreas'tý.$P E'Ýsa, 'Gelin, görün' dedi.`O ;&Ýsa arkasýna dönüp ardýndan geldiklerini görünce, 'Ne arýyorsunuz?' diye sordu.LN %Onun söylediklerini duyan iki öðrenci Ýsa'nýn ardýndan gitti.EM $Oradan geçen Ýsa'ya bakarak, 'Ýþte Tanrý Kuzusu!' dedi.GL  #Ertesi gün Yahya yine öðrencilerinden ikisiyle birlikteydi.MK "Ben de gördüm ve diye tanýklýk ettim.'(J K!Ben O'nu tanýmýyordum. Ama suyla vaftiz etmek için beni gönderen, dedi.I  Yahya tanýklýðýný þöyle sürdürdü: 'Ruh'un güvercin gibi gökten indiðini, O'nun üzerinde durduðunu gördüm.gH IBen O'nu tanýmýyordum, ama Ýsrail'in O'nu tanýmasý için ben suyla vaftiz ederek geldim.'G Kendisi için, dediðim kiþi iþte budur.F -Yahya ertesi gün Ýsa'nýn kendisine doðru geldiðini görünce þöyle dedi: 'Ýþte, dünyanýn günahýný ortadan kaldýran Tanrý Kuzusu!qE ]Bütün bunlar Þeria Irmaðý'nýn ötesinde bulunan Beytanya'da, Yahya'nýn vaftiz ettiði yerde oldu.fD GBenden sonra gelen O'dur. Ben O'nun çarýðýnýn baðýný çözmeye bile layýk deðilim.'vC gYahya onlara þöyle yanýt verdi: 'Ben suyla vaftiz ediyorum, ama aranýzda tanýmadýðýnýz biri duruyor.B  A )Yahya'ya gönderilen bazý Ferisiler* ona, 'Sen Mesih, Ýlyas ya da beklediðimiz peygamber deðilsen, niye vaftiz* ediyorsun?' diye sordular.}@ uYahya, 'Peygamber Yeþaya'nýn dediði gibi, diye çölde haykýranýn sesiyim ben' dedi.u? eBu kez, 'Kim olduðunu söyle de bizi gönderenlere bir yanýt verelim' dediler. 'Kendin için ne diyorsun?'R> Onlar da kendisine, 'Öyleyse sen kimsin? Ýlyas mýsýn?' diye sordular.=  < }Yahudi yetkililer*fx* Yahya'ya, 'Sen kimsin?' diye sormak üzere Yeruþalim'den* kâhinlerle* Levililer'i* gönderdikleri zaman Yahya'nýn tanýklýðý þöyle oldu -açýkça konuþtu, inkâr etmedi- 'Ben Mesih* deðilim' diye açýkça konuþtu.; {Tanrý'yý hiçbir zaman hiç kimse görmedi. Baba'nýn baðrýnda bulunan ve Tanrý olan biricik Oðul O'nu tanýttý.m: UKutsal Yasa Musa aracýlýðýyla verildi, ama lütuf ve gerçek Ýsa Mesih* aracýlýðýyla geldi.K9 Nitekim hepimiz O'nun doluluðundan lütuf üzerine lütuf aldýk.08 [Yahya O'na tanýklýk etti. Yüksek sesle þöyle dedi: ' diye sözünü ettiðim kiþi budur.'7 )Söz, insan*fx* olup aramýzda yaþadý. O'nun yüceliðini -Baba'dan gelen, lütuf ve gerçekle dolu biricik Oðul'un yüceliðini- gördük.d6 C Onlar ne kandan, ne beden ne de insan isteðinden doðdular; tersine, Tanrý'dan doðdular.i5 M Kendisini kabul edip adýna iman edenlerin hepsine Tanrý'nýn çocuklarý olma hakkýný verdi.@4 } Kendi yurduna geldi, ama kendi halký O'nu kabul etmedi.]3 5 O, dünyadaydý, dünya O'nun aracýlýðýyla var oldu, ama dünya O'nu tanýmadý.H2   Dünyaya gelen, her insaný aydýnlatan gerçek ýþýk vardý.I1  Kendisi ýþýk deðildi, ama ýþýða tanýklýk etmeye geldi.p0 [Tanýklýk amacýyla, ýþýða tanýklýk etsin ve herkes onun aracýlýðýyla iman etsin diye geldi.G/  Tanrý'nýn gönderdiði Yahya adlý bir adam ortaya çýktý.A. Iþýk karanlýkta parlar. Karanlýk onu alt edemedi*fx*.>- yYaþam O'ndaydý ve yaþam insanlarýn ýþýðýydý.X, +Her þey O'nun aracýlýðýyla var oldu, var olan hiçbir þey O'nsuz olmadý.5+ gBaþlangýçta O, Tanrý'yla birlikteydi*fx*.X* -Baþlangýçta Söz vardý. Söz Tanrý'yla birlikteydi*fx* ve Söz Tanrý'ydý.B)5Sürekli tapýnakta bulunuyor, Tanrý'yý övüyorlardý.](34Öðrencileri O'na tapýndýlar ve büyük sevinç içinde Yeruþalim'e döndüler.G'3Ve onlarý kutsarken yanlarýndan ayrýldý, göðe alýndý.}&s2Ýsa onlarý kentin dýþýna, Beytanya'nýn yakýnlarýna kadar götürdü. Ellerini kaldýrarak onlarý kutsadý.%1Ben de Babam'ýn vaat ettiðini size göndereceðim. Ama siz, yücelerden gelecek güçle kuþanýncaya dek kentte kalýn.'1$]0Sizler bu olaylarýn tanýklarýsýnýz. # /p"Y.Onlara dedi ki, 'Þöyle yazýlmýþtýr: Mesih acý çekecek ve üçüncü gün ölümden dirilecek; günahlarýn baðýþlanmasý için tövbe çaðrýsý da Yeruþalim'den baþlayarak bütün uluslara O'nun adýyla duyurulacak.S!-Bundan sonra Kutsal Yazýlar'ý anlayabilmeleri için zihinlerini açtý.] 3,Sonra onlara þöyle dedi: 'Daha sizlerle birlikteyken, demiþtim.'2_+Ýsa onu alýp gözlerinin önünde yedi.:o*Kendisine bir parça kýzarmýþ balýk verdiler.~u)Sevinçten hâlâ inanamayan, þaþkýnlýk içindeki öðrencilerine, 'Sizde yiyecek bir þey var mý?' diye sordu.L(Bunu söyledikten sonra onlara ellerini ve ayaklarýný gösterdi.''Ellerime, ayaklarýma bakýn; iþte benim! Dokunun da görün. Hayaletin eti kemiði olmaz, ama görüyorsunuz, benim var.']3&Ýsa onlara, 'Neden telaþlanýyorsunuz? Neden kuþkular doðuyor içinizde?' dedi.N%Ürktüler, bir hayalet gördüklerini sanarak korkuya kapýldýlar.c?$Bunlarý anlatýrlarken Ýsa gelip aralarýnda durdu. Onlara, 'Size esenlik olsun!' dedi.wg#Kendileri de yolda olup bitenleri ve ekmeði böldüðü zaman Ýsa'yý nasýl tanýdýklarýný anlattýlar.N"Bunlar, 'Rab gerçekten dirildi, Simun'a görünmüþ!' diyorlardý.pY!Kalkýp hemen Yeruþalim'e döndüler. Onbirler'i* ve onlarla birlikte olanlarý toplanmýþ buldular.*M Onlar birbirine, 'Yolda kendisi bizimle konuþurken ve Kutsal Yazýlar'ý bize açýklarken yüreklerimiz nasýl da sevinçle çarpýyordu, deðil mi?' dediler.pYO zaman onlarýn gözleri açýldý ve kendisini tanýdýlar. Ýsa ise gözlerinin önünden kayboldu.a;Onlarla sofrada otururken Ýsa ekmek aldý, þükretti ve ekmeði bölüp onlara verdi.  Gitmekte olduklarý köye yaklaþtýklarý sýrada Ýsa, yoluna devam edecekmiþ gibi davrandý. Ama onlar, 'Bizimle kal. Neredeyse akþam olacak, gün batmak üzere' diyerek O'nu zorladýlar. Böylece Ýsa onlarla birlikte kalmak üzere içeri girdi.1Sonra Musa'nýn ve bütün peygamberlerin yazýlarýndan baþlayarak, Kutsal Yazýlar'ýn hepsinde kendisiyle ilgili olanlarý onlara açýkladý.b=Mesih'in* bu acýlarý çekmesi ve yüceliðine kavuþmasý gerekli deðil miydi?' dedi.u cÝsa onlara, 'Sizi akýlsýzlar! Peygamberlerin bütün söylediklerine inanmakta aðýr davranan kiþiler! )Bizimle birlikte olanlardan bazýlarý mezara gitmiþ ve durumu, tam kadýnlarýn anlatmýþ olduðu gibi bulmuþlar. Ama O'nu görmemiþler.'      \1Baþkâhinlerle yöneticilerimiz O'nu, ölüm cezasýna çarptýrmak için valiye teslim ederek çarmýha gerdirdiler; oysa biz O'nun, Ýsrail'i kurtaracak kiþi olduðunu ummuþtuk. Dahasý var, bu olaylar olalý üç gün oldu ve aramýzdan bazý kadýnlar bizi þaþkýna çevirdiler. Bu sabah erkenden mezara gittiklerinde, O'nun cesedini bulamamýþlar. Sonra geldiler, bir görümde, Ýsa'nýn yaþamakta olduðunu bildiren melekler gördüklerini söylediler.3aÝsa onlara, 'Hangi olup bitenleri?' dedi.!;Bunlardan adý Kleopas olan O'na, 'Yeruþalim'de bulunup da bu günlerde orada olup bitenleri bilmeyen tek yabancý sen misin?' diye karþýlýk verdi.GÝsa, 'Yolda birbirinizle ne tartýþýp duruyorsunuz?' dedi.QAma onlarýn gözleri O'nu tanýma gücünden yoksun býrakýlmýþtý.mSBunlarý konuþup tartýþýrlarken Ýsa yanlarýna geldi ve onlarla birlikte yürümeye baþladý.GBütün bu olup bitenleri kendi aralarýnda konuþuyorlardý. Ayný gün öðrencilerden ikisi, Yeruþalim'den altmýþ ok atýmý*fx* uzaklýkta bulunan ve Emmaus denilen bir köye gitmekteydiler. M~~.}}H||@{{{*zz}zyxxwwwFvv/uuu|u2ttsqsrruqq5pp~pooInnCmmmllGkk!jjQiiihh$ggig fQeee dccfbbb%a```4__$^C]]|\\P[[ZZFYYNXXGXWWHVVV UUUETT}SSSSRURHQQtPPPOONNmM}M0LLJKKKJkIIdHHGGFF?FE7E*DDCCiBBaBAA]@@X?G>>w==y=< v.+z 2 y 9 T H 3  G~Jo@%_U1! )Bunun üzerine taþý çektiler. Ýsa gözlerini gökyüzüne kaldýrarak þöyle dedi: 'Baba, beni iþittiðin için sana þükrediyorum.f0E (Ýsa ona, 'Ben sana, <Ýman edersen Tanrý'nýn yüceliðini göreceksin> demedim mi?' dedi.%/E 'Ýsa, 'Taþý çekin!' dedi.s._ &Ýsa yine derinden hüzünlenerek mezara vardý. Mezar bir maðaraydý, giriþinde de bir taþ duruyordu.~-u %Ama içlerinden bazýlarý, 'Körün gözlerini açan bu kiþi, Lazar'ýn ölümünü de önleyemez miydi?' dediler.@,{ $Yahudiler, 'Bakýn, onu ne kadar seviyormuþ!' dediler.+) #Ýsa aðladý.+*Q "'Onu nereye koydunuz?' diye sordu.~)u !Meryem'in ve onunla gelen Yahudiler'in aðladýðýný gören Ýsa'nýn ruhunu hüzün kapladý, yüreði sýzladý.( Meryem Ýsa'nýn bulunduðu yere vardý. O'nu görünce ayaklarýna kapanarak, 'Ya Rab' dedi, 'Burada olsaydýn, kardeþim ölmezdi.'@'y Meryem'le birlikte evde bulunan ve kendisini teselli eden Yahudiler, onun hýzla kalkýp dýþarý çýktýðýný gördüler. Aðlamak için mezara gittiðini sanarak onu izlediler.a&; Ýsa henüz köye varmamýþtý, hâlâ Marta'nýn kendisini karþýladýðý yerdeydi.F% Meryem bunu iþitince hemen kalkýp Ýsa'nýn yanýna gitti.$y Bunu söyledikten sonra gidip kýzkardeþi Meryem'i gizlice çaðýrdý. 'Öðretmen burada, seni çaðýrýyor' dedi.s#_ Marta, 'Evet, ya Rab' dedi. 'Senin, dünyaya gelecek olan Tanrý'nýn Oðlu Mesih* olduðuna iman ettim.'N" Yaþayan ve bana iman eden asla ölmeyecek. Buna iman ediyor musun?'d!A Ýsa ona, 'Diriliþ ve yaþam Ben'im' dedi. 'Bana iman eden kiþi ölse de yaþayacaktýr.O  Marta, 'Son gün, diriliþ günü onun dirileceðini biliyorum' dedi.-U Ýsa, 'Kardeþin dirilecektir' dedi.Z- Þimdi bile, Tanrý'dan ne dilersen Tanrý'nýn onu sana vereceðini biliyorum.'N Marta Ýsa'ya, 'Ya Rab' dedi, 'Burada olsaydýn, kardeþim ölmezdi.a; Marta Ýsa'nýn geldiðini duyunca O'nu karþýlamaya çýktý, Meryem ise evde kaldý.V% Birçok Yahudi, kardeþlerini yitiren Marta'yla Meryem'i avutmaya gelmiþti.M Beytanya, Yeruþalim'e on beþ ok atýmý*fx* kadar uzaklýktaydý.]3 Ýsa Beytanya'ya yaklaþýnca Lazar'ýn dört gündür mezarda olduðunu öðrendi.pY 'Ýkiz*fx*' diye anýlan Tomas öbür öðrencilere, 'Biz de gidelim, O'nunla birlikte ölelim!' dedi.mS 'Ýman edesiniz diye, orada bulunmadýðýma sizin için seviniyorum. Þimdi onun yanýna gidelim.'<s Bunun üzerine Ýsa açýkça, 'Lazar öldü' dedi.mS Ýsa Lazar'ýn ölümünden söz ediyordu, ama onlar olaðan uykudan söz ettiðini sanmýþlardý.D Öðrenciler, 'Ya Rab' dediler, 'Uyuduysa iyileþecektir.'kO Bu sözleri söyledikten sonra, 'Dostumuz Lazar uyudu' diye ekledi, 'Onu uyandýrmaya gidiyorum.'L Oysa gece yürüyen sendeler. Çünkü kendisinde ýþýk yoktur.' Ýsa þu karþýlýðý verdi: 'Günün on iki saati yok mu? Gündüz yürüyen sendelemez. Çünkü bu dünyanýn ýþýðýný görür.w Öðrenciler, 'Rabbî*' dediler, 'Yahudi yetkililer demin seni taþlamaya kalkýþtýlar. Yine oraya mý gidiyorsun?'    Bu nedenle, Lazar'ýn hasta olduðunu duyunca bulunduðu yerde iki gün daha kaldýktan sonra öðrencilere, 'Yahudiye'ye dönelim' dedi.< s Ýsa Marta'yý, kýzkardeþini ve Lazar'ý severdi. ' Ýsa bunu iþitince, 'Bu hastalýk ölümle sonuçlanmayacak; Tanrý'nýn yüceliðine, Tanrý Oðlu'nun yüceltilmesine hizmet edecek' dedi.Y + Ýki kýzkardeþ Ýsa'ya, 'Rab, sevdiðin kiþi hasta' diye haber gönderdiler.  Meryem, Rab'be güzel kokulu yað sürüp saçlarýyla O'nun ayaklarýný silen kadýndý. Hasta Lazar ise Meryem'in kardeþiydi.m  U Meryem ile kýzkardeþi Marta'nýn köyü olan Beytanya'dan Lazar adýnda bir adam hastalanmýþtý..W *Ve orada birçoklarý O'na iman etti.  )Birçoklarý, 'Yahya hiç mucize yapmadý, ama bu adam için söylediklerinin hepsi doðru çýktý' diyerek Ýsa'ya geldiler.}s (Tekrar Þeria Irmaðý'nýn karþý yakasýna, Yahya'nýn baþlangýçta vaftiz ettiði yere gitti ve orada kaldý.T! 'O'nu yine yakalamaya çalýþtýlarsa da, ellerinden sýyrýlýp kurtuldu.&E &Ama yapýyorsam, bana iman etmeseniz bile, yaptýðým iþlere iman edin. Öyle ki, Baba'nýn bende, benim de Baba'da olduðumu bilesiniz ve anlayasýnýz.'D %Eðer Babam'ýn iþlerini yapmýyorsam, bana iman etmeyin. $Baba beni kendine ayýrýp dünyaya gönderdi. Öyleyse dediðim için bana nasýl dersiniz? #Tanrý, kendilerine sözünü gönderdiði kimseleri ilahlar diye adlandýrýr. Kutsal Yazý da geçerliliðini yitirmez.jM "Ýsa þu karþýlýðý verdi: 'Yasanýzda, diye yazýlý deðil mi?(I !Þöyle yanýt verdiler: 'Seni iyi iþlerden ötürü deðil, küfür ettiðin için taþlýyoruz. Ýnsan olduðun halde Tanrý olduðunu ileri sürüyorsun.' ~  Ýsa onlara, 'Size Baba'dan kaynaklanan birçok iyi iþler gösterdim' dedi. 'Bu iþlerden hangisi için beni taþlýyorsunuz?'K} Yahudi yetkililer O'nu taþlamak için yerden yine taþ aldýlar.|3 Ben ve Baba biriz.'u{c Onlarý bana veren Babam her þeyden üstündür. Onlarý Baba'nýn elinden kapmaya kimsenin gücü yetmez.bz= Onlara sonsuz yaþam veririm; asla mahvolmayacaklar. Onlarý hiç kimse elimden kapamaz.Qy Koyunlarým sesimi iþitir. Ben onlarý tanýrým, onlar da beni izler.Ox Ama siz iman etmiyorsunuz. Çünkü benim koyunlarýmdan deðilsiniz.w! Ýsa onlara þu karþýlýðý verdi: 'Size söyledim, ama iman etmiyorsunuz. Babam'ýn adýyla yaptýðým iþler bana tanýklýk ediyor.v5 Yahudi yetkililer O'nun çevresini sararak, 'Bizi daha ne kadar zaman kuþkuda býrakacaksýn?' dediler. 'Eðer Mesih* isen, bize açýkça söyle.'Mu Ýsa tapýnaðýn avlusunda, Süleyman'ýn Eyvaný'nda yürüyordu.mtS O sýrada Yeruþalim'de Tapýnaðýn Açýlýþýný Anma Bayramý* kutlanýyordu. Mevsim kýþtý.s} Baþkalarý ise, 'Bunlar, cin çarpmýþ bir adamýn sözleri deðil' dediler. 'Cin, körlerin gözlerini açabilir mi?'Xr) Birçoðu, 'O'nu cin çarpmýþ, delidir. Niçin O'nu dinliyorsunuz?' diyordu.Jq  Bu sözlerden dolayý Yahudiler arasýnda yine ayrýlýk doðdu.p' Canýmý kimse benden alamaz; ben onu kendiliðimden veririm. Onu vermeye de tekrar geri almaya da yetkim var. Bu buyruðu Babam'dan aldým.'Ro Canýmý, tekrar geri almak üzere veririm. Bunun için Baba beni sever. n Bu aðýldan olmayan baþka koyunlarým var. Onlarý da getirmeliyim. Benim sesimi iþitecekler ve tek sürü, tek çoban olacak. m  7lg Ben iyi çobaným. Benimkileri tanýrým. Baba beni tanýdýðý, ben de Baba'yý tanýdýðým gibi, benimkiler de beni tanýr. Ben koyunlarýmýn uðruna canýmý veririm.Lk Adam kaçar. Çünkü ücretlidir ve koyunlar için kaygý duymaz.j3 Koyunlarýn çobaný ve sahibi olmayan ücretli adam, kurdun geldiðini görünce koyunlarý býrakýp kaçar. Kurt da onlarý kapar ve daðýtýr.Ki Ben iyi çobaným. Ýyi çoban koyunlarý uðruna canýný verir.h Hýrsýz ancak çalýp öldürmek ve yok etmek için gelir. Bense insanlar yaþama, bol yaþama sahip olsunlar diye geldim.pgY Kapý Ben'im. Bir kimse benim aracýlýðýmla içeri girerse kurtulur. Girer, çýkar ve otlak bulur.]f3 Benden önce gelenlerin hepsi hýrsýz ve hayduttu, ama koyunlar onlarý dinlemedi.ce? Bunun için Ýsa yine, 'Size doðrusunu söyleyeyim' dedi, 'Ben koyunlarýn kapýsýyým.Td! Ýsa onlara bu örneði anlattýysa da, ne demek istediðini anlamadýlar.mcS Bir yabancýnýn peþinden gitmezler, ondan kaçarlar. Çünkü yabancýlarýn sesini tanýmazlar.'b Kendi koyunlarýnýn hepsini dýþarý çýkarýnca önlerinden gider, koyunlar da onu izler. Çünkü onun sesini tanýrlar.&aE Kapýyý bekleyen ona kapýyý açar. Koyunlar çobanýn sesini iþitirler, o da kendi koyunlarýný adlarýyla çaðýrýr ve onlarý dýþarý götürür.5`e Kapýdan giren ise koyunlarýn çobanýdýr.z_ o 'Size doðrusunu söyleyeyim, koyun aðýlýna kapýdan girmeyip baþka yoldan giren kiþi hýrsýz ve hayduttur.^} )Ýsa, 'Kör olsaydýnýz günahýnýz olmazdý' dedi, 'Ama þimdi, dediðiniz için günahýnýz duruyor.'q][ (O'nun yanýnda bulunan bazý Ferisiler bu sözleri iþitince, 'Yoksa biz de mi körüz?' diye sordular.u\c 'Ýsa, 'Görmeyenler görsün, görenler kör olsun diye yargýçlýk etmek üzere bu dünyaya geldim' dedi.?[y &Adam, 'Rab, iman ediyorum!' diyerek Ýsa'ya tapýndý.DZ %Ýsa, 'O'nu gördün. Þimdi seninle konuþan O'dur' dedi.XY) $Adam þu yanýtý verdi: 'Efendim, O kimdir? Söyle de kendisine iman edeyim.'mXS #Ýsa adamý kovduklarýný duydu. Onu bularak, 'Sen Ýnsanoðlu'na* iman ediyor musun?' diye sordu.Wy "Onlar buna karþýlýk, 'Tamamen günah içinde doðdun, sen mi bize ders vereceksin?' diyerek onu dýþarý attýlar.AV} !Bu adam Tanrý'dan olmasaydý, hiçbir þey yapamazdý.'nUU Dünya var olalý, bir kimsenin doðuþtan kör olan birinin gözlerini açtýðý duyulmamýþtýr.T Tanrý'nýn, günahkârlarý dinlemediðini biliriz. Ama Tanrý, kendisine tapan ve isteðini yerine getiren kiþiyi dinler.S Adam onlara þu karþýlýðý verdi: 'Þaþýlacak þey! O'nun nereden geldiðini bilmiyorsunuz, ama gözlerimi O açtý.fRE Tanrý'nýn Musa'yla konuþtuðunu biliyoruz. Ama bu adamýn nereden geldiðini bilmiyoruz.'_Q7 Adama söverek, 'O'nun öðrencisi sensin!' dediler. 'Biz Musa'nýn öðrencileriyiz."P= Onlara, 'Size demin söyledim, ama dinlemediniz' dedi. 'Niçin yeniden iþitmek istiyorsunuz? Yoksa siz de mi O'nun öðrencileri olmak niyetindesiniz?'KO O zaman ona, 'Sana ne yaptý? Gözlerini nasýl açtý?' dediler. N O da þöyle yanýt verdi: 'O'nun günahkâr olup olmadýðýný bilmiyorum. Bildiðim bir þey var, kördüm, þimdi görüyorum.'M5 Eskiden kör olan adamý ikinci kez çaðýrýp, 'Tanrý hakký için doðruyu söyle'*fx* dediler, 'Biz bu adamýn günahkâr olduðunu biliyoruz.'ZL- Bundan dolayý adamýn annesiyle babasý, 'Ergin yaþtadýr, ona sorun' dediler.JK  Yahudi yetkililerden korktuklarý için böyle konuþtular. Çünkü yetkililer, Ýsa'nýn Mesih* olduðunu açýkça söyleyeni havra dýþý etmek için aralarýnda sözbirliði etmiþlerdi.J# Ama þimdi nasýl gördüðünü, gözlerini kimin açtýðýný bilmiyoruz, ona sorun. Ergin yaþtadýr, kendisi için kendisi konuþsun.'Iw Adamýn annesiyle babasý þu karþýlýðý verdiler: 'Bunun bizim oðlumuz olduðunu ve kör doðduðunu biliyoruz.hHI Onlara, 'Kör doðdu dediðiniz oðlunuz bu mu? Peki, þimdi nasýl görüyor?' diye sordular.%GC Yahudi yetkililer, gözleri açýlan adamýn annesiyle babasýný çaðýrmadan onun daha önce kör olduðuna ve gözlerinin açýldýðýna inanmadýlar.xFi Eskiden kör olan adama yine sordular: 'Senin gözlerini açtýðýna göre, O'nun hakkýnda sen ne diyorsun?'Ey Bunun üzerine Ferisiler'in bazýlarý, 'Bu adam Tanrý'dan deðildir' dediler. 'Çünkü Þabat Günü'nü tutmuyor.'$DA Bu nedenle Ferisiler de adama gözlerinin nasýl açýldýðýný sordular. O da, 'Ýsa gözlerime çamur sürdü, yýkandým ve þimdi görüyorum' dedi.YC+ Ýsa'nýn çamur yapýp adamýn gözlerini açtýðý gün Þabat Günü'ydü*.GB Eskiden kör olan adamý Ferisiler'in* yanýna götürdüler.(AK Ona, 'Nerede O?' diye sordular.2@] O da þöyle yanýt verdi: 'Ýsa adýndaki adam çamur yapýp gözlerime sürdü ve bana, <Þiloah'a git, yýkan> dedi. Ben de gidip yýkandým ve gözlerim açýldý.'??y 'Öyleyse, gözlerin nasýl açýldý?' diye sordular.K> Kimi, 'Evet, odur' dedi, kimi de 'Hayýr, ama ona benziyor' dedi.j=M Komþularý ve onu daha önce dilenirken görenler, 'Oturup dilenen adam deðil mi bu?' dediler._<7 Adama, 'Git, Þiloah Havuzu'nda yýkan' dedi. Þiloah, gönderilmiþ anlamýna gelir.{;o Bu sözleri söyledikten sonra yere tükürdü, tükürükle çamur yaptý ve çamuru adamýn gözlerine sürdü.A:} Dünyada olduðum sürece dünyanýn ýþýðý Ben'im.'s9_ Beni gönderenin iþlerini vakit daha gündüzken yapmalýyýz. Gece geliyor, o zaman kimse çalýþamaz.8' Ýsa þu yanýtý verdi: 'Ne kendisi, ne de annesi babasý günah iþledi. Tanrý'nýn iþleri onun yaþamýnda görülsün diye kör doðdu. 7 Öðrencileri Ýsa'ya, 'Rabbî*, kim günah iþledi de bu adam kör doðdu? Kendisi mi, yoksa annesi babasý mý?' diye sordular.=6 w Ýsa yolda giderken doðuþtan kör bir adam gördü.e5C;O zaman Ýsa'yý taþlamak için yerden taþ aldýlar, ama O gizlenip tapýnaktan çýktý.X4):Ýsa, 'Size doðrusunu söyleyeyim, Ýbrahim doðmadan önce ben varým' dedi.b3=9Yahudiler, 'Sen daha elli yaþýnda bile deðilsin. Ýbrahim'i de mi gördün?' dediler.a2;8Babanýz Ýbrahim günümü göreceði için sevinçle coþmuþtu. Gördü ve sevindi.'#1?7Siz O'nu tanýmýyorsunuz, ama ben tanýyorum. O'nu tanýmadýðýmý söylersem, sizin gibi yalancý olurum. Ama ben O'nu tanýyor ve sözüne uyuyorum. 096Ýsa þu karþýlýðý verdi: 'Eðer ben kendimi yüceltirsem, yüceliðim hiçtir. Beni yücelten, diye çaðýrdýðýnýz Babam'dýr.z/m5Yoksa sen babamýz Ýbrahim'den üstün müsün? O öldü, peygamberler de öldü. Sen kendini kim sanýyorsun?'B.}4Yahudiler, 'Seni cin çarptýðýný þimdi anlýyoruz' dediler. 'Ýbrahim öldü, peygamberler de öldü. Oysa sen, diyorsun.`-93Size doðrusunu söyleyeyim, bir kimse sözüme uyarsa, ölümü asla görmeyecektir.'[,/2Ben kendimi yüceltmek istemiyorum, ama bunu isteyen ve yargýlayan biri vardýr.o+W1Ýsa, 'Beni cin çarpmadý' dedi. 'Ben Babam'ý onurlandýrýyorum, ama siz beni aþaðýlýyorsunuz.*w0Yahudiler O'na þu karþýlýðý verdiler: ' demekte haklý deðil miyiz?'w)g/Tanrý'dan olan, Tanrý'nýn sözlerini dinler. Ýþte siz Tanrý'dan olmadýðýnýz için dinlemiyorsunuz.'t(a.Hanginiz bana günahlý olduðumu kanýtlayabilir? Gerçeði söylüyorsam, niçin bana iman etmiyorsunuz?T'!-Ama ben gerçeði söylüyorum. Ýþte bunun için bana iman etmiyorsunuz. &,Siz babanýz Ýblis'tensiniz ve babanýzýn arzularýný yerine getirmek istiyorsunuz. O baþlangýçtan beri katildi. Gerçeðe baðlý kalmadý. Çünkü onda gerçek yoktur. Yalan söylemesi doðaldýr*fx*. Çünkü o yalancýdýr ve yalanýn babasýdýr.f%E+Söylediklerimi neden anlamýyorsunuz? Benim sözümü dinlemeye dayanamýyorsunuz da ondan.$%*Ýsa, 'Tanrý Babanýz olsaydý, beni severdiniz' dedi. 'Çünkü ben Tanrý'dan çýkýp geldim. Kendiliðimden gelmedim, beni O gönderdi.8#k)Siz babanýzýn yaptýklarýný yapýyorsunuz.'"w('Ama þimdi beni -Tanrý'dan iþittiði gerçeði sizlere bildireni- öldürmek istiyorsunuz. Ýbrahim bunu yapmadý.A!}''Bizim babamýz Ýbrahim'dir' diye karþýlýk verdiler.q [&Ben Babam'ýn yanýnda gördüklerimi söylüyorum, siz de babanýzdan iþittiklerinizi yapýyorsunuz.'%Ýbrahim'in soyundan olduðunuzu biliyorum. Yine de beni öldürmek istiyorsunuz. Çünkü yüreðinizde sözüme yer vermiyorsunuz.Q$Bunun için, Oðul sizi özgür kýlarsa, gerçekten özgür olursunuz.[/#'Köle ev halkýnýn sürekli bir üyesi deðildir, ama oðul sürekli üyesidir.`9"Ýsa, 'Size doðrusunu söyleyeyim, günah iþleyen herkes günahýn kölesidir' dedi.$A!'Biz Ýbrahim'in soyundanýz' diye karþýlýk verdiler, 'Hiçbir zaman kimseye kölelik etmedik. Nasýl oluyor da sen, <Özgür olacaksýnýz> diyorsun?'   FÝsa kendisine iman etmiþ olan Yahudiler'e, 'Eðer benim sözüme baðlý kalýrsanýz, gerçekten öðrencilerim olursunuz. Gerçeði bileceksiniz ve gerçek sizi özgür kýlacak' dedi.9mBu sözler üzerine birçoklarý O'na iman etti.ucBeni gönderen benimledir, O beni yalnýz býrakmadý. Çünkü ben her zaman O'nu hoþnut edeni yaparým.'fEBu nedenle Ýsa þöyle dedi: 'Ýnsanoðlu'nu* yukarý kaldýrdýðýnýz zaman benim O olduðumu, kendiliðimden hiçbir þey yapmadýðýmý, ama týpký Baba'nýn bana öðrettiði gibi konuþtuðumu anlayacaksýnýz.EÝsa'nýn kendilerine Baba'dan söz ettiðini anlamadýlar.1'Sizinle ilgili söyleyecek ve sizleri yargýlayacak çok þeyim var. Beni gönderen gerçektir. Ben O'ndan iþittiklerimi dünyaya bildiriyorum.'+QO'na, 'Sen kimsin?' diye sordular.#?Ýþte bu nedenle size, dedim. Benim O olduðuma*fx* iman etmezseniz, günahlarýnýzýn içinde öleceksiniz.'}sÝsa onlara, 'Siz aþaðýdansýnýz, ben yukarýdaným' dedi. 'Siz bu dünyadansýnýz, ben bu dünyadan deðilim.{Yahudi yetkililer, 'Yoksa kendini mi öldürecek?' dediler. 'Çünkü, diyor.''Ýsa yine onlara, 'Ben gidiyorum. Beni arayacaksýnýz ve günahýnýzýn içinde öleceksiniz. Benim gideceðim yere siz gelemezsiniz' dedi.Ýsa bu sözleri tapýnakta öðretirken, baðýþ toplanan yerde söyledi. Kimse O'nu yakalamadý. Çünkü saati henüz gelmemiþti.5 eO zaman O'na, 'Baban nerede?' diye sordular.q [Kendim için tanýklýk eden bir ben varým, bir de beni gönderen Baba benim için tanýklýk ediyor.'X )Yasanýzda da, <Ýki kiþinin tanýklýðý geçerlidir> diye yazýlmýþtýr. Yargýlasam bile benim yargým doðrudur. Çünkü ben yalnýz deðilim, ben ve beni gönderen Baba, birlikte yargýlarýz.I  Siz insan gözüyle yargýlýyorsunuz. Ben kimseyi yargýlamam.kOÝsa onlara þu karþýlýðý verdi: 'Kendim için tanýklýk etsem bile tanýklýðým geçerlidir. Çünkü nereden geldiðimi ve nereye gideceðimi biliyorum. Oysa siz nereden geldiðimi, nereye gideceðimi bilmiyorsunuz.eC Ferisiler, 'Sen kendin için tanýklýk ediyorsun, tanýklýðýn geçerli deðil' dediler.$A Ýsa yine halka seslenip þöyle dedi: 'Ben dünyanýn ýþýðýyým. Benim ardýmdan gelen, asla karanlýkta yürümez, yaþam ýþýðýna sahip olur.'*O Kadýn, 'Hiçbiri, Efendim' dedi.b= Ýsa doðrulup ona, 'Kadýn, nerede onlar? Hiçbiri seni yargýlamadý mý?' diye sordu.!; Bunu iþittikleri zaman, baþta yaþlýlar olmak üzere, birer birer dýþarý çýkýp Ýsa'yý yalnýz býraktýlar. Kadýn ise orta yerde duruyordu.8kSonra yine eðildi, topraða yazmaya baþladý.{oDurmadan ayný soruyu sormalarý üzerine doðruldu ve, 'Ýçinizde kim günahsýzsa, ilk taþý o atsýn!' dedi.r]Bunlarý Ýsa'yý denemek amacýyla söylüyorlardý; O'nu suçlayabilmek için bir neden arýyorlardý.Z-'Musa, Yasa'da bize böyle kadýnlarýn taþlanmasýný buyurdu, sen ne dersin?' ~ >}uDin bilginleri* ve Ferisiler*, zina ederken yakalanmýþ bir kadýn getirdiler. Kadýný orta yere çýkararak Ýsa'ya, 'Öðretmen, bu kadýn tam zina ederken yakalandý' dediler.| Ertesi sabah erkenden yine tapýnaða döndü. Bütün halk O'nun yanýna geliyordu. O da oturup onlara öðretmeye baþladý.({ MÝsa ise Zeytin Daðý'na gitti.)zM5Bundan sonra herkes evine gitti.{yo4Ona, 'Yoksa sen de mi Celile'densin?' diye karþýlýk verdiler. 'Araþtýr, bak, Celile'den peygamber çýkmaz.' x 36we2Ýçlerinden biri, daha önce Ýsa'ya gelen Nikodim, onlara þöyle dedi: 'Yasamýza göre, bir adamý dinlemeden, ne yaptýðýný öðrenmeden onu yargýlamak doðru mu?'6vg1Kutsal Yasa'yý bilmeyen bu halk lanetlidir.'Hu 0'Önderlerden ya da Ferisiler'den O'na iman eden oldu mu hiç? denmemiþ midir?'3na)Bazýlarý da, 'Bu Mesih'tir' diyorlardý.gmG(Halktan bazýlarý bu sözleri iþitince, 'Gerçekten beklediðimiz peygamber budur' dediler.l''Bunu, kendisine iman edenlerin alacaðý Ruh'la ilgili olarak söylüyordu. Ruh henüz verilmemiþti. Çünkü Ýsa henüz yüceltilmemiþti.fkE&Kutsal Yazý'da dendiði gibi, bana iman edenin ' j %Bayramýn son ve en önemli günü Ýsa ayaða kalktý, yüksek sesle þöyle dedi: 'Bir kimse susamýþsa bana gelsin, içsin.}is$ diyor. Ne demek istiyor?'?hw#Bunun üzerine Yahudiler birbirlerine, 'Bu adam nereye gidecek de biz O'nu bulamayacaðýz?' dediler. 'Yoksa Grekler* arasýnda daðýlmýþ olanlara gidip Grekler'e mi öðretecek?cg?"Beni arayacaksýnýz ama bulamayacaksýnýz. Ve benim bulunduðum yere siz gelemezsiniz.'Zf-!Ýsa, 'Kýsa bir süre daha sizinleyim' dedi, 'Sonra beni gönderene gideceðim.e1 Ferisiler* halkýn Ýsa hakkýnda böyle fýsýldaþtýðýný duydular. Baþkâhinler ve Ferisiler O'nu yakalamak için görevliler gönderdiler.dHalktan birçok kiþi ise O'na iman etti. 'Mesih gelince, bunun yaptýklarýndan daha mý çok mucize yapacak?' diyorlardý.wcgBunun üzerine O'nu yakalamak istediler, ama kimse O'na el sürmedi. Çünkü O'nun saati henüz gelmemiþti.Hb Ben O'nu tanýrým. Çünkü ben O'ndaným, beni O gönderdi.'\a1O sýrada tapýnakta öðreten Ýsa yüksek sesle þöyle dedi: 'Hem beni tanýyorsunuz, hem de nereden olduðumu biliyorsunuz! Ben kendiliðimden gelmedim. Beni gönderen gerçektir. O'nu siz tanýmýyorsunuz.`yAma biz bu adamýn nereden geldiðini biliyoruz. Oysa Mesih geldiði zaman O'nun nereden geldiðini kimse bilmeyecek.'_'Bakýn, açýkça konuþuyor, O'na bir þey demiyorlar. Yoksa önderler O'nun Mesih* olduðunu gerçekten kabul ettiler mi?a^;Yeruþalimliler'in bazýlarý, 'Öldürmek istedikleri adam bu deðil mi?' diyorlardý.J] Dýþ görünüþe göre yargýlamayýn, yargýnýz adil olsun.'#\?Musa'nýn Yasasý bozulmasýn diye Þabat Günü biri sünnet ediliyor da, Þabat Günü bir adamý tamamen iyileþtirdim diye bana neden kýzýyorsunuz?['Musa size sünneti buyurduðu için -aslýnda bu, Musa'dan deðil, atalarýnýzdan kalmadýr- Þabat Günü* birini sünnet edersiniz._Z7Ýsa, 'Ben bir mucize*fx* yaptým, hepiniz þaþkýna döndünüz' diye yanýt verdi.QYKalabalýk, 'Cin çarpmýþ seni!' dedi. 'Seni öldürmek isteyen kim?'XMusa size Kutsal Yasa'yý vermedi mi? Yine de hiçbiriniz Yasa'yý yerine getirmiyor. Neden beni öldürmek istiyorsunuz?'WKendiliðinden konuþan kendini yüceltmek ister, ama kendisini göndereni yüceltmek isteyen doðrudur ve O'nda haksýzlýk yoktur.&VE'Eðer bir kimse Tanrý'nýn isteðini yerine getirmek istiyorsa, bu öðretinin Tanrý'dan mý olduðunu, yoksa kendiliðimden mi konuþtuðumu bilecektir.bU=Ýsa onlara, 'Benim öðretim benim deðil, beni gönderenindir' diye karþýlýk verdi.~TuYahudiler þaþýrdýlar. 'Bu adam hiç öðrenim görmediði halde, nasýl bu kadar bilgili olabilir*fx*?' dediler.US#Bayramýn yarýsý geçmiþti. Ýsa tapýnaða gidip öðretmeye baþladý.hRI Bununla birlikte yetkililerden korktuklarý için, hiç kimse O'ndan açýkça söz etmiyordu.3Q_ Kalabalýk arasýnda O'nunla ilgili bir sürü laf fýsýldanýyordu. Bazýlarý, 'Ýyi adamdýr', bazýlarý da, 'Hayýr, tam tersine, halký saptýrýyor' diyorlardý.\P1 Yahudi yetkililer O'nu bayram sýrasýnda arýyor, 'O nerede?' diye soruyorlardý.~Ou Ne var ki, kardeþleri bayramý kutlamaya gidince, kendisi de gitti. Ancak açýktan açýða deðil, gizlice gitti.5Ne Ýsa bu sözleri söyleyip Celile'de kaldý.oMWSiz bu bayramý kutlamaya gidin. Ben þimdilik gitmeyeceðim. Çünkü benim zamaným daha dolmadý.'LyDünya sizden nefret edemez, ama benden nefret ediyor. Çünkü yaptýklarýnýn kötü olduðuna tanýklýk ediyorum.`K9Ýsa onlara, 'Benim zamaným daha gelmedi' dedi, 'Oysa sizin için zaman hep uygundur.2J_Kardeþleri bile O'na iman etmiyorlardý.I%Çünkü kendini açýkça tanýtmak isteyen bir kimse yaptýklarýný gizlemez. Mademki bu þeyleri yapýyorsun, kendini dünyaya göster!'HBu nedenle Ýsa'nýn kardeþleri O'na, 'Buradan ayrýl, Yahudiye'ye git' dediler, 'Öðrencilerin de yaptýðýn iþleri görsünler.8GkYahudiler'in Çardak Bayramý* yaklaþmýþtý.F )Bundan sonra Ýsa Celile'de dolaþmaya baþladý. Yahudi yetkililer O'nu öldürmeyi amaçladýklarý için Yahudiye'de dolaþmak istemiyordu.EGSimun Ýskariot'un oðlu Yahuda'dan söz ediyordu. Çünkü Yahuda Onikiler'den biri olduðu halde Ýsa'ya ihanet edecekti.D{FÝsa onlara þu karþýlýðý verdi: 'Siz Onikiler'i seçen ben deðil miyim? Buna karþýn içinizden biri iblistir.'GCEÝman ediyor ve biliyoruz ki, sen Tanrý'nýn Kutsalý'sýn.'fBEDSimun Petrus þu yanýtý verdi: 'Rab, biz kime gidelim? Sonsuz yaþamýn sözleri sendedir.SACÝsa o zaman Onikiler'e*, 'Siz de mi ayrýlmak istiyorsunuz?' diye sordu.f@EBBunun üzerine öðrencilerinin birçoðu geri döndüler, artýk O'nunla dolaþmaz oldular.k?OA'Sizlere, *fx* dememin nedeni budur' dedi.>@Yine de aranýzda iman etmeyenler var.' Ýsa iman etmeyenlerin ve kendisine ihanet edecek kiþinin kim olduðunu baþtan beri biliyordu.k=O?Yaþam veren Ruh'tur. Beden bir yarar saðlamaz. Sizlere söylediðim sözler ruhtur, yaþamdýr.W<'>'Ya Ýnsanoðlu'nun* önceden bulunduðu yere yükseldiðini görürseniz...?g;G=Öðrencilerinin buna karþý söylendiðini anlayan Ýsa, 'Bu sizi þaþýrtýyor mu?' dedi.h:I<Öðrencilerinin birçoðu bunu iþitince, 'Bu söz çok çetin, kim kabul edebilir?' dediler.G9;Ýsa bu sözleri Kefarnahum'da havrada öðretirken söyledi."8=:Ýþte gökten inmiþ olan ekmek budur. Atalarýnýzýn yedikleri man gibi deðildir. Atalarýnýz öldüler. Oysa bu ekmeði yiyen sonsuza dek yaþar.'7!9Yaþayan Baba beni gönderdiði ve ben Baba'nýn aracýlýðýyla yaþadýðým gibi, bedenimi yiyen de benim aracýlýðýmla yaþayacak.A6}8Bedenimi yiyip kanýmý içen bende yaþar, ben de onda.F57Çünkü bedenim gerçek yiyecek, kaným gerçek içecektir.i4K6Bedenimi yiyenin, kanýmý içenin sonsuz yaþamý vardýr ve ben onu son günde dirilteceðim. 3 5Ýsa onlara þöyle dedi: 'Size doðrusunu söyleyeyim, Ýnsanoðlu'nun bedenini yiyip kanýný içmedikçe, sizde yaþam olmaz. 24Bunun üzerine Yahudiler, 'Bu adam yememiz için bedenini bize nasýl verebilir?' diyerek birbirleriyle çekiþmeye baþladýlar.133Gökten inmiþ olan diri ekmek Ben'im. Bu ekmekten yiyen sonsuza dek yaþayacak. Dünyanýn yaþamý uðruna vereceðim ekmek de benim bedenimdir.'F02Gökten inen öyle bir ekmek var ki, ondan yiyen ölmeyecek.=/u1Atalarýnýz çölde man yediler, yine de öldüler..90Yaþam ekmeði Ben'im.K-/Size doðrusunu söyleyeyim, iman edenin sonsuz yaþamý vardýr.q,[.Bu, bir kimsenin Baba'yý gördüðü anlamýna gelmez. Baba'yý sadece Tanrý'dan gelen görmüþtür.+3-Peygamberlerin yazdýðý gibi, Baba'yý iþiten ve O'ndan öðrenen herkes bana gelir.|*q,'Beni gönderen Baba bir kimseyi bana çekmedikçe, o kimse bana gelemez. Bana geleni de son günde dirilteceðim.-)U+Ýsa, 'Aranýzda söylenmeyin' dedi.(*'Yusuf oðlu Ýsa deðil mi bu?' diyorlardý. 'Annesini de, babasýný da tanýyoruz. Þimdi nasýl oluyor da, diyor?'k'O)'Gökten inmiþ olan ekmek Ben'im' dediði için Yahudiler O'na karþý söylenmeye baþladýlar.&5(Çünkü Babam'ýn isteði, Oðul'u gören ve O'na iman eden herkesin sonsuz yaþama kavuþmasýdýr. Ben de böylelerini son günde dirilteceðim.'m%S'Beni gönderenin isteði, bana verdiklerinden hiçbirini yitirmemem, son gün hepsini diriltmemdir.j$M&Çünkü kendi isteðimi deðil, beni gönderenin isteðini yerine getirmek için gökten indim.U##%Baba'nýn bana verdiklerinin hepsi bana gelecek ve bana geleni asla kovmam.P"$'Ama ben size dedim ki, m!S#Ýsa, 'Yaþam ekmeði Ben'im. Bana gelen asla acýkmaz, bana iman eden hiçbir zaman susamaz' dedi.K "Onlar da, 'Efendimiz, bizlere her zaman bu ekmeði ver!' dediler.R!Çünkü Tanrý'nýn ekmeði, gökten inen ve dünyaya yaþam verendir.'   Ýsa onlara dedi ki, 'Size doðrusunu söyleyeyim, gökten ekmeði size Musa vermedi, gökten size gerçek ekmeði Babam verir.ve'Atalarýmýz çölde man* yediler. Yazýlmýþ olduðu gibi, '~uBunun üzerine, 'Görüp sana iman etmemiz için nasýl bir belirti gerçekleþtireceksin? Ne yapacaksýn?' dediler.`9Ýsa, 'Tanrý'nýn iþi O'nun gönderdiði kiþiye iman etmenizdir' diye yanýt verdi.`9Onlar da þunu sordular: 'Tanrý'nýn istediði iþleri yapmak için ne yapmalýyýz?'6eGeçici yiyecek için deðil, sonsuz yaþam boyunca kalýcý yiyecek için çalýþýn. Bunu size Ýnsanoðlu* verecek. Çünkü Baba Tanrý O'na bu onayý vermiþtir*fx*.'.UÝsa þöyle yanýt verdi: 'Size doðrusunu söyleyeyim, doðaüstü belirtiler gördüðünüz için deðil, ekmeklerden yiyip doyduðunuz için beni arýyorsunuz.  l ~]}}||@{{[zVzIyy'xxww)vuu+uttssrriqqLppoofnnjn mmll8kk jjoj$ii|ihgg:ffxeddd0ccbbba``e__^]]] \\=[[ZZlYYXXX1WWAVVUpUTTZSSfRRQQQPOO{ONN[MMpLLtL;KKkJJII=HH(GGGFF%FEEPDDJCC7BBAAQ@@0?>>>8==W< dememi mi tartýþýyorsunuz?deAOnun için, 'Bu dediði nedir? Söylediklerini anlamýyoruz' deyip durdular.cd?Öðrencilerinden bazýlarý birbirlerine, 'Ne demek istiyor?' diye sordular. ' diyor. Ayrýca, <Çünkü Baba'ya gidiyorum> diyor.'fcE'Kýsa süre sonra beni artýk görmeyeceksiniz; yine kýsa süre sonra beni göreceksiniz.'dbABaba'nýn nesi varsa benimdir. dememin nedeni budur.KaO beni yüceltecek. Çünkü benim olandan alýp size bildirecek.I`  Ne var ki O, yani Gerçeðin Ruhu gelince, sizi tüm gerçeðe yöneltecek. Çünkü kendiliðinden konuþmayacak, yalnýz duyduklarýný söyleyecek ve gelecekte olacaklarý size bildirecek.T_! 'Size daha çok söyleyeceklerim var, ama þimdi bunlara dayanamazsýnýz.X^) yargý konusunda, çünkü bu dünyanýn egemeni*fx* yargýlanmýþ bulunuyor.X]) doðruluk konusunda, çünkü Baba'ya gidiyorum, artýk beni görmeyeceksiniz;7\i Günah konusunda, çünkü bana iman etmezler;l[QO gelince günah, doðruluk ve gelecek yargý konusunda dünyayý suçlu olduðuna ikna edecektir:Z%Size gerçeði söylüyorum, benim gidiþim sizin yararýnýzadýr. Gitmezsem, Yardýmcý* size gelmez. Ama gidersem, O'nu size gönderirim.DYAma bunlarý söylediðim için yüreðiniz kederle doldu.X{'Þimdiyse beni gönderenin yanýna gidiyorum. Ne var ki, içinizden hiçbiri bana, diye sormuyor.@WyBunlarý size þimdiden bildiriyorum. Öyle ki, saati gelince bunlarý size söylediðimi hatýrlayasýnýz. Baþlangýçta bunlarý size söylemedim. Çünkü sizinle birlikteydim.'GVBunlarý, Baba'yý ve beni tanýmadýklarý için yapacaklar.U}Sizi havra dýþý edecekler. Evet, öyle bir saat geliyor ki, sizi öldüren herkes Tanrý'ya hizmet ettiðini sanacak.AT 'Bunlarý size, sendeleyip düþmeyesiniz diye söyledim.]S3Siz de tanýklýk edeceksiniz. Çünkü baþlangýçtan beri benimle birliktesiniz.R}'Baba'dan size göndereceðim Yardýmcý*, yani Baba'dan çýkan Gerçeðin Ruhu geldiði zaman, bana tanýklýk edecek.eQCBu, yasalarýnda yazýlý, sözü yerine gelsin diye oldu.KPBaþka hiç kimsenin yapmadýðý iþleri onlarýn arasýnda yapmamýþ olsaydým, günahlarý olmazdý. Þimdiyse yaptýklarýmý gördükleri halde hem benden hem de Babam'dan nefret ettiler.6OgBenden nefret eden, Babam'dan da nefret eder.N{Eðer gelmemiþ ve onlara söylememiþ olsaydým, günahlarý olmazdý; ama þimdi günahlarý için özürleri yoktur.lMQBütün bunlarý size benim adýmdan ötürü yapacaklar. Çünkü beni göndereni tanýmýyorlar.5LcSize söylediðim sözü hatýrlayýn: Bana zulmettilerse, size de zulmedecekler. Benim sözüme uydularsa, sizinkine de uyacaklar..KUDünyadan olsaydýnýz, dünya kendisine ait olaný severdi. Ne var ki, dünyanýn deðilsiniz; ben sizi dünyadan seçtim. Bunun için dünya sizden nefret ediyor.ZJ-'Dünya sizden nefret ederse, sizden önce benden nefret etmiþ olduðunu bilin.9ImSize þu buyruðu veriyorum: Birbirinizi sevin!'6HeSiz beni seçmediniz, ben sizi seçtim. Gidip meyve veresiniz, meyveniz de kalýcý olsun diye sizi ben atadým. Öyle ki, benim adýmla Baba'dan ne dilerseniz size versin.!G;Artýk size kul demiyorum. Çünkü kul efendisinin ne yaptýðýný bilmez. Size dost dedim. Çünkü Babam'dan bütün iþittiklerimi size bildirdim.HF Size buyurduklarýmý yaparsanýz, benim dostlarým olursunuz.gEG Hiç kimsede, insanýn, dostlarý uðruna canýný vermesinden daha büyük bir sevgi yoktur.HD  Benim buyruðum þudur: Sizi sevdiðim gibi birbirinizi sevin.XC) Bunlarý size, sevincim sizde olsun ve sevinciniz tamamlansýn diye söyledim.)BK Eðer buyruklarýmý yerine getirirseniz sevgimde kalýrsýnýz, týpký benim de Babam'ýn buyruklarýný yerine getirdiðim ve sevgisinde kaldýðým gibi...SA 'Baba'nýn beni sevdiði gibi, ben de sizi sevdim. Benim sevgimde kalýn.X@)Babam çok meyve vermenizle yüceltilir. Böylelikle öðrencilerim olursunuz.i?KEðer bende kalýrsanýz ve sözlerim sizde kalýrsa, ne isterseniz dileyin, size verilecektir.x>iBir kimse bende kalmazsa, çubuk gibi dýþarý atýlýr ve kurur. Böylelerini toplar, ateþe atýp yakarlar.=#Ben asmayým, siz çubuklarsýnýz. Bende kalan ve benim kendisinde kaldýðým kiþi çok meyve verir. Bensiz hiçbir þey yapamazsýnýz.<3Bende kalýn, ben de sizde kalayým. Çubuk asmada kalmazsa kendiliðinden meyve veremez. Bunun gibi, siz de bende kalmazsanýz meyve veremezsiniz.;;qSize söylediðim sözle siz þimdiden temizsiniz.:Bende meyve vermeyen her çubuðu kesip atar, meyve veren her çubuðu ise daha çok meyve versin diye budayýp temizler.39 c'Ben gerçek asmayým ve Babam baðcýdýr.!8;Ama dünyanýn, Baba'yý sevdiðimi ve Baba'nýn bana buyurduðu her þeyi yerine getirdiðimi anlamasýný istiyorum. Haydi kalkýn, buradan gidelim.'7Artýk sizinle uzun uzun konuþmayacaðým. Çünkü bu dünyanýn egemeni*fx* geliyor. Onun benim üzerimde hiçbir yetkisi yoktur.p6YBunlarý size þimdiden, her þey olup bitmeden önce söyledim. Öyle ki, bunlar olunca inanasýnýz.(5ISize, dediðimi iþittiniz. Beni sevseydiniz, Baba'ya gideceðim için sevinirdiniz. Çünkü Baba benden üstündür.45Size esenlik býrakýyorum, size kendi esenliðimi veriyorum. Ben size dünyanýn verdiði gibi vermiyorum. Yüreðiniz sýkýlmasýn ve korkmasýn.3Ama Baba'nýn benim adýmla göndereceði Yardýmcý, Kutsal Ruh, size her þeyi öðretecek, bütün söylediklerimi size hatýrlatacak.92m'Ben daha aranýzdayken size bunlarý söyledim.j1MBeni sevmeyen, sözlerime uymaz. Ýþittiðiniz söz benim deðil, beni gönderen Baba'nýndýr.0 Ýsa ona þu karþýlýðý verdi: 'Beni seven sözüme uyar, Babam da onu sever. Biz de ona gelir, onunla birlikte yaþarýz./{Yahuda -Ýskariot deðil- O'na, 'Ya Rab, nasýl olur da kendini dünyaya göstermeyip bize göstereceksin?' diye sordu.%.CKim buyruklarýmý bilir ve yerine getirirse, iþte beni seven odur. Beni seveni Babam da sevecektir. Ben de onu seveceðim ve kendimi ona göstereceðim.'X-)O gün anlayacaksýnýz ki, ben Babam'dayým, siz bendesiniz, ben de sizdeyim.,yAz sonra dünya artýk beni görmeyecek, ama siz beni göreceksiniz. Ben yaþadýðým için siz de yaþayacaksýnýz.?+ySizi öksüz býrakmayacaðým, size geri döneceðim. * )1Ben de Baba'dan dileyeceðim. O sonsuza dek sizinle birlikte olsun diye size baþka bir Yardýmcý*, Gerçeðin Ruhu'nu verecek. Dünya O'nu kabul edemez. Çünkü O'nu ne görür, ne de tanýr. Siz O'nu tanýyorsunuz. Çünkü O aranýzda yaþýyor ve içinizde olacaktýr.A(}'Beni seviyorsanýz, buyruklarýmý yerine getirirsiniz.9'mBenim adýmla benden ne dilerseniz yapacaðým.'\&1 Baba Oðul'da yüceltilsin diye, benim adýmla dilediðiniz her þeyi yapacaðým."%= Size doðrusunu söyleyeyim, benim yaptýðým iþleri, bana iman eden de yapacak; hatta daha büyüklerini yapacaktýr. Çünkü ben Baba'ya gidiyorum.j$M Bana iman edin; ben Baba'dayým, Baba da bendedir. Hiç deðilse bu iþlerden dolayý iman edin.2#] Benim Baba'da, Baba'nýn da bende olduðuna inanmýyor musun? Size söylediðim sözleri kendiliðimden söylemiyorum, ama bende yaþayan Baba kendi iþlerini yapýyor.;"o Ýsa, 'Filipus' dedi, 'Bunca zamandýr sizinle birlikteyim. Beni daha tanýmadýn mý? Beni görmüþ olan, Baba'yý görmüþtür. Sen nasýl, diyorsun?G!Filipus, 'Ya Rab, bize Baba'yý göster, bu bize yeter' dedi.h IBeni tanýsaydýnýz, Babam'ý da tanýrdýnýz. Artýk O'nu tanýyorsunuz, O'nu gördünüz.'jMÝsa, 'Yol, gerçek ve yaþam Ben'im' dedi. 'Benim aracýlýðým olmadan Baba'ya kimse gelemez.^5Tomas, 'Ya Rab, senin nereye gideceðini bilmiyoruz, yolu nasýl bilebiliriz?' dedi.5eBenim gideceðim yerin yolunu biliyorsunuz.'|qGider ve size yer hazýrlarsam, siz de benim bulunduðum yerde olasýnýz diye yine gelip sizi yanýma alacaðým.xiBabam'ýn evinde kalacak çok yer var. Öyle olmasa size söylerdim. Çünkü size yer hazýrlamaya gidiyorum.L 'Yüreðiniz sýkýlmasýn. Tanrý'ya iman edin, bana da iman edin.% &Ýsa þöyle yanýtladý: 'Benim için canýný mý vereceksin? Sana doðrusunu söyleyeyim, horoz ötmeden beni üç kez inkâr edeceksin.'iK %Petrus, 'Ya Rab, neden þimdi senin ardýndan gelemeyeyim? Senin için canýmý veririm!' dedi.E $Simun Petrus O'na, 'Ya Rab, nereye gidiyorsun?' diye sordu.fE #Birbirinize sevginiz olursa, herkes bununla benim öðrencilerim olduðunuzu anlayacaktýr.'jM "Size yeni bir buyruk veriyorum: Birbirinizi sevin. Sizi sevdiðim gibi siz de birbirinizi sevin.3_ !Çocuklar! Kýsa bir süre daha sizinleyim. Beni arayacaksýnýz, ama Yahudiler'e söylediðim gibi, þimdi size de söylüyorum, benim gideceðim yere siz gelemezsiniz.pY Tanrý O'nda yüceltildiðine göre, Tanrý da O'nu kendinde yüceltecek. Hem de hemen yüceltecektir.q[ Yahuda dýþarý çýkýnca Ýsa, 'Ýnsanoðlu* þimdi yüceltildi' dedi. 'Tanrý da O'nda yüceltildi.R Yahuda lokmayý aldýktan hemen sonra dýþarý çýktý. Gece olmuþtu.,Q Para kutusu Yahuda'da olduðundan, bazýlarý Ýsa'nýn ona, 'Bayram için bize gerekli þeyleri al' ya da, 'Yoksullara bir þey ver' demek istediðini sandýlar.a; Sofrada oturanlarýn hiçbiri, Ýsa'nýn ona bu sözleri neden söylediðini anlamadý.lQ Yahuda lokmayý alýr almaz Þeytan onun içine girdi. Ýsa da ona, 'Yapacaðýný tez yap!' dedi.  Ýsa, 'Lokmayý sahana batýrýp kime verirsem odur' diye yanýtladý. Sonra lokmayý batýrýp Simun Ýskariot'un oðlu Yahuda'ya verdi.X ) O da Ýsa'nýn göðsüne yaslanmýþ durumda, 'Ya Rab, kimdir o?' diye sordu.a ; Simun Petrus bu öðrenciye, kimden söz ettiðini Ýsa'ya sormasý için iþaret etti.W ' Öðrencilerinden biri Ýsa'nýn göðsüne yaslanmýþtý. Ýsa onu severdi.R  Öðrenciler, kimden söz ettiðini merak ederek birbirlerine baktýlar.(I Ýsa bunlarý söyledikten sonra ruhunda derin bir sýkýntý duydu. Açýkça konuþarak, 'Size doðrusunu söyleyeyim, sizden biri bana ihanet edecek' dedi.)K Size doðrusunu söyleyeyim, benim gönderdiðim herhangi bir kimseyi kabul eden beni kabul etmiþ olur. Beni kabul eden de beni göndereni kabul etmiþ olur.'r] Size þimdiden, bunlar olmadan önce söylüyorum ki, bunlar olunca, benim O olduðuma*fx* inanasýnýz.*M 'Hepiniz için söylemiyorum, ben seçtiklerimi bilirim. Ama, diyen Kutsal Yazý'nýn yerine gelmesi için böyle olacak.=u Bildiðiniz bu þeyleri yaparsanýz, ne mutlu size!'mS Size doðrusunu söyleyeyim, köle efendisinden, elçi de kendisini gönderenden üstün deðildir.P Size yaptýðýmýn aynýsýný yapmanýz için bir örnek gösterdim.   Ben Rab ve Öðretmen olduðum halde ayaklarýnýzý yýkadým; öyleyse, sizler de birbirinizin ayaklarýný yýkamalýsýnýz.`9 'Siz beni Öðretmen ve Rab diye çaðýrýyorsunuz. Doðru söylüyorsunuz, öyleyim.w Onlarýn ayaklarýný yýkadýktan sonra giyinip yine sofraya oturdu. 'Size ne yaptýðýmý anlýyor musunuz?' dedi.n~U Ýsa, kendisine kimin ihanet edeceðini biliyordu. Bu nedenle, 'Hepiniz temiz deðilsiniz' demiþti.$}A Ýsa ona dedi ki, 'Yýkanmýþ olan tamamen temizdir; ayaklarýnýn yýkanmasýndan baþka þeye ihtiyacý yoktur. Sizler temizsiniz, ama hepiniz deðil.'l|Q Simun Petrus, 'Ya Rab, o halde yalnýz ayaklarýmý deðil, ellerimi ve baþýmý da yýka!' dedi.B{ Petrus, 'Benim ayaklarýmý asla yýkamayacaksýn!' dedi.hzI Ýsa ona þu yanýtý verdi: 'Ne yaptýðýmý þimdi anlayamazsýn, ama sonra anlayacaksýn.'`y9 Ýsa, Simun Petrus'a geldi. Simun, 'Ya Rab, ayaklarýmý sen mi yýkayacaksýn?' dedi.x} Sonra bir leðene su doldurup öðrencilerin ayaklarýný yýkamaya ve beline doladýðý havluyla kurulamaya baþladý.Zw- Yemekten kalktý, üstlüðünü bir yana koydu, bir havlu alýp beline doladý.v Ýsa, Baba'nýn her þeyi kendisine teslim ettiðini, kendisinin Tanrý'dan çýkýp geldiðini ve Tanrý'ya döneceðini biliyordu. u  Akþam yemeði sýrasýnda Ýblis, Simun Ýskariot'un oðlu Yahuda'nýn yüreðine Ýsa'ya ihanet etme isteðini koymuþtu bile. diyorsun? Kimdir bu Ýnsanoðlu?'Eb !Ýsa bunu, nasýl öleceðini belirtmek için söylüyordu.^a5 Ben yerden yukarý kaldýrýldýðým zaman bütün insanlarý kendime çekeceðim.'a`; 'Bu dünya þimdi yargýlanýyor. Bu dünyanýn egemeni*fx* þimdi dýþarý atýlacak.?_y Ýsa, 'Bu ses benim için deðil, sizin içindi' dedi.G^ Orada duran ve bunu iþiten kalabalýk, 'Gök gürledi' dedi. ]; Baba, adýný yücelt!'\  Þimdi yüreðim sýkýlýyor, ne diyeyim? mý diyeyim? Ama ben bu amaç için bu saate geldim.[! Bana hizmet etmek isteyen, ardýmdan gelsin. Ben neredeysem bana hizmet eden de orada olacak. Baba, bana hizmet edeni onurlandýracaktýr.{Zo Canýný seven onu yitirir. Ama bu dünyada canýný gözden çýkaran*fx* onu sonsuz yaþam için koruyacaktýr.Y 'Size doðrusunu söyleyeyim, buðday tanesi topraða düþüp ölmedikçe yalnýz kalýr. Ama ölürse çok ürün verir.UX# Ýsa, 'Ýnsanoðlu'nun* yüceltileceði saat geldi' diye karþýlýk verdi.eWC Filipus gitti, bunu Andreas'a bildirdi. Andreas ve Filipus da gidip Ýsa'ya haber verdiler.V Bunlar, Celile'nin Beytsayda Kenti'nden olan Filipus'a gelerek, 'Efendimiz, Ýsa'yý görmek istiyoruz' diye rica ettiler.ZU- Bayramda tapýnmak üzere Yeruþalim'e gidenler arasýnda bazý Grekler* vardý. T  Ferisiler* ise birbirlerine, 'Görüyorsunuz, elinizden hiçbir þey gelmiyor. Bütün dünya O'nun peþine takýldý' dediler.jSM Ýsa'nýn bu doðaüstü belirtiyi gerçekleþtirdiðini duyan halk O'nu karþýlamaya çýktý.Ry Lazar'ý mezardan çaðýrýp ölümden dirilttiði sýrada Ýsa'yla birlikte bulunan kalabalýk buna tanýklýk etti.=Qs Öðrencileri ilkin bunlarý anlamadýlar. Ama Ýsa yüceltildikten sonra bu sözlerin O'nun hakkýnda yazýldýðýný, halkýn bunlarý O'nun için yaptýðýný hatýrladýlar. P   O Ýsa bir sýpa bulup üzerine bindi. Yazýlmýþ olduðu gibi, 'Korkma, ey Siyon* kýzý! Ýþte, Kralýn sýpaya binmiþ geliyor.'!N; Hurma dallarý alarak O'nu karþýlamaya çýktýlar. 'Hozana*! Rab'bin adýyla gelene, Ýsrail'in Kralý'na övgüler olsun!' diye baðýrýyorlardý.sM_ Ertesi gün, bayramý kutlamaya gelen büyük kalabalýk Ýsa'nýn Yeruþalim'e gelmekte olduðunu duydu.NL Çünkü onun yüzünden birçok Yahudi gidip Ýsa'ya iman ediyordu.AK} Baþkâhinler ise Lazar'ý da öldürmeyi tasarladýlar.s 6Bu yüzden Ýsa artýk Yahudiler arasýnda açýkça dolaþmaz oldu. Oradan ayrýlarak çöle yakýn bir yere, Efrayim denilen kente gitti. Öðrencileriyle birlikte orada kaldý.\=1 5Böylece o günden itibaren Ýsa'yý öldürmek için düzen kurmaya baþladýlar. <  4;y 3Bunu kendiliðinden söylemiyordu. O yýlýn baþkâhini olarak Ýsa'nýn, ulusun uðruna, ve yalnýz ulusun uðruna deðil, Tanrý'nýn daðýlmýþ çocuklarýný toplayýp birleþtirmek için de öleceðine iliþkin peygamberlikte bulunuyordu.:w 2'Bütün ulus yok olacaðýna, halk uðruna bir tek adamýn ölmesi sizin için daha uygun. Bunu anlamýyor musunuz?'^95 1Ýçlerinden biri, o yýl baþkâhin olan Kayafa, 'Hiçbir þey bilmiyorsunuz' dedi.8 0Böyle devam etmesine izin verirsek, herkes O'na iman edecek. Romalýlar da gelip kutsal yerimizi ve ulusumuzu ortadan kaldýracaklar.'$7A /Bunun üzerine baþkâhinler ve Ferisiler, Yüksek Kurul'u* toplayýp dediler ki, 'Ne yapacaðýz? Bu adam birçok doðaüstü belirti gerçekleþtiriyor.g6G .Ama içlerinden bazýlarý Ferisiler'e* giderek Ýsa'nýn yaptýklarýný onlara bildirdiler.o5W -O zaman, Meryem'e gelen ve Ýsa'nýn yaptýklarýný gören Yahudiler'in birçoðu Ýsa'ya iman etti.'4G ,Ölü, elleri ayaklarý sargýlarla baðlý, yüzü peþkirle sarýlmýþ olarak dýþarý çýktý. Ýsa oradakilere, 'Onu çözün, býrakýn gitsin' dedi._37 +Bunlarý söyledikten sonra yüksek sesle, 'Lazar, dýþarý çýk!' diye baðýrdý.2 *Beni her zaman iþittiðini biliyordum. Ama bunu, çevrede duran halk için, beni senin gönderdiðine iman etsinler diye söyledim.' E~~~M}}q||G{{!zzzySxrwwFvvvuu#tssrrqqppkoown[mm_llXkkjji~hh|gg8ffff e(eddGdccbb?aa``T__ ^^6]]5\\:[[}[ZYXXXpXWWuW,VV.UU>U TTFSSoSR:QPPPO'NNMMMLiKKsJJ-IIHGGFF^E$EDCCrBAAA@#@??D>>Z==r<%Kutsal Ruh aracýlýðýyla kulun atamýz Davut'un aðzýndan þöyle dedin: týr.   L Eðer bugün bir hastaya yapýlan iyilik nedeniyle bizden hesap soruluyor ve bu adamýn nasýl iyileþtiði soruþturuluyorsa, hepiniz ve bütün Ýsrail halký þunu bilin: Bu adam, sizin çarmýha gerdiðiniz, ama Tanrý'nýn ölümden dirilttiði Nasýralý Ýsa Mesih'in adý sayesinde önünüzde sapasaðlam duruyor.kOO zaman Kutsal Ruh'la dolan Petrus onlara þöyle dedi: 'Halkýn yöneticileri ve ileri gelenler!Petrus'la Yuhanna'yý huzurlarýna getirtip onlara, 'Siz bunu hangi güçle ya da kimin adýna dayanarak yaptýnýz?' diye sordular.taBaþkâhin Hanan'ýn yanýsýra, Kayafa, Yuhanna, Ýskender ve baþkâhin soyundan gelen herkes oradaydý.pYErtesi gün Yahudiler'in yöneticileri, ileri gelenleri ve din bilginleri* Yeruþalim'de toplandýlar.~!Ne var ki, konuþmayý dinlemiþ olanlarýn birçoðu iman etti. Böylece imanlý erkeklerin sayýsý aþaðý yukarý beþ bine ulaþtý.W}'Onlarý yakaladýlar, akþam olduðu için ertesi güne dek hapiste tuttular.|Çünkü onlarýn halka öðretmelerine ve Ýsa'yý örnek göstererek ölülerin dirileceðini söylemelerine çok kýzmýþlardý. { Kâhinler, tapýnak koruyucularýnýn komutaný ve Sadukiler*, halka seslenmekte olan Petrus'la Yuhanna'nýn üzerine yürüdüler.|zqTanrý, sizleri kötü yollarýnýzdan döndürüp kutsamak için Kulu'nu ortaya çýkarýp önce size gönderdi.'ry]Sizler peygamberlerin mirasçýlarý, Tanrý'nýn atalarýnýzla yaptýðý antlaþmanýn mirasçýlarýsýnýz. Nitekim Tanrý Ýbrahim'e þöyle demiþti: Sx'Samuel ve ondan sonra konuþan peygamberlerin hepsi bu günleri duyurdu.]w3O peygamberi dinlemeyen herkes Tanrý'nýn halkýndan koparýlýp yok edilecektir.>,vQMusa þöyle demiþti: .SU!O, Tanrý'nýn saðýna yüceltilmiþ, vaat edilen Kutsal Ruh'u Baba'dan almýþ ve þimdi gördüðünüz ve iþittiðiniz gibi, bu Ruh'u üzerimize dökmüþtür.SR Tanrý, Ýsa'yý ölümden diriltti ve biz hepimiz bunun tanýklarýyýz.Q!Geleceði görerek Mesih'in* ölümden diriliþine iliþkin þunlarý söyledi: PDavut bir peygamberdi ve soyundan birini tahtýna oturtacaðýna dair Tanrý'nýn kendisine ant içerek söz verdiðini biliyordu.O#'Kardeþler, size açýkça söyleyebilirim ki, büyük atamýz Davut öldü, gömüldü, mezarý da bugüne dek yanýbaþýmýzda duruyor.ZN-Yaþam yollarýný bana bildirdin; Varlýðýnla beni sevinçle dolduracaksýn.>tMaÇünkü sen canýmý ölüler diyarýna terk etmeyeceksin, Kutsalýnýn çürümesine izin vermeyeceksin.fLEBu nedenle yüreðim mutlu, dilim sevinçlidir. Dahasý, bedenim de umut içinde yaþayacak.|KqO'nunla ilgili olarak Davut þöyle der: GwO zaman Rab'bi adýyla çaðýran herkes kurtulacak.>hFIRab'bin büyük ve görkemli günü gelmeden önce Güneþ kararacak, Ay kan rengine dönecek. EYukarýda, gökyüzünde harikalar yaratacaðým. Aþaðýda, yeryüzünde belirtiler, Kan, ateþ ve duman bulutlarý görülecek.lDQO günler kadýn erkek Kullarýmýn üzerine Ruhum'u dökeceðim, Onlar da peygamberlik edecekler. C #B?Bu gördüðünüz, Peygamber Yoel aracýlýðýyla önceden bildirilen olaydýr: 9 Hepsi hayret ve þaþkýnlýk içinde birbirlerine, 'Bunun anlamý ne?' diye sordular. =  <  ; Aramýzda Partlar, Medler, Elamlýlar var. Mezopotamya'da, Yahudiye ve Kapadokya'da, Pontus ve Asya Ýli'nde*, Frikya ve Pamfilya'da, Mýsýr ve Libya'nýn Kirene'ye yakýn bölgelerinde yaþayanlar var. Hem Yahudi hem de Yahudiliðe dönen Romalý konuklar, Giritliler ve Araplar var aramýzda. Ama her birimiz Tanrý'nýn büyük iþlerinin kendi dilimizde konuþulduðunu iþitiyoruz.'B:'Nasýl oluyor da her birimiz kendi ana dilini iþitiyor?o9WHayret ve þaþkýnlýk içinde, 'Bakýn, bu konuþanlarýn hepsi Celileli deðil mi?' diye sordular.8ySesin duyulmasý üzerine büyük bir kalabalýk toplandý. Herkes kendi dilinin konuþulduðunu duyunca þaþakaldý.c7?O sýrada Yeruþalim'de, dünyanýn her ülkesinden gelmiþ dindar Yahudiler bulunuyordu.}6sÝmanlýlarýn hepsi Kutsal Ruh'la doldular, Ruh'un onlarý konuþturduðu baþka dillerle konuþmaya baþladýlar.e5CAteþten dillere benzer bir þeylerin daðýlýp her birinin üzerine indiðini gördüler.}4sAnsýzýn gökten, güçlü bir rüzgarýn esiþini andýran bir ses geldi ve bulunduklarý evi tümüyle doldurdu.O3 Pentikost Günü geldiðinde bütün imanlýlar bir arada bulunuyordu.|2 sArdýndan bu iki kiþiye kura çektirdiler; kura Mattiya'ya düþtü. Böylelikle Mattiya on bir elçiye katýldý.1  o0 YSonra þöyle dua ettiler: 'Ya Rab, sen herkesin yüreðini bilirsin. Yahuda'nýn, ait olduðu yere gitmek için býraktýðý bu hizmeti ve elçilik görevini üstlenmek üzere bu iki kiþiden hangisini seçtiðini göster bize.'k/ QBöylece iki kiþiyi, Barsabba denilen ve Yustus diye de bilinen Yusuf ile Mattiya'yý önerdiler..  - 9'Buna göre, Yahya'nýn vaftiz* döneminden baþlayarak Rab Ýsa'nýn aramýzdan yukarý alýndýðý güne deðin bizimle birlikte geçirdiði bütün süre boyunca yanýmýzda bulunan adamlardan birinin, Ýsa'nýn diriliþine tanýklýk etmek üzere bize katýlmasý gerekir.'7, i'Nitekim Mezmurlar Kitabý'nda þöyle yazýlmýþtýr' dedi Petrus. ' Ve, + Yeruþalim'de yaþayan herkes olayý duydu. Tarlaya kendi dillerinde Kan Tarlasý anlamýna gelen Hakeldema adýný verdiler.H*  Bu adam, yaptýðý kötülüðün karþýlýðýnda aldýðý ücretle bir tarla satýn aldý. Sonra baþ aþaðý düþtü, bedeni yarýldý ve bütün baðýrsaklarý dýþarý döküldü.J) Yahuda bizden biri sayýlmýþ ve bu hizmette yerini almýþtý.'(  5' eO günlerde Petrus, yaklaþýk yüz yirmi kardeþten oluþan bir topluluðun ortasýnda ayaða kalkýp þöyle konuþtu: 'Kardeþler, Kutsal Ruh'un, Ýsa'yý tutuklayanlara kýlavuzluk eden Yahuda ile ilgili olarak Davut'un aðzýyla önceden bildirdiði Kutsal Yazý'nýn yerine gelmesi gerekiyordu.& Bunlar Ýsa'nýn annesi Meryem, öbür kadýnlar ve Ýsa'nýn kardeþleriyle tam bir birlik içinde sürekli dua ediyordu.S% ! Kente girince kaldýklarý evin üst katýndaki odaya çýktýlar. Petrus, Yuhanna, Yakup, Andreas, Filipus, Tomas, Bartalmay, Matta, Alfay oðlu Yakup, Yurtsever* Simun ve Yakup oðlu Yahuda oradaydý.$  Bundan sonra elçiler, Yeruþalim'den yaklaþýk bir kilometre*fx* uzaklýktaki Zeytin Daðý'ndan Yeruþalim'e döndüler.:# o 'Ey Celileliler, neden göðe bakýp duruyorsunuz?' diye sordular. 'Aranýzdan göðe alýnan Ýsa, göðe çýktýðýný nasýl gördünüzse, ayný þekilde geri gelecektir.' "  Ýsa giderken onlar gözlerini göðe dikmiþ bakýyorlardý. Tam o sýrada, beyaz giysiler içinde iki adam yanlarýnda belirdi.! ! Ýsa bunlarý söyledikten sonra, onlarýn gözleri önünde yukarý alýndý. Bir bulut O'nu alýp gözlerinin önünden uzaklaþtýrdý.1  ]'Ama Kutsal Ruh üzerinize inince güç alacaksýnýz. Yeruþalim'de, bütün Yahudiye ve Samiriye'de ve dünyanýn dört bucaðýnda benim tanýklarým olacaksýnýz.'  Ýsa onlara, 'Baba'nýn kendi yetkisiyle belirlemiþ olduðu zamanlarý ve tarihleri bilmenize gerek yok' karþýlýðýný verdi.| sElçiler bir araya geldiklerinde Ýsa'ya þunu sordular: 'Ya Rab, Ýsrail'e egemenliði þimdi mi geri vereceksin?'r _Þöyle ki, Yahya suyla vaftiz* etti, ama sizler birkaç güne kadar Kutsal Ruh'la vaftiz edileceksiniz.'- UKendileriyle birlikteyken onlara þu buyruðu vermiþti: 'Yeruþalim'den* ayrýlmayýn, Baba'nýn verdiði ve benden duyduðunuz sözün gerçekleþmesini bekleyin.P Ýsa, ölüm acýsýný çektikten sonra birçok inandýrýcý kanýtlarla elçilere dirilmiþ olduðunu gösterdi. Kýrk gün süreyle onlara görünerek Tanrý'nýn Egemenliði* hakkýnda konuþtu.   %Ey Teofilos, Ýsa'nýn yaptýðý daha baþka çok þey vardýr. Bunlar tek tek yazýlsaydý, sanýrým yazýlan kitaplar dünyaya sýðmazdý.wBütün bunlara tanýklýk eden ve bunlarý yazan öðrenci budur. Onun tanýklýðýnýn doðru olduðunu biliyoruz.gGBu yüzden kardeþler arasýnda o öðrencinin ölmeyeceðine dair bir söylenti çýktý. Ama Ýsa Petrus'a, 'O ölmeyecek' dememiþti. Sadece, 'Ben gelinceye dek onun yaþamasýný istiyorsam, bundan sana ne?' demiþti.mSÝsa, 'Ben gelinceye dek onun yaþamasýný istiyorsam, bundan sana ne?' dedi. 'Sen ardýmdan gel!'NPetrus onu görünce Ýsa'ya, 'Ya Rab, ya bu ne olacak?' diye sordu.a;Petrus arkasýna döndü, Ýsa'nýn sevdiði öðrencinin kendilerini izlediðini gördü. Bu öðrenci, akþam yemeðinde Ýsa'nýn göðsüne yaslanan ve, 'Ya Rab, sana kim ihanet edecek?' diye soran öðrencidir.zmBunu, Tanrý'yý ne tür bir ölümle yücelteceðini belirtmek için söyledi. Sonra ona, 'Ardýmdan gel' dedi.X)'Sana doðrusunu söyleyeyim, gençliðinde kendi kuþaðýný kendin baðlar, istediðin yere giderdin. Ama yaþlanýnca ellerini uzatacaksýn, baþkasý seni baðlayacak ve istemediðin yere götürecek.'T!Üçüncü kez ona, 'Yuhanna oðlu Simun, beni seviyor musun?' diye sordu.V%Ýkinci kez yine ona, 'Yuhanna oðlu Simun, beni seviyor musun?' diye sordu.ykYemekten sonra Ýsa, Simun Petrus'a, 'Yuhanna oðlu Simun, beni bunlardan daha çok seviyor musun?' diye sordu.f EÝþte bu, Ýsa'nýn ölümden dirildikten sonra öðrencilere üçüncü görünüþüydü.V % Ýsa gidip ekmeði aldý, onlara verdi. Ayný þekilde balýklarý da verdi.0 [ Ýsa onlara, 'Gelin, yemek yiyin' dedi.! ; Simun Petrus tekneye atladý ve tam yüz elli üç iri balýkla yüklü aðý karaya çekti. Bu kadar çok balýk olduðu halde að yýrtýlmamýþtý.F  Ýsa onlara, 'Þimdi tuttuðunuz balýklardan getirin' dedi.iK Karaya çýkýnca orada yanan bir kömür ateþi, ateþin üzerinde balýk ve ekmek gördüler. Öbür öðrenciler balýk dolu aðý çekerek tekneyle geldiler. Çünkü karadan ancak iki yüz arþýn*fx* kadar uzaktaydýlar.EÝsa'nýn sevdiði öðrenci, Petrus'a, 'Bu Rab'dir!' dedi.GÝsa, 'Aðý teknenin sað yanýna atýn, tutarsýnýz' dedi.=uÝsa, 'Çocuklar, balýðýnýz yok mu?' diye sordu.kOSabah olurken Ýsa kýyýda duruyordu. Ne var ki öðrenciler, O'nun Ýsa olduðunu anlamadýlar.GSimun Petrus ötekilere, 'Ben balýk tutmaya gidiyorum' dedi.    ;Bundan sonra Ýsa Taberiye Gölü'nün kenarýnda öðrencilerine yine göründü. Bu da þöyle oldu: Simun Petrus, 'Ýkiz*fx*' diye anýlan Tomas, Celile'nin Kana Köyü'nden Natanel, Zebedi'nin oðullarý ve Ýsa'nýn öðrencilerinden iki kiþi daha birlikte bulunuyorlardý.&ENe var ki yazýlanlar, Ýsa'nýn, Tanrý'nýn Oðlu Mesih* olduðuna iman edesiniz ve iman ederek O'nun adýyla yaþama kavuþasýnýz diye yazýlmýþtýr.{~oÝsa, öðrencilerinin önünde, bu kitapta yazýlý olmayan baþka birçok doðaüstü belirti gerçekleþtirdi.b}=Ýsa, 'Beni gördüðün için mi iman ettin?' dedi. 'Görmeden iman edenlere ne mutlu!';|qTomas O'na, 'Rabbim ve Tanrým!' diye yanýtladý.z{mSonra Tomas'a, 'Parmaðýný uzat' dedi, 'Ellerime bak, elini uzat, böðrüme koy. Ýmansýz olma, imanlý ol!'1z[Sekiz gün sonra Ýsa'nýn öðrencileri yine evdeydiler. Tomas da onlarla birlikteydi. Kapýlar kapalýyken Ýsa gelip ortalarýnda durdu, 'Size esenlik olsun!' dedi.Ay}Öbür öðrenciler ona, 'Biz Rab'bi gördük!' dediler.ixKOnikiler'den* biri, 'Ýkiz*fx*' diye anýlan Tomas, Ýsa geldiðinde onlarla birlikte deðildi.w'Kimin günahlarýný baðýþlarsanýz, baðýþlanmýþ olur; kimin günahlarýný baðýþlamazsanýz, baðýþlanmamýþ kalýr.'[v/Bunu söyledikten sonra onlarýn üzerine üfleyerek, 'Kutsal Ruh'u alýn!' dedi.qu[Ýsa yine onlara, 'Size esenlik olsun!' dedi. 'Baba beni gönderdiði gibi, ben de sizi gönderiyorum.'utcBunu söyledikten sonra onlara ellerini ve böðrünü gösterdi. Öðrenciler Rab'bi görünce sevindiler.LsHaftanýn o ilk günü akþam olunca, öðrencilerin Yahudi yetkililerden korkusu nedeniyle bulunduklarý yerin kapýlarý kapalýyken Ýsa geldi, ortalarýnda durup, 'Size esenlik olsun!' dedi.rMecdelli Meryem öðrencilerin yanýna gitti. Onlara, 'Rab'bi gördüm!' dedi. Sonra Rab'bin kendisine söylediklerini onlara anlattý._q7Ýsa, 'Bana dokunma!' dedi. 'Çünkü daha Baba'nýn yanýna çýkmadým. Kardeþlerime git ve onlara söyle, benim Babam'ýn ve sizin Babanýz'ýn, benim Tanrým'ýn ve sizin Tanrýnýz'ýn yanýna çýkýyorum.'"p?Ýsa ona, 'Meryem!' dedi.GoÝsa, 'Kadýn, niçin aðlýyorsun?' dedi. 'Kimi arýyorsun?'n Bunlarý söyledikten sonra arkasýna döndü, Ýsa'nýn orada, ayakta durduðunu gördü. Ama O'nun Ýsa olduðunu anlamadý.@m{ Meryem'e, 'Kadýn, niçin aðlýyorsun?' diye sordular.l Beyazlara bürünmüþ iki melek gördü; biri Ýsa'nýn cesedinin yattýðý yerin baþucunda, öteki ayakucunda oturuyordu.gkG Meryem ise mezarýn dýþýnda durmuþ aðlýyordu. Aðlarken eðilip mezarýn içine baktý. diye yazma' dediler. 'Kendisi, diye yaz.'J'Ýsa'nýn çarmýha gerildiði yer kente yakýndý. Böylece Ýbranice, Latince ve Grekçe yazýlan bu yaftayý Yahudiler'in birçoðu okudu.cI?Pilatus bir de yafta yazýp çarmýhýn üzerine astýrdý. Yaftada þöyle yazýlýydý:xHiOrada O'nu ve iki kiþiyi daha çarmýha gerdiler. Biri bir yanda, öbürü öteki yanda, Ýsa ise ortadaydý.GAskerler Ýsa'yý alýp götürdüler. Ýsa çarmýhýný kendisi taþýyýp Kafatasý -Ýbranice'de* Golgota- denilen yere çýktý.XF)Bunun üzerine Pilatus Ýsa'yý, çarmýha gerilmek üzere onlara teslim etti.LEOnlar, 'Yok et O'nu! Yok et, çarmýha ger!' diye baðrýþtýlar.D Fýsýh Bayramý'na* Hazýrlýk Günü'ydü*. Saat* on iki sularýydý. Pilatus Yahudiler'e, 'Ýþte, sizin Kralýnýz!' dedi.C- Pilatus bu sözleri iþitince Ýsa'yý dýþarý çýkardý. Taþ Döþeme*fx* -Ýbranice'de* Gabbata- denilen yerde yargý kürsüsüne oturdu.\B1 Bunun üzerine Pilatus Ýsa'yý salývermek istedi. Ama Yahudiler, 'Bu adamý salýverirsen, Sezar'ýn* dostu deðilsin!' diye baðrýþtýlar. 'Kral olduðunu ileri süren herkes Sezar'a karþý gelmiþ olur.',AQ Ýsa, 'Sana gökten verilmeseydi, benim üzerimde hiçbir yetkin olmazdý' diye karþýlýk verdi. 'Bu nedenle beni sana teslim edenin günahý daha büyüktür.'@ Pilatus, 'Benimle konuþmayacak mýsýn?' dedi. 'Seni salývermeye de, çarmýha germeye de yetkim olduðunu bilmiyor musun?'S? Yine vali konaðýna girip Ýsa'ya, 'Sen nereden geliyorsun?' diye sordu.6>gPilatus bu sözü iþitince daha çok korktu.-=SYahudiler þu karþýlýðý verdiler: 'Bizim bir yasamýz var, bu yasaya göre O'nun ölmesi gerekir. Çünkü kendisinin Tanrý Oðlu olduðunu ileri sürüyor.'p<YBaþkâhinler ve görevliler Ýsa'yý görünce, 'Çarmýha ger, çarmýha ger!' diye baðrýþtýlar.; Böylece Ýsa, baþýndaki dikenli taç ve üzerindeki mor kaftanla dýþarý çýktý. Pilatus onlara, 'Ýþte o adam!' dedi.:)Pilatus yine dýþarý çýktý. Yahudiler'e, 'Ýþte, O'nu dýþarýya, size getiriyorum. O'nda hiçbir suç bulmadýðýmý bilesiniz' dedi.`99Önüne geliyor, 'Selam, ey Yahudiler'in Kralý!' diyor, yüzüne tokat atýyorlardý.t8aAskerler de dikenlerden bir taç örüp O'nun baþýna geçirdiler. Sonra O'na mor bir kaftan giydirdiler.57 gO zaman Pilatus Ýsa'yý tutup kamçýlattý.T6!(Onlar yine, 'Bu adamý deðil, Barabba'yý isteriz!' diye baðrýþtýlar.'5G''Ama sizin bir geleneðiniz var, her Fýsýh Bayramý'nda sizin için birini salýveriyorum. Yahudiler'in Kralý'ný sizin için salývermemi ister misiniz?'34a&Pilatus O'na, 'Gerçek nedir?' diye sordu.;3q%Pilatus, 'Demek sen bir kralsýn, öyle mi?' dedi. * ~~e}||{{fzzylxxwwwyvfvYuut~s5s(rrCqq$powojnmmllksjii3hhXggfdeeddcobbxaa``_^^O]\[[[%ZZ+YYZXXWWV!VUU TqSSRR/QQ$P*POONCMM3LnKKfJIIHjG8FFEkE^EQDCCCB}AA@@|???=>>0==J<<;;d::=9y88r77666C55g5433_2x21150//j..K---?,,***}* ))((g(''&q%%P$$T#g"""X!z ~L(T1OTB;|6<C*4} 9 r 8  { 2PC7*   &g G %Yahya'nýn vaftiz* çaðrýsýndan sonra Celile'den baþlayarak bütün Yahudiye'de meydana gelen olaylarý, Tanrý'nýn, Nasýralý Ýsa'yý nasýl Kutsal Ruh'la ve kudretle meshettiðini* biliyorsunuz. Ýsa her yaný dolaþarak iyilik yapýyor, Ýblis'in baskýsý altýnda olanlarýn hepsini iyileþtiriyordu. Çünkü Tanrý O'nunla birlikteydi. / $Tanrý'nýn, herkesin Rabbi olan Ýsa Mesih aracýlýðýyla esenliði müjdeleyerek Ýsrailoðullarý'na ilettiði bildiriden haberiniz vardýr.   #]3 "O zaman Petrus söz alýp þöyle dedi: 'Tanrý'nýn insanlar arasýnda ayrým yapmadýðýný, ama kendisinden korkan ve doðru olaný yapan kiþiyi, ulusuna bakmaksýzýn kabul ettiðini gerçekten anlýyorum.H  !Bunun üzerine sana hemen adam yolladým. Sen de lütfedip geldin. Ýþte þimdi biz hepimiz, Rab'bin sana buyurduðu her þeyi dinlemek üzere Tanrý'nýn önünde toplanmýþ bulunuyoruz.' Yafa'ya adam yolla, Petrus diye tanýnan Simun'u çaðýrt. O, deniz kýyýsýnda oturan derici Simun'un evinde kalýyor.>V%  dedi, Y Yol alýp Þam'a yaklaþtýðý sýrada, birdenbire gökten gelen bir ýþýk çevresini aydýnlattý. =  < # Saul ise Rab'bin öðrencilerine karþý hâlâ tehdit ve ölüm soluyordu. Baþkâhine gitti, Þam'daki havralara verilmek üzere mektuplar yazmasýný istedi. Orada Ýsa'nýn yolunda yürüyen kadýn erkek, kimi bulsa tutuklayýp Yeruþalim'e getirmek niyetindeydi.;w(Filipus ise kendini Aþdot Kenti'nde buldu. Sezariye'ye varýncaya dek bütün kentleri dolaþarak Müjde'yi duyurdu. :9'Sudan çýktýklarý zaman Rab'bin Ruhu Filipus'u hemen oradan uzaklaþtýrdý. Filipus'u bir daha görmeyen hadým sevinç içinde yoluna devam etti.x9i&Sonra arabanýn durmasýný buyurdu. Filipus'la hadým birlikte suya girdiler ve Filipus hadýmý vaftiz etti. 8 %7w$Yolda giderlerken su bulunan bir yere geldiler. Hadým, 'Bak, burada su var' dedi. 'Vaftiz* olmama ne engel var?'*fx* 6#Bunun üzerine Filipus anlatmaya koyuldu. Kutsal Yazýlar'ýn bu bölümünden baþlayarak ona Ýsa'yla ilgili Müjde'yi bildirdi. 5 "Hadým Filipus'a, 'Lütfen açýklar mýsýn, peygamber kimden söz ediyor, kendisinden mi, bir baþkasýndan mý?' diye sordu.4}!Aþaðýlandýðýnda adalet O'ndan esirgendi. O'nun soyunu kim anacak? Çünkü yeryüzündeki yaþamýna son verildi.'/3W Kutsal Yazýlar'dan okuduðu bölüm þuydu: 'Koyun gibi kesime götürüldü; Kýrkýcýnýn önünde kuzu nasýl ses çýkarmazsa, O da öylece aðzýný açmadý. 2Hadým, 'Biri bana yol göstermedikçe nasýl anlayabilirim ki?' diyerek Filipus'un arabaya binip yanýna oturmasýný rica etti."1=Filipus koþup arabanýn yanýna geldi ve hadýmýn Peygamber Yeþaya'yý okumakta olduðunu iþitti. 'Acaba okuduklarýný anlýyor musun?' diye sordu.90mRuh Filipus'a, 'Git' dedi, 'Þu arabaya yetiþ.'[//Geri dönerken arabasýnda oturmuþ, Peygamber Yeþaya'nýn Kitabý'ný okuyordu.b.=Filipus da kalkýp gitti. Giderken Etiyopyalý bir hadým gördü. Bu adam Etiyopya*fx* Kraliçesi Kandaki'nin vezirlerinden biriydi. Kraliçenin bütün hazinelerinden sorumluydu. Yeruþalim'e, tapýnmaya gelmiþti.-Bu arada Rab'bin bir meleði Filipus'a þöyle seslendi: 'Kalk, güneye doðru, Yeruþalim'den Gazze'ye inen yola, çöl yoluna git.'$,APetrus'la Yuhanna tanýklýk edip Rab'bin sözünü bildirdikten sonra, Samiriye'nin birçok köyünde de Müjde'yi duyura duyura Yeruþalim'e döndüler.y+kSimun, 'Benim için Rab'be yalvarýn da söylediklerinizden hiçbiri baþýma gelmesin' diye karþýlýk verdi.J* Senin kin dolu, kötülüðe tutsak biri olduðunu görüyorum.'l)QBu kötülüðünden tövbe et ve Rab'be yalvar, yüreðindeki bu düþünce belki baðýþlanýr.h(ISenin bu iþte bir payýn, bir hakkýn yok. Yüreðin, Tanrý'nýn gözünde doðru deðildir.~'uPetrus, 'Paran da yok olsun, sen de!' dedi, 'Çünkü Tanrý'nýn armaðanýný parayla elde edebileceðini sandýn. & D%Elçilerin bu el koyma hareketiyle Kutsal Ruh'un verildiðini gören Simun onlara para teklif ederek, 'Bana da bu yetkiyi verin, kimin üzerine ellerimi koysam Kutsal Ruh'u alsýn' dedi._$7Petrus'la Yuhanna onlarýn üzerine ellerini koyunca, onlar da Kutsal Ruh'u aldýlar.p#YÇünkü Ruh daha hiçbirinin üzerine inmemiþti. Rab Ýsa'nýn adýyla vaftiz olmuþlardý, o kadar.n"UPetrus'la Yuhanna oraya varýnca, Samiriyeli imanlýlarýn Kutsal Ruh'u almalarý için dua ettiler.!Yeruþalim'deki elçiler, Samiriye halkýnýn, Tanrý'nýn sözünü benimsediðini duyunca Petrus'la Yuhanna'yý onlara gönderdiler.? w Simun'un kendisi de inanýp vaftiz oldu. Ondan sonra sürekli olarak Filipus'un yanýnda kaldý. Doðaüstü belirtileri ve yapýlan büyük mucizeleri görünce þaþkýna döndü./W Ama Tanrý'nýn Egemenliði* ve Ýsa Mesih adýyla ilgili Müjde'yi duyuran Filipus'un söylediklerine inandýklarý zaman, erkekler de kadýnlar da vaftiz* oldular.oW Uzun zamandan beri onlarý büyücülüðüyle þaþkýna çevirdiði için onu dikkatle dinlerlerdi.uc Küçük büyük, herkes onu dikkatle dinler, 'Büyük Güç dedikleri Tanrý gücü iþte budur' derlerdi.2] Ne var ki, kentte bir süreden beri büyücülük yapan ve Samiriye halkýný þaþkýna çeviren Simun adlý biri vardý. Simun, büyük adam olduðunu iddia ediyordu.*OVe o kentte büyük sevinç oldu.Birçoklarýnýn içinden kötü ruhlar yüksek sesle haykýrarak çýktý; birçok felçli ve kötürüm iyileþtirildi.Filipus'u dinleyen ve gerçekleþtirdiði belirtileri gören kalabalýklar, hep birlikte onun söylediklerine kulak verdiler.V%Filipus, Samiriye* Kenti'ne gidip oradakilere Mesih'i* tanýtmaya baþladý.eCBunun sonucu daðýlan imanlýlar, gittikleri her yerde Tanrý sözünü müjdeliyorlardý.7Saul ise inanlýlar topluluðunu* kýrýp geçiriyordu. Ev ev dolaþarak, kadýn erkek demeden imanlýlarý dýþarý sürüklüyor, hapse atýyordu.`9Bazý dindar kiþiler, Ýstefanos'u gömdükten sonra onun için büyük yas tuttular.> yÝstefanos'un öldürülmesini Saul da onaylamýþtý.!7i/Oysa Tanrý için bir ev yapan Süleyman oldu.pY.Tanrý'nýn beðenisini kazanmýþ olan Davut, Yakup'un Tanrýsý için bir konut yapmaya izin istedi.-S-Tanýklýk Çadýrý'ný önceki kuþaktan teslim alan atalarýmýz, Yeþu'nun önderliðinde öteki uluslarýn topraklarýný ele geçirdikleri zaman, çadýrý yanlarýnda getirdiler. Uluslarý atalarýmýzýn önünden kovan, Tanrý'nýn kendisiydi. Çadýr Davut'un zamanýna dek kaldý.'G,'Çölde atalarýmýzýn Tanýklýk Çadýrý*fx* vardý. Musa bunu, kendisiyle konuþan Tanrý'nýn buyurduðu gibi, gördüðü örneðe göre yapmýþtý.>u+Siz Molek'in* çadýrýný Ve ilahýnýz Refan'ýn*fx* yýldýzýný taþýdýnýz. Tapýnmak için yaptýðýnýz putlardý bunlar. Bu yüzden sizi Babil'in ötesine süreceðim.>nU*Bu yüzden Tanrý onlardan yüz çevirip onlarý göksel cisimlere kulluk etmeye terk etti. Peygamberlerin kitabýnda yazýlmýþ olduðu gibi: dediler. <Çünkü bizi Mýsýr'dan çýkaran o Musa'ya ne oldu bilmiyoruz!>{~o''Ne var ki, atalarýmýz onun sözünü dinlemek istemediler. Onu reddettiler, Mýsýr'a dönmeyi özler oldular.@}y&Çöldeki topluluðun arasýnda yaþamýþ, Sina Daðý'nda kendisiyle konuþan melekle ve atalarýmýzla birlikte bulunmuþ olan odur. Bize iletmek üzere yaþam dolu sözler aldý.|%Ýsrailoðullarý'na, diyen Musa odur.{{$Halký Mýsýr'dan çýkaran, orada, Kýzýldeniz'de* ve kýrk yýl boyunca çölde belirtiler ve harikalar yapan oydu.Hz #'Bu Musa, diye reddettikleri Musa'ydý. Tanrý onu, çalýda kendisine görünen meleðin aracýlýðýyla yönetici ve kurtarýcý olarak gönderdi.#y?"ax;!'Sonra Rab, <Çarýklarýný çýkar! Çünkü bastýðýn yer kutsal topraktýr> dedi. w  uvcMusa gördüklerine þaþtý. Daha yakýndan bakmak için yaklaþtýðýnda, Rab ona þöyle seslendi: Korkuyla titreyen Musa bakmaya cesaret edemedi.u%'Kýrk yýl geçtikten sonra Musa'ya, Sina Daðý'nýn yakýnlarýndaki çölde, yanan bir çalýnýn alevleri içinde bir melek göründü.ltQBu söz üzerine Musa Midyan ülkesine kaçtý. Orada gurbette yaþadý ve iki oðul babasý oldu.\s1 r 'Ne var ki, soydaþýna haksýzlýk eden kiþi Musa'yý yana iterek, dedi.6qeErtesi gün Musa, kavga eden iki Ýbrani'yle karþýlaþýnca onlarý barýþtýrmak istedi. dedi, p! diye düþünüyordu. Ama onlar bunu anlamadýlar.o!Onlardan birine haksýzlýk edildiðini gören Musa, onu savundu. Haksýzlýðý yapan Mýsýrlý'yý öldürerek ezilenin öcünü aldý. n'Kýrk yaþýný doldurunca Musa'nýn yüreðinde öz kardeþleri Ýsrailoðullarý'nýn durumunu yakýndan görme arzusu doðdu.vmeMusa, Mýsýrlýlar'ýn bütün bilim dallarýnda eðitildi. Gerek sözde, gerek eylemde güçlü biri oldu. l Zk-'O sýrada, son derece güzel bir çocuk olan Musa doðdu. Musa, üç ay babasýnýn evinde beslendikten sonra açýkta býrakýldý. Firavunun kýzý onu bulup evlat edindi ve kendi oðlu olarak yetiþtirdi.,jQBu adam, halkýmýza karþý haince davrandý, atalarýmýza kötülük etti. Onlarý, yeni doðan çocuklarýný açýkta býrakýp ölüme terk etmeye zorladý.Zi-Sonunda Yusuf hakkýnda bilgisi olmayan yeni bir kral Mýsýr'da tahta çýktý.h/'Tanrý'nýn Ýbrahim'e verdiði sözün gerçekleþeceði zaman yaklaþtýðýnda, Mýsýr'daki halkýmýzýn nüfusu bir hayli çoðalmýþtý.&gEKemikleri sonra Þekem'e getirilerek Ýbrahim'in Þekem'de Hamor oðullarýndan bir miktar gümüþ karþýlýðýnda satýn almýþ olduðu mezara konuldu.Uf#Böylece Yakup Mýsýr'a gitti. Kendisi de atalarýmýz da orada öldüler.teaYusuf haber yollayýp babasý Yakup'u ve bütün akrabalarýný, toplam yetmiþ beþ kiþiyi çaðýrttý.d  Mýsýr'a ikinci geliþlerinde Yusuf kardeþlerine kimliðini açýkladý. Firavun böylece Yusuf'un ailesini tanýmýþ oldu.icK Mýsýr'da tahýl bulunduðunu duyan Yakup, atalarýmýzý oraya ilk yolculuklarýna gönderdi.b 'Sonra bütün Mýsýr ve Kenan ülkesini kýtlýk vurdu, büyük sýkýntýlar baþladý. Atalarýmýz yiyecek bulamadýlar. a  &`E 'Yusuf'u kýskanan atalarýmýz, onu köle olarak Mýsýr'a sattýlar. Ama Tanrý onunlaydý ve onu bütün sýkýntýlarýndan kurtardý. Ona bilgelik vererek Mýsýr Firavunu'nun gözüne girmesini saðladý. Firavun da onu Mýsýr ve bütün saray halký üzerine yönetici atadý.^_5Sonra Tanrý onunla, sünnete dayalý antlaþmayý yaptý. Böylelikle Ýbrahim, Ýshak'ýn babasý oldu ve onu sekiz günlükken sünnet etti. Ve Ýshak Yakup'un, Yakup da on iki büyük atamýzýn babasý oldu.^wAma ben kölelik edecekleri ulusu cezalandýracaðým. Bundan sonra oradan çýkacak ve bana bu yerde tapýnacaklar.>]+Tanrý þöyle dedi: 8X mBaþkâhin, 'Bu iddialar doðru mu?' diye sordu.zWmKurul'da oturanlarýn hepsi, Ýstefanos'a baktýklarýnda yüzünün bir melek yüzüne benzediðini gördüler.|Vq' dediðini duyduk.'sU_ Getirdikleri yalancý tanýklar, 'Bu adam durmadan bu kutsal yere ve Yasa'ya karþý konuþuyor' dediler.T7 Böylelikle halký, ileri gelenleri ve din bilginlerini kýþkýrttýlar. Gidip Ýstefanos'u yakaladýlar ve Yüksek Kurul'un* önüne çýkardýlar.(SI Bunun üzerine birkaç kiþiyi el altýndan ayartarak onlara, 'Bu adamýn Musa'ya ve Tanrý'ya karþý küfür dolu sözler söylediðini duyduk' dedirttiler.VR% Ama Ýstefanos'un konuþmasýndaki bilgeliðe ve Ruh'a karþý koyamadýlar.EQ Ne var ki, Azatlýlar Havrasý diye bilinen havranýn bazý üyeleri ve Kirene'den, Ýskenderiye'den, Kilikya'dan ve Asya Ýli'nden* bazý kiþiler Ýstefanos'la çekiþmeye baþladýlar.|PqTanrý'nýn lütfuyla ve kudretle dolu olan Ýstefanos, halk arasýnda büyük belirtiler ve harikalar yapýyordu.&OEBöylece Tanrý'nýn sözü yayýlýyor, Yeruþalim'deki öðrencilerin sayýsý arttýkça artýyor, kâhinlerden birçoðu da iman çaðrýsýna uyuyordu. N 7MgBu öneri bütün topluluðu hoþnut etti. Böylece, iman ve Kutsal Ruh'la dolu biri olan Ýstefanos'un yanýsýra Filipus, Prohoros, Nikanor, Timon, Parmenas ve Yahudiliðe dönen Antakyalý Nikolas'ý seçip elçilerin önüne çýkardýlar. Elçiler de dua edip ellerini onlarýn üzerine koydular.IL Biz ise kendimizi duaya ve Tanrý sözünü yaymaya adayalým.' K Bu nedenle, kardeþler, aranýzdan Ruh'la ve bilgelikle dolu, yedi saygýn kiþi seçin. Onlarý bu iþ için görevlendirelim.;JoBunun üzerine Onikiler*, bütün öðrencileri bir araya toplayýp þöyle dediler: 'Tanrý'nýn sözünü yayma iþini býrakýp maddi iþlerle uðraþmamýz*fx* doðru olmaz.I Ýsa'nýn öðrencilerinin sayýca çoðaldýðý o günlerde, Grekçe konuþan Yahudiler, günlük yardým daðýtýmýnda kendi dullarýna gereken ilginin gösterilmediðini ileri sürerek Ýbranice* konuþan Yahudiler'den yakýnmaya baþladýlar.uHc*Her gün tapýnakta ve evlerde öðretmekten ve Mesih Ýsa'yla ilgili Müjde'yi yaymaktan geri kalmadýlar. G )Elçiler Ýsa'nýn adý uðruna hakarete layýk görüldükleri için Yüksek Kurul'un huzurundan sevinç içinde ayrýldýlar.F{(Elçileri içeri çaðýrtýp kamçýlattýlar ve Ýsa'nýn adýndan söz etmemelerini buyurduktan sonra salýverdiler. E'Yok eðer Tanrý'nýn iþiyse, bu adamlarý yok edemezsiniz. Hatta kendinizi Tanrý'ya karþý savaþýr durumda bulabilirsiniz.'"D=&Þimdi size þunu söyleyeyim: Bu adamlarla uðraþmayýn, onlarý rahat býrakýn! Çünkü bu giriþim, bu hareket insan iþiyse, yok olup gidecektir.BC}%Ondan sonra, sayým yapýldýðý günlerde ortaya çýkan Celileli Yahuda, pek çok insaný ayartýp peþine taktý. Ama o da öldürüldü ve izleyicilerinin hepsi darmadaðýn oldu.`B9$Bir süre önce Tevdas da kendi kendisiyle ilgili büyük iddialarda bulunarak baþkaldýrdý. Dört yüz kadar kiþi de ona katýldý. Ama adam öldürüldü, izleyicilerinin hepsi daðýtýldý, hareket yok oldu. A #A@{"Ama bütün halkýn saygýsýný kazanmýþ bir Kutsal Yasa öðretmeni olan Gamaliel adlý bir Ferisi*, Yüksek Kurul'da ayaða kalktý, elçilerin kýsa bir süre için dýþarý çýkartýlmasýný buyurarak kurul üyelerine þunlarý söyledi: 'Ey Ýsrailliler, bu adamlara yapacaðýnýzý iyi düþünün!c??!Kurul üyeleri bu sözleri iþitince çok öfkelendiler ve elçileri yok etmek istediler.w>g Biz, Tanrý'nýn kendi sözünü dinleyenlere verdiði Kutsal Ruh'la birlikte bu olaylarýn tanýklarýyýz.'=7Ýsrail'e, günahlarýndan tövbe etme ve baðýþlanma fýrsatýný vermek için Tanrý O'nu Önder ve Kurtarýcý olarak kendi saðýna yükseltti.b<=Atalarýmýzýn Tanrýsý, sizin çarmýha gererek öldürdüðünüz Ýsa'yý diriltti.{;oPetrus ve öbür elçiler þöyle karþýlýk verdiler: 'Ýnsanlardan çok, Tanrý'nýn sözünü dinlemek gerek. : D9Elçileri getirip Yüksek Kurul'un önüne çýkardýlar. Baþkâhin onlarý sorguya çekti: 'Bu adý kullanarak öðretmeyin diye size kesin buyruk vermiþtik' dedi. 'Ama siz öðretinizi Yeruþalim Kenti'nin her tarafýna yaydýnýz. Ýlle de bizi bu adamýn kanýný dökmekten sorumlu göstermek istiyorsunuz.'8#Bunun üzerine komutanla görevliler gidip elçileri getirdiler. Halkýn kendilerini taþlamasýndan korktuklarý için zor kullanmadýlar. 7O sýrada yanlarýna gelen biri, 'Bakýn, hapse attýðýnýz adamlar tapýnakta dikilmiþ, halka öðretiyor' diye haber getirdi.+6OBu sözleri iþiten tapýnak koruyucularýnýn komutanýyla baþkâhinler þaþkýna döndüler, bu iþin sonunun nereye varacaðýný merak etmeye baþladýlar. 5 4Ne var ki, görevliler zindana vardýklarýnda elçileri bulamadýlar. Geri dönerek þu haberi ilettiler: 'Tutukevini kilitli ve tam bir güvenlik altýnda, nöbetçileri de kapýlarda durur bulduk. Ama kapýlarý açtýðýmýzda içerde kimseyi bulamadýk!'_37Elçiler bu buyruða uyarak gün doðarken tapýnaða girip öðretmeye baþladýlar. 2 A1{Ama geceleyin Rab'bin bir meleði zindanýn kapýlarýný açýp onlarý dýþarý çýkarttý. 'Gidin! Tapýnaða girip bu yeni yaþamla ilgili sözlerin hepsini halka duyurun' dedi. 0 +/OBunun üzerine, kýskançlýkla dolan baþkâhin ve yanýndakilerin hepsi, yani Saduki* mezhebinden olanlar, elçileri yakalatýp devlet tutukevine attýrdýlar.,.QYeruþalim'in çevresindeki kasabalardan da kalabalýklar geliyor, hastalarý ve kötü ruhlardan acý çekenleri getiriyorlardý. Bunlarýn hepsi iyileþtirildi.V-%Bütün bunlarýn sonucu, yoldan geçen Petrus'un hiç deðilse gölgesi bazýlarýnýn üzerine düþsün diye halk, hasta olanlarý caddelere çýkartýp þilteler ve döþekler üzerine yatýrýr oldu.j,MBuna karþýn, Rab'be inanýp topluluða katýlan erkek ve kadýnlarýn sayýsý giderek arttý.r+] Halk onlara büyük saygý duyduðu halde, dýþarýdan hiç kimse onlara katýlmayý göze alamýyordu.!*; Elçilerin aracýlýðýyla halk arasýnda birçok belirtiler ve harikalar yapýlýyordu. Ýmanlýlarýn hepsi Süleyman'ýn Eyvaný'nda toplanýyordu.f)E Ýnanlýlar topluluðunun* tümünü ve olayý duyanlarýn hepsini büyük bir korku sardý.3(_ Kadýn o anda Petrus'un ayaklarý dibine yýkýlýp can verdi. Ýçeri giren gençler onu ölmüþ buldular, onu da dýþarý taþýyarak kocasýnýn yanýna gömdüler.<'q Petrus ona þöyle dedi: 'Rab'bin Ruhu'nu sýnamak için nasýl oldu da sözbirliði ettiniz? Ýþte, kocaný gömenlerin ayak sesleri kapýda, seni de dýþarý taþýyacaklar.'O&Petrus, 'Söyle bana, tarlayý bu fiyata mý sattýnýz?' diye sordu.d%ABundan yaklaþýk üç saat sonra Hananya'nýn karýsý, olanlardan habersiz içeri girdi.d$AGençler kalkýp Hananya'nýn ölüsünü kefenlediler ve dýþarý taþýyýp gömdüler.t#aHananya bu sözleri iþitince yere yýkýlýp can verdi. Olanlarý duyan herkesi büyük bir korku sardý. yn~e}},||{{zzxzyyxwwwvvcuuftt`ssTrqq/p{ponntmRmEll/kkjjii)hggfzeddcscbub a``R_^^6]]<\\m[ZZYYWXWWVVrUUTTaSSR RQKQ>POO]NNMLLQKKKIII>HH$GFFEEE;DCCCABFAA@??m?.>}==&<<+;;;:/:"99"8t766Y554i333322v1100#/7.W-,,++*))((J'&&&%%$$Q#9#"_!!R >a tg kbaDd43qS } p = : )j z myp}Pavlus, her zamanki gibi Yahudiler'e giderek art arda üç Þabat Günü* onlarla Kutsal Yazýlar üzerinde tartýþtý.io MAmfipolis ve Apollonya'dan geçerek Selanik'e geldiler. Burada Yahudiler'in bir havrasý vardý.n)(Pavlus'la Silas zindandan çýkýnca Lidya'nýn evine gittiler. Kardeþlerle görüþüp onlarý yüreklendirdikten sonra oradan ayrýldýlar.lmQ'Gelip özür dilediler. Sonra onlarý dýþarý çýkararak kentten ayrýlmalarýný rica ettiler.l&Görevliler bu sözleri yargýçlara iletti. Yargýçlar, Pavlus'la Silas'ýn Roma vatandaþý olduðunu duyunca korktular.xki%Ama Pavlus görevlilere þöyle dedi: 'Roma vatandaþý* olduðumuz halde, bizi yargýlamadan herkesin önünde dövüp hapse attýlar. Þimdi bizi gizlice mi kovacaklar? Olmaz böyle þey! Kendileri gelsinler, bizi alýp çýkarsýnlar!'j1$Zindancý bu sözleri Pavlus'a iletti. 'Yargýçlar serbest býrakýlmanýz için haber gönderdi. Þimdi çýkabilirsiniz, esenlikle gidin' dedi.ci?#Gün doðunca yargýçlar görevlileri göndererek, 'O adamlarý serbest býrak' dediler.hw"Pavlus'la Silas'ý evine götürerek sofra kurdu. Tanrý'ya inanmak, onu ve evindekilerin hepsini sevince boðmuþtu.g!Gecenin o saatinde zindancý onlarý götürüp yaralarýný yýkadý. Sonra hem kendisi hem ev halký hemen vaftiz* oldu.Qf Sonra kendisine ve ev halkýnýn hepsine Rab'bin sözünü bildirdiler.SeOnlar, 'Rab Ýsa'ya iman et, sen de ev halkýn da kurtulursunuz' dediler.ddAOnlarý dýþarý çýkararak, 'Efendiler, kurtulmak için ne yapmam gerekir?' diye sordu.jcMZindancý ýþýk getirtip içeri daldý. Titreyerek Pavlus'la Silas'ýn önünde yere kapandý.Xb)Ama Pavlus yüksek sesle, 'Canýna kýyma, hepimiz buradayýz!' diye seslendi.!a;Zindancý uyandý. Zindan kapýlarýný açýk görünce kýlýcýný çekip canýna kýymak istedi. Çünkü tutuklularýn kaçtýðýný sanmýþtý.`1Birdenbire öyle þiddetli bir deprem oldu ki, tutukevi temelden sarsýldý. Bir anda bütün kapýlar açýldý, herkesin zincirleri çözüldü._Gece yarýsýna doðru Pavlus'la Silas dua ediyor, Tanrý'yý ilahilerle yüceltiyorlardý. Öbür tutuklular da onlarý dinliyordu.l^QBu buyruðu alan zindancý onlarý hapishanenin iç bölmesine atarak ayaklarýný tomruða vurdu.]Onlarý iyice dövdürdükten sonra hapse attýlar. Zindancýya, onlarý sýký güvenlik altýnda tutmasýný buyurdular.%\CHalk da Pavlus'la Silas'a yapýlan saldýrýya katýldý. Yargýçlar onlarýn giysilerini yýrtýp sýyýrarak deðnekle dövülmeleri için buyruk verdi. [ QZOnlarý yargýçlarýn karþýsýna çýkartarak, 'Bu adamlar Yahudi'dir' dediler, 'Kentimizi altüst ettiler. Biz Romalýlar için benimsenmesi ve uygulanmasý yasak birtakým töreler yayýyorlar.'#Y?Kýzýn efendileri, kazanç umutlarýnýn yok olduðunu görünce Pavlus'la Silas'ý yakalayýp çarþý meydanýna, yetkililerin önüne sürüklediler.[X/Ve günlerce sürdürdü bunu. Sonunda, bundan çok rahatsýz olan Pavlus arkasýna dönerek ruha, 'Ýsa Mesih'in adýyla, bu kýzýn içinden çýkmaný buyuruyorum' dedi. Ruh hemen kýzýn içinden çýktý.WPavlus'u ve bizleri izleyerek, 'Bu adamlar yüce Tanrý'nýn kullarýdýr, size kurtuluþ yolunu bildiriyorlar!' diye baðýrýp durdu.=VsBir gün biz dua yerine giderken, karþýmýza, falcýlýk ruhuna tutulmuþ köle bir kýz çýktý. Bu kýz, gelecekten haber vererek efendilerine bir hayli kazanç saðlýyordu.5UcLidya, ev halkýyla birlikte vaftiz* olduktan sonra bizi evine çaðýrdý. 'Beni Rab'bin bir inanlýsý kabul ediyorsanýz, gelin, evimde kalýn' dedi ve bizi razý etti.]T3Bizi dinleyenler arasýnda Tiyatira Kenti'nden Lidya adýnda bir kadýn vardý. Mor kumaþ ticareti yapan Lidya, Tanrý'ya tapan biriydi. Pavlus'un söylediklerine kulak vermesi için Rab onun yüreðini açtý.>Su Þabat Günü* kent kapýsýndan çýkýp ýrmak kýyýsýna gittik. Orada bir dua yeri olacaðýný düþünüyorduk. Oturduk, orada toplanmýþ kadýnlarla konuþmaya baþladýk.R3 Oradan da Filipi'ye geçtik. Burasý bir Roma yerleþim merkezi ve Makedonya'nýn o bölgesinde önemli bir kentti. Birkaç gün bu kentte kaldýk.bQ= Troas'tan denize açýlýp doðru Semadirek Adasý'na, ertesi gün de Neapolis'e gittik.EP Pavlus'un gördüðü bu görümden sonra hemen Makedonya'ya gitmenin bir yolunu aradýk. Çünkü Tanrý'nýn bizi, Müjde'yi oradakilere duyurmaya çaðýrdýðý sonucuna varmýþtýk.O% O gece Pavlus bir görüm gördü. Önünde Makedonyalý bir adam durmuþ, ona yalvarýyordu: 'Makedonya'ya geçip bize yardým et' diyordu.AN}Bunun üzerine Misya'dan geçip Troas Kenti'ne gittiler.wMgMisya sýnýrýna geldiklerinde Bitinya bölgesine geçmek istediler. Ama Ýsa'nýn Ruhu onlara izin vermedi.L3Kutsal Ruh'un, Tanrý sözünü Asya Ýli'nde* yaymalarýný engellemesi üzerine Pavlus'la arkadaþlarý Frikya ve Galatya bölgesinden geçtiler.aK;Böylelikle topluluklarýn* imaný güçleniyor ve sayýlarý günden güne artýyordu.J'Kent kent dolaþarak Yeruþalim'deki elçilerle ihtiyarlarýn* aldýðý kararlarý imanlýlara iletiyor, bunlara uymalarýný istiyorlardý.4IaTimoteos'u kendisiyle birlikte götürmek isteyen Pavlus, oralarda bulunan Yahudiler yüzünden onu sünnet ettirdi. Çünkü hepsi, babasýnýn Grek olduðunu biliyordu.LHListra ve Konya'daki kardeþler ondan övgüyle söz ediyorlardý.G -Pavlus, Derbe ve Listra'ya da uðradý. Listra'da Timoteos adýnda bir Ýsa öðrencisi vardý. Annesi imanlý bir Yahudi, babasý ise Grek'ti*.ZF-)Suriye ve Kilikya bölgelerini dolaþarak inanlý topluluklarýný* pekiþtirdi.jEM(Silas'ý seçen Pavlus ise, kardeþlerce Rab'bin lütfuna emanet edildikten sonra yola çýktý.D-'Aralarýnda öylesine keskin bir anlaþmazlýk çýktý ki, birbirlerinden ayrýldýlar. Barnaba Markos'u alýp Kýbrýs'a doðru yelken açtý.C&Ama Pavlus, Pamfilya'da kendilerini yüzüstü býrakýp birlikte göreve devam etmeyen Markos'u yanlarýnda götürmeyi uygun görmedi.RB%Barnaba, Markos denilen Yuhanna'yý da yanlarýnda götürmek istiyordu..AU$Bundan bir süre sonra Pavlus Barnaba'ya, 'Rab'bin sözünü duyurduðumuz bütün kentlere dönüp kardeþleri ziyaret edelim, nasýl olduklarýný görelim' dedi.y@k#Pavlus'la Barnaba ise Antakya'da kaldýlar, birçoklarýyla birlikte öðretip Rab'bin sözünü müjdelediler. ? ">/!Bir süre orada kaldýktan sonra, kendilerini göndermiþ olanlarýn yanýna dönmek üzere kardeþler tarafýndan esenlikle yolcu edildiler.*fx*=} Kendileri peygamber olan Yahuda ile Silas, birçok konuþmalar yaparak kardeþleri yüreklendirip ruhça pekiþtirdiler.O<Ýmanlýlar, mektuptaki yüreklendirici sözleri okuyunca sevindiler.t;aAdamlar böylece yola koyulup Antakya'ya gittiler. Topluluðu bir araya getirerek onlara mektubu verdiler. : 09YKutsal Ruh ve bizler, gerekli olan þu kurallarýn dýþýnda size herhangi bir þey yüklememeyi uygun gördük: Putlara sunulan kurbanlarýn etinden, kandan, boðularak öldürülen hayvanlarýn etinden ve fuhuþtan sakýnmalýsýnýz. Bunlardan kaçýnýrsanýz, iyi edersiniz. Esen kalýn.'|8qKararýmýz uyarýnca size Yahuda ile Silas'ý gönderiyoruz. Onlar ayný þeyleri sözlü olarak da aktaracaklar.e7CBu ikisi, Rabbimiz Ýsa Mesih'in adý uðruna canlarýný gözden çýkarmýþ kiþilerdir.67Bu nedenle aramýzdan seçtiðimiz bazý kiþileri, sevgili kardeþlerimiz Barnaba ve Pavlus'la birlikte size göndermeye oybirliðiyle karar verdik. 59Bizden bazý kiþilerin yanýnýza geldiðini, sözleriyle sizi tedirgin edip aklýnýzý karýþtýrdýðýný duyduk. Oysa onlarý biz göndermedik.14]Onlarýn eliyle þu mektubu yolladýlar:3Bunun üzerine bütün inanlýlar topluluðuyla* elçiler ve ihtiyarlar*, kendi aralarýndan seçtikleri adamlarý Pavlus ve Barnaba'yla birlikte Antakya'ya göndermeye karar verdiler. Kardeþlerin önde gelenlerinden Barsabba denilen Yahuda ile Silas'ý seçtiler.2Çünkü çok eski zamanlardan beri Musa'nýn sözleri her kentte duyurulmakta, her Þabat Günü* havralarda okunmaktadýr.'.1UAncak putlara sunulup murdar* hale gelen etlerden, fuhuþtan, boðularak öldürülen hayvanlarýn etinden ve kandan sakýnmalarý gerektiðini onlara yazmalýyýz.d0A'Bu nedenle, kanýmca öteki uluslardan Tanrý'ya dönenlere güçlük çýkarmamalýyýz. / .7Öyle ki, geriye kalan insanlar, Bana ait olan*fx* bütün uluslar Rab'bi arasýnlar. Bunlarý ta baþlangýçtan bildiren Rab, Ýþte böyle diyor.> - n,UPeygamberlerin sözleri de bunu doðrulamaktadýr. Yazýlmýþ olduðu gibi: 'v{e .Pavlus'la Barnaba ise cesaretle karþýlýk verdiler: 'Tanrý'nýn sözünü ilk önce size bildirmemiz gerekiyordu. Siz onu reddettiðinize ve kendinizi sonsuz yaþama layýk görmediðinize göre, biz þimdi öteki uluslara gidiyoruz.z -Kalabalýðý gören Yahudiler büyük bir kýskançlýk içinde, küfürlerle Pavlus'un söylediklerine karþý çýktýlar.ry] ,Ertesi Þabat Günü kent halkýnýn hemen hemen tümü Rab'bin sözünü dinlemek için toplanmýþtý.sx_ +Havradaki topluluk daðýlýnca, Yahudiler ve Yahudiliðe dönüp Tanrý'ya tapan yabancýlardan birçoðu onlarýn ardýndan gitti. Pavlus'la Barnaba onlarla konuþarak onlarý devamlý Tanrý'nýn lütfunda yaþamaya özendirdiler.w *Pavlus'la Barnaba havradan çýkarken halk onlarý, bir sonraki Þabat Günü ayný konular üzerinde konuþmaya çaðýrdý. v  )su_ (Dikkat edin, peygamberlerin sözünü ettiði þu durum sizin baþýnýza gelmesin: ' t  '~su &Dolayýsýyla kardeþler, þunu bilin ki, günahlarýn bu Kiþi aracýlýðýyla baðýþlanacaðý size duyurulmuþ bulunuyor. Þöyle ki, iman eden herkes, Musa'nýn Yasasý'yla aklanamadýðýnýz her suçtan O'nun aracýlýðýyla aklanýr.Dr %Oysa Tanrý'nýn dirilttiði Kiþi'nin bedeni çürümedi.)qK $'Davut, kendi kuþaðýnda Tanrý'nýn amacý uyarýnca hizmet ettikten sonra gözlerini yaþama kapadý, atalarý gibi gömüldü ve bedeni çürüyüp gitti.hpI #'Bunun için baþka bir yerde de þöyle der: /oW "'Tanrý, O'nu asla çürümemek üzere ölümden dirilttiðini þu sözlerle belirtmiþtir: n  !m} 'Biz de size Müjde'yi duyuruyoruz: Tanrý Ýsa'yý diriltmekle, atalarýmýza verdiði sözü, onlarýn çocuklarý olan bizler için yerine getirmiþtir. Ýkinci Mezmur'da da yazýldýðý gibi: l9 Ýsa, daha önce kendisiyle birlikte Celile'den Yeruþalim'e gelenlere günlerce göründü. Bu kiþiler þimdi halka O'nun tanýklýðýný yapýyor.,kS Ama Tanrý O'nu ölümden diriltti.rj] O'nunla ilgili yazýlanlarýn hepsini yerine getirdikten sonra O'nu çarmýhtan indirip mezara koydular.|iq O'nda ölüm cezasýný gerektiren herhangi bir suç bulamadýklarý halde, Pilatus'tan O'nun idamýný istediler.>hu Çünkü Yeruþalim'de yaþayanlar ve onlarýn yöneticileri Ýsa'yý reddettiler. O'nu mahkûm etmekle her Þabat Günü okunan peygamberlerin sözlerini yerine getirmiþ oldular.gw 'Kardeþler, Ýbrahim'in soyundan gelenler ve Tanrý'dan korkan yabancýlar, bu kurtuluþ bildirisi bize gönderildi.Nf Yahya görevini tamamlarken þöyle diyordu: oeW Ýsa'nýn geliþinden önce Yahya, bütün Ýsrail halkýný, tövbe edip vaftiz* olmaya çaðýrdý.ldQ Tanrý, verdiði sözü tutarak bu adamýn soyundan Ýsrail'e bir Kurtarýcý, Ýsa'yý gönderdi.\c1 Tanrý, onu tahttan indirdikten sonra onlara kral olarak Davut'u baþa geçirdi. Onunla ilgili þu tanýklýkta bulundu: <Ýþay oðlu Davut'u gönlüme uygun bir adam olarak gördüm, o her istediðimi yapar.> b Halk bir kral isteyince, Tanrý onlar için Benyamin oymaðýndan Kiþ oðlu Saul'u yetiþtirdi. Saul kýrk yýl krallýk yaptý. a  0`Y Kenan ülkesinde yenilgiye uðrattýðý yedi ulusun topraklarýný Ýsrail halkýna miras olarak verdi. Bütün bunlar aþaðý yukarý dört yüz elli yýl sürdü. _  ^ 'Bu halkýn, yani Ýsrail'in Tanrýsý, bizim atalarýmýzý seçti ve Mýsýr'da gurbette yaþadýklarý süre içinde onlarý büyük bir ulus yaptý. Sonra güçlü eliyle onlarý oradan çýkardý, çölde yaklaþýk kýrk yýl onlara katlandý.]y Pavlus ayaða kalktý, eliyle bir iþaret yaparak, 'Ey Ýsrailliler ve Tanrý'dan korkan* yabancýlar, dinleyin' dedi.B\} Kutsal Yasa ve peygamberlerin yazýlarý okunduktan sonra, havranýn yöneticileri onlara, 'Kardeþler, halka verecek bir öðüdünüz varsa buyurun, konuþun' diye haber yolladýlar.[ Onlar Perge'den yollarýna devam ederek Pisidya sýnýrýndaki Antakya'ya geçtiler. Þabat Günü* havraya girip oturdular.Z7 Pavlus'la beraberindekiler Baf'tan denize açýlýp Pamfilya bölgesinin Perge Kenti'ne gittiler. Yuhanna ise onlarý býrakýp Yeruþalim'e döndü.aY; Olanlarý gören vali, Rab'le ilgili öðretiyi hayranlýkla karþýladý ve iman etti.yXk Ýþte þimdi Rab'bin eli sana karþý kalktý. Kör olacaksýn, bir süre gün ýþýðýný göremeyeceksin.' W  V Ama Kutsal Ruh'la dolan Saul, yani Pavlus, gözlerini Elimas'a dikerek, 'Ey Ýblis'in oðlu!' dedi. 'Yüreðin her türlü hile ve sahtekârlýkla dolu; doðru olan her þeyin düþmanýsýn. Rab'bin düz yollarýný çarpýtmaktan vazgeçmeyecek misin? U  (TI Baryeþu, Vali Sergius Pavlus'a yakýn biriydi. Akýllý bir kiþi olan vali, Barnaba'yla Saul'u çaðýrtýp Tanrý'nýn sözünü dinlemek istedi. Ne var ki Baryeþu -büyücü anlamýna gelen öbür adýyla Elimas- onlara karþý koyarak valiyi iman etmekten caydýrmaya çalýþtý. S Adayý baþtan baþa geçerek Baf'a geldiler. Orada büyücü ve sahte peygamber Baryeþu adýnda bir Yahudi'yle karþýlaþtýlar. R9 Salamis'e varýnca Yahudiler'in havralarýnda Tanrý'nýn sözünü duyurmaya baþladýlar. Yuhanna'yý da yardýmcý olarak yanlarýna almýþlardý.Q{ Kutsal Ruh'un buyruðuyla yola çýkan Barnaba'yla Saul, Selefkiye'ye gittiler, oradan da gemiyle Kýbrýs'a geçtiler.uPc Böylece oruç tutup dua ettikten sonra, Barnaba'yla Saul'un üzerine ellerini koyup onlarý yolcu ettiler..OU Bunlar Rab'be tapýnýp oruç* tutarlarken Kutsal Ruh kendilerine þöyle dedi: 'Barnaba'yla Saul'u, kendilerini çaðýrmýþ olduðum görev için bana ayýrýn.':N o Antakya'daki kilisede* peygamberler ve öðretmenler vardý: Barnaba, Niger denilen Þimon, Kireneli Lukius, bölge kralý* Hirodes'le birlikte büyümüþ olan Menahem ve Saul.M{ Görevlerini tamamlayan Barnaba'yla Saul, Markos diye tanýnan Yuhanna'yý yanlarýna alarak Yeruþalim'den döndüler.EL Tanrý'nýn sözü ise yayýlýyor, etkisini artýrýyordu.K+ O anda Rab'bin bir meleði Hirodes'i vurdu. Çünkü Tanrý'ya ait olan yüceliði kendine mal etmiþti. Ýçi kurtlarca kemirilerek can verdi.XJ) Halk, 'Bu bir insanýn sesi deðil, bir ilahýn sesidir!' diye baðýrýyordu.kIO Belirlenen günde krallýk giysilerini giyen Hirodes tahtýna oturarak halka bir konuþma yaptý.2H] Bu arada Sur ve Sayda halklarýna ateþ püskürüyordu. Bunlar birleþip kendisiyle görüþmeye geldiler. Önce kralýn baþdanýþmaný Vlastus'u kendi taraflarýna çekerek barýþ isteðinde bulundular. Çünkü kendi ülkelerinin gereksindiði yiyecekler kralýn ülkesinden saðlanýyordu.rG] Hirodes onu arattý, bulamayýnca da nöbetçileri sorguya çekti ve idam edilmeleri için buyruk verdi.pFY Askerler sabahleyin büyük bir telaþa kapýldýlar. Birbirlerine, 'Petrus'a ne oldu?' diye sordular.WE' Petrus, eliyle susmalarýný iþaret ederek Rab'bin onu zindandan nasýl çýkardýðýný anlattý. Sonra, 'Bu haberleri Yakup'la öbür kardeþlere iletin' diyerek oradan ayrýlýp baþka bir yere gitti.dDA Petrus ise kapýyý çalmaya devam etti. Kapýyý açýp onu görünce þaþýp kaldýlar.gCG 'Çýldýrmýþsýn sen!' dediler ona. Ama kýz üsteleyince, 'Onun meleði olmalý' dediler. B Petrus'un sesini tanýyan kýz, sevincinden kapýyý açmadan tekrar içeri koþarak, 'Petrus kapýda duruyor!' diye haber verdi.jAM Petrus'un dýþ kapýyý çalmasý üzerine Roda adlý bir hizmetçi kýz kapýya bakmaya gitti.@/ Petrus olanlarýn farkýna varýnca Markos diye tanýnan Yuhanna'nýn annesi Meryem'in evine gitti. Orada birçok kiþi toplanmýþ dua ediyordu.Z?- O zaman kendine gelen Petrus, 'Rab'bin bana meleðini gönderdiðini þimdi gerçekten anlýyorum' dedi. 'O beni Hirodes'in elinden ve Yahudi halkýnýn uðrayacaðýmý umduðu bütün belalardan kurtardý.'k>O Birinci ve ikinci nöbetçiyi geçerek kente açýlan demir kapýya geldiler. Kapý, önlerinde kendiliðinden açýldý. Dýþarý çýkýp bir sokak boyunca yürüdüler, sonra melek ansýzýn Petrus'un yanýndan ayrýldý.= Petrus onu izleyerek dýþarý çýktý. Ama meleðin yaptýðýnýn gerçek olduðunu anlamýyor, bir görüm gördüðünü sanýyordu.< Melek ona, 'Kuþaðýný baðla, çarýklarýný giy' dedi. Petrus da söyleneni yaptý. 'Abaný giy, beni izle' dedi melek.S; Birdenbire Rab'bin bir meleði göründü ve hücrede bir ýþýk parladý. Melek, Petrus'un böðrüne dokunup onu uyandýrdý. 'Çabuk, kalk!' dedi. O anda zincirler Petrus'un bileklerinden düþtü.O: Petrus, Hirodes'in kendisini yargýlayacaðý günden önceki gece, çift zincirle baðlý olarak iki askerin arasýnda uyuyordu. Kapýda duran nöbetçiler de zindanýn güvenliðini saðlýyordu.t9a Bu nedenle Petrus hapiste tutuldu. Ama inanlýlar topluluðu* onun için Tanrý'ya hararetle dua ediyordu.<8q Petrus'u tutuklatýp hapse attýrdý ve dörder kiþilik dört takým askerin gözetimine teslim etti. Fýsýh Bayramý'ndan* sonra onu halkýn önünde yargýlamak niyetindeydi.7 Yahudiler'in bundan memnun kaldýðýný görünce ardýndan Petrus'u da yakalattý. Bunu, Mayasýz Ekmek Bayramý* sýrasýnda yaptý.>6w Yuhanna'nýn kardeþi Yakup'u kýlýçla öldürttü.U5 % O sýrada kral Hirodes*, kiliseden* bazý kiþilere eziyet etmeye baþladý.v4e Bu kararý yerine getirip baðýþlarýný Barnaba ve Saul'un eliyle kilisenin ihtiyarlarýna* gönderdiler.3# Öðrenciler, her biri kendi gücü oranýnda, Yahudiye'de yaþayan kardeþlere gönderilmek üzere yardým toplamayý kararlaþtýrdýlar.D2 Bunlardan Hagavos adlý biri ortaya çýkýp bütün dünyada þiddetli bir kýtlýk olacaðýný Ruh aracýlýðýyla bildirdi. Bu kýtlýk, Klavdius'un imparatorluðu sýrasýnda oldu.I1  O günlerde Yeruþalim'den Antakya'ya bazý peygamberler geldi. 0  /3 Sonra Barnaba, Saul'u aramak için Tarsus'a gitti. Onu bulunca da Antakya'ya getirdi. Böylece Barnaba'yla Saul bir yýl boyunca oradaki inanlýlar topluluðuyla* bir araya gelerek büyük bir kitleyi eðittiler. Öðrencilere ilk kez Antakya'da Mesihçiler*fx* adý verildi. .  y-k Kutsal Ruh'la ve imanla dolu, iyi bir adam olan Barnaba, Antakya'ya varýp Tanrý lütfunun meyvelerini görünce sevindi. Herkesi, candan ve yürekten Rab'be baðlý kalmaya özendirdi. Sonuç olarak Rab'be daha birçok kiþi kazanýldý., Olup bitenlerin haberi, Yeruþalim'deki kiliseye* ulaþtý. Bunun üzerine imanlýlar Barnaba'yý Antakya'ya gönderdiler.o+W Onlarýn arasýnda etkin olan Rab'bin gücü*fx* sayesinde çok sayýda kiþi inanýp Rab'be döndü./*W Ama içlerinden Kýbrýslý ve Kireneli olan bazý adamlar Antakya'ya gidip Grekler'le* de konuþmaya baþladýlar. Onlara Rab Ýsa'yla ilgili Müjde'yi bildirdiler.;)o Ýstefanos'un öldürülmesiyle baþlayan baský sonucu daðýlan imanlýlar, Fenike, Kýbrýs ve Antakya'ya kadar gittiler. Tanrý sözünü sadece Yahudiler'e duyuruyorlardý.:(m Bunlarý dinledikten sonra yatýþtýlar. Tanrý'yý yücelterek þöyle dediler: 'Demek ki Tanrý, tövbe etme ve yaþama kavuþma fýrsatýný öteki uluslara da vermiþtir.'!'; Böylelikle Tanrý, Rab Ýsa Mesih'e inanmýþ olan bizlere verdiði armaðanýn aynýsýný onlara verdiyse, ben kimim ki Tanrý'ya karþý koyayým?'&  O zaman Rab'bin söylediði þu sözü anýmsadým: {%o 'Ben konuþmaya baþlayýnca Kutsal Ruh, baþlangýçta bizim üzerimize indiði gibi, onlarýn da üzerine indi.[$/ O sana, senin ve bütün ev halkýnýn kurtuluþ bulacaðý sözler söyleyecek.>"#= Adam bize, evinde beliren meleði nasýl gördüðünü anlattý. Melek ona þöyle demiþ: dedi.jM ' dedim. N Sonra bir sesin bana, dediðini iþittim.*M Gözlerimi çarþafa dikip dikkatle baktým. Çarþafýn içinde, yeryüzünde yaþayan dört ayaklýlar, yabanýl hayvanlar, sürüngenler ve kuþlar gördüm.wg 'Ben Yafa Kenti'nde dua ediyordum' dedi. 'Kendimden geçerek bir görüm gördüm. Büyük bir çarþafý andýran bir nesnenin dört köþesinden sarkýtýldýðýný, bunun gökten inip benim bulunduðum yere kadar geldiðini gördüm.G Petrus baþtan baþlayarak olanlarý tek tek onlara anlattý.H  'Sünnetsiz* kiþilerin evine gidip yemek yemiþsin!' dediler.W' Ama Petrus Yeruþalim'e gittiði zaman sünnet yanlýlarý onu eleþtirdiler.| s Elçilerle bütün Yahudiye'deki kardeþler, öteki uluslarýn da Tanrý'nýn sözünü kabul ettiklerini duydular.7 0Böylelikle onlarýn Ýsa Mesih adýyla vaftiz olmalarýný buyurdu. Sonra onlar Petrus'a, birkaç gün yanlarýnda kalmasý için ricada bulundular.   /fE .Çünkü onlarýn, bilmedikleri dillerle konuþup Tanrý'yý yücelttiklerini duyuyorlardý.+O -Petrus'la birlikte gelen Yahudi*fx* imanlýlar, Kutsal Ruh armaðanýnýn öteki uluslardan olanlarýn da üzerine dökülmesini þaþkýnlýkla karþýladýlar.eC ,Petrus daha bu sözleri söylerken Kutsal Ruh, konuþmayý dinleyen herkesin üzerine indi.! +Peygamberlerin hepsi O'nunla ilgili tanýklýkta bulunuyorlar. Þöyle ki, O'na inanan herkesin günahlarý O'nun adýyla baðýþlanýr.'/ *Tanrý tarafýndan ölülerle dirilerin Yargýcý olarak atanan kiþinin kendisi olduðunu halka duyurmamýzý, buna tanýklýk etmemizi buyurdu.(I )Ýsa halkýn tümüne deðil de, Tanrý'nýn önceden seçtiði tanýklara -ölümden dirilmesinden sonra kendisiyle birlikte yiyip içen bizlere- göründü.X) (Ama Tanrý O'nu üçüncü gün diriltti ve açýkça görünmesini saðladý.  ''Biz Ýsa'nýn, Yahudiler'in ülkesinde ve Yeruþalim'de yaptýklarýnýn hepsine tanýk olduk. O'nu çarmýha gerip öldürdüler. K~}||K{{{z*yyxwwlvuu ttslrrsqtqpoo'nmmWmll?jjjCihh(gg8ffLeeWdccc"b$aa=``I__ ^U]\\[W[J[Z\ZY~YMXWlVVUTTTSqRRiQQ@PP OO#NrMyL\KK9JJXIIHvGG5FF EDDDCBBAAC@n@?I>>H==>< diye yazýlmýþtýr.'WE'Çevrede duranlar, 'Tanrý'nýn baþkâhinine hakaret mi ediyorsun?' dediler.ID Bunun üzerine Pavlus ona, 'Seni badanalý duvar, Tanrý sana vuracaktýr!' dedi. 'Hem oturmuþ Kutsal Yasa'ya göre beni yargýlýyorsun, hem de Yasa'yý çiðneyerek beni dövdürüyorsun.'gCGBaþkâhin Hananya, Pavlus'un yanýnda duranlara onun aðzýna vurmalarý için buyruk verdi. B Yüksek Kurul'u dikkatle süzen Pavlus, 'Kardeþler' dedi, 'Ben bugüne dek Tanrý'nýn önünde tertemiz bir vicdanla yaþadým.'~AuKomutan ertesi gün, Yahudiler'in Pavlus'u tam olarak neyle suçladýklarýný öðrenmek için onu hapisten getirtti, baþkâhinlerle bütün Yüksek Kurul'un* toplanmasý için buyruk verdi ve onu aþaðý indirip Kurul'un önüne çýkardý.@1Onu sorguya çekecek olanlar hemen yanýndan çekilip gittiler. Kendisini baðlatan komutan da, onun Roma vatandaþý olduðunu anlayýnca korktu.j?MKomutan, 'Ben bu vatandaþlýðý yüklü bir para ödeyerek elde ettim' diye karþýlýk verdi.^>5Komutan Pavlus'un yanýna geldi, 'Söyle bakayým, sen Romalý mýsýn?' diye sordu.w=gYüzbaþý bunu duyunca gidip komutana haber verdi. 'Ne yapýyorsun?' dedi. 'Bu adam Roma vatandaþýymýþ.'G<Kendisini sýrýmlarla baðlayýp kollarýný geriyorlardý ki, Pavlus orada duran yüzbaþýya, 'Mahkemesi yapýlmamýþ bir Roma vatandaþýný* kamçýlamanýz yasaya uygun mudur?' dedi. ;  : Onlar böyle baðýrýr, üstlüklerini sallayýp havaya toz savururken komutan, Pavlus'un kalenin içine götürülmesini buyurdu. Halkýn neden Pavlus'un aleyhine böyle baðýrdýðýný öðrenmek için onun kamçýlanarak sorguya çekilmesini istedi.93Pavlus'u buraya kadar dinleyenler, bu söz üzerine, 'Böylesini yeryüzünden temizlemeli, yaþamasý uygun deðil!' diye seslerini yükselttiler.K8'Rab bana, dedi, '17[Üstelik sana tanýklýk eden Ýstefanos'un kaný döküldüðü zaman, ben de oradaydým. Onu öldürenlerin kaftanlarýna bekçilik ederek yapýlanlarý onayladým.>s6_' dedim, dedi, a3;Haydi, ne bekliyorsun? Kalk, O'nun adýný anarak vaftiz* ol ve günahlarýndan arýn!>a2; dedi. 0  {/o 'Orada Hananya adýnda dindar, Kutsal Yasa'ya baðlý biri vardý. Kentte yaþayan bütün Yahudiler'in kendisinden övgüyle söz ettiði bu adam gelip yanýmda durdu ve, dedi. Ve ben o anda onu gördüm..{ Parlayan ýþýðýn görkeminden gözlerim görmez olduðundan, yanýmdakiler elimden tutup beni Þam'a götürdüler./-Y ' diye sordum.e,C Yanýmdakiler ýþýðý gördülerse de, benimle konuþanýn söylediklerini anlamadýlar.1+]' diye sordum.g*GYere yýkýldým. Bir sesin bana, dediðini iþittim.{)o'Ben öðleye doðru yol alýp Þam'a yaklaþýrken, birdenbire gökten parlak bir ýþýk çevremi aydýnlattý.(Baþkâhin ile bütün kurul üyeleri söylediklerimi doðrulayabilirler. Onlardan Yahudi kardeþlere yazýlmýþ mektuplar alarak Þam'a doðru yola çýkmýþtým. Amacým, oradaki Ýsa inanlýlarýný da cezalandýrmak üzere baðlayýp Yeruþalim'e getirmekti.u'cÝsa'nýn yolundan gidenlere öldüresiye zulmeder, kadýn erkek demeden onlarý baðlayýp hapse atardým. & %Pavlus'un kendilerine Ýbrani dilinde seslendiðini duyduklarýnda daha derin bir sessizlik oldu. Pavlus þöyle devam etti: 'Ben Yahudi'yim. Kilikya'nýn Tarsus Kenti'nde doðdum ve burada, Yeruþalim'de Gamaliel'in dizinin dibinde büyüdüm. Atalarýmýzýn yasasýyla ilgili sýký bir eðitimden geçtim. Bugün hepinizin yaptýðý gibi, ben de Tanrý için gayretle çalýþan biriydim.S$ !'Kardeþler ve babalar, size þimdi yapacaðým savunmayý dinleyin' dedi.(#I(Komutanýn izin vermesi üzerine Pavlus merdivende dikilip eliyle halka bir iþaret yaptý. Derin bir sessizlik olunca, Ýbrani* dilinde konuþmaya baþladý.)"K'Pavlus, 'Ben Kilikya'dan Tarsuslu bir Yahudi, hiç de önemsiz olmayan bir kentin vatandaþýyým' dedi. 'Rica ederim, halka birkaç söz söylememe izin ver.'!&'Sen bundan bir süre önce bir ayaklanma baþlatýp dört bin tedhiþçiyi*fx* çöle götüren Mýsýrlý deðil misin?'f E%Kaleden içeri girmek üzereyken Pavlus komutana, 'Sana bir þey söyleyebilir miyim?' dedi.K$Kalabalýk, 'Öldürün onu!' diye baðýrarak onlarý izliyordu.wg#Pavlus merdivenlere geldiðinde kalabalýk öylesine azmýþtý ki, askerler onu taþýmak zorunda kaldýlar.)K"Kalabalýktakilerin her biri ayrý bir þey baðýrýyordu. Kargaþalýktan ötürü kesin bilgi edinemeyen komutan, Pavlus'un kaleye götürülmesini buyurdu.)!O zaman komutan yaklaþýp Pavlus'u yakaladý, çift zincirle baðlanmasý için buyruk verdi. Sonra, 'Kimdir bu adam, ne yaptý?' diye sordu.!; Komutan hemen yüzbaþýlarla askerleri yanýna alarak kalabalýðýn olduðu yere koþtu. Komutanla askerleri gören halk Pavlus'u dövmeyi býraktý.Onlar Pavlus'u öldürmeye çalýþýrken, bütün Yeruþalim'in karýþtýðý haberi Roma taburunun komutanýna ulaþtý.6eBütün kent ayaða kalkmýþtý. Her taraftan koþuþup gelen halk Pavlus'u tutup tapýnaktan dýþarý sürükledi. Arkasýndan tapýnaðýn kapýlarý hemen kapatýldý.)Bu Yahudiler, daha önce kentte Pavlus'un yanýnda gördükleri Efesli Trofimos'un, Pavlus tarafýndan tapýnaða sokulduðunu sanýyorlardý.lQ'Ey Ýsrailliler, yardým edin!' diye baðýrdýlar. 'Her yerde herkese, halkýmýza, Kutsal Yasa'ya ve bu kutsal yere karþý öðretiler yayan adam budur. Üstelik tapýnaða bazý Grekler'i sokarak bu kutsal yeri kirletti.'$AYedi günlük süre bitmek üzereydi. Asya Ýli'nden* bazý Yahudiler Pavlus'u tapýnakta görünce bütün kalabalýðý kýþkýrtarak onu yakaladýlar.wBunun üzerine Pavlus o dört kiþiyi yanýna aldý, ertesi gün onlarla birlikte arýnma törenine katýldý. Sonra tapýnaða girerek arýnma günlerinin ne zaman tamamlanacaðýný, her birinin adýna ne zaman kurban sunulacaðýný bildirdi.Y+Öteki uluslardan olan imanlýlara gelince, biz onlara, putlara sunulan kurbanlarýn etinden, kandan, boðularak öldürülen hayvanlardan ve fuhuþtan sakýnmalarýný öngören kararýmýzý yazmýþtýk.'3Bunlarý yanýna al, kendileriyle birlikte arýnma törenine katýl. Baþlarýný týraþ edebilmeleri için kurban masraflarýný sen öde. Böylelikle herkes, seninle ilgili duyduklarýnýn asýlsýz olduðunu, senin de Kutsal Yasa'ya uygun olarak yaþadýðýný anlasýn.T!Bunun için sana dediðimizi yap. Aramýzda adak adamýþ dört kiþi var.I Þimdi ne yapmalý? Senin buraya geldiðini mutlaka duyacaklar.{o'Ne var ki, duyduklarýna göre sen öteki uluslar arasýnda yaþayan bütün Yahudiler'e, çocuklarýný sünnet etmemelerini, törelerimize uymamalarýný söylüyor, Musa'nýn Yasasý'na sýrt çevirmeleri gerektiðini öðretiyormuþsun.8iBunlarý iþitince Tanrý'yý yücelttiler. Pavlus'a, 'Görüyorsun kardeþ, Yahudiler arasýnda binlerce imanlý var ve hepsi Kutsal Yasa'nýn candan savunucusudur' dediler."=Pavlus, onlarýn hal hatýrýný sorduktan sonra, hizmetinin aracýlýðýyla Tanrý'nýn öteki uluslar arasýnda yaptýklarýný teker teker anlattý.m SErtesi gün Pavlus'la birlikte Yakup'u görmeye gittik. Ýhtiyarlarýn* hepsi orada toplanmýþtý.V %Yeruþalim'e vardýðýmýz zaman kardeþler bizi sevinçle karþýladýlar.- SSezariye'deki öðrencilerden bazýlarý da bizimle birlikte geldiler. Bizi, evinde kalacaðýmýz adama, eski öðrencilerden Kýbrýslý Minason'a götürdüler.X )Bir süre sonra hazýrlýðýmýzý yapýp Yeruþalim'e doðru yola çýktýk.M Pavlus'u ikna edemeyince, 'Rab'bin istediði olsun' diyerek sustuk.]3 Bunun üzerine Pavlus þöyle karþýlýk verdi: 'Ne yapýyorsunuz, ne diye aðlayýp yüreðimi sýzlatýyorsunuz? Ben Rab Ýsa'nýn adý uðruna Yeruþalim'de yalnýz baðlanmaya deðil, ölmeye de hazýrým.'kO Bu sözleri duyunca hem bizler hem de oralýlar Yeruþalim'e gitmemesi için Pavlus'a yalvardýk.{o Bu adam bize yaklaþýp Pavlus'un kuþaðýný aldý, bununla kendi ellerini ayaklarýný baðlayarak dedi ki, 'Kutsal Ruh þöyle diyor: 'c? Oraya varýþýmýzdan birkaç gün sonra Yahudiye'den Hagavos adlý bir peygamber geldi.H  Bu adamýn peygamberlik eden, evlenmemiþ dört kýzý vardý.}Ertesi gün ayrýlýp Sezariye'ye geldik. Yediler'den biri olan müjdeci Filipus'un evine giderek onun yanýnda kaldýk. Sur'dan deniz yolculuðumuza devam ederek Batlamya Kenti'ne geldik. Oradaki kardeþleri ziyaret edip bir gün yanlarýnda kaldýk.]3Birbirimizle vedalaþtýktan sonra biz gemiye bindik, onlar da evlerine döndüler.QGünümüz dolunca kentten ayrýlýp yolumuza devam ettik. Ýmanlýlarýn hepsi, eþleri ve çocuklarýyla birlikte bizi kentin dýþýna kadar geçirdiler. Deniz kýyýsýnda diz çöküp dua ettik.4aÝsa'nýn oradaki öðrencilerini arayýp bulduk ve yanlarýnda bir hafta kaldýk. Öðrenciler Ruh'un yönlendirmesiyle Pavlus'u Yeruþalim'e gitmemesi için uyardýlar.~Kýbrýs'ý görünce güneyinden geçerek Suriye'ye yöneldik ve Sur Kenti'nde karaya çýktýk. Gemi, yükünü orada boþaltacaktý.J} Fenike'ye gidecek bir gemi bulduk, buna binip denize açýldýk.|| sOnlardan ayrýlýnca denize açýlýp doðru Ýstanköy'e gittik. Ertesi gün Rodos'a, oradan da Patara'ya geçtik.w{g&Onlarý en çok üzen, 'Yüzümü bir daha görmeyeceksiniz' demesi oldu. Sonra onu gemiye kadar geçirdiler.Yz+%Sonra hepsi acý acý aðlayarak Pavlus'un boynuna sarýldýlar, onu öptüler.Wy'$Pavlus bu sözleri söyledikten sonra diz çöküp onlarla birlikte dua etti.Ox#Yaptýðým her iþte sizlere, böyle emek vererek güçsüzlere yardým etmemiz ve Rab Ýsa'nýn, diyen sözünü unutmamamýz gerektiðini gösterdim.' w"Siz de bilirsiniz ki, bu eller hem benim, hem de benimle birlikte olanlarýn gereksinmelerini karþýlamak için hizmet etmiþtir.Sv!Ben hiç kimsenin altýnýna, gümüþüne ya da giysisine göz dikmedim.Mu 'Þimdi sizi Tanrý'ya ve O'nun lütfunu bildiren söze emanet ediyorum. Bu söz, sizi ruhça geliþtirecek ve kutsal kýlýnmýþ olan bütün insanlar arasýnda mirasa kavuþturacak güçtedir. t9Bunun için uyanýk durun. Üç yýl boyunca, aralýksýz, gece gündüz demeden, gözyaþý dökerek her birinizi nasýl uyardýðýmý hatýrlayýn.sHatta öðrencileri kendi peþlerinden sürüklemek için sizin aranýzdan da sapýk sözler söyleyen kiþiler çýkacak.irKBen gittikten sonra sürüyü esirgemeyen yýrtýcý kurtlarýn aranýza gireceðini biliyorum.?qwKendinize ve Kutsal Ruh'un sizi gözetmen olarak görevlendirdiði bütün sürüye göz kulak olun. Rab'bin kendi kaný pahasýna sahip olduðu kiliseyi gütmek üzere atandýnýz.Ip Tanrý'nýn isteðini size tam olarak bildirmekten çekinmedim.voeBu yüzden bugün size þunu açýkça söyleyeyim: Ben kimsenin uðrayacaðý cezadan sorumlu deðilim*fx*.n'Þimdi aralarýnda dolaþýp Tanrý'nýn Egemenliði'ni duyurduðum sizlerden hiçbirinin yüzümü bir daha görmeyeceðini biliyorum.PmCanýmý hiç önemsemiyorum, ona deðer vermiyorum. Yeter ki yarýþý bitireyim ve Rab Ýsa'dan aldýðým görevi, Tanrý'nýn lütfunu bildiren Müjde'ye tanýklýk etme görevini tamamlayayým.klOAncak Kutsal Ruh, beni zincirler ve sýkýntýlarýn beklediðine dair her kentte beni uyarýyor.mkS'Þimdi de Ruh'a boyun eðerek Yeruþalim'e gidiyorum. Orada baþýma neler geleceðini bilmiyorum.vjeHem Yahudiler'i hem de Grekler'i*, tövbe edip Tanrý'ya dönmeye ve Rabbimiz Ýsa'ya inanmaya çaðýrdým.iYararlý olan herhangi bir þeyi size duyurmaktan, gerek açýkta gerek evden eve dolaþarak size öðretmekten çekinmedim.h5Yahudiler'in kurduðu düzenlerden çektiðim sýkýntýlarýn ortasýnda Rab'be tam bir alçakgönüllülükle, gözyaþlarý içinde kulluk ettim.:gmYanýna geldikleri zaman onlara þöyle dedi: 'Asya Ýli'ne* ayak bastýðým ilk günden beri, sizinle bulunduðum bütün süre boyunca, nasýl davrandýðýmý biliyorsunuz.dfAPavlus, Milet'ten Efes'e haber yollayarak kilisenin ihtiyarlarýný* yanýna çaðýrttý.e3Pavlus, Asya Ýli'nde vakit kaybetmemek için Efes'e uðramamaya karar vermiþti. Pentikost Günü Yeruþalim'de olabilmek umuduyla acele ediyordu.d-Oradan denize açýlýp ertesi gün Sakýz Adasý'nýn karþýsýna geldik. Üçüncü gün Sisam'a uðradýk ve bir gün sonra Milet'e vardýk.LcBizi Assos'ta karþýlayýnca onu gemiye alýp Midilli'ye geçtik.#b? Biz önden giderek gemiye bindik ve Assos'a hareket ettik. Pavlus'u oradan alacaktýk. Kendisi karadan gitmek istediði için bunu böyle düzenlemiþti.^a5 Çocuðu diri olarak evine götüren imanlýlar bu olaydan büyük cesaret aldýlar.` Sonra yukarý çýkýp ekmek böldü ve yemek yedi. Gün doðuncaya dek onlarla uzun uzun konuþtu, sonra oradan ayrýldý.s__ Aþaðý inen Pavlus delikanlýnýn üzerine kapanýp onu kucakladý. 'Telaþlanmayýn, yaþýyor!' dedi.N^ Eftihos adlý bir delikanlý pencerede oturuyordu. Pavlus konuþmasýný uzattýkça Eftihos'u uyku bastý. Uykuya dalýnca da ikinci*fx* kattan aþaðý düþtü ve yerden ölüsü kaldýrýldý.N]Toplanmýþ olduðumuz üst kattaki odada birçok kandil yanýyordu.P\Haftanýn ilk günü* ekmek bölmek için bir araya toplandýðýmýzda Pavlus imanlýlara bir konuþma yaptý. Ertesi gün oradan ayrýlacaðý için konuþmasýný gece yarýsýna dek sürdürdü.[)Biz de Mayasýz Ekmek Bayramý'ndan* sonra Filipi'den denize açýlýp beþ günde Troas'a gelerek onlarla buluþtuk. Orada yedi gün kaldýk.6ZgBunlar önden gidip bizi Troas'ta beklediler.,YQPiros oðlu Veriyalý Sopater, Selanikliler'den Aristarhus ile Sekundus, Derbeli Gayus, Timoteos ve Asya Ýli'nden* Tihikos ile Trofimos onunla birlikte gittiler.;XoOrada üç ay kaldý. Suriye'ye deniz yoluyla gitmek üzereyken Yahudiler'in kendisine karþý bir düzen kurmasý nedeniyle dönüþü Makedonya üzerinden yapmaya karar verdi.yWkO yöreleri dolaþarak imanlýlarý yüreklendiren birçok konuþmalar yaptýktan sonra Yunanistan'a*fx* gitti.-V UPavlus, kargaþalýk yatýþtýktan sonra öðrencileri çaðýrtýp onlarý yüreklendirdi. Sonra kendilerine veda ederek Makedonya'ya gitmek üzere yola çýktý.;Uq)Bunlarý söyledikten sonra topluluðu daðýttý. T9(Bugünkü olaylardan ötürü ayaklanma suçundan yargýlanmak tehlikesindeyiz. Hiçbir gerekçesi olmayan bu kargaþanýn hesabýný veremeyeceðiz.'kSO'Soruþturacaðýnýz baþka bir durum varsa, bunun yasal bir toplantýda çözümlenmesi gerekir.3R_&Dimitrios ve sanatçý arkadaþlarýnýn herhangi birinden þikâyeti varsa, mahkemeler açýk, yargýçlar*fx* da var. Karþýlýklý suçlamalarýný orada yapsýnlar.lQQ%Buraya getirdiðiniz bu adamlar, ne tapýnaklarý yaðma ettiler, ne de tanrýçamýza sövdüler.vPe$Bunlarý hiç kimse inkâr edemez. Bunun için sakin olmanýz ve düþüncesiz bir þey yapmamanýz gerekir.BO}#Kalabalýðý yatýþtýran belediye yazmaný, 'Ey Efesliler' dedi, 'Efes Kenti'nin, ulu Artemis Tapýnaðý'nýn ve gökten düþen kutsal taþýn bekçisi olduðunu bilmeyen var mý?N7"Ama halk kendisinin Yahudi olduðunu anlayýnca hep bir aðýzdan yaklaþýk iki saat boyunca, 'Efesliler'in Artemisi uludur!' diye baðýrýp durdu.'MG!Yahudiler Ýskender'i öne çýkarýnca kalabalýktan bazýlarý olayý ona baðladý. Eliyle bir iþaret yapan Ýskender, halka savunmasýný yapmak istedi. L Tiyatrodaki topluluk karýþýklýk içindeydi. Her kafadan bir ses çýkýyordu. Çoðu ne için toplandýðýný bile bilmiyordu.KHatta, Pavlus'un dostu olan bazý Asya Ýli yöneticileri ona haber yollayarak tiyatroda görünmemesi için yalvardýlar.TJ!Pavlus halkýn arasýna girmek istediyse de, öðrenciler onu býrakmadý.'IGKent büsbütün karýþtý. Halk, Pavlus'un yol arkadaþlarýndan Makedonyalý Gayus ve Aristarhus'u yakalayýp sürükleyerek birlikte tiyatroya koþuþtu.sH_Oradakiler bunu duyunca öfkeyle doldular. 'Efesliler'in Artemisi uludur!' diye baðýrmaya baþladýlar.G)Hem bu sanatýmýz saygýnlýðýný yitirmek tehlikesiyle karþý karþýyadýr, hem de ulu tanrýça Artemis'in Tapýnaðý'nýn hiçe sayýlmasý ve bütün Asya Ýli'yle bütün dünyanýn tapýndýðý tanrýçanýn, ululuðundan yoksun kalmasý tehlikesi vardýr.'tFaAma Pavlus denen bu adamýn, elle yapýlan tanrýlarýn gerçek tanrýlar olmadýðýný söyleyerek yalnýz Efes'te deðil, neredeyse bütün Asya Ýli'nde* çok sayýda kiþiyi kandýrýp saptýrdýðýný görüyor ve duyuyorsunuz.,EQSanatçýlarý ve benzer iþlerle uðraþanlarý bir araya toplayarak onlara þöyle dedi: 'Efendiler, bu iþten büyük kazanç saðladýðýmýzý biliyorsunuz.DArtemis*fx* Tapýnaðý'nýn gümüþten maketlerini yapan Dimitrios adlý bir kuyumcu, el sanatçýlarýna bir hayli iþ saðlýyordu.PCO sýrada Ýsa'nýn yoluna iliþkin büyük bir kargaþalýk çýktý.BYardýmcýlarýndan ikisini, Timoteos ile Erastus'u Makedonya'ya göndererek kendisi bir süre daha Asya Ýli'nde kaldý.&AEPavlus, bu olup bitenlerden sonra Makedonya ve Ahaya'dan geçip Yeruþalim'e gitmeye karar verdi. 'Oraya gittikten sonra Roma'yý da görmem gerek' diyordu.W@'Böylelikle Rab'bin sözü güçlü biçimde yayýlýp etkinlik kazanýyordu.I? Büyücülükle uðraþmýþ bir sürü kiþi de kitaplarýný toplayýp herkesin önünde yaktýlar. Kitaplarýn deðerini hesapladýklarýnda toplam elli bin gümüþ tuttuðunu gördüler.b>=Ýman edenlerin birçoðu geliyor, yaptýklarý kötülükleri itiraf edip anlatýyordu.=3Bu haber, Efes'te yaþayan bütün Yahudiler'le Grekler'e ulaþtý. Hepsini bir korku aldý ve Rab Ýsa'nýn adý büyük bir saygýnlýk kazandý.<1Ýçinde kötü ruh bulunan adam onlara saldýrdý, hepsini alt ederek bozguna uðrattý. Öyle ki, o evden çýplak ve yaralý olarak kaçtýlar.x;iKötü ruh ise onlara þöyle karþýlýk verdi: 'Ýsa'yý biliyor, Pavlus'u da tanýyorum, ama siz kimsiniz?'[:/Bunu yapanlar arasýnda Skeva adlý bir Yahudi baþkâhinin yedi oðlu da vardý.u9c Çevrede dolaþýp kötü ruhlarý kovmakla uðraþan bazý Yahudiler de kötü ruhlara tutsak olanlarý Rab Ýsa'nýn adýný anarak kurtarmaya kalkýþtýlar. 'Pavlus'un tanýttýðý Ýsa'nýn adýyla size emrediyoruz!' diyorlardý./8W Þöyle ki, Pavlus'un bedenine deðen peþkir ve peþtamallar hasta olanlara götürüldüðünde, hastalýklarý yok oluyor, kötü ruhlar içlerinden çýkýyordu.H7  Tanrý, Pavlus'un eliyle olaðanüstü mucizeler yaratýyordu.6y Bu durum iki yýl sürdü. Sonunda Yahudi olsun Grek* olsun, Asya Ýli'nde* yaþayan herkes Rab'bin sözünü iþitti.%5C Ne var ki, bazýlarý sert bir tutum takýnýp ikna olmamakta direndiler ve Ýsa'nýn yolunu halkýn önünde kötülemeye baþladýlar. Bunun üzerine Pavlus onlardan ayrýldý. Öðrencilerini de alýp götürdü ve Tiranus'un dershanesinde her gün tartýþmalarýný sürdürdü.24]Havraya giren Pavlus cesaretle konuþmaya baþladý. Üç ay boyunca oradakilerle tartýþýp durdu, onlarý Tanrý'nýn Egemenliði* konusunda ikna etmeye çalýþtý.-3UAþaðý yukarý on iki kiþiydiler.2Pavlus ellerini onlarýn üzerine koyunca Kutsal Ruh üzerlerine indi ve bilmedikleri dillerle konuþup peygamberlik etmeye baþladýlar.B1Onlar bunu duyunca, Rab Ýsa'nýn adýyla vaftiz oldular.&0EPavlus, 'Yahya'nýn yaptýðý vaftiz, tövbeyle ilgili bir vaftizdi' dedi. 'Halka, kendisinden sonra gelecek Olan'a, yani Ýsa'ya inanmalarýný söyledi.'?/y'Öyleyse neye dayanarak vaftiz* oldunuz?' diye sordu. . 9- mApollos Korint'teyken Pavlus, iç bölgelerden geçerek Efes'e geldi. Orada bazý öðrencileri bularak onlara, 'Ýman ettiðiniz zaman Kutsal Ruh'u aldýnýz mý?' diye sordu.,3Þöyle ki Kutsal Yazýlar'dan, Ýsa'nýn Mesih* olduðunu kanýtlayarak Yahudiler'in iddialarýný açýkça ve güçlü bir þekilde çürüttü.m+SApollos Ahaya'ya gitmek isteyince kardeþler onu cesaretlendirdiler. Onu iyi karþýlamalarý için oradaki öðrencilere mektup yazdýlar. Apollos Ahaya'ya varýnca Tanrý'nýn lütfuyla iman etmiþ olanlara çok yardým etti.'*GHavrada cesaretle konuþmaya baþladý. Kendisini dinleyen Priskilla ile Akvila, onu yanlarýna alarak Tanrý yolunu ona daha doðru biçimde açýkladýlar.1)[Rab'bin yolunda eðitilmiþ bir kiþiydi. Ateþli bir ruhla konuþuyor ve sadece Yahya'nýn vaftizini* bildiði halde Ýsa'yla ilgili gerçekleri doðru öðretiyordu.%(CBu arada Ýskenderiye doðumlu Apollos adýnda bir Yahudi Efes'e geldi. Üstün bir konuþma yeteneði olan Apollos, Kutsal Yazýlar'ý çok iyi biliyordu.'Bir süre orada kaldýktan sonra yola çýktý; Galatya bölgesini ve Frikya'yý dolaþarak bütün öðrencileri ruhça pekiþtirdi.v&eSezariye'ye vardýktan sonra Yeruþalim'e gidip oradaki kiliseyi* ziyaret etti, oradan da Antakya'ya geçti.v%eAma onlara veda ederken, 'Tanrý dilerse yanýnýza yine döneceðim' dedi. Sonra Efes'ten denize açýldý.U$#Bunlar daha uzun bir süre kalmasýný istedilerse de, Pavlus kabul etmedi. # Efes'e vardýklarý zaman Priskilla ve Akvila'yý orada býraktý. Kendisi havraya giderek Yahudiler'le tartýþmaya baþladý.y"kPavlus Korint'teki kardeþlerin yanýnda bir süre daha kaldý. Sonra onlarla vedalaþtý, Priskilla ve Akvila ile birlikte Suriye'ye gitmek üzere gemiyle yola çýktý. Adakta bulunmuþ olduðu için Kenhere'de saçlarýný kestirmiþti.!Hep birlikte, havranýn yöneticisi Sostenis'i yakalayýp mahkemenin önünde dövdüler. Gallio ise olup bitenlere hiç aldýrmadý./ YSonra Gallio onlarý mahkemeden kovdu.%CAma sorun bir öðreti, bazý adlar ve kendi yasanýzla ilgili olduðuna göre, bu davaya kendiniz bakýn. Ben böyle þeylere yargýçlýk etmek istemem.'?wPavlus tam söze baþlayacakken Gallio Yahudiler'e þöyle dedi: 'Ey Yahudiler, davanýz bir haksýzlýk ya da ciddi bir suçla ilgili olsaydý, sizleri sabýrla dinlemem gerekirdi.lQ 'Bu adam Yasa'ya aykýrý biçimde Tanrý'ya tapýnmalarý için insanlarý kandýrýyor' dediler.y Gallio'nun Ahaya Valisi olduðu sýralarda, hep birlikte Pavlus'a karþý gelen Yahudiler onu mahkemeye çýkardýlar.a; Pavlus, orada bir buçuk yýl kaldý ve halka sürekli Tanrý'nýn sözünü öðretti.} Ben seninle birlikteyim; hiç kimse sana dokunmayacak, kötülük yapmayacak. Çünkü bu kentte benim halkým çoktur.'M Bir gece Rab bir görümde Pavlus'a, 'Korkma' dedi, 'Konuþ, susma!-Havranýn yöneticisi Krispus bütün ev halkýyla birlikte Rab'be inandý. Pavlus'u dinleyen Korintliler'den birçoðu da inanýp vaftiz* oldu.Pavlus oradan çýktý, Tanrý'ya tapan Titius Yustus adlý birinin evine gitti. Yustus'un evi havranýn bitiþiðindeydi.[/Ama Yahudiler karþý gelip ona sövmeye baþlayýnca Pavlus, giysilerini silkerek, 'Baþýnýza geleceklerin sorumlusu sizsiniz!' dedi. 'Sorumluluk benden gitti*fx*. Bundan böyle öteki uluslara gideceðim.'-SSilas'la Timoteos Makedonya'dan gelince, Pavlus kendini tümüyle Tanrý sözünü yaymaya verdi. Yahudiler'e, Ýsa'nýn Mesih* olduðuna dair tanýklýk ediyordu.taPavlus, her Þabat Günü* havrada tartýþarak hem Yahudiler'i hem Grekler'i ikna etmeye çalýþýyordu.  r]Orada Pontus doðumlu, Akvila adýnda bir Yahudi ile karýsý Priskilla'yý buldu. Bunlar, Klavdius'un bütün Yahudiler'in Roma'yý terk etmesi yolundaki buyruðu üzerine, kýsa süre önce Ýtalya'dan gelmiþlerdi. Akvila ile Priskilla'nýn yanýna giden Pavlus, ayný meslekten olduðundan onlarla kalýp çalýþtý. Çünkü meslekleri çadýrcýlýktý.? {Bundan sonra Pavlus Atina'dan ayrýlýp Korint'e gitti."Birkaç kiþi ona katýlýp inandý. Bunlarýn arasýnda kurul üyesi Dionisios, Damaris adlý bir kadýn ve birkaç kiþi daha vardý.;q!Bunun üzerine Pavlus aralarýndan çýkýp gitti. Ölülerin dirilmesiyle ilgili sözleri duyunca kimi alay etti, kimi de, 'Seni bu konuda bir daha dinlemek isteriz' dedi.: mÇünkü dünyayý, atadýðý Kiþi aracýlýðýyla adaletle yargýlayacaðý günü saptamýþtýr. Bu Kiþi'yi ölümden diriltmekle bunun güvencesini herkese vermiþtir.' Tanrý, geçmiþ dönemlerin bilgisizliðini görmezlikten geldi; ama þimdi her yerde herkesin tövbe etmesini buyuruyor.D 'Tanrý'nýn soyundan olduðumuza göre, tanrýsal özün, insan düþüncesi ve becerisiyle biçimlendirilmiþ altýn, gümüþ ya da taþtan bir nesneye benzediðini düþünmemeliyiz. Nitekim, Bazý ozanlarýnýzýn belirttiði gibi,   Bunu, kendisini arasýnlar ve el yordamýyla da olsa bulabilsinler diye yaptý. Aslýnda Tanrý hiçbirimizden uzak deðildir.b=Uluslarýn sürelerini ve yerleþecekleri bölgelerin sýnýrlarýný önceden saptadý.zmHerkese yaþam, soluk ve her þeyi veren kendisi olduðuna göre, bir þeye gereksinmesi varmýþ gibi O'na insan eliyle hizmet edilmez. Tanrý, bütün uluslarý tek insandan türetti ve onlarý yeryüzünün dört bucaðýna yerleþtirdi.'Dünyayý ve içindekilerin tümünü yaratan, yerin ve göðün Rabbi olan Tanrý, elle yapýlmýþ tapýnaklarda oturmaz.jMBen çevrede dolaþýrken, tapýndýðýnýz yerleri incelerken üzerinde, BÝLÝNMEYEN TANRI'YA'Pavlus, Ares Tepesi Kurulu'nun önüne çýkýp þunlarý söyledi: 'Ey Atinalýlar, sizin her bakýmdan çok dindar olduðunuzu görüyorum.Bütün Atinalýlar ve kentte bulunan yabancýlar, vakitlerini hep yeni düþünceleri anlatarak ve dinleyerek geçirirlerdi.r]'Kulaðýmýza yabancý gelen bazý konulardan söz ediyorsun. Bunlarýn anlamýný öðrenmek isteriz.'+Onlar Pavlus'u alýp Ares Tepesi Kurulu'na*fx* götürdüler. Ona, 'Yaydýðýn bu yeni öðretinin ne olduðunu öðrenebilir miyiz?' dediler.Epikürcü*fx* ve Stoacý*fx* bazý filozoflar onunla atýþmaya baþladýlar. Kimi, 'Bu lafebesi ne demek istiyor?' derken, kimi de, 'Galiba yabancý ilahlarýn haberciliðini yapýyor' diyordu. Çünkü Pavlus, Ýsa'yla ve diriliþle ilgili Müjde'yi duyuruyordu.'GBu nedenle, gerek havrada Yahudiler'le ve Tanrý'ya tapan yabancýlarla, gerek her gün çarþý meydanýnda karþýlaþtýðý kiþilerle tartýþýp durdu.k~OOnlarý Atina'da bekleyen Pavlus, kenti putlarla dolu görünce yüreðinde derin bir acý duydu.9}kPavlus'la birlikte gidenler onu Atina'ya kadar götürdüler. Sonra Pavlus'tan, Silas'la Timoteos'un bir an önce kendisine yetiþmeleri yolunda buyruk alarak geri döndüler.}|sBunun üzerine kardeþler Pavlus'u hemen deniz kýyýsýna yolladýlar. Silas ile Timoteos ise Veriya'da kaldýlar.!{; Selanik'teki Yahudiler Pavlus'un Veriya'da da Tanrý'nýn sözünü duyurduðunu öðrenince oraya gittiler, halký kýþkýrtýp ayaða kaldýrdýlar.fzE Böylelikle içlerinden birçoklarý ve çok sayýda saygýn Grek kadýn ve erkek iman etti.cy? Veriya'daki Yahudiler Selanik'tekilerden daha açýk fikirliydi. Tanrý sözünü büyük ilgiyle karþýlayarak her gün Kutsal Yazýlar'ý inceliyor, öðretilenlerin doðru olup olmadýðýný araþtýrýyorlardý. x  Kardeþler hemen o gece Pavlus'la Silas'ý Veriya Kenti'ne gönderdiler. Onlar oraya varýnca Yahudiler'in havrasýna gittiler.Rw Sonunda yetkililer Yason ve öbürlerini kefaletle serbest býraktýlar.QvBu sözleri iþiten kalabalýk ve kentin yetkilileri telaþa kapýldý.u%'Yason onlarý evine aldý. Onlarýn hepsi, Ýsa adýnda baþka bir kral olduðunu söyleyerek Sezar'ýn* buyruklarýna karþý geliyorlar.'6teOnlarý bulamayýnca, Yason ile bazý kardeþleri kent yetkililerinin önüne sürüklediler. 'Dünyayý altüst eden o adamlar buraya da geldiler' diye baðýrýyorlardý.~suYahudiler bunu kýskandý. Çarþý pazardan topladýklarý bazý kötü insanlardan bir kalabalýk oluþturup kentte kargaþalýk çýkarttýlar. Pavlus'la Silas'ý bulmak ve halkýn önünde yargýlamak amacýyla Yason'un evine saldýrdýlar."r=Onlardan bazýlarý, Tanrý'ya tapan Grekler'den büyük bir topluluk ve ileri gelen kadýnlarýn da birçoðu ikna olup Pavlus'la Silas'a katýldýlar.0qYMesih'in* acý çekip ölümden dirilmesi gerektiðine dair açýklamalarda bulunuyor, kanýtlar gösteriyordu. 'Size duyurmakta olduðum bu Ýsa, Mesih'tir' diyordu. R~R}} ||{zzy_xx.w1vuu|uOuBttshrr@qqypvonn}n mNlllrlkGjjihh7ggPff edd&c[baal``_j_]^^^Q]]\|[[ YY|XXXWVVUTT3SkS!RSQXPOO$NNN+MLLtKKQJJI8HH%G[G%FrEE DCCBAAY@???#>m===~Ruh dedi ki, nOUÞimdi size öðüdüm þu: Cesur olun! Gemi mahvolacak, ama aranýzda hiçbir can kaybý olmayacak.3N_Adamlar uzun zaman yemek yiyemeyince Pavlus ortaya çýkýp þöyle dedi: 'Efendiler, beni dinleyip Girit'ten ayrýlmamanýz, bu zarar ve ziyana uðramamanýz gerekirdi.M1Günlerce ne güneþ ne de yýldýzlar göründü. Fýrtýna da olanca þiddetiyle sürdüðünden, artýk kurtuluþ umudunu tümden yitirmiþtik.QLÜçüncü gün geminin takýmlarýný kendi elleriyle denize attýlar.fKEFýrtýna bizi bir hayli hýrpaladýðý için ertesi gün gemiden yük atmaya baþladýlar.qJ[Filikayý yukarý çektikten sonra halatlar kullanarak gemiyi alttan kuþattýlar. Sirte Körfezi'nin*fx* sýðlýklarýnda karaya oturmaktan korktuklarý için yelken takýmlarýný indirip kendilerini sürüklenmeye býraktýlar.}IsGavdos denen küçük bir adanýn rüzgar altýna sýðýnarak geminin filikasýný güçlükle saðlama alabildik.dHAKasýrgaya tutulan gemi rüzgara karþý gidemeyince, kendimizi sürüklenmeye býraktýk.OGNe var ki, çok geçmeden karadan Evrakilon denen bir kasýrga koptu.0FY Güneyden hafif bir rüzgar esmeye baþlayýnca, bekledikleri anýn geldiðini sanarak demir aldýlar; Girit kýyýsýný yakýndan izleyerek ilerlemeye baþladýlar.oEW Liman kýþlamaya elveriþli olmadýðýndan gemidekilerin çoðu, oradan tekrar denize açýlmaya, mümkünse Feniks'e ulaþýp kýþý orada geçirmeye karar verdiler. Feniks, Girit'in lodos ve karayele kapalý bir limanýdýr.jDM Ama yüzbaþý, Pavlus'un söylediklerini dinleyeceðine, kaptanla gemi sahibinin sözüne uydu. C  B/ Epey vakit kaybetmiþtik; oruç günü*fx* bile geçmiþti. O mevsimde deniz yolculuðu tehlikeli olacaktý. Bu nedenle Pavlus onlarý uyardý: 'Efendiler' dedi, 'Bu yolculuðun yalnýz yük ve gemiye deðil, canlarýmýza da çok zarar ve ziyan getireceðini görüyorum.'AKýyý boyunca güçlükle ilerleyerek Laseya Kenti'nin yakýnlarýnda bulunan ve Güzel Limanlar denilen bir yere geldik.B@}Günlerce aðýr aðýr yol alarak Knidos Kenti'nin açýklarýna güçlükle gelebildik. Rüzgar bize engel olduðundan Salmone burnundan dolanarak Girit'in rüzgar altýndan geçtik.e?COrada, Ýtalya'ya gidecek bir Ýskenderiye gemisi bulan yüzbaþý, bizi o gemiye bindirdi.W>'Kilikya ve Pamfilya açýklarýndan geçerek Likya'nýn Mira Kenti'ne geldik.s=_Oradan yine denize açýldýk. Rüzgar ters yönden estiði için Kýbrýs'ýn rüzgar altýndan geçtik.<7Ertesi gün Sayda'ya uðradýk. Pavlus'a dostça davranan Yulius, ihtiyaçlarýný karþýlamalarý için dostlarýnýn yanýna gitmesine izin verdi.+;OAsya Ýli'nin* kýyýlarýndaki limanlara uðrayacak olan bir Edremit gemisine binerek denize açýldýk. Selanik'ten Makedonyalý Aristarhus da yanýmýzdaydý.': IÝtalya'ya doðru yelken açmamýza karar verilince, Pavlus'la öteki bazý tutuklularý Avgustus*fx* taburundan Yulius adlý bir yüzbaþýya teslim ettiler.i9K Agrippa da Festus'a, 'Bu adam davasýný Sezar'a* iletmeseydi, serbest býrakýlabilirdi' dedi. 8 Q7Kral, vali, Berniki ve onlarla birlikte oturanlar kalkýp dýþarý çýktýktan sonra aralarýnda þöyle konuþtular: 'Bu adamýn, ölüm ya da hapis cezasýný gerektiren bir þey yaptýðý yok.'16['Ýster kýsa ister uzun sürede olsun' dedi Pavlus, 'Tanrý'dan dilerim ki yalnýz sen deðil, bugün beni dinleyen herkes, bu zincirler dýþýnda benim gibi olsun!'q5[Agrippa Pavlus'a þöyle dedi: 'Bu kadar kýsa bir sürede beni ikna edip Mesihçi*fx* mi yapacaksýn?'b4=Kral Agrippa, sen peygamberlerin sözlerine inanýyor musun? Ýnandýðýný biliyorum.'a3;Kral bu konularda bilgili olduðu için kendisiyle çekinmeden konuþuyorum. Bu olaylardan hiçbirinin onun dikkatinden kaçmadýðý kanýsýndayým. Çünkü bunlar ücra bir köþede yapýlmýþ iþler deðildir.q2[Pavlus, 'Sayýn Festus' dedi, 'Ben çýldýrmýþ deðilim. Gerçek ve akla uygun sözler söylüyorum.1!Pavlus bu þekilde savunmasýný sürdürürken Festus yüksek sesle, 'Pavlus, çýldýrmýþsýn sen! Çok okumak seni delirtiyor!' dedi.70gOnlar, Mesih'in* acý çekeceðini ve ölümden dirilenlerin ilki olarak gerek kendi halkýna, gerek öteki uluslara ýþýðýn doðuþunu ilan edeceðini bildirmiþlerdi.'j/MAma bugüne dek Tanrý yardýmcým oldu. Bu sayede burada duruyor, büyük küçük herkese tanýklýk ediyorum. Benim söylediklerim, peygamberlerin ve Musa'nýn önceden haber verdiði olaylardan baþka bir þey deðildir.[./Yahudiler'in beni tapýnakta yakalayýp öldürmeye kalkmalarýnýn nedeni buydu.9-kÖnce Þam ve Yeruþalim halkýný, sonra bütün Yahudiye bölgesini ve öteki uluslarý, tövbe edip Tanrý'ya dönmeye ve bu tövbeye yaraþýr iþler yapmaya çaðýrdým.O,'Bunun için, ey Kral Agrippa, bu göksel görüme uymazlýk etmedim. + S*Seni kendi halkýnýn ve öteki uluslarýn elinden kurtaracaðým. Seni, uluslarýn gözlerini açmak ve onlarý karanlýktan ýþýða, Þeytan'ýn hükümranlýðýndan Tanrý'ya döndürmek için gönderiyorum. Öyle ki, bana iman ederek günahlarýnýn affýna kavuþsunlar ve kutsal kýlýnanlarýn arasýnda yer alsýnlar.>.)U dedim.E'Hepimiz yere yýkýlmýþtýk. Bir sesin bana Ýbrani* dilinde seslendiðini duydum. dedi. <Üvendireye karþý tepmekle kendine zarar veriyorsun.>!&; Ey kralým, öðlende yolda giderken, gökten gelip benim ve yol arkadaþlarýmýn çevresini aydýnlatan, güneþten daha parlak bir ýþýk gördüm.i%K 'Bir keresinde baþkâhinlerden aldýðým yetki ve görevle Þam'a doðru yola çýkmýþtým.Q$ Bütün havralarý dolaþýp sýk sýk onlarý cezalandýrýr, inandýklarýna küfretmeye zorlardým. Öylesine kudurmuþtum ki, onlara zulmetmek için bulunduklarý yabancý kentlere bile giderdim.J#  Ve Yeruþalim'de bunu yaptým. Baþkâhinlerden aldýðým yetkiyle kutsallardan birçoðunu hapse attýrdým; ölüm cezasýna çarptýrýldýklarý zaman oyumu onlarýn aleyhinde kullandým.p"Y 'Doðrusu ben de, Nasýralý Ýsa adýna karþý elimden geleni yapmam gerektiði düþüncesindeydim.W!'Sizler, Tanrý'nýn ölüleri diriltmesini neden görüyorsunuz?C Bu, on iki oymaðýmýzýn gece gündüz Tanrý'ya canla baþla kulluk ederek eriþmeyi umduklarý vaattir. Ey kralým, Yahudiler'in bana yönelttikleri suçlamalar bu umutla ilgilidir.wÞimdi ise, Tanrý'nýn atalarýmýza olan vaadine umut baðladýðým için burada bulunmakta ve yargýlanmaktayým.-Beni eskiden beri tanýrlar ve isteseler, geçmiþte dinimizin en titiz mezhebi olan Ferisiliðe* baðlý yaþadýðýma tanýklýk edebilirler.'Bütün Yahudiler, gerek baþlangýçta kendi memleketimde, gerek Yeruþalim'de, gençliðimden beri nasýl yaþadýðýmý bilirler.+OÖzellikle þuna seviniyorum ki, sen Yahudiler'in bütün törelerini ve sorunlarýný yakýndan bilen birisin. Bu nedenle beni sabýrla dinlemeni rica ediyorum.  8 mAgrippa Pavlus'a, 'Kendini savunabilirsin' dedi.taBir tutukluyu Ýmparator'a gönderirken, kendisine yöneltilen suçlamalarý belirtmemek bence anlamsýz.'taAma Efendimiz'e bu adamla ilgili yazacak kesin bir þeyim yok. Bu yüzden onu sizin önünüze ve özellikle, Kral Agrippa, senin önüne çýkartmýþ bulunuyorum. Amacým, bu soruþturmanýn sonucunda yazacak bir þey bulabilmektir.>uOysa ben, ölüm cezasýný gerektiren hiçbir suç iþlemediðini anladým. Yine de, kendisi davasýnýn Ýmparator'a*fx* iletilmesini istediðinden, onu göndermeye karar verdim.veFestus, 'Kral Agrippa ve burada bizimle bulunan bütün efendiler' dedi, 'Yeruþalim'de olsun, burada olsun, bütün Yahudi halkýnýn bana þikâyet ettiði bu adamý görüyorsunuz. diye haykýrýyorlardý.I Ertesi gün Agrippa ile Berniki büyük bir tantanayla gelip komutanlar ve kentin ileri gelenleriyle birlikte toplantý salonuna girdiler. Festus'un buyruðu üzerine Pavlus içeri getirildi.FAgrippa Festus'a, 'Ben de bu adamý dinlemek isterdim' dedi.CAma kendisi davasýný Ýmparator'a*fx* iletti, Ýmparator'un kararýna dek tutuklu kalmak istedi. Ben de onu Ýmparator'a*fx* göndereceðim zamana kadar tutuklu kalmasýný buyurdum.'!;Bunlarý nasýl soruþturacaðýmý bilemediðim için Pavlus'a, Yeruþalim'e gidip orada bu konularda yargýlanmaya razý olup olmayacaðýný sordum.9kAncak onunla çekiþtikleri bazý sorunlar vardý. Bunlar, kendi dinlerine ve ölmüþ de Pavlus'un iddiasýna göre yaþamakta olan Ýsa adýndaki birine iliþkin konulardý.{Ne var ki, kalkýp konuþan davacýlar ona, beklediðim türden kötülüklerle ilgili hiçbir suçlama yöneltmediler.Onlar benimle buraya gelince, hiç vakit kaybetmeden, ertesi gün yargý kürsüsüne oturup adamýn getirilmesini buyurdum.|q'Ben onlara, dedim.* M'Yeruþalim'de bulunduðum sýrada Yahudiler'in baþkâhinleriyle ileri gelenleri, onunla ilgili þikâyetlerini açýkladýlar, onu cezalandýrmamý istediler. +Bir süre orada kaldýlar. Bu arada Festus, Pavlus'la ilgili durumu krala anlattý. 'Feliks'in tutuklu olarak býraktýðý bir adam var' dedi. { Birkaç gün sonra Kral Agrippa ile Berniki*fx*, Festus'a bir nezaket ziyaretinde bulunmak üzere Sezariye'ye geldiler.~ u Festus, danýþma kuruluyla görüþtükten sonra þu yanýtý verdi: 'Davaný Sezar'a ilettin, Sezar'a gideceksin.'  Þayet suçum varsa, ölüm cezasýný gerektirecek bir þey yapmýþsam, ölmekten çekinmem. Yok eðer bunlarýn bana karþý yaptýðý suçlamalar asýlsýz ise, hiç kimse beni onlarýn eline teslim edemez. Davamýn Sezar'a iletilmesini istiyorum.'9k Pavlus, 'Ben Sezar'ýn yargý kürsüsü önünde durmaktayým' dedi, 'Burada yargýlanmam gerekir. Sen de çok iyi biliyorsun ki, Yahudiler'e karþý hiçbir suç iþlemedim./W Yahudiler'in gönlünü kazanmak isteyen Festus, Pavlus'a þöyle karþýlýk verdi: 'Yeruþalim'e gidip orada benim önümde bu konularda yargýlanmak ister misin?'Pavlus, 'Ne Yahudiler'in yasasýna, ne tapýnaða, ne de Sezar'a* karþý hiçbir günah iþlemedim' diyerek kendini savundu.Pavlus içeri girince, Yeruþalim'den gelen Yahudiler çevresini sardýlar ve kanýtlayamadýklarý birçok aðýr suçlamada bulundular.,QFestus, onlarýn arasýnda sadece sekiz on gün kadar kaldý; sonra Sezariye'ye döndü. Ertesi gün yargý kürsüsüne oturarak Pavlus'un getirilmesini buyurdu.  zmFestus ise Pavlus'un Sezariye'de tutuklu bulunduðunu, kendisinin de yakýnda oraya gideceðini söyleyerek, 'Aranýzda yetkili olanlar benimle gelsinler; bu adam yanlýþ bir þey yapmýþsa, ona karþý suç duyurusunda bulunsunlar' dedi.  Baþkâhinlerle Yahudiler'in ileri gelenleri, Pavlus'la ilgili þikâyetlerini ona açýkladýlar. Festus'tan kendilerine bir iyilikte bulunmasýný isteyerek Pavlus'u Yeruþalim'e getirtmesi için yalvardýlar. Bu arada pusu kurup Pavlus'u yolda öldüreceklerdi.T #Eyalete vardýktan üç gün sonra Festus, Sezariye'den Yeruþalim'e gitti.~Ýki yýl dolunca görevini Porkius Festus'a devreden Feliks, Yahudiler'in gönlünü kazanmak amacýyla Pavlus'u hapiste býraktý.}Bir yandan da Pavlus'un kendisine rüþvet vereceðini umuyordu. Bu nedenle onu sýk sýk çaðýrtýr, onunla sohbet ederdi.:|mPavlus doðruluk, özdenetim ve gelecek olan yargý gününden söz edince Feliks korkuya kapýldý. 'Þimdilik gidebilirsin' dedi, 'Fýrsat bulunca seni yine çaðýrtýrým.'{7Birkaç gün sonra Feliks, Yahudi olan karýsý Drusilla ile birlikte geldi, Pavlus'u çaðýrtarak Mesih Ýsa'ya olan inancý konusunda onu dinledi.FzOradaki yüzbaþýya da Pavlus'u gözaltýnda tutmasýný, ama kendisine biraz serbestlik tanýmasýný, ona yardýmda bulunmak isteyen dostlarýndan hiçbirine engel olmamasýný buyurdu.*yMÝsa'nýn yoluna iliþkin derin bilgisi olan Feliks duruþmayý baþka bir güne ertelerken, 'Davanýzla ilgili kararýmý komutan Lisias gelince veririm' dedi.4xaÖnlerine çýkarýldýðýmda, diye seslenmiþtim. Olsa olsa beni bu konuda suçlayabilirler.'zwmBuradakiler de, Yüksek Kurul'un* önündeki duruþmam sýrasýnda bende ne suç bulduklarýný açýklasýnlar.tvaOnlarýn bana karþý bir diyecekleri varsa, senin önüne çýkýp suçlamalarýný belirtmeleri gerekir.GuBeni tapýnakta adaklar sunarken bulduklarý zaman arýnmýþ durumdaydým. Çevremde ne bir kalabalýk ne de karýþýklýk vardý. Ancak orada Asya Ýli'nden* bazý Yahudiler bulunuyordu.htI'Uzun yýllar sonra, ulusuma baðýþlar getirmek ve adaklar sunmak için Yeruþalim'e geldim.wsgBu nedenle ben gerek Tanrý, gerek insanlar önünde vicdanýmý temiz tutmaya her zaman özen gösteriyorum.r)Ayný bu adamlarýn kabul ettiði gibi, hem doðru kiþilerin hem doðru olmayanlarýn ölümden dirileceðine dair Tanrý'ya umut baðladým.qq[Bununla birlikte, sana þunu itiraf edeyim ki, kendilerinin tarikat dedikleri Yol'un bir izleyicisi olarak atalarýmýzýn Tanrýsý'na kulluk ediyorum. Kutsal Yasa'da ve peygamberlerin kitaplarýnda yazýlý her þeye inanýyorum.Np Þu anda bana yönelttikleri suçlamalarý da sana kanýtlayamazlar.)oK Beni ne tapýnakta, ne havralarda, ne de kentin baþka bir yerinde herhangi biriyle tartýþýrken ya da halký ayaklandýrmaya çalýþýrken görmüþlerdir.ynk Sen kendin de öðrenebilirsin, tapýnmak amacýyla Yeruþalim'e gidiþimden bu yana sadece on iki gün geçti.8mi Valinin bir iþareti üzerine Pavlus þöyle karþýlýk verdi: 'Senin yýllardan beri bu ulusa yargýçlýk ettiðini bildiðim için, kendi savunmamý sevinçle yapýyorum.jlM Oradaki Yahudiler de anlatýlanlarýn doðru olduðunu söyleyerek bu suçlamalara katýldýlar. k  j =isTapýnaðý bile kirletmeye kalkýþtý. Ama biz onu yakaladýk.*fx* Onu sorguya çekersen, onunla ilgili bütün suçlamalarýmýzýn doðruluðunu kendisinden öðrenebilirsin.'7hg'Biz þunu anladýk ki, bu adam dünyanýn her yanýnda bütün Yahudiler arasýnda kargaþalýk çýkaran bir fesatçý ve Nasrani tarikatýnýn elebaþýlarýndan biridir.ogWSeni fazla yormak istemiyorum; söyleyeceðimiz birkaç sözü hoþgörüyle dinlemeni rica ediyorum. f 8eiPavlus çaðrýlýnca Tertullus suçlamalarýna baþladý. 'Ey erdemli Feliks!' dedi. 'Senin sayende uzun süredir esenlik içinde yaþamaktayýz. Aldýðýn önlemlerle de bu ulusun yararýna olumlu geliþmeler kaydedilmiþtir. Yaptýklarýný, her zaman ve her yerde büyük bir þükranla anýyoruz.*d OBundan beþ gün sonra Baþkâhin Hananya, bazý ileri gelenler ve Tertullus adlý bir hatip Sezariye'ye gelip Pavlus'la ilgili þikâyetlerini valiye ilettiler.~cu"Vali mektubu okuduktan sonra Pavlus'un hangi ilden olduðunu sordu. Kilikyalý olduðunu öðrenince, 'Seni suçlayanlar da gelsin, o zaman seni dinlerim' dedi. Sonra Pavlus'un, Hirodes'in* sarayýnda gözaltýnda tutulmasý için buyruk verdi.Ub#!Atlýlar Sezariye'ye varýnca mektubu valiye verip Pavlus'u teslim ettiler.jaM Ertesi gün, atlýlarý Pavlus'la birlikte yola devam etmek üzere býrakarak kaleye döndüler.m`SAskerler, kendilerine verilen buyruk uyarýnca Pavlus'u alýp geceleyin Antipatris'e götürdüler.2_]Bana bu adama karþý bir tuzak kurulduðu bildirilince onu hemen sana gönderdim. Onu suçlayanlara da kendisiyle ilgili þikâyetlerini sana bildirmelerini buyurdum.'+^OSuçlamanýn, Yahudiler'in yasasýna iliþkin bazý sorunlarla ilgili olduðunu öðrendim. Ölüm ya da hapis cezasýný gerektiren herhangi bir suçlama yoktu.~]uKendisini neyle suçladýklarýný bilmek istediðim için onu Yahudiler'in Yüksek Kurulu'nun önüne çýkarttým.#\?Bu adamý Yahudiler yakalamýþ öldürmek üzereydiler. Ne var ki, kendisinin Roma vatandaþý olduðunu öðrenince askerlerle yetiþip onu kurtardým. [ )ZMSonra þöyle bir mektup yazdý:lYQAyrýca Pavlus'u bindirip Vali Feliks'in yanýna sað salim ulaþtýrmak için hayvan saðlayýn.'HX Komutan, yüzbaþýlardan ikisini yanýna çaðýrýp þöyle dedi: 'Akþam saat* dokuzda Sezariye'ye hareket etmek üzere iki yüz piyade, yetmiþ atlý ve iki yüz mýzraklý hazýrlayýn.tWaKomutan, 'Bunlarý bana açýkladýðýný hiç kimseye söyleme' diye uyardýktan sonra genci salýverdi.xViAma sen onlara kanma! Aralarýndan kýrktan fazla kiþi ona pusu kurmuþ bekliyor. diye ant içtiler. Þimdi hazýrlar, senden olumlu bir yanýt gelmesini bekliyorlar.'BU}'Yahudiler sözbirliði ettiler' dedi, 'Pavlus'la ilgili durumu daha ayrýntýlý bir þekilde araþtýrmak istiyorlarmýþ gibi, yarýn onu Yüksek Kurul'a götürmeni rica edecekler.fTEKomutan, genci elinden tutup bir yana çekti. 'Bana bildirmek istediðin nedir?' diye sordu.!S;Yüzbaþý, genci alýp komutana götürdü. 'Tutuklu Pavlus beni çaðýrýp bu genci sana getirmemi rica etti. Sana bir söyleyeceði varmýþ' dedi.R}Yüzbaþýlardan birini yanýna çaðýran Pavlus, 'Bu genci komutana götür, kendisine ileteceði bir haber var' dedi.QNe var ki, Pavlus'un kýzkardeþinin oðlu onlarýn pusu kurduðunu duydu. Varýp kaleye girdi ve haberi Pavlus'a iletti.uPcÞimdi siz Yüksek Kurul'la* birlikte, Pavlus'a iliþkin durumu daha ayrýntýlý bir þekilde araþtýracakmýþ gibi, komutanýn onu size getirmesini rica edin. Biz de, Pavlus daha Kurul'a gelmeden onu öldürmeye hazýr olacaðýz.'0OYBunlar baþkâhinlerle ileri gelenlerin yanýna gidip þöyle dediler: 'Biz, diye ant içtik.BN Bu anlaþmaya katýlanlarýn sayýsý kýrký aþýyordu. M9 Ertesi sabah Yahudiler aralarýnda gizli bir anlaþma yaptýlar. 'Pavlus'u öldürmeden bir þey yiyip içersek, bize lanet olsun!' diye ant içtiler.L7 O gece Rab Pavlus'a görünüp, 'Cesur ol' dedi, 'Yeruþalim'de benimle ilgili nasýl tanýklýk ettinse, Roma'da da öyle tanýklýk etmen gerekir.'0KY Çekiþme öyle þiddetlendi ki komutan, Pavlus'u parçalayacaklar diye korktu. Askerlerin aþaðý inip onu zorla aralarýndan alarak kaleye götürmelerini buyurdu.tJa Kurul'da büyük bir kargaþalýk çýktý. Ferisi mezhebinden bazý din bilginleri* kalkýp ateþli bir þekilde, 'Bu adamda hiçbir suç görmüyoruz' diye baðýrdýlar. 'Bir ruh ya da bir melek kendisiyle konuþmuþsa, ne olmuþ?' ."~}}N||{n{ zz=yeyXyxxwrvuuu5t\tOssjsrqqppdooFnnMmsllkkjj#iiiJhhhjh=hggHH GGFFyFE[DDCCrBBJAAU@??\>n==u byW   " 6 ,& 4':{ Çünkü Yahudi Grek* ayrýmý yoktur, ayný Rab hepsinin Rabbi'dir. Kendisini çaðýranlarýn tümüne eliaçýktýr.A} Kutsal Yazý, 'O'na iman eden utandýrýlmayacak' diyor.dA Çünkü insan yürekten iman ederek aklanýr, imanýný aðzýyla açýklayarak kurtulur.  Ýsa'nýn Rab olduðunu aðzýnla açýkça söyler ve Tanrý'nýn O'nu ölümden dirilttiðine yürekten iman edersen, kurtulacaksýn.S  Ne deniyor? 'Tanrý sözü sana yakýndýr, Aðzýnda ve yüreðindedir.'   S  Ýmana dayanan doðruluk ise þöyle diyor: 'Yüreðinde, ya da, deme.'   Musa, Kutsal Yasa'ya dayanan doðrulukla ilgili þöyle yazýyor: 'Yasa'nýn gereklerini yapan, onlar sayesinde yaþayacaktýr.'P Oysa her iman edenin aklanmasý için Mesih, Kutsal Yasa'nýn sonudur.;o Tanrý'nýn öngördüðü doðruluðu anlamadýklarý ve kendi doðruluklarýný yerleþtirmeye çalýþtýklarý için Tanrý'nýn öngördüðü doðruluða boyun eðmediler.s_ Onlara iliþkin tanýklýk ederim ki, Tanrý için gayretlidirler; ama bu bilinçli bir gayret deðildir.m U Kardeþler! Ýsrailliler'in kurtulmasýný yürekten özlüyor, bunun için Tanrý'ya yalvarýyorum. !Yazýlmýþ olduðu gibi: 'Ýþte, Siyon'a* bir sürçme taþý, Bir tökezleme kayasý koyuyorum. O'na iman eden utandýrýlmayacak.'} Neden? Çünkü imanla deðil, iyi iþlerle olurmuþ gibi aklanmaya çalýþtýlar ve 'sürçme taþý'nda sürçtüler.Z- Aklanmak için Yasa'nýn ardýndan giden Ýsrail ise Yasa'yý yerine getiremedi.oW Öyleyse ne diyelim? Aklanma peþinde olmayan uluslar aklanmaya, imandan gelen aklanmaya kavuþtular.-S Yeþaya'nýn önceden dediði gibi: 'Her Þeye Egemen Rab Soyumuzu sürdürecek birkaç kiþiyi Sað býrakmamýþ olsaydý, Sodom gibi olur, Gomora'ya benzerdik.'N Çünkü Rab yeryüzündeki yargýlama iþini Tez yapýp bitirecek.'~# Yeþaya, Ýsrail için þöyle sesleniyor: 'Ýsrailoðullarý'nýn sayýsý Denizin kumu kadar çok olsa da, Ancak pek azý*fx* kurtulacak.|}q 'Kendilerine, denilen yerde, Yaþayan Tanrý'nýn çocuklarý diye adlandýrýlacaklar.'s|_ Tanrý Hoþea Kitabý'nda þöyle diyor: 'Halkým olmayana halkým, Sevgili olmayana sevgili diyeceðim.'n{U Yalnýz Yahudiler arasýndan deðil, öteki uluslar arasýndan da çaðýrdýðý bu insanlar biziz.z Yüceltmek üzere önceden hazýrlayýp merhamet ettiklerine yüceliðinin zenginliðini göstermek için bunu yaptýysa, ne diyelim?(yI Eðer Tanrý gazabýný göstermek ve gücünü tanýtmak isterken, gazabýna hedef olup mahvolmaya hazýrlananlara büyük sabýrla katlandýysa, ne diyelim?x Ya da çömlekçinin ayný kil yýðýnýndan bir kabý onurlu iþ için, ötekini bayaðý iþ için yapmaya hakký yok mu?w) Ama, ey insan, sen kimsin ki Tanrý'ya karþýlýk veriyorsun? 'Kendisine biçim verilen, biçim verene, der mi?'vy Þimdi bana, 'Öyleyse Tanrý insaný neden hâlâ suçlu buluyor? O'nun isteðine kim karþý durabilir?' diyeceksin._u7 Demek ki Tanrý dilediðine merhamet eder, dilediðinin yüreðini nasýrlaþtýrýr.#t? Tanrý Kutsal Yazý'da firavuna þöyle diyor: 'Gücümü senin aracýlýðýnla göstermek Ve adýmý bütün dünyada duyurmak için Seni yükselttim.'gsG Demek ki bu, insanýn isteðine ya da çabasýna deðil, Tanrý'nýn merhametine baðlýdýr.orW Çünkü Musa'ya þöyle diyor: 'Merhamet ettiðime merhamet edeceðim, Acýdýðýma acýyacaðým.'Pq Öyleyse ne diyelim? Tanrý adaletsizlik mi ediyor? Kesinlikle hayýr!Pp Yazýlmýþ olduðu gibi, 'Yakup'u sevdim, Esav'dan ise nefret ettim.' o  n{ Çocuklar henüz doðmamýþ, iyi ya da kötü bir þey yapmamýþken, Tanrý Rebeka'ya, 'Büyüðü küçüðüne kulluk edecek' dedi. Öyle ki, Tanrý'nýn seçim yapmaktaki amacý yapýlan iþlere deðil, kendi çaðrýsýna dayanarak sürsün.Tm! Ayrýca Rebeka bir erkekten, atamýz Ýshak'tan ikizlere gebe kalmýþtý.glG Çünkü vaat þöyleydi: 'Gelecek yýl bu zamanda geleceðim ve Sara'nýn bir oðlu olacak.'$kA Demek ki Tanrý'nýn çocuklarý olaðan yoldan doðan çocuklar deðildir; Ýbrahim'in soyu sayýlanlar Tanrý'nýn vaadi uyarýnca doðan çocuklardýr. j  Ýbrahim'in soyundan olsalar bile, hepsi onun çocuklarý deðildir. Ama, 'Senin soyun Ýshak'la sürecek' diye yazýlmýþtýr.~iu Tanrý'nýn sözü boþa çýktý demek istemiyorum. Çünkü Ýsrail soyundan gelenlerin hepsi Ýsrailli sayýlmaz.h7 Büyük atalar onlarýn atalarýdýr. Mesih de bedence onlardandýr. O her þeyin üzerinde hüküm süren, sonsuza dek övülecek Tanrý'dýr! Amin. g  f+ Kardeþlerimin, soydaþlarým olan Ýsrailliler'in yerine ben kendim lanetlenip Mesih'ten uzaklaþtýrýlmayý dilerdim. Evlatlýða kabul edilenler, Tanrý'nýn yüceliðini görenler onlardýr. Antlaþmalar, buyrulan Kutsal Yasa, tapýnma düzeni, vaatler onlarýndýr.>ew Yüreðimde büyük bir keder, dinmeyen bir acý var.d ! Mesih'e ait biri olarak gerçeði söylüyorum, yalan söylemiyorum. Vicdaným da söylediklerimi Kutsal Ruh aracýlýðýyla doðruluyor.|cq&Eminim ki, ne ölüm, ne yaþam, ne melekler, ne yönetimler, ne þimdiki ne gelecek zaman, ne güçler, ne yükseklik, ne derinlik, ne de yaratýlmýþ baþka bir þey bizi Rabbimiz Mesih Ýsa'da olan Tanrý sevgisinden ayýrmaya yetecektir.[b/%Ama bizi sevenin aracýlýðýyla bu durumlarýn hepsinde galiplerden üstünüz.ra]$Yazýlmýþ olduðu gibi: 'Senin uðruna bütün gün öldürülüyoruz, Kasaplýk koyun sayýlýyoruz.'`#Mesih'in sevgisinden bizi kim ayýrabilir? Sýkýntý mý, elem mi, zulüm mü, açlýk mý, çýplaklýk mý, tehlike mi, kýlýç mý?_"Kim suçlu çýkaracak? Ölmüþ, üstelik dirilmiþ olan Mesih Ýsa, Tanrý'nýn saðýndadýr ve bizim için aracýlýk etmektedir.Q^!Tanrý'nýn seçtiklerini kim suçlayacak? Onlarý aklayan Tanrý'dýr. ] Öz Oðlu'nu bile esirgemeyip O'nu hepimiz için ölüme teslim eden Tanrý, O'nunla birlikte bize her þeyi baðýþlamayacak mý?U\#Öyleyse buna ne diyelim? Tanrý bizden yanaysa, kim bize karþý olabilir?y[kTanrý önceden belirlediði kiþileri çaðýrdý, çaðýrdýklarýný akladý ve akladýklarýný yüceltti.4ZaÇünkü Tanrý önceden bildiði kiþileri Oðlu'nun benzerliðine dönüþtürmek üzere önceden belirledi. Öyle ki, Oðul birçok kardeþ arasýnda ilk doðan olsun.Y#Tanrý'nýn, kendisini sevenlerle, amacý uyarýnca çaðrýlmýþ olanlarla birlikte her durumda iyilik için etkin olduðunu biliriz*fx*. X9Yürekleri araþtýran Tanrý, Ruh'un düþüncesinin ne olduðunu bilir. Çünkü Ruh, Tanrý'nýn isteði uyarýnca kutsallar için aracýlýk eder.CWBunun gibi, Ruh da güçsüzlüðümüzde bize yardým eder. Ne için dua etmemiz gerektiðini bilmeyiz, ama Ruh'un kendisi, sözle anlatýlamaz iniltilerle bizim için aracýlýk eder.HV Oysa görmediðimize umut baðlarsak, sabýrla bekleyebiliriz.lUQÇünkü bu umutla kurtulduk. Ama görülen umut, umut deðildir. Gördüðü þeyi kim umut eder?CTYalnýz yaratýlýþ deðil, biz de -evet Ruh'un turfandasýna sahip olan bizler de- evlatlýða alýnmayý, yani bedenlerimizin kurtulmasýný özlemle bekleyerek içimizden inliyoruz.fSEBütün yaratýlýþýn þu ana dek birlikte inleyip doðum aðrýsý çektiðini biliyoruz. R 3Q_Çünkü yaratýlýþ amaçsýzlýða teslim edildi. Bu da yaratýlýþýn isteðiyle deðil, onu amaçsýzlýða teslim eden Tanrý'nýn isteðiyle oldu. Çünkü yaratýlýþýn, yozlaþmaya köle olmaktan kurtarýlýp Tanrý çocuklarýnýn yüce özgürlüðüne kavuþturulmasý umudu vardý.^P5Yaratýlýþ, Tanrý çocuklarýnýn ortaya çýkmasýný büyük özlemle bekliyor.wOgKaným þu ki, bu anýn acýlarý, gözümüzün önüne serilecek yücelikle karþýlaþtýrýlmaya deðmez.SNEðer Tanrý'nýn çocuklarýysak, ayný zamanda mirasçýyýz. Mesih'le birlikte yüceltilmek üzere Mesih'le birlikte acý çekiyorsak, Tanrý'nýn mirasçýlarýyýz, Mesih'le ortak mirasçýlarýz.hMIRuh'un kendisi, bizim ruhumuzla birlikte, Tanrý'nýn çocuklarý olduðumuza tanýklýk eder.L/Çünkü sizi yeniden korkuya sürükleyecek kölelik ruhunu almadýnýz, oðulluk ruhunu aldýnýz. Bu ruhla, 'Abba*fx*, Baba!' diye sesleniriz.PKTanrý'nýn Ruhu'yla yönetilenlerin hepsi Tanrý'nýn oðullarýdýr.J Çünkü benliðe göre yaþarsanýz öleceksiniz; ama bedenin kötü iþlerini Ruh'la öldürürseniz yaþayacaksýnýz.iIK Öyleyse kardeþlerim, borçluyuz ama, benliðe göre yaþamak için benliðe borçlu deðiliz.@Hy Mesih Ýsa'yý ölümden dirilten Tanrý'nýn Ruhu içinizde yaþýyorsa, Mesih'i ölümden dirilten Tanrý, içinizde yaþayan Ruhu'yla ölümlü bedenlerinize de yaþam verecektir.G Eðer Mesih içinizdeyse, bedeniniz günah yüzünden ölü olmakla birlikte, aklanmýþ olduðunuz için ruhunuz diridir.#F? Ne var ki, Tanrý'nýn Ruhu içinizde yaþýyorsa, benliðin deðil, Ruh'un denetimindesiniz. Ama içinde Mesih'in Ruhu olmayan kiþi Mesih'in deðildir.EEBenliðin denetiminde olanlar Tanrý'yý hoþnut edemezler.yDkÇünkü benliðe dayanan düþünce Tanrý'ya düþmandýr; Tanrý'nýn Yasasý'na boyun eðmez, eðemez de..._C7Benliðe dayanan düþünce ölüm, Ruh'a dayanan düþünceyse yaþam ve esenliktir.aB;Benliðe uyanlar benlikle ilgili, Ruh'a uyanlarsa Ruh'la ilgili iþleri düþünürler.jAMÖyle ki, Yasa'nýn gereði, benliðe göre deðil, Ruh'a göre yaþayan bizlerde yerine gelsin.^@5Ýnsan benliðinden ötürü güçsüz olan Kutsal Yasa'nýn yapamadýðýný Tanrý yaptý. Öz Oðlu'nu günahlý insan benzerliðinde günah sunusu* olarak gönderip günahý insan benliðinde*fx* yargýladý.}?sÇünkü yaþam veren Ruh'un yasasý, Mesih Ýsa sayesinde beni günahýn ve ölümün yasasýndan özgür kýldý.O> Böylece Mesih Ýsa'ya ait olanlara artýk hiçbir mahkûmiyet yoktur.3=_Rabbimiz Ýsa Mesih aracýlýðýyla Tanrý'ya þükürler olsun! Sonuç olarak ben aklýmla Tanrý'nýn Yasasý'na, ama benliðimle günahýn yasasýna kulluk ediyorum.R<Ne zavallý insaným! Ölüme götüren bu bedenden beni kim kurtaracak?<;qAma bedenimin üyelerinde bambaþka bir yasa görüyorum. Bu da aklýmýn onayladýðý yasaya karþý savaþýyor ve beni bedenimin üyelerindeki günah yasasýna tutsak ediyor.E:Ýç varlýðýmda Tanrý'nýn Yasasý'ndan zevk alýyorum.o9WBundan þu kuralý çýkarýyorum: Ben iyi olaný yapmak isterken, karþýmda hep kötülük vardýr.`89Ýstemediðimi yapýyorsam, bunu yapan artýk ben deðil, içimde yaþayan günahtýr.R7Ýstediðim iyi þeyi yapmýyorum, istemediðim kötü þeyi yapýyorum.6wÝçimde, yani benliðimde iyi bir þey bulunmadýðýný biliyorum. Ýçimde iyiyi yapmaya istek var, ama güç yok.L5Öyleyse bunu artýk ben deðil, içimde yaþayan günah yapýyor.R4Ama istemediðimi yaparsam, Yasa'nýn iyi olduðunu kabul etmiþ olurum.r3]Ne yaptýðýmý anlamýyorum. Çünkü istediðimi yapmýyorum; nefret ettiðim ne ise, onu yapýyorum.p2YYasa'nýn ruhsal olduðunu biliriz. Bense benliðin denetimindeyim, köle gibi günaha satýlmýþým.1w Öyleyse, iyi olan bana ölüm mü getirdi? Kesinlikle hayýr! Ama günah, günah olarak tanýnsýn diye, iyi olanýn aracýlýðýyla bana ölüm getiriyordu. Öyle ki, buyruk aracýlýðýyla günahýn ne denli günahlý olduðu anlaþýlsýn.X0) Ýþte böyle, Yasa gerçekten kutsaldýr. Buyruk da kutsal, doðru ve iyidir.n/U Çünkü günah buyruðun verdiði fýrsatla beni aldattý, buyruk aracýlýðýyla beni öldürdü. .  :-m Bir zamanlar, Yasa'nýn bilincinde deðilken diriydim. Ama buyruðun bilincine vardýðýmda günah dirildi, bense öldüm. Buyruk da bana yaþam getireceðine, ölüm getirdi.,3Ne var ki günah, bu buyruðun verdiði fýrsatla içimde her türlü açgözlülüðü üretti. Çünkü Kutsal Yasa olmadýkça günah ölüdür.i+KÖyleyse ne diyelim? Kutsal Yasa günah mý oldu? Kesinlikle hayýr! Ama Yasa olmasaydý, günahýn ne olduðunu bilemezdim. Yasa, 'Göz dikmeyeceksin' demeseydi, baþkasýnýn malýna göz dikmenin ne olduðunu bilemezdim.R*Þimdiyse biz, daha önce tutsaðý olduðumuz Yasa karþýsýnda öldüðümüz için Yasa'dan özgür kýlýndýk. Öyle ki, yazýlý yasanýn eski yolunda deðil, Ruh'un yeni yolunda kulluk edelim.7)gÇünkü biz benliðin denetimindeyken, Yasa'nýn kýþkýrttýðý günah tutkularý bedenimizin üyelerinde etkindi. Bunun sonucu olarak ölüme götüren meyveler verdik.m(SAyný þekilde kardeþlerim, siz de bir baþkasýna -ölümden dirilmiþ olan Mesih'e- varmak üzere Mesih'in bedeni aracýlýðýyla Kutsal Yasa karþýsýnda öldünüz. Bu da Tanrý'nýn hizmetinde verimli olmamýz içindir.X')Buna göre kadýn, kocasý yaþarken baþka bir erkekle iliþki kurarsa, zina etmiþ sayýlýr. Ama kocasý ölürse, kadýn yasadan özgür olur. Þöyle ki, baþka bir erkeðe varýrsa, zina etmiþ olmaz.&Örneðin, evli kadýn, kocasý yaþadýkça yasayla ona baðlýdýr; kocasý ölürse, onu kocasýna baðlayan yasadan özgür olur.% Bilmez misiniz ki, ey kardeþler -Kutsal Yasa'yý bilenlere söylüyorum- Yasa insana ancak yaþadýðý sürece egemendir?q$[Çünkü günahýn ücreti ölüm, Tanrý'nýn armaðaný ise Rabbimiz Mesih Ýsa'da sonsuz yaþamdýr.#/Ama þimdi günahtan özgür kýlýnýp Tanrý'nýn kullarý olduðunuza göre, kazancýnýz kutsallaþma ve bunun sonucu olan sonsuz yaþamdýr.e"CÞimdi utandýðýnýz þeylerden o zaman ne kazancýnýz oldu? Onlarýn sonucu ölümdür.B!Sizler günahýn kölesiyken doðruluktan özgürdünüz. )Doðanýzýn güçsüzlüðü yüzünden insan ölçülerine göre konuþuyorum. Bedeninizin üyelerini ahlaksýzlýða ve kötülük yapmak üzere kötülüðe nasýl köle olarak sundunuzsa, þimdi de bu üyelerinizi kutsal olmak üzere doðruluða köle olarak sunun.GGünahtan özgür kýlýnarak doðruluðun köleleri oldunuz.Ama þükürler olsun Tanrý'ya! Eskiden günahýn köleleri olan sizler, adandýðýnýz öðretinin özüne yürekten baðlandýnýz.iKSöz dinleyen köleler gibi kendinizi kime teslim ederseniz, sözünü dinlediðiniz kiþinin köleleri olduðunuzu bilmez misiniz? Ya ölüme götüren günahýn ya da doðruluða götüren sözdinlerliðin kölelerisiniz.3Öyleyse ne diyelim? Yasa'nýn yönetimi altýnda deðil de, Tanrý'nýn lütfu altýnda olduðumuz için günah mý iþleyelim? Kesinlikle hayýr!Günah size egemen olmayacaktýr. Çünkü Kutsal Yasa'nýn yönetimi altýnda deðil, Tanrý'nýn lütfu altýndasýnýz.I  Bedeninizin üyelerini haksýzlýða araç ederek günaha sunmayýn. Ölümden dirilenler gibi kendinizi Tanrý'ya adayýn; bedeninizin üyelerini doðruluk araçlarý olarak Tanrý'ya sunun.~u Bu nedenle bedenin tutkularýna uymamak için günahýn ölümlü bedenlerinizde egemenlik sürmesine izin vermeyin.oW Siz de böylece kendinizi günah karþýsýnda ölü, Mesih Ýsa'da Tanrý karþýsýnda diri sayýn. O'nun ölümü günaha karþýlýk ilk ve son ölüm olmuþtur. Sürmekte olduðu yaþamý ise Tanrý için sürmektedir./ Çünkü Mesih'in ölümden dirilmiþ olduðunu ve bir daha ölmeyeceðini, ölümün artýk O'nun üzerinde egemenlik sürmeyeceðini biliyoruz.\1Mesih'le birlikte ölmüþsek, O'nunla birlikte yaþayacaðýmýza da inanýyoruz.EÇünkü ölmüþ kiþi günahtan özgür kýlýnmýþtýr.8iArtýk günaha kölelik etmeyelim diye, günahlý varlýðýmýzýn ortadan kaldýrýlmasý için eski yaradýlýþýmýzýn Mesih'le birlikte çarmýha gerildiðini biliriz.wEðer O'nunkine benzer bir ölümde O'nunla birleþtiysek, O'nunkine benzer bir diriliþte de O'nunla birleþeceðiz.&EBaba'nýn yüceliði sayesinde Mesih nasýl ölümden dirildiyse, biz de yeni bir yaþam sürmek üzere vaftiz yoluyla O'nunla birlikte ölüme gömüldük.oWMesih Ýsa'ya vaftiz* edildiðimizde, hepimizin O'nun ölümüne vaftiz edildiðimizi bilmez misiniz?nUKesinlikle hayýr! Günah karþýsýnda ölmüþ olan bizler artýk nasýl günah içinde yaþarýz?X +Öyleyse ne diyelim? Lütuf çoðalsýn diye günah iþlemeye devam mý edelim?= sÖyle ki, günah nasýl ölüm yoluyla egemenlik sürdüyse, Tanrý'nýn lütfu da Rabbimiz Ýsa Mesih aracýlýðýyla sonsuz yaþam vermek üzere doðrulukla egemenlik sürsün. }Kutsal Yasa suç çoðalsýn diye araya girdi; ama günahýn çoðaldýðý yerde Tanrý'nýn lütfu daha da çoðaldý.) KÇünkü bir adamýn sözdinlemezliði yüzünden nasýl birçoðu günahkâr kýlýndýysa, bir adamýn söz dinlemesiyle birçoðu da doðru kýlýnacaktýr.% CÝþte, tek bir suçun bütün insanlarýn mahkûmiyetine yol açtýðý gibi, bir doðruluk eylemi de bütün insanlara yaþam veren aklanmayý saðladý. Çünkü ölüm bir tek adamýn suçu yüzünden o tek adam aracýlýðýyla egemenlik sürdüyse, Tanrý'nýn bol lütfunu ve aklanma baðýþýný alanlarýn bir tek adam, yani Ýsa Mesih sayesinde yaþamda egemenlik sürecekleri çok daha kesindir.J Tanrý'nýn baðýþý o tek adamýn günahýnýn sonucu gibi deðildir. Tek suçtan sonra verilen yargý mahkûmiyet getirdi; oysa birçok suçtan sonra verilen armaðan aklanmayý saðladý. Ne var ki, Tanrý'nýn armaðaný Adem'in suçu gibi deðildir. Çünkü bir kiþinin suçu yüzünden birçoklarý öldüyse, Tanrý'nýn lütfu ve bir tek adamýn, yani Ýsa Mesih'in lütfuyla verilen baðýþ birçoklarý yararýna daha da çoðaldý.)Oysa ölüm Adem'den Musa'ya dek, gelecek Kiþi'nin örneði olan Adem'in suçuna benzer bir günah iþlememiþ olanlar üzerinde de egemendi.jM Kutsal Yasa'dan önce de dünyada günah vardý; ama yasa olmayýnca günahýn hesabý tutulmaz.*M Günah bir insan aracýlýðýyla, ölüm de günah aracýlýðýyla dünyaya girdi. Böylece ölüm bütün insanlara yayýldý. Çünkü hepsi günah iþledi.!; Yalnýz bu kadar da deðil, bizi þimdi Tanrý'yla barýþtýrmýþ olan Rabbimiz Ýsa Mesih aracýlýðýyla, Tanrý'nýn kendisiyle de övünüyoruz.8i Çünkü biz Tanrý'nýn düþmanlarýyken Oðlu'nun ölümü sayesinde O'nunla barýþtýksa, barýþmýþ olarak Oðlu'nun yaþamýyla kurtulacaðýmýz çok daha kesindir.% Böylece þimdi O'nun kanýyla aklandýðýmýza göre, O'nun aracýlýðýyla Tanrý'nýn gazabýndan kurtulacaðýmýz çok daha kesindir.mSTanrý ise bizi sevdiðini þununla kanýtlýyor: Biz daha günahkârken, Mesih bizim için öldü.kOBir kimse doðru insan için güç ölür, ama iyi insan için belki biri ölmeyi göze alabilir.Y~+Evet, biz daha çaresizken Mesih belirlenen zamanda tanrýsýzlar için öldü.}'Umut düþ kýrýklýðýna uðratmaz. Çünkü bize verilen Kutsal Ruh aracýlýðýyla Tanrý'nýn sevgisi yüreklerimize dökülmüþtür. | I{ Yalnýz bununla deðil, sýkýntýlarla da övünüyoruz. Çünkü biliyoruz ki, sýkýntý dayanma gücünü, dayanma gücü Tanrý'nýn beðenisini, Tanrý'nýn beðenisi de umudu yaratýr.zÝçinde bulunduðumuz bu lütfa Mesih aracýlýðýyla, imanla kavuþtuk ve Tanrý'nýn yüceliðine eriþmek umuduyla övünüyoruz.qy ]Böylece imanla aklandýðýmýza göre, Rabbimiz Ýsa Mesih sayesinde Tanrý'yla barýþmýþ oluyoruz.Yx+Ýsa suçlarýmýz için ölüme teslim edildi ve aklanmamýz için diriltildi. w ;vo'Aklanmýþ sayýldý' sözü, yalnýz onun için deðil, aklanmýþ sayýlacak olan bizler -Rabbimiz Ýsa'yý ölümden dirilten Tanrý'ya iman eden bizler- için de yazýldý.-uUBunun için de aklanmýþ sayýldý.Tt!Tanrý'nýn vaadini yerine getirecek güçte olduðuna tümüyle güvendi.vseÝmansýzlýk edip Tanrý'nýn vaadinden kuþkulanmadý; tersine, imaný güçlendi ve Tanrý'yý yüceltti.rYüz yaþýna yaklaþmýþken, ölü denebilecek bedenini ve Sara'nýn ölü rahmini düþündüðünde imaný zayýflamadý.q%Ýbrahim umutsuz bir durumdayken birçok ulusun babasý olacaðýna umutla iman etti. 'Senin soyun böyle*fx* olacak' sözüne güveniyordu. p bo=Bu nedenle vaat, Tanrý'nýn lütfuna dayanmak ve Ýbrahim'in bütün soyu için güvence altýna alýnmak üzere imana baðlý kýlýnmýþtýr. Ýbrahim'in soyu yalnýz Kutsal Yasa'ya baðlý olanlar deðil, ayný zamanda Ýbrahim'in imanýna sahip olanlardýr. 'Seni birçok ulusun babasý yaptým' diye yazýlmýþ olduðu gibi Ýbrahim, iman ettiði Tanrý'nýn -ölülere yaþam veren, var olmayaný buyruðuyla var eden Tanrý'nýn- gözünde hepimizin babasýdýr.nwYasa, Tanrý'nýn gazabýna yol açar. Ama yasanýn olmadýðý yerde yasaya karþý gelmek de söz konusu deðildir.Ym+Eðer Yasa'ya baðlý olanlar mirasçý olursa, iman boþ ve vaat geçersizdir. l Çünkü Ýbrahim'e ve soyuna dünyanýn mirasçýsý olma vaadi Kutsal Yasa yoluyla deðil, imandan gelen aklanma yoluyla verildi.-kS Böylelikle atamýz Ýbrahim, yalnýz sünnetli olmakla kalmayan, ama kendisi sünnetsizken sahip olduðu imanýn izinden yürüyen sünnetlilerin de babasý oldu.]j3 Ýbrahim daha sünnetsizken imanla aklandýðýnýn kanýtý olarak sünnet iþaretini aldý. Öyle ki, sünnetsiz olduklarý halde iman edenlerin hepsinin babasý olsun, böylece onlar da aklanmýþ sayýlsýn.i} Hangi durumda aklanmýþ sayýldý? Sünnet olduktan sonra mý, sünnetsizken mi? Sünnetliyken deðil, sünnetsizken...$hA Bu mutluluk yalnýz sünnetliler* için mi, yoksa ayný zamanda sünnetsizler* için midir? Diyoruz ki, 'Ýbrahim, imaný sayesinde aklanmýþ sayýldý.'9gmGünahý Rab tarafýndan sayýlmayana ne mutlu!'Rf'Ne mutlu suçlarý baðýþlanmýþ, Günahlarý örtülmüþ olanlara!e{Nitekim, iyi iþlerine bakmaksýzýn Tanrý'nýn aklanmýþ saydýðý kiþinin mutluluðunu Davut da þöyle anlatýr:odWAncak çalýþmayan, ama tanrýsýzý aklayana iman eden kiþi imaný sayesinde aklanmýþ sayýlýr.Ac}Çalýþana verilen ücret lütuf deðil, hak sayýlýr.cb?Kutsal Yazý ne diyor? 'Ýbrahim Tanrý'ya iman etti, böylece aklanmýþ sayýldý*fx*.'a}Eðer Ýbrahim yaptýðý iyi iþlerden dolayý aklandýysa, övünmeye hakký vardýr; ama Tanrý'nýn önünde deðil.H` Þu halde soyumuzun atasý Ýbrahim'in durumu için ne diyelim?_Öyleyse biz iman aracýlýðýyla Kutsal Yasa'yý geçersiz mi kýlýyoruz? Hayýr, tam tersine, Yasa'yý doðruluyoruz.t^aÇünkü sünnetlileri* imanlarý sayesinde, sünnetsizleri* de ayný imanla aklayacak olan Tanrý tektir.]Yoksa Tanrý yalnýz Yahudiler'in Tanrýsý mý? Öteki uluslarýn da Tanrýsý deðil mi? Elbet öteki uluslarýn da Tanrýsý'dýr.l\QÇünkü insanýn, Yasa'nýn gereklerini yaparak deðil, iman ederek aklandýðý kanýsýndayýz. [Öyleyse neyle övünebiliriz? Hiçbir þeyle! Hangi ilkeye dayanarak? Yasa'yý yerine getirme ilkesine mi? Hayýr, iman ilkesine. Z DYTanrý Mesih'i, kanýyla günahlarý baðýþlatan*fx* ve imanla benimsenen kurban olarak sundu. Böylece adaletini gösterdi. Çünkü sabredip daha önce iþlenmiþ günahlarý cezasýz býraktý. Bunu, adil kalmak ve Ýsa'ya iman edeni aklamak için þimdiki zamanda kendi adaletini göstermek amacýyla yaptý.rX]Ýnsanlar Ýsa Mesih'te olan kurtuluþla*fx*, Tanrý'nýn lütfuyla, karþýlýksýz olarak aklanýrlar.UW#Çünkü herkes günah iþledi ve Tanrý'nýn yüceliðinden yoksun kaldý.}VsTanrý insanlarý Ýsa Mesih'e olan imanlarýyla*fx* aklar. Bunu, iman eden herkes için yapar. Hiç ayrým yoktur.UAma þimdi Yasa'dan baðýmsýz olarak Tanrý'nýn insaný nasýl aklayacaðý açýklandý. Yasa ve peygamberler buna tanýklýk ediyor.T'Bu nedenle Yasa'nýn gereklerini yapmakla hiç kimse Tanrý katýnda aklanmayacaktýr. Çünkü Yasa sayesinde günahýn bilincine varýlýr.%SCKutsal Yasa'da söylenenlerin her aðýz kapansýn, bütün dünya Tanrý'ya hesap versin diye Yasa'nýn yönetimi altýndakilere söylendiðini biliyoruz.)RM'Tanrý korkusu yoktur onlarda.'&QGEsenlik yolunu da bilmezler.')PMYýkým ve dert var yollarýnda.+OQ'Ayaklarý kan dökmeye seðirtir.4Nc'Aðýzlarý lanet ve acý sözle doludur.'uMc 'Aðýzlarý açýk birer mezardýr. Dilleriyle aldatýrlar.' 'Engerek zehiri var dudaklarýnýn altýnda.'QL Hepsi saptý, Tümü yararsýz oldu. Ýyilik eden yok, tek kiþi bile!'2K_ Anlayan kimse yok, Tanrý'yý arayan yok.JJ  Yazýlmýþ olduðu gibi: 'Doðru kimse yok, tek kiþi bile yok.=Is Þimdi ne diyelim? Biz Yahudiler öteki uluslardan üstün müyüz? Elbette deðiliz. Ýster Yahudi ister Grek* olsun, daha önce herkesi günahýn denetiminde olmakla suçladýk.@HyBazýlarýnýn bizi kötüleyerek, söylediðimizi ileri sürdüðü gibi niçin, 'Kötülük yapalým da bundan iyilik çýksýn' demeyelim? Böylelerinin yargýlanmasý yerindedir.;Sen Kutsal Yazýlar'a ve sünnete sahip olduðun halde Yasa'yý çiðnersen, bedence sünnetli olmayan ama Yasa'ya uyan kiþi seni yargýlamayacak mý?a=;Bu nedenle, sünnetsizler* Yasa'nýn buyruklarýna uyarsa, sünnetli sayýlmayacak mý?<-Kutsal Yasa'yý yerine getirirsen, sünnetin elbet yararý vardýr. Ama Yasa'ya karþý gelirsen, sünnetli olmanýn hiçbir anlamý kalmaz*fx*.t;aNitekim þöyle yazýlmýþtýr: 'Sizin yüzünüzden uluslar arasýnda Tanrý'nýn adýna küfrediliyor.'_:7Kutsal Yasa'yla övünürken, Yasa'ya karþý gelerek Tanrý'yý aþaðýlar mýsýn?i9K'Zina etmeyin' derken, zina eder misin? Putlardan tiksinirken, tapýnaklarý yaðmalar mýsýn?t8aÖyleyse baþkasýna öðretirken, kendine de öðretmez misin? Çalmamayý öðütlerken, çalar mýsýn? 7 T6!Kutsal Yasa'da bilginin ve gerçeðin özüne kavuþmuþ olarak körlerin kýlavuzu, karanlýkta kalanlarýn ýþýðý, akýlsýzlarýn eðiticisi, çocuklarýn*fx* öðretmeni olduðuna inanmýþsýn.h5ITanrý'nýn isteðini biliyorsun. En üstün deðerleri ayýrt etmeyi Yasa'dan öðrenmiþsin.Z4-Ya sen? Kendine Yahudi diyor, Kutsal Yasa'ya dayanýp Tanrý'yla övünüyorsun.+3OYaydýðým Müjde'ye göre Tanrý'nýn, insanlarý gizlice yaptýklarý þeylerden ötürü Ýsa Mesih aracýlýðýyla yargýlayacaðý gün böyle olacaktýr.>2uBöylelikle Kutsal Yasa'nýn gerektirdiklerinin yüreklerinde yazýlý olduðunu gösterirler. Vicdanlarý buna tanýklýk eder. Düþünceleriyse onlarý ya suçlar ya da savunur.15Kutsal Yasa'dan yoksun uluslar Yasa'nýn gereklerini kendiliklerinden yaptýkça, Yasa'dan habersiz olsalar bile kendi yasalarýný koymuþ olurlar.f0E Çünkü Tanrý katýnda aklanacak olanlar Yasa'yý iþitenler deðil, yerine getirenlerdir./% Kutsal Yasa'yý* bilmeden günah iþleyenler Yasa olmadan da mahvolacaklar. Yasa'yý bilerek günah iþleyenlerse Yasa'yla yargýlanacaklar.:.o Çünkü Tanrý insanlar arasýnda ayrým yapmaz. -  S, Kötülük eden herkese -önce Yahudi'ye, sonra Yahudi olmayana- sýkýntý ve elem verecek; iyilik eden herkese -yine önce Yahudi'ye, sonra Yahudi olmayana- yücelik, saygýnlýk, esenlik verecektir.s+_Bencillerin, gerçeðe uymayýp haksýzlýk peþinden gidenlerin üzerineyse gazap ve öfke yaðdýracak.h*ISürekli iyilik ederek yücelik, saygýnlýk, ölümsüzlük arayanlara sonsuz yaþam verecek.J) Tanrý 'herkese, yaptýklarýnýn karþýlýðýný verecektir.''(GÝnatçýlýðýn ve tövbesiz yüreðin yüzünden Tanrý'nýn adil yargýsýnýn açýklanacaðý gazap günü için kendine karþý gazap biriktiriyorsun.'3Tanrý'nýn sýnýrsýz iyiliðini, hoþgörüsünü, sabrýný hor mu görüyorsun? O'nun iyiliðinin seni tövbeye yönelttiðini bilmiyor musun? &Bu gibi þeyleri yapanlarý yargýlayan, ama aynýsýný yapan ey insan, Tanrý'nýn yargýsýndan kaçabileceðini mi sanýyorsun?T%!Böyle davrananlarý Tanrý'nýn haklý olarak yargýladýðýný biliriz.T$ #Bu nedenle sen, ey baþkasýný yargýlayan insan, kim olursan ol, özrün yoktur. Baþkasýný yargýladýðýn konuda kendini mahkûm ediyorsun. Çünkü ey yargýlayan sen, ayný þeyleri yapýyorsun.# 7 Böyle davrananlarýn ölümü hak ettiðine iliþkin Tanrý buyruðunu bildikleri halde, bunlarý yalnýz yapmakla kalmaz, yapanlarý da onaylarlar."  M! Dedikoducu, yerici, Tanrý'dan nefret eden, küstah, kibirli, övüngen, kötülük üreten, anne baba sözü dinlemeyen, anlayýþsýz, sözünde durmaz, sevgiden yoksun, acýmasýz insanlardýr. 3!~~}}|r| {zzyyxxwvvvMulttJssWrqqqqpooTnmllkkk jjiwihh8gvfee+edid+cc,bbwb(aava;``?__,^^}]]q\[[1ZZ YrXX$WWVVUUYTTvSSRgR QQ9POOO NfMMqLLLK}KJIIoHHqGGHFF`EDDUDHCC BiA@@?;?.>>&=<< / Kardeþlerim, Kloi'nin ev halkýndan aranýzda çekiþmeler olduðunu öðrendim.&= G Kardeþler, Rabbimiz Ýsa Mesih'in adýyla yalvarýyorum: Hepiniz uyum içinde olun, aranýzda bölünmeler olmadan ayný düþünce ve görüþte birleþin.\< 3 Sizleri Oðlu Rabbimiz Ýsa Mesih'le paydaþlýða çaðýran Tanrý güvenilirdir.f; GRabbimiz Ýsa Mesih kendi gününde kusursuz olmanýz için sizi sonuna dek pekiþtirecektir.r: _Þöyle ki, Rabbimiz Ýsa Mesih'in görünmesini beklerken hiçbir ruhsal armaðandan yoksun deðilsiniz.9  8 Mesih'le ilgili tanýklýðýmýz sizde pekiþtiði gibi Mesih'te her bakýmdan -her tür söz ve bilgi bakýmýndan- zenginleþtiniz.|7 sTanrý'nýn Mesih Ýsa'da size baðýþladýðý lütuftan ötürü sizin için her zaman Tanrým'a þükrediyorum.6  5  k4 STanrý'nýn isteðiyle Mesih Ýsa'nýn elçisi olmaya çaðrýlan ben Pavlus ve kardeþimiz Sostenis'ten Tanrý'nýn Korint'teki kilisesine* selam! Mesih Ýsa'da kutsal kýlýnmýþ, kutsal olmaya çaðrýlmýþ olan sizlere ve hepimizin Rabbi Ýsa Mesih'in adýný her yerde anan herkese Babamýz Tanrý'dan ve Rab Ýsa Mesih'ten lütuf ve esenlik olsun.`39Bilge olan tek Tanrý'ya Ýsa Mesih aracýlýðýyla sonsuza dek yücelik olsun! Amin.M2O sýr þimdi aydýnlýða çýkarýlmýþ ve öncesiz Tanrý'nýn buyruðuna göre peygamberlerin yazýlarý aracýlýðýyla bütün uluslarýn iman ederek söz dinlemesi için bildirilmiþtir.@1yTanrý, duyurduðum Müjde ve Ýsa Mesih'le ilgili bildiri uyarýnca, sonsuz çaðlardan beri saklý tutulan sýrrý açýklayan vahiy uyarýnca sizi ruhça pekiþtirecek güçtedir. 0 $/ABana ve bütün inanlýlar topluluðuna konukseverlik eden Gayus size selam eder. Kent haznedarý Erastus'un ve Kuartus kardeþin size selamlarý var.*fx*f.EMektubu yazýya geçiren ben Tertius, Rab'be ait biri olarak size selamlarýmý gönderirim._-7Emektaþým Timoteos, soydaþlarýmdan Lukius, Yason ve Sosipater size selam ederler.],3Esenlik veren Tanrý çok geçmeden Þeytan'ý ayaklarýnýzýn altýnda ezecektir. +9Sözdinlerliðinizi herkes duydu, bu nedenle sizin adýnýza seviniyorum. Ýyilik konusunda bilge, kötülük konusunda deneyimsiz olmanýzý isterim.#*?Böyle kiþiler Rabbimiz Mesih'e deðil, kendi midelerine kulluk ediyorlar. Saf kiþilerin yüreklerini kulaðý okþayan tatlý sözlerle aldatýyorlar.)1Kardeþler, size yalvarýrým, aldýðýnýz öðretiye karþý gelerek ayrýlýklara ve sapmalara neden olanlara dikkat edin, onlardan sakýnýn.c(?Birbirinizi kutsal öpüþle selamlayýn. Mesih'in bütün kiliseleri size selam ederler.r']Filologus'la Yulya'ya, Nereus'la kýzkardeþine, Olimpas'la yanlarýndaki bütün kutsallara selam edin._&7Asinkritus, Flegon, Hermes, Patrovas, Hermas ve yanlarýndaki kardeþlere selam edin._%7 Rab'bin seçkin kulu olan Rufus'a ve bana da annelik etmiþ olan annesine selam edin.$' Rab'bin hizmetinde çalýþan Trifena'yla Trifosa'ya selam edin. Rab'bin hizmetinde çok çalýþmýþ olan sevgili Persis'e selam söyleyin.m#S Soydaþým Herodion'a selam söyleyin. Narkis'in ev halkýndan Rab'be ait olanlara selam söyleyin.{"o Mesih'in beðenisini kazanmýþ olan Apellis'e selam söyleyin. Aristobulus'un ev halkýndan olanlara selam edin._!7 Mesih yolunda emektaþýmýz olan Urbanus'a ve sevgili kardeþim Stakis'e selam edin.H  Rab'be ait olan sevgili kardeþim Ampliatus'a selam söyleyin.&EMesih'in elçileri arasýnda tanýnmýþ ve benden önce Mesih'e inanmýþ olan soydaþlarým ve hapishane arkadaþlarým Andronikus'la Yunya'ya selam edin.GSizin için çok çalýþmýþ olan Meryem'e selam söyleyin.'Onlarýn evindeki inanlýlar topluluðuna* da selam söyleyin. Asya Ýli'nden* Mesih'e ilk iman eden sevgili kardeþim Epenetus'a selam edin.Onlar benim uðruma yaþamlarýný tehlikeye attýlar. Yalnýz ben deðil, öteki uluslarýn* bütün kiliseleri de onlara minnettardýr.PMesih Ýsa yolunda emektaþlarým olan Priska ve Akvila'ya selam edin.;oKutsallara yaraþýr biçimde onu Rab'bin adýna kabul edin. Herhangi bir ihtiyacý olursa, kendisine yardým edin. Çünkü o, ben dahil, birçoklarýna destek saðlamýþtýr.] 5Kenhere'deki kilisenin* görevlisi olan kýzkardeþimiz Fibi'yi size salýk veririm.=u!Esenlik veren Tanrý hepinizle birlikte olsun! Amin.hI Öyle ki, Tanrý'nýn isteðiyle sevinçle yanýnýza gelip sizlerle gönlümü ferahlatayým.{Yahudiye'deki imansýzlardan kurtulmam için ve Yeruþalim'e olan hizmetimin kutsallarca kabul edilmesi için dua edin.Kardeþler, Rabbimiz Ýsa Mesih ve Ruh'un sevgisi adýna size yalvarýyorum, benim için Tanrý'ya dua ederek uðraþýma katýlýn.Z-Yanýnýza geldiðimde, Mesih'in bereketinin doluluðuyla geleceðimi biliyorum.Bu iþi bitirip saðlanan yardýmý onlara ulaþtýrdýktan sonra*fx* size uðrayacaðým, sonra da Ýspanya'ya gideceðim.>uEvet, uygun gördüler. Gerçekte onlara yardým borçlular. Uluslar, onlarýn ruhsal bereketlerine ortak olduklarýna göre, maddesel bereketlerle onlara hizmet etmeye borçlular.Çünkü Makedonya ve Ahaya'da bulunanlar, Yeruþalim'deki kutsallar arasýnda yoksul olanlar için yardým toplamayý uygun gördüler.H Ama þimdi kutsallara bir hizmet için Yeruþalim'e gidiyorum.  3Þimdiyse bu yörelerde artýk yapacaðým bir þey kalmadýðýndan, yýllardýr da yanýnýza gelmeyi arzuladýðýmdan, Ýspanya'ya giderken size uðrarým. Yol üzerinde sizi görüp bir süre arkadaþlýðýnýza doyduktan sonra beni oraya uðurlayacaðýnýzý umarým.A }Ýþte bu yüzden yanýnýza gelmem kaç kez engellendi.k OYazýlmýþ olduðu gibi: 'O'ndan habersiz olanlar görecekler. Duymamýþ olanlar anlayacaklar.' !Bir baþkasýnýn attýðý temel üzerine inþa etmemek için Müjde'yi Mesih'in adýnýn duyulmadýðý yerlerde yaymayý amaç edindim.  D Uluslarýn söz dinlemesi için Mesih'in benim aracýlýðýmla, sözle ve eylemle, mucizeler ve harikalar yaratan güçle, Kutsal Ruh'un gücüyle yaptýklarýndan baþka þeyden söz etmeye cesaret edemem. Yeruþalim'den* baþlayýp Ýllirikum bölgesine kadar dolaþarak Mesih'in Müjdesi'ni her yerde duyurdum.`9Bunun için Mesih Ýsa'ya ait biri olarak Tanrý'ya verdiðim hizmetle övünebilirim.mSBen Tanrý'nýn lütfuyla uluslar yararýna Mesih Ýsa'nýn hizmetkârý oldum. Tanrý'nýn Müjdesi'ni bir kâhin* olarak yaymaktayým. Öyle ki uluslar, Kutsal Ruh'la kutsal kýlýnarak Tanrý'yý hoþnut eden bir sunu olsun.  Yine de Tanrý'nýn bana baðýþladýðý lütufla bazý noktalarý yeniden anýmsatmak için size yazma cesaretini gösterdim.7Size gelince, kardeþlerim, iyilikle dolu, her bilgiyle donanmýþ olduðunuzdan ben eminim. Ayrýca, birbirinize öðüt verebilecek durumdasýnýz.7 Umut kaynaðý olan Tanrý, Kutsal Ruh'un gücüyle umutla dolup taþmanýz için iman yaþamýnýzda sizleri tam bir sevinç ve esenlikle doldursun. Yeþaya da þöyle diyor: 'Ýþay'ýn Kökü ortaya çýkacak, Uluslara egemen olmak üzere yükselecek. Uluslar O'na umut baðlayacak.'   9 Yine deniyor ki, 'Ey uluslar, O'nun halkýyla birlikte sevinin!' Ve, 'Ey bütün uluslar, Rab'be övgüler sunun! Ey bütün halklar, O'nu yüceltin!'   T!Çünkü diyorum ki Mesih, Tanrý'nýn güvenilir olduðunu göstermek için Yahudiler'in hizmetkârý oldu. Öyle ki, atalarýmýza verilen sözler doðrulansýn ve öteki uluslar merhameti için Tanrý'yý yüceltsin. Yazýlmýþ olduðu gibi: 'Bunun için uluslar arasýnda sana þükredeceðim, Adýný ilahilerle öveceðim.'i~KBu nedenle, Mesih sizi kabul ettiði gibi, Tanrý'nýn yüceliði için birbirinizi kabul edin.w}gÖyle ki, Rabbimiz Ýsa Mesih'in Tanrýsý'ný ve Babasý'ný birlik içinde hep bir aðýzdan yüceltesiniz.|Sabýr ve cesaret kaynaðý olan Tanrý'nýn, sizleri Mesih Ýsa'nýn isteðine uygun olarak ayný düþüncede birleþtirmesini dilerim. {Önceden ne yazýldýysa, bize öðretmek için, sabýrla ve Kutsal Yazýlar'ýn verdiði cesaretle umudumuz olsun diye yazýldý.zÇünkü Mesih bile kendini hoþnut etmeye çalýþmadý. Yazýlmýþ olduðu gibi: 'Sana edilen hakaretlere ben uðradým.'oyWHer birimiz komþusunu ruhça geliþtirmek için komþusunun iyiliðini gözeterek onu hoþnut etsin.x }Ýmaný güçlü olan bizler, kendimizi hoþnut etmeye deðil, güçsüzlerin zayýflýklarýný yüklenmeye borçluyuz.wAma bir yiyecekten kuþkulanan kiþi onu yerse yargýlanýr; çünkü imanla yemiyor. Ýmana dayanmayan her þey günahtýr.vBu konulardaki inancýný Tanrý'nýn önünde kendine sakla. Onayladýðý þeyden ötürü kendini yargýlamayan kiþi ne mutludur!euCEt yememen, þarap içmemen, kardeþinin sürçmesine yol açacak bir þey yapmaman iyidir.t3Yiyecek uðruna Tanrý'nýn iþini bozma! Her yiyecek temizdir, ama yedikleriyle baþkasýnýn sürçmesine yol açan kiþi kötülük etmiþ olur.fsEÖyleyse kendimizi esenlik getiren ve karþýlýklý geliþmemizi saðlayan iþlere verelim.erCMesih'e bu yolda hizmet eden, Tanrý'yý hoþnut eder, insanlarýn da beðenisini kazanýr.{qoÇünkü Tanrý'nýn Egemenliði*, yiyecek içecek sorunu deðil, doðruluk, esenlik ve Kutsal Ruh'ta sevinçtir.Ap}Size göre iyi olanýn kötülenmesine fýrsat vermeyin.+oOYediðin bir þey yüzünden kardeþin incinmiþse, artýk sevgi yolunda yürümüyorsun demektir. Mesih'in, uðruna öldüðü kardeþini yediklerinle mahvetme!!n;Rab Ýsa'ya ait biri olarak kesinlikle biliyorum ki, hiçbir þey kendiliðinden murdar* deðildir. Ama bir þeyi murdar sayan için o þey murdardýr.m/ Onun için, artýk birbirimizi yargýlamayalým. Bunun yerine, hiçbir kardeþin yoluna sürçme ya da tökezleme taþý koymamaya kararlý olun.Gl Böylece her birimiz kendi adýna Tanrý'ya hesap verecektir. k9 Yazýlmýþ olduðu gibi: 'Rab þöyle diyor: 'j) Sen neden kardeþini yargýlýyorsun? Ya sen, kardeþini neden küçümsüyorsun? Tanrý'nýn yargý kürsüsü önüne hepimiz çýkacaðýz.Ti! Mesih hem ölülerin hem yaþayanlarýn Rabbi olmak üzere ölüp dirildi.uhcYaþarsak Rab için yaþarýz; ölürsek Rab için ölürüz. Öyleyse, yaþasak da ölsek de Rab'be aitiz.Yg+Hiçbirimiz kendimiz için yaþamayýz, hiçbirimiz de kendimiz için ölmeyiz.0fYBelli bir günü kutlayan, Rab için kutlar. Her þeyi yiyen, Tanrý'ya þükrederek Rab için yer. Bazý þeyleri yemeyen de Rab için yemez ve Tanrý'ya þükreder.eKimi bir günü baþka bir günden üstün sayar, kimi her günü bir sayar. Herkesin kendi görüþüne tam güveni olsun.KdSen kimsin ki, baþkasýnýn kulunu yargýlýyorsun? Kulu haklý çýkaran da haksýz çýkaran da efendisidir. Kul haklý çýkacaktýr. Çünkü Rab'bin onu haklý çýkarmaya gücü vardýr.c{Her þeyi yiyen, yemeyeni hor görmesin. Her þeyi yemeyen, yiyeni yargýlamasýn. Çünkü Tanrý onu kabul etmiþtir.Yb+Biri her þeyi yiyebileceðine inanýr; imaný zayýf olansa yalnýz sebze yer.Xa +Ýmaný zayýf olaný aranýza kabul edin, ama tartýþmalý konulara girmeyin.W`' Rab Ýsa Mesih'i kuþanýn. Benliðinizin tutkularýna uymayý düþünmeyin.2_] Çýlgýnca eðlenceye ve sarhoþluða, fuhþa ve sefahate, çekiþmeye ve kýskançlýða kapýlmayalým. Gün ýþýðýnda olduðu gibi, saygýn bir yaþam sürelim. ^ Gece ilerledi, gündüz yaklaþtý. Bunun için karanlýðýn iþlerini üzerimizden atýp ýþýðýn silahlarýný kuþanalým.H]  Bunu, yaþadýðýnýz zamanýn bilincinde olarak yapýn. Artýk sizin için uykudan uyanma saati gelmiþtir. Çünkü þu anda kurtuluþumuz ilk iman ettiðimiz zamankinden daha yakýndýr.h\I Seven kiþi komþusuna kötülük etmez. Bu nedenle sevmek Kutsal Yasa'yý yerine getirmektir.][3 'Zina etmeyeceksin, adam öldürmeyeceksin, çalmayacaksýn, baþkasýnýn malýna göz dikmeyeceksin' buyruklarý ve bundan baþka ne buyruk varsa, þu sözde özetlenmiþtir: 'Komþunu kendin gibi seveceksin.'Z! Birbirinizi sevmekten baþka hiç kimseye bir þey borçlu olmayýn. Çünkü baþkalarýný seven, Kutsal Yasa'yý yerine getirmiþ olur.Y% Herkese hakkýný verin: Vergi hakký olana vergi, gümrük hakký olana gümrük, saygý hakký olana saygý, onur hakký olana onur verin.X Vergi ödemenizin nedeni de budur. Çünkü yöneticiler Tanrý'nýn bu amaç için gayretle çalýþan hizmetkârlarýdýr.yWk Bunun için, yalnýz Tanrý'nýn gazabý nedeniyle deðil, vicdan nedeniyle de yönetime baðlý olmak gerekir.V Çünkü yönetim, senin iyiliðin için Tanrý'ya hizmet etmektedir. Ama kötü olaný yaparsan, kork! Yönetim, kýlýcý boþ yere taþýmýyor; kötülük yapanýn üzerine Tanrý'nýn gazabýný salan öç alýcý olarak Tanrý'ya hizmet ediyor.5Uc Ýyilik edenler deðil, kötülük edenler yöneticilerden korkmalýdýr. Yönetimden korkmamak ister misin, öyleyse iyi olaný yap, yönetimin övgüsünü kazanýrsýn.wTg Bu nedenle, yönetime karþý direnen, Tanrý buyruðuna karþý gelmiþ olur. Karþý gelenler yargýlanýr. S  Herkes, baþtaki yönetime baðlý olsun. Çünkü Tanrý'dan olmayan yönetim yoktur. Var olanlar Tanrý tarafýndan kurulmuþtur.:Ro Kötülüðe yenilme, kötülüðü iyilikle yen.mQS Ama, 'Düþmanýn acýkmýþsa doyur, Susamýþsa su ver. Bunu yapmakla onu utanca boðarsýn*fx*.';Po Sevgili kardeþler, kimseden öç almayýn; bunu Tanrý'nýn gazabýna býrakýn. Çünkü þöyle yazýlmýþtýr: 'Rab diyor ki, <Öç benimdir, ben karþýlýk vereceðim.> 'OO Mümkünse, elinizden geldiðince herkesle barýþ içinde yaþayýn.lNQ Kötülüðe kötülükle karþýlýk vermeyin. Herkesin gözünde iyi olaný yapmaya dikkat edin.M Birbirinizle ayný düþüncede olun. Böbürlenmeyin; tersine, hor görülenlerle arkadaþlýk edin. Bilgiçlik taslamayýn.7Li Sevinenlerle sevinin, aðlayanlarla aðlayýn.PK Size zulmedenler için iyilik dileyin. Ýyilik dileyin, lanet etmeyin.ZJ- Ýhtiyaç içinde olan kutsallara yardým edin. Konuksever olmayý amaç edinin.KI Umudunuzla sevinin. Sýkýntýya dayanýn. Kendinizi duaya verin.HH  Gayretiniz eksilmesin. Ruhta ateþli olun. Rab'be kulluk edin.eGC Birbirinize kardeþlik sevgisiyle baðlý olun. Birbirinize saygý göstermekte yarýþýn.TF! Sevginiz ikiyüzlü olmasýn. Kötülükten tiksinin, iyiliðe baðlanýn."E= Öðüt veren, öðütte bulunsun. Baðýþta bulunan, bunu cömertçe yapsýn. Yöneten, gayretle yönetsin. Merhamet eden, bunu güler yüzle yapsýn.:Do Hizmetse, hizmet etsin. Öðretmekse, öðretsin.0CY Tanrý'nýn bize baðýþladýðý lütfa göre, ayrý ayrý ruhsal armaðanlarýmýz vardýr. Birinin armaðaný peygamberlikse, imaný oranýnda peygamberlik etsin. B  &AE Bir bedende ayrý ayrý iþlevleri olan çok sayýda üyemiz olduðu gibi, çok sayýda olan bizler de Mesih'te tek bir bedeniz ve birbirimizin üyeleriyiz.`@9 Tanrý'nýn bana baðýþladýðý lütufla hepinize söylüyorum: Kimse kendisine gereðinden çok deðer vermesin. Herkes Tanrý'nýn kendisine verdiði iman ölçüsüne göre düþüncelerinde saðduyulu olsun.6?e Bu çaðýn gidiþine uymayýn; bunun yerine, Tanrý'nýn iyi, beðenilir ve yetkin isteðinin ne olduðunu ayýrt edebilmek için düþüncenizin yenilenmesiyle deðiþin.=> u Öyleyse kardeþlerim, Tanrý'nýn merhameti adýna size yalvarýrým: Bedenlerinizi diri, kutsal, Tanrý'yý hoþnut eden birer kurban olarak sunun. Ruhsal*fx* tapýnmanýz budur.= $Her þeyin kaynaðý O'dur; her þey O'nun aracýlýðýyla ve O'nun için var oldu. O'na sonsuza dek yücelik olsun! Amin.S< #'Kim Tanrý'ya bir þey verdi ki, Karþýlýðýný O'ndan isteyebilsin?'Z;- "'Rab'bin düþüncesini kim bilebildi? Ya da kim O'nun öðütçüsü olabildi?':1 !Tanrý'nýn zenginliði ne büyük, bilgeliði ve bilgisi ne derindir! O'nun yargýlarý ne denli akýl ermez, yollarý ne denli anlaþýlmazdýr!m9S Çünkü Tanrý, merhametini herkese göstermek için herkesi sözdinlemezliðin tutsaðý kýldý.}8s Bunun gibi, Ýsrailliler de, sizin kavuþtuðunuz merhametle merhamete eriþmek için þimdi söz dinlemez oldular.7  Bir zamanlar Tanrý'nýn sözünü dinlemeyen sizler þimdi Ýsrailliler'in sözdinlemezliðinin sonucu merhamete kavuþtunuz.K6 Çünkü Tanrý'nýn armaðanlarý ve çaðrýsý geri alýnamaz.53 Ýsrailliler Müjde'yi reddederek sizin uðrunuza Tanrý'ya düþman oldular; ama Tanrý'nýn seçimine göre, atalarý sayesinde sevilmektedirler.b4= Onlarýn günahlarýný kaldýracaðým zaman Kendileriyle yapacaðým antlaþma budur.'"3= Sonunda bütün Ýsrail kurtulacaktýr. Yazýlmýþ olduðu gibi: 'Kurtarýcý Siyon'dan* gelecek, Yakup'un soyundan tanrýsýzlýðý uzaklaþtýracak.e2C Kardeþler, bilgiçliðe kapýlmamanýz için þu sýrdan habersiz kalmanýzý istemem: Ýsrailliler'den bir bölümünün yüreði, öteki uluslardan kurtulacaklarýn sayýsý tamamlanýncaya dek duyarsýz kalacaktýr.P1 Eðer sen doðal yapýsý yabanýl zeytin aðacýndan kesilip doðaya aykýrý olarak cins zeytin aðacýna aþýlandýnsa, asýl dallarýn öz zeytin aðacýna aþýlanacaklarý çok daha kesindir!01 Ýmansýzlýkta direnmezlerse, Ýsrailliler de öz aðaca aþýlanacaklar. Çünkü Tanrý'nýn onlarý eski yerlerine aþýlamaya gücü vardýr.B/} Onun için Tanrý'nýn iyiliðini de sertliðini de gör. O, düþenlere karþý serttir; ama O'nun iyiliðine baðlý kalýrsan, sana iyi davranýr. Yoksa sen de kesilip atýlýrsýn!Q. Çünkü Tanrý asýl dallarý esirgemediyse, seni de esirgemeyecektir.p-Y Doðru, onlar imansýzlýk yüzünden kesildiler. Sense imanla yerinde duruyorsun. Böbürlenme, kork!F, O zaman, 'Ben aþýlanayým diye dallar kesildi' diyeceksin. +  * Ama zeytin aðacýnýn bazý dallarý kesildiyse ve sen yabanýl bir zeytin filiziyken onlarýn yerine aþýlanýp aðacýn semiz köküne ortak oldunsa, o dallara karþý övünme. Eðer övünüyorsan, unutma ki, sen kökü taþýmýyorsun, kök seni taþýyor.a); Hamurun ilk parçasý kutsalsa, tümü kutsaldýr; kök kutsalsa, dallar da kutsaldýr.() Çünkü onlarýn reddedilmesi dünyanýn Tanrý'yla barýþmasýný saðladýysa, kabul edilmeleri ölümden yaþama geçiþ deðil de nedir?R' Böylelikle belki soydaþlarýmý imrendirip bazýlarýný kurtarýrým.|&q Öteki uluslardan olan sizlere söylüyorum: Uluslara elçi olarak gönderildiðim için görevimi yüce sayarým.%3 Eðer Ýsrailliler'in suçu dünyaya zenginlik, bozgunu uluslara zenginlik getirdiyse, bütünlüðü çok daha büyük bir zenginlik getirecektir!\$1 Öyleyse soruyorum: Ýsrailliler, bir daha kalkmamak üzere mi sendeleyip düþtüler? Kesinlikle hayýr! Ama onlarýn suçu yüzünden öteki uluslara kurtuluþ verildi; öyle ki, Ýsrailliler onlara imrensin.L# Gözleri kararsýn, göremesinler. Bellerini hep iki büklüm et!'X") Davut da þöyle diyor: 'Sofralarý onlara tuzak, Kapan, tökez ve ceza olsun.!} Yazýlmýþ olduðu gibi: 'Tanrý onlara uyuþukluk ruhu verdi; Bugüne dek görmeyen gözler, duymayan kulaklar verdi.'  Sonuç ne? Ýsrail aradýðýna kavuþamadý, seçilmiþ olanlar ise kavuþtular. Geriye kalanlarýnsa yürekleri nasýrlaþtýrýldý.ta Eðer bu, lütufla olmuþsa, iyi iþlerle olmamýþ demektir. Yoksa lütuf artýk lütuf olmaktan çýkar!r] Ayný þekilde, þimdiki dönemde de Tanrý'nýn lütfuyla seçilmiþ küçük bir topluluk*fx* vardýr.yk Tanrý'nýn ona verdiði yanýt nedir? 'Baal'ýn* önünde diz çökmemiþ yedi bin kiþiyi kendime ayýrdým.' 'Ya Rab, senin peygamberlerini öldürdüler, senin sunaklarýný yýktýlar. Yalnýz ben kaldým. Beni de öldürmeye çalýþýyorlar.'N Tanrý önceden bildiði kendi halkýndan yüz çevirmedi. Yoksa Ýlyas'la ilgili bölümde Kutsal Yazý'nýn ne dediðini, Ýlyas'ýn Tanrý'ya nasýl Ýsrail'den yakýndýðýný bilmez misiniz? 5 Öyleyse soruyorum: Tanrý kendi halkýndan yüz mü çevirdi? Kesinlikle hayýr! Ben de Ýbrahim soyundan, Benyamin oymaðýndan bir Ýsrailli'yim.yk Öte yandan Ýsrail için þöyle diyor: 'Söz dinlemeyen, asi bir halka Bütün gün ellerimi uzatýp durdum.'c? Sonra Yeþaya cesaretle, 'Aramayanlar beni buldu, Sormayanlara kendimi gösterdim' diyor.#? Yine soruyorum: Ýsrail anlamadý mý? Önce Musa, 'Ben sizi ulus olmayanla kýskandýracaðým, Anlayýþsýz bir ulusla sizi öfkelendireceðim' diyor.  Ama soruyorum: Onlar duymadýlar mý? Elbet duydular. 'Sesleri bütün yeryüzüne, Sözleri dünyanýn dört bucaðýna ulaþtý.'`9 Demek ki iman, haberi duymakla, duymak da Mesih'le ilgili sözün yayýlmasýyla olur.s_ Ne var ki, herkes Müjde'ye uymadý. Yeþaya'nýn dediði gibi: 'Ya Rab, verdiðimiz habere kim inandý?'# Sözü yaymaya gönderilmezlerse, sözü nasýl yayacaklar? Yazýlmýþ olduðu gibi: 'Ýyi haber müjdeleyenlerin ayaklarý ne güzeldir!'7 Ama iman etmedikleri kiþiyi nasýl çaðýracaklar? Duymadýklarý kiþiye nasýl iman edecekler? Tanrý sözünü yayan olmazsa, nasýl duyacaklar?7i 'Rab'bi adýyla çaðýran herkes kurtulacak.' T-~~.}}G||:{{Yzz[yxxxxxw{vvuutqtswrraqqCpp=ononbmmlZlkkjj$ii(hh]hgffoee_dddc~cbHaa`b__h_&^^"]]n\\X\[,YYYY#XWVVUjUTiSS0RRR#PPOOgNNKMM;LLKKRKJJNIIbHGGFFEDDdCCKBAA0@@M?>>g==d=<8777B6655H44=33N222R11;00B//f...--,e++_+**p*))E(O(B''?&&@%%|$###"!!!/ +9dRZ)Yl !.X.>I x b ) /8M1jT~'Tanrý'yý yalnýz ruhunla översen, yeni katýlanlar senin ne söylediðini bilmediðinden, ettiðin þükran duasýna nasýl 'Amin!' desin?v}eÖyleyse ne yapmalýyým? Ruhumla da zihnimle de dua edeceðim. Ruhumla da zihnimle de ilahi söyleyeceðim.Z|-Bilmediðim dille dua edersem ruhum dua eder, ama zihnimin buna katkýsý olmaz.e{C Bunun için, bilmediði dili konuþan, kendi söylediklerini çevirebilmek için dua etsin.$zA Bu nedenle, siz de ruhsal armaðanlara heveslendiðinize göre, inanlýlar topluluðunu geliþtiren ruhsal armaðanlar bakýmýndan zenginleþmeye bakýn.oyW Ne var ki, konuþulan dili anlamazsam, ben konuþana yabancý olurum, konuþan da bana yabancý olur.]x3 Kuþkusuz dünyada çeþit çeþit diller vardýr, hiçbiri de anlamsýz deðildir.w Bunun gibi, siz de anlaþýlýr bir dil konuþmazsanýz, söyledikleriniz nasýl anlaþýlýr? Havaya konuþmuþ olursunuz!Iv Borazan belirgin bir ses çýkarmasa, kim savaþa hazýrlanýr? uKaval ya da lir gibi ses veren cansýz nesneler bile deðiþik sesler çýkarmasa, kaval mý, lir mi çalýndýðýný kim anlar?0tYÞimdi kardeþlerim, yanýnýza gelip dillerle konuþsam, ama size bir vahiy, bir bilgi, bir peygamberlik sözü ya da bir öðreti getirmesem, size ne yararým olur?[s/Hepinizin dillerle konuþmasýný isterim, ama peygamberlikte bulunmanýzý yeðlerim. Diller inanlýlar topluluðunun geliþmesi için çevrilmedikçe peygamberlikte bulunan, dillerle konuþandan üstündür.ryBilmediði dilde konuþan kendi kendini geliþtirir; ama peygamberlikte bulunan, inanlýlar topluluðunu* geliþtirir.wqgPeygamberlikte bulunansa insanlarýn ruhça geliþmesi, cesaret ve teselli bulmasý için insanlara seslenir.{poBilmediði dilde konuþan, insanlarla deðil, Tanrý'yla konuþur. Kimse onu anlamaz. O, ruhuyla sýrlar söyler.po [Sevginin ardýnca koþun ve ruhsal armaðanlarý, özellikle peygamberlik yeteneðini gayretle isteyin.inK Ýþte kalýcý olan üç þey vardýr: Ýman, umut, sevgi. Bunlarýn en üstünü de sevgidir.9mk Þimdi her þeyi aynadaki silik görüntü gibi görüyoruz, ama o zaman yüz yüze görüþeceðiz. Þimdi bilgim sýnýrlýdýr, ama o zaman bilindiðim gibi tam bileceðim.l# Çocukken çocuk gibi konuþur, çocuk gibi anlar, çocuk gibi düþünürdüm. Yetiþkin biri olunca çocukça davranýþlarý býraktým.Rk Ne var ki, yetkin olan geldiðinde sýnýrlý olan ortadan kalkacaktýr.Bj Çünkü bilgimiz de peygamberliðimiz de sýnýrlýdýr.vie Sevgi asla son bulmaz. Ama peygamberlikler ortadan kalkacak, diller sona erecek, bilgi ortadan kalkacaktýr.`h9 Sevgi her þeye katlanýr, her þeye inanýr, her þeyi umut eder, her þeye dayanýr.>gw Sevgi haksýzlýða sevinmez, gerçek olanla sevinir.ufc Sevgi kaba davranmaz, kendi çýkarýný aramaz, kolay kolay öfkelenmez, kötülüðün hesabýný tutmaz.^e5 Sevgi sabýrlýdýr, sevgi þefkatlidir. Sevgi kýskanmaz, övünmez, böbürlenmez.d# Varýmý yoðumu sadaka olarak daðýtsam, bedenimi yakýlmak üzere*fx* teslim etsem, ama sevgim olmasa, bunun bana hiçbir yararý olmaz.1c[ Peygamberlikte bulunabilsem, bütün sýrlarý bilsem, her bilgiye sahip olsam, daðlarý yerinden oynatacak kadar büyük imaným olsa, ama sevgim olmasa, bir hiçim. b  Ýnsanlarýn ve meleklerin diliyle konuþsam, ama sevgim olmasa, ses çýkaran bakýrdan ya da çýnlayan zilden farkým kalmaz.ca? Ama siz daha üstün armaðanlarý gayretle isteyin. Þimdi size en iyi yolu göstereyim. ` Hepsinin hastalarý iyileþtirme armaðanlarý var mý? Hepsi bilmediði dilleri konuþabilir mi? Hepsi bu dilleri çevirebilir mi?Z_- Hepsi elçi mi? Hepsi peygamber mi? Hepsi öðretmen mi? Hepsi mucize yapar mý?%^C Tanrý kilisede* ilkin elçileri, ikinci olarak peygamberleri, üçüncü olarak öðretmenleri, sonra mucize yapanlarý, hastalarý iyileþtirme armaðanlarýna sahip olanlarý, baþkalarýna yardým edenleri, yönetme yeteneði olanlarý ve çeþitli dillerle konuþanlarý atadý.L] Sizler Mesih'in bedenisiniz, bu bedenin ayrý ayrý üyelerisiniz.\{ Bir üye acý çekerse, bütün üyeler birlikte acý çeker; bir üye yüceltilirse, bütün üyeler birlikte sevinir.[[/ Öyle ki, bedende ayrýlýk olmasýn, üyeler birbirini eþit biçimde gözetsin.Z Gösteriþli üyelerimizin özene ihtiyacý yoktur. Ama Tanrý, deðeri az olana daha çok deðer vererek bedende birliði saðladý.Y Bedenin daha az deðerli saydýðýmýz üyelerine daha çok deðer veririz. Böylece gösteriþsiz üyelerimiz daha gösteriþli olur.NX Tam tersine, bedenin daha zayýf görünen üyeleri vazgeçilmezdir._W7 Göz ele, 'Sana ihtiyacým yok!' ya da baþ ayaklara, 'Size ihtiyacým yok!' diyemez.BV Gerçek þu ki, çok sayýda üye, ama tek beden vardýr.=Uu Eðer hepsi bir tek üye olsaydý, beden olur muydu?bT= Gerçek þu ki, Tanrý bedenin her üyesini dilediði biçimde bedene yerleþtirmiþtir.iSK Bütün beden göz olsaydý, nasýl duyardýk? Bütün beden kulak olsaydý, nasýl koklardýk?_R7 Kulak, 'Göz olmadýðým için bedene ait deðilim' derse, bu onu bedenden ayýrmaz.\Q1 Ayak, 'El olmadýðým için bedene ait deðilim' derse, bu onu bedenden ayýrmaz.BP Ýþte beden tek üyeden deðil, birçok üyeden oluþur.1O[ Ýster Yahudi ister Grek*, ister köle ister özgür olalým, hepimiz bir beden olmak üzere ayný Ruh'ta vaftiz edildik ve hepimizin ayný Ruh'tan içmesi saðlandý.N Beden bir olmakla birlikte birçok üyeden oluþur ve çok sayýdaki bu üyelerin hepsi tek bir beden oluþturur. Mesih de böyledir.}Ms Bunlarýn tümünü etkin kýlan tek ve ayný Ruh'tur. Ruh bunlarý herkese dilediði gibi, ayrý ayrý daðýtýr. L  K  !J; Ruh aracýlýðýyla birine bilgece konuþma yeteneði, ötekine ayný Ruh'tan bilgi iletme yeteneði, birine ayný Ruh aracýlýðýyla iman, ötekine ayný Ruh aracýlýðýyla hastalarý iyileþtirme armaðanlarý, birine mucize yapma olanaklarý, birine peygamberlikte bulunma, birine ruhlarý ayýrt etme, birine çeþitli dillerle konuþma, bir baþkasýna da bu dilleri çevirme armaðaný veriliyor.ZI- Herkesin ortak yararý için herkese Ruh'u belli eden bir yetenek veriliyor*fx*.]H3 Çeþitli etkinlikler vardýr, ama herkeste hepsini etkin kýlan ayný Tanrý'dýr.5Ge Çeþitli görevler vardýr, ama Rab birdir.>Fw Çeþitli ruhsal armaðanlar vardýr, ama Ruh birdir.KE Bunun için bilmenizi isterim ki: Tanrý'nýn Ruhu aracýlýðýyla konuþan hiç kimse, 'Ýsa'ya lanet olsun!' demez. Kutsal Ruh'un aracýlýðý olmaksýzýn da kimse, 'Ýsa Rab'dir' diyemez.rD] Biliyorsunuz, putperestken þöyle ya da böyle saptýrýlýp dilsiz putlara tapmaya yöneltilmiþtiniz.[C 1 Ruhsal armaðanlara gelince, kardeþlerim, bu konuda bilgisiz kalmanýzý istemem.B "Aç olan karnýný evde doyursun. Öyle ki, toplanmanýz yargýlanmanýza yol açmasýn. Öbür sorunlarý ise geldiðimde çözerim.ZA- !Öyleyse kardeþlerim, yemek için bir araya geldiðinizde birbirinizi bekleyin.Z@- Dünyayla birlikte mahkûm olmayalým diye Rab bizi yargýlayýp terbiye ediyor.A?} Kendimizi doðrulukla yargýlasaydýk, yargýlanmazdýk.]>3 Ýþte bu yüzden birçoðunuz zayýf ve hastadýr, bazýlarýnýz da ölmüþtür.d=A Çünkü bedeni farketmeden yiyip içen, böyle yiyip içmekle kendi kendini mahkûm eder.N< Kiþi önce kendini sýnasýn, sonra ekmekten yiyip kâseden içsin.;' Bu nedenle kim uygun olmayan biçimde ekmeði yer ya da Rab'bin kâsesinden içerse, Rab'bin bedenine ve kanýna karþý suç iþlemiþ olur.:  Bu ekmeði her yediðinizde ve bu kâseden her içtiðinizde, Rab'bin geliþine dek Rab'bin ölümünü ilan etmiþ olursunuz.+9O Ayný biçimde yemekten sonra kâseyi alýp þöyle dedi: 'Bu kâse kanýmla gerçekleþen yeni antlaþmadýr. Her içtiðinizde beni anmak için böyle yapýn.' 8  [7/ Size ilettiðimi ben Rab'den öðrendim. Ele verildiði gece Rab Ýsa eline ekmek aldý, þükredip ekmeði böldü ve þöyle dedi: 'Bu sizin uðrunuza feda edilen bedenimdir. Beni anmak için böyle yapýn.'H6  Yiyip içmek için evleriniz yok mu? Tanrý'nýn topluluðunu hor mu görüyorsunuz, yiyeceði olmayanlarý utandýrmak mý istiyorsunuz? Size ne diyeyim? Sizi öveyim mi? Bu konuda övemem!h5I Her biriniz ötekini beklemeden kendi yemeðini yiyor. Kimi aç kalýyor, kimi sarhoþ oluyor.T4! Toplandýðýnýzda Rab'bin Sofrasý'na katýlmak için toplanmýyorsunuz.v3e Çünkü Tanrý'nýn beðenisini kazananlarýn belli olmasý için aranýzda bölünmeler olmasý gerekiyor!2y Birincisi, toplulukça* bir araya geldiðinizde aranýzda ayrýlýklar olduðunu duyuyorum. Buna biraz da inanýyorum.q1[ Toplantýlarýnýz yarardan çok zarar getirdiði için aþaðýdaki uyarýlarý yaparken sizi övemem. 0  Bu konuda çekiþmek isteyen varsa, þunu bilsin ki, bizim ya da Tanrý'nýn kiliselerinin* böyle bir alýþkanlýðý yoktur. /  q.[ Doðanýn kendisi bile size erkeðin uzun saçlý olmasýnýn kendisini küçük düþürdüðünü, kadýnýn uzun saçlý olmasýnýn ise kendisini yücelttiðini öðretmiyor mu? Çünkü saç kadýna örtü olarak verilmiþtir.Z-- Siz kendiniz karar verin: Kadýnýn açýk baþla Tanrý'ya dua etmesi uygun mu?p,Y Çünkü kadýn erkekten yaratýldýðý gibi, erkek de kadýndan doðar. Ama her þey Tanrý'dandýr.U+# Ne var ki, Rab'de ne kadýn erkekten ne de erkek kadýndan baðýmsýzdýr.X*) Bu nedenle ve melekler uðruna kadýnýn baþý üzerinde yetkisi olmalýdýr.D) Erkek kadýn için deðil, kadýn erkek için yaratýldý.G( Çünkü erkek kadýndan deðil, kadýn erkekten yaratýldý.p'Y Erkek baþýný örtmemeli; o, Tanrý'nýn benzeri ve yüceliðidir. Kadýn da erkeðin yüceliðidir. & Kadýn baþýný açarsa, saçýný kestirsin. Ama kadýnýn saçýný kestirmesi ya da týraþ etmesi ayýpsa, baþýný örtsün.)%K Ama baþý açýk*fx* dua ya da peygamberlik eden her kadýn, baþýný küçük düþürür. Böylesinin, baþý týraþ edilmiþ bir kadýndan farký yoktur.m$S Baþýna bir þey takýp*fx* dua ya da peygamberlik eden her erkek, baþýný küçük düþürür.|#q Ama þunu da bilmenizi isterim: Her erkeðin baþý Mesih, kadýnýn baþý erkek, Mesih'in baþý da Tanrý'dýr.~"u Her durumda beni anýmsadýðýnýz ve size ilettiðim öðretileri olduðu gibi koruduðunuz için sizi övüyorum.A!  Mesih'i örnek aldýðým gibi, siz de beni örnek alýn. % !Ben de kendi yararýmý deðil, kurtulsunlar diye birçoklarýnýn yararýný gözeterek herkesi her yönden hoþnut etmeye çalýþýyorum.gG Yahudiler'in, Grekler'in* ya da Tanrý topluluðunun* tökezleyip düþmesine neden olmayýn.mS Sonuç olarak, ne yer ne içerseniz, ne yaparsanýz, her þeyi Tanrý'nýn yüceliði için yapýn.b= Þükrederek yemeðe katýlýrsam, þükrettiðim yiyecekten ötürü neden kýnanayým? Senin deðil, öbür adamýn vicdan huzuru için demek istiyorum. Benim özgürlüðümü neden baþkasýnýn vicdaný yargýlasýn?pY Ama biri size, 'Bu kurban etidir' derse, hem bunu söyleyen için, hem de vicdan huzuru için yemeyin.5 Ýman etmemiþ biri sizi yemeðe çaðýrýr, siz de gitmek isterseniz, önünüze konulan her þeyi vicdan sorunu yapmadan, sorgusuz sualsiz yiyin.?y Çünkü 'Yeryüzü ve içindeki her þey Rab'bindir.'b= Kasaplar çarþýsýnda satýlan her eti vicdan sorunu yapmadan, sorgusuz sualsiz yiyin.O Herkes kendi yararýný deðil, baþkalarýnýn yararýný gözetsin.   'Her þey serbest' diyorsunuz, ama her þey yararlý deðildir. 'Her þey serbest' diyorsunuz, ama her þey yapýcý deðildir.]3 Yoksa Rab'bi kýskandýrmaya mý çalýþýyoruz? Biz O'ndan daha mý güçlüyüz?wg Hem Rab'bin, hem cinlerin kâsesinden içemezsiniz; hem Rab'bin, hem cinlerin sofrasýna ortak olamazsýnýz.  Hayýr, yok! Dediðim þu: Putperestler kurbanlarýný Tanrý'ya deðil, cinlere sunuyorlar. Cinlerle paydaþ olmanýzý istemem.wg Öyleyse ne demek istiyorum? Puta sunulan kurban etinin bir özelliði mi var? Ya da putun bir önemi mi var?V% Ýsrail halkýna bakýn; kurban etini yiyenler sunaða paydaþ deðil midir?xi Ekmek bir olduðu gibi, biz de çok olduðumuz halde bir bedeniz. Çünkü hepimiz bir ekmeði paylaþýyoruz.$A Tanrý'ya þükrettiðimiz þükran kâsesiyle Mesih'in kanýna paydaþ olmuyor muyuz? Bölüp yediðimiz ekmekle Mesih'in bedenine paydaþ olmuyor muyuz?b= Aklý baþýnda insanlarla konuþur gibi konuþuyorum. Söylediklerimi kendiniz tartýn.G  Bu nedenle, sevgili kardeþlerim, putperestlikten kaçýnýn.s _ Herkesin karþýlaþtýðý denemelerden baþka denemelerle karþýlaþmadýnýz. Tanrý güvenilirdir, gücünüzü aþan biçimde denenmenize izin vermez. Dayanabilmeniz için denemeyle birlikte çýkýþ yolunu da saðlayacaktýr.O  Onun için, ayakta saðlam durduðunu sanan dikkat etsin, düþmesin! ) Bu olaylar baþkalarýna ders olsun diye onlarýn baþýna geldi; çaðlarýn sonuna ulaþmýþ olan bizleri uyarmak için yazýya geçirildi.X ) Kimileri gibi de söylenip durmayýn. Söylenenleri ölüm meleði öldürdü.Z- Yine bazýlarý gibi Rab'bi denemeyelim. Böyle yapanlarý yýlanlar öldürdü.nU Onlardan bazýlarý gibi fuhuþ yapmayalým. Fuhuþ yapanlarýn yirmi üç bini bir günde yok oldu.1 Onlardan bazýlarý gibi puta tapanlar olmayýn. Nitekim þöyle yazýlmýþtýr: 'Halk yiyip içmeye oturdu, sonra kalkýp çýlgýnca eðlendi.'dA Bu olaylar, onlar gibi kötü þeylere özlem duymamamýz için bize ders olsun diye oldu.c? Ne var ki, Tanrý onlarýn çoðundan hoþnut deðildi; nitekim cesetleri çöle serildi.jM hepsi ayný ruhsal içeceði içti. Artlarýndan gelen ruhsal kayadan içtiler; o kaya Mesih'ti.+Q Hepsi ayný ruhsal yiyeceði yedi;L Musa'ya baðlanmak üzere hepsi bulutta ve denizde vaftiz* edildi. y Kardeþler, atalarýmýzýn hepsinin bulut altýnda korunduðunu ve hepsinin denizden geçtiðini bilmenizi istiyorum.|q Müjde'yi baþkalarýna duyurduktan sonra kendim reddedilmemek için bedenime eziyet çektirip onu köle ediyorum.w~g Bunun içindir ki, amaçsýzca koþan biri gibi koþmuyorum. Yumruðumu havayý döver gibi boþa atmýyorum.B}} Yarýþa katýlan herkes kendini her yönden denetler. Böyleleri bunu çürüyüp gidecek bir defne tacý kazanmak için yaparlar. Bizse hiç çürümeyecek bir taç için yapýyoruz.|7 Koþu alanýnda yarýþanlarýn hepsi koþtuðu halde ödülü bir kiþinin kazandýðýný bilmiyor musunuz? Öyle koþun ki ödülü kazanasýnýz.S{ Bunlarýn hepsini Müjde'de payým olsun diye, Müjde uðruna yapýyorum.z Güçsüzleri kazanmak için onlarla güçsüz oldum. Ne yapýp yapýp bazýlarýný kurtarmak için herkesle her þey oldum.Ay{ Tanrý'nýn Yasasý'na sahip olmayan biri deðilim, Mesih'in Yasasý altýndayým. Buna karþýn, Yasa'ya sahip olmayanlarý kazanmak için Yasa'ya sahip deðilmiþim gibi davrandým.\x1 Yahudiler'i kazanmak için Yahudiler'e Yahudi gibi davrandým. Kendim Kutsal Yasa'nýn denetimi altýnda olmadýðým halde, Yasa altýnda olanlarý kazanmak için onlara Yasa altýndaymýþým gibi davrandým.pwY Ben özgürüm, kimsenin kölesi deðilim. Ama daha çok kiþi kazanayým diye herkesin kölesi oldum.v Peki, ödülüm nedir? Müjde'yi karþýlýksýz yaymak ve böylece Müjde'yi yaymaktan doðan hakkýmý kullanmamaktýr. u Eðer Müjde'yi gönülden yayarsam, ödülüm olur; gönülsüzce yayarsam, yalnýzca bana emanet edilen görevi yapmýþ olurum.t} Müjde'yi yayýyorum diye övünmeye hakkým yok. Çünkü bunu yapmakla yükümlüyüm. Müjde'yi yaymazsam vay halime!Ds Ama ben bu haklardan hiçbirini kullanmýþ deðilim. Bunlar bana saðlansýn diye de yazmýyorum. Bunu yapmaktansa ölmeyi yeðlerim. Kimse beni bu övünçten yoksun býrakmayacaktýr!br= Bunun gibi, Rab Müjde'yi yayanlarýn da geçimlerini Müjde'den saðlamasýný buyurdu. q9 Tapýnakta çalýþanlarýn tapýnaktan beslendiklerini, sunakta görevli olanlarýn da sunakta adanan adaklardan pay aldýklarýný bilmiyor musunuz?Xp) Baþkalarýnýn sizden yardým almaya haklarý varsa, bizim daha çok hakkýmýz yok mu? Ama biz bu hakkýmýzý kullanmadýk. Mesih Müjdesi'nin yayýlmasýna engel olmayalým diye her þeye katlanýyoruz.Zo- Aranýza ruhsal tohumlar ektiysek, sizden maddesel bir harman biçmemiz çok mu? n  Vm% Musa'nýn Yasasý'nda, 'Harman döven öküzün aðzýný baðlamayacaksýn' diye yazýlmýþtýr. Tanrý'nýn kaygýsý öküzler mi, yoksa bunu özellikle bizim için mi söylüyor? Kuþkusuz, bizim için yazýlmýþtýr bu. Çünkü çift sürenin umutla sürmesi, harman dövenin de harmana ortak olma umuduyla dövmesi gerekir.flE Ýnsansal açýdan mý söylüyorum bunlarý? Kutsal Yasa* da ayný þeyleri söylemiyor mu?~ku Kim kendi parasýyla askerlik yapar? Kim bað diker de ürününü yemez? Kim sürüyü güder de sütünden içmez?Lj Geçimi için çalýþmasý gereken yalnýz Barnaba'yla ben miyim?}is Öbür elçiler gibi, Rab'bin kardeþleri ve Kefas* gibi, yanýmýzda imanlý bir eþ gezdirmeye hakkýmýz yok mu?/hY Yiyip içmeye hakkýmýz yok mu bizim?Bg Beni sorguya çekenlere karþý kendimi böyle savunurum.xfi Baþkalarý için elçi deðilsem bile, sizler için elçiyim ya! Rab yolunda elçiliðimin kanýtý sizsiniz.e  Özgür deðil miyim? Elçi deðil miyim? Rabbimiz Ýsa'yý görmedim mi? Sizler Rab yolunda verdiðim emeðin ürünü deðil misiniz? d Bu nedenle, yediðim þey kardeþimin sendeleyip düþmesine yol açacaksa, kardeþimin düþmemesi için bir daha et yemeyeceðim.c Bu þekilde kardeþlere karþý günah iþleyip onlarýn zayýf vicdanlarýný yaralayarak Mesih'e karþý günah iþlemiþ olursunuz.wbg Sonuçta bu zayýf vicdanlý kiþi, Mesih'in uðruna öldüðü bu kardeþ, senin bilgin yüzünden mahvolur!'aG Eðer zayýf vicdanlý biri, bilgili olan seni bir put tapýnaðýnda sofraya oturmuþ görürse, puta sunulan kurbanýn etini yemek için cesaret almaz mý?l`Q Yalnýz dikkat edin, bu özgürlüðünüz vicdaný zayýf olanlarýn sürçmesine neden olmasýn.q_[Yiyecek bizi Tanrý'ya yaklaþtýrmaz. Yemezsek bir kaybýmýz olmaz, yersek de bir kazancýmýz olmaz.\^1Ne var ki, herkes bu bilgiye sahip deðildir. Hâlâ putperest alýþkanlýklarýnýn etkisinde kalan bazýlarý, yedikleri etin puta sunulduðunu düþünüyorlar. Vicdanlarý zayýf olduðu için lekeleniyor. ] T\!Yerde ya da gökte ilah diye adlandýrýlanlar varsa da -nitekim pekçok 'ilah', pekçok 'rab' vardýr- bizim için tek bir Tanrý Baba vardýr. O her þeyin kaynaðýdýr, bizler O'nun için yaþýyoruz. Tek bir Rab var, O da Ýsa Mesih'tir. Her þey O'nun aracýlýðýyla yaratýldý, biz de O'nun aracýlýðýyla yaþýyoruz.[Putlara sunulan kurban etinin yenmesine gelince, biliyoruz ki, 'Dünyada put bir hiçtir' ve 'Birden fazla Tanrý yoktur'.,ZSAma Tanrý'yý seveni Tanrý bilir.PYBir þey bildiðini sanan, henüz bilmesi gerektiði gibi bilmiyordur.$X CÞimdi putlara sunulan kurbanlarýn etine gelelim. 'Hepimizin bilgisi var' diyorsunuz, bunu biliyoruz. Bilgi insaný böbürlendirir, sevgiyse geliþtirir. W(Ama dul kadýn, olduðu gibi kalýrsa daha mutlu olur. Ben böyle düþünüyorum ve sanýrým bende de Tanrý'nýn Ruhu vardýr."V='Kadýn, kocasý yaþadýkça kocasýna baðlýdýr. Kocasý ölürse dilediði kimseyle evlenmekte özgürdür; yeter ki, o kiþi Rab'be ait biri olsun.VU%&Kýsacasý niþanlýsýyla evlenen iyi eder, evlenmeyense daha iyi eder.*fx*,TQ%Ama zorunluluk altýnda bulunmayan, yüreði kararlý, istediðini yapabilecek durumdaki kiþi, niþanlýsýyla evlenmemeye yüreðinde karar vermiþse, iyi eder.JS $Bir kimse niþanlý olduðu kýza yakýþýksýz davrandýðýný düþünüyorsa, aþýrý tutkularý varsa ve evlenmesi gerekiyorsa, istediðini yapsýn, günah iþlemiþ olmaz; evlensinler.FR#Bunu sizin iyiliðiniz için söylüyorum, özgürlüðünüzü kýsýtlamak için deðil. Ýlginizi daðýtmadan, Rab'be adanmýþ olarak, O'na yaraþýr biçimde yaþamanýzý istiyorum.yQk"Böylece ilgisi bölünür. Evli olmayan kadýn ya da kýz hem bedence hem ruhça kutsal olmak amacýyla Rab'bin iþleri için kaygýlanýr. Evli kadýnsa kocasýný nasýl hoþnut edeceðini düþünerek dünya iþleri için kaygýlanýr.lPQ!Evli erkekse karýsýný nasýl hoþnut edeceðini düþünerek dünya iþleri için kaygýlanýr.O Kaygýsýz olmanýzý istiyorum. Evli olmayan erkek, Rab'bi nasýl hoþnut edeceðini düþünerek Rab'bin iþleri için kaygýlanýr. N  M UL#Kardeþler, þunu demek istiyorum: Zaman daralmýþtýr. Bundan böyle, karýsý olanlar karýlarý yokmuþ gibi, yas tutanlar yas tutmuyormuþ gibi, sevinenler sevinmiyormuþ gibi, mal alanlar mallarý yokmuþ gibi, dünyadan yararlananlar alabildiðine yararlanmýyormuþ gibi olsun. Çünkü dünyanýn þimdiki hali geçicidir.WK'Ama evlenirsen günah iþlemiþ olmazsýn. Bir kýz da evlenirse günah iþlemiþ olmaz. Ne var ki, evlenenler bu yaþamda sýkýntýlarla karþýlaþacak. Ben sizi bu sýkýntýlardan esirgemek istiyorum.LJKarýn varsa, boþanmayý isteme. Karýn yoksa, kendine eþ arama.fIEÖyle sanýyorum ki, þimdiki sýkýntýlar nedeniyle insanýn olduðu gibi kalmasý iyidir.'HGKýzlara gelince, Rab'den onlarla ilgili bir buyruk almýþ deðilim. Ama Rab'bin merhameti sayesinde güvenilir biri olarak düþündüklerimi söylüyorum.[G/Kardeþler, herkes ne durumda çaðrýldýysa, Tanrý önünde o durumda kalsýn.QFBir bedel karþýlýðý satýn alýndýnýz, insanlara köle olmayýn.E5Çünkü Rab'bin çaðrýsýný aldýðý zaman köle olan kimse, þimdi Rab'bin özgürüdür. Özgürken çaðrýlan kiþi de Mesih'in kölesidir.]D3Köleyken mi çaðrýldýn, üzülme. Ama özgür olabilirsen, fýrsatý kaçýrma!>CwHerkes ne durumda çaðrýldýysa, o durumda kalsýn.pBYSünnetli olup olmamak önemli deðildir. Önemli olan, Tanrý'nýn buyruklarýný yerine getirmektir.A{Biri sünnetliyken mi çaðrýldý, sünnetsiz olmasýn. Bir baþkasý sünnetsizken mi çaðrýldý, sünnet olmasýn.'@GAncak herkes Rab'bin kendisi için belirlediði duruma uygun biçimde, Tanrý'dan aldýðý çaðrýya göre yaþasýn. Bunu bütün kiliselere* buyuruyorum.?#Ey kadýn, kocaný kurtarýp kurtaramayacaðýný nereden biliyorsun? Ey erkek, karýný kurtarýp kurtaramayacaðýný nereden biliyorsun?>/Ýman etmeyen ayrýlýrsa ayrýlsýn. Kardeþ ya da kýzkardeþ böyle durumlarda özgürdür. Tanrý sizi barýþ içinde yaþamaya çaðýrdý.C=Çünkü iman etmemiþ koca karýsý aracýlýðýyla, iman etmemiþ kadýn da imanlý kocasý aracýlýðýyla kutsanýr. Yoksa çocuklarýnýz murdar olurdu. Ama þimdi kutsaldýrlar.j<M Bir kadýnýn kocasý iman etmemiþse ama kendisiyle yaþamaya razýysa, kadýn onu boþamasýn.;' Geri kalanlara Rab deðil, ben söylüyorum: Eðer bir kardeþin karýsý iman etmemiþse ama kendisiyle yaþamaya razýysa, onu boþamasýn.a:; Ayrýlýrsa evlenmesin, ya da kocasýyla barýþsýn. Erkek de karýsýný boþamasýn.f9E Evlilereyse þunu buyuruyorum, daha doðrusu Rab buyuruyor: Kadýn kocasýndan ayrýlmasýn.r8] Ama kendilerini denetleyemiyorlarsa, evlensinler. Çünkü için için yanmaktansa evlenmek daha iyidir.s7_Yine de evli olmayanlarla dul kadýnlara þunu söyleyeyim: Benim gibi kalsalar kendileri için iyi olur.6!Herkesin benim gibi olmasýný dilerdim. Ama herkesin Tanrý'dan aldýðý ruhsal bir armaðaný vardýr; kiminin þöyle, kiminin böyle.O5Bunu bir buyruk olarak deðil, bir uzlaþma yolu olarak söylüyorum.K4Geçici bir süre için anlaþýp kendinizi duaya vermekten baþka bir nedenle birbirinizi mahrum etmeyin. Sonra yine birleþin ki, kendinizi denetleyemediðiniz için Þeytan sizi ayartmasýn.3}Kadýnýn bedeni kendisine deðil, kocasýna aittir. Bunun gibi, erkeðin bedeni de kendisine deðil, karýsýna aittir.@2{Erkek karýsýna, kadýn da kocasýna hakkýný versin.[1/Ama fuhuþtan ötürü her erkek karýsýyla, her kadýn da kocasýyla yaþasýn.h0 KÞimdi bana yazdýðýnýz konulara gelelim: 'Erkeðin kadýna dokunmamasý iyidir' diyorsunuz.d/ABir bedel karþýlýðý satýn alýndýnýz; onun için Tanrý'yý bedeninizde yüceltin..Bedeninizin, Tanrý'dan aldýðýnýz ve içinizdeki Kutsal Ruh'un tapýnaðý olduðunu bilmiyor musunuz? Kendinize ait deðilsiniz.-3Fuhuþtan kaçýnýn. Ýnsanýn iþlediði bütün öbür günahlar bedenin dýþýndadýr; ama fuhuþ yapan, kendi bedenine karþý günah iþler.8,kRab'le birleþen kiþiyse O'nunla tek ruh olur.+yYoksa fahiþeyle birleþenin, onunla tek beden olduðunu bilmiyor musunuz? Çünkü 'Ýkisi tek beden olacak' deniyor. *Bedenlerinizin Mesih'in üyeleri olduðunu bilmiyor musunuz? Mesih'in üyelerini alýp bir fahiþenin üyeleri mi yapayým? Asla!?)yRab'bi dirilten Tanrý, kudretiyle bizi de diriltecek.>(u 'Yemek mide için, mide de yemek içindir' diyorsunuz, ama Tanrý hem mideyi hem de yemeði ortadan kaldýracaktýr. Beden fuhuþ için deðil, Rab içindir. Rab de beden içindir.'5 'Bana her þey serbest' diyorsunuz, ama her þey yararlý deðildir. 'Bana her þey serbest' diyorsunuz, ama hiçbir þeyin tutsaðý olmayacaðým.&3 Bazýlarýnýz böyleydiniz; ama yýkandýnýz, kutsal kýlýndýnýz, Rab Ýsa Mesih adýyla ve Tanrýmýz'ýn Ruhu aracýlýðýyla aklandýnýz. %  @$y Günahkârlarýn*fx*, Tanrý Egemenliði'ni miras almayacaðýný bilmiyor musunuz? Aldanmayýn! Ne fuhuþ yapanlar Tanrý'nýn Egemenliði'ni miras alacaktýr, ne puta tapanlar, ne zina edenler, ne oðlanlar, ne oðlancýlar, ne hýrsýzlar, ne açgözlüler, ne ayyaþlar, ne sövücüler, ne de soyguncular.#Bunun yerine, siz kendiniz haksýzlýk edip baþkasýný dolandýrýyorsunuz. Üstelik bunu kardeþlerinize yapýyorsunuz.-"SAslýnda birbirinizden davacý olmanýz bile sizin için düpedüz yenilgidir. Haksýzlýða uðrasanýz daha iyi olmaz mý? Dolandýrýlsanýz daha iyi olmaz mý?P!Kardeþ kardeþe karþý dava açýyor, üstelik imansýzlar önünde! Sizi utandýrmak için söylüyorum bunu. Kardeþler arasýndaki davalarda yargýçlýk edecek kadar bilge biri yok mu aranýzda?  Bu yaþamla ilgili davalarýnýz olduðunda, inanlýlar topluluðunda* en önemsiz sayýlanlarý mý yargýç atýyorsunuz*fx*?fEBu yaþamla ilgili davalar bir yana, melekleri bile yargýlayacaðýmýzý bilmiyor musunuz?'GKutsallarýn dünyayý yargýlayacaðýný bilmiyor musunuz? Madem dünyayý yargýlayacaksýnýz, böyle önemsiz davalarý görmeye yeterli deðil misiniz? Sizden birinin öbürüne karþý bir davasý varsa kutsallar önünde deðil de, imansýzlar*fx* önünde yargýlanmaya cesaret eder mi?_7 Topluluðun dýþýnda kalanlarý Tanrý yargýlar. 'Kötü adamý aranýzdan kovun!'$A Ýnanlýlar topluluðunun dýþýndakileri yargýlamaya benim ne hakkým var? Sizin de yargýlamanýz gereken kiþiler topluluðun içindekiler deðil mi?I  Ama þimdi size þunu yazýyorum: Kardeþ diye bilinirken fuhuþ yapan, açgözlü, putperest, sövücü, ayyaþ ya da soyguncu olanla arkadaþlýk etmeyin, böyle biriyle yemek bile yemeyin.,Q Kuþkusuz dünyadaki ahlaksýzlarý, açgözlüleri, soyguncularý ya da putperestleri demek istemedim. Öyle olsaydý, dünyadan ayrýlmak zorunda kalýrdýnýz!L Mektubumda size fuhuþ yapanlarla arkadaþlýk etmemenizi yazdým. Bunun için eski mayayla -kin ve kötülük mayasýyla- deðil, içtenliðin ve dürüstlüðün mayasýz ekmeðiyle bayram edelim.Yeni bir hamur olabilmek için eski mayadan arýnýp temizlenin. Zaten mayasýzsýnýz. Çünkü Fýsýh* kuzumuz Mesih kurban edildi.dAÖvünmeniz yersizdir. Azýcýk mayanýn bütün hamuru kabarttýðýný bilmiyor musunuz?    T!Bedence olmasa da ruhça aranýzdayým. Bu suçu iþleyeni, aranýzdaymýþým gibi Rabbimiz Ýsa'nýn adýyla zaten yargýlamýþ bulunuyorum. Ben ruhça aranýzdayken Rabbimiz Ýsa'nýn gücüyle toplandýðýnýz zaman, bedeninin yok olmasý için bu adamý Þeytan'a teslim edin ki, Rab Ýsa'nýn gününde ruhu kurtulabilsin.lQSiz hâlâ böbürleniyorsunuz! Oysa yas tutup bu iþi yapaný aranýzdan atmanýz gerekmez miydi? /Aranýzda fuhuþ olduðu söyleniyor, üstelik putperestler arasýnda bile rastlanmayan türden bir fuhuþ! Biri babasýnýn karýsýný almýþ.[/Ne istiyorsunuz? Size sopayla mý geleyim, yoksa sevgi ve yumuþak bir ruhla mý?D Çünkü Tanrý'nýn Egemenliði lafta deðil, güçtedir. !Ama Rab dilerse yakýnda yanýnýza geleceðim. O zaman bu küstahlarýn söylediklerini deðil, güçlerinin ne olduðunu öðreneceðim.L Bazýlarýnýz yanýnýza gelmeyeceðimi sanarak küstahlaþýyor.8 iRab'be sadýk olan sevgili çocuðum Timoteos'u bu amaçla size gönderiyorum. Her yerde, her kilisede* öðrettiðim ve Mesih'te izlediðim yollarý o size anýmsatacaktýr.< sBu nedenle beni örnek almaya çaðýrýyorum sizi."=Çünkü Mesih'in yolunda sayýsýz eðiticiniz olsa da çok sayýda babanýz yoktur. Size Müjde'yi ulaþtýrmakla Mesih Ýsa'da manevi babanýz oldum.fEBunlarý sizi utandýrmak için deðil, siz sevgili çocuklarýmý uyarmak için yazýyorum. Ýftiraya uðrayýnca tatlýlýkla karþýlýk veriyoruz. Þu ana dek adeta dünyanýn süprüntüsü, her þeyin döküntüsü olduk.ta Kendi ellerimizle çalýþýp emek veriyoruz. Bize sövenlere iyilik diliyoruz, zulmedilince sabrediyoruz.W' Þu ana dek aç, susuz, çýplaðýz. Dövülüyoruz, barýnacak yerimiz yok. 'U~~:}o|{{(zyyxx!ww[wvuunuttfss'rqqqqpproonn$mmlll+kkkkjjFii"hhngff9eevddcc|c%bbFaa<``&__(^^[^ ]],\[[[ZlZ(YYkXXEWWVVIUU(TTaSSRRRRR+Q=Q0PPlOOpO4NNNNNvNiN\NONBN5N(NNNMMHJIItHH@GFFsEECCBAAA @@k??N>>X===<Do(6)h4 o B  r>Mi&4' { mz UKardeþler, sizlere Tanrý'nýn Makedonya'daki kiliselerine* saðladýðý lütuftan söz etmek istiyoruz: Büyük sýkýntýlarla denendiklerinde, coþkun sevinçleri ve aþýrý yoksulluklarý tam bir cömertliðe dönüþtü.?yySize her bakýmdan güvenebildiðim için seviniyorum.x%Hepinizin nasýl söz dinlediðini, kendisini nasýl saygý ve korkuyla kabul ettiðinizi anýmsadýkça size olan sevgisi daha da artýyor.w/Sizleri ona övdüm, beni utandýrmadýnýz. Size söylediðimiz her þey nasýl doðru idiyse, sizi Titus'a övmemiz de öylece doðru çýktý.$vA Bütün bunlarla teselli buluyoruz. Tesellimize ek olarak Titus'un sevinci bizi daha da çok sevindirdi. Çünkü hepiniz onun yüreðini ferahlattýnýz.?uw Size o mektubu yazdýmsa da, haksýzlýk edeni ya da haksýzlýk göreni düþünerek yazmadým; bize ne denli adanmýþ olduðunuzu Tanrý önünde açýkça görmenizi istiyordum.(tI Bakýn bu acýlar, Tanrý'nýn isteðiyle çektiðiniz bu acýlar sizde ne büyük ciddiyet, paklanmak için ne büyük istek yarattý! Sizde ne büyük öfke, korku, özlem, gayret ve suçluyu cezalandýrma arzusu uyandýrdý! Bu konuda her bakýmdan masum olduðunuzu kanýtladýnýz.'sG Tanrý'nýn isteðiyle çekilen acý, kiþiyi kurtuluþla sonuçlanan ve piþmanlýk doðurmayan tövbeye götürür. Dünyanýn acýlarýysa ölüm getirir. r  vqeMektubumla size acý verdiysem bile piþman deðilim. Aslýnda piþman olmuþtum -kýsa bir süre için de olsa, o mektubun size acý verdiðini görüyorum- ama þimdi seviniyorum; acý duymanýza deðil, bu acýnýzýn sizi tövbeye yöneltmesine seviniyorum. Tanrý'nýn isteðine uygun olarak acý çektiniz. Böylece hiçbir þekilde bizden zarar görmediniz. p o-Ama yüreði ezik olanlarý teselli eden Tanrý, Titus'un yanýmýza geliþiyle -yalnýz geliþiyle deðil, sizden aldýðý teselliyle de- bizi teselli etti. Titus beni özlediðinizi, benim için üzülüp gayret ettiðinizi bize anlatýnca sevincim bir kat daha arttý.n7Makedonya'ya geldiðimizde de hiç rahat yüzü görmedik. Her bakýmdan sýkýntý çekiyorduk. Dýþarýda kavgalar, yüreðimizde korkular vardý.mSize çok güveniyor, sizinle çok övünüyorum. Teselliyle doluyum. Bütün sýkýntýlar arasýnda sevincim sonsuzdur. l9Bunu sizi yargýlamak için söylemiyorum. Daha önce de söylediðim gibi, yüreðimizde öyle bir yeriniz var ki, sizinle ölürüz de yaþarýz da.zkmYüreklerinizde bize yer verin. Kimseye haksýzlýk etmedik, kimseyi yoldan saptýrmadýk, kimseyi sömürmedik./j YSevgili kardeþler, bu vaatlere sahip olduðumuza göre, bedeni ve ruhu lekeleyen her þeyden kendimizi arýndýralým; Tanrý korkusuyla kutsallýkta yetkinleþelim.tiaHer Þeye Gücü Yeten Rab diyor ki, 'Size Baba olacaðým, Siz de oðullarým, kýzlarým olacaksýnýz.'hBu nedenle, 'Ýmansýzlarýn arasýndan çýkýp ayrýlýn' diyor Rab. 'Murdara* dokunmayýn, Ben de sizi kabul edeceðim.'gyTanrý'nýn tapýnaðýyla putlar uyuþabilir mi? Çünkü biz yaþayan Tanrý'nýn tapýnaðýyýz. Nitekim Tanrý þöyle diyor: 'Aralarýnda yaþayacak, Aralarýnda yürüyeceðim. Onlarýn Tanrýsý olacaðým, Onlar da benim halkým olacak.'mfSMesih'le Beliyal*fx* uyum içinde olabilir mi? Ýman edenle iman etmeyenin ortak yaný olabilir mi?e)Ýmansýzlarla ayný boyunduruða girmeyin. Çünkü doðrulukla fesadýn ne ortaklýðý, ýþýkla karanlýðýn ne paydaþlýðý olabilir?zdm Bize ayný karþýlýðý verebilmek için -çocuklarýma söyler gibi söylüyorum- siz de yüreðinizi açýn.Mc Sizden sevgimizi esirgemedik, ama siz bizden sevginizi esirgediniz.Qb Ey Korintliler, sizinle açýkça konuþtuk, size yüreðimizi açtýk. a  Kederliyiz ama her zaman seviniyoruz. Yoksuluz ama birçoklarýný zengin ediyoruz. Hiçbir þeyimiz yok ama her þeye sahibiz.`# Tanýnmýyor gibiyiz, ama iyi tanýnýyoruz. Ölümün aðzýndayýz, ama iþte yaþýyoruz. Dövülüyorsak bile öldürülmüþ deðiliz. _  ^  ]  \ m[STersine Tanrý'nýn hizmetkârlarý olarak olaðanüstü dayanmada, sýkýntý, güçlük ve elemlerde, dayak, hapis, karýþýklýk, emek, uykusuzluk ve açlýkta; pak yaþayýþta, bilgi, sabýr, iyilik, Kutsal Ruh ve içten sevgide; gerçeðin ilanýnda ve Tanrý'nýn gücünde; sað ve sol ellerimizde doðruluðun silahlarýyla, yücelikte ve onursuzlukta, iyi ünde ve kötü ünde, kendimizi her durumda örnek gösteriyoruz. Aldatanlar sayýlýyorsak da dürüst kiþileriz.fZEHizmetimizin kötülenmemesi için hiçbir konuda hiç kimsenin sürçmesine neden olmadýk.eYCÇünkü Tanrý diyor ki, 'Uygun zamanda seni duydum, Kurtuluþ günü sana yardým ettim.'pX [Tanrý'yla birlikte çalýþan bizler, O'nun lütfunu boþ yere kabul etmemenizi ayrýca rica ediyoruz. WTanrý, günahý bilmeyen Mesih'i bizim için günah sunusu*fx* yaptý. Öyle ki, Mesih sayesinde Tanrý'nýn doðruluðu olalým. V9Böylece, Tanrý aracýlýðýmýzla çaðrýda bulunuyormuþ gibi Mesih'in adýna elçilik ediyor, O'nun adýna yalvarýyoruz: Tanrý'yla barýþýn.U-Þöyle ki Tanrý, insanlarýn suçlarýný saymayarak dünyayý Mesih'te kendisiyle barýþtýrdý ve barýþtýrma sözünü bize emanet etti.TBunlarýn hepsi Tanrý'dandýr. Tanrý, Mesih aracýlýðýyla bizi kendisiyle barýþtýrdý ve bize barýþtýrma görevini verdi.cS?Bir kimse Mesih'teyse, yeni yaratýktýr; eski þeyler geçmiþ, her þey yeni olmuþtur.R)Bu nedenle, biz artýk kimseyi insan ölçülerine göre tanýmayýz. Mesih'i bu ölçülere göre tanýdýksa da, artýk öyle tanýmýyoruz.Q-Evet, Mesih herkes için öldü. Öyle ki, yaþayanlar artýk kendileri için deðil, kendileri uðruna ölüp dirilen Mesih için yaþasýnlar.nPUBizi zorlayan, Mesih'in sevgisidir. Yargýmýz þu: Biri herkes için öldü; öyleyse hepsi öldü.gOG Eðer kendimizde deðilsek, bu Tanrý içindir. Aklýmýz baþýmýzdaysa, bu sizin içindir.5Nc Kendimizi yine size tavsiye etmeye çalýþmýyoruz. Ama yürekle deðil, dýþ görünüþle övünenleri yanýtlayabilmeniz için bizimle övünmenize fýrsat veriyoruz.1M[ Rab'den korkmanýn ne demek olduðunu bildiðimizden insanlarý ikna etmeye çalýþýyoruz. Ne olduðumuzu Tanrý biliyor; umarým siz de vicdanýnýzda biliyorsunuz./LW Çünkü bedende yaþarken gerek iyi gerek kötü, yaptýklarýmýzýn karþýlýðýný almak için hepimiz Mesih'in yargý kürsüsü önüne çýkmak zorundayýz.qK[ Bunun için, ister bedende yaþayalým ister bedenden uzak olalým, amacýmýz Rab'bi hoþnut etmektir.]J3Cesaretimiz vardýr diyorum ve bedenden uzakta, Rab'bin yanýnda olmayý yeðleriz.=IuGözle görülene deðil, imana dayanarak yaþarýz.sH_Bu nedenle her zaman cesaretimiz vardýr. Þunu biliyoruz ki, bu bedende yaþadýkça Rab'den uzaktayýz.jGMBizleri tam bu amaç için hazýrlamýþ ve güvence olarak bize Ruh'u vermiþ olan Tanrý'dýr.9FkDünyasal çadýrda yaþayan bizler aðýr bir yük altýnda inliyoruz. Asýl istediðimiz soyunmak deðil, giyinmektir. Öyle ki, ölümlü olan, yaþam tarafýndan yutulsun.+EQOnu giyinirsek çýplak kalmayýz.BDÞimdiyse göksel evimizi giyinmeyi özleyerek inliyoruz.@C {Biliyoruz ki, barýndýðýmýz bu dünyasal çadýr*fx* yýkýlýrsa, göklerde Tanrý'nýn bize saðladýðý bir konut -elle yapýlmamýþ, sonsuza dek kalacak bir evimiz- vardýr.B5Gözlerimizi görünen þeylere deðil, görünmeyenlere çeviriyoruz. Çünkü görünenler geçicidir, görünmeyenlerse sonsuza dek kalýcýdýr.)AKÇünkü geçici, hafif sýkýntýlarýmýz bize, aðýrlýkta hiçbir þeyle karþýlaþtýrýlamayacak kadar büyük, sonsuz bir yücelik kazandýrmaktadýr.@Bu nedenle cesaretimizi yitirmeyiz. Her ne kadar dýþ varlýðýmýz harap oluyorsa da, iç varlýðýmýz günden güne yenileniyor.+?OBütün bunlar sizin yararýnýzadýr. Böylelikle Tanrý'nýn lütfu çoðalýp daha çok insana ulaþtýkça, Tanrý'nýn yüceliði için þükran da artsýn. >Çünkü Rab Ýsa'yý dirilten Tanrý'nýn, bizi de Ýsa'yla diriltip sizinle birlikte kendi önüne çýkaracaðýný biliyoruz.= 'Ýman ettim, bu nedenle konuþtum' diye yazýlmýþtýr. Ayný iman ruhuna sahip olarak biz de iman ediyor ve bu nedenle konuþuyoruz.A<} Böylece ölüm bizde, yaþamsa sizde etkin olmaktadýr.;7 Çünkü Ýsa'nýn yaþamý ölümlü bedenimizde açýkça görülsün diye, biz yaþayanlar Ýsa uðruna sürekli olarak ölüme teslim ediliyoruz.y:k Ýsa'nýn yaþamý bedenimizde açýkça görülsün diye Ýsa'nýn ölümünü her an bedenimizde taþýyoruz.d9A Kovalanýyoruz, ama terk edilmiþ deðiliz. Yere yýkýlmýþýz, ama yok olmuþ deðiliz.n8UHer yönden sýkýþtýrýlmýþýz, ama ezilmiþ deðiliz. Þaþýrmýþýz, ama çaresiz deðiliz.}7sÜstün gücün bizden deðil, Tanrý'dan kaynaklandýðý bilinsin diye bu hazineye toprak kaplar içinde sahibiz.F6Çünkü, 'Iþýk karanlýktan parlayacak' diyen Tanrý, Ýsa Mesih'in yüzünde parlayan kendi yüceliðini tanýmamýzdan doðan ýþýðý bize vermek için yüreklerimizi aydýnlattý.u5cBiz kendimizi ilan etmiyoruz; ama Mesih Ýsa'yý Rab, kendimizi de Ýsa uðruna kullarýnýz ilan ediyoruz.@4yTanrý'nýn görünümü olan Mesih'in yüceliðiyle ilgili Müjde'nin ýþýðý imansýzlarýn üzerine doðmasýn diye, bu çaðýn ilahý*fx* onlarýn zihinlerini kör etmiþtir.Q3Yaydýðýmýz Müjde örtülüyse de, mahvolanlar için örtülüdür.P2Utanç verici gizli yollarý reddettik. Hileye baþvurmayýz, Tanrý'nýn sözünü de çarpýtmayýz. Gerçeði ortaya koyarak kendimizi Tanrý'nýn önünde her insanýn vicdanýna tavsiye ederiz.[1 1Bu hizmeti Tanrý'nýn merhametiyle üstlendiðimiz için cesaretimizi yitirmeyiz.90kVe biz hepimiz peçesiz yüzle Rab'bin yüceliðini görerek*fx* yücelik üstüne yücelikle O'na benzer olmak üzere deðiþtiriliyoruz. Bu da Ruh olan Rab sayesinde oluyor.H/ Rab Ruh'tur, Rab'bin Ruhu neredeyse orada özgürlük vardýr.D.Oysa ne zaman biri Rab'be dönerse, o peçe kaldýrýlýr.d-ANe var ki, bugün bile Musa'nýn yazýlarý okunduðunda yüreklerini bir peçe örtüyor.A,{Ýsrailoðullarý'nýn zihinleri körelmiþti. Bugün bile Eski Antlaþma okunurken zihinleri ayný peçeyle örtülü kalýyor. Çünkü bu peçe ancak Mesih aracýlýðýyla kalkar. +  Yüzündeki parlaklýðýn giderek söndüðünü Ýsrailoðullarý görmesin diye yüzünü peçeyle örten Musa gibi deðiliz.S* Böyle bir umuda sahip olduðumuz için büyük cesaretle konuþabiliriz.e)C Geçici olan, yücelik içinde geldiyse, kalýcý olanýn yüceliði çok daha büyüktür.j(M Çünkü eskiden yüceltilmiþ olanýn, þimdi yücelikte aþkýn olana göre yüceliði yoktur.~'u Ýnsaný suçlu çýkaran hizmetin yüceliði varsa, aklanmayý saðlayan hizmetin yüceliði çok daha aþkýndýr. & %+Ölümle sonuçlanan hizmet, yani taþ üzerine harf harf kazýlan yasa yücelik içinde geldiyse -öyle ki, Ýsrailoðullarý geçici olan parlaklýðýndan ötürü Musa'nýn yüzüne bakamadýlar- Ruh'a dayalý hizmetin yücelik içinde olacaðý daha kesin deðil mi?&$EO bizi yazýlý yasaya*fx* deðil, Ruh'a dayalý yeni bir antlaþmanýn hizmetkârlarý olmaya yeterli kýldý. Yazýlý yasa öldürür, Ruh ise yaþatýr.}#sHerhangi bir þeyi kendi baþarýmýz olarak saymaya yeterliyiz demek istemiyorum; bizi yeterli kýlan Tanrý'dýr.A"}Mesih sayesinde Tanrý'ya böyle bir güvenimiz vardýr.?!wHizmetimizin sonucu olup mürekkeple deðil, yaþayan Tanrý'nýn Ruhu'yla, taþ levhalara deðil, insan yüreðinin levhalarýna yazýlmýþ Mesih'in mektubu olduðunuz açýktýr._ 7Bütün insanlarca bilinen ve okunan, yüreklerimize yazýlmýþ mektubumuz sizsiniz.  Kendimizi yine tavsiye etmeye mi baþlýyoruz? Yoksa bazýlarý gibi size ya da sizden tavsiye mektuplarýna ihtiyacýmýz mý var?FBirçoklarý gibi, Tanrý'nýn sözünü ticaret aracý yapanlar deðiliz. Tanrý tarafýndan gönderilen ve Mesih'e ait olan kiþiler olarak Tanrý'nýn önünde içtenlikle konuþuyoruz.%Mahvolanlar için ölüme götüren ölüm kokusu, kurtulanlar içinse yaþama götüren yaþam kokusuyuz. Böylesi bir iþe kim yeterlidir?kOÇünkü biz hem kurtulanlar hem de mahvolanlar arasýnda Tanrý için Mesih'in güzel kokusuyuz.5Bizi her zaman Mesih'in zafer alayýnda yürüten, O'nu tanýmanýn güzel kokusunu aracýlýðýmýzla her yerde yayan Tanrý'ya þükürler olsun!   r] Mesih'in Müjdesi'ni yaymak amacýyla Troas'a geldiðimde Rab'bin iþi için bana bir kapý açýldýðý halde, kardeþim Titus'u orada bulamadýðým için iç huzurum yoktu. Bu nedenle oradakilere veda ederek Makedonya'ya gittim._7 Öyle ki, Þeytan'ýn oyununa gelmeyelim. Çünkü onun düzenlerini bilmez deðiliz. Kimi baðýþlarsanýz, ben de onu baðýþlarým. Eðer bir þeyi baðýþladýmsa, bunu sizin için Mesih'in önünde baðýþladým.jM Sizi sýnamak ve her durumda söz dinleyenler olup olmadýðýnýzý anlamak için yazdým size.GBunun için ona duyduðunuz sevgiyi yenilemenizi rica ederim.zmAþýrý kedere boðulmasýn diye o kiþiyi daha fazla cezalandýrmayýp baðýþlamalý ve teselli etmelisiniz.A}Böyle birine çoðunluðun verdiði bu ceza yeterlidir.Eðer biri bir baþkasýný kederlendirdiyse, beni deðil -abartmadan söyleyeyim- bir dereceye kadar hepinizi kederlendirmiþ olur.'GKederlenesiniz diye deðil, size beslediðim derin sevgiyi anlayasýnýz diye büyük bir sýkýntý ve yürek acýsýyla gözyaþlarý içinde size yazdým.!;Bunu yazdým ki, geldiðimde beni sevindirmesi gerekenler beni kederlendirmesin. Sevincimin hepinizin sevinci olduðuna iliþkin hepinize güvenim var.a;Çünkü sizi kederlendirirsem, keder verdiðim sizlerden baþka beni kim sevindirecek?C Size tekrar keder dolu bir ziyaret yapmamaya karar verdim.   Ýmanýnýza egemen olmak istemiyoruz, sevinmeniz için sizinle birlikte çalýþýyoruz. Çünkü imanda dimdik duruyorsunuz.X  +Tanrý'yý tanýk tutarým ki, Korint'e dönmeyiþimin nedeni sizi esirgemekti.Y  -O bizi mühürledi, güvence olarak da yüreklerimize Kutsal Ruh'u yerleþtirdi.T  #Bizi sizinle birlikte Mesih'te pekiþtiren ve meshetmiþ* olan Tanrý'dýr.  -Çünkü Tanrý'nýn bütün vaatleri Mesih'te 'evet'tir. Bu nedenle Tanrý'nýn yüceliði için Mesih aracýlýðýyla Tanrý'ya 'Amin' deriz. 5Silvanus ve Timoteos'la birlikte size tanýttýðýmýz Tanrý'nýn Oðlu Ýsa Mesih hem 'evet' hem 'hayýr' deðildi. O'nda yalnýz 'evet' vardýr.w iTanrý'nýn güvenilirliði hakký için diyorum ki, size ilettiðimiz söz hem 'evet' hem 'hayýr' deðildir. Bunu isterken acaba kararsýz mýydým? Ya da isteklerim benlikten mi doðuyor ki, önce 'Evet, evet', sonra 'Hayýr, hayýr' diyeyim?  C Bu güvenle, sizleri iki kez sevindirmek için önce size uðramak, sonra Makedonya'ya geçmek, Makedonya'dan yine size geri gelerek tarafýnýzdan Yahudiye'ye uðurlanmak niyetindeydim.  ~ w Okuyup anlayabileceðinizden baþka bir þey yazmýyoruz. Bizi bir ölçüde anladýðýnýz gibi, tümüyle anlayacaðýnýzý umarým. Rabbimiz Ýsa'nýn gününde bizim övüncümüz siz olacaðýnýz gibi, sizin övüncünüz de biz olalým.M  Dünyaya ve özellikle size, insan bilgeliðiyle deðil, Tanrý'nýn lütfuyla, Tanrý'dan gelen kutsallýk ve içtenlikle davrandýðýmýza vicdanýmýz tanýktýr. Ve biz bununla övünüyoruz.   L  Tanrý bizi böylesine büyük bir ölüm tehlikesinden kurtardý; daha da kurtaracaktýr. Umudumuzu O'na baðladýk. Siz de dualarýnýzla bize yardým ettikçe, bizi yine kurtaracaktýr. Öyle ki, birçok kiþinin dualarýyla bize saðlanan lütuftan ötürü birçoklarýnýn aðzýndan bizim için þükranlar sunulsun.~   Ölüme mahkûm olduðumuzu içimizde hissettik. Ama bu, kendimize deðil, ölüleri dirilten Tanrý'ya güvenmemiz için oldu.P} Kardeþlerim, Asya Ýli'nde* çektiðimiz sýkýntýlardan habersiz kalmanýzý istemiyoruz. Dayanabileceðimizden çok aðýr bir yük altýndaydýk. Öyle ki, yaþamaktan bile umudumuzu kesmiþtik.}| uSize iliþkin umudumuz sarsýlmaz. Çünkü acýlarýmýza olduðu gibi, tesellimize de ortak olduðunuzu biliyoruz.H{  Sýkýntý çekiyorsak, bu sizin teselliniz ve kurtuluþunuz içindir. Teselli buluyorsak bu, bizim çektiðimiz acýlarýn aynýsýna dayanmanýzda etkin olan bir teselli bulmanýz içindir.{z qÇünkü Mesih'in acýlarýný nasýl büyük ölçüde çekiyorsak, Mesih sayesinde büyük teselli de buluyoruz.y 5Kendisinden aldýðýmýz teselliyle her türlü sýkýntýda olanlarý teselli edebilmemiz için bizi bütün sýkýntýlarýmýzda teselli ediyor. x Her türlü tesellinin kaynaðý olan Tanrý'ya, merhametli Baba'ya, Rabbimiz Ýsa Mesih'in Tanrýsý ve Babasý'na övgüler olsun!Sw !Babamýz Tanrý'dan ve Rab Ýsa Mesih'ten sizlere lütuf ve esenlik olsun.?v {Tanrý'nýn isteðiyle Mesih Ýsa'nýn elçisi atanan ben Pavlus ve kardeþimiz Timoteos'tan Ahaya'nýn her yanýndaki bütün kutsallara ve Tanrý'nýn Korint'teki kilisesine* selam!4ua&Kýsacasý, kýzýný evlendiren iyi eder, evlendirmeyense daha iyi eder. 11:4 'Baþýna bir þey takýp': Grekçe deyim 'Uzun saçla' anlamýna da gelebilir. 11:5 'Baþý açýk': Grekçe deyim 'Baþýný örtmeden' ya da 'Saçýný toplamadan' anlamýna da gelebilir. Benzeri bir deyim 6,7 ve 13. ayetlerde de geçer. 12:7 'Herkesin ortak yararý için herkese Ruh'u belli eden bir yetenek veriliyor' ya da 'Herkesin ortak yararý için Ruh herkese kendini belli ediyor'. 13:3 'Yakýlmak üzere': Bazý Grekçe elyazmalarýnda, 'Övünmek için' diye geçer. 14:33-34 'Çünkü Tanrý karýþýklýk deðil, esenlik Tanrýsý'dýr. Kutsallarýn bütün topluluklarýnda böyledir.'tG%Ama zorunluluk altýnda bulunmayan, yüreði kararlý, istediðini yapabilecek durumdaki kiþi, kýzýný evlendirmemeye yüreðinde karar verirse, iyi eder. s $ r # q " p ! o  n  m  l  k  j  i  h /gYHepinize Mesih Ýsa'da sevgiler! Amin.5feRab Ýsa'nýn lütfu sizinle birlikte olsun.4ecRab'bi sevmeyene lanet olsun. Maranata*fx*!8dkBen Pavlus, bu selamý kendi elimle yazýyorum.cc?Buradaki bütün kardeþlerin size selamý var. Birbirinizi kutsal öpüþle selamlayýn.bAsya Ýli'ndeki* kiliseler* size selam eder. Akvila ve Priska, evlerinde buluþan toplulukla* birlikte Rab'de size çok selam ederler.Za-Sizin ruhunuzu da benim ruhumu da ferahlattýlar. Böylelerinin deðerini bilin.b`=Ýstefanas, Fortunatus ve Ahaykos'un geliþine sevindim. Yokluðunuzu bana unutturdular. _ i^KAhaya'da ilk iman eden ve kendilerini kutsallarýn hizmetine adayan Ýstefanas'ýn ev halkýný bilirsiniz. Kardeþler, size yalvarýrým, bu gibilere ve onlarla birlikte çalýþýp emek verenlerin hepsine baðýmlý olun.#]AHer þeyi sevgiyle yapýn.E\ Uyanýk kalýn, imanda dimdik durun, mert ve güçlü olun.2[] Kardeþimiz Apollos'a gelince, kardeþlerle birlikte size gelmesi için ona çok ricada bulundum, ama þimdilik gelmeye hiç de istekli deðil. Fýrsat bulunca gelecek.Z Kimse onu hor görmesin. Yanýma gelmesi için onu esenlikle uðurlayýn. Kardeþlerle birlikte onun da gelmesini bekliyorum.Yw Timoteos yanýnýza gelirse, bir þeyden korkmamasýna dikkat edin. Çünkü o da benim gibi Rab'bin iþini yapýyor.X Çünkü büyük ve etkili iþler yapmam için burada bana bir kapý açýldý. Ne var ki, bana karþý çýkanlar çoktur.9WmAma Pentikost Günü'ne dek Efes'te kalacaðým.~VuSizi öyle kýsaca görüp geçmek istemiyorum. Rab'bin izniyle uzunca bir süre yanýnýzda kalmayý umut ediyorum.U-Belki bir süre yanýnýzda kalýrým, hatta kýþý da sizinle geçirebilirim. Öyle ki, sonra nereye gidecek olsam, bana yardým edebilesiniz.lTQMakedonya'dan geçtikten sonra yanýnýza geleceðim. Çünkü Makedonya'dan geçmek niyetindeyim.FSBenim de gitmeme deðerse, onlarý yanýma alýp gideceðim.R-Oraya vardýðýmda, baðýþlarýnýzý götürmek üzere uygun gördüðünüz kiþileri tanýtýcý mektuplarla Yeruþalim'e* göndereceðim.Q5Haftanýn ilk günü* herkes kazancýna göre bir miktar para ayýrýp biriktirsin. Öyle ki, yanýnýza geldiðimde para toplamaya gerek kalmasýn.sP aKutsallara yapýlacak para yardýmýna gelince: Galatya kiliselerine* ne buyurduysam, siz de öyle yapýn.*OM:Bu nedenle, sevgili kardeþlerim, Rab yolunda verdiðiniz emeðin boþa gitmeyeceðini bilerek dayanýn, sarsýlmayýn, Rab'bin iþinde her zaman gayretli olun.cN?9Rabbimiz Ýsa Mesih aracýlýðýyla bizi zafere ulaþtýran Tanrý'ya þükürler olsun!RM8Ölümün dikeni günahtýr. Günah ise gücünü Kutsal Yasa'dan alýr.@L{7'Ey ölüm, zaferin nerede? Ey ölüm, dikenin nerede?'-KS6Çürüyen ve ölümlü beden çürümezliði ve ölümsüzlüðü giyinince, 'Ölüm yok edildi, zafer kazanýldý!' diye yazýlmýþ olan söz yerine gelecektir.jJM5Çünkü bu çürüyen beden çürümezliði, bu ölümlü beden ölümsüzlüðü giyinmelidir. I 4~Hu3Ýþte size bir sýr açýklýyorum. Hepimiz ölmeyeceðiz; son borazan çalýnýnca hepimiz bir anda, göz açýp kapayana dek deðiþtirileceðiz. Evet, borazan çalýnacak, ölüler çürümez olarak dirilecek, ve biz de deðiþtirileceðiz. G2Kardeþler, þunu demek istiyorum, et ve kan Tanrý'nýn Egemenliði'ni miras alamaz. Çürüyen de çürümezliði miras alamaz.TF!1Bizler topraktan olana nasýl benzediysek, göksel olana da benzeyeceðiz.Ey0Topraktan olan insan nasýlsa, topraktan olanlar da öyledir. Göksel insan*fx* nasýlsa, göksel olanlar da öyledir.ND/Ýlk insan yerden, yani topraktandýr. Ýkinci insan*fx* göktendir.OC.Önce ruhsal olan deðil, doðal olan geldi. Ruhsal olan sonra geldi.vBe-Nitekim þöyle yazýlmýþtýr: 'Ýlk insan Adem yaþayan can oldu.' Son Adem'se*fx* yaþam veren ruh oldu.}As,Doðal beden olarak gömülür, ruhsal beden olarak diriltilir. Doðal beden olduðu gibi, ruhsal beden de vardýr.y@k+Düþkün olarak gömülür, görkemli olarak diriltilir. Zayýf olarak gömülür, güçlü olarak diriltilir.w?g*Ölülerin diriliþi de böyledir. Beden çürümeye mahkûm olarak gömülür, çürümez olarak diriltilir.>%)Güneþin görkemi baþka, ayýn görkemi baþka, yýldýzlarýn görkemi baþkadýr. Görkem bakýmýndan yýldýz yýldýzdan farklýdýr.=(Göksel bedenler vardýr, dünyasal bedenler vardýr. Göksel olanlarýn görkemi baþka, dünyasal olanlarýnki baþkadýr.{<o'Her canlýnýn eti ayný deðildir. Ýnsan eti baþka, hayvan eti baþka, kuþ eti, balýk eti baþka baþkadýr.R;&Tanrý tohuma dilediði bedeni -her birine kendine özgü bedeni- verir.:%Ekerken, oluþacak bitkinin*fx* kendisini deðil, yalnýzca tohumunu -buðday ya da baþka bir bitkinin tohumunu- ekersin.S9$Ne akýlsýzca bir soru! Ektiðin tohum ölmedikçe yaþama kavuþmaz ki!h8I#Ama biri çýkýp, 'Ölüler nasýl dirilecek? Nasýl bir bedenle gelecekler?' diye sorabilir.7"Uslanýp kendinize gelin, artýk günah iþlemeyin. Bazýlarýnýz Tanrý'yý hiç tanýmýyor. Utanasýnýz diye söylüyorum bunlarý.>6w!Aldanmayýn, 'Kötü arkadaþlýklar iyi huyu bozar.'05Y Eðer insansal nedenlerle Efes'te canavarlarla dövüþtümse, bunun bana yararý ne? Eðer ölüler dirilmeyecekse, 'Yiyelim içelim, nasýl olsa yarýn öleceðiz.'~4uKardeþler, sizinle ilgili olarak Rabbimiz Mesih Ýsa'da sahip olduðum övüncün hakký için her gün ölüyorum.=3uBiz de neden her saat kendimizi tehlikeye atýyoruz?2/Diriliþ yoksa, ölüler için vaftiz* edilenler ne olacak? Ölüler gerçekten dirilmeyecekse, insanlar neden ölüler için vaftiz ediliyorlar?/1WHer þey Oðul'a baðýmlý kýlýnýnca, Oðul da her þeyi kendisine baðýmlý kýlan Tanrý'ya baðýmlý olacaktýr. Öyle ki, Tanrý her þeyde her þey olsun.\01Çünkü, 'Tanrý her þeyi Mesih'in ayaklarý altýna sererek O'na baðýmlý kýldý.' 'Her þey O'na baðýmlý kýlýndý' sözünün, her þeyi Mesih'e baðýmlý kýlan Tanrý'yý içermediði açýktýr.8/kOrtadan kaldýrýlacak son düþman ölümdür.t.aÇünkü Tanrý bütün düþmanlarýný ayaklarý altýna serinceye dek O'nun egemenlik sürmesi gerekir.$-ABundan sonra Mesih her yönetimi, her hükümranlýðý, her gücü ortadan kaldýrýp egemenliði Baba Tanrý'ya teslim ettiði zaman son gelmiþ olacak.w,gHer biri sýrasý gelince dirilecek: Ýlk örnek olarak Mesih, sonra Mesih'in geliþinde Mesih'e ait olanlar.O+Herkes nasýl Adem'de ölüyorsa, herkes Mesih'te yaþama kavuþacak.u*cÖlüm bir insan aracýlýðýyla geldiðine göre, ölümden diriliþ de bir insan aracýlýðýyla gelir.U)#Oysa Mesih, ölmüþ olanlarýn ilk örneði olarak ölümden dirilmiþtir.j(MEðer yalnýz bu yaþam için Mesih'e umut baðlamýþsak, herkesten çok acýnacak durumdayýz.N'Buna göre Mesih'e ait olarak ölmüþ olanlar da mahvolmuþlardýr.f&EMesih dirilmemiþse imanýnýz yararsýzdýr, siz de hâlâ günahlarýnýzýn içindesiniz.6%gÖlüler dirilmezse, Mesih de dirilmemiþtir.P$Bu durumda Tanrý'yla ilgili tanýklýðýmýz da yalan demektir. Çünkü Tanrý'nýn, Mesih'i dirilttiðine tanýklýk ettik. Ama ölüler gerçekten dirilmezse, Tanrý Mesih'i de diriltmemiþtir.B#Mesih dirilmemiþse, bildirimiz de imanýnýz da boþtur.6"g Ölüler dirilmezse, Mesih de dirilmemiþtir.{!o Eðer Mesih'in ölümden dirildiði duyuruluyorsa, nasýl oluyor da aranýzda bazýlarý ölüler dirilmez diyor?x i Ýþte, gerek benim yaydýðým, gerek öbür elçilerin yaydýðý ve sizin de iman ettiðiniz bildiri budur.H  Ama þimdi neysem, Tanrý'nýn lütfuyla öyleyim. O'nun bana olan lütfu boþa gitmedi. Elçilerin hepsinden çok emek verdim. Aslýnda ben deðil, Tanrý'nýn bende olan lütfu emek verdi.{ Ben elçilerin en önemsiziyim. Tanrý'nýn kilisesine* zulmettiðim için elçi olarak anýlmaya bile layýk deðilim.  yBundan sonra Yakup'a, sonra bütün elçilere, son olarak zamansýz doðmuþ bir çocuða benzeyen bana da göründü.Daha sonra da beþ yüzden çok kardeþe ayný anda göründü. Bunlarýn çoðu hâlâ yaþýyor, bazýlarýysa öldüler.0[Kefas'a*, sonra Onikiler'e* göründü.  EAldýðým bilgiyi size öncelikle ilettim: Kutsal Yazýlar uyarýnca Mesih günahlarýmýza karþýlýk öldü, gömüldü ve Kutsal Yazýlar uyarýnca üçüncü gün ölümden dirildi.  Size müjdelediðim söze sýmsýký sarýlýrsanýz, onun aracýlýðýyla kurtulursunuz. Yoksa boþuna iman etmiþ olursunuz.{ qÞimdi, kardeþler, size bildirdiðim, sizin de kabul edip baðlý kaldýðýnýz Müjde'yi anýmsatmak istiyorum.;o'Özet olarak, kardeþlerim, peygamberlikte bulunmayý gayretle isteyin, bilinmeyen dillerle konuþulmasýna engel olmayýn. Ancak her þey uygun ve düzenli biçimde yapýlsýn.:o&Bunlarý önemsemeyenin kendisi de önemsenmesin.nU%Kendini peygamber ya da ruhça olgun sayan varsa, bilsin ki, size yazdýklarým Rab'bin buyruðudur.T!$Tanrý'nýn sözü sizden mi kaynaklandý, ya da yalnýz size mi ulaþtý? #Öðrenmek istedikleri bir þey varsa, evde kocalarýna sorsunlar. Çünkü kadýnýn toplantý sýrasýnda konuþmasý ayýptýr."Kadýnlar toplantýlarýnýzda sessiz kalsýn.*fx* Konuþmalarýna izin yoktur. Kutsal Yasa'nýn da belirttiði gibi, uysal olsunlar.yk!Çünkü Tanrý karýþýklýk deðil, esenlik Tanrýsý'dýr. Kutsallarýn bütün topluluklarýnda böyledir.G Peygamberlerin ruhlarý peygamberlerin denetimi altýndadýr.m SHerkesin öðrenmesi ve cesaret bulmasý için hepiniz teker teker peygamberlikte bulunabilirsiniz.Q Toplantýda oturanlardan birine vahiy gelirse, konuþmakta olan sussun.c ?Ýki ya da üç peygamber konuþsun, öbürleri söylenenleri iyice düþünüp tartsýn.z mÇeviri yapacak biri yoksa, bilmediði dilde konuþan, toplulukta sessiz kalsýn, içinden Tanrý'yla konuþsun. Eðer bilinmeyen dillerle konuþulacaksa, iki ya da en çok üç kiþi sýrayla konuþsun, biri de söylenenleri çevirsin.nUÖyleyse ne diyelim, kardeþler? Toplandýðýnýzda her birinizin bir ilahisi, öðretecek bir konusu, bir vahyi, bilmediði dilde söyleyecek bir sözü ya da bir çevirisi vardýr. Her þey topluluðun geliþmesi için olsun. 9Yüreðindeki gizli düþünceler açýða çýkacak ve, 'Tanrý gerçekten aranýzdadýr!' diyerek yüzüstü yere kapanýp Tanrý'ya tapýnacaktýr.6eAma herkes peygamberlikte bulunurken iman etmeyen ya da yeni katýlan biri içeri girerse, söylenen her sözle günahlý olduðuna ikna edilecek, her sözle yargýlanacak.QÞimdi bütün inanlýlar topluluðu bir araya gelip hep birlikte bilmedikleri dillerle konuþurlarken yeni katýlanlar ya da iman etmeyenler içeri girerse, 'Siz çýldýrmýþsýnýz!' demezler mi?1[Görülüyor ki, bilinmeyen diller imanlýlar için deðil, imansýzlar için bir belirtidir. Peygamberlikse imansýzlar için deðil, imanlýlar için bir belirtidir.FKutsal Yasa'da* þöyle yazýlmýþtýr: 'Rab, diyor.'wKardeþler, çocuk gibi düþünmeyin. Kötülük konusunda çocuklar gibi, ama düþünmekte yetiþkinler gibi olun.Ama inanlýlar topluluðunda dillerle on bin söz söylemektense, baþkalarýný eðitmek için zihnimden beþ söz söylemeyi yeðlerim.ODillerle hepinizden çok konuþtuðum için Tanrý'ya þükrediyorum.T!Uygun biçimde þükrediyor olabilirsin, ama bu baþkasýný geliþtirmez. ~~}l||={{3zyGy:y-xx>wvv|vuItt6srr_qpphoonnm[lkkdkiii1hh!gg ff2ee$dOcbb(aaX``__<^3]]Q\\w[[ZZ&YY`XX WW:VVKUUlTrT2SRRQQ$PP\OOONXMtMgLLK^KJUIHHPGFFREEDCBBA@??>C==#<66=544h33D2111f000&///..`--I,,&+y**G)=((j'z&%%$l###&"C!! v9pAP3&niv2zc X.[  n  8 n  9UT.s^zqb[&Sünnet edilen her adamý bir daha uyarýyorum: Kutsal Yasa'nýn tümünü yerine getirmek zorundadýr.ba=&Bakýn, ben Pavlus size diyorum ki, sünnet olursanýz Mesih'in size hiç yararý olmaz.z` o&Mesih bizi özgür olalým diye özgür kýldý. Bunun için dayanýn. Bir daha kölelik boyunduruðuna girmeyin.f_E&Ýþte böyle, kardeþler, bizler köle kadýnýn deðil, özgür kadýnýn çocuklarýyýz.&^E&Ama Kutsal Yazý ne diyor? 'Köle kadýnla oðlunu kov. Çünkü köle kadýnýn oðlu Özgür kadýnýn oðluyla birlikte Asla mirasa ortak olmayacaktýr.'o]W&Olaðan yoldan doðan, Kutsal Ruh'a göre doðana o zaman nasýl zulmettiyse, þimdi de öyle oluyor.D\&Kardeþler, Ýshak gibi sizler de vaat çocuklarýsýnýz.b[=&Nitekim þöyle yazýlmýþtýr: 'Sevin, çocuk doðurmayan ey kýsýr kadýn! Doðum aðrýsý nedir bilmeyen sen, Yükselt sesini, haykýr! Çünkü terk edilmiþ kadýnýn, Kocasý olandan daha çok çocuðu var.';Zq&Oysa göksel Yeruþalim özgürdür, annemiz odur.Y-&Hacer, Arabistan'daki Sina Daðý'ný simgeler. Þimdiki Yeruþalim'in karþýlýðýdýr. Çünkü çocuklarýyla birlikte kölelik etmektedir.X7&Burada bir benzetme vardýr. Bu kadýnlar iki antlaþmayý simgelemektedir. Biri Sina Daðý'ndandýr, köle olacak çocuklar doðurur. Bu Hacer'dir.[W/&Köle kadýndan olan olaðan yoldan, özgür kadýndan olansa vaat sonucu doðdu.[V/&Ýbrahim'in biri köle, biri de özgür kadýndan iki oðlu olduðu yazýlýdýr.pUY&Kutsal Yasa altýnda yaþamak isteyen sizler, söyleyin bana, Yasa'nýn ne dediðini bilmiyor musunuz?lTQ&Þimdi yanýnýzda bulunmayý ve sesimin tonunu deðiþtirmeyi isterdim. Bu halinize þaþýyorum!eSC&Çocuklarým! Mesih sizde biçimleninceye dek sizin için yine doðum aðrýsý çekiyorum.aR;&Niyet iyiyse, yalnýz aranýzda olduðum zaman deðil, her zaman gayretli olmak iyidir.Q&Baþkalarý sizi kazanmaya gayret ediyor, ama niyetleri iyi deðil. Kendileri için gayret edesiniz diye sizi bizden ayýrmak istiyorlar.KP&Peki, size gerçeði söylediðim için düþmanýnýz mý oldum?|Oq&Þimdi o sevincinize ne oldu? Sizin için tanýklýk ederim ki, elinizden gelse gözlerinizi oyar bana verirdiniz.EN&Bedensel durumum sizin için çetin bir deneme olduðu halde beni ne hor gördünüz ne de reddettiniz. Tanrý'nýn bir meleðini, hatta Mesih Ýsa'yý kabul eder gibi kabul ettiniz beni.bM=& Bildiðiniz gibi, Müjde'yi size ilk kez bedensel hastalýðým nedeniyle bildirmiþtim.}Ls& Kardeþler, size yalvarýyorum, benim gibi olun. Çünkü ben de sizin gibi oldum. Bana hiç haksýzlýk etmediniz.KK& Sizin için korkuyorum. Yoksa uðrunuza boþ yere mi emek verdim?@J{& Özel günler, aylar, mevsimler, yýllar kutluyorsunuz!UI#& Þimdiyse Tanrý'yý tanýdýnýz, daha doðrusu Tanrý tarafýndan tanýndýnýz. Öyleyse nasýl oluyor da bu deðersiz, etkisiz ilkelere dönüyorsunuz? Yeniden onlarýn kölesi mi olmak istiyorsunuz?sH_&Ne var ki, eskiden Tanrý'yý tanýmadýðýnýz zamanlarda, gerçek olmayan tanrýlara kölelik ettiniz.G&Bu nedenle artýk köle deðil, oðullarsýnýz. Oðullar olduðunuz için de Tanrý sizi ayný zamanda mirasçý yaptý.~Fu&Oðullar olduðunuz için Tanrý öz Oðlu'nun 'Abba*fx*! Baba!' diye seslenen Ruhu'nu yüreklerinize*fx* gönderdi. E &HD &Ama zaman dolunca Tanrý, Yasa altýnda olanlarý özgürlüðe kavuþturmak için kadýndan doðan, Yasa altýnda doðan öz Oðlu'nu gönderdi. Öyle ki, bizler oðulluk hakkýný alalým.pCY&Bunun gibi, biz de ruhsal yönden çocukken, dünyanýn temel ilkelerine baðlý yaþayan kölelerdik.[B/&Babasýnýn belirlediði zamana dek vasilerin, vekillerin gözetimi altýndadýr.pA [&Þunu demek istiyorum: Mirasçý her þeyin sahibiyse de, çocuk olduðu sürece köleden farksýzdýr._@7&Eðer Mesih'e aitseniz, Ýbrahim'in soyundansýnýz, vaade göre de mirasçýsýnýz.y?k&Artýk ne Yahudi ne Grek*, ne köle ne özgür, ne erkek ne diþi ayrýmý var. Hepiniz Mesih Ýsa'da birsiniz.F>&Vaftizde* Mesih'le birleþenlerinizin hepsi Mesih'i giyindi.]=3&Çünkü Mesih Ýsa'ya iman ettiðiniz için hepiniz Tanrý'nýn oðullarýsýnýz.N<&Ama iman gelmiþ olduðundan, artýk Yasa'nýn denetiminde deðiliz.T;!&Yani imanla aklanalým diye Mesih'in geliþine dek Yasa eðitmenimiz oldu.z:m&Bu iman gelmeden önce Yasa altýnda hapsedilmiþtik, gelecek iman açýklanýncaya dek Yasa'nýn tutuklusuyduk.9!&Oysa Ýsa Mesih'e olan imana*fx* dayanan vaat iman edenlere verilsin diye, Kutsal Yazý bütün dünyayý günahýn tutsaðý ilan ediyor.38_&Öyleyse Kutsal Yasa Tanrý'nýn vaatlerine aykýrý mýdýr? Kesinlikle hayýr! Çünkü yaþam saðlayabilen bir yasa verilseydi, elbette insanlar yasayla aklanýrdý.@7{&Aracý tek bir tarafa ait deðildir; Tanrý ise birdir.n6U&Öyleyse Yasa'nýn amacý neydi? Yasa suçlarý ortaya çýkarmak için antlaþmaya eklendi. Vaadi alan ve Ýbrahim'in soyundan olan Kiþi*fx* gelene dek yürürlükte kalacaktý. Melekler yoluyla, bir aracý eliyle düzenlendi.5&Çünkü miras Yasa'ya baðlýysa, artýk vaade baðlý deðildir. Ama Tanrý mirasý Ýbrahim'e vaatle baðýþlamýþtýr.$4A&Þunu demek istiyorum: Dört yüz otuz yýl sonra gelen Yasa, Tanrý'nýn önceden onayladýðý antlaþmayý geçersiz kýlmaz, vaadi ortadan kaldýrmaz.L3&Vaatler Ýbrahim'e ve soyundan olana verildi. Tanrý birçok kiþiden söz ediyormuþ gibi, 'Ve soyundan olanlara' demiyor; 'Soyundan olana' demekle tek bir kiþiden, yani Mesih'ten söz ediyor.32_&Kardeþler, insan yaþamýndan bir örnek vereyim. Ýnsanlar arasýnda yapýlmýþ bile olsa, onaylanmýþ bir antlaþmayý kimse geçersiz saymaz, ona bir þey eklemez. 1 &0)& Ýbrahim'e saðlanan kutsama Mesih Ýsa aracýlýðýyla uluslara saðlansýn ve bizler vaat edilen Ruh'u imanla alalým diye, Mesih bizim için lanetlenerek bizi Yasa'nýn lanetinden kurtardý. Çünkü, 'Aðaç üzerine asýlan herkes lanetlidir' diye yazýlmýþtýr.o/W& Yasa imana dayalý deðildir. Tersine, 'Yasa'nýn gereklerini yapan, onlar sayesinde yaþayacaktýr.'z.m& Tanrý katýnda hiç kimsenin Yasa'yla aklanmadýðý açýktýr. Çünkü 'Ýmanla aklanan yaþayacaktýr*fx*.'R-& Yasa'nýn gereklerini yapmýþ olmaya güvenenlerin hepsi lanet altýndadýr. Çünkü þöyle yazýlmýþtýr: 'Yasa Kitabý'nda yazýlý olan her þeyi sürekli yerine getirmeyen herkes lanetlidir.'T,!& Böylece iman edenler, iman etmiþ olan Ýbrahim'le birlikte kutsanýrlar.D+&Kutsal Yazý, Tanrý'nýn öteki uluslarý* imanlarýna göre aklayacaðýný önceden görerek Ýbrahim'e, 'Bütün uluslar senin aracýlýðýnla kutsanacak' müjdesini önceden verdi.R*&Öyleyse þunu bilin ki, Ýbrahim'in gerçek oðullarý iman edenlerdir.W)'&Örneðin, 'Ýbrahim Tanrý'ya iman etti, böylece aklanmýþ sayýldý*fx*.'6(e&Size Kutsal Ruh'u veren ve aranýzda mucizeler yaratan Tanrý, bunu Yasa'nýn gereklerini yaptýðýnýz için mi, yoksa duyduklarýnýza iman ettiðiniz için mi yapýyor?K'&Boþ yere mi bu kadar acý çektiniz? Gerçekten boþuna mýydý?~&u&Bu kadar akýlsýz mýsýnýz? Ruh'la baþladýktan sonra þimdi insan çabasýyla mý bitirmeye çalýþýyorsunuz?%%&Sizden yalnýz þunu öðrenmek istiyorum: Kutsal Ruh'u, Yasa'nýn gereklerini yaparak mý, yoksa duyduklarýnýza iman ederek mi aldýnýz? $ &Ey akýlsýz Galatyalýlar! Sizi kim büyüledi? Ýsa Mesih çarmýha gerilmiþ olarak gözlerinizin önünde tasvir edilmedi mi?#5&Tanrý'nýn lütfunu geçersiz saymýþ deðilim. Çünkü aklanma Yasa aracýlýðýyla saðlanabilseydi, o zaman Mesih boþ yere ölmüþ olurdu.'^"5&Mesih'le birlikte çarmýha gerildim. Artýk ben yaþamýyorum, Mesih bende yaþýyor. Þimdi bedende sürdürdüðüm yaþamý, beni seven ve benim için kendini feda eden Tanrý Oðlu'na imanla sürdürüyorum.e!C&Çünkü ben Tanrý için yaþamak üzere Yasa aracýlýðýyla Yasa karþýsýnda öldüm.W '&Yýktýðýmý yeniden kurarsam, yasayý çiðnediðimi kanýtlamýþ olurum.~u&Mesih'te aklanmak isterken kendimiz günahlý çýkarsak, Mesih günahýn yardakçýsý mý olur? Kesinlikle hayýr!/W&Yine de insanýn Kutsal Yasa'nýn* gereklerini yaparak deðil, Ýsa Mesih'e iman ederek aklandýðýný biliyoruz. Bunun için biz de Yasa'nýn gereklerini yaparak deðil, Mesih'e iman ederek aklanalým diye Mesih Ýsa'ya iman ettik. Çünkü hiç kimse Yasa'nýn gereklerini yaparak aklanmaz.W'&Doðuþtan Yahudi olan bizler öteki uluslardan olan deðiliz.zm&Müjde gerçeðine uygun davranmadýklarýný görünce hepsinin önünde Kefas'a þöyle dedim: 'Yahudi olduðun halde Yahudi gibi deðil, öteki uluslardan biri gibi yaþýyorsun, nasýl olur da uluslarý Yahudi gibi yaþamaya zorlarsýn?|q& Öbür Yahudiler de onun gibi ikiyüzlülük ettiler. Sonunda Barnaba bile onlarýn ikiyüzlülüðüne kapýldý.kO& Çünkü Yakup'un yanýndan bazý adamlar gelmeden önce Kefas öteki uluslardan* olanlarla birlikte yemek yerdi. Ama o adamlar gelince sünnet yanlýlarýndan korkarak sünnetsizlerden* uzaklaþtý, onlarla yemek yemez oldu.iK& Ne var ki, Kefas* Antakya'ya geldiði zaman, suçlu olduðu için ona açýkça karþý geldim.b=& Ancak yoksullarý anýmsamamýzý istediler. Zaten ben de bunu yapmaya gayret ediyordum.& Topluluðun direkleri sayýlan Yakup, Kefas* ve Yuhanna bana baðýþlanan lütfu sezince paydaþlýðýmýzýn iþareti olarak bana ve Barnaba'ya sað ellerini uzattýlar. Öteki uluslara bizlerin, Yahudiler'e kendilerinin gitmesini uygun gördüler. &Çünkü sünnetlilere elçilik etmesi için Petrus'ta etkin olan Tanrý, öteki uluslara elçilik etmem için bende de etkin oldu./&Tam tersine, Müjde'yi sünnetlilere* bildirme iþi nasýl Petrus'a verildiyse, sünnetsizlere* bildirme iþinin de bana verildiðini gördüler.(I&Ama ileri gelenler -ne olduklarý bence önemli deðil, Tanrý insanlar arasýnda ayrým yapmaz- evet, bu ileri gelenler söylediklerime bir þey katmadýlar.hI&Müjde gerçeði sürekli sizinle kalsýn diye bir an bile onlara boyun eðip teslim olmadýk.2]&Ne var ki, Ýsa Mesih'te sahip olduðumuz özgürlüðü el altýndan öðrenmek ve böylece bizi köleleþtirmek için gizlice aramýza sýzan sahte kardeþler vardý.a;&Benimle birlikte olan Titus bile Grek* olmasýna karþýn sünnet edilmeye zorlanmadý.-S&Vahiy uyarýnca gittim. Boþ yere koþmayayým ya da koþmuþ olmayayým diye, öteki uluslar* arasýnda yaydýðým Müjde'yi özel olarak ileri gelenlere sundum.k Q&On dört yýl aradan sonra Titus'u da yanýma alýp Barnaba'yla birlikte yine Yeruþalim'e gittim.> y&Böylece benden ötürü Tanrý'yý yüceltiyorlardý.   &Yalnýz, 'Bir zamanlar bize zulmeden adam, önceleri yýkmaya çalýþtýðý imaný þimdi yayýyor' dendiðini duymuþlardý.L  &Yahudiye'nin Mesih'e ait kiliseleri beni þahsen tanýmýyorlardý.4  e&Sonra Suriye ve Kilikya bölgelerine gittim.^  7&Bakýn, size yazdýklarýmýn yalan olmadýðýný Tanrý'nýn önünde belirtiyorum.b  ?&Öbür elçilerden hiçbirini görmedim, yalnýz Rab Ýsa'nýn kardeþi Yakup'u gördüm.t c&Bundan üç yýl sonra Kefas'la* tanýþmak üzere Yeruþalim'e gittim, on beþ gün onun yanýnda kaldým.z o&Yeruþalim'e*, benden önce elçi olanlarýn yanýna da gitmedim; Arabistan'a gittim, sonra yine Þam'a döndüm.  &4 c&Ama beni daha annemin rahmindeyken seçip lütfuyla çaðýran Tanrý, uluslara müjdelemem için Oðlu'nu bana göstermeye razý olunca hemen insanlara*fx* danýþmadým; '&Yahudi dininde yaþýtým olan soydaþlarýmýn birçoðundan daha ilerideydim, atalarýmýn geleneklerini savunmakta çok daha gayretliydim.% E& Yahudi dinine baðlý olduðum zaman nasýl bir yaþam sürdüðümü duydunuz. Tanrý'nýn kilisesine* alabildiðine zulmediyor, onu kýrýp geçiriyordum.v g& Çünkü ben onu insandan almadým, kimseden de öðrenmedim. Bunu bana Ýsa Mesih vahiy yoluyla açýkladý.a =& Kardeþlerim, yaydýðým Müjde'nin insandan kaynaklanmadýðýný bilmenizi istiyorum.S !& Þimdi ben insanlarýn onayýný mý, Tanrý'nýn onayýný mý arýyorum? Yoksa insanlarý mý hoþnut etmeye çalýþýyorum? Eðer hâlâ insanlarý hoþnut etmek isteseydim, Mesih'in kulu olmazdým. !& Daha önce söylediðimizi þimdi yine söylüyorum: Bir kimse size kabul ettiðinize ters düþen bir müjde bildirirse, ona lanet olsun!v~ g&Ýster biz, ister gökten bir melek size bildirdiðimize ters düþen bir müjde bildirirse, lanet olsun ona!} &Gerçekte baþka bir müjde yoktur. Ancak aklýnýzý karýþtýrýp Mesih'in Müjdesi'ni çarpýtmak isteyenler vardýr.}| u&Sizi Mesih'in lütfuyla çaðýraný býrakýp deðiþik bir müjdeye böylesine çarçabuk dönmenize þaþýyorum.6{ i&Tanrý'ya sonsuzlara dek yücelik olsun! Amin.z !&Mesih, Babamýz Tanrý'nýn isteðine uyarak bizi þimdiki kötü çaðdan kurtarmak için günahlarýmýza karþýlýk kendini feda etti.Sy !&Babamýz Tanrý'dan ve Rab Ýsa Mesih'ten sizlere lütuf ve esenlik olsun.x  &fw I&Ýnsanlarca ya da insan aracýlýðýyla deðil, Ýsa Mesih ve O'nu ölümden dirilten Baba Tanrý aracýlýðýyla elçi atanan ben Pavlus'tan ve benimle birlikte olan bütün kardeþlerden Galatya'daki kiliselere* selam!qv[ Rab Ýsa Mesih'in lütfu, Tanrý'nýn sevgisi ve Kutsal Ruh'un paydaþlýðý hepinizle birlikte olsun.+uQ Bütün kutsallar size selam eder.2t_ Birbirinizi kutsal öpüþle selamlayýn.esC Son olarak hoþça kalýn, kardeþlerim. Yaþantýnýzý düzeltin, çaðrýma kulak verin, düþüncelerinizde birlik olun, esenlik içinde yaþayýn. Sevgi ve esenlik kaynaðý olan Tanrý sizinle birlikte olacaktýr. Övündükleri konuda bize eþit sayýlmak isteyen fýrsatçýlara fýrsat vermemek için, yaptýðýmý yapmaya devam edeceðim.N= Neden mi? Sizi sevmediðimden mi? Tanrý biliyor ki, sizi seviyorum.< Mesih'in gerçeðine sahip olarak kesinlikle diyebilirim ki, Ahaya Ýli'nde hiç kimse beni böyle övünmekten alýkoyamaz._;7 Aranýzdayken ihtiyacým olduðu halde hiçbirinize yük olmadým. Çünkü Makedonya'dan gelen kardeþler eksiklerimi tamamladýlar. Size yük olmamaya hep özen gösterdim, bundan böyle de özen göstereceðim.U:# Size hizmet etmek için yardým aldýðým baþka kiliseleri* adeta soydum.}9s Yücelmeniz için kendimi alçaltarak Tanrý'nýn Müjdesi'ni size karþýlýksýz bildirmekle günah mý iþledim?8  Acemi bir konuþmacý olabilirim, ama bilgiden yana acemi deðilim. Bunu size her durumda, her bakýmdan açýkça gösterdik.Q7 Sözüm ona üstün elçilerden hiç de aþaðý olduðumu sanmýyorum!6 Çünkü size gelen ve bizim tanýttýðýmýzdan deðiþik bir Ýsa'yý tanýtanlarý pekâlâ hoþ görüyorsunuz. Ayrýca, aldýðýnýz ruhtan farklý bir ruhu ve kabul ettiðinizden farklý bir müjdeyi kabul ederek bunlarý hoþ görüyorsunuz.*5M Ne var ki, yýlanýn Havva'yý kurnazlýðýyla aldatmasý gibi, düþüncelerinizin Mesih'e olan içten ve pak adanmýþlýktan saptýrýlmasýndan korkuyorum.4 Sizler için tanrýsal bir kýskançlýk duyuyorum. Çünkü sizleri el deðmemiþ kýz gibi tek ere, Mesih'e sunmak üzere niþanladým.k3 Q Umarým yapacaðým küçük bir akýlsýzlýðý hoþ görürsünüz. Ne olur, beni hoþ görün!b2= Kabule deðer kiþi kendi kendini tavsiye eden deðil, Rab'bin tavsiye ettiði kiþidir.'1I 'Övünen, Rab'le övünsün.' 09 Böylelikle Müjde'yi sizlerden daha ötelere yayabileceðiz. Çünkü baþkasýnýn etkinlik alanýnda baþarýlmýþ iþlerle övünmek istemiyoruz../U Baþkalarýnýn emeðiyle övünüp haddimizi aþmayýz. Umudumuz odur ki, sizin imanýnýz büyüdükçe sayenizde etkinlik alanýmýz alabildiðine geniþleyecek.E. Etkinlik alanýmýz size kadar uzanmasaydý, sizinle ilgilenmekle sýnýrlarýmýzýn dýþýna çýkmýþ sayýlabilirdik. Oysa Mesih'in Müjdesi'ni size kadar ilk ulaþtýran biz olduk.%-C Ama biz haddimizi aþýp fazla övünmeyiz; övünmemiz, Tanrý'nýn bizim için belirlediði, sizlere kadar da uzanan alanýn sýnýrlarý içinde kalýr.P, Kendilerini tavsiye eden bazýlarýyla kendimizi bir tutmaya ya da karþýlaþtýrmaya elbette cesaret edemeyiz! Onlar kendilerini kendileriyle ölçüp karþýlaþtýrmakla akýlsýzlýk ediyorlar.z+m Böyle diyenler þunu bilsin ki, uzaktayken mektuplarýmýzda ne diyorsak, aranýzdayken de öyle davranýyoruz. * Çünkü bazýlarý, 'Mektuplarý aðýr ve etkilidir, ama kiþisel varlýðý etkisiz, konuþma yeteneði de sýfýr' diyormuþ.W)' Mektuplarýmla sizi korkutmaya çalýþýyormuþ gibi görünmek istemiyorum.x(i Sizi yýkmak için deðil, geliþtirmek için Rab'bin bize verdiði yetkiyle biraz fazla övünsem de utanmam.' Gözünüzün önündekine bakýn. Bir kimse Mesih'e ait olduðuna güveniyorsa, yine düþünsün: Kendisi kadar biz de Mesih'e aitiz.~&u Mesih'e tümüyle baðýmlý olduðunuz zaman, O'na baðýmlý olmayan her eylemi cezalandýrmaya hazýr olacaðýz. % Safsatalarý, Tanrý bilgisine karþý diklenen her engeli yýkýyor, her düþünceyi tutsak edip Mesih'e baðýmlý kýlýyoruz.{$o Çünkü savaþýmýzýn silahlarý insansal silahlar deðil, kaleleri yýkan tanrýsal güce sahip silahlardýr.Y#+ Olaðan insanlar gibi yaþýyorsak da, insansal güce dayanarak savaþmýyoruz. "  s! a Sizinle birlikteyken ürkek, ama aranýzda deðilken yiðit kesilen ben Pavlus, Mesih'teki alçakgönüllülük ve yumuþaklýkla size rica ediyor, yalvarýyorum: Yanýnýza geldiðim zaman, bizi olaðan insanlar gibi yaþayanlardan sayan bazýlarýna karþý güvenle takýnmak niyetinde olduðum tavrý ayný cesaretle size karþý takýnmaya zorlamayýn beni.M  Sözle anlatýlamayan armaðaný için Tanrý'ya þükürler olsun!xi Tanrý'nýn size baðýþladýðý olaðanüstü lütuftan dolayý sizler için dua ediyor, sizi özlüyorlar.Z- Onlar, içtenliðinizi kanýtlayan bu hizmetten ötürü, açýkça benimsediðiniz Mesih Müjdesi'ne uyarak kendileriyle ve herkesle malýnýzý cömertçe paylaþtýðýnýz için Tanrý'yý yüceltiyorlar.' Yaptýðýnýz bu hizmet yalnýz kutsallarýn eksiklerini gidermekle kalmýyor, birçoklarýnýn Tanrý'ya þükretmesiyle de zenginleþiyor. 9 Her durumda cömert olmanýz için her bakýmdan zenginleþtiriliyorsunuz. Cömertliðiniz bizim aracýlýðýmýzla Tanrý'ya þükran nedeni oluyor.) Ekinciye tohum ve yiyecek ekmek saðlayan Tanrý, sizin de ekeceðinizi saðlayýp çoðaltacak, doðruluðunuzun ürünlerini artýracaktýr.|q Nitekim þöyle yazýlmýþtýr: 'Armaðanlar daðýttý, yoksullara verdi; Doðruluðu sonsuza dek kalýcýdýr.'8i Her zaman, her yönden, her þeye yeterli ölçüde sahip olarak her iyi iþe cömertçe katkýda bulunabilmeniz için, Tanrý her nimeti size bol bol saðlayacak güçtedir.   Herkes yüreðinde niyet ettiði gibi versin; isteksizce ya da zorlanmýþ gibi deðil. Çünkü Tanrý sevinçle vereni sever.E Þunu unutmayýn: Az eken az biçer, çok eken çok biçer.|q Bu nedenle önce yanýnýza gelmeleri ve cömertçe vermeyi vaat ettiðiniz armaðanlarý hazýrlamalarý için kardeþlere ricada bulunmayý gerekli gördüm. Öyle ki, armaðanýnýz cimrilik deðil, cömertlik örneði olarak hazýr olsun.(I Öyle ki, bazý Makedonyalýlar benimle birlikte gelir ve sizi hazýrlýksýz bulurlarsa, sizler bir yana, bizler duyduðumuz güvenden ötürü utanmayalým.  Bu konuda sizinle övünmemiz boþa çýkmasýn; dediðim gibi, hazýrlýklý olasýnýz diye kardeþleri yanýnýza gönderiyorum.kO Çünkü yardýma hazýr olduðunuzu biliyorum. Ahaya'daki sizlerin geçen yýldan beri hazýrlýklý olduðunu söyleyerek Makedonyalýlar karþýsýnda sizinle övünmekteyim. Gayretiniz onlarýn çoðunu harekete geçirdi.Q  Kutsallara yapýlacak bu yardýmla ilgili olarak size yazmama gerek yok.s_Bunun için onlara sevginizi kanýtlayýn, kiliselerin önünde sizinle övünmemizin nedenini gösterin.'Titus'a gelince, o benim paydaþým ve aranýzdaki emektaþýmdýr. Öbür kardeþlerimizse kiliselerin elçileri, Mesih'in kývancýdýrlar.6eBirçok konuda defalarca deneyip gayretli bulduðumuz, þimdi size duyduðu büyük güvenle çok daha gayretli olan kardeþimizi de bu iki kiþiyle birlikte gönderiyoruz.taÇünkü yalnýz Rab'bin gözünde deðil, insanlarýn gözünde de doðru olaný yapmaya dikkat ediyoruz.n UBu büyük baðýþla ilgili hizmetimizde kimsenin eleþtirisine hedef olmamaya özen gösteriyoruz.I  Üstelik bu kardeþ, Rab'bi yüceltmek ve yardýma hazýr olduðumuzu göstermek için yürüttüðümüz bu hayýrlý hizmette yol arkadaþýmýz olmak üzere kiliseler tarafýndan seçildi.~ uMüjde'yi yayma çabalarýndan ötürü bütün kiliselerce* övülen bir kardeþi de onunla birlikte gönderiyoruz. Çünkü Titus yalnýz ricamýzý kabul etmekle kalmadý, size derin ilgi duyduðu için kendi isteðiyle yanýnýza geliyor._ 7Titus'un yüreðinde sizin için ayný ilgiyi uyandýran Tanrý'ya þükürler olsun!    mS Amacýmýz sizi sýkýntýya sokup baþkalarýný rahatlatmak deðildir. Ama eþitlik olsun diye, þimdi elinizdeki fazlalýk onlarýn eksiðini tamamladýðý gibi, baþka zaman onlarýn elindeki fazlalýk sizin eksiðinizi tamamlasýn. Öyle ki, 'Çok toplayanýn fazlasý, az toplayanýn da eksiði yoktu' diye yazýlmýþ olduðu gibi, eþitlik olsun.ve Çünkü istek varsa, insanýn elinde olmayana göre deðil, elindekine göre yardýmda bulunmasý uygundur.s_ Þimdi bu iþi tamamlayýn; bunu candan arzuladýðýnýz gibi, elinizden geldiðince tamamlamaya bakýn. Bu konuda size yararlý olaný salýk veriyorum. Geçen yýl baðýþ toplamaya ilk giriþen, hatta buna ilk heveslenen siz oldunuz.) Rabbimiz Ýsa Mesih'in lütfunu bilirsiniz. O'nun yoksulluðuyla siz zengin olasýnýz diye, zengin olduðu halde sizin uðrunuza yoksul oldu. Bunu buyruk olarak söylemiyorum, yalnýzca sevginizin içtenliðini ötekilerin gayretiyle karþýlaþtýrarak sýnamak istiyorum.-SÝmanda, söz söylemekte, bilgide, her tür gayrette, bize beslediðiniz sevgide, her þeyde üstün olduðunuz gibi, bu hayýrlý iþte de üstün olmaya bakýn.ucBu nedenle, aranýzda daha önce baþladýðý bu hayýrlý iþi tamamlamasý için Titus'u isteklendirdik.g~GUmduðumuzdan da öte, kendilerini önce Rab'be, sonra Tanrý'nýn isteðiyle bize adadýlar.}}Kutsallara yapýlan yardýma katkýda bulunma ayrýcalýðýnýn kendilerine verilmesi için bize yalvarýp yakardýlar.s|_Ellerinden geldiði kadarýný, hatta daha fazlasýný kendi istekleriyle verdiklerine tanýklýk ederim.  N~~~?}}}*||:{{Dzz`yy}xwww6w)vv|vuiutt sss?rrrqq6pooo)nn[mmjllbkkzjjjAii>hh>"=< k:Ama hayatta kalmam sizin için daha gereklidir.v= g:Ýki seçenek arasýnda kaldým. Dünyadan ayrýlýp Mesih'le birlikte olmayý arzuluyorum; bu çok daha iyi._< 9:Hayatta kalýrsam yararlý iþler yapacaðým. Ama hangisini seçeceðimi bilemiyorum.F; :Çünkü benim için, yaþamak Mesih'tir, ölmek kazançtýr.J: :Hiçbir þekilde utandýrýlmayacaðýmý, yaþasam da ölsem de Mesih'in her zamanki gibi þimdi de bedenimde yüceltilmesi için tam bir cesaret gösterebileceðimi bekliyor ve umut ediyorum.q9 ]:Çünkü dualarýnýzla ve Ýsa Mesih'in Ruhu yardýmýyla bunun bana kurtuluþ getireceðini biliyorum.8 :Ama ne önemi var? Ýster art niyetle ister içtenlikle olsun, her durumda Mesih duyurulmuþ oluyor. Buna seviniyorum, sevineceðim de.7 ):Ötekilerse Mesih'i temiz yürekle deðil, bencil tutkularla duyuruyorlar. Böylece tutukluluðumda bana sýkýntý vereceklerini sanýyorlar.^6 7:Sonuncular, Müjde'yi savunmaya atandýðýmý*fx* bilerek bunu sevgiyle yapýyorlar.W5 ):Gerçi kimi Mesih'i kýskançlýk ve rekabetle, kimiyse iyi niyetle duyuruyor.4 1:Kardeþlerin çoðu da zincire vuruluþumdan ötürü Rab'be güvenerek Tanrý'nýn sözünü korkusuzca söylemekte daha da cesur davranýyorlar.n3 W: Sonuç olarak bütün saray muhafýzlarý dahil, herkes Mesih uðruna zincire vurulduðumu öðrendi.q2 ]: Kardeþler, þunu bilmenizi isterim: Baþýma gelenler daha çok Müjde'nin yayýlmasýna yaramýþtýr.1  : \0 3: Öyle ki, üstün deðerleri ayýrt edebilesiniz ve böylece Tanrý'nýn yüceltilip övülmesi için Ýsa Mesih aracýlýðýyla gelen doðruluk meyvesiyle dolarak Mesih'in gününde saf ve kusursuz olasýnýz.L/ : Duam þu ki, sevginiz, bilgi ve her tür sezgiyle durmadan artsýn.S. !:Hepinizi Mesih Ýsa'nýn sevgisiyle nasýl özlediðime Tanrý tanýktýr.U- %:Hepiniz için böyle düþünmekte haklýyým. Her an yüreðimdesiniz. Ýster zincire vurulmuþ, ister Müjde'yi savunup doðrulamakta olayým, hepiniz benimle birlikte Tanrý'nýn lütfuna ortaksýnýz.v, g:Sizde iyi bir iþe baþlamýþ olan Tanrý'nýn bunu Mesih Ýsa'nýn gününe dek bitireceðine güvenim var.+  :* /:Ýlk günden þimdiye dek Müjde'nin yayýlmasýndaki iþbirliðinizden dolayý her duamda hepiniz için her zaman sevinçle dilekte bulunuyorum.6) i:Sizi hatýrladýkça Tanrým'a þükrediyorum.S( !:Babamýz Tanrý'dan ve Rab Ýsa Mesih'ten sizlere lütuf ve esenlik olsun.' 1:Mesih Ýsa'nýn kullarý ben Pavlus ve Timoteos'tan Filipi'deki gözetmenler ve görevlilerle birlikte Mesih Ýsa'ya ait bütün kutsallara selam!j&M0Tanrý'nýn lütfu Rabbimiz Ýsa Mesih'i ölümsüz sevgiyle sevenlerin hepsiyle birlikte olsun.g%G0Baba Tanrý'dan ve Rab Ýsa Mesih'ten kardeþlere imanla birlikte esenlik ve sevgi diliyorum.o$W0Kendisini bu amaçla, durumumuzu iletmesi ve yüreklerinize cesaret vermesi için size gönderiyorum.#70Nasýl olduðumu, ne yaptýðýmý sizin de bilmeniz için sevgili kardeþimiz, Rab'bin güvenilir hizmetkârý Tihikos size her þeyi bildirecektir.~"u0Uðruna zincire vurulmuþ durumda elçilik ettiðim Müjde'yi gerektiði gibi cesaretle duyurabilmem için dua edin.!)0Aðzýmý her açtýðýmda bana gerekli söz verilsin diye benim için de dua edin; öyle ki, Müjde'nin sýrrýný cesaretle bildirebileyim.4 a0Her türlü dua ve yalvarýþla, her zaman Ruh'un yönetiminde dua edin. Bu amaçla, bütün kutsallar için yalvarýþta bulunarak tam bir adanmýþlýkla uyanýk durun.S0Kurtuluþ miðferini ve Ruh'un kýlýcýný, yani Tanrý sözünü alýn.w0Bunlarýn hepsine ek olarak, Þeytan'ýn*fx* bütün ateþli oklarýný söndürebileceðiniz iman kalkanýný alýn.  0<q0Böylece, belinizi gerçekle kuþatmýþ, göðsünüze doðruluk zýrhýný takmýþ ve ayaklarýnýza esenlik Müjdesi'ni yayma hazýrlýðýný giymiþ olarak yerinizde durun.10 Bu nedenle, kötü günde dayanabilmek, gerekli her þeyi yaptýktan sonra yerinizde durabilmek için Tanrý'nýn bütün silahlarýný kuþanýn.J 0 Çünkü savaþýmýz insanlara*fx* karþý deðil, yönetimlere, hükümranlýklara, bu karanlýk dünyanýn güçlerine, kötülüðün göksel yerlerdeki ruhsal ordularýna karþýdýr*fx*.oW0 Ýblis'in hilelerine karþý durabilmek için Tanrý'nýn saðladýðý bütün silahlarý kuþanýn.?y0 Son olarak Rab'de, O'nun üstün gücüyle güçlenin.V%0 Ey efendiler, siz de kölelerinize ayný biçimde davranýn. Artýk onlarý tehdit etmeyin. Onlarýn da sizin de Efendiniz'in göklerde olduðunu ve insanlar arasýnda ayrým yapmadýðýný biliyorsunuz.  0Çünkü ister köle ister özgür olsun, herkesin yaptýðý her iyiliðin karþýlýðýný Rab'den alacaðýný biliyorsunuz.L0Ýnsanlara deðil, Rab'be hizmet eder gibi gönülden hizmet edin.-S0Bunu, yalnýz insanlarý hoþnut etmek isteyenler gibi göze hoþ görünmek için yapmayýn. Mesih'in kullarý olarak Tanrý'nýn isteðini candan yerine getirin.0Ey köleler, dünyadaki efendilerinizin sözünü Mesih'in sözünü dinler gibi saygý ve korkuyla, saf yürekle dinleyin.}s0Ey babalar, siz de çocuklarýnýzýn öfkesini uyandýrmayýn. Onlarý Rab'bin terbiye ve öðüdüyle büyütün.  00'Ýyilik bulmak, yeryüzünde uzun ömürlü olmak için annene babana saygý göstereceksin.' Vaat içeren ilk buyruk budur.` ;0Ey çocuklar, Rab yolunda anne babanýzýn sözünü dinleyin. Çünkü doðrusu budur.kO0!Size gelince, her biriniz karýsýný kendisi gibi sevsin. Kadýn da kocasýna saygý göstersin.V %0 Bu sýr büyüktür; ben bunu Mesih ve kiliseyle ilgili olarak söylüyorum.j M0'Bunun için adam annesini babasýný býrakýp karýsýna baðlanacak, ikisi tek beden olacak.'5 e0Çünkü bizler O'nun bedeninin üyeleriyiz. 90Hiç kimse hiçbir zaman kendi bedeninden nefret etmemiþtir. Tersine, onu besler ve kayýrýr; týpký Mesih'in kiliseyi besleyip kayýrdýðý gibi.s _0Ayný biçimde kocalar da karýlarýný kendi bedenleri gibi sevmelidir. Karýsýný seven kendini sever.4a0Öyle ki, kiliseyi üzerinde leke, buruþukluk ya da buna benzer bir þey olmadan, görkemli biçimde kendine sunabilsin. Amacý kilisenin kutsal ve kusursuz olmasýdýr.nU0Mesih kiliseyi suyla yýkayýp tanrýsal sözle temizleyerek kutsal kýlmak için kendini feda etti.yk0Ey kocalar, Mesih kiliseyi nasýl sevip onun uðruna kendini feda ettiyse, siz de karýlarýnýzý öyle sevin.kO0Kilise Mesih'e baðýmlý olduðu gibi, kadýnlar da her durumda kocalarýna baðýmlý olsunlar.uc0Çünkü Mesih bedenin kurtarýcýsý olarak kilisenin* baþý olduðu gibi, erkek de kadýnýn baþýdýr.Z-0Ey kadýnlar, Rab'be baðýmlý olduðunuz gibi, kocalarýnýza baðýmlý olun.M0Mesih'e duyduðunuz saygýdan ötürü birbirinize baðýmlý olun.\10durmadan, her þey için Rabbimiz Ýsa Mesih'in adýyla Baba Tanrý'ya þükredin;pY0Birbirinize mezmurlar, ilahiler, ruhsal ezgiler söyleyin; yürekten Rab'be ezgiler, mezmurlar okuyun;\10Þarapla sarhoþ olmayýn, bu sizi sefahate götürür. Bunun yerine Ruh'la dolun:S~0Bunun için akýlsýz olmayýn, Rab'bin isteðinin ne olduðunu anlayýn.Q}0Fýrsatý deðerlendirin. Çünkü yaþadýðýmýz günler kötüdür.~|u0Öyleyse nasýl yaþadýðýnýza çok dikkat edin. Bilgelikten yoksun olanlar gibi deðil, bilgeler gibi yaþayýn.{0Çünkü görünen her þey ýþýktýr. Bunun için þöyle deniyor: 'Uyan, ey uyuyan! Ölümden diril! Mesih sana ýþýk saçacak.':zo0 Iþýðýn açýða vurduðu her þey görünür.Py0 Karanlýktakilerin gizlice yaptýklarýndan söz etmek bile ayýptýr.^x50 Karanlýðýn meyvesiz iþlerine katýlmayýn. Tersine, onlarý açýða çýkarýn.4wc0 Rab'bi neyin hoþnut ettiðini ayýrt edin.Yv+0 Çünkü ýþýðýn meyvesi her iyilikte, doðrulukta ve gerçekte görülür.ouW0Bir zamanlar karanlýktýnýz, ama þimdi Rab'de ýþýksýnýz. Iþýk çocuklarý olarak yaþayýn.4tc0Onun için böyleleriyle oturup kalkmayýn.s0Hiç kimse sizi boþ sözlerle aldatmasýn. Bu þeylerden ötürü Tanrý'nýn gazabý söz dinlemeyenlerin üzerine gelir.8ri0Þunu kesinlikle bilin ki, fuhuþ yapanýn, pisliðe düþkün olanýn ya da putperest demek olan açgözlü kiþinin, Mesih'in ve Tanrý'nýn Egemenliði'nde mirasý yoktur. q0Aranýzda açýk saçýklýk, budalaca konuþmalar, bayaðý þakalar da olmasýn. Bunlar size yakýþmaz. Bunun yerine þükredin.bp=0Aranýzda fuhuþ, pislik ya da açgözlülük anýlmasýn bile. Kutsallara yaraþmaz bu.)oK0Mesih bizi nasýl sevdiyse ve bizim için kendisini güzel kokulu bir sunu ve kurban olarak nasýl Tanrý'ya sunduysa, siz de öylece sevgi yolunda yürüyün.In 0Bunun için, sevgili çocuklarý olarak Tanrý'yý örnek alýn. m0 Birbirinize karþý iyi yürekli, þefkatli olun. Tanrý sizi Mesih'te baðýþladýðý gibi, siz de birbirinizi baðýþlayýn.tla0Her kötü niyetle birlikte her türlü kin, öfke, kýzgýnlýk, baðrýþma ve iftira sizden uzak olsun.gkG0Tanrý'nýn Kutsal Ruhu'nu kederlendirmeyin. Kurtuluþ günü için o Ruh'la mühürlendiniz.j30Aðzýnýzdan hiç kötü söz çýkmasýn. Ýþitenler yararlansýn diye, ihtiyaca göre, baþkalarýnýn geliþmesine yarayacak olaný söyleyin.(iI0Hýrsýzlýk eden artýk hýrsýzlýk etmesin. Tersine, kendi elleriyle iyi olaný yaparak emek versin; böylece ihtiyacý olanla paylaþacak bir þeyi olsun.&hG0Ýblis'e de fýrsat vermeyin.Sg0Öfkelenin, ama günah iþlemeyin. Öfkenizin üzerine güneþ batmasýn.f!0Bunun için yalaný üzerinizden sýyýrýp atarak her biriniz komþusuna gerçeði söylesin. Çünkü hepimiz ayný bedenin üyeleriyiz.se_0gerçek doðruluk ve kutsallýkta Tanrý'ya benzer yaratýlan yeni yaradýlýþý giyinmeyi öðrendiniz. d 0$cA0Önceki yaþayýþýnýza ait olup aldatýcý tutkularla yozlaþan eski yaradýlýþý üzerinizden sýyýrýp atmayý, düþüncede ve ruhta yenilenmeyi,ibK0Kuþkusuz Ýsa'nýn sesini duydunuz, O'ndaki gerçeðe uygun olarak O'nun yolunda eðitildiniz./aY0Ama siz Mesih'i böyle öðrenmediniz.`{0Bütün duyarlýlýklarýný yitirip açgözlülükle her türlü pisliði yapmak üzere kendilerini sefahate verdiler. _0Onlarýn zihinleri karardý. Bilgisizlikleri ve yüreklerinin duygusuzluðu yüzünden Tanrý'nýn yaþamýna yabancýlaþtýlar.^0Bunun için þunu söylüyor ve Rab adýna sizi uyarýyorum: Artýk öteki uluslar* gibi boþ düþüncelerle yaþamayýn.)]K0O'nun önderliðinde bütün beden, her eklemin yardýmýyla kenetlenip kaynaþmýþ olarak her üyesinin düzenli iþleyiþiyle büyüyüp sevgide geliþiyor.k\O0Tersine, sevgiyle gerçeðe uyarak bedenin baþý olan Mesih'e doðru her yönden büyüyeceðiz.D[0Böylece artýk insanlarýn kurnazlýðýyla, aldatýcý düzenler kurmaktaki becerileriyle, her öðretinin rüzgarýyla çalkalanýp öteye beriye sürüklenen çocuklar olmayacaðýz. Z 0 Sonunda hepimiz imanda ve Tanrý Oðlu'nu tanýmada birliðe, yetkinliðe, Mesih doluluðundaki olgunluk düzeyine eriþeceðiz.lYQ0 Öyle ki, kutsallar hizmet görevini yapmak ve Mesih'in bedenini geliþtirmek üzere donatýlsýn.jXM0 Kendisi kimini elçi, kimini peygamber, kimini müjdeci, kimini önder*fx* ve öðretmen atadý.fWE0 Ýnen de O'dur, her þeyi doldurmak üzere bütün göklerin çok üstüne çýkan da O'dur.qV[0 Þimdi bu 'çýktý' sözcüðü, Mesih önce aþaðýlara, yeryüzüne*fx* indi demek deðil de nedir?U{0Bunun için Kutsal Yazý þöyle der: 'Yükseðe çýktý ve tutsaklarý peþine taktý, Ýnsanlara armaðanlar verdi.'ST0Ama lütuf her birimize Mesih'in armaðaný ölçüsünde baðýþlandý. S 0 R 0VQ%0Çaðrýnýzdan doðan tek bir umuda çaðrýldýðýnýz gibi, beden bir, Ruh bir, Rab bir, iman bir, vaftiz* bir, her þeyden üstün, her þeyle ve her þeyde olan herkesin Tanrýsý ve Babasý birdir.BP0Ruh'un birliðini esenlik baðýyla korumaya gayret edin.xOi0Her bakýmdan alçakgönüllü, yumuþak huylu, sabýrlý olun. Birbirinize sevgiyle, hoþgörüyle davranýn.}N u0Bu nedenle, Rab'bin uðruna tutuklu olan ben, aldýðýnýz çaðrýya yaraþýr biçimde yaþamanýzý rica ederim.hMI0Kilisede* ve Mesih Ýsa'da bütün kuþaklar boyunca sonsuzlara dek O'na yücelik olsun! Amin.L0Tanrý, bizde etkin olan kudretiyle, dilediðimiz ya da düþündüðümüz her þeyden çok daha fazlasýný yapabilecek güçtedir. K 0 J 0 I 0LH0Baba'nýn kendi yüceliðinin zenginliði uyarýnca Ruhu'yla sizi iç varlýðýnýzda kudretle güçlendirmesini ve Mesih'in iman yoluyla yüreklerinizde yaþamasýný dilerim. Öyle ki, Tanrý'nýn bütün doluluðuyla dolmanýz için, sevgide köklenmiþ ve temellenmiþ olarak bütün kutsallarla birlikte Mesih'in sevgisinin ne denli geniþ ve uzun, yüksek ve derin olduðunu anlamaya, bilgiyi çok aþan bu sevgiyi kavramaya gücünüz yetsin. G 0rF]0Bunun için, yerde ve gökte her ailenin adýný kendisinden aldýðý Baba'nýn önünde diz çökerim.E0 Bu nedenle, uðrunuza çektiðim sýkýntýlar karþýsýnda yýlmamanýzý rica ediyorum. Bunlar size yücelik kazandýrýr.^D50 Mesih'te ve Mesih'e olan imanýmýzla Tanrý'ya cesaret ve güvenle yaklaþabiliriz.xCi0 Bu, Tanrý'nýn baþlangýçtan beri tasarladýðý ve Rabbimiz Mesih Ýsa'da yerine getirdiði amaca uygundu.*BM0 Öyle ki, Tanrý'nýn çok yönlü bilgeliði, kilise* aracýlýðýyla göksel yerlerdeki yönetimlere ve hükümranlýklara*fx* þimdiki dönemde bildirilsin. A 0 @0Bütün kutsallarýn en deðersiziydim. Yine de Mesih'in akýl ermez zenginliðini uluslara müjdeleme ve her þeyi yaratan Tanrý'da öncesizlikten beri gizli tutulan sýrrýn nasýl düzenlendiðini bütün insanlara açýklama ayrýcalýðý bana verildi.w?g0Tanrý'nýn etkin gücüyle bana verilen lütuf armaðaný uyarýnca bu Müjde'yi yaymakla görevlendirildim.>0Þöyle ki, öteki uluslar* da mirasa ortaktýr, ayný bedenin üyeleridir ve Müjde aracýlýðýyla Mesih Ýsa'da vaade ortaktýr.(=I0Bu sýr önceki kuþaklara açýkça bildirilmemiþti. Þimdiyse Mesih'in kutsal elçilerine ve peygamberlerine Ruh aracýlýðýyla açýklanmýþ bulunuyor.\<10Bu mektubu okuduðunuzda Mesih sýrrýný nasýl kavradýðýmý anlayabilirsiniz.j;M0Yukarýda kýsaca deðindiðim gibi Tanrý, sýr olan tasarýsýný bana vahiy yoluyla bildirdi.n:U0Tanrý'nýn bana baðýþladýðý lütfu size ulaþtýrmakla görevlendirildiðimi duymuþsunuzdur.Z9 /0Bu nedenledir ki, ben Pavlus siz uluslar uðruna Mesih Ýsa'nýn tutuklusu oldum.p8Y0Siz de Ruh aracýlýðýyla Tanrý'nýn konutu olmak üzere hep birlikte Mesih'te inþa ediliyorsunuz.a7;0Bütün yapý Rab'be ait kutsal bir tapýnak olmak üzere O'nda kenetlenip yükseliyor.v6e0Elçilerle peygamberlerden oluþan temel üzerine inþa edildiniz. Köþe taþý Mesih Ýsa'nýn kendisidir.r5]0Böylece artýk yabancý ve garip deðil, kutsallarla birlikte yurttaþ ve Tanrý'nýn ev halkýsýnýz.U4#0O'nun aracýlýðýyla hepimiz tek Ruh'ta Baba'nýn huzuruna çýkabiliriz.U3#0O gelip hem uzakta olan sizlere hem de yakýndakilere esenliði müjdeledi. 2 0 1 030_0Çünkü Mesih'in kendisi barýþýmýzdýr. Kutsal Yasa'yý*, buyruklarý ve kurallarýyla birlikte etkisiz kýlarak iki topluluðu birleþtirdi, aradaki engel duvarýný, yani düþmanlýðý kendi bedeninde yýktý. Amacý bu iki topluluktan kendisinde yeni bir insan yaratarak esenliði saðlamak, düþmanlýðý çarmýhta öldürmek ve çarmýh aracýlýðýyla bir bedende iki topluluðu Tanrý'yla barýþtýrmaktý.q/[0 Ama bir zamanlar uzak olan sizler, þimdi Mesih Ýsa'da Mesih'in kaný sayesinde yakýn kýlýndýnýz. .0 o zaman Mesihsiz, Ýsrail'de vatandaþlýktan yoksun, vaade dayanan antlaþmalara yabancý, dünyada umutsuz ve tanrýsýzdýnýz.K-0 Bunun için, öteki uluslardan* doðan sizler bir zamanlar ne olduðunuzu anýmsayýn: Bedende elle yapýlmýþ sünnete sahip olup 'sünnetli' diye anýlanlarýn 'sünnetsiz' dedikleri sizler,,0 Çünkü biz Tanrý'nýn yapýtýyýz, O'nun önceden hazýrladýðý iyi iþleri yapmak üzere Mesih Ýsa'da yaratýldýk.F+0 Kimsenin övünmemesi için iyi iþlerin ödülü deðildir.h*I0Ýman yoluyla, lütufla kurtuldunuz. Bu sizin baþarýnýz deðil, Tanrý'nýn armaðanýdýr.)0Bunu, Mesih Ýsa'da bize gösterdiði iyilikle, lütfunun sonsuz zenginliðini gelecek çaðlarda sergilemek için yaptý.Y(+0Tanrý bizi Mesih Ýsa'da, Mesih'le birlikte diriltip göksel yerlerde oturttu. ' 0<&q0Ama merhameti bol olan Tanrý bizi çok sevdiði için, suçlarýmýzdan ötürü ölü olduðumuz halde, bizi Mesih'le birlikte yaþama kavuþturdu. O'nun lütfuyla kurtuldunuz.\%10Bir zamanlar hepimiz böyle insanlarýn arasýnda, benliðin ve aklýn isteklerini yerine getirerek benliðimizin tutkularýna göre yaþýyorduk. Doðal olarak ötekiler gibi biz de gazap çocuklarýydýk*fx*. $ 0v# g0Sizler bir zamanlar içinde yaþadýðýnýz suçlardan ve günahlardan ötürü ölüydünüz. Bu dünyanýn gidiþine ve havadaki hükümranlýðýn egemenine*fx*, yani söz dinlemeyen insanlarda þimdi etkin olan ruha uymaktaydýnýz.P" 0Kilise O'nun bedenidir, her yönden her þeyi dolduranýn doluluðudur.! 0Her þeyi ayaklarý altýna sererek O'na baðýmlý kýldý. O'nu her þeyin üzerinde baþ olmak üzere kiliseye* verdi.=  u0Tanrý O'nu bütün yönetimlerin, hükümranlýklarýn, güç ve egemenliklerin, yalnýz bu çaðda deðil, gelecek çaðda da anýlacak bütün adlarýn çok üstüne çýkardý.  0  0 0O'nun çaðrýsýndan doðan umudu, kutsallara verdiði mirasýn*fx* yüce zenginliðini ve iman eden bizler için etkin olan kudretinin aþkýn büyüklüðünü anlamanýz için, yüreklerinizin gözleri aydýnlansýn diye dua ediyorum. Bu kudret, Tanrý'nýn, Mesih'i ölümden diriltirken ve göksel yerlerde saðýnda oturturken O'nda sergilediði üstün güçle ayný etkinliktedir.  0Rabbimiz Ýsa Mesih'in Tanrýsý, yüce Baba, kendisini tanýmanýz için size bilgelik ve vahiy ruhunu versin diye dua ediyorum.  02 _0Bunun için, Rab Ýsa'ya iman ettiðinizi ve bütün kutsallarý sevdiðinizi duyduðumdan beri ben de sizin için sürekli þükrediyor, sizi dualarýmda hep anýyorum. {0Ruh, Tanrý'nýn yüceliðinin övülmesi için Tanrý'ya ait olanlarýn kurtuluþuna dek mirasýmýzýn güvencesidir. 0 Gerçeðin bildirisini, kurtuluþunuzun Müjdesi'ni duyup O'na iman ettiðinizde, siz de vaat edilen Kutsal Ruh'la O'nda mühürlendiniz.g I0 Öyle ki, Mesih'e ilk umut baðlayan bizler, O'nun yüceliðinin övülmesi için yaþayalým. 0 Her þeyi kendi isteði doðrultusunda düzenleyen Tanrý'nýn amacý uyarýnca önceden belirlenip Mesih'te seçildik*fx*.v g0 Zaman dolunca gerçekleþtireceði bu tasarýya göre, yerdeki ve gökteki her þeyi Mesih'te birleþtirecek.] 50 Tanrý sýr olan isteðini, Mesih'te edindiði iyi amaç uyarýnca bize açýkladý.  0G  0Tam bir bilgelik ve anlayýþla üzerimize yaðdýrdýðý lütfunun zenginliði sayesinde Mesih'in kaný aracýlýðýyla Mesih'te kurtuluþa, suçlarýmýzýn baðýþlanmasýna kavuþtuk.X +0Öyle ki, sevgili Oðlu'nda*fx* bize baðýþladýðý yüce lütfu övülsün.  0Kendi isteði ve iyi amacý uyarýnca Ýsa Mesih aracýlýðýyla kendisine oðullar olalým diye bizi önceden belirledi.*fx*x k0O kendi önünde sevgide kutsal ve kusursuz olmamýz için dünyanýn kuruluþundan önce bizi Mesih'te seçti.  0Bizi Mesih'te her ruhsal kutsamayla göksel yerlerde kutsamýþ olan Rabbimiz Ýsa Mesih'in Babasý Tanrý'ya övgüler olsun.S  !0Babamýz Tanrý'dan ve Rab Ýsa Mesih'ten sizlere lütuf ve esenlik olsun.  '0Tanrý'nýn isteðiyle Mesih Ýsa'nýn elçisi atanan ben Pavlus'tan Efes'te*fx* bulunan kutsallara, Mesih Ýsa'ya ait olan sadýklara selam!S &Kardeþler, Rabbimiz Ýsa Mesih'in lütfu ruhunuzla birlikte olsun! Amin.s _&Bundan böyle kimse bana sorun çýkarmasýn. Çünkü ben Ýsa'nýn yara izlerini bedenimde taþýyorum.V %&Bu kurala uyan herkese ve Tanrý'nýn Ýsraili'ne esenlik ve merhamet olsun.V%&Sünnetli olup olmamanýn önemi yoktur, önemli olan yeni yaratýlýþtýr.8i&Bana gelince, Rabbimiz Ýsa Mesih'in çarmýhýndan baþka bir þeyle asla övünmem. O'nun çarmýhý aracýlýðýyla dünya benim için ölüdür*fx*, ben de dünya için.'& Oysa sünnetlilerin kendileri bile Kutsal Yasa'yý yerine getirmiyor, sizin bedenlerinizle övünebilmek için sünnet olmanýzý istiyorlar.  & Bedende gösteriþe önem verenler, yalnýz Mesih'in çarmýhý uðruna zulüm görmemek için sizi sünnet olmaya zorluyorlar.J & Bakýn, size kendi elimle ne denli büyük harflerle yazýyorum!iK& Bunun için fýrsatýmýz varken herkese, özellikle iman ailesinin üyelerine iyilik yapalým.K& Ýyilik yapmaktan usanmayalým. Gevþemezsek mevsiminde biçeriz.mS&Kendi benliðine eken, benlikten ölüm biçecektir. Ruh'a eken, Ruh'tan sonsuz yaþam biçecektir.J &Aldanmayýn, Tanrý alaya alýnmaz. Ýnsan ne ekerse onu biçer.X)&Tanrý sözünde eðitilen, kendisini eðitenle bütün nimetleri paylaþsýn.3~a&Herkes kendine düþen yükü taþýmalý. }&Herkes kendi yaptýklarýný denetlesin. O zaman baþkasýnýn yaptýklarýyla deðil, yalnýz kendi yaptýklarýyla övünebilir.Q|&Kiþi bir hiçken kendini bir þey sanýyorsa, kendini aldatmýþ olur._{7&Birbirinizin yükünü taþýyýn, böylece Mesih'in Yasasý'ný yerine getirirsiniz.+z Q&Kardeþler, eðer biri suç iþlerken yakalanýrsa, ruhsal olan sizler, böyle birini yumuþak ruhla yola getirin. Siz de ayartýlmamak için kendinizi kollayýn._y7&Boþ yere övünen, birbirine meydan okuyan, birbirini kýskanan kiþiler olmayalým.?xy&Ruh sayesinde yaþýyorsak, Ruh'un izinde yürüyelim.fwE&Mesih Ýsa'ya ait olanlar, benliði, tutku ve arzularýyla birlikte çarmýha germiþlerdir. v &+uO&Ruh'un ürünüyse sevgi, sevinç, esenlik, sabýr, þefkat, iyilik, baðlýlýk, yumuþak huyluluk ve özdenetimdir. Bu tür nitelikleri yasaklayan yasa yoktur. t & s &xri&Benliðin iþleri bellidir. Bunlar fuhuþ, pislik, sefahat, putperestlik, büyücülük, düþmanlýk, çekiþme, kýskançlýk, öfke, bencil tutkular, ayrýlýklar, bölünmeler, çekememezlik, sarhoþluk, çýlgýn eðlenceler ve benzeri þeylerdir. Sizi daha önce uyardýðým gibi yine uyarýyorum, böyle davrananlar Tanrý Egemenliði'ni miras alamayacaklar.Dq&Ruh'un yönetimindeyseniz, Yasa'ya baðýmlý deðilsiniz.p%&Çünkü benlik Ruh'a, Ruh da benliðe aykýrý olaný arzular. Bunlar birbirine karþýttýr; sonuç olarak, istediðinizi yapamýyorsunuz.o{&Þunu demek istiyorum: Kutsal Ruh'un yönetiminde yaþayýn. O zaman benliðin tutkularýný asla yerine getirmezsiniz.Zn-&Ama birbirinizi ýsýrýp yiyorsanýz, dikkat edin, birbirinizi yok etmeyesiniz!`m9&Bütün Kutsal Yasa tek bir sözde özetlenmiþtir: 'Komþunu kendin gibi seveceksin.' l& Kardeþler, siz özgür olmaya çaðrýldýnýz. Ancak özgürlük benlik için fýrsat olmasýn. Birbirinize sevgiyle hizmet edin.Ak}& Aklýnýzý çelenler keþke kendilerini hadým etseler!&jE& Bana gelince, kardeþler, eðer hâlâ sünneti savunuyor olsaydým, bugüne dek baský görür müydüm? Öyle olsaydý, çarmýh engeli ortadan kalkardý.i+& Baþka türlü düþünmeyeceðinize iliþkin Rab'de size güvenim var. Ama aklýnýzý karýþtýran kim olursa olsun, cezasýný çekecektir.2h_& 'Azýcýk maya bütün hamuru kabartýr.'=gu&Buna kanmanýz sizi çaðýranýn isteði deðildir.Df&Ýyi koþuyordunuz. Sizi gerçeðe uymaktan kim alýkoydu?e&Mesih Ýsa'da ne sünnetliliðin ne de sünnetsizliðin yararý vardýr; yararlý olan, sevgiyle etkisini gösteren imandýr.gdG&Ama biz aklanmanýn verdiði umudun*fx* gerçekleþmesini Ruh'a dayanarak, imanla bekliyoruz.~cu&Yasa aracýlýðýyla aklanmaya çalýþan sizler Mesih'ten ayrýldýnýz, Tanrý'nýn lütfundan uzak düþtünüz. A~,~}q}-||{{2zzyxxkxww vduutsssVrwrqppOp oo>nnnmmEkkkXkj]ii*hhEggffreeddWcbba a`.__&^|]c]V\\N[[ZZ~ZYXX>WW'VVjTTTTSyRRQQsPP[PONNeMMFLKKKJ$II9HH}H(GXFFF)EElDDnDCBBsAA&@x??:>>>#==F<;;z;&:Y99s877)6\55644>322%11'0/.-/-",h++d+,))))(E'S&&|%%P$$\#""j"!!{ K=,hC 9c|u j6od6e  u h \~$_( Z X Y!X Yasa tanýmaz adam, her türlü mucizede, yanýltýcý belirtilerle harikalarda ve mahvolanlarý aldatan her türlü kötülükte sergilenen Þeytan'ýn etkinliðiyle gelecek. Mahvolanlar, gerçeði sevmeye ve böylece kurtulmaya yanaþmadýklarýndan mahvoluyorlar.XXSonra yasa tanýmaz adam ortaya çýkacak. Rab Ýsa onu aðzýnýn soluðuyla öldürecek, geliþinin görkemiyle yok edecek.&WEXEvet, yasa tanýmazlýðýn gizli gücü þu anda bile etkindir; ama bu gücü þimdilik engelleyen ortadan kaldýrýlýncaya dek görevini sürdürecektir.kVOXZamaný gelince ortaya çýkarýlacak olan bu adamý þimdilik neyin engellediðini biliyorsunuz.RUXDaha yanýnýzdayken bunlarý size söylediðimi hatýrlamýyor musunuz?AT{XBu adam, tanrý diye anýlan ya da tapýlan her þeye karþý gelerek kendini hepsinden yüce gösterecek, hatta kendisini Tanrý ilan ederek Tanrý'nýn Tapýnaðý'nda oturacaktýr.7SgXHiç kimse hiçbir þekilde sizi aldatmasýn. Çünkü imandan dönüþ*fx* baþlamadýkça, mahvolacak olan o yasa tanýmaz adam ortaya çýkmadýkça o gün gelmeyecektir. R X7Q iXRabbimiz Ýsa Mesih'in geliþine ve O'nunla birlikte olmak üzere toplanmamýza gelince: Kardeþler, size rica ediyoruz, Rab'bin gününün geldiðini ileri süren herhangi bir ruh, bir söz ya da bizden gelmiþ gibi gösterilen bir mektup hemen aklýnýzý karýþtýrmasýn, sizi telaþlandýrmasýn. P X Öyle ki, Tanrýmýz'ýn ve Rab Ýsa Mesih'in lütfuyla Rabbimiz Ýsa'nýn adý sizde yüceltilsin, siz de O'nda yüceltilesiniz.YO -X Ýþte bu nedenle Tanrýmýz sizi çaðrýsýna layýk görsün, iyiliðe yönelik her dileðinizi, imana dayanan her uðraþýnýzý kendi gücüyle sonuçlandýrsýn diye sizin için her zaman dua ediyoruz.N  X _M 9X Böyleleri Rab'bin varlýðýndan ve yüce gücünden uzak kalarak sonsuza dek mahvolma cezasýna çarptýrýlacaklar. Bütün bunlar Rab'bin kendi kutsallarý arasýnda yüceltilmek ve bütün imanlýlarda hayranlýk uyandýrmak üzere geldiði gün olacak. Sizler ise iman edenlerdensiniz. Çünkü size ettiðimiz tanýklýða inandýnýz.L  XK  X J XTanrý adil olaný yapacak: Size sýkýntý çektirenlere sýkýntý ile karþýlýk verecek, sýkýntý çeken sizleriyse bizimle birlikte rahata kavuþturacaktýr. Bütün bunlar Rab Ýsa alev alev yanan ateþ içinde güçlü melekleriyle gökten gelip göründüðü zaman olacak. Rabbimiz Ýsa, Tanrý'yý tanýmayanlarý ve kendisiyle ilgili Müjde'ye uymayanlarý cezalandýracak.I 9XBütün bunlar Tanrý'nýn adil yargýsýnýn belirtisidir. Sonuç olarak, uðrunda acý çektiðiniz Tanrý Egemenliði'ne* layýk sayýlacaksýnýz.7H iXBu nedenle bizler, katlandýðýnýz bütün zulüm ve sýkýntýlar karþýsýndaki sabýr ve imanýnýzdan ötürü Tanrý'nýn kiliseleri* arasýnda sizinle övünüyoruz.FG XKardeþler, sizin için her zaman Tanrý'ya þükran borçluyuz. Böyle yapmamýz da yerindedir. Çünkü imanýnýz büyüdükçe büyüyor, her birinizin öbürüne olan sevgisi artýyor.OF XBaba Tanrý'dan ve Rab Ýsa Mesih'ten sizlere lütuf ve esenlik olsun.nE YXPavlus, Silvanus ve Timoteos'tan Babamýz Tanrý'ya ve Rab Ýsa Mesih'e ait Selanik kilisesine* selam!>DwNRabbimiz Ýsa Mesih'in lütfu sizinle birlikte olsun.MCNRab adýna size buyuruyorum, bu mektup bütün kardeþlere okunsun.:BoNBütün kardeþleri kutsal öpüþle selamlayýn.*AONKardeþler, bizim için dua edin.@@{NSizi çaðýran Tanrý güvenilirdir; bunu yapacaktýr.B?}NEsenlik kaynaðý olan Tanrý'nýn kendisi sizi tümüyle kutsal kýlsýn. Ruhunuz, canýnýz ve bedeniniz Rabbimiz Ýsa Mesih'in geliþinde eksiksiz ve kusursuz olmak üzere korunsun..>WNHer çeþit kötülükten kaçýnýn.;=qNHer þeyi sýnayýn, iyi olana sýmsýký tutunun.1<]NPeygamberlik sözlerini küçümsemeyin.;5NRuh'u söndürmeyin.a:;NHer durumda þükredin. Çünkü Tanrý'nýn Mesih Ýsa'da sizin için istediði budur.91NSürekli dua edin.81NHer zaman sevinin. 7NSakýn kimse kötülüðe kötülükle karþýlýk vermesin. Birbiriniz ve bütün insanlar için her zaman iyiliði amaç edinin.6-NSize yalvarýrýz, kardeþler, boþ gezenleri uyarýn, yüreksizleri cesaretlendirin, güçsüzlere destek olun, herkese karþý sabýrlý olun.z5mN Yaptýklarý iþten ötürü onlara sýnýrsýz saygý, sevgi gösterin. Birbirinizle barýþ içinde yaþayýn.4N Kardeþler, aranýzda çalýþanlarýn, Rab yolunda size önderlik edip öðüt verenlerin deðerini bilmenizi rica ederiz.`39N Bunun için þimdi yaptýðýnýz gibi, birbirinizi yüreklendirip ruhça geliþtirin.t2aN Mesih bizler için öldü; öyle ki, ister uyanýk ister uykuda*fx* olalým, O'nunla birlikte yaþayalým. 1 N Çünkü Tanrý bizi gazaba uðrayalým diye deðil, Rabbimiz Ýsa Mesih aracýlýðýyla kurtuluþa kavuþalým diye belirledi.0NGündüze ait olan bizlerse, iman ve sevgi zýrhýný kuþanýp baþýmýza miðfer olarak kurtuluþ umudunu giyerek ayýk duralým.P/NÇünkü uyuyanlar gece uyur, sarhoþ olanlar da gece sarhoþ olurlar.J. NÖyleyse baþkalarý gibi uyumayalým, ayýk ve uyanýk olalým.j-MNHepiniz ýþýk çocuklarý, gündüz çocuklarýsýnýz. Geceye ya da karanlýða ait deðiliz._,7NAma kardeþler, siz karanlýkta deðilsiniz ki, o gün sizi hýrsýz gibi yakalasýn.2+]NÝnsanlar, 'Her þey esenlik ve güvenlik içinde' dedikleri bir anda, gebe kadýnýn birden sancýlanmasý gibi, ansýzýn yýkýma uðrayacak ve asla kaçamayacaklar.o*WNÇünkü siz de çok iyi bilirsiniz ki, Rab'bin günü gece hýrsýz nasýl gelirse öyle gelecektir.Y) -NKardeþler, bu olaylarýn zamaný ve tarihi konusunda size yazmaya gerek yoktur.6(gNÝþte birbirinizi bu sözlerle teselli edin.I' NSonra biz yaþamakta olanlar, hayatta olanlar, onlarla birlikte Rab'bi havada karþýlamak üzere bulutlar içinde alýnýp götürüleceðiz. Böylece sonsuza dek Rab'le birlikte olacaðýz.&5NRab'bin kendisi, bir emir çaðrýsýyla, baþmeleðin seslenmesiyle, Tanrý'nýn borazanýyla gökten inecek. Önce Mesih'e ait ölüler dirilecek./%WNRab'bin sözüne dayanarak size diyoruz ki, biz yaþamakta olanlar, Rab'bin geliþinde hayatta olanlar, gözlerini yaþama kapayanlarýn önüne asla geçmeyeceðiz.0$YNÝsa'nýn ölüp dirildiðine inanýyoruz. Ayný þekilde Tanrý, Ýsa'ya baðlý olarak gözlerini yaþama kapamýþ olanlarý da O'nunla birlikte geri getirecektir. #9N Kardeþler, umudu olmayan öbür insanlar gibi kederlenmemeniz için, gözlerini yaþama kapamýþ olanlar konusunda bilgisiz kalmanýzý istemiyoruz.f"EN Öyle ki, kimseye muhtaç olmadan öbür insanlarýn önünde saygýn bir yaþam süresiniz.~!uN Size buyurduðumuz gibi, sakin bir yaþam sürmeyi, kendi iþinize bakmayý, ellerinizle çalýþmayý amaç edinin.  N Gerçekte bütün Makedonya'daki kardeþlerin hepsini seviyorsunuz. Kardeþler, size rica ediyoruz, bu konuda daha da ilerleyin.  N Kardeþlik sevgisi konusunda kimsenin size bir þey yazmasýna gerek yoktur. Çünkü Tanrý size birbirinizi sevmeyi öðretti.{oNDolayýsýyla bu çaðrýyý reddeden kiþi insaný deðil, size Kutsal Ruhu'nu veren Tanrý'yý reddetmiþ olur.^5NÇünkü Tanrý bizi ahlaksýzlýða deðil, kutsal bir yaþam sürmeye çaðýrdý.I Nve bu konuda haksýzlýk edip*fx* kardeþini aldatmamasýdýr. Daha önce de size söylediðimiz, sizi uyardýðýmýz gibi, Rab bütün bu suçlardan ötürü insanlarý cezalandýracaktýr.  N  Nher birinizin, Tanrý'yý tanýmayan uluslar gibi þehvet tutkusuyla deðil, kutsallýk ve saygýnlýkla kendine bir eþ almasýONTanrý'nýn isteði þudur: Kutsal olmanýz, fuhuþtan kaçýnmanýz,U#NRab Ýsa'nýn yetkisiyle size hangi buyruklarý ilettiðimizi biliyorsunuz.j ONKardeþler, nasýl yaþamanýz, Tanrý'yý nasýl hoþnut etmeniz gerektiðini bizden öðrendiniz. Nitekim öyle yaþýyorsunuz. Son olarak bu konuda daha da ilerlemeniz için Rab Ýsa adýna size rica ediyor, yalvarýyoruz.%CN Öyle ki, Rabbimiz Ýsa bütün kutsallarýyla geldiðinde, Babamýz Tanrý'nýn önünde kutsallýkta kusursuz olmanýz için yüreklerinizi pekiþtirsin.  N Rab birbirinize ve bütün insanlara beslediðiniz sevgiyi, bizim size beslediðimiz sevgi ölçüsünde çoðaltýp artýrsýn!a;N Babamýz Tanrý'nýn kendisi ve Rabbimiz Ýsa size kavuþmamýz için yolumuzu açsýn!N Sizinle yüz yüze görüþmek, iman konusundaki eksiklerinizi tamamlamak için gece gündüz var gücümüzle dua ediyoruz.1N Tanrýmýz'ýn önünde sizden ötürü büyük sevinç duymaktayýz. Buna karþýlýk Tanrýmýz'a sizin için yeterince nasýl þükredebiliriz?PNÇünkü siz Rab'be baðlý kalýrsanýz, biz asýl o zaman yaþarýz.wNBu nedenle kardeþler, bütün çile ve sýkýntýlarýmýz arasýnda, imanýnýzdan ötürü sizinle teselli bulduk.mSNAma yanýnýzdan henüz dönen Timoteos, imanýnýza, sevginize iliþkin bize güzel haberler getirdi. Bizi her zaman iyi anýlarla hatýrladýðýnýzý, sizi görmeyi özlediðimiz kadar sizin de bizi özlediðinizi söyledi.DNBu nedenle ben de daha fazla dayanamadým; acaba Ayartýcý*fx* bir yolunu bulup sizi ayarttý mý, emeðimiz boþa mý gitti diye iman durumunuzu öðrenmek için Timoteos'u gönderdim.} sNÇünkü sýkýntý çekeceðimizi size önceden, daha yanýnýzdayken söylemiþtik. Bildiðiniz gibi, öyle oldu.  N  N~  wNÝþte bu özleme daha fazla dayanacak halimiz kalmayýnca Atina'da yalnýz býrakýlmaya razý olduk ve Mesih'in Müjdesi'ni yayan Tanrý emektaþý kardeþimiz Timoteos'u yanýnýza gönderdik. Bu sýkýntýlardan ötürü kimse sarsýlmasýn diye sizi imanda güçlendirip yüreklendirmesini istedik. Sýkýntýlardan geçmek için belirlendiðimizi siz de biliyorsunuz.4 cNEvet, övüncümüz ve sevincimiz sizsiniz.NUmudumuz, sevincimiz kimdir? Rabbimiz Ýsa geldiðinde O'nun önünde övüneceðimiz zafer tacý nedir? Siz deðil misiniz?ucNEvet, yanýnýza gelmek istiyorduk. Hele ben Pavlus, bunu birkaç kez istedim. Ama Þeytan bize engel oldu.5cNKardeþler, kýsa bir süre için düþüncede olmasa da bedende sizden ýrak düþtük. Ama büyük bir özlemle yüzünüzü yeniden görmek için çok çaba gösterdik.  NeCNRab Ýsa'yý ve peygamberleri öldüren, bize de zulmeden Yahudiler'dir. Öteki uluslardan olanlarla konuþmamýzý ve böylece onlarýn kurtulmasýný engellemekle Tanrý'nýn hoþnutsuzluðuna yol açýyor ve bütün insanlara karþý geliyorlar. Böylece durmadan günahlarýna günah katýyorlar*fx*. Sonunda Tanrý'nýn gazabýna uðradýlar.kONÇünkü kardeþler, siz Tanrý'nýn Yahudiye'de bulunan ve Mesih Ýsa'ya baðlý olan kiliselerini* örnek aldýnýz. Onlarýn Yahudiler'den çektiði sýkýntýlarýn aynýsýný siz de kendi yurttaþlarýnýzdan çektiniz.{N Tanrý'ya sürekli þükretmemiz için bir neden daha var: Tanrý sözünü bizden duyup kabul ettiðiniz zaman bunu insan sözü olarak deðil, gerçekte olduðu gibi, Tanrý sözü olarak benimsediniz. Siz imanlýlarda etkin olan da bu sözdür.N Sizi yüreklendirdik, teselli ettik; sizleri egemenliðine ve yüceliðine çaðýran Tanrý'ya yaraþýr biçimde yaþamaya özendirdik.eCN Bildiðiniz gibi, bir baba çocuklarýna nasýl davranýrsa, her birinize öyle davrandýk.N Ýman eden sizlere karþý davranýþýmýzýn ne denli kutsal, adil, kusursuz olduðuna siz tanýksýnýz; Tanrý da buna tanýktýr.0~YN Evet, kardeþler, nasýl uðraþýp didindiðimizi anýmsarsýnýz. Hiçbirinize yük olmamak için gece gündüz çalýþtýk, Tanrý'nýn Müjdesi'ni size duyurduk.>}uNSizlere öylesine gönülden baðlanmýþtýk ki, sizinle yalnýz Tanrý'nýn Müjdesi'ni deðil, kendi canlarýmýzý da paylaþmaya razýydýk. Çünkü sizi o denli çok sevdik!|1NMesih'in elçileri olarak size aðýrlýðýmýzý hissettirebilirdik. Ama çocuklarýný baðrýna basan bir anne gibi size þefkatle davrandýk._{7NÝnsanlardan -ne sizden ne baþkalarýndan- gelecek övgünün peþinde de deðildik.zNBildiðiniz gibi, hiçbir zaman pohpohlayýcý sözlerle ya da açgözlülüðü örten bir maskeyle gelmedik. Tanrý buna tanýktýr.:ymNTersine, Tanrý tarafýndan Müjde'yi emanet almaya layýk görüldüðümüz için, insanlarý deðil, yüreklerimizi sýnayan Tanrý'yý hoþnut edecek biçimde konuþuyoruz.cx?NÇaðrýmýz yalana ya da kirli bir amaca dayanmýyor; bunun hileli bir yönü de yoktur.Hw NBildiðiniz gibi, daha önce Filipi'de eziyet görmüþ, aþaðýlanmýþtýk. Ama þiddetli karþý koymalara raðmen, tanrýsal Müjde'yi size duyurmak için Tanrýmýz'dan cesaret aldýk.Zv /NKardeþler, size yaptýðýmýz ziyaretin boþa gitmediðini siz de biliyorsunuz..u WN Çünkü herkes bizi ne kadar iyi karþýladýðýnýzý anlatýp duruyor. Yaþayan gerçek Tanrý'ya kulluk etmek, O'nun ölümden dirilttiði ve bizleri gelecek gazaptan kurtaran Oðlu Ýsa'nýn göklerden geliþini beklemek üzere putlardan Tanrý'ya nasýl döndüðünüzü anlatýyorlar.4t cNRab'bin sözü sizden yayýldý. Tanrý'ya imanýnýzýn haberi yalnýz Makedonya ve Ahaya'ya deðil, her yere ulaþtý. Artýk bizim bir þey söylememize gerek kalmadý.Ms NBöylece Makedonya ve Ahaya'daki bütün imanlýlara örnek oldunuz.r NSiz de büyük sýkýntýlara karþýn, Kutsal Ruh'un verdiði sevinçle Tanrý sözünü kabul ederek bizi ve Rab'bi örnek aldýnýz.Hq  NÇünkü yaydýðýmýz Müjde size yalnýz sözle deðil, kudretle, Kutsal Ruh'la ve büyük güvenle ulaþtý. Nitekim aranýzdayken sizin yararýnýza nasýl yaþadýðýmýzý bilirsiniz.Pp NTanrý'nýn sevdiði kardeþlerim, sizleri O'nun seçtiðini biliyoruz.o  N&n GNDualarýmýzda sizleri anýyor, her zaman hepiniz için Tanrý'ya þükrediyoruz. Ýmanýn ürünü olan etkinliðinizi, sevgiye dayanan emeðinizi ve Rabbimiz Ýsa Mesih'e baðladýðýnýz umuttan kaynaklanan dayanýklýlýðýnýzý Babamýz Tanrý'nýn önünde durmadan anýyoruz.m NPavlus, Silvanus ve Timoteos'tan Baba Tanrý'ya ve Rab Ýsa Mesih'e ait olan Selanik kilisesine* selam! Sizlere lütuf ve esenlik olsun.~luDBen Pavlus bu selamý elimle yazýyorum. Zincire vurulduðumu unutmayýn. Tanrý'nýn lütfu sizinle birlikte olsun.Wk'DArhippus'a, 'Rab yolunda üstlendiðin görevi tamamlamaya dikkat et!' deyin.zjmDBu mektup aranýzda okunduktan sonra Laodikya kilisesine* de okutun. Siz de Laodikya'dan gelecek mektubu okuyun.Ui#DLaodikya'daki kardeþlere, Nimfa'ya*fx* ve evindeki topluluða* selam edin.DMesih'le birlikte ölüp dünyanýn temel ilkelerinden kurtulduðunuza göre, niçin dünyada yaþayanlar gibi, 'Þunu elleme', 'Bunu tatma', 'Þuna dokunma' gibi kurallara uyuyorsunuz? = D<yDSözde alçakgönüllülükte*fx* ve meleklere tapýnmakta direnen, gördüðü düþlerin üzerinde durarak benliðin düþünceleriyle boþ yere böbürlenen, Baþ'a*fx* tutunmayan hiç kimse sizi ödülünüzden yoksun býrakmasýn. Bütün beden eklemler ve baðlar yardýmýyla bu Baþ'tan beslenip bütünlenmekte, Tanrý'nýn saðladýðý büyümeyle geliþmektedir.F;DBunlar gelecek þeylerin gölgesidir, aslý ise Mesih'tedir.o:WDBu nedenle kimse yiyecek içecek, bayram, yeni ay ya da Þabat Günü* konusunda sizi yargýlamasýn. 9 DYönetimlerin ve hükümranlýklarýn*fx* elindeki silahlarý alýp onlarý çarmýhta yenerek açýkça gözler önüne serdi.8DKurallarýyla bize karþý ve aleyhimizde olan yazýlý antlaþmayý*fx* sildi, onu çarmýha çakarak ortadan kaldýrdý.17[D Sizler suçlarýnýz ve benliðinizin sünnetsizliði yüzünden ölüyken, Tanrý sizi Mesih'le birlikte yaþama kavuþturdu. Bütün suçlarýmýzý O baðýþladý. 6 D Vaftizde* O'nunla birlikte gömüldünüz, O'nu ölümden dirilten Tanrý'nýn gücüne iman ederek O'nunla birlikte dirildiniz.5D Ayrýca Mesih'in gerçekleþtirdiði sünnet sayesinde bedenin benliðinden soyunarak elle yapýlmayan sünnetle O'nda sünnet edildiniz._47D Siz de her yönetim ve hükümranlýðýn baþý olan Mesih'te doluluða kavuþtunuz.O3D Çünkü Tanrýlýðýn bütün doluluðu bedence Mesih'te bulunuyor.,2QDDikkatli olun! Mesih'e deðil de, insanlarýn geleneðine, dünyanýn temel ilkelerine dayanan felsefeyle, boþ ve aldatýcý sözlerle kimse sizi tutsak etmesin.l1QDÞükranla dolup taþarak O'nda köklenin ve geliþin, size öðretildiði gibi imanda güçlenin.X0)DBu nedenle Rab Mesih Ýsa'yý nasýl kabul ettinizse, O'nda öylece yaþayýn.+/ODÇünkü her ne kadar bedence aranýzda deðilsem de, ruhça sizinle birlikteyim. Düzenliliðinizi, Mesih'e imanýnýzýn saðlamlýðýný görüp seviniyorum.T.!DKimse sizi kulaðý okþayan sözlerle aldatmasýn diye söylüyorum bunu. - D,!DYüreklerinin cesaret bulmasýný, sevgide birleþmelerini dilerim. Öyle ki, anlayýþýn verdiði tam güvenliðin bütün zenginliðine kavuþsunlar ve Tanrý'nýn sýrrýný, yani bilginin ve bilgeliðin bütün hazinelerinin saklý olduðu Mesih'i tanýsýnlar.%+ EDGerek sizler, gerek Laodikya'dakiler, gerekse sizler gibi yüzümü hiç görmemiþ olanlar için ne denli büyük bir uðraþ verdiðimi bilmenizi isterim.e* EDO'nun kudretle bende etkin olan gücüne dayanarak uðraþýp emek vermemin amacý da budur.) /DHer insaný Mesih'te yetkinleþmiþ olarak Tanrý'ya sunmak için herkesi uyararak ve herkesi tam bir bilgelikle eðiterek Mesih'i tanýtýyoruz.N( DTanrý kutsallarýna bu sýrrýn uluslar arasýnda ne denli yüce ve zengin olduðunu bildirmek istedi. Bu sýrrýn özü þudur: Mesih içinizdedir. Bu da size yüceliðe kavuþma umudunu veriyor.'  D &  DTanrý'nýn sizin yararýnýza bana verdiði görevle kilisenin hizmetkârý oldum. Görevim, Tanrý'nýn sözünü, yani geçmiþ çaðlardan ve kuþaklardan gizlenmiþ, ama þimdi O'nun kutsallarýna açýklanmýþ olan sýrrý eksiksiz*fx* duyurmaktýr.4% cDSizin için acý çektiðime þimdi seviniyorum. Mesih'in, kendi bedeni, yani kilise* uðruna çektiði sýkýntýlardan eksik kalanlarýný kendi bedenimde tamamlýyorum.S$ !DYeter ki, duyduðunuz Müjde'nin verdiði umuttan kopmadan, imanda temellenip yerleþmiþ olarak kalýn. Ben Pavlus, göðün altýndaki bütün yaratýlýþa duyurulan bu Müjde'nin hizmetkârý oldum.&# GDÞimdiyse Mesih sizi Tanrý'nýn önüne kutsal, lekesiz ve kusursuz olarak çýkarmak için öz bedeninin ölümü sayesinde sizi Tanrý'yla barýþtýrdý.x" kDYaptýðýnýz kötülükler yüzünden bir zamanlar düþüncelerinizde Tanrý'ya yabancý ve düþmandýnýz.7! iDMesih'in çarmýhta akýtýlan kaný aracýlýðýyla esenliði saðlamýþ olarak yerdeki ve gökteki her þeyi O'nun aracýlýðýyla kendisiyle barýþtýrmaya razý oldu.P  DÇünkü Tanrý bütün doluluðunun O'nda bulunmasýný uygun gördü.  DBedenin, yani kilisenin* baþý O'dur. Her þeyde ilk yeri alsýn diye baþlangýç olan ve ölüler arasýndan ilk doðan O'dur.[ 1DHer þeyden önce var olan O'dur ve her þey varlýðýný O'nda sürdürmektedir.K DNitekim yerde ve gökte, görünen ve görünmeyen her þey -tahtlar, egemenlikler, yönetimler, hükümranlýklar- O'nda yaratýldý. Her þey O'nun aracýlýðýyla ve O'nun için yaratýldý.Y -DGörünmez Tanrý'nýn görünümü, bütün yaratýlýþýn ilk doðaný O'dur.C DO'nda kurtuluþa, günahlarýmýzýn baðýþýna sahibiz.g ID O bizi karanlýðýn hükümranlýðýndan kurtarýp sevgili Oðlu'nun egemenliðine aktardý.v gD Bizi kutsallarýn ýþýktaki mirasýna ortak olmaya yeterli kýlan Baba'ya þükretmeniz için dua ediyoruz. D Her þeye sevinçle katlanýp sabredebilmeniz için O'nun yüce gücüne dayanarak bütün kudretle güçlenmenizi diliyoruz.# AD Rab'be yaraþýr biçimde yaþamanýz, O'nu her yönden hoþnut etmeniz, her iyi iþte meyve vererek Tanrý'yý tanýmakta ilerlemeniz için dua ediyoruz.9 mD Bunu iþittiðimiz günden beri biz de sizler için dua etmekten, tam bir bilgelik ve ruhsal anlayýþla Tanrý'nýn isteðini bütünüyle bilmenizi dilemekten geri kalmadýk.9 oDRuh'tan kaynaklanan sevginizi de bize o bildirdi.y mDMüjde'yi bizim adýmýza Mesih'in güvenilir hizmetkârý olan sevgili emektaþýmýz Epafras'tan öðrendiniz.  D_ 9DÝmanýnýz ve sevginiz göklerde sizin için saklý bulunan umuttan kaynaklanýyor. Bu umudun haberini gerçeðin bildirisinden, size daha önce ulaþan Müjde'den aldýnýz. Müjde, onu iþittiðiniz ve Tanrý'nýn lütfunu gerçekten anladýðýnýz günden beri aranýzda olduðu gibi, bütün dünyada da meyve vermekte, yayýlmaktadýr.\ 3DÇünkü Mesih Ýsa'ya iman ettiðinizi ve bütün kutsallarý sevdiðinizi duyduk.h KDSizler için dua ederken Tanrý'ya, Rabbimiz Ýsa Mesih'in Babasý'na her zaman þükrediyoruz.  D] 7DTanrý'nýn isteðiyle Mesih Ýsa'nýn elçisi atanan ben Pavlus ve kardeþimiz Timoteos'tan, Kolose'de bulunan, Mesih'e ait kutsal ve sadýk kardeþlere selam! Babamýz Tanrý'dan sizlere lütuf ve esenlik olsun.; q:Rab Ýsa Mesih'in lütfu ruhunuzla birlikte olsun.\ 1:Bütün kutsallar, özellikle Sezar'ýn* ev halkýndan olanlar size selam ederler.i K:Mesih Ýsa'ya ait bütün kutsallara selam söyleyin. Yanýmdaki kardeþler size selam ederler.@ {:Babamýz Tanrý'ya sonsuzlara dek yücelik olsun! Amin.v e:Tanrým da her ihtiyacýnýzý kendi zenginliðiyle Mesih Ýsa'da görkemli bir biçimde karþýlayacaktýr.eC:Benim her þeyim var, bolluk içindeyim. Epafroditus'un eliyle gönderdiðiniz armaðanlarý alýnca bir eksiðim kalmadý. Bunlar güzel kokulu sunular, Tanrý'nýn beðenisini kazanan, O'nu hoþnut eden kurbanlardýr._7:Armaðan peþinde deðilim, ama ruhsal kazancýn hesabýnýzda birikmesini istiyorum.]3:Ben Selanik'teyken de, ihtiyacým olduðunda birkaç kez bana yardýmda bulundunuz.Z-:Siz de bilirsiniz, ey Filipililer, Müjde yayýlmaya baþladýðýnda, Makedonya'dan ayrýlýþýmdan sonra sizden baþka hiçbir topluluk* karþýlýklý yardýmlaþma konusunda benimle iþbirliði yapmadý.=u:Yine de sýkýntýlarýma ortak olmakla iyi ettiniz.F: Beni güçlendirenin aracýlýðýyla her þeyi yapabilirim.F: Yoksulluk çekmeyi de bilirim, bolluk içinde yaþamayý da. Ýster tok ister aç, ister bolluk ister ihtiyaç içinde olayým, her durumda, her koþulda yaþamanýn sýrrýný öðrendim.oW: Bunu ihtiyacým olduðu için söylemiyorum. Çünkü ben her durumda eldekiyle yetinmeyi öðrendim.1: Bana duyduðunuz ilgiyi sonunda tazelediðiniz için Rab'de çok sevindim. Aslýnda ilgi duyuyordunuz, ama bunu göstermeye fýrsatýnýz olmadý.7: Benden öðrendiðiniz, kabul ettiðiniz, iþittiðiniz, bende gördüðünüz ne varsa, onu yapýn. O zaman esenlik veren Tanrý sizinle olacaktýr."~=:Sonuç olarak, kardeþlerim, gerçek, saygýdeðer, doðru, pak, sevimli, hayranlýk uyandýran, erdemli ve övülmeye deðer ne varsa, onu düþünün.}:O zaman Tanrý'nýn her kavrayýþý aþan esenliði Mesih Ýsa aracýlýðýyla yüreklerinizi ve düþüncelerinizi koruyacaktýr.n|U:Hiç kaygýlanmayýn; her konudaki dileklerinizi, Tanrý'ya dua edip yalvararak þükranla bildirin.W{':Uysallýðýnýz bütün insanlarca bilinsin. Rab'bin geliþi yakýndýr*fx*.>zw:Rab'de her zaman sevinin; yine söylüyorum, sevinin!jyM:Evet, gerçek yoldaþým*fx*, sana da yalvarýrým, bu kadýnlara yardým et. Çünkü onlar benimle, Klement'le ve adlarý yaþam kitabýnda bulunan öbür emektaþlarýmla birlikte Müjde'yi yaymak için mücadele ettiler.bx=:Evodiya'ya rica ediyorum, Sintihi'ye rica ediyorum, Rab yolunda ayný düþüncede olun.w :Bu nedenle, ey sevgililer, sevincim, baþýmýn tacý, içten özlediðim sevgili kardeþlerim, böylece Rab'de dimdik durun. v9:O her þeyi kendine baðlý kýlmaya yeten gücünün etkinliðiyle zavallý bedenlerimizi deðiþtirip kendi yüce bedenine benzer hale getirecektir.cu?:Oysa bizim vatanýmýz göklerdedir. Oradan Kurtarýcý'yý, Rab Ýsa Mesih'i bekliyoruz.{to:Onlarýn sonu yýkýmdýr; tanrýlarý mideleridir. Ayýplarýyla övünür, yalnýz bu dünyayý düþünürler.s1:Size defalarca söylediðim gibi, þimdi gözyaþlarý içinde tekrar söylüyorum: Birçok kiþi Mesih'in çarmýhýna düþman olarak yaþýyor.prY:Kardeþler, hepiniz beni örnek alýn. Size verdiðimiz örnek uyarýnca yaþayanlara dikkatle bakýn.@q{:Ancak, eriþtiðimiz düzeye uygun bir yaþam sürelim.)pK:Bunun için olgun olanlarýmýzýn hepsi bu düþüncede olsun. Herhangi bir konuda farklý bir düþünceniz varsa, Tanrý bunu da size açýkça gösterecek. o :n: Kardeþler, kendimi bunu kazanmýþ saymýyorum. Ancak þunu yapýyorum: Geride kalan her þeyi unutup ileride olanlara uzanarak, Tanrý'nýn Mesih Ýsa aracýlýðýyla yaptýðý göksel çaðrýda öngörülen ödülü kazanmak için hedefe doðru koþuyorum.:mm: Bunlara þimdiden kavuþtuðumu ya da yetkinliðe eriþtiðimi söylemiyorum. Ama Mesih Ýsa'nýn beni kazanmakla benim için öngördüðü ödülü kazanmak için koþuyorum. k+~<}}>|{{{1zzyyyXxxKwwDvvquuu#ttmsxslrFr:qqppoonn2mmlmkk;j|j ihhsh%gfffVedddd(ccc2bbaaH``l__#^^^]]'\1\$[OYYYY"XX.WW6VVAVUUTTSRRRZQlPPP0ONwNjMMLLKKJIIIGHHGFFFECCBBBKB Ai@@'?s>~>q=K=>G yvSana gelince, saðlam öðretiye uygun olaný öðret.F 'vTanrý'yý tanýdýklarýný ileri sürer, ama yaptýklarýyla O'nu yadsýrlar. Söz dinlemez, hiçbir iyi iþe yaramaz iðrenç kiþilerdir.CE vYüreði temiz olanlar için her þey temizdir, ama yüreði kirli olanlar ve imansýzlar için hiçbir þey temiz deðildir. Çünkü onlarýn zihinleri de vicdanlarý da kirlenmiþtir.D  v;C qv Bu tanýklýk doðrudur. Bu nedenle, Yahudi masallarýna, gerçeði reddedenlerin buyruklarýna kulak vermeyip saðlam imana sahip olmalarý için onlarý sert bir þekilde uyar.B v Kendilerinden biri, öz peygamberlerinden biri þöyle demiþtir: 'Giritliler hep yalancýdýr, azgýn canavarlar, tembel oburlardýr.'A v Onlarýn aðzýný kapamak gerek. Haksýz kazanç uðruna, öðretmemeleri gerekeni öðreterek bazý aileleri tümüyle yýkýyorlar.r@ _v Çünkü asi, boþboðaz, aldatýcý birçok kiþi vardýr. Özellikle sünnet yanlýlarý bunlardandýr.2? _v Hem baþkalarýný saðlam öðretiyle yüreklendirmek, hem de karþý çýkanlarý ikna edebilmek için imanlýlara öðretilen güvenilir söze sýmsýký sarýlmalý.f> GvTersine, konuksever, iyiliksever, saðduyulu, adil, pak, kendini denetleyebilen biri olmalý.D= vGözetmen, Tanrý evinin kâhyasý olduðuna göre, eleþtirilecek yönü olmamalý. Dikbaþlý, tez öfkelenen, þarap düþkünü, zorba, haksýz kazanç peþinde koþan biri olmamalý.*< OvÝhtiyar seçilecek kiþi eleþtirilecek yönü olmayan, tek karýlý biri olsun. Çocuklarý imanlý olmalý, sefahatle suçlanan ya da asi çocuklar olmamalý.; }vGeri kalan iþleri düzene sokman ve sana buyurduðum gibi her kentte ihtiyarlar* ataman için seni Girit'te býraktým.: vOrtak imanýmýza göre öz oðlum olan Titus'a Baba Tanrý'dan ve Kurtarýcýmýz Mesih Ýsa'dan lütuf ve esenlik olsun.9 vKurtarýcýmýz Tanrý'nýn buyruðuyla bana emanet edilen bildiride Tanrý, kendi sözünü uygun zamanda açýklamýþtýr.8  vElçiliðim, yalan söylemeyen Tanrý'nýn zamanýn baþlangýcýndan önce vaat ettiði sonsuz yaþam umuduna dayanmaktadýr..7 YvTanrý'nýn seçtiði kiþilerin iman etmeleri, Tanrý yoluna uygun gerçeði anlamalarý için Tanrý'nýn kulu ve Ýsa Mesih'in elçisi atanan ben Pavlus'tan selam!H6 lRab ruhunla birlikte olsun. Tanrý'nýn lütfu sizlerle olsun.z5mlKýþ bastýrmadan gelmeye gayret et. Evvulus, Pudens, Linus, Klavdiya ve bütün kardeþler sana selam ederler.M4lErastus, Korint'te kaldý. Trofimos'u da Milet'te hasta býraktým.B3lPriska, Akvila ve Onisiforos'un ev halkýna selam söyle.2lRab beni her kötülükten kurtarýp güvenlik içinde göksel egemenliðine ulaþtýracak. Sonsuzlara dek O'na yücelik olsun! Amin.:1mlAma Tanrý bildirisi aracýlýðýmla tam olarak açýklansýn, bütün uluslar bunu duysun diye Rab yardýmýma gelip beni güçlendirdi. Aslanýn aðzýndan böyle kurtuldum!p0YlÝlk savunmamda benden yana çýkan olmadý, hepsi beni terk etti. Bunun hesabý onlardan sorulmasýn.R/lSen de ondan sakýn. Çünkü söylediklerimize þiddetle karþý koydu.o.WlBakýrcý Ýskender bana çok kötülük etti. Rab ona yaptýklarýnýn karþýlýðýný verecektir.-wl Troas'ta Karp'ýn yanýnda býraktýðým abayý, kitaplarý, özellikle yazý derilerini gelirken beraberinde getir.%,El Tihikos'u Efes'e gönderdim.n+Ul Yanýmda yalnýz Luka var. Markos'u alýp beraberinde getir, yapacaðým hizmette bana yardým eder.*}l Çünkü Dimas bu dünyayý sevdiði için beni terk edip Selanik'e gitti. Kriskis Galatya'ya, Titus Dalmaçya'ya gitti.')Il Yanýma tez gelmeye gayret et.G(lBundan böyle doðruluk tacý benim için hazýr duruyor. Adil yargýç olan Rab o gün bu tacý bana, yalnýz bana deðil, O'nun geliþini özlemle beklemiþ olanlarýn hepsine verecektir.M'lYüce mücadeleyi sürdürdüm, yarýþý bitirdim, imaný korudum.g&GlÇünkü kaným adak þarabý gibi dökülmek üzere*fx*. Benim için ayrýlma zamaný geldi.q%[lAma sen her durumda ayýk ol, sýkýntýya göðüs ger, müjdeci olarak iþini yap, görevini tamamla.@${lKulaklarýný gerçeðe týkayýp masallara sapacaklar.B#}lÇünkü öyle bir zaman gelecek ki, saðlam öðretiye katlanamayacaklar. Kulaklarýný okþayan sözler duymak için çevrelerine kendi arzularýna uygun öðretmenler toplayacaklar. " l ! ;lTanrý'nýn ve dirilerle ölüleri yargýlayacak olan Mesih Ýsa'nýn önünde, O'nun geliþi ve egemenliði hakký için sana buyuruyorum: Tanrý sözünü duyur. Zaman uygun olsun olmasýn, bu görevi sürdür. Ýnsanlarý tam bir sabýrla eðiterek ikna et, uyar, isteklendir.\ 1lBunlar sayesinde Tanrý adamý her iyi iþ için donatýlmýþ olarak yetkin olur.lKutsal Yazýlar'ýn tümü Tanrý esinlemesidir ve öðretmek, azarlamak, yola getirmek, doðruluk konusunda eðitmek için yararlýdýr.  llSense öðrendiðin ve güvendiðin ilkelere baðlý kal. Çünkü bunlarý kimlerden öðrendiðini biliyorsun. Mesih Ýsa'ya iman aracýlýðýyla seni bilge kýlýp kurtuluþa kavuþturacak güçte olan Kutsal Yazýlar'ý da çocukluðundan beri biliyorsun._7l Ama kötüler ve sahtekârlar, aldatarak ve aldanarak gittikçe daha beter olacaklar.oWl Mesih Ýsa'ya ait olup Tanrý yoluna yaraþýr bir yaþam sürmek isteyenlerin hepsi zulüm görecek.  l 3l Sense benim öðretimi, davranýþýmý, amacýmý, imanýmý, sabrýmý, sevgimi, dayanma gücümü, çektiðim zulüm ve acýlarý, örneðin Antakya'da, Konya'da ve Listra'da baþýma gelenleri yakýndan izledin. Ne zulümlere katlandým! Ama Rab beni hepsinden kurtardý.%l Ama daha ileri gidemeyecekler. Çünkü Yannis'le Yambris örneðindeki gibi, bunlarýn da akýlsýzlýðýný herkes açýkça görecektir.+OlYannis'le Yambris nasýl Musa'ya karþý geldilerse, bunlar da gerçeðe karþý gelirler. Düþünceleri yozlaþmýþ, iman konusunda reddedilmiþ insanlardýr.  lhIlBunlarýn arasýnda evlerin içine sokulup günahla yüklü, çeþitli arzularla sürüklenen, her zaman öðrenen, ama gerçeðin bilgisine bir türlü eriþemeyen zayýf iradeli kadýnlarý adeta tutsak eden adamlar var.  l9klHain, aceleci, kendini beðenmiþ, Tanrý'dan çok eðlenceyi seven, Tanrý yolundaymýþ gibi görünüp bu yolun gücünü inkâr edenler olacaklar. Böylelerinden uzak dur.  lr]lÝnsanlar kendilerini seven, para düþkünü, övüngen, kibirli, küfürbaz, anne baba sözü dinlemez, nankör, kutsallýktan ve sevgiden yoksun, uzlaþmaz, iftiracý, özünü denetleyemeyen, azgýn, iyilik düþmaný olacaklar.< ulÞunu bil ki, son günlerde çetin anlar olacaktýr.lBöylelikle ayýlabilir, isteðini yerine getirmeleri için kendilerini tutsak eden Ýblis'in tuzaðýndan kurtulabilirler. lKendisine karþý olanlarý yumuþak huyla yola getirmeli. Gerçeði anlamalarý için Tanrý belki onlara bir tövbe yolu açar. )lRab'bin kulu kavgacý olmamalý. Tersine, herkese þefkatle davranmalý, öðretme yeteneði olmalý, haksýzlýklara sabýrla dayanmalýdýr.` 9lSaçma, cahilce tartýþmalara girmeyi reddet. Bunlarýn kavga doðurduðunu bilirsin. lGençlik arzularýndan kaç. Temiz yürekle Rab'be yakaranlarla birlikte doðruluðun, imanýn, sevginin ve esenliðin ardýndan koþ.) KlBunun gibi, kiþi de kendini bayaðý iþlerden arýtýrsa, onurlu amaçlara uygun, kutsal kýlýnmýþ, efendisine yararlý, her iyi iþe hazýr bir kap olur. 1lBüyük bir evde yalnýz altýn ve gümüþ kaplar bulunmaz; tahta ve toprak kaplar da vardýr. Kimi onurlu, kimi bayaðý iþ için kullanýlýr.A{lNe var ki, Tanrý'nýn attýðý saðlam temel, 'Rab kendine ait olanlarý bilir' ve 'Rab'bin adýný anan herkes kötülükten uzak dursun' sözleriyle mühürlenmiþ olarak duruyor.uclDiriliþ olup bitti diyerek gerçek yoldan saptýlar. Þimdi de bazýlarýnýn imanýný altüst ediyorlar.NlSözleri kangren gibi yayýlacak. Himeneos'la Filitos bunlardandýr.pYlBayaðý, boþ sözlerden sakýn. Çünkü bunlara dalanlar tanrýsýzlýkta daha da ileri gidecekler.yklKendini Tanrý'ya makbul, gerçeðin bildirisini doðru kullanan, alný ak bir iþçi olarak sunmaya gayret et.5clBu konularý imanlýlara anýmsat. Dinleyenleri felakete sürüklemekten baþka yararý olmayan kelime kavgalarý çýkarmamalarý için onlarý Tanrý'nýn önünde uyar.`9l Biz sadýk kalmasak da, O sadýk kalacak. Çünkü kendi özüne aykýrý davranamaz.'lQl Dayanýrsak, O'nunla birlikte egemenlik süreceðiz. O'nu inkâr edersek, O da bizi inkâr edecek.eCl Þu güvenilir bir sözdür: 'O'nunla birlikte öldüysek, O'nunla birlikte yaþayacaðýz.'Gl Bunun içindir ki, seçilmiþler uðruna her þeye dayanýyorum. Öyle ki, onlar da sonsuz yüceliðin yanýsýra Mesih Ýsa'da olan kurtuluþa kavuþsunlar.~/l Bu Müjde uðruna bir suçlu gibi zincire vurulmaya kadar varan sýkýntýlara katlanýyorum. Ama Tanrý'nýn sözü zincire vurulmuþ deðildir.|}qlYaydýðým Müjde'de açýklandýðý gibi, Davut'un soyundan olup ölümden dirilmiþ olan Ýsa Mesih'i anýmsa.M|lDediklerimi iyi düþün. Rab sana her konuda anlayýþ verecektir.I{ lEmek veren çiftçi üründen ilk payý alan kiþi olmalýdýr.sz_lBunun gibi, spor yarýþmasýna katýlan kiþi de kurallar uyarýnca yarýþmazsa zafer tacýný giyemez. y lAskerlik yapan kiþi günlük yaþamla ilgili iþlere karýþmaz; kendisini askerliðe çaðýraný hoþnut etmeye çalýþýr.[x/lMesih Ýsa'nýn iyi bir askeri olarak benimle birlikte sýkýntýya göðüs ger. w lBirçok tanýk önünde benden iþittiðin sözleri, baþkalarýna da öðretmeye yeterli olacak güvenilir kiþilere emanet et.5v glOðlum, Mesih Ýsa'da olan lütufla güçlen.{u qlO gün Rab'den merhamet bulmasýný dilerim. Efes'te onun bana ne kadar hizmet ettiðini sen de çok iyi bilirsin.At lTersine, Roma'ya geldiðinde beni gayretle arayýp buldu.s  lRab, Onisiforos'un ev halkýna merhamet etsin. Çünkü o çok kez içimi ferahlattý ve zincire vurulmuþ olmamdan utanmadý.qr ]lBiliyorsun, Asya Ýli'ndekilerin* hepsi beni terk edip gittiler. Figelos'la Hermogenis de bunlardandýr.aq =lSana emanet edilen iyi öðretileri içimizde yaþayan Kutsal Ruh aracýlýðýyla koru.{p ql Benden iþitmiþ olduðun doðru sözleri örnek alarak imanla ve Mesih Ýsa'da olan sevgiyle bunlara baðlý kal.Ao }l Bu acýlarý çekmemin nedeni de budur. Ama bundan utanmýyorum. Çünkü kime inandýðýmý biliyorum. O'nun bana emanet ettiðini*fx* o güne dek koruyacak güçte olduðuna eminim.Cn l Ben Müjde'nin habercisi, elçisi ve öðretmeni atandým.m  l l l Tanrý bizi yaptýklarýmýza göre deðil, kendi amacýna ve lütfuna göre kurtarýp kutsal bir yaþama çaðýrdý. Bu lütuf bize zamanýn baþlangýcýndan önce Mesih Ýsa'da baðýþlanmýþ, þimdi de O'nun geliþiyle açýða çýkarýlmýþtýr. Kurtarýcýmýz Mesih Ýsa ölümü etkisiz kýlmýþ, yaþamý ve ölümsüzlüðü Müjde aracýlýðýyla ýþýða çýkarmýþtýr.7k ilBunun için Rabbimiz'e tanýklýk etmekten de O'nun uðruna tutuklu bulunan benden de utanma. Tanrý'nýn gücüyle Müjde uðruna benimle birlikte sýkýntýya göðüs ger.aj =lÇünkü Tanrý bize korkaklýk ruhu deðil, güç, sevgi ve özdenetim ruhu vermiþtir.i  lBu nedenle, ellerimi senin üzerine koymamla Tanrý'nýn sana verdiði armaðaný alevlendirmen gerektiðini hatýrlatýyorum.h +lSendeki içten imaný anýmsýyorum. Önce büyükannen Lois'in ve annen Evniki'nin sahip olduðu imana þimdi senin de sahip olduðuna eminim.`g ;lGözyaþlarýný anýmsýyor, sevinçle dolmak için seni görmeyi özlemle bekliyorum.f {lDurmadan, gece gündüz dualarýmda seni anarak atalarým gibi temiz vicdanla kulluk ettiðim Tanrý'ya þükrediyorum.e  lgd KlMesih Ýsa'daki yaþam vaadi uyarýnca Tanrý'nýn isteðiyle Mesih Ýsa'nýn elçisi atanan ben Pavlus'tan sevgili oðlum Timoteos'a selam! Baba Tanrý'dan ve Rabbimiz Mesih Ýsa'dan sana lütuf, merhamet ve esenlik olsun.Zc-bKimileri bu sözde bilgiye sahip olduklarýný ileri sürerek imandan saptýlar.b-bEy Timoteos, sana emanet edileni koru! Kutsallýktan yoksun, boþ sözlerden, yalan yere 'bilgi' denen düþüncelerin çeliþkilerinden sakýn.abBöylelikle gerçek yaþama kavuþmak üzere gelecek için kendilerine saðlam temel olacak bir hazine biriktirmiþ olurlar.l`QbÝyilik yapmalarýný, iyilikten yana zengin, eliaçýk ve paylaþmaya istekli olmalarýný buyur.H_ bÞimdiki çaðda zengin olanlara gururlanmamalarýný, gelip geçici zenginliðe umut baðlamamalarýný buyur. Zevk almamýz için bize her þeyi bol bol veren Tanrý'ya umut baðlasýnlar. ^ b!];bMübarek ve tek Hükümdar, krallarýn Kralý, rablerin Rabbi, ölümsüzlüðün tek sahibi, yaklaþýlmaz ýþýkta yaþayan, hiçbir insanýn görmediði ve göremeyeceði Tanrý, Mesih'i belirlenen zamanda ortaya çýkaracaktýr. Onur ve kudret sonsuza dek O'nun olsun! Amin. \ bp[Yb Her þeye yaþam veren Tanrý'nýn ve Pontius Pilatus önünde yüce inanca tanýklýk etmiþ olan Mesih Ýsa'nýn huzurunda sana buyuruyorum: Rabbimiz Ýsa Mesih'in geliþine dek Tanrý buyruðunu lekesiz ve kusursuz olarak koru./ZWb Ýman uðrunda yüce mücadeleyi sürdür. Sonsuz yaþama sýmsýký sarýl. Bunun için çaðrýldýn ve birçok tanýk önünde yüce inancý açýkça benimsedin.Yb Ama sen, ey Tanrý adamý, bu þeylerden kaç! Doðruluðun, Tanrý yolunun, imanýn, sevginin, sabrýn, uysallýðýn ardýndan koþ.(XIb Çünkü her türlü kötülüðün bir kökü de para sevgisidir. Kimileri zengin olma hevesiyle imandan saptýlar, kendi kendilerine çok acý çektirdiler.W1b Zengin olmak isteyenler ayartýlýp tuzaða düþerler, insaný çöküþe ve yýkýma götüren birçok saçma ve zararlý arzulara kapýlýrlar.=VubYiyeceðimiz, giyeceðimiz varsa bunlarla yetiniriz.WU'bÇünkü dünyaya ne bir þey getirdik, ne de ondan bir þey götürebiliriz.PTbOysa eldekiyle yetinerek Tanrý yolunda yürümek büyük kazançtýr. S b R bjQMbEðer biri farklý öðretiler yayar, doðru sözleri, yani Rabbimiz Ýsa Mesih'in sözlerini ve Tanrý yoluna dayanan öðretiyi onaylamazsa, kendini beðenmiþ, bilgisiz bir kiþidir. Böyle biri tartýþmalarý ve kelime kavgalarýný hastalýk derecesinde sever. Bu þeyler kýskançlýða, çekiþmeye, iftiraya, kötü kuþkulara, düþünceleri yozlaþmýþ ve gerçeði yitirmiþ kiþilerin durmadan sürtüþmesine yol açar. Onlar Tanrý yolunu kazanç yolu sanýyorlar.xPibEfendileri iman etmiþ olanlarsa, nasýl olsa kardeþiz deyip efendilerine saygýsýzlýk etmesinler. Tersine, daha iyi hizmet etsinler. Çünkü bu iyi hizmetten yararlananlar, sevdikleri imanlýlardýr. Bu ilkeleri öðret ve öðütle."O ?bKölelik boyunduruðu altýnda olanlarýn hepsi kendi efendilerini tam bir saygýya layýk görsünler ki, Tanrý'nýn adý ve öðretisi kötülenmesin.RNbBunun gibi, iyi iþler de bellidir; belli olmayanlar bile gizli kalamaz.M+bBazý kiþilerin günahlarý bellidir, kendilerinden önce yargý kürsüsüne ulaþýr. Bazýlarýnýn günahlarýysa sonradan ortaya çýkar.LwbArtýk yalnýz su içmekten vazgeç; miden ve sýk sýk baþ gösteren rahatsýzlýklarýn için biraz da þarap iç.{KobBirinin üzerine ellerini koymakta aceleci davranma, baþkalarýnýn günahlarýna ortak olma. Kendini temiz tut.%JCbBu söylediklerimi yan tutmadan, kimseyi kayýrmadan yerine getirmen için seni Tanrý'nýn, Mesih Ýsa'nýn ve seçilmiþ meleklerin önünde uyarýyorum.QIbGünah iþleyenleri herkesin önünde azarla ki, öbürleri de korksun.^H5bÝki ya da üç tanýk olmadýkça, bir ihtiyara yöneltilen suçlamayý kabul etme.G{bÇünkü Kutsal Yazý'da þöyle deniyor: 'Harman döven öküzün aðzýný baðlama' ve 'Ýþçi ücretini hak eder.'FbTopluluðu iyi yöneten ihtiyarlar*, özellikle Tanrý sözünü duyurup öðretmeye emek verenler iki kat saygýya layýk görülsün.2E]bÝmanlý bir kadýnýn dul yakýnlarý varsa onlara yardým etsin. Ýnanlýlar topluluðu* yük altýna girmesin ki, gerçekten kimsesiz olan dullara yardým edebilsin.DDbKimisi zaten sapmýþ, Þeytan'ýn ardýna düþmüþtür."C=bBu nedenle, daha genç dullarýn evlenmelerini, çocuk yapmalarýný, evlerini yönetmelerini, düþmana hiçbir iftira fýrsatý vermemelerini isterim.MBb Ayný zamanda ev ev gezerek tembelliðe alýþýrlar. Yalnýz tembelliðe alýþmakla kalmazlar, üzerlerine düþmeyen sözler söyleyerek baþkalarýnýn iþine karýþan boþboðazlar olurlar.GAb Böylece verdikleri ilk sözü çiðneyerek hüküm giyerler.@ b Daha genç dullarý listeye alma. Çünkü bedensel arzularý Mesih'e baðlýlýklarýna baskýn çýkýnca evlenmek isterler. ? b 6>eb Yaptýðý iyiliklerle tanýnmýþ, tek erkekle evlenmiþ, en az altmýþ yaþýnda olan dul kadýn, eðer çocuk büyütmüþ, konuk aðýrlamýþ, kutsallarýn ayaklarýný yýkamýþ*fx*, sýkýntýda olanlara yardým etmiþ, kendini her tür iyi iþe adamýþsa, adý dullar listesine yazýlsýn.z=mbKendi yakýnlarýna, özellikle de ev halkýna bakmayan kiþi imaný inkâr etmiþ, imansýzdan beter olmuþtur.L<bAyýplanacak duruma düþmemeleri için onlarý bu konularda uyar.G;bKendini zevke veren dul kadýnsa daha yaþarken ölmüþtür.:1bGerçekten kimsesiz, yalnýz kalmýþ dul kadýn umudunu Tanrý'ya baðlamýþtýr; gece gündüz O'na dilekte bulunmaya ve dua etmeye devam eder.i9KbAma dul kadýnýn çocuklarý ya da torunlarý varsa, bunlar öncelikle kendi ev halkýna yardým ederek Tanrý yolunda yürümeyi ve büyüklerine iyilik borcunu ödemeyi öðrensinler. Çünkü bu Tanrý'yý hoþnut eder.;8qbGerçekten kimsesiz dul kadýnlara saygý göster. 7 b]6 5bYaþlý adama*fx* çýkýþma, babanmýþ gibi yol göster. Genç erkeklere kardeþinmiþ gibi, yaþlý kadýnlara annenmiþ gibi, genç kadýnlara tam bir yürek temizliðiyle kýzkardeþinmiþ gibi yol göster.5bKendine ve öðretine dikkat et, bu yolda yürümeye devam et. Çünkü bunu yapmakla hem kendini hem seni dinleyenleri kurtaracaksýn.]43bBu konularýn üzerinde dur, kendini bunlara ver ki, ilerlediðini herkes görsün.3/bPeygamberlik sözüyle, ihtiyarlar* kurulunun ellerini senin üzerine koymasýyla sana verilen ve hâlâ sende olan ruhsal armaðaný ihmal etme.t2ab Ben yanýna gelinceye dek kendini topluluða Kutsal Yazýlar'ý okumaya, öðüt vermeye, öðretmeye ada.1wb Gençsin diye kimse seni küçümsemesin. Konuþmada, davranýþta, sevgide, imanda, paklýkta imanlýlara örnek ol.#0Ab Bunlarý buyur ve öðret.(/Ib Bunun için emek veriyor, mücadele ediyoruz. Çünkü umudumuzu bütün insanlarýn, özellikle iman edenlerin Kurtarýcýsý olan diri Tanrý'ya baðladýk.D.b Bu güvenilir ve her bakýmdan kabule layýk bir sözdür.-bBedeni eðitmenin biraz yararý var; ama þimdiki ve gelecek yaþamýn vaadini içeren Tanrý yolunda yürümek her yönden yararlýdýr.\,1bKutsallýktan yoksun kocakarý masallarýný reddet. Kendini Tanrý yolunda eðit.+3bBunlarý kardeþlere öðütlersen, imanýn ve izlediðin iyi öðretinin sözleriyle beslenmiþ olarak Mesih Ýsa'nýn iyi bir görevlisi olursun.N*bÇünkü her þey Tanrý'nýn sözüyle ve duayla kutsal kýlýnýr.y)kbOysa Tanrý'nýn yarattýðý her þey iyidir, hiçbir þey reddedilmemeli; yeter ki, þükranla kabul edilsin. ( b ' b& bRuh açýkça diyor ki, son zamanlarda bazýlarý yalancýlarýn ikiyüzlülüðü nedeniyle aldatýcý ruhlara ve cinlerin öðretilerine kulak vererek imandan dönecek. Vicdanlarý adeta kýzgýn bir demirle daðlanmýþ bu yalancýlar evlenmeyi yasaklayacak, iman edip gerçeði bilenlerin þükranla yemesi için Tanrý'nýn yarattýðý yiyeceklerden çekinmek gerektiðini buyuracaklar.P%bKuþkusuz Tanrý yolunun sýrrý büyüktür. O, bedende göründü, Ruh'ça doðrulandý, Meleklerce görüldü, Uluslara tanýtýldý, Dünyada O'na iman edildi, Yücelik içinde yukarý alýndý. $ bq#[bYakýnda yanýna gelmeyi umuyorum. Ama gecikirsem, gerçeðin direði ve dayanaðý olan Tanrý'nýn ev halký arasýnda, yani yaþayan Tanrý'nýn topluluðunda* nasýl davranmak gerektiðini bilesin diye sana bunlarý yazýyorum.z"mb Görevlerini iyi yapanlar, kendileri için iyi bir yer edinir, Mesih Ýsa'ya imanda büyük cesaret kazanýrlar.[!/b Görevliler tek karýlý, çocuklarýný ve evlerini iyi yöneten kiþiler olsun. wb Ayný þekilde kadýnlar aðýrbaþlý olmalý; iftiracý deðil, ama ölçülü ve her bakýmdan güvenilir olmalý.W'b Bunlar da önce denensin; eleþtirilecek bir yönleri yoksa görev alsýnlar.=ub Temiz vicdanla imanýn sýrrýna sarýlmalýdýrlar.#?bAyný þekilde kilise* görevlileri, özü sözü ayrý, þarap tutkunu, haksýz kazanç peþinde koþan kiþiler deðil, aðýrbaþlý kiþiler olmalý.1bTopluluðun dýþýndakiler tarafýndan da iyi bir insan olarak tanýnmalýdýr. Öyle ki, ayýplanacak duruma ve Ýblis'in tuzaðýna düþmesin.ykbGözetmen yeni iman etmiþ biri olmamalý. Yoksa gurura kapýlýp Ýblis'in uðradýðý yargýya uðrayabilir.[/bKendi evini yönetmesini bilmeyen, Tanrý'nýn topluluðunu* nasýl kayýrabilir?nUbEvini iyi yönetmeli, çocuklarýna söz dinletmeli, her yönden saygýlý olmalarýný saðlamalý.`9bÞarap düþkünü, zorba olmamalý; uysal, kavgadan ve para sevgisinden uzak olmalý.)bAncak gözetmen ayýplanacak bir yaný olmayan, tek karýlý, ölçülü, saðduyulu, saygýn, konuksever, öðretmeye yetenekli biri olmalý.s abÝþte güvenilir söz: Bir kimse gözetmen olmayý gönülden istiyorsa, iyi bir görev arzu etmiþ olur.lQbAma doðum yapýp*fx* kurtulacaktýr; yeter ki, saðduyuyla iman, sevgi ve kutsallýkta yaþasýn.  bucb Çünkü önce Adem, sonra Havva yaratýldý; aldatýlan da Adem deðildi, kadýn aldatýlýp suç iþledi.Y+b Kadýnýn öðretmesine, erkeðe egemen olmasýna izin vermiyorum; sakin olsun.Bb Kadýn sükûnet ve tam bir uysallýk içinde öðrensin.  b b Kadýnlarýn da saç örgüleriyle, altýnlarla, incilerle ya da pahalý giysilerle deðil, sade giyimle, edepli ve ölçülü tutumla, Tanrý yolunda yürüdüklerini ileri süren kadýnlara yaraþýr biçimde, iyi iþlerle süslenmelerini isterim.r]bBuna göre, erkeklerin öfkelenip çekiþmeden, her yerde pak eller yükselterek dua etmelerini isterim. bBen bunun habercisi ve elçisi atandým -gerçeði söylüyorum, yalan söylemiyorum- uluslara imaný ve gerçeði öðretmeye atandým.  bR bÇünkü tek Tanrý ve Tanrý'yla insanlar arasýnda tek aracý vardýr. O da insan olan ve kendisini herkes için fidye olarak sunmuþ bulunan Mesih Ýsa'dýr. Uygun zamanda verilen tanýklýk budur.P bO bütün insanlarýn kurtulup gerçeðin bilincine eriþmesini ister.J  bBöyle yapmak iyidir ve Kurtarýcýmýz Tanrý'yý hoþnut eder.  b bHer þeyden önce þunu öðütlerim: Tanrý yoluna tam bir baðlýlýk ve aðýrbaþlýlýk içinde sakin ve huzurlu bir yaþam sürelim diye, krallarla bütün üst yöneticiler dahil, bütün insanlar için dilekler, dualar, yakarýþlar ve þükürler sunulsun.q ]bHimeneos ve Ýskender bunlardandýr. Küfür etmemeyi öðrensinler diye onlarý Þeytan'a teslim ettim.l SbÝmana ve temiz vicdana sarýl. Bazýlarý temiz vicdaný bir yana iterek iman konusunda battýlar.: obOðlum Timoteos, senin hakkýnda önceden söylenen peygamberlik sözleri uyarýnca, bu buyruðu sana emanet ediyorum. Öyle ki, bu sözlere dayanarak iyi savaþý sürdüresin.z obOnur ve yücelik sonsuzlara dek bütün çaðlarýn Kralý, ölümsüz ve görünmez tek Tanrý'nýn olsun! Amin./ YbAma Mesih Ýsa, kendisine iman edip sonsuz yaþama kavuþacak olanlara örnek olayým diye sýnýrsýz sabrýný öncelikle bende sergilemek için bana merhamet etti.) Mb'Mesih Ýsa günahkârlarý kurtarmak için dünyaya geldi' sözü, güvenilir ve her bakýmdan kabule layýk bir sözdür. Günahkârlarýn en kötüsü benim.l SbAma Rabbimiz'in lütfu, imanla ve Mesih Ýsa'da olan sevgiyle birlikte bol bol üzerime döküldü." ?b Bir zamanlar O'na küfreden, zalim ve küstah biri olduðum halde bana merhamet edildi. Çünkü ne yaptýysam bilgisizlikten ve imansýzlýktan yaptým.r~ _b Beni güçlendiren Rabbimiz Mesih Ýsa'ya þükrederim. Çünkü beni güvenilir sayarak hizmetine aldý.V} 'b Mübarek Tanrý'nýn bana emanet edilen yüce Müjdesi'ne göre bu böyledir.|  b {  b Çünkü biliyoruz ki, Yasa doðrular için deðil, yasa tanýmayanlarla asiler, tanrýsýzlarla günahkârlar, kutsallýktan yoksunlarla kutsala karþý saygýsýz olanlar, anne ya da babasýný öldürenler, katiller, fuhuþ yapanlar, oðlancýlar, köle tüccarlarý, yalancýlar, yalan yere ant içenler ve saðlam öðretiye karþýt olan baþka ne varsa onlar için konmuþtur.Zz /bYasa'yý özüne uygun biçimde kullanan için Yasa'nýn iyi olduðunu biliyoruz.y bKutsal Yasa* öðretmeni olmak istiyorlar, ama ne söyledikleri sözleri ne de iddialý olduklarý konularý anlýyorlar.Fx bBazý kiþiler bunlardan saparak boþ konuþmalara daldýlar.lw SbBu buyruðun amacý, pak yürekten, temiz vicdandan, içten imandan doðan sevgiyi uyandýrmaktýr.v  b!u =bMakedonya'ya giderken sana rica ettiðim gibi, Efes'te kal ve bazý kiþilerin farklý öðretiler yaymamasýný, masallarla ve sonu gelmeyen soyaðaçlarýyla uðraþmamasýný öðütle. Bu þeyler, imana dayanan tanrýsal düzene hizmet etmekten çok, tartýþmalara yol açar.t  bps ]bKurtarýcýmýz Tanrý'nýn ve umudumuz Mesih Ýsa'nýn buyruðuyla Mesih Ýsa'nýn elçisi atanan ben Pavlus'tan imanda öz oðlum Timoteos'a selam! Baba Tanrý'dan ve Rabbimiz Mesih Ýsa'dan sana lütuf, merhamet ve esenlik olsun.@r{XRabbimiz Ýsa Mesih'in lütfu hepinizle birlikte olsun.nqUXBen Pavlus bu selamý kendi elimle yazýyorum. Her mektubumun özel iþaretidir bu; böyle yazarým.zpmXEsenlik kaynaðý olan Rab'bin kendisi size her zaman, her durumda esenlik versin. Rab hepinizle birlikte olsun.EoXYine de onu düþman saymayýn, bir kardeþ olarak uyarýn.n}XEðer bu mektuptaki sözlerimize uymayan olursa onu mimleyin. Yaptýklarýndan utanmasý için onunla iliþkinizi kesin.:moX Sizlerse kardeþler, iyilik yapmaktan usanmayýn.lX Böylelerine Rab Ýsa Mesih adýna yalvarýyor, þunu buyuruyoruz: Sakin bir þekilde çalýþýp kendi kazançlarýndan*fx* yesinler.k'X Çünkü aranýzda bazýlarýnýn boþ gezdiðini duyuyoruz. Bunlar hiçbir iþ yapmýyor, baþkalarýnýn iþine karýþýp duruyorlarmýþ.gjGX Hatta sizinle birlikteyken þu buyruðu vermiþtik: 'Çalýþmak istemeyen yemek de yemesin!'yikX Yardýmlarýnýzý hak etmediðimiz için deðil, izleyebileceðiniz bir örnek býrakmak için böyle yaptýk. hXKimsenin ekmeðini karþýlýksýz yemedik. Herhangi birinize yük olmamak için uðraþýp didindik, gece gündüz çalýþtýk.gyXBizleri nasýl örnek almanýz gerektiðini kendiniz biliyorsunuz. Çünkü biz aranýzdayken boþ gezenler deðildik.f'XKardeþler, bizden aldýklarý öðretilere uymayýp boþ gezen bütün kardeþlerden uzak durmanýzý Rab Ýsa Mesih'in adýyla buyuruyoruz.QeXRab yüreklerinizi Tanrý'nýn sevgisine, Mesih'in sabrýna yöneltsin._d7XBuyurduklarýmýzý yaptýðýnýza ve yapacaðýnýza dair Rab'de size güveniyoruz.Uc#XAma Rab güvenilirdir. O sizi pekiþtirecek, kötü olandan* koruyacaktýr.nbUXAhlaksýz, kötü insanlardan kurtulmamýz için de dua edin. Çünkü herkes iman etmiþ deðildir.a yXSon olarak, kardeþler, Rab'bin sözü aranýzda olduðu gibi hýzla yayýlýp yüceltilsin diye bizim için dua edin.:`mXRabbimiz Ýsa Mesih'in kendisi ve bizi sevip lütfuyla bize sonsuz cesaret ve saðlam bir umut veren Babamýz Tanrý sizi yüreklendirsin, her iyi eylem ve sözde pekiþtirsin.{_oXÖyleyse dayanýn, kardeþlerim! Ýster sözle ister mektupla, size ilettiðimiz öðretilere sýmsýký tutunun.{^oXRabbimiz Ýsa Mesih'in yüceliðine kavuþmanýz için, bildirdiðimiz Müjde'yle sizi bu kurtuluþa çaðýrdý.j]MX Ama biz, ey Rab'bin sevdiði kardeþler, sizler için her zaman Tanrý'ya þükran borçluyuz. Çünkü Tanrý, Ruh aracýlýðýyla kutsal kýlýnýp gerçeðe inanarak kurtulmanýz için sizi ta baþlangýçtan*fx* seçti.]\3X Öyle ki, gerçeðe inanmayan ve kötülükten hoþlananlarýn hepsi yargýlansýn.p[YX Ýþte bu nedenle Tanrý yalana kanmalarý için onlarýn üzerine yanýltýcý bir güç gönderiyor. On~~P}}?|X{zzz~yyxx1ww5vv7uHuAyA&@?v?i?6====<<;r::m99x98887J66Y544U33&22S1110//5..3--e-,m,++t***)O('&&&J%$$1##8"]!{ K~- g$ik-1  -  t _g ]P2aOlBQ Musa'nýn Yasasý'ný hiçe sayan, iki ya da üç tanýðýn sözüyle acýmasýzca öldürülür. A  h@I Gerçeði öðrenip benimsedikten sonra, bile bile günah iþlemeye devam edersek, günahlar için artýk kurban kalmaz; geriye sadece yargýnýn dehþetli bekleniþi ve düþmanlarý yiyip bitirecek kýzgýn ateþ kalýr.#?? Bazýlarýnýn alýþtýðý gibi, bir araya gelmekten vazgeçmeyelim; o günün yaklaþtýðýný gördükçe birbirimizi daha da çok yüreklendirelim.`>9 Birbirimizi sevgi ve iyi iþler için nasýl gayrete getirebileceðimizi düþünelim.i=K Açýkça benimsediðimiz umuda sýmsýký tutunalým. Çünkü vaat eden Tanrý güvenilirdir.H<  Öyleyse yüreklerimiz serpmeyle kötü vicdandan arýnmýþ, bedenlerimiz temiz suyla yýkanmýþ olarak, imanýn verdiði tam güvenceyle, yürekten bir içtenlikle Tanrý'ya yaklaþalým.M; Tanrý'nýn evinden sorumlu büyük bir kâhinimiz* bulunmaktadýr. :  *9M Bu nedenle, ey kardeþler, Ýsa'nýn kaný sayesinde perdede*, yani kendi bedeninde bize açtýðý yeni ve diri yoldan kutsal yere girmeye cesaretimiz vardýr.W8' Bunlarýn baðýþlanmasý durumunda artýk günah için sunuya gerek yoktur.^75 Sonra þunu ekliyor: 'Onlarýn günahlarýný ve suçlarýný artýk anmayacaðým.'6 'Rab, diyor.'I5  Kutsal Ruh da bu konuda bize tanýklýk ediyor. Önce diyor ki,^45 Çünkü kutsal kýlýnanlarý tek bir sunuyla sonsuza dek yetkinliðe erdirmiþtir.b3= O zamandan beri düþmanlarýnýn, kendi ayaklarýnýn altýna serilmesini*fx* bekliyor.v2e Oysa Mesih günahlar için sonsuza dek geçerli tek bir kurban sunduktan sonra Tanrý'nýn saðýnda oturdu. 1 Her kâhin* her gün ayakta durup görevini yapar ve günahlarý asla ortadan kaldýramayan ayný kurbanlarý tekrar tekrar sunar.t0a Tanrý'nýn bu isteði uyarýnca, Ýsa Mesih'in bedeninin ilk ve son kez sunulmasýyla kutsal kýlýndýk./  Sonra, 'Senin isteðini yapmak üzere iþte geldim' dedi. Yani ikinciyi geçerli kýlmak için birinciyi ortadan kaldýrýyor.$.A Mesih ilkin, 'Kurban, sunu, yakmalýk sunu, günah sunusu istemedin ve bunlardan hoþnut olmadýn' dedi. Oysa bunlar Yasa'nýn bir gereði olarak sunulur.-! O zaman þöyle dedim: 'D, Yakmalýk sunudan* ve günah sunusundan* Hoþnut olmadýn.x+i Bunun için Mesih dünyaya gelirken þöyle diyor: 'Kurban ve sunu istemedin, Ama bana bir beden hazýrladýn.N* Çünkü boðalarla tekelerin kaný günahlarý ortadan kaldýramaz.Q) Ancak o kurbanlar insanlara yýldan yýla günahlarýný anýmsatýyor.$(A Erdirebilseydi, kurban sunmaya son verilmez miydi? Çünkü tapýnanlar bir kez günahlarýndan arýndýktan sonra artýk günahlýlýk duygusu kalmazdý.F'  Kutsal Yasa'da gelecek iyi þeylerin aslý yoktur, sadece gölgesi vardýr. Bu nedenle Yasa, her yýl sürekli ayný kurbanlarý sunarak Tanrý'ya yaklaþanlarý asla yetkinliðe erdiremez. & Bir kez ölmek, sonra da yargýlanmak nasýl insanlarýn kaderiyse, Mesih de birçoklarýnýn günahlarýný yüklenmek için bir kez kurban edildi. Ýkinci kez, günah yüklenmek için deðil, kurtuluþ getirmek için kendisini bekleyenlere görünecektir.`%9 Öyle olsaydý, dünyanýn kuruluþundan beri Mesih'in tekrar tekrar acý çekmesi gerekirdi. Oysa Mesih, kendisini bir kez kurban ederek günahý ortadan kaldýrmak için çaðlarýn sonunda ortaya çýkmýþtýr.$ Baþkâhin her yýl kendisinin olmayan kanla En Kutsal Yer'e* girer; oysa Mesih kendisini tekrar tekrar sunmak için göðe girmedi.6#e Çünkü Mesih, asýl kutsal yerin örneði olup insan eliyle yapýlan kutsal yere deðil, ama þimdi bizim için Tanrý'nýn önünde görünmek üzere asýl göðe girdi."3 Böylelikle aslý göklerde olan örneklerin bu kurbanlarla, ama gökteki asýllarýnýn bunlardan daha iyi kurbanlarla temiz kýlýnmasý gerekti.s!_ Nitekim Kutsal Yasa uyarýnca hemen her þey kanla temiz kýlýnýr, kan dökülmeden baðýþlama olmaz.f E Ayný biçimde çadýrýn ve tapýnmada kullanýlan bütün eþyalarýn üzerine kan serpti.M 'Tanrý'nýn uymanýzý buyurduðu antlaþmanýn kaný budur' dedi.Q Musa, Kutsal Yasa'nýn her buyruðunu bütün halka bildirdikten sonra su, al yapaðý, mercanköþkotu ile danalarýn ve tekelerin kanýný alýp hem kitabýn hem de bütün halkýn üzerine serpti.P Bu nedenle ilk antlaþma bile kan akýtýlmadan yürürlüðe girmedi.w Çünkü vasiyet ancak ölümden sonra geçerli olur. Vasiyet eden yaþadýkça, vasiyetin hiçbir etkinliði yoktur.\1 Ortada bir vasiyet*fx1* varsa, vasiyet edenin ölümünün kanýtlanmasý gerekir.nU Bu nedenle, çaðrýlmýþ olanlarýn vaat edilen sonsuz mirasý almalarý için Mesih yeni antlaþmanýn aracýsý oldu. Kendisi onlarý ilk antlaþma*fx1* zamanýnda iþledikleri suçlardan kurtarmak için fidye olarak öldü.^5 Öyleyse sonsuz Ruh aracýlýðýyla kendini lekesiz olarak Tanrý'ya sunmuþ olan Mesih'in kanýnýn, diri Tanrý'ya kulluk edebilmemiz için vicdanýmýzý ölü iþlerden temizleyeceði ne kadar daha kesindir!y Tekelerle boðalarýn kaný ve serpilen düve külü murdar* olanlarý kutsal kýlýyor, bedensel açýdan temizliyor.~u Tekelerle danalarýn kanýyla deðil, sonsuz kurtuluþu saðlayarak kendi kanýyla kutsal yere ilk ve son kez girdi.<q Ama Mesih, gelecek*fx* iyi þeylerin baþkâhini olarak ortaya çýktý. Ýnsan eliyle yapýlmamýþ, yani bu yaratýlýþtan olmayan daha büyük, daha yetkin çadýrdan geçti.3 Bunlar yalnýz yiyecek, içecek, çeþitli dinsel yýkanmalarla ilgilidir; yeni düzenin baþlangýcýna kadar geçerli olan bedensel kurallardýr. Bu, þimdiki çað için bir örnektir; sunulan kurbanlarla sunularýn tapýnan kiþinin vicdanýný yetkinleþtiremediðini gösteriyor. Kutsal Ruh bununla çadýrýn ilk bölmesi durdukça, kutsal yere giden yolun henüz açýkça gösterilmediðini belirtiyor.9k Ama iç bölmeye yýlda bir kez yalnýz baþkâhin girebilir. Üstelik kendisi için ve halkýn bilmeden iþlediði suçlar için sunacaðý kurban kaný olmaksýzýn giremez. Her þey böyle düzenlendikten sonra kâhinler* her zaman çadýrýn ilk bölmesine girer, tapýnma görevlerini yerine getirirler.' Sandýðýn üstünde Baðýþlanma Kapaðý'ný*fx* gölgeleyen yüce Keruvlar*fx* dururdu. Ama þimdi bunlarýn ayrýntýlarýna giremeyiz.[/ Altýn buhur sunaðýyla her yaný altýnla kaplanmýþ Antlaþma Sandýðý* buradaydý. Sandýðýn içinde altýndan yapýlmýþ man* testisi, Harun'un filizlenmiþ deðneði ve antlaþma levhalarý vardý.M Ýkinci perdenin arkasýnda En Kutsal Yer* denen bir bölme vardý.s _ Bir çadýr kurulmuþtu. Kutsal Yer* denen birinci bölmede kandillik, masa ve adak ekmekleri* bulunurdu.P   Ýlk antlaþmanýn tapýnma kurallarý ve dünyasal tapýnaðý vardý.| q Tanrý, 'Yeni bir antlaþma' demekle ilkini eskimiþ saymýþtýr. Eskiyip köhneleþense çok geçmeden yok olur.\ 1 Çünkü suçlarýný baðýþlayacaðým, Günahlarýný artýk anmayacaðým.> ' y Hiç kimse yurttaþýný, kardeþini, Rab'bi taný diye eðitmeyecek. Çünkü küçük büyük hepsi tanýyacak beni.]3 diyor Rab, Diyor Rab. 9Oysa halkýný kusurlu bulan Tanrý þöyle diyor: ' <Ýsrail halkýyla ve Yahuda halkýyla Yeni bir antlaþma yapacaðým günler geliyor> Diyor Rab.PEðer o ilk antlaþma kusursuz olsaydý, ikincisine gerek duyulmazdý.5Þimdiyse, Ýsa daha iyi vaatler üzerine kurulmuþ daha iyi bir antlaþmanýn aracýsý olduðu kadar, daha üstün bir göreve de sahip olmuþtur.ucBunlar göktekinin örneði ve gölgesi olan tapýnakta hizmet ediyorlar. Nitekim Musa tapýnma çadýrýný kurmak üzereyken Tanrý tarafýndan þöyle uyarýldý: 'Her þeyi sana daðda gösterilen örneðe göre yapmaya dikkat et.'xiEðer kendisi yeryüzünde olsaydý, kâhin* olamazdý. Çünkü Kutsal Yasa uyarýnca sunularý sunanlar var.  Her baþkâhin sunular, kurbanlar sunmak için atanýr. Bu nedenle bizim baþkâhinimizin de sunacak bir þeyi olmasý gerekir.  \ 3Söylediklerimizin özü þudur: Göklerde, Yüce Olan'ýn tahtýnýn saðýnda oturan, kutsal yerde, insanýn deðil, Rab'bin kurduðu asýl tapýnma çadýrýnda görev yapan böyle bir baþkâhinimiz vardýr.:~mKutsal Yasa, zayýflýklarý olan insanlarý baþkâhin atamaktadýr. Ama Yasa'dan sonra gelen ant sözü, sonsuza dek yetkin kýlýnmýþ olan Oðul'u baþkâhin atamýþtýr.E}O, öbür baþkâhinler gibi her gün önce kendi günahlarý, sonra da halkýn günahlarý için kurbanlar sunmak zorunda deðildir. Çünkü kendini sunmakla bunu ilk ve son kez yaptý.,|QBöyle bir baþkâhinimiz -kutsal, suçsuz, lekesiz, günahkârlardan ayrýlmýþ, göklerden daha yücelere çýkarýlmýþ bir baþkâhinimiz- olmasý uygundur.${ABu nedenle O'nun aracýlýðýyla Tanrý'ya yaklaþanlarý tümüyle*fx* kurtaracak güçtedir. Çünkü onlara aracýlýk etmek için hep yaþamaktadýr.Jz Ama Ýsa sonsuza dek yaþadýðý için kâhinliði süreklidir.yykÖnceki düzende çok sayýda kâhin görev aldý. Çünkü ölüm, görevlerini sürdürmelerini engelliyordu.DxBöylece Ýsa daha iyi bir antlaþmanýn kefili olmuþtur.Zw-Ama O kendisine, 'Rab ant içti, kararýndan dönmez, Sen sonsuza dek kâhinsin'OvBu da antsýz olmadý. Öbürleri ant içilmeden kâhin olmuþlardý.u!Çünkü Yasa hiçbir þeyi yetkinleþtiremedi. Bunun yerine, aracýlýðýyla Tanrý'ya yaklaþtýðýmýz daha saðlam bir umut verildi.[t/Önceki buyruk, zayýflýðý ve yararsýzlýðý nedeniyle geçersiz kýlýndý.LsÇünkü, 'Melkisedek düzeni uyarýnca Sen sonsuza dek kâhinsin'zrmO, Yasa'nýn soyla ilgili önkoþuluna göre deðil, yok edilemez bir yaþamýn gücüne göre kâhin olmuþtur.tqaMelkisedek benzeri baþka bir kâhin ortaya çýktýðýndan, bu söylediðimiz artýk daha da açýktýr.pRabbimiz'in Yahuda oymaðýndan geldiði açýktýr. Musa bu oymaktan söz ederken kâhinlere iliþkin bir þey söylemedi.zom Kendisinden böyle söz edilen kiþi baþka bir oymaktandýr. Bu oymaktan hiç kimse sunakta hizmet etmemiþtir.Kn Çünkü kâhinlik deðiþince, Yasa da zorunlu olarak deðiþir.m Eðer Levililer'in kâhinliði* aracýlýðýyla yetkinliðe eriþilebilseydi -nitekim Kutsal Yasa bu kâhinliði öngörerek halka verildi- Harun düzenine göre deðil de, Melkisedek düzenine göre baþka bir kâhinin gelmesinden söz etmeye ne gerek kalýrdý?elC Çünkü Melkisedek Ýbrahim'i karþýladýðý zaman, Levi hâlâ atasýnýn bedenindeydi.Zk- Ondalýk alan Levi bile Ýbrahim aracýlýðýyla ondalýk vermiþtir denebilir.ojWBirinde ölümlü insanlar ondalýk alýyor, ötekinde yaþadýðýna tanýklýk edilen biri alýyor.:ioHiç kuþkusuz, kutsayan kutsanandan üstündür.hMelkisedek ise Levili* kâhinlerin soyundan olmadýðý halde, vaatleri alan Ýbrahim'den ondalýk kabul etmiþ ve onu kutsamýþtýr.Bg}Levioðullarý'ndan olup kâhinlik görevini üstlenenlere Kutsal Yasa* uyarýnca halktan, yani Ýbrahim'in soyundan olduklarý halde, kardeþlerinden ondalýk almalarý buyrulmuþtur.dfABakýn, büyük ata Ýbrahim'in ganimetten ondalýk verdiði bu adam ne kadar büyüktür!%eCBabasýz, annesizdir; soyaðacý yoktur. Ne günlerinin baþlangýcý, ne yaþamýnýn sonu vardýr. Tanrý'nýn Oðlu gibi sonsuza dek kâhin kalacaktýr.3d_Ýbrahim de ona her þeyin ondalýðýný verdi. Melkisedek, adýnýn anlamýna göre, önce 'Doðruluk Kralý'dýr; sonra da 'Þalem Kralý', yani 'Esenlik Kralý'dýr.c 5Bu Melkisedek, Þalem Kralý ve yüce Tanrý'nýn kâhiniydi*. Krallarý bozguna uðratmaktan dönen Ýbrahim'i karþýlamýþ ve onu kutsamýþtý.lbQMelkisedek düzeni uyarýnca sonsuza dek baþkâhin olan Ýsa oraya uðrumuza öncü olarak girdi.}asCanlarýmýz için gemi demiri gibi saðlam ve güvenilir olan bu umut, perdenin* arkasýndaki iç bölmeye geçer.E`Öyle ki, önümüze konan umuda tutunmak için Tanrý'ya sýðýnan bizler, Tanrý'nýn yalan söylemesi olanaksýz olan bu iki deðiþmez þey aracýlýðýyla büyük cesaret bulalým. _Tanrý da amacýnýn deðiþmezliðini vaadin mirasçýlarýna daha açýkça belirtmek istediði için vaadini antla pekiþtirdi.^Ýnsanlar kendilerinden üstün biri üzerine ant içerler. Onlar için ant, söyleneni doðrular ve her tartýþmayý sona erdirir.<]sBöylece Ýbrahim sabýrla dayanarak vaade eriþti.V\%'Seni kutsadýkça kutsayacaðým, Soyunu çoðalttýkça çoðaltacaðým.'[% Tanrý Ýbrahim'e vaatte bulunduðu zaman, üzerine ant içecek daha üstün biri olmadýðý için kendi üzerine ant içerek þöyle dedi:Zy Tembel olmamanýzý, vaat edilenleri iman ve sabýr aracýlýðýyla miras alanlarýn örneðine uymanýzý istiyoruz.|Yq Umudunuzdan doðan tam güvenceye kavuþmanýz için her birinizin sona dek ayný gayreti göstermesini diliyoruz.X) Tanrý adaletsiz deðildir; emeðinizi ve kutsallara hizmet etmiþ olarak ve etmeye devam ederek O'nun adýna gösterdiðiniz sevgiyi unutmaz.W Size gelince, sevgili kardeþler, böyle konuþtuðumuz halde, durumunuzun daha iyi olduðuna, kurtuluþa uygun düþtüðüne eminiz.oVWAma dikenli bitki, devedikeni üreten toprak yararsýzdýr; lanetlenmeye yakýndýr, sonu yanmaktýr.UÜzerine sýk sýk yaðan yaðmuru emen ve kimler için iþleniyorsa onlara yararlý bitkiler üreten topraðý Tanrý bereketli kýlar. T  S iRKBir kez aydýnlatýlmýþ, göksel armaðaný tatmýþ ve Kutsal Ruh'a ortak edilmiþ, Tanrý sözünün iyiliðini ve gelecek çaðýn güçlerini tatmýþ olduklarý halde yoldan sapanlarý yeniden tövbe edecek duruma getirmeye olanak yoktur. Çünkü onlar Tanrý'nýn Oðlu'nu adeta yeniden çarmýha geriyor, herkesin önünde aþaðýlýyorlar./QYTanrý izin verirse, bunu yapacaðýz. P O )Bunun için, ölü iþlerden tövbe etmenin ve Tanrý'ya inanmanýn temelini, vaftizler*, elle kutsama*fx*, ölülerin diriliþi ve sonsuz yargýyla ilgili öðretinin temelini yeni baþtan atmadan Mesih'le ilgili ilk öðretileri aþarak yetkinliðe doðru ilerleyelim.NKatý yiyecek, yetiþkinler içindir; onlar duyularýný iyi ile kötüyü ayýrt etmek üzere alýþtýrmayla eðitmiþ kiþilerdir.OM Sütle beslenen herkes bebektir ve doðruluk sözünde deneyimsizdir.@Ly Þimdiye dek öðretmen olmanýz gerekirken, Tanrý sözlerinin temel ilkelerini size yeni baþtan öðretecek birine ihtiyacýnýz var. Size yine süt gerekli, katý yiyecek deðil!fKE Bu konuda söyleyecek çok sözümüz var, ama kulaklarýnýz uyuþtuðu için anlatmak zor.[J/ Çünkü Tanrý tarafýndan Melkisedek düzeni uyarýnca baþkâhin atanmýþtý._I7 Yetkin kýlýnýnca, sözünü dinleyen herkes için sonsuz kurtuluþ kaynaðý oldu.LHOðul olduðu halde, çektiði acýlarla söz dinlemeyi öðrendi.FGMesih, yeryüzünde*fx* olduðu günlerde kendisini ölümden kurtaracak güçte olan Tanrý'ya büyük feryat ve gözyaþlarýyla dua etti, yakardý ve Tanrý korkusu nedeniyle iþitildi.aF;Baþka bir yerde de diyor ki, 'Melkisedek düzeni uyarýnca Sen sonsuza dek kâhinsin.'ENitekim Mesih de baþkâhin olmak için kendi kendini yüceltmedi. O'na, 'Sen benim Oðlum'sun, Bugün ben sana Baba oldum'xDiKimse baþkâhin olma onurunu kendi kendine alamaz; ancak Harun gibi, Tanrý tarafýndan çaðrýlýrsa alýr.gCGBundan ötürü, halk için olduðu gibi, kendisi için de günah sunusu* sunmak zorundadýr.wBgBilgisizlere, yoldan sapanlara yumuþak davranabilir. Çünkü kendisi de zayýflýklarla kuþatýlmýþtýr.3A aÝnsanlar arasýndan seçilen her baþkâhin, günahlara karþýlýk sunular ve kurbanlar sunmak üzere Tanrý'yla ilgili konularda insanlarý temsil etmek için atanýr.@Onun için Tanrý'nýn lütuf tahtýna cesaretle yaklaþalým; öyle ki, yardým gereksindiðimizde merhamet görelim ve lütuf bulalým.&?EÇünkü baþkâhinimiz zayýflýklarýmýzda bize yakýnlýk duyamayan biri deðildir; tersine, her alanda bizim gibi denenmiþ, ama günah iþlememiþtir.> Tanrý Oðlu Ýsa gökleri aþan büyük baþkâhinimiz olduðu için açýkça benimsediðimiz inanca sýmsýký sarýlalým.=! Tanrý'nýn görmediði hiçbir yaratýk yoktur. Kendisine hesap vereceðimiz Tanrý'nýn gözü önünde her þey çýplak ve açýktýr.Y<+ Tanrý'nýn sözü diri ve etkilidir, iki aðýzlý kýlýçtan daha keskindir. Canla ruhu, ilikle eklemleri birbirinden ayýracak kadar derinlere iþler; yüreðin düþüncelerini, amaçlarýný yargýlar.; Bu nedenle o huzur diyarýna girmeye gayret edelim; öyle ki, hiçbirimiz ayný tür sözdinlemezlikten ötürü düþmesin.s:_ Tanrý iþlerinden nasýl dinlendiyse, O'nun huzur diyarýna giren de kendi iþlerinden öylece dinlenir.K9 Böylece Tanrý halký için bir Þabat Günü* rahatý kalýyor.h8IEðer Yeþu onlarý huzura kavuþtursaydý, Tanrý daha sonra bir baþka günden söz etmezdi.W7'Bu yüzden Tanrý, uzun zaman sonra Davut'un aracýlýðýyla, 'bugün' diyerek yine bir gün belirliyor. Daha önce denildiði gibi, 'Bugün O'nun sesini duyarsanýz, Yüreklerinizi nasýrlaþtýrmayýn.'61Demek ki, bazýlarýnýn huzur diyarýna gireceði kesindir. Daha önce iyi haberi almýþ olanlar söz dinlemedikleri için o diyara giremediler.N5Bu konuda yine diyor ki, 'Onlar huzur diyarýma asla girmeyecekler.'w4gÇünkü bir yerde yedinci günle ilgili þunu demiþtir: 'Tanrý bütün iþlerinden yedinci gün dinlendi.'+3OBiz inanmýþ olanlar huzur diyarýna gireriz. Nitekim Tanrý þöyle demiþtir: 'Öfkelendiðimde ant içtiðim gibi, Onlar huzur diyarýma asla girmeyecekler.'21Çünkü onlar gibi biz de iyi haberi aldýk. Ama onlar duyduklarý sözü imanla birleþtirmedikleri için bunun kendilerine bir yararý olmadý.1 Bu nedenle Tanrý'nýn huzur diyarýna girme vaadi hâlâ geçerliyken, herhangi birinizin buna eriþmemiþ sayýlmasýndan korkalým.K0Görüyoruz ki, imansýzlýklarýndan ötürü oraya giremediler.e/CSözünü dinlemeyenler dýþýnda kendi huzur diyarýna kimlerin girmeyeceðine ant içti?k.OTanrý kimlere kýrk yýl dargýn kaldý? Günah iþleyip cesetleri çöle serilenlere deðil mi?u-cO'nun sesini iþitip baþkaldýran kimlerdi? Musa önderliðinde Mýsýr'dan çýkanlarýn hepsi deðil mi?,7Yukarýda belirtildiði gibi, 'Bugün O'nun sesini duyarsanýz, Atalarýnýzýn baþkaldýrdýðý günkü gibi Yüreklerinizi nasýrlaþtýrmayýn.'t+aÇünkü Mesih'e ortak olduk. Yalnýz baþlangýçtaki güvenimizi gevþemeden sonuna dek sürdürmeliyiz.*5 'Gün bugündür' denildikçe birbirinizi her gün yüreklendirin. Öyle ki, hiçbirinizin yüreði günahýn aldatýcýlýðýyla nasýrlaþmasýn.{)o Ey kardeþler, hiçbirinizde diri Tanrý'yý terk eden kötü, imansýz bir yüreðin bulunmamasýna dikkat edin.[(/ Öfkelendiðimde ant içtiðim gibi, Onlar huzur diyarýma asla girmeyecekler.> 's'_ Bu nedenle o kuþaða darýldým Ve dedim ki, p y Kendisini, yani can ciðerimi sana geri gönderiyorum.o   mmll'kk$jviimhh[gg f_fe+dd.cbaaa`r` _d^^A]\\\ [ZZOYuXhX[XWUUUTTdSSRRR4QPP:OO5NN/MM+LL9KKBJII-HH8G]FFgEEEIDDDCxBBBvAA@@]???!>>\==9<<;;:99y88R666655@44 32221000j//E..w.-d-,,J++(*))((9''W&&&6%%8$$T##5"!!U .50wk^3J5AsFg 8 . ?`B4z[0, %Gerçeðe uymakla kendinizi arýttýnýz, kardeþler için içten bir sevgiye sahip oldunuz. Onun için birbirinizi candan, yürekten sevin. + O'nu ölümden diriltip yücelten Tanrý'ya O'nun aracýlýðýyla iman ediyorsunuz. Böylece imanýnýz ve umudunuz Tanrý'dadýr.n* WDünyanýn kuruluþundan önce bilinen Mesih, çaðlarýn sonunda sizin yararýnýza ortaya çýktý.)  U( %Biliyorsunuz ki, atalarýnýzdan kalma boþ yaþayýþýnýzdan altýn ya da gümüþ gibi geçici þeylerle deðil, kusursuz ve lekesiz kuzuyu andýran Mesih'in deðerli kanýnýn fidyesiyle kurtuldunuz.B' Kimseyi kayýrmadan, kiþiyi yaptýklarýna bakarak yargýlayan Tanrý'yý Baba diye çaðýrdýðýnýza göre, gurbeti andýran bu dünyadaki zamanýnýzý Tanrý korkusuyla geçirin.P& Nitekim þöyle yazýlmýþtýr: 'Kutsal olun, çünkü ben kutsalým.'b% ?Sizi çaðýran Tanrý kutsal olduðuna göre, siz de her davranýþýnýzda kutsal olun.i$ MSöz dinleyen çocuklar olarak, bilgisiz olduðunuz geçmiþ zamandaki tutkularýnýza uymayýn.# 3 Bu nedenle zihinlerinizi eyleme hazýrlayýn, ayýk olun. Umudunuzu tümüyle Ýsa Mesih'in görünmesiyle size saðlanacak olan lütfa baðlayýn." - Þimdi size de bildirilen gerçeklerle kendilerine deðil, size hizmet ettikleri onlara açýkça gösterildi. Bu gerçekleri gökten gönderilen Kutsal Ruh'un gücüyle size Müjde'yi iletenler bildirdi. Melekler bu gerçekleri yakýndan görmeye büyük özlem duyarlar.Z! / Ýçlerinde olan Mesih Ruhu, Mesih'in çekeceði acýlara ve bu acýlarýn ardýndan gelecek yüceliklere tanýklýk ettiðinde, Ruh'un hangi zamaný*fx* ya da nasýl bir dönemi belirttiðini araþtýrdýlar.   Size baðýþlanacak lütuftan söz etmiþ olan peygamberler, bu kurtuluþla ilgili dikkatli incelemeler, araþtýrmalar yaptýlar.Z / Çünkü imanýnýzýn sonucu olarak canlarýnýzýn kurtuluþuna eriþiyorsunuz.% EMesih'i görmemiþ olsanýz da O'nu seviyorsunuz. Þu anda O'nu görmediðiniz halde O'na iman ediyor, sözle anlatýlmaz yüce bir sevinçle coþuyorsunuz.V 'Böylelikle içtenliði kanýtlanan imanýnýz, Ýsa Mesih göründüðünde size övgü, yücelik, onur kazandýracak. Ýmanýnýz, ateþle arýtýldýðý halde yok olup giden altýndan daha deðerlidir. {Bu nedenle þimdi kýsa bir süre çeþitli denemeler sonucu acý çekmeniz gerekiyorsa da, sevinçle coþmaktasýnýz. !Zaman sona ererken açýða çýkarýlmaya hazýr olan kurtuluþa kavuþasýnýz diye iman sayesinde Tanrý'nýn gücüyle korunuyorsunuz.  # ARabbimiz Ýsa Mesih'in Tanrýsý ve Babasý'na övgüler olsun. Çünkü O büyük merhametiyle yeniden doðmamýzý saðladý. Ýsa Mesih'i ölümden diriltmekle bizi yaþayan bir umuda, çürümez, lekesiz, solmaz bir mirasa kavuþturdu. Bu miras sizin için göklerde saklýdýr.b ?Ýsa Mesih'in sözünü dinlemeniz ve O'nun kanýnýn üzerinize serpilmesi için, Baba Tanrý'nýn öngörüsü uyarýnca Ruh tarafýndan kutsal kýlýnarak seçildiniz. Lütuf ve esenlik artan ölçüde sizin olsun., UMesih Ýsa'nýn elçisi ben Petrus'tan Pontus, Galatya, Kapadokya, Asya Ýli* ve Bitinya'ya daðýlmýþ ve buralarda yabancý olarak yaþayan seçilmiþlere selam!iKKardeþlerim, içinizden biri gerçeðin yolundan sapar da baþka biri onu yine gerçeðe döndürürse, bilsin ki, günahkârý sapýk yolundan döndüren, ölümden bir can kurtarmýþ, bir sürü günahý örtmüþ olur.I Yeniden dua etti; gök yaðmurunu, toprak da ürününü verdi. Ýlyas da týpký bizim gibi insandý. Yaðmur yaðmamasý için gayretle dua etti; üç yýl altý ay ülkeye yaðmur yaðmadý.)KBu nedenle, þifa bulmak için günahlarýnýzý birbirinize itiraf edin ve birbiriniz için dua edin. Doðru kiþinin yalvarýþý çok güçlü ve etkilidir.)Ýmanla edilen dua hastayý iyileþtirecek ve Rab onu ayaða kaldýracaktýr. Eðer hasta günah iþlemiþse, günahlarý baðýþlanacaktýr.Ýçinizden biri hasta mý, kilisenin* ihtiyarlarýný* çaðýrtsýn; Rab'bin adýyla üzerine yað sürüp onun için dua etsinler.V% Ýçinizden biri sýkýntýda mý, dua etsin. Sevinçli mi, ilahi söylesin.N Kardeþlerim, öncelikle þunu söyleyeyim: Ne gök üzerine, ne yer üzerine, ne de baþka bir þey üzerine ant için. 'Evet'iniz evet, 'hayýr'ýnýz hayýr olsun ki, yargýya uðramayasýnýz.I  Sýkýntýya dayanmýþ olanlarý mutlu sayarýz. Eyüp'ün nasýl dayandýðýný duydunuz. Rab'bin en sonunda onun için neler yaptýðýný bilirsiniz. Rab çok þefkatli ve merhametlidir.q [ Kardeþler, Rab'bin adýyla konuþmuþ olan peygamberleri sýkýntýlarda sabýr örneði olarak alýn.{ o Kardeþler, yargýlanmamak için birbirinize karþý homurdanmayýn. Ýþte, Yargýç kapýnýn önünde duruyor.] 3Siz de sabredin. Yüreklerinizi güçlendirin. Çünkü Rab'bin geliþi yakýndýr./ WÖyleyse kardeþler, Rab'bin geliþine dek sabredin. Bakýn, çiftçi ilk ve son yaðmurlarý alýncaya dek topraðýn deðerli ürününü nasýl sabýrla bekliyor!K Size karþý koymayan doðru kiþiyi yargýlayýp öldürdünüz.wgYeryüzünde zevk ve bolluk içinde yaþadýnýz. Boðazlanacaðýnýz gün için kendinizi besiye çektiniz.6eÝþte, ekinlerinizi biçen iþçilerin haksýzca alýkoyduðunuz ücretleri size karþý haykýrýyor. Orakçýlarýn feryadý Her Þeye Egemen Rab'bin kulaðýna eriþti.3_Altýnlarýnýz, gümüþleriniz pas tutmuþtur. Onlarýn pasý size karþý tanýklýk edecek, etinizi ateþ gibi yiyecek. Bu son çaðda servetinize servet kattýnýz.<sServetiniz çürümüþ, giysinizi güve yemiþtir.h KDinleyin þimdi ey zenginler, baþýnýza gelecek felaketlerden ötürü feryat edip aðlayýn.]3Bu nedenle, yapýlmasý gereken iyi þeyi bilip de yapmayan, günah iþlemiþ olur.lQNe var ki, þimdi küstahlýklarýnýzla övünüyorsunuz. Bu tür övünmelerin hepsi kötüdür.V%Bunun yerine, 'Rab dilerse yaþayacak, þunu þunu yapacaðýz' demelisiniz.   Dinleyin þimdi, 'Bugün ya da yarýn filan kente gideceðiz, orada bir yýl kalýp ticaret yapacak, para kazanacaðýz' diyen sizler, yarýn ne olacaðýný bilmiyorsunuz. Yaþamýnýz nedir ki? Kýsa süre görünen, sonra yitip giden buðu gibisiniz.~ Oysa tek Yasa koyucu, tek Yargýç vardýr; kurtarmaya da mahvetmeye de gücü yeten O'dur. Ya komþusunu yargýlayan sen, kim oluyorsun?S} Kardeþlerim, birbirinizi yermeyin. Kardeþini yeren ya da yargýlayan kiþi, Yasa'yý yermiþ ve yargýlamýþ olur. Yasa'yý yargýlarsan, Yasa'nýn uygulayýcýsý deðil, yargýlayýcýsý olursun.E| Rab'bin önünde kendinizi alçaltýn, sizi yüceltecektir.d{A Kederlenin, yas tutup aðlayýn. Gülüþünüz yasa, sevinciniz üzüntüye dönüþsün.z)Tanrý'ya yaklaþýn, O da size yaklaþacaktýr. Ey günahkârlar, ellerinizi günahtan temizleyin. Ey kararsýzlar, yüreklerinizi paklayýn._y7Bunun için Tanrý'ya baðýmlý olun. Ýblis'e karþý direnin, sizden kaçacaktýr.xYine de bize daha çok lütfeder. Bu nedenle Yazý þöyle diyor: 'Tanrý kibirlilere karþýdýr, Ama alçakgönüllülere lütfeder.'~wuSizce Kutsal Yazý boþ yere mi þöyle diyor: 'Tanrý içimize koyduðu ruhu kýskançlýk derecesinde özler*fx*.' v9Ey vefasýzlar, dünyayla dostluðun Tanrý'ya düþmanlýk olduðunu bilmiyor musunuz? Dünyayla dost olmak isteyen, kendini Tanrý'ya düþman eder. uDilediðiniz zaman da dileðinize kavuþamýyorsunuz. Çünkü kötü amaçla, tutkularýnýz uðruna kullanmak için diliyorsunuz.It Bir þey arzu ediyor, elde edemeyince adam öldürüyorsunuz. Kýskanýyorsunuz, isteðinize eriþemeyince çekiþip kavga ediyorsunuz. Elde edemiyorsunuz, çünkü Tanrý'dan dilemiyorsunuz.|s sAranýzdaki kavgalarýn, çekiþmelerin kaynaðý nedir? Bedeninizin üyelerinde savaþan tutkularýnýz deðil mi?Ur#Barýþ içinde eken barýþ yapýcýlarý doðruluk ürününü biçerler.Aq{Ama gökten inen bilgelik her þeyden önce paktýr, sonra barýþçýldýr, yumuþaktýr, uysaldýr. Merhamet ve iyi meyvelerle doludur. Kayýrýcýlýðý, ikiyüzlülüðü yoktur.npUÇünkü nerede kýskançlýk, bencillik varsa, orada karýþýklýk ve her tür kötülük vardýr.noUBöylesi 'bilgelik' gökten inen deðil, dünyadan, insan doðasýndan, cinlerden gelen bilgeliktir.dnAAma yüreðinizde kin, kýskançlýk, bencillik varsa övünmeyin, gerçeði yadsýmayýn.m Aranýzda bilge ve anlayýþlý olan kim? Olumlu yaþayýþýyla, bilgelikten doðan alçakgönüllülükle iyi eylemlerini göstersin.}ls Kardeþlerim, incir aðacý zeytin ya da asma incir verebilir mi? Bunun gibi, tuzlu su kaynaðý tatlý su veremez.Ak} Bir pýnar ayný gözden tatlý ve acý su akýtýr mý?Wj' Övgü ve sövgü ayný aðýzdan çýkar. Kardeþlerim, bu böyle olmamalý.liQ Dilimizle Rab'bi, Baba'yý överiz. Yine dilimizle Tanrý'ya benzer yaratýlmýþ insana söveriz.nhUAma dili hiçbir insan evcilleþtiremez. Dil öldürücü zehirle dolu, dinmeyen bir kötülüktür.gÝnsan soyu, her tür yabanýl hayvaný, kuþu, sürüngeni ve deniz yaratýðýný evcilleþtirmiþ ve evcilleþtirmektedir.Bf}Dil de bir ateþ, bedenimizin üyeleri arasýnda bir kötülük dünyasýdýr. Bütün varlýðýmýzý kirletir. Cehennemden alevlenmiþ olarak yaþamýmýzýn gidiþini alevlendirir.\e1Bunun gibi, dil de bedenin küçük bir üyesidir, ama büyük iþlerle övünür.CdDüþünün, gemiler de o kadar büyük olduðu, güçlü rüzgarlar tarafýndan sürüklendiði halde, dümencinin gönlü nereye isterse küçücük bir dümenle o yöne çevrilirler.pcYBize boyun eðmeleri için atlarýn aðzýna gem vururuz, böylece bütün bedenlerini yönlendiririz.b Çünkü hepimiz çok hata yaparýz. Sözleriyle hata yapmayan kimse, bütün bedenini de dizginleyebilen yetkin bir kiþidir.a Kardeþlerim, biz öðretmenlerin*fx* daha titiz bir yargýlamadan geçeceðini biliyorsunuz; bu nedenle çoðunuz öðretmen olmayýn.B`Ruhsuz beden nasýl ölüyse, eylemsiz iman da ölüdür._yAyný biçimde, ulaklarý konuk edip deðiþik bir yoldan geri gönderen fahiþe Rahav da bu eylemiyle aklanmadý mý?K^Görüyorsunuz, insan yalnýz imanla deðil, eylemle de aklanýr.']GBöylelikle, 'Ýbrahim Tanrý'ya iman etti, böylece aklanmýþ sayýldý*fx*' diyen Kutsal Yazý yerine gelmiþ oldu. Ýbrahim'e de Tanrý'nýn dostu dendi.c\?Görüyorsun, onun imaný eylemleriyle birlikte etkindi; imaný eylemleriyle tamamlandý.i[KAtamýz Ýbrahim, oðlu Ýshak'ý sunaðýn üzerinde Tanrý'ya adama eylemiyle aklanmadý mý?]Z3Ey akýlsýz adam, eylem olmadan imanýn yararsýz olduðuna kanýt mý istiyorsun?oYWSen Tanrý'nýn bir olduðuna inanýyorsun, iyi ediyorsun. Cinler bile buna inanýyor ve titriyorlar!-XSAma biri þöyle diyebilir: 'Senin imanýn var, benimse eylemlerim.' Eylemlerin olmadan sen bana imanýný göster, ben de sana imanýmý eylemlerimle göstereyim.=WuBunun gibi, tek baþýna eylemsiz iman da ölüdür. V QUBir erkek ya da kýz kardeþ çýplak ve günlük yiyecekten yoksunken, içinizden biri ona, 'Esenlikle git, ýsýnmaný, doymaný dilerim' der, ama bedenin gereksindiklerini vermezse, bu neye yarar?T Kardeþlerim, bir kimse iyi eylemleri yokken imaný olduðunu söylerse, bu neye yarar? Böylesi bir iman onu kurtarabilir mi?gSG Çünkü yargý merhamet göstermeyene karþý merhametsizdir. Merhamet yargýya galip gelir.PR Özgürlük Yasasý'yla yargýlanacak olanlar gibi konuþup davranýn.(QI Nitekim 'Zina etmeyeceksin' diyen, ayný zamanda 'Adam öldürmeyeceksin' demiþtir. Zina etmez, ama adam öldürürsen, Yasa'yý yine de çiðnemiþ olursun.~Pu Çünkü Yasa'nýn her dediðini yerine getirse de tek konuda ondan sapan kiþi bütün Yasa'ya karþý suçlu olur.O Ama insanlar arasýnda ayrým yaparsanýz, günah iþlemiþ olursunuz; Yasa tarafýndan, Yasa'yý çiðnemekten suçlu bulunursunuz.N7'Komþunu kendin gibi seveceksin' diyen Kutsal Yazý'ya uyarak Kralýmýz Tanrý'nýn Yasasý'ný gerçekten yerine getiriyorsanýz, iyi ediyorsunuz.JM Ait olduðunuz Kiþi'nin yüce adýna küfreden onlar deðil mi?L}Ama siz yoksulun onurunu kýrdýnýz. Sizi sömüren zenginler deðil mi? Sizi mahkemelere sürükleyen onlar deðil mi?=KsDinleyin, sevgili kardeþlerim: Tanrý, bu dünyada yoksul olanlarý imanda zenginleþmek ve kendisini sevenlere vaat ettiði egemenliðin mirasçýlarý olmak üzere seçmedi mi? J  I \H1Toplandýðýnýz yere altýn yüzüklü, þýk giyimli bir adamla kirli giysiler içinde yoksul bir adam geldiðinde, þýk giyimliye ilgiyle, 'Sen þuraya, iyi yere otur', yoksula da, 'Sen orada dur' ya da 'Ayaklarýmýn dibine otur' derseniz, aranýzda ayrým yapmýþ, kötü düþünceli yargýçlar gibi davranmýþ olmuyor musunuz?kG QKardeþlerim, yüce Rabbimiz Ýsa Mesih'e iman edenler olarak insanlar arasýnda ayrým yapmayýn.3F aBaba Tanrý'nýn gözünde temiz ve kusursuz dindarlýk, kiþinin sýkýntý çeken öksüzler ve dullarla ilgilenmesi ve kendini dünyanýn lekelemesinden korumasýdýr.sE aDindar olduðunu sanýp da dilini dizginlemeyen kiþi kendini aldatýr. Böylesinin dindarlýðý boþtur.6D gOysa mükemmel yasaya, özgürlük yasasýna yakýndan bakýp ona baðlý kalan, unutkan dinleyici deðil de etkin uygulayýcý olan kiþi, yaptýklarýyla mutlu olacaktýr.QC Kendini görür, sonra gider ve nasýl bir kiþi olduðunu hemen unutur.B yÇünkü sözün dinleyicisi olup da uygulayýcýsý olmayan kiþi, aynada kendi doðal yüzüne bakan kiþiye benzer.~A wTanrý sözünü yalnýz duymakla kalmayýn, sözün uygulayýcýlarý da olun. Yoksa kendinizi aldatmýþ olursunuz.\@ 3Bunun için, her türlü pisliði ve her tarafa yayýlmýþ olan kötülüðü üstünüzden sýyýrýp atarak, içinize ekilmiþ, canlarýnýzý kurtaracak güçte olan sözü alçakgönüllülükle kabul edin.O? Çünkü insanýn öfkesi Tanrý'nýn istediði doðruluðu saðlamaz.> Sevgili kardeþlerim, þunu aklýnýzda tutun: Herkes dinlemekte çabuk, konuþmakta yavaþ, öfkelenmekte de yavaþ olsun.= %O, yarattýklarýnýn bir anlamda ilk meyveleri olmamýz için bizleri kendi isteði uyarýnca, gerçeðin bildirisiyle yaþama kavuþturdu.< Her nimet, her mükemmel armaðan yukarýdan, kendisinde deðiþkenlik ya da döneklik gölgesi olmayan Iþýklar Babasý'ndan*fx* gelir.*; QSevgili kardeþlerim, aldanmayýn!\: 3Sonra arzu gebe kalýr ve günah doðurur. Günah olgunlaþýnca da ölüm getirir.F9 Herkes kendi arzularýyla sürüklenip aldanarak ayartýlýr. 8  Ayartýlan kiþi, 'Tanrý beni ayartýyor' demesin. Çünkü Tanrý kötülükle ayartýlmadýðý gibi kendisi de kimseyi ayartmaz.7 - Ne mutlu denemeye dayanan kiþiye! Denemeden baþarýyla çýktýðý zaman Rab'bin kendisini sevenlere vaat ettiði yaþam tacýný alacaktýr.B6  Güneþ yakýcý sýcaðýyla doðar ve otu kurutur. Otun çiçeði düþer, görünüþünün güzelliði yok olur. Zengin de bunun gibi kendi uðraþlarý içinde kaybolup gidecektir.5   #4 A Düþkün olan kardeþ kendi yüksekliðiyle, zengin olansa kendi düþkünlüðüyle övünsün. Çünkü zengin kiþi kýr çiçeði gibi solup gidecek.3  _2 9Her bakýmdan deðiþken, kararsýz olan kiþi Rab'den bir þey alacaðýný ummasýn.1 Yalnýz hiç kuþku duymadan, imanla istesin. Çünkü kuþku duyan kiþi rüzgarýn sürükleyip savurduðu deniz dalgasýna benzer.0  Ýçinizden birinin bilgelikte eksiði varsa, herkese cömertçe, azarlamadan veren Tanrý'dan istesin; kendisine verilecektir.w/ iDayanma gücü de, hiçbir eksiði olmayan, olgun, yetkin kiþiler olmanýz için tam bir etkinliðe eriþsin.V. 'Çünkü bilirsiniz ki, imanýnýzýn sýnanmasý dayanma gücünü yaratýr.k- QKardeþlerim, çeþitli denemelerle yüz yüze geldiðinizde bunu büyük sevinçle karþýlayýn.g, KTanrý'nýn ve Rab Ýsa Mesih'in kulu ben Yakup, daðýlmýþ olan on iki oymaða selam ederim.;+q Tanrý'nýn lütfu hepinizle birlikte olsun! Amin.p*Y Önderlerinizin hepsine ve bütün kutsallara selam söyleyin. Ýtalya'dan olanlar size selam ederler. ) Kardeþimiz Timoteos'un salýverildiðini bilmenizi istiyorum. Yakýnda yanýma gelirse, onunla birlikte sizi görmeye geleceðim.a(; Kardeþler, size rica ediyorum, öðütlerimi hoþ görün. Zaten size kýsaca yazdým.V'% Tanrý, isteðini yerine getirebilmeniz için sizi her iyilikle donatsýn; kendisini hoþnut eden þeyi Ýsa Mesih aracýlýðýyla bizlerde gerçekleþtirsin. Mesih'e sonsuzlara dek yücelik olsun! Amin.& Esenlik veren Tanrý, koyunlarýn büyük Çobaný'ný, Rabbimiz Ýsa'yý sonsuza dek sürecek antlaþmanýn kanýyla ölümden diriltti.Y%+ Yanýnýza tez zamanda dönebilmem için dua etmenizi özellikle rica ediyorum.$y Bizim için dua edin. Vicdanýmýzý temiz tuttuðumuza, her bakýmdan olumlu bir yaþam sürmek istediðimize eminiz.# Önderlerinizin sözünü dinleyin, onlara baðlý kalýn. Çünkü onlar canlarýnýz için hesap verecek kiþiler olarak sizi kollarlar. Onlarýn sözünü dinleyin ki, görevlerini inleyerek deðil -bunun size yararý olmaz- sevinçle yapsýnlar." Ýyilik yapmayý, sizde olaný baþkalarýyla paylaþmayý unutmayýn. Çünkü Tanrý bu tür kurbanlardan hoþnut olur.!! Bu nedenle, Ýsa aracýlýðýyla Tanrý'ya sürekli övgü kurbanlarý, yani O'nun adýný açýkça anan dudaklarýn meyvesini sunalým.Z - Çünkü burada kalýcý bir kentimiz yoktur, biz gelecekteki kenti özlüyoruz.xi Öyleyse biz de O'nun uðradýðý aþaðýlanmaya katlanarak ordugahtan dýþarýya çýkýp yanýna gidelim.r] Bunun gibi, Ýsa da kendi kanýyla halký kutsal kýlmak için kent kapýsýnýn dýþýnda acý çekti.! Baþkâhin günah sunusu* olarak hayvanlarýn kanýný kutsal yere taþýr, ama bu hayvanlarýn cesetleri ordugahýn dýþýnda yakýlýr.gG Bir sunaðýmýz var ki, tapýnma çadýrýnda hizmet edenlerin ondan yemeye haklarý yoktur.C Çeþitli garip öðretilerin etkisine kapýlýp sürüklenmeyin. Yüreðin yiyeceklerle deðil, Tanrý lütfuyla güçlenmesi iyidir. Yiyeceklere güvenenler hiçbir yarar görmediler.:o Ýsa Mesih dün, bugün ve sonsuza dek aynýdýr.! Tanrý'nýn sözünü size iletmiþ olan önderlerinizi anýmsayýn. Yaþayýþlarýnýn sonucuna bakarak onlarýn imanýný örnek alýn.hI Böylece cesaretle diyoruz ki, 'Rab benim yardýmcýmdýr, korkmam; Ýnsan bana ne yapabilir?'<q Yaþayýþýnýz para sevgisinden uzak olsun. Sahip olduklarýnýzla yetinin. Çünkü Tanrý þöyle dedi: 'Seni asla terk etmeyeceðim, Seni asla yüzüstü býrakmayacaðým.'# Herkes evliliðe saygý göstersin. Evlilik yataðý günahla lekelenmesin. Çünkü Tanrý fuhuþ yapanlarý, zina edenleri yargýlayacak.- Hapiste olanlarý, onlarla birlikte hapsedilmiþ gibi anýmsayýn. Sizin de bir bedeniniz olduðunu düþünerek baský görenleri hatýrlayýn.mS Konuksever olmaktan geri kalmayýn. Çünkü bu sayede bazýlarý bilmeden melekleri konuk ettiler.' K Kardeþ sevgisi sürekli olsun.:o Çünkü Tanrýmýz yakýp yok eden bir ateþtir."= Böylece sarsýlmaz bir egemenliðe kavuþtuðumuz için minnettar olalým. Öyle ki, Tanrý'yý hoþnut edecek biçimde saygý ve korkuyla tapýnalým.*M 'Bir kez daha' sözü, sarsýlanlarýn, yani yaratýlmýþ olan þeylerin ortadan kaldýrýlacaðýný, böylelikle sarsýlmayanlarýn kalacaðýný anlatýyor.  O zaman O'nun sesi yeri sarsmýþtý. Ama þimdi, 'Bir kez daha yalnýz yeri deðil, göðü de sarsacaðým' diye söz vermiþtir.`9 Bunlarý söyleyeni reddetmemeye dikkat edin. Çünkü yeryüzünde kendilerini uyaraný reddedenler kurtulamadýlarsa, göklerden bizi uyarandan yüz çevirirsek, bizim de kurtulamayacaðýmýz çok daha kesindir.      6 e Oysa sizler Siyon* Daðý'na, yaþayan Tanrý'nýn kenti olan göksel Yeruþalim'e, bir bayram þenliði içindeki on binlerce meleðe, adlarý göklerde yazýlmýþ ilk doðanlarýn topluluðuna yaklaþtýnýz. Herkesin yargýcý olan Tanrý'ya, yetkinliðe erdirilmiþ doðru kiþilerin ruhlarýna, yeni antlaþmanýn aracýsý olan Ýsa'ya ve Habil'in kanýndan daha üstün bir anlam taþýyan serpmelik kana yaklaþtýnýz.S  Görünüm öyle korkunçtu ki, Musa, 'Çok korkuyorum, titriyorum' dedi.P  'Daða bir hayvan bile dokunsa taþlanacak' buyruðuna dayanamadýlar.     Sizler dokunulabilen, alev alev yanan daða, karanlýða, koyu karanlýk ve kasýrgaya, gürleyen çaðrý borusuna, tanrýsal sözleri ileten sese yaklaþmýþ deðilsiniz. O sesi iþitenler, kendilerine bir sözcük daha söylenmesin diye yalvardýlar.U# Biliyorsunuz, Esav daha sonra kutsanma hakkýný miras almak istediyse de geri çevrildi. Kutsanmak için gözyaþý döküp yalvarmasýna karþýn, vermiþ olduðu kararýn sonucunu deðiþtiremedi*fx*. Kimse fuhuþ yapmasýn ya da ilk oðulluk hakkýný bir yemeðe karþýlýk satan Esav gibi kutsal deðerlere saygýsýzlýk etmesin.#? Dikkat edin, kimse Tanrý'nýn lütfundan yoksun kalmasýn. Ýçinizde sizi rahatsýz edecek ve birçoklarýný zehirleyecek acý bir kök filizlenmesin.~u Herkesle barýþ içinde yaþamaya, kutsal olmaya gayret edin. Kutsallýða sahip olmadan kimse Rab'bi göremeyecek.   I  Bunun için sarkýk ellerinizi kaldýrýn, bükük dizlerinizi doðrultun, ayaklarýnýz için düz yollar yapýn. Öyle ki, kötürüm olan parça eklemden çýkmasýn, tersine þifa bulsun.1 Terbiye edilmek baþlangýçta hiç tatlý gelmez, acý gelir. Ne var ki, böyle eðitilenler için bu sonradan esenlik veren doðruluðu üretir.3_ Babalarýmýz bizi kýsa bir süre için, uygun gördükleri gibi terbiye ettiler. Ama Tanrý, kutsallýðýna ortak olalým diye bizi kendi yararýmýza terbiye ediyor.5~c Kaldý ki, bizi terbiye eden dünyasal babalarýmýz vardý ve onlara saygý duyardýk. Öyleyse Ruhlar Babasý'na baðýmlý olup yaþamamýz çok daha önemli deðil mi?e}C Herkesin gördüðü terbiyeden yoksunsanýz, oðullar deðil, yasadýþý evlatlarsýnýz.$|A Terbiye edilmek uðruna acýlara katlanmalýsýnýz. Tanrý size oðullarýna davranýr gibi davranýyor. Hangi oðul babasý tarafýndan terbiye edilmez?a{; Çünkü Rab sevdiðini terbiye eder, Oðulluða kabul ettiði herkesi cezalandýrýr.'z- Size oðullar diye seslenen þu öðüdü de unuttunuz: 'Oðlum, Rab'bin terbiye ediþini hafife alma, Rab seni azarlayýnca cesaretini yitirme.kyO Günaha karþý verdiðiniz mücadelede henüz kanýnýzý akýtacak kadar direnmiþ deðilsiniz.{xo Yorulup cesaretinizi yitirmemek için, günahkârlarýn bunca karþý koymasýna katlanmýþ Olan'ý düþünün.Vw% Gözümüzü imanýmýzýn öncüsü ve tamamlayýcýsý Ýsa'ya dikelim. O kendisini bekleyen sevinç uðruna utancý hiçe sayýp çarmýhta ölüme katlandý ve Tanrý'nýn tahtýnýn saðýnda oturdu.Zv / Ýþte çevremizi bu denli büyük bir tanýklar bulutu sardýðýna göre, biz de her yükü ve bizi kolayca kuþatan günahý üzerimizden sýyýrýp atalým ve önümüze konan yarýþý sabýrla koþalým.qu[ (Bizden ayrý olarak yetkinliðe ermesinler diye, Tanrý bizim için daha iyi bir þey hazýrlamýþtý.tw 'Ýmanlarý sayesinde bunlarýn hepsi Tanrý'nýn beðenisini kazandýklarý halde, hiçbiri vaat edilene kavuþmadý.vse &Dünya onlara layýk deðildi. Çöllerde, daðlarda, maðaralarda, yeraltý oyuklarýnda dolanýp durdular.Qr %Taþlandýlar, testereyle biçildiler*fx*, kýlýçtan geçirilip öldürüldüler. Koyun postu, keçi derisi içinde dolaþtýlar, yoksulluk çektiler, sýkýntýlara uðradýlar, baský gördüler.Zq- $Daha baþkalarý alaya alýnýp kamçýlandý, hatta zincire vurulup hapsedildi.)pK #Kadýnlar dirilen ölülerini geri aldýlar. Baþkalarýysa salýverilmeyi reddederek dirilip daha iyi bir yaþama kavuþma umuduyla iþkencelere katlandýlar.6oe "Kýzgýn ateþi söndürdüler, kýlýcýn aðzýndan kaçýp kurtuldular. Güçsüzlükte kuvvet buldular, savaþta güçlendiler, yabancý ordularý bozguna uðrattýlar.n !Bunlar iman sayesinde ülkeler ele geçirdiler, adaleti saðladýlar, vaat edilenlere kavuþtular, aslanlarýn aðzýný kapadýlar.m  Daha ne diyeyim? Gidyon, Barak, Þimþon, Yiftah, Davut, Samuel ve peygamberlerle ilgili olanlarý anlatsam, zaman yetmeyecek.ly Fahiþe Rahav casuslarý dostça karþýladýðý için imaný sayesinde söz dinlemeyenlerle birlikte öldürülmedi.kw Ýsrailliler yedi gün boyunca Eriha surlarý çevresinde dolandýlar; sonunda imanlarý sayesinde surlar yýkýldý.j{ Ýman sayesinde Ýsrailliler karadan geçer gibi Kýzýldeniz'den* geçtiler. Mýsýrlýlar bunu deneyince boðuldular.)iK Ýlk doðanlarý öldüren melek Ýsrailliler'e dokunmasýn diye Musa imanla, Fýsýh* kurbanýnýn kesilmesini ve kanýnýn kapýlara sürülmesini saðladý.ohW Kralýn öfkesinden korkmadan imanla Mýsýr'dan ayrýldý. Görünmez Olan'ý görür gibi dayandý. g Mesih uðruna aþaðýlanmayý Mýsýr hazinelerinden daha büyük zenginlik saydý. Çünkü alacaðý ödülü düþünüyordu.ufc Bir süre için günahýn sefasýný sürmektense, Tanrý'nýn halkýyla birlikte baský görmeyi yeðledi.be= Musa büyüyünce iman sayesinde firavunun kýzýnýn oðlu olarak tanýnmayý reddetti.!d; Musa doðduðunda annesiyle babasý onu imanla üç ay gizlediler. Çünkü çocuðun güzel olduðunu gördüler ve kralýn fermanýndan korkmadýlar. c Yusuf ölürken iman sayesinde Ýsrailoðullarý'nýn Mýsýr'dan çýkacaðýný anýmsattý ve kemiklerine iliþkin buyruk verdi.}bs Yakup ölürken iman sayesinde Yusuf'un iki oðlunu da kutsadý, deðneðinin ucuna yaslanarak Tanrý'ya tapýndý.[a/ Ýman sayesinde Ýshak gelecek olaylarla ilgili olarak Yakup'la Esav'ý kutsadý.` Ýbrahim Tanrý'nýn ölüleri bile diriltebileceðini düþündü; nitekim Ýshak'ý simgesel þekilde ölümden geri aldý.E_ Oysa Tanrý ona, 'Senin soyun Ýshak'la sürecek' demiþti.^ Ýbrahim sýnandýðý zaman imanla Ýshak'ý kurban olarak sundu. Vaatleri almýþ olan Ýbrahim biricik oðlunu kurban etmek üzereydi.:]m Ama onlar daha iyisini, yani göksel olaný arzu ediyorlardý. Bunun içindir ki, Tanrý onlarýn Tanrýsý olarak anýlmaktan utanmýyor. Çünkü onlara bir kent hazýrladý.U\# Ayrýldýklarý ülkeyi düþünselerdi, geri dönmeye fýrsatlarý olurdu.F[ Böyle konuþanlar bir vatan aradýklarýný gösteriyorlar.JZ  Bu kiþilerin hepsi imanlý olarak öldüler. Vaat edilenlere kavuþamadýlarsa da bunlarý uzaktan görüp selamladýlar, yeryüzünde yabancý ve konuk olduklarýný açýkça kabul ettiler.Y/ Böylece tek bir adamdan, üstelik ölüden farksýz birinden gökteki yýldýzlar, deniz kýyýsýndaki kum kadar sayýsýz torun meydana geldi.#X? Ýman sayesinde Sara'nýn kendisi de kýsýr ve yaþý geçmiþ olduðu halde vaat edeni güvenilir saydýðýndan çocuk sahibi olmak için güç buldu.LW Çünkü mimarý ve kurucusu Tanrý olan temelli kenti bekliyordu.&VE Ýman sayesinde bir yabancý olarak vaat edilen ülkeye yerleþti. Ayný vaadin ortak mirasçýlarý olan Ýshak ve Yakup'la birlikte çadýrlarda yaþadý.!U; Ýman sayesinde Ýbrahim miras alacaðý yere gitmesi için çaðrýlýnca, Tanrý'nýn sözünü dinledi ve nereye gideceðini bilmeden yola çýktý.yTk Ýman sayesinde Nuh, henüz olmamýþ olaylarla ilgili olarak Tanrý tarafýndan uyarýlýnca, Tanrý korkusuyla ev halkýnýn kurtuluþu için bir gemi yaptý. Bununla dünyayý yargýladý ve imana dayanan doðruluðun mirasçýsý oldu.'SG Ýman olmadan Tanrý'yý hoþnut etmek olanaksýzdýr. Tanrý'ya yaklaþan, O'nun var olduðuna ve kendisini arayanlarý ödüllendireceðine iman etmelidir.ZR- Ýman sayesinde Hanok ölümü tatmamak üzere yukarý alýndý. Kimse onu bulamadý, çünkü Tanrý onu yukarý almýþtý. Yukarý alýnmadan önce Tanrý'yý hoþnut eden biri olduðuna tanýklýk edildi. Q9 Habil'in Tanrý'ya Kayin'den daha iyi bir kurban sunmasý iman sayesinde oldu. Ýmaný sayesinde doðru biri olarak Tanrý'nýn beðenisini kazandý. Çünkü Tanrý onun sunduðu adaklarý kabul etti. Nitekim Habil ölmüþ olduðu halde, iman sayesinde hâlâ konuþmaktadýr.P Evrenin Tanrý'nýn buyruðuyla yaratýldýðýný, böylece görülenlerin görünmeyenlerden oluþtuðunu iman sayesinde anlýyoruz.BO Atalarýmýz bununla Tanrý'nýn beðenisini kazandýlar.dN C Ýman, umut edilenlere güvenmek, görünmeyen þeylerin varlýðýndan emin olmaktýr*fx*.nMU 'Bizler geri çekilip mahvolanlardan deðiliz; iman edip canlarýnýn kurtuluþuna kavuþanlardanýz.cL? &Doðru adamým, imanla yaþayacaktýr. Ama geri çekilirse, ondan hoþnut olmayacaðým.'EK %Artýk, 'Gelecek olan pek yakýnda gelecek Ve gecikmeyecek.Jy $Çünkü Tanrý'nýn isteðini yerine getirmek ve vaat edilene kavuþmak için dayanma gücüne ihtiyacýnýz vardýr.PI #Onun için cesaretinizi yitirmeyin; bu cesaretin ödülü büyüktür.0HY "Hem hapistekilerin dertlerine ortak oldunuz, hem de daha iyi ve kalýcý bir malýnýz olduðunu bilerek mallarýnýzýn yaðma edilmesini sevinçle karþýladýnýz.G !Bazen sitemlere, sýkýntýlara uðrayýp seyirlik oldunuz, bazen de ayný durumda olanlarla dayanýþma içine girdiniz.}Fs Sizlerse aydýnlandýktan sonra acýlarla dolu büyük bir mücadeleye dayandýðýnýz o ilk günleri anýmsayýn.>Ew Diri Tanrý'nýn eline düþmek korkunç bir þeydir.Dw Çünkü, 'Öç benimdir, karþýlýðýný ben vereceðim' ve yine, 'Rab halkýný yargýlayacak' diyeni tanýyoruz.gCG Eðer bir kimse Tanrý Oðlu'nu ayaklar altýna alýr, kendisini kutsal kýlan antlaþma kanýný bayaðý sayar ve lütufkâr Ruh'a hakaret ederse, bundan ne kadar daha aðýr bir cezaya layýk görülecek sanýrsýnýz? Mr~~J}}}|%{yzzyyAxwvvv@uu3tt(sqrrrqVpoooVnn)mzlrkk jj:iiJhh== _Evet, sizin de bizlerle paydaþlýðýnýz olsun diye gördüðümüzü, iþittiðimizi size duyuruyoruz. Bizim paydaþlýðýmýz da Baba'yla ve Oðlu Ýsa Mesih'ledir.%= EYaþam açýkça göründü, O'nu gördük ve O'na tanýklýk ediyoruz. Baba'yla birlikte*fx* olup bize görünmüþ olan sonsuz Yaþam'ý size duyuruyoruz.*< QYaþam Sözü'yle ilgili olarak baþlangýçtan beri var olaný, iþittiðimizi, gözlerimizle gördüðümüzü, seyredip ellerimizle dokunduðumuzu duyuruyoruz.;1Öte yandan Rabbimiz ve Kurtarýcýmýz Ýsa Mesih'in lütfunda ve O'nu tanýmakta ilerleyin. Þimdi ve sonsuza*fx* dek O'na yücelik olsun! Amin.,:QBu nedenle, sevgili kardeþlerim, ilke tanýmayan kiþilerin aldatmasýyla sürüklenip kararlýlýðýnýzdan sapmamak için bunlarý önceden bilerek sakýnýn.9Pavlus bütün mektuplarýnda bu konulardan böyle söz eder. Mektuplarýnda güç anlaþýlan bazý yerler var ki, bilgisiz ve kararsýz kiþiler, öbür Kutsal Yazýlar'ý olduðu gibi bunlarý da çarpýtarak kendi yýkýmlarýný hazýrlýyorlar.8Sevgili kardeþimiz Pavlus'un da kendisine verilen bilgelikle size yazdýðý gibi, Rabbimiz'in sabrýný kurtuluþ fýrsatý sayýn.7-Bunun için, sevgili kardeþlerim, mademki bunlarý bekliyorsunuz, Tanrý'nýn önünde lekesiz, kusursuz ve barýþ içinde olmaya gayret edin.u6c Ama biz Tanrý'nýn vaadi uyarýnca doðruluðun barýnacaðý yeni gökleri, yeni yeryüzünü bekliyoruz. 5  34_ Her þey böylece yok olacaðýna göre, sizin nasýl kiþiler olmanýz gerekir? Tanrý'nýn gününü bekleyip o günün geliþini çabuklaþtýrarak kutsallýk içinde yaþamalý, Tanrý yolunu izlemelisiniz. O gün gökler yanarak yok olacak, maddesel öðeler þiddetli ateþte eriyip gidecek.Y3+ Ama Rab'bin günü hýrsýz gibi gelecek. O gün gökler büyük bir gürültüyle ortadan kalkacak, maddesel öðeler yanarak yok olacak, yer ve yeryüzünde yapýlmýþ olan her þey yanýp tükenecek*fx*.@2y Bazýlarýnýn düþündüðü gibi Rab vaadini yerine getirmekte gecikmez; ama size karþý sabrediyor. Çünkü kimsenin mahvolmasýný istemiyor, herkesin tövbe etmesini istiyor.t1aSevgili kardeþlerim, þunu unutmayýn ki, Rab'bin gözünde bir gün bin yýl, bin yýl bir gün gibidir.0+Þimdiki yer ve göklerse ateþe verilmek üzere ayný sözle saklanýyor, tanrýsýzlarýn yargýlanarak mahvolacaðý güne dek korunuyorlar.;/qO zamanki dünya yine suyla, tufanla mahvolmuþtu..1Ne var ki, göklerin çok önceden Tanrý'nýn sözüyle var olduðunu, yerin sudan ve su aracýlýðýyla þekillendiðini bile bile unutuyorlar. - 0,YÖncelikle þunu bilmelisiniz: Dünyanýn son günlerinde kendi tutkularýnýn ardýndan giden alaycý kiþiler türeyecek. Bunlar, 'Rab'bin geliþiyle ilgili vaat ne oldu? Atalarýmýzýn ölümünden beri her þey yaratýlýþýn baþlangýcýnda olduðu gibi duruyor' diyerek alay edecekler.)+KÖyle ki, kutsal peygamberlerin çok önceden söylediði sözleri ve Kurtarýcýmýz Rab'bin elçileriniz aracýlýðýyla verdiði buyruðu anýmsayasýnýz.3* aSevgili kardeþler, þimdi bu benim size yazdýðým ikinci mektuptur. Her iki mektubumda da bu konularý anýmsatarak temiz düþüncelerinizi uyandýrmaya çalýþtým.)1Þu gerçek özdeyiþ onlarýn durumunu anlatýyor: 'Köpek kendi kusmuðuna döner', 'Domuz da yýkandýktan sonra çamurda yuvarlanmaya döner.'$(AÇünkü doðruluk yolunu bilip de kendilerine emanet edilen kutsal buyruktan geri dönmektense, bu yolu hiç bilmemiþ olmak onlar için daha iyi olurdu.='sRab ve Kurtarýcý Ýsa Mesih'i tanýmakla dünyanýn çirkefliðinden kurtulduktan sonra yine ayný iþlere karýþýp yenilirlerse, son durumlarý ilk durumlarýndan beter olur.&Onlara özgürlük vaat ederler, oysa kendileri yozlaþmýþlýðýn kölesidirler. Çünkü insan neye yenilirse onun kölesi olur.%/Çünkü yanlýþ yolda yürüyenlerden henüz kurtulanlarý, boþ ve kurumlu sözler söyleyerek benliðin tutkularýyla, sefahatle ayartýrlar.u$cBu kiþiler, susuz pýnarlar, fýrtýnanýn daðýttýðý sis gibidirler. Onlarý koyu karanlýk bekliyor.#Balam iþlediði suçtan ötürü azarlandý. Konuþamayan eþek, insan diliyle konuþarak bu peygamberin çýlgýnlýðýna engel oldu.x"iHaksýzlýkla elde ettiði kazancý seven Beor oðlu Balam'ýn yolunu tutarak doðru yolu býrakýp saptýlar.!5Gözleri zinayla*fx* doludur, günaha doymazlar. Kararsýz kiþileri ayartýrlar. Yüreði açgözlülüðe alýþtýrýlmýþ lanetli insanlardýr.S  Ettikleri haksýzlýða karþýlýk zarar görecekler. Gündüzün zevk alemlerine dalmayý eðlence sayarlar. Birer leke ve yüzkarasýdýrlar. Sizinle yiyip içerken kendi hilelerinden zevk alýrlar.W' Ama anlamadýklarý konularda sövüp sayan bu kiþiler, içgüdüleriyle yaþayan, yakalanýp boðazlanmak üzere doðan, akýldan yoksun hayvanlar gibidir. Hayvanlar gibi onlar da yýkýma uðrayacaklar. Oysa melekler bile, güç ve kudrette daha üstün olduklarý halde bu varlýklarý Rab'bin önünde söverek yargýlamazlar.   /W Görülüyor ki Rab kendi yolunda yürüyenleri karþýlaþtýklarý denemelerden nasýl kurtaracaðýný bilir. Doðru olmayanlarý, özellikle benliðin yozlaþmýþ tutkularý ardýndan giden ve yetkisini hor görenleri cezalandýrarak yargý gününe dek nasýl alýkoyacaðýný da bilir.(IÇünkü onlarýn arasýnda yaþayan bu doðru adam, görüp iþittiði yasa tanýmaz davranýþlar yüzünden doðru yüreðinde her gün ýstýrap çekerdi.gGAma ilke tanýmayan kiþilerin sefih yaþayýþýndan azap duyan doðru adam Lut'u kurtardý.}Sodom ve Gomora kentlerini yakýp yýkarak yargýladý. Böylece tanrýsýzlarýn baþýna geleceklere bir örnek verdi.%CTanrý eski dünyayý da esirgemedi. Ama tanrýsýzlarýn dünyasýna tufaný gönderdiðinde, doðruluk yolunu bildiren Nuh'u ve yedi kiþiyi daha korudu.%Tanrý günah iþleyen melekleri esirgemedi; onlarý cehenneme atýp karanlýkta zincire vurdu*fx*. Yargýlanýncaya dek orada tutulacaklar.0YAçgözlülüklerinden ötürü uydurma sözlerle sizi sömürecekler. Onlar için çoktan beri verilmiþ olan yargý gecikmez. Onlarý bekleyen yýkým da uyuklamaz.lQBirçoklarý da onlarýn sefahatine kapýlacak. Onlarýn yüzünden gerçeðin yoluna sövülecek./ YAma Ýsrail halký arasýnda sahte peygamberler vardý; týpký sizin de aranýzda yanlýþ öðreti yayanlar olacaðý gibi. Bunlar kendilerini satýn alan Efendi'yi*fx* bile yadsýyarak gizlice aranýza yýkýcý öðretiler sokacaklar. Böyleleri kendi baþlarýna ani bir yýkým getirecek. 5Çünkü hiçbir peygamberlik sözü insan isteðinden kaynaklanmadý. Kutsal Ruh tarafýndan yöneltilen insanlar Tanrý'nýn sözlerini ilettiler.u eÖncelikle þunu bilin ki, Kutsal Yazýlar'daki hiçbir peygamberlik sözü kimsenin özel yorumu deðildir.i MPeygamberlerin sözleri bizim için daha büyük kesinlik kazandý. Gün aðarýp sabah yýldýzý yüreklerinizde doðuncaya dek, karanlýk yerde ýþýk saçan çýraya benzeyen bu sözlere kulak verirseniz, iyi edersiniz.b ?Kutsal daðda O'nunla birlikte bulunduðumuz için gökten gelen bu sesi biz de iþittik.! =Mesih, yüce ve görkemli Olan'dan kendisine ulaþan sesle, 'Sevgili Oðlum budur, O'ndan hoþnudum' diyen sesle Baba Tanrý'dan onur ve yücelik aldý. Rabbimiz Ýsa Mesih'in kudretini ve geliþini size bildirirken uydurma masallara baþvurmadýk. O'nun görkemini gözlerimizle gördük.|  sBen bu dünyadan göçtükten sonra da bunlarý sürekli anýmsayabilmeniz için þimdi her gayreti göstereceðim.p  [Rabbimiz Ýsa Mesih'in bana bildirdiði gibi, bedenden*fx* ayrýlýþýmýn yakýn olduðunu biliyorum.l  S Bu bedende*fx* yaþadýðým sürece bunlarý anýmsatarak sizi gayrete getirmeyi doðru buluyorum.  - Onun için, her ne kadar bunlarý biliyorsanýz ve sahip olduðunuz gerçekle pekiþtirilmiþseniz de, bunlarý size her zaman anýmsatacaðým.~  w Böylece Rabbimiz ve Kurtarýcýmýz Ýsa Mesih'in sonsuz egemenliðine girme hakký size cömertçe saðlanacaktýr.4 c Bunun için, ey kardeþler, çaðrýlmýþlýðýnýzý ve seçilmiþliðinizi kökleþtirmeye daha çok gayret edin. Bunlarý yaparsanýz, hiçbir zaman tökezlemezsiniz.s a Bu niteliklere sahip olmayan uzaðý göremez, kördür. Eski günahlarýndan temizlendiðini unutmuþtur. Çünkü bu niteliklere artan ölçüde sahip olursanýz, Rabbimiz Ýsa Mesih'i tanýmakta etkisiz ve verimsiz olmazsýnýz.     1Ýþte bu nedenle her türlü gayreti göstererek imanýnýza erdemi, erdeminize bilgiyi, bilginize özdenetimi, özdenetiminize dayanma gücünü, dayanma gücünüze Tanrý yoluna baðlýlýðý, baðlýlýðýnýza kardeþseverliði, kardeþseverliðinize sevgiyi katýn.s aO'nun yüceliði ve erdemi sayesinde bize çok büyük ve deðerli vaatler verildi. Öyle ki, dünyada kötü arzularýn yol açtýðý yozlaþmadan kurtulmuþ olarak, bu vaatler aracýlýðýyla tanrýsal özyapýya ortak olasýnýz.= uKendi yüceliði ve erdemiyle*fx* bizi çaðýranýn tanrýsal gücü, kendisini tanýmamýz sonucunda yaþamamýz ve Tanrý yolunda yürümemiz için gereken her þeyi bize verdi.b ?Tanrý'yý ve Rabbimiz Ýsa'yý tanýmakla lütuf ve esenlik artan ölçüde sizin olsun.6 iÝsa Mesih'in kulu ve elçisi ben Simun Petrus'tan Tanrýmýz ve Kurtarýcýmýz Ýsa Mesih'in doðruluðu sayesinde bizimkiyle eþdeðer bir imana kavuþmuþ olanlara selam!2~_Birbirinizi sevgiyle öperek selamlayýn.]}3 Sizler gibi seçilmiþ olan Babil'deki kilise* ve oðlum Markos size selam ederler.v|e Kendisini güvenilir bir kardeþ saydýðým Silvanus aracýlýðýyla size kýsaca yazmýþ bulunuyorum. Sizi yüreklendiriyor ve sözünü ettiðim lütfun Tanrý'nýn gerçek lütfu olduðuna tanýklýk ediyorum. Buna baðlý kalýn.1{] Kudret sonsuzlara dek O'nun olsun! Amin.]z3 Sizleri Mesih'te sonsuz yüceliðine çaðýran ve bütün lütfun kaynaðý olan Tanrý'nýn kendisi kýsa bir süre acý çekmenizden sonra sizi yetkinleþtirip pekiþtirecek, güçlendirip temellendirecektir.y  Dünyanýn her yerindeki kardeþlerinizin de ayný acýlarý çektiðini bilerek imanda sarsýlmadan Ýblis'e karþý direnin.pxYAyýk ve uyanýk olun. Düþmanýnýz Ýblis kükreyen aslan gibi yutacak birini arayarak dolaþýyor.NwBütün kaygýlarýnýzý O'na yükleyin, çünkü O sizi kayýrýr.gvGUygun zamanda sizi yüceltmesi için, Tanrý'nýn kudretli eli altýnda kendinizi alçaltýn.Iu Ey gençler, siz de ihtiyarlara baðýmlý olun. Hepiniz birbirinize karþý alçakgönüllülüðü kuþanýn. Çünkü, 'Tanrý kibirlilere karþýdýr, Ama alçakgönüllülere lütfeder.'\t1Baþ Çoban*fx* göründüðü zaman yüceliðin solmaz tacýna kavuþacaksýnýz. s  r 9q mBu nedenle aranýzdaki ihtiyarlara*, onlar gibi bir ihtiyar, Mesih'in çektiði acýlarýn tanýðý, açýða çýkacak olan yüceliðin paydaþý olarak rica ediyorum: Tanrý'nýn size verdiði sürüyü güdün. Zorunluymuþ gibi deðil, Tanrý'nýn istediði gibi gönüllü gözetmenlik yapýn. Para hýrsýyla deðil, gönül rýzasýyla, size emanet edilenlere egemenlik taslamadan, sürüye örnek olarak görevinizi yapýn.pBunun için, Tanrý'nýn isteði uyarýnca acý çekenler, iyilik ederek canlarýný güvenilir Yaradan'a emanet etsinler.]o3'Doðru kiþi güçlükle kurtuluyorsa, Tanrýsýz ve günahlý kiþiye ne olacak?';noÇünkü yargýnýn, Tanrý'nýn ev halkýndan baþlayacaðý an gelmiþtir. Eðer yargýlama önce bizden baþlarsa, Tanrý'nýn Müjdesi'ne kulak asmayanlarýn sonu ne olacak?mwAma Mesih inanlýsý olduðu için acý çeken, bundan utanç duymasýn. Taþýdýðý bu adla Tanrý'yý yüceltsin.zlmHiçbiriniz katil, hýrsýz, kötülük yapan ya da baþkalarýnýn iþine karýþan biri olarak acý çekmesin.k{Mesih'in adýndan ötürü hakarete uðrarsanýz, ne mutlu size! Çünkü Tanrý'nýn yüce Ruhu üzerinizde bulunuyor. j  Tersine, Mesih'in acýlarýna ortak olduðunuz oranda sevinin ki, Mesih'in görkemi göründüðünde de sevinçle coþasýnýz. i  Sevgili kardeþlerim, sýnanmanýz için size giydirilen ateþten gömleði, size garip bir þey oluyormuþ gibi yadýrgamayýn.h} Konuþan, Tanrý'nýn sözlerini iletir gibi konuþsun. Baþkalarýna hizmet eden, Tanrý'nýn verdiði güçle hizmet etsin. Öyle ki, Ýsa Mesih aracýlýðýyla Tanrý her þeyde yüceltilsin. Yücelik ve kudret sonsuzlara dek Mesih'indir! Amin. g9 Her biriniz hangi ruhsal armaðaný aldýysanýz, bunu Tanrý'nýn çok yönlü lütfunun iyi kâhyalarý olarak birbirinize hizmet etmekte kullanýn.=fu Söylenmeksizin birbirinize konukseverlik gösterin.]e3Her þeyden önce birbirinizi candan sevin. Çünkü sevgi birçok günahý örter.ad;Her þeyin sonu yakýndýr. Bu nedenle, saðduyulu olun ve dua etmek için ayýk durun. c Çünkü ölüler bedence öbür insanlar gibi yargýlansýn, ama ruhça Tanrý gibi yaþasýn diye Müjde onlara da bildirildi.^b5Onlar, ölüleri de dirileri de yargýlamaya hazýr olan Tanrý'ya hesap verecekler.vaeÝnanmayanlar, kendinizi onlarla birlikte ayný sefahat seline atmamanýzý yadýrgýyor, size sövüyorlar.X`)Ýnanmayanlarýn hoþlandýklarýný yaparak sefahat, þehvet, sarhoþluk, çýlgýn eðlenceler, içki alemleri ve ilke tanýmayan putperestlik içinde yaþayarak geçmiþte harcadýðýnýz günler yeter!_+Sonuç olarak, dünyadaki yaþamýnýn geri kalan bölümünü artýk insan tutkularýna göre deðil, Tanrý'nýn isteðine göre sürdürür.^ +Mesih bedence acý çektiðine göre, siz de ayný düþünceyle silahlanýn. Çünkü bedence acý çekmiþ olan, günaha sýrt çevirmiþtir.]Göðe çýkmýþ olan Mesih Tanrý'nýn saðýndadýr. Bütün melekler, yetkiler ve güçler O'na baðlý kýlýnmýþtýr.7\gBu olay vaftizi* simgeliyor. Bedenin kirden arýnmasý deðil, Tanrý'ya yönelen temiz vicdanýn dileði olan vaftiz, Ýsa Mesih'in diriliþiyle þimdi sizi de kurtarýyor.N[Bir zamanlar, Nuh'un günlerinde gemi yapýlýrken, Tanrý'nýn sabýrla beklemesine karþýn bu ruhlar söz dinlememiþlerdi. O gemide birkaç kiþi, daha doðrusu sekiz kiþi suyla kurtuldu*fx*.?ZyRuhta gidip bunlarý zindanda olan ruhlara da duyurdu.NYNitekim Mesih de bizleri Tanrý'ya ulaþtýrmak amacýyla doðru kiþi olarak doðru olmayanlar için günah sunusu* olarak ilk ve son kez öldü*fx*. Bedence öldürüldü, ama ruhça diriltildi.tXaÝyilik edip acý çekmek -eðer Tanrý'nýn isteði buysa- kötülük yapýp acý çekmekten daha iyidir.GWYalnýz bunu yumuþak huyla, saygýyla yapýn. Vicdanýnýzý temiz tutun. Öyle ki, Mesih'e ait olarak sürdürdüðünüz olumlu yaþamý kýnayanlar size ettikleri iftiradan utansýnlar.VMesih'i Rab olarak yüreklerinizde kutsayýn. Ýçinizdeki umudun nedenini soran herkese uygun bir yanýt vermeye her zaman hazýr olun.sU_Doðruluk uðruna acý çekseniz bile, ne mutlu size! Ýnsanlarýn 'korktuðundan korkmayýn, ürkmeyin.'KT Ýyilik yapmakta gayretli olursanýz, size kim kötülük edecek?S1 Çünkü Rab'bin gözleri Doðru kiþilerin üzerindedir. Kulaklarý onlarýn yakarýþýna açýktýr. Ama Rab kötülük yapanlara karþýdýr.'YR+ Kötülükten sakýnýp iyilik yapsýn. Esenliði amaçlasýn, ardýnca gitsin.Q Þöyle ki, 'Yaþamdan zevk almak, Ýyi günler görmek isteyen, Dilini kötülükten, Dudaklarýný yalandan uzak tutsun.!P; Kötülüðe kötülükle, sövgüye sövgüyle deðil, tersine, kutsamayla karþýlýk verin. Çünkü kutsanmayý miras almak için çaðrýldýnýz.'OGSonuç olarak hepiniz ayný düþüncede birleþin. Baþkalarýnýn duygularýný paylaþýn. Birbirinizi kardeþçe sevin. Þefkatli, alçakgönüllü olun.NBunun gibi, ey kocalar, siz de daha zayýf varlýklar olan karýlarýnýzla anlayýþ içinde yaþayýn. Tanrý'nýn lütfettiði yaþamýn ortak mirasçýlarý olduklarý için onlara saygý gösterin. Öyle ki, dualarýnýza bir engel çýkmasýn.*MMÖrneðin Sara Ýbrahim'i 'Efendim' diye çaðýrýr, sözünü dinlerdi. Ýyilik eder, hiçbir tehditten yýlmazsanýz, siz de Sara'nýn çocuklarý olursunuz. L Çünkü geçmiþte umudunu Tanrý'ya baðlamýþ olan kutsal kadýnlar da kocalarýna baðýmlý olarak böyle süslenirlerdi.K-Gizli olan iç varlýðýnýz, sakin ve yumuþak bir ruhun solmayan güzelliðiyle süsünüz olsun. Bu, Tanrý'nýn gözünde çok deðerlidir.fJESüsünüz örgülü saçlar, altýn takýlar, güzel giysiler gibi dýþla ilgili olmasýn. I {H qBunun gibi, ey kadýnlar, siz de kocalarýnýza baðýmlý olun. Öyle ki, kimileri Tanrý sözüne inanmasa bile, Tanrý korkusuna dayanan temiz yaþayýþýnýzý görerek söze gerek kalmadan karýlarýnýn yaþayýþýyla kazanýlsýnlar.GÇünkü yolunu þaþýrmýþ koyunlar gibiydiniz, þimdiyse canlarýnýzýn Çobaný'na ve Gözetmeni'ne*fx* döndünüz.-FSBizler günah karþýsýnda ölelim, doðruluk uðruna yaþayalým diye, günahlarýmýzý çarmýhta kendi bedeninde yüklendi. O'nun yaralarýyla þifa buldunuz.$EAKendisine sövüldüðünde sövgüyle karþýlýk vermedi, acý çektiðinde kimseyi tehdit etmedi; davasýný, adaletle yargýlayan Tanrý'ya býraktý.AD}'O günah iþlemedi, aðzýndan hileli söz çýkmadý.'wCgNitekim bunun için çaðrýldýnýz. Mesih, izinden gidesiniz diye uðrunuza acý çekerek size örnek oldu.2B]Çünkü günah iþleyip dövüldüðünüzde dayanýrsanýz, bunda övülecek ne var? Ama iyilik edip acý çektiðinizde dayanýrsanýz, Tanrý'yý hoþnut edersiniz.hAIHaksýz yere acý çeken kiþi, Tanrý bilinciyle acýya katlanýrsa, Tanrý'yý hoþnut eder.@-Ey hizmetkârlar, efendilerinizin yalnýz iyi ve yumuþak huylu olanlarýna deðil, ters huylu olanlarýna da tam bir saygýyla baðýmlý olun.n?UHerkese saygý gösterin. Ýmanlý kardeþlerinizi sevin, Tanrý'dan korkun, krala saygý gösterin.>%Özgür insanlar olarak yaþayýn, ancak özgürlüðünüzü kötülük yapmak için bahane etmeyin. Tanrý'nýn kullarý olarak yaþayýn.h=IÇünkü Tanrý'nýn isteði, iyilik yaparak akýlsýzlarýn bilgisizliðini susturmanýzdýr. <  ;  Ýnsanlar arasýnda yetkili kýlýnmýþ her kuruma -gerek her þeyin üstünde olan krala*fx* gerekse kötülük yapanlarýn cezalandýrýlmasý, iyilik edenlerin onurlandýrýlmasý için kral tarafýndan gönderilen valilere- Rab adýna baðýmlý olun.W:' Ýnanmayanlar arasýnda olumlu bir yaþam sürün. Öyle ki, kötülük yapanlarmýþsýnýz gibi size iftira etseler de, iyi iþlerinizi görerek Tanrý'yý, kendilerine yaklaþtýðý gün yüceltsinler.9) Sevgili kardeþler, size yalvarýrým, cana karþý savaþan benliðin tutkularýndan kaçýnýn. Çünkü bu dünyada yabancý ve konuksunuz.8' Bir zamanlar halk deðildiniz, ama þimdi Tanrý'nýn halkýsýnýz. Bir zamanlar merhamete eriþmemiþtiniz, þimdiyse merhamete eriþtiniz.Q7 Ama siz seçilmiþ soy, Kral'ýn*fx* kâhinleri, kutsal ulus, Tanrý'nýn öz halkýsýnýz. Sizi karanlýktan þaþýlasý ýþýðýna çaðýran Tanrý'nýn erdemlerini duyurmak için seçildiniz. 6 45aÝman eden sizler için bu taþ deðerlidir. Ama imansýzlar için, 'Yapýcýlarýn reddettiði taþ Köþenin baþ taþý,' 'Sürçme taþý ve tökezleme kayasý oldu.''4GÇünkü Kutsal Yazý'da þöyle deniyor: 'Ýþte, Siyon'a* bir taþ, Seçkin, deðerli bir köþe taþý koyuyorum. O'na iman eden hiç utandýrýlmayacak.'h3IO sizi diri taþlar olarak ruhsal bir tapýnaðýn yapýmýnda kullansýn. Böylelikle, Ýsa Mesih aracýlýðýyla Tanrý'nýn beðenisini kazanan ruhsal kurbanlar sunmak üzere kutsal bir kâhinler* topluluðu olursunuz.j2MÝnsanlarca reddedilmiþ, ama Tanrý'ya göre seçkin ve deðerli olan diri taþa, Rab'be gelin.01[Çünkü Rab'bin iyiliðini tattýnýz.0Yeni doðmuþ bebekler gibi, hilesiz sütü andýran Tanrý sözünü özleyin ki, bununla beslenip büyüyerek kurtuluþa eriþesiniz./ Bu nedenle her kötülüðü, hileyi, ikiyüzlülüðü, kýskançlýðý ve bütün iftiralarý üzerinizden sýyýrýp atýn.. 'Nitekim, 'Ýnsan soyu ota benzer, Bütün yüceliði kýr çiçeði gibidir. Ot kurur, çiçek solar, Ama Rab'bin sözü sonsuza dek kalýr.' -  Çünkü ölümlü deðil, ölümsüz bir tohumdan, yani Tanrý'nýn diri ve kalýcý sözü aracýlýðýyla yeniden doðdunuz. _~~}}}||/{{YzzQzDyrxx*ww=vvbu[u tsts6srJqqmpp/onnsmmsm&lilkkAjj;iihhSgffHee:dccbaaM`__^Q]\[ZY_YSXXWW&VVUUDTSDRR=QQQPKONNMMM LLKJJ\JIVHGGG0FFEaDD*C4BBEAG@T??}>==U; Kuzu beþinci mührü açýnca, sunaðýn altýnda, Tanrý'nýn sözü ve sürdürdükleri tanýklýk nedeniyle öldürülenlerin canlarýný gördüm.=/Bakýnca soluk renkli bir at gördüm. Binicisinin adý Ölüm'dü. Ölüler diyarý onun ardýnca geliyordu. Bunlara kýlýçla, kýtlýkla, salgýn hastalýkla, yeryüzünün yabanýl hayvanlarýyla ölüm saçmak için yeryüzünün dörtte biri üzerinde yetki verildi.c<?Kuzu dördüncü mührü açýnca, 'Gel!' diyen dördüncü yaratýðýn sesini iþittim.@;yDört yaratýðýn ortasýnda sanki bir sesin þöyle dediðini iþittim: 'Bir ölçek buðday bir dinara*fx*, üç ölçek arpa bir dinara. Ama zeytinyaðýna, þaraba zarar verme!'$:AKuzu üçüncü mührü açýnca, üçüncü yaratýðýn 'Gel!' dediðini iþittim. Bakýnca siyah bir at gördüm. Binicisinin elinde bir terazi vardý.c9?O zaman kýzýl renkte baþka bir at çýktý ortaya. Binicisine dünyadan barýþý kaldýrma yetkisi verildi. Bunun sonucu olarak insanlar birbirlerini boðazlayacaklar. Atlýya ayrýca büyük bir kýlýç verildi.V8%Kuzu ikinci mührü açýnca, ikinci yaratýðýn 'Gel!' dediðini iþittim.7Bakýnca beyaz bir at gördüm. Binicisinin yayý vardý. Kendisine bir taç verildi ve galip gelen biri olarak zafer kazanmaya çýktý.*6 OSonra Kuzu'nun yedi mühürden birini açtýðýný gördüm. O anda dört yaratýktan birinin, gök gürültüsüne benzer bir sesle, 'Gel!' dediðini iþittim.T5!Dört yaratýk, 'Amin' dediler. Ýhtiyarlar da yere kapanýp tapýndýlar.r4] Ardýndan gökte, yeryüzünde, yer altýnda ve denizlerdeki bütün yaratýklarýn, bunlardaki bütün varlýklarýn þöyle dediðini iþittim: 'Övgü, saygý, yücelik ve güç sonsuzlara dek Tahtta oturanýn ve Kuzu'nun olsun!' 39 Yüksek sesle þöyle diyorlardý: 'Boðazlanmýþ Kuzu Gücü, zenginliði, bilgeliði, kudreti, Saygýyý, yüceliði, övgüyü Almaya layýktýr.'*2M Sonra tahtýn, yaratýklarýn ve ihtiyarlarýn çevresinde çok sayýda melek gördüm, seslerini iþittim. Sayýlarý binlerce binler, on binlerce on binlerdi.1 Onlarý Tanrýmýz'ýn hizmetinde Bir krallýk haline getirdin, Kâhinler* yaptýn. Dünya üzerinde egemenlik sürecekler.'W0' Yeni bir ezgi söylüyorlardý: 'Tomarý almaya, Mühürlerini açmaya layýksýn! Çünkü boðazlandýn Ve kanýnla her oymaktan, her dilden, Her halktan, her ulustan Ýnsanlarý Tanrý'ya satýn aldýn. '+Ben nasýl galip gelerek Babam'la birlikte Babam'ýn tahtýna oturdumsa, galip gelene de benimle birlikte tahtýma oturma hakkýný vereceðim..UÝþte kapýda durmuþ, kapýyý çalýyorum. Biri sesimi iþitir ve kapýyý açarsa, onun yanýna gireceðim; ben onunla, o da benimle, birlikte yemek yiyeceðiz.X)Ben sevdiklerimi azarlayýp terbiye ederim. Onun için gayrete gel, tövbe et.V%Zengin olmak için benden ateþte arýtýlmýþ altýn, giyinip çýplaklýðýnýn ayýbýný örtmek için beyaz giysiler, görmek için gözlerine sürmek üzere merhem satýn almaný salýk veriyorum./Zenginim, zenginleþtim, hiçbir þeye gereksinmem yok diyorsun; ama zavallý, acýnacak durumda, yoksul, kör ve çýplak olduðunu bilmiyorsun.Z-Oysa ne sýcak ne soðuksun, ýlýksýn. Bu yüzden seni aðzýmdan kusacaðým.dA ' Galip geleni Tanrým'ýn Tapýnaðý'nda sütun yapacaðým. Böyle biri artýk oradan hiç ayrýlmayacak. Onun üzerine Tanrým'ýn adýný, Tanrým'a ait kentin -gökten Tanrým'ýn yanýndan inen yeni Yeruþalim'in- adýný ve benim yeni adýmý yazacaðým.`9 Tez geliyorum. Tacýný kimse elinden almasýn diye sahip olduðuna sýmsýký sarýl.-S Sözüme uyarak sabýrla dayandýn. Ben de yeryüzünde yaþayanlarý denemek için bütün dünyanýn üzerine gelecek olan denenme saatinden seni esirgeyeceðim.R Bak, Þeytan'ýn havrasýndan olanlarý, Yahudi olmadýklarý halde Yahudi olduklarýný ileri süren yalancýlarý öyle edeceðim ki, gelip ayaklarýna kapanacak, benim seni sevdiðimi anlayacaklar.8i '6 eGalip gelen böylece beyaz giysiler giyecek. Onun adýný yaþam kitabýndan hiç silmeyeceðim. Babam'ýn ve meleklerinin önünde o kiþinin adýný açýkça anacaðým. 5Ama Sart'ta, aranýzda giysilerini lekelememiþ birkaç kiþi var ki, beyazlar içinde benimle birlikte yürüyecekler. Çünkü buna layýktýrlar.@ yBu nedenle neler aldýðýný, neler iþittiðini anýmsa. Bunlarý yerine getir, tövbe et! Eðer uyanmazsan, hýrsýz gibi geleceðim. Hangi saatte geleceðimi hiç bilemeyeceksin. /Uyan! Geriye kalan ve ölmek üzere olan ne varsa güçlendir. Çünkü yaptýklarýnýn Tanrým'ýn önünde tamamlanmamýþ olduðunu gördüm.?  y'Sart'taki kilisenin* meleðine yaz. Tanrý'nýn yedi ruhuna ve yedi yýldýza sahip olan þöyle diyor: '    X)Ben Babam'dan nasýl yetki aldýmsa, galip gelene, yaptýðým iþleri sonuna dek sürdürene uluslarýn üzerinde yetki vereceðim. Demir çomakla güdecek onlarý, Çömlek gibi kýrýp parçalayacaktýr.  '' 'm{SBunun için tövbe et! Yoksa yanýna tez gelir, aðzýmdaki kýlýçla onlara karþý savaþýrým.bz=Bunun gibi, sizin aranýzda da Nikolas yanlýlarýnýn öðretisine baðlý olanlar var.nyUNe var ki, birkaç konuda sana karþýyým: Aranýzda Balam'ýn öðretisine baðlý olanlar var. Putlara sunulan kurbanlarýn etini yemeleri, fuhuþ yapmalarý için Ýsrailoðullarý'ný ayartmayý Balak'a öðreten Balam'dý.yxk 'qu[ Çekmek üzere olduðun sýkýntýlardan korkma! Bak, denenesiniz diye Ýblis içinizden bazýlarýný yakýnda zindana atacak. On gün sýkýntý çekeceksiniz. Ölüm pahasýna da olsa sadýk kal, sana yaþam tacýný vereceðim.@ty 'yqkYine de olumlu bir yanýn var: Nikolas yanlýlarýnýn yaptýklarýndan nefret ediyorsun; ben de nefret ederim.*pMBunun için, nereden düþtüðünü anýmsa! Tövbe et ve baþlangýçta yaptýklarýný sürdür. Tövbe etmezsen, gelip kandilliðini yerinden kaldýrýrým.Zo-Ne var ki, bir konuda sana karþýyým: Baþlangýçtaki sevginden uzaklaþtýn.NnEvet, sabýrlýsýn, adým uðruna acýlara dayandýn ve yýlmadýn._m7J w Vay onlarýn haline! Çünkü Kayin'in yolundan gittiler. Kazanç için kendilerini Balam'ýnkine benzer bir yanýlgýya kaptýrdýlar. Korah'ýnkine benzer bir isyanda mahvoldular.4I c Ama bu kiþiler anlamadýklarý her þeye sövüyorlar. Öte yandan, akýldan yoksun hayvanlar gibi içgüdüleriyle anladýklarý ne varsa, onlarý yýkýma götürüyor..H W Oysa Baþmelek Mikail bile Musa'nýn cesedi konusunda Ýblis'le çekiþip tartýþýrken, söverek onu yargýlamaya kalkýþmadý. Ancak, 'Seni Rab azarlasýn' dedi.1G ]Aranýza sýzan bu kiþiler de onlar gibi gördükleri düþlere dayanarak öz bedenlerini kirletiyor, Rab'bin yetkisini hiçe sayýyor, yüce varlýklara sövüyorlar.NF Sodom, Gomora ve çevrelerindeki kentler de benzer biçimde kendilerini fuhuþ ve sapýklýða teslim ettiler. Sonsuza dek ateþte yanma cezasýný çeken bu kentler ders alýnacak birer örnektir.;E qYetkilerinin sýnýrý içinde kalmayýp kendilerine ayrýlan yeri terk etmiþ olan melekleri, büyük yargý günü için çözülmez baðlarla baðlayarak karanlýða hapsetti.D 7Bütün bunlarý bildiðiniz halde, size anýmsatmak isterim ki, ilk ve son kez halký Mýsýr'dan kurtaran Rab iman etmeyenleri daha sonra yok etti.ZC /Çünkü Tanrýmýz'ýn lütfunu sefahate araç eden, tek Efendimiz ve Rabbimiz Ýsa Mesih'i yadsýyan bazý tanrýsýzlar gizlice aranýza sýzdýlar. Onlarýn yargýlanacaklarý çoktan beri yazýlmýþtýr.UB %Sevgili kardeþlerim, size ortak kurtuluþumuzla ilgili yazmaya çok gayret ettim. Bu arada sizi kutsallara ilk ve son kez emanet edilen iman uðrunda mücadeleye özendirmek için yazma gereðini duydum.?A {Merhamet, esenlik ve sevgi artan ölçüde sizin olsun.@ +Ýsa Mesih'in kulu, Yakup'un kardeþi ben Yahuda'dan, Baba Tanrý tarafýndan sevilip Ýsa Mesih için korunmuþ olan çaðrýlmýþlara selam!-? UYakýnda seni görmek umudundayým, o zaman yüz yüze konuþuruz. Esen kal! Arkadaþlar sana selam ederler. Sen de oradaki arkadaþlara adlý adýnca selam söyle.S> ! Sana yazacak çok þeyim var, ama mürekkeple, kalemle yazmak istemiyorum.2= _ Herkesle birlikte gerçeðin kendisi, Dimitrios'un deðerli biri olduðuna tanýklýk ediyor. Biz de tanýklýk ederiz. Tanýklýðýmýzýn doðru olduðunu biliyorsun.<  Sevgili kardeþim, kötüyü deðil, iyiyi örnek al. Ýyilik yapan kiþi Tanrý'dandýr. Kötülük yapansa Tanrý'yý görmemiþtir.w; i Bunun için, eðer gelirsem, bize yönelttiði haksýz suçlamalarla yaptýðý kötülükleri anýmsatacaðým. Bununla yetinmeyerek kardeþleri de kabul etmiyor, kabul etmek isteyenlere de engel olup onlarý kiliseden dýþarý atýyor.w: i Kiliseye bazý þeyler yazdým, ama aralarýnda en üstün olma sevdasýnda olan Diotrefis bizi kabul etmiyor.Z9 /Bu nedenle, gerçek uðruna emektaþlar olmak için böylelerini desteklemeliyiz.b8 ?Çünkü inanmayanlardan hiçbir yardým almadan, Mesih'in adý uðruna yola çýktýlar.7 Onlar kilise* önünde sevgine tanýklýk ettiler. Onlarý Tanrý'ya yaraþýr biçimde yardýmlarýnla birlikte uðurlarsan iyi edersin.6  Sevgili kardeþim, sana yabancý olduklarý halde, kardeþler için yaptýðýn her þeyi içten bir baðlýlýkla yapýyorsun.t5 cBenim için, çocuklarýmýn gerçeðin izinden yürüdüklerini duymaktan daha büyük bir sevinç olamaz! 4  Bazý kardeþler gelip senin gerçeðe baðlý kaldýðýna, gerçeðin izinden yürüdüðüne tanýklýk edince çok sevindim. 3  Sevgili kardeþim, canýn gönenç içinde olduðu gibi, her bakýmdan saðlýklý ve gönenç içinde olman için dua ediyorum.D2 Ben ihtiyardan*, gerçekten sevdiðim sevgili Gayus'a selam!N1  Tanrý'nýn seçtiði kýzkardeþinin çocuklarý sana selam ederler.80 k Size yazacak çok þeyim var, ama bunlarý kâðýtla, mürekkeple iletmek istemedim. Sevincimiz tam olsun diye yanýnýza gelmek ve sizinle yüz yüze konuþmak umudundayým.I/   Çünkü böyle birine selam veren, kötü iþlerine ortak olur.[. 1 Size gelip de bu öðretiyi getirmeyeni evinize almayýn, ona selam bile vermeyin.- 3 Haddini aþýp Mesih'in öðretisine baðlý kalmayan hiç kimsede Tanrý yoktur. Bu öðretiye baðlý kalanda ise hem Baba, hem de Oðul vardýr.k, QBaþardýklarýnýzý*fx* yitirmemek ve ödülünüzü eksiksiz almak için kendinize dikkat edin.)+ MNe var ki, Ýsa Mesih'in beden alýp geldiðini kabul etmeyen birçok aldatýcý dünyanýn her yanýna yayýldý. Aldatýcý, Mesih karþýtý olan bunlardýr.* /Sevgi Tanrý'nýn buyruklarýna uygun yaþamamýz demektir. Baþlangýçtan beri iþittiðiniz gibi, O'nun buyruðu sevgi yolunda yürümenizdir.#) AÞimdi sana rica ediyorum, hanýmefendi, birbirimizi sevelim. Bu sana yazdýðým yeni bir buyruk deðil, baþlangýçtan beri kabul ettiðimiz buyruktur.( Senin çocuklarýndan bazýlarýnýn Baba'dan aldýðýmýz buyruða uyarak gerçeðin izinden yürüdüðünü görünce çok sevindim.'  Baba Tanrý'dan ve Baba'nýn Oðlu Ýsa Mesih'ten gelen lütuf, merhamet ve esenlik de gerçekte ve sevgide bizimle olacaktýr.L& Çünkü gerçek içimizde yaþýyor ve sonsuza dek bizimle olacak.1% _Ben ihtiyardan*, Tanrý'nýn seçtiði, gerçekten sevdiðim hanýmefendiye ve çocuklarýna selamlar! Yalnýz ben deðil, gerçeði bilenlerin hepsi de sizleri seviyor.2$_Yavrularým, kendinizi putlardan koruyun.X#)Yine biliyoruz ki, Tanrý'nýn Oðlu gelmiþ ve gerçek Olan'ý tanýmamýz için bize anlama gücü vermiþtir. Biz gerçek Olan'dayýz, O'nun Oðlu Ýsa Mesih'teyiz. O gerçek Tanrý ve sonsuz yaþamdýr.\"1Biliyoruz ki, biz Tanrý'danýz, bütün dünya ise kötü olanýn denetimindedir.!Tanrý'dan doðmuþ olanýn günah iþlemediðini biliriz. Tanrý'dan doðmuþ olan Ýsa Mesih onu korur ve kötü olan* ona dokunamaz.N Her kötülük günahtýr, ama ölümcül olmayan günah da vardýr.}Kardeþinin ölümcül olmayan bir günah iþlediðini gören, onun için dua etsin. Duasýyla kardeþine yaþam verecektir. Bu, ölümcül olmayan günah iþleyenler için geçerlidir. Ölümcül günah da vardýr, bunun için dua etsin demiyorum.r]Her ne dilersek bizi iþittiðini bildiðimize göre, O'ndan dilediklerimizi aldýðýmýzý da biliriz.a;Tanrý'nýn önünde güvenimiz þu ki, O'nun isteðine uygun ne dilersek bizi iþitir.ve Tanrý Oðlu'nun adýna iman eden sizlere, sonsuz yaþama sahip olduðunuzu bilesiniz diye bunlarý yazdým.oW Kendisinde Tanrý Oðlu bulunanda yaþam vardýr, kendisinde Tanrý Oðlu bulunmayanda yaþam yoktur._7 Tanýklýk da þudur: Tanrý bize sonsuz yaþam verdi, bu yaþam O'nun Oðlu'ndadýr.`9 Tanrý'nýn Oðlu'na inanan, yüreðinde Tanrý'nýn tanýklýðýna sahiptir. Tanrý'ya inanmayansa O'nu yalancý durumuna düþürmüþ olur. Çünkü Tanrý'nýn Oðlu'yla ilgili tanýklýðýna inanmamýþtýr.M Ýnsanlarýn tanýklýðýný kabul ediyoruz, oysa Tanrý'nýn tanýklýðý daha üstündür. Çünkü bu, Tanrý'nýn tanýklýðýdýr, kendi Oðlu'yla ilgili olarak yaptýðý tanýklýktýr.  gGÞöyle ki, tanýklýk edenler üçtür: Ruh, su ve kan. Bunlarýn üçü de uyum içindedir.)Suyla ve kanla gelen Ýsa Mesih'tir. O yalnýz suyla deðil, suyla ve kanla gelmiþtir. Buna tanýklýk eden Ruh'tur. Çünkü Ruh gerçektir.SÝsa'nýn Tanrý Oðlu olduðuna iman edenden baþka dünyayý yenen kim?{oÇünkü Tanrý'dan doðmuþ olan herkes dünyayý yener. Bize dünyaya karþý zafer kazandýran imanýmýzdýr.q[Tanrý'yý sevmek O'nun buyruklarýný yerine getirmek demektir. O'nun buyruklarý da aðýr deðildir.nUTanrý'yý sevip buyruklarýný yerine getirmekle, Tanrý'nýn çocuklarýný sevdiðimizi anlarýz.x kÝsa'nýn Mesih olduðuna inanan herkes Tanrý'dan doðmuþtur. Baba'yý seven O'ndan doðmuþ olaný da sever.R'Tanrý'yý seven kardeþini de sevsin' diyen buyruðu Mesih'ten aldýk.-'Tanrý'yý seviyorum' deyip de kardeþinden nefret eden yalancýdýr. Çünkü gördüðü kardeþini sevmeyen, görmediði Tanrý'yý sevemez.6 gBizse seviyoruz, çünkü önce O bizi sevdi. +Sevgide korku yoktur. Tersine, yetkin sevgi korkuyu siler atar. Çünkü korku iþkencedir*fx*. Korkan kiþi sevgide yetkin kýlýnmamýþtýr. 1Yargý gününde cesaretimiz olsun diye sevgi böylelikle içimizde yetkin kýlýnmýþtýr. Çünkü Mesih nasýlsa, biz de bu dünyada öyleyiz. ~~l}}|{{Nzz yUxx)wwJvv5uuattMss rrq poonnQmm0lkkDjjMiihh7gsffeqddc{bb aa__^]]#\\'[VZZ Y`YSXWVVFUU>TTRSS\RQQPOONN^N:MM+LLK!J{JIgHH(GrFEEeDCC=AAA@@"?>>[==  ;qOnca büyük zenginlik Bir saat içinde yok oldu.>-' diyecekler. <Ýnce keten, mor ve kýrmýzý kumaþ kuþanmýþ, Altýn, deðerli taþ ve incilerle süslenmiþ Koca kent! 3Babil'de bu mallarý satarak zenginleþen tüccarlar, kentin çektiði ýstýraptan dehþete düþecekler. Uzakta durup aðlayacak, yas tutacaklar.& E'Diyecekler ki,   e C Altýný, gümüþü, deðerli taþlarý, incileri, ince keteni, ipeði, mor ve kýrmýzý kumaþlarý, her çeþit kokulu aðacý, fildiþinden yapýlmýþ her çeþit eþyayý, en pahalý aðaçlardan, tunç, demir ve mermerden yapýlmýþ her çeþit malý, tarçýn ve kakule, buhur, güzel kokulu yað, günnük, þarap, zeytinyaðý, ince un ve buðdayý, sýðýrlarý, koyunlarý, atlarý, arabalarý ve köleleri, insanlarýn canýný satýn alacak kimse yok artýk.u c 'Dünya tüccarlarý onun için aðlayýp yas tutuyor. Çünkü mallarýný satýn alacak kimse yok artýk.*M Çektiði ýstýraptan dehþete düþecek, uzakta durup, diyecekler.# 'Kendisiyle fuhuþ yapan ve sefahatte yaþayan dünya krallarý onu yakan ateþin dumanýný görünce onun için aðlayýp dövünecekler..UBu nedenle baþýna gelecek belalar -Ölüm, yas ve kýtlýk- Bir gün içinde gelecek. Ateþ onu yiyip bitirecek. Çünkü onu yargýlayan Rab Tanrý güçlüdür.<qKendini yücelttiði, sefahate verdiði oranda Istýrap ve keder verin ona. Çünkü içinden diyor ki, 9kBabil nasýl davrandýysa, karþýlýðýný ona aynen verin, Yaptýklarýnýn iki katýný ödeyin. Hazýrladýðý kâsedeki içkinin Ýki katýný hazýrlayýp ona içirin.lQÇünkü üst üste yýðýlan günahlarý göðe eriþti, Ve Tanrý onun suçlarýný anýmsadý.+Gökten baþka bir ses iþittim: 'Ey halkým!' diyordu. 'Onun günahlarýna ortak olmamak, Uðradýðý belalara uðramamak için çýk oradan!7gÇünkü bütün uluslar Azgýn fuhþunun þarabýndan içtiler. Dünya krallarý da Onunla fuhuþ yaptýlar. Dünya tüccarlarý Onun aþýrý sefahatiyle zenginleþtiler.'6eMelek gür bir sesle baðýrdý: 'Yýkýldý! Büyük Babil yýkýldý! Cinlerin barýnaðý, Her kötü ruhun uðraðý, Her murdar* ve iðrenç kuþun sýðýnaðý oldu. Bundan sonra büyük yetkiye sahip baþka bir meleðin gökten indiðini gördüm. Yeryüzü onun görkemiyle aydýnlandý.[~/Gördüðün kadýn dünya krallarý üzerinde egemenlik süren büyük kenttir.'Q}Çünkü Tanrý, amacýný gerçekleþtirme isteðini onlarýn yüreðine koymuþtur. Öyle ki, Tanrý'nýn sözleri yerine gelinceye dek krallýklarýný canavara devretmekte sözbirliði edecekler.|+'Gördüðün canavarla on boynuz fahiþeden nefret edecek, onu periþan edip çýplak býrakacaklar. Etini yiyip kendisini ateþte yakacaklar.{Bundan sonra melek bana, 'Þu gördüðün sular -fahiþenin kenarýnda oturduðu sular- halklar, toplumlar, uluslar ve dillerdir' dedi.Tz!Kuzu'ya karþý savaþacaklar, ama Kuzu onlarý yenecek. Çünkü Kuzu, rablerin Rabbi, krallarýn Kralý'dýr. O'nunla birlikte olanlar, çaðrýlmýþ, seçilmiþ ve O'na sadýk kalmýþ olanlardýr.'eyC Düþünce birliði içinde olan bu krallar güçlerini ve yetkilerini canavara verecekler.x Gördüðün on boynuz henüz egemenlik sürmemiþ on kraldýr; canavarla birlikte bir saat egemenlik sürmek üzere yetki alacaklar.w{ Yaþamýþ, ama þimdi yok olan canavarýn kendisi sekizinci kraldýr. O da yedilerden biridir ve yýkýma gitmektedir.ovW Bunlarýn beþi düþtü, biri duruyor, ötekiyse henüz gelmedi. Gelince kýsa süre kalmasý gerek.u{ 'Bunu anlamak için bilgelik gerek. Yedi baþ, kadýnýn üzerinde oturduðu yedi tepedir; ayný zamanda yedi kraldýr.Bt}Gördüðün canavar bir zamanlar vardý, ama þimdi yok. Biraz sonra dipsiz derinliklerden çýkacak ve yýkýma gidecek. Yeryüzünde yaþayan ve dünya kurulalý beri adlarý yaþam kitabýna yazýlmamýþ olanlar canavarý görünce þaþacaklar. Çünkü o bir zamanlar vardý, þimdi yok, ama yine gelecek.s+Melek bana, 'Neden þaþtýn?' diye sordu. 'Kadýnýn ve onu taþýyan yedi baþlý, on boynuzlu canavarýn sýrrýný ben sana açýklayayým.#r?Kadýnýn, kutsallarýn ve Ýsa'ya tanýklýk etmiþ olanlarýn kanýyla sarhoþ olduðunu gördüm. Onu görünce büyük bir þaþkýnlýða düþtüm.yqkAlnýna þu gizemli ad yazýlmýþtý: BÜYÜK BABÝL, DÜNYA FAHÝÞELERÝNÝN VE ÝÐRENÇLÝKLERÝNÝN ANASIFpKadýn, mor ve kýrmýzý giysilere bürünmüþ, altýnlar, deðerli taþlar, incilerle süslenmiþti. Elinde iðrenç þeylerle, fuhþunun çirkeflikleriyle dolu altýn bir kâse vardý.Uo#Bundan sonra melek beni Ruh'un yönetiminde çöle götürdü. Orada yedi baþlý, on boynuzlu, üzeri küfür niteliðinde adlarla kaplý kýrmýzý bir canavarýn üstüne oturmuþ bir kadýn gördüm.ynkDünya krallarý onunla fuhuþ yaptýlar. Yeryüzünde yaþayanlar onun fuhþunun þarabýyla sarhoþ oldular.'3m aYedi tasý alan yedi melekten biri gelip benimle konuþtu: 'Gel!' dedi. 'Sana engin sularýn kenarýnda oturan büyük fahiþenin çarptýrýlacaðý cezayý göstereyim.9lkÝnsanlarýn üzerine gökten tanesi yaklaþýk kýrk kilo*fx* aðýrlýðýnda iri dolu yaðdý. Dolu belasý öyle korkunçtu ki, insanlar bu yüzden Tanrý'ya küfrettiler.:koBütün adalar ortadan kalktý, daðlar yok oldu.*jMBüyük kent üçe bölündü. Uluslarýn kentleri yerle bir oldu. Tanrý büyük Babil'i anýmsadý, ona ateþli gazabýnýn þarabýný içeren kâseyi verdi.9ikO anda þimþekler çaktý, uðultular, gök gürlemeleri iþitildi. Öyle büyük bir deprem oldu ki, yeryüzünde insan oldu olalý bu kadar büyük bir deprem olmamýþtý.ohWYedinci melek tasýný havaya boþalttý. Tapýnaktaki tahttan yükselen gür bir ses, 'Tamam!' dedi.SgÜç kötü ruh, krallarý Ýbranice* Armagedon denilen yere topladýlar.f/'Ýþte hýrsýz gibi geliyorum! Çýplak dolaþmamak ve utanç içinde kalmamak için uyanýk durup giysilerini üstünde bulundurana ne mutlu!'NeBunlar doðaüstü belirtiler gerçekleþtiren cinlerin ruhlarýdýr. Her Þeye Gücü Yeten Tanrý'nýn büyük gününde olacak savaþ için bütün dünyanýn krallarýný toplamaya gidiyorlar."d= Bundan sonra ejderhanýn aðzýndan, canavarýn aðzýndan ve sahte peygamberin aðzýndan kurbaðaya benzer üç kötü ruhun çýktýðýný gördüm.c- Altýncý melek tasýný büyük Fýrat Irmaðý'na boþalttý. Gündoðusundan gelen krallarýn yolu açýlsýn diye ýrmaðýn sularý kurudu.sb_ Istýrap ve yaralarýndan ötürü Göðün Tanrýsý'na küfrettiler. Yaptýklarýndan tövbe etmediler.a7 Beþinci melek tasýný canavarýn tahtýna boþalttý. Canavarýn egemenliði karanlýða gömüldü. Ýnsanlar ýstýraptan dillerini ýsýrdýlar.` Ýnsanlar korkunç bir ýsýyla kavruldular. Tövbe edip bu belalara egemen olan Tanrý'yý yücelteceklerine, O'nun adýna küfrettiler.k_ODördüncü melek tasýný güneþe boþalttý. Bununla güneþe insanlarý yakma gücü verildi.m^SSunaktan gelen bir sesin, 'Evet, Her Þeye Gücü Yeten Rab Tanrý, Yargýlarýn doðru ve adildir']}Kutsallarýn ve peygamberlerin kanýný döktükleri için, Ýçecek olarak sen de onlara kan verdin. Bunu hak ettiler.'\Sulardan sorumlu meleðin þöyle dediðini iþittim: 'Var olan, var olmuþ olan kutsal Tanrý! Bu yargýlarýnda adilsin.h[IÜçüncü melek tasýný ýrmaklara, su pýnarlarýna boþalttý; bunlar da kana dönüþtü.ZÝkinci melek tasýný denize boþalttý. Deniz ölü kanýna benzer kana dönüþtü, içindeki bütün canlýlar öldü.$YABirinci melek gidip tasýný yeryüzüne boþalttý. Canavarýn iþaretini taþýyýp heykeline tapanlarýn üzerinde acý veren iðrenç yaralar oluþtu.X 5Sonra tapýnaktan yükselen gür bir sesin yedi meleðe, 'Gidin, Tanrý'nýn öfkesiyle dolu yedi tasý yeryüzüne boþaltýn!' dediðini iþittim.W/Tapýnak Tanrý'nýn yüceliðinden ve gücünden ötürü dumanla doldu. Yedi meleðin yedi belasý sona erinceye dek kimse tapýnaða giremedi.VwDört yaratýktan biri yedi meleðe, sonsuzluklar boyunca yaþayan Tanrý'nýn öfkesiyle dolu yedi altýn tas verdi.U-Yedi belayý taþýyan yedi melek temiz, parlak keten giysiler giymiþ, göðüslerine altýn kuþaklar sarýnmýþ olarak tapýnaktan çýktý.kTOBundan sonra gökteki tapýnaðýn, yani Tanýklýk Çadýrý'nýn*fx* açýldýðýný gördüm. S RTanrý kulu Musa'nýn ve Kuzu'nun ezgisini söylüyorlardý: 'Her Þeye Gücü Yeten Rab Tanrý, Senin iþlerin büyük ve þaþýlasý iþlerdir. Ey uluslarýn kralý, Senin yollarýn doðru ve adildir. Ya Rab, senden kim korkmaz, Adýný kim yüceltmez? Çünkü kutsal olan yalnýz sensin. Bütün uluslar gelip sana tapýnacaklar. Çünkü adil iþlerin açýkça görüldü.'ZQ-Ateþle karýþýk camdan deniz gibi bir þey gördüm. Canavara, heykeline ve adýný simgeleyen sayýya karþý zafer kazananlar, ellerinde Tanrý'nýn verdiði lirlerle cam denizin üzerinde durmuþlardý.&P GGökte büyük ve þaþýlasý baþka bir belirti gördüm: Son yedi belayý taþýyan yedi melekti. Çünkü Tanrý'nýn öfkesi bu belalarla son buluyordu. OKentin dýþýnda çiðnenen masaradan*fx* kan aktý. Kan, 1 600 ok atýmý*fx* kadar yayýlýp atlarýn gemlerine dek yükseldi.N/Bunun üzerine melek oraðýný yerin üzerine salladý. Yerin asmasýnýn ürününü toplayýp Tanrý öfkesinin büyük masarasýna*fx* attý.dMAAteþ üzerinde yetkili olan baþka bir melek de sunaktan çýkýp geldi. Keskin oraðý olana yüksek sesle, 'Keskin oraðýný uzat!' dedi. 'Yerin asmasýnýn salkýmlarýný topla. Çünkü üzümleri olgunlaþtý.'\L1Gökteki tapýnaktan baþka bir melek çýktý. Onun da keskin bir oraðý vardý.]K3Bulutun üzerinde oturan, oraðýný yerin üzerine salladý, yerin ekini biçildi.@JyTapýnaktan çýkan baþka bir melek bulutun üzerinde oturana yüksek sesle baðýrdý: 'Oraðýný uzat ve biç! Biçme saati geldi. Çünkü yerin ekini olgunlaþmýþ bulunuyor.'I1Sonra beyaz bir bulut gördüm. Bulutun üzerinde 'insanoðluna benzer biri' oturuyordu. Baþýnda altýn bir taç, elinde keskin bir orak vardý.gHG Gökten bir ses iþittim. 'Yaz! Bundan böyle Rab'be ait olarak ölenlere ne mutlu!' diyordu.Gw Bu da, Tanrý'nýn buyruklarýný yerine getiren, Ýsa'ya imanlarýný sürdüren kutsallarýn sabrýný gerektirir.'+FO Çektikleri iþkencenin dumaný sonsuzlara dek tütecek. Canavara ve heykeline tapýp onun adýnýn iþaretini alanlar gece gündüz rahat yüzü görmeyecekler. E  kDO Onlarý üçüncü bir melek izledi. Yüksek sesle þöyle diyordu: 'Bir kimse canavara ve heykeline taparsa, alnýna ya da eline canavarýn iþaretini koydurursa, Tanrý gazabýnýn kâsesinde saf olarak hazýrlanmýþ Tanrý öfkesinin þarabýndan içecektir. Böylelerine kutsal meleklerin ve Kuzu'nun önünde ateþ ve kükürtle iþkence edilecek.C#Ardýndan gelen ikinci bir melek, 'Yýkýldý! Kendi azgýn fuhuþ þarabýný bütün uluslara içiren büyük Babil yýkýldý!' diyordu.1B[Yüksek sesle þöyle diyordu: 'Tanrý'dan korkun! O'nu yüceltin! Çünkü O'nun yargýlama saati geldi. Göðü, yeri, denizi, su pýnarlarýný yaratana tapýnýn!'SABundan sonra göðün ortasýnda uçan baþka bir melek gördüm. Yeryüzünde yaþayanlara -her ulusa, her oymaða, her dile, her halka- iletmek üzere sonsuza dek kalýcý olan Müjde'yi getiriyordu.F@Aðýzlarýndan hiç yalan çýkmamýþtýr. Kusursuzdurlar.k?OKendilerini kadýnlarla lekelememiþ olanlar bunlardýr. Pak kiþilerdir. Kuzu nereye giderse ardýsýra giderler. Tanrý'ya ve Kuzu'ya ait olacaklarýn ilk bölümü olmak üzere insanlar arasýndan satýn alýnmýþlardýr.N>Bu 144 000 kiþi, tahtýn önünde, dört yaratýðýn ve ihtiyarlarýn önünde yeni bir ezgi söylüyordu. Yeryüzünden satýn alýnmýþ olan bu kiþilerden baþka kimse o ezgiyi öðrenemedi.1=[Gökten, gürül gürül akan sularýn sesini, güçlü gök gürlemesini andýran bir ses iþittim. Ýþittiðim ses, lir çalanlarýn çýkardýðý sese benziyordu.$< CSonra Kuzu'nun Siyon* Daðý'nda durduðunu gördüm. O'nunla birlikte 144 000 kiþi vardý. Alýnlarýnda kendisinin ve Babasý'nýn adlarý yazýlýydý.; Bu konu bilgelik gerektirir. Anlayabilen, canavara ait sayýyý hesaplasýn. Çünkü bu sayý insaný*fx* simgeler. Sayýsý 666'dýr.:% Öyle ki, bu iþareti, yani canavarýn adýný ya da adýný simgeleyen sayýyý taþýmayan ne bir þey satýn alabilsin, ne de satabilsin.u9c Küçük büyük, zengin yoksul, özgür köle, herkesin sað eline ya da alnýna bir iþaret vurduruyordu.!8; Canavarýn heykeline yaþam soluðu vermesi için kendisine güç verildi. Öyle ki, heykel konuþabilsin ve kendisine tapmayan herkesi öldürebilsin.`79 Ýlk canavarýn adýna gerçekleþtirmesine izin verilen belirtiler sayesinde, yeryüzünde yaþayanlarý saptýrdý. Onlara kýlýçla yaralanan, ama sað kalan canavarýn onuruna bir heykel yapmalarýný buyurdu.v6e Ýnsanlarýn gözü önünde, gökten yere ateþ yaðdýracak kadar büyük belirtiler gerçekleþtiriyordu.&5E Ýlk canavarýn bütün yetkisini onun adýna kullanýyor, yeryüzünü ve orada yaþayanlarý ölümcül yarasý iyileþen ilk canavara tapmaya zorluyordu.4 Bundan sonra baþka bir canavar gördüm. Yerden çýkan bu canavarýn kuzu gibi iki boynuzu vardý, ama ejderha gibi ses çýkarýyordu.s3_ Tutsak düþecek olan*fx* Tutsak düþecek. Kýlýçla öldürülecek olan*fx* Kýlýçla öldürülecek. 2; Kulaðý olan iþitsin! 1 Yeryüzünde yaþayan ve dünya kurulalý beri boðazlanmýþ Kuzu'nun yaþam kitabýna adý yazýlmamýþ olan herkes ona tapacak. 0 Kutsallarla savaþýp onlarý yenmesine izin verildi. Canavar her oymak, her halk, her dil, her ulus üzerinde yetkili kýlýndý.u/c Tanrý'ya küfretmek, O'nun adýna ve konutuna, yani gökte yaþayanlara küfretmek için aðzýný açtý. .  Canavara, kurumlu sözler söyleyen, küfürler savuran bir aðýz ve kýrk iki ay süreyle kullanabileceði bir yetki verildi.- Ýnsanlar canavara yetki veren ejderhaya taptýlar. 'Canavar gibisi var mý? Onunla kim savaþabilir?' diyerek canavara da taptýlar.>,u Canavarýn baþlarýndan biri ölümcül bir yara almýþa benziyordu. Ne var ki, bu ölümcül yara iyileþmiþti. Bütün dünya þaþkýnlýk içinde canavarýn ardýndan gitti..+U Gördüðüm canavar parsa benziyordu. Ayaklarý ayý ayaðý, aðzý aslan aðzý gibiydi. Ejderha canavara kendi gücü ve tahtýyla birlikte büyük yetki verdi.E*  Sonra on boynuzlu, yedi baþlý bir canavarýn denizden çýktýðýný gördüm. Boynuzlarýnýn üzerinde on taç vardý, baþlarýnýn üzerinde küfür niteliðinde adlar yazýlýydý.,)S Denizin kýyýsýnda dikilip durdu.A({ Bunun üzerine ejderha kadýna öfkelendi. Kadýnýn soyundan geriye kalanlarla, Tanrý'nýn buyruklarýný yerine getirip Ýsa'ya tanýklýklarýný sürdürenlerle savaþmaya gitti.u'c Ama yeryüzü, aðzýný açýp ejderhanýn aðzýndan akýttýðý ýrmaðý yutarak kadýna yardým etti.o&W Yýlan aðzýndan, kadýný selle süpürüp götürmek için onun ardýndan ýrmak gibi su akýttý.% Yýlanýn önünden çöle, üç buçuk yýl*fx* besleneceði yere uçup kaçabilmesi için kadýna büyük kartal kanatlarý verildi.o$W Ejderha yeryüzüne atýldýðýný görünce, erkek çocuðu doðuran kadýný kovalamaya baþladý.4#a Bunun için, ey gökler ve orada yaþayanlar, Sevinin! Vay halinize, yer ve deniz! Çünkü Ýblis zamanýnýn az olduðunu bilerek Büyük bir öfkeyle üzerinize indi.'"/ Kardeþlerimiz Kuzu'nun kanýyla Ve ettikleri tanýklýk bildirisiyle Onu yendiler. Ölümü göze alacak kadar Vazgeçmiþlerdi can sevgisinden.!3 Bundan sonra gökte yüksek bir sesin þöyle dediðini duydum: 'Tanrýmýz'ýn kurtarýþý, gücü, egemenliði Ve Mesihi'nin yetkisi þimdi gerçekleþti. Çünkü kardeþlerimizin suçlayýcýsý, Onlarý Tanrýmýz'ýn önünde gece gündüz suçlayan Aþaðý atýldý.  Büyük ejderha -Ýblis ya da Þeytan denen, bütün dünyayý saptýran o eski yýlan- melekleriyle birlikte yeryüzüne atýldý.   ;o Gökte savaþ oldu. Mikail'le melekleri ejderhayla savaþtýlar. Ejderha kendi melekleriyle birlikte karþý koydu, ama gücü yetmedi. Bu yüzden gökteki yerlerini yitirdiler. Kadýnsa çöle kaçtý. Orada bin iki yüz altmýþ gün beslenmesi için Tanrý tarafýndan hazýrlanmýþ bir yeri vardý.%C Kadýn bir oðul, bütün uluslarý demir çomakla güdecek bir erkek çocuk doðurdu. Çocuk hemen alýnýp Tanrý'ya, Tanrý'nýn tahtýna götürüldü.L Kuyruðuyla gökteki yýldýzlarýn üçte birini sürükleyip yeryüzüne attý. Sonra doðum yapmak üzere olan kadýnýn önünde durdu; kadýn doðurur doðurmaz ejderha çocuðu yutacaktý. 9 Ardýndan gökte baþka bir belirti göründü: Yedi baþlý, on boynuzlu, kýzýl renkli büyük bir ejderhaydý bu. Yedi baþýnda yedi taç vardý.S Kadýn gebeydi. Doðum sancýlarý içinde kývranýyor, feryat ediyordu.+ Q Gökte olaðanüstü bir belirti, güneþe sarýnmýþ bir kadýn göründü. Ay ayaklarýnýn altýndaydý, baþýnda on iki yýldýzdan oluþan bir taç vardý.nU Ardýndan Tanrý'nýn gökteki tapýnaðý açýldý, tapýnakta O'nun Antlaþma Sandýðý* göründü. O anda þimþekler çaktý, uðultular, gök gürlemeleri iþitildi. Yer sarsýldý, þiddetli bir dolu fýrtýnasý koptu.' Uluslar gazaba gelmiþlerdi. Þimdiyse senin gazabýn üzerlerine geldi. Ölüleri yargýlamak, Kullarýn olan peygamberleri, kutsallarý, Küçük olsun büyük olsun, Senin adýndan korkanlarý ödüllendirmek Ve yeryüzünü mahvedenleri mahvetmek zamaný da geldi.'   5 Tanrý'nýn önünde tahtlarýnda oturan yirmi dört ihtiyar yüzüstü yere kapandý. Tanrý'ya tapýnarak þöyle dediler: 'Her Þeye Gücü Yeten, Var olan, var olmuþ olan Rab Tanrý! Sana þükrediyoruz. Çünkü büyük gücünü kuþanýp Egemenlik sürmeye baþladýn.*M Yedinci melek borazanýný çaldý. Gökte yüksek sesler duyuldu: 'Dünyanýn egemenliði Rabbimiz'in ve Mesihi'nin oldu. O sonsuzlara dek egemenlik sürecek.'E Ýkinci 'vay' geçti. Ýþte, üçüncü 'vay' tez geliyor.6e Tam o saatte þiddetli bir deprem oldu, kentin onda biri yýkýldý. Depremde yedi bin kiþi can verdi. Geriye kalanlar dehþete kapýlýp gökteki Tanrý'yý yücelttiler.1[ Ýki peygamber gökten gelen yüksek bir sesin, 'Buraya çýkýn!' dediðini iþittiler. Sonra düþmanlarýnýn gözü önünde bir bulut içinde göðe yükseldiler. Üç buçuk gün sonra iki peygamber, Tanrý'dan gelen yaþam soluðunu alýnca ayaða kalktýlar. Onlarý görenler dehþete kapýldý.A{ Yeryüzünde yaþayanlar onlarýn bu durumuna sevinip bayram edecek, birbirlerine armaðanlar gönderecekler. Çünkü bu iki peygamber yeryüzünde yaþayanlara çok eziyet etmiþti. ! Her halktan, oymaktan, dilden, ulustan insan üç buçuk gün cesetlerini seyredecek, cesetlerinin mezara konulmasýna izin vermeyecekler. 1 Cesetleri, simgesel olarak Sodom ve Mýsýr diye adlandýrýlan büyük kentin anayoluna serilecek. Onlarýn Rabbi de orada çarmýha gerilmiþti. y Tanýklýk görevleri sona erince dipsiz derinliklerden çýkan canavar onlarla savaþacak, onlarý yenip öldürecek.W ' Peygamberlik ettikleri sürece yaðmur yaðmasýn diye göðü kapamaya yetkileri vardýr. Sularý kana dönüþtürme ve yeryüzünü, kaç kez isterlerse, her türlü belayla vurma yetkisine sahiptirler.? w Biri onlara zarar vermeye kalkýþýrsa, aðýzlarýndan ateþ fýþkýracak ve düþmanlarýný yiyip bitirecek. Onlara zarar vermek isteyen herkesin böyle öldürülmesi gerekir.[/ Bunlar yeryüzünün Rabbi önünde duran iki zeytin aðacýyla iki kandilliktir.ve Ýki tanýðýma güç vereceðim; çul giysiler içinde bin iki yüz altmýþ gün peygamberlik edecekler.'- Tapýnaðýn dýþ avlusunu býrak, orayý ölçme. Çünkü orasý, kutsal kenti* kýrk iki ay ayaklarýyla çiðneyecek olan uluslara verildi. - Bana deðneðe benzer bir ölçü kamýþý verilip þöyle dendi: 'Git, Tanrý'nýn Tapýnaðý'ný ve sunaðý ölç, orada tapýnanlarý say!yk Sonra bana þöyle dendi: 'Yine birçok halk, ulus, dil ve kralla ilgili olarak peygamberlikte bulunmalýsýn.'ve Küçük tomarý meleðin elinden alýp yedim, aðzýmda bal gibi tatlýydý. Ama yutunca midem acýlaþtý.$A Meleðin yanýna gidip küçük tomarý bana vermesini istedim. 'Al, bunu ye!' dedi. 'Midende bir acýlýk yapacak, ama aðzýna bal gibi tatlý gelecek.'% Gökten iþittiðim ses benimle yine konuþmaya baþladý: 'Git, denizle karanýn üzerinde duran meleðin elindeki açýk tomarý al' dedi.#? Yedinci melek borazanýný çaldýðý zaman, Tanrý'nýn sýr olan tasarýsý tamamlanacak. Nitekim Tanrý bunu, kullarý peygamberlere müjdelemiþti.'7g Göðü ve göktekileri, yeri ve yerdekileri, denizi ve denizdekileri yaratanýn, sonsuzluklar boyunca yaþayanýn hakký için ant içip dedi ki, 'Artýk gecikme olmayacak.a~; Denizle karanýn üzerinde durduðunu gördüðüm melek, sað elini göðe kaldýrdý. }9 Yedi gök gürlemesi seslendiðinde yazmak üzereydim ki, gökten, 'Yedi gök gürlemesinin söylediklerini mühürle, yazma!' diyen bir ses iþittim. |  c{? Elinde açýlmýþ küçük bir tomar vardý. Sað ayaðýný denize, sol ayaðýný karaya koyarak aslanýn kükremesini andýran yüksek sesle baðýrdý. O baðýrýnca, yedi gök gürlemesi dile gelip seslendiler.[~}@|| {zzCyyx$wwvv,utssQrrUqpoonnpmmXll7kjjj]iiUhhMggg feeDdd/c]cblaaX``8__a^^]\\*[[?jyRab Ýsa'nýn lütfu kutsallarla birlikte olsun! Amin.Xi)Bunlara tanýklýk eden, 'Evet, tez geliyorum!' diyor. Amin! Gel, ya Rab Ýsa!7hgHer kim bu peygamberlik kitabýnýn sözlerinden bir þey çýkarýrsa, Tanrý da bu kitapta yazýlý yaþam aðacýndan ve kutsal kentten ona düþen payý çýkaracaktýr.(gIBu kitaptaki peygamberlik sözlerini duyan herkesi uyarýyorum! Her kim bu sözlere bir þey katarsa, Tanrý da bu kitapta yazýlý belalarý ona katacaktýr.fRuh ve Gelin*fx*, 'Gel!' diyorlar. Ýþiten, 'Gel!' desin. Susayan gelsin. Dileyen, yaþam suyundan karþýlýksýz alsýn.%eC'Ben Ýsa, kiliselerle* ilgili bu tanýklýðý sizlere iletsin diye meleðimi gönderdim. Davut'un kökü ve soyu Ben'im, parlak sabah yýldýzý Ben'im.'d#Köpekler*fx*, büyücüler, fuhuþ yapanlar, adam öldürenler, putperestler, yalaný sevip hile yapanlarýn hepsi dýþarýda kalacaklar.c'Kaftanlarýný yýkayan, böylelikle yaþam aðacýndan yemeye hak kazanarak kapýlardan geçip kente girenlere ne mutlu!Jb  Alfa* ve Omega*, birinci ve sonuncu, baþlangýç ve son Ben'im.xai 'Ýþte tez geliyorum! Vereceðim ödüller yanýmdadýr. Herkese yaptýðýnýn karþýlýðýný vereceðim.`7 Kötülük yapan, yine kötülük yapsýn. Kirli olan, kirli iþlerini sürdürsün. Doðru olan, yine doðruyu yapsýn. Kutsal olan kutsal kalsýn.'r_] Sonra bana, 'Bu kitabýn peygamberlik sözlerini mühürleme' dedi, 'Çünkü beklenen zaman yakýndýr.^+ Ama o bana, 'Sakýn yapma!' dedi, 'Ben senin, peygamber kardeþlerin ve bu kitabýn sözlerine uyanlar gibi bir Tanrý kuluyum. Tanrý'ya tap!']Bunlarý iþiten ve gören ben Yuhanna'yým. Ýþitip gördüðümde bunlarý bana gösteren meleðe tapmak için ayaklarýna kapandým.V\%'Ýþte tez geliyorum! Bu kitaptaki peygamberlik sözlerine uyana ne mutlu!'M[Melek bana, 'Bu sözler güvenilir ve gerçektir' dedi. 'Peygamberlerin ruhlarýnýn Tanrýsý olan Rab, yakýn zamanda olmasý gereken olaylarý kullarýna göstermek için meleðini gönderdi.'=ZsArtýk gece olmayacak. Çýra ýþýðýna da güneþ ýþýðýna da gereksinmeleri olmayacak. Çünkü Rab Tanrý onlara ýþýk verecek ve sonsuzlara dek egemenlik sürecekler.OYO'nun yüzünü görecek, alýnlarýnda O'nun adýný taþýyacaklar.zXmArtýk hiçbir lanet kalmayacak. Tanrý'nýn ve Kuzu'nun tahtý kentin içinde olacak, kullarý O'na tapýnacak.KWKentin anayolunun ortasýnda akan ýrmaðýn iki yanýnda on iki çeþit meyve üreten ve her ay meyvesini veren yaþam aðacý bulunuyordu. Aðacýn yapraklarý uluslara þifa vermek içindir.uV eMelek bana Tanrý'nýn ve Kuzu'nun tahtýndan çýkan billur gibi berrak yaþam suyu ýrmaðýný gösterdi.*UMOraya murdar* hiçbir þey, iðrenç ve aldatýcý iþler yapan hiç kimse asla girmeyecek; yalnýz adlarý Kuzu'nun yaþam kitabýnda yazýlý olanlar girecek.>TwUluslarýn görkemi ve zenginliði oraya taþýnacak.MSKentin kapýlarý gündüz hiç kapanmayacak, orada gece olmayacak.hRIUluslar kentin ýþýðýnda yürüyecekler. Dünya krallarý servetlerini oraya getirecekler.Q'Aydýnlanmak için kentin güneþ ya da aya gereksinimi yoktur. Çünkü Tanrý'nýn görkemi onu aydýnlatýyor. Kuzu da onun çýrasýdýr.pPYKentte tapýnak görmedim. Çünkü Her Þeye Gücü Yeten Rab Tanrý ve Kuzu, kentin tapýnaðýdýr.OOn iki kapý on iki inciydi; kapýlarýn her biri birer inciden yapýlmýþtý. Kentin anayolu cam saydamlýðýnda saf altýndandý. N mMSKent surlarýnýn temelleri her tür deðerli taþla bezenmiþti. Birinci temel taþý yeþim, ikincisi laciverttaþý, üçüncüsü akik, dördüncüsü zümrüt, beþincisi damarlý akik, altýncýsý kýrmýzý akik, yedincisi sarý yakut, sekizincisi beril, dokuzuncusu topaz, onuncusu sarýca zümrüt, on birincisi gökyakut, on ikincisi ametistti.WL'Surlar yeþimden yapýlmýþtý. Kent ise, cam duruluðunda saf altýndandý.`K9Melek surlarý da ölçtü. Kullandýðý insan ölçüsüne göre 144 arþýndý*fx*.8JiKent kare biçimindeydi, uzunluðu enine eþitti. Melek kenti kamýþla ölçtü, her bir yaný 12 000 ok atýmý*fx* geldi. Uzunluðu, eni ve yüksekliði birbirine eþitti.IBenimle konuþan meleðin elinde kenti ve kent kapýlarýyla surlarý ölçmek için altýn bir ölçü kamýþý vardý. HKenti çevreleyen surlarýn on iki temel taþý bulunuyordu. Bunlarýn üzerinde Kuzu'nun on iki elçisinin adlarý yazýlýydý.aG; Doðuda üç kapý, kuzeyde üç kapý, güneyde üç kapý, batýda üç kapý vardý._Onlarýn gözlerinden bütün yaþlarý silecek. Artýk ölüm olmayacak. Artýk ne yas, ne aðlayýþ, ne de ýstýrap olacak. Çünkü önceki düzen ortadan kalktý.'v=eTahttan yükselen gür bir sesin þöyle dediðini iþittim: 'Ýþte, Tanrý'nýn konutu insanlarýn arasýndadýr. Tanrý onlarýn arasýnda yaþayacak. Onlar O'nun halký olacaklar, Tanrý'nýn kendisi de onlarýn arasýnda bulunacak.<%Kutsal kentin, yeni Yeruþalim'in gökten, Tanrý'nýn yanýndan indiðini gördüm. Güveyi için hazýrlanmýþ süslü bir gelin gibiydi.; Bundan sonra yeni bir gökle yeni bir yeryüzü gördüm. Çünkü önceki gökle yeryüzü ortadan kalkmýþtý. Deniz de yoktu artýk.N:Adý yaþam kitabýna yazýlmamýþ olanlar ateþ gölüne atýldý.g9GÖlüm ve ölüler diyarý ateþ gölüne atýldý. Ýþte bu ateþ gölü ikinci ölümdür. 89 Deniz kendisinde olan ölüleri, ölüm ve ölüler diyarý da kendilerinde olan ölüleri teslim ettiler. Her biri yaptýklarýna göre yargýlandý.e7C Tahtýn önünde duran küçük büyük, ölüleri gördüm. Sonra kitaplar açýldý. Yaþam kitabý denen baþka bir kitap daha açýldý. Ölüler kitaplarda yazýlanlara bakýlarak yaptýklarýna göre yargýlandý.x6i Sonra büyük, beyaz bir taht ve tahtta oturaný gördüm. Yerle gök önünden kaçtýlar, yok olup gittiler.45a Onlarý saptýran Ýblis ise canavarla sahte peygamberin de içinde bulunduðu ateþ ve kükürt gölüne atýldý. Gece gündüz, sonsuzlara dek iþkence çekeceklerdir. 49 Yeryüzünün dört bir yanýndan gelerek kutsallarýn ordugahýný ve sevilen kenti kuþattýlar. Ama gökten ateþ yaðdý, onlarý yakýp yok etti.D3Yeryüzünün dört bucaðýndaki uluslarý -Gog'la Magog'u*fx*- saptýrmak, savaþ için bir araya toplamak üzere zindandan çýkacak. Toplananlarýn sayýsý deniz kumu kadar çoktur.V2%Bin yýl tamamlanýnca Þeytan atýldýðý zindandan serbest býrakýlacak.T1!Ýlk diriliþe dahil olanlar mutlu ve kutsaldýr. Ýkinci ölümün bunlarýn üzerinde yetkisi yoktur. Onlar Tanrý'nýn ve Mesih'in kâhinleri* olacak, O'nunla birlikte bin yýl egemenlik sürecekler.X0)Ýlk diriliþ budur. Ölülerin geri kalaný bin yýl tamamlanmadan dirilmedi.e/CBazý tahtlar ve bunlara oturanlarý gördüm. Onlara yargýlama yetkisi verilmiþti. Ýsa'ya tanýklýk ve Tanrý'nýn sözü uðruna baþý kesilenlerin canlarýný da gördüm. Bunlar, canavara ve heykeline tapmamýþ, alýnlarýna ve ellerine onun iþaretini almamýþ olanlardý. Hepsi dirilip Mesih'le birlikte bin yýl egemenlik sürdüler.a.;Bin yýl tamamlanýncaya dek uluslarý bir daha saptýrmasýn diye onu dipsiz derinliklere attý, oraya kapayýp giriþi mühürledi. Bin yýl geçtikten sonra kýsa bir süre için serbest býrakýlmasý gerekiyor.l-QMelek ejderhayý -Ýblis ya da Þeytan denen o eski yýlaný- yakalayýp bin yýl için baðladý. {ri`WNE<3*!~~~~~~~~~~~~~~~~t~j~`~V~L~B~8~.~$~~~}}}}}}}}}}}}}}{}q}g}]}S}I}?}5}+}!}} }||||||||||||||x|n|d|Z|P|F|<|2|(||| |{{{{{{{{{{{{{{u{k{a{W{M{C{9{/{${{{zzzzzzzzzzzzzuzjz_zTzIz>z3z(zzzyyyyyyyyyyyyyyynycyXyMyBy7y,y!yy yxxxxxxxxxxxx}xrxgx\xQxFx;x0x%xxxwwwwwwwwwwwwwvwkw`wUwJw?w4w)wwwvvvvvvvvvvvvvzvovdvYvNvCv8v-v"vv vuuuuuuuuuuuu}urugu\uQuFu;u0u&uuutttttttttttttvtkt`tUtJt?t4t)tttssssssssssssszsosdsYsNsCs8s-s"ss srrrrrrrrrrrr~rsrhr]rRrGro3o(ooonnnnnnnnnnnnnynnncnXnMnBn7n,n!nn nmmmmmmmmmmmm|mqmfm[mPmEm:m/m$mmmllllllllllllluljl_lTlIl>l3l(lllkkkkkkkkkkkkkyknkckXkMkBk7k,k!kk kjjjjjjjjjjjj}jrjgj\jQjFj;j0j%jjjiiiiiiiiiiiiiuiji_iTiIi?i4i)iiihhhhhhhhhhhhhyhnhchXhMhBh8h-h"hh hgggggggggggg}grggg]gRgGgc3c(cccbbbbbbbbbbbbbybnbcbXbMbBb7b,b!bb baaaaaaaaaaaa}araga\aQaFa;a0a%aaa`````````````u`j`_`T`I`>`3`(```_____________y_n_c_X_M_B_7_,_!__ _^^^^^^^^^^^^}^r^g^\^Q^F^;^0^%^^^]]]]]]]]]]]]]u]j]_]T]I]>]3](]]]\\\\\\\\\\\\\y\n\c\X\M\B\7\,\!\\ \[[[[[[[[[[[[|[q[f[[[P[F[;[0[%[[[ZZZZZZZZZZZZZuZjZ_ZTZIZ>Z3Z(ZZZYYYYYYYYYYYYYxYmYbYWYLYAY6Y+Y YY XXXXXXXXXXXXX|XqXfX[XPXEX:X/X$XXXWWWWWWWWWWWWWuWjW_WTWIW>W3W(WWWVVVVVVVVVVVVVyVnVcVXVMVBV7V,V!VV VUUUUUUUUUUUU|UqUfU\UQUFU;U0U%UUUTTTTTTTTTTTTTuTjT_TTTIT>T3T(TTTSSSSSSSSSSSSSySnScSXSMSBS7S,S!SS SRRRRRRRRRRRR|RqRfR[RPRFR;R0R%RRRQQQQQQQQQQQQQuQjQ_QTQIQ>Q3Q(QQQPPPPPPPPPPPPPyPnPcPXPMPBP7P,P!PP POOOOOOOOOOOO|OrOgO\OQOFO;O0O%OOONNNNNNNNNNNNNvNkN`NUNJN?N4N)NNNMMMMMMMMMMMMMzMoMdMYMNMCM8M-M"MM MLLLLLLLLLLLL}LrLgL\LQLFL;L0L%LLLKKKKKKKKKKKKKuKjK_KTKIK>K3K(KKKJJJJJJJJJJJJJyJnJcJXJMJBJ7J,J!JJ JIIIIIIIIIIII|IqIgI\IQIFI;I0I%IIIHHHHHHHHHHHHHuHjH_HTHIH>H3H(HHHGGGGGGGGGGGGGyGnGcGXGMGBG7G,G!GG GFFFFFFFFFFFF}FrFgF\FQFFF;F0F%FFFEEEEEEEEEEEEEuEjE_ETEJE?E4E)EEEDDDDDDDDDDDDDyDnDcDXDMDBD7D,D!DD DCCCCCCCCCCCC}CrCgC\CQCFC;C0C%CCCBBBBBBBBBBBBBvBkB`BUBJB?B4B)BBBAAAAAAAAAAAAAzAoAdAYANACA8A-A"AA A@@@@@@@@@@@@}@r@g@\@Q@F@;@0@&@@@?????????????v?k?`?U?J???4?)??? ?>>>>>>>>>>>>>~>t>j>`>V>L>B>8>.>#>> >============~=s=h=]=R=G=<=1=&===<<<<<<<<<<<<737(7776666666666666x6m6b6W6L6A666+6!66 6555555555555|5q5f5[5P5E5:5/5$5554444444444444u4j4_4T4I4>434(4443333333333333x3m3c3X3M3B373,3!33 3222222222222}2r2g2\2Q2F2;202%2221111111111111u1j1_1T1I1>131(1110000000000000y0n0c0X0M0B070,0!00 0////////////}/r/g/\/Q/F/;/0/%///.............v.k.`.U.J.?.4.)...-------------y-n-c-Y-N-C-8---"-- -,,,,,,,,,,,,},r,g,\,Q,F,;,0,%,,,+++++++++++++v+k+`+U+J+?+4+)+++ *************z*o*d*Y*N*C*8*-*"** *))))))))))))~)s)h)])R)G)<)1)&)))(((((((((((((w(l(a(V(K(@(5(*((( '''''''''''''{'p'e'Z'O'D'9'.'#'' '&&&&&&&&&&&&~&s&h&]&R&G&=&2&'&&&%%%%%%%%%%%%%w%l%a%V%K%@%5%*%%% $$$$$$$$$$$$${$p$e$Z$O$D$9$.$#$$ $#############t#i#^#S#H#=#2#'###"""""""""""""x"m"b"W"L"A"6"+" "" !!!!!!!!!!!!!{!p!e!Z!O!D!9!.!#!! !  t i ^ S H = 2 '   wmbWLA6+  |qf[PE:/$ti^SH=2'xmbWLA6+  {peZOD9.# ti^SH=2'wlaVK@5* {peZPE:/$ti^SH=2'xmbWLA6+  |qf[PE:/$ti^TI>3( # # # # # # # # # #  # "# "" "! " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " "  " ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !  !  #  "  !                                                                   ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t   s & r % q $ p # o " n ! m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N   M . L - K , J + I * H ) G ( F ' E & D % C $ B # A " @ ! ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !     +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                % $ # " !                                        ( ' & % $ # " !                                                                !  ~ } | { z y x w v u t s r q p o n m l  k  j  i  h  g f e d c b a `  _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R Q P O N M  L  K  J  I  H G F E D C B A  @ $? #> "= !<  ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * )  (  '  &  %  $ # " !                                                                                                                             $ # " !                                                                         ~ } | { z y x w v u t s r q p o n m  l  k  j  i  h g f e d c b a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K   J  3I  2H  1G  0F  /E  .D  -C  ,B  +A  *@  )?  (>  '=  &<  %;  $:  #9  "8  !7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                       #  "  !                                                                                                                                                                  ~ } | { z y x w  v u t s r q p o n m l  k  j  i  h  g f e d c b a `  _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R Q P O N M  L  K  J  I  H G F E D C B A  @ ? > = < ; : 9 8 7  6  5  4  3  2 1 0 / . - , +  * ) ( ' & % $ # " !                                                                        2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2   2   2   2   2   2  2  2  2  2  2  2   2  1!  1   1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1   1   1   1   1   1  1  1  1  1  1  1   1  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0   0   0   0   0   0  0  0  0  0  0  0   0  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /   /   /   /   /   /  /  /  /  /  /  /   /  ."  .!  .   .  .  .  .  .  .  .  .  .  .~  .}  .|  .{  .z  .y  .x  .w  .v  . u  . t  . s  . r  . q  .p  .o  .n  .m  .l  .k  .j   .i  -h  -g  -f  -e  -d  -c  -b  -a  -`  -_  -^  -]  -\  -[  -Z  - Y  - X  - W  - V  - U  -T  -S  -R  -Q  -P  -O  -N   -M  ,"L  ,!K  , J  ,I  ,H  ,G  ,F  ,E  ,D  ,C  ,B  ,A  ,@  ,?  ,>  ,=  ,<  ,;  ,:  ,9  ,8  , 7  , 6  , 5  , 4  , 3  ,2  ,1  ,0  ,/  ,.  ,-  ,,   ,+  +"*  +!)  + (  +'  +&  +%  +$  +#  +"  +!  +  +  +  +  +  +  +  +  +  +  +  +   +   +   +   +   +  +  +  +  +  +  +   +  *&  *%  *$  *#  *"  *!  *   *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *   *   *   *   *   *  *  *  *  *  *  *   *  )9  )8  )7  )6  )5  )4  )3  )2  )1  )0  )/  ).  )-  ),  )+  )*  ))  )(  )'  )&  )%  )$  )#  )"  )!  )   )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )   )   )   )   )   )  )  )  )  )  )  )   )  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (   (   (   (   (   (  (  (  (  (  (  (   (  '  '  '  '  '  '  '  '  '  '  '   '   '   '   '   '  '  '  '  '  '~  '}   '|  &{  &z  &y  &x  &w  &v  &u  &t  &s  &r  &q  &p  &o  &n  &m  &l  &k  & j  & i  & h  & g  & f  &e  &d  &c  &b  &a  &`  &_   &^  %$]  %#\  %"[  %!Z  % Y  %X  %W  %V  %U  %T  %S  %R  %Q  %P  %O  %N  %M  %L  %K  %J  %I  %H  %G  % F  % E  % D  % C  % B  %A  %@  %?  %>  %=  %<  %;   %:  $+9  $*8  $)7  $(6  $'5  $&4  $%3  $$2  $#1  $"0  $!/  $ .  $-  $,  $+  $*  $)  $(  $'  $&  $%  $$  $#  $"  $!  $  $  $  $  $  $   $   $   $   $   $  $  $  $  $  $  $   $  #  #  #  #  #  #  #  #  #  #  #  #  #  #  #  #  #   #   #   #   #   #  #  #  #  #  #  #   #  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "   "   "   "   "   "  "  "  "  "  "  "   "  !  !  !  !  !  !  !  !   !   !   !   !   !  !  !  !  !  !  !   !                                                                   7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                     ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u   t   s   r   q   p  o  n  m  l  k  j  i   h  +g  *f  )e  (d  'c  &b  %a  $`  #_  "^  !]   \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J   I   H   G   F   E  D  C  B  A  @  ?  >   =  #<  ";  !:   9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '   &   %   $   #   "  !                                                                   .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                         #  "  !                                                                         "  !                                                                         C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1~  0}  /|  .{  -z  ,y  +x  *w  )v  (u  't  &s  %r  $q  #p  "o  !n   m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [   Z   Y   X   W   V  U  T  S  R  Q  P  O   N  M  L  K  J  I  H  G   F   E   D   C   B  A  @  ?  >  =  <  ;   :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /   .   -   ,   +   *  )  (  '  &  %  $  #   "  "!  !                                                                                                                   &  %  $  #  "  !                                                                         !                                                                                                                                                                    ~  }   |  {  z  y  x  w   v   u   t   s   r  q  p  o  n  m  l  k   j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _   ^   ]   \   [   Z  Y  X  W  V  U  T  S   R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A   @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -   ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                ~  }  |  {  z  y  x   w   v   u   t   s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^   ]   \   [   Z   Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F   E   D   C   B   A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -   ,   +   *   )   (  '  &  %  $  #  "  !                                                                |qf[PE:/$~~~~~~~~~~~~~u~j~_~T~I~>~3~(~~~}}}}}}}}}}}}}x}m}b}W}M}B}7},}!}} }||||||||||||||q|f|[|P|E|:|/|$|||{{{{{{{{{{{{{u{j{_{T{I{>{3{({{{zzzzzzzzzzzzzyznzczXzMzBz7z,z!zz zyyyyyyyyyyyy|yqyfy[yPyEy:y/y$yyyxxxxxxxxxxxxxuxjx_xTxIx>x3x(xxxwwwwwwwwwwwwwxwmwbwWwNwDw:w0w&wwwvvvvvvvvvvvvvvxvmvbvWvLvAv6v+v vv uuuuuuuuuuuuu|uqufu[uPuEu;u0u%uuutttttttttttttutjt_tTtIt>t3t(tttsssssssssssssysnscsXsMsBs7s,s!ss srrrrrrrrrrrr}rrrgr\rQrFr;r0r%rrrqqqqqqqqqqqqqvqkq`qUqJq?q4q)qqqpppppppppppppypnpcpXpMpBp7p,p!pp poooooooooooo}orogo\oQoFo;o0o%ooonnnnnnnnnnnnnvnkn`nUnJn?n4n)nnnmmmmmmmmmmmmmymomdmYmNmCm8m-m"mm mllllllllllll~lslhl]lRlGlP3P(PPPOOOOOOOOOOOOOxOmObOWOLOAO6O+O OO ONNNNNNNNNNNN|NqNfN[NPNEN:N/N$NNNMMMMMMMMMMMMMtMiM^MSMHM=M2M'MMMLLLLLLLLLLLLLxLmLbLWLLLAL6L+L LL KKKKKKKKKKKKK{KpKeKZKOKDK9K.K#KK KJJJJJJJJJJJJJtJiJ^JSJHJ=J2J'JJJIIIIIIIIIIIIIxImIbIWILIAI6I+I II HHHHHHHHHHHHH{HpHeHZHPHEH:H/H$HHHGGGGGGGGGGGGGtGiG^GSGHG=G2G'GGGFFFFFFFFFFFFFwFlFaFVFKF@F5F*FFF EEEEEEEEEEEEEzEoEdEYENECE8E-E"EE EDDDDDDDDDDDD~DsDhD]DRDGD>>>>>>>>>>>>t>i>^>S>H>=>2>'>>>=============w=l=a=V=K=A=6=+= == <<<<<<<<<<<<<{,3,(,,,+++++++++++++x+m+b+W+L+A+6+++ ++ *************{*p*e*Z*O*D*9*.*$***)))))))))))))t)i)^)S)H)=)2)()))(((((((((((((x(m(b(W(L(A(6(+( (( '''''''''''''|'q'f'['P'E':'/'$'''&&&&&&&&&&&&&t&i&^&S&H&=&2&'&&&%%%%%%%%%%%%%x%n%c%X%M%B%7%,%!%% %$$$$$$$$$$$$|$q$f$[$P$E$:$/$$$$$#############t#i#^#S#H#=#2#'###"""""""""""""x"m"b"W"L"A"6"+" "" !!!!!!!!!!!!!{!p!e!Z!P!E!:!/!$!!!  t i ^ S H = 2 '   wlaVK@5* {peZOD9.# ti^SH=2'wlaVK@6+  wmcYOE;1' }si_UKA7-#zodYNC8-" }rg\QG<1&vk`UJ?4) zodYNC8-" }rg\QF;0%vk`UJ?4) 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 21 20 2/ 2. 2- 2, 2+ 2* 2) 2( 2' 2& 2% 2$ 2# 2" 2! 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2~ 2} 2| 2{ 2z 2y 2x 2 w 2 v 2 u 2 t 2 s 2r 2q 2p 2o 2n 2m 2l  2k 2%j 2$i 2#h 2"g 2!f 2 e 2d 2c 2b 2a 2` 2_ 2^ 2] 2\ 2[ 2Z 2Y 2X 2W 2V 2U 2T 2S 2 R 2 Q 2 P 2 O 2 N 2M 2L 2K 2J 2I 2H 2G  2F  2.E  2-D  2,C  2+B  2*A  2)@  2(?  2'>  2&=  2%<  2$;  2#:  2"9  2!8  2 7  26  25  24  23  22  21  20  2/  2.  2-  2,  2+  2*  2)  2(  2'  2&  2%  2 $  2 #  2 "  2 !  2   2  2  2  2  2  2  2 2 ($  ($  ($  ($  ($  ($ ($ ($ ($ ($ ($ ($  ($ (#" (#! (#  (# (# (# (# (# (# (# (# (# (# (# (# (# (# (# (# (# (# (#  (#  (#  (#  (#  (# (# (# (# (# (# (#  (# (" (" (" (" (" (" (" (" (" (" (" (" (" (" (" (" ("  ("  ("  ("  ("  (" (" (" (" (" (" ("  (" (!8 (!7 (!6 (!5 (!4 (!3 (!2 (!1 (!0 (!/ (!. (!- (!, (!+ (!* (!) (!( (!' (!& (!% (!$ (!# (!" (!! (!  (! (! (! (! (! (! (! (! (! (! (! (! (! (! (! (! (! (! (!  (!  (!  (!  (!  (! (! (! (! (! (! (!  (! ( * ( ) ( ( ( ' ( & ( % ( $ ( # ( " ( ! (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  ( ~ ( } ( | ( { ( z ( y ( x ( w ( v ( u ( t ( s ( r ( q ( p ( o ( n ( m ( l ( k  ( j (6i (5h (4g (3f (2e (1d (0c (/b (.a (-` (,_ (+^ (*] ()\ (([ ('Z (&Y (%X ($W (#V ("U (!T ( S (R (Q (P (O (N (M (L (K (J (I (H (G (F (E (D (C (B (A ( @ ( ? ( > ( = ( < (; (: (9 (8 (7 (6 (5  (4 (3 (2 (1 ( 0 ( / ( . ( - ( , (+ (* () (( (' (& (%  ($ ((# ('" (&! (% ($ (# (" (! (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( (A (@ (? (> (= (< (; (: (9 (8 (7 (6 (5 (4 (3 (2 (1 (0 (/ (. (- (, (+ (* () (( (' (& (% ($ (# (" (! (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( ( ( ( ( ( (  ( ~ ( } ( | ( { (z (y (x (w (v (u (t  (s (r (q (p (o (n (m (l (k (j (i (h (g ( f ( e ( d ( c ( b (a (` (_ (^ (] (\ ([  (Z (Y (X (W (V (U (T (S (R (Q (P (O (N (M (L (K (J (I ( H ( G ( F ( E ( D (C (B (A (@ (? (> (=  (< (); ((: ('9 (&8 (%7 ($6 (#5 ("4 (!3 ( 2 (1 (0 (/ (. (- (, (+ (* () (( (' (& (% ($ (# (" (! ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( (# (" (! (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( (2 (1 (0 (/ (. (- (, (+ (* () (( (' (& (% ($ (# (" (!~ ( } (| ({ (z (y (x (w (v (u (t (s (r (q (p (o (n (m (l (k ( j ( i ( h ( g ( f (e (d (c (b (a (` (_  (^ ()] ((\ ('[ (&Z (%Y ($X (#W ("V (!U ( T (S (R (Q (P (O (N (M (L (K (J (I (H (G (F (E (D (C (B ( A ( @ ( ? ( > ( = (< (; (: (9 (8 (7 (6  (5 (-4 (,3 (+2 (*1 ()0 ((/ ('. (&- (%, ($+ (#* (") (!( ( ' (& (% ($ (# (" (! ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( ( ! (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (   (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (   (  ( # ( " ( ! (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (   (  ( $ ( # ( " ( ! (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (   (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  ( ~ ( } ( | ( { ( z  ( y (x (w (v (u (t (s (r (q (p (o (n (m (l ( k ( j ( i ( h ( g (f (e (d (c (b (a (`  (_ (Y^ (X] (W\ (V[ (UZ (TY (SX (RW (QV (PU (OT (NS (MR (LQ (KP (JO (IN (HM (GL (FK (EJ (DI (CH (BG (AF (@E (?D (>C (=B (<A (;@ (:? (9> (8= (7< (6; (5: (49 (38 (27 (16 (05 (/4 (.3 (-2 (,1 (+0 (*/ (). ((- (', (&+ (%* ($) (#( ("' (!& ( % ($ (# (" (! ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( (1 (0 (/ (. (- (, (+ (* () (( (' (& (% ($ (# (" (! (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( (3 (2 (1 (0 (/ (. (- (, (+ (* () (( (' (& (% ($ (# (" (! (  ( ( ( ( ( ( ( ( (~ (} (| ({ (z (y (x (w (v (u ( t ( s ( r ( q ( p (o (n (m (l (k (j (i  (h ("g (!f ( e (d (c (b (a (` (_ (^ (] (\ ([ (Z (Y (X (W (V (U (T (S ( R ( Q ( P ( O ( N (M (L (K (J (I (H (G  (F  (6E  (5D  (4C  (3B  (2A  (1@  (0?  (/>  (.=  (-<  (,;  (+:  (*9  ()8  ((7  ('6  (&5  (%4  ($3  (#2  ("1  (!0  ( /  (.  (-  (,  (+  (*  ()  ((  ('  (&  (%  ($  (#  ("  (!  (  (  (  (  (   (   (   (   (   (  (  (  (  (  (  ( ( " !                                   . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                              ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s   r , q + p * o ) n ( m ' l & k % j $ i # h " g ! f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G   F ! E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &   %  $  #  "  !                                                                            % $ # " !                                                                                  " !                                 ~   }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^   ] 9 \ 8 [ 7 Z 6 Y 5 X 4 W 3 V 2 U 1 T 0 S / R . Q - P , O + N * M ) L ( K ' J & I % H $ G # F " E ! D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %   $  ; #  : "  9 !  8  7   6   5   4   3   2   1   0   /   .   -   ,   +   *   )   (   '   &   %  $  #  "  !                                                                                    .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                         $ # " !       ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d   c & b % a $ ` # _ " ^ ! ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >   =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                          # " !                                                                                                               (& (% ($ (# (" (! ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  ( '+ '* ') '( '' '& '% '$ '# '" '! ' ' ' ' ' ' '  ' ~ ' } ' | ' { ' z ' y ' x ' w ' v ' u ' t ' s ' r ' q ' p ' o ' n ' m ' l ' k ' j ' i ' h ' g  ' f & e & d & c & b & a & ` & _ & ^ & ] & \ & [ & Z & Y & X & W & V & U & T & S & R & Q & P & O & N & M & L & K & J & I  & H % G % F % E % D % C % B % A % @ % ? % > % = % < % ; % : % 9 % 8 % 7 % 6 % 5 % 4 % 3 % 2 % 1 % 0 % / % . % - % ,  % + $& * $% ) $$ ( $# ' $" & $! % $ $ $ # $ " $ ! $ $  $  $  $  $  $  $  $  $  $  $  $  $  $  $  $  $  $  $ $ $ $ $ $  $  $   $  ##  #"  #!  #  # # # # # # # # # # # # # # # # # # # 2 }rg\QF;0%~~~~~~~~~~~~~v~k~`~U~J~?~4~)~~~}}}}}}}}}}}}}z}o}d}Y}N}C}8}-}"}} }||||||||||||~|s|h|]|R|G|<|1|&|||{{{{{{{{{{{{{v{l{a{V{K{@{5{*{{{ zzzzzzzzzzzzz{zpzezZzOzDz9z.z#zz zyyyyyyyyyyyy~ysyhy]yRyGys3s(sssrrrrrrrrrrrrryrnrcrXrMrBr7r,r!rr rqqqqqqqqqqqq}qrqgq\qQqFq;q0q%qqqpppppppppppppvpkp`pUpJp@p5p*ppp ooooooooooooozooodoYoNoDo9o.o#oo onnnnnnnnnnnn~nsnhn]nRnGnh3h(hhhgggggggggggggxgmgbgWgLgAg6g+g gg fffffffffffff{fpfefZfPfEf:f/f$fffeeeeeeeeeeeeeteie^eSeHe=e2e'eeedddddddddddddxdmdbdWdLdAd7d,d!dd dcccccccccccc|cqcfc[cPcEc:c/c$cccbbbbbbbbbbbbbubjb_bTbIb>b3b(bbbaaaaaaaaaaaaaxamabaWaLaAa6a+a aa `````````````|`q`f`[`P`E`:`/`$```_____________u_j___T_I_>_3_(___^^^^^^^^^^^^^^{^q^g^]^S^I^?^4^)^^^]]]]]]]]]]]]]y]n]c]X]M]B]8]-]"]] ]\\\\\\\\\\\\~\s\h\]\R\G\<\1\&\\\[[[[[[[[[[[[[w[l[a[V[K[@[5[*[[[ ZZZZZZZZZZZZZ{ZpZeZZZOZDZ9Z.Z#ZZ ZYYYYYYYYYYYYYtYiY^YSYHY=Y2Y'YYYXXXXXXXXXXXXXxXmXbXWXLXAX6X+X XX WWWWWWWWWWWWW{WpWeWZWOWDW9W.W#WWWVVVVVVVVVVVVVtViV^VSVHV=V2V'VVVUUUUUUUUUUUUUxUmUbUWULUAU6U+U UU TTTTTTTTTTTTT{TpTeTZTOTDT9T.T#TTTSSSSSSSSSSSSStSiS^SSSHS=S2S'SSSRRRRRRRRRRRRRxRmRbRWRLRAR6R+R RR RQQQQQQQQQQQQ|QqQfQ[QPQEQ:Q/Q$QQQPPPPPPPPPPPPPuPjP_PTPIP>P3P(PPPOOOOOOOOOOOOOyOnOcOXOMOBO7O,O!OO ONNNNNNNNNNNN|NqNfN[NPNEN:N/N$NNNMMMMMMMMMMMMMtMiM^MSMIM>M3M(MMMLLLLLLLLLLLLLyLnLcLXLMLBL7L,L!LL LKKKKKKKKKKKK}KrKgK\KQKFK;K0K%KKKJJJJJJJJJJJJJvJkJ`JUJJJ?J4J)JJJIIIIIIIIIIIIIyInIcIXIMIBI7I,I!II IHHHHHHHHHHHH}HrHgH\HRHGH>>>>>>>>>>>>z>o>d>Y>N>C>8>->">> >============~=s=h=]=R=G=<=1=&===<<<<<<<<<<<< Z = Z < Z ; Z :  Z 9 Z 8 Z 7 Z 6 Z 5 Z 4 Z 3 Z 2 Z 1 Z 0 Z / Z . Z - Z , Z + Z * Z ) Z ( Z ' Z & Z % Z $ Z # Z " Z !  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z   Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z   Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z   Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z  Z Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z~  Z} Z| Z{ Zz Zy Zx Zw Zv Zu Z t Z s Z r Z q Z p Zo Zn Zm Zl Zk Zj Zi  Zh Z$g Z#f Z"e Z!d Z c Zb Za Z` Z_ Z^ Z] Z\ Z[ ZZ ZY ZX ZW ZV ZU ZT ZS ZR ZQ Z P Z O Z N Z M Z L ZK ZJ ZI ZH ZG ZF ZE  ZD  ZC  ZB  ZA  Z@  Z?  Z>  Z=  Z<  Z;  Z:  Z9  Z8  Z7  Z6  Z5  Z 4  Z 3  Z 2  Z 1  Z 0  Z/  Z.  Z-  Z,  Z+  Z*  Z) Z( P' P& P% P$ P# P" P! P P P  P  P  P  P  P P P P P P P  P P P P P P P  P  P  P  P  P P P P P P P  P P P P P P P P P P P P  P  P  P  P  P P P P P P P  P  P  P  P  P  P  P  P  P  P  P   P   P   P   P   P  P  P  P  P  P  P P F F F F F F F F F F F F F  F  F  F  F  F F F F F F F  F F0 F/ F. F- F, F+ F* F) F( F' F& F% F$ F# F" F! F  F F F F F F F F F F F F F F F F F F F  F  F  F  F  F F F F F F F  F F F F F F F F F F F F F~ F} F| F{ Fz Fy F x F w F v F u F t Fs Fr Fq Fp Fo Fn Fm  Fl Fk Fj Fi Fh Fg Ff Fe Fd Fc Fb Fa F` F_ F^ F] F\ F[ FZ F Y F X F W F V F U FT FS FR FQ FP FO FN  FM F L F K F J F I F H FG FF FE FD FC FB FA  F@ F? F> F= F< F; F: F9 F8 F7 F6 F5 F4 F3 F2 F1 F0 F/ F. F - F , F + F * F ) F( F' F& F% F$ F# F"  F! F F F F F F F F  F  F  F  F  F F F F F F F  F F F F F F F F F  F  F  F  F  F F F F F F F  F F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F   F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F   F  F ( F ' F & F % F $ F # F " F ! F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F   F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F   F  F 9 F 8 F 7 F 6 F 5 F 4 F 3 F 2 F 1 F 0 F / F . F - F , F + F * F ) F ( F ' F & F % F $ F # F " F !~ F } F | F { F z F y F x F w F v F u F t F s F r F q F p F o F n F m F l F k F j F i F h F g F f F e F d F c F b F a F ` F _  F ^ F#] F"\ F![ F Z FY FX FW FV FU FT FS FR FQ FP FO FN FM FL FK FJ FI FH F G F F F E F D F C FB FA F@ F? F> F= F<  F; F: F9 F8 F7 F6 F5 F4 F3 F2 F1 F0 F/ F . F - F , F + F * F) F( F' F& F% F$ F#  F" F(! F' F& F% F$ F# F" F! F  F F F F F F F F F F F F F F F F F F F  F  F  F  F  F F F F F F F  F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F  F  F  F  F  F F F F F F F  F F F F F F F F F F F F F  F  F  F  F  F F F F F F F  F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F  F  F  F  F  F F F F F F F  F F F F F F F F F F F F  F  F  F  F  F F F F F F F  F  F$  F#  F"  F!  F   F  F  F  F  F  F  F  F  F  F~  F}  F|  F{  Fz  Fy  Fx  Fw  Fv  F u  F t  F s  F r  F q  Fp  Fo  Fn  Fm  Fl  Fk  Fj Fi <!h < g <f <e <d <c <b <a <` <_ <^ <] <\ <[ <Z <Y <X <W <V <U < T < S < R < Q < P <O <N <M <L <K <J <I  <H <G <F <E < D < C < B < A < @ <? <> <= << <; <: <9  <8 <"7 <!6 < 5 <4 <3 <2 <1 <0 </ <. <- <, <+ <* <) <( <' <& <% <$ <# < " < ! <  <  <  < < < < < < <  < <- <, <+ <* <) <( <' <& <% <$ <# <" <! <  < < < < < < < < < < < < < < < < < < <  <  <  <  <  < < < < < < <  < <  < < < < < < <  < <3 <2 <1 <0 </ <. <- <, <+ <* <) <( <' <& <% <$ <# <" <! <  < < < < < < < < < < < < < < < < < < <  <  <  <  <  < < < < < < <  < < < < < < < < < < < < < < < < <  <  <  <  <  < < < < < < <  < < < < < < <  <  <  <  <  < < < < < < <  < < ~ < } <| <{ <z <y <x <w <v  <u <?t <>s <=r <<q <;p <:o <9n <8m <7l <6k <5j <4i <3h <2g <1f <0e </d <.c <-b <,a <+` <*_ <)^ <(] <'\ <&[ <%Z <$Y <#X <"W <!V < U <T <S <R <Q <P <O <N <M <L <K <J <I <H <G <F <E <D <C < B < A < @ < ? < > <= << <; <: <9 <8 <7  <6 <5 <4 < 3 < 2 < 1 < 0 < / <. <- <, <+ <* <) <(  <' < !& < % < $ < # < " < ! <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <   <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <   <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <   <  < + < * < ) < ( < ' < & < % < $ < # < " < ! <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <   <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <   <  <# <" <! <  < < < < < < < < < < < < < < <~ <} <| <{ < z < y < x < w < v <u <t <s <r <q <p <o  <n <m <l <k <j <i <h <g <f <e <d <c <b <a < ` < _ < ^ < ] < \ <[ <Z <Y <X <W <V <U  <T <S <R <Q <P <O <N <M <L <K <J <I <H <G <F < E < D < C < B < A <@ <? <> <= << <; <:  <9 <8 <7 < 6 < 5 < 4 < 3 < 2 <1 <0 </ <. <- <, <+  <* <) <( <' <& <% <$ <# <" <! < < <  <  <  <  <  < < < < < < <  < < < < < <  <  <  <  <  < < < < < < <  < < < < < < < < < < < < <  <  <  <  <  < < < < < < <  <  <  <  <  <  <  <   <   <   <   <   <  <  <  <  <  <  < < 2"  2"  2"  2"  2" 2" 2" 2" 2" 2" 2"  2" 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2!  2!  2!  2!  2!  2! 2! 2! 2! 2! 2! 2!  2! 2 4 2 3 2 2 2 1 2 0 2 / 2 . 2 - 2 , 2 + 2 * 2 ) 2 ( 2 ' 2 & 2 % 2 $ 2 # 2 " 2 ! 2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2 ~ 2 } 2 | 2 {  2 z 2y 2x 2w 2v 2u 2t 2s 2r 2q 2p 2o 2n 2m 2l 2k 2j 2i 2 h 2 g 2 f 2 e 2 d 2c 2b 2a 2` 2_ 2^ 2]  2\ 2[ 2Z 2Y 2X 2W 2V 2U 2 T 2 S 2 R 2 Q 2 P 2O 2N 2M 2L 2K 2J 2I  2H 2G 2F 2E 2D 2C 2B 2A 2@ 2? 2> 2= 2< 2; 2: 29 28 2 7 2 6 2 5 2 4 2 3 22 21 20 2/ 2. 2- 2,  2+ 2D* 2C) 2B( 2A' 2@& 2?% 2>$ 2=# 2<" 2;! 2: 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 2/ 2. 2- 2, 2+ 2* 2) 2( 2' 2& 2% 2$ 2# 2" 2! 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2~ 2} 2| 2{ 2z 2y  2x 2w 2v 2u 2t 2s 2r 2q 2p 2o 2n 2m 2l 2k 2j 2i 2h 2g 2 f 2 e 2 d 2 c 2 b 2a 2` 2_ 2^ 2] 2\ 2[  2Z 2Y 2X 2W 2V 2U 2T 2S 2R 2Q 2P 2 O 2 N 2 M 2 L 2 K 2J 2I 2H 2G 2F 2E 2D  2C 2B 2A 2@ 2? 2> 2= 2< 2 ; 2 : 2 9 2 8 2 7 26 25 24 23 22 21 20  2/ 2. 2- 2, 2+ 2* 2) 2( 2' 2 & 2 % 2 $ 2 # 2 " 2! 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2   2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2 ~ 2 } 2 | 2 { 2 z 2 y 2 x 2 w 2 v 2 u  2 t 2 s 2 r 2 q 2 p 2 o 2 n 2 m 2 l 2 k 2 j 2 i 2 h 2 g 2 f 2 e 2 d 2 c 2 b 2 a 2 ` 2 _ 2 ^ 2 ] 2 \ 2 [ 2 Z 2 Y 2 X 2 W 2 V 2 U  2 T 2 S 2 R 2 Q 2 P 2 O 2 N 2 M 2 L 2 K 2 J 2 I 2 H 2 G 2 F 2 E 2 D 2 C 2 B 2 A 2 @ 2 ?  2 > 2 = 2 < 2 ; 2 : 2 9 2 8 2 7 2 6 2 5 2 4 2 3 2 2 2 1 2 0 2 / 2 . 2 - 2 , 2 + 2 * 2 ) 2 ( 2 ' 2 & 2 % 2 $ 2 # 2 "  2 ! 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2! 2  2 2 2 Z }rg\QF;0%~~~~~~~~~~~~~u~j~_~T~I~>~3~(~~~}}}}}}}}}}}}}x}m}c}X}M}B}7},}!}} }||||||||||||||q|f|[|P|E|:|/|$|||{{{{{{{{{{{{{u{j{_{T{I{>{3{({{{zzzzzzzzzzzzzyznzczXzMzBz7z,z!zz zyyyyyyyyyyyy|yqyfy[yPyFy;y0y%yyyxxxxxxxxxxxxxvxkx`xUxJx?x4x)xxxwwwwwwwwwwwwwzwowdwYwNwCw8w-w"ww wvvvvvvvvvvvv}vrvhv]vRvGvp3p(pppoooooooooooooxomoboWoLoAo6o+o!oo onnnnnnnnnnnnnvnlnbnXnNnDn:n0n&nnnmmmmmmmmmmmmmm{mpmemZmOmDm9m.m#mm mllllllllllll~lslhl]lRlGlf3f(fffeeeeeeeeeeeeeyeneceYeNeCe8e-e"ee edddddddddddd~dsdhd]dRdGdO4O*O OO ONNNNNNNNNNNNNuNjN_NTNIN>N3N(NNNMMMMMMMMMMMMMxMmMbMWMLMAM6M+M MM LLLLLLLLLLLLL|LqLfL[LPLEL:L/L$LLLKKKKKKKKKKKKKuKjK_KTKIK>K3K(KKKJJJJJJJJJJJJJxJmJbJWJMJBJ7J,J!JJ JIIIIIIIIIIII}IrIgI\IQIFI;I0I%IIIHHHHHHHHHHHHHuHjH_HTHIH>H3H(HHHGGGGGGGGGGGGGyGnGcGXGMGBG7G,G!GG GFFFFFFFFFFFF|FqFfF[FPFEF:F/F$FFFEEEEEEEEEEEEEuEjE_ETEIE>E3E(EEEDDDDDDDDDDDDDxDmDbDWDLDAD6D+D DD CCCCCCCCCCCCC{CpCeCZCOCDC9C.C#CC CBBBBBBBBBBBBBtBiB^BSBHB=B2B'BBBAAAAAAAAAAAAAxAmAbAWALAAA6A+A AA @@@@@@@@@@@@@{@q@f@[@P@E@:@/@$@@@?????????????t?i?^?S?H?=?2?'???>>>>>>>>>>>>>x>m>b>W>L>A>6>+> >> ============={=p=e=Z=O=D=9=/=$===<<<<<<<<<<<<636(6665555555555555x5m5b5W5L5A565+5 55 4444444444444|4q4f4[4P4E4:4/4$4443333333333333u3j3_3T3I3>333(3332222222222222x2m2b2W2L2A262+2 22 1111111111111|1q1f1[1P1E1:1/1$1110000000000000u0j0_0T0I0>030(000/////////////x/m/b/W/L/A/6/+/ // .............{.p.e.Z.O.D.;.1.'... --------------|-q-f-[-P-E-:-/-$---,,,,,,,,,,,,,u,j,_,T,I,>,3,(,,,+++++++++++++x+m+b+W+M+B+7+,+!++ +************|*q*f*[*P*E*:*/*$***)))))))))))))t)j)_)T)I)>)3)()))(((((((((((((x(m(b(W(L(B(7(,(!(( (''''''''''''|'q'f'['P'E':'/'$'''&&&&&&&&&&&&&u&j&_&T&I&>&3&(&&&%%%%%%%%%%%%%y%n%c%X%M%B%7%,%!%% %$$$$$$$$$$$$}$r$g$\$Q$F$;$0$%$$$#############u#j#_#T#I#>#3#)###"""""""""""""y"n"c"X"M"B"7","!"" "!!!!!!!!!!!!}!r!g!\!Q!F!;!0!%!!! v k ` U J ? 4 )   zodYNC8-" ~sh]RG<1&wlaVK@5* zodYNC8-" ~sh]RG<1&wlaVK@5* zodYOD9.# ~sh]RG<1&wlaVK@5* zodYNC8-# ~sh]RG=2'wlaVK@5*   x' x' x' x' x' x'  x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x ' x ' x ' x ' x ' x' x' x' x' x' x' x'  x' x' x'~ x'} x'| x'{ x'z x'y x'x x 'w x 'v x 'u x 't x 's x'r x'q x'p x'o x'n x'm x'l  x'k x%'j x$'i x#'h x"'g x!'f x 'e x'd x'c x'b x'a x'` x'_ x'^ x'] x'\ x'[ x'Z x'Y x'X x'W x'V x'U x'T x'S x 'R x 'Q x 'P x 'O x 'N x'M x'L x'K x'J x'I x'H x'G  x'F x%'E x$'D x#'C x"'B x!'A x '@ x'? x'> x'= x'< x'; x': x'9 x'8 x'7 x'6 x'5 x'4 x'3 x'2 x'1 x'0 x'/ x'. x '- x ', x '+ x '* x ') x'( x'' x'& x'% x'$ x'# x'"  x'! x)' x(' x'' x&' x%' x$' x#' x"' x!' x ' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x ' x ' x ' x ' x ' x& x& x& x& x& x& x&  x& x& x& x& x& x& x& x& x & x & x & x & x & x& x& x& x& x& x& x&  x& x&& x%& x$& x#& x"& x!& x & x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x & x & x & x & x & x& x& x& x& x& x& x&  x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x & x & x & x & x & x& x& x& x& x& x& x&  x& x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x &  x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x &~ x &} x &| x &{ x &z x &y x &x x &w x &v x &u x &t  x &s x &r x &q x &p x &o x &n x &m x &l x &k x &j x &i x &h x &g x &f x &e x &d x &c x &b x &a x &`  x &_ x $&^ x #&] x "&\ x !&[ x &Z x &Y x &X x &W x &V x &U x &T x &S x &R x &Q x &P x &O x &N x &M x &L x &K x &J x &I x &H x &G x &F x &E x &D x &C x &B x &A x &@ x &? x &> x &= x &<  x &; x %&: x $&9 x #&8 x "&7 x !&6 x &5 x &4 x &3 x &2 x &1 x &0 x &/ x &. x &- x &, x &+ x &* x &) x &( x &' x && x &% x &$ x &# x &" x &! x & x & x & x & x & x & x & x & x & x &  x & x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x & x & x & x & x & x& x% x% x% x% x% x%  x% x% x% x% x% x% x% x% x % x % x % x % x % x% x% x% x% x% x% x%  x% x!% x % x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x % x % x % x % x % x% x% x% x% x% x% x%  x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x % x % x % x % x % x% x% x% x% x% x% x%  x% x,% x+% x*% x)% x(% x'% x&% x%% x$% x#% x"% x!% x % x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x % x % x % x % x % x% x% x% x% x% x% x%~  x%} x%| x%{ x%z x%y x%x x%w x%v x%u x%t x%s x%r x%q x%p x%o x %n x %m x %l x %k x %j x%i x%h x%g x%f x%e x%d x%c  x%b x%a x%` x%_ x%^ x%] x%\ x%[ x%Z x%Y x%X x%W x%V x %U x %T x %S x %R x %Q x%P x%O x%N x%M x%L x%K x%J  x%I  x%H  x%G  x%F  x%E  x%D  x %C  x %B  x %A  x %@  x %?  x%>  x%=  x%<  x%;  x%:  x%9  x%8 x%7 n5%6 n4%5 n3%4 n2%3 n1%2 n0%1 n/%0 n.%/ n-%. n,%- n+%, n*%+ n)%* n(%) n'%( n&%' n%%& n$%% n#%$ n"%# n!%" n %! n% n% n% n% n% n% n% n% n% n% n% n% n% n% n% n% n% n% n % n % n % n % n % n% n% n% n% n% n% n%  n% n% n% n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n $ n $ n $ n $ n $ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$  n$ n+$ n*$ n)$ n($ n'$ n&$ n%$ n$$ n#$ n"$ n!$ n $ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n $ n $ n $ n $ n $ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$  n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n $ n $ n $ n $ n $ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$  n$ n.$ n-$ n,$ n+$ n*$ n)$ n($ n'$ n&$ n%$ n$$ n#$ n"$ n!$ n $ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n $ n $ n $ n $ n $ n$~ n$} n$| n${ n$z n$y n$x  n$w n$v n$u n$t n$s n$r n$q n$p n$o n$n n$m n$l n $k n $j n $i n $h n $g n$f n$e n$d n$c n$b n$a n$`  n$_ n"$^ n!$] n $\ n$[ n$Z n$Y n$X n$W n$V n$U n$T n$S n$R n$Q n$P n$O n$N n$M n$L n$K n$J n $I n $H n $G n $F n $E n$D n$C n$B n$A n$@ n$? n$>  n$= n"$< n!$; n $: n$9 n$8 n$7 n$6 n$5 n$4 n$3 n$2 n$1 n$0 n$/ n$. n$- n$, n$+ n$* n$) n$( n $' n $& n $% n $$ n $# n$" n$! n$ n$ n$ n$ n$  n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n $ n $ n $ n $ n $ n$ n$ n$ n$ n# n# n#  n# n "# n !# n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n #  n # n !# n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n #  n # n +# n *# n )# n (# n '# n &# n %# n $# n ## n "# n !# n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n #  n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n #~ n #} n #| n #{ n #z n #y n #x n #w n #v n #u n #t n #s n #r  n #q n #p n #o n #n n #m n #l n #k n #j n #i n #h n #g n #f n #e n #d n #c n #b n #a n #` n #_ n #^ n #] n #\ n #[ n #Z n #Y n #X n #W n #V  n #U nB#T nA#S n@#R n?#Q n>#P n=#O n<#N n;#M n:#L n9#K n8#J n7#I n6#H n5#G n4#F n3#E n2#D n1#C n0#B n/#A n.#@ n-#? n,#> n+#= n*#< n)#; n(#: n'#9 n n%#7 n$#6 n##5 n"#4 n!#3 n #2 n#1 n#0 n#/ n#. n#- n#, n#+ n#* n#) n#( n#' n#& n#% n#$ n## n#" n#! n# n # n # n # n # n # n# n# n# n# n# n# n#  n# n3# n2# n1# n0# n/# n.# n-# n,# n+# n*# n)# n(# n'# n&# n%# n$# n## n"# n!# n " n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n " n " n " n " n " n" n" n" n" n" n" n"  n" n&" n%" n$" n#" n"" n!" n " n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n " n " n " n " n " n" n" n" n" n" n" n"  n" n" n" n" n" n" n " n " n " n " n " n" n" n" n" n" n" n"  n" n"" n!" n " n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n " n " n " n " n " n" n" n" n" n" n" n"  n" n" n" n" n" n" n" n" n"~ n"} n"| n"{ n"z n"y n"x n"w n "v n "u n "t n "s n "r n"q n"p n"o n"n n"m n"l n"k  n"j n."i n-"h n,"g n+"f n*"e n)"d n("c n'"b n&"a n%"` n$"_ n#"^ n""] n!"\ n "[ n"Z n"Y n"X n"W n"V n"U n"T n"S n"R n"Q n"P n"O n"N n"M n"L n"K n"J n"I n "H n "G n "F n "E n "D n"C n"B n"A n"@ n"? n"> n"=  n"<  n5";  n4":  n3"9  n2"8  n1"7  n0"6  n/"5  n."4  n-"3  n,"2  n+"1  n*"0  n)"/  n(".  n'"-  n&",  n%"+  n$"*  n#")  n""(  n!"'  n "&  n"%  n"$  n"#  n""  n"!  n"  n"  n"  n"  n"  n"  n"  n"  n"  n"  n"  n"  n"  n "  n "  n "  n "  n "  n"  n"  n"  n"  n"  n"  n" n" d" d" d" d" d" d" d" d! d! d! d! d! d ! d ! d ! d ! d ! d! d! d! d! d! d! d!  d! d'! d&! d%! d$! d#! d"! d!! d ! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d ! d ! d ! d ! d ! d! d! d! d! d! d! d!  d! d3! d2! d1! d0! d/! d.! d-! d,! d+! d*! d)! d(! d'! d&! d%! d$! d#! d"! d!! d ! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d ! d ! d ! d ! d ! d! d! d! d! d! d! d!  d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d ! d ! d ! d ! d ! d! d! d! d! d! d! d!  d!~ d!} d!| d!{ d!z d!y d!x d!w d!v d!u d!t d!s d!r d!q d !p d !o d !n d !m d !l d!k d!j d!i d!h d!g d!f d!e  d!d d+!c d*!b d)!a d(!` d'!_ d&!^ d%!] d$!\ d#![ d"!Z d!!Y d !X d!W d!V d!U d!T d!S d!R d!Q d!P d!O d!N d!M d!L d!K d!J d!I d!H d!G d!F d !E d !D d !C d !B d !A d!@ d!? d!> d!= d!< d!; d!:  d!9 d!!8 d !7 d!6 d!5 d!4 d!3 d!2 d!1 d!0 d!/ d!. d!- d!, d!+ d!* d!) d!( d!' d!& d!% d !$ d !# d !" d !! d ! d! d! d! d! d! d! d!  d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d ! d ! d ! d ! d ! d! d! d! d! d! d d  d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d  d d% d$ d# d" d! d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d  d d! d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d  d d ' d & d % d $ d # d " d ! d d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d d d d d d  d   d  ~ d  } d  | d  { d  z  d y d  x d  w d  v d  u d  t d  s d  r d  q d  p d  o d  n d  m d  l d  k d  j d  i d  h d  g d f d e d d d c d b d  a d  ` d  _ d  ^ d  ] d  \ d  [  d Z d  Y d  X d  W d  V d  U d  T d  S d  R d  Q d  P d  O d  N d  M d  L d K d J d I d H d G d  F d  E d  D d  C d  B d  A d  @  d ? d  > d  = d  < d  ; d  : d  9 d 8 d 7 d 6 d 5 d 4 d  3 d  2 d  1 d  0 d  / d  . d  -  d , d + d * d ) d ( d ' d  & d  % d  $ d  # d  " d  ! d   d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d   d d d d d d  d  d  d  d  d  d  d  d d d d d  d  d  d  d  d d d d d d d  d d d d d d d d d d d d  d  d  d  d  d d d d d d d  d d d d d d d d d d d d d d  d  d  d  d  d d d d d d d  d d  d  d  d  d d d d d d d  d d' d& d% d$ d# d" d! d  d d d d d d d d d d d d d d d d d d d  d  d  d  d  d d d d d d d  d d  d d d d d d d d d d d d d d~ d} d| d{ dz d y d x d w d v d u dt ds dr dq dp do dn  dm  dl  dk  dj  di  dh  dg  df  de  dd  dc  db  da  d`  d_  d ^  d ]  d \  d [  d Z  dY  dX  dW  dV  dU  dT  dS dR Z Q Z P Z O Z N Z M ZL ZK ZJ ZI ZH ZG ZF  ZE ZD ZC ZB ZA Z@ Z? Z> Z= Z< Z; Z: Z9 Z8 Z7 Z6 Z5 Z4 Z3 Z 2 Z 1 Z 0 Z / Z . Z- Z, Z+ Z* Z) Z( Z'  Z& Z % Z $ Z # Z" Z! Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z  Z Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z  Z Z, Z+ Z* Z) Z( Z' Z& Z% Z$ Z# Z" Z! Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z  Z~ Z} Z| Z{ Zz Zy Zx Zw Zv Zu Zt Z s Z r Z q Z p Z o Zn Zm Zl Zk Zj Zi Zh  Zg Zf Ze Z d Z c Z b Z a Z ` Z_ Z^ Z] Z\ Z[ ZZ ZY  ZX Z*W Z)V Z(U Z'T Z&S Z%R Z$Q Z#P Z"O Z!N Z M ZL ZK ZJ ZI ZH ZG ZF ZE ZD ZC ZB ZA Z@ Z? Z> Z= Z< Z; Z : Z 9 Z 8 Z 7 Z 6 Z5 Z4 Z3 Z2 Z1 Z0 Z/  Z. Z- Z, Z+ Z* Z) Z( Z' Z& Z% Z$ Z# Z " Z ! Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z  Z Z: Z9 Z8 Z7 Z6 Z5 Z4 Z3 Z2 Z1 Z0 Z/ Z. Z- Z, Z+ Z* Z) Z( Z' Z& Z% Z$ Z# Z" Z! Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z  Z Z x'  7w|rg\QF;0%~~~~~~~~~~~~~u~j~_~T~I~>~3~(~~~}}}}}}}}}}}}}y}n}c}X}M}B}7},}!}} }||||||||||||}|r|g|\|Q|F|;|0|%|||{{{{{{{{{{{{{v{k{`{U{J{?{4{){{{zzzzzzzzzzzzzyznzczXzMzBz7z,z!zz zyyyyyyyyyyyy|yqyfyZyNyBy6y*yyyxxxxxxxxxxxxvxjx^xRxFx:x.x"xx wwwwwwwwwwwwzwnwbwVwJw>w2w&wwwvvvvvvvvvvvvsvgv[vOvCv7v+vvvuuuuuuuuuuuuxulu`uTuHur2r&rrrqqqqqqqqqqq~qrqfqZqNqBq6q*qqqppppppppppppvpjp^pRpFp:p.p"pp oooooooooooozonoboVoJo>o2o&ooonnnnnnnnnnnnsngn[nOnCn7n+nnnmmmmmmmmmmmmwmkm_mSmGm;m/m#mm llllllllllll|lpldlXlLl@l4l(lllkkkkkkkkkkkktkhk\kPkDk8k,k kkjjjjjjjjjjjjyjmjajUjIj=j1j%jj jiiiiiiiiiii}iqieiYiMiAi5i)iiihhhhhhhhhhhhvhjh^hShGh;h/h#hh gggggggggggg{gogcgWgKg?g3g'gggffffffffffffsfgf[fOfCf7f+f ffeeeeeeeeeeeexele`eTeHeM2M&MMMLLLLLLLLLLLLsLgL[LOLCL7L+LLLKKKKKKKKKKKKxKlK`KTKHKH2H&HHHGGGGGGGGGGGGsGgG[GOGCG7G+GGGFFFFFFFFFFFFxFlF`FTFHFA2A&AAA@@@@@@@@@@@@s@g@[@O@C@7@+@@@????????????x?l?`?T?H?>>>>>>>>>>|>p>d>X>L>@>5>)>>>============v=j=^=R=F=:=.="== <<<<<<<<<<<<2<&<<<;;;;;;;;;;;;s;g;[;O;C;7;+;;;::::::::::::y:m:a:U:I:=:1:%:: :99999999999~9r9f9Z9N9B969*999888888888888v8j8^8R8F8;8/8#88 777777777777{7o7c7W7K7?737'777666666666666t6h6\6P6D686,6 66555555555555y5n5b5V5J5>525&55544444444444~4r4f4Z4N4B464+444333333333333w3k3_3S3G3;3/3#33 222222222222|2p2d2X2L2@242(222111111111111t1h1\1P1D191-1!11 000000000000y0m0a0U0I0>020&000///////////~/r/f/Z/N/B/6/*///............w.k._.S.G.;./.#.. ------------|-p-d-X-L-@-4-(---,,,,,,,,,,,,t,h,\,P,D,8,,, ,,++++++++++++y+m+a+U+I+=+1+%++ +***********~*r*f*Z*N*B*6*****))))))))))))|)q)f)[)P)E):)/)#)) (((((((((((({(o(c(W(K(?(3('(((''''''''''''s'g'['O'C'7'+'''&&&&&&&&&&&&w&k&_&S&G&;&/&#&& %%%%%%%%%%%%|%p%d%X%M%A%5%)%%%$$$$$$$$$$$$u$i$]$Q$E$9$.$"$$ ############z#n#c#W#K#?#3#'###""""""""""""s"g"\"P"D"8"," ""!!!!!!!!!!!!x!l!`!T!H!2&sg[OC7+xl`TH<0$ }qeYMA5)ui]QE9-! ymaUI=1% }rfZNB6*w  0  0  0   0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0 0  0 I0 H0 G0 F0 E0 D0 C0 B0 A0 @0 ?0 >0 =0 <0 ;0 :0 90 80 70 60 50 40 30 20 10 00 /0 .0 -0 ,0 +0 *0 )0 (0 '0 &0 %0 $0 #0 "0 !0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0~ 0} 0|  0{ 0z 0y 0x 0w 0v 0u  0t  0s  0r  0q  0p 0o 0n 0m 0l 0k 0j 0i  0h 0g 0f 0e 0d 0c 0b  0a  0`  0_  0^  0] 0\ 0[ 0Z 0Y 0X 0W 0V  0U 0T 0S 0R 0Q 0P 0O 0N 0M 0L 0K  0J  0I  0H  0G  0F 0E 0D 0C 0B 0A 0@ 0?  0>  0= 0< 0; 0: 09 08 07 06 05 04 03 02 01 00 0/ 0. 0- 0, 0+  0*  0)  0(  0'  0& 0% 0$ 0# 0" 0! 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0 0  0   0   0   0  0  0  0  0  0  0  0  /  ,/  +/  */  )/  (/  '/  &/  %/  $/  #/  "/  !/  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /   /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /   / $/ #/ "/ !/  / / / / / / / / / / / / / / / / / / /  /  /  /  /  / / / / / / / /  / / / / / / / / / / / / / / / /  /  /  /  /  / / / / / / / /  / / / / / / /~ /} /| /{  /z  /y  /x  /w  /v /u /t /s /r /q /p /o  /n /m /l /k /j  /i  /h  /g  /f  /e /d /c /b /a /` /_ /^  /] /\ /[ /Z /Y /X /W /V /U /T /S /R  /Q  /P  /O  /N  /M /L /K /J /I /H /G /F  /E  /D  /C  /B  /A  /@ /? /> /= /< /; /: /9  /8 F/7 E/6 D/5 C/4 B/3 A/2 @/1 ?/0 >// =/.  .= .< .; .: .9 .8 .7  .6  .5  .4  .3  .2 .1 .0 ./ .. .- ., .+  .* $.) #.( ".' !.&  .% .$ .# ." .! . . . . . . . . . . . . . .  .  .  .  .  . . . . . . . .  . . . . . . . - - - - - - - -  -  -  -  -  - - - - - - - -  -  - - - - - - - -  - - - - - - - - - - -  -  -  -  -  - - - - - - - -  - - - - - - - - - - - - - - - -  -  -  -  -  - - - - - - - -  - - - - - - - - - - - - - - -  -  -  -  -  - - - - - - - -  - - - - - - - - -  -  -  -  -  - - - - - - - -  -  -~  -}  -|  -{ -z -y -x -w -v -u -t  -s -r -q -p -o -n -m -l  -k  -j  -i  -h  -g -f -e -d -c -b -a -`  -_ %-^ $-] #-\ "-[ !-Z  -Y -X -W -V -U -T -S -R -Q -P -O -N -M -L -K -J -I -H -G  -F  -E  -D  -C  -B -A -@ -? -> -= -< -;  -:  -9  -8  -7 -6 -5 -4 -3 -2 -1 -0  -/ "-. !--  -, -+ -* -) -( -' -& -% -$ -# -" -! - - - - - - -  -  -  -  -  - - - - - - - -  - - - - - - -  -  -  -  -  - - - , , , , ,  , ,  ,  ,  ,  ,  , , , , , , , ,  , , , , , , ,  ,  ,  ,  ,  , , , , , , , ,  , , ,  ,  ,  ,  ,  , , , , , , , ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,   ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,   ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,   ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,~  ,}  ,|  ,{   ,z  ,y  ,x  ,w  ,v  ,u  ,t  ,s  ,r  ,q  ,p  ,o  ,n  ,m  ,l  ,k  ,j  ,i  ,h  ,g  ,f  ,e  ,d  ,c  ,b  ,a  ,`  ,_  ,^  ,]  ,\   ,[ ,Z ,Y ,X ,W ,V  ,U  ,T  ,S  ,R  ,Q ,P ,O ,N ,M ,L ,K ,J  ,I ,H ,G ,F ,E ,D ,C ,B ,A ,@  ,?  ,>  ,=  ,<  ,; ,: ,9 ,8 ,7 ,6 ,5 ,4  ,3 *,2 ),1 (,0 ',/ &,. %,- $,, #,+ ",* !,)  ,( ,' ,& ,% ,$ ,# ," ,! , , , , , , , , , , ,  ,  ,  ,  ,  , , , , , , , ,  , ,  ,  ,  ,  ,  , , , , + + + +  + + + + + + + + + +  +  +  +  +  + + + + + + + +  + + + + +  +  +  +  +  + + + + + + + +  + + + + + +  +  +  +  +  + + + + + + + +  +  +  +  +  +   +   +   +   +   +  +  +  +  +  +  +  +  + + + + + + + + + + + + + + + + + +  +  +  +  +  + + + + + + + +  + + + + + + + + +  +  +  +  +  + + + + + + + +  +~ "+} !+|  +{ +z +y +x +w +v +u +t +s +r +q +p +o +n +m +l +k +j +i  +h  +g  +f  +e  +d +c +b +a +` +_ +^ +]  +\  +[ +Z +Y +X +W +V +U +T +S +R +Q +P +O +N +M +L +K +J +I  +H  +G  +F  +E  +D +C +B +A +@ +? +> +=  +< +; +: +9 +8 +7 +6 +5 +4 +3 +2 +1 +0 +/ +. +- +, ++ +*  +)  +(  +'  +&  +% +$ +# +" +! + + +  + + + + + + + + + + + + + + + + + + +  +  +  +  +  + + + + + + + *  *  * * * * * * * * * * * * * * * * * * *  *  *  *  *  * * * * * * * *  * * * * * * *  *  *  *  *  * * * * * * * *  * * * * * * * * * * * * * * * * * *  *  *  *  *  * * * * * * * *  * * * * * * * *  * * * * * * *  *  *  *  *  * * * * * * * *  * * * * *  *  *  *  *  * * * * * * * *  * * * *~ *} *| *{ *z *y *x *w *v *u *t *s  *r  *q  *p  *o  *n *m *l *k *j *i *h *g  *f +*e **d )*c (*b '*a &*` %*_ $*^ #*] "*\ !*[  *Z *Y *X *W *V *U *T *S *R *Q *P *O *N *M *L *K *J *I *H  *G  *F  *E  *D  *C *B *A *@ *? *> *= *<  *; *: *9 *8 *7 *6 *5 *4 *3 *2 *1 *0 */ *. *- *, *+  **  *)  *(  *'  *& *% *$ *# *" *! * *  * * * * *  *  *  *  *  * * * * * * * *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *   )  ()  ')  &)  %)  $)  #)  ")  !)  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )   )  /)  .)  -)  ,)  +)  *)  ))  ()  ')  &)  %)  $)  #)  ")  !)  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )   )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )   )  ,)  +)  *)  ))  ()  ')  &)  %)  $)  #)  ")  !)  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )~  )}  )|  ){  )z  )y  )x  )w  )v  )u  )t  )s  )r  )q  )p   )o ()n ')m &)l %)k $)j #)i ")h !)g  )f )e )d )c )b )a )` )_ )^ )] )\ )[ )Z )Y )X )W )V )U )T  )S  )R  )Q  )P  )O )N )M )L )K )J )I )H  )G ()F ')E &)D %)C $)B #)A ")@ !)?  )> )= )< ); ): )9 )8 )7 )6 )5 )4 )3 )2 )1 )0 )/ ). )- ),  )+  )*  ))  )(  )' )& )% )$ )# )" )! )  ) P) O) N) M) L) K) J) I) H) G) F) E) D) C) B) A) @) ?) >) =) <) ;) :) 9) 8) 7) 6) 5) 4) 3) 2) 1( 0( /( .( -( ,( +( *( )( (( '( &( %( $( #( "( !(  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( ( (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( ( (  ( +( *( )( (( '( &( %( $( #( "( !(  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( ( (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (~  (}  (|  ({  (z (y (x (w (v (u (t (s  (r 7(q 6(p 5(o 4(n 3(m 2(l 1(k 0(j /(i .(h -(g ,(f +(e *(d )(c ((b '(a &(` %(_ $(^ #(] "(\ !([  (Z (Y (X (W (V (U (T (S (R (Q (P (O (N (M (L (K (J (I (H  (G  (F  (E  (D  (C (B (A (@ (? (> (= (<  (;  6(:  5(9  4(8  3(7  2(6  1(5  0(4  /(3  .(2  -(1  ,(0  +(/  *(.  )(-  ((,  '(+  &(*  %()  $((  #('  "(&  !(%   ($  (#  ("  (!  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (   (   (   (   (   (  (  (  (  (  (  (  (  ( x( x( x( x( x( x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x ' x ' x ' x ' x ' x' x' x' x' x' x' x'  x' x' x' x' x' x' x' x' x ' x ' x ' x ' x ' x' x' x' x' x' x' x'  x' x%' x$' x#' x"' x!' x ' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x ' x ' x ' x ' x ' x' x' x' x' x' x' x'  x' x' x' x' x' x' x' x' x ' x ' x ' x ' 0k|pdXL@4(~~~~~~~~~~~~t~h~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}y}m}a}U}I}=}1}%}} }|||||||||||~|r|f|Z|N|B|6|*|||{{{{{{{{{{{{v{j{^{R{F{:{.{"{{ zzzzzzzzzzzz{zozczWzKz?z3z'zzzyyyyyyyyyyyysygy[yOyCy7y+yyyxxxxxxxxxxxxxxlx`xTxHxZ2Z&ZZZYYYYYYYYYYY~YrYfYZYNYBY6Y*YYYXXXXXXXXXXXXwXkX_XSXGX;X/X#XX WWWWWWWWWWWW{WoWcWWWLW@W4W(WWWVVVVVVVVVVVVtVhV\VPVDV8V,V VVUUUUUUUUUUUUyUmUaUUUIU=U1U%UUUTTTTTTTTTTT~TrTfTZTNTBT6T*TTTSSSSSSSSSSSSxSlS`STSHSK2K&KKKJJJJJJJJJJJJsJgJ[JOJCJ7J+JJJIIIIIIIIIIIIxIlI`ITIHIF2F&FFFEEEEEEEEEEEEsEgE[EOECE7E+EEEDDDDDDDDDDDDwDlD`DTDHD>>>>>>>>>>>{>o>d>X>L>@>4>(>>>============y=n=c=X=L=@=4=(===<<<<<<<<<<<*2*&***))))))))))))s)g)[)O)C)7)+)))((((((((((((x(l(`(T(H(<(0($(( ('''''''''''}'q'e'Y'M'A'5')'''&&&&&&&&&&&&u&i&^&R&F&:&.&"&& %%%%%%%%%%%%{%o%c%W%K%?%3%'%%%$$$$$$$$$$$$s$g$[$O$C$7$+$$$############x#l#`#T#H#<#0#$## #"""""""""""}"q"e"Y"N"B"6"*"""!!!!!!!!!!!!w!k!_!S!G!;!/!#!! | p e Y M A 5 *   vj^RF:." {ocWK?3(ui]QE:." {ocWK?3'th\PD8, ymaUI=1% ~rfZNC7+ymaUI=1% ~rfZNB6*xl`TH<0$ }qeYMA5*wk_SG<0$ }qeYMA5*wk A: A: A: A: A: A:  A: @ : @ : @: @9 @9 @9 @9 @9 @9  @9 ? 9 ? 9 ? 9 ?9 ?9 ?9 ?9 ?9 ?9 ?9  ?9 > 9 > 9 > 9 > 9 >9 >9 >9 >9 >9 >9 >9  >9 =9 =9 =9 =9 =9 =9 =9  =9 < 9 < 9 < 9 < 9 <9 <9 <9 <9 <9 <9 <9  <9 ;9 ;9 ;9 ;9 ; 9 ; 9 ; 9 ; 9 ; 9 ;9 ;9 ;9 ;9 ;9 ;9 ;9  ;9 : 9 : 9 : 9 :9 :9 :9 :9 :9 :9 :9  :9 9 9 9 9 9 9 99 99 99 99 99 99 99  99 8 9 8 9 8 9 8 9 8 9 89 89 89 89 89 89 89  89 79 79 79 79 79 79 79 79 79 79 7 9 7 9 7 9 7 9 7 9 79 79 79 79 79 79 79  79 69 69 69 69 69~ 69}  69| 59{ 59z 59y 59x 59w  59v 4 9u 49t 49s 49r 49q 49p 49o 49n  49m 39l 39k 39j 39i 39h 39g 3 9f 3 9e 3 9d 3 9c 3 9b 39a 39` 39_ 39^ 39] 39\ 39[  39Z 29Y 29X 29W 29V 29U 29T 29S 29R 29Q 29P 2 9O 2 9N 2 9M 2 9L 2 9K 29J 29I 29H 29G 29F 29E 29D  29C 19B 19A 19@ 19? 19> 19= 19< 1 9; 1 9: 1 99 1 98 1 97 196 195 194 193 192 191 190  19/ 09. 0 9- 0 9, 0 9+ 0 9* 0 9) 09( 09' 09& 09% 09$ 09# 09"  09! / 9 /9 /9 /9 /9 /9 /9 /9  /9 . 9 . 9 . 9 .9 .9 .9 .9 .9 .9 .9  .9 -9 -9 -9 -9 - 9 - 9 - 9 - 9 - 9 -9 -9 -9 -9 -8 -8 -8  -8 ,8 ,8 ,8 ,8 ,8 ,8 ,8 ,8 ,8 ,8 ,8 ,8 ,8 , 8 , 8 , 8 , 8 , 8 ,8 ,8 ,8 ,8 ,8 ,8 ,8  ,8 +8 +8 +8 +8  +8 * 8 * 8 * 8 *8 *8 *8 *8 *8 *8 *8  *8 ) 8 ) 8 ) 8 ) 8 ) 8 )8 )8 )8 )8 )8 )8 )8  )8 (8 (8 (8 (8 ( 8 ( 8 ( 8 ( 8 ( 8 (8 (8 (8 (8 (8 (8 (8  (8 ' 8 ' 8 ' 8 ' 8 ' 8 '8 '8 '8 '8 '8 '8 '8  '8 &8 &8 &8 &8 &8 &8 &8 &8 &8 & 8 & 8 & 8 & 8 & 8 &8 &8 &8 &8 &8 &8 &8  &8 %(8 %'8 %&8 %%8 %$8 %#8 %"8 %!8 % 8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 %8~ %8} %8| %8{ %8z %8y %8x %8w %8v % 8u % 8t % 8s % 8r % 8q %8p %8o %8n %8m %8l %8k %8j  %8i $ 8h $ 8g $ 8f $ 8e $8d $8c $8b $8a $8` $8_ $8^  $8] #8\ #8[ #8Z #8Y #8X #8W #8V #8U #8T #8S #8R #8Q #8P #8O #8N # 8M # 8L # 8K # 8J # 8I #8H #8G #8F #8E #8D #8C #8B  #8A "8@ "8? "8> "8= "8< "8; "8: "89 "88 " 87 " 86 " 85 " 84 " 83 "82 "81 "80 "8/ "8. "8- "8,  "8+ !8* !8) !8( !8' !8& !8% !8$ !8# !8" ! 8! ! 8 ! 8 ! 8 ! 8 !8 !8 !8 !8 !8 !8 !8  !8  8  8  8  8  8  8  8  8  8  8   8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 7  7  7  7  7  7 7 7 7 7 7 7 7  7  7  7  7  7 7 7 7 7 7 7 7  7  7  7  7 7 7 7 7 7 7 7  7  7 7 7 7 7 7 7 7  7 7  7  7  7  7  7 7 7 7 7 7 7 7  7  7  7  7  7 7 7 7 7 7 7 7  7 7 7 7 7 7 7 7 7 7  7  7  7  7  7 7 7 7 7 7 7 7  7  7  7 7 7 7 7 7 7 7  7 7 7 7 7 7  7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7  7  7~  7}  7|  7{ 7z 7y 7x 7w 7v 7u 7t  7s  7r  7q  7p  7o  7n 7m 7l 7k 7j 7i 7h 7g  7f  7e 7d 7c 7b 7a 7` 7_ 7^  7] 7\  7[  7Z  7Y  7X  7W 7V 7U 7T 7S 7R 7Q 7P  7O 27N 17M 07L /7K .7J -7I ,7H +7G *7F )7E (7D '7C &7B %7A $7@ #7? "7> !7=  7< 7; 7: 79 78 77 76 75 74 73 72 71 70 7/ 7. 7- 7, 7+ 7*  7)  7(  7'  7&  7% 7$ 7# 7" 7! 7 7 7  7 7 7  7  7  7  7  7 7 7 7 7 7 7 7  7  7  7  7 7 7 7 7 7 7 7  7 7 7 7 6  6 6 6 6 6 6 6  6  6  6  6  6  6   6  6  6  6  6  6  6  6   6  6  6  6  6  6  6   6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6   6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6   6  6 6 6 6 6 6 6 6  6 6 6 6 6  6  6  6  6  6 6 6 6 6 6 6 6  6  6  6 6 6 6 6 6 6 6  6  6  6  6  6 6 6 6 6 6 6 6  6 6 6 6 6 6 6 6  6 6 6 6 6 6 6~ 6}  6|  6{  6z  6y  6x 6w 6v 6u 6t 6s 6r 6q  6p  6o  6n  6m  6l  6k  6j *6i *6h *6g *6f * 6e * 6d * 6c * 6b * 6a *6` *6_ *6^ *6] *6\ *6[ *6Z  *6Y )"6X )!6W ) 6V )6U )6T )6S )6R )6Q )6P )6O )6N )6M )6L )6K )6J )6I )6H )6G )6F )6E )6D ) 6C ) 6B ) 6A ) 6@ ) 6? )6> )6= )6< )6; )6: )69 )68  )67 (66 (65 (64 (63 (62 (61 (60 (6/ (6. (6- (6, ( 6+ ( 6* ( 6) ( 6( ( 6' (6& (6% (6$ (6# (6" (6! (6  (6 '6 '6 '6 '6 '6 '6 '6 '6 '6 '6 '6 '6 '6 '6 '6 '6 '6 ' 6 ' 6 ' 6 ' 6 ' 6 '6 '6 '6 '6 '6 '6 '6  '6 &)6 &(5 &'5 &&5 &%5 &$5  &"5 &!5 & 5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 & 5 & 5 & 5 & 5 & 5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5  &5 %5 %5 %5 %5 %5 %5 %5 %5 %5 %5 %5 % 5 % 5 % 5 % 5 % 5 %5 %5 %5 %5 %5 %5 %5  %5 $!5 $ 5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $ 5 $ 5 $ 5 $ 5 $ 5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5  $5 #5 #5 #5 # 5 # 5 # 5 # 5 # 5 #5 #5 #5 #5 #5 #5 #5  #5 "%5 "$5 "#5 ""5 "!5 " 5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5~ "5} "5| "5{ "5z "5y "5x "5w " 5v " 5u " 5t " 5s " 5r "5q "5p "5o "5n "5m "5l "5k  "5j !!5i ! 5h !5g !5f !5e !5d !5c !5b !5a !5` !5_ !5^ !5] !5\ !5[ !5Z !5Y !5X !5W !5V ! 5U ! 5T ! 5S ! 5R ! 5Q !5P !5O !5N !5M !5L !5K !5J  !5I  5H  5G  5F  5E  5D  5C  5B  5A  5@  5?  5>  5=  5<  5;  5:  59  58  57  56  55  54   53 (52 '51 &50 %5/ $5. #5- "5, !5+  5* 5) 5( 5' 5& 5% 5$ 5# 5" 5! 5 5 5 5 5 5 5 5 5  5  5  5  5  5 5 5 5 5 5 5 5  5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 4 4 4 4 4 4  4  4  4  4  4 4 4 4 4 4 4 4  4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4  4  4  4  4  4 4 4 4 4 4 4 4  4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4  4  4  4  4  4 4 4 4 4 4 4 4  4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4  4  4  4  4  4 4 4 4 4 4 4 4  4 4  4  4  4  4  4 4 4 4 4 4 4 4  4 4 4 4 4 4  4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4  4  4~  4}  4|  4{ 4z 4y 4x 4w 4v 4u 4t  4s 4r 4q 4p 4o  4n  4m  4l  4k  4j 4i 4h 4g 4f 4e 4d 4c  4b 4a 4` 4_ 4^ 4] 4\ 4[ 4Z 4Y 4X 4W 4V 4U 4T 4S 4R 4Q  4P  4O  4N  4M  4L 4K 4J 4I 4H 4G 4F 4E  4D "4C !4B  4A 4@ 4? 4> 4= 4< 4; 4: 49 48 47 46 45 44 43 42 41 40 4/  4.  4-  4,  4+  4* 4) 4( 4' 4& 4% 4$ 4#  4" 4! 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4  4  4  4  4  4 4 4 4 4 4 4 4  4 4 4 4 4 4 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3  3  3  3  3  3 3 3 3 3 3 3 3  3 3 3 3 3 3 3 3 3  3  3  3  3  3 3 3 3 3 3 3 3  3 3 3 3  3  3  3  3  3 3 3 3 3 3 3 3  3 3 3 3 3 3 3 3 3 3  3  3  3  3  3 3 3 3 3 3 3 3  3 #3 "3 !3  3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3  3  3  3  3  3 3 3 3 3 3 3 3  3 3 3 3 3 3 3 3 3 3  3  3  3~  3}  3| 3{ 3z 3y 3x 3w 3v 3u  3t  3s  3r  3q  3p  3o  3n  3m  3l  3k  3j  3i  3h  3g  3f  3e  3d  3c  3b  3a  3`  3_  3^  3]  3\  3[  3Z  3Y   3X  3W  3V  3U  3T  3S  3R  3Q  3P  3O  3N  3M  3L  3K  3J  3I  3H  3G  3F  3E  3D  3C  3B  3A  3@   3?  3>  3=  3<  3;  3:  39  38  37  36  35  34  33  32  31  30  3/  3.  3-  3,   3+  3*  3)  3(  3'  3&  3%  3$  3#  3"  3!  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3   3  #3  "3  !3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2   2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2~ 2} 2| 2{ 2z  2y 2x 2w 2v 2u 2t 2s 2r 2q 2p 2o 2n 2m 2l  2k  2j  2i  2h  2g 2f 2e 2d 2c 2b 2a 2`  2_  2^  2]  2\  2[  2Z 2Y 2X 2W 2V 2U 2T 2S  2R  2Q  2P  2O  2N  2M  2L  2K  2J  2I   2H   2G   2F   2E   2D  2C  2B  2A  2@  2?  2>  2=  2<  2;  2:   29  28  27  26  25  24  23  22  21  20  2/  2.  2-  2,  2+  2*  2)  2(  2'  2&  2%  2$  2#  2"  2!  2  2  2  2  2  2  2   2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 1  1 1  1  1  1  1  1 1 1 1 1 1 1 1  1 1  1  1  1  1  1 1 1 1 1 1 1 1  1 1 1 1 1  1  1  1  1  1 1 1 1 1 1 1 1  1 1 1  1  1  1  1  1 1 1 1 1 1 1 1  1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1  1  1  1  1  1 1 1 1 1 1 1 1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1   1   1   1   1   1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1~  1}  1|  1{  1z  1y  1x  1w   1v  /1u  .1t  -1s  ,1r  +1q  *1p  )1o  (1n  '1m  &1l  %1k  $1j  #1i  "1h  !1g  1f  1e  1d  1c  1b  1a  1`  1_  1^  1]  1\  1[  1Z  1Y  1X  1W  1V  1U  1T  1S  1R  1Q  1P  1O  1N  1M  1L  1K  1J  1I  1H   1G  $1F  #1E  "1D  !1C  1B  1A  1@  1?  1>  1=  1<  1;  1:  19  18  17  16  15  14  13  12  11  10  1/  1.  1-  1,  1+  1*  1)  1(  1'  1&  1%  1$   1#  '1"  &1!  %1  $1  #1  "1  !1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  0  0  0   0  &0  %0  $0  #0  "0  !0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0 A: ;}qeYMA5)~~~~~~~~~~~~w~k~_~S~G~;~/~#~~ }}}}}}}}}}}}{}o}c}W}K}?}3}'}}}||||||||||||t|h|\|P|D|8|,| ||{{{{{{{{{{{{x{l{`{T{H{<{0{%{{ {zzzzzzzzzzz~zrzfzZzNzBz6z*zzzyyyyyyyyyyyywyky_ySyGy;y/y#yy xxxxxxxxxxxx|xpxdxXxLx@x4x(xxxwwwwwwwwwwwwuwiw]wQwEw9w-w!ww vvvvvvvvvvvvzvnvbvVvJv>v2v&vvvuuuuuuuuuuuutuhu\uPuDu8u,u uuttttttttttttytmtatUtIt=t1t%tt tsssssssssss}sqsesYsMsAs5s)sssrrrrrrrrrrrrurir]rQrEr9r-r!rr qqqqqqqqqqqqyqmqaqUqIq=q1q&qqqppppppppppppspgp[pOpCp7p+pppooooooooooooxolo`oToHoN2N&NNNMMMMMMMMMMM~MrMfMZMNMBM6M*MMMLLLLLLLLLLLLvLjL^LRLFL:L.L"LL KKKKKKKKKKKKzKnKbKVKJK>K2K&KKKJJJJJJJJJJJ~JrJfJZJNJBJ6J*JJJIIIIIIIIIIIuIhI[INIAI4I'II IHHHHHHHHHH~HqHdHWHJH=H0H#HH GGGGGGGGGGG~GrGfGZGNGCG7G+GGGFFFFFFFFFFFFyFmFaFUFJF>F2F&FFFEEEEEEEEEEEEtEiE]EQEEE9E-E EEDDDDDDDDDDDyDlD_DRDED8D+DDDCCCCCCCCCCCwCjC]CPCCC6C)CCCBBBBBBBBBBBvBiB\BOBBB5B(BBBAAAAAAAAAAAsAfAYALA?A2A%AA @@@@@@@@@@@|@o@b@V@I@<@/@"@@???????????{?n?a?T?G?:?-? ??>>>>>>>>>>>w>j>]>P>D>7>*>>>===========u=h=[=N=A=4='===<<<<<<<<<<636(666555555555555y5m5a5U5I5=515%55 544444444444~4r4f4Z4N4B464*444333333333333v3j3^3R3G3;3/3#33 222222222222{2o2c2W2K2?232'222111111111111t1h1\1P1D181,1 11000000000000y0m0a0U0I0=010%00 0///////////}/q/e/Y/N/B/6/*///............v.j.^.R.F.:...".. ------------{-o-c-W-K-?-3-'---,,,,,,,,,,,,s,g,\,P,D,8,,, ,,++++++++++++y+m+a+U+I+=+1+%++ +***********}*q*e*Y*M*A*5*)***))))))))))))v)j)^)R)F):).)")) (((((((((((({(o(c(W(K(?(3('(((''''''''''''s'g'['O'D'8',' ''&&&&&&&&&&&&x&l&`&T&H&<&0&$&& &%%%%%%%%%%%}%q%e%Y%M%A%5%)%%%$$$$$$$$$$$$v$j$^$R$F$:$.$"$$ ############z#n#b#V#J#>#2#&###""""""""""""s"g"["O"C"7"+"""!!!!!!!!!!!!w!k!`!T!H!2&sg[OC7+wk_SG;0$ |pdXL@4(ui]QE9-! ymbVJ>2&~rfZNB6*wk_SG;/# {ocWK?3(th\PD8, ymaUI=1% ~rfZNB6*vj^RG; C!  C C C C C C C C C C C C C C C  C  C  C  C  C C C C C C C C  C C C C C C B B B B B B B B B B  B  B  B  B  B B B B B B B B  B B B B B B B B B B B B B B B B  B  B  B  B  B B B B B B B B  B "B !B  B B B B B B B B B B B B B B B B B B B  B  B  B  B  B B B B B B B B  B #B "B !B  B B B B B B B B B B B B B B B B B B B  B  B  B  B  B B B B B B B B  B B B B B B B B B B B~ B} B| B{ Bz By Bx  Bw  Bv  Bu  Bt  Bs Br Bq Bp Bo Bn Bm Bl  Bk Bj Bi Bh Bg Bf Be Bd Bc Bb Ba B` B_ B^ B] B\ B[ BZ BY  BX  BW  BV  BU  BT BS BR BQ BP BO BN BM  BL BK BJ BI BH BG BF BE BD BC BB BA B@ B? B> B= B< B;  B:  B9  B8  B7  B6 B5 B4 B3 B2 B1 B0 B/  B. B- B, B+ B* B) B( B' B& B% B$ B# B" B! B B B  B  B  B  B  B B B B B B B B  B B B B B B B B B B B B  B  B  B  B  B B A A A A A A  A A A A A A A A A A A A A A A A  A  A  A  A  A A A A A A A A  A !A  A A A A A A A A A A A A A A A A A A A  A  A  A  A  A A A A A A A A  A !A  A A A A A A A A A A A A A A A A A A A  A  A  A  A  A A A A A A A A  A #A "A !A  A A A A A A A A A A A A A A A A A A A  A  A  A  A  A A A~ A} A| A{ Az Ay  Ax  Aw  Av  Au  At  As  Ar  Aq  Ap  Ao  An  Am  Al  Ak  Aj  Ai  Ah  Ag  Af  Ae  Ad  Ac  Ab  Aa  A`   A_  A^  A]  A\  A[  AZ  AY  AX  AW  AV  AU  AT  AS  AR  AQ  AP  AO  AN  AM  AL  AK  AJ  AI  AH  AG  AF  AE  AD   AC  AB  AA  A@  A?  A>  A=  A<  A;  A:  A9  A8  A7  A6  A5  A4  A3  A2  A1  A0  A/  A.  A-  A,  A+  A*  A)  A(  A'  A&  A%   A$  A#  A"  A!  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A   A  A  A  A  A  @  @  @  @  @  @  @  @  @  @  @  @  @   @ $@ #@ "@ !@  @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @  @  @  @  @  @ @ @ @ @ @ @ @  @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @  @  @  @  @  @ @ @ @ @ @ @ @  @ #@ "@ !@  @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @  @  @  @  @  @ @ @ @ @ @ @ @  @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @  @  @  @  @  @ @ @ @~ @} @| @{ @z  @y @x @w @v @u @t @s @r @q @p @o @n @m @l @k  @j  @i  @h  @g  @f @e @d @c @b @a @` @_  @^ #@] "@\ !@[  @Z @Y @X @W @V @U @T @S @R @Q @P @O @N @M @L @K @J @I @H  @G  @F  @E  @D  @C @B @A @@ @? @> @= @<  @; @: @9 @8 @7 @6 @5 @4 @3 @2  @1  @0  @/  @.  @- @, @+ @* @) @( @' @&  @%  !@$   @#  @"  @!  @  @  @  @  @  @  @  @  @  @  @  @  @  @  @  @   @   @   @   @   @  @  @  @  @  @  @  @  @ @ @ @ @ ?  ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ? ?  ?  ?  ?  ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ?  ?  ?  ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ?  ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ? ? ? ? ? ? ? ? ?  ?  ?  ?  ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ? ? ?  ?  ?  ?  ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ?  ?  ?  ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ? ? ? ? ? ? ?  ?  ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ?  ?  ?  ?  ?  ? ? ? ? ? ?~ ?} ?|  ?{ ?z ?y ?x ?w ?v ?u ?t ?s ?r ?q ?p  ?o  ?n  ?m  ?l  ?k ?j ?i ?h ?g ?f ?e ?d  ?c ?b ?a ?` ?_ ?^ ?] ?\  ?[  ?Z ?Y ?X ?W ?V ?U ?T ?S  ?R ?Q ?P ?O ?N ?M ?L ?K ?J ?I ?H ?G ?F ?E  ?D  ?C  ?B  ?A  ?@ ?? ?> ?= ?< ?; ?: ?9  ?8 ?7 ?6 ?5 ?4 ?3 ?2 ?1 ?0  ?/  ?.  ?-  ?,  ?+ ?* ?) ?( ?' ?& ?% ?$  ?# ?" ?!  ? ? ?  ? ? ? ? ? ?  ?  ?  ?  ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ? ? ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ? > > > > > > >  > > > > > >  > > > > >  > ~> ~> ~> ~> ~>  ~> }> }> }> }>  }> |> |> |> |> |> |> |>  |> {> {> {>  {> z > z> z> z> z> z> z> z>  z> y> y> y> y> y> y> y>  y> x> x> x> x> x> x>  x> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w~> w}> w|> w{> wz> wy> wx> ww> wv> wu> wt> ws> wr> wq>~ wp>} wo>| wn>{ wm>z wl>y wk>x wj>w wi>v wh>u wg>t wf>s we>r wd>q wc>p wb>o wa>n w`>m w_>l w^>k w]>j w\>i w[>h wZ>g wY>f wX>e wW>d wV>c wU>b wT>a wS>` wR>_ wQ>^ wP>] wO>\ wN>[ wM>Z wL>Y wK>X wJ>W wI>V wH>U wG>T wF>S wE>R wD>Q wC>P wB>O wA>N w@>M w?>L w>>K w=>J w<>I w;>H w:>G w9>F w8>E w7>D w6>C w5>B w4>A w3>@ w2>? w1>> w0>= w/>< w.>; w->: w,>9 w+>8 w*>7 w)>6 w(>5 w'>4 w&>3 w%>2 w$>1 w#>0 w">/ w!>. w >- w>, w>+ w>* w>) w>( w>' w>& w>% w>$ w># w>" w>! w> w> w> w> w> w> w > w > w > w > w > w> w> w> w> w> w> w>  w> v> v> v> v> v> v> v> v> v> v> v> v> v> v> v= v= v = v = v = v = v = v= v= v= v= v= v= v=  v= u=  u= t= t= t= t= t= t= t = t = t = t = t = t= t= t= t= t= t= t=  t= s= s= s= s= s= s = s = s = s = s = s= s= s= s= s= s= s=  s= r= r= r= r= r= r=  r= q = q= q= q= q= q= q= q=  q= p = p = p= p= p= p= p= p= p=  p= o = o = o= o= o= o= o= o= o=  o= n= n= n= n= n= n=  n= m= m= m= m= m= m= m= m= m= m= m= m= m= m= m= m= m= m= m = m = m = m = m = m= m= m= m= m= m= m=  m= l = l =~ l =} l =| l ={ l=z l=y l=x l=w l=v l=u l=t  l=s k+=r k*=q k)=p k(=o k'=n k&=m k%=l k$=k k#=j k"=i k!=h k =g k=f k=e k=d k=c k=b k=a k=` k=_ k=^ k=] k=\ k=[ k=Z k=Y k=X k=W k=V k=U k =T k =S k =R k =Q k =P k=O k=N k=M k=L k=K k=J k=I  k=H j0=G j/=F j.=E j-=D j,=C j+=B j*=A j)=@ j(=? j'=> j&== j%=< j$=; j#=: j"=9 j!=8 j =7 j=6 j=5 j=4 j=3 j=2 j=1 j=0 j=/ j=. j=- j=, j=+ j=* j=) j=( j=' j=& j=% j =$ j =# j =" j =! j = j= j= j= j= j= j= j=  j= i-= i,= i+= i*= i)= i(= i'= i&= i%= i$= i#= i"= i!= i = i= i= i= i= i= i= i= i= i= i= i< i< i< i< i< i< i< i< i < i < i < i < i < i< i< i< i< i< i< i<  i< h#< h"< h!< h < h< h< h< h< h< h< h< h< h< h< h< h< h< h< h< h< h< h< h < h < h < h < h < h< h< h< h< h< h< h<  h< g< g< g< g< g< g< g< g< g< g < g < g < g < g < g< g< g< g< g< g< g<  g< f< f< f< f< f< f< f< f< f< f< f< f< f< f< f< f < f < f < f < f < f< f< f< f< f< f< f<  f< e< e< e< e< e< e< e<  e< d< d< d< d<  d< c < c< c< c< c< c< c< c<  c< b< b<~ b<} b<| b<{ b ]<= ]<< ]<; ]<:  ]<9 \<8 \<7 \ <6 \ <5 \ <4 \ <3 \ <2 \<1 \<0 \ N>;= N=;< N<;; N;;: N:;9 N9;8 N8;7 N7;6 N6;5 N5;4 N4;3 N3;2 N2;1 N1;0 N0;/ N/;. N.;- N-;, N,;+ N+;* N*;) N);( N(;' N';& N&;% N%;$ N$;# N#;" N";! N!; N ; N; N; N; N; N; N; N; N; N; N; N; N; N; N; N; N; N; N; N ; N ; N ; N ; N ; N; N; N; N; N; N; N;  N; M: M: M: M: M: M: M: M : M : M : M : M : M: M: M: M: M: M: M:  M: L : L : L : L : L: L: L: L: L: L: L:  L: K : K : K: K: K: K: K: K: K:  K: J: J: J: J: J: J: J: J: J: J: J : J : J : J : J : J: J: J: J: J: J: J:  J: I: I: I: I: I: I: I: I: I: I: I: I: I: I: I: I : I : I : I : I : I: I: I: I: I: I: I:  I: H: H: H: H: H: H: H: H : H : H : H : H : H: H: H: H: H: H: H:  H: G: G: G: G: G: G: G: G: G: G: G: G : G : G : G : G : G:~ G:} G:| G:{ G:z G:y G:x  G:w F:v F:u F:t F:s  F:r E$:q E#:p E":o E!:n E :m E:l E:k E:j E:i E:h E:g E:f E:e E:d E:c E:b E:a E:` E:_ E:^ E:] E:\ E:[ E :Z E :Y E :X E :W E :V E:U E:T E:S E:R E:Q E:P E:O  E:N D#:M D":L D!:K D :J D:I D:H D:G D:F D:E D:D D:C D:B D:A D:@ D:? D:> D:= D:< D:; D:: D:9 D:8 D :7 D :6 D :5 D :4 D :3 D:2 D:1 D:0 D:/ D:. D:- D:,  D:+ C:* C:) C:( C:' C:& C:%  C:$ B:# B:" B:! B: B: B: B: B : B : B : B : B : B: B: B: B: B: B: B:  B: A : A : A : A : C" 2o|pdXL@4(~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|Z|N|B|6|*|||{{{{{{{{{{{{w{k{_{S{G{;{/{#{{ zzzzzzzzzzzz~zszhz]zRzGzb2b&bbbaaaaaaaaaaaasaga[aOaCa7a+aaa````````````w`k`_`S`G`<`0`$`` `___________}_q_e_Y_M_A_6_*___^^^^^^^^^^^^v^j^^^R^F^:^/^#^^ ]]]]]]]]]]]]{]o]c]W]K]?]3]']]]\\\\\\\\\\\\t\h\\\P\E\9\-\!\\ [[[[[[[[[[[[z[n[b[V[J[>[2[&[[[ZZZZZZZZZZZZtZhZ\ZPZDZ8Z,Z ZZYYYYYYYYYYYYyYmYaYUYIY=Y2Y&YYYXXXXXXXXXXX~XrXgX[XOXCX7X+XXXWWWWWWWWWWWWwWkW_WSWGWM2M&MMMLLLLLLLLLLLLsLgL[LOLCL7L+LLLKKKKKKKKKKKKxKmKaKUKIK=K1K%KK KJJJJJJJJJJJ}JqJfJZJNJBJ6J*JJJIIIIIIIIIIIIvIjI^IRIFI:I.I"II HHHHHHHHHHHH{HoHcHWHKH?H3H'HHHGGGGGGGGGGGGtGhG\GPGDG9G-G!GG FFFFFFFFFFFFyFmFaFUFIF=F1F%FF FEEEEEEEEEEE~ErEfEZENEBE6E*EEEDDDDDDDDDDDDvDkD_DSDGD;D/D#DD CCCCCCCCCCCC{CoCcCWCKC@C4C(CCCBBBBBBBBBBBBtBhB\BPBDB8B,B BBAAAAAAAAAAAAyAmAaAUAIA=A1A%AA A@@@@@@@@@@@~@r@f@Z@N@B@6@*@@@????????????w?k?_?S?G?;?/?#?? ?>>>>>>>>>>>|>p>d>Y>M>A>5>)>>>============u=i=]=R=F=:=.="== <<<<<<<<<<<<2<&<<<;;;;;;;;;;;;t;h;\;P;D;8;,; ;;::::::::::::y:m:a:U:I:=:1:%:: :99999999999~9r9f9Z9N9C979+999888888888888x8l8`8T8H8<808$88 877777777777}7q7e7Y7N7B767*777666666666666v6j6^6S6G6;6/6#66 555555555555|5p5d5X5L5@545(555444444444444u4i4]4Q4E494-4!44 333333333333z3n3b3V3J3>323'333222222222222t2h2\2P2D282,2 22111111111111y1m1a1U1I1=111&11100000000000~0r0f0Z0N0B060*000////////////w/k/_/S/G/;///#// .............z.o.d.Y.N.C.8.-.".. .-----------|-p-d-X-L-@-4-(---,,,,,,,,,,,,t,h,\,Q,E,9,-,!,, ++++++++++++y+m+a+U+I+=+1+&+++***********~*r*f*Z*N*B*6*****))))))))))))w)k)_)S)G);)/)#)) (((((((((((({(o(c(W(K(@(4(((((''''''''''''t'h'\'P'D'8',' ''&&&&&&&&&&&&y&m&a&U&I&=&1&%&& &%%%%%%%%%%%}%q%e%Y%M%B%6%*%%%$$$$$$$$$$$$v$j$^$R$F$;$/$#$$ ############{#o#c#W#K#?#3#'###""""""""""""t"h"\"P"D"8"," ""!!!!!!!!!!!!y!m!a!U!I!=!1!%!! ! ~ r f Z N B 6 *   wk_SG;/# |pdXL@4(ui]QE9-! znbVJ>2&sg[OC7+xl`TH<0$ |peYMA5)vj^RF:." {ocWK?4(th\PD8, ymaUI=1% }qeYMA5)wk_SG;/# {o ,LT ,LS ,LR ,LQ ,LP ,LO ,LN ,LM ,LL ,LK , LJ , LI , LH , LG , LF ,LE ,LD ,LC ,LB ,LA ,L@ ,L?  ,L> , L= , L< ,L; ,L: ,L9 ,L8 ,L7 ,L6 ,L5  ,L4 ,(L3 ,'L2 ,&L1 ,%L0 ,$L/ ,#L. ,"L- ,!L, , L+ ,L* ,L) ,L( ,L' ,L& ,L% ,L$ ,L# ,L" ,L! ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L , L , L , L , L , L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L  ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,K ,K ,K ,K ,K , K , K , K , K , K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K  ,K ,K , K , K , K , K , K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K  ,K ,K ,K ,K ,K ,K , K , K , K , K , K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K  ,K ,K ,K , K , K , K , K , K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K  ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K , K , K , K , K , K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K  ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K , K , K , K , K , K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K  ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K , K , K , K , K , K ,K ,K~ ,K} ,K| ,K{ ,Kz ,Ky  ,Kx ,Kw ,Kv ,Ku ,Kt ,Ks ,Kr ,Kq ,Kp , Ko , Kn , Km , Kl , Kk ,Kj ,Ki ,Kh ,Kg ,Kf ,Ke ,Kd  ,Kc ,Kb ,Ka ,K` ,K_ ,K^ ,K] ,K\ ,K[ ,KZ , KY , KX , KW , KV , KU ,KT ,KS ,KR ,KQ ,KP ,KO ,KN  ,KM , KL , KK , KJ , KI , KH , KG , KF , KE , KD , KC , KB , KA , K@ , K? , K> , K= , K< , K; , K: , K9 , K8 , K7 , K6 , K5 , K4 , K3  , K2 , K1 , K0 , K/ , K. , K- , K, , K+ , K* , K) , K( , K' , K& , K% , K$ , K# , K"  , K! , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K  , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J  , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J  , J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J , J , J , J , J , J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J  ,J ,"J ,!J , J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J , J , J , J , J , J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J  ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J , J , J , J , J , J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J  ,J ,J ,J ,J~ ,J} ,J| ,J{ ,Jz ,Jy ,Jx ,Jw ,Jv ,Ju ,Jt ,Js ,Jr ,Jq ,Jp ,Jo , Jn , Jm , Jl , Jk , Jj ,Ji ,Jh ,Jg ,Jf ,Je ,Jd ,Jc  ,Jb ,Ja ,J` ,J_ ,J^ ,J] ,J\ ,J[ ,JZ ,JY ,JX ,JW ,JV ,JU ,JT ,JS ,JR ,JQ ,JP , JO , JN , JM , JL , JK ,JJ ,JI ,JH ,JG ,JF ,JE ,JD  ,JC ,JB ,JA ,J@ ,J? ,J> ,J= ,J< ,J; ,J: ,J9 ,J8 ,J7 , J6 , J5 , J4 , J3 , J2 ,J1 ,J0 ,J/ ,J. ,J- ,J, ,J+  ,J* ,%J) ,$J( ,#J' ,"J& ,!J% , J$ ,J# ,J" ,J! ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J , J , J , J , J , J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J  ,J  ,J  ,J  ,J  ,J  ,J  ,I  , I  , I  , I  , I  , I  ,I  ,I  ,I  ,I  ,I  ,I  ,I  ,I "BI "BI "BI "BI "BI "BI "BI "BI "BI "BI "BI "B I "B I "B I "B I "B I "BI "BI "BI "BI "BI "BI "BI  "BI "AI "AI "AI "AI "AI "AI "AI "AI "AI "AI "AI "AI "A I "A I "A I "A I "A I "AI "AI "AI "AI "AI "AI "AI  "AI "@ I "@ I "@ I "@ I "@I "@I "@I "@I "@I "@I "@I  "@I "?I "?I "?I "?I "?I "?I "? I "? I "? I "? I "? I "?I "?I "?I "?I "?I "?I "?I  "?I "> I "> I "> I "> I ">I ">I ">I ">I ">I ">I ">I  ">I "= I "= I "= I "=I "=I "=I "=I "=I "=I "=I  "=I "<I "<I "<I "<I "<I "<I "<I "<I "<I "< I "< I "< I "< I~ "< I} "<I| "<I{ "<Iz "<Iy "<Ix "<Iw "<Iv  "  "9I= "8 I< "8 I; "8 I: "8 I9 "8I8 "8I7 "8I6 "8I5 "8I4 "8I3 "8I2  "8I1 "7 I0 "7 I/ "7 I. "7 I- "7 I, "7I+ "7I* "7I) "7I( "7I' "7I& "7I%  "7I$ "6I# "6I" "6I! "6I "6 I "6 I "6 I "6 I "6 I "6I "6I "6I "6I "6I "6I "6I  "6I "5 I "5 I "5 I "5 I "5I "5I "5I "5I "5I "5I "5I  "5I "4I "4I "4 I "4 I "4 I "4 I "4 I "4H "4H "4H "4H "4H "4H "4H  "4H "3H "3H "3H "3H "3H "3H "3H "3H "3H "3H "3 H "3 H "3 H "3 H "3 H "3H "3H "3H "3H "3H "3H "3H  "3H "2 H "2 H "2 H "2H "2H "2H "2H "2H "2H "2H  "2H "1H "1H "1H "1H "1H "1H "1H "1H "1H "1H "1H "1H "1H "1 H "1 H "1 H "1 H "1 H "1H "1H "1H "1H "1H "1H "1H  "1H "0H "0H "0H "0H "0H "0H "0H "0H "0H "0 H "0 H "0 H "0 H "0 H "0H "0H "0H "0H "0H "0H "0H  "0H "/H "/H "/ H "/ H "/ H "/ H "/ H "/H "/H "/H "/H "/H "/H "/H  "/H ". H ". H ". H ". H ". H ".H ".H ".H ".H ".H ".H ".H  ".H "-H "-H "-H "-H "-H "-H "-H "-H "-H "-H "-H "-H~ "- H} "- H| "- H{ "- Hz "- Hy "-Hx "-Hw "-Hv "-Hu "-Ht "-Hs "-Hr  "-Hq ",Hp ",Ho ",Hn ",Hm ",Hl ",Hk ",Hj ",Hi ",Hh ",Hg ",Hf ", He ", Hd ", Hc ", Hb ", Ha ",H` ",H_ ",H^ ",H] ",H\ ",H[ ",HZ  ",HY "+HX "+HW "+HV "+HU "+HT "+HS "+HR "+HQ "+HP "+HO "+HN "+HM "+HL "+HK "+HJ "+ HI "+ HH "+ HG "+ HF "+ HE "+HD "+HC "+HB "+HA "+H@ "+H? "+H>  "+H= "*H< "*H; "*H: "*H9 "*H8 "*H7 "*H6 "*H5 "*H4 "*H3 "*H2 "*H1 "* H0 "* H/ "* H. "* H- "* H, "*H+ "*H* "*H) "*H( "*H' "*H& "*H%  "*H$ ")H# ")H" ")H! ")H ")H ")H ")H ")H ")H ")H ")H ")H ")H ")H ")H ")H ") H ") H ") H ") H ") H ")H ")H ")H ")H ")H ")H ")H  ")H "(H "(H "(H "(H "(H "(H "(H "(G "(G "(G "(G "(G "(G "(G "(G "(G "(G "(G "( G "( G "( G "( G "( G "(G "(G "(G "(G "(G "(G "(G  "(G "'G "'G "'G "'G "'G "'G "'G  "'G "&G "&G "&G "&G "&G "&G "&G "&G "&G "& G "& G "& G "& G "& G "&G "&G "&G "&G "&G "&G "&G  "&G "%&G "%%G "%$G "%#G "%"G "%!G "% G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "% G "% G "% G "% G "% G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G  "%G "$G "$G "$G "$G "$G "$G "$G "$G "$G "$ G "$ G "$ G "$ G "$ G "$G "$G "$G "$G "$G "$G "$G  "$G "# G "# G "#G "#G "#G "#G "#G "#G "#G  "#G ""G ""G ""G ""G "" G "" G~ "" G} "" G| "" G{ ""Gz ""Gy ""Gx ""Gw ""Gv ""Gu ""Gt  ""Gs "!Gr "!Gq "!Gp "!Go "!Gn "!Gm "!Gl "!Gk "!Gj "!Gi "!Gh "! Gg "! Gf "! Ge "! Gd "! Gc "!Gb "!Ga "!G` "!G_ "!G^ "!G] "!G\  "!G[ " GZ " GY " GX " GW " GV " GU " GT " GS " GR " GQ " GP " GO " GN " GM " GL " GK " GJ " GI " GH  " GG " GF "GE "GD "GC "GB "GA "G@ "G?  "G> "!G= " G< "G; "G: "G9 "G8 "G7 "G6 "G5 "G4 "G3 "G2 "G1 "G0 "G/ "G. "G- "G, "G+ "G* " G) " G( " G' " G& " G% "G$ "G# "G" "G! "G "G "G  "G "G "G "G "G "G "G "G "G "G "G "G " G " G " G " G " G "G "G "G "G "G "G "G  "G "G "G "G "G "G "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F " F " F " F " F " F "F "F "F "F "F "F "F  "F " F " F " F " F " F "F "F "F "F "F "F "F  "F "F "F "F "F "F "F "F "F " F " F " F " F " F "F "F "F "F "F "F "F  "F " F " F " F " F "F "F "F "F "F "F "F  "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F " F " F " F " F " F "F "F "F "F "F "F "F  "F "F "F "F "F "F " F " F " F " F " F "F "F "F "F "F "F "F  "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F " F " F " F " F " F "F "F~ "F} "F| "F{ "Fz "Fy  "Fx "Fw "Fv "Fu "Ft " Fs " Fr " Fq " Fp " Fo "Fn "Fm "Fl "Fk "Fj "Fi "Fh  "Fg "Ff "Fe "Fd "Fc "Fb  "Fa "F` "F_ "F^ "F] "F\ "F[ "FZ "FY "FX "FW "FV "FU " FT " FS " FR " FQ " FP "FO "FN "FM "FL "FK "FJ "FI  "FH "FG "FF "FE "FD "FC "FB  "FA "F@ " F? " F> " F= " F< " F; "F: "F9 "F8 "F7 "F6 "F5 "F4  "F3 "F2 " F1 " F0 " F/ " F. " F- "F, "F+ "F* "F) "F( "F' "F&  "F% " F$ "F# "F" "F! "F "F "F "F  "F " F "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F " F " F " F " F " F "F "F "F "F "E "E "E  "E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E  " E " E " E " E " E " E  " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E  " E " "E " !E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E  " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E  " E "E "E "E "E "E "E "E "E "E " E " E " E " E " E "E "E "E "E "E "E "E  "E "E "E "E "E "E~ "E} "E| "E{ "Ez "Ey "Ex "Ew " Ev " Eu " Et " Es " Er "Eq "Ep "Eo "En "Em "El "Ek  "Ej " Ei " Eh " Eg " Ef " Ee "Ed "Ec "Eb "Ea "E` "E_ "E^  "E] "E\ "E[ "EZ "EY "EX "EW "EV "EU "ET "ES "ER "EQ "EP "EO "EN "EM "EL " EK " EJ " EI " EH " EG "EF "EE "ED "EC "EB "EA "E@  "E? "E> "E= "E< "E; "E:  "E9 "E8 "E7 "E6 "E5 "E4 "E3 "E2 "E1 "E0 "E/ "E. "E- "E, " E+ " E* " E) " E( " E' "E& "E% "E$ "E# "E" "E! "E  "E "E "E "E "E "E "E "E "E "E " E " E " E " E " E "E "E "E "E "E "E "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "D  "D  "D  "D  "D  "D  "D  "D  "D  " D  " D  " D  " D  " D  "D  "D  "D  "D  "D  "D  "D  "D D  D  D  D  D  D D D D D D D D  D  D  D  D  D  D D D D D D D D  D  D  D  D  D  D D D D D D D D  D D D D  D  D  D  D  D D D D D D D D  D D D D  D  D  D  D  D D D D D D D D  D  D  D  D D D D D D D D  D D D D D  D  D  D  D  D D D D D D D D  D  D  D  D  D   D   D   D   D~   D}  D|  D{  Dz  Dy  Dx  Dw  Dv  Du  Dt  Ds  Dr  Dq  Dp  Do  Dn  Dm  Dl  Dk  Dj  Di  Dh   Dg  Df  De  Dd  Dc  Db  Da  D`  D_  D^   D]  D\  D[  DZ  DY  DX  DW  DV  DU  DT  DS  DR  DQ  DP  DO  DN  DM  DL  DK  DJ   DI  DH  DG  DF  DE  DD  DC  DB  DA  D@  D?  D>  D=  D<  D;  D:  D9  D8   D7 D6 D5 D4 D3  D2  D1  D0  D/  D. D- D, D+ D* D) D( D'  D& D% D$ D# D" D! D D D D D D D D D D D  D  D  D  D  D D D D D D D D  D  D  D  D  D D D D D D C C  C C C C C C C C  C  C  C  C  C C C C C C C C  C C C C  C  C  C  C  C C C C C C C C  C C C C C C C C C C  C  C  C  C  C C C C C C C C  C C C C C C C C C C C C C C  C  C  C  C  C C C C C C C C  C  C  C  C  C  C   C   C   C   C   C  C  C  C  C  C  C  C  C C C C C C C C C C C C C C C C C C C  C  C  C  C  C C C~ C} C| C{ Cz Cy  Cx !Cw  Cv Cu Ct Cs Cr Cq Cp Co Cn Cm Cl Ck Cj Ci Ch Cg Cf Ce Cd  Cc  Cb  Ca  C`  C_ C^ C] C\ C[ CZ CY CX  CW CV CU CT CS CR CQ CP CO CN CM CL CK CJ CI  CH  CG  CF  CE  CD CC CB CA C@ C? C> C=  C< C; C: C9 C8 C7 C6 C5 C4 C3 C2 C1 C0 C/ C. C-  C,  C+  C*  C)  C( C' C& C% C$ ,LU /i|pdXMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~.~"~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}'}}}||||||||||||s|g|\|P|D|8|,| ||{{{{{{{{{{{{x{l{`{T{H{<{0{${{ {zzzzzzzzzzz}zqzezYzMzAz5z)zzzyyyyyyyyyyyyvyjy^yRyFy:y.y"yy xxxxxxxxxxxxzxnxbxVxJx>x2x&xxxwwwwwwwwwwwwswgw[wOwCw7w+wwwvvvvvvvvvvvvwvkv_vSvGv;v/v#vv uuuuuuuuuuuu|upuduXuLu@u4u(uuuttttttttttttutit]tQtEt9t-t!tt sssssssssssszsnsbsVsJs>s2s&sssrrrrrrrrrrrrsrgr[rOrCr7r+rrrqqqqqqqqqqqqwqkq_qSqGq;q0q$qq qppppppppppp|pppdpXpLp@p5p)pppoooooooooooouoio]oQoEo9o-o!oo nnnnnnnnnnnnznnnbnVnJn>n2n&nnnmmmmmmmmmmmmsmgm[mPmDm8m,m mmllllllllllllylmlalUlIl=l1l%ll lkkkkkkkkkkk~krkfkZkNkBk6k*kkkjjjjjjjjjjjjwjkj_jSjGj;j/j#jj iiiiiiiiiiii|ipidiXiLiAi5i)iiihhhhhhhhhhhhuhih]hQhEh9h-h!hh gggggggggggg{gogcgWgKg?g3g'gggffffffffffffsfgf[fOfCf7f+fffeeeeeeeeeeeewele`eTeHe_2_&___^^^^^^^^^^^~^s^g^[^O^C^7^+^^^]]]]]]]]]]]]w]k]_]S]G];]/]#]] \\\\\\\\\\\\\z\o\d\Y\N\C\8\-\"\\ \[[[[[[[[[[[[s[g[[[O[C[7[+[[[ZZZZZZZZZZZZxZlZ`ZTZHZG2G&GGGFFFFFFFFFFF~FrFfFZFNFBF6F*FFFEEEEEEEEEEEEvEjE^EREFE:E.E"EE DDDDDDDDDDDD{DoDcDWDKD?D3D'DDDCCCCCCCCCCCCtChC\CPCDC8C,C CCBBBBBBBBBBBBxBlBaBUBIB=B1B%BB BAAAAAAAAAAA~ArAfAZANABA6A*AAA@@@@@@@@@@@@v@j@^@R@F@:@.@"@@ ????????????z?o?c?W?K???3?'???>>>>>>>>>>>>s>g>[>O>C>7>+>>>============x=l=`=T=H=<=0=$== =<<<<<<<<<<<}525&55544444444444~4r4f4Z4N4C474+444333333333333w3k3_3S3H3<303$33 322222222222|2p2d2X2L2@242(222111111111111u1i1]1Q1E1:1.1"11 000000000000z0n0b0V0J0>020&000////////////s/g/[/O/C/7/+///............w.k._.S.G.;.0.$.. .-----------|-p-d-X-L-@-4-(---,,,,,,,,,,,,u,i,],Q,E,9,-,!,, ++++++++++++z+n+b+V+J+>+2+&+++***********~*r*f*Z*N*C*7*+***))))))))))))w)k)_)S)G);)/)#)) ((((((((((((|(p(d(X(L(@(4(((((''''''''''''u'i']'Q'E'9'-'!'' &&&&&&&&&&&&z&n&b&V&J&>&2&&&&&%%%%%%%%%%%~%r%f%Z%N%B%6%*%%%$$$$$$$$$$$$v$j$^$R$F$;$/$#$$ ############{#o#c#W#K#?#3#'###""""""""""""t"h"\"P"D"8"," "" !!!!!!!!!!!!y!m!a!U!I!=!1!%!! ! ~ r f Z N B 6 *   vj_SG;/# {ocWK?4(th\PD8,  ymaUI=1% ~rfZNB6*vj`UJ?4)ymaUI=1% }qeYMA5)ui]QE9." znbVJ>2&sg[OC7+wk_SG;/# |pdXL@4(ui TU TU TU TU  TU TU TU~ TU} TU| TU{ TUz TUy TUx TUw TUv TUu TUt TUs TUr TUq TUp TUo TUn T Um T Ul T Uk T Uj T Ui TUh TUg TUf TUe TUd TUc TUb  TUa T%U` T$U_ T#U^ T"U] T!U\ T U[ TUZ TUY TUX TUW TUV TUU TUT TUS TUR TUQ TUP TUO TUN TUM TUL TUK TUJ TUI T UH T UG T UF T UE T UD TUC TUB TUA TU@ TU? TU> TU=  TU< TU; TU: TU9 TU8 TU7 TU6 TU5 TU4 TU3 TU2 TU1 TU0 TU/ TU. TU- TU, TU+ T U* T U) T U( T U' T U& TU% TU$ TU# TU" TU! TU TU  TU T1U T0U T/U T.U T-U T,U T+U T*U T)U T(U T'U T&U T%U T$U T#U T"U T!U T U TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TT TT TT TT TT TT T T T T T T T T T T TT TT TT TT TT TT TT  TT  TT  TT  TT  TT  TT  TT  TT  TT  T T  T T  T T  T T  T T  TT  TT  TT  TT  TT  TT  TT  TT J0#T J0"T J0!T J0 T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0 T J0 T J0 T J0 T J0 T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T  J0T J/T J/T J/T J/T J/T J/T J/T J/T J/T J/T J/ T J/ T J/ T J/ T J/ T J/T J/T J/T J/T J/T J/T J/T  J/T J.T J.T J.T J.T J.T J.T J.T J.T J.T J.T J.T J. T J. T J. T J. T J. T J.T J.T J.T J.T J.T J.T J.T  J.T J-T J-T J-T J-T J-T J-T J-T J-T~ J-T} J-T| J-T{ J-Tz J- Ty J- Tx J- Tw J- Tv J- Tu J-Tt J-Ts J-Tr J-Tq J-Tp J-To J-Tn  J-Tm J,Tl J,Tk J,Tj J,Ti J,Th J,Tg J,Tf J,Te J,Td J,Tc J,Tb J,Ta J,T` J,T_ J,T^ J,T] J,T\ J,T[ J, TZ J, TY J, TX J, TW J, TV J,TU J,TT J,TS J,TR J,TQ J,TP J,TO  J,TN J+TM J+TL J+TK J+TJ J+TI J+TH J+TG J+TF J+TE J+TD J+TC J+TB J+TA J+T@ J+ T? J+ T> J+ T= J+ T< J+ T; J+T: J+T9 J+T8 J+T7 J+T6 J+T5 J+T4  J+T3 J*T2 J*T1 J*T0 J*T/ J*T. J*T- J*T, J* T+ J* T* J* T) J* T( J* T' J*T& J*T% J*T$ J*T# J*T" J*T! J*T  J*T J)T J)T J)T J)T J)T J)T J)T J)T J)T J)T J)T J)T J)T J) T J) T J) T J) T J) T J)T J)T J)T J)T J)T J)T J)T  J)T J(1T J(0T J(/T J(.T J(-T J(,S J(+S J(*S J()S J((S J('S J(&S J(%S J($S J(#S J("S J(!S J( S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J( S J( S J( S J( S J( S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(S  J(S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J' S J' S J' S J' S J' S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S  J'S J&S J&S J&S J&S J&S J&S J&S J&S J&S J&S J& S J& S J& S J& S J& S J&S J&S J&S J&S J&S J&S J&S  J&S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J% S J% S J% S J% S J% S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S  J%S J$&S J$%S J$$S J$#S J$"S J$!S~ J$ S} J$S| J$S{ J$Sz J$Sy J$Sx J$Sw J$Sv J$Su J$St J$Ss J$Sr J$Sq J$Sp J$So J$Sn J$Sm J$Sl J$Sk J$ Sj J$ Si J$ Sh J$ Sg J$ Sf J$Se J$Sd J$Sc J$Sb J$Sa J$S` J$S_  J$S^ J#S] J#S\ J# S[ J# SZ J# SY J# SX J# SW J#SV J#SU J#ST J#SS J#SR J#SQ J#SP  J#SO J"SN J"SM J"SL J"SK J"SJ J"SI J"SH J"SG J"SF J"SE J"SD J"SC J"SB J"SA J"S@ J"S? J"S> J"S= J" S< J" S; J" S: J" S9 J" S8 J"S7 J"S6 J"S5 J"S4 J"S3 J"S2 J"S1  J"S0 J!!S/ J! S. J!S- J!S, J!S+ J!S* J!S) J!S( J!S' J!S& J!S% J!S$ J!S# J!S" J!S! J!S J!S J!S J!S J!S J! S J! S J! S J! S J! S J!S J!S J!S J!S J!S J!S J!S  J!S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J R J R J R J R J R J R J R J R J R J R J R J R J R J R J R J R  J R JR JR JR JR JR J R J R J R J R J R JR JR JR JR JR JR JR  JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR J R J R J R J R J R JR JR JR JR JR JR JR  JR JR JR JR JR JR JR JR JR J R J R J R J R J R JR JR JR JR JR JR JR  JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR J R J R J R J R J R JR JR JR JR JR JR JR  JR J$R J#R J"R J!R J R JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR~ JR} J R| J R{ J Rz J Ry J Rx JRw JRv JRu JRt JRs JRr JRq  JRp JRo JRn JRm JRl JRk JRj JRi JRh J Rg J Rf J Re J Rd J Rc JRb JRa JR` JR_ JR^ JR] JR\  JR[ JRZ JRY JRX JRW J RV J RU J RT J RS J RR JRQ JRP JRO JRN JRM JRL JRK  JRJ JRI JRH JRG JRF JRE JRD JRC JRB JRA JR@ JR? JR> JR= JR< J R; J R: J R9 J R8 J R7 JR6 JR5 JR4 JR3 JR2 JR1 JR0  JR/ J1R. J0R- J/R, J.R+ J-R* J,R) J+R( J*R' J)R& J(R% J'R$ J&R# J%R" J$R! J#R J"R J!R J R JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR J R J R J R J R J R JR JR JR JR JR JR JQ  JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ J Q J Q J Q J Q J Q JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ  JQ J Q JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ J Q J Q J Q J Q J Q JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ  JQ J1Q J0Q J/Q J.Q J-Q J,Q J+Q J*Q J)Q J(Q J'Q J&Q J%Q J$Q J#Q J"Q J!Q J Q JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ J Q J Q J Q J Q J Q JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ  JQ JQ J Q J Q J Q J Q J Q JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ  JQ J Q JQ~ JQ} JQ| JQ{ JQz JQy JQx JQw JQv JQu JQt JQs JQr JQq JQp JQo JQn JQm J Ql J Qk J Qj J Qi J Qh JQg JQf JQe JQd JQc JQb JQa  JQ` JQ_ JQ^ JQ] JQ\ JQ[ JQZ JQY JQX JQW JQV JQU J QT J QS J QR J QQ J QP JQO JQN JQM JQL JQK JQJ JQI  JQH J?QG J>QF J=QE J J5Q= J4Q< J3Q; J2Q: J1Q9 J0Q8 J/Q7 J.Q6 J-Q5 J,Q4 J+Q3 J*Q2 J)Q1 J(Q0 J'Q/ J&Q. J%Q- J$Q, J#Q+ J"Q* J!Q) J Q( JQ' JQ& JQ% JQ$ JQ# JQ" JQ! JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ J Q J Q J Q J Q J Q JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ  JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ  JQ JQ JP JP JP JP JP JP JP JP JP J P J P J P J P J P JP JP JP JP JP JP JP  JP J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P  J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P  J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P  J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P  J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P~  J P} JP| JP{ JPz JPy JPx J Pw J Pv J Pu J Pt J Ps JPr JPq JPp JPo JPn JPm JPl  JPk JPj JPi JPh JPg JPf JPe JPd JPc JPb JPa JP` JP_ JP^ JP] J P\ J P[ J PZ J PY J PX JPW JPV JPU JPT JPS JPR JPQ  JPP JPO J PN J PM J PL J PK J PJ JPI JPH JPG JPF JPE JPD JPC  JPB JPA JP@ JP? JP> J P= J P< J P; J P: J P9 JP8 JP7 JP6 JP5 JP4 JP3 JP2  JP1 JP0 JP/ JP. JP- J P, J P+ J P* J P) J P( JP' JP& JP% JP$ JP# JP" JP!  JP JP JP JP JP JP JP JP JP JP JP JP JP JP JP J P J P J P J P J P JP JP JP JP JP JP JP  JP J P J P JP JP JP JO JO JO JO  JO  JO  JO  JO  JO  JO  JO  JO  JO  JO  JO  JO  JO  JO  JO  JO  J O  J O  J O  J O  J O  JO  JO  JO  JO  JO  JO  JO  JO 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6 O 6 O 6 O 6 O 6 O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O  6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6 O 6 O 6 O 6 O 6 O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O  6O 6BO 6AO 6@O 6?O 6>O 6=O 6 ,4O= ,4O< ,4O; ,4O: ,4O9 ,4O8 ,4O7 ,4O6 ,4O5 ,4O4 ,4O3 ,4O2 ,4O1 ,4O0 ,4 O/ ,4 O. ,4 O- ,4 O, ,4 O+ ,4O* ,4O) ,4O( ,4O' ,4O& ,4O% ,4O$  ,4O# ,3@O" ,3?O! ,3>O ,3=O ,3 ,.N=  ,.N< ,-N; ,-N: ,-N9 ,-N8  ,-N7 ,,N6 ,,N5 ,,N4 ,,N3 ,,N2 ,,N1 ,,N0 ,,N/ ,,N. ,,N- ,,N, ,,N+ ,,N* ,,N) ,,N( ,,N' ,,N& ,, N% ,, N$ ,, N# ,, N" ,, N! ,,N ,,N ,,N ,,N ,,N ,,N ,,N  ,,N ,+ N ,+ N ,+ N ,+ N ,+ N ,+N ,+N ,+N ,+N ,+N ,+N ,+N  ,+N ,*N ,*N ,*N ,*N ,*N ,*N ,*N ,*N ,*N ,* N ,* N ,* N ,* M ,* M ,*M ,*M ,*M ,*M ,*M ,*M ,*M  ,*M ,)M ,)M ,)M ,)M ,) M ,) M ,) M ,) M ,) M ,)M ,)M ,)M ,)M ,)M ,)M ,)M  ,)M ,(M ,(M ,(M ,( M ,( M ,( M ,( M ,( M ,(M ,(M ,(M ,(M ,(M ,(M ,(M  ,(M ,'M ,'M ,'M ,'M ,'M ,' M ,' M ,' M ,' M ,' M ,'M ,'M ,'M ,'M ,'M ,'M ,'M  ,'M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,& M ,& M ,& M ,& M ,& M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M  ,&M ,%M ,%M ,%M ,%M ,%M ,%M ,%M ,%M ,% M ,% M ,% M ,% M ,% M ,%M ,%M ,%M ,%M ,%M ,%M ,%M  ,%M ,$ M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$ M~ ,$ M} ,$ M| ,$ M{ ,$ Mz ,$My ,$Mx ,$Mw ,$Mv ,$Mu ,$Mt ,$Ms  ,$Mr ,#Mq ,#Mp ,#Mo ,#Mn ,#Mm ,#Ml ,# Mk ,# Mj ,# Mi ,# Mh ,# Mg ,#Mf ,#Me ,#Md ,#Mc ,#Mb ,#Ma ,#M`  ,#M_ ,"M^ ,"M] ,"M\ ,"M[ ,"MZ ,"MY ,"MX ,"MW ,"MV ," MU ," MT ," MS ," MR ," MQ ,"MP ,"MO ,"MN ,"MM ,"ML ,"MK ,"MJ  ,"MI ,!MH ,!MG ,!MF ,!ME ,!MD ,!MC ,!MB ,!MA ,!M@ ,!M? ,!M> ,!M= ,!M< ,! M; ,! M: ,! M9 ,! M8 ,! M7 ,!M6 ,!M5 ,!M4 ,!M3 ,!M2 ,!M1 ,!M0  ,!M/ , ,M. , +M- , *M, , )M+ , (M* , 'M) , &M( , %M' , $M& , #M% , "M$ , !M# , M" , M! , M , M , M , M , M , M , M , M , M , M , M , M , M , M , M , M , M , M , M , M , M , M , M , M , M , M , M , M , M  , M ,(M ,'M ,&M ,%L ,$L ,#L ,"L ,!L , L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L , L , L , L , L , L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L  ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L , L , L , L , L , L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L  ,L , L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L , L , L , L , L , L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L  ,L ,L ,L ,L ,L , L , L , L , L , L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L  ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L , L , L , L , L , L ,L ,L ,L ,L ,L ,L~ ,L}  ,L| ,L{ ,Lz ,Ly ,Lx ,Lw ,Lv ,Lu ,Lt ,Ls ,Lr ,Lq , Lp , Lo , Ln , Lm , Ll ,Lk ,Lj ,Li ,Lh ,Lg ,Lf ,Le  ,Ld ,&Lc ,%Lb ,$La ,#L` ,"L_ ,!L^ , L] ,L\ ,L[ ,LZ ,LY ,LX ,LW TU =|pdXL@4(~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|[|O|C|7|+|||{{{{{{{{{{{{w{k{_{S{G{;{/{#{{ {zzzzzzzzzzz|zpzdzXzLz@z4z(zzzyyyyyyyyyyyyuyiy]yQyEy9y-y!yy xxxxxxxxxxxxyxmxaxUxIx=x1x%xx xwwwwwwwwwww~wrwhw]wRwGwo2o&ooonnnnnnnnnnnnsngn[nOnEn:n/n$nnnmmmmmmmmmmmmmtmim]mQmEm9m-m!mm llllllllllllylmlalUlIl=l1l%ll lkkkkkkkkkkk~krkfkZkNkBk6k*kkkjjjjjjjjjjjjjwjljajVjKj?j3j'jjjiiiiiiiiiiiitihi\iPiDi8i,i iihhhhhhhhhhhhyhmhahUhIh>h2h&hhhggggggggggg~grgfgZgNgBg6g*gggffffffffffffwfkf_fTfHf^2^&^^^]]]]]]]]]]]]s]g][]O]C]7]+]]]\\\\\\\\\\\\x\l\`\T\H\<\0\$\\ \[[[[[[[[[[[[{[p[e[Z[O[D[9[-[![[ ZZZZZZZZZZZZzZnZbZVZJZ>Z2Z&ZZZYYYYYYYYYYYYzYoYdYYYNYCY8Y-Y"YY YXXXXXXXXXXX}XqXeXYXMXAX5X)XXXWWWWWWWWWWWWvWjW^WRWFW:W0W%WWWVVVVVVVVVVVVVuVjV^VRVFV:V.V"VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU?U3U'UUUTTTTTTTTTTTT~TsThT]TRTGT;T/T#TT SSSSSSSSSSSS{SoScSWSKS?S5S*SSS RRRRRRRRRRRRRzRoRdRYRNRBR6R*RRRQQQQQQQQQQQQwQkQ_QSQGQJ2J&JJJIIIIIIIIIIIIvIkI`IUIJI?I4I)IIIHHHHHHHHHHHHzHnHbHVHJH>H2H'HHHGGGGGGGGGGGGsGgG[GPGDG8G,G GG FFFFFFFFFFFFF{FpFeFZFOFDF9F.F#FF FEEEEEEEEEEEEsEgE[EOECE7E+EEEDDDDDDDDDDDDxDlD`DTDHDA2A&AAA@@@@@@@@@@@@s@g@[@O@C@7@+@@@????????????w?k?_?S?G?;?/?#?? ?>>>>>>>>>>>|>p>d>X>L>@>4>(>>>============u=i=]=Q=E=9=-=!== <<<<<<<<<<<424&44433333333333~3r3f3Z3N3B363*333222222222222v2j2^2R2F2:2.2"22 111111111111{1o1c1W1K1?131'111000000000000s0g0[0O0D080,0 00////////////x/l/`/T/H/,2,&,,,++++++++++++s+g+[+O+C+7+++++************w*k*_*S*G*<*0*$** *)))))))))))|)p)d)X)L)@)4)()))((((((((((((u(i(](Q(E(9(-(!(( ''''''''''''y'm'a'U'I'>'2'&'''&&&&&&&&&&&~&r&f&Z&N&B&6&*&&&%%%%%%%%%%%%v%j%^%R%F%:%.%"%% $$$$$$$$$$$${$o$c$W$K$?$3$'$$$############s#g#[#O#C#7#+###""""""""""""x"l"`"T"H"<"0"$"" "!!!!!!!!!!!|!p!d!X!L!@!4!(!!! u i ] Q E 9 - !  ymaUI=1% ~rfZNB6*vj^RF:." {ocWK?3'sg[OC7+wk_SG;/# {ocWK?4(th\PD8, xl`TH<0$ |pdXL@4(ui]QE9/$ti^SH=2'wlaVK@4( ^ ^ ^  ^  ^  ^  ^  ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^  ^  -^  ,^  +^  *^  )^  (^  '^  &^  %^  $^  #^  "^  !^   ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^   ^   ^   ^   ^   ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^  ^~  ^}  ^|  ^{  ^z ^y ^x ^w ^v ^u ^t ^s  ^r B^q A^p @^o ?^n >^m =^l <^k ;^j :^i 9^h 8^g 7^f 6^e 5^d 4^c 3^b 2^a 1^` 0^_ /^^ .^] -^\ ,^[ +^Z *^Y )^X (^W '^V &^U %^T $^S #^R "^Q !^P  ^O ^N ^M ^L ^K ^J ^I ^H ^G ^F ^E ^D ^C ^B ^A ^@ ^? ^> ^=  ^<  ^;  ^:  ^9  ^8 ^7 ^6 ^5 ^4 ^3 ^2 ^1  ^0 K^/ J^. I^- H^, G^+ F^* E^) D^( C^' B^& A^% @^$ ?^# >^" =^! <^ ;^ :^ 9^ 8^ 7^ 6^ 5^ 4^ 3^ 2^ 1^ 0^ /^ .^ -^ ,^ +^ *^ )^ (^ '^ &^ %^ $^ #^ "^ !^  ^ ^ ^ ^ ^ ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ]  ]  ]  ]  ]  ] ] ] ] ] ] ] ]  ] .] -] ,] +] *] )] (] '] &] %] $] #] "] !]  ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ]  ]  ]  ]  ]  ] ] ] ] ] ] ] ]  ] 0] /] .] -] ,] +] *] )] (] '] &] %] $] #] "] !]  ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ]  ]  ]  ]  ]  ] ] ] ] ] ] ] ]  ] '] &] %] $] #] "] !]  ] ]~ ]} ]| ]{ ]z ]y ]x ]w ]v ]u ]t ]s ]r ]q ]p ]o ]n ]m  ]l  ]k  ]j  ]i  ]h ]g ]f ]e ]d ]c ]b ]a  ]` .]_ -]^ ,]] +]\ *][ )]Z (]Y ']X &]W %]V $]U #]T "]S !]R  ]Q ]P ]O ]N ]M ]L ]K ]J ]I ]H ]G ]F ]E ]D ]C ]B ]A ]@ ]?  ]>  ]=  ]<  ];  ]: ]9 ]8 ]7 ]6 ]5 ]4 ]3  ]2 .]1 -]0 ,]/ +]. *]- )], (]+ ']* &]) %]( $]' #]& "]% !]$  ]# ]" ]! ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ]  ]  ]  ]  ]  ] ] ] ] ] ] ] ]  ] "] !]  ] ] \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \  \  \  \  \  \ \ \ \ \ \ \ \  \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \  \  \  \  \  \ \ \ \ \ \ \ \  \ #\ "\ !\  \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \  \  \  \  \  \ \ \ \ \ \ \ \  \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \  \  \  \  \  \ \ \ \ \ \ \ \  \ \ \ \ \ \ \ \ \~ \} \| \{ \z \y \x \w  \v  \u  \t  \s  \r \q \p \o \n \m \l \k  \j '\i &\h %\g $\f #\e "\d !\c  \b \a \` \_ \^ \] \\ \[ \Z \Y \X \W \V \U \T \S \R \Q \P  \O  \N  \M  \L  \K \J \I \H \G \F \E \D  \C $\B #\A "\@ !\?  \> \= \< \; \: \9 \8 \7 \6 \5 \4 \3 \2 \1 \0 \/ \. \- \,  \+  \*  \)  \(  \' \& \% \$ \# \" \! \  \  :\  9\  8\  7\  6\  5\  4\  3\  2\  1\  0\  /\  .\  -\  ,\  +\  *\  )\  (\  '\  &\  %\  $\  #\  "\  !\  \  \  \  \  \  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [   [  2[  1[  0[  /[  .[  -[  ,[  +[  *[  )[  ([  '[  &[  %[  $[  #[  "[  ![  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [   [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [   [  *[  )[  ([  '[  &[  %[  $[  #[  "[  ![  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [~  [}  [|  [{  [z  [y  [x  [w  [v  [u  [t  [s  [r  [q  [p  [o  [n  [m  [l   [k  &[j  %[i  $[h  #[g  "[f  ![e  [d  [c  [b  [a  [`  [_  [^  []  [\  [[  [Z  [Y  [X  [W  [V  [U  [T  [S  [R  [Q  [P  [O  [N  [M  [L  [K  [J  [I  [H  [G  [F   [E "[D ![C  [B [A [@ [? [> [= [< [; [: [9 [8 [7 [6 [5 [4 [3 [2 [1 [0  [/  [.  [-  [,  [+ [* [) [( [' [& [% [$  [# [" [! [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [  [  [  [  [  [ [ [ [ [ [ [ [  [ "[ ![  [ [ [ [ Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z Z  Z 0Z /Z .Z -Z ,Z +Z *Z )Z (Z 'Z &Z %Z $Z #Z "Z !Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z~  Z}  Z|  Z{ Zz Zy Zx Zw Zv Zu Zt  Zs  Zr  Zq  Zp  Zo  Zn  Zm  Zl  Zk  Zj  Zi  Zh  Zg   Zf   Ze   Zd   Zc   Zb  Za  Z`  Z_  Z^  Z]  Z\  Z[  ZZ ZY ZX ZW ZV ZU  ZT ZS ZR ZQ ZP ZO  ZN  ZM  ZL  ZK  ZJ ZI ZH ZG ZF ZE ZD ZC  ZB ZA Z@ Z? Z>  Z=  Z<  Z;  Z:  Z9 Z8 Z7 Z6 Z5 Z4 Z3 Z2  Z1  Z0   Z/   Z.   Z-   Z,   Z+  Z*  Z)  Z(  Z'  Z&  Z%  Z$  Z# Z" Z! Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z   Z  Z  Z  Z  Z  Z  Y  Y  Y  Y  Y  Y   Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y   Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y   Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y   Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y  Y  Y  Y  Y  Y Y Y Y Y Y Y Y  Y Y  Y  Y  Y  Y  Y Y Y Y Y Y Y Y  Y Y Y  Y  Y  Y  Y  Y Y Y Y Y Y Y Y  Y  Y  Y  Y Y Y Y Y Y Y Y  Y Y  Y  Y  Y  Y  Y Y Y Y Y Y Y Y  Y~  Y}  Y| Y{ Yz Yy Yx Yw Yv Yu  Yt  Ys  Yr  Yq  Yp  Yo Yn Ym Yl Yk Yj Yi Yh  Yg  Yf  Ye  Yd  Yc  Yb  Ya  Y`  Y_   Y^   Y]   Y\   Y[   YZ  YY  YX  YW  YV  YU  YT  YS  YR YQ YP YO YN YM YL YK YJ YI YH  YG  YF  YE  YD  YC YB YA Y@ Y? Y> Y= Y<  Y;  Y:   Y9   Y8   Y7   Y6   Y5  Y4  Y3  Y2  Y1  Y0  Y/  Y.  Y- Y, Y+ Y* Y) Y(  Y'  Y&  Y%  Y$  Y# Y" Y! Y Y Y Y Y  Y Y Y  Y  Y  Y  Y  Y Y Y Y Y Y Y Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y   Y   Y   Y   Y   Y  Y  Y  X  X  X  X  X  X X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X X  X X X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X X  X  X  X  X  X   X   X   X   X   X  X  X  X  X  X  X  X  X X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X X  X  X  X  X  X  X X X X X X X X  X  X  X   X   X   X   X   X  X  X  X  X  X  X  X  X X X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X X  X X~ X} X|  X{  Xz  Xy  Xx  Xw Xv Xu Xt Xs Xr Xq Xp  Xo Xn Xm  Xl  Xk  Xj  Xi  Xh Xg Xf Xe Xd Xc Xb Xa  X`  X_  X^  X]  X\  X[ XZ XY XX XW XV XU XT  XS  XR  XQ  XP  XO XN XM XL XK XJ XI XH  XG  XF  XE  XD  XC  XB XA X@ X? X> X= X< X;  X:  X9  X8  X7   X6   X5   X4   X3   X2  X1  X0  X/  X.  X-  X,  X+  X*  X)  X(  X' X& X% X$ X# X" X! X  X  X  X X X X X X X X  X  X  X X X X X X X X  X  X  X  X  X   X   X   X   X   X  X  X  W  W  W  W  W  W | W | W | W | W | W | W | W | W | W | W | W | W | W | W | W | W | W | W | W | W  | W  |W  |W  |W  |W  |W  |W  |W  |W r W r W r W r W r W r W r W r W r W r W r W r W r W r W  r W rW r W r W r W r W r W rW rW rW rW rW rW rW  rW rW rW rW rW r W r W r W r W r W rW rW rW rW rW rW rW  rW rW r W r W r W r W r W rW rW rW rW rW rW rW  rW rW rW rW rW rW rW rW rW rW rW rW rW rW rW r W r W r W r W r W rW rW rW rW rW rW rW  rW r W r W r W r W r W rW rW rW~ rW} rW| rW{ rWz  rWy rWx rWw r Wv r Wu r Wt r Ws r Wr rWq rWp rWo rWn rWm rWl rWk  rWj rWi rWh rWg r Wf r We r Wd r Wc r Wb rWa rW` rW_ rW^ rW] rW\ rW[  rWZ  rWY  rWX  r WW  r WV  r WU  r WT  r WS  rWR  rWQ  rWP  rWO  rWN  rWM  rWL  rWK hWJ hWI hWH hWG hWF hWE hWD hWC h WB h WA h W@ h W? h W> hW= hW< hW; hW: hW9 hW8 hW7  hW6 h W5 hW4 hW3 hW2 hW1 hW0 hW/ hW. hW- hW, hW+ hW* hW) hW( hW' hW& hW% hW$ hW# h W" h W! h W h W h W hW hW hW hW hW hW hW  hW  hW  hW  hW  hW  hW  hW  hW  h W  h W  h W  h W  h W  hW  hW  hW  hW  hW  hW  hW  hW ^ W ^W ^V ^V ^V ^V ^V ^V  ^V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V  ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V  ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V  ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V  ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V  ^ V ^V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^V ^V ^V ^V ^V ^V ^V  ^V ^V ^V ^V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^V ^V ^V ^V ^V ^V ^V  ^V ^ V ^ V ^ V ^V ^V ^V ^V ^V ^V ^V  ^V ^V ^V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^V~ ^V} ^V| ^V{ ^Vz ^Vy ^Vx  ^Vw ^Vv ^Vu ^Vt ^Vs ^Vr ^Vq ^ Vp ^ Vo ^ Vn ^ Vm ^ Vl ^Vk ^Vj ^Vi ^Vh ^Vg ^Vf ^Ve  ^Vd ^Vc ^Vb ^Va ^V`  ^V_ ^V^ ^V] ^V\ ^V[ ^VZ ^VY ^VX ^VW ^VV ^VU ^ VT ^ VS ^ VR ^ VQ ^ VP ^VO ^VN ^VM ^VL ^VK ^VJ ^VI  ^VH  ^ VG  ^ VF  ^ VE  ^VD  ^VC  ^VB  ^VA  ^V@  ^V?  ^V>  ^V= T V< T V; T V: T V9 T V8 T V7 T V6 T V5 T V4 T V3 T V2 T V1  T V0 T -V/ T ,V. T +V- T *V, T )V+ T (V* T 'V) T &V( T %V' T $V& T #V% T "V$ T !V# T V" T V! T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V  T V T V T V T V T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U  T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U  T U TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU T U T U T U T U T U TU TU TU TU TU TU TU  TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU T U T U T U T U T U TU TU TU TU TU TU TU  TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU T U T U T U T U T U TU ^ 1j|qeYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|Z|N|B|6|*|||{{{{{{{{{{{{w{k{_{S{G{;{/{#{{ zzzzzzzzzzzz{zozczWzKz?z3z'zzzyyyyyyyyyyyytyhy\yPyDy8y,y yyxxxxxxxxxxxxxxlx`xTxHxu2u&uuuttttttttttt~trtftZtNtBt6t*tttsssssssssssswsks_sSsGs;s/s#ss rrrrrrrrrrrr{rorcrWrKr?r3r'rrrqqqqqqqqqqqqsqhq\qPqDq8q,q qqppppppppppppxplp`pTpHpm2m&mmmlllllllllll~lrlflZlNlBl6l*lllkkkkkkkkkkkkvkjk_kSkGk;k/k#kk jjjjjjjjjjjj{jojcjWjKj?j3j'jjjiiiiiiiiiiiitihi\iPiDi8i,i iihhhhhhhhhhhhxhlh`hThHhQ2Q&QQQPPPPPPPPPPP~PrPfP[POPCP7P+PPPOOOOOOOOOOOOwOkO_OSOGO;O/O#OO NNNNNNNNNNNN{NoNcNWNKN?N3N'NNNMMMMMMMMMMMMtMhM\MPMDM8M,M MMLLLLLLLLLLLLxLlL`LTLHLF3F'FFFEEEEEEEEEEEEsEgE[EOECE7E+EEEDDDDDDDDDDDDxDlD`DTDHDA2A&AAA@@@@@@@@@@@~@r@f@Z@N@B@6@*@@@????????????w?k?_?S?G?;?/?#?? >>>>>>>>>>>>{>o>c>W>K>@>4>(>>>============t=h=\=P=D=8=,= ==<<<<<<<<<<<929&99988888888888~8r8f8Z8N8B868*888777777777777w7k7_7S7G7;7/7#77 666666666666{6o6c6W6K6?636'666555555555555t5h5\5P5D585,5 55444444444444x4l4`4T4H4<404$44 433333333333|3p3d3X3L3@343(333222222222222u2i2]2Q2E292-2!22 111111111111y1m1a1U1I1=111%11 100000000000}0q0e0Y0M0A050)000////////////v/j/^/R/F/:/./"// ............z.n.b.V.J.>.2.&...------------x-m-b-W-L-A-6-+- -- ,,,,,,,,,,,,,{,p,e,Z,O,D,9,.,#,, ,++++++++++++~+s+g+[+O+C+7+++++************w*k*_*S*H*<*0*$** *)))))))))))|)p)d)X)L)@)4)()))((((((((((((u(i(](Q(E(9(-(!(( ''''''''''''y'm'a'U'I'='1'%'' '&&&&&&&&&&&}&q&e&Y&M&A&5&)&&&%%%%%%%%%%%%v%j%^%R%F%:%.%"%% $$$$$$$$$$$$z$n$b$V$J$>$2$&$$$############s#g#[#O#C#7#+###""""""""""""w"k"_"S"G";"/"#"" !!!!!!!!!!!!{!o!c!W!K!?!3!'!!! t h \ P D 8 ,  xl`TH<0$ |pdXL@4(ui]QE9-! ymaUI=1% }qeYNB6*vj^RF:." zncWK?3'sg[OC7+wl`TH<0$ |pdXL@4(th\PD8, ymaUI=1% }qeYMA5)uj   g  2g  1g  0g  /g  .g  -g  ,g  +g  *g  )g  (g  'g  &g  %g  $g  #g  "g  !g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g   g  9g  8g  7g  6g  5g  4g  3g  2g  1g  0g  /g  .g  -g  ,g  +g  *g  )g  (g  'g  &g  %g  $g  #g  "g  !g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g   g  *g  )g  (g  'g  &g  %g  $g  #g  "g  !g  g~  g}  g|  g{  gz  gy  gx  gw  gv  gu  gt  gs  gr  gq  gp  go  gn  gm  gl  gk  gj  gi  gh  gg  gf  ge  gd  gc  gb  ga  g`   g_  )g^  (g]  'g\  &g[  %gZ  $gY  #gX  "gW  !gV  gU  gT  gS  gR  gQ  gP  gO  gN  gM  gL  gK  gJ  gI  gH  gG  gF  gE  gD  gC  gB  gA  g@  g?  g>  g=  g<  g;  g:  g9  g8  g7   g6 ;g5 :g4 9g3 8g2 7g1 6g0 5g/ 4g. 3g- 2g, 1g+ 0g* /g) .g( -g' ,g& +g% *g$ )g# (g" 'g! &g %g $g #g "g !g  g g g g g g g g g g g g g g g g g g g  g  g  g  g  g g g g f f f f  f 5f 4f 3f 2f 1f 0f /f .f -f ,f +f *f )f (f 'f &f %f $f #f "f !f  f f f f f f f f f f f f f f f f f f f  f  f  f  f  f f f f f f f f  f Gf Ff Ef Df Cf Bf Af @f ?f >f =f  $f= #f< "f; !f:  f9 f8 f7 f6 f5 f4 f3 f2 f1 f0 f/ f. f- f, f+ f* f) f( f'  f&  f%  f$  f#  f" f! f f f f f f  f $f #f "f !f  f f f f f f f f f f f f f f f f f f f  f  f  f  e  e e e e e e e e  e e e e e e e e e e e e e  e  e  e  e  e e e e e e e e  e  3e  2e  1e  0e  /e  .e  -e  ,e  +e  *e  )e  (e  'e  &e  %e  $e  #e  "e  !e   e  e  e  e  e  e  e  e  e  e  e  e  e  e  e  e  e  e  e   e   e   e   e   e  e  e  e  e  e  e  e  e 5e 4e 3e 2e 1e 0e /e .e -e ,e +e *e )e (e 'e &e %e $e #e "e !e  e e e e e e e e e e e e e e e e e e e  e  e  e  e~  e} e| e{ ez ey ex ew ev  eu 8et 7es 6er 5eq 4ep 3eo 2en 1em 0el /ek .ej -ei ,eh +eg *ef )ee (ed 'ec &eb %ea $e` #e_ "e^ !e]  e\ e[ eZ eY eX eW eV eU eT eS eR eQ eP eO eN eM eL eK eJ  eI  eH  eG  eF  eE eD eC eB eA e@ e? e>  e= Ge< Fe; Ee: De9 Ce8 Be7 Ae6 @e5 ?e4 >e3 =e2  d= d< d; d: d9 d8 d7 d6 d5 d4 d3 d2 d1 d0 d/  d.  d-  d,  d+  d* d) d( d' d& d% d$ d#  d" d! d d d d d d d d d d d d d d d d d  d  d  d  d  d d d d d d d d  d  d d d c c c c c c c c c c c c c c c c  c  c  c  c  c c c c c c c c  c #c "c !c  c c c c c c c c c c c c c c c c c c c  c  c  c  c  c c c c c c c c  c  #c  "c  !c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c   c  ;c  :c  9c  8c  7c  6c  5c  4c  3c  2c  1c  0c  /c  .c  -c  ,c  +c  *c  )c  (c  'c  &c  %c  $c  #c  "c  !c  c  c  c  c~  c}  c|  c{  cz  cy  cx  cw  cv  cu  ct  cs  cr  cq  cp  co  cn  cm  cl  ck  cj  ci  ch  cg  cf  ce  cd  cc   cb  6ca  5c`  4c_  3c^  2c]  1c\  0c[  /cZ  .cY  -cX  ,cW  +cV  *cU  )cT  (cS  'cR  &cQ  %cP  $cO  #cN  "cM  !cL  cK  cJ  cI  cH  cG  cF  cE  cD  cC  cB  cA  c@  c?  c>  c=  c<  c;  c:  c9  c8  c7  c6  c5  c4  c3  c2  c1  c0  c/  c.  c-   c,  *c+  )c*  (c)  'c(  &c'  %c&  $c%  #c$  "c#  !c"  c!  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c   c  >c  =c  b= b< b; b: b9 b8 b7 b6  b5  b4  b3  b2  b1 b0 b/ b. b- b, b+ b*  b) 'b( &b' %b& $b% #b$ "b# !b"  b! b b b b b b b b b b b b b b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b b  b ,b +b *a )a (a 'a &a %a $a #a "a !a  a a a a a a a a a a a a a a a a a a a  a  a  a  a  a a a a a a a a  a &a %a $a #a "a !a  a a a a a a a a a a a a a a a a a a a  a  a  a  a  a a a a a a a a  a 4a 3a 2a 1a 0a /a .a -a ,a +a *a )a (a 'a &a %a $a #a "a !a  a a a a a a a a a a a a a a a a a a a  a  a  a  a  a a a a a a a~ a}  a|  Pa{  Oaz  Nay  Max  Law  Kav  Jau  Iat  Has  Gar  Faq  Eap  Dao  Can  Bam  Aal  @ak  ?aj  >ai  =ah    a=  a<  a;  a:  a9   a8   a7   a6   a5   a4  a3  a2  a1  a0  a/  a.  a-  a, a+ a* a) a( a' a& a%  a$  a#  a"  a!  a a a a a a a a  a /a .a -a ,a +a *a )a (a 'a &a %a $a #a "a !a  a a a a a a a a a ` ` ` ` ` ` ` ` ` `  `  `  `  `  ` ` ` ` ` ` ` `  ` H` G` F` E` D` C` B` A` @` ?` >` =` <` ;` :` 9` 8` 7` 6` 5` 4` 3` 2` 1` 0` /` .` -` ,` +` *` )` (` '` &` %` $` #` "` !`  ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` `  `  `  `  `  ` ` ` ` ` ` ` `  `  %`  $`  #`  "`  !`  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `~  `}   `|  ,`{  +`z  *`y  )`x  (`w  '`v  &`u  %`t  $`s  #`r  "`q  !`p  `o  `n  `m  `l  `k  `j  `i  `h  `g  `f  `e  `d  `c  `b  `a  ``  `_  `^  `]  `\  `[  `Z  `Y  `X  `W  `V  `U  `T  `S  `R  `Q   `P  !`O  `N  `M  `L  `K  `J  `I  `H  `G  `F  `E  `D  `C  `B  `A  `@  `?  `>  `=  `<  `;  `:  `9  `8  `7  `6  `5  `4  `3  `2  `1  `0   `/  4`.  3`-  2`,  1`+  0`*  /`)  .`(  -`'  ,`&  +`%  *`$  )`#  (`"  '`!  &`  %`  $`  #`  "`  !`  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  _  _  _  _   _  2_  1_  0_  /_  ._  -_  ,_  +_  *_  )_  (_  '_  &_  %_  $_  #_  "_  !_  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _   _ &_ %_ $_ #_ "_ !_  _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _  _  _  _  _  _ _ _ _ _ _ _ _  _ %_ $_ #_ "_ !_  _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _  _  _  _  _  _ _ _ _ _ _ _ _  _~ 8_} 7_| 6_{ 5_z 4_y 3_x 2_w 1_v 0_u /_t ._s -_r ,_q +_p *_o )_n (_m '_l &_k %_j $_i #_h "_g !_f  _e _d _c _b _a _` __ _^ _] _\ _[ _Z _Y _X _W _V _U _T _S  _R  _Q  _P  _O  _N _M _L _K _J _I _H _G  _F +_E *_D )_C (_B '_A &_@ %_? $_> #_= "_< !_;  _: _9 _8 _7 _6 _5 _4 _3 _2 _1 _0 _/ _. _- _, _+ _* _) _(  _'  _&  _%  _$  _# _" _! _ _ _ _ _  _ )_ (_ '_ &_ %_ $_ #_ "_ !_  _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ ^  ^  ^  ^  ^  ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^  ^ #^ "^ !^  ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^  ^  ^  ^  ^  ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^  ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^  g  0s|pdXL@4(~~~~~~~~~~~~t~h~\~P~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}y}m}a}U}I}=}1}%}} }|||||||||||~|r|f|Z|N|B|6|*|||{{{{{{{{{{{{w{k{_{S{G{;{/{#{{ zzzzzzzzzzzz{zozczWzKz?z3z'zzzyyyyyyyyyyyytyhy\yPyDy8y,y yyxxxxxxxxxxxxyxmxaxUxIx=x1x%xx xwwwwwwwwwww}wqwewYwMwAw5w)wwwvvvvvvvvvvvvvvjv^vRvFv:v.v"vv uuuuuuuuuuuuzunubuVuJu>u2u&uuuttttttttttttstgt[tOtCt7t+tttssssssssssssxsls`sTsHsf2f&fffeeeeeeeeeee~erefeZeNeBe6e*eeeddddddddddddwdkd_dSdGd;d/d#dd cccccccccccc{cocccWcKc?c3c'cccbbbbbbbbbbbbtbhb\bPbDb8b,b bbaaaaaaaaaaaaxala`aTaHa^2^&^^^]]]]]]]]]]]]s]g][]O]C]7]+]]]\\\\\\\\\\\\w\k\_\S\G\;\/\#\\ [[[[[[[[[[[[|[p[d[X[L[@[4[([[[ZZZZZZZZZZZZtZhZ\ZPZEZ9Z-Z!ZZ YYYYYYYYYYYYyYmYaYUYIY=Y1Y%YY YXXXXXXXXXXX}XqXeXZXNXBX6X*XXXWWWWWWWWWWWWvWjW^WRWFW:W.W"WW VVVVVVVVVVVV{VoVcVWVKV?V3V'VVVUUUUUUUUUUUUsUgU[UOUCU7U+UUUTTTTTTTTTTTTxTlT`TTTHTQ2Q&QQQPPPPPPPPPPP~PrPfPZPNPBP6P*PPPOOOOOOOOOOOOwOkO_OSOGO;O/O#OO NNNNNNNNNNNN{NoNcNWNKN?N3N'NNNMMMMMMMMMMMMtMhM\MPMDM8M,M MMLLLLLLLLLLLLyLmLaLULIL=L1L%LL LKKKKKKKKKKK}KqKeKYKMKAK5K)KKKJJJJJJJJJJJJvJjJ^JRJFJ:J.J"JJ IIIIIIIIIIII{IoIcIWIKI?I3I'IIIHHHHHHHHHHHHtHhH\HPHDH8H,H HHGGGGGGGGGGGGxGlG`GTGHGD2D&DDDCCCCCCCCCCCCvCkC`CUCJC?C4C)CCCBBBBBBBBBBBBByBnBcBXBMBBB7B,B BBAAAAAAAAAAAAxAlA`ATAHA>>>>>>>>>>>z>n>b>V>J>>>3>'>>>============s=g=[=O=C=8=,= ==<<<<<<<<<<<939'999888888888888s8g8[8O8C878+888777777777777x7l7`7T7H7<707$77 766666666666}6q6e6Y6M6A656)666555555555555u5i5]5Q5E595-5!55 444444444444z4n4b4V4J4>424&444333333333333s3g3\3P3D383,3 33222222222222x2l2`2T2I2=212%22 211111111111}1q1e1Y1M1A151)111000000000000v0j0^0R0F0:0.0"00 ////////////|/q/f/[/P/E/:///$///.............t.i.^.S.H.=.2.'...------------s-h-\-P-D-8-,- --,,,,,,,,,,,,x,l,`,U,I,=,1,%,, ,+++++++++++}+q+e+Z+N+B+6+*+++************w*k*_*S*G*;*/*#** ))))))))))))|)p)d)X)L)@)4)()))((((((((((((t(h(\(P(D(8(,( ((''''''''''''y'm'a'V'J'>'2'&'''&&&&&&&&&&&~&r&f&Z&N&B&6&*&&&%%%%%%%%%%%%w%k%_%S%G%;%/%#%% $$$$$$$$$$$$|$p$d$X$L$@$4$($$$############t#h#\#P#D#8#,# ##""""""""""""y"m"a"U"I"="1"%"" "!!!!!!!!!!!~!r!f!Z!N!B!6!*!!! w k _ S G ; / #  {ocWK?3'th\PD8, xl`TH<0$ |pdYMA5)ui]QE9-! }rg\QF;0%sg[OC7+xl`TH<0$ }qeYMA5)vj^RF:." {ocWK@4(ui]QE9-! ymbVJ>2&s  q&  q%  q$  q#  q"   q!  q  q  q  q  q  q  q  q  q  q  q  q  q  q   q q q q q q q q q q q q  q  q  q  q  q q q p p p p p  p p p p  p  p  p  p  p p p p p p p p  p p p p p p  p  p  p  p  p p p p p p p p  p p p p p p p p p  p  p  p  p  p p p p p p p p  p p p p p p  p  p  p  p  p p p p p p p p  p p p p p p  p  p  p  p  p p p p p p p p  p p p p p  p  p  p  p  p p p p p p p p  p  p  p  p  p  p  p  p  p  p  p  p   p   p   p   p   p~  p}  p|  p{  pz  py  px  pw  pv &pu %pt $ps #pr "pq !pp  po pn pm pl pk pj pi ph pg pf pe pd pc pb pa p` p_ p^ p]  p\  p[  pZ  pY  pX pW pV pU pT pS pR pQ  pP :pO 9pN 8pM 7pL 6pK 5pJ 4pI 3pH 2pG 1pF 0pE /pD .pC -pB ,pA +p@ *p? )p> (p= 'p< &p; %p: $p9 #p8 "p7 !p6  p5 p4 p3 p2 p1 p0 p/ p. p- p, p+ p* p) p( p' p& p% p$ p#  p"  p!  p  p  p p p p p p p p  p 'p &p %p $p #p "p !p  p p p p p p p p p p p p p p p o o o o  o  o  o  o  o o o o o o o o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o   o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o   o  "o  !o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o   o  !o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o   o  o  o~  o}  o|  o{  oz  oy  ox  ow  ov  ou  ot  os  or  oq  op  oo  on  om  ol  ok  oj  oi  oh  og  of   oe  od  oc  ob  oa  o` o_ o^ o] o\ o[ oZ oY  oX (oW 'oV &oU %oT $oS #oR "oQ !oP  oO oN oM oL oK oJ oI oH oG oF oE oD oC oB oA o@ o? o> o=  o<  o;  o:  o9  o8 o7 o6 o5 o4 o3 o2 o1  o0 o/ o. o- o, o+ o* o)  o(  o'  o&  o%  o$ o# o" o! o o o o  o  o  o  o  o  o o o o o o o o  o o o o o o o o o  o  o  o  o  o o o n n n n n  n n n n n n n n n n n  n  n  n  n  n n n n n n n n  n n n n  n  n  n  n  n n n n n n n n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n   n   n   n   n   n  n  n  n  n  n  n  n  n n n n n n n n n n n n n n n  n  n  n  n  n n n n n n n n  n !n  n n n n n n n n n n n n n n n n n n n  n  n  n  n  n n n~ n} n| n{ nz ny  nx nw nv nu nt ns nr nq np no nn  nm  nl  nk  nj  ni nh ng nf ne nd nc nb  na  n`  n_  n^  n]  n\  n[  nZ  nY  nX  nW  nV  nU  nT   nS  nR  nQ  nP  nO  nN  nM  nL  nK  nJ  nI  nH  nG  nF  nE  nD  nC  nB  nA  n@  n?   n>  $n=  #n<  "n;  !n:  n9  n8  n7  n6  n5  n4  n3  n2  n1  n0  n/  n.  n-  n,  n+  n*  n)  n(  n'  n&  n%  n$  n#  n"  n!  n  n  n  n  n  n   n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n   n  !n  n  n  n  n  m  m  m  m  m  m  m  m  m  m  m  m  m  m  m  m  m  m  m  m  m  m  m  m  m  m  m   m &m %m $m #m "m !m  m m m m m m m m m m m m m m m m m m m  m  m  m  m  m m m m m m m m  m m m m m m m m m m m m m  m  m  m  m  m m m m m m m m  m m m m m m m m m m m  m  m  m  m  m m m m m m m m  m m m m m m m m m  m  m  m  m  m m m m~ m} m| m{ mz  my mx mw mv mu mt ms mr mq mp mo mn mm  ml  mk  mj  mi  mh mg mf me md mc mb ma  m` m_ m^ m] m\ m[ mZ mY mX mW mV mU mT mS mR mQ mP mO mN  mM  mL  mK  mJ  mI mH mG mF mE mD mC mB  mA m@ m? m> m= m< m; m: m9 m8 m7 m6 m5 m4 m3 m2 m1  m0  m/  m.  m-  m, m+ m* m) m( m' m& m%  m$   m#  m"  m!  m  m  m  m  m  m  m  m  m  m  m  m  m  m  m  m   m   m   m   m   m  m  m  m  m  m  m  m  m m m m m l l l l l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l l  l +l *l )l (l 'l &l %l $l #l "l !l  l l l l l l l l l l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l l  l  l l l l l l l l l l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l l  l l l l l l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l l  l l~ l} l| l{ lz ly lx lw lv lu lt ls lr lq  lp  lo  ln  lm  ll lk lj li lh lg lf le  ld "lc !lb  la l` l_ l^ l] l\ l[ lZ lY lX lW lV lU lT lS lR lQ lP lO  lN  lM  lL  lK  lJ lI lH lG lF lE lD lC  lB lA l@ l? l> l= l< l; l: l9 l8 l7 l6 l5 l4 l3 l2 l1  l0  l/  l.  l-  l, l+ l* l) l( l' l& l%  l$ (l# 'l" &l! %l $l #l "l !l  l l l l l l l l l l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l k k k  k &k %k $k #k "k !k  k k k k k k k k k k k k k k k k k k k  k  k  k  k  k k k k k k k k  k )k (k 'k &k %k $k #k "k !k  k k k k k k k k k k k k k k k k k k k  k  k  k  k  k k k k k k k k  k k k k k k k k k k k k k k k k  k  k  k  k  k k k k k k k k  k "k !k  k k k k k k k k k k k k k k k k k~ k} k|  k{  kz  ky  kx  kw kv ku kt ks kr kq kp  ko (kn 'km &kl %kk $kj #ki "kh !kg  kf ke kd kc kb ka k` k_ k^ k] k\ k[ kZ kY kX kW kV kU kT  kS  kR  kQ  kP  kO kN kM kL kK kJ kI kH  kG )kF (kE 'kD &kC %kB $kA #k@ "k? !k>  k= k< k; k: k9 k8 k7 k6 k5 k4 k3 k2 k1 k0 k/ k. k- k, k+  k*  k)  k(  k'  k& k% k$ k# k" k! k k  k k k k k k k k k k k k k k k k  k  k  k  k  k k k k k k k k  k  4k  3k  2j  1j  0j  /j  .j  -j  ,j  +j  *j  )j  (j  'j  &j  %j  $j  #j  "j  !j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j   j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j   j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j   j  0j  /j  .j  -j  ,j  +j  *j  )j  (j  'j  &j  %j  $j  #j  "j  !j  j  j  j  j  j  j  j  j  j~  j}  j|  j{  jz  jy  jx  jw  jv  ju  jt  js  jr  jq  jp  jo  jn  jm  jl  jk  jj  ji  jh   jg  +jf  *je  )jd  (jc  'jb  &ja  %j`  $j_  #j^  "j]  !j\  j[  jZ  jY  jX  jW  jV  jU  jT  jS  jR  jQ  jP  jO  jN  jM  jL  jK  jJ  jI  jH  jG  jF  jE  jD  jC  jB  jA  j@  j?  j>  j=   j< (j; 'j: &j9 %j8 $j7 #j6 "j5 !j4  j3 j2 j1 j0 j/ j. j- j, j+ j* j) j( j' j& j% j$ j# j" j!  j  j  j  j  j j j j j j j j  j   i=  i<  i; i: i9 i8 i7 i6 i5 i4  i3  i2  i1  i0  i/  i.  i-  i,  i+  i*  i)  i(  i'  i&   i%   i$   i#   i"   i!  i  i  i  i  i  i  i  i i i i i i i i i i i i i  i  i  i  i  i i i i i i i i  i h h h h h h h h h h h h h h h h h h  h  h  h  h  h h h h h h h h  h *h )h (h 'h &h %h $h #h "h !h  h h h h h h h h h h h h h h h h h h h  h  h  h  h  h h h h h h h h  h (h 'h &h %h $h #h "h !h  h h h h h h h h h h h h h h h h h h h  h  h  h  h  h h h h h h h h  h h h h h h h h h h h h h h  h  h  h  h~  h} h| h{ hz hy hx hw hv  hu !ht  hs hr hq hp ho hn hm hl hk hj hi hh hg hf he hd hc hb ha  h`  h_  h^  h]  h\ h[ hZ hY hX hW hV hU  hT hS hR hQ hP hO hN hM hL hK hJ hI hH hG hF  hE  hD  hC  hB  hA h@ h? h> h= h< h; h:  h9 h8 h7 h6 h5 h4 h3 h2 h1 h0 h/ h. h- h, h+ h* h) h( h'  h&  h%  h$  h#  h" h! h h h h h h  h  &h  %h  $h  #h  "h  !h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  g  g  g  g  g  g  g  g  g C|qeYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}||||||||||||s|g|[|O|E|:|/|$|||{{{{{{{{{{{{{t{i{^{S{H{={1{%{{ {zzzzzzzzzzz}zqzezYzMzBz6z*zzzyyyyyyyyyyyyvyjy^yRyFy:y.y"yy xxxxxxxxxxxx{xoxcxWxKx?x3x'xxxwwwwwwwwwwwwtwhw\wPwDw8w,w wwvvvvvvvvvvvvxvlv`vTvHv=v1v%vv vuuuuuuuuuuu}uqugu\uQuFu;u0u%uuutttttttttttttutjt^tRtFt:t.t"tt sssssssssssszsnscsWsKs?s3s'sssrrrrrrrrrrrrsrhr\rPrDr8r,r rrqqqqqqqqqqqqxqlq`qTqHqa2a(aaa`````````````t`h`\`P`D`8`,` ``____________y_m_a_U_I_=_1_%___^^^^^^^^^^^^^u^j^_^T^I^>^3^'^^^]]]]]]]]]]]]t]h]\]P]D]8],] ]]\\\\\\\\\\\\y\m\a\U\I\=\1\%\\ \[[[[[[[[[[[~[r[f[Z[N[B[6[*[[[ZZZZZZZZZZZZwZkZ_ZSZGZ;Z/Z#ZZ YYYYYYYYYYYYYzYoYdYYYNYCY8Y-Y"YY XXXXXXXXXXXX{XoXcXWXKX?X3X'XXXWWWWWWWWWWWWtWhW\WPWDW8W,W WW VVVVVVVVVVVVyVmVaVUVIV=V1V%VVVUUUUUUUUUUUUUuUjU_USUGU;U/U#UU TTTTTTTTTTTT|TpTdTXTLT@T4T(TTTSSSSSSSSSSSSSvSkS`SUSJS?S4S)SSSRRRRRRRRRRRRRzRoRdRYRNRBR6R*RRRQQQQQQQQQQQQwQkQ_QSQGQ;Q/Q#QQ PPPPPPPPPPPP|PpPdPXPLP@P4P(PPPOOOOOOOOOOOOuOiO]OQOEO9O.O"OO NNNNNNNNNNNNzNnNbNVNJN?N3N'NNNMMMMMMMMMMMMsMgM[MOMCM7M+MMMLLLLLLLLLLLLxLlL`LULIL=L1L%LL LKKKKKKKKKKK}KqKeKYKMKAK5K)KKKJJJJJJJJJJJJvJjJ^JRJFJ:J.J"JJ IIIIIIIIIIIIzInIbIVIJI?I3I'IIIHHHHHHHHHHHHsHgH[HOHCH7H+HHHGGGGGGGGGGGGwGkG`GTGHG>>>>>>>>>>>w>k>_>S>G>;>/>#>> ============|=p=d=X=L=@=4=(===<<<<<<<<<<<;4;);;;:::::::::::::y:n:c:X:M:A:5:):::999999999999u9i9]9Q9F9:9.9"99 888888888888z8p8e8Z8O8D898.8#88 877777777777~7r7f7Z7N7B767*777666666666666w6k6_6S6G6;6/6#66 555555555555|5p5d5X5L5@545(555444444444444u4i4]4Q4E494-4!44 333333333333}3r3g3\3Q3F3;303%3332222222222222v2l2a2V2K2@252*222 1111111111111z1o1e1Z1O1D191.1#11 1000000000000}0q0e0Y0M0A050)000////////////u/i/]/Q/E/9/./"// ............z.n.b.V.J.>.2.'...------------t-h-\-P-D-8-,- -- ,,,,,,,,,,,,y,m,a,U,J,>,2,&,,,++++++++++++s+g+[+O+C+7+++++************x*l*`*T*H*<*0*$** *)))))))))))})q)f)Z)N)B)6)*)))((((((((((((w(k(_(S(G(;(/(#(( ''''''''''''|'p'd'X'L'@'4'('''&&&&&&&&&&&&u&i&]&Q&E&9&-&!&& %%%%%%%%%%%%{%o%c%W%K%?%3%'%%%$$$$$$$$$$$$t$h$\$P$D$8$,$ $$############y#m#a#U#I#=#1#%## #"""""""""""~"r"f"Z"N"B"6"*"""!!!!!!!!!!!!w!k!_!S!G!;!/!#!! | p d X L @ 4 (   ui]QE9-!  yj yi yh yg yf ye yd yc  yb  ya  y`  y_  y^ y] y\ y[ yZ yY yX yW  yV yU yT yS yR yQ yP yO yN yM yL yK yJ yI yH  yG  yF  yE  yD  yC yB yA y@ y? y> y= y<  y; y: y9  y8  y7  y6  y5  y4 y3 y2 y1 y0 y/ y. y-  y, y+ y* y) y( y' y& y% y$  y#  y"  y!  y  y y y y y y y y  y y y y y y y y y y y y  y  y  y  y  y y y y y y y y  x x x x x x  x  x  x  x  x x x x x x x x  x x x x x x x x x  x  x  x  x  x x x x x x x x  x x x x x x x x  x x x x x x x x  x  x  x  x  x x x x x x x x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x   x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x   x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x   x  x  x  x  x  x  x  x~  x}  x|  x{   xz  xy  xx  xw  xv  xu  xt  xs  xr  xq  xp  xo  xn  xm  xl  xk  xj  xi  xh  xg  xf   xe  xd  xc  xb  xa  x` x_ x^ x] x\ x[ xZ xY  xX xW xV xU xT  xS  xR  xQ  xP  xO xN xM xL xK xJ xI xH  xG xF xE xD xC  xB  xA  x@  x?  x> x= x< x; x: x9 x8 x7  x6 x5  x4  x3  x2  x1  x0 x/ x. x- x, x+ x* x)  x(  x' x& x% x$ x# x" x! x  x x x x x x x x x x  x  x  x  x  x x x x x x x x  x x x x x x x x x x w w w w w w w  w  w  w  w  w w w w w w w w  w  w  w  w  w  w  w  w   w   w   w   w   w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w   w   w   w   w   w  w  w  w  w  w  w  w  w  w   w   w   w   w   w  w  w  w  w  w  w  w  w   w   w   w   w   w  w  w  w  w  w  w  w  w w w w w w w w w  w  w  w  w  w w w w w w w w  w w w w w w w w w  w  w  w  w  w w w w w w~ w} w|  w{ wz wy wx ww wv wu wt ws wr wq wp  wo  wn  wm  wl  wk wj wi wh wg wf we wd  wc wb wa w` w_ w^ w] w\ w[ wZ wY wX wW wV wU wT wS  wR  wQ  wP  wO  wN wM wL wK wJ wI wH wG  wF   wE   wD  wC  wB  wA  w@  w?  w>  w=  w< w; w: w9 w8 w7  w6  w5  w4  w3  w2 w1 w0 w/ w. w- w, w+  w* w) w( w' w& w% w$ w# w" w!  w  w  w  w  w w w w w w w w  w  w  w  w  w  w  w  w  w   w   w   w   w   w  w  w  w  w  w  w  w  v v  v  v  v  v  v v v v v v v v  v v v v v v v  v  v  v  v  v v v v v v v v  v v v v v v v v v v  v  v  v  v  v v v v v v v v  v v v v v v v v v v v v v  v  v  v  v  v v v v v v v v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v   v   v   v   v   v  v  v  v  v  v  v  v  v v v v v v v  v  v  v  v  v v v v v v v v  v v v v v  v  v~  v}  v|  v{ vz vy vx vw vv vu vt  vs vr vq vp vo vn  vm  vl  vk  vj  vi vh vg vf ve vd vc vb  va v` v_ v^ v] v\ v[ vZ vY vX vW vV vU vT  vS  vR  vQ  vP  vO vN vM vL vK vJ vI vH  vG  vF  vE  vD  vC  vB  vA  v@  v?  v>  v=  v<  v;  v:  v9   v8   v7   v6   v5   v4  v3  v2  v1  v0  v/  v.  v-  v,  v+  v*  v)  v(  v'  v&  v%  v$  v#  v"  v!  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v   v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  u  u  u  u  u  u  u  u  u   u  (u  'u  &u  %u  $u  #u  "u  !u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u   u  'u  &u  %u  $u  #u  "u  !u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u   u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u   u  u  u  u  u  u u u u u u u u  u u~ u} u| u{ uz uy ux uw uv uu ut us ur uq up  uo  un  um  ul  uk uj ui uh ug uf ue ud  uc ub ua u` u_ u^ u] u\  u[  uZ  uY  uX  uW uV uU uT uS uR uQ uP  uO uN  uM  uL  uK  uJ  uI uH uG uF uE uD uC uB  uA u@ u? u>  u=  u<  u;  u:  u9 u8 u7 u6 u5 u4 u3 u2  u1 u0 u/ u. u- u, u+  u*  u)  u(  u'  u& u% u$ u# u" u! u u  u u u u u u  u  u  u  u  u u u u u u u u  u  u   u   u   u   u   u  u  u  u  u  u  u  t  t  t  t  t  t  t  t  t  t  t  t  t  t   t   t   t   t   t  t  t  t  t  t  t  t  t vt vt v t v t v t v t v t vt vt vt vt vt vt vt  vt vt vt v t v t v t v t v t vt vt vt vt vt vt vt  vt  vt  vt  vt  v t  v t  v t  v t  v t  vt  vt  vt  vt  vt  vt  vt  vt lt lt lt lt lt lt lt lt lt l t l t l t l t l t lt lt lt lt lt lt lt  lt lt lt lt lt l t l t l t l t l t lt lt lt lt lt lt lt  lt lt lt lt lt lt lt lt lt lt lt lt lt lt l t l t l t l t l t~ lt} lt| lt{ ltz lty ltx ltw  ltv  ltu  ltt  lts  ltr  ltq  l tp  l to  l tn  l tm  l tl  ltk  ltj  lti  lth  ltg  ltf  lte  ltd btc btb bta bt` bt_ bt^ bt] bt\ b t[ b tZ b tY b tX b tW btV btU btT btS btR btQ btP  btO btN btM btL btK btJ btI btH btG btF btE btD btC b tB b tA b t@ b t? b t> bt= bt< bt; bt: bt9 bt8 bt7  bt6 bt5 bt4 bt3 b t2 b t1 b t0 b t/ b t. bt- bt, bt+ bt* bt) bt( bt'  bt& bt% bt$ bt# b t" b t! b t b t b t bt bt bt bt bt bt bt  bt bt bt b t b t b t b t b t bt bt bt bt bt bt bt  bt  bt  bt  bt  bt  bt  bt  bt  b s  b s  b s  b s  b s  bs  bs  bs  bs  bs  bs  bs  bs Xs Xs Xs Xs Xs X s X s X s X s X s Xs Xs Xs Xs Xs Xs Xs  Xs Xs Xs Xs X s X s X s X s X s Xs Xs Xs Xs Xs Xs Xs  Xs  X s  X s  X s  X s  Xs  Xs  Xs  Xs  Xs  Xs  Xs  Xs Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns N s N s N s N s N s Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns  Ns Ns Ns Ns Ns Ns N s N s N s N s N s Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns  Ns N s N s N s N s N s Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns  Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns N s N s N s N s N s~ Ns} Ns| Ns{ Nsz Nsy Nsx Nsw  Nsv  N su  Nst  Nss  Nsr  Nsq  Nsp  Nso  Nsn  Nsm Dsl Dsk Dsj Dsi Dsh D sg D sf D se D sd D sc Dsb Dsa Ds` Ds_ Ds^ Ds] Ds\  Ds[ DsZ DsY DsX DsW DsV DsU DsT DsS DsR DsQ DsP DsO D sN D sM D sL D sK D sJ DsI DsH DsG DsF DsE DsD DsC  DsB DsA Ds@ Ds? Ds> Ds= Ds< Ds; Ds: Ds9 Ds8 D s7 D s6 D s5 D s4 D s3 Ds2 Ds1 Ds0 Ds/ Ds. Ds- Ds,  Ds+  Ds*  Ds)  Ds(  Ds'  Ds&  Ds%  Ds$  Ds#  Ds"  Ds!  Ds  Ds  Ds  Ds  Ds  Ds  D s  D s  D s  D s  D s  Ds  Ds  Ds  Ds  Ds  Ds  Ds  Ds :s :s :s :s :s :s :s :s :s :s : s : s : s : s : r :r :r :r :r :r :r :r  :r :r :r :r :r :r :r :r :r : r : r : r : r : r :r :r :r :r :r :r :r  :r :r :r :r :r :r :r :r :r :r :r :r :r :r :r :r :r :r : r : r : r : r : r :r :r :r :r :r :r :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  : r  : r  : r  : r  : r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0 r 0 r 0 r 0 r 0 r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r  0r 0!r 0 r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r~ 0r} 0r| 0r{ 0 rz 0 ry 0 rx 0 rw 0 rv 0ru 0rt 0rs 0rr 0rq 0rp 0ro  0rn 0 rm 0rl 0rk 0rj 0ri 0rh 0rg 0rf 0re 0rd 0rc 0rb 0ra 0r` 0r_ 0r^ 0r] 0r\ 0r[ 0 rZ 0 rY 0 rX 0 rW 0 rV 0rU 0rT 0rS 0rR 0rQ 0rP 0rO  0rN 0rM 0rL 0rK 0rJ 0rI 0rH 0rG 0rF 0 rE 0 rD 0 rC 0 rB 0 rA 0r@ 0r? 0r> 0r= 0r< 0r; 0r:  0r9 0r8 0r7 0r6 0r5 0r4 0r3 0r2 0r1 0r0 0 r/ 0 r. 0 r- 0 r, 0 r+ 0r* 0r) 0r( 0r' 0r& 0r% 0r$  0r#  0r"  0r!  0r  0r  0r  0r  0r  0r  0r  0r  0 r  0 r  0 r  0 r  0 r  0r  0r  0r  0r  0r  0r  0r  0r &r &r &r &r &r & r & r & r & r & r &r &r &q &q &q &q &q  &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q & q & q & q & q & q &q &q &q &q &q &q &q  &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q & q & q & q & q & q &q &q &q &q &q &q &q  &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q & q & q & q & q & q &q &q &q &q &q &q &q  &q &q &q &q &q &q &q &q &q & q & q & q & q & q &q &q &q &q &q &q &q  &q  &q  &q  &q  &q  &q  &q  &q  &q  &q  &q  &q  & q  & q  & q  & q  & q  &q~  &q}  &q|  &q{  &qz  &qy  &qx  &qw  qv  qu  qt  qs  qr  qq  qp  qo  qn  qm  ql  qk  qj   qi  qh  qg  qf  qe  qd  qc  qb  qa  q`  q_  q^  q]  q\  q[  qZ  qY  qX  qW  qV  qU   qT  !qS  qR  qQ  qP  qO  qN  qM  qL  qK  qJ  qI  qH  qG  qF  qE  qD  qC  qB  qA  q@  q?  q>  q=  q<  q;  q:  q9  q8  q7  q6  q5  q4   q3  q2  q1  q0  q/  q.  q-  q,  q+  q*  q)  q(