SQLite format 3@ ~+=j~+- }D~~+}i%!indexverses_indexversesCREATE UNIQUE INDEX verses_index on "verses" (book_number, chapter, verse) tablebooks_allbooks_allCREATE TABLE "books_all" ("book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT, "book_color" TEXT, "is_present" NUMERIC)wItableversesversesCREATE TABLE "verses" ("book_number" NUMERIC, "chapter" NUMERIC, "verse" NUMERIC, "text" TEXT){UtablebooksbooksCREATE TABLE "books" ("book_color" TEXT, "book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT)=_tableinfoinfoCREATE TABLE info (name TEXT, value TEXT) %eM6%regionMexico'right_to_leftfalse)strong_numbersfalse/russian_numberingfalse/languageHighland Popoluca)chapter_stringChapterF#}descriptionJém jomipɨc trato jém iwatnewɨɨp tánomi Jesucristo }v\> ~~~~~j~N~2~}}}}}}}}d}K}3}##ff7c80ApoApocalipsis#00ff00JudJudas#00ff003Ju3 Juan#00ff002Ju2 Juan#00ff001Ju1 Juan#00ff002Pe2 Pedro#00ff001Pe1 Pedro#00ff00SanSantiago#ffff00HebHebreos#ffff00FlmnFilemón#ffff00vTitTito#ffff00l2Ti2 Timoteo#ffff00b1Ti1 Timoteo!-#ffff00X2Te2 Tesalonicenses! -#ffff00N1Te1 Tesalonicenses !#ffff00DColColosenses !#ffff00:FilFilipenses #ffff000EfeEfesios #ffff00&GálGálatas##ffff002Co2 Corintios##ffff001Co1 Corintios#ffff00RomRomanos#00ffffHecHechos#ff6600JuanSan Juan#ff6600LucSan Lucas!#ff6600MarSan Marcos#ff6600MatSan Mateo2~9|vpjd^XRLF@:4.(" ~~~~~~~~876o5i4i3_2Q1 0 /d.=- ,a+:*)t(R'&&o%>$#"q!R /O%uP:&pW7`? y l e T J) Bx{bI4~~~~~v~Y~@~)~}}}}}r}R}7}}||||||n|S|6||{{{{{{W{={zzzzzzjzFz)z yyyyyynyTy:y yx&B7 ApApocalipsis (de Juan)#ff7c80A JudJudas#00ff00@ 3Jn3 Juan#00ff00? 2Jn2 Juan#00ff00> 1Jn1 Juan#00ff00= 2P2 Pedro#00ff00< 1P1 Pedro#00ff00; StgSantiago#00ff00: HeHebreos#ffff009 FlmFilemón#ffff008 vTitTito#ffff007 l2Ti2 Timoteo#ffff006 b1Ti1 Timoteo#ffff00"5- X2Ts2 Tesalonicenses#ffff00"4- N1Ts1 Tesalonicenses#ffff003! DColColosenses#ffff002! :FilFilipenses#ffff001 0EfEfesios#ffff000 &GaGálatas#ffff00/# 2Co2 Corintios#ffff00.# 1Co1 Corintios#ffff00- RoRomanos#ffff00*,= HchHechos de los Apóstoles#00ffff+ JnJuan#ff6600* LcLucas#ff6600) MrMarcos#ff6600( MtMateo#ff6600'!MalMalaquías#ffff99&ZacZacarías#ffff99%HagAgeo#ffff99$SofSofonías#ffff99#HabHabacuc#ffff99"NahNahún#ffff99!MiMiqueas#ffff99 JonJonás#ffff99|AbdAbdías#ffff99rAmAmós#ffff99hJlJoel#ffff99^OsOseas#ffff99TDnDaniel#ff9fb4JEzEzequiel#ff9fb4'6LmLamentaciones#ff9fb4,JerJeremías#ff9fb4"IsIsaías#ff9fb4(9CntCantar de los Cantares#66ff99%EcEclesiastés#66ff99!PrProverbios#66ff99SalSalmos#66ff99JobJob#66ff99EstEster#ffcc99NehNehemías#ffcc99EsdEsdras#ffcc99#2Cr2 Crónicas#ffcc99 #1Cr1 Crónicas#ffcc99 x2R2 Reyes#ffcc99 n1R1 Reyes#ffcc99 d2S2 Samuel#ffcc99 Z1S1 Samuel#ffcc99PRtRut#ffcc99FJueJueces#ffcc99=[Pero cada tu̱mtu̱m de taɨcht́am wɨa̱p taŋwatta juuts ixunpa Dios con jém ijɨ̱xi y jém ipɨ̱mi jém tachiiñewɨɨp Dios. Siempre taŋwattámpa juuts tanɨ́máy Dios cuando matacupiŋ. Asíam anaŋmadayyajpa it́u̱mpɨy jém Dios ipɨxiñt́am. ; o¿Porque jutsa̱p iñjo̱dóŋa̱ miyo̱mo siiga wɨa̱p iŋcɨacput jém iŋwɨd́a̱ya? ¿Y jutsa̱p iñjo̱dóŋa̱ mipɨ̱xiñ siiga wɨa̱p iŋcɨacput jém iŋwɨcho̱mo? ^ 5Pero siiga jém pɨ̱xiñ o jém yo̱mo, jém d́apɨc icupɨcpa Cristo, agui ichactooba jém iwɨcho̱mo o jém iwɨd́a̱ya, jesɨc jɨɨcɨ iga iwatpa así. Jesɨc jém pɨ̱xiñ o jém yo̱mo, jém icupɨcnewɨɨp Cristo, iniit́ libertad; wɨa̱p ipɨc tuŋgac yo̱mo o tuŋgac pɨ̱xiñ porque Dios tacupiŋ iga odoy táŋa̱támiñ. I  Jesɨc jém yo̱mo iwɨd́a̱ya, jém d́apɨc icupɨcpa Cristo, tsɨ́y juuts Dios imɨɨchi porque jém iwɨcho̱mo icupɨcpa Cristo. Jesanet́im jém pɨ̱xiñ iwɨcho̱mo, jém d́apɨc icupɨcpa Cristo, tsɨ́y juuts Dios imɨɨchi porque jém iwɨd́a̱ya icupɨcpa Cristo. Siiga Dios d́a ichacpa je̱mpɨc, jesɨc jém tsɨ̱xt́am d́a tsɨ́ypa juuts jém Dios imɨɨchi, pero tanjo̱doŋ iga nu̱ma Dios imɨɨcha̱p jém ima̱nɨctam. 8 i Jesanet́im tu̱m yo̱mo siiga iwɨd́a̱ya d́a icupɨcpa Cristo y siiga iwɨ̱aŋja̱m jém pɨ̱xiñ iga iwaganait́pa jém iyo̱mo, jesɨc d́a wɨ̱ iga natsacyajta̱p. % Sɨɨp anaŋmadáypa los de más tu̱m aŋquímayooyi jém d́apɨc je tánO̱mi achiiñe. Siiga tu̱m tantɨ̱wɨ iniit́ iyo̱mo jém d́apɨc icupɨcpa Cristo y jém yo̱mo iwɨ̱aŋja̱m iga iwaganait́pa jém tantɨ̱wɨ, jesɨc d́a wɨa̱p initsacyajta̱. ) Siiga tu̱m yo̱mo ichacpa iwɨd́a̱ya, jesɨc d́a wɨa̱p ijaayɨ́y con tuŋgac pɨ̱xiñ. Siiga jaayɨyt́ooba e̱ybɨc jém yo̱mo, wɨ̱ iga ipɨcse̱tpa e̱ybɨc jém iwɨd́a̱ya jém ichacnewɨɨp. Mipɨxiñt́am, mannɨ́máypat́im: Odoy tsa̱cɨ iñyo̱mo. Y+ Sɨɨp mannɨ́máypa mimicht́am, jém miyoomɨywɨɨp y jém mijaayɨywɨɨp: Miyo̱mtam odoy tsa̱cɨ iŋwɨd́a̱ya. Yɨ́p jɨ̱xi d́a ɨch anjɨ̱xquiimi. Taŋquejáy así jém tanJa̱tuŋ Dios. 3_ Pero siiga d́a iyaachɨ́ypa iga it́yajpa icut́um, jesɨc wɨ̱ iga yoomɨ́yiñ. Más wɨ̱ iga yoomɨ́ypa tu̱m pɨ̱xiñ que iga tsa̱m pɨ̱mi cusúnɨ́yóypa. Sɨɨp anchiiba jɨ̱xi jém pɨxiñt́am jém d́apɨc yoomɨ́y y jém yo̱mtam jém d́apɨc jaayɨ́y y jém cuno̱yt́am: Wɨ̱ iga tsɨ́yyajiñ juuts aɨch iga d́a ayoomɨ́y. Siiga pɨ̱xiñ, odoy yoomɨ́yiñ. Siiga yo̱mo, odoy jaayɨ́yiñ. /WƗch anɨmpa iga más wɨ̱ siiga it́u̱mpɨy pɨxiñt́am jext́im juuts aɨch iga d́a ayoomɨ́y. Pero Dios ichiiba cada tu̱m tu̱m pɨ̱xiñ jém jɨ̱xi iga wɨa̱p iwat juuts ixunpa Dios. Tu̱m pɨ̱xiñ wɨa̱p iwat tu̱m yo̱xacuy y tuŋgac pɨ̱xiñ tuŋgac yo̱xacuy wɨa̱p iwat. Ɨch d́a mampɨɨmɨ́ypa iga miyoomɨyt́ámiñ, pero Dios ijɨ́cpa iga miyoomɨyt́ámiñ siiga iŋwɨ̱aŋja̱mta. ,QOdoy natsactamta̱jɨ iga miwagamoŋtámpa con iŋwɨcho̱mo. Wɨ̱ siiga d́a mipoywagamoŋtámpa siiga miit́t́a de acuerdo iga iniŋwejpáttámpa Dios. Jesɨc ocmɨ e̱ybɨct́im wɨa̱p iŋwagamoŋta, siiga d́a wɨa̱p iniŋjacta̱ iñyaac, iga jém Woccɨɨwiñ odoy micmalwad́iñ. 1[Jém yo̱mo imɨjta̱y d́a imɨɨchi iyaac. Imɨɨchi jém iwɨd́a̱ya. Jesanet́im jém pɨ̱xiñ imɨjta̱y d́a imɨɨchi iyaac. Imɨɨchit́im jém iwɨcho̱mo. #?Jém pɨ̱xiñ tienes que iwɨ̱wadáypa iyo̱mo porque iñuntawɨcho̱mo. Jém yo̱mo tienes que iwɨ̱wadáypa iwɨd́a̱ya porque iñuntawɨd́a̱ya. l~QPero iga odoy immalwad́iñ, más wɨ̱ iga yoomɨ́ypa cada pɨ̱xiñ y jaayɨ́ypa cada yo̱mo. } Sɨɨp maŋcutsoŋpa t́it́am anacwác cuando anjáyáy mimicht́am: Nu̱ma wɨ̱ siiga d́a yoomɨ́ypa tu̱m pɨ̱xiñ. *|MPorque Dios mijuy con tu̱m wɨbɨc precio. Jeeyucmɨ wɨ̱ iga taŋcujíppa Dios con tána̱nama y con tammɨjta̱y porque icuɨstɨc jém Dios imɨɨchi.F{¿Que d́a iñjo̱doŋ iga jém immɨjta̱y jém Dios iA̱nama ima̱stɨc, jém tachiiñewɨɨp Dios; jém Dios iA̱nama miñ i̱t́i tána̱namaŋjo̱m? Mich immɨjta̱y d́a immɨɨchi. zOdoy malwa̱tɨ con jém malopɨc yo̱mtam, poyt́aamɨ. Jém tuŋgac táŋca, jém iwatpáppɨc jém pɨxiñt́am, d́a pɨ̱mi imalwadáypa jém imɨjta̱y. Pero siiga imalwatpa con jém malopɨc yo̱mtam, jesɨc namalwadayt́a̱p iyaac jém pɨ̱xiñ. fyEPero cuando imɨɨcha̱p jém Cristo tu̱m pɨ̱xiñ, jesɨc tu̱mt́i ia̱nama con Cristo. x¿Que d́at́im iñjo̱doŋ siiga tu̱m pɨ̱xiñ inimoŋpa tu̱m malopɨc yo̱mo jém pejoypáppɨc, jesɨc tsɨ́yyaj juuts tu̱mt́i mɨjta̱y? Nɨmpa así jém Dios iŋma̱t́i: “Jém pɨ̱xiñ y jém yo̱mo icuɨstɨc tsɨ́y juuts tu̱mt́i mɨjta̱y.” iwK¿Que d́a iñjo̱doŋtam iga jém tammɨjta̱y tu̱mt́i con jém tánO̱mi Cristo imɨjta̱y? ¿Que wɨ̱ iga anchiiba tu̱m malopɨc yo̱mo jém Cristo imɨɨchi iga imɨɨcha̱p jém yo̱mo? ¡D́a wɨa̱p tanchi! wvgTanJa̱tuŋ Dios icpɨs jém tánO̱mi Jesucristo y taɨcht́am tacpɨstamta̱pt́im con jém Dios ipɨ̱mi. u' Nu̱ma juuts nɨmyajpa jém pɨxiñt́am: “Dios iwat jém wíccuy para jém tampuu. Iwatt́im jém tampuu para jém wíccuy.” Pero núcpa jém ja̱ma iga Dios iccuyajpa jém wíccuy y jém tampuu. D́a tachiit́a̱ jém tammɨjta̱y iga tammalwatpa con jém malopɨc yo̱mtam. Tachiit́a̱ jém tammɨjta̱y iga taŋcuyo̱xa̱p tánO̱mi, y jém tánO̱mi tawadáypa cuenta jém tammɨjta̱y. @ty Ɨch wɨa̱p aŋwat t́it́am ansunpa, pero d́a it́u̱mpɨy cosa tayo̱xpátpa. Wɨa̱p aŋwat t́it́am ansunpa, pero d́a atsɨ́ytooba juuts tu̱m esclavo de ninguna cosa. 3s_ Algunos de mimicht́am mimalot́im id́ɨc juuts jeeyaj. Pero sɨɨp miccáyayt́amta̱ jém iñt́áŋca. Dios mimɨɨchit́am. Miwɨ̱pɨctsoŋta jém tánO̱mi Jesucristo iñɨyi̱mɨ, sɨɨp wɨbɨgam mipɨxiñt́am. Impɨctsoŋta jém Dios iA̱nama. Odoy tammalwad́iñ con jém tammɨjta̱y orW ni jém númyajpáppɨc ni jém icusúnɨypáppɨc tuŋgac pɨ̱xiñ imɨɨchi, ni jém tsa̱mpɨc ucyajpa, ni jém imotsyajpáppɨc jém it́ɨ̱wɨtam, ni jém imalwadaypáppɨc. Jeeyaj d́a tɨgɨyyajpa ju̱t́ iŋjacpa Dios. xqi ¿Que d́a iñjo̱doŋtam iga jém malopɨc pɨxiñt́am d́a wɨa̱p it́ɨgɨyyaj ju̱t́ iŋjacpa Dios? Odoy jɨɨcɨ iga i̱ mimɨgóyáypa. D́a wɨa̱p it́ɨgɨyyaj ju̱t́ iŋjacpa Dios jém pejoyyajpáppɨc, ni jém ijɨ̱syajpáppɨc jém watnas, ni jém iyamtsaaya̱paap tu̱m yo̱mo o tu̱m wo̱ñi, ni jém pɨ̱xiñ jém tsɨ́ypaap juuts yo̱mo, epCPero mimicht́am iñyaac immalwadayt́ámpa jém tantɨ̱wɨtam, iŋcunúmayt́ámpat́im. zomCuando iŋwattámpa je̱mpɨc, quejpa iga d́a capsne iŋcupɨc jém Dios iŋma̱t́i. D́a wɨ̱ iga miniquejajwadayt́amta̱p con jém tantɨ̱wɨtam. Más wɨ̱ iga iñyaachɨ́yiñ iga mimalwadayt́a̱p y iga micunúmayt́amta̱p. n ¿T́iiga iŋquejajwadáypa tu̱m jém tantɨ̱wɨ jém aŋjagooyicɨɨm? Porque jém aŋjagooyiyaj d́a icupɨcneyaj Cristo. mMannɨ́máypa iga michaatámiñ mimicht́am. ¿Que d́a i̱ ni tu̱m de mimicht́am jém wɨa̱paap iwɨ̱tsac jém pleito? Al{Siiga micht́am iniit́ algun pleito, ¿t́iiga miñɨctámpa jém aŋjagooyicɨɨm iga iŋwɨ̱tsacpa? Porque jém aŋjagooyiyaj d́a t́i cuwatcuy para con jém Dios ipɨxiñt́am. Ik ¿Que d́a iñjo̱doŋtam iga núcpa jém ja̱ma iga taŋcɨɨpiŋpat́im jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am? Jesɨc t́iiga d́a más wɨa̱p taŋwɨ̱tsac tu̱m asunto jém sɨɨppɨc it́. %jC¿Que d́a iñjo̱doŋtam iga núcpa jém tiempo iga jém Dios ipɨxiñt́am icɨɨpiŋyajpa yɨ́p naxyucmɨpɨc pɨxiñt́am? Siiga iŋcɨɨpiŋtámpa jém pɨxiñt́am, jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ, ¿jesɨc t́iiga d́a wɨa̱p iŋwɨ̱tsac tu̱m pleito d́apɨc juchaŋ? %i ESiiga tu̱m de mimicht́am iniit́ algun pleito con tuŋgac jém tantɨ̱wɨ, ¿que d́a michaa̱p iga iníŋa̱pa jém tantɨ̱wɨ jém aŋjagooyicɨɨm ju̱t́ it́ jém aŋjagooyi jém d́apɨc icupɨcpa Dios? Más wɨ̱ iga iŋwɨ̱tsacpa jém pleito con jém Dios ipɨxiñt́am. }hs Porque ɨch d́a i̱ accámne juuts tu̱m juez iga aŋcɨɨpiŋpa jém pɨxiñt́am jém d́apɨc icupɨcyajpa jém Cristo. TanJa̱tuŋ Dios icɨɨpiŋpa jexpɨc pɨxiñt́am. Pero mimicht́am wɨa̱p iŋcɨɨpiŋta jém pɨxiñt́am jém icupɨcneyajwɨɨp jém Cristo. Jeeyucmɨ mannɨ́máypa iga toptaamɨ jém malopɨc pɨ̱xiñ jém it́wɨɨp con mimicht́am. g  }fs Pero sɨɨp manjáyáypa iga mannɨ́máypa, odoy waganasɨɨtaamɨ tu̱m pɨ̱xiñ jém nɨmpáppɨc iga icupɨcpat́im Cristo siiga pejóypa jém pɨ̱xiñ, siiga icusúnɨ́ypa jém tuŋgac pɨ̱xiñ imɨɨchi, siiga ijɨ̱syajpa jém watnasyaj, siiga tsa̱mpɨc áŋa̱tero, siiga tsa̱m ucpa o siiga númpa. D́a wɨ̱ iga taŋwaganawíctámpa jexpɨc pɨxiñt́am. e  Ɨch d́a anɨmtooba iga iññuntatsagaŋpu̱d́iñ jém malopɨc pɨxiñt́am, jém pejoyyajpáppɨc, jém tsa̱mpɨc icusúnɨyyajpa jém it́ɨ̱wɨtam imɨɨchi, jém númyajpáppɨc, jém ijɨ̱syajpáppɨc jém watnas, porque siiga tannuntatsagaŋputpa it́u̱mpɨy jexpɨc pɨxiñt́am, tienes que taputpa yɨ́p naxyucmɨ porque ju̱t́quej it́ jém malopɨc pɨxiñt́am. d- Jém tuŋgac to̱to manjáyayñe iga mannɨ́máy iga odoy waganasɨ̱ɨ tu̱m pɨ̱xiñ siiga nɨmpa iga icupɨcpa Cristo, pero pejóypa. cJesɨc tasɨ́ŋa̱támpa jém pascuasɨŋ con jém caxt́ána̱ñi jém d́apɨc inii̱ levadura. Tampɨctámpa jém wɨbɨc jɨ̱xi, jém d́apɨc mɨgooyi, jém d́apɨc motne con jém pecapɨc levadura. Yɨ́p nɨmtooba it́u̱mpɨy jém malopɨc jɨ̱xi. fbEJesɨc patsayt́aamɨ jém pecapɨc levadura jém mimalwadaypáppɨc, tsɨ́yt́aamɨ como jém jo̱mipɨc jaapi, juuts jém caxt́ána̱ñi jém watnewɨɨp sin levadura, jém icútyajpáppɨc jém pascuasɨŋ. Porque accaata̱ jém Cristo iga tayojayt́a tantáŋca, jesa̱pt́im juuts jém ma̱ñborrego jém accaata̱páppɨc jém pascuasɨŋ. a3D́a wɨ̱ iga minicujípta̱p iñyaac porque tsa̱m immalwatne. ¿Que d́a iñjo̱doŋ iga uxaŋ levadura icpɨ̱pa it́u̱mpɨy jém jaapi? S`Jesɨc quebacputtaamɨ jém malopɨc pɨ̱xiñ. Cɨɨjuŋco̱tɨ jém Woccɨɨwiñ icɨɨjo̱m iga imɨswadáyiñ jém imɨjta̱y. Jesɨc cuando miñgacpa jém tánO̱mi, icɨacpudáypa jém ia̱nama. _#Mimicht́am aŋtuuma̱taamɨ jém tánO̱mi Jesucristo iñɨyi̱mɨ con jém Jesucristo ipɨ̱mi. Ɨch maŋwaganait́t́im con ána̱nama. ]^3Nu̱ma, d́a maŋwaganait́t́a con ammɨjta̱y, pero maŋwaganait́t́a con ána̱nama. Sɨɨp aŋcɨɨpiŋneum jém pɨ̱xiñ jém pejoypáppɨc juuts jesɨc maŋwaganait́t́a. Wɨ̱ iga chiit́a̱p castigo. ]¿T́iiga tsa̱m minicujípta̱p iñyaac? Más wɨ̱ iga miŋyáctámiñ. Quebacputtaamɨ jexpɨc pɨ̱xiñ mimicht́ámaŋjo̱m. b\ ?Anjo̱dóŋa̱neta iga tu̱m de micht́ampɨc ichaya̱ne jém ichɨ́ña̱pa. Tsa̱m pɨ̱mi imalwatne hasta tu̱m de jém pɨxiñt́am, jém d́apɨc icupɨcyajpa Dios, d́at́im iwɨ̱aŋja̱m iga iwatpa je̱mpɨc. 0[Y¿Jesɨc t́i iŋwɨ̱aŋja̱mta? ¿Que iñxunpa iga miñpa manchiit́a castigo? ¿O iŋwɨ̱aŋja̱mta iga choco̱ymɨ manaŋmadáypa con jém wɨbɨc tóyooyi?Z1Tsa̱m wɨ̱quejpa ju̱t́ iŋjacpa Dios jém pɨxiñt́am porque jém wɨbɨc aŋquímayooyi d́a naps jɨ̱yi, pero iniit́t́im Dios ipɨ̱mi. dYAPero d́a jáyñe nɨcpa mánámta siiga Dios ixunpa. Nɨcpa anámcoñwɨ́y jém pɨxiñt́am jém tsa̱mpɨc nacujípta̱p iyaac. Ánixt́ooba siiga nu̱ma wɨa̱p iwatyaj juuts nɨmyajpa cuando nacujípta̱p iyaac. uXcAlgunos de mimicht́am tsa̱m minicujípta̱p iñyaac. Iñjɨ̱stámpa iga d́a e̱ybɨc nɨcpa mánámta. IW Jeeyucmɨ maŋcutsadáypa jém Timoteo jém tsa̱mpɨc antoypa porque je tsɨ́y juuts tu̱m annuntama̱nɨc cuando icupɨc jém Cristo. Je micjɨ̱stámpa jutsa̱p aŋwat juuts ixunpa jém Cristo. Yɨ́pt́im aŋquímayooyi anaŋquejayñe icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ ju̱t́ Dios ipɨxiñt́am aŋtuuma̱yajpa. HV Jesɨc maŋcunucsáypa iga iŋwattámiñ juuts ɨch aŋwatpa. U)Aunque iniit́t́a tsa̱m jáyaŋ jém maestroyaj, jém miŋquejaypáppɨc jém Cristo iŋquímayooyi, tanjo̱doŋ iga nada más t́u̱m jém iñja̱tuŋ. Michɨ́yt́ámpa juuts mamma̱nɨctam porque mamma̱nɨga̱ cuando oy manaŋmadayt́a jém Cristo iŋquímayooyi. T#D́a manjáyáypa iga mantsaawattámpa, pero manjáyáypa juuts mamma̱nɨctam. Manchiit́ámpa jɨ̱xi porque tsa̱m mantoyt́ámpa. lSQ Jém pɨxiñt́am iŋmatyajpa malopɨc cuento de aɨcht́am, pero choco̱ymɨ anaŋjɨyjactámpa. Nɨmyajpa iga d́a t́i acuwatcuy. Hasta sɨɨp atsɨ́yt́ámpa juuts tu̱m pu̱chi jém ipatsayyajpáppɨc jém pɨxiñt́am. R{ Ayo̱xatámpat́im cɨɨmɨ hasta pɨ̱mi asopstámpa. Tsa̱m amalmalnɨ́mayt́amta̱p, pero d́a anácseedayt́ámpa, mas aŋwagáypa Dios iga iwɨ̱wadáyiñ jém amalnɨ́mayyajpáppɨc. Cuando pɨ̱mi amalwadayt́amta̱p, anyaachɨyt́ámpa. Q Hasta sɨɨp aɨcht́am ayua̱támpa, anɨ́ctɨtstámpa, yajtooba jém anyoot́i, pɨ̱mi acótstamta̱p, d́a anai̱t́a antɨc. =Ps Ijɨ̱syajpa jém pɨxiñt́am iga agui acuɨ̱xit́am porque anaŋmattámpa jém Cristo iŋquímayooyi. Mimicht́am iñjɨ̱spa iga tsa̱m iŋwɨ̱cutɨɨyɨ́ypa jém Cristo iŋquímayooyi. Aɨcht́am atsɨ́yt́ámpa juuts d́a t́i awɨa̱p, pero mimicht́am iñjɨ̱stámpa iga agui miwɨa̱támpa. Aɨcht́am tsa̱m ajóyixt́amta̱p, pero micht́am tsa̱m miwɨ̱ixt́ámpa jém pɨxiñt́am, jém d́apɨc icupɨcyajpa Cristo. .OU Pero aɨcht́am, jém aapóstoltam, Dios atsacta tuuñiaŋcɨɨm juuts acaatooba. Aixyajpa jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am y jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. 5NcMimicht́am iñjɨ̱stámpa iga tsa̱m miricotam iga iniit́t́a it́u̱mpɨy cosa jém iŋwɨ̱aŋja̱mpáppɨc. Iñjɨ̱spat́im iga mijext́im juuts tu̱m rey. Asíam iŋwattámpa cuando d́a ai̱t́a con mimicht́am. Agui nu̱ma wɨ̱ meega mirey, jesɨc taŋwagaaŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ. M%¿I̱ miñɨ́máy iga más wɨbɨc mipɨ̱xiñ que jém tuŋgac? ¿Que d́a iñjɨ̱spa iga Dios michiiñe it́u̱mpɨy cosa jém iniit́wɨɨp? ¿Jesɨc t́iiga minicujípta̱p iñyaac juuts mich mismo iñjɨ̱spa iga impɨctsoŋne iñyaac t́it́am michiiñe Dios? GLMantɨ̱wɨtam, mannɨ́máypa así iga manyo̱xpátpa. Atsɨ́ypa juuts tu̱m ejemplo con jém Apolos iga iñjo̱dóŋa̱támiñ jutsa̱p iŋwatta juuts nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i jém jayñewɨɨp. Porque d́a wɨ̱ siiga tsa̱m iŋcujíptámpa tu̱m accuyujoypaap y tuŋgac accuyujoypaap iñjóyixt́ámpa. zKmJeeyucmɨ mannɨ́máypa, odoy nɨ̱mɨ iga tu̱m pɨ̱xiñ táŋcaɨ́y hasta jém ja̱ma cuando miñgacpa jém tánO̱mi Cristo. Jesɨc iyɨcquejpa it́u̱mpɨy cosa jém aŋnécnewɨɨp piichcɨɨm. Aŋquejta̱p jém pɨxiñt́am ijɨ̱xi jém it́wɨɨp ia̱namaŋjo̱m. Jesɨc Dios icujíppa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém iwatyajpáppɨc juuts ixunpa Dios. J/D́a anja̱mpa anjɨ̱xiaŋjo̱m iga ammalwatne, pero d́a anɨmpa iga d́a atáŋcaɨ́y. No más jém tánO̱mi Jesucristo wɨa̱p acɨɨpiŋ. !I;Ɨch d́a aŋwadáypa caso siiga micht́am o cualquier pɨ̱xiñ acɨɨpiŋpa siiga aŋwɨ̱watpa o d́a. Ni aɨch d́at́im anacɨɨpiŋta̱p anyaac. HCuando chiit́a̱ tu̱m pɨ̱xiñ algun cargo siempre ixunpa jém io̱mi iga iwɨ̱wad́iñ jém pɨ̱xiñ juuts ixunpa jém io̱mi. KG Ansunpa iga jém pɨxiñt́am icutɨɨyɨyyajiñ iga ɨcht́am aŋcuyo̱xatámpa jém tánO̱mi Cristo. Acutsattamta̱ iga anaŋmattámiñ jém aŋma̱t́i de Dios jém aŋnécnewɨɨp id́ɨc. uFcY mimicht́am jém tánO̱mi Cristo mimɨɨchit́am. Y jém Cristo je jém tanJa̱tuŋ Dios imɨɨchi.cE?Dios michiit́a jém Pablo, jém Apolos y jém Peto iga miyo̱xpátpa. Immɨɨchit́im it́u̱mpɨy jém Dios iwa̱t́i. Siiga mivivo o micaaneum, siiga sɨɨp o jo̱ymɨ, it́u̱mpɨy cosa micht́am immɨɨchit́am. HD Jeeyucmɨ mannɨ́máypa iga odoy jɨ̱sɨ íña̱namaŋjo̱m iga agui wɨbɨc mipɨ̱xiñ iga iñt́úŋɨ́ypa algun pastor. Jo̱dóŋa̱taamɨ iga it́u̱mpɨy cosa micht́am immɨɨchi. C#Nɨmpat́im jém Dios iŋma̱t́i: “Dios ijo̱doŋ t́i ijɨ̱syajpa jém sabioyaj. Ijo̱doŋ iga d́a para t́i wɨ̱ jém ijɨ̱xi.” pBYDios nɨmpa iga d́a para t́i wɨ̱ jém pɨxiñt́am ijɨ̱xi jém it́wɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Nɨmpa así jém Dios iŋma̱t́i jém jayñeta̱wɨɨp: “Dios icoñwɨ́ypa jém sabioyaj, con jeet́im ijɨ̱xi iccutɨŋpa.” BA}Odoy namɨgóyayt́a̱jɨ iñyaac. Siiga tu̱m pɨ̱xiñ ijɨ̱spa iga tsa̱m jɨ̱xiɨ́y, jesɨc namɨgóyayt́a̱p iyaac. Más wɨ̱ iga tsɨ́ypa jém pɨ̱xiñ juuts tu̱m pɨ̱xiñ d́a t́i wɨa̱p, jesɨc Dios ichiiba jém wɨ̱tampɨc jɨ̱xi iga nu̱ma wɨa̱iñ icutɨɨyɨ́y it́u̱mpɨy cosa. ^@5Siiga i̱ imɨswatpa jém Dios ima̱stɨc, jesɨc Dios ichiiba tu̱m mɨjpɨc castigo hasta iccaanaspa jém pɨ̱xiñ. Porque cuáyñeum jém Dios ima̱stɨc, d́a i̱ táŋca. Mimicht́am jém Dios mima̱stɨc. ?¿Que micht́am d́a iñjo̱doŋtam iga mijext́am juuts tu̱m Dios ima̱stɨc? Jém Dios iA̱nama it́ íña̱namaŋjo̱m. >!Siiga jípsquetpa tu̱m pɨ̱xiñ iyo̱xa̱ji, togoypa it́u̱mpɨy jém iyo̱xa̱ji. Por uxaŋ jípsquetpat́im mex je, pero cɨɨputpa. o=WSiiga tanyo̱xa̱ji iyaachɨ́ypa jém juctɨ, jesɨc tayojta̱p porque wɨ̱put jém tanyo̱xa̱ji. ,<Q Pero núcpa jém ja̱ma cuando tanJa̱tuŋ Dios icɨɨpiŋpa jém tanyo̱xa̱ji. Icutɨtspa con juctɨ, jesɨc quejpa siiga taŋwɨ̱watne o d́a taŋwɨ̱watne. 0;Y Tu̱m pɨ̱xiñ wɨa̱p iwat jém tɨc jém baseyucmɨ de jém oro y plata y jém wɨbɨc tsaayaj. Wɨa̱pt́im iwat jém tɨc de waycuy, de sóc y de jém po̱cyaj. : D́a i̱ wɨa̱p iwat tuŋgac base ju̱t́ pɨɨma̱p jém tɨc que jém watneta̱wɨ́ppɨgam. Jém base je jém Jesucristo mismo. `99 Dios tsa̱m ayo̱xpát iga wɨa̱iñ aŋwat jém yo̱xacuy. Ɨch atsɨ́y juuts tu̱m maestro albañil. Ɨch antsajpa jém base ju̱t́ pɨɨma̱p jém tɨc aŋtaana. Jesɨc tuŋgac yo̱xacɨɨwiñ icte̱ñpa jém tɨc jém baseyucmɨ. Ɨch ansunpa iga cada tu̱mtu̱m jém yo̱xacɨɨwiñ iwad́iñ cuenta iga wɨ̱pud́iñ jém iyo̱xacuy. ,8Q Aɨcht́am aŋcuyo̱xatámpa Dios. Mimicht́am mijex juuts jém Dios iñas iga Dios sɨ́p iyo̱xaca. Micht́am mijex juuts tu̱m tɨc jém Diospɨc sɨ́p iwat. z7mJém ñippáppɨc y jém imujpáppɨc icuɨstɨc jext́im. Dios iyojpa cada tu̱mtu̱m según jém iyo̱xa̱ji. 6D́a t́i jém iñippáppɨc jém pac ni d́at́im t́i jém imujpáppɨc, pero tanJa̱tuŋ Dios wɨa̱p icmɨja̱p jém planta. W5'Ɨch anñip tu̱m pac. Jém Apolos imujpa. Pero Dios icmɨja̱p jém planta. d4A¿Que i̱apaap jém Pablo? ¿Que i̱apaap jém Apolos? Aɨcht́am no más manyo̱xpáttámpa iga iŋcupɨctámiñ Cristo. Cada tu̱m tu̱m de aɨcht́am aŋwattámpa juuts aŋquejayt́a jém tánO̱mi Jesucristo. v3eCuando tu̱m de mimicht́am miñɨmpa iga: “Ɨch antúŋɨ́ypa jém Pablo” y tuŋgac nɨmpa iga: “Ɨch antúŋɨ́ypa jém Apolos”, jesɨc quejpa iga sɨ́p iŋwatta juuts jém pɨxiñt́am jém d́apɨc icupɨcpa jém Cristo. 2D́anam iñchacneta jém malopɨc jɨ̱xi, tsa̱m iniit́ jooya íña̱namaŋjo̱m. Tsa̱m míŋa̱támpa. Tsa̱m miniwéctamta̱p. Quejpa iga d́a iñchacne jém malopɨc jɨ̱xi. Iŋwattámpa mal juuts jém pɨxiñt́am jém d́apɨc icupɨcneyaj Cristo. 1 Manaŋquejáypa jém aŋma̱t́i d́apɨc táŋca iga wɨa̱iñ iŋcutɨɨyɨ́y porque mijex juuts tu̱m xut́u tsɨ̱xi jém tsútspáppɨcnam. Micht́am d́a wɨa̱p iŋcút jém wíccuy jém tachiipáppɨc pɨ̱mi. Hasta sɨɨp d́a wɨa̱p iŋcútta. H0 Sɨɨp, mantɨ̱wɨtam, d́a wɨa̱p manaŋmadáy it́u̱mpɨy jém Dios iŋma̱t́i juuts jém iniit́wɨɨp jém Dios iA̱nama. Manaŋmadáypa juuts jém pɨxiñt́am jém d́apɨc cucacne ijɨ̱xi. Mimicht́am mijext́am juuts jém pɨxiñt́am cuando yaguiñ icupɨcpa jém Cristo, juuts jém xuxut́ tsɨ̱xt́am. +/ONɨmpa jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́ jayñeta̱: “D́a i̱ wɨa̱p icutɨɨyɨ́y jém tanJa̱tuŋ Dios ijɨ̱xi. D́a i̱ wɨa̱p ijɨ̱xiaŋchiɨ́y Dios porque je más wɨa̱p que it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am.” Pero taɨcht́am tanaid́áy jém tánO̱mi Jesucristo ijɨ̱xi.'.GPero jém pɨ̱xiñ jém iniit́wɨɨp jém Dios iA̱nama ijo̱doŋ jup jém wɨbɨc jɨ̱xi y jup jém malopɨc. Pero d́a i̱ icɨɨpiŋpa jém pɨ̱xiñ. U-#Pero jém pɨ̱xiñ jém d́apɨc inii̱ jém Dios iA̱nama d́a imatoŋtooba t́it́am taŋquejáy jém Dios iA̱nama porque jexpɨc pɨ̱xiñ ijɨ̱spa iga d́a para t́i wɨ̱ yɨ́p aŋquímayooyi, d́at́im wɨa̱p icutɨɨyɨ́y. Siiga Dios iA̱nama d́a iyo̱xpátpa, d́a wɨa̱p icutɨɨyɨ́y jém Dios iŋma̱t́i. F, Y aɨcht́am sɨɨp anaŋmadáypa jém pɨxiñt́am t́it́am tachiiba Dios. D́a anaŋmatpa con yɨ́p naxyucmɨpɨc jɨ̱xi, pero anaŋmatpa con jém jɨ̱xi jém achiiñewɨɨp Dios iA̱nama. Anaŋquejáypa Dios iŋma̱t́i jém pɨxiñt́am jém iniit́wɨɨp jém Dios iA̱nama, jesɨc wɨa̱p icutɨɨyɨyyaj. =+s Taɨcht́am d́a tampɨctsoŋneta yɨ́p naxyucmɨpɨc jɨ̱xi, pero tampɨctsoŋneta jém Dios iA̱nama iga taŋcutɨɨyɨyt́ámiñ t́it́am tachiiba Dios porque je d́a malo. *' Entre jém pɨxiñt́am d́a i̱ wɨa̱p icutɨɨyɨ́y t́i ijɨ̱spa tuŋgac pɨ̱xiñ ia̱namaŋjo̱m, solamente jém pɨ̱xiñ iyaac ijo̱doŋ t́i ijɨ̱spa ia̱namaŋjo̱m. Jesa̱pt́im solamente jém Dios iA̱nama ijo̱doŋ it́u̱mpɨy jém Dios ijɨ̱xi. ^)5 Pero Dios icutsat iA̱nama iga tacjo̱dóŋa̱ta t́it́am tachiiba. Porque Dios iA̱nama iwɨ̱cutɨɨyɨ́ypa it́u̱mpɨy cosa. Nu̱ma icutɨɨyɨ́ypa it́u̱mpɨy jém Dios ijɨ̱xi jém más mɨjpɨc. K( Asíam nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i jém jayñewɨɨp:D́a i̱ iix, ni d́a i̱ imatoŋ, ni d́at́im i̱ icutɨɨyɨ́ypa ia̱namaŋjo̱m
t́it́am ijɨ̱spa Dios iga tachiit́ámpa. s'_Ni tu̱m jém mɨjpɨc aŋjagooyiyaj yɨ́p naxyucmɨ d́a icutɨɨyɨ́ypa jém aŋma̱t́i jém aŋnécnewɨɨp, meega icutɨɨyɨyyajpa, jesɨc d́a iccaayajpa cunusyucmɨ jém tánO̱mi Jesucristo jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ. &9Pero anaŋmattámpa jém jɨ̱xi jém achiiñewɨɨp Dios, jém d́apɨc i̱ wɨa̱p ijo̱dóŋa̱ porque aŋnécne id́ɨc jém jɨ̱xi. Dios ijɨ̱s dende wiñɨc antes que iwat yɨ́p nas. Nɨmpa iga cuando núcpa jém ja̱ma, tachiit́ámpa jém vida jém d́apɨc cuyajpa. 5%cPero anaŋmatpa jém tsa̱m wɨbɨc jɨ̱xi entre jém icupɨcneyajwɨɨp parejo jém Dios iŋma̱t́i. Yɨ́p d́a jex juuts jém jɨ̱xi jém iniit́wɨɨp jém sabioyaj jém yɨ́ppɨc naxyucmɨ. D́at́im jex juuts yɨ́p naxyucmɨpɨc aŋjagooyiyaj ijɨ̱xi jém d́apɨc jáyñe cuyajpa. ${Mimicht́am d́a iŋcupɨctámpa Cristo porque iga iŋwɨ̱aŋja̱mta jém pɨxiñt́am ijɨ̱xi, pero iŋcupɨctámpa Cristo porque Dios miŋquejáy jém ipɨ̱mi. Dios iA̱nama tayo̱xpátpa iga wɨa̱iñ taŋcutɨɨyɨ́y jém Dios iŋma̱t́i #D́a manaŋmadáy jém mɨjtampɨc aŋma̱t́i juuts iŋmatyajpa jém pɨxiñt́am jém d́apɨc icupɨcyajpa Dios. Pero cuando oy manaŋmadáy jém Dios iŋma̱t́i, quejpa iga tsa̱m ayo̱xpátpa jém Dios iA̱nama. Tsa̱m achiiba jém Dios ipɨ̱mi. l"QCuando tawagait́ con mimicht́am, casi d́a t́i wɨa̱p aŋwat. Tsa̱m acɨ̱ŋpa, acuetsáypa. f!EJesɨc cuando jáy ai̱t́i con mimicht́am anjɨ̱spa iga d́a t́i más manaŋmadáy, solamente manaŋmadáy jém tánO̱mi Jesucristo iŋquímayooyi iga accaata̱ jém Cristo jém cunusyucmɨ iga tayojáy tantáŋca.   Mantɨ̱wɨtam, cuando oy manaŋmadáy t́i iwat Dios, d́a manaŋmadáy jém mɨjtampɨc aŋma̱t́i ni mɨjtampɨc jɨ̱xi. @ {Jeeyucmɨ nɨmpa así jém Dios iŋma̱t́i jém jayñewɨɨp: “Odoy nacujípta̱jɨ iñyaac. Más wɨ̱ iga iŋcujíptámiñ tanJa̱tuŋ Dios porque tsa̱m miwɨ̱wadayñe.”+ QPero Dios mismo micupiŋneta iga michɨ́yt́ámiñ juuts jém Jesucristo mimɨɨchit́am. Ixunpat́im Dios iga jém tánO̱mi Cristo michiit́ámiñ jém más wɨbɨc jɨ̱xi. Tayojáyt́im tantáŋca iga wɨa̱iñ tanúc ju̱t́ it́ Dios. Tacujicháyayt́a tána̱nama y tacɨacputneum. i MJe̱mpam iwat Dios iga odoy i̱ wɨa̱iñ inicujípta̱ iyaac jém tanJa̱tuŋ Dios iwiñjo̱m.  +Dios icupiŋ jém pɨxiñt́am jém d́apɨc iwɨ̱ixpa jém it́ɨ̱wɨtam. Icupiŋ jém pɨxiñt́am jém tsa̱mpɨc jóyixt́a̱p. Icupiŋ jém pɨxiñt́am jém d́apɨc para t́i wɨ̱. Jesɨc con jeeyaj Dios icoñwɨ́ypa jém pɨxiñt́am jém tsa̱mpɨc wɨa̱p. ` ;Pero tanJa̱tuŋ Dios icupiŋ jém pɨxiñt́am jém d́apɨc jɨ̱xiɨ́y iga ichaawatpa jém jɨ̱xiɨywɨ́ppɨc. Icupiŋ jém pɨxiñt́am jém d́apɨc t́i wɨa̱p iwat iga ichaawatpa jém tsa̱mpɨc wɨa̱p. @ {Jesɨc, mantɨ̱wɨtam, jɨ̱staamɨ juutspɨc mipɨ̱xiñ id́ɨc cuando tanJa̱tuŋ Dios miŋwejáy. D́a wa̱t́i de mimicht́am tsa̱m iŋwɨ̱cutɨɨyɨyt́ámpa yɨ́p naxyucmɨpɨc jɨ̱xi. D́a wa̱t́i de mimicht́am tsa̱m miwɨa̱p. D́a wa̱t́i de mimicht́am mɨjpɨc aŋjagooyi jém iñja̱tuŋ. ` ;Nɨmyajpa jém pɨxiñt́am, jém d́apɨc icupɨcpa Dios iŋma̱t́i, iga jém Dios ijɨ̱xi d́a para t́i wɨ̱. Pero jém Dios ijɨ̱xi más wɨ̱ que it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am ijɨ̱xi. Nɨmyajpat́im jém pɨxiñt́am iga jém tanJa̱tuŋ Dios d́a inii̱ ipɨ̱mi, pero je más iniit́ ipɨ̱mi que it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. | sPero it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém icupiŋneyajwɨɨp Dios, siiga Israelpɨc pɨxiñt́am o d́apɨc je de Israel, ijo̱doŋyaj iga jém tánO̱mi Cristo iniit́ it́u̱mpɨy jém Dios ipɨ̱mi y iniit́ it́u̱mpɨy jém Dios ijɨ̱xi.   Pero taɨcht́am tanaŋmadáypa jém pɨxiñt́am iga accaata̱ jém Cristo cunusyucmɨ. Jém Israelpɨc pɨxiñt́am tsa̱m pɨ̱mi ijóyixyajpa yɨ́p aŋma̱t́i. Jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel nɨmyajpa iga d́a para t́i wɨ̱. A }Jém Israelpɨc pɨxiñt́am siempre iixyajt́ooba tu̱m milagro como seña. Jém griegopɨc pɨxiñt́am siempre imétsyajpa iga icutɨɨyɨyyajiñ yɨ́p naxyucmɨpɨc jɨ̱xi. L TanJa̱tuŋ Dios ijo̱doŋ it́u̱mpɨy cosa. Jeeyucmɨ nɨmpa Dios iga jém pɨxiñt́am d́a nunca wɨa̱p ipát Dios ijɨ̱xi̱mɨ. Iwɨ̱aŋja̱m Dios iga icɨacputyajpa jém pɨxiñt́am siiga icupɨcyajpa jém iŋmatpáppɨc jém Dios iŋma̱t́i. Jeet́im aŋma̱t́i, jém nɨmyajpáppɨc iga d́a para t́i wɨ̱. ; qJesɨc d́a para t́i wɨ̱ jém sabioyaj, ni jém tsa̱mpɨc wɨ̱cuyujne, ni jém aguipɨc wɨa̱p iŋmat yɨ́p naxyucmɨpɨc jɨ̱xi. Porque Dios ichac iga tsa̱m cuɨ̱xi jém iniit́wɨɨp yɨ́p naxyucmɨpɨc jɨ̱xi, porque yɨ́p jɨ̱xi d́a tayo̱xpátpa, d́a tacnúcpa ju̱t́ it́ Dios.  9Porque nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i jém jayñewɨɨp:Anaccuyajáypa jém sabioyaj ijɨ̱xi.Anactogóyáypa jém jɨ̱xiɨywɨɨp ijɨ̱xi. t cJém togoyñeyajwɨɨp ijɨ̱syajpa iga d́a para t́i wɨ̱ jém aŋma̱t́i iga accaata̱ Cristo cunusyucmɨ. Pero taɨcht́am, jém tacɨacputnewɨɨp Dios, tanjo̱doŋ iga yɨ́p aŋma̱t́i tsa̱m iniit́ jém Dios ipɨ̱mi. a =Ɨch d́a acutsat jém Cristo iga acchíŋóypa. Acutsat iga anaŋmadáyiñ jém pɨxiñt́am jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios icɨacputpa. Pero d́a anaŋmatpa con jém aŋma̱t́i jɨ̱xiɨywɨɨp, jesɨc d́a i̱ wɨa̱p iñɨm iga d́a t́i cuwatcuy iga accaata̱ cunusyucmɨ jém Cristo. Cristo je jém Dios ipɨ̱mi y jém Dios ijɨ̱xi z oAnacchiŋt́im jém it́yajwɨɨp jém Estéfanas it́ɨccɨɨm. D́a anjɨ̱spa siiga anacchiŋne tuŋgac más. M Jesɨc d́a i̱ wɨa̱p iñɨm iga acchiŋneta̱ ɨch annɨyi̱mɨ. p [Anchiiba gracia Dios iga d́a manacchiŋne ni tu̱m de mimicht́am, solamente jém Crispo y jém Gayo.   + ¿Que wécne jém Cristo? ¿Que cunúnta̱ cunusyucmɨ jém Pablo para mimicht́am? ¿Que micchiŋtamta̱ mimicht́am jém Pablo iñɨyi̱mɨ? E   Sɨɨp mannɨ́máypa iga cada tu̱mtu̱m de mimicht́am miñɨmtámpa tuŋgac cosa. Tu̱m nɨmpa iga: “Ɨch antúŋɨ́ypa jém Pablo.” Tuŋgac nɨmpa iga: “Ɨch antúŋɨ́ypa jém Apolos.” Tuŋgac nɨmpa iga: “Ɨch antúŋɨ́ypa jém Peto.” Tuŋgac nɨmpa iga: “Ɨch antúŋɨ́ypa jém Cristo.”   Mannɨ́máypa je̱mpɨc, mantɨ̱wɨtam, porque jém Cloe it́ɨ̱wɨtam anɨ́mayyaj iga tsa̱m it́ pleito entre mimicht́am. D   Sɨɨp, mantɨ̱wɨtam, micht́am jém tánO̱mi Jesucristo mimɨɨchit́am, jeeyucmɨ maŋcunucsáypa iga miit́t́ámiñ de acuerdo iga odoy miniwéctamta̱iñ. Más wɨ̱ iga iŋwɨ̱nanɨgayt́ámiñ it́u̱mpɨy jém tantɨ̱wɨtam. Ansunpa iga iniit́t́ámiñ tu̱mt́i jɨ̱xi y tu̱mt́i íña̱nama. J   Jém tanJa̱tuŋ Dios siempre iccupacpa juuts tajɨycámayñe. Iyaac miŋwejayt́a iga miwaganait́t́ámpa jém Dios iMa̱nɨc jém tánO̱mi Jesucristo. Nawécyajta̱ jém Dios ipɨxiñt́am d CDios mimatspacpa icɨɨjo̱m iga odoy iñchaguiñ jém Dios iŋma̱t́i hasta jém íŋaŋpɨgam ja̱ma. Jesɨc d́a i̱ wɨa̱p miñɨ́máy iga mit́áŋcaɨ́y jém ja̱ma cuando miñgacpa jém tánO̱mi Jesucristo. & GDios michi it́u̱mpɨy jém wɨ̱tampɨc xaja iga odoy t́i mit́ogóyáyiñ iganam iniŋjóctámpa jém ja̱ma cuando miñgacpa jém tánO̱mi Jesucristo. X +Manacjo̱dóŋa̱ta t́i wɨa̱p miwadáy jém Cristo y je̱mpɨgam iññasca. { qDios michiiba it́u̱mpɨy jém wɨ̱tampɨc riqueza porque Cristo mimɨɨchit́am. Miyo̱xpáttámpa iga wɨa̱iñ iniŋmat parejo jém Dios iŋma̱t́i. Miyo̱xpáttámpat́im iga iŋwɨ̱cutɨɨyɨ́yiñ it́u̱mpɨy jém wɨbɨc jɨ̱xi. { qSiempre anchiiba gracia Dios para mimicht́am iga Dios miwɨ̱wadayñe cuando moj iŋcupɨc jém Jesucristo.  1Sɨɨp jém tanJa̱tuŋ Dios y jém tánO̱mi Jesucristo miwɨ̱wadayt́ámiñ, michiit́ámiñ paz. Jém tánO̱mi Cristo tsa̱m tawɨ̱wadáypa K jém miŋtuuma̱tampáppɨc iga iñjɨ̱stámpa Dios jém attebet Corinto. Mimicht́am Dios mimɨɨchit́am porque Cristo micujicháyáy íña̱nama. Dios miŋwejayt́a iga michɨ́yt́ámiñ juuts je mimɨɨchi, wɨ̱cuáyñeum íña̱nama. Imɨɨchit́im it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém iŋwejpátyajpáppɨc Dios jém tánO̱mi Jesucristo iñɨyi̱mɨ porque jém Cristo imɨɨcha̱pt́im jém tuŋgac pɨxiñt́am jext́im juuts taɨcht́am. p ]Ɨch aPablo. Dios aŋwejáy iga atsɨ́y juuts tu̱m apóstol. Acutsat iga nɨcpa anaŋmat jém tánO̱mi Jesucristo iŋma̱t́i. Asíam iwɨ̱aŋja̱m Dios. Sɨɨp ɨch con jém tantɨ̱wɨ Sóstenes manjáyayt́ámpa mimicht́am, jA~~\},|^{zz?yxwvv;uKts qq2oo>2<;::877'69554310//~..9-,,+u*)((k('=&%%w$$~#u""!! `*iOZW`M"hz?:fe @ }%a: @j-)S Siiga yaachwatta̱p tu̱m cosa, jém it́wɨɨp tammɨjta̱yyucmɨ, jesɨc ija̱mpa it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp tammɨjta̱yyucmɨ. Siiga wɨ̱wadayt́a̱p tu̱m cosa, jém it́yajwɨɨp jém tammɨjta̱yyucmɨ, jesɨc maymáya̱yajpa it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp tammɨjta̱yyucmɨ. !(; Iwat así Dios porque d́a ixunpa iga nawécyajta̱iñ jém it́yajwɨɨp jém tammɨjta̱yyucmɨ. Ixunpa iga it́u̱mpɨy cosa nayo̱xpátyajta̱iñ. I'  Jém cosa jém tsa̱mpɨc wɨ̱ixt́a̱p, d́a t́i it́ogóyáy. Dios iwat jém tammɨjta̱y con it́u̱mpɨy cosa, jém it́yajwɨɨp más taŋwɨɨd́a̱p, ju̱t́ d́a i̱ wɨ̱ taixáy. H&  Jém cosa jém tammɨjta̱yyucmɨ, jém d́apɨc taja̱yayo̱xpátpa, mást́im taŋwɨɨd́a̱p. It́t́im jém cosa jém tammɨjta̱yyucmɨ d́a wɨ̱ tánám, pero taŋwɨɨd́a̱pt́im. ^%5 It́ jém cosa d́apɨc juchaŋ jém tammɨjta̱yyucmɨ, pero tsa̱m tayo̱xpátpa. F$ Jém tánixcuy d́a wɨa̱p iñɨ́máy jém taŋcɨ: “Mich d́a anyo̱xpátpa.” Y jém taŋco̱bac d́at́im wɨa̱p iñɨ́máy jém tampuy: “Mich d́at́im anyo̱xpátpa.” Z#- Sɨɨp wa̱t́i cosa it́ jém tammɨjta̱yyucmɨ, pero tu̱mt́i tammɨjta̱y. `"9 Siiga jém tammɨjta̱y naps puy o naps cɨ, ¿jesɨc ju̱t́ it́ jém tammɨjta̱y? ^!5 Pero Dios taccámayñeum it́u̱mpɨy cosa jém tammɨjta̱yyucmɨ juuts je ixunpa.  / Porque siiga jém tammɨjta̱y naps ixcuy, ¿jesɨc jutsa̱p tammatóŋóy? Siiga naps ta̱tsɨc jém tammɨjta̱y, ¿jesɨc jutsa̱p tansugóy? ]3 Siiga tanta̱tsɨc nɨmpa iga: “Ɨch d́a je aixcuy, jeeyucmɨ d́a je atu̱mt́i con jém mɨjta̱y”, jesɨc d́a wɨ̱ iga nɨmpa así jém tanta̱tsɨc porque tsɨ́ypa siempre juuts tu̱mt́i mɨjta̱y. T! Siiga jém tampuy nɨmpa iga: “Ɨch d́a je acɨ, jeeyucmɨ d́a je atu̱mt́i con jém mɨjta̱y”, jesɨc d́a wɨ̱ iga nɨmpa así jém tampuy porque tsɨ́ypa siempre juuts tu̱mt́i mɨjta̱y. uc Jesanet́im jém tammɨjta̱y d́a je tu̱mt́i cosa it́, jáyaŋ cosa it́ jém tammɨjta̱yyucmɨ. G Tantu̱mpɨyt́am tatsɨ́yt́ámpa juuts tu̱mt́i mɨjta̱y porque asíam iwat jém Dios iA̱nama cuando tacchiŋtamta̱. Siiga Israelpɨc tapɨ̱xiñ o griegopɨc tapɨ̱xiñ, siiga taesclavo o d́a je taesclavo tantu̱mpɨyt́am tu̱mt́i tanjɨ̱xi porque tampɨctsoŋneta jém Dios iA̱nama jém tu̱mt́ipɨc. } Jém tánO̱mi Cristo jex juuts tu̱m mɨjta̱y. Jáyaŋ cosa it́ jém mɨjta̱yyucmɨ, pero tu̱mt́i mɨjta̱y. B} It́u̱mpɨy yɨ́pyaj cosa iwat jeet́im Dios iA̱nama juuts je ixunpa. Chiit́a̱ cada tu̱mtu̱m pɨ̱xiñ tuŋgac jɨ̱xi. Tantu̱mpɨy tatsɨ́yt́ámpa juuts tu̱mt́i mɨjta̱y  Tuŋgac pɨ̱xiñ chiit́a̱ jém pɨ̱mi iga wɨa̱iñ iwat jém milagroyaj. Tuŋgac pɨ̱xiñ chiit́a̱ jém pɨ̱mi iga wɨa̱iñ iŋmat t́i iñɨ́máy Dios. Tuŋgac pɨ̱xiñ chiit́a̱ jém jɨ̱xi iga wɨa̱iñ iixpɨc i̱ inisɨɨba jém mal espíritu y i̱ inisɨɨba jém wɨbɨc espíritu. Tuŋgac pɨ̱xiñ chiit́a̱ jém pɨ̱mi iga wɨa̱iñ iŋmat tuŋgac aŋmat́i̱mɨ. Jém tuŋgac pɨ̱xiñ chiit́a̱ jɨ̱xi iga icutɨɨyɨ́yiñ jém tuŋgac aŋma̱t́i iga iŋmatpa t́i nɨmpa. N Jém Dios iA̱nama iyo̱xpátpa tuŋgac pɨ̱xiñ iga wɨa̱p iwɨ̱cupɨc jém tanJa̱tuŋ Dios. Jeet́im Dios iA̱nama ichiiba pɨ̱mi tuŋgac pɨ̱xiñ iga wɨa̱p icpɨs jém mɨmneyajwɨɨp. }s Jém Dios iA̱nama iyo̱xpátpa tu̱m pɨ̱xiñ iga tsa̱m jɨ̱xiɨ́y iga wɨa̱iñ iŋmat. Jeet́im Dios iA̱nama iyo̱xpátpa jém tuŋgac pɨ̱xiñ iga iwɨ̱cutɨɨyɨ́ypa jém Dios iŋquímayooyi y wɨa̱p iccuyuj jém it́ɨ̱wɨtam. P Jém Dios iA̱nama ichiiba jɨ̱xi cada tu̱mtu̱m jém Dios ipɨxiñt́am iga quejiñ iga chiiñeta̱ jém Dios iA̱nama. Chiiñeta̱ jém jɨ̱xi iga iyo̱xpátpa it́u̱mpɨy jém ipɨxiñt́am. 3 Jáyaŋ cosa it́ iga taŋwatpa juuts ixunpa Dios, pero jeet́im Dios iyo̱xpátpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am iga iwatyajpa it́u̱mpɨy cosa. a; Wa̱t́i yo̱xacuy it́ iga taŋcuyo̱xa̱p jém tánO̱mi, pero jém tánO̱mi tu̱m. 9 Jém Dios ipɨxiñt́am ipɨctsoŋyajpa jɨ̱xi iga wɨa̱p iwat wa̱t́i jém yo̱xacuy, pero jém ichiiñewɨɨp tu̱m, je jém Dios iA̱nama. .U Jeeyucmɨ sɨɨp ansunpa iga iñjo̱dóŋa̱támiñ siiga tu̱m pɨ̱xiñ imalnɨ́máypa jém tánO̱mi Jesucristo, quejpa iga Dios iA̱nama d́a ichiiñe jɨ̱xi. Jesa̱pt́im siiga jém Dios iA̱nama d́a iyo̱xpátñe jém pɨ̱xiñ, d́a wɨa̱p iñɨ́máy Jesús iga: “MánO̱mi.” Y+ Micht́am iŋwɨ̱jo̱doŋtam iga cuando d́anam iŋcupɨcneta jém tanJa̱tuŋ Dios, tsa̱m iñjɨ́ctámpa id́ɨc iga mimɨgóyayt́amta̱p. Iŋcupɨctámpa id́ɨc jém watnas jém d́apɨc jɨypa.   Sɨɨp, mantɨ̱wɨtam, manacjo̱dóŋa̱p iga Dios iA̱nama michiiba jɨ̱xi iga wɨa̱iñ iŋwatta jém Dios iyo̱xacuy. jM "Siiga algunos yua̱p, jesɨc wɨ̱ iga nɨguiñ wiiqui it́ɨccɨɨm. Jesɨc d́a ichiiba castigo Dios cuando miŋtuuma̱támpa iga iŋwattámpa jém Santa Cena. Jém tuŋgac asunto aŋwɨ̱tsacpa cuando nɨcpa mánám.6e !Jesɨc, mantɨ̱wɨtam, cuando miŋtuuma̱támpa iga iŋwattámpa jém Santa Cena, naŋjóctamta̱jɨ con jém iñt́ɨ̱wɨtam iga iŋwagacúttámpa jém Santa Cena. L  Pero cuando Dios tacɨɨpiŋpa, jesɨc tachiiba castigo juuts tu̱m ima̱nɨc iga odoy tampɨctsóŋiñ jém mɨjpɨc castigo con jém malopɨc pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. X ) Porque siiga awɨ̱nacɨɨpiŋta̱p anyaac, jesɨc Dios d́a achiiba castigo. | q Jeeyucmɨ tsa̱m jáyaŋ de mimicht́am tsa̱m mimɨmneta, d́a wɨ̱ iniŋja̱mta. Jeeyucmɨ algunos caaneyajum. k O Siiga tu̱m pɨ̱xiñ icútpa yɨ́p caxt́ána̱ñi y iucpa yɨ́p copa cuando d́a inii̱ derecho, tienes que ipɨctsoŋpa tu̱m mɨjpɨc castigo porque d́a ijɨ̱spa iga jém caxt́ána̱ñi je jém tánO̱mi imɨjta̱y. ! ; Pero wiñt́i cada tu̱mtu̱m de mimicht́am nacɨɨpiŋta̱jɨ iñyaac, jesɨc ocmɨ wɨa̱p iŋcút jém caxt́ána̱ñi y wɨa̱p íñuc jém copa. s_ Jesɨc siiga tu̱m pɨ̱xiñ, jém d́apɨc inii̱ derecho, icútpa yɨ́p caxt́ána̱ñi y iucpa yɨ́p copa cuando watta̱p jém Santa Cena, jesɨc mɨjpɨc táŋca iwatpa contra jém tánO̱mi imɨjta̱y y jém iñɨɨpiñ. w Cuando iŋcúttámpa yɨ́p caxt́ána̱ñi y íñuctámpa yɨ́p copa, je̱mpɨgam iniŋquejáypa jém pɨxiñt́am iga accaata̱ jém Jesucristo iga tayojáy tantáŋca. Wɨ̱ iga taŋwattámpa así hasta miñgacpa tánO̱mi yɨ́p naxyucmɨ. q[ Jesanet́im iwat cuando yajum wiiquiyaj, imatspɨc jém copa icɨɨjo̱m. Nɨmpa: “Yɨ́p copa jém jo̱mipɨc trato jém aŋwatpaap con annɨɨpiñ. Wattaamɨ je̱mpɨc cada íñuctámpa yɨ́p copa iga anjɨ̱stámpa aɨch.” % cuando yaj iŋwejpát Dios, moj iwéc jém caxt́ána̱ñi con icuyujcɨɨwiñ. Nɨm Jesús: “Pɨctaamɨ, cúttaamɨ. Yɨ́p caxt́ána̱ñi ɨch ammɨjta̱y. Ɨch ammɨjta̱y yaachwatta̱p por mimicht́am. Siempre wattaamɨ yɨɨmpɨc iga anjɨ̱stámiñ aɨch.” =s Porque Dios achi jém jɨ̱xi jém manaŋmadayñewɨɨp. Jém tánO̱mi Jesucristo jeet́im tsuu cuando wadayt́a̱p atraición, imatspɨc tu̱m caxt́ána̱ñi icɨɨjo̱m, 2] Micht́am mit́ɨgɨyt́a ju̱t́ miwíctámpa y ju̱t́ miñɨ́ctámpa. Cuando iŋwattámpa así quejpa iga iñjóyixt́ámpa jém Dios ipɨxiñt́am. Iñchaawattámpa jém pobreyaj. ¿Jesɨc t́i wɨa̱p mannɨ́máy? ¿Que wɨa̱p maŋcujípta? D́a awɨa̱p porque immalwatneta mimicht́am. 9 Cada tu̱mtu̱m miŋjagoyt́ámpa iŋwícta iga d́a iñchiit́ooba t́i icútpa jém tantɨ̱wɨtam. Jesɨc algunos yua̱p y algunos u̱quia̱yajpa. { Jesɨc cuando miŋtuuma̱támpa, d́a sɨ́p iŋcútta jém Santa Cena jém tachiiñewɨɨp jém tánO̱mi Jesucristo.  Nu̱ma, mimicht́am tienes que miniwéctamta̱p para que tanjo̱dóŋa̱iñ i̱ jém iñuntawɨ̱cupɨcnewɨɨp jém Dios iŋma̱t́i. (I Wiñt́i mannɨ́mayt́ooba iga ɨch ammatoŋne iga cuando miŋtuuma̱támpa iga iŋwattámpa culto tsa̱m miniwéctamta̱p. Ɨch anɨmpa iga d́a mɨgóypa. '~G Sɨɨp manjáyáypa tuŋgac cosa. D́a maŋcujíptámpa. Quejpa iga ju̱t́ miŋtuuma̱támpa tsa̱m minimalwadayt́amta̱p, d́a sɨ́p iŋwɨ̱watta. } Siiga algunos d́a iwɨ̱aŋja̱m iga anɨmpa así, wɨ̱ iga ijo̱dóŋa̱iñ iga ni aɨcht́am ni jém Dios ipɨxiñt́am, jém it́yajwɨɨp jém tuŋgac lugar, d́a iixpɨcyajpa tuŋgac costumbre. Chiit́a̱p jɨ̱xi jutsa̱p iwat jém Santa Cena f|E Tsa̱m wɨ̱ para jém yo̱mtam iga yagats jém iway iga iwaymɨ icujɨ̱mpa jém ico̱bac. { Yɨ́p naxyucmɨpɨc jɨ̱xi mismo taŋquejáypa iga tu̱m tsaa̱ji siiga tu̱m pɨ̱xiñ tsa̱m icyoone iway juuts tu̱m yo̱mo. yzk ¿Anɨ́maayɨ mimicht́am siiga wɨ̱ tu̱m yo̱mo iga iwatpa oración cuando d́a icujɨ̱mpa ico̱bac? y5 Nu̱ma watta̱ jém yo̱mo con jém pɨ̱xiñ ipócpac. Pero jém pɨ̱xiñ también naypa yo̱myucmɨ. Pero it́u̱mpɨy cosa jém Dios iwa̱t́i. $xA Tienes que ijo̱doŋ jém icupɨcneyajwɨɨp jém Cristo iga jém pɨ̱xiñ d́a wɨa̱p iit́ sin yo̱mo y jém yo̱mo d́a wɨa̱p iit́ sin pɨ̱xiñ. Aw{ Jeeyucmɨ wɨ̱ iga icujɨɨmiñ ico̱bac jém yo̱mo como tu̱m seña iga jém iwɨd́a̱ya iŋjacpa, jesɨc jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am iixyajpa iga aŋjacneta̱ jém yo̱mo. fvE Jém yo̱mo watta̱ para jém pɨ̱xiñ. Pero d́a watta̱ jém pɨ̱xiñ para jém yo̱mo. luQ Porque d́a tsucum jém pɨ̱xiñ jém yo̱myucmɨ, pero jém yo̱mo tsucum jém pɨ̱xiñyucmɨ. _t7 D́a wɨ̱ iga tu̱m pɨ̱xiñ icujɨ̱mpa ico̱bac cuando iwatpa oración porque je jém Dios icuwiñ, tsa̱m wɨ̱quejpa jém ipɨ̱mi. Pero jém yo̱mo watta̱ juuts pɨ̱xiñ, iniit́ jém pɨ̱xiñ ipɨ̱mi. nsU Jesɨc siiga tu̱m yo̱mo d́a icujɨ̱mpa ico̱bac, más wɨ̱ iga cupood́a̱iñ. Pero siiga tsaa̱p jém yo̱mo iga cupood́a̱p juuts iñuntajeppa ico̱bac, jesɨc más wɨ̱ iga icujɨ̱mpa ico̱bac cuando iwatpa oración. Br} Pero siiga tu̱m yo̱mo d́a icujɨ̱mpa ico̱bac cuando iwatpa oración o iŋmatpa jém Dios iŋma̱t́i, tu̱m tsaa̱ji para jém yo̱mo jext́im juuts icupood́a̱ne jém ico̱bac. q/ Siiga tu̱m pɨ̱xiñ icujɨ̱mpa ico̱bac cuando iŋwejpátpa Dios o cuando iŋmatpa jém Dios iŋma̱t́i, tu̱m tsaa̱ji para jém pɨ̱xiñ. cp? Pero ɨch ansunpa iga iŋcutɨɨyɨyt́ámiñ iga Cristo iŋjacpa cada tu̱mtu̱m jém pɨ̱xiñ. Y cada tu̱mtu̱m pɨ̱xiñ iŋjacpa jém iyo̱mo. Jext́im juuts jém tanJa̱tuŋ Dios je jém co̱bacpɨc de Cristo. o# Mantɨ̱wɨtam, ɨch tsa̱m maŋcujíptámpa porque siempre tsa̱m anjɨ̱stámpa aɨch y seguido iŋwattámpa juuts manaŋquejayñe. !n = Seguido wattaamɨ juutst́im ɨch aŋwatpa porque aŋwatpat́im juuts iwatpa jém tánO̱mi Cristo. T́i iwatyajpa jém yo̱mtam ju̱t́ watta̱p culto m- !Ɨch ammétspa iga aŋwɨ̱wadáypa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am iga icɨacpud́iñ Dios. D́a ammétspa iga anawɨ̱wadayt́a̱p anyaac.#l? Siempre wɨ̱wattaamɨ iga odoy i̱ inicmalwattámiñ ni jém Israelpɨc pɨxiñt́am, ni jém d́apɨc je de Israel, ni jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo. {ko Siiga tawícpa o tanɨ́cpa o taŋwatpa cualquier cosa, wa̱tɨ it́u̱mpɨy iga cujípta̱iñ tanJa̱tuŋ Dios. j Siiga ɨch wiñt́i anchiiba gracia Dios iga aŋcɨɨspa jém ma̱yi, ¿jesɨc t́iiga nɨmyajpa iga d́a wɨ̱ aŋcɨɨs jém ma̱yi? `i9 Micht́am d́a iŋcupɨctámpa iga jém watnas iniit́ ipɨ̱mi, pero jém tuŋgac pɨ̱xiñ, jém d́apɨc iwɨ̱cupɨcne jém Dios iŋma̱t́i, wɨa̱p ijɨ̱s iga iniit́ ipɨ̱mi. Sɨɨp mannɨ́máypa t́iiga jém tuŋgac pɨ̱xiñ, jém d́apɨc iwɨ̱cupɨcne Dios iŋma̱t́i, wɨa̱p anɨ́máy iga d́a wɨ̱ aŋcɨɨs jém ma̱yi. h+ Pero siiga tu̱m pɨ̱xiñ, jém d́apɨc iwɨ̱cupɨcne jém Dios iŋma̱t́i, miñɨ́máypa iga: “Yɨ́p ma̱yi accaaneta̱ jém watnas iwiñjo̱m juuts sacrificio”, odoy cuutɨ. Porque siiga iŋcɨɨspa, wɨa̱p inictáŋcaɨ́y jém pɨ̱xiñ. Ocmɨ ijɨ̱spa iga jém watnas iniit́ ipɨ̱mi. Pero odoy jaamaŋno̱tɨ iga tánO̱mi imɨɨchi it́u̱mpɨy jém it́wɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. g  Siiga tu̱m pɨ̱xiñ jém d́apɨc icupɨcne Cristo miŋwejáypa iga nɨguiñ miwiiqui, jesɨc nɨctaamɨ siiga miñɨctamtooba. Cɨɨstaamɨ t́it́am michiit́amta̱p y odoy acwágooyɨ iga iñjɨ̱spa íña̱namaŋjo̱m iga d́a wɨ̱ iŋcɨɨs. wfg Porque yɨ́p nas jém tanJa̱tuŋ Dios imɨɨchi con it́u̱mpɨy cosa jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. e) Cɨɨstaamɨ cualquier ma̱yi jém máyt́a̱paap mercado. Odoy acwágooyɨ iga iñjɨ̱spa iñjɨ̱xiaŋjo̱m iga d́a wɨ̱ iŋcɨɨs. dy Wɨ̱ iga tammétspa ju̱t́pɨc tanyo̱xpátpa jém tantɨ̱wɨtam. D́a tansunpa iga tanyaac tanawɨ̱wadayt́a̱p. jcM Nu̱ma juuts nɨmyajpa iga wɨa̱p taŋwat cualquier cosa, pero d́a it́u̱mpɨy cosa wɨ̱. Wɨa̱p taŋwat t́it́am tansunpa, pero d́a it́u̱mpɨy tayo̱xpátpa iga más wɨa̱p taŋwat juuts Dios iwɨ̱aŋja̱m. b5 ¿Que iŋcujóyɨyt́ámpa Dios? ¿Que micht́am más miwɨa̱támpa que jém tanJa̱tuŋ Dios? Jém it́oypaap jém it́ɨ̱wɨtam d́a icmalwatpa a D́a wɨa̱p tánuc jém uvas iñɨ jém Cristo imɨɨchi siiga tánucpat́im jém nɨ́ccuy jém malopɨc espíritu imɨɨchi. D́at́im wɨa̱p taŋcút jém Santa Cena siiga taŋcútpat́im jém wíccuy jém chiiñeta̱wɨɨp jém mal espíritu. -`S Pero mannɨ́mayt́ooba iga jém tuŋgac pɨxiñt́am, jém d́apɨc iixpɨcpa Dios, cuando iccaayajpa jém ani̱mat jém watnas iwiñjo̱m, it́oyyajpa tu̱m dios jém d́apɨc je nunta Dios. Ijɨ̱syajpa tu̱m mal espíritu. Ɨch d́a ansunpa iga iŋwaganait́pa tu̱m jém mal espíritu. D_ Jesɨc jɨ̱staamɨ t́i mannɨ́máy iga jém watnas d́a t́i cuwatcuy. Jém ma̱yi jém accaaneta̱wɨɨp jém watnascɨɨm iga iwatyajpa sacrificio, jext́im juuts cualquier ma̱yi. [^/ Jɨ̱staamɨ t́i iwatyaj jém Israelpɨc pɨxiñt́am. Icɨɨs jém ma̱yi jém accaaneta̱wɨɨp jém altaryucmɨ ju̱t́ ijɨ̱syajpa Dios. Jesɨc jém pɨxiñt́am tsɨ́y tu̱mt́i jɨ̱xi con Dios. V]% Taɨcht́am tsa̱m tajáyaŋtam, pero tu̱mt́i caxt́ána̱ñi taŋwagacútta. Jeeyucmɨ tatsɨ́ypa tu̱mt́i tammɨjta̱y porque taŋcútta tu̱mt́i caxt́ána̱ñi, jém tánO̱mi Cristo imɨjta̱y. ,\Q Taɨcht́am tantu̱mpɨyt́am tu̱mt́i tanjɨ̱xi con Cristo cuando tánucpa jém uvas iñɨ cuando taŋwattámpa jém Santa Cena. Tu̱mt́i tanjɨ̱xi porque tanjɨ̱spa iga it́egáy tánO̱mi iñɨɨpiñ iga tayojáy tantáŋca. Jesanet́im tu̱mt́i tanjɨ̱xi con Cristo cuando taŋwéctámpa jém caxt́ána̱ñi porque tanjɨ̱spa iga yaachwadayt́a̱ jém Cristo imɨjta̱y jém cunusyucmɨ para taɨcht́am. ![; Ɨch manaŋmadáypa juuts tu̱m mipɨ̱xiñ tsa̱mpɨc mijɨ̱xiɨ́y, jeeyucmɨ mannɨ́máypa, jɨ̱sɨ t́i mannɨ́máypa siiga nu̱ma o mɨgooyi. jZM Jeeyucmɨ mantɨ̱wɨtam mantoyt́ampáppɨc, tsactaamɨ iga iñt́oyt́ámpa jém watnas. 4Ya Cuando micutɨ́tsta̱p iga micmalwatta̱p, jo̱dóŋa̱taamɨ iga it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am iñascayajpat́im je̱mpɨc. Pero jém tanJa̱tuŋ Dios siempre iwatpa juuts tajɨycámayñe. D́a ijɨ́cpa iga más pɨ̱mi micutɨ́tsta̱p hasta d́a wɨa̱p iñyaachɨ́y. Pero cuando núcpa jém hora iga tsa̱m pɨ̱mi micutɨ́tsta̱p, jesɨc micupujpa jém tanJa̱tuŋ Dios. Miyo̱xpátpa iga wɨa̱iñ iñyaachɨyt́a. eXC Jesɨc siiga iñjɨ̱spa iga agui miwɨ̱te̱ñ, nawatta̱jɨ cuenta iga odoy michud́iñ. qW[ Iñascayaj je̱mpɨc jém it́yajwɨɨp wiñɨgam iga tsɨ́yiñ juuts tu̱m ejemplo para taɨcht́am. Jaychacneta̱ t́i iwatyaj iga taŋquejáy iga odoy tammalwad́iñ porque sɨɨp tait́t́ámum jém íŋaŋpɨgam ja̱ma. ?Vw Odoy cujɨyt́aamɨ jém tanJa̱tuŋ Dios juuts icujɨyyaj jém wiñɨcpɨc pɨxiñt́am y ocmɨ Dios icutsat tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ, jém accaoypaap, iga accaayajta̱iñ. 0UY D́at́im wɨ̱ iga taŋcutɨtspa jém tánO̱mi siiga tacyojpa jém tantáŋca iga tammalwatpa. Asíam iwatyaj algunos de jeeyaj. Jesɨc yaj iwascayaj jém tsa̱ñ. vTe D́at́im wɨ̱ iga tapejóypa juuts iwatyaj jeeyaj y tu̱mt́i ja̱ma caayaj veintitrés mil pɨxiñt́am. 'SG D́a wɨ̱ iga iñjɨ̱stámpa jém tuŋgac dios iwatnas juuts iwatyaj jeeyaj. Jaychacneta̱ jém Dios iŋma̱t́i t́i iwatyaj jém pɨxiñt́am. Nɨmpa así: “Jém pɨxiñt́am co̱ñyaj iga wícyajpa y tsa̱m ucyajpa. Jesɨc tsucumyaj iga imalwatyajpa tu̱m malopɨc mɨ̱chi.” =Rs It́u̱mpɨy yɨ́pyaj cosa tsɨ́yyaj juuts tu̱m ejemplo para taɨcht́am iga odoy taŋcusúnɨ́yiñ jém malopɨc cosa juuts icusúnɨyyaj jém wiñɨcpɨc pɨxiñt́am. 3Q_ Pero ocmɨ núc jém ja̱ma iga Dios d́a iwɨ̱aŋja̱m t́i iwatyajpa jém pɨxiñt́am. Caayaj jáyaŋ de jeeyaj jém tɨtsɨnaxyucmɨ jém d́apɨc icupɨcyaj Dios. )PK It́u̱mpɨy iucyaj tu̱mt́i nɨ jém ichiiñewɨɨp Dios. Iucyaj jém nɨ jém putpáppɨc jém tsaayucmɨ jém iwagasɨɨpáppɨc. Jém tsa je jém Cristo. XO) Jesanet́im it́u̱mpɨy icútyaj tu̱mt́i wíccuy jém ichiiñewɨɨp Dios. N Cuando iwatpa así, jesɨc juuts tanɨmpa wagaacchiŋyajta̱ con Moisés it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am iga tsɨ́yyajiñ juuts jém Moisés imɨɨchi. Iñasca así cuando waganɨcyajpa con jém Moisés jém ucscucɨɨm y wid́aŋjacyaj jém Tsabats Lamar. VM ' Mantɨ̱wɨtam, ansunpa iga micht́am jo̱dóŋa̱taamɨ iga jém wiñɨcpɨc pɨxiñt́am, jém Israelpɨc, wit́yajpa jém ucscucɨɨm. Áŋáy jém Tsabats Lamar, wid́aŋjacyaj it́u̱mpɨy de jeeyaj. L9 Ampɨɨmɨ́y-pa ammɨjta̱y iga iwɨ̱wad́iñ iga odoy atsɨ́yiñ sin premio cuando yajpa anaŋmadáy jém pɨxiñt́am jém Dios iŋma̱t́i.oKW Pero ɨch d́a apoymɨ̱chpa juuts tu̱m pɨ̱xiñ jém d́apɨc ijo̱doŋ. D́a axajasoŋmɨ̱chpa. J Tu̱m pɨ̱xiñ siiga mɨ̱cht́ooba tu̱m apuesto iga poymɨ̱chpa, jesɨc ichacpa it́u̱mpɨy cosa jém imalwadaypáppɨc. Iwatpa así porque icoñwɨyt́ooba tu̱m premio jém d́apɨc jáypa. Pero taɨcht́am taŋcoñwɨ́ypa tu̱m premio jém d́apɨc yajpa. XI) Mimicht́am iñjo̱doŋtam iga cuando poymɨ̱chpa jém pɨxiñt́am, pɨ̱mi poypa it́u̱mpɨy jém mɨ̱chyajpáppɨc. Pero nada más tu̱m wɨa̱p icoñwɨ́y jém premio. Jesanet́im mimicht́am wattaamɨ juuts ixunpa Dios con it́u̱mpɨy impɨ̱mi iga wɨa̱iñ iŋcoñwɨ́y jém wɨbɨc premio jém tachiipáppɨc Dios. "H= Ɨch aŋwatpa it́u̱mpɨy yɨ́pyaj cosa iga más aŋpɨguiñ jém Jesucristo iŋquímayooyi y iga taŋwagapɨctsoŋtámiñ jém tachiiñewɨɨp Dios. 7Gg Cuando ait́ con jém pɨxiñt́am jém d́apɨc iwɨ̱cupɨcne, ɨch atsɨ́ypat́im jext́im juuts jeeyaj iga más wɨa̱p anyo̱xpát jém tantɨ̱wɨtam. Ɨch atsɨ́ypa juuts it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am iga anyo̱xpátpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am iga icupɨcyajiñ jém tánO̱mi Cristo. 6Fe Cuando ait́ con jém pɨxiñt́am jém d́apɨc inii̱ jém Moisés iŋquímayooyi, ɨch atsɨ́ypat́im juuts tu̱m de jeeyaj iga anyo̱xpátpa jém pɨxiñt́am iga icupɨcyajiñ jém Jesucristo. Pero ɨch siempre aŋcupɨcpa jém Dios iŋquímayooyi, aŋwatpa juuts nɨmpa jém tánO̱mi Cristo. E  Cuando ait́ con jém Israelpɨc pɨxiñt́am, atsɨ́yt́im juuts jém Israelpɨc pɨxiñt́am iga icupɨcyajiñ jém Cristo. Cuando ait́ con jém icupɨcneyajwɨɨp jém Moisés iŋquímayooyi atsɨ́yt́im juuts tu̱m pɨ̱xiñ jém iŋjacnewɨɨp jém Moisés iŋquímayooyi iga jeeyaj icupɨcyajiñt́im jém Cristo. Pero ɨch d́a nu̱ma aŋjacpa jém Moisés iŋquímayooyi. \D1 Ɨch d́a je aesclavo. D́a i̱ aŋcuyo̱xa̱p. Pero atsɨ́y juuts tu̱m esclavo iga aŋcuyo̱xa̱p it́u̱mpɨy pɨxiñt́am iga ammétspa más jém pɨxiñt́am iga icupɨcyajiñ jém tánO̱mi Cristo. 2C] ¿Jesɨc jup coñwɨyooyi ampɨctsoŋpa? D́a t́i ampɨctsoŋpa, nada más tsa̱m amaymay porque wɨa̱p anaŋmat jém Dios iŋma̱t́i. D́a antségáypa jém pɨxiñt́am. Anait́ jém derecho iga antsécpa, pero d́a antségáypa jém pɨxiñt́am iga anaŋmadáypa jém wɨbɨc aŋma̱t́i. /BW Siiga aŋwatpa tu̱m yo̱xacuy juuts ɨch ansunpa, jesɨc tienes que ayojta̱p. Pero siiga aŋwatpa juuts apɨɨmɨ́y Dios, jesɨc quejpa iga Dios achi jém cargo. HA  Ɨch d́a anacujípta̱p anyaac iga anaŋmatpa jém Dios iŋma̱t́i porque Dios apɨɨmɨyt́a iga anaŋmad́iñ. Tsa̱m auuguyt́im aɨch siiga d́a anaŋmatpa jém Dios iŋma̱t́i. X@) D́a nunca ampɨctsoŋne jexpɨc cosa. Ni d́at́im nunca manjáyayt́ámpa tu̱m to̱to iga maŋwágáypa alguna cosa iga anchiiñ. Más wɨ̱ iga ayuucaaba que iga micht́am miñɨmtámpa iga anacwícpa. }?s Je̱mpɨct́im Dios iccám iga jém iŋmatpáppɨc jém wɨbɨc aŋma̱t́i jemum ipɨctsoŋpa jém icoñwɨyooyi. <>q Micht́am iñjo̱doŋtam iga jém pɨxiñt́am jém yo̱xayajpáppɨc jém ma̱stɨcjo̱m, jemum ipátyajpa jém iwíccuy. Y jém pɨxiñt́am, jém iccaayajpáppɨc jém ani̱matyaj jém ma̱stɨcjo̱m iga iwatyajpa jém sacrificio, tienes que icútpa uxaŋ jém ma̱yi jém iccaanewɨɨp ma̱stɨcjo̱m. =+ Aɨcht́am más wɨa̱p ampɨctsoŋta jém aŋcoñwɨyooyi que jém tuŋgac Dios iŋmat́cɨɨwiñ. Pero d́a maŋwágayt́ámpa iga anchiit́ámiñ t́it́am atogóyáy. Ɨcht́am anyaachɨyt́a iga d́a t́i anchiit́a iga odoy iñchactámiñ jém Cristo iŋmadayooyi. ;<o Oy manaŋquejáy jém wɨbɨc jɨ̱xi juuts tu̱m wɨbɨc pac anñip. Jeeyucmɨ wɨ̱ iga anchiit́ámpa jém wíccuy y t́it́am más atogóyáypa juuts tu̱m aŋcoñwɨyooyi. ; Pero Dios icám como tu̱m ejemplo para taɨcht́am. Ijaychacne así jém aŋquímayooyi iga tayo̱xpátpa. Tu̱m pɨ̱xiñ ijɨ̱tpa jém nas, tuŋgac iñepnepcotspa jém trigo. Yo̱xayajpa icuɨstɨc porque iŋjócyajpa iga ipɨctsoŋyajpa jém iyo̱xa̱ji. O: Jayñeta̱wum así jém aŋquímayooyi, nɨmpa: “Odoy qui̱ñiaŋju̱pɨ jém yunta cuando iñepnepcotspa jém trigo iga it́obáypa ipac.” Cuando nɨmpa así, d́a nɨmpa no más de jém xix. 9 Odoy jɨ̱staamɨ iga ɨch anjɨ̱xquiimi iga annɨ́máypa jém pɨxiñt́am porque nɨmpat́im así jém Moisés iŋquímayooyi. ]83 Siiga i̱ nɨcpa de soldado, d́a nayojóyayt́a̱p iyaac. ¿I̱ iñippa tu̱m finca de uvas y d́a icútpa uxaŋ jém it́ɨm? Siiga tu̱m pɨ̱xiñ iwatpa cuenta jém borregoyaj, wɨa̱p iuc uxaŋ jém leche. 97k ¿Que mimicht́am iñjɨ̱stámpa iga no más jém Bernabé y ɨch d́a wɨa̱p antsacta jém anyo̱xacuy juuts jém tuŋgac apóstolyaj iga anaŋmatpa jém Dios iŋma̱t́i? -6S Meega ayoomɨ́y, wɨa̱p anasɨ jém anyo̱mo juuts jém tuŋgac apóstolyaj, jém inisɨɨpáppɨc jém iyo̱mo juuts jém tánO̱mi it́ɨ̱wɨtam y jém Peto. _57 Ɨch anait́ derecho iga aŋcútpa y ánucpa jém achiipáppɨc jém tantɨ̱wɨtam. X4) Yɨɨmpɨc aŋcutsoŋpa jém nɨmyajpáppɨc iga ɨch d́a je aapóstol. 3) Siiga jém tuŋgac pɨxiñt́am nɨmyajpa iga ɨch d́a je aapóstol, d́a aŋwadáypa caso. Pero micht́am iŋwɨ̱jo̱doŋ iga Dios acutsat iga anaŋmatpa jém iŋma̱t́i. Cuando micht́am iŋcupɨcta jém Cristo, jesɨc quejpa iga Dios acutsat juuts tu̱m apóstol. 2  Tsa̱m wɨ̱quejpa iga ɨch atsɨ́y juuts tu̱m apóstol y ɨch anait́ libertad iga aŋwatpa juuts ixunpa Dios porque ɨch ánix jém tánO̱mi Jesucristo. Mimicht́am miwɨ̱putta juuts tu̱m cosecha iga oy manaŋmadayt́a jém Dios iŋma̱t́i. U1# Jesɨc siiga anactáŋcawatpa antɨ̱wɨ iga aŋcɨɨspa jém ma̱yi jém accaaneta̱wɨɨp jém watnascɨɨm, jesɨc d́a nunca aŋcɨɨspa jém ma̱yi iga odoy anactáŋcawad́iñ jém antɨ̱wɨ.0) Cuando inicmalwatpa tu̱m jém iñt́ɨ̱wɨ jém d́apɨc iwɨ̱cutɨɨyɨyñe jém Dios iŋma̱t́i, jesɨc mást́im iñe̱jacutɨɨyɨ́ypa jém Dios iŋma̱t́i. Siiga iŋwatpa je̱mpɨc, jesɨc iŋwatpat́im tu̱m táŋca jém d́apɨc iwɨ̱aŋja̱m jém Cristo. u/c Mimicht́am iga tsa̱m iŋwɨ̱cutɨɨyɨ́ypa jém Dios iŋma̱t́i, asíam inictogoypa tu̱m iñt́ɨ̱wɨ, jém d́apɨc iwɨ̱cutɨɨyɨ́ypa jém Dios iŋma̱t́i. Accaata̱ jém Cristo iga icɨacpud́iñt́im mex jém pɨ̱xiñ. H.  Por ejemplo, siiga nɨcpa iŋcɨɨs ma̱yi ju̱t́ ijɨ̱syajpa jém watnas porque iñjo̱doŋ iga jém watnas d́a inii̱ ipɨ̱mi, jesɨc siiga miixpa tu̱m iñt́ɨ̱wɨ, jém d́apɨc iwɨ̱cutɨɨyɨyñe jém Dios iŋma̱t́i, jesɨc wɨa̱p iñe̱jacutɨɨyɨ́y, mojpa icupɨc iga jém watnas iniit́ ipɨ̱mi. :-m Mimicht́am iñjo̱doŋtam iga wɨa̱p iŋcɨɨsta t́i quej. Pero cuidado iga inicwatpa táŋca tu̱m iñt́ɨ̱wɨ, jém d́apɨc iwɨ̱cutɨɨyɨyñe jém Dios iŋma̱t́i. ,1Dios d́a tapɨctsoŋpa siiga taŋcɨɨspa jém ma̱yi o siiga d́a taŋcɨɨspa. Jext́im siiga taŋcɨɨspa y jext́im siiga d́a taŋcɨɨspa. v+ePero it́ jém pɨxiñt́am d́a iwɨ̱jo̱doŋ iga tu̱m Dios it́. Algunos como iŋyujne id́ɨc iga ijɨ̱syajpa jém watnasyaj, icɨ̱ŋpa iga icɨɨspa jém ma̱yi jém accaaneta̱wɨɨp jém watnas iwiñjo̱m. Jém pɨxiñt́am d́a iwɨ̱cutɨɨyɨ́ypa jém Dios iŋma̱t́i. Ijɨ̱spa ijɨ̱xiaŋjo̱m iga ictáŋcaɨ́ypa jém ma̱yi iga icɨɨspa. ?*wPero taɨcht́am tanjo̱doŋ iga it́ nada más t́u̱m Dios jém tanJa̱tuŋ Dios. Je iwat it́u̱mpɨy cosa y taɨcht́am tait́t́a iga tanjɨ̱stámiñ Dios. It́t́im nada más tu̱m jém tánO̱mi Jesucristo. Iwagawatyaj it́u̱mpɨy cosa con tanJa̱tuŋ Dios. Jém Jesucristo tachiit́im jém tamvida. !);Mex id́iñ sɨŋyucmɨ y naxyucmɨ jáyaŋ jém diosyaj jém d́apɨc je nunta Dios. Jém pɨxiñt́am tsa̱m ijɨ̱syajpa jém diosyaj juuts io̱mi. (Sɨɨp manaŋmadáypa siiga wɨ̱ taŋcɨɨs jém ma̱yi, jém accaaneta̱wɨɨp jém watnas iwiñjo̱m. Tanjo̱doŋtam iga d́a t́i cuwatcuy jém tuŋgac dios iwatnas icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ. D́a i̱ más tuŋgac Dios. Nada más tu̱m Dios it́. 6'gSiiga tantoypa Dios, jesɨc Dios taixpɨcpa. t&aSiiga algunos ijɨ̱spa iga agui jɨ̱xiɨ́y, todavía it́ogóyáy jém jɨ̱xi jutsa̱p ijo̱dóŋa̱. % Sɨɨp manaŋmadáypa jém asunto de jém ma̱yi jém accaaneta̱wɨɨp jém watnas iwiñjo̱m. Nu̱ma tantu̱mpɨyt́am tajɨ̱xiɨyt́a, pero d́a wɨ̱ iga tanacujípta̱p. Jesɨc siiga tanait́ jém nu̱mapɨc tóyooyi, jáyaŋa̱p jém wɨbɨc jɨ̱xi. $+(Pero ɨch anjɨ̱spa iga más maymay jém yo̱mo siiga d́a e̱ybɨc jaayɨ́ypa. Ɨch anɨmpa iga jém Dios iA̱nama achi yɨ́p jɨ̱xi.#'Tu̱m yo̱mo d́a wɨa̱p ichac iwɨd́a̱ya cuando d́anam caane. Pero siiga caaneum iwɨd́a̱ya, jesɨc jém yo̱mo wɨa̱p ipɨc tuŋgac pɨ̱xiñ juuts ixunpa jém yo̱mo. Pero d́a wɨa̱p ijaayɨ́y con tu̱m pɨ̱xiñ jém d́apɨc icupɨcpa Cristo. <"q&Jesɨc siiga jém wo̱ñi ija̱tuŋ ijɨ́cpa iga jaayɨ́ypa, jesɨc iwɨ̱wadáypa. Y siiga tu̱m wo̱ñi ija̱tuŋ d́a ijaayɨ́ypa jém iyo̱mma̱nɨc, iwɨ̱wadáypat́im. 2!]%Pero tuŋgac pɨ̱xiñ ijɨ̱spa iga d́a ijɨ́cpa iga jaayɨ́ypa jém iyo̱mma̱nɨc. Wɨa̱p iwat así siiga jém pɨ̱xiñ ijo̱doŋ ia̱namaŋjo̱m iga más wɨ̱ jém wo̱ñi iga d́a jaayɨ́ypa. Wɨ̱ siiga iwatpa je̱mpɨc. D́at́im iwatpa táŋca siiga d́a jaayɨ́ypa jém wo̱ñi. ? w$Pero siiga tu̱m pɨ̱xiñ ijɨ̱spa iga más wɨ̱ iga jaayɨ́ypa jém iyo̱mma̱nɨc porque naspa jém tiempo iga pɨcta̱p, jesɨc wɨ̱ iga jaayɨ́yiñ. D́a je táŋca. #Mannɨ́máy así iga manyo̱xpátpa. D́a manchiit́ooba tu̱m aŋquímayooyi tsa̱mpɨc táŋca taŋwat. Pero ansunpa iga iŋwɨ̱wad́iñ iga miwɨ̱ixt́a̱p. Ansunpat́im iga wɨa̱p iŋcuyo̱xata jém tánO̱mi Jesucristo con it́u̱mpɨy iñjɨ̱xi. "Jesɨc nawécta̱ jém pɨ̱xiñ ijɨ̱xi. Jesanet́im jém yo̱mo jém d́apɨc jaayɨ́y, ijɨ̱spa jém tanJa̱tuŋ Dios iyo̱xacuy. Jesɨc quejpa iga Dios imɨɨchit́im jém imɨjta̱y y jém ia̱nama. Pero jém tuŋgac yo̱mo jém jaayɨywɨɨp, tsa̱m ijɨ̱spa jém cosa jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Ijɨ̱spat́im jutsa̱p iwat juuts ixunpa jém iwɨd́a̱ya. 7g!Pero siiga yoomɨ́y tu̱m pɨ̱xiñ, tsa̱m ijɨ̱spa jém cosa jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Tsa̱m ijɨ̱spa ju̱t́ ipɨgáypa t́it́am ixunpa jém iwɨcho̱mo. lQ Ɨch d́a aŋwɨ̱aŋja̱m iga tsa̱m iniit́ co̱bacpi̱ji. Siiga d́a yoomɨ́y tu̱m pɨ̱xiñ, jesɨc d́a t́i ijɨ̱spa. Nada más ijɨ̱spa jutsa̱p iwat jém tanJa̱tuŋ Dios iyo̱xacuy juuts iwɨ̱aŋja̱m Dios. Siiga iniit́ algun t́i yɨ́p naxyucmɨ, odoy jɨ̱sɨ porque cuyajpa it́u̱mpɨy cosa jém it́wɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. pYJém tsa̱mpɨc aŋyácneyaj wɨ̱ iga tsɨ́yiñ juuts jém d́apɨc aŋyácne. Jém tsa̱mpɨc maymayyaj wɨ̱ iga tsɨ́yiñ juuts jém d́apɨc maymay. Jém juyjúyoypaap wɨ̱ iga tsɨ́yiñ juuts jém d́apɨc t́i iniit́. T!Mantɨ̱wɨtam, ɨch anɨmtooba iga d́a jáyñe miñpa jém mɨjpɨc yaacha̱ji, jesɨc wɨ̱ siiga jém pɨxiñt́am jém yoomɨywɨɨp iwad́iñ juuts jém pɨxiñt́am jém d́apɨc yoomɨ́y. %Pero siiga miyoomɨ́ypa, d́a je táŋca. Siiga jaayɨ́ypa tu̱m wo̱ñi, d́at́im je táŋca. Pero siiga yoomɨ́ypa tu̱m pɨ̱xiñ o siiga jaayɨ́ypa tu̱m wo̱ñi, tienes que yaacha̱yajpa yɨ́p naxyucmɨ. Tsa̱m manyo̱xpáttooba iga odoy miyaacha̱támiñ. Siiga yoomɨ́y tu̱m pɨ̱xiñ, jesɨc odoy ichaguiñ jém iyo̱mo. Siiga i̱ ichacne iyo̱mo, jesɨc odoy iméchiñ tuŋgac yo̱mo. ~uƗch anɨmpa iga wɨ̱t́im jém pɨxiñt́am siiga d́a yoomɨ́ypa porque sɨɨp miñpa jém mɨjpɨc yaacha̱ji.  Jém tánO̱mi Cristo d́a ichac tu̱m aŋquímayooyi para jém wo̱ñt́am jém d́apɨcnam jaayɨ́y, pero sɨɨp manaŋmadáy t́it́am ɨch anjɨ̱spa porque ayo̱xpátpa jém tánO̱mi Jesucristo iga wɨa̱iñ aŋcutɨɨyɨ́y t́i ixunpa Dios. Mantɨ̱wɨtam, wɨ̱ iga michɨ́yt́ámiñ jext́im juuts miit́ id́ɨc cuando miŋwejáy Dios porque sɨɨp miwaganait́ Dios. J Tsa̱m tsoowɨ́y tayojáy Dios jém tantáŋca iga odom tatsɨ́yiñ juuts tu̱m esclavo. Jesɨc sɨɨp d́a tammalwatpa juuts tapɨɨmɨ́ypa jém pɨxiñt́am jém d́apɨc icupɨcpa Dios. ,QSiiga esclavo tu̱m pɨ̱xiñ cuando Dios icupiŋ iga icupɨcpa Cristo, jesɨc sɨɨp iniit́um libertad porque jém ia̱nama d́am tsenne. Y siiga tu̱m pɨ̱xiñ d́a je esclavo cuando cupiŋta̱ iga icupɨcpa Cristo, jesɨc sɨɨp tsɨ́y juuts tu̱m esclavo porque Cristojam imɨɨchi. ySiiga miesclavo cuando micupiŋ Dios, jesɨc odoy wadaayɨ caso. Pero siiga wɨa̱p imput de esclavo, jesɨc pu̱tɨ. ^5Cada tu̱mtu̱m wɨ̱ iga tsɨ́yiñ juutst́im it́ id́ɨc cuando Dios iŋwejáy. ;oJém marca de circuncisión d́a t́i cuwatcuy, d́a tayo̱xpátpa. Siiga tanait́ o d́a tanai̱ jext́im. Pero siiga taŋwattámpa juuts ixunpa Dios, je nu̱ma tayo̱xpátpa. 0}|7{lzyxwdvvultssrqppo%mlk2ih2glfeefdcbaa5__Q^]\[ZYXlWHU}TSSRjQfQPBOQNMMLKK)JoIHH8GG1FEETDKCBBTA@@@??>V== Siiga nɨmpa tu̱m pɨ̱xiñ iga: Ɨch ait́ jém juctɨaŋtso̱cajo̱m, pero ijóyixpa jém it́ɨ̱wɨtam, jesɨc mɨgóypa jém pɨ̱xiñ. Quejpa iga d́anam putne jém piichcɨɨm. aG;Manjáyáypa juuts tu̱m jo̱mipɨc aŋquímayooyi porque Cristo oy taŋquejáy iga tanatoyt́amta̱iñ y mimicht́am iŋwattámpa je̱mpɨc. Sɨɨp nasneum jém piichɨ y núcneum jém nu̱mapɨc juctɨaŋtso̱ca. \F1Mantɨ̱wɨtam, d́a manjáyáypa tu̱m jo̱mipɨc aŋquímayooyi, pero manjáyáypa jeet́im pecapɨc aŋquímayooyi jém iniit́wɨɨp dende wiñt́i. Yɨ́p aŋquímayooyi jém mojwɨɨp impɨctsoŋta. @EySiiga tu̱m pɨ̱xiñ nɨmpa iga: Ɨch aŋwaganait́ tanJa̱tuŋ Dios, jesɨc wɨ̱ iga iwad́iñ jém wɨ̱tampɨc cosa juuts iwatpa jém Jesucristo. Jém jo̱mipɨc aŋquímayooyi DPero siiga tu̱m pɨ̱xiñ iwatpa juuts nɨmpa jém Cristo iŋma̱t́i, jesɨc nu̱ma quejpa iga jém pɨ̱xiñ tsa̱m it́oypa Dios. Siiga seguido taŋwatpa juuts nɨmpa jém Cristo iŋma̱t́i, jesɨc tanjo̱doŋ iga taŋwaganait́t́a jém tanJa̱tuŋ Dios. aC;Pero siiga tu̱m pɨ̱xiñ nɨmpa iga: Ɨch ánixpɨcpa jém Cristo, pero d́a iwatpa juuts nɨmpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i, jesɨc mɨgóypa jém pɨ̱xiñ. D́a inii̱ jém nu̱mapɨc aŋma̱t́i ia̱namaŋjo̱m. yBkSiiga seguido taŋwatpa juuts tanɨ́máypa Dios, jesɨc tanjo̱doŋ iga nu̱ma tánixpɨcne jém Cristo. OAAccaata̱ jém Cristo iga tayojayt́a tantáŋca. Y d́a no más taɨcht́am tayojayt́a jém tantáŋca, pero iyojáyt́im it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am it́áŋca icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ. ?@ yMamma̱nɨctam, sɨɨp manjáyáypa yɨ́p to̱to iga odoy immalwad́iñ. Pero siiga i̱ imalwatne, jém Jesucristo wɨa̱p icupuj jém Dios iwiñjo̱m porque je d́a t́i mal iwat. 8? k Pero siiga tanɨmpa iga d́a tatáŋcaɨ́y, jesɨc tamɨgóypa y tanɨmpa iga mɨgóypat́im jém tanJa̱tuŋ Dios. Quejpa iga d́a nu̱ma taŋcupɨcne jém iŋma̱t́i.b> ? Pero siiga tanaŋmadáypa Dios iga agui tammalwatne, jesɨc tanjo̱doŋ iga tayo̱xpátpa porque Dios tajɨycámayñe iga tayo̱xpátpa. Tawɨ̱tsagáypa it́u̱mpɨy jém tantáŋca, taccáyáypa tána̱namaŋjo̱m. = ;Pero siiga tanjɨ̱spa iga d́a tatáŋcaɨ́y, jesɨc tanamɨgóyayt́a̱p tanyaac. D́a tanai̱ jém nu̱mapɨc aŋma̱t́i tána̱namaŋjo̱m. }< uPero siiga tasɨɨba juctɨaŋtso̱cajo̱m juuts jém tanJa̱tuŋ Dios it́ jém juctɨaŋtso̱cajo̱m, jesɨc nu̱ma tu̱mt́i jɨ̱xi tanait́t́a y jém Jesucristo iñɨɨpiñ, jém Dios iMa̱nɨc, taccáyáypa it́u̱mpɨy jém tantáŋca. 5; eSiiga tanɨmpa iga tu̱mt́i tanjɨ̱xi con tanJa̱tuŋ Dios, pero tasɨɨbat́im piichcɨɨm, jesɨc tamɨgóypa. D́a taŋwatpa juuts nɨmpa jém nu̱mapɨc aŋma̱t́i. %: EYɨ́bam jém wɨbɨc aŋma̱t́i jém taŋquejayñewɨɨp jém Jesucristo. Sɨɨp manaŋmadáypa mimicht́am. Nɨmpa jém aŋma̱t́i iga jém tanJa̱tuŋ Dios jex juuts tu̱m wɨbɨc juctɨ. Agui wɨ̱ tsocpa. Ju̱t́ it́ Dios d́a i̱ piichɨ, je d́a táŋcaɨ́y ni uxaŋ. 9 #Jeeyucmɨ manjáyáypa iga iniit́t́ámiñ jém maymáya̱ji jém nu̱mapɨc. Jém tanJa̱tuŋ Dios tu̱m wɨbɨc juctɨ agui wɨ̱tsocpa _8 9Sɨɨp manaŋmadáypa t́i ánixñeta y t́i ammatoŋneta iga wɨa̱iñ tanait́t́a tu̱mt́i jɨ̱xi juutst́im aɨch anait́t́a tu̱mt́i jɨ̱xi con tanJa̱tuŋ Dios y con jém Jesucristo jém Dios iMa̱nɨc. 7 Awiñquejayt́a jém vida. Ánixñeta, jeeyucmɨ wɨa̱p manaŋmadáy iga núcneum y wɨa̱p manaŋquejáy iga jém Cristo jeam jém vida jém d́apɨc cuyajpa. It́t́im id́ɨc dende wiñɨgam con jém tanJa̱tuŋ Dios, jesɨc ocmɨ awiñquejayt́a. 6 Jém Cristo it́t́im id́ɨc dende wiñɨgam cuando d́anam i̱ yɨ́p mundo. Pero sɨɨp wɨa̱p mannɨ́máy iga ánixñeta ánixcuymɨ. Ammatoŋneta. Anámta. Antsɨc con aŋcɨ. Iñɨ̱yit́im jém Aŋma̱t́i, je jém vida jém tachiiñewɨɨp Dios. k5OAgui mantoyt́ámpa iñt́u̱mpɨyt́am, jém iŋcupɨcnetaŋwɨɨp Jesucristo. Jemum cuyaj.34aJém Jesucristo miwattámiñ cuenta. 3Jém d́apɨc it́oypa jém tánO̱mi Jesucristo, wɨ̱ iga ipɨctsóŋiñ jém castigo. Sɨɨp, mánO̱mi, mi̱ñɨ. f2ESɨɨp ɨch aPablo manjáyáypa aŋcɨɨmɨ yɨ́p aŋma̱t́i iga mandioschit́ámpa. 1-It́u̱mpɨy jém tantɨ̱wɨtam, jém it́yajwɨɨp yɨɨm, micutsadáypat́im wa̱t́idios. Nadioschit́amta̱jɨ con tu̱m aŋna̱catsuuchi. &0EJém Dios ipɨxiñt́am, jém aŋtuuma̱yajpáppɨc jém naxyucmɨ de Asia, micutsadáypa wa̱t́idios. Jém Aquila y Priscila con it́u̱mpɨy jém Dios ipɨxiñt́am, jém aŋtuuma̱yajpáppɨc it́ɨccɨɨm, micutsadáypat́im wa̱t́idios jém tánO̱mi Cristo iñɨyi̱mɨ. /!Jeeyaj tsa̱m amaymaywat y mimaymaywatt́im mex mich. Jeeyucmɨ anɨmpa wɨ̱ iga taŋwɨ̱ixt́ámiñ jexpɨc pɨxiñt́am juuts jeeyaj. 5.cAgui amaymay porque miññeum jém Estéfanas, jém Fortunato y jém Acaico. Miñ iwatyaj jém yo̱xacuy jém michpɨc d́a wɨa̱p iŋwatta porque d́a mii̱t́a yɨɨm. --Ansunpa sɨɨp iga iŋwɨ̱ixt́ámiñ it́u̱mpɨy juuts jeeyaj, jém tsa̱mpɨc yo̱xayajpa y jém iyo̱xpátyajpáppɨc jém tantɨ̱wɨtam. o,WSɨɨp mantɨ̱wɨtam, micht́am iñjo̱doŋtam iga jém Estéfanas con jém it́ɨ̱wɨtam jeeyaj jém mojwɨɨp icupɨcyaj Cristo jém naxyucmɨ de Acaya. Jeeyaj tsa̱m iyo̱xpátyajpa jém icupɨcneyajwɨɨp jém Cristo. N+Jesɨc t́it́am iŋwattámpa, wattaamɨ con jém wɨbɨc tóyooyi. *5 Odoy moŋtaamɨ, odoy tsactaamɨ jém Dios iŋma̱t́i. Wattaamɨ juuts tu̱m pɨ̱xiñ jém tsa̱mpɨc iwɨ̱cuyujcane jém Dios iŋma̱t́i. ) Sɨɨp manaŋmadáypa t́i iñasca jém tantɨ̱wɨ Apolo. Tsa̱m aŋcunucsáy iga nɨguiñ mijóyáy con jém tantɨ̱wɨtam, pero ijɨ̱spa iga sɨɨp d́a wɨa̱p. Nɨcpa tuŋgac ja̱ma cuando iniit́ lugar. Pablo idioschiiba jém iamigoyaj p(Y Jeeyucmɨ mannɨ́máypa, wɨ̱i̱xɨ jém Timoteo iñt́u̱mpɨyt́am, yo̱xpáttaamɨ iga maymáya̱iñ iga nɨguiñ más juumɨ. Porque sɨ́p anaŋjócta jém Timoteo con jém tuŋgac tantɨ̱wɨtam iga miñyajpat́im yɨɨm. '- Siiga núcpa jemɨc jém Timoteo, jɨɨcɨ iga miwaganayo̱xa̱p sin cɨ̱ŋi porque je iwatpat́im jém Dios iyo̱xacuy juutst́im aɨch. 4&a Yɨɨm áŋáyayt́a̱ jém puerta iga aŋwatpa jém Dios iyo̱xacuy, tsa̱m jáyaŋ icupɨcyajpa jém Dios iŋma̱t́i. Pero it́t́im wa̱t́i jém ajóyixyajpáppɨc. U%#Ɨch atsɨ́ypa jém attebet Efeso hasta naspa jém sɨŋ de Pentecostés. $7Ɨch d́a ansunpa iga mánixpa no más tu̱m rato iga awid́aŋnaspa. Ansunpa iga apoychɨ́ypa con mimicht́am siiga Dios iwɨ̱aŋja̱m je̱mpɨc. &#EWɨa̱p ampoychɨ́y con mimicht́am. Wɨa̱pt́im antsɨ́y entero jém tiempo de sucsuc. Jesɨc mimicht́am wɨa̱p anyo̱xpát ju̱t́ anɨctooba ocmɨ. "Jesɨc cuando anɨcpa, tienes que anaspa jém naxyucmɨ de Macedonia. Jesɨc yajpa ana̱xi Macedonia, anɨcpat́im Corinto. z!mSiiga wɨ̱ iga anɨcpat́im mex aɨch, jesɨc ɨch aŋwagananɨcpa. Ijɨ̱spa jém Pablo juchɨs nɨcpa jo̱yi ~ uCuando anúcpa jemɨc ju̱t́ miit́t́a, aŋcutsatpa Jerusalén jute̱n jém impɨxiñt́am jém iŋcupiŋnetaŋwɨɨp iga ininɨcyajiñ jém tumiñ iga ichiiyajpa jém tantɨ̱wɨtam. Ininɨcpat́im tu̱m to̱to iga wɨ̱pɨctsoŋyajta̱iñ. Z-Cada jém wiñt́ipɨc ja̱ma de jém semana cada tu̱mtu̱m de mimicht́am accáyt́aamɨ jém tumiñ juuts Dios miwɨ̱wadáy jém semana. Jesɨc cuando anúcpa jemɨc, d́a tanaŋtuuma̱watpa jém tumiñ. V 'Cuando iniŋtuuma̱wattámpa jém ofrenda iga iñyo̱xpátpa jém tantɨ̱wɨtam, jém icupɨcneyajwɨɨp Jesucristo, wattaamɨ juutst́im anaŋquejayñe jém Dios ipɨxiñt́am jém naxyucmɨ de Galacia. :Jeeyucmɨ, mantɨ̱wɨtam mantoyt́ampáppɨc, siempre wattaamɨ juuts ixunpa Dios, odoy tsactaamɨ jém Dios iŋma̱t́i. Seguido wattaamɨ jém Dios iyo̱xacuy porque iñjo̱doŋtam iga cuando taŋwaganayo̱xa̱ jém tánO̱mi, d́a taxajayo̱xatámpa.$A9Sɨɨp tanchiiba gracia jém tanJa̱tuŋ Dios porque d́am taŋcɨ̱ŋpa iga tacaaba porque jém tánO̱mi Jesucristo tawɨ̱tsagayñeum jém tantáŋca.  8Tacaatámpa porque taŋwatneta jém táŋca. Y taŋwattámpa táŋca porque d́a taŋcupɨgayt́a jém Moisés iŋquímayooyi. zm7A que miWoccɨɨwiñ, ¿ju̱t́ it́ jém impɨ̱mi iga anaccaatámpa? Micoñwɨyñeum jém ánO̱mi Cristo.” kO6Cuando jooma̱se̱tpa jém tammɨjta̱y, jesɨc jáypa, d́a e̱ybɨc caaba, jesɨgam cupacum juuts nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i: “Cuyajpa iga caayajpa jém pɨxiñt́am. Jém Cristo icoñwɨ́y jém Woccɨɨwiñ ipɨ̱mi. 7g5Jém tammɨjta̱y jém d́apɨc jáypa tienes que jooma̱se̱tpa iga jáypa para siempre. Jém tammɨjta̱y jém caapáppɨc tienes que jooma̱se̱tpa iga d́a nunca caaba. =s4Agui jicscɨy tanascaaba así juuts tu̱m pɨ̱xiñ cuando ijɨ́tpa iixcuy. Tacucagayt́a̱p cuando susta̱p jém íŋaŋpɨgam su̱xi de jém trompeta. Porque tienes que susta̱p jém trompeta y jém caaneyajwɨɨp cupɨsayyajpa y d́am nunca caaba e̱ybɨc. Y taɨcht́am tavivopɨc tacucagayt́amta̱p. /W3Ɨch manacjo̱dóŋa̱támpa sɨɨp jém jɨ̱xi, jém d́apɨc iŋcutɨɨyɨyñeta. D́a tacaatámpa tantu̱mpɨyt́am, pero tantu̱mpɨyt́am tacucagayt́amta̱p. I 2Mantɨ̱wɨtam, mannɨ́mayt́ooba iga jém tamma̱yi y jém tannɨɨpiñ d́a núcpa sɨŋyucmɨ ju̱t́ iŋjacpa Dios. Jém d́apɨc jáypa d́a wɨa̱p iwaganait́ jém jáypáppɨc. 'G1Tanait́ jém ámooyi juuts jém watneta̱wɨɨp naxyucmɨ, jesanet́im núcpa jém tiempo iga tanait́pa jém ámooyi juuts jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ. 6e0Jém tammɨjta̱y, jém naxyucmɨpɨc, jex juuts jém pɨ̱xiñ jém watneta̱wɨɨp con naspótpót. Jém sɨŋyucmɨpɨc mɨjta̱y jex juuts jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ. 2]/Jém wiñt́ipɨc pɨ̱xiñ watta̱ con naspótpót, je jém naxyucmɨpɨc pɨ̱xiñ. Jém ocmɨpɨc pɨ̱xiñ je jém tánO̱mi Cristo jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ. s_.Wiñt́i tawatneta̱ juuts jém Adán imɨjta̱y, ocmɨ tawatta̱p juuts jém sɨŋyucmɨpɨc mɨjta̱y. K-Nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́ jayñeta̱: “Jém wiñt́ipɨc pɨ̱xiñ, jém Adán, chiit́a̱ ivida.” Pero jém íŋaŋpɨgam Adán tu̱m A̱nama, jém tachiipáppɨc tamvida. =s,Cumta̱p yɨ́p naxyucmɨpɨc mɨjta̱y. Pɨspa juuts tu̱m sɨŋyucmɨpɨc mɨjta̱y. It́t́im jém mɨjta̱y jém naxyucmɨpɨc. It́t́im jém mɨjta̱y jém sɨŋyucmɨpɨc. 7g+Cumta̱p jém d́a wɨbɨc mɨjta̱y jém pucpáppɨc. Cuando pɨspa, tsa̱m wɨbɨc mɨjta̱y. Cuando cumta̱p d́a inii̱ ipɨ̱mi. Pero cuando pɨspa iniit́um ipɨ̱mi.  +*Asíam naspa cuando pɨsyajpa jém caaneyajwɨɨp. Cumta̱p jém mɨjta̱y jém púcpáppɨc. Jesɨc pɨspa tu̱m mɨjta̱y d́am nunca caaba. ~ u)Jém ja̱ma icho̱ca tuŋgac, jém po̱ya tuŋgac, y jém ma̱tsa tuŋgac. Jém ma̱tsayaj d́a tu̱mt́i icho̱ca. ' G(It́yaj jém sɨŋyucmɨpɨc mɨjta̱y, it́yajt́im yɨ́p naxyucmɨpɨc mɨjta̱y. Jém sɨŋyucmɨpɨc iniit́ iwɨ̱. Jém naxyucmɨpɨc tuŋgac iwɨ̱. & E'D́a it́u̱mpɨy ma̱yi tu̱mt́i. Jém pɨ̱xiñ tuŋgac ima̱yi, jém ani̱mat tuŋgac ima̱yi, jém jon tuŋgac ima̱yi, jém tɨɨpɨ tuŋgac ima̱yi. | q&Dios ichiiba juuts ixunpa cada pac jém imɨjta̱y jém imɨɨchipɨc. Cada jém pac chiit́a̱p jém imɨjta̱y. %Ñipta̱p jém trigo ipac o tuŋgac pac, pero d́a i̱ iñibáypa iplanta. Tanñippa tu̱m xut́u pac, pero naypa tu̱m mɨjpɨc planta. :m$Micht́am d́a mijɨ̱xiɨ́y iga micwágóypa así porque tanjo̱doŋ cuando ñipta̱p tu̱m pac tienes que caaba ima̱yi iga naypa e̱ybɨc jém pac, tsɨ́ypa tu̱m planta. !#Pero algunos acwágóypa, nɨmyajpa: “¿Jutsa̱p ipɨsyaj jém caaneyajwɨɨp? ¿Juutspɨc mɨjta̱y iniit́pa cuando pɨsneum?” iK"Tsactaamɨ iga immalwatpa. Wɨ̱wattaamɨ e̱ybɨc juuts tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ. Porque algunos de mimicht́am d́a íñixpɨctámpa Dios. Mannɨ́mayt́ámpa así iga michaatámiñ. Jutsa̱p icpɨsyaj jém caaneyajwɨɨp !Odoy jɨɨcɨ iga i̱ mimɨgóyáypa. Juuts nɨmpa jém dicho: “Jém malopɨc compañeroyaj icmalwatpa jém it́ɨ̱wɨtam.” 'G Tsa̱m pɨ̱mi anáŋa̱pa con jém ánenemigoyaj jém attebet Efeso juuts áŋa̱pa tu̱m pɨ̱xiñ con jɨmñi ani̱mat, pero d́a t́i acuwatcuy siiga d́a pɨsyajpa jém caaneyajwɨɨp. Wɨa̱p tanɨm juuts nɨmyajpa: “Tawíctámpam y tanɨ́ctámpam porque jo̱ymɨ tacaaba.” /Mantɨ̱wɨtam, tsa̱m amaymay iga iŋcupɨcneta jém tánO̱mi Jesucristo. Jeeyucmɨ d́a acɨ̱ŋpa iga it́ peligro iga taccaaba cada ja̱ma. |q¿T́iiga d́a acɨ̱ŋpa iga ait́t́a en peligro it́u̱mpɨy tiempo siiga d́a tapɨspa cuando tacaaneum? <qAlgunos icchiŋyajpa jém pɨxiñt́am iga icɨacpud́iñ jém it́ɨ̱wɨtam jém wiñɨcpɨc caaneyaj. ¿Pero t́iiga iwatpa je̱mpɨc siiga d́a pɨspa jém caanewɨɨp? {Cuando it́u̱mpɨy cosa tsɨ́y jém Jesucristo ipuycɨɨm, jesɨc jém Cristo iyaac ijɨ́cpa iga iŋjacpa iJa̱tuŋ Dios, jém ichiiñewɨɨp it́u̱mpɨy jém ipɨ̱mi. Jesɨc it́u̱mpɨy cosa Dios imɨɨchi, iŋjacpat́im it́u̱mpɨy cosa. X~)Dios ichac it́u̱mpɨy cosa jém Jesucristo ipuycɨɨm iga iŋjacpa. Pero cuando nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i iga Cristo iŋjacpa it́u̱mpɨy cosa, d́a nɨmtooba iga iŋjacpat́im jém tanJa̱tuŋ Dios. W}'Cuyajpa jém íŋaŋpɨgam tánenemigo. Cuyajpa iga caaba jém pɨxiñt́am. z|mPorque tienes que tsɨ́ypa jém Cristo juuts aŋjagooyi hasta que icoñwɨ́ypa it́u̱mpɨy jém ienemigoyaj. k{OOcmɨ miñpa jém íŋaŋpɨgam ja̱ma. Jém tánO̱mi Cristo ictogoypa it́u̱mpɨy jém aŋjagooyiyaj. It́obáypa ipɨ̱mi. Icɨɨjuŋcotpa jém aŋjagooyi ipɨ̱mi jém iJa̱tuŋcɨɨm iga Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ. Jz Pɨspa cada tu̱mtu̱m juuts ixunpa Dios. Wiñt́i pɨs jém Cristo, pero ocmɨ cuando miñgacpa yɨ́p naxyucmɨ jém tánO̱mi, acpɨsyajta̱p jém caanewɨɨp, jém icupɨcnewɨɨp Cristo. y#Caaba it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am porque tsucumne de Adán. Pero Cristo ictsucum iga wɨa̱p ipɨsyaj it́u̱mpɨy jém caaneyajwɨɨp. ,xQTu̱m pɨ̱xiñ ictsucum iga caayajpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am yɨ́p naxyucmɨ. Tuŋgac pɨ̱xiñ ictsucum iga pɨsyajpa it́u̱mpɨy jém caaneyajwɨɨp. =wsPero sɨɨp nu̱ma pɨsneum jém Cristo de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp. Je jém wiñt́ipɨc cosecha. Jesɨc quejpa iga pɨsyajpat́im it́u̱mpɨy jém caaneyajwɨɨp. v1Siiga nada más tanjɨ̱spa iga jém Cristo tayo̱xpátpa iganam tait́pa yɨ́p naxyucmɨ, más tauuguyt́im que it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. Xu)Jesɨc togoyñeyajum jém caaneyajwɨ́ppɨc, jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo. utcSiiga jém Cristo d́at́im pɨs, jesɨc xajat́im iŋcupɨctámpa, d́a i̱ miyojayñe jém iñt́áŋca. \s1Porque siiga jém caaneyajwɨɨp d́a pɨsyajpa, jesɨc ni Cristo d́at́im pɨs. krOSiiga d́a pɨs jém Cristo, jesɨc ammɨgóyaŋmatpa jém Dios iŋma̱t́i cuando manaŋmadáy iga Dios icpɨs jém Cristo. Siiga d́a je nu̱ma iga pɨsyajpa jém caaneyajwɨɨp, jesɨc d́a nu̱ma Dios icpɨs jém Cristo. yqkSiiga d́a pɨs jém Cristo, jesɨc xajat́im manaŋmadáy jém aŋma̱t́i y xajat́im iŋcupɨc jém Cristo. ^p5 Siiga nu̱ma d́a pɨsyajpa jém caaneyajwɨɨp, jesɨc d́at́im pɨs jém Cristo. ao; Siiga nɨmpa jém aŋma̱t́i, jém manaŋmadayñewɨɨp, iga pɨsneum jém Cristo de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp, ¿jesɨc t́iiga nɨmyajpa algunos de mimicht́am iga d́a pɨsyajpa jém caaneyajwɨɨp? -nS D́a t́i iwatne siiga ɨch mismo o jém tuŋgac apóstol miŋmadáypa jém aŋma̱t́i, mimicht́am tsa̱m iŋwɨ̱cupɨcneta. Acpɨsyajta̱p jém caaneyajwɨɨp m Ɨch nu̱ma aapóstol porque Dios tsa̱m ayaachaŋja̱m y awɨ̱wadáy. Aɨch d́a axajacám juuts tu̱m apóstol porque más pɨ̱mi ayo̱xane que it́u̱mpɨy jém apóstol. Pero ɨch anyaac d́a aŋwatpa. Dios tsa̱m ayo̱xpát iga wɨa̱p aŋwat. l- Ɨch tu̱m xut́upɨc aapóstol y d́at́im wɨ̱ iga mannɨ́máypa iga ɨch aapóstol porque ɨch tsa̱m ammalwadáy jém Dios ipɨxiñt́am. MkJesɨc ocmɨ cuando yaj iwiñquejáy it́u̱mpɨy de jeeyaj, awiñquejáyt́im aɨch. Acupiichcɨɨ́y cuando awiñquejáy. Ɨch ajex juuts tu̱m tsɨ̱xi iga d́anam núcne hora iga naypa. kjOMás ocmɨ iwiñquejáy jém Jacobo. Ocmɨ e̱ybɨct́im iwiñquejáy jém doce icuyujcɨɨwiñ. i!Más ocmɨ tu̱mt́i cɨ iwiñquejáy más de quinientos jém icuyujcɨɨwiñ. Jáyaŋ de jeeyaj vivo hasta sɨɨp, pero algunos caaneum. lhQJesɨc pɨsneum Jesús, moj iwiñquejáy jém Peto, ocmɨ iwiñquejáy jém doce icuyujcɨɨwiñ. fgECumta̱, pero jém tucunaja̱ma pɨs juuts nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́ jayñeta̱. fwWiñt́i oy manaŋquejáy jém más mɨjpɨc aŋquímayooyi, jém ɨchpɨc ampɨctsoŋne. Yɨ́p aŋquímayooyi taŋquejáypa iga accaata̱ Jesucristo iga tayojayt́a jém tantáŋca. Asíam nɨmpa ju̱t́ jayñeta̱ jém Dios iŋma̱t́i. GeCon yɨ́pt́im aŋma̱t́i micɨacputtámpa Dios siiga d́a iñchacpa jém aŋma̱t́i, jém manaŋmadayñewɨɨp, siiga d́a minɨ́maŋtaaya̱p iga iŋcupɨcne jém wɨbɨc aŋma̱t́i. 6d gSɨɨp mantɨ̱wɨtam, manacjo̱dóŋa̱támpa e̱ybɨc jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga iñjɨ̱stámiñ. Yɨ́pt́im aŋma̱t́i impɨctsoŋneta, hasta sɨɨp d́a iñchacne. 0cY(Pero wattaamɨ it́u̱mpɨy cosa juuts tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ. Wɨ̱ iga id́iñ orden ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa jém Dios ipɨxiñt́am iga odoy cujíñayyajiñ.7bg'Jesɨc, mantɨ̱wɨtam, cusúnɨɨyɨ jém pɨ̱mi iga wɨa̱iñ iniŋmatta jém Dios iŋma̱t́i. Odoy aŋjɨyja̱cɨ jém iŋmatpáppɨc jém tuŋgac aŋmat́i̱mɨ. taa&Siiga tu̱m pɨ̱xiñ d́a icutɨɨyɨ́y iga Dios tachi yɨ́p aŋquímayooyi, jesɨc asíam tsɨ́yiñ. a`;%Siiga algunos ijɨ̱spa iga agui wɨa̱p iŋmat jém Dios iŋma̱t́i o ijɨ̱spa iga tsa̱m iniit́ jém Dios iA̱nama, wɨ̱ iga icutɨɨyɨ́yiñ iga Dios tachiiñe jém aŋquímayooyi jém sɨ́ppáppɨc anjay. _$Wɨ̱jo̱dóŋa̱taamɨ iga Dios iŋma̱t́i d́a tsucum mimicht́ámaŋjo̱m. Y d́at́im mimicht́am iŋcut́um impɨctsoŋta. E^#Siiga ijo̱dóŋa̱tooba t́i nɨmpa jém aŋma̱t́i, wɨ̱ iga icwáguiñ jém iwɨd́a̱ya cuando núcpa it́ɨccɨɨm. Porque d́a i̱ iwɨ̱ixpa jém yo̱mo siiga jɨypa jém culto. m]S"Jém yo̱mtam d́a wɨ̱ iga jɨyyajpa ju̱t́ watta̱p culto ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa jém Dios ipɨxiñt́am. D́a i̱ ijɨ́gáypa iga jɨyyajpa. Más wɨ̱ iga imatóŋiñ porque asíam nɨmpa jém Dios iŋquímayooyi. I\ !Wɨ̱ iga id́iñ orden ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa jém Dios ipɨxiñt́am iga d́a t́i id́ɨ́yɨ́y. Je̱mpɨct́im iwatyajpa jém Dios ipɨxiñt́am ju̱t́iŋquej ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa. T[! Jém iŋmatpáppɨc jém Dios iŋma̱t́i iwɨ̱aŋjaguiñ jém ia̱nama. ZyIñt́u̱mpɨyt́am wɨa̱p iniŋmatta jém Dios iŋma̱t́i juuts Dios michiiñe jɨ̱xi. Pero aŋmattaamɨ tu̱mtu̱m por mit́u̱mtu̱m iga jém pɨxiñt́am wɨa̱p icuyujcayaj jém Dios iŋma̱t́i, jesɨc maymayyaj jém Dios ipɨxiñt́am. !Y;Pero siiga Dios ichiiba jɨ̱xi tuŋgac pɨ̱xiñ, jém co̱ñwɨɨp je̱m, jesɨc jém mojwɨɨp iŋmat jém Dios iŋma̱t́i ichaguiñ iga iŋmatpa. &XEJesa̱pt́im cuando miŋtuuma̱neta, wɨ̱ iga wɨste̱n o tucute̱n iŋmatpa jém Dios iŋma̱t́i. Los de más icɨɨpíŋiñ t́i nɨmpa jém pɨ̱xiñ. bW=Pero siiga d́a i̱ wɨa̱p iŋmat t́i nɨmpa jém tuŋgac aŋmat́i̱mɨ, mejor iga odoy jɨyt́aamɨ jém tuŋgac aŋmat́i̱mɨ ju̱t́ miŋtuuma̱neta. Más wɨ̱ iga jém pɨ̱xiñ icut́um jɨ́yiñ con Dios. ZV-Siiga mijɨyt́ámpa jém tuŋgac aŋmat́i̱mɨ, wɨ̱ iga mijɨyt́ámiñ miwɨste̱n o mit́ucute̱n nada más. Pero jɨyt́aamɨ mit́u̱mtu̱m. Ixunpa iga tu̱m iŋmad́iñ jém aŋma̱t́i t́i nɨmpa. GUJesɨc, mantɨ̱wɨtam, cuando miŋtuuma̱támpa, wɨ̱ iga iŋwattámiñ así: Tu̱m pɨ̱xiñ imaypa tu̱m salmo, tuŋgac iŋquejáypa tu̱m wɨbɨc aŋquímayooyi, tuŋgac iŋmatpa tu̱m jɨ̱xi jém Diospɨc ichiiñe, tuŋgac jɨypa jém tuŋgac aŋmat́i̱mɨ, y tuŋgac pɨ̱xiñ taŋmadáypa t́i nɨmtooba jém aŋma̱t́i. Wɨ̱ iga iŋwattámpa it́u̱mpɨy cosa iga jém pɨxiñt́am más iwɨ̱cupɨguiñ jém Dios iŋma̱t́i. T9Jesɨc naixt́a̱p jém malopɨc jɨ̱xi jém iŋnécnewɨɨp ia̱namaŋjo̱m. Jesɨc co̱ste̱ñactɨŋpa jém pɨ̱xiñ, mojpa iŋwejpát Dios. Nɨmpa jém pɨ̱xiñ iga nu̱ma Dios it́ con mimicht́am. Wɨ̱ iga id́iñ orden ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa jém Dios ipɨxiñt́am SPero siiga it́u̱mpɨy iŋmatyajpa jém Dios iŋma̱t́i cuando tɨgɨypa jém d́apɨcnam icupɨcneyaj o jém d́apɨcnam icuyujcane jém Dios iŋma̱t́i, jesɨc aŋquejayt́a̱p iga táŋcaɨ́y, iyaac nacɨɨpiŋta̱p cuando imatoŋpa t́i sɨ́p iñɨmyaj. *RMJesɨc cuando it́u̱mpɨy jém Dios ipɨxiñt́am aŋtuuma̱neyaj y it́u̱mpɨy jɨyyajpa jém tuŋgac aŋmat́i̱mɨ y jesɨc tɨgɨypa algunos jém d́apɨcnam icuyujcane jém Dios iŋma̱t́i o jém d́apɨcnam icupɨcne, wɨa̱p iñɨm iga yɨ́p pɨxiñt́am culo̱coa̱quetneyaj. QyJém iŋmatpáppɨc jém tuŋgac aŋmat́i̱mɨ wɨ̱ para jém seña para jém d́apɨc icupɨcneyaj Dios. Jém iŋmatpáppɨc jém Dios iŋma̱t́i wɨ̱ como tu̱m seña para jém icupɨcneyajwɨɨp Dios. D́a para jém d́apɨc icupɨcneyaj. hPINɨmpa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi ju̱t́ jayñeta̱: “Nɨmpa Dios iga ɨch anaŋmatpa jém nación de Israel con tuŋgac aŋma̱t́i y con jém juumɨpɨc pɨxiñt́am. Pero ni je̱mpɨc d́at́im amatoŋyajpa.” {OoMantɨ̱wɨtam, odoy jɨ̱sɨ juuts tu̱m xut́u tsɨ̱xi. Pero jɨ̱xiɨyt́aamɨ juuts tu̱m tsa̱mipɨc pɨ̱xiñ iga iŋwɨ̱cutɨɨyɨ́ypa. Nu̱ma wɨ̱ iga miit́t́ámiñ juuts tu̱m xut́u tsɨ̱xi, jém d́apɨcnam imalwatne. NPero cuando aŋtuuma̱yajpa jém Dios ipɨxiñt́am, ɨch anɨmpa más wɨ̱ iga anaŋmatpa tu̱m rato con anjɨ̱xi iga anaŋquejáypa jém tantɨ̱wɨtam que iga anaŋmatpa tsa̱m yagatsjo̱m jém tuŋgac aŋmat́i̱mɨ jém d́apɨc i̱ icutɨɨyɨ́ypa. M7Iyucuɨpdios iga ɨch más wɨa̱p anaŋmat jém tuŋgac aŋmat́i̱mɨ, jém d́apɨc i̱ icutɨɨyɨ́ypa, que iñt́u̱mpɨyt́am de mimicht́am. L/Tsa̱m wɨa̱p iñchi gracia Dios, pero d́a iñyo̱xpátpa jém tuŋgac pɨxiñt́am iga más icutɨɨyɨ́ypa jutsa̱p iwat juuts ixunpa Dios. AK{Porque siiga iniŋwejpátpa Dios con íña̱nama, pero d́a iniŋwejpátpa Dios con iñjɨ̱xi, jesɨc jém pɨ̱xiñ jém d́apɨcnam iwɨ̱cuyujcane jém Dios iŋma̱t́i, cuando imatoŋpa iga iŋwatpa oración, d́a wɨa̱p iŋwagaaŋwejpátta Dios porque d́a icutɨɨyɨ́ypa t́i nɨmpa jém aŋma̱t́i. 4JaJesɨc ɨch mannɨ́máypa t́i wɨa̱p aŋwat. Ɨch aŋwatpa oración con jém ána̱nama y aŋwatpat́im oración con anjɨ̱xi. Awanpa con ána̱nama y con anjɨ̱xi. 5IcSiiga aŋwatpa oración jém tuŋgac aŋmat́i̱mɨ, jém d́apɨc i̱ icutɨɨyɨ́ypa, jesɨc jém ána̱nama iŋwejpátpa Dios, pero d́a t́i cuwatcuy jém anjɨ̱xi. H Jesɨc siiga tu̱m pɨ̱xiñ wɨa̱p iŋmat jém tuŋgac aŋmat́i̱mɨ, jém d́apɨc i̱ icutɨɨyɨ́ypa, jesɨc wɨ̱ iga iwágáyiñ Dios iga iyo̱xpád́iñ iga wɨa̱p iŋmadáy jém it́ɨ̱wɨtam t́i nɨmpa jém tuŋgac aŋmat́i̱mɨ. PG Mimicht́am, nu̱ma tsa̱m iŋwɨ̱aŋja̱mta iga Dios iA̱nama michiiba jém ipɨ̱mi, jesɨc métstaamɨ jutsa̱p iñyo̱xpátta jém Dios ipɨxiñt́am iga más wɨa̱p iwatyaj t́i ixunpa Dios. _F7 Jesɨc siiga tu̱m pɨ̱xiñ ajɨ́yáypa iŋmat́i̱mɨ, pero d́a aŋcutɨɨyɨ́ypa, jesɨc anjo̱doŋ iga juumɨpɨc pɨ̱xiñ. Jesɨc jém pɨ̱xiñ ijo̱doŋt́im iga ɨchgact́i juumɨpɨct́im apɨ̱xiñ. |Eq Tsa̱m jáyaŋ aŋma̱t́i it́yaj yɨ́p naxyucmɨ, pero cada pɨ̱xiñ wɨa̱p icutɨɨyɨ́y jém iŋma̱t́i. [D/ Je̱mpɨct́im iññascatámpa mimicht́am cuando mijɨypa jém tuŋgac aŋmat́i̱mɨ jém d́apɨc i̱ icutɨɨyɨ́ypa. ¿Jutsa̱p iñjo̱dóŋa̱ta jém aŋma̱t́i? Sɨ́p iñxajaaŋmat jém aŋma̱t́i. $CAJesanet́im siiga jém soldadoyaj d́a wɨa̱p ixus parejo jém trompeta iga icjo̱dóŋa̱p iga nɨcpa áŋa̱jiyaj, jesɨc jém soldado d́a i̱ listo. BB}Sɨɨp anaccámpa tu̱m ejemplo. Jém flauta y jém arpa d́a jɨ̱xiɨ́y, pero siiga tɨcsta̱p y d́a wɨa̱p it́ɨcs parejo, d́a taŋcutɨɨyɨ́ypa jup wa̱ñi tɨcsta̱p. XA)Jesɨc, mantɨ̱wɨtam, siiga nɨcpa manjóyáy iga manaŋmadáypa jém tuŋgac aŋmat́i̱mɨ, jém d́apɨc i̱ icutɨɨyɨ́ypa, jesɨc d́a wɨa̱p miyo̱xpát. Más wɨ̱ iga manaŋmadáypa jém jɨ̱xi jém achiiñewɨɨp Dios, jém d́apɨc je mɨgooyi o iga manaŋmadáypa jém Dios iŋma̱t́i o jém wɨbɨc aŋquímayooyi. @9Ɨch anɨmpa wɨ̱ siiga iñt́u̱mpɨyt́am wɨa̱p iñjɨy jém tuŋgac aŋmat́i̱mɨ, jém d́apɨc i̱ icutɨɨyɨ́ypa. Pero más wɨ̱ iga iniŋmatpa jém Dios iŋma̱t́i porque jém iŋmatpáppɨc jém Dios iŋma̱t́i más tayo̱xpátpa que jém jɨypáppɨc jém tuŋgac aŋmat́i̱mɨ siiga d́a i̱ iñu̱mtsacpa jém aŋma̱t́i iga iyo̱xpád́iñ it́u̱mpɨy jém Dios ipɨxiñt́am. l?QSiiga tu̱m pɨ̱xiñ jɨypa tuŋgac aŋmat́i̱mɨ jém d́apɨc i̱ icutɨɨyɨ́ypa, jesɨc jém pɨ̱xiñ nayo̱xpátta̱p iyaac iga más icutɨɨyɨ́yiñ t́i ixunpa Dios. Pero siiga tu̱m pɨ̱xiñ iŋmadáypa it́ɨ̱wɨtam jém Dios iŋma̱t́i, jesɨc iyo̱xpátyajpa it́u̱mpɨy jém Dios ipɨxiñt́am iga más iwatyajiñ juuts ixunpa Dios. 1>[Pero siiga tu̱m pɨ̱xiñ iŋmadáypa it́ɨ̱wɨtam jém Dios iŋma̱t́i, jesɨc más iwɨ̱watpa. Iyo̱xpátpa jém it́ɨ̱wɨtam iga más icutɨɨyɨyyajiñ t́i ixunpa Dios. Ichiiyajpa jɨ̱xi iga más iwɨ̱cupɨguiñ jém Dios iŋma̱t́i iga odoy ichaguiñ. Icamamwadayyajpa ia̱nama. J= Siiga tu̱m pɨ̱xiñ jɨypa jém tuŋgac aŋmat́i̱mɨ, jém d́apɨc i̱ icutɨɨyɨ́ypa, jesɨc Dios sɨ́p ijɨ́yáy jém pɨ̱xiñ. D́a sɨ́p ijɨ́yáy jém pɨxiñt́am porque d́a i̱ wɨa̱p icutɨɨyɨ́y t́i nɨmpa. Jém Dios iA̱nama iyo̱xpátpa iga iŋmatpa jém jɨ̱xi jém d́apɨc i̱ ijo̱doŋ. \< 3Jesɨc waday caso más iga mit́óyoyt́ámiñ. Metstaamɨ jém pɨ̱mi, jém tachiiñewɨɨp jém Dios iA̱nama. Jém más wɨbɨc pɨ̱mi jém tachiiñewɨɨp Dios iga wɨa̱p tanaŋmat jém Dios iŋma̱t́i. K; D́a cuyajpa iga taŋcupɨcpa Dios, d́at́im cuyajpa iga tanjɨ̱spa iga Dios tayo̱xpátpa y d́at́im cuyajpa jém tóyooyi. Icutres d́a cuyajpa. Pero más pɨ̱mi wɨ̱ jém tóyooyi.: Sɨɨp tajex juuts tu̱m pɨ̱xiñ iámpa iwiñpac tu̱m tescatjo̱m d́a ja̱yawɨ̱quejpa. Pero ocmɨ taŋwɨ̱ixpa. Sɨɨp d́a taŋcutɨɨyɨ́ypa it́u̱mpɨy cosa, pero ocmɨ taŋcutɨɨyɨ́ypa it́u̱mpɨy cosa juuts Dios taixpɨcpa taɨch. 49a Cuando ɨch atsɨ̱xiñam, aŋmatpa juuts tsɨ̱xi, jext́im anjɨ̱xi y je̱mpɨct́im aŋcutɨɨyɨ́ypa. Pero cuando amɨja̱, antsac jém tsɨ̱xt́am ijɨ̱xi. 8 Pero núcpa jém ja̱ma iga capspa jém tanjɨ̱xi iga taŋcutɨɨyɨ́ypa. Pero jém d́apɨc capsne jém jɨ̱xi, cuyajpa. e7C D́a it́u̱mpɨy taŋcutɨɨyɨ́ypa. D́a capspa tanaŋmat t́it́am tanɨ́máypa Dios. )6K Jém tóyooyi d́a nunca cuyajpa. Pero núcpa jém ja̱ma iga cuyajpa jém ipɨctsoŋpáppɨc jém Dios iŋma̱t́i, d́a más ipɨctsoŋpa. Cuyajpat́im jém pɨ̱mi iga iŋmatpa jém tuŋgac aŋmat́i̱mɨ. Cuyajpat́im it́u̱mpɨy jém jɨ̱xi jém it́wɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. 55c Jém tóyoypáppɨc d́a cut́íña̱p. D́a nunca ichacpa iga icupɨcpa Dios, ijo̱doŋ iga tanJa̱tuŋ Dios tawɨ̱wadáypa. Siempre iyaachɨ́ypa cuando yaachwatta̱p. 4' Jém pɨ̱xiñ, jém tóyoypáppɨc, d́a maymáya̱p cuando tu̱m pɨ̱xiñ iwatpa táŋca, maymáya̱p cuando iwɨ̱watpa tu̱m pɨ̱xiñ. 23] Jém tóyoypáppɨc pɨ̱xiñ iwɨ̱ixpa jém it́ɨ̱wɨtam, d́a icusúnɨ́ypa jém más wɨbɨc cosa para je mismo, d́at́im jóyt́ero, d́a iccáypa jém jooya. #2? Jém tóyoypáppɨc iyaachɨ́ypa siiga malwadayt́a̱p, d́a malo, d́a na̱jajóypa, d́a nɨmpa iga ɨch agui awɨa̱p, d́at́im nacujípta̱p. 71g Siiga aŋwécpa it́u̱mpɨy jém anait́wɨɨp y siiga acɨɨjuŋcotpa ammɨjta̱y iga nooquetta̱iñ, pero d́a atóyóypa, jesɨc d́a para t́i wɨ̱ iga aŋwatpa así. \01 Siiga wɨa̱p anaŋmat jém Dios iŋma̱t́i y wɨa̱pt́im aŋcutɨɨyɨ́y it́u̱mpɨy jém jɨ̱xi jém d́apɨc i̱ ijo̱doŋ y siiga tsa̱m pɨ̱mi ajɨ̱xiɨ́y y tsa̱m aŋcupɨcpa iga Dios wɨa̱p tayo̱xpát hasta annɨ́máypa jém co̱tsɨc iga cáyiñ ju̱t́ it́ y cáypa, pero d́a atóyóypa, jesɨc d́a t́i acuwatcuy. O/  Siiga ɨch wɨa̱p anaŋmat it́u̱mpɨy jém aŋma̱t́i jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ y wɨa̱pt́im anaŋmat jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am iŋma̱t́i, pero d́a atóyóypa, jesɨc d́a t́i acuwatcuy. Ajex juuts tu̱m campana jém aguipɨc aŋjɨypa. Ajex juuts tu̱m platillo jém tsa̱mpɨc pɨ̱mi aŋjɨypa. .% Wadaayɨ caso iga impɨctsoŋpa jém más wɨbɨc yo̱xacuy jém tachiipáppɨc Dios. Pero ɨch manaŋquejáypa jém más wɨbɨc tuŋ.G- D́a it́u̱mpɨy icpɨspa jém mɨmneyajwɨɨp, d́a it́u̱mpɨy wɨa̱p iŋmat jém tuŋgac aŋmat́i̱mɨ. D́a it́u̱mpɨy wɨa̱p taŋmadáy t́i nɨmtooba jém tuŋgac aŋma̱t́i. d,A Pero d́a it́u̱mpɨy jém Dios ipɨxiñt́am accámta̱p juuts tu̱m apóstol ni juuts tu̱m iŋmatpáppɨc jém wɨbɨc aŋma̱t́i, ni juuts tu̱m accuyujoypáppɨc. D́a it́u̱mpɨy wɨa̱p iwat jém milagroyaj. + Jesɨc Dios iccám jém yo̱xacɨɨwiñ iga iwatyajpa jém yo̱xacuy entre jém Dios ipɨxiñt́am. Wiñt́i iccám jém apóstol, ocmɨ iccám jém iŋmatpáppɨc jém wɨbɨc aŋma̱t́i, ocmɨ iccám jém accuyujoypaap, ocmɨ iccám jém wɨa̱paap iwat jém milagroyaj, ocmɨ iccám jém wɨa̱paap icpɨs jém mɨmneyajwɨɨp, ocmɨ iccámt́im jém iyo̱xpátpáppɨc jém it́ɨ̱wɨtam, ocmɨ iccám jém iŋjacpáppɨc jém Dios ipɨxiñt́am, ocmɨ iccám jém iŋmatpáppɨc jém tuŋgac aŋmat́i̱mɨ. L* Sɨɨp mimicht́am michɨ́yt́ámpa juuts jém tánO̱mi Cristo imɨjta̱y. Cada tu̱mtu̱m de mimicht́am michɨ́yt́ámpa juuts tu̱m cosa jém it́wɨɨp jém Cristo imɨjta̱yyucmɨ. [n~P}?|EzyxowLvutsrrOrpoonml#kOjii!hCg/f^eTdccub}a`_^^];\[[2Z^XWVU;T|S3RQQPXONNMLL$JIIHH&GtFFREDC=BAA??^>>=k<;S:99?77643a21m0/.I-,+z)(]'&&<%m$R#"! Yb`ArAm>  { t T a[T}Pero wɨ̱ iga miixt́a̱p porque wɨbɨc miyo̱mo y wɨbɨc jɨ̱xi iniit́ íña̱namaŋjo̱m. Jém wɨbɨc jɨ̱xi d́a togoypa juuts jém cuyajcuy. Siiga d́a mimalo y d́a micho̱t́i, jesɨc Dios más iwɨ̱aŋja̱m que jém cuyajcuy de oro. ;SoOdoy cusúnɨɨyɨ jém wɨbɨc cuyajcuy, jém wɨbɨc puctu̱cu y jém cosa de oro. Odoy meetsɨ ju̱t́pɨc iŋwɨ̱tsacpa jém iŋway iga micusúnɨ́yiñ jém pɨxiñt́am. sR_cuando iix jém iyo̱mo iga agui iwɨ̱watpa porque icɨ̱ŋpa Dios y iwɨ̱ixpat́im jém iwɨd́a̱ya. oQ YJesanet́im miyo̱mtam mijaayɨywɨɨp. Siempre wattaamɨ juuts miñɨ́máypa jém iŋwɨd́a̱ya. Jesɨc siiga algunos d́a icupɨctooba jém Dios iŋma̱t́i cuando iniŋmadáypa, jesɨc núcpa ja̱ma iga icupɨcpat́im Cristo GPMimicht́am mijext́im id́ɨc juuts jém borregoyaj jém togoyñewɨɨp. Pero sɨɨp mixe̱ttámum jém wɨbɨc pastorcɨɨm ju̱t́ it́ jém tawadaypáppɨc cuenta jém tána̱nama.4OaJém Cristo iyaac nachiit́a̱ iga accaata̱ cunusyucmɨ iga tayojáy tantáŋca. Tapɨctsóŋáy taɨcht́am taŋcastigo imɨjta̱yyucmɨ iga tactsactámiñ jém tantáŋca, iga seguido taŋwɨ̱wattámiñ yɨ́p naxyucmɨ juuts ixunpa Dios. Accoowata̱ jém Cristo iga mimicht́am mipɨstámiñ. NCuando tsa̱m malnɨ́mayt́a̱ jém tánO̱mi Cristo, d́a icutsoŋ, d́a imalnɨ́máy jém ienemigoyaj. Cuando tsa̱m pɨ̱mi yaachwatta̱, d́a icumec jém ienemigoyaj. Pero je ichagáy iga ichiiñ Dios castigo porque ijo̱doŋ iga icɨɨpiŋpa parejo. >MwJe d́a iwat ni tu̱m táŋca. D́a i̱ imɨgóyáy. LyDios tacupiŋta iga taŋwɨ̱wattámpa y tannascaaba jém yaacha̱ji porque jém tánO̱mi Jesucristo tsa̱m pɨ̱mi yaachwatta̱ taɨcht́am taŋcuyucmɨ. Tatsagayt́a tu̱m ejemplo iga tantúŋɨ́ypa jém Cristo y taŋwattámpat́im juuts je. cK?¿Pero t́iiga taŋcujíppa tu̱m pɨ̱xiñ siiga iyaachɨ́ypa cuando chiit́a̱p castigo iga imalwatne? Pero siiga michiit́a̱p castigo cuando iŋwɨ̱watne y siiga iñyaachɨ́ypa, jesɨc nu̱ma miwɨ̱ixpa Dios. )JKSiiga chiit́a̱p castigo tu̱m pɨ̱xiñ cuando d́a t́i iwatne y siiga iyaachɨ́ypa porque ijo̱doŋ iga iixpa Dios, jesɨc wɨ̱ixt́a̱p jém pɨ̱xiñ. IMiesclavotam, wɨ̱ixt́aamɨ jém íño̱mi. Siempre wattaamɨ t́it́am miñɨ́máypa. D́a no más iŋcupɨcpa jém wɨbɨc pɨ̱xiñ jém tsa̱mpɨc mit́oypa, pero cupɨctaamɨt́im siiga malo jém íño̱mi siiga tsa̱m mipɨɨmɨ́ypa. HyWɨ̱ixt́aamɨ it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am, odoy jóyixt́aamɨ. Natoyt́amta̱jɨ con tantɨ̱wɨtam jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo. Cɨ̱ŋtaamɨ Dios. Wɨ̱ixt́aamɨ jém rey. Tanyaachɨ́ypa cuando tayaachwatta̱p juuts iwat jém Cristo GSɨɨp d́a más michɨ́yt́a juuts tu̱m preso porque Dios micɨacputnetámum. Micutsɨgayñeta̱wum iga iŋwɨ̱wattámiñ. Jesɨc odoy jɨ̱sɨ iga wɨ̱ iga immalwattámpa juuts mich iñxunpa. Sɨɨp cuyo̱xataamɨ Dios juuts tu̱m nunta esclavo. ,FQDios ixunpa iga iŋcupɨctámpa jém aŋjagooyiyaj porque je̱mpam iniŋjɨyjacpa jém malopɨc pɨxiñt́am, jém d́apɨc jɨ̱xiɨ́y, jém mimalnɨ́maypaap. CETaŋcupɨctámpat́im jém gobernador jém iccámnewɨɨp jém rey. Porque accámta̱ jém gobernador iga ichiiñ castigo jém imalwatyajpaap y iga cujípta̱iñ jém iwɨ̱watyajpaap. vDe Siempre cupɨctaamɨ jém aŋjagooyiyaj, jém iccámneyajwɨɨp jém pɨxiñt́am, porque je̱mpam ixunpa jém tánO̱mi Cristo. Taŋcupɨctámpa jém más mɨjpɨc aŋjagooyi, jém rey, porque je iniit́ jém más mɨjpɨc cargo. jCM Iganam miit́t́a jém tuŋgac pɨxiñt́ámaŋjo̱m, jém d́apɨc iixpɨcyajpa Dios, wɨ̱wattaamɨ. Jesɨc siiga miñɨ́máypa iga mich micriminal, núcpa ja̱ma iga iixyajpa iga nu̱ma iŋwɨ̱watne y d́a t́i mal iŋwatneta. Jesɨc jém tuŋgac pɨxiñt́am tsa̱m icujípyajpa Dios cuando núcpa jém ja̱ma iga icɨɨpiŋpa jém pɨxiñt́am. EB Mantɨ̱wɨtam mantoyt́ampáppɨc, mimicht́am mijext́am juuts jém pɨxiñt́am jém nɨcpáppɨc juumɨ porque d́anam miñúcne jém iñt́ɨcmɨ sɨŋyucmɨ. Sɨɨp maŋcunucsáypa iga odoy jɨɨcɨ iga jém malopɨc jɨ̱xi micmalwatpa. Porque jém malopɨc jɨ̱xi tsa̱m iníŋa̱pa jém íña̱nama. cA? Mimicht́am wiñɨc d́a je Dios mipɨxiñt́am, pero sɨɨp Diosam mipɨxiñt́am. Wiñɨc d́a i̱ miyaachaŋja̱mpa, pero sɨɨp Dios miyaachaŋja̱mtámpa. Tait́t́a yɨ́p naxyucmɨ iga taŋcuyo̱xatámiñ Dios @9 Mimicht́am micupiŋneta Dios iga mimɨɨcha̱ta. Miccámta juuts mipa̱nijtam iga iŋcuyo̱xatámpa jém aŋjagooyi Cristo. Michɨ́yt́ámpa juuts tu̱m wɨbɨc mipɨxiñt́am d́apɨc táŋcaɨ́y. Mimicht́am jém Dios mimɨɨchit́am. Micupiŋtamta̱ iga iŋwattámiñ it́u̱mpɨy jém wɨbɨc cosa jém iwatnewɨɨp Dios. Mit́opta jém piichcɨɨm, mininɨctamta̱ jém juctɨaŋtso̱cajo̱m. q?[Nɨmt́im jém Dios iŋma̱t́i:Jém pɨxiñt́am iñepyajpa ipuy yɨ́p tsaayucmɨ.Yɨ́pt́im tsa ipaccaaba jém pɨxiñt́am. Iñeppa ipuy jém pɨxiñt́am porque d́a iwada̱p caso jém wɨbɨc aŋma̱t́i. Dende wiñɨgam Dios nɨm iga togoyyajpa jém d́apɨc icupɨcyajpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i. Jém Dios ipɨxiñt́am jém imɨɨchipɨc >>uSiiga iŋcupɨctámpa, jesɨc iñjo̱doŋtam iga tsa̱m wɨbɨc tsa. Pero jém d́apɨc icupɨcpa, iñascaaba juuts nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́ jaychacneta̱:Jém iwatyajpáppɨc jém tɨc ipatsayyaj jém tsa.Pero ocmɨ jeet́im tsa piŋta̱.Sɨɨp jeet́im tsa icóppacne jém tɨc. =Nɨmpa así jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́ jaychacne:Ɨch antsac tu̱m tsa jém naxyucmɨ Israel ju̱t́ mojpa anacte̱ñ jém antɨc.Agui wɨbɨc tsa, ɨch mismo aŋcupiŋne.Jém icupɨcnewɨɨp yɨ́p wɨbɨc tsa, d́a i̱ wɨa̱p ichaawat. g<GMimicht́am mijex juuts jém tsaayaj para jém tɨc iŋtaana, pero iniit́t́a vida. Jesɨc jɨ́ctaamɨ iga Dios mipɨctámpa iga iwatpa tu̱m ima̱stɨc ju̱t́ it́pa jém Dios iA̱nama. Jɨɨcɨ iga miccámpa Dios juuts tu̱m mipa̱nij iga iŋcuyo̱xatámpa Dios. Jesɨc Dios iwɨ̱aŋja̱m iga iŋwatpa je̱mpɨc porque Cristo mimɨɨchit́am. K;Sɨɨp cunúctaamɨ jém tánO̱mi Cristo. Je juuts tu̱m wɨbɨc tsa jém tachiipáppɨc vida. Jém pɨxiñt́am ipatsayyaj jém tsa, pero Dios icupiŋ para je porque iix iga agui wɨ̱. ^:5Mimicht́am iñjo̱doŋtam iga Dios tsa̱m tatoypa. Jém Cristo je jém wɨbɨc tsa x9iMijex juuts tu̱m xut́u tsɨ̱xi jém yaguiñpɨc nay, tsa̱m tsútstooba. Jesanet́im mimicht́am yaguiñ iŋcupɨcneta Dios, jesɨc métstaamɨ jém wɨbɨc aŋma̱t́i, jém d́apɨc motne ii̱t́i con jém mɨgooyi. Jém aŋma̱t́i tsa̱m tayo̱xpátpa iga más y más wɨa̱p taŋwatta juuts ixunpa Dios hasta núcpa jém ja̱ma cuando tacɨacputtámpa Dios. $8 CJesɨc tsactaamɨ it́u̱mpɨy jém malopɨc jɨ̱xi. Odoy mɨgooyɨ, odoy nɨ́maŋtaaya̱jɨ iga iŋwɨ̱watpa, odoy cunaɨ́yooyɨ, odoy cujɨ́yooyɨ. 7 'Pero Dios iŋma̱t́i d́a nunca cuyajpa. Yɨ́p aŋma̱t́i jeet́im jém miŋmadayñeta̱wɨɨp mimicht́am iga Dios tacɨacputtámpa.~6 wNɨmpa jém Dios iŋma̱t́i:Jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ jex juuts jém pɨm jém it́wɨɨp co̱pjo̱m.Jém pɨxiñt́am ipɨ̱mi jex juuts jém pɨm imo̱ya.Tɨtspa jém pɨm, túcpa jém imo̱ya. s5 aMiñayxe̱tnetámum porque iŋcupɨcneta jém Dios iŋma̱t́i jém d́apɨc cuyajpa. Yɨ́p jo̱mipɨc vida, jém d́apɨc cuyajpa, d́a jex juuts yɨ́p naxyucmɨpɨc vida, jém cuyajpáppɨc, jém michiiñewɨɨp jém iñja̱tuŋ. [4 1Sɨɨp mimicht́am wɨa̱p iññuntatoyt́a jém iñt́ɨ̱wɨtam porque cuáyñeum íña̱nama. Cuando moj iŋcupɨc jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi, jesɨc Dios iA̱nama miccáyáy íña̱namaŋjo̱m jém na̱ja y jém jooya. Jesɨc natoyt́amta̱jɨ con jém iñt́ɨ̱wɨtam con it́u̱mpɨy íña̱nama y it́u̱mpɨy impɨ̱mi. |3 sTachiit́a jém jɨ̱xi iga taŋcupɨctámiñ Dios jém icpɨsnewɨɨp jém Cristo, ocmɨ ininɨc jém Dios iŋwɨ̱mɨ. Jesɨc taŋcupɨcpa iga Dios icut́um wɨa̱p tayo̱xpát. Tanaŋjóctámpa jém tiempo cuando nɨcpa tai̱t́i con Dios. a2 =Wiñɨgam cuando d́anam iwatne yɨ́p nas, Dios ijo̱doŋ iga je̱mpɨgam iyojáypa jém pɨxiñt́am it́áŋca. Jesɨc ocmɨ cuando núctooba jém íŋaŋpɨgam ja̱ma, wiñquej jém Cristo iga tayo̱xpáttámpa. 11 ]pero tayojáy tantáŋca con jém Cristo iñɨɨpiñ jém tsa̱mpɨc wɨ̱. Jém Cristo juuts tu̱m cordero jém d́apɨc inii̱ ni tu̱m mancha ni d́apɨc mɨsa̱ne. 0 )Micht́am iñjo̱doŋ iga Dios tacɨacputta iga d́a más taŋwatpa jém malopɨc cosa yɨ́p naxyucmɨ, jém d́apɨc para t́i wɨ̱, juuts iwatyaj jém tanja̱tuŋwe̱wetam. Iñjo̱doŋt́im iga d́a tayojáy tantáŋca con jém oro ni jém plata jém cuyajpáppɨc, K/ Siiga nu̱ma Dios iñJa̱tuŋ, jesɨc cɨ̱ŋtaamɨ iga immalwattámpa iganam miit́t́a yɨ́p naxyucmɨ. Porque Dios icɨɨpiŋpa parejo it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am t́it́am iwatyaj. (. KPorque nɨmpa así jém Dios iŋma̱t́i: “Tsa̱cɨ it́u̱mpɨy jém iñt́áŋca iga cuáyiñ jém íña̱nama porque ɨch d́a atáŋcaɨ́y ni uxaŋ.” 0- [T́it́am iŋwattámpa, wɨ̱wattaamɨ juuts tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ juuts ixunpa Dios. Porque d́a táŋcaɨ́y ni uxaŋ jém tanJa̱tuŋ Dios jém tacupiŋnewɨɨp. =, uSɨɨp wattaamɨ juuts jém wɨbɨc tsɨ̱xt́am, jém icupɨcyajpaap jém ija̱tuŋ. Tsactaamɨ iga immalwattámpa juuts jáy iŋwatta wiñɨc cuando d́anam íñixpɨcneta Dios. A+ } Jɨ̱staamɨ jutsa̱p iŋwɨ̱watta juuts ixunpa Dios. Nait́t́aamɨ jém wɨbɨc jɨ̱xi íña̱namaŋjo̱m. Odoy tsa̱cɨ iga iniŋjóctámpa jém wɨbɨc cosa jém tajɨycámayñewɨɨp Dios iga tachiiba porque tsa̱m tatoypa. Tampɨctsoŋpa cuando miñgacpa yɨ́p naxyucmɨ jém tánO̱mi Jesucristo. T* # Dios iŋquejáy jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ iga jém iŋma̱t́i d́a para jeeyaj, pero para taɨcht́am. Sɨɨp mimicht́am impɨctsoŋta jeet́im aŋma̱t́i cuando oy miŋmadayt́a jém iŋmatyajpáppɨc jém wɨbɨc aŋma̱t́i con jém Dios iA̱nama ipɨ̱mi, jém cutsatneta̱wɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Hasta jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am ijo̱dóŋa̱tooba t́i nɨmtooba jém aŋma̱t́i. Dios ixunpa iga taŋwɨ̱wattámiñ yɨ́p naxyucmɨ d) C Jém Dios iA̱nama, jém tachiiñewɨɨp jém Cristo, icjo̱dóŋa̱ jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ iga tsa̱m yaachwatta̱p jém Cristo yɨ́p naxyucmɨ. Ocmɨ acpɨsta̱p, nanɨcta̱p sɨŋyucmɨ. Jeet́im aŋmat́cɨɨwiñ tsa̱m icɨɨpiŋyaj jém iŋma̱t́i iga ijo̱dóŋa̱yajiñ i̱ iñascaaba je̱mpɨc y juchɨs naspa jexpɨc cosa. (  Jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ nɨmyaj iga Dios tsa̱m it́oypa jém pɨxiñt́am, núcpa ja̱ma iga icɨacputpa. Pero como d́a iwɨ̱cutɨɨyɨyyaj, tsa̱m icɨɨpiŋyaj jeet́im iŋma̱t́i jém ijayñeyajwɨɨp iga ijo̱dóŋa̱yajiñ t́i nɨmtooba. O'  Mimicht́am iŋcupɨcneta jém Cristo, jeeyucmɨ Dios micɨacputneta. G&  Mimicht́am tsa̱m iñt́oyt́ámpa jém Jesucristo mex d́a íñixñeta. D́a wɨa̱p íñixt́a, pero iñjo̱doŋtam iga je wɨa̱p miyo̱xpátta. Jesɨc tsa̱m mimaymáya̱ta con jém wɨbɨc maymáya̱ji juuts jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ, jém d́apɨc wɨa̱p tanaŋmat con yɨ́p naxyucmɨpɨc aŋma̱t́i. W% )Cutɨ́tsta̱p jém oro con juctɨ siiga nunta oro. Jesanet́im mimicht́am siiga iñyaachɨyt́ámpa cuando miyaachwattamta̱p, jesɨc quejpa iga nu̱ma iŋcupɨctámpa Dios. Siiga iñyaachɨyt́ámpa, pero d́a iñchacpa jém Dios iŋma̱t́i, jesɨc cuando miñgacpa Jesucristo, miwɨ̱pɨctsoŋtámpa Dios, tsa̱m micujíptámpa. {$ qJeeyucmɨ wɨ̱ iga mimaymáya̱támiñ mex iga sɨɨp wat́cɨy mipoyyaachwattamta̱p, micutɨ́tstamta̱p. ;# qMimicht́am iŋcupɨctámpa iga Dios wɨa̱p miyo̱xpátta, jeeyucmɨ miwattámpa cuenta con jém ipɨ̱mi iga d́a t́i iññascaaba hasta núcpa jém tiempo cuando tacɨacputtámpa. Sɨɨp wɨ̱tsacneum it́u̱mpɨy cosa. Jesɨc cuando núcpa jém íŋaŋpɨgam ja̱ma, quejpa t́i tawadayt́ámpa Dios. 1" ]Dios taccáyayñe tu̱m wɨbɨc herencia sɨŋyucmɨ. D́a i̱ wɨa̱p imɨswat. Tu̱m wɨbɨc cosa cuáyñe, d́a togoypa, d́apɨc jex juuts tu̱m mo̱ya iga xichpa. W! )Taŋcujíptámpa tanJa̱tuŋ Dios jém tánO̱mi Jesucristo iJa̱tuŋ. Dios tacnayxe̱tta e̱ybɨc porque tsa̱m tayaachaŋja̱mta. Jeeyucmɨ iganam tait́t́a yɨ́p naxyucmɨ, tanaŋjóctámpa jém tiempo cuando nɨcpa tai̱t́i con Dios. Tanjo̱doŋ iga nu̱ma porque pɨs jém Jesucristo de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp. P  Micupiŋneta jém tanJa̱tuŋ Dios. Tsa̱m wiñɨgam ijo̱doŋ Dios iga michɨ́yt́ámpa juuts jém ima̱nɨctam. Dios iA̱nama micujicháyayt́a jém íña̱nama iga wɨa̱p iŋwatta juuts ixunpa jém Jesucristo. Micupiŋneta iga miwɨ̱tsagayt́a jém iñt́áŋca con jém Cristo iñɨɨpiñ. Sɨɨp aŋwágáypa Dios iga miwɨ̱wadayt́ámiñ y iga odoy iniit́t́ámiñ jém co̱bacpi̱ji. Tanaŋjóctámpa jém tiempo iga Dios tawɨ̱wadayt́ámpa r aƗch aPeto. Acupiŋne jém Jesucristo iga atsɨ́y juuts tu̱m apóstol. Sɨɨp manjáyáypa mimicht́am miIsraelpɨc mipɨxiñt́am, micupóyayt́aŋwɨɨp hasta jém tuŋgac naxyucmɨ jém Ponto, Galacia, Capadocia, Asia y Bitinia. fEMamma̱nɨctam, odoy jɨ̱staamɨ jém watnas jém d́apɨc je nunta Dios. Jemum cuyaj.LTanjo̱doŋt́im iga oy yɨ́p naxyucmɨ jém Dios iMa̱nɨc iga tachiiba jém wɨbɨc jɨ̱xi iga wɨa̱iñ taŋcutɨɨyɨ́y juppɨc jém nu̱mapɨc Dios. Sɨɨp taŋwaganait́t́ámpa jém nu̱mapɨc Dios, je jém tánO̱mi Jesucristo. Je jém nu̱mapɨc Dios jém tachiiñewɨɨp jém vida jém d́apɨc cuyajpa. ,QTanjo̱doŋ iga Dios tama̱nɨga̱neta. Tanjo̱doŋt́im iga it́u̱mpɨy jém malopɨc pɨxiñt́am yɨ́p naxyucmɨ it́yaj jém Woccɨɨwiñ icɨɨjo̱m. @yTanjo̱doŋ iga jém tsɨ́yñeyajwɨɨp juuts jém Dios ima̱nɨctam ichacneyajum iga imalwatpa porque jém Cristo iwatpa cuenta iga jém Woccɨɨwiñ odoy wɨa̱iñ icmalwat. 1It́u̱mpɨy jém malopɨc cosa jém iwatyajpáppɨc jém pɨxiñt́am táŋcat́im. Pero it́ jém táŋca jém d́apɨc iccaaba jém pɨ̱xiñ. taSiiga tánixpa tu̱m tantɨ̱wɨ iwat tu̱m táŋca jém d́apɨc iccaaba, jesɨc wɨ̱ iga tanaŋwejpádáyiñ Dios para je. Jesɨc Dios ichiiba vida jém tantɨ̱wɨ siiga d́a iwat jém táŋca jém taccaapáppɨc. Porque it́ jém táŋca jém taccaapáppɨc. D́a mannɨ́máypa iga iniŋwejpádáyiñ Dios para jém pɨ̱xiñ siiga iwatpa jexpɨc táŋca. 1Siiga tanjo̱doŋ iga Dios tamatoŋpa cuando tanaŋwejpátpa, jesɨc tanjo̱doŋt́im iga tachiiñeum jém wɨbɨc cosa jém taŋwágayñewɨɨp. +OSiiga taŋwágáypa Dios jém wɨ̱tampɨc cosa juuts ixunpa Dios, jesɨc tanjo̱doŋ iga tamatoŋpa. Tanjo̱doŋ iga Dios iccupacpa juuts tajɨycámayñe. 1[ Manjáyáypa mimicht́am jém iŋcupɨcnetaŋwɨɨp jém Dios iMa̱nɨc iñɨ̱yi iga iññuntawɨ̱jo̱doŋ iga impɨctsoŋneta jém vida jém d́apɨc cuyajpa.  Jém iniit́wɨɨp jém iMa̱nɨc, iniit́um jém vida. Pero jém d́apɨc inii̱ jém Dios iMa̱nɨc, je d́a inii̱ jém vida.  Tacjo̱dóŋa̱neta̱ iga Dios tachiiñetámum jém vida jém d́apɨc cuyajpa, yɨ́p vida iniit́ jém Dios iMa̱nɨc. *M Jém icupɨcneyajwɨɨp jém Dios iMa̱nɨc chiiñeta̱ jɨ̱xi ia̱namaŋjo̱m iga nu̱ma jém Jesús je jém Dios iMa̱nɨc. Pero jém pɨ̱xiñ, jém d́apɨc icupɨcpa Dios, nɨmpa iga mɨgóypa jém tanJa̱tuŋ Dios porque d́a icupɨcpa t́it́am taŋmadáy Dios de jém iMa̱nɨc. ,Q Taŋcupɨcpa jém pɨxiñt́am cuando iŋmatyajpa juuts testigo. Pero más wɨbɨc testigo jém tanJa̱tuŋ Dios. Tanɨ́mayñe iga Jesucristo je jém iMa̱nɨc. \1It́t́im tucute̱n testigo yɨ́p naxyucmɨ: jém Dios iA̱nama tsɨ́y juuts tu̱m testigo, y jém nɨ tsɨ́y juuts tu̱m testigo, y jém nɨɨpiñ tsɨ́yt́im juuts tu̱m testigo. Icutres it́ de acuerdo. %Tucute̱n testigo it́ sɨŋyucmɨ: jém tanJa̱tuŋ Dios, jém tánO̱mi Jesucristo y jém Dios iA̱nama. Icutres tsɨ́y juuts tu̱mt́i. yOy i̱t́i jém Jesucristo yɨ́p naxyucmɨ, acchiŋta̱ nɨɨcɨɨm, it́egáy iñɨɨpiñ jém cunusyucmɨ. D́a je solamente con nɨ, pero taŋquejayt́a̱ con jém nɨ y con jém nɨɨpiñ iga d́a je mɨgooyi. Dios iA̱nama tsɨ́ypat́im juuts tu̱m testigo iga jém oyñewɨɨp nu̱ma jém Dios iMa̱nɨc porque jém Dios iA̱nama d́a inisɨɨba jém mɨgooyi. I Pero nada más jém icupɨcneyajwɨɨp iga jém Jesús je jém Dios iMa̱nɨc wɨa̱p icoñwɨ́y it́u̱mpɨy jém malopɨc jɨ̱xi. Tucute̱n testigo taŋquejáypa i̱apaap jém Jesucristo @ yPorque jém Dios ima̱nɨctam wɨa̱p icoñwɨ́y it́u̱mpɨy jém malopɨc jɨ̱xi jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Wɨa̱p taŋcoñwɨ́y porque taŋcupɨcne jém Jesucristo.  +Siiga taŋwatpa juuts nɨmpa jém Dios iŋquímayooyi, jesɨc quejpa iga tantoypa Dios. Y jém Dios iŋquímayooyi d́a táŋca iga taŋwatpa.  {Jesɨc tanjo̱doŋ iga nu̱ma tantoypa jém Dios ima̱nɨctam siiga tantoypa Dios y taŋwattámpa juuts tanɨ́máypa. .  WSiiga iŋcupɨcpa iga jém Jesús je jém Cristo, jesɨc Dios mima̱nɨc. Siiga tantoypa jém Ja̱tuŋpɨc, jesɨc tienes que tantoyt́ámpat́im jém ima̱nɨctam. | qDios tachi yɨ́p aŋquímayooyi: “Siiga iñt́oypa Dios, jesɨc to̱yɨt́im mex jém iñt́ɨ̱wɨtam.”}sPero siiga tu̱m pɨ̱xiñ nɨmpa iga: Ɨch antoypa Dios, pero ijóyixpa it́ɨ̱wɨ, jesɨc mɨgóypa jém pɨ̱xiñ. Porque siiga d́a it́oypa it́ɨ̱wɨ jém iixñewɨɨp, jesɨc d́at́im wɨa̱p it́oy jém Dios jém d́apɨc tánixpa. J Taɨcht́am tantoyt́ámpa Dios porque wiñt́i tatoyt́a. s_Ju̱t́ it́ jém tóyooyi d́a i̱ jém cɨ̱ŋi porque jém nu̱mapɨc tóyooyi iccáypa it́u̱mpɨy jém cɨ̱ŋi. Pero siiga tu̱m pɨ̱xiñ icɨ̱ŋpa jém Dios icastigo, jesɨc quejpa iga d́a inii̱ jém nu̱mapɨc tóyooyi. 6eSiiga seguido tait́t́ámpa con Dios, jesɨc más taŋcutɨɨyɨyt́ámpa jutsa̱p tantoy Dios. Y cuando núcpa jém ja̱ma iga Dios ichiiba castigo jém malopɨc pɨxiñt́am, jesɨc taɨcht́am d́a taŋcɨ̱ŋtámpa. Taɨcht́am tajext́im juuts jém Cristo cuando jáy i̱t́i yɨ́p naxyucmɨ. 8iTanjo̱doŋ y taŋcupɨcpa iga Dios tsa̱m tatoypa porque Dios tsa̱m tóyóypa. Y jém pɨ̱xiñ jém tóyoypáppɨc it́ con Dios y Dios it́t́im con jém pɨ̱xiñ. 2]Siiga tu̱m pɨ̱xiñ iŋmadáypa jém it́ɨ̱wɨtam iga jém Jesucristo jém Dios iMa̱nɨc, jesɨc jém pɨ̱xiñ it́ con Dios y jém Dios it́ con jém pɨ̱xiñ. iKAnyaac ánixñeta jém Jesucristo y sɨɨp anaŋmattámpa ju̱t́iŋquej iga jém tanJa̱tuŋ Dios icutsat jém iMa̱nɨc yɨ́p naxyucmɨ iga icɨacputpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. q[ Dios tachiiñeta jém iA̱nama, jeeyucmɨ tanjo̱doŋ iga tait́ con Dios y Dios it́ con taɨcht́am. K D́a i̱ nunca oypa iix jém tanJa̱tuŋ Dios, pero siiga tanatoyt́amta̱p con tantɨ̱wɨtam, jesɨc tanjo̱doŋ iga tanait́t́a Dios tána̱namaŋjo̱m. Y mást́im quejpa iga tatóyóypa.  Mantɨ̱wɨtam mantoyt́ampáppɨc, iga tsa̱m tatoypa Dios jesɨc wɨ̱t́im iga tanatoyt́amta̱iñ con jém tantɨ̱wɨtam. )~K Yɨɨmpɨc quejpa jém wɨbɨc tóyooyi. D́a iga tantoypa Dios, pero iga Dios tatoyt́ámpa taɨcht́am. Jeeyucmɨ icutsat iMa̱nɨc iga tayojáy tantáŋca. }7 Dios taŋquejáy ju̱t́pɨc tatoypa cuando icutsat yɨ́p naxyucmɨ jém t́u̱mpɨc iMa̱nɨc iga tachiit́ámiñ jém vida jém d́apɨc cuyajpa. k|OJém d́apɨc it́oypa it́ɨ̱wɨ jesɨc d́at́im iixpɨcpa Dios porque tsa̱m tóyóypa Dios. {+Mantɨ̱wɨtam mantoyt́ampáppɨc, wɨ̱ iga taɨcht́am tanatoyt́amta̱iñ con jém tantɨ̱wɨtam porque Dios tachiiñe jém jɨ̱xi iga tanatoyt́amta̱iñ. Y it́u̱mpɨy jém it́oyyajpáppɨc it́ɨ̱wɨ je jém Dios ima̱nɨctam y jeeyaj iixpɨcyajpa Dios. EzPero taɨcht́am Diosam tamɨɨchit́am. Cuando tanaŋmatpa jém Dios iŋma̱t́i, jesɨc jém icupɨcneyajwɨɨp Dios imatoŋyajpa. Pero jém d́apɨc je Dios imɨɨchi jeeyaj d́a imatoŋyajpa. Je̱mpɨgam wɨa̱p tánixpɨc jém Dios iA̱nama y jém mal espíritu jém tamɨgóyaypáppɨc. Dios tsa̱m tóyóypa ;yoJém malopɨc aŋmat́cɨɨwiñ iniit́yaj yɨ́p naxyucmɨpɨc jɨ̱xi, jesɨc cuando iŋmatyajpa jém malopɨc aŋquímayooyi, yɨ́p naxyucmɨpɨc pɨxiñt́am imatoŋyajpa. DxPero mimicht́am, mamma̱nɨctam, Dios mimɨɨchit́am. Iŋcoñwɨyñeum jém malopɨc aŋmat́cɨɨwiñ jém tamɨgóyayyajpaap. Porque jém Dios iA̱nama, jém iniit́wɨɨp íña̱namaŋjo̱m, más wɨa̱p que jém iniit́wɨɨp jém malopɨc pɨxiñt́am ia̱namaŋjo̱m, jém d́apɨc icupɨcneyaj Dios. Zw-Pero siiga d́a iŋmatpa jém pɨ̱xiñ iga maayɨ́yt́im jém Cristo juuts taɨcht́am, jesɨc d́a inii̱ jém Dios iA̱nama. Jém pɨ̱xiñ iniit́ jém mal espíritu. Y jém mal espíritu it́ en contra de jém Cristo. Micht́am iñjo̱doŋtam iga miñpa jém áŋa̱páppɨc contra jém Cristo y sɨɨp núcneum yɨ́p naxyucmɨ. v!Siiga jém aŋmat́cɨɨwiñ nɨmpa iga jém Jesucristo oy yɨ́p naxyucmɨ juuts tu̱m pɨ̱xiñ, maayɨ́yt́im juuts taɨcht́am, jesɨc tanjo̱doŋ iga jém aŋmat́cɨɨwiñ iniit́ jém Dios iA̱nama. Je̱mpɨgam tánixpɨcpa siiga iniit́ jém Dios iA̱nama. au =Mantɨ̱wɨtam mantoyt́ampáppɨc, odoy cupɨ̱cɨ it́u̱mpɨy jém aŋmat́cɨɨwiñ jém nɨmyajpáppɨc iga iniit́ jém Dios iA̱nama. Pero wiñt́i cutɨɨtsɨ jém iŋquímayooyi, jesɨc quejpa siiga Dios icutsatne. Porque tsa̱m it́ jém malopɨc aŋmat́cɨɨwiñ jém tamɨgóyaypáppɨc. Ininúcyajpa jém mɨgooyi ju̱t́iŋquej. PtIt́u̱mpɨy jém icupɨcneyajwɨɨp jém Dios iŋquímayooyi it́yaj con Dios. It́t́im Dios con jém ipɨxiñt́am. Tanjo̱doŋ iga taŋwaganait́ Dios porque tachiiñeta jém Dios iA̱nama.Siiga tantoypa tantɨ̱wɨtam, jesɨc tanjo̱doŋ iga tanait́ jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi. Jesɨc d́a taŋcɨ̱ŋpa iga tanúcpa jém Dios iwiñjo̱m. n'Mamma̱nɨctam, d́a wɨ̱ iga tannɨ́máypa jém tantɨ̱wɨ iga: Mantɨ̱wɨ, tsa̱m mantoypa, pero ocmɨ d́a tanyo̱xpátpa. Siiga jém iñt́ɨ̱wɨ it́ogóyáy algun t́i, jesɨc yo̱xpaatɨ, yaachaŋja̱mɨ. Jutsa̱p tanjo̱dóŋa̱ iga Diosam tamɨɨchit́am KmSiiga tu̱m pɨ̱xiñ tsa̱m iniit́ iwíccuy y it́u̱mpɨy cosa y iix iga pɨ̱mi yaacha̱p jém it́ɨ̱wɨ, pero d́a iyaachaŋja̱mpa, jesɨc quejpa iga jém pɨ̱xiñ d́a it́oypa Dios. l)Jesɨc asíam taŋcutɨɨyɨ́ypa jutsa̱p tantoy jém tantɨ̱wɨtam porque jém Cristo iyaac nachiit́a̱ iga accaata̱ iga tayojáy tantáŋca. Jesɨc wɨ̱t́im iga tanjɨ́guiñ iga taccaata̱p iga tanyo̱xpátpa jém tantɨ̱wɨtam jém icupɨcneyajwɨɨp Jesús. >kuIt́u̱mpɨy jém ijóyixpáppɨc it́ɨ̱wɨ jex juuts tu̱m accaoypaap. Y micht́am iñjo̱doŋtam iga jém accaoypáppɨc pɨ̱xiñ d́a inii̱ jém vida jém d́apɨc cuyajpa. tjaTatsɨ́yñeta id́ɨc juuts tu̱m pɨ̱xiñ caane, pero sɨɨp taɨcht́am tavivo. Tanjo̱doŋ iga tavivo porque sɨɨp tantoypa jém tantɨ̱wɨtam. Jém pɨ̱xiñ jém d́apɨc it́oypa it́ɨ̱wɨ jex juuts tu̱m pɨ̱xiñ caane. liQ Mantɨ̱wɨtam, odoy pooñaŋja̱mtaamɨ siiga jém malopɨc pɨxiñt́am tsa̱m mijóyixpa. uhc D́a wɨ̱ siiga taŋwatpa juuts jém Caín, porque je jém Woccɨɨwiñ imɨɨchi, icca it́ɨ̱wɨ. ¿T́iiga icca it́ɨ̱wɨ? Porque jém Caín iwatpa juuts ixunpa jém Woccɨɨwiñ, pero jém it́ɨ̱wɨ iwatpa juuts ixunpa Dios. tga Wiñɨgam tampɨctsoŋ yɨ́p aŋquímayooyi: Wɨ̱ iga tanatoyt́amta̱iñ con jém tantɨ̱wɨtam. f Asíam tanjo̱dóŋa̱p i̱apaap jém Dios ima̱nɨctam y i̱apaap jém Woccɨɨwiñ ima̱nɨctam. Jém d́apɨc iwɨ̱watpa d́a je Dios ima̱nɨc ni jém d́apɨc it́oypa it́ɨ̱wɨtam. Jém Dios ipɨxiñt́am natoyyajta̱p con jém it́ɨ̱wɨtam Me Jém Diospɨc ima̱nɨctam ichacpa jém it́áŋca. D́a más imalwatpa. Siiga tanait́ jém vida jém Diospɨc tachiiñe, jesɨc d́a wɨa̱p tammalwat seguido porque Dios tama̱nɨga̱ne. dPero siiga tu̱m pɨ̱xiñ d́a ichacpa it́áŋca, jesɨc quejpa iga tsɨ́ypa juuts jém Woccɨɨwiñ imɨɨchi. Porque dende wiñɨgam imalwatpa jém Woccɨɨwiñ. Jeeyucmɨ jém Dios iMa̱nɨc oy yɨ́p naxyucmɨ iga iccuyajáypa jém Woccɨɨwiñ ipɨ̱mi. Zc-Mamma̱nɨctam, cuidado iga i̱ mimɨgóyáypa iga mictsactámpa jém Dios iŋma̱t́i. Siiga tu̱m pɨ̱xiñ seguido iwatpa juuts ixunpa Dios, jesɨc wɨbɨc pɨ̱xiñ, jext́im juuts jém tánO̱mi Cristo. FbSiiga tu̱m pɨ̱xiñ iwaganait́ jém Cristo, jesɨc d́a seguido iwatpa táŋca. Pero it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém imalwatyajpáppɨc d́a icupɨcyajpa ni d́a iixpɨcyajpa Dios. 2a]Micht́am iñjo̱doŋtam iga jém Cristo oy yɨ́p naxyucmɨ iga iccáyáypa jém pɨxiñt́am it́áŋca. Iñjo̱doŋt́im iga jém Cristo d́a táŋcaɨ́y ni uxaŋ. *`MJém pɨxiñt́am, jém iwatyajpáppɨc táŋca, d́a icupɨcne jém Dios iŋquímayooyi. It́u̱mpɨy jém táŋca it́ en contra de Dios iŋquímayooyi. P_It́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém iŋjócyajpáppɨc iga miñgacpa jém tánO̱mi Cristo, tienes que ichacyajpa jém it́áŋca iga cuáyñeiñ jém ia̱nama porque d́a táŋcaɨ́y jém Cristo. &^EMantɨ̱wɨtam mantoyt́ampáppɨc, sɨɨp taɨcht́am Dios tama̱nɨctam. D́a tanjo̱doŋ sɨɨp juutspɨc tapɨxiñt́am tatsɨ́yt́ámpa cuando tampɨctsoŋpa jém jo̱mipɨc tammɨjta̱y. Pero tanjo̱doŋ iga cuando miñgacpa yɨ́p naxyucmɨ jém tánO̱mi Jesucristo, jesɨc tatsɨ́yt́ámpa jext́im juuts jém Cristo. Porque cuando miñgacpa jém tánO̱mi, jesɨc tánixt́ámpa juutspɨc pɨ̱xiñ. "] ?I̱xɨ iga tsa̱m pɨ̱mi tatoypa tanJa̱tuŋ Dios. Jeeyucmɨ tatsɨ́yt́ámpa iga Dios tama̱nɨctam. Yɨ́p d́a je mɨgooyi. Taɨcht́am jém Dios tama̱nɨctam. Jeeyucmɨ jém d́apɨc icupɨcyajpa Dios d́a tawɨ̱ixyajpa porque d́at́im iixpɨcyajpa jém tanJa̱tuŋ Dios. 0\YMicht́am iñjo̱doŋ iga d́a táŋcaɨ́y jém Cristo. Jesɨc jo̱dóŋa̱taamɨ iga it́u̱mpɨy jém iwɨ̱watyajpáppɨc nayñeyaj iga Cristo ima̱nɨga̱p.D[Sɨɨp, mamma̱nɨctam, wagait́t́aamɨ con jém tánO̱mi Jesucristo, jesɨc d́a taŋcɨ̱ŋtámpa cuando miñgacpa yɨ́p naxyucmɨ, d́a tatsaa̱támpa cuando tanáŋámmocpa. ZPero micht́am iniit́t́ámum jém Dios iA̱nama jém michiiñewɨɨp jém Cristo. Iniit́um íña̱namaŋjo̱m. Jeeyucmɨ d́a iñxunpa iga i̱ miŋquejáypa porque jém Dios iA̱nama miŋquejayt́ámpa it́u̱mpɨy jém wɨbɨc jɨ̱xi. Je jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi, d́a je mɨgooyi. Jesɨc odoy tsa̱cɨ iga iŋwatpa juuts ixunpa jém Cristo juuts miŋquejáy jém Dios iA̱nama. IY Manjáyáypa iga tsa̱m it́ jém tamɨgóyayyajpáppɨc. `X9Jém Jesucristo tajɨycámayñe iga tachiiba jém vida iga nɨcpa tai̱t́i con Dios. {WoJeeyucmɨ mannɨ́máypa iga odoy tsa̱cɨ iga iŋcupɨctámpa jém wɨbɨc aŋquímayooyi jém mojwɨɨp miŋquejayt́amta̱. Siiga d́a iñchacpa, jesɨc seguido miwaganait́t́ámpa jém tanJa̱tuŋ Dios y jém iMa̱nɨc Jesucristo. _V7Porque siiga tu̱m pɨ̱xiñ d́a icupɨcpa jém Dios iMa̱nɨc, jesɨc d́at́im iixpɨcpa jém tanJa̱tuŋ Dios. Pero siiga tu̱m pɨ̱xiñ icupɨcpa jém Dios iMa̱nɨc, jesɨc iixpɨcpat́im tanJa̱tuŋ Dios. U1¿Jesɨc i̱apaap jém mɨgoypaap? Jém mɨgoypaap je jém nɨmpáppɨc iga jém Jesús d́a je Cristo jém icutsatnewɨɨp Dios. Jém mɨgóypáppɨc je jém contracristo. Yɨ́p malopɨc pɨ̱xiñ iŋnécpa jém tanJa̱tuŋ Dios y iŋnécpat́im jém Dios iMa̱nɨc. kTOJesɨc d́a manjáyáypa iga d́a iŋcutɨɨyɨ́ypa jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi. Manjáyáypa porque mich íñixpɨcpa jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi. Iñjo̱doŋt́im iga jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi d́a je mɨgooyi. %SCPero jém tánO̱mi Cristo michiiñeta jém Dios iA̱nama, jeeyucmɨ iñt́u̱mpɨyt́am wɨa̱p iŋcutɨɨyɨyt́a jém wɨ̱tampɨc aŋquímayooyi. R7Jeeyaj it́yaj id́ɨc con taɨcht́am, pero d́a iñuntacupɨcneyaj Dios. Jesɨc ocmɨ cupudayyaj con taɨcht́am. Siiga nu̱ma icupɨcyajpa Dios, jesɨc tienes que taŋwaganait́t́ámpa hasta sɨɨp. Pero cupudayyaj iga quejiñ iga d́a tawaganait́t́a ni tu̱m de jeeyaj. RQMamma̱nɨctam, sɨɨp núctoobam jém íŋaŋpɨgam ja̱ma. Mimicht́am immatoŋneta iga miñpa tu̱m pɨ̱xiñ nɨ́maŋtaaya̱p iga jeam jém Cristo. Tsa̱m áŋa̱pa contra jém Cristo. Sɨɨp núcneum wa̱t́i jém áŋa̱yajpáppɨc contra jém Cristo. Jeeyucmɨ tanjo̱doŋ iga núctoobam jém íŋaŋpɨgam ja̱ma. dPACuyajpa yɨ́p mundo y cuyajpat́im it́u̱mpɨy jém malopɨc cusúnɨyooyi. Pero jém iwatyajpáppɨc juuts ixunpa Dios d́a nunca cuyajpa. Jeeyaj tsɨ́yyajpa para siempre. Jém Cristo ienemigo je jém contracristo O!Jém d́a wɨbɨc pɨxiñt́am tsa̱m icusúnɨ́ypa it́u̱mpɨy jém malopɨc cosa jém ijɨ̱snewɨɨp ia̱namaŋjo̱m. T́it́am iixpa imalwatpa, icusúnɨ́ypat́im. Agui nacujípta̱p iyaac iga agui wɨ̱ it́. It́u̱mpɨy yɨ́p malopɨc jɨ̱xi jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ d́a miñpa de Dios. Jém malopɨc jɨ̱xi tsucumpa yɨ́p naxyucmɨpɨc pɨxiñt́am ijɨ̱xiaŋjo̱m. vNeTsa̱cɨ iga iñt́oypa it́u̱mpɨy jém malopɨc cosa jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Porque siiga tu̱m pɨ̱xiñ it́oypa jém malopɨc cosa jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ, jesɨc d́a it́oypa jém tanJa̱tuŋ Dios. MManjáyáypa micha̱mit́ampɨc porque iŋcupɨcneum jém Cristo jém it́wɨɨp dende wiñɨgam. Manjáyáypat́im jém d́apɨcnam micha̱mit́am porque tsa̱m miwɨa̱p. Iniit́ jém Dios iŋma̱t́i íña̱namaŋjo̱m. Iŋcoñwɨyñeum jém Woccɨɨwiñ. L- Micha̱mit́ampɨc, manjáyáypa porque iŋcupɨcneum jém Cristo jém it́wɨɨp dende wiñɨgam. Manjáyáypat́im, jém d́apɨcnam micha̱mit́am, porque iŋcoñwɨyñeum jém Woccɨɨwiñ. Manjáyáypat́im michɨ̱xt́am porque íñixpɨcneta jém tanJa̱tuŋ Dios. K Mamma̱nɨctam, manjáyáypa porque Dios miwadayñeum perdón jém iñt́áŋca porque jém Cristo miyojáy jém iñt́áŋca. 3~+|${.zdyyxx*wwvuts,rqonmlk^j}ih}ggf|e]c=b[aO`__4^#])\ZY2XWUUOTSRPP NMLJJgIGHGF~EDCBBgA@?M>d==<;0:B9E87[65322T1\00R/..,+***)]((9&&%%K$$/#u""`! ;O;L<LNa4  f  i^8e kbPero sɨɨp mannɨ́mayt́ámpa t́i ansuntámpa. Aŋwɨ̱aŋja̱m iga minitoyt́amta̱iñ con it́u̱mpɨy jém tantɨ̱wɨtam. Sɨɨp wɨa̱p iŋwat siiga cuáyñeum íña̱nama y siiga iniit́t́a jém wɨbɨc jɨ̱xi íña̱namaŋjo̱m y siiga nu̱ma iŋcupɨctámpa jém tánO̱mi Jesucristo. Vd 'bNɨ́maayɨt́im jém tantɨ̱wɨtam iga odoy iŋquejayyajiñ jém pɨxiñt́am jém wiñɨcpɨc jɨ̱xi porque je puro jɨ̱xquiimi, tamɨgóyáypa. Nɨ́maayɨt́im iga odoy iŋquejáyiñ jém tantɨ̱wɨtam iga ijɨ̱syajpa jém wiñɨcpɨc it́úmmɨyaj juuts tu̱m dios. Porque jém wiñɨcpɨc jɨ̱xi d́a tayo̱xpátpa. Más wɨ̱ iga tanaŋquejáyiñ jém Dios iŋma̱t́i iga jém pɨxiñt́am wɨa̱iñ icutɨɨyɨyyaj ju̱t́pɨc icupɨcyajpa Dios. c 9bWiñɨc cuando d́anam anɨcne jém naxyucmɨ Macedonia, mannɨ́máy iga yɨɨm michɨ́ypa jém attebet Efeso. Aŋmadaayɨ jém tantɨ̱wɨtam jém d́apɨc iwɨ̱cutɨɨyɨyñe jém Dios iŋma̱t́i iga odoy iŋmadayyajiñ jém tuŋgac aŋquímayooyi jém mɨgooyipɨc. b bSɨɨp manjáyáypa miTimoteo. Mich michɨ́ypa juuts annuntama̱nɨc porque iŋcupɨcne jém wɨbɨc aŋma̱t́i jém manamíñayñewɨɨp. Sɨɨp tanJa̱tuŋ Dios con tánO̱mi Jesucristo miyo̱xpátpa iga wɨ̱tsɨ́yiñ jém íña̱nama. Miyaachaŋja̱mpa. Michiiba jém wɨbɨc paz iga odoy iniid́iñ jém co̱bacpi̱ji. Wɨ̱ iga taŋwogáyiñ jém iŋquejyajpáppɨc jém mɨgooyi Ha bƗch aPablo. Jém tánO̱mi Jesucristo accám iga aapóstol. Acutsat juuts ipɨɨmɨ́y tanJa̱tuŋ Dios jém tacɨacputpáppɨc. Acutsatt́im tánO̱mi Jesucristo jém tanaŋjóctampáppɨc. l`QNSɨɨp jém tánO̱mi Jesucristo miwɨ̱wadayt́ámiñ iñt́u̱mpɨyt́am. Jemum cuyaj._)NMaŋwágáypa jém tánO̱mi iñɨyi̱mɨ iga immáyayt́ámiñ yɨ́p to̱to jém tantɨ̱wɨtam it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp je̱m. d^ANDioschit́aamɨ it́u̱mpɨy jém tantɨ̱wɨtam con tu̱m wɨbɨc aŋna̱catsuuchi. F]NMantɨ̱wɨtam, aŋwejpáttaamɨ Dios para aɨcht́am. \-NJém miŋwejayñewɨɨp d́a mɨgóypa, siempre iccupacpa juuts tajɨycámayñe. Jém Pablo idioschiiba jém tantɨ̱wɨtam, ichiiba bendicíon [yNSɨɨp tanJa̱tuŋ Dios, jém iniit́wɨɨp jém wɨbɨc paz, miñuntawɨ̱tsagáyiñ jém íña̱nama, jém iñjɨ̱xi y jém immɨjta̱y iga michɨ́yt́ámiñ limpio y cuáyñe cuando miñgacpa yɨ́p naxyucmɨ jém tánO̱mi Jesucristo. >ZwNPero tsagaŋpu̱tɨ it́u̱mpɨy jém malopɨc cosa. gYGNPero siempre ámcoñwɨɨyɨ it́u̱mpɨy jém jɨ̱xi iga wɨa̱iñ iŋcupiŋ jém wɨbɨc. uXcNSiiga Dios iA̱nama ichi jɨ̱xi jém pɨ̱xiñ iga iŋmad́iñ jém Dios iŋquímayooyi, odoy jóyi̱xɨ. ;WqNOdoy acpichaayɨ jém Dios iA̱nama ijuctɨ. 2V]NT́i quej iññascaaba, chiit́aamɨ gracia Dios, porque je̱mpam iwɨ̱aŋja̱m tanJa̱tuŋ Dios iga iŋwattámpa mimicht́am, porque jém Jesucristo mimɨɨchit́am. 4UcNOdoy tsa̱cɨ iga iniŋwejpáttámpa Dios. (TKNMaymáya̱taamɨ siempre. FSNWattaamɨ cuenta iga odoy i̱ icɨaŋseedáypa jém imalwadayñewɨɨp. Siempre nawɨ̱wadayt́amta̱jɨ con jém iñt́ɨ̱wɨtam. Wɨ̱wadaayɨt́im it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. _R7NMantɨ̱wɨtam, maŋcunucsáypat́im iga iniŋquímtámiñ jém d́apɨc yo̱xayajpa iga odoy cut́íña̱yajiñ. Camamwadaayɨ ia̱nama jém cɨ̱ŋyajpáppɨc. Yo̱xpaatɨ jém d́apɨc wɨa̱p icutɨɨyɨ́y jém Dios iŋma̱t́i. Yaachɨɨyɨ it́u̱mpɨy jém tantɨ̱wɨtam siiga chocóya̱p icutɨɨyɨ́y jém Dios iŋma̱t́i. QN Wɨ̱ixt́aamɨ jeeyaj, toyt́aamɨ porque wɨbɨc yo̱xa̱ji iwatyajpa. Mimicht́am odoy áŋa̱taamɨ con jém iñt́ɨ̱wɨtam. _P7N Sɨɨp mantɨ̱wɨtam, maŋcunucsayt́ámpa iga iŋwɨ̱ixt́ámiñ jém pastoryaj, jém yo̱xayajpaap mimicht́ámaŋjo̱m. Jém tánO̱mi icupiŋ iga miŋquímtámpa y miŋquejayt́ámpa jém wɨbɨc tuŋ. fOEN Jeeyucmɨ mantɨ̱wɨtam, nacamamwadayt́amta̱jɨ jém íña̱nama, naŋquejayt́amta̱jɨ con jém iñt́ɨ̱wɨtam jém Dios iŋma̱t́i juuts sɨɨp iŋwattámpa. Jém Pablo iŋquímpa jém icupɨcneyajwɨɨp Jesús NN Accaata̱ iga tayojáy jém tantáŋca. Jesɨc cuando miñgacpa, siiga tacaaneum o siiga tavivonam, nɨcpa tawagai̱t́i con je. xMiN Porque Dios d́a tacupiŋ iga tachiiba castigo, pero tacupiŋ iga tacɨacputtámpa jém tánO̱mi Jesucristo. LwNPero taɨcht́am tait́t́a jém juctɨaŋtso̱cajo̱m, wɨ̱ iga tajɨ̱xiɨ́yiñ. Jex juuts jém soldado icámpa jém icoraza ipechoyucmɨ, wɨ̱ iga taŋcupɨctámiñ jém Dios iŋma̱t́i y tantoyt́ámiñ jém tantɨ̱wɨtam, je̱mpɨgam tanacupujta̱p. Juuts jém soldado icámpa jém icasco ico̱bacyucmɨ, wɨ̱ iga tanaŋjócpa jém ja̱ma iga tacɨacputpa Dios. _K7NPorque jém moŋyajpaap moŋpa tsuucɨɨm, jém u̱quiyaj u̱quia̱yajpa tsuucɨɨm. J NJeeyucmɨ d́a tamoŋtámpa juuts jém tuŋgac jém moŋyajpáppɨc. Wɨ̱ iga tajɨ̱xiɨyt́ámiñ iga tait́t́ámiñ listo. I'NPorque iñt́u̱mpɨyt́am miit́t́a sɨŋñi jém juctɨaŋtso̱cajo̱m ju̱t́ cutɨwaŋa̱ne. D́a tait́t́a tsuucɨɨm ni piichcɨɨm. ,HQNPero micht́am, mantɨ̱wɨtam, d́a miit́t́a jém piichcɨɨm, jesɨc cuando núcpa jém ja̱ma, jém tánO̱mi d́a micupiichcɨɨ́ypa juuts tu̱m númpaap. yGkNCuando nɨmyajpa jém pɨxiñt́am iga: “D́a t́i id́ɨ́yɨ́y, d́a i̱ jém tamalwadaypáppɨc”, jesɨc jeet́i rato núcpa jém castigo iga actogoyyajta̱p. Juuts tu̱m yo̱mo cuando toypa ima̱nɨc iga naypa, d́a wɨa̱p ipoy. DFNPorque mimicht́am iŋwɨ̱jo̱doŋtam iga cuando miñgacpa jém tánO̱mi, núcpa jém tánO̱mi ija̱ma juuts tu̱m númpaap miñpa tsuucɨɨm. D́a i̱ ijo̱doŋ juchɨs hora núcpa. oE YNSɨɨp mantɨ̱wɨtam, d́a manjáyáypa iga jup ja̱ma ni jup a̱mt́ɨy miñgacpa tánO̱mi Jesús. zDmNJesɨc naŋmadayt́amta̱jɨ yɨ́p wɨbɨc aŋma̱t́i con jém iñt́ɨ̱wɨtam iga odoy miŋyáctámiñ.CNOcmɨ Dios taŋtuuma̱wattámpa taɨcht́am, jém tatsɨ́yñetaŋwɨɨp vivo. Tawagananɨctamta̱p ucsaŋjo̱m con jém acpɨsneyajta̱wɨɨp. Jemum tanactsɨ́ypa jém tánO̱mi Jesús aŋtɨwaŋyucmɨ. Jesɨc nɨcpa tai̱t́i para siempre con jém tánO̱mi. 7BgNCuando núcpa jém ja̱ma, quetpa tánO̱mi dende sɨŋyucmɨ, pɨ̱mi jɨypa juuts tu̱m mɨjpɨc aŋjagooyi. Jɨypat́im tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ jém co̱bacpɨc. Pɨ̱mi aŋjɨypa jém Dios itrompeta. Wiñt́i acpɨsyajta̱p it́u̱mpɨy jém caaneyajwɨɨp jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo. xAiNSɨɨp manaŋmadayt́ámpa t́i taŋquejáy jém tánO̱mi Jesús. Nɨmpa iga cuando miñgacpa tánO̱mi, wiñt́i ipiŋpa jém ipɨxiñt́am jém caaneyajwɨɨp. Jesɨc ocmɨ tapiŋtamta̱pt́im taɨcht́am, jém tait́wɨɨp vivo. @NTaŋcupɨcpa iga accaata̱ tánO̱mi Jesús, pero ocmɨ acpɨsta̱. Jesa̱pt́im tanjo̱dóŋa̱ iga cuando tanJa̱tuŋ Dios icutsatgacpa yɨ́p naxyucmɨ jém tánO̱mi Jesús, jesɨc iwaganamiñpa it́u̱mpɨy jém icupɨcneyajwɨɨp Jesús, jém caaneyajwɨɨp. ?{N Mantɨ̱wɨtam, d́a ansunpa iga d́a iñjo̱doŋtam t́i iñascaaba jém caaneyajwɨɨp, jém icupɨcneyajwɨɨp Jesús. Mimicht́am, odoy aŋyáctaamɨ juuts jém pɨxiñt́am jém d́apɨc iŋjócyajpa iga miñgacpa jém tánO̱mi Jesús. >#N Wɨ̱wattaamɨ iga miwɨ̱ixyajiñ jém d́apɨc icupɨcyajpa jém tánO̱mi. Jesɨc d́a t́i mit́ogóyáypa. Miñgacpa tánO̱mi Jesús =1N Wɨ̱nanɨgaayɨ jém iñt́ɨ̱wɨtam, wattaamɨ michpɨc iñyo̱xacuy, odoy moogɨɨyɨ tuŋgac. Yo̱xataamɨ iŋcɨɨmɨ juuts mannɨ́mayñe. '<GN Nu̱ma, quejpa iga tsa̱m iñt́oyt́ámpa it́u̱mpɨy jém Macedoniapɨc tantɨ̱wɨtam. Maŋcunucsáypa mantɨ̱wɨtam iga más y más iñt́oyt́ámiñ. V;%N Sɨɨp d́a manjáyáypa ju̱t́pɨc iñt́oyt́ámpa jém tantɨ̱wɨtam jém icupɨcneyajwɨɨp Jesús. Porque tanJa̱tuŋ Dios miŋquejáy ju̱t́pɨc minitoyt́amta̱p con jém iñt́ɨ̱wɨtam. :NJém ijóyixpaap yɨ́p aŋquímayooyi d́a ijóyixpa tu̱m pɨ̱xiñ, ijóyixpa Dios mismo, jém tachiiñewɨɨp jém iA̱nama. 9}NPorque Dios d́a taŋwejáy iga taŋcusúnɨ́ypa jém malopɨc cosa, más taŋwejáy iga cuáyñeiñ jém tána̱nama. 68eNOdoy cusúnɨ́yaayɨ tuŋgac pɨ̱xiñ iyo̱mo, odoy malwadaayɨ jém iñt́ɨ̱wɨ je̱mpɨc. Dios ichécpa it́u̱mpɨy jexpɨc táŋca juuts wiñt́i mannɨ́mayñeum. ~7uNOdoy pɨ̱cɨ tu̱m yo̱mo iga agui iŋcusúnɨ́ypa juuts jém malopɨc pɨxiñt́am jém d́apɨc icupɨcne Dios. 6'NCada tu̱mtu̱m de mimicht́am jo̱dóŋa̱taamɨ jutsa̱p iniit́t́a jém iñyo̱mo juuts tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ cuáyñewɨɨp ia̱nama. P5NDios ixunpa iga cuáyñeiñ jém íña̱nama, iga odoy i̱ pejóyiñ. d4ANMimicht́am iñjo̱doŋtam t́i manaŋquejayt́a jém tánO̱mi Jesús iñɨyi̱mɨ. e3 ENMantɨ̱wɨtam, wiñɨc oy manaŋquejáy iga wɨa̱iñ iŋwatta juuts ixunpa Dios. Quejpa sɨɨp iga iŋwatpa. Maŋcunucsáypa jém tánO̱mi Jesús iñɨyi̱mɨ iga más y más iŋwɨ̱cupɨguiñ jém Dios iŋma̱t́i. G2N Aŋwagáypat́im iga michiiñ jém wɨbɨc jɨ̱xi iga wɨa̱iñ iŋwatta seguido juuts ixunpa Dios, jesɨc d́a mit́áŋcaɨ́y, cuáyñeum jém íña̱nama jém tanJa̱tuŋ Dios iwiñjo̱m cuando miñgacpa tánO̱mi Jesús yɨ́p naxyucmɨ con it́u̱mpɨy jém imɨɨchipɨc, jém cuáyñeyajwɨɨp ia̱nama.31_N Aŋwágayt́ámpat́im tánO̱mi iga más minitoyt́amta̱iñ con iñt́ɨ̱wɨtam, iga iñt́oyt́ámiñ it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am juutst́im ɨch mantoyt́ámpa. j0MN Ansunpa iga jém tanJa̱tuŋ Dios y tánO̱mi Jesús ayo̱xpád́iñ iga nɨcpa mánámta. %/CN Tsuucɨɨm y sɨŋñi anaŋwejpáttámpa Dios iga wɨa̱iñ nɨc mánámta. Manaŋquejayt́ámpa t́it́am mit́ogóyáy iga wɨa̱iñ iŋcupɨcta parejo. }.sN Tsa̱m anchiiba gracia jém tanJa̱tuŋ Dios, agui amaymáya̱támpa jém Dios iwiñjo̱m mimicht́am iŋcuyucmɨ. X-)NSɨɨp ait́t́a vivo porque mimicht́am d́a iñchac jém tánO̱mi it́uŋ. K,NJeeyucmɨ mantɨ̱wɨtam, tsa̱m amaymayt́am cuando ammatoŋ iga micht́am d́a iñchacneta iga iŋcupɨcpa Dios, aunque yɨɨm annascata tu̱m mɨjpɨc yaacha̱ji, tsa̱m amalwadayt́amta̱. 0+YNSɨɨp yaguiñ se̱t jém Timoteo de mimicht́am. Inimiñ jém aŋma̱t́i iga tsa̱m iŋcupɨcneta Dios y tsa̱m iñt́oyt́ámpa jém iñt́ɨ̱wɨtam. Nɨmpat́im jém Timoteo iga mimicht́am siempre anjɨ̱stámpa y ánixt́amtooba jext́im juuts aɨcht́am iga mánixt́amtoobat́im. *1NJeeyucmɨ, cuando d́a más wɨa̱p anyaachɨ́y, aŋcutsat jém Timoteo iga nɨguiñ miámcoñwɨ́y siiga d́a iñchacne iga iŋcupɨcpa jém Dios iŋma̱t́i. Porque ɨch aŋcɨ̱ŋpa iga jém Woccɨɨwiñ wɨɨp micmalwatpa y xajat́im oy manaŋmadáy jém aŋma̱t́i. )#NJɨ̱staamɨ, cuando ait́t́a con mimicht́am, manaŋmadáy iga tayaachwattamta̱p. Nu̱ma je̱mpam iññascaneta juuts mich iñjo̱doŋ. (wNiga wɨa̱iñ iñyaachɨyt́a cuando miyaachwattamta̱p. Micht́am iñjo̱doŋtam iga tienes que tayaachwattamta̱p. /'WNmaŋcutsadayt́ámpa jém tantɨ̱wɨ Timoteo iga nɨguiñ miámta. Je̱mpam aŋwatta. Je icuyo̱xa̱p Dios y awaganayo̱xa̱p iga anaŋmattámpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i de Cristo. Jesɨc maŋcutsadáy jém tantɨ̱wɨ Timoteo iga miyo̱xpád́iñ iga odoy iñchaguiñ jém Dios iŋma̱t́i, !& =NJesɨc iga tsa̱m pɨ̱mi manjɨ̱spa, d́a anyaachɨ́ypa. Annɨ́máy jém aŋcompañero Silas iga tatsɨ́yt́ámpa taŋcut́um yɨɨm Atenas iganam b%=NNu̱ma mimicht́am iŋcuyucmɨ tsa̱m awɨ̱ixt́amta̱p, tsa̱m amaymáya̱támpa.t$aNSɨɨp anaŋjóctámpa jém ja̱ma iga miit́t́ámiñ jém tánO̱mi Jesucristo iwiñjo̱m cuando miñgacpa yɨ́p naxyucmɨ. Mimicht́am michɨ́yt́ámpa juuts jém wɨbɨc maymáya̱ji para aɨcht́am, juuts tu̱m wɨbɨc corona. ##NTsa̱m anɨctamtooba id́ɨc manjóyáy. Ɨch aPablo wat́cɨy amméts jutsa̱p nɨcpa manjóyáy, pero jém Woccɨɨwiñ d́a ajɨ́gáy. j"MNMantɨ̱wɨtam, cuando d́a jáy hora tanatsactamta̱, aunque d́a mii̱t́a, manait́t́a ána̱namaŋjo̱m. Tsa̱m mánixt́ooba id́ɨc, wa̱t́cɨy ammétsta jutsa̱p nɨcpa manjóyáy e̱ybɨc, pero d́a awɨa̱p. :!mND́a iwɨ̱aŋja̱myaj iga anaŋmadáypa jém tuŋgac pɨxiñt́am jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios icɨacputyajpa. Yɨ́p malopɨc judíos je̱mpɨgam más ijáyaŋwatyajpa jém it́áŋca. Sɨɨp d́a jáyñe ichiiba Dios tu̱m mɨjpɨc castigo. Jém Pablo nɨctooba e̱ybɨc jém attebet Tesalónica | qNJeeyajt́im iccaayaj jém tánO̱mi Jesús juutst́im iccaayaj jém wiñɨcpɨc profeta jém it́úmmɨyaj. Sɨɨp aɨcht́am aquebacputtamta̱. D́a iwɨ̱watyajpa jém Dios iwiñjo̱m. D́a iwɨ̱nanɨgáypa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. >uNMimicht́am, mantɨ̱wɨtam, tsa̱m mimalwadayt́amta̱t́im juuts jém tantɨ̱wɨtam jém it́yajwɨɨp jém naxyucmɨ de Israel, jém icupɨcneyajwɨɨp Dios. Micht́am iñt́úmmɨtam tsa̱m mimalwadayt́at́im jex juuts jém judíos imalwadayyaj jém icupɨcneyajwɨɨp Jesús jém naxyucmɨ de Israel. FN Siempre anchiiba gracia Dios iga cuando immatoŋta jém Dios iŋma̱t́i jém manamíñayñewɨɨp, d́a impɨctsoŋta juuts pɨxiñt́am iŋma̱t́i, impɨctsoŋta juuts jém nunta Dios iŋma̱t́i. Jém aŋma̱t́i miyo̱xpáttámpa jém iŋcupɨcnetaŋwɨɨp Jesús iga wɨa̱iñ iŋwatta juuts ixunpa Dios. 1N Manaŋquím iga siempre iŋwɨ̱wattámiñ juuts ixunpa Dios porque miŋwejayt́a iga nɨcpa mii̱t́i ju̱t́ wɨ̱co̱m, ju̱t́ iŋjacpa Dios. ykN Jɨ̱staamɨ ju̱t́pɨc manaŋquímta juuts tu̱m pɨ̱xiñ cuando iŋquímpa ima̱nɨc. Maŋcamamwadáy íña̱nama iga odoy iñchaguiñ jém Dios iŋma̱t́i. Maŋcunucsáy iga odoy miŋyáguiñ cuando tsa̱m pɨ̱mi mimalwadayt́a̱p. jMN Mimicht́am michɨ́yt́a juuts tu̱m testigo y Dios tsɨ́yt́im juuts testigo iga d́a ammalwat mimicht́ámaŋjo̱m jém iŋcupɨcnetaŋwɨɨp Dios. Aŋwɨ̱watta juuts tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ d́apɨc táŋcaɨ́y. ^5N Mantɨ̱wɨtam, ¿d́a iñjɨ̱stámpa iga tsa̱m pɨ̱mi ayo̱xata cuando oy manaŋmadayt́a jém wɨbɨc aŋma̱t́i jém tachiiñewɨɨp Dios? Ayo̱xata tsuucɨɨm y sɨŋñi iga d́a t́i maŋwágayt́ámpa. {oNAgui mantoyt́ámpa mimicht́am, jeeyucmɨ aŋwɨ̱aŋja̱m iga impɨctsoŋpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i jém Diospɨc tachiiñe. D́a no más jém aŋma̱t́i, pero hasta jém amvida manchiit́ooba meega wɨa̱p porque tsa̱m mantoyt́ámpa. {oNPero d́a ammalwat mimicht́ámaŋjo̱m, porque mantoyt́ámpa juuts tu̱m wɨbɨc yo̱mo it́oypa ima̱nɨctam. QND́a ammétstámpa iga acujípyajiñ jém pɨxiñt́am. D́at́im ansunpa iga micht́am aŋcujíptámpa. Siiga ansunpa, wɨa̱p mampɨɨmɨyt́a juuts tu̱m apóstol jém acutsatnewɨɨp Jesucristo. eCNCuando mu ánoy ju̱t́ miit́t́a, d́a maŋcujípta iga mammɨgóyayt́ámpa. D́at́im oy manaŋmadáy jém aŋma̱t́i iga maŋcusúnɨ́yáypa jém iñt́umiñ. TanJa̱tuŋ Dios ijo̱doŋ iga d́a oy mammalwadáy. QNPero siempre manaŋmadayt́ámpa juuts ixunpa Dios. Porque Dios acupiŋneta aɨcht́am y achiit́a jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga anaŋmadayyajiñ jém pɨxiñt́am ju̱t́iŋquej. Pero d́a aŋwattámpa juuts ixunyajpa jém pɨxiñt́am. Aŋwattámpa juuts ixunpa Dios porque Dios icɨɨpiŋpa t́i tanait́ tána̱namaŋjo̱m. kOND́a oy manaŋmadáy jém mɨgooyi. D́a aoy iga mammalwadayt́ámpa o iga mammɨgóyayt́ámpa. SNIñjo̱doŋt́im iga tsa̱m pɨ̱mi ayaachwattamta̱ jém attebet iñɨ̱yi Filipos. Jemum tsa̱m pɨ̱mi amalnɨ́mayt́amta̱ antes que anúc ju̱t́ miit́t́a. Y ocmɨ mich iñt́úmmɨtam jém Tesalónicapɨc pɨxiñt́am amalwadayyajt́im, pero Dios acamamwadayt́a ána̱nama iga manaŋmadáyiñ jém wɨbɨc aŋma̱t́i. ^ 7NMantɨ̱wɨtam, mimicht́am iŋwɨ̱jo̱doŋ iga cuando oy manjóyáy, d́a axajaoy. ~ wN Iŋmatyajt́im iga iniŋjóctámpa iga miñgacpa jém Dios iMa̱nɨc jém nɨcnewɨɨp sɨŋyucmɨ, jém acpɨsneta̱wɨɨp de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp. Yɨ́pt́im Jesús tacɨacputtámpa de jém mɨjpɨc castigo jém miñpáppɨc.m UN Porque jeeyaj mismo wɨa̱p iŋmatyaj jutsa̱p mu ampɨctsoŋta mimicht́am cuando oy manjóyáy. Iŋmatyajpa jutsa̱ mu iñchacta iga iñjɨ̱stámpa jém watnas iga iŋcuyo̱xatámpa jém nu̱mapɨc Dios, jém d́apɨc caane. & GNDe mimicht́ámaŋjo̱m nɨc juumɨ jém tánO̱mi iŋma̱t́i. D́a no más jém naxyucmɨ de Macedonia y de Acaya, pero waŋpa ju̱t́quej iga mimicht́am iŋwɨ̱cupɨcneta Dios. Hasta aɨcht́am d́am t́i más wɨa̱p annɨ́mayt́a jém pɨxiñt́am porque iwɨ̱cutɨɨyɨyyaj.  %NHasta que mimicht́am michɨ́yt́ámpa juuts ejemplo para it́u̱mpɨy jém icupɨcneyajwɨɨp Jesús jém naxyucmɨ de Macedonia y Acaya.   NMimicht́am mojpa iŋwatta juuts aɨcht́am, iŋwattámpat́im juuts iwatpa jém tánO̱mi Jesús. Aunque tsa̱m pɨ̱mi miyaachwattamta̱, iŋwɨ̱pɨctsoŋneta jém aŋma̱t́i con jém wɨbɨc maymáya̱ji jém michiiñewɨɨp Dios iA̱nama. 2  _NOy manaŋmadayt́a jém wɨbɨc aŋma̱t́i, pero d́a je solamente con ɨch anaŋma̱t́i. Oy manaŋmadayt́a jém wɨbɨc aŋma̱t́i con Dios ipɨ̱mi y con Dios iA̱nama. Annuntawɨ̱jo̱doŋ iga d́a je mɨgooyi. Mimicht́am iñjo̱doŋtam jutsa̱p maŋwaganait́t́a cuando oy manyo̱xpát.    NMantɨ̱wɨtam, mit́oyt́ampáppɨc Dios, anjo̱doŋtam iga micupiŋneta Dios iga michɨ́yt́ámiñ juuts jém ima̱nɨctam.   3NSeguido manjɨ̱stámpa jém tanJa̱tuŋ Dios iwiñjo̱m. Iŋcuyo̱xatámpa Dios porque iŋwɨ̱cupɨcneta. Iŋwɨ̱wattámpa porque iñt́oyt́ámpa jém tánO̱mi. Iñyaachɨyt́ámpa cuando mimalwadayt́a̱p porque iniŋjóctámpa iga miñgacpa jém tánO̱mi Jesucristo. \  3NSiempre anchiiba gracia Dios para mimicht́am cuando anaŋwejpáttámpa Dios.  !NƗch aPablo. Ait́t́a yɨɨm con wɨste̱n jém tantɨ̱wɨtam jém Silvano y Timoteo. Sɨɨp manjáyayt́ámpa mimicht́am jém miit́t́aŋwɨɨp jém attebet Tesalónica jém iŋcupɨcnetaŋwɨɨp Jesucristo. Mimicht́am jém tanJa̱tuŋ Dios mimɨɨchit́am y jém tánO̱mi Jesucristo mimɨɨchit́im. Sɨɨp Dios miyo̱xpáttámiñ iga wɨa̱p iŋwatta juuts ixunpa Dios, iga odoy iniid́iñ jém co̱bacpi̱ji. Jém Tesalónicapɨc pɨxiñt́am tsɨ́yyaj juuts ejemplo iga iwɨ̱cupɨcyajpa jém Dios iŋma̱t́i  Mimicht́am nadioschit́amta̱jɨ con tu̱m aŋna̱catsuuchi juuts tu̱m seña iga minitoyt́amta̱p. Sɨɨp mimicht́am jém Cristo mimɨɨchit́am. Nait́t́aamɨ jém wɨbɨc jɨ̱xi íña̱namaŋjo̱m iga odoy t́i iŋcɨ̱ŋtámiñ. Jemum cuyaj.oW Jém Dios ipɨxiñt́am, jém it́yajwɨɨp yɨɨm jém attebet Babilonia, micutsadáypa wa̱t́idios. Jeeyaj cupiŋneyajta̱t́im juuts mimicht́am. Midioschiibat́im jém Marco jém tsɨ́yñewɨɨp juuts ɨch amma̱nɨc. @y Sɨɨp maŋcutsadáypa yɨ́p to̱to con jém tantɨ̱wɨ Silvano. Ɨch anɨmpa iga wɨbɨc pɨ̱xiñ. D́a juchaŋ manjáyáy iga manaŋquímpa t́i wɨa̱p iŋwatta. Manaŋmadáypa iga iniit́t́ámiñ jém nu̱mapɨc tóyooyi jém tachiiñewɨɨp Dios. Jesɨc odoy tsactaamɨ jém nu̱mapɨc tóyooyi. (I Wɨ̱ iga taŋcujíptámiñ jém tanJa̱tuŋ Dios para it́u̱mpɨy tiempo porque je iniit́ it́u̱mpɨy ipɨ̱mi. Amén. Aŋquímyajta̱p jém pɨxiñt́am kO D́a jáypa miyaachwattamta̱ hasta que jém tanJa̱tuŋ Dios, jém tsa̱mpɨc tatoypa, iyaac miyo̱xpáttámpa. Michiit́ámpa jém wɨbɨc jɨ̱xi iga d́a t́i mit́ogóyáypa, iga d́a i̱ wɨa̱p mictsac jém wɨbɨc aŋma̱t́i. Michiit́ámpa jém ipɨ̱mi iga odoy i̱ wɨa̱iñ micmalwat iga seguido iŋwɨ̱wattámpa juuts ixunpa Dios. Miŋwejayñeta iga miwagait́t́ámiñ con jém tánO̱mi Jesucristo ju̱t́ it́ jém wɨbɨc juctɨaŋtso̱ca jém d́apɨc cuyajpa.   Odoy jɨɨcɨ iga jém Woccɨɨwiñ micmalwatpa. Seguido cupɨ̱cɨ iga Dios wɨa̱p miyo̱xpát. Jo̱dóŋa̱taamɨ iga jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ, iñascayajpat́im jeet́im yaacha̱ji juuts iññascatámpa mimicht́am. @yJɨ̱xiɨyt́aamɨ, it́t́aamɨ al tanto porque jém tánenemigo jém Woccɨɨwiñ sɨɨba nocojo̱m juuts tu̱m mɨjpɨc ca̱ŋ agui pɨ́mpa. Tsa̱m imétspa t́i icɨɨspa. >uOdoy iniid́iñ jém co̱bacpi̱ji. Odoy jɨ̱sɨ t́i iññascaaba. Cɨɨjuŋcodaayɨ it́u̱mpɨy jém imvida jém tanJa̱tuŋ Dios icɨɨjo̱m porque tsa̱m tawattámpa cuenta. Jesɨc co̱steeñaayɨ jém Dios ipuycɨɨm. Jɨɨcɨ iga miŋjacpa jém tanJa̱tuŋ Dios porque núcpa ja̱ma iga miwɨ̱wadáypa. S~Jesanet́im mimicht́am jém d́apɨcnam micha̱mit́am, wattaamɨ juuts nɨmpa jém wɨd́ayt́am jém iniŋjagooyiyaj. Jɨ̱staamɨ iñt́u̱mpɨyt́am jutsa̱p iŋwɨ̱wadáy jém iñt́ɨ̱wɨtam. Odoy jɨ̱sɨ iga más miwɨa̱p que jeeyaj. Porque nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i:Dios d́a iwɨ̱pɨctsoŋpa jém pɨxiñt́am jém tsa̱mpɨc nacujípta̱p iyaac,
pero tsa̱m iyo̱xpátpa jém pɨxiñt́am jém d́apɨc nacujípta̱p iyaac. J} Jesɨc cuando wiñquejpa jém Co̱bacpɨc Pastor, jém tánO̱mi Jesucristo, michiit́amta̱p jém wɨbɨc corona jém d́apɨc cuyajpa. Miwagait́t́ámpa jém wɨbɨc juctɨaŋtso̱cajo̱m. (|IOdoy pɨɨmɨɨyɨ jém impɨxiñt́am juuts tu̱m malopɨc aŋjagooyi. Pero wɨ̱wattaamɨ mimicht́am iga miixyajiñ jém impɨxiñt́am iga iŋwɨ̱watpa. s{_Wattaamɨ cuenta jém Dios ipɨxiñt́am jém aŋtuuma̱yajpáppɨc ju̱t́ miit́t́a, jex juuts tu̱m wɨbɨc pastor iwatpa cuenta jém iborregoyaj. Wattaamɨ jém Dios iyo̱xacuy porque iŋwɨ̱aŋja̱mta, juuts ixunpa Dios, d́a porque mipɨɨmɨyt́amta̱p, ni porque iŋcoñwɨyt́amtooba tumiñ. Wattaamɨ jém iñyo̱xacuy con it́u̱mpɨy íña̱nama. Sz !Jesɨc miwɨd́ayt́am, jém iniŋjactampáppɨc jém Dios ipɨxiñt́am, sɨɨp manaŋquímpa. Ɨch anait́t́im jexpɨct́im cargo juuts mimicht́am. Ɨch ánixñe cuando tsa̱m yaachwatta̱ jém tánO̱mi Jesucristo. Ɨch anaŋjócpat́im jém tiempo cuando wiñquejpa e̱ybɨc jém tánO̱mi Cristo con it́u̱mpɨy ipɨ̱mi. %yCJeeyucmɨ mannɨ́máypa siiga miyaachwattamta̱p porque je̱mpam iwɨ̱aŋja̱m Dios, jesɨc seguido wɨ̱wattaamɨ, cupɨctaamɨ iga Dios wɨa̱p micɨacputta. Tanjo̱doŋ iga jém tanJa̱tuŋ Dios, jém iwatnewɨɨp it́u̱mpɨy cosa, siempre iccupacpa juuts tajɨycámayñe.vxeNɨmpa jém Dios iŋma̱t́i:Tsa̱m táŋca iga cɨacputyajta̱p jém wɨbɨc pɨxiñt́am.Jesɨc jém malopɨc pɨxiñt́am jém d́apɨc icupɨcpa Dios tienes que ipɨctsoŋyajpa jém mɨjpɨc castigo jém d́apɨc cuyajpa. wNúcneum jém tiempo iga mojpa icɨɨpiŋ Dios jém ipɨxiñt́am jém imɨɨchipɨc. Siiga tacɨɨpiŋtámpa taɨcht́am, jém Dios tamɨɨchit́am, ¿jesɨc t́i iñascayajpa jém malopɨc pɨxiñt́am jém d́apɨc icupɨcyajpa jém Dios iŋma̱t́i? (vIPero siiga algunos de mimicht́am miyaachwattamta̱p iga micristiano, jesɨc odoy tsaa̱jɨ, mas taŋcujíptámpa Dios porque tanait́ jém Cristo iñɨ̱yi. !u;Pero d́a wɨ̱ siiga miyaachwattamta̱p porque iga miccaóypa, miñúmpa, immalwatpa o iga mit́ɨgɨyt́ɨgɨycúmpa jém tuŋgac pɨ̱xiñ iasunto. FtSiiga tsa̱m mimalnɨ́mayt́a̱p jém tánO̱mi Jesucristo icuyucmɨ, jesɨc maymáya̱taamɨ porque iniit́ jém Dios iA̱nama íña̱namaŋjo̱m jém tachiipáppɨc jém Dios ipɨ̱mi. s  Pero maymáya̱taamɨ cuando iññascatámpat́im jém yaacha̱ji juuts iñascane jém tánO̱mi Jesús. Porque núcpa ja̱ma cuando tsa̱m pɨ̱mi mimaymáya̱támpa cuando miñgacpa yɨ́p naxyucmɨ jém tánO̱mi Jesucristo con it́u̱mpɨy ipɨ̱mi. ^r5 Mantɨ̱wɨtam mantoyt́ampáppɨc, odoy ámaŋjactaamɨ cuando iññascatámpa jém mɨjpɨc yaacha̱ji iga micutɨ́tstamta̱p. Odoy jɨ̱sɨ iga jém Dios ipɨxiñt́am d́a iñascayajpa jém yaacha̱ji. q1 Jesɨc siiga wɨa̱p iniŋmat jém Dios iŋma̱t́i, aŋma̱tɨ juuts tu̱m jém Dios iŋmat́cɨɨwiñ. Siiga iŋcuyo̱xa̱p jém tantɨ̱wɨtam, wɨ̱wadaayɨ con it́u̱mpɨy impɨ̱mi, jém michiiñewɨɨp Dios. Siiga je̱mpɨc taŋwattámpa, jesɨc tsa̱m cujípta̱p jém tanJa̱tuŋ Dios porque taŋcupɨctámpa jém tánO̱mi Jesucristo. Wɨ̱ iga taŋcujíptámiñ jém tanJa̱tuŋ Dios para it́u̱mpɨy tiempo porque je iniit́ it́u̱mpɨy ipɨ̱mi. Amén. Jém Dios ipɨxiñt́am wɨa̱p iyaachɨyyaj jém yaacha̱ji p/ Cada tu̱mtu̱m de mimicht́am michiiñeta Dios tu̱m pɨ̱mi iga wɨa̱iñ iŋwatta jém Dios iyo̱xacuy. Jesɨc con jeet́im pɨ̱mi cuyo̱xataamɨ jém iñt́ɨ̱wɨtam juuts tu̱m wɨbɨc miyo̱xacɨɨwiñ porque cada tu̱mtu̱m tachiit́amta̱ tuŋgac jém yo̱xacuy. o) Wɨ̱pɨctsoŋtaamɨ jém tantɨ̱wɨtam, jém miññeyajwɨɨp juumɨ. Acwíctaamɨ, chiit́aamɨ lugar ju̱t́ moŋpa. Odoy cujɨyt́aamɨ. 4naPero más ixunpa Dios iga tanatoyt́amta̱iñ con jém tantɨ̱wɨtam. Porque siiga nu̱ma tantoypa jém tantɨ̱wɨ, wɨa̱p taŋwadáy perdón jáyaŋ jém it́áŋca. )mKSɨɨp núctooba jém íŋaŋpɨc ja̱ma cuando cuyajpa it́u̱mpɨy cosa. Wɨ̱ iga mijɨ̱xiɨyt́ámiñ, it́t́aamɨ al tanto, aŋwejpáttaamɨ Dios. &lEJeeyucmɨ aŋmadayyajta̱t́im jém wɨbɨc aŋma̱t́i jém pɨxiñt́am jém caaneyajwɨɨp cuando vivoyaj. Cɨɨpiŋyajta̱p jeeyaj juuts it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ, pero Dios icɨacputpa iga nɨcpa i̱t́iyaj ia̱namayaj ju̱t́ it́ Dios. RkPero núcpa ja̱ma iga nanɨcyajta̱p jém Dios iwiñjo̱m iga quejiñ jém it́áŋca ju̱t́ cɨɨpiŋyajta̱p it́u̱mpɨy jém malopɨc pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp vivo y jém caaneyajwɨɨp. ]j3Sɨɨp jeet́im pɨxiñt́am jém íñamigoyaj id́ɨc, agui mipooñaŋja̱myajpa porque d́a e̱ybɨc iŋwattámpa it́u̱mpɨy jém malopɨc cosa juuts iŋwatneta id́ɨc. Jeeyucmɨ tsa̱m mimalnɨ́mayyajpa. i!Sɨɨp cusum iŋwatta juuts iwɨ̱aŋja̱myaj jém tuŋgac pɨxiñt́am, jém d́apɨc icupɨcyajpa Dios. Tsa̱m pɨ̱mi immalwatne id́ɨc. Tsa̱m iŋcusúnɨ́ypa id́ɨc jém malopɨc yo̱mtam y jém tuŋgac malopɨc cosa. Tsa̱m id́ɨc miucpa, tsa̱m mixɨ́ŋa̱p. Tsa̱m miu̱quia̱p con jém ucyajpáppɨc pɨxiñt́am. Tsa̱m iñjɨ̱spa id́ɨc jém watnas jém ijóyixpáppɨc Dios. Wh'Siiga je̱mpam taŋwattámpa, quejpa iga tasɨɨtámpa yɨ́p naxyucmɨ juuts tu̱m pɨ̱xiñ d́apɨc icupɨcpa jém malopɨc jɨ̱xi, pero taŋwattámpa jém wɨ̱tampɨc cosa juuts iwɨ̱aŋja̱m Dios. g Tsa̱m yaachwatta̱ jém tánO̱mi Cristo cuando oy i̱t́i yɨ́p naxyucmɨ. Jesɨc mimicht́am nait́t́aamɨt́im jeet́im jɨ̱xi juuts jém tánO̱mi Cristo. Jɨ́ctaamɨ iga miyaachwattamta̱p, jesɨc quejpa iga iñchacneum jém iñt́áŋca. fySɨɨp nɨcne sɨŋyucmɨ jém tanJa̱tuŋ Dios iŋwɨ̱mɨ ju̱t́ accámta̱ iga jém más mɨjpɨc aŋjagooyi iga iŋjaguiñ it́u̱mpɨy jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am y it́u̱mpɨy jém aŋjagooyiyaj, jém it́yajwɨɨp ju̱t́quej.Tsa̱m pɨ̱mi yaachwatta̱ jém tánO̱mi Cristo. Accaata̱ iga tayojayt́a tantáŋca tu̱ŋcɨy para siempre. Accaata̱ jém wɨbɨc pɨ̱xiñ iga iyojáy it́u̱mpɨy jém malopɨc pɨxiñt́am it́áŋca iga tananɨctamta̱iñ Dios iwiñjo̱m. Accaata̱ jém Cristo imɨjta̱y, ocmɨ pɨs, e̱ybɨc ipɨctsoŋ ia̱nama. aSiiga Dios ixunpa iga miyaachwatta̱p cuando iŋwɨ̱watpa, jesɨc it́ wɨ̱. Pero d́a wɨ̱ siiga miyaachwatta̱p porque immalwatne. i`KSiempre wɨ̱wa̱tɨ iga d́a iñjɨ̱spa iga mit́áŋcaɨ́y íña̱namaŋjo̱m. Jesɨc siiga i̱ mimalnɨ́máypa, tsa̱m tsaa̱yajpa cuando ixt́a̱p iga siempre iŋwɨ̱watpa juuts miŋquejayñe jém tánO̱mi Cristo. _Siempre jɨ̱staamɨ íña̱namaŋjo̱m iga jém Jesucristo je tánO̱mi. It́t́aamɨ listo iga iŋcutsoŋpa cuando i̱ micwácpa t́iiga iñjo̱doŋ iga Dios miwɨ̱pɨctsoŋpa. Pero wɨ̱i̱xɨ, choco̱ymɨ aŋmadaayɨ. Jɨ̱staamɨ iga Dios taixt́ámpa. 6^ePero siiga miyaachwatta̱p porque iŋwɨ̱watpa juuts ixunpa Cristo, jesɨc maymáya̱jɨ porque Dios miwɨ̱wadáypa. Odoy cɨ̱ŋɨ jém micumecpaap. Odoy wadaayɨ caso. U]# ¿I̱ mimalwadáypa siiga iŋwɨ̱watpa con it́u̱mpɨy íña̱nama? !\; Porque Dios siempre iixpa jém iwɨ̱watyajpaap.Iwatpa cuenta.Imatoŋpa Dios cuando iŋwejpátyajpa.Pero ijóyixpa jém imalwatyajpaap. &[E Tsa̱cɨ iga immalwatpa, siempre wa̱tɨ jém wɨbɨc cosa.Meetsɨ con it́u̱mpɨy íña̱nama jutsa̱p iŋwɨ̱nanɨgáy jém iñt́ɨ̱wɨtam. gZG Nɨmpa así jém Dios iŋma̱t́i:Siiga iŋwattooba jém wɨbɨc cosa yɨ́p naxyucmɨ,
siiga iñxunpa iga miwɨ̱id́iñ,
jesɨc tsa̱cɨ iga immalnɨ́máypa jém iñt́ɨ̱wɨtam.Odoy mɨgooyɨ. FY Siiga i̱ mimalwadáypa o mimalnɨ́máypa, odoy cɨaŋseedaayɨ. Más wɨ̱ iga taŋwɨ̱wadáyiñ jém tamalwadaypáppɨc porque cuando Dios tacupiŋ, tajɨycámáy iga tawɨ̱wadáypa. rX]Sɨɨp mannɨ́mayt́ámpa iñt́u̱mpɨyt́am. Nait́t́aamɨ tu̱mt́i jɨ̱xi con jém tantɨ̱wɨtam, natoyt́amta̱jɨ juuts miñuntatɨ̱wɨtam. Yaachaŋja̱mtaamɨ jém yaacha̱yajpáppɨc. Odoy nacujípta̱jɨ iñyaac. WJesanet́im mipɨxiñt́am miyoomɨywɨɨp, wɨ̱nai̱t́ɨ jém iñyo̱mo juuts tu̱m pɨ̱xiñ jɨ̱xiɨywɨɨp. Wɨɨd́a̱jɨ jém iñyo̱mo. Jɨ̱staamɨ iga jém yo̱mtam d́a jex ipɨ̱mi juuts tu̱m pɨ̱xiñ. Jɨ̱staamɨt́im iga iŋcuɨstɨctam iŋwagapɨctsoŋtámpa t́it́am tajɨycámayñe Dios, jém vida jém d́apɨc cuyajpa. Porque siiga d́a iŋwɨ̱wadáypa jém iñyo̱mo, jesɨc d́a wɨa̱p iniŋwejpátta Dios. Yaachwatta̱ jém Cristo iga iyo̱xpátpa jém táŋcaɨywɨɨp VJe̱mpɨct́im iwat jém Sara. Icupɨct́im jém iwɨd́a̱ya jém Abraham. Iñɨ́máy jém Abraham iga: Máno̱mi. Sɨɨp mimicht́am michɨ́yt́ámpa juuts jém Sara iyo̱mma̱nɨctam siiga seguido iŋwɨ̱wattámpa y d́a t́i iŋcɨ̱ŋtámpa. IU Jesanet́im wiñɨgam jém wɨbɨc yo̱mtam, jém icupɨcneyajwɨɨp Dios, iniit́yajt́im jém wɨbɨc jɨ̱xi ia̱namaŋjo̱m. Seguido iwatyajpat́im juuts iñɨ́máypa jém iwɨd́a̱ya. ~F}{zaymxzwqvusrqp]onmTmlmkjihffmeddndbb `__^y]\j[qZZ"Y,XeWW$USRQPOWNMLKDJI_HGGFGE7DCBB3A@???>=<;::n9h88 6654~3210//.<,g+i))((''&%9#"! ~> XrQ!QRuvNZ _ hJNl5Jeeyucmɨ manjáyáy juuts manjáyayñe porque d́a anɨctooba iga mantsɨgaŋyácwattámpa mimicht́am. Más aŋwɨ̱aŋja̱m iga ammaymaywattámpa aɨch. Annuntawɨ̱jo̱doŋ iga cuando ɨch agui amaymáya̱p, jesɨc michgact́i agui mimaymáya̱támpa iñt́u̱mpɨyt́am. k1Siiga ɨch mantsɨgaŋyácwattámpa, ¿jesɨc i̱ wɨa̱p amaymaywat aɨch? D́a i̱ más, solamente mimicht́am jém mantsɨgaŋyácwatnewɨɨp. pj [Jeeyucmɨ ɨch anjɨ̱s iga d́a nɨcpa manjóyáy iga e̱ybɨc mantsɨgaŋyácwatpa iga maŋwogáypa. 7i iƗch d́a mampɨɨmɨyt́ooba juuts tu̱m aŋjagooyi porque micht́am iŋwɨ̱cupɨcneta jém tánO̱mi Jesucristo juuts aɨcht́am. Más wɨ̱ iga taŋwaganayo̱xatámpa iga tanait́t́ámiñ jém wɨbɨc maymáya̱ji. Seguido iŋcupɨcpa iga Cristo miyo̱xpátpa, d́a iñchacpa iga iŋcupɨcpa.h /D́anam nɨcne manjóyáy juuts anjɨ̱sne id́ɨc porque d́a maŋwogayt́ooba. Dios tsɨ́y juuts tu̱m testigo iga d́a mammɨgóyáypa. Tg #Dios taccámayñeta̱ tu̱m sello iga quejiñ iga Dios tamɨɨchi. Tachiit́amta̱ jém Dios iA̱nama tána̱namaŋjo̱m iga tanjo̱dóŋa̱támiñ iga seguro tampɨctsoŋtámpa t́it́am tachiiba Dios. f Sɨɨp mimicht́am y aɨcht́am Cristojam tammɨɨchit́am porque jém tanJa̱tuŋ Dios tacupiŋneta y tamɨɨcha̱neta. e /Ju̱t́ tanaŋwejpáttámpa Dios wɨ̱ iga tanɨmtámpa “Je̱mpɨgam it́ wɨ̱” porque tanjo̱doŋ iga jém tánO̱mi Cristo iccupacpa juuts tajɨycámayñe Dios. Jeeyucmɨ tanɨmpa iga “Je̱mpɨgam it́ wɨ̱.” Asíam taŋcujíptámpat́im jém tanJa̱tuŋ Dios. (d KƗch con Silvano y Timoteo oy manaŋmadayt́a de Jesucristo jém Dios iMa̱nɨc. Yɨ́pt́im Cristo siempre iccupacpa t́i tanɨ́mayñe, d́a tamɨgóyáypa. c Pero Dios ijo̱doŋ iga aɨcht́am d́a mammɨgóyayt́a, d́a mannɨ́mayt́a jeet́i rato iga anɨcpa y jeet́i rato iga d́a anɨcpa. b  ¿Que micht́am iñjɨ̱spa iga mammɨgóyáypa porque hasta sɨɨp d́a oyñe mánámta? ¿Que iñjɨ̱spa iga ɨch ajex juuts tu̱m pɨ̱xiñ jém d́apɨc icupɨcne Dios iga wɨa̱p anɨm tu̱m rato iga anɨcpa y tuŋgac rato anɨmpa iga d́a anɨcpa? na WAnjɨ̱spa iga manjoyñasáypa cuando anɨcpa jém naxyucmɨ de Macedonia. Ocmɨ cuando ase̱tpa, e̱ybɨc anaspa iga apoychɨ́ypa tu̱m rato con mimicht́am, jesɨc wɨa̱p anyo̱xpátta cuando anɨcpa jém naxyucmɨ de Judea. Y` -Ɨch anja̱mpa ána̱namaŋjo̱m iga amaymáya̱támpa con mimicht́am. Jeeyucmɨ ɨch anjɨ̱spa iga wiñt́i manjoyñasáypa cuando anaspa je̱m. Jesɨc cuando ase̱tpa, e̱ybɨc manjoyñasáypat́im. V_ 'Sɨɨp iŋcutɨɨyɨyñeum en parte. Cuando miñgacpa yɨ́p naxyucmɨ jém tánO̱mi Jesucristo, micht́am tsa̱m mimaymáya̱támpa con aɨcht́am y aɨcht́am agui amaymáya̱támpat́im con micht́am. 2^ _ It́u̱mpɨy jém cosa, jém sɨɨppɨc manjáyáypa, wɨa̱p immay y wɨa̱pt́im iŋwɨ̱cutɨɨyɨyt́a. Ansunpa iga odoy nunca tsa̱cɨ iga iŋcutɨɨyɨyt́ámiñ. A] } Aɨcht́am agui amaymáya̱ta porque anjo̱doŋ ána̱namaŋjo̱m iga aŋwɨ̱watne yɨ́p naxyucmɨ y mimicht́ámaŋjo̱m juuts aŋquejáy Dios. Ɨch d́a aŋwɨ̱watne ɨch anjɨ̱xi̱mɨ, yɨ́p naxyucmɨpɨc, pero aŋwɨ̱watne porque Dios tsa̱m ayaachaŋja̱m y ayo̱xpát iga wɨa̱iñ aŋwɨ̱wat. 7\ i Siiga mimicht́am anyo̱xpáttamtooba, aŋwejpáttaamɨ Dios para aɨcht́am. Siiga wa̱t́i pɨxiñt́am iŋwejpátyajpa Dios para aɨcht́am, jesɨc núcpa ja̱ma iga jáyaŋ pɨxiñt́am ichiiyajpa gracia Dios iga tsa̱m awɨ̱wadayñeta. T́iiga jém Pablo d́a nɨcpa jobit́ jém attebet Corinto 5[ e Dios tacɨacputta iga d́a tanɨcpa jém infierno. Jesɨc tacɨacputpat́im cuando tanascaaba jém mɨjpɨc yaacha̱ji. Tannuntawɨ̱jo̱doŋ iga siempre tacɨacputtámpa. $Z C Ɨch anja̱mpa juuts apreso, jém accaata̱páppɨc. Dios ijɨ́cpa iga annascaaba je̱mpɨc iga odoy aŋcupɨguiñ iga ɨch wɨa̱p anayo̱xpátta̱ anyaac. Iwɨ̱aŋja̱m tanJa̱tuŋ Dios iga aŋcupɨguiñ iga je icut́um wɨa̱p ayo̱xpát, je wɨa̱p icpɨs jém caaneyajwɨɨp. {Y qMantɨ̱wɨtam, ansunpa iga iñjo̱dóŋa̱támiñ iga tsa̱m pɨ̱mi ayaachwattamta̱ jém naxyucmɨ de Asia. Tsa̱m pɨ̱mi acutɨ́tstamta̱ hasta casi d́a wɨa̱p anyaachɨyt́a. Ɨch anjɨ̱stámpa id́ɨc iga jemum accaatamta̱p. YX -Aŋwɨ̱jo̱doŋ iga mimicht́am d́a iñchactámpa jém Dios iŋma̱t́i porque siiga miyaachwattamta̱p juuts aɨcht́am, nu̱ma Dios micpocsáypat́im íña̱nama juuts aɨcht́am acpocsayt́a ána̱nama. +W QJeeyucmɨ aɨcht́am ayaachwattamta̱p iga manyo̱xpáttámpa iga Dios micpocsáyiñ íña̱nama y micɨacputtamta̱iñ. Jeeyucmɨ aɨcht́am acpocsayt́a̱ ána̱nama iga micht́am wɨa̱iñt́im iñyaachɨyt́a cuando miyaachwattamta̱p jext́im juuts aɨcht́am cuando ayaachwattamta̱. LV Tsa̱m pɨ̱mi tayaachwatta̱pt́im yɨ́p vida jext́im juuts yaachwatta̱ jém Cristo. Jesɨc jeet́im Cristo icuyucmɨ tacpocsayt́a̱ tána̱nama iga tanyaachɨ́yiñ cuando tayaachwatta̱p. LU Dios tsa̱m tacpocsáypa tána̱nama cuando pɨ̱mi tayaachwatta̱p, jesɨc taɨcht́am wɨa̱pt́im tanacpocsáypa ia̱namayaj jém yaacha̱yajpaap jext́im juuts Dios tacpocsáypa tána̱nama. T %Sɨɨp taŋcujíptámpa jém tanJa̱tuŋ Dios jém tánO̱mi Jesucristo iJa̱tuŋ. Tsa̱m tayaachaŋja̱mpa, tacpocsáypa tána̱nama. S !Sɨɨp jém tanJa̱tuŋ Dios y jém tánO̱mi Jesucristo miwɨ̱wadayt́ámiñ, michiit́ámiñ paz. Nɨmpa Pablo iga tsa̱m yaachwatta̱ XR -Ɨch aPablo. Jesucristo accám juuts tu̱m apóstol porque je̱mpɨgam ixunpa tanJa̱tuŋ Dios. Sɨɨp ɨch con jém tantɨ̱wɨ Timoteo manjáyayt́ámpa mimicht́am, jém Dios mipɨxiñt́am, jém miŋtuuma̱tampáppɨc jém attebet Corinto. Anjáyáypat́im it́u̱mpɨy jém Dios ipɨxiñt́am icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ de Acaya. AQ{bAlgunos icupɨcyajtooba id́ɨc jém wɨbɨc aŋma̱t́i, pero jexpɨc mɨgooyi ictsacpa jém Dios iŋma̱t́i. Sɨɨp miTimoteo, iniid́iñ Dios it́óyooyi. Amén. Jemum cuyaj.P)bMiTimoteo, wa̱tɨ cuenta jém Dios iŋma̱t́i jém impɨctsoŋnewɨɨp porque it́ jém pɨxiñt́am nɨmyajpa iga sabioyaj, pero puro mɨgooyi inisɨɨba. Jém mɨgooyi d́a tayo̱xpátpa iga taŋwatpa juuts ixunpa Dios. Mich odoy túŋɨɨyɨ jexpɨc mɨgooyi. FObSiiga je̱mpɨgam iwatyajpa, jesɨc iniit́pa jém sɨŋyucmɨpɨc riqueza jém d́apɨc yajpa. Jesɨc ocmɨ ipɨctsoŋpa jém vida iga nɨcpa i̱t́i con Dios. Aŋquímta̱p jém Timoteo DNbNɨ́maayɨ jém ricopɨc pɨ̱xiñ iga iwad́iñ jém wɨ̱tampɨc cosa con it́umiñ. Nɨ́maayɨ iga iyaachaŋjaamiñ jém yaacha̱yajpáppɨc iga ichiiyajiñ t́it́am it́ogóyáy. M-bNɨ́maayɨ jém ricopɨc pɨ̱xiñ iga odoy nacujípta̱iñ y odoy ijɨ̱xiñ iga wɨa̱p iwat it́u̱mpɨy cosa con it́umiñ porque wɨa̱p iyaj jém it́umiñ. Más wɨ̱ iga icupɨguiñ Dios porque Dios tachiiba it́u̱mpɨy jém wɨbɨc cosa iga tamaymáya̱p. Pero mich miTimoteo, Dios mipɨ̱xiñ. Cuidado iga iŋwatpa jém malopɨc cosa. Mich siempre wa̱tɨ jém wɨbɨc cosa juuts ixunpa Dios. Cupɨ̱cɨ iga Dios wɨa̱p iwat it́u̱mpɨy cosa. To̱yɨ it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. Siiga pɨ̱mi mimalwadayt́a̱p, odoy tsa̱cɨ jém Dios iŋma̱t́i. Ponwa̱tɨ íña̱nama, jesɨc quejpa iga d́a mimalo. qF[b D́a wɨ̱ iga taŋcusúnɨ́ypa jáyaŋ tumiñ. Jexpɨc jɨ̱xi juuts jém malopɨc t́i̱chɨc, ictsucumpa it́u̱mpɨy jém malopɨc cosa. Algunos tsa̱m icusúnɨ́ypa jém tumiñ hasta ichacpa jém Dios iŋma̱t́i. Jexpɨc pɨ̱xiñ iyaac naccoowa̱ta̱p con jém mɨjpɨc aŋyaaqui. Wɨ̱ iga taŋwattámiñ Dios iyo̱xacuy con it́u̱mpɨy tanjɨ̱xi %ECb D́a wɨ̱ tu̱m pɨ̱xiñ siiga icusúnɨ́ypa jáyaŋ tumiñ porque wɨa̱p icmalwat jém Woccɨɨwiñ, d́a ichacpa jém malopɨc ijɨ̱xi. Tsa̱m icusúnɨ́ypa wa̱t́i jém malopɨc cosa. Jesɨc d́a wɨ̱ it́pa jém pɨ̱xiñ. Togoypa ia̱nama. D́a nɨcpa i̱t́i con Dios. MDbSiiga tanait́ taŋwíccuy y tampuctu̱cu, jesɨc tamaymáya̱iñ. ZC-bCuando matannay d́a t́i tanamiñ. Y cuando tacaaba d́at́im t́i tananɨcpa. BbNu̱ma taricoja̱p siiga taŋcupɨcpa jém Jesucristo iŋquímayooyi siiga d́a taŋcusúnɨ́yáypa tuŋgac pɨ̱xiñ imɨɨchi. GAbYɨ́pyaj pɨxiñt́am siempre ictsucumpa jém pleito. Puro mɨgooyi inisɨɨba. Tsa̱m iniit́yaj jém malajɨ̱xi ia̱namaŋjo̱m. Iwattooba jém Dios iyo̱xacuy no más iga ricoja̱iñ. @{bPero d́a jɨ̱xiɨ́y jém pɨ̱xiñ, jém inimiññewɨɨp jém tuŋgac aŋquímayooyi. Agui nacujípta̱p. Agui áŋa̱tooba. Íŋa̱catooba jém iŋquímayooyi hasta casi locoja̱p. Cuando it́ yɨ́p malopɨc jɨ̱xi, agui nacunaɨyyajta̱p. Agui iwɨ̱aŋja̱m iga áŋa̱yajpa jém pɨxiñt́am. Tsa̱m namalmalnɨ́mayyajta̱p. Imalcujɨ̱syajpa jém it́ɨ̱wɨtam. z?mbPero it́ algunos jém pɨxiñt́am inimiñpa tuŋgac aŋquímayooyi jém d́apɨc wɨ̱. Jém aŋquímayooyi d́a jex juuts jém tánO̱mi Jesucristo iŋquímayooyi. Yɨ́p tuŋgac aŋquímayooyi d́a taŋquejáypa juuts ixunpa Dios. Q>bSiiga jém esclavo io̱mi icupɨcpat́im Dios, jesɨc d́a wɨ̱ iga ijóyixiñ porque jém io̱mi tsɨ́yum juuts tu̱m it́ɨ̱wɨ. Más wɨ̱ iga jém esclavo iwɨ̱cuyo̱xa̱p jém io̱mi porque icupɨcpat́im. Siiga iwɨ̱cuyo̱xa̱p, jesɨc más wɨ̱it́pa jém io̱mi, jém it́oypáppɨc. Sɨɨp, miTimoteo, aŋquejaayɨ jém tantɨ̱wɨtam it́u̱mpɨy yɨ́pyaj cosa, yo̱xpaatɨ iga iwatyajiñ juuts ixunpa Dios. Jém nunta nu̱mapɨc riqueza N= bIt́u̱mpɨy jém esclavopɨc, jém icupɨcnewɨɨp Dios, wɨ̱ iga iniid́áyiñ respeto jém io̱mi, iga iwɨ̱ixiñ. Jesɨc d́a i̱ imalnɨ́máypa jém tanJa̱tuŋ Dios y jém iŋquímayooyi. d<AbJesa̱pt́im it́ algunos jém pɨxiñt́am agui wɨ̱quejpa iga iwatpa jém wɨ̱tampɨc cosa. Pero it́t́im algunos jém iwatpáppɨc jém wɨ̱tampɨc cosa y d́a jo̱bit́ quejpa. Pero ocmɨ wɨ̱quejpat́im.s;_bCuando iŋcupiŋpa jém pɨxiñt́am iga iwatpa jém Dios iyo̱xacuy, algunos quejpa iga táŋcaɨ́y, jesɨc je d́a tampɨcpa. Pero algunos d́a quejpa iga táŋcaɨ́y hasta taŋcɨɨpiŋpa, jesɨgam quejpa iga táŋcaɨ́y. #:?bSɨɨp miTimoteo, como siempre toypa impuu, d́a no más naps nɨ íñucpa, u̱cɨt́im uxaŋ jém vino iga mipɨxiñ porque mich siempre mimɨmne. 9bPero cuando iŋcupiŋpa tu̱m pɨ̱xiñ iga iniccámpa juuts tu̱m pastor, jesɨc choco̱ymɨ cuaamɨ hasta impátpa tu̱m pɨ̱xiñ wɨbɨc. Porque siiga imalwatpa jém pɨ̱xiñ, mich iniit́ la culpa. Cuidado iga mit́áŋcaɨ́ypat́im mex mich. -8SbSɨɨp cupɨ̱cɨ juuts mannɨ́máypa porque tanjo̱doŋ iga taixt́ámpa tanJa̱tuŋ Dios y tánO̱mi Jesucristo con jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am. Siiga imalwatpa tu̱m jém tánamigo, jesɨc taŋwogáypat́im. Taŋcɨɨpiŋpa parejo porque d́a wɨ̱ iga tanaŋyámáypa it́áŋca. -7SbPero siiga táŋcaɨ́y jém pastor, jesɨc wogaayɨ jém Dios ipɨxiñt́ámaŋjo̱m iga imatoŋyajiñ. Jesɨc cɨ̱ŋyajpa it́u̱mpɨy iga iwatpa jém táŋca. 6bOdoy naquímaayɨ iquejaj tu̱m pɨ̱xiñ siiga iquejajwadáypa tu̱m pastor siiga d́a inii̱ wɨste̱n o tucute̱n testigo. 5 bPorque nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i iga: “Odoy qui̱ñiaŋju̱pɨ jém iñxix cuando iñepnepcotspa jém trigo iga iñt́obáypa jém ipac.” Nɨmpat́im jém Dios iŋma̱t́i iga: “Jém yo̱xacɨɨwiñ wɨ̱ iga ipɨctsóŋiñ jém icoñwɨyooyi.” 84ibSiiga jém pastoryaj wɨa̱p iŋjacyaj jém Dios ipɨxiñt́am y siiga pɨ̱mi yo̱xayajpa iga iŋmatyajpa jém Dios iŋma̱t́i, jesɨc Dios ixunpa iga taŋwɨ̱yojpa. ,3QbSiiga algunos jém tantɨ̱wɨtam iniit́ tu̱m cuno̱ya it́ɨccɨɨm, nɨ́maayɨ iga imatspaguiñ y ichiiñ it́u̱mpɨy iwíccuy. Jesɨc los de más, jém icupɨcneyajwɨɨp Jesús, d́a iwatyajpa gasto. Wɨa̱p iyo̱xpátyaj jém nunta cuno̱yapɨgam jém iñuntacut́u̱mpɨgam. }2sbPorque algunos jém cuno̱yt́am ichacne jém Dios iŋma̱t́i, it́úŋɨyyajpa jém Woccɨɨwiñ iŋquímayooyi. [1/bƗch anɨmpa más wɨ̱ iga jém ma̱ñcuno̱yt́am jaayɨ́yiñ e̱ybɨc iga iniid́iñ ichɨ̱xt́am y iwad́iñ cuenta jém it́ɨc con ima̱nɨctam. Jesɨc jém tánenemigoyaj d́a wɨa̱p tamalnɨ́máy. 0}b Jém ma̱ñcuno̱yt́am agui cut́íña̱p iyo̱xa̱. Iwɨ̱aŋja̱m iga joypa yɨɨm jeexɨc tɨgaŋjo̱m. Agui icujɨypa jém it́ɨ̱wɨtam, iŋmatpa puro mɨgooyi. Iŋmatpa jém cosa d́apɨc wɨ̱tam. Io̱d́aŋchiɨ́ypa jém it́ɨ̱wɨtam. Y/+b Jesɨc táŋcaɨ́y jém yo̱mo porque d́a iccupac juuts ijɨycámayñe Dios. =.sb Odoy accaamɨ en la lista jém ma̱ñcuno̱yt́am jém d́apɨcnam tsa̱mi. Porque ocmɨ cusúnɨ́yóypa jém yo̱mo, jáyɨ́ypa. Ichacpa jém tánO̱mi Cristo iyo̱xacuy. V-%b No más accaamɨ en la lista jém wɨ̱tampɨc cuno̱yt́am, jém iwɨ̱actsa̱mneyajwɨɨp jém ichɨ̱xt́am y jém iwɨ̱pɨctsoŋpaap it́ɨccɨɨm jém juumɨpɨc pɨxiñt́am. Jém yo̱mo icuyo̱xa̱p jém Dios ipɨxiñt́am, iyo̱xpátpat́im jém yaacha̱yajpáppɨc. Jém yo̱mo iwatpa it́u̱mpɨy jém wɨ̱tampɨc cosa. t,ab Jesɨc cuando iŋwatpa jém lista de jém cuno̱yt́am, jém yo̱mtampɨc, odoy accaamɨ en la lista jém d́apɨcnam pɨ̱mi tsa̱mi. Accaamɨ en la lista jém nasnewɨɨp sesenta ia̱mt́ɨy, jém tu̱ŋcɨypɨc aŋcoomɨyñe. c+?bSiiga tu̱m pɨ̱xiñ d́a iyo̱xpátpa jém it́yajwɨɨp it́ɨccɨɨm, jém iñuntatɨ̱wɨtam, jesɨc quejpa iga ichacneum jém Dios iŋma̱t́i. Jém pɨ̱xiñ más táŋcaɨ́y que jém d́apɨc icupɨcpa Dios. x*ibAŋquejaayɨ jém Dios ipɨxiñt́am yɨ́p wɨbɨc aŋquímayooyi. Jesɨc wɨa̱p iwatyaj juuts ixunpa Dios. )bPero jém cuno̱ya, jém d́apɨc iwatpa juuts ixunpa Dios, icusúnɨ́ypa jém malopɨc cosa. Tsɨ́ypa jém yo̱mo juuts caane. 2(]bPero jém nunta cuno̱ya, jém d́ampɨgam inii̱ i̱ iyo̱xa̱áypa, tsa̱m iŋwejpátpa Dios iga Dios iyo̱xpád́iñ. Seguido iwatpa oración tsuucɨɨm y sɨŋñi. 'bSiiga jém cuno̱ya iniit́ ima̱nɨc o io̱cma̱nɨc jém wɨa̱paap iyo̱xpát, jesɨc aŋquiimɨ iga iyo̱xpád́iñ juuts ixunpa Dios. Je̱mpɨgam tanyojpa jém tanja̱tuŋ o tána̱pa iga táŋcaa̱ matactsa̱m. Siiga taŋwatpa je̱mpɨc, jesɨc maymay Dios. &!bDios ixunpa iga tanyo̱xpád́iñ jém cuno̱ya, jém yo̱mpɨc, jém nunta icut́umpɨgam, jém d́apɨc inii̱ i̱ iyo̱xa̱áypa. %1bAŋmadaayɨ jém cho̱mtam juuts tu̱m íña̱pa. Aŋmadaayɨt́im jém wo̱ñt́am juuts iñu̱ntatɨ̱wɨ. Odoy cusúnɨɨyɨ jém wo̱ñt́am. P$ bOdoy wogaayɨ tu̱m tsa̱mipɨc pɨ̱xiñ siiga imalwatpa. Aŋjɨyja̱cɨ juuts tu̱m iñja̱tuŋ. Wɨ̱nanɨgaayɨt́im jém pɨxiñt́am jém d́apɨcnam tsa̱miyaj juutst́im tu̱m iñt́ɨ̱wɨ. }#sbCuidado iga immalwatpa. Odoy ne̱ja aŋma̱tɨ jém Dios iŋma̱t́i. Siempre wa̱tɨ jém wɨ̱tampɨc cosa jém manaŋmadayñewɨɨp. Jesɨc Dios micɨacputpa mimich y icɨacputpat́im it́u̱mpɨy jém imatoŋneyajwɨɨp iniŋma̱t́i. "bSeguido wa̱tɨ jém wɨ̱tampɨc cosa con it́u̱mpɨy iñjɨ̱xi, jesɨc miixt́a̱p iga mást́im wɨa̱bam iñyo̱xa̱. !bOdoy tsa̱cɨ jém wɨbɨc jɨ̱xi jém michiiñewɨɨp Dios. Jɨ̱sɨ iga jutsa̱ miimpɨctsoŋ jém wɨbɨc jɨ̱xi cuando michɨccunugáy iŋco̱bac jém pastoryaj. Jesɨgam miñɨ́máy jém Dios iŋmat́cɨɨwiñ iga Dios michiiba jém wɨbɨc jɨ̱xi. | qb Wa̱tɨ jém Dios iyo̱xacuy con it́u̱mpɨy impɨ̱mi hasta cuando anúcpa jemɨc. Máyaayɨ Dios iŋma̱t́i jém tantɨ̱wɨtam. Yo̱xpaatɨ iga iwɨ̱cutɨɨyɨyyajiñ t́i ixunpa Dios. Aŋquejaayɨ parejo jém tánO̱mi iŋquímayooyi. 5b Siiga algunos jém tsa̱mipɨc miñɨ́mayyajpa iga: Agui michɨ̱xiñam, jesɨc odoy wadaayɨ caso. Siempre wɨ̱wa̱tɨ jém tantɨ̱wɨtam iwiñjo̱m, jesɨc cuando miixyajpa, ijo̱doŋyaj t́i ixunpa Dios. Odoy aŋma̱tɨ jém d́a wɨbɨc aŋma̱t́i. Aŋquejaayɨ jém nu̱mapɨc tóyooyi. Siempre cupɨ̱cɨ t́it́am tajɨycámayñe Dios. Odoy chi̱ɨ lado jém malopɨc jɨ̱xi iga micmalwatpa. s_b Sɨɨp miTimoteo, aŋquejaayɨ jém impɨxiñt́am yɨ́p aŋquímayooyi. Nɨ́maayɨ iga icupɨcyajiñ. Ob Jeeyucmɨ tsa̱m pɨ̱mi ayo̱xatámpa, agui yaacha̱p aŋwatta jém Dios iyo̱xacuy porque aŋcupɨctámpa iga jém vivopɨc tanDios tawɨ̱wadáypa juuts tajɨycámayñe. Porque jém tanDios oy iyojáy it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am it́áŋca, jesɨc wɨa̱p icɨɨputyaj jém pɨxiñt́am jém icupɨcneyajwɨɨp Jesús. b Yɨ́p aŋquímayooyi je jém nu̱mapɨc, d́a mammɨgóyáypa. Wɨ̱ iga iŋcupɨctámiñ, iga iŋwattámiñ juuts mannɨ́máypa. bSiiga tu̱m pɨ̱xiñ seguido yo̱xa̱p, jesɨc iŋyujpa jém iyo̱xacuy. Jesa̱pt́im taɨcht́am, siiga seguido taŋcuyujcatámpa jém Dios iŋma̱t́i y taŋwattámpa juuts ixunpa Dios, jesɨc tanaŋyujpat́im. Jesɨc más wɨa̱p taŋwat juuts ixunpa Dios. Siiga tanaŋyujpa iga taŋwatpa juuts ixunpa Dios, je tsa̱m tayo̱xpátpa yɨ́p naxyucmɨ y tayo̱xpátpat́im sɨŋyucmɨ. >ubTsa̱cɨ jém malopɨc cuento, odoy aŋmadaayɨ porque puro jɨ̱xquiimi. Je jém wiñɨcpɨc jɨ̱xi. Duro cuyujcaɨ jém Dios iŋma̱t́i iga wɨa̱iñ iŋwat juuts ixunpa Dios.  bSiiga mich iniŋquejáypa jém tantɨ̱wɨtam je̱mpɨc, jesɨc quejpa iga iŋwɨ̱cuyo̱xa̱p jém Jesucristo. Wɨ̱ iga seguido iŋcuyujcaaba jém Dios iŋma̱t́i, jesɨc Dios miyo̱xpátpa iga más iŋcutɨɨyɨ́yiñ jém wɨbɨc aŋquímayooyi. .UbWɨ̱tsacneta̱ jém wíccuy con Dios iŋma̱t́i y con oración, d́a tactáŋcaɨ́ypa siiga taŋcɨɨspa. Wɨ̱ iga seguido taŋcuyujcaaba jém Dios iŋma̱t́i ,QbSiiga tanchiiba gracia Dios, jesɨc d́a tatáŋcaɨ́y siiga taŋcɨɨspa cualquier jém wíccuy porque wɨ̱ it́u̱mpɨy jém wíccuy jém ichacnewɨɨp Dios. V%bIŋquejáypa jém icuyujcɨɨwiñ iga táŋcaɨ́ypa tu̱m pɨxiñ siiga aŋcoomɨ́ypa. Nɨmpat́im iga táŋcaɨ́ypa siiga icɨɨspa algunos jém wíccuy. Pero d́a wɨ̱ jém jɨ̱xi porque Dios ichac it́u̱mpɨy jém wíccuy iga wɨ̱ taŋcɨɨs. Siiga wiñt́i tanaŋwejpátpa Dios iga tanchiiba gracia, jesɨc wɨa̱p taŋcɨɨs cualquier jém wíccuy. Porque taŋcupɨcneta jém tánO̱mi Cristo y taŋcutɨɨyɨyñeta jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi. W'bJém inimiññewɨɨp jém mɨgooyi iwatpat́im juuts tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ iga wɨa̱iñ tamɨgóyáy. Tánixpa iga quénam wɨbɨc pɨ̱xiñ, pero puro mɨgooyi inisɨɨba. D́a naja̱mta̱p iga malo. } ubJém Dios iA̱nama taŋquejáy iga núcpa jém tiempo iga jém pɨxiñt́am ichacyajpa jém Dios iŋma̱t́i. Jesɨc mojpam iwatyaj juuts iñɨ́máypa jém mal espíritu jém tamɨgóyaypáppɨc. Icupɨcyajpa jém Woccɨɨwiñ iŋquímayooyi. 'bAgui tampooñaŋja̱mtámpa cuando taŋcutɨɨyɨyt́ámpa t́i iwat Dios yɨ́p naxyucmɨ:Oy i̱t́i yɨ́p naxyucmɨ jém tanDios juuts tu̱m pɨ̱xiñ,
maayɨ́yt́im juuts taɨcht́am.Dios iA̱nama taŋquejáy iga nu̱ma jém Cristo.Jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am oy iyo̱xpátyaj.Jém tuŋgac pɨxiñt́am, jém d́apɨc je de Israel,
imatoŋyaj jém wɨbɨc aŋma̱t́i.Ju̱t́quej jém pɨxiñt́am icupɨcyaj jém tánO̱mi Cristo.Jesɨc e̱ybɨc naquímta̱ sɨŋyucmɨ.H bJesɨc siiga d́a jobit́ anúcpa, manacjo̱dóŋa̱p jutsa̱p iwatyaj jém Dios ipɨxiñt́am juuts ixunpa Dios. Porque Dios ipɨxiñt́am jex juuts tu̱m tɨc y Dios ichiiba jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga iccáyiñ. Dios ixunpa iga iwad́iñ cuenta jém wɨbɨc aŋma̱t́i. Agui wɨ̱ tanJa̱tuŋ Dios jém vivopɨc. \1bƗch nɨctooba manjóyáy jobit́, pero wiñt́i manjáyáypa yɨ́p to̱to. ^5b Siiga jém pɨ̱xiñ iwɨ̱yo̱xpátpa jém pastor, jesɨc cujípta̱p. Jesɨc ocmɨ jém pɨ̱xiñ wɨa̱pt́im iŋmat jém tánO̱mi Jesucristo iŋma̱t́i y d́a cɨ̱ŋpa. Agui wɨ̱ jém Dios iŋquímayooyi Cb Wɨ̱ siiga jém diácono iniid́iñ tu̱m jém iyo̱mo. Wɨ̱ siiga jém ichɨ̱xt́am con it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp it́ɨccɨɨm iwatyajpa juuts ipɨɨmɨ́ypa jém pɨ̱xiñ. r]b Dios ixunpa iga jém pɨ̱xiñ iyo̱mo wɨbɨct́im yo̱mo. Iwɨ̱ixyajpa jém it́ɨ̱wɨtam. D́a wɨ̱ iga imalwatpa. D́at́im wɨ̱ siiga icujɨypa jém it́ɨ̱wɨtam. Wɨ̱ jém yo̱mo siiga siempre iwatpa juuts ixunpa Dios.  7b Pero wiñt́i tanámcoñwɨ́ypa jém pɨ̱xiñ, taŋcutɨtspa siiga wɨbɨc pɨ̱xiñ. Siiga d́a táŋcaɨ́y, jesɨc wɨa̱p iwat jém yo̱xacuy. ( Ib Dios ixunpa iga iwɨ̱cupɨguiñ parejo jém wɨbɨc aŋma̱t́i jém Diospɨc tachiiñe. D́a iwɨ̱aŋja̱m jém iŋyamnewɨɨp it́áŋca ia̱namaŋjo̱m. u cbSɨɨp mannɨ́máypa juutspɨc pɨ̱xiñ jém diácono, jém icuyo̱xapáppɨc jém pastor. Dios ixunpa wɨbɨc pɨ̱xiñ, jém d́apɨc mɨgóypa. D́a iwɨ̱aŋja̱m jém ucpáppɨc pɨ̱xiñ ni jém icusúnɨypáppɨc tumiñ.  bTaŋcupiŋpa tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ iga iŋjaguiñ jém Dios ipɨxiñt́am, jesɨc jém d́apɨc icupɨcneyaj Dios, iwɨ̱ixyajpat́im. Siiga d́a iwɨ̱ixyajpa jeeyaj, jesɨc jém Woccɨɨwiñ wɨa̱p icoñwɨ́y iga icmalwatpa. Juutspɨc pɨ̱xiñ jém diácono t abD́a wɨ̱ iga tsɨ́ypa juuts tu̱m pastor jém yaguiñpɨc icupɨcne jém Dios iŋma̱t́i porque wɨa̱p inicujípta̱ iyaac. Jesɨc Dios ichiiba castigo juuts jém Woccɨɨwiñ cuando mu ichiit́a̱ castigo cuando minicujípta̱. %bPorque siiga tu̱m pɨ̱xiñ d́a wɨa̱p iŋjac jém it́yajwɨɨp it́ɨccɨɨm, jesɨc d́at́im wɨa̱p iŋjac jém Dios ipɨxiñt́am. /WbIxunpa Dios iga jém pastor wɨa̱p iŋjac it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp it́ɨccɨɨm y jém ichɨ̱xt́am iwatpa juuts ipɨɨmɨ́ypa ija̱tuŋ. D́a ijóyixpa. dAbPero d́a wɨ̱ jém ucpáppɨc pɨ̱xiñ ni jém cótsoypáppɨc. D́a wɨ̱ iga áŋa̱yajpa con it́ɨ̱wɨtam. Más wɨ̱ iga natoyyajta̱iñ. D́at́im wɨ̱ siiga icusúnɨ́yáypa jém it́ɨ̱wɨtam it́umiñ. Z-bSɨɨp manaŋquejáypa juutspɨc pɨ̱xiñ wɨ̱ iga iŋjacpa jém Dios ipɨxiñt́am: jém tu̱mpɨc iyo̱mo iniit́, jém d́apɨc icusúnɨ́ypa jém malopɨc cosa, jém iwɨ̱ixpáppɨc jém it́ɨ̱wɨtam, jém jɨ̱xiɨywɨɨp, jém wɨa̱paap iŋquej jém Dios iŋma̱t́i, y siiga miñpa tu̱m pɨ̱xiñ juumɨpɨc, icwíguiñ. l SbNu̱ma jém aŋma̱t́i jém iŋmatnewɨɨp jém pɨxiñt́am. Nɨmyajpa iga, Siiga tu̱m pɨ̱xiñ iwɨ̱aŋja̱m iga tsɨ́ypa juuts tu̱m pastor iga iŋjacpa jém Dios ipɨxiñt́am, jesɨc imétspa tu̱m wɨbɨc yo̱xacuy.  bPero Dios iyo̱xpátpa jém yo̱mtam cuando icnaypa tu̱m tsɨ̱xi siiga icupɨcpa Dios. Porque Dios iwɨ̱aŋja̱m iga jém yo̱mtam it́óyiñ jém Jesucristo y iga iwad́iñ jém wɨ̱tampɨc cosa. Wɨ̱ iga tsɨ́yiñ juuts tu̱m wɨbɨc yo̱mo.c?bD́a i̱ imɨgóyáy jém Adán, pero mɨgóyayt́a̱ jém Eva, jesɨc moj iwat táŋca. Eb Porque wiñt́i iwat Dios jém Adán. Ocmɨ iwat jém Eva. {ob Ɨch d́a anaccámpa tu̱m yo̱mo juuts maestro iga iccuyujpa jém pɨxiñt́am. D́a wɨ̱ iga tsɨ́ypa tu̱m yo̱mo juuts tu̱m pastor iga iŋjacpa jém pɨxiñt́am. Más wɨ̱ iga odoy jɨyyajiñ jém yo̱mtam cuando it́pa jém culto. 4ab Wɨa̱p icuyujcayaj jém Dios iŋma̱t́i jém yo̱mtam. Pero iwɨ̱cumatóŋiñ junɨmpa jém Dios iŋmat́cɨɨwiñ. Odoy aŋmatmatneyajiñ cuando watta̱p jém culto. ~ b Pero siiga Dios imɨɨchi jém yo̱mtam, jesɨc wɨ̱ iga iwad́iñ jém wɨ̱tampɨc cosa. Jesɨc quejpa iga wɨbɨc yo̱mo. 6}eb Ɨch ansunpa iga jém yo̱mtam icutɨɨyɨyyajiñ juutspɨc tecxi iccámpa juuts ixunpa Dios. Wɨ̱ iga iccámiñ jém tecxi juuts jém wɨ̱tampɨc yo̱mtam, d́a juuts jém pejoyyajpaap. Odoy iccámiñ jáyaŋ jém cadena de oro ni jém naŋtsaŋ jém tsoowɨywɨɨp. Odoy iccámiñ jáyaŋ jém wayaŋnúccuy jém tsocyajpáppɨc iga cusúnɨyt́a̱iñ. Odoy iccámiñ jém puctu̱cu jém tsoowɨywɨɨp iga agui ámta̱iñ. y|kbJesɨc ansunpa iga cada lugar ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa jém Dios ipɨxiñt́am, iŋwejpátyajiñ jém tanJa̱tuŋ Dios, pero d́a wɨ̱ siiga tatáŋcaɨ́y. D́a wɨ̱ iga tanajóyixt́amta̱p con tantɨ̱wɨtam o iga táŋa̱támpa. 4{abJeeyucmɨ Dios acupiŋ iga anaŋmadáyiñ jém tuŋgac pɨxiñt́am t́iiga accaata̱ jém Jesucristo. Dios acutsat juumɨ iga anaŋmadáyiñ jém d́apɨc je de Israel jutsa̱p icupɨcyaj jém Jesucristo. Anacjo̱dóŋa̱ jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi. Nu̱ma Dios acupiŋ. D́a mammɨgóyáypa. 3z_bJém Jesucristo iyaac nachiit́a̱ iga accaata̱iñ iga tayojáy tantáŋca. Jesɨc cuando núc jém ja̱ma, Dios tacjo̱dóŋa̱ iga tacɨacputtooba tantu̱mpɨyt́am. Jy bTu̱m Dios it́. D́a i̱ tuŋgac más Dios. Nada más it́ tu̱m tacupujpáppɨc jém Dios iwiñjo̱m, je jém Jesucristo, pɨ̱xiñt́im juuts taɨcht́am. D́a i̱ tuŋgac tacupujpáppɨc. xbPorque ixunpa Dios iga cɨacputyajta̱iñ it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am y iga acjo̱dóŋa̱yajta̱iñ jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi. NwbDios tacɨacputta jeeyucmɨ iwɨ̱aŋja̱m iga tanaŋwejpáttámpa. Av{bAŋwejpáttaamɨ Dios para jém tanaŋjagooyiyaj y para it́u̱mpɨy jém iniit́wɨɨp algun cargo. Wágaayɨ Dios iga iyo̱xpád́iñ jém aŋjagooyiyaj iga odoy id́iñ jém pleito, iga d́a t́i id́ɨ́yɨ́ypa, iga wɨa̱p taŋwat juuts ixunpa Dios, iga tawɨ̱ixt́ámiñ it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. u {bSɨɨp manchiiba jém wɨbɨc jɨ̱xi. Wɨ̱ iga taŋwattámpa oración. Aŋwejpáttaamɨ Dios para it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. Chi̱ɨ gracia Dios iga tachiiba tanyo̱xa̱ji. Wágaayɨ Dios iga iyo̱xpád́iñ it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. (s KbOdoy tsa̱cɨ iga iŋcupɨcpa jém tánO̱mi Jesús. Siempre wa̱tɨ jém wɨ̱tampɨc cosa juuts iñjɨ̱spa íña̱namaŋjo̱m. Porque algunos jém tantɨ̱wɨtam d́a iwatpa jém wɨ̱tampɨc cosa juuts ijɨ̱spa ia̱namaŋjo̱m. Jesɨc moj imalwat hasta ichac jém Dios iŋma̱t́i. r  bSɨɨp miTimoteo, mamma̱nɨc, manaŋquímpa iga seguido iŋwatpa jém Dios iyo̱xacuy. Wiñɨc jém Dios iŋmat́cɨɨwiñ micupiŋ iga iŋcuyo̱xa̱p Dios. Jesɨc jɨ̱sɨ t́i miñɨ́máy jém aŋmat́cɨɨwiñ iga iŋcamamwad́iñ íña̱nama. Nq bTsa̱m taŋcujíptámpa tanJa̱tuŋ Dios para siempre porque tsa̱m pɨ̱mi wɨ̱ tanJa̱tuŋ Dios. Je jém más mɨjpɨc aŋjagooyi, d́a nunca cuyajpa. D́a wɨa̱p tánixt́a, pero tanjo̱doŋ iga d́a nunca caaba. D́a i̱ tuŋgac Dios no más tanJa̱tuŋ Dios, jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ. Je̱mpɨgam taŋcupɨctámpa. p +bPero it́yajt́im tsa̱m jáyaŋ jém pɨxiñt́am jém d́apɨcnam icupɨcyaj jém tánO̱mi Jesucristo iga ipɨctsoŋyajpa jém vida d́apɨc cuyajpa. Jeeyucmɨ ayaachaŋja̱m Dios. Ɨch tsa̱m jáyaŋ táŋca aŋwat contra Dios, pero accáyáy jém antáŋca. Je̱mpam Dios iŋquejáy it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am iga tayaachaŋja̱mpa jém tánO̱mi Jesucristo. D́a jobit́ tachiiba castigo. -o UbSɨɨp manaŋquejáypa tu̱m nu̱mapɨc aŋquímayooyi. Wɨ̱ iga taŋcupɨctámpa tantu̱mpɨyt́am. Nɨmpa así: Oy i̱t́i yɨ́p naxyucmɨ jém tánO̱mi Jesucristo iga icɨacputyajiñ jém táŋcaɨywɨɨp. Ɨch aPablo más pɨ̱mi atáŋcaɨ́y que it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. :n obTsa̱m pɨ̱mi ayaachaŋja̱m jém tánO̱mi. Agui ayo̱xpátne iga wɨa̱p aŋcupɨc jém Jesucristo. Aŋquejáy ju̱t́pɨc tatoypa porque taɨcht́am Cristo tamɨɨchit́am. m b Wiñɨc tsa̱m pɨ̱mi ammalnɨ́máy jém tánO̱mi Jesucristo. Ammalwadáy y aŋcujɨy jém icupɨcneyajwɨɨp Jesús. Pero ocmɨ Dios ayaachaŋja̱m porque d́anam aŋcupɨcne tánO̱mi Jesús. D́a id́ɨc aŋcutɨɨyɨ́ypa, jeeyucmɨ ammalwatpa. ol Yb Sɨɨp anchiiba gracia tánO̱mi Jesucristo. Tsa̱m pɨ̱mi ayo̱xpátne iga wɨa̱p anaŋmat jém wɨbɨc aŋma̱t́i. Acupiŋneta̱ iga aŋcuyo̱xa̱p tánO̱mi Jesús porque iix iga d́a antsacpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i. pk [b Sɨɨp mannɨ́máypa iga yɨ́pt́im aŋquímayooyi, jém wɨbɨc aŋma̱t́i, achiiñe Dios iga anaŋmadáypa jém pɨxiñt́am. Agui wɨ̱ jém tanJa̱tuŋ Dios. Taŋcujíptámpa siempre. Dios tsa̱m iyaachaŋja̱mpa jém Pablo j b Tsacta̱t́im jém aŋquímayooyi para jém pejoyyajpáppɨc, jém pɨ̱xiñ jém iñúgaypáppɨc tu̱m pɨ̱xiñ juuts tu̱m yo̱mo, jém iñúmpáppɨc tu̱m tsɨ̱xi o tu̱m yo̱mo iga ininɨcpa, jém iwatpáppɨc quejaj iga icumɨgóypa it́ɨ̱wɨtam, jém tamɨgóyaypáppɨc y it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém d́apɨc iwatyajpa juuts nɨmpa jém Jesucristo iŋquímayooyi. 'i Ib Dios d́a ichac jém Moisés iŋquímayooyi para jém wɨbɨc pɨxiñt́am. Tsacta̱ jém aŋquímayooyi para jém d́apɨc iwatyajpa juuts ixunpa Dios, jém d́apɨc icupɨcyajpa Dios, jém ijóyixyajpáppɨc Dios, jém táŋcaɨywɨɨp. Tsacta̱ jém aŋquímayooyi para jém malopɨc pɨxiñt́am y jém d́apɨc ijɨ̱syajpa Dios, y para jém iccaayajpáppɨc ija̱tuŋ o ia̱pa y para jém accaoyyajpáppɨc. (h KbTanjo̱doŋtam iga wɨ̱ jém Moisés iŋquímayooyi. Dios ichac jém aŋquímayooyi iga acjo̱dóŋa̱ta̱p jém malopɨc pɨxiñt́am iga táŋcaɨ́y. Jg bTsɨ́yt́ooba juuts tu̱m maestro iga iŋquejáypa jém Moisés iŋquímayooyi, pero d́a icutɨɨyɨ́ypa t́i iŋmatpa. Tsa̱m pɨ̱mi najɨ́yóypa, pero d́a icutɨɨyɨ́ypa t́i nɨmpa. hf KbAlgunos jém Efesopɨc pɨxiñt́am iwattooba id́ɨc juuts ixunpa Dios, pero ocmɨ ichacpa jém Dios iŋma̱t́i. Iŋmattooba id́ɨc jém Dios iŋma̱t́i, pero d́a icutɨɨyɨ́ypa. Iñe̱jaaŋmadáy jém pɨxiñt́am. +~~6}}||{#zByxwvut]s>rqppnollRkjiibhgVfnee?cc.aa,_^]\[[qZZYsXMW|VV UTKSdRvRPONNxMML!JI`HHGFHEDiBA@@>>A=mDios ichiiba jáyaŋ wɨ̱tampɨc cosa jém yaacha̱yajpáppɨc.D́a nunca cuyajpa Dios it́óyooyi. su_ Dios michiit́ámpa mimicht́am jáyaŋ wɨ̱tampɨc cosa iga iniit́t́ámiñ t́it́am iñxuntámpa. Jesɨc iniit́t́im jáyaŋ wɨ̱tampɨc cosa iga iñyo̱xpáttámpa jém pɨxiñt́am jém iwatyajpáppɨc jém Dios iyo̱xacuy. Vt% Cada tu̱mtu̱m de micht́am chioyt́aamɨ jém tumiñ juuts iñjɨ̱stámpa íña̱namaŋjo̱m. Odoy chioyt́aamɨ pɨ̱mi̱mɨ. Porque Dios tsa̱m it́oypa jém chioypáppɨc con it́u̱mpɨy ia̱nama. s% Jɨ̱staamɨ t́i mannɨ́mayt́a mimicht́am, el que iñippa uxaŋ, uxaŋt́im ipiŋpa. El que iñippa jáyaŋ, jáyaŋt́im ipiŋpa. :rm Jeeyucmɨ ɨch anɨmpa wɨ̱ iga maŋcutsadáy jém tantɨ̱wɨtam iga nɨguiñ miámcoñwɨ́y iga miyo̱xpátpa iga capxiñ jém tumiñ juuts micht́am iñjɨycámneta antes que d́anam iñt́úmneta jém tumiñ. Jesɨc quejpa iga d́a mampɨɨmɨ́ypa aɨch, pero mimicht́am iñyaac michioyt́ámpa. oqW Sɨɨp aŋwagananɨcpa algunos jém Macedoniapɨc pɨxiñt́am. Siiga nɨcpa mampátta d́a iñt́úmneta jém tumiñ, jesɨc ɨch atsaa̱p; mimicht́am michaatámpat́im porque ɨch anjɨ̱spa iga iŋwatne juuts mannɨ́mayñe. :pm Pero aŋcutsatpa yɨ́p tantɨ̱wɨtam iga quejiñ iga d́a amɨgóypa cuando maŋcujípta. Maŋcutsadáypa jém tantɨ̱wɨtam iga nu̱ma miit́t́ámiñ listo juuts anɨmne. Xo) Ɨch aŋwɨ̱jo̱doŋ iga mich agui iŋwɨ̱wattooba. Tsa̱m maŋcujípta cuando aoy Macedonia. Annɨ́máy jém pɨxiñt́am iga dende maamt́ɨ̱ymɨ iñjɨ̱stámpa iga iñt́úmtámpa jém tumiñ. Cuando miixyaj jém Macedoniapɨc pɨxiñt́am t́i iŋwat, jesɨc casi it́u̱mpɨy iwattooba mex jeeyaj juuts sɨɨp iŋwattámpa. /n Y Sɨɨp d́a manjáyayt́amtooba t́i wɨa̱p iŋwatta con jém tumiñ jém iñt́úmnetaŋwɨɨp para jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo porque micht́am iñjo̱doŋtam. mWɨ̱pɨctso̱ŋɨ yɨ́p pɨxiñt́am iga quejiñ iga tsa̱m iñt́oyt́ámpa. Jesɨc quejpat́im t́iiga tsa̱m maŋcujíptámpa.l5Siiga i̱ micwácpa de jém Tito, nɨ́maayɨ iga awaganayo̱xa̱p aɨch iga manyo̱xpáttámpa mimicht́am. Siiga i̱ micwácpa de jém tantɨ̱wɨtam, jém nɨcneyajwɨɨp con Tito, nɨ́maayɨ iga jém Dios ipɨxiñt́am icutsatyaj iga cujípta̱iñ jém tánO̱mi Cristo. ak;Aŋcutsatpat́im con jeeyaj tu̱m jém tantɨ̱wɨ, jém tánixñewɨɨp, iga iwattooba juuts ixunpa Dios. Wat́cɨy aŋcutɨ́ts yɨ́p pɨ̱xiñ siiga nu̱ma iwattooba juuts ixunpa Dios, quejpa iga nu̱ma iwɨ̱watpa. Sɨɨp mást́im iwattooba juuts ixunpa Dios porque ijo̱doŋ iga micht́am d́a iñchactámpa jém Dios iŋma̱t́i. |jqSɨɨp aŋwadáypa caso iga aŋwɨ̱watpa jém Dios iwiñjo̱m y aŋwɨ̱watpat́im jém pɨxiñt́am iwiñjo̱m. piYAŋwɨ̱wattooba iga odoy i̱ wɨa̱iñ amalnɨ́máy iga anchiiba yɨ́p tumiñ jém tantɨ̱wɨtam. Hh D́a no más ɨch aŋcutsat jém pɨ̱xiñ, pero icupiŋyajt́im jém Dios ipɨxiñt́am ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa yɨɨm iga wɨa̱p awaganasɨ aɨcht́am iganam aŋwattámpa jém wɨbɨc yo̱xacuy jém sɨɨppɨc aŋwattámpa. Jesɨc cujípta̱p jém tánO̱mi Cristo y quejpa iga tsa̱m tantoypa jém tantɨ̱wɨtam. 6geSɨɨp maŋcutsadáypa jém Tito con jém tuŋgac tantɨ̱wɨ jém tsa̱mpɨc wɨa̱p iŋmat jém wɨbɨc aŋma̱t́i ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa jém Dios ipɨxiñt́am. fCuando aŋcunucsáy jém Tito, acupɨc, pero je mismo tsa̱m miyo̱xpáttamtooba, sɨɨp ixt́aamɨ iga miyo̱xpáttámpa ijɨ̱xi̱mɨ. $eAIyucuɨpdios iga jém tanJa̱tuŋ Dios ichi jɨ̱xi jém Tito ia̱namaŋjo̱m iga mijɨ̱stámiñ juutst́im aɨcht́am manjɨ̱stámpa mimicht́am. vdeJuuts jayñeta̱ jém Dios iŋma̱t́i: “Jém ipiŋnewɨɨp jáyaŋ jém wíccuy jém tɨtsɨnaxyucmɨ ictsɨ́ypa, pero d́am cutsɨ́ypa. Jém ipiŋnewɨɨp uxaŋ, d́a t́i it́ogóyáy.” Cutsatta̱p jém Tito con icompañeroyaj fcEƗch anɨmpa wɨ̱ iga jext́im miid́iñ juuts jém iñyo̱xpátnewɨɨp. Sɨɨp mimicht́am wɨa̱p iniccaps jutsaŋ it́ogóyayyaj jeeyaj. Jesɨc tuŋgac tiempo jeeyajgagam wɨa̱p michiiyaj jutsaŋ mit́ogóyayt́a. b  Ɨch d́a sɨ́p mannɨ́máy mimicht́am iga iñyo̱xpáttámiñ jém tuŋgac tantɨ̱wɨtam iga mit́ogóyayt́ámiñ. (aI Siiga tu̱m pɨ̱xiñ d́a inii̱ jáyaŋ tumiñ, pero tsa̱m iyo̱xpáttooba y ichiiba uxaŋ, jesɨc Dios iixñe jext́im juuts jém ichiiñewɨɨp jáyaŋ. `1 Sɨɨp accupactaamɨ con it́u̱mpɨy íña̱nama juuts iñjɨ̱sneta id́ɨc wiñt́i. Chiit́aamɨ jém iñt́ɨ̱wɨtam t́it́am iniit́t́a. _1 Ɨch mannɨ́máypa t́i sɨ́p anjɨ̱s. Ɨch anɨmpa iga más wɨ̱ para mimicht́am siiga iniccupacpa jém mojwɨɨp iŋwatta maamt́ɨ̱ymɨ. ^ Micht́am iñjo̱doŋtam iga jém tánO̱mi Jesucristo tsa̱m tatoyt́ámpa. Tsa̱m rico jém tánO̱mi, pero ipoychac jém sɨŋyucmɨpɨc riqueza iga wɨa̱iñ miyo̱xpátta. Oy yɨ́p naxyucmɨ juuts tu̱m pɨ̱xiñ pobre iga mimicht́am miricoja̱támiñ. ]D́a mampɨɨmɨyt́ámpa iga iŋwattámiñ je̱mpɨc, nada más maŋcutɨ́tstamtooba siiga nu̱ma inisɨɨtámpa jém nu̱mapɨc tóyooyi. Jeeyucmɨ manaŋmadayñeta iga jém Macedoniapɨc pɨxiñt́am tsa̱m iyo̱xpátyajpa jém yaacha̱yajpáppɨc. \{Mimicht́am tsa̱m iŋwɨ̱cupɨctámpa Dios, tsa̱m wɨa̱p iniŋquej jém Dios iŋma̱t́i, tsa̱m iŋwɨ̱cutɨɨyɨyt́ámpa jém wɨbɨc aŋquímayooyi, tsa̱m iŋwattámpa con it́u̱mpɨy íña̱nama jém Dios iyo̱xacuy, y mimicht́am tsa̱m antoyt́ámpat́im aɨcht́am. Jesɨc wɨ̱ iga iñjɨ̱stámiñ iga iñyo̱xpáttámpa jém tantɨ̱wɨtam con jém tumiñ. *[MƗch aŋcunucsáypa jém Tito iga iwad́iñ e̱ybɨc juuts moj iwat con mimicht́am iga iñt́úmtámpa jém tumiñ iga iñyo̱xpáttámpa jém tantɨ̱wɨtam. 4ZaƗch d́a anjɨ̱spa jém pɨxiñt́am siiga ichiiyajtooba jém tumiñ jém tuŋgac it́ɨ̱wɨtam. Pero wiñt́i ijɨ̱spa con it́u̱mpɨy ia̱nama iga icuyo̱xayajpa Cristo y iga acuyo̱xatámpat́im aɨcht́am. Je̱mpam iwɨ̱aŋja̱m Dios. Jesɨc ocmɨ ijɨ̱xi̱mɨ it́úmyajpa jém tumiñ. ZY-Jém Macedoniapɨc pɨxiñt́am tsa̱m iyo̱xpátyajtooba jém it́ɨ̱wɨtam jém icupɨcneyajwɨɨp Jesucristo. Yo̱xpádoyyajpat́im jeeyaj con jém tumiñ. Tsa̱m awágáy permiso iga wɨa̱iñ ichiiyaj. X-Ɨch ánix iga ijɨ̱xi̱mɨ it́úmyajpa jém tumiñ. It́u̱mpɨy jém tumiñɨywɨɨp chioyyajpa, chioyyajpat́im jém d́apɨc tumiñɨ́y. bW=Jeeyaj tsa̱m pɨ̱mi malwadayyajta̱, tsa̱m cutɨ́tsta̱, pero d́a aŋyácneyaj. Tsa̱m yaacha̱yajpa jém pɨxiñt́am, pero it́úmyajpa jáyaŋ tumiñ iga iyo̱xpátyajpa jém tantɨ̱wɨtam juuts tu̱m rico. V }Sɨɨp, mantɨ̱wɨtam, manacjo̱dóŋa̱tooba jutsa̱p iyo̱xpát Dios jém ipɨxiñt́am jém naxyucmɨ de Macedonia. YU+Ɨch amaymay porque anjo̱doŋ iga siempre iŋwattámpa juuts ixunpa Dios.DTJém Tito más pɨ̱mi mit́oypa ia̱namaŋjo̱m cuando ijɨ̱spa iga tsa̱m iŋwatta t́it́am miñɨ́máy. Quejpa iga tsa̱m iŋwadáypa caso iga iŋwattámpa juuts ixunpa jém Tito. 4SaAnnɨ́máy jém Tito iga tsa̱m amaymay con mimicht́am. Tsa̱m maŋcujípta. Sɨɨp d́a atsaa̱p porque nu̱ma mimicht́am iŋwatta juuts annɨ́mayñe jém Tito. D́a je mɨgooyi it́u̱mpɨy cosa jém mannɨ́mayñewɨɨp mimicht́am. D́at́im je mɨgooyi jém annɨ́mayñewɨɨp jém Tito. cR? Jeeyucmɨ agui acpocsayt́a ána̱nama y tsa̱m pɨ̱mi amaymáya̱ta. Pero más pɨ̱mi amaymáya̱ta iga ánix iga maymáya̱ jém Tito porque mimicht́am tsa̱m pɨ̱mi iñyo̱xpátta iga ichaguiñ jém aŋyaaqui. yQk Cuando manjáyáy jém to̱to, d́a iga tsa̱m anjɨ̱spa jém imalwatnewɨɨp ni d́at́im iga tsa̱m anjɨ̱spa jém malwadayñeta̱wɨɨp. Pero manjáyáypa jém to̱to iga quejiñ Dios iwiñjo̱m iga tsa̱m anjɨ̱stámpa mimicht́am. rP] Mantsɨgaŋyácwat porque d́a iŋwatta juuts ixunpa Dios. I̱xɨ sɨɨp iga tsa̱m iŋwadayt́ámpa caso t́i ixunpa Dios. Iŋcupuj jém iŋcompañero, iñja̱mpa iga agui imalwatne. Quejpa iga tsa̱m iŋwattamtooba juuts ixunpa Dios, hasta más pɨ̱mipɨc castigo iñchiit́a jém iwatnewɨɨp jém mal. Quejpa iga d́a iŋwɨ̱aŋja̱m jém malopɨc cosa. UO# Dios tacutsadáy jém aŋyaaqui iga tactsacpa iga tammalwatpa. Ocmɨ tacɨacputtámpa iga odoy togóyiñ tána̱nama. Jesɨc tamaymáya̱támpa. Pero yɨ́p naxyucmɨpɨc pɨxiñt́am jém d́apɨc icupɨcpa Dios cuando iñascaaba jém aŋyaaqui, d́a ichacyajpa jém malopɨc jɨ̱xi, más ipɨctsoŋpa jém castigo para siempre. N Sɨɨp amaymay, pero d́a amaymay iga miŋyácneta id́ɨc, amaymay porque cuando mantsɨgaŋyácwat, iñchac it́u̱mpɨy iga immalwatpa. Mimicht́am iñyaachɨyt́a jém aŋyaaqui hasta iŋwattámpa juuts ixunpa Dios. Sɨɨp quejpa iga maŋwɨ̱wadayñe. jMMAgui mantsɨgaŋyácwat cuando manjáyáy jém wiñt́ipɨc to̱to. Aŋyácne uxaŋ cuando manjáyáy jém to̱to porque tsa̱m pɨ̱mi maŋwogáy. Pero sɨɨp ɨch d́a aŋyácne iga manjáyáy je̱mpɨc porque ánix iga jém to̱to michɨgaŋyácwat no más tu̱m rato, ocmɨ jeet́im to̱to miyo̱xpátta iga iñchactámiñ iga immalwattámpa. vLeD́a solamente amaymaywadáy ána̱nama cuando núc jém Tito, pero amaymáya̱pt́im porque micht́am tsa̱m immaymaywat jém Tito cuando oy mijóyáy. Nɨmpa jém Tito iga tsa̱m miŋyácneta iga immalwatneta id́ɨc. Nɨmpat́im iga agui anjɨ̱stámpa mimicht́am íña̱namaŋjo̱m. Cuando ammatoŋ iga agui anjɨ̱spa, jesɨc mást́im pɨ̱mi amaymáya̱p. ~KuPero Dios siempre iyo̱xpátpa jém aŋyácneyajwɨɨp, acpocsáyt́im aɨcht́am ána̱nama cuando miñ jém Tito. eJCDende anúcta jém naxyucmɨ de Macedonia, d́a ajejneta ni uxaŋ. Tsa̱m amalwadayt́amta̱ ju̱t́iŋquej. Tsa̱m it́yaj jém ánenemigo, tsa̱m áŋa̱yajpa con aɨcht́am. Tsa̱m acɨ̱ŋne ána̱namaŋjo̱m. TI!Ɨch aŋwɨ̱jo̱doŋ iga micht́am iŋwattámpa juuts ɨch ansunpa. Tsa̱m amaymay con mimicht́am. Nu̱ma, tsa̱m ayaachwatta̱, pero cuando manjɨ̱stámpa ána̱namaŋjo̱m, tsa̱m pɨ̱mi amaymay. ZH-D́a sɨ́p mammétsáy jém iñt́áŋca iga michiit́a̱p castigo. Pero manaŋmadáypa así porque tsa̱m manjɨ̱stámpa ána̱namaŋjo̱m. Wɨ̱ iga tawagait́t́ámpa yɨ́p naxyucmɨ hasta tawagacaaba. G7Jɨ̱staamɨ íña̱namaŋjo̱m iga aŋwɨ̱pɨctsoŋtámiñ. Ɨch d́a i̱ ammalwadayñe, ni d́a i̱ anacmalwatne ni d́a i̱ ammɨgóyayñe. wF iMantɨ̱wɨtam mantoyt́ampáppɨc, je̱mpam tajɨycámayñeta jém tanJa̱tuŋ Dios. Jeeyucmɨ wɨ̱ iga tantsactámiñ it́u̱mpɨy jém malopɨc cosa jém imalwadaypáppɨc jém tammɨjta̱y y jém tána̱nama iga tacuáyñetámiñ. Wadayt́aamɨ caso t́i ixunpa Dios. Wɨ̱wattaamɨ con it́u̱mpɨy íña̱nama. Cucacyaj ijɨ̱xi jém Corintopɨc pɨxiñt́am _E7Ɨch atsɨ́ypa juuts mimicht́am iñJa̱tuŋ
y mimicht́am michɨ́yt́ámpa juuts manjayma̱nɨctam y jém manyo̱mma̱nɨctam.Nɨmpa jém tanJa̱tuŋ Dios jém iniit́wɨɨp it́u̱mpɨy ipɨ̱mi.D7Jeeyucmɨ nɨmpat́im tanJa̱tuŋ Dios:Tsagaŋputtaamɨ it́u̱mpɨy jém d́apɨc icupɨcneyaj Dios.Odoy waganasɨ̱ɨ jeeyaj.Odoy wattaamɨ juuts iwatyajpa jém malopɨc pɨxiñt́am.Odoy tsɨ̱cɨ jém d́apɨc wɨ̱.Jesɨc mampɨctsoŋtámpa. &CE¿Que wɨa̱p iwaganait́ Dios ima̱stɨc jém watnas? D́a wɨa̱p. Taɨcht́am jém Dios tama̱stɨc jém vivopɨc. Juuts Dios nɨm iyaac:Ɨch ait́ jém ampɨxiñt́am ia̱namaŋjo̱m, aŋwaganasɨɨba jeeyaj.Ɨch aDios de jeeyaj.Jeeyaj ampɨxiñt́am, nɨmpa Dios. EB¿Jutsa̱p iniit́yaj tu̱mt́i jɨ̱xi jém Cristo con jém Woccɨɨwiñ? ¿Jutsa̱p iniit́yaj tu̱mt́i jɨ̱xi jém icupɨcnewɨɨp Cristo con jém pɨ̱xiñ jém d́apɨc icupɨcne? [A/Odoy accaamɨ tu̱mt́i yugo con jém d́apɨc icupɨcpa Cristo. ¿Jutsa̱p iwɨ̱nanɨgáy jém wɨbɨc jɨ̱xi con jém malopɨc jɨ̱xi? ¿Jutsa̱p iwagait́yaj jém juctɨaŋtso̱ca con jém piichɨ? N@ Ɨch maŋcunucsáypa juuts tu̱m ja̱tuŋpɨc icunucsáypa ima̱nɨc iga iññuumaŋmadáyiñ t́i iniit́ íña̱namaŋjo̱m juutst́im ɨch aŋwatne. Taɨcht́am tama̱stɨc jém Dios imɨɨchi f?E Ɨch tsa̱m mantoyt́ámpa, pero mimicht́am d́a antoyt́ámpa parejo juuts ɨch mantoypa. D> Mantɨ̱wɨtam, miit́t́aŋwɨɨp jém attebet Corinto, ɨch maŋwɨ̱aŋquejayñe it́u̱mpɨy jɨ̱xi jém it́wɨɨp ána̱namaŋjo̱m. D́a t́i anaŋnécne ána̱namaŋjo̱m. B=} Ɨcht́am tsa̱m pɨ̱mi aŋyácneta, pero agui amaymayt́am. Tsa̱m apobretam, pero agui anricowatpa jém pɨxiñt́am. D́a t́i anait́t́a, pero it́u̱mpɨy cosa ammɨɨchit́am. ~<u It́ ja̱ma aixt́amta̱p juuts tu̱m pɨ̱xiñ d́apɨc i̱ iixpɨcpa, it́ ja̱ma aixt́amta̱p juuts tu̱m pɨ̱xiñ ixpɨcta̱páppɨc. Accaata̱tooba, pero hasta sɨɨp ait́t́a vivo. Tsa̱m achiit́amta̱ castigo, pero d́a i̱ accaata. ;It́ ja̱ma awɨ̱ixt́amta̱p, it́ ja̱ma ajóyixt́amta̱p. It́ ja̱ma awɨ̱nɨ́mayt́amta̱p, it́ ja̱ma amalnɨ́mayt́amta̱p. It́ ja̱ma jém pɨxiñt́am ijɨ̱syajpa iga ɨch amɨgóypa, it́ ja̱ma ijɨ̱syajpa iga ɨch d́a amɨgóypa. i:KAnaŋmattámpa jém nu̱mapɨc aŋma̱t́i, achiit́amta̱ jém Dios ipɨ̱mi, anasɨɨtámpa jém Dios iŋma̱t́i jex juuts tu̱m espada iga aŋcoñwɨ́ypa jém ánenemigoyaj y con jém espada wɨa̱pt́im anacupujta̱. 9{Quejpa iga aŋcuyo̱xatámpa Dios porque siempre aŋwɨ̱wattámpa, aŋcutɨɨyɨyt́ámpa jém nu̱mapɨc aŋma̱t́i, anyaachɨyt́ámpa cuando ayaachwattamta̱p, d́a amalotam, anait́t́a jém Dios iA̱nama, anait́t́a jém wɨbɨc tóyooyi. 8Cuando tsa̱m acótstamta̱p y apajtamta̱p y tsa̱m it́ jém ajóyixpáppɨc, jesɨc anyaachɨyt́ámpa. Cuando tsa̱m pɨ̱mi ayo̱xatámpa iga aŋwattámpa jém Dios iyo̱xacuy hasta d́a wɨa̱p ammoŋta y tsa̱m ayua̱támpa, jesɨc anyaachɨyt́ámpat́im. P7T́it́am annascaaba anyaachɨyt́ámpa iga quejiñ iga aŋcuyo̱xatámpa Dios. Cuando ayaachwatta̱p y cuando it́ jém yaacha̱ji, d́a anai̱ t́it́am atogóyáy, aɨcht́am anyaachɨyt́ámpa. 6yAgui anawatta̱p cuenta anyaac iga odoy ammalwad́iñ porque jesɨc d́a i̱ imalnɨ́máypa yɨ́p anyo̱xacuy. R5Nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́ jayñeta̱:Cuando núcpa jém tiempo iga tawɨ̱wadayt́ooba Dios,
jesɨc tamatoŋtámpa.Cuando núcpa jém ja̱ma iga tacɨacputtámpa Dios,
jesɨc Dios tayo̱xpáttámpa. Sɨɨp núcum jém tiempo iga tawɨ̱wadáypa Dios. Sɨɨp núc jém ja̱ma iga tacɨacputtamta̱p. 34 aJesɨc aɨcht́am aŋwaganayo̱xatámpa Dios, jeeyucmɨ maŋcunucsáypa mimicht́am iga odoy xajapɨctso̱ŋɨ jém Dios it́óyooyi, jém sɨɨppɨc miŋquejayñe Dios. 3/Jém Jesucristo d́a iwat ni t́u̱m táŋca, pero por culpa de taɨcht́am, Dios iix jém Cristo juuts tu̱m pɨ̱xiñ táŋcaɨywɨɨp. Je̱mpam iwat Dios iga taɨcht́am tatsɨ́yt́ámiñ juuts tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ jém Dios iwiñjo̱m porque Cristo tamɨɨchi.k2OƗch acutsat Cristo juuts tu̱m representante. Maŋcunucsáypa juuts Dios micunucsáypa iyaac iga michɨ́yt́ámiñ amigo con Dios. Maŋcunucsáypa jém Cristo iñɨyi̱mɨ iga odom más michɨ́yiñ juuts enemigo con Dios. 1Tanacjo̱dóŋa̱p jém pɨxiñt́am iga Cristo iwaganait́ Dios yɨ́p naxyucmɨ. Oy iwɨ̱tsagáy jém pɨxiñt́am it́áŋca iga odom más tsɨ́yyajiñ juuts enemigo con Dios. D́am más ichégáypa jém pɨxiñt́am it́áŋca. Taɨcht́am tachiit́a jém cargo iga tanaŋmadáypa jém pɨxiñt́am jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga d́am más tsɨ́ypa juuts enemigo con Dios. 01Tawadayt́a je̱mpɨc jém tanJa̱tuŋ Dios cuando icutsat jém Cristo iga tawɨ̱tsagayt́a tantáŋca iga tatsɨ́yt́ámiñ taamigo con Dios. Sɨɨp taccám juuts tu̱m iyo̱xacɨɨwiñ iga tanaŋmadáyiñ jém pɨxiñt́am iga wɨa̱iñ ichɨ́yyaj amigo con Dios. ;/oJesɨc siiga tu̱m pɨ̱xiñ iwaganait́ Cristo, tsɨ́y juuts tu̱m jo̱mipɨc pɨ̱xiñ. Cuyajneum it́u̱mpɨy jém wiñɨcpɨc jɨ̱xi, jesɨc it́u̱mpɨy cosa jo̱miñam. E.D́a anjɨ̱spa tu̱m pɨ̱xiñ juuts yɨ́p naxyucmɨpɨc. Wiñɨc anjɨ̱spa id́ɨc jém Cristo juuts tu̱m yɨ́p naxyucmɨpɨc pɨ̱xiñ, pero sɨɨp d́a más anjɨ̱spa je̱mpɨc. z-mAccaata̱ jém Cristo para it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. Sɨɨp jém ipɨctsoŋnewɨɨp jém jo̱mipɨc vida d́a iwatpa juuts ixunpa iyaac, pero iwatyajpa juuts ixunpa Cristo, jém accaaneta̱wɨɨp por jeeyaj, jém sɨɨppɨc pɨsneum. ),KJém Cristo it́óyooyi tapɨɨmɨ́ypa. Taŋwɨ̱jo̱doŋ iga jém accaata̱wɨɨp accaata̱ para it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am, jesɨc it́u̱mpɨy caayaj. +9 Nɨmyajpa jém pɨxiñt́am iga ɨch aloco porque tsa̱m aŋcuyo̱xa̱p Dios. Siiga aloco, wɨ̱ para Dios. Siiga d́a aloco, wɨ̱ para mimicht́am. 2*] D́a sɨ́p anacujípta̱ anyaac, no más manchiiba lugar iga mimaymáya̱támiñ con aɨcht́am, jesɨc wɨa̱p iniŋjɨyjac jém pɨxiñt́am jém tsa̱mpɨc nacujípta̱p iyaac. Jeeyaj tsa̱m iwadáypa caso jém cosa jém tánixt́ampáppɨc, pero d́a ijɨ̱spa t́i iniit́ ia̱namaŋjo̱m. ) Aɨcht́am anjo̱doŋ iga jém tánO̱mi tu̱m mɨjpɨc aŋjagooyi, ichiiba castigo jém pɨxiñt́am jém imalwatneyajwɨɨp. Jeeyucmɨ ɨch tsa̱m aŋwadáypa caso iga anaŋmadáypa jém pɨxiñt́am jutsa̱p icɨɨputyaj de jém castigo de Dios. Jém tanJa̱tuŋ Dios iwɨ̱jo̱doŋ juutspɨc apɨ̱xiñ. Ansunpa iga micht́am jo̱dóŋa̱taamɨt́im juutspɨc apɨ̱xiñ. s(_ Tantu̱mpɨyt́am tacnastamta̱p ju̱t́ cɨɨpíŋóypa jém Cristo. Cada tu̱mtu̱m de taɨcht́am tayojta̱p juuts taŋwatta iganam tait́ yɨ́p vida. Siiga taŋwɨ̱wat o tammalwat. Jutsa̱p tantsɨ́yt́a como taamigo con Dios ' Jeeyucmɨ aɨcht́am tsa̱m aŋwadayt́ámpa caso t́it́am ixunpa Dios siiga anait́ñam yɨ́p ammɨjta̱y, o siiga anɨcneum. M&Ɨch tsa̱m aŋwɨ̱cupɨcpa iga Dios achiiba t́it́am ajɨycámayñe. Jesɨc más aŋwɨ̱aŋja̱m iga antsacpa yɨ́p mɨjta̱y yɨɨmpɨc anait́ iga wɨa̱iñ nɨcpa ai̱t́i con tánO̱mi. y%kTantúŋɨ́ypa jém Cristo porque taŋcupɨcpa iga tayo̱xpátpa. D́a tantúŋɨ́ypa porque wɨa̱p tánix. ;$oJeeyucmɨ ɨch aŋwɨ̱cupɨcpa iga achiiba t́it́am ajɨycámayñe Dios. Sɨɨp iganam anait́ yɨ́p ammɨjta̱y, anjo̱doŋ iga d́anam ai̱ con jém tánO̱mi Cristo. ^#5Dios tawɨ̱tsagáy tána̱nama iga wɨa̱p tampɨctsoŋ jém jo̱mipɨc mɨjta̱y jém d́apɨc cuyajpa. Tachiiñeta̱ jém Dios iA̱nama iga tacjo̱dóŋa̱p iga nu̱ma tampɨctsoŋpa jém tachiipáppɨc Dios. "}Iganam anait́ yɨ́p ammɨjta̱y juuts tu̱m tɨc agui aŋyácne, tsa̱m anjɨ̱spa iga antsactooba jém ammɨjta̱y. D́a antsactooba yɨ́p pecapɨc yoot́i iga atsɨ́ypa aŋcusɨ̱cɨ, pero antsactooba iga ampɨctsoŋpa jém jo̱mipɨc yoot́i. Jesɨc cuyajpa yɨ́p naxyucmɨpɨc mɨjta̱y, jém caapáppɨc, ampɨctsoŋpa jém jo̱mipɨc mɨjta̱y jém d́apɨc caaba. X!)Anaccámpa juuts tu̱m jo̱mipɨc yoot́i iga odoy atsɨ́yiñ aŋcusɨ̱cɨ. j MNu̱ma, iganam tait́ yɨ́p naxyucmɨ tsa̱m tanjɨ̱spa jém sɨŋyucmɨpɨc tɨc. Tsa̱m taŋcucágayt́ooba yɨ́p tammɨjta̱y iga nɨcpa tai̱t́i jém sɨŋyucmɨpɨc tɨc. Yɨ́p nɨmtooba jém jo̱mipɨc mɨjta̱y. c ASɨɨp tanjo̱doŋ iga mɨsa̱p jém tammɨjta̱y yɨ́p naxyucmɨ jex juuts tu̱m tɨc d́apɨc jáypa. Pero Dios tawadayñe tu̱m tɨc sɨŋyucmɨ, jém d́apɨc nunca mɨsa̱p, jém d́apɨc je pɨ̱xiñ iwa̱t́i. ED́a taŋwadáypa caso jém cosa jém tánixpáppɨc, pero taŋwadáypa caso jém d́apɨc tánixpa porque jém tánixpáppɨc cuyajpa. Jém d́apɨc tánixpa, je d́a nunca cuyajpa.q[Yɨ́p yaacha̱ji jicscɨy naspa, d́a jáypa cuyajpa, pero jém taŋcoñwɨyooyi sɨŋyucmɨ tsa̱m pɨ̱mi wɨ̱, d́a nunca cuyajpa. Jeeyucmɨ tanja̱mpa iga yɨ́p naxyucmɨpɨc yaacha̱ji d́a más pɨ̱mi y d́a más jáypa. 2]Jeeyucmɨ ɨch d́a nunca antsactamtooba jém Dios iŋma̱t́i. Tsa̱m ayaachwatta̱p. Yajtooba jém ammɨjta̱y, pero cada ja̱ma jooma̱se̱tpa jém ána̱nama. 9kAnnascata jém yaacha̱ji mimicht́am iŋcuyucmɨ iga miwɨ̱wadáypa Dios. Porque cuando wɨ̱wadayyajta̱, tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am ichiiyajpa gracia Dios, icujípyajpa. MƗch anjo̱doŋ iga Dios, jém icpɨsnewɨɨp jém tánO̱mi Jesucristo de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp, tacpɨspat́im taɨcht́am y tananɨctamta̱p tantu̱mpɨyt́am jém Dios iwiñjo̱m. "= Nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i jém jayñewɨɨp: “Ɨch aŋcupɨcpa iga Dios wɨa̱p tayo̱xpát.” Jesanet́im aɨcht́am aŋcupɨcpat́im juuts jém pɨ̱xiñ jém ijayñewɨɨp jém Salmo iga Dios wɨa̱p tayo̱xpát, jeeyucmɨ wɨa̱p anaŋmat jém wɨbɨc aŋma̱t́i. !; Tsa̱m ayaachwattamta̱p yɨ́p naxyucmɨ. Accaatamtooba aɨcht́am, pero mimicht́am impɨctsoŋtámpa jém vida jém tachiinewɨɨp jém Jesucristo. 8i Ɨch anjo̱doŋ iga accaata̱tooba it́u̱mpɨy ja̱ma jém Jesucristo icuyucmɨ. Je̱mpam quejpa iga anait́t́a jém Cristo ivida jém ammɨjta̱yyucmɨ, jém caapáppɨc. + Ju̱t́quej anɨcpa, accaata̱tooba juuts accaata̱ jém Cristo. Pero ju̱t́quej anɨcpa, quejpa iga vivo jém Cristo porque tsa̱m acupujpa.   Tsa̱m amalwadayt́amta̱, pero Dios d́a atsacta aŋcut́um. Accutɨŋtamta̱ naxyucmɨ, pero d́a i̱ wɨa̱p mu accaata̱. GAɨcht́am ayaachwattamta̱p ju̱t́quej, pero siempre tacupujta̱p. D́a anjo̱doŋtam t́i wɨa̱p aŋwatta porque tsa̱m it́ jém enemigo. Pero d́a nunca anjɨ̱spa iga acoñwɨ́ypa. b=Pero taɨcht́am tanait́ yɨ́p wɨbɨc juctɨ aŋtso̱ca jém nassuuŋjo̱m. Yɨ́p nɨmtooba jém tammɨjta̱y. Jesɨc quejpa iga Dios tachiiba yɨ́p tsa̱m mɨjpɨc pɨ̱mi, d́a je taɨcht́am tampɨ̱mi. "=Porque jeet́im Dios iwat jém juctɨ iga yɨcquejóypa jém piichcɨɨm cuando mu iwat yɨ́p nas. Jeet́im Dios tayɨcquejpa tána̱namaŋjo̱m iga wɨa̱iñ tánix jém wɨbɨc Dios jém Jesucristo iwiñpacyucmɨ. Wɨ̱ iga tanait́pa fe iganam tait́t́ámpa yɨ́p naxyucmɨ `9Cuando anaŋmattámpa, d́a anaŋmattámpa aɨcht́ampɨc anaŋma̱t́i. Anaŋmattámpa iga jém Jesucristo je tánO̱mi. Aɨcht́am nada más amozotam iga maŋcuyo̱xatámpa porque tsa̱m tatoypa jém Jesucristo. pYComo jeeyaj d́a icupɨcyajpa yɨ́p wɨbɨc aŋma̱t́i, jém Woccɨɨwiñ, jém yɨ́ppɨc naxyucmɨpɨc dios, icácht́iwatne jém pɨxiñt́am, jém d́apɨc icupɨcyajpa Cristo, iga odoy icutɨɨyɨ́yiñ y odoy wɨa̱iñ iixyaj jém wɨbɨc juctɨ aŋtso̱ca, jém wɨbɨc aŋma̱t́i, jém tachiiñewɨɨp jém tánO̱mi Cristo; je jém Dios icuwiñ. wgD́a aŋnécne yɨ́p wɨbɨc aŋma̱t́i. Solamente aŋnécne para jém pɨxiñt́am jém togoyyajpáppɨc. Sɨɨp ɨch antsacneum jém mɨgooyi, jém aŋnécnewɨɨp, jém tatsaawatpáppɨc. D́a asɨɨtámpa juuts jém pɨxiñt́am jém tsa̱mpɨc jáyayaŋjɨ̱chɨch. D́a aŋcucagáy jém Dios iŋma̱t́i. Anaŋmattámpa jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi. Jesɨc it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am ijo̱doŋ ia̱namaŋjo̱m iga d́a ammɨgóyáypa. Ijo̱doŋt́im jém tanJa̱tuŋ Dios.   Jesɨc jém tanJa̱tuŋ Dios ayaachaŋja̱mta y ayo̱xpáttámpa iga wɨa̱iñ aŋwatta jém Dios iyo̱xacuy, jeeyucmɨ d́a antsacta. y kJeeyucmɨ taɨcht́am como taccáyayñeta̱wum jém yɨc puctu̱cu taŋwiñpacyucmɨ, tajext́am juuts tu̱m tescat. Quejpa jém taŋwiñpacyucmɨ jém tánO̱mi icho̱ca. Cada ja̱ma más y más tacucacpa iga más y más tatsɨ́ypa juuts jém tánO̱mi Cristo. Más pɨ̱mi tawɨ̱tsocpa hasta más quejpa jém Cristo. Iwatpa je̱mpɨc jém tánO̱mi iA̱nama.5 cJém tánO̱mi je jém Dios iA̱nama. Ju̱t́ it́ jém tánO̱mi iA̱nama, cutsɨgayñeta̱wum jém pɨxiñt́am iga odoy más icupɨcyajiñ jém Moisés iŋquímayooyi. s _Pero cuando tu̱m pɨ̱xiñ icupɨcpa jém tánO̱mi Cristo, jesɨc accáyayt́a̱p jém yɨc puctu̱cu. d AHasta sɨɨp cuando imayyajpa jém Dios iŋma̱t́i, jém ijayñewɨɨp jém Moisés, jém pɨxiñt́am juuts aŋjɨ̱mne ijɨ̱xi con jém yɨc puctu̱cu. Jeeyucmɨ d́a wɨa̱p icutɨɨyɨyyaj jém Dios iŋma̱t́i. >uPero jeeyaj d́a icutɨɨyɨyyajpa. Hasta sɨɨp cuando imayyajpa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi, jém pɨxiñt́am juuts icujɨ̱mneyaj iwiñpac con jém yɨc puctu̱cu y d́a wɨa̱p iguixixóy. D́a i̱ iccáyayñe jém puctu̱cu porque d́a i̱ wɨa̱p iccáyáy hasta que icupɨcyajpa jém Jesucristo. F D́a taŋwatpa juuts jém Moisés. Je icujɨ̱mpa iwiñpac con tu̱m yɨc puctu̱cu iga jém Israelpɨc pɨxiñt́am odoy iixayyajiñ iga píchpa ixɨ jém iámooyi, jém aguipɨc tsocpa.  Como aɨcht́am aŋwɨ̱jo̱doŋ iga más wɨ̱ yɨ́p aŋquímayooyi, jeeyucmɨ annuumaŋmattámpa, d́a t́i aŋcɨ̱ŋpa. V% Porque siiga tsa̱m wɨ̱quejpa iga miñ Dioscɨɨm jém aŋquímayooyi, jém d́apɨc jáypa, tienes que más wɨ̱quejpa iga miñ Dioscɨɨm jém tuŋgac aŋquímayooyi, jém jáypáppɨc para siempre. R Porque sɨɨp jém pecapɨc aŋquímayooyi, jém tsa̱mpɨc tsocpa id́ɨc, d́am para t́i wɨ̱ porque ni uxaŋ d́a ictsɨ́ypa juuts yɨ́p jo̱mipɨc aŋquímayooyi. Je más pɨ̱mi wɨ̱tsocpa. ,Q Tsa̱m pɨ̱mi tsocpa jém aŋquímayooyi, jém taccaapáppɨc, pero más pɨ̱mi wɨ̱tsocpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i, jém nɨmpáppɨc iga Dios tapɨctsoŋpa.  jesɨc más pɨ̱mi wɨ̱ jém wɨbɨc juctɨaŋtso̱ca ju̱t́ núc jém aŋma̱t́i jém inimiññewɨɨp jém Dios iA̱nama. Jém Moisés iŋquímayooyi jaycámneta̱ jém tsaatablayucmɨ. Tsa̱m pɨ̱mi tsocpa jém Moisés iwiñpac cuando inimiñ jém aŋquímayooyi. Hasta jém Israelpɨc pɨxiñt́am d́a wɨa̱p iámyaj. Tsa̱m pɨ̱mi tsocpa, pero jeet́i rato píchpa ixɨ. Pero siiga tsa̱m pɨ̱mi tsocpa jém Moisés iwiñpac cuando inimiñ jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi, jém taccaapáppɨc, Dios ayo̱xpátne iga anaŋmadáypa jém pɨxiñt́am jém jo̱mipɨc trato. Yɨ́p jo̱mipɨc trato d́a nɨmpa iga taŋcupɨcpa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi, jém jayñewɨɨp, pero nɨmpa iga tampɨctsoŋpa jém jo̱mipɨc vida, jém tachiiñewɨɨp jém Dios iA̱nama. Porque jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi, jém jaychacnewɨɨp, taccaaba, pero jém Dios iA̱nama tachiiba vida. Aɨcht́am anyaac d́a t́i wɨa̱p aŋwatta, pero it́u̱mpɨy jém wɨa̱paap aŋwat, aŋwatpa porque Dios ayo̱xpátne. ~Anɨmpa así porque aŋcupɨcpa iga Dios wɨa̱p iwat it́u̱mpɨy cosa porque ánixpɨcne jém tánO̱mi Jesucristo. r}]Mimicht́am mit́o̱to jém ijayñewɨɨp jém Jesucristo iyaac y acɨɨjuŋcodayt́a̱ aɨcht́am iga ananɨcpa jém tuŋgac pɨxiñt́ámaŋjo̱m. Mijex juuts mit́o̱to, pero d́a mijayñe con tinta, mijayñe con jém Dios iA̱nama jém vivopɨc. Yɨ́p to̱to d́apɨc i̱ ijaycámne jém tsaatablayucmɨ, pero jaycámneta̱ jém pɨ̱xiñ ia̱namayucmɨ. 2|]Mimicht́am mismo mit́o̱to iga quejpa iga aŋwɨ̱watne. Jém jaycámnewɨɨp ána̱namaŋjo̱m jém tansuntampáppɨc. Jesɨc it́u̱mpɨy iixpɨcpa y wɨa̱p imay. { 1Cuando mannɨ́mayt́ámpa je̱mpɨc, ¿que iñjɨ̱stámpa iga anyaac anacujípta̱p? ¿Que iñxunpa iga maŋcɨɨjuŋcodáypa tu̱m to̱to iga ánixpɨctámiñ, iga d́a amalotam? ¿Que iñxunpa iga maŋwágáypa tu̱m to̱to iga ánixpɨctámiñ juuts iwatyajpa algunos? ezCAɨcht́am d́a sɨ́p aŋwatta negocio con Dios iŋma̱t́i. D́a anaŋcodɨyt́ámpa juuts algunos tsa̱m iŋcodɨ́ypa. Pero aɨcht́am maŋwɨ̱aŋquejáypa jém wɨbɨc aŋquímayooyi, jém d́apɨc je mɨgooyi, porque aɨcht́am Dios acutsatta. Anaŋmattámpa juuts aixt́ámpa Dios, juuts ayo̱xacɨɨwiñ de jém tánO̱mi Jesucristo.&yECuando ixucpa jém togoyyajpáppɨc, d́a ipɨctsoŋyajpa. Jém d́apɨc iwɨ̱aŋja̱m cuando ixucpa, iccaaba. Pero cuando ixucyajpa jém icɨacputyajpáppɨc Dios, jesɨc jém cɨ̱ñi ichiiba vida. Tsa̱m mɨj yɨ́p yo̱xacuy, d́a i̱ wɨa̱p iwat siiga Dios d́a tayo̱xpátpa. RxAɨcht́am ajext́am juuts jém po̱ma ijo̱co icɨ̱ñi juuts jém Jesucristo iñoaypaap iJa̱tuŋ. Núcpa jém icɨ̱ñi ju̱t́ it́ jém icɨacputyajpáppɨc y ju̱t́ it́ jém togoyyajpáppɨc. wPero iyucuɨpdios iga jém tánO̱mi Jesucristo siempre tayo̱xpátpa iga taŋcoñwɨyt́ámpa jém Woccɨɨwiñ ipɨ̱mi. Tayo̱xpátpat́im iga tananɨctámpa jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́quej juuts tu̱m wɨbɨc cɨ̱ñi núcpa ju̱t́iŋquej. ]v3 Tsa̱m aŋyácne ána̱namaŋjo̱m porque d́a ampát jém tantɨ̱wɨ Tito. Jeeyucmɨ anaŋquímyajum jém tantɨ̱wɨtam jemɨc, ase̱t jém naxyucmɨ Macedonia. Jém tánO̱mi Jesucristo tsa̱m tayo̱xpátpa u Cuando nɨc anaŋmat jém tánO̱mi Jesucristo iŋma̱t́i jém attebet Troas, tanJa̱tuŋ Dios tsa̱m achi yo̱xacuy jemɨc. ]t3 Wɨ̱ iga taŋwadáy perdón jém imalwatnewɨɨp, jesɨc jém Woccɨɨwiñ d́a wɨa̱p tacoñwɨ́y. Porque tanjo̱doŋ iga jém Woccɨɨwiñ tsa̱m jáyayaŋjɨ̱chɨch. Aŋyácne Pablo jém attebet de Troas msS Siiga mimicht́am iŋwadayñeum perdón jém pɨ̱xiñ, jesɨc ɨchgact́i aŋwadáypat́im perdón. Porque siiga ɨch aŋwadáy perdón algun pɨ̱xiñ, aŋwadáyum así iga manyo̱xpáttámpa jém tánO̱mi Cristo icuyucmɨ. r Manjáyayñe wiñt́i iga iñchiiñ castigo jém pɨ̱xiñ iga maŋcutɨ́tstámpa siiga nu̱ma iŋwattámpa juuts manaŋquejayñeta. eqCJeeyucmɨ maŋcunucsáypa iga aŋquejaayɨ yɨ́p pɨ̱xiñ iga e̱ybɨc iñt́oyt́ámpa. #p?Sɨɨp más wɨ̱ iga taŋwadáyiñ perdón y tanacpocsáypa ia̱nama. D́a wɨ̱ iga pɨ̱mi aŋyácpa yɨ́p pɨ̱xiñ hasta ichacpa Dios iŋma̱t́i. |oqSɨɨp it́um wɨ̱ jém castigo, jém iñchiiñewɨɨp jém tantɨ̱wɨ jém imalwatnewɨɨp. Odom chi̱ɨ más. n1Siiga jém tantɨ̱wɨ, jém imalwatnewɨɨp, tatsɨgaŋyácwattámpa, d́a solamente aŋyácpa aɨch, pero miŋyáctámpat́im mimicht́am. &mEJesɨc manjáyáy jém wiñt́ipɨc to̱to, agui pɨ̱mi manjɨ̱spa, pɨ̱mi aŋyácne hasta awejpa. Pero d́a manjáyayt́a iga miŋyáctámiñ, manjáyayt́a iga manacjo̱dóŋa̱p iga ɨch tsa̱m pɨ̱mi mantoyt́ámpa. Pablo iwadáypa perdón jém pɨ̱xiñ jém imalwatnewɨɨp ~~ }|{{zyxx$w,vuuMt6srqpploonmlWkkjLihggfeeKdbcibb2a`_^]]T\ZYYYXXW]VV UIT:SgRQPOjOMLGJIIGFEEDCA@?S>t=Tr5 VAR_  }>uIñɨ́máy jeeyaj iga iniit́ libertad iga iwatyajpa juuts ixunpa iyaac. Pero yɨ́p malopɨc maestro je mismo tsɨ́y juuts tu̱m esclavo. D́at́im wɨa̱p iwat juuts ixunpa iyaac, pero jém malopɨc jɨ̱xi iŋjacpa juuts tu̱m esclavo. Siiga i̱ iŋjacpa jém malopɨc jɨ̱xi, tsɨ́ypa juuts esclavo. 7Tsa̱m aŋmatyajpa, pero d́a t́i cuwatcuy jém iŋma̱t́i. Iñɨ́mayyaj jém pɨxiñt́am iga wɨ̱ iga imalwatyajpa. Nɨ́mayt́a̱p iga wɨa̱p iwatyaj t́it́am icusúnɨ́ypa ia̱namaŋjo̱m. Icmalwatpa jém pɨxiñt́am jém yaguiñpɨc ichacneyaj jém malopɨc vida. Yɨ́pyaj pɨxiñt́am juuts tu̱m nɨixcuy tɨtsnewɨɨp, jex juuts jém ucsɨ jém d́apɨc tujɨ́y, jém tsa̱mpɨc inipoy jém sa̱wa. Dios ijɨycámáy iga ichiiba castigo jém piichcɨɨm, ju̱t́ tsa̱m pɨ̱mi piichɨ, ju̱t́ d́a nunca putpa. ;oPero wogayt́a̱ jém profeta Balaam iga imalwatpa. Jém iburro ijɨ́yáy juuts tu̱m pɨ̱xiñ. Mex iga d́a jɨypa jém ani̱matyaj, iŋjɨyjac iga ichaguiñ iga locoja̱ne. ETogoyñeyaj porque ichacyaj jém nu̱mapɨc tuŋ. Iwatyajpa juuts iwat jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ jém Balaam jém Beor ima̱nɨc. Jém Balaam imalwatpa iga icoñwɨ́ypa tumiñ. ?wTsa̱m icusúnɨ́ypa jém malopɨc yo̱mtam. D́a cuspa imalwatyaj. Tsa̱m imɨgóyáypa jém tantɨ̱wɨtam iga icmalwatpa jém d́apɨc iwɨ̱cupɨcne jém wɨbɨc aŋquímayooyi. Agui iŋyujne iga icusúnɨ́ypa jém it́ɨ̱wɨtam imɨɨchi. Dios ijɨycámayñe iga ichiiba castigo jexpɨc pɨxiñt́am. 1 Tsa̱m yaachwatta̱p jeeyaj iga agui iyaachwatyaj jém it́ɨ̱wɨtam. Tsa̱m maymay iga imalwatyajpa sɨŋñi ju̱t́ ixt́a̱p, d́a tsaa̱p. Nɨ́maŋtaaya̱p iga icupɨcpat́im Cristo iga mimɨgóyáypa. Tsa̱m táŋcaɨ́y, tsa̱m imalwatyajpa iganam miwagawíctámpa. / Yɨ́pyaj ijóyixpáppɨc Dios jex juuts jém jɨmñi ani̱matyaj d́apɨc jɨ̱xiɨ́y. Nay iga matsta̱p y accaata̱p. Tsa̱m imalnɨ́máypa jém wɨbɨc jɨ̱xi jém d́apɨc icutɨɨyɨ́ypa. Núcpa ja̱ma iga accaayajta̱p jeeyaj juuts jém jɨmñi ani̱matyaj. 3 Pero jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am aunque más wɨa̱p y tsa̱m iniit́ ipɨ̱mi, d́a iniquímpa quejaj Dios iwiñjo̱m contra jém malopɨc. d~A Dios ichiiba castigo it́u̱mpɨy jém malopɨc pɨxiñt́am, jém imétsyajpáppɨc iga imalwatpa juuts ixunpa iyaac, jém ijóyixpáppɨc iga iŋjacpa Dios. D́a iwɨ̱aŋja̱myaj iga iŋjacpa. Tsa̱m jáyayaŋjɨ̱chɨch. D́a matóŋóypa. D́a icɨ̱ŋpa jém mɨjpɨc aŋjagooyiyaj jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ, tsa̱m imalnɨ́máypa. r}] TánO̱mi Dios ijo̱doŋ jutsa̱p icɨacput jém wɨbɨc pɨxiñt́am, jém icupɨcneyajwɨɨp, cuando cutɨ́tsta̱p. Pero jém malopɨc pɨxiñt́am ichacpa aparte hasta núcpa jém ja̱ma iga cɨɨpiŋta̱p, chiit́a̱p castigo. H| Yɨ́p wɨbɨc pɨ̱xiñ iwaganait́ jém malopɨc pɨxiñt́am. It́u̱mpɨy ja̱ma tsa̱m ijɨ̱spa ia̱namaŋjo̱m, tsa̱m aŋyácpa cuando iix y imatoŋ iga pɨ̱mi imalwatyajpa jeeyaj. {Pero Dios icɨacput jém wɨbɨc pɨ̱xiñ jém Lot. Yɨ́p pɨ̱xiñ tsa̱m aŋyác iga agui imalwatyajpa jém malopɨc pɨxiñt́am. ozWDios ictogoyt́im jém wɨste̱n attebet jém Sodoma y Gomorra. Iñooquet. Tsɨ́y naps cuyjam. Iwadáy je̱mpɨc iga tsɨ́yiñ juuts tu̱m ejemplo jém wɨste̱n attebet para jém malopɨc pɨxiñt́am jém miñpáppɨc ocmɨ. QyNi d́at́im iwadáy perdón jém wiñɨcpɨc pɨxiñt́am, jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ cuando it́ jém Noé. Dios icutsat jém diluvio iga ictogoypa jém malopɨc pɨxiñt́am. Pero icɨacput jém Noé jém iŋmadayñewɨɨp jém pɨxiñt́am iga iwɨ̱wad́iñ juuts ixunpa Dios. Cɨacputyajta̱ ocho con jém Noé. \x1Wiñɨc Dios d́a iwadáy perdón jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am jém iwatnewɨɨp táŋca. Icot jém josjo̱m, pajneta̱ jém piichcɨɨm, jém infierno, hasta que núc jém ja̱ma iga cɨɨpiŋta̱p. xwiTsa̱m icusúnɨyyajpa jém tumiñ. Jeeyucmɨ ijɨ̱xquím jém mɨgooyi iga mit́obáypa jém iñt́umiñ. Pero d́a jáypa chiit́a̱p castigo porque dende wiñɨgam Dios ijɨycámayñe iga icyojpa jém it́áŋca jexpɨc pɨxiñt́am. :vmJáyaŋ pɨxiñt́am it́úŋɨyyajpa jém mɨgooyi jém inimiñpáppɨc yɨ́p malopɨc maestroyaj. Jeeyaj icuyucmɨ tsa̱m malnɨ́mayt́a̱p jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi. u 1Pero wiñɨc it́t́im id́ɨc jém Dios ipɨxiñt́ámaŋjo̱m jém malopɨc profeta jém mɨgoypaap. Jesanet́im sɨɨp it́t́im jém mɨgoyyajpaap mimicht́ámaŋjo̱m. Miyámaŋquejáypa jém mɨgooyi, jém tsa̱mpɨc mimalwadáypa. Iŋnécyajpa jém tánO̱mi Cristo jém tayojayñewɨɨp tantáŋca. Iga tsa̱m imalwatyajpa jém pɨxiñt́am, d́a jáypa ichiiba castigo Dios. Iñuntaactogoypa. 7t iPorque jém wiñɨcpɨc profeta d́a nunca iŋmatyaj ijɨ̱xi̱mɨ juuts je ixunpa. Pero jém Dios iA̱nama ichi jɨ̱xi iga wɨa̱p iŋmatyaj juuts iwɨ̱aŋja̱m Dios.7s iWiñt́i jo̱dóŋa̱taamɨ iga ni tu̱m pɨ̱xiñ d́a wɨa̱p ijɨ̱s iyaac t́i nɨmtooba jém wiñɨcpɨc aŋma̱t́i, jém ijaychacneyajwɨɨp jém wiñɨcpɨc profeta. 3r aSɨɨp mást́im taŋwɨ̱jo̱doŋ iga d́a je mɨgooyi jém aŋma̱t́i jém ijaychacnewɨɨp jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ cuando iŋmatyaj t́i miñpa. Jesɨc mimicht́am wɨ̱ iga iŋwadayt́ámpa caso jém iŋma̱t́i porque je jex juuts tu̱m wɨbɨc juctɨ, jém tsocpáppɨc piichcɨɨm. Tsa̱m tayo̱xpátpa jém wiñɨcpɨc aŋma̱t́i hasta icuqueja̱ma cuando químpa jém wɨ̱t́ma̱tsa íña̱namaŋjo̱m. =q uAɨcht́am mismo ammatoŋta jém ijɨ̱yi, jém miññewɨɨp sɨŋyucmɨ, cuando aŋwaganait́t́a jém tánO̱mi Jesucristo jém co̱tsɨcyucmɨ ju̱t́ núc jém Dios ipɨ̱mi. p 3Ánixñeta cuando jém tanJa̱tuŋ Dios iccám jém Cristo iga más mɨjpɨc aŋjagooyi con it́u̱mpɨy ipɨ̱mi. Ammatoŋta jém Dios ijɨ̱yi jém wɨbɨc juctɨaŋtso̱cajo̱m. Nɨmpa iga: “Yɨ́p jém amMa̱nɨc jém tsa̱mpɨc antoypa. Ɨch tsa̱m amaymay con je.” $o CD́a mammɨgóyayt́a cuando oy manaŋquejáy t́i iñasca jém tánO̱mi Jesucristo, cuando oy yɨ́p naxyucmɨ con ipɨ̱mi. D́a je pɨxiñt́am ijɨ̱xquiimi. Porque aɨcht́am ánixñeta ánixcuymɨ cuando jém Cristo ipɨctsoŋ jém ipɨ̱mi iga más mɨjpɨc aŋjagooyi. En Aŋwatpa empeño iga manchiit́ámpa yɨ́p wɨbɨc jɨ̱xi iga cuando acaaneum, iñjɨ̱stámiñ t́it́am mannɨ́máy. Jém Peto iix cuando jém Cristo ipɨctsoŋ it́u̱mpɨy ipɨ̱mi Sm !Porque jém tánO̱mi Jesucristo acjo̱dóŋa̱ iga d́am jáyñe acaaba. ol Y Ɨch anɨmpa wɨ̱ iganam avivo iga mantsɨcyuspa iga odoy iñjaamaŋnod́iñ t́it́am iŋcuyujcane. Gk   Jeeyucmɨ d́a antsacpa iga manacjɨ̱spa yɨ́p wɨbɨc jɨ̱xi iga odoy iñjaamaŋnod́iñ mex iga iŋwɨ̱jo̱doŋtam jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi y d́a iñchacneta hasta sɨɨp. ^j 7 Siiga iŋwattámpa je̱mpɨc, michiit́ámpa lugar iga miñúcpa sɨŋyucmɨ. Tsa̱m miwɨ̱pɨctsoŋta̱p ju̱t́ iŋjacpa jém tánO̱mi Jesucristo, jém taCɨacputpáppɨc, ju̱t́ d́a nunca cuyajpa ipɨ̱mi. fi G Jeeyucmɨ mantɨ̱wɨtam, wadayt́aamɨ caso iga iŋwɨ̱wattámiñ con it́u̱mpɨy impɨ̱mi, jesɨc quejpa iga nu̱ma Dios micupiŋneta y miŋwejayñeta. Porque siiga seguido iŋwɨ̱wattámpa, d́a nunca micutɨŋpa. Lh  Pero jém d́apɨc inii̱ yɨ́p wɨbɨc cosa jex juuts tu̱m cácht́i, jext́im juuts jém d́apɨc juumɨ ixixóypa. Ijaamaŋnot iga accáyayñeta̱ jém it́áŋca jém iwatnewɨɨp id́ɨc. jg OSiiga jáyaŋa̱p yɨ́pyaj wɨ̱tampɨc cosa, jesɨc quejpa iga d́a iñxajaixpɨc jém tánO̱mi Jesucristo. Wɨa̱p iŋwatta jém Dios iyo̱xacuy. D́a michɨ́ypa juuts tu̱m pɨ̱xiñ jém d́apɨc para t́i wɨ̱. 5f eSiiga cuáyñe iñjɨ̱xi, jesɨc iŋwɨ̱nanɨgayt́ámpa jém iñt́ɨ̱wɨtam. Cuando iŋwɨ̱nanɨgáypa jém iñt́ɨ̱wɨtam, jesɨc iniit́pa jém wɨbɨc tóyooyi. e ySiiga iniit́t́a jém wɨbɨc jɨ̱xi, jesɨc wɨa̱p iniŋjacta̱ iñyaac iga odoy i̱ micmalwad́iñ. Siiga iñyaac miniŋjacta̱p, jesɨc iñyaachɨ́ypa cuando miyaachwatta̱p. Siiga wɨa̱p iñyaachɨyt́a, jesɨc más cuáyñe iñjɨ̱xi. wd iJeeyucmɨ mannɨ́máypa, wattaamɨ empeño con it́u̱mpɨy íña̱nama iga más y más iŋwɨ̱wattámpa juuts iwɨ̱aŋja̱m Dios porque tsa̱m iniit́ fe. Jesɨc cuando más iŋwɨ̱wattámpa, impɨctsoŋtámiñ jém wɨbɨc jɨ̱xi. sc aJeeyucmɨ tachi jém promesa tsa̱m mɨj. Con ipɨ̱mi tachiit́ámpat́im it́u̱mpɨy jém tsa̱m wɨ̱tampɨc cosa, jém tsa̱mpɨc tayo̱xpátpa juuts tajɨycámayñe. Cuando tampɨctsoŋpa jém wɨ̱tampɨc promesa, jesɨc tu̱mt́i tanjɨ̱xi con Dios. Tactsacpa iga tammalwatpa y iga taŋcusúnɨ́ypa jém malopɨc cosa jém it́wɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. =b uTachiit́at́im jém ipɨ̱mi iga wɨa̱iñ taŋwatta yɨ́p naxyucmɨ it́u̱mpɨy jém wɨ̱tampɨc cosa juuts iwɨ̱aŋja̱m Dios porque tánixpɨcneta jém Cristo. Tacupiŋneta iga tampɨctsoŋtámiñ jém Dios ipɨ̱mi porque tsa̱m iniit́ jém wɨbɨc juctɨaŋtso̱ca, tsa̱m cuáyñe ijɨ̱xi. Da Wɨ̱ iga más y más jáyaŋa̱p jém wɨbɨc tóyooyi y jém paz cuando más iŋwɨ̱ixpɨctámpa jém tanJa̱tuŋ Dios y jém tánO̱mi Jesucristo. Tu̱mt́i jɨ̱xi tanait́ con Dios P` Ɨch aXimoj annɨ̱yit́im Peto. Aŋcuyo̱xa̱p jém Jesucristo. Ɨch accám iga aapóstol, jém acutsatneta̱wɨɨp. Manjáyáypa mimicht́am jém iŋcupɨcnetaŋwɨɨp jeet́im wɨbɨc aŋquímayooyi juuts aɨcht́am. Jeeyucmɨ tawɨ̱pɨctsoŋtámpa jém tanJa̱tuŋ Dios y jém tánO̱mi Jesucristo jém taCɨacputpáppɨc. w_ i Jém iñchɨ̱tsɨ ima̱nɨctam, jém icupiŋnewɨɨp Dios, micutsadáypa wa̱t́idios. Jemum cuyaj.M^  Tsa̱m jáyaŋ cosa manjáyayt́ooba id́ɨc, pero d́a más manjáyáypa con to̱to y tinta. Anjɨ̱spa iga nɨcpa manjóyáy iga taŋmatmatneeba con mimich, jesɨc agui tamaymáya̱támpa. #] A Porque siiga tannɨ́máypa jém malopɨc aŋmat́cɨɨwiñ iga: Dios miwɨ̱wadáyiñ, jesɨc je̱mpam tanyo̱xpátpa iga imalwatpa. Cuyajum jém to̱to a\ = Siiga núcpa iñt́ɨccɨɨm tu̱m aŋmat́cɨɨwiñ jém d́apɨc iŋmatpa parejo jém Cristo iŋquímayooyi, jesɨc odoy jɨ́gaayɨ iga tɨgɨypa con mimicht́am. D́at́im wɨ̱ iga tandioschiiba jém pɨ̱xiñ. ,[ S Siiga i̱ ichacpa jém Cristo iŋquímayooyi iga iŋcodɨ́ypa y ijáyaŋɨ́ypa más jém aŋma̱t́i, jesɨc jém pɨ̱xiñ d́a iwaganait́ Dios. Pero siiga tu̱m pɨ̱xiñ d́a ichacpa jém Cristo iŋquímayooyi, iwaganait́ tanJa̱tuŋ Dios y iwaganait́t́im jém Dios iMa̱nɨc. Sɨɨp sɨɨyajpa ju̱t́iŋquej jáyaŋ jém mɨgoyyajpaap. Nɨmyajpa iga jém Jesucristo d́a oy i̱t́i yɨ́p naxyucmɨ juuts tu̱m pɨ̱xiñ. Yɨ́p mɨgoyyajpaap it́ en contra de jém Cristo. gX ISiiga tanait́ jém wɨbɨc tóyooyi, jesɨc taŋwattámpa juuts nɨmpa jém Dios iŋquímayooyi. Yɨ́p aŋquímayooyi jeet́im jém wiñt́ipɨc tammatoŋne iga tatóyoyt́ámiñ. Tsa̱m it́ jém tamɨgóyayyajpáppɨc PW Manyo̱mtɨ̱wɨ, sɨɨp maŋcunucsáypa iga natoyt́amta̱jɨ con jém tantɨ̱wɨtam. D́a manjáyáypa tu̱m jo̱mipɨc aŋquímayooyi. Yɨ́p aŋquímayooyi jeet́im jém mojwɨɨp tampɨctsoŋ. 9V mƗch tsa̱m amaymay iga ampát algunos jém imma̱nɨctam agui iwɨ̱watyajpa juuts nɨmpa jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi, jém tanɨ́mayñewɨɨp jém tanJa̱tuŋ Dios. "U ?Sɨɨp tanJa̱tuŋ Dios y jém tánO̱mi Jesucristo, jém Dios iMa̱nɨc, miwɨ̱wadayt́ámpa y miyaachaŋja̱mtámpa mimicht́am. Michiit́ámpa jém wɨbɨc paz iga odoy micɨ̱ŋtámiñ. Je̱mpam miwadayt́ámpa Dios con jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi y jém wɨbɨc tóyooyi. 7T iMantoyt́ámpa mimicht́am porque taŋcupɨctámpa jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi jém tanait́wɨɨp tána̱namaŋjo̱m, jém taŋwaganait́wɨɨp para it́u̱mpɨy tiempo. (S MƗch aXiwan, atsa̱mipɨc aŋjagooyi. Sɨɨp manyo̱mtɨ̱wɨ, jém micupiŋnewɨɨp Dios, manjáyáypa mimicht́am con jém imma̱nɨctam. Nu̱ma tsa̱m mantoyt́ámpa. D́a no más ɨch mantoypa, mit́oyt́ámpat́im it́u̱mpɨy jém icupɨcneyajwɨɨp jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi. R1 TánO̱mi Jesucristo miyo̱xpáttámiñ, jém tanJa̱tuŋ Dios mit́oyt́ámiñ y jém Dios iA̱nama miwaganait́t́ámiñ. Jemum cuyaj.dQA It́u̱mpɨy jém Dios ipɨxiñt́am, jém it́wɨɨp yɨɨm, micutsadáypa wa̱t́idios. VP% Nadioschit́amta̱jɨ con jém iñt́ɨ̱wɨtam con tu̱m aŋna̱catsuuchi. HO  Sɨɨp mantɨ̱wɨtam, maŋcutsadáypa wa̱t́idios. Wattaamɨ juuts ixunpa Dios iga wɨ̱tsɨ́yiñ jém imvida. Matoŋtaamɨ t́i mannɨ́máy. Nait́t́aamɨ tu̱mt́i jɨ̱xi. Odoy áŋa̱taamɨ. Jém tanJa̱tuŋ Dios, jém tsa̱mpɨc tatoypa, it́ con mimicht́am. Je miyo̱xpátpa iga odoy míŋa̱támiñ. Nacɨɨpiŋta̱jɨ iñyaac siiga nu̱ma d́a iñchacpa iga iŋcupɨcpa Cristo. ¿Que d́a iñjo̱doŋtam iga jém Cristo it́ íña̱namaŋjo̱m siiga d́a mimɨgóypa iga iŋcupɨcpa Cristo? JH  Nu̱ma jém Cristo cunúnta̱ cunusyucmɨ juuts tu̱m pɨ̱xiñ d́apɨc wɨa̱p. Pero sɨɨp it́ vivo jém Cristo porque iniit́ jém Dios ipɨ̱mi. Je̱mpɨct́im sɨɨp aɨcht́am d́a t́i awɨa̱p. Siiga aŋwaganait́ jém tánO̱mi, jesɨc anait́t́a jém Dios ipɨ̱mi iga wɨa̱iñ maŋcuyo̱xata mimicht́am. ^G5 Micht́am tsa̱m aŋcutɨ́tstamtooba iga quejiñ siiga nu̱ma Cristo acutsatne. Jém tánO̱mi Cristo d́a jex juuts tu̱m pɨ̱xiñ jém d́apɨc wɨa̱p. Tsa̱m iniit́ ipɨ̱mi iga micɨɨpiŋpa mimicht́am. [F/ Annɨ́máy jém pɨxiñt́am iga chiit́a̱p jém castigo jém imalwatnewɨɨp pecam. Y sɨɨp e̱ybɨct́im annɨ́máypa iga ipɨctsoŋyajpa jém castigo juuts mannɨ́mayñe cuando oy manjóyáy wɨscɨy. .E W Sɨɨp tres vecesam nɨcpa manjóyáy. Acɨɨpíŋóypa choco̱ymɨ. Cuando quejajwadayt́a̱p jém pɨxiñt́am iga imalwatne ixunpa wɨste̱n o tucute̱n testigo. ~Du Ɨch aŋcɨ̱ŋpa iga cuando e̱ybɨc nɨcpa manjóyáy, jesɨc Dios atsaawatpa porque micht́am d́a iñchacpa iga immalwatpa. Tsa̱m pɨ̱mi awejpa porque wa̱t́i de micht́am tsa̱m iŋwatneta táŋca. Tsa̱m pecam d́a iñchactámpa iga immalwatpa. Algunos tsa̱m imalwat con jém yo̱mtam y d́at́im ichacne jém malopɨc vicio juuts iwatyajpa dende wiñɨgam.C Ɨch acɨ̱ŋpa iga cuando nɨcpa mánám d́a mampátpa iga sɨ́p iŋwat juuts mannɨ́mayñe. Micht́am d́at́im ampátpa aɨch juuts mich iŋwɨ̱aŋja̱m porque siiga immalwatne tienes que maŋwogáypa. Ɨch aŋcɨ̱ŋpa iga micht́am tsa̱m míŋa̱támpa, tsa̱m micujóyɨ́yóypa, tsa̱m iniit́ jooya íña̱namaŋjo̱m, tsa̱m minitoyt́a̱p iñyaac, tsa̱m immayt́ámpa jém malopɨc cuentoyaj, tsa̱m micujɨ́yóypa, tsa̱m minicujípta̱p iñyaac, cada tu̱mtu̱m iŋwattámpa juuts iñxunpa iñyaac. QB Tal vez micht́am iñjɨ̱stámpa iga manjáyáypa yɨ́p to̱to iga ɨch anyaac anacupujta̱p. Pero d́a aŋwatpa je̱mpɨc. Sɨɨp, mantɨ̱wɨtam, mantoyt́ampáppɨc, anaŋmatpa así jém Dios iwiñjo̱m jém Cristo iñɨyi̱mɨ. Manjáyáypa así porque tsa̱m manyo̱xpáttooba. Jeeyucmɨ aŋwat t́it́am aŋwatne. 0AY Annɨ́máy jém Tito iga nɨguiñ miámcoñwɨ́y. ¿Que iñjɨ̱spa iga mimɨgóyáy jém Tito? Je iwatpat́im juuts aɨch. Tu̱mt́i jɨ̱xi inisɨɨba con aɨch. N@ ¿Que mammɨgóyáy cuando maŋcutsadáy algunos jém pɨxiñt́am? 8?i Micht́am iŋwɨ̱jo̱doŋ iga d́a t́i maŋwágáypa mimicht́am. Pero nɨmyajpa algunos jém pɨxiñt́am iga ɨch tsa̱m ajáyayaŋjɨ̱chɨch iga oy mammɨgóyáy. x>i Ɨch aŋwatpa gasto it́u̱mpɨy jém anait́wɨɨp. Aŋwatpa gasto hasta anyaac anachiit́a̱p iga accaata̱p iga odoy togóyiñ jém íña̱nama. Micht́am tsa̱m pɨ̱mi mantoypa, pero micht́am d́a pɨ̱mi antoyt́ámpa juuts aɨch. T=! Sɨɨp anjɨ̱spa iga nɨcpa manjóyáy. Sɨɨp tres vecesam nɨcpa manjóyáy. Y d́a t́i maŋwágayt́ámpa. D́a nɨcpa amméts t́it́am iniit́t́a. Pero nɨcpa manyo̱xpátta. Jém ja̱tuŋpɨc iŋtuuma̱watpa jém tumiñ para jém ima̱nɨctam. Jém ma̱nɨcpɨc d́a iŋtuuma̱watpa jém tumiñ para jém ija̱tuŋ. \<1 ¿Que iñjɨ̱spa iga ɨch d́a maŋwɨ̱wadáypa juuts aŋwɨ̱wadayñe jém tuŋgac grupo jém Dios ipɨxiñt́am? No más d́a t́i maŋwágayt́a. Awadaayɨ perdón iga d́a manjɨ́gáy iga anyo̱xpátta. |;q Tsa̱m wɨ̱ quejpa iga ɨch tu̱m nu̱mapɨc aapóstol jém Diospɨc acutsatne porque oy aŋwat mimicht́ámaŋjo̱m jém milagroyaj, jém cosa d́apɨc i̱ wɨa̱p iwat y jém seña jém d́apɨc queman tánix. Choco̱ymɨ manaŋquejáypa. ^:5 Ɨch ajex juuts tu̱m pɨ̱xiñ d́apɨc jɨ̱xiɨ́y cuando anacujípta̱p anyaac. Micht́am iniit́ la culpa, jeeyucmɨ aŋwat je̱mpɨc. Más wɨ̱ iga mimicht́am aŋcujíptámiñ aɨch. Ɨch quejpa iga d́a t́i wɨa̱p aŋwat, pero más awɨa̱p que jém tuŋgac apóstol, jém mɨgoypaap jém michpɨc sɨ́p iñt́úŋɨyt́a. 9} Jeeyucmɨ amaymay iga d́a t́i wɨa̱p aŋwat iga tsa̱m amalnɨ́mayt́a̱, iga tsa̱m ayaacha̱, iga ajóyixt́a̱, tsa̱m ayaachwatta̱ jém Cristo icuyucmɨ. Cuando d́a t́i wɨa̱p aŋwat anyaac, jesɨc Dios achi jém ipɨ̱mi iga más wɨa̱p aŋwat juuts je iwɨ̱aŋja̱m. Tsa̱m ijɨ̱spa Pablo jém Dios ipɨxiñt́am jém aŋtuuma̱yajwɨɨp jém attebet Corinto N8 Pero jém tánO̱mi anɨ́máy iga: “Siiga iniit́ jém antóyooyi d́a t́i más mit́ogóyáy. Siiga tu̱m pɨ̱xiñ d́a t́i wɨa̱p iwat iyaac, jesɨc más wɨ̱quejpa jém Dios ipɨ̱mi.” Jeeyucmɨ agui amaymay iga d́a t́i wɨa̱p aŋwat anyaac. Más wɨ̱quejpa iga jém tánO̱mi Cristo ipɨ̱mi ayo̱xpátne. H7  Tres veces aŋwágáy tánO̱mi iga accáyáyiñ jém to̱ya. R6 Jém sɨŋyucmɨpɨc cosa, jém aŋquejayñewɨɨp Dios, tsa̱m tampooñaŋja̱mpa. Jesɨc iga odoy anacujípta̱iñ iga oy anám jém wɨbɨc cosa sɨŋyucmɨ, Dios ijɨ́c iga jém Woccɨɨwiñ acutsadáy tu̱m to̱ya juuts tu̱m apit́ atseŋayñe ammɨjta̱y iga odoy anjɨ̱xiñ iga agui awɨa̱p iga aoy sɨŋyucmɨ. /5W Siiga ɨch anacujípta̱p anyaac d́a ajex juuts jém pɨ̱xiñ d́apɨc jɨ̱xiɨ́y. Porque siiga anacujípta̱p anyaac, wɨ̱ porque anaŋmatpa jém nu̱mapɨc cosa. Pero d́a aŋwatpa je̱mpɨc. Más wɨ̱ iga jém pɨxiñt́am aixyajpa iyaac t́i aŋwatpa y imatoŋyajpa t́i anaŋmatpa. $4A Ɨch anɨmpa iga agui wɨ̱ iga nanɨcneta̱ sɨŋyucmɨ jém pɨ̱xiñ. Pero ɨch anyaac d́a t́i awɨa̱p. Solamente anacujípta̱p iga d́a awɨa̱p. H3  Nanɨcta̱ jém paraíso ju̱t́ it́ Dios. Jemɨgam aŋmatta̱p jém jɨ̱xi jém d́apɨc i̱ wɨa̱p icutɨɨyɨ́y. Dios d́a ijɨ́cpa iga tanaŋmatpa jexpɨc jɨ̱xi yɨ́p naxyucmɨ. O2 Pero anjo̱doŋ iga nanɨcta̱ sɨŋyucmɨ jém pɨ̱xiñ. E̱ybɨct́im mannɨ́máypa iga d́a anjo̱doŋ siiga nanɨcta̱ con imɨjta̱y o no más ia̱nama nanɨgayt́a̱. Sólo Dios ijo̱doŋ. 1 Ɨch ánixpɨcpa tu̱m pɨ̱xiñ jém icupɨcnewɨɨp jém Jesucristo. Sɨɨp nasneum catorce año nanɨcta̱ jém tucute̱npɨc sɨŋyucmɨ. D́a tanjo̱doŋ siiga nanɨcta̱ con jém imɨjta̱y o no más nanɨgayt́a̱ ia̱nama, solamente Dios ijo̱doŋ. <0 s D́a t́i acuwatcuy siiga anacujípta̱p anyaac. Pero sɨɨp ɨch anaŋmatpa t́it́am aŋquejáy jém tánO̱mi Jesucristo cuando awiñquejáy jém tánO̱mi juuts tu̱m po̱ñ. / !Pero ajɨ́mquetta̱ tu̱m cooŋjo̱m jém taañi iwe̱ñt́aŋ. Je̱mpɨgam acɨɨput de jém ánenemigo icɨɨjo̱m.G. Cuando ait́ jém attebet Damasco, jém gobernador jém icuyo̱xapáppɨc jém rey iñɨ̱yi Aretas, ipɨɨmɨ́y jém policía iga nɨguiñ aŋte̱ñ jém taañi ipuerta iga amatsta̱iñ. -7 Jém Dios, jém tánO̱mi Jesucristo iJa̱tuŋ, wɨ̱ iga taŋcujíptámpa it́u̱mpɨy tiempo. Jém tanJa̱tuŋ Dios ijo̱doŋ iga d́a amɨgóypa. ,/ Siiga anacujípta̱p anyaac, jesɨc anacujípta̱p iga d́a t́i wɨa̱p aŋwat, pero jém tánO̱mi Cristo tsa̱m ayo̱xpát iga agui awɨa̱p. 6+e Siiga algunos d́a iwɨ̱cupɨcne Dios, jesɨc anja̱mpa juuts ɨch d́a aŋwɨ̱cupɨcne Dios. Siiga algunos acwatta̱p táŋca, jesɨc ɨch agui atsaa̱p y agui ajóypa. *) Tuŋgac más mɨjpɨc yaacha̱ji annascaaba. Tsa̱m anjɨ̱spa cada ja̱ma it́u̱mpɨy jém Dios ipɨxiñt́am ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa. })s Tsa̱m pɨ̱mi ayo̱xa̱, tsa̱m ayaacha̱. Wa̱t́i veces d́a wɨa̱p ammoŋ tsuucɨɨm. Tsa̱m pɨ̱mi ayua̱p y anɨ́ctɨtspa. Wat́cɨy d́a anai̱ t́it́am aŋcútpa. Tsa̱m ayaacha̱ con jém sucsuc. A veces yajneum jém ampuctu̱cu. ( Wat́cɨy aoy juumɨ. Tsa̱m annasca jém peligro jém mɨjpɨc río. Annasca peligro de jém númyajpaap. Annasca peligro con aɨcht́ampɨc pɨxiñt́am y con jém juumɨpɨc pɨxiñt́am. Tsa̱m annasca peligro jém mɨjpɨc attebetyaj y jém jɨmño̱m. Tsa̱m annasca peligro jém lamar. Annascat́im jém peligro con jém pɨxiñt́am jém nɨ́maŋtaaya̱newɨɨp iga icupɨcpa Cristo. C' Tres veces anácscatɨp cuymɨ. Tu̱ŋcɨy anácscatɨp tsaamɨ. Tres veces anacumoŋ jém barco jém lamar. Tu̱m mu̱ma tsu y mu̱ma ja̱ma apúnpúnóypa lamar con tu̱m ja̱ca cuy. S& Cinco veces jém Israelpɨc pɨxiñt́am achiiyaj treinta y nueve azote. 1%[ ¿Que jeeyaj icuyo̱xayajpa jém Cristo? Ɨch más aŋcuyo̱xa̱p jém Cristo que jeeyaj. Sɨɨp ɨch anaŋmatpa juuts tu̱m loco porque tsa̱m anacujípta̱p anyaac. Más pɨ̱mi ayo̱xa̱p que jeeyaj. Más pɨ̱mi acótsta̱ que jeeyaj, más apajta̱ que jeeyaj. Wa̱t́i veces accaata̱tɨp. b$= ¿Que jeeyaj hebreopɨc pɨxiñt́am? Ɨch hebreopɨct́im apɨ̱xiñ. ¿Que jeeyaj Israelpɨc pɨxiñt́am? Ɨch Israelpɨct́im apɨ̱xiñ. ¿Que jeeyaj jém Abraham ima̱nɨctam? Ɨcht́im jém Abraham ama̱nɨc. # Nɨmyajpa iga aɨcht́am juuts d́a t́i awɨa̱p. Tsa̱m amalnɨ́máy. Pero ɨch d́a aŋwatpa jexpɨc cosa. Tsa̱m atsaa̱p iga maŋwadáypa je̱mpɨc. Jém tuŋgac pɨxiñt́am nacujípta̱p iyaac. Ɨchgact́i anacujípta̱pt́im juuts d́a ajɨ̱xiɨ́y. e"C Mimicht́am iñyaachɨyt́ámpa jeeyaj siiga mipɨɨmɨ́ypa iga iŋcuyo̱xatámiñ juuts esclavo, siiga mit́obáypa t́it́am iniit́t́a, siiga mimɨgóyáypa, siiga tsa̱m mijóyixpa, siiga mixóŋáypa iŋwiñpac. o!W Mimicht́am tsa̱m mijɨ̱xiɨyt́a, jesɨc yaachɨɨyɨ tu̱m pɨ̱xiñ jém d́apɨc jɨ̱xiɨ́y. u c Tsa̱m jáyaŋ it́ jém nacujípyajta̱páppɨc yɨ́p naxyucmɨ. Jesɨc ɨchgact́i anacujípta̱pt́im. ;o Pero d́a mannɨ́máypa je̱mpɨc iga jém tánO̱mi achi jém jɨ̱xi, pero ɨch mannɨ́máypa juuts tu̱m pɨ̱xiñ d́apɨc jɨ̱xiɨ́y porque agui anacujípta̱p anyaac. uc E̱ybɨct́im mannɨ́mayt́ámpa, odoy i̱ ijɨ̱xiñ iga d́a ajɨ̱xiɨ́y. Pero siiga je̱mpɨc iñjɨ̱spa, ajɨ́gaayɨ iga anaŋmatpa juuts tu̱m pɨ̱xiñ d́apɨc jɨ̱xiɨ́y iga ɨch anyaac wɨa̱p anacujípta̱ uxaŋ. eC Jeeyucmɨ jém Woccɨɨwiñ ipɨxiñt́am se̱tpat́im juuts wɨbɨc pɨ̱xiñ. Pero yɨ́pyaj pɨxiñt́am ipɨctsoŋyajpat́im castigo porque d́a iwɨ̱watneyaj. Tsa̱m yaacha̱ jém Pablo iga tsɨ́y juuts apóstol w Iwatyajpa jext́im juuts iwat jém Woccɨɨwiñ. Se̱tpa juuts tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ jém aguipɨc tsocpa. 8i Yɨ́p pɨxiñt́am nɨ́maŋtaaya̱p iga Dios icutsatne, pero puro mɨgooyi inisɨɨba. Tsɨ́yt́ooba juuts tu̱m wɨbɨc apóstol jém Cristopɨc icutsatne, pero d́a je.  Pero seguido aŋwatpa juuts aŋwatne iga jém ánenemigoyaj d́a wɨa̱p inicujípta̱ iga iwatyajpa juuts ɨch sɨ́p aŋwat. } ¿T́iiga anɨmpa je̱mpɨc? ¿Que micht́am iñjɨ̱spa iga d́a mantoypa? Dios ijo̱doŋ iga tsa̱m pɨ̱mi mantoypa.  Ɨch aŋwɨ̱jo̱doŋ iga nu̱ma jém Cristo iŋquímayooyi. Ɨch tsa̱m amaymay iga d́a antségáy jém pɨxiñt́am icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ de Acaya iga oy anaŋmadáy jém wɨbɨc aŋma̱t́i. D́a i̱ wɨa̱p accáyáy yɨ́p maymáya̱ji.  Cuando ait́t́a con mimicht́am tsa̱m ayaacha̱, pero d́a t́i maŋwágayt́a. Jém tantɨ̱wɨtam, jém miññewɨɨp Macedonia, jeam achiiyaj it́u̱mpɨy cosa t́it́am atogóyáy. Jesɨc d́a t́i maŋwágayt́a y sɨɨp d́at́im maŋwágayt́ámpa.  Ɨch ampɨctsoŋne jém tumiñ jém achiiñewɨɨp jém Dios ipɨxiñt́am jém tuŋgac lugarpɨc iga manyo̱xpáttámpa mimicht́am. @y ¿Que mich iniŋja̱m iga ammalwat iga d́a mantségáy cuando oy manaŋmadáy jém wɨbɨc aŋma̱t́i? Ɨch atsɨ́y juuts d́a t́i awɨa̱p iga micujípta̱iñ mimicht́am. P Ɨch anaŋmatpa juuts tu̱m pɨ̱xiñ d́apɨc wɨa̱p iŋmat, pero jém anjɨ̱xi d́a jex. Cuando mu íñix iga aŋwat it́u̱mpɨy jém wɨ̱tampɨc cosa, jesɨc quejpa iga wɨ̱ jém anjɨ̱xi. pY Ɨch más awɨa̱p que jém tuŋgac apóstol, jém mɨgoyyajpaap jém michpɨc iñt́úŋɨyt́ámpa. )K Iŋwɨ̱aŋja̱mta jém miŋquejayñewɨɨp de tuŋgac Cristo jém d́apɨc nunta Cristo. Tsa̱m mimaymay iga impɨctsoŋta jém tuŋgac espíritu jém d́apɨc jex juuts jém manaŋmadayñewɨɨp. Tsa̱m iŋcupɨctámpa jém mɨgooyi jém d́apɨc jex juuts jém Cristo iŋquímayooyi. )K Jém Woccɨɨwiñ como tu̱m tsa̱ñ agui jáyayaŋjɨ̱chɨch, imɨgóyáy jém Eva. Je̱mpɨct́im ɨch aŋcɨ̱ŋpa mimicht́am iga wɨa̱pt́im i̱ mimɨgóyáy iga jém iñjɨ̱xiaŋjo̱m iñjɨ̱spa iga iñchacpa iga iñt́oypa Cristo, jém iniit́wɨɨp jém nu̱mapɨc tóyooyi. J  Tsa̱m maŋcunaɨ́ypa con jém na̱ja jém Diospɨc achiiñe. Manjɨycunúgayñe micht́am iga manaŋcómɨ́ypa con iŋwɨd́a̱ya jém Cristo juuts tu̱m wo̱ñi jém d́apɨc t́i iwatne. X + Wɨ̱ meega micht́am anyaachɨ́ypa tu̱m rato juuts ɨch d́a ajɨ̱xiɨ́y.  Dios iwɨ̱aŋja̱m tu̱m pɨ̱xiñ siiga iwatpa juuts ixunpa tánO̱mi Cristo. D́a ipɨctsoŋpa iga agui nacujípta̱p iyaac.e C Siiga algunos nacujípta̱tooba, más wɨ̱ iga icujíbiñ jém tánO̱mi Jesucristo. C  Ocmɨ ananɨctamtooba jém Dios iŋma̱t́i hasta más juumɨ ju̱t́ miit́t́a. Pero d́a wɨa̱p anacujípta̱ juuts iga aŋwatta jém yo̱xacuy jém iwatnewɨɨp tuŋgac pɨ̱xiñ. 4 a D́a anacujípta̱p anyaac juuts ɨch aŋwat jém tuŋgac pɨ̱xiñ iyo̱xacuy juutst́im ɨch aŋwat jém yo̱xacuy. Pero ɨch anɨmpa más wɨ̱ siiga más y más iŋcupɨcpa Cristo wɨa̱p anyo̱xata con mimicht́am. Pero ɨch aŋwattámpa siempre juuts anɨ́mayñe Dios. D́a wɨa̱p annasca. 0 Y Ɨch aŋwatpa nada más juuts aŋquejáy Dios. Wiñt́i aoy hasta ju̱t́ miit́t́a mimicht́am iga manaŋmadáy jém wɨbɨc aŋma̱t́i jém Cristopɨc tachiiñe. + O Pero aɨcht́am d́a aŋnaspa iga anacujípta̱p. Dios taŋquejáypa hasta ju̱t́ tanúcpa iga tayo̱xa̱p. Ajɨ́gayt́a iga anúcta hasta ju̱t́ miit́t́a.  Aɨch d́a anɨmpa iga atsɨ́ypa juuts jeeyaj. D́a ajex juuts jém nacujípta̱páppɨc iyaac. Jeeyaj tsa̱m jɨ̱xit́ogoyñeyaj porque iyaac naquípsyajt́a̱p con iquípsóycuy. Iámpa siiga ictsɨ́ypa con jém tuŋgac it́ɨ̱wɨ siiga jext́im iwɨ̱. !; Pero jém nɨmyajpáppɨc así wɨ̱ iga ijo̱dóŋa̱iñ iga jext́im jém anaŋma̱t́i cuando manjáyáypa juutst́im cuando ait́ con mimicht́am. [/ Nɨmyajpa iga tsa̱m pɨ̱mi maŋwogáypa con jém to̱to cuando manjáyáy. Pero cuando oy manjóyáy mimicht́am, ɨch juuts d́a t́i anjo̱doŋ. Nɨmyajpat́im iga jém anaŋma̱t́i d́a para t́i wɨ̱. X) D́a ansunpa iga mantsɨgaŋjecpa con jém to̱to jém maŋcutsadayñewɨɨp. ta Siiga más jáyaŋ anacujípta̱p anyaac iga tánO̱mi accám juuts tu̱m aŋjagooyi, d́a atsaa̱p. Achi jém cargo iga manyo̱xpáttámpa iga más y más iŋwattámpa juuts ixunpa Dios. D́a achi jém cargo iga mammalwadayt́ámpa. .U Mimicht́am íñixt́ámpa jém pɨxiñt́am jém nɨmyajpáppɨc iga icupɨcpa Cristo. Wɨ̱ iga ijo̱dóŋa̱iñ iga aɨcht́am aŋcupɨctámpat́im Cristo. =s Cuando wɨ̱quejpa iga iŋwattámpa it́u̱mpɨy juuts ixunpa Dios, jesɨc ɨch wɨa̱p anchi castigo jém tantɨ̱wɨtam, jém d́apɨc iwatyajpa it́u̱mpɨy juuts ixunpa Dios. {o Je̱mpam tammɨswatpa jém mɨgooyi y cualquier jém malopɨc jɨ̱xi jém iniit́wɨɨp jém pɨxiñt́am ia̱namaŋjo̱m, jém d́apɨc ijɨ́cpa iga icupɨcpa Dios. Taŋcoñwɨ́ypa jém pɨxiñt́am ijɨ̱xi iga icupɨguiñ jém Cristo. kO Cuando táŋa̱támpa con jém Dios ipɨ̱mi, jesɨc tammɨswadáypa jém Woccɨɨwiñ ipɨ̱mi.  Nu̱ma taɨcht́am yɨ́p naxyucmɨpɨc tapɨxiñt́am, pero d́a je̱mpɨc táŋa̱támpa juuts yɨ́p naxyucmɨpɨc pɨxiñt́am. ~1 Sɨɨp maŋcunucsáypa iga iñchaguiñ iga immalwatpa, jesɨc cuando nɨcpa mánám, d́a maŋwogáypa. Porque algunos de mimicht́am nɨmyajpa iga ɨch ammalwatpa juuts cualquier jém pɨxiñt́am. Ɨch ait́ dispuesto iga anáŋámmocpa jém pɨxiñt́am iga aŋwogáypa. i} M Ɨch aPablo. Jém tánO̱mi Cristo achi jɨ̱xi iga d́a amalo, iga atóyóypa, jeeyucmɨ maŋcunucsáypa. Nɨmyajpa iga d́a amalo cuando tawagait́t́a, pero tsa̱m apɨɨmɨ́yóypa cuando atsɨ́y juumɨ de mimicht́am. f|E Iyucuɨpdios iga tachiiñeta jáyaŋ wɨ̱tampɨc cosa jém d́apɨc wɨa̱p tanaŋmat.?{w Jeeyaj tsa̱m mijɨ̱syajpa y tsa̱m iŋwejpátyajpa Dios para mimicht́am. Cuando micht́am iŋwɨ̱wadáypa jém tantɨ̱wɨtam, quejpa iga Dios tsa̱m tatoypa tantu̱mpɨyt́am. -zS Jeeyaj tsa̱m icujípyajpa Dios iga tanyo̱xpátne. Quejpa iga tsa̱m iŋcupɨcneta jém wɨbɨc aŋma̱t́i, jém tachiiñewɨɨp Cristo. También jeeyaj tsa̱m iwɨ̱ixyajpa jém tanJa̱tuŋ Dios porque tsa̱m jáyaŋ iñyo̱xpátneta y iñyo̱xpátpat́im it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. ^~}||K{zyxxvv-tserqqp omblck*ji?hgg0fYeed>cbWa7`t_^,\[[OZZ Y XSWWV>UT_SRQP[ONNgMLLKRJbIIPHHSGGF=EE0DFBA@@)?.>7=;:x98-7D6z54433"2.11"00#/.-,+*)(p'Z&{%$#"! 5Rsy6 Y % `ls~^}slJém Alejandro, jém iwatpáppɨc jém tɨ́ŋcuyxuuŋ, tsa̱m pɨ̱mi amalwadáy. Pero Dios ichiiba castigo. Nl Jesɨc mimiñpa, anamíñaayɨ jém anyoot́i jém antsacnewɨɨp jém tánamigo Carpo it́ɨccɨɨm jém attebet Troas. Anamíñaayɨt́im jém anlibroyaj y odoy jaamaŋno̱tɨ jém ampergamino. >wl Aŋcutsat jém ánamigo Tíquico jém attebet Efeso.  l Tsɨ́y con aɨch no más jém Lucas. Jesɨc miTimoteo, nɨ̱gɨ meetsɨ jém Marco. Nami̱ñɨ yɨɨm. Je wɨa̱p ayo̱xpát. wl Atsagaŋput jém ánamigo Demas. Tsa̱m icusúnɨ́ypa it́u̱mpɨy cosa jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Nɨc i̱t́i jém attebet Tesalónica. Jém Crescente nɨc i̱t́i jém attebet Galacia. Jém Tito nɨc i̱t́i jém attebet Dalmacia. I l MiTimoteo, mi̱ñɨ aaamɨ jobit́. Tsa̱m mánixt́ooba. "=lJesɨc anjo̱doŋ iga achiiba Dios jém wɨbɨc xaja, jém corona, porque ɨch aŋwat juuts ixunpa Dios. Jém tánO̱mi Cristo jex juuts tu̱m wɨbɨc juez, achiiba jém wɨbɨc xaja cuando miñgacpa yɨ́p naxyucmɨ. D́a no más ɨcht́i achiit́a̱p, chiit́a̱pt́im it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am, jém iŋjócpáppɨc iga miñgacpa yɨ́p naxyucmɨ jém tánO̱mi Cristo. Jém Pablo iixt́ooba Timoteo oWlPɨ̱mi ayo̱xa̱. Sɨɨp cupacum jém anyo̱xacuy. D́a antsac iga aŋcupɨc jém Dios iŋma̱t́i. lSɨɨp ɨch ait́um iga anachiit́a̱p para Dios juuts tu̱m sacrificio. Sɨɨp núctooba jém hora iga accaata̱p. p YlNawatta̱jɨ cuenta iga odoy immalwad́iñ. Yaachɨɨyɨ cuando mimalwadayt́a̱p. Mich michɨ́ypa juuts tu̱m Dios iŋmat́cɨɨwiñ, jesɨc aŋma̱tɨ jém wɨbɨc aŋma̱t́i, wɨ̱wa̱tɨ jém iñyo̱xacuy juuts ixunpa Dios. \ 1lIchacyajpa jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi iga imatoŋyajpa jém jɨ̱xquiimipɨc. O lPorque núcpa ja̱ma iga jém pɨxiñt́am d́a imatoŋyajtooba jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi. Icusúnɨyyajpa jém malopɨc aŋquímayooyi. Jém pɨxiñt́am iŋwejayyajpa jáyaŋ jém maestroyaj. Aŋtuuma̱yajpa jém iŋmatyajpáppɨc mɨgooyi. Porque jém pɨxiñt́am agui iwɨ̱aŋja̱m iga imatoŋyajpa jém mɨgooyi.  liga seguido aŋmadaayɨ jém Dios iŋma̱t́i jém pɨxiñt́am. Odoy wadaayɨ caso siiga d́a icupɨcyajtooba. Aŋjɨyja̱cɨ jém imalwatyajpáppɨc, wogaayɨ, aŋquiimɨ iga ichaguiñ iga imalwatpa. Choco̱ymɨ nanɨcya̱jɨ con jém wɨbɨc aŋquímayooyi. 0  [lMiñgacpa yɨ́p naxyucmɨ jém tánO̱mi Jesucristo iga icɨɨpiŋpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém vivopɨc y jém caaneyajwɨɨp. Miñpa iŋjac it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. Sɨɨp miTimoteo, jɨ̱sɨ iga jém tanJa̱tuŋ Dios y jém tánO̱mi Jesucristo miixpa iga sɨ́p manaŋquím }liga jém Dios ipɨxiñt́am wɨ̱cuyujne, d́a t́i it́ogóyáypa, wɨa̱p iwat it́u̱mpɨy jém Dios iyo̱xacuy.{olDios ichi jɨ̱xi jém pɨxiñt́am jém ijayñeyajwɨɨp jém Dios iŋma̱t́i. Wɨ̱ para taŋquejáypa jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi, para taŋjɨyjacpa, para tanu̱mtsacpa, para tawɨ̱aŋquejáypa iga tanait́pa tu̱m vida nu̱mapɨc, 3_lDende michɨ̱xiñam íñixpɨcpa jém Dios iŋma̱t́i jém jayñeta̱wɨɨp. Yɨ́pt́im aŋma̱t́i miŋquejáypa iga Dios micɨacputpa siiga iŋcupɨcpa Jesucristo. kOlPero mich miTimoteo, seguido cupɨ̱cɨ jém Dios iŋma̱t́i jém manaŋquejayñewɨɨp porque iñjo̱doŋ iga d́a je mɨgooyi. Iñjo̱doŋt́im iga wɨbɨc pɨ̱xiñ jém miŋquejayñewɨɨp jém wɨbɨc aŋma̱t́i. ~ul Pero it́ jém malopɨc pɨxiñt́am nɨ́maŋtaaya̱p iga ɨch aŋcupɨcne Dios no más iga wɨa̱iñ tamɨgóyáy. Jeeyaj d́a ichacpa iga imalwatpa hasta más pɨ̱mi imalwatpa. Imɨgóyayyajpa it́ɨ̱wɨtam hasta iyaac namɨgóyayt́a̱p. l Siiga tantsacpa iga tammalwatpa y tatsɨ́ypa juuts jém Jesucristo ipɨxiñt́am, jesɨc agui tajóyixt́a̱p, tamalwadayt́a̱p. /l Mich iñjo̱doŋ iga ju̱t́iŋquej amalwadayt́a̱. Tsa̱m pɨ̱mi ayaachwatta̱ cuando oy anaŋmat jém Dios iŋma̱t́i jém Antioquía, jém Iconio y jém Listra. Jém malopɨc pɨxiñt́am tsa̱m pɨ̱mi amalwadáy, pero ɨch anyaachɨ́y porque tánO̱mi ayo̱xpát. -l Sɨɨp mich miTimoteo, iñjo̱doŋ it́u̱mpɨy jém ɨchpɨc anaŋquímayooyi. Iñjo̱doŋ iga ɨch d́a ammalwatpa, siempre aŋwatpa juuts ixunpa Dios. Iñjo̱doŋt́im iga siempre aŋcupɨcne Dios y ɨch choco̱ymɨ anaŋquejáypa jém pɨxiñt́am jém Dios iŋma̱t́i. Iñjo̱doŋt́im iga tsa̱m antoypa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am, d́a antsacne iga anaŋmatpa jém Dios iŋma̱t́i. 6el D́a jáypa icuyaj iga imɨgóyayyajpa jém pɨxiñt́am, porque tsa̱m wɨ̱quejpa iga mɨgooyi. Je̱mpɨct́im iñasca jém Janes y Jambre. Iŋquímpa Pablo jém Timoteo X)lWiñɨgam jém Moisés iniit́ wɨste̱n ienemigo, na̱watyaj. Tu̱m jém Janes y tu̱m jém Jambre. Jeeyaj tsa̱m imalnɨ́mayyajpa jém Moisés. Jesa̱pt́im sɨɨp, jém malopɨc pɨxiñt́am nɨcyajpa encontra de jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi. Tsa̱m malo ijɨ̱xi, d́a nunca wɨa̱p iwat juuts nɨmpa jém Dios iŋquímayooyi. ~lJém cuɨ̱xipɨc yo̱mtam siempre icuyujcatooba cualquier aŋquímayooyi. Pero d́a wɨa̱p icutɨɨyɨ́y jup jém nu̱mapɨc. B}}lAlgunos de jeeyaj, como tsa̱m malo ijɨ̱xi, tɨgɨyyajpa hasta tɨcjo̱m iga iŋmadayyajpa jém yo̱mtam jém mɨgooyi. Algunos jém yo̱mtam agui cuɨ̱xi, d́a icutɨɨyɨ́ypa, jesɨc icupɨcpa jém mɨgooyi. D́a wɨa̱p icutɨɨyɨ́y porque tsa̱m táŋcaɨ́y, tsa̱m icusúnɨ́ypa jém malopɨc cosa. | lYɨ́p malopɨc pɨxiñt́am nɨ́maŋtaaya̱p iga nu̱ma icupɨcneyaj Dios, pero mɨgóypa. Y como d́a icupɨcpa Dios, jesɨc d́a ipɨctsoŋpa jém Dios ipɨ̱mi iga wɨa̱p iwat jém wɨ̱tampɨc cosa. Odoy waganasɨ̱ɨ jexpɨc malopɨc pɨxiñt́am. >{ulImalwadáypa jém iamigoyaj. D́a imatoŋpa iga tanaŋjɨyjacpa. Nɨmpa iga ɨch más awɨa̱p. Tsa̱m icusúnɨ́ypa it́u̱mpɨy jém malopɨc cosa. D́a it́oypa Dios ni uxaŋ. uzclJém malopɨc pɨxiñt́am d́a iwɨ̱wadayt́ooba jém it́ɨ̱wɨtam, d́a iyaachaŋja̱mpa, agui icujɨypa. Tsa̱m imalwatpa juuts ijɨ̱spa ijɨ̱xiaŋjo̱m. Tsa̱m bruto. Tsa̱m ijóyixpat́im it́u̱mpɨy jém wɨ̱tampɨc cosa. GylJém malopɨc pɨxiñt́am natoyt́a̱p iyaac, d́a it́oypa jém it́ɨ̱wɨtam, agui icusúnɨ́ypa tumiñ, agui nacujípta̱p, nɨmpa iga ɨch agui awɨa̱p, imalmalnɨ́máypa i̱ quej, d́a icupɨcpa ija̱tuŋ ni ia̱pa, d́a ijɨ̱spa tu̱m pɨ̱xiñ iga iwɨ̱wadayñe, iwatpa contra jém Dios iŋquímayooyi. x 3lSɨɨp ansunpa iga iŋwɨ̱cutɨɨyɨ́yiñ t́i miñpa. Cuando núcpa jém íŋaŋpɨgam ja̱ma, tsa̱m yaachwatyajta̱p jém Dios ipɨxiñt́am. [w/lJesɨc putyajpa jém pɨxiñt́am jém Woccɨɨwiñ icɨɨjo̱m. Mojpa icutɨɨyɨ́y jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi. Porque jém Woccɨɨwiñ imatsne id́ɨc, jeeyucmɨ iwatyajpa id́ɨc juuts je ixunpa.FvlIŋquejáyiñt́im choco̱ymɨ jém icupɨcneyajwɨɨp jém mɨgooyi. Porque Dios wɨa̱p ichi jɨ̱xi jém pɨxiñt́am iga ichaguiñ jém mɨgooyi iga icupɨguiñ jém Dios iŋma̱t́i. u#lD́a wɨ̱ iga áŋa̱pa jém pastor jém icuyo̱xapaap Dios. Dios ixunpa iga it́óyiñ jém it́ɨ̱wɨtam, jesɨc quejpa iga d́a malo jém ia̱nama. Ixunpat́im iga jém pastor iwɨ̱aŋquejáyiñ jém ipɨxiñt́am, choco̱ymɨ ininɨguiñ jém icuyujcɨɨwiñ. Zt-lOdoy tɨgɨycuumɨ ju̱t́ íŋa̱cayajpa jém Dios iŋquímayooyi. Jexpɨc pɨxiñt́am d́a jɨ̱xiɨyyaj, d́a iwɨ̱cutɨɨyɨyyajpa jém Dios iŋma̱t́i. Tanjo̱doŋ iga siempre ictsucumpa jém pleito. NslComo d́anam micha̱mi odoy cusúnɨɨyɨ jém malopɨc cosa juuts jém icusúnɨyyajpáppɨc jém wo̱ñjaychɨ̱xt́am. Seguido wa̱tɨ jém wɨ̱tampɨc cosa juuts ixunpa Dios. Seguido cupɨ̱cɨ jém tánO̱mi Jesús. To̱yɨ it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. Yo̱xpaatɨ jém tantɨ̱wɨtam iga odoy áŋa̱yajiñ. Je̱mpam iwatyajpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am, jém wɨ̱cuáyñewɨɨp ia̱nama, jém iŋwejpátyajpáppɨc jém tánO̱mi. &rElSiiga tu̱m pɨ̱xiñ ichacpa iga imalwatpa, jesɨc tsɨ́ypa juuts tu̱m wɨbɨc yo̱xacɨɨwiñ wɨa̱p iwat it́u̱mpɨy wɨbɨc cosa juuts ixunpa Dios. qylJém rico it́ɨcjo̱m it́ jém wɨ̱tampɨc chi̱ma de plata y de oro. Pero it́t́im jém naschi̱ma jém d́apɨc wɨ̱. Jém wɨbɨc chi̱ma codayt́a̱p jém wɨ̱tampɨc cosa, pero jém naschi̱ma codayt́a̱p jém d́a wɨbɨc cosa. FplPero d́a i̱ wɨa̱p ictogoy jém wɨbɨc aŋquímayooyi porque Dios ichac tu̱m base wɨ̱cámne. Jemum jayñeta̱: “Jém tánO̱mi iixpɨcpa jém imɨɨchipɨc.” Y jém tuŋgac jém aŋma̱t́i nɨmpa iga: “It́u̱mpɨy jém iŋwejpátyajpáppɨc jém tánO̱mi iñɨ̱yi̱mɨ, ichacyajpa iga imalwatpa.” woglJeeyaj ichacyaj jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi. Iŋquejyajpa yɨ́p malopɨc pɨxiñt́am iga nasneum jém tiempo iga acpɨsyajta̱p jém caaneyajwɨɨp. Imɨgóyayyaj jém icupɨcneyajwɨɨp Jesús hasta ictsacpa jém Dios iŋma̱t́i. n7lYɨ́p malopɨc aŋquímayooyi aŋpɨcpa juuts tu̱m malopɨc puucɨ tannacyucmɨ. Jém Himeneo y jém Fileto jexpɨgam aŋquímayooyi iŋquejyajpa. [m/lOdoy tɨgɨycuumɨ ju̱t́ áŋa̱yajpa jém pɨxiñt́am jém d́apɨc icutɨɨyɨyyajpa jém Dios iŋma̱t́i. D́a jɨ̱xiɨ́y jém pɨxiñt́am, tsa̱m áŋa̱yajpa hasta más icupɨcyajpa jém mɨgooyi. llSɨɨp miTimoteo, wa̱tɨ con it́u̱mpɨy iñjɨ̱xi juuts ixunpa Dios, jesɨc Dios miwɨ̱ixpa. Wɨ̱aŋque̱jɨ jém Dios iŋma̱t́i jém nu̱mapɨc. Jesɨc michɨ́ypa juuts tu̱m wɨbɨc yo̱xacɨɨwiñ y d́a michaa̱p iga miixayt́a̱p jém iñyo̱xa̱ji. klAŋmadaayɨ jém tantɨ̱wɨtam yɨ́p aŋquímayooyi porque Dios taixñe. Nɨ́maayɨ así: “Odoy áŋa̱cataamɨ jém Dios iŋquímayooyi porque jém pleito d́a tayo̱xpátpa. Jém pleito icmalwatpa jém tantɨ̱wɨtam jém imatoŋyajpáppɨc.” j%l A veces d́a tanaccupacpa juuts tanjɨycámayñe Dios,
pero d́a jex jém tánO̱mi Jesucristo.Tienes que icupacpa juuts tajɨycámayñe
porque jém tánO̱mi Jesucristo d́a wɨa̱p tamɨgóyáy. Tu̱m wɨbɨc yo̱xacɨɨwiñ jém icuyo̱xapáppɨc Dios Ji l Siiga tanyaachɨ́ypa iga tayaachwatta̱p,
jesɨc nɨcpa taŋwaganait́ jém Cristo cuando iŋjacpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am.Taccámta̱pt́im juuts tu̱m aŋjagooyi iga tanaŋjacpa jém pɨxiñt́am.Siiga tanaŋyampa iga taŋcupɨcne jém Jesucristo,
jesɨc jém Jesucristo taŋyampat́im. ihKl Yɨ́bam aŋma̱t́i jém nu̱mapɨc. Nɨmpa así:Siiga taŋcupɨcpa iga accaata̱ jém Jesucristo iga tayojáy tantáŋca,
jesɨc tanjo̱doŋ iga taŋwaganait́pa jém tánO̱mi Jesucristo para siempre. sg_l Tsa̱m antoypa jém Dios ipɨxiñt́am jém Diospɨc icupiŋne. Ansunpa iga jém Jesucristo icɨacpud́iñ jém pɨxiñt́am iga nɨcpa taŋwaganait́ Jesucristo it́u̱mpɨy tiempo. Jeeyucmɨ anyaachɨ́ypa cuando amalwadayt́a̱p. [f/l Tsa̱m pɨ̱mi ayaachwatta̱p iga anaŋmatpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i. Atsenta̱ con cadena juuts tu̱m accaoyñewɨɨp. Ɨch apajta̱, pero Dios iŋma̱t́i d́a tsɨ́y preso. Tienes que nɨcpa ju̱t́quej. ce?lSeguido jɨ̱sɨ jém tánO̱mi Jesucristo. Accaata̱, pero Dios icpɨs. Jém Jesucristo tsɨ́y juuts jém aŋjagooyi David io̱cma̱nɨc ima̱nɨc. Asíam nɨmpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i jém anaŋmatpáppɨc. dlWɨ̱jɨ̱sɨ t́i manaŋmadáy, jesɨc ocmɨ Dios miyo̱xpátpa iga wɨa̱p iŋcutɨɨyɨ́y jutsa̱p iŋwat jém Dios iyo̱xacuy. |cqlJém tsa̱mpɨc yo̱xa̱p ca̱mjo̱m, iniit́ derecho iga wiñt́i ipɨctsoŋpa jém ictsíypaap de jém cosecha. }bslJex como tu̱m mɨ̱chi, siiga d́a taŋwatpa juuts nɨmpa jém wɨa̱paap imɨ̱ch, jesɨc d́a taŋcoñwɨ́ypa. zamlJém soldado d́a wɨa̱p iwat tuŋgac yo̱xacuy porque tienes que iwatpa juuts ipɨɨmɨ́ypa jém iŋjagooyi. `lYaachɨɨyɨ siiga miyaachwatta̱p porque mich michɨ́ypa juuts jém Jesucristo isoldado jém icupɨcpaap jém iŋjagooyi. p_YlMich wa̱t́cɨy immatoŋne it́u̱mpɨy jém aŋma̱t́i jém anaŋmadayñewɨɨp jém pɨxiñt́am. Sɨɨp aŋquejaayɨ jeet́im aŋma̱t́i jém wɨ̱tampɨc pɨxiñt́am jém wɨa̱paap iŋquejayyaj jém tuŋgac pɨxiñt́am. #^ AlMich miTimoteo, michɨ́ypa juuts tu̱m mamma̱nɨc. Wa̱tɨ juuts ixunpa Dios con it́u̱mpɨy impɨ̱mi porque miyo̱xpátpa jém tánO̱mi Jesucristo. A] }lWɨ̱ iga tánO̱mi iyaachaŋjaamiñ jém Onesíforo cuando núcpa jém ja̱ma iga cɨɨpíŋóypa jém tánO̱mi. Mich iŋwɨ̱jo̱doŋ jutspɨy ayo̱xpát cuando aoy jém Efeso.M\ lCuando anúc jém Roma, moj acuám jém Onesíforo hasta que apát. {[ qlPero jém Onesíforo wat́cɨy oy aám ju̱t́ apajneta̱. D́a tsaa̱p jém pɨ̱xiñ iga atsenneta̱ con cadena. Jém Onesíforo tsa̱m acmaymáya̱. Jeeyucmɨ sɨɨp anaŋwejpátpa Dios iga iyaachaŋjaamiñ jém Onesíforo it́ɨ̱wɨtam. Z -lMich iñjo̱doŋ iga it́u̱mpɨy jém Asiapɨc pɨxiñt́am acupóyayyaj, d́a ayo̱xpát. Acupóyáyt́im mex jém Figelo y Hermógenes. FY lWadaayɨ cuenta jém Dios iŋma̱t́i jém michiiñewɨɨp Dios. Cuidado iga iniŋmatpa jém mɨgooyi jém d́apɨc je Dios iŋma̱t́i. Dios michi jém Dios iA̱nama iga miyo̱xpád́iñ. eX El Odoy tsa̱cɨ jém nu̱mapɨc aŋma̱t́i jém manaŋquejayñewɨɨp. Aŋma̱tɨ juuts manaŋquejayñe. Seguido cupɨ̱cɨ Dios. To̱yɨ jém tantɨ̱wɨtam porque tantu̱mpɨyt́am jém Jesucristo tamɨɨchit́am. uW el Jeeyucmɨ apajta̱ cárcel, pero ɨch d́a atsaa̱p porque aŋwɨ̱ixpɨcpa jém tánO̱mi Cristo y tsa̱m aŋcupɨcpa iga je wɨa̱p iwat juuts ajɨycámayñe. Ɨch aŋcɨɨjuŋcot ána̱nama jém tánO̱mi Cristo icɨɨjo̱m iga awadáyiñ cuenta. Anjo̱doŋ iga je wɨa̱p awadáy cuenta jém ána̱nama hasta núcpa jém ja̱ma iga miñgacpa yɨ́p naxyucmɨ. NV l Dios acupiŋ iga aapóstol, acutsat juumɨ iga anaŋmadayyajpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel. Acutsat iga anaŋquejayyaj jém Dios iŋma̱t́i. ]U 5l Sɨɨp oy yɨ́p naxyucmɨ jém Jesucristo jém tacɨacputpaap iga taŋquejáypa iga Dios tsa̱m tayaachaŋja̱mpa. Accaata̱ jém Jesucristo iga tayojáy tantáŋca, jeeyucmɨ sɨɨp d́a taŋcɨ̱ŋpa iga tacaaba porque taŋquejáy siiga taŋcupɨcpa jém tánO̱mi Jesucristo, jesɨc nɨcpa tai̱t́i con Dios, d́a togoypa tána̱nama. (T Kl Dios tacɨacputneta. Tacupiŋ iga tatsɨ́yiñ juuts jém Dios ipɨxiñt́am. Pero Dios d́a tacɨacput iga agui wɨbɨc tapɨxiñt́am, tacɨacput porque agui tayaachaŋja̱mpa. Tsa̱m wiñɨgam antes que iwatpa yɨ́p nas, ijɨ̱s Dios iga icutsatpa jém Jesucristo iga tayo̱xpátpa. .S WlOdoy tsaa̱jɨ iga iniŋmadáypa i̱ quej jutsa̱p icupɨc jém tánO̱mi Jesús. Odoy tsaa̱jɨ iga ɨch apajneta̱ iga anaŋnúc jém Dios iŋma̱t́i. Odoy wadaayɨ caso siiga mimalwadayt́a̱p cuando nɨcpa iniŋmat jém wɨbɨc aŋma̱t́i porque Dios miyo̱xpátpa iga iñyaachɨ́yiñ. sR alDios iA̱nama tacamamwadáy tána̱nama iga odoy taŋcɨɨŋiñ i̱ quej. Tachiiba jém pɨ̱mi iga wɨa̱iñ taŋwat juuts ixunpa Dios. Tayo̱xpátpa iga tantóyiñ it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am y iga wɨa̱p tanaŋjacta̱ tanyaac. wQ ilCuando mantsɨccunúgáy iŋco̱bac, jesɨgam Dios miccám juuts tu̱m pastor. Michi tu̱m jɨ̱xi wɨbɨc iga wɨa̱iñ iŋwat jém Dios iyo̱xacuy. Jesɨc odoy tsa̱cɨ jém wɨbɨc jɨ̱xi, seguido wa̱tɨ juuts miŋquejáy Dios. BP lAnjɨ̱spa iga iŋwɨ̱cupɨcne jém Dios iŋma̱t́i juuts icupɨcyaj jém íña̱pcho̱mo jém Loida y jém íña̱pa jém Eunice. Nu̱ma, quejpa iga mich iŋwɨ̱cupɨcnet́im Dios. .O WlAnjɨ̱spa cuando mamanaŋquím, agui miŋyác hasta miwejpa iga tanatsacaŋputta̱. Jeeyucmɨ agui mánixt́ooba sɨɨp. Cuando mánixpa, jesɨc agui amaymáya̱p. N  lSiempre anchiiba gracia Dios para mimich. Tsuucɨɨm y sɨŋñi manjɨ̱spa y aŋwágáypa Dios iga miyo̱xpád́iñ. Ɨch anjo̱doŋ ána̱namaŋjo̱m iga aŋwatpa juuts apɨɨmɨ́y Dios je̱mpɨct́im juuts iwatyaj jém wiñɨcpɨc antúmmɨtam. M 'lSɨɨp miTimoteo, manjáyáypa. Mich michɨ́ypa juuts tu̱m mamma̱nɨc. Tsa̱m mantoypa. Sɨɨp aŋwágáypa tanJa̱tuŋ Dios y tánO̱mi Jesucristo iga miyaachaŋjaamiñ y iga miyo̱xpád́iñ iga wɨa̱p iŋwat juuts ixunpa Dios. Aŋwágáypat́im Dios iga michiiba jém wɨbɨc paz iga odoy iniid́iñ jém co̱bacpi̱ji. Pɨɨmɨyt́a̱ jém Timoteo iga iŋmad́iñ jém wɨbɨc aŋma̱t́i fL IlƗch aPablo. Dios acupiŋ iga anaŋmatpa jém Jesucristo iŋquímayooyi. Accám iga aapóstol iga anaŋmadayyajiñ jém pɨxiñt́am iga wɨa̱p ipɨctsoŋyaj jém vida eterna siiga icupɨcyajpa jém tánO̱mi Jesucristo. bK=XSɨɨp tánO̱mi Jesucristo miwɨ̱wadayt́ámiñ iñt́u̱mpɨyt́am. Jemum cuyaj.$JAXƗch aPablo. Sɨɨp manjáyáypa aŋcɨɨmɨ iga manaŋquímtámpa. Jesɨc quejpa iga ɨch mismo aŋwat yɨ́p to̱to. Yɨɨmpɨgam siempre anjaypa. BI}XJém tánO̱mi, jém iniit́wɨɨp jém paz, michiit́ámiñ jém paz iga miwɨ̱nanɨgayyajiñ jém iñt́ɨ̱wɨtam. Sɨɨp tánO̱mi miwaganait́t́ámiñ iñt́u̱mpɨyt́am. (HIXPero odoy jóyixt́aamɨ juuts tu̱m enemigo, más nuumaŋquejaayɨ t́i ixunpa Dios porque tantɨ̱wɨt́im. Jém tánO̱mi Jesucristo miwɨ̱wadayt́ámiñ G9XSiiga algun i̱ d́a icupɨcpa yɨ́p aŋma̱t́i, jém manjáyayñewɨɨp, jesɨc ixpɨ̱cɨ i̱apaap jém pɨ̱xiñ, odoy aŋpɨɨtsɨ iga tsaaiñ. FFX Mantɨ̱wɨtam, odoy sopstaamɨ iga iŋwɨ̱wattámpa. 0EYX Siiga d́a miyo̱xa̱p, sɨɨp manaŋquímpa jém tánO̱mi Jesucristo iñɨyi̱mɨ, mannɨ́máypa iga miyo̱xatámiñ iga iniit́t́ámiñ t́it́am iŋcúttámpa. DX Ammatoŋta iga algunos de mimicht́am d́a miyo̱xatámpa. Tsa̱m micut́íña̱támpa. Tsa̱m immoogɨ́ypa jém iñt́ɨ̱wɨtam. }CsX Cuando oy ai̱t́it́am con mimicht́am, manaŋmadáy yɨ́p aŋquímayooyi: Siiga d́a miyo̱xa̱p d́a miwícpa. lBQX Nu̱ma, wɨ̱ id́ɨc iga micht́am anchiiba jém wíccuy porque oy manyo̱xpát, pero d́a aŋwɨ̱aŋja̱m iga ansaɨ́ypa jém wíccuy. Pɨ̱mi ayo̱xata iga manaŋquejayt́a iga jém Dios ipɨxiñt́am tsa̱m yo̱xayajpa. =AsXCuando oy ai̱t́i con mimicht́am, d́a maŋwágáy jém iŋwíccuy, it́u̱mpɨy manyojáy. Tsa̱m pɨ̱mi ayo̱xata tsuucɨɨm y sɨŋñi iga odoy maŋwadayt́ámiñ molestia. @}XCuando oy ai̱t́i con mimicht́am, d́a antsac anyo̱xacuy. Wɨ̱ iga mimicht́am iŋwattámiñt́im juuts aɨcht́am. q?[XSɨɨp, mantɨ̱wɨtam, mampɨɨmɨ́ypa jém tánO̱mi Jesucristo iñɨyi̱mɨ, odoy aŋpɨɨtsɨ jém tantɨ̱wɨtam jém d́apɨc yo̱xayajpa, jém d́apɨc iwatyajpa juuts nɨmpa jém aŋquímayooyi jém manchiiñewɨɨp. U>#XSɨɨp ansunpa iga tánO̱mi Jesús miyo̱xpáttámiñ iga más iniid́iñ jém tanJa̱tuŋ Dios it́óyooyi, iga wɨa̱iñ iñyaachɨyt́a juuts iyaachɨ́y jém tánO̱mi Cristo. Wɨ̱ iga tayo̱xa̱p {=oXAnjo̱doŋ iga iŋwatneta juuts mannɨ́mayñeta y seguido iŋwattámpa porque jém tánO̱mi miyo̱xpáttámpa. F<XPero jém tánO̱mi siempre iwatpa juuts tajɨycámayñe. Y jém tánO̱mi miyo̱xpáttámpa iga wɨa̱iñ iŋwatta juuts ixunpa Dios. Miwattámpa cuenta iga odoy i̱ wɨa̱iñ micmalwat. (;IXWágayt́aamɨ Dios iga acɨacputtámiñ de jém malopɨc pɨxiñt́am y de jém tamalwadaypáppɨc. Porque d́a it́u̱mpɨy pɨxiñt́am icupɨcyajpa Dios. : XJesɨc, mantɨ̱wɨtam, aŋwejpáttaamɨ Dios para aɨcht́am iga ayo̱xpáttámiñ Dios cuando anaŋmattámpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga más jicscɨy núcpa jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́quej. Wágaayɨ Dios iga ayo̱xpáttámiñ cuando anaŋmattámpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga jém pɨxiñt́am iwɨ̱pɨctsoŋyajiñ jém aŋma̱t́i juutst́im mimicht́am iŋwɨ̱pɨctsoŋneta. @9yXSɨɨp Dios micamamwadayt́ámiñ íña̱nama, miyo̱xpáttámiñ iga wɨa̱p iŋwatta jém wɨ̱tampɨc cosa juuts ixunpa Dios iga iniŋmattámpa jém wɨ̱tampɨc aŋma̱t́i.`89XTsa̱m tatoyt́ámpa jém tanJa̱tuŋ Dios y jém tánO̱mi Jesucristo. Tsa̱m tayaachaŋja̱mpa para siempre. Tachiit́a jém jɨ̱xi iga odoy t́i taŋcɨɨŋiñ. Tacjo̱dóŋa̱ta iga nɨcpa tai̱t́i con Dios. H7 XJeeyucmɨ, mantɨ̱wɨtam, mannɨ́mayt́ámpa iga odoy tsactaamɨ jém Dios iŋma̱t́i. Siempre jɨ̱staamɨ jém aŋquímayooyi, jém manaŋmadayñewɨɨp y jém manjáyayñewɨɨp. $6AXJesɨc cuando oy manaŋmadáy jém wɨbɨc aŋma̱t́i, Dios miŋwejáy iga micɨacputtámpa iga miwagait́t́ámpa sɨŋyucmɨ con tánO̱mi Jesucristo. 35_X Pero aɨcht́am tienes que siempre anchiit́ámpa gracia Dios por mimicht́am, mantɨ̱wɨtam, mit́oyt́ampáppɨc jém tánO̱mi, porque dende wiñɨgam Dios micupiŋneta iga micɨacputtámpa, iga jém Dios iA̱nama miccáyáypa iñt́áŋca porque iŋcupɨcta jém nu̱mapɨc aŋma̱t́i. M4X iga chiiyajta̱p mɨjpɨc castigo it́u̱mpɨy jém d́apɨc icupɨcyajtooba jém nu̱mapɨc aŋma̱t́i, jém aguipɨc iwɨ̱aŋja̱myaj iga imalwatyajpa. Dios tacupiŋneta iga tacɨacputtámpa u3cX Jeeyucmɨ Dios ijɨ́c iga namɨgóyayyajta̱iñ con jém malopɨc jɨ̱xi iga icupɨcyajpa jém mɨgooyi, H2 X Iniit́t́im it́u̱mpɨy jém malopɨc jɨ̱xi iga imɨgóyáypa jém pɨxiñt́am jém togoyyajpaap. Togoyyajpa porque d́a icupɨcyaj jém nu̱mapɨc aŋma̱t́i iga icɨacputyajpa Dios. I1 X Cuando núcpa yɨ́p malopɨc aŋjagooyi, iwatpat́im juuts jém Woccɨɨwiñ. Iniit́ it́u̱mpɨy ipɨ̱mi, wɨa̱p iwat jém señales y jém milagro iga imɨgóyayyajpa jém pɨxiñt́am. g0GXJesɨc ocmɨ wiñquejpa jém malopɨc aŋjagooyi, pero tánO̱mi Jesucristo, cuando miñgacpa yɨ́p naxyucmɨ, iccaaba con jém ipɨ̱mi jém putpáppɨc ijɨpjo̱m, ictogoypa jém malopɨc aŋjagooyi con jém icho̱ca. 3/_XSɨɨp it́um jém malopɨc aŋjagooyi ipɨ̱mi iga imalwatpa, pero aŋnécne, d́anam wiñquejne. Togoy no más iga accáyt́a̱p jém d́apɨc ijɨ́cpa iga tsucumpa. . XMimicht́am, iñjo̱doŋ i̱apaap jém d́apɨc ijɨ́cpa iga tsucumpa jém malopɨc aŋjagooyi antes que núcpa jém ija̱ma. j-MX¿Que d́a iñjɨ̱spa iga manaŋmadáy yɨ́pyaj cosa cuando oy ai̱t́i con mimicht́am? f,EXYɨ́p malopɨc aŋjagooyi tsucumpa en contra de Dios, jém ijɨ̱syajpáppɨc jém pɨxiñt́am. Tsa̱m nacujípta̱p iyaac. Nɨcpa co̱ñi jém Dios ima̱stɨcjo̱m juuts tu̱m dios. Nɨ́maŋtaaya̱p iga: Ɨch aDios. +}XOdoy i̱ mimɨgóyayt́ámiñ porque d́a miñgacpa yɨ́p naxyucmɨ jém tánO̱mi Jesucristo hasta núcpa jém tiempo iga jém pɨxiñt́am ichacyajpa jém Dios iŋquímayooyi, hasta que tsucumpa jém malopɨc aŋjagooyi, jém ijóyixpáppɨc it́u̱mpɨy jém wɨbɨc aŋquímayooyi, jém ipɨctsoŋpáppɨc jém mɨjpɨc castigo jém juctjo̱m ju̱t́ d́a nunca píchpa. k*OXsiiga immatoŋtámpa iga núcneum jém ja̱ma iga miñgacpa jém tánO̱mi Jesús, odoy cupɨctaamɨ, odoy aŋyáctaamɨ. Siiga miñpa miŋmadáy tu̱m aŋmat́cɨɨwiñ o tu̱m pastor, odoy cupɨctaamɨ. Siiga tu̱m pɨ̱xiñ miñɨ́máypa iga jém Pablo ijáyáy tu̱m to̱to iga núcneum jém ja̱ma cuando miñpa tánO̱mi, odoyt́im cupɨctaamɨ. U) %XSɨɨp, mantɨ̱wɨtam, manaŋmadáypa jutsa̱p imiñgac yɨ́p naxyucmɨ jém tánO̱mi Jesucristo y jutsa̱p taŋtuuma̱watta jém tánO̱mi iwiñjo̱m cuando miñgacpa. Mannɨ́máypa, mantɨ̱wɨtam, ?( yX Je̱mpɨgam tsa̱m cujípta̱p jém tánO̱mi Jesucristo mimicht́am iŋcuyucmɨ, y micujíptámpat́im jém tánO̱mi porque tsa̱m tatoypa tanJa̱tuŋ Dios y tánO̱mi Jesús.' 3X Jeeyucmɨ sɨɨp anaŋwejpáttámpa Dios iga michɨ́yiñ juuts jém Dios mipɨxiñt́am porque Dios micupiŋta. Aŋwagáypat́im Dios iga iccupaguiñ con ipɨ̱mi juuts mimicht́am iŋwɨ̱aŋja̱mta y jém yo̱xacuy jém iŋwattampáppɨc porque iŋcupɨcneta Jesús. /& YX Jesɨc cuando miñgacpa yɨ́p naxyucmɨ jém tánO̱mi Jesús, tsa̱m iwɨ̱ixyajpa it́u̱mpɨy jém ipɨxiñt́am jém cuáyñewɨɨp ia̱nama, ipooñaŋja̱myajpa jém icupɨcneyajwɨɨp jém Dios iŋma̱t́i. Miit́t́ámpat́im mimicht́am porque iŋcupɨcneta t́it́am manaŋmadayt́a. 0% [X Chiiyajta̱p castigo jém malopɨc pɨxiñt́am, actogoyyajta̱p para siempre. D́a wɨa̱p iit́yaj jém tánO̱mi iwiñjo̱m ni d́a wɨa̱p iixayyaj jém ipɨ̱mi. E$ XInimiñpat́im jém sɨŋyucmɨpɨc juctɨ iga iñooquetyajpa jém d́apɨc iixpɨcyajpa Dios, jém d́apɨc icupɨcyajpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga tánO̱mi Jesús tacɨacputtamtooba. N# XJesɨc cuando miñgacpa yɨ́p naxyucmɨ jém tánO̱mi Jesús, tacjejtámpa iga odoy más tayaacha̱támiñ. Iwaganamiñpa jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am jém iniit́wɨɨp jém Dios ipɨ̱mi. }" uXIjo̱doŋ Dios iga wɨ̱ iga ichiiba castigo jém mimalwadayñewɨɨp. Iyaachwatpa jém miyaachwatneyajwɨɨp. S! !XJesɨc wɨ̱quejpa iga wɨ̱cɨɨpíŋóypa Dios. Quejpat́im iga mimicht́am miit́t́a juuts wɨbɨc mipɨ̱xiñ iga wɨa̱p iñt́ɨgɨyt́a ju̱t́ iŋjacpa Dios. Jeeyucmɨ sɨɨp miyaacha̱támpa. 3  aXSiempre maŋcujíptámpa cuando nɨcpa anaŋmat jém Dios iŋma̱t́i tuŋgac attebet. Annɨ́máypa jém Dios ipɨxiñt́am iga tsa̱m iŋwɨ̱cupɨctámpa jém Dios iŋma̱t́i. D́a iñchactámpa jém Dios iŋma̱t́i cuando tsa̱m micpóyt́a̱ y tsa̱m miyaachwatta̱. Tsa̱m iñyaachɨ́ypa. T #XMantɨ̱wɨtam, wɨ̱ iga tsa̱m anchiiba gracia tanJa̱tuŋ Dios para mimicht́am porque más y más iŋcupɨctámpa jém Dios iŋma̱t́i, más y más minitoyt́amta̱p con jém iñt́ɨ̱wɨtam. L XJém tanJa̱tuŋ Dios y jém tánO̱mi Jesucristo miwɨ̱wadayt́ámiñ iga odoy iniid́iñ jém co̱bacpi̱ji íña̱namajo̱m. Chiit́a̱p castigo jém táŋcaɨywɨɨp cuando miñgacpa Cristo  +XƗch aPablo. Awagait́t́a con jém Silvano y Timoteo. Sɨɨp manjáyayt́ámpa mimicht́am miit́t́aŋwɨɨp jém attebet Tesalónica, jém iŋcupɨcnetaŋwɨɨp Jesucristo. Mimicht́am jém tanJa̱tuŋ Dios mimɨɨchit́am y jém tánO̱mi Jesucristo mimɨɨchit́am. 5cSɨɨp más y más cutɨɨyɨyt́aamɨ jém wɨbɨc jɨ̱xi jém tachiiñewɨɨp jém tánO̱mi Jesucristo, jém taCɨacputpáppɨc. Wɨ̱t́im iga más jáyaŋa̱p jém Cristo it́óyooyi íña̱namaŋjo̱m. Taŋcujíptámiñ sɨɨp jém tánO̱mi Cristo para it́u̱mpɨy ja̱ma. Jemum cuyaj.{oPero mimicht́am, mantɨ̱wɨtam, mantoyt́ampáppɨc, manacjo̱dóŋa̱ne wiñt́i iga tsa̱m it́ jém mɨgooyi. Jesɨc cuidado iga i̱ mictsacpa jém Dios iŋma̱t́i con jém mɨgooyi jém iŋmatpáppɨc jém malopɨc pɨxiñt́am. (ICuando ijaychac jém to̱to jém Pablo, siempre iŋmatpat́im jeet́im aŋquímayooyi juuts ɨchpɨc anaŋmat. Nu̱ma, uxaŋ táŋca taŋcutɨɨyɨ́ypa jém Pablo iŋquímayooyi. Jém pɨxiñt́am, jém d́apɨc wɨ̱cuyujne y jém d́apɨc jɨ̱xiɨ́y, iñe̱jacutɨɨyɨ́ypa t́it́am ijaychac jém Pablo. Iñe̱jacutɨɨyɨ́yt́im jém tuŋgac parte jém Dios iŋma̱t́i. Je̱mpɨc nactogoyyajta̱p iyaac. zmCutɨɨyɨyt́aamɨ iga jém tánO̱mi tsa̱m iyaachɨ́ypa jém malopɨc pɨxiñt́am iga icɨacputpa. Je̱mpɨct́im mijáyáy jém tantɨ̱wɨ Pablo jém tsa̱mpɨc tantoypa. Wɨa̱p miŋmadáy t́i miñpa porque Dios ichi jém jɨ̱xi. ~uJeeyucmɨ mantɨ̱wɨtam, mantoyt́ampáppɨc, iganam iniŋjóctámpa, wa̱tɨ empeño iga iŋwɨ̱wattámpa juuts miwɨa̱p. Jesɨc cuando miñpa Cristo, mipátpa iga d́a sɨ́p iníŋa̱ta, d́a immalwattámpa, d́a mit́áŋcaɨyt́a. B} Pero taɨcht́am tanaŋjóctámpa iga Dios icjooma̱se̱tpa jém sɨŋ y jém nas porque je̱mpam ijɨycámne. Nɨcpa i̱t́i naps jém wɨbɨc pɨxiñt́am jém jo̱mipɨc naxyucmɨ.  Iganam tanaŋjóctámpa jém tiempo, wɨ̱ iga taŋwattámiñ t́it́am wɨa̱p taŋwat iga más jicscɨy miñpa jém ja̱ma cuando Dios icɨɨpiŋpa jém pɨxiñt́am. Cuando núcpa jém ja̱ma nooquetta̱p jém sɨŋ. Jém d́apɨc jípspa, accunoomayt́a̱p. zm Como tanjo̱doŋ iga togoypa it́u̱mpɨy yɨ́pyaj cosa, wɨ̱ iga taŋwɨ̱wattámiñ juuts ixunpa Dios. `9 Jém ja̱ma, cuando miñgacpa jém tánO̱mi, icupiichcɨɨ́ypa jém pɨxiñt́am juuts tu̱m númpaap tsuucɨɨm. Actogoyt́a̱p it́u̱mpɨy cosa jém tánixpáppɨc sɨŋyucmɨ. Nooquetta̱p. Tsa̱m pɨ̱mi t́i̱ñpa juuts tu̱m mɨjpɨc juctɨ. Nooquetta̱pt́im yɨ́p nas y it́u̱mpɨy cosa jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. `9 Jém tánO̱mi d́a chocóya̱p iccupac juuts tajɨycámayñe juuts ijɨ̱syajpa algunos. D́a jáypa iccupacpa, pero tsa̱m iyaachɨ́ypa jém it́yajwɨɨp yɨ́p mundo, d́a jobit́ ichégáy jém it́áŋca porque tsa̱m iyaachaŋja̱mpa. D́a ixunpa iga togoypa ni tu̱m. Ixunpa iga it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am icucacyajiñ ijɨ̱xi. LMantɨ̱wɨtam, mantoyt́ampáppɨc, jém tánO̱mi d́a táŋcaa̱p inimiñ jém castigo porque para je tu̱m ja̱ma juuts tu̱m mil a̱mt́ɨy. Y tu̱m mil a̱mt́ɨy juuts tu̱m ja̱ma. )Pero jém nas y jém sɨŋ jém it́wɨɨp sɨɨp, juuts nɨmpa jém mismo aŋma̱t́i, iŋjócyajpa jém ja̱ma cuando nooquetta̱p con juctɨ. Iŋjócyajpa jém íŋaŋpɨgam ja̱ma cuando cɨɨpiŋyajta̱p it́u̱mpɨy jém malopɨc pɨxiñt́am iga actogoyyajta̱p. iKOcmɨ Dios icmiñ jém diluvio, ictogoy it́u̱mpɨy jém it́wɨɨp id́ɨc yɨ́p naxyucmɨ. !Yɨ́pyaj icujɨ̱sáy iga d́a jex it́u̱mpɨy cosa dende wiñɨc. Porque wiñɨgam Dios iñɨ́máy jém sɨŋ iga id́iñ y jesɨc it́um. Dios iñɨ́máy jém nas iga pud́iñ nɨɨcɨɨm, tsɨ́yiñ tɨtsɨjo̱m, jesɨc putum. Con jeet́im nɨ iwat jém nas. _7Acwágoyyajpa: “¿Que d́a mijɨycámáy jém Cristo iga miñgacpa? ¿Sɨɨp ju̱t́ it́? Dende caaneyaj jém wiñɨcpɨc pɨxiñt́am, it́u̱mpɨy cosa jext́im, d́a cucacne dende watneta̱ yɨ́p mundo.” } sWiñt́i, jo̱dóŋa̱taamɨ iga jém íŋaŋpɨgam ja̱ma miñyajpa jém malopɨc pɨxiñt́am, tsa̱m iwadayyajpa burla jém wɨ̱tampɨc cosa. Tsa̱m iwatyajpa it́u̱mpɨy jém malopɨc cosa juuts ijɨ̱syajpa jeeyaj ia̱namaŋjo̱m. F iga odoy iŋcujɨ̱sayt́ámiñ t́i nɨmyajpa jém wiñɨcpɨc profeta y jém tánO̱mi iŋquímayooyi jém tacɨacputpáppɨc. Jeet́im aŋma̱t́i miŋquejáy jém tuŋgac apóstolyaj.  ;Mantɨ̱wɨtam, mantoyt́ampáppɨc, wɨscɨyam manjáyáypa. Sɨɨp manacjɨ̱spa e̱ybɨc jém wɨbɨc jɨ̱xi jém iniit́wɨɨp íña̱namaŋjo̱m [ /Iñascaaba jém pɨ̱xiñ juuts nɨmpa jém aŋma̱t́i jém d́apɨc je mɨgooyi: “Jém chimpa e̱ybɨc icútpa jém iɨɨchi. Jém yo̱ya, jém wɨ̱acchiŋneta̱wɨɨp, e̱ybɨc chiŋpa tuutjo̱m.”: mMás wɨ̱ jém pɨ̱xiñ meega d́a iixpɨcne jém nu̱mapɨc tuŋ que iga cuando iixpɨcne, ocmɨ ichacpa iga icupɨcpa jém wɨbɨc aŋquímayooyi jém ichiiñewɨɨp Dios. pYSiiga i̱ iixpɨcpa jém tánO̱mi Jesús, jém tacɨacputpáppɨc, y siiga ichac iga imalwatpa juuts iwatyajpa jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ, pero ocmɨ e̱ybɨct́im mojpa imalwat juuts iwatpa wiñt́i, jesɨc jém malopɨc jɨ̱xi icoñwɨ́y. Tsɨ́y jém pɨ̱xiñ juuts tsenta̱ con cadena. Más pɨ̱mi malo que cuando d́anam icupɨcne Cristo. ~}||{zz1yy xcww(uu\tsqpdo6nnsmqll+jiivhh/ffJedd1c b]a``S_^^+]\\'[cZZ:YXXhWVVUlU%T>SRUQQMP=OO]NFMLL"KJZI?HH7GpFEED5CpBB!AeA#@j?>=<<;::9877655<44-33210/*--,j+** )T((='I&&$$#f""6!! QB'qXc3I ) ! `Su MU?# Jeet́i rato actɨŋ jém yo̱mo jém Peto ipuycɨɨm. Caanas. Cuando tɨgɨyyaj jém wo̱ñjaychɨ̱xt́am caaneum jém yo̱mo. It́opyaj, nɨc icum tu̱m lado ju̱t́ cumneta̱ jém iwɨd́a̱ya. m>S Jesɨc Peto iñɨ́máy: —¿T́iiga iŋwatta de acuerdo con iŋwɨd́a̱ya iga iŋcutɨ́tspa jém Dios iA̱nama? Jemum mi̱ñiyaj aŋsɨ̱cmɨ jém oyñewɨɨp icum jém iŋwɨd́a̱ya. Sɨɨp michgact́i nɨcpa micum. .=UJesɨc jém Peto icwác jém yo̱mo: —Anɨ́maayɨ, ¿nu̱ma jesáŋam icho̱wa jém nas jutsaŋ achi jém iŋwɨd́a̱ya? Nɨm jém yo̱mo: —Nu̱ma jesáŋam. b<=Cuando nasne tres hora, miñ jém Ananías iwɨcho̱mo, d́a ijo̱doŋ t́i nasne. U;#Tsucumyaj jém wo̱ñjaychɨ̱xt́am, iŋmonyaj jém tsúts, nɨc icumyaj. <:qCuando imatoŋ t́i nɨmpa jém Peto, actɨŋ jém Ananías, je̱mt́i caanas. Jesɨc tsa̱m pɨ̱mi cɨ̱ŋyaj it́u̱mpɨy jém imatoŋneyajwɨɨp t́i iñasca jém pɨ̱xiñ. Y9+¿Que d́a immɨɨchi jém nas cuando d́anam immáyñe, cuando immáyñeum immɨɨchit́im jém icho̱wa? ¿T́iiga iñjɨ̱spa iga iŋwatpa je̱mpɨc? Immɨgóyáy Dios, d́a immɨgóyáy tu̱m pɨ̱xiñ. J8 Jesɨc Peto iñɨ́máy jém Ananías: —MiAnanías, ¿t́iiga tɨgɨy jém Woccɨɨwiñ íña̱namaŋjo̱m iga immɨgóyáypa jém Dios iA̱nama iga iññéctsɨ́y uxaŋ jém nas icho̱wa? Z7-Pero yɨ́p pɨ̱xiñ iŋnéc uxaŋ jém nas icho̱wa. Jém iyo̱mo it́t́im de acuerdo con iwɨd́a̱ya. Nɨmyaj iga yɨcsáŋam icho̱wa jém nas. Jém pɨ̱xiñ miñ ichagáy jém apóstolyaj ipuycɨɨm. t6 cJemum it́t́im tu̱m pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Ananías con iwɨcho̱mo Safira. Imáyyajt́im tu̱m ja̱ca nas. 5%Yɨ́p pɨ̱xiñ iniit́ id́ɨc tu̱m ja̱ca nas, ocmɨ imáy. Inimiñ jém tumiñ, icɨɨjuŋcodáy jém apóstolyaj icɨɨjo̱m.=4s$It́ id́ɨc tu̱m levitapɨc pɨ̱xiñ iñɨ̱yi José. Nay jém isla de Chipre. Jém apóstolyaj iccámayyaj iñɨ̱yi, Bernabé. Jém iñɨ̱yi nɨmtooba jém yo̱xpádoypaap. {3o#Ipɨctsoŋ jém apóstolyaj, iwécyajpa, ichiiyajpa cada tu̱mtu̱m de jeeyaj iga ijuypa t́it́am it́ogóyáy. 2"D́a i̱ jém yaacha̱yajpáppɨc. Porque it́u̱mpɨy jém iniit́wɨɨp iñas o it́ɨc, imáy iga inimiñpa jém tumiñ. 1/!Jém apóstolyaj seguido iŋmatpa iga pɨsneum jém tánO̱mi Jesús. Tsa̱m wɨa̱p iŋmat porque Dios ichi jém ipɨ̱mi y tsa̱m tóyoyyajpa. P0 It́u̱mpɨy jém icupɨcneyajwɨɨp tu̱mt́i ijɨ̱xi y tu̱mt́i ia̱nama. D́a i̱ ijɨ̱spa iga imɨɨchi icut́um t́it́am iniit́yaj. Ijɨ̱spa iga it́u̱mpɨy cosa icumunmɨɨchiyaj. /Cuando yaj iŋwejpátyaj Dios, pɨ̱mi tsɨgóypa jém tɨc ju̱t́ aŋtuuma̱neyaj. It́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am tsa̱m iniit́yaj jém Dios iA̱nama. D́a cɨ̱ŋyajpa iga iŋmatpa jém Dios iŋma̱t́i. It́u̱mpɨy cosa icumunmɨɨchiyaj ".=Achi̱ɨ jém impɨ̱mi iga anacpɨspa jém mɨmnewɨɨp, iga aŋwatpa jém milagro y jém seña jém Jesucristo iñɨyi̱mɨ, jém wɨbɨc imMa̱nɨc. f-ESɨɨp manJa̱tuŋ Dios, i̱xɨ yɨ́p pɨxiñt́am. Nɨmyajpa iga achiiba tu̱m mɨjpɨc castigo. Maŋcuyo̱xatámpa. Ayo̱xpáttaamɨ iga wɨa̱p anaŋmat iniŋma̱t́i. Acamamwadaayɨ ána̱nama iga odoy acɨɨŋiñ. X,)Jeeyaj cupacpa iwatyaj juuts mich iñjɨ̱sne iga iñascaaba jém imMa̱nɨc. +!’Nu̱ma aŋtuuma̱yaj yɨ́p Jerusalén jém Herodes y jém Poncio Pilato, jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel con jém Israelpɨc pɨxiñt́am. Nɨcyajpa en contra de jém wɨbɨc imMa̱nɨc Jesús jém michpɨc iniccám iga Cɨacpudoypaap. 9*kAŋtuuma̱yaj jém reyyaj con yɨ́p naxyucmɨpɨc aŋjagooyi.Nɨcyaj en contra de jém tanJa̱tuŋ Dios,
nɨcyaj en contra de jém Cristo jém icutsatnewɨɨp Dios. P)Wiñɨgam jém iŋcuyo̱xapaap jém David ijaychac mich iniŋma̱t́i. Mich íñA̱nama iyo̱xpát iga ijay. Iñɨ́máy:¿T́iiga tsa̱m jóyñeyaj jém naciónyaj jém d́apɨc icupɨcyajpa Dios?¿T́iiga tsa̱m ijɨ̱squímpa jém pɨxiñt́am jém cosa d́a para t́i wɨ̱, jém d́apɨc i̱ iyo̱xpátpa? (Cuando imatoŋyaj t́i iñɨ́máy jém Peto, it́u̱mpɨy jém Jesús icuyujcɨɨwiñ con tu̱mt́i jɨ̱xi moj iŋwejpátyaj Dios. Nɨmyajpa: —ManJa̱tuŋ Dios, mich iŋwat jém sɨŋ, jém nas, jém lamar y it́u̱mpɨy jém it́wɨɨp yɨɨm. M'Cuando cutsɨgayñeta̱wum jém Peto y Xiwan, nɨcyaj ju̱t́ it́ icompañeroyaj. Iŋmadáy it́u̱mpɨy t́it́am iñɨ́mayyaj jém pa̱nij aŋjagooyiyaj y jém Israelpɨc wɨd́ayt́am. E&Jém pɨ̱xiñ jém wadayñeta̱wɨɨp jém milagro, jém acpɨsneta̱wɨɨp, iniit́um más de cuarenta ia̱mt́ɨy. Jém icupɨcneyajwɨɨp Jesús iwágayyajpa Dios iga iyo̱xpád́iñ /%WJesɨc e̱ybɨc iñɨ́mayyaj jém aŋjagooyi iga ichiiba castigo siiga d́a ichacpa iga iŋmatpa. Pero d́a i̱ wɨa̱ michi castigo porque it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am tsa̱m icujípyajpa Dios porque iix t́i iñasca jém cu̱xujpɨc id́ɨc. Ocmɨ cutsɨgayt́a̱ jém Peto y Xiwan. _$7Aɨcht́am d́a wɨa̱p antsacta iga anaŋmattámpa t́i ánixñe y t́i ammatoŋne. +#OPero jém Peto y Xiwan iñɨ́máy jém aŋjagooyi: —Jɨ̱staamɨ micht́am iñyaac siiga más wɨ̱ iga maŋcupɨcpa mimicht́am o iga aŋcupɨcpa Dios. Q"Jesɨc ocmɨ aŋwejayt́a̱ jém Peto y Xiwan jém aŋjagooyicɨɨm. Nɨ́mayt́a̱: —Odoy más aŋma̱tɨ jém Jesús iñɨyi̱mɨ. Odoy aŋmadaayɨ jém pɨxiñt́am jexpɨc aŋquímayooyi. 2!]Pero iga odom más juumɨ nɨguiñ yɨ́p aŋma̱t́i, jesɨc tannɨ́máypa iga: Manchiiba tu̱m mɨjpɨc castigo siiga seguido iniŋmatpa yɨ́p Jesús iñɨyi̱mɨ. ] 3Jesɨc nanɨ́mayyajta̱ entre jeeyaj: —¿T́i wɨa̱p taŋwat con yɨ́p pɨxiñt́am? Porque it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp Jerusalén iwɨ̱jo̱doŋ iga iwat tu̱m wɨbɨc milagro. D́a wɨa̱p tanaŋyam.  Quebacputta̱ jém Peto y Xiwan con jém cu̱xujpɨc id́ɨc iga jém aŋjagooyiyaj wɨa̱iñ ijɨ̱syaj t́i wɨa̱p iwatyaj. nUIixyajt́im iga iwaganate̱ñ jém cu̱xujpɨc id́ɨc, jeeyucmɨ d́a wɨa̱p iñɨm iga mɨgooyi. nU Jém aŋjagooyiyaj agui ipooñaŋja̱myaj porque iix iga d́a cɨ̱ŋpa iŋmat jém Peto y Xiwan. Icutɨɨyɨyyaj iga d́a cuyujne, sɨɨba juuts cualquier pɨ̱xiñ. Jesɨc icutɨɨyɨyyaj iga jáy iwaganasɨ jém Jesús.  D́a i̱ tuŋgac wɨa̱paap tacɨacput icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ. Dios d́a icutsat tuŋgac pɨ̱xiñ iga tacɨacputpa. <q Yɨ́pt́im Jesús tsɨ́y juuts tu̱m wɨbɨc tsa para jém tɨc. Pero micht́am, jém mit́ɨcwattampáppɨc, impatsayt́ɨp. Pero sɨɨp yɨ́pt́im tsa imatspacne jém tɨc. c? Sɨɨp manaŋmadáypa micht́am iŋwiñjo̱m iga it́u̱mpɨy jém Israelpɨc pɨxiñt́am ijo̱dóŋa̱yajiñ iga Jesucristo icpɨs yɨ́p pɨ̱xiñ yɨɨmpɨc it́ iŋwiñjo̱m. Acpɨsta̱ jém Jesús iñɨyi̱mɨ, jém Nazaretpɨc. Jeet́im pɨ̱xiñ mimicht́am iŋcunúnta cunusyucmɨ. Pero Dios icpɨs de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp. fE mich anacwácpa jutsa̱ mu iwɨ̱wadayt́a̱ jém cu̱xujpɨc id́ɨc, jutsa̱ micpɨsta̱. yJesɨc Peto tsa̱m iniit́ jém Dios iA̱nama. Iñɨ́máy: —Manaŋjagooyit́am, miIsraelpɨc miwɨd́ayt́am, 7gJesɨc cutsatta̱ jém policía iga inimíñiñ jém Peto y Xiwan jém aŋjagooyiyaj iwiñjo̱m. Acwácta̱: —¿I̱ ipɨ̱mi̱mɨ, i̱ iñɨyi̱mɨ iŋwatpa jexpɨc cosa? /WIt́t́im jém Anás jém co̱bacpɨc pa̱nij aŋjagooyi. It́t́im jém Caifás, jém Xiwan, jém Alejandro y it́u̱mpɨy jém co̱bacpɨc pa̱nij it́ɨ̱wɨtam. Icuqueja̱ma aŋtuuma̱yaj Jerusalén jém Israelpɨc aŋjagooyiyaj, con jém wɨd́ayt́am, con jém escribaspɨc maestroyaj. 1Pero tsa̱m jáyaŋ jém imatoŋneyajwɨɨp jém Peto iŋma̱t́i icupɨcyaj jém Cristo. Jeet́im ja̱ma icupɨcyaj como cinco mil pɨxiñt́am. pYOcmɨ matsta̱ jém Peto y Xiwan, cotta̱ cárcel porque tsuuyɨm. Hasta icuqueja̱ma cɨɨpiŋta̱p. 9kTsa̱m jóyñeyaj porque jém Peto y Xiwan iŋquejáypa jém pɨxiñt́am iga acpɨsta̱p jém caaneyajwɨɨp porque pɨsneum jém Jesús de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp.  5Iganam jém Peto y Xiwan iŋmadayyajpa jém pɨxiñt́am, miñyaj jém pa̱nijyaj. Wagamiñyaj con jém policía icomandante y con jém saduceoyaj. >uCuando Dios icpɨs jém iMa̱nɨc Jesucristo, wiñt́i micutsadáy iga miwɨ̱wadáyiñ mimicht́am. Ixunpa Dios iga iñchaguiñ iga immalwatpa cada tu̱mtu̱m de mimicht́am.EMimicht́am iñja̱tuŋwe̱wetam jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ. Dios ijɨycámáy iga miwɨ̱wadáypa. Iwat tu̱m trato con jém wiñɨcpɨc taŋwe̱wetam cuando iñɨ́máy jém Abraham así: “Tu̱m jém mich imma̱nɨc tsa̱m iwɨ̱wadáypa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ.” #’It́u̱mpɨy jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ dende jém Samuel hasta sɨɨp, iŋmatyajpa iga iwatpa Dios juuts tánixpa sɨɨp.  -Porque it́u̱mpɨy jém d́apɨc iwadáypa caso yɨ́p aŋmat́cɨɨwiñ iga icupɨcpa, actogoyt́a̱p, topta̱p de jém nación de Israel.” p YJe̱mpɨgam iñɨ́máy Moisés jém wiñɨcpɨc tanja̱tuŋwe̱wetam: “Jém tanJa̱tuŋ Dios ictsucumpa tu̱m jém profeta entre mimicht́am juuts acutsat aɨch. Matoŋtaamɨ it́u̱mpɨy t́it́am miñɨ́máypa jém profeta. 5 cSɨɨp nɨc i̱t́i sɨŋyucmɨ jém Jesucristo. Jemum tsɨ́y hasta que iwɨ̱tsacpa it́u̱mpɨy cosa juuts nɨm jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ jém cuáyñewɨɨp. [ /micutsadáypa jém Cristo jém icupiŋnewɨɨp dende wiñɨgam para mimicht́am. H  Jeeyucmɨ mannɨ́máypa: Cuca̱cɨ iñjɨ̱xi, tsa̱cɨ iga immalwatpa, jesɨc jém tanJa̱tuŋ Dios miccáyáypa jém iñt́áŋca. Michiiba tu̱m wɨbɨc maymáya̱ji íña̱namaŋjo̱m, 9kIt́u̱mpɨy jém wiñɨcpɨc Dios iŋmat́cɨɨwiñ nɨmyaj iga tienes que yaachwatta̱p jém Cristo jém icutsatnewɨɨp Dios. Sɨɨp Dios iccupacneum juuts nɨmyaj jeeyaj. *M’Mantɨ̱wɨtam, anjo̱doŋ iga immalwadáy jém Jesús porque d́a iŋcutɨɨyɨ́y iga Dios icutsat. D́at́im icutɨɨyɨyyaj jém iniŋjagooyit́am. [/Yɨ́pt́im Jesús iñɨyi̱mɨ acpɨsta̱ yɨ́p pɨ̱xiñ jém sɨɨppɨc íñix, micht́am íñixpɨcta. Wɨ̱tsɨ́y porque icupɨc iga jém Jesús wɨa̱p iyo̱xpát. Iñasca así ju̱t́ íñámpacneta. 1[Je̱mpam iniccaata jém tachiipáppɨc jém tamvida. Pero Dios icpɨs de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp. Aɨcht́am atsɨ́yt́a juuts atestigo iga nu̱ma pɨsneum. 3D́a iñjɨ́cta iga cutsɨgayt́a̱iñ jém wɨbɨc pɨ̱xiñ jém d́apɨc táŋcaɨ́y. Pero iŋwácta iga cutsɨgayt́a̱iñ tu̱m accaoypaap. fE Jém wiñɨcpɨc tanja̱tuŋwe̱wetam jém Abraham, jém Isaac y jém Jacob tsa̱m ijɨ̱syajpa tanJa̱tuŋ Dios. Jeet́im Dios sɨɨp iwat así iga taŋcujíptámiñ jém iMa̱nɨc Jesucristo, jém michpɨc iŋcɨɨjuŋcotta jém aŋjagooyi icɨɨjo̱m iga accaata̱iñ. Cuando jém Pilato icutsɨgayt́ooba id́ɨc, mimicht́am d́a iñjɨ́cta. r] Cuando iix iga agui aŋtuuma̱yajpa jém pɨxiñt́am jém Peto iñɨ́máy: —MiIsraelpɨc mipɨxiñt́am, ¿t́iiga ampooñaŋja̱mtámpa, t́iiga agui anámtámpa? ¿Que mich iñjɨ̱s iga ɨch anacpɨs yɨ́p pɨ̱xiñ iga wɨa̱p anacwit́ con ɨch ampɨ̱mi? ¿Que iñjɨ̱spa iga tsa̱m wɨbɨc apɨ̱xiñ? Odoy jɨ̱sɨ je̱mpɨc. Porque Dios icpɨs. c? Jesɨc jém cu̱xuj, jém acpɨsneta̱wɨɨp, d́a ichactooba jém Peto y Xiwan. Poyi̱mɨ miñyaj jém pɨxiñt́am, aŋtuuma̱yajpa jém Salomón icorredor ju̱t́ it́yaj jém Peto y Xiwan. Agui ámaŋjacyaj.  Iixpɨcyajpa iga jeet́im jém pɨ̱xiñ jém iwácpáppɨc tumiñ jém ma̱stɨcaŋna̱ca ju̱t́ it́ jém Wɨbɨc Puerta. Agui tɨ̱neaŋjacyaj, agui ipooñaŋja̱myaj cuando iix t́i iñasca jém pɨ̱xiñ. T́it́am iŋmat jém Peto jém corredor de Salomón eC It́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am iix jém cu̱xujpɨc id́ɨc iga wit́pam y icujíppa Dios. ~5Te̱ñchucumum jém cu̱xuj, yóyquímpa, mojum wi̱t́i. Tɨgɨy jém ma̱stɨcjo̱m con jeeyaj. Wit́pa, yóyquímpa, icujíppa tanJa̱tuŋ Dios. }}Ocmɨ jém Peto imatsáy icɨ, jém iŋwɨ̱mɨpɨc, ijɨ̱ctsucum. Jeet́i rato wɨ̱tsɨ́yum jém cu̱xuj ipuy. 1|[Pero Peto iñɨ́máy: —D́a anai̱ plata ni oro, pero manchiiba jém anait́wɨɨp. Jém Jesucristo de Nazaret iñɨyi̱mɨ mannɨ́máypa: Tsucu̱mɨ. Wi̱t́ɨm. W{'Jém cu̱xuj icupɨc, iámmats jém Peto. Ijɨ̱spa iga ichiiba tumiñ. tzaJesɨc jém Peto y Xiwan iámmatsyaj jém cu̱xuj. Jém Peto iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ: —Aámma̱tsɨ. Yy+Cuando jém cu̱xuj iix iga tɨgɨypa jém Peto y jém Xiwan, iwágáy tumiñ. xJesɨc tsacta̱ tu̱m cu̱xuj jém ma̱stɨc aŋna̱ca. Je cu̱xuj mu iñay. Nanɨcta̱ tu̱m jém puerta iŋna̱ca iñɨ̱yi jém Wɨbɨc Puerta. Jemum tsacta̱ cada ja̱ma iga iwágáyiñ tumiñ jém tɨgɨyyajpáppɨc jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. w 5Tu̱m ja̱ma nɨcyajpa jém Peto y Xiwan jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. Nɨcpa iwat oración a las tres de la tarde, jesɨgam jém hora de oración. xvi/Tsa̱m icujípyajpa Dios. Jém d́apɨc icupɨcpa Cristo iwɨ̱ixyajpa jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo. Cada ja̱ma jém tanJa̱tuŋ Dios inimiñpa jém pɨxiñt́am jém icɨacputpáppɨc iga más jáyaŋa̱p jém icupɨcneyajwɨɨp.Zu-.Cada ja̱ma aŋtuuma̱yajpa jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m con tu̱mt́i ijɨ̱xi. Iwécyajpa jém caxt́ána̱ñi tɨc por tɨc. Wagawícyajpa. Agui maymayyaj. Wɨbɨc jɨ̱xi iniit́yaj jém ia̱namaŋjo̱m. t -Imayyajpa t́it́am iniit́yaj. Iwécyajpa jém tumiñ, ichiiyajpa jém d́apɨc inii̱yaj iga ijuypa t́it́am it́ogóyáy. rs],It́u̱mpɨy jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo it́yaj de acuerdo. T́it́am iniit́yaj icumunmɨɨchiyaj. rw+Cada tu̱mtu̱m de jeeyaj tsa̱m icɨ̱ŋpa Dios. Jém apóstolyaj iwatyajpa jáyaŋ jém milagro y jém seña. }qs*Seguido icuyujcayajpa juuts iŋquejayñe jém apóstolyaj. Nawɨ̱nanɨgayyajta̱p it́u̱mpɨy de jeeyaj. Iŋwejpátyajpa Dios. Aŋtuuma̱yajpa iga iwécyajpa jém caxt́ána̱ñi. Iwɨ̱nascayajpa jém wiñt́ipɨc icupɨcneyajwɨɨp Cristo !p;)Jesɨc jém ipɨctsoŋnewɨɨp jém wɨbɨc aŋma̱t́i acchiŋyajta̱. Jeet́im ja̱ma tsa̱m jáyaŋ tɨgɨyñeyaj, como tres mil pɨxiñt́am. joM(Jém Peto iŋmadáypa jáyaŋ aŋma̱t́i. Tsa̱m pɨ̱mi iŋquímpa jém pɨxiñt́am. Iñɨ́máy: —Pɨctsoŋtaamɨ yɨ́p wɨbɨc aŋma̱t́i iga micɨacputtamta̱p iga d́a iŋwagananɨcpa jém togoyñeyajwɨɨp. cn?'Wiñɨgam Dios ijɨycámayñe iga miwɨ̱wadáypa mimicht́am y jém imma̱nɨctam. Iwɨ̱wadáypat́im jém it́yajwɨɨp juumɨ con it́u̱mpɨy jém iwɨ̱aŋja̱myajpáppɨc jém tanJa̱tuŋ Dios iga iŋwejáypa. mmS&Jesɨc ocmɨ jém Peto icutsoŋ. Iñɨ́máy: —Cucactaamɨ iñjɨ̱xi. Chiŋtaamɨ cada tu̱mtu̱m de mimicht́am jém Jesucristo iñɨyi̱mɨ iga Dios miccáyáypa jém iñt́áŋca. Jesɨc Dios michiiba jém iA̱nama. dlA%Cuando mimatoŋyaj t́i nɨmpa jém Peto, agui aŋyácyaj ia̱namaŋjo̱m jém pɨxiñt́am. Tsa̱m icwácyajpa jém Peto con jém tuŋgac apóstolyaj. Iñɨ́mayyajpa: —Mantɨ̱wɨtam, ¿t́i wɨa̱p aŋwatta? 5kc$’MiIsraelpɨc mipɨxiñt́am, wɨ̱jo̱dóŋa̱taamɨ iga yɨ́pt́im Jesús, jém micht́ampɨc iŋcunúnta cunusyucmɨ, Dios iccám jém tánO̱mi y jém Cristo. ?jy#hasta que ɨch manaccoñwɨ́ypa jém íñenemigo.” 8ii"Porque d́a je jém David quím sɨŋyucmɨ, pero nɨm jém David:Jém tanJa̱tuŋ Dios iñɨ́máy jém tánO̱mi Cristo:“Mi̱ñɨ mico̱ñi anaŋwɨ̱mɨ, >hu!Ocmɨ nanɨcta̱ sɨŋyucmɨ jém Dios iŋwɨ̱mɨ. Ipɨctsoŋ jém Dios iA̱nama juuts ijɨycámayñe iJa̱tuŋ. Jém sɨɨppɨc íñix y immatoŋne, jeet́im Dios iA̱nama iwat. g  Yɨ́pt́im Jesús icpɨs jém tanJa̱tuŋ Dios. Aɨcht́am antu̱mpɨyt́am ánixñeta. Jeeyucmɨ atsɨ́yt́a juuts testigo. Af{Jém David iixñe t́i miñpa dende wiñɨgam. Iŋmatpa iga pɨspa jém Cristo. Nɨmpa iga jém ia̱nama d́a tsɨ́ypa ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp, jém imɨjta̱y d́a púcpa. ^e5Pero jém David tu̱m jém Dios iŋmat́cɨɨwiñ id́ɨc. Ijo̱doŋ iga Dios ijɨycámayñe iga tu̱m jém io̱cma̱nɨc, jém naypáppɨc ocmɨ, jeam jém Cristo. Tsɨ́ypa juuts jém más mɨjpɨc aŋjagooyi. 8diJesɨc nɨmt́im Peto: —Mantɨ̱wɨtam, tsa̱m wɨ̱quejpa iga caaneum jém tanja̱tuŋwe̱we David, cumta̱ jém tsaajosjo̱m. Hasta sɨɨp yɨɨm it́ jém tsaajos. Bc}Anaŋquejáy jém tuŋ jém ananɨcpáppɨc ju̱t́ ampɨctsoŋpa jém vida.Agui amaymay iga nɨcpa awagai̱t́i con mimich. Je̱mpam nɨmpa jém David cuando iŋmatpa de Cristo. SbManJa̱tuŋ Dios, mich d́a iñchacpa ána̱nama jém lugar ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp.D́at́im iñjɨ́cpa iga púcpa imɨjta̱y jém micuyo̱xapáppɨc jém Cuáyñewɨɨp iA̱nama. CaJeeyucmɨ ɨch agui amaymay ána̱namaŋjo̱m.Anaŋmatpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i porque agui amaymay.Jeeyucmɨ d́a acɨ̱ŋpa iga acaaba porque anjo̱doŋ iga apɨspa. /`WJém wiñɨcpɨc aŋjagooyi David iŋmatpa de Jesús cuando nɨmpa:Siempre ánixpa jém ánO̱mi aŋwiñjo̱m.Awaganait́ aɨch iga odoy acɨɨŋiñ. R_Pero Dios icpɨs. Icɨacput. Porque d́a wɨa̱p iga caaneeba ichɨ́y. ^'Pero micht́am d́a iŋwadáy caso iga Dios icutsat jém Jesús. Iŋcɨɨjuŋcotta jém enemigo icɨɨjo̱m. Iñasca je̱mpɨc porque dende wiñɨgam ixunpa Dios iga mimicht́am iŋcɨɨjuŋcottámpa jém malopɨc pɨxiñt́am icɨɨjo̱m iga accaata̱iñ cunusyucmɨ. N]Nɨmt́im jém Peto: —MiIsraelpɨc mipɨxiñt́am, amatóŋayt́aamɨ t́i mannɨ́máypa. Tsa̱m wɨ̱quejpa mimicht́ámaŋjo̱m iga Dios icutsat jém Jesús jém Nazaretpɨc pɨ̱xiñ. Dios ichi ipɨ̱mi iga wɨa̱p iwat jém d́apɨc oypa tánix, jém wɨbɨc milagro y jém seña. Micht́am iŋwɨ̱jo̱doŋtam. s\_Jesɨc tanJa̱tuŋ Dios icɨacputpa it́u̱mpɨy jém iŋwejpátyajpáppɨc jém tánO̱mi iñɨyi̱mɨ. A[{Jém ja̱ma píchpa icho̱ca,
jém po̱ya tsɨ́ypa juuts nɨɨpiñ antes que núcpa jém ja̱ma iga miñpa jém íñO̱mi.Jesɨgam agui wɨ̱quejpa jém Dios ipɨ̱mi. LZSɨŋyucmɨ manaŋquejáypa jém impooñaŋja̱mpáppɨc jém d́apɨc oypa íñix.Naxyucmɨ manaŋquejáypat́im seña.Jém seña juuts nɨɨpiñ, juuts juctɨ, juuts ucsjo̱co. YAnchiiyajpa jém ánA̱nama jém acuyo̱xayajpáppɨc jém pɨxiñt́am y jém yo̱mtam iga iŋmatyajpa ɨch anaŋma̱t́i. XJém íŋaŋpɨgam ja̱ma, nɨmpa Dios, anchiiba ánA̱nama jém pɨxiñt́am.Micht́am iñjayma̱nɨctam y jém iñyo̱mma̱nɨctam iŋmatyajpa ɨch anaŋma̱t́i.Jém wo̱ñjaychɨ̱xt́am iixyajpa po̱ñ.Jém wɨd́ayt́am ma̱wíña̱yajpa. \W1Iwatyajpa je̱mpɨc porque asíam nɨmpa jém wiñɨcpɨc profeta jém Joel: ~VuYɨ́p pɨxiñt́am d́a u̱quiyaj juuts micht́am iñjɨ̱stámpa porque yaguiñ tait́ a las nueve de la mañana. UPero jém Peto te̱ñchucum con jém once apóstolyaj. Pɨ̱mi jɨy. Iñɨ́máy jém aŋtuuma̱neyajwɨɨp: —MiJudeapɨc mipɨxiñt́am con iñt́u̱mpɨy jém miit́t́aŋwɨɨp Jerusalén, wɨ̱jo̱dóŋa̱taamɨ t́i mannɨ́máypa. Matoŋtaamɨ. sT_ Pero tuŋgac ixaayɨyyajpa. Nɨmpa: —Yɨ́pyaj u̱quiyaj. T́i iñɨ́máy Peto jém pɨxiñt́am S It́u̱mpɨy agui ipooñaŋja̱myaj. D́a icutɨɨyɨ́y t́i wɨa̱p ijɨ̱syaj. Nacwácyajta̱p: —¿Yɨ́p t́i nɨmtooba? ,RQ It́t́im jém pɨxiñt́am de Creta y de Arabia. Ammatoŋta aɨcht́ampɨc anaŋmat́i̱mɨ iga aŋmadayyajpa jém wɨ̱tampɨc cosa jém tawadayñewɨɨp Dios. 5Qc It́t́im de Frigia, de Panfilia, de Egipto y de jém naxyucmɨ de África jém más juumɨpɨc de Cirene. It́t́im jém Romapɨc pɨxiñt́am jém yaguiñpɨc miññe. It́t́im jém nunta Israelpɨc pɨxiñt́am y jém tuŋgacpɨc pɨxiñt́am jém mojwɨɨp icupɨc jém judíos iŋquímayooyi. cP? Yɨɨm it́t́im jém pɨxiñt́am de tuŋgac naxyucmɨ. Miññeyaj de jém naxyucmɨ de Partia, de Media, de Elam, de Mesopotamia, de Judea, de jém naxyucmɨ de Capadocia, de jém Ponto y de jém naxyucmɨ de Asia. DO¿Junɨm ammatoŋtámpa iga jɨypa annuntaaŋmat́i̱mɨ? "N=Tsa̱m ipooñaŋja̱myaj, ámaŋjacyaj. Nanɨ́mayyajta̱p entre jeeyaj: —¿Que d́a it́u̱mpɨy jém sɨɨppɨc jɨyyajpa Galileapɨc pɨxiñt́am? aM;Cuando imatoŋyaj iga tsa̱m pɨ̱mi ju̱pa, aŋtuuma̱neyaj it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. Tsa̱m cɨ̱ŋyaj, d́a icutɨɨyɨ́y t́i iwatyajpa porque cada tu̱mtu̱m imatoŋ iga jɨyyajpa jeeyaj iŋmat́i̱mɨ. PLJém tiempo aŋtuuma̱neyaj Jerusalén jém Israelpɨc pɨxiñt́am iga iwatyajpa juuts jém icostumbre iga ijɨ̱syajpa Dios. Miññeyaj de it́u̱mpɨy nación icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ. K+Ipɨctsoŋyaj jém Dios iA̱nama, tsa̱m iniit́ ia̱namaŋjo̱m. Mojpa iŋmat tuŋgac aŋmat́i̱mɨ juuts ipɨɨmɨ́ypa jém Dios iA̱nama. JJesɨc iixyaj jáyaŋ juctɨaŋqui̱ñi. Nawécta̱ jém juctɨaŋqui̱ñi, núcyaj cada tu̱mtu̱m jém pɨxiñt́am ico̱bacyucmɨ. 8IiJeet́i rato imatoŋyaj tu̱m mɨjpɨc aŋjɨ̱yi sɨŋyucmɨ juuts tu̱m mɨjpɨc sa̱wa. Tsa̱m pɨ̱mi ju̱pa. Tɨgɨy jém iŋjɨ̱yi tɨcjo̱m ju̱t́ co̱ñyaj jeeyaj. H yCuando núc jém ja̱ma de pentecostés, aŋtuuma̱neyaj tu̱mt́i lugar it́u̱mpɨy jém icupɨcneyajwɨɨp Jesús. G yJesɨc iwatyajpa tu̱m sorteo. Icoñwɨ́y jém Matías, cupiŋneta̱. Accámta̱ con jém once apóstolyaj.#F Aiga iwad́iñ jém yo̱xacuy juuts jém apóstolyaj jém iŋcutsatnewɨɨp. Togoy jém Judas iga tsa̱m imalwat. Nɨc ju̱t́ ipɨctsoŋpa jém icastigo. @E {Jesɨc los demás iŋwejpátyajpa Dios. Nɨmyajpa: —MánO̱mi, mich íñixpɨgáypa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am ia̱nama. Aŋquejaayɨ juppɨc de yɨ́p wɨste̱n mich iŋcupiŋ D Jesɨc cupiŋta̱ wɨste̱n de jeeyaj. Tu̱m jém José, iñɨ̱yi Barsabás, iñɨ̱yit́im Justo. Jém tuŋgac iñɨ̱yi Matías. GC  dende icchiŋ jém Xiwan hasta químgac Jesús sɨŋyucmɨ. Tu̱m de taɨcht́am tsɨ́ypa juuts tu̱m testigo iga nu̱ma pɨsneum jém tánO̱mi Jesús de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp. B 9Jesɨc nɨmpat́im jém Peto: —Sɨɨp taŋcupiŋpa tu̱m de jém taŋwaganait́wɨɨp seguido cuando sɨɨba tánO̱mi Jesús con taɨcht́am, FA Porque nɨmpa jém Salmojo̱m ju̱t́ jayñeta̱:D́a oomɨ́ypa ichɨ́y jém iñas.D́a i̱ nɨcpa i̱t́i je̱m. Nɨmpat́im:Tuŋgac tsɨ́ypa iga iwatpa jém iyo̱xacuy. ?@ yCuando ijo̱dóŋa̱yaj t́i iñasca jém Judas, jém Jerusalénpɨc pɨxiñt́am icnɨɨya̱yaj jém nas Acéldama. Jeeyaj iŋmat́i̱mɨ nɨmtooba jém nas jém nɨɨpiñ cho̱wa. ? )Juyt́a̱ tu̱m ja̱ca nas con jém tumiñ jém icoñwɨyñewɨɨp iga imalwadáy jém Jesús. Ocmɨ mutsneactɨŋ, tojaŋsaj ipuu, cupudáy. {> qJém Judas it́ id́ɨc con aɨcht́am jém docepɨc jém Jesús icuyujcɨɨwiñ. Taŋwaganayo̱xatámpa id́ɨc. c= A—Mimicht́am mantɨ̱wɨtam, tienes que cupacpa jém Dios iŋma̱t́i juuts nɨm jém David cuando iŋquejáy jém Dios iA̱nama t́i miñpa. Iŋmatpa iga jém Judas icɨɨjuŋcotpa jém Jesús iga matsta̱iñ. !< =Jesɨc tu̱m ja̱ma iganam aŋtuuma̱neyaj, te̱ñchucum jém Peto jém pɨxiñt́ámaŋjo̱m, it́yaj je̱m como ciento veinte. Nɨmpa jém Peto: *; OAŋtuuma̱neyaj iga seguido iwatyajpa oración con tu̱mt́i ijɨ̱xi. Jemum it́t́im jém yo̱mtam; jém Malía, jém Jesús ia̱pa con Jesús it́ɨ̱wɨtam. ": ? Cuando núcyaj jém attebet Jerusalén, químyaj jém yucmɨpɨc piso. Tɨgɨyyaj jém cuarto jém iñúcsneyajwɨɨp. Jemum it́t́im Peto, Jacobo, Xiwan, Anti, Felipe, Tomax, Bartolo, Mateo, jém tuŋgac Jacobo jém Alfeo ima̱nɨc, Ximoj Zelote y Judas jém Jacobo it́ɨ̱wɨ. 9 ' Jesɨc se̱tyaj Jerusalén de jém co̱tsɨc iñɨ̱yi Olivos. Ijuumɨ juuts nɨmpa jém ley iga wɨa̱p taŋwit́ tu̱m jejcuy ja̱ma. l8 S Iñɨ́máy: —MiGalileapɨc mipɨxiñt́am, ¿t́iiga miámquímneta sɨŋyucmɨ? Yɨ́pt́im Jesús, jém químnewɨɨp sɨŋyucmɨ, je̱mpɨct́im miñgacpa e̱ybɨc. Cupiŋta̱ jém Matías iga tsɨ́yiñ juuts jém Judas 7  Iganam iámyajpa ju̱t́ químpa Jesús sɨŋyucmɨ, jeet́i rato miñ iwaganate̱ñ wɨste̱n pɨ̱xiñ, agui po̱po ipuctu̱cu. 6  Cuando yaj iŋmadáy jém icuyujcɨɨwiñ, naquímta̱ Jesús sɨŋyucmɨ. Iganam sɨ́p iámyaj, ucsɨtogoy. D́am i̱ más iix. M5 Pero mimicht́am impɨctsoŋtámpa jém Dios ipɨ̱mi. Michiit́amta̱p jém Dios iA̱nama iga wɨa̱p iniŋmadáy jém pɨxiñt́am t́it́am íñix iga ɨch aŋwatne. Mojpa iniŋmatta Jerusalén, icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ de Judea, hasta jém naxyucmɨ de Samaria, y hasta más juumɨ, icuwɨ̱t́i de yɨ́p naxyucmɨ. 24 _Jesús icutsoŋ, iñɨ́máy: —Micht́am d́a wɨa̱p iñjo̱dóŋa̱ta jucha̱ ni júp ja̱ma iwatpa jém tanJa̱tuŋ Dios, iwatpa con ipɨ̱mi juuts je ixunpa. 3 Jesɨc jém aŋtuuma̱neyajwɨɨp icwácyajpa jém Jesús: —¿Que yɨ́pt́i rato mojpa iniŋjac yɨ́p tannaxyucmɨ Israel? r2 _Mannɨ́máy iga jém Xiwan acchíŋóypa con nɨ, pero d́a jáypa michiit́amta̱p jém Dios iA̱nama. 1 Tu̱m ja̱ma cuando aŋtuuma̱neyajum jém icuyujcɨɨwiñ, jém Jesús iŋquím iga odoy putyajiñ jém attebet Jerusalén. Iñɨ́máy iga: —Aŋjoocɨ hasta que cupacpa juuts mijɨycámayñe jém tanJa̱tuŋ Dios juuts ɨch mannɨ́mayñe. 60 gJesɨc cuando yaj iñasca jém yaacha̱ji iga mu iccaata̱, iwiñquejáy e̱ybɨc jém icuyujcɨɨwiñ iga vivo. Cuarenta ja̱ma iwiñquejáy jém ipɨxiñt́am wa̱t́i veces iga iixyajiñ iga d́a caane. Iŋmadáy jutsa̱p iŋjac Dios jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Jesús químpa sɨŋyucmɨ G/  hasta jém ja̱ma cuando químgacpa sɨŋyucmɨ. Antes que químgacpa sɨŋyucmɨ iŋquejáy jém apóstolyaj, jém icupiŋnewɨɨp, t́i wɨa̱p iwatyaj. Iŋquejáy con jém Dios iA̱nama. x. mMánamigo Teófilo, jém wint́ipɨc to̱to manjáyáy t́it́am iwat Jesús y t́it́am iŋquej dende wiñt́i ~- wDios miwattámiñ cuenta mimicht́am. Jém íñamigoyaj, jém it́yajwɨɨp yɨɨm, tsa̱m wa̱t́idios micutsadayt́ámpa. Awadaayɨ tu̱m favor. Dioschiya̱jɨ cada tu̱mtu̱m jém tánamigoyaj jém it́yajwɨɨp jemɨc. Jemum cuyaj.R, Porque d́a jáyñe nɨcpa mánám. Jesɨc wɨa̱p tanaŋmat con mimich. k+ Q Tsa̱m it́ jáyaŋ cosa iga manjáyayt́ooba id́ɨc, pero d́a más manjáyáypa cɨɨmɨ. ** O Pero it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am nɨmyajpa iga wɨbɨc pɨ̱xiñ jém Demetrio. Quejpa iga iwatpa juuts nɨmpa jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi. Aɨcht́am anɨmtámpat́im iga jém Demetrio iwɨ̱watpa. Mimicht́am iñjo̱doŋtam iga siempre mannuumaŋmadáypa. Cuyajum jém to̱to >) w Mantɨ̱wɨ, mantoypáppɨc, odoy wa̱tɨ juuts iwatpa yɨ́p malopɨc pɨ̱xiñ. Wa̱tɨ juuts iwatpa jém wɨbɨc pɨxiñt́am. Porque jém iwatyajpáppɨc juuts ixunpa Dios tsɨ́yyajpa juuts jém Dios imɨɨchi. Pero jém malopɨc pɨxiñt́am d́a iixpɨcyajpa Dios. Wɨbɨc pɨ̱xiñ jém Demetrio W( ) Jeeyucmɨ cuando anɨcpa jemɨc, aŋwogáypa jém Diótrefes iga odoy imalwad́iñ. Tsa̱m mɨgóypa, tsa̱m acujɨypa. Tsa̱m malot́im jém pɨ̱xiñ porque d́at́im ipɨctsoŋpa jém Dios iŋmat́cɨɨwiñ cuando nɨcpa najɨ́yooyi. D́at́im ijɨ́gáypa iga i̱ iyo̱xpátpa jém Dios iŋmat́cɨɨwiñ. Y siiga algunos ipɨctsoŋpa iga icwícpa, jesɨc jém Diótrefes iquebacputpa jém ma̱stɨcjo̱m ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa porque d́a iwɨ̱aŋja̱m. ' ) Anjáyáy tu̱m to̱to jém icupɨcneyajwɨɨp Jesús jemum ju̱t́ it́ jém pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Diótrefes. Pero jém Diótrefes d́a awɨ̱pɨctsoŋta porque agui iwɨ̱aŋja̱m iga tsɨ́ypa juuts tu̱m mɨjpɨc aŋjagooyi iga iŋjacpa jém Dios ipɨxiñt́am. <& sJeeyucmɨ wɨ̱ iga tanyo̱xpáttámiñ jexpɨc pɨxiñt́am iga taŋwaganayo̱xa̱p jém iŋmatyajpaap jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi. Jém pɨ̱xiñ Diótrefes tsa̱m imalwatpa % Nɨcyajpa juumɨ iga icuyo̱xayajpa jém Cristo. D́a t́i ipɨctsoŋyajpa de jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc icupɨcneyaj Dios. 2$ _Jeeyaj cuando oy yɨɨm ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa jém Dios ipɨxiñt́am, nɨmyaj iga mich tsa̱m wɨbɨc mipɨ̱xiñ. Sɨɨp maŋcunucsáypa iga más iñyo̱xpád́iñ yɨ́pyaj jém Dios ipɨxiñt́am juuts iwɨ̱aŋja̱m Dios. Chi̱ɨ t́it́am it́ogóyáy iga wɨa̱iñ iñɨcyaj más juumɨ. # 9Mantɨ̱wɨ, mantoypáppɨc, agui miwɨ̱ iga seguido iñyo̱xpátpa jém tantɨ̱wɨtam jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc de mimicht́am. " #Nu̱ma tsa̱m pɨ̱mi amaymáya̱p cuando ammatoŋ iga jém amma̱nɨctam agui iwɨ̱watyajpa juuts nɨmpa jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi. %! EƗch agui amaymay cuando algunos jém tantɨ̱wɨtam oy aŋmadáy iga mich d́a iñchacne jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi, iga siempre tsa̱m iŋwɨ̱watpa. /  YSɨɨp mantɨ̱wɨ, jém mantoypáppɨc, anaŋwejpátpa Dios para mimich iga odoy mimɨmneiñ, iga miwɨ̱id́iñ juutst́im tsa̱m wɨ̱ it́ jém íña̱nama. o [Ɨch aXiwan atsa̱mipɨc aŋjagooyi. Sɨɨp manjáyáypa, mánamigo Gayo, ɨch nu̱ma tsa̱m mantoypa. uclJém tánO̱mi Jesucristo miwaganait́t́ámiñ, mimicht́am, miwɨ̱wadayt́ámiñ. Jemum cuyaj.kOlSiiga miwɨa̱p mi̱ñɨ yɨɨm antes que núcpa jém tiempo de sucsuc. Sɨɨp michiiyajtooba wa̱t́idios jém Eubulo y jém Pudente y jém Lino y jém Claudia con it́u̱mpɨy jém tantɨ̱wɨtam jém it́yajwɨɨp yɨɨm. ~ulTsɨ́y jém ánamigo Erasto jém attebet Corinto. Antsac jém ánamigo Trófimo jém attebet Mileto porque mɨmne. lAŋcutsadáypa wa̱t́idios jém ánamigoyaj, jém Prisca y jém Aguila y jém it́yajwɨɨp jém Onesíforo it́ɨccɨɨm. a;lAcɨacput iga odoy i̱ wɨa̱iñ acmalwat. Awatpa cuenta hasta anúcpa sɨŋyucmɨ ju̱t́ iŋjacpa Dios. Wɨ̱ iga siempre taŋcujíptámiñ jém tanJa̱tuŋ Dios. Amén. Aŋquímyajta̱ jém Timoteo con iamigoyaj s_lPero tánO̱mi d́a atsac aŋcut́um, achi ipɨ̱mi. Jeeyucmɨ wɨa̱ manaŋmat jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga imatoŋyaj jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel. Je̱mpɨgam jém tánO̱mi atop de jém ca̱ŋ ijɨpjo̱m. }slCuando wiñt́i aquejajwadayt́a̱, d́a i̱ ayo̱xpát iga acupuj. Ɨch anyaac anacupujta̱. It́u̱mpɨy jém ánamigoyaj acupóyayyaj. Sɨɨp ɨch anaŋwejpátpa Dios iga odoy i̱ ichiiyajiñ castigo jém ánamigoyaj iga acupóyayyaj. xilCuidado d́a mimalwadáypat́im jém Alejandro. Porque jém pɨ̱xiñ tsa̱m ijóyixpa jém Dios iŋma̱t́i. W~~}|{{K{z~yxYwwv8uZtts rdqpoonemlkkUjii=hgufee[cc bar`9_^]]\u[[IZ9YXWVUSRQ{PP ONVMLKKzJJ IdHGG)FEEDCBBGAz@?>D=[+*))d('7&%%t$$J#g#"!c 8mRd.WFRh rjI @ O h [MM4:)`K Sɨɨp núcneum yɨɨm con jeet́im orde jém ichiiñewɨɨp jém co̱bacpɨc pa̱nij iga imatspa it́u̱mpɨy jém iŋwejpátpáppɨc Dios mich iñɨyi̱mɨ. v_e Jesɨc imatoŋ jém Ananías, iñɨ́máy jém tánO̱mi: —MánO̱mi, tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am aŋmadayñe t́i iwat yɨ́p pɨ̱xiñ iga tsa̱m imalwadáy jém impɨxiñt́am jém micupɨcneyajwɨɨp jém attebet Jerusalén. ?^w Jém Saulo iixt́im tu̱m po̱ñ. Iix iga miñpa tu̱m pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Ananías, tɨgɨypa jém tɨcjo̱m, iccámpa icɨ jém Saulo ico̱bacyucmɨ iga e̱ybɨct́im ixixóyiñ. R] Jesɨc iñɨ́máy jém tánO̱mi: —Tsucu̱mɨ. Nɨ̱cɨ jém calle iñɨ̱yi Nu̱ma, hasta jém Judas it́ɨccɨɨm. Acwaacɨ tu̱m pɨ̱xiñ de Tarso iñɨ̱yi Saulo, sɨ́p iŋwejpát Dios. e\C It́ id́ɨc Damasco tu̱m pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Ananías, icupɨcnet́im Cristo. Iwiñquejáy tánO̱mi juuts tu̱m po̱ñ. Iñɨ́máy: —¡Ananías! Jesɨc jém pɨ̱xiñ iñɨ́máy: —Yɨɨm ait́, mánO̱mi. G[ Jemum tucunaja̱ma d́a ixixóypa. D́a wíc ni d́a nɨ́c. 7Zg Ocmɨ tsucum jém Saulo ju̱t́ actɨŋne id́ɨc naxyucmɨ. Tojne jém iixcuy, pero d́a ixixóypa. Matsayt́a̱ icɨ, jɨ̱cte̱ñt́a̱. Nanɨcta̱ jém attebet Damasco. Y Jém pɨxiñt́am, jém iwagananɨcpáppɨc jém Saulo, tsa̱m pɨ̱mi cɨ̱ŋ porque imatoŋ jém jɨ̱yi, pero d́a i̱ iix. |Xq Jém Saulo tsa̱m pɨ̱mi cuetsáypa porque agui cɨ̱ŋne. Nɨmpa: —¿MánO̱mi, t́i iñxunpa iga aŋwatpa? Jesɨc tánO̱mi iñɨ́máy: —Tsucu̱mɨm, nɨ̱cɨ yɨ́p attebet Damasco. Jemum miñɨ́mayt́a̱p t́i wɨa̱p iŋwat. W  Jesɨc jém Saulo icwác. Nɨmpa: —¿Mii̱apaap, mánO̱mi? Jém jɨ̱yi icutsoŋ. Nɨmpa: —Ɨch aJesús jém michpɨc sɨɨp anacpoy. Iñyaact́im sɨɨp inimalwadayt́a̱. Mijex juuts jém yunta jém iñeppáppɨc jém icheŋóycuy iŋqui̱ñi. }Vs Jesɨc jém Saulo actɨŋ naxyucmɨ. Imatoŋ tu̱m jɨ̱yi. Nɨ́mayt́a̱p: —Saulo, Saulo, ¿t́iiga anacpoypa? U  Iganam nɨqui jém Saulo tuŋjo̱m, cuando núctooba jém attebet Damasco, iix tu̱m juctɨ tsa̱m pɨ̱mi tsocpa sɨŋyucmɨ. cT? Nɨc iwác tu̱m to̱to iga wɨa̱p it́ɨgɨyyaj jém sinagogayaj jém it́yajwɨɨp jém attebet Damasco iga icuámpa jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo, jém pɨxiñt́am y yo̱mtam iga imatspa y ininɨcpa Jerusalén. $S C Jesɨc jém Saulo seguido imalwadáypa jém tánO̱mi ipɨxiñt́am. Tsa̱m icumecpa iga iccaaba. Jeeyucmɨ nɨc iám jém co̱bacpɨc pa̱nij aŋjagooyi. 3R_(Jesɨc pátta̱ jém Felipe jém attebet Azoto. De je̱m moj nɨqui. Iŋmatpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i it́u̱mpɨy jém attebetyaj hasta núc jém attebet Cesarea.Q'Cuando putyaj jém nɨɨcɨɨm, jém Dios iA̱nama ininɨc jém Felipe. Jém aŋjagooyi d́a más iix. Mojum nɨqui, tsa̱m maymay. xPi&Ocmɨ icte̱ñ jém icarreta. Quetyaj, tɨgɨyyaj jém nɨɨcɨɨm. Jém Felipe icchiŋ jém aŋjagooyi. TO!%Jém Felipe iñɨ́máy: —Siiga iŋcupɨcpa con it́u̱mpɨy íña̱nama, wɨa̱p manacchiŋ. Jesɨc jém pɨ̱xiñ iñɨ́máy Felipe: —Ɨch aŋcupɨcpa iga Jesucristo je jém Dios iMa̱nɨc. 2N]$Iganam waganɨcyajpa, núcyaj tu̱m lugar ju̱t́ it́ nɨ. Jesɨc jém capun pɨ̱xiñ iñɨ́máy jém Felipe: —Yɨɨm it́ nɨ. ¿Que ɨch d́a wɨa̱p anacchiŋ? M#Jesɨc jém Felipe moj iŋmadáy jém aŋma̱t́i jém sɨɨppɨc imay. Iŋmadáy jém wɨbɨc aŋma̱t́i de Jesús. QL"Jesɨc jém capun pɨ̱xiñ icwác jém Felipe. Iñɨ́máy: —¿Anɨ́maayɨ, t́i nɨmtooba yɨ́p aŋma̱t́i? ¿Jém wiñɨcpɨc profeta, iŋmatpa de iyaac o iŋmatpa de tuŋgac pɨ̱xiñ? ?Kw!Tsa̱m pɨ̱mi yaachwatta̱,
chiit́a̱ castigo, pero d́a i̱ icɨɨpiŋ.¿Jém ima̱nɨctam, i̱ wɨa̱p iŋmadáy
porque d́a jáypa cuyajpa ivida yɨ́p naxyucmɨ? J Je̱m ju̱t́ sɨ́p imay jém Dios iŋma̱t́i nɨmpa así:Nanɨcta̱ jém pɨ̱xiñ, accaata̱ juuts tu̱m borrego
juuts tu̱m ma̱ñborrego d́a aŋwejpa cuando cupood́a̱ta̱p,
jesanet́im jém pɨ̱xiñ d́at́im jɨypa. IJém pɨ̱xiñ iñɨ́máy: —¿Jutsa̱p aŋcutɨɨyɨ́y siiga d́a i̱ aŋquejáypa? Mi̱ñɨ tawagaco̱ñi yɨ́p carretajo̱m. dHAPóyaŋtsucum jém Felipe, cuando icunúc noco, imatoŋ iga sɨ́p imay jém libro jém ijayñewɨɨp Isaías. Jesɨc jém Felipe icwác jém capun pɨ̱xiñ, iñɨ́máy: —¿Iŋcutɨɨyɨ́y t́i sɨ́p immay? tGaJesɨc jeet́i rato jém Dios iA̱nama iñɨ́máy jém Felipe: —Cunuucɨ jém carreta, wagananɨ̱cɨ. F)Se̱tt́im id́ɨc it́ɨcmɨ, co̱ñ jém icarretajo̱m, sɨ́p imay jém libro jém ijaychacnewɨɨp jém Isaías jém wiñɨcpɨc profeta. JE Jesɨc jém Felipe tsucum. Nɨc. Tuŋjo̱m ipát tu̱m Etiopíapɨc pɨ̱xiñ. Capun pɨ̱xiñ. Mɨjpɨc aŋjagooyi jém pɨ̱xiñ, tesorero. Iccáyáypa jém yo̱mpɨc aŋjagooyi it́umiñ. Jém yo̱mo iŋjacpa jém naxyucmɨ de Etiopía. Iñɨ̱yi jém yo̱mo Candace. Jém pɨ̱xiñ oy Jerusalén iga ijɨ̱spa Dios. pDYJesɨc ocmɨ Dios icutsat tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ. Iñɨ́máy jém Felipe: —Tsucu̱mɨ. Nɨcsɨm aŋtsapsa̱umɨ. Pɨ̱cɨ jém Gaza cu̱tuŋ, jém tsucumnewɨɨp Jerusalén. Naspa jém tuŋ jém tɨtsɨnaxyucmɨ. CJesɨc yaj iŋmat jém Dios iŋma̱t́i jemɨc, se̱tyaj jém Peto y Xiwan Jerusalén. Nasyajpa wa̱t́i jém tɨgaŋjoj jém naxyucmɨ de Samaria. Iŋmatyajpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios tacɨacputpa. Jém Felipe ipát jém Etiopíapɨc pɨ̱xiñ BJesɨc jém Ximoj iñɨ́máy jém Peto: —Aŋwejpáttaamɨ Dios para ɨch iga odoy t́i annascaiñ juuts mich annɨ́mayñe. A+Porque ánix iga tsa̱m iniit́ jém cujóyɨyooyi íña̱namaŋjo̱m juuts jém chuxñi̱wi tsa̱mpɨc ta̱m. Jém malopɨc jɨ̱xi michenne. $@ATsa̱cɨ jém malopɨc jɨ̱xi. Aŋwejpaatɨ tanJa̱tuŋ Dios siiga wɨa̱p miwadáy perdón jém iñt́áŋca jém iñjɨ̱snewɨɨp íña̱namaŋjo̱m. ?Mich d́a inii̱ derecho iga iŋwatpa jém Dios iyo̱xacuy ni d́a miwɨa̱p porque d́a wɨ̱ jém íña̱nama jém Dios iwiñjo̱m. >5Jesɨc jém Peto iñɨ́máy: —Miwagatogóyiñ con jém iñt́umiñ porque iñjɨ̱spa iga jém Diospɨc tachiiba wɨa̱p iñjuy con tumiñ. 6=eiñɨ́máy: —Manyojpa. Achi̱ɨt́im jexpɨc pɨ̱mi mex aɨch iga cuando antsɨgáypa tu̱m pɨ̱xiñ ico̱bac con aŋcɨ, jesɨc ipɨctsoŋpat́im jém Dios iA̱nama. 0<YJesɨc jém Ximoj, jém na̱watpɨc id́ɨc, cuando iix iga chiit́a̱ jém Dios iA̱nama cuando jém apóstolyaj ichɨgáy jém pɨxiñt́am ico̱bac con icɨ, };sJesɨc jém Peto y Xiwan ichɨgáy jém pɨxiñt́am ico̱bac con icɨ. Je̱mpam ipɨctsoŋyaj jém Dios iA̱nama. : Porque ni tu̱m de jeeyaj d́anam ipɨctsoŋne jém Dios iA̱nama. No más acchiŋneyajta̱ jém tánO̱mi Jesús iñɨyi̱mɨ. 9 Cuando núcyaj jém Samaria, moj iŋwejpádáy Dios para jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo iga ipɨctsóŋiñ jém Dios iA̱nama. G8Jesɨc cuando jém apóstolyaj jém it́yajwɨɨp Jerusalén ijo̱dóŋa̱yaj iga jém Samariapɨc pɨxiñt́am ipɨctsoŋyaj jém Dios iŋma̱t́i, icutsat jém Peto y Xiwan Samaria. L7 Jesɨc jeet́im Ximoj, jém na̱watpɨc id́ɨc, icupɨct́im. Acchiŋta̱. Mojum it́úŋɨ́y jém Felipe. Agui ipooñaŋja̱mpa cuando iix jém milagro y jém seña juuts iwatpa jém Felipe. e6C Pero jesɨc jém Felipe inimiñ jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios iŋjactooba yɨ́p naxyucmɨ y iga wɨa̱p tacɨacput jém Jesucristo iñɨyi̱mɨ. Tsa̱m icupɨcyaj jém pɨxiñt́am y jém yo̱mtam. Acchiŋyajta̱. o5W Tsa̱m iwɨ̱cupɨcyajpa porque dende wiñɨgam imɨgóyáypa jém pɨxiñt́am con jém magia. 44a It́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am tsa̱m iwadáypa caso. Icupɨcyajpa jém cuyujnewɨɨp y jém d́apɨc cuyujne. Nɨmyajpa: —Yɨ́p pɨ̱xiñ iniit́ jém Dios ipɨ̱mi. r3] Pero it́ id́ɨc jém attebet tu̱m pɨ̱xiñ iñɨ̱yi, Ximoj. Icuyujcane jém magia iga iña̱watwadáypa jém it́ɨ̱wɨtam. Tsa̱m imɨgóyáypa jém pɨxiñt́am. Nɨmpa iga: “Ɨch tu̱m apɨ̱xiñ tsa̱m awɨa̱p.” S2Jeeyucmɨ it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp jém attebet tsa̱m maymayyaj. _17Porque acpɨsyajta̱ tsa̱m jáyaŋ jém iniit́wɨɨp id́ɨc jém mal espíritu. Topta̱ jém mal espíritu. Tsa̱m pɨ̱mi aŋwejpa mu iput. Acpɨsyajta̱t́im jém tusacaneyajwɨɨp icumɨj y jém cu̱xujyaj. 0-Aŋtuuma̱yajpa it́u̱mpɨy de jeeyaj, imatoŋyajpa t́i nɨmpa jém Felipe. Tsa̱m iwadáypa caso cuando iixyaj jém seña jém iwatnewɨɨp. / Jesɨc jém Felipe, tu̱m de jeeyaj, nɨc jém attebet Samaria. Jemum iŋmadáy jém pɨxiñt́am jém Cristo iŋquímayooyi. l.QPero jém cupóyayyajwɨɨp Jerusalén nɨc iŋmatyaj jém wɨbɨc aŋma̱t́i ju̱t́ quej. b-=Jesɨc jém Saulo moj iyaachwatyaj jém Dios ipɨxiñt́am. Nɨcpa iméts tɨc por tɨc. Pɨ̱mi̱mɨ ijɨ̱cputpa jém pɨxiñt́am con jém yo̱mtam. Icotyajpa cárcel. Aŋmatta̱p jém wɨbɨc aŋma̱t́i Samaria k,OAlgunos jém wɨbɨc pɨxiñt́am icum jém Esteban. Agui wejyajpa iga accaata̱ jém pɨ̱xiñ. _+ 9Jém Saulo it́ de acuerdo con jém iccaaneyajwɨɨp jém Esteban. Jeet́im ja̱ma jém ijóyixyajpáppɨc moj ictsucumyaj iga pɨ̱mi imalwadáypa jém Dios ipɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp Jerusalén. It́u̱mpɨy cupóyayyaj. Cunɨgayyaj yɨɨm jeexɨc hasta jém naxyucmɨ de Judea y Samaria. Tsɨ́y Jerusalén no más jém apóstolyaj. F*<Ocmɨ jém Esteban co̱ste̱ññeactɨŋ. Pɨ̱mi jɨypa. Nɨmpa: —MánO̱mi, odoy tségayya̱jɨ yɨ́p pɨxiñt́am it́áŋca iga amalwadáy. Yaj nɨ̱mi, caum jém Esteban.);Iganam sɨ́p iyɨ́gayyaj tsaamɨ jém Esteban, iŋwejpát Dios. Nɨmpa: —MánO̱mi Jesús, pɨctso̱ŋɨ ána̱nama. {(o:It́opyaj jém attebet, ininɨcyaj aŋsɨ̱cmɨ. Iñácscayaj tsaamɨ. Moj iyɨ́gayyaj jém Esteban jém icumɨgoyñeyajwɨɨp iga icujɨypa Dios. Ichagayyaj iyoot́i tu̱m ma̱ñpɨ̱xiñ ipuycɨɨm, iñɨ̱yi Saulo, iga iwadáypa cuenta. '9Pero jém pɨxiñt́am iŋnúcyaj jém it́a̱tsɨc. Pɨ̱mi jɨyyajpa, poyi̱mɨ miñyaj, iŋtuuma̱cayaj jém Esteban. Imatsyaj. :&m8Jesɨc iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —Aamɨ. Ɨch ánix iga áŋáyñe jém sɨŋ. Ánix jém Pɨ̱xiñ jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ. Sɨɨp te̱ñ jém Dios iŋwɨ̱mɨ. *%M7Pero jém Esteban tsa̱m iniit́ jém Dios iA̱nama. Jesɨc ámquím sɨŋyucmɨ, iix ju̱t́ it́ Dios. Iixt́im iga te̱ñ jém Jesús jém Dios iŋwɨ̱mɨ. $+6Cuando imatoŋyaj jém pɨxiñt́am t́i nɨmpa jém Esteban, tsa̱m ijóycayaj hasta ichɨgaŋjɨyyajpa it́ɨts jém Esteban icuyucmɨ. F#5Micht́am impɨctsoŋta jém Dios iŋquímayooyi jém tacɨɨjuŋcodayñewɨɨp jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ, pero d́a iŋwatta juuts nɨmpa jém aŋquímayooyi. Accaata̱ jém Esteban ("I4¿Juppɨc jém wiñɨcpɨc profeta d́a imalwadáy jém wiñɨcpɨc tantɨ̱wɨtam? Iccaayaj jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ jém iŋmatnewɨɨp iga miñpa naxyucmɨ jém Wɨbɨc Pɨ̱xiñ jém icutsatnewɨɨp Dios. Sɨɨp jeet́im pɨ̱xiñ mich iŋwadayt́a atraición. Iniccaata. 1![3Jesɨc jém Esteban iñɨ́máyt́im jém aŋjagooyiyaj: —Micht́am tsa̱m malotam íña̱nama juuts jém d́apɨc icupɨcpa Dios. Jém iñt́a̱tsɨc d́a matóŋóypa, d́a iŋwattooba juuts miñɨ́máypa jém Dios iA̱nama. Micht́am mijext́im juuts jém wiñɨcpɨc tantɨ̱wɨtam. S 2¿Que d́a ɨch aŋcɨɨmɨ aŋwat it́u̱mpɨy jém yɨɨmpɨc it́yaj? C1Nɨmpa tanJa̱tuŋ Dios: Sɨŋyucmɨ it́ aŋco̱ñcuy.Naxyucmɨ anaccámne ampuy.¿Juutspɨc tɨc aŋwadayt́ámpa?¿Ju̱t́ it́ jém lugar ju̱t́ wɨa̱p anjej? 0Mex jém yucmɨpɨc Dios d́a i̱pa jém tɨcjo̱m jém watneta̱wɨɨp cɨɨmɨ, juuts nɨm jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ: fE/Pero jém Salomón, jém David ima̱nɨc, iwadáy Dios tu̱m tɨc, jém mɨjpɨc ma̱stɨc. /W.Dios tsa̱m it́oypa jém David. Je agui iwattooba tu̱m mɨjpɨc tɨc ju̱t́ it́pa jém tanJa̱tuŋ Dios, jém ijɨ̱spáppɨc jém tanja̱tuŋwe̱we jém Jacob. #?-Jesɨc ocmɨ cuando caum jém Moisés, jém wiñɨcpɨc tantɨ̱wɨtam con jém Josué ipɨctsoŋyaj jém puctucma̱stɨc juuts tu̱m herencia. Ininɨcyaj jém tuŋgac naxyucmɨ iganam it́obáyáy jém tuŋgac pɨxiñt́am iñas. Dios iquebacput jém tuŋgac pɨxiñt́am iga ichi jém nas jém wiñɨcpɨc tantɨ̱wɨtam. Inisɨɨyajpa jém puctucma̱stɨc hasta cuando tsɨ́y jém David juuts aŋjagooyi. 2],Nɨmpa jém Esteban: —Jém wiñɨcpɨc tantɨ̱wɨtam inisɨɨbat́im jém puctucma̱stɨc ju̱t́ accáyt́a̱p jém tsaatabla ju̱t́ jayñeta̱ jém Moisés iŋquímayooyi. Jém puctucma̱stɨc iwat jém Moisés juuts Dios ipɨɨmɨ́y. Iwat juuts Dios iŋquejáy jém co̱tsɨcyucmɨ. .U+Iŋcópcóbóypa jém watnas Moloc con jém ipuctucma̱stɨc.Inisɨɨbat́im jém watnas Renfán ima̱tsa
jém michpɨc iŋwatneta iŋcɨɨmɨ iga iñjɨ̱stámpa.Jeeyucmɨ maŋquebacputtámpa jém iññaxyucmɨ.Maŋcutsattámpa más juumɨ de jém naxyucmɨ de Babilonia. A{*Ocmɨ Dios ichagaŋputyaj jém pɨxiñt́am. Ichi lugar iga ijɨ̱syajpa jém ma̱tsa y it́u̱mpɨy cosa jém tánixpáppɨc sɨŋyucmɨ. Je̱mpam ijaychacne jém librojo̱m jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ. Nɨmpa Dios:Mimicht́am miIsraelpɨc mipɨxiñt́am, mich d́a inicca jém ani̱mat iga aŋwadáy sacrificio iga anchiiba ɨch aŋwiñjo̱m
cuando jáy tawagai̱t́i jém tɨtsɨnaxyucmɨ jém cuarenta a̱mt́ɨy. ?w)Ocmɨ jém Aarón iwat tu̱m watnas, tu̱m xut́u xix. Iccaayajpa jém ani̱mat jém watnas iwiñjo̱m iga iwatpa sacrificio. Agui maymayyaj iga wɨa̱p iwat icɨɨmɨ jém watnas. B}(Iñɨ́mayyaj jém Aarón: “Awadaayɨ tu̱m watnas jém aŋquejaypáppɨc jém tuŋ porque d́a tanjo̱doŋ ju̱t́ nɨc jém Moisés jém tatopnewɨɨp jém naxyucmɨ de Egipto.” +'’Pero jém wiñɨcpɨc tantɨ̱wɨtam d́a icupɨcyaj jém Moisés. Ijóyixyaj. Ijɨ̱syaj ia̱namaŋjo̱m iga se̱tpa e̱ybɨc Egipto. s_&Yɨ́pt́im Moisés it́ id́ɨc con jém wiñɨcpɨc tantɨ̱wɨtam jém tɨtsɨnaxyucmɨ cuando ijɨ́yáy jém sɨŋyucmɨ pɨ̱xiñ jém co̱tsɨcyucmɨ Sinaí. Ipɨctsoŋ jém vivopɨc Dios iŋma̱t́i iga tachiiñ taɨcht́am. eC%Yɨ́pt́im Moisés iñɨ́máy jém Israelpɨc pɨxiñt́am iga: “Dios icutsatpa tuŋgac profeta juutst́im acutsat aɨch. Tsucumpa jém nunta tantɨ̱wɨtámaŋjo̱m juuts ɨch atsucumne. Cupɨ̱cɨ t́i nɨmpa.” eC$Yɨ́pt́im Moisés it́opyaj Egipto jém wiñɨcpɨc tantɨ̱wɨtam. Tsa̱m iwat jém milagro y jém seña jém naxyucmɨ de Egipto, jém Tsabats Lamar y jém tɨtsɨnaxyucmɨ ju̱t́ jáy i̱t́i cuarenta a̱mt́ɨy. #’Yɨ́pt́im Moisés jém tsa̱mpɨc ijóyixyaj jém wiñɨcpɨc pɨxiñt́am jém iñɨ́mayñewɨɨp iga: “¿I̱ miccám juuts miŋjagooyi y juuts mijuez?” Yɨ́pt́im Moisés Dios iccám juuts tu̱m aŋjagooyi iga icɨacputpa jém ipɨxiñt́am. Wɨa̱p iwat porque ichi ipɨ̱mi jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ jém iixñewɨɨp ju̱t́ yótpa juctɨ jém xut́u cuyyucmɨ. y"Ɨch ánixñe jém ampɨxiñt́am iga tsa̱m yaachwatyajta̱p jém naxyucmɨ de Egipto. Ammatoŋ iga agui wejyajpa. Jeeyucmɨ aquet naxyucmɨ iga aŋcɨacputpa jeeyaj. Jesɨc mi̱ñɨ, maŋcutsatpa e̱ybɨc jém Egipto ju̱t́ miit́ id́ɨc.” 1!Jesɨc jém tanJa̱tuŋ Dios iñɨ́máy jém Moisés: “Tsa̱cɨ jém iŋcɨac porque yɨɨm ju̱t́ mit́e̱ñ tsa̱m it́ jém Dios ipɨ̱mi. I  “Ɨch jém wiñɨcpɨc pɨxiñt́am aDios. Ɨch jém Abraham aDios, jém Isaac aDios y jém Jacob aDios.” Jesɨc Moisés moj cuetsaayi. Agui cɨ̱ŋ, d́a wɨa̱p íŋámmoc jém juctɨ.  Agui ipooñaŋja̱m cuando iix jém juctɨ. Cuando icunúc nocojo̱m iga iwɨ̱ámpa, imatoŋ iga jɨypa jém tanJa̱tuŋ Dios. Nɨmpa:  1’Cuando nasne cuarenta a̱mt́ɨy jém tɨtsɨnaxyucmɨ, jém Moisés it́ id́ɨc nocojo̱m jém co̱tsɨc iñɨ̱yi Sinaí. Jemum iix tu̱m xut́u cuy jípspa ixɨ. Jém juctjo̱m iwiñquejáy tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ, jém icutsatnewɨɨp tanJa̱tuŋ Dios. 7 gJesɨc cuando imatoŋ t́i nɨm jém pɨ̱xiñ, poy jém Moisés. Nɨc i̱t́i jém naxyucmɨ de Madián juuts tu̱m juumɨpɨc pɨ̱xiñ. Jemum nay wɨste̱n ijayma̱nɨc. W '¿Que anaccaabat́im aɨch juuts matɨc inicca jém Egiptopɨc pɨ̱xiñ?”  1Ocmɨ jém áŋa̱yajpáppɨc id́ɨc con it́ɨ̱wɨ agui ijóyix jém Moisés. Iñɨ́máy: “¿I̱ miccám juuts juez iga anaŋjɨyjactámpa? QJesɨc tuŋgagam ja̱ma jém Moisés ipát wɨste̱n jém Israelpɨc pɨxiñt́am sɨ́p íŋa̱yaj. Iŋjɨyjac. Iñɨ́máy: “Odoy áŋa̱taamɨ con iñt́ɨ̱wɨ. ¿T́iiga minicótstamta̱p?” 5Jém Moisés ijɨ̱spa iga jém it́ɨ̱wɨtam icutɨɨyɨyñe iga Dios icutsat jém Moisés iga iccutsɨgáyiñ. Pero jeeyaj d́a icutɨɨyɨyyaj. J Jemum iix tu̱m Egiptopɨc pɨ̱xiñ sɨ́p imalwadáy tu̱m Israelpɨc pɨ̱xiñ. Jesɨc jém Moisés icupuj jém it́ɨ̱wɨ. Icca jém pɨ̱xiñ, ichégáy iga imalwadáy jém it́ɨ̱wɨ. $A’Cuando jém Moisés iniit́ cuarenta ia̱mt́ɨy, ijɨ̱spa ia̱namaŋjo̱m iga nɨcpa ijooyáy jém it́ɨ̱wɨtam jém Israelpɨc pɨxiñt́am. A{Jeeyucmɨ jém Moisés tsa̱m wɨ̱cuyujne. Iwɨ̱cutɨɨyɨ́ypa it́u̱mpɨy jém jɨ̱xi jém it́wɨɨp Egipto. Jém Moisés tsa̱m wɨa̱p iwat t́i quej. Tsa̱m wɨa̱p iŋmat. $AOcmɨ jém ija̱tuŋ ichac jém ima̱nɨc iga caiññam. Jesɨc jém Faraón iyo̱mma̱nɨc ipiŋ jém xut́u tsɨ̱xi. Icmɨja̱p juuts iñuntama̱nɨc. Jesɨc jém tiempo nay jém Moisés, tu̱m wɨbɨc tsɨ̱xi, Dios tsa̱m iwɨ̱ixpa. Jém ija̱tuŋ icmɨja̱p tres meses it́ɨccɨɨm. SYɨ́p aŋjagooyi tsa̱m imɨgóyáy jém wiñɨcpɨc tantɨ̱wɨtam. Tsa̱m imalwadáy jém tanja̱tuŋwe̱wetam. Ipɨɨmɨ́y iga ichaguiñ jém ima̱nɨctam, jém yaguiñpɨc nayñe, iga caayajiñ. `9Ocmɨ tsucum tuŋgac rey jém naxyucmɨ de Egipto jém d́apɨc iixpɨcpa jém José. =s’Cuando núctooba jém tiempo iga cupacpa jém trato jém Diospɨc iwadayñe jém Abraham, jesɨc tsa̱m jáyaŋa̱p jém Israelpɨc pɨxiñt́am jém naxyucmɨ de Egipto. ~yCuando ca jém Jacob, naseedayt́a̱ it́ɨcmɨ jém ipacyaj jém attebet Siquem. Jemum cúmayt́a̱ jém ipac tu̱m tsaajosjo̱m. Jeet́im tsaajos ijuy wiñɨc jém Abraham. Imáychi tu̱m pɨ̱xiñ ima̱nɨctam, iñɨ̱yi jém pɨ̱xiñ Hamor. 0}YJesɨc je̱mpam iwat jém Jacob. Nɨc i̱t́i jém naxyucmɨ de Egipto. Ocmɨ jemɨgam ca jém Jacob. Más ocmɨ caayajt́im jém ima̱nɨctam jém naxyucmɨ Egipto. D|Jesɨc José iñɨ́máy it́ɨ̱wɨtam iga: “Nami̱ñɨ jém tanja̱tuŋ con it́u̱mpɨy jém tantɨ̱wɨtam.” Jém miññeyajwɨɨp setenta y cinco con it́u̱mpɨy ima̱nɨctam. h{I Ocmɨ e̱ybɨct́im icutsat ima̱nɨctam Egipto. Jesɨc jém tuŋgac viaje jém José, jém máyñeta̱wɨɨp wiñɨgam, iŋmadayyaj ia̱chiyaj iga it́ɨ̱wɨ. Jesɨc jém rey Faraón icutɨɨyɨ́y júp raza jém José. 6ze Pero cuando jém Jacob ijo̱dóŋa̱ iga it́ trigo Egipto icutsat ima̱nɨctam, jém wiñɨcpɨc tantɨ̱wɨtam, iga ijuyyajpa jém trigo. Yɨ́p jém wiñt́ipɨc viaje. 3y_ ’Ocmɨ miñ tu̱m mɨjpɨc yuu y tu̱m mɨjpɨc yaacha̱ji jém naxyucmɨ de Egipto y jém Canaán. Jém wiñɨcpɨc tantɨ̱wɨtam d́a ipátyajpa t́i icútpa. >xu Icɨacput de it́u̱mpɨy jém yaacha̱ji. Dios iyo̱xpát jém José iga tsa̱m jɨ̱xiɨ́y iga iwɨ̱ixiñ jém Egiptopɨc rey jém Faraón. Ocmɨ jém Faraón iccám jém José iga gobernador de jém naxyucmɨ de Egipto. Chiit́a̱t́im jém cargo iga iŋjacpa jém it́yajwɨɨp jém rey it́ɨccɨɨm. w} ’Yɨ́p Jacob ima̱nɨctam jém wiñɨcpɨc tantɨ̱wɨtam tsa̱m ijóyixyaj jém ijáyuc José. Ia̱chiyaj imáychi jém ijáyuc jém tuŋgac pɨxiñt́am. Ocmɨ nanɨcta̱ juumɨ jém naxyucmɨ de Egipto. Pero Dios iwaganait́ jém José. 5vcDios iwat tu̱m trato con jém Abraham. Iñɨ́máy iga iwadáyiñ jém marca de circuncisión jém ima̱nɨctam juuts tu̱m seña iga Dios iwadayñe jém trato con jeeyaj. Jeeyucmɨ cuando nay jém ima̱nɨc Isaac, cuando iniit́um ocho día, jém Abraham iwadáy ima̱nɨc jém marca de circuncisión. Ocmɨ cuando ma̱nɨgɨ́yum jém Isaac, iwadáyt́im je̱mpɨc jém ima̱nɨc Jacob. Ocmɨ cuando ma̱nɨgɨ́yum jém Jacob iwadáyt́im je̱mpɨc jém ima̱nɨctam. Jém doce ima̱nɨctam tsɨ́yyaj juuts ja̱tuŋpɨc de jém doce tribu de Israel. guGNɨmpat́im Dios: “Ɨch anchiiba castigo jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp jém naxyucmɨ ju̱t́ natsɨ́yyajta̱ iga esclavo. Jesɨc cuando putyajpa jemɨc, miñyajpa e̱ybɨc yɨ́p naxyucmɨ iga acuyo̱xa̱p.” GtDios iñɨ́máy: “Jém imma̱nɨctam nɨcpa jém tuŋgac naxyucmɨ. Nɨcpa i̱t́i juuts juumɨpɨc pɨxiñt́am. Tsɨ́yyajpa iga esclavo, yaachwatyajta̱p cuatrocientos a̱mt́ɨy.” s#Pero Dios d́a ichi ni tu̱m ja̱ca nas jém imɨɨchipɨc ni ju̱t́ icte̱ñpa ipuy. Pero ijɨycámayñe iga ichiiba jém nas y cuando caaneum, tsɨ́ypa jém nas para jém ima̱nɨctam. Pero cuando ijɨycámáy iga ichiiba jém nas d́a inii̱ ima̱nɨc ni tu̱m. [r/Ocmɨ jém Abraham put jém naxyucmɨ de Caldea ju̱t́ it́ id́ɨc. Nɨc i̱t́i jém naxyucmɨ de Harán. Jemɨgam ca jém ija̱tuŋ. Ocmɨ Dios inimiñ jém Abraham hasta yɨɨm ju̱t́ tait́t́a sɨɨp. qDios iñɨ́máy: “Pu̱tɨ jém iññaxyucmɨ. Tsa̱cɨ jém iñt́ɨ̱wɨtam. Nɨcsɨm jém naxyucmɨ iga manaŋquejáypa.” pJém Esteban iñɨ́máy: —Mantɨ̱wɨtam, miŋjagooyit́am, amatoŋtaamɨ. Jém wɨbɨc tanDios iwiñquejáy jém wiñɨcpɨc taŋwe̱we jém Abraham. Iwiñquejáy jém naxyucmɨ de Mesopotamia cuando d́anam nɨcne i̱t́i jém naxyucmɨ de Harán. ~o wJesɨc jém co̱bacpɨc pa̱nij aŋjagooyi icwác jém Esteban. Iñɨ́máy: —¿Que nu̱ma iŋwat juuts nɨmyajpa? 'nGJesɨc it́u̱mpɨy jém co̱ñyajwɨɨp je̱m, agui iámyajpa jém Esteban. Iixyaj iga aŋcac jém iámooyi juuts tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ. m9Ammatoŋta iga nɨmpa iga Jesús jém Nazaretpɨc pɨ̱xiñ imɨswatpa jém tamma̱stɨc y icucagáypa jém costumbre jém tatsagayñewɨɨp Moisés. 2l] Ocmɨ inimiñyaj tuŋgac jém mɨgoypaap. Nɨmyaj: —Yɨ́p pɨ̱xiñ d́a ichacpa iga icujɨypa jém tamma̱stɨc. Tsa̱m icujɨypat́im jém Moisés iŋquímayooyi. ck? Jém áŋa̱yajpáppɨc con Esteban iccujíñáy jém pɨxiñt́am, jém Israelpɨc wɨd́ayt́am y jém escribaspɨc maestroyaj. Icutuuma̱cayaj jém Esteban, matsta̱, nanɨcta̱ jém pa̱nij aŋjagooyicɨɨm. ]j3 Jém áŋa̱yajpáppɨc con Esteban iyojpa algunos pɨxiñt́am iga icumɨgóypa jém Esteban. Nɨmyaj: —Ɨch ammatoŋ iga yɨ́p Esteban imalnɨ́máy jém Moisés iŋquímayooyi. Tsa̱m icujɨypat́im Dios. i5 Pero jém pɨxiñt́am d́a wɨa̱ micoñwɨ́y jém Esteban porque tsa̱m jɨ̱xiɨ́y. Jém Dios iA̱nama iyo̱xpát iga tsa̱m wɨa̱ micutsoŋ. 5hc Jesɨc algunos jém pɨxiñt́am miñ iníŋa̱yaj jém Esteban. Miñyaj algunos de jém sinagoga de jém Libertinopɨc pɨxiñt́am. Miñyajt́im de jém naxyucmɨ de Cirene, de jém naxyucmɨ de Alejandría, de jém Cilicia y de jém Asia. Moj íŋa̱cayaj jém Dios iŋma̱t́i con jém Esteban. (gIJém Esteban tsa̱m iniit́ jém Dios ipɨ̱mi y tsa̱m iniit́ jém wɨbɨc tóyooyi. Agui iwatpa jém milagro y jém seña jém pɨxiñt́ámaŋjo̱m. hfIJesɨc tsa̱m jáyaŋa̱p jém Dios iŋma̱t́i, núcpa yɨɨm jeexɨc. Tsa̱m jáyaŋa̱pt́im jém Dios ipɨxiñt́am jém attebet Jerusalén. Wa̱t́i jém Israelpɨc pa̱nij icupɨcyajt́im. Matsta̱ jém Esteban GeOcmɨ namiñt́a̱ icusiete jém pɨxiñt́am hasta ju̱t́ it́ jém apóstolyaj iga iŋwejpádáypa Dios para jeeyaj. Cada tu̱mtu̱m de jeeyaj jém apóstolyaj ichɨccunúgáy ico̱bac. d}Jesɨc it́u̱mpɨy jém Dios ipɨxiñt́am it́yaj de acuerdo iga iwatyajpa juuts nɨmyaj jém apóstolyaj. Cupiŋta̱ jém Esteban. Jém pɨ̱xiñ tsa̱m iniit́ jém Dios iA̱nama. Cupiŋyajta̱t́im Felipe, Prócoro, Nicanor, Timón, Parmenas y jém Nicolás. Jém Nicolás miñ de jém Antioquía. Je tɨgɨyñe id́ɨc iga icupɨcpa jém Israelpɨc aŋquímayooyi. ^c5Pero aɨcht́am seguido anaŋwejpáttámpa Dios, anaŋquejpa jém Dios iŋma̱t́i. dbAJeeyucmɨ mantɨ̱wɨtam, métstaamɨ siete de mimicht́am jém wɨbɨc pɨxiñt́am, jém jɨ̱xiɨywɨɨp, jém tsa̱mpɨc iniit́ jém Dios iA̱nama. Accámtaamɨ iga iwatpa jém yo̱xacuy iga iwécpa jém wíccuy. MaOcmɨ jém apóstolyaj iŋtuuma̱watyaj it́u̱mpɨy jém icupɨcneyajwɨɨp jém Cristo. Iñɨ́mayyaj: —D́a wɨ̱ iga antsactámpa iga anaŋmatpa jém Dios iŋma̱t́i iga acwígoyt́ámpa. ` Jém tiempo tsa̱m jáyaŋa̱p jém Dios ipɨxiñt́am. Icupɨcyajpat́im jém griegopɨc pɨxiñt́am. Jeeyaj agui jɨyyajpa acontra de jém Israelpɨc pɨxiñt́am porque iñe̱jawégáypa jém cuno̱yt́am iwíccuy cuando iwécpa jém wíccuy cada ja̱ma. 4_a*Jesɨc cada ja̱ma accuyujóypa jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m y jém it́ɨgaŋjo̱myaj. D́a ichacpa iga iŋmatpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Jesús je jém Cristo. ^)Jém apóstolyaj putyaj jém aŋjagooyi iwiñjo̱m. Agui maymayyaj porque Dios ijɨ́c iga yaachwatyajta̱ jém Jesús icuyucmɨ. f]E(Jesɨc it́u̱mpɨy jém aŋjagooyiyaj icupɨcyaj juuts nɨm jém Gamaliel. Ocmɨ aŋwejayt́a̱ jém apóstolyaj, cótsyajta̱, nɨ́mayyajta̱ iga odoy más aŋma̱tɨ Jesús iñɨyi̱mɨ. Ocmɨ cutsɨgayyajta̱. \-'Pero siiga yɨ́p pɨxiñt́am iniid́áy Dios ijɨ̱xi, mich d́a wɨa̱p inictogoy. Nawattamta̱jɨ cuenta. Cuidado iga iníŋa̱támpa Dios. [1&Jeeyucmɨ mannɨ́máypa, tsa̱cɨ yɨ́p pɨxiñt́am. Odoy moogɨɨyɨ. Porque siiga yɨ́p aŋquímayooyi pɨxiñt́am ijɨ̱xquiimi, cuyajpa. WZ'%Más ocmɨ cuando watta̱p jém censo, tsucum jém Judas, tu̱m Galileapɨc pɨ̱xiñ. Initsucum tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am. Pero ocmɨ accaata̱t́im. Cupóyayyaj it́u̱mpɨy jém it́úŋɨyyajwɨɨp. vYe$Jɨ̱staamɨ iga pecam tsucum jém Teudas, tu̱m pɨ̱xiñ tsɨ́yt́ɨp juuts tu̱m mɨjpɨc aŋjagooyi. Initsucum como cuatrocientos pɨxiñt́am. Ocmɨ accaata̱ jém pɨ̱xiñ y jém it́úŋɨyyajwɨɨp cutogóyayyaj. Jemum cuyaj. X'#Ocmɨ iñɨ́máy jém aŋjagooyiyaj: —MiIsraelpɨc mipɨxiñt́am, nawattamta̱jɨ cuenta. Cuidado iga immalwadáypa yɨ́p pɨxiñt́am. W'"Pero entre jeeyaj it́t́im id́ɨc tu̱m fariseopɨc pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Gamaliel. Tu̱m accuyujoypaap de jém Israelpɨc aŋquímayooyi. Jém pɨxiñt́am tsa̱m iwɨ̱ixyajpa. Te̱ñchucum, ipɨɨmɨ́y jém policía iga iquebacpud́iñ tu̱m rato jém apóstolyaj. qV[!Cuando imatoŋyaj t́i nɨmpa jém Peto, tsa̱m jóyñeyaj jém aŋjagooyi. Tsa̱m iccaayajtooba. UU# Aɨcht́am atsɨ́yt́a juuts tu̱m testigo iga nu̱ma pɨs jém Cristo, quím e̱ybɨc sɨŋyucmɨ. Tsɨ́yt́im juuts tu̱m testigo jém Dios iA̱nama jém ichiiñewɨɨp Dios jém icupɨcneyajwɨɨp. TyPero Dios ininɨc sɨŋyucmɨ, icco̱ñ iŋwɨ̱mɨ. Iccám iga Mɨjpɨc iŋJagooyi, iccám iga jém Cɨacpudoypaap. Iwadáy je̱mpɨc iga ichiiba lugar jém Israelpɨc pɨxiñt́am iga icucacpa ijɨ̱xi iga wadayt́a̱p perdón jém it́áŋca. SJém wiñɨcpɨc taŋwe̱wetam ijɨ̱syajpa Dios. Jeet́im Dios icpɨs jém Jesús jém michpɨc iniccaata, iŋcunúnta cunusyucmɨ. #R?Jesɨc jém Peto con jém tuŋgac apóstolyaj icutsoŋyaj. Iñɨ́mayyaj: —Más wɨ̱ iga aŋcupɨcpa Dios que iga aŋcupɨcpa jém pɨxiñt́am. tQa—¿D́a mannɨ́mayñeum iga odoy aŋma̱tɨ yɨ́p pɨ̱xiñ iñɨyi̱mɨ? ¿Pero t́i sɨ́p iŋwat? Icuwɨ̱t́i yɨ́p Jerusalén núc jém iniŋma̱t́i. ¿Que mich antsagayt́ooba la culpa iga accaata̱ yɨ́p pɨ̱xiñ? PCuando inimiñyaj, nanɨcta̱ jém aŋjagooyiyaj iwiñjo̱m, jém Sanhedrín. Jesɨc jém co̱bacpɨc pa̱nij iñɨ́máy: JO Jesɨc jém comandante con ipolicía nɨc imétsyaj jém apóstolyaj. Inimiñyaj, pero d́a imalwadáy porque tsa̱m cɨ̱ŋneyaj. Ijɨ̱spa iga iñácscayajpa tsaamɨ jém pɨxiñt́am. ZN-Jeet́i rato miñ tu̱m pɨ̱xiñ, iŋmadáy jém aŋjagooyi: —Jém wɨste̱n pɨ̱xiñ, jém micht́ampɨc impajta cárcel, sɨɨp it́ jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. Sɨ́p iccuyuj jém pɨxiñt́am. WM'Cuando imatoŋ t́i iñɨ́máy jém policía, agui ipooñaŋja̱myaj jém pa̱nij aŋjagooyiyaj con jém ma̱stɨc icomandante. D́a icutɨɨyɨyyaj t́i naspa y hasta ju̱t́ cuyajpa yɨ́p asunto. 3L_Nɨmyajpa: —Cuando anúc jém cárcel tsa̱m wɨ̱aŋpajne y jém guardia ichaŋwɨ̱watne cuenta jém cárcel ipuerta. Cuando anáŋáy jém cárcel d́a i̱ ampát. KPero cuando jém policía núc jém cárcel, d́a ipátyaj jém preso. Jesɨc e̱ybɨc se̱tyaj. Miñ iŋmadáy jém aŋjagooyi. JCuando imatoŋyaj jém apóstolyaj, icuqueja̱ma, tsúyt́im, tɨgɨyyaj jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m, moj iŋquejáy jém pɨxiñt́am. Jesɨc jeet́im ja̱ma aŋtuuma̱neyaj jém co̱bacpɨc pa̱nij con it́u̱mpɨy jém Israelpɨc aŋjagooyiyaj y jém wɨd́ayt́am iga iwatyajpa tu̱m mɨjpɨc junta. Pɨɨmɨyt́a̱ jém policía iga nɨguiñ it́opyaj cárcel jém presoyaj. I—Nɨ̱gɨ mite̱ñi jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. Aŋmadayya̱jɨ jém pɨxiñt́am iga Dios ichiit́ooba jém jo̱mipɨc vida. HPero jeet́im tsuu Dios icutsat tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ iga íŋáyiñ jém cárcel. Topta̱ jém apóstolyaj. Nɨ́mayt́a̱: 5GeMatsta̱ jém apóstolyaj, cotta̱ cárcel. F%Jesɨc jém co̱bacpɨc pa̱nij aŋjagooyi con jém iwaganait́yajwɨɨp, jém saduceopɨc pɨxiñt́am, tsa̱m pɨ̱mi icujóyɨyyaj. wEgInimiñyajpat́im jém mɨmneyajwɨ́ppɨc jém tuŋgac attebetyaj jém it́yajwɨɨp nocojo̱m Jerusalén. Inimiñyaj jém mɨmneyajwɨɨp y jém imatsneyajwɨɨp jém mal espíritu. Cupɨsayyaj it́u̱mpɨy. Matsta̱ jém Peto y Xiwan D1It́opyajpa jém mɨmneyajwɨɨp con ichees. Nɨcpa ichacyaj calle iga cuando naspa jém Peto, ictsɨ́yáyiñ jém icumuŋcɨ algunos de jeeyaj. CJém icupɨcneyajwɨɨp Cristo más jáyaŋa̱p. Jém pɨxiñt́am y yo̱mtam cada ja̱ma más icupɨcyajpa jém Dios iŋma̱t́i. By Pero jém d́apɨc icupɨcpa Cristo ni t́u̱m d́a iŋpɨtsneyaj, pero tsa̱m iwɨ̱ixyajpa jém Dios ipɨxiñt́am. >Au Jém apóstolyaj iwatyaj jáyaŋ jém milagro y seña jém pɨxiñt́ámaŋjo̱m. Aŋtuuma̱neyaj it́u̱mpɨy de jeeyaj jém mɨjpɨc ma̱stɨc icorredor iñɨ̱yi Salomón. %@C Tsa̱m pɨ̱mi cɨ̱ŋneyaj it́u̱mpɨy jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo con jém imatoŋneyajwɨɨp t́i iñascayaj. Watta̱p jáyaŋ jém milagro y seña ~~}[||{yz'y5xx(wevcuKtssZqqFpp@oin{mlk~j_iichh#gSfye-dcc braa`__^^U]]=\\;[[Y!X W[VVDUTSRRPONN\MLKJJIHGGF,EEDQCCB{BA,@k@?>>>=+’Mantɨ̱wɨtam, jém Abraham mima̱nɨctam, jém iŋcɨ̱ŋtampáppɨc Dios, taɨcht́am tacutsadayt́a̱ jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga tacɨacputpa Dios. z}m Cuando d́am jáyñe iga caaba jém Xiwan, nɨmpa: “Ɨch d́a aje jém michpɨc iñjɨ̱spa iga miñpa. Pero ocmɨ miñpa antuuñiaŋcɨɨm tu̱m pɨ̱xiñ más wɨa̱p que aɨch. Ɨch d́a ipa̱t́i iga aŋwijáypa icɨac ipuyyucmɨ.” |- Antes que miñpa jém Jesús, jém Xiwan iŋmadáy it́u̱mpɨy jém Israelpɨc pɨxiñt́am iga icucacyajiñ ijɨ̱xi y iga acchiŋyajta̱iñ. ${A Yɨ́pt́im David io̱cma̱nɨc ma̱nɨc jém Jesús, jém icɨacputpáppɨc jém Israelpɨc pɨxiñt́am. Dios ictsucum juuts tajɨycámayñe wiñɨgam. Jz  Ocmɨ Dios it́op jém Saúl. Accámta̱ jém David iga rey. Nɨmpa Dios: “Ampát jém David jém Isaí ima̱nɨc. Jém ijɨ̱xi jext́im juuts aɨch. Iwatpa juuts ɨch aŋwɨ̱aŋja̱m.” Fy Ocmɨ iwácyaj tu̱m nunta rey iga iŋjaguiñ. Jesɨc Dios iccám jém Saúl juuts rey iga iŋjacpa cuarenta a̱mt́ɨy. Jém Saúl, jém Cis ima̱nɨc, tsucum de jém tribu de Benjamín. \x1 Jesɨc ocmɨ Dios iccám jém juezyaj iga iŋjacyajpa jém Israelpɨc pɨxiñt́am cuatrocientos cincuenta a̱mt́ɨy. Iŋjacyajpa jém juezyaj hasta que núc jém tiempo de Samuel jém Dios iŋmat́cɨɨwiñ. w Ocmɨ Dios ictogoy siete nación jém it́yajwɨɨp jém naxyucmɨ de Canaán iga chiit́a̱p jém nas jém tanja̱tuŋwe̱wetam. |vq Dios iyaachɨ́y iga tsa̱m imalwatyajpa jeeyaj cuando jáy i̱t́iyaj cuarenta a̱mt́ɨy jém tɨtsɨnaxyucmɨ. u' TanJa̱tuŋ Dios, jém Israelpɨc pɨxiñt́am iDios, icupiŋ jém wiñɨcpɨc tanja̱tuŋwe̱wetam. Tsa̱m icjáyaŋa̱yaj jém taŋwe̱wetam cuando oy i̱t́iyaj jém naxyucmɨ Egipto juuts juumɨpɨc pɨxiñt́am. Ocmɨ it́op jém naxyucmɨ de Egipto con ipɨ̱mi. St Jesɨc jém Pablo te̱ñchucum. Iwat tu̱m seña con icɨ iga odoy i̱ jɨ́yiñ, moj iŋmadáy: —MiIsraelpɨc mipɨxiñt́am y mimicht́am iŋcɨ̱ŋtampáppɨc tanJa̱tuŋ Dios, matoŋtaamɨ. sw Jém sinagoga iŋjagooyiyaj imayyaj jém Dios iŋma̱t́i, jém Moisés iŋquímayooyi y jém ijaychacnewɨɨp jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ. Cuando yaj imayyaj, jesɨc jém aŋjagooyiyaj icutsadáy aŋma̱t́i jém Pablo. Nɨ́mayt́a̱: —Mantɨ̱wɨtam, siiga iniit́ t́i iññɨ́mayt́ooba yɨ́pyaj pɨxiñt́am iga iniŋquímpa, sɨɨbam wɨa̱p iniŋmadáy. 5rc Ocmɨ nasyaj jém attebet Perge, núcyaj jém tuŋgac Antioquía jém it́wɨɨp jém naxyucmɨ de Pisidia. Jemum tu̱m jejcuy ja̱ma tɨgɨyyaj jém sinagoga, co̱ñyaj. bq= Ocmɨ jém Pablo con icompañeroyaj tɨgɨy barcojo̱m, putyaj jém attebet Pafos. Nɨcyaj jém attebet Perge jém naxyucmɨ de Panfilia. Pero jém Xiwan ichagaŋput iga iwaganasɨɨba jeeyaj, se̱t Jerusalén. dpA Cuando jém gobernador iix t́i iñasca jém pɨ̱xiñ, icupɨc Cristo. Agui ipooñaŋja̱mpa cuando imatoŋ jém tánO̱mi iŋquímayooyi. Jém Pablo y Bernabé nɨcyaj jém tuŋgac Antioquía jém attebet de Pisidia moS Sɨɨp jém tánO̱mi michiiba castigo. Sɨɨp micácht́ia̱p. Ju̱na ja̱ma d́a wɨa̱p íñix jém ja̱ma icho̱ca. Jesɨc jeet́i rato imats juuts tu̱m oma jém iixcuy, cupiicha̱. Mojpa iméts i̱ wɨa̱p ijɨ̱cte̱ñ. Zn- Iñɨ́máy: —Mimɨgoypaap, tsa̱m malopɨc mipɨ̱xiñ, Woccɨɨwiñ mima̱nɨc. Mich tsa̱m mienemigo de it́u̱mpɨy jém wɨ̱tampɨc cosa. Agui iŋwótpa jém tánO̱mi iŋquímayooyi jém nu̱mapɨc. rm] Jesɨc jém Saulo, iñɨ̱yit́im Pablo, tsa̱m iniit́ jém Dios iA̱nama. Iwɨ̱ámmats jém na̱wat. l7 Pero jém na̱wat, iñɨ̱yit́im Elimas, nɨcpa en contra de jém Bernabé y Saulo. D́a ichiit́ooba lugar jém gobernador iga icupɨguiñ Cristo. =ks Jém na̱wat it́ id́ɨc con jém gobernador Sergio Paulo. Yɨ́p aŋjagooyi tsa̱m jɨ̱xiɨ́y. Iŋwejáy jém Bernabé y Saulo porque agui imatoŋtooba jém Dios iŋma̱t́i. Yj+ Iŋmatyaj yɨɨm jeexɨc icuwɨ̱t́i jém isla de Chipre. Núcyaj jém attebet Pafos. Jemum ipát tu̱m na̱wat iñɨ̱yi Barjesús. Nɨmpa iga tu̱m Israelpɨc aŋmat́cɨɨwiñ, pero je tu̱m mɨgoypaap. ,iQ Cuando núc jém attebet Salamina, moj iŋmat jém Dios iŋma̱t́i jém judíos ima̱stɨcjo̱m, jém sinagoga. Iwagananɨcyajt́im jém Xiwan iga iyo̱xpátpa. h5 Jesɨc Dios iA̱nama icutsat jém Bernabé y Saulo. Nɨcyaj jém attebet Seleucia. Jemum tɨgɨyyaj barcojo̱m iga nɨcpa jém isla de Chipre. ag; Iwatyaj ayuno jém Dios ipɨxiñt́am, iŋwejpátyaj Dios, iccámayyaj icɨ jém Bernabé y Saulo ico̱bacyucmɨ. Jesɨc naŋquímyajta̱. Jém apóstolyaj iŋmatyajpa jém Dios iŋma̱t́i jém attebet Chipre qf[ Tu̱m ja̱ma cuando aŋtuuma̱neyaj jém pɨxiñt́am iga ijɨ̱spa jém tánO̱mi y iwatyajpa ayuno, Dios iA̱nama iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —Tsa̱cɨ aparte yɨ́p Bernabé y Saulo jém aŋcupiŋnewɨɨp iga acuyo̱xa̱p. ce A Jesɨc jemɨgam ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa jém Dios ipɨxiñt́am, jém attebet Antioquía, it́yaj jém Dios iŋmat́cɨɨwiñ y jém wɨbɨc maestroyaj. It́yaj jém Bernabé; jém Ximoj iñɨ̱yit́im Niger; jém Lucio, jém Cirenepɨc pɨ̱xiñ; jém Manaén, icuyo̱xa̱p id́ɨc jém Herodes jém gobernador de Galilea; it́t́im jém Saulo. (dI Jesɨc jém Bernabé y Saulo cuando cuyaj jém iyo̱xacuy, putyaj Jerusalén. Se̱tyaj it́ɨcmɨ. Iwagananɨcyajpa jém Xiwan iñɨ̱yit́im Marco.qc[ Pero jém tánO̱mi iŋquímayooyi más jáyaŋa̱p. Aŋmatta̱p ju̱t́iŋquej jém aŋma̱t́i. dbA Jeet́i rato tanJa̱tuŋ Dios icutsat tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ iga icmɨmneiñ jém Herodes porque d́a icujíppa Dios. Más iwɨ̱aŋja̱m iga cujípta̱iñ iyaac. Je̱mpɨgam ca. Jém tsuuquiñ icútyaj. 8ai Jesɨc jém pɨxiñt́am, jém iŋwejayñeyajwɨɨp, tsa̱m pɨ̱mi jɨyyajpa, tsa̱m icujípyajpa jém Herodes. Nɨmyaj: —Yɨɨmpɨc jɨypa d́a je pɨ̱xiñ, tu̱m dios. S` Jém Herodes iŋwejáy jém pɨxiñt́am. Iñɨ́máy júp ja̱ma miñyajiñ. Jesɨc jém ja̱ma icot jém rey ipuctu̱cu. Nɨc co̱ñi jém ico̱ñcuyyucmɨ ju̱t́ cɨɨpíŋóypa. Moj najɨ́yooyi. _! Jesɨc jém Herodes tsa̱m pɨ̱mi ijóyixpa jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp jém attebet de Tiro y Sidón. Pero jém pɨxiñt́am iwatyaj acuerdo con jém Blasto, tu̱m mɨjpɨct́im aŋjagooyi, icuyo̱xa̱p jém rey Herodes. Iyojyaj jém Blasto iga iyo̱xpád́iñ. Icunucsáy iga odoy imoogɨyyajiñ jém rey porque jém pɨxiñt́am ipɨcpa iwíccuy jém rey Herodes iñaxyucmɨ. _^7 Jém Herodes icutsat jém soldado iga inimíñiñ jém Peto, pero d́a ipát. Jesɨc jém Herodes iŋwejáy jém soldado jém iwatneyajwɨɨp cuenta jém cárcel. Icɨɨpiŋ. Ocmɨ ipɨɨmɨ́y iga accaayajta̱iñ it́u̱mpɨy de jeeyaj. Jesɨc put jém Herodes jém naxyucmɨ de Judea, nɨc i̱t́i jém attebet de Cesarea. Ca jém Herodes r]] Icuqueja̱ma pɨ̱mi cujíñayñeyaj jém soldadoyaj porque d́a ijo̱doŋ t́i iñasca jém Peto. \} Pero jém Peto iwat seña con icɨ iga odoy jɨyyajiñ. Moj iŋmadáy jutsa̱ mit́op tánO̱mi jém cárcel. Iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —Aŋmadayt́aamɨ jém Jacobo y los demás jém tantɨ̱wɨtam. Ocmɨ put jém Peto, nɨc tuŋgac lugar. [ Seguido it́ɨcspa puerta jém Peto. Cuando íŋáy jém puerta jém pɨxiñt́am, iixyaj jém Peto, tsa̱m pɨ̱mi ámaŋjacyaj. BZ} Pero jeeyaj iñɨ́máy jém wo̱ñi: —Mich miloco. Pero jém wo̱ñi nɨmpa: —¡Nu̱ma, d́a je mɨgooyi! Jesɨc nɨmyajpa jém pɨxiñt́am: —¿Que d́a je Petot́im ia̱nama? \Y1 Imatóŋactɨɨyáy iga Peto ijɨ̱yi. Pero jém wo̱ñi d́a íŋáy jém tɨc. Tsa̱m maymay, póyaŋtsucum, nɨc jojmɨ iga iŋmadáy jém aŋtuuma̱neyajwɨɨp iga núcneum jém Peto jém puerta aŋna̱ca. ]X3 Cuando jém Peto it́ɨcs jém puerta, miñ iŋtsoŋ tu̱m wo̱ñi iñɨ̱yi Rode. ]W3 Iganam sɨ́p ijɨ̱s jém Peto t́i iñasca, nɨc jém Malía it́ɨccɨɨm. Jém yo̱mo jém Xiwan ia̱pa iñɨ̱yit́im Marco. Je̱m tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am aŋtuuma̱neyaj. Sɨ́p iwatyaj oración. V Jesɨgam jém Peto icutɨɨyɨ́y iga nu̱ma. Nɨmpa: —Sɨɨp aŋcutɨɨyɨ́y iga nu̱ma jém tánO̱mi icutsat tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ iga acɨacputpa jém Herodes icɨɨjo̱m con jém Israelpɨc pɨxiñt́am icɨɨjo̱m jém amalwadaypáppɨc id́ɨc. 5Uc Pero nasyaj ju̱t́ iŋte̱ññe jém wiñt́ipɨc soldado y jém ocmɨpɨc soldado. Cuando núcyaj ju̱t́ it́ jém tɨ́ŋcuy puerta jém calle aŋna̱ca, áŋáy iyaac jém puerta. Putyaj, wid́aŋnasyaj tu̱m calle, jeet́i rato nɨc jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ. Tsɨ́y icut́um jém Peto. OT Jesɨc put jém Peto, mojum it́úŋɨ́y jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ. Pero d́a icutɨɨyɨ́y siiga nu̱ma t́i iwatpa jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ. Je ijɨ̱spa no más iga ima̱wiñ. fSE Jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ iñɨ́máy: —Tsencaamɨ jém iñcinturón immɨjpacyucmɨ. Co̱tɨ iŋcɨac. Cuando yaj iwat je̱mpɨc, iñɨ́máy jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ: —Co̱tɨ iñyoot́i. Atúŋɨɨyɨ. QR Jeet́i rato iwiñquejáy jém Peto tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ jém Diospɨc icutsatne. Jém cárcel ijojmɨ cutsoctɨc juuts tu̱m juctɨ. Jesɨc jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ ichɨgáy jém Peto ipócpac. Ichɨcyus. Iñɨ́máy: —Jicscɨy tsucu̱mɨ. Jesɨc wij jém cadena jém Peto icɨɨyucmɨ, cutɨŋ naxyucmɨ. mQS Ocmɨ cuando núc jém tiempo iga jém Herodes ijɨ̱spa iga it́oppa jém Peto, jeet́im tsuu moŋpa Peto cucmɨ de wɨste̱n soldado. Tsenne con wɨste̱n cadena. Algunos jém soldado iwatne cuenta jém cárcel ipuerta. :Pm Jeeyucmɨ tsɨ́y Peto jém cárcel, tsa̱m wɨ̱watneta̱ cuenta. Pero jém Dios ipɨxiñt́am tsa̱m pɨ̱mi iŋwejpádáypa Dios para je. Dios it́op jém Peto jém cárcel %OC Cuando matsta̱ jém Peto, nanɨcta̱ cárcel. Jém cárcel tsa̱m wɨ̱ watneta̱ cuenta con cuatro grupo de soldado. Cada grupo it́yaj cuatro soldado. Jém Herodes ijɨ̱spa id́ɨc iga it́oppa jém Peto cuando cuyajneum jém sɨŋ iga icɨɨpiŋpa jém pɨxiñt́am iwiñjo̱m. nNU Cuando jém Herodes iix iga agui iwɨ̱aŋja̱m jém Israelpɨc pɨxiñt́am, jesɨc ipɨɨmɨ́yt́im iga matsta̱iñ mex jém Peto. Iñasca je̱mpɨc cuando watta̱p jém sɨŋ iga cútta̱p jém caxt́ána̱ñi sin levadura. BM Accaata̱ con espada jém Jacobo jém Xiwan it́ɨ̱wɨ. UL % Jeet́im tiempo moj icpoy jém rey Herodes algunos jém Dios ipɨxiñt́am. K Je̱mpɨgam iwatyaj. Cutsadayt́a̱ jém yo̱xpádooyi jém Dios ipɨxiñt́am iŋjagooyiyaj. Oy ichac jém Bernabé y Saulo.mJS Jesɨc ocmɨ jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo, jém Antioquíapɨc pɨxiñt́am, moj ijɨ̱syaj iga icutsadayyajpa tu̱m yo̱xpádooyi jém tantɨ̱wɨtam jém it́yajwɨɨp Judea. Ichiiyajpa cada tu̱mtu̱m jutsaŋ wɨa̱yajpa. 4Ia Tu̱m de jeeyaj, iñɨ̱yi Agabo, te̱ñchucum ju̱t́ aŋtuuma̱neyaj jém tantɨ̱wɨtam. Dios iA̱nama icjo̱dóŋa̱ t́i miñpa. Nɨmpa iga miñpa tu̱m mɨjpɨc yuu icuwɨ̱t́i de yɨ́p naxyucmɨ. Ocmɨ nu̱ma cupac juuts nɨm, jém tiempo cuando iŋjacpa jém Romapɨc aŋjagooyi Claudio. eHC Jeet́im tiempo algunos jém profeta, jém it́yajwɨɨp Jerusalén, nɨc Antioquía. tGa Jáy i̱t́iyaj jemum con jém Dios ipɨxiñt́am. Oy i̱t́i tu̱m a̱mt́ɨy. Iŋquejáy jáyaŋ pɨxiñt́am jém Dios iŋma̱t́i. Yɨ́pt́im Antioquía moj iccámayyajta̱ iñɨ̱yi iga cristiano jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo. qF[ Ocmɨ jém Bernabé nɨc jém attebet Tarso. Nɨc iméts jém Saulo. Cuando ipát, ininɨc Antioquía. XE) Porque jém Bernabé tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ, tsa̱m iniit́ jém Dios iA̱nama. Tsa̱m iwɨ̱cupɨcpa iga Dios wɨa̱p. Jeeyucmɨ jáyaŋ pɨxiñt́am tɨgɨyñeyaj iga icupɨcyajpa jém tánO̱mi Jesús. mDS Cuando núc jém Bernabé, iix iga Dios agui iwɨ̱wadayñe jém pɨxiñt́am. Jesɨc agui maymay jém Bernabé. Moj iŋquímyaj it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am iga iwɨ̱cupɨguiñ y odoy ichaguiñ jém tánO̱mi iŋmadayooyi. C Cuando ijo̱dóŋa̱yaj jém Dios ipɨxiñt́am, jém it́yajwɨɨp Jerusalén, icutsat jém Bernabé iga nɨguiñ Antioquía. 7Bg Jém tantɨ̱wɨtam tsa̱m iniit́ jém tánO̱mi ipɨ̱mi. Tsa̱m jáyaŋ jém pɨxiñt́am ichacyaj jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi. Moj icupɨcyaj jém tánO̱mi Jesús. mAS Pero algunos jém tantɨ̱wɨtam jém it́yajwɨɨp jém attebet Chipre y Cirene nɨcyaj jém attebet Antioquía. Iŋmadayyaj jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel iga wɨa̱p icɨacputyaj jém tánO̱mi Jesús. ^@5 Cuando accaata̱ jém Esteban, jeet́im ja̱ma moj icpoyyajta̱ los demás jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo. Cupóyayyaj. Algunos nɨcyaj hasta jém attebet Fenicia, Chipre y Antioquía. Jemɨgam iŋmadayyaj jém wɨbɨc aŋma̱t́i jém Israelpɨc pɨxiñt́am. Pero d́a iŋmadáy jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel. d?A Jesɨc cuando imatoŋyaj jém tantɨ̱wɨtam, jém it́yajwɨɨp Jerusalén, d́a jɨyyaj. Moj icujípyaj Dios. Nɨmyaj: —Jém tanJa̱tuŋ Dios ichiit́im lugar jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel iga icucacyajpa ijɨ̱xi iga iniit́pat́im jém vida jém d́apɨc cuyajpa. Jém Dios ipɨxiñt́am jém attebet Antioquía L> Siiga Dios ichi jém tuŋgac pɨxiñt́am jém Dios iA̱nama juuts tachiiñeta taɨcht́am, jém taŋcupɨcnewɨɨp Jesucristo, ¿jesɨc ɨch ai̱apaap iga anɨcpa contra jém tanJa̱tuŋ Dios? =3 Jesɨc anjɨ̱s t́i tanɨ́máy jém tánO̱mi. Nɨmpa: “Jém Xiwan acchíŋóypa con nɨ, pero mimicht́am impɨctsoŋtámpa Dios iA̱nama.” < Cuando moj anaŋmat jém Dios iŋma̱t́i, ipɨctsoŋyaj jém Dios iA̱nama juutst́im taɨcht́am matampɨctsoŋ wiñt́i. ;y Je miñpa miŋmadáy jutsa̱p iŋcɨɨput y jutsa̱p icɨɨputyaj it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp iñt́ɨccɨɨm.” `:9 Aŋmadáy jutsa̱ miix it́ɨccɨɨm tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ. Miñ iŋmadáy jém capitán. Iñɨ́máy: “Cutsa̱tɨ algunos pɨxiñt́am jém attebet Jope iga inimíñiñ jém Ximoj iñɨ̱yit́im Peto. U9# Jém Dios iA̱nama anɨ́máy iga anɨguiñ con jeeyaj y iga odoy acɨɨŋiñ. Aŋwagananɨctat́im yɨ́p seis tantɨ̱wɨtam. Antu̱mpɨyt́am atɨgɨyt́a jém pɨ̱xiñ it́ɨcjo̱m, tu̱m capitán. 8 Jeet́i rato núcyaj tucute̱n pɨ̱xiñ jém tɨccɨɨm ju̱t́ ait́ id́ɨc. Tu̱m Cesareapɨc pɨ̱xiñ icutsat iga miñ améts. G7 Annasca tuccɨy. Ocmɨ e̱ybɨc jɨ́mquímta̱ sɨŋyucmɨ. 63 Jesɨc e̱ybɨc ajɨ́yáy jém sɨŋyucmɨpɨc jɨ̱yi. Anɨ́máy: “Jém Diospɨc iwɨ̱tsac, d́a wɨa̱p tannɨm iga d́a wɨ̱ taŋcút.” 5w Pero annɨ́máy: “MánO̱mi, ɨch d́a queman aŋcút jém d́apɨc wɨ̱ taŋcút jém tactáŋcaɨypáppɨc.” d4A Jesɨc ammatoŋ tu̱m jɨ̱yi. Anɨ́mayt́a̱: “Peto, tsucu̱mɨ, acca̱ɨ, cuutɨ.” =3s Cuando aŋwɨ̱ám t́i it́ jém mantajo̱m, ánix yɨ́p naxyucmɨpɨc ani̱mat jém cuatropɨc ipuj, jém jɨmñi ani̱mat, it́t́im jém tsa̱ñ, jém pa̱chi y jém jonyaj. k2O —Ɨch ait́ id́ɨc jém attebet Jope. Iganam sɨ́p anaŋwejpát Dios, ánix tu̱m po̱ñ. Ánix juuts tu̱m mɨjpɨc manta tsénayñeta̱ icucuatro it́a̱tsɨc, jɨ́mquetta̱ dende sɨŋyucmɨ hasta ju̱t́ ait́. ]13 Jesɨc jém Peto moj iŋmadáy t́it́am iñasca dende wiñt́i. Iñɨ́máy: 0 Nɨmyaj: —¿T́iiga oy iñjooyáy jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel? ¿T́iiga miwagawícpa con jeeyaj? z/m Cuando se̱t Jerusalén jém Peto, agui icujɨyyaj jém Israelpɨc pɨxiñt́am jém icupɨcneyajwɨɨp Jesús. J.  Jesɨc jém apóstolyaj con jém tantɨ̱wɨtam, jém it́yajwɨɨp Judea, ijo̱dóŋa̱yaj iga jém tuŋgac pɨxiñt́am, jém d́apɨc je de Israel, ipɨctsoŋyajt́im jém Dios iŋma̱t́i. :-m 0Jesɨc Peto ipɨɨmɨ́y iga acchiŋyajta̱iñ jém pɨxiñt́am jém Jesucristo iñɨyi̱mɨ. Ocmɨ cunucsayt́a̱ jém Peto iga tsɨ́yiñ ju̱na ja̱ma con jeeyaj.(,I /Jesɨc Peto iñɨ́máy: —¿I̱ wɨa̱p iñɨm iga d́a wɨa̱p tanacchiŋ yɨ́p pɨxiñt́am? Porque ipɨctsoŋneum Dios iA̱nama juutst́im taɨcht́am. n+U .Porque imatoŋyaj iga jɨyyajpa jém tuŋgac pɨxiñt́am iŋmat́i̱mɨ. Tsa̱m icujípyajpa Dios. g*G -Tsa̱m ipooñaŋja̱myajpa jém Israelpɨc pɨxiñt́am jém miññeyajwɨɨp con Peto, jém icupɨcnewɨɨp Cristo, cuando iix iga chiit́a̱t́im jém Dios iA̱nama jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel. ) ,Iganam sɨ́p iŋmat jém Peto, núc jém Dios iA̱nama. Ipɨctsoŋyaj it́u̱mpɨy jém imatoŋneyajwɨɨp jém Peto iŋma̱t́i. ( +Dende wiñɨgam it́u̱mpɨy jém Dios iŋmat́cɨɨwiñ iŋmatyajt́im iga miñpa jém Jesús. Nɨmyajpa iga jém icupɨcpaap jém Jesús, wadayt́a̱p perdón jém it́áŋca jém Jesús iñɨyi̱mɨ. Ipɨctsoŋpat́im Dios iA̱nama jém d́apɨc je de Israel ;'o *Acutsatta iga anaŋmadayt́ámiñ jém pɨxiñt́am y anaŋquejayt́ámiñ iga Dios iccám yɨ́pt́im Jesús iga juez iga icɨɨpiŋpa jém vivopɨc y jém caaneyajwɨ́ppɨc. & )D́a iwiñquejáy it́u̱mpɨy pɨxiñt́am. No más awiñquejáy aɨcht́am jém acupiŋneta̱wɨɨp dende wiñt́i jém tanJa̱tuŋ Dios iga atsɨ́yt́a juuts testigo. Awagawícta, awaganɨ́cta con je cuando pɨsneum de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp. K% (Pero Dios icpɨs jém tucunaja̱ma y awiñquejayt́a aɨcht́am. I$  'Aɨcht́am atsɨ́yt́a juuts testigo. Ánixñeta it́u̱mpɨy cosa juuts iwat jém attebet Jerusalén y icuwɨ̱t́i jém judíos iñaxyucmɨ. Ocmɨ jeeyaj iccaayaj, cunúnta̱ cunusyucmɨ. C# &Iñjo̱doŋt́im iga ocmɨ Dios ichi jém Jesús de Nazaret jém Dios iA̱nama ipɨ̱mi. Iñjo̱doŋt́im iga ju̱t́ quej nɨcpa jém Jesús, iwɨ̱wadáypa jém pɨxiñt́am, icpɨspa it́u̱mpɨy jém iyaachwatyajpáppɨc jém Woccɨɨwiñ. Jém tanJa̱tuŋ Dios iwaganait́, jeeyucmɨ wɨa̱p iwat je̱mpɨc. "' %Micht́am iŋwɨ̱jo̱doŋ t́i nasne jém naxyucmɨ de Judea. Jemɨgam tsucum jém Galilea cuando najɨ́yóypa y acchíŋóypa jém Xiwan. K! $Dios icutsadáy jém wɨbɨc aŋma̱t́i jém Israelpɨc pɨxiñt́am. Iñɨ́máy iga tawɨ̱pɨctsoŋpa tanJa̱tuŋ Dios porque tawɨ̱wadáy jém Jesucristo. Je tantu̱mpɨyt́am tánO̱mi.    #Pero Dios iwɨ̱pɨctsoŋpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ siiga icɨ̱ŋpa Dios y iwɨ̱watpa. 7g "Jesɨc jém Peto moj jɨ̱yi. Nɨmpa: —Nu̱ma sɨɨp taŋcutɨɨyɨ́ypa iga jém tanJa̱tuŋ Dios d́a iñe̱jaixpa ni tu̱m pɨ̱xiñ. It́u̱mpɨy iixpa jext́im. )K !Jeeyucmɨ jeet́i rato aŋcutsat jém ampɨxiñt́am iga nɨguiñ miméts. Agui wɨ̱ iga mimiñ. Sɨɨp tantu̱mpɨyt́am tait́t́a yɨɨm Dios iwiñjo̱m. Tsa̱m ammatoŋtamtooba it́u̱mpɨy cosa juuts miñɨ́máy jém tánO̱mi. Najɨ́yóypa jém Peto jém Cornelio it́ɨccɨɨm 1[ Anɨ́máyt́im: “Cutsa̱tɨ algunos jém impɨxiñt́am hasta jém attebet Jope iga inimíñiñ jém Ximoj iñɨ̱yit́im Peto. Jém pɨ̱xiñ it́ jém tuŋgac Ximoj it́ɨccɨɨm jém icɨŋpáppɨc cuero jém it́wɨɨp lamar aŋna̱ca. Cuando núcpa, miŋmadáypa t́i wɨa̱p iŋwat.” 5 Jém pɨ̱xiñ anɨ́máy: “MiCornelio, Dios mimatóŋayñeum jém íñoración. Ijɨ̱spa iga tsa̱m iñyo̱xpátpa jém yaacha̱yajpáppɨc.” y Jesɨc jém Cornelio iñɨ́máy: —Iniit́um cuatro día como yɨ́pt́im hora ait́ antɨccɨɨm. Aŋwatne ayuno. Anaŋwejpátpa Dios juuts siempre aŋwatpa cada cutsuuya̱ji. Jesɨc awiñquejáy tu̱m pɨ̱xiñ tsa̱m tsocpa ipuctu̱cu. q[ Jeeyucmɨ cuando mich anaŋwejáy, amiñ. D́a t́i anjɨy. Sɨɨp manacwácpa, ¿t́iiga anaŋwejáy?  Jesɨc Peto iñɨ́máy: —Micht́am iñjo̱doŋ iga jém judíos iŋquímayooyi d́a ijɨ́cpa iga aŋtuuma̱p jém judíos con jém tuŋgac pɨxiñt́am ni d́at́im ijɨ́cpa iga tɨgɨypa jém tuŋgac pɨ̱xiñ it́ɨcjo̱m. Pero Dios aŋquejayñe iga d́a wɨ̱ iga tanjɨ̱spa iga tu̱m pɨ̱xiñ tactáŋcawatpa, d́a wɨ̱ iga tanjɨ̱spa iga tu̱m pɨ̱xiñ d́a jex juuts taɨch.  Iganam sɨɨp iŋmatyaj, tɨgɨyyaj jém Cornelio it́ɨcjo̱m. Jém Peto ipát tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am aŋtuuma̱neyaj. mS Pero jém Peto ijɨ̱ctsucum. Iñɨ́máy: —Te̱ñchucu̱mɨ. Ɨch apɨ̱xiñt́im juuts mimich. #? Cuando núc jém Peto jém Cornelio it́ɨccɨɨm, put jém Cornelio, miñ iwɨ̱pɨctsoŋ. Co̱ste̱ñactɨŋ jém Peto iwiñjo̱m iga iŋwejpáttooba. A{ Jesɨc jém tuŋgagam más ja̱ma, núcyaj jém attebet Cesarea. Jemum iŋjócneyaj jém Cornelio con algunos it́ɨ̱wɨtam y con jém más wɨbɨc iamigoyaj jém iŋwejayñewɨɨp. }s Jesɨc jém Peto iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —Tɨgɨ̱yɨ. Jemum tsɨ́yyaj jém tsuu con jém Peto. Icuqueja̱ma waganɨcyajpa jém Peto con jeeyaj. Iwagananɨcyajpat́im algunos jém tantɨ̱wɨtam jém it́yajwɨɨp jém attebet Jope. _7 Jesɨc iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —Amiñt́a porque acutsatta jém capitán Cornelio. Je tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ, tsa̱m iwatpa juuts ixunpa Dios. It́u̱mpɨy jém Israelpɨc pɨxiñt́am tsa̱m iwɨ̱aŋja̱myaj, tsa̱m it́oyyajpa jém capitán. D́a más pecam oy iwiñquejáy tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ jém icutsatnewɨɨp Dios. Nɨmpa jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ iga miŋwejáyiñ it́ɨccɨɨm iga imatoŋpa jém capitán mich iniŋma̱t́i. :m Jesɨc quet jém Peto, nɨc iám jém tucute̱n pɨ̱xiñ jém icutsatnewɨɨp jém Cornelio. Iñɨ́máy: —Ɨcham jém ammétstampáppɨc. ¿T́iiga mimiñt́a yɨɨm? ve Tsucu̱mɨ, que̱tɨ jém yucmɨpɨc piso, nɨcsɨm con jeeyaj. Odoy cɨ̱ŋɨ porque ɨch maŋcutsadayñe.   Iganam Peto sɨ́p ijɨ̱s t́i nɨmtooba jém po̱ñ, Dios iA̱nama iñɨ́máy: —Aamɨ, sɨ́p miméts tucute̱n pɨ̱xiñ. q[ Cuando núcyaj it́ɨccɨɨm, pɨ̱mi jɨy. Icwácyaj siiga jemum it́ jém Ximoj iñɨ̱yit́im Peto. 3_ Iganam ámaŋjac jém Peto iga iix jém po̱ñ, núcyaj jém tɨgaŋna̱ca jém pɨxiñt́am jém icutsatnewɨɨp jém Cornelio. Acwágoyyajpa jém Ximoj it́ɨccɨɨm. ^ 5 Je̱mpɨgam iñasca tuccɨy. Ocmɨ e̱ybɨct́im quím jém manta sɨŋyucmɨ.  1 E̱ybɨct́im jɨ́yayt́a̱. Nɨ́mayt́a̱: —Jém Diospɨc iwɨ̱tsac iga wɨ̱ taŋcút, d́a i̱ wɨa̱p iñɨm iga tactáŋcaɨ́ypa. $ A Pero jém Peto icutsoŋ. Nɨmpa: —MánO̱mi, d́a queman oypa aŋcút jém d́apɨc wɨ̱ taŋcút, ni jém nɨmyajpáppɨc iga tactáŋcaɨ́ypa. ^ 5 Ocmɨ imatoŋ tu̱m jɨ̱yi. Nɨ́mayt́a̱: —Peto, tsucu̱mɨ, acca̱ɨ, cuutɨ.    It́yaj jém mantajo̱m it́u̱mpɨy jém ani̱mat yɨ́p naxyucmɨpɨc, jém cuatropɨc ipuy, jém tsa̱ñyaj y jém jonyaj.   Iix iga áŋáy jém sɨŋ. Juuts tu̱m mɨjpɨc manta jɨ́mquetta̱ hasta naxyucmɨ, tsénayñeta̱ icucuatro it́a̱tsɨc. q[ Pɨ̱mi yua̱ne jém Peto, agui wíctooba, pero iganam sɨ́p iwadayt́a̱ iwíccuy, iix tu̱m po̱ñ. dA Jesɨc icuqueja̱ma nɨc imétsyaj jém Peto. Iganam nɨquiyaj tuŋjo̱m cuando núctoobam nocojo̱m jém attebet Jope, jesɨc jeet́i rato quím jém Peto jém yucmɨpɨc piso iga iŋwejpátpa Dios. Cugapja̱ma.  Jesɨc jém Cornelio iŋmadáy it́u̱mpɨy t́i iix y t́i iñɨ́máy jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ. Ocmɨ icutsat jém attebet Jope. iK Jesɨc nɨc jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ jém inimiññewɨɨp jém aŋma̱t́i. Jém Cornelio iŋwejáy wɨste̱n jém imozo y tu̱m soldado. Jém soldado siempre iwatpa juuts pɨɨmɨyt́a̱p. Ijɨ̱spat́im Dios. (I Yɨ́p pɨ̱xiñ it́ jém tuŋgac Ximoj it́ɨccɨɨm jém icɨŋpáppɨc cuero. It́ jém lamar aŋna̱ca. Jém pɨ̱xiñ miŋmadáypa t́i wɨa̱p iŋwat.  Sɨɨp cutsa̱tɨ algunos pɨxiñt́am jém attebet Jope iga iŋwejáypa tu̱m pɨxiñ iñɨ̱yi Ximoj, iñɨ̱yit́im Peto. H  Jém Cornelio agui iámpa jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ, tsa̱m pɨ̱mi cɨ̱ŋne. Jesɨc icwác. Nɨmpa: —¿T́i, mánO̱mi? Jesɨc jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ iñɨ́máy: —Dios mimatóŋayñeum jém íñoración. Ijo̱doŋ iga agui iñyo̱xpátpa jém yaacha̱yajpáppɨc y Dios tsa̱m iwɨ̱aŋja̱m. V% Tu̱m ja̱ma como las tres de la tarde iix tu̱m po̱ñ. Iñuntawɨ̱ix iga tɨgɨy hasta ju̱t́ it́ jém Cornelio tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ jém icutsatnewɨɨp Dios. Iñɨ́máy: —¡Cornelio! L Yɨ́p pɨ̱xiñ ijɨ̱syajpa Dios con it́u̱mpɨy jém ichɨ̱xt́am y it́ɨ̱wɨtam. Icɨ̱ŋyajpa Dios. Ichiiba tumiñ jém yaacha̱yajpáppɨc iga iyo̱xpátpa. Siempre iŋwejpátpa Dios. ~ 9 It́ id́ɨc jém attebet Cesarea tu̱m pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Cornelio. Capitán id́ɨc, iŋjacpa tu̱m batallón, jém grupo iñɨ̱yi jém Italiano. }+ +Tsɨ́y jém Peto jém attebet Jope wa̱t́ña ja̱ma tu̱m pɨ̱xiñ it́ɨccɨɨm. Iñɨ̱yi Ximoj jém pɨ̱xiñ, icɨŋpáppɨc cuero.x|i *Icuwɨ̱t́i jém attebet Jope imatoŋyaj t́i iñasca jém yo̱mo. Tsa̱m jáyaŋ icupɨcyaj jém tánO̱mi. ~{u )Jém Peto imatsáy icɨ, ijɨ̱ctsucum. Iŋwejáy jém tantɨ̱wɨtam y jém cuno̱yt́am. Iŋquejáy iga pɨsneum. z/ (Jesɨc Peto iñɨ́máy iga pud́iñ it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp cuartojo̱m. Co̱ste̱ññeactɨŋ, moj iŋwejpát Dios. Iámseedáy jém yo̱mo jém caanewɨɨp, iñɨ́máy: —Tabita, tsucu̱mɨ. Jesɨc jém yo̱mo ictoj iixcuy. Cuando iix jém Peto, co̱ñchucum. Ny 'Jesɨc nɨc jém Peto con jém miññeyajwɨɨp iŋwejáy. Cuando núc jém Jope, nanɨcta̱ jém cuarto ju̱t́ it́ jém tsúts jém yucmɨpɨc piso. It́u̱mpɨy jém cuno̱yt́am iŋtuuma̱caneyaj. Tsa̱m wejyajpa. Iŋquejayyajpa jém Peto jém wɨbɨc tecxi y yoot́i jém iñúnwɨɨp jém Dorcas cuando vivonam. x &Jém attebet Jope d́a juumɨ de jém attebet Lida. Cuando imatoŋyaj iga it́ jém Peto jém attebet Lida, jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo icutsatyaj wɨste̱n pɨ̱xiñ iga nɨguiñ iŋwejáy jém Peto. Iñɨ́máy: —Jicscɨy nɨ̱cɨ jém Jope. w9 %Jesɨc jeet́im tiempo mɨmneactɨŋ jém yo̱mo, ocmɨ ca. Jesɨc acchíŋayt́a̱ jém imɨjta̱y. Nanɨcta̱ tu̱m cuarto jém tuŋgac pisoyucmɨ. jvM $Jeet́im tiempo it́ id́ɨc jém attebet Jope tu̱m yo̱mo icupɨcnet́im Cristo. Iñɨ̱yi Tabita. Jém aŋmat́i̱mɨ griego nɨmtooba Dorcas. Yɨ́p yo̱mo tsa̱m iwɨ̱watpa, iyo̱xpátpa jém yaacha̱yajpáppɨc. Su #Jesɨc it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp jém attebet Lida y Sarón iixyaj iga pɨsneum. Ichacyaj jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi, moj icupɨcyaj jém tánO̱mi. Acpɨsta̱ jém Dorcas t! "Jesɨc jém Peto iñɨ́máy: —Eneas, Jesucristo micpɨspa. Tsucu̱mɨ. Pi̱ŋɨ jém immoŋcuy. Jesɨc jeet́i rato tsucum jém Eneas. ksO !Jemum ipát tu̱m pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Eneas. Ocho a̱mt́ɨy mɨmne icheesmɨ. Tusacane icumɨj. r+ Jesɨc jém Peto nɨcpa ijooyáy jém tantɨ̱wɨtam yɨɨm jeexɨc. Nɨct́im ijooyáy jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo jém attebet Lida. sq_ Jesɨc d́a i̱ imoogɨ́ypa jém Dios ipɨxiñt́am icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ de Judea y de Galilea y de Samaria. Jesɨc más iwɨ̱cutɨɨyɨyyajpa Dios iŋma̱t́i jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo. Tsa̱m iwɨ̱watyajpa porque tsa̱m icɨ̱ŋpa tánO̱mi. Dios iA̱nama iyo̱xpátpa iga tsa̱m jáyaŋa̱p jém Dios ipɨxiñt́am. Acpɨsta̱ jém Eneas p) Cuando ijo̱dóŋa̱yaj jém tantɨ̱wɨtam, nanɨcta̱ Saulo jém attebet Cesarea y de je̱m cutsatta̱ hasta it́ɨcmɨ jém attebet Tarso. zom Seguido iŋmatpa jém Dios iŋma̱t́i jém tánO̱mi iñɨyi̱mɨ. D́a cɨ̱ŋpa. Aŋmatmatneyajpa, áŋa̱yajpa con jém Israelpɨc pɨxiñt́am jém ijɨyyajpáppɨc jém griego aŋma̱t́i. Pero jeeyaj tsa̱m iccaayajtooba jém Saulo. Tn! Jesɨc jemum tsɨ́y Jerusalén jém Saulo. Mojum iwaganasɨɨyaj jeeyaj. m! Pero jém Bernabé iwagananɨc jém Saulo. Nɨc icwiñquej jém apóstolyaj iwiñjo̱m y iŋmadáypa jutsa̱ miix jém Saulo jém tánO̱mi tuŋjo̱m y jutsa̱ mijɨ́yáy. Iŋmadáypat́im iga jém Saulo d́a cɨ̱ŋpa iŋmat jém Damasco jém Jesús iñɨyi̱mɨ. ~lu Cuando núc jém Saulo jém Jerusalén, tɨgɨyt́ooba id́ɨc ju̱t́ aŋtuuma̱neyaj jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo. Pero it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am tsa̱m icɨ̱ŋyajpa. D́a icupɨcpa iga jém Saulo nu̱ma icupɨcneum jém Cristo. ?kw Pero jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo icotyaj jém Saulo tu̱m mɨjpɨc cooŋjo̱m. Ijɨ́mquetyaj tsuucɨɨm jém taañi iwe̱ñt́aŋ. Je̱mpam cɨɨput. Jém Saulo nɨc Jerusalén j9 Pero ocmɨ jém Saulo ijo̱dóŋa̱ iga tsuucɨɨm y sɨŋñi jém ienemigo iŋte̱ññe jém puerta aŋna̱ca iga iccaaba cuando putpa jém attebet. fiE Cuando wa̱t́ña ja̱ma it́ jém Saulo, jém judíos iwatyaj acuerdo iga iccaayajpa. nhU Pero jém Saulo más pɨ̱mi iŋmatpa jém Dios iŋma̱t́i. Je d́a cɨ̱ŋpa. Iŋquejáypa iga Jesús je jém Cristo hasta imɨswadáy ijɨ̱xi jém judíos jém it́yajwɨɨp Damasco. Cɨɨput Saulo jém attebet Damasco Ng It́u̱mpɨy jém imatoŋyajpáppɨc tsa̱m ipooñaŋja̱myaj. Nɨmyajpa: —¿Que d́a yɨ́pt́im pɨ̱xiñ jemɨc Jerusalén tsa̱m icpoy jém iŋwejpátpáppɨc Dios jém Jesús iñɨyi̱mɨ? ¿Que d́a yɨ́pt́im pɨ̱xiñ sɨ́p miññe yɨɨm iga imatspa jém pɨxiñt́am y ininɨcpa jém pa̱nij aŋjagooyicɨɨm? f Ocmɨ moj iŋmat jém wɨbɨc aŋma̱t́i jém sinagoga. Iŋmadáy jém pɨxiñt́am iga Jesús je jém Dios iMa̱nɨc. :em Ocmɨ wícum, e̱ybɨc ipɨctsoŋ ipɨ̱mi. Tsɨ́y ju̱na ja̱ma con jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo jém attebet Damasco. Jém Saulo iŋmatpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i Damasco d# Jeet́i rato actɨŋ iixcuyyucmɨ juuts tɨɨpɨ iña̱ca, wɨa̱wum miixixóy e̱ybɨc. Jesɨc ocmɨ tsucum jém Saulo, acchiŋta̱. 4ca Ocmɨ jém Ananías nɨc jém tɨccɨɨm ju̱t́ it́ jém Saulo. Tɨgɨy, iccám icɨ ico̱bacyucmɨ. Iñɨ́máy: —Mantɨ̱wɨ Saulo, jém tánO̱mi Jesús miwiñquejáy iganam mimiñpa tuŋjo̱m. Sɨɨp acutsat iga wɨa̱p íñixixóy e̱ybɨc y iga tsa̱m iniid́iñ jém Dios iA̱nama. bb= Ɨch anaŋquejáypa iga tsa̱m pɨ̱mi yaachwatta̱p yɨ́p pɨ̱xiñ ɨch aŋcuyucmɨ. a Jesɨc jém tánO̱mi iñɨ́máy jém Ananías: —Sɨɨp nɨcsɨm. Ɨch aŋcupiŋ yɨ́p pɨ̱xiñ iga iŋmadáyiñ ɨch anaŋquímayooyi jém tuŋgacpɨc pɨxiñt́am, jém tuŋgac naxyucmɨ ireyyaj y jém Israelpɨc pɨxiñt́am iwiñjo̱m. a~J}|{{zgz yxx$wv2tt5sxr'pooun;mmlkk3ihhNggff evdd1bb-a`__]]\W[UZYY/XVVyUTTS)RGPPbO4NjMLKJJQItHHGPFFE>DC#A@@:??H>=('O&9%$$]##F""! Q [8a;T`fQ & b UK’Yɨ́bam Dios iwat jém nas con it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Imɨɨchi jém sɨŋ y jém nas. D́a sɨɨba jém ma̱stɨcjo̱m jém iwatnewɨɨp jém pɨxiñt́am. Cuando anas ju̱t́ it́ wa̱t́i jém iñdios, ampát tu̱m altar ju̱t́ jayñeta̱ yɨ́p aŋma̱t́i. Nɨmpa jém letra: “Jém dios jém d́apɨc i̱ iixpɨcpa.” Sɨɨp manaŋmadáypa de jém Dios, jém d́apɨc íñixpɨctámpa mimicht́am. V%Ocmɨ jém Pablo te̱ñchucum jém pɨxiñt́am aŋcucmɨ jém it́yajwɨɨp jém Areópago. Iñɨ́máy: —Mimicht́am, miit́t́aŋwɨɨp Atenas. Ánix iga tsa̱m jáyaŋ diosyaj iñjɨ̱stámpa. PPorque it́u̱mpɨy jém Atenaspɨc pɨxiñt́am con jém juumɨpɨc pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp je̱m, tsa̱m iwɨ̱aŋja̱myaj jém jo̱mipɨc jɨ̱xi iga imatoŋyajpa y iga iŋmatyajpa. r]Mich anaŋmadáypa tuŋgac jɨ̱xi jém d́apɨc queman ammatoŋta. Anjo̱dóŋa̱tooba t́i nɨmtooba. #?Ocmɨ jém pɨxiñt́am ininɨcyaj jém Pablo tu̱m lugar iñɨ̱yi Areópago ju̱t́ siempre aŋtuuma̱yajpa iga accuyujóypa. Jém pɨxiñt́am icwácyaj jém Pablo. Iñɨ́máy: —Aɨcht́am anjo̱dóŋa̱tooba t́iapaap yɨ́p jo̱mipɨc aŋquímayooyi jém michpɨc inimiñ. oWJemum ipátyaj algunos jém pɨxiñt́am jém icuyujcanewɨɨp jém epicúreospɨc iŋquímayooyi con jém icuyujcanewɨɨp jém estoicospɨc iŋquímayooyi. Jeeyaj moj aŋma̱t́iyaj con jém Pablo. Nɨmyajpa: —¿T́i nɨmtooba yɨ́p pɨ̱xiñ tsa̱m aŋmattero? Tuŋgac jém pɨxiñt́am nɨmyajpa: —Quénam tu̱m najɨ́yoypaap de tuŋgac dios. Nɨmyajpa je̱mpɨc porque jém Pablo iŋmatpa jém Cristo iŋquímayooyi iga pɨs jém Jesús de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp. veJeeyucmɨ aŋmatyajpa jém Pablo con jém it́yajwɨɨp jém sinagoga, jém judíos, con jém tuŋgac pɨxiñt́am jém ijɨ̱syajpáppɨc Dios. Cada ja̱ma aŋmatyajpat́im jém Pablo con jém pɨxiñt́am jém ipátneyajwɨɨp plaza. PIganam jém Pablo iŋjócpa jém Silas y Timoteo, iix iga jém it́yajwɨɨp jém attebet Atenas agui icupɨcyajpa jém watnas. Tsa̱m jáyaŋ it́yaj. Jesɨc jóyñe jém Pablo ia̱namajo̱m. wJém iwagananɨcnewɨɨp jém Pablo ininɨcyaj hasta jém attebet Atenas. Cuando se̱tyaj, jém Pablo icutsadáy aŋma̱t́i jém Silas y Timoteo con jeeyaj. Iñɨ́máy iga: Jicscɨy mi̱ñɨ, d́a mijáypa. Jém Pablo it́ jém attebet Atenas )KJesɨc jém tantɨ̱wɨtam jém it́yajwɨɨp Berea jicscɨy icutsat jém Pablo jém lamar aŋna̱ca. Pero jém Silas y Timoteo tsɨ́yyaj jém attebet Berea. @y Pero jém judíos jém it́yajwɨɨp Tesalónica, cuando ijo̱dóŋa̱yaj iga jém Pablo iŋmatpa Dios iŋma̱t́i Berea, nɨcyaj jemɨc iga iccujíñayyajpat́im jém pɨxiñt́am.  Jeeyucmɨ tsa̱m jáyaŋ de jeeyaj icupɨcyaj. Icupɨcyajt́im jáyaŋ jém griegopɨc yo̱mtam y pɨxiñt́am jém wɨ̱tampɨc. (I Pero jém Bereapɨc pɨxiñt́am más d́a maloyaj que jém it́yajwɨɨp jém attebet Tesalónica. Tsa̱m maymayyaj, iwɨ̱pɨctsoŋyaj jém Dios iŋma̱t́i. Cada ja̱ma icuyujcayajpa jém aŋma̱t́i jém jayñewɨɨp, icuámyajpa siiga nu̱ma jesaneum juuts iñɨ́máy jém Pablo. 1[ Jesɨc jeet́i tsuu jém tantɨ̱wɨtam icutsatyaj jém Pablo y Silas iga nɨcyajiñ jém attebet Berea. Ocmɨ cuando núcyaj, tɨgɨyyaj jém judíos isinagoga. 6e Jesɨc jém Jasón con icompañeroyaj ichiiyaj tumiñ jém aŋjagooyi iga odoy más id́iñ jém bulla. Ocmɨ cutsɨgayt́a̱. Jém Pablo y Silas nɨcpa jém attebet Berea z mJesɨc jém pɨxiñt́am con jém aŋjagooyiyaj tsa̱m pɨ̱mi cujíñayyaj cuando imatoŋ t́i nɨmyajpa. 7 gYɨ́p Jasón ipɨctsoŋne it́ɨccɨɨm. It́u̱mpɨy de jeeyaj d́a iwatyajpa juuts nɨmpa jém Romapɨc aŋquímayooyi. Nɨmyajpat́im iga it́ tuŋgac rey, jém Jesús. 5 cPero cuando d́a ipát jém Pablo tɨcjo̱m, matsyajta̱ jém Jasón con algunos jém tantɨ̱wɨtam. Ijɨ̱cte̱ñyaj hasta jém aŋjagooyicɨɨm. Jém pɨxiñt́am pɨ̱mi aŋwejyajpa. Nɨmyajpa: —Yɨ́bam pɨxiñt́am iccujíñayñeyaj icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ. Sɨɨp núcneyajum yɨɨm. 9Ocmɨ jém judíos, jém d́apɨc icupɨcyajpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i, tsa̱m na̱jajóypa. Aŋtuuma̱yaj con algunos jém malopɨc pɨxiñt́am jém d́apɨc yo̱xayajpa, jém wit́wid́oypáppɨc calle. Ictsucumyaj tu̱m mɨjpɨc bulla iga iccujíñáypa jém pɨxiñt́am. Iŋnácsayyaj jém Jasón it́ɨc. Imétstɨp jém Pablo y Silas iga it́opyajpa iga ininɨcyajpa jém pɨxiñt́am iwiñjo̱m. v eJesɨc algunos jém Israelpɨc pɨxiñt́am icupɨcyaj, iŋpɨtsyaj jém Pablo y Silas. Icupɨcyajt́im jáyaŋ jém griegopɨc pɨxiñt́am jém ijɨ̱syajpáppɨc Dios y wa̱t́i jém wɨ̱tampɨc yo̱mtam jém jɨ̱xiɨywɨɨp. pYIŋquejáy jém pɨxiñt́am ju̱t́ jayñeta̱ jém Dios iŋma̱t́i. Iŋmadáypa iga tienes que yaachwatta̱p jém Cristo y ocmɨ acpɨsta̱p. Iñɨ́máyt́im: —Yɨ́pt́im mismo Jesús sɨɨp manaŋmadáypa, je jém Cristo. Juuts siempre jém Pablo tɨgɨypa ju̱t́ aŋtuuma̱neyaj. Tucunasemana iŋquejáypa Dios iŋma̱t́i cada jejcuyja̱ma. # AJesɨc jém Pablo y Silas nasyaj jém attebet de Anfípolis y Apolonia. Ocmɨ núcyaj jém attebet Tesalónica ju̱t́ it́ tu̱m jém judíos isinagoga. 4a(Cuando yajum pu̱t́i cárcel jém Pablo y Silas, nɨc jém Lidia it́ɨccɨɨm. Nɨc iámyaj jém tantɨ̱wɨtam. Iŋquímyaj t́i wɨa̱p iwatyaj. Ocmɨ nɨcyajum. 'Jesɨc miñyaj jém juezyaj iga iwágáypa perdón jém Pablo y Silas iga tsa̱m imalwadáy. Icunucsáy iga pud́iñ jém attebet. &Jém policía nɨc iŋmadayyaj jém juezyaj. Jesɨc tsa̱m pɨ̱mi cɨ̱ŋyaj jeeyaj cuando imatoŋyaj iga Romapɨc pɨxiñt́am. "=%Pero jém Pablo iñɨ́máy: —Aunque aɨcht́am aRomapɨc, acótstamta̱ jém pɨxiñt́am iwiñjo̱m ni d́a i̱ acɨɨpiŋ. Acotta̱ cárcel. ¿Que ijɨ̱syajpa iga sɨɨp ayamcutsɨgayyajt́ooba? D́a wɨa̱p. Más wɨ̱ iga miñyajiñ jeeyaj iga acutsɨgayyajpa iyaac. -S$Jesɨc ocmɨ jém iwatnewɨɨp cuenta jém cárcel iŋmadáypa jém Pablo: —Apɨɨmɨ́y jém juezyaj iga maŋcutsɨgáyiñ. Sɨɨp puttaamɨm. Chogoyñɨcsɨm. #Icuqueja̱ma jém juezyaj icutsatyaj jute̱n jém policía iga iñɨ́máyiñ jém carcelero iga icutsɨgáyiñ jém Pablo y Silas. 2]"Ocmɨ ininɨc it́ɨccɨɨm jém Pablo y Silas iga acwícyajta̱p. Agui maymay jém pɨ̱xiñ con it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp it́ɨccɨɨm porque icupɨcyaj Dios. R~!Jeet́im hora, tsuucɨɨm, d́anam cuquejne, jém carcelero icheáy jém Pablo y Silas icoowa̱ji. Jesɨc jeet́i rato acchiŋyajta̱ jém pɨ̱xiñ con it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp it́ɨccɨɨm. w}g Jesɨc moj iŋmadáy Dios iŋma̱t́i jém carcelero con it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp it́ɨccɨɨm. 3|_Jesɨc jém Pablo y Silas iñɨ́máy: —Cupɨ̱cɨ tánO̱mi Jesucristo. Jesɨc micɨacputpa, cɨacputta̱pt́im it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp iñt́ɨccɨɨm. }{sOcmɨ it́op jém Pablo y Silas. Icwác. Iñɨ́máy: —Mipɨxiñt́am, ¿t́i wɨa̱p aŋwat iga acɨacputta̱p? 4zaJesɨc jém carcelero iwác juctɨ. Tɨgɨy poyi̱mɨ jém cárcel. Pɨ̱mi cuetsáypa, tsa̱m cɨ̱ŋne. Ocmɨ co̱ste̱ññeactɨŋ jém Pablo y Silas iwiñjo̱m. y Pero jém Pablo pɨ̱mi ijɨ́yáy. Iñɨ́máy: —Odoy wa̱tɨ je̱mpɨc. D́a apoyñeta, antu̱mpɨyt́am ait́t́a yɨɨm. GxJesɨgam yus jém carcelero. Iix iga áŋáyñeum it́u̱mpɨy jém cárcel ipuerta. It́op imachi̱t́i iga nacaata̱p iyaac porque ijɨ̱spa iga cupóyayñeyajum it́u̱mpɨy jém preso. fwEJeet́i rato tsa̱m pɨ̱mi yɨɨspa jém nas. Tsa̱m pɨ̱mi ixics jém cárcel. Jeet́i rato áŋáy it́u̱mpɨy jém ipuerta. Áŋáyyaj it́u̱mpɨy jém cuycotcuy icadena, cutsɨgayyajta̱ it́u̱mpɨy jém preso. vCuando núc cugaptsu, jém Pablo y Silas iwatyajpa oración; iwánayyajpa Dios tu̱m himno. Jém tuŋgac preso imatoŋyajpa. ,uQCuando ipɨctsoŋ jém orde, icot jém Pablo y Silas jém más jojmɨpɨc cuarto de jém cárcel. Codayt́a̱ ipuy tu̱m cuycotcuyjo̱m, acmatsta̱ tu̱m cadena. ntUPɨ̱mi icótsyaj, ocmɨ icotyaj cárcel. Pɨɨmɨyt́a̱ jém carcelero iga iwɨ̱wad́iñ cuenta. "s=Ocmɨ tsucumyaj jém pɨxiñt́am iga iquejajwadayyajpa jém Pablo. Jém juez ipɨɨmɨ́y iga ichodayyajiñ iyoot́i iga cótsta̱iñ con waycuy. {roIŋquejpa tu̱m aŋquímayooyi jém d́apɨc wɨa̱p taŋcuyujcata porque taɨcht́am taRomapɨc tapɨxiñt́am. (qIIcɨɨjuŋcot jém juez icɨɨjo̱m. Nɨmpa jém wo̱ñi io̱mi: —Yɨ́pyaj judíos tsa̱m iccujíñáypa jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp tánattebet. .pUPero mu iix jém wo̱ñi io̱mi iga d́a más icoñwɨ́ypa tumiñ, jesɨc matsta̱ jém Pablo y Silas. Nanɨcta̱ jém aŋjagooyicɨɨm jém plaza aŋna̱ca. oJe̱mpam iwat jém wo̱ñi wa̱t́ña ja̱ma. Ocmɨ jém Pablo ijóyca. Iámseedáy, iñɨ́máy jém mal espíritu: —Jém Jesucristo iñɨyi̱mɨ mannɨ́máypa, pu̱tɨ yɨ́p wo̱ñi ia̱namaŋjo̱m. Jeet́i rato jém mal espíritu ichacum jém wo̱ñi. Jesɨc tuŋgagam ja̱ma anɨctámpa e̱ybɨc jém lugar ju̱t́ iwatyajpa oración. Tuŋjo̱m ampát tu̱m wo̱ñi juyñeta̱, tu̱m esclava. Iniit́ tu̱m mal espíritu. Jém wo̱ñi tu̱m sabio. Imétspa suerte. Tsa̱m iwɨ̱coñwɨ́ypa tumiñ para jém io̱mi jém ijuyñewɨɨp. l'Jesɨc acchiŋta̱ jém Lidia. Acchiŋyajta̱t́im it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp it́ɨccɨɨm. Ocmɨ icunucsáy jém Pablo. Iñɨ́máy: —Siiga iñjɨ̱spa iga aŋwɨ̱cupɨc jém tánO̱mi, mi̱ñɨ michɨɨyi ɨch antɨccɨɨm. Jesɨc aŋcupɨcta, atsɨ́yt́a. k5Tu̱m de jeeyaj iñɨ̱yi Lidia. Jém yo̱mo tsucum jém attebet Tiatira. Imáypa jém wɨbɨc puctu̱cu jém color morado. Tsa̱m ijɨ̱spa Dios. Iwɨ̱matoŋpa jém Dios iŋma̱t́i. Jém tánO̱mi íŋáyáy jém yo̱mo ia̱nama iga iwadáyiñ caso t́i nɨmpa jém Pablo. jw Tu̱m jejcuy ja̱ma aputta aŋsɨ̱cmɨ de jém attebet. Anɨcta tu̱m nɨ aŋna̱ca. Anúcta tu̱m lugar ju̱t́ siempre iŋwejpátyajpa Dios. Aco̱ñt́a, moj anaŋmadayyaj jém Dios iŋma̱t́i jém yo̱mtam jém aŋtuuma̱neyajwɨɨp je̱m. $iA De je̱m anɨcta hasta Filipos, tu̱m Romapɨc colonia. Je jém más mɨjpɨc attebet de jém parte de Macedonia. Jáy ai̱t́it́am jemum ju̱na ja̱ma. h Atɨgɨyt́a barcojo̱m jém attebet Troas. Anu̱mnɨcta jém isla de Samotracia. Tuŋgagam ja̱ma anúcta jém attebet Neápolis. jgM Mu iix jém po̱ñ, jicscɨy anawɨ̱tsactamta̱ iga anɨctámpa Macedonia. Anjo̱dóŋa̱ta iga nu̱ma aŋwejáy Dios iga nɨguiñ anaŋmat jém wɨbɨc aŋma̱t́i Macedonia. Cuando it́yaj Filipos jém Pablo y Silas @fy Jesɨc tsuucɨɨm jém Pablo iix tu̱m po̱ñ. Iix iga jemum te̱ñ tu̱m Macedoniapɨc pɨ̱xiñ. Icunucsáypa. Iñɨ́máy: —Na̱sɨ yɨɨm Macedonia, mi̱ñɨ ayo̱xpáttaamɨ. qe[Jesɨc icuwid́ayyaj jém naxyucmɨ de Misia, nɨcyaj naxwiñ jém attebet Troas jém lamar aŋna̱ca. Td!Ocmɨ núcyaj ju̱t́ tsucum jém naxyucmɨ de Misia. De je̱m ijɨ̱syajpa iga tɨgɨypa jém naxyucmɨ de Bitinia. Pero Dios iA̱nama d́at́im ijɨ́gáy iga iŋmatyajpa jém Dios iŋma̱t́i je̱m. *cMJém Dios iA̱nama d́a ijɨ́gáy iga iŋmatpa jém Dios iŋma̱t́i jém naxyucmɨ de Asia. Jeeyucmɨ wid́aŋnasyaj jém naxyucmɨ de Frigia y Galacia. #b?Jesɨc ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa Dios ipɨxiñt́am mást́im icupɨcyajpa. Cada ja̱ma más jáyaŋa̱p. Ima̱wíñix Pablo tu̱m Macedoniapɨc pɨ̱xiñ 6aeJesɨc nɨcyaj, nasyajpa wa̱t́i jém attebet. Iŋquejayyajpa t́i wɨa̱p iwatyaj juuts ipɨɨmɨ́y jém apóstolyaj y jém wɨd́ayt́am jém it́yajwɨɨp Jerusalén. c`?Jém Pablo iwagananɨctooba jém Timoteo. Jeeyucmɨ iwadáyt́im jém marca de circuncisión iga odoy ijóyixiñ jém judíos ju̱t́ nɨcyajpa jém Pablo. Porque ijo̱doŋyaj iga jém ija̱tuŋ griegopɨc pɨ̱xiñ. i_KJém tantɨ̱wɨtam jém it́yajwɨɨp Listra y jém Iconio tsa̱m iwɨ̱ixyajpa jém Timoteo. ^ }Jesɨc jém Pablo y Silas nɨcyaj jém attebet Derbe y Listra. Jemum ipát tu̱m pɨ̱xiñ jém icupɨcnewɨɨp Cristo iñɨ̱yi Timoteo. Jém ia̱pa tu̱m Israelpɨc yo̱mo, tsa̱m icupɨcpat́im Cristo. Jém ija̱tuŋ tu̱m griegopɨc pɨ̱xiñ. ]7)Nasyajpa jém naxyucmɨ de Siria y Cilicia. Ju̱t́ quej nɨcpa iyo̱xpát jém Dios ipɨxiñt́am iga más wɨa̱iñ iwatyaj juuts ixunpa Dios.\#(Jesɨc jém Pablo icupiŋ jém Silas. Nɨcyaj. Jesɨc jém tantɨ̱wɨtam iŋquímyaj, iŋwejpátyaj tanJa̱tuŋ Dios iga iyo̱xpád́iñ. 5[c'Ocmɨ jém Pablo áŋa̱yaj con jém Bernabé. Mex jeegact́i natsagaŋputyajta̱. Jém Bernabé ininɨc jém Marcos. Tɨgɨy barcojo̱m, waganɨcyaj jém isla de Chipre. Z&Pero jém Pablo d́a iwɨ̱aŋja̱m iga iwagananɨcpa jém Xiwan porque ichagaŋput jém yo̱xacuy jém attebet Panfilia. UY#%Jém Bernabé iwagananɨctoobat́im jém Xiwan iñɨ̱yit́im Marcos. X$D́a wa̱t́ña ja̱ma jáyi̱t́iyaj, jém Pablo iñɨ́máy jém Bernabé: —Nɨcpa tanjóyáy e̱ybɨc jém tantɨ̱wɨtam it́u̱mpɨy jém attebet ju̱t́ moj tanaŋmat jém tánO̱mi iŋmadayooyi iga tanjo̱dóŋa̱p jutsa̱ne ii̱t́iyaj. eWC#Tsɨ́yyajt́im jém Pablo y Bernabé. D́a ichacyaj iga najɨ́yóypa y iŋquejáypa jém pɨxiñt́am jém tánO̱mi iŋmadayooyi. Jemum tsɨ́yyajt́im wa̱t́i jém tantɨ̱wɨtam. Jém Pablo e̱ybɨc nɨcpa juumɨ ;Vq"Pero jém Silas ijɨ̱s iga tsɨ́ypa Antioquía. U!Jesɨc jáy wagai̱t́iyaj. Cuando yaj iwat iyo̱xacuy, jém tantɨ̱wɨtam iŋquímyaj iga se̱tpa e̱ybɨc ju̱t́t́im tsucumyaj. {To Jém Judas y Silas profetayaj, chiiyajta̱ jém jɨ̱xi iga wɨa̱p iŋmat jém Dios iŋma̱t́i. Tsa̱m iŋmadayyajpa jém pɨxiñt́am t́i ixunpa Dios. Tsa̱m iyo̱xpátpa iga iwɨ̱cupɨcyajpa y d́a ichacyajpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i. sS_Cuando yaj imayyaj jém to̱to, jém tantɨ̱wɨtam agui maymayyaj porque tsa̱m iyo̱xpát jém to̱to. PRJesɨc yaj iŋquímyaj, mojum nɨquiyaj jém cuatro pɨxiñt́am jém attebet Antioquía. Cuando núcyaj, iŋtuuma̱watyaj it́u̱mpɨy jém Dios ipɨxiñt́am. Icɨɨjuŋcodayyaj jém to̱to. QyOdoy cuutɨ jém ani̱mat ima̱yi, jém accaaneta̱wɨɨp jém watnas iwiñjo̱m, jém watneta̱wɨɨp sacrificio. Odoy cuutɨ jém nɨɨpiñ ni jém ani̱mat jém pencanewɨɨp. Odoy pejooyɨ. Odoy tsɨ̱cɨ tuŋgac yo̱mo. Siiga seguido iŋwatpa juuts nɨmpa yɨ́p aŋquímayooyi, jesɨc iŋwɨ̱watpa. Jesáŋam manjáyáy.” Nɨcyajpa Antioquía jém cuatro pɨ̱xiñ =PsDios iA̱nama d́a iwɨ̱aŋja̱m iga manactsɨɨma̱p con jém mɨjpɨc aŋquímayooyi y aɨcht́am anjɨ̱stámpat́im je̱mpɨc. Manaŋmadáypa t́i ixunpa Dios iga taŋwatpa: O Jeeyucmɨ maŋcutsadáypa jém Judas y Silas iga nɨcpa miŋmadáy iyaac it́u̱mpɨy juuts manjáyáypa yɨ́p to̱toyucmɨ. cN?Yɨ́p wɨste̱n pɨ̱xiñ wat́cɨy accaata̱tooba jém tánO̱mi Jesucristo icuyucmɨ. !M;Jeeyucmɨ aŋcumunjɨ̱sta iga aŋcupiŋpa wɨste̱n pɨ̱xiñ aɨcht́ampɨc iga nɨguiñ miámta con jém Bernabé y jém Pablo jém tantoypáppɨc. LAnjo̱doŋa̱neta iga oyñe yɨɨmpɨc pɨxiñt́am, pero aɨcht́am d́a aŋcutsatneta. Yɨ́pyaj mimɨgóyáypa, micujíñáypa con jém iŋma̱t́i. Mipɨɨmɨ́ypa iga iŋwad́iñ jém marca de circuncisión y iga odoy iñchaguiñ jém Moisés iŋquímayooyi. *KMIcutsat tu̱m to̱to con jeeyaj. Nɨmpa: “Aɨcht́am aapóstoltam, con jém wɨd́ayt́am, con it́u̱mpɨy jém tantɨ̱wɨtam jém it́yajwɨɨp yɨɨm, maŋcutsadáypa wa̱t́idios, mantɨ̱wɨtam, jém miit́t́aŋwɨɨp jém attebet Antioquía y jém naxyucmɨ de Siria y Cilicia. uJcJesɨc jém apóstolyaj con it́u̱mpɨy de jém Dios ipɨxiñt́am con jém wɨd́ayt́am ijɨ̱syaj iga icupiŋyajpa wɨste̱n pɨ̱xiñ de jeeyaj iga icutsatpa Antioquía con jém Pablo y Bernabé. Jesɨc cupiŋta̱ jém Judas iñɨ̱yit́im Barsabás y tu̱m pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Silas. Yɨ́p wɨste̱n tsɨ́y iga jém Dios ipɨxiñt́am iŋjagooyiyaj. I5Dende wiñɨgam it́ jém iŋmatpáppɨc jém Moisés iŋquímayooyi cada tɨgaŋjoj. Mayt́a̱p jém aŋma̱t́i cada jejcuy ja̱ma jém sinagoga. TH!Wɨ̱ iga tanjáyáypa tu̱m to̱to iga ichaguiñ iga icupɨcpa jém watnas, iga odoy pejóyiñ, odoy icúd́iñ jém ani̱mat jém pencanewɨɨp ni jém jupcanewɨɨp y odoy icúd́iñ jém nɨɨpiñ. PGNɨmpat́im Jacobo: —Jeeyucmɨ ɨch anɨmpa wɨ̱ iga d́a tammoogɨ́ypa jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel cuando ichacpa jém wiñɨcpɨc jɨ̱xi iga icupɨcyajiñ Dios. cF?Nɨmpa jém tanJa̱tuŋ Dios:Tsa̱m wiñɨgam jo̱dóŋa̱ta̱ iga naspa je̱mpɨc. CEAŋwatpa je̱mpɨc iga jém tuŋgac pɨxiñt́am imétsyajiñ Dios.Jesɨc it́u̱mpɨy jém cupiŋneta̱wɨɨp, jém d́apɨc de Israel, tsɨ́yyaj juuts ɨch ampɨxiñt́am. JD Jesɨc yaj iñasca je̱mpɨc, amiñgacpa e̱ybɨc iga aŋwɨ̱tsagáypa jém David it́ɨc jém actɨŋnewɨɨp.Aŋwatse̱tpa jo̱mipɨc jém mɨsa̱newɨɨp, e̱ybɨc anacte̱ñpa. CCuando iwat je̱mpɨc, ictsɨ́ypa jém aŋma̱t́i juuts ijaychacne jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ. Nɨmpa yɨɨmpɨc: YB+Taŋmadáy jém Peto jutsa̱ miwɨ̱wadáy Dios jém tuŋgac pɨxiñt́am cuando moj ipɨctsoŋyaj jém Dios iŋma̱t́i. Cupiŋyajta̱t́im jute̱n de jeeyaj iga tsɨ́yyajpa juuts jém Dios ipɨxiñt́am. |Aq Cuando yaj nɨ̱miyaj, te̱ñchucum jém Jacobo, iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —Mantɨ̱wɨtam, amatoŋtaamɨ. @ Jesɨc it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am ju̱t́ aŋtuuma̱neyaj d́am jɨyyaj. Moj icumatoŋyaj iganam iŋmatpa jém Pablo y Bernabé jutsa̱ miyo̱xpát Dios iga iwat jém milagro y seña entre jém tuŋgac pɨxiñt́am, jém d́apɨc je de Israel. =?s Pero taɨcht́am taŋcupɨcpa iga Jesucristo tacɨacputpa porque tsa̱m tatoypa. Tachiiba jém tóyooyi juuts tu̱m xaja. Je̱mpɨct́im iwadáypa Dios jém tuŋgac pɨxiñt́am. >! Jesɨc t́iiga d́a iŋcupɨcpa t́i iwatpa Dios. ¿T́iiga inictsɨɨma̱p jém tantɨ̱wɨtam con jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi? Porque ni taɨcht́am ni jém wiñɨcpɨc tanja̱tuŋwe̱wetam d́a wɨa̱p tanaccupac juuts nɨmpa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi. 2=] Dios d́a iñe̱jaixpa jém pɨxiñt́am. Iixpa jém tuŋgac pɨxiñt́am jext́im juuts taɨcht́am. Dios iccuáyáy ia̱nama porque icupɨcpat́im Cristo mex jeeyaj. F<Dios ijo̱doŋ t́i tanjɨ̱spa tána̱namaŋjo̱m. Taŋquejáy iga jém tuŋgac pɨxiñt́am nu̱ma icupɨcyajpat́im Cristo porque chiiyajta̱ jém Dios iA̱nama juutst́im taɨcht́am. *;MCuando yajum áŋa̱jiyaj, te̱ñchucum jém Peto. Iñɨ́máy: —Mantɨ̱wɨtam, micht́am iñjo̱doŋ iga d́a más pecam Dios acupiŋ de mimicht́ámaŋjo̱m iga anaŋmadáypa jém wɨbɨc aŋma̱t́i jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel iga icupɨcyajiñ mex jeeyaj. :Ocmɨ aŋtuuma̱yaj jém apóstolyaj con jém wɨd́ayt́am. Moj ijɨ̱syaj siiga wɨ̱ iga taŋwatpa juuts nɨmpa jém fariseoyaj. J9 Pero jemum it́t́im jute̱n jém fariseoyaj, icupɨcyajt́im jém Jesucristo iŋquímayooyi. Te̱ñchucum, nɨmyajpa: —Jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel tienes que iwatpat́im jém marca de circuncisión cuando mojpa icupɨc Jesús. Tienes que iwatpat́im juuts nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi. ^85Cuando núcyaj Jerusalén jém Pablo y Bernabé, iwɨ̱pɨctsoŋyaj jém Dios ipɨxiñt́am. Iwɨ̱pɨctsoŋyajt́im jém apóstolyaj y jém wɨd́ayt́am. Moj iŋmadayyaj t́it́am iwadáy Dios con jeeyaj. '7GJesɨc jém Dios ipɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp Antioquía oy ijagaŋtsacyaj tuŋjo̱m. Ocmɨ nasyaj jém Fenicia y Samaria. Iŋmadayyaj jutsa̱ micupɨcyaj jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel. Agui maymayyaj it́u̱mpɨy jém tantɨ̱wɨtam cuando imatoŋyaj. )6KJesɨc jém Pablo y Bernabé áŋa̱yaj con jém inimiññeyajwɨɨp jém mɨgooyi. Jesɨc cupiŋta̱ jém Pablo y Bernabé con tuŋgac más pɨxiñt́am iga nɨcpa iwɨ̱tsac jém asunto Jerusalén con jém apóstolyaj y jém wɨd́ayt́am, jém iŋjacpáppɨc jém Dios ipɨxiñt́am. t5 cJesɨc algunos pɨxiñt́am, jém it́yajwɨɨp id́ɨc Judea, miñyaj Antioquía. Moj iŋquejayyaj jém tantɨ̱wɨtam iga d́a tacɨacputta̱p siiga d́a tampɨctsoŋpa jém marca de circuncisión jém ictsucumnewɨɨp jém Moisés. P4Jesɨc jeeyaj tsɨ́yyaj wa̱t́i ja̱ma con jém tantɨ̱wɨtam.B3}Cuando núcyaj jém Antioquía, iŋtuuma̱watyaj jém Dios ipɨxiñt́am. Jesɨc jém Pablo y Bernabé iŋmadayyaj it́u̱mpɨy juuts iwadáy Dios. Iŋmadáyt́im it́u̱mpɨy jutsa̱p íŋáyáy jém puerta jém tánO̱mi para jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel iga wɨa̱iñt́im icupɨcyaj. 2+Jemum tɨgɨyyaj tu̱m barcojo̱m. Se̱t e̱ybɨc jém Antioquía, jém attebet ju̱t́ tsucumyaj, ju̱t́ jém tantɨ̱wɨtam icɨɨjuŋcotyaj jém Dios icɨɨjo̱m iga iwatpa cuenta con jém wɨbɨc tóyooyi cuando nɨcpa iwat jém yo̱xacuy jém sɨɨppɨc cuyajneum. r1]Iŋmatyaj jém Dios iŋma̱t́i jém attebet Perge. Ocmɨ nɨcyaj hasta tu̱m attebet iñɨ̱yi Atalia. ]03Ocmɨ nasyajpa jém naxyucmɨ de Pisidia, núcyaj jém naxyucmɨ de Panfilia. M/Accámta̱ tu̱m aŋjagooyi cada ma̱stɨcjo̱m ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa jém Dios ipɨxiñt́am. Jesɨc jém Pablo y Bernabé cuando yaj iwat oración y ayuno, icɨɨjuŋcot jém aŋjagooyiyaj jém tánO̱mi icɨɨjo̱m iga iwatyajiñ cuenta jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo. Jém Pablo y Bernabé se̱tpa Antioquía y Siria ~.uCuando nasyaj jém tuŋgac attebetyaj tsa̱m iyo̱xpátpa jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo. Iŋquímpa iga odoy ichaguiñ jém Dios iŋma̱t́i. Iñɨ́mayyajpat́im iga tienes que tayaachwatta̱p y tacutɨtsta̱p iga tanúcpa ju̱t́ it́ Dios. C-Ocmɨ cuando yaj iŋmat jém wɨbɨc aŋma̱t́i jém attebet Derbe, tsa̱m jáyaŋ tɨgɨyyaj iga icupɨcyajpa Cristo. Jesɨc se̱t jém attebet Listra, jém Iconio y jém Antioquía. =,sPero cuando icuyujcɨɨwiñ iŋtuuma̱cayaj jém Pablo, e̱ybɨc tsucum, tɨgɨy jém attebet. Jém tuŋgac ja̱ma put jém attebet con jém Bernabé, nɨcyaj jém attebet Derbe. %+COcmɨ miñyajt́im je̱m jém malopɨc judíos, jém it́yajwɨɨp jém Antioquía y jém Iconio. Moj icumɨgoyyaj jém pɨxiñt́am iga Pablo icujɨypa Dios. Jesɨc iccupɨcyaj, iyɨgayyaj tsaamɨ jém Pablo. Ijɨ̱syaj iga caaneum. Ijɨ̱cputyaj aŋsɨ̱cmɨ de jém attebet. 2*]Mext́im iŋmadáypa je̱mpɨc, jém Pablo tsa̱m táŋca ictsac jém pɨxiñt́am iga iccaaba jém xix iga iwadáypa sacrificio jém Pablo y Bernabé iwiñjo̱m. R)Pero dende wiñɨgam taŋquejáypa juutspɨc Dios jém tanJa̱tuŋ Dios. Tsa̱m tawɨ̱wadáypa. Icchijóypa tuj iga tanait́t́ámpa wɨbɨc cosecha. Tachiiba t́it́am taŋcútpa iga tamaymáya̱p. o(WWiñɨgam Dios ijɨ́c iga it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am iwatyajpa con ijɨ̱xi juuts ixunpa iyaac. #'?Nɨmpa: —¡Mipɨxiñt́am! ¿T́iiga iŋwattámpa je̱mpɨc? Ɨch apɨ̱xiñ juuts mimicht́am. Jeeyucmɨ amiñ iga manactsactámpa jexpɨc jɨ̱xi jém d́apɨc tayo̱xpátpa. Cupɨ̱cɨ jém vivopɨc Dios jém iwatnewɨɨp sɨŋ, nas y lamar. It́u̱mpɨy jém Dios iwa̱t́i. H& Pero jém apóstolyaj, jém Pablo y Bernabé, cuando icutɨɨyɨyyaj t́i iwatpa jém pɨxiñt́am, jesɨc ichiccujac jém iyoot́i. Tɨgɨy jém pɨxiñt́ámaŋjo̱m, moj jɨ̱yi pɨ̱mi. 4%a Jém pa̱nij, jém icuyo̱xapáppɨc jém dios Júpiter, iniit́ ima̱stɨc jém attebet aŋna̱ca. Inimiñ jute̱n xix tsa̱m iwɨ̱accuyajne con jém mo̱ya. Jém pa̱nij con jém pɨxiñt́am iccaayajtooba jém xix juuts tu̱m sacrificio jém Pablo iwiñjo̱m iga ijɨ̱syajpa juuts tu̱m dios. $  Ijɨ̱syaj jém pɨxiñt́am iga jém Bernabé jém dios Júpiter y jém Pablo jém dios Mercurio porque je agui aŋmatpa. 3#_ Cuando jém pɨxiñt́am iixyaj t́i iwat jém Pablo, pɨ̱mi jɨyyajpa jém Licaoniapɨc aŋmat́i̱mɨ. Nɨmyajpa: —Quetneum wɨste̱n diosyaj, jex juuts pɨ̱xiñ. " Jesɨc jém Pablo ijɨ́yáypa pɨ̱mi. Nɨmpa: —¡Tsucu̱mɨ, nu̱mte̱ñɨ! Jém pɨ̱xiñ te̱ñchucum, yóyquím, mojum wi̱t́i. ! Jém pɨ̱xiñ sɨ́p imatoŋ t́i nɨmpa jém Pablo. Jesɨc jém Pablo iámmats, iix iga tsa̱m icupɨcpa iga Dios wɨa̱p icpɨs. z mJém attebet Listra co̱ñ tu̱m cu̱xuj calle aŋna̱ca. D́a nunca wɨa̱p iwit́ porque cu̱xuj miñay. jMiga iŋmatyajpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i. Yɨ́gayt́a̱ tsaamɨ jém Pablo jém attebet Listra B}Pero jém Pablo y Bernabé cuando ijo̱dóŋa̱yaj, poyyaj, nɨcyaj jém attebet Listra y Derbe jém naxyucmɨ de Licaonia. Nasyaj it́u̱mpɨy jém attebetyaj jém nocojo̱mpɨc it́ (IOcmɨ jém judíos con jém tuŋgac pɨxiñt́am iwatyaj acuerdo con jém aŋjagooyiyaj iga imalwadayyajpa jém Pablo y Bernabé, iga iñácscayajpa tsaamɨ. ?wPero nawécyajta̱ jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp jém attebet. Algunos iwɨ̱aŋja̱myaj jém judíos iŋquímayooyi, algunos iwɨ̱aŋja̱myaj jém apóstol iŋquímayooyi. r]Jeeyucmɨ tsɨ́yyaj jemum jém Pablo y Bernabé wa̱t́ña ja̱ma. D́a cɨ̱ŋpa iŋmat porque ijo̱doŋ iga iyo̱xpátpa jém tánO̱mi. Nu̱ma Dios iŋquejáypa jém pɨxiñt́am iga d́a mɨgóypa jém Pablo cuando iŋmatpa de jém Dios it́óyooyi. Chiit́a̱t́im jém Dios ipɨ̱mi iga wɨa̱p iwat jém milagro y jém seña jém d́apɨc oypa tánix. 3_Pero jém judíos, jém d́apɨc icupɨcpa, tsa̱m pɨ̱mi imalnɨ́mayyaj jém Pablo y Bernabé. Icjóyixyajt́im jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel.  yJesɨc jém attebet Iconio jém Pablo y Bernabé wagatɨgɨyyaj jém judíos isinagoga. Como tsa̱m wɨa̱p iŋmatyaj jém wɨbɨc aŋma̱t́i, tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am icupɨcyaj jém Cristo. Icupɨcyajt́im jém judíos con jém griegopɨc. }s 4Pero jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo jém attebet Antioquía tsa̱m maymayyaj. Tsa̱m iniit́yaj Dios iA̱nama.J  3Jesɨc cuando putyaj jém Pablo y Bernabé, icunebayyaj jém pótpót ipuyyucmɨ iga quejiñ iga jém pɨxiñt́am d́a ipɨctsoŋyaj jém Dios iŋma̱t́i. Ocmɨ nɨcyaj jém attebet Iconio. 6e 2Pero jém judíos tsa̱m ijóyixyajpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i. Moj ictsucum iga icpóyɨyyajpa jém Pablo y Bernabé. Jém malopɨc judíos iñɨ́máy jém wɨbɨc yo̱mtam con jém mɨjpɨc aŋjagooyiyaj iga iyo̱xpád́iñ. Jesɨc moj icpóyɨyyaj hasta icquebacputyaj jém naxyucmɨ de Pisidia. [/ 1Jesɨc aŋmatta̱p jém Dios iŋma̱t́i icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ de Pisidia. ! 0Jesɨc cuando imatoŋyaj jém tuŋgac pɨxiñt́am, jém d́apɨc je de Israel, agui maymayyaj. Nɨmyajpa: —¡Yɨ́p Dios iŋma̱t́i tsa̱m wɨ̱! Jesɨc icupɨcyaj it́u̱mpɨy jém icupiŋnewɨɨp Dios iga ipɨctsoŋyajiñ jém vida jém d́apɨc cuyajpa. 8i /Porque je̱mpɨgam tanɨ́máy jém tanJa̱tuŋ Dios. Nɨmpa yɨɨmpɨc:Manaccám juuts tu̱m wɨbɨc juctɨ para jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel.Maŋcutsatpa iga ininɨcpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios icɨacputtooba jém pɨxiñt́am icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ. M .Jém Pablo y Bernabé d́a cɨ̱ŋpa iŋmat. Iñɨ́máy: —Tienes que wiñt́i manaŋmadáypa jém Dios iŋma̱t́i mimicht́am miIsraelpɨc mipɨxiñt́am. Pero como d́a impɨctsoŋtooba jém vida jém d́apɨc cuyajpa, sɨɨp ananɨgáypa jém wɨbɨc aŋma̱t́i jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel. 9k -Pero cuando jém judíos iix iga aŋtuuma̱neyaj tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am, jesɨc tsa̱m na̱jajoyyajpa, moj imalmalnɨ́mayyaj jém Pablo. Nɨmyajpa iga tsa̱m mɨgóypa. 'G ,Jesɨc jém tuŋgac semana jém jejcuy ja̱ma aŋtuuma̱yajpa casi it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp jém attebet iga imatoŋyajpa jém Dios iŋma̱t́i. N +Cuando cupudayyaj de ju̱t́ aŋtuuma̱neyaj, jesɨc tsa̱m jáyaŋ jém judíos con jém tuŋgac pɨxiñt́am, jém iwɨ̱aŋja̱myajpáppɨc jém Moisés iŋquímayooyi, it́úŋɨyyajpa jém Pablo y Bernabé. Jesɨc jeeyaj iŋquímpa jém pɨxiñt́am iga seguido icupɨguiñ y odoy ichaguiñ jém Dios it́óyooyi. Q *Iganam putyaj jém Pablo con icompañeroyaj jém sinagoga, jesɨc jém pɨxiñt́am iñɨ́mayyaj: —Yɨ́p tuŋgac jejcuy ja̱ma mi̱ñɨ aŋmadayt́aamɨ e̱ybɨc jém sɨɨppɨc ammatoŋta.  + )Mimalopɨc mipɨxiñt́am, tsa̱m iñxiccatámpa jém wɨbɨc cosa.Núcpa ja̱ma iga agui miámaŋjacpa, pero mit́ogoypa.Porque ɨch aDios aŋwatpa tu̱m mɨjpɨc cosa jém tiempo de mimicht́am.Pero mimicht́am d́a iŋcupɨctámpa mex i̱ miŋmadáypa.   (Nawattamta̱jɨ cuenta mimicht́am iga d́a iññascaaba juuts ijaychacne jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ. Nɨmpa yɨɨmpɨc: G  'Yɨ́p pɨ̱xiñ iñɨyi̱mɨ it́u̱mpɨy jém icupɨcneyajwɨɨp Jesús wadayt́a̱p perdón it́u̱mpɨy jém it́áŋca jém d́apɨc wɨa̱p iwɨ̱tsagáy jém Moisés iŋquímayooyi.  + &Mantɨ̱wɨtam, jo̱dóŋa̱taamɨ iga yɨ́pt́im Jesús iñɨyi̱mɨ miŋmadayt́amta̱p iga Dios miwadayt́ámpa perdón jém iñt́áŋca. D  %Pero jém icpɨsnewɨɨp Dios, d́a púc jém imɨjta̱y. 2] $Nu̱ma jém David tsa̱m icuyo̱xa̱ jém it́ɨ̱wɨtam juuts iwɨ̱aŋja̱m Dios. Ocmɨ ca, cumta̱ ju̱t́t́im cumneyaj jém ija̱tuŋwe̱we, púc jém imɨjta̱y.  #Jeeyucmɨ nɨmpat́im jém tuŋgac salmo:D́a anjɨ́cpa iga púcpa imɨjta̱y jém acuyo̱xapaap,
jém tsa̱mpɨc antoypa.  "Jém tanJa̱tuŋ Dios ijɨychacne iga icpɨspa jém ima̱nɨc de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp iga jém imɨjta̱y d́a púcpa. Yɨɨmpɨc nɨmpa ju̱t́ jaychacneta̱:Manyaachaŋja̱mpa,
maŋwɨ̱wadáypa juuts anjɨycámayñe jém David. wg !Sɨɨp Dios iccupac jém promesa para taɨcht́am jém wiñɨcpɨc pɨxiñt́am tama̱nɨctam. Iccupac Dios cuando icpɨs jém Jesús, juuts jaychacneta̱ jém salmo dos. Nɨmpa:Mich mamma̱nɨc.Yɨ́p ja̱ma manchi jém vida.  ’Sɨɨp aɨcht́am manaŋquejáypa jém wɨbɨc aŋma̱t́i jém Diospɨc ijɨycámayñe jém wiñɨcpɨc tanja̱tuŋwe̱wetam. Q Wa̱t́ña ja̱ma iwiñquejáy jém icuyujcɨɨwiñ jém iwaganamiññewɨɨp de Galilea a Jerusalén. Sɨɨp jeeyaj tsɨ́yyaj juuts testigo iga iŋmadayyajpa jém pɨxiñt́am iga nu̱ma pɨsneum. ?y Pero Dios icpɨs de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp. / Cuando jém pɨxiñt́am yaj imalwadayyaj jém Jesús juuts ijaychacne jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ, icquetyaj jém icunusyucmɨ, icumyaj. ~7}||{yyxwwvutt*rr ppAoonamlkkjiqhh&gfe7dgc$b`_s^]] \8[[ZZ XWWVUU T>RRQPP`OrNMLKJIHGgFFECBAo@@n??2>>1=l<;:U9877:6+544X33(2N1N00'/<._--B,++*O))(h'&%%+$##+""-!b %"xgV_? b 'GVZ7-%Iganam cotta̱p Pablo jém cuartel iñɨ́máy jém coronel: —Mannɨ́mayt́ooba id́ɨc tu̱m aŋma̱t́i. Jesɨc jém coronel iñɨ́máy: —¿Que mich wɨa̱p iniŋmat jém griegopɨc aŋma̱t́i? G6$Porque it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém miñyajpáppɨc it́uuñiaŋcɨɨm pɨ̱mi jɨyyajpa, nɨmyajpa iga accaata̱iñ jém Pablo. Nacupujta̱p jém Pablo jém pɨxiñt́am iwiñjo̱m 5%#Cuando núcyaj ju̱t́ químyajpa jém cuartel, jém soldado icópne ininɨcyaj jém Pablo porque agui imalwadayyajtooba jém pɨxiñt́am. 4}"Pero jém pɨxiñt́am pɨ̱mi jɨyyajpa. Tu̱m nɨmpa tu̱m cosa y tuŋgac nɨmpa tuŋgac cosa. Jém coronel d́a wɨa̱p icutɨɨyɨ́y t́i nɨmyajpa porque tsa̱m it́ bulla. Jesɨc ipɨɨmɨ́y jém isoldado iga ininɨguiñ jém cuartel. ;3o!Jesɨc jém coronel icunúc. Matsta̱ jém Pablo. Ipɨɨmɨ́y jém isoldado iga ichéniñ con wɨste̱n cadena. Ocmɨ icwácpa, nɨmpa: —¿Mich, mii̱apaap? ¿T́i iŋwatne? r2] jesɨc jeet́i rato jém coronel iŋtuuma̱wat isoldado cada grupo con icapitán. Nɨcyaj poyi̱mɨ hasta ju̱t́ it́ jém pɨxiñt́am. Cuando iixyaj iga núcyaj jém coronel con isoldado, jesɨc ichacyaj iga icótspa jém Pablo. 1)Iccaayajpa id́ɨc jém Pablo. Cuando acjo̱dóŋa̱ta̱ jém coronel iga tsa̱m cujíñayyaj jém pɨxiñt́am icuwɨ̱t́i jém Jerusalén, \01Jesɨc cujíñayyaj it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am icuwɨ̱t́i jém attebet. Miñyaj poyi̱mɨ. Icutuuma̱cayaj jém Pablo. Imatsyaj. Ijɨ̱cputyaj jém ma̱stɨcjo̱m. Jicscɨy iŋpajyaj jém ma̱stɨc. Z/-Nɨmpa je̱mpɨc porque iixyaj iga jém Pablo iwaganasɨɨba Jerusalén tu̱m Efesopɨc pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Trófimo. Jeeyucmɨ jeeyaj iŋja̱mpa iga inioy jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. Pero d́a inioy. .Pɨ̱mi aŋwejyajpa. Nɨmyajpa: —MiIsraelpɨc mipɨxiñt́am, ayo̱xpaatɨ. Yɨ́bam jém pɨ̱xiñ jém iŋquejaypáppɨc jém pɨxiñt́am ju̱t́iŋquej contra tannación, contra jém tanaŋquímayooyi y contra jém tamma̱stɨc. Tuŋgac más táŋca iwat. Inimiñ tamma̱stɨcjo̱m jém tuŋgac pɨxiñt́am jém griegoyaj. Inimiñ jém táŋcaɨywɨɨp jém wɨbɨc tamma̱stɨcjo̱m. {-oCuando cuyajtooba jém siete día, algunos jém judíos, jém miññeyajwɨɨp de Asia, iixyaj jém Pablo jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. Jesɨc iccujíñayyaj it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp je̱m. Imatsyaj jém Pablo. .,UJesɨc jém Pablo ininɨc jém cuatro pɨxiñt́am. Icuqueja̱ma wagaacchiŋyajta̱ con jeeyaj juuts nɨm jém Israelpɨc costumbre. Ocmɨ tɨgɨyyaj jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m iga quejiñ iga cupacpa iwatyaj jém costumbre y jucha̱ ichacyajpa jém ofrenda cada tu̱mtu̱m de jeeyaj. +Pero jém tuŋgac pɨxiñt́am, jém d́apɨc de Israel, jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo, anjáyayñe iga odoy iwad́iñ jém Israelpɨc costumbre. No más annɨ́máy iga odoy icúd́iñ jém ani̱mat ima̱yi jém accaata̱wɨɨp jém watnas iwiñjo̱m ni odoy icúd́iñ jém nɨɨpiñ ni odoy icúd́iñ jém ani̱matyaj jém pencanewɨɨp y odoy pejooyɨ. Matsta̱ Pablo jém ma̱stɨcjom (*IWagananɨ̱cɨ, wagachiŋtaamɨ juuts nɨmpa jém taŋcostumbre, yojóyaayɨ jutsaŋ iwatpa gasto. Jesɨc ocmɨ wɨa̱p ije̱pyaj ico̱bac. Je̱mpɨgam icutɨɨyɨyyajpa it́u̱mpɨy jém tantɨ̱wɨtam iga iŋwɨ̱ixpat́im jém Moisés iŋquímayooyi y iga iŋcupɨcpat́im mex mich. )Jesɨc wa̱tɨ juuts sɨɨp mannɨ́máy. It́ yɨɨm con aɨcht́am cuatro pɨ̱xiñ. Jeeyaj iccupactooba juuts ijɨycámáy Dios. (¿Jesɨc t́i wɨa̱p taŋwatta? Porque cuando imatoŋyaj jém pɨxiñt́am iga miñúcne, tienes que micutuuma̱cayajpa. ''Ijo̱dóŋa̱neyaj iga mich iniŋquejáy it́u̱mpɨy jém judíos, jém juumɨpɨc nɨcneyaj, iga odoy icupɨguiñ jém Moisés iŋquímayooyi. Iniŋquejáyt́im iga odoy iwadáyiñ ima̱nɨctam jém marca de circuncisión y odoy iwad́iñ jém wiñɨcpɨc costumbre. &)Cuando imatoŋyaj, tsa̱m icujípyaj Dios. Nɨ́mayt́a̱ jém Pablo: —Mantɨ̱wɨ, i̱xɨ iga tsa̱m jáyaŋ miles de jém judíos icupɨcneyaj jém Jesucristo iŋquímayooyi. It́u̱mpɨy de jeeyaj nɨmyajpa iga d́a wɨ̱ iga tantsacpa jém Moisés iŋquímayooyi. O%Jém Pablo idioschi. Ocmɨ iŋmadáy parejo jém aŋtuuma̱neyajwɨɨp jutsa̱p iwɨ̱wadáy Dios jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel cuando oy iŋmadáy jém wɨbɨc aŋma̱t́i. I$ Jesɨc icuqueja̱ma Pablo nɨc ijooyáy jém Jacobo. Awagananɨctat́im aɨcht́am. Aŋtuuma̱neyajt́im je̱m it́u̱mpɨy jém wɨd́ayt́am jém iŋjacyajpáppɨc jém Dios ipɨxiñt́am. h#ICuando anúcta Jerusalén, jém tantɨ̱wɨtam tsa̱m awɨ̱pɨctsoŋta, agui maymayyaj. Q"Aŋwagananɨcta algunos jém Cesareapɨc pɨxiñt́am jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo. Ininɨcyajt́im tu̱m Chiprepɨc pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Mnasón. Yɨ́p pɨ̱xiñ tsa̱m wiñɨgam icupɨcne Cristo. Jém Mnasón iniit́ it́ɨc Jerusalén. Jemum anúcta, acwíctamta̱, y acmoŋtamta̱. Jém Pablo nɨcpa ijooyáy jém Jacobo !Cuando cupac jém ja̱ma iga ait́t́a jém Cesarea, aŋwɨ̱tsacta jém antraste, atsucumta. Anɨcta jém attebet Jerusalén.  Como d́a amatoŋ jém Pablo t́i annɨ́mayt́a, jesɨc antsacta. Annɨ́mayt́a iga wa̱tɨ juuts ixunpa jém tánO̱mi. s_ Pero jém Pablo anɨ́mayt́a: —¿T́iiga miwejtámpa, t́iiga antsɨgaŋyácwattámpa? Ɨch anjɨ́cpa iga atsenta̱p y d́a solamente iga atsenta̱p, anjɨ́cpat́im iga accaata̱p Jerusalén jém tánO̱mi Jesucristo icuyucmɨ. ?w Cuando ammatoŋta t́i nɨmpa jém pɨ̱xiñ, jesɨc aɨcht́am con jém tantɨ̱wɨtam jém it́yajwɨɨp Cesarea anjɨyactsɨ́yt́a jém Pablo iga odoy nɨguiñ Jerusalén. J  Miñ aámta. Ipɨgáy jém Pablo imɨjpactsencuy, jém icinturón. Natsenta̱ iyaac jém pɨ̱xiñ. Ichen icɨ y ipuy. Jesɨc nɨmpa jém Agabo: —Nɨmpa jém Dios iA̱nama iga jém attebet Jerusalén jém judíos ichénáypa así yɨ́p cinturón io̱mi, ocmɨ cɨɨjuŋcotta̱p jém tuŋgac pɨxiñt́am icɨɨjo̱m.  Wa̱t́ña ja̱ma ait́t́a je̱m cuando núc tu̱m Judeapɨc pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Agabo, tu̱m profeta, wɨa̱pt́im iŋmat t́i miñpa. wg Jém Felipe iniit́ cuatro iyo̱mma̱nɨc d́a jaayɨyñeyaj. Dios iyo̱xpátpa iga iŋmatyajpa t́i miñpa. PJesɨc icuqueja̱ma atsucumta aɨcht́am con jém Pablo, anɨcta jém attebet Cesarea. Anúcta jém Felipe it́ɨccɨɨm. Je tsa̱m wɨa̱p iŋmadáy Dios iŋma̱t́i jém pɨxiñt́am jém d́apɨcnam icupɨcne. Yɨ́p pɨ̱xiñ tu̱m de jém siete jém iyo̱xpátpáppɨc jém apóstolyaj. Jemum atsɨ́yt́a it́ɨccɨɨm. ^5Atsucumta jém Tiro, anɨcta hasta jém attebet Tolemaida. Jemum atsac jém barco, moj anɨquit́am puymɨ. Jesɨc jém attebet Tolemaida andioschi jém tantɨ̱wɨtam, atsɨ́yt́a con jeeyaj tu̱m ja̱ma. q[Ocmɨ anaŋquímtamta̱, ananuustamta̱. Aɨcht́am aquímta barcojo̱m. Jeeyaj se̱tyajum it́ɨcmɨ. wPero cuando núc jém siete día, mojum anɨquit́am. It́u̱mpɨy jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo con iyo̱mtam y con ichɨ̱xt́am nɨc ajagaŋtsacta aŋsɨ̱cmɨ de jém attebet, jém lamar aŋna̱ca aco̱ste̱ñt́a, moj anaŋwejpátta Dios. wgJemum ampátta jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo. Atsɨ́yt́a con jeeyaj siete día. Dios iA̱nama icjo̱dóŋa̱ jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo t́i iñascaaba jém Pablo. Jeeyucmɨ nɨ́mayt́a̱ jém Pablo iga odoy nɨguiñ Jerusalén. OJesɨc anastámum, ánix jém isla de Chipre. Tsɨ́y tu̱m lado aŋna̱ymɨ. Anu̱mnɨc hasta jém naxyucmɨ de Siria. Jemum anúc porque jém barco ichacnaspa jém ichɨ̱mi jém puerto de Tiro. lQJém attebet Pátara ampátta tu̱m barco jém nɨcpáppɨc Fenicia. Jemum atɨgɨyt́a, anɨcta. G Cuando antsacta jém tantɨ̱wɨtam, atɨgɨyt́a jém barcojo̱m. Anu̱mnɨc hasta jém attebet Cos. Jém tuŋgac ja̱ma anɨcta jém attebet Rodas y de je̱m anɨcta jém attebet Pátara. #?&Tsa̱m aŋyácneyaj jém pɨxiñt́am porque nɨmpa jém Pablo iga d́a nunca iixyajpa e̱ybɨc. Ocmɨ nɨc ijagaŋtsacyaj hasta tɨgɨy barcojo̱m.T!%Agui wejyajpa, it́u̱mpɨy nanuusyajta̱, iŋna̱catsútsyaj jém Pablo. $Cuando yaj nɨ̱mi je̱mpɨc, jém Pablo co̱ste̱ññeactɨŋ, moj iŋwejpát Dios con it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp je̱m. a;#Siempre manaŋquejayñeta iga wɨ̱ iga tayo̱xa̱p iga tanyo̱xpátpa jém yaacha̱yajpáppɨc. Jɨ̱staamɨ t́i nɨmpa jém tánO̱mi Jesús cuando nɨm: “Más tamaymay iga tachióypa que iga tachiit́a̱p.” "Micht́am iŋwɨ̱jo̱doŋ iga ɨch ayo̱xa̱ aŋcɨɨmɨ iga odoy t́i atogóyáyiñ ni ɨch ni jém aŋwaganait́wɨɨp. V %!D́a maŋcusúnɨ́yáy jém iñt́umiñ, plata y oro, ni jém impuctu̱cu. N  ’Sɨɨp maŋcɨɨjuŋcotpa jém tanJa̱tuŋ Dios icɨɨjo̱m iga miwattámiñ cuenta y iga miyo̱xpátpa con jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga tsa̱m tatoypa Dios. Jém aŋma̱t́i tsa̱m miyo̱xpátpa iga más iŋwɨ̱cupɨcpa. Miyo̱xpátpa iga impɨctsoŋpa jém herencia con it́u̱mpɨy jém cuáyñewɨɨp ia̱nama. X )Jesɨc nawattamta̱jɨ cuenta. Jɨ̱staamɨ iga tres a̱mt́ɨy oy manaŋmadáy jém Dios iŋma̱t́i tsuucɨɨm y sɨŋñi. Pɨ̱mi manaŋquím hasta awejpa iga odoy i̱ mictsaguiñ jém Dios iŋma̱t́i. 2 ]Mimicht́ámaŋjo̱m tsucumpa algunos jém mɨgoypaap. Mojpa imɨgóyáy jém icupɨcnewɨɨp Cristo iga ictsacpa jém Dios iŋma̱t́i iga iccupɨguiñ jém mɨgooyi. & EƗch anjo̱doŋ iga cuando anɨcneum, miñyajpa jém mɨgoyyajpaap iga ictogoypa jém Dios ipɨxiñt́am juuts tu̱m lobo tsa̱m malo iccaaba jém borrego. U#Sɨɨp nawattamta̱jɨ cuenta mimicht́am iñyaac. Miŋjagooyit́am jém miccámnewɨɨp Dios iA̱nama, wattaamɨ cuenta jém Dios ipɨxiñt́am jém ijuyñewɨɨp jém tánO̱mi Cristo con iñɨɨpiñ. a;Maŋwɨ̱aŋmadáy it́u̱mpɨy jém Dios iŋma̱t́i. D́a t́i anaŋnécne ni uxaŋ. 5cJeeyucmɨ sɨɨp tsa̱m mannɨ́mayt́ooba iga ɨch d́a anai̱ la culpa de ninguno de mimicht́am siiga mit́ogoypa y d́a impɨctsoŋpa jém vida jém d́apɨc cuyajpa. -’Sɨɨp ɨch aŋwɨ̱jo̱doŋ iga ni tu̱m de mimicht́am, jém manaŋmadayñewɨɨp jém Dios iŋma̱t́i, d́a e̱ybɨc ánixt́ámpa. /Pero d́a aŋwadáypa caso. Ni d́at́im aŋcɨ̱ŋpa iga accaata̱p. D́a t́i cuwatcuy jém amvida. Ɨch amaymay siiga anaccupacpa jém anyo̱xacuy y siiga aŋwatpa juuts apɨɨmɨ́y jém tánO̱mi Jesús iga anaŋmatpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios tsa̱m tatoypa. zmNo más cada tɨgaŋjoj ju̱t́ ɨch anɨcpa, jém Dios iA̱nama acjo̱dóŋa̱p iga ayaachwatta̱p, apajta̱p. pYSɨɨp anɨcpa Jerusalén. Apɨɨmɨ́y jém Dios iA̱nama. D́a anjo̱doŋ t́i acnascata̱p jemɨc. &E’Anaŋmadáy jém judíos con jém d́apɨc je judíos iga icucacyajiñ ijɨ̱xi jém Dios iwiñjo̱m y iga icupɨcyajiñ jém tánO̱mi Jesucristo. Y+Pero ɨch d́a antsac iga manaŋmadáy it́u̱mpɨy jém Dios iŋma̱t́i jém tsa̱mpɨc miyo̱xpátpa. Manaŋquejáy ju̱t́ aŋtuuma̱neyaj jáyaŋ jém pɨxiñt́am y manaŋquejáyt́im iñt́ɨccɨɨm. gGIt́u̱mpɨy tiempo cuando maŋwaganait́t́a mimicht́am, tsa̱m aŋcuyo̱xa̱ jém tánO̱mi. D́a anacujípta̱ anyaac. Tsa̱m pɨ̱mi aŋyácne. Tsa̱m acutɨ́tsta̱ porque jém judíos ijɨ̱syaj jutsa̱p accaayaj. ~7Cuando núcneyaj, iñɨ́máy jém Pablo: —Micht́am iñjo̱doŋ t́i aŋwatne dende jém wiñt́ipɨc ja̱ma cuando anúc jém naxyucmɨ de Asia. }yCuando anúcta jém Mileto, jém Pablo iŋwejáy jém Dios ipɨxiñt́am iŋjagooyiyaj jém it́yajwɨɨp Efeso. ||qJém Pablo ijɨ̱s iga anu̱mnastámpa jém attebet Efeso iga d́a ajáyt́ámpa jém naxyucmɨ de Asia. Agui jicscɨy nɨctooba Jerusalén iga ictsɨ́yiñ jém sɨŋ de pentecostés siiga wɨa̱p. Jém Pablo ichi jɨ̱xi jém aŋjagooyiyaj V{%Jesɨc aputta de je̱m, jém tuŋgac ja̱ma anu̱mnas jém attebet Quío. Tuŋgagam ja̱ma anúcta jém attebet Samos. Amoŋta noco jém attebet Trogilio. Tuŋgac más ja̱ma anúcta jém attebet Mileto. |zqCuando anactsɨ́yt́amta̱ jém attebet Asón, tɨgɨy barcojo̱m jém Pablo, awaganɨcta jém attebet Mitilene. -yS Aɨcht́am aŋjagóypa anɨcta barcojo̱m hasta jém attebet Asón iga jemɨgam ampɨcnaspa jém Pablo. Je̱mpɨgam aŋwatneta trato. Nɨc jém Pablo puymɨ. x} Jesɨc nanɨcta̱ jém jaychɨ̱xi it́ɨccɨɨm, vivojam. Agui maymayyaj iga d́a ca. Nɨcpa Pablo jém attebet Mileto :wm Ocmɨ Pablo quím e̱ybɨc jém yucmɨpɨc piso. Iwéc jém caxt́ána̱ñi, wícyaj. Jesɨc seguido moj iŋmat jém Dios iŋma̱t́i hasta cuquej. Ocmɨ nɨc jém Pablo. v Jesɨc quet jém Pablo, icunúc noco, iŋnuusáy. Iñɨ́máy jém it́yajwɨɨp je̱m: —Odoy cɨ̱ŋtaamɨ. D́a caane, vivo. u It́t́im je̱m tu̱m wo̱ñjaychɨ̱xi iñɨ̱yi Eutico. Co̱ñ jém ventana yucmɨ. Como jém Pablo tsa̱m jáyaŋ hora iŋmat jém Dios iŋma̱t́i, imats mo̱ŋi jém jaychɨ̱xi, jesɨc joobaŋnas jém tucute̱n piso iyucmɨ. Cuando piŋta̱, caaneum. Yt+Aŋtuuma̱neta tu̱m cuarto jém yucmɨpɨc piso. Jemum tsocpa jáyaŋ juctɨ. qs[Jém wiñt́ipɨc ja̱ma de jém semana, aŋtuuma̱yaj jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo iga iwécyajpa jém caxt́ána̱ñi. Jém Pablo moj accuyujooyi. Nɨctooba Pablo jém tuŋgac ja̱ma jeeyucmɨ accuyujóypa hasta cugaptsu. ^r5Cuando nas jém sɨŋ iga cútta̱p jém caxt́ána̱ñi sin levadura, jesɨc atsucumta jém Filipos, atɨgɨyt́a barcojo̱m. Awit́t́a barcojo̱m cinco día hasta anúcta jém attebet Troas. Jemɨgam anactsɨ́y jém ánamigoyaj jém tsucumneyajwɨɨp wiñt́i. Jemum atsɨ́yt́a siete día. Jém Pablo nɨcpa jo̱yi jém attebet Troas eqCYɨ́pyaj tantɨ̱wɨtam aŋjagóy miñɨcyaj, jemɨgam anaŋjócyajpa jém attebet Troas. Ap{Jesɨc jute̱n jém iamigoyaj it́úŋɨyyaj jém Pablo. Nɨcyaj jém Sópater, tu̱m Bereapɨc pɨ̱xiñ, y Aristarco. Nɨcyajt́im tu̱m Tesalónicapɨc pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Segundo, tu̱m Derbepɨc pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Gayo y Timoteo. Nɨcyajt́im jém Tíquico y Trófimo, tsucumneyaj jém naxyucmɨ de Asia. oJemum tsɨ́y tres meses. Cuando tɨgɨyt́ooba id́ɨc jém barcojo̱m iga nɨcpa jém Siria, imatoŋ iga algunos jém judíos imétsyajpa jutsa̱p iccaayaj. Jeeyucmɨ jém Pablo ijɨ̱s iga se̱tpa puymɨ. Naspa e̱ybɨc jém naxyucmɨ de Macedonia. DnJu̱t́ quej nɨcpa, iŋquejáy jém tantɨ̱wɨtam t́i wɨa̱p iwatyaj. Iŋmadayyaj tsa̱m jáyaŋ aŋma̱t́i. Cuando yaj icuwit́xe̱t jém Macedonia, núc jém naxyucmɨ de Grecia. Am }Cuando cuyaj jém bulla, jesɨc jém Pablo iŋwejáy jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo iga ichiiba jɨ̱xi. Ocmɨ iŋquímyaj, nanuusyajta̱. Nɨc jém Pablo jém naxyucmɨ de Macedonia. Nl)Yaj nɨ̱mi je̱mpɨc, jém secretario iccuyaj jém junta.,kQ(Sɨɨp wɨa̱p i̱ taquejajwadáypa iga tarebelde porque taŋtuuma̱ta sin aŋjagooyi. D́a t́i wɨa̱p tannɨm siiga tacwáctamta̱p t́iiga it́ yɨ́p bulla. xji'Siiga algo más iñxuntámpa, wɨ̱ iga iniŋjóctámpa hasta cuando taŋtuuma̱wattámpa jém tanaŋjagooyi. =is&Yɨ́p Demetrio con icompañeroyaj siiga i̱ ijóyixpa, wɨa̱p iquejajwadáy jém juezcɨɨm. Jeeyucmɨ it́ jém juez iga icɨɨpiŋpa jém pleito. Jemum wɨa̱p iwɨ̱tsacyaj. hhI%Porque yɨ́p wɨste̱n pɨ̱xiñ d́a icujɨyñe jém iñdios Diana ni d́a imalnɨ́mayñe. g$D́a i̱ wɨa̱p iñɨm iga mɨgooyi. Jesɨc odoy jɨyt́aamɨ más. Odoy t́i wattaamɨ siiga d́a wiñt́i iñjɨ̱spa t́i iŋwatpa. ofW#Jesɨc ocmɨ jém secretario iŋjɨyjac jém pɨxiñt́am. Cuando cuyaj iga aŋwejyajpa, iñɨ́máy: —MiEfesopɨc mipɨxiñt́am, d́a i̱ ni tu̱m pɨ̱xiñ jém d́apɨc ijo̱doŋ iga taɨcht́am taccámneta̱ iga taŋwattámpa cuenta jém tamma̱stɨc ju̱t́ it́ jém tandios Diana y ju̱t́ it́ jém iwatnas jém actɨŋnewɨɨp sɨŋyucmɨ. Re"Pero cuando icutɨɨyɨyyaj jém pɨxiñt́am iga judío jém Alejandro, jesɨc tsa̱m pɨ̱mi aŋwejyajpa dos hora. Nɨmyajpa: —Tsa̱m wɨ̱ tandios, Diana, jém tanjɨ̱stampáppɨc yɨɨm Efeso. \d1!Jesɨc algunos jém it́yajwɨɨp je̱m iŋmadayyaj jém Alejandro t́iiga aŋtuuma̱neyaj jém pɨxiñt́am. Jesɨc jém judíos iyácte̱ñ ininɨc jém Alejandro jém pɨxiñt́am iwiñjo̱m iga ijɨ́yáyiñ. Jesɨc jém Alejandro iwat seña con icɨ iga odoy jɨyyajiñ jém pɨxiñt́am porque icupujtooba jém wɨste̱n pɨ̱xiñ. sc_ Tsa̱m jáyaŋ jém pɨxiñt́am aŋtuuma̱neyaj, tsa̱m pɨ̱mi aŋwejyajpa. Tu̱m nɨmpa tu̱m cosa y tuŋgac nɨmpa tuŋgac cosa. Porque tsa̱m cujíñayyaj jém pɨxiñt́am. Casi d́a i̱ ijo̱doŋ t́iiga aŋtuuma̱neyaj. *bMIt́t́im je̱m jute̱n jém Pablo iamigoyaj, jém Asiapɨc aŋjagooyiyaj. Jeeyaj icutsadáy aŋma̱t́i jém Pablo iga odoy tɨgɨ́yiñ jém mɨjpɨc aŋcɨ. &aEJém Pablo tɨgɨyt́ooba id́ɨc ju̱t́ aŋtuuma̱neyaj jém pɨxiñt́am iga icupujpa jém wɨste̱n. Pero jém icupɨcneyajwɨɨp Dios d́a ijɨ́gáy. U`#Jesɨc cujíñayyaj jém pɨxiñt́am icuwɨ̱t́i jém attebet. It́u̱mpɨy de jeeyaj poyi̱mɨ nɨcyaj jém mɨjpɨc aŋcɨ ju̱t́ iwatyajpa jém asamblea. Matsyajta̱ jém Gayo y Aristarco jém Pablo icompañeroyaj, Macedoniapɨc jeeyaj. Nanɨcyajta̱ poyi̱mɨ hasta ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa jém Efesopɨc pɨxiñt́am. X_)Cuando imatoŋyaj t́i nɨmpa jém Demetrio, jesɨc tsa̱m jóyyaj jém pɨxiñt́am. Tsa̱m pɨ̱mi aŋwejyajpa. Nɨmyajpa: —Tsa̱m wɨ̱ jém tandios Diana, jém tanjɨ̱stampáppɨc yɨɨm Efeso. 9^kD́a wɨ̱ siiga togoypa jém tanyo̱xa̱ji. D́a wɨ̱ siiga tsɨ́ypa jém tamma̱stɨc juuts tu̱m cosa d́a para t́i wɨ̱. D́a wɨ̱ siiga jém pɨxiñt́am mojpa ijóyixyaj jém tandios Diana, jém sɨɨppɨc ijɨ̱syajpa it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp Asia y icuwɨ̱t́i de yɨ́p naxyucmɨ. ]-Sɨ́p íñixñeta y immatoŋneta t́i nɨmpa yɨ́p Pablo. Sɨ́p iŋmat iga jém diosyaj, jém watneta̱wɨɨp cɨɨmɨ, d́a je nunta dios. Tsa̱m icupɨcyajpa jáyaŋ pɨxiñt́am, d́a no más yɨɨm Efeso, pero icupɨcyajpat́im icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ de Asia. S\Aŋtuuma̱yajpa con jém tuŋgac pɨxiñt́am jém iwatyajpáppɨc jexpɨct́im yo̱xacuy, nɨ́mayyajta̱: —Mantɨ̱wɨtam, micht́am iŋwɨ̱jo̱doŋ iga tsa̱m tawɨ̱it́pa con yɨ́p yo̱xacuy. [3Tu̱m pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Demetrio ictsucum jém pleito. Yɨ́p pɨ̱xiñ tu̱m platero, iwat tu̱m xut́u ma̱stɨc iwatnas. Jém watnas en forma de jém dios iñɨ̱yi Diana ima̱stɨc. Yɨ́p pɨ̱xiñ con icompañeroyaj icoñwɨyyajpa jáyaŋ tumiñ con jém iyo̱xacuy. Z3Jeet́im tiempo tsa̱m íŋa̱cayajpa jém Dios iŋquímayooyi. Jém d́apɨc icupɨcpa Cristo pɨ̱mi ijóyixpa jém wɨbɨc aŋquímayooyi. ^Y5Jesɨc jém Pablo icutsat jém naxyucmɨ Macedonia wɨste̱n jém icuyo̱xayajpaap jém Timoteo y Erasto iganam tsɨ́y jém Pablo ju̱na ja̱ma jém naxyucmɨ de Asia. Cujíñayyaj jém it́yajwɨɨp Efeso jXMOcmɨ cuando nas it́u̱mpɨy yɨ́pyaj cosa, jém Pablo ijɨ̱s iga nɨcpa jém naxyucmɨ de Macedonia y Acaya y ocmɨ hasta Jerusalén. Nɨmpa: —Wiñt́i anɨcpa Jerusalén, ocmɨ anɨctoobat́im jém attebet Roma. iWKJe̱mpam tsa̱m jáyaŋa̱p jém Dios iŋma̱t́i, tsa̱m wɨ̱quejpa jém tánO̱mi ipɨ̱mi. FVMiñyaj jáyaŋ jém na̱watyaj. Inimiñyaj jém ilibroyaj. Miñ iñooquetyaj jém pɨxiñt́am iwiñjo̱m. Ocmɨ ijɨ̱syaj jutsaŋ ivale jém libro. Ivale cincuenta mil tumiñ de plata. yUkJesɨc jáyaŋ jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo miñ iŋmadáyayyaj Dios jém it́áŋca t́it́am iwatne pecam. -TSIt́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp jém Efeso ijo̱dóŋa̱yaj, jém judíos con jém griegopɨc. Tsa̱m cɨ̱ŋyaj. Tsa̱m pɨ̱mi icujípyaj jém tánO̱mi Jesús. wSgOcmɨ jém pɨ̱xiñ jém iniit́wɨɨp jém mal espíritu yóyquímpa, moj áŋa̱jiyaj con jém it́opyajpáppɨc id́ɨc. Como tsa̱m iniit́ ipɨ̱mi jém iniit́wɨɨp jém mal espíritu, icoñwɨ́y; más wɨa̱p que jém sietepɨc, jém it́opyajpáppɨc id́ɨc. Tsa̱m pɨ̱mi malwadayyajta̱. Poyyaj icusɨ̱cɨyaj hasta it́ɨccɨɨm, coowa̱neyaj. HR Jesɨc tu̱m ja̱ma cuando it́opyajpa id́ɨc tu̱m mal espíritu, jɨypa jém mal espíritu, nɨmpa: —Ɨch ánixpɨcpa jém Jesús. Ánixpɨcpat́im jém Pablo. Pero mich, ¿mii̱apaap? QIt́ id́ɨc tu̱m judío iñɨ̱yi Esceva, co̱bacpɨc pa̱nij. Iniit́ siete ijayma̱nɨc, iwatyajpat́im je̱mpɨc. YP+ It́ id́ɨc je̱m algunos jém judíos jém nɨcyajpáppɨc yɨɨm jeexɨc, jeeyaj it́opyajpa jém mal espíritu. It́opyajtoobat́im id́ɨc jém Jesucristo iñɨyi̱mɨ. Iñɨ́máypa jém imatsnewɨɨp jém mal espíritu: —Sɨɨp mampɨɨmɨ́ypa. Jém Jesús iñɨyi̱mɨ jém iŋmatpáppɨc jém Pablo, pu̱tɨ de je̱m. .OU Siiga jém Pablo ichɨcpa tu̱m pañuelo o tu̱m puctu̱cu y ocmɨ cutsadayt́a̱p tu̱m mɨmnewɨɨp iga ichɨguiñ, jesɨc pɨspa. Putpat́im jém mal espíritu. UN# Dios ichi ipɨ̱mi jém Pablo iga wɨa̱iñ iwat jém mɨjtampɨc milagro. _M7 Jemum tsɨ́y wɨste̱n a̱mt́ɨy. Je̱mpɨgam it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp jém naxyucmɨ de Asia imatoŋyaj jém tánO̱mi iŋquímayooyi. Miñyaj jém judíos con jém tuŋgac pɨxiñt́am jém griegopɨc. *LM Pero algunos tsa̱m maloyaj ia̱nama, d́a icupɨcyaj. Tsa̱m imalmalnɨ́mayyaj jém tánO̱mi iŋquímayooyi jém pɨxiñt́am iwiñjo̱m. Jesɨc jém Pablo ichagaŋputyaj jeeyaj. Ininɨc jém icupɨcnewɨɨp Cristo tu̱m escuela jém Tiranno imɨɨchi. Jemum accuyujóypa cada ja̱ma. 9KkJáy i̱t́i je̱m jém Pablo tres meses. Tɨgɨy jém sinagoga, d́a cɨ̱ŋpa iŋmat. Choco̱ymɨ iŋquejáypa jém pɨxiñt́am jutsa̱p iŋjac Dios yɨ́p naxyucmɨ. IJ It́yaj je̱m con it́u̱mpɨyyaj como doce jém pɨxiñt́am. BI}Jém Pablo ichɨccunúc cada tu̱mtu̱m ico̱bacyucmɨ, jesɨc ipɨctsoŋyaj jém Dios iA̱nama. Moj jɨ̱yi tuŋgac aŋmat́i̱mɨ. Iŋmatyajpa jém jɨ̱xi jém ichiiñewɨɨp Dios. ZH-Jesɨc yaj imatoŋyaj, acchiŋyajta̱p jém tánO̱mi Jesús iñɨyi̱mɨ. OGJém Pablo iñɨ́máy: —Jém Xiwan icchiŋpa jém pɨxiñt́am juuts tu̱m seña iga icucaguiñ jém ijɨ̱xi. Iñɨ́máyt́im iga icupɨguiñ jém miñpáppɨc ocmɨ, je jém Jesucristo. .FUJesɨc jém Pablo icwác. Iñɨ́máy: —¿I̱ iñɨyi̱mɨ micchiŋtamta̱? Nɨmyajpa: —Acchiŋtamta̱ juuts acchíŋóypa jém Xiwan jém acchíŋoypaap. @EyJém Pablo icwác jém pɨxiñt́am. Iñɨ́máy: —¿Que impɨctsoŋta jém Dios iA̱nama cuando moj iŋcupɨc Cristo? Nɨmyajpa: —D́a ammatoŋta siiga it́ jém Dios iA̱nama. nD WIganam it́ jém Apolo jém attebet Corinto, naspa jém Pablo jém tɨgaŋjojyaj jém it́yajwɨɨp jém co̱tsɨgaŋjo̱m jém naxyucmɨ de Galacia y Frigia. Ocmɨ núc Efeso. Jemum ipát algunos jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo. C1Iwɨ̱aŋquejáypa jém judíos jém pɨxiñt́ámaŋjo̱m iga d́a wɨ̱putne jém iŋquímayooyi. Tsa̱m wɨ̱quejpa jém mɨgooyi y jeeyaj d́a wɨa̱p iŋyam. Iŋquejpa con Dios iŋma̱t́i jém jayñewɨɨp iga nu̱ma Jesús je jém Cristo jém iŋjócyajpáppɨc.xBiJesɨc cuando nɨctooba jém Apolo jém naxyucmɨ de Acaya, jém tantɨ̱wɨtam jém it́yajwɨɨp Efeso tsa̱m iyo̱xpátyajpa. Ijáyáy tu̱m to̱to jém it́yajwɨɨp Acaya iga wɨ̱pɨctsoŋta̱iñ jém Apolo. Jesɨc ocmɨ cuando núcneum Acaya jém Apolo, tsa̱m iyo̱xpát jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo, jém ipɨctsoŋneyajwɨɨp jém Dios it́óyooyi. AJém Apolo tɨgɨy jém sinagoga, moj iŋmat jém Dios iŋma̱t́i. Je d́a cɨ̱ŋpa. Pero cuando jém Priscila y Aguila imatoŋyaj, ininɨcyaj jém Apolo tuŋgac áŋe̱ymɨ. Iwɨ̱aŋquejáypa iga más iwɨ̱cutɨɨyɨ́ypa jém tanJa̱tuŋ Dios iŋmadayooyi. ?@wTsa̱m iwɨ̱cuyujcane t́i ixunpa tanJa̱tuŋ Dios iga taŋwatpa. Iŋmatpa Dios iŋma̱t́i con it́u̱mpɨy ia̱nama. Iwɨ̱aŋquejáypa jém pɨxiñt́am jém tánO̱mi Jesucristo iŋquímayooyi. Mex d́a iwɨ̱jo̱doŋ jém aŋquímayooyi, no más ijo̱doŋ jém Xiwan iŋquímayooyi jém acchíŋoypaap. L?Jesɨc jeet́im tiempo núc jém attebet Efeso tu̱m judío iñɨ̱yi Apolos. Nay jém attebet Alejandría. Tsa̱m wɨa̱p inijɨ́yóy. Tsa̱m iwɨ̱cutɨɨyɨ́ypa jém Dios iŋma̱t́i. I> Jesɨc jáy i̱t́i ju̱na ja̱ma Antioquía. Ocmɨ put e̱ybɨc. Nɨc yɨɨm jeexɨc cada tu̱mtu̱m tɨgaŋjoj ju̱t́ oyñe wiñt́i. Nas icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ de Galacia y Frigia. Iyo̱xpátpa jém Dios ipɨxiñt́am iga odoy ichaguiñ jém Dios iŋma̱t́i. Jém Apolos najɨ́yóypa jém attebet Efeso = Cuando núc jém Cesarea, nɨct́im Jerusalén iga idioschiyajpa jém Dios ipɨxiñt́am. Ocmɨ nɨc jém attebet Antioquía. <Cuando nɨctoobam jém Pablo, iŋquím jém pɨxiñt́am. Iñɨ́máy: —Wɨ̱ iga anɨcpa Jerusalén iga anacnaspa jém sɨŋ jém miñpáppɨc. Pero e̱ybɨc miñpa mánámta siiga Dios iwɨ̱aŋja̱m. Ocmɨ tɨgɨy barcojo̱m jém attebet Efeso. Nɨc Cesarea. |;qJém pɨxiñt́am icunucsayyaj jém Pablo iga tsɨ́yiñ más jáyaŋ tiempo con jeeyaj, pero Pablo d́a ijɨ́c. H: Ocmɨ núcyaj jém attebet Efeso. Jemum ichacyaj jém Priscila y Aquila. Jesɨc tɨgɨy jém sinagoga jém Pablo iga iŋquejáypa Dios iŋma̱t́i jém judíos porque jemum aŋtuuma̱neyaj. @9yJemum tsɨ́y jém Pablo jáyaŋ tiempo. Ocmɨ iŋquímyaj jém tantɨ̱wɨtam, tɨgɨypa barcojo̱m con jém Priscila y Aquila iga nɨcyajpa jém naxyucmɨ de Siria, jém attebet Cencrea. Antes que tɨgɨypa jém barcojo̱m, icujeebáy ico̱bac juuts tu̱m seña iga iccupacpa juuts ijɨycámayñe Dios. d8ACuando putyaj, jesɨc jém griegopɨc pɨxiñt́am imatsyaj jém Sóstenes jém sinagoga iŋjagooyi, icótsyaj jém gobernador iwiñjo̱m. Pero jém Galión d́a iwadáy caso. Jém Pablo se̱t e̱ybɨc jém Antioquía 77iJesɨc topyajta̱ jém aŋjagooyicɨɨm. A6{Pero siiga nada más iníŋa̱catámpa micht́am iniŋmadayooyi y jém iniŋquímayooyi y jém iñDios iñɨ̱yi, jesɨc wɨ̱tsactaamɨ iñyaac. D́a aŋcɨɨpiŋtooba jexpɨc cosa. |5qJesɨc jɨyt́ooba id́ɨc Pablo cuando jém Galión iñɨ́máy jém Israelpɨc pɨxiñt́am: —MiIsraelpɨc mipɨxiñt́am, siiga tsa̱m mɨjpɨc táŋca iwat yɨ́p pɨ̱xiñ o siiga accaoyñe, jesɨc mammatóŋáypa t́i miñɨmpa. A4{ Iñɨ́mayyaj jém gobernador: —Yɨ́p pɨ̱xiñ iŋquejáy jém pɨxiñt́am iga ijɨ̱syajiñ Dios con tuŋgac aŋquímayooyi jém d́apɨc jex juuts aɨcht́am anaŋquímayooyi. :3m Jém tiempo jém gobernador Galión iŋjacpa jém naxyucmɨ de Acaya. Jesɨc jém judíos aŋtuuma̱yaj iga imatsyajpa jém Pablo. Ocmɨ nanɨcta̱ jém aŋjagooyicɨɨm. 2' Jesɨc jemɨgam tsɨ́y jém Pablo tu̱m a̱mt́ɨy y medio jém attebet Corinto. Iŋquejáypa jém pɨxiñt́am jém Dios iŋma̱t́i. 1 Ɨch maŋwaganait́ mimich jeeyucmɨ d́a i̱ wɨa̱p mimalwadáy. Tsa̱m jáyaŋ ampɨxiñt́am anait́ yɨ́p attebet. 80i Jesɨc tu̱m tsuu jém Pablo iix tu̱m po̱ñ. Jém tánO̱mi iñɨ́máy jém Pablo: —Odoy cɨ̱ŋɨ. Seguido aŋma̱tɨ ɨch anaŋma̱t́i. Odoy tsa̱cɨ iga iniŋmatpa. /Jém sinagoga iŋjagooyi iñɨ̱yi Crispo. Icupɨct́im jém tánO̱mi con it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp it́ɨccɨɨm. Jesɨc tsa̱m jáyaŋ jém Corintopɨc pɨxiñt́am mu imatoŋyaj t́i nɨmpa jém Pablo, icupɨcyajt́im jém Cristo y acchiŋyajta̱. 0.YJesɨc put jém sinagoga, nɨc tu̱m pɨ̱xiñ it́ɨccɨɨm iñɨ̱yi Justo. Jém sinagoga aŋna̱ca it́ jém it́ɨc. Yɨ́p pɨ̱xiñ tsa̱m ijɨ̱spa Dios. e-CPero jeeyaj tsa̱m ijóyixyajpa jém Pablo. Tsa̱m imalmalnɨ́mayyaj. Jesɨc Pablo icuxicsáy iyoot́i juuts tu̱m seña. Iñɨ́máy: —Micht́am iniit́ la culpa siiga micaaba y d́a impɨctsoŋpa jém vida jém d́apɨc cuyajpa. Ɨch d́a anai̱ la culpa. Dende sɨɨp nɨcpa anaŋmadáy jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel. ,1Mu ixe̱tyaj jém Silas y Timoteo de jém Macedonia jém Pablo iŋmadáypa jém judíos con it́u̱mpɨy ijɨ̱xi iga Jesús je jém Cristo. 9+kCada jejcuy ja̱ma jém Pablo nɨcpa iŋquejayyaj jém aŋtuuma̱neyajwɨɨp jém sinagoga. Iccupɨcyaj jém judíos con jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel. *Jeet́im yo̱xacuy iwatyajpa juuts iwatpa jém Pablo. Jeeyucmɨ nɨcpa iwaganait́yaj. Wagayo̱xayajpa. Iwatyajpa jém puctuctɨc. u)cJemum ipát tu̱m judío iñɨ̱yi Aquila. Nay jém attebet Ponto. Yaguiñ miñ de jém naxyucmɨ de Italia. Iwaganamiñ iwɨcho̱mo Priscila. Putyaj jém naxyucmɨ de Italia porque jém Romapɨc aŋjagooyi jém Claudio ipɨɨmɨ́y it́u̱mpɨy jém Israelpɨc pɨxiñt́am iga pud́iñ jém attebet Roma. Jesɨc jém Pablo nɨc ijooyáy jém Aquila y Priscila. N( Ocmɨ jém Pablo put jém attebet Atenas. Nɨc jém attebet Corinto. d'A"Pero algunos jém pɨxiñt́am nɨc it́úŋɨ́y jém Pablo. Icupɨct́im jém Cristo iŋquímayooyi. It́úŋɨ́y jém Dionisio tu̱m Areópagopɨc pɨ̱xiñ, y tu̱m yo̱mo iñɨ̱yi Dámaris con tuŋgac más.D&!Jesɨc put jém Pablo ju̱t́ aŋtuuma̱neyaj. Nɨc. E% Jesɨc cuando imatoŋyaj jeeyaj iga pɨs tu̱m pɨ̱xiñ caanewɨɨp, algunos agui ixiccayajpa. Pero jém tuŋgac nɨmyajpa: —Tuŋgac ja̱ma ammatoŋtooba e̱ybɨc t́i miñɨmpa. =$sPorque Dios ichac tu̱m ja̱ma iga icɨɨpiŋpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am, jém it́yajwɨɨp yɨ́p mundo. Iwɨ̱cɨɨpiŋpa con tu̱m pɨ̱xiñ jém iccámnewɨɨp juuts juez. Taŋquejáy tantu̱mpɨyt́am iga nu̱ma iwatpa je̱mpɨc cuando pɨs yɨ́p pɨ̱xiñ de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp. r#]Dios d́a ijɨ̱sáy it́áŋca jém wiñɨcpɨc pɨxiñt́am porque jeeyaj d́a ijo̱doŋ t́i wɨ̱ taŋwat. Pero sɨɨp Dios ipɨɨmɨ́y it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am icuwɨ̱t́i de yɨ́p naxyucmɨ iga icucacyajiñ ijɨ̱xi. K"Siiga Dios tama̱nɨctam, d́a wɨa̱p tanjɨ̱sta iga tanJa̱tuŋ Dios jex juuts tu̱m watnas jém watneta̱wɨɨp de oro, plata o tsa, jém ijɨ̱xquímpáppɨc jém pɨxiñt́am iga iwatpa. ;!oPorque yɨ́p naxyucmɨ taŋwaganait́pa Dios. Je tachiiba tamvida y tampɨ̱mi. Tu̱m de mimicht́am jém iniŋmat́cɨɨwiñ nɨmpa iga: “Taɨcht́am Dios tama̱nɨctam.”  !Dios iwadáypa je̱mpɨc porque ixunpa iga icuámiñ jém pɨxiñt́am iga wɨa̱iñ ipát. Nu̱ma Dios d́a juumɨ it́ con taɨcht́am. H ’De tu̱m pɨ̱xiñ ictsucum iga it́yaj it́u̱mpɨy jém naciónyaj jém it́yajwɨɨp icuwɨ̱t́i de yɨ́p naxyucmɨ. Ijɨ̱spa ju̱t́ it́pa jém naciónyaj y jutsaŋ it́yaj. ykJém pɨxiñt́am d́a wɨa̱p iyo̱xpátyaj yɨ́p Dios iga ichiiba t́it́am it́ogóyáy. Porque je iniit́ it́u̱mpɨy cosa. Tachiiba tamvida tantu̱mpɨyt́am. Tachiibat́im jém sa̱wa iga tasa̱upɨcpa. Tachiiba it́u̱mpɨy cosa. 0~A},||Hzz'xwwvv[uu ts{rzqppmonn1m[lLkjjihh#g3feQdccb&`__]\[ZZYXX$W]VrUUT(SR=QQ%PP!ONNMLLKuJIHH6GGFAEE)DCC8BaB@@5?>==<;:9976655 47322100p/.-o,k++*])z((B'&& %Y$3#"O!B ~"hJpVVn F ' l <K,WQJemɨc jém capitán Julio ipát tu̱m barco jém tsucumnewɨɨp jém attebet Alejandría. Nɨcpa jém naxyucmɨ de Italia. Jém capitán acotta barcojo̱m. |VqAnjacta jém lamar jém naxyucmɨ Cilicia y Panfilia iñu̱ma. Anúcta jém attebet Mira jém naxyucmɨ de Licia. UAtsucumta jém attebet Sidón. Anasta jém isla de Chipre jém aŋna̱ymɨpɨc lado porque tsa̱m pɨ̱mi jém sa̱wa. oTWIcuqueja̱ma anúcta jém attebet Sidón, lamar aŋna̱ca. Jém capitán Julio tsa̱m iyaachaŋja̱m jém Pablo. Ijɨ́gáypa iga nɨcpa iám jém iamigoyaj. Ijígáypat́im iga iyo̱xpátpa y iga ichiiba t́it́am it́ogóyáy. jSMAtɨgɨyt́a tu̱m barcojo̱m. Tsucum jém barco Adramitio. Naspa jém attebetyaj lamar aŋna̱ca jém naxyucmɨ de Asia. Awaganɨctámpa con jém Aristarco. Je tsucumne jém attebet Tesalónica jém naxyucmɨ de Macedonia. VR 'Jesɨc icunúcyaj jɨ̱xi iga acutsattamta̱p jém naxyucmɨ de Italia. Jém Pablo con jém tuŋgac presoyaj cɨɨjuŋcotta̱ tu̱m capitán icɨɨjo̱m. Iñɨ̱yi Julio. Jém batallón iñɨ̱yi Augusto. (QI Jém Agripa iñɨ́máy jém Festo: —Wɨa̱p taŋcutsɨgáy id́ɨc yɨ́p pɨ̱xiñ meega d́a iwác iga icɨɨpíŋiñ jém Romapɨc aŋjagooyi./PWJesɨc putyaj jém aŋjagooyiyaj, nɨcyaj aparte. Moj nanɨ́mayyajta̱ji entre jeeyaj: —Yɨ́p pɨ̱xiñ d́a t́i iwatne iga accaata̱p ni iga pajta̱p cárcel. #O?Cuando yaj nɨ̱mi jém Pablo, te̱ñchucumyaj ju̱t́ co̱ñyaj jém rey, jém gobernador y jém Berenice con it́u̱mpɨy jém iwaganait́wɨɨp. |NqOcmɨ Pablo iñɨ́máy: —Por uxaŋ o por jáyaŋ, ɨch tsa̱m ansunpa iga iŋcupɨcpa. D́a solamente mimich, pero it́u̱mpɨy jém sɨɨppɨc amatoŋneyaj. Tsa̱m aŋwɨ̱aŋja̱m iga michɨ́yt́ámpa juuts aɨch, pero sin cadena. WM'Jesɨc jém Agripa iñɨ́máy Pablo: —Por uxaŋ anaccupɨcpa Cristo. yLkMirey Agripa, ¿que iŋcupɨcpa juuts nɨmpa jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ? Ɨch anɨmpa iga iŋcupɨcpa. K!Yɨɨm it́ jém rey Agripa. Je tsa̱m iwɨ̱cutɨɨyɨ́ypa it́u̱mpɨy yɨ́pyaj cosa. Jeeyucmɨ maŋwɨ̱aŋmadáypa, d́a acɨ̱ŋpa. Ɨch anɨmpa iga iwɨ̱jo̱doŋ it́u̱mpɨy yɨ́p jo̱mipɨc aŋquímayooyi porque d́a yamwatneta̱ ju̱t́ d́a i̱ iixpa. J7Pero Pablo icutsoŋ. Iñɨ́máy: —Miwɨbɨc miFesto d́a alocoja̱ne. Sɨ́p manaŋmadáy jém nu̱mapɨc aŋma̱t́i jém jɨ̱xiɨywɨɨp. 0IYIganam nacupujta̱p jém Pablo, tsa̱m pɨ̱mi jɨy jém gobernador Festo. Nɨmpa: —¡Mich, miPablo, tsa̱m miloco! Iga tsa̱m pɨ̱mi micuyujne milocoja̱ne. gHGJeeyaj nɨmyaj iga yaachwatta̱p jém Cristo y ocmɨ accaata̱p. Je jém wiñt́ipɨc icpɨspáppɨc Dios de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp. Chiit́a̱p jém Israelpɨc pɨxiñt́am jém wɨbɨc jɨ̱xi iga icutɨɨyɨyyajiñ. Chiit́a̱pt́im jém tuŋgac pɨxiñt́am, jém d́apɨc je de Israel. Por uxaŋ jém rey Agripa icupɨcpat́im Cristo 5GcPero Dios tsa̱m ayo̱xpát. Hasta sɨɨp d́a antsacne iga anaŋmatpa Dios iŋma̱t́i. Anaŋmadáypa cualquier pɨxiñt́am jém mɨjpɨc aŋjagooyi y jém d́apɨc cargojɨ́y. Ɨch anaŋmatpa no más juuts nɨmpa jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ y jém Moisés cuando iŋmatyajpa t́i miñpa. FJeam anaŋnúc. Jeeyucmɨ amats jém judíos jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. Iwatyaj tu̱m trato entre jeeyaj iga accaayajpa. aE;Wiñt́i oy anaŋmadáy jém aŋma̱t́i jém it́yajwɨɨp jém attebet Damasco, ocmɨ anɨc Jerusalén y icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ de Judea. Ocmɨ anɨc ju̱t́ it́ jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel. Anɨ́máy iga icucaguiñ ijɨ̱xi y iga ichaguiñ iga imalwatpa y mojpa iwɨ̱wat iga quejiñ iga cucacneum ijɨ̱xi. iDK’Jeeyucmɨ, mirey Agripa, aŋwatpa juuts anɨ́máy cuando Dios aŋquejáy jém po̱ñ. XC)Maŋcutsatpa iga inictojáypa iixcuy iga odom más wit́yajiñ piichcɨɨm, pero wit́yajiñ juctɨaŋtso̱cajo̱m. Maŋcutsatpat́im iga inictsacpa jém tuŋgac pɨxiñt́am jém Woccɨɨwiñ ipɨ̱mi iga ipɨctsóŋiñ jém Dios ipɨ̱mi. Iniŋmadáypa ɨch anaŋma̱t́i iga acupɨguiñ aɨch, jesɨc wadayt́a̱p perdón jém it́áŋca. Jesɨc Dios ima̱nɨga̱yajpa con los demás jém cuáyñewɨɨp ia̱nama.” Pablo iwatpa juuts iñɨ́máy Jesucristo |BqManyo̱xpátpa iga odoy mimalwadayyajiñ jém Israelpɨc pɨxiñt́am y jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel. Sɨɨp maŋcutsatpa iga nɨcpa iniŋmadáy ɨch anaŋma̱t́i jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel. A1Tsucu̱mɨ. Maŋwiñquejáy iga maŋcupiŋ iga aŋcujo̱xa̱p. Michɨ́ypa juuts testigo iga iniŋmatpa t́i íñix sɨɨp y t́i íñixpa ocmɨ. @Ocmɨ ɨch annɨ́máy: “¿Mii̱apaap, mánO̱mi?” Jesɨc anɨ́máy: “Ɨch aJesús jém sɨ́ppáppɨc ammalwadáy. :?m’Jesɨc antu̱mpɨyt́am acutɨŋta naxyucmɨ. Jesɨc ammatoŋ tu̱m jɨ̱yi, anɨ́mayt́a̱ jém hebreo aŋmat́i̱mɨ: “¿Saulo, Saulo, t́iiga ammalwadáypa? Iñyaac sɨɨp minimalwadayt́a̱p; juuts iwatpa jém buey cuando iñeppa jém icheŋóycuy iŋqui̱ñi, iñyaac miniccoowata̱p.” E> Pero cuando anɨqui tuŋjo̱m, mirey Agripa, como cugapja̱ma ánix tu̱m juctɨ sɨŋyucmɨ. Más pɨ̱mi tsocpa que jém ja̱ma. Actsɨ́y jém icho̱ca con jém aŋwagananɨcpáppɨc. m=S ’Jeeyucmɨ anɨc jém attebet Damasco. Jém pa̱nij aŋjagooyiyaj acutsat con tu̱m to̱to. <% Wa̱t́i veces anchi castigo iga ichaguiñ iga icupɨcpa jém Cristo. Je̱mpam aŋwat it́u̱mpɨy jém sinagoga. Tsa̱m pɨ̱mi anjóyixpa id́ɨc. Tsa̱m ammalwadáy, anacpóyɨ́y juumɨ hasta jém tuŋgac naxyucmɨ. Pablo iŋmatpa e̱ybɨc jutsa̱ micupɨc Cristo V;% Je̱mpɨgam aŋwat Jerusalén con jém to̱to jém achiiñewɨɨp jém pa̱nij aŋjagooyiyaj. Ampaj tsa̱m jáyaŋ jém icupɨcneyajwɨɨp jém Cristo, jesɨc miccaayajta̱ jeeyaj, ɨch ait́ de acuerdo. :  ’Pecam ɨch anyaac anjɨ̱spat́im iga ammalwadáypa jém pɨxiñt́am jém it́úŋɨypáppɨc jém Jesús de Nazaret. 9¿T́iiga iñjɨ̱spa iga Dios d́a wɨa̱p icpɨs jém caaneyajwɨɨp? Pablo pecam icpoypa id́ɨc jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo 8)It́u̱mpɨy jém Israelpɨc pɨxiñt́am, jém doce tribu, iŋjócyajpat́im jém promesa. Jeeyucmɨ anjɨ̱stámpa Dios y aŋcuyo̱xatámpa tsuucɨɨm y sɨŋñi. Sɨɨp, manrey Agripa, jém Israelpɨc pɨxiñt́am aquejajwadayñe porque anaŋjócpa jeet́im promesa. 7-Yɨɨm sɨɨp acɨɨpiŋta̱p porque anaŋjócpa iga Dios icpɨspa jém caaneyajwɨɨp juuts ijɨycámáy jém wiñɨcpɨc anja̱tuŋwe̱wetam. F6Jeeyaj iwɨ̱jo̱doŋyaj y wɨa̱p iŋmat siiga iwɨ̱aŋja̱myaj iga ɨch aŋcuyujca jém fariseopɨc aŋquímayooyi jém más táŋcapɨc taŋwat de it́u̱mpɨy jém aŋquímayooyiyaj. 5’It́u̱mpɨy jém judíos ijo̱doŋyaj juuts jáy aŋwat dende atsɨ̱xiñam jém naxyucmɨ ju̱t́ anay y jém Jerusalén. 4Ɨch agui amaymay porque mich iŋwɨ̱ixpɨcpa it́u̱mpɨy jém judíos icostumbre. Iñjo̱doŋt́im jutsa̱p íŋa̱cayaj jém iŋquímayooyi. Jeeyucmɨ maŋwágáypa iga amatóŋaayɨ choco̱ymɨ. Pablo iŋmatpa t́i iwat antes que icupɨcpa Cristo 3 —Mirey Agripa, agui amaymay iga wɨa̱p anaŋmat mich iŋwiñjo̱m iga anacupujta̱p juuts aquejajwadayñe jém judíos. 2 'Ocmɨ jém rey Agripa iñɨ́máy jém Pablo: —Wɨa̱p annɨ́máy iñyaac t́i iŋwatne. Jesɨc jém Pablo icquím icɨ, moj iŋmat así: 1Ɨch anɨmpa iga d́a wɨa̱p aŋcutsat tu̱m preso jém tanaŋjagooyicɨɨm siiga d́a anjáyáypa t́iiga quejajwadayñeta̱. 0 Pero como d́a ampádáy it́áŋca iga anjáyáypa jém tanaŋjagooyi jém Romapɨc, jeeyucmɨ anamiñ mich iŋwiñjo̱m, mirey Agripa, iga iŋcɨɨpíŋiñ. Jesɨc siiga quejpa t́i mal iwatne, wɨa̱p anjáyáy jém tanaŋjagooyi jém it́wɨɨp Roma. 2/]Ɨch anɨmpa iga d́a t́i iwatne iga iccaayajpa. Pero iyaac iwác iga icɨɨpíŋiñ jém Romapɨc aŋjagooyi jém Augusto. Jeeyucmɨ anjɨ̱s iga aŋcutsatpa jemɨc. *.MJesɨc moj jɨ̱yi jém Festo. Nɨmpa: —Mirey Agripa, con iñt́u̱mpɨyt́am miit́wɨɨp yɨɨm. Yɨ́bam jém pɨ̱xiñ. Tsa̱m jáyaŋ jém judíos iquejajwadayñe contra je. Iquejajwadáy Jerusalén y iquejajwadáyt́im yɨɨm Cesarea. D́a ichacpa iga nɨmyajpa iga accaata̱iñ. "-=Icuqueja̱ma jém rey Agripa con iwɨcho̱mo Berenice núcyaj jém palacio. Agui wɨ̱ cuyajneyaj. Iwaganamiñyaj jém soldado iŋjagooyiyaj con jém más mɨjpɨc aŋjagooyiyaj de jém attebet Cesarea. Jém gobernador Festo ipɨɨmɨ́y isoldado iga inimíñiñ jém Pablo. .,UJesɨc jém Agripa iñɨ́máy jém gobernador Festo: —Ɨch agui ammatoŋtooba t́i nɨmpa yɨ́p pɨ̱xiñ. Jém Festo iñɨ́máy: —Jo̱ymɨ immatoŋpa. @+yPero como je iwác iga cɨɨpiŋta̱iñ jém Romapɨc aŋjagooyicɨɨm, jém Augusto, ɨch ampɨɨmɨ́y iga tsɨ́yiñ preso hasta wɨa̱p aŋcutsat jém Romapɨc aŋjagooyicɨɨm. 3*_Ɨch d́a aŋcutɨɨyɨ́y t́i aŋwatpa con yɨcxpɨc asunto. Jesɨc anacwác jém Pablo siiga iwɨ̱aŋja̱m iga aŋcutsatpa Jerusalén iga jemɨgam wɨ̱tsacta̱iñ. 8)iNo más tsa̱m jóyñe iga inimiñ tu̱m jo̱mipɨc aŋquímayooyi y iga iŋmatpa de tu̱m pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Jesús. Accaata̱, pero sɨɨp nɨmpa jém Pablo iga pɨsneum. (}Pero cuando núc yɨɨm jém iquejajwadaypáppɨc, d́a iniquímyaj quejaj iga imalwatne juuts ɨch anjɨ̱spa id́ɨc. .'UJeeyucmɨ cuando núcyaj yɨɨm jém Israelpɨc aŋjagooyiyaj, d́a jáypa aŋcɨɨpiŋ. Icuqueja̱ma aco̱ñ ju̱t́ acɨɨpíŋóypa, anaŋwejáy jém pɨ̱xiñ. _&7Ɨch aŋcutsoŋ iga taɨcht́am jém taRomapɨc, d́a tanai̱t́a jém costumbre iga tanchiiba castigo tu̱m pɨ̱xiñ siiga d́a wiñt́i iwiñpacchiiba jém iquejajwadayñewɨɨp iga wɨa̱p inicupujta̱ iyaac. -%SCuando aoy Jerusalén jém pa̱nij aŋjagooyiyaj con jém iwɨd́ayt́am de jém judíos, aŋmadayyaj t́i iwatne yɨ́p pɨ̱xiñ. Awágáy iga anchiiñ castigo. I$ It́yaj Cesarea wa̱t́ña ja̱ma. Jesɨc jém Festo iŋmadáy jém rey t́i iñasca jém Pablo. Iñɨ́máy: —Yɨɨm it́ tu̱m pɨ̱xiñ ichac preso jém Félix cuando put de gobernador. # Cuando d́a wa̱t́ña ja̱ma nasne, núc Cesarea jém rey Agripa con iyo̱mo Berenice. Miñ idioschi jém gobernador Festo. "y Cuando yaj aŋma̱t́iyaj con jém ichiipáppɨc jɨ̱xi jém gobernador Festo, iñɨ́máy jém Pablo: —Iŋwác iga micɨɨpíŋiñ jém Romapɨc aŋjagooyi, sɨɨp jemɨgam miñɨcpa. Aŋwejayt́a̱ jém Pablo jém rey Agripa iwiñjo̱m 1![ Siiga tsa̱m pɨ̱mi ammalwatne, wɨ̱ iga ampɨctsoŋpa jém castigo iga accaata̱p. Pero siiga d́a quejpa jém antáŋca juuts jeeyaj aquejajwadayñe, jesɨc d́a i̱ wɨa̱p acɨɨjuŋcot jém Israelpɨc pɨxiñt́am icɨɨjo̱m. Aŋwácpa iga jém Romapɨc aŋjagooyi iyaac acɨɨpíŋiñ. { o Pablo icutsoŋ, iñɨ́máy: —Ɨch ait́ yɨɨm ju̱t́ cɨɨpíŋóypa jém gobernador. Yɨ́p oficina jém Romapɨc aŋjagooyi imɨɨchi. Yɨɨm tienes que acɨɨpiŋta̱p. Mich iŋwɨ̱jo̱doŋ iga d́a ammalwadayñe jém judíos. I  Jém gobernador Festo ixunpa iga iwɨ̱ixyajiñ jém judíos, jeeyucmɨ icwác jém Pablo, nɨ́mayt́a̱: —¿Que iñxunpa iga maŋcutsatpa Jerusalén iga jemɨgam micɨɨpiŋta̱iñ? <qJesɨc nacupujta̱p jém Pablo. Nɨmpa: —Ɨch d́a t́i mal aŋwatne contra jém judíos iŋquímayooyi, ni contra jém mɨjpɨc ma̱stɨc, ni contra jém Romapɨc aŋjagooyi. OCuando jém Pablo tɨgɨy jém oficina, icunúcyaj jém judíos, jém miññeyajwɨɨp de Jerusalén. Moj iquejajwadayyaj iga tsa̱m mɨjtampɨc táŋca iwatne. Pero d́a i̱ wɨa̱p miwiñpacchi. Z-Jesɨc jém Festo cuando iyaj ocho o diez día Jerusalén, se̱t e̱ybɨc Cesarea. Icuqueja̱ma nɨcum co̱ñi jém oficina ju̱t́ cɨɨpíŋóypa. Ipɨɨmɨ́y jém soldado iga inimíñiñ jém Pablo. DJeeyucmɨ mannɨ́máypa, wɨ̱ siiga algunos de mimicht́am miŋjagooyit́am tawaganɨctámpa Cesarea. Siiga jém pɨ̱xiñ iwat algun táŋca, jesɨc jemɨgam wɨa̱p iŋquejajwadáy.  Pero jém gobernador Festo icutsoŋ. Nɨmpa: —Jém Pablo tsɨ́y preso Cesarea. Ɨch anyaac d́a jáyñe anɨcpa jemɨc. OIwágayyaj tu̱m favor jém gobernador. Nɨmyaj: —Maŋcunucsáypa, ayo̱xpaatɨ, cutsa̱tɨ jém Pablo Jerusalén. Nɨmyaj je̱mpɨc porque ijɨ̱syajpa iga iŋte̱ñyajpa tuŋjo̱m iga iccaaba. Jém pa̱nij aŋjagooyiyaj con jém aŋjagooyiyaj de jém judíos, nɨc iámyaj jém gobernador. Iquejajwadáypa jém Pablo. y mYaguiñ núc jém naxyucmɨ jém gobernador Festo. Nas tucunaja̱ma, put jém attebet Cesarea, nɨc Jerusalén. gGWɨsna a̱mt́ɨy iñasca así jém Pablo. Ocmɨ jém Félix putum de gobernador. Jém Porcio Festo jeegagam tsɨ́y iga gobernador. Pero jém Félix, como ixunpa iga iwɨ̱ixiñ jém judíos, d́a it́op jém Pablo.#Ijɨ̱spat́im jém Félix iga jém Pablo ichiiba tumiñ iga cutsɨgayt́a̱iñ. Jeeyucmɨ wat́cɨy iŋwejáypa iga aŋmatpa con je. }Pero Pablo iŋmadáy iga Dios ixunpa iga taŋwɨ̱wad́iñ, ixunpat́im iga tu̱m pɨ̱xiñ naŋjacta̱p iyaac iga odoy imalwad́iñ. Iŋmadáyt́im iga núcpa ja̱ma iga Dios icɨɨpiŋpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. Jesɨc cuando imatoŋ, jém Félix tsa̱m pɨ̱mi cɨ̱ŋ. Iñɨ́máy jém Pablo: —Sɨɨp poyñɨcsɨm. Cuando anait́pa lugar manaŋwejáypa e̱ybɨc. PJesɨc tuŋgac ja̱ma más, miñgacum e̱ybɨc jém gobernador Félix con iwɨcho̱mo Drusila, tu̱m Israelpɨc yo̱mo. Iŋwejáy jém Pablo iga iŋmadáyiñ jutsa̱p micupɨc jém Jesucristo. a;Ocmɨ jém gobernador Félix ipɨɨmɨ́y jém capitán iga seguido iwatpa cuenta jém Pablo jém palacio. Pero ijɨ́cpa iga tɨgɨypa jém iamigoyaj iga miñpa iám y ichiiba iwíccuy t́it́am it́ogóyáy. $AJém Félix iwɨ̱cutɨɨyɨ́y jém jo̱mipɨc aŋquímayooyi. Cuando yaj imatoŋ t́i nɨmpa jém Pablo, jém Félix ipoychac jém asunto; d́a icɨɨpiŋ. Nɨmpa: —Cuando miñpa jém coronel Lisias iga acjo̱dóŋa̱p t́i iŋwatne, jesɨc yajpa aŋwɨ̱tsac jém asunto. 7gD́a t́i aŋwat no más pɨ̱mi ajɨy cuando ait́ jém aŋjagooyi iwiñjo̱m, annɨ́máy: “Sɨɨp acɨɨpiŋta̱p porque aŋcupɨcpa iga pɨspa jém caaneyajwɨɨp.” GWɨ̱t́im meega yɨ́pyaj pɨxiñt́am, jém miññeyajwɨɨp yɨɨm, miŋmadáypa mimich t́i mal aŋwatne, siiga apádáy antáŋca cuando acɨɨpiŋ jém pa̱nij aŋjagooyi iwiñjo̱m. kOMás wɨ̱ meega miñ aquejajwadáy jém Asiapɨc judíos siiga iniit́ algo encontra para ɨch. d AIganam sɨ́p aŋwat je̱mpɨc, algunos jém judíos, jém miññeyajwɨɨp de Asia, apát jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. Aŋwatne jém costumbre iga acuáyiñ. D́a anamiñ jáyaŋ pɨxiñt́am ni d́a i̱ jém bulla. 5 c’Cuando tsa̱m wiñɨgam anɨcne, jesɨc ase̱t e̱ybɨc antɨcmɨ iga anyo̱xpátpa jém antɨ̱wɨtam jém yaacha̱yajpáppɨc y iga antsacpat́im tu̱m ofrenda. 9Jeeyucmɨ siempre aŋwadáypa caso iga aŋwɨ̱watpa. Jesɨc d́a t́i aŋcɨ̱ŋpa jém tanJa̱tuŋ Dios iwiñjo̱m ni jém pɨxiñt́am iwiñjo̱m. w gƗch anaŋjócpat́im juuts jeeyaj iga Dios icpɨspa jém caaneyajwɨɨp, jém wɨ̱tampɨc y jém malopɨc. ] 3Pero ɨch manaŋmadáypa iga nu̱ma aŋcuyo̱xa̱p jeet́im Dios jém ijɨ̱sneyajwɨɨp jém wiñɨcpɨc anja̱tuŋwe̱wetam. Ɨch ait́ de acuerdo con jém jo̱mipɨc aŋquímayooyi, pero jeeyaj nɨmyajpa iga mɨgooyi. Ɨch aŋcupɨcpa it́u̱mpɨy jém ijaychacnewɨɨp jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ y jém Moisés iŋquímayooyi. N Yɨ́pyaj d́a wɨa̱p awiñpacchi juuts nɨmyaj iga ɨch aŋwatne. S D́a apát ju̱t́ sɨ́p anáŋa̱ jém pɨxiñt́am, ni d́at́im apát iga sɨ́p aŋcujíñáy jém it́yajwɨɨp jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m, ni tu̱m sinagoga, ni tuŋgac parte de jém attebet.  Siiga inicwácpa yɨ́p pɨxiñt́am, jeam miŋmadáypa iga apenas doce día anúcne Jerusalén iga anaŋwejpátpa Dios. y Ocmɨ jém gobernador iwadáy seña jém Pablo iga jɨ́yiñ. Jesɨc nɨmpa Pablo: —Ɨch amaymay iga wɨa̱p aŋcutsoŋ jém aquejajwadayñewɨɨp mich iŋwiñjo̱m. Anjo̱doŋ iga jáyaŋ a̱mt́ɨy michɨ́y iga miŋjagooyi yɨ́p naxyucmɨ. c? Jém judíos, jém miññeyajwɨɨp jém gobernadorcɨɨm, nɨmyajt́im iga nu̱ma. CIñɨ́máy jém iquejajwadayñewɨɨp iga nɨcyajiñ iquejajwadáy mich iŋwiñjo̱m. Sɨɨp mich mismo wɨa̱p iŋcɨɨpiŋ iga iñjo̱dóŋa̱iñ nu̱ma t́iiga aŋquejajwadayñeta. NPero jém coronel Lisias tɨgɨy con isoldado, pɨ̱mi̱mɨ it́op. =sIninɨctooba id́ɨc jém tuŋgac pɨ̱xiñ jém táŋcaɨywɨɨp jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. Jeeyucmɨ ammatsta. Aŋcɨɨpiŋtooba id́ɨc con aɨcht́ampɨc anaŋquímayooyi. 1[Yɨ́p pɨ̱xiñ tsa̱m pɨ̱mi malo, ju̱t́ quej ictsucum iga iccujíñáypa jém judíos iga nawécyajta̱p. Yɨ́p pɨ̱xiñ jém co̱bacpɨc jém grupo nazareno. |qPero iga odoy manactogóyáyiñ jáyaŋ tiempo, maŋcunucsáypa iga amatóŋaayɨ tu̱m rato t́i mannɨ́máypa. Y~+Icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ anjo̱doŋtam iga mich tsa̱m aŋwɨ̱wadayt́a. } Cuando namiñt́a̱ jém Pablo, jesɨc jém Tértulo moj iquejajwadáy. Nɨ́mayt́a̱ jém gobernador: —Iyucuɨpdios, migobernador, iga tsa̱m tawɨ̱it́t́a. D́a i̱ jém pleito. Tsa̱m wɨa̱p iniŋjac yɨ́p naxyucmɨ porque tsa̱m mijɨ̱xiɨ́y. x| kOcmɨ cuando nasne cinco día, núcyaj Cesarea jém co̱bacpɨc pa̱nij jém Ananías con algunos jém Israelpɨc aŋjagooyiyaj. Inimiñyajt́im tu̱m abogado iñɨ̱yi Tértulo. Miñ iquejajwadayyaj jém Pablo jém gobernador iwiñjo̱m. U{##jesɨc iñɨ́máy: —Mammatóŋáypa jém íñasunto cuando miñpa jém miquejajwadayñewɨɨp. Jesɨc jém gobernador ipɨɨmɨ́y iga nanɨcta̱iñ jém palacio de Herodes iga watta̱iñ cuenta.z1"Cuando yaj imay jém to̱to jém gobernador, icwác jém Pablo iga ju̱t́pɨc pɨ̱xiñ. Cuando ijo̱dóŋa̱ iga nay jém naxyucmɨ de Cilicia, y/!Cuando núcyaj jém attebet Cesarea, icɨɨjuŋcodáy jém to̱to jém gobernador icɨɨjo̱m. Ininɨcyaj jém Pablo jém gobernador iwiñjo̱m. Gx Jesɨc icuqueja̱ma jém soldado, jém nɨcneyajwɨɨp puymɨ, se̱tyaj e̱ybɨc jém icuartel. Jém tuŋgac soldado, jém nɨcneyajwɨɨp cawajyucmɨ, seguido iwagananɨcyajpa jém Pablo. wJesɨc jém soldado iwatyaj juuts ipɨɨmɨ́y jém coronel. Tsuucɨɨm ininɨcyaj jém Pablo hasta jém attebet Antípatris. \v1Anjo̱dóŋa̱ iga jém judíos ijɨ̱syajpa iga iccaayajpa. Jeeyucmɨ maŋcutsadáypa yɨ́p pɨ̱xiñ. Ampɨɨmɨ́yt́im jém iquejajwadayñewɨɨp iga nɨcyajiñ mich iŋwiñjo̱m. Jesáŋam manjáyáy.” +uOAmpát t́iiga iquejajwadayyaj. Iwat algo en contra jém Israelpɨc aŋquímayooyi. Pero d́a inii̱ it́áŋca iga iccaayajpa ni d́at́im wɨ̱ iga ipajyajpa. twanjo̱dóŋa̱tooba t́iiga iquejajwadayyajpa, jesɨc ananɨc ju̱t́ aŋtuuma̱neyaj jém Israelpɨc aŋjagooyiyaj. s)Jém judíos imatsne id́ɨc yɨ́p pɨ̱xiñ. Iccaatooba id́ɨc. Aŋcupuj con jém ansoldado. Cuando anjo̱dóŋa̱ iga Romapɨc pɨ̱xiñ, erC“Ɨch aClaudio Lisias. MiFélix, tsa̱m wɨbɨc migobernador. Sɨɨp mandioschiiba. sq_Jém coronel ijay tu̱m to̱to, icutsadáy jém gobernador Félix con jém isoldado. Nɨmpa jém to̱to: p5Ipɨɨmɨ́y iga imétsayyajiñ cawaj iga icquímcaaba jém Pablo y iga iwɨ̱wad́iñ cuenta hasta que núcpa ju̱t́ it́ jém gobernador Félix. @oyJém coronel iŋwejáy wɨste̱n jém icapitán. Ipɨɨmɨ́y iga nawɨ̱tsacyajta̱iñ dosciento soldado jém nɨcyajpáppɨc puymɨ y setenta jém nɨcyajpáppɨc cawajyucmɨ y dosciento soldado jém ininɨcyajpáppɨc jém lanza. Iñɨ́máy iga nɨcyajiñ jém attebet Cesarea tsuucɨɨm a las nueve. #n?Ocmɨ jém coronel iŋquím jém jaychɨ̱xi, iñɨ́máy: —Odoy i̱ aŋmadaayɨ juuts annɨ́mayñe. Cutsatta̱ jém Pablo jém gobernadorcɨɨm emCPero odoy cupɨ̱cɨ porque más de cuarenta jém pɨxiñt́am iŋte̱ñyajpa tuŋjo̱m. Iwatyaj acuerdo iga d́a wícpa ni d́a nɨ́cpa hasta iccaaba jém Pablo. Sɨɨp it́yajum listo. Iŋjócneyaj iga iŋcutsoŋpa. ]l3Jém jaychɨ̱xi iñɨ́máy: —Jém judíos it́yaj de acuerdo iga jo̱ymɨ miwágayyajpa iga ininɨguiñ jém Pablo jém Israelpɨc aŋjagooyi iwiñjo̱m. Nɨ́maŋtaaya̱p iga icɨɨpiŋpa choco̱ymɨ. }ksJesɨc jém coronel imatsáy icɨ jém jaychɨ̱xi. Ininɨc aparte. Iñɨ́máy: —¿T́i annɨ́mayt́ooba? gjGJesɨc jém capitán ininɨc jém jaychɨ̱xi ju̱t́ it́ jém coronel, iñɨ́máy: —Jém preso, jém Pablo, aŋwejáy. Iwác iga manamíñáyiñ yɨ́p jaychɨ̱xi. Iniit́ tu̱m aŋma̱t́i iga miñɨ́máypa. CiOcmɨ jém Pablo iŋwejáy jém capitán jém iwatnewɨɨp cuenta. Iñɨ́máy: —Nanɨ̱cɨ yɨ́p jaychɨ̱xi ju̱t́ it́ jém coronel. Iniit́ tu̱m aŋma̱t́i iga iñɨ́máypa. hPero jém Pablo iyo̱mtɨ̱wɨ ima̱nɨc ijo̱dóŋa̱ iga aŋte̱ñt́a̱p tuŋjo̱m. Jesɨc nɨc iŋmadáy ia̱chi jém cuartel. g7Sɨɨp mimicht́am con jém Sanhedrín wágayt́aamɨ jém coronel iga jo̱ymɨ inimíñiñ micht́am iŋwiñjo̱m. Nɨ́maŋtaaya̱jɨ iga choco̱ymɨ iŋcɨɨpiŋpa. Jesɨc aɨcht́am ait́t́ámpa listo iga anaŋte̱ñt́ámpa tuŋjo̱m antes que núcpa ju̱t́ miit́t́a. DfOcmɨ nɨc iámyaj jém pa̱nij aŋjagooyi con jém wɨd́ayt́am de Israel. Iñɨ́mayyaj: —Aɨcht́am anɨmneta iga sɨɨp d́a awícpa ni d́a anɨ́cpa hasta anaccaaba jém Pablo. Pe It́yaj más de cuarenta pɨxiñt́am jém nɨmneyajwɨɨp je̱mpɨc. ?dw Jesɨc icuqueja̱ma algunos jém judíos iwatyajpa de acuerdo iga iccaayajpa jém Pablo. Nɨmyajpa iga: “D́a tawícpa ni d́a tanɨ́cpa hasta que tanaccaaba jém Pablo.” c Jeet́im tsuu jém tánO̱mi iwiñquejáy jém Pablo jém cuartel. Iñɨ́máy: —MiPablo, camamwa̱tɨ íña̱nama. Juuts iniŋmat ɨch anaŋma̱t́i yɨ́p Jerusalén tienes que iniŋmatpat́im jém attebet Roma. Ijɨ̱syajpa jutsa̱p iccaayaj jém Pablo by Jesɨc tsa̱m pɨ̱mi áŋa̱yajpa. Jém coronel cɨ̱ŋpa iga ichichaŋsajyajpa jém Pablo. Jeeyucmɨ ipɨɨmɨ́y jém isoldado iga it́opyajpa pɨ̱mi̱mɨ jém Pablo jém pɨxiñt́am icɨɨjo̱m y iga ininɨguiñ e̱ybɨc jém cuartel. 7ag Jesɨc tsa̱m pɨ̱mi jɨyyajpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. Jesɨc te̱ñchucum algunos jém accuyujoypaap de jém fariseopɨc aŋquímayooyi. Nɨmpa: —Yɨ́p pɨ̱xiñ d́a t́i mal iwatne. Wɨɨp ijɨ́yáy tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ o tu̱m espíritu. D́a tanɨctámpa acontra de Dios. g`GPorque jém saduceoyaj nɨmyajpa iga d́a pɨspa jém caaneyajwɨɨp. D́at́im icupɨcyajpa iga it́ jém sɨŋyucmɨ pɨxiñt́am ni jém espíritu, pero jém fariseoyaj icupɨcyajpa iga it́ it́u̱mpɨy jexpɨc cosa. _3Cuando yaj nɨ̱mi jém Pablo, moj áŋa̱jiyaj jém fariseoyaj con jém saduceoyaj. Nawécyajta̱ jém pɨxiñt́am ju̱t́ aŋtuuma̱neyaj. ^Ocmɨ jém Pablo icutɨɨyɨ́y iga wɨste̱n partido it́ je̱m ju̱t́ aŋtuuma̱neyaj. It́ jém fariseoyaj, it́t́im jém saduceoyaj. Jesɨc pɨ̱mi jɨypa iga imatoŋyajiñ. Nɨmpa: —Mantɨ̱wɨtam, ɨch afariseopɨc apɨ̱xiñ. Jém anja̱tuŋ con anja̱tuŋwe̱we fariseopɨc pɨ̱xiñ. Sɨɨp aŋquejajwadayt́a̱ porque aŋcupɨcpa iga pɨspa jém caaneyajwɨɨp. i]KJém Pablo iñɨ́máy: —Mantɨ̱wɨtam, d́a anjo̱doŋ siiga co̱bacpɨc pa̱nij. Nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́ jayñeta̱: “Odoy malnɨ́maayɨ jém iniŋjagooyi jém iŋjacpáppɨc jém pɨxiñt́am.” \Jesɨc jém it́yajwɨɨp je̱m iñɨ́máy jém Pablo: —Odoy malnɨ́maayɨ jém co̱bacpɨc pa̱nij jém iccámnewɨɨp Dios. z[mJesɨc jém Pablo iñɨ́máy jém pa̱nij: —Dios micótspa mimich. Mich tsa̱m minimɨgóyayt́a̱p. Jemum mico̱ñ iga aŋcɨɨpiŋpa juuts nɨmpa jém aŋquímayooyi, ¿jesɨc t́iiga iŋwatpa acontra jém aŋquímayooyi iga aŋcóts? 'ZGJesɨc jém Ananías, jém co̱bacpɨc pa̱nij, ipɨɨmɨ́y tu̱m policía, jém it́wɨɨp nocojo̱m ju̱t́ it́ jém Pablo, iga it́ojáyiñ ijɨp. ?Y yJesɨc jém Pablo iámmats jém Sanhedrín, iñɨ́máy: —Mantɨ̱wɨtam, ɨch anjo̱doŋ iga hasta sɨɨp aŋwatne juuts ixunpa Dios. D́a t́i aŋcɨ̱ŋpa jém Dios iwiñjo̱m. X/Jesɨc icuqueja̱ma jém coronel ijo̱dóŋa̱tooba t́iiga jém judíos iquejajwadáypa jém Pablo. Iccáyáy jém cadena. Jesɨc iŋtuuma̱wat it́u̱mpɨy jém co̱bacpɨc pa̱nij con jém Sanhedrín. Jesɨc nanɨcta̱ jém Pablo jém aŋjagooyiyaj iwiñjo̱m.lWQJesɨc jeet́i rato jém icótsyajpáppɨc id́ɨc ichacyaj. Jém coronel tsa̱m cɨ̱ŋpat́im iga ichenne cuando ijo̱dóŋa̱ iga Romapɨc pɨ̱xiñ. Aŋwejayt́a̱ Pablo jém aŋjagooyiyaj iwiñjo̱m, jém Sanhedrín JV Jém coronel iñɨ́máy: —Ɨch tsa̱m jáyaŋ tumiñ anyoj iga atsɨ́y juuts aRomapɨc apɨ̱xiñ. Jesɨc nɨmpa jém Pablo: —Pero ɨch aRomapɨc porque anay jém Roma iñaxyucmɨ. UJesɨc miñ jém coronel, icwác jém Pablo: —¿Que nu̱ma mich miRomapɨc mipɨ̱xiñ? Nɨmpa jém Pablo: —Nu̱ma, ɨch ajeam. TCuando imatoŋ jém capitán, nɨc iñɨ́máy jém coronel: —Cuidado iga immalwadáypa yɨ́p pɨ̱xiñ porque Romapɨc. DSPero cuando tsenneta̱ jém Pablo iga cótsta̱, iñɨ́máy jém capitán jém it́wɨɨp je̱m: —¿Que mich wɨa̱p iŋcóts tu̱m Romapɨc pɨ̱xiñ jém d́apɨc i̱ icɨɨpiŋne? uRcJeeyucmɨ jém coronel ipɨɨmɨ́y jém isoldado iga ininɨcyajiñ jém cuartel. Ipɨɨmɨ́y iga cótsta̱iñ jém Pablo iga iŋmad́iñ t́iiga iccujíñáy jém pɨxiñt́am y t́iiga tsa̱m jɨyyajpa jeeyaj acontra de jém Pablo. qQ[Tsa̱m pɨ̱mi aŋwejyajpa. It́opyaj iyoot́i, ipatsquetyaj naxyucmɨ. Ipatsquímyajpa pótpót. PCuando imatoŋyaj iga nɨmpa jém Pablo iga iŋmadáypa Dios iŋma̱t́i jém juumɨpɨc pɨxiñt́am, pɨ̱mi jóyñeyaj jém Israelpɨc pɨxiñt́am. Moj jɨ̱yiyaj pɨ̱mi. Nɨmyajpa: —Accaata̱iñ yɨ́p pɨ̱xiñ. D́a wɨ̱ iga tsɨ́ypa vivo. ROPero jém tánO̱mi anɨ́máy: “Nɨcsɨm. Maŋcutsatpa juumɨ iga iniŋmadáypa ɨch anaŋma̱t́i jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel.” Jém Pablo it́ jém coronel icɨɨjo̱m FNCuando accaata̱ jém Esteban, jém iŋmatpáppɨc mich iniŋma̱t́i, ɨch asɨɨbat́im. Ɨch ait́ de acuerdo iga accaata̱. Aŋwadáy cuenta jém iyoot́iyaj jém iccaaneyajwɨɨp.” =MsOcmɨ annɨ́máy: “MánO̱mi, jeeyaj ijo̱doŋyaj iga jáy amméts jém pɨxiñt́am jém micupɨcnewɨɨp cada sinagoga. Ammatsyajpa iga aŋcotpa cárcel. Tsa̱m aŋcótsyaj. -LSÁnix jém tánO̱mi. Anɨ́máy: “Jicscɨy pu̱tɨ yɨ́p Jerusalén porque yɨ́pyaj pɨxiñt́am d́a iwadáypa caso iga iniŋmadáypa ɨch anaŋma̱t́i.” K’Cuando ase̱t Jerusalén atɨgɨy jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m iga anaŋwejpátpa Dios. Jemum ánix tu̱m po̱ñ. `J9Sɨɨp odoy aŋjoocɨ, tsucu̱mɨ, chi̱ŋɨ. Aŋwejpaatɨ tanJa̱tuŋ Dios jém Cristo iñɨyi̱mɨ iga miccáyáypa jém iñt́áŋca.” Jém Pablo iŋmat jutsa̱ micutsatta̱ jém tuŋgac pɨxiñt́ámaŋjo̱m I3Michɨ́ypa juuts testigo para je iga iniŋmadáypa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ t́i íñixñe y t́i immatoŋne. }HsJesɨc jém Ananías anɨmáy: “Jém tanJa̱tuŋ Dios jém icupɨcnewɨɨp jém wiñɨcpɨc tantúmmɨtam, micupiŋ iga iñjo̱dóŋa̱iñ t́i ixunpa Dios iga iŋwatpa. Micupiŋ iga íñixpa jém Cristo, iga immatoŋpa t́i miñɨ́máypa. G+ Jém Ananías miñ aám. Acunúc, anɨ́máy: “Mantɨ̱wɨ Saulo, ámquiimɨ.” Jesɨc anámquímáy, jeet́i rato wɨa̱wum mu ánixixóy. mFS ’Jemum it́ id́ɨc tu̱m pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Ananías. Tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ. Iwatpa it́u̱mpɨy juuts nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi. It́u̱mpɨy jém judíos, jém it́yajwɨɨp Damasco, tsa̱m iwɨ̱ixyajpa. vEe Como jém juctɨ icho̱ca acácht́iwat, ajɨ̱cte̱ñyaj jém aŋwagananɨcpáppɨc hasta anúcta Damasco. UD# Jesɨc ɨch annɨ́máy: “¿MánO̱mi, t́i wɨa̱p aŋwat?” Jém tánO̱mi anɨ́máy: “Tsucu̱mɨ, nɨ̱cɨ Damasco, jemum miñɨ́mayt́a̱p it́u̱mpɨy cosa t́it́am ansunpa iga iŋwatpa.” C- Jém it́yajwɨɨp con aɨch iixyaj jém juctɨ. Tsa̱m pɨ̱mi cɨ̱ŋyaj. Imatoŋyaj jém jɨ̱yi, pero d́a icutɨɨyɨyyaj t́i anɨ́máy. B#Ocmɨ anacwác. Annɨ́máy: “¿Mii̱apaap, mánO̱mi?” Jesɨc anɨ́máy: “Ɨch aJesús de Nazaret jém michpɨc sɨ́p inicpoy.” jAMAcutɨŋ naxyucmɨ. Amatoŋ tu̱m jɨ̱yi. Anɨ́máy: “¿Saulo, Saulo, t́iiga anacpoypa?” 1@[’Pero cuando anɨqui tuŋjo̱m, como cugapja̱ma, anúctooba jém attebet Damasco, tsa̱m pɨ̱mi tsocpa tu̱m juctɨ sɨŋyucmɨ. Acuyɨcquej ju̱t́ anɨqui. o?WJém co̱bacpɨc pa̱nij aŋjagooyi con it́u̱mpɨy jém tanaŋjagooyiyaj tsɨ́yyaj juuts testigo porque achiiyaj jém to̱to iga wɨa̱p amméts jém icupɨcneyajwɨɨp yɨ́p jo̱mipɨc aŋquímayooyi. Anɨc jém attebet Damasco iga ammatspa jém pɨxiñt́am y anamiñpa preso Jerusalén iga chiit́a̱p castigo. Pablo iŋmatpa jutsa̱ micupɨc Cristo >7Ɨch pecam tsa̱m anacpoy jém icupɨcneyajwɨɨp yɨ́p jo̱mipɨc aŋquímayooyi hasta anaccaaba. Ammatspa pɨ̱xiñ y yo̱mtam, aŋcotpa cárcel. z=m—Ɨch ajudío. Anay jém attebet Tarso jém naxyucmɨ de Cilicia. Amɨja̱ yɨɨm Jerusalén. Ɨch accuyuj jém maestro Gamaliel. Aŋcuyujca jém wiñɨcpɨc tanaŋquímayooyi jém tachiiñewɨɨp jém wiñɨcpɨc tanja̱tuŋwe̱wetam. Tsa̱m aŋwadáy caso iga aŋcuyo̱xa̱p Dios con it́u̱mpɨy ána̱nama juutst́im mimicht́am iŋwattámpa yɨ́p ja̱ma. <Cuando imatoŋyaj iga jɨypa jém Pablo jém hebreopɨc aŋmat́i̱mɨ, jesɨc mást́im d́a jɨyyaj. Iñɨ́máy jém Pablo: O; —Mantɨ̱wɨtam, miŋjagooyit́am, amatóŋaayɨ iga anacupujta̱p. :(Ocmɨ jém coronel ijɨ́gáy iga iŋmadáypa jém pɨxiñt́am. Te̱ñchucum jém Pablo jém escalerayucmɨ. Iwat seña con icɨ iga odoy i̱ jɨ́yiñ. Jesɨc cuando d́am i̱ jɨypa, moj jɨ̱yi jém Pablo jém hebreopɨc aŋmat́i̱mɨ. Iñɨ́máy:k9O'Jesɨc Pablo iñɨ́máy: —Ɨch ajudío. Anay jém attebet Tarso. Ɨch apertenece jém más mɨjpɨc attebet de jém naxyucmɨ de Cilicia. Maŋwágáypa tu̱m favor. Ajɨ́gaayɨ iga anaŋmadáypa yɨ́p pɨxiñt́am. L8&¿Jesɨc mich d́a je jém miEgiptopɨc mipɨ̱xiñ, jém d́apɨcnam peca ictsucum tu̱m rebelión, jém ininɨcnewɨɨp jém tɨtsɨnaxyucmɨ jém cuatro mil pɨxiñt́am, jém accaoyyajpaap? ~~A}M|{zgyy*xwvvPuussIrqppoonPmllckjj>iii h2g>ff.ebddHcbb a``_U^]\\[[+ZXW.VVUSSFQ/PONMLL[KJJHH GhFpEJDCBA@?>>@=;;A:f98764322_0/|/.,, +**9)3''s&%%0$5#"p!g *-)%5@p>z +  ! | (L73VHp DJém tantɨ̱wɨ Tíquico, jém tsa̱mpɨc tantoypa, miŋmadáypa t́it́am annasca yɨɨm. Jém Tíquico tsa̱m pɨ̱mi ayo̱xpát. Aŋwagacuyo̱xata yɨɨm jém tánO̱mi Jesucristo. Yo+DSiempre wɨ̱naŋmatmatne̱ɨ jém pɨxiñt́am con jém wɨ̱tampɨc aŋma̱t́i juuts jém ca̱na wɨ̱ paac. Jesɨc wɨa̱p iŋcutsoŋ jém micwácpáppɨc. Wa̱t́idios cutsadáyt́a̱ jém pɨxiñt́am nDWɨ̱nanɨgaayɨ con jém wɨbɨc jɨ̱xi jém d́apɨc icupɨcneyaj Jesucristo iga miwɨ̱ixyajiñ, wɨ̱wa̱tɨ iganam miwɨa̱p. jmMDWágaayɨ Dios iga wɨa̱iñ anaŋquejáy parejo jém pɨxiñt́am juuts ɨch wɨa̱p anaŋmat. lDAŋwejpáttaamɨt́im Dios para aɨcht́am iga áŋáyáyiñ tu̱m puerta iga anaŋmatpa jém aŋma̱t́i, iga anaŋmadáypat́im jém pɨxiñt́am jém Cristo iŋquímayooyi jém aŋnécnewɨɨp id́ɨc. Yɨ́pt́im aŋma̱t́i anaŋnúc iga sɨɨp ait́ preso. {koDSeguido aŋwejpáttaamɨ Dios con it́u̱mpɨy iñjɨ̱xi, d́a mimoŋpa, siempre chiit́aamɨ gracia Dios. 3j aDMimicht́am jém mio̱mipɨc siempre wɨ̱wadaayɨ jém íñesclavo juuts tu̱m wɨbɨc mipɨ̱xiñ. Jɨ̱staamɨ iga mich iniit́t́im tu̱m jém íñO̱mi sɨŋyucmɨ. #i?DPero jém imalwatwɨɨp ipɨctsoŋpa jém castigo iga agui imalwatne. Jém tanJa̱tuŋ Dios iwɨ̱cɨɨpiŋpa parejo it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am.:hmDMicht́am iñjo̱doŋtam iga jém tánO̱mi tachiit́ámpa jém herencia, jém tampɨctsoŋpáppɨc juuts tu̱m xaja, porque micht́am iŋcuyo̱xatámpa jém tánO̱mi Cristo. 2g]DCuando iŋwattámpa algun yo̱xacuy, wattaamɨ con it́u̱mpɨy íña̱nama jesa̱pt́im juuts iŋcuyo̱xa̱p jém tánO̱mi Cristo y d́a je pɨ̱xiñ iŋcuyo̱xa̱p. Miyo̱mtam, mijaayɨywɨɨp, cupɨ̱cɨ jém iŋwɨd́a̱ya porque je̱mpɨgam iwɨ̱aŋja̱m jém tánO̱mi. aDT́it́am iŋwattámpa y t́it́am iniŋmattámpa, siempre wattaamɨ it́u̱mpɨy cosa jém tánO̱mi Jesús iñɨyi̱mɨ. Siempre chiit́aamɨ gracia jém tanJa̱tuŋ Dios por medio de Jesucristo. Taŋwɨ̱wadáypa it́u̱mpɨy jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo S`DJém Cristo iŋma̱t́i id́iñ jáyaŋ íña̱namaŋjo̱m. Naŋquejayt́amta̱jɨ entre mimicht́am it́u̱mpɨy jém wɨbɨc jɨ̱xi. Naŋquímtamta̱jɨ. Siiga i̱ imalwatpa, aŋjɨyja̱cɨ. Wantaamɨ jém salmos, jém himnos y jém wa̱ñi espíritual. Miwantámpa porque iñchiit́amtooba gracia jém tanJa̱tuŋ Dios. t_aDJém wɨbɨc paz, jém michiiñewɨɨp Cristo, miŋjacpa íña̱namaŋjo̱m iga iŋwɨ̱nanɨgáyiñ jém tantɨ̱wɨtam. Jeeyucmɨ miŋwejáy iga michɨ́yt́ámiñ juuts tu̱mt́i mɨjta̱y. Odoy tsa̱cɨ iga iñchiiba gracia Dios. ^DMimicht́am, natoyt́amta̱jɨ, jesɨc quejpa iga tu̱mt́i jɨ̱xi iniit́t́a. Jesɨc capsum iŋwat juuts ixunpa Dios. Y]+D Mimicht́am nawɨ̱nanɨgayt́amta̱jɨ con jém iñt́ɨ̱wɨtam. Nawadayt́amta̱jɨ perdón con jém iñt́ɨ̱wɨtam siiga minimalwadayt́amta̱p juuts jém tánO̱mi miwadáy perdón jém iñt́áŋca. \9D Dios tsa̱m mit́oyt́ámpa mimicht́am y micupiŋneta iga michɨ́yt́ámiñ juuts Dios mimɨɨchit́am. Jeeyucmɨ mannɨ́máypa, accaamɨ jém wɨbɨc jɨ̱xi juuts ixunpa Dios. Yaachaŋja̱mɨ jém yaacha̱yajpáppɨc. Yo̱xpaatɨ i̱ quej. Odoy nacujípta̱jɨ iñyaac. Wɨ̱nanɨgaayɨ i̱ quej, jesɨc quejpa iga d́a mimalo. Siiga mimalwadayt́a̱p, jesɨc yaachɨɨyɨ, odoy cɨaŋseedaayɨ. 8[iD Siiga tacjooma̱se̱tneta̱, jesɨc d́a tanjɨ̱spa siiga griegopɨc pɨ̱xiñ jém tantɨ̱wɨ o siiga Israelpɨc pɨ̱xiñ. D́a tanjɨ̱spa siiga tu̱m pɨ̱xiñ iwatne jém marca de circuncisión o d́a iwatne. D́a tanjɨ̱spa siiga d́apɨc taɨch pɨ̱xiñ. D́a tanjɨ̱spa siiga tu̱m juumɨpɨc pɨ̱xiñ. D́a tanjɨ̱spa siiga tu̱m esclavo o d́apɨc je esclavo. Porque jém Cristo tamɨɨcha̱ta tantu̱mpɨyt́am. Z/D Impɨctsoŋta jém jo̱mipɨc jɨ̱xi juuts tu̱m jo̱mipɨc mipɨ̱xiñ, jém cucacpaap iñɨc hasta núcpa juuts Dios icuwiñ jém iwatwɨɨp. YD Odoy namɨgóyayt́amta̱jɨ porque iñchacne jém wiñɨcpɨc jɨ̱xi y jém malopɨc cosa jém iŋwatpáppɨc id́ɨc mimicht́am. LXDPero sɨɨp tsa̱cɨ it́u̱mpɨy jém malopɨc cosa. Odoy nai̱t́ɨ jém jooya íña̱namaŋjo̱m. Odoy jóyixooyɨ. Odoy malwa̱tɨ. Odoy cujɨ́yooyɨ. Odoy malnɨ̱mɨ. Odoy malaŋma̱tɨ. HW DMimicht́am, pecam iŋwattámpat́im id́ɨc jexpɨc táŋca. vVeDIt́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am, jém iwatneyajwɨɨp jexpɨc táŋca, Dios ichiiba tsa̱m mɨjpɨc castigo. U)DNunta tsa̱cɨ iga immalwatpa, jesɨc tsɨ́ypa juuts caane jém malopɨc jɨ̱xi, jém iniit́wɨɨp íña̱namaŋjo̱m. Mimicht́am, odoy pejooyɨ. Odoy wa̱tɨ jém cosa d́apɨc wɨ̱. Odoy cusúnɨɨyɨ jém malopɨc cosa. Odoy wa̱tɨ juuts nɨmpa jém jɨ̱xi d́apɨc wɨ̱. Odoy cusúnɨɨyɨ tuŋgac imɨɨchi, porque siiga iŋwatpa así, jext́im juuts iga iñjɨ̱spa jém watnas. TDCristo mismo jém tamvida. Cuando miñgacpa yɨ́p naxyucmɨ, jesɨc tawaganamiñpa con ipɨ̱mi. Jém pecapɨc vida y jém jo̱mipɨc ]S3DPorque miwaganaca Cristo y sɨɨp nécne jém imvida con Cristo ju̱t́ it́ Dios. RDJɨ̱staamɨ jém wɨ̱tampɨc cosa jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ. Odoy jɨ̱staamɨ jém cosa jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. ;Q qDJesɨc siiga nu̱ma mipɨsneum con Cristo, métstaamɨ jém wɨ̱tampɨc cosa jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ ju̱t́ co̱ñ jém tánO̱mi Cristo jém tanJa̱tuŋ Dios iŋwɨ̱mɨ. AP{DNu̱ma parece que asíam más tajɨ̱xiɨ́y y más pɨ̱mi wɨa̱p tanjɨ̱s Dios. Jém pɨxiñt́am ijɨ̱syajpa iga wɨ̱ iga tayaacha̱p. Nayaachwatta̱p iyaac porque asíam ijɨ̱spa iga ichacpa iga imalwatpa. Pero mɨgóypa porque jexpɨc cosa d́a tactsacpa iga taŋcusúnɨ́ypa jém malopɨc cosa.O DIt́u̱mpɨy yɨ́pyaj aŋquímayooyi nada más jém pɨxiñt́am ijɨ̱xquiimi. Iŋmatpa de jém wíccuy jém cuyajpáppɨc. uNcDNɨmpa jém aŋquímayooyi: “Odoy tsɨ̱cɨ je̱mbit́, odoy cuutɨ, odoy matspɨ̱cɨ iŋcɨɨjo̱m.” yMkDD́am miŋjacpa jém malopɨc pɨ̱mi yɨ́p naxyucmɨ. Jesɨc t́iiga iŋwattámpa je̱mpɨc juuts jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Siiga iñjɨ́cpa iga miŋjacpa jém aŋquímayooyi, ¿jesɨc t́iiga miwaganacaata jém Cristo? *LMDJeeyaj d́a aŋtuuma̱neyaj con jém co̱bacpɨc, jém Cristo. Jém co̱bac icmɨja̱p jém mɨjta̱y, icwícpa. Mɨja̱p ipac y ima̱yi jém Diospɨc ichiiba. oKWDOdoy jɨɨcɨ iga i̱ mimɨgóyáypa y mictogóyáypa jém iŋcoñwɨyooyi jém michiit́a̱páppɨc sɨŋyucmɨ. Yɨ́p malopɨc maestroyaj ijɨ̱syajpa jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am juuts Dios. Tsɨ́yyaj juuts tu̱m pɨ̱xiñ yaacha̱páppɨc porque asíam ijɨ̱spa iga iwɨ̱aŋja̱m Dios. Nɨmyajpa iga iixyaj jém po̱ñ. Tɨgɨycúmpa con jém cosa jém d́apɨc icutɨɨyɨ́ypa. Tsa̱m pɨ̱mi nacujípta̱p iyaac porque tsa̱m iniit́ jém jɨ̱xi yɨ́p naxyucmɨpɨc. J)DIt́u̱mpɨy yɨ́pyaj costumbre jex juuts tu̱m cumuŋcɨ, taŋquejáypa t́i miñpa, pero jém mɨjta̱y je jém Cristo, d́a je cumuŋcɨ. IDOdoy waday caso siiga i̱ miñɨ́máypa iga mit́áŋcaɨ́y porque d́a iŋwatpa jém iŋwíccuy juuts nɨmpa jém Israelpɨc costumbre y siiga d́a iñxutstámpa jém sɨŋyaj y jém jejcuy ja̱ma juuts iwatyajpa jém Israelpɨc pɨxiñt́am. H%DDios imɨswadáy ipɨ̱mi it́u̱mpɨy jém malopɨc aŋjagooyi jém tsa̱mpɨc iniit́ ipɨ̱mi, jém d́apɨc tánixpa. Cristo ichaawat, icwiñquej, icoñwɨ́y jém cunusyucmɨ. Wɨ̱ iga taŋcusúnɨyt́ámiñ jém wɨ̱tampɨc cosa jém it́yajwɨɨp sɨŋyucmɨ 'GGDDios iccuyaj jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi jém tsa̱mpɨc tapɨɨmɨ́ypa id́ɨc. Iccáypa de taɨcht́am jém aŋquímayooyi, icunún jém cunusyucmɨ. wFgD Mimicht́am caane id́ɨc jém íña̱nama porque tsa̱m mit́áŋcaɨyt́a. D́a iniit́t́a jém marca de circuncisión immɨjta̱yyucmɨ. Pero Dios miwagachiit́a jém vida con Cristo. Miwadáy perdón it́u̱mpɨy jém iñt́áŋca. 5EcD Cuando micchiŋta̱ mimicht́am, miwagacumta̱ con Cristo. Cuando acpɨsta̱ jém Cristo, miwaganapɨsta̱ porque iŋcupɨcta iga Dios wɨa̱p icpɨs jém caaneyajwɨɨp. [D/D Jém Cristo miwadáyt́im como tu̱m marca de circuncisión. Yɨ́p marca d́a jex juuts jém marca jém watneta̱wɨɨp cɨɨmɨ. Cristo miwadáy tu̱m marca cuando miccáyáy it́u̱mpɨy jém iñt́áŋca. 'CGD Mimicht́am micapsne con Cristo. Je jém co̱bacpɨc aŋjagooyi. Iŋjacpa it́u̱mpɨy jém aŋjagooyi, iniit́ it́u̱mpɨy jém ipɨ̱mi y jém autoridad. eBCD Jém Cristo iniit́ it́u̱mpɨy jém Dios ipɨ̱mi y jém ijɨ̱xi imɨjta̱yyucmɨ. TA!DNawattamta̱jɨ cuenta iga odoy i̱ mictsaguiñ jém Dios iŋma̱t́i con jém mɨgooyi, jém d́apɨc tayo̱xpátpa, jém pɨxiñt́am ijɨ̱xquiimi, jém costumbre jém iwatneyajwɨɨp jém pɨxiñt́am dende wiñɨgam. It́u̱mpɨy jexpɨc jɨ̱xi tsucum yɨ́p naxyucmɨ, d́a jex juuts jém tachiiñewɨɨp jém Cristo. @}DJuuts tu̱m cuy miwɨ̱t́i̱chɨcmatsne, juuts tu̱m tɨc miwɨ̱watne, mipɨɨma̱ne jém Cristoyucmɨ. D́a iñchacpa iga iŋcupɨcpa juuts miŋquejayñeta̱. Siempre chiit́aamɨ gracia Dios. Jáyaŋ wɨbɨc cosa tawadáy jém tánO̱mi Cristo ?}DComo impɨctsoŋne jém Jesucristo juuts jém íñO̱mi, jesɨc wɨ̱wattaamɨ porque jém Cristo mimɨɨchit́am. n>UDAunque d́a maŋwaganait́ mimicht́am, tsa̱m manjɨ̱spa ána̱namaŋjo̱m juuts maŋwaganait́t́a. Agui amaymay cuando anjo̱dóŋa̱ iga seguido iŋwɨ̱watpa y d́a iñchacpa iga iŋcupɨctámpa jém tánO̱mi Jesucristo. W='DMannɨ́máypa así iga odoy i̱ micseedáyiñ iñjɨ̱xi con jém mɨgooyi. P<DJém tánO̱mi Cristo iniit́ it́u̱mpɨy jém wɨbɨc jɨ̱xi iŋnécne, d́anam taŋquejayñe. Je wɨa̱p tayo̱xpát iga taŋcutɨɨyɨ́yiñ jém wɨbɨc jɨ̱xi, jém aŋnécnewɨɨp id́ɨc. ;;oDAŋwatpa je̱mpɨc iga jeeyaj icpocsáyiñ ia̱namayaj y iga tu̱mt́i jɨ̱xi iniit́yajiñ iga natoyyajta̱iñ. Ansunpat́im iga más y más icutɨɨyɨ́yiñ jém riqueza iga iwɨ̱jo̱dóŋa̱iñ t́i ixunpa Dios. Ansunpat́im iga iñuntawɨ̱ixpɨcyajiñ jém Cristo jém Diospɨc iŋnécne id́ɨc. d: CDAnsunpa iga iñjo̱dóŋa̱támiñ iga tsa̱m pɨ̱mi táŋca aŋwatpa jém yo̱xacuy para mimicht́am y para jém it́yajwɨɨp jém attebet Laodicea y para it́u̱mpɨy jém tantɨ̱wɨtam jém d́apɨc aixpɨcneyaj. s9 aDJeeyucmɨ pɨ̱mi ayo̱xa̱p. Aŋwatpa con it́u̱mpɨy jém pɨ̱mi jém achiiñewɨɨp jém Cristo.Y8 -DAɨcht́am anaŋmadáypa jém pɨxiñt́am jém Cristo iŋquímayooyi. Ju̱t́quej anɨcpa, anchiiba jɨ̱xi jém pɨxiñt́am iga ichaguiñ jém mɨgooyi. Anaŋquejáypa parejo jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga jém pɨxiñt́am iwɨ̱cutɨɨyɨyyajiñ iga wɨa̱p iwatyaj it́u̱mpɨy jém wɨ̱tampɨc cosa juuts ixunpa jém Cristo. 7 DDios iwɨ̱aŋja̱m iga icjo̱dóŋa̱iñ jém imɨɨchipɨc iga jém tuŋgac pɨxiñt́am, jém d́apɨc je de Israel, ipɨctsoŋyajpat́im jém wɨbɨc riqueza juuts nɨmpa jém aŋma̱t́i jém aŋnécnewɨɨp id́ɨc. Nɨmpa iga jém Cristo miñpa i̱t́i tána̱namaŋjo̱m, jeeyucmɨ tanaŋjóctámpa jém tiempo cuando tánixt́ámpa jém sɨŋyucmɨpɨc Dios ipɨ̱mi. 6 DJém jɨ̱xi aŋnécne dende wiñɨgam, pero sɨɨp acjo̱dóŋa̱yajta̱wum jém imɨɨchipɨc, jém icupɨcneyajwɨɨp jém Cristo. Y5 -DDios accám juuts tu̱m yo̱xacɨɨwiñ iga aŋcuyo̱xa̱p jém ipɨxiñt́am, jém iglesia. Achi jém cargo iga manaŋmadayt́ámiñ iñt́u̱mpɨyt́am jém Dios iŋma̱t́i iga capxiñ iŋcutɨɨyɨyt́a. 4  DSɨɨp ɨch amaymay porque ayaachwatta̱ mimicht́am iŋcuyucmɨ. Je̱mpɨgam cupacpa jém tánO̱mi Cristo iyaacha̱ji ɨch ammɨjta̱yyucmɨ, jém d́apɨc capsne id́ɨc cuando tsa̱m yaachwatta̱ jém Cristo para jém iglesia, je jém imɨjta̱y. 3 1DNu̱ma, wɨa̱p iññúc jém Dios iwiñjo̱m siiga seguido iŋcupɨcpa jém Cristo juuts tsa̱m miwɨ̱cámne, d́a michɨgóypa. Miñúcpa siiga d́a iñchacpa iga iniŋjóctámpa t́it́am michiiba jém Cristo juuts nɨmpa jém wɨbɨc aŋquímayooyi, jém immatoŋnewɨɨp iga Dios tacɨacputtámpa. Sɨɨp aŋmatta̱p yɨ́p wɨbɨc aŋquímayooyi icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ. Ɨch aPablo anaŋmatpat́im yɨ́p aŋquímayooyi, aŋcuyo̱xa̱p Dios. Chiit́a̱ jém Pablo jém cargo iga iyo̱xpátpa jém Dios ipɨxiñt́am L2 DAccaata̱ jém Cristo yɨ́p naxyucmɨ iga tawɨ̱tsagáy tantáŋca iga wɨa̱iñ tananɨc jém Dios iwiñjo̱m. Tacupiŋne iga tamɨɨcha̱p Dios, cuáyñeum tána̱nama, d́am tatáŋcaɨ́y. 1 DMimicht́am, wiñt́i d́a id́ɨc miixpɨcpa Dios. Michɨ́yñe id́ɨc juuts tu̱m enemigo de Dios porque tsa̱m malo id́ɨc iñjɨ̱xi, tsa̱m jáyaŋ malopɨc cosa iŋwatne id́ɨc. Pero sɨɨp Dios miyo̱xpátne iga tu̱mt́it́am iñjɨ̱xi con Dios. 0 DPor medio de Jesucristo Dios iwɨ̱wadáy it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ y jém it́yajwɨɨp sɨŋyucmɨ iga iniit́yajiñ tu̱mt́i ijɨ̱xi con Dios. Je̱mpɨgam iwat cuando jém Dios iMa̱nɨc it́egáy iñɨɨpiñ cunusyucmɨ. }/ uDIwɨ̱aŋja̱m jém tanJa̱tuŋ Dios iga iwaganait́ jém tánO̱mi Jesucristo con it́u̱mpɨy jém Dios ipɨ̱mi. W. )DJém Cristo je jém co̱bacpɨc de jém iglesia, je jém imɨjta̱y. Je jém wiñt́ipɨc. Wiñt́i acpɨsta̱ jém Cristo iga tsɨ́y juuts jém más mɨjpɨc aŋjagooyi. Wɨa̱p iŋjac it́u̱mpɨy cosa. - DIt́t́im id́ɨc jém Cristo cuando d́a t́i id́ɨ́yɨ́y. Sɨɨp imatspacne it́u̱mpɨy cosa con ipɨ̱mi iga odoy cuyajiñ. >, wDJém tánO̱mi Cristo iwaganayo̱xa̱ jém tanJa̱tuŋ Dios iga iwatyaj it́u̱mpɨy cosa jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ y jém it́wɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Iwatyaj it́u̱mpɨy cosa jém tánixpáppɨc y jém d́apɨc wɨa̱p tánix. Ichac it́u̱mpɨy jém aŋjagooyiyaj jém it́yajwɨɨp sɨŋyucmɨ y jém it́yajwɨɨp naxyucmɨ jém d́apɨc tánixpa. It́u̱mpɨy jém Cristo iwa̱t́i, watneyajta̱ iga icuyo̱xayajpa jém Cristo. )+ MDJém Cristo je jém Dios icuwiñ, jém d́apɨc wɨa̱p tánix. Je jém wiñt́ipɨc, it́t́im id́ɨc cuando d́anam iwatne Dios jém sɨŋ ni jém nas. /* YDIt́egáy iñɨɨpiñ iga tacɨacputtámiñ, iga tawadayt́ámiñ perdón it́u̱mpɨy jém tantáŋca. Jém Cristo je jém más mɨjpɨc aŋjagooyi que it́u̱mpɨy ) D Dios tatop jém piichcɨɨm ju̱t́ iŋjacpa jém Woccɨɨwiñ. Tananɨc ju̱t́ iŋjacpa jém Dios iMa̱nɨc jém tsa̱mpɨc it́oypa. ( D Siempre tanchiit́ámpa gracia jém tanJa̱tuŋ Dios porque tachi jém derecho iga wɨa̱iñ tampɨctsoŋ it́u̱mpɨy jém wɨ̱tampɨc cosa juuts ipɨctsoŋyajpa it́u̱mpɨy jém Dios ipɨxiñt́am jém iniit́wɨɨp jém wɨbɨc juctɨaŋtso̱ca. ' D Aŋwágáypat́im Dios iga michiiba jém tsa̱m wɨbɨc pɨ̱mi jém iniit́wɨɨp Dios iga wɨa̱iñ iŋwatta it́u̱mpɨy cosa juuts je ixunpa, iga iniit́pa jém pɨ̱mi iga wɨa̱iñ iñyaachɨyt́a cuando miyaachwattamta̱p, jesɨc mimaymáya̱támpa. ~& wD Aŋwágáypat́im Dios para mimicht́am iga seguido iŋwattámiñ jém wɨ̱tampɨc cosa yɨ́p naxyucmɨ juuts iwɨ̱aŋja̱m jém tánO̱mi iga siempre iŋwɨ̱wattámiñ juuts miwɨ̱tɨ́ma̱p iga jáyaŋa̱p jém tanJa̱tuŋ Dios ijɨ̱xi. W% )D Jeeyucmɨ aɨcht́am dende jém ja̱ma cuando ammatoŋta iga iŋcupɨcta jém Cristo, seguido anaŋwejpáttámpa Dios iga miŋquejayt́ámiñ t́it́am ixunpa Dios iga wɨa̱iñ iŋwatta. Aŋwágáypat́im Dios iga michiit́ámiñ it́u̱mpɨy jém wɨbɨc jɨ̱xi, jém iniit́wɨɨp Dios iA̱nama, iga iŋcutɨɨyɨyt́ámiñ. $ DCuando núc yɨɨm jém Epafras acjo̱dóŋa̱ta iga Dios iA̱nama michi jém wɨbɨc jɨ̱xi iga tsa̱m mit́óyoyt́ámpa. A# }DJuuts miŋquejayt́a jém Epafras jém aŋwaganayo̱xapaap aɨcht́am, jém tsa̱mpɨc tantoypa. Je iwɨ̱cuyo̱xa̱p tánO̱mi Cristo juuts tu̱m wɨbɨc pastor mimicht́ámaŋjo̱m. "" ?DYɨ́pt́im mismo aŋquímayooyi núcne mimicht́ámaŋjo̱m, tsa̱m mɨja̱p, tsa̱m tɨɨma̱p icuwɨ̱t́i yɨ́p mundo. Jesa̱t́im juuts iññascata mimicht́am cuando moj immatoŋta iga Dios tayaachaŋja̱mpa y iñjo̱dóŋa̱ta iga jém Dios it́óyooyi je jém nu̱mapɨc. t! cDAnchiibat́im gracia Dios iga tsa̱m iniŋjóctámpa iga michiiba Dios jém wɨ̱tampɨc cosa jém miccáyayñewɨɨp sɨŋyucmɨ. Mimicht́am moj iniŋjócta cuando immatoŋta jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi iga tacɨacputtámpa Dios.   7DPorque anjo̱dóŋa̱ta iga tsa̱m iŋwɨ̱cupɨcpa jém tánO̱mi Jesucristo y tsa̱m iñt́oyt́ámpa jém tantɨ̱wɨtam jém Dios ipɨxiñt́am.  DCuando anaŋwejpáttámpa Dios, jém tánO̱mi Jesucristo iJa̱tuŋ, siempre anchiiba gracia Dios para mimicht́am.  }DSɨɨp manjáyáypa mantɨ̱wɨtam, miit́t́aŋwɨɨp jém attebet Colosas jém Dios mimɨɨchit́am, jém iŋcupɨcnetaŋwɨɨp jém Cristo. Sɨɨp tanJa̱tuŋ Dios y tánO̱mi Jesucristo miwɨ̱wadáyiñ mimicht́am y michiit́ámiñ jém wɨbɨc paz iga odoy iniid́iñ jém co̱bacpi̱ji íña̱namaŋjo̱m. Jém Pablo iwatpa oración para jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo E DƗch aPablo. Jém tánO̱mi Jesucristo accám juuts tu̱m apóstol iga aŋcuyo̱xa̱p jém Cristo porque asíam iwɨ̱aŋja̱m Dios. Awagait́t́a yɨɨm con jém tantɨ̱wɨ jém Timoteo. \1Iŋmadáypa jém pɨxiñt́am iga Dios iŋjactooba jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Iŋquejáypa jém tánO̱mi Jesucristo iŋquímayooyi. D́a cɨ̱ŋpa jém Pablo, d́a i̱ imoogɨ́ypa. Jemum cuyaj.+Jesɨc jém Pablo tsɨ́y wɨste̱n a̱mt́ɨy jém tɨccɨɨm jém iñúcsnewɨɨp. Ipɨctsoŋyajpa it́u̱mpɨy jém miñpáppɨc iám. gGCuando yajum iŋmat jém Pablo, nɨcyaj jém judíos. Tsa̱m áŋa̱yajpa entre jeeyaj. mSJo̱dóŋa̱taamɨ iga dende sɨɨp Dios icutsadáypa jém tuŋgac pɨxiñt́am jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios tacɨacputpa. Cutsadayt́a̱p jém tuŋgac pɨxiñt́am, jém d́apɨc je de Israel. Jeeyaj nu̱ma imatoŋyajpa. 2]Porque yɨ́p pɨxiñt́am ia̱nama tsa̱m pɨ̱mi malo,
tsa̱m iñe̱jamatoŋpa,
jém iixcuy iŋmichñe,
iga odoy ixixóyiñ con iixcuy,
ni odoy matóŋóyiñ con it́a̱tsɨc,
ni odoy icutɨɨyɨ́yiñ con ia̱nama,
ni d́a icacpa ijɨ̱xi iga anaccáyáypa it́áŋca. ?wNɨ̱gɨ nɨ́maayɨ yɨ́p pɨxiñt́am:Nu̱ma immatoŋtámpa jém aŋma̱t́i, pero d́a iŋcutɨɨyɨ́ypa.Nu̱ma íñixt́ámpa, pero d́a iñjo̱dóŋa̱támpa. Jém d́apɨc iwɨ̱aŋja̱myaj moj nɨquiyaj. Cuando cunɨgayyaj, nɨm jém Pablo: —Wɨ̱nɨm jém Dios iA̱nama cuando iñɨ́máy jém wiñɨcpɨc tanja̱tuŋwe̱wetam por medio de jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ jém Isaías. Yɨɨmpɨc nɨm: nUAlgunos jém pɨxiñt́am icupɨcyaj jém Pablo iŋmadayooyi. Pero jém tuŋgacyaj d́a icupɨcyaj. Jesɨc jeeyaj icámayyaj tu̱m ja̱ma iga miñyajiñ e̱ybɨc iga imatoŋyajpa jém Pablo. Cuando núc jém ja̱ma, miñyaj tsa̱m jáyaŋ jém Romapɨc pɨxiñt́am hasta jém tɨccɨɨm ju̱t́ it́ jém Pablo. Dende tsúyt́im hasta tsuáŋ iŋmadáy jém pɨxiñt́am jutsa̱p iŋjac Dios jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Iŋquejáypa iga Jesús je jém Cristo jém icutsatnewɨɨp Dios. Iŋquejáy con jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi jém ijaychacnewɨɨp jém Moisés y jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ. 'GAgui ammatoŋtooba jém aŋma̱t́i jém michpɨc iniŋmatpa porque anjo̱dóŋa̱ne iga ju̱t́ quej tsa̱m jóyixt́a̱p yɨ́p jo̱mipɨc aŋquímayooyi. Jesɨc jém miññeyajwɨɨp Roma iñɨ́máy jém Pablo: —D́a ampɨctsoŋne ni tu̱m to̱to de jém naxyucmɨ de Judea iga t́i iññascane mimich. Ni tu̱m jém tantɨ̱wɨtam, jém miññeyajwɨɨp jém Jerusalén, d́a aŋmadayyaj iga mich immalwatne. ucJeeyucmɨ maŋcutsadáy aŋma̱t́i iga mi̱ñɨ aámtaamɨ iga manaŋmatpa. Ɨch atsenne con yɨ́p cadena porque aŋcupɨcpa iga Dios icpɨspa jém caaneyajwɨɨp. Jesanet́im icupɨcyaj jém Israelpɨc pɨxiñt́am dende wiñɨgam. @yPero jém judíos d́a ijɨ́c iga acutsɨgayt́a̱iñ. Jeeyucmɨ aŋwác iga acɨɨpíŋiñ jém Romapɨc aŋjagooyi mex d́a aŋquejajwadayt́ooba jém antɨ̱wɨtam jém judíos. gGCuando yaj acɨɨpiŋ, acutsɨgayt́ooba id́ɨc porque d́a t́i apádáy iga accaata̱iñ. 0YCuando nasne tucunaja̱ma, jém Pablo iŋwejáy jém aŋjagooyiyaj de jém judíos, jém it́yajwɨɨp Roma. Cuando aŋtuuma̱neyajum, nɨ́mayyajta̱: —Mantɨ̱wɨtam, d́a ammalwadáy jém Israelpɨc pɨxiñt́am ni d́at́im aŋwatne en contra de jém wiñɨcpɨc taŋcostumbre jém tachiiñewɨɨp jém wiñɨcpɨc tanja̱tuŋwe̱wetam. Pero amatsta̱ Jerusalén, acɨɨjuŋcotta̱ jém gobernador icɨɨjo̱m. ( ICuando anúcta Roma, jém capitán icɨɨjuŋcot jém tuŋgac presoyaj jém comandante icɨɨjo̱m. Pero ijɨ́c iga d́a i̱ ipaj jém Pablo. Jɨ́gayt́a̱ iga nɨc i̱t́i tuŋgac áŋe̱ymɨ con tu̱m soldado jém iwatpáppɨc cuenta. Jém Pablo iŋmatpa jém Dios iŋma̱t́i Roma  +Jém tantɨ̱wɨtam jém it́yajwɨɨp Roma, ijo̱dóŋa̱yaj iga anúctamtooba, miñ amétsta tu̱m lugar iñɨ̱yi Foro de Apio. Núcyaj algunos hasta jém Tres Tabernas. Cuando iix jém Pablo iga núcyaj jém tantɨ̱wɨtam, moj ichi gracia Dios, más d́a cɨ̱ŋpa.  'Jemum ampátta algunos jém tantɨ̱wɨtam. Jeeyaj acunucsayt́a iga atsɨ́yt́ámiñ tu̱m semana con jeeyaj. Ocmɨ moj anɨquit́am Roma. ; o Jesɨc icquímayyaj jém barco ivela, moj anɨquit́am. Anúcta jém attebet Regio. Icuqueja̱ma poypa jém tsapsa̱wa, jesɨc jém tuŋgac ja̱ma anúcta jém attebet Puteoli. R  Anúcta nɨaŋna̱ca tu̱m attebet Siracusa. Tucunaja̱ma atsɨ́yt́a. w Cuando anyajta tres meses jém isla de Malta, atɨgɨyt́a tuŋgac barcojo̱m. Jém barco iñascat́im jém tiempo de sucsuc jeet́im isla. Tsucum jém attebet Alejandría. Jém barcoyucmɨ it́ wɨste̱n watnas iñɨ̱yi Cástor y Pólux. `9 Jesɨc jém pɨxiñt́am tsa̱m awɨ̱ixt́ámpa, tsa̱m acujíptámpa. Ocmɨ cuando anɨctooba e̱ybɨc jém tuŋgac barcojo̱m, jeeyaj achiit́a t́it́am atogóyayt́a iganam anɨctámpa. Jém Pablo núcpa Roma  Cuando iixyaj t́i iwat jém Pablo, jesɨc miñyajt́im it́u̱mpɨy jém mɨmneyajwɨɨp icuwɨ̱t́i jém isla. Acpɨsyajta̱t́im. 7gMɨmne id́ɨc jém Publio ija̱tuŋ. Imatsne jém jawaŋ y jém nɨɨpiñt́iñ. Tɨgɨy jém Pablo ju̱t́ wo̱ne. Iŋwejpádáy Dios para je, ichɨgáy ico̱bac, icpɨs. A{Jém aŋjagooyi iñɨ̱yi Publio. Iŋjacpa jém isla. Noco it́ jém iñas. Tsa̱m awɨ̱pɨctsoŋta. Achiit́a ju̱t́ amoŋta juuts aamigotam. Jemum atsɨ́yt́a tucunaja̱ma. ^5Jesɨc jeeyaj agui iŋjócyaj siiga xiŋpa jém icɨ o jeet́i rato caaba. Pero ocmɨ cuando tsa̱m iŋjócyaj, iix iga d́a t́i iñasca. Jesɨc icacyaj ijɨ̱xi. Moj nɨ̱miyaj: —Yɨ́p pɨ̱xiñ tu̱m dios. PPero Pablo icuxicsáy jém tsa̱ñ juctjo̱m. D́a t́i iñasca. ^5Cuando jém it́yajwɨɨp je̱m iixyaj iga tɨŋnecám jém tsa̱ñ icɨɨyucmɨ, nanɨ́mayyajta̱: —Yɨ́p pɨ̱xiñ tu̱m accaoypaap. Aunque cɨɨput jém lamar, Dios d́a iwɨ̱aŋja̱m iga tsɨ́ypa vivo. -SOcmɨ jém Pablo ipiŋ uxaŋ cɨ̱pi tɨtsnewɨɨp. Iganam icotpa juctjo̱m, put tu̱m tsa̱ñ, ipóyáy jém juctɨ ipi̱ji. Tɨŋnecám jém Pablo icɨɨyucmɨ. 'GJém jemɨcpɨc pɨxiñt́am tsa̱m awɨ̱ixt́a. Icnúcyaj juctɨ porque tsa̱m sucsuc, tsa̱m chijóypa tuj. Anɨ́mayt́a̱ iga: “Mi̱ñɨ mixa̱mi.” b~ ?Cuando acɨɨputtámum antu̱mpɨyt́am, anjo̱dóŋa̱ta iga jém isla iñɨ̱yi Malta. 1}[,Iñɨ́máy jém d́apɨc wɨa̱p iñɨɨjén iga ipɨguiñ tabla o tu̱m ja̱ca jém barco icuy iga iyo̱xpátpa. Asíam cupudayyaj it́u̱mpɨyyaj aŋsɨ̱cmɨ.H| +Pero jém capitán icɨacputtooba jém Pablo. D́a ijɨ́gáy jém soldado iga iccaayajpa jém preso. Ipɨɨmɨ́y jém wɨa̱paap iñɨɨjén iga tɨgɨ́yiñ lamar iga putpa aŋsɨ̱cmɨ. j{M*Jesɨc jém soldado ijɨ̱syajpa iga iccaayajpa jém preso iga odoy púnaŋjacyajiñ iga poypa. z7)Núc ju̱t́ it́ jém corriente, tsɨ́y jém barco ico̱bac pooycɨɨm, wɨ̱ cámne, d́a tsɨgóypa. Jém it́uts moj iccujagáy jém lamar poa. pyY(It́ɨŋcujacyaj jém tɨpxi ju̱t́ tsenne id́ɨc jém ancla, ichacyaj lamar. Iwijáy jém timón it́ɨpxi. Icquím jém vela, jém ico̱baccɨɨmpɨc, iga icwíd́iñ jém sa̱wa. Jém barco moj pu̱t́i jém lamar aŋna̱ca. jxM'Icuqueja̱ma jém icwit́páppɨc jém barco d́a ijo̱doŋyaj júp naxyucmɨ it́yaj. Iixyaj tu̱m lugar ju̱t́ wɨ̱co̱m ju̱t́ wɨ̱t́ijo̱m jém pooyáŋaŋcɨ. Ijɨ̱spa siiga wɨa̱p ininɨc jém barco je̱m. wwg&Cuando yaj wiiquiyaj, moj ipatspatsayyaj lamar jém trigo iga más xejcɨ́ya̱iñ jém barco. Po jém barco >vw%Ait́t́a jém barcojo̱m adosciento setenta y seis. `u9$Jesɨc it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am icamamwat ia̱nama. Mojum wiiquiyaj mex jeeyaj. :tm#Cuando yaj nɨ̱mi jém Pablo, imatspacne tu̱m caxt́ána̱ñi icɨɨjo̱m. Iŋwejpát Dios jém pɨxiñt́am iwiñjo̱m. Ocmɨ iwenjac jém caxt́ána̱ñi, moj wiiqui. Ls"Jeeyucmɨ maŋcunucsáypa iga miwíctámpa uxaŋ iga impɨctsoŋpa impɨ̱mi porque ni tu̱m de mimicht́am d́a mit́ogoypa, d́a togoypa ni tu̱m jém iŋway jém it́wɨɨp iŋco̱bacyucmɨ. r!Icuqueja̱ma jém Pablo iñɨ́máy it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am iga wícyajiñ. Iñɨ́máy: —Iniit́um dos semana d́a miwícneta. q Ocmɨ jém soldado it́ɨŋcujagáy jém lancha it́ɨpxi ju̱t́ cutsenneta̱ jém barcoyucmɨ iga cutɨ́ŋiñ nɨɨcɨɨm. +pOPero jém Pablo iŋmadáy jém capitán y jém isoldado: —Siiga yɨ́p pɨxiñt́am d́a tsɨ́ypa barcojo̱m, micht́am micucaayt́ámpa iñt́u̱mpɨyt́am. )oKAlgunos jém marinero agui quettooba jém barcojo̱m iga poypa. Moj icquet jém lancha, nɨ́maŋtaaya̱p iga icquedáypa jém iancla jém ico̱baccɨɨmpɨc. ;noTsa̱m icɨ̱ŋyajpa iga núcpa jém tsaayucmɨ, jesɨc icquedayyaj cuatro iancla jém barco it́utscɨɨm iga ichenyajpa. Tsa̱m aŋyácneyaj, sɨ́p iŋjócyaj iga cuquejiñ. #m?Iquípsyaj jém lamar jutspɨy ijojmɨ. Iniit́ treinta y seis metro. Cuando wit́yaj uxaŋ más juumɨ, e̱ybɨc iquípsyaj, iniit́ veintisiete metro. Hl Cuando nasne dos semana iga anɨquit́am, jém sa̱wa ananɨcta jém lamar iñɨ̱yi Adria. Jesɨc como cugaptsu jém icwit́yajpáppɨc jém barco ija̱myajpa iga núctooba naxyucmɨ. MkPero tienes que tananɨcpa jém barco hasta tananúcpa tu̱m isla. Uj#Jeeyucmɨ mannɨ́máypa mimicht́am iga odoy cɨ̱ŋtaamɨ. Porque ɨch aŋcupɨcpa iga Dios wɨa̱p tayo̱xpát. Ɨch anjo̱doŋ iga nu̱ma tannascaaba juuts anɨ́máy jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ. iJém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ anɨ́máy: “MiPablo, odoy cɨ̱ŋɨ porque tienes que mininúcta̱p jém Romapɨc aŋjagooyicɨɨm. Mich iŋcuyucmɨ Dios icɨacputyajpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém iŋwagananɨcpaap jém barcojo̱m iga odoy caayajiñ.” hTsúmɨc awiñquejáy tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ jém icutsatnewɨɨp Dios, jém ɨchpɨc aŋjacpa y aŋcuyo̱xa̱p. g’Pero sɨɨp camamwattaamɨ íña̱nama. Porque ni tu̱m de mimicht́am d́a micaatámpa aunque yɨ́p barco togoypa. @fyTsa̱m jáyaŋ ja̱ma d́a awícta. Jesɨc jém Pablo te̱ñchucum jém pɨxiñt́ámaŋjo̱m. Iñɨ́máy: —Mantɨ̱wɨtam, meega iŋwadáy caso t́i mannɨ́máy y d́a tatsucum jém isla de Creta ju̱t́ tait́ id́ɨc, jesɨc d́a id́ɨc tannascaaba yɨ́p mɨjpɨc yaacha̱ji con yɨ́p togo̱yi. >euWa̱t́ña ja̱ma it́ jém mal tiempo, d́a aguixt́a jém ja̱ma ni jém ma̱tsa. Como tsa̱m pɨ̱mi actsɨ́y jém sa̱wa, anjɨ̱stámpa antu̱mpɨyt́am iga acucaayt́ámpa. sd_Jesɨc núcum tucunaja̱ma, aɨcht́am anyaac ampatsáyayt́a jém barco it́ɨ́ŋcuy con jém itraste. cwIcuqueja̱ma como tsa̱m pɨ̱mi poypa jém sa̱wa, jém pɨxiñt́am moj ipatspatsayyaj lamar jém barco ichɨ̱mi. bwCuando yaj ipiŋyaj jém lancha, moj ichenyaj jém barco con mɨjpɨc tɨpxi iga odoy sámiñ. Tsa̱m cɨ̱ŋneyaj. Wɨɨp tsɨ́ypa jém pooycɨɨm jém lugar iñɨ̱yi Sirte. Jesɨc icquedayyaj ivela. Ijɨ́gayyaj iga ininɨguiñ jém sa̱wa. ?awAnasta tu̱m xut́u isla iwe̱ñt́aŋ, iñɨ̱yi jém isla Clauda. Je̱m d́a pɨ̱mi núcpa jém sa̱wa. Tsa̱m táŋcaa̱ maampiŋta jém lancha jém ijɨ̱cnewɨɨp jém barco. `Moj ininɨc jém barco. Como d́a wɨa̱p anáŋámmoc jém sa̱wa, jesɨc jém icwit́páppɨc jém barco ijɨ́cpa iga ininɨcpa. _ Pero d́a jáy mactsɨ́yt́a tu̱m sa̱wa tsa̱m pɨ̱mi. Juuts tu̱m ciclón. Jemɨc iccámayyaj iñɨ̱yi jém euraquilón. ,^Q Jesɨc moj po̱yi jém tsapsa̱wa, ijɨ̱syajpa iga wɨ̱cooma̱p, wɨa̱p iñɨcyaj. Tsucum jém barco, moj nɨqui jém lamar aŋna̱ca jém isla de Creta. ] Casi it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp jém barcojo̱m agui nɨctooba porque d́a wɨ̱co̱m jém puerto ju̱t́ ait́t́a iga annascatámpa jém tiempo de pagac cuando tsa̱m poypa jém sa̱wa. Nɨcyajtooba jém attebet Fenice, tuŋgac puerto, jeet́im isla de Creta. Íŋámmocne aŋja̱mtɨgɨymɨ. Jemum wɨa̱p annascata jém tiempo de sucsuc. Tsa̱m it́ mal tiempo jém lamar \ Pero jém capitán d́a imatoŋ t́i iñɨ́máy jém Pablo. Más icupɨcpa jém barco io̱mi y jém icwit́páppɨc jém barco. C[ Iñɨ́máy: —Mipɨxiñt́am, ánixpa iga sɨɨp tsa̱m it́ peligro iga tanɨcpa barcojo̱m. Wɨa̱p it́ogoy jém barco con it́u̱mpɨy jém carga hasta togoypat́im jém tamvida. pZY Tsa̱m jáyaŋ tiempo anactogoyt́a. Sɨɨp tsa̱m it́ peligro iga anɨctámpa barcojo̱m porque nasne jém sɨŋ de ayuno. Núcne jém tiempo cuando tsa̱m poypa jém sa̱wa. Jeeyucmɨ Pablo ichi jɨ̱xi jém pɨxiñt́am. Y7Tsa̱m táŋcaa̱p iñɨc jém barco. Wit́pa lamaraŋna̱ca. Ocmɨ anúcta tu̱m lugar iñɨ̱yi jém Wɨbɨc Puerto, nocojo̱m jém attebet Lasea. X)Wa̱t́ña ja̱ma anɨctámpa choco̱ymɨ. Tsa̱m táŋcaa̱ mu annúcta jém attebet Gnido iñu̱ma. Como tsa̱m pɨ̱mi jém sa̱wa, d́a tacnas je̱m. Jeeyucmɨ aquetta hasta jém isla de Creta. Anúcta jém punto de Salmón iñu̱ma. Anasta noco jém isla de Creta. q~}R|7zzIyxxwvutts4rqq0poo n>mlxkjj hhgPfee-dd/baa5`n`_i^^L]Y\PZYXWW VUnTSURQQePPzOO5MML7K4JHIIVHH@GGFEWDpCkBAA@R??I>>=2<<*::9"87D554`33R21110|0 //.-,++w*)(X'&&d&%%I$$### "z!!Q ]ZNPr ek-F+` Y h m  'V< s&Sɨɨp jém tanJa̱tuŋ Dios y jém tánO̱mi Jesucristo miwɨ̱wadayt́ámiñ y michiit́ámiñ jém wɨbɨc paz iga odoy iniit́t́ámiñ jém co̱bacpi̱ji íña̱namaŋjo̱m. $ C&Ɨch con jém tantɨ̱wɨtam, jém it́yajwɨɨp con aɨch, manjáyayt́ámpa mimicht́am jém Dios mipɨxiñt́am icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ de Galacia. M &Ɨch aPablo. Accámta̱ juuts tu̱m apóstol. Pero d́a je pɨxiñt́am acupiŋ ni d́at́im je acutsat. Acupiŋ tanJa̱tuŋ Dios y acupiŋt́im jém tánO̱mi Jesucristo jém icpɨsnewɨɨp Dios. 90Dios iwɨ̱wadáyiñ it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém it́oyyajpáppɨc jém tánO̱mi Jesucristo jém d́apɨc nunca ichacyajpa. Jemum cuyaj.2]0Sɨɨp mantɨ̱wɨtam, tanJa̱tuŋ Dios con tánO̱mi Jesucristo michiiñ jém paz, jém wɨbɨc tóyooyi y jém wɨbɨc jɨ̱xi iga seguido iŋcupɨctámpa Dios. 0Jeeyucmɨ maŋcutsadáy jém Tíquico iga iñjo̱dóŋa̱iñ jutsa̱ne áni̱t́i, iga miyo̱xpád́iñ iga odoy miŋyáctámiñ. O0Sɨɨp maŋcutsadáypa jém Tíquico, jém tantɨ̱wɨ jém tsa̱mpɨc antoypa. Je d́a ichacpa iga iŋmatpa jém tánO̱mi iŋquímayooyi. Micjo̱dóŋa̱p t́i annasca y t́i sɨ́p aŋwat. ta0Ɨch atsɨ́y juuts tu̱m embajador de jém wɨbɨc aŋma̱t́i. Jeeyucmɨ atsenneta̱ con cadena. Aŋwejpáttaamɨ Dios para ɨch iga odoy acɨɨŋiñ y wɨa̱p anaŋmat jém wɨbɨc aŋma̱t́i. Jém Pablo iŋquímpa jém iamigoyaj Q0Aŋwejpaatɨt́im Dios para aɨch iga achiiñ aŋma̱t́i iga wɨa̱p anaŋmat iga odoy acɨɨŋiñ iga anacjo̱dóŋa̱yajpa jém pɨxiñt́am jém wɨbɨc aŋma̱t́i jém aŋnécnewɨɨp id́ɨc. }0Odoy tsa̱cɨ iga iniŋwejpátpa Dios juuts miŋquejáy jém Dios iA̱nama. Cunucsaayɨ Dios, wágaayɨ t́it́am mit́ogóyáy. It́t́aamɨ al tanto, odoy aŋyaacɨ íña̱namaŋjo̱m. Aŋwejpaatɨ Dios para it́u̱mpɨy jém Dios ipɨxiñt́am. M0Accaamɨ jém casco iga micɨacputpa Dios juuts tu̱m casco icupujáypa jém soldado ico̱bac. Pɨ̱cɨ jém espada jém tachiiñewɨɨp jém Dios iA̱nama. Jém espada je jém Dios iŋma̱t́i. yk0Nai̱t́ɨ jém fe juuts tu̱m escudo, jesɨc wɨa̱p inicpich jém Woccɨɨwiñ ica̱pi jém juctɨɨywɨɨp. f E0Accámne̱ɨ iŋcɨac impuyyucmɨ iga miit́ listo iga iniŋmatpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i. w g0Jesɨc micámte̱ññe. Pɨ̱cɨ jém nu̱mapɨc aŋma̱t́i juuts tu̱m soldado ichencámpa jém icinturón. Siempre micupujpa siiga iŋwɨ̱watpa juuts tu̱m soldado iccámpa jém icoraza. Jesɨc jém enemigo d́a wɨa̱p mimalwadáy. m S0 Jeeyucmɨ pɨctaamɨ it́u̱mpɨy jém armadura jém Diospɨc tachiiñe iga wɨa̱iñ iñyaachɨyt́a cuando micutɨ́tsta̱p jém malopɨc ja̱ma. Cuando yajum miwɨ̱tsacta, seguido cámte̱ñɨ, cupɨ̱cɨ Dios iŋma̱t́i. f E0 Porque d́a sɨ́p tanáŋa̱ta con yɨ́p naxyucmɨpɨc pɨxiñt́am jém maayɨywɨɨp jém pagɨywɨɨp. Tanáŋa̱támpa jém Woccɨɨwiñ jém iniit́wɨɨp ipɨ̱mi con it́u̱mpɨy jém mal espíritu jém malopɨc aŋjagooyi jém it́wɨɨp jém piichcɨɨm. Tanáŋa̱támpa jém mal espíritu iŋjagooyiyaj jém sɨɨpáppɨc sa̱uyucmɨ.  +0 Nacupujta̱jɨ con jém armadura jém michiiñewɨɨp Dios iga odoy iñchaguiñ jém Dios iŋma̱t́i cuando mimɨgóyáypa jém Woccɨɨwiñ. -0 Sɨɨp, mantɨ̱wɨtam, nait́t́aamɨ jém tánO̱mi ipɨ̱mi porque je tsa̱m wɨa̱p y michiiba jém pɨ̱mi iga tsa̱m miwɨa̱pt́im. )K0 Mimicht́am mio̱mipɨc, wɨ̱wadayt́aamɨt́im jém íñesclavo. Odoy ot́jɨ́maayɨ iga iŋcótspa. Jɨ̱staamɨ iga iŋcuɨstɨctam miŋjacpa tánO̱mi jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ. Je iixpa it́u̱mpɨy pɨxiñt́am jext́im. Jutsa̱p tanáŋa̱ta con jém malopɨc enemigoyaj 50Porque iñjo̱doŋtam iga t́it́am taŋwatpa yɨ́p naxyucmɨ tawɨ̱yojpa jém tánO̱mi Cristo siiga taŋwɨ̱watne siiga taesclavo o d́a taje. ve0Wɨ̱wattaamɨ jém iñyo̱xacuy juuts iŋcuyo̱xa̱p jém tánO̱mi Cristo y d́a juuts jém pɨxiñt́am. 50Cuyo̱xataamɨ íño̱mi juuts Cristo miesclavotam, d́a no más iga miwɨ̱ixiñ jeeyaj. Wattaamɨ con it́u̱mpɨy íña̱nama juuts ixunpa Dios. F0Miesclavotam, cupɨctaamɨ jém íño̱mi yɨ́p naxyucmɨ. Wɨ̱ixt́aamɨ, cɨ̱ŋtaamɨ, cuyo̱xataamɨ con it́u̱mpɨy íña̱nama juuts iŋcuyo̱xatámpa jém tánO̱mi Cristo. S0Mimicht́am mija̱tuŋpɨc, odoy tsɨcjooyɨ jém imma̱nɨctam. Wɨ̱actsa̱mɨ jém imma̱nɨctam iga icupɨcyajiñ jém tánO̱mi iŋquímayooyi. Aŋquejaayɨ iga iwatyajiñ juuts ixunpa Dios. 90Yɨ́p jém wiñt́ipɨc aŋquímayooyi jém tachiiñewɨɨp con promesa iga miwɨ̱id́iñ y yagatsa̱p imvida yɨ́p naxyucmɨ siiga iŋwatpa así. ;q0Naid́aayɨ respeto jém iñja̱tuŋ y íña̱pa.  y0Michɨ̱xt́am, como Cristo mimɨɨchit́am, cupɨctaamɨ jém iñja̱tuŋ y íña̱pa. Je̱mpam iwɨ̱aŋja̱m Dios. a~;0!Jeeyucmɨ mannɨ́máypa: Cada tu̱mtu̱m de mimicht́am wɨ̱ iga iñt́óyiñ jém iñyo̱mo juuts minitoyt́a̱p iñyaac. Jém yo̱mtam, jém jaayɨywɨɨp, wɨ̱ iga iniid́áyiñ respeto jém iwɨd́a̱ya.}0 Yɨ́p tu̱m mɨjpɨc jɨ̱xi, aŋnécne id́ɨc. Pero ɨch anjɨ̱spa iga nɨmtooba iga Cristo con jém ipɨxiñt́am tu̱mt́iyaj. $|A0“Jeeyucmɨ tu̱m pɨ̱xiñ ichacpa ija̱tuŋ y ia̱pa iga nɨcpa iwaganait́ jém iyo̱mo. Jesɨc icuɨstɨc tsɨ́yyajpa juuts tu̱mt́i mɨjta̱y.” b{=0Taɨcht́am tatsɨ́yt́a juuts jém Cristo imɨjta̱y, juuts jém ima̱yi y jém ipac. Zz-0Porque d́a i̱ wɨa̱p ijóyix imɨjta̱y, iwɨɨd́a̱p, iwatpa cuenta. Jém Cristo je̱mpɨct́im iwatpa cuenta jém ipɨxiñt́am, iwɨɨd́a̱p jém icupɨcneyajwɨɨp, jém iglesia, jém imɨɨchipɨc. y0Je̱mpɨct́im ixunpa Dios iga tu̱m pɨ̱xiñ it́oypa iyo̱mo juuts it́oypa imɨjta̱y. Jém it́oypaap iyo̱mo, natoyt́a̱p iyaac. +xO0Iwat así iga jém ipɨxiñt́am, jém icupɨcneyajwɨɨp, wɨa̱p iñúc Cristo iwiñjo̱m tsa̱m wɨ̱cuyajneyaj. Jex juuts tu̱m puctu̱cu wɨ̱ cuáyñe, d́a áŋuchñe, d́a inii̱ ni tu̱m mancha. Ixunpa Dios iga d́a táŋcaɨ́y ni uxaŋ jém ipɨxiñt́am iga wɨ̱ cujichayñe. w0iga iwɨ̱tsagáypa jém ipɨxiñt́am it́áŋca. Icujicháyáypa ia̱nama, icheeba con nɨ por medio de jém iŋma̱t́i. +vO0Mipɨxiñt́am, miyoomɨywɨɨp, to̱yɨ jém iñyo̱mo juuts jém tánO̱mi Cristo it́oypa jém ipɨxiñt́am jém icupɨcneyajwɨɨp. Iyaac nachiit́a̱ Ku0Juuts jém Cristo ipɨxiñt́am ijɨ́cpa iga iŋjacpa jém Cristo, jesanet́im jém yo̱mo ijɨ́cpa iga iŋjacpa jém iwɨd́a̱ya. Iwatpa it́u̱mpɨy juuts iñɨ́máypa jém iwɨd́a̱ya. ?tw0Porque jém pɨ̱xiñ je jém co̱bacpɨc, iŋjacpa iyo̱mo. Jext́im juuts Cristo, je jém co̱bacpɨc, iŋjacpat́im jém iglesia, je jém imɨjta̱y y je jém icɨacputpáppɨc. wsg0Miyo̱mtam, mijaayɨywɨɨp, jɨɨcɨ iga miŋjacpa jém iŋwɨd́a̱ya juuts jém tánO̱mi miŋjacpa. r0Cada tu̱mtu̱m de mimicht́am nacupɨctamta̱jɨ con jém iñt́ɨ̱wɨtam porque iŋcɨ̱ŋtámpa tánO̱mi Cristo. 8qi0Siempre chiit́aamɨ gracia jém tanJa̱tuŋ Dios para it́u̱mpɨy cosa jém tánO̱mi Jesucristo iñɨyi̱mɨ. Wɨ̱ iga taŋwɨ̱wadáypa jém it́yajwɨɨp tantɨccɨɨm :pm0Naŋmadayt́amta̱jɨ con jém iñt́ɨ̱wɨtam con jém Salmos y jém himnos y jém Dios iwa̱ñi. Wantaamɨ, cujíptaamɨ jém tánO̱mi Cristo con it́u̱mpɨy íña̱nama. o 0Odoy u̱quia̱taamɨ porque jém pɨ̱xiñ, jém tsa̱mpɨc ucpa, togoypa ivida. Más wɨ̱ iga miŋjacpa jém Dios iA̱nama. enC0Odoy cuɨ̱xa̱jɨ, pero wadaayɨ caso iga iŋcutɨɨyɨ́yiñ t́i ixunpa jém tánO̱mi. m{0Wattaamɨ empeño iga iŋwɨ̱wattámpa sɨɨp iganam it́ tiempo porque sɨɨp tsa̱m imalwatyajpa jém pɨxiñt́am. l90Nawatta̱jɨ cuenta iga iŋwɨ̱watpa. Odoy wattaamɨ juuts jém pɨxiñt́am jém d́apɨc jɨ̱xiɨ́y. Wattaamɨ juuts jém jɨ̱xiɨywɨɨp. k0Jeeyucmɨ nɨmyajpa:Yu̱sɨ, mimoŋpáppɨc.Tsucu̱mɨ de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp,Cristo micuyɨcquejpa. j0 Pero cuando icuyɨcquejpa it́u̱mpɨy jém malopɨc cosa, tsa̱m wɨ̱ quejpa porque jém juctɨ icuyɨcquejpa it́u̱mpɨy cosa. Mimicht́am miit́t́a id́ɨc jém piichcɨɨm, pero sɨɨp miit́um jém juctɨaŋtso̱cajo̱m porque iŋwaganait́ Cristo. Jesɨc wɨ̱wattaamɨ juuts jém wit́páppɨc jém juctɨaŋtso̱cajo̱m. cu0Odoy jɨɨcɨ iga i̱ mimɨgóyáypa con jém mɨgooyi iga d́a malo iga immalwatpa. Jeeyucmɨ ichiiba Dios castigo it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém d́apɨc icupɨcyajpa Dios. .bU0Micht́am iñjo̱doŋtam iga jém pɨxiñt́am jém pejoypaap, y jém iwatpáppɨc tuŋgac cosa d́apɨc wɨ̱, y jém tsa̱mpɨc icusúnɨ́ypa jém d́apɨc je imɨɨchi, jext́im juuts ijɨ̱spa jém watnas, jeeyaj d́a wɨa̱p iñúc ju̱t́ iŋjacpa tánO̱mi Cristo y tanJa̱tuŋ Dios. /aW0Odoy nɨmtaamɨ jém malopɨc aŋma̱t́i, jém tsa̱mpɨc tatsaa̱p. Odoy aŋma̱tɨ juuts tu̱m pɨ̱xiñ d́apɨc jɨ̱xiɨ́y. Odoy mal o̱chmɨ̱chɨ. Yɨ́pyaj d́a iwɨ̱nanɨgáypa jém wɨbɨc aŋma̱t́i. Más wɨ̱ iga tammétspa jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga tanchiiba gracia Dios. `0Mimicht́am wattaamɨ juuts Dios mimɨɨchit́am. D́a ammatoŋtooba iga mipejóypa, ni iŋwatpa tuŋgac malopɨc cosa, ni iŋcusúnɨ́ypa jém iñt́ɨ̱wɨtam imɨɨchi. D́a wɨ̱ iga iwatyajpa je̱mpɨc jém Dios ipɨxiñt́am, jém cuáyñeyajwɨɨp. T_!0Nait́t́aamɨ jém wɨbɨc tóyooyi juutst́im tatoypa jém Cristo. Iyaac nachiit́a̱ iga accaata̱ por taɨcht́am, juuts tu̱m ofrenda, tu̱m sacrificio jém aguipɨc cɨ̱npa jém Dios iwiñjo̱m. z^ o0Mimicht́am Dios mima̱nɨctam jém tsa̱mpɨc mit́oypa. Jesɨc wadaayɨ caso iga iŋwattámpa juuts iwatpa je. R]0 Pero nawɨ̱wadayt́amta̱jɨ entre mimicht́am. Nayaachaŋja̱mtamta̱jɨ con jém iñt́ɨ̱wɨtam. Nawadayt́amta̱jɨ perdón juuts jém tanJa̱tuŋ Dios tawadáy perdón por medio de Cristo.}\s0Tsa̱cɨ jém jɨ̱xi aguipɨc ta̱m. Tsa̱cɨ it́u̱mpɨy jém jooya. Odoy jóyi̱xɨ jém iñt́ɨ̱wɨtam. Tsa̱cɨ iga agui mijɨypa iga mijóyñe. Odoy malnɨ́maayɨ jém iñt́ɨ̱wɨtam, tsa̱cɨ it́u̱mpɨy jém malopɨc cosa. 8[i0Odoy tsɨgaŋyácwa̱tɨ jém Dios iA̱nama, jém taccámayñeta̱wɨɨp juuts tu̱m sello, iga quejiñ iga Dios tamɨɨchi hasta núcpa jém ja̱ma cuando tacɨacputtámpa. Z0Odoy malaŋma̱tɨ. Aŋma̱tɨ jém wɨ̱tampɨc aŋma̱t́i iga iñyo̱xpátpa y iŋwɨ̱wadáypa jém mimatoŋpaap. 3Y_0Jém númpaap id́ɨc ichaguiñ iga númpa, más wɨ̱ iga yo̱xa̱iñ. Iwad́iñ tu̱m wɨbɨc yo̱xacuy con icɨ iga wɨa̱p iyo̱xpát jém yaacha̱yajpáppɨc. ?Xy0Odoy chi̱ɨ lugar jém Woccɨɨwiñ iga micmalwatpa. pWY0Siiga mijóypa, odoy táŋcawa̱tɨ. Odoy jɨɨcɨ iga mijóyñeeba hasta tɨgɨypa jém ja̱ma. V0Jeeyucmɨ odoy mɨgóyaayɨ jém iñt́ɨ̱wɨtam, nuumaŋmadaayɨ. Porque tu̱mt́i mɨjta̱yyucmɨ tapɨɨma̱ne. U 0Wa̱tɨ juuts tu̱m jo̱mipɨc mipɨ̱xiñ, jém iwatnewɨɨp juuts Dios, jém iwɨ̱watpáppɨc, jém d́apɨc táŋcaɨ́y. JT 0Cucactaamɨ jém iñjɨ̱xi jém it́wɨɨp íña̱namaŋjo̱m. eSC0Mimicht́am tsa̱cɨ juuts jáy iŋwat wiñɨc cuando d́anam iŋcupɨcne Cristo. Tsa̱cɨ jém pecapɨc mɨjta̱y. Tsa̱m pɨ̱mi malo jém wiñɨcpɨc jɨ̱xi, miccusúnɨ́ypa jém malopɨc cosa agui mimɨgóyáypa. R 0siiga nu̱ma immatoŋne jém Cristo iŋquímayooyi y iŋcuyujcane jém nu̱mapɨc aŋma̱t́i jém taŋquejayñewɨɨp Jesús. WQ'0Pero mimicht́am d́a iŋcuyujcaneta jém Cristo iga iŋwattámpa je̱mpɨc, 0PY0D́a tsaa̱p iga imalwatpa. Agui iwɨ̱aŋja̱m iga iwatpa mal, tsa̱m jɨ̱xit́ogoyñeyaj. Agui icusúnɨ́ypa iga iwatpa it́u̱mpɨy jém d́a wɨ̱tampɨc cosa. 5Oc0Cupiicha̱ne jém ijɨ̱xi, d́a icutɨɨyɨ́ypa t́i ixunpa Dios. D́a inii̱yaj jém vida jém Diospɨc tachiiba porque d́a icutɨɨyɨ́ypa, agui malo jém ia̱nama. TN!0Sɨɨp mannɨ́máypa y manaŋquímpa tánO̱mi iñɨyi̱mɨ iga odom wattaamɨ juuts jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc iixpɨcpa Dios. Jém ijɨ̱xi d́a para t́i wɨ̱, d́a iyo̱xpátpa. OM0Taɨcht́am jex juuts Cristo imɨjta̱y. Cada tu̱mtu̱m tapɨɨma̱ne jém Cristo imɨjta̱yyucmɨ. Jeeyucmɨ taŋwatpa juuts ixunpa Cristo, cuando tawɨ̱yo̱xatámpa, tajáyaŋa̱p, hasta capspa taŋcuyujca jém Cristo iŋquímayooyi porque tanait́ jém wɨbɨc tóyooyi. Jém jo̱mipɨc vida jém tachiiñewɨɨp Cristo >Lu0Pero taɨcht́am tanaŋmatpa jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi con jém wɨbɨc tóyooyi. Wɨ̱ iga tamɨja̱p hasta tanactsɨ́ypa jém tammɨjta̱y ico̱bac, jém tánO̱mi Cristo. K)0D́am taŋwatpa juuts jém tsɨ̱xt́am porque d́a táŋca imɨgóyayt́a̱ jeeyaj jex juuts jém sa̱wa iga nɨcpa yɨɨm jeexɨc, porque icupɨcpa tuŋgac aŋquímayooyi. Jém malopɨc aŋmat́cɨɨwiñ agui jáyayaŋjɨ̱chɨch, wɨɨp tamɨgóyáy iga tacmalwatpa. lJQ0 Hasta que tantu̱mpɨyt́am taŋcupɨctámiñ con tu̱mt́i tanjɨ̱xi, hasta parejo taŋwɨ̱ixpɨguiñ jém Dios iMa̱nɨc. Je̱mpɨgam tatsɨ́ypa juuts tatsa̱mit́am, iga wɨa̱p taŋwat it́u̱mpɨy juuts ixunpa Cristo. aI;0 Accámyajta̱ iga iyo̱xpátpa jém Dios ipɨxiñt́am iga más wɨa̱p iwatyaj jém Dios iyo̱xacuy y iga capspa icuyujca jém Dios iŋma̱t́i jém ipɨxiñt́am, jém tsɨ́yñeyajwɨɨp juuts Cristo imɨjta̱y. /HW0 Je mismo iccám algunos iga apóstol, tuŋgac iga iŋmatpa Dios iŋma̱t́i, tuŋgac iga iŋmadáypa jém pɨxiñt́am jutsa̱p icɨacput Dios, tuŋgac iccám iga pastor iga iwatpa cuenta jém Dios ipɨxiñt́am, tuŋgac iccám iga maestro iga iŋquejáypa Dios iŋma̱t́i jém pɨxiñt́am. G 0 Jém quetwɨɨp nascɨɨm, jeet́im jém químwɨɨp sɨŋyucmɨ ju̱t́ más yucmɨ iga it́pa ju̱t́ quej con jém ipɨ̱mi. wFg0 ¿T́i nɨmtooba iga: “Quím e̱ybɨc sɨŋyucmɨ”? Nɨmtooba iga quet hasta más jojmɨ nascɨɨm. QE0Jeeyucmɨ nɨmpa así jém Dios iŋma̱t́i:Cuando quím e̱ybɨc sɨŋyucmɨ jém Cristo,
ininɨc jém pajneta̱wɨɨp id́ɨc.Ichi jém pɨxiñt́am tsa̱m jáyaŋ wɨ̱tampɨc xaja. D30Pero cada tu̱mtu̱m de taɨcht́am tachiiñeta̱ jém Dios ipɨ̱mi iga wɨa̱p taŋwat jém iyo̱xacuy, Cristo taquípsáy juuts je ixunpa. C30Tu̱mt́i tanDios, tantu̱mpɨyt́am tanJa̱tuŋ. Imatspacne it́u̱mpɨy cosa. Ju̱t́ quej it́ Dios. Taŋwaganait́t́a Dios tantu̱mpɨyt́am. oBW0Tu̱mt́i tánO̱mi, tu̱mt́i jém aŋquímayooyi jém taŋcupɨcpaap, tu̱mt́i jém acchíŋooyi. A0Tu̱mt́i mɨjta̱y jém Dios ipɨxiñt́am. Tu̱mt́i Dios iA̱nama tanait́t́a. Dios taŋwejáy iga taŋwagaaŋjócpa tu̱mt́i cosa. .@U0Wadayt́aamɨ caso iga iniit́t́ámiñ tu̱mt́i jɨ̱xi con jém tantɨ̱wɨtam porque Dios iA̱nama tayo̱xpátpa. Odoy táŋa̱támiñ porque tatu̱mt́it́am. >?u0Siempre wattaamɨ juuts tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ, d́apɨc malo, tsa̱m wɨ̱ ia̱nama. Wɨ̱nanɨgaayɨ jém iñt́ɨ̱wɨtam, nayaachaŋja̱mtamta̱jɨ con jém wɨbɨc tóyooyi. g> I0Ɨch aPablo apajta̱ cárcel jém tánO̱mi Jesucristo icuyucmɨ. Jɨ̱staamɨ iga Dios micupiŋ iga michɨ́yt́ámiñ juuts Dios mima̱nɨctam. Jeeyucmɨ maŋcunucsáypa iga siempre iŋwɨ̱wattámiñ juuts ixunpa Dios. 6=e0Taɨcht́am Dios tama̱stɨc. Taɨcht́am Jesucristo tamɨɨchi. Wɨ̱ iga taŋcujíptámpa tanJa̱tuŋ Dios it́u̱mpɨy tiempo, d́a nunca cuyajpa taŋcujíp. Amén.<{0Sɨɨp taŋcujíptámpa tanJa̱tuŋ Dios jém wɨa̱paap iwat it́u̱mpɨy jém wɨ̱tampɨc cosa para taɨcht́am. Tayo̱xpátpa con ipɨ̱mi tána̱namaŋjo̱m. Más pɨ̱mi tawɨ̱wadáypa Dios que juuts taŋwágáypa o juuts tanjɨ̱spa. c;?0Aŋwágáypat́im Dios iga micjo̱dóŋa̱iñ jém Cristo it́óyooyi, mex d́a nunca capspa tanjo̱dóŋa̱. Aŋwágáypat́im Dios iga iniit́t́ámiñ it́u̱mpɨy jém wɨ̱tampɨc cosa jém tachiiñewɨɨp Dios. ?:w0Jesɨc wɨa̱p iŋcutɨɨyɨyt́a con it́u̱mpɨy jém Dios ipɨxiñt́am iga jém Cristo it́óyooyi d́a cuyajpa, tsa̱m wɨ̱t́i, tsa̱m yagats, tsa̱m jojmɨ y tsa̱m yucmɨ. u9c0iga iniit́t́ámiñ tánO̱mi Cristo íña̱namaŋjo̱m porque iŋcupɨcpa iga Dios wɨa̱p. Jesɨc d́a iñchacpa jém wɨbɨc tóyooyi. Mijex juuts tu̱m cuy tsa̱m jojmɨ t́i̱chɨgɨ́y. Mijex juuts tu̱m tɨc tsa̱m wɨ̱watne. 8)0Aŋwágáypa Dios iga con jém wɨbɨc riqueza michiit́ámiñ jém ipɨ̱mi íña̱namaŋjo̱m iga más miwɨa̱p por medio de jém iA̱nama 70It́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp sɨŋyucmɨ y jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ ipɨctsóŋayyajpa iñɨ̱yi iga iJa̱tuŋt́im. X6)0Jeeyucmɨ aco̱ste̱ñpa jém tánO̱mi Jesucristo iJa̱tuŋ iwiñjo̱m. 75g0 Jeeyucmɨ maŋcunucsáypa iga odoy aŋyaacɨ iga agui ayaachwatta̱ mimicht́am iŋcuyucmɨ. Annascaaba así iga Dios miwɨ̱wadáyiñ. Cristo iniit́ jém wɨbɨc tóyooyi 40 Cristo tamɨɨchi, jeeyucmɨ d́a tacɨ̱ŋpa, tanjo̱doŋ iga wɨa̱p taŋcunúc Dios sin cɨ̱ŋi porque taŋcupɨcne. h3I0 Dios iwat juuts ijɨ̱s dende wiñɨgam cuando icutsat tánO̱mi Jesucristo yɨ́p naxyucmɨ. h2I0 Dios ixunpa iga sɨɨp por medio de jém icupɨcnewɨɨp Cristo icjo̱dóŋa̱p jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am, jém iŋjacyajpáppɨc sɨŋyucmɨ, it́u̱mpɨy jém wɨbɨc jɨ̱xi jém iniit́wɨɨp tanJa̱tuŋ Dios. 1w0 Achiit́im jém derecho iga anacjo̱dóŋa̱p it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am t́i iwattooba Dios. Anaŋquejáypa jém jɨ̱xi jém d́apɨc i̱ wɨa̱p icutɨɨyɨ́y, dende wiñɨgam iŋnécne id́ɨc Dios, jém iwatnewɨɨp it́u̱mpɨy cosa. d0A0Ɨch más d́a awɨa̱p que it́u̱mpɨy jém Dios ipɨxiñt́am, pero Dios ayo̱xpát, achi jém derecho iga anaŋmadáypa jém tuŋgac pɨxiñt́am jém tsa̱m wɨbɨc riqueza de Cristo jém d́apɨc wɨa̱p tammay. %/C0Dios acupiŋ iga aŋcuyo̱xa̱p yɨ́p wɨbɨc aŋma̱t́i. Achi yɨ́p yo̱xacuy juuts tu̱m xaja porque tsa̱m iniit́ ipɨ̱mi, je tsa̱m wɨa̱p. i.K0iga jém d́apɨc je de Israel ipɨctsoŋpat́im jeet́im herencia juuts jém Israelpɨc pɨxiñt́am. Sɨɨp jém tuŋgac pɨxiñt́am tsɨ́yyaj juuts tu̱mt́i mɨjta̱y con jém Israelpɨc pɨxiñt́am. Ipɨctsoŋyajpat́im t́it́am ijɨycámayñe Dios jém ima̱nɨctam, jém icupɨcneyajwɨɨp Jesucristo por medio de jém wɨbɨc aŋma̱t́i. 7-g0Dios d́a iŋquejáy yɨ́p jɨ̱xi jém wiñɨcpɨc pɨxiñt́am. Pero sɨɨp Dios iA̱nama iŋquejáy jém apóstolyaj, jém cuáyñewɨɨp, y jém Dios iŋmat́cɨɨwiñ ,0Cuando immaypa jém to̱to, wɨa̱p iŋcutɨɨyɨ́y iga jém Cristo aŋquejáy jém jɨ̱xi, jém aŋnécnewɨɨp id́ɨc. [+/0Aŋquejáy Dios jém jɨ̱xi, jém aŋnécnewɨɨp, juuts wiñt́i manjáyayñe. * 0Wɨ̱ iga iñjo̱dóŋa̱iñ iga Dios achi jém yo̱xacuy y ayo̱xpát iga manaŋmadáypa iga Dios tsa̱m miwɨ̱wadayt́ooba. ) 0Jeeyucmɨ ɨch aPablo apajneta̱ porque manaŋmadáy jém Jesucristo iŋquímayooyi mimicht́am jém tuŋgac mipɨxiñt́am. (+0Jesɨc taɨcht́am como Cristo tamɨɨchit́am, tacumuntsajneta̱ iga taŋwattámpa tu̱m mɨjpɨc tɨc ju̱t́ it́pa jém Dios iA̱nama.E'0Tsajcámta̱ it́u̱mpɨy jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo ju̱t́ pɨɨma̱ne jém tɨc. Tsa̱m jáyaŋa̱p jém Dios ipɨxiñt́am hasta cupacpa jém wɨbɨc ma̱stɨc ju̱t́ it́ Dios. L&0Mimicht́am mijex juuts tu̱m tɨc jém watneta̱wɨɨp jém baseyucmɨ. Jém Jesucristo mismo je jém wiñt́ipɨc tsa, jém esquinajɨywɨɨp ju̱t́ pɨɨma̱ne jém tɨc. Jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ y jém apóstolyaj jex juuts jém tsaayaj jém pɨcneta̱wɨɨp para jém base ju̱t́ tsucumpa jém ma̱stɨc. E%0Jeeyucmɨ mimicht́am d́am je juumɨpɨc mipɨxiñt́am, jém sɨɨpáppɨc id́ɨc tuŋgac naxyucmɨ. Pero sɨɨp iŋwaganait́ jém Dios ipɨxiñt́am. Mimicht́am Dios mima̱nɨctam. $#0Jém Cristo icuyucmɨ tantu̱mpɨyt́am wɨa̱p taŋcunúcta tanJa̱tuŋ Dios. Tawɨa̱támpa porque jeet́im Dios iA̱nama tayo̱xpátpa. #{0Jém Cristo miñ iŋmat yɨ́p naxyucmɨ jém wɨbɨc aŋma̱t́i. Nɨmpa iga wɨa̱p tantsɨ́yt́a amigo con Dios. Miñ miŋmadáy mimicht́am jém miit́wɨɨp juumɨ. Iŋmadáyt́im jém Israelpɨc pɨxiñt́am jém it́wɨɨp nocojo̱m. )"K0Accaata̱ cunusyucmɨ jém Cristo iga tatsɨ́yt́ámiñ amigo con Dios porque taŋcuɨstɨctam tatsɨ́yt́a tu̱mt́i mɨjta̱y. Asíam iccuyaj jém pleito. !30Cuando cunúnta̱ cunusyucmɨ, iccuyaj jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi, jém tsa̱mpɨc ipɨɨmɨ́ypa id́ɨc jém pɨxiñt́am. Iwat je̱mpɨc iga tatsɨ́yt́ámiñ juuts tu̱mt́i tapɨ̱xiñ porque Cristo tamɨɨchit́am. Sɨɨp tatu̱mt́it́am, cuyajneum jém pleito.  #0Sɨɨp Cristo iccuyaj jém pleito entre jém Israelpɨc pɨxiñt́am y jém tuŋgac pɨxiñt́am iga tsɨ́yyaj juuts tu̱mt́i attebet. It́ id́ɨc juuts tu̱m taañi entre jém Israelpɨc pɨxiñt́am y jém tuŋgac pɨxiñt́am, pero Cristo imɨswat jém taañi. &E0 Sɨɨp iŋwaganait́um Cristo. Mimicht́am michɨ́yñe id́ɨc juumɨ, pero sɨɨp wɨa̱p iŋcunúcta nocojo̱m porque jém Cristo it́egáy iñɨɨpiñ. /W0 Jɨ̱staamɨ iga wiñɨc mimicht́am d́a id́ɨc miit́t́a con Cristo. Miit́ iŋcut́um. D́a inii̱ derecho iga iŋwaganait́pa jém Israelpɨc pɨxiñt́am. Tuŋgac mipɨxiñt́am. D́a id́ɨc íñixpɨcpa jém wiñɨcpɨc trato juuts ijɨycámayñe Dios jém Israelpɨc pɨxiñt́am. D́a id́ɨc iñjo̱doŋ iga Dios miwɨ̱wadáypa. Iŋcut́um id́ɨc michɨ́yñe yɨ́p naxyucmɨ, miit́t́a id́ɨc sin Dios. 0 Jɨ̱staamɨ iga mimicht́am migentiles, d́a je mijudíos. D́a inii̱t́a jém marca de circuncisión immɨjta̱yyucmɨ juuts jeeyaj. Y jém marcajɨywɨɨp miccámáy iññɨ̱yi: “Jém tuŋgac mipɨxiñt́am jém d́apɨc mimarcajɨ́y.” oW0 Taɨcht́am Dios tawa̱t́i. Tacjooma̱se̱t cuando moj taŋcupɨc Jesucristo iga taŋwattámiñ jém wɨ̱tampɨc cosa juuts je ixunpa. Dende wiñɨgam ijɨ̱s Dios iga taŋwɨ̱wattámiñ. Tatsɨ́yt́a juuts tu̱mt́i attebet jM0 D́a i̱ wɨa̱p iwɨ̱wat iga nacɨacputta̱p iyaac, iga d́a i̱ wɨa̱p inicujípta̱ iyaac. ,Q0Dios tsa̱m tayaachaŋja̱mpa, jeeyucmɨ micɨacputta porque iŋcupɨcne iga Dios wɨa̱p miyo̱xpát. D́a iñyaac minicɨacputta̱, pero Dios michi tu̱m xaja. *M0Iwat je̱mpɨc iga taŋquejáypa it́u̱mpɨy tiempo, jém miñpaap, iga tsa̱m tóyóypa Dios y tsa̱m tayo̱xpáttooba porque taŋwaganait́ jém Jesucristo. T!0Tawagaacpɨs Dios con Cristo, sɨɨp taŋwaganaco̱ñ Cristo sɨŋyucmɨ. C0Aunque tatsɨ́yñe id́ɨc juuts tacaane porque tsa̱m tatáŋcaɨ́y, Dios tachi jém vida porque acpɨsta̱ jém Cristo. Tsa̱m tóyóypa Dios jeeyucmɨ micht́am micɨacputtamta̱. Z-0Pero tanJa̱tuŋ Dios tsa̱m pɨ̱mi tayaachaŋja̱mpa. Tsa̱m pɨ̱mi tatoypa. xi0Taɨcht́am tajext́im id́ɨc. Tantu̱mpɨyt́am tsa̱m tammalwatpa id́ɨc juuts nɨmpa jém malopɨc jɨ̱xi tána̱namaŋjo̱m y tanjɨ̱xiaŋjo̱m. Jeeyucmɨ tampɨctsoŋpa id́ɨc jém Dios icastigo juuts jém tuŋgac pɨxiñt́am. 30Tsa̱m id́ɨc immalwatpa cuando d́anam iŋcupɨcne Cristo. Tsa̱m id́ɨc immalwatpa juuts iwatyajpa jém malopɨc pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Tsa̱m id́ɨc iŋwatpa juuts iwɨ̱aŋja̱m jém Woccɨɨwiñ, jém mal espíritu iŋjagooyi, jém sɨɨpáppɨc sa̱uyucmɨ. Jeet́im mal espíritu it́ jém pɨxiñt́am ia̱namaŋjo̱m jém d́apɨc icupɨcpa Dios. Agui icmalwatpa.  y0Mimicht́am michɨ́yñe id́ɨc juuts tu̱m pɨ̱xiñ caanewɨɨp porque tsa̱m immalwatne, tsa̱m mit́áŋcaɨ́y. y m0Y jém Dios ipɨxiñt́am tsɨ́y iga Cristo imɨjta̱y, icomne icumɨj con it́u̱mpɨy jém wɨbɨc cosa.> w0Tsacta̱ it́u̱mpɨy cosa jém tánO̱mi Cristo ipuycɨɨm iga iŋjacpa. Accámta̱ iga aŋjagooyi iga iŋjacpat́im it́u̱mpɨy jém Dios ipɨxiñt́am. Tsɨ́y iga co̱bacpɨc. W )0Iccám iga aŋjagooyi iga iŋjacpa it́u̱mpɨy jém aŋjagooyiyaj y jém tsa̱mpɨc wɨa̱p, jém it́wɨɨp yɨ́p naxyucmɨ y jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ. Jém sɨɨppɨc it́ y jém miñpáppɨc ocmɨ.  0cuando icpɨs jém tánO̱mi Jesucristo de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp, icco̱ñ jém Dios iŋwɨ̱mɨ sɨŋyucmɨ. = u0Miŋquejáypat́im iga tsa̱m wɨa̱p tanJa̱tuŋ Dios. D́a cuyajpa ipɨ̱mi, wɨa̱p tayo̱xpát jém taŋcupɨcnewɨɨp jém Cristo. Dios taŋquejáy iga tsa̱m pɨ̱mi wɨa̱p d  C0Aŋwagáypat́im Dios iga miyɨ́cquejiñ íña̱namaŋjo̱m iga más iŋcutɨɨyɨ́yiñ t́iiga micupiŋ y iga iñjo̱dóŋa̱támiñ t́i herencia ipɨctsoŋyajpa jém Dios ipɨxiñt́am jém tsa̱m wɨbɨc riquesa.   0Aŋwágáypa jém tanJa̱tuŋ Dios, jém tsa̱mpɨc wɨa̱p, jém tánO̱mi Jesucristo iDiost́im, iga michiiñ jém wɨbɨc jɨ̱xi íña̱namaŋjo̱m iga más iŋwɨ̱cutɨɨyɨ́yiñ t́it́am miŋquejáypa y iga más iŋwɨ̱ixpɨguiñ jém tanJa̱tuŋ Dios. p  [0d́a antsacpa iga anchiiba gracia Dios para mimicht́am. Siempre manjɨ̱spa cuando aŋwatpa oración.   0Jeeyucmɨ cuando ammatoŋ iga tsa̱m iŋcupɨcpa tánO̱mi Jesús y iga tsa̱m iñt́oypa it́u̱mpɨy jém Dios ipɨxiñt́am, b  ?0Tachiiñe Dios iA̱nama iga tacjo̱dóŋa̱p iga nu̱ma tampɨctsoŋpa t́it́am tajɨycámayñe Dios. Tampɨctsoŋpa cuando capsum tacɨacput tantu̱mpɨyt́am jém Diospɨc tamɨɨchit́am. Jesɨc taŋcujíptámpa tanJa̱tuŋ Dios iga agui wɨa̱p. Jém Pablo iwágáypa Dios iga ichiiñ jém wɨbɨc jɨ̱xi jém icupɨcneyajwɨɨp tánO̱mi  90 Ocmɨ, mimicht́am, mimɨɨcha̱tat́im jém Cristo cuando immatoŋ jém nu̱mapɨc aŋma̱t́i iga Dios tacɨacputpa. Cuando moj iŋcupɨcta jém Cristo, michiit́a jém Dios iA̱nama íña̱namaŋjo̱m juuts tu̱m sello iga quejiñ iga Dios mimɨɨchi, juuts tajɨycámayñe.  90 Iwɨ̱aŋja̱m iga aɨcht́am atsɨ́yt́ámiñ jém wiñt́ipɨc iga anaŋjóctámpa jém Cristo iga aŋcujíptámpa porque tsa̱m iniit́ ipɨ̱mi. I  0 Jém Cristo tamɨɨchi, porque Dios tacupiŋneum dende wiñɨgam iga tampɨctsóŋiñ t́it́am tachiiba Dios juuts ijɨ̱sne id́ɨc. Porque siempre iwatpa Dios juuts je iwɨ̱aŋja̱m. p [0 Cupacpa iwat juuts iwɨ̱aŋja̱m Dios cuando núcpa jém íŋaŋpɨgam ja̱ma. Dios ijɨ̱s iga icɨɨjuŋcotpa it́u̱mpɨy cosa jém Cristo icɨɨjo̱m iga iŋjacpa jém it́yajwɨɨp sɨŋyucmɨ y jém it́yajwɨɨp naxyucmɨ.  +0 Tacjo̱dóŋa̱ t́i iwattooba, jém jɨ̱xi jém aŋnécnewɨɨp dende wiñɨgam. Iyaac ijɨ̱sne id́ɨc iga iwatpa juuts je iwɨ̱aŋja̱m.  0Quejpa iga Dios tsa̱m pɨ̱mi tatoypa porque tachi it́u̱mpɨy jém wɨbɨc jɨ̱xi iga taŋcutɨɨyɨ́yiñ t́i taŋquejáypa Dios. % E0Yɨ́pt́im Cristo tayojáy tantáŋca cuando it́egáy iñɨɨpiñ. Tawadáy perdón jém tantáŋca porque Dios tsa̱m tóyóypa, tsa̱m tawɨ̱wadáypa. 1 ]0Jeeyucmɨ taŋcujíptámpa Dios porque tsa̱m tóyóypa y tsa̱m tawɨ̱wadáypa. Tawadáy así porque tamɨɨchi jém tánO̱mi Cristo, jém tsa̱mpɨc it́oypa Dios. " ?0Como tsa̱m tatoypa Dios, dende wiñɨgam tacupiŋ iga tama̱nɨga̱p jém tánO̱mi Jesucristo icuyucmɨ. Tawadáy así porque je̱mpam iwɨ̱aŋja̱m. P 0Dios tacupiŋ tsa̱m wiñɨgam cuando d́anam iwatne yɨ́p mundo iga tamɨɨcha̱p jém tánO̱mi Cristo, iga tatsɨ́yt́ámiñ juuts tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ d́apɨc táŋcaɨ́y Dios iwiñjo̱m. d~ C0Taŋcujíptámpa Dios, jém tánO̱mi Jesucristo iJa̱tuŋ, porque tsa̱m tawɨ̱wadayñe, tachiiñe jém sɨŋyucmɨpɨc bendición jém d́apɨc tánixpa. Tawadayñe así porque tamɨɨchi jém tánO̱mi Cristo. O} 0Miwɨ̱wadáyiñ jém tanJa̱tuŋ Dios y jém tánO̱mi Jesucristo. Michiit́ámiñ jém paz iga d́a t́i id́ɨ́yɨ́y íña̱namaŋjo̱m. Chiit́a̱ wɨbɨc bendición jém Cristo ipɨxiñt́am v| i0Ɨch aPablo. Jém tánO̱mi Jesucristo accám juuts tu̱m apóstol porque asíam iwɨ̱aŋja̱m Dios. Sɨɨp manjáyáypa mimicht́am, Dios mipɨxiñt́am, jém miit́t́aŋwɨɨp jém attebet Efeso jém iŋcupɨcnetaŋwɨɨp Jesucristo. S{DSɨɨp ɨch mismo manjáyáypa aŋcɨɨmɨ iga manaŋquímpa. Ɨch aPablo maŋcutsadáypa wa̱t́idios. Jɨ̱staamɨ iga ɨch ait́ preso. Dios miwɨ̱wadayt́ámiñ mimicht́am. Jemum cuyaj.|zqDNɨ́maayɨ jém tantɨ̱wɨ Arquipo iga iccupaguiñ jém iyo̱xacuy, jém ichiiñewɨɨp tánO̱mi iñɨyi̱mɨ. RyDJesɨc cuando yajum immay yɨ́p carta mimicht́am, cutsadaayɨ jém tantɨ̱wɨtam jém icupɨcneyajwɨɨp Jesús jém attebet Laodicea. Mayt́aamɨt́im jém tuŋgac carta jém miñwɨɨp Laodicea. Zx-DDioschi̱ɨ jém tantɨ̱wɨtam jém it́yajwɨɨp jém attebet Laodicea. Dioschi̱ɨt́im jém tantɨ̱wɨ Ninfa y it́u̱mpɨy jém icupɨcneyajwɨɨp Jesús, jém aŋtuuma̱yajpáppɨc it́ɨccɨɨm. wwDWa̱t́idios micutsadáypa jém tantɨ̱wɨ Demas y jém Lucas, jém tsóyɨ́yoypáppɨc, jém tsa̱mpɨc tantoypa. )vKD Ɨch atsɨ́y juuts tu̱m testigo iga jém Epafras tsa̱m mijɨ̱spa mimicht́am y jém tantɨ̱wɨtam jém it́yajwɨɨp jém attebet Laodicea y Hierápolis. =usD Wa̱t́idios micutsadayt́ámpat́im jém Epafras. Mimicht́ampɨc pɨ̱xiñ. Tsa̱m icuyo̱xa̱p tánO̱mi Cristo. Siempre tsa̱m iŋwejpátpa Dios para mimicht́am, iwágáypa iga miyo̱xpáttámiñ iga odoy iñchactámiñ jém Dios iŋma̱t́i y iga capxiñ iŋwatta it́u̱mpɨy cosa juuts ixunpa Dios. t'D Wa̱t́idios micutsadáypat́im jém Jesús, iñɨ̱yit́im Justo. Yɨ́p tucute̱n Israelpɨc pɨxiñt́am, agui amaymaywatyaj jeeyaj. D́a i̱ tuŋgac jém Israelpɨc pɨ̱xiñ awagayo̱xatámpa iga anaŋmattámpa jém aŋma̱t́i iga Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ. ,sQD Jém aŋcompañero Aristarco, jém tsɨ́yñewɨɨp preso con aɨch, tsa̱m wa̱t́idios micutsadáypa. Midioschit́ámpat́im jém Marcos jém Bernabé iprimo. Micht́am impɨctsoŋne jém wiñt́ipɨc aŋma̱t́i acerca de je, pero jesɨc siiga nɨcpa mijóyáy, wɨ̱pɨctso̱ŋɨ. krOD Iwagananɨcpat́im jém Onésimo, tu̱m tantɨ̱wɨ jém tantoypáppɨc. Tsa̱m ayo̱xpátt́im jém pɨ̱xiñ. Mimicht́ampɨc pɨ̱xiñ jém Onésimo. Jeeyaj miŋmadayyajpa t́it́am iñasca jém Dios ipɨxiñt́am yɨɨm. qDJeeyucmɨ maŋcutsadáy jém Tíquico iga micjo̱dóŋa̱iñ t́it́am annascata yɨɨm y iga micamamwadayt́ámiñ íña̱nama. ~}|{zyAxxvuu!t$sJrrWqqq><Ixt́aamɨ iga tsa̱m mɨjpɨc letra sɨ́p manjáyáy aŋcɨɨmɨ. # & Jeeyucmɨ iganam tavivo, wɨ̱ iga taŋwɨ̱wadáyiñ it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am, pero d́a tantsacpa iga taŋwɨ̱wadáypa jém tantɨ̱wɨtam jém icupɨcneyajwɨɨp tánO̱mi Cristo. Jém Pablo ichiiba jɨ̱xi jém tantɨ̱wɨtam y ocmɨ iŋquímpa P"& Jesɨc wɨ̱ iga odoy tasopstámiñ iga taŋwɨ̱wattámpa porque cuando núcpa jém tiempo juuts ixunpa Dios, tampɨctsoŋtámpa tu̱m wɨbɨc coñwɨyooyi siiga d́a tantsacne iga taŋwɨ̱watpa. ! &Siiga tu̱m pɨ̱xiñ iwatpa jém malopɨc cosa juuts ijɨ̱spa ia̱namaŋjo̱m, jesɨc ipɨctsoŋpa jém castigo. Togoypa jém pɨ̱xiñ. Pero siiga i̱ iwatpa juuts iñɨ́máypa jém Dios iA̱nama, jesɨc ipɨctsoŋpa jém vida jém d́apɨc cuyajpa.  &Mimicht́am odoy namɨgóyayt́a̱jɨ iñyaac. D́a i̱ wɨa̱p imɨgóyáy Dios. T́it́am tanñippa, jeet́im cosecha tampiŋpa. &Siiga tu̱m pɨ̱xiñ icuyujcaaba jém wɨbɨc aŋquímayooyi, wɨ̱ iga ichiiñ jém imaestro jém wɨbɨc cosa t́it́am iniit́. ;q&Cada tu̱mtu̱m ininɨguiñ iyaac jém ichɨ̱mi. #?&Cada tu̱mtu̱m de mimicht́am nacɨɨpiŋta̱jɨ iñyaac. Siiga iŋwɨ̱watne, jesɨc mimaymay. Pero odoy jɨ̱sɨ iga jém iñt́ɨ̱wɨ d́a wɨa̱p. &Siiga tu̱m pɨ̱xiñ tsa̱m nacujípta̱p y nɨmpa iga agui wɨa̱p, pero d́a t́i ijo̱doŋ, jesɨc namɨgóyayt́a̱p iyaac. N&Mantɨ̱wɨtam, nayo̱xpáttamta̱jɨ con jém tantɨ̱wɨtam iga iñyaachɨyt́ámiñ cuando micutɨ́tstamta̱p. Je̱mpɨgam capspa iŋwat it́u̱mpɨy jém tánO̱mi Jesucristo iŋquímayooyi. h K&Mantɨ̱wɨtam, siiga impát tu̱m tantɨ̱wɨ iccutɨŋne it́áŋca, jesɨc mimicht́am, jém iŋwattampáppɨc juuts miŋquejáy jém Dios iA̱nama, yo̱xpaatɨ iga tsucúmiñ e̱ybɨc. Aŋjɨyja̱cɨ choco̱ymɨ con tu̱m wɨbɨc íña̱nama. Pero cada tu̱mtu̱m de mimicht́am nawattamta̱jɨ cuenta iga odoy i̱ micutɨ́chiñ iga micmalwatpa. !&D́a wɨ̱ iga minicujípta̱p iñyaac porque je̱mpɨgam inictsucumpa jém pleito. D́at́im wɨ̱ iga minicujóyɨyt́amta̱p.#&Siiga tanait́ jém vida, jém tachiiñewɨɨp jém Dios iA̱nama, jesɨc wɨ̱ iga taŋwattámiñ juuts taŋquejáypa jém Dios iA̱nama. R&It́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém Cristopɨc imɨɨchiyaj, icunún jém malopɨc ijɨ̱xi cunusyucmɨ. Tsɨ́y juuts caane jém malopɨc jɨ̱xi iga odom más taŋcusúnɨ́yiñ jém malopɨc cosa. .U&D́a tanacujípta̱p. Seguido taŋwatpa jém wɨ̱tampɨc cosa, d́a i̱ wɨa̱p tacutɨ́ts iga tacmalwatpa. D́a i̱ ni tu̱m ley en contra de jém wɨbɨc cosa. &Pero Dios iA̱nama tayo̱xpátpa iga tatóyóyiñ, iga tamaymáya̱támiñ, iga odoy táŋa̱támiñ con jém tantɨ̱wɨtam, iga tanyaachɨ́yiñ siiga i̱ tamalwadáypa. D́a tamalo. Tanyo̱xpád́iñ i̱ quej, tanaccupaguiñ juuts tanjɨycámayñe. {&Tsa̱m cujóyɨ́yóypa. Accaóypa. Tsa̱m ucpa. Iwatpa malopɨc sɨŋ y it́u̱mpɨy jexpɨc cosa. Sɨɨp e̱ybɨc mannɨ́máypa juuts mannɨ́mayñe iga jém pɨxiñt́am, jém iwatpáppɨc je̱mpɨc, d́a wɨa̱p iñúc ju̱t́ iŋjacpa Dios. P&Ijɨ̱syajpa jém watnas, iñawatwadáypa it́ɨ̱wɨ. Tsa̱m jóyt́ero. Tsa̱m áŋa̱pa. Tsa̱m na̱ja. Tsa̱m jóyixóypa. Agui nawɨ̱wadayt́a̱tooba iyaac. Nawécta̱p, iwatpa tuŋgac grupo. X)&Tsa̱m wɨ̱quejpa t́it́am iwatyajpa jém pɨxiñt́am jém iniit́wɨɨp jém malopɨc jɨ̱xi ia̱namaŋjo̱m. Pejóypa, yo̱mtsɨcpa, icusúnɨ́ypa it́u̱mpɨy jexpɨc cosa jém d́apɨc wɨ̱. w&Pero siiga iŋcupɨcpa juuts nɨmpa jém Dios iA̱nama, jesɨc d́am más miŋjacpa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi. &Jém malopɨc jɨ̱xi, jém tanait́wɨɨp tána̱namaŋjo̱m, it́ en contra de jém Dios iA̱nama. Jém Dios iA̱nama it́t́im en contra de jém malopɨc jɨ̱xi. Icuɨstɨc it́ en contra. Jeeyucmɨ d́a wɨa̱p iŋwat jém wɨbɨc cosa juuts iñxunpa. 9&Sɨɨp mannɨ́máypa, cupɨctaamɨ juuts nɨmpa jém Dios iA̱nama, odoy wattaamɨ jém malopɨc cosa juuts iñjɨ̱stámpa íña̱namaŋjo̱m. 7g&Pero siiga tsa̱m minijóyixt́amta̱p con jém iñt́ɨ̱wɨtam y tsa̱m míŋa̱támpa, jesɨc cuidado iga miniyajtamta̱p. Dios iA̱nama tayo̱xpátpa iga taŋwɨ̱watpa : m&Porque cupacpa taŋwat it́u̱mpɨy jém Dios iŋquímayooyi siiga taŋwatpa juuts nɨmpa yɨ́p aŋma̱t́i: “Tantóyiñ tantɨ̱wɨtam como taɨch mismo tanatoyt́a̱p.”  %& Mimicht́am mantɨ̱wɨtam, Dios micupiŋta iga michiit́ámpa jém libertad de jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi. Pero jém libertad d́a michiiba lugar iga immalwatpa. Michiiba lugar iga minitoyt́amta̱iñ con jém iñt́ɨ̱wɨtam, iga miniyo̱xpáttamta̱iñ. + O& Jém malopɨc maestroyaj tsa̱m mimoogɨ́ypa porque ixunpa iga iŋwattámpa jém marca de circuncisión. Ɨch anɨmpa más wɨ̱ meega iyaac nacapunyajta̱iñ. d A& Mantɨ̱wɨtam, tsa̱m ajóyixyajpa jém Israelpɨc pɨxiñt́am porque d́a anaŋmadáypa jém pɨxiñt́am iga ixunpa Dios iga taŋwatpa jém marca de circuncisión. Pero meega anaŋmatpa jexpɨct́im mɨgooyi, jesɨc jém Israelpɨc pɨxiñt́am d́a ijóyixyajpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga accaata̱ tánO̱mi Cristo jém cunusyucmɨ.  !& Ɨch aŋcupɨcpa iga tánO̱mi tsa̱m miyo̱xpátpa, jeeyucmɨ d́a aŋcɨ̱ŋpa iga iŋcupɨctámpa jém tuŋgac aŋquímayooyi. Dios ichiiba castigo jém pɨ̱xiñ jém icujíñaypaap jém Dios ipɨxiñt́am. Dios d́a it́i̱cutɨgɨ̱yi i̱apaap jém pɨ̱xiñ. T!& Jɨ̱staamɨ iga: “Uxaŋ levadura icpɨ̱pa it́u̱mpɨy jém jaapi.” xi&Quejpa iga d́a je Dios michi yɨ́p jɨ̱xi porque Dios miŋwejáy iga michɨ́yiñ juuts jém ima̱nɨctam. '&Mimicht́am iŋwɨ̱wattámpa id́ɨc juuts ixunpa Dios. ¿Jesɨc i̱ mictsac jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi iga d́a más iŋcupɨcpa? b=&Siiga Cristo tamɨɨchi, jesɨc d́a para t́i wɨ̱ siiga tanait́ jém marca de circuncisión o d́a tanai̱. Pero tsa̱m wɨ̱ siiga taŋcupɨctámpa iga Dios wɨa̱p tayo̱xpát y tanait́ jém wɨbɨc tóyooyi. #&Pero taɨcht́am tanaŋjócpa por medio de Dios iA̱nama iga tawɨ̱tsagáypa tantáŋca porque taŋcupɨcpa iga Dios wɨa̱p tayo̱xpát. {o&Siiga algunos de mimicht́am iñjɨ̱spa iga Dios miccáyáypa iñt́áŋca porque sɨ́p iŋwat juuts nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi, jesɨc quejpa iga iñchacne iga iŋcupɨcpa jém tánO̱mi Cristo. Iñchacneum jém Dios it́óyooyi. -&E̱ybɨct́im mannɨ́máypa, siiga tu̱m pɨ̱xiñ ijɨ́cpa iga wadayt́a̱p jém marca de circuncisión iga odoy iniid́iñ jém táŋca, jesɨc tienes que iwatpat́im it́u̱mpɨy juuts nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi iga odoy ipɨctsóŋiñ jém mɨjpɨc castigo. [/&Amatoŋtaamɨ. Ɨch aPablo. Sɨɨp mannɨ́máypa siiga iñjɨ́cpa iga miwadayt́a̱p jém marca de circuncisión iga miccáyáyiñ jém iñt́áŋca, jesɨc tánO̱mi Cristo d́a wɨa̱p miyo̱xpátta. d C&Jém tánO̱mi Jesucristo tachi jém libertad iga odom más tatsɨ́yt́ámiñ juuts tu̱m esclavo. Jesɨc odoy jɨɨcɨ iga i̱ miccámáypa e̱ybɨc íñɨscɨyucmɨ jém yunta iyugo, jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi. '&Jeeyucmɨ, mantɨ̱wɨtam, d́a tatsɨ́yt́a juuts jém esclava ima̱nɨc porque tama̱nɨctam de jém yo̱mo jém d́apɨc je esclava.~-&¿Jesɨc t́i nɨmpa jém aŋma̱t́i jém jayñewɨɨp? Nɨmpa así: “TanJa̱tuŋ Dios iñɨ́máy jém Abraham iga quebacpu̱tɨ jém íñesclava con ima̱nɨc porque jém yo̱mo ima̱nɨc d́a wɨa̱p ipɨctsoŋ jém herencia juuts jém iññuntayo̱mo ima̱nɨc.” K}&Wiñɨgam jém Abraham ima̱nɨc, jém nayñewɨɨp juuts cualquier pɨ̱xiñ, tsa̱m iyaachwat jém it́ɨ̱wɨ jém ijɨycámayñewɨɨp Dios iga naypa. Jesa̱pt́im sɨɨp jém icupɨcneyajwɨɨp jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi tsa̱m iyaachwatyajpa jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo jém nayñewɨɨp con Dios iA̱nama. | &Mantɨ̱wɨtam, mimicht́am Diosam mima̱nɨctam porque Dios tajɨycámayñe iga tama̱nɨga̱p jext́im juuts jém Isaac. o{W&Nɨmpa así jém Dios iŋma̱t́i jém jayñewɨɨp:Maymáya̱jɨ, miyo̱mo, jém d́apɨc mima̱nɨgɨ́y.Pɨ̱mi aŋwe̱jɨ de maymáya̱ji jém d́apɨc queman inicnay tu̱m tsɨ̱xi.Porque núcpa jém ja̱ma iga jém yo̱mo jém tsacneta̱wɨɨp,
iniit́pa más jáyaŋ ima̱nɨc que jém yo̱mo jém iniit́wɨɨp jém iwɨd́a̱ya. z&Pero jém tuŋgac Jerusalén, jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ, tsɨ́y libre. Taɨcht́am jém sɨŋyucmɨpɨc Jerusalén tama̱nɨctam. y'&Jém Agar jex juuts jém co̱tsɨc Sinaí jém naxyucmɨ Arabia, jex juuts jém attebet Jerusalén jém sɨɨppɨc it́ con it́u̱mpɨy jém ima̱nɨctam jém Israelpɨc pɨxiñt́am. Tsɨ́yyaj jeeyaj juuts esclavo porque iŋjacneyaj jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi. rx]&Yɨ́p cuento manaccámáypa como tu̱m ejemplo. Jém wɨste̱n yo̱mo jex juuts jém wɨste̱n trato jém iwatnewɨɨp Dios. Jém wiñt́ipɨc watneta̱ jém co̱tsɨcyucmɨ jém Sinaí. Jém trato jex juuts jém Abraham iesclava jém Agar. Jém icupɨcneyajwɨɨp yɨ́p trato tsɨ́ypa juuts tu̱m esclavo porque icuyo̱xayajpa jém Moisés iŋquímayooyi. 0wY&Jém iesclava ima̱nɨc nay juuts cualquier pɨ̱xiñ. Pero jém iñuntayo̱mo, jém d́apɨc je esclava, icnay jém ima̱nɨc iga cupacpa juuts ijɨycámayñe Dios. pvY&Nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i, jém jayñewɨɨp, iga jém Abraham iniit́ wɨste̱n ima̱nɨc. Tu̱m ima̱nɨc iwat con jém yo̱mo Agar, jém iesclava. Jém tuŋgac ima̱nɨc iwat con jém iñuntayo̱mo jém d́apɨc je esclava. u&Micht́am tsa̱m iŋcupɨctamtooba jém Moisés iŋquímayooyi. ¿Pero que iŋcutɨɨyɨyt́ámpa t́i nɨmpa jém aŋquímayooyi? ytk&Meega awɨa̱p, sɨɨpt́i anɨcpa ju̱t́ miit́t́a. Maŋwɨ̱aŋquejáypa t́i ixunpa Dios. Porque ɨch d́a anjo̱doŋ siiga iŋcupɨcpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i o iñchactooba. Jém ejemplo de jém wɨste̱n yo̱mtam jém Agar y Sara _s7&Mamma̱nɨctam, tsa̱m ayaacha̱p hasta toypa ána̱nama por mimicht́am juuts tu̱m yo̱mo jesɨc icnaypa ima̱nɨc. E̱ybɨc manyo̱xpáttooba hasta que iniit́t́ámiñ jém Cristo ipɨ̱mi íña̱namaŋjo̱m. 1r[&Jesɨc wɨ̱ iga mit́oypa jém tuŋgac maestroyaj siiga nu̱ma miwɨ̱wadayt́ooba, pero d́a wɨ̱ siiga nada más mit́oypa cuando iixpa iga ait́ con mimicht́am. ;qo&Yɨ́p tuŋgac maestroyaj nɨ́maŋtaaya̱p iga tsa̱m mit́oypa, pero d́a iga miwɨ̱wadáypa. Ixunyajpa iga antsagaŋputtámiñ aɨch iga iñt́úŋɨyt́ámiñ jeeyaj. Kp&¿Jesɨc t́iiga tsa̱m anjóyixt́ámpa iga mannuumaŋmadayñe? o&¿Ju̱t́ it́ jém maymáya̱ji jém iniit́wɨɨp id́ɨc cuando impɨctsoŋ jém wɨbɨc aŋma̱t́i? Ɨch atsɨ́y juuts testigo iga mimicht́am tsa̱m anyo̱xpáttamtooba id́ɨc. Meega wɨa̱p, iñt́optámpa id́ɨc jém íñixcuy iga anchiiba. Zn-&Ɨch tsa̱m pɨ̱mi amɨmne, tsa̱m pɨ̱mi acutɨ́tsta̱, pero mimicht́am d́a aŋquebacputta, ni d́at́im anjóyixt́a. Aŋwɨ̱pɨctsoŋta juuts tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ, juuts Jesucristo iyaac. m#& Iñjo̱dóŋa̱ta iga wiñt́i oy manaŋmadáy jém Cristo iŋquímayooyi porque ɨch amɨmne id́ɨc, jeeyucmɨ atsɨ́y con mimicht́am. Ul#& Mantɨ̱wɨtam, maŋcunucsáypa iga iñchaguiñ jém aŋquímayooyi juuts ɨch antsac cuando moj aŋcupɨc jém Cristo. Ɨch anjɨ̱spa cuando oy ai̱t́i con mimicht́am, agui aŋwɨ̱pɨctsoŋta. Ik & Ɨch tsa̱m acɨ̱ŋpa iga axajayo̱xa̱ mimicht́ámaŋjo̱m. Cj& D́a iñchac iga iŋwatpa it́u̱mpɨy jém sɨŋyaj juuts iwatyajpa jém icupɨcneyajwɨɨp jém wiñɨcpɨc costumbre. Iñjɨ̱spa iga je̱mpɨgam miwɨ̱tsagáypa jém iñt́áŋca. i-& Pero sɨɨp íñixpɨctámpa Dios o más wɨ̱ iga tanɨmpa iga Dios miixpɨcpa mimicht́am. ¿Jesɨc t́iiga mixe̱tpa iñt́uuñiaŋcɨɨm iga e̱ybɨc iŋcuyo̱xa̱p juuts esclavo jém tuŋgac aŋquímayooyi, jém d́apɨc tayo̱xpátpa, jém d́apɨc inii̱ ipɨ̱mi? h&Wiñɨc cuando d́anam íñixpɨcpa Dios, iŋcuyo̱xa̱p id́ɨc juuts esclavo jém tuŋgac diosyaj jém d́apɨc je nunta Dios. g{&Jeeyucmɨ sɨɨp d́am je miesclavo, Diosam mima̱nɨc. Siiga Diosam mima̱nɨc, jesɨc iniit́ jém derecho iga impɨctsoŋpa it́u̱mpɨy jém herencia, jém ichiipáppɨc Dios jém ima̱nɨctam. Jém Pablo iwogáy jém Galaciapɨc pɨxiñt́am 9fk&Sɨɨp quejpa iga Diosam tama̱nɨctam porque tachiiñeta jém Cristo iA̱nama tána̱namaŋjo̱m, tayo̱xpátpa iga wɨa̱iñ tannɨ́máy Dios: “ManJa̱tuŋ Dios.” 'eG&Jeeyucmɨ wɨa̱p iccutsɨgáy jém pɨxiñt́am, jém iŋjacneyajwɨɨp id́ɨc jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi iga Dios ipɨctsóŋiñ juuts ima̱nɨctam. )dK&Cuando núc jém tiempo iga ixunpa Dios, jesɨc Dios icutsat iMa̱nɨc yɨ́p naxyucmɨ. Nay tu̱m yo̱myucmɨ. Iŋjacpat́im jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi. Qc&Jesanet́im taɨcht́am. Wiñɨgam cuando d́anam taŋcupɨcne jém Cristo, d́a t́i tanjo̱doŋ juuts tu̱m tsɨ̱xi. Taŋjacneta id́ɨc jém wiñɨcpɨc jɨ̱xi jém it́wɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. 8bi&Accámyajta̱p algunos juuts maestro y mayordomo iga iwatpa cuenta jém tsɨ̱xi iganam mɨja̱p hasta núcpa jém ja̱ma iga iñuntamɨɨcha̱p juuts nɨmpa jém ija̱tuŋ. a &Sɨɨp manaŋmadáypa tu̱m ejemplo. Siiga caaba tu̱m tsɨ̱xi ija̱tuŋ y ichagáypa ima̱nɨc it́u̱mpɨy jém iniit́wɨɨp, jesɨc jém tsɨ̱xi tsɨ́ypa juuts tu̱m esclavo iganam mɨja̱p. Pero imɨɨchit́im it́u̱mpɨy jém ichagayñewɨɨp ija̱tuŋ. `&Siiga Cristo mimɨɨchit́am, jesɨc jém Abraham mima̱nɨctam. Impɨctsoŋtámpat́im t́it́am ijɨycámáy Dios jém Abraham.)_K&Cuando Cristo tamɨɨchit́am, jesɨc tantu̱mpɨyt́am tajext́im. Siiga taIsraelpɨc tapɨ̱xiñ o tagriegopɨc tapɨ̱xiñ, tajext́im. Siiga taesclavo o d́a taje, tajext́im. Siiga tapɨ̱xiñ o tayo̱mo tajext́im. Tantu̱mpɨyt́am tatu̱mt́it́am porque Cristo tamɨɨchit́am. 3^_&Mimicht́am cuando micchiŋtamta̱, michɨ́yt́a juuts mit́u̱mt́it́am con Cristo. Dios michi jém Cristo ijɨ̱xi juuts miccámayt́ámpa tu̱m jo̱mipɨc yoot́i. o]W&Sɨɨp iñt́u̱mpɨyt́am Diosam mima̱nɨctam porque iŋcupɨcneta jém tánO̱mi Jesucristo. b\=&Pero una vez taŋcupɨcne jém Cristo, jesɨc d́am más taŋjacpa jém aŋquímayooyi. =[s&Jém aŋquímayooyi jex juuts tu̱m mozo jém iwatpáppɨc cuenta jém tsɨ̱xt́am. Jém aŋquímayooyi tayo̱xpátpa iga taŋcupɨguiñ jém Cristo iga tawɨ̱pɨctsoŋpa Dios. ]Z3&Cuando d́anam núc jém tiempo iga taŋcupɨcpa jém Cristo, taŋjacneta id́ɨc jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi, juuts tapajne id́ɨc, hasta que Dios tacjo̱dóŋa̱ta jutsa̱p taŋcupɨcta jém Cristo. .YU&Pero d́a i̱ wɨa̱p porque nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i iga táŋcaɨ́y it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. Nɨmpa así iga ijo̱dóŋa̱yajiñ jém pɨxiñt́am iga solamente jém icupɨcneyajwɨɨp jém Cristo wɨa̱p ipɨctsoŋ jém vida jém d́apɨc cuyajpa juuts tajɨycámayñeta Dios. ;Xo&Jém aŋquímayooyi tu̱mt́i jɨ̱xi con jém promesa jém tawadayñewɨɨp Dios. Meega i̱ wɨa̱p iwat juuts nɨmpa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi, jesɨc chiit́a̱p jém vida jém d́apɨc cuyajpa. Dios iwɨ̱pɨctsoŋpa porque iwatpa it́u̱mpɨy juuts nɨmpa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi. }Ws&Tu̱m representante icuyo̱xa̱p wɨste̱n, pero tanJa̱tuŋ Dios t́u̱m. T́i mejcuy jém Moisés iŋquímayooyi V/&¿Jesɨc t́i mejcuy jém Moisés iŋquímayooyi? Dios ichac jém ley iga iŋquejáyiñ jém pɨxiñt́am iga táŋcaɨ́y hasta cuando núcpa jém Abraham io̱cma̱nɨc ima̱nɨc, jém ijɨycámayñewɨɨp Dios iga icutsatpa. Dios ichac iga jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am icɨɨjuŋcotpa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi jém Moisés icɨɨjo̱m iga tsɨ́y Moisés juuts tu̱m representante. mUS&Tsa̱m wiñɨgam Dios ijɨycámayñe jém Abraham iga tachiiba tu̱m wɨbɨc herencia juuts tu̱m xaja. Pero d́a porque taŋwattámpa juuts nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi. Tachiiba porque tsa̱m wiñɨgam tajɨycámayñe. 9Tk&Mannɨ́mayt́ooba iga Dios iwat tu̱m trato con jém Abraham iga nu̱ma iwatpa juuts ijɨycámayñe. Jesɨc cuando nas cuatrocientos treinta a̱mt́ɨy, núc jém Moisés iŋquímayooyi. Como más ocmɨ miñ, d́a wɨa̱p iccuyaj jém más wiñɨcpɨc trato, ni d́at́im wɨa̱p ictogoy jém promesa. cS?&Dios ijɨycámáy iga iwɨ̱wadáypa jém Abraham io̱cma̱nɨc ima̱nɨc. Cuando iŋmatpa así, d́a nɨmpa iga ima̱nɨctam como wa̱t́i, pero yɨ́p aŋma̱t́i nɨmtooba iga tu̱m jém ima̱nɨc, je jém Cristo. _R7&Sɨɨp mantɨ̱wɨtam, mannɨ́máypa juuts iwatyajpa jém pɨxiñt́am. Siiga tu̱m pɨ̱xiñ iwatpa tu̱m trato con ifirma, jesɨc ocmɨ d́a i̱ wɨa̱p iccuyaj jém trato ni d́a i̱ wɨa̱p iŋcodɨ́y. mQS&Asíam iwat jém tánO̱mi Jesucristo iga iwɨ̱wadáypa jém tuŋgac pɨxiñt́am, jém d́apɨc je de Israel, juuts tanJa̱tuŋ Dios ijɨycámayñe jém Abraham. Iwatpa así iga tantu̱mpɨyt́am cuando taŋcupɨcpa jém Jesucristo wɨa̱p tampɨctsoŋta jém Dios iA̱nama juuts tajɨycámayñe. Jɨycámayñeta̱ jém Abraham iga tawɨ̱wadáypa Dios nPU& Jém tánO̱mi Jesucristo tayojayt́ámum tantáŋca iga odom tampɨctsoŋtámiñ jém castigo porque d́a taŋwatne it́u̱mpɨy cosa juuts nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi. Jém Cristo ipɨctsoŋ taɨcht́am taŋcastigo. Jayñeum así jém Dios iŋma̱t́i, nɨmpa: “Mɨjpɨc castigo chiit́a̱p it́u̱mpɨy jém jɨ́mcanewɨɨp cuyyucmɨ.” kOO& Siiga tu̱m pɨ̱xiñ ijɨ̱spa iga wɨa̱p iwat iyaac juuts nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi, jesɨc quejpa iga d́a icupɨcpa iga Dios wɨa̱p iyo̱xpát. Nɨmpa jém wiñɨcpɨc aŋma̱t́i: “Siiga tu̱m pɨ̱xiñ capspa iwat juuts nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi, iniit́pat́im jém vida jém d́apɨc cuyajpa, pero d́a i̱ capspa iwat.” )NK& Tsa̱m wɨ̱quejpa jesɨc iga Dios d́a iwɨ̱pɨctsoŋpa ni tu̱m pɨ̱xiñ jém iwatpáppɨc juuts nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi. Nɨmpa así jém Dios iŋma̱t́i: “Jém icupɨcpáppɨc iga Dios wɨa̱p iwɨ̱tsagáy it́áŋca, chiit́a̱p jém vida jém d́apɨc cuyajpa.” M!& Jém nɨmyajpáppɨc iga Dios iwɨ̱pɨctsoŋpa siiga iwatyajpa juuts nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi tienes que ipɨctsoŋyajpa tsa̱m mɨjpɨc castigo porque nɨmpa así jém Dios iŋma̱t́i jém jayñewɨɨp: “Jém d́apɨc iwatpa it́u̱mpɨy cosa juuts nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi, jém jaychacneta̱wɨɨp librojo̱m, tienes que ipɨctsoŋpa tsa̱m mɨjpɨc castigo.” xLi& Je̱mpɨct́im Dios iwɨ̱wadáypa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém icupɨcyajpáppɨc juuts jém Abraham. ~Ku&Jém Dios iŋma̱t́i, jém jayñewɨɨp tsa̱m wiñɨgam, nɨmpa iga algunos jém pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel icupɨcyajpat́im Dios, jesɨc Dios iwɨ̱pɨctsoŋpa. Wiñt́i aŋmadayt́a̱ jém Abraham jém wɨbɨc aŋma̱t́i cuando nɨ́mayt́a̱: “Mich iŋcuyucmɨ Dios iwɨ̱wadáypa it́u̱mpɨy jém naciónyaj jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ.” J&Jeeyucmɨ mannɨ́máypa, jo̱dóŋa̱taamɨ iga jém pɨxiñt́am, jém icupɨcneyajwɨɨp Dios, jeam jém Abraham ima̱nɨctam. I!&Jém Abraham icupɨc jém tanJa̱tuŋ Dios. Jeeyucmɨ Dios iwɨ̱pɨctsoŋ jém Abraham juuts tu̱m pɨ̱xiñ d́apɨc táŋcaɨ́y. /HW&Cuando tanJa̱tuŋ Dios michi jém Dios iA̱nama y cuando iwat jém wɨbɨc milagroyaj mimicht́ámaŋjo̱m, ¿jesɨc t́iiga iwat je̱mpɨc? Iwat porque iŋcupɨc jém Jesucristo, d́a porque iŋwattámpa juuts nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi. Jém pacto, jém iwatwɨɨp Dios con Abraham G&¿Que xajat́im iññasca jáyaŋ jém yaacha̱ji cuando moj iŋcupɨc jém Dios iŋma̱t́i? D́a wɨa̱p iga xajat́im miyaachwatta̱. }Fs&Mimicht́am d́a mijɨ̱xiɨyt́a. ¿Que mich iñyaac wɨa̱p iniccupac jém inictsucumnewɨɨp con Dios iA̱nama? LE&Anɨ́maayɨ jesɨc, ¿t́iiga michi Dios jém iA̱nama? ¿Que michi porque iŋwatpa juuts nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi, o michi porque iŋcupɨcpa iga jém Jesucristo wɨa̱p tacɨacput? D %&¿Mimicht́am, mantɨ̱wɨtam, miit́t́aŋwɨɨp jém Galacia, d́a mijɨ̱xiɨyt́a? ¿I̱ mimɨgóyayt́a iga odoy iŋcupɨctámiñ jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi? Mimicht́am íñixñeta iga oy manaŋquejayt́a iga accaata̱ jém tánO̱mi Jesucristo cunusyucmɨ. 9Ck&Ɨch d́a anjóyixpa jém Dios it́óyooyi. Porque siiga jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi wɨa̱p tawadáy perdón jém tantáŋca, jesɨc xajat́im accaata̱ jém Cristo.m&Pero aŋwɨ̱jo̱doŋtam iga Dios d́a iwɨ̱tsagáypa ni tu̱m pɨ̱xiñ it́áŋca siiga no más iwatpa juuts nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi. Dios iwɨ̱tsagáypa tu̱m pɨ̱xiñ it́áŋca solamente cuando icupɨcpa Jesucristo. Jeeyucmɨ aɨcht́am aŋcupɨcnetat́im jém Jesucristo iga awɨ̱tsagayt́ámiñ antáŋca. Wɨ̱tsagayt́a̱ jém Israelpɨc pɨxiñt́am it́áŋca je̱mpɨct́im juuts wɨ̱tsagayt́a̱ jém tuŋgac pɨxiñt́am it́áŋca. D́a i̱ núcpa ju̱t́ it́ Dios siiga no más iwatpa juuts nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi. =1&Aɨcht́am anayt́a Israel. Israelpɨc apɨxiñt́am. D́a je atáŋcaɨywɨɨp juuts jém tuŋgac pɨxiñt́am, jém d́apɨc je de Israel. < &Pero cuando ánix iga d́a iwɨ̱watyajpa juuts nɨmpa jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi, aŋwogáy jém Peto. Cuando aŋtuuma̱neyaj it́u̱mpɨy jém icupɨcneyajwɨɨp Jesús, annɨ́máy jém Peto jém pɨxiñt́am iwiñjo̱m: “Mich tu̱m Israelpɨc mipɨ̱xiñ, pero sɨɨp iñchacneum iga iŋwatpa jém costumbre juuts iwatyajpa jém Israelpɨc pɨxiñt́am. Sɨ́p iŋwat jém tuŋgac pɨxiñt́am icostumbre. ¿Jesɨc t́iiga iñjɨ̱spa iga impɨɨmɨ́ypa jém tuŋgac pɨxiñt́am, jém d́apɨc je de Israel, iga iwatyajiñ juuts jém Israelpɨc icostumbre?” Jém Israelpɨc pɨxiñt́am tienes que icupɨcpat́im jém Cristo n;U& Jesɨc los de más jém Israelpɨc pɨxiñt́am, jém icupɨcneyajwɨɨp Jesús, it́yaj de acuerdo con jém Peto. Nɨ́maŋtaaya̱p iga it́oyyajpa jém it́ɨ̱wɨtam jém d́apɨc je de Israel, pero d́a iwɨ̱aŋja̱myaj iga iwaganawícyajpa. Hasta jém Bernabé it́úŋɨ́yt́im, imalwatt́im juuts iwatyaj los de más jém Israelpɨc pɨxiñt́am. :'& Jém Peto iwaganawícyajpa jém pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel. Pero cuando núcyaj jém icutsatneyajwɨɨp jém Jacobo, jesɨc jém Peto mojum ichac iga iwaganawícyajpa porque tsa̱m icɨ̱ŋpa jém partido, jém iwatyajpáppɨc jém marca de circuncisión. 9#& Pero cuando oy jém Peto jém attebet Antioquía, ɨch aŋwogáy jém Peto aŋwiñpacnɨ́máy porque iwat tu̱m cosa d́apɨc wɨ̱. I8 & Solamente anɨ́mayt́a iga seguido anjɨ̱stámiñ jém yaacha̱yajpáppɨc. Nu̱ma ɨch tsa̱m aŋwɨ̱aŋja̱m iga aŋwatpa je̱mpɨc. Jém Pablo iwogáy jém Peto jém attebet Antioquía 87i& Jeeyucmɨ jém Jacobo, jém Peto y jém Xiwan, jém más mɨjpɨc aŋjagooyiyaj, cuando iixyaj iga Dios tsa̱m ayo̱xpátne iga wɨa̱p aŋwat jém Dios iyo̱xacuy, jesɨc jeeyaj anacɨɨmatsyaj aɨch con Bernabé iga quejiñ iga it́yaj de acuerdo con aɨcht́am iga aŋwattámpa jém Dios iyo̱xacuy jém tuŋgac naxyucmɨ, jém d́apɨc je de Israel, iganam jeeyaj iwatyajpa jém Dios iyo̱xacuy jém naxyucmɨ de Israel. d6A&Jeet́im Dios icutsat jém Peto iga iwatpa jém Dios iyo̱xacuy con jém Israelpɨc pɨxiñt́am. Jeet́im Dios acutsat aɨch iga aŋwatpa jém Dios iyo̱xacuy con jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel. _57&Ɨch d́a i̱ achi ni tu̱m jo̱mipɨc jɨ̱xi, pero jeeyaj moj icutɨɨyɨyyaj iga Dios achi jém yo̱xacuy iga ananɨgáypa jém tánO̱mi Cristo iŋquímayooyi jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel, je̱mpɨct́im juuts chiit́a̱ jém Peto jém yo̱xacuy iga ininɨgáypa jém Israelpɨc pɨxiñt́am jém aŋquímayooyi. S4&Jém aŋjagooyiyaj d́a achiiyaj tuŋgac jo̱mipɨc jɨ̱xi. Ɨch d́a aŋwadáypa caso siiga mɨjpɨc aŋjagooyi. Dios iixpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jext́im porque iixpɨgáypa ia̱nama. r3]&Pero ni uxaŋ d́a aŋcupɨcta jém malopɨc pɨxiñt́am ni d́a aŋwattámpa juuts ixunyajpa, porque aŋwɨ̱aŋja̱mta iga micht́am iniit́t́ámiñ jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi iga odoy i̱ iŋcodɨ́yiñ iga mimɨgóyáypa. #2?&It́ id́ɨc je̱m algunos jém pɨxiñt́am nɨ́maŋtaaya̱p iga icupɨcyajpa Jesucristo. Tsa̱m ixunyajpa iga jém Tito wadayt́a̱iñ jém marca de circuncisión. Jeeyaj yamtɨgɨyyaj con aɨcht́am iga icuixyajpa jém libertad jém tachiiñewɨɨp jém Cristo. Jém pɨxiñt́am agui ixunyajpa iga ɨcht́am atsɨ́yt́ámiñ e̱ybɨc juuts esclavo iga aŋwattámiñ e̱ybɨc jém wiñɨcpɨc costumbre. Q1&Jém Tito, jém aŋwagananɨcnewɨɨp, tu̱m griegopɨc pɨ̱xiñ d́a je Israelpɨc. Pero d́a i̱ ipɨɨmɨ́y iga iwatpa jém marca de circuncisión juuts jém Israelpɨc pɨxiñt́am icostumbre. 0&Anɨc Jerusalén porque acjo̱dóŋa̱ Dios iga anɨguiñ. Jemɨc ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa naps jém aŋjagooyiyaj, jém iŋjacyajpáppɨc jém Dios ipɨxiñt́am, anaŋquejáy jém wɨbɨc aŋma̱t́i, jém anaŋmadayñewɨɨp jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel, iga jém aŋjagooyiyaj iixyajiñ juutspɨc aŋquímayooyi anaŋmatpa aɨch iga d́a axajayo̱xa̱p. / &Jesɨc ocmɨ cuando nas catorce a̱mt́ɨy, e̱ybɨct́im anɨc jém Jerusalén. Aŋwagananɨc jém Bernabé. Ananɨct́im jém Tito. >. y&Jesɨc tsa̱m icujípyajpa Dios ɨch aŋcuyucmɨ. - ;&Solamente imatoŋyajpa iga: “Jém pɨxiñ jém tamalwadaypáppɨc id́ɨc, sɨ́p iŋmat jém Cristo iŋquímayooyi jém ictogoypáppɨc id́ɨc.” n, W&Pero jém tantɨ̱wɨtam, jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo jém naxyucmɨ de Judea, d́a aixpɨcyajpa. D+ &Jesɨc ocmɨ anɨc jém naxyucmɨ de Siria y Cilicia. `* ;&Mannɨ́máypa jém Dios iwiñjo̱m iga jém sɨɨppɨc manjáyáypa d́a je mɨgooyi. i) M&Pero d́a ánix tuŋgac jém apóstol. Ánix nada más jém Jacobo, jém tánO̱mi it́ɨ̱wɨ. ( &Jesɨc ocmɨ cuando nasum tucute̱n a̱mt́ɨy, nɨc ánám jém Peto hasta Jerusalén. Oy anyaj quince día con je. V' '&Ni d́at́im oy ánám jém tuŋgac apóstol jém it́yajwɨɨp Jerusalén jém más wiñt́ipɨc accámneta̱. Pero anɨc más juumɨ jém naxyucmɨ de Arabia. Ocmɨ ase̱t e̱ybɨc jém attebet Damasco. y& m&aŋquejáy jém Dios iMa̱nɨc, jém Jesucristo, iga wɨa̱iñ anaŋmadayyaj jém Cristo iŋquímayooyi jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel. D́a oy anacwác ni tu̱m pɨ̱xiñ iga aŋquejáyiñ jém Cristo iŋquímayooyi. % )&Dios acupiŋ cuando d́anam anayñe. Tsa̱m pɨ̱mi atoypa jeeyucmɨ aŋwejáy iga aŋcupɨguiñ jém Jesucristo. Cuando iwɨ̱aŋja̱m Dios, 4$ c&Tsa̱m aŋwɨ̱cuyujcane jém Israelpɨc aŋquímayooyi. Más awɨa̱p que it́u̱mpɨy jém antɨ̱wɨtam jém d́apɨcnam tsa̱miyaj juutst́im aɨch. Tsa̱m aŋwadáypa caso iga seguido aŋwatpa juuts nɨmpa it́u̱mpɨy jém wiñɨcpɨc costumbre jém ichacneyajwɨɨp jém anja̱tuŋwe̱wetam. # +& Mimicht́am iñjo̱doŋ t́it́am jáy aŋwat cuando aŋcupɨcne jém Israelpɨc aŋquímayooyi. Iñjo̱dóŋa̱ta iga tsa̱m pɨ̱mi ammalwadáy jém Dios ipɨxiñt́am jém icupɨcneyajwɨɨp jém Jesucristo. Agui anactogoyt́ooba id́ɨc jém Dios ipɨxiñt́am. " & Cuando ampɨctsoŋ jém wɨbɨc aŋquímayooyi, d́a jém pɨxiñt́am aŋquejáy, pero jém tánO̱mi Jesucristo mismo acjo̱dóŋa̱. ! +& Sɨɨp, mantɨ̱wɨtam, jo̱dóŋa̱taamɨ iga jém Cristo iŋquímayooyi, jém manaŋmadayñewɨɨp, d́a je pɨxiñt́am ijɨ̱xquiimi.   & Cuando mannɨ́máypa je̱mpɨc, jesɨc quejpa iga d́a aŋwadáypa caso iga jém pɨxiñt́am d́a awɨ̱ixyajpa. Ɨch ansunpa iga awɨ̱ixiñ jém tanJa̱tuŋ Dios. D́a sɨ́p aŋwat juuts ixunpa jém pɨxiñt́am iga atoyyajiñ. Siiga ansunpa iga atoyyajiñ jém pɨxiñt́am, jesɨc d́a atsɨ́ypa juuts jém tánO̱mi Jesucristo imozo. Jutsa̱ miccámta̱ jém Pablo iga apóstol { q& Mannɨ́mayñeum pecam y sɨɨp e̱ybɨct́im mannɨ́máypa siiga i̱ miŋmadáypa tuŋgac aŋquímayooyi, d́apɨc jex juuts jém impɨctsoŋnewɨɨp, jesɨc Dios ichiiba castigo jém pɨ̱xiñ jém inimiññewɨɨp jexpɨc aŋquímayooyi. Z /&Siiga aɨcht́am mismo o tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ minimíñáypa tuŋgac aŋquímayooyi jém d́apɨc jex juuts jém wiñt́ipɨc manaŋquejayñe, jesɨc wɨ̱ iga chiit́a̱iñ tu̱m mɨjpɨc castigo. e E&D́a nu̱ma i̱ tuŋgac wɨbɨc aŋquímayooyi. Pero algunos jém malopɨc pɨxiñt́am nɨcneyaj jemɨc iga miccujíñayt́ámpa con jém tuŋgac jɨ̱xi, tsa̱m iŋcodɨyyajpa jém tánO̱mi Jesucristo iŋquímayooyi.  &Tsa̱m ampooñaŋja̱mpa iga micht́am tsa̱m jobit́t́im iñchactámpa jém Dios iŋma̱t́i, jém miŋquejayñewɨɨp iga tsa̱m tatoypa jém Cristo, iga iŋcupɨctámpa tuŋgac aŋquímayooyi jém d́apɨc jex juuts jém Cristo iŋquímayooyi. e E&D́a nunca cuyajpa taŋcujípta. Amén. D́a i̱ tuŋgac aŋquímayooyi jém tacɨacputpaap n W&Jém Jesucristo iyaac nachiit́a̱ iga accaata̱iñ iga tayojayt́a tantáŋca iga tacɨacputta de it́u̱mpɨy jém malopɨc cosa jém sɨɨppɨc it́ yɨ́p naxyucmɨ. Je̱mpam iwat porque iwɨ̱aŋja̱m jém tanJa̱tuŋ Dios. 4~}}|n{{ywvuu6tXsrr0qpp!oDnmdkjdihgfe'ccGba`__]] [ZZRYXWWV{UU(TSRR:QP:OO N>MKJ[II]HGFFEDCeBOAW@S?w>>,=d<<&;X:8998n76\55=32=11<0// .8-g,m+*y))$('&&%$^#H! -"&WN ( g TW4:  Jém wiñt́ipɨc trato iniit́ jém aŋquímayooyi jutsa̱p tanjɨ̱s Dios jém lugar ju̱t́ it́ jém Dios ipɨ̱mi yɨ́p naxyucmɨ. 9  Cuando Dios iŋmatpa de tu̱m jo̱mipɨc trato, quejpa iga d́am más tayo̱xpátpa jém pecapɨc, d́a jáyñe iccuyajpa.c8? Aŋwadáypa perdón iga agui imalwatneyaj.D́a nunca anjɨ̱sáypa jém it́áŋca. `79 Cuando núc jém tiempo, d́a i̱ iŋquejáypa jém ivecinoyaj ni jém it́ɨ̱wɨtam iga: Ixpɨ̱cɨ jém tánO̱mi.Porque it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am aixpɨcyajpa jém xut́upɨc y jém mɨjtampɨc. E6 Yɨ́bam jém jo̱mipɨc trato jém aŋwatpáppɨc con jém nación de Israel cuando núcpa jém ja̱ma.Nɨmpa así jém tanJa̱tuŋ Dios:Anaccámpa jém anaŋquímayooyi jém ijɨ̱xiaŋjo̱m y anjaycámáypa ia̱namaŋjo̱m.Y jém pɨxiñt́am ɨch aDiosyaj.Y jeeyaj ɨch ampɨxiñt́am. 05Y Yɨ́p trato d́a jex juuts jém aŋwadayñewɨɨp jém ija̱tuŋwe̱weyaj jém ja̱ma cuando ammatsáy icɨ iga antopyaj jém naxyucmɨ de Egipto.Pero como jeeyaj d́a iccupacyaj jém wiñt́ipɨc trato jém aŋwadayñewɨɨp,
jeeyucmɨ ɨch antsact́im mex jeeyaj, nɨmpa Dios. 24]Pero Dios iix iga jém wiñt́ipɨc trato d́a wɨa̱p iyo̱xpát jém pɨxiñt́am. Nɨmpa ju̱t́ jayñeta̱ jém Dios iŋma̱t́i:Nɨmpa tanJa̱tuŋ Dios:Núcpa ja̱ma iga aŋwatpa jém jo̱mipɨc trato con jém it́yajwɨɨp jém naxyucmɨ de Israel y jém naxyucmɨ de Judá. t3aMeega jém wiñt́ipɨc trato tawɨ̱tsagáy tantáŋca, jesɨc d́a id́ɨc tansunpa tuŋgac trato. s2_Pero sɨɨp yɨ́p sɨŋyucmɨpɨc pa̱nij ipɨctsoŋ más wɨbɨc yo̱xacuy que jém wiñt́ipɨc pa̱nij. Sɨɨp tacupujpa con jém más wɨbɨc trato que jém wiñɨcpɨc porque watneta̱ de acuerdo con jém más wɨbɨc promesa. O1Yɨ́pyaj pa̱nijyaj icuyo̱xayajpa Dios yɨ́p naxyucmɨpɨc ma̱stɨcjo̱m, iforma jex juuts jém nunta ma̱stɨc jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ. Tanjo̱doŋ iga jex juuts tu̱m cuwiñ porque cuando jém Moisés iwat jém puctucma̱stɨc, iñɨ́máy Dios: “Wa̱tɨ juuts jém manaŋquejayñewɨɨp jém co̱tsɨcyucmɨ.” @0yMeega it́pa yɨ́p naxyucmɨ, d́a wɨa̱p ichɨ́y juuts pa̱nij porque yɨɨm it́ jém pa̱nijyaj, wɨa̱p nɨcpa ichacyaj jém ofrenda juuts nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi. [//It́u̱mpɨy jém co̱bacpɨc pa̱nij accámyajta̱ iga nɨcpa ichac jém ofrenda y jém sacrificio jém Dios iwiñjo̱m. Jeeyucmɨ yɨ́p pa̱nij tienes que ininɨcpat́im tu̱m ofrenda jém Dios iwiñjo̱m. +.OYɨ́p pa̱nij icuyo̱xa̱p Dios jém wɨ̱co̱m ju̱t́ it́ jém Dios ipɨ̱mi, jém nunta ma̱stɨc jém iwatnewɨɨp Dios. D́a jém pɨxiñt́am iwa̱t́i. =- uManaŋmadáy je̱mpɨc porque mannɨ́mayt́amtooba iga tanait́t́a tu̱m co̱bacpɨc pa̱nij sɨŋyucmɨ. Sɨɨp co̱ñ jém trono iŋwɨ̱mɨ ju̱t́ iŋjacpa tanJa̱tuŋ Dios. ",=Jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi iccám juuts pa̱nij tu̱m pɨ̱xiñ táŋcaɨywɨɨp. Pero más ocmɨ de jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi, jém tanJa̱tuŋ Dios iccupac juuts ijɨycámne, iccám iMa̱nɨc juuts pa̱nij. Iniit́ it́u̱mpɨy jém wɨbɨc jɨ̱xi para siempre.P+D́a jex juuts jém tuŋgac pa̱nij jém levitapɨc. Jeeyaj iccaaba cada ja̱ma jém ani̱mat iga iyojáypa jém pɨxiñt́am it́áŋca. Wiñt́i iyojpa iyaac jém it́áŋca, ocmɨ iyojáypa jém pɨxiñt́am it́áŋca. Pero Jesús tu̱ŋcɨy iyojáy jém pɨxiñt́am it́áŋca para siempre cuando ijɨ́c iga accaata̱. *Yɨcxpɨc co̱bacpɨc pa̱nij wɨa̱p tayo̱xpátta porque tsa̱m iwɨ̱watpa, d́at́im táŋcaɨ́y, cuáyñe ia̱nama, d́a jex ijɨ̱xi juuts jém malopɨc pɨxiñt́am. Nanɨcta̱ más yucmɨ de yɨ́p sɨŋ hasta ju̱t́ it́ jém tanJa̱tuŋ Dios. Q)Jeeyucmɨ wɨa̱p icɨacputyaj para siempre it́u̱mpɨy jém icunúcyajpáppɨc Dios porque icupɨcneyaj Jesús. Porque je d́a nunca caaba. It́pa para siempre iga icupujpa jeeyaj Dios iwiñjo̱m. W('Pero Jesús d́a caaba. D́a nunca putpa iga pa̱nij, d́a iccámpa tuŋgac. '9Jém tuŋgacpɨc pa̱nij, jém levitapɨc, tsa̱m aŋpɨcyaj, tsa̱m jáyaŋa̱. Porque jeeyaj caayajpa, d́a wɨa̱p ichɨ́y seguido juuts pa̱nij. T&!Jeeyucmɨ tanjo̱doŋ iga Jesús wɨa̱p iccupac jém más wɨbɨc trato. %7Jém levitapɨc pɨxiñt́am cuando accámta̱ juuts pa̱nij, Dios d́a tsɨ́y juuts testigo iga accámta̱. Pero Dios tsɨ́y juuts testigo iga accámta̱ jém iMa̱nɨc juuts pa̱nij. Nɨmpa así jém Dios iŋma̱t́i:TanJa̱tuŋ Dios ijɨycámáy y d́a nunca icacse̱tpa ijɨ̱xi. Nɨmpa:“Sɨɨp manaccám juuts tu̱m pa̱nij.D́a nunca miputpa.Mijex juuts jém Melquisedec.” L$Dios ijɨycámayñe iga iccám jém iMa̱nɨc juuts pa̱nij. .#UYɨ́p aŋquímayooyi d́a wɨa̱p iwɨ̱tsagáy ni tu̱m pɨ̱xiñ it́áŋca. Pero sɨɨp núcneum tu̱m pɨ̱xiñ más wɨa̱p. Tananúcpa jém Dios iwiñjo̱m. {"oJesɨc jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi cuyajum. D́a wɨa̱p iyo̱xpát jém pɨxiñt́am. D́a para t́i wɨ̱. !Porque iŋmatpa así Dios de jém tánO̱mi Jesucristo:Mich tu̱m mipa̱nij, d́a nunca miputpa.Mijex juuts jém Melquisedec.  Nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi iga tsucumpa jém pa̱nijyaj de jém levitapɨc pɨxiñt́am. Pero yɨ́p jo̱mipɨc pa̱nij d́a tsucum juuts nɨmpa jém aŋquímayooyi, pero accámta̱ juuts pa̱nij porque iniit́ jém vida jém d́apɨc cuyajpa. \1Tsa̱m wɨ̱quejpa iga jo̱mipɨc pa̱nij porque jex juuts jém Melquisedec. 1Porque tsa̱m taŋwɨ̱jo̱doŋ iga jém tánO̱mi tsucum de jém tribu de Judá. Jém Moisés d́a iŋmat iga tsucumpa pa̱nijyaj de jém tribu. ^5 Cuando nɨmpa iga miñpa tuŋgac pa̱nij, iŋmatpa de jém tánO̱mi Jesucristo. D́a je levitapɨc pɨ̱xiñ. Tuŋgac grupo de jém Israelpɨc pɨxiñt́am tsucum, jém d́apɨc queman i̱ iccám juuts pa̱nij. [/ Porque cuando cucacum jém pa̱nij, tienes que cucacpat́im jém aŋquímayooyi. ta Jém Levitapɨc pa̱nijyaj ichiiyaj jém Moisés iŋquímayooyi jém nación de Israel. Levitapɨc pɨ̱xiñt́im jém Aarón. Jesɨc meega jeeyaj wɨa̱ mu iwɨ̱tsagayyaj jém pɨxiñt́am it́áŋca, jém icupɨcneyajwɨɨp jém Moisés iŋquímayooyi, jesɨc d́a tansunpa iga miñpa tuŋgac pa̱nij juuts jém Melquisedec y d́a jex juuts jém Aarón. "= Cuando jém Melquisedec nɨc ichoŋ jém Abraham, jext́im juuts jém Abraham iniit́ imɨjta̱yyucmɨ io̱cma̱nɨc jém Leví mex iga d́anam nayñe. H  Wɨa̱p tanɨm iga jém Leví con it́u̱mpɨy io̱cma̱nɨctam, jém pa̱nijyaj, ichiiyajt́im jém Melquisedec jém décima parte jeet́i rato cuando jém Abraham ichi jém décima parte. Z-Yɨɨm entre mimicht́am, jém ichécpáppɨc jém décima parte, pɨ̱xiñt́im, caabat́im. Pero ju̱t́ ijaychacne jém Dios iŋma̱t́i, iŋmatpa de jém Melquisedec juuts tu̱m pɨ̱xiñ d́apɨc caaba. |qQuejpa iga jém ichiipáppɨc bendición iniit́ más mɨjpɨc cargo que jém ipɨctsoŋpáppɨc jém bendición. xiPero jém Melquisedec, mex iga d́a je jém Leví io̱cma̱nɨc, ipɨctsoŋ jém décima parte jém ichiiwɨɨp jém Abraham. Y ocmɨ iŋwejpát Dios iga iwɨ̱wadáy jém Abraham. Jeet́im Abraham jém iwadayñewɨɨp Dios jém promesa. Jém Israelpɨc pa̱nijyaj, jém Leví io̱cma̱nɨctam, iniit́ jém aŋquímayooyi iga ipɨctsoŋyajiñ jém décima parte de it́u̱mpɨy jém iniit́wɨɨp jém it́ɨ̱wɨtam, jém Israelpɨc pɨxiñt́am. Jeeyaj ija̱tuŋwe̱wet́im jém Abraham. EJɨ̱staamɨ iga agui mɨjpɨc cargo iniit́ jém Melquisedec. Porque jém tanja̱tuŋwe̱we jém Abraham ichi jém décima parte de it́u̱mpɨy jém it́obayñewɨɨp jém reyyaj. V%Jém Melquisedec d́a ja̱tuŋɨ́y ni d́a aabɨ́y. D́at́im i̱ ijo̱doŋ ju̱t́ tsucum. D́a i̱ ijo̱doŋ juchɨx nay ni juchɨx caaba. Jex juuts jém Dios iMa̱nɨc, d́a nunca putpa iga pa̱nij. taCuando icoñwɨ́y jém Abraham ju̱t́ oy áŋa̱ji, jesɨc it́obáy jém reyyaj imɨɨchi. Jesɨc cuando ipát jém Melquisedec, ichi jém décima parte de it́u̱mpɨy jém it́opnewɨɨp. Jém Melquisedec iñɨ̱yi nɨmtooba jém rey jém iwɨ̱watpáppɨc. Tsɨ́y juuts rey de Salem, taɨcht́am tanaŋmat́i̱mɨ nɨmtooba jém ijacpáppɨc jém pleito.  Yɨ́p Melquisedec rey de jém attebet Salem, jém yucmɨpɨc Dios ipa̱nij. Oy jém Abraham iccucaayyaj jém tuŋgac pɨxiñt́am ireyyaj. Jesɨc cuando se̱t jém Abraham, jém pa̱nij nɨc ichoŋ tuŋjo̱m. Iŋwejpát Dios para jém Abraham iga iwɨ̱wadáyiñ. 3_ju̱t́ tɨgɨyñe jém Jesús por taɨcht́am iga táŋáyáy jém tuŋ. Je tsɨ́y juuts tu̱m pa̱nij jém d́apɨc nunca putpa, jext́im juuts jém Melquisedec.ucYɨ́p esperanza tsɨ́y juuts ancla para jém tána̱nama, wɨ̱cámne iga odoy tantsaguiñ jém Dios iŋma̱t́i. Tayo̱xpátpa iga tanúcpa jém Dios iwiñjo̱m, jém puctuctaañi iwe̱ñt́aŋ, jém sɨŋyucmɨpɨc ma̱stɨcjo̱m, A{It́ wɨste̱n cosa jém d́apɨc cucacpa, con jeam quejpa iga Dios d́a mɨgóypa. Jeeyucmɨ tanait́t́ámiñ tu̱m wɨbɨc maymáya̱ji iganam tanaŋjócpa iga Dios tayo̱xpátpa. F Dios iŋquejáy jém pɨxiñt́am jém ipɨctsoŋyajpáppɨc jém herencia iga iccupacpa juuts ijɨycámayñe y d́a nunca icucacpa ijɨ̱xi. Jeeyucmɨ iyaac ijɨycám iga d́a mɨgóypa.  Cuando jém pɨxiñt́am ijɨycámpa, nɨmyaj: Wɨ̱jo̱dios porque ijo̱doŋ iga Dios más wɨa̱p que jeeyaj y wɨa̱p ichi castigo siiga d́a iñuumaŋmatpa. Siiga i̱ ichacpa Dios juuts tu̱m testigo iga d́a mɨgóypa, jesɨc d́a t́i más wɨa̱p iñɨmyaj. m SJém Abraham tsa̱m iyaachɨ́ypa, iŋjócpa hasta que ipɨctsoŋpa t́it́am ijɨycámayñe Dios. u cNɨmpa Dios: “Nu̱ma, tsa̱m pɨ̱mi maŋwɨ̱wadáypa. Manchiiba tsa̱m jáyaŋ íño̱cma̱nɨctam.” Y + Cuando Dios ijɨycámayñe jém Abraham, iñɨ́máy: “Ɨch anyaac manjɨycámáypa annɨyi̱mɨ iga maŋwɨ̱wadáypa.” D́a i̱ tuŋgac más wɨa̱paap, jeeyucmɨ nɨmpa: “Ɨch annɨyi̱mɨ.” "= D́a ansunpa iga micut́íña̱támiñ, pero ansunpa iga iŋwattámiñ juuts jém pɨxiñt́am jém iŋjócyajpáppɨc t́it́am ijɨycámayñe Dios. Ipɨctsoŋyajpa porque seguido icupɨcyajpa iga Dios wɨa̱p iyo̱xpát. Iyaachɨyyajpa cuando d́a jobit́ cupacpa jém promesa. J  Pero ansuntámpa iga cada tu̱mtu̱m de mimicht́am seguido iŋwɨ̱wattámiñ con it́u̱mpɨy íña̱nama hasta jém íŋaŋpɨgam ja̱ma hasta que iccupacpa Dios t́it́am tajɨycámayñe. ve Porque nu̱mcɨɨpíŋóypa jém tanJa̱tuŋ Dios. Jeeyucmɨ d́a ijaamaŋnotpa t́it́am iŋwatneta y iga hasta sɨɨp tsa̱m iñyo̱xpáttámpa jém iñt́ɨ̱wɨtam jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo porque tsa̱m iñt́oyt́ámpa Dios. M Pero mex iga manaŋmadáypa je̱mpɨc, mantɨ̱wɨtam, mantoyt́ampáppɨc, anjo̱doŋ iga micht́am iniit́t́a jém más wɨbɨc bendición, jém tachiiñewɨɨp Dios cuando tacɨacputpa. PPero siiga chióypa jém a̱pit́yaj y jém malopɨc pɨm, d́a para t́i wɨ̱. Ichiiba castigo Dios, ocmɨ nooquetta̱p. Siiga seguido taŋcupɨcpa, d́a i̱ wɨa̱p tactsac jém Dios iŋma̱t́i /Wjex juuts jém nas jém iucpáppɨc tuj. Siiga wɨ̱putpa jém ñipñibooyi, jesɨc wɨ̱ para jém pɨxiñt́am jém iyo̱xacapaap y Dios ichi bendición jém nas. s_Siiga e̱ybɨc cutɨŋpa jém pɨ̱xiñ, d́a e̱ybɨc wɨa̱p ichucum. D́a e̱ybɨc icucacpa jém ijɨ̱xi. Porque jeeyaj iyaac sɨ́p icunúñyaj cunusyucmɨ jém Dios iMa̱nɨc, tsa̱m ixaayɨyyajpa jém pɨxiñt́am iwiñjo̱m, }agui iwɨ̱aŋja̱m jém Dios iŋma̱t́i y iixñet́im iga tsa̱m wɨ̱ jém Dios ipɨ̱mi jém miñpáppɨc tachiiba. <qSiiga tu̱m pɨ̱xiñ ipɨctsoŋ jém wɨbɨc juctɨaŋtso̱ca, y ixucneum iga agui wɨ̱ jém wɨbɨc xaja, jém tachiiñewɨɨp Dios, y ipɨctsoŋneum jém Dios iA̱nama, >wJe̱mpɨgam taŋwattámpa siiga Dios iwɨ̱aŋja̱m. \~1D́a e̱ybɨc taŋcuyujcase̱tpa jutsa̱p icchiŋta̱ jém Dios ipɨxiñt́am, ni jém costumbre cuando jém pastor ichɨccunúc icɨ jém ico̱bacyucmɨ jém icupɨcnewɨɨp Cristo, ni jutsa̱p icpɨsyajta̱ jém caaneyajwɨɨp, ni jém aŋquímayooyi iga cɨɨpiŋyajta̱p jém pɨxiñt́am y chiit́a̱p castigo jém d́apɨc cuyajpa. } 3Je̱mpɨgam taŋwattámpa hasta tanúcpa juuts tu̱m pɨ̱xiñ jɨ̱xiɨywɨɨp. D́a e̱ybɨc taŋcuyujcase̱tpa jém Cristo iŋquímayooyi jém mojwɨɨp taŋcuyujca. D́a tanatsucumse̱tpa e̱ybɨc jém base. D́a e̱ybɨc taŋcuyujcaaba jutsa̱p tantsac jém wiñɨcpɨc costumbre jém taccaapáppɨc, porque tantsacneum. D́a e̱ybɨc taŋcuyujcaaba jutsa̱p taŋcupɨc Dios porque taŋcupɨcneum. $|APero jém wíccuy para jém tsa̱mipɨc, jém wɨa̱paap icutɨɨyɨ́y jém aŋquímayooyi, wɨa̱p icɨɨpiŋ jup jém wɨbɨc y jup jém malopɨc.t{a Jém iucpáppɨc leche tu̱m tsɨ̱xi, jex juuts jém d́apɨc icutɨɨyɨ́ypa jém wɨbɨc aŋma̱t́i. lzQ Wiñɨgam moj iŋcuyujcata jém Dios iŋma̱t́i. Wɨa̱bam id́ɨc iga michɨ́yt́a juuts maestro. Pero sɨɨp e̱ybɨc iñxunpa iga miŋquejayt́a̱iñ jém aŋquímayooyi d́apɨc táŋca. Como e̱ybɨc iŋcuyujcatooba jém Dios iŋquímayooyi d́apɨc táŋca, mijex juuts tu̱m tsɨ̱xi jém iucpáppɨc leche, jém d́apɨc wɨa̱p icút wíccuy. y5 Tsa̱m jáyaŋ cosa manaŋmadayt́amtooba de jém Cristo, pero tsa̱m táŋca manaŋmadáy porque mimicht́am agui táŋca iŋcutɨɨyɨyt́a. x Dios iccám jém Jesucristo iga co̱bacpɨc pa̱nij juuts jém Melquisedec. Acjo̱dóŋa̱ta̱ iga odoy ichaguiñ jém Dios iŋma̱t́i w1 Jesɨc yajum iwat jém Cristo it́u̱mpɨy juuts ixunpa Dios, jesɨc wɨa̱p icɨacputyaj it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém icupɨcneyajwɨɨp. vMex iga jém Dios iMa̱nɨc, iŋyuj iga iyaachɨ́ypa cuando yaachwatta̱p iga más wɨa̱p iwat it́u̱mpɨy cosa juuts ixunpa Dios. u1Cuando jáy i̱t́i yɨ́p naxyucmɨ jém Jesucristo, tsa̱m iŋwejpátpa Dios, iwágáypa iga iyaachaŋjaamiñ. Pɨ̱mi jɨypa, agui wejpa cuando iwágáypa jém wɨa̱paap icɨacput cuando accaata̱p. Matóŋayt́a̱ jém Cristo porque iccupacpa juuts iñɨ́mayñe Dios. Jt Juuts nɨmpa jém tuŋgac áŋe̱ymɨ, ju̱t́ jayñeta̱:Mich mipa̱nij para it́u̱mpɨy tiempo.D́a nunca miputpa.Mijext́im juuts jém wiñɨcpɨc pa̱nij jém Melquisedec. 1s[Jesanet́im jém Cristo. D́a naccámta̱ iyaac iga jém co̱bacpɨc pa̱nij, pero Dios iccám. Nɨ́mayt́a̱:Mimich mamma̱nɨc. Yɨ́p ja̱ma mamma̱nɨga̱p. rD́a i̱ wɨa̱p iniccámta̱ iyaac iga pa̱nij. Solamente Dios wɨa̱p iccám iga pa̱nij, juuts iccám jém Aarón. DqY como táŋcaɨ́yt́im jém pa̱nij, iccaaba jém ani̱mat iga iyojpa jém it́áŋca, je̱mpɨct́im iwatpa para jém pɨxiñt́am iga iyojáypa jém it́áŋca jém Dios iwiñjo̱m. pWɨa̱p iyaachaŋja̱m jém d́apɨc jɨ̱xiɨyyaj, jém togoyñeyajwɨɨp, wɨa̱pt́im icutɨŋ. Ija̱mpat́im cuando cutɨ́tsta̱p. 1o ]It́u̱mpɨy jém co̱bacpɨc pa̱nij cupiŋneyajta̱ yɨ́p naxyucmɨ, accámneta̱ iga ichiiba Dios jém ofrenda y jém sacrificio para jém pɨxiñt́am it́áŋca. Xn)Jeeyucmɨ taŋcunúctámpa sin cɨ̱ŋi ju̱t́ co̱ñ jém tanJa̱tuŋ Dios, jém tsa̱mpɨc tatoypa. Je tsa̱m tayaachaŋja̱mpa taɨcht́am porque agui tawɨ̱ixpa y wɨa̱p tayo̱xpát juchɨxquej.myPorque tanait́t́a tu̱m co̱bacpɨc pa̱nij tsa̱m tayaachaŋja̱mpa cuando d́anam wɨa̱p taŋwat it́u̱mpɨy juuts ixunpa Dios, porque tsa̱m yaacha̱, tsa̱m pɨ̱mi cutɨ́tsta̱ jext́im juuts taɨcht́am, pero je d́a nunca táŋcawat. tlaTaɨch tanait́t́a tu̱m co̱bacpɨc pa̱nij jém más mɨjpɨc, je jém Jesús jém Dios iMa̱nɨc. Nɨc sɨŋyucmɨ jém Dios iwiñjo̱m iga tacupujpa. Jeeyucmɨ wɨ̱ iga d́a tantsacpa iga taŋcupɨcpa juuts tannɨ́mayñe. k D́a i̱ ni tu̱m cosa aŋnécne jém iwatnewɨɨp Dios, je wɨa̱p iix. Cuchichayñeta̱ it́u̱mpɨy cosa, áŋáyñe iga wɨa̱p iix Dios. It́u̱mpɨy ijo̱doŋ Dios t́it́am taŋwatpa, tienes que cɨɨpiŋta̱p. Jesús jém más mɨjpɨc co̱bacpɨc pa̱nij xji Jém Dios iŋma̱t́i vivo y tsa̱m iniit́ ipɨ̱mi. Tsa̱m tsu̱pa, más que jém espada jém icudosladopɨc aŋmejne. Jém Dios iŋma̱t́i tɨgɨypa hasta más jojmɨ jém pɨ̱xiñ ia̱namaŋjo̱m y ijɨ̱xiaŋjo̱m. Tɨgɨypa hasta jém pɨ̱xiñ ipacto̱paaŋjo̱m hasta jém pac it́uupaaŋjo̱m. Taŋquejáypa siiga wɨ̱ jém tanjɨ̱xi o d́a wɨ̱. _i7 Jesɨc wɨ̱ iga taŋwattámpa empeño iga tatɨgɨyt́ámpa ju̱t́ jejyajpa jém Dios ipɨxiñt́am. Wɨɨp iwatyajpa algunos juuts iwatyaj jém pɨxiñt́am jém d́apɨc icupɨcyaj t́it́am iñɨ́máy Dios. `h9 Porque cuando tɨgɨypa tu̱m pɨ̱xiñ ju̱t́ jejyajpa jém Dios ipɨxiñt́am, jesɨc quejpa iga yajum iwat jém iyo̱xacuy jesanet́im juuts Dios jejpa cuando yaj iwat jém iyo̱xacuy cuando iwat yɨ́p mundo. Pg Tanjo̱doŋ iga tsɨ́yñam ju̱t́ jejyajpa jém Dios ipɨxiñt́am. f1Meega jém Josué wɨa̱ mu ininɨcyaj jém Israelpɨc pɨxiñt́am ju̱t́ jejyajpa, jesɨc d́a e̱ybɨc nɨmpa Dios iga miñpa tuŋgac ja̱ma. e}Jesɨc e̱ybɨc icupiŋ Dios tu̱m ja̱ma cuando jém pɨxiñt́am wɨa̱p it́ɨgɨyyaj ju̱t́ jejyajpa. Sɨɨp núcneum jém ja̱ma. Nɨmpa así jém David:Yɨ́p ja̱ma siiga immatoŋtámpa t́i nɨmpa Dios, odoy camamwa̱tɨ íña̱nama. 8diPero tɨgɨypanam algunos ju̱t́ jejyajpa. Pero jém wiñɨcpɨc pɨxiñt́am, jém mojwɨɨp imatoŋyaj jém wɨbɨc aŋma̱t́i, d́a tɨgɨyyajpa porque d́a icupɨcyaj. ncUE̱ybɨct́im nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i:D́a nunca tɨgɨyyajpa ju̱t́ jejyajpa con aɨch. b It́ ju̱t́ nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i:Jejpa Dios jém sietepɨc ja̱ma cuando cupacneum it́u̱mpɨy jém iyo̱xacuy. a9Pero taɨcht́am wɨa̱p tantɨgɨy ju̱t́ jejyajpa jém Dios ipɨxiñt́am porque taŋcupɨc t́i tanɨ́máy Dios. Jém d́apɨc icupɨcpa d́a wɨa̱p it́ɨgɨyyaj. Nɨmpa Dios:Tsa̱m pɨ̱mi ajóyñe jeeyucmɨ anjɨycámáy jém pɨxiñt́am jém d́apɨc acupɨcyajpa iga d́a nunca tɨgɨyyajpa ju̱t́ jejyajpa. D́a ijɨ́cpa Dios aunque cupacneum jém lugar dende moj i̱t́i yɨ́p mundo. `Porque taɨcht́am taŋmadayt́amta̱t́im jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios tacɨacputpa juuts aŋmadayyajta̱ jém wiñɨcpɨc pɨxiñt́am. Pero jeeyaj ixajamatoŋyaj, d́a iyo̱xpátyaj jém wɨbɨc aŋma̱t́i porque d́a icupɨcyaj cuando imatoŋyaj. ,_ SDios tajɨycámayñe iga it́ tu̱m lugar ju̱t́ nɨcpa taje̱ji con je. Jesɨc iganam tanait́ jém promesa, wɨ̱ iga tanawattamta̱iñ cuenta iga wɨa̱iñ iñt́ɨgɨyt́a jém wɨ̱co̱m ju̱t́ jejyajpa jém Dios ipɨxiñt́am. Wɨɨp algunos de mimicht́am d́a mit́ɨgɨyt́ámpa. H^ Jesɨc tánixpa iga jém wiñɨcpɨc pɨxiñt́am d́a wɨa̱ mit́ɨgɨyyaj jém wɨ̱co̱m ju̱t́ jejyajpa jém Dios ipɨxiñt́am porque d́a icupɨcyaj iga Dios wɨa̱p iyo̱xpát. ] ¿I̱apaap ijɨycámayñe Dios iga d́a nunca tɨgɨyyajpa jém wɨ̱co̱m ju̱t́ jejyajpa con je? Jém d́apɨc icupɨcyajpa. \5¿I̱apaap jém pɨxiñt́am jém tsa̱mpɨc ijóyix Dios cuarenta a̱mt́ɨy? Jém tsa̱mpɨc imalwatyaj, jém caayajwɨɨp jém tɨtsɨnaxyucmɨ. X[)¿I̱apaap jém pɨxiñt́am jém imatoŋneyajwɨɨp jém Dios iŋma̱t́i, pero ocmɨ tsucumyaj acontra de jém Moisés? Jeet́im pɨxiñt́am jém it́opneyajwɨɨp jém Moisés jém naxyucmɨ de Egipto. Z9Jɨ̱staamɨ junɨmpa jém Dios iŋma̱t́i:Siiga yɨ́p ja̱ma immatoŋpa jém Dios ijɨ̱yi,
odoy camamwa̱tɨ íña̱nama.Odoy jɨ̱staamɨ iga d́a iŋcupɨctámpa,
juuts iwatyaj jém wiñɨcpɨc pɨxiñt́am cuando tsucumyaj acontra de jém Moisés. 2Y]Siiga seguido taŋcupɨcpa iga Dios wɨa̱p tayo̱xpát hasta jém íŋaŋpɨgam ja̱ma juuts cuando moj taŋcupɨc, jesɨc tanjo̱doŋ iga taŋwaganait́ jém Cristo. fXE Naŋquímtamta̱jɨ con jém iñt́ɨ̱wɨtam cada ja̱ma iganam it́ tiempo iga odoy mimɨgóyáyiñ jém táŋca jém it́wɨɨp íña̱namaŋjo̱m iga ni tu̱m de mimicht́am odoy michɨ́yiñ juuts enemigo con Dios. DW Mantɨ̱wɨtam, nawattamta̱jɨ cuenta iga ni tu̱m de mimicht́am odoy iniid́iñ jém malopɨc jɨ̱xi íña̱namaŋjo̱m jém mictsacpáppɨc iga iŋcupɨcpa Dios jém vivopɨc. V} Jeeyucmɨ anjóyixyaj jeeyaj y anjɨycámáy iga d́a nunca tɨgɨyyajpa ju̱t́ wɨ̱co̱m ju̱t́ jejyajpa con aɨch. U5 Jeeyucmɨ anjóyix jeeyaj, jém it́yajwɨɨp jesaŋ tiempo.Siempre jɨ̱xit́ogoyyaj ia̱namaŋjo̱m, d́a nunca iixpɨcyaj jém antuŋ. -TS Jemɨc jém wiñɨcpɨc iñja̱tuŋwe̱wetam tsa̱m acutɨ́tsyajpa, nɨmpa Dios.Cuarenta a̱mt́ɨy iixyaj jém wɨbɨc milagro jém aŋwadayñewɨɨp. SOdoy camamwa̱tɨ íña̱nama.Odoy jɨ̱staamɨ iga d́a iŋcupɨctámpa juuts iwatyaj jém wiñɨcpɨc pɨxiñt́am cuando tsucumyaj acontra de jém Moisés jém tɨtsɨnaxyucmɨ.Tsa̱m icutɨtsyaj Dios siiga nu̱ma ichiiba castigo. qR[Jeeyucmɨ juuts nɨmpa jém Dios iA̱nama:Siiga yɨ́p ja̱ma immatoŋpa Dios ijɨ̱yi, qQ[Pero jém Jesucristo, jém Dios iMa̱nɨc, imɨɨchi jém tɨc. Taɨcht́am jém tatɨc. Tsa̱m tamaymay siiga seguido taŋcupɨcpa y d́a tantsacpa iga tanaŋjócpa t́it́am tajɨycámayñe Dios. Jejyajpa jém Dios ipɨxiñt́am uPcNu̱ma jém Moisés iccupac it́u̱mpɨy cosa juuts ixunpa Dios. Icuyo̱xa̱ Dios juuts tu̱m mozo icuwɨ̱t́i jém Dios it́ɨccɨɨm. Jém Moisés iyo̱xacuy iga iŋmatpa jém aŋma̱t́i jém ocmɨpɨc iŋmatpa parejo jém Cristo. kOOPorque it́u̱mpɨy tɨcyaj pɨ̱xiñ iwa̱t́i, pero Dios iwat it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp. N+Mást́im pɨ̱mi cujípta̱p Jesús que jém Moisés, juuts jém iwatpáppɨc tu̱m tɨc más cujípta̱p que jém tɨc jém watneta̱wɨɨp. wMgCuando oy i̱t́i yɨ́p naxyucmɨ iccupac it́u̱mpɨy cosa juuts ixunpa Dios, jém iccámnewɨɨp iga iwatpa jém Dios iyo̱xacuy. Jext́im iwat juuts jém Moisés cuando iccupac juuts ixunpa Dios icuwɨ̱t́i jém Dios it́ɨccɨɨm. L 3Jesɨc mantɨ̱wɨtam, jém cuáyñewɨɨp íña̱nama, micupiŋneta iga michɨ́yt́ámpa juuts Dios mimɨɨchit́am. Sɨɨp jɨ̱staamɨ jém tánO̱mi Jesucristo, jém icutsatnewɨɨp Dios, jém co̱bacpɨc pa̱nij de jém wɨbɨc aŋquímayooyi, jém taŋcupɨcpáppɨc. K9Tsa̱m yaachwatta̱ yɨ́p naxyucmɨ jém tánO̱mi Jesucristo, tsa̱m cutɨ́tsta̱, jeeyucmɨ wɨa̱p tayo̱xpátta cuando tacutɨ́tstamta̱p.fJEJeeyucmɨ tsɨ́y jém Jesucristo juuts jém it́ɨ̱wɨtam, yɨ́p naxyucmɨpɨc pɨxiñt́am, iga wɨa̱iñ iwat jém co̱bacpɨc pa̱nij iyo̱xacuy jém Dios iwiñjo̱m. Jém Jesucristo tu̱m pa̱nij jém tsa̱mpɨc tayaachaŋja̱mpa y wɨa̱p iccupac t́it́am tajɨycámayñe. Iccáyáypa jém pɨxiñt́am it́áŋca iga ipɨctsóŋiñ Dios. @IyPorque d́a oy yɨ́p naxyucmɨ jém Jesucristo iga iyo̱xpátpa jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am, pero oy iga iyo̱xpátpa jém Abraham ima̱nɨctam, jém Israelpɨc pɨxiñt́am. +HOJe̱mpɨgam iwat iga wɨa̱iñ icɨacputyaj jém pɨxiñt́am jém icɨ̱ŋyajpáppɨc iga caaba, porque it́u̱mpɨy ivida tsɨ́yñeyaj id́ɨc juuts esclavo. *GMTu̱m pɨ̱xiñ ima̱nɨctam jext́im ima̱yi y jext́im iñɨɨpiñ. Jesanet́im jém Jesucristo, jext́im iñɨɨpiñ y jext́im ima̱yi juuts taɨcht́am. Jeeyucmɨ miñ juuts taɨcht́am iga wɨa̱iñ ica. Je̱mpɨgam iccuyajáy jém Woccɨɨwiñ ipɨ̱mi jém wɨa̱paap tacca. IF  Nɨmt́im jém Cristo:Ɨch tsa̱m aŋcupɨcpa iga Dios wɨa̱p ayo̱xpát. E̱ybɨct́im nɨmpa:Yɨɨm aŋwaganait́t́a jém amma̱nɨctam, manJa̱tuŋ Dios, jém anchiiñewɨɨp. =Es Yɨɨmpɨc nɨm jém Jesucristo:ManJa̱tuŋ Dios, anaŋmadáypa jém antɨ̱wɨtam juutspɨc miDios.Maŋwánáypa jém himno ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa jém imma̱nɨctam. 0DY Jém Jesucristo iJa̱tuŋ tanJa̱tuŋt́im porque tawɨ̱tsagayt́a jém tantáŋca. Jeeyucmɨ jém Jesucristo d́a tsaa̱p cuando tanɨ́máypa iga: Mantɨ̱wɨtam. (CI It́u̱mpɨy cosa jém it́wɨɨp jém Dios imɨɨchi, je iwa̱t́i. Ixunpa Dios iga jém ima̱nɨctam iwaganait́yajiñt́im ju̱t́ wɨ̱co̱m, ju̱t́ it́ Dios. Jeeyucmɨ ijɨ́c iga tsa̱m yaachwadayt́a̱ jém t́u̱mpɨc iMa̱nɨc iga wɨa̱iñ icɨacput jém pɨxiñt́am. (BI Jém Jesucristo tsɨ́y tu̱m rato juuts tu̱m pɨ̱xiñ d́a t́i wɨa̱p. Más d́a wɨa̱p que jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am. Pero sɨɨp tánixpa iga jém tánO̱mi Jesucristo accámta̱ juuts tu̱m mɨjpɨc aŋjagooyi, tsa̱m cujípta̱p porque tsa̱m yaachwatta̱ cuando accaata̱ cunusyucmɨ. Agui tatoyt́ámpa Dios, jeeyucmɨ ijɨ́c iga accaata̱ jém Jesucristo para it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. \A1Cɨɨjuŋcodayñeta̱ it́u̱mpɨy cosa iga iŋjacpa. Cuando Dios ichac iga iŋjacpa it́u̱mpɨy cosa, d́a i̱ ni tu̱m cosa jém d́apɨc iŋjacpa. Pero sɨɨp d́anam quejpa iga iŋjacpa it́u̱mpɨy cosa. 3@_Iñchac jém nayñewɨɨp yɨ́p naxyucmɨ juuts d́a t́i wɨa̱p, más quetne jém ipɨ̱mi que jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am.Pero ocmɨ jém nayñewɨɨp yɨ́p naxyucmɨ chiit́a̱p autoridad juuts tu̱m mɨjpɨc aŋjagooyi iga iŋjacpa it́u̱mpɨy cosa jém michpɨc iŋwatne. D?It́ ju̱t́ jaycámneta̱, nɨmpa:ManJa̱tuŋ Dios, ¿t́iapaap jém pɨ̱xiñ iga tsa̱m iñjɨ̱spa?¿T́iiga tsa̱m iñyo̱xpátpa jém nayñewɨɨp yɨ́p naxyucmɨ? .>UDios d́a iccámpajém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am juuts aŋjagooyiyaj iga iŋjacpa jém jo̱mipɨc naxyucmɨ jém miñpáppɨc, jém sɨɨpaap manaŋmadáy. ~=uDios iŋquejáyt́im jém pɨxiñt́am iga nu̱ma jém iŋma̱t́i con wa̱t́i jém milagro, jém seña y jém cosa d́apɨc oypa tánix. Jém pɨxiñt́am chiiyajta̱t́im jém Dios iA̱nama ia̱namaŋjo̱m iga wɨa̱iñ iwatyaj juuts ixunpa Dios. Cada tu̱mtu̱m chiit́a̱p tuŋgac yo̱xacuy juuts iwɨ̱aŋja̱m Dios. Jesucristo wɨa̱p iyo̱xpát jém ipɨxiñt́am z<m¿jesɨc jutsa̱p taŋcɨɨput taɨcht́am de jém mɨjpɨc castigo siiga d́a taŋwada̱p caso jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios wɨa̱p tacɨacput? Jém tánO̱mi Jesucristo oy yɨ́p naxyucmɨ iga iŋmadáy jém pɨxiñt́am jém wɨbɨc aŋma̱t́i. Jesɨc ocmɨ jém imatoŋneyajwɨɨp jém wɨbɨc aŋma̱t́i taŋmadáypat́im taɨcht́am iga d́a je mɨgooyi. ;;oWiñɨgam jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am inimiñyaj jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi. Tsa̱m wɨ̱quejpa iga d́a je mɨgooyi. Jém imalwatneyajwɨɨp, jém d́apɨc icupɨcyaj, chiiyajta̱ castigo conforme juuts iwat. Siiga chiiyajta̱ castigo jém d́apɨc icupɨcyaj jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi, : 5Jeeyucmɨ wɨ̱ iga más pɨ̱mi taŋwadayt́ámiñ caso jém wɨbɨc aŋma̱t́i jém tammatoŋnewɨɨp iga odoy tantsactámiñ jém wɨbɨc tuŋ. Y9 -Jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am tu̱m a̱nama. Icuyo̱xayajpa Dios. Jeeyaj cutsatyajta̱ iga iyo̱xpátyajiñ jém pɨxiñt́am jém ipɨctsoŋyajpáppɨc jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga cɨacputyajta̱p.=8 u Dios d́a nunca iñɨ́máy ni tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ juuts iñɨ́máy jém iMa̱nɨc:Co̱ñɨ yɨɨm anaŋwɨ̱mɨ hasta que manaccoñwɨ́ypa jém íñenemigoyaj. 7 7 Impacspa jém sɨŋ y jém nas juuts tu̱m puctu̱cu.Iŋcucacpa juuts yoot́i.Pero mich d́a nunca micucacpa.Ni d́a nunca micuyajpa. (6 K Cuyajpa jém sɨŋ y jém nas, pero mich d́a nunca micuyajpa.Michɨ́ypa para siempre.Wɨd́áya̱p jém sɨŋ y jém nas juuts tu̱m yoot́i. 5 / Nɨmt́im Dios:Mich miO̱mi.Mich iŋwat yɨ́p mundo cuando moj i̱t́i it́u̱mpɨy cosa.Iŋwatt́im jém sɨŋ con iŋcɨ. O4  Tsa̱m iñt́oypa jém wɨbɨc jɨ̱xi.Tsa̱m iñjóyixpa jém malopɨc jɨ̱xi.Jeeyucmɨ micupiŋ Dios, mich iñDios,
más micmaymáya̱p que it́u̱mpɨy jém iŋwaganasɨɨyajpaap. 33 aPero Dios iŋmatpa de jém iMa̱nɨc cuando nɨm:Mich miDios. Mich miŋjagooyi.D́a nunca miputpa iga miŋjagooyi.Iññuumaŋjacpa jém pɨxiñt́am. Z2 /Dios iŋmatpa de jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am cuando nɨm:Dios icse̱tpa jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am juuts sa̱wa.Icse̱tpa jém icuyo̱xayajpaap juuts tu̱m juctɨ tsa̱m pɨ̱mi yótpa. =1 uPero cuando Dios inimiñ yɨ́p naxyucmɨ jém Wiñt́ipɨc iMa̱nɨc, nɨmpa Dios:Wɨ̱ iga it́u̱mpɨy jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am ijɨ̱syajiñ jém Dios iMa̱nɨc. h0 KPorque Dios d́a nunca iñɨ́máy ni tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ:Mich mamMa̱nɨc. Yɨ́p ja̱ma mamma̱nɨga̱p. D́at́im iñɨ́máy Dios tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ:Mich anJa̱tuŋ, ɨch mamma̱nɨc. / {Accámta̱ jém Dios iMa̱nɨc juuts tu̱m más mɨjpɨc aŋjagooyi que jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am. Ipɨctsoŋne jeet́im iJa̱tuŋpɨc iñɨ̱yi y jém iJa̱tuŋ ipɨ̱mi, jeeyucmɨ más wɨa̱p que jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am. n. WAgui pɨ̱mi wɨ̱tsocpa jém Dios iMa̱nɨc juutst́im jém tanJa̱tuŋ Dios. Jext́im ipɨ̱mi. Jeet́im mismo icuwiñ juuts jém tanJa̱tuŋ Dios. Yɨ́pt́im Dios iMa̱nɨc iniit́ icɨɨjo̱m it́u̱mpɨy jém Dios iwa̱t́i iga iwatpa cuenta con Dios iŋma̱t́i jém iniit́wɨɨp ipɨ̱mi. Jesɨc cuando yaj tacujicháyáy jém tantáŋca, nɨc co̱ñi sɨŋyucmɨ jém tanJa̱tuŋ Dios itrono iŋwɨ̱cɨɨmɨ. Jém Dios iMa̱nɨc más mɨj que jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ <- sPero sɨɨp yɨ́p ocmɨpɨc tiempo Dios icutsat iMa̱nɨc iga taŋmadáyiñ. Yɨ́pt́im Dios iMa̱nɨc cupiŋta̱ iga imɨɨcha̱p it́u̱mpɨy jém Dios imɨɨchi. Jeet́im iMa̱nɨc iwaganayo̱xa̱ Dios cuando mu iwatyaj it́u̱mpɨy cosa jém it́wɨɨp yɨ́p naxyucmɨ y jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ. B, Wiñɨgam Dios ijɨ́yáy wat́cɨy jém tanja̱tuŋwe̱wetam. Varios forma ijɨ́yáy. Chiit́a̱ jɨ̱xi jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ iga iŋmadayyajiñ jém Dios ipɨxiñt́am. +&Mantɨ̱wɨtam, sɨɨp jém tánO̱mi Jesucristo it́t́ámiñ íña̱namaŋjo̱m y miwɨ̱wadayt́ámiñ. Jemum cuyaj.*&Dende sɨɨp odoy i̱ más amoogɨ́yiñ porque anasɨɨba annacyucmɨ jém marca iga acótsta̱ jém tánO̱mi Cristo icuyucmɨ. k)O&Wɨ̱ iga it́u̱mpɨy jém icupɨcyajpáppɨc yɨ́p aŋquímayooyi, con jém nunta Israelpɨc pɨxiñt́am, jém Diospɨc imɨɨchi, iniit́yajiñ jém wɨbɨc paz ia̱namaŋjo̱m. Wɨ̱t́im iga Dios iyaachaŋja̱myajiñ. &(E&Siiga Cristo tamɨɨchi, jesɨc d́a t́i cuwatcuy jém marca de circuncisión siiga tanait́ o d́a tanai̱. Pero wɨ̱ iga tacjooma̱se̱tpa jém Cristo. `'9&Pero ɨch d́a anacujípta̱p anyaac. Wɨ̱ iga taŋcujíppa tánO̱mi Jesucristo porque je accaata̱ cunusyucmɨ para taɨcht́am. Jeeyucmɨ tsɨ́y juuts caane cunusyucmɨ para ɨch it́u̱mpɨy jém malopɨc jɨ̱xi jém it́wɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Ɨch atsɨ́y juuts acaanet́im iga d́a más aŋcusúnɨ́ypa jém cosa d́apɨc wɨ̱. ~|{zyyxwOv/u*srUqpomnmll?k=j]ihFffueUcbbba:`_^]]g\[[ZZYY@XWVVWU_TT-SRfQPOPNyN2MXLKkJJ)II H4GsGFDCBA@K?P>=<;B::u988P7B654322/1Y0E.--,,%+e*i)i('&%%,$z#H! f[N/1NPw>0 t W  S  }}P! Jeeyucmɨ wɨ̱ iga seguido taŋcujíptámpa Dios por medio de Jesucristo. Cuando taŋcujíppa Dios jex juuts tanchiiba tu̱m sacrificio. O Porque yɨ́p naxyucmɨ d́a tanai̱ tu̱m attebet jém d́apɨc cuyajpa. Pero tanaŋjóctámpa jém attebet jém miñpáppɨc ocmɨ. iNK Jesɨc tanɨctámpa aŋsɨ̱cmɨ de jém attebet ju̱t́ it́ Jesús iga tayaachwattamta̱iñ. M1 Jext́im jém Jesucristo tsa̱m yaacha̱, accaata̱ aŋsɨ̱cmɨ de jém attebet iga iccáyáy jém pɨxiñt́am it́áŋca con jém iñɨɨpiñ. yLk Jém co̱bacpɨc pa̱nijyaj icotyaj jém ani̱mat iñɨɨpiñ jém cuarto ju̱t́ it́ Dios. Ichiiba juuts tu̱m ofrenda iga iccáyáypa jém pɨxiñt́am it́áŋca. Pero jém ani̱mat imɨjta̱y noayt́a̱p aŋsɨ̱cmɨ de jém attebet. 'KG Taɨcht́am tanait́ tu̱m altar ju̱t́ tsacta̱ jém ofrenda, jém d́apɨc wɨa̱p icútyaj jém yo̱xapáppɨc yɨ́p naxyucmɨpɨc ma̱stɨcjo̱m. WJ' Odoy jɨɨcɨ iga i̱ mimɨgóyáypa iga miŋquejáypa tuŋgac aŋquímayooyi d́apɨc jex juuts jém impɨctsoŋnewɨɨp. Más wɨ̱ iga ipɨ̱mchiiba íña̱nama jém Dios it́óyooyi que iga taŋcútpa jém wíccuy juuts nɨmpa jém wiñɨcpɨc costumbre. Porque jém costumbre d́a tayo̱xpátpa iga taŋwatpa juuts ixunpa Dios. uIc Jém Jesucristo d́a cucacpa. Jeet́im matɨc, jeet́im yɨ́p ja̱ma y jeet́im it́u̱mpɨy tiempo. dHA Jɨ̱staamɨ t́i iwatyaj jém pastoryaj, jém miŋmadayñewɨɨp jém Dios iŋma̱t́i iga tsa̱m iwɨ̱watyaj y tsa̱m iniit́yaj fe. Je̱mpɨct́im wɨ̱cupɨctaamɨ mimicht́am iga Dios wɨa̱p miyo̱xpátta. G Wɨa̱p tanɨm:Aŋwɨ̱jo̱doŋ iga Dios ayo̱xpátpa.D́a t́i aŋcɨ̱ŋpa.D́a i̱ wɨa̱p amalwadáy. @Fy Odoy cusúnɨɨyɨ jém tumiñ. Maymáya̱jɨ con t́it́am iniit́ sɨɨp porque nɨmpa Dios: “D́a nunca mantsacpa iga manyo̱xpátpa. D́a nunca michɨ́ypa iŋcut́um.” 7Eg It́u̱mpɨy jém aŋcoomɨyñeyajwɨɨp wɨ̱ iga napɨcyajta̱p y d́a imalwatyajpa. Pero Dios ichiiba castigo jém ichaya̱páppɨc tuŋgac yo̱mo y jém pejoypaap. ID  Jɨ̱staamɨ jém presoyaj juuts miwagapajneta̱ con jeeyaj. Jɨ̱staamɨ jém malwadayñeta̱wɨɨp porque mimicht́am iniit́t́im jexpɨc mɨjta̱y. Wɨa̱pt́im iññasca je̱mpɨc. :Cm Odoy ja̱mnootɨ iga iŋwɨ̱pɨctsoŋpa jém miñyajpáppɨc juumɨ. Acwíctaamɨ. Je̱mpɨgam algunos ipɨctsoŋyaj jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am mex iga d́a ijo̱doŋ. CB  Odoy tsa̱cɨ iga minitoyt́amta̱p con iñt́ɨ̱wɨtam. LA Jém tanJa̱tuŋ Dios je tu̱m mɨjpɨc juctɨ, nooquedóypa.J@  Tatɨgɨyt́ámpa ju̱t́ iŋjacpa Dios ju̱t́ d́a i̱ ictsɨgóypa, jeeyucmɨ tanchiit́ámpa gracia Dios. Tanjɨ̱stámpa Dios juuts je iwɨ̱aŋja̱m. Tantoyt́ámpa y taŋcɨ̱ŋtámpa. 8?i Cuando nɨmpa: “E̱ybɨc anactsɨgóypa”, taŋcutɨɨyɨ́ypa iga Dios iccáypa jém tsɨgoypáppɨc, jém iwatnewɨɨp Dios, ichacpa jém cosa jém d́apɨc tsɨgóypa. I>  Wiñɨgam cuando jɨypa Dios, agui tsɨgóypa jém nas. Pero sɨɨp ijɨycámne, nɨmpa: “E̱ybɨc anactsɨgóypa jém nas, pero d́a solamente jém nas, anactsɨgóypat́im jém sɨŋ.” ==s Mimicht́am, cupɨctaamɨ t́it́am taŋmadayt́a Dios, odoy jóyi̱xɨ. Porque siiga d́a cɨɨputyaj jém wiñɨcpɨc pɨxiñt́am cuando aŋmadayyajta̱ yɨ́p naxyucmɨ, jesɨc mucho más mimicht́am d́a micɨɨputtámpa siiga d́a immatoŋtámpa cuando Dios mijɨ́yayt́ámpa dende sɨŋyucmɨ. @<y Iŋcunúcnetámum jém Jesús jém tacupujpáppɨc con jém jo̱mipɨc trato, y jém iñɨɨpiñ jém tacuáyñewɨɨp. Tsa̱m wɨ̱ quejpa iga más wɨ̱ que jém Abel iñɨɨpiñ. q;[ iga icujípyajpa Dios. Iŋcunúcneum ju̱t́ aŋtuuma̱neyaj jém Dios ima̱nɨctam jém icupɨcneyajwɨɨp Jesucristo jém accámayñeyajta̱wɨɨp iñɨ̱yi sɨŋyucmɨ. Iŋcunúcnetámum jém tanJa̱tuŋ Dios, jém icɨɨpiŋpáppɨc it́u̱mpɨy pɨxiñt́am, y hasta ju̱t́ it́ jém wɨbɨc pɨxiñt́am ia̱namayaj jém iwɨ̱tsagayñeyajwɨɨp Dios. U:# Pero, mimicht́am, iŋcunúcnetámum jém co̱tsɨc Sión, jém vivopɨc Dios iattebet, jém sɨŋyucmɨpɨc Jerusalén, ju̱t́ aŋtuuma̱neyaj tsa̱m jáyaŋ mil jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am 9 Tsa̱m pɨ̱mi ichɨgaŋjéc jém Moisés cuando iix. Tsa̱m cɨ̱ŋpa. Nɨmpa: “Tsa̱m pɨ̱mi acɨ̱ŋ hasta acuetsáypa.” P8 D́a wɨa̱p iyaachɨyyaj t́it́am iñɨ́máy Dios. Nɨ́mayyajta̱: “Siiga tu̱m pɨ̱xiñ ichɨcpa jém co̱tsɨc o tu̱m ani̱mat, jesɨc nácscataamɨ tsaamɨ o tɨpcata̱iñ con ca̱pi.” 7' Mimicht́am d́at́im immatoŋta jém trompeta iŋjɨ̱yi ni jém Dios ijɨ̱yi. Jém imatoŋyajwɨɨp icunucsayyaj iga odom más jɨ́yiñ. _67 Mimicht́am d́a iŋcunúcta jém co̱tsɨc jém wɨa̱paap tantsɨc juuts icunúcyaj jém Israelpɨc pɨxiñt́am. Agui yótpa jém juctɨ, cupiicha̱. Ocmɨ más pɨ̱mi piichɨ, agui pɨ̱mi poypa jém sa̱wa. L5 Micht́am iŋwɨ̱jo̱doŋtam iga cuando jém Esaú ipɨctsoŋtooba t́it́am ichiiba id́ɨc jém ija̱tuŋ, d́a i̱ ichi. Mex tsa̱m wej jém Esaú, d́am wɨa̱ icucac ijɨ̱xi iga imalwat. e4C Ni tu̱m de mimicht́am odoy pejoyt́aamɨ ni odoy yamtsaaya̱jɨ tu̱m wo̱ñi. Odoy jóyi̱xɨ jém Diospɨc imɨɨchi juuts iwat jém Esaú. Por tu̱m chi̱ma wíccuy icucac jém herencia jém imɨɨchipɨc id́ɨc. 3 Nawatta̱jɨ cuenta iga odoy iñchaguiñ jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios tayaachaŋja̱mpa y tayo̱xpátpa. Odoy tsɨɨyɨ ni tu̱m de mimicht́am juuts tu̱m t́i̱chɨc tsa̱mpɨc ta̱m jém iŋna̱yi. Imalwadáypa jáyaŋ jém it́yajwɨɨp je̱m. :2m Wadaayɨ caso iga iŋwɨ̱nanɨgáypa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. Seguido wɨ̱wa̱tɨ juuts ixunpa Dios porque jém d́apɨc iwɨ̱watpa d́a iixpa tanJa̱tuŋ Dios. y1k Nu̱mtsa̱cɨ jém tuŋ ju̱t́ miwit́t́ámpa, jesɨc jém cu̱xujpɨc id́ɨc d́a putpa tuŋjo̱m, pɨspa. }0s Chi̱ɨ pɨ̱mi jém iŋcɨ jém sopsnewɨɨp. Chi̱ɨ pɨ̱mi jém iŋco̱so jém d́apɨc cámpa it́e̱ñ. u/c Nu̱ma tu̱m pɨ̱xiñ d́a iwɨ̱aŋja̱m cuando cótsta̱p. Jeet́i rato tsa̱m toypa. Pero ocmɨ siiga taŋcupɨcpa, tayo̱xpátpa iga taŋwɨ̱watpa, agui tamaymay. D́a wɨ̱ tanɨmpa iga d́a para t́i wɨ̱ jém Dios iŋma̱tí X.) Yɨ́p naxyucmɨpɨc tanja̱tuŋ tacótspa tu̱m rato juuts je iwɨ̱aŋja̱m. Pero jém tanJa̱tuŋ Dios tacótspa iga tayo̱xpátpa iga taŋwɨ̱wattámiñt́im juuts iwatpa je iga d́a tatáŋcaɨ́ypa. F- Yɨ́p naxyucmɨpɨc tanja̱tuŋ tacótspa, pero d́a tajóypa, taŋwɨ̱ixpa. Jesɨc más wɨ̱ iga taŋcupɨcpa jém anJa̱tuŋ Dios jém d́apɨc tánixpa, jesɨc tanait́pa jém vida. ,% Pero siiga Dios d́a micótspa juuts iñascaaba it́u̱mpɨy jém ima̱nɨctam, jesɨc d́a je Dios mima̱nɨc. Michɨ́ypa juuts mipejpen. X+) Yaachɨyt́aamɨ mimicht́am cuando iññascaaba jém yaacha̱ji. Asíam miŋquejáypa Dios iga iŋwɨ̱wad́iñ. Miwɨ̱ixpa Dios juuts tu̱m mima̱nɨc. ¿Que it́ tu̱m tsɨ̱xi d́a icótspa ija̱tuŋ? * Porque jém tanJa̱tuŋ Dios iñuumaŋquímpa jém it́oyyajpáppɨc.Icótspa it́u̱mpɨy jém ipɨctsoŋpáppɨc juuts ima̱nɨc. ) ¿Que iñjaamaŋnotneta iga Dios miŋquím juuts mima̱nɨc? Nɨmpa así jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́ jayñeta̱:Mamma̱nɨc, odoy jóyca̱ɨ cuando micótspa jém iñJa̱tuŋ Dios.Yaachɨɨyɨ cuando michiiba castigo iga iŋcupɨguiñ. w(g Nu̱ma tsa̱m pɨ̱mi míŋa̱támpa contra jém táŋca, pero hasta sɨɨp d́anam mictegáy iññɨɨpiñ. \'1 Jɨ̱staamɨ iga agui iyaachɨ́y jém Jesús cuando iyaachwatyaj jém malopɨc pɨxiñt́am. Jeeyucmɨ mannɨ́máypa: Odoy sopstaamɨ iga iŋwattámpa juuts ixunpa Dios, odoy tsactaamɨ iga iŋcupɨcpa Dios. & Wɨ̱ iga tánámmatspa jém Jesús jém tachiipáppɨc jém fe. Tsa̱m tayo̱xpát cuando moj taŋcupɨc Dios y seguido tayo̱xpátpa hasta tanaccupacpa. Tsa̱m maymay jém Jesús iga yaachwatta̱ cunusyucmɨ porque ijo̱doŋ iga asíam icoñwɨ́ypa jém ienemigoyaj. D́a tsaa̱p iga accaata̱ juuts tu̱m malopɨc pɨ̱xiñ. Ocmɨ nɨc co̱ñi jém Dios itrono iŋwɨ̱mɨ. .% W Jeeyucmɨ wɨ̱ iga tantsacpa jém tantáŋca jém tsa̱mpɨc tacmalwatpa. Wɨ̱ iga tanyaachɨ́yiñ it́u̱mpɨy cosa iga taŋwattámpa juuts ixunpa Dios porque tánix iga jáyaŋ jém wiñɨcpɨc pɨxiñt́am agui icupɨcneyaj iga Dios wɨa̱p iyo̱xpát juuts tacuwo̱yxe̱tne jém ucsɨ. .$U (Porque Dios tajɨ̱spat́im taɨcht́am iga tachiiba tu̱m más wɨbɨc cosa. D́a iwɨ̱wadáypa jeeyaj hasta que tawɨ̱wadáypat́im taɨcht́am con jeeyaj.# 'Ni tu̱m de jeeyaj d́a ipɨctsoŋ jém ijɨycámayñewɨɨp Dios mex icupɨc iga Dios wɨa̱p iyo̱xpát porque tsa̱m iniit́yaj fe. L" &Yɨ́p pɨxiñt́am vale más jém Dios iwiñjo̱m que jém d́apɨc icupɨcyajpa Dios. Jáy sɨiyaj jém tɨtsɨnaxyucmɨ y jém co̱tsɨgaŋjo̱. It́yaj jém tsaajosjo̱m y jém nasjosjo̱m. ! %Tuŋgac tsaanácscata̱, wɨ́gaŋsajta̱ icucmɨ con sierra, accaata̱ con espada. Algunos oyyaj yɨɨm jeexɨc. Iccámneyaj jém borrego icuero y jém chivo icuero. Tsa̱m yaacha̱yaj. Tsa̱m yaachwatta̱. Agui aŋyácneyaj iga tsa̱m malwadayt́a̱. e C $Tuŋgac más tsa̱m saayɨyt́a̱, tsa̱m cótsta̱, tsenta̱ con cadena, cotta̱ cárcel. a; #Algunos jém yo̱mtam ipɨctsoŋ e̱ybɨc ima̱nɨc jém caanewɨɨp id́ɨc, acpɨsyajta̱wum. Tuŋgac jém Dios ipɨxiñt́am matsta̱, tsa̱m yaachwatta̱ hasta accaata̱ algunos. Y como d́a iŋnécpa iga icupɨcpa Dios, d́a i̱ icutsɨgáypa. Iwatpa así iga ipɨctsoŋyajpa tu̱m más wɨbɨc vida cuando pɨsyajpa jém caaneyajwɨɨp. |q "Icpích jém juctɨ jém tsa̱mpɨc yótpa, cɨɨputyaj iga accaayajta̱p con jém espada, chiit́a̱ pɨ̱mi jém d́apɨc inii̱ ipɨ̱mi, tsa̱m iniit́yaj ipɨ̱mi cuando áŋa̱yajpa, ichɨcpoypa jém soldado jém tuŋgac naxyucmɨpɨc. xi !Como tsa̱m iniit́yaj fe, icupɨcyaj iga Dios wɨa̱p iyo̱xpát. Jesɨc icoñwɨyyaj jém tuŋgac naxyucmɨ, iwɨ̱aŋjacyaj jém Dios ipɨxiñt́am, ipɨctsoŋyaj jém promesa jém ijɨycámayñewɨɨp Dios, iŋnúc jém ca̱ŋ ijɨp. <q ¿T́i más wɨa̱p annɨm? D́a anai̱ tiempo iga anaŋmatpa de jém Gedeón, jém Barac, jém Sansón, jém Jefté, jém David, jém Samuel y jém wiñɨcpɨc profetayaj.  Como tsa̱m iniit́ fe jém yo̱mo Rahab, jém pejoypáppɨc id́ɨc, icupɨc iga Dios wɨa̱p iyo̱xpát. D́a iwaganaca jém d́apɨc icupɨcyaj, porque iñec jém wɨste̱n jém Israelpɨc pɨ̱xiñ jém icuixyajwɨɨp jém naxyucmɨ de Canaán. J  Como tsa̱m iniit́yaj fe, jém Israelpɨc pɨxiñt́am icupɨcyaj iga Dios wɨa̱p iyo̱xpát, jesɨc siete ja̱ma icuwit́xe̱tyaj jém attebet Jericó, ocmɨ cujegáy jém tsaataañi. yk Como tsa̱m iniit́yaj fe jém Israelpɨc pɨxiñt́am, icupɨcyaj iga Dios wɨa̱p iyo̱xpát. Wid́aŋjacyajpa jém tsabats lamar juuts tɨtsɨnaxyucmɨ. Pero cuando jém Egiptopɨc pɨxiñt́am nasyajpa id́ɨc, je̱mt́im jicjiccayaj. J  Como tsa̱m iniit́ fe jém Moisés, icupɨct́im iga Dios wɨa̱p iyo̱xpát. Iwat jém pascuasɨŋ. Ipɨɨmɨ́y jém ipɨxiñt́am iga icuxicsyajpa jém tɨc ipuerta con nɨɨpiñ iga cuando naspa jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ, jém accaoypaap, d́a iccaaba ni tu̱m jém Israelpɨc pɨ̱xiñ ico̱ponma̱nɨc.  Como tsa̱m iniit́ fe jém Moisés, icupɨc iga Dios wɨa̱p iyo̱xpát, jeeyucmɨ put de jém naxyucmɨ de Egipto. D́a icɨ̱ŋ jém Egiptopɨc rey iga agui jóyñe. Seguido iwatpa juuts iñɨ́máy Dios, juuts jesɨc iixñe jém Dios jém d́apɨc tánixpa. R Ijɨ̱s iga vale más iga yaachwatta̱p jém Cristo icuyucmɨ que iga ipɨctsoŋpa it́u̱mpɨy jém riqueza jém it́wɨɨp Egipto porque iix tu̱m tsa̱m wɨbɨc coñwɨyooyi jém Diospɨc ichiiba. ,Q Más iwɨ̱aŋja̱m iga yaachwatta̱iñ con jém Dios ipɨxiñt́am que iga maymáya̱p tu̱m rato iga iwatpa juuts iwɨ̱aŋja̱myaj jém malopɨc pɨxiñt́am. -S Como tsa̱m iniit́ fe jém Moisés, icupɨc iga Dios wɨa̱p iyo̱xpát, jesɨc cuando pɨ̱xiññam, d́a ijɨ́c iga ima̱nɨga̱p jém Faraón iyo̱mma̱nɨc. yk Como tsa̱m iniit́ fe jém Moisés ija̱tuŋ con ia̱pa, icupɨcyaj iga Dios wɨa̱p iyo̱xpát. Cuando nay jém tsɨ̱xi, iñec tres meses porque iix iga tsa̱m wɨbɨc tsɨ̱xi. D́a icɨ̱ŋyajpa jém orde, jém reypɨc ichiiñe. |q Como tsa̱m iniit́ fe jém José, icupɨc iga Dios wɨa̱p iyo̱xpát, jesɨc antes que caaba iñɨ́máy jém Israelpɨc pɨxiñt́am iga ocmɨ putyajpa jém naxyucmɨ de Egipto. Pɨɨmɨyyajta̱ iga it́ajquímáyiñ ipac cuando putyajpa. ta Como tsa̱m iniit́ fe Jém Jacob, icupɨc iga Dios wɨa̱p iyo̱xpát. Cuando caatooba ijɨycámáypa cada tu̱mtu̱m jém José ima̱nɨctam iga iwɨ̱wadáyiñ Dios. Te̱ñchucum con ibaston jém wɨd́a̱ya iga iŋwejpátpa Dios. 9k Como tsa̱m iniit́ fe jém Isaac, icupɨc iga Dios wɨa̱p iyo̱xpát. Jeeyucmɨ ijɨycámáy ima̱nɨctam jém Jacob y Esaú iga núcpa ja̱ma iga iwɨ̱wadáypa Dios.   Jém Abraham iwɨ̱jo̱doŋ iga Dios wɨa̱p icpɨs jém caaneyajwɨɨp. Y como d́a ijɨ́c Dios iga iccaaba jém ima̱nɨc, wɨa̱p tanɨm iga jém Abraham e̱ybɨc ipɨctsoŋ ima̱nɨc juuts tu̱m acpɨsneta̱wɨɨp de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp. r] Nɨ́mayt́a̱ jém Abraham iga por medio de jém ima̱nɨc Isaac, tsa̱m aŋpɨcpa jém imma̱nɨctam. [ / Como tsa̱m iniit́ fe jém Abraham, cuando cutɨ́tsta̱, inimiñ jém Isaac iga iccaaba juuts tu̱m sacrificio. Iccaaba id́ɨc jém t́u̱mpɨc ima̱nɨc mex Dios ijɨycámayñe iga nay jém tsɨ̱xi. M  Pero ixunyajpa tu̱m wɨbɨc naxyucmɨ, tu̱m sɨŋyucmɨpɨc lugar. Jeeyucmɨ d́a tsaa̱p jém tanJa̱tuŋ Dios cuando nɨmpa: Micht́am anDios. Porque iwɨ̱tsagáy tu̱m attebet para jeeyaj. ` 9 Meega ijɨ̱syaj jém naxyucmɨ ju̱t́ tsucumyaj, wɨa̱p ixe̱tyaj e̱ybɨc jemɨc. g G Cuando nɨmyaj je̱mpɨc, tsa̱m wɨ̱quejpa iga imétsyajpa tuŋgac nas jém imɨɨchipɨc. } s It́u̱mpɨy jém wiñɨcpɨc pɨxiñt́am, jém icupɨcneyajwɨɨp Dios, caayaj. D́a iixyaj jém promesa jém ijɨycámayñewɨɨp Dios iga ichiiba. Pero como tsa̱m iniit́ fe, icupɨcyaj, juumɨ iixyaj jém promesa. Tsa̱m maymayyaj cuando iixyaj iga miñpa. Iñɨ́mayyaj iga: “Ɨch d́a yɨɨmpɨc apɨ̱xiñ. Ɨch juuts awid́aŋna̱xi yɨ́p naxyucmɨ.” gG Jém Abraham tsa̱m wɨd́a̱ya, caatoobam, pero núc iga iniit́ tsa̱m jáyaŋ ima̱nɨctam juuts jém ma̱tsa, jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ, y juuts jém pooy, jém it́wɨɨp jém lamar aŋna̱ca, d́a wɨa̱p tammay. ve Como tsa̱m iniit́ fe jém Sara, icupɨcpat́im. Tsa̱mi jém yo̱mo, nasneum itiempo iga ma̱nɨgɨ́ypa, pero Dios iyo̱xpát iga ma̱nɨgɨ́yiñ. Icnay tu̱m jaychɨ̱xi porque icupɨc iga Dios iccupacpa juuts ijɨycámayñe. $A Porque jém Abraham tsa̱m iŋjócpa jém attebet jém wɨ̱watnewɨɨp, jém iniit́wɨɨp wɨbɨc base, jém arquitecto y jém iwatnewɨɨp Dios mismo. wg Como tsa̱m iniit́ fe jém Abraham, nɨc i̱t́i como tu̱m juumɨpɨc pɨ̱xiñ jém tuŋgac naxyucmɨ jém Diospɨc ijɨycámayñe. Jáy i̱t́i con jém Isaac y Jacob jém puctuctɨcjo̱m. Jeeyaj ipɨctsoŋyajt́im jeet́im promesa. L Como tsa̱m iniit́ fe jém Abraham, cuando iŋwejáy Dios, icupɨc, nɨc tu̱m lugar ju̱t́ Dios ijɨycámayñe iga ichiiba. Put de jém it́ɨcmɨ, aunque d́a ijo̱doŋ ju̱t́ nɨcpa. <q Como tsa̱m iniit́ fe jém Noé, cuando Dios icjo̱dóŋa̱ iga miñpa jém cosa jém d́apɨcnam queman tánix, como tsa̱m cɨ̱ŋ, iwat tu̱m barco iga icɨacputyajpa jém iyo̱mo y jém ichɨ̱xt́am. Con jeet́im fe, jém iniit́wɨɨp jém Noé, ichiiba castigo it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Jeeyucmɨ Dios ipɨctsoŋ jém Noé juuts tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ porque icupɨc iga Dios wɨa̱p iyo̱xpát.  Pero d́a i̱ wɨa̱p iwat juuts ixunpa Dios siiga d́a inii̱ fe, siiga d́a icupɨcpa iga Dios wɨa̱p iyo̱xpát. Jém icunúcpáppɨc Dios tienes que icupɨcpa iga it́, y iga Dios ichiiba jém wɨbɨc coñwɨyooyi jém pɨxiñt́am jém imétsyajpáppɨc. \1 Como tsa̱m iniit́ fe, jém Enoc icupɨc Dios. Sɨwiñ nanɨcta̱, d́a ca. D́am i̱ ipát porque Dios ininɨc. Nɨm jém Dios iŋma̱t́i: “Antes que nanɨcta̱p jém Enoc, iwat juuts Dios ixunpa.” 0Y Como tsa̱m iniit́ fe, jém Abel agui icupɨc iga Dios wɨa̱p iyo̱xpát, jeeyucmɨ ichi más wɨbɨc ofrenda que jém ichiiwɨɨp jém Caín. Quejpa iga wɨbɨc pɨ̱xiñ porque Dios iwɨ̱pɨctsóŋáy jém iofrenda. Mex caane jém Abel, hasta sɨɨp iŋmatpa iga tsa̱m icupɨc Dios. w Como tanait́ fe, tanjo̱doŋ iga Dios iwat it́u̱mpɨy cosa jém it́wɨɨp naxyucmɨ y sɨŋyucmɨ. Ipɨɨmɨ́y iga id́iñ, jesɨc it́um. Dios ipɨc jém cosa jém d́apɨc i̱ wɨa̱p iix iga iwatpa jém cosa jém wɨa̱paap tánix. k~O Je̱mpɨct́im iwatyaj jém wiñɨcpɨc pɨxiñt́am, Dios iwɨ̱ixyaj porque tsa̱m icupɨcyaj. =} u Siiga tanait́ fe, taŋcupɨcpa Dios, tannuntawɨ̱jo̱doŋ iga tampɨctsoŋpa t́it́am tanaŋjócne. Tanjo̱doŋt́im iga nu̱ma tachiiba Dios jém cosa jém d́apɨc tánixñe. U|# 'Pero taɨcht́am d́a tajex juuts jém se̱tpáppɨc it́uuñiaŋcɨɨm, jém nɨcpáppɨc ju̱t́ ipɨctsoŋpa jém castigo. Taɨcht́am seguido taŋcupɨcpa Dios iga d́a togoypa jém tána̱nama.'{G &Jém aŋwɨ̱tsagayñewɨɨp it́áŋca iniit́ jém vida porque acupɨcne, nɨmpa Dios.Pero el que ichacpa iga acupɨcpa, aɨch d́a aŋwɨ̱aŋja̱m. nzU %Nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i:D́a jáyñe miñpa jém miñpáppɨc.D́a táŋcaa̱p. oyW $Yaachɨyt́aamɨ iga iŋwattámpa juuts ixunpa Dios iga impɨctsoŋtámpa t́it́am tajɨycámayñe. Lx #Mimicht́am tsa̱m iñjɨ̱spa iga Dios wɨa̱p miyo̱xpát, jesɨc odoy tsa̱cɨ iga iñjɨ̱spa je̱mpɨc porque siiga seguido iñjɨ̱spa je̱mpɨc, impɨctsoŋpa tu̱m wɨbɨc coñwɨyooyi. -wS "Mimicht́am, tsa̱m iñyaachaŋja̱mta jém pajneyajta̱wɨɨp. D́a miŋyácneta cuando miccáyayt́a̱ jém iñt́ɨc o it́u̱mpɨy jém iniit́wɨɨp, nu̱ma agui mimaymayt́am. Porque iñjo̱doŋtam iga iniit́t́a jém tsa̱m wɨ̱tampɨc cosa sɨŋyucmɨ jém d́apɨc nunca cuyajpa. 8vi !Algunos de mimicht́am tsa̱m mimalnɨ́mayt́amta̱ y mimalwadayt́amta̱ jém pɨxiñt́ámaŋjo̱m. Miwagayaacha̱t́im con jém íñamigoyaj cuando iñascayaj je̱mpɨc. Vu% Pero jɨ̱staamɨ jém ja̱ma jém nasnewɨɨp cuando mimicht́am yaguiñ impɨctsoŋta jém juctɨaŋtso̱ca. Tsa̱m micutɨ́tstamta̱. Iñyaachɨyt́a cuando iññascata jém mɨjpɨc yaacha̱ji. Dt Cɨ̱ŋɨ iga micutɨŋpa jém vivopɨc Dios icɨɨjo̱m. Ss Tánixpɨcpa jém nɨmnewɨɨp: “Ɨch anait́ derecho iga antségáypa jém malopɨc pɨxiñt́am it́áŋca, ɨch anacyojpa iga imalwatyaj.” Nɨmt́im: “Dios icɨɨpiŋpa jém ipɨxiñt́am.” r Jɨ̱staamɨ iga tsa̱m mɨjpɨc castigo ichiiba Dios tu̱m pɨ̱xiñ siiga nɨmpa iga d́a t́i cuwatcuy jém Dios iMa̱nɨc, y siiga tsa̱m ijóyixpa jém Cristo iñɨɨpiñ de jém jo̱mipɨc trato, jém iccuáyñewɨɨp jém pɨ̱xiñ ia̱nama. Chiit́a̱pt́im mɨjpɨc castigo siiga i̱ imalnɨ́máypa jém Dios iA̱nama jém taŋquejaypáppɨc iga tsa̱m tayaachaŋja̱mpa Dios. Vq% Wiñɨgam siiga tu̱m pɨ̱xiñ d́a iwatpa juuts nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi, siiga it́ wɨste̱n o tucute̱n testigo iwiñpacchiiba, jesɨc jém pɨ̱xiñ accaata̱p, d́a i̱ iyaachaŋja̱mpa. 'pG Tsɨ́y no más jém mɨjpɨc castigo jém tsa̱mpɨc iyaachwatpa ienemigoyaj juuts ijɨycunúcne Dios, yajpa iccucaáy jém juctjo̱m jém aguipɨc yótpa. 5oc Siiga iŋwɨ̱aŋja̱m iga seguido iŋwatpa táŋca cuando iŋwɨ̱jo̱doŋ jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi, d́am i̱ tuŋgac sacrificio iga miyojáypa iñt́áŋca. n  D́a tantsactámpa iga taŋtuuma̱támpa con jém tantɨ̱wɨtam juuts iwatyajpa algunos jém d́apɨc aŋtuuma̱yajpa. Wɨ̱ iga tanaŋquímtamta̱p iga taŋwattámiñ juuts ixunpa Dios y más sɨɨp porque quejpa iga d́am jáyñe miñpa jém tánO̱mi. m' Wɨ̱ iga tammétstámiñ jutsa̱p tanayo̱xpáttamta̱ con jém tantɨ̱wɨtam iga tanatoyt́amta̱iñ, iga tawɨ̱wadayt́ámiñ i̱ quej. l Seguido tanaŋjóctámpa iga Dios tacɨacputtámpa. D́a tantsactámpa iga taŋcupɨctámpa porque Dios iccupacpa juuts tajɨycámayñe. tka Jeeyucmɨ wɨa̱p taŋcunúcta Dios con tu̱m wɨbɨc tána̱nama, tannuntawɨ̱cupɨcpa Dios. Tacujicháyayñeta̱wum tána̱nama iga d́a más tanjɨ̱spa jém tantáŋca. Tacutseayñeta̱wum jém tammɨjta̱y con jém wɨbɨc nɨ. gjG Tanait́ tu̱m mɨjpɨc tampa̱nij, jém co̱bacpɨc, iŋjacpa jém Dios it́ɨcmɨ icutero. i Sɨɨp tanait́ jém jo̱mipɨc tuŋ, jém vivopɨc, ju̱t́ wɨa̱p tantɨgɨy ju̱t́ it́ Dios. Porque Cristo íŋáy jém puctuctaañi iga wɨa̱iñ tannas jém iwe̱ñt́aŋ. Jém puctuctaañi nɨmtooba jém Cristo imɨjta̱y cuando accaata̱. Bh} Jeeyucmɨ mantɨ̱wɨtam, sɨɨp d́a tacɨ̱ŋpa. Wɨa̱p tantɨgɨy jém Lugar Cuáyñewɨɨp, ju̱t́ it́ Dios, porque jém Jesucristo it́egáy iñɨɨpiñ para taɨcht́am. .gU Cuando tawadayñeta̱wum perdón jém tantáŋca, d́a e̱ybɨc ixunpa Dios iga taŋwatpa sacrificio iga tanyojpa jém tantáŋca. Wɨ̱ iga taŋcunúctámiñ Dios fw Nɨmt́im Dios:D́a nunca anjɨ̱sáypa jém pɨxiñt́am it́áŋca, d́a nunca anjɨ̱spa iga agui imalwatne. Oe Ocmɨ ɨch aŋwatpa tuŋgac trato con jeeyaj cuando núcpa jém tiempo.Nɨmpa Dios:Anaccámpa jém anaŋquímayooyi jém pɨxiñt́am ia̱namaŋjo̱m.Anjaycunúcpa ijɨ̱xiaŋjo̱m. Kd Jém Dios iA̱nama taŋmadáyt́im je̱mpɨc porque nɨmpa: )cK Tu̱ŋcɨy chióy imɨjta̱y juuts ofrenda iga accaata̱ jém cunusyucmɨ iga iwɨ̱tsagáy jém pɨxiñt́am it́áŋca iga iccuáyáy ia̱nama para siempre. Nb Jemum sɨ́p iŋjóc hasta que Dios icoñwɨ́ypa jém ienemigoyaj. (aI Pero jém Jesucristo tu̱ŋcɨy ijɨ́c iga accaata̱ iga iyojáy jém pɨxiñt́am it́áŋca para siempre. Jesɨc ocmɨ nɨc co̱ñi jém Dios iŋwɨ̱mɨ. V`% It́u̱mpɨy jém Israelpɨc pa̱nijyaj iwatyajpa cada ja̱ma jém ma̱stɨcjo̱mpɨc yo̱xacuy. Seguido iwatyajpa jeet́im sacrificio, mex d́a nunca wɨa̱p iccáyáy jém pɨxiñt́am it́áŋca. _} Cristo ijɨ́c iga accaata̱ tu̱ŋcɨy para it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. Jeeyucmɨ Dios tacujicháyáy tána̱nama. J^  Ocmɨ nɨmt́im jém Cristo: “Ɨch amiñ yɨɨm iga aŋwatpa juuts mich iŋwɨ̱aŋja̱m, manJa̱tuŋ Dios.” Yɨ́p nɨmtooba iga Dios iccáypa jém wiñt́ipɨc, iccámpa jém ocmɨpɨc. 6]e Wiñt́i nɨm jém Cristo iga: “Mich d́a iŋwɨ̱aŋja̱m jém sacrificio, ni ofrenda, ni jém ani̱mat nooquetta̱paap jém altaryucmɨ, ni jém sacrificio iga accáyayt́a̱iñ jém pɨxiñt́am it́áŋca.” Mex jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi ipɨɨmɨ́ypa jém pɨxiñt́am iga iwatyajiñ. \1 Jesɨc ocmɨ anɨm:“Yɨɨm ait́ iga aŋwatpa juuts mich iŋwɨ̱aŋja̱m, manJa̱tuŋ Dios, juuts jayñeta̱ jém librojo̱m de aɨch.” ![; D́at́im iŋwɨ̱aŋja̱m iga nooquetta̱p jém ani̱mat jém altaryucmɨ ni jém sacrificio iga accáyayt́a̱iñ jém pɨxiñt́am it́áŋca. QZ Jeeyucmɨ cuando miñ yɨ́p naxyucmɨ jém Cristo, iñɨ́máy tanJa̱tuŋ Dios:Mich d́a iŋwɨ̱aŋja̱m jém sacrificio ni ofrenda.Pero anchi jém ammɨjta̱y iga accaata̱p. {Yo Porque jém toro iñɨɨpiñ y jém chivo iñɨɨpiñ d́a nunca wɨa̱p iccáyáy jém pɨxiñt́am it́áŋca. `X9 Pero cuando iwatyajpa jém sacrificio cada a̱mt́ɨy, ijɨ̱syajpa iga táŋcaɨ́y. pWY Meega jém aŋquímayooyi wɨa̱p icɨacput jém pɨxiñt́am, jesɨc d́a e̱ybɨc iwatyajpa jém sacrificio porque una vez wɨ̱tsacneta̱wum it́áŋca jém iwatneyajwɨɨp jém sacrificio, d́a más ija̱mpa iga táŋcaɨ́y. mV U Jém Moisés iŋquímayooyi juuts tu̱m cumuŋcɨ de jém wɨbɨc cosa jém miñpáppɨc. D́a nunta nu̱ma jém cosa jém miñpáppɨc ocmɨ, jém aŋquímayooyi no más tu̱m cuwiñ. Jém Moisés iŋquímayooyi d́a wɨa̱p iwɨ̱tsagáy jém pɨxiñt́am it́áŋca jém icunúcneyajwɨɨp Dios con jém sacrificio jém iwatyajpáppɨc cada a̱mt́ɨy. U1 Jesanet́im tu̱ŋcɨy nachiit́a̱ jém Cristo iga accaata̱ iga iccáyáypa jáyaŋ jém pɨxiñt́am it́áŋca. Ocmɨ wiñquejpa e̱ybɨc yɨ́p naxyucmɨ jém Cristo. D́am miñpa iccáyáy jém pɨxiñt́am it́áŋca, miñpa icɨacputyaj jém iŋjócneyajwɨɨp.T Dios ichac iga tu̱ŋcɨy caaba it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am y ocmɨ cɨɨpiŋta̱p, chiit́a̱p castigo jém malopɨc. ES Porque siiga d́a wɨa̱p iwat tu̱ŋcɨy jém sacrificio, jesɨc tienes que wat́cɨy accaata̱p jém Cristo dende watta̱ yɨ́p mundo. Pero d́a iwat je̱mpɨc. Sɨɨp cuando núctooba jém íŋaŋpɨgam ja̱ma wiñquej jém Cristo. Iyaac nachiit́a̱ iga accaata̱ iga iccáyáypa jém pɨxiñt́am it́áŋca. =Rs D́a tɨgɨy jém sɨŋyucmɨpɨc ma̱stɨcjo̱m iga iwatpa wat́cɨy jém sacrificio juuts jém co̱bacpɨc pa̱nij iwatpa cada a̱mt́ɨy con jém nɨɨpiñ d́apɨc imɨɨchi. RQ Jesɨc cuando jém Cristo tayojáy tantáŋca, d́a iwat yɨ́p naxyucmɨpɨc ma̱stɨcjo̱m jém iwatnewɨɨp jém pɨxiñt́am. Porque jém puctucma̱stɨc nada más tu̱m cuwiñ de jém nunta ma̱stɨc jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ. Pero tɨgɨy jém Cristo sɨŋyucmɨ, icunúc jém tanJa̱tuŋ Dios iwiñjo̱m iga tacupujpa. \P1 Jeeyucmɨ ixunpa jém sacrificio iga cuáyiñ jém cuwiñ de jém cosa jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ, pero jém sɨŋyucmɨpɨc cosa ixunpa más wɨbɨc sacrificio que jém watneta̱wɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. ~Ou Porque nɨmpa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi iga casi it́u̱mpɨy cosa tienes que cuáypa con jém nɨɨpiñ. Siiga d́a it́egáypa jém nɨɨpiñ, jesɨc d́a i̱ imatóŋáypa jém it́áŋca. Accaata̱ jém Cristo iga tayojáy tantáŋca N} Jém Moisés icuxicst́im con jém nɨɨpiñ jém puctucma̱stɨc y it́u̱mpɨy jém traste ju̱t́ ijɨ̱syajpa Dios. Jeeyucmɨ jém Cristo wɨa̱p tacupuj con jém jo̱mipɨc trato. Ichiiba jém vida jém d́apɨc cuyajpa it́u̱mpɨy jém icupiŋneyajwɨɨp Dios juuts ijɨycámayñe. Wɨa̱p iwat je̱mpɨc porque accaata̱ iga iyojáy it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am it́áŋca, jém d́apɨc wɨa̱p iwɨ̱tsac jém wiñt́ipɨc trato. lGQ Pero más wɨ̱ jém Cristo iñɨɨpiñ. Porque jém Dios iA̱nama, jém d́apɨc cuyajpa, iyo̱xpát jém Cristo cuando iyaac nachiit́a̱ juuts sacrificio sin táŋca. Jém iñɨɨpiñ tacujicháyáypa tána̱nama iga d́a más tanjɨ̱spa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi, jém d́apɨc tayo̱xpátpa. Sɨɨp wɨa̱p taŋcuyo̱xa̱ jém vivopɨc Dios. aF; Jém becerro iñɨɨpiñ y jém chivo iñɨɨpiñ cuxicsta̱p jém pɨxiñt́am iga cuáyiñ jém imɨjta̱y. Jém becerra icuyjam, jém nooneta̱wɨɨp jém altaryucmɨ, cuyɨnta̱p jém pɨxiñt́am iga cuáyiñ jém imɨjta̱y. Jém nɨɨpiñ y jém cuyjam iyo̱xpátpa jém pɨxiñt́am iga cuáyiñ jém imɨjta̱y según jém costumbre. E{ Tɨgɨy tu̱ŋcɨy ju̱t́ it́ Dios para siempre. D́a ininɨc jém chivo iñɨɨpiñ ni jém becerro iñɨɨpiñ, pero iyaac ininɨc jém iñɨɨpiñ iga iyojáy jém pɨxiñt́am it́áŋca iga ipɨctsoŋyajiñ jém vida jém d́apɨc cuyajpa. D1 Pero sɨɨp miññeum jém Cristo, jém co̱bacpɨc pa̱nij. Imɨɨchi it́u̱mpɨy jém más wɨbɨc cosa, jém miñpáppɨc. Yɨ́p ma̱stɨc ju̱t́ yo̱xa̱p jém Cristo más wɨ̱t́i y más wɨbɨc. D́a je jém pɨ̱xiñ iwa̱t́i, d́a je yɨ́p naxyucmɨpɨc. HC  Jém sacrificio y jém ofrenda je nada más asunto de wíccuy y nɨ́ccuy y jutsa̱p icheeyaj imɨjta̱y según jém wiñɨcpɨc costumbre hasta que Dios icjooma̱se̱tpa it́u̱mpɨy cosa. xBi It́u̱mpɨy yɨ́pyaj cosa tsɨ́y juuts tu̱m ejemplo para sɨɨp. Jém ofrenda y jém sacrificio jém chiiñeta̱wɨɨp Dios d́a iñuntawɨ̱tsagáy jém pɨxiñt́am it́áŋca jém iwatnewɨɨp jém sacrificio iga cuáypa ia̱nama. AA{ Je̱mpɨgam taŋquejáy jém Dios iA̱nama, iganam it́ jém wiñt́ipɨc puctucma̱stɨc, d́anam quej jém tuŋ hasta ju̱t́ it́ jém tanJa̱tuŋ Dios, jém lugar cuáyñewɨɨp. t@a Pero jém tuŋgac cuarto, no más jém co̱bacpɨc pa̱nij wɨa̱p it́ɨgɨy. Cada a̱mt́ɨy tɨgɨypa tu̱ŋcɨy. D́a wɨa̱p it́ɨgɨy sin nɨɨpiñ iga iyojpa jém it́áŋca, ocmɨ iyojáypat́im jém pɨxiñt́am it́áŋca. ;?o Jesɨc cuando wɨ̱tsacne it́u̱mpɨy cosa así, seguido tɨgɨyyajpa jém pa̱nijyaj jém wiñt́ipɨc cuarto iga iwatyajpa juuts nɨmpa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi. b>= Jém baúlyucmɨ it́ wɨste̱n jém sajɨywɨɨp, jém querubines. Taŋquejáypa iga jemum it́ Dios. Jemum núcpa jém Dios icho̱ca. It́ɨ̱mne ixaj, icujɨ̱mne jém lugar ju̱t́ tsacta̱p jém sacrificio ju̱t́ yojayt́a̱p jém pɨxiñt́am it́áŋca. Pero sɨɨp d́a i̱ tiempo iga maŋwɨ̱aŋmadáypa it́u̱mpɨy yɨ́pyaj cosa. =/ Je̱m it́ tu̱m altar de oro ju̱t́ noota̱p jém po̱ma. It́t́im jém baúl ju̱t́ tsacta̱ jém wiñt́ipɨc trato. Cutsɨtneta̱ icumɨj jém baúl con oro. Jém baúljo̱m it́ tu̱m xa̱nu de oro ju̱t́ cotta̱ jém wíccuy, jém maná. Jém baúljo̱m it́t́im jém Aarón iwaycuy jém aŋnayñewɨɨp y jém tsaatabla ju̱t́ jayñeta̱ jém diez aŋquímayooyi jém wiñt́ipɨc trato. x<i Iwe̱ñt́aŋ de jém tuŋgac puctuctaañi it́ jém tuŋgac cuarto iñɨ̱yi jém lugar ju̱t́ núcpa Dios. i;K Watta̱ jém puctucma̱stɨc con wɨste̱n cuarto. Jém wiñt́ipɨc cuarto iñɨ̱yi jém lugar ju̱t́ it́ jém Dios ipɨ̱mi. Je̱m it́ jém nooquejcuy tuncuy, jém mesa y jém caxt́ána̱ñi jém Diospɨc imɨɨchi. x8}i||zyySxwwQvAuuNtss rrXqq=<;;z:^99B87-6i55^44t332110M/I.--+*6)(~'&q%%$=#."I!!p =i<j5qh_"~  M CV5xu 3/Cuando Jesús iix iga icunúcpa jém Natanael, iñɨ́máy: —Yɨɨm miñpa tu̱m nunta Israelpɨc pɨ̱xiñ, jém d́apɨc inii̱ mɨgooyi. t .Nɨmpa jém Natanael: —¿Que wɨa̱p iput tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ de jém attebet de Nazaret? Nɨmpa Felipe: —Mi̱ñɨ aamɨ. s )-Jesɨc jém Felipe nɨc iméts jém Natanael, iñɨ́máy: —Ampátneta jém pɨ̱xiñ jém tanɨ́mayñewɨɨp iga miñpa jém Moisés y jém tuŋgac jém wiñɨcpɨc profeta jém ijayñewɨɨp Dios iŋma̱t́i. Je jém Jesús, jém Nazaretpɨc, jém José ima̱nɨc. kr Q,Yɨ́p Felipe jém Betsaidapɨc pɨ̱xiñ, jeet́im attebet ju̱t́ tsucum jém Anti y Peto. q ++Jesɨc tuŋgagam ja̱ma nɨctooba id́ɨc Jesús jém naxyucmɨ de Galilea. Ipát jém Felipe. Nɨ́mayt́a̱: —Mi̱ñɨ atúŋɨɨyɨ. .p W*Ocmɨ jém Anti ininɨc jém Ximoj ju̱t́ it́ Jesús. Jesɨc Jesús iwɨ̱ámpa jém Ximoj, iñɨ́máy: —Mich miXimoj, jém Jonás mima̱nɨc, pero sɨɨp manacnɨɨya̱p iga miCefas. (Taɨcht́am tanaŋmat́i̱mɨ nɨmtooba iga Peto.) Jesús iŋwejáypa jém Felipe y jém Natanael 'o I)Jesɨc jém Anti wiñt́i nɨc iméts it́ɨ̱wɨ jém Ximoj, iñɨ́máy: —Ampátneum jém Mesías. (Taɨcht́am tanaŋmat́i̱mɨ nɨmtooba jém Cristo.) $n C(Tu̱m de jém wɨste̱n jém imatoŋneyajwɨɨp junɨmpa jém Xiwan, jém it́úŋɨywɨɨp jém Jesús, iñɨ̱yi Anti. It́ɨ̱wɨ jém Ximoj Peto. m /'Jesɨc Jesús iñɨ́máy jeeyaj: —Mi̱ñɨ aamɨ. Jesɨc nɨc iámyaj ju̱t́ it́ Jesús. Jemum iyaj jém ja̱ma, núcyaj a las cuatro. [l 1&Jesɨc Jesús iámseedáy, iix iga it́úŋɨ́ypa jém wɨste̱n, iñɨ́máy: —¿T́i miñ immétsta? Nɨmyaj jém wɨste̱n: —¿Rabí, (taɨcht́am tanaŋmat́i̱mɨ nɨmtooba, Maestro), ju̱t́ miit́? mk U%Jesɨc jém wɨste̱n icuyujcɨɨwiñ imatoŋ t́i iñɨ́máy, moj it́úŋɨ́y jém Jesús. j 1$Iix jém Xiwan iga wid́aŋnaspa jém Jesús. Jesɨc iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Ixt́aamɨ jém pɨ̱xiñ. Yɨ́bam jém Dios iCordero. hi K#Jesɨc tuŋgagam ja̱ma je̱mt́im it́yaj jém Xiwan con wɨste̱n jém icuyujcɨɨwiñ. :h o"Ɨch ánix iga je̱mpɨgam iñasca yɨ́p pɨ̱xiñ, jeeyucmɨ wɨa̱p mannɨ́máy iga yɨ́bam pɨ̱xiñ jém Dios iMa̱nɨc. Jesús icupiŋ jém wiñt́ipɨc icuyujcɨɨwiñ wg i!Jesɨc ɨch d́a id́ɨc anjo̱doŋ i̱apaap jém pɨ̱xiñ jém miñpáppɨc, pero cuando Dios acutsat iga acchíŋóypa con nɨ, anɨ́máy iga: “Cuando íñixpa iga jém Dios iA̱nama quetpa sɨŋyucmɨ y miñ i̱t́i con tu̱m pɨ̱xiñ, jesɨc iñjo̱doŋ iga jeam jém iniŋjócpáppɨc. Acchíŋóypat́im mex je con jém Dios iA̱nama, d́a je con nɨ.” f  Nɨmt́im jém Xiwan: —Ɨch ánix jém Dios iA̱nama juuts tu̱m cuucu cuando quet dende sɨŋyucmɨ. Miñ i̱t́i con je. 2e _Ɨch d́a id́ɨc anjo̱doŋ i̱apaap jém pɨ̱xiñ, pero ɨch miñ acchíŋooyi con nɨ iga jém it́yajwɨɨp Israel wɨa̱iñ ijo̱dóŋa̱yaj i̱apaap jém Cristo. Ad }Yɨ́bam jém pɨ̱xiñ jém mannɨ́mayñewɨɨp iga: “Ocmɨm miñpa tu̱m pɨ̱xiñ, pero más wɨa̱p que aɨch, porque it́t́im dende wiñɨgam cuando d́anam anayñe aɨch.” jc OJém tuŋgac ja̱ma jém Xiwan iix iga miñpa Jesús, iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —I̱xɨ, jém pɨ̱xiñ jeexɨc miñpa, je jém Dios iCordero. Accaata̱p iga iccáyáypa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am it́áŋca. b ;Je̱mpɨgam iñasca jém Xiwan jém attebet Betábara, aŋwiñt́uc de jém río Jordán ju̱t́ acchíŋóypa. Jém Jesús je jém Dios iCordero a %Ocmɨm miñ jém pɨ̱xiñ, pero más wɨa̱p que aɨch. Ɨch d́a wɨa̱p antsɨ́y ni juuts tu̱m imozo iga aŋcuwijáyáypa jém icɨac. ` ;Jém Xiwan iñɨ́máy jeeyaj: —Ɨch acchíŋóypa con nɨ. Pero yɨɨm it́ mimicht́ámaŋjo̱m tu̱m pɨ̱xiñ jém d́apɨc íñixpɨcneta. 1_ ]Acwácta̱t́im jém Xiwan, nɨ́mayt́a̱: —¿Jesɨc t́iiga micchíŋóypa siiga mich d́a je miCristo, ni d́a je miElías ni d́a je miprofeta jém miñpáppɨc? Q^ Jém fariseoyaj icutsatyajt́im jém icwácyajpáppɨc jém Xiwan. ] Jesɨc jém Xiwan iñɨ́máy jém pa̱nijyaj: —Ɨcham oy anajɨ́yooyi jém tɨtsɨnaxyucmɨ. Oy anaŋmadáy jém pɨxiñt́am iga: “Áŋaayɨ jém tuŋ, nu̱mtsa̱cɨ, porque miñpa jém tánO̱mi”, juuts nɨmpa jém profeta jém Isaías. @\ {Jesɨc jém pa̱nijyaj iñɨ́mayyaj jém Xiwan: —¿Mich, mii̱apaap? Anɨ́maayɨ iga wɨa̱iñ anaŋmadayt́a jém acutsatnewɨɨp. ¿Mich iñyaac, t́i wɨa̱p anaŋmadáy? 1[ ]Jesɨc nɨmyaj jém pa̱nijyaj: —¿Jesɨc mii̱apaap? ¿Que mich jém miElías jém wiñɨcpɨc miprofeta? Pero jém Xiwan icutsoŋ. Iñɨ́máy: —Ɨch d́a aje. Nɨmyaj jém pa̱nijyaj: —¿Que mich jém miprofeta jém manaŋjóctampaap? Jém Xiwan iñɨ́máy: —Ɨch d́at́im aje. Z #Jesɨc cuando núcyaj ju̱t́ it́ jém Xiwan, je d́a iŋyam. Iñɨ́máy jeeyaj: —Ɨch d́a je aCristo jém acutsatnewɨɨp Dios. lY SAlgunos jém judíos, jém it́yajwɨɨp jém Jerusalén, icutsatyaj jém pa̱nijyaj con jém levitapɨc pɨxiñt́am iga icwácyajiñ jém Xiwan. Nɨ́mayt́a̱: —Nɨ̱gɨ acwaacɨ jém Xiwan: “¿Mich, mii̱apaap?” mX UD́a i̱ queman oypa iix jém tanJa̱tuŋ Dios; pero jém Dios iMa̱nɨc, jém t́u̱mpɨc, jém iwaganait́wɨɨp Dios, taŋquejayt́a juutspɨc Dios jém tanJa̱tuŋ Dios. Jém Xiwan jém acchíŋoypaap iŋmatpa de Jesucristo W {Chiit́a̱ jém Moisés jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi iga aŋmadayyajta̱iñ jém pɨxiñt́am. Jesɨc ocmɨ jém Jesucristo oy yɨ́p naxyucmɨ iga taŋquejáy jutsa̱p tayaachaŋja̱mta Dios y iga taŋquejáypa jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi. +V QJém Dios iMa̱nɨc tsa̱m tawɨ̱wadayñeta tantu̱mpɨyt́am. Tsa̱m tawɨ̱it́t́a porque inimiñ jém wɨbɨc tóyooyi iga tayaachaŋja̱mtámiñ Dios. U  Jém Xiwan oy iŋmadáy jém pɨxiñt́am i̱apaap jém miññewɨɨp. Nɨm jém Xiwan: —Yɨ́bam jém mannɨ́mayñewɨɨp iga ocmɨm miñpa tu̱m pɨ̱xiñ más wɨa̱p que aɨch porque it́t́im id́ɨc dende wiñɨgam cuando d́anam anayñe aɨch. NT Oy i̱t́i yɨ́p naxyucmɨ jém Dios iMa̱nɨc juuts tu̱m pɨ̱xiñ. Maayɨ́yt́im juuts taɨcht́am. Oy i̱t́i yɨ́p naxyucmɨ con aɨcht́am. Ánixayñeta iga inimiñ jém ipɨ̱mi jém iJa̱tuŋpɨc ichiiñe jém t́u̱mpɨc iMa̱nɨc. Jém Dios iMa̱nɨc tsa̱m tóyóypa, siempre nuumaŋmatpa, d́a mɨgóypa. :S o D́a jex juuts tu̱m pɨ̱xiñ ima̱nɨc jém iwatnewɨɨp yo̱myucmɨ, juuts iwɨ̱aŋja̱m jém ja̱tuŋpɨc, pero Dios ima̱nɨga̱yajpa. Tsɨ́yyaj juuts Dios ima̱nɨctam. R   Pero jém ipɨctsoŋneyajwɨɨp, jém icupɨcneyajwɨɨp, chiiyajta̱ derecho iga tsɨ́yyajiñ juuts jém Dios ima̱nɨctam. ZQ / Oy i̱t́i it́ɨcmɨ, jém naxyucmɨ de Israel, pero jeeyaj d́a ipɨctsoŋyaj. dP C Oy i̱t́i yɨ́p naxyucmɨ. Iwaganayo̱xa̱ jém tanJa̱tuŋ Dios iga iwatyaj yɨ́p nas con it́u̱mpɨy jém it́wɨɨp yɨɨm, pero jém pɨxiñt́am, yɨ́p naxyucmɨpɨc, d́a iixpɨcyaj jém Dios iMa̱nɨc. mO U Je jém nu̱mapɨc juctɨ. Miñ yɨ́p naxyucmɨ iga iyɨcquejyajpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. uN eJém Xiwan d́a je jém juctɨ, pero oy iŋmadáy jém pɨxiñt́am i̱apaap jém juctɨ jém miñpáppɨc. PM Cutsatta̱ jém Xiwan iga iŋmadáyiñ jém pɨxiñt́am iga miñpa jém Dios iMa̱nɨc juuts tu̱m juctɨ. Oy iŋmadáy jém pɨxiñt́am i̱apaap jém miñpáppɨc iga icupɨcyajiñ cuando miñpa. WL )It́ id́ɨc tu̱m pɨ̱xiñ jém icutsatnewɨɨp Dios, iñɨ̱yi Xiwan. YK -Tsocpa jém juctɨ piichcɨɨm y jém piichɨ d́a wɨa̱p icpích jém juctɨ. zJ oJe iniit́ jém vida iga tachiiba. Jém vida je jém juctɨ jém tsocpáppɨc jém pɨxiñt́am ia̱namaŋjo̱m. fI GWagayo̱xayaj iga iwatyajpa it́u̱mpɨy cosa. D́a i̱ ni tu̱m cosa d́apɨc je iwa̱t́i. mH UCuando moj i̱t́i it́u̱mpɨy cosa, jesɨc jém Dios iMa̱nɨc iwaganait́ jém tanJa̱tuŋ Dios. aG ?Wiñɨgam cuando moj i̱t́i it́u̱mpɨy cosa, jesɨc it́t́im id́ɨc jém Dios iMa̱nɨc, iñɨ̱yit́im jém Aŋma̱t́i. Jém Dios iMa̱nɨc iwaganait́ tanJa̱tuŋ Dios. Jém Dios iMa̱nɨc jeet́im jém Dios. FJo̱dóŋa̱taamɨ siiga iñyo̱xpátpa tu̱m jém tantɨ̱wɨ, jém táŋcaɨywɨɨp, iga ichacpa jém malopɨc tuŋ, jesɨc tsa̱m iñyo̱xpátpa iga odoy togóyiñ jém ia̱nama porque wadayt́a̱ perdón jém it́áŋca tsa̱m jáyaŋ. Jemum cuyaj.ZE-Mantɨ̱wɨtam, siiga algunos de mimicht́am ichacpa jém nu̱mapɨc aŋma̱t́i y siiga tu̱m de mimicht́am inicse̱tpa iga icupɨguiñ e̱ybɨc jém nu̱mapɨc aŋma̱t́i, jesɨc mich iŋwɨ̱watpa. DOcmɨ cuando iŋwejpátpa Dios e̱ybɨc, mojgacum chióy jém tuj. Jesɨc jém naxyucmɨ e̱ybɨc wɨ̱putpa jém cosecha. IC Jém profeta Elias pɨ̱xiñt́im juutst́im taɨcht́am. Iŋwejpát Dios con it́u̱mpɨy ia̱nama iga odoy chijóyiñ jém tuj. Y nu̱ma tres años y medio d́a chijóy tuj jém naxyucmɨ. EBJeeyucmɨ mannɨ́máypa, Naŋmadayt́amta̱jɨ jém iñt́áŋca con jém iñt́ɨ̱wɨtam. Naŋwejpádayt́amta̱jɨ Dios con jém iñt́ɨ̱wɨtam iga mipɨstámiñ. Cuando tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ, d́apɨc táŋcaɨ́y, iŋwejpátpa Dios con it́u̱mpɨy jém ia̱nama, tsa̱m wɨa̱p, Dios imatóŋáypa. @AySiiga nu̱ma iniit́ fe cuando iŋwejpátpa Dios, jesɨc pɨspa jém mɨmnewɨɨp. Jém tanJa̱tuŋ Dios icpɨspa. Siiga táŋcaɨ́y, jesɨc Dios iwadáypa perdón jém it́áŋca. @}Siiga tu̱m de mimicht́am mimɨmne, jesɨc wɨ̱ iga iŋwejáypa jém aŋjagooyiyaj, jém iŋjacyajpáppɨc jém Dios ipɨxiñt́am, iga iŋwejpádayyajiñ Dios para jém mɨmnewɨɨp, iccámayyajiñ aceite jém tánO̱mi Jesucristo iñɨyi̱mɨ. .?U Siiga tu̱m de mimicht́am miyaachwatta̱p, jesɨc wɨ̱ iga iniŋwejpád́iñ Dios. Siiga mimaymay, jesɨc wánaayɨ Dios tu̱m wa̱ñi iga iŋcujíppa Dios. > Y sɨɨp mantɨ̱wɨtam, manchiiba tu̱m wɨbɨc jɨ̱xi. Odoy tsa̱cɨ Dios juuts tu̱m testigo iga d́a mimɨgóypa. Odoy nɨ̱mɨ: “Wɨ̱jo̱dios.” Cuando miñɨmtooba iga: “Jɨ̱”, jesɨc nɨ̱mɨ “Jɨ̱.” Cuando miñɨmtooba: “D́a”, jesɨc nɨ̱mɨ “d́a” iga odoy michiit́ámiñ castigo Dios. Cuando tanaŋwejpátpa Dios, je tsa̱m tayo̱xpátpa E= Nu̱ma mannɨ́máypa, tanjo̱doŋ iga tsa̱m maymay jém pɨxiñt́am jém iyaachɨyñewɨɨp cuando yaachwatta̱p. Micht́am immatoŋneta t́i iñasca jém Job iga tsa̱m iyaachɨ́y cuando yaachwatta̱p y tanjo̱doŋt́im iga ocmɨ Dios tsa̱m iwɨ̱wadáy jém Job. Quejpa iga tatoypa Dios y tayaachaŋja̱mpa. p<Y Mantɨ̱wɨtam, jɨ̱staamɨ jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ jém iŋmatyajpáppɨc jém Dios iŋma̱t́i. Jeeyaj iyaachɨyyaj cuando yaachwatyajta̱. Wɨ̱ siiga tanyaachɨyt́ámpat́im taɨcht́am cuando tayaachwattamta̱p. *;M Mantɨ̱wɨtam, odoy naquejajwadayt́amta̱ji con jém iñt́ɨ̱wɨtam, jesɨc mimicht́am Dios d́at́im micɨɨpiŋpa. Jém juez it́ jém puerta aŋna̱ca. :/Yaachɨɨyɨ, mimicht́am, iganam iniŋjóctámpa jém tánO̱mi. Odoy tsa̱cɨ jém Dios iŋma̱t́i porque d́a jáyñe miñpa jém tánO̱mi. 9yJeeyucmɨ, mantɨ̱wɨtam, yaachɨɨyɨ iga mimalwadayt́a̱p hasta miñgacpa yɨ́p naxyucmɨ jém tánO̱mi. Jém yo̱xayajpaap ca̱mjo̱m iŋjócpa jém wiñt́ipɨc tuj y jém ocmɨpɨc tuj iga wɨa̱iñ ipɨctsoŋ jém wɨbɨc cosecha. H8 Miricopɨc mipɨxiñt́am tsa̱m mimalo. Iñchi castigo jém pɨxiñt́am jém d́apɨc táŋcaɨ́y, iniccaayaj, y jeeyaj ijɨ́cyaj. Tanyaachɨ́ypa iganam tanaŋjóctámpa jém tánO̱mi A7{Tsa̱m pɨ̱mi miwɨ̱it́ yɨ́p naxyucmɨ. Iŋwat t́it́am iñjɨ̱s íña̱namaŋjo̱m. Cusum iŋwat t́it́am iñxunpa. Mijex juuts tu̱m xix acpɨ̱neta̱wɨɨp iga accaata̱p. ;6oMimicht́am miricopɨc, d́a iŋwɨ̱yoj jém immozoyaj, sɨɨp miquejajwadayñe iga d́a iŋwɨ̱yoj. Sɨɨp matóŋa̱ñeta̱wum jém quejaj jém tanJa̱tuŋ Dios iwiñjo̱m. 5Jém oro y jém plata jém iniit́wɨɨp, sɨɨp ɨtsneum. Cuando íñixpa iga ɨtsneum, jesɨc quejpa iga d́at́im jáypa jém immɨjta̱y. Pucpat́im. Miñoota̱pt́im juctjo̱m. Iniŋtuuma̱watpa jáyaŋ jém riqueza para jém íŋaŋpɨgam ja̱ma. G4Pucneum jém iñriquesa, jém impuctu̱cu icútneum we̱chi. 3 yMatoŋtaamɨ miricotam, aŋyáctaamɨ, pɨ̱mi aŋwejtaamɨ porque miñpa tu̱m mɨjpɨc yaacha̱ji para mimicht́am. a2;Jém ijo̱doŋpɨc iga wɨa̱p iwɨ̱wat, pero d́a iwatpa, jesɨc iwatpa táŋca.1}Pero mimicht́am tsa̱m minicujípta̱p iñyaac, iñjɨ̱spa iga agui miwɨa̱p. Agui malo iga minicujípta̱p iñyaac. 0wMás wɨ̱ iga miñɨmpa iga: “Siiga Dios iwɨ̱aŋja̱m, jesɨc tanait́pa tamvida y taŋwatpa cualquier cosa.” /Ni d́a i̱ ijo̱doŋ t́i naspa jo̱ymɨ. ¿T́i jém tamvida? Jex como tu̱m oma. It́pa tu̱m rato, pero ocmɨ togoypa. @.y Amatoŋtaamɨ mimicht́am, jém miñɨmpáppɨc iga: “Yɨ́p ja̱ma o jo̱ymɨ anɨcpa tu̱m attebet. Nɨcpa anyaj tu̱m a̱mt́ɨy iga amáymáyóypa iga aŋwatpa tumiñ.” k-O It́ tu̱m jém Tachiipáppɨc jém Aŋquímayooyi, jeet́im jém Juez. Je wɨa̱p tacɨacput. Wɨa̱pt́im tactogoy. ¿Pero mimich mii̱apaap iga iŋcɨɨpiŋpa iñt́ɨ̱wɨ juuts mijuez? D́a tanjo̱doŋ t́i miñpa ocmɨ ",= Mantɨ̱wɨtam, odoy nacujɨyt́amta̱jɨ con jém iñt́ɨ̱wɨtam. Jém icujɨypáppɨc jém it́ɨ̱wɨ, icujɨypat́im jém Dios iŋquímayooyi. Siiga icujɨypa jém wɨbɨc aŋquímayooyi, jesɨc tsɨ́ypa juuts tu̱m juez, d́a iwatpa juuts nɨmpa jém aŋquímayooyi. #+? Mi̱ñɨ mico̱ste̱ñi jém tanJa̱tuŋ Dios iwiñjo̱m juuts d́a t́i miwɨa̱p, jesɨc Dios micquímpa yucmɨ. Jém icujɨypáppɨc jém it́ɨ̱wɨ r*] Aŋyáctaamɨ. Wejtaamɨ. Tsa̱cɨ iga mixictámpa, wejtaamɨ. Jém maymáya̱ji se̱tpa iga aŋyaaqui. ))Cunúctaamɨ Dios, jesɨc micunúcpat́im Dios. Mit́áŋcaɨycɨɨwiñ, cujichaayɨ iŋcɨ. Siiga miñɨmpa iga iñt́oypa Dios, pero iñt́oypat́im jém malopɨc cosa, jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ, jesɨc cujichaayɨ jém íña̱nama, tsa̱cɨ iga immalwatpa. }(sJesɨc wattaamɨ juuts miñɨ́máypa Dios. Odoy jɨɨcɨ iga micmalwatpa jém Woccɨɨwiñ, jesɨc micupóyáypa. k'ONu̱ma, Dios tsa̱m pɨ̱mi tayaachaŋja̱mpa. Asíam nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́ jayñeta̱: “Dios d́a iyo̱xpátpa jém pɨ̱xiñ jém nacujípta̱páppɨc. Pero iyaachaŋja̱mpa jém d́apɨc nacujípta̱p.” 4&aD́a xajanɨmpa jém Dios iŋma̱t́i: “Jém Dios iA̱nama, jém tachiiñewɨɨp Dios, tsa̱m tatoypa y tawatpa cuenta iga odoy tantsagáyiñ jém Dios iŋma̱t́i.” %%A que mimicht́am, iŋcupɨctɨp Dios. ¿Que d́a iñjo̱doŋtam siiga iñt́oypa jém malopɨc cosa jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ, jesɨc iñjóyixpa jém tanJa̱tuŋ Dios? Siiga iñt́oypa jém malopɨc cosa, jesɨc e̱ybɨc michɨ́ypa juuts enemigo de Dios. c$?Iŋwágáypa Dios alguna cosa, pero je d́a michiiba porque iŋwágáypa iga immalwatpa. (#IMimicht́am tsa̱m iŋcusúnɨ́ypa jáyaŋ cosa, pero d́a i̱ michiiba, jeeyucmɨ tsa̱m miccaóypa. Tsa̱m iŋcusúnɨ́ypa tuŋgac pɨ̱xiñ imɨɨchi, pero cuando d́a i̱ michiiba, jesɨc tsa̱m míŋa̱támpa. D́a impɨctsoŋpa t́it́am iñxunpa porque d́a iŋwágáypa Dios. +" Q¿T́iiga tsa̱m míŋa̱támpa con jém iñt́ɨ̱wɨtam? ¿T́iiga tsa̱m it́ jém pleito? Tsucum jém malopɨc jɨ̱xi íña̱namaŋjo̱m iga míŋa̱támpa. y!kJu̱t́ d́a áŋa̱yajpa jém pɨxiñt́am y d́a i̱ jém pleito, tsa̱m aŋpɨcpa jém wɨbɨc jɨ̱xi. Jém iniit́wɨɨp jém Dios ijɨ̱xi ichacpa iga imalwatpa, d́a áŋa̱pa con it́ɨ̱wɨtam. Wɨbɨc pɨ̱xiñ, d́a malo. Matóŋóypa. Iyaachaŋja̱mpa jém yaacha̱yajpáppɨc, iwɨ̱wadáypa i̱ quej. Seguido iwatpa juuts ixunpa Dios y d́a tamɨgóyáypa. wPorque ju̱t́ it́ jém cujóyɨyooyi y jém na̱jajooyi, agui cujíñayñe jém pɨxiñt́am, tsa̱m imalwatyajpa. dAYɨ́p jɨ̱xi d́a miññe de Dios. Tsucum yɨ́p naxyucmɨ, jém Woccɨɨwiñ ictsucum. 3Siiga agui micujóyɨ́yóypa y tsa̱m miña̱jajóypa y tsa̱m iŋcusúnɨ́ypa it́u̱mpɨy jém wɨ̱tampɨc cosa para mich mismo, jesɨc odoy nacujípta̱jɨ iñyaac iga tsa̱m mijɨ̱xiɨ́y. Siiga iŋwattámpa así, minimɨgóyayt́a̱p iñyaac, d́a iññuumaŋmatpa. ,Q Siiga mijɨ̱xiɨ́y algunos de mimicht́am y iŋcutɨɨyɨ́ypa t́i ixunpa Dios, jesɨc seguido wɨ̱wa̱tɨ iga quejiñ iga mijɨ̱xiɨ́y y d́a mimalo. wg Mantɨ̱wɨtam, tu̱m tsuj d́a wɨa̱p iwat jém aceitunas it́ɨm. Y tu̱m uvas d́a wɨa̱p iwat jém tsuj it́ɨm. D́at́im wɨa̱p iput tu̱mt́i nɨixcuy jém ca̱na̱nɨ y jém wɨbɨc nɨ. Taŋquejáypa jup jém wɨbɨc jɨ̱xi R Tu̱mt́i nɨixcuy d́a wɨa̱p iput jém wɨbɨc nɨ y jém ta̱mpɨc. wg Con jeet́im tanjɨp tacujíbóypa y tacujɨ́yóypa. Mantɨ̱wɨtam, d́a wɨ̱ iga iŋwattámpa je̱mpɨc.  Con tantots taŋcujíptámpa tanJa̱tuŋ Dios y con tantots taŋcujɨyt́ámpa jém tantɨ̱wɨtam jém Diospɨc iwatne juuts je. +OPero d́a i̱ ni tu̱m pɨ̱xiñ wɨa̱p imanxuwat jém it́ots. Tsa̱m pɨ̱mi malo, d́a ijɨ́cpa iga tanaŋjacpa. Jex juuts jém veneno jém accaoypáppɨc. Jém pɨxiñt́am wɨa̱p imanxuwatyaj jém jɨmñi ani̱matyaj, jém jon, jém tsa̱ñ y jém it́yajwɨɨp jém lamar. a;Jém tantots jex juuts tu̱m juctɨ. Wɨa̱p ictsucum jáyaŋ malopɨc cosa, tsa̱m jáyaŋa̱p hasta icmalwatpa tu̱m pɨ̱xiñ icutero. Tamalwadáypa it́u̱mpɨy jém tamvida. Yɨ́p juctɨ tsucum jém infierno. 'GJext́im jém tantots tu̱m cosa tsa̱m xut́u, pero wɨa̱p ictsucum jáyaŋ pleito. Wɨa̱p tannooquet jáyaŋ mɨjtampɨc cuyyaj con tu̱m xut́u juctɨ. =sJɨ̱staamɨ jém barco tsa̱m mɨj. Jém sa̱wa tsa̱m pɨ̱mi ininɨcpa. Pero jém barco io̱mi iyácse̱tpa jém barco, con tu̱m xut́u timón wɨa̱p ininɨc ju̱t́ ixunpa. r]Je̱mpɨct́im tanaccámáypa tu̱m freno jém cawaj iga tacupɨguiñ. Je̱mpam tanaŋjacpa jém cawaj. )KTantu̱mpɨyt́am wa̱t́cɨy tammalwatpa, pero él que d́a nunca malnɨmpa, jesɨc je tsa̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ. Wɨa̱p iŋjac it́u̱mpɨy jém imɨjta̱y. W )Mantɨ̱wɨtam, d́a wɨ̱ iga agui jáyaŋ de micht́am michɨ́yt́ámpa juuts mimaestrotam. Iñjo̱doŋtam iga aɨcht́am jém amaestrotam más pɨ̱mi awɨ̱cɨɨpiŋta̱p que jém d́apɨc je maestro. I Siiga tu̱m pɨ̱xiñ imɨjta̱y d́a a̱namajɨ́y, jesɨc caane. Jesanet́im siiga tu̱m pɨ̱xiñ nɨmpa iga iniit́ fe, pero d́a iwatpa juuts ixunpa Dios, jesɨc jém fe caanet́im.:mJesa̱t́im jém yo̱mo Rahab, jém pejoypaap, Dios ipɨctsoŋ juuts tu̱m yo̱mo d́apɨc táŋcaɨ́y porque icyam jém wɨste̱n jém icuixayyajpaap jém nas y ocmɨ iŋquejáy tuŋgac tuŋ iga odoy i̱ wɨa̱iñ imats. Jém yo̱mo iwat juuts ixunpa Dios, jeeyucmɨ wɨ̱tsagayt́a̱ jém it́áŋca.  -Jesɨc íñixt́a iga Dios iwɨ̱tsagáypa tu̱m pɨ̱xiñ it́áŋca porque iwatpa juuts ixunpa Dios, d́a solamente iga iniit́ jém fe. P Asíam cupacpa jém aŋma̱t́i juuts jayñeta̱: “Jém Abraham icupɨc Dios jeeyucmɨ Dios ipɨctsoŋ juuts tu̱m pɨ̱xiñ d́apɨc táŋcaɨ́y. Nɨ́mayt́a̱ jém Abraham iga Dios iamigo.” 9Jesɨc quejpa iga jém Abraham iniit́ fe porque iwat juuts ixunpa Dios. Je̱mpɨgam quejpa iga nu̱ma iniit́ fe cuando iwat juuts iñɨ́máy Dios. Tanjo̱doŋ t́i iñasca jém wiñɨcpɨc tanja̱tuŋwe̱we jém Abraham. Dios ipɨctsoŋ jém Abraham juuts tu̱m pɨ̱xiñ d́apɨc táŋcaɨ́y porque iwat t́i iñɨ́máy Dios. Ichiiba id́ɨc jém ima̱nɨc Isaac juuts tu̱m ofrenda jém altaryucmɨ. ( IOdoy cuɨ̱xa̱jɨ, ¿que d́a iñjo̱doŋ siiga tu̱m pɨ̱xiñ ijɨ̱spa iga icupɨcpa Cristo, pero d́a iwɨ̱watpa, jesɨc jém ife d́a para t́i wɨ̱? <qMich iŋcupɨcpa iga nada más it́ tu̱m Dios. Wɨ̱ iga iŋcupɨcpa. Jém mal espíritu icupɨcyajpat́im iga no más tu̱m Dios it́ y tsa̱m cɨ̱ŋyajpa, tsa̱m cuetsáypa. ?wAlgunos nɨmpa iga icupɨcpa Cristo iga icɨacpud́iñ Dios. Pero tuŋgac nɨmpa iga iwɨ̱watpa iga iwɨ̱pɨctsóŋiñ Dios. Pero d́a quejpa siiga tu̱m pɨ̱xiñ icupɨcpa Cristo siiga d́a iwɨ̱watpat́im. Nu̱ma cuando taŋwɨ̱wadáypa jém tantɨ̱wɨtam, tsa̱m wɨ̱quejpa iga taŋcupɨcpa Cristo. _7Jesanet́im jém iniit́wɨɨp jém fe, siiga d́a iwɨ̱watpa, tsɨ́y juuts caane. |qpero siiga tu̱m de mimicht́am iññɨ́máypa: “Chogoyñɨcsɨm, najo̱coxwatta̱jɨ iga odoy mixucsuccaiñ, wɨ̱wiicɨ”, pero siiga d́a iñchiiba t́it́am it́ogóyáy jém imɨjta̱y, ¿para t́i wɨ̱ iga iññɨ́máy je̱mpɨc? #?Siiga tu̱m tantɨ̱wɨ o tu̱m tanyo̱mtɨ̱wɨ, jém icupɨcnewɨɨp Cristo, d́a inii̱ ipuctu̱cu ni d́at́im inii̱ t́it́am icútpa cada ja̱ma, zmMantɨ̱wɨtam, d́a para t́i wɨ̱ siiga tu̱m pɨ̱xiñ iniit́ fe, nɨmpa iga icupɨcpa Cristo, pero ocmɨ d́a iwɨ̱watpa juuts ixunpa Dios. Siiga nɨmpa iga icupɨcpa Cristo, pero d́a iwɨ̱watpa, jesɨc Dios d́a icɨacputpa. ta TanJa̱tuŋ Dios d́a iyaachaŋja̱mpa jém pɨxiñt́am jém d́apɨc iyaachaŋja̱myajpa jém it́ɨ̱wɨtam, icɨɨpiŋpa y ichiiba castigo. Pero jém iyaachaŋja̱mpáppɨc jém it́ɨ̱wɨtam, d́a t́i icɨ̱ŋpa cuando núcpa jém hora iga cɨɨpíŋóypa Dios porque je iyaachaŋja̱mpat́im. Siiga nu̱ma taŋcupɨcpa jém Cristo, jesɨc taŋwɨ̱watpa a; Siempre aŋmattaamɨ jém aŋma̱t́i d́apɨc malo. Wɨ̱wattaamɨ porque iñjo̱doŋtam iga Dios tacɨɨpiŋpa con jém tánO̱mi Cristo iŋquímayooyi. Yɨ́pt́im aŋquímayooyi tactsacpa jém malopɨc jɨ̱xi. E Jém nɨmnewɨɨp iga: Odoy pejooyɨ, nɨmt́im iga: Odoy accaooyɨ. Siiga d́a mipejóypa, pero miccaóypa, jesɨc mit́áŋcaɨ́yt́im. Iŋwatnet́im acontra jém Dios iŋquímayooyi. `9 Siiga tu̱m pɨ̱xiñ iwatpa juuts nɨmpa it́u̱mpɨy jém Moisés iŋquímayooyi, pero tu̱m punto d́a iccupacpa, jesɨc iniit́t́im la culpa jext́im juuts iga iwatpa acontra it́u̱mpɨy jém aŋquímayooyi. l~Q Siiga miñe̱jatóyóypa, jesɨc sɨ́p iŋwat táŋca. Iŋwatpa contra jém Dios iŋquímayooyi. }}sJém más mɨjpɨc aŋquímayooyi, jém jayñewɨɨp jém Dios iŋma̱t́i, nɨmpa iga: “To̱yɨ iñt́ɨ̱wɨ juuts minitoyt́a̱p iñyaac.” Siiga nu̱ma iŋwatpa juuts nɨmpa jém mɨjpɨc aŋquímayooyi, jesɨc sɨ́p iŋwɨ̱wat. q|[Yɨ́pt́im rico tsa̱m imalnɨ́máypa jém tánO̱mi Cristo iñɨ̱yi, mimicht́am iññɨ̱yit́im. F{Pero mimicht́am iñchaawatta jém pobreyaj. ¿Que d́a iñjo̱doŋtam iga jém ricopɨc pɨ̱xiñ mit́obáyáypa jém michpɨc immɨɨchi, pɨ̱mi̱mɨ mininɨcpa jém aŋjagooyicɨɨm? 5zcMantɨ̱wɨtam mantoyt́ampáppɨc, matoŋtaamɨ. TanJa̱tuŋ Dios icupiŋ jém pobreyaj yɨ́p naxyucmɨ iga ichiiba jém sɨŋyucmɨpɨc riqueza cuando icupɨcyajpa Jesucristo. Dios ijɨycámayñe iga ichiiba jém derecho iga nɨcpa i̱t́i con Dios it́u̱mpɨy jém tsa̱mpɨc it́oyyajpa. ySiiga iŋwattámpa así, jesɨc quejpa iga miñe̱jatóyóypa. Michɨ́y juuts jém malopɨc juez jém d́apɨc cɨɨpíŋóypa parejo. uxcjesɨc siiga iŋwɨ̱pɨctsoŋpa jém pɨ̱xiñ jém wɨ̱cuyajnewɨɨp y iññɨ́máypa: “Mi̱ñɨ mico̱ñi yɨɨm ju̱t́ wɨ̱co̱m.” Pero iññɨ́máypa jém pobrepɨc: “Mich jemum te̱ñɨ o co̱ñɨ yɨɨm naxyucmɨ.” 9wkSiiga tɨgɨypa tu̱m pɨ̱xiñ ju̱t́ iŋwattámpa culto agui wɨ̱cuyajne, iccámne tu̱m cucu̱ma de oro y tɨgɨypat́im tu̱m pɨ̱xiñ tsa̱m pobre, d́a wɨ̱cuyajne, v Mantɨ̱wɨtam, siiga nu̱ma iŋcupɨctámpa jém tánO̱mi Jesucristo jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ, jesɨc odoy ne̱jatóyooyɨ. ?u yJém iniit́wɨɨp jém wɨbɨc religión, jém d́apɨc táŋcaɨ́y Dios iwiñjo̱m, iyo̱xpátpa jém yuctu̱cuyaj y jém cuno̱yayaj jém yaacha̱yajpáppɨc. Nawatta̱pt́im cuenta iyaac iga odoy imalwad́iñ juuts jém malopɨc pɨxiñt́am, jém imalwatyajpaap, jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ.Vt 'Siiga tu̱m pɨ̱xiñ nɨmpa iga icupɨcpa jém Dios iŋma̱t́i, pero d́a wɨa̱p ichac iga mɨgóypa y malnɨmpa, jesɨc namɨgóyayt́a̱p iyaac jém pɨ̱xiñ. D́a t́i cuwatcuy jém ireligion. ws iPero siiga tu̱m pɨ̱xiñ seguido iámpa jém wɨbɨc aŋquímayooyi, jesɨc d́a ijaamaŋnotpa, seguido iwatpa juuts nɨmpa jém aŋquímayooyi. Jesɨc jém pɨ̱xiñ tsa̱m wɨ̱it́pa. Yɨ́p aŋquímayooyi tactsacpa iga tammalwatpa. xr kIámpa juuts jém iwiñpac, jesɨc ocmɨ iccáypa jém tescat, jeet́i rato ijaamaŋnotpa juuts jém iwiñpac. Kq Siiga tu̱m pɨ̱xiñ imatoŋpa jém Dios iŋma̱t́i, pero d́a iwatpa juuts nɨmpa jém Dios iŋquímayooyi, jesɨc jém pɨ̱xiñ jex juuts tu̱m pɨ̱xiñ iámpa iwiñpac tu̱m tescatjo̱m. 9p mWattaamɨ juuts nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i. Siiga no más iñxajamatoŋpa y d́a iniccupacpa juuts nɨmpa jém Dios iŋquímayooyi, jesɨc iñyaac minimɨgóyayt́a̱p. 4o cJesɨc tsa̱cɨ jém cosa d́apɨc wɨ̱ y it́u̱mpɨy juuts iwɨ̱aŋja̱myaj jém malopɨc pɨxiñt́am. Wɨ̱pɨctso̱ŋɨ jém Dios iŋma̱t́i jém ñipnewɨɨp íña̱namaŋjo̱m juuts tu̱m pɨ̱xiñ d́apɨc malo. Porque yɨ́p aŋma̱t́i iniit́ ipɨ̱mi iga micɨacpudáypa íña̱nama. In  Jém tsa̱mpɨc jóyt́ero d́a wɨa̱p iwat juuts ixunpa Dios. mm UJɨ̱staamɨ, mantɨ̱wɨtam, mantoyt́ampáppɨc, wɨ̱ iga tait́t́ámiñ listo iga tamatóŋoyt́ámpa. Odoy jicscɨy wogaayɨ tu̱m pɨ̱xiñ siiga tanjɨ̱spa iga iŋmatpa mɨgooyi. D́a wɨ̱ iga jobid́am tajóypa. l  Jém tanJa̱tuŋ Dios tacnayxe̱t por medio de jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi, porque je̱mpɨgam iwɨ̱aŋja̱m Dios. Jesɨc tatsɨ́yt́ámpa juuts jém wiñt́ipɨc cosecha de it́u̱mpɨy jém iwatnewɨɨp. Quejpa juppɨc jém wɨbɨc aŋquímayooyi ;k qDios ichac it́u̱mpɨy jém wɨ̱tampɨc cosa. D́a tachiiba jém malopɨc cosa. Jém tanJa̱tuŋ Dios tachiit́ámpa jém wɨ̱tampɨc xaja. Iwat it́u̱mpɨy jém ma̱tsa jém it́yajwɨɨp sɨŋyucmɨ. Cucacyajpa jém ma̱tsayaj, pero jém tanJa̱tuŋ Dios d́a nunca cucacpa. It́u̱mpɨy tiempo jex. oj YSɨɨp mantɨ̱wɨtam, mantoyt́ampáppɨc, nawattamta̱jɨ cuenta iga odoy i̱ mimɨgóyáyiñ. Ui %Siiga tu̱m pɨ̱xiñ iwatpa jém malopɨc cosa juuts ijɨ̱spa ia̱namaŋjo̱m, jesɨc asíam tsucumpa jém táŋca. Jesɨc cuando tsa̱m jáyaŋ táŋca iniit́ ia̱namaŋjo̱m, iccaaba jém pɨ̱xiñ. h 'Tacutɨ́tsta̱p iga tammalwatpa porque tsa̱m tanjɨ̱spa jém malopɨc cosa tanjɨ̱xiaŋjo̱m. Ocmɨ taŋcusúnɨ́ypa hasta tammalwatpa. Xg + Cuando algunos cutɨ́tsta̱p, odoy nɨ́miñ iga Dios icutɨ́tspa iga icmalwatpa. Porque Dios d́a i̱ wɨa̱p icutɨ́ts iga imalwad́iñ. Dios d́at́im icutɨ́tspa ni tu̱m pɨ̱xiñ iga imalwad́iñ. `f ; Tsa̱m wɨ̱it́pa jém pɨ̱xiñ siiga iyaachɨ́ypa cuando cutɨ́tsta̱p. Porque cuando iyaachɨ́y iga cutɨ́tsta̱, ipɨctsoŋpa tu̱m corona de vida, jém Diospɨc ijɨycámayñe jém it́oyyajpáppɨc. ^e 7 Químpa jém ja̱ma tsa̱m pijpa. Tɨtspa jém mo̱ya icuy, túcpa jém mo̱ya, actɨŋpa naxyucmɨ. Agui wɨ̱ jém mo̱ya, pero cuyajpa. Jesa̱pt́im togoypa jém rico iganam iwatpa jém negocio. Tacutɨtsta̱p d + Pero jém rico yaacha̱pt́im, d́at́im wɨ̱ it́, porque jém it́umiñ juuts jém mo̱ya jém it́wɨɨp co̱pjo̱m, d́a jáypa, cuyajpa. }c u Jém tantɨ̱wɨ, jém d́apɨc wɨ̱ it́, wɨ̱ iga maymáya̱iñ porque ipɨctsoŋpa jém wɨbɨc herencia. Xb +Yɨ́p pɨ̱xiñ icacpa ijɨ̱xi, sɨɨp nɨmpa tu̱m cosa y jo̱ymɨ tuŋgac. ja OJém iwatpáppɨc je̱mpɨc, odoy jɨ̱sɨ iga ipɨctsoŋpa t́it́am iwágáypa jém tánO̱mi. @` {Pero waacɨ con jém fe, cupɨ̱cɨ iga Dios wɨa̱p michi. El que d́a icupɨcpa iga Dios wɨa̱p iwat juuts tajɨycámayñe, jex juuts jém lamar poa icmiñpa icnɨcpa jém sa̱wa. :_ oSiiga algunos de mimicht́am mit́ogóyáy jém wɨbɨc jɨ̱xi, wágayt́aamɨ tanJa̱tuŋ Dios. Je michiiba jáyaŋ jém wɨbɨc jɨ̱xi. D́a nɨmpa iga d́a manchiiba. (^ KYaachɨɨyɨ más y más cuando micutɨ́tsta̱p, jesɨc quejpa iga capsum iŋcupɨc parejo. Wɨa̱p iŋwat juuts ixunpa Dios. Jesɨc d́a t́i mit́ogóyáy. u] eComo tanait́ fe, tsa̱m taŋcupɨcpa, tanjo̱doŋ iga cuando tacutɨ́tsta̱p, más wɨa̱p tanyaachɨ́y. x\ kSɨɨp mantɨ̱wɨtam, maymáya̱taamɨ cuando iññascaaba jém yaacha̱ji y tsa̱m micutɨ́tstamta̱p. [ Ɨch aSantiago. Aŋcuyo̱xa̱p Dios, aŋcuyo̱xa̱pt́im jém tánO̱mi Jesucristo. Andioschiiba jém doce tribu, jém Israelpɨc pɨxiñt́am, jém nɨcnewɨɨp yɨɨm jeexɨc yɨ́p naxyucmɨ. Dios ipɨxiñt́am iñascaaba jém yaacha̱ji, cutɨtsta̱pt́im WZ' Dios miwɨ̱wadayt́ámiñ iñt́u̱mpɨyt́am. Amén. Jemum cuyaj.~Yu Dioschit́aamɨ it́u̱mpɨy jém pastor jém miŋmadayt́ampáppɨc jém Dios iŋma̱t́i y it́u̱mpɨy jém tantɨ̱wɨtam jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo. Jém miññeyajwɨɨp de jém naxyucmɨ Italia micutsadayt́ámpa wa̱t́i Dios. "X= Jo̱dóŋa̱jɨ iga jém tantɨ̱wɨ Timoteo cutsɨgayñeta̱wum. Siiga jobit́t́im núcpa yɨɨm aŋwagananɨcpa cuando nɨcpa mánámta mimicht́am. W) Mantɨ̱wɨtam, maŋcunucsáypa iga yaachɨɨyɨ iga manaŋquímpa con yɨ́p aŋma̱t́i, porque d́a juchaŋ manjáyáy yɨ́p to̱to. xVi yɨ́pt́im Dios miyo̱xpáttámpa iga michɨ́yiñ juuts tu̱m wɨbɨc mipɨ̱xiñ iga d́a t́i mit́ogóyáypa. Jesɨc wɨa̱p iŋwat it́u̱mpɨy cosa juuts je ixunpa por medio de Jesucristo jém taŋcujíptampáppɨc siempre. Amén. 0UY Sɨɨp Dios jém tachiiñewɨɨp jém wɨbɨc jɨ̱xi tána̱namaŋjo̱m, jém icpɨsnewɨɨp tánO̱mi Jesucristo de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp, je jém mɨjpɨc pastor, tawatpa cuenta juuts taborrego, it́egáy iñɨɨpiñ iga tawadáy jém jo̱mipɨc trato jém d́apɨc cuyajpa, .TU Maŋcunucsáypa iga iniŋwejpáttámiñ Dios para aɨch iga Dios ijɨ́cpa iga d́a jáyñe ase̱tpa e̱ybɨc ju̱t́ miit́t́a. Aŋquímyajta̱ jém pɨxiñt́am S! Aŋwejpáttaamɨ Dios para aɨcht́am. Aŋwɨ̱jo̱doŋtam iga d́a sɨ́p ammalwat. Siempre aŋwatpa juuts tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ. KR Cupɨ̱cɨ jém pastoryaj jém miŋmadaypáppɨc jém Dios iŋma̱t́i. Jɨɨcɨ iga miŋjacpa porque Dios iccám juuts tu̱m aŋjagooyi iga miwadáypa cuenta jém íña̱nama. Núcpa ja̱ma iga Dios icɨɨpiŋpa jém pastor siiga iwɨ̱aŋjacne. Jesɨc maymay jém pastor siiga wɨa̱p iñɨ́máy Dios iga iŋwɨ̱watne. Pero siiga d́a iŋwɨ̱watne, jesɨc aŋyácpa jém pastor. Siiga d́a iŋcupɨcpa, jesɨc d́at́im wɨ̱ para mimich. DQ Odoy ja̱mnootɨ iga iŋwɨ̱wadáypa jém iñt́ɨ̱wɨtam iga iñyo̱xpátyajpa con t́it́am iniit́. Siiga iŋwatpa así jex juuts tu̱m sacrificio jém iwɨ̱aŋja̱mpáppɨc Dios. 8~}}F||?{{Ezzyuxwvutt!sprZqppoonmVlkkfkii#h^gfffDeWddwccb*a;`_^]\\)[>ZZYYWWEVUvTSRRMQQ)OONNNGMMALLKJIHGGOFnEEUDD'CBA@@?9>S=<<|;;;"::9h877 6u544O2210/..-,++L*r))\(g'&&{%%$$ #6""! R@/n n>:JWq l B M4 }c@;%o Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Acco̱ñya̱jɨ it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. Jesɨc co̱ñyaj múgaŋjo̱m, it́yaj como cinco mil jém pɨxiñt́am. ,$Q —Yɨɨm it́ tu̱m jaychɨ̱xi. Iniit́ cinco caxt́ána̱ñi de cebada y wɨste̱n tɨɨpɨ. Pero como tsa̱m jáyaŋ it́yaj, d́a ictsɨ́ypa ni uxaŋ. p#YJesɨc jém Anti, tuŋgac jém icuyujcɨɨwiñ, jém Ximoj Peto it́ɨ̱wɨ, iñɨ́máy Jesús: ."UJesɨc jém Felipe iñɨ́máy: —Meega tanait́ doscientos tumiñ de plata iga tanjuypa caxt́ána̱ñi, d́a ictsɨ́ypa iga cada tu̱mtu̱m ipɨctsoŋpa uxaŋ. !Ichobɨyñɨ́máy jém Felipe je̱mpɨc iga icutɨ́tspa, porque ijo̱doŋ Jesús jutsa̱p icwíc jém pɨxiñt́am. [ /Cuando ámquím Jesús, iix iga miñyajpa tsa̱m jáyaŋ jém pɨxiñt́am. Jesɨc iñɨ́máy jém Felipe: —¿Ju̱t́ wɨa̱p tanjuy caxt́ána̱ñi iga tanacwíctámpa it́u̱mpɨy yɨ́pyaj pɨxiñt́am? H Núctooba jém pascuasɨŋ jém iwatyajpáppɨc jém judíos. U#Quím Jesús tu̱m co̱tsɨcyucmɨ, iwaganaco̱ñyaj jém icuyujcɨɨwiñ. yTsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am it́úŋɨyyajpa Jesús porque iixyaj jém milagroyaj cuando icpɨs jém mɨmneyajwɨɨp.  Ocmɨ, cuando yaj iñasca je̱mpɨc, nɨc Jesús jém laguna aŋwiñt́uc, iñɨ̱yi jém laguna Galilea, iñɨ̱yit́im Tiberias. uc/Pero siiga d́a iŋcupɨctámpa t́i ijay jém Moisés, ¿jesɨc jutsa̱p iŋcupɨc t́i mannɨ́máy?3.Siiga nu̱ma iŋcupɨcta jém Moisés iŋquímayooyi, jesɨc iŋcupɨctámpat́im iga Dios acutsat porque jém Moisés ijay iga ɨch amiñpa. q[-Odoy jɨ̱sɨ iga ɨch anaquímpa jém quejaj contra mimicht́am jém anJa̱tuŋ Dios iwiñjo̱m. Pero jém Moisés nu̱ma iniquímpa jém quejaj contra mimicht́am porque miñɨmtámpa iga iŋcupɨcta jém Moisés iŋquímayooyi. #?,¿Pero jutsa̱p iŋcupɨcta Dios porque tsa̱m minicujíptamta̱p iñyaac? D́a iŋwattamtooba jém wɨ̱tampɨc cosa iga Dios icut́um micujíptámiñ. 7g+Ɨch amiñ jém anJa̱tuŋ Dios iñɨyi̱mɨ, pero mimicht́am d́a ampɨctsoŋta. Siiga miñpa tuŋgac pɨ̱xiñ jém d́apɨc je Dios imɨɨchi, jesɨc impɨctsoŋtámpa. T!*Maŋwɨ̱ixpɨcpa mimicht́am, anjo̱doŋ iga d́a iñt́oyt́ámpa Dios. nU)Nɨmt́im Jesús: —Ɨch d́a ammétspa jém pɨxiñt́am yɨ́p naxyucmɨ iga acujípyajiñ.  (Mimicht́am d́a michɨ́yt́amtooba juuts ɨch maŋcuyujcɨɨwiñ iga wɨa̱iñ impɨctsoŋta jém vida jém d́apɨc cuyajpa. fE'Mimicht́am tsa̱m iŋcuyujcatámpa jém Dios iŋma̱t́i jém jayñewɨɨp porque iñjɨ̱stámpa iga jemum impátpa jém vida jém d́apɨc cuyajpa. Pero jém Dios iŋma̱t́i jém jayñewɨɨp, miŋmadáypa de aɨch.  &Mimicht́am, d́a inii̱t́a jém Dios iŋma̱t́i íña̱namaŋjo̱m porque d́a aŋcupɨcta aɨch jém acutsatnewɨɨp Dios. b=%Jém anJa̱tuŋ, jém acutsatnewɨɨp yɨ́p naxyucmɨ, tsɨ́yt́im juuts tu̱m testigo iga ɨch amiñ sɨŋyucmɨ, pero mimicht́am d́a queman immatoŋta jém Dios ijɨ̱yi ni d́a queman íñixt́a jém icuwiñ. oW$Pero it́ tu̱m testigo más wɨ̱ que jém Xiwan. Jém milagroyaj, jém aŋwatnewɨɨp, tsɨ́y juuts tu̱m testigo para ɨch. Cuando aŋwatpa jém milagro juuts anɨ́máy Dios, jesɨc quejpa iga Dios acutsat yɨ́p naxyucmɨ. 6e#Jém Xiwan jex juuts tu̱m juctɨ iga miyɨ́cquejpa, agui wɨ̱tsocpa. Cuando it́ jém Xiwan, mimicht́am agui mimaymayt́am iga impɨctsoŋta jém Xiwan iŋquímayooyi. '"Ɨch d́a ansunpa jém testigo iga ayo̱xpátpa aɨch, pero ammétspa jém testigo iga miyo̱xpáttámiñ iga micɨacputtámiñ mimicht́am.  '!Micht́am iŋcutsat jém pɨxiñt́am iga nɨguiñ icwácyaj jém Xiwan jém acchíŋoypaap. Jém Xiwan miñuumaŋmadáy, d́a mimɨgóyáy.   It́ tuŋgac testigo jém miŋmadaypáppɨc iga Dios acutsat. Ɨch anjo̱doŋ iga nuumaŋmatpa cuando miñɨ́máypa ju̱t́ amiñ. o WSiiga ɨch anyaac manaŋmadáypa iga Dios acutsat, jesɨc d́a i̱ acupɨgáypa jém anaŋmadayooyi. , QJesɨc nɨmt́im Jesús: —Ɨch d́a t́i wɨa̱p aŋwat anyaac. Aŋcɨɨpiŋpa jém pɨxiñt́am juuts anɨ́máy Dios. Jeeyucmɨ ɨch aŋwɨ̱cɨɨpiŋpa porque d́a aŋwatpa juuts ɨch aŋwɨ̱aŋja̱m, pero aŋwatpa juuts iwɨ̱aŋja̱m jém anJa̱tuŋ Dios jém acutsatnewɨɨp. W 'It́u̱mpɨy jém caaneyajwɨɨp putyajpa de ju̱t́ cumneyajta̱. Jém iwatneyajwɨɨp juuts iwɨ̱aŋja̱m Dios, pɨsyajpa iga ipɨctsoŋyajpa jém vida iga d́am e̱ybɨc caaba. Pero jém malopɨc pɨxiñt́am, pɨsyajpat́im iga ipɨctsoŋyajpa jém castigo ju̱t́ d́a nunca putpa. Wɨ̱quejpa iga Jesús iniit́ Dios ipɨ̱mi KOdoy ámaŋja̱cɨ cuando mannɨ́máypa iga pɨsyajpa jém caaneyajwɨɨp. Porque núcpa jém ja̱ma cuando it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am, jém caaneyajwɨɨp, imatóŋayyajpa jém ijɨ̱yi. Jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ chiit́a̱ jém pɨ̱mi iga icɨɨpiŋ jém pɨxiñt́am. Jeeyucmɨ miñ yɨ́p naxyucmɨ. ?wJém anJa̱tuŋ Dios iniit́ jém vida y wɨa̱p ichi i̱ quej. Ichiiñet́im jém iMa̱nɨc jexpɨct́im pɨ̱mi iga jeegact́i wɨa̱p michi jém vida juutst́im anJa̱tuŋ Dios. hINu̱ma mannɨ́máypa iga núcpa jém ja̱ma y sɨɨp núcneum iga jém pɨxiñt́am, jém caaneyajwɨɨp, imatóŋayyajpa jém Dios iMa̱nɨc ijɨ̱yi. Jém icupɨcneyajwɨɨp t́i iñɨ́máy, ipɨctsoŋyajpa jém vida. GNɨmt́im Jesús: —Nu̱ma mannɨ́máypa mimicht́am, siiga immatoŋpa ɨch anaŋma̱t́i y iŋcupɨcpa Dios jém acutsatnewɨɨp, jesɨc iniit́um jém vida jém d́apɨc cuyajpa. Jesɨc d́a impɨctsoŋpa jém castigo. Michɨ́yñe id́ɨc juuts caane jém íña̱nama, pero sɨɨp vivojam jém íña̱nama. ;oiga it́u̱mpɨy de jeeyaj icujípyajiñ jém Dios iMa̱nɨc. Jém d́apɨc icujíppa jém Dios iMa̱nɨc, jesɨc d́at́im icujíppa jém anJa̱tuŋ Dios jém icutsatnewɨɨp. Jém anJa̱tuŋ Dios d́a i̱ icɨɨpiŋpa. Iccám iMa̱nɨc juuts tu̱m aŋjagooyi iga icɨɨpíŋiñ it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am, =sPorque jém anJa̱tuŋ Dios icpɨspa jém caaneyajwɨɨp, ichiiba vida. Jesa̱pt́im iwat jém Dios iMa̱nɨc, ichiibat́im vida jém pɨxiñt́am jém iwɨ̱aŋja̱myajpáppɨc. dAJém anJa̱tuŋ Dios it́oypa jém iMa̱nɨc y iŋquejáypa it́u̱mpɨy juuts je iwatpa. Ocmɨ Dios iŋquejáypat́im iMa̱nɨc jém más mɨjpɨc milagro y mimicht́am tsa̱m miámaŋjactámpa cuando íñixt́ámpa. xiJesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —Nu̱ma mannɨ́máypa iga jém Dios iMa̱nɨc d́a iwatpa juuts ijɨ̱spa iyaac, iwatpa juuts iix iga iwatpa jém iJa̱tuŋ. Jém Dios iMa̱nɨc iwatpa jext́im juuts iwatne iJa̱tuŋ. )~KJeeyucmɨ jém judíos más pɨ̱mi iccaayajtooba jém Jesús. Porque d́a solamente iga yo̱xa̱p jém jejcuyja̱ma, pero nɨmpat́im Jesús iga: “Ɨch jém Dios anJa̱tuŋ.” Jesɨc tsɨ́y jex juuts tanJa̱tuŋ Dios. Jém Dios iMa̱nɨc jext́im ipɨ̱mi juuts jém iJa̱tuŋ p}YPero Jesús iñɨ́máy jeeyaj: —Jém anJa̱tuŋ Dios yo̱xa̱p hasta sɨɨp. Ɨch ayo̱xa̱pt́im. |/Jém judíos ijóyixyajpa Jesús iga acpɨsóypa jém jejcuyja̱ma. Jeeyucmɨ tsa̱m icpóyɨyyaj jém Jesús. Imétsyaj ju̱t́pɨc iccaayajpa. a{;Jesɨc jém pɨ̱xiñ nɨc iŋmadáy jém judíos iga Jesús jém icpɨsnewɨɨp. EzJesɨc ocmɨ Jesús ictsɨ́y jém pɨ̱xiñ jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. Iñɨ́máy: —Sɨɨp mipɨsneum. Odom malwa̱tɨ e̱ybɨc iga odoy iññascaiñ tu̱m cosa más pɨ̱mi malo. y Pero jém acpɨsneta̱wɨɨp d́a ijo̱doŋ i̱ icpɨs porque tsa̱m it́ñɨ̱m jém lugar y nɨcneum jém Jesús. {xo Jesɨc jeeyaj icwácyaj, iñɨ́máy: —¿I̱ miñɨ́máy iga: “Pi̱ŋɨm jém iñchees, wi̱t́ɨm”? .wU Jesɨc jém mɨmnewɨɨp id́ɨc iñɨ́máy jém aŋjagooyiyaj: —Jém pɨ̱xiñ, jém acpɨsnewɨɨp, anɨ́máy iga: “Pi̱ŋɨm iñchees. Wi̱t́ɨm.” Rv Jém judíos pɨ̱mi jóyñeyaj. Iñɨ́mayyaj jém pɨ̱xiñ jém pɨsnewɨɨp: —Yɨ́p ja̱ma jém jejcuyja̱ma. Jém tanaŋquímayooyi d́a ijɨ́cpa iga iñchɨmte̱ñpa iñchees yɨ́p ja̱ma. uy Jeet́i rato pɨsum jém pɨ̱xiñ, ipiŋ jém ichees, mojum wi̱t́i. Watta̱ yɨ́p milagro jém jejcuyja̱ma. ntUJesús iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ: —Sɨɨp tsucu̱mɨm, pi̱ŋɨm jém iñchees, wi̱t́ɨm. Is Jesɨc jém mɨmnewɨɨp iñɨ́máy Jesús: —MánO̱mi, d́a anai̱ i̱ acucompa jém me̱yjo̱m cuando tsɨgóypa jém nɨ. Iganam atɨgɨyt́ooba aɨch, wiñt́i tɨgɨypa tuŋgac. )rKJesɨc Jesús iix jém pɨ̱xiñ ju̱t́ wo̱ne. Ijo̱dóŋa̱ Jesús iga tsa̱m pecam mɨmne, iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ: —¿Iŋwɨ̱aŋja̱m iga mipɨspa? kqOJemum it́ tu̱m pɨ̱xiñ tsa̱m pecam mɨmne. Iniit́um jém caacuy treinta y ocho a̱mt́ɨy. Jp Porque aveces miñpa tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ iga ictsɨgóypa jém nɨ. Jesɨc jém wiñt́ipɨc tɨgɨypa jém me̱yjo̱m cuando tsɨgóypa jém nɨ, pɨspa de cualquier jém caacuy. ,oQWo̱neyaj jém corredor jáyaŋ jém mɨmneyajwɨɨp. It́t́im jém cácht́i, jém cu̱xuj y jém tusacanewɨɨp icumɨj. Iŋjócyajpa iga tsɨgóypa jém nɨ. qn[Jemum Jerusalén it́ tu̱m me̱yɨ watneta̱, taañiaŋna̱ca. Jém nɨ iñɨ̱yi Betesda jém hebreopɨc aŋmat́i̱mɨ. Nocojo̱m it́ jém taañi ipuerta iñɨ̱yi jém Borrego iPuerta. Jém me̱yaŋna̱ca it́ cinco corredor. m Jesɨc yaj iwat je̱mpɨc, núc jém ja̱ma iga jém judíos iwatyajpa tu̱m sɨŋ Jerusalén. Nɨct́im mex jém Jesús. l6Wɨste̱n milagro iwat Jesús cuando se̱t jém naxyucmɨ de Galilea de jém naxyucmɨ de Judea. Yɨ́p jém ocmɨpɨc.Vk%5Jesɨc jém tsɨ̱xi ija̱tuŋ ijɨ̱s iga jeet́im hora Jesús iñɨ́máy iga: “Pɨsum jém imma̱nɨc.” Jesɨc jém pɨ̱xiñ icupɨc Jesús con it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp it́ɨccɨɨm. .jU4Jesɨc jém aŋjagooyi icwác jeeyaj iga juchɨs hora moj uxáŋa̱ji iga pɨstooba jém ima̱nɨc. Nɨmyaj: —Matɨc a la una de la tarde ichac jém jawaŋ. @iy3Iganam se̱t́i id́ɨc it́ɨcmɨ jém aŋjagooyi, jesɨc tuŋjo̱m ipát algunos de jém icuyo̱xayajpaap. Miñ imétsyaj jém io̱mi. Nɨ́mayt́a̱: —Pɨsneum jém imma̱nɨc. @hy2Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém aŋjagooyi: —Sɨɨp nɨcsɨm iñt́ɨcmɨ. Pɨsneum jém imma̱nɨc. Jém pɨ̱xiñ icupɨc t́i iñɨ́máy Jesús. Mojum se̱t́i it́ɨcmɨ. {go1Pero jém aŋjagooyi iñɨ́máy Jesús: —MánO̱mi, sɨɨpt́i tanɨcpa antes que caaba jém amma̱nɨc. If 0Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ: —Mimicht́am, siiga d́a íñixt́ámpa jém wɨbɨc seña y jém wɨ̱tampɨc milagroyaj, d́a iŋcupɨctámpa iga Dios acutsat yɨ́p naxyucmɨ. e)/Cuando ijo̱dóŋa̱p jém aŋjagooyi iga putneum Jesús jém naxyucmɨ de Judea y núcneum jém naxyucmɨ de Galilea, jesɨc nɨc iám jém Jesús. Jém aŋjagooyi icunucsáypa jém Jesús iga nɨguiñ it́ɨccɨɨm iga icpɨsáyiñ jém ijayma̱nɨc porque caatoobam. sd_.Nɨcgac Jesús jém attebet Caná, jém naxyucmɨ de Galilea, ju̱t́ icse̱t jém nɨ iga vino. Jesɨc jemum it́ id́ɨc tu̱m mɨjpɨc aŋjagooyi, icuyo̱xa̱p jém rey. Mɨmne jém aŋjagooyi ijayma̱nɨc jém attebet Capernaum. Sc-Cuando núc Jesús Galilea, jesɨc jém Galileapɨc pɨxiñt́am iwɨ̱pɨctsoŋyaj. Porque oy sɨŋa̱jiyaj jém pascuasɨŋ jém Jerusalén. Iixyajt́im t́it́am iwatne Jesús jém Jerusalén. Hb ,Porque iyaac nɨm jém Jesús iga: “Wɨ̱pɨctsoŋta̱p jém profeta ju̱t́quej, pero cuando nɨcpa najɨ́yooyi it́ɨcmɨpɨc attebet, jém it́ɨ̱wɨtam d́a iwɨ̱pɨctsoŋyajpa.” kaO+Jemum poychɨ́y wɨsnaja̱ma. Ocmɨ mojgacum nɨqui jém Jesús jém naxyucmɨ de Galilea. V`%*Jesɨc jeeyaj iñɨ́mayyaj jém yo̱mo: —Sɨɨp anjo̱doŋtam iga yɨ́p pɨ̱xiñ je jém Cristo jém icɨacputpáppɨc it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ. Anjo̱dóŋa̱ta porque anyaac ammatoŋneta t́i nɨmpa, d́a no más iga mich anaŋmadáy. Jesús icpɨs tu̱m mɨjpɨc aŋjagooyi ijayma̱nɨc ~_u)Jesɨc iganam accuyujóypa Jesús jém attebet Sicar, mást́im jáyaŋam jém pɨxiñt́am icupɨcyaj jém Jesús. F^(Jesɨc cuando jém pɨxiñt́am núcyaj ju̱t́ it́ jém Jesús, icunucsayyajpa. Iñɨ́mayyaj iga: “Tsɨɨyɨ yɨɨm con aɨcht́am.” Jesɨc jemum tsɨ́y jém Jesús wɨsna ja̱ma. W]''Jáyaŋ jém Samariapɨc pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp jém attebet Sicar icupɨcyaj jém Jesús porque jém yo̱mo iñɨ́máy iga: “Jém pɨ̱xiñ aŋmadáy it́u̱mpɨy juuts ɨch aŋwatne.” '\G&Maŋcutsat iga nɨguiñ impiŋ jém yo̱xa̱ji ju̱t́ mich d́a iññip. Tuŋgac yo̱xayajpa jém ca̱mjo̱m, pero micht́am impíŋáypa jém iyo̱xa̱ji. {[o%Nu̱ma juuts nɨmpa jém aŋma̱t́i iga tu̱m pɨ̱xiñ iñippa jém ca̱ma, pero tuŋgac ipiŋpa jém cosecha. cZ?$Jém ipiŋyajpáppɨc jém cosecha yojyajta̱p. Ipiŋyajpa jém pɨxiñt́am iga chiita̱p jém vida jém d́apɨc cuyajpa. It́u̱mpɨy jém iñipneyajwɨɨp y jém ipiŋyajpáppɨc jém cosecha wagamaymáya̱yajpa. _Y7#Micht́am miñɨmtámpa iga: “Togoyñam cuatro meses iga it́pa jém cosecha.” Pero ɨch mannɨ́máypa, ixt́aamɨ iga cɨŋneum jém cosecha. Jáyaŋ jém pɨxiñt́am icupɨcyajtooba jém Dios iŋma̱t́i. X/"Pero Jesús iñɨ́máy icuyujcɨɨwiñ: —Cuando aŋwatpa juuts ixunpa Dios y anaccupacpa jém Dios iyo̱xacuy jex juuts ɨch aŋwíccuy. W!Jesɨc jém icuyujcɨɨwiñ mojpa nacwácyajta̱ji entre jeeyaj. Nɨmyajpa: —¿Tanaŋja̱m iga algunos inimíñáy jém wíccuy? V{ Pero Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Ɨch anait́ wíccuy jém d́apɨc íñixpɨctámpa mimicht́am. rU]Iganam nɨcne jém yo̱mo, jém Jesús icuyujcɨɨwiñ iñɨ́mayyaj: —MamMaestro, mi̱ñɨ miwiiqui. LTJesɨc jeeyaj putyaj jém attebet, nɨc iámyaj jém Jesús. S—Nɨ̱gɨ aamɨ tu̱m pɨ̱xiñ. Aŋmadáy aɨch it́u̱mpɨy t́it́am aŋwatne dende wiñɨc. ¿Que d́a yɨ́bam jém Cristo? aR;Jesɨc jém yo̱mo ichac imajcuy, nɨc jém attebet. Nɨc iŋmadáy jém pɨxiñt́am: QJeet́i rato núcyaj jém Jesús icuyujcɨɨwiñ. Tsa̱m ámaŋjacyaj iga aŋmatpa Jesús con jém yo̱mo. Pero d́a i̱ icwác jém yo̱mo iga: “¿T́i miñ imméts?” Ni d́at́im i̱ icwác jém Jesús iga: “¿T́iiga iniŋmatpa jém yo̱mo?” `P9Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém yo̱mo: —Ɨcham aje, jém sɨɨppɨc manaŋmat. bO=Jém yo̱mo iñɨ́máy Jesús: —Anjo̱doŋ iga miñpa jém Mesías jém icutsatpaap Dios, iñɨ̱yit́im Cristo. Cuando núcneum jém Mesías, jesɨc taŋquejáypa it́u̱mpɨy jém wɨ̱tampɨc aŋma̱t́i. DNTanJa̱tuŋ Dios je tu̱m A̱nama juuts jém sa̱wa. Jém nu̱mapɨc icupɨcneyajwɨɨp Dios jeeyaj nu̱ma ijɨ̱syajpa Dios ia̱namaŋjo̱m juuts nɨmpa jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi. uMcSɨɨp núctooba jém ja̱ma cuando jém nu̱mapɨc icupɨcneyajwɨɨp Dios ijɨ̱syajpa Dios ia̱namaŋjo̱m, ijɨ̱syajpa juuts nɨmpa jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi. Jém tanJa̱tuŋ Dios imétspa jém ijɨ̱syajpáppɨc je̱mpɨc. jLMMimicht́am miit́wɨɨp Samaria d́a iñjo̱doŋ i̱ iñjɨ̱stámpa. Pero aɨcht́am jém ajudíospɨc apɨxiñt́am ánixpɨcneta jém nunta Dios porque Dios ichac iga tsucum jém naxyucmɨ de Israel jém cɨacpudoypaap. KJesús iñɨ́máy jém yo̱mo: —Cupɨ̱cɨ sɨɨp t́i mannɨ́máypa. Núcpa jém ja̱ma iga wɨa̱p iñjɨ̱sta tanJa̱tuŋ Dios ju̱t́quej. D́a miñɨcpa Jerusalén ni d́at́im miquímpa yɨ́p co̱tsɨcyucmɨ iga iniŋwejpáttámpa Dios. @JyAɨcht́am jém aSamariapɨc aŋwe̱wetam dende wiñɨgam ijɨ̱syajpa Dios yɨ́p co̱tsɨcyucmɨ. Pero mimicht́am miñɨmtámpa iga solamente Jerusalén wɨa̱p tanjɨ̱sta Dios. mISCuando imatoŋ junɨmpa Jesús, jesɨc jém yo̱mo iñɨ́máy: —Quejpa iga mich miprofeta. H5Porque iniit́ id́ɨc cinco iŋwɨd́a̱ya y jém pɨ̱xiñ jém sɨɨppɨc iniit́ d́a je iŋwɨd́a̱ya. D́a mimɨgóypa iga d́a mijaayɨ́y. G Nɨm jém yo̱mo: —D́a ajaayɨ́y. Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —D́a mimɨgóypa iga miñɨmpa iga d́a mijaayɨ́y. qF[Jesús iñɨ́máy jém yo̱mo: —Nɨ̱gɨ aŋwejaayɨ jém iŋwɨd́a̱ya. Miñt́aamɨ yɨɨm. !E;Jém yo̱mo iñɨ́máy jém Jesús: —Mimich, achi̱ɨ jém nɨ, jesɨc d́am e̱ybɨc anɨ́ctɨtspa. D́a amiñgacpa yɨɨm iga ampɨcpa nɨ. ]D3Pero jém iucpáppɨc jém nɨ, jém ɨchpɨc anchiiba, d́am e̱ybɨc nɨ́ctɨtspa. Jém nɨ tsɨ́ypa juuts tu̱m nɨ ixcuy ia̱namaŋjo̱m. Iyaacquímpa jém nɨ iga ichiiba jém vida jém d́apɨc cuyajpa. C3 Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém yo̱mo: —It́u̱mpɨy jém iucyajpáppɨc yɨ́p nɨ, yɨɨmpɨc it́ mu̱tjo̱m, nɨ́ctɨtsyajpa e̱ybɨc. `B9 Jém anja̱tuŋwe̱we ija̱tuŋ jém Jacob ichac yɨ́p mu̱tɨ para aɨcht́am. Jém Jacob con jém ima̱nɨctam nɨ́cyajpa yɨɨm. Icnɨ́cyajpat́im jém iani̱matyaj. ¿Que mich más miwɨa̱p que jém Jacob? DA Jesɨc jém yo̱mo iñɨ́máy jém Jesús: —Pero mich d́a inii̱ t́imɨ iñt́oppa jém nɨ. Tsa̱m jojmɨ jém mu̱tɨ. ¿Jutsa̱p iñt́op jém nɨ jém tachiipáppɨc vida? @ Jesɨc Jesús icutsoŋ jém yo̱mo. Iñɨ́máy: —Meega mich iñjo̱doŋ i̱ miwágáypa jém nɨ y meega iñjo̱doŋt́im iga Dios michiit́ooba jém wɨbɨc nɨ, jesɨc mich aŋwágáypa jém nɨ y ɨch manchiiba jém wɨbɨc nɨ jém michiipáppɨc jém vida. s?_ Jesɨc jém Samariapɨc yo̱mo iñɨ́máy jém Jesús: —¿T́iiga aŋwágáypa nɨ aɨch? Mich mijudío y ɨch aSamariapɨc ayo̱mo. Je̱mpam nɨm jém yo̱mo porque jém judíos tsa̱m ijóyixyajpa jém Samariapɨc pɨxiñt́am. d>AD́a i̱ jém icuyujcɨɨwiñ. Nɨc ijuyyaj t́it́am icútyajpa jém attebet Sicar. =Jesɨc jeet́i rato núc tu̱m Samariapɨc yo̱mo. Miñ ipɨc nɨ. Jesús iñɨ́máy jém yo̱mo: —Acwaacɨ uxaŋ nɨ. $<AJe̱mt́im it́ jém mu̱tɨ jém iwatnewɨɨp jém Jacob. Cugapja̱ma núc jém Jesús. Agui sopsne. Juumɨ miñ. Jesɨc co̱ñ Jesús jém mu̱tcɨɨm. !;;Jesɨc núc jém Jesús tu̱m Samariapɨc attebet iñɨ̱yi Sicar. D́a juumɨ jém nas jém ichiiñewɨɨp wiñɨgam jém Jacob jém ima̱nɨc José. ^:5Iganam nɨcpa Galilea jém Jesús, tienes que naspa jém naxyucmɨ de Samaria. 9/Mu ijo̱dóŋa̱ jém Jesús t́i ijɨ̱syajpa jém fariseoyaj, jesɨc put de jém naxyucmɨ de Judea. Se̱t e̱ybɨc jém naxyucmɨ de Galilea. e8CPero jém Jesús iyaac d́a acchíŋóypa, nada más acchíŋoyyajpa jém icuyujcɨɨwiñ. %7 EJesɨc imatoŋyaj jém fariseoyaj iga más jáyaŋ jém pɨxiñt́am it́úŋɨyyajpa jém Jesús que jém Xiwan, icchiŋpat́im más jáyaŋ pɨxiñt́am. .6U$Siiga i̱ icupɨcpa jém Dios iMa̱nɨc, jesɨc ipɨctsoŋpa jém vida jém d́apɨc cuyajpa. Pero siiga tu̱m pɨ̱xiñ d́a icupɨcpa jém Dios iMa̱nɨc, jesɨc d́a ipɨctsoŋpa jém vida jém d́apɨc cuyajpa. Dios ichiiba jém pɨ̱xiñ jém mɨjpɨc castigo jém d́apɨc cuyajpa.5%#TanJa̱tuŋ Dios tsa̱m it́oypa jém iMa̱nɨc. Icɨɨjuŋcodáy it́u̱mpɨy cosa icɨɨjo̱m iga wɨa̱iñ iwat juuts je iwɨ̱aŋja̱m. 4"Porque jém icutsatnewɨɨp Dios, iŋmatpa jém Dios iŋma̱t́i. Quejpa iga tsa̱m pɨ̱mi chiiñeta̱ jém Dios iA̱nama. 3!Pero ɨch aXiwan aŋcupɨc jém iŋquímayooyi y mannɨ́máypa iga je jém nu̱mapɨc, d́a mɨgóypa tanJa̱tuŋ Dios. I2  Iŋmatpa jém wɨbɨc aŋquímayooyi jém iixñewɨɨp y jém imatoŋnewɨɨp sɨŋyucmɨ. Pero jém pɨxiñt́am d́a icupɨcyajpa jém iŋmadayooyi, it́u̱mpɨy ijɨ̱syajpa iga mɨgooyi. 1-Jém yucmɨpɨc miññe, je más wɨa̱p que it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. Pero jém tsucumnewɨɨp yɨ́p naxyucmɨ iniit́ yɨ́p naxyucmɨpɨc jɨ̱xi. Iŋmatpa yɨ́p naxyucmɨpɨc aŋquímayooyi. Pero jém yucmɨpɨc miññe inimiñ jém más wɨbɨc jɨ̱xi. 30_Sɨɨp más jáyaŋa̱p jém Cristo ipɨxiñt́am. D́am atúŋɨyyajpa jém pɨxiñt́am porque cuyajum jém anyo̱xacuy. Jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ tsa̱m wɨa̱p /)Cuando it́ jém aŋcoomɨ́yóycuy, jesɨc jém representante wiñt́i iwɨ̱tsacpa it́u̱mpɨy jém cosa. Jesɨc ocmɨ miñpa jém yoomɨypaap iga ipɨctsoŋpa jém iyo̱mo. Jesɨc maymay jém representante. Jesa̱pt́im aɨch. Agui amaymay iga núcneum jém Cristo. /.WMicht́am aŋwɨ̱matoŋneta cuando manaŋmadayt́a iga ɨch d́a je aCristo. Pero Dios acutsat iga aŋjagoyñeiñ ammiñ iga aŋwɨ̱tsagáypa jém Cristo it́uŋ. -yJesɨc jém Xiwan iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Siiga d́a t́i tachiiba Dios, jesɨc d́a t́i tanait́. I, Jesɨc jém Xiwan icuyujcɨɨwiñ nɨc iŋmadayyaj jém Xiwan. Iñɨ́mayyaj: —Mammaestro, jém pɨ̱xiñ jém tanjɨypátnewɨɨp jém Jordán iŋwiñt́uc, jém annɨ́mayñewɨɨp mimich iga jeam jém Dios iMa̱nɨc, sɨɨp acchíŋóypat́im mex je. Nɨcyajpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am iga it́úŋɨyyajpa. 0+YJesɨc algunos de jém Xiwan icuyujcɨɨwiñ moj áŋa̱jiyaj con jém judíos iga t́i ixunpa jém Moisés iŋquímayooyi iga tsɨ́y tu̱m pɨ̱xiñ cuáyñe. 6*gPorque d́anam pajneta̱ cárcel jém Xiwan. +)OAcchíŋóypat́im jém Xiwan jém attebet Enón nocojo̱m de jém attebet Salim porque jemɨc tsa̱m it́ nɨ. Nɨcyaj jém pɨxiñt́am iga acchiŋyajta̱iñ. ( Jesɨc ocmɨ jém Jesús con icuyujcɨɨwiñ nɨcyaj jém naxyucmɨ de Judea. Jemɨgam nɨc i̱t́iyaj. Acchíŋoyyajpa. g'GPero jém iwatneyajwɨɨp juuts nɨmpa jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi, icunúcyaj jém wɨbɨc juctɨaŋtso̱ca iga quejiñ iga iwɨ̱watyajpa juuts ixunpa Dios. Jém Xiwan jém acchíŋoypaap e̱ybɨc iŋmatpa de Cristo &&EIt́u̱mpɨy jém imalwatyajpáppɨc ijóyixyajpa jém wɨbɨc juctɨaŋtso̱ca. D́a icunúcyajpa jém juctɨaŋtso̱ca iga odoy quejiñ iga imalwatyajpa. h%IChiit́a̱p castigo jém pɨxiñt́am porque cuando miñ yɨ́p naxyucmɨ jém wɨbɨc juctɨaŋtso̱ca, jesɨc jeeyaj d́a iwɨ̱aŋja̱myaj. Tsa̱m it́oyyajpa jém piichɨ porque tsa̱m iwɨ̱aŋja̱m iga imalwatyajpa. o$W’Siiga tu̱m pɨ̱xiñ icupɨc jém Dios iMa̱nɨc, jesɨc d́a i̱ ichiiba castigo. Pero jém d́apɨc icupɨcpa, jesɨc Dios ijɨycámayñe iga ichiiba castigo porque d́a icupɨcpa jém Dios iMa̱nɨc jém t́u̱mpɨc. J# Porque Dios d́a icutsat iMa̱nɨc yɨ́p naxyucmɨ iga ichiiba castigo jém pɨxiñt́am. Icutsat iMa̱nɨc iga icɨacputyajiñ it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ. #"?’Dios tsa̱m it́oypa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Jeeyucmɨ ijɨ́c iga accaata̱ jém t́u̱mpɨc iMa̱nɨc iga it́u̱mpɨy jém icupɨcneyajwɨɨp jém Dios iMa̱nɨc d́a togoypa, mas ipɨctsoŋpa jém vida jém d́apɨc cuyajpa. !iga it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am, jém acupɨcneyajwɨɨp aɨch, d́a togoypa, mas ipɨctsoŋyajpa jém vida jém d́apɨc cuyajpa. k OWiñɨc jém Moisés ipaŋpa tu̱m cuy, icquím tu̱m tsa̱ñwatnas jém cuyyucmɨ cuando oyyaj jém Dios ipɨxiñt́am jém tɨtsɨnaxyucmɨ. Jesa̱pt́im aɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, acquímta̱p tu̱m cuyyucmɨ V% ’D́a i̱ wɨa̱p iquím sɨŋyucmɨ, no más ɨch wɨa̱p aŋquím. Ɨch jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, ait́ id́ɨc sɨŋyucmɨ, pero aquet yɨ́p naxyucmɨ iga aŋwatpa jém Dios iyo̱xacuy. 6e Siiga manaŋmadáypa jém cosa jém it́wɨɨp yɨ́p naxyucmɨ y d́a iŋcupɨcpa, ¿jesɨc jutsa̱p iŋcupɨc siiga manaŋmadáypa jém cosa jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ? 5c Nu̱ma mannɨ́máypa aɨcht́am aŋwɨ̱jo̱doŋtam t́i sɨ́p mannɨ́máy. Manaŋmadayt́ámpa jém cosa jém ánixñewɨɨp. Pero micht́am d́a aŋcupɨgayt́ámpa. r] Nɨmpa Jesús: —¿Que mich miIsraelpɨc mimaestro y d́a iŋcutɨɨyɨ́ypa t́i mannɨ́máypa? hI Jesɨc jém Nicodemo iñɨ́máy jém Jesús: —¿Pero que jutsa̱p tannasca je̱mpɨc? iKPoypa jém sa̱wa ju̱t́ quej. Tammatoŋpa iga poypa jém sa̱wa, pero d́a tanjo̱doŋ ju̱t́ miñpa ni ju̱t́ nɨcpa. Jesa̱pt́im quejpa iga nayñe jém pɨ̱xiñ con Dios iA̱nama. Pero d́a tánixpa jutsa̱ miñay. veOdoy ámaŋja̱cɨ iga mannɨ́máy iga siiga d́a miñayxe̱tpa e̱ybɨc d́a miñúcpa ju̱t́ it́ Dios. %CJém nayñewɨɨp jém yo̱myucmɨ iniit́ no más jém vida yɨ́p naxyucmɨ. Pero jém nayñewɨɨp con Dios iA̱nama iniit́ jém sɨŋyucmɨpɨc vida. taJesús icutsoŋ jém Nicodemo. Iñɨ́máy: —Nu̱ma mannɨ́máypa siiga tu̱m pɨ̱xiñ d́a naypa con nɨ y d́a naypat́im con Dios iA̱nama, d́a tsɨ́ypa juuts Dios imɨɨchi ni d́a wɨa̱p it́ɨgɨy ju̱t́ it́ Dios. A{Jém Nicodemo icwác jém Jesús. Iñɨ́máy: —¿Pero jutsa̱p iñayxe̱t tu̱m pɨ̱xiñ tsa̱mipɨc? ¿Que wɨa̱p it́ɨgɨy e̱ybɨc jém ia̱pa ipuujo̱m iga nayxe̱tpa? MJesɨc Jesús iñɨ́máy jém Nicodemo: —Nu̱ma mannɨ́máypa siiga tu̱m pɨ̱xiñ d́a nayxe̱tpa e̱ybɨc, jesɨc d́a tsɨ́ypa juuts Dios imɨɨchi ni d́a nɨcpa i̱t́i con Dios.  Jém Nicodemo oy iám jém Jesús tsuucɨɨm. Mu iñúc, iñɨ́máy: —MamMaestro, anjo̱dóŋa̱ta iga Dios micutsat iga anaŋquejayt́ámiñ aɨcht́am. D́a i̱ wɨa̱p iwat jém wɨbɨc milagro juutspɨc mich iŋwatpa siiga d́a iŋwaganait́ Dios. b ?It́ id́ɨc tu̱m fariseopɨc pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Nicodemo, aŋjagooyi de jém judíos. D́a ixunpa Jesús iga i̱ iŋmadáypa iga tsa̱m malo jém pɨxiñt́am, porque ijo̱doŋ iga tsa̱m it́ mal ia̱namaŋjo̱m.-Pero jém Jesús d́a inii̱ayyaj confianza jém pɨxiñt́am, porque ijo̱doŋ t́i iniit́yaj ia̱namaŋjo̱m it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. <qJesɨc iganam it́ Jesús jém Jerusalén, cuando iwatyajpa jém pascuasɨŋ, jáyaŋ jém pɨxiñt́am moj icupɨcyaj porque iixyaj jém wɨbɨc milagro jém iwatnewɨɨp. 9kCuando accaata̱p jém Jesús y ocmɨ pɨspa, jesɨc jém icuyujcɨɨwiñ ijɨ̱syajpa t́i iñɨ́máy jém Jesús. Jesɨc icupɨcyaj jém Dios iŋma̱t́i jém jayñeta̱wɨɨp y jém iŋma̱t́i jém iñɨ́mayñewɨɨp jém Jesús. Jesús ijo̱doŋ t́i iniit́yaj ia̱namaŋjo̱m jém pɨxiñt́am mSPero cuando nɨmpa Jesús iga iwatpa e̱ybɨc jém ma̱stɨc, je iŋmatpa de jém imɨjta̱y.  #Nɨmyaj jém judíos: —Cuarenta y seis a̱mt́ɨy yo̱xayaj iga iwatyaj yɨ́p ma̱stɨc. ¿Que wɨa̱p inictsucum en tucunaja̱ma? } sJesús iñɨ́máy jeeyaj: —Mɨswattaamɨ yɨ́p ma̱stɨc, jesɨc jém tucunaja̱ma anactsucumpa e̱ybɨc. J  Jesɨc jém judíos icwácyajpa. Nɨ́mayt́a̱ Jesús: —¿I̱ mipɨɨmɨ́y iga iŋquebacput jém pɨxiñt́am? Siiga Dios mipɨɨmɨ́y, jesɨc aŋquejaayɨ aɨcht́am tu̱m milagro. ; oJesɨc jém Jesús icuyujcɨɨwiñ ijɨ̱syajpa juuts jayñeta̱ jém Dios iŋma̱t́i. Nɨmpa: “Ɨch tsa̱m pɨ̱mi aŋwatpa cuenta mich iñt́ɨc, manJa̱tuŋ Dios.” - SIñɨ́máy jém pɨxiñt́am jém imáyyajpaap jém cuucuyaj: —Toptaamɨ jém cuucuyaj aŋsɨ̱cmɨ. Odoy acse̱ttaamɨ anJa̱tuŋ it́ɨc juuts tu̱m mercado. Jesɨc Jesús ipɨc tu̱m tɨpxi, iwat tu̱m cótsóycuy. Iquebacput it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém it́wɨɨp ma̱stɨcjo̱m con jém xixyaj y jém borregoyaj. Ipatspatsquedáy it́umiñ naxyucmɨ jém icucacyajpáppɨc tumiñ. Ichiputseedáy jém imesayaj. -SY jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m ipát jém imáyyajpáppɨc jém xix, jém borrego y jém cuucuyaj. Jemum co̱ñyajt́im imesacɨɨm jém icucacyajpáppɨc tumiñ. + Jesɨc jeet́im tiempo núctooba jém pascuasɨŋ jém iwatyajpáppɨc jém judíos. Nɨc Jesús Jerusalén ju̱t́ iwatyajpa jém sɨŋ. pY Jesɨc ocmɨm, nɨc Jesús jém attebet Capernaum. Iwagananɨcyaj ia̱pa, it́ɨ̱wɨtam y jém icuyujcɨɨwiñ. Pero jemum d́a wa̱t́ña ja̱ma tsɨ́yyaj. Jesús iquebacputpa jém númyajpaap jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m ^5 Je̱mpam moj iwat Jesús jém milagro jém attebet de Caná, jém naxyucmɨ de Galilea. Aŋquejayyajta̱ jém pɨxiñt́am iga iniit́ jém Dios ipɨ̱mi. Jém icuyujcɨɨwiñ tsa̱m icupɨcyaj jém Jesús. .U Iñɨ́máy: —Jesɨc nawatta̱p sɨŋ, it́u̱mpɨy ichiiba wiñt́i jém más wɨbɨc vino iga iuguiñ jém iamigoyaj. Jesɨc ocmɨ cuando iucneyajum jáyaŋ jém wɨbɨc vino, jesɨc chiiyajta̱p jém vino d́apɨc ja̱ya wɨ̱. Pero mich iniccáyñe jém más wɨbɨc vino hasta sɨɨp. / Jesɨc jém mayordomo iuc uxaŋ jém nɨ jém acse̱tneta̱wɨɨp iga vino, pero d́a ijo̱doŋ ju̱t́ ipɨcyaj jém vino. Pero jém mozo, jém it́opneyajwɨɨp jém nɨ, ijo̱doŋ ju̱t́ ipɨc jém vino. Jesɨc jém mayordomo iŋwejáy jém pɨ̱xiñ jém yoomɨypaap. Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém mozo: —Sɨɨp to̱pɨ uxaŋ, nɨ̱gɨ chi̱ɨ jém mayordomo de jém sɨŋ. Je̱mpɨgam iwatyaj. Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém mozo: —Comtaamɨ yɨ́pyaj majcuy con nɨ. Jesɨc moj icomyaj jém seis majcuy hasta wɨ̱ com. ,QJemum it́ seis jém tsaamajcuy. Cucómayñeta̱ nɨ iga icheeyajpa icɨ juuts jém judíos icostumbre. Cada jém majcuy iyajpa ochenta o cien litro de nɨ. ~Jesɨc jém Jesús ia̱pa iñɨ́máy jém icuyo̱xayajpaap jém tɨc io̱mi: —Wattaamɨ it́u̱mpɨy juuts miñɨ́máypa. }/Jesɨc jém Jesús iñɨ́máy: —Yo̱mo, ¿t́iiga annɨ́máy iga yajneum jém vino? D́anam núcne jém hora iga aŋwatpa jém milagro. X|)Yaj jém vino, jesɨc Jesús ia̱pa iñɨ́máy: —Sɨɨp yajneum jém vino. r{]Aŋwejayyajta̱t́im jém Jesús con icuyujcɨɨwiñ iga nɨguiñ ju̱t́ it́ jém aŋcoomɨ́yóycuy. z Ocmɨ nas tucunaja̱ma, it́ tu̱m aŋcoomɨ́yóycuy jém attebet de Caná jém naxyucmɨ de Galilea, it́t́im jém Jesús ia̱pa. 2y _3Nu̱ma mannɨ́máypa iga íñixt́ámpa iga áŋáypa jém sɨŋ y químpa y quetpa jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am aɨchyucmɨ, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ.:x o2Jesɨc Jesús icutsoŋ, iñɨ́máy: —Sɨɨp mich aŋcupɨcpa porque mannɨ́máy iga mánixñe jém tsujcucɨɨm. Núcpa ja̱ma iga íñixpa jém más mɨjpɨc milagro. {w q1Jesɨc jém Natanael iñɨ́máy jém Jesús: —Rabí, micham jém Dios miMa̱nɨc. Micham miRey de Israel. Dv 0Jesɨc jém Natanael icwác jém Jesús, iñɨ́máy: —¿Jutsa̱ mánixpɨc? Nɨmpa Jesús: —Antes que d́anam miŋwejayñe jém Felipe, mánix ju̱t́ miit́ jém tsujcucɨɨm. ]~~*}W|{{TzzhyPyx*vuttcsWqqp_onmmEllk~jj%ihgaffJed~ccdc b~a`_^^<]]e\PZZXYXXBW]VUU'TSSwRRQhQP#ONNNIMxLL{KKJJIHH_GFEExDCBBA7@[?>>U=<;; :9n87665]43332F11u10~//Y.e."--++**)&('l&%$r#""6!c 8^ ]A ct  p D dl+o]O8Agui iwɨ̱aŋja̱m jém iñja̱tuŋ Abraham iga wɨa̱p iix jém ja̱ma iga amiñ yɨ́p naxyucmɨ, agui maymay mu iix jém ja̱ma. sN_7Pero mimicht́am d́a íñixpɨctámpa Dios. Ɨch nu̱ma ánixpɨcpa. Siiga mannɨ́máypa iga d́a ánixpɨcpa Dios, jesɨc amɨgóypat́im juuts mimicht́am. Pero ɨch nu̱ma ánixpɨcpa Dios y siempre aŋwatpa juuts je aŋmadáy. PM6Jesɨc Jesús icutsoŋ, iñɨ́máy jeeyaj: —Siiga anacujípta̱p anyaac, jesɨc d́a t́i acuwatcuy. Pero anJa̱tuŋ Dios acujíppa. Jeet́im Dios, jém miñɨmtampáppɨc iga mich iñDios. 0LY5¿Que mich más miwɨa̱p que jém anja̱tuŋ Abraham jém caanewɨɨp? Cucaayyajt́im it́u̱mpɨy jém wiñɨcpɨc profeta. ¿Mich t́i iñjɨ̱spa iga mii̱apaap? FK4Jesɨc jém judíos iñɨ́mayyaj jém Jesús: —Sɨɨp aŋcutɨɨyɨyt́ámpa iga mich iniit́ tu̱m mal espíritu íña̱namaŋjo̱m. Tsa̱m wiñɨgam ca jém Abraham. Caayajt́im jém wiñɨcpɨc profeta, pero mich miñɨmpa iga siiga tu̱m pɨ̱xiñ icupɨcpa jém iniŋmadayooyi, jesɨc d́a nunca caaba. oJW3Nu̱ma mannɨ́máypa, siiga tu̱m pɨ̱xiñ icupɨcpa ɨch anaŋmadayooyi, jesɨc d́a nunca caaba. 7Ig2Ɨch anyaac d́a ammétspa iga acujípta̱iñ. Jém anJa̱tuŋ Dios ixunpa iga acujípta̱iñ. Jeet́im anJa̱tuŋ icɨɨpiŋpa jém malopɨc pɨxiñt́am, ichiiba castigo. RH1Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Ɨch d́a anai̱ jém mal espíritu. Ɨch aŋwatpa jém wɨ̱tampɨc cosa iga wɨ̱ixt́a̱iñ jém anJa̱tuŋ Dios. Pero mimicht́am d́a aŋwɨ̱ixt́ámpa aɨch. ,GQ0Jesɨc jém judíos imalnɨ́máy jém Jesús, nɨmyaj: —¿D́a mannɨ́máy iga Samariapɨc mipɨ̱xiñ y tu̱m mal espíritu iniit́ íña̱namaŋjo̱m? tFa/Siiga Dios imɨɨchi tu̱m pɨ̱xiñ, iwɨ̱matoŋpa jém Dios iŋma̱t́i. Mimicht́am d́a je Dios mimɨɨchit́am jeeyucmɨ d́a immatoŋtámpa jém Dios iŋma̱t́i. It́t́im jém tánO̱mi Cristo cuando d́anam i̱ jém Abraham E.Ni tu̱m de mimicht́am d́a wɨa̱p ampádáy ɨch antáŋca. Siiga mannuumaŋmatpa, ¿jesɨc t́iiga d́a aŋcupɨctámpa aɨch? LD-Aunque ɨch mannuumaŋmadáypa, mimicht́am d́a aŋcupɨctámpa. (CI,Mimicht́am iñja̱tuŋ jém Woccɨɨwiñ. Jeam mimɨɨchit́am. Iŋwɨ̱aŋja̱mta iga iŋwattámpa juuts ixunpa jém iñja̱tuŋ. Jém Woccɨɨwiñ jém accaoypáppɨc dende wiñɨgam. D́at́im nunca nuumaŋmatpa. Iŋmatpa mɨgooyi porque je jém mɨgoypaap, ictsucum jém mɨgooyi. B+¿T́iiga d́a iŋcutɨɨyɨyt́ámpa t́i mannɨ́máypa? D́a wɨa̱p iŋcutɨɨyɨyt́a porque d́a iŋcupɨcpa ɨch anaŋmadayooyi. SA*Jesɨc Jesús iñɨ́máy jeeyaj: —Siiga nu̱ma Dios iñJa̱tuŋ, tienes que antoyt́ámpa aɨch porque ɨch amiññe ju̱t́ it́ Dios. Ɨch d́a amiñ anyaac; Dios acutsatne yɨ́p naxyucmɨ. J@ )Micht́am, sɨɨp iŋwattámpat́im juuts iwatpa mich iñja̱tuŋ. Jesɨc jeeyaj iñɨ́mayyaj jém Jesús: —Aɨcht́am d́a je apejpen. Aɨcht́am anJa̱tuŋ t́u̱m, jém Dios anJa̱tuŋ. E?(Pero mimicht́am aŋcumectámpa iga anaccaatámpa aɨch, aunque manaŋmadayñe jém nu̱mapɨc iŋquímayooyi jém achiiñewɨɨp anJa̱tuŋ Dios. Jém Abraham d́a nunca iwat je̱mpɨc. k>O'Jesɨc jeeyaj iñɨ́mayyaj jém Jesús: —Aɨcht́am anja̱tuŋ jém Abraham. Jesɨc Jesús iñɨ́máypa: —Siiga nu̱ma mimicht́am jém Abraham mima̱nɨctam, wɨ̱ iga iŋwattámpat́im juuts iwatpa jém Abraham. #=?&Manaŋmadáypa jém aŋquímayooyi jém aŋquejayñewɨɨp anJa̱tuŋ Dios. Pero mimicht́am iŋwattámpa juuts miñɨ́mayt́a mimicht́am iñja̱tuŋ. 4<a%Ɨch anjo̱doŋ iga mimicht́am jém Abraham mima̱nɨctam, pero mimicht́am aŋcumectámpa iga anaccaatamtooba aɨch porque d́a iŋwɨ̱aŋja̱mta t́i manaŋmadáypa. |;q$Siiga Dios iMa̱nɨc miccutsɨgáypa, jesɨc d́a michɨ́ypa juuts esclavo iga iŋcuyo̱xa̱p jém Woccɨɨwiñ. A:{#Mannɨ́máypat́im iga tu̱m esclavo d́a wɨa̱p iwaganait́ jém io̱mi it́u̱mpɨy tiempo. Pero tu̱m pɨ̱xiñ ima̱nɨc wɨa̱p iwaganait́ jém ija̱tuŋ it́u̱mpɨy tiempo. P9"Jesɨc Jesús iñɨ́máy jeeyaj: —Nu̱ma mannɨ́máypa, it́u̱mpɨy jém imalwatyajpáppɨc tsɨ́y juuts esclavo porque iwatpa juuts ipɨɨmɨ́ypa jém malopɨc jɨ̱xi ia̱namaŋjo̱m. q8[!Jesɨc los de más jém judíos, jém d́apɨc icupɨcneyaj Jesús, iñɨ́mayyaj: —Aɨcht́am jém Abraham ama̱nɨctam. D́a nunca atsɨ́yt́a juuts tu̱m esclavo. ¿T́iiga annɨ́mayt́ámpa iga acutsɨgayt́amta̱iñ? 17[ Wɨa̱p iŋcutɨɨyɨyt́a jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi, jesɨc jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi miccutsɨgayt́ámpa iga odoy michɨ́yt́ámiñ juuts tu̱m esclavo. U6#Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém judíos jém sɨɨppɨc icupɨcneyaj: —Siiga mimicht́am d́a iñchactámpa iga iŋwattámpa juuts mannɨ́máypa, jesɨc nu̱ma michɨ́ypa iga maŋcuyujcɨɨwiñ. ,5QIganam iŋmatpa je̱mpɨc jém Jesús, jesɨc jáyaŋ jém pɨxiñt́am moj icupɨcyaj. Jém Dios ima̱nɨctam y jém icuyo̱xayajpáppɨc jém Woccɨɨwiñ $4AJém anJa̱tuŋ Dios jém acutsatnewɨɨp yɨ́p naxyucmɨ, aŋwaganait́ aɨch. D́a atsacne aŋcut́um porque siempre aŋwatpa juuts je iwɨ̱aŋja̱m. ,3QJeeyucmɨ Jesús iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —Ɨch jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ y cuando acquímta̱p aɨch jém cunusyucmɨ, jesɨc iŋcutɨɨyɨyt́ámpa ai̱apaap. Manaŋmadayt́ámpa jém aŋquímayooyi jém aŋquejayñewɨɨp jém anJa̱tuŋ Dios. D́a anyaac anjɨ̱xquímpa. v2ePero d́a icutɨɨyɨyyaj iga nɨmtooba Jesús iga jém tanJa̱tuŋ Dios ichiiñe jém iŋquímayooyi. *1MWɨa̱ manaŋquejayt́a iga mimicht́am tsa̱m mit́áŋcaɨyt́a y wɨa̱pt́im meega maŋcɨɨpiŋpa mimicht́am. Pero d́a aŋwatpa, porque nada más anaŋmatpa yɨ́p naxyucmɨ jém aŋquímayooyi jém anɨ́mayñewɨɨp jém acutsatnewɨɨp. Je d́a mɨgóypa, siempre nuumaŋmatpa. (0IJesɨc icwácyajpa jeeyaj, nɨ́mayt́a̱ jém Jesús: —¿Que mich mii̱apaap? Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Ɨch ajeam juuts mannɨ́mayñe wiñt́i. ^/5Jeeyucmɨ mannɨ́máypa iga cuando micaanetámum, nɨcpa iñyojta jém iñt́áŋca. Porque siiga d́a iŋcupɨctámpa iga ɨch amiñ sɨŋyucmɨ, jesɨc cuando micaanetámum, nɨcpa iñyojta jém iñt́áŋca. Y.+Jesɨc Jesús iñɨ́máy jeeyaj: —Mimicht́am miñaxwiñpɨc, ɨch asɨŋwiñpɨc, ɨch amiñ sɨŋyucmɨ. Mimicht́am yɨ́p naxyucmɨpɨc mipɨxiñt́am, ɨch d́a yɨ́p naxyucmɨpɨc apɨ̱xiñ. :-mJesɨc nɨmyajpa jém judíos: —¿Ju̱t́ nɨcpa yɨ́p pɨ̱xiñ? ¿Que nacaata̱p iyaac? Porque nɨmpa: “Ju̱t́ ɨch anɨcpa, micht́am d́a wɨa̱p iññɨcta.” ,%Jesɨc e̱ybɨct́im iñɨ́máy jeeyaj: —Ɨch anɨcpa. Mimicht́am ammétstámpa, pero d́a wɨa̱p ampátta. Jesɨc cuando micaanetámum, nɨcpa iñyojta jém iñt́áŋca ju̱t́ d́a nunca miputpa. Ju̱t́ ɨch anɨcpa, mimicht́am d́a wɨa̱p iññɨcta. +Je̱mpɨgam iŋmatpa Jesús jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m iganam accuyujóypa jém cuarto ju̱t́ piŋta̱p jém ofrenda. Pero d́a i̱ wɨa̱p imats porque d́anam núcne jém ihora. Jém d́apɨc icupɨcpa Jesús d́a wɨa̱p iñɨcyaj ju̱t́ nɨcpa je 2*]Jesɨc icwácyajpa jeeyaj. Nɨ́mayt́a̱p jém Jesús: —¿Ju̱t́ it́ jém iñJa̱tuŋ? Jesús icutsoŋ, iñɨ́máy jeeyaj: —Mimicht́am d́a ánixpɨcta aɨch ni d́at́im íñixpɨcta jém anJa̱tuŋ Dios. Siiga ánixpɨcta aɨch, jesɨc íñixpɨctámpat́im jém anJa̱tuŋ Dios. ?)wJesɨc it́um wɨ̱ porque anyaac atsɨ́y juuts tu̱m testigo iga manaŋmadáypa ai̱apaap. Tsɨ́yt́im juuts testigo jém anJa̱tuŋ Dios, jém acutsatnewɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. (Jayñeta̱wum micht́ampɨc iniŋquímayooyi: “Siiga wɨste̱n testigo nɨmpat́im je̱mpɨc, wɨ̱ iga taŋcupɨcpa.” O'Pero siiga acɨɨpíŋóypa juuts tu̱m juez, jesɨc awɨ̱cɨɨpíŋóypa porque d́a anyaac acɨɨpíŋóypa. Aŋwaganacɨɨpíŋóypa jém anJa̱tuŋ Dios jém acutsatnewɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. z&mMicht́am micɨɨpiŋoyt́ámpa juuts nɨmpa yɨ́p naxyucmɨpɨc aŋquímayooyi. Ɨch d́a i̱ aŋcɨɨpiŋpa. !%;Jesɨc Jesús iñɨ́máy jeeyaj: —Siiga ɨch anyaac anaŋmatpa iga ai̱apaap, jesɨc nu̱ma jém anaŋma̱t́i porque anjo̱doŋ ju̱t́ amiñ y anjo̱doŋt́im ju̱t́ anɨcpa. Pero mimicht́am d́a iñjo̱doŋtam ju̱t́ amiñ ni d́at́im iñjo̱doŋ ju̱t́ anɨcpa. $% Jesɨc jém fariseoyaj iñɨ́mayyaj jém Jesús: —Mich iñyaac miŋmatpa iga mii̱apaap, jeeyucmɨ d́a quejpa iga miñuumaŋmatpa. 9#k Ocmɨ e̱ybɨct́im accuyujóypa Jesús, iñɨ́máy: —Ɨcham jém ajuctɨaŋtso̱ca, amiñ iga anyɨcquejpa jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Jém atúŋɨypaap d́a sɨɨba jém piichcɨɨm, pero iniit́ jém juctɨ aŋtso̱ca ia̱namaŋjo̱m, jém ichiipáppɨc vida jém d́apɨc cuyajpa. f"E Jém yo̱mo icutsoŋ. Iñɨ́máy: —D́a i̱, mánO̱mi. Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém yo̱mo: —Ɨch d́at́im manchiiba castigo. Sɨɨp nɨcsɨm. Odom malwa̱tɨ e̱ybɨc. Jesús jém wɨbɨc juctɨaŋtso̱ca O! Jesɨc te̱ñchucum jém Jesús. D́a i̱ iix, tsɨ́y no más jém yo̱mo. Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Miyo̱mo, ¿ju̱t́ it́ jém miquejajwádaypáppɨc? ¿Que d́a i̱ wɨa̱ michi castigo? P  Jesɨc cuando jém pɨxiñt́am imatoŋyaj t́i iñɨ́máy jém Jesús, agui ijɨ̱syajpa ia̱namaŋjo̱m iga táŋcaɨ́yt́im. Tu̱mtu̱mt́i moj nɨquiyaj. Wiñt́i nɨcyaj jém más tsa̱mipɨc hasta cunɨgayyaj it́u̱mpɨyyaj. Jesɨc icut́umt́im tsɨ́y jém Jesús con jém yo̱mo, jemum te̱ñ jém cuarto icucmɨ. c?Jesɨc e̱ybɨct́im cómneactɨŋ jém Jesús, mojgacum ja̱yi naxyucmɨ con icɨ. mSPero jeeyaj d́a ichacpa iga icwácyajpa. Jesɨc te̱ñchucum jém Jesús, iñɨ́máy jém inimiññewɨɨp jém yo̱mo: —Siiga tu̱m de mimicht́am d́a mit́áŋcaɨ́y, wɨ̱ iga iñyɨ́gáypa con jém wiñt́ipɨc tsa. I Nɨmyajpa je̱mpɨc jém fariseoyaj iga icutɨ́tspa jém Jesús. Imétsyajpa ju̱t́pɨc iquejajwadayyajpa jém Jesús. Jesɨc cómneactɨŋ jém Jesús, moj ja̱yi naxyucmɨ con icɨ. +Nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi iga tannácscatámiñ tsaamɨ jém pejoypaap. Jesɨc mich anɨ́maayɨ jup castigo tanchiiba yɨ́p yo̱mo. eCNɨ́mayt́a̱p: —Maestro, matsta̱ yɨ́p yo̱mo porque pátta̱ ju̱t́ pejóypa ixɨ. Jesɨc algunos jém escribaspɨc maestroyaj con algunos jém fariseoyaj inimiñyaj tu̱m yo̱mo ju̱t́ it́ Jesús. Matsta̱ jém yo̱mo porque pátta̱ ju̱t́ pejóypa ixɨ. Namiñt́a̱ jém yo̱mo hasta jém pɨxiñt́am aŋcucmɨ iga icwácyajpa jém Jesús. [/Jesɨc jém tuŋgac ja̱ma, icuqueja̱ma, nɨcgacpa Jesús jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. Aŋtuuma̱yaj jém pɨxiñt́am iga imatoŋyajpa. Jesɨc co̱ñ jém Jesús, moj iŋquejáy jém aŋtuuma̱neyajwɨɨp. @ }Pero nɨc Jesús jém co̱tsɨcyucmɨ iñɨ̱yi Olivos. @{5Jesɨc cada tu̱mtu̱m nɨcyaj it́ɨccɨɨm.pY4Jém tuŋgac aŋjagooyiyaj iñɨ́mayyaj jém Nicodemo: —¿Que mich miGalileapɨct́im mipɨ̱xiñ? Cuyujcaɨ jém Dios iŋma̱t́i iga iñjo̱dóŋa̱iñ iga ni tu̱m jém profeta d́a miñpa de jém naxyucmɨ de Galilea. 93—Jém tanaŋquímayooyi d́a ijɨ́cpa iga chiit́a̱p castigo tu̱m pɨ̱xiñ siiga d́a wiñt́i cɨɨpiŋta̱p iga quejiñ siiga imalwatne. ~u2Jesɨc jém Nicodemo, jém oyñewɨɨp iám jém Jesús tsuucɨɨm, tu̱m fariseopɨc aŋjagooyi, iñɨ́máy: 1Pero yɨ́pyaj pɨxiñt́am d́a icutɨɨyɨyyajpa jém tanaŋquímayooyi, jeeyaj d́a wɨa̱p iñúcyaj ju̱t́ it́ Dios. jM0Iñjo̱doŋtam iga jém tanaŋjagooyiyaj ni jém fariseoyaj d́a icupɨcyajpa yɨ́p pɨ̱xiñ. nU/Jém fariseoyaj iñɨ́mayyaj jém policía: —¿Que mich iŋcupɨctámpat́im jém mɨgooyi? ]3.Nɨmyaj jém policía: —D́a i̱ nunca wɨa̱p iŋmat juuts jém pɨ̱xiñ. H -Jesɨc jém ma̱stɨc ipolicía se̱tyajum ju̱t́ it́yaj jém pa̱nij aŋjagooyiyaj con jém fariseoyaj. Jesɨc acwácyajta̱ jém policía: —¿T́iiga d́a inimiñt́a jém preso? ,Algunos de jeeyaj imatsyajtooba jém Jesús, pero d́a i̱ wɨa̱ mimats. Jém aŋjagooyiyaj d́a icupɨcyaj jém Jesús ; q+Je̱mpɨgam nawécyajta̱ jém pɨxiñt́am. 0 Y*Tanjo̱doŋ iga nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i iga jém Cristo jém David io̱cma̱nɨc ima̱nɨc. Naypa jém Belén, jeet́im attebet ju̱t́ it́ id́ɨc jém David. N )Pero tuŋgac de jeeyaj nɨmyajpa: —Yɨ́p pɨ̱xiñ nu̱ma jém Cristo jém icutsatnewɨɨp Dios. Pero jém tuŋgac más de jeeyaj nɨmyajpa: —¿Que wɨa̱p imiñ jém Cristo de Galilea? 0 Y(Jesɨc cuando jém pɨxiñt́am imatoŋyajpa t́i nɨmpa jém Jesús, nɨmyajpa algunos iga: “Yɨ́p pɨ̱xiñ nu̱ma jém profeta jém tanaŋjócnewɨɨp.” j M'Cuando iŋmatpa je̱mpɨc, nɨmtooba Jesús iga jém icupɨcneyajwɨɨp, ipɨctsoŋyajpa jém Dios iA̱nama. Porque d́anam núcne jém Dios iA̱nama hasta nɨcgacpa Jesús sɨŋyucmɨ. Naweecyajta̱p jém pɨxiñt́am &Siiga tu̱m pɨ̱xiñ acupɨcpa aɨch, jesɨc iniit́ juuts nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i: “Tu̱m mɨjpɨc nɨixcuy ia̱namaŋjo̱m.” {%Jesɨc núc jém ja̱ma iga cuyajpa jém sɨŋ, jém más mɨjpɨc ja̱ma. Te̱ñchucum jém Jesús jém pɨxiñt́am aŋcucmɨ. Pɨ̱mi ijɨ́yáypa jém pɨxiñt́am, nɨ́mayyajta̱p: —Siiga miñɨ́ctɨtstámpa, mi̱ñɨ manacnɨ́cpa. O$¿T́i nɨmtooba yɨ́p pɨ̱xiñ cuando nɨmpa iga: “Micht́am ammétstámpa, pero d́a wɨa̱p ampátta y ju̱t́ nɨcpa ai̱t́i, d́a wɨa̱p iññúcta”? Jém nɨ jém tachiipáppɨc vida +#Jesɨc jém judíos moj nacwácyajta̱ji entre jeeyaj: —¿Ju̱t́ nɨcpa yɨ́p pɨ̱xiñ iga d́a wɨa̱p tampátta? ¿Tanaŋja̱m nɨcpa jém tuŋgac naxyucmɨ ju̱t́ it́ jém Israelpɨc pɨxiñt́am jém iŋmatyajpáppɨc griego iga iccuyujpa jém griegoyaj? ~u"Micht́am ammétstámpa, pero d́a ampáttámpa porque nɨcpa ai̱t́i ju̱t́ mimicht́am d́a wɨa̱p iññɨcta. #?!Jeeyucmɨ Jesús iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —Apoyit́pa con mimicht́am tu̱m rato. D́a jáypa nɨcpa ai̱t́i ju̱t́ it́ jém acutsatnewɨɨp. jM Jesɨc jém fariseopɨc aŋjagooyiyaj imatoŋyaj t́i nɨmyajpa jém pɨxiñt́am de jém Jesús. Jesɨc jeeyaj con jém pa̱nij aŋjagooyiyaj icutsat jém ma̱stɨcjo̱mpɨc policía iga nɨguiñ imatsyaj jém Jesús. Y tsa̱m jáyaŋ jém pɨxiñt́am icupɨcyaj jém Jesús. Nɨmyajpa: —Cuando miñpa jém Cristo, ¿que wɨa̱p iwat tuŋgac más wɨbɨc milagro que jém iwatnewɨɨp yɨ́p pɨ̱xiñ? D́a wɨa̱p. Jém fariseoyaj icutsat jém policía iga imachiñ jém Jesús +Jeeyucmɨ jém aŋjagooyiyaj tsa̱m imatsyajtooba jém Jesús. Pero d́a i̱ wɨa̱p imats porque d́anam núcne jém hora iga matsta̱p. QPero ɨch ánixpɨcpa porque ɨch amiññe Dioscɨɨm, jeam acutsatne. ~9Jeeyucmɨ pɨ̱mi jɨypa Jesús ju̱t́ accuyujóypa jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m, nɨm mu ijɨy: —Nu̱ma micht́am ánixpɨcpa y iñjo̱doŋtam ju̱t́ amiññe, pero ɨch d́a amiñ anyaac. Jém acutsatnewɨɨp je jém nu̱mapɨc Dios, micht́am d́a íñixpɨctámpa. } Pero taɨcht́am tanjo̱doŋ ju̱t́ miñ yɨ́p pɨ̱xiñ. Pero cuando miñpa jém Cristo d́a i̱ ijo̱doŋ ju̱t́ tsucumpa. X|)Yɨɨm it́. Sɨ́p iŋmat jém pɨxiñt́am icucwiñjo̱m. Pero d́a i̱ ijɨ́yáypa. ¿Tanaŋja̱m iga jém aŋjagooyiyaj iñuntawɨ̱jo̱doŋ iga yɨ́p pɨ̱xiñ jém Cristo jém icutsatnewɨɨp Dios? E{Jesɨc algunos jém it́yajwɨɨp jém Jerusalén moj nanɨ́mayyajta̱ji entre jeeyaj: —¿D́a yɨ́bam jém pɨ̱xiñ jém imétsyajpáppɨc jém aŋjagooyiyaj iga accaata̱iñ? +zOOdoy nɨ̱mɨ iga imalwatpa tu̱m pɨ̱xiñ siiga d́a iŋwɨ̱jo̱doŋ. Wɨ̱cɨɨpi̱ŋɨ con wɨbɨc jɨ̱xi. Nɨmpa Jesús iga Dios icutsat yɨ́p naxyucmɨ }ysJesɨc siiga mimicht́am iŋwadayt́ámpa jém marca de circuncisión tu̱m jaychɨ̱xi iga iŋwatpa juuts nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi, ¿jesɨc t́iiga anjóyixpa aɨch siiga anacpɨspa tu̱m pɨ̱xiñ mɨmnewɨɨp jém jejcuy ja̱ma? ;xoJém Moisés ichac jém costumbre iga iŋwattámiñ jém marca de circuncisión. D́at́im Moisés ictsucum yɨ́p costumbre, pero jém wiñɨcpɨc pɨxiñt́am iwatt́im je̱mpɨc. Jeeyucmɨ mimicht́am iŋwadayt́ámpat́im jém marca tu̱m jaychɨ̱xi y d́a iŋwadayt́ámpa caso siiga jejcuy ja̱ma. wJesɨc Jesús iñɨ́máy: —Mimicht́am agui impooñaŋja̱mtámpa iga ɨch aŋwat jém milagro jém jejcuy ja̱ma. Yv+Nɨmyajpa jeeyaj: —Mich iniit́ tu̱m mal espíritu. ¿I̱ miccaatooba? Ru’¿Que d́a nu̱ma michiiñeta jém Moisés jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi? Pero mimicht́am, ni tu̱m, d́a iŋcupɨctámpa jém aŋquímayooyi. Mimicht́am, ¿t́iiga anaccaatamtooba aɨch? tSiiga tu̱m pɨ̱xiñ ijɨ̱xquímpa tu̱m aŋquímayooyi, iwatpa iga cujípta̱iñ. Pero siiga tu̱m pɨ̱xiñ ixunpa iga cujípta̱iñ jém icutsatnewɨɨp, jesɨc quejpa iga nuumaŋmatpa jém pɨ̱xiñ, d́a mɨgóypa, d́a táŋcaɨ́y ni uxaŋ. )sKSiiga tu̱m pɨ̱xiñ iwɨ̱aŋja̱m iga iwatpa juuts ixunpa Dios, jesɨc icutɨɨyɨ́ypa iga Dios imɨɨchi yɨ́p aŋquímayooyi, d́a ɨch anjɨ̱xquiimi. ryJesɨc Jesús iñɨ́máy jeeyaj: —Yɨ́p aŋquímayooyi d́a ɨch ammɨɨchi. Imɨɨchi jém acutsatnewɨɨp. q7Jesɨc jém judíos tsa̱m ipooñaŋja̱myaj cuando imatoŋyaj jém Jesús. Nɨmyaj: —D́a oy cuyu̱ji yɨ́p pɨ̱xiñ, pero tsa̱m jɨ̱xiɨ́y. p Cuando núcne cucmɨ iga sɨŋa̱yajpa jém pɨxiñt́am, jesɨc tɨgɨy Jesús jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. Moj accuyujooyi. joM Pero d́a i̱ iŋmatpa ju̱t́ wɨa̱p imatoŋyaj jém judíos porque tsa̱m cɨ̱ŋyajpa. {no Jesɨc jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp jém sɨŋjo̱m nacwácyajta̱p entre jeeyaj i̱apaap jém Jesús. Nɨmyajpa algunos iga agui wɨbɨc pɨ̱xiñ jém Jesús. Pero tuŋgac nɨmyajpa iga tsa̱m imɨgóyáypa jém pɨxiñt́am. hmI Jém judíos imétsyajpa jém Jesús sɨŋjo̱m. Nɨmyajpa: —¿Ju̱t́ it́ jém pɨ̱xiñ? l Cuando nɨcyajum sɨ́ŋa̱jiyaj jém it́ɨ̱wɨtam, jesɨc nɨct́im mex jém Jesús. D́a nɨc cucwiñjo̱m, pero yamnɨc. kw Ocmɨ yaj nɨ̱mi jém Jesús, jemum tsɨ́y jém naxyucmɨ de Galilea. Yamnɨc Jesús jém mɨjpɨc sɨŋjo̱m xjiMimicht́am, nɨcstaamɨm mixɨ́ŋa̱jit́am. Ɨch d́a anɨcpa porque d́anam núcne jém hora iga anɨcpa. MiJém pɨxiñt́am, jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ, d́a mijóyixt́ámpa mimicht́am. Pero tsa̱m ajóyixyajpa aɨch porque ɨch atsɨ́y juuts tu̱m testigo iga tsa̱m imalwatyajpa jeeyaj. 0hYJesɨc Jesús iñɨ́máy jeeyaj: —D́anam núcne jém hora iga aŋwatpa juuts ixunpa Dios jém naxyucmɨ de Judea. Pero mimicht́am juchɨs quej wɨa̱p iññɨc. NgPorque jém it́ɨ̱wɨtam d́at́im icupɨcyajpa jém Jesús. QfSiiga i̱ ixunpa iga ixpɨcta̱iñ, jesɨc d́a iyamwatpa tu̱m cosa ju̱t́ d́a i̱ iixpa. Siiga mich iŋwatpa jexpɨc cosa, odoy yamwa̱tɨ. Wa̱tɨ jém pɨxiñt́am aŋcucmɨ iga miixt́a̱iñ. leQJesɨc jém Jesús it́ɨ̱wɨtam iñɨ́mayyaj: —¿T́iiga michɨ́y yɨɨm? Nɨ̱cɨ jém naxyucmɨ de Judea iga it́u̱mpɨy jém iŋcuyujcɨɨwiñ jém it́yajwɨɨp jém naxyucmɨ de Judea wɨa̱p iixyaj t́i iŋwatpa. RdD́a jáypa núc jém sɨŋ iga iwatyajpa jém nacxt́ɨc jém judíos. +c QJesɨc ocmɨ cuando yaj iŋquejáy je̱mpɨc, sɨɨba Jesús jém naxyucmɨ de Galilea. D́a nɨctooba jém naxyucmɨ de Judea porque jém judíos iccaayajtooba. .bUGIŋmatpa Jesús de jém Judas Iscariote, jém Ximoj Iscariote ima̱nɨc. Je tu̱m de jém docepɨc icuyujcɨɨwiñ, pero iwadáypa atraición jém Jesús.*aMFJesɨc Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Ɨch maŋcupiŋneta mimicht́am jém doce maŋcuyujcɨɨwiñ. Pero tu̱m de mimicht́am miwoccɨɨwiñ. r`]EAɨcht́am maŋcupɨcnetámum y anjo̱dóŋa̱netámum iga mich miCristo jém Vivopɨc Dios miMa̱nɨc. >_uDIcutsoŋ jém Ximoj Peto, iñɨ́máy: —MánO̱mi, ¿jesɨc i̱ antúŋɨ́ypa? Mimich iniit́ jém wɨbɨc aŋma̱t́i jém tachiipáppɨc jém vida jém d́apɨc cuyajpa. v^eCJesɨc Jesús icwácpa jém doce icuyujcɨɨwiñ. Nɨ́mayt́a̱: —¿Que mimicht́am antsagaŋputpat́im? ]BDende jesɨgam tsa̱m jáyaŋ jém Jesús icuyujcɨɨwiñ ichagaŋputyaj iga iwaganasɨɨba, d́a más it́úŋɨyyaj. X\)AJesɨc Jesús iñɨ́máy it́u̱mpɨy jém it́úŋɨyyajpaap: —Jeeyucmɨ mannɨ́máypa iga d́a i̱ wɨa̱p imiñ iga atúŋɨ́ypa siiga jém anJa̱tuŋ Dios d́a ijɨ́cpa, siiga d́a anamíñáypa. L[@Pero todavía it́ algunos de mimicht́am d́a iŋcupɨctámpa ɨch anaŋma̱t́i. Mu icupiŋ Jesús jém icuyujcɨɨwiñ ijo̱doŋ i̱apaap d́a icupɨcpa y i̱apaap iwadáypa jém atraición. aZ;?Tu̱m pɨ̱xiñ ia̱nama iniit́ jém ivida. Pero siiga putpa jém ia̱nama, jesɨc jém imɨjta̱y d́a t́i cuwatcuy. Ɨch anaŋma̱t́i, jém manaŋmadayñewɨɨp, nu̱ma iniit́ jém vida, iniit́ jém a̱nama. *YM>¿Jesɨc t́i iñjɨ̱stámpa siiga mimicht́am ánixt́ámpa, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, cuando aquímgacpa sɨŋyucmɨ ju̱t́ ait́ id́ɨc wiñɨgam? 7Xg=Jém icuyujcɨɨwiñ mojpa icujɨyyaj jém Jesús. Pero je ijo̱doŋ t́i sɨ́p iñɨmyaj, jesɨc iñɨ́máy: —¿Que d́a iŋwɨ̱aŋja̱mta yɨ́p aŋquímayooyi? )WK<Jáyaŋ jém icuyujcɨɨwiñ cuando imatoŋyajpa t́i nɨmpa jém Jesús, jesɨc nɨmyaj: —Tsa̱m táŋca yɨ́p aŋquímayooyi. ¿I̱ wɨa̱p icupɨc? V;Jesús iŋquejáypa je̱mpɨc jém it́yajwɨɨp jém sinagoga jém attebet Capernaum. Tachiit́a̱ jém vida jém d́apɨc cuyajpa ]U3:Manaŋmadáypa de jém caxt́ána̱ñi jém quetnewɨɨp sɨŋyucmɨ. Yɨ́p caxt́ána̱ñi d́a jex juuts jém wíccuy jém maná jém icútneyajwɨɨp jém iñja̱tuŋwe̱wetam wiñɨgam. Jeeyaj caayajt́im it́u̱mpɨy. Pero siiga i̱ icútpa yɨ́p caxt́ána̱ñi, iniit́pa jém vida jém d́apɨc cuyajpa para it́u̱mpɨy tiempo. T9Jém anJa̱tuŋ Dios jém acutsatnewɨɨp iniit́ jém vida. Ɨch anait́t́im jém vida porque achiiñe jém anJa̱tuŋ. Jesanet́im jém ampɨxiñt́am jém icútnewɨɨp jém ammɨjta̱y, iniit́yajt́im jém vida jém d́apɨc cuyajpa, porque ɨch anchiiñe. lSQ8Siiga i̱ icútpa ammɨjta̱y y iucpa annɨɨpiñ, awaganait́pa aɨch y ɨch aŋwaganait́pa je. eRC7Jém ammɨjta̱y nunta wíccuy y jém annɨɨpiñ nunta uccuy, mimatspagáypa íña̱nama. Q6Siiga i̱ icútpa jém ammɨjta̱y y iucpa annɨɨpiñ, iniit́um jém vida jém d́apɨc cuyajpa; anacpɨspa jém íŋaŋpɨgam ja̱ma. P5Jesɨc Jesús iñɨ́máy jeeyaj: —Ɨch jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, nu̱ma mannɨ́máypa siiga mimicht́am d́a iŋcútpa ɨch ammɨjta̱y y siiga d́a íñucpa jém annɨɨpiñ, jesɨc d́a inii̱ jém vida iga nɨcpa mii̱t́i con Dios. O54Jesɨc jém judíos nacwácyajta̱p entre jeeyaj. Moj áŋa̱jiyaj. Nanɨ́mayyajta̱p: —¿Jutsa̱p tachi jém imɨjta̱y iga taŋcúdáypa? TN!3Ɨcht́im mismo jém acaxt́ána̱ñi jém aquetnewɨɨp sɨŋyucmɨ. Siiga i̱ icútpa yɨ́p caxt́ána̱ñi, it́pa para siempre. Jém caxt́ána̱ñi, jém manchiipáppɨc, ɨch ammɨjta̱y. Ɨch anyaac anjɨ́cpa iga accaata̱p iga anyojáypa jém pɨxiñt́am it́áŋca iga ipɨctsoŋyajpa jém vida jém d́apɨc cuyajpa. #M?2Pero sɨɨp manaŋmadáypa iga it́ tuŋgac caxt́ána̱ñi jém quetnewɨɨp sɨŋyucmɨ. Siiga i̱ icútpa yɨ́p caxt́ána̱ñi d́a e̱ybɨc caaba. L 1Mimicht́am iñja̱tuŋwe̱wetam, jém wiñɨcpɨc, icútyaj jém maná jém tɨtsɨnaxyucmɨ. Pero ocmɨ caayajt́im jeeyaj. WK'0Ɨch jém acaxt́ána̱ñi, jém manchiipáppɨc vida jém d́apɨc cuyajpa. gJG/Nu̱ma mannɨ́máypa, jém acupɨcpaap aɨch, ipɨctsoŋpa jém vida jém d́apɨc cuyajpa. ,IQ.Nɨmpat́im Jesús: —Ɨch anjo̱doŋ iga d́a i̱ oypa iix jém anJa̱tuŋ Dios, ɨch aŋcut́um ánixñe. Porque ɨch amiñ ju̱t́ it́ jém anJa̱tuŋ. H'-Jém wiñɨcpɨc profeta ijaychacne jém librojo̱m iga: “Dios iccuyujyajpa it́u̱mpɨy jém ipɨxiñt́am.” Sɨɨp mannɨ́máypa iga it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém iccuyujneyajwɨɨp jém anJa̱tuŋ Dios, jém imatoŋneyajwɨɨp, miñpa atúŋɨyyaj aɨch. -GS,D́a i̱ wɨa̱p imiñ iga acupɨcpa siiga jém anJa̱tuŋ Dios d́a inimiñpa. Ɨch anacpɨspa jém ampɨxiñt́am jém caaneyajwɨɨp jém íŋaŋpɨgam ja̱ma. pFY+Jesɨc jém Jesús iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —Tsa̱cɨ iga aŋcujɨyt́ámpa mimicht́am. E9*Nɨmyaj jeeyaj: —¿Que d́a yɨ́bam jém José ima̱nɨc? Tánixpɨ́gáy jém ija̱tuŋ y ia̱pa. ¿T́iiga tanɨ́máypa iga quetne sɨŋyucmɨ? D7)Jesɨc agui jóyñeyaj jém judíos. Icujɨyyaj jém Jesús porque nɨmpa iga: “Ɨch jém acaxt́ána̱ñi jém aquetnewɨɨp sɨŋyucmɨ.” C%(Porque jém anJa̱tuŋ Dios, jém acutsatnewɨɨp, iwɨ̱aŋja̱m iga it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am, siiga iixyaj jém iMa̱nɨc, icupɨcyajpa, ipɨctsoŋyajpa jém vida jém d́apɨc cuyajpa. Anacpɨsyajpa it́u̱mpɨy jém ampɨxiñt́am jém íŋaŋpɨgam ja̱ma. B'Jém anJa̱tuŋ, jém acutsatnewɨɨp yɨ́p naxyucmɨ, d́a ixunpa iga togoypa ni tu̱m jém pɨ̱xiñ jém achiiñewɨɨp aɨch. Achiit́a̱ jém pɨ̱mi iga wɨa̱iñ anacpɨsyaj jém ampɨxiñt́am jém caaneyajwɨɨp jém íŋaŋpɨgam ja̱ma. A/&Porque ɨch amiñ sɨŋyucmɨ iga aŋwatpa juuts iwɨ̱aŋja̱m Dios jém acutsatnewɨɨp. D́a amiñ iga aŋwatpa juuts aɨch aŋwɨ̱aŋja̱m. 6@e%It́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am, jém achiipáppɨc jém anJa̱tuŋ Dios, miñpa atúŋɨyyaj. Siiga miñpa atúŋɨ́y tu̱m pɨ̱xiñ, ampɨctsoŋpa, d́a aŋquebacputpa. ?w$Mannɨ́mayt́a iga mex ánixñeta mimicht́am, d́a aŋcupɨctámpa iga michɨ́yiñ juuts ɨch maŋcuyujcɨɨwiñ. [>/#Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Ɨch jém acaxt́ána̱ñi jém michiipáppɨc jém vida. Siiga i̱ miñpa atúŋɨ́y, jesɨc d́a nunca yua̱p; siiga i̱ acupɨcpa aɨch, jesɨc d́a nunca nɨ́ctɨtspa. c=?"Jesɨc nɨmyaj jeeyaj: —MánO̱mi, achiit́aamɨ siempre jexpɨc caxt́ána̱ñi. <-!Porque jém caxt́ána̱ñi, jém michiipáppɨc Dios, quetpa sɨŋyucmɨ y ichiiba vida jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. ;  Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —Nu̱ma mannɨ́máypa, d́a je sɨŋyucmɨpɨc caxt́ána̱ñi jém ichiiñewɨɨp jém Moisés jém wiñɨcpɨc pɨxiñt́am. Pero anJa̱tuŋ Dios michiiba jém nunta sɨŋyucmɨpɨc caxt́ána̱ñi. I: Jém tanja̱tuŋwe̱wetam wiñɨgam icútyaj jém maná jém tɨtsɨnaxyucmɨ. Jayñeta̱ jém Dios iŋma̱t́i iga: “Chiiyajta̱ jém pɨxiñt́am jém sɨŋyucmɨpɨc caxt́ána̱ñi.” 97Jesɨc jém pɨxiñt́am iñɨ́máy jém Jesús: —¿Que jup seña anaŋquejáypa mimich iga maŋcupɨctámiñ? ¿Jup milagro wɨa̱p iŋwat? 48aJesús iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —It́ tu̱m yo̱xacuy iwɨ̱aŋja̱m Dios iga iŋwattámiñ, acupɨctaamɨ aɨch jém acutsatnewɨɨp Dios yɨ́p naxyucmɨ. 7Jesɨc jém pɨxiñt́am iñɨ́máy jém Jesús: —¿T́i wɨa̱p aŋwatta iga aŋwattámpa jém Dios iyo̱xacuy? 56cOdoy yo̱xataamɨ no más para jém wíccuy, jém it́wɨɨp yɨ́p naxyucmɨ, porque je yajpa. Más wɨ̱ iga miyo̱xatámiñ para jém tuŋgac wíccuy jém d́apɨc cuyajpa, jém michiipáppɨc jém vida jém d́apɨc cuyajpa. Ɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, amiñ iga manchiiba jém wíccuy jém d́apɨc cuyajpa. Quejpa iga acutsat jém anJa̱tuŋ Dios porque achi jém pɨ̱mi iga wɨa̱iñ aŋwat jém milagroyaj. 5 Jesɨc Jesús iñɨ́máy jeeyaj: —Nu̱ma mannɨ́máypa, mimicht́am ammétstámpa porque micusta mu iŋcútta jém caxt́ána̱ñi. D́a ammétstámpa porque iŋcutɨɨyɨyt́a t́i manaŋquejayt́a con jém wɨbɨc milagro jém aŋwatnewɨɨp. 4wJesɨc cuando ipátyaj jém Jesús jém laguna aŋwiñt́uc nɨmyajpa: —MamMaestro, ¿juchɨs miñúc yɨɨm? 3Jesɨc cuando jém pɨxiñt́am iixyaj iga d́a i̱ jém Jesús ni jém icuyujcɨɨwiñ, tɨgɨyyaj jém tuŋgac barcojo̱m, jém yaguiñpɨc miñyaj, nɨcyajt́im jém attebet Capernaum iga imétsyajpa Jesús. Jesús jém caxt́ána̱ñi jém tachiipáppɨc vida z2mIganam sɨɨp ijɨ̱syaj jém pɨxiñt́am, núcyaj wa̱t́i jém barco, tsucumyaj jém attebet de Tiberias. Núcyaj jém laguna aŋna̱ca nocojo̱m jém lugar ju̱t́ icútyajpa jém caxt́ána̱ñi ju̱t́ iŋwejpát Dios jém tánO̱mi. -1SJesɨc icuqueja̱ma jém pɨxiñt́am, jém tsɨ́yñeyajwɨɨp jém laguna aŋna̱ca, ju̱t́ tsucumyaj jém Jesús icuyujcɨɨwiñ, ijo̱dóŋa̱yaj iga it́ id́ɨc je̱m no más tu̱m barco. Ijo̱dóŋa̱yajt́im iga jém Jesús d́a iwagananɨcyaj jém icuyujcɨɨwiñ barcojo̱m. S0Jesɨc iwɨ̱pɨctsoŋyaj jém icuyujcɨɨwiñ, icquímyaj Jesús jém barcojo̱m. Jesɨc tu̱mt́i rato núcyaj jém laguna aŋna̱ca ju̱t́ nɨcyajpa. Jém pɨxiñt́am imétsyajpa jém Jesús L/Jesɨc Jesús iñɨ́máy jeeyaj: —Aɨcham, odoy cɨ̱ŋtaamɨ. .!Juumɨ nɨc jém barco como cinco o seis kilómetro. Icwit́yajpa jém barco con remos. Jesɨc jeet́i rato iixyaj iga miñpa jém Jesús, wit́pa imiñ jém nɨɨwiñpacyucmɨ. Núc nocojo̱m ju̱t́ it́ jém barco. Tsa̱m pɨ̱mi cɨ̱ŋyaj jém icuyujcɨɨwiñ. Q-Jesɨc moj po̱yi jém sa̱wa tsa̱m pɨ̱mi. Agui mɨj jém nɨɨpoa. ,!Tɨgɨyyaj tu̱m barcojo̱m, moj nɨquiyaj jém laguna aŋwiñt́uc jém attebet Capernaum. Cupiicha̱wum, pero d́anam quet jém Jesús. i+KJesɨc jocpiicha̱bam i̱t́i. Quetyaj jém Jesús icuyujcɨɨwiñ jém laguna aŋna̱ca. N*Pero Jesús icutɨɨyɨ́y iga miñpa imats jém pɨxiñt́am iga iccámpa pɨ̱mi̱mɨ juuts tu̱m rey, jeeyucmɨ nɨc icut́um tu̱m co̱tsɨcyucmɨ. Wit́pa Jesús jém nɨɨwiñpacyucmɨ A){Jesɨc jém pɨxiñt́am cuando iixyaj jém milagro jém iwatnewɨɨp Jesús, nɨmyaj: —Nu̱ma yɨ́p pɨ̱xiñ jém Profeta jém tanaŋjóctampáppɨc iga miñpa yɨ́p naxyucmɨ. O( Jesɨc ipiŋyaj it́u̱mpɨy jém cutsɨ́yñewɨɨp, jém d́apɨc yaj icútyaj jém pɨxiñt́am. Icucomyaj doce nacooŋ con jém cutsɨ́yñewɨɨp de jém cinco caxt́ána̱ñi de cebada. )'K Jesɨc cuando cusum wiiquiyaj, iñɨ́máy Jesús jém icuyujcɨɨwiñ: —Sɨɨp piŋtaamɨ it́u̱mpɨy jém cutsɨ́yñewɨɨp iga odoy togóyiñ ni uxaŋ. %&C Jesɨc Jesús ipɨc jém caxt́ána̱ñi. Cuando yaj iŋwejpát Dios, ichi jém caxt́ána̱ñi jém icuyujcɨɨwiñ. Jeeyaj iwécyaj, ichiiyaj it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém co̱ñyajwɨɨp. Je̱mpɨct́im iwat con jém tɨɨpɨ. Chiiyajta̱ juuts ixunyajpa jém pɨxiñt́am. xd~~2}|{{9zz xx&wvvuutt$rqpoo&nmll[kRj~ihggcf~eeGdcbblaai`_^^]\,[gZYY4XWW0VUkTTzSRR PP`ONNMLKKtJJXI~ICHHG*FEE DCfBBgAtA@??>>==r<<.;<::H99L8877a66k55I44V43^2110v0/.--B,,,4+*))(<'' %%I$$""!u ^,/.V;x?WR3   ; g_xq[ !Cuando iŋmatpa je̱mpɨc jém Jesús, iŋquejáypa jém pɨxiñt́am iga accaata̱p cunusyucmɨ. p~Y Pero ɨch cuando acquímta̱p cunusyucmɨ, jesɨc anchiiba jɨ̱xi jém pɨxiñt́am iga acupɨguiñ. 3}_ Sɨɨp núcpa jém hora iga cɨɨpiŋta̱p jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Sɨɨp accáyayt́a̱p ipɨ̱mi jém Woccɨɨwiñ, jém iŋjacnewɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. 3|_ Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —Tammatoŋneta yɨ́p jɨ̱yi mimicht́am iŋcuyucmɨ, d́a para ɨch, iga iŋcutɨɨyɨyt́ámiñ t́i iwatpa Dios. L{ Jesɨc jém pɨxiñt́am, jém aŋtuuma̱neyajwɨɨp, imatoŋyaj jém jɨ̱yi. Nɨmyajpa iga t́i̱ñpa jém majɨywiñ. Pero tuŋgac nɨmpa: —Ijɨ́yáy tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ. _z7 “ManJa̱tuŋ Dios, wa̱tɨ juuts mich iñxunpa iga jém pɨxiñt́am micujípyajiñ”. Jesɨc jɨypa Dios sɨŋyucmɨ. Nɨmpa: —Sɨɨp aŋwatneum y aŋwatpat́im e̱ybɨc iga acujípyajiñ jém pɨxiñt́am. 3y_ ’Sɨɨp tsa̱m aŋyácne. ¿Que t́i wɨa̱p annɨ́máy jém anJa̱tuŋ? Ɨch d́a annɨ́máypa jém anJa̱tuŋ Dios iga: “ManJa̱tuŋ, ayo̱xpaatɨ iga odoy ayaachwatta̱iñ”. D́a aŋwatpa je̱mpɨc porque ɨch amiñ yɨ́p naxyucmɨ iga ayaachwatta̱iñ. Jesɨc annɨ́máypa iga: x3 Siiga tu̱m pɨ̱xiñ acuyo̱xatooba, jesɨc ansunpa iga atúŋɨ́yiñ, jesɨc je̱mt́im ju̱t́ ait́pa aɨch it́pat́im jém acuyo̱xapáppɨc. Siiga tu̱m pɨ̱xiñ acuyo̱xa̱p aɨch, jesɨc jém anJa̱tuŋ Dios iwɨ̱ixpa jém pɨ̱xiñ. Nɨmpa Jesús iga accaata̱p ^w5 Siiga tu̱m pɨ̱xiñ tsa̱m it́oypa ivida yɨ́p naxyucmɨ, jesɨc togoypa ivida. Pero siiga tu̱m pɨ̱xiñ d́a it́oypa ivida yɨ́p naxyucmɨ, jesɨc d́a togoypa ivida, iniit́pa para it́u̱mpɨy tiempo. )vK Nu̱ma mannɨ́máypa siiga tu̱m pac d́a ñipta̱p nascɨɨm ju̱t́ caaba ima̱yi, jesɨc tsɨ́ypa icut́um. Pero siiga caaba ima̱yi, jesɨc jáyaŋa̱p. Pu Jesɨc jém Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Núcneum jém tiempo iga ɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, ampɨctsoŋpa e̱ybɨc jém ampɨ̱mi jém anait́wɨɨp id́ɨc sɨŋyucmɨ. It  Jesɨc jém Felipe nɨc iŋmadáy jém Anti t́i ixunpa jém griegopɨc pɨxiñt́am. Jesɨc iwagananɨcyaj jém Anti y jém Felipe iga iŋmadayyaj Jesús t́i ixunpa jém pɨxiñt́am. s Jeeyaj nɨc iámyaj jém Felipe, jém miññewɨɨp jém attebet Betsaida jém naxyucmɨ de Galilea. Jém griegopɨc pɨxiñt́am icunucsayyaj jém Felipe. Nɨ́mayt́a̱: —Awadaayɨ tu̱m favor. Nɨ̱gɨ nɨ́maayɨ jém Jesús iga tsa̱m anjɨypáttooba. r1 Miñyajt́im sɨ́ŋa̱jiyaj algunos jém pɨxiñt́am jém aŋmatyajpaap jém aŋma̱t́i griego. Miñyaj Jerusalén iga ijɨ̱syajpa Dios. q{ Jesɨc jém fariseoyaj nanɨ́mayyajta̱p: —Sɨɨp quejpa iga d́a t́i wɨa̱p taŋwatta. I̱xɨ, it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ it́úŋɨyyajpa. Algunos jém griegopɨc pɨxiñt́am tsa̱m iixt́ooba jém Jesús rp] Jeeyucmɨ miñ iámyaj Jesús tsa̱m jáyaŋ jém pɨxiñt́am porque imatoŋyaj iga iwat jém milagro. Xo) Jo̱dóŋa̱ta̱p ju̱t́quej t́i iwat jém Jesús mu iŋwejáy jém Lázaro jém tsaajosjo̱m ju̱t́ cumne. Jém it́yajwɨɨp con Jesús cuando pɨs jém Lázaro, iŋmadayyaj i̱ quej t́i iixyaj. n Wiñt́i jém Jesús icuyujcɨɨwiñ d́a icutɨɨyɨyyajpa, pero ocmɨ cuando pɨsneum y químgac sɨŋyucmɨ jém Jesús, ijɨ̱syajpa iga je̱mpɨgam nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i y je̱mpɨgam iñascaaba jém Jesús cuando núcpa Jerusalén. m! Odoy cɨ̱ŋtaamɨ miit́t́aŋwɨɨp jém attebet Sión.Ixt́aamɨ iga sɨɨp miñpa jém iñRey.Iquímcane tu̱m ma̱ñburro. al; Jesɨc jém Jesús ipát tu̱m ma̱ñburro. Iquímca. Iwat juuts jayñeta̱: ;ko jesɨc it́úcyaj jáyaŋ jém suyat iay. Nɨc imétsyaj jém Jesús tuŋjo̱m. Mu ipátyaj, tsa̱m icujípyajpa. Pɨ̱mi jɨyyajpa jém pɨxiñt́am. Nɨmyajpa: —¡Hosanna! ¡Agui wɨ̱ jém tanJa̱tuŋ Dios! ¡Taŋcujíptámpa jém Rey de Israel jém miññewɨɨp jém tanJa̱tuŋ Dios iñɨyi̱mɨ! ?jw Jém tuŋgac ja̱ma jáyaŋ pɨxiñt́am nɨcne sɨ́ŋa̱jiyaj jém attebet Jerusalén. Iwatyajpa jém pascuasɨŋ. Cuando ijo̱dóŋa̱yaj iga núcpa Jerusalén jém Jesús, [i/ Porque cuando jém judíos iixyaj iga nu̱ma acpɨsneta̱ jém Lázaro, jesɨc jáyaŋ ichacyajpa jém Israelpɨc aŋquímayooyi, mojpa icupɨcyaj jém Jesús. Tɨgɨy Jesús Jerusalén juuts tu̱m aŋjagooyi `h9 Jesɨc jém pa̱nij aŋjagooyiyaj iwatyajpa acuerdo iga iccaayajpat́im jém Lázaro. dgA Jesɨc jáyaŋ jém Jerusalénpɨc pɨxiñt́am ijo̱dóŋa̱yaj iga jemum it́ jém Jesús. Jesɨc nɨc iámyaj. D́a no más nɨc iámyaj jém Jesús, pero iixyajtoobat́im jém Lázaro jém acpɨsneta̱wɨɨp. 3f_ Siempre it́yaj con mimicht́am jém yaacha̱yajpáppɨc, pero ɨch d́a seguido ait́pa con mimicht́am. Jém aŋjagooyiyaj ijɨ̱syajpa jutsa̱p iccaayaj jém Lázaro ew Nɨmpa Jesús: —Odoy moogɨɨyɨ yɨ́p yo̱mo. Iccáyñe id́ɨc jém perfume iga accámáypa cuando acu̱mta̱p. ?dw Jém Judas d́a iyaachaŋja̱mpa jém yaacha̱yajpáppɨc, pero nɨmpa je̱mpɨc porque númpa jém pɨ̱xiñ. Iwatpa cuenta jém tumiñ ibolsa y siempre iñúmpa jém tumiñ. c3 —¿T́iiga d́a tammáypa yɨ́p wɨbɨc perfume? Ivale tres cientos tumiñ de plata. Jesɨc wɨa̱p tanyo̱xpát jém yaacha̱yajpáppɨc. -bS It́t́im tu̱m de jém Jesús icuyujcɨɨwiñ, jém Judas Iscariote, jém Ximoj Iscariote ima̱nɨc, jém iwadaypáppɨc atraición jém Jesús. Nɨm jém Judas: a9 Jém Malía inimiñ tu̱m libra jém wɨbɨc perfume, naps nardo, jém cɨ̱npáppɨc, jém aguipɨc tsoowɨ́y. Iccámáy jém perfume jém Jesús ipuyyucmɨ. Ocmɨ jém Malía icujicháyáypa jém Jesús ipuy con iway. Agui cɨ̱npa jém perfume, comne jém tɨc de cɨ̱ñi. !`; Jém iamigoyaj inisɨ́ŋa̱p jém Jesús. Jém Marta icwícpa jém miññeyajwɨɨp. It́t́im jém Lázaro. Iwaganawícyajpa jém Jesús mesacɨɨm. D_  Jesɨc seis día antes que naspa jém pascuasɨŋ, nɨc jo̱yi Jesús jém attebet Betania ju̱t́ it́ jém Lázaro, jém icpɨsnewɨɨp jém Jesús de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp. ^ 9Jesɨc jém co̱bacpɨc pa̱nijyaj con jém fariseoyaj tsa̱m imatsyajtooba jém Jesús. Ipɨɨmɨyyaj jém pɨxiñt́am, nɨ́mayyajta̱: —Siiga i̱ ijo̱doŋ ju̱t́ it́ jém Jesús, jesɨc acjo̱dóŋa̱jɨ jém tanaŋjagooyi iga matsta̱iñ.c]? 8Jesɨc cuando núcyaj Jerusalén jém pɨxiñt́am, imétsyajpa jém Jesús. Tɨgɨyyaj jém ma̱stɨcjo̱m, moj nanɨ́mayyajta̱ji entre jeeyaj: —¿Que tanaŋja̱m iga miñpa sɨŋa̱ji jém Jesús o d́a miñpa? \% 7Núctooba jém pascuasɨŋ jém iwatyajpáppɨc jém judíos. Icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ de Israel tsucumyaj jáyaŋ jém pɨxiñt́am iga nɨcyajpa jém attebet Jerusalén iga iwatyajpa jém costumbre iga cuáyñeiñ ia̱nama antes que núcpa jém pascuasɨŋ. y[k 6Jeeyucmɨ jém Jesús d́a sɨɨba ju̱t́ iixpa jém judíos. Put jém naxyucmɨ de Judea. Nɨc i̱t́i tuŋgac lugar nocojo̱m jém tɨtsɨnaxyucmɨ. Jém attebet iñɨ̱yi Efraín. Jemum nɨc i̱t́iyaj Jesús con icuyujcɨɨwiñ. gZG 5Jesɨc jeet́im ja̱ma jém aŋjagooyiyaj moj ijɨ̱syaj ju̱t́pɨc iccaayajpa jém Jesús. DY 4D́a solamente iga iyo̱xpátpa jém it́yajwɨɨp Israel, pero accaata̱p jém Jesús iga iŋtuuma̱watyajpa it́u̱mpɨy jém icupɨcneyajwɨɨp Dios ju̱t́quej icutero yɨ́p mundo. X 3Jém Caifás d́a ijɨ̱xquím iyaac, pero Dios ichi jém jɨ̱xi porque je jém co̱bacpɨc pa̱nij. Jeeyucmɨ jém Caifás wɨa̱p iŋmadáy jém pɨxiñt́am iga accaata̱p jém Jesús iga iyo̱xpátpa it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp jém naxyucmɨ Israel. W7 2D́at́im iŋcutɨɨyɨyt́a iga más wɨ̱ iga accaata̱p tu̱m pɨ̱xiñ para it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am iga odoy togóyiñ jém tannaxyucmɨ. [V/ 1Jesɨc tu̱m de jeeyaj, jém Caifás, co̱bacpɨc pa̱nij jém a̱mt́ɨy, moj aŋma̱t́i con jém aŋjagooyiyaj jém aŋtuuma̱neyajwɨɨp. Nɨmpa jém Caifás: —Mimicht́am d́a t́i iñjo̱doŋtam. U/ 0Siiga seguido tanjɨ́cpa iga iwatpa jém milagroyaj, jesɨc núcpa jém ja̱ma iga it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am icupɨcyajpa yɨ́p Jesús. Jesɨc jém Romapɨc aŋjagooyi icutsadáypa jém soldado iga imɨswadayyajpa jém mɨjpɨc ma̱stɨc y imɨɨcha̱p jém tannas. QT /Jesɨc jém co̱bacpɨc pa̱nijyaj, con jém fariseoyaj, iŋtuuma̱watyaj jém Sanhedrín, jém wɨd́ayt́am. Nɨmyaj: —¿T́i wɨa̱p taŋwatta con yɨ́p pɨ̱xiñ? Tsa̱m jáyaŋ milagro iwat. [S/ .Pero algunos nɨc iámyaj jém fariseoyaj iga iŋmadáypa t́i iwat jém Jesús. R -Cuando iixyaj t́i iwat jém Jesús, jesɨc moj icupɨcyaj jáyaŋ jém judíos jém miññeyajwɨɨp iám jém Malía. HQ  ,Jesɨc putum jém Lázaro, jém caanewɨ́ppɨc id́ɨc. Aŋmónayñeta̱ icɨ y ipuy con puctu̱cu. Aŋmónayñeta̱t́im ico̱bac con tu̱m puctu̱cu. Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —¡Cuwijáyaayɨ jém iŋmónóycuy, cutsɨgaayɨ! Jém aŋjagooyiyaj ijɨ̱syajpa jutsa̱p imatsyaj jém Jesús mPS +Jesɨc cuando yaj iŋwejpát Dios, pɨ̱mi jɨypa jém Jesús. Nɨmpa: —MiLázaro, pu̱tɨ. (OI *Anjo̱doŋ iga siempre mich ammatoŋpa, pero mannɨ́máypa yɨɨmpɨc iga jém pɨxiñt́am wɨa̱iñ icutɨɨyɨyyaj iga mich aŋcutsatne yɨ́p naxyucmɨ. FN )Jesɨc jém it́yajwɨɨp iccáyayyaj jém tsa. Ámquím Jesús sɨŋyucmɨ, moj iŋwejpát Dios. Nɨmpa: —ManJa̱tuŋ Dios, iyucuɨpdios iga mich ammatóŋayñe t́i mannɨ́máy. -MS (Jesús iñɨ́máy jém Marta: —¿Que d́a mannɨ́máy siiga iŋcupɨcpa iga ɨch wɨa̱p manyo̱xpát, jesɨc íñixáypa jém tanJa̱tuŋ Dios ipɨ̱mi? `L9 'Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —Accáyaayɨ yɨ́p tsa. Jém Marta, jém caanewɨɨp it́ɨ̱wɨ, iñɨ́máy jém Jesús: —Pero mánO̱mi, sɨɨp iniit́um cuatro ja̱ma caane, tsa̱m aŋjejpam. fKE &Jesɨc e̱ybɨct́im pɨ̱mi aŋyácne jém Jesús, tsa̱m pɨ̱mi ija̱mpa jém aŋyaaqui ia̱namaŋjo̱m. Núc jém tsaajoscɨɨm ju̱t́ cumneta̱ jém Lázaro. Aŋnúcneta̱ jém tsaajos con tu̱m mɨjpɨc tsa. +JO %Pero jém tuŋgac nɨmyaj: —Yɨ́p pɨ̱xiñ ictojáy jém cácht́i iixcuy, ¿t́iiga d́a icpɨspa jém Lázaro iga odoy caiñ? Acpɨsta̱ jém Lázaro WI' $Jesɨc nɨmyaj jém judíos: —I̱xɨ. Tsa̱m pɨ̱mi it́oypa jém iamigo. H9 #Wej jém Jesús. G "Jesɨc Jesús icwác, iñɨ́máy: —¿Ju̱t́ iñchac jém imɨjta̱y? Nɨmyaj jeeyaj: —MánO̱mi, mi̱ñɨ aamɨ ju̱t́ it́. -FS !Cuando iix Jesús iga tsa̱m wejpa jém Malía y wejyajpat́im mex jém judíos, pɨ̱mi aŋyác jém Jesús, tsa̱m ija̱mpa jém aŋyaaqui ia̱namaŋjo̱m. HE  Jesɨc jém Malía, mu iñúc ju̱t́ it́ jém Jesús, ico̱steeñáy ipuycɨɨm. Nɨmpa jém Malía: —MánO̱mi, meega miit́ cuando mɨmneactɨŋ jém antɨ̱wɨ, d́a id́ɨc ca. oDW Jesɨc jém judíos, jém it́yajwɨɨp jém Marta it́ɨccɨɨm iga icpócsayyajpa ia̱nama, iixyaj iga agui jicscɨy nɨc jém Malía. Jesɨc jeeyaj it́úŋɨyyajpa. Iŋja̱myaj iga nɨc we̱ji jém Malía jém tsaajoscɨɨm. hCI D́anam núcne Jesús jém tɨgaŋjoj. Tsɨ́yñe je̱mt́im ju̱t́ oy ictsɨ́y jém Marta. VB% Jesɨc mu imatoŋ jém Malía, jicscɨy tsucum, nɨc iám jém Jesús. A9 Cuando yaj iŋmat je̱mpɨc jém Marta, nɨc iŋwejáy it́ɨ̱wɨ jém Malía. Iyamnɨ́máy: —Núcneum jém tamMaestro, sɨɨp miŋwejáypa. L@ Jesɨc jém Marta iñɨ́máy jém Jesús: —Nu̱ma, mánO̱mi, ɨch aŋcupɨcpa iga micham miCristo jém Dios miMa̱nɨc. Mich jém mimiññewɨɨp naxyucmɨ, jém anaŋjócnetaŋwɨɨp. ?+ Siiga vivonam tu̱m pɨ̱xiñ jém íŋaŋpɨgam ja̱ma y acupɨcpa aɨch, jesɨc d́a nunca caaba. ¿Que d́a iŋcupɨcpa yɨ́p aŋma̱t́i? S> Jesús iñɨ́máy jém Marta: —Ɨch wɨa̱p anacpɨs jém caaneyajwɨɨp. Wɨa̱p anchi i̱ quej jém vida jém d́apɨc cuyajpa. Siiga tu̱m pɨ̱xiñ acupɨcpa aɨch, aunque caaneum, pɨspa. =5 Jesɨc Marta iñɨ́máy jém Jesús: —Anjo̱doŋ iga pɨspa jém antɨ̱wɨ cuando pɨsyajpa jém caaneyajwɨɨp jém íŋaŋpɨgam ja̱ma. S< Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém Marta: —Pɨspa jém iñt́ɨ̱wɨ. P; Pero ɨch anjo̱doŋ iga Dios michiiba sɨɨp t́it́am iŋwágáypa. :1 Mu iñúc ju̱t́ it́ Jesús, nɨmpa jém Marta: —MánO̱mi, meega miit́ yɨɨm cuando mɨmneactɨŋ jém antɨ̱wɨ, jesɨc d́a id́ɨc ca. }9s Cuando imatoŋ jém Marta iga miñpa jém Jesús, jesɨc nɨc iméts tuŋjo̱m. Tsɨ́y jém Malía it́ɨccɨɨm. 85 Jesɨc tsa̱m jáyaŋ jém judíos nɨc iámyaj jém Marta y Malía iga icpócsayyajpa ia̱nama iga odoy aŋyáguiñ porque caane jém it́ɨ̱wɨ. _77 Jém Betania noco it́ jém attebet Jerusalén, ijuumɨ como dos kilómetro y medio. 6 Jesɨc cuando núc Jesús jém Betania, ijo̱dóŋa̱ iga cuatro ja̱ma cumneta̱wum jém Lázaro imɨjta̱y tu̱m tsaajosjo̱m. R5 Jesɨc jém Tomax, iñɨ̱yit́im Me̱chi, iñɨ́máy los de más jém Jesús icuyujcɨɨwiñ: —Tanɨctámpat́im iga taŋwaganacaaba jém tánO̱mi. Jesús wɨa̱p icpɨs jém caaneyajwɨɨp &4E Ɨch amaymay iga d́a ai̱ cuando ca jém Lázaro porque sɨɨp más wɨ̱ para mimicht́am. Más iŋcupɨctámpa Dios. Jesɨc nɨcpa tánám jém Lázaro. h3I Jesɨc Jesús iñuumaŋmadáy jém icuyujcɨɨwiñ. Nɨ́mayyajta̱: —Caaneum jém Lázaro. q2[ Nɨmtooba Jesús iga caaneum jém Lázaro, pero jém icuyujcɨɨwiñ iŋja̱mpa iga nunta moŋpa. 1 Jesɨc Jesús icuyujcɨɨwiñ iñɨ́mayyaj: —MánO̱mi, siiga moŋpa jém Lázaro, jesɨc tanjo̱doŋ iga pɨspa. z0m Jesɨc ocmɨ e̱ybɨct́im nɨmpa Jesús: —Moŋpa sɨɨp jém tánamigo Lázaro, pero nɨcpa antsɨcyus. t/a Pero siiga tu̱m pɨ̱xiñ wit́pa tsuucɨɨm, jesɨc tsutpa porque d́a i̱ jém ja̱ma iga iyɨcquejpa. n.U Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Tu̱m ja̱ma iniit́ doce hora. Siiga tu̱m pɨ̱xiñ wit́pa sɨŋñi, jesɨc d́a iñeppa ipuy iga tsutpa porque iguixixóypa jém ja̱ma jém icuyɨcquejpaap yɨ́p naxyucmɨ. 3-_ Jém Jesús icuyujcɨɨwiñ iñɨ́mayyaj: —MamMaestro, jém Judeapɨc pɨxiñt́am d́a más pecam miñácscatooba id́ɨc tsaamɨ. ¿Que miñɨcgacpa e̱ybɨc? ,  Jesɨc cuando nasneum wɨsnaja̱ma, Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Tanɨctámpa e̱ybɨc jém naxyucmɨ de Judea. x+i Mu imatoŋ Jesús iga mɨmne jém Lázaro, jesɨc d́a jobit́ nɨc iám, jemum tsɨ́y tuŋgac wɨsnaja̱ma. N* Jesús tsa̱m it́oypa jém Marta, jém Malía y jém Lázaro. Q) Mu imatoŋ jém Jesús iga mɨmne jém iamigo, nɨmpa: —Yɨ́p caacuy d́a iccaaba. Imats yɨ́p caacuy iga ixt́a̱iñ jém Dios ipɨ̱mi y iga ixt́a̱iñt́im jém Dios iMa̱nɨc ipɨ̱mi. (+ Jesɨc jém Malía y Marta icutsadáy aŋma̱t́i jém Jesús. Iñɨ́máy: —MánO̱mi, mɨmneactɨŋ jém pɨ̱xiñ, jém iñt́oypáppɨc. O' Yɨ́pt́im Malía jém iccámayñewɨɨp jém pomada jém cɨ̱npaap jém tánO̱mi Jesús ipuyyucmɨ y icujicháyáy ipuy con iway. Jém mɨmnewɨɨp, jém Lázaro, it́ɨ̱wɨt́im jém Malía. & + Jesɨc mɨmne tu̱m pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Lázaro jém attebet Betania. Yɨ́p jém attebet ju̱t́ it́ jém Malía con it́ɨ̱wɨ jém Marta. R% *Jemum tsa̱m jáyaŋ jém pɨxiñt́am icupɨcyaj jém Jesús.o$W )Jesɨc tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am nɨc iámyaj jém Jesús. Nɨmyajpa jeeyaj: —Jém Xiwan, jém acchíŋoypáppɨc, d́a iwat ni tu̱m milagro. Pero jém Xiwan d́a tamɨgóyáy cuando taŋmadáy t́i iwatpa yɨ́p pɨ̱xiñ. # (E̱ybɨct́im nɨc Jesús jém nɨ aŋwiñt́uc iñɨ̱yi Jordán. Jemum tsɨ́y Jesús ju̱t́ moj acchíŋooyi jém Xiwan. l"Q 'Jesɨc jeeyaj e̱ybɨct́im imatsyajtooba jém Jesús, pero cɨɨput, d́a wɨa̱ mimatsyaj. )!K &Pero siiga ɨch aŋwatpa jém wɨ̱tampɨc milagro juuts iwatpa Dios y mimicht́am d́a iŋcupɨctámpa t́i mannɨ́máypa, jesɨc cupɨ̱cɨ iga d́a je mɨgooyi jém milagroyaj iga wɨa̱iñ iŋcutɨɨyɨyt́a iga jém anJa̱tuŋ Dios it́ con aɨch y ɨch ait́ con anJa̱tuŋ Dios. v e %Siiga ɨch d́a aŋwatpa jém wɨbɨc milagro juuts iwatpa jém anJa̱tuŋ Dios, jesɨc odoy acupɨctaamɨ. O $¿jesɨc t́iiga miñɨmtámpa iga ɨch aŋcujɨypa Dios cuando anɨmpa iga: “Ɨch jém Dios aMa̱nɨc”? Porque Dios acupiŋ y acutsat yɨ́p naxyucmɨ iga aŋwad́iñ juuts je iwɨ̱aŋja̱m. ,Q #Siiga icnɨɨya̱ jeeyaj iga diosyaj jém ipɨctsoŋneyajwɨɨp jém Dios iŋma̱t́i, y d́a i̱ wɨa̱p ictogoy jém Dios iŋma̱t́i jém jaychacneta̱wɨɨp, ' "Jesɨc Jesús iñɨ́máy jeeyaj: —¿Que d́a jayñeta̱wum jém Moisés iŋquímayooyi iga nɨmpa Dios: “Mimicht́am midiostam”? fE !Jesɨc jém judíos iñɨ́mayyaj Jesús: —D́a mannácscatámpa tsaamɨ iga iŋwatne jém wɨ̱tampɨc milagro. Mannácscatámpa tsaamɨ iga iŋcujɨypa tanDios. Mich mipɨ̱xiñ, pero miñɨmpa iga mich miDios. E Jesɨc Jesús iñɨ́máypa jeeyaj: —Jáyaŋ wɨ̱tampɨc milagro aŋwat mimicht́ámaŋjo̱m jém anJa̱tuŋ Dios ipɨ̱mi̱mɨ. ¿Jup milagro anaŋnúcpa iga annácscatámpa tsaamɨ? c? Jesɨc jém judíos e̱ybɨct́im ipiŋyajpa tsa iga iñácscayajpa tsaamɨ Jesús. 8k Ɨch con jém anJa̱tuŋ Dios atu̱mt́it́am. V% Jém anJa̱tuŋ Dios achi jém amborregoyaj y d́a i̱ wɨa̱p atobáyáy jém amborregoyaj jém anJa̱tuŋ Dios icɨɨjo̱m, porque jém anJa̱tuŋ Dios tsa̱m wɨa̱p. Je iniit́ it́u̱mpɨy ipɨ̱mi.  Anchiiba jém amborregoyaj jém vida jém d́apɨc cuyajpa. Jesɨc d́a nunca togoypa. D́a i̱ wɨa̱p atobáyáy ɨch aŋcɨɨjo̱m.  Ɨch amborregoyaj amatóŋactɨɨyáypa jém anjɨ̱yi y ɨch ánixpɨcpat́im jém amborregoyaj. Jeeyaj atúŋɨyyajpa. iK Pero mimicht́am d́a iŋcupɨctámpa porque d́a je mamborregotam juuts mannɨ́mayñe pecam. ^5 Jesɨc Jesús iñɨ́máy jeeyaj: —Mannɨ́mayñeum iga ɨch aCristo, pero d́a iŋcupɨcta t́i mannɨ́máy. Aŋwat jém milagroyaj con jém anJa̱tuŋ Dios ipɨ̱mi iga wɨ̱quejiñ iga ɨcham aCristo. L Jesɨc aŋtuuma̱neyaj tsa̱m jáyaŋ jém judíos, icute̱ñxe̱tyaj jém Jesús. Nɨmyaj jeeyaj: —¿Mii̱apaap? Tsa̱m anjo̱dóŋa̱tooba. Siiga micham miCristo, sɨɨbam nunta aŋma̱tɨ. kO Jesɨc nɨc Jesús jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m, wid́aŋnaspa jém corredor iñɨ̱yi Salomón. ,Q Jesɨc núc jém tiempo de sucsuc cuando jém Jerusalénpɨc pɨxiñt́am icusɨ́ŋa̱cayajpa jém mɨjpɨc ma̱stɨc. Watta̱p jém sɨŋ cada a̱mt́ɨy. / Pero tuŋgac de jeeyaj nɨmyaj: —Jém iniit́wɨɨp tu̱m mal espíritu d́a wɨa̱p iŋmat jém wɨbɨc aŋma̱t́i juuts iŋmatpa yɨ́p pɨ̱xiñ. Jém mal espíritu d́a wɨa̱p ictojáy tu̱m cácht́i iixcuy. Jém judíos iñácscayajtooba tsaamɨ jém Jesús  Wa̱t́i de jeeyaj nɨmyaj: —¿T́iiga iŋwadayt́ámpa caso? Yɨ́p pɨ̱xiñ iniit́ tu̱m mal espíritu, tsa̱m locoaŋmatpa. }s Jesɨc cuando jém judíos imatoŋyajpa t́i nɨmpa jém Jesús, mojpa áŋa̱jiyaj. Nawécyajta̱p e̱ybɨc. ( I Jém ánenemigoyaj d́a wɨa̱p acca, pero ɨch anyaac anjɨ́cpa iga accaata̱p. Ɨch anait́ jém pɨ̱mi iga anyaac anachiit́a̱p iga accaata̱p. Anait́t́im jém pɨ̱mi iga anyaac ampɨctsoŋpa e̱ybɨc jém amvida. Je̱mpɨgam aŋwatpa porque apɨɨmɨ́y jém anJa̱tuŋ Dios.  7 ’Jém anJa̱tuŋ Dios tsa̱m atoypa porque anyaac anachiit́a̱p iga accaata̱p. Jesɨc ocmɨ anyaact́im ampɨctsoŋpa e̱ybɨc jém amvida.   Anait́t́im tuŋgac jém amborregoyaj, d́a yɨɨmpɨc, ɨch anamiñpat́im. Amatóŋayyajpat́im ɨch anjɨ̱yi, acupɨcpat́im mex jeeyaj. Jesɨc anaŋtuuma̱watpa it́u̱mpɨyyaj iga wagait́yajiñ tu̱mt́i lugar y tu̱mt́i pastor iŋjacyajpa. ? w Jext́im juuts jém anJa̱tuŋ Dios aixpɨcpa aɨch y ɨch ánixpɨcpat́im jém anJa̱tuŋ. Ɨch anyaac anachiit́a̱p iga accaata̱p iga je̱mpɨgam aŋcupujpa jém amborregoyaj. o W ’Ɨch jém wɨbɨc apastor. Ánixpɨcpa jém ampɨxiñt́am y jeeyaj aixpɨcyajpat́im aɨch. |q Poypa jém yo̱xapaap porque nada más coñwɨ́yóypa, d́a ijɨ̱spa jém borregoyaj, porque d́a je imɨɨchi.  Pero jém coñwɨ́yoypaap je̱mpɨc yo̱xa̱p iga yojta̱p, d́a je pastor, d́a imɨɨchi jém borrego. Jesɨc cuando iixpa iga miñpa jém lobo, cɨ̱ŋpa jém pɨ̱xiñ, ichacpa jém borregoyaj, poypa. Jesɨc jém lobo imatspa jém borregoyaj, iccupóyayyajpa. *M Ɨch jém wɨbɨc apastor tsa̱m aŋwɨɨd́a̱p jém amborregoyaj. Jém wɨbɨc pastor nachiit́a̱p iga accaata̱p iga je̱mpɨgam icupujpa jém iborregoyaj. .U ’Jém númpaap miñ iga númpa, accaóypa, icujíñáypa jém pɨxiñt́am. Pero ɨch amiñ iga anchiiba jém pɨxiñt́am jém vida iga iniid́iñ jáyaŋ. 4a Ɨcham jém apuerta. Siiga i̱ tɨgɨypa con aɨch, jesɨc cɨacputta̱p. Jex juuts tu̱m borrego tɨgɨypa y putpa jém it́aañijo̱m y ipátpa jém wɨ̱tampɨc múc. % Jém tuŋgac maestroyaj, jém wiñt́ipɨc miñyaj cuando d́anam anúcne, je jém númyajpaap, pero jém borregoyaj d́a iwadayyajpa caso. )K Jesɨc Jesús e̱ybɨct́im iŋmadáypa jém pɨxiñt́am. Nɨmpa: —Nu̱ma mannɨ́máypa iga ɨcham jém apuerta ju̱t́ tɨgɨyyajpa jém borregoyaj. G Jesús iŋquejáypa jém pɨxiñt́am con yɨ́p cuento, pero jeeyaj d́a icutɨɨyɨyyajpa t́i iŋmadayt́ooba jém Jesús. Jesús jém wɨbɨc pastor iwatpa cuenta jém iborregoyaj 7g Jém borregoyaj d́a it́úŋɨyyajpa jém tuŋgac pɨ̱xiñ jém d́apɨc iixpɨcpa. Icɨ̱ŋyajpa, cupóyayyajpa porque imatóŋactɨɨyáypa iga d́a je io̱mi ijɨ̱yi. A{ Jesɨc cuando yajum it́op it́u̱mpɨy jém iborregoyaj, mojum nɨquiyaj. Jém io̱mi aŋjagoyñeeba iñɨc, jém iborregoyaj it́úŋɨyyajpa porque imatóŋactɨɨyáypa ijɨ̱yi. o~W Cuando núc jém borrego io̱mi, jesɨc jém iwatpáppɨc cuenta jém puerta, íŋáypa jém puerta iga tɨgɨ́yiñ jém borrego io̱mi. Jém borregoyaj, jém imɨɨchipɨc, iixpɨcyajpa jém io̱mi. Imatóŋactɨɨyáypa jém io̱mi ijɨ̱yi. Jesɨc jém pɨ̱xiñ iŋwejáypa jém iborregoyaj jém imɨɨchipɨc con iñɨ̱yi. It́oppa jém taañijo̱m. n}U Pero siiga tu̱m pɨ̱xiñ tɨgɨypa jém taañi ijɨpjo̱m, jesɨc quejpa iga jém borrego io̱mi. \| 3 ’Nu̱ma mannɨ́máypa, siiga tu̱m pɨ̱xiñ d́a tɨgɨypa jém borrego it́aañi ijɨpjo̱m, pero tɨgɨypa tu̱m áŋe̱ymɨ, jesɨc quejpa iga tu̱m númpaap, pɨ̱mi̱mɨ ininɨgáypa tuŋgac imɨɨchi. [{/ )Jesɨc Jesús icutsoŋ. Nɨ́mayyajta̱: —Meega micácht́i, jesɨc d́a i̱ michégáypa jém iñt́áŋca, pero como miñɨmtámpa iga miixixóypa, jesɨc michɨ́yt́ámpa con jém iñt́áŋca.,zQ (Jesɨc algunos jém fariseoyaj jém iwaganait́yajwɨɨp Jesús, cuando imatoŋyaj t́i iŋmadáy, nɨmyaj: —¿Que mijunɨmpa iga aɨcham acácht́it́am? fyE 'Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém it́yajwɨɨp je̱m: —Ɨch amiñ yɨ́p naxyucmɨ iga aŋcɨɨpiŋyajpa jém pɨxiñt́am. Amiñ iga ixixóyiñ jém cácht́ipɨc, amiñ iga cácht́ia̱yajiñ jém ixixoypáppɨc. x  &Jesɨc jém cácht́ipɨc id́ɨc co̱ste̱ññeactɨŋ jém Jesús iwiñjo̱m. Iñɨ́máy: —MánO̱mi, maŋcupɨcpa. twa %Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Mich íñixñe. Aɨcham jém Dios aMa̱nɨc jém sɨɨppɨc miniŋmat. v $Jém pɨ̱xiñ iñɨ́máy jém Jesús: —MánO̱mi, anɨ́maayɨ: ¿I̱apaap jém Dios iMa̱nɨc iga wɨa̱iñ aŋcupɨc? Ou #Jesɨc Jesús ijo̱dóŋa̱ iga quebacputta̱ jém sinagoga jém cácht́ipɨc id́ɨc. Cuando mipát jém pɨ̱xiñ, jesɨc Jesús iñɨ́máy: —¿Que mich iŋcupɨcpa jém Dios iMa̱nɨc? !t; "Jesɨc jeeyaj iñɨ́mayyaj jém pɨ̱xiñ: —Mich tsa̱m pɨ̱mi mit́áŋcaɨ́y miiññay. ¿Que mich sɨɨp anaccuyujtoobam aɨch? Jesɨc quebacputta̱ jém sinagoga jém cácht́ipɨc id́ɨc. Tsɨ́y juuts cácht́i jém d́apɨc icutɨɨyɨ́y jém Dios iŋma̱t́i Qs !Siiga yɨ́p pɨ̱xiñ d́a je de Dios, jesɨc d́a t́i wɨa̱p iwat. vre Nunca oypa tammatoŋ iga tu̱m pɨ̱xiñ wɨa̱p ictojáy tu̱m cácht́i iixcuy jém cácht́ipɨc miñay. :qm Taŋwɨ̱jo̱doŋ iga Dios d́a imatóŋáypa tu̱m malopɨc pɨ̱xiñ. Pero siiga tu̱m pɨ̱xiñ ijɨ̱spa Dios y iwatpa juuts ixunpa Dios, jesɨc nu̱ma Dios imatóŋáypa. ap; Jesɨc jém cácht́ipɨc id́ɨc iñɨ́máy jém aŋjagooyi: —Yɨ́p cosa d́a oypa tánix. Mimicht́am miñɨmtámpa iga iŋcupɨcne Dios, pero d́a iñjo̱doŋtam ju̱t́pɨc pɨ̱xiñ actojáy ánixcuy. o  Ɨcht́am anjo̱doŋ iga wiñɨgam Dios ijɨ́yáy jém Moisés, pero yɨ́p Jesús ni d́a anjo̱doŋ ju̱t́pɨc pɨ̱xiñ. ]n3 Jesɨc agui jóyyaj jém aŋjagooyiyaj. Moj imalmalnɨ́mayyaj jém pɨ̱xiñ. Nɨ́mayt́a̱ jém cácht́ipɨc id́ɨc: —Mimich micuyujcɨɨwiñ jém pɨ̱xiñ. Aɨcht́am jém Moisés acuyujcɨɨwiñ. m Jém cácht́ipɨc id́ɨc iñɨ́máy jém aŋjagooyi: —Mannɨ́mayñeum t́i awadáy jém pɨ̱xiñ, pero mimicht́am d́a iŋcupɨctámpa t́i mannɨ́mayñe. ¿T́iiga anacwáctámpa e̱ybɨc? ¿Que michɨ́yt́ooba juuts icuyujcɨɨwiñ? "l= Jesɨc e̱ybɨct́im acwácta̱. Nɨ́mayt́a̱ jém cácht́ipɨc id́ɨc: —¿T́i miwadáy jém pɨ̱xiñ? ¿Jutsa̱ mictojáy jém íñixcuy? Pk Jesɨc jém cácht́ipɨc id́ɨc iñɨ́máy jém aŋjagooyi: —Ɨch d́a anjo̱doŋ siiga táŋcaɨ́y jém pɨ̱xiñ. Pero annuntawɨ̱jo̱doŋ iga acácht́i id́ɨc y sɨɨp aixixóypam. j Jesɨc jém judíos e̱ybɨct́im iŋwejáypa jém cácht́ipɨc id́ɨc. Nɨ́mayt́a̱: —Anuntawɨ̱aŋmadaayɨ. Jɨ̱sɨ iga Dios taixpa. Odoy amɨgóyaayɨ. Ɨcht́am anjo̱doŋ iga táŋcaɨ́y jém pɨ̱xiñ jém miñɨmpaap iga micpɨs. i  Jeeyucmɨ nɨmyaj jém pɨ̱xiñ ija̱tuŋ con ia̱pa iga: “Acwaacɨ jém amma̱nɨc porque sɨɨp mɨjam jém amma̱nɨc.” whg Je̱mpɨgam nɨmpa jém cácht́ipɨc id́ɨc ija̱tuŋ con ia̱pa porque icɨ̱ŋyajpa jém judíos. Porque jeeyaj iccám tu̱m orde siiga nɨmpa tu̱m pɨ̱xiñ iga jém Jesús je jém Cristo, jesɨc quebacputta̱p jém sinagoga. Bg} Pero d́a anjo̱doŋ jutsa̱ miixixóy y ni d́at́im anjo̱doŋ i̱ ictojáy jém iixcuy. Acwaacɨ jém amma̱nɨc porque sɨɨp mɨjam, wɨa̱p miŋmadáy iyaac i̱ ictojáy iixcuy. yfk Jesɨc nɨmyaj ija̱tuŋ con ia̱pa: —Anjo̱doŋ iga nu̱ma yɨ́bam jém amma̱nɨc, cácht́i miñay. Ae{ Jém fariseoyaj icwácyajpa jém pɨ̱xiñ ija̱tuŋ. Nɨ́mayt́a̱: —¿Que yɨ́p pɨ̱xiñ mich imma̱nɨc, jém miñɨmpaap iga cácht́i mu iñay? ¿Jutsa̱p miixixóy sɨɨp? Gd Pero jém judíos d́a icupɨcyajpa iga cácht́i id́ɨc jém pɨ̱xiñ. D́at́im icupɨcyajpa iga actojayt́a̱ iixcuy hasta que iŋwejáyayyaj jém pɨ̱xiñ ija̱tuŋ con ia̱pa. Lc E̱ybɨct́im acwácta̱ jém cácht́ipɨc id́ɨc. Nɨ́mayt́a̱: —¿Mich t́i miñɨmpa, i̱apaap jém mictojayñewɨɨp íñixcuy? Nɨmpa jém cácht́ipɨc id́ɨc: —Je tu̱m profeta. tba Jesɨc algunos jém fariseoyaj nɨmyaj: —Jém pɨ̱xiñ, jém iwatnewɨɨp je̱mpɨc, d́a je de Dios porque yo̱xa̱p jém jejcuyja̱ma contra jém tanaŋquímayooyi. Pero jém tuŋgac jém fariseoyaj nɨmyajpa: —¿Pero jutsa̱p iwat jém wɨbɨc milagro siiga táŋcaɨ́yt́im jém pɨ̱xiñ? Jesɨc nawécyajta̱ jém fariseoyaj. Agui áŋa̱yajpa. "a= Jesɨc jém fariseoyaj e̱ybɨc icwácyaj jém cácht́ipɨc id́ɨc. Nɨ́mayt́a̱: —¿Jutsa̱ miixixóy? Jesɨc jém cácht́ipɨc id́ɨc nɨmpa: —Jém pɨ̱xiñ accámáy uxaŋ jém tuutɨ ánixcuyyucmɨ. Oy aŋcutseáy jém ánixcuy jém me̱yjo̱m. Sɨɨp aixixóypam. m`S Jejcuyja̱ma id́ɨc cuando jém Jesús iwat uxaŋ jém tuutɨ iga ictojáy jém cácht́i iixcuy. w_g Jesɨc ocmɨm nanɨcta̱ jém cácht́ipɨc id́ɨc jém aŋjagooyicɨɨm ju̱t́ it́ jém fariseoyaj. L^ Jesɨc nɨmyaj jeeyaj: —¿Sɨɨp ju̱t́ it́ jém pɨ̱xiñ? Jém cácht́ipɨc id́ɨc icutsoŋ: —D́a anjo̱doŋ ju̱t́ iɨŋ. Jém fariseoyaj icwácyajpa jém cacht́ipɨc id́ɨc ] Nɨmpa jém cácht́ipɨc id́ɨc: —Jém pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Jesús iwat uxaŋ tuutɨ, accámáy ánixcuyyucmɨ y anɨ́máy iga: “Nɨ̱gɨ cutseaayɨ jém íñixcuy jém me̱yjo̱m jém lugar Siloé.” Jesɨc oy aŋcutseáy ánixcuy, mojum aixixooyi. \y Jesɨc jém aŋtuuma̱neyajwɨɨp iñɨ́mayyaj jém cácht́ipɨc id́ɨc: —¿Jutsa̱ mit́oj jém íñixcuy? ,[Q Nɨmyajpa algunos: —Nu̱ma, yɨ́bam jém pɨ̱xiñ. Tuŋgac nɨmyajpa: —Quénam jeam, pero d́a je. Pero jém cácht́ipɨc id́ɨc nɨmpa: —Aɨcham. LZ Jesɨc jém ivecinoyaj con jém iixñeyajwɨɨp id́ɨc cuando iwácpa tumiñ, moj nanɨ́mayyajta̱ji entre jeeyaj: —¿Que d́a yɨ́bam jém co̱ññepaap id́ɨc yɨɨm iga iwácpa tumiñ? Y Jesɨc iñɨ́máy jém cácht́i: —Nɨ̱gɨ cutseaayɨ jém íñixcuy jém me̱yjo̱m jém lugar Siloé. Taɨcht́am tanaŋmat́i̱mɨ jém Siloé nɨmtooba jém cutsatneta̱wɨɨp. Jesɨc jém cácht́i nɨcpa icutseáy jém iixcuy. Cuando se̱tpa, ixixóypam. X5 Jesɨc yaj iñɨ́máy je̱mpɨc, Jesús tsujpa naxyucmɨ, iwat uxaŋ tuutɨ con ichuyñɨ, iccámáy jém tuutɨ jém cácht́i iixcuyyucmɨ. W Iganam ait́ yɨ́p naxyucmɨ, jesɨc ɨch jém wɨbɨc juctɨaŋtso̱ca, anyɨcquejpa jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. !V; Iganam sɨŋñi wɨ̱ iga taŋwatpa jém Dios iyo̱xacuy jém acutsatnewɨɨp, porque miñpa jém piichɨ cuando d́a i̱ wɨa̱p iwat jém yo̱xacuy. Uw Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —D́a cácht́i yɨ́p pɨ̱xiñ iga táŋcaɨ́y iyaac o iga táŋcaɨ́y jém ija̱tuŋ o ia̱pa. Cácht́ia̱ yɨ́p pɨ̱xiñ iga ixt́a̱iñ iga Dios wɨa̱p iwat jém wɨbɨc milagro. wTg Jesɨc jém Jesús icuyujcɨɨwiñ icwácyajpa. Nɨ́mayt́a̱: —MamMaestro, ¿t́iiga cácht́i yɨ́p pɨ̱xiñ mu iñay? ¿Que yɨ́p pɨ̱xiñ iyaac iwat táŋca, o jém ija̱tuŋ con ia̱pa iwat táŋca iga cácht́ia̱ mu iñay? SS ! Cuando naspa Jesús tu̱m lugar, iix tu̱m pɨ̱xiñ, cácht́i mu iñay. 3R_;Jesɨc jém pɨxiñt́am ipiŋyaj tsa iga iñácscayajpa id́ɨc tsaamɨ. Pero yam jém Jesús, put jém ma̱stɨcjo̱m, nas jém pɨxiñt́am aŋcucmɨ. Nɨc.xQi:Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Nu̱ma mannɨ́máypa cuando d́anam nayñe jém Abraham, ɨch ait́t́im. P)9Jesɨc jém judíos iñɨ́mayyaj jém Jesús: —Mich d́a inii̱ ni cincuenta íña̱mt́ɨy ¿y miñɨmpa iga íñixñe jém Abraham? ~}||{ zyxXw2vuuttrr6q`p&o9nnmSll@kvjiiChggg'ff"ed/crbaa``_^q]] \ [ZYXXWCVRUTTVSyRRjQPPCONM]LRK_JIIHG@FFEECBA@@o?W>b=T<;;:99H7655"4k322*110/.^-- +**&(('&%%R$##3!!R hJ_U/B_`3 v   g-pS7g It́u̱mpɨy jém ɨchpɨc ammɨɨchi, immɨɨchit́im mich. Y jém michpɨc immɨɨchi, ammɨɨchit́im ɨch. Acujípta̱p aɨch porque jém ampɨxiñt́am iwɨ̱watyajpa.  ’Sɨɨp manaŋwejpátpa mimich para jém ampɨxiñt́am. D́a manaŋwejpátpa para jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ jém d́apɨc acupɨcneyaj. Solamente manaŋwejpátpa para jém ampɨxiñt́am jém michpɨc anchiiñe porque immɨɨchit́im mich. }sAnchiiñeyajum jém ampɨxiñt́am jém aŋma̱t́i, jém michpɨc anchiiñe. Sɨɨp ipɨctsoŋneyajum jém aŋma̱t́i y ijo̱dóŋa̱yajum iga nu̱ma ɨch amiñ sɨŋyucmɨ ju̱t́ miit́. Icupɨcyajpa iga mich aŋcutsatne yɨ́p naxyucmɨ. r]Sɨɨp ijo̱dóŋa̱yaj iga mich immɨɨchi it́u̱mpɨy jém anaŋquímayooyi jém michpɨc anchiiñe. +’Yɨ́p ampɨxiñt́am, jém iŋcupiŋnewɨɨp yɨ́p naxyucmɨ, mich immɨɨchi id́ɨc y sɨɨp mich anchi. Anaŋquejayyaj yɨ́p ampɨxiñt́am it́u̱mpɨy jém michpɨc iniŋquímayooyi iga miwɨ̱ixpɨcyajiñ. Sɨɨp iwatyajpa juuts nɨmpa iniŋquímayooyi. 9kSɨɨp manJa̱tuŋ Dios, awadaayɨ juuts mich iñxunpa iga acujípta̱iñ con mimich juutst́im acujípneta̱ cuando jáy tawagai̱t́i cuando d́anam taŋwatne yɨ́p mundo. ’Yajum aŋwat jém yo̱xacuy jém anchiiñewɨɨp mimich, jeeyucmɨ tsa̱m micujípyajpa jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. KIpɨctsoŋyajpa jém vida jém d́apɨc cuyajpa siiga miixpɨcyajpa mimich jém t́u̱mpɨc miDios y siiga aixpɨcyajpat́im aɨch, jém aJesucristo jém michpɨc aŋcutsatne yɨ́p naxyucmɨ. T!Mich anchi jém pɨ̱mi iga anaŋjacpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. Ampɨctsoŋ jém autoridad iga anchiiyajpa jém vida jém d́apɨc cuyajpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém michpɨc anchiiñe. | sJesɨc cuando yaj iŋmat je̱mpɨc jém Jesús, ámquím sɨŋyucmɨ. Moj iŋwejpát Dios. Nɨmpa: —ManJa̱tuŋ Dios, sɨɨp núcneum jém hora iga accaata̱p. Sɨɨp wa̱tɨ t́it́am iñxunpa iga jém pɨxiñt́am awɨ̱ixyajiñ aɨch, jém michpɨc imma̱nɨc. Jesɨc ɨch aŋwatpat́im jém yo̱xacuy juuts mich iñxunpa iga jém pɨxiñt́am miwɨ̱ixyajiñt́im. +O!Mannɨ́mayt́a it́u̱mpɨy yɨ́pyaj cosa iga odoy t́i iŋcɨ̱ŋtámiñ porque aŋcupɨcneta aɨch. Tienes que miyaachwattamta̱p yɨ́p naxyucmɨ, pero camamwa̱tɨ íña̱nama porque ɨch aŋcoñwɨyñeum it́u̱mpɨy jém Woccɨɨwiñ ipɨ̱mi jém it́wɨɨp yɨ́p naxyucmɨ.~u Mannɨ́máypa iga núcum jém ja̱ma iga aŋcupóyayt́ámpa mimicht́am. Micupujayt́ámpa. Miñɨctámpa yɨɨm jeexɨc. Antsactámpa aɨch aŋcut́um. Pero ɨch d́a atsɨ́ypa aŋcut́um porque siempre it́ con aɨch jém anJa̱tuŋ Dios. [/Jesɨc jém Jesús iñɨ́máy jeeyaj: —¿Nu̱ma, iŋcupɨctámpa sɨɨp? 9kSɨɨp anjo̱dóŋa̱támum iga iŋcutɨɨyɨ́ypa it́u̱mpɨy cosa, d́a iñxunpa iga i̱ micwácpa. Jeeyucmɨ maŋcupɨctámpa iga nu̱ma Dios micutsatne yɨ́p naxyucmɨ. x iJesɨc nɨmyaj jém icuyujcɨɨwiñ: —Sɨɨp nu̱ma iññuntawɨ̱aŋmatum. D́am iŋmatpa cuentujmɨ. . UƗch atsucum ju̱t́ it́ anJa̱tuŋ Dios. Miñ ai̱t́i yɨ́p naxyucmɨ. Sɨɨp acáypam yɨ́p naxyucmɨ. E̱ybɨct́im anɨcgacpa ju̱t́ it́ anJa̱tuŋ Dios.  /Jém anJa̱tuŋ Dios iyaac mit́oyt́ámpa porque micht́am antoyt́ámpa aɨch y iŋcupɨctámpa iga ɨch atsucum ju̱t́ it́ anJa̱tuŋ Dios. ! ;Jesɨc cuando núcpa jém ja̱ma, d́a anaŋwejpátpa Dios para mimicht́am porque mimicht́am iŋwágáypa Dios t́it́am iñxunpa ɨch annɨyi̱mɨ. 7 g’Hasta sɨɨp manaŋmadayñe cuentujmɨ, pero núcpa jém hora iga d́a manaŋmadáypa cuentujmɨ. Mannuntawɨ̱aŋmadáypa t́i iwɨ̱aŋja̱m jém anJa̱tuŋ Dios. _7Hasta sɨɨp d́a t́i iŋwágayt́a Dios ɨch annɨyi̱mɨ. Sɨɨbam wágayt́aamɨ Dios t́it́am iñxunpa iga tsa̱m mimaymáya̱támpa cuando impɨctsoŋtámpa. Jesucristo icoñwɨy jém Woccɨɨwiñ ipɨ̱mi KCuando núcum jém ja̱ma iga amiñgacpa, jesɨc d́a t́i anacwáctámpa mimicht́am. ’Nu̱ma mannɨ́máypa iga jém anJa̱tuŋ Dios michiiba t́it́am iŋwágayt́ámpa ɨch annɨyi̱mɨ. 7gJesanet́im mimicht́am sɨɨp tsa̱m miŋyáctámpa, pero jesɨc ocmɨ miñgacpa mánám y tsa̱m mimaymáya̱támpa. Jesɨc jém maymáya̱ji d́a i̱ wɨa̱p miccáyáy. &ECuando tu̱m yo̱mo icnaypa tsɨ̱xi, agui aŋyácne iga yaacha̱p porque núcneum jém tsɨ̱xi it́o̱ya. Pero ocmɨ cuando nayñeum jém tsɨ̱xi, d́am ijɨ̱spa jém yo̱mo iga tsa̱m yaacha̱ micnay jém tsɨ̱xi porque agui maymay iga icnayñe tu̱m tsɨ̱xi yɨ́p naxyucmɨ. 5Nu̱ma, mannɨ́máypa iga tsa̱m miwejtámpa, tsa̱m miŋyáctámpa. Jém malopɨc pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ tsa̱m maymáya̱yajpa. Pero mimicht́am tsa̱m miŋyáctámpa. Pero ocmɨ cáypa jém aŋyaaqui, se̱tpa iga mimaymáya̱támiñ mimicht́am. Jesɨc jém Jesús icutɨɨyɨ́y iga jém icuyujcɨɨwiñ icwáctooba. Jesɨc iñɨ́máy jeeyaj: —¿Que minicwáctamta̱p t́i anɨmtooba cuando mannɨ́mayñe iga: “d́am jáyñe, d́a ánixt́ámpa” y ocmɨ, “d́a jáypa ánixt́ámpa e̱ybɨc”? ¿Que t́i nɨmtooba iga: “d́am jáyñe d́a tánixt́ámpa”? D́a taŋcutɨɨyɨ́ypa t́i nɨmtooba jém tánO̱mi. zmJesɨc algunos jém Jesús icuyujcɨɨwiñ nanɨ́mayyajta̱p entre jeeyaj: —¿Que t́i nɨmtooba iga: “d́a jáyñe d́a ánixt́ámpa”, y “d́a jáypa ánixt́ámpa e̱ybɨc” y “porque anɨcpa ju̱t́ it́ anJa̱tuŋ”? /’D́a jáyñe mimicht́am d́a ánixt́ámpa. Pero ocmɨ d́a jáypa ánixt́ámpa e̱ybɨc. Porque anɨcpa ju̱t́ it́ anJa̱tuŋ Dios. It́u̱mpɨy jém anJa̱tuŋpɨc imɨɨchi, ammɨɨchit́im aɨch. Jeeyucmɨ mannɨ́máypa iga jém Dios iA̱nama ipɨctsoŋpa ɨch anaŋquímayooyi y miŋquejayt́ámpa mimicht́am. Cáypa jém aŋyaaqui, maymáya̱yajiñ jém Jesús icuyujcɨɨwiñ +~OJém Dios iA̱nama ipɨctsoŋpa it́u̱mpɨy jém ɨch anaŋquímayooyi y miwɨ̱aŋquejayt́ámpa. Iwatpa je̱mpɨc iga jém pɨxiñt́am awɨ̱ixyajiñ aɨch. 8}i Pero cuando miñpa jém Dios iA̱nama jém iŋmatpáppɨc jém nu̱mapɨc aŋma̱t́i, jesɨc miŋquejayt́ámpa it́u̱mpɨy jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi. Porque Dios iA̱nama d́a miŋmadáypa de iyaac, pero miŋmadáypa it́u̱mpɨy jém cosa jém imatoŋnewɨɨp. Miŋquejayt́ámpa t́i miñpa. c|? ’Manaŋmadayt́amtooba jáyaŋ más cosa, pero sɨɨp d́a wɨa̱p iñyaachɨ́y. 4{a Aŋquejayyajta̱pt́im jém pɨxiñt́am iga cɨɨpíŋóypa Dios porque Dios icɨɨpiŋneum jém Woccɨɨwiñ, jém iŋjacpáppɨc yɨ́p mundo, y ichiibat́im castigo. 3z_ Aŋquejayyajta̱pt́im jém pɨxiñt́am jutsa̱p iwatyaj juuts ixunpa Dios porque sɨɨp anɨcgacpa ju̱t́ it́ jém anJa̱tuŋ y mimicht́am d́a más ánixt́ámpa. hyI Jém Dios iA̱nama iŋquejáypa jém pɨxiñt́am iga táŋcaɨyyaj porque d́a acupɨcyajpa. _x7Cuando núcpa yɨ́p naxyucmɨ jém Dios iA̱nama, jesɨc iŋquejáypa jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ iga táŋcaɨ́y. Iŋquejáypat́im jém pɨxiñt́am jutsa̱p iwatyaj juuts ixunpa Dios. Iŋquejáypat́im jém pɨxiñt́am iga núcpa jém ja̱ma iga cɨɨpiŋyajta̱p it́u̱mpɨy jém malopɨc pɨxiñt́am, chiiyajta̱p castigo. }wsMannɨ́máypa sɨɨp jém nu̱mapɨc aŋma̱t́i. Más wɨ̱ para mimicht́am iga anɨcpa. Porque siiga d́a anɨcpa, jesɨc d́a miñpa jém Dios iA̱nama iga miyo̱xpáttámpa. Pero siiga anɨcpa, jesɨc maŋcutsadáypa jém Dios iA̱nama. av;Pero sɨɨp tsa̱m miŋyácneta íña̱namaŋjo̱m porque manaŋmadayt́a t́i miñpa. u9’Sɨɨp nɨcgacpa ai̱t́i ju̱t́ it́ jém acutsatnewɨɨp. Pero ni tu̱m de mimicht́am d́a anacwáctámpa iga: “¿Ju̱t́ miñɨcpa?” 9tkSɨɨp manaŋmadáypa t́i miñpa iga cuando núcpa jém hora iga jém malopɨc pɨxiñt́am mimalwadáypa, jesɨc iñjɨ̱stámpa t́i mannɨ́mayñeta. Pecam d́a id́ɨc manaŋmadayñeta t́i miñpa porque maŋwaganait́t́a mimicht́am. Taŋquejáypa t́i iwatpa jém Dios iA̱nama yɨ́p naxyucmɨ sYɨcxpɨc cosa iwatyajpa jém malopɨc pɨxiñt́am porque d́a queman iixpɨcyaj jém anJa̱tuŋ Dios y d́at́im aixpɨcyajpa aɨch. DrMiquebacputtamta̱p jém sinagoga. Núcpa jém hora cuando jém malopɨc pɨxiñt́am imétsyajpa jutsa̱p miccaayaj, porque ijɨ̱syajpa iga iwatyajpa juuts ixunpa Dios siiga miccaaba. >q w’Sɨɨp manaŋmadáypa yɨ́pyaj cosa iga iŋcutɨɨyɨyt́ámiñ t́i miñpa. Jesɨc siiga mimalwadayt́amta̱p, d́a miŋyáctámpa ni d́a iñchactámpa jém Dios iŋma̱t́i. p'Mimicht́am wɨa̱pt́im iniŋmadáy jém pɨxiñt́am de aɨch porque miit́t́a con aɨch dende moj anaŋmat jém wɨbɨc aŋma̱t́i.so_’Cuando anúcpa ju̱t́ it́ anJa̱tuŋ Dios, maŋcutsadáypa jém Dios iA̱nama iga miyo̱xpáttámiñ, iga icamamwad́iñ íña̱nama. Miñpa miŋmadáy de aɨch. Miŋquejayt́ámpa it́u̱mpɨy jém nu̱mapɨc aŋma̱t́i. 8niAnnascaaba je̱mpɨc iga cupacpa jém aŋma̱t́i juuts jayñeta̱ wiñɨgam jém iŋquímayooyi de jeeyaj. Nɨmpa: “Jém malopɨc pɨxiñt́am ajóyixyajpa sin motivo.” m Jeeyaj d́a inii̱yaj la culpa meega d́a miñ aŋwat jém wɨbɨc milagroyaj jém pɨxiñt́ámaŋjo̱m, jém d́apɨc oypa íñix. Pero sɨɨp jém pɨxiñt́am iixñeyajum jém milagroyaj y ajóyixyajpa aɨch y ijóyixyajpat́im jém anJa̱tuŋ Dios. KlJém ajóyixpáppɨc aɨch, ijóyixpat́im jém anJa̱tuŋ Dios. (kI’Meega ɨch d́a miñ anaŋmadayyaj jém pɨxiñt́am jém wɨbɨc aŋma̱t́i, jesɨc jeeyaj d́a inii̱yaj la culpa iga imalwatyajpa. Pero ɨch anamíñáy jém wɨbɨc aŋma̱t́i, jesɨc jeeyaj iniit́yaj la culpa siiga d́a icupɨcyajpa, d́a wɨa̱p iŋnécyaj it́áŋca. j9Mimalwadayt́amta̱p ɨch aŋcuyucmɨ porque jém malopɨc pɨxiñt́am d́a iixpɨcyajpa jém anJa̱tuŋ Dios jém acutsatnewɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. i7Jɨ̱staamɨ t́i mannɨ́máy iga tu̱m esclavo d́a más mɨj ipɨ̱mi que jém io̱mi. Siiga yɨ́p naxyucmɨpɨc pɨxiñt́am amalwadayyaj aɨch, jesɨc michgact́i mimalwadayyajpat́im. Meega icupɨcyaj ɨch anaŋma̱t́i, jesɨc icupɨcyajpat́im mex mich iniŋma̱t́i. /hWSiiga mimicht́am mimalot́im juuts jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ, jesɨc mit́oyt́ámpat́im jém malopɨc pɨxiñt́am. Pero maŋcupiŋne iga iñchagaŋpudiñ jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Jeeyucmɨ tsa̱m mijóyixpa jém malopɨc pɨxiñt́am porque d́am mijex juuts jeeyaj. g/’Siiga tsa̱m mijóyixpa jém malopɨc pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ, jesɨc jɨ̱sɨ iga wiñt́i ajóyixt́im aɨch. f/Sɨɨp manaŋquímpa iga natoyt́amta̱jɨ con jém iñt́ɨ̱wɨtam. Jém malopɨc pɨxiñt́am ijóyixyajpa Jesús con jém icupɨcneyajwɨɨp \e1Mimicht́am d́a aŋcupiŋneta aɨch, pero ɨch maŋcupiŋneta mimicht́am. Manchiiñeta jém cargo iga nɨguiñ iŋwatta jém wɨbɨc cosa juuts ɨch ansunpa. Jesɨc nu̱ma iŋwɨ̱watpa y d́a iñchacpa jém wɨbɨc jɨ̱xi, juuts tanɨmpa, miwɨ̱tɨ́ma̱p. Jesɨc t́it́am iŋwágáypa anJa̱tuŋ Dios, ɨch annɨyi̱mɨ, michiiba. dSɨɨp d́am más michɨ́ypa juuts mánesclavo porque tu̱m esclavo d́a icutɨɨyɨ́ypa t́i iwatpa jém io̱mi. Pero sɨɨp mannɨ́máypa iga mánamigotam porque manaŋquejayñetámum it́u̱mpɨy jém jɨ̱xi jém achiiñewɨɨp jém anJa̱tuŋ Dios. LcMimicht́am mánamigotam siiga iŋwattámpa juuts mannɨ́máypa. b Siiga nachiit́a̱p iyaac tu̱m pɨ̱xiñ iga accaata̱p para jém iamigo, jesɨc quejpa iga tsa̱m pɨ̱mi it́oypa jém iamigo. {ao Yɨɨm it́ ɨch anaŋquímayooyi: Natoyt́amta̱jɨ con iñt́ɨ̱wɨtam juuts ɨch mantoyt́ámpa mimicht́am. `' ’Manaŋmadáypa yɨ́pyaj cosa iga iniid́iñt́im jém maymáya̱ji juutst́im ɨch anait́, iga tsa̱m pɨ̱mi mimaymáya̱támiñ. _% Siiga iŋcupɨctámpa ɨch anaŋquímayooyi, jesɨc seguido iŋwɨ̱wattámpa porque ɨch tsa̱m mantoyt́ámpa. Jext́im juuts aɨch aŋcupɨcpa jém anJa̱tuŋ Dios iŋquímayooyi y seguido aŋwatpa juuts je iwɨ̱aŋja̱m porque tsa̱m atoypa jém anJa̱tuŋ Dios. ^  Mantoyt́ámpa mimicht́am juutst́im jém anJa̱tuŋ atoypa aɨch. Seguido wɨ̱wattaamɨ porque ɨch tsa̱m mantoyt́ámpa. 3]_Jém anJa̱tuŋ Dios tsa̱m cujípta̱p cuando iŋwɨ̱wattámpa mimicht́am, juuts tsa̱m miwɨ̱tɨ́ma̱p. Je̱mpɨgam michɨ́yt́ámpa iga ɨch maŋcuyujcɨɨwiñ. )\K’Siiga seguido miwagait́pa con aɨch y d́a iñchacpa iga iŋcupɨcpa ɨch anaŋma̱t́i, jesɨc wágayt́aamɨ Dios t́it́am iñxunpa y je michiiba. K[Siiga tu̱m pɨ̱xiñ d́a seguido awaganait́pa aɨch, jesɨc jex juuts tu̱m cuy iŋcɨs jém d́apɨc tɨ́ma̱p. Pátsayt́a̱p, tɨtspa. Ocmɨ piŋta̱p, cotta̱p juctjo̱m, nooquetta̱p. HZ ’Ɨch ajex juuts tu̱m uvas ico̱bac. Mimicht́am mijex juuts tu̱m uvas iŋcɨs. Siiga tu̱m pɨ̱xiñ seguido awaganait́pa aɨch y siiga ɨch aŋwaganait́pa jém pɨ̱xiñ, jesɨc wɨa̱p iwat jém wɨ̱tampɨc cosa juuts tsa̱m tɨ́ma̱p. Siiga d́a manyo̱xpáttámpa, jesɨc d́a t́i wɨa̱p iŋwatta. ZY-Seguido wagait́t́aamɨ con aɨch y ɨch seguido maŋwaganait́pa mimicht́am. Siiga tu̱m cuy iŋcɨs d́a pɨɨma̱ne jém cuyyucmɨ, jesɨc d́a tɨ́ma̱p. Jém cuy iŋcɨs d́a wɨa̱p it́ɨ́ma̱ iyaac. Jesa̱pt́im mimicht́am d́a wɨa̱p iŋwatta jém wɨ̱tampɨc cosa juuts ixunpa Dios siiga d́a miwagait́t́a con aɨch. wXgSɨɨp mimicht́am cuáyñeum íña̱nama porque iŋcupɨc jém anaŋquímayooyi, jém manaŋmadayñewɨɨp. GWJagayt́a̱p it́u̱mpɨy jém uvas iŋcɨs jém d́apɨc tɨ́ma̱p. Pero jém iŋcɨs jém tɨ́ma̱páppɨc, wɨ̱tsacta̱p, aŋtɨ́csayt́a̱p uxaŋ iŋqui̱ñi iga más tɨ́ma̱iñ. pV [’Ɨch ajex juuts tu̱m nunta uvas ico̱bac. Jém anJa̱tuŋ Dios jém iwatpáppɨc cuenta jém uvas. RUPero sɨɨp aŋwatpa juuts apɨɨmɨ́ypa jém anJa̱tuŋ Dios iga jém it́yajwɨɨp yɨ́p mundo ijo̱dóŋa̱yajiñ iga tsa̱m antoypa jém anJa̱tuŋ Dios. Sɨɨp tsucumtaamɨ. Tanɨctámpam.DT’Sɨɨp tu̱m ratot́im manaŋmatpa, porque sɨɨp núcum jém tiempo iga miñpa yɨ́p naxyucmɨpɨc aŋjagooyi. Je d́a it́i̱cutɨgɨ̱yi con ɨch, d́a t́i wɨa̱p awadáy. 2S]Manaŋmadáypa sɨɨp t́it́am miñpa antes que núcpa, jesɨc cuando íñixt́ámpa it́u̱mpɨy cosa juuts mannɨ́mayñe id́ɨc, iŋcupɨctámpa iga Dios acutsat. R Immatoŋneta cuando mannɨ́máy iga: “Anɨcpa, pero e̱ybɨc miñpa ai̱t́i con mimicht́am.” Siiga nu̱ma antoyt́ámpa, jesɨc maymáya̱taamɨ iga ɨch anɨcgacpa sɨɨp ju̱t́ it́ anJa̱tuŋ Dios, porque jém anJa̱tuŋ más wɨa̱p que aɨch. qQ[’Sɨɨp mantsagáypa jém paz, manchiiba jém wɨbɨc jɨ̱xi iga d́a t́i id́ɨ́yɨ́y íña̱namaŋjo̱m, d́a jex juuts michiit́a̱p yɨ́p naxyucmɨ. Jesɨc odoy aŋyáctaamɨ íña̱namaŋjo̱m, odoy cɨ̱ŋtaamɨ. P!Jesɨc ocmɨ anJa̱tuŋ Dios micutsadáypa jém Dios iA̱nama iga miyo̱xpád́iñ juuts tu̱m representante para ɨch. Miñpa miŋquejayt́a it́u̱mpɨy jém anaŋquímayooyi. Miñpa iga micjɨ̱stámiñ it́u̱mpɨy jém anaŋma̱t́i jém manaŋquejayñewɨɨp. YO+’Manaŋmadáy it́u̱mpɨy yɨ́pyaj cosa iganam ait́ con mimicht́am. nNUJém pɨ̱xiñ, jém d́apɨc atoypa aɨch, d́a iwatpa juuts nɨmpa ɨch anaŋma̱t́i. Yɨ́p aŋma̱t́i, jém sɨɨppɨc immatoŋne, d́a anjɨ̱xquiimi; achiiñe jém anJa̱tuŋ Dios, jém acutsatnewɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. -MSJesɨc Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Siiga tu̱m pɨ̱xiñ atoypa, jesɨc nu̱ma icupɨcpa jém anaŋma̱t́i. Jém anJa̱tuŋ Dios tsa̱m it́oypat́im jém pɨ̱xiñ. Jesɨc ɨch con jém anJa̱tuŋ Dios miñpa aŋwaganait́t́a jém icupɨcpáppɨc ɨch anaŋma̱t́i. rL]Jesɨc jém tuŋgac Judas, jém d́apɨc Iscariote, iñɨ́máy jém Jesús: —MánO̱mi, ¿t́iiga aŋwiñquejayt́ámpa aɨcht́am, pero d́a iŋwiñquejáypa jém it́yajwɨɨp yɨ́p mundo, jém d́apɨcnam micupɨcneyaj? ]K3Siiga tu̱m pɨ̱xiñ ijo̱doŋ ɨch anaŋquímayooyi y icupɨcpa, jesɨc quejpa iga tsa̱m atoypa jém pɨ̱xiñ. Siiga atoypa aɨch tu̱m pɨ̱xiñ, jesɨc jém anJa̱tuŋ Dios tsa̱m it́oypat́im jém atoypáppɨc aɨch. Ɨch antoypat́im jém atoypáppɨc. Ɨch anyaac aŋwiñquejáypa jém pɨ̱xiñ iga icutɨɨyɨ́yiñ ai̱apaap. IJ Jesɨc cuando núcpa jém ja̱ma, mimicht́am iñjo̱dóŋa̱támpa iga aŋwaganait́ jém anJa̱tuŋ Dios. Iñjo̱dóŋa̱támpat́im iga mich miit́ con aɨch y ɨch ait́ con mimicht́am. >IuD́a jáyñe anɨcpa, jesɨc yɨ́p naxyucmɨpɨc pɨxiñt́am d́a más aixyajpa, pero mimicht́am e̱ybɨc ánixt́ámpa. Ɨch manchiiba jém vida porque ɨch anait́ jém vida. iHKD́a mantsactámpa iŋcut́um juuts tu̱m yuctu̱cu. E̱ybɨc miñpa ai̱t́i con mimicht́am. G7Jém Dios iA̱nama miŋquejayt́ámpa it́u̱mpɨy jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi. Jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ ijóyixyajpa Dios, d́a wɨa̱p ipɨctsoŋ jém Dios iA̱nama, porque d́a wɨa̱p iixyaj ni d́a wɨa̱p iixpɨcyaj. Pero cuando núcneum jém Dios iA̱nama, jesɨc mimicht́am íñixpɨctámpa porque miwaganait́t́a. Miñpa i̱t́i jém Dios iA̱nama mimicht́am íña̱namaŋjo̱m. 5FcƗch aŋcunucsáypa anJa̱tuŋ Dios iga michiit́ámiñ jém Dios iA̱nama iga miyo̱xpáttámiñt́im juuts aɨch iga míñiñ miwaganait́ con mimicht́am para siempre. YE+’Siiga mimicht́am antoyt́ámpa, jesɨc cupɨctaamɨ anaŋquímayooyi. .DUT́it́am iŋwágáypa Dios ɨch annɨyi̱mɨ, jesɨc ɨch aŋwatpa juuts aŋwágáypa mimicht́am. Nɨmpa Jesús iga icutsatpa jém Dios iA̱nama yɨ́p naxyucmɨ 1C[ Siiga iniŋwejpáttámpa Dios ɨch annɨyi̱mɨ iga iŋwágayt́ámpa algun t́i, jesɨc ɨch aŋwatpa juuts mich aŋwágáypa iga cujípta̱iñ jém anJa̱tuŋ Dios. oBW Nu̱ma mannɨ́máypa; jém pɨ̱xiñ, jém acupɨcnewɨɨp, wɨa̱pt́im iwat jém milagroyaj jext́im juuts ɨch aŋwatpa, wɨa̱pt́im iwat más wɨbɨc milagro que ɨch porque anɨcgacpam sɨŋyucmɨ ju̱t́ it́ anJa̱tuŋ. A Cupɨctaamɨ iga aŋwaganait́ anJa̱tuŋ Dios y jém anJa̱tuŋ Dios it́ ána̱namaŋjo̱m. Siiga d́a wɨa̱p iŋcupɨcta iga ɨch aŋwaganait́ jém anJa̱tuŋ Dios, jesɨc acupɨctaamɨ aɨch porque íñixñeta jém milagroyaj jém aŋwatnewɨɨp. $@A ¿Que d́a iŋcupɨcpa iga aŋwaganait́ anJa̱tuŋ Dios y jém anJa̱tuŋ Dios awaganait́ aɨch? Jém anaŋma̱t́i, jém manaŋmadayñewɨɨp, d́a je anjɨ̱xquiimi. Jém anJa̱tuŋ Dios, jém it́wɨɨp ána̱namaŋjo̱m, iwatpa jém wɨ̱tampɨc cosa juuts je iwɨ̱aŋja̱m. ?1 Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém Felipe: —A que miFelipe, tsa̱m wiñɨgam awagait́t́a con mimicht́am. ¿Que mich d́a ánixpɨcpa? Jém aixñewɨɨp aɨch, iixñet́im jém anJa̱tuŋ Dios. ¿T́iiga mich annɨ́máy iga: “Aguixt́aamɨ jém tanJa̱tuŋ Dios”? >-Jesɨc jém Felipe iñɨ́máy Jesús: —MánO̱mi, aguixt́aamɨ jém tanJa̱tuŋ Dios, jesɨc it́um wɨ̱. D́a t́i más ansuntámpa. ='Siiga mimicht́am ánixpɨctámpa aɨch, jesɨc íñixpɨctámpat́im jém anJa̱tuŋ Dios. Sɨɨp mojum íñixpɨcta Dios, íñixñetámum. <}Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém Tomax: —Ɨcham jém atuŋ. Ɨch anamiñ jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi. Ɨch anchiiba jém pɨxiñt́am jém vida jém d́apɨc cuyajpa. D́a i̱ núcpa ju̱t́ it́ anJa̱tuŋ Dios siiga d́a acupɨcpa aɨch. ;}Jém Tomax iñɨ́máy: —MánO̱mi, d́a anjo̱doŋtam ju̱t́ miñɨcpa. ¿Jutsa̱p anjo̱dóŋa̱ta jém tuŋ? R:Mimicht́am iñjo̱doŋtam ju̱t́ anɨcpa, iñjo̱doŋt́im jém tuŋ. 69eSiiga nɨcpa maŋwɨ̱tsagáy tu̱m lugar para mimicht́am, jesɨc amiñgacpa e̱ybɨc iga mananɨctámpa, iga ju̱t́ ait́pa aɨch je̱mt́im miit́t́ámpa mimicht́am. Y8+Jém anJa̱tuŋ Dios it́ɨccɨɨm tsa̱m it́ jém wɨ̱tampɨc lugar ju̱t́ nɨcpa mii̱t́it́am. Meega d́a id́ɨc i̱, d́a id́ɨc mannɨ́máy. Nɨcpa maŋwɨ̱tsagáy tu̱m lugar para mimicht́am. 7 ’Mimicht́am, odoy aŋyáctaamɨ íña̱namaŋjo̱m iga ɨch anɨcpa. Cupɨctaamɨ Dios, acupɨctaamɨt́im mex aɨch. S6 &Jesɨc nɨmpa Jesús: —¿Que mich michióypa imvida iga miccaata̱p para aɨch? Nu̱ma mannɨ́máypa iga antes que aŋwejpa jém ca̱yu, anaŋnécpa tres veces iga ɨch maŋcuyujcɨɨwiñ.5/ %Jesɨc jém Peto iñɨ́máy: —MánO̱mi, ¿t́iiga d́a wɨa̱p annɨcta sɨɨp? Ɨch anyaac anchiiba amvida iga accaata̱p para mimich. m4S $Jesɨc jém Peto icwác jém Jesús, iñɨ́máy: —MánO̱mi, ¿ju̱t́ miñɨcpa? Nɨmpa Jesús: —Jemum ju̱t́ ɨch anɨcpa, mimicht́am d́a wɨa̱p iññɨcta sɨɨp, pero ocmɨ miñɨctámpat́im mex mimicht́am. K3 #Siiga minitoyt́amta̱p con jém iñt́ɨ̱wɨtam, jesɨc it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ ijo̱dóŋa̱yajpa iga ɨch maŋcuyujcɨɨwiñ. Nɨmpa Jesús iga jém Peto iŋnécpa N2 "Sɨɨp manchiiba tu̱m jo̱mipɨc aŋquímayooyi, natoyt́amta̱jɨ con jém iñt́ɨ̱wɨtam. Juuts mantoyt́ámpa mimicht́am, jesɨc je̱mpɨct́im natoyt́amta̱jɨ con jém iñt́ɨ̱wɨtam. 1  !Mamma̱nɨctam, mantoyt́ampáppɨc, sɨɨp tu̱m ratot́im tawagait́t́a. Pero ocmɨ mimicht́am tsa̱m aŋcuámtámpa, d́a ampáttámpa. Sɨɨp mannɨ́máypa juuts annɨ́mayñe jém judíos, mimicht́am d́a wɨa̱p iññɨcta ju̱t́ ɨch anɨcpa. I0  Siiga cujípta̱p Dios ɨch aŋcuyucmɨ, jesɨc acujípta̱pt́im aɨch jém anJa̱tuŋ Dios icuyucmɨ. Sɨɨp iwatpa Dios jém wɨ̱tampɨc cosa iga acujípta̱iñ y d́a jáyñe iccupacpa. W/' Jesɨc cuando nɨcneum jém Judas, moj aŋma̱t́i jém Jesús. Iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Sɨɨp cujípta̱p jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ. Cujípta̱pt́im tanJa̱tuŋ Dios je icuyucmɨ. p.Y Jesɨc yajum icút jém caxt́ána̱ñi, nɨc jém Judas. Piichcɨɨm. Jém jo̱mipɨc aŋquímayooyi y-k Ijɨ̱syajpa algunos iga cutsatta̱p jém Judas iga nɨguiñ ijuy t́it́am ixunyajpa iga sɨŋa̱yajpa. Tuŋgac ijɨ̱syajpa iga cutsatta̱p jém Judas iga ichiiñ tumiñ jém yaacha̱yajpáppɨc. Porque iwatpa cuenta jém tumiñ ibolsa. , Jém tuŋgac icuyujcɨɨwiñ, jém it́yajwɨɨp mesacɨɨm, d́a icutɨɨyɨyyaj t́iiga iñɨ́máy je̱mpɨc jém Judas. U+# Jesɨc yaj ipɨctsoŋ jém Judas jém caxt́ána̱ñi, tɨgɨy jém Woccɨɨwiñ jém Judas ia̱namaŋjo̱m. Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém Judas: —Jém sɨɨppɨc iŋwatpa, nɨ̱gɨ wa̱tɨ jicscɨy. *1 Jesɨc Jesús icutsoŋ. Nɨmpa: —Sɨɨp anso̱npa tu̱m ja̱ca caxt́ána̱ñi jém anchimajo̱m, anchiiba jém pɨ̱xiñ jém awadaypáppɨc atraición iga quejiñ i̱apaap. Jesɨc cuando ixo̱n jém caxt́ána̱ñi, ichi jém Judas Iscariote, jém Ximoj ima̱nɨc. )  Jesɨc jém pɨ̱xiñ icunúc noco iga iyámacwácpa. Nɨ́mayt́a̱p jém Jesús: —MánO̱mi, ¿i̱ miwadáypa atraición? (y Jesɨc jém Peto iwadáy seña con ico̱bac iga jém pɨ̱xiñ icwáguiñ Jesús i̱apaap jém iwadaypaap atraición. b'= Tu̱m jém Jesús icuyujcɨɨwiñ, jém tsa̱mpɨc it́oypa, iwaganaco̱ñ jém Jesús. &3 Jesɨc jém Jesús icuyujcɨɨwiñ tsa̱m naámyajta̱p. Nɨmyajpa ia̱namaŋjo̱m iga: “¿I̱apaap iwadáypa atraición jém tánO̱mi?” [%/ Jesɨc cuando yaj iŋmat je̱mpɨc jém Jesús, tsa̱m pɨ̱mi aŋyácne ia̱namaŋjo̱m. Nɨmpa Jesús: —Nu̱ma sɨɨp mannɨ́máypa, tu̱m de mimicht́am acɨɨjuŋcotpa jém ánenemigo icɨɨjo̱m. h$I Nu̱ma, mannɨ́máypa siiga i̱ ipɨctsoŋpa jém aŋcutsatnewɨɨp, jesɨc apɨctsoŋpat́im aɨch. Siiga i̱ apɨctsoŋpa aɨch, ipɨctsoŋpat́im jém anJa̱tuŋ Dios. Nɨmpa Jesús iga jém Judas iwadáypa atraición 9#k Mannɨ́máypa sɨɨp t́i annascaaba aɨch, jesɨc cuando íñixt́ámpa iga cupacum jém anaŋma̱t́i, wɨa̱p iŋcupɨcta iga ɨch jém aCristo jém acupiŋnewɨɨp Dios. q"[ E̱ybɨc jɨypa Jesús. Nɨmpa: —D́a anɨmtooba iga iñt́u̱mpɨyt́am wɨa̱p iŋcutɨɨyɨyt́a porque aŋwɨ̱ixpɨcpa jém aŋcupiŋneyajwɨɨp. Anjo̱doŋ i̱apaap amalwadáypa. Nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i, jém jayñeta̱wɨɨp, iga: “Tu̱m pɨ̱xiñ aŋwaganawícpa aɨch, ocmɨ awadáypa atraición.” Sɨɨp cupactooba jém aŋma̱t́i. {!o Siiga iŋcutɨɨyɨyt́ámpa t́i mannɨ́máypa y siiga iŋwattámpa je̱mpɨc, jesɨc agui mimaymáya̱támpa.  # Nu̱ma mannɨ́máypa, tu̱m pɨ̱xiñ iesclavo d́a wɨa̱p iñasca jém io̱mi. Tu̱m mensajero d́a más mɨj que jém icutsatpáppɨc. iK Mantseáy jém impuy iga manaŋquejáypa iga wɨ̱ iga iŋwattámiñ juuts ɨch maŋwadayt́a.  Aunque micht́am amMaestro y ánO̱mi, mantseáypa impuy, jesɨc wɨ̱t́im iga minitseayt́amta̱iñ impuy mimicht́am. 5c Mimicht́am annɨ́mayt́ámpa iga: mamMaestro y mánO̱mi. Wɨ̱ iga miñɨmtámpa je̱mpɨc porque mimicht́am nu̱ma manaccuyujpa y nu̱ma mimicht́am mammɨɨcha̱ne. X) Cuando yaj icheáy jém icuyujcɨɨwiñ ipuy, jesɨc jém Jesús icot iyoot́i, e̱ybɨct́im co̱ñ jém mesacɨɨm. Iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —¿Iŋcutɨɨyɨ́y t́i sɨɨp maŋwadayt́a? # Porque jém Jesús ijo̱doŋ i̱apaap iwadáypa atraición. Jeeyucmɨ nɨmpa Jesús iga: “D́a iñt́u̱mpɨyt́am micuáyñeta.” ' Jesɨc iñɨ́máy Jesús: —Siiga yaguiñ chiŋne tu̱m pɨ̱xiñ, jesɨc d́a ixunpa iga chiŋpa e̱ybɨc. No más ixunpa iga icheeba ipuy porque cuáyñeum icutero. Mimicht́am micuáyñeum, pero tu̱m de mimicht́am, jém maŋcuyujcɨɨwiñ, d́a micuáyñe. |q Jesɨc Peto iñɨ́máy jém Jesús: —MánO̱mi, atseaayɨ ampuy. Atseaayɨt́im jém aŋcɨ y aŋco̱bac. F Jesɨc jém Peto iñɨ́máypa jém Jesús: —Mich d́a nunca manjɨ́gáypa iga antseáypa ampuy. Jesɨc nɨmpa Jesús: —Siiga d́a mantseáypa impuy, jesɨc d́a je mammɨɨchi.   Nɨmpa Jesús: —Sɨɨp d́a iŋcutɨɨyɨ́ypa t́iiga mantseayt́ámpa jém impuy, pero ocmɨ iŋcutɨɨyɨyt́ámpa.  Cuando núc Jesús ju̱t́ it́ jém Peto, jesɨc Peto iñɨ́máy: —MánO̱mi, ¿que mich antseáypat́im ampuy? *M It́ec nɨ tu̱m palanganajo̱m, moj icheáy ipuy jém icuyujcɨɨwiñ. Ocmɨ icujicháyáypa ipuy con jém toalla jém iwoycunúcnewɨɨp jém imɨjpacyucmɨ.  Cuando yajtoobam wiiquiyaj, te̱ñchucum jém Jesús, ichac iyoot́i, ipɨc tu̱m toalla, iwoycunúc jém imɨjpacyucmɨ. ,Q Ijo̱dóŋa̱ Jesús iga jém iJa̱tuŋ Dios icɨɨjuŋcodáy it́u̱mpɨy cosa icɨɨjo̱m. Ijo̱doŋt́im iga miñ de Dios y e̱ybɨc nɨcpa ju̱t́ it́ Dios. iK Jesɨc iganam wícmoŋyajpa Jesús con jém icuyujcɨɨwiñ, jém Woccɨɨwiñ iccám jém malopɨc jɨ̱xi jém Judas Iscariote ia̱namaŋjo̱m iga iwadáypa atraición jém Jesús. Yɨ́p Judas jém Ximoj ima̱nɨc. 6 g Jesɨc núctooba jém ja̱ma iga jém Israelpɨc pɨxiñt́am iwatyajpa jém pascuasɨŋ. Ijo̱doŋ Jesús iga núcneum jém hora iga nɨcgacpa sɨŋyucmɨ ju̱t́ it́ iJa̱tuŋ Dios. Jém Jesús tsa̱m pɨ̱mi it́oypa jém it́úŋɨyyajwɨɨp, jém imɨɨchipɨc, d́a nunca ichacpa iga it́oypa. R 2Ɨch anjo̱doŋ iga jém anJa̱tuŋ Dios iŋquímayooyi ichiiba jém pɨxiñt́am jém vida jém d́apɨc cuyajpa. Jeeyucmɨ anaŋmatpa jém anaŋma̱t́i juuts anɨ́mayñe jém anJa̱tuŋ Dios.E 1Ɨch anyaac d́a anjɨ̱xquímpa jém anaŋma̱t́i, pero jém anJa̱tuŋ Dios jém acutsatnewɨɨp anɨ́máy jutsa̱p anaŋmat jém aŋma̱t́i y t́i anaŋquejáypa jém pɨxiñt́am.  0Siiga tu̱m pɨ̱xiñ ajóyixpa y d́a iwatpa juuts nɨmpa ɨch anaŋma̱t́i, jesɨc jém íŋaŋpɨgam ja̱ma ɨch anaŋma̱t́i tsɨ́ypa juuts tu̱m juez. Jeet́im anaŋma̱t́i icɨɨpiŋpa y ichiiba castigo jém d́apɨc ipɨctsoŋpa ɨch anaŋma̱t́i. Z - /Siiga i̱ imatoŋpa ɨch anaŋma̱t́i, pero d́a icupɨcpa, jesɨc ɨch anyaac d́a anchiiba jém icastigo. Ɨch d́a amiñ iga acɨɨpíŋóypa. Amiñ iga aŋcɨacputpa jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ.   .Ɨch, jém ajuctɨaŋtso̱ca, amiñ yɨ́p naxyucmɨ iga it́u̱mpɨy jém acupɨcyajpáppɨc aɨch, d́a tsɨ́yyajpa piichcɨɨm. \ 1 -Jém aixpáppɨc aɨch, iixpat́im mex jém anJa̱tuŋ Dios jém acutsatnewɨɨp. 4 a ,Jesɨc ocmɨ pɨ̱mi jɨypa jém Jesús. Nɨmpa: —Siiga i̱ acupɨcpa aɨch, jesɨc icupɨcpat́im mex jém anJa̱tuŋ Dios jém acutsatnewɨɨp yɨ́p naxyucmɨ.  % +Más iwɨ̱aŋja̱myaj iga cujípyajta̱iñ yɨ́p naxyucmɨ que iga Dios icujíppa. Jém Jesús iŋma̱t́i icɨɨpiŋpa jém pɨxiñt́am "= *Pero d́a it́u̱mpɨy jém Israelpɨc pɨxiñt́am cuɨ̱xayaj. Jáyaŋ icupɨcyaj, hasta algunos jém aŋjagooyiyaj icupɨcyajt́im jém Jesús. Pero iga tsa̱m icɨ̱ŋyajpa jém fariseoyaj jesɨc iŋyampa iga icupɨcne. Icɨ̱ŋyajpa iga quebacputyajta̱p jém sinagoga. &E )Wɨa̱ iŋmat je̱mpɨc jém Isaías porque wiñɨgam iix jém Cristo ipɨ̱mi. Ijaychacne t́i iñascaaba jém Cristo cuando miñpa yɨ́p naxyucmɨ.  (Dios icácht́iwatpa jém pɨxiñt́am,
ica̱mamwadáy ico̱bac iga mást́im d́a wɨa̱p icutɨɨyɨyyaj jém Dios iŋma̱t́i.Je̱mpam iwat Dios iga jém pɨxiñt́am d́a t́i iixyajpa iixcuymɨ ni d́a wɨa̱p icutɨɨyɨyyaj ia̱namaŋjo̱m iga Dios iwɨ̱wadayt́ooba id́ɨc.D́at́im wɨa̱p ichacyaj jém malopɨc ijɨ̱xi iga Dios iccáyáyiñ it́áŋca. yk 'Jeeyucmɨ jém Israelpɨc pɨxiñt́am d́a icupɨcyajpa jém Cristo, porque nɨmt́im jém Isaías:  &Iwatyajpa je̱mpɨc iga cupaguiñ jém aŋma̱t́i jém ijaychacnewɨɨp jém wiñɨcpɨc profeta jém Isaías. Nɨmpa:ManJa̱tuŋ Dios, mich iniŋquejáy jém pɨxiñt́am jém impɨ̱mi,
pero d́a i̱ icupɨcpa mich iniŋma̱t́i jém anamiññewɨɨp.   %Tsa̱m jáyaŋ milagro y seña iwat Jesús jém pɨxiñt́ámaŋjo̱m, pero jeeyaj d́a icupɨcyajpa iga je jém Cristo.  $Iganam it́pa jém juctɨaŋtso̱ca, jesɨc acupɨctaamɨ aɨch iga iniit́t́ámiñt́im jém juctɨaŋtso̱ca jém íña̱namaŋjo̱m. Jesɨc cuando yaj nɨ̱mi jém Jesús, nɨc iyámáy jém pɨxiñt́am. Wa̱t́i jém judíos d́a id́ɨc icupɨcyajpa  #Jesɨc Jesús iñɨ́máypa jeeyaj: —Jém juctɨaŋtso̱ca poy it́ tu̱m rato con mimicht́am. Wit́t́aamɨ iganam it́ jém juctɨaŋtso̱ca iga odoy mictsɨ́yiñ jém piichɨ. Porque jém wit́páppɨc jém piichcɨɨm d́a ijo̱doŋ ju̱t́ nɨcpa. .U "Jesɨc jém pɨxiñt́am iñɨ́mayyaj jém Jesús: —Tammatoŋne iga nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i iga it́pa jém Cristo para it́u̱mpɨy tiempo. ¿Jesɨc t́iiga miñɨmpa iga accaata̱p cunusyucmɨ jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ? Anɨ́maayɨ: ¿I̱apaap jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ? ~}|{zzAyexwvultsUrgqpoo'mm[llkzjjiChKgg!f>edcc bZaM`__$^~]\[ZVYXX WnVVTUSRR QGPPOYNMMKJJIIGFERDaBBAl@??>]== ;f:9887\644J33C2~11B//.-#,_+}*P))@(('&&L%%I$d#"!p HX4?C alym L  P > d& ~o`/9Nɨmpa je̱mpɨc Jesús iga icjo̱dóŋa̱p ju̱t́pɨc accaata̱p jém Peto iga cujípta̱iñ Dios. Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém Peto: —Atúŋɨɨyɨ. Jém Jesús icuyujcɨɨwiñ jém tsa̱mpɨc it́oypa .Nu̱ma mannɨ́máypa iga cuando d́anam micha̱mi, jesɨc iŋcotpa iñyaac jém iñyoot́i y miñɨcpa ju̱t́ mich iñxunpa. Pero cuando micha̱mim, jesɨc iñt́ɨ̱mpa iŋcɨ y tuŋgac miccámáypa iñyoot́i. Mininɨcpa ju̱t́ mich d́a miñɨctooba. -Jém Jesús túccɨyam icwácpa jém Peto. Nɨ́mayt́a̱p: —MiPeto, jém Jonás mima̱nɨc, ¿que tsa̱m antoypa? Jesɨc jém Peto tsa̱m aŋyác porque tres vecesam icwácpa siiga it́oypa, jesɨc iñɨ́máy jém Jesús: —MánO̱mi, mich iñjo̱doŋ it́u̱mpɨy cosa. Iñjo̱doŋt́im iga mantoypa. Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém Peto: —Acwícya̱jɨ jém amborregoyaj. ,#Jesɨc e̱ybɨct́im icwácpa Jesús jém Peto. Nɨ́mayt́a̱: —MiPeto, jém Jonás mima̱nɨc, ¿que tsa̱m antoypa? Jém Peto icutsoŋ. Nɨmpa: —Nu̱ma, mich iñjo̱doŋ iga tsa̱m mantoypa. Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Wa̱tɨ cuenta jém amborregoyaj. g+GJesɨc yaj wiiquiyaj, jém Jesús icwác jém Peto. Nɨ́mayt́a̱: —MiPeto, jém Jonás mima̱nɨc, ¿que mich más antoypa que jém tuŋgac aŋcuyujcɨɨwiñ? Jesɨc Peto icutsoŋ. Iñɨ́máy jém Jesús: —Nu̱ma, mánO̱mi, mich iñjo̱doŋ iga tsa̱m mantoypa. Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém Peto: —Acwiicɨ jém amma̱ñborregoyaj. {*oSɨɨp tres vecesam iwiñquejáy Jesús jém icuyujcɨɨwiñ dende pɨsne. Aŋmatyajpa Jesús con jém Peto ) Jesɨc Jesús icunúc, ipɨc jém caxt́ána̱ñi icɨɨjo̱m, ichi icuyujcɨɨwiñ, jesa̱pt́im iwat con jém tɨɨpɨ. I(  Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Mi̱ñɨ miwiiquit́am. Ni tu̱m de jém icuyujcɨɨwiñ d́a icwácyaj iga: “¿Mii̱apaap?” Porque iñuntawɨ̱jo̱doŋ iga tánO̱mi. V'% Jém Peto quím jém barcoyucmɨ, iwij jém ired, moj ijɨ̱c aŋsɨ̱cmɨ. Comne jém red con mɨjtampɨc tɨɨpɨ. It́yaj ciento cincuenta y tres. Tsa̱m jáyaŋ tɨɨpɨ, pero d́a jac jém red. t&a Jesɨc Jesús iñɨ́máy icuyujcɨɨwiñ: —Nami̱ñɨ algunos jém tɨɨpɨ jém yaguiñpɨc immatsta. %' Cuando putyaj aŋsɨ̱cmɨ, ipátyaj ju̱t́ acnúcneta̱ juctɨ. Iixyaj iga sɨ́p ijaasta̱ tɨɨpɨ juuyjo̱m, it́t́im caxt́ána̱ñi. ?$wJesɨc los de más jém Jesús icuyujcɨɨwiñ inimiñyaj jém barco hasta playa aŋna̱ca. Ijɨ̱cneyaj jém red comne de tɨɨpɨ, porque d́a juumɨ jém playa como cien metros. 5#cJesɨc jém Jesús icuyujcɨɨwiñ, jém tsa̱mpɨc it́oypa, iñɨ́máy jém Peto: —Yɨ́bam jém tánO̱mi. Jesɨc cuando jém Peto imatoŋ iga tánO̱mi, icot iyoot́i, porque iccáyñe id́ɨc iga tɨɨpmatspa. Quet jém barcojo̱m, tɨgɨy nɨɨcɨɨm jém Peto iga nɨcpa iám jém Jesús. "3Jesɨc jém Jesús iñɨ́máy jeeyaj: —Co̱tɨ jém iñred jém aŋwɨ̱mɨpɨc lado de jém imbarco. Jemum immatspa jém tɨɨpɨ. Jesɨc icotyaj jém ired y tsa̱m jáyaŋ tɨɨpɨ imatsyaj. D́a wɨa̱p it́opyaj jém ired porque tsa̱m jáyaŋ tɨɨpɨ imatsyaj. !Jesɨc jɨypa Jesús, iñɨ́máy: —¿Miwo̱ñjaychɨ̱xt́am, d́a iniit́t́a tɨɨpɨ? Jeeyaj icutsoŋyaj. Nɨmyaj: —D́a i̱. u cJesɨc cuquejtoobam, núc Jesús jém nɨ aŋna̱ca. Pero jém icuyujcɨɨwiñ d́a iixpɨcyaj iga Jesús. oWJesɨc jém Ximoj Peto iñɨ́máy jém icompañeroyaj: —Nɨcpa atɨɨpma̱chi. Nɨmyaj jeeyaj: —Anɨctámpat́im. Tawaganɨcpa. Jesɨc nɨcyaj, químyaj tu̱m barcojo̱m. Pero jém tsuu d́a t́i imatsyaj ni tu̱m tɨɨpɨ. q[Iwaganait́yaj jém Ximoj Peto algunos jém Jesús icuyujcɨɨwiñ. It́ jém Tomax, iñɨ̱yit́im Me̱chi, it́t́im Natanael jém Galileapɨc pɨ̱xiñ, it́t́im Zebedeo ima̱nɨctam con tuŋgac wɨste̱n jém icuyujcɨɨwiñ. ! =Jesɨc ocmɨm Jesús iwiñquejáy e̱ybɨct́im jém icuyujcɨɨwiñ jém laguna aŋna̱ca jém Tiberias. Yɨɨmpɨc iwiñquejáy jém icuyujcɨɨwiñ. dAPero yɨɨmpɨc anjaycámneum iga iŋcupɨctámiñ iga Jesús je jém Cristo jém Dios iMa̱nɨc. Siiga iŋcupɨctámpa, jesɨc impɨctsoŋtámpa jém vida jém d́apɨc cuyajpa jém tánO̱mi Cristo iñɨyi̱mɨ.+OJém Jesús tsa̱m jáyaŋ wɨ̱tampɨc milagro iwat cuando iwaganait́ icuyujcɨɨwiñ. Pero d́a anjaycámne it́u̱mpɨy jém milagro yɨ́p librojo̱m. hIJesɨc Jesús iñɨ́máy jém Tomax: —Mich iŋcupɨcpa iga apɨsneum porque ánixñe. Pero tsa̱m wɨ̱it́pa jém d́apɨc ánixñeyaj, pero icupɨcyajpa iga apɨsneum. Nɨmpa jém Xiwan t́iiga ijay yɨ́p libro SJesɨc jém Tomax iñɨ́máy jém Jesús: —¡MánO̱mi, manDios! kOJesɨc iñɨ́máy jém Tomax: —Mi̱ñɨ aámaayɨ jém aŋcɨ. Co̱tɨ iŋwaycɨ ju̱t́ coowa̱ne. Cuco̱mɨ iŋcɨ ju̱t́ coowa̱ne jém ampócpacaŋna̱ca. Tsa̱cɨ iga d́a iŋcupɨcpa. Cupɨ̱cɨ iga apɨsneum. NJesɨc tuŋgagam ocho día e̱ybɨct́im aŋtuuma̱yaj jém Jesús icuyujcɨɨwiñ tu̱m tɨccɨɨm. Jesɨc i̱t́um mex jém Tomax. Iwɨ̱aŋpajneyajt́im jém tɨc. Jesɨc e̱ybɨct́im miñ Jesús, iwaganait́yaj jém icuyujcɨɨwiñ. D́a i̱ iix ju̱t́ tɨgɨy jém Jesús. Iñɨ́máy jeeyaj: —¡Xutsóyt́am! hIJesɨc jém tuŋgac icuyujcɨɨwiñ iŋmadayyaj jém Tomax t́i iixñeyaj: —Ánixñetámum jém tánO̱mi. Pero jém Tomax iñɨ́máy jeeyaj: —Siiga d́a ánixáypa icɨ ju̱t́ jetne con jém clavos y aŋcodáypa aŋwaycɨ ju̱t́ coowa̱ne y siiga d́a aŋcucompa aŋcɨ ju̱t́ tseŋayñeta̱ jém ipócpacaŋna̱ca, jesɨc d́a aŋcupɨcpa. 3_Pero jém Tomax tu̱m de jém docepɨc icuyujcɨɨwiñ, jém iñɨ̱yit́im Me̱chi, d́a i̱ con los de más cuando núc jém Jesús ju̱t́ it́ icuyujcɨɨwiñ. a;Siiga mimicht́am iñyo̱xpátpa jém pɨxiñt́am iga jeeyaj iŋmadáypa Dios it́áŋca, jesɨc wadayt́a̱p perdón jém it́áŋca. D́am i̱ ichiiba castigo. Pero siiga d́a iñyo̱xpátpa jém pɨxiñt́am iga iŋmadáypa Dios it́áŋca, jesɨc d́a i̱ iwadáypa perdón jém it́áŋca. Jém Tomax iix iga nu̱ma pɨsneum jém Jesús Jesɨc cuando yaj iŋmadáy je̱mpɨc jém Jesús, ixujpa jém icuyujcɨɨwiñ. Iñɨ́máy: —Pɨctsoŋtaamɨ jém Dios iA̱nama. q[Jesɨc e̱ybɨct́im iñɨ́máy Jesús: —¡Xutsóyt́am! Juuts jém anJa̱tuŋ Dios acutsat yɨ́p naxyucmɨ iga aŋwatpa jém Dios iyo̱xacuy, je̱mpɨct́im maŋcutsattámpa mimicht́am iga iŋwattámiñ jém Dios iyo̱xacuy. 8iMu iñɨ́máy Jesús, jesɨc iŋquejáy jém icɨ y ipócpacaŋna̱ca ju̱t́ coowa̱ne. Jesɨc icuyujcɨɨwiñ cuando iixyaj jém tánO̱mi, tsa̱m pɨ̱mi maymayyaj. dAJesɨc jém wiñt́ipɨc ja̱ma de jém semana, aŋtuuma̱neyaj tsuucɨɨm jém Jesús icuyujcɨɨwiñ tu̱m tɨcjo̱m. Wɨ̱aŋpajneta̱ jém tɨc porque tsa̱m icɨ̱ŋyajpa jém judíos. Jesɨc jeet́i rato iixyaj iga jém Jesús iwaganait́yajum icuyujcɨɨwiñ. Pero d́a i̱ iix ju̱t́ tɨgɨy. Nɨmpa jém Jesús: —¡Xutsóyt́am! lQJesɨc jém Malía Magdalena nɨc iŋmadáy jém Jesús icuyujcɨɨwiñ. Nɨmpa jém Malía: —Ánixñeum jém tánO̱mi. Iŋmadáyt́im jeeyaj t́i iñɨ́máy jém Jesús. Iwiñquejáyt́im Jesús jém icuyujcɨɨwiñ RJesɨc Jesús iñɨ́máypa jém Malía: —Odoy atsɨ̱cɨ porque d́anam aquímne ju̱t́ it́ anJa̱tuŋ Dios. Sɨɨp nɨ̱gɨ aŋmadaayɨ jém tantɨ̱wɨtam, jém aŋcuyujcɨɨwiñ, iga aquímgacpa ju̱t́ it́ jém anJa̱tuŋ y iñJa̱tuŋt́im mimicht́am, hasta ju̱t́ it́ ɨch anDios y iñDiost́im mimicht́am. N Jesɨc nɨmpa Jesús: —¡MiMalía! Jesɨc ámse̱t jém Malía. Ijɨ́yáy jém Jesús. Nɨ́mayt́a̱ jém hebreopɨc aŋmat́i̱mɨ: —¡Raboni! Tanaŋmat́i̱mɨ nɨmtooba: MamMaestro. b =Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém Malía: —Miyo̱mo, ¿t́iiga miwejpa? ¿I̱ immétspa? Jém Malía d́a iixpɨcpa iga jeam jém Jesús, iŋja̱mpa iga je jém pɨ̱xiñ jém iwatpáppɨc cuenta jém huerto. Jeeyucmɨ Malía iñɨ́máy: —Mimich, siiga ininɨcne jém ánO̱mi imɨjta̱y, aŋmadaayɨ ju̱t́ iñchacne, jesɨc nɨcpa ampɨc. & ECuando yaj jɨ̱yi jém Malía, ámse̱t it́uuñiaŋcɨɨm. Iix iga jemum te̱ñ jém Jesús. Pero d́a icutɨɨyɨ́ypa iga nu̱ma jeam jém Jesús. ` 9 Jesɨc jeeyaj icwácyajpa jém Malía. Nɨ́mayt́a̱p: —Miyo̱mo, ¿t́iiga miwejpa? Jesɨc nɨmpa jém Malía: —Awejpa porque nanɨcneta̱wum jém ánO̱mi imɨjta̱y y d́a anjo̱doŋ ju̱t́ tsagayñeta̱. a ; Iix wɨste̱n jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ. Agui po̱po ipuctu̱cu. Jemum co̱ñyaj ju̱t́ it́ id́ɨc jém Jesús imɨjta̱y. Tu̱m co̱ñ ju̱t́ it́ id́ɨc ico̱bac, tu̱m co̱ñ ju̱t́ it́ id́ɨc ipuy. |q Pero tsɨ́y jém Malía jém tsaajosaŋna̱ca. Wejpa jém yo̱mo. Iganam wejpa ámcúmpa jém tsaajosjo̱m. y Jesɨc jém wɨste̱n jém icuyujcɨɨwiñ se̱tyaj e̱ybɨc it́ɨccɨɨm. Iwiñquejáy Jesús jém Malía Magdalena 1 Porque d́anam icutɨɨyɨyñeyaj jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́ jayñeta̱ iga tienes que pɨspa jém Jesús de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp. -SJesɨc tɨgɨy mex jém tuŋgac icuyujcɨɨwiñ, jém mojnewɨɨp nuuqui jém tsaajoscɨɨm. Iix iga d́a i̱ jém Jesús imɨjta̱y, jesɨc icupɨc iga pɨsneum. hIIixt́im iga it́ jém ico̱bacaŋmónóycuy, pacsneta̱wum, tsacneta̱wum tu̱m áŋe̱ymɨ. Ocmɨm núc jém Peto, tuuñiaŋcɨɨm miñ. Tɨgɨy jém tsaajosjo̱m. Iixt́im iga jemum it́ no más jém iŋmónóycuy. *MJém mojnewɨɨp nuuqui ámcúm jém tsaajosjo̱m. Iix iga it́ no más jém wɨbɨc puctu̱cu, jém Jesús iŋmónóycuy, pero d́a tɨgɨy jém tsaajosjo̱m. Poyi̱mɨ nɨcyaj icuɨstɨc, pero jém tuŋgac icuyujcɨɨwiñ más jicscɨy nɨc que jém Peto. Aŋjagóy miñúc jém tsaajoscɨɨm. wgJesɨc moj nɨqui jém Peto con jém tuŋgac jém Jesús icuyujcɨɨwiñ. Nɨcyajpa jém tsaajoscɨɨm. )KJesɨc póyaŋtsucum jém Malía, nɨc iám jém Peto y jém tuŋgac icuyujcɨɨwiñ, jém tsa̱mpɨc it́oypa Jesús. Jém Malía iñɨ́máy jém wɨste̱n icuyujcɨɨwiñ: —Topneta̱wum jém tánO̱mi imɨjta̱y jém tsaajosjo̱m, nanɨcneta̱wum. D́a anjo̱doŋ ju̱t́ tsacta̱. ^~ 7Jesɨc cuando nasneum jém jejcuyja̱ma, jém tuŋgagam ja̱ma, icuqueja̱ma, jém Malía Magdalena nɨc tsuuyt́im jém tsaajoscɨɨm. Piichɨnam. Mu iñúc, iix iga jopputneta̱wum jém tsa jém jos iŋnúccuy. @}y*Noco it́ jém tsaajos. Jeeyucmɨ jém José y Nicodemo nɨc icodayyaj jém Jesús imɨjta̱y jém tsaajosjo̱m porque tsucumtoobam jém jejcuy ja̱ma iga jejyajpa jém judíos.]|3)Je̱m ju̱t́ cunúnta̱ cunusyucmɨ jém Jesús it́ tu̱m huerto. Jém huertojo̱m it́ tu̱m tsaajos yaguiñ watneta̱, ju̱t́ cu̱mta̱p tsúts. Pero d́a i̱ queman icot ni tu̱m tsúts jém tsaajosjo̱m. |{q(Jesɨc jém José y jém Nicodemo ininɨgáy jém Jesús imɨjta̱y. Iccámayyaj jém poot́i jém cɨ̱npaap, iŋmónayyaj con wɨbɨc puctu̱cu. Iwadáy it́u̱mpɨy juuts jém Israelpɨc pɨxiñt́am icostumbre cuando icumpa tu̱m tsúts. 7zg'Sɨɨbat́im jém Nicodemo, jém oyñewɨɨp iám Jesús tsuucɨɨm. Jém Nicodemo inimiñ cien libras jém poot́i jém cɨ̱npaap, namotneta̱ jém mirra con jém áloes. yw&It́t́im je̱m tu̱m pɨ̱xiñ iñɨ̱yi José, Arimateapɨc pɨ̱xiñ. Icupɨcnet́im Jesús, pero iŋyampa iga icupɨcpa porque tsa̱m icɨ̱ŋpa jém Israelpɨc aŋjagooyiyaj. Jesɨc cuando caaneum Jesús, jém José nɨc iwágáy permiso jém Pilato iga ininɨgáypa Jesús imɨjta̱y. Jém Pilato ichi permiso. Jesɨc jém José oy ipɨgáy imɨjta̱y, ininɨc. x)%Tuŋgac parte nɨmpat́im jém Dios iŋma̱t́i: “Jém pɨxiñ agui iámyajpa jém pɨ̱xiñ jém tseŋneta̱wɨɨp.” Cumta̱ jém Jesús w1$Iwatyajpa je̱mpɨc iga cupacpa jém aŋma̱t́i ju̱t́ jayñeta̱ jém Dios iŋma̱t́i. Nɨmpa iga: “D́a i̱ iquid́áypa ni tu̱m ipac.” Av{#Ɨch, jém ánixñewɨɨp t́i iñasca jém Jesús, atsɨ́y juuts testigo jém nu̱mapɨc iga iŋcupɨctámiñ. D́a mammɨgóyáypa. Ɨch aŋwɨ̱jo̱doŋ t́i sɨ́p manaŋmadáy. nuU"Pero tu̱m soldado ichéŋáy ipócpacaŋna̱ca con lanza, jeet́i rato putpa nɨɨpiñ y nɨ. t!Pero cuando núcyaj ju̱t́ it́ jém Jesús, jém soldado iixyaj iga caaneum. Jeeyucmɨ d́a iñácsnácsquíd́áy jém iwɨ̱t́puy. *sM Jesɨc jém soldado nɨc iñácsnácsquíd́ayyaj iwɨ̱t́puy jém wiñt́ipɨc pɨ̱xiñ jém cunúnneta̱wɨɨp cunusyucmɨ con Jesús y ocmɨ jém tuŋgac. &rEJesɨc yɨ́p jém ja̱ma antes que núcpa jém jejcuyja̱ma. Jeet́im jejcuy ja̱ma cuyajpa jém pascuasɨŋ, jeeyucmɨ jém judíos d́a iwɨ̱aŋja̱myaj iga tsɨ́yyajpa jém tsúts cunusyucmɨ jém jejcuyja̱ma. Jesɨc iwágayyajpa jém Pilato iga ichiiñ orde iga nácsnácsquid́ayt́a̱iñ jém iwɨ̱t́puy jém cunúnneta̱wɨɨp cunusyucmɨ iga ixt́a̱iñ iga caaneum. Jesɨc wɨa̱p icquetyaj. 6qeJesɨc iuc uxaŋ jém ta̱mpɨc vino, nɨm Jesús: —Cupacneum. Iɨŋquet ico̱bac, put ia̱nama, caum jém Jesús. Tséŋayt́a̱ jém Jesús ipócpacaŋna̱ca con lanza Jemum it́ tu̱m majcuy comne con jém ta̱mpɨc vino. Jesɨc algunos imujpa juuts tu̱m pu̱qui con jém vino, iccám tu̱m waycuyyucmɨ iga igucpa Jesús uxaŋ jém vino. =osJesɨc ocmɨ ijo̱doŋ Jesús iga cupacneum it́u̱mpɨy jém iyo̱xacuy. Jesɨc iga cupacpa jém Dios iŋma̱t́i, jém jaychacneta̱wɨɨp, nɨmpa: —Ɨch anɨ́ctɨtspa. }nsJesɨc ocmɨ jém Jesús iñɨ́máyt́im jém icuyujcɨɨwiñ jém tsa̱mpɨc it́oypa: —Je̱mpɨc it́ mich íña̱pa. Jesɨc dende jém tiempo jém pɨ̱xiñ ininɨc jém Jesús ia̱pa it́ɨccɨɨm iga iwatpa cuenta. Ca jém Jesús QmJesɨc cuando iix Jesús jém ia̱pa y iixt́im iga nocojo̱m te̱ñ tu̱m jém icuyujcɨɨwiñ jém tsa̱mpɨc it́oypa, jesɨc iñɨ́máy jém ia̱pa. —Miyo̱mo, je̱mpɨc it́ mich imma̱nɨc. /lWJu̱t́ cunúnneta̱ cunusyucmɨ Jesús, d́a juumɨ it́t́im ia̱pa, con ia̱pa iyo̱mtɨ̱wɨ, it́ jém Malía jém Cleofas iwɨcho̱mo y Malía Magdalena. k7Jesɨc nanɨ́mayyajta̱p jém soldado: —D́a tanjactámpa yɨ́p yoot́i, pero tammétstámpa por sorteo i̱ icoñwɨ́ypa. Jeam imɨɨcha̱p yɨ́p yoot́i. Iwatyajpa je̱mpɨc iga cupacpa jém aŋma̱t́i juuts jayñeta̱ jém Dios iŋma̱t́i. Nɨmpa iga: “Jém pɨxiñt́am awégayyajpa ɨch ampuctu̱cu. Imétsyajpa por sorteo i̱ icoñwɨ́ypa jém anyoot́i.” Je̱mpam iwatyaj jém soldado. Zj-Jesɨc jém soldado cuando icunúnneyajum jém Jesús cunusyucmɨ, it́obayyaj it́u̱mpɨy jém Jesús ipuctu̱cu. Iwécyaj icucuatro jém soldado, pero jém iyoot́i tácneta̱ icuyagats, d́a núnne. si_Pero jém Pilato iñɨ́máy jém pa̱nijyaj: —Como anjayñeum, tsɨ́yñam ju̱t́pɨc anjayñe. 0hYJém pa̱nij aŋjagooyi iñɨ́mayyaj jém Pilato: —Odoy ja̱yɨ iga: “judíos iRey”, ja̱yɨ iga: “Nɨmpa yɨ́p pɨ̱xiñ iga ɨch aRey de jém judíos.” egCJáyaŋ jém judíos imayyajpa jém letrero porque ju̱t́ cunúnneta̱ cunusyucmɨ jém Jesús, d́a juumɨ de jém attebet Jerusalén. Watneta̱wom jém letrero tres aŋmat́i̱mɨ, jém hebreo, jém latín y griego. f7Jém Pilato iwat tu̱m letrero iga accámayt́a̱iñ jém Jesús ico̱bacaŋtɨcmɨ. Jaycámneta̱: “Jesús jém Nazaretpɨc jém judíos iRey.” KeJemum cunúnta̱ Jesús cunusyucmɨ. Jeet́im ja̱ma cunúnta̱t́im cunusyucmɨ tuŋgac wɨste̱n pɨ̱xiñ. Páŋayt́a̱ jém icunus tu̱mtu̱m cada lado. Cucmɨ tsɨ́y jém Jesús icunus. +dOJesɨc nanɨcta̱ Jesús. Accónneta̱ icunus. Nɨcpa jém lugar iñɨ̱yi jém Tsútsco̱bacpaccɨɨm. Iñɨ̱yit́im Gólgota jém aŋmat́i̱mɨ hebreo. 7cgJesɨc ocmɨ jém Pilato icɨɨjuŋcot Jesús jém soldado icɨɨjo̱m iga cunúnta̱iñ cunusyucmɨ. Jeeyaj ininɨcyaj jém Jesús. Cunúnta̱ cunusyucmɨ jém Jesús bJesɨc pɨ̱mi jɨyyajpa jém pɨxiñt́am. Nɨmyajpa: —¡Accaataamɨ! ¡Accaataamɨ! ¡Cunúntaamɨ cunusyucmɨ! Jém Pilato iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —¿Que iñxuntámpa iga aŋcunúnpa cunusyucmɨ jém iñRey? Jesɨc jém pa̱nij aŋjagooyiyaj iñɨ́mayyajpa jém Pilato: —D́a anai̱t́a tuŋgac más rey. Aɨcht́am anrey jém emperador jém it́wɨɨp Roma. maSIwatyajpa je̱mpɨc como las seis de la mañana. Yɨ́p jém ja̱ma antes que núcpa jém jejcuyja̱ma, jeet́im semana cuando watta̱p jém pascuasɨŋ. Jesɨc jém Pilato iñɨ́máy jém judíos: —Yɨɨm it́ jém iñRey. T`! Jesɨc cuando jém Pilato imatoŋ t́i iñɨ́mayyajpa jém pɨxiñt́am, e̱ybɨct́im it́op jém Jesús jém palacio. Ininɨc aŋsɨ̱cmɨ. Co̱ñ jém Pilato jém co̱ñcuyyucmɨ ju̱t́ cɨɨpíŋóypa. Jém lugar iñɨ̱yi Gabata. Jém hebreopɨc aŋmat́i̱mɨ nɨmtooba jém piso ju̱t́ wɨ̱watneta̱ con jém tsa. G_ Dende jesɨgam jém Pilato imétstɨp jutsa̱p icutsɨgáy jém Jesús. Pero pɨ̱mi jɨyyajpa jém judíos. Nɨmyajpa: —Siiga iŋcutsɨgáypa yɨ́p pɨ̱xiñ, jesɨc d́a je miamigo jém emperador jém it́wɨɨp Roma. Siiga tu̱m pɨ̱xiñ nacámta̱p iga rey, jesɨc tsɨ́ypa iga jém emperador ienemigo. "^= Jesɨc Jesús iñɨ́máypa jém Pilato: —Mich d́a t́i wɨa̱p aŋwadáy siiga d́a ijɨ́cpa anJa̱tuŋ Dios. Jém autoridad jém iniit́wɨɨp mimich, michiiñe jém anJa̱tuŋ Dios. Jeeyucmɨ jém acɨɨjuŋcotnewɨɨp mich iŋcɨɨjo̱m más táŋcaɨ́y que mimich. Z]- Jesɨc Pilato iñɨ́máy jém Jesús: —¿Que mimich, d́a anjɨ́yáypa? ¿D́a iñjo̱doŋ iga ɨch anait́ jém autoridad iga maŋcunúnpa cunusyucmɨ y anait́t́im autoridad iga maŋcutsɨgáypa? $\A Jesɨc e̱ybɨct́im jém Pilato ininɨc Jesús jém palacio, e̱ybɨc icwácpa, nɨ́mayt́a̱: —¿Ju̱t́pɨc mipɨ̱xiñ? Pero Jesús d́a icutsoŋ. R[Jesɨc jém Pilato mu imatoŋ t́i iŋmadayyaj, mást́im cɨ̱ŋ. IZ Pero jém judíos iñɨ́mayyaj jém Pilato: —Anait́t́a tu̱m anaŋquímayooyi. Nɨmpa jém anaŋquímayooyi iga accaata̱iñ jém pɨ̱xiñ porque nɨmpa iga: “Dios aMa̱nɨc.” :YmJesɨc cuando jém pa̱nij aŋjagooyiyaj con jém policía iixyaj jém Jesús, pɨ̱mi jɨyyajpa, nɨmyajpa: —¡Cunúntaamɨ cunusyucmɨ! ¡Cunúntaamɨ cunusyucmɨ! Jesɨc Pilato iñɨ́máypa jeeyaj: —Nanɨctaamɨ mimicht́am. Cunúntaamɨ cunusyucmɨ. Ɨch d́a ampadáy ni tu̱m it́áŋca. eXCJesɨc naputta̱ Jesús jém palacio. Accámayñeta̱ jém a̱pit́ corona ico̱bacyucmɨ. Accámayñeta̱t́im jém yagats yoot́i moradopɨc. Jesɨc jém Pilato iñɨ́máy jeeyaj: —Yɨɨm it́ jém pɨ̱xiñ. YW+Jesɨc jém Pilato e̱ybɨc put aŋsɨ̱cmɨ jém ipalacio. Iñɨ́máy jém judíos: —Ixt́aamɨ. Manamíñáy e̱ybɨc yɨ́p pɨ̱xiñ iga manacjodóŋa̱ta iga d́a ampádáy ni tu̱m it́áŋca. VJém soldado ixaayɨyyajpa, icunúcyajpa Jesús, iñɨ́mayyajpa: —Xutsóy, miRey de jém judíos. Tsa̱m icótsayyajpa ia̱cpac. (UIJesɨc ocmɨ jém soldado ipɨcyaj a̱pit́, it́acpa tu̱m corona, iccámayyaj jém Jesús ico̱bacyucmɨ. Iccámayyajt́im tu̱m yagats yoot́i moradopɨc. {T qJesɨc jém Pilato ipɨɨmɨ́y isoldado iga imatsyajiñ jém Jesús y icótsyajiñ pɨ̱mi con jém cótsóycuy. @Sy(Jesɨc it́u̱mpɨy de jeeyaj e̱ybɨct́im pɨ̱mi jɨyyajpa. Nɨmyajpa: —Odoy cutsɨgaayɨ yɨ́p pɨ̱xiñ. Cutsɨgaayɨ jém Barrabás. Jém Barrabás tu̱m númpaap.@Ry'Pero iniit́t́a tu̱m costumbre iga cada pascuasɨŋ aŋcutsɨgáypa tu̱m preso para mimicht́am. ¿Jesɨc t́i iñxunpa, iŋwɨ̱aŋja̱mta iga aŋcutsɨgáypa jém judíos iRey? vQe&Nɨmpa jém Pilato: —¿T́i jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi? Cɨɨjuŋcotta̱ Jesús iga accaata̱iñ lPQ%Jesɨc jém Pilato iñɨ́máy jém Jesús: —¿Que nu̱ma micham jém miRey? Jesús icutsoŋ. Nɨmpa: —Mich miñɨmpa iga ɨch aRey. Ɨch anay y amiñ yɨ́p naxyucmɨ iga anaŋmadáypa jém pɨxiñt́am jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi. Jesɨc it́u̱mpɨy jém icupɨcyajpáppɨc jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi, imatoŋyajpa t́i anaŋmadáypa. O%$Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém Pilato: —Nu̱ma ɨch atsɨ́ypa juuts aŋjagooyi, pero d́a anaŋjacpa jém pɨxiñt́am juuts yɨ́p naxyucmɨpɨc aŋjagooyiyaj. Siiga anaŋjacpa juuts yɨ́p naxyucmɨpɨc aŋjagooyi, jesɨc áŋa̱yajpa jém ampɨxiñt́am iga odoy i̱ wɨa̱iñ acɨɨjuŋcot jém judíos icɨɨjo̱m. Pero ɨch d́a anaŋjacpa juuts yɨ́p naxyucmɨpɨc aŋjagooyiyaj. BN}#Nɨmpa jém Pilato: —¿Que ɨch ajudío? Jém michpɨc iñt́ɨ̱wɨtam, jém judíos, con jém pa̱nij aŋjagooyiyaj micɨɨjuŋcotyaj ɨch aŋcɨɨjo̱m. ¿T́i mal iŋwatne? M!"Jesɨc Jesús icutsoŋ jém gobernador, iñɨ́máy: —¿Que mich iñyaac miñɨmpa je̱mpɨc o tuŋgac miŋmadayñe iga ai̱apaap? Lw!Jesɨc jém Pilato tɨgɨygacum jém palacio. Iŋwejáy Jesús, iñɨ́máy: —¿Que micham jém judíospɨc miRey? K+ Iwatyajpa je̱mpɨc iga cupacpa jém aŋma̱t́i jém nɨmnewɨɨp Jesús cuando iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ ju̱t́pɨc accaata̱p. hJIJesɨc jém Pilato iñɨ́máy jeeyaj: —Nase̱ttaamɨ e̱ybɨc jemɨc, cɨɨpiŋtaamɨ con micht́am iniŋquímayooyi. Jesɨc nɨmyajpa jém judíos: —D́a anai̱t́a derecho iga anaccaatámpa ni tu̱m pɨ̱xiñ. +IOJesɨc jém judíos iŋjagooyiyaj icutsoŋyaj, nɨmyaj: —Meega d́a pɨ̱mi mal iwatne yɨ́p pɨ̱xiñ, jesɨc d́a maŋcɨɨjuŋcodáypa iŋcɨɨjo̱m. ,HQJeeyucmɨ put ipalacio jém Pilato, nɨc aŋcɨɨm iga iám jém Israelpɨc aŋjagooyiyaj. Nɨ́mayt́a̱ jeeyaj: —¿T́i quejaj inimiñ para yɨ́p pɨ̱xiñ? GJesɨc topta̱ Jesús jém Caifás it́ɨccɨɨm. Nanɨcta̱ jém palacio ju̱t́ it́ jém Romapɨc gobernador. Tsuuyt́im. Joccuquej. Jém pa̱nij aŋjagooyiyaj d́a tɨgɨyyaj jém palacio porque ijɨ̱syajpa jém Israelpɨc pɨxiñt́am siiga tɨgɨypa jém Romapɨc pɨxiñt́am it́ɨcjo̱m, d́a tsɨ́y juuts cuáyñe, jesɨc d́a wɨa̱p icútyaj jém pascuasɨŋ wíccuy. !F;Jesɨc e̱ybɨct́im iŋnéc jém Peto iga iixpɨcpa Jesús. Jesɨc jeet́im rato aŋwejpa tu̱m ca̱yu. Nanɨcta̱ Jesús jém Pilato iwiñjo̱m EJesɨc tu̱m jém icuyo̱xapaap jém co̱bacpɨc pa̱nij ijɨ́yáypa jém Peto. Jém it́ɨ̱wɨ, jém it́ɨŋquímayñewɨɨp it́a̱tsɨc. Nɨ́mayt́a̱ jém Peto: —¿Que d́a mánix jém finca de olivos, ju̱t́ matsta̱ jém pɨ̱xiñ? fDEJesɨc jemum te̱ñ jém Peto nocojo̱m jém juctɨcɨɨm. Sampa ixɨ. Jém it́yajwɨɨp iñɨ́mayyaj jém Peto: —Mimich, ¿d́a yɨ́p pɨ̱xiñ micuyujcɨɨwiñ? Jém Peto iŋnécpa. Nɨmpa: —Ɨch d́a aje. "C=Tsenneta̱ jém Jesús cuando jém Anás icutsadáy jém co̱bacpɨc pa̱nij, jém Caifás. E̱ybɨct́im iŋnécpa jém Peto iga iixpɨcpa Jesús (BIJesɨc Jesús iñɨ́máy jém policía: —Siiga amalnɨm, jesɨc anɨ́maayɨ t́i mal anɨm. Pero siiga d́a amalnɨmne, ¿jesɨc t́iiga aŋcótspa? >AuCuando nɨmpa je̱mpɨc jém Jesús, jesɨc tu̱m policía ichi tu̱m to̱ji ia̱cpacyucmɨ. Nɨmpa jém policía: —¿Que je̱mpɨgam iŋcutsoŋpa jém co̱bacpɨc pa̱nij? 7@g¿T́iiga anacwácpa aɨch? Acwácya̱jɨ jém pɨxiñt́am jém amatoŋneyajwɨɨp. Jeeyaj wɨa̱p miŋmadayyaj t́i anaŋquejayñeyaj. Iwɨ̱jo̱doŋyaj t́i annɨ́máy. ? Jesɨc Jesús icutsoŋ. Nɨmpa: —Ɨch siempre anaŋmatpa jém anaŋma̱t́i it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am iwiñjo̱m ju̱t́ wɨa̱p imatoŋyaj i̱ quej. Siempre accuyujóypa jém sinagoga y jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. D́a t́i anyámaŋmatpa. +>OJesɨc jém co̱bacpɨc pa̱nij moj icwác jém Jesús. Nɨ́mayt́a̱p: —¿I̱t́am jém iŋcuyujcɨɨwiñ? ¿Juutspɨc aŋquímayooyi sɨ́p iniŋquej? e=CJesɨc como tsa̱m sucsuc, jém policía con jém icuyo̱xayajpaap jém co̱bacpɨc pa̱nij, icnúcyaj juctɨ iga samyajpa. Iwaganait́yajt́im jém Peto. Sampat́im mex je. Jém pa̱nij aŋjagooyi icwácpa Jesús <7Jesɨc jém yo̱mo iñɨ́máypa jém Peto: —¿Que mimich, d́a yɨ́p pɨ̱xiñ micuyujcɨɨwiñ? Jesɨc nɨmpa jém Peto: —Ɨch d́a aje. p;YPero tsɨ́y aŋsɨ̱cmɨ jém Peto jém taañi aŋna̱ca. Tɨgɨyñe jém tuŋgac discípulo, jém iixpɨcpáppɨc jém Caifás, ijɨ́yáy jém yo̱mo jém iwatpáppɨc cuenta jém puerta. Icunucsáy iga tɨgɨ́yiñ jém Peto. 1:[Jém Peto it́úŋɨ́y Jesús con jém tuŋgac icuyujcɨɨwiñ. Jém Caifás iixpɨcpa jém pɨ̱xiñ, jeeyucmɨ tɨgɨy con Jesús jém Caifás it́aañijo̱m. _97Jeet́im Caifás, jém ichiiñewɨɨp consejo jém judíos, iga más wɨ̱ iga accaata̱iñ tu̱m pɨ̱xiñ iga odoy togoyyajiñ it́u̱mpɨy jém Israelpɨc pɨxiñt́am. Jém Peto iŋnécpa iga iixpɨcpa Jesús 8 Jesɨc wiñt́i nanɨcta̱p Jesús jém Anás it́ɨccɨɨm, jém Anás imɨɨt jém Caifás, jém co̱bacpɨc pa̱nij jém a̱mt́ɨy. 7 Jesɨc jém pɨxiñt́am jém icutsatneyajwɨɨp jém pa̱nijyaj y jém comandante con ipolicía imatsyaj jém Jesús. Ichenyaj. t6a Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém Peto: —Co̱tɨ jém espada iñacjo̱m. ¿Que d́a iñjo̱doŋ iga anJa̱tuŋ Dios ijɨ́cpa iga ayaachwatta̱p y ɨch tienes que anyaachɨ́ypa? Nanɨcta̱ Jesús jém pa̱nij aŋjagooyi it́ɨccɨɨm :5m Jesɨc jém Peto it́op jém espada, it́ɨŋquímáy tu̱m pɨ̱xiñ it́a̱tsɨc jém aŋwɨ̱mɨpɨc. Jém pɨ̱xiñ icuyo̱xa̱p jém co̱bacpɨc pa̱nij, iñɨ̱yi Malco. @4y Nɨmpa je̱mpɨc jém Jesús iga cupacpa jém aŋma̱t́i jém iŋmatnewɨɨp wiñt́i. Nɨmpa: “Jém ampɨxiñt́am, jém achiiñewɨɨp Dios, ni tu̱m d́a antsɨctogoy.” 13[Jesús e̱ybɨc iñɨ́máy jeeyaj: —Mannɨ́mayñeum iga aɨcham. Siiga ammétstámpa aɨch, jesɨc wiñt́i jɨ́gaayɨ iga nɨcyajiñ yɨ́p ampɨxiñt́am. 2 Jesɨc e̱ybɨct́im iñɨ́máy Jesús jém policía: —¿I̱ immétspa? Nɨmyajpa jeeyaj: —Jém Jesús, jém Nazaretpɨc. 1Cuando iñɨ́máy Jesús jém miññeyajwɨɨp iga: “Aɨcham”, jesɨc it́u̱mpɨy de jeeyaj iñɨccayaj it́uuñi, tsutyaj. @0yNɨmyajpa jém policía: —Jém Jesús, jém Nazaretpɨc. Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Aɨcham. Jém Judas, jém iwadaypaap atraición jém Jesús, iwaganait́ jém policía. /5Iwɨ̱jo̱doŋ Jesús t́i iñascaaba, pero d́a cɨ̱ŋpa. Jesɨc nɨc iwiñquejáy jém miññeyajwɨɨp. Iñɨ́máy jeeyaj: —¿I̱ immétspa? &.EJém pa̱nij aŋjagooyiyaj con jém fariseoyaj icutsatyaj jute̱n pɨxiñt́am y jém policía con jém Judas iga nɨcpa imatsyaj jém Jesús. Jesɨc jém Judas ininɨcpa jeeyaj hasta ju̱t́ it́ jém Jesús. Ininɨcyaj jém espada y lanza. Ininɨcyajpat́im juctɨ iga iyɨcquejpa. -/Jém Judas, jém iwadaypaap atraición, ijo̱doŋt́im ju̱t́ it́ jém lugar porque wa̱t́cɨy iwaganaoyyaj jém Jesús jém icuyujcɨɨwiñ. ], 5Jesɨc cuando yaj iŋmat yɨ́pyaj aŋma̱t́i, moj nɨquiyaj con jém icuyujcɨɨwiñ. Nɨcyaj tu̱m nɨ aŋwiñt́uc, iñɨ̱yi Cedrón. Jemum it́ tu̱m finca de olivos, tɨgɨyyaj Jesús con icuyujcɨɨwiñ. f+EAŋwɨ̱aŋquejáy jeeyaj iga icutɨɨyɨyyajiñ iga mii̱apaap mimich. Seguido anaŋquejáypa iga iniit́yajiñ jém wɨbɨc tóyooyi juuts mich antoypa aɨch. Jesɨc ɨch ait́ jém ampɨxiñt́am ia̱namaŋjo̱m.R*ManJa̱tuŋ Dios, agui micuáyñe. Jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ d́a miixpɨcyajpa, pero ɨch, nu̱ma mánixpɨcpa y jém ampɨxiñt́am ijo̱dóŋa̱yaj iga mich aŋcutsatne yɨ́p naxyucmɨ. j)M’ManJa̱tuŋ Dios, ansunpa iga aŋwaganait́yajiñ jém aŋcuyujcɨɨwiñ, jém michpɨc anchiiñe. Ansunpat́im iga iixyajiñ jém ampɨ̱mi jém michpɨc anchiiñe porque mich antoypa antes que watta̱p yɨ́p nas. t(aƗch ait́ jém aŋcuyujcɨɨwiñ ia̱namaŋjo̱m. Mich miit́t́im ɨch ána̱namaŋjo̱m. Jeeyucmɨ tu̱mt́i jɨ̱xi tanait́t́a tantu̱mpɨyt́am. Jesɨc jém tuŋgac pɨxiñt́am, jém d́apɨc icupɨcneyaj, iwɨ̱jo̱doŋ iga mich aŋcutsatne yɨ́p naxyucmɨ. Ijo̱doŋt́im iga tsa̱m iñt́oyyajpa jém aŋcuyujcɨɨwiñ juutst́im mich antoypa aɨch. '/Anchiiñe jém impɨ̱mi, jém michpɨc anchi, iga tu̱mt́i jɨ̱xi iniit́yajiñ jext́im juuts taɨcht́am tu̱mt́i tanjɨ̱xi tanait́t́a. &Maŋwágáypa, manJa̱tuŋ Dios, iga tu̱mt́i jɨ̱xi iniit́yajiñ it́u̱mpɨy jém ampɨxiñt́am jém acupɨcneyajwɨɨp, jesa̱pt́im juuts taɨch tu̱mt́i jɨ̱xi tanait́t́a. Yo̱xpaatɨ it́u̱mpɨy jém acupɨcneyajwɨɨp iga tu̱mt́i jɨ̱xi tanait́t́ámiñ tantu̱mpɨyt́am. Jesɨc jém d́apɨc acupɨcneyaj, wɨa̱iñ icupɨcyaj iga mich aŋcutsatne yɨ́p naxyucmɨ. r%]’D́a manaŋwejpátpa solamente para jém aŋcuyujcɨɨwiñ jém sɨɨppɨc it́, pero manaŋwejpátpa para it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém acupɨcyajpáppɨc aɨch cuando imatoŋyajpa jém aŋcuyujcɨɨwiñ iŋma̱t́i. D$Ɨch anyaac anaccámta̱ juuts mich iñyo̱xacɨɨwiñ para que jém aŋcuyujcɨɨwiñ wɨa̱pt́im iniccám juuts tu̱m iñyo̱xacɨɨwiñ iga iŋmatyajiñ jém nu̱mapɨc aŋma̱t́i. %#CAŋcutsatpa jém aŋcuyujcɨɨwiñ iga iŋquejayyajiñ jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ juutst́im mich aŋcutsatne yɨ́p naxyucmɨ. X")Accámya̱jɨ yɨ́p aŋcuyujcɨɨwiñ juuts mich iñyo̱xacɨɨwiñ iga tsɨ́yyajiñ juuts mich immɨɨchi iga iŋmatyajiñ jém nu̱mapɨc aŋma̱t́i. Jém michpɨc iniŋma̱t́i jém nunta nu̱mapɨc. !Ɨch aŋcuyujcɨɨwiñ d́a je yɨ́p naxyucmɨpɨc pɨxiñt́am, jext́im juuts aɨch d́a yɨ́p naxyucmɨpɨc apɨ̱xiñ. 1 [Sɨɨp d́a mannɨ́máypa iga accaayɨ jém aŋcuyujcɨɨwiñ yɨ́p naxyucmɨ. Pero mannɨ́máypa iga wa̱tɨ cuenta iga jém Woccɨɨwiñ d́a wɨa̱p imalwadáy. 1[Ɨch anchiiñeyaj jém aŋcuyujcɨɨwiñ jém michpɨc iniŋma̱t́i. Jém malopɨc pɨxiñt́am, jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ, tsa̱m ijóyixyajpa jém aŋcuyujcɨɨwiñ porque jeeyaj d́at́im yɨ́p naxyucmɨpɨc pɨxiñt́am. Jext́im juuts ɨch d́a yɨ́p naxyucmɨpɨc apɨ̱xiñ. K ’Sɨɨp anɨcpa ju̱t́ miit́, manJa̱tuŋ Dios. Pero iganam ait́ yɨ́p naxyucmɨ, mannɨ́máypa yɨ́pyaj cosa, jesɨc jém aŋcuyujcɨɨwiñ maymáya̱yajpat́im juutst́im aɨch. 6e Iganam aŋwaganait́yaj yɨ́p naxyucmɨ jém aŋcuyujcɨɨwiñ, jém anchiiñeyajwɨɨp mimich, ɨch aŋwatneyaj cuenta con mich impɨ̱mi. D́a t́i iñascaneyaj. D́a togoyñe ni tu̱m, nada más jém togoyñewɨɨp dende wiñɨgam. Je togoy iga cupacpa jém aŋma̱t́i jém jaychacneta̱wɨɨp. =s ’Sɨɨp ɨch d́a atsɨ́ypa yɨ́p naxyucmɨ. Tsɨ́yyajpa jém ampɨxiñt́am. Ɨch anɨcpa sɨŋyucmɨ ju̱t́ miit́. Sɨɨp manJa̱tuŋ Dios, miCuáyñewɨɨp, con mich impɨ̱mi wa̱tɨ cuenta jém ampɨxiñt́am jém anchiiñewɨɨp iga iniit́yajiñ tu̱mt́i jɨ̱xi juutst́im taɨcht́am. ~~N}|:{zyy"wlunts1ppnmm,ji>gfhe'dccb/a0`__K^-]\\*[ZMYYXHWW.VdVTT@SS$QMPxONMMLKK;JwI_HGGzGFJEEDCGCAAjA@j??J>>s>=<:Qm3Jesɨc se̱tum it́ɨcmɨ Nazaret jém Jesús con jeeyaj. Seguido iwatpa juuts ipɨɨmɨyyajpa. Jém ia̱pa tsa̱m ijɨ̱spa ia̱namaŋjo̱m t́it́am iwatpa jém Jesús. bP=2Pero jém Malía con jém José d́a icutɨɨyɨyyaj t́i iñɨ́máy jém Jesús. O'1Jesɨc Jesús iñɨ́máy ia̱pa: —¿T́iiga aŋcuámta? ¿Que d́a iñjo̱doŋ iga tienes que aŋwatpa juuts ixunpa anJa̱tuŋ Dios? N'0Jesɨc jém José con jém Malía tɨ̱neaŋjac cuando iixyaj t́i iwatpa jém jaychɨ̱xi. Jém ia̱pa iñɨ́máy jém Jesús: —¿Mamma̱nɨc, t́iiga aŋwadayt́a je̱mpɨc? Jém iñja̱tuŋ con aɨch agui manjɨ̱spa porque d́a mii̱. Tsa̱m sɨ́p maŋcuámta. 7Mg/It́u̱mpɨy jém imatoŋneyajwɨɨp agui ipooñaŋja̱myajpa iga tsa̱m jɨ̱xiɨ́y jém jaychɨ̱xi iga tsa̱m wɨa̱p icutsoŋ jém maestroyaj, acwágóypat́im mex je. pLY.Cuando nasum tucunaja̱ma, jesɨgam ipát jém Jesús jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. Jemum wagaco̱ñyaj con jém maestroyaj de jém Israelpɨc aŋquímayooyi. Jém jaychɨ̱xi imatoŋpa jém maestroyaj, icwácpat́im jeeyaj. MK-Pero d́a ipát, jesɨc e̱ybɨc se̱t Jerusalén iga icuámyajpa. JJ ,Jeeyaj iŋja̱mpa iga iwaganamiñpa jém iamigoyaj. Jesɨc moj se̱t́i. Wit́ñeyajum tu̱m ja̱ma. Jesɨc moj imétsyaj jém jaychɨ̱xi ju̱t́ it́ jém it́ɨ̱wɨtam con jém iamigoyaj. 8Ii+Cuando cuyajum jém sɨŋ, se̱tyajpam it́ɨcmɨ. Jém jaychɨ̱xi Jesús tsɨ́y Jerusalén. Jém ia̱pa con jém José d́a ijo̱doŋ iga jemɨgam tsɨ́y jém ima̱nɨc. uHc*Jesɨc cuando iniit́ doce ia̱mt́ɨy jém Jesús, nɨcpa sɨ́ŋa̱jiyaj Jerusalén juuts icostumbreyaj. jGM)Cada a̱mt́ɨy nɨcyajpa jém Malía y José Jerusalén. Nɨcpa iwatyaj jém pascuasɨŋ. [F/(Jesɨc mɨja̱p jém tsɨ̱xi. Tsa̱m iniit́ ipɨ̱mi, wɨa̱p iwat jém iyo̱xacuy. Tsa̱m jɨ̱xiɨ́y. Iniit́t́im Dios it́óyooyi. Jém jaychɨ̱xi it́ con jém maestroyaj jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m /EW'Cuando jém Malía y jém José yajum iwatyaj juuts nɨmpa jém Dios iŋquímayooyi, jesɨc se̱tyaj it́ɨcmɨ jém attebet Nazaret jém naxyucmɨ de Galilea. QD&Jeet́i rato núc jém cho̱mo ju̱t́ it́ jém tsɨ̱xi. Moj icujíp Dios iga wɨa̱ miix jém tsɨ̱xi. Ocmɨ iŋmadayyaj it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am iga nay jém tsɨ̱xi jém Cɨacpudoypaap. Porque jáyaŋ jém pɨxiñt́am iŋjócyajpa iga cɨacputta̱p jém attebet Jerusalén. Se̱tgacpa Nazaret jém José y Malía 9Ck%Pecam cuno̱ya̱ne, núcneum ochenta y cuatro a̱mt́ɨy. Sɨɨp d́a putpa de jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. Iwatpa ayuno y oración. Icuyo̱xa̱p Dios tsuucɨɨm y sɨŋñi. 9Bk$Jesɨc it́t́im je̱m tu̱m cho̱mo. Dios iŋmat́cɨɨwiñ jém yo̱mo. Iñɨ̱yi Ana. Jém ija̱tuŋ iñɨ̱yi Fanuel. Jém wiñɨcpɨc it́úmmɨyaj jém tribu de Aser. Tsa̱m cho̱mom. Jém yo̱mo it́ id́ɨc con iwɨd́a̱ya siete a̱mt́ɨy dende aŋcoomɨyñe. Ocmɨ ca jém iwɨd́a̱ya. NA#Jesɨc quejpa jém malopɨc jɨ̱xi jém aŋnécnewɨɨp jém pɨxiñt́am ijɨ̱xiaŋjo̱m. Mich, miMalía, tu̱m mɨjpɨc aŋyaaqui iñja̱mpa juuts tu̱m espada icutseŋnaspa jém íña̱nama. (@I"Jesɨc jém Ximoj ichi ibendición. Iñɨ́máyt́im jém Malía: —Dios tacutsadáy yɨ́p tsɨ̱xi. Tsa̱m wɨ̱it́yajpa jém icupɨcyajpáppɨc. Pero jém d́apɨc icupɨcyajpa tsa̱m yaachwatta̱p. Dios icutsat yɨ́p tsɨ̱xi juuts tu̱m señal iga icjo̱dóŋa̱p jém Israelpɨc pɨxiñt́am iga Dios tacɨacputtooba. Pero wa̱t́i jém tantɨ̱wɨtam d́a icupɨcyajpa. Tsa̱m imalmalnɨ́mayyajpa. p?Y!Jesɨc jém ia̱pa con jém José agui ipooñaŋja̱myajpa iga iñɨ́máy je̱mpɨc jém Ximoj. g>G Tsɨ́y juuts tu̱m juctɨ iga iyɨcquejpa jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel.Chiit́a̱pt́im jém wɨbɨc juctɨaŋtso̱ca jém Israelpɨc pɨxiñt́am jém michpɨc immɨɨchi, manJa̱tuŋ Dios. j=MSɨɨp moj iŋwat it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am iwiñjo̱m icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ. I< Sɨɨp ɨch ánixcuymɨ ánixñe jém Cɨacpudoypáppɨc. ;yManJa̱tuŋ Dios, sɨɨp cupacneum juuts anjɨycámayñe wiñɨc.D́a aŋwada̱p caso siiga sɨɨp acaabam. _:7Jesɨc jém Ximoj iñuuspac jém tsɨ̱xi, moj icujíp Dios. Nɨmpa jém Ximoj: {9oJém Dios iA̱nama ichi jɨ̱xi jém Ximoj iga tɨgɨ́yiñ jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. Jesɨc jeet́i rato núc jém José y Malía. Inimiñ ma̱stɨcjo̱m jém xut́u tsɨ̱xi iga iwadáyiñ juuts nɨmpa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi. 8Jém Dios iA̱nama icjo̱dóŋa̱ jém Ximoj iga antes que caaba jém wɨd́a̱ya, iixpanam jém Cristo jém icutsatpáppɨc Dios. 7Jesɨc jeet́im tiempo it́ id́ɨc Jerusalén tu̱m pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Ximoj. Tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ. Tsa̱m ijɨ̱spa Dios. Tsa̱m iŋjócpa jém ja̱ma iga Dios icɨacputpa jém nación de Israel. Jém Ximoj tsa̱m iniit́ jém Dios iA̱nama. W6'Jesɨc ininɨcyajt́im tu̱m sacrificio iga ichiiba Dios juuts jayñeta̱wum jém Dios iŋquímayooyi. Nɨmpa jém aŋquímayooyi: “Chi̱ɨ tanJa̱tuŋ Dios wɨste̱n cuucu o wɨste̱n ma̱ñpichona.” [5/Iwatyajpa je̱mpɨc porque jayñeta̱wum jém tanJa̱tuŋ Dios iŋquímayooyi iga: “Chi̱ɨ tanJa̱tuŋ Dios jém iŋco̱ponma̱nɨc, jém ja̱ypɨc, iga tsɨ́yiñ juuts jém tanJa̱tuŋ Dios imɨɨchi.” O4Ocmɨ cuando capsum jém ja̱ma iga accuáyt́a̱p jém yo̱mo, juuts nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi, jesɨc ininɨcyajpa Jerusalén jém xut́u tsɨ̱xi iga icwiñquejpa Dios iwiñjo̱m. #3?Jesɨc núc ocho día iga nayñe jém tsɨ̱xi. Jém José y Malía iwadáy jém marca de circuncisión juuts jém Israelpɨc pɨxiñt́am icostumbre. Accámayt́a̱ iñɨ̱yi iga JESÚS juuts iccámáy jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ cuando d́anam ma̱nɨgɨ́y jém Malía. 29Ocmɨ se̱tgacum jém iwatyajpáppɨc cuenta jém borregoyaj. Agui maymayyaj. Iŋwejpátyajpa Dios, icujípyajpa iga wɨa̱p imatoŋyaj y iixyaj it́u̱mpɨy cosa juuts iñɨ́máy jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ. Acwiñquejta̱ jém tsɨ̱xi Jesús jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m t1aPero jém Malía d́a ijaamaŋnotpa t́i iñɨ́mayyaj jém pɨxiñt́am. Tsa̱m ijɨ̱spa ia̱namajo̱m. 0It́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am ipooñaŋja̱myajpa cuando imatoŋyaj t́i iŋmatyajpa jém iwatyajpáppɨc cuenta jém borregoyaj. /+Cuando iixyaj jém tsɨ̱xi, jesɨc moj iŋmadayyaj jém it́yajwɨɨp je̱m t́i iñɨ́máy jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ de jém tsɨ̱xi. .#Jesɨc aŋjeega nɨcyaj. Cuando núcyaj, ipátyaj jém Malía con jém José, ipátyajt́im jém tsɨ̱xi wo̱ne jém cawajtɨcjo̱m. -Jesɨc cuando nɨcgacum sɨŋyucmɨ jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am, nanɨ́mayyajta̱ jém iwatyajpáppɨc cuenta jém borregoyaj: —Sɨɨp tanɨcpa jém Belén. Nɨcpa tánám t́i naspa je̱m juuts tacjo̱dóŋa̱ta jém tanJa̱tuŋ Dios. ,7Sɨɨp taŋcujíptámpa jém tanJa̱tuŋ Dios jém más yucmɨpɨc it́.Sɨɨp iwɨ̱nanɨgáypa jém pɨxiñt́am jém Diospɨc iwɨ̱ixyajpa. 3+_ Iganam iŋmatpa jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ, jeet́i rato miñyaj tsa̱m jáyaŋ jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am. Wanyajpa, icujípyajpa Dios. Nɨmyajpa: * Sɨɨp juuts tu̱m seña manaŋmadáypa ju̱t́ impáttámpa jém tsɨ̱xi; aŋmonneta̱ con puctu̱cu, wo̱ne tu̱m cawajtɨcjo̱m. )+ Mannɨ́máypa iga yɨ́pt́i ja̱ma nay jém Cɨacpudoypáppɨc. Je jém tánO̱mi CRISTO. Nay jém tsɨ̱xi jém David iattebet jém Belén. Q( Pero jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ iñɨ́máy: —¡Odoy cɨ̱ŋtaamɨ! Ɨch miñ manaŋmadáy tu̱m wɨbɨc aŋma̱t́i. Tsa̱m maymáya̱yajpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am cuando imatoŋyajpa. '  Jesɨc jemum iwiñquejáy tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ jém icutsatnewɨɨp jém tanJa̱tuŋ Dios. Icunooquejpa jém tanJa̱tuŋ Dios icho̱ca ju̱t́ it́yaj jém iwatyajpáppɨc cuenta jém borrego. Jesɨc tsa̱m pɨ̱mi cɨ̱ŋyaj jém pɨxiñt́am. %&CD́a más juumɨ de jém Belén it́yaj id́ɨc jém iwatyajpáppɨc cuenta jém borrego. Iŋmoŋyajpa jém iborregoyaj co̱pjo̱m iga iwatpa cuenta. %{Jesɨc icnay Malía jém ico̱ponma̱nɨc, tu̱m jaychɨ̱xi. Iŋmon con puctu̱cu, icmoŋpa tu̱m cawajtɨcjo̱m. Como tsa̱m it́ñɨ̱m, d́a i̱ icnucs tɨc. Jém iwatyajpáppɨc cuenta jém borregoyaj iixyaj jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am P$Iganam it́yaj jém Belén, núc jém tiempo iga naypa jém tsɨ̱xi. 6#eJesɨc nɨc nacámyajta̱ji jém José con Malía jém iwatnewɨɨp trato iga aŋcoomɨyyajpa. D́anam napɨcneyajta̱ con jém José, pero jém wo̱ñi ma̱nɨccomcaneum. "!Jeeyucmɨ se̱t Belén jém José. Porque nɨcne i̱t́i tu̱m attebet iñɨ̱yi Nazaret jém naxyucmɨ de Galilea. Pero it́ɨcmɨ jém Belén jém naxyucmɨ de Judea. Porque jemum it́ id́ɨc jém ija̱tuŋwe̱we ija̱tuŋ jém wiñɨcpɨc aŋjagooyi jém David. f!EJesɨc cada pɨ̱xiñ nɨcpa nacámyajta̱ji ju̱t́ tsucum jém wiñɨcpɨc it́úmmɨyaj. k OWatta̱ jém wiñt́ipɨc censo cuando jém gobernador Cirenio iŋjacpa jém naxyucmɨ de Siria. ; qJeet́im tiempo jém Romapɨc aŋjagooyi jém César Augusto icutsat tu̱m orde iga watta̱iñ censo it́u̱mpɨy jém naxyucmɨyaj jém iŋjacpáppɨc jém Romapɨc aŋjagooyi. + QPJesɨc yaj iŋmat jém Zacarías. Ocmɨ mɨja̱p jém ima̱nɨc. Tsa̱m iniit́ Dios iA̱nama, iwɨ̱cutɨɨyɨ́y t́i ixunpa Dios. Jáy i̱t́i jém tɨtsɨnaxyucmɨ ju̱t́ d́a t́i id́ɨ́yɨ́y hasta núc jém ja̱ma iga Xiwan aŋquejayt́a̱p jém Israelpɨc pɨxiñt́am.1 ]Osɨŋyucmɨ iga iyɨcquejpa jém it́yajwɨɨp piichcɨɨm, jém caanewɨɨp icumuŋco̱m.Miñpa taŋquejáy jém tuŋ jém nɨcpáppɨc ju̱t́ tawɨ̱ixpa Dios.  NPorque wɨbɨc tóyooyi iniit́ jém tanJa̱tuŋ Dios, tsa̱m tayaachaŋja̱mpa.Jém jɨ̱xi miñpa juuts químpa jém ja̱ma  MInicjo̱dóŋa̱yajpa jém Dios ipɨxiñt́am iga sɨɨp Dios iwadayt́ooba perdón jém it́áŋca iga icɨacputyajpa. { qLJesɨc jém Zacarías moj iŋmadáy jém xut́u tsɨ̱xi. Iñɨ́máy:Mich mamma̱nɨc, michɨ́ypa juuts jém yucmɨpɨc Dios iprofeta.Cuando miñpa jém tánO̱mi, miŋjagoyñeeba iññɨc iga iŋwɨ̱tsagáypa jém it́uŋ.  Kiga taŋwɨ̱wattámpa tanJa̱tuŋ Dios iwiñjo̱m y tantsactámpa iga tammalwattámpa it́u̱mpɨy ja̱ma iga tait́pa vivo. z oJiga tacɨacputtámpa jém tánenemigoyaj icɨɨjo̱m iga taŋcuyo̱xatámpa Dios y d́a t́i taŋcɨ̱ŋpa, N Icuando ijɨycámáy jém Abraham, jém wiñɨcpɨc tanja̱tuŋ, ! =HTsa̱m tayaachaŋja̱mpa juuts iwadayñeyaj jém wiñɨcpɨc tantúmmɨtam.Je̱mpam ijɨ̱spa jém wɨbɨc trato jém iwatnewɨɨp wiñɨgam, r _GNɨmpa iga tacɨacputtámpa jém tánenemigoyaj icɨɨjo̱m, it́u̱mpɨy jém tajóyixyajpáppɨc. o YFSɨɨp tawadayt́a juuts tajɨycámayñe tsa̱m wiñɨgam cuando iŋmatyaj jém wɨbɨc profeta.  ETacutsadayt́a̱ tu̱m wɨa̱paap tacɨacputta, jém wiñɨcpɨc it́úmmɨ jém David jém icuyo̱xapáppɨc tanJa̱tuŋ Dios.  DWɨ̱ iga taŋcujíptámiñ jém tanJa̱tuŋ Dios, jém Israel iO̱mi,
porque miñ tacutsɨgayt́a taɨcht́am. ( KCJém tsɨ̱xi ija̱tuŋ, jém Zacarías, ipɨctsoŋ jém Dios iA̱nama. Moj iŋmat jém aŋma̱t́i jém ichiiñewɨɨp Dios. Nɨmpa jém Zacarías: = uBIt́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém imatoŋneyajwɨɨp, tsa̱m ijɨ̱syajpa t́i iñasca jém Zacarías. Nacwácyajta̱p entre jeeyaj. Nanɨ́mayyajta̱p: —¿T́i iwatpa yɨ́p tsɨ̱xi, jesɨc mɨja̱p? Porque tsa̱m wɨ̱quejpa iga iniit́ jém Dios ipɨ̱mi. Jém aŋma̱t́i chiiñeta̱ jém Zacarías K AJesɨc mu iixyaj jém it́yajwɨɨp je̱m, pɨ̱mi cɨ̱ŋyaj. Acjo̱dóŋa̱yajta̱p t́i iñasca jém Zacarías it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp jém naxyucmɨ de Judea jém co̱tsɨgaŋjo̱m. J @Jeet́i rato wɨa̱wum ijɨy jém Zacarías. Mojum icujíp Dios. K  ?Jesɨc jém Zacarías iwác tu̱m ja̱ca to̱to. Ijaycámáy jém ima̱nɨc iñɨ̱yi to̱tyucmɨ. Nɨmpa: “Iñɨ̱yi Xiwan.” Jesɨc it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am agui ipooñaŋja̱myajpa.   9>Jesɨc jém it́yajwɨɨp je̱m icwácyajpa jém tsɨ̱xi ija̱tuŋ con seña. Acwácta̱ jém Zacarías jup nɨ̱yi iccámáypa jém ima̱nɨc. &  G=Jesɨc nɨmyajpa jém pɨxiñt́am: —¿T́iiga iniccámáypa iñɨ̱yi iga Xiwan porque ni tu̱m jém iñt́ɨ̱wɨtam d́a inii̱ jexpɨc iñɨ̱yi? q  ]Jesɨc núc jém ja̱ma iga nay jém Elisabet ima̱nɨc. Icnay tu̱m jaychɨ̱xi. 0 [8Jesɨc yaj iŋmat jém Malía. Jemum tsɨ́y tres meses con jém ichɨ̱tsɨ Elisabet. Ocmɨ se̱t it́ɨcmɨ jém Malía. Naypa jém Xiwan jem acchiŋoypáppɨc  7juuts ijɨycámáy jém tanja̱tuŋwe̱we ija̱tuŋ jém Abraham iga iyaachaŋja̱myajpa jém ima̱nɨctam para siempre.   6Iyo̱xpátpa jém imozo Israel.D́a ijaamaŋnotpa iga iyaachaŋja̱mpa jém ipɨxiñt́am jém icuyo̱xayajpáppɨc,  /5Jém tsa̱mpɨc yua̱p icwícpa hasta cuspa.Pero jém ricoyaj jém ijɨ̱spáppɨc iga d́a t́i it́ogóyáy, d́a t́i ichiiba Dios.   4Iccáypa jém mɨjtampɨc aŋjagooyi jém tsa̱mpɨc iniit́ ipɨ̱mi.Iccámpa tuŋgac jém d́apɨc nacujípta̱p. u e3Tsa̱m iniit́ ipɨ̱mi.Wɨa̱p imɨswadáy jém pɨxiñt́am ijɨ̱xi jém nacujípta̱páppɨc.  )2Siempre iyaachaŋja̱mpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém sɨɨppɨc it́ con jém miñpáppɨc ocmɨ, jém icɨ̱ŋyajpáppɨc Dios. n W1Porque awɨ̱wadayñe jém Tsa̱mpɨc iniit́ iPɨ̱mi.Agui wɨ̱ cuáyñe jém iñɨ̱yi. V~ '0Ɨch d́a ajutsaŋ, pero Dios acupiŋ iga aŋcuyo̱xa̱p,
jesɨc dende sɨɨp para siempre jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp icuwɨ̱t́i yɨ́p mundo nɨmyajpa iga Dios tsa̱m awɨ̱wadayñe. ]} 5/Tsa̱m amaymay ána̱namajo̱m cuando anjɨ̱spa Dios jém tacɨacputpáppɨc. Z| /.Jesɨc nɨmpa jém Malía:Ɨch aŋcujíppa jém tanJa̱tuŋ Dios. b{ ?-Agui miwɨ̱wadayñe Dios porque iŋcupɨcne iga je wɨa̱p iccupac t́i miñɨ́mayñe. oz Y,Cuando mich andioschi, jeet́i rato tsɨgóypa jém amma̱nɨc ampuujo̱m, agui maymay iga mimiññe. Ey +¿Ɨch ai̱apaap iga miñpa ajóyáy jém tánO̱mi ia̱pa? Tx #*Jesɨc pɨ̱mi jɨy jém yo̱mo. Iñɨ́máy jém ijáyuc: —Mich más miwɨ̱wadáypa Dios que it́u̱mpɨy jém yo̱mtam. Dios tsa̱m pɨ̱mi iwɨ̱wadáypat́im jém imma̱nɨc jém inicnaypáppɨc. $w C)Cuando imatoŋ jém Elisabet iga idioschi jém Malía, jesɨc tsɨgóypa jém tsɨ̱xi jém Elisabet ipuujo̱m. Jém yo̱mo ipɨctsoŋ jém Dios iA̱nama. Uv %(Tɨgɨy jém Zacarías it́ɨcjo̱m. Idioschiiba jém ichɨ̱tsɨ Elisabet. u }'Jesɨc jeet́im tiempo jém Malía aŋjeega nɨcpa tu̱m attebet jém naxyucmɨ de Judea jém co̱tsɨc aŋna̱ca. t 5&Jesɨc nɨmpa jém Malía: —Sɨɨp ɨch atsɨ́ypa juuts jém tanJa̱tuŋ Dios imɨɨchi. Sɨɨp je̱mpɨgam iwad́iñ juuts mich annɨ́mayñe. Cuando yaj iŋmat jém Malía, jesɨc nɨc jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ. Nɨcpa jo̱yi Malía jém Elisabet it́ɨccɨɨm 4s e%Porque Dios wɨa̱p iwat it́u̱mpɨy cosa. 5r e$Sɨɨp ma̱nɨgɨ́ypat́im mex jém iñchɨ̱tsɨ jém Elisabet jém d́apɨc id́ɨc ma̱nɨgɨ́ypa. Tsa̱mim jém yo̱mo, pero núcneum seis meses iga ma̱nɨccomcane. q #Jesɨc jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ iñɨ́máy jém Malía: —Jém Dios iA̱nama miñpa i̱t́i con mimich. Impɨctsoŋpa jém Dios ipɨ̱mi. Jeeyucmɨ d́a táŋcaɨ́y jém imma̱nɨc jém inicnaypáppɨc y accámayt́a̱p iñɨ̱yi iga Dios iMa̱nɨc. )p M"Jesɨc jém Malía icwác jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ. Iñɨ́máy: —¿Jutsa̱p amma̱nɨgɨ́y? D́anam ajaayɨ́y. D́a queman ajɨypát pɨ̱xiñ. o !Accámta̱p iga Rey iga it́u̱mpɨy tiempo iŋjaguiñ jém nación de Israel. D́a nunca cuyajpa ipɨ̱mi iga aŋjagooyi. Bn  Tsa̱m iniit́pa ipɨ̱mi. Accámayt́a̱p iñɨ̱yi iga jém Yucmɨpɨc Dios iMa̱nɨc. Jém tanJa̱tuŋ Dios iccámpa juuts Rey jex juuts jém wiñɨcpɨc ija̱tuŋwe̱we jém David. gm ID́a jáypa mima̱nɨgɨ́ypa. Iniit́pa tu̱m jaychɨ̱xi. Accámaayɨ iñɨ̱yi iga JESÚS. pl [Jesɨc jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ iñɨ́máy: —Malía, odoy cɨ̱ŋɨ. Dios tsa̱m miwɨ̱ixpa. k #Jesɨc tɨ̱neaŋjac jém Malía cuando imatoŋ t́i iñɨ́máy. Ijɨ̱spa ijɨ̱xiaŋjo̱m iga: “¿T́iiga je̱mpɨc adioschi?” Vj 'Jesɨc cuando núc jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ jém Malía it́ɨccɨɨm, iñɨ́máy: —¡Xutsóy, miwɨ̱ixpáppɨc jém tanJa̱tuŋ Dios! Tsa̱m miwɨ̱wadáypa más que it́u̱mpɨy jém yo̱mtam. i #Cutsatta̱ jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ iga ininɨgáyiñ aŋma̱t́i tu̱m wo̱ñi iñɨ̱yi Malía. Jém wo̱ñi d́a queman ijɨypát pɨ̱xiñ. Iniit́um tu̱m trato iga napɨcyajta̱p con tu̱m pɨ̱xiñ iñɨ̱yi José, jém rey David io̱cma̱nɨc ma̱nɨc. @h {Cuando núcum seis meses iga ma̱nɨccomcane jém Elisabet, jesɨc Dios icutsat tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ, jém Gabriel, hasta tu̱m Galileapɨc attebet iñɨ̱yi Nazaret. 6g g“Tsa̱m awɨ̱wadáy jém tanJa̱tuŋ Dios porque ijo̱doŋ iga d́a awɨ̱ixyajpa jém pɨxiñt́am iga d́a ama̱nɨgɨ́ypa.” Acjo̱dóŋata̱p iga naypa jém Jesús #f AOcmɨ ma̱nɨgɨ́yum jém iyo̱mo Elisabet. Jesɨc tsɨ́y jém yo̱mo it́ɨccɨɨm cinco meses juuts icostumbre. Pero agui maymay jém yo̱mo. Nɨmpa: ~e wOcmɨ cuando cupacneum jém tiempo iga iwat jém iyo̱xacuy ma̱stɨcjo̱m, se̱t jém Zacarías it́ɨccɨɨm. Pd Jesɨc cuando putum jém Zacarías d́a wɨa̱p ijɨ́yáy jém pɨxiñt́am. Jesɨc icutɨɨyɨyyaj iga iix tu̱m po̱ñ ma̱stɨcjo̱m. Iwatpa seña icɨɨmɨ, pero d́a wɨa̱p ijɨy, u̱maa̱ne. Jesɨc jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp jém ma̱stɨc aŋna̱ca iŋjócyajpa jém Zacarías. D́a icutɨɨyɨyyaj t́iiga tsa̱m jáyñeum jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. b Pero iga d́a iŋcupɨc t́i mannɨ́máy, sɨɨp michajcaa̱p, miu̱maa̱p. D́a wɨa̱p iñjɨy hasta que naypa jém imma̱nɨc. Iññascaaba así porque d́a iŋcupɨc t́i mannɨ́máy. Cuando núcpa jém ja̱ma tienes que cupacpa juuts mannɨ́mayñe. 5a eJesɨc jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ iñɨ́máy jém Zacarías: —Ɨch aGabriel. Aŋcuyo̱xa̱p Dios. Acutsat yɨɨm iga manaŋmadáypa yɨ́p wɨbɨc aŋma̱t́i. Q` Jesɨc jém Zacarías icwác jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ. Iñɨ́máy: —¿Jutsa̱p aŋcutɨɨyɨ́y iga nu̱ma yɨɨmpɨc annɨ́máy? Ɨch tsa̱m awɨd́a̱yam, tsa̱mim mex jém anyo̱mo. S_ !Dios icutsatpa jém imma̱nɨc iga icjo̱dóŋa̱iñ jém pɨxiñt́am iga miñpa jém tánO̱mi. Jext́im ijɨ̱xi y jext́im ipɨ̱mi jém imma̱nɨc juuts jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ jém Elías. Jém imma̱nɨc iŋjɨyjacpa jém áŋa̱yajpáppɨc iga odoy áŋa̱yajiñ jém ja̱tuŋpɨc con ima̱nɨc. Iŋquejáypa jém d́apɨc icupɨcpa Dios iga icupɨcyajiñ. Iŋquejáypa jém pɨxiñt́am iga ipɨctsoŋyajiñ jém tánO̱mi cuando miñpa. y^ mJém imma̱nɨc icucagáyáypa ijɨ̱xiyaj jáyaŋ jém Israelpɨc pɨxiñt́am iga e̱ybɨc ijɨ̱syajpa Dios. ] 3Wɨ̱ixt́a̱p jém imma̱nɨc tanJa̱tuŋ Dios iwiñjo̱m. D́a iucpa vino ni o̱jo. Chiit́a̱p jém Dios iA̱nama cuando it́ ia̱pa ipuujo̱m. \ 3Mich agui mimaymáya̱p iga naypa jém imma̱nɨc. Tsa̱m iŋwɨ̱aŋja̱mta. Jáyaŋ pɨxiñt́am maymáya̱yajpat́im iga naypa yɨ́p tsɨ̱xi. .[ W Jesɨc jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ iñɨ́máy: —MiZacarías, odoy cɨ̱ŋɨ. Sɨɨp mannɨ́máypa iga Dios mimatóŋayñeum cuando iŋwágáy Dios iga mima̱nɨgɨyt́ámiñ. Jeeyucmɨ ma̱nɨgɨ́ypa jém iñyo̱mo Elisabet. Icnaypa tu̱m jaychɨ̱xi, accámaayɨ iñɨ̱yi iga Xiwan. OZ  Agui ichɨgaŋjéc jém Zacarías cuando iix. Tsa̱m pɨ̱mi cɨ̱ŋ. FY  Jesɨc Dios icutsat tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ iga iwiñquejáy jém Zacarías. Iix iga jemum te̱ñ jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ jém altar aŋwɨ̱mɨ ju̱t́ iñooba jém po̱ma. X  Iganam sɨ́p iño jém po̱ma, it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp jém ma̱stɨc aŋna̱ca iŋwejpátyajpa Dios. W   Metsta̱ por sorteo juuts jém pa̱nij icostumbre iga iñooba jém po̱ma jém tanJa̱tuŋ Dios ima̱stɨcjo̱m jém mɨjpɨc. QV Jesɨc tu̱m ja̱ma ictsɨ́y iturno jém Zacarías ipɨxiñt́am iga yo̱xayajpa jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. Cupiŋta̱ jém Zacarías iga iwatpa jém pa̱nij iyo̱xacuy jém Dios iwiñjo̱m. U Pero jém Zacarías con iyo̱mo d́a ma̱nɨgɨyyaj. D́a wɨa̱p iŋpɨc jém yo̱mo. Sɨɨp tsa̱miyajam icuɨstɨcyaj. %T EIcuɨstɨc iwɨ̱watyajpa tanJa̱tuŋ Dios iwiñjo̱m. Icupɨcyajpat́im Dios iŋquímayooyi y jém iŋmadayooyi. D́a i̱ wɨa̱p ipadáy jém it́áŋca. RS Jesɨc jém tiempo cuando jém rey Herodes iŋjacpa Judea, it́ id́ɨc tu̱m Israelpɨc pa̱nij iñɨ̱yi Zacarías. Yo̱xa̱p id́ɨc jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. Wagayo̱xayajpa con jém grupo de jém Abíaspɨc pa̱nijyaj. Jém iyo̱mo iñɨ̱yi Elisabet. Jém yo̱mo it́úmmɨyaj con jém wiñɨcpɨc pa̱nij Aarón. R iga iñjo̱dóŋa̱iñ iga d́a je mɨgooyi jém miŋquejayñeta̱wɨɨp. Ju̱t́pɨc naypa jém Xiwan jém acchiŋoypaap PQ Ɨch anjɨ̱spat́im iga wɨ̱ iga manjáyáypa tu̱m historia, nu̱mtsacneum. Aŋwɨ̱cɨɨpiŋ it́u̱mpɨy cosa jém nasnewɨɨp dende wiñt́i. Jeeyucmɨ sɨɨp manjáyáypa, wɨbɨc miTeófilo, $P Cjuuts taŋquejáy jém tantɨ̱wɨtam jém iixñeyajwɨɨp iixcuymɨ dende wiñt́i. Jeeyaj iwaganasɨɨba jém inimiññewɨɨp jém wɨbɨc aŋma̱t́i. O Wa̱t́i jém pɨ̱xiñ ijɨ̱s iga ijaypa t́it́am nasne aɨcht́ámaŋjo̱m juuts tu̱m historia wɨ̱tsacneta̱wɨɨp, N /Jém t́u̱mpɨc Dios, jém tacɨacputtampaap por medio de tánO̱mi Jesucristo, tsa̱m cujípta̱p. Je jém más mɨjpɨc aŋjagooyi. Iniit́ it́u̱mpɨy ipɨ̱mi. Iniit́ it́u̱mpɨy autoridad. It́ pecam, it́ sɨɨp, it́ it́u̱mpɨy tiempo. Amén. Jemum cuyaj.M 7Sɨɨp taŋcujíptámpa jém wɨa̱paap tawat cuenta iga d́a tacutɨŋpa. Agui pɨ̱mi tamaymay iga tacwiñquejpa sin táŋca Dios iwiñjo̱m. fL GCɨacpu̱tɨt́im jém jípsquetpáppɨc, to̱pɨ de jém juctjo̱m. Jém tuŋgac, yaachaŋja̱mɨ, cɨ̱ŋɨt́im. Jóyixaayɨ hasta jém ipuctu̱cu jém imanchajɨywɨɨp con jém imɨjta̱y. Icujíppa tanJa̱tuŋ Dios VK 'Yaachaŋja̱mɨ jém d́apɨc iwɨ̱cutɨɨyɨ́ypa. Wɨ̱aŋquejaayɨ. {J qCada tu̱mtu̱m de mimicht́am nawatta̱jɨ cuenta iñyaac iga odoy iñchactámiñ jém tanJa̱tuŋ Dios it́óyooyi. Aŋjóctaamɨ jém ja̱ma iga miyaachaŋja̱mpa jém tánO̱mi Jesucristo cuando michiit́ámpa jém vida d́apɨc cuyajpa. aI =Pero micht́am, mantoyt́ampáppɨc, seguido cuyujcaɨ jém Dios iŋma̱t́i iga más y más wɨa̱p iŋwat juuts ixunpa tánO̱mi. Jɨ́gaayɨ iga miyo̱xpátpa jém Dios iA̱nama cuando iŋwattámpa oración. H !Yɨ́pyaj iwécyajpa jém Dios ipɨxiñt́am. Iniit́yaj yɨ́p naxyucmɨpɨc jɨ̱xi. D́a inii̱yaj jém Dios iA̱nama ia̱namaŋjo̱m. bG ?Nɨmyaj: “Cuando núcpa jém íŋaŋpɨgam ja̱ma, it́pa jém malopɨc pɨxiñt́am. Tsa̱m saayɨ́yóypa, tsa̱m xiccaóypa. Siempre iwatyajpa juuts iwɨ̱aŋja̱m jeeyaj, jém d́apɨc iwɨ̱aŋja̱mpa Dios.” F Mimicht́am, mantoyt́ampáppɨc, jɨ̱staamɨ jém aŋma̱t́i, jém iŋmatnewɨɨp jém apóstolyaj de jém tánO̱mi Jesucristo. =E uTsa̱m jóyt́eroyaj, i̱ quej imalnɨ́máypa. Imétsyajpa it́u̱mpɨy jém malopɨc cosa juuts icusúnɨyyajpa. Aŋmatyajpa juuts agui wɨa̱p. Agui nacujípta̱p iyaac. Imɨgóyayyajpa jém it́ɨ̱wɨtam, icujípyajpa iga it́obáypa t́it́am ixunpa. Chiit́a̱p jɨ̱xi jém icupɨcneyajwɨɨp Jesús oD YMiñpa jém tánO̱mi iga icɨɨpiŋpa y ichiiba castigo it́u̱mpɨy jém táŋcaɨyyajwɨɨp. Miñpa iga iŋquejáypa iga táŋcaɨ́y it́u̱mpɨy jém ijóyixyajpáppɨc Dios porque tsa̱m jáyaŋ malopɨc cosa iwatyaj contra jém Dios iŋquímayooyi. Yɨ́p malopɨc pɨxiñt́am tsa̱m imalnɨ́mayyaj jém tánO̱mi jeeyucmɨ chiiyajta̱p castigo.” _C 9Wiñɨc it́ id́ɨc tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Enoc. Je jém septimo nay despues de jém Adán. Chiit́a̱ jɨ̱xi jém Enoc iga wɨa̱iñ iŋmat t́i miñpa. Nɨmpa: “Ámtaamɨ mimicht́am, Dios aŋquejáy iga miñpa yɨ́p naxyucmɨ jém tánO̱mi. Iwaganamiñpa tsa̱m jáyaŋ mil jém ipɨxiñt́am jém cuáyñeyajwɨɨp. 1B ] Tsa̱m tsɨgóypa jém lamar cuando pɨ̱mi poypa jém sa̱wa. Ichacpa lamar aŋna̱ca jém nɨɨmo̱ya y jém pu̱chi. Yɨ́p malopɨc pɨxiñt́am jext́im juuts jém nɨɨpoa. Tsa̱m aŋmatyajpa, pero inimiñpa jém jɨ̱xi d́apɨc wɨ̱. Juuts tu̱m ma̱tsa jém d́apɨc ijo̱doŋ ju̱t́ nɨcpa, jeeyaj acnɨcyajta̱p jém piichcɨɨm ju̱t́ tsa̱m pɨ̱mi piichɨ. Tsacneta̱ iga jemum tsɨ́y it́u̱mpɨy tiempo. 5A e Cuando miwagasɨ́ŋa̱támpa con jém iñt́ɨ̱wɨtam, jém iñt́oyt́ampáppɨc, jesɨc miñyajpat́im yɨ́pyaj malopɨc pɨxiñt́am. Nɨ́maŋtaaya̱p iga íñamigo, pero d́a je. Tu̱m tsaa̱ji para mimicht́am. Tsa̱m wícyajpa y ucyajpa. Nawɨɨd́a̱ta̱p iyaac. D́a inii̱ayyaj respeto jém tánO̱mi Jesucristo. Yɨ́pyaj jex juuts jém ucsɨ jém d́apɨc inii̱ tuj, jém sa̱wa icmiñpa yɨɨm, icnɨcpa jeexɨc. Jext́im juuts tu̱m cuy jém d́apɨc tɨ́ma̱p y sɨɨp nasum itiempo, wixquímneta̱wum con it́i̱chɨc, wɨscɨy caane. :@ o Agui uuguyt́im yɨ́pyaj pɨxiñt́am porque tsa̱m imalwatyaj juuts jém Caín. Ipɨc tuŋgac tuŋ iga ricoja̱p juuts jém Balaam. Cucaayyajpa juuts jém rebelde Coré. ?  Yɨ́p malopɨc maestroyaj, jém yamtɨgɨyñewɨɨp con mimicht́am, tsa̱m imalnɨ́mayyajpa jém cosa jém d́apɨc iixpɨcyajpa. Pero icutɨɨyɨyyajpa jém malopɨc jɨ̱xi juuts jém ani̱matyaj d́apɨc jɨ̱xiɨ́y. Jesɨc namɨswatyajta̱p entre jeeyaj. >  Wiñɨc jém arcángel Miguel tsa̱m áŋa̱yaj con jém Woccɨɨwiñ, íŋa̱cayajpa jém Moisés imɨjta̱y. Pero jém Miguel d́a iquejajwadáy jém Woccɨɨwiñ, d́a imalnɨ́máy, nada más iñɨ́máy iga: Jém anJa̱tuŋ Dios miŋjɨyjácpa. n= WJesanet́im jém yamtɨgɨyñeyajwɨɨp con mimicht́am, jém ma̱wíña̱yajpáppɨc, imalwatyajpa con imɨjta̱y. D́a ijɨ́cpa iga aŋjacta̱p. Tsa̱m iŋjɨbaccúmpa, imalnɨ́máypa jém sɨŋyucmɨpɨc aŋjagooyiyaj. 6< gJɨ̱staamɨt́im jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp id́ɨc jém Sodoma y Gomorra con jém tuŋgac tɨgaŋjoj, jém it́yajwɨɨp nocojo̱m. Jeeyaj tsa̱m pɨ̱mi imalwatyaj juuts jém malopɨc sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am. Tsa̱m icusúnɨyyajpa it́u̱mpɨy jém malopɨc cosa. Tsa̱m pejoyyajpa. Pɨ̱xiñ con pɨ̱xiñ nacusúnɨyyajta̱. Yo̱mo con yo̱mo nacusúnɨyyajta̱. Jesɨc Dios ichi tu̱m mɨjpɨc castigo. Jipsquetyajpa jeeyaj jém juctjo̱m ju̱t́ d́a nunca píchpa. Tsɨ́yyaj juuts tu̱m ejemplo para it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. X; +Wiñɨgam algunos jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am ichacyaj jém icargo jém ichiiñewɨɨp Dios. Ichacyaj it́ɨcmɨ iga iwatyajpa juuts iwɨ̱aŋja̱myaj iyaac. Pero sɨɨp matsyajta̱, pajta̱ para siempre jém piichcɨɨm hasta jém íŋaŋpɨgam ja̱ma cuando Dios icɨɨpiŋpa jém malopɨc pɨxiñt́am y ichiiba jém castigo. ]: 5Manacjɨ̱spa, aunque micht́am iñjo̱doŋtam it́u̱mpɨy yɨ́pyaj cosa, iga tanJa̱tuŋ Dios cuando it́op jém ipɨxiñt́am jém naxyucmɨ de Egipto, iccucaayyaj it́u̱mpɨy jém d́apɨc icupɨcyaj. z9 oAlgunos jém malopɨc pɨxiñt́am yamtɨgɨyñeyaj con jém Dios ipɨxiñt́am. Pero dende wiñɨgam jaycámneta̱ jém Dios iŋma̱t́i iga jexpɨc pɨxiñt́am ichiiba castigo tanJa̱tuŋ Dios. Yɨ́p malopɨc pɨxiñt́am d́a imatoŋyajpa t́i iñɨ́máypa Dios. Nɨmyajpat́im iga wɨa̱p taŋwatta it́u̱mpɨy malopɨc cosa juuts taŋcusúnɨ́ypa tána̱namaŋjo̱m y d́a tachiiba castigo Dios porque tsa̱m tóyóypa. Jeeyaj iŋnécyajpa jém tanAŋjagooyi, jém tánO̱mi Jesucristo. 28 _Mantɨ̱wɨtam, mantoyt́ampáppɨc, tsa̱m anjɨ̱spa iga manjáyáypa más parejo t́it́am tannascaaba cuando tacɨacputtámpa jém tánO̱mi Jesucristo. Pero sɨɨp anjɨ̱spa iga más wɨ̱ iga manjáyáypa iga miñpa jém enemigoyaj. Manaŋquímpa iga seguido míŋa̱támiñ con jém ijóyixpáppɨc jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga taŋcupɨcpa Cristo. Tu̱ŋcɨy ichac Dios yɨ́p wɨbɨc aŋma̱t́i para siempre. 7 Wɨ̱ iga miyaachaŋja̱mtámiñ Dios y iga jáyaŋa̱iñ jém paz y jém wɨbɨc tóyooyi. Jém malopɨc maestroyaj iŋquejpa mɨgooyi e6 GƗch aJudas aŋcuyo̱xa̱p jém tánO̱mi Jesucristo. Jém Jacobo antɨ̱wɨ. Sɨɨp manjáyáypa mimicht́am jém aguipɨc mit́oypa tanJa̱tuŋ Dios, jém miŋwejayñewɨɨp. Miwatneta cuenta jém tánO̱mi Jesucristo. ]53It́yaj jáyaŋ cosa más jém iwatnewɨɨp Jesús. Siiga jaycámta̱p it́u̱mpɨy cosa juuts iwatne Jesús, ɨch anɨmpa iga icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ d́a cutɨgɨyyajpa jém libro. Jemum cuyaj.54cƗcham jém aXiwan jém tsa̱mpɨc atoypa jém Jesús, jeeyucmɨ wɨa̱p manaŋmadáy yɨ́pyaj cosa. Sɨɨp anjaycámpa librojo̱m. Anjo̱doŋ iga d́a je mɨgooyi. Q3Núc jém aŋma̱t́i ju̱t́ it́ jém icupɨcneyajwɨɨp Jesús, waŋpa iga d́a caaba jém tu̱m jém icuyujcɨɨwiñ, jém tsa̱mpɨc it́oypa. Pero Jesús d́a nɨm iga d́a caaba jém pɨ̱xiñ. Nɨm iga: “Siiga ɨch ansunpa iga d́a caaba yɨ́p pɨ̱xiñ hasta amiñgacpa, ¿jesɨc mich iñt́icutɨgɨ̱yɨ?” ;2oJesús icutsoŋ. Nɨ́mayt́a̱p jém Peto: —Siiga ɨch ansunpa iga d́a caaba yɨ́p pɨ̱xiñ hasta amiñgacpa, ¿jesɨc mich iñt́icutɨgɨ̱yɨ? Mich atúŋɨɨyɨ. 1Cuando Peto iix iga it́úŋɨ́ypa jém pɨ̱xiñ, jesɨc iñɨ́máypa jém Jesús: —MánO̱mi, ¿t́i iñascaaba yɨ́p pɨ̱xiñ? 0)Jesɨc ámse̱tpa jém Peto, iix iga it́úŋɨ́ypa jém tuŋgac jém Jesús icuyujcɨɨwiñ jém tsa̱mpɨc it́oypa, jém ipɨtsnewɨɨp cuando wagawícyajpa jém pascuasɨŋ. Jeet́im pɨ̱xiñ jém icwácnewɨɨp Jesús iga: “¿I̱ miwadáypa atraición?” ~}p|{zzAy8wwfvvu]tsrq~poonmlkkBjiihagffSe|dd cZbaaL`__s^]\}[[>ZeYYXX>-=Z<;;;::)9a88Y76>5443U210k/.. -(,+*))(.'&%%$(# "m" X0dDEiV K > e>V)D%qC&Siiga i̱ miwágáy alguna cosa, siiga wɨ̱ íña̱nama, chi̱ɨ jém d́apɨc inii̱, jesɨc Dios jeet́im quípsɨ mipɨgáypa iga micseedáypa mimich. ap;%’Odoy jɨ̱sɨ tu̱m iñt́ɨ̱wɨ iga táŋcaɨ́y, jesɨc Dios d́at́im mijɨ̱sáypa mich iñt́áŋca. Siiga tu̱m pɨ̱xiñ mimalwadáypa, odoy tseecɨ, jesɨc Dios d́a michégáypa mich iñt́áŋca. 1o[$Yaachaŋja̱mtaamɨ it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am juutst́im tanJa̱tuŋ Dios miyaachaŋja̱mtámpa mimicht́am. Odoy tanjɨ̱xiñ tu̱m tantɨ̱wɨ iga táŋcaɨ́y tna#Pero mannɨ́mayt́ámpa: Toyt́aamɨ jém mijóyixpáppɨc. Wɨ̱wadayt́aamɨ jém mimalwadaypáppɨc. Siiga miñucsáypa tumiñ, chi̱ɨt́im. Odoy wadaayɨ caso siiga d́a wɨa̱p micseedáy jém iñt́umiñ. Siiga iŋwatpa je̱mpɨc, Dios miwɨ̱yojpa. Quejpa iga Dios mima̱nɨctam. Porque Dios iyaachaŋja̱mpat́im jém malopɨc y jém táŋcaɨywɨɨp. dmA"Siiga inicnucspa tumiñ no más jém pɨ̱xiñ jém wɨa̱paap micseedáy jém iñt́umiñ, jesɨc d́a micujípta̱p. Porque jém malopɨc pɨxiñt́am icnucspat́im tumiñ jém iamigoyaj jém wɨa̱paap icseedayyaj. &lE!Siiga iŋwɨ̱wadáypa no más jém miwɨ̱wadaypáppɨc d́a micujípta̱p porque jém malopɨc pɨxiñt́am iwɨ̱wadáypat́im jém iwɨ̱wadaypáppɨc. "k= ’Siiga no más iñt́oypa jém mit́oypáppɨc, odoy jɨ̱sɨ iga micujípta̱p. Porque jém malopɨc pɨxiñt́am it́oypat́im jém iamigoyaj. Yj+Wɨ̱wadaayɨ jém tuŋgac juutst́im mich iñxunpa iga miwɨ̱wadayt́a̱iñ. iSiiga i̱ miwágáypa tu̱m cosa, chi̱ɨ. Siiga i̱ mit́obáyáypa tu̱m cosa jém immɨɨchipɨc, odom wágaayɨ iga micseedáyiñ. bh=Siiga i̱ micótsáypa tu̱m íña̱cpac, jɨ́gaayɨ iga micótsáyiñt́im tuŋgac lado, odoy cɨaŋseedaayɨ. Siiga i̱ mit́obáyáypa jém iñchamarra, jɨ́gaayɨ iga mit́obáyáyiñt́im mex jém iñyoot́i. fgEAŋwejpaatɨ Dios iga iwɨ̱wadáyiñ jém mimalnɨ́maypáppɨc y jém mimalwadaypáppɨc. 9fkJesɨc Jesús iñɨ́máyt́im jém pɨxiñt́am: —Pero sɨɨp mannɨ́mayt́ámpa mimicht́am iga to̱yɨ jém íñenemigoyaj. Wɨ̱wadaayɨ jém mijóyixyajpáppɨc. vee’Agui miuuguyt́im siiga it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am micujíptámpa sɨɨp, porque jém wiñɨcpɨc pɨxiñt́am icujípyajt́im jém malopɨc aŋmat́cɨɨwiñ jém mɨgoyyajpáppɨc. Wɨ̱ iga tantóyiñ jém tánenemigoyaj 5dc’Agui miuuguyt́im siiga sɨɨp cuspa miwiiqui. Ocmɨ miyua̱támpa. ’Agui miuuguyt́im siiga tsa̱m mixictámpa sɨɨp porque ocmɨ miŋyáctámpa, miwejtámpa. c’Agui miuuguyt́im jém ricopɨc mipɨxiñt́am porque sɨɨp mimaymáya̱támpa, pero ocmɨ d́a t́i michiiba Dios. b Maymáya̱taamɨ cuando núcpa jém ja̱ma, miyóypa juuts tu̱m tsɨ̱xi, porque iñjo̱doŋ iga Dios michiiba jáyaŋ jém wɨ̱tampɨc cosa sɨŋyucmɨ. Jɨ̱sɨ iga jém wiñɨcpɨc pɨxiñt́am imalwadáyt́im jém wiñɨcpɨc Dios iŋmat́cɨɨwiñ. vae’Maymáya̱taamɨ siiga sɨɨp mijóyixt́amta̱p, miquebacputtamta̱p, mimalnɨ́mayt́amta̱p y d́a i̱ miwɨ̱ixt́ámpa. Pɨ̱mi mimalwadayt́amta̱p porque mimicht́am aŋcupɨctámpa aɨch jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ. ,`Q’Maymáya̱taamɨ siiga sɨɨp miyua̱támpa porque ocmɨm custámpa miwiiquit́am. ’Maymáya̱taamɨ siiga sɨɨp miwejtámpa porque ocmɨ mixictámpa. F_Jesɨc jém Jesús iámmats jém icuyujcɨɨwiñ. Iñɨ́máy: —Maymáya̱taamɨ siiga sɨɨp tsa̱m miyaacha̱p porque mit́ɨgɨyñeta con Dios, sɨɨp miŋjactámpa mimicht́am. <^qJém pɨxiñt́am tsa̱m icunúcyajpa Jesús iga ichɨcpa porque tsa̱m putpa jém ipɨ̱mi iga icpɨspa it́u̱mpɨy. Maymáya̱taamɨ porque michɨ́y juuts Dios mima̱nɨctam H] Pɨsyajt́im jém tsa̱mpɨc iyaachwatyaj jém mal espíritu. \Jesɨc quet Jesús jém co̱tsɨcyucmɨ con icuyujcɨɨwiñ. Nɨc accuyujooyi tu̱m wɨ̱t́ipɨc noŋjo̱m. Aŋtuuma̱yaj tsa̱m jáyaŋ jém pɨxiñt́am. Miñyaj icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ de Judea, jém Jerusalén y jém lamar aŋna̱ca ju̱t́ it́ jém attebet Tiro y Sidón. Miññeyaj je̱m iga imatoŋyajpa jém Jesús iŋquímayooyi, iga acpɨsyajta̱iñ jém mɨmneyajwɨɨp. [9jém Judas, je jém Jacobo it́ɨ̱wɨ; y jém Judas Iscariote jém icɨɨjuŋcotwɨɨp jém Jesús. Accuyujóypa Jesús jém wɨ̱t́ipɨc noŋjo̱m }Zsjém Mateo; jém Tomax; jém Jacobo, je jém Alfeo ima̱nɨc; jém tuŋgac Ximoj, jém iñɨ̱yit́im jém Zelote; %YCIcupiŋ jém Ximoj, Jesús icagáy iñɨ̱yi, icámáy iga Peto; jém Anti, je jém Ximoj it́ɨ̱wɨ; jém Jacobo; jém Xiwan; jém Felipe; jém Bartolo; +XO Icuqueja̱ma iŋwejáy jém icuyujcɨɨwiñ. Icupiŋ doce de jeeyaj, iccám juuts “apóstolyaj”. Taɨch tanaŋmat́i̱mɨ nɨmtooba jém cutsatneta̱wɨɨp. hWI Jesɨc tu̱m ja̱ma nɨc Jesús tu̱m co̱tsɨcyucmɨ. Nɨc iŋwejpát Dios mu̱ma tsuu. (VI Jesɨc tsa̱m pɨ̱mi jóyyaj jém fariseoyaj. Moj nacwácyajta̱ji entre jeeyaj t́i wɨa̱p iwadayyaj jém Jesús. Jesús icupiŋ jém doce icuyujcɨɨwiñ AU{ Jesɨc Jesús icuámse̱t jém pɨxiñt́am icuwoyo, iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ jém tɨtsnewɨɨp icɨ: —¡Tɨ̱mɨ iŋcɨ! Je̱mpam iwat jém pɨ̱xiñ, wɨ̱tsɨ́yum icɨ. {To Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp je̱m: —Sɨɨp manacwáctámpa: ¿T́i wɨa̱p taŋwat jém jejcuyja̱ma? ¿Taŋwɨ̱watpa o tammalwatpa? ¿Wɨ̱ iga taŋcɨacpudáypa tu̱m pɨ̱xiñ ivida o tanaccáyáypa? RSPero Jesús ijo̱doŋ t́i sɨ́p ijɨ̱syaj. Iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ jém tɨtsnewɨɨp icɨ: —Te̱ñchucu̱mɨ, mi̱ñɨ mit́e̱ñi yɨ́p pɨxiñt́am aŋcucmɨ. Jesɨc tsucum, nɨc te̱ñi. Jesɨc tuŋgagam jejcuyja̱ma nɨc Jesús jém sinagoga. Moj iŋquejáy jém pɨxiñt́am. It́t́im je̱m tu̱m pɨ̱xiñ mɨmne. Tɨtsne jém iŋwɨ̱cɨ. PJesɨc ocmɨ jém Jesús iñɨ́máy jém fariseoyaj: —Jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ imɨɨchit́im jém jejcuyja̱ma, wɨa̱p iñɨ́máy jém pɨxiñt́am t́i wɨa̱p iwatyaj jém jejcuyja̱ma. Pɨs jém pɨ̱xiñ jém tɨtsnewɨɨp icɨ /OWTɨgɨy David jém Dios it́ɨcjo̱m. Ipɨc jém caxt́ána̱ñi jém tsacneta̱wɨɨp altaryucmɨ. Icút jém David, ichiit́im jém icompañeroyaj. Tanjo̱doŋ iga jém tanaŋquímayooyi nɨmpa iga nada más jém pa̱nij wɨa̱p icút jém caxt́ána̱ñi jém tsacneta̱wɨɨp altaryucmɨ. N1Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém fariseoyaj: —¿Que d́a queman immay t́i iwat jém David cuando tsa̱m yua̱yajpa con jém icompañeroyaj? +MOJesɨc algunos jém fariseoyaj iwogayyaj jém Jesús icuyujcɨɨwiñ. Nɨ́mayt́a̱: —¿T́iiga iŋwattámpa contra jém tanaŋquímayooyi jém jejcuyja̱ma? L Tu̱m jejcuyja̱ma wid́aŋnaspa Jesús ju̱t́ ñipneta̱ jém trigo. Jém icuyujcɨɨwiñ iju̱dayyajpa jém trigo ipac, icútyajpa. K'Nu̱ma, jém iucpáppɨc jém pecapɨc vino d́a iuctooba jém jo̱mvino porque nɨmpa iga: “Wɨ̱ jém pecapɨc.”MJ&Jeeyucmɨ cotta̱p jém jo̱mvino jém jo̱mipɨc cuerobolsajo̱m. TI!%D́a i̱ icotpa jo̱mvino jém pecapɨc cuerobolsajo̱m. Porque siiga iwatpa je̱mpɨc, jesɨc pɨ̱pa jém jo̱mvino, tojaŋsajpa jém pecapɨc cuerobolsa. Tegáypa jém vino. Togoypa jém cuerobolsa. 0HY$Jesɨc Jesús iŋmadayyaj jém pɨxiñt́am tu̱m xut́u cuento. Iŋquejáypa jém pɨxiñt́am iga jém jo̱mipɨc jɨ̱xi jém inimiññewɨɨp Jesús d́a iwɨ̱nanɨgáypa jém wiñɨcpɨc jɨ̱xi. Nɨmpa Jesús: —D́a i̱ ijacpa tu̱m jo̱myoot́i iga iŋtótspa tu̱m pecapɨc yoot́i. Siiga iwatpa je̱mpɨc, mɨ̱sa̱p jém jo̱myoot́i. Jém jo̱mipɨc puctu̱cu d́at́im iwɨ̱nacutɨŋpa jém pecapɨc. ^G5#Pero núcpa ja̱ma cuando d́a i̱ jém yoomɨypaap. Jesɨc nu̱ma iwatyajpa ayuno. F/"Jesɨc Jesús iñɨ́máy jeeyaj: —Siempre wícyajpa ju̱t́ aŋcoomɨ́yoyñɨ̱mpa. D́a i̱ iwatpa ayuno cuando it́ jém yoomɨypaap. E)!Jesɨc jém miññeyajwɨɨp icwácyaj jém Jesús. Nɨ́mayt́a̱: —¿T́iiga jém Xiwan icuyujcɨɨwiñ con jém fariseoyaj siempre iwatyajpa ayuno, iwatyajpa jém oración? Pero mich jém iŋcuyujcɨɨwiñ siempre wícyajpa, nɨ́cyajpa, d́a iwatyajpa ayuno. [D/ Ɨch d́a amiñ iga anaŋwejáypa jém d́apɨc táŋcaɨ́y. Amiñ iga anaŋwejáypa jém táŋcaɨywɨɨp iga ichacyajiñ jém it́áŋca. Acwácta̱ Jesús t́iiga d́a iwatyajpa ayuno jém icuyujcɨɨwiñ -CSJesɨc Jesús iñɨ́máy jém fariseoyaj: —Jém d́apɨc mɨmne d́a ixunpa jém tsóyɨ́yoypaap. Pero jém mɨmneyajwɨɨp ixunpa jém tsóyɨ́yoypaap. BJesɨc jém fariseoyaj con jém maestroyaj de jém fariseo iŋquímayooyi moj iŋwejcayaj jém Jesús icuyujcɨɨwiñ. Nɨ́mayyajta̱p: —¿T́iiga miwagawíctámpa y miwaganɨ́ctámpa con jém ichécyajpáppɨc impuesto y con jém tuŋgac táŋcaɨywɨɨp? xAiJesɨc ocmɨ jém Leví inisɨ́ŋa̱p jém Jesús it́ɨccɨɨm. Tu̱m mɨjpɨc sɨŋ iwat. Aŋwejayyajta̱ tsa̱m jáyaŋ jém ichécyajpáppɨc impuesto con tuŋgac más jém pɨxiñt́am. Iwaganawícyajpa jém Jesús mesacɨɨm. d@AJesɨc tsucum jém pɨ̱xiñ, ichac jém iyo̱xacuy, nɨc it́úŋɨ́y jém Jesús. `?9Cuando cuyaj jém asunto, moj nɨqui jém Jesús. Iix tu̱m pɨ̱xiñ jém ichécpáppɨc impuesto, iñɨ̱yi Leví. Co̱ñ ju̱t́ ichécpa jém impuesto. Jesús iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ: —Atúŋɨɨyɨ. [>/It́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am ipooñaŋja̱myaj. Icujípyajpat́im Dios. Tsa̱m cɨ̱ŋyaj. Nanɨ́mayyajta̱p: —Yɨ́p ja̱ma tánixt́a tu̱m cosa d́apɨc queman oypa tánix. Jesús iŋwejáy jém Leví 3=_Jesɨc iganam iámyajpa jém it́yajwɨɨp, jeet́i rato tsucum jém pɨ̱xiñ. Ipiŋum jém ichees ju̱t́ wo̱ne id́ɨc. Nɨc it́ɨcmɨ. Tsa̱m icujíppa Dios. 6<eSɨɨp manaŋquejáypa iga jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ nu̱ma iniit́ jém pɨ̱mi iga wɨa̱p iccáyáy jém pɨxiñt́am it́áŋca yɨ́p naxyucmɨ. Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ jém tusacanewɨɨp: —Mannɨ́máypa, tsucu̱mɨm, pi̱ŋɨm jém iñchees, nɨcsɨm iñt́ɨccɨɨm. -;S¿Jup más d́a táŋca iga annɨ́máypa yɨ́p pɨ̱xiñ iga: “Miwadayñeta̱ perdón jém iñt́áŋca”, o iga annɨ́máypa: “Tsucu̱mɨ, wi̱t́ɨm”? :Pero Jesús ijo̱doŋ t́i sɨ́p ijɨ̱syaj ijɨ̱xiaŋjo̱m, jesɨc iñɨ́máy jeeyaj: —¿T́iiga iñjɨ̱stámpa je̱mpɨc? ]93Jesɨc jém escribaspɨc maestroyaj con jém fariseoyaj ijɨ̱syajpa ijɨ̱xiaŋjo̱m iga: “¿Que i̱apaap yɨ́p pɨ̱xiñ? Sɨ́p icujɨy tanDios. Porque Dios icut́um wɨa̱p taccáyáy tantáŋca.” 81Jesɨc cuando iix Jesús iga tsa̱m icupɨcyajpa jeeyaj, iñɨ́máy jém mɨmnewɨɨp: —Mipɨ̱xiñ, miwadayñeta̱ perdón jém iñt́áŋca. p7YPero d́a ipátyaj ju̱t́ wɨa̱p it́ɨgɨy porque tsa̱m it́ñɨ̱m. Jesɨc químyaj jém tɨcyucmɨ, ijetyaj jém tɨc iñecxi. Ijɨ́mquetyaj tseesyucmɨ jém mɨmnewɨɨp jém Jesús iwiñjo̱m jém pɨxiñt́am aŋcucmɨ. J6 Jesɨc núcyaj jute̱n jém pɨ̱xiñ, icópneyaj tseesyucmɨ tu̱m pɨ̱xiñ tsa̱m mɨmne. Tusacane icumu̱ma, d́a tsɨgóypa. Tɨgɨyt́ooba id́ɨc jém tɨcjo̱m iga iámpa jém Jesús. q5[Jesɨc tu̱m ja̱ma cuando accuyujóypa Jesús, co̱ñyajt́im je̱m jém fariseoyaj con jém maestroyaj de jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi. Jeeyaj miñyaj de it́u̱mpɨy jém tɨgaŋjojyaj de jém naxyucmɨ de Galilea y Judea. Miñyajt́im de jém attebet Jerusalén. Jém Jesús tsa̱m iniit́ jém Dios ipɨ̱mi. Wɨa̱p icpɨs jém mɨmneyajwɨɨp. 47Pero put Jesús jém attebet, nɨc icut́um ju̱t́ d́a t́i id́ɨ́yɨ́y iga iŋwejpátpa Dios. Jesús icpɨs tu̱m pɨ̱xiñ tusacane icumu̱ma N3Pero ju̱t́quej waŋpa iga acpɨsóypa jém Jesús. Aŋtuuma̱yajpa tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am iga imatoŋyajpa jém Jesús iŋmadayooyi. Miñyaj jém mɨmneyajwɨɨp iga acpɨsyajta̱iñ. *2MJesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ: —Odoy i̱ aŋmadaayɨ iga ɨch manacpɨs, pero nɨ̱gɨ wiñquejaayɨ jém pa̱nij iga iŋquejáyiñ iga nu̱ma mipɨsneum. Jesɨc ocmɨ chi̱ɨ Dios tu̱m ofrenda juuts nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi iga miixt́a̱p iga nu̱ma mipɨsneum. -1S Jesɨc Jesús ichɨccunúc jém pɨ̱xiñ, iñɨ́máy: —Aŋwɨ̱aŋja̱m. Micuáyñeum. Jesɨc jeet́i rato ichacum jém pɨ̱xiñ ipuuca, wɨ̱tsɨ́yum. 0 Cuando it́ Jesús jém tuŋgac attebet, ictsɨ́y tu̱m pɨ̱xiñ tsa̱m cupúgayñe iña̱ca. Mu iix Jesús, jém pɨ̱xiñ ico̱steeñáy ipuycɨɨm. Icunucsáypa iga icpɨxiñ. Nɨ́mayt́a̱: —MánO̱mi, siiga iŋwɨ̱aŋja̱m, acpɨ̱sɨ. ?/w Jesɨc ininɨcyaj ibarco nɨaŋna̱ca. Ichacyaj it́u̱mpɨy jém iniit́wɨɨp. Nɨc it́úŋɨyyaj jém Jesús. Jesús icpɨs tu̱m pɨ̱xiñ jém cupúgayñewɨɨp iña̱ca T.! Agui ámaŋjacyajt́im jém it́yajwɨɨp jém tuŋgac barcojo̱m, jém Jacobo con jém Xiwan, jém Zebedeo ima̱nɨctam. Jeeyaj iwaganayo̱xayajpa jém Peto. Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém Peto: —Odoy cɨ̱ŋɨ, tsa̱cɨm iga immatspa tɨɨpɨ. Nɨcpa tamméts pɨ̱xiñ juuts tɨɨpɨ iga icupɨcyajiñ jém Dios iŋma̱t́i. y-k Jém Peto con jém it́yajwɨɨp ibarcojo̱m agui ámaŋjacyaj iga imatsyaj tsa̱m jáyaŋ jém tɨɨpɨ. , Mu iix, jém Peto ico̱steeñáy jém Jesús ipuycɨɨm, iñɨ́máy: —MánO̱mi, acupóyaayɨ porque tsa̱m atáŋcaɨ́y. D+Jesɨc jém Peto iwadáy seña jém it́ɨ̱wɨtam jém it́yajwɨɨp jém tuŋgac barcojo̱m iga míñiñ iyo̱xpát. Jesɨc miñyaj, icucomyaj icuɨstɨc jém barco hasta cumoŋtooba. e*CJesɨc mu icotum jém ired, imatsyaj tsa̱m jáyaŋ tɨɨpɨ hasta jactɨp jém ired. &)EJém Peto iñɨ́máy: —MamMaestro, mu̱ma tsuu ayo̱xata, d́a ammatsta ni tu̱m tɨɨpɨ. Pero siiga mich miñɨmpa, aŋcotpa e̱ybɨc jém anred. #(?Cuando yajum najɨ́yooyi, iñɨ́máy jém Peto: —Nanɨ̱cɨ imbarco ju̱t́ jojmɨ jém nɨ. Patscuumɨ jém iñred nɨɨcɨɨm. Tammatspa tɨɨpɨ. 'yJesɨc núc Jesús ju̱t́ it́ jém barco, quím barcoyucmɨ. Imɨɨchi jém Peto. Jesɨc Jesús iñɨ́máy iga icnɨguiñ uxaŋ jojmɨ jém ibarco. Jesɨc co̱ñ Jesús jém barcoyucmɨ. Moj iŋquejáy jém pɨxiñt́am jém Dios iŋma̱t́i. q&[Jesɨc Jesús iix wɨste̱n barco playa aŋna̱ca. Putneyaj io̱mi. Icheeyajpa jém ired nɨaŋna̱ca. O% Jesɨc tu̱m ja̱ma oy iŋmat Jesús jém Dios iŋma̱t́i tu̱m laguna aŋna̱ca. Jém laguna iñɨ̱yi Genesaret. Tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am y yo̱mtam miñ imatoŋyaj hasta nacpɨtsɨyyajta̱p. x$i,Jesɨc Jesús nɨcpa najɨ́yooyi it́u̱mpɨy jém sinagoga icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ de Galilea.L#+Pero Jesús iñɨ́máy: —Tienes que anaŋmadáypa jém tuŋgac attebetyaj jém wɨbɨc aŋma̱t́i ju̱t́pɨc iŋjacpa Dios jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Jeeyucmɨ acutsat Dios. n"U*Jesɨc cuquejtooba, put Jesús jém attebet. Nɨc tu̱m lugar ju̱t́ d́a t́i id́ɨ́yɨ́y. Pero jém pɨxiñt́am, jém it́yajwɨɨp jém attebet, tsa̱m imétsyaj, icunúcyaj. Icunucsayyaj iga tsɨ́yiñ con jeeyaj. c!?)Tobayyajta̱pt́im jém mal espíritu wa̱t́i jém pɨxiñt́am ia̱namaŋjo̱m. Agui aŋwejpa cuando putyaj. Nɨ́mayt́a̱ jém Jesús: —Mich jém Dios miMa̱nɨc. Pero Jesús iwogáy jém mal espíritu. D́a ijɨ́cpa iga jɨypa porque jém mal espíritu ijo̱dóŋa̱yaj iga je jém Cristo. Najɨ́yóypa Jesús jém naxyucmɨ de Galilea W '(Jesɨc cuando tɨgɨ́yum ja̱ma, jém pɨxiñt́am inimíñayyaj Jesús it́u̱mpɨy jém mɨmneyajwɨɨp. Jesɨc Jesús ichɨccunúgáy ico̱bac cada tu̱mtu̱m. Je̱mpɨgam icpɨsyaj it́u̱mpɨy. c?'Jesɨc nocojo̱m te̱ñ jém Jesús ju̱t́ wo̱ne jém yo̱mo. Iŋjɨyjac jém jawaŋ. Jém yo̱mo ichac jém jawaŋ, jeet́i rato tsucum, moj icwíc jém miññeyajwɨɨp. Jesús icpɨs jáyaŋ jém mɨmneyajwɨɨp E&Jesɨc put Jesús jém sinagoga. Nɨc jém Peto it́ɨccɨɨm. Mɨmne actɨŋ jém Peto imɨɨda̱pa. Tsa̱m pɨ̱mi jawaŋɨ́y. Icunucsayyaj jém Jesús iga icpɨxiñ jém yo̱mo. }%Jesɨc waŋpa ju̱t́ quej icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ t́i iwat jém Jesús. Jesús icpɨs jém Peto imɨɨda̱pa b=$It́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp agui aŋjécyaj. Nanɨ́mayyajta̱p entre jeeyaj: —¿T́iapaap yɨ́p aŋmadayooyi? Yɨ́p pɨ̱xiñ iŋmatpa juuts tu̱m aŋjagooyi. Con ipɨ̱mi wɨa̱p it́op jém mal espíritu. }s#Jesɨc Jesús iwogáy jém mal espíritu. Iñɨ́máy: —Odoy jɨ̱yɨ. Pu̱tɨ yɨ́p pɨ̱xiñ ia̱namaŋjo̱m. Jesɨc jém mal espíritu iccutɨŋ jém pɨ̱xiñ naxyucmɨ jeeyaj iwiñjo̱m. Put jém mal espíritu, d́a t́i iwadáy. -S"—Atsa̱cɨ, miJesús miNazaretpɨc, ¿t́iiga ammoogɨ́ypa? ¿Que miñpa anactogoyt́a? Mánixpɨcpa, anjo̱doŋ iga mich jém Yucmɨpɨc Dios miMɨɨchi. w!Jesɨc jém sinagoga it́ tu̱m pɨ̱xiñ imatsne tu̱m mal espíritu. Pɨ̱mi aŋwejpa, nɨ́mayt́a̱ Jesús: y Tsa̱m ipooñaŋja̱myajpa cuando imatoŋyajpa t́i iŋquejáypa jém Jesús. Porque aŋmatpa juuts tu̱m aŋjagooyi. (IJesɨc nɨc Jesús jém attebet Capernaum, jém naxyucmɨ de Galilea. Jemum cada jejcuyja̱ma nɨcpa iŋquejáy jém Dios iŋma̱t́i jém pɨxiñt́am. %Pero wid́aŋnaspa Jesús jém pɨxiñt́am aŋcucmɨ. D́a i̱ wɨa̱ miimats. Nɨc jém Jesús. Tu̱m mal espíritu imats tu̱m pɨ̱xiñ I Tsucumyaj jém pɨxiñt́am, iquebacputyaj jém Jesús aŋsɨ̱cmɨ de jém attebet, nanɨcta̱ tu̱m tejajyucmɨ ju̱t́ watneta̱ jém attebet. Jemum icyágɨyyajtooba id́ɨc jém Jesús. Jesɨc tsa̱m pɨ̱mi jóyyaj it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp jém sinagoga cuando imatoŋyaj t́i nɨmpa jém Jesús. 5cIt́t́im id́ɨc jém naxyucmɨ de Israel tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am jém cupúgayñewɨɨp iña̱ca cuando iŋmatpa jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ jém Eliseo. Pero jém Eliseo d́a icpɨs ni tu̱m de jeeyaj. Nada más icpɨs jém Naamán tu̱m Siriapɨc pɨ̱xiñ, d́a je taɨch pɨ̱xiñ. Pero Dios d́a icutsat jém Elías iga iyo̱xpád́iñ jém Israelpɨc yo̱mtam jém cuno̱yt́am. Dios icutsat jém Elías iga iyo̱xpád́iñ jém tuŋgac cuno̱ya jém d́apɨc je taɨch yo̱mo. Jém yo̱mo Sareptapɨc yo̱mo de jém naxyucmɨ de Sidón. ^5Nu̱ma, mannɨ́máypa iga wiñɨgam it́ id́ɨc jém naxyucmɨ de Israel tsa̱m jáyaŋ jém yo̱mtam jém cuno̱yt́am cuando najɨ́yóypa jém Dios iŋmat́cɨɨwiñ jém Elías. Jeet́im tiempo cuando d́a chijóy tuj tres año y seis meses. Jesɨc tɨgɨy tu̱m mɨjpɨc yuu it́u̱mpɨy jém attebetyaj icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ. @yIñɨ́máyt́im jeeyaj: —Wɨ̱pɨctsoŋta̱p tu̱m profeta tuŋgac attebet, pero cuando nɨcpa najɨ́yooyi it́ɨcmɨ, jesɨc jém it́ɨ̱wɨtam d́a iwɨ̱pɨctsoŋyajpa. EJesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —Ɨch anjo̱doŋ iga mimicht́am sɨ́p annɨ́máypa tu̱m refran: “¿Michóyɨ́yoypáppɨc t́iiga d́a minitsóyɨyt́a̱p iñyaac?” Annɨ́mayt́ámpat́im iga: “Wa̱tɨ yɨɨm iñt́ɨcmɨ jém wɨ̱tampɨc cosa juutst́im iŋwatne jém Capernaum.” Jesɨc it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am agui iwɨ̱aŋja̱myaj jém Jesús. Agui ipooñaŋja̱myaj cuando imatoŋyaj jém wɨbɨc aŋma̱t́i jém iŋmatnewɨɨp Jesús. Jesɨc moj nanɨ́mayyajta̱ji: —¿Que d́a yɨ́bam jém José ima̱nɨc?  'Jesɨc Jesús moj iŋmadáy jém pɨxiñt́am. Nɨmpa: —Yɨ́bam ja̱ma íñixt́ámpa iga cupacneum yɨ́p aŋma̱t́i jém jayñewɨɨp. - SJesɨc Jesús iŋnúc jém libro, ichi jém maestro imozo. Jesɨc co̱ññeactɨŋ jém Jesús. It́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp jém sinagoga agui iámyajpa. ~ uAcutsatta̱ iga anaŋmatpa jém aŋma̱t́i iga núcneum jém a̱mt́ɨy iga Dios iwɨ̱wadáypa jém pɨxiñt́am.  )Tsa̱m anait́ jém Dios iA̱nama,
achiiñeta̱ iga anaŋmadáyiñ jém wɨbɨc aŋma̱t́i jém yaacha̱neyajwɨɨp.Acutsatta̱ iga anacpocsáyiñ ia̱nama jém aŋyácneyajwɨɨp.Acutsatta̱ iga anaŋmadáyiñ jém presoyaj iga cutsɨgayyajta̱p y jém cácht́iyaj iga acpɨsyajta̱p.Acutsatta̱ iga anaccutsɨgáypa jém pɨxiñt́am jém tsa̱mpɨc malwadayñeyajta̱. ! ;Chiit́a̱ Jesús jém libro, jém ijaychacnewɨɨp jém profeta Isaías, iga imaypa. Jesɨc Jesús íŋáy jém libro, ipát ju̱t́ jayñeta̱: dAJesɨc tu̱m ja̱ma núc Jesús jém attebet Nazaret ju̱t́ mɨja̱. Jesɨc jém jejcuyja̱ma, tɨgɨy jém sinagoga juuts icostumbre. Te̱ñchucum jém Jesús iga imaypa jém Dios iŋma̱t́i jém jayñewɨɨp. -Jesɨc cada tɨgaŋjoj jém Jesús nɨcpa accuyujooyi jém sinagoga, jém judíos ima̱stɨc. Jeeyaj tsa̱m icujípyajpa. Nɨcpa Jesús Nazaret GJesɨc se̱t e̱ybɨc Galilea jém Jesús. Tsa̱m iniit́ jém Dios iA̱nama iga wɨa̱p iwat juuts ixunpa Dios. Waŋpa icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ de Galilea iga se̱tne jém Jesús. 7 Jesɨc jém Woccɨɨwiñ yaj icutɨts jém Jesús iga icmalwatpa id́ɨc. Ipoychac hasta tuŋgac ja̱ma. Mojpa iwat Jesús jém Dios iyo̱xacuy #? Pero Jesús iñɨ́máy jém Woccɨɨwiñ: —Nɨmpat́im jém Dios iŋma̱t́i: “Odoy cutɨɨtsɨ jém tanJa̱tuŋ Dios siiga nu̱ma wɨa̱p.” N iga mimatstsoŋpa icɨɨjo̱m iga odoy coowa̱iñ impuy tsaayucmɨ.   Porque jayñeta̱wum jém Dios iŋma̱t́i iga:Dios icutsatpa jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am iga miwad́iñ cuenta U# Ocmɨ jém Woccɨɨwiñ ininɨc jém Jesús Jerusalén. Iniquím jém mɨjpɨc ma̱stɨc iŋco̱bac. Jém Woccɨɨwiñ iñɨ́máy Jesús: —Siiga Dios mima̱nɨc, yóyaŋque̱tɨ hasta naxyucmɨ. 5cPero Jesús iñɨ́máy: —Nɨcsɨm, miWoccɨɨwiñ. Jayñeta̱wum jém Dios iŋma̱t́i: “Wɨ̱ iga tanjɨ̱spa tanJa̱tuŋ Dios, je icut́um taŋcuyo̱xa̱p.” }Siiga mich aŋco̱steeñáypa y anjɨ̱spa juuts ɨch adios, jesɨc immɨɨchi it́u̱mpɨy jém manaŋquejayñewɨɨp. *~MJesɨc jém Woccɨɨwiñ iñɨ́máy jém Jesús: —It́u̱mpɨy yɨ́pyaj naxyucmɨyaj ɨch ammɨɨchi. Sɨɨp manchiiba mich porque ɨch acɨɨjuŋcodayñeta̱. I̱ ansunpa iga anchiiba, wɨa̱p anchi. Jesɨc it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am micujípyajpa iga más mɨjpɨc miŋjagooyi. W}'Ocmɨ jém Woccɨɨwiñ ininɨc jém Jesús tu̱m mɨjpɨc co̱tsɨcyucmɨ. Tu̱mt́i rato iŋquejáy it́u̱mpɨy jém naxyucmɨyaj icuwɨ̱t́i de jém mundo ju̱t́ iŋjacyajpa jém aŋjagooyiyaj. i|KJesɨc jém Jesús iñɨ́máy jém Woccɨɨwiñ: —Nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i, jém jayñeta̱wɨɨp: “D́a no más iga iŋcútpa caxt́ána̱ñi miit́pa. Tamatspacpat́im it́u̱mpɨy jém Dios iŋma̱t́i.” {}Jesɨc jém Woccɨɨwiñ iñɨ́máy Jesús: —Siiga nu̱ma Dios mima̱nɨc, acse̱tɨ yɨ́p tsa iga caxt́ána̱ñi. 9zkJemum nɨc i̱t́i cuarenta ja̱ma. Jém Woccɨɨwiñ miñ icutɨts iga icmalwatpa id́ɨc. Cuarenta ja̱ma d́a wíc Jesús, jesɨc núc jém cuarenta ja̱ma, pɨ̱mi yua̱. y Jesɨc Jesús tsa̱m iniit́ jém Dios iA̱nama iganam se̱tpa de jém río Jordán. Dios iA̱nama ininɨc Jesús jém tɨtsɨnaxyucmɨ. x&Jém Cainán ija̱tuŋ jém Enós. Jém Enós ija̱tuŋ jém Set. Jém Set ija̱tuŋ jém Adán. Jém Adán ija̱tuŋ jém Dios.Cw%Jém Lamec ija̱tuŋ jém Matusalén. Jém Matusalén ija̱tuŋ jém Enoc. Jém Enoc ija̱tuŋ jém Jared. Jém Jared ija̱tuŋ jém Mahalaleel. Jém Mahalaleel ija̱tuŋ jém Cainán. 0vY$Jém Sala ija̱tuŋ jém Cainán. Jém Cainán ija̱tuŋ jém Arfaxad. Jém Arfaxad ija̱tuŋ jém Sem. Jém Sem ija̱tuŋ jém Noé. Jém Noé ija̱tuŋ jém Lamec. .uU#Jém Nacor ija̱tuŋ jém Serug. Jém Serug ija̱tuŋ jém Ragau. Jém Ragau ija̱tuŋ jém Peleg. Jém Peleg ija̱tuŋ jém Heber. Jém Heber ija̱tuŋ jém Sala. 3t_"Jém Judá ija̱tuŋ jém Jacob. Jém Jacob ija̱tuŋ jém Isaac. Jém Isaac ija̱tuŋ jém Abraham. Jém Abraham ija̱tuŋ jém Taré. Jém Taré ija̱tuŋ jém Nacor. 5sc!Jém Naasón ija̱tuŋ jém Aminadab. Jém Aminadab ija̱tuŋ jém Aram. Jém Aram ija̱tuŋ jém Esrom. Jém Esrom ija̱tuŋ jém Fares. Jém Fares ija̱tuŋ jém Judá. Sr Jém Natán ija̱tuŋ jém David. Jém David ija̱tuŋ jém Isaí. Jém Isaí ija̱tuŋ jém Obed. Jém Obed ija̱tuŋ jém Booz. Jém Booz ija̱tuŋ jém Salmón. Jém Salmón ija̱tuŋ jém Naasón. q)Jém Eliaquim ija̱tuŋ jém Melea. Jém Melea ija̱tuŋ jém Mainán. Jém Mainán ija̱tuŋ jém Matata. Jém Matata ija̱tuŋ jém Natán. Yp+Jém Matat ija̱tuŋ jém Leví. Jém Leví ija̱tuŋ jém Simeón. Jém Simeón ija̱tuŋ jém Judá. Jém Judá ija̱tuŋ jém José. Jém José ija̱tuŋ jém Jonán. Jém Jonán ija̱tuŋ jém Eliaquim. oJém Er ija̱tuŋ jém Josué. Jém Josué ija̱tuŋ jém Eliezer. Jém Eliezer ija̱tuŋ jém Jorim. Jém Jorim ija̱tuŋ jém Matat. -nSJém Neri ija̱tuŋ jém Melqui. Jém Melqui ija̱tuŋ jém Adi. Jém Adi ija̱tuŋ jém Cosam. Jém Cosam ija̱tuŋ jém Elmodam. Jém Elmodam ija̱tuŋ jém Er. :mmJém Judá ija̱tuŋ jém Joana. Jém Joana ija̱tuŋ jém Resa. Jém Resa ija̱tuŋ jém Zorobabel. Jém Zorobabel ija̱tuŋ jém Salatiel. Jém Salatiel ija̱tuŋ jém Neri. 5lcJém Nagai ija̱tuŋ jém Maat. Jém Maat ija̱tuŋ jém Matatías. Jém Matatías ija̱tuŋ jém Semei. Jém Semei ija̱tuŋ jém José. Jém José ija̱tuŋ jém Judá. 5kcJém José ija̱tuŋ jém Matatías. Jém Matatías ija̱tuŋ jém Amós. Jém Amós ija̱tuŋ jém Nahum. Jém Nahum ija̱tuŋ jém Esli. Jém Esli ija̱tuŋ jém Nagai. /jWJém Helí ija̱tuŋ jém Matat. Jém Matat ija̱tuŋ jém Leví. Jém Leví ija̱tuŋ jém Melqui. Jém Melqui ija̱tuŋ jém Jana. Jém Jana ija̱tuŋ jém José. Ai{Jém Jesús iniit́ treinta ia̱mt́ɨy cuando moj iwat jém iyo̱xacuy. Ijɨ̱syajpa id́ɨc jém pɨxiñt́am iga Jesús ija̱tuŋ jém José. Jém ija̱tuŋwe̱we jém Helí. .hUQuet Dios iA̱nama sɨŋyucmɨ. Jém pɨxiñt́am iixyaj iga quet juuts tu̱m cuucu, nu̱mmiñ, núc hasta jém Jesúsyucmɨ. Imatoŋyaj tu̱m jɨ̱yi sɨŋyucmɨ. Nɨ́mayt́a̱ Jesús: —Mich mamMa̱nɨc, mantoypáppɨc. Agui amaymay con mimich. Jém Jesús jém wiñɨcpɨc it́úmmɨyaj "g=Cuando acchiŋyajta̱ it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am, acchiŋta̱t́im mex jém Jesús. Jeet́i rato iganam iŋwejpátpa Dios, áŋáy jém sɨŋ. fyJesɨc tuŋgac más malopɨc cosa iwat. Ipɨɨmɨ́y iga matsta̱iñ jém Xiwan, cotta̱p cárcel. Acchiŋta̱ Jesús eeCJém Xiwan iwogáyt́im jém gobernador Herodes porque ipɨgáy jém ijáyuc jém Felipe iwɨcho̱mo. Ininɨc it́ɨccɨɨm. Iñɨ̱yi jém yo̱mo Herodías. Wogayt́a̱ jém Herodes porque tsa̱m jáyaŋ táŋca iwat. 7dgJesɨc jém Xiwan tsa̱m wɨ̱ najɨ́yóypa. Seguido iŋquímpa jém pɨxiñt́am iga ichacyajiñ jém malopɨc jɨ̱xi iga ipɨctsoŋyajiñ jém wɨbɨc aŋma̱t́i. @cyIcɨɨpiŋpa jém pɨxiñt́am juuts tu̱m pɨ̱xiñ icutɨ̱ppa jém trigo. Iccáypa jém trigo granerojo̱m. Nooquetta̱p jém trigo ipu̱chi juctjo̱m ju̱t́ d́a nunca píchpa. bPero jém Xiwan iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —Ɨch manacchiŋtámpa con nɨ. Pero miñpa tuŋgac, je más pɨ̱mi wɨa̱p que aɨch, d́a wɨa̱p annasca. D́a wɨa̱p aŋcuwijáyáy jém icɨac. Jém miñpáppɨc micchiŋtámpa con Dios iA̱nama y con juctɨ. laQTsa̱m wiñɨgam iŋjócyajpa jém pɨxiñt́am iga miñpa jém Cristo jém icutsatnewɨɨp Dios. Jesɨc moj ijɨ̱syaj ijɨ̱xiaŋjo̱m, ¿tanaŋja̱m iga yɨ́p Xiwan yɨ́bam jém Cristo jém tacutsadayñewɨɨp Dios? T`!Miñyajt́im algunos jém soldado iga icwácyajpa jém Xiwan. Nɨmyaj: —¿T́i wɨa̱p aŋwatta aɨcht́am? Jém Xiwan iñɨ́máy: —Odoy tobaayɨ tu̱m pɨ̱xiñ imɨɨchi pɨ̱mi̱mɨ. Odoy cumɨgooyɨ jém pɨxiñt́am iga iñt́obáypa it́umiñ. Maymáya̱jɨ con jém iŋcoñwɨyooyi jutsaŋ miyojpa jém gobierno. }_s Jém Xiwan iñɨ́máy: —Tseecɨ jém impuesto juuts nɨmpa jém aŋquímayooyi. Odoy tseecɨ más jáyaŋ. &^E Jesɨc jém ichécyajpáppɨc impuesto miñyajt́im iga acchiŋyajta̱iñ. Icwácpat́im jém Xiwan, iñɨ́máy: —Maestro, ¿t́i wɨa̱p aŋwatta? M] Jém Xiwan iñɨ́máy jeeyaj: —Siiga iniit́ wɨste̱n iñyoot́i, jesɨc chi̱ɨ tu̱m jém d́apɨc yood́ɨ́y. Siiga iniit́ iŋwíccuy, jesɨc chi̱ɨ jém d́apɨc inii̱ iwíccuy. \  Jesɨc jém pɨxiñt́am icwácyajpa jém Xiwan. Nɨmyajpa: —¿T́i wɨa̱p aŋwatta iga aŋwattámpa juuts ixunpa Dios? |[q Sɨɨp Dios it́ɨŋquímtooba jém cuyyaj jém d́apɨc tɨ́ma̱p. It́ɨŋquímpa jém cuy, ocmɨ iñooquetpa. OZSiiga nu̱ma iñchacneum jém immalajɨ̱xi, jesɨc wa̱tɨ juuts ixunpa Dios. Jesɨc quejpa iga cacneum iñjɨ̱xi. Odoy nɨmtaamɨ iga: “Ɨch d́a amalo porque jém Abraham tsɨ́y juuts ɨch anja̱tuŋwe̱we ija̱tuŋ.” Odoy nɨmtaamɨ je̱mpɨc porque Dios wɨa̱p icse̱t yɨ́p tsa juuts jém Abraham ima̱nɨctam. YJesɨc tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am nɨc iámyaj jém Xiwan iga acchiŋyajta̱iñ. Pero jém Xiwan iñɨ́máy: —¿Micha̱ñt́am, i̱ micjo̱dóŋa̱ iga impóyayt́ámiñ jém tsa̱m mɨjpɨc castigo jém icmiñpáppɨc jém tanJa̱tuŋ Dios? XwJesɨc cuando miñpa jém taCɨacputpáppɨc,
it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am iixyajpa jém icutsatnewɨɨp Dios. ?WwAŋcujnúctaamɨ jém pacusyaj, tajquettaamɨ jém co̱tsɨc y jém lumu iga nóŋa̱iñ. Nu̱mtsactaamɨ jém tuŋ jém wotnewɨɨp,
aŋcujtaamɨt́im jém tuŋ icua̱ja. yVkIwatpa jém Xiwan juuts ijaychacne librojo̱m jém Isaías jém wiñɨcpɨc profeta. Nɨmpa:Tammatoŋpa tu̱m najɨ́yoypáppɨc jém tɨtsɨnaxyucmɨ:“Áŋáyaayɨ jém tánO̱mi it́uŋ,
nu̱mtsagayt́aamɨ.” iUKJesɨc nɨcpa najɨ́yooyi icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ nocojo̱m jém nɨ iñɨ̱yi Jordán. Iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —Tsa̱cɨ iga immalwatpa. Mi̱ñɨ manacchiŋtámpa, jesɨc Dios miccáyáypa jém iñt́áŋca. T/It́ id́ɨc wɨste̱n jém co̱bacpɨc pa̱nij aŋjagooyi jém más mɨjpɨc. Tu̱m jém Anás y tu̱m jém Caifás. Jesɨc jeet́im tiempo it́ id́ɨc jém tɨtsɨnaxyucmɨ jém Xiwan, jém Zacarías ima̱nɨc. Jemum chiit́a̱ jém Xiwan tanJa̱tuŋ Dios iŋmadayooyi. mS UJesɨc capsum quince a̱mt́ɨy iga iŋjacpa jém Romapɨc aŋjagooyi jém Tiberio César. Jesɨc jém Poncio Pilato iŋjacpa jém naxyucmɨ de Judea como gobernador. Jém Herodes iŋjacpa jém naxyucmɨ de Galilea. Jém Herodes it́ɨ̱wɨ jém Felipe iŋjacpa jém Iturea y jém Traconite. Jém aŋjagooyi jém Lisanias iŋjacpa jém naxyucmɨ Abilinia. j2~}|?{{(yDxwvu$ttsTrr?pp&nmll-k/jiihqgffedbsb``_T^Z],[ZZY'XyWVVlUgTOSROQPONN\MLLiKK/JYI]HG%F>EEeD-CAAk@?t> <<;:9{8827654*3210V/Y.-,,**))(f'a&%%($J#""! 1wL8_9gWa^ 1 ^R j3_ !Jesɨc iganam nɨctooba jém Moisés y Elías, jém Peto iñɨ́máy jém Jesús: —MamMaestro, agui wɨ̱ iga tait́pa yɨɨm. Sɨɨp maŋwadayt́ámpa tucute̱n nacxt́ɨc. Tu̱m para mimich, tu̱m para Moisés y tu̱m para Elías. Jém Peto cumoŋ ijɨ̱xi. D́a icutɨɨyɨ́ypa t́i nɨmpa. \1 Tsa̱m moŋtooba id́ɨc jém Peto con jém icompañeroyaj. Ocmɨ cáy jém imo̱ŋi, mu iixyaj iga agui tsocpa jém Jesús iámooyi con ipuctu̱cu y tsocyajpat́im jém wɨste̱n pɨ̱xiñ jém miññewɨɨp. } Agui tsocpat́im mex jeeyaj. Aŋmatyajpa con Jesús jutsa̱p iccupac jém Dios iyo̱xacuy cuando accaata̱p Jerusalén.  Jeet́i rato núc wɨste̱n jém wiñɨcpɨc pɨ̱xiñ, jém Moisés y jém Elías, miñ iŋmatmatneyaj con jém Jesús. zm Jesɨc iganam iŋwejpátpa Dios, aŋcac jém Jesús iámooyi. Pɨ̱mi po̱po ipuctu̱cu, tsa̱m pɨ̱mi tsocpa. 7 Ocmɨ cuando yaj iŋmat Jesús, tuŋgac ocho día, quím tu̱m co̱tsɨcyucmɨ. Iwaganasɨɨba jém Peto, Jacobo y Xiwan. Nɨc iŋwejpát Dios. 9 Nu̱ma mannɨ́máypa iga algunos de mimicht́am d́a micaaba hasta que íñixpa ju̱t́pɨc iŋjacpa Dios yɨ́p naxyucmɨ. Aŋcacpa Jesús iámooyi   Siiga michaa̱p iga iniŋmatpa ɨch anaŋma̱t́i o siiga mich antsaaixpa, jesɨc ɨchgact́i jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ mantsaaixpat́im cuando amiñgacpa yɨ́p naxyucmɨ con jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am y con jém tanJa̱tuŋ Dios ipɨ̱mi. ! D́a t́i cuwatcuy siiga tu̱m pɨ̱xiñ iniit́ it́u̱mpɨy cosa jém it́wɨɨp yɨ́p naxyucmɨ, pero ocmɨ caaba y togoypa ia̱nama. ?~w Pero siiga tu̱m pɨ̱xiñ tsa̱m it́oypa ivida iga it́pa yɨ́p naxyucmɨ, jesɨc togoypa ivida. Siiga miccaata̱p ɨch aŋcuyucmɨ, jesɨc d́a togoypa imvida, micɨacputta̱p. B}} Jesɨc Jesús iñɨ́máy it́u̱mpɨy de jeeyaj: —Siiga micht́am antúŋɨyt́amtooba, jesɨc odoy natoyt́a̱jɨ iñyaac. Yaachɨɨyɨ cuando miyaachwatta̱p, atúŋɨɨyɨ. -|S Jesɨc nɨmt́im Jesús: —Ɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, tsa̱m pɨ̱mi ayaachwatta̱p. Tsa̱m pɨ̱mi ajóyixyajpa jém wɨd́ayt́am, jém pa̱nij aŋjagooyiyaj y jém escribaspɨc maestroyaj. D́a awɨ̱pɨctsoŋyajpa. Ocmɨ accaata̱p, pero jém tucunaja̱ma acpɨsta̱p. ~{u Pero Jesús iŋquím icuyujcɨɨwiñ: —Odoy i̱ aŋmadaayɨ iga ɨcham aCristo. Nɨmpa Jesús iga accaata̱p Vz% Jesɨc Jesús e̱ybɨct́im icwác jém icuyujcɨɨwiñ. Nɨmpa: —¿Mimicht́am, mijunɨmtámpa iga ai̱apaap aɨch? Jém Peto iñɨ́máy jém Jesús: —Mich miCristo jém micutsatnewɨɨp Dios. Wy' Jesɨc icutsoŋyaj jém icuyujcɨɨwiñ: —Nɨmyajpa iga mich miXiwan jém acchíŋoypaap. Tuŋgac nɨmyajpa iga mich miElías. Tuŋgac nɨmyajpa iga mich jém wiñɨcpɨc profeta jém pɨsnewɨɨp. ;xo Jesɨc tu̱m ja̱ma icut́um tsɨ́y Jesús con icuyujcɨɨwiñ iga iŋwejpátpa Dios. Jesɨc acwágóypa Jesús, iñɨ́máy jeeyaj: —¿Junɨmyajpa iga ai̱apaap aɨch? 5wc Jesɨc it́u̱mpɨy wícyaj, cusyajum. Ocmɨ ipiŋyaj doce nacooŋ jém caxt́ána̱ñi y jém tɨɨpɨ jém cutsɨ́ywɨɨp. Jém Peto iŋmatpa iga Jesús je jém Cristo vw Jesɨc Jesús ipɨc jém cinco caxt́ána̱ñi y jém wɨste̱n tɨɨpɨ. Ámquím sɨŋyucmɨ, iŋwejpát Dios. Jesɨc mojum iwenwenjac jém caxt́ána̱ñi y jém tɨɨpɨ. Ichi icuyujcɨɨwiñ, ipɨɨmɨ́y iga ichiiyajiñ jém pɨxiñt́am. wug Jesɨc je̱mpam iwatyaj jém icuyujcɨɨwiñ. Acco̱ñyajta̱ naxyucmɨ it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. #t? Porque it́yaj como cinco mil jém pɨxiñt́am. Pero Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Sɨɨp acco̱ñya̱jɨ como cincuenta cada grupo. s) Pero Jesús iñɨ́máy icuyujcɨɨwiñ: —Acwíctaamɨ mimicht́am. Nɨmyajpa jeeyaj: —D́a t́i anait́t́a más que cinco caxt́ána̱ñi y wɨste̱n tɨɨpɨ. ¿T́i iñxunpa, iga nɨcpa tanjuy wíccuy iga tanacwícpa it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp yɨɨm? Cr Jesɨc tsuuyɨm. Tɨgɨyt́oobam ja̱ma. Jém doce icuyujcɨɨwiñ icunúcyaj jém Jesús. Iñɨ́mayyaj: —Aŋquímya̱jɨ jém pɨxiñt́am iga nɨguiñam mo̱ŋiyaj iga nɨguiñ imétsyaj jém wíccuy jém tɨgaŋjoj y jém ranchoyaj jém it́yajwɨɨp nocojo̱m. Porque yɨɨm d́a t́i id́ɨ́yɨ́y. {qo Pero ijo̱dóŋa̱yaj jém pɨxiñt́am ju̱t́ nɨc Jesús, jesɨc nɨc icpoyyaj. Jesɨc Jesús ipɨctsoŋ jém pɨxiñt́am. Moj iŋquejáy ju̱t́pɨc iŋjacpa Dios jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Icpɨspat́im jém mɨmneyajwɨɨp. ]p3 Jesɨc mixe̱tyaj jém apóstolyaj, iŋmadayyaj jém Jesús t́i iñascayaj. Jesɨc iwagananɨcyaj jém doce icuyujcɨɨwiñ tuŋgac lugar ju̱t́ d́a t́i id́ɨ́yɨ́y, nocojo̱m jém attebet Betsaida. 7og Pero jém Herodes nɨmpa: —Aɨch anyaac ampɨɨmɨ́y iga tɨŋcujagayt́a̱iñ iɨscɨ jém Xiwan. ¿Jesɨc i̱apaap yɨ́p pɨ̱xiñ jém ammatoŋnewɨɨp iga wɨa̱p iwat jáyaŋ jém wɨ̱tampɨc cosa? Jesɨc jém Herodes agui iixt́ooba jém Jesús. Jesús icwícpa jém cinco mil pɨxiñt́am nw Pero tuŋgac nɨmyajpa iga wiñquejne jém Elías, tuŋgac nɨmyajpa iga pɨsnegacum tu̱m jém wiñɨcpɨc profeta. Qm Jém gobernador Herodes ijo̱dóŋa̱ t́i iwatpa Jesús. Pero d́a icutɨɨyɨ́ypa i̱apaap jém Jesús porque nɨmyajpa algunos iga pɨsneum jém Xiwan jém it́ɨŋcujagayñewɨɨp iɨscɨ. l Jesɨc moj nɨquiyaj jém icuyujcɨɨwiñ, nasyajpa it́u̱mpɨy jém tɨgaŋjoj. Iŋmatyajpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga tacɨacputtámpa Dios. Ju̱t́quej icpɨsyajpat́im jém mɨmneyajwɨɨp. Jém Herodes d́a icutɨɨyɨ́ypa i̱apaap jém Jesús Nk Siiga d́a i̱ miwɨ̱pɨctsoŋtámpa, puttaamɨ jém attebet. Cunebayt́aamɨ impuy iga cáyiñ jém pótpót. Wattaamɨ je̱mpɨc iga iniŋquejáypa iga tsa̱m maloyaj jém it́yajwɨɨp je̱m. gjG Cuando miñúctámpa tu̱m tɨccɨɨm, jemum michɨ́ypa hasta miñɨcpa tuŋgac tɨgaŋjoj. 8ii Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Odoy nanɨctaamɨ ni t́i tuŋjo̱m, ni imbastun, ni imbolsa, ni a̱ñi, ni tumiñ. Nanɨctaamɨ no más tu̱m iñyoot́i. h# Icutsat iga nɨguiñ iŋmatyaj jém aŋma̱t́i ju̱t́pɨc iŋjacpa Dios yɨ́p naxyucmɨ. Icutsat iga icpɨsyajiñ jém mɨmneyajwɨɨp. 8g k Jesɨc tu̱m ja̱ma jém Jesús iŋtuuma̱wat jém doce icuyujcɨɨwiñ. Ichi ipɨ̱mi iga wɨa̱iñ it́op jém mal espíritu y iga wɨa̱iñ icpɨsyaj jém mɨmneyajwɨɨp. fy8Ipooñaŋja̱myajpa ija̱tuŋ con ia̱pa. Jesús iñɨ́máy iga odoy i̱ iŋmadáyiñ t́i iñasca jém wo̱ñi. e7Jesɨc e̱ybɨct́im miñ ia̱nama, jeet́i rato tsucum jém wo̱ñi. Jesɨc jém Jesús iñɨ́máy ia̱pa iga icwíguiñ. d{6Pero jesɨc Jesús imatsáy jém wo̱ñi icɨ. Pɨ̱mi ijɨ́yáy. Iñɨ́máy jém wo̱ñi: —Miwo̱ñi, tsucu̱mɨ. tca5Pero jém pɨxiñt́am ixiccayajpa jém Jesús porque iñuntawɨ̱jo̱doŋ iga caaneum jém wo̱ñi. 0bY4Agui wejyajpa jém it́yajwɨɨp je̱m. Pɨ̱mi aŋyácneyaj iga caaneum jém wo̱ñi. Pero Jesús iñɨ́máy: —Odoy wejtaamɨ. D́a caane yɨ́p wo̱ñi, moŋpa. 6ae3Jesɨc núc Jesús jém Jairo it́ɨccɨɨm, d́a ijɨ́c iga i̱ tɨgɨypa. Icut́um tɨgɨy Jesús con jém Peto, Jacobo, Xiwan y jém wo̱ñi ija̱tuŋ con ia̱pa. `y2Pero cuando Jesús imatoŋ, iñɨ́máy jém Jairo: —Odoy cɨ̱ŋɨ. Cupɨ̱cɨ Dios. Pɨspa iñyo̱mma̱nɨc. `_91Iganam iŋquímpa Jesús jém yo̱mo, jesɨgam núc tu̱m de jém Jairo it́ɨccɨɨm. Miñ iŋmadáy jém Jairo. Nɨ́mayt́a̱p: —Caaneum jém iñyo̱mma̱nɨc. Odom más co̱bacpi̱jɨ yɨ́p tamMaestro. s^_0Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Miyo̱mo, mipɨsneum porque iŋcupɨcne Dios. Sɨɨp chogoyñɨcsɨm. }]s/Jém yo̱mo iix iga cutɨɨyɨyt́a̱. Agui cɨ̱ŋne, agui cuetsáypa imiñ. Co̱ste̱ññeactɨŋ jém Jesús ipuycɨɨm. Nɨmpa jém yo̱mo jém pɨxiñt́am iwiñjo̱m: —Ɨch mantsɨgáy iñyoot́i iga apɨxiñ. Jeet́i rato apɨs. r\].Pero Jesús nɨmpa: —Atsɨcta̱. Aŋcutɨɨyɨ́y iga anacpɨs tu̱m mɨmnewɨɨp con ampɨ̱mi. -[S-Jesɨc acwágóypa Jesús. Nɨmpa: —¿I̱ atsɨc? Nɨmyajpa it́u̱mpɨy iga d́a i̱ michɨc. Jesɨc jém Peto con jém tuŋgac icuyujcɨɨwiñ iñɨ́mayyaj Jesús: —MamMaestro, tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am micpɨtsɨyyajpa, micyágɨ́ypa. ¿T́iiga micwágóypa iga i̱ michɨc? Z,Jesɨc jém yo̱mo icunúc Jesús it́uuñiaŋcɨɨm. Ichɨgáy jém Jesús iyoot́i iŋna̱ca. Jeet́i rato te̱ñ jém iñɨɨpiñ. ZY-+It́ con jeeyaj tu̱m yo̱mo mɨmne doce a̱mt́ɨy con jém caacuy iga quetpa iñɨɨpiñ. Jém yo̱mo yaj miwadáy gasto it́u̱mpɨy it́umiñ iga iyoj jém tsóyɨ́yoypaap. Pero d́a i̱ wɨa̱ micpɨs. AX{*Jém Jairo iniit́ tu̱m iyo̱mma̱nɨc, doce ia̱mt́ɨy. Tsa̱m pɨ̱mi mɨmne jém wo̱ñi hasta caatoobam. Iganam nɨcpa Jesús, tsa̱m jáyaŋ jém pɨxiñt́am icpɨtsɨyyajpa. 0WY)Jesɨc núc tu̱m pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Jairo. Sinagoga aŋjagooyi jém pɨ̱xiñ. Co̱ste̱ññeactɨŋ jém Jesús ipuycɨɨm. Icunucsáy iga nɨguiñ it́ɨccɨɨm. Jesɨc se̱tgacum Jesús jém laguna aŋwiñt́uc. Jém pɨxiñt́am, jém it́yajwɨɨp je̱m, iwɨ̱pɨctsoŋyaj. Agui maymayyaj porque it́u̱mpɨy iŋjócneyaj id́ɨc. U{'—Nɨcsɨm iñt́ɨccɨɨm. Aŋmadaayɨ jém iñt́ɨ̱wɨtam t́i miwadáy Dios. Jesɨc nɨc jém pɨ̱xiñ. Nɨc iŋmat icuwɨ̱t́i jém attebet t́i iwadáy jém Jesús. Acpɨsyajta̱ jém yo̱mo jém ichɨgaywɨɨp jém Jesús iyoot́i ?Tw&Pero jém pɨ̱xiñ jém iniit́wɨɨp id́ɨc jém mal espíritu icunucsáy Jesús iga nɨcpa it́úŋɨ́y. Pero Jesús d́a ijɨ́gáy. Ipɨɨmɨ́y iga tsɨ́yiñ. Iñɨ́máy: WS'%Jesɨc it́u̱mpɨy jém Gadarapɨc pɨxiñt́am tsa̱m icɨ̱ŋyajpa jém Jesús. Nɨ́mayt́a̱ jém Jesús iga cáyiñ de je̱m. Jeeyucmɨ tɨgɨy Jesús jém barcojo̱m, e̱ybɨc se̱t ju̱t́ tsucum. 'RG$Jém iixyajwɨɨp t́i iwat Jesús, iŋmadayyajpa jém pɨxiñt́am jém miññeyajwɨɨp jutsa̱ micpɨsta̱ jém iniit́wɨɨp id́ɨc jém mal espíritu. SQ#Jesɨc miñ iámyaj it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am t́i iñasca jém yo̱ya. Miñúcyaj ju̱t́ it́ jém Jesús, ju̱t́ jicjicca jém yo̱ya, ipátyaj jém pɨ̱xiñ jém iniit́wɨɨp id́ɨc jém mal espíritu. Jemum co̱ñ jém Jesús ipuycɨɨm, puctugɨ́yum, jɨ̱xiɨ́yum. Jesɨc tsa̱m cɨ̱ŋneyaj jém pɨxiñt́am. hPI"Jesɨc jém iwatyajpaap cuenta jém yo̱ya, iixyaj t́i iñasca jém yo̱ya. Tsa̱m cɨ̱ŋneyaj jeeyaj. Póyaŋtsucumyaj. Nɨcpa iŋmatyaj jém attebet Gadara y jém it́yajwɨɨp nocojo̱m t́i iñasca jém yo̱ya. Ow!Jém mal espíritu ichacum jém pɨ̱xiñ. Putum ia̱namaŋjo̱m. Tɨgɨy jém mal espíritu jém yo̱ya ia̱namaŋjo̱m. Jesɨc jém yo̱ya póyaŋtsucumyaj, joobaŋnasyaj jém tejajyucmɨ. Actɨŋyaj jém nɨɨcɨɨm. Jicjiccayaj jém yo̱ya. ^N5 Jesɨc it́ id́ɨc je̱m tsa̱m jáyaŋ yo̱ya. Wícyajpa jém lumuyucmɨ. Jém mal espíritu iñɨ́máy Jesús: —Ajɨ́gayt́aamɨ iga atɨgɨyt́ámpa jém yo̱ya ia̱namaŋjo̱m. Jesɨc Jesús ijɨ́gáy. MwJém mal espíritu icunucsáy Jesús iga odoy icnɨguiñ jém mɨjpɨc josjo̱m ju̱t́ pajta̱p jém mal espíritu. yLkJesɨc Jesús icwác jém pɨ̱xiñ, iñɨ́máy: —¿Mich, i̱ iññɨ̱yi? Icutsoŋ. Nɨmpa: —Ɨch aLegión. Taɨch tanaŋmat́i̱mɨ nɨmtooba jém jáyaŋpɨc. Icnɨɨya̱ je̱mpɨc porque tsa̱m jáyaŋ iniit́ jém mal espíritu. KIñɨ́máy je̱mpɨc porque Jesús iquebacputpa jém mal espíritu jém pɨ̱xiñ ia̱namaŋjo̱m. Wa̱t́cɨy jém mal espíritu imats jém pɨ̱xiñ. Jém it́yajwɨɨp jém attebet ichénayñeyaj id́ɨc icɨ y ipuy con cadena. Pero ijacpa jém cadena y jém tɨ́ŋcuy jém iñuusmatsayñewɨɨp ipuy. Jém mal espíritu ichɨcpoypa jém pɨ̱xiñ hasta jém tɨtsɨnaxyucmɨ. lJQMu iix jém Jesús, jém pɨ̱xiñ co̱ste̱ññeactɨŋ ipuycɨɨm. Pɨ̱mi aŋwejpa. Nɨmpa: —¿T́iiga mit́ɨgɨycúmpa con aɨcht́am? Mich miJesús jém Yucmɨpɨc Dios miMa̱nɨc. Maŋcunucsáypa, odoy ayaachwa̱tɨ. pIYJesɨc miquet jém Jesús jém barcojo̱m, miñ tu̱m Gadarapɨc pɨ̱xiñ, icunúc Jesús. Jáyaŋ tiempo iniit́ jém mal espíritu. Icusɨ̱cɨ sɨɨba. D́a puctugɨ́y, d́a tɨgɨ́y. Nɨcne i̱t́i ju̱t́ cumta̱p tsúts. \H1Ocmɨ núcyaj jém naxyucmɨ de Gadara jém nɨaŋwiñt́uc de jém Galilea. ^G5Jesɨc iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —¿T́iiga d́a iŋcupɨctámpa iga Dios wɨa̱p? Pero agui aŋjécneyaj jém icuyujcɨɨwiñ. Ipooñaŋja̱myajpa. Nacwácyajta̱p entre jeeyaj: —Que i̱apaap yɨ́p pɨ̱xiñ iga iñɨ́máy jém sa̱wa iga teeñiñ y icupɨcpa. Jém Gadarapɨc pɨ̱xiñ jém iniit́wɨɨp jém mal espíritu FJesɨc nɨc ichɨcyusyaj jém Jesús. Nɨ́mayt́a̱: —¡Maestro! ¡Maestro! ¡Tatogoyt́ámpa! Jesɨc yus Jesús, tsucum. Iwogáy jém sa̱wa con jém nɨɨpoa. Iñɨ́máy iga teeñiñ. Jesɨc teeñaŋjac jém sa̱wa con jém nɨɨpoa. D́am t́i tsɨgóypa. jEMIganam jacyajpa jém laguna, moŋpa Jesús jém barcojo̱m. Miñúcyaj cucmɨ jém laguna, mojum po̱yi jém sa̱wa tsa̱m pɨ̱mi. Agui poobat́im jém nɨ. Moj tɨgɨ̱yi nɨ jém barcojo̱m hasta cumoŋtoobam jém barco. D7Tu̱m ja̱ma tɨgɨy Jesús barcojo̱m con icuyujcɨɨwiñ. Iñɨ́máy: —Tanɨctámpa jém laguna aŋwiñt́uc. Jesɨc nɨcyajum barcojo̱m. 7CgPero Jesús iñɨ́máy jeeyaj: —Jém icupɨcneyajwɨɨp jém Dios iŋma̱t́i, jeam ána̱pa, jeam antɨ̱wɨtam. Jesús icteeñaŋjac jém sa̱wa con jém nɨɨpoa B Aŋmadayt́a̱ Jesús: —Miññeum jém íña̱pa con iñt́ɨ̱wɨtam. Jemum it́ aŋsɨ̱cmɨ. Miixt́ooba. Mijɨypáttooba. A+Jesɨc jém Jesús it́ɨ̱wɨtam con ia̱pa miñyaj. Pero d́a wɨa̱p it́ɨgɨyyaj ju̱t́ it́ jém Jesús porque tsa̱m it́ñɨ̱m. x@i’Wadaayɨ caso mimicht́am, awɨ̱matoŋtaamɨ. Siiga iŋwɨ̱pɨctsoŋpa jém Dios iŋma̱t́i, jesɨc Dios michiiba jáyaŋ wɨ̱tampɨc cosa. Pero siiga d́a iŋwɨ̱pɨctsoŋpa jém Dios iŋma̱t́i, jesɨc d́a t́i wɨa̱p michi Dios, más miccáyáypa jém cosa jém iñjɨ̱spáppɨc id́ɨc iga iniit́. Miñyaj jém Jesús it́ɨ̱wɨtam con ia̱pa l?QJesanet́im quejpa it́u̱mpɨy cosa aŋnécne id́ɨc. Quejpat́im jém d́apɨc quejne id́ɨc. L>Jesɨc nɨmpat́im Jesús: —D́a i̱ iñooba tu̱m juctɨ iga icujappa cooŋcucɨɨm o iga ichacpa tseescucɨɨm. Tannooba juctɨ iga tantunpa yucmɨ iga iixixóypa jém tɨgɨypáppɨc. 5=cPero jém pac, jém actɨŋnewɨɨp jém wɨbɨc naxyucmɨ, jex juuts tu̱m pɨ̱xiñ wɨ̱ ia̱nama, imatoŋpa jém Dios iŋma̱t́i, iwadáypa caso. Icupɨcpa jém aŋma̱t́i, d́a nunca ichacpa. Wɨ̱tɨ́ma̱p jém pɨ̱xiñ. Siempre iwatpa juuts ixunpa Dios. Jesús iŋmat jém juctɨ icuento d<AJém pac, jém actɨŋnewɨɨp apid́aŋjo̱m, jex juuts jém imatoŋneyajwɨɨp Dios iŋma̱t́i, mojpa iwat juuts ixunpa Dios, pero d́a iyaachɨ́ypa. Icupɨctooba id́ɨc, pero tsa̱m ijɨ̱spa iyo̱xacuy. Ijɨ̱spat́im jém it́umiñ con jém maymáya̱ji. Jém jɨ̱xi d́apɨc wɨ̱ ixamcaaba jém wɨbɨc jɨ̱xi. D́a wɨ̱ tɨ́ma̱p. ; Jém pac, jém actɨŋnewɨɨp tsaaŋjo̱m, jex juuts jém pɨxiñt́am cuando imatoŋ jém Dios iŋma̱t́i, agui maymay, iwɨ̱pɨctsoŋyaj. Pero d́a pɨ̱mi t́i̱chɨgɨ́y, d́a jáypa icupɨcyaj, pero cuando cutɨ́tsta̱p, ichacyajpa jém aŋma̱t́i. a:; Jém actɨŋnewɨɨp tuŋjo̱m jex juuts jém pɨxiñt́am jém imatoŋneyajwɨɨp jém Dios iŋma̱t́i. Pero ocmɨ jém Woccɨɨwiñ miñ iccáyáy ia̱namaŋjo̱m iga odoy icupɨcyajiñ, iga odoy cɨɨputyajiñ. m9S ’Sɨɨp manaŋmadáypa t́i nɨmtooba yɨ́p xut́u cuento. Jém pac jém Dios iŋma̱t́i. g8G Jesús iñɨ́máy: —Dios michiiñe jém jɨ̱xi iga wɨa̱p iñjo̱dóŋa̱ta jém cosa aŋyamneta̱wɨɨp id́ɨc. Sɨɨp wɨa̱p iŋcutɨɨyɨ́y ju̱t́pɨc iŋjacpa Dios jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Pero ɨch anaŋquejáypa jém tuŋgacpɨc pɨxiñt́am con yɨ́p xut́u cuento. Jesɨc cuando iixyajpa, d́a ijo̱dóŋa̱yajpa t́i iixyaj. Cuando imatoŋyajpa, d́a icutɨɨyɨyyajpa t́i imatoŋyaj. Jém Jesús iŋmatpa t́i nɨmtooba jém xut́u cuento d7A Jesɨc jém icuyujcɨɨwiñ icwácyaj jém Jesús t́i nɨmtooba jém xut́u cuento. 46aActɨŋt́im jém pac jém wɨbɨc naxyucmɨ. Nay, wɨ̱tɨ́ma̱p. Cada tu̱mtu̱m jém pac chióy cien. Jesɨc yaj iŋmat jém cuento. Pɨ̱mi jɨy Jesús. Iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —Siiga mit́atsɨgɨyt́a, amatoŋtaamɨ. T́iiga iŋquejáypa jém icuyujcɨɨwiñ con jém xut́u cuento e5CActɨŋt́im uxaŋ jém pac apid́aŋjo̱m. Jém apit́ iwagananay jém pac, ocmɨ ixamca. n4UActɨŋt́im uxaŋ jém pac jém tsaaŋjo̱m. Mu iñay, jobit́t́im tɨts porque d́a mu̱jajo̱m. c3?—It́ id́ɨc tu̱m pɨ̱xiñ. Nɨc ñi̱pi. Nɨc iyɨ̱n jém pac ica̱mjo̱m. Jesɨc mu iyɨ̱n jém pac, actɨŋ uxaŋ tuŋjo̱m jém ca̱maŋna̱ca. Jém nasyajpaap icunepnepquetyaj. Jém jon icútquetyaj. m2STu̱m ja̱ma aŋtuuma̱yajpa tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am. Putyaj de wa̱t́i jém attebetyaj. Miñ iámyaj jém Jesús. Jesɨc Jesús iŋmadáy tu̱m xut́u cuento iga iŋquejáypa jém aŋtuuma̱neyajwɨɨp. Iñɨ́máy: C1It́t́im jém Xiwana, jém iwɨd́a̱ya iñɨ̱yi Chuzo. Jém pɨ̱xiñ icuyo̱xa̱p jém gobernador Herodes. It́t́im jém Susana. Yɨ́pyaj con wa̱t́i más jém yo̱mtam icwícyajpa jém Jesús con icuyujcɨɨwiñ, ichiiyajpa t́it́am iniit́yaj. Dios iŋma̱t́i jex juuts jém pac jém tanyɨ̱npáppɨc x0iIwagananɨcyajpat́im jém yo̱mtam jém mɨmneyajwɨɨp id́ɨc con jém iniit́wɨɨp id́ɨc jém mal espíritu. Jesús icpɨs jém yo̱mtam. Tu̱m de jeeyaj jém Malía, iñɨ̱yit́im Magdalena, tobayt́a̱ siete jém mal espíritu. R/ Ocmɨ Jesús oy jo̱yi wa̱t́i jém attebet y jém tɨgaŋjoj. Oy najɨ́yooyi. Iŋmatpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i ju̱t́pɨc Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ. It́úŋɨyyaj jém doce icuyujcɨɨwiñ. |.q2Pero jém Jesús iñɨ́máy jém yo̱mo: —Iŋcupɨcne Dios jeeyucmɨ micɨɨputneum. Chogoyñɨcsɨm.7-g1Jesɨc jém it́yajwɨɨp jém mesacɨɨm con Jesús moj nanɨ́mayyajta̱ji entre jeeyaj: —¿I̱apaap yɨ́p pɨ̱xiñ iga wɨa̱p iccáyáy jém yo̱mo it́áŋca? \,10Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém yo̱mo: —Miccáyayt́a̱ jém iñt́áŋca. }+s/Jesɨc mannɨ́máypa iga Dios iccáyáy yɨ́p yo̱mo it́áŋca tsa̱m jáyaŋ. Jeeyucmɨ tsa̱m pɨ̱mi it́oypa Dios. Pero siiga Dios iccáyáypa tu̱m pɨ̱xiñ it́áŋca d́apɨc jutsaŋ, jesɨc jém pɨ̱xiñ uxaŋt́im it́oypa Dios. *.Mich d́a anaccámáy aceite aŋco̱bacyucmɨ, pero yɨ́p yo̱mo acámáy tu̱m frasco jém pomada jém cɨ̱npáppɨc ampuyyucmɨ. _)7-Mich d́a anaŋna̱catsútspa, pero yɨ́p yo̱mo tsa̱m aŋna̱catsútsáypa ampuy. 2(],Jesɨc Jesús iámseedáy jém yo̱mo ju̱t́ sɨɨp icheáy jém ipuy, iñɨ́máy jém Ximoj: —Aamɨ yɨ́p yo̱mo t́i sɨ́p iwat. Cuando atɨgɨy iñt́ɨcjo̱m mich d́a anchi nɨ iga antseeba ampuy. Pero yɨ́p yo̱mo atseáypa ampuy con iixcaŋnɨ. Acujicháyáypa ampuy con iway. *'M+Jesɨc jém Ximoj icutsoŋ. Nɨ́mayt́a̱ Jesús: —Jém más jáyaŋpɨc icacne jém tumiñ. Jesús iñɨ́máy jém Ximoj: —Nu̱ma, aŋwɨ̱cutsoŋ. {&o*Ocmɨ icuɨstɨc d́a wɨa̱p icse̱tyaj jém tumiñ. Jesɨc jém ichiiñewɨɨp jém tumiñ iwadáypa perdón icuɨstɨc. D́am ichécpa jém pɨ̱xiñ. Sɨɨp, miXimoj, ¿anɨ́maayɨ juppɨc más it́oypa jém ichiiñewɨɨp jém tumiñ? *%M)Jesɨc nɨmpa Jesús: —It́ id́ɨc wɨste̱n pɨ̱xiñ. Oy icacyaj tumiñ. Tu̱m icac quinientos tumiñ de plata, tu̱m icac cincuenta tumiñ de plata. ;$o(Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém fariseopɨc pɨ̱xiñ: —MiXimoj, mannɨ́mayt́ooba tu̱m aŋma̱t́i: Jesɨc jém pɨ̱xiñ iñɨ́máy jém Jesús: —Maestro, anɨ́maayɨ. =#s'Jesɨc jém fariseo, jém iŋwejayñewɨɨp Jesús, iix t́i iwatpa jém yo̱mo. Jém pɨ̱xiñ ijɨ̱spa ijɨ̱xiaŋjo̱m. Nɨmpa iga: “Siiga nu̱ma yɨ́p pɨ̱xiñ tu̱m profeta, ¿t́iiga d́a icutɨɨyɨ́ypa iga yɨ́p yo̱mo tsa̱m táŋcaɨ́y? Porque yɨ́p yo̱mo tu̱m wit́wid́oypáppɨc.” "!&Jesɨc jém yo̱mo icunúc jém Jesús. Ico̱steeñáy ipuycɨɨm. Wejpa jém yo̱mo. Icheáypa jém Jesús ipuy con iixcaŋnɨ. Ocmɨ jém yo̱mo icujicháyáypa jém ipuy con jém iway. Iŋna̱catsútsáypa ipuy. Ocmɨ icámáy jém pomada jém Jesús ipuyyucmɨ. !{%It́t́im jém attebet tu̱m yo̱mo wit́wid́oypáppɨc id́ɨc. Jesɨc jém yo̱mo ijo̱doŋ iga nɨc wiiqui jém Jesús jém fariseopɨc it́ɨccɨɨm. Nɨct́im mex jém yo̱mo. Ininɨc tu̱m wɨbɨc tsaafrasco comne de pomada cɨ̱npáppɨc.  $Tu̱m fariseo iŋwejáy Jesús iga nɨguiñ wiiqui. Jesɨc nɨc jém Jesús, tɨgɨy it́ɨcjo̱m, co̱ñ jém mesacɨɨm. #Quejpa iga wɨ̱ jém jɨ̱xi siiga wɨ̱putpa jém yo̱xacuy. Oy jo̱yi Jesús tu̱m fariseopɨc pɨ̱xiñ it́ɨccɨɨm s_"Ocmɨ ɨch anyaac amiñ sɨŋyucmɨ. Awícpa y anɨ́cpa, pero micht́am miñɨmtámpa iga tsa̱m awícpa y tsa̱m ánucpa vino. Miñɨmtámpat́im iga ɨch aŋcompañero jém ichécyajpáppɨc jém impuesto y jém táŋcaɨywɨɨp. *M!Porque cuando miñ jém Xiwan jém acchíŋoypáppɨc, d́a icútpa caxt́ána̱ñi, d́a iucpa vino; miñɨmtámpa iga jém Xiwan iniit́ tu̱m mal espíritu. r] jex juuts jém tsɨ̱xt́am jém mɨ̱chyajpáppɨc plaza. Iñɨ́mayyajpa jém iamigoyaj iga: “Mansusáypa jém flauta, pero d́a mietstámpa. Ocmɨ maŋwánáypa jém wa̱ñi jém aŋyácnewɨɨp, pero d́at́im miwejtámpa.” ykJesɨc tánO̱mi Jesús iñɨ́máy jém aŋtuuma̱neyajwɨɨp: —Jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp sɨɨp *MPero jém fariseoyaj con jém maestroyaj de jém Israelpɨc aŋquímayooyi d́a icupɨcyajpa jém Dios iŋma̱t́i jém inimiññewɨɨp jém Xiwan. Dios iwɨ̱wadayt́ooba id́ɨc, pero jeeyaj d́a iwɨ̱aŋja̱myaj. Jeeyucmɨ jém fariseoyaj d́a ijɨ́cpa iga icchiŋyajpa jém Xiwan. a;Mu imatoŋyaj t́i nɨmpa jém Jesús, jesɨc it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am agui maymáya̱yaj. Agui maymáya̱yajpat́im jém ichécyajpáppɨc jém impuesto. Nɨmyajpa: —Agui wɨ̱ tanDios iga taŋquejáypa yɨ́p nu̱mapɨc aŋma̱t́i. Porque casi it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am oy icchiŋyajta̱ ju̱t́ acchíŋóypa jém Xiwan. *MJesɨc Jesús iñɨ́máyt́im jém pɨxiñt́am: —Nu̱ma mannɨ́máypa iga icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ d́a i̱ tuŋgac más wɨbɨc profeta que jém Xiwan jém acchíŋoypaap. Pero cuando núcpa jém tiempo iga iŋjacpa Dios, jém más xut́upɨc más wɨa̱p que jém Xiwan. veNɨmpa jém Dios iŋma̱t́i t́i iwatpa jém Xiwan:Dios icutsatpa tu̱m aŋmat́cɨɨwiñ iga iwɨ̱tsagáypa jém Cristo it́uŋ.Jém aŋmat́cɨɨwiñ aŋjagoyñeeba iñɨc.Ocmɨ it́uuñiaŋcɨɨm miñpa jém Cristo. =s¿Que t́i oy íñámta jém tɨtsɨnaxyucmɨ? ¿Que oy íñámta tu̱m nunta profeta? Nu̱ma tu̱m profeta más wɨa̱p que it́u̱mpɨy jém wiñɨcpɨc Dios iŋmat́cɨɨwiñ. ¿Que oy íñámta jém pɨ̱xiñ agui wɨ̱cuyajne? D́a je. Tanjo̱doŋ iga jém wɨ̱cuyajnewɨɨp it́yaj jém rey it́ɨccɨɨm. a;Jesɨc nɨcyajum jém Xiwan icuyujcɨɨwiñ. Moj iŋmadáy Jesús jém pɨxiñt́am iga jém Xiwan tu̱m Dios iŋmat́cɨɨwiñ. Nɨmpa: —¿T́i oy íñámta jém tɨtsɨnaxyucmɨ? ¿Que oy íñámta tu̱m pɨ̱xiñ d́apɨc wɨa̱p juuts tu̱m po̱c jém aguipɨc ictsɨgóypa sa̱wa? D́a je. Oy íñámta tu̱m pɨ̱xiñ wɨa̱paap. b=Agui maymay jém pɨ̱xiñ jém d́apɨc ijɨ́cpa iga i̱ ictsacpa ɨch anaŋma̱t́i. 9Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém Xiwan icuyujcɨɨwiñ: —Nɨ̱gɨ nɨ́maayɨ jém Xiwan t́i íñixñeta y t́i immatoŋneta. Aŋmadayt́aamɨ iga ixixóypam jém cácht́i, wit́pam jém cuxujpɨc id́ɨc, pɨsneum jém cupúgayñewɨɨp id́ɨc iña̱ca, matóŋóypam jém chajca, pɨsneum jém caaneyajwɨɨp id́ɨc y jém yaacha̱yajpaap ipɨctsoŋyaj jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios icɨacputpa. ~uJesɨc jeet́im hora cuando núcyaj jém Xiwan icuyujcɨɨwiñ, jém Jesús icpɨspa jáyaŋ jém pɨxiñt́am jém iniit́wɨɨp caacuy, jém mɨmneyajwɨɨp y jém imatsnewɨɨp jém mal espíritu. Icpɨst́im jáyaŋ jém cácht́iyaj. iKJesɨc ocmɨ jém Xiwan icuyujcɨɨwiñ ipát jém Jesús. Iñɨ́mayyaj: —Jém Xiwan, jém acchíŋoypáppɨc, acutsatta iga manacwáguiñ siiga micham miCristo jém micutsatnewɨɨp Dios o anaŋjóctámpa tuŋgac. SIcutsat iga nɨguiñ icwácyaj jém Jesús. Nɨ́mayt́a̱ jém icuyujcɨɨwiñ: —Nɨ̱gɨ acwaacɨ jém Jesús iga: “¿Que micham miCristo jém micutsatnewɨɨp Dios o anaŋjóctámpa tuŋgac?” 5cOcmɨ acjo̱dóŋa̱ta̱t́im jém Xiwan jém acchíŋoypaap t́i iwat jém Jesús. Jém Xiwan icuyujcɨɨwiñ iŋmadáy. Jesɨc ocmɨ iŋwejáy wɨste̱n de jeeyaj. W 'Jesɨc ocmɨ jo̱dóŋa̱ta̱ t́i iwat jém Jesús icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ de Judea con jém tuŋgac naxyucmɨ jém nocojo̱mpɨc. Jém Xiwan icutsat icuyujcɨɨwiñ iga icwácyajiñ jém Jesús Mu iixyaj, pɨ̱mi cɨ̱ŋyaj it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp je̱m. Moj icujípyaj Dios. Nɨmyajpa: —Tawiñquejayñe tu̱m mɨjpɨc profeta. Nɨmyajpat́im: —Dios tsa̱m tayaachaŋja̱mpa, jeeyucmɨ tacutsadayñe yɨ́p pɨxiñ iga tayo̱xpáttámiñ. s _Jesɨc jém caanewɨɨp id́ɨc co̱ñchucum. Mojum jɨ̱yi. Jesɨc Jesús icɨɨjuŋcodáy ia̱pa. U #Jesɨc Jesús icunúc nocojo̱m jém tsúts, ichɨgáy icaja. Jém icópneyajwɨɨp teeñaŋjacyaj. Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém caanewɨɨp: —¡Miwo̱ñjaychɨ̱xi, mannɨ́máypa, tsucu̱mɨ! ] 3 Mu iix jém tánO̱mi, iyaachaŋja̱mpa jém yo̱mo. Iñɨ́máy: —Odoy we̱jɨ. zm Iganam núcyajpa jém attebet aŋna̱ca, iix iga nanɨcta̱p tu̱m tsúts. Jém caanewɨɨp tu̱m cuno̱ya ijayma̱nɨc. Jém yo̱mo d́a inii̱ tuŋgac ima̱nɨc. Icut́um tsɨ́y. Jáyaŋ jém pɨxiñt́am iwagananɨcyajpa jém cuno̱ya. 0Y Jesɨc jém tuŋgac ja̱ma nɨc Jesús tu̱m attebet iñɨ̱yi Naín. Waganɨcyajpa con wa̱t́i jém icuyujcɨɨwiñ. Nɨcyajpat́im jáyaŋ jém pɨxiñt́am. ,Q Jesɨc jém capitán iamigoyaj se̱tyajum it́ɨccɨɨm. Iixyajum iga pɨsneum jém capitán imozo. Jesús icpɨs tu̱m caanewɨɨp, jém cuno̱ya ima̱nɨc )K Jesɨc miimatoŋ jém Jesús junɨmpa jém capitán, ipooñaŋja̱mpa. Iámseedáy jém pɨxiñt́am jém miñyajpáppɨc it́uuñiaŋcɨɨm. Iñɨ́máy: —Nu̱ma, mannɨ́máypa, d́a ampátne ni tu̱m pɨxiñ icuwɨ̱t́i yɨ́p Israel iga icupɨcpa Dios juuts yɨ́p capitán. dAPorque ɨch anait́t́im tu̱m anaŋjagooyi iga apɨɨmɨ́ypa. Ɨch anait́t́im soldado jém ampɨɨmɨypaap. Siiga annɨ́máypa jém ansoldado iga nɨguiñ, jesɨc tienes que nɨcpa. Siiga annɨ́máypa jém ansoldado iga míñiñ, jesɨc tienes que miñpa. Siiga annɨ́máypa jém ammozo iga iwad́iñ tu̱m cosa, jesɨc tienes que iwatpa.  Jeeyucmɨ ɨch d́a nɨc mamméts anyaac. Sɨɨp no más nɨ́maayɨ jém caacuy iga ichaguiñ jém ammozo, tienes que pɨspa.  Jesɨc jém wɨd́ayt́am iwagananɨcyajpa jém Jesús. Iganam núcyajpa nocojo̱m jém capitán it́ɨccɨɨm, jém capitán icutsadáy aŋma̱t́i jém Jesús con tuŋgac iamigoyaj. Iñɨ́mayyaj: —Jém capitán miñɨ́máy iga: “MánO̱mi, d́a más maŋco̱bacpijpa. D́a wɨ̱ iga miñúcpa antɨccɨɨm porque mich wɨbɨc mipɨ̱xiñ, ɨch tsa̱m atáŋcaɨ́y.” gGPorque tsa̱m it́oypa jém tannación. Tawadáyt́im tu̱m jém tamma̱stɨc jém sinagoga. 'GJesɨc jém wɨd́ayt́am nɨc iám jém Jesús. Icunucsáy, iñɨ́máy: —Awadaayɨ tu̱m favor, jém capitán tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ, yo̱xpaatɨ. EJesɨc cuando jém capitán ijo̱dóŋa̱ iga jém Jesús wɨa̱p icpɨsóy, icutsadáy jute̱n jém Israelpɨc wɨd́ayt́am iga icunucsáypa jém Jesús iga míñiñ icpɨs jém imozo. 8~iIt́ id́ɨc je̱m tu̱m jém Romapɨc capitán. Iniit́ id́ɨc tu̱m imozo jém tsa̱mpɨc it́oypa. Pero ocmɨ mɨmneactɨŋ jém imozo. Tsa̱m pɨ̱mi mɨmne. Caatoobam. H} Jesɨc yaj iŋmadáy Jesús jém pɨxiñt́am, nɨc Capernaum. |1Siiga tu̱m pɨ̱xiñ imatoŋpa ɨch anaŋma̱t́i, pero d́a icupɨcpa, jesɨc jém pɨxiñ jex juuts tu̱m pɨ̱xiñ jém d́apɨc wɨa̱p it́ɨcwat. Jém pɨ̱xiñ d́a iwɨ̱tajcúm jojmɨ iga icpɨɨma̱p jém tɨc jém tsaayucmɨ. Naxyucmɨ no más icpɨɨma̱ne. Jesɨc ocmɨ com jém nɨ, pɨ̱mi ictsɨ́y jém nɨɨco̱ma jém tɨc, jeet́i rato cutɨŋ, d́a t́i tsɨ́y.&{E0Mijex juuts tu̱m pɨ̱xiñ wɨa̱paap it́ɨcwat. Wiñt́i iwɨ̱tajcúmpa jojmɨ iga icpɨɨma̱p jém tɨc tsaayucmɨ. Jesɨc ocmɨ cuando compa jém nɨ, pɨ̱mi ictsɨ́y jém nɨɨco̱ma jém tɨc. Pero d́a wɨa̱p ictsɨgóy ni imɨswatpa porque acpɨɨma̱neta̱ tsaayucmɨ. 1z[/Wɨ̱ iga miñpa immatoŋ ɨch anaŋma̱t́i y iga iŋwad́iñ juuts mannɨ́máypa. Sɨɨp manaŋquejáypa juutspɨc mipɨ̱xiñ siiga iŋwatpa juuts mannɨ́máypa. *yM.Jesɨc Jesús iñɨ́máyt́im jém pɨxiñt́am: —¿T́iiga miñɨmtámpa iga, “MánO̱mi, mánO̱mi”, pero d́a iŋwattámpa juuts mannɨ́máypa? `x9-Tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ iwatpa wɨbɨc cosa porque iniit́ jém wɨbɨc jɨ̱xi ia̱namaŋjo̱m. Jém malopɨc pɨ̱xiñ iwatpa jém cosa d́apɨc wɨ̱tam porque iniit́ jém malopɨc jɨ̱xi ia̱namaŋjo̱m. Jém aŋma̱t́i jém putpáppɨc tanjɨpjo̱m tsucum jém tána̱namaŋjo̱m. Siiga tu̱m pɨ̱xiñ iŋmatpa wɨbɨc cosa, jesɨc quejpa iga d́a malo. Pero siiga iŋmatpa tu̱m cosa d́apɨc wɨ̱, jesɨc quejpa iga malo. Jém wɨste̱n jém tɨcwatpáppɨc w ,Cada cuy tánixpɨcpa con it́ɨm. D́a tantúcpa tu̱m tsuj jém a̱pit́cuyyucmɨ. D́a tantúcpa uvas jém chicxchayyucmɨ. v+’Jém wɨbɨc cuy d́a wɨa̱p iwat jém malopɨc it́ɨm. Jém malopɨc cuy d́a wɨa̱p iwat jém wɨbɨc it́ɨm. vue*Siiga d́a iñja̱mpa jém cuy jém iniit́wɨɨp íñixco̱m, t́iiga iñjɨ̱spa iga wɨa̱p iñt́obáy jém pu̱chi jém iñt́ɨ̱wɨ iixco̱m. Minimɨgóyayt́a̱p iñyaac. Wiñt́i to̱pɨ jém cuy jém michpɨc iniit́ íñixco̱m, jesɨc ocmɨ wɨa̱p iñt́obáy jém pu̱chi jém iñt́ɨ̱wɨ iixco̱m. Cuando tɨ́ma̱p tu̱m cuy, jesɨc tánixpɨcpa ytk)’T́iiga iññɨ́máypa jém iñt́ɨ̱wɨ iga táŋcaɨ́y siiga d́a jutsaŋ jém it́áŋca juuts tu̱m xut́u pu̱chi iniit́ iixco̱m. Pero mich tsa̱m jáyaŋ táŋca iniit́ jex juuts tu̱m mɨjpɨc cuy iniit́ íñixco̱m. ysk(Tu̱m cuyujcɨɨwiñ d́a wɨa̱p iñasca jém imaestro, cuando yajum cuyu̱ji d́a ictsɨ́ypa jém imaestro. Jr 'Jesɨc Jesús iŋmadáypa jém pɨxiñt́am yɨ́p xut́u cuento: —Tu̱m cácht́ipɨc pɨ̱xiñ d́a wɨa̱p iniwit́ tuŋgac cácht́i porque tsutyajpa icuɨstɨcyaj jém pacusjo̱m. X~}||-{{yxwwsXrzqq'ppnnm-lkjjiHhgfyee^ddcbaaO`%^]m\[ZYYOXhWUTYSRQQ4P1ONMgLL_KK#JIBHOGGFEDCB/AA$@~??$>=S<<;:988)7650432100x/..,+*S((('%&%%$#"" Hg7;i_9j  B h s{)R Siiga pɨ̱mi iñjɨ̱spa, d́a wɨa̱p iñyón ni tu̱m quípsɨ más. 4a Jɨ̱staamɨ jém jonyaj. D́a ñippa, d́a ichicpa, d́a inii̱ ju̱t́ iccáypa jém cosecha, pero Dios icwícpat́im. Nu̱ma, mimicht́am más mivale que jém jonyaj. fE Jém imvida más vale que jém iŋwíccuy. Jém immɨjta̱y vale más que jém impuctu̱cu. K Ocmɨ Jesús iñɨ́máy icuyujcɨɨwiñ: —Mannɨ́mayt́ámpa iga odoy wadaayɨ caso iga miwɨ̱it́t́ámiñ. Odoy wadaayɨ caso iga iniit́t́ámiñ jáyaŋ iŋwíccuy o impuctu̱cu. ^5 Jesɨc yaj iŋmat jém xut́u cuento, Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Je̱mpɨgam iñascaaba jém pɨ̱xiñ jém iŋtuuma̱watpáppɨc it́umiñ para je iyaac. Tsa̱m pɨ̱mi yaacha̱p cuando caaneum porque d́a wɨa̱p ininɨc jém it́umiñ, d́at́im núcpa ju̱t́ it́ Dios. Dios iwatpa cuenta jém icupɨcneyajwɨɨp 'G Pero Dios iñɨ́máy jém rico: “Agui micuɨ̱xi, ¿que d́a iñjo̱doŋ iga yɨ́bam tsuu micaaba? ¿Jesɨc jém iniccáyñewɨɨp, i̱ iñchagáypa?” #? Jesɨc anjɨ̱spa ána̱namaŋjo̱m: Sɨɨp anait́ wíccuy y t́it́am ansunpa para jáyaŋ a̱mt́ɨy. Sɨɨp ajejpa, awícpa, aucpa, amaymáya̱p.”  Jesɨc ijɨ̱s t́i wɨa̱p iwat. Nɨmpa: “Anjo̱doŋ t́i aŋwatpa sɨɨp. Ammɨswatpa jém antɨc ju̱t́ anaccáypa jém aŋcosecha. Aŋwatpa tuŋgac más mɨjpɨc. Jemum wɨa̱p anaccáy it́u̱mpɨy jém aŋcosecha con it́u̱mpɨy jém anait́wɨɨp. w Jesɨc mojpa ijɨ̱s jém rico. Nɨmpa: “¿T́i wɨa̱p aŋwat? D́a anai̱ ju̱t́ anaccáypa jém aŋcosecha.” @y Jesɨc Jesús iŋmadáypa tu̱m xut́u cuento iga iŋquejáypa jém pɨxiñt́am. Iñɨ́máy: —It́ id́ɨc tu̱m ricopɨc pɨ̱xiñ. Agui jáyaŋ cosecha chióy jém iñas. 3 Nɨmt́im Jesús: —Wadaayɨ caso mich iñyaac iga odoy iŋcusúnɨ́yiñ jáyaŋ cosa. D́a tanait́pa tamvida iga jáyaŋ cosa tanait́pa. { Pero Jesús iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ: —Mipɨ̱xiñ, ¿i̱ accámne como ajuez o awégoypaap para mimicht́am? 7 Tu̱m pɨ̱xiñ iñɨ́máy Jesús: —Maestro, nɨ́maayɨ jém ána̱chi iga awégáyiñ jém anja̱tuŋ imɨɨchi jém atsagayñeta̱wɨɨp. I  Porque cuando núcpa jém rato iga iŋcutsoŋpa, jesɨc Dios iA̱nama michiiba jɨ̱xi ju̱t́pɨc iŋcutsoŋpa. Siiga pɨ̱mi iñt́oypa iñt́umiñ, d́a wɨa̱p iññúc ju̱t́ it́ Dios V% ’Cuando mininɨctamta̱p iga miquejajwadayt́amta̱p jém juezcɨɨm, jém aŋjagooyicɨɨm, o jém sinagoga, jesɨc odoy jɨ̱staamɨ ju̱t́pɨc iŋcutsoŋtámpa o ju̱t́pɨc minicupujtamta̱p. W' ’Siiga tu̱m pɨ̱xiñ amalnɨ́máypa aɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, wadayt́a̱p perdón. Pero siiga tu̱m pɨ̱xiñ imalnɨ́máypa jém Dios iA̱nama, d́a nunca i̱ iwadáypa perdón.   Pero siiga tu̱m pɨ̱xiñ iŋnécpa iga acupɨcne, jesɨc ɨch anaŋnécpat́im jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am iwiñjo̱m. m S Nɨmpat́im Jesús: —Siiga iniŋmadáypa jém iñt́ɨ̱wɨtam iga mich iŋcupɨc iga Dios acutsat yɨ́p naxyucmɨ, jesɨc cuando miñúcpa sɨŋyucmɨ, mampɨctsoŋpat́im jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am iwiñjo̱m. { o Dios ijo̱doŋ jute̱n iŋway iniit́ iŋco̱bacyucmɨ. Jeeyucmɨ mannɨ́mayt́ámpa: Odoy cɨ̱ŋtaamɨ. Porque Dios tsa̱m miwɨ̱wattámpa cuenta. Mit́oyt́ámpa más que jém xuxut́ jonyaj. Jém Cristo ipɨctsoŋpa jém ipɨxiñt́am } s ’Máyt́a̱p cinco xuxut́ jon por wɨste̱n tumiñ. Pero Dios ijɨ̱spa jém xut́u jon iga iwatpa cuenta. r ] Pero mannɨ́máypa i̱ wɨa̱p iŋcɨ̱ŋ, cɨ̱ŋtaamɨ Dios porque despues de que micaaneum, wɨa̱p micnɨc jém juctjo̱m ju̱t́ d́a nunca píchpa, ju̱t́ impɨctsoŋpa iŋcastigo. Nu̱ma mannɨ́máypa, cɨ̱ŋtaamɨ Dios. + ’Mánamigotam, mannɨ́máypa iga odoy cɨ̱ŋtaamɨ jém pɨxiñt́am jém miccaatampáppɨc. Porque ocmɨ d́a t́i wɨa̱p miwadáy. 3 It́u̱mpɨy jém aŋma̱t́i jém iniŋmatnewɨɨp piichcɨɨm, matoŋta̱p juctɨaŋtso̱cajo̱m. Jém aŋma̱t́i jém miyamnɨmnewɨɨp tɨcjo̱m, ju̱t́ wɨ̱aŋpajne, aŋmatta̱p tɨgaŋco̱bac jém yucmɨpɨc piso. Taŋcɨɨŋiñ Dios porque je wɨa̱p tachi castigo ) Porque Dios iŋquejpa it́u̱mpɨy jém jɨ̱xi jém iŋyamneyajwɨɨp. Jo̱dóŋa̱ta̱p it́u̱mpɨy jém jɨ̱xi jém aŋnécneta̱wɨɨp. b ? Ocmɨ aŋtuuma̱yajpa tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am hasta napɨɨtsyajta̱p. Jesɨc moj iŋmadáy Jesús jém icuyujcɨɨwiñ. Nɨ́mayyajta̱p: —Cuidado. Odoy cupɨ̱cɨ jém fariseopɨc iŋquímayooyi. Porque mimɨgóyáypa hasta namɨgóyayt́a̱p iyaac. Jáyaŋa̱p jém malopɨc aŋquímayooyi jex juuts jém levadura icpɨ̱pa jém jaapi. fE 6Tsa̱m icunu̱myajpa. Iŋma̱t́t́o̱pyajpa jém Jesús iga wɨa̱iñ iquejajwadayyaj.I  5Jesɨc yaj aŋma̱t́i Jesús. Put jém tɨcjo̱m. Jém escribaspɨc maestroyaj con jém fariseoyaj tsa̱m ijóyixyajpa Jesús. Jesɨc icwácyajpa Jesús jáyaŋ cosa iga icutɨtsyajpa. U# 4’Agui miuuguyt́im miccuyujoypaap de jém Israelpɨc aŋquímayooyi. Iniŋnéctámpa jém Dios iŋma̱t́i iga jém Israelpɨc pɨxiñt́am odoy wɨa̱iñ icutɨɨyɨyyaj. Mimicht́ampɨc d́a iŋcutɨɨyɨyt́ámpa jém Dios iŋma̱t́i, d́a iñjɨ́gayt́ámpa jém Israelpɨc pɨxiñt́am iga wɨa̱iñ icutɨɨyɨyyaj.  3Mimicht́am, miit́t́aŋwɨɨp, michégáypa iñɨɨpiñ it́u̱mpɨy jém aŋmat́cɨɨwiñ dende jém mojwɨɨp iccaata̱, jém Abel, hasta jém Zacarías, jém accaaneta̱wɨɨp jém altar iŋcucmɨ con jém santuario jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. N 2Pero mimicht́am, miit́wɨɨp sɨɨp, Dios michiit́ámpa tsa̱m mɨjpɨc castigo. Michégayt́ámpa iñɨɨpiñ iga accaayajta̱ it́u̱mpɨy jém Dios iprofetayaj dende watneta̱ yɨ́p mundo. E 1’Jeeyucmɨ nɨmpa Dios, jém tsa̱mpɨc jɨ̱xiɨ́y: “Aŋcutsat jém profetayaj y jém apóstolyaj, pero jém malopɨc pɨxiñt́am iccaayaj algunos, tuŋgac icpóyɨyyajpa.” ~ 0Jesɨc quejpa iga iŋwɨ̱aŋja̱m t́i iwatyaj jém wiñɨcpɨc iñt́úmmɨtam. Jeeyaj iccaayaj jém wiñɨcpɨc profeta, mimicht́am iŋwattámpa jém monumento ju̱t́ cumyajta̱. Quejpa iga iniit́ de acuerdo con jém wiñɨcpɨc iñt́úmmɨtam. D} /’Agui miuuguyt́im mimicht́am, iŋwattámpa jém mɨjpɨc monumento ju̱t́ cumyajta̱ jém wiñɨcpɨc profeta. Pero jém wiñɨcpɨc iñt́úmmɨtam iccaayaj jeet́im profeta. ]|3 .Pero Jesús iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ: —Agui miuuguyt́im mimicht́am. Tsa̱m iniŋcodɨ́ypa jém iniŋquímayooyi, je puro iñjɨ̱xquiimi. Sɨɨp inictsɨɨma̱támpa jém tantɨ̱wɨtam con jém iniŋquímayooyi. D́a icɨyyajpa. Pero mimicht́am d́a iŋcuyágɨ́yáypa jém ichɨ̱mi con tu̱m iŋwaycɨ iga iñyo̱xpátpa. .{U -Jesɨc tu̱m maestro de jém Israelpɨc aŋquímayooyi iñɨ́máy Jesús: —Maestro, cuando miñɨmpa je̱mpɨc, jesɨc mich anaŋnɨ́maycúmpa aɨcht́am. zzm ,’Agui miuuguyt́im miescribaspɨc mimaestrotam y mifariseopɨc mipɨxiñt́am. Iñyaac minimɨgóyayt́a̱p. Inicwatpa táŋca jém tantɨ̱wɨtam porque ijɨ̱syajpa iga wɨbɨc mipɨxiñt́am, pero tsa̱m malo íña̱nama. Mimicht́am mijex juuts tu̱m tsúts ijos. D́a iixyajpa jém pɨxiñt́am, wit́yajpa jém tsútscu̱miyucmɨ, pero d́a ijo̱doŋyaj. ]y3 +’Agui miuuguyt́im, mifariseopɨc mipɨxiñt́am, porque iŋcusúnɨ́ypa jém más wɨbɨc co̱ñcuy jém sinagoga. Tsa̱m iŋwɨ̱aŋja̱mt́im iga it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am midioschiiyajpa calle. ;xo *’Agui miuuguyt́im mifariseopɨc mipɨxiñt́am. Iñchiit́ámpa Dios jém iñdiezmo de jém yierba buena, de jém ruda y it́u̱mpɨy jém iññipñibooyi. Pero d́a iñjɨ̱stámpa iga iñyo̱xpáttámpa jém iñt́ɨ̱wɨtam jém yaacha̱yajpáppɨc. D́at́im iñjɨ̱stámpa iga iñt́oyt́ámpa Dios. Wɨ̱ iga iñyo̱xpátpa jém iñt́ɨ̱wɨtam y iñt́oypa Dios y odoy iñchaguiñ iga iñchiiba Dios jém iñdiezmo. w- )Siiga iñchiiba tu̱m limosna jém yaacha̱yajpaap porque wɨbɨc jɨ̱xi iniit́ íña̱namaŋjo̱m, jesɨc quejpa iga micuáyñeum iŋcutero. v (Mimicht́am, tsa̱m micuɨ̱xit́am. Siiga iñjo̱doŋ iga Dios miwadáy jém iŋcɨ, ¿t́iiga d́a iñjɨ̱spa iga Dios miwadáyt́im jém íña̱nama? Dios iwɨ̱aŋja̱m iga cuáyñeiñ iŋcɨ, pero más iwɨ̱aŋja̱m iga cuáyñeiñ íña̱nama. Wu' 'Pero tánO̱mi Jesús iñɨ́máy jém fariseo: —Mimicht́am mifariseopɨc, iŋcujicháypa jém imvaso y jém iñchi̱ma iyucwiñ, pero íña̱namaŋjo̱m tsa̱m it́ nuumi con jáyaŋ malopɨc jɨ̱xi. t  &Pero agui ámaŋjac jém fariseo porque iix iga Jesús d́a iche icɨ antes que wícpa juuts nɨmpa jém fariseoyaj icostumbre. *sM %Ocmɨ cuando yaj aŋma̱t́i Jesús, tu̱m fariseopɨc pɨ̱xiñ iŋwejáy iga nɨcpa wiiqui it́ɨccɨɨm. Jesɨc tɨgɨy Jesús, co̱ñ jém mesacɨɨm. }rs $Siiga it́u̱mpɨy jém immɨjta̱y it́ jém wɨbɨc juctɨ aŋtso̱cajo̱m, d́a i̱ ni uxaŋ piichɨ, tsa̱m wɨ̱quejpa cuando tu̱m nooquejcuy yɨcquejóypa con jém icho̱ca. Jesús iwogáy jém fariseoyaj y jém escribaspɨc maestroyaj [q/ #Wa̱tɨ cuenta jém juctɨ jém iniit́wɨɨp iga odoy tsɨɨyiñ juuts piichɨ. pw "Jém tánixcuy juuts tu̱m wɨbɨc juctɨ aŋtso̱ca. Siiga wɨ̱ jém tánixcuy, jesɨc it́u̱mpɨy jém tammɨjta̱y it́ jém wɨbɨc juctɨ aŋtso̱cajo̱m. Pero siiga d́a wɨ̱ jém tánixcuy, it́u̱mpɨy jém tammɨjta̱y cupiicha̱ne. ,oQ !’D́a i̱ iñooba tu̱m nooquejcuy iga ichacpa ju̱t́ d́a i̱ iixpa ni tu̱m cajoncucɨɨm. Pero accámta̱p yucmɨ iga ixixóyiñ jém tɨgɨypáppɨc. wng Cuando núcpa jém ja̱ma iga cɨɨpíŋóypa Dios, tsucumyajpa jém Nínivepɨc pɨxiñt́am. Iquejajwadayyajpa jém it́yajwɨɨp sɨɨp. Porque jeeyaj ichacyaj iga imalwatpa cuando najɨ́yóypa jém Jonás. Sɨɨp yɨɨm it́ con mimicht́am tu̱m profeta más wɨa̱paap que jém Jonás, pero micht́am d́a iñchactámpa jém malajɨ̱xi. Jém wɨbɨc juctɨ m7 Jesɨc cuando núcpa jém ja̱ma iga Dios icɨɨpiŋpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am, miñpa jém aŋtsapsa̱umɨpɨc reina. Tsucumpa iga iquejajwadáypa jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp sɨɨp. Porque juumɨ miñ jém yo̱mo iga imatoŋpa jém aŋjagooyi jém Salomón ijɨ̱xi. Pero yɨɨm it́ con mimicht́am tu̱m más mɨjpɨc aŋjagooyi que jém Salomón, pero micht́am d́a iŋcupɨctámpa. Sl Dios iwadáy jém Jonás tu̱m señal iga jém Nínivepɨc pɨxiñt́am wɨa̱iñ iixyaj. Jesa̱pt́im aɨch jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ atsɨ́y juuts tu̱m señal para jém it́yajwɨɨp sɨɨp. /kW Jesɨc jém pɨxiñt́am tsa̱m icutuuma̱cayaj jém Jesús. Moj jɨ̱yi Jesús. Nɨmpa: —Tsa̱m malo jém it́yajwɨɨp sɨɨp porque awágáypa tu̱m milagro iga anaŋquejáyiñ iga Dios acutsatne. Pero Dios iwatpa no más tu̱m señal juuts jém iwadayñewɨɨp jém profeta Jonás. @jy Pero Jesús iñɨ́máy jém yo̱mo: —Más wɨ̱it́pa jém imatoŋpáppɨc jém Dios iŋmadayooyi y iwatpa juuts iñɨ́máypa. Wágayt́a̱ Jesús iga iwadiñ tu̱m milagro _i7 Cuando najɨ́yóypa Jesús, pɨ̱mi jɨypa tu̱m yo̱mo jém pɨxiñt́am aŋcucmɨ. Jém yo̱mo iñɨ́máy jém Jesús: —Agui wɨ̱it́pa jém yo̱mo jém micnaywɨɨp, jém mictsútswɨɨp iga mictsam. Mh Jesɨc inimiñ siete espíritu más pɨ̱mi malo. Nɨc i̱t́iyaj jém pɨ̱xiñ ia̱namaŋjo̱m. Sɨɨp más pɨ̱mi malo que wiñt́i. Wɨ̱it́pa jém icupɨcneyajwɨɨp jém Dios iŋma̱t́i ]g3 Jesɨc mu ixe̱tum, ipát jém pɨ̱xiñ juuts tu̱m tɨc petneum y wɨ̱tsacneum. Uf# ’Put tu̱m mal espíritu tu̱m pɨ̱xiñ ia̱namaŋjo̱m. Sɨɨba jém tɨtsɨnaxyucmɨ. Imétspa ju̱t́ jejpa. Pero d́a ipát. Nɨmpa iga: “E̱ybɨc ase̱tpa jém tɨccɨɨm ju̱t́ aput.” keO Jesɨc nɨmt́im Jesús: —Jém d́apɨc awaganayo̱xa̱ aɨch, iwatpa en contra. Jém d́apɨc ayo̱xpátpa iga anaŋtuuma̱watyajpa jém pɨxiñt́am, je más aquepquebáyáypa. Miñgacum e̱ybɨc tu̱m mal espíritu =ds Pero siiga miñpa tuŋgac pɨ̱xiñ más pɨ̱mi iga áŋa̱yajpa con jém tɨc io̱mi y icoñwɨ́ypa, jesɨc iccáyáypa jém iespada y jém ilejon, jém ijɨ̱spáppɨc id́ɨc jém tɨc io̱mi iga nacupujta̱p. Wɨa̱p it́obáyáy it́u̱mpɨy jém iniit́wɨɨp. Nɨcpa iwéc con jém it́ɨ̱wɨtam. -cS ’Siiga tu̱m pɨ̱xiñ tsa̱m pɨ̱mi iwatpa cuenta jém it́ɨc con jém espada y jém lejon, d́a i̱ wɨa̱p iñúmáy jém iniit́wɨɨp it́ɨccɨɨm. b- Siiga antoppa jém mal espíritu con jém Dios ipɨ̱mi, jesɨc tsa̱m wɨ̱quejpa iga núcneum jém tiempo iga Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ. daA Siiga ɨch antoppa jém mal espíritu con jém Beelzebú ipɨ̱mi, ¿jesɨc mich iŋcuyujcɨɨwiñ, i̱ ichiiba jém ipɨ̱mi iga it́oppat́im jém mal espíritu? Jeeyaj iyaac miŋquejáypa iga mijɨ̱xit́ogoyñeta. ` Je̱mpɨct́im iñascaaba jém Woccɨɨwiñ siiga nawécyajta̱p entre jeeyaj, áŋa̱yajpa, jesɨc d́a jáypa cuyajpa. Mannɨ́máypa je̱mpɨc porque miñɨmtámpa iga wɨa̱p antop jém mal espíritu porque ɨch anait́ jém Beelzebú ipɨ̱mi. _ Pero Jesús ijo̱doŋ t́i sɨ́p ijɨ̱syaj. Iñɨ́máy: —Siiga tu̱m gobierno nawécyajta̱p, áŋa̱yajpa entre jeeyaj, jesɨc nayajyajta̱p. Siiga nawécyajta̱p jém it́yajwɨɨp tu̱m tɨccɨɨm, áŋa̱yajpa, jesɨc nayajyajta̱pt́im. /^W Tuŋgac jém it́yajwɨɨp icutɨtsyajpa jém Jesús. Nɨ́mayt́a̱p: —Aŋquejaayɨ tu̱m milagro. Aŋquejaayɨ tu̱m seña iga quejiñ iga Dios micutsatne. 8]i Pero algunos jém it́yajwɨɨp nɨmyaj: —Yɨ́p pɨ̱xiñ wɨa̱p it́op jém mal espíritu porque iniid́áy jém Beelzebú ipɨ̱mi, jém malopɨc espíritu iŋjagooyi. \ Tu̱m ja̱ma Jesús it́op tu̱m mal espíritu. Jém mal espíritu iu̱mawatne id́ɨc tu̱m pɨ̱xiñ. D́a wɨa̱p ijɨy. Pero cuando topta̱, mojum jɨ̱yi jém u̱ma. It́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am, jém it́yajwɨɨp je̱m, agui ipooñaŋja̱myaj. #[? Micht́am, tsa̱m mimalo, pero iñjo̱doŋ jutsa̱p iñchi imma̱nɨctam tu̱m wɨbɨc xaja. Pero tanJa̱tuŋ Dios, jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ, d́a malo; ichiiba jém Dios iA̱nama jém iwágaypáppɨc. Nɨmyajpa iga Jesús iniit́ acuerdo con jém malopɨc espíritu iŋjagooyi GZ Siiga miwágáypa tu̱m cánpu, ¿que iñchiiba tu̱m cacwi? /YW ’Mimicht́am, siiga imma̱nɨc miwágáypa tu̱m caxt́ána̱ñi, ¿que iñchiiba tu̱m tsa? Siiga miwágáypa tu̱m tɨɨpɨ, ¿que iñchiiba tu̱m tsa̱ñ? X Porque jém iwágaypáppɨc, chiit́a̱p. Jém imétspáppɨc, ipátpa. Jém it́ɨcspaap jém puerta, áŋáyayt́a̱p. HW  Jeeyucmɨm annɨ́mayt́ámpa iga wágayt́aamɨ Dios, jesɨc michiiba t́it́am mit́ogóyáy. Métstaamɨ jém wɨ̱tampɨc cosa, impáttámpa. Tɨcstaamɨ jém puerta, míŋáyayt́a̱p. V{ Mannɨ́máypa, jesɨc teguet tsucumpa jém íñamigo iga michiiba jém caxt́ána̱ñi. Pero d́a porque tsa̱m mit́oypa. Michiiba porque d́a iñchacpa iga iŋwadáypa molestia. Duro iŋwágáypa hasta que michiiba it́u̱mpɨy juuts iñxunpa. JU  Pero jém it́wɨɨp tɨcjo̱m micutsoŋpa, nɨmpa: “Odoy awadaayɨ molestia. Sɨɨp aŋpajneum antɨc. Awagamoŋtámpa con amma̱nɨctam. D́a wɨa̱p antsucum iga manchiiba algun t́i.” T  “Amigo, acca̱cɨ tucute̱n caxt́ána̱ñi. Yaguiñ núc antɨccɨɨm tu̱m ánamigo. D́a t́i anait́ iga anacwícpa.” "S= Jesɨc Jesús iñɨ́máyt́im icuyujcɨɨwiñ: —Siiga tu̱m de mimicht́ampɨc iniit́ tu̱m amigo, nɨcpa íñám tsuucɨɨm, iññɨ́máypa: CR Awadayt́aamɨ perdón jém antáŋca juutst́im aɨcht́am aŋwadayñeta perdón jém amalwadayñewɨɨp.Awattaamɨ cuenta iga odoy i̱ wɨa̱iñ acutɨ́tsta iga acmalwattámpa. AQ} Achiit́aamɨ cada ja̱ma t́it́am aŋcúttámpa. oPW Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Cuando iniŋwejpáttámpa Dios, nɨmtaamɨ yɨɨmpɨc:ManJa̱tuŋ Dios, miit́wɨɨp sɨŋyucmɨ.Agui cuáyñe mich iñɨ̱yi.Wɨ̱ iga míñiñ jém ja̱ma iga iniŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ.Wa̱tɨ yɨ́p naxyucmɨ juuts mich iŋwɨ̱aŋja̱m, juutst́im iŋwatpa sɨŋyucmɨ. 1O ] Jesɨc tu̱m ja̱ma it́ id́ɨc Jesús con icuyujcɨɨwiñ, iŋwejpátpa Dios. Cuando yaj iwat oración jém Jesús, tu̱m jém icuyujcɨɨwiñ iñɨ́máy: —MánO̱mi, aŋquejayt́aamɨ iga wɨa̱iñ anaŋwejpátta Dios juuts jém Xiwan, jém acchíŋoypaap, iŋquejáy jém icuyujcɨɨwiñ. %NC *Wɨ̱ iga taŋwadáypa caso de tu̱m cosa no más. Jém Malía ipátne jém wɨbɨc cosa iga imatoŋpa ɨch anaŋma̱t́i. D́a i̱ wɨa̱p iccáyáy. M )Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém yo̱mo: —Marta, Marta, mich tsa̱m iŋwadáypa caso. Agui iniit́ sɨɨp jém co̱bacpi̱ji. |Lq (Pero jém Marta tsa̱m jáyaŋ mandajo iniit́. Icunúc Jesús, iñɨ́máy: —¿MánO̱mi, que d́a iŋwadáypa caso iga d́a ayo̱xpátpa jém anjáyuc? Atsacne aŋcut́um con jáyaŋ mandajo. Cutsa̱tɨ jém anjáyuc iga ayo̱xpád́iñ. K 'Jém Marta ijáyuc iñɨ̱yi Malía. Jém jáyucpɨc co̱ñ jém tánO̱mi ipuycɨɨm iga imatoŋpa jém iŋma̱t́i. 1J[ &Jesɨc mojgacum nɨqui Jesús. Núc tuŋgac attebet. Jemum ipát tu̱m yo̱mo iñɨ̱yi Marta. Jém yo̱mo iñɨ́máy Jesús: —Mi̱ñɨ miwiiqui antɨccɨɨm. oIW %Jém maestro iñɨ́máy Jesús: —Jém iyaachaŋja̱mnewɨɨp, jeam it́ɨ̱wɨ. Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ: —Sɨɨp nɨcsɨm. Wa̱tɨ je̱mpɨc mex mich. Oy jo̱yi Jesús jém Malía y Marta it́ɨccɨɨm WH' $Jesɨc yaj iŋmat jém cuento. Jesús icwác jém maestro de jém aŋquímayooyi, iñɨ́máy: —¿I̱ it́ɨ̱wɨ jém coowa̱newɨɨp? ¿Juppɨc de jém tucute̱n, jém nasnewɨɨp jém tuŋjo̱m? G} #Jesɨc tuŋgagam ja̱ma moj nɨqui jém Samariapɨc pɨ̱xiñ. It́op wɨste̱n tumiñ de plata, ichi jém tɨc io̱mi. Iñɨ́máy: “Wa̱tɨ cuenta yɨ́p pɨ̱xiñ. Siiga más jáyaŋ gasto iŋwatpa, miñpa manyojáy cuando anaspa e̱ybɨc.” -FS "Icunúc jém pɨ̱xiñ. Ichóyɨ́yáy icoowa̱ji con aceite y vino. Iŋmónáy puctucmɨ. Icquím icawajyucmɨ. Ininɨc tu̱m tɨccɨɨm ju̱t́ watta̱p cuenta. E !Ocmɨ miñpa jeet́im tuŋjo̱m tu̱m Samariapɨc pɨ̱xiñ, tuŋgac pɨ̱xiñ. Mu iix jém coowa̱newɨɨp, iyaachaŋja̱m. nDU Jesɨc naspat́im tu̱m Levitapɨc pɨ̱xiñ. Icunúc, iám jém coowa̱newɨɨp, icuwid́áyt́im. C Ocmɨ miñpa jeet́im tuŋjo̱m tu̱m Israelpɨc pa̱nij. Cuando iix jém coowa̱newɨɨp, icuwid́áy, d́a icunúc, nɨc jém pa̱nij. B Jesɨc Jesús iŋmadáy yɨ́p xut́u cuento iga iŋquejáypa i̱apaap jém it́ɨ̱wɨ. Iñɨ́máy: —Tu̱m Jerusalénpɨc pɨ̱xiñ nɨcpa id́ɨc naxwiñ jém attebet Jericó. Pero jém númyajpaap it́eeñaŋjacyaj tuŋjo̱m. Cunúmáyayt́a̱ it́u̱mpɨy jém iniit́wɨɨp, pɨ̱mi cótsta̱, tsacta̱ tuŋjo̱m. Por uxaŋ caaba. Jesɨc nɨc jém númyajpáppɨc. A# Pero jém pɨ̱xiñ naŋquejta̱tooba iyaac iga d́a malo. Jesɨc e̱ybɨct́im icwác Jesús. Nɨmpa: —¿I̱apaap jém antɨ̱wɨ? %@C Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ: —Nu̱ma, mich aŋwɨ̱cutsoŋ. Siiga iŋwatpa je̱mpɨc, jesɨc impátpa jém vida jém d́apɨc cuyajpa. ?w Jesɨc jém maestro de jém aŋquímayooyi icutsoŋ jém Jesús. Nɨmpa: —Tantóyiñ jém tanJa̱tuŋ Dios con it́u̱mpɨy tána̱nama, con it́u̱mpɨy tampɨ̱mi y con it́u̱mpɨy tanjɨ̱xi. Tantóyiñ tantɨ̱wɨ como taɨch mismo. > Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ: —¿Junɨmpa jém Dios iŋma̱t́i jém jayñewɨɨp? ¿T́i immay je̱m? L= Jesɨc te̱ñchucum tu̱m maestro de jém Israelpɨc aŋquímayooyi iga icutɨtspa Jesús. Iñɨ́máy: —Maestro, ¿t́i wɨa̱p aŋwat iga ampɨctsoŋpa jém vida jém d́apɨc cuyajpa? !<; Mannɨ́mayt́ámpa iga jáyaŋ jém wiñɨcpɨc profeta y jém reyyaj iixyajtooba id́ɨc t́it́am sɨ́p íñixt́a. Pero d́a wɨa̱ miixyaj. Imatoŋyajtooba id́ɨc t́it́am sɨ́p immatoŋta, pero d́a wɨa̱ mimatoŋyaj. Jém cuento de jém wɨbɨc Samariapɨc pɨ̱xiñ $;A Jesɨc Jesús icuámse̱t jém icuyujcɨɨwiñ. Iñɨ́máy naps jeeyaj: —Agui miwɨ̱it́t́ámpa porque sɨɨp íñixt́a t́it́am iwatpa Dios. h:I Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —AnJa̱tuŋ Dios acɨɨjuŋcodáy it́u̱mpɨy cosa. D́a i̱ ijo̱doŋ i̱apaap jém Dios iMa̱nɨc, jém anJa̱tuŋ icut́um ijo̱doŋ. D́a i̱ ijo̱doŋ i̱apaap jém anJa̱tuŋ Dios, ɨch, Dios aMa̱nɨc, anjo̱doŋ. Ijo̱doŋt́im jém pɨxiñt́am, jém aŋquejayñewɨɨp i̱apaap Dios. y9k Jesɨc jeet́i rato agui maymay Jesús porque jém Dios iA̱nama icmaymáya̱p. Moj iŋwejpát Dios. Nɨmpa: —ManJa̱tuŋ, it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp sɨŋyucmɨ y naxyucmɨ mich immɨɨchi. Maŋcujíppa iga d́a iñjɨ́gáypa jém sabioyaj iga icutɨɨyɨ́ypa jém wɨbɨc jɨ̱xi. Pero agui miwɨ̱ iga iñchiiba jɨ̱xi jém pɨxiñt́am jém d́apɨc nacujípta̱p iyaac iga wɨa̱iñ icutɨɨyɨ́y jém wɨbɨc jɨ̱xi. Nu̱ma quejpa sɨɨp iga je̱mpɨgam iŋwɨ̱aŋja̱m. "8= Pero odoy maymáya̱taamɨ iga wɨa̱p iñt́op jém mal espíritu. Maymáya̱taamɨ iga mijaycámayñeta̱ iññɨ̱yi sɨŋyucmɨ. Maymay jém Jesús c7? Sɨɨp matoŋtaamɨ. Manchiiba jém pɨ̱mi iga wɨa̱p iŋcunepquet jém tsa̱ñ y jém cacwi. Manchiibat́im jém pɨ̱mi iga iŋcoñwɨ́yiñ it́u̱mpɨy jém Woccɨɨwiñ ipɨ̱mi iga odoy wɨa̱iñ mimalwadáy. 6 Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Ɨch ánix iga coñwɨyt́a̱ jém Woccɨɨwiñ. Actɨŋ dende sɨŋyucmɨ juuts tu̱m majɨywiñ. ,5Q Jesɨc ocmɨ se̱tyaj jém setenta jém icuyujcɨɨwiñ. Agui maymayyaj. Nɨmyajpa: —MánO̱mi, wɨa̱pt́im antop jém mal espíritu mich iññɨyi̱mɨ. E4 Jesɨc Jesús iñɨ́máy icuyujcɨɨwiñ: —Siiga tu̱m pɨ̱xiñ mimatoŋpa mimicht́am, jex juuts ɨch amatoŋpa. Pero siiga tu̱m pɨ̱xiñ mijóyixpa mimicht́am, ajóyixpat́im aɨch. Siiga tu̱m pɨ̱xiñ ajóyixpa aɨch, ijóyixpat́im jém anJa̱tuŋ Dios jém acutsatnewɨɨp. Se̱tyaj jém setenta (3I Mimicht́am, Capernaumpɨc mipɨxiñt́am, tsa̱m minicujíptamta̱p, iñjɨ̱spa iga mininɨctamta̱p sɨŋyucmɨ, pero micquettamta̱p hasta jém infierno. a2; Pero núcpa jém ja̱ma iga Dios icɨɨpiŋpa jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Cuando micɨɨpiŋtámpa, jesɨc michiit́amta̱p más pɨ̱mi castigo que jém wɨste̱n malopɨc attebet jém Tiro y jém Sidón. _17 ’¡Agui miuuguyt́im mimicht́am, miit́wɨɨp jém attebet Corazín! ¡Agui miuuguyt́im mimicht́am miit́wɨɨp jém attebet Betsaida! Jém it́yajwɨɨp jém attebet Tiro y jém Sidón d́a iixñeyaj jém milagro juuts sɨɨp íñixpa. Pero meega iixñeyaj, pecam ichacneyaj jém imalajɨ̱xi, agui aŋyácneyaj iga táŋcaɨ́y. Q0 Pero mannɨ́mayt́ámpa, maŋcuyujcɨɨwiñ, iga cuando núcpa jém ja̱ma iga Dios icɨɨpiŋpa jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ, jesɨc más pɨ̱mi chiit́a̱p castigo jém attebet, jém d́apɨc miwɨ̱pɨctsoŋta, que jém malopɨc attebet jém Sodoma. Jém attebetyaj jém d́apɨc icupɨcyajpa jém Dios iŋma̱t́i &/E “Sɨɨp aŋcunebáypa ampuy iga antsacpa yɨɨm jém pótpót jém anait́wɨɨp ampuyyucmɨ. Aŋwatpa je̱mpɨc iga manaŋquejáypa iga d́a i̱ awɨ̱pɨctsoŋta. Pero jo̱dóŋa̱taamɨ iga manaŋquejayt́ooba id́ɨc jutsa̱p iŋjac Dios jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ.” .+ Pero cuando miñúcpa tu̱m attebet ju̱t́ d́a i̱ miwɨ̱pɨctsoŋpa, jesɨc nɨctaamɨ calle, aŋmadaayɨ jém it́yajwɨɨp. Nɨ́maayɨ: (-I Acpɨstaamɨ jém mɨmneyajwɨɨp jém it́yajwɨɨp je̱m. Nɨ́mayt́aamɨ iga núctooba jém tiempo iga Dios iŋjacpa jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. s,_ Jesɨc miñúctámpa tu̱m attebet ju̱t́ miwɨ̱pɨctsoŋta̱p, cúttaamɨ t́it́am michiit́amta̱p. + Jesɨc tsɨ́yt́aamɨ jeet́im tɨccɨɨm ju̱t́ miwɨ̱pɨctsoŋtamta̱. Siiga micwíctamta̱p, jesɨc wíctaamɨ, nɨ́ctaamɨ. Wɨ̱ iga yojta̱p jém yo̱xacɨɨwiñ, wɨa̱p ipɨctsoŋ icoñwɨyooyi. Pero odoy wíctaamɨ yɨɨm jeexɨc tɨc por tɨc. *+ Siiga jemum it́ jém it́oypáppɨc Dios, jesɨc miwɨ̱aŋtsoŋpa. Pero siiga it́ jém ijóyixpáppɨc Dios, jesɨc d́a miwɨ̱aŋtsoŋpa. )7 Jesɨc mit́ɨgɨyt́ámpa tu̱m tɨcjo̱m, wiñt́i dioschioyt́aamɨ. Nɨmtaamɨ iga: “Dios miwɨ̱wadáyiñ, miit́wɨɨp yɨ́p tɨccɨɨm.” ( Odoy nanɨctaamɨ immorral, ni iñt́umiñ accáycuy, ni tuŋgac iŋcɨac. Odoy teeñaŋja̱cɨ tuŋjo̱m iga algun i̱ iñdioschiiba. '} Sɨɨp nɨcsɨm. Mimicht́am mijext́am juuts tu̱m mima̱ñborrego. Sɨɨp maŋcutsattámpa ju̱t́ it́ jém loboyaj. N& Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Como tu̱m mɨjpɨc cosecha tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am icupɨcyajtooba jém Dios iŋma̱t́i. Pero d́a i̱ wa̱t́i jém yo̱xacɨɨwiñ jém iŋmatyajpáppɨc jém Dios iŋma̱t́i. Sɨɨp cunucsaayɨ Dios iga icutsad́iñ jém yo̱xacɨɨwiñ iga ipiŋpa jém cosecha. W% ) Ocmɨ tánO̱mi icupiŋ setenta más icuyujcɨɨwiñ. Icutsat wɨswɨs cada attebet ju̱t́ jém Jesús nɨctooba iŋmat jém Dios iŋma̱t́i. Wiñt́i nɨcyajpa jém icuyujcɨɨwiñ, ocmɨ nɨcpa Jesús. $5 >Pero Jesús iñɨ́máy: —Siiga tu̱m pɨ̱xiñ imatscunúcpa jém arado y ámse̱tpa it́uuñiaŋcɨɨm, d́a wɨa̱p icuyo̱xa̱ Dios.R# =Jesɨc tuŋgagam pɨ̱xiñ iñɨ́máy: —MánO̱mi, ɨch nɨctooba mantúŋɨ́y, pero wiñt́i ajɨ́gaayɨ iga nɨcpa anaŋquím jém it́yajwɨɨp antɨccɨɨm. Jesɨc nɨcpa mantúŋɨ́y. 3"_ <Jesús iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ: —Tsa̱cɨ jém caaneyajwɨɨp iga nacumyajta̱p jeeyaj. Pero mich nɨ̱gɨ aŋmadaayɨ jém pɨxiñt́am jutsa̱p iŋjac Dios. H!  ;Jesɨc Jesús iñɨ́máy tuŋgagam pɨ̱xiñ: —Atúŋɨɨyɨ. Pero jém pɨ̱xiñ nɨmpa: —MánO̱mi, achi̱ɨ lado iga nɨcpa aŋcum jém anja̱tuŋ, jesɨc nɨcpa mantúŋɨ́y. Z - :Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ: —Jém zorra iniit́ ijos ju̱t́ moŋpa. Jém jon iniit́ ipeeñi. Pero ɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, d́a anai̱ ju̱t́ wɨa̱p anacjej aŋco̱bac. *M 9Iganam nɨquiyaj tuŋjo̱m, tu̱m pɨ̱xiñ iñɨ́máy jém Jesús: —MánO̱mi, ɨch nɨcpa mantúŋɨ́y. Siempre ju̱t́ miñɨcpa ɨch anɨcpat́im. ^5 8Ɨch jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ d́a amiñ iga anactogoypa jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ, miñ aŋcɨacput. Ocmɨ nɨcyaj tuŋgac tɨgaŋjoj. Tucute̱n pɨ̱xiñ it́úŋɨyt́ooba id́ɨc jém Jesús 1 7Jesɨc Jesús iámmats jém Xiwan y Jacobo. Iwogáy. Nɨ́mayyajta̱p: —Mimicht́am, d́a iŋcutɨɨyɨyt́ámpa juppɨc jɨ̱xi tanait́. ]3 6Jesɨc cuando jém icuyujcɨɨwiñ jém Xiwan y jém Jacobo iix iga jém Samariapɨc pɨxiñt́am d́a ipɨctsoŋpa Jesús, nɨmpa jém icuyujcɨɨwiñ: —MánO̱mi, siiga iñxunpa, anacquettámpa jém sɨŋyucmɨpɨc juctɨ iga anactogoypa yɨ́p attebet. Wɨa̱pt́im aŋwatta juuts iwat jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ jém Elías. } 5Pero jém Samariapɨc pɨxiñt́am d́a ipɨctsoŋ, d́a ichiiba lugar porque iixyaj iga nɨcpa Jesús Jerusalén.  4Jesɨc Jesús icutsat wɨste̱n icuyujcɨɨwiñ iga nɨguiñ tu̱m Samariapɨc attebet iga iwɨ̱tsacpa tu̱m tɨc ju̱t́ núcpa. 3 3Jesɨc núcpa jém tiempo iga químgacpa sɨŋyucmɨ jém Jesús. Duro ijɨ̱spa iga nɨcpa iccupac jém Dios iyo̱xacuy jemɨgam Jerusalén. .U 2Pero Jesús iñɨ́máy: —Odoy aŋjɨyjactaamɨ porque jém d́apɨc nɨcpa en contra de taɨcht́am, tayo̱xpátpa. Jesús iwogáy jém Jacobo y jém Xiwan Z- 1Jesɨc jém Xiwan iñɨ́máy Jesús: —MamMaestro, ánixñeta tu̱m pɨ̱xiñ it́oppa jém mal espíritu mich iññɨyi̱mɨ. Jesɨc anaŋjɨyjacta porque jém pɨ̱xiñ d́a sɨɨba con taɨcht́am. b= 0Iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Siiga tu̱m pɨ̱xiñ iwɨ̱pɨctsoŋpa tu̱m xut́u tsɨ̱xi juuts yɨ́p tsɨ̱xi iga iŋquejáypa anaŋma̱t́i, jesɨc jém pɨ̱xiñ awɨ̱pɨctsoŋpat́im mex aɨch. Siiga awɨ̱pɨctsoŋpa aɨch, jesɨc iwɨ̱pɨctsoŋpat́im jém anJa̱tuŋ Dios jém acutsatnewɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Jém pɨ̱xiñ, jém d́apɨc nacujípta̱p, tsɨ́ypa juuts jém mɨjpɨc aŋjagooyi. Jém d́apɨc nɨcpa acontra con taɨch, tayo̱xpátpa + /Pero Jesús icutɨɨyɨ́y t́i sɨ́p ijɨ̱syaj jém icuyujcɨɨwiñ, jesɨc iŋwejáy tu̱m xut́u tsɨ̱xi. Inimiñ ju̱t́ co̱ñ Jesús. y .Jesɨc Jesús icuyujcɨɨwiñ moj nacwácyajta̱ji entre jeeyaj iga i̱ tsɨ́ypa jém más mɨjpɨc aŋjagooyi. Y+ -Pero jém icuyujcɨɨwiñ d́a icutɨɨyɨyyajpa t́i nɨmpa Jesús. Dios d́a ijɨ́cpa iga icutɨɨyɨyyajiñ. Cɨ̱ŋyajpa iga icwácyajpa t́i nɨmtooba. I̱ tsɨ́ypa jém más mɨjpɨc aŋjagooyi #? ,—Wɨ̱matoŋtaamɨ iga odoy iñjaamaŋnod́iñ. Ɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, acɨɨjuŋcotta̱p jém malopɨc pɨxiñt́am icɨɨjo̱m. 2] +Agui ipooñaŋja̱myajpa it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp je̱m, cuando iixyaj iga tsa̱m pɨ̱mi wɨa̱p jém tanJa̱tuŋ Dios. Jesús iŋmatpa e̱ybɨc iga accaata̱p s_ *Iganam núcpa jém jaychɨ̱xi, imats jém mal espíritu. Iccutɨŋ naxyucmɨ. E̱ybɨct́im imats jém co̱ñxus caacuy. Jesɨc Jesús iwogáy jém mal espíritu, it́obáy. Icpɨs jém jaychɨ̱xi. Icɨɨjuŋcodáy ija̱tuŋ. nU )Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —A que mimicht́am, ¿t́iiga d́a iŋcupɨctámpa iga Dios wɨa̱p? ¿T́iiga d́a iŋcutɨɨyɨyt́ámpa? Jáyum tawagai̱t́i con mimicht́am, tsa̱m manyaachɨ́yum, pero hasta sɨɨp d́at́im aŋcupɨctámpa. Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém tsɨ̱xi ija̱tuŋ: —Nami̱ñɨ yɨɨm jém imma̱nɨc. |q (Aŋcunucsayt́ɨp jém iŋcuyujcɨɨwiñ iga it́obáyiñ jém mal espíritu, pero jeeyaj d́a wɨa̱ mit́obáy. ( I 'Imatsne tu̱m mal espíritu. Agui imalwadáypa. Tsa̱m pɨ̱mi aŋwejpa. Imatspa jém co̱ñxus caacuy. Aŋmoypacpa ijɨp. D́a ichacpa, pɨ̱mi iyaachwatpa. D  &Jesɨc tu̱m pɨ̱xiñ pɨ̱mi ijɨ́yáy jém Jesús jém pɨxiñt́am aŋcucmɨ. Nɨmpa: —Maestro, awadaayɨ tu̱m favor. Aámaayɨ yɨ́p amma̱nɨc porque nada más tu̱m anait́.  ) %Jesɨc tuŋgagam ja̱ma quetyaj jém co̱tsɨcyucmɨ jém Jesús con icuyujcɨɨwiñ. Tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am miñ imétsyaj Jesús.  7 $Cuando cuyajum jém jɨ̱yi, jesɨc jém icuyujcɨɨwiñ iixyaj iga icut́umt́im tsɨ́y jém Jesús. Jesɨc jém icuyujcɨɨwiñ d́a t́i ijɨyyaj. Jém tiempo d́a i̱ iŋmadayyajpa t́i iixñeyaj. Jesús icpɨs tu̱m jaychɨ̱xi imatsne id́ɨc jém co̱ñxus caacuy 9 #Jesɨgam imatoŋyajpa tu̱m jɨ̱yi jém ucsaŋjo̱m. Nɨmpa: —Yɨ́bam ɨch amMa̱nɨc, jém tsa̱mpɨc antoypa. Matoŋtaamɨ t́i miñɨ́máypa. $A "Iganam jɨypa jém Peto, actɨŋ tu̱m ucsɨ. Iŋmonyaj. Jesɨc tsa̱m pɨ̱mi cɨ̱ŋyaj jém Peto con jém icompañeroyaj iga tsɨ́y jém ucscucɨɨm. M~j}})||{{Hzyy+x[wqvuut_sOrrFqmpbomllkkQjiiQhggJeedmccWbpa`_^^V]]Y\\X[VZYXWW VUUsTT!RRQhPRO~NN?M5LmJII.HGGfFF:E~D{CBcA@@ ?">J=<;;/:9#87u66O5443312G100R/..+-,,k+*)q(''S&%%$G#""GJesɨc Abraham iñɨ́máy: “Ma̱nɨc, jɨ̱sɨ iga tsa̱m miwɨ̱it́ id́ɨc cuando d́anam micaane. Pero jém Lázaro tsa̱m yaacha̱p id́ɨc. Pero sɨɨp wɨ̱ it́um jém Lázaro, maymay. Mich tsa̱m miyaacha̱p. z=mJesɨc pɨ̱mi aŋwejpa jém rico. Nɨmpa: “Manja̱tuŋ Abraham, ayaachaŋja̱mɨ. Acutsadaayɨ jém Lázaro iga imujiñ icɨaŋqui̱ñi con nɨ iga míñiñ amujáy antots iga cupagaga̱iñ porque sɨɨp pɨ̱mi ayaacha̱p juctjo̱m.” :<mJém ia̱nama nɨc i̱t́i ju̱t́ tsa̱m yaacha̱yajpa jém caaneyajwɨɨp. Pɨ̱mi yaacha̱p jém rico. Cuando ámnɨc, juumɨ iix jém Lázaro wagait́yaj con jém Abraham. 2;]Ocmɨ ca jém Lázaro. Jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am ininɨc sɨŋyucmɨ jém wɨ̱co̱m ju̱t́ it́ jém Abraham. Jesɨc ocmɨ caat́im mex jém rico. Cu̱mta̱. :1Tsa̱m yua̱p jém Lázaro. Icúttooba id́ɨc jém ipaccapaap jém rico imesacɨɨm. Jém chimpa icunúcyajpa jém Lázaro, iñémáypa ipuucɨ. ,9QIt́t́im id́ɨc tu̱m pɨ̱xiñ agui yaacha̱p, iñɨ̱yi Lázaro. Agui iquímcane puucɨ iñacyucmɨ. Nɨcpa co̱ñi jém Lázaro jém rico it́ɨc aŋna̱ca. :8m’It́ id́ɨc tu̱m pɨ̱xiñ tsa̱m rico. Siempre wɨ̱cuyajpa con jém wɨbɨc puctu̱cu jém tsoowɨywɨɨp. Cada ja̱ma sɨ́ŋa̱p, maymáya̱p. Tsa̱m wɨ̱ it́. d7A’Siiga tu̱m pɨ̱xiñ ichacpa iyo̱mo y ipɨcpa tuŋgac yo̱mo, jesɨc pejóypa. Siiga tuŋgac pɨ̱xiñ ipɨcpa jém yo̱mo, jém tsacneta̱wɨɨp, jesɨc pejóypat́im. Jém ricopɨc pɨ̱xiñ y jém Lázaro y6k’D́a i̱ wɨa̱p iccuyaj jém Dios iŋma̱t́i. Meega cuyajpa jém sɨŋ y jém nas, jém Dios iŋma̱t́i tienes que iccupacpa, d́a togoypa ni tu̱m tɨɨmi ni tu̱m jɨ̱t́i. Odoy tsa̱cɨ iñyo̱mo iga impɨcpa tuŋgac yo̱mo H5 ’Wiñt́i it́ id́ɨc jém aŋquímayooyi jém tachiiñewɨɨp jém Moisés y jém wiñɨcpɨc profeta. Ocmɨ miñ jém Xiwan jém acchíŋoypáppɨc. Moj iŋmat jém wɨbɨc aŋma̱t́i ju̱t́pɨc iŋjacpa Dios yɨ́p naxyucmɨ. Sɨɨp tsa̱m pɨ̱mi tɨgɨyyajtooba jém pɨxiñt́am ju̱t́ iŋjacpa Dios. K4Pero Jesús iñɨ́máy jém fariseoyaj: —Mimicht́am iñyaac miniŋquejta̱p iga wɨbɨc mipɨ̱xiñ. Miñɨ́maŋtaaya̱p iga wɨbɨc mipɨ̱xiñ. Wɨa̱p immɨgóyayyaj jém iñt́ɨ̱wɨtam, pero Dios miixpɨgáypa íña̱nama, tsa̱m pɨ̱mi ijóyixpa jém mɨgooyi. D́a i̱ wɨa̱p iccuyaj jém Dios iŋma̱t́i q3[Jém fariseoyaj como tsa̱m it́oypa it́umiñ, ixiccayajpa jém Jesús cuando imatoŋ t́i nɨm. 2 ’Tu̱m esclavo, tu̱m pɨ̱xiñ juyñewɨɨp, d́a wɨa̱p icuyo̱xa̱ wɨste̱n io̱mi. Porque tu̱m it́oypa y tu̱m ijóyixpa. Tu̱m iwɨ̱nanɨgáypa y jém tuŋgac d́a iwɨ̱ixpa. D́a wɨa̱p iŋcuyo̱xata Dios siiga tsa̱m iñt́oypa iñt́umiñ. '1G Siiga d́a iŋwɨ̱wada̱p cuenta jém tuŋgac pɨ̱xiñ imɨɨchi, jesɨc d́a i̱ michiiba jém cosa iga wɨa̱p immɨɨcha̱ porque d́a iŋwatpa cuenta. %0C Siiga mimicht́am d́a wɨa̱p iŋwatta cuenta jém riqueza jém it́wɨɨp yɨ́p naxyucmɨ, jesɨc Dios d́at́im michiiba jém sɨŋyucmɨpɨc riqueza. /3 ’Siiga tu̱m pɨ̱xiñ iwɨ̱watpa cuenta tu̱m cosa d́apɨc jutsaŋ, jesɨc wɨa̱pt́im iwat cuenta tu̱m cosa jáyaŋpɨc. Pero siiga tu̱m pɨ̱xiñ d́a iwɨ̱watpa cuenta tu̱m cosa d́apɨc jutsaŋ, jesɨc d́at́im wɨa̱p iwat cuenta tu̱m cosa jáyaŋpɨc. K. Jeeyucmɨ mannɨ́máypa iga wɨ̱wadaayɨ jém yaacha̱yajpáppɨc con jém iñt́umiñ jém iniit́wɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Jesɨc iniit́ amigo iga mipɨctsoŋpa sɨŋyucmɨ cuando micaaba. ,-QOcmɨ cuando imatoŋ jém rico, nɨmpa: “Tsa̱m jáyayaŋjɨ̱chɨch jém acuyo̱xapaap id́ɨc.” Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ, jém d́apɨc icupɨcyajpa Dios, jeeyaj más jáyayaŋjɨ̱chɨch que jém icupɨcneyajwɨɨp Dios. 8,iOcmɨ icwác jém tuŋgac pɨ̱xiñ, iñɨ́máy: “¿Mich, jutsaŋ iñjatsne jém áno̱mi?” Jesɨc nɨmpa jém pɨ̱xiñ: “Ɨch anjatsne cien carga de trigo.” Jesɨc jém icuyo̱xapaap jém rico iñɨ́máy: “Yɨɨm it́ jém imvale, wa̱tɨ tuŋgac vale. Accaamɨ no más ochenta carga.” o+WNɨmpa: “Anjatsne cien barril de aceite.” Jesɨc jém icuyo̱xapaap jém rico iñɨ́máy jém ijatsnewɨɨp: “Yɨɨm it́ jém imvale. Mi̱ñɨ mico̱ñi yɨɨm, wa̱tɨ tuŋgac vale. Accaamɨ no más cincuenta barril.” (*IJesɨc jém pɨ̱xiñ moj iŋwejayyaj jém ijatsneyajwɨɨp jém io̱mi. Icwác jém mojwɨɨp mi̱ñi. Iñɨ́máy: “¿Jutsaŋ iñjatsne jém áno̱mi?” )Sɨɨp anjo̱doŋ t́i wɨa̱p aŋwat iga anaid́iñ i̱ apɨctsoŋpa it́ɨccɨɨm cuando d́am anai̱ anyo̱xacuy. Anaŋnécpa icuenta jém ijatsneyajwɨɨp jém áno̱mi. Jesɨc jeeyaj apɨctsoŋpa it́ɨccɨɨm cuando atopta̱wum ju̱t́ ayo̱xa̱p.” S(Jesɨc jém icuyo̱xapáppɨc jém rico moj ijɨ̱s: “¿Sɨɨp, t́i wɨa̱p aŋwat siiga accáyayt́a̱p yɨ́p yo̱xacuy? D́a wɨa̱p aŋwat tuŋgac yo̱xacuy. Atsaa̱pt́im iga aŋwácpa tumiñ. 'Jesɨc jém rico iŋwejáy jém pɨ̱xiñ. Iñɨ́máy: “¿T́i yɨɨmpɨc ammatoŋpa iga sɨ́p iŋwat? Sɨɨp wɨ̱tsa̱cɨ iŋcuenta, acɨɨjuŋcodaayɨ t́it́am iŋwatne con jém anyo̱xacuy. Porque sɨɨp mantoppam. D́am je mammayordomo.” & {Jesɨc jém Jesús iñɨ́máyt́im icuyujcɨɨwiñ: —It́ id́ɨc tu̱m ricopɨc pɨ̱xiñ. Iniit́ tu̱m mayordomo icuyo̱xa̱p. Iwadáypa cuenta jém rico imɨɨchi. Pero ocmɨ jém rico ijo̱dóŋa̱ iga sɨ́p imɨ̱chcaáy jém it́umiñ. 5%c Pero sɨɨp agui wɨ̱ iga tasɨ́ŋa̱támpa, tamaymáya̱támpa porque caane id́ɨc jém iñjáyuc, pero sɨɨp vivojam. Togoyñe id́ɨc, pero sɨɨp quejneum.”$Jesɨc ija̱tuŋ iñɨ́máy: “Mamma̱nɨc, mich siempre miit́ con aɨch. It́u̱mpɨy jém ammɨɨchipɨc, immɨɨchit́im mich. ;#oSɨɨp núc yɨ́p imma̱nɨc jém imalmɨ̱chcanewɨɨp jém iñt́umiñ con jém yo̱mtam jém wit́wid́oypáppɨc. Mich iniccaáy jém ma̱ñxix jém tanacpɨ̱newɨɨp.” z"mPero jém a̱chpɨc ima̱nɨc iñɨ́máy ija̱tuŋ: “Mich iñjo̱doŋ iga tsa̱m jáyaŋ a̱mt́ɨy maŋcuyo̱xane. Siempre aŋwat juuts annɨ́máypa. Pero d́a nunca anchiiñe ni tu̱m xut́u chivo iga anasɨ́ŋa̱p jém ánamigoyaj. !+Jesɨc tsa̱m pɨ̱mi jóy jém a̱chpɨc. D́a tɨgɨyt́ooba jém it́ɨcjo̱m. Jesɨc put jém ija̱tuŋ. Nɨc icunucsáy iga tɨgɨ́yiñ. R Jesɨc jém icuyo̱xapaap nɨmpa: “Se̱tum jém iñjáyuc. Jém iñja̱tuŋ ipɨɨmɨ́y iga accaata̱iñ jém ma̱ñxix jém tanacpɨ̱newɨɨp porque se̱tum jém iñjáyuc. D́a t́i iñasca.” yJesɨc iŋwejáy tu̱m jém icuyo̱xapaap. Moj icwác. Iñɨ́máy: “¿T́iiga tɨcsoyyajpa? ¿T́iiga etsyajpa?” !;’Pero jém ia̱chi nɨcne id́ɨc ca̱mjo̱m. Jesɨc se̱tt́im. Cuando nuuquim tomi it́ɨccɨɨm, imatoŋ iga aŋjɨypa música, etsnɨ̱mpa. )Anjɨ̱sne id́ɨc iga caaneum yɨ́p amma̱nɨc, pero sɨɨp vivojam. Togoyñe id́ɨc, pero sɨɨp quejum.” Jesɨc mojum sɨ́ŋa̱jiyaj. s_Nami̱ñɨ jém ma̱ñxix jém tanacpɨ̱newɨɨp. Accaataamɨ. Jesɨc tawíctámpa, tasɨ́ŋa̱támpa. _7Pero ija̱tuŋ iñɨ́máy tu̱m jém icuyo̱xapaap: “Impɨ̱mi nami̱ñɨ jém más wɨbɨc yoot́i, accámaayɨ yɨ́p amma̱nɨc. Accámaayɨt́im tu̱m cucu̱ma icɨɨyucmɨ y jém wɨbɨc cɨac ipuyyucmɨ. @yJesɨc nɨmpa jém ima̱nɨc: “Manja̱tuŋ, tsa̱m jáyaŋ táŋca aŋwat contra Dios y contra mimich. Como tsa̱m ammalwatum d́am wɨ̱ iga atsɨ́ypa juuts tu̱m imma̱nɨc.” a;Jesɨc mojum se̱t́i ija̱tuŋcɨɨm. ’Jesɨc cuando d́anam núcne, juumɨnam miñi, ámput jém ija̱tuŋ, iix iga se̱tpam jém ima̱nɨc. Agui iyaachaŋja̱m. Póyaŋtsucum, nɨc iŋnuusáy. Iŋna̱catsúts. Como tsa̱m ammalwatum, d́a wɨ̱ iga atsɨ́ypa juuts tu̱m imma̱nɨc. Atsɨ́yt́ooba juuts tu̱m iñyo̱xacɨɨwiñ.”  Sɨɨp ase̱tpa ju̱t́ it́ anja̱tuŋ, annɨ́máypa: Manja̱tuŋ, tsa̱m jáyaŋ táŋca aŋwat contra Dios y contra mimich. ~uJesɨgam jém pɨ̱xiñ moj ijɨ̱s iga tsa̱m cuɨ̱xi. Nɨmpa ijɨ̱xiaŋjo̱m: “Jém anja̱tuŋ iniit́ jáyaŋ iyo̱xacɨɨwiñ it́ɨccɨɨm. Jeeyaj tsa̱m jáyaŋ wíccuy iniit́yaj hasta cuspa wiiquiyaj. Pero ɨch yɨɨm ayuucatoobam. xiJesɨc jém pɨ̱xiñ tsa̱m icúttooba jém algarrobas, jém yo̱ya iwíccuy. Pero ni t́i d́a i̱ ichiiba. 9kJesɨc nɨc iám tu̱m pɨ̱xiñ jém it́wɨɨp jém attebet. Nɨc iméts yo̱xacuy. Jém pɨ̱xiñ ichi tu̱m yo̱xacuy. Icutsat irancho iga iwadáyiñ cuenta jém iyo̱ya. )Yaj imɨ̱chca it́u̱mpɨy jém it́umiñ. Ocmɨ núc tu̱m mɨjpɨc yuu jém naxyucmɨ. Yajneum jém it́umiñ, agui yua̱p jém pɨ̱xiñ. dA Jesɨc d́a wa̱t́ña ja̱ma jém jáyucpɨc icumáyáy jém imɨɨchipɨc jém ichiiwɨɨp ija̱tuŋ. Ipɨc jém it́umiñ, nɨc juumɨ. Jém tuŋgac attebet imɨ̱chca jém it́umiñ con jém yo̱mtam y jém o̱jo. G Jém jáyucpɨc iñɨ́máy ija̱tuŋ: “Manja̱tuŋ, awégaayɨ jém annɨ́mayñewɨɨp iga anchiiba.” Jesɨc jém ija̱tuŋ iwégáy jém it́umiñ y it́u̱mpɨy jém iniit́wɨɨp. dA Nɨmpat́im Jesús: —It́ id́ɨc tu̱m pɨ̱xiñ. Iniit́ wɨste̱n ijayma̱nɨc. `9 ’Je̱mpɨct́im mannɨ́máypa iga maymáya̱yajpa jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp con Dios cuando tu̱m pɨ̱xiñ táŋcaɨywɨɨp icucacpa ijɨ̱xi. Togoy tu̱m pɨ̱xiñ ijayma̱nɨc O Jesɨc cuando ipátum jém it́umiñ, iŋtuuma̱watpa jém iamigoyaj y jém ivecino. Nɨmpa jém yo̱mo: “Maymáya̱taamɨ con aɨch porque ampátum jém antumiñ jém togoyñewɨɨp id́ɨc.” ) K’Jesanet́im siiga tu̱m yo̱mo iniit́ diez tumiñ de plata y togoypa tu̱m, ¿que d́a ictsocpa juctɨ, ipetpa it́ɨc y iwɨ̱cuámpa hasta ipátpa? u cJesa̱pt́im mannɨ́mayt́ámpa iga tsa̱m it́ maymáya̱ji sɨŋyucmɨ cuando tu̱m pɨ̱xiñ táŋcaɨywɨɨp ichacpa it́áŋca iga icupɨcpa Dios. Jém it́yajwɨɨp sɨŋyucmɨ más maymáya̱yajpa con tu̱m pɨ̱xiñ cuando ichacpa it́áŋca que con jém noventa y nueve jém wɨbɨc pɨxiñt́am jém d́apɨc táŋcaɨ́y. Togoy tu̱m yo̱mo it́umiñ P Cuando núcpa it́ɨccɨɨm, iŋtuuma̱watpa iamigoyaj con jém it́yajwɨɨp nocojo̱m. Iñɨ́máypa: “Maymáya̱taamɨ con aɨch, porque ampátum jém amborrego jém togoyñewɨɨp id́ɨc.” P Jesɨc cuando ipátum, icónneeba inimiñ iqueeweyucmɨ. Agui maymay.  —Siiga tu̱m de mimicht́am iniit́ cien borrego y siiga togoypa tu̱m jém iborrego, ¿que d́a ichacpa jém noventa y nueve jém it́wɨɨp co̱pjo̱m y nɨcpa iméts jém togoyñewɨɨp? Ɨch anɨmpa iga seguido icuámpa hasta que ipátpa. b=Jesɨc Jesús iŋmadáy yɨ́p xut́u cuento iga iŋquejáypa jeeyaj, iñɨ́máy: EJeeyucmɨ agui jóyñeyaj jém fariseoyaj y jém escribaspɨc maestroyaj. Icujɨyyajpa jém Jesús. Nɨmyajpa: —Yɨ́p Jesús ipɨctsoŋpa jém malopɨc pɨxiñt́am, iwaganawícyajpa. ) MJesɨc tu̱m ja̱ma miñyaj jáyaŋ jém pɨxiñt́am jém ichécyajpáppɨc jém impuesto y jém táŋcaɨywɨɨp. Miñ imatoŋyaj jém Jesús iŋquímayooyi. -S#D́a wɨ̱ ni para jém nas, ni d́at́im wɨ̱ iga taŋcodáypa ju̱t́ cu̱mneta̱ jém abono. Jesɨc tampatsáypa. Siiga mit́atsɨgɨyt́a, amatoŋtaamɨ.~u"Jesɨc Jesús iñɨ́máyt́im: —Wɨ̱ jém ca̱na. Pero siiga d́a paac, jesɨc d́a wɨa̱p taŋwɨ̱tsac. 3_!Jesa̱pt́im mimicht́am, siiga d́a iñchactámpa it́u̱mpɨy jém iniit́wɨɨp, d́a wɨa̱p iñchɨ́y juuts ɨch aŋcuyujcɨɨwiñ. Jém ca̱na jém d́apɨc paac 9k Jesɨc jém rey ijɨ̱spa iga d́a wɨa̱p icoñwɨ́y. Jesɨc cuando it́ñam juumɨ jém ienemigo, icutsadáypa tu̱m representante iga icunucsáypa iga odoy áŋa̱yajiñ. fESiiga tu̱m rey áŋa̱tooba con tuŋgac rey, wiñt́i ijɨ̱xiñ siiga wɨa̱p icoñwɨ́y. Nɨmpa jém rey: “¿Que wɨa̱p aŋcoñwɨ́y con jém diez mil soldado siiga jém ánenemigo iniit́ veinte mil soldado?” hINɨmyajpa: “Yɨ́p pɨ̱xiñ ictsucum iga iwatpa jém torre, pero d́a wɨa̱ miiccupac.” iKSiiga ictsucum jém torre y d́a wɨa̱p iccupac, jesɨc agui ixiccayajpa jém iixyajpáppɨc. ~ Siiga tu̱m pɨ̱xiñ iwattooba tu̱m torre, wiñt́i ijɨ̱spa jutsaŋ gasto ininɨcpa. Ijɨ̱spa siiga ictsɨ́ypa it́umiñ. w}gSiiga d́a iñyaachɨ́ypa iga miyaachwatta̱p, jesɨc d́a wɨa̱p iñchɨ́y juuts ɨch aŋcuyujcɨɨwiñ. ;|o—Siiga más iñt́oypa iñja̱tuŋ, íña̱pa, iñyo̱mo, iñchɨ̱xt́am, íña̱chi, iñjáyuc o iñchɨ̱tsɨ que iñt́oypa Dios, d́a wɨa̱p iñchɨ́y juuts ɨch maŋcuyujcɨɨwiñ. Siiga más minitoyt́a̱p iñyaac que iñt́oypa Dios, d́a wɨa̱p iñchɨ́y juuts ɨch aŋcuyujcɨɨwiñ. i{KJesɨc it́úŋɨyyajpa Jesús tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am. Ámse̱t Jesús. Iñɨ́máy: 6zeMannɨ́máypa, d́a aŋwɨ̱aŋja̱m iga miñyajpa wiiqui jeeyaj jém mojnewɨɨp annɨ́mayyaj.” T́i wɨa̱p taŋwat iga tatsɨ́ypa juuts jém Jesús icuyujcɨɨwiñ yJesɨc jém io̱mi e̱ybɨct́im iñɨ́máy jém icuyo̱xapaap: “Nɨ̱gɨ meetsɨ más pɨxiñt́am jém tuŋjo̱m y jém taañi aŋna̱ca ju̱t́ co̱ñyajpa jém yaacha̱yajpaap. Nɨ́maayɨ iga míñiñ wiiqui antɨccɨɨm. Ansunpa iga cómiñ yɨ́p antɨc. xOcmɨ jém icuyo̱xapaap iñɨ́máy jém io̱mi: “Máno̱mi, aŋwatum juuts annɨ́mayñe, pero it́ñam lugar iga tanacwícyajpa.” w9Cuando se̱t jém icuyo̱xapaap, iŋmadáy io̱mi junɨmpa it́u̱mpɨy jém iñɨ́mayñewɨɨp id́ɨc. Jesɨc agui jóy jém io̱mi. Iñɨ́máy jém icuyo̱xapaap: “Nɨ̱gɨ aŋwejaayɨ jém it́yajwɨɨp calle. Nɨ̱cɨ hasta jém xut́upɨc calle icuwɨ̱t́i yɨ́p attebet. Nami̱ñɨ yɨɨm jém yaacha̱yajpáppɨc, jém cu̱xujyaj, jém cácht́iyaj, jém cɨɨt́a̱ca y jém puyt́a̱ca.” evCNɨmpa jém tuŋgac pɨ̱xiñ: “Yaguiñ aŋcoomɨyñe. Jeeyucmɨ d́a wɨa̱p annɨc.” :umJesɨc nɨmpa jém tuŋgac pɨ̱xiñ: “Yaguiñ anjuy cinco par de jém buey. Sɨɨp nɨcpa aŋcutɨts siiga yo̱xa̱p. Nɨ́maayɨ jém íño̱mi iga d́a wɨa̱p annɨc.” ^t5Pero nɨmyajpa it́u̱mpɨy iga d́a wɨa̱p iñɨc. Tu̱m jém pɨ̱xiñ nɨmpa: “Yaguiñ anjuy tu̱m ja̱ca nas. Sɨɨp nɨcpa ánám. Nɨ́maayɨ jém íño̱mi iga d́a wɨa̱p iga nɨcpa asɨ́ŋa̱ji.” Is Jesɨc cuando yajum iwat jém wíccuy, icutsat tu̱m icuyo̱xapaap iga nɨguiñ iŋwejáy jém iñɨ́mayñewɨɨp id́ɨc. Nɨmpa: “Nɨ̱cɨ miwiiquit́am. Sɨɨp watneum jém wíccuy.” *rMJesɨc moj iŋmadáy Jesús yɨ́p ejemplo. Nɨmpa: —It́ id́ɨc tu̱m pɨ̱xiñ. Iwatpa tu̱m mɨjpɨc sɨŋ. Iŋwejáypa tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am. Tq!Jesɨc tu̱m pɨ̱xiñ, jém iwaganait́wɨɨp jém mesacɨɨm, imatoŋ junɨmpa jém Jesús. Jesɨc jém pɨ̱xiñ iñɨ́máy: —Agui maymayyaj jém nɨcpaap sɨ́ŋa̱ji ju̱t́ iŋjacpa Dios. gpGJesɨc maymáya̱jɨ porque jeeyaj d́a wɨa̱p micseedáy iga nɨcpa micwíc. Pero Dios miyojpa jém ja̱ma cuando acpɨsyajta̱p jém icupɨcneyajwɨɨp Dios jém caaneyajwɨ́ppɨc. Jém ejemplo de jém mɨjpɨc sɨŋ ~ou Pero cuando mixɨ́ŋa̱p, aŋwejaayɨ jém yaacha̱yajpáppɨc, jém cɨɨt́a̱ca, jém cu̱xuj y jém cácht́i. ,nQ Jesɨc Jesús iñɨ́máyt́im jém pɨ̱xiñ jém iwatpáppɨc jém sɨŋ. Nɨmpa Jesús: —Cuando mixɨ́ŋa̱p, d́a wɨ̱ iga seguido iniŋwejáypa jém íñamigoyaj, jém iñt́ɨ̱wɨtam y jém ricopɨc imvecino. Porque ocmɨ jeegagam miŋwejáypa. Je̱mpɨct́im micseedáypa. !m; D́a i̱ iwɨ̱ixpa jém nacujípta̱páppɨc. Pero jém d́apɨc nacujípta̱p, iwɨ̱nanɨgayyajpa jém it́ɨ̱wɨtam, icujípyajpa jém pɨ̱xiñ. ;lo Pero jesɨc cuando miŋwejayt́a̱p ju̱t́ watta̱p jém sɨŋ, nɨcsɨm mico̱ñi jém lugar más juumɨ. Jesɨc cuando miñpa jém miŋwejayñewɨɨp, miñɨ́máypa: “Amigo, yɨɨm it́ más wɨbɨc co̱ñcuy.” Jesɨc jém tuŋgac pɨxiñt́am jém co̱ñyajwɨɨp jém mesacɨɨm miwɨ̱ixyajpa. Uk# Jesɨc jém miŋwejayñewɨɨp miñɨ́máypa: “¡Tsucu̱mɨ! Chi̱ɨ yɨ́p tuŋgac pɨ̱xiñ jém iŋco̱ñcuy.” Jesɨc mich pɨ̱mi michaa̱p, nɨcpa mico̱ñi jém íŋaŋpɨgam co̱ñcuyyucmɨ. jw—Siiga miŋwejayñeta̱ iga nɨguiñ mixɨ́ŋa̱ji ju̱t́ aŋcoomɨ́yoyñɨ̱mpa, odoy meetsɨ jém co̱ñcuy más wɨbɨc. Odoy co̱ñɨ ju̱t́ it́ noco jém aŋjagooyi porque wɨa̱p imiñ tu̱m pɨ̱xiñ más wɨa̱paap que mich. 8iiJesɨc Jesús iix iga jém aŋwejayñeta̱wɨɨp tsa̱m imétsyajpa jém más wɨbɨc co̱ñcuy mesacɨɨm. Jesɨc Jesús iŋmat tu̱m ejemplo iga ichi jɨ̱xi. Nɨmpa: khOJeeyaj d́a wɨa̱ miicutsoŋyaj jém Jesús. D́a i̱ iwɨ̱ixpa jém nacujípta̱páppɨc :gmJesɨc Jesús iñɨ́máy jém fariseoyaj: —Siiga joppa tu̱m pacusjo̱m jém imburro o imbuey, jesɨc iñt́oppa jeet́i rato. D́a iŋwada̱p caso siiga jejcuyja̱ma. fPero jeeyaj d́a jɨyyaj. Jesɨc Jesús ichɨccunúc jém mɨmnewɨɨp. Icpɨs. Jesɨc iñɨ́máy: —Chogoyñɨcsɨm. Xe)Jesɨc Jesús icwác jém maestro de jém Israelpɨc aŋquímayooyi y jém fariseoyaj, iñɨ́máy: —¿Junɨmpa jém aŋquímayooyi? ¿Wɨa̱p tanacpɨs yɨ́p pɨ̱xiñ jém jejcuyja̱ma o d́a wɨa̱p? ^d5Jesɨc tu̱m pɨ̱xiñ miñ iám jém Jesús. Imatsne jém caacuy iga cuxíŋayñe. "c ?Jesɨc tu̱m jejcuyja̱ma nɨc wiiqui Jesús tu̱m fariseopɨc aŋjagooyi it́ɨccɨɨm. Algunos jém fariseo iyamcuixyajpa jém Jesús siiga imalwatpa. $bA #Como d́a iŋwɨ̱aŋja̱mta iga manyo̱xpáttámpa, jesɨc Dios michacum. Sɨɨp d́a michɨ́ypa juuts jém Dios mipɨxiñt́am. Mannɨ́máypa iga d́a e̱ybɨc ánixt́ámpa hasta que núcpa jém tiempo iga aŋcujíptámpa aɨch, jém acutsatnewɨɨp jém tanJa̱tuŋ Dios.maS "’Mimicht́am, miit́t́aŋwɨɨp Jerusalén, tsa̱m iniccaata jém Dios iprofeta. Iññácscata tsaamɨ jém icutsatneyajwɨɨp Dios. Ɨch tsa̱m maŋcɨacputtamtooba id́ɨc, pero d́a iŋwɨ̱aŋja̱mta. Wat́cɨy manaŋtuuma̱wattamtɨp juuts jém piyua̱pa iŋtuuma̱watpa jém ima̱nɨc ixajcucɨɨm. Pero mimicht́am d́a iŋwɨ̱aŋja̱mta. D` !Seguido aŋwatpa jém anyo̱xacuy hasta cupacpa. D́a jáypa anaccupacpa. Ɨch d́a aŋcɨ̱ŋpa jém Herodes porque d́a i̱ wɨa̱p icca tu̱m profeta aŋsɨ̱cmɨ de jém Jerusalén. _ Pero Jesús iñɨ́máy jeeyaj: —Agui jáyayaŋjɨ̱chɨch jém Herodes juuts tu̱m zorra, nɨ̱gɨ nɨ́maayɨ, iga antoppa jém mal espíritu, anacpɨspa jém mɨmnewɨɨp yɨ́p ja̱ma y jo̱ymɨ. Jesɨc wɨstɨcmɨ cuyajpa jém anyo̱xacuy. ^5 Jesɨc jeet́im ja̱ma núcyaj jute̱n jém fariseoyaj. Nɨ́mayt́a̱ Jesús: —Nɨcsɨm, pu̱tɨ de yɨɨm porque jém Herodes miccaatooba. ]+ Jém ocmɨpɨc jém pɨxiñt́am tsɨ́ypa iga wiñt́i y jém wiñt́ipɨc tsɨ́ypa iga ocmɨ. Tsa̱m aŋyácne Jesús cuando iix Jerusalén P\ Nɨcpa i̱t́iyaj jém aŋnɨɨsa̱umɨpɨc pɨxiñt́am, jém aŋyo̱msa̱umɨpɨc, jém aŋwɨ̱xa̱umɨpɨc y jém aŋtsapsa̱umɨpɨc pɨxiñt́am. Nɨcpa wiiquiyaj jemum ju̱t́ iŋjacpa Dios. [ Núcpa ja̱ma iga tsa̱m pɨ̱mi miwejtámpa y iññichpa iñt́ɨts. Pɨ̱mi miŋyáctámpa cuando íñixt́ámpa iga iwaganait́yajum Dios jém Abraham, jém Isaac, jém Jacob y it́u̱mpɨy jém wiñɨcpɨc profeta; pero mimicht́am michactamta̱ aŋsɨ̱cmɨ. ,ZQ Pero e̱ybɨct́im nɨmpa jém tɨc io̱mi: “Mimicht́am d́a mánixpɨcpa, d́a anjo̱doŋ ju̱t́pɨc mipɨxiñt́am. Tsa̱m mimalotam, acupóyayt́aamɨ.” Y Jesɨc micht́am mojpa iññɨ́mayt́a: “Tawagawícne y tawaganɨ́cne con mimich. Mich oyñe miccuyujooyi jém ánattebet.” uXc ’Porque cuando núcum jém hora, jesɨc jém tɨc io̱mi iŋpajpa jém it́ɨc. Cuando aŋpajneum jém it́ɨc, d́am wɨa̱p iñt́ɨgɨyt́a. Michɨ́yt́ámpa aŋsɨ̱cmɨ. Iñt́ɨcstámpa jém puerta. Miñɨmtámpa: “¡Áŋaayɨ jém puerta!” Pero miñɨ́máypa jém tɨc io̱mi: “D́a mánixpɨcpa. D́a anjo̱doŋ ju̱t́pɨc mipɨ̱xiñ.” 0WY —Wattaamɨ empeño iga mit́ɨgɨyt́ámpa jém xut́upɨc puerta. Mannɨ́mayt́ámpa iga tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am tɨgɨyyajtooba, pero d́a wɨa̱yajpa. V- Jesɨc tu̱m pɨ̱xiñ icwác jém Jesús. Nɨmpa: —MánO̱mi, ¿que d́a wa̱t́i jém icɨacputyajpáppɨc Dios? Jesɨc Jesús iñɨ́máy: {Uo Mojgacum nɨqui jém Jesús Jerusalén. Oy najɨ́yooyi jém mɨjpɨc attebet y jém xut́upɨc tɨgaŋjoj. ;To Jém Dios iŋquímayooyi jex juuts levadura. Tu̱m yo̱mo inimot uxaŋ jém levadura con tucuna je̱pe de harina. Jesɨc pɨ̱pa it́u̱mpɨy jém jaapi. Jém xut́upɨc puerta mSS Nɨmt́im Jesús: —Sɨɨp manaŋquejáypa ju̱t́pɨc jáyaŋa̱p jém Dios iŋquímayooyi. WR' Jém Dios iŋquímayooyi jex juuts tu̱m mostaza ipac. Tu̱m pɨ̱xiñ iñip jém pac ica̱mjo̱m. Nay jém pac, mɨja̱p juuts tu̱m mɨjpɨc cuy hasta jém jon iwatpa ipeeñi jém mostaza iŋcɨsyucmɨ. Q{ Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —Sɨɨp manaŋquejáypa jutsa̱p iŋpɨc jém Dios iŋquímayooyi. P9 Jesɨc cuando imatoŋyaj t́i nɨm Jesús, pɨ̱mi tsaa̱yaj jém d́apɨc iwɨ̱ixyajpa Jesús. Pero los de más jém pɨxiñt́am agui maymayyaj mu iixyaj t́i iwat Jesús. Iwɨ̱aŋja̱myaj jém wɨbɨc milagro. Jesús iŋquejáy iga jáyaŋa̱p jém Dios ipɨxiñt́am aO; Yɨ́p yo̱mo taɨch yo̱mo, jém Abraham io̱cma̱nɨc. Jém Woccɨɨwiñ icmatsne id́ɨc yɨ́p caacuy dieciocho a̱mt́ɨy. ¿T́iiga d́a wɨa̱p tanaccutsɨgáy yɨ́p yo̱mo de jém caacuy jém jejcuyja̱ma? IN  Jesɨc tánO̱mi iñɨ́máy jém aŋjagooyi: —Tsa̱m minimɨgóyayt́a̱p. Siiga nɨ́ctɨtspa jém imbuey o imburro jém jejcuyja̱ma, jesɨc tienes que iŋwijpa, nɨcpa inicnɨ́c. ~Mu Pero agui jóy jém sinagoga iŋjagooyi iga acpɨsóypa jém Jesús jém jejcuyja̱ma. Iñɨ́máy jém it́yajwɨɨp je̱m: —Tanait́ seis día iga tayo̱xa̱p. Mi̱ñɨ minicpɨsta̱ji jém yo̱xacuyja̱ma. Odoy mi̱ñɨ jém jejcuyja̱ma. Lw Jesɨc Jesús ichɨccunúc jém yo̱mo. Jeet́i rato nu̱mtsɨ́y jém it́uuñi. Jém yo̱mo moj icujíp Dios. |Kq Cuando iix Jesús, iŋwejáy jém yo̱mo. Iñɨ́máy: —Miyo̱mo, sɨɨp Dios micpɨspa. Mictsacpa jém caacuy. J Jemum it́ tu̱m yo̱mo. Mɨmne dieciocho a̱mt́ɨy. Tu̱m mal espíritu iccómáy it́uuñi. D́a wɨa̱p iñu̱mte̱ñ. qI[ Tu̱m jejcuyja̱ma accuyujóypa Jesús jém sinagoga ju̱t́ icuyujcayajpa jém Dios iŋma̱t́i. H  Siiga tɨ́ma̱p, it́ wɨ̱. Siiga d́at́im tɨ́ma̱p, jesɨc taŋwɨtquímpam.” Acpɨsta̱ tu̱m yo̱mo cómne it́uuñi G/ Jém iwatpáppɨc cuenta jém nas iñɨ́máy jém io̱mi: “Máno̱mi, tsa̱cɨnam yɨ́p a̱mt́ɨy. Ampuusáypa jém nas, aŋcodáypa abono. F Jesɨc jém nas io̱mi iñɨ́máy jém iwatpáppɨc cuenta jém uvas: “Cada a̱mt́ɨy miñpa ammétsáy jém tsuj it́ɨm, pero d́a ampadáypa. Sɨɨp iniit́um tres a̱mt́ɨy, d́a queman tɨ́ma̱ jém tsuj. Sɨɨp wɨɨtɨ jém tsuj. Anxajañipne.” .EU Jesɨc Jesús iŋmatt́im yɨ́p xut́u cuento iga iŋquejáypa jém pɨxiñt́am. Iñɨ́máy: —It́ id́ɨc tu̱m pɨ̱xiñ iniit́ tu̱m finca de uvas. Jém uvasaŋjo̱m ñipta̱t́im tu̱m tsuj. Cuando núc itiempo, nɨcpa iám siiga tɨ́ma̱neum jém tsuj, pero d́a tɨ́ma̱p. &DE Mannɨ́máypa siiga mimicht́am d́a iñchactámpa jém malajɨ̱xi, jesɨc mit́ogoyt́ámpat́im iñt́u̱mpɨyt́am. Jém tsuj jém d́apɨc tɨ́ma̱p cC? D́anam más pecam caayaj dieciocho pɨ̱xiñ cuando actɨŋ jém torre jém attebet Siloé, icuchijquetyaj. Odoy jɨ̱staamɨ iga jém caaneyajwɨɨp más táŋcaɨ́y que it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp Jerusalén. tBa Siiga mimicht́am d́a iñchactámpa jém malajɨ̱xi, jesɨc mit́ogoyt́ámpat́im iñt́u̱mpɨyt́am. A/ Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —¿T́iiga iñjɨ̱spa iga yɨ́pyaj más pɨ̱mi táŋcaɨ́y que it́u̱mpɨy jém Galileapɨc pɨxiñt́am? @ 3 Jesɨc jeet́im tiempo núcyaj algunos jém pɨxiñt́am iga iŋmadayyajpa Jesús tu̱m asunto. Nɨmyajpa: —Jém aŋjagooyi Pilato icca jute̱n jém Galileapɨc pɨ̱xiñ. Accaayajta̱ je̱mt́im ju̱t́ iwat sacrificio, mot jém iñɨɨpiñ con jém ani̱mat iñɨɨpiñ. F? ;Mannɨ́máypa iga d́a miputpa hasta que yajpa iñyoj.p>Y :Jesɨc siiga mijóyixpa tu̱m pɨ̱xiñ y miŋwejáypa jém aŋjagooyicɨɨm iga miquejajwadáypa, jesɨc wɨ̱tsa̱cɨ jém asunto antes que miñúctámpa jém aŋjagooyicɨɨm. Jesɨc d́a miñúctámpa jém juezcɨɨm. Porque siiga miñúctámpa jém juezcɨɨm, jesɨc jém juez micɨɨjuŋcotpa jém policía icɨɨjo̱m. Jém policía micotpa cárcel. k=O 9’¿Mimicht́am, t́iiga d́a wɨa̱p iŋcɨɨpiŋta jup jém malopɨc y jup jém wɨbɨc? :<m 8Odoy namɨgóyayt́a̱jɨ. Iñjo̱doŋ t́i miñpa cuando íñixt́ámpa jém ucsɨ y iñja̱mpa jém sa̱wa. Jesɨc cuando íñixpa jém milagro jém sɨɨppɨc aŋwatpa, ¿t́iiga d́a iŋcutɨɨyɨ́ypa iga núcum jém tiempo iga Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ? Wɨ̱nanɨgaayɨ jém mijóyixpáppɨc X;) 7Cuando poypa jém tsapsa̱wa, miñɨmtámpa iga miñpa pi̱ji. Nu̱ma miñpa. $:A 6Jesús iñɨ́máypat́im jém pɨxiñt́am: —Mu íñix iga químpa jém ucsɨ aŋnɨɨsa̱umɨ, miñɨmtámpa iga miñt́ooba tuj. Nu̱ma miñpa. 69e 5Jém pɨ̱xiñ áŋa̱yajpa con ija̱yma̱nɨc. Jém yo̱mo áŋa̱yajpa con iyo̱mma̱nɨc. Tuŋgac yo̱mo áŋa̱yajpa con ixa̱qui. Jém seña taŋquejáypa t́i miñpa 8- 4Dende sɨɨp tsucumpa iga nawécyajta̱p. Siiga it́yaj cinco pɨ̱xiñ tu̱m tɨccɨɨm, jesɨc jém tucute̱npɨc áŋa̱yajpa con wɨste̱n. 77 3Odoy jɨ̱sɨ iga ɨch amiñ iga anaŋjɨyjacpa jém áŋa̱yajpáppɨc. Porque ɨch aŋcuyucmɨ nawécyajta̱p jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. u6c 2Ɨch amiñ iga ampɨctsoŋpa jém yaacha̱ji. Tsa̱m pɨ̱mi aŋyácne hasta que cupacpa t́i ixunpa Dios. l5Q 1Nɨmt́im Jesús: —Ɨch anamiñ yɨ́p naxyucmɨ tu̱m wɨbɨc jɨ̱xi. Pero d́a ipɨctsoŋyajpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. Jém malopɨc pɨxiñt́am tsa̱m ijóyixyajpa jém iwɨ̱pɨctsoŋneyajwɨɨp jém wɨbɨc jɨ̱xi. Tsa̱m nawécyajta̱p jém pɨxiñt́am. Sɨɨp agui ansunpa iga núguiñ jém tiempo cuando mojpa nawécyajta̱ji. a4; 0Pero jém pɨ̱xiñ jém d́apɨc icutɨɨyɨ́ypa ni d́a ijo̱doŋ t́i ixunpa jém io̱mi, siiga imalwatpa jém pɨ̱xiñ, jém io̱mi ichiibat́im castigo, pero d́a más pɨ̱mi. Siiga tu̱m pɨ̱xiñ iwɨ̱cutɨɨyɨ́ypa it́u̱mpɨy jém Dios iŋma̱t́i, jesɨc Dios iwɨ̱aŋja̱m iga iwad́iñ it́u̱mpɨy juuts je ixunpa. Siiga jáyaŋ jɨ̱xi michiiba Dios, jesɨc je ixunpa iga más iŋcuyo̱xa̱iñ. Naweecyajta̱p jém pɨxiñt́am jém Jesús icuyucmɨ 33 /’Siiga tu̱m esclavo iwɨ̱jo̱doŋ t́i ixunpa jém io̱mi pero d́a iwatpa ni d́a icupɨcpa, jesɨc jém io̱mi pɨ̱mi ichiiba castigo. 2 .Ocmɨ núc jém ja̱ma iga se̱t jém io̱mi. Pero jém mayordomo d́a iŋjócne. Ni d́a ijo̱doŋ juchɨs núcpa jém io̱mi. Jesɨc mu iñúc jém io̱mi, it́oppa jém pɨ̱xiñ. Ichiiba mɨjpɨc castigo con it́u̱mpɨy jém d́apɨc iŋjócneyaj. U1# -Pero siiga jém mayordomo ijɨ̱spa iga d́a jobit́ se̱tpa jém io̱mi, jesɨc mojpa imalwadáy jém imozoyaj jém pɨxiñt́am y jém yo̱mtam. Moj wiiqui jém mayordomo. Moj u̱qui hasta u̱quia̱p. 07 ,Nu̱ma mannɨ́mayt́ámpa iga jém io̱mi iccámpa jém pɨ̱xiñ juuts tu̱m aŋjagooyi iga iŋjacpa jém iñas y it́u̱mpɨy jém iniit́wɨɨp. c/? +Agui maymay jém mayordomo siiga iwatpa juuts ipɨɨmɨ́y jém io̱mi cuando miñgacpa. . *Jesɨc tánO̱mi iñɨ́máy: —Sɨɨp manaŋquejáypa i̱apaap jém wɨbɨc mayordomo jém icutɨɨyɨypáppɨc. It́ id́ɨc tu̱m pɨ̱xiñ iccám iga mayordomo tu̱m jém iesclavo iga iŋjacpa it́u̱mpɨy jém imozoyaj. Iwécpat́im jém wíccuy. %-C )Jesɨc Peto icwác Jesús. Iñɨ́máy: —MánO̱mi, ¿t́iiga iniŋmat yɨ́p xut́u cuento, para aɨcht́am o para it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am? K, (It́t́aamɨ listo cuando ɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, amiñgacpa yɨ́p naxyucmɨ. Porque cuando nɨmyajpa iga d́a amiñpa, jesɨgam amiñpa. Jém malopɨc mayordomo y jém wɨbɨc q+[ 'Jesɨc nɨmt́im Jesús: —Cutɨɨyɨyt́aamɨ, siiga tu̱m pɨ̱xiñ ijo̱doŋ juchɨs hora núcpa jém númpaap, jesɨc d́a moŋpa jém pɨ̱xiñ. D́a ichacpa jém it́ɨc iga cunúmayt́a̱iñ. Jesa̱pt́im mimicht́am. !*; &Siiga núcpa cugaptsu o hasta cuque̱jacɨɨm y d́a moŋpa jém iyo̱xacɨɨwiñ, jesɨc agui maymayyaj jeeyaj porque jém io̱mi pɨ̱mi iwɨ̱ixpa. f)E %Agui maymay jém yo̱xacɨɨwiñ siiga d́a moŋpa cuando se̱tpa jém io̱mi. Nu̱ma mannɨ́máypa iga jém io̱mi tsa̱m it́oypa jém iyo̱xacɨɨwiñ. Mojpa iwat wíccuy jém io̱mi, icwícpa jém iyo̱xacɨɨwiñ. L( $Iŋjócyajpa io̱mi. Oy sɨ́ŋa̱ji ju̱t́ aŋcoomɨ́yoyñɨ̱mpa. Se̱tpa tsuucɨɨm. Jesɨc d́a moŋpa jém iyo̱xacɨɨwiñ. Jicscɨy íŋáypa jém puerta cuando it́ɨcspa jém io̱mi. Y'+ #’It́t́aamɨ listo mimicht́am juuts tu̱m pɨ̱xiñ iyo̱xacɨɨwiñ. & "Porque ju̱t́ it́ jém iñriqueza, jemum it́t́im jém íña̱nama. It́t́aamɨ listo porque miñgacpa jém Jesucristo 4%a !Mayt́aamɨ t́it́am iniit́t́a iga wɨa̱iñ iñchiit́a jém tumiñ jém yaacha̱yajpáppɨc. Wa̱tɨ jém Dios iyo̱xacuy con jém iñt́umiñ. Je̱mpam iniccáypa jém iñt́umiñ sɨŋyucmɨ ju̱t́ d́a nunca yajpa. Jém númpaap d́a wɨa̱p it́ɨgɨy. Jém we̱chi d́a wɨa̱p ictogoy. $3 ’Odoy cɨ̱ŋtaamɨ. Mimicht́am mamborregotam. D́a miwa̱t́it́am, pero tanJa̱tuŋ Dios iwɨ̱aŋja̱m iga mimɨɨcha̱p iga miŋjacpa. # Meetsɨ wiñt́i ju̱t́ iŋjacpa Dios, jesɨc ocmɨ Dios michiiba t́it́am mit́ogóyáy. Jutsa̱p tanaccáy tantumiñ sɨŋyucmɨ )"K It́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ imétsyajpa t́it́am icútyajpa. Pero mimicht́am iñJa̱tuŋ ijo̱doŋ t́it́am mit́ogóyáy. !w Odoy wadaayɨ caso ju̱t́ impɨcpa t́it́am iŋcútpa y t́it́am íñucpa. Odoy jɨ̱sɨ t́it́am mit́ogóyáy. ; o Dios iwɨ̱accuyajpa jém mo̱ya, pero d́a jáypa xichpa, nooquetta̱p. Jeeyucmɨ mannɨ́máypa: Cupɨ̱cɨ iga Dios wɨa̱p miwatta cuenta. Michiiba t́it́am mit́ogóyáy. _7 ’Jɨ̱staamɨ ju̱t́pɨc mɨja̱p jém wɨbɨc mo̱ya jém lirio. D́a yo̱xa̱p ni d́a pit́pa. Pero mannɨ́máypa ni jém rey Salomón cuando tsa̱m wɨ̱cuyajne, d́a ictsɨ́ypa jém wɨbɨc mo̱ya. /W Siiga d́a wɨa̱p iŋwat tu̱m cosa d́apɨc jutsaŋ iga pɨ̱mi iñjɨ̱spa, ¿t́iiga iŋwadáypa caso iga ju̱t́ impɨcpa jém iŋwíccuy con jém impuctu̱cu? ~}}>|{zyyxwgutssDr qppoo=<<;{:98766^5544 311l00n/..-,,,.++M**<)8(I'&&n%e$#]"! <2[ E/ yIJm^(b]?:C = 1 e7nJ7h:oo+hasta que iŋcoñwɨ́y jém mijóyixyajpaap.” n3*Pero jém David ijaychacne jém Salmojo̱m:Jém tanJa̱tuŋ Dios iñɨ́máy jém tánO̱mi Cristo:“Co̱ñɨ yɨɨm anaŋwɨ̱mɨ m)Jesɨc jém Jesús iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —¿Jutsa̱p iñɨmyaj iga jém Cristo jém rey David ima̱nɨc? Ql(D́a e̱ybɨc icwácyajpa. Icɨ̱ŋyaj. I̱ ima̱nɨc jém Cristo gkG'Jesɨc jém escribaspɨc maestroyaj iñɨ́mayyaj jém Jesús: —Maestro, miwɨ̱nɨm. bj=&Quejpa iga tanJa̱tuŋ Dios d́a je jém caanewɨ́ppɨc iDios, je jém vivopɨc iDios. i%Jém Dios iŋma̱t́i, jém ijaychacnewɨɨp jém Moisés, taŋquejayt́ámpa iga acpɨsta̱p jém caaneyajwɨɨp. Nɨmpa iga cuando jípspa jém xut́u cuy, Dios iñɨ́máy jém Moisés iga: “Ɨch jém Abraham aDios, jém Isaac aDios y jém Jacob aDios.” Dh$Jém nɨ́cyajpáppɨc sɨŋyucmɨ d́a e̱ybɨc caayajpa. Tsɨ́yyajpa juuts jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am. Jeeyaj Dios ima̱nɨctam porque Dios ichiiyaj jém jo̱mipɨc mɨjta̱y. ;go#Pero jém wɨa̱paap iñɨcyaj sɨŋyucmɨ, jém icpɨsyajpáppɨc Dios de jém caaneyajwɨɨp, d́am aŋcoomɨyyajpa, d́am napɨcyajta̱p jém pɨxiñt́am con jém yo̱mtam. f+"Jesɨc Jesús icutsoŋ. Nɨmpa: —Jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ jém pɨxiñt́am y jém yo̱mtam aŋcoomɨyyajpa, napɨcyajta̱p. Ee!Jesɨc acwácta̱ Jesús: —Anɨ́maayɨ cuando acpɨsyajta̱p jém caaneyajwɨɨp, ¿jup de jeeyaj tsɨ́ypa iga jém yo̱mo iwɨd́a̱ya? Icusiete iniŋcoomɨyñeyaj jém yo̱mo. +dQ Ocmɨ caat́im mex jém cuno̱ya. c/Jesɨc jém tuŋgac ijáyuc ipɨct́im jeet́im yo̱mo. Je̱mpɨgam iwatyaj icusiete. Ca it́u̱mpɨy. Ni tu̱m d́a inima̱nɨcwat jém yo̱mo. bJesɨc jém ipɨɨtsɨ ipɨc jém ica̱pay, jém cuno̱ya. Ocmɨ jém pɨ̱xiñ caat́im mex je. D́at́im inima̱nɨcwat jém yo̱mo. a!Jesɨc it́ id́ɨc tu̱m pɨ̱xiñ con siete ijayma̱nɨc. Aŋcoomɨ́ypa jém más a̱chpɨc. Ocmɨm ca. D́a ichac ni tu̱m ima̱nɨc. ` —Maestro, jém Moisés tajaychagayñe iga siiga caaba tu̱m pɨ̱xiñ y ichacpa iyo̱mo d́a ma̱nɨgɨ́y, jesɨc jém pɨ̱xiñ it́ɨ̱wɨ ipɨgáypa jém iyo̱mo iga inima̱nɨcwatpa. Tsɨ́ypa jém ima̱nɨc juuts jém caanewɨɨp ima̱nɨc. &_EOcmɨ miñ iámyaj Jesús algunos jém saduceoyaj. Jeeyaj d́a icupɨcyajpa iga Dios icpɨspa jém caaneyajwɨɨp. Icwácyajpa jém Jesús, nɨmyajpa: ^ Pero Jesús d́a t́i iŋmat jém pɨxiñt́ámaŋjo̱m iga jém ienemigoyaj d́a wɨa̱p iquejajwadayyaj. Ipooñaŋja̱myajpa iga agui wɨa̱p icutsoŋ Jesús. Jém icutɨtsyajpáppɨc d́am más jɨy. Ju̱t́sa̱p icpɨsyajta̱ jém caaneyajwɨɨp ]Jesús iñɨ́máy: —Jesɨc jém Césarpɨc imɨɨchi, chiit́aamɨ jém César. Jém Diospɨc imɨɨchi, chiit́aamɨ Dios. 9\kAŋquejaayɨ tu̱m jém tumiñ. ¿I̱ iwiñpac, i̱ iñɨ̱yi accámayñeta̱ yɨ́p tumiñyucmɨ? Jesɨc nɨmyaj jém pɨxiñt́am: —Jém César, jém Romapɨc aŋjagooyi. [ Pero Jesús icutɨɨyɨ́y iga agui jáyayaŋjɨ̱chɨch jém icusutsyajpaap. Iñɨ́máy: —¿T́iiga aŋcutɨtstámpa? gZGJesɨc anɨ́maayɨ: ¿Wɨ̱ iga tanyojáypa impuesto jém Romapɨc aŋjagooyi o d́a wɨ̱? Y{Jeeyucmɨ icwácyajpa Jesús, nɨ́mayt́a̱: —Maestro, anjo̱dóŋa̱ta iga iniŋmatpa jém wɨbɨc jɨ̱xi. Tsa̱m wɨ̱ jém íña̱nama. Mich d́a ammɨgóyáypa, siempre iniŋquejpa jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi jém tachiiñewɨɨp Dios. X-Jesɨc agui icuixyajpa jém Jesús. Icutsatyajpa jém icusutsyajpáppɨc. Jeeyaj nɨ́maŋtaaya̱yajpa iga icuyujcayajpa jém Jesús iŋquímayooyi. Pero mɨgóypa. Imétsyajpa ju̱t́pɨc wɨa̱p iquejajwadayyaj, icɨɨjuŋcotyajtooba Jesús jém gobernador icɨɨjo̱m. W{Jém pa̱nij aŋjagooyiyaj con jém escribaspɨc maestroyaj imatsyajtooba id́ɨc jém Jesús jeet́i rato. Porque icutɨɨyɨyyaj iga jeeyaj icuyucmɨ iŋmatpa jém xut́u cuento. Pero d́a wɨa̱p imatsyaj. Icɨ̱ŋyajpa jém pɨxiñt́am. BV}Nɨmt́im Jesús: —Siiga michutpa yɨ́p tsaayucmɨ, micusámáypa juuts tu̱m majcuy. Siiga micuchijquetpa yɨ́p tsa, michɨ́ypa juuts poot́i. I̱ tanyojáypa jém impuesto 2U]Jesɨc Jesús pɨ̱mi iámmats jeeyaj. Iñɨ́máy: —¿Jesɨc t́i nɨmtooba jém Dios iŋma̱t́i jém jayñewɨɨp?Jém tɨcwatpaap ipatsáy jém tsa.Ocmɨ e̱ybɨct́im piŋta̱,
accámta̱ ju̱t́ tsucumpa jém tɨgaŋtaana.Sɨɨp jeet́im tsa icóppacne jém tɨc. TƗch anɨmpa iga miñpa iccucaáy it́u̱mpɨy jém icnucsnewɨɨp jém iñas. Imétspa tuŋgac iga iyo̱xacaiñ jém finca de uvas. Cuando imatoŋyajpa junɨmpa Jesús, jesɨc nɨmyaj jém aŋjagooyiyaj: —¡Ni Dios d́a ixunpa iga tannascaaba je̱mpɨc! YS+Jesɨc matsta̱ jém pɨ̱xiñ ima̱nɨc, quebacputta̱, accaata̱ aŋsɨ̱cmɨ. Jesɨc Jesús icwác jém pɨxiñt́am: —Sɨɨp anɨ́maayɨ: ¿T́i iwatpa jém nas io̱mi con jém malopɨc pɨxiñt́am? {RoJesɨc jém pɨ̱xiñ ima̱nɨc nɨc ipɨc jém uvas. Pero mu iixyaj jém icnucsneyajwɨɨp jém nas, nanɨ́mayyajta̱p: “Yɨ́bam ipɨctsoŋpa jém ija̱tuŋ imɨɨchi. Sɨɨp tanaccaaba. Jesɨc taɨcht́am tammɨɨcha̱p yɨ́p nas.” 4Qa ’Ocmɨ ijɨ̱s jém nas io̱mi: “¿T́i wɨa̱p aŋwat? Aŋcutsatpa jém amma̱nɨc jém tsa̱mpɨc antoypa. Ɨch anɨmpa iga wɨ̱ixt́a̱p jém amma̱nɨc.” uPc Jesɨc jém nas io̱mi tuccɨy icutsat tuŋgagam jém icuyo̱xapaap, pero accoowata̱, quebacputta̱t́im. O Jesɨc jém nas io̱mi icutsat tuŋgac jém icuyo̱xapaap. Pero cótsta̱t́im, malnɨ́mayt́a̱t́im. D́at́im i̱ ichi jém uvas. eNC Ocmɨ núc jém tiempo iga it́úcyajpa jém uvas. Jém nas io̱mi icutsat tu̱m jém icuyo̱xapaap iga iwéguiñ jém uvas con jém acnucsneta̱wɨɨp jém nas. Pero pɨ̱mi cótsta̱, acse̱tta̱, d́a t́i ichiiyaj. 5Mc Jesɨc Jesús mojpa iŋmat tu̱m xut́u cuento iga iŋquejáypa jém pɨxiñt́am. Iñɨ́máy: —It́ id́ɨc tu̱m pɨ̱xiñ. Iniit́ tu̱m ja̱ca nas. Iñip tu̱m finca de uvas. Ocmɨ icnucs jém iñas tuŋgac jute̱n yo̱xacɨɨwiñ. Jesɨc jém nas io̱mi nɨc i̱t́i tuŋgac naxyucmɨ. )LKJesɨc Jesús iñɨ́máy: —Ɨch d́at́im mannɨ́máypa ju̱t́ ampɨc jém ampɨ̱mi iga aŋwatpa juuts sɨ́p aŋwat. Jém malopɨc yo̱xacɨɨwiñ fKEJesɨc jém aŋjagooyiyaj icutsoŋyaj iga d́a ijo̱doŋ i̱ ichi ipɨ̱mi jém Xiwan. @JyPero siiga tannɨ́máypa iga Dios d́a ichi ipɨ̱mi jém Xiwan, jesɨc it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am tanácscaaba tsaamɨ porque jeeyaj icupɨcyajpa iga nunta profeta jém Xiwan. eICJesɨc jém aŋjagooyiyaj moj nanɨ́mayyajta̱ji entre jeeyaj: —Siiga tannɨ́máypa iga Dios ichi ipɨ̱mi jém Xiwan iga acchíŋóypa, jesɨc wɨa̱p tanɨ́máy iga: “¿Jesɨc t́iiga d́a iŋcupɨcta?” fHE¿I̱ ipɨɨmɨ́y jém Xiwan jém acchíŋoypaap? ¿Dios ipɨɨmɨ́y o jém pɨxiñt́am? ^G5Jesɨc Jesús icutsoŋ. Iñɨ́máy: —Ɨchgact́i manacwácpa. Anɨ́maayɨ: sF_Nɨ́mayt́a̱ Jesús: —Anɨ́maayɨ: ¿I̱ miñɨ́máy iga iŋwatpa yɨɨmpɨc? ¿I̱ mipɨɨmɨ́y? E Tu̱m ja̱ma accuyujóypa Jesús jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. Iŋmadáypa jém pɨxiñt́am jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios tacɨacputpa. Jesɨc núcyaj jém pa̱nij aŋjagooyiyaj con jém escribaspɨc maestroyaj. Wagamiñyaj con jém wɨd́ayt́am. D10Pero d́a ipátyajpa jutsa̱p icca. Porque it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am pɨ̱mi iwɨ̱aŋja̱myaj iga imatoŋyajpa jém Jesús iŋma̱t́i.tCa/Jesɨc ocmɨ accuyujóypa jém Jesús cada ja̱ma jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. Pero jém pa̱nij aŋjagooyiyaj con jém escribaspɨc maestroyaj con jém Israelpɨc aŋjagooyiyaj tsa̱m imétsyajpa jutsa̱p iccaayaj jém Jesús. gBG.Jesús iñɨ́máy: —Je̱mpam jaychacneta̱ jém Dios iŋma̱t́i, nɨmpa Dios iga: “Ɨch antɨc ju̱t́ jém ampɨxiñt́am iŋwejpátyajpa Dios. Pero sɨɨp jém númyajpaap yamyajpa jém Dios it́ɨcjo̱m.” A--Jesɨc tɨgɨy Jesús jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. Iquebacput aŋsɨ̱cmɨ it́u̱mpɨy jém máymáyoypáppɨc y jém juyjúyoypáppɨc. S@,Miccutɨŋtamta̱p naxyucmɨ. Mɨswatta̱pt́im it́u̱mpɨy jém tɨcyaj, cujegáypat́im jém tsaataañi. D́a tsɨ́ypa ni tu̱m jém tsa ju̱t́ cutatsquetne. Yajpa miccucaayt́amta̱ iñt́u̱mpɨyt́am. Miñt́ɨp Dios iga micɨacputtámpa, pero micht́am d́a iŋwɨ̱aŋja̱mta. Jesús iwɨ̱tsac jém mɨjpɨc ma̱stɨc -?S+Núcpa jém ja̱ma iga miyaachwattamta̱p. Jém íñenemigoyaj micute̱ñxe̱tpa icuwoyo yɨ́p attebet. Micunúcyajpa cada lado hasta d́a ju̱t́ wɨa̱p imput. >*Nɨmpa: —Agui miuuguyt́im mimicht́am miit́t́aŋwɨɨp yɨ́p Jerusalén. Núctɨp jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga micɨacputpa Dios, pero mimicht́am d́a iŋwɨ̱aŋja̱mta. Sɨɨp nasum jém ja̱ma iga impɨctsoŋtámpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i. ^=5)Cuando núc nocojo̱m jém Jerusalén, mu iix jém attebet, agui wejpa Jesús. .<U(Pero Jesús iñɨ́máy jém fariseoyaj: —Mannɨ́mayt́ámpa siiga jeeyaj d́a icujípyajpa Dios, jesɨc jɨyyajpa jém tsa jém it́wɨɨp tuŋ aŋna̱ca. D;'Jesɨc algunos jém fariseoyaj jém it́yajwɨɨp jém pɨxiñt́ámaŋjo̱m, iñɨ́mayyaj jém Jesús: —Maestro, aŋjɨyja̱cɨ jém iŋcuyujcɨɨwiñ porque icujɨyyajpa Dios. k:O&Nɨmyajpa jém Jesús icuyujcɨɨwiñ: —TanJa̱tuŋ Dios tacutsadáy tu̱m Rey, wɨ̱ iga iwɨ̱wadáyiñ Dios. Maymáya̱yajpa jém it́yajwɨɨp sɨŋyucmɨ. Sɨɨp agui cujípta̱p tanJa̱tuŋ Dios jém yucmɨpɨc it́. 9y%Jesɨc núcyajpa nocojo̱m Jerusalén. Nasyajpa jém co̱tsɨcaŋna̱ca iñɨ̱yi Olivos. It́úŋɨyyajpa it́u̱mpɨy jém icupɨcneyajwɨɨp Jesús. Agui maymayyaj. Pɨ̱mi jɨyyajpa. Icujípyajpa Dios iga agui jáyaŋ wɨbɨc milagro iixyaj. v8e$Iganam nɨcpa jém Jesús, jém it́yajwɨɨp it́ógayyajpa iyoot́i tuŋjo̱m ju̱t́ wit́pa jém burro. 7!#Nanɨgayt́a̱p Jesús jém burro. Jesɨc jém icuyujcɨɨwiñ icutócyajpa jém burro con iyoot́i. Acquímta̱ Jesús burroyucmɨ. o6W"Jesɨc jém Jesús icuyujcɨɨwiñ icutsoŋyaj. Iñɨ́mayyaj: —Porque jém tánO̱mi ixunpa. l5Q!Cuando iwijyajpa jém burro, jém io̱mi acwágóypa, iñɨ́máy: —¿T́iiga iŋwijpa amburro? Z4- Jesɨc nɨcyaj jém icutsatneyajwɨɨp, ipátyaj juuts iñɨ́máy Jesús. b3=Siiga i̱ micwácpa iga t́iiga iŋwijpa, jesɨc nɨ́maayɨ iga jém íñO̱mi ixunpa. G2Nɨ́mayyajta̱: —Nɨctaamɨ jém tɨgaŋjoj jém táŋámmocnewɨɨp. Cuando miñúctámpa, impáttámpa tu̱m burro tsenne. Jém burro d́a i̱ queman iquímca. Wi̱jɨ, anamíñaayɨ. T1!Jesɨc núcyajtoobam jém wɨste̱n attebet jém Betfagé y Betania. Co̱tsɨc aŋna̱ca, jém co̱tsɨc iñɨ̱yi Olivos. Jesɨc Jesús icutsat wɨste̱n jém icuyujcɨɨwiñ iga iwatpa tu̱m mandado. e0CJesɨc cuando yaj aŋma̱t́i Jesús, mojgacum nɨqui Jerusalén, aŋjagóypa iñɨc. O/Sɨɨp nami̱ñɨ yɨɨm jém d́apɨc ixunyajpa iga ɨch accámta̱ juuts aŋjagooyi iga anaŋjacpa. Accaaya̱jɨ yɨɨm aŋwiñjo̱m jém malopɨc pɨxiñt́am.” Tɨgɨy Jesús jém Jerusalén .1Pero jém aŋjagooyi iñɨ́máy: “Jém iniit́wɨɨp, anchiiba más. Jém d́apɨc jutsaŋ iniit́, más anaccáyáypa jém uxaŋpɨc iniit́. S-Jesɨc nɨmyajpa jeeyaj: “Máno̱mi, iniit́um mil tumiñ de plata.” $,AJesɨc jém aŋjagooyi iñɨ́máy jém it́yajwɨɨp: “Accáyaayɨ yɨ́p pɨ̱xiñ it́umiñ. Chi̱ɨ jém iniit́wɨɨp jém mil tumiñ de plata.” +¿jesɨc t́iiga d́a iŋcucom antumiñ jém banco iga ɨch ampɨctsoŋpa antumiñ con icoñwɨyooyi cuando ase̱tum?” $*AJesɨc nɨmpa jém aŋjagooyi: “Mich tsa̱m mimalo. Sɨɨp maŋcɨɨpiŋpa con micham iniŋma̱t́i. Siiga iñjo̱doŋ iga tsa̱m ampɨɨmɨ́ypa jém anyo̱xacɨɨwiñ y antobáypa jém tuŋgac pɨ̱xiñ imɨɨchi pɨ̱mi̱mɨ y iga ampiŋpa jém cosecha jém d́apɨc anñipne, j)Mporque agui acɨ̱ŋpa. Ɨch anjo̱doŋ iga tsa̱m impɨɨmɨ́ypa jém iñyo̱xacɨɨwiñ. Mich iñt́obáyáy jém tuŋgac pɨ̱xiñ imɨɨchi pɨ̱mi̱mɨ. Tuŋgac iñippa jém ca̱ma, pero mich impiŋpa jém cosecha.” (1Jesɨc núcpa tuŋgac jém icuyo̱xapaap. Nɨmpa: “Máno̱mi, yɨɨm it́ jém cien tumiñ de plata. Manaccáyayñe id́ɨc tu̱m pañuelojo̱m o'WJém aŋjagooyi iñɨ́máy: “Jesɨc manaccámpa como miŋjagooyi iga iniŋjacpa cinco attebet.” &Ocmɨ núc jém tuŋgac icuyo̱xapaap. Iñɨ́máy: “Máno̱mi, jém cien tumiñ de plata icoñwɨ́y quinientos tumiñ de plata.” *%MJém aŋjagooyi iñɨ́máy: “Agui wɨbɨc miyo̱xacɨɨwiñ. Iga iŋwɨ̱yo̱xaca jém tumiñ, jesɨc manaccámpa como tu̱m miŋjagooyi de diez attebet.” v$eNúc jém wiñt́ipɨc. Nɨmpa: “Máno̱mi, jém cien tumiñ de plata icoñwɨ́y mil tumiñ de plata.” #yPero jém wɨbɨc pɨ̱xiñ oy ipɨc jém icargo. E̱ybɨc se̱t it́ɨcmɨ. Mu iñúc, iŋwejayyaj jém icuyo̱xayajpaap, jém ichiiñewɨɨp jém tumiñ. Ijo̱dóŋa̱tooba jutsaŋ icoñwɨyñe jém it́umiñ. Icwác cada tu̱mtu̱m de jeeyaj. "Pero jém it́yajwɨɨp jém iñaxyucmɨ tsa̱m ijóyixyajpa jém wɨbɨc pɨxiñ. Jesɨc jeeyaj icutsatyaj aŋma̱t́i hasta ju̱t́ nɨcpa ipɨc jém icargo. Nɨmyajpa iga: “D́a ansuntámpa iga accámta̱ yɨ́p pɨ̱xiñ juuts anaŋjagooyi.” o!W Pero antes que nɨcpa, iŋwejáy diez jém icuyo̱xapaap. Ichi cada tu̱mtu̱m cien tumiñ de plata. Iñɨ́máy jeeyaj: “Nɨ̱gɨ mimáymáyooyi iga iñyo̱xacaiñ yɨ́p tumiñ hasta amiñgacpa.” Ocmɨ nɨc jém pɨ̱xiñ. 8 i Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —It́ id́ɨc tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ. Aŋwejayt́a̱p iga nɨguiñ iccámta̱ juuts tu̱m mɨjpɨc aŋjagooyi. Juumɨ nɨcpa ipɨc jém icargo. eC Iganam imatoŋyajpa, Jesús iŋmadáypat́im jeeyaj tu̱m xut́u cuento. Porque d́a juumɨ jém Jerusalén y jém pɨxiñt́am ijɨ̱syajpa iga d́am jáyñe núcpa jém tiempo iga Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ. ' Ɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, miñ amméts jém togoyñeyajwɨɨp iga aŋcɨacputpa. Jesús iŋmat jém cuento de jém diez esclavo 4a Jesɨc nɨmpa Jesús: —Yɨ́p ja̱ma cɨacputta̱p jém it́yajwɨɨp yɨ́p tɨccɨɨm. Táŋcaɨ́y id́ɨc, pero taɨch pɨ̱xiñ, ima̱nɨct́im jém Abraham. !Ocmɨ te̱ñchucum jém Zaqueo it́ɨccɨɨm, iñɨ́máy Jesús: —MánO̱mi, sɨɨp aŋwécpa it́u̱mpɨy jém anait́wɨɨp. Cuccucmɨ anchiiba jém yaacha̱yajpáppɨc. Siiga i̱ ammɨgóyayñe iga annúmáy it́umiñ, jesɨc anácseedáypa cuatro veces. J Pero jém pɨxiñt́am d́a iwɨ̱aŋja̱myaj iga nɨcpa Jesús con jém Zaqueo. Moj icujɨyyaj jém Jesús. Nɨmyaj: —D́a wɨ̱ iga nɨcpa tanjóyáy tu̱m táŋcaɨywɨɨp it́ɨccɨɨm. }Jesɨc jicscɨy quet jém Zaqueo. Nɨc ichoŋ jém Jesús, iwagananɨcpa it́ɨccɨɨm. Tsa̱m maymay jém Zaqueo. 1[Cuando naspa Jesús, iámquímáypa cuyyucmɨ ju̱t́ it́ jém Zaqueo. Iñɨ́máy: —MiZaqueo, impɨ̱mi que̱tɨ. Yɨ́p ja̱ma nɨcpa manjóyáy iñt́ɨccɨɨm. Jesɨc póyaŋtsucum jém Zaqueo, aŋjagóy miñɨc, quím tu̱m sicómoro cuyyucmɨ iga wɨa̱iñ iix Jesús porque jemɨgam naspa. lQAgui iixt́ooba jém Jesús, pero d́a wɨa̱p porque tsa̱m it́ñɨ̱m. Agui chapa jém Zaqueo. ykJemum it́ id́ɨc tu̱m pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Zaqueo. Aŋjagooyi id́ɨc de jém impuesto. Tsa̱m pɨ̱mi rico. E Jesɨc tɨgɨy Jesús Jericó, na̱xi id́ɨc jém attebet. R+Jeet́i rato toj jém cácht́i iixcuy. Ixixóypam. Mojum it́úŋɨ́y jém Jesús. Icujíppa Dios. Jesɨc cuando it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am iixyaj t́i iñasca, icujípyajpat́im Dios.lQ*Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Manactojáypa íñixcuy. Iga tsa̱m iŋcupɨcne, Dios micpɨs. zm)—¿T́i iñxunpa iga maŋwadáypa? Nɨmpa jém cácht́i: —MánO̱mi, ansunpa iga actojaayɨ ánixcuy. *M(Jesɨgam teeñaŋjac Jesús. Ipɨɨmɨ́y jém it́yajwɨɨp iga inimíñáyiñ jém cácht́i. Cuando nanúcta̱ ju̱t́ it́ Jesús, jesɨc iñɨ́máy: `9'Jesɨc jém aŋjagoyñeyajwɨɨp iñɨcyaj iwogayyajpa jém cácht́i. Ipɨɨmɨyyaj iga odoy jɨ́yiñ. Pero jesɨc más pɨ̱mi jɨypa jém cácht́i. Nɨmpa: —Jém rey David miMa̱nɨc, ayaachaŋja̱mɨ. {o&Jesɨc pɨ̱mi aŋwejpa jém cácht́i. Nɨmpa: —¡MiJesús, jém rey David miMa̱nɨc, ayaachaŋja̱mɨ! yk%Jesɨc jém it́yajwɨɨp iñɨ́mayyaj jém cácht́i: —Na̱xi jém Jesús jém Nazaretpɨc pɨ̱xiñ. ` 9$Mu imatoŋ iga naspa tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am, jém cácht́i icwácpa t́i naspa.  #Jesɨc cuando núc noco Jesús jém attebet Jericó, jemum co̱ñ tu̱m cácht́i tuŋaŋna̱ca iga iwácpa tumiñ. e C"Jém icuyujcɨɨwiñ d́a wɨa̱p icutɨɨyɨyyaj t́i iñɨ́máy jém Jesús. Porque Dios d́a ijɨ́cpa iga wɨa̱iñ icutɨɨyɨ́y. Aŋnécne jém jɨ̱xi para jeeyaj. Jesús icpɨs tu̱m cácht́i de Jericó  !!Pɨ̱mi acótsyajpa, ocmɨ accaayajpa jém malopɨc pɨxiñt́am. Pero jém tucunaja̱ma acpɨsta̱p de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp.  ' Acɨɨjuŋcotta̱p jém tuŋgac pɨxiñt́am icɨɨjo̱m jém d́apɨc je de Israel. Jeeyaj asaayɨyyajpa, amalnɨ́mayyajpa y atsujcayajpa. Jesɨc Jesús iŋwejput jém doce icuyujcɨɨwiñ, iñɨ́máy: —Matoŋtaamɨ, sɨɨp tanɨcpa Jerusalén. Jém wiñɨcpɨc profeta ijaychacne t́i annascaaba aɨch jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ. Jemɨc Jerusalén cupacpa it́u̱mpɨy juuts ijaychacne. jesɨc Dios miwɨ̱yojpa yɨ́p naxyucmɨ, ocmɨ nɨcpa mii̱t́i con Dios para siempre. E̱ybɨc iŋmatpa Jesús iga accaata̱p jMJesɨc Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Nu̱ma mannɨ́máypa, siiga iñchacpa iñt́ɨc o iñja̱tuŋ o íña̱pa o iñt́ɨ̱wɨtam o iñyo̱mo o imma̱nɨctam iga nɨcpa iŋwat juuts mipɨɨmɨ́ypa Dios, Jesɨc jém Peto iñɨ́máy Jesús: —MánO̱mi, aɨcht́am antsacneum it́u̱mpɨy jém anait́wɨɨp iga mantúŋɨ́ypa. gGJesús iñɨ́máy: —Jém d́apɨc wɨa̱p iwat jém pɨxiñt́am, wɨa̱p iwat Dios. iKJesɨc jém imatoŋneyajwɨɨp iñɨ́mayyajpa Jesús: —¿Jesɨc i̱ wɨa̱p icɨɨput? Más dá táŋca iñas tu̱m camello jém núncuypac ijo̱sjo̱m que iga tɨgɨypa tu̱m ricopɨc ju̱t́ iŋjacpa Dios. $ACuando Jesús iix iga tsa̱m aŋyác jém pɨ̱xiñ, jesɨc iñɨ́máy los de más: —Tsa̱m táŋca iga jém ricopɨc núcyajpa ju̱t́ iŋjacpa Dios. `9Cuando imatoŋ jém pɨ̱xiñ, tsa̱m pɨ̱mi aŋyác porque tsa̱m tumiñɨ́y. Mu imatoŋ, Jesús iñɨ́máy: —No más tu̱m cosa mit́ogóyáy. Cumáyaayɨ it́u̱mpɨy jém iniit́wɨɨp, chi̱ɨ jém tumiñ jém yaacha̱yajpáppɨc. Jesɨc iniit́pa jáyaŋ wɨbɨc riqueza sɨŋyucmɨ. Jesɨc mi̱ñɨ atúŋɨɨyɨ. k~OJesɨc jém pɨ̱xiñ iñɨ́máy Jesús: —Ɨch je̱mpɨgam aŋwatne dende atsɨ̱xiñam. 8}iIŋwɨ̱jo̱doŋ jém Dios iŋquímayooyi: “Odoy pejooyɨ; odoy accaooyɨ; odoy nuumɨ; odoy cumɨgooyɨ tuŋgac pɨ̱xiñ; to̱yɨ jém iñja̱tuŋ con jém íña̱pa.” |!Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ: —¿T́iiga miñɨmpa iga ɨch awɨ̱? It́ tu̱m jém wɨbɨc, je jém tanJa̱tuŋ Dios. 6{eJesɨc miñ tu̱m Israelpɨc aŋjagooyi iga icwácpa Jesús. Iñɨ́máy: —Wɨbɨc Maestro, ¿t́i wɨa̱p aŋwat iga ampɨctsoŋpa jém vida jém d́apɨc cuyajpa? PzNu̱ma mannɨ́máypa siiga tu̱m pɨ̱xiñ d́a ijɨ́cpa iga iŋjacpa Dios juuts tu̱m xut́u tsɨ̱xi, jesɨc d́a wɨa̱p iñúc ju̱t́ iŋjacpa Dios. Tu̱m ricopɨc aŋjagooyi icwácpa Jesús yPero Jesús iŋwejáypa jém tsɨ̱xt́am. Iñɨ́máy icuyujcɨɨwiñ: —Ɨch aŋwɨ̱aŋja̱m iga míñiñ aámyaj jém xuxut́ tsɨ̱xt́am. Odoy aŋjɨyja̱cɨ. Porque jém tɨgɨyyajpaap ju̱t́ iŋjacpa Dios jex juuts yɨ́pyaj xuxut́ tsɨ̱xt́am. pxYJesɨc tu̱m ja̱ma namiñyajta̱ jém xuxut́ tsɨ̱xt́am ju̱t́ it́ Jesús iga ichɨgáyiñ ico̱bac iga ichiiñ bendición. Pero cuando iixyaj jém icuyujcɨɨwiñ, iwogayyaj jém inimiññeyajwɨɨp jém tsɨ̱xt́am. w Jesɨc nɨmt́im Jesús: —Mannɨ́máypa iga Dios iccáyáy yɨ́p pɨ̱xiñ it́áŋca. Jesɨc se̱tum it́ɨccɨɨm, d́am táŋcaɨ́y. Pero Dios d́a iccáyáy jém fariseopɨc it́áŋca. Porque jém iŋnécpáppɨc jém it́áŋca, Dios d́a ipɨctsoŋpa. Pero jém d́apɨc iŋnécpa jém it́áŋca, Dios ipɨctsoŋpa. Jesús ichi bendición jém xuxut́ tsɨ̱xt́am Wv' Jesɨc jém ichécpaap impuesto tɨgɨyñet́im ma̱stɨcjo̱m, pero d́a núcpa ju̱t́ iŋwejpátyajpa Dios. D́a wɨa̱p iámquím sɨŋyucmɨ. Tsa̱m ixoŋpa ipecho porque pɨ̱mi aŋyácne iga imalwatne contra jém Dios iŋquímayooyi. Nɨmpa jém ichécpáppɨc impuesto: “ManDios, ayaachaŋja̱mɨ, tsa̱m atáŋcaɨ́y.” u{ Cada ocho día ɨch aŋwatpa ayuno wɨscɨy. ManDios, manchiiba jém décima parte de it́u̱mpɨy aŋcoñwɨyooyi.” t  Jém fariseopɨc te̱ñchucum, iyaac iwat oración. Nɨmpa: “ManDios, iyucuɨpdios iga ɨch d́a ajex juuts jém tuŋgac pɨxiñt́am jém táŋcaɨycɨɨwiñ, jém númpáppɨc y jém pejoypáppɨc. Ɨch d́a ajex juuts yɨ́p ichécpáppɨc impuesto. +sO —Nɨcyaj wɨste̱n pɨ̱xiñ jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m iga iwatyajpa oración. Tu̱m jém fariseopɨc pɨ̱xiñ. Tuŋgac jém ichécpáppɨc impuesto. krO It́ algunos ijɨ̱syajpa iga d́a táŋcaɨ́y. Jeeyaj tsa̱m ijóyixyajpa los de más. Jesɨc Jesús moj iŋmat tu̱m xut́u cuento iga iŋquejáypa jeeyaj iga táŋcaɨ́y it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. Iñɨ́máy: yqkMannɨ́máypa iga Dios d́a jáyñe iyo̱xpátpa ipɨxiñt́am. Pero cuando ɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, amiñgacpa yɨ́p naxyucmɨ, d́a ampátpa wa̱t́i jém icupɨcneyajwɨɨp Dios. Wɨste̱n pɨ̱xiñ iŋwejpátyajpa Dios "p=Pero d́a jex jém tanJa̱tuŋ Dios. Tsa̱m iyo̱xpátpa jém icupiŋneyajwɨɨp. D́a jáypa iyo̱xpát jém iŋwejpátpáppɨc tsuucɨɨm y sɨŋñi. To!Nɨmpat́im tánO̱mi: —Jɨ̱staamɨ t́i iwat jém malopɨc juez. n'pero como yɨ́p cuno̱ya tsa̱m miñpa aco̱bacpij, sɨɨp anyo̱xpátpa. D́a wɨa̱p anyaachɨ́y siiga seguido miñpa quejajwa̱t́i.” Um#Jém cuno̱ya wa̱t́cɨy oy iám jém juez, pero jém juez d́a imatóŋáypa. Pero ocmɨ ijɨ̱spa ico̱bacjo̱m jém juez: “Ɨch d́a aŋcɨ̱ŋpa Dios ni d́at́im aŋwɨ̱ixpa ni tu̱m pɨ̱xiñ, @lyIt́t́im jém attebet tu̱m cuno̱ya. Tsa̱m nɨcpa iám jém juez iga iwɨ̱tsaguiñ jém ipleito. Nɨmpa: “Aŋjɨyja̱cɨ jém amalwadaypáppɨc iga odom más amoogɨ́yiñ.” k}Nɨmpa Jesús: —It́ id́ɨc tu̱m attebet tu̱m juez. D́a icɨ̱ŋpa Dios, d́at́im iwɨ̱ixpa ni tu̱m pɨ̱xiñ. j 'Jesɨc Jesús iŋmat tu̱m xut́u cuento iga iŋquejáypa jém icuyujcɨɨwiñ iga iŋwejpátyajiñ Dios cada ja̱ma y odoy cut́íña̱iñ. Oi%Mu imatoŋyaj icuyujcɨɨwiñ icwácyaj jém Jesús. Iñɨ́mayyaj: —¿MánO̱mi, ju̱t́ iñascayajpa je̱mpɨc? Jesɨc Jesús iñɨ́máypa: —Tsa̱m wɨ̱quejpa ju̱t́ caane tu̱m ani̱mat, jemum aŋtuuma̱neyaj jém nuupuyaj. Jesa̱pt́im cuando núcpa jém ja̱ma, it́u̱mpɨy pɨxiñt́am wɨa̱p iixyaj._h7$Wagayo̱xayajpa wɨste̱n pɨ̱xiñ ica̱mjo̱m. Tu̱m nanɨcta̱p, tu̱m tsacta̱p. Mg#Wagawayyajpa wɨste̱n yo̱mo. Tu̱m nanɨcta̱p, tu̱m tsacta̱p. zfm"’Mannɨ́máypa iga jeet́im tsuu, wɨste̱n wagamoŋyajpa tseesmɨ. Tu̱m nanɨcta̱p, tu̱m tsacta̱p. 4ea!Jém pɨ̱xiñ jém tsa̱mpɨc it́oypa ivida yɨ́p naxyucmɨ tienes que togoypa jém ivida. Pero jém d́apɨc ijɨ̱spa ivida yɨ́p naxyucmɨ, je d́a togoypa ivida. 9dm Jɨ̱staamɨ t́i iñasca jém Lot iwɨcho̱mo. pcY’Jesɨc cuando núcum jém ja̱ma, siiga químne algunos jém tɨgaŋco̱bac, jesɨc odoy qued́iñ iga it́oppa itraste jém it́wɨɨp it́ɨcjo̱m. Jém nɨcnewɨɨp ica̱mjo̱m odoy se̱d́iñ iga miñpa ipɨc itraste. bJesanet́im aɨch jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ cuando e̱ybɨc awiñquejpa yɨ́p naxyucmɨ, d́a i̱ ijo̱doŋ jucha̱ amiñpa. 1a[Pero cuando put jém Lot de jém attebet de Sodoma, actɨŋ sɨŋyucmɨ juctɨ y azufre juuts chijóypa tuj. Actogoyyajta̱ it́u̱mpɨy jém Sodomapɨc pɨxiñt́am. <`qJesanet́im jém tiempo cuando it́ id́ɨc jém Lot. Jém pɨxiñt́am wícyajpa y ucyajpat́im, juyjúyoyyajpat́im y máymáyoyyajpat́im, ñipyajpat́im y tɨga̱yajpat́im. _Cuando it́ id́ɨc jém Noé, wícyajpat́im, ucyajpat́im. Aŋcoomɨyyajpat́im, ichiiyajpat́im iyo̱mma̱nɨctam iga aŋcoomɨyyajpa hasta que tɨgɨy jém Noé ibarcojo̱m. Jesɨc quím jém nɨ, cumoŋ icutero yɨ́p naxyucmɨ. Actogoyyajta̱ it́u̱mpɨy. }^sJuutst́im jém tiempo cuando it́ id́ɨc jém Noé, jesa̱pt́im jém tiempo cuando amiñgacpa yɨ́p naxyucmɨ. ]Pero wiñt́i tsa̱m pɨ̱mi ayaachwatta̱p. Jém pɨxiñt́am, jém it́yajwɨɨp sɨɨp, tsa̱m ajóyixyajpa; d́a awɨ̱ixyajpa. J\ Jex juuts quénpa jém majɨywiñ, quejpa ju̱t́iŋquej. Jesa̱bam aɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, cuando amiñgacpa yɨ́p naxyucmɨ, it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp wɨa̱p aixyaj. z[mNúcpa jém mɨgoyyajpaap, miñɨ́máypa iga yɨɨm it́ o jeexɨc it́. Odoy cupɨ̱cɨ. Odoy nɨ̱gɨ aamɨ. tZaOcmɨ Jesús iŋmadáy icuyujcɨɨwiñ: —Ɨch amiñ sɨŋyucmɨ iga aŋwatpa jém Dios iyo̱xacuy. Núcpa jém tiempo iga micht́am tsa̱m íñixt́amtooba jém ja̱ma iga amiñgacpa yɨ́p naxyucmɨ. Pero d́a íñixt́ámpa. Y7D́a i̱ miñɨ́máypa iga yɨɨm iŋjacpa Dios o jeexɨc iŋjacpa Dios porque sɨɨp núcneum iga iŋjacpa Dios jém pɨxiñt́am ia̱namaŋjo̱m. XJém fariseoyaj icwácyaj jém Jesús: Iñɨ́mayyaj: —¿Jup ja̱ma tsucumpa Dios iga iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ? Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Cuando núcpa jém ja̱ma iga Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ d́a t́i íñixt́ámpa ni d́a t́i quejpa. RWJesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ: —Tsucu̱mɨ, nɨcsɨm. Mich iŋcupɨcum iga Dios wɨa̱p micpɨs jeeyucmɨ micuáyñeum. Juchɨs núcpa jém tiempo iga Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ xVi¿Se̱t no más yɨ́p Samariapɨc pɨ̱xiñ iga icujíppa Dios? Yɨ́p tuŋgac pɨ̱xiñ, d́a je de Israel. ]U3Jesɨc nɨmpa Jesús: —¿Que d́a midieztam mipɨsta? ¿Ju̱t́ it́ jém nueve? "T=Jesɨc jém pɨ̱xiñ co̱ste̱ññeactɨŋ jém Jesús ipuycɨɨm. Nɨ́mayt́a̱ Jesús: “Iyucuɨpdios iga anacpɨs.” Jém pɨ̱xiñ Samariapɨc. SJesɨc tu̱m de jeeyaj cuando iix iga pɨsneum, se̱t e̱ybɨc ju̱t́ it́ Jesús. Pɨ̱mi jɨypa, agui icujíppa Dios. @RyJesɨc Jesús iámmats, iñɨ́máy: —Nɨ̱gɨ wiñquejaayɨ jém pa̱nijyaj. Jesɨc mojum nɨquiyaj. Iganam nɨcyajpa, jeet́i rato wɨ̱tsɨ́yum jém iña̱ca, cuáyñeum. uQc Jesɨc pɨ̱mi aŋwejyajpa jém mɨmneyajwɨɨp, nɨmyajpa: —MiJesús, mamMaestro, ayaachaŋja̱mtaamɨ. &PE Núc tu̱m xut́u tɨgaŋjoj aŋna̱ca. Iganam tɨgɨy, ipát diez pɨ̱xiñ cupúgayñeyaj iña̱ca. Juumɨ tsɨ́yyaj iga odoy i̱ icmachiñ jém caacuy. _O7 Jesɨc iganam nɨcpa Jesús Jerusalén, naspa jém naxyucmɨ Samaria y Galilea. 5Nc Jesa̱pt́im mimicht́am cuando yaj iŋwat juuts mipɨɨmɨyñe Dios, jesɨc más wɨ̱ iga iññɨ́máypa Dios yɨɨmpɨc: “Aɨch mich ánesclavo. D́a wɨ̱ iga mich aŋcujíppa porque no más aŋwat juuts mich ampɨɨmɨyñe.” Jesús icpɨs diez jém pɨ̱xiñ jém iniit́wɨɨp jém lepra `M9 D́at́im iŋcujíppa jém íñesclavo porque no más iwat juuts ipɨɨmɨ́y io̱mi. L Pero mich impɨɨmɨ́ypa jém íñesclavo. Iññɨ́máypa iga: “Awadaayɨ jém aŋwíccuy. Accaamɨ jém indelantal. Nami̱ñɨ jém wíccuy, tu̱nɨ mesayucmɨ. Wiñt́i acwiicɨ ɨch, acnɨɨcɨ, jesɨc ocmɨ miwícpa y miñɨ́cpat́im mex mich.” GK’Siiga iniit́ mich tu̱m esclavo oy ijɨ̱t nas o oy iwat cuenta jém imborrego, jesɨc cuando se̱tum iñt́ɨccɨɨm, d́a iññɨ́máypa jém íñesclavo iga mi̱ñɨ miwiiqui. cJ?Jesɨc tánO̱mi iñɨ́máy icuyujcɨɨwiñ: —Siiga uxaŋ iŋcupɨcpa iga Dios wɨa̱p iwat juuts mijɨycámayñe, jesɨc ocmɨ más iŋcupɨcpa. Jex juuts tu̱m mostaza ipac. D́a jutsaŋ jém pac, pero ocmɨ naypa, mɨja̱p. Nu̱ma meega iŋcupɨcpa uxaŋ, jesɨc wɨa̱p iññɨ́máy jém sicómoro cuy: “Nawixquímta̱jɨ, nɨ̱gɨ miña̱yi lamar.” Jesɨc jém cuy mimatoŋpa. Iwatpa juuts iññɨ́máypa. Jém esclavo iwatpa juuts ipɨɨmɨ́ypa io̱mi 1I[Jesɨc jém doce apóstolyaj miñ iñɨ́mayyaj jém Jesús: —MánO̱mi, ayo̱xpáttaamɨ iga más aŋcupɨctámiñ iga Dios wɨa̱p iwat juuts ajɨycámayñe. HwSiiga iñt́ɨ̱wɨ mimalwadáypa siete veces tu̱m ja̱ma, pero siete veces miñpa miñɨ́máy iga: “Awadaayɨ perdón, aŋcucacum anjɨ̱xi”, jesɨc wadaayɨ perdón siete veces. Taŋcupɨguiñ iga Dios wɨa̱p iwat juuts tajɨycámayñe +GOJesɨc cuidado iga immalwatpa. ’Siiga táŋcaɨ́y tu̱m iñt́ɨ̱wɨ, aŋjɨyja̱cɨ iga ichaguiñ jém it́áŋca. Siiga icacpa ijɨ̱xi, wadaayɨ perdón. F+Tsa̱m jáyaŋ castigo ichiiba Dios jém icmalwatpáppɨc jém Dios ipɨxiñt́am. Más wɨ̱ iga cutsénayt́a̱iñ iɨscɨyucmɨ tu̱m molino icha y acpatsɨyt́a̱iñ lamar jém malopɨc pɨ̱xiñ iga jiccaiñ que iga icmalwatpa tu̱m jém yaguiñpɨc icupɨcne Dios. 6E gJesɨc Jesús iñɨ́máy icuyujcɨɨwiñ: —Ju̱t́quej it́ jém malopɨc cosa iga micmalwatpa. Pero agui uuguyt́im jém pɨ̱xiñ jém ictáŋcawatpaap it́ɨ̱wɨtam. kDOPero jém Abraham iñɨ́máy: “Siiga d́a icupɨcyajpa jém Dios iŋma̱t́i jém ijayñewɨɨp jém Moisés y jém wiñɨcpɨc profeta, jesɨc d́at́im icupɨcyajpa siiga miñ iŋmadáy tu̱m caanewɨɨp id́ɨc.”&CEPero nɨmpa jém rico: “D́a icupɨcyajpa, manja̱tuŋ Abraham, pero siiga nɨcpa tu̱m jém caanewɨɨp, jesɨc icucacpa ijɨ̱xi jém antɨ̱wɨtam.” )BKPero Abraham iñɨ́máy jém rico: “Jeeyaj iniit́ jém Dios iŋma̱t́i jém ijayñewɨɨp jém Moisés y jém wiñɨcpɨc profeta. Wɨa̱p icupɨcyaj.” "A=Anait́ cinco antɨ̱wɨ. Accutsadaayɨ jém Lázaro iga iñɨ́máyiñ jém antɨ̱wɨtam iga odoy míñiñ yɨɨm ju̱t́ tsa̱m ayaacha̱p ansɨ.” ~@uJesɨc nɨmpa jém rico: “Manja̱tuŋ Abraham, maŋcunucsáypa, cutsa̱tɨ jém Lázaro anja̱tuŋ it́ɨccɨɨm. j?MMannɨ́máypat́im iga it́ tu̱m mɨjpɨc pacus entre aɨcht́am y mimicht́am. D́a i̱ wɨa̱p ijac. Siiga yɨɨmpɨc nɨctooba jemɨc, d́a wɨa̱p iñas. Siiga jemɨcpɨc miñt́ooba yɨɨm d́at́im wɨa̱p iñas.” 4~}P||{{{zy x5whv_uutJs7rrqppp1oo5nAmlkCjiehtggffTeeWd~cbbBaaM`` _i^^6]\\o[{ZZYY XWWFVU~TTSQRRQRP8OON*ML/K^JII H0G1FF EpDCCBBIA@??k>>q=x<<;::@988A7o6665{4;322i1130/..C,,s+**l)) (g'&%%%+$##z#"-!!q 2`9JZA =Z+,<c  a ==O R"f&EIganam nɨquiyaj jém wɨste̱n icuyujcɨɨwiñ, sɨ́p iŋmatyaj t́i iñasca jém Jesús. +%O Jesɨc jeet́im ja̱ma nɨcyajpa jém tɨgaŋjoj Emaús wɨste̱n jém Jesús icuyujcɨɨwiñ. Jém Emaús como once kilómetro ijuumɨ de jém Jerusalén. $  Jesɨc póyaŋtsucum jém Peto, nɨc jém tsaajoscɨɨm. Ámcúm jém tsaajosjo̱m, iix no más jém iŋmónóycuy, tsacneta̱ tu̱m áŋe̱ymɨ. Ocmɨ se̱t jém Peto. Agui tɨ̱neaŋjac, ijɨ̱spa ijɨ̱xiaŋjo̱m t́i nasne. Jém Emaús cu̱tuŋ r#] Pero jém Jesús icuyujcɨɨwiñ ijɨ̱syaj iga mɨgooyi. D́a icupɨcyaj t́i iŋmadáy jém yo̱mtam. 9"k Sɨɨba jém Malía Magdalena, jém Xiwana y jém Malía jém Jacobo ia̱pa. Jeeyaj con jém tuŋgac más yo̱mtam iŋmadayyaj jém apóstolyaj t́i iixyaj jém tsaajosjo̱m. '!G Jesɨc se̱tyaj jém yo̱mtam de jém tsaajos hasta ju̱t́ aŋtuuma̱neyaj jém once con jém tuŋgac jém Jesús icuyujcɨɨwiñ. Iŋmadayyaj t́i iixyaj. c ?Jesɨc jém yo̱mtam ijɨ̱syajpa jém aŋma̱t́i juuts iñɨ́mayñe jém Jesús. 3_Miñɨ́máy iga jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ cɨɨjuŋcotta̱p jém malopɨc pɨxiñt́am icɨɨjo̱m, cunúnta̱p cunusyucmɨ, jesɨc jém tucunaja̱ma acpɨsta̱p. ucJe d́am i̱ yɨɨm. Acpɨsneta̱wum. Jɨ̱staamɨ juuts miñɨ́mayt́a cuando it́ id́ɨc jém Galilea. jMTsa̱m pɨ̱mi ichɨgaŋjécyaj jém yo̱mtam, ámquetneyaj naxyucmɨ. Jesɨc jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ iñɨ́máy jém yo̱mtam: —¿T́iiga miñ immétsta jém vivopɨc yɨɨm ju̱t́ cumneta̱ jém caaneyajwɨɨp? Agui cɨ̱ŋyaj, d́a icutɨɨyɨ́y t́i nasne je̱m. Jesɨc iixyaj iga jemum te̱ñ wɨste̱n pɨ̱xiñ, agui tsocpa jém ipuctu̱cu. gGTɨgɨyyaj jém yo̱mtam jém tsaajosjo̱m. D́am ipádáy jém tánO̱mi Jesús imɨjta̱y. |qCuando núcyaj jém tsaajoscɨɨm, iixyaj iga áŋáyñeum jém tsaajos. Aŋjoobayñeta̱wum jém jos aŋnúccuy. W )Jesɨc jém wiñt́ipɨc ja̱ma de jém semana, tsa̱m tsúyt́im, nɨcgac jém yo̱mtam jém tsaajoscɨɨm. Ininɨcyaj jém poot́i cɨ̱npaap jém iwatnewɨɨp. Iwagananɨcyajt́im jém tuŋgac yo̱mtam. F8Jesɨc jém yo̱mtam se̱tyaj it́ɨccɨɨm, iwɨ̱tsacyajpa jém poot́i jém cɨ̱npáppɨc y jém wɨbɨc pomada. Ocmɨ jejyajpa jém jejcuyja̱ma juuts nɨmpa jém aŋquímayooyi.*M7Jém yo̱mtam, jém miññeyajwɨɨp de Galilea con Jesús, it́úŋɨyyaj jém José iga iámyajpa jém tsaajos y juuts cotneta̱ jém Jesús imɨjta̱y. <q6Yɨ́pt́im ja̱ma jém Israelpɨc pɨxiñt́am iwatyajpa jém iwíccuy iga wɨa̱p ijejyaj jém jejcuyja̱ma. Jesɨc cuando cumta̱ jém Jesús, tsucumtooba jém jejcuy ja̱ma. 4a5Oy icquedáy jém imɨjta̱y jém cunusyucmɨ. Iŋmon con wɨbɨc puctu̱cu de lino. Icum tu̱m tsaajosjo̱m, watneta̱wɨɨp, ju̱t́ d́a i̱ queman icum tu̱m tsúts. T!4Jesɨc jém José nɨc iám jém Pilato. Iwágáy jém Jesús imɨjta̱y. pY3Sɨ́p iŋjóc jém ja̱ma iga Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ. Jém pɨ̱xiñ tsucum jém attebet Arimatea, jém naxyucmɨ de Judea. Je d́a tɨgɨycúm con jém tuŋgac aŋjagooyiyaj cuando ijɨ̱syaj iga accaata̱p jém Jesús. 2Jesɨc it́t́im je̱m tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ iñɨ̱yi José, Israelpɨc aŋjagooyit́im. Siempre iwatpa juuts ixunpa Dios. U#1Pero it́u̱mpɨy jém Jesús iamigoyaj con jém Galileapɨc yo̱mtam jém miññeyajwɨɨp con Jesús, tsɨ́yyaj juumɨ iganam iámyajpa t́i acnascata̱ jém Jesús. Cumta̱ Jesús tu̱m tsaajosjo̱m F0It́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am, jém aŋtuuma̱neyajwɨɨp, cuando iixyaj t́i acnascata̱ jém Jesús, ixoŋyajpa ipecho porque pɨ̱mi aŋyácneyaj. Ocmɨ se̱tyajum it́ɨccɨɨm. -/Cuando jém Romapɨc capitán iix t́i iñasca, moj icujíp Dios. Nɨmpa: —Nu̱ma, yɨ́p tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ. D́a t́i mal iwatne. .Jesɨc Jesús pɨ̱mi jɨy. Nɨm: —ManJa̱tuŋ, maŋcɨɨjuŋcodáypa ána̱nama. Jesɨc yaj nɨ̱mi, caum jém Jesús. o W-Jém ja̱ma cupiicha̱ne. Jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m teeñaŋsajt́im jém puctuctaañi icuyagats. x i,Núc cugapja̱ma. Cupiicha̱ icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ. Pɨ̱mi piicha̱ hasta las tres de la tarde.  +Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Nu̱ma mannɨ́máypa iga yɨ́pt́im ja̱ma nɨcpa tawagai̱t́i paraíso. Accaata̱ jém Jesús | q*Nɨmt́im jém pɨ̱xiñ: —MiJesús, ajɨ̱sɨ cuando núcpa jém ja̱ma iga michɨ́ypa juuts aŋjagooyi. )Taɨcht́am tanait́ razon iga tayaachwatta̱p porque sɨɨp tanyojpa jém tantáŋca. Pero yɨ́p pɨ̱xiñ d́a t́i mal iwatne. -(Pero jém tuŋgac iwogáy it́ɨ̱wɨ. Iñɨ́máy: —¿Que mich d́a iŋcɨ̱ŋpa Dios? Sɨɨp tampɨctsoŋnet́im jexpɨct́im castigo. _7'Jesɨc tu̱m de jém wɨste̱n malopɨc pɨ̱xiñ, jém cunúnneta̱wɨɨp, pɨ̱mi imalnɨ́máy jém Jesús. Iñɨ́máy: —Siiga mich miCristo, nacɨacputta̱jɨ iñyaac. Acɨacputtaamɨt́im aɨcht́am. K&Accámayt́a̱ tu̱m letrero ico̱bacaŋtɨcmɨ. Jayñe jém letrero tucute̱n aŋmat́i̱mɨ, jém griego, jém latín y jém hebreo. Yɨɨmpɨc nɨmpa: “Yɨ́bam jém judíos iRey.” ~u%Jesɨc jém soldado iñɨ́mayyaj jém Jesús: —Siiga mimicham jém judíospɨc miRey, nacɨacputta̱jɨ iñyaac. wg$Ixaayɨyyajpat́im jém soldado. Icunúc, ichi jém ca̱tsupɨc vino iga iuguiñ, pero Jesús d́a iuc. 6e#Jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp je̱m, iámyajpa jém Jesús. Jém Israelpɨc aŋjagooyiyaj pɨ̱mi ixaayɨyyajpat́im. Nɨmyaj: —Yɨ́p pɨ̱xiñ nɨmpa iga wɨa̱p icɨacput tuŋgac pɨ̱xiñ. Jesɨc siiga nu̱ma je jém Cristo, jém icutsatnewɨɨp Dios, wɨ̱ iga nacɨacputta̱iñ iyaac. #"Iganam cunúnta̱p jém Jesús, iŋwejpát Dios. Iñɨ́máy: —ManJa̱tuŋ, wadaayɨ perdón yɨ́pyaj pɨxiñt́am porque d́a ijo̱doŋ t́i sɨ́p iwatyaj. Jém soldado iwécyaj jém Jesús ipuctu̱cu. Iwatyaj tu̱m sorteo i̱ icoñwɨ́ypa jém iyagatsyoot́i. lQ!Jesɨc núcyaj tu̱m lumuyucmɨ, iñɨ̱yi jém Tsútsco̱bacpaccɨɨm. Jemum cunúnta̱ jém Jesús cunusyucmɨ. Cada lado cunúnyajta̱t́im jém wɨste̱n malopɨc pɨ̱xiñ, tu̱m jém iŋwɨ̱mɨ, tu̱m jém iŋna̱ymɨ. pY Nanɨcta̱pt́im wɨste̱n malopɨc pɨ̱xiñ iga accaayajta̱p tu̱mt́i lugar con jém Jesús. ykNɨmt́im Jesús: —Siiga je̱mpɨgam iñasca jém tsococuy, ¿jesɨc t́i naspa con jém tɨtsnewɨɨp? "~=Jesɨc jeet́im ja̱ma jém it́yajwɨɨp iñɨ́mayyajpa jém co̱tsɨc: “Acujécque̱tɨ.” Iñɨ́mayyajpat́im jém lumu: “Accucumque̱tɨ.” 9}kPorque miñpa jém ja̱ma iga nɨmyajpa: “Tsa̱m maymay jém yo̱mo jém d́apɨc ma̱nɨgɨ́y, jém d́apɨc ma̱nɨccomcane y jém d́apɨc ictsútspa tu̱m tsɨ̱xi.” @|yIámseedáy jém Jesús. Iñɨ́máy: —MiJerusalénpɨc miyo̱mtam, odoy anawejtaamɨ ɨch iga ayaachwatta̱p. Wejtaamɨ iga miyaachwattamta̱p mimicht́am con jém imma̱nɨctam. 9{kIt́úŋɨyyajpat́im tsa̱m jáyaŋ jém pɨxiñt́am. Nɨcyajpat́im jáyaŋ jém yo̱mtam. Pɨ̱mi wejyajpa jém yo̱mtam, aŋyácneyaj iga yaachwatta̱p jém Jesús. zJesɨc nanɨcta̱ Jesús iga cunúnta̱p cunusyucmɨ. Iganam nɨquiyaj, jém soldado ipátyaj tu̱m pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Ximoj. Cirenepɨc pɨ̱xiñ, se̱t́i id́ɨc ica̱mjo̱m. Matsta̱ jém Ximoj, accónte̱ñt́a̱ jém cunus. It́utsapacpa jém Jesús. ;yoIcutsɨgáy jém Barrabás jém cotneta̱wɨɨp id́ɨc cárcel porque tu̱m rebelde, tsa̱m accaóypa. Cutsɨgayt́a̱ juuts ixunyajpa jém pɨxiñt́am. Jém Pilato icɨɨjuŋcodáy Jesús jém malopɨc pɨxiñt́am icɨɨjo̱m iga imalwadayyajiñ juuts iwɨ̱aŋja̱myaj. Cunúnta̱ Jesús cunusyucmɨ 'xIIwat juuts iwɨ̱aŋja̱myaj. wPero más pɨ̱mi jɨyyajpa jém pɨxiñt́am. Nɨmyajpa iga cunúnta̱iñ cunusyucmɨ. Jesɨc jém Pilato imatóŋáy jeeyaj. RvJesɨc e̱ybɨct́im jém Pilato iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —¿T́iiga? ¿T́i mal iwatne? Ɨch d́a ampádáy it́áŋca iga accaata̱iñ. Sɨɨp anchiiba castigo, jesɨc aŋcutsɨgáypa. tuaPero jeeyaj más pɨ̱mi jɨyyajpa. Nɨmyajpa: —¡Cunuuntaamɨ cunusyucmɨ! ¡Cunuuntaamɨ cunusyucmɨ! tyJém Pilato icutsɨgayt́ooba id́ɨc jém Jesús. E̱ybɨct́im iñɨ́máy jém pɨxiñt́am iga icutsɨgayt́ooba. s{Yɨ́pt́im Barrabás cotta̱ cárcel porque ictsucum tu̱m rebelión jém attebet Jerusalén y porque accaoyñe. $rAPero it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am, jém it́yajwɨɨp je̱m, pɨ̱mi jɨyyajpa. Nɨmyaj: —¡Acca̱ɨ yɨ́p pɨ̱xiñ! ¡Cutsɨgaayɨ jém Barrabás! qJém Pilato siempre icutsɨgáypa tu̱m preso cuando naspa jém sɨŋ. Jém pɨxiñt́am wɨa̱p icupiŋ jup preso icutsɨgáypa. :poSɨɨp anchiiba castigo, jesɨc aŋcutsɨgáypa. 0oYIcɨɨpiŋt́im jém Herodes. D́at́im ipádáy it́áŋca porque e̱ybɨct́im acutsadáy yɨɨm. Tsa̱m wɨ̱quejpa iga d́a t́i mal iwatne, d́a wɨa̱p anacca. n5Nɨmpa jém Pilato: —Mimicht́am anamíñayt́a yɨ́p pɨ̱xiñ. Miñɨmtámpa iga tsa̱m iccujíñayñe it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp yɨ́p attebet. Ɨch aŋwɨ̱cɨɨpiŋ. Sɨɨp íñixñeta iga d́a ampádáy it́áŋca t́iiga iŋquejajwadayñeta. m Jesɨc jém Pilato iŋtuuma̱watpa jém co̱bacpɨc pa̱nij con jém aŋjagooyiyaj y jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp je̱m. 5lc Jesɨc jeet́im ja̱ma tsɨ́yyaj juuts amigo jém Herodes con jém Pilato, porque wiñt́i pɨ̱mi najóyixyajta̱p id́ɨc. Pɨɨmɨyt́a̱ iga accaata̱iñ jém Jesús Jk  Jesɨc jém Herodes con jém isoldado d́a iwɨ̱ixyajpa jém Jesús. Ixaayɨyyajpa, iccámayyajpa wɨbɨc puctu̱cu juuts tu̱m rey. Jesɨc e̱ybɨct́im nanɨcta̱ Jesús jém Pilatocɨɨm. {jo It́t́im id́ɨc jém pa̱nij aŋjagooyiyaj con jém escribaspɨc maestroyaj. Pɨ̱mi iquejajwadayyajpa Jesús. Mi Tsa̱m pɨ̱mi icwácpa jém Herodes, pero Jesús d́a icutsoŋpa. DhJesɨc cuando jém Herodes iix Jesús, agui maymay. Dende pecam iixt́ooba porque imatoŋne iga wɨa̱p iwat jém milagro. Sɨɨp ixunpa jém Herodes iga iwad́iñ Jesús tu̱m milagro. kgOCuando icutɨɨyɨ́y iga Galileapɨc pɨ̱xiñ, jesɨc jém Pilato ipɨɨmɨ́y iga nanɨcta̱iñ Jesús ju̱t́ it́ jém Herodes, jém Galileapɨc gobernador, porque noco it́ jém Herodes. Miññe jo̱yi Jerusalén. tfaJesɨc cuando Pilato imatoŋ, acwágóypa. Nɨmpa: —¿Pero que yɨ́p tu̱m Galileapɨc pɨ̱xiñ? Ue#Pero jém pɨxiñt́am más pɨ̱mi jɨyyajpa. Nɨmyajpa: —Yɨ́bam tsa̱m icujíñayñe it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ de Judea con jém iŋquímayooyi. Moj iŋmat jém iŋquímayooyi jém naxyucmɨ de Galilea. Sɨɨp núcneum hasta yɨɨm. Nanɨcta̱ jém Jesús iga icɨɨpiŋpa jém aŋjagooyi Herodes "d=Jesɨc Pilato iñɨ́máy jém pa̱nij aŋjagooyiyaj con jém aŋtuuma̱neyajwɨɨp je̱m: —D́a ampádáy ni tu̱m it́áŋca yɨ́p pɨ̱xiñ. 'cGJesɨc jém Pilato icwác jém Jesús. Nɨ́mayt́a̱: —¿Que mich miRey de jém judíos? Jesús icutsoŋ, iñɨ́máy: —Nu̱ma juuts mich miñɨm. b'Jemum moj iquejajwadayyaj. Nɨ́mayt́a̱ jém Pilato: —Yɨ́p pɨ̱xiñ tsa̱m iccujíñayñe jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Nɨmpa iga d́a wɨ̱ tanyojpa jém impuesto para jém Romapɨc aŋjagooyi. Nɨmt́im iga je jém Cristo, tu̱m Rey. a {Jesɨc tsucumyaj it́u̱mpɨy jém Israelpɨc aŋjagooyiyaj. Nanɨcta̱ jém Jesús jém aŋjagooyi Pilato iwiñjo̱m. w`gGJesɨc nɨmyajpa jém pɨxiñt́am: —D́am tammétstámpa tuŋgac testigo, iyaagam naŋmatcata̱.8_iFJesɨc it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp icwácyajpa Jesús. Nɨmyajpa: —¿Que mich Dios miMa̱nɨc? Jesɨc jém Jesús icutsoŋ. Nɨmpa: —Mich miñɨmpa iga aɨcham. ^EPero ɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, sɨɨp nɨcpa aco̱ñi jém Dios iŋwɨ̱mɨ, jém iniit́wɨɨp it́u̱mpɨy ipɨ̱mi. ]DSiiga mannɨ́máypa iga t́iiga micwágoyt́ampa, jesɨc mich d́at́im aŋcutsoŋtámpa ni d́at́im aŋcutsɨgayt́ámpa. 1\[C—Siiga miCristo, jém micutsatnewɨɨp Dios, jesɨc aŋma̱tɨ. Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Siiga mannɨ́máypa iga ɨch aCristo, d́at́im iŋcupɨctámpa. <[qBJesɨc cuquejum, aŋtuuma̱yajpa jém wɨd́ayt́am jém Israelpɨc aŋjagooyiyaj. It́yajt́im jém pa̱nij aŋjagooyiyaj con jém escribaspɨc maestroyaj. Nanɨcta̱ Jesús ju̱t́ aŋtuuma̱neyaj jém wɨd́ayt́am, jém Sanhedrín. Jesɨc jém aŋjagooyiyaj icwácyaj jém Jesús. Nɨ́mayt́a̱: ZAJesɨc pɨ̱mi imalmalnɨ́mayyajpa jém Jesús. Nanɨcta̱ Jesús ju̱t́ aŋtuuma̱neyaj jém co̱bacpɨc pa̱nij aŋjagooyiyaj Y%@Aŋmónayt́a̱ jém Jesús iixcuy con tu̱m puctu̱cu. Jesɨc icwácyaj Jesús, nɨ́mayt́a̱: —Siiga mixabio, anɨ́maayɨ i̱ mixoŋ. NX?Jesɨc jém imatsneyajwɨɨp Jesús ixaayɨyyajpa. Ixoŋyajpa. qW[>Jesɨc put jém Peto. Tsa̱m pɨ̱mi wejpa. Agui aŋyácne. Jém imatsneyajwɨɨp Jesús ixaayɨyyajpa NV=TánO̱mi iámseedáy, iix jém Peto. Jesɨc Peto ijɨ̱s t́i iñɨ́mayñe jém tánO̱mi cuando miñɨ́mayt́a̱ jém Peto iga: “Antes que aŋwejpa jém ca̱yu, mich anaŋnécpa tuccɨy.” *UM<Jesɨc Peto iñɨ́máy: —Mipɨ̱xiñ, d́a anjo̱doŋ t́i sɨ́p iññɨmta. Jesɨc jeet́i rato iganam jɨypa jém Peto, jesɨgam aŋwej jém ca̱yu. T;Ocmɨ como tu̱m hora, tuŋgagam pɨ̱xiñ nɨmpat́im: —Nu̱ma, yɨ́p pɨ̱xiñ it́ id́ɨc con je, quejpa iga Galileapɨc. 9Sk:Ocmɨ tuŋgagam pɨ̱xiñ iix jém Peto. Nɨ́mayt́a̱: —¡Mich, tu̱m de mijeet́im! Pero jém Peto iñɨ́máypa jém pɨ̱xiñ: —¡Mipɨ̱xiñ, d́a ánixpɨcpa! sR_9Pero jém Peto iŋnéc. Iñɨ́máy jém yo̱mo: —Miyo̱mo, ɨch d́a ánixpɨcpa jém pɨ̱xiñ. IQ 8Jesɨc tu̱m yo̱mo, jém pa̱nij imozo, iix jém Peto iga co̱ñ ju̱t́ acnúcneta̱ juctɨ. Tsa̱m iámpa jém Peto, iixpɨc. Nɨm jém yo̱mo: —Yɨ́p pɨ̱xiñ sɨɨba id́ɨc con je. Pw7Jesɨc jém it́yajwɨɨp jém tɨgaŋna̱ca icnúcyaj juctɨ, co̱ñyaj iga samyajpa. Jém Peto iwaganaco̱ñt́im. {Oo6Jesɨc matsta̱ jém Jesús, nanɨcta̱ jém pa̱nij aŋjagooyi it́ɨccɨɨm. Jém Peto ijuumactúŋɨ́y. qN[5Jáyum tawagai̱t́i jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m, pero d́a i̱ ammats. Pero sɨɨp Dios ijɨ́cpa iga wɨa̱p ammatsta. Núc jém hora, wɨa̱p iŋwatta juuts ixunpa jém piichcɨɨmpɨc ipɨ̱mi. Jém Peto iŋnécpa jém Jesús uMc4Sɨɨbat́im mex jém pa̱nij aŋjagooyiyaj con jém mɨjpɨc ma̱stɨc iŋjagooyi y jém wɨd́ayt́am. Miñpa imatsyaj Jesús. Pero Jesús iñɨ́máy: —¿T́iiga miñ ammatsta con jém espada y con jém cuy? ¿Que ɨch anúmpaap? xLi3Pero nɨmpa Jesús: —Odoy wa̱tɨ je̱mpɨc. Jesɨc Jesús it́óbáy e̱ybɨc jém pɨ̱xiñ it́a̱tsɨc. |Kq2Tu̱m de jeeyaj it́ɨŋ jém co̱bacpɨc pa̱nij imozo. It́ɨŋquímáy it́a̱tsɨc jém aŋwɨ̱mɨpɨc. J 1Jesɨc cuando icuyujcɨɨwiñ iixyaj iga matsta̱ jém Jesús, iñɨ́mayyaj: —MánO̱mi, ¿maŋcupujpa con jém espada? I'0Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —MiJudas, ¿que mich aŋwadáypa atraición aɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, con tu̱m aŋna̱catsuuchi? }Hs/Iganam jɨypa ixɨ jém Jesús, jesɨgam núcyaj tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am. Jém Judas, jém it́wɨɨp id́ɨc con jém docepɨc icuyujcɨɨwiñ, inimiñ jém pɨxiñt́am iga icɨɨjuŋcotpa jém Jesús, icunúc, ichútsáy ia̱cpac. 0GY.Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —¿T́iiga mimoŋtámpa? Tsucumtaamɨ. Aŋwejpáttaamɨ Dios iga odoy i̱ wɨa̱iñ micmalwat. Matsta̱ jém Jesús F--Jesɨc yaj iŋwejpát Dios. Tsucum, nɨc ju̱t́ it́ jém icuyujcɨɨwiñ. Ipát iga moŋyajpa jeeyaj porque tsa̱m pɨ̱mi aŋyácneyaj. E3,Pero tsa̱m pɨ̱mi ijɨ̱spa iga accaata̱p, jesɨc más pɨ̱mi iŋwejpátpa Dios. Agui pɨ̱mi cupijpa hasta wɨtspa naxyucmɨ juuts nɨɨpiñ. rD]+Jesɨc miñ iwiñquejáy tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ iga iccamamwadáypa jém Jesús ia̱nama. JC *Nɨmpa Jesús: —ManJa̱tuŋ, siiga mich iŋwɨ̱aŋja̱m, odoy jɨɨcɨ iga annascaaba yɨ́p mɨjpɨc yaacha̱ji. Pero odoy wa̱tɨ juuts ɨch ansunpa, wa̱tɨ juuts mich iŋwɨ̱aŋja̱m. !B;)Jesɨc Jesús ichac icuyujcɨɨwiñ, nɨc uxaŋ más juumɨ, jutspɨy taŋwípnɨcpa tu̱m tsa. Jemum co̱ste̱ññeactɨŋ, moj iŋwejpát Dios. A'(Cuando núcyaj jém co̱tsɨcyucmɨ, Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Aŋwejpáttaamɨ Dios iga odoy i̱ wɨa̱iñ micutɨ́tsta. t@a'Jesɨc put Jesús, nɨc juuts icostumbre jém Olivos co̱tsɨc. It́úŋɨyyaj jém icuyujcɨɨwiñ. +?O&Jesɨc nɨmyaj jém icuyujcɨɨwiñ: —MánO̱mi, yɨɨm it́ wɨste̱n espada. Nɨm Jesús: —It́um wɨ̱. Jesús iŋwejpát Dios jém lugar Getsemaní {>o%Mannɨ́máypa iga nu̱ma anaccupacpa jém Dios iŋma̱t́i jém jaychacneta̱wɨɨp. Nɨmpa así: “Matsta̱p jém Cristo, chiit́a̱p castigo juuts tu̱m accaoyñewɨɨp.” Cupacpa it́u̱mpɨy juuts jaychacneta̱ jém Dios iŋma̱t́i. V=%$Jesɨc Jesús iñɨ́máy jeeyaj: —Siiga sɨɨp inimiññe jém immorral o jém iñt́umiñ accáycuy, jesɨc wɨa̱p ininɨc. Siiga d́a inii̱ tu̱m espada, maayɨ jém iñchamarra iga iñjuypa. _<7#Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Cuando maŋcutsatta sin morral, ni jém iñt́umiñ accáycuy, ni tuŋgac iŋcɨac; ¿jesɨc t́i mit́ogóyáy? Nɨmyaj jém icuyujcɨɨwiñ: —D́a t́i. d;A"Pero jém Jesús iñɨ́máy: —MiPeto, mannɨ́máypa iga yɨ́pt́im ja̱ma antes que aŋwejpa jém ca̱yu anaŋnécpa túccɨy, miñɨmpa iga d́a ánixpɨcpa. Núcum jém ja̱ma iga yaachwatta̱p jém Jesús :!Jém Peto iñɨ́máy Jesús: —MánO̱mi, ait́ listo iga tawaganɨcpa cárcel con mimich. Wɨa̱pt́im taŋwagaca. M9 Pero anaŋwejpátpa Dios para mimich iga odoy iñchaguiñ iga iŋcupɨcpa Dios. Pero ocmɨ cuando e̱ybɨc iŋcupɨcse̱tpa Dios, jesɨc yo̱xpaatɨ jém iñt́ɨ̱wɨtam iga iwɨ̱cupɨcyajiñ. N8Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém Peto: —MiPeto, i̱xɨ iga jém Woccɨɨwiñ miwácneta iñt́u̱mpɨyt́am. Tsa̱m micutɨ́tspa siiga nu̱ma iŋcupɨcneta Dios. Micuxicstámpa juuts trigo. %7CTawagait́t́ámpa cuando miñpa anaŋjac jém pɨxiñt́am yɨ́p naxyucmɨ. Miwíctámpa y miñɨ́ctámpa ammesacɨɨm. Miwagaco̱ñt́ámpa jém aŋjagooyi ico̱ñcuyyucmɨ iga iŋcɨɨpiŋtámiñ jém doce tribu de jém Israelpɨc pɨxiñt́am. Nɨmpa Jesús iga Peto iŋnécpa e6CJeeyucmɨ manchiiba jém pɨ̱mi iga michɨ́yt́ámiñ juuts miŋjagooyit́am cuando ɨch miñpa anaŋjac jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Sɨɨp manchiiba jém ampɨ̱mi porque ɨch achiiñe jém anJa̱tuŋ Dios. k5ONɨmt́im Jesús: —Mimicht́am siempre miit́t́a con aɨch cuando tsa̱m acutɨ́tsta̱. 34_¿I̱ más iniit́ ipɨ̱mi, jém co̱ññewɨɨp mesacɨɨm o jém icuyo̱xapaap, jém inimiñpáppɨc jém wíccuy? Mannɨ́máypa iga ɨch amiñ iga maŋcuyo̱xa̱p. 3%Pero mimicht́am odoy wa̱tɨ je̱mpɨc. D́a wɨ̱ iga tsa̱m impɨɨmɨ́ypa jém iñt́ɨ̱wɨtam. Entre mimicht́am jém más mɨjpɨc aŋjagooyi tienes que tsɨ́ypa juuts jém más ma̱ñipɨc. Jém más mɨjpɨc tienes que micuyo̱xatámpa iñt́u̱mpɨyt́am. I2 Pero Jesús iñɨ́máy: —Yɨ́p naxyucmɨpɨc rey tsa̱m pɨ̱mi iccámpa orde. Tsa̱m ipɨɨmɨ́ypa jém ipɨxiñt́am. Pero jeeyaj icujípyajpa jém irey aunque agui ipɨɨmɨ́y. 1+Ocmɨ moj áŋa̱jiyaj jém icuyujcɨɨwiñ. Nacwácyajta̱ entre jeeyaj iga i̱ tsɨ́ypa juuts jém más mɨjpɨc aŋjagooyi de jeeyaj. 0Jesɨc moj nacwácyajta̱ji entre jeeyaj iga i̱ icɨɨjuŋcotpa jém iMaestro. I̱ tsɨ́ypa juuts jém más mɨjpɨc aŋjagooyi >/uNu̱ma ɨch accaata̱p, jeeyucmɨ jém anJa̱tuŋ Dios acutsat yɨ́p naxyucmɨ. Pero agui uuguyt́im jém pɨ̱xiñ jém acɨɨjuŋcotpaap jém malopɨc pɨxiñt́am icɨɨjo̱m. n.U’Sɨɨp yɨɨm it́ con taɨcht́am jém acɨɨjuŋcotpáppɨc. It́ icɨ yɨ́p mesayucmɨ. v-eOcmɨ je̱mpɨct́im iwat con jém copa. Cuando yajum wiiqui, iñɨ́máy icuyujcɨɨwiñ: —Yɨ́p copa jém jo̱mipɨc trato jém aŋwatpáppɨc con mimicht́am iga maŋwɨ̱tsagáypa iñt́áŋca cuando antegáypa annɨɨpiñ. 0,YJesɨc imatspɨc tu̱m caxt́ána̱ñi. Cuando yaj iŋwejpát Dios, iwéc jém caxt́ána̱ñi, ichi jém icuyujcɨɨwiñ. Iñɨ́máy: —Yɨ́p caxt́ána̱ñi ɨch ammɨjta̱y. Anchiiba ammɨjta̱y iga accaata̱iñ para mimicht́am. Wattaamɨ yɨɨmpɨc iga anjɨ̱stámpa mimicht́am. +Mannɨ́mayt́ámpat́im iga d́a e̱ybɨc ánucpa yɨ́p uvas iñɨ hasta que miñpa jém ja̱ma iga Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ. 0*YJesɨc Jesús ipɨc tu̱m copa icɨɨjo̱m. Iŋwejpát Dios. Jesɨgam iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Pɨctaamɨ yɨ́p copa. Wéctaamɨ entre mimicht́am. )Mannɨ́mayt́ámpa iga d́a e̱ybɨc tawagawícpa jém pascuasɨŋ hasta que núcpa jém ja̱ma iga Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ. {(oJesɨc iñɨ́máy jeeyaj: —Tsa̱m ansunpa iga aŋwatpa yɨ́p sɨŋ con mimicht́am antes que ayaachwatta̱p. t'aJesɨc núcum jém hora iga wícyajpa. Co̱ñyajum Jesús jém mesacɨɨm con jém doce apóstolyaj. & Jesɨc nɨcyaj, ipátyaj jém tɨc juuts iñɨ́máy Jesús. Jemum iwatyaj jém wíccuy iga wícmoŋyajpa jém pascuasɨŋ. >%u Jesɨc jém tɨc io̱mi miŋquejáypa tu̱m mɨjpɨc cuarto jém yucmɨpɨc piso, wɨ̱tsacneum, ju̱t́ it́ it́u̱mpɨy cosa iga tawícmoŋtámpa. Jemum wattaamɨ jém wíccuy. $$A Nɨ́maayɨ jém tɨc io̱mi iga jém imMaestro iñɨ́máypa iga: “¿Ju̱t́ it́ jém cuarto ju̱t́ asɨ́ŋa̱támpa con jém aŋcuyujcɨɨwiñ?” p#Y Icutsoŋpa Jesús, nɨ́mayt́a̱p jém Peto y jém Xiwan: —Cuando mit́ɨgɨyt́ámpa jém attebet, impáttámpa tu̱m pɨ̱xiñ ininɨcpa tu̱m majcuy nɨ. Túŋɨyt́aamɨ hasta núcpa jém tɨccɨɨm ju̱t́ tɨgɨypa. h"I Icwácyajpa jeeyaj, nɨ́mayt́a̱ Jesús: —¿Ju̱t́ iñxunpa iga tasɨ́ŋa̱támpa? &!EJesús icutsat jém Peto con jém Xiwan iga iwɨ̱tsacpa jém wíccuy. Nɨ́mayyajta̱: —Nɨ̱gɨ wattaamɨ jém wíccuy iga tanacnaspa jém pascuasɨŋ. . UJesɨc núcum jém ja̱ma iga iwatyajpa jém sɨŋ iga icútyajpa jém caxt́ána̱ñi sin levadura, jém pascuasɨŋ cuando accaayajta̱p jém ma̱ñborrego. 4aJesɨc jém Judas iwat trato con jeeyaj. Moj iméts ju̱t́pɨc icɨɨjuŋcotpa jém Jesús cuando d́a i̱yaj jém pɨxiñt́am. Jém tánO̱mi ictsucum jém Santa Cena xiJesɨc agui maymayyaj jeeyaj. Iñɨ́mayyaj iga ichiiba tumiñ jém Judas cuando icɨɨjuŋcotpa jém Jesús. 3Jesɨc jém Judas nɨc iŋmadáy jém pa̱nij aŋjagooyi y jém comandante de jém ma̱stɨcjo̱mpɨc policía jutsa̱p icɨɨjuŋcot jém Jesús. Jesɨc ocmɨ jém Woccɨɨwiñ tɨgɨy jém Judas Iscariote ia̱namaŋjo̱m. Je tu̱m de jém docepɨc icuyujcɨɨwiñ. 4aJém pa̱nij aŋjagooyiyaj con jém escribaspɨc maestroyaj imétsyajpa jutsa̱p iccaayaj jém Jesús. Pero d́a wɨa̱p imatsyaj porque icɨ̱ŋyajpa jém pɨxiñt́am. s aJesɨc núctooba jém sɨŋ iga icútyajpa jém caxt́ána̱ñi sin levadura, iñɨ̱yi jém pascuasɨŋ. |q&Cada cuque̱ja nɨcyajpa jáyaŋ jém pɨxiñt́am jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m iga imatoŋyajpa jém Jesús.5c%Jesɨc sɨŋñi Jesús iŋquejáypa jém it́yajwɨɨp jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. Tsuucɨɨm nɨcpa i̱t́i jém co̱tsɨcyucmɨ, jém co̱tsɨc iñɨ̱yi Olivos. dA$Nawɨ̱tsacnetamta̱jɨ, odoy tsa̱cɨ iga iniŋwejpáttámpa Dios iga Dios miyo̱xpád́iñ iga odoy immalnascaiñ cuando miñpa jém ja̱ma. Jesɨc wɨa̱p iññúc ɨch aŋwiñjo̱m jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ. '#Jém ja̱ma miñpa juuts wimpa tu̱m trampa, ichɨgaŋjécyajpa jém pɨxiñt́am icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ, jém d́apɨc aŋjócneyaj. U#"’Cuidado iga maŋcupiichcɨɨ́ypa cuando amiñgacpa. D́a wɨ̱ siiga tsa̱m it́ jém malopɨc jɨ̱xi íña̱namaŋjo̱m, tsa̱m miucpa, tsa̱m iñjɨ̱spa jém iniit́wɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. ^5!Cuyajpa jém sɨŋ y jém nas, pero ɨch anaŋma̱t́i cupacpa, d́a nunca cuyajpa. ) ’Nu̱ma mannɨ́mayt́ámpa iga d́a yajpa cucaaayiyaj jém it́yajwɨɨp jém tiempo hasta cupacpa it́u̱mpɨy juuts mannɨ́mayñe. Jesanet́im cuando íñixt́ámpa iga naspa yɨ́p cosa, iñjo̱doŋtam iga núctoobam jém ja̱ma iga Dios iñjacpa yɨ́p naxyucmɨ. )Siiga íñixt́ámpa iga químpa jém ma̱ñipɨc iay, jesɨc iñjo̱doŋ iga d́a jáypa naspa jém cuja̱msɨŋ, miñt́ooba jém cutujcɨ. fEIŋmatt́im Jesús yɨ́p xut́u cuento: —Ámtaamɨ jém tsuj y jém tuŋgac cuyyaj. }Cuando mojpa na̱xi yɨ́pyaj cosa, maymáya̱jɨ, agámquiimɨ iŋco̱bac, porque d́am jáyñe micɨacputtámpa Dios. mSCuando amiñgacpa, aɨch jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, jesɨc it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am ju̱t́quej yɨ́p naxyucmɨ wɨa̱p aixyaj. Amiñgacpa ucsɨyucmɨ juuts tu̱m mɨjpɨc aŋjagooyi, anamiñpa jém Dios ipɨ̱mi. - SIga agui cɨ̱ŋyajpa, jém pɨxiñt́am cupóna̱quetyajpa cuando iixyajpa t́i naspa yɨ́p naxyucmɨ. Tsɨgoyyajpa jém ma̱tsa jém it́yajwɨɨp sɨŋyucmɨ. ) K’Jesɨc quejpa jém seña jém ja̱myucmɨ, jém po̱yayucmɨ y jém ma̱tsaaŋjo̱m. It́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am icuwɨ̱t́i yɨ́p mundo tsa̱m pɨ̱mi cɨ̱ŋyajpa cuando imatoŋyajpa iga pɨ̱mi ju̱pa y tsɨgóypa jém lamar. D́a icutɨɨyɨyyajpa t́i wɨa̱p iwatyaj. K Cuando miñpa jém guerra tsa̱m jáyaŋ accaayajta̱p, matsyajta̱p, nanɨcyajta̱p juumɨ hasta icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ. Jém juumɨpɨc pɨxiñt́am miñpa i̱t́i yɨ́p Jerusalén, imɨɨcha̱p hasta cupacpa jém tiempo iga Dios ijɨ́gáypa iga tsɨ́yyajpa je̱m. Ju̱t́pɨc miñgacpa jém tánO̱mi Jesús u cAgui uuguyt́im jém yo̱mtam jém ma̱nɨccomcanewɨɨp y jém ictsútspáppɨc jém xuxut́ tsɨ̱xt́am. Porque miñpa tsa̱m jáyaŋ aŋyaaqui yɨ́p naxyucmɨ. Jém Israelpɨc pɨxiñt́am ipɨctsoŋyajpa tsa̱m mɨjpɨc castigo. 2 ]Porque núcum jém ja̱ma iga Dios ichiiba castigo jém Jerusalénpɨc pɨxiñt́am. Cupacpa jém aŋma̱t́i jém ijaychacnewɨɨp jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ. pYSiiga miit́ jém naxyucmɨ de Judea, jesɨc poyt́aamɨ, nɨctaamɨ jém co̱tsɨgaŋjo̱m. Siiga miit́ jém attebet de Jerusalén, jesɨc puttaamɨ, poyt́aamɨ. Siiga miit́ aŋsɨ̱cmɨ, jesɨc odoy tɨgɨ̱yɨ jém attebet. ’Pero cuando íñixt́ámpa iga cutánse̱tneum Jerusalén con soldado, jesɨc iñjo̱doŋtam iga jobit́ togoypa jém attebet. dASiiga iñyaachɨ́ypa cuando pɨ̱mi mimalwadayt́a̱p, jesɨc iŋcoñwɨ́y jém imvida. QPero d́a togoypa ni tu̱m iŋway jém iniit́wɨɨp iŋco̱bacyucmɨ. pYIt́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ mijóyixt́ámpa ɨch aŋcuyucmɨ. OAlgunos de micht́am mijóyixt́ámpa jém iñja̱tuŋ o íña̱pa o iñt́ɨ̱wɨ o íñamigo. Mimatstamta̱p iga micɨɨjuŋcotta̱p jém aŋjagooyicɨɨm. Miccaatamta̱p algunos de mimicht́am. :mporque manchiiba aŋma̱t́i ju̱t́pɨc iŋcutsoŋpa. Manchiiba jém wɨbɨc jɨ̱xi. Jém mijóyixpaap d́a wɨa̱p micoñwɨ́y. D́a wɨa̱p micseedáy jém iniŋma̱t́i. ;qOdoy wadaayɨ caso jutsa̱p inicupujta̱ iñyaac, mS Jesɨc cuando miñúctámpa jém aŋjagooyicɨɨm wɨa̱p iniŋmadayt́a jém wɨbɨc aŋma̱t́i.  ’Pero wiñt́i mimatstamta̱p mimicht́am. Mimalwadayt́amta̱p. Mininɨctamta̱p jém sinagoga iga miquejajwadayt́amta̱p. MicUcomtamta̱p cárcel. Mininɨctamta̱p jém rey iwiñjo̱m y jém gobernador iwiñjo̱m. Mijóyixt́amta̱p ɨch aŋcuyucmɨ. @~y Miñpa jém mɨjpɨc nasyɨɨxi. Miñpa mɨjpɨc yuu, miñpa tsa̱m jáyaŋ caacuy ju̱t́iŋquej. Miñpa jém cosa agui michɨgaŋjécpa. Quejyajpa jém mɨjpɨc seña sɨŋyucmɨ. } Iñɨ́máyt́im Jesús: —Tu̱m nación áŋa̱yajpa con tuŋgac nación. Tu̱m naxyucmɨ iwatyajpa guerra con tuŋgac naxyucmɨ. 6|e Cuando immatoŋtámpa iga miñpa jém guerra y miñpa jém bulla, odoy cɨ̱ŋɨ. Porque wiñt́i naspa it́u̱mpɨy jexpɨc cosa. Pero d́anam jobit́ togoypa yɨ́p nas. {Nɨmpa Jesús: —Nawattamta̱jɨ cuenta iga odoy i̱ mimɨgóyáyiñ. Porque miñyajpa wa̱t́i jém mɨgoyyajpaap ɨch annɨyi̱mɨ. Nɨmyajpa iga: “Ɨch aCristo”; y “Sɨɨp núcum jém tiempo.” Pero odoy cupɨ̱cɨ. Odoy túŋɨɨyɨ. Iz Jesɨc jém icuyujcɨɨwiñ icwácyaj jém Jesús. Nɨ́mayt́a̱: —¿MamMaestro, juchɨs naspa yɨ́pyaj cosa? ¿Jup seña tánixt́ampa cuando núctooba it́u̱mpɨy yɨ́pyaj cosa? Ry—Núcpa jém ja̱ma iga mɨswatta̱p yɨ́p mɨjpɨc ma̱stɨc. D́a cutatsquetneeba ichɨ́y ni tu̱m tsa. It́u̱mpɨy accujegayyajta̱p. Jém seña iga tánixpa antes que cuyajpa yɨ́p nas qx[Nɨmyajpa jém icuyujcɨɨwiñ: —Agui wɨ̱watneta̱ yɨ́p mɨjpɨc tamma̱stɨc. Agui wɨ̱tampɨc tsa accamayñeta̱. Agui wɨ̱tampɨc xaja jém inimiññewɨɨp jém pɨxiñt́am iga ichiiba Dios. Jesɨc nɨmpa Jesús: wYɨ́pyaj rico icotyajpa cajonjo̱m no más jém cutsɨ́yñewɨɨp. Pero yɨ́p yo̱mo aunque tsa̱m yaacha̱p, icuchiáy Dios it́u̱mpɨy jém iniit́wɨɨp. D́am t́i initsɨ́y iga ijuypa iwíccuy. Nɨmpa Jesús iga mɨswatta̱p jém mɨjpɨc ma̱stɨc vNɨmpa Jesús: —Nu̱ma, mannɨ́máypa iga yɨ́p pobrepɨc cuno̱ya más chióy que it́u̱mpɨy jém miññeyajwɨɨp. Wu'Iixt́im tu̱m pobrepɨc cuno̱ya. Icot cajonjo̱m wɨste̱n xuxut́ tumiñ. t Jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m ámquím Jesús, iix jém ricopɨc icotyajpa tumiñ jém cajonjo̱m ju̱t́ cotta̱p ofrenda. Ps/Agui jáypa iŋwejpát Dios iga tamɨgóyáypa. Pero ocmɨ iccáyáypa jém cuno̱ya it́ɨc. Yɨ́p malopɨc pɨxiñt́am ipɨctsoŋyajpa tsa̱m mɨjpɨc castigo cuando nɨcpa iyoj it́áŋca.cr?.—¡Nawatta̱jɨ cuenta! Odoy wa̱tɨ juuts iwatyajpa jém escribaspɨc maestroyaj. Agui iwɨ̱aŋja̱myaj iga iccámyajpa jém yagatsyoot́i. Agui iwɨ̱aŋja̱myaj iga tandioschiiñ calle. Imétsyajpa jém más yucmɨpɨc co̱ñcuy jém sinagoga. Cuando nɨcpa sɨ́ŋa̱ji icusúnɨyyajpa jém más wɨbɨc co̱ñcuy ju̱t́ wícyajpa. zqm-Iganam imatoŋyajpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am, Jesús iŋquejáypa jém icuyujcɨɨwiñ. Iñɨ́máy: Hp ,’¿Pero jutsa̱p ichɨ́y jém Cristo juuts jém David ima̱nɨc siiga nɨmt́im jém David iga jém Cristo je jém iO̱mi? Wogayt́a̱ jém maestro de jém Israelpɨc aŋquímayooyi pK~~ ||{ZzzyxxUwvv udtt!sorr/q~qpoonnHnllnk|iiphgggffexdduccabb{b a``0__J^^W\[ZYXX(W1VUUAT=STRQPPSOeNwN M$L?JJ:I$GwFEEDPCBAA)@?m>==|<2;:988 7665c4433210n/..R-,,d++F*X)(''&%%W#"!! 3)#D3}_+a g 0FiFp R +’Immatoŋneta juuts nɨmyajpa jém pɨxiñt́am: “Toyt́aamɨ jém íñamigo, pero jóyixt́aamɨ jém íñenemigo.” EQ*Siiga i̱ miwágáypa algun t́i, jesɨc chi̱ɨ. Siiga i̱ miñucsáypa alguna cosa, jesɨc acnúcsɨ, odoy nɨ́maayɨ iga d́a manchiiba. Wɨ̱ iga tantoyt́ámiñ jém tánenemigoyaj |Pq)Siiga i̱ mipɨɨmɨ́ypa pɨ̱mi̱mɨ iga ininɨgáyiñ algun t́i tu̱m kilómetro, nanɨgaayɨ dos kilómetro. mOS(Siiga i̱ miquejajwadáypa iga mit́obáypa jém iñyoot́i, jesɨc chi̱ɨt́im jém iñchamarra. /NW'Pero ɨch mannɨ́máypa: Siiga i̱ mimalwadáypa, odoy cɨaŋseedaayɨ. Siiga i̱ micótsáypa íña̱cpac, jesɨc jɨ́gaayɨ iga micótsáyiñt́im tuŋgac lado. 6Me&’Micht́am immatoŋneta iga nɨmyajpa wiñɨgam: “Siiga i̱ iñácscutedáypa iixcuy tu̱m pɨ̱xiñ, jesɨc jém pɨ̱xiñ icɨaŋseedáypa, iñácscutedáypat́im iixcuy. Siiga i̱ iñacxquímáypa it́ɨts tu̱m pɨ̱xiñ, jesɨc icɨaŋseedáypat́im, iñacxquímáypat́im it́ɨts.” sL_%Cuando miŋmattámpa, nɨmtaamɨ “nu̱ma” o “d́a”. Siiga iñchacpa algun t́i juuts testigo iga d́a mimɨgóypa, jesɨc d́a wɨ̱ porque jexpɨc jɨ̱xi miññe de jém Woccɨɨwiñ. Nɨmpa Jesús iga odoy cɨaŋseedaayɨ (KI$Odoy tsa̱cɨ juuts tu̱m testigo jém iŋco̱bac iga d́a mimɨgóypa porque ni tu̱m jém iŋway d́a wɨa̱p inicpooba̱ ni d́at́im wɨa̱p inicyɨga̱. fJE#Odoy tsa̱cɨ jém nas juuts tu̱m testigo iga d́a mimɨgóypa porque jém naxyucmɨ icte̱ññe ipuy jém tanJa̱tuŋ Dios. Odoy tsa̱cɨ jém Jerusalén juuts tu̱m testigo porque je jém más Mɨjpɨc Rey imɨɨchi. KI"Pero ɨch mannɨ́máypa iga odoy tsa̱cɨ ni tu̱m cosa juuts testigo iga d́a mimɨgóypa. Odoy tsa̱cɨ jém sɨŋ juuts tu̱m testigo iga d́a mimɨgóypa porque sɨŋyucmɨ iŋjacpa Dios. 7Hg!’Immatoŋnetat́im iga jém wiñɨcpɨc tanja̱tuŋwe̱wetam nɨmyajpa iga: “Siiga miñɨmpa, wɨ̱jo̱dios, jesɨc accupa̱cɨ t́it́am iñjɨycámayñe Dios.” >Gu Pero ɨch mannɨ́máypa siiga tu̱m pɨ̱xiñ ichobɨychacpa iyo̱mo d́a pejoyñe, jesɨc icpejóypa jém yo̱mo siiga ipɨcpa tuŋgac pɨ̱xiñ. Siiga tu̱m pɨ̱xiñ ipɨcpa jém yo̱mo jém tsacneta̱wɨɨp, jesɨc pejóypat́im jém pɨ̱xiñ. Jesús iŋquejáypa iga odoy taŋwad́iñ jém juramentos F’Wiñɨgam nɨmyajpat́im: “Siiga i̱ ichacpa iyo̱mo, tienes que iwatpa tu̱m acta iga ichacneum jém yo̱mo.” zEmSiiga iŋcɨ, jém aŋwɨ̱mɨpɨc, micwatpa táŋca, jesɨc ja̱cɨ, patsaayɨ. Más wɨ̱ iga togoypa tu̱m ja̱ca jém immɨjta̱y que iga micotta̱p iŋcumɨj jém juctjo̱m ju̱t́ d́a nunca píchpa. D́a wɨ̱ jém ichacpaap iyo̱mo `D9’Siiga jém íñixcuy, jém aŋwɨ̱mɨpɨc, micwatpa táŋca, to̱pɨ, patsaayɨ. Más wɨ̱ iga togoypa tu̱m parte jém immɨjta̱y que iga micotta̱p iŋcumɨj jém juctjo̱m ju̱t́ d́a nunca píchpa. }CsPero ɨch mannɨ́máypa siiga i̱ iámpa tu̱m yo̱mo iga tsa̱m icusúnɨ́ypa, jesɨc pejóypa ia̱namaŋjo̱m. wBg’Micht́am immatoŋneta iga jém wiñɨcpɨc tanja̱tuŋwe̱wetam nɨmyajpa iga: “Odoy pejooyɨ.” AA}Mannɨ́máypa iga d́a miputpa hasta que yajpa iñyoj. e@C’Siiga i̱ mijóyixpa y miquejajwadáypa, jesɨc wɨ̱tsa̱cɨ jém íñasunto antes que miñúctámpa jém juezcɨɨm porque una vez miñúcneum je̱m, micɨɨjuŋcotta̱p jém policía icɨɨjo̱m, mipajta̱p. ?+jesɨc odoyñam tsa̱cɨ jém ofrenda jém altaryucmɨ. Wiñt́i nɨ̱gɨ cunucsaayɨ jém iñt́ɨ̱wɨ, jesɨc wɨa̱p iñchac jém ofrenda. >’Cuando ininɨcpa tu̱m ofrenda iga iñchiiba Dios jém altaryucmɨ, siiga iñjɨ̱spa iga immalwadayñe jém iñt́ɨ̱wɨ, =5Pero ɨch mannɨ́máypa, siiga i̱ ijóyixpa jém it́ɨ̱wɨ, ipɨctsoŋpa jém castigo juuts tu̱m accaoypaap. Siiga i̱ imalnɨ́máypa jém it́ɨ̱wɨ, cɨɨpiŋta̱p jém co̱bacpɨc aŋjagooyicɨɨm, jém Sanhedrín; chiit́a̱p castigo. Siiga i̱ iñɨ́máypa jém it́ɨ̱wɨ iga tsa̱m bruto, jesɨc jém pɨ̱xiñ wɨa̱p icnɨcta̱ jém infierno, jém juctjo̱m ju̱t́ d́a nunca píchpa. !<;’Micht́am immatoŋneta iga jém wiñɨcpɨc tanja̱tuŋwe̱wetam nɨmyaj iga: “Odoy accaooyɨ porque chiit́a̱p castigo jém accaoypaap.” {;oPero mannɨ́máypa mimicht́am, siiga d́a más iŋwɨ̱wattámpa que jém fariseoyaj y jém escribaspɨc maestroyaj, jesɨc d́a wɨa̱p iññúc ju̱t́ iŋjacpa Dios. Siiga tananit́ jém malopɨc jɨ̱xi tána̱namaŋjo̱m, tammalwatpa J: Siiga tu̱m pɨ̱xiñ d́a iccupacpa tu̱m jém aŋquímayooyi d́apɨc juchaŋ y iŋquejáypat́im je̱mpɨc jém pɨxiñt́am, jesɨc d́a t́i mejcuy jém pɨ̱xiñ. D́a tɨgɨypa ju̱t́ iŋjacpa Dios. Pero siiga tu̱m pɨ̱xiñ iwatpa it́u̱mpɨy juuts nɨmpa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi, y siiga iŋquejáypat́im jém pɨxiñt́am, jesɨc jém pɨ̱xiñ tsɨ́ypa juuts tu̱m mɨjpɨc aŋjagooyi cuando iŋjacpa Dios yɨ́p naxyucmɨ. u9cNu̱ma, mannɨ́máypa, d́a i̱ nunca iccáypa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi. Ni tu̱m punto ni tu̱m jɨ̱t́i d́a togoypa. D́a cuyajpa jém sɨŋ ni jém nas hasta que cupacpa it́u̱mpɨy cosa juuts nɨmpa jém aŋquímayooyi. j8M’Odoy jɨ̱sɨ iga ɨch miñ anaccáy jém Moisés iŋquímayooyi, ni d́a anaccáypa jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ iŋquímayooyi. Ɨch amiñ anaccupac it́u̱mpɨy juuts nɨmpa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi. (7IJesanet́im mimicht́am wɨ̱tsoctaamɨ juuts tu̱m wɨbɨc juctɨ iga iñyɨcquejyajpa jém pɨxiñt́am. Wɨ̱wattaamɨ jém pɨxiñt́ámaŋjo̱m iga cuando iixyajpa, tsa̱m icujípyajpa tanJa̱tuŋ Dios jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ. D́a accayt́a̱p jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi 6#D́a i̱ iñooba tu̱m nooquejcuy iga icujappa tu̱m cooŋcucɨɨm. It́unpa yucmɨ iga iyɨcquejpa it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp je̱m. 25]’Mimicht́am mijex juuts tu̱m wɨbɨc juctɨ iga iñyɨcquejpa jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Tu̱m mɨjpɨc attebet lumuyucmɨ d́a i̱ wɨa̱p iŋnéc. `49 ’Mimicht́am mijex juuts jém ca̱na para yɨ́p naxyucmɨpɨc pɨxiñt́am. Pero siiga d́a paac jém ca̱na, ¿jutsa̱p taŋwɨ̱tsac? D́a t́i mejcuy. Tampatsáypa. Icunepnepquetyajpa jém pɨxiñt́am. [3/ Maymáya̱taamɨ. Odoy aŋyáctaamɨ porque impɨctsoŋtámpa tu̱m wɨbɨc xaja sɨŋyucmɨ. Jɨ̱staamɨ iga jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ tsa̱m pɨ̱mi malwadayyajta̱t́im. Jém ca̱na y jém juctɨ )2K ’Maymáya̱taamɨ cuando jém malopɨc pɨxiñt́am tsa̱m mimalnɨ́mayt́ámpa, tsa̱m miyaachwattámpa y tsa̱m micumɨgoyt́ámpa ɨch aŋcuyucmɨ. 13 ’Agui maymay jém tsa̱mpɨc yaachwatta̱p iga iwɨ̱watpa juuts ixunpa Dios porque jeeyaj núcyajpa jém wɨ̱co̱m ju̱t́ iŋjacpa Dios. 0y ’Agui maymay jém pɨ̱xiñ jém iŋjɨyjacpáppɨc jém áŋa̱yajpaap porque tsɨ́ypa juuts Dios ima̱nɨc. X/)’Agui maymay jém cuáyñewɨɨp ia̱nama porque jeeyaj iixyajpa Dios. {.o’Agui maymay jém iyaachaŋja̱myajpáppɨc jém it́ɨ̱wɨtam porque Dios iyaachaŋja̱mpat́im jeeyaj. -’Agui maymay jém tsa̱mpɨc iwattooba juuts ixunpa Dios porque Dios iyo̱xpátpa iga wɨa̱iñ iwatyaj je̱mpɨc. +,O’Agui maymayyaj jém pɨxiñt́am jém d́apɨc nacujípta̱p iyaac porque jeeyaj ipɨctsoŋyajpa yɨ́p nas, jém ijɨycámayñewɨɨp Dios iga ichiiba. X+)’Agui maymay jém aŋyácneyajwɨɨp porque Dios icpocsáypa ia̱nama. *3—Agui maymay jém ijo̱dóŋa̱neyajwɨɨp t́it́am it́ogóyayyaj iga núcpa ju̱t́ it́ Dios porque jeeyaj núcyajpa ju̱t́ it́ Dios. /)YJesɨc Jesús moj iŋquejáy. Nɨmpa: &( GJesɨc cuando iix Jesús iga aŋtuuma̱yajpa tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am, quím tu̱m co̱tsɨcyucmɨ. Jemum co̱ñ Jesús. Jém icuyujcɨɨwiñ icunúcyaj. o'WTsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am it́úŋɨyyajpa jém Jesús. Miñyaj de jém naxyucmɨ de Galilea, de jém attebet Decápolis y de jém attebet Jerusalén. Miñyajt́im de jém naxyucmɨ de Judea y de jém Jordán iŋwiñt́uc.K&Jo̱dóŋa̱ta̱ icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ de Siria iga agui wɨa̱p jém Jesús. Jesɨc namíñayt́a̱ Jesús it́u̱mpɨy jém mɨmneyajwɨɨp, jém imatsneyajwɨɨp caacuy y jém to̱ya. Namíñayt́a̱t́im jém iniit́wɨɨp mal espíritu, jém imatsneyajwɨɨp ataque y jém tusacanewɨɨp. Icpɨs it́u̱mpɨy. a%;Jesɨc nɨc Jesús icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ de Galilea. Accuyujóypa cada lugar jém sinagoga ju̱t́ icuyujcayajpa jém Moisés iŋquímayooyi. Iŋmadáypa jém pɨxiñt́am jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga núcpa jém tiempo iga iŋjacpa Dios yɨ́p naxyucmɨ. Icpɨs jém mɨmneyajwɨɨp jém imatsneyajwɨɨp it́u̱mpɨy jém caacuy. z$mJeet́i rato ichacyaj jém ibarco y jém ija̱tuŋ. Nɨc it́úŋɨyyaj Jesús. Jáyaŋ pɨ̱xiñ acpɨsyajta̱ m#SJesɨc nɨc Jesús uxaŋ más juumɨ, ipát tuŋgac wɨste̱n pɨ̱xiñ. Jém Jacobo, jém Zebedeo ima̱nɨc, con it́ɨ̱wɨ jém Xiwan. It́yaj barcojo̱m con ija̱tuŋ. Sɨ́p iŋtótsyaj ired. Jesɨc Jesús iŋwejáy. S"Jesɨc jeet́i rato ichacyaj ired, nɨc it́úŋɨyyaj jém Jesús. t!aJesɨc Jesús iñɨ́máy jém wɨste̱n: —Atúŋɨyt́aamɨ. Nɨcpa tamméts pɨ̱xiñ juuts tɨɨpɨ. v eJesɨc naspa Jesús jém laguna aŋna̱ca iñɨ̱yi Galilea. Iix tu̱m pɨ̱xiñ con it́ɨ̱wɨ. Tu̱m jém Ximoj, iñɨ̱yit́im Peto; tu̱m jém Anti. Sɨ́p ipatsyaj ired jém laguna iga imatspa tɨɨpɨ. Jeeyaj tɨɨpteroyaj. ~uJesɨc cuando núc jém Capernaum, moj iŋmat Jesús jém Dios iŋma̱t́i. Nɨmpa: —Tsa̱cɨ iga immalwatpa, cuca̱cɨ iñjɨ̱xi porque núcneum jém tiempo iga iŋjacpa Dios yɨ́p naxyucmɨ. Moj iŋwejáy Jesús jém icuyujcɨɨwiñ Fjém it́yajwɨɨp piichcɨɨm;
iixyajpa tu̱m wɨbɨc juctɨaŋtso̱ca.Tsɨ́yyaj juuts caaneyaj id́ɨc.Cupiicha̱ne i̱t́i,
pero iyɨcquejyajpa tu̱m wɨbɨc juctɨ. jMJém naxyucmɨ de Zabulón con jém naxyucmɨ de Neftalí
dende jém lamar aŋna̱ca hasta jém Jordán iŋwiñt́uc,
jém naxyucmɨ de Galilea,
ju̱t́ it́yaj jém pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel,  Iñasca je̱mpɨc iga cupacpa jém aŋma̱t́i juuts ijaychacne jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ jém Isaías. Nɨmpa:  D́a tsɨ́y jém attebet Nazaret. Nɨc i̱t́i jém attebet Capernaum jém laguna aŋna̱ca jém naxyucmɨ de Zabulón y Neftalí. ve Jesɨc cuando Jesús imatoŋ iga pajta̱ cárcel jém Xiwan, se̱t e̱ybɨc jém naxyucmɨ de Galilea. =s Jesɨc nɨc jém Woccɨɨwiñ. Ichac iga icutɨ́tspa Jesús. Jesɨc miñyaj jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am iga iyo̱xpátyajpa. Mojpa iwat iyo̱xacuy jém Jesús Galilea 0Y Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Nɨcsɨm, miWoccɨɨwiñ. Nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i: “Jɨ̱staamɨ tanJa̱tuŋ Dios icut́um. Odoy cuyo̱xataamɨ tuŋgac.”   Jém Woccɨɨwiñ iñɨ́máy Jesús: —Manchiiba it́u̱mpɨy yɨɨmpɨc manaŋquejáy siiga aŋco̱steeñáypa y anjɨ̱spa. a;Jesɨc jém Woccɨɨwiñ e̱ybɨc icutɨ́tspa jém Jesús. Ininɨc tu̱m mɨjpɨc co̱tsɨcyucmɨ tsa̱m yucmɨ. Iŋquejáy it́u̱mpɨy jém attebetyaj icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ iga tsa̱m wɨbɨc lugar. %CJesɨc Jesús iñɨ́máy jém Woccɨɨwiñ: —Nɨmpat́im jém Dios iŋma̱t́i: “Odoy cutɨɨtsɨ jém tanJa̱tuŋ Dios siiga nu̱ma wɨa̱p.” Jesɨc jém Woccɨɨwiñ iñɨ́máy Jesús: —Siiga nu̱ma Dios miMa̱nɨc, yóyaŋque̱tɨ. Porque nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i:Dios icutsat jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am
iga mimatstsoŋyajiñ icɨɨjo̱m
iga odoy coowa̱iñ impuy tsaayucmɨ. |qJesɨc jém Woccɨɨwiñ ininɨc Jesús jém attebet Jerusalén. Iniquím jém mɨjpɨc ma̱stɨcaŋco̱bac. Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém Woccɨɨwiñ: —Nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i jém jayñewɨɨp: “Jém pɨxiñt́am d́a it́pa no más con jém caxt́ána̱ñi iga icútpa. Wɨ̱it́pa jém pɨ̱xiñ siiga iwatpa it́u̱mpɨy juuts iñɨ́máy Dios.” 1Jesɨc jém Woccɨɨwiñ icunúc Jesús iga icutɨ́tspa. Iñɨ́máy: —Siiga nu̱ma Dios miMa̱nɨc, acse̱tɨ yɨ́p tsa iga caxt́ána̱ñi. eCD́a wíc Jesús cuarenta ja̱ma y cuarenta tsuu. Jesɨc ocmɨ tsa̱m pɨ̱mi yua̱p.  -Ocmɨ jém Dios iA̱nama ininɨc Jesús jém tɨtsɨnaxyucmɨ ju̱t́ d́a t́i id́ɨ́yɨ́y. Nanɨcta̱ iga icutɨ́chiñ jém Woccɨɨwiñ. &EJesɨc jém it́yajwɨɨp je̱m imatoŋyaj tu̱m jɨ̱yi sɨŋyucmɨ. Nɨmpa: —Yɨ́p ɨch amMa̱nɨc jém tsa̱mpɨc antoypa. Tsa̱m amaymay con je.6 eCuando yajum icchiŋta̱ jém Jesús, put jém nɨɨcɨɨm. Jesɨc áŋáy jém sɨŋ, Jesús iix jém Dios iA̱nama. Quet juuts tu̱m cuucu. Nu̱mmiñ, núc Jesúsyucmɨ. > uJesɨc Jesús icutsoŋ. Iñɨ́máy jém Xiwan: —Pero sɨɨp wɨ̱ iga anacchiŋpa. Wɨ̱ iga tanaccupacpa it́u̱mpɨy juuts tapɨɨmɨ́y Dios. Jesɨc jém Xiwan icchiŋ.  1Pero jém Xiwan d́a icchiŋtooba Jesús. Nɨ́mayt́a̱ Jesús: —Más wɨ̱ iga mich anacchiŋpa aɨch. ¿T́iiga mimiñpa iga manacchíŋiñ?   Jesɨc Jesús put jém naxyucmɨ de Galilea. Nɨc jém río de Jordán iga icchíŋiñ jém Xiwan jém acchíŋoypaap. Y + Imatspacneum jém iyemcuy iga icutɨ̱ppa jém trigo. Cuando yajum icutɨ̱p, iccáypa jém trigo granerojo̱m. Nooquetta̱p jém trigo ipu̱chi juctjo̱m ju̱t́ d́a nunca píchpa. Acchiŋta̱ jém Jesús  Ɨch nu̱ma manacchiŋpa con nɨ iga quejiñ iga iñchacneum iga immalwatpa. Pero ocmɨ miñpa tuŋgac pɨ̱xiñ antuuñiaŋcɨɨm. Je más wɨa̱p que aɨch. D́a wɨa̱p annasca. D́a wɨa̱p aŋcuwijáyáy jém icɨac. Micchiŋpa con Dios iA̱nama y con juctɨ. 5 Wɨ̱tsacneum jém hacha. Accámneta̱wum jém cuyt́i̱chɨcyucmɨ. It́u̱mpɨy cuy d́apɨc tɨ́ma̱p, tɨŋquímta̱p, nooquetta̱p juctjo̱m. y Odoy jɨ̱staamɨ íña̱namaŋjo̱m iga mimicht́am tsa̱m wɨbɨc mipɨxiñt́am d́a mimalotam porque jém Abraham mima̱nɨctam. D́a wɨ̱ iga iñjɨ̱stámpa je̱mpɨc porque Dios wɨa̱p icse̱t yɨ́p tsa juuts jém Abraham ima̱nɨctam. Siiga nu̱ma iñchacneum jém immalajɨ̱xi, jesɨc wa̱tɨ juuts ixunpa Dios, jesɨc quejpa iga nu̱ma iŋcucacneum iñjɨ̱xi. FJesɨc cuando jém Xiwan iix iga chiŋtooba wa̱t́i jém fariseopɨc pɨxiñt́am y jém saduceopɨc pɨxiñt́am, iñɨ́máy: —¿Que micht́am impóyayt́ámpat́im jém Dios icastigo? ¿Que iŋcupɨcpa iga ɨch wɨa̱p maŋcɨacputta? Mijex juuts jém tsa̱ñ agui poypa cuando miñpa jém iccaapáppɨc. wJém pɨxiñt́am iŋmadayyajpa Dios it́áŋca iga agui imalwatne. Ocmɨ jém Xiwan icchiŋpa jém río de Jordán. STsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am nɨc imatoŋyaj jém Xiwan ju̱t́ najɨ́yóypa. Miñyaj jém attebet Jerusalén, icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ de Judea, con jém it́yajwɨɨp nocojo̱m jém río Jordán. !Jém Xiwan iyoot́i tacne con jém camello ipɨc. Jém icinturón tu̱m tsococuero. Icútpa jém a̱wu. Iucpa jém jɨmñi chi̱ñu. 'GJém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ jém Isaías iŋmat de yɨ́pt́im Xiwan. Nɨmpa:Matoŋta̱p tu̱m aŋmat́cɨɨwiñ jém tsa̱mpɨc najɨ́yóypa jém tɨtsɨnaxyucmɨ.Nɨmpa iga:“Wɨ̱tsagaayɨ jém tánO̱mi it́uŋ.Áŋaayɨ tu̱m tuŋ nu̱mapɨc.” Nɨm jém Xiwan: —Tsa̱cɨ iga immalwatpa, cuca̱cɨ iñjɨ̱xi porque núctooba jém tiempo iga iŋjacpa Dios yɨ́p naxyucmɨ. 2~ _Núc jém ja̱ma iga moj najɨ́yooyi jém Xiwan jém acchíŋoypáppɨc. Najɨ́yóypa jém tɨtsɨnaxyucmɨ ju̱t́ d́a t́i id́ɨ́yɨ́y, jém naxyucmɨ de Judea. >}uJesɨc núc jém Galilea, nɨc i̱t́i jém attebet Nazaret. Iñasca je̱mpɨc iga cupacpa juuts nɨm jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ iga Nazaretpɨc pɨ̱xiñ jém Jesús.2|]Pero tsa̱m cɨ̱ŋ jém José iga nɨcpa jém naxyucmɨ de Judea porque ijo̱dóŋa̱ iga jém Herodes ima̱nɨc jém Arquelao iŋjacpa jém naxyucmɨ Judea ju̱t́ iŋjacpa id́ɨc jém ija̱tuŋ. Jém José ma̱wíña̱ iga odoy nɨguiñ Judea. Ijɨ̱spa iga nɨcpa jém naxyucmɨ de Galilea. v{eJesɨc mojum se̱t́i jém José. Inise̱tpa jém xut́u tsɨ̱xi con ia̱pa jém naxyucmɨ de Israel. =zs—Sɨɨp se̱ttaamɨ jém iñt́ɨcmɨ Israel. Nase̱tɨ jém jaychɨ̱xi con ia̱pa. Porque sɨɨp caaneum jém aŋjagooyi jém iccaapáppɨc id́ɨc jém xut́u tsɨ̱xi. =ysJesɨc ocmɨ cuando caaneum jém Herodes, tanJa̱tuŋ Dios icutsat tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ iga icma̱wíña̱iñ jém José jém naxyucmɨ de Egipto, nɨ́mayt́a̱: x9Matoŋta̱p tu̱m jɨ̱yi jém attebet Ramá.Tsa̱m wejyajpa, tsa̱m aŋyácneyaj.Tsa̱m wejyajpa jém Raquel, jém Israelpɨc yo̱mtam,
iyaachaŋja̱mpa jém ima̱nɨctam.D́a ixunpa iga acpocsayt́a̱p ia̱nama
porque accucaáyayyajt́a̱ ima̱nɨctam. ~wuJe̱mpɨgam cupac jém aŋma̱t́i juuts ijaychacne jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ jém Jeremías. Nɨmpa: )vKJesɨc tsa̱m jóy jém Herodes mu iix iga jém sabio d́a icupɨcyaj juuts iñɨ́máy. Ipɨɨmɨ́y jém isoldado iga iccucaayyajiñ it́u̱mpɨy jém jaychɨ̱xt́am jém it́yajwɨɨp Belén con jém it́yajwɨɨp nocojo̱m. Ijɨ̱sne jutsaŋ mayooyi oyñe iámyaj jém sabioyaj jém tsɨ̱xi. Jeeyucmɨ iccucaayyaj it́u̱mpɨy jém iniit́wɨɨp dos a̱mt́ɨy hasta jém d́apɨc núcne dos a̱mt́ɨy. uJemɨgam tsɨ́yyaj hasta que ca jém Herodes. Iñasca je̱mpɨc iga cupaguiñ juuts iñɨ́máy Dios jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ: “Ɨch anaŋwejáypa amma̱nɨc jém naxyucmɨ de Egipto.” Jém Herodes ipɨɨmɨ́y iga accaayajta̱iñ jém tsɨ̱xt́am tJesɨc tsucum jém José con jém Malía. Inipoyyaj jém xut́u tsɨ̱xi tsuucɨɨm. Nɨcyaj jém naxyucmɨ de Egipto. wsg Jesɨc ocmɨ mu iñɨcyajum jém sabio, jém José ima̱wíñix tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ jém Diospɨc icutsatne. Iñɨ́máy jém José: —Napo̱yɨ jém xut́u tsɨ̱xi con ia̱pa. Nɨctaamɨ jém naxyucmɨ de Egipto. Jemum tsɨ́yt́aamɨ hasta que ɨch mannɨ́máypa iga mixe̱d́iñ porque jém Herodes imétspa jém xut́u tsɨ̱xi iga iccaaba. ar; Ocmɨ Dios icma̱wíña̱ jém sabioyaj iga odom nɨcyajiñ e̱ybɨc ju̱t́ it́ jém Herodes. Pɨɨmɨyt́a̱ iga se̱d́iñ tuŋgac tuŋjo̱m hasta núcpa it́ɨcmɨ. Nɨcyajpa Egipto. Poyyaj jém José y Malía xqi Jesɨc cuando tɨgɨyyaj jém tɨcjo̱m, iixyaj jém jaychɨ̱xi con ia̱pa Malía. Jém sabio ico̱steeñayyaj jém tsɨ̱xi. Ijɨ̱syajpa. Íŋáy jém ibaúl, ixaɨyyajpa oro, jém wɨbɨc incienso y jém mirra jém aguipɨc cɨ̱npa. Tp! Cuando iixyaj jém ma̱tsa ju̱t́ teeñaŋjac, tsa̱m pɨ̱mi maymayyaj. joM Jesɨc cuando yaj imatoŋyaj t́i nɨmpa jém rey Herodes, moj nɨquiyaj jém Belén. Aŋjagoyñeeba iñɨc jém ma̱tsa jém iixñeyajwɨɨp aŋja̱mquímmɨ. Núc ju̱t́ it́ jém xut́u tsɨ̱xi, jemum teeñaŋjac. jnMJesɨc ocmɨ jém Herodes icutsat jém sabioyaj jém attebet Belén. Nɨmpa: —Nɨctaamɨ jemɨc. Wɨ̱métstaamɨ jém tsɨ̱xi. Jesɨc cuando impátnetámum, mi̱ñɨ acjo̱dóŋa̱jɨ. Ɨch nɨcpat́im aŋco̱steeñáy. mmSJesɨc jém Herodes iyámaŋwejáy jém sabioyaj. Icwác iga juchɨs moj iixyaj jém ma̱tsa. lMich miattebet Belén, miit́wɨɨp jém naxyucmɨ de Judá,
agui mixut́u, pero michɨ́ypa juuts tu̱m mɨjpɨc attebet
porque mimicht́ámaŋjo̱m naypa tu̱m mɨjpɨc aŋjagooyi.Iwatpa cuenta jém ampɨxiñt́am jém attebet Israel. 6keJeeyaj iñɨ́mayyaj jém Herodes: —Naypa jém attebet Belén jém naxyucmɨ de Judea porque je̱mpɨgam ijaychacne jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ. Nɨmpa Dios: KjJesɨc jém Herodes iŋtuuma̱wat it́u̱mpɨy jém co̱bacpɨc pa̱nij aŋjagooyiyaj con jém escribaspɨc maestroyaj. Jém Herodes icwácpa jém pa̱nij aŋjagooyi ju̱t́ naypa jém Cristo. eiCJesɨc cuando jém rey Herodes ijo̱dóŋa̱ t́i iñɨ́máy jém juumɨpɨc pɨ̱xiñ, agui cɨ̱ŋ, d́a icutɨɨyɨ́y t́i iwatpa. Cɨ̱ŋyajt́im jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp jém attebet Jerusalén. hyMu iñúcyaj, acwágoyyajpa. Nɨmyaj: —¿Ju̱t́ it́ jém tsɨ̱xi jém nayñewɨɨp, jém tsɨ́ypáppɨc juuts Rey iga iŋjacpa jém judíos? Ánixayt́a ima̱tsa jém aŋja̱mquímmɨ. Amiññeta iga aco̱steeñayt́ámpa y anjɨ̱stámpa. 5g eNay Jesús jém attebet Belén jém naxyucmɨ de Judea cuando iŋjacpa jém rey Herodes. Jesɨc jeet́im tiempo núcyaj Jerusalén jém sabioyaj. Miñyaj aŋja̱mquímmɨ. f Pero d́a inimoŋ hasta que icnay jém ico̱ponma̱nɨc tu̱m jaychɨ̱xi. Jesɨc jém José iccámáy iñɨ̱yi iga Jesús.%e EJesɨc cuando yus jém José iwat juuts iñɨ́máy jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ jém icutsatnewɨɨp jém tanJa̱tuŋ Dios. Ipɨctsoŋ jém Malía. sd aMa̱nɨccomca tu̱m wo̱ñi jém d́apɨc jaayɨ́y.D́a queman ijɨypát pɨ̱xiñ.Icnaypa tu̱m jaychɨ̱xi.Accámayt́a̱p iñɨ̱yi iga Emanuel. Taɨcht́am tanaŋmat́i̱mɨ nɨmtooba: taŋwaganait́t́ámpa Dios. Je̱mpɨgam iñasca jém Malía iga cupaguiñ juuts nɨmpa jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ jém ipɨɨmɨyñewɨɨp jém tanJa̱tuŋ Dios iga iŋmad́iñ. Nɨmyajpa: Ab }Jém wo̱ñi icnaypa tu̱m jaychɨ̱xi. Accámaayɨ iñɨ̱yi iga JESÚS porque icɨacputpa jém ipɨxiñt́am, iwɨ̱tsagáypa jém it́áŋca iga odoy ipɨctsoŋyajiñ jém castigo. :a oJesɨc iganam ijɨ̱spa je̱mpɨc jém José, ima̱wíñix tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ jém icutsatnewɨɨp Dios. Iñɨ́máy jém José: —MiJosé, jém rey David mio̱cma̱nɨc, odoy cɨ̱ŋɨ iga impɨctsoŋpa jém Malía. Porque jém ima̱nɨc, jém ijúmpacnewɨɨp, inimiñ jém Dios iA̱nama. a` =Jesɨc jém José, jém iwatnewɨɨp trato jém Malía iga napɨcyajta̱p, como wɨbɨc pɨ̱xiñ, d́a ichaawattooba jém Malía. Jeeyucmɨ iyamtsactooba jém wo̱ñi iga jém pɨxiñt́am odoy ijo̱dóŋa̱yajiñ. {_ qJesɨc yɨɨmpɨc nay jém Jesucristo. Cuando jém José iniwatneum trato jém wo̱ñi Malía iga napɨcyajta̱p, antes que d́anam napɨcneyajta̱, ma̱nɨccomcaneum jém Malía con Dios iA̱nama ipɨ̱mi. D́a je jém José ima̱nɨc. ^ Jesɨc it́ catorce jém Abraham io̱cma̱nɨctam hasta David. It́t́im catorce jém David io̱cma̱nɨctam hasta cuando mu ininɨcyajta̱ preso jém Israelpɨc pɨxiñt́am jém naxyucmɨ de Babilonia. It́t́im catorce jém Jeconías io̱cma̱nɨctam dende nanɨcyajta̱ preso jém naxyucmɨ de Babilonia hasta cuando mu iñay jém Cristo. Jutsa̱p iñay jém Jesucristo {] qJém Jacob ima̱nɨc jém José, jém Malía iwɨd́a̱ya jém icnayñewɨɨp jém Jesús, iñɨ̱yit́im CRISTO. r\ _Jém Eliud ima̱nɨc jém Eleazar. Jém Eleazar ima̱nɨc jém Matán. Jém Matán ima̱nɨc jém Jacob. k[ QJém Azor ima̱nɨc jém Sadoc. Jém Sadoc ima̱nɨc jém Aquim. Jém Aquim ima̱nɨc jém Eliud. uZ e Jém Zorobabel ima̱nɨc jém Abiud. Jém Abiud ima̱nɨc jém Eliaquim. Jém Eliaquim ima̱nɨc jém Azor. Y 1 Jesɨc cuando nanɨcneyajta̱wum jém naxyucmɨ de Babilonia jém Jeconías ima̱nɨc jém Salatiel. Jém Salatiel ima̱nɨc jém Zorobabel. ;X q Jém Josías ima̱nɨc jém Jeconías con it́ɨ̱wɨtam. Jeet́im tiempo cuando nanɨcyajta̱ preso it́u̱mpɨy jém Israelpɨc pɨxiñt́am hasta jém naxyucmɨ de Babilonia. xW k Jém Ezequías ima̱nɨc jém Manasés. Jém Manasés ima̱nɨc jém Amón. Jém Amón ima̱nɨc jém Josías. oV Y Jém Uzías ima̱nɨc jém Jotam. Jém Jotam ima̱nɨc jém Acaz. Jém Acaz ima̱nɨc jém Ezequías. oU YJém Asa ima̱nɨc jém Josafat. Jém Josafat ima̱nɨc jém Joram. Jém Joram ima̱nɨc jém Uzías. qT ]Jém Salomón ima̱nɨc jém Roboam. Jém Roboam ima̱nɨc jém Abías. Jém Abías ima̱nɨc jém Asa. S yJém Isaí ima̱nɨc jém rey David. Jém rey David ima̱nɨc jém Salomón, jém ia̱pa jém Urías iyo̱mo id́ɨc. R Jém Salmón ima̱nɨc jém Booz, ia̱pa jém Rahab. Jém Booz ima̱nɨc jém Obed, ia̱pa jém Rut. Jém Obed ima̱nɨc jém Isaí. wQ iJém Aram ima̱nɨc jém Aminadab. Jém Aminadab ima̱nɨc jém Naasón. Jém Naasón ima̱nɨc jém Salmón. P Jém Judá ima̱nɨc jém Fares y Zara, ia̱pa jém Tamar. Jém Fares ima̱nɨc jém Erson. Jém Erson ima̱nɨc jém Aram. O Jém Abraham ima̱nɨc jém Isaac. Jém Isaac ima̱nɨc jém Jacob. Jém Jacob ima̱nɨc jém Judá con it́ɨ̱wɨtam. 'N KJaycámneta̱ yɨɨm jém lista de jém Jesucristo ija̱tuŋwe̱we jém wiñɨcpɨcyaj. Jém Jesucristo jém David io̱cma̱nɨc y jém Abraham io̱cma̱nɨc. `M95Seguido wagait́yaj jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. Icujípyajpa Dios. Jemum cuyaj.|Lq4Co̱ste̱ñyaj jém icuyujcɨɨwiñ iga ijɨ̱syajpa Jesús. Ocmɨ se̱tyajum Jerusalén. Agui pɨ̱mi maymayyaj. MK3Jesɨc yajum iŋwejpát Dios, nɨc Jesús. Nanɨcta̱ sɨŋyucmɨ. #J?2Jesɨc Jesús ininɨc jém icuyujcɨɨwiñ hasta jém tɨgaŋjoj Betania. Icquím icɨ, iŋwejpátpa Dios iga iwɨ̱wadáyiñ jém icuyujcɨɨwiñ. fIE1¡Matoŋtaamɨ! Maŋcutsadáypa jém Dios ipɨ̱mi juuts mijɨycámayñe anJa̱tuŋ Dios. Jesɨc tsɨ́yt́aamɨ yɨ́p attebet Jerusalén hasta impɨctsoŋtámpa jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱mi. Químpa Jesús sɨŋyucmɨ bH=0Mimicht́am wɨa̱p iniŋmadayt́a jém pɨxiñt́am porque íñixñeta t́i annascane. #G?/Jesɨc yɨ́pt́im Cristo icutsatpa jém icuyujcɨɨwiñ iga iŋmadayyajiñ jém pɨxiñt́am jém wɨbɨc aŋquímayooyi. Mojpa iŋmatyaj jém attebet Jerusalén. Ocmɨ núcpa yɨ́p aŋma̱t́i it́u̱mpɨy jém naciónyaj icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ. Aŋmadayyajta̱p jém malopɨc pɨxiñt́am iga icucaguiñ jém ijɨ̱xi d́apɨc wɨ̱. Cuando cucacum ijɨ̱xi, jesɨc Dios iccáyáypa jém it́áŋca. nFU.Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ ijaychacne iga tienes que accaata̱p jém Cristo jém icutsatnewɨɨp Dios. Ocmɨ acpɨsta̱p jém tucunaja̱ma de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp. E-Jesɨc jém Jesús ichi jɨ̱xi jém icuyujcɨɨwiñ iga wɨa̱iñ icutɨɨyɨyyaj jém Dios iŋma̱t́i jém jayñewɨɨp. D%,Ocmɨ iñɨ́máy: —Sɨɨp accupacneta̱wum jém aŋma̱t́i jém mannɨ́mayñewɨɨp cuando ait́ id́ɨc con mimicht́am. Mannɨ́mayñe iga tienes que anaccupacpa it́u̱mpɨy juuts ajaychagayñe jém Moisés, jém wiñɨcpɨc profetayaj y jém Salmojo̱m. .CW+Ipɨctsoŋ jém Jesús. Moj icɨɨs. yBk*Jesɨc chiit́a̱ tu̱m ja̱ca tɨɨpɨ jaasnewɨɨp. Chiit́a̱t́im tu̱m ja̱ca chi̱ñu con iña̱yi. CA)Agui maymayyaj jém icuyujcɨɨwiñ. Como d́anam iwɨ̱cupɨcne, agui tɨ̱neaŋjacyaj. Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —¿Iniit́t́a uxaŋ wíccuy iga aŋcɨɨspa? N@(Iganam iŋmadáy jém icuyujcɨɨwiñ, iŋquejáy icɨ y ipuy. A?{'Aámaayɨ jém aŋcɨ y ampuy. Ɨcham aJesús. Atsɨctaamɨ iga iŋcutɨɨyɨyt́ámiñ iga d́a je aa̱nama. Porque tu̱m a̱nama d́a maayɨ́y ni d́a pagɨ́y juuts ɨch anait́. z>m&Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —¿T́iiga miŋjécneta? ¿T́iiga iniit́t́a jexpɨc jɨ̱xi íña̱namaŋjo̱m? ]=3%Pero jeeyaj agui aŋjécyaj, cɨ̱ŋyaj. Ijɨ̱syaj iga iixyaj tu̱m a̱nama. -<S$Iganam sɨ́p iŋmatyaj jém icuyujcɨɨwiñ, jesɨgam núc jém Jesús, iwiñquejáy ju̱t́ aŋtuuma̱neyaj. Idioschi jeeyaj, iñɨ́máy: —Xutsóyt́am. >;u#Jesɨc jém wɨste̱n iŋmatyajt́im t́i iñascayaj tuŋjo̱m y jutsa̱ miixpɨcyaj jém Jesús cuando iwécpa jém caxt́ána̱ñi. Jesús iwiñquejáy jém icuyujcɨɨwiñ {:o"Nɨ́mayyajta̱ jém oyñewɨɨp jém Emaús. —Nu̱ma, pɨsneum jém tánO̱mi. Dios icpɨs. Jém Peto iixñe. .9U!Jesɨc jeet́i rato se̱tyaj jém wɨste̱n Jerusalén. Tɨgɨy jém tɨcjo̱m ju̱t́ aŋtuuma̱neyaj jém once con jém tuŋgac jém Jesús icuyujcɨɨwiñ. 48a Jesɨc nacwácyajta̱p jeeyaj. Nɨmpa: —¿Que d́a iñjɨ̱spa iga agui imatspa tána̱nama cuando taŋmadáypa tuŋjo̱m y cuando taŋquejáypa jém Dios iŋma̱t́i? 7Jesɨc Dios ijɨ́gáy jém wɨste̱n iga iixpɨguiñ jém Jesús. Pero jeet́i rato coñt́ogoy, d́a iixyaj ju̱t́ iɨŋ. $6AWagaco̱ñyajum mesacɨɨm. Ipɨc Jesús tu̱m caxt́ána̱ñi, moj iŋwejpát Dios. Ocmɨ iwéc jém caxt́ána̱ñi con jém wɨste̱n icuyujcɨɨwiñ. ]53Jesɨc jém icuyujcɨɨwiñ iñɨ́mayyaj Jesús iga tsɨ́yiñ con jeeyaj. Nɨ́mayt́a̱: —Tsɨɨyɨm yɨɨm con aɨcht́am porque tsuuyɨm, piicha̱bam i̱t́i. Jesɨc jemum tsɨ́y jém Jesús con jeeyaj. 4'Jesɨc núcyajum jém wɨste̱n icuyujcɨɨwiñ jém tɨgaŋjoj ju̱t́ nɨcyajpa. Iŋja̱myajpa iga jém Jesús nɨcpanam más juumɨ. I3 Jesɨc jém Jesús moj iŋquejáy jém Dios iŋma̱t́i jém ijaychacnewɨɨp jém Moisés y jém wiñɨcpɨc profetayaj. Iŋquejáypa it́u̱mpɨy ju̱t́ jaychacneta̱ de jém Cristo. \21¿Que d́a iñjɨ̱spa iga yaachwatta̱p jém Cristo y ocmɨ químpa sɨŋyucmɨ? N1Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém wɨste̱n icuyujcɨɨwiñ: —Odoy cuɨ̱xataamɨ. Agui mijɨ̱xicumoŋneta iga d́a iŋcupɨctámpa it́u̱mpɨy juuts ijaychacneyaj jém wiñɨcpɨc profeta. 0 Algunos de aɨcht́am oy iámyaj jém tsaajos. Nu̱ma iixyaj jém cosa juuts nɨm jém yo̱mtam. Pero d́a iixyaj jém Jesús. T/!porque aŋmadayyaj iga d́am i̱ jém tsúts jém tsaajosjo̱m. Anɨ́mayt́a iga iixyaj wɨste̱n sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ. Nɨmpat́im jém yo̱mtam iga aŋmadayt́a̱t́im iga pɨsneum jém Jesús. l.QJute̱n de jém aɨcht́ampɨc yo̱mtam oy iámyaj jém tsaajos tsúyt́im. Agui atsɨgaŋjécta, )-KƗcht́am anjɨ̱stámpa id́ɨc iga jém Jesús wɨa̱p tacɨacputta taɨcht́am jém taIsraelpɨc tapɨxiñt́am. Sɨɨp nasneum tucunaja̱ma iga accaata̱. E,Pero jém co̱bacpɨc pa̱nijyaj con jém aɨcht́ampɨc anaŋjagooyiyaj icɨɨjuŋcotyaj jém Jesús jém Romapɨc aŋjagooyi icɨɨjo̱m iga accaata̱iñ. Jemum cunúnta̱ cunusyucmɨ. 7+gJesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ: —¿T́i nasne jemɨc? Nɨmpa jém Cleofas: —Tsa̱m jáyaŋ cosa iñasca jém Jesús jém Nazaretpɨc pɨ̱xiñ. Je tu̱m profeta tsa̱m wɨa̱p, agui wɨa̱pt́im iŋmat jém Dios iwiñjo̱m. It́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am tsa̱m iwɨ̱ixyajpat́im. #*?Tu̱m de jeeyaj, iñɨ̱yi Cleofas, icutsoŋ. Iñɨ́máy: —¿Mioy Jerusalén y d́a iñjo̱doŋ t́i nasne jemɨc? ¿Que juumɨpɨc mipɨ̱xiñ? )#Jesɨc Jesús moj icwác jém wɨste̱n, iñɨ́máy: —¿T́i sɨɨp iniŋmatta iganam miñɨquit́am tuŋjo̱m? ¿T́iiga miŋyácneta? D(Dios d́a ijɨ́cpa iga iixpɨguiñ jém icuyujcɨɨwiñ. k'OIganam aŋmatyajpa jém wɨste̱n, jesɨgam núc Jesús ju̱t́ nɨquiyaj; mojum iwagananɨcyaj. }||M{zy9xxvuttsLrrWqppMonnCmtll+kjihgffdee7dyccb==H’Núcpa ja̱ma iga algunos iwadáypa atraición jém iñuntatɨ̱wɨ iga accaata̱iñ. Jém ja̱tuŋpɨc iwadáypat́im atraición jém ima̱nɨc. Jém ma̱nɨcpɨc iwadáypa atraición jém ija̱tuŋ o jém ia̱pa iga accaata̱iñ. r Cuando iŋcutsoŋpa d́a mimicht́am mijɨypa. Jɨypa jém Dios iA̱nama, michiiba jɨ̱xi, jesɨc wɨa̱p iŋcutsoŋ jém aŋjagooyi. Xq) Pero cuando mininɨctamta̱p jém aŋjagooyicɨɨm, odoy jɨ̱sɨ jutsa̱p iŋcutsoŋta jém aŋjagooyi o t́i iññɨ́máypa porque jeet́i rato Dios michiiba jɨ̱xi jutsa̱p iŋcutsoŋ jém aŋjagooyi. *pM Mininɨctamta̱p hasta jém más mɨjpɨc aŋjagooyicɨɨm hasta ju̱t́ it́ jém gobernador y hasta ju̱t́ it́ jém reyyaj ɨch aŋcuyucmɨ. Je̱mpɨgam wɨa̱p iniŋmadáy ɨch anaŋma̱t́i jém aŋjagooyiyaj y it́u̱mpɨy jém tuŋgacpɨc pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel. o5 Nawattamta̱jɨ cuenta porque jém malopɨc pɨ̱xiñ tsa̱m mimatstooba, micɨɨjuŋcotpa jém Sanhedrín icɨɨjo̱m. Micótsta̱p jém sinagoga. vne ’Amatoŋtaamɨ. Mimicht́am maŋcutsatpa juuts tu̱m miborrego ju̱t́ tsa̱m it́ jém pa̱jo. Wɨ̱ iga agui mijáyayaŋjɨ̱chɨch juuts tu̱m tsa̱ñ. Pero nait́t́aamɨ jém wɨbɨc jɨ̱xi juuts tu̱m cuucu d́apɨc malo. (mI Nu̱ma mannɨ́máypa cuando núcpa jém ja̱ma iga Dios ichiiba castigo jém malopɨc, jesɨc más mɨjpɨc castigo chiit́a̱p jém d́apɨc ipɨctsoŋ ɨch anaŋquímayooyi que jém it́yajwɨɨp jém attebet de Sodoma y Gomorra. Nɨ́mayyajta̱ jém doce iga tsa̱m malwadayt́a̱p Sl Siiga d́a mipɨctsoŋpa ni d́a imatoŋtooba t́it́am iniŋmadáypa, jesɨc cuando miputtámpa jém tɨcjo̱m o jém tɨgaŋjoj, cunebaayɨ jém impuy ipótpót iga quejiñ iga d́a i̱ mipɨctsoŋ. :km Siiga wɨbɨc pɨ̱xiñ it́yaj jém tɨcjo̱m, jesɨc Dios ichiiba jém bendición. Pero siiga malopɨc pɨ̱xiñ it́yaj jém tɨcjo̱m, jesɨc Dios d́a ichiiba bendición. j Cuando mit́ɨgɨyt́ámpa tu̱m tɨcjo̱m, dioschi̱ɨ jém it́yajwɨɨp je̱m. Wágaayɨ Dios iga ichiiñ bendición. Mi ’Cuando miñúctámpa tu̱m attebet o tu̱m xut́u tɨgaŋjoj, métstaamɨ tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ ju̱t́ miñúctámpa. Jemum tsɨ́yt́aamɨ hasta que miñɨctámpa tuŋgac tɨgaŋjoj. "h= Odoy nanɨctaamɨ immorral, ni wɨste̱n iñyoot́i, ni tuŋgac iŋcɨac, ni imbastun, porque jém yo̱xacɨɨwiñ wɨ̱ iga chiit́a̱p jém iwíccuy. Ug# ’Odoy nanɨctaamɨ tumiñ; ni plata, ni oro, ni cobre imbolsajo̱m. 3f_ Acpɨstaamɨ jém cupúgayñewɨɨp iña̱ca con it́u̱mpɨy jém mɨmneyajwɨɨp. Acpɨstaamɨt́im jém caanewɨɨp. Tobayt́aamɨ jém mal espíritu jém iniit́wɨɨp jém pɨxiñt́am ia̱namaŋjo̱m. D́a mantségáy cuando manchiit́a ampɨ̱mi, jesɨc odoy tséctaamɨ cuando inicpɨspa. eeC Iganam miñɨcpa, aŋma̱tɨ iga noco it́ jém tiempo iga Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ. edC Más wɨ̱ iga miñɨctámiñ ju̱t́ it́ jém Israelpɨc borregoyaj jém togoyñewɨɨp. &cE Jesɨc Jesús icutsat jém doce icuyujcɨɨwiñ iga iŋmatyajiñ jém wɨbɨc aŋma̱t́i. Iñɨ́máy t́i wɨa̱p iwatyaj. Nɨ́mayyajta̱: —Odoy nɨctaamɨ ju̱t́ it́ jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel. Odoy tɨgɨyt́aamɨ jém Samariapɨc iattebetyaj. *bM jém Ximoj, jém it́wɨɨp con jém partido cananista; jém Judas Iscariote, jém iwadaypaap atraición Jesús. Cutsatyajta̱ iga iŋmatyajpa Dios iŋma̱t́i a jém Felipe; jém Bartolo; jém Tomax; jém Mateo, jém ichécpaap id́ɨc impuesto; jém Jacobo, jém Alfeo ima̱nɨc; jém Tadeo; e`C Yɨ́pyaj iñɨ̱yi jém doce icuyujcɨɨwiñ jém apóstolyaj: Wiñt́i jém Ximoj, iñɨ̱yit́im Peto; jém Anti, jém Peto it́ɨ̱wɨ; jém Jacobo, jém Zebedeo ima̱nɨc; jém Xiwan, jém Jacobo it́ɨ̱wɨ; R_  Jesɨc Jesús iŋwejáy jém doce icuyujcɨɨwiñ. Ichi jém pɨ̱mi iga wɨa̱iñ it́opyaj jém mal espíritu y iga wɨa̱iñ icpɨsyaj it́u̱mpɨy jém mɨmneyajwɨɨp y jém imatsnewɨɨp caacuy. ^% &Jeeyucmɨ mannɨ́máypa, wágayt́aamɨ jém cosecha iO̱mi iga icutsad́iñ jáyaŋ jém yo̱xacɨɨwiñ iga ipiŋyajpa jém cosecha.o]W %Jesɨc iñɨ́máy Jesús jém icuyujcɨɨwiñ: —Nu̱ma, juuts tu̱m mɨjpɨc cosecha, tsa̱m jáyaŋ jém pɨxiñt́am icupɨctooba Dios, pero jém yo̱xacɨɨwiñ, jém iŋmatyajpáppɨc jém Dios iŋma̱t́i, d́a wa̱t́i. ;\o $Pero cuando iix Jesús iga tsa̱m jáyaŋ miññeyaj, agui iyaachaŋja̱mpa porque tsa̱m yaacha̱neyaj, agui uuguyyajt́im juuts jém borregoyaj cuando d́a i̱ iwatne cuenta. =[s #Nɨc Jesús it́u̱mpɨy jém attebetyaj y jém tɨgaŋjoj. Accuyujóypa jém sinagoga ju̱t́ icuyujcayajpa jém Moisés iŋquímayooyi. Iŋmadáypa jém miññeyajwɨɨp jutsa̱p it́ɨgɨyyaj ju̱t́ iŋjacpa Dios. Icpɨs it́u̱mpɨy jém mɨmneyajwɨɨp y jém iniit́wɨɨp wa̱t́i jém caacuy. KZ "Pero jém fariseoyaj tsa̱m jóyñeyaj. Nɨmyaj: —Yɨ́p pɨ̱xiñ wɨa̱p it́op jém mal espíritu porque iniit́ jém Woccɨɨwiñ ipɨ̱mi. Jesús iyaachaŋja̱mpa jém pɨxiñt́am BY} !Cuando tobayt́a̱ jém mal espíritu mojum jɨ̱yi jém u̱ma. Agui ipooñaŋja̱myaj jém it́yajwɨɨp je̱m. Nɨmyaj: —D́a queman tánix yɨcxpɨc cosa yɨ́p naxyucmɨ Israel. X Cuando yaj nɨquiyaj jém cácht́iyaj, namíñayt́a̱ Jesús tu̱m u̱ma. Iniit́ tu̱m mal espíritu jém pɨ̱xiñ. W9 Pero cuando nɨcneyaj jém cácht́ipɨc id́ɨc, iŋmadayyajpa i̱ quej t́i iwat Jesús icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ. Jesús icpɨs tu̱m u̱ma .VU Jesɨc toj jém cácht́i iixcuy. Wɨ̱tsɨ́yum. Jesɨc duro iŋquímpa Jesús iga odoy i̱ iŋmadáyiñ. Iñɨ́máy: —Odoy i̱ aŋmadaayɨ iga manacpɨs. 3U_ Jesɨc Jesús ichɨgáy iixcuy jém wɨste̱n cácht́i. Iñɨ́máy: —Sɨɨp maŋwadáypa je̱mpɨc porque mich tsa̱m iŋcupɨcpa iga Dios wɨa̱p miyo̱xpát. Ty Cuando tɨgɨyñe Jesús tu̱m tɨcjo̱m, tɨgɨyyajt́im jém cácht́i. Icunúcyaj Jesús. Jesɨc Jesús moj icwác jém cácht́i. Iñɨ́máy: —¿Que iŋcupɨctámpa iga ɨch awɨa̱p? Nɨmyaj jém cácht́iyaj: —¡Jɨ̱, mánO̱mi! -SS Jesɨc nɨc Jesús. Nas ju̱t́ it́ wɨste̱n cácht́i. Moj it́úŋɨyyaj. Pɨ̱mi aŋwejyajpa. Nɨmyaj: —Mich mirey David mima̱nɨc, ayaachaŋja̱mɨ. wRg Jesɨc icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ jo̱dóŋa̱ta̱ t́i iwat jém Jesús. Jesús icpɨs wɨste̱n cácht́i yQk Cuando cupudayyaj, jesɨc tɨgɨy Jesús jém tɨcjo̱m. Imatsáy jém wo̱ñi icɨ, tsucum jém wo̱ñi. 6Pe Iñɨ́máy Jesús jém it́yajwɨɨp je̱m: —Mimicht́am puttaamɨ aŋsɨ̱cmɨ. D́a nunta caane yɨ́p wo̱ñi. Nada más moŋpa. Pero tsa̱m ixiccayajpa jém Jesús. :Om Cuando núc Jesús jém aŋjagooyi it́ɨccɨɨm, iix iga it́ jém susyajpaap iga nɨcpa icumta̱. Agui aŋyácneyaj jém pɨxiñt́am. Agui wejyajpa. Tsa̱m it́ bulla. AN{ Jesɨc ámse̱t Jesús, iix jém yo̱mo. Iñɨ́máy: —Miyo̱mo, odoy cɨ̱ŋɨ. Tsa̱m iŋcupɨcpa iga Dios wɨa̱p micpɨs, jeeyucmɨ mipɨsneum. Jeet́i rato pɨsum jém yo̱mo. |Mq Ijɨ̱spa jém yo̱mo ijɨ̱xiaŋjo̱m. Nɨmpa: “Siiga nada más antsɨgáypa jém iyoot́i, jesɨc apɨspa.” [L/ Iganam nɨquiyaj, tu̱m yo̱mo icunúc jém Jesús it́uuñiaŋcɨɨm. Tsa̱m mɨmne. Doce a̱mt́ɨy imatsne jém caacuy iga quetpa iñɨɨpiñ, d́a nunca te̱ñpa. Ichɨgáy jém Jesús iyoot́i iŋna̱ca. WK' Tsucum Jesús. Iwagananɨcyaj jém aŋjagooyi con jém icuyujcɨɨwiñ. OJ Iganam iŋmatpa Jesús, núc tu̱m Israelpɨc aŋjagooyi. Ico̱steeñáy jém Jesús. Iñɨ́máy: —Yaguiñ ca jém anyo̱mma̱nɨc. Nɨ̱gɨ tsɨccunuucɨ jém anyo̱mma̱nɨc iga pɨxiñ. I} D́a i̱ icucompa jo̱mvino jém pecapɨc cuero bolsajo̱m. Porque siiga je̱mpɨc iwatpa, tojaŋsajpa jém pecapɨc cuero bolsa, cutegáypa jém vino, togoypa jém cuero bolsa. Jeeyucmɨ cucomta̱p jém jo̱mvino jém jo̱mipɨc cuero bolsajo̱m, jesɨc d́a togoypa jém bolsa ni jém vino. Jém Jairo iyo̱mma̱nɨc y jém yo̱mo jém ichɨgaywɨɨp jém Jesús ipuctu̱cu ^H5 Jesɨc Jesús iŋquejáyt́im iga jém jo̱mipɨc aŋquímayooyi d́a iwɨ̱nanɨgáypa jém wiñɨcpɨc jɨ̱xi. Nɨmpa: —D́a i̱ iŋtótspa tu̱m pecapɨc yoot́i con tu̱m ja̱ca jo̱mpuctu̱cu. Porque siiga iwatpa je̱mpɨc, nɨaŋxichpa jém jo̱mipɨc puctu̱cu, más pɨ̱mi jacpa jém pecapɨc puctu̱cu ju̱t́ aŋtótsne. ~Gu Jesús icutsoŋ. Nɨmpa: —¿Que wɨa̱p iŋyácneyaj jém aŋwejayñeta̱wɨɨp ju̱t́ it́ tu̱m aŋcoomɨ́yóycuy iganam it́ jém yoomɨypaap? Pero núcpa ja̱ma cuando accáyt́a̱p jém yoomɨypaap, jesɨc nu̱ma iwatyajpa ayuno. zFm Jesɨc miñyaj jém Xiwan icuyujcɨɨwiñ jém acchíŋoypaap. Miñ icwácyaj jém Jesús. Nɨmyaj: —¿T́iiga aɨcht́am con jém fariseopɨc pɨxiñt́am tsa̱m aŋwattámpa ayuno, pero mich iŋcuyujcɨɨwiñ d́a iwatyajpa ayuno? UE# Nɨ̱gɨ cuyujcaɨ t́i nɨmtooba jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́ jaychacneta̱: “Más wɨ̱ iga iñt́óyiñ jém iñt́ɨ̱wɨtam que iga iŋwatpa jém sacrificio.” Jesa̱pt́im aɨch d́a miñ amméts jém d́apɨc táŋcaɨ́y. Miñ amméts jém táŋcaɨywɨɨp iga icucacyajiñ jém ijɨ̱xi. Iŋmatpa Jesús de jém ayuno ED Cuando imatoŋ Jesús t́i nɨmyajpa, iñɨ́máy jém fariseoyaj: —Jém d́apɨc mɨmne d́a ixunpa jém tsóyɨ́yoypaap, pero jém mɨmneyajwɨɨp ixunpa jém tsóyɨ́yoypaap. RC Jesɨc cuando jém fariseoyaj iixyaj t́i iwat jém Jesús, iñɨ́mayyaj jém icuyujcɨɨwiñ: —¿T́iiga wagawícpa jém immaestro con jém ichécyajpaap impuesto y jém tuŋgac táŋcaɨywɨɨp? VB% Jesɨc ocmɨ iganam wícpa Jesús jém Mateo it́ɨccɨɨm, núcyaj jáyaŋ jém ichécyajpaap impuesto con tuŋgac jém táŋcaɨywɨɨp. Miñ iwaganaco̱ñyaj jém Jesús con jém icuyujcɨɨwiñ. lAQ Jesɨc moj nɨqui Jesús. Iix iga jemum co̱ñ jém calle aŋna̱ca tu̱m pɨ̱xiñ ichécpa jém impuesto. Iñɨ̱yi Mateo. Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Atúŋɨɨyɨ. Tsucum jém Mateo, nɨc it́úŋɨ́y jém Jesús. )@K Cuando iixyaj jém pɨxiñt́am t́i iwat Jesús, tsa̱m cɨ̱ŋyaj, icujípyajpa Dios iga icutsat yɨ́p naxyucmɨ jém ipɨ̱mi. Jesús iŋwejáy jém Mateo B? Jesɨc tsucum jém pɨ̱xiñ, nɨcum it́ɨccɨɨm. $>A Nɨmt́im Jesús: —Pero iga iñjo̱dóŋa̱ta iga jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ iniit́ jém ipɨ̱mi iga wɨa̱p iccáyáy jém pɨ̱xiñ it́áŋca yɨ́p naxyucmɨ (jesɨc iñɨ́máy Jesús jém tusacanewɨɨp): Tsucu̱mɨ, pi̱ŋɨm jém iñchees, nɨcsɨm iñt́ɨccɨɨm. !=; ¿Júp más d́a táŋca iga annɨ́máypa yɨ́p pɨ̱xiñ iga: “Manaccáyáypa iñt́áŋca”, o iga annɨ́máypa: “Tsucu̱mɨ, wi̱t́ɨm”? < Pero Jesús ijo̱doŋ t́i sɨ́p ijɨ̱syaj, jesɨc iñɨ́máy: —¿T́iiga iniit́ jém malopɨc jɨ̱xi íña̱namaŋjo̱m? ;  It́t́im je̱m jute̱n escribaspɨc maestroyaj. Ijɨ̱syajpa ijɨ̱xiaŋjo̱m: “Yɨ́p pɨ̱xiñ icujɨypa tanDios.” -:S Jesɨc algunos inimíñayyaj Jesús tu̱m mɨmnewɨɨp, tusacane icumu̱ma. Wo̱ne tu̱m tseesyucmɨ mu inimiñyaj. Cuando Jesús iix iga tsa̱m icupɨcyajpa iga Dios wɨa̱p icpɨs, jesɨc iñɨ́máy jém mɨmnewɨɨp: —Ma̱nɨc, maymáya̱jɨ, miwadayñeta̱ perdón jém iñt́áŋca. i9 M Jesɨc tɨgɨy Jesús tu̱m barcojo̱m, e̱ybɨc jac jém laguna aŋwiñt́uc. Nɨc it́ɨcmɨ. $8A"Jesɨc it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp jém attebet, nɨc iámyaj jém Jesús. Cuando iixyaj, icunucsayyajpa iga cáyiñ de jém naxyucmɨ de Gadara._77!Tsa̱m pɨ̱mi ichɨgaŋjécyaj jém iwatyajpáppɨc cuenta jém yo̱ya. Poyi̱mɨ nɨcyajpa it́ɨcmɨ. Cuando núcyaj, moj iŋmadayyaj los demás t́i iñasca jém imatsnewɨɨp id́ɨc jém mal espíritu. 6w Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —¡Nɨcsɨm! Jesɨc putyajum jém mal espíritu. Tɨgɨyyaj jém yo̱ya ia̱namaŋjo̱m. Jesɨc póyaŋtsucumyaj jém yo̱ya. Poyi̱mɨ quetyaj jém tejajyucmɨ, actɨŋyaj jém laguna, jicjiccayaj nɨɨcɨɨm. 5)Jesɨc jém mal espíritu icunucsáy jém Jesús. Nɨmpa: —Siiga antoptámpa, ajɨ́gayt́aamɨ iga atɨgɨypa jém yo̱ya ia̱namaŋjo̱m. X4)Jesɨc d́a más juumɨ it́yaj tsa̱m jáyaŋ yo̱ya. Wícpa ixɨɨyaj. u3cJesɨc pɨ̱mi jɨyyajpa jém wɨste̱n. Nɨmyaj: —¿T́iiga mit́ɨgɨycúmpa con aɨcht́am? Mich miJesús jém Yucmɨpɨc Dios miMa̱nɨc. ¿Que mimiñ yɨɨm iga anyaachwattámpa antes que d́anam núcpa jém íŋaŋpɨc ja̱ma? [2/Jesɨc cuando núc Jesús jém laguna aŋwiñt́uc jém naxyucmɨ de Gadara, ipát wɨste̱n pɨ̱xiñ jém imatsnewɨɨp jém mal espíritu. Putyaj jém camposanto, icunúcyaj Jesús. Tsa̱m pɨ̱mi maloyaj juuts tu̱m jɨmñi ani̱mat. Tsa̱m pɨ̱mi icɨ̱ŋyajpa jém it́yajwɨɨp je̱m, d́a i̱ wɨa̱p iñas jém tuŋjo̱m. v1eJém icuyujcɨɨwiñ agui ipooñaŋja̱myaj. Nanɨ́mayyajta̱ entre jeeyaj: —¿I̱apaap yɨ́p pɨ̱xiñ iga iñɨ́máy jém sa̱wa y nɨɨpoa iga teeñiñ y icupɨcpa? Jém Gadarapɨc pɨ̱xiñ jém imatsnewɨɨp jém mal espiritu !0;Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —¿T́iiga tsa̱m micɨ̱ŋtámpa? ¿Que d́a iŋcupɨcpa ni uxaŋ iga Dios miyo̱xpátpa? Jesɨc tsucum Jesús, iñɨ́máy jém sa̱wa y jém nɨɨpoa iga teeñaŋjaguiñ. Jesɨc teeñaŋjac jém sa̱wa y jém nɨɨpoa. D́am t́i tsɨgóypa. /Jesɨc jém icuyujcɨɨwiñ nɨc ichɨcyus. Iñɨ́mayyaj: —MánO̱mi, acɨacputtaamɨ porque tacumoŋtámpam nɨɨcɨɨm. .}Ocmɨ moj po̱yi jém sa̱wa jém laguna. Tsa̱m pɨ̱mi poypa hasta tɨgɨypa nɨ jém barcojo̱m. Pero moŋpa Jesús. ^-5Jesɨc Jesús tɨgɨy tu̱m barcojo̱m. Tɨgɨyt́im mex jém icuyujcɨɨwiñ. -,SPero Jesús iñɨ́máy: —Mi̱ñɨ atúŋɨɨyɨ. Tsa̱cɨ jém caaneyajwɨɨp iga nacumyajta̱p jeeyaj. Jesús icteeñaŋjacpa jém sa̱wa y jém nɨɨpoa *+MJesɨc tuŋgac jém icuyujcɨɨwiñ iñɨ́máy jém Jesús: —MánO̱mi, ajɨ́gaayɨ iga wiñt́i nɨcpa aŋcum jém anja̱tuŋ. Ocmɨ mantúŋɨ́ypa. R*Jesús iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ: —Jém zorra iniit́ ijos ju̱t́ moŋpa. Jém jon iniit́t́im ipeeñi. Pero ɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, d́a anai̱ ju̱t́ anacjejpa aŋco̱bac. )+Jesɨc miñ tu̱m jém escribaspɨc maestro. Icunúc jém Jesús, iñɨ́máy: —Maestro, mantúŋɨ́ypa ju̱t́quej ju̱t́ miñɨcpa. %(CJesɨc cuando iix Jesús iga aŋtuuma̱yajpa tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am, iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Tanɨctámpa jém laguna aŋwiñt́uc. 'Je̱mpam iwat Jesús iga cupacpa jém aŋma̱t́i juuts ijaychacne jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ jém Isaías. Nɨmpa: “Je iyaac ipɨctsoŋ taɨcht́am taŋcaacuy. Ipɨctsoŋ it́u̱mpɨy jém yaacha̱ji.” Wa̱t́i it́úŋɨyt́ooba Jesús k&OJesɨc piicha̱wum i̱t́i, jém pɨxiñt́am inimíñayyaj Jesús jáyaŋ jém iniit́wɨɨp jém mal espíritu. It́op jém mal espíritu, nada más ijɨ́yáypa iga pud́iñ. Icpɨs it́u̱mpɨy jém mɨmneyajwɨɨp. 6%eJesɨc Jesús ichɨgáy jém yo̱mo icɨ. Ichac jém jawaŋ, jeet́i rato tsucum, moj icwícyaj jém Jesús con icuyujcɨɨwiñ. Jesús icpɨs jáyaŋ jém mɨmneyajwɨɨp $ Cuando núc Jesús jém Peto it́ɨccɨɨm, iix iga wo̱ne icheesmɨ jém Peto imɨɨda̱pa. Tsa̱m pɨ̱mi jawaŋɨ́y. [#/ Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém capitán: —Nɨcsɨm iñt́ɨcmɨ. Mich iŋcupɨc iga Dios miwadáy juuts mich iñxunpa. Je̱mpam iwat. Jeet́i hora pɨsum jém icuyo̱xapaap. Pɨs jém Peto imɨɨda̱pa h"I Pero wa̱t́i jém Israelpɨc pɨxiñt́am jém iniit́wɨɨp derecho iga tɨgɨypa ju̱t́ iŋjacpa Dios, quebacputyajta̱p. Tsacyajta̱p aŋsɨ̱cmɨ jém piichcɨɨm. Jemum tsa̱m wejyajpa, tsa̱m iñichyajpa it́ɨts. !!; Mannɨ́máypat́im iga tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel miñyajpa ju̱t́quej yɨ́p naxyucmɨ. Miñyajpa aŋnɨɨsa̱umɨpɨc y aŋyo̱msa̱umɨpɨc. Iwaganaco̱ñyajpa jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ jém Abraham, Isaac y Jacob ju̱t́ iŋjacpa Dios.  Jesɨc mimatoŋ jém Jesús junɨmpa jém capitán, agui ipooñaŋja̱m. Iñɨ́máy Jesús jém it́úŋɨyyajpaap: —Nu̱ma mannɨ́máypa, icuwɨ̱t́i tannación de Israel d́a ampát ni tu̱m pɨ̱xiñ wɨa̱p icupɨc Dios juuts yɨ́p capitán. eC Porque ɨch anait́t́im tu̱m anaŋjagooyi iga apɨɨmɨ́ypa. Ɨch anait́t́im soldado jém ampɨɨmɨypaap. Siiga annɨ́máypa jém ansoldado iga nɨguiñ, jesɨc tienes que nɨcpa. Siiga annɨ́máypa iga míñiñ, jesɨc tienes que miñpa. Siiga ampɨɨmɨ́ypa tu̱m jém acuyo̱xapaap iga iwad́iñ alguna cosa, jesɨc tienes que iwatpa. oWNɨmpa jém capitán: —Maestro, d́a wɨ̱ iga miñɨcpa antɨccɨɨm porque mich agui wɨbɨc mipɨ̱xiñ, ɨch tsa̱m atáŋcaɨ́y. Nada más pɨɨmɨɨyɨ jém caacuy iga ichaguiñ jém aŋcuyo̱xapaap, jesɨc pɨspa. 6gJesús iñɨ́máy: —Nɨcpa anacpɨs. 0YNɨmpa jém capitán: —Maestro, mɨmne actɨŋ tu̱m wo̱ñjaychɨ̱xi antɨccɨɨm, tu̱m jém aŋcuyo̱xapaap. Tusacane icumu̱ma. Tsa̱m pɨ̱mi yaacha̱p ixɨ. r]Jesɨc núc Jesús jém attebet Capernaum. Tu̱m Romapɨc capitán icunúc Jesús, moj icunucsáy. 4aJesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ: —Odoy i̱ aŋmadaayɨ iga ɨch manacpɨs, pero nɨ̱gɨ aŋquejaayɨ jém pa̱nij iga michacneum jém caacuy. Jesɨc chi̱ɨ Dios jém ofrenda juuts nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi iga miixt́a̱p iga nu̱ma mipɨsneum. Acpɨsta̱ jém capitán imozo ?wJesɨc Jesús ichɨccunúc jém pɨ̱xiñ, iñɨ́máy: —Aŋwɨ̱aŋja̱m. Micuáyñeum. Jesɨc yaj nɨ̱mi jém Jesús, pɨsum jém pɨ̱xiñ, wɨ̱tsɨ́yum jém iña̱ca. MJesɨc miñ tu̱m pɨ̱xiñ tsa̱m mɨmne, cupúgayñe iña̱ca, iniit́ jém lepra. Ico̱steeñáy jém Jesús. Nɨmpa jém mɨmnewɨɨp: —MánO̱mi, siiga iŋwɨ̱aŋja̱m, wɨa̱p anacpɨs. \ 3Cuando quet Jesús jém co̱tsɨcyucmɨ, it́úŋɨyyaj jáyaŋ jém pɨxiñt́am. fEporque iŋquejáypa juuts tu̱m aŋjagooyi d́a jex juuts jém escribaspɨc maestroyaj.q[Jesɨc cuando yaj iŋmat Jesús jém iŋquímayooyi tsa̱m ipooñaŋja̱myajpa jém pɨxiñt́am, Ocmɨ tsa̱m pɨ̱mi chijóy tuj, compa nɨ, pɨ̱mi poypa jém sa̱wa. Ictsɨ́y jém tɨc, iccutɨŋ, d́a t́i tsɨ́y. 9kTuŋgac imatoŋpa ɨch anaŋma̱t́i, pero d́a iwatpa juuts annɨ́máypa. Je jex juuts tu̱m pɨ̱xiñ d́apɨc jɨ̱xiɨ́y. Iwat tu̱m tɨc, pero icpɨɨma̱p pooyyucmɨ. *MOcmɨ tsa̱m pɨ̱mi chijóypa tuj. Compa jém nɨ. Tsa̱m pɨ̱mi poypa jém sa̱wa. Ictsɨ́ypa jém tɨc, pero d́a cutɨŋpa porque pɨɨma̱ne tsaayucmɨ. =s’Jém pɨ̱xiñ imatoŋpa ɨch anaŋma̱t́i y iwatpa juuts annɨ́máypa jex juuts tu̱m pɨ̱xiñ tsa̱mpɨc jɨ̱xiɨ́y iga iwatpa tɨc. Icpɨɨma̱p tu̱m tsaayucmɨ. Jesɨc ɨch annɨ́máypa jeeyaj: “D́a mánixpɨcpa. Nɨcstaamɨ mimicht́am, tsa̱m immalwatneta.” Jém wɨste̱n tɨc ibase 0YCuando núcpa jém ja̱ma, jesɨc jáyaŋ jém pɨxiñt́am anɨ́mayyajpa: “MánO̱mi, mánO̱mi, ¿que d́a anaŋmatta jém Dios iŋma̱t́i mich iññɨyi̱mɨ, que d́a antopta jém mal espíritu mich iññɨyi̱mɨ, que d́a aŋwatta jáyaŋ jém wɨbɨc milagro mich iññɨyi̱mɨ?” w’Wa̱t́i jém pɨxiñt́am anɨ́mayyajpa iga: “MánO̱mi, mánO̱mi”, pero d́a it́u̱mpɨy tɨgɨyyajpa ju̱t́ iŋjacpa Dios. Nada más tɨgɨyyajpa jém iwatneyajwɨɨp juuts ixunpa tanJa̱tuŋ Dios jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ. # ?Jesɨc mimicht́am íñixpɨctámpa juutspɨc pɨ̱xiñ cuando íñixpa siiga iwɨ̱watpa o imalwatpa. D́a it́u̱mpɨy tɨgɨypa ju̱t́ iŋjacpa Dios t aIt́u̱mpɨy jém cuy, jém d́apɨc chióypa jém wɨbɨc tɨm, tɨŋquímta̱p. Nooquetta̱p juctjo̱m. ~ uJém wɨbɨc cuy d́a wɨa̱p ichióy jém malopɨc tɨm. Jém malopɨc cuy d́a wɨa̱p ichióy jém wɨbɨc tɨm. k OJém wɨbɨc cuy d́a chióypa malopɨc tɨm. Jém malopɨc cuy d́a chióypa jém wɨbɨc tɨm. K Mimicht́am wɨa̱p íñixpɨcta juutspɨc pɨ̱xiñ cuando íñixt́ámpa t́i iwatpa. Mich iñjo̱doŋ iga d́a tantúcpa wɨbɨc uvas chicxchayyucmɨ. D́a tantúcpa tsuj a̱pit́cuyyucmɨ. ’Nawatta̱jɨ cuenta iga odoy mimɨgóyáyiñ jém malopɨc pɨxiñt́am, jém nɨ́maŋtaaya̱paap iga icuyo̱xa̱p Dios. Miñpa juuts tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ, pero miñpa imalwadáy jém Dios ipɨxiñt́am. Juuts jém lobo icunu̱mpa jém borrego. q[Wayay jém puerta y wayayt́im jém tuŋ jém nɨcpáppɨc ju̱t́ ipɨctsoŋyajpa jém vida jém d́apɨc cuyajpa. D́a wa̱t́i jém pɨxiñt́am ipátyajpa jém tuŋ iga tɨgɨyyajpa je̱m. Ixpɨcta̱p jém cuy por jém it́ɨm K ’Tɨgɨyt́aamɨ jém wayaypɨc puerta. Porque wɨ̱t́i jém puerta y tsa̱m wɨ̱t́i jém tuŋ jém nɨcpáppɨc ju̱t́ togoyyajpa jém pɨxiñt́am. Tsa̱m jáyaŋ nɨcyajpa je̱m. M ’Jesɨc mimicht́am wɨ̱wadayt́aamɨ jém tuŋgac pɨxiñt́am juuts mimicht́am iñxunpa iga miwɨ̱wadáypat́im mex jeeyaj. Siiga iŋwattámpa je̱mpɨc, jesɨc cupacpa it́u̱mpɨy jém Moisés iŋquímayooyi con jém aŋma̱t́i ijaychacnewɨɨp jém wiñɨcpɨc Dios iŋmat́cɨɨwiñ. Jém wayaypɨc puerta zm Mimicht́am tsa̱m mimalotam, pero iñjo̱doŋ jutsa̱p iñchi imma̱nɨc jém wɨ̱tampɨc cosa. Pero jém tanJa̱tuŋ Dios, jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ, je d́a malo; ichiiba jém ima̱nɨctam jém wɨ̱tampɨc cosa jém iwágaypáppɨc. V% Siiga miwágáypa imma̱nɨc tu̱m tɨɨpɨ, ¿que iñchiiba tu̱m tsa̱ñ? a; ’Siiga miwágáypa imma̱nɨc tu̱m caxt́ána̱ñi, ¿que iñchiiba tu̱m tsa? "=El que iwágáypa Dios algun t́i, chiit́a̱p. El que imétspa jém wɨ̱tampɨc cosa, ipátpa. El que it́ɨcspa jém tɨc ipuerta, áŋáyayt́a̱p. 7g’Wágayt́aamɨ Dios t́it́am mit́ogóyáy, je michiiba. Métstaamɨ jém wɨ̱tampɨc cosa, jesɨc impáttámpa. Tɨcstaamɨ jém tɨc ipuerta, míŋáyayt́a̱p. V%’Odoy chi̱ɨ jém wɨbɨc cosa jém Diospɨc imɨɨchi jém malopɨc pɨxiñt́am juuts jém chimpayaj. Porque d́a iwɨ̱ixyajpa jém Dios imɨɨchi, mimalwadáypat́im mex mimich. Odoy co̱tɨ jém perla, jém wɨbɨc tsa, ju̱t́ it́yaj jém yo̱ya. Wɨa̱p icunepnepquetyaj. Jutsa̱p tampɨctsoŋ t́it́am tatogóyáy ~'Tsa̱m minimɨgóyayt́a̱p iñyaac. Wiñt́i to̱pɨ jém cuy íñixco̱m, jesɨc iŋwɨ̱ixáypa jém pu̱chi jém iñt́ɨ̱wɨ iixco̱m. }7¿Jutsa̱p iññɨ́máy jém iñt́ɨ̱wɨ iga mantobáypa jém pu̱chi íñixco̱m cuando michgact́i iniit́t́im tu̱m mɨjpɨc cuy íñixco̱m? |¿T́iiga íñixáypa jém iñt́ɨ̱wɨ tu̱m xut́u pu̱chi iixco̱m? ¿Que d́a iñja̱mpa jém mɨjpɨc cuy íñixco̱m? N{Siiga tsa̱m iñjɨ̱spa iga táŋcaɨ́y tuŋgac pɨ̱xiñ, jesɨc Dios mijɨ̱sáypat́im mimich iñt́áŋca. Miquípsayt́a̱pt́im con jeet́im quipsóycuy jém impɨcnewɨɨp iga iŋquíps. uz e’Odoy jɨ̱sɨ tuŋgac pɨ̱xiñ iga táŋcaɨ́y, jesɨc Dios d́at́im mijɨ̱sáypa mich iñt́áŋca. "y="Odoy jɨ̱sɨ t́it́am mit́ogóyáypa para jo̱ymɨ porque jo̱ymɨ it́ tiempo iga iñjɨ̱spat́im. Cada ja̱ma iniit́ jém d́a wɨbɨc cosa.Ax{!Wiñt́i métstaamɨ jutsa̱p iñt́ɨgɨyt́a ju̱t́ iŋjacpa Dios y jutsa̱p iŋwatta jém wɨ̱tampɨc cosa juuts ixunpa Dios, jesɨc ocmɨ Dios michiiba t́it́am mit́ogóyáy. Sw Porque jexpɨc jɨ̱xi iniit́ jém d́apɨc icupɨcyajpa Dios. Tsa̱m imétsyajpa it́u̱mpɨy jexpɨc cosa, pero mimicht́am iniit́ tu̱m iñJa̱tuŋ sɨŋyucmɨ. Ijo̱doŋ t́it́am mit́ogóyáy. v3Jeeyucmɨ mannɨ́máypa odoy jɨ̱sɨ ju̱t́ impɨcpa t́it́am iŋcútpa y t́it́am íñucpa. Odoy jɨ̱sɨ ju̱t́ impɨcpa jém impuctu̱cu. :umDios tsa̱m iwɨ̱accuyajne jém mo̱ya, jém it́wɨɨp co̱pjo̱m, pero jo̱ymɨ jípsquetpa. Mimicht́am d́a iŋwɨ̱cupɨcne Dios, pero je más mit́oypa que jém mo̱ya. st_Pero ni jém rey Salomón cuando tsa̱m wɨ̱cuyajne, d́a ictsɨ́ypa iwɨ̱ juuts jém wɨbɨc mo̱ya. 3s_’¿T́iiga tsa̱m iñji̱spa ju̱t́ impɨcpa jém impuctu̱cu? Jɨ̱staamɨ jém wɨbɨc mo̱ya jém nayñewɨɨp co̱pjo̱m. Je d́a yo̱xa̱p ni d́a pit́pa. FrSiiga tsa̱m iñjɨ̱spa, ¿que wɨa̱p iñyón uxaŋ más? `q9I̱xɨ jém jonyaj jém quecpaap. D́a ñipyajpa, d́at́im ipiŋyajpa jém cosecha iga iccáypa tu̱m tɨcjo̱m. Pero icwícpa jém tanJa̱tuŋ Dios jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ. Mich más miwɨ̱ que jém jonyaj. 9pk’Jeeyucmɨ mannɨ́máypa iga: Odoy jɨ̱sɨ ju̱t́ impɨcpa t́it́am iŋcútpa ni t́it́am íñucpa para miit́pa yɨ́p vida. Odoy jɨ̱sɨ ju̱t́ impɨcpa jém impuctu̱cu para jém immɨjta̱y. Más wɨ̱ jém imvida que jém iŋwíccuy. Más wɨ̱ jém immɨjta̱y que jém impuctu̱cu. +oO’D́a i̱ wɨa̱p icuyo̱xa̱ wɨste̱n io̱mi. Porque siiga it́oypa tu̱m, jesɨc ijóyixpa tuŋgac. Siiga iwɨ̱nanɨgáypa tu̱m, jesɨc tuŋgac d́a iwɨ̱nanɨgáypa. D́a i̱ wɨa̱p icuyo̱xa̱ Dios siiga tsa̱m it́oypa jém it́umiñ. Dios iwatpa cuenta jém ima̱nɨctam Tn!Siiga d́a wɨ̱ jém íñixcuy, it́u̱mpɨy jém immɨjta̱y it́ piichcɨɨm. Siiga píchñe jém juctɨaŋtso̱ca, tsa̱m pɨ̱mi piichcɨɨm miit́. D́a wɨa̱p taŋcuyo̱xa̱p Dios y jém tumiñ Cm’Jém íñixcuy jex juuts tu̱m wɨbɨc juctɨaŋtso̱ca para jém immɨjta̱y. Siiga wɨ̱ jém íñixcuy, jesɨc it́u̱mpɨy jém immɨjta̱y it́ jém juctɨaŋtso̱cajo̱m. lPorque ju̱t́ iniŋtuuma̱watne jém iñriqueza je̱mt́im it́ íña̱nama. Jém tánixcuy tu̱m juctɨ para jém tammɨjta̱y k/Aŋtuuma̱wa̱tɨ jáyaŋ riqueza sɨŋyucmɨ ju̱t́ d́a icútpa jém we̱chi ni d́at́im jómpa, ju̱t́ d́a tɨgɨyyajpa jém númyajpaap. &jE’Odoy aŋtuuma̱wa̱tɨ jáyaŋ riqueza yɨ́p naxyucmɨ ju̱t́ icútpa jém we̱chi, ju̱t́ tsa̱m jómpa, ju̱t́ tɨgɨyyajpa jém númyajpaap. Kiiga jém pɨxiñt́am odoy icutɨɨyɨ́yiñ iga iŋwatne ayuno. Jém tanJa̱tuŋ Dios icut́um ijo̱doŋ iga iŋwatne ayuno, jesɨc michiiba jém iŋcoñwɨyooyi. Jém sɨŋyucmɨpɨc riqueza ch?Pero mimicht́am cuando iŋwattámpa ayuno jetstaamɨ iŋway, jít́t́aamɨ iŋwiñpac, pgY’Cuando iŋwattámpa ayuno odoy aŋyáguiñ íñámooyi juuts iwatyaj jém nɨ́maŋtaaya̱paap iga iixpɨcyajpa Dios. Odoy naŋquejta̱jɨ iga iŋwatne ayuno. Nu̱ma mannɨ́máypa iga jeeyaj iniit́um jém icoñwɨyooyi. ,fQPero siiga d́a iŋwadáypa perdón jém mimalwadayñewɨɨp, jesɨc tanJa̱tuŋ Dios d́at́im miwadáypa perdón jém iñt́áŋca. Jutsa̱p taŋwat jém ayuno e7’Porque siiga iŋwadáypa perdón jém mimalwadayñewɨɨp, jesɨc miwadáypat́im perdón jém tanJa̱tuŋ Dios jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ. fdE Awattaamɨ cuenta iga odoy i̱ wɨa̱iñ acutɨ́tsta iga acmalwattámpa.Agui miwɨ̱, manJa̱tuŋ Dios.Mich más mɨjpɨc miŋjagooyi.Iniit́ it́u̱mpɨy jém impɨ̱mi.D́a nunca micuyajpa. Amén. zcm Awadayt́aamɨ perdón jém antáŋca juutst́im aɨcht́am aŋwadayñeta perdón jém amalwadayñewɨɨp. Db Achiit́aamɨ yɨ́p ja̱ma t́it́am aŋcúttámpa. *aM Wɨ̱ iga míñiñ jém ja̱ma iga iniŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ.Wa̱tɨ yɨ́p naxyucmɨ juuts mich iŋwɨ̱aŋja̱m, juutst́im iŋwatpa sɨŋyucmɨ. 2`] Jeeyucmɨ mannɨ́máypa, cuando iniŋwejpáttámpa Dios, nɨmtaamɨ yɨɨmpɨc:ManJa̱tuŋ Dios, miit́wɨɨp sɨŋyucmɨ,
agui cuáyñe mich iñɨ̱yi. _ Odoy wa̱tɨ je̱mpɨc juuts iwatyajpa jeeyaj porque tanJa̱tuŋ Dios ijo̱doŋ t́it́am mit́ogóyáy antes que iŋwágáypa. 5^c’Cuando iniŋwejpátpa Dios, odoy nɨ̱mɨ jeet́im jeet́im aŋma̱t́i jém d́apɨc tayo̱xpátpa juuts iwatyajpa jém tuŋgac pɨxiñt́am jém ijɨ̱syajpaap jém tuŋgac dios jém watnas. Ijɨ̱syajpa iga imatóŋáypa jém watnas porque wat́cɨy nɨmpa jeet́im jeet́im aŋma̱t́i. ]Pero mimicht́am cuando iniŋwejpáttámpa Dios, tɨgɨ̱yɨ jém iñt́ɨcjo̱m, aŋpa̱jɨ jém iñt́ɨc, aŋwejpaatɨ Dios jém miwaganait́wɨɨp ju̱t́ d́a i̱ miixpa. Dios iixpa it́u̱mpɨy cosa jém iñyamwatnewɨɨp, michiiba jém iŋcoñwɨyooyi. 9\k’Cuando iniŋwejpáttámpa Dios, odoy wattaamɨ juuts iwatyajpa jém nɨ́maŋtaaya̱paap iga icupɨcyajpa Dios. Tsa̱m iwɨ̱aŋja̱myajpa iga iŋwejpátyajpa Dios jém sinagoga o jém calle aŋna̱ca iga iixyajiñ jém pɨxiñt́am. Nu̱ma mannɨ́máypa iga ipɨctsoŋneum jém icoñwɨyooyi. }[sYamwa̱tɨ, jesɨc tanJa̱tuŋ Dios icut́um miixpa. Je michiiba jém iŋcoñwɨyooyi. Jutsa̱p tanaŋwejpát Dios Z3Cuando iñchiiba algun t́i jém yaacha̱yajpaap, odoy jɨɨcɨ iga jém aŋna̱ymɨpɨc iŋcɨ ijo̱doŋ t́i iwatpa jém aŋwɨ̱mɨpɨc iŋcɨ. AY{Jeeyucmɨ mannɨ́máypa cuando iñyo̱xpátpa jém yaacha̱yajpaap, odoy i̱ aŋmadaayɨ iga iŋwɨ̱watne. Jém malopɨc pɨxiñt́am, jém nɨ́maŋtaaya̱paap iga icupɨcyajpa Dios, siiga iwɨ̱watyajpa, tsa̱m iŋmadayyajpa i̱ quej iga cujípta̱iñ. Iŋmatpat́im aŋsɨ̱cmɨ y jém sinagoga t́it́am iwatyajpa. Tsa̱m iwɨ̱aŋja̱myaj iga cujípyajta̱iñ. Nu̱ma mannɨ́máypa iga jeeyaj ipɨctsoŋneyajum jém icoñwɨyooyi. cX A’Odoy nɨ́maŋtaaya̱jɨ iga iŋwatpa juuts ixunpa Dios iga miixyajiñ jém pɨxiñt́am porque siiga iŋwatpa je̱mpɨc, jesɨc jém tanJa̱tuŋ Dios jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ d́a michiiba jém iŋcoñwɨyooyi. eWC0Siempre wɨ̱wattaamɨ juuts iwatpa jém tanJa̱tuŋ Dios jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ.)VK/Siiga iñdioschiiba nada más jém iñt́ɨ̱wɨtam, ¿que iñjɨ̱spa iga iŋwɨ̱watpa? Jém d́apɨc iixpɨcpa Dios idioschiyajpat́im jém it́ɨ̱wɨtam. NU.Siiga nada más iñt́oyt́ámpa jém mit́oyyajpaap, ¿que iñjɨ̱spa iga Dios miwɨ̱wadáypa? Porque jém malopɨc pɨxiñt́am, jém ichécyajpáppɨc impuesto, it́oypat́im jém iamigoyaj. 1T[-Siiga iŋwattámpa je̱mpɨc, jesɨc michɨ́yt́ámpa juuts tanJa̱tuŋ Dios mima̱nɨctam jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ. Porque jém tanJa̱tuŋ Dios icpijpa ja̱ma para jém malopɨc y para jém wɨbɨc. Dios icchijóypa tuj para jém tsa̱mpɨc táŋcaɨ́y y para jém d́apɨc táŋcaɨ́y. {So,Pero ɨch mannɨ́máypa iga: Toyt́aamɨ jém íñenemigoyaj. Odoy malnɨ́mayt́aamɨ jém mimalnɨ́mayñewɨɨp. Wɨ̱wadayt́aamɨ jém mijóyixpaap. Aŋwejpáttaamɨ Dios iga iwɨ̱wadáyiñ jém pɨxiñt́am jém mimalwadayñewɨɨp. Y!~}|{zz2yyBxwvvCuttcsHrq*p|onn(mll#jjiGhMgAfeeueAdccQaaG__]\[c[ YPXWWVVU`TWSS QPPpOsNNIMMLoLKJJ9I(HhGFFDCBA@@4? == Jesɨc cuando yaj iŋmat it́u̱mpɨy jém xuxut́ cuento, nɨcum Jesús. ( I 4Jesɨc nɨm Jesús: —Cuando tu̱m jém escribaspɨc maestro icutɨɨyɨ́ypa jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ, jesɨc jém pɨ̱xiñ jex juuts tu̱m pɨ̱xiñ tsa̱m rico. Iniit́t́im jém pecapɨc tesoro y jém jo̱mipɨc tesoro. Nɨc Jesús Nazaret H   3Jesɨc Jesús icwácpa jém icuyujcɨɨwiñ. Nɨ́mayyajta̱: —¿Iŋcutɨɨyɨyt́a t́i nɨmtooba it́u̱mpɨy yɨ́p xuxut́ cuento? Nɨmyajpa jeeyaj: —Jɨ̱, aŋcutɨɨyɨyt́a. D  2Cotyajta̱p jém malopɨc pɨxiñt́am jém juctjo̱m ju̱t́ ipɨctsoŋyajpa jém castigo. Jemɨgam tsa̱m wejyajpa, tsa̱m iñichyajpa it́ɨts. Jém pecapɨc y jém jo̱mipɨc tesoro K  1Je̱mpɨgam iñascayajpa jém pɨxiñt́am cuando cuyajpa yɨ́p nas. Miñyajpa jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am iga icupíŋáypa jém malopɨc pɨxiñt́am jém Dios ipɨxiñt́ámaŋjo̱m. a; 0Jesɨc cuando comne jém ired, jém tɨɨptero ijɨ̱cputyajpa lamar aŋna̱ca. Co̱ñyajpa, mojpa icupíŋayyaj jém tɨɨpɨ. Icotyajpa icooŋjo̱m jém wɨ̱tampɨc tɨɨpɨ. Jém d́apɨc wɨ̱tam ipatsayyajpa. =s /’También jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga iŋjacpa Dios yɨ́p naxyucmɨ jex juuts tu̱m red, cuando ipatsyajpa lamar jém tɨɨptero, imatspa it́u̱mpɨy clase de tɨɨpɨ. gG .Cuando ipát tu̱m más wɨbɨc jém perla tsa̱mpɨc tsoowɨ́y, jesɨc icumáyáypa it́u̱mpɨy jém iniit́wɨɨp. Ijuypa jém wɨbɨc perla jém tsa̱mpɨc tsoowɨ́y. Jém red imats it́u̱mpɨy clase jém tɨɨpɨ (I -’Jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ jex juuts tu̱m juyjúyoypaap. Ijuypa y imáypa jém wɨ̱tampɨc xuxut́ tsa jém perla. `9 ,’Jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ jex juuts tu̱m caja tumiñ nécneta̱ ju̱t́ it́ tu̱m ja̱ca nas. Cuando tu̱m pɨ̱xiñ ipát jém tumiñ, jesɨc je̱mt́im iñec e̱ybɨc. Nɨc icumáyáy t́it́am iniit́ iga ijuypa jém nas ju̱t́ nécneta̱ jém tumiñ. Jém mɨjpɨc perla tsa̱mpɨc tsoowɨ́y -S +Cuando yajpa it́opyaj it́u̱mpɨy jém malopɨc pɨxiñt́am, jesɨc it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém iwatyajpaap juuts ixunpa Dios, tsa̱m tsocyajpa juuts jém ja̱ma ju̱t́ iŋjacpa tanJa̱tuŋ Dios. Siiga mit́atsɨgɨyt́a, amatoŋtaamɨ. Jém wɨbɨc riqueza jém aŋnécnewɨɨp ,Q *Matsyajta̱p, cotyajta̱p jém juctjo̱m ju̱t́ d́a nunca píchpa, ju̱t́ ipɨctsoŋyajpa jém castigo. Jemɨgam tsa̱m wejyajpa, tsa̱m iñichyajpa it́ɨts. iK )Jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ icutsatpa jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am iga it́opyajiñ jém Dios ipɨxiñt́ámaŋjo̱m it́u̱mpɨy jém malopɨc pɨxiñt́am con it́u̱mpɨy jém icmalwatneyajwɨɨp it́ɨ̱wɨtam.   (Piŋta̱p jém malapɨm iga iñooba juctjo̱m, je̱mpɨgam iñascayajpa jém malopɨc pɨxiñt́am cuando cuyajpa yɨ́p nas. _7 'Jém enemigo iñippa jém malapɨm, je jém Woccɨɨwiñ. Jesɨc cuando piŋta̱p jém cosecha, yɨ́p nɨmtooba cuando cuyajpa yɨ́p nas. Jém ipiŋyajpaap jém cosecha jeeyaj jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am. F~ &Jém ca̱ma nɨmtooba yɨ́p naxyucmɨ. Jém wɨbɨc pac jex juuts jém iwɨ̱aŋja̱myajpáppɨc iga iŋjacpa Dios. Jém malapɨm jex juuts jém pɨxiñt́am jém Woccɨɨwiñ imɨɨchi. z}m %Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Ɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, ɨch mismo anñippa jém wɨbɨc pac. |w $Jesɨc Jesús iŋquím jém pɨxiñt́am. Tɨgɨy e̱ybɨc jém tɨcjo̱m. Icunúcyaj jém icuyujcɨɨwiñ. Iñɨ́mayyaj: —Aŋmadaayɨ t́i nɨmtooba jém xut́u cuento cuando jém enemigo iñip jém malapɨm jém pɨ̱xiñ ica̱mjo̱m. [{/ #Je̱mpɨgam cupacpa jém aŋma̱t́i jém iŋmatnewɨɨp jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ cuando ijaychacne así:Anaŋquejáypa jém pɨxiñt́am con jém xuxut́ cuentoyaj.Anaŋmadáypa jém jɨ̱xi jém aŋnécnewɨɨp dende wiñɨgam cuando moj iwat Dios yɨ́p nas. Iŋquejáypa Jesús t́i nɨmtooba tu̱m xut́u cuento z "It́u̱mpɨy yɨ́pyaj cosa iŋquejáypa Jesús jém pɨxiñt́am con jém xuxut́ cuentoyaj. D́a t́i iŋquejáypa sin cuento. /yW !Jesɨc iŋmatpat́im Jesús tuŋgac xut́u cuento. Nɨmpa: —Jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ jex juuts tu̱m yo̱mo inimotpa jém levadura con tucute̱n jepscuy de harina. Jesɨc pɨ̱pa it́u̱mpɨy jém jaapi. T́iiga iŋmatpa Jesús jém xuxut́ cuentoyaj vxe Jém mostaza ipac tsa̱m xut́u, pero cuando mɨja̱p jém planta más mɨj que it́u̱mpɨy jém ñipñibooyi. Mɨja̱p juuts tu̱m mɨjpɨc cuy hasta jém jon iwatyajpa ipeeñi jém mostaza iŋcɨsyucmɨ. Jém cuento de jém levadura Vw% Jesɨc Jesús iŋmat tuŋgac xut́u cuento. Nɨmpa Jesús: —Jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ jex juuts tu̱m mostaza ipac jém iñipnewɨɨp tu̱m pɨ̱xiñ ica̱mjo̱m. 6ve Tsactaamɨ jém malapɨm iga iwaganamɨja̱p jém trigo hasta tampiŋpa jém cosecha. Jesɨc annɨ́máypa jém ipiŋpaap jém cosecha iga wiñt́i iwixquímyajiñ jém malapɨm, ichenyajiñ iga tannooquetpa. Jesɨc ocmɨ tanaccáypa jém trigo jém granerojo̱m.” Jém cuento de jém mostaza ipac su_ Pero jém nas io̱mi iñɨ́máy: “D́a taŋwixpa sɨɨp jém malapɨm porque químnamotpa jém trigo. Dt Jesɨc jém nas io̱mi iñɨ́máy jém iyo̱xacɨɨwiñ: “Tu̱m enemigo iwat je̱mpɨc.” Jesɨc acwácta̱, nɨ́mayt́a̱: “¿Iñxunpa iga nɨcpa aŋwixquímta jém malapɨm?” Bs} Jesɨc jém pɨ̱xiñ iyo̱xacɨɨwiñ nɨc iámyaj jém io̱mi. Iñɨ́mayyaj: “Máno̱mi, siiga wɨbɨc pac iññip jém iŋca̱mjo̱m, ¿jesɨc jutsa̱ mu iñay jém malapɨm?” wrg Ocmɨ nay jém trigo, mɨja̱p, jesɨc moypam. Jesɨgam quej jém malopɨc pɨm jém ñipneta̱wɨɨp ocmɨ. 'qG Pero jesɨc tsuucɨɨm cuando moŋyajpa jém pɨxiñt́am miñ tu̱m enemigo. Oy iñip jém malopɨc pɨm ica̱mjo̱m ju̱t́ ñipneta̱ jém wɨbɨc trigo. Bp} Jesɨc Jesús iŋmat tuŋgac xut́u cuento. Nɨmpa: —Jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ jex juuts tu̱m pɨ̱xiñ iñip jém wɨbɨc trigo ica̱mjo̱m. o% Pero jém pac, jém actɨŋnewɨɨp jém wɨbɨc naxyucmɨ, jex juuts jém pɨ̱xiñ imatoŋpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i, iwɨ̱cutɨɨyɨ́ypa t́i nɨmtooba. Jém pɨ̱xiñ juuts jém wɨbɨc nas. Ipɨctsoŋpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i, jáyaŋa̱p jém wɨbɨc jɨ̱xi ia̱namaŋjo̱m. Algunos chióy cien, algunos chióy sesenta, algunos chióy treinta. Jém malapɨm waganayñe con jém trigo 0nY Jém pac, jém actɨŋnewɨɨp jém a̱pid́aŋjo̱m, jex juuts jém pɨ̱xiñ jém imatoŋpaap jém wɨbɨc aŋma̱t́i, pero tsa̱m ijɨ̱spa jém cosa jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Jém riqueza tsa̱m imɨgóyáypa jém pɨ̱xiñ. Ixamcaaba jém wɨbɨc aŋma̱t́i. D́a tɨ́ma̱p. ;mo Pero como d́a t́i̱chɨgɨ́y, d́a jáypa. Jesɨc cuando cutɨ́tsta̱p jém pɨ̱xiñ, tsa̱m malwadayt́a̱p jém wɨbɨc aŋma̱t́i icuyucmɨ, ichacpa jém wɨbɨc tuŋ. l- Jém pac, jém actɨŋnewɨɨp jém tsaaŋjo̱m, jex juuts jém pɨ̱xiñ cuando imatoŋpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i, agui maymay mu ipɨctsoŋ. k/ Jém imatoŋpaap jém wɨbɨc aŋma̱t́i jutsa̱p iŋjac Dios yɨ́p naxyucmɨ, pero d́a icutɨɨyɨ́ypa, jex juuts jém pac jém actɨŋnewɨɨp tuŋjo̱m. Miñpa jém Woccɨɨwiñ, iccáyáypa jém wɨbɨc jɨ̱xi jém ñipneta̱wɨɨp jém pɨ̱xiñ ia̱namaŋjo̱m. jw Nɨmpa Jesús: —Matoŋtaamɨ t́i nɨmtooba jém cuento cuando jém pɨ̱xiñ iyɨ̱npa jém pac ica̱mjo̱m. @iy Nu̱ma mannɨ́máypa iga wa̱t́i jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ y jém tuŋgac wɨbɨc pɨxiñt́am tsa̱m iixyajtooba t́it́am íñixt́ámpa mimicht́am, pero d́a wɨa̱. Tsa̱m imatoŋyajtooba t́it́am immatoŋtámpa, pero d́a wɨa̱. Jesús iŋmadáypa jém cuento de jém iyɨ̱npaap jém trigo bh= ’Pero sɨɨp mimicht́am agui mimaymayt́am porque miixixóypa y mimatóŋóypa. `g9 Porque yɨ́pyaj pɨxiñt́am tsa̱m malo ia̱namayaj,
d́a matóŋóypa jém it́a̱tsɨc, iŋmichñeyaj jém iixcuy.Iwatyajpa je̱mpɨc porque d́a ixixoyt́ooba,
d́a matóŋoyt́ooba,
d́a ijɨ̱spa ia̱namaŋjo̱m iga tsa̱m jáyaŋ mal iwatneyaj iga ichaguiñ jém malatuŋ iga ɨch aŋwɨ̱tsagáyiñ jém it́áŋca. Yf+ Iñascayajpa juuts nɨmpa jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ jém Isaías:Mimicht́am nu̱ma immatoŋtámpa, pero d́a iŋcutɨɨyɨyt́ámpa.Nu̱ma íñixt́ámpa, pero d́a iŋcupɨctámpa. Ee Jeeyucmɨ anaŋquejáypa jém pɨxiñt́am por medio de cuento. Iixyaj, pero tsɨ́yyaj juuts d́a iixyaj. Imatoŋyaj, pero tsɨ́yyaj juuts d́a imatoŋyaj ni d́at́im icutɨɨyɨyyaj. ndU Jém ipɨctsoŋpaap jém Dios iŋma̱t́i, más ichiiba Dios jáyaŋ wɨbɨc cosa. Pero jém d́apɨc iwɨ̱pɨctsoŋpa jém Dios iŋma̱t́i, d́a t́i ichiiba Dios, más accáyayt́a̱p jém cosa jém ijɨ̱spaap iga iniit́. c Jesɨc Jesús icutsoŋ. Iñɨ́máy: —Dios miyo̱xpáttámpa mimicht́am iga wɨa̱p iŋcutɨɨyɨyt́a jutsa̱p iŋjac Dios yɨ́p naxyucmɨ. Mimicht́am micjo̱dóŋa̱ta jém jɨ̱xi aŋnécnewɨɨp id́ɨc, pero los demás d́a wɨa̱p icutɨɨyɨyyaj. b/ Jesɨc icunúcyaj Jesús jém icuyujcɨɨwiñ, icwácyaj. Nɨ́mayt́a̱: —¿T́iiga iniŋmadáypa jém pɨxiñt́am por medio de cuento? xai Siiga mit́a̱tsɨgɨyt́a, amatoŋtaamɨ. Nɨ́mayt́a̱ icuyujcɨɨwiñ t́iiga aŋquejayt́a̱p cuentujmɨ ` Pero actɨŋt́im jém pac jém wɨbɨc naxyucmɨ. Wɨ̱tɨ́ma̱. Algunos chióy cien, algunos chióy sesenta, algunos chióy treinta. y_k Actɨŋt́im uxaŋ jém pac jém a̱pid́aŋjo̱m. Jicscɨy yón jém a̱pit́, ixamsamca jém xuxut́ planta. v^e Cuando pijpa jém ja̱ma, iñoonoca jém xuxut́ planta. Yaj cutɨ́tsaayiyaj porque d́a t́i̱chɨgɨ́y. ] Actɨŋt́im uxaŋ jém pac tsaaŋjo̱m ju̱t́ d́a i̱ jáyaŋ nas. Jesɨc jicscɨy nay jém pac porque d́a juchaŋ jém nas. c\? Mu iyɨ̱n jém pac, actɨŋ uxaŋ jém tuŋjo̱m. Miñyaj jém jon, icútquet jém pac. ,[Q Jesɨc Jesús moj iŋquejáy jáyaŋ jém wɨbɨc jɨ̱xi por medio de cuento. Nɨmpa: —Tu̱m pɨ̱xiñ nɨc ñi̱pi. Nɨc iyɨ̱n jém trigo ipac ica̱mjo̱m. BZ} Tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am aŋtuuma̱neyaj ju̱t́ it́ Jesús. Jeeyucmɨ tɨgɨy tu̱m barcojo̱m, jemum co̱ñ. It́u̱mpɨy jém miññeyajwɨɨp tsɨ́yyaj jém laguna aŋna̱ca. `Y ; Jesɨc jeet́im ja̱ma put Jesús jém tɨcjo̱m. Nɨc co̱ñi je̱m laguna aŋna̱ca. +XO 2Porque it́u̱mpɨy jém iwatpaap juuts ixunpa jém anJa̱tuŋ Dios jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ, jeam jém antɨ̱wɨ, jém anyo̱mtɨ̱wɨ y jém ána̱pa.yWk 1Jesús iquij icɨɨmɨ jém icuyujcɨɨwiñ, iñɨ́máy: —Mimicht́am jém mána̱pa y mantɨ̱wɨtam. V- 0Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ jém iŋmadayñewɨɨp iga miññe ia̱pa: —¿Pero i̱ jém ána̱pa? ¿I̱ jém antɨ̱wɨtam? U /Tu̱m pɨ̱xiñ iñɨ́máy Jesús: —Miññe jém íña̱pa con iñt́ɨ̱wɨtam, it́yaj aŋsɨ̱cmɨ. Mijɨypáttooba. {To .Iganam sɨ́p iŋmat Jesús, núcyaj ia̱pa con ijáyuctam. Tsɨ́yyaj aŋsɨ̱cmɨ. Ijɨypáttooba Jesús. pSY -Jesɨc inimiñ siete espíritu más pɨ̱mi malo. Miñ i̱t́iyaj jém pɨ̱xiñ ia̱namaŋjo̱m. Wiñt́i jém pɨ̱xiñ iniit́ id́ɨc nada más tu̱m mal espíritu, pero ocmɨ más pɨ̱mi malo jém pɨ̱xiñ. Je̱mpɨgam iñascaaba jém malopɨc pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp sɨɨp. Más pɨ̱mi maloja̱p. Miñ jém Jesús ia̱pa con it́ɨ̱wɨtam 4Ra ,“E̱ybɨct́im ase̱tpa antɨccɨɨm ju̱t́ aput.” Jesɨc mu ixe̱t, e̱ybɨc ipát jém pɨ̱xiñ juuts tu̱m tɨc d́a oomɨ́y, petneta̱wum, wɨ̱tsacneta̱wum. FQ +’Cuando put jém mal espíritu tu̱m pɨ̱xiñ ia̱namaŋjo̱m, jesɨc sɨɨba icut́um jém tɨtsɨnaxyucmɨ. Imétspa tu̱m lugar ju̱t́ jejpa. Pero d́a ipátpa. Jesɨc nɨmpa: P  *Tsucumpat́im jém yo̱mpɨc aŋjagooyi jém miññewɨɨp aŋtsapsa̱umɨ jém íŋaŋpɨgam ja̱ma cuando Dios icɨɨpiŋpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. Miquejajwadayt́ámpat́im porque juumɨ miñ jém yo̱mo. Miñ imatoŋ jém Salomón ijɨ̱xi, pero yɨɨm it́ con mimicht́am tu̱m más mɨjpɨc aŋjagooyi que jém Salomón. Jém d́a wɨbɨc espíritu jém se̱tpáppɨc O )Núcpa ja̱ma iga jém it́yajwɨɨp jém attebet Nínive tsucumyajpa jém íŋaŋpɨgam ja̱ma iga miquejajwadayt́ámpa mimicht́am, miit́t́aŋwɨɨp cuando Dios icɨɨpiŋpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. Porque jém it́yajwɨɨp Nínive icucacyaj ijɨ̱xi cuando jém Jonás iŋmadáy jém Dios iŋma̱t́i. Yɨɨm it́ con mimicht́am tu̱m pɨ̱xiñ más wɨa̱p que jém Jonás. RN (Juuts jém Jonás oy iyaj tucunaja̱ma y tucunatsuu jém mɨjpɨc tɨɨpɨ ipuujo̱m, jesa̱pt́im aɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, acumta̱p, anyajpa tucunaja̱ma y tucunatsuu jém nascɨɨm. rM] 'Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Jém malopɨc pɨxiñt́am, jém it́yajwɨɨp sɨɨp jém d́apɨc icupɨcyajpa Dios, tsa̱m awágáypa milagro. Pero no más tu̱m milagro iwadáypa Dios, jém milagro juuts iñasca jém Jonás. 8Li &Jesɨc algunos jém fariseoyaj con jém escribaspɨc maestroyaj iwágayyaj tu̱m milagro. Nɨ́mayt́a̱ Jesús: —Maestro, ánixt́ooba tu̱m milagro, awadayt́aamɨ. ?Kw %Con jém iniŋma̱t́i micɨɨpiŋta̱p, con jeet́im iniŋma̱t́i miŋquejpa siiga mit́áŋcaɨ́y o d́a mit́áŋcaɨ́y. Jém malopɨc pɨxiñt́am iwágayyajpa tu̱m milagro eJC $Sɨɨp mannɨ́máypa mimicht́am, cuando núcpa jém ja̱ma iga Dios icɨɨpiŋpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am, jesɨgam tségayt́a̱p it́u̱mpɨy jém malopɨc aŋma̱t́i jém iŋmatnewɨɨp aunque d́a juchaŋ. dIA #Jém wɨbɨc pɨ̱xiñ iŋmatpa jém wɨ̱tampɨc cosa porque comne ia̱namaŋjo̱m con jém wɨbɨc jɨ̱xi. Jém malopɨc pɨ̱xiñ iŋmatpa jém malopɨc cosa porque comne ia̱namaŋjo̱m con jém malopɨc jɨ̱xi. SH "Micht́am mijex juuts jém tsa̱ñ iga agui mimalo. ¿Jutsa̱p iniŋmat jém wɨ̱tampɨc cosa siiga tsa̱m mimalotam? Jém aŋma̱t́i jém iñt́oppáppɨc iñjɨpjo̱m, tsucumpa íña̱namaŋjo̱m. G !’Siiga wɨbɨc cuy, iwatpa wɨbɨc it́ɨm. Siiga malopɨc cuy, iwatpa malopɨc it́ɨm. Tánixpɨcpa jém cuy por it́ɨm. XF) Dios acutsat yɨ́p naxyucmɨ iga aŋcuyo̱xa̱p Dios. Siiga i̱ amalnɨ́máypa aɨch, jesɨc Dios wɨa̱p iwadáy perdón jém it́áŋca. Pero siiga i̱ imalnɨ́máypa jém Dios iA̱nama, d́a i̱ wɨa̱p iwadáy perdón jém it́áŋca ni yɨ́p naxyucmɨ ni jém tuŋgac jém miñpaap. Jém wɨbɨc cuy tánixpɨcpa por it́ɨm #E? ’Jeeyucmɨ mannɨ́máypa iga Dios iwadáypa perdón jém pɨxiñt́am it́u̱mpɨy jém it́áŋca. Wadayt́a̱pt́im perdón jém pɨxiñt́am siiga icujɨypa tanJa̱tuŋ Dios, pero siiga i̱ icujɨypa jém Dios iA̱nama, d́a i̱ wɨa̱p iwadáy perdón jém it́áŋca. D3 ’Jém d́apɨc acuyo̱xa̱p it́ en contra de aɨch. Jém d́apɨc ayo̱xpátpa iga anaŋtuuma̱watpa jém pɨxiñt́am, je iquepquebáypa. C ’Jém númpaap d́a wɨa̱p it́ɨgɨy tu̱m pɨ̱mipɨc pɨ̱xiñ it́ɨcjo̱m iga icunúmáypa siiga d́a wiñt́i ichenpa jém tɨc io̱mi. Pero siiga wiñt́i ichenpa, jesɨc wɨa̱p iñúmáy it́u̱mpɨy jém iniit́wɨɨp it́ɨccɨɨm. BB} Pero siiga ɨch antoppa jém mal espíritu con Dios iA̱nama, jesɨc quejpa iga nu̱ma núcneum jém tiempo iga Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ. Mimicht́am wɨa̱pt́im impɨctsoŋta. 9Ak Micht́am miñɨmtámpa iga ɨch antoppa jém mal espíritu con jém Beelzebú ipɨ̱mi. Siiga nu̱ma aŋwatpa je̱mpɨc, ¿jesɨc i̱ ichiiba ipɨ̱mi mich iŋcuyujcɨɨwiñ iga wɨa̱iñ it́op jém mal espíritu? Cuando iwatpa je̱mpɨc, jém iŋcuyujcɨɨwiñ miŋquejáypa iga togoyñe iñjɨ̱xi. /@W Jesanet́im siiga jém Woccɨɨwiñ natopta̱p iyaac jém pɨ̱xiñ ia̱namaŋjo̱m, jesɨc nawécta̱p iyaac jém Woccɨɨwiñ. D́a jáyñe cuyajpa jém ipɨ̱mi. v?e Pero ijo̱doŋ Jesús t́i sɨ́p ijɨ̱syaj jém pɨxiñt́am. Iñɨ́máy: —Siiga tu̱m gobierno nawécyajta̱p y áŋa̱yajpa entre jeeyaj, jesɨc tienes que nayajyajta̱p. Siiga nawécyajta̱p tu̱m attebet y tsa̱m áŋa̱yajpa jém pɨxiñt́am, d́a jáypa cuyajpat́im. Siiga nawécyajta̱p jém it́yajwɨɨp tu̱m tɨccɨɨm, jesɨc cuyajpat́im. g>G Pero cuando jém fariseoyaj imatoŋyaj t́i iwat jém Jesús, pɨ̱mi jóyñeyaj. Nɨmyaj: —Yɨ́p pɨ̱xiñ wɨa̱p it́op jém mal espíritu porque iniit́ jém Beelzebú ipɨ̱mi, jém mal espíritu iŋjagooyi. )=K It́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp je̱m agui ipooñaŋja̱myaj cuando iixyaj t́i iwat Jesús. Nɨmyaj: —¿Tánaŋja̱m yɨ́bam jém rey David io̱cma̱nɨc? ><u Jesɨc namíñayt́a̱ Jesús tu̱m pɨ̱xiñ jém imatsnewɨɨp tu̱m mal espíritu. Cácht́i jém pɨ̱xiñ, u̱maa̱ne. Icpɨs Jesús. Jesɨc ixixóypam, wɨa̱bam ijɨy. <;q Jém tuŋgac pɨxiñt́am icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ tsa̱m icupɨcyajpa iga jém acuyo̱xapaap wɨa̱p iyo̱xpátyaj. Nɨmyajpa iga Jesús iniit́ jém Woccɨɨwiñ ipɨ̱mi : Jém acuyo̱xapaap agui wɨa̱p.D́a iquit́pa tu̱m xut́u waycuy jém quit́páppɨc,
pero más iwɨ̱tsacpa.D́at́im icpíchpa jém me̱chaj jém yaguiñpɨc juctɨmatsne.Pɨ̱mi yo̱xa̱p hasta que icoñwɨ́ypa jém ienemigoyaj. i9K D́a áŋa̱pa, d́at́im pɨ̱mi jɨypa.D́a i̱ imatoŋpa iga najɨ́yóypa calle. 8 Yɨ́bam jém acuyo̱xapaap, jém aŋcupiŋnewɨɨp.Tsa̱m antoypa, tsa̱m amaymay con je.Anchiiba ánA̱nama iga inisɨɨba.Iŋmadáypa jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel iga:Ɨch aŋwɨ̱tsagáypa jém it́áŋca. f7E Iwat je̱mpɨc iga cupacpa juuts nɨm jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ jém Isaías: M6 Ipɨɨmɨ́y Jesús iga odoy i̱ iŋmadayyajiñ i̱apaap icpɨsne. !5; Cuando ijo̱dóŋa̱ Jesús t́i ijɨ̱syajpa, jesɨc nɨc. Jáyaŋ jém pɨxiñt́am it́úŋɨyyajpa. Icpɨs it́u̱mpɨy jém mɨmneyajwɨɨp. 4 Jesɨc putyaj jém fariseoyaj. Moj ijɨ̱syaj jutsa̱p iccaayaj jém Jesús. Jém wiñɨcpɨc profeta nɨm t́i iwat jém Jesús "3= Jesɨc iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ jém tɨtsnewɨɨp icɨ: —Tɨ̱mɨ iŋcɨ. Jesɨc it́ɨ̱m icɨ. Wɨ̱tsɨ́yum juuts jém tuŋgac jém icɨ. u2c Tu̱m pɨ̱xiñ más wɨ̱ que jém borrego. Jesɨc quejpa iga wɨ̱ iga taŋwɨ̱watpa jém jejcuyja̱ma. .1U Jesɨc icutsoŋ Jesús. Iñɨ́máy: —Siiga tu̱m de mimicht́am iniit́ tu̱m borrego actɨŋne josjo̱m tu̱m jejcuyja̱ma, ¿que d́a iñt́oppa jeet́i rato? y0k Je̱m it́ tu̱m pɨ̱xiñ tɨtsnewɨɨp icɨ. Jesɨc jém fariseoyaj icwácyaj jém Jesús. Nɨ́mayt́a̱: —¿Que wɨ̱ iga tanacpɨspa tu̱m pɨ̱xiñ jém jejcuyja̱ma? Porque tsa̱m imétsyajpa jutsa̱p iquejajwadayyaj jém Jesús. l/Q Jesɨc nɨc Jesús, tɨgɨy jém sinagoga ju̱t́ icuyujcayajpa jém Moisés iŋquímayooyi. B.} Ɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, wɨa̱p anaŋquejáy jém pɨxiñt́am t́i wɨa̱p iwat jém jejcuyja̱ma porque anait́ jém autoridad. Jém pɨ̱xiñ jém tɨtsnewɨɨp icɨ d-A Mimicht́am d́a iŋcutɨɨyɨyt́a t́i nɨmpa jém aŋma̱t́i ju̱t́ jaychacneta̱. Nɨmpa: “Más iwɨ̱aŋja̱m Dios iga iñyaachaŋja̱mtámiñ jém iñt́ɨ̱wɨtam que iniccaaba jém ani̱mat iga iñchiiba ofrenda jém altaryucmɨ.” Meega iŋcutɨɨyɨ́ypa, jesɨc d́a iñchiiba castigo jém pɨxiñt́am jém d́apɨc t́i iwatne. r,] Nu̱ma mannɨ́máypa iga jém it́wɨɨp yɨɨm con mimicht́am más mɨj que jém mɨjpɨc ma̱stɨc. Q+ ¿Que d́a immayñe junɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi iga jém pa̱nij d́a jejyajpa cuando yo̱xayajpa jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m jém jejcuyja̱ma? Pero d́a táŋcawatpa siiga d́a jejyajpa. * Tɨgɨyyaj jém Dios it́ɨcjo̱m. Icútyaj jém caxt́ána̱ñi jém tsacneta̱wɨɨp altaryucmɨ. Tanjo̱doŋ iga jém tanaŋquímayooyi d́a ijɨ́cpa iga icútyajpa jém David ni jém iwaganamiññewɨɨp. Nada más jém pa̱nij wɨa̱p icútyaj. )1 Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém fariseoyaj: —¿Que d́a queman immay t́i iwat jém David cuando tsa̱m yua̱neyaj con jém icompañeroyaj? [(/ Pero cuando jém fariseoyaj iixyaj t́i iwatyaj jém Jesús icuyujcɨɨwiñ, nɨ́mayt́a̱ jém Jesús: —I̱xɨ jém iŋcuyujcɨɨwiñ. ¿T́iiga iwatyajpa contra jém tanaŋquímayooyi jém jejcuy ja̱ma? 0' [ Jesɨc tu̱m jejcuy ja̱ma wid́aŋnaspa Jesús ju̱t́ ñipneta̱ jém trigo. Jém icuyujcɨɨwiñ como tsa̱m yua̱neyaj, moj iju̱dayyaj jém trigo ipac, icútyaj. @&{ Ɨch anyugo d́a táŋca. Ɨch antsɨ̱mi xejcɨy.l%Q Pɨctsoŋtaamɨ jém yugo jém ɨchpɨc manchiiba iga tawagayo̱xa̱p. Cuyujcataamɨ ɨch anaŋquímayooyi porque je d́a táŋca. Ɨch d́a malo ána̱nama. Manyo̱xpátpa. Impáttámpa ju̱t́ wɨa̱p ijej jém íña̱nama. $ Miñt́aamɨ yɨɨm iñt́u̱mpɨyt́am mimicht́am jém tsa̱mpɨc miyo̱xane, jém tsa̱mpɨc michɨɨma̱ne, manacjejpa. 7#g Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —Jém anJa̱tuŋ Dios acɨɨjuŋcodáy it́u̱mpɨy jém wɨ̱tampɨc jɨ̱xi. D́a i̱ ijo̱doŋ jém Dios iMa̱nɨc ijɨ̱xi, icut́um ijo̱doŋ jém iJa̱tuŋ t́i ijɨ̱spa iMa̱nɨc. D́at́im i̱ ijo̱doŋ jém anJa̱tuŋ Dios ijɨ̱xi, icut́um ijo̱doŋ jém iMa̱nɨc con jém pɨxiñt́am jém iwɨ̱aŋja̱mpáppɨc iMa̱nɨc iga icjo̱dóŋa̱p jém Dios ijɨ̱xi. U"# Je̱mpɨgam iŋwat, manJa̱tuŋ Dios, porque je̱mpɨgam iŋwɨ̱aŋja̱m. y!k Jesɨc jém tiempo nɨm Jesús: —ManJa̱tuŋ Dios, mich iniŋjacne jém sɨŋ y jém nas, tsa̱m maŋcujíppa. Mich iniŋnéc jém wɨbɨc jɨ̱xi iga jém tsa̱mpɨc icutɨɨyɨyyajpa yɨ́p naxyucmɨpɨc jɨ̱xi d́a wɨa̱p icutɨɨyɨ́y. Pero iniŋquejayñe jém wɨbɨc jɨ̱xi jém pɨxiñt́am jém d́apɨc icuyujcaneyaj yɨ́p naxyucmɨpɨc jɨ̱xi. V % Nu̱ma mannɨ́máypa iga cuando núcpa jém ja̱ma iga cɨɨpíŋóypa Dios, más pɨ̱mi michiit́a̱p castigo mimicht́am que jém it́yajwɨɨp jém attebet Sodoma. Miñt́aamɨ con aɨch, manacjejpa I  Mimicht́am miit́wɨɨp jém attebet Capernaum tsa̱m micujípyajpa jém pɨxiñt́am, pero tienes que mininɨctamta̱p jém piichcɨɨm ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp. Porque meega aŋwatne jém milagro jém attebet Sodoma juuts aŋwatne mimicht́ámaŋjo̱m, jesɨc d́a id́ɨc togoypa jém attebet hasta sɨɨp. `9 Jeeyucmɨ mannɨ́máypa, cuando núcpa jém ja̱ma iga Dios icɨɨpiŋpa yɨ́p naxyucmɨpɨc pɨxiñt́am, jesɨc más pɨ̱mi michiit́a̱p castigo mimicht́am que jém it́yajwɨɨp jém attebet Tiro y Sidón. X) —¡Agui miuuguyt́im mimicht́am miit́wɨɨp jém attebet Corazín! Agui miuuguyt́im mimicht́am miit́wɨɨp jém attebet Betsaida. Jém it́yajwɨɨp jém attebet Tiro y Sidón d́a iixñeyaj jém milagroyaj juuts sɨɨp íñix. Pero meega iixñeyaj, pecam ichacneyaj jém imalajɨ̱xi, agui aŋyácneyaj iga táŋcaɨ́y. 3_ Jesɨc jém Jesús moj iwogáy jém it́yajwɨɨp jém attebetyaj ju̱t́ oy iwat jáyaŋ jém milagro porque jeeyaj d́a ichacyaj iga imalwatyajpa. Nɨmpa Jesús: O Ocmɨ ɨch anyaac amiñ sɨŋyucmɨ. Awícpa, ánucpa jém vino, pero mimicht́am miñɨmtámpa iga tsa̱m awícpa, tsa̱m ánucpa jém vino y tsa̱m ánamigo jém malopɨc pɨxiñt́am con jém ichécyajpaap impuesto. Quejpa iga wɨ̱ jém jɨ̱xi siiga wɨ̱putpa jém yo̱xacuy. Jém attebetyaj jém d́apɨc icupɨcyajpa - Porque cuando miñ jém Xiwan, d́a icútpa caxt́ána̱ñi ni d́a iucpa vino, pero mimicht́am miñɨmtámpa iga iniit́ tu̱m mal espíritu.  “Mansusáypa jém flauta, pero d́a mietstámpa. Ocmɨ maŋwánáypa jém wa̱ñi aŋyácnewɨɨp, pero d́at́im miwejtámpa.” <q ’Sɨɨp manaŋquejáypa juuts t́i jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp sɨɨp. Jex juuts jém tsɨ̱xt́am jém mɨ̱chyajpáppɨc plaza. Iñɨ́mayyajpa jém iamigoyaj: 1] Siiga mit́atsɨgɨyt́a, matoŋtaamɨ. r] Yɨ́p Xiwan, jém acchíŋoypaap, jeet́im jém Elías jém miñpáppɨc; siiga micht́am iŋcupɨcpa. 7g Jém Moisés iŋquímayooyi con it́u̱mpɨy jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ iŋmatyaj t́i miñpa. Cuando núc jém Xiwan, moj iccupac t́i nɨm jém aŋmat́cɨɨwiñ. ) ’Dende núc jém Xiwan, jém acchíŋoypaap, hasta sɨɨp jém pɨxiñt́am tsa̱m tɨgɨyyajtooba pɨ̱mi̱mɨ ju̱t́ iŋjacpa Dios.   Nu̱ma mannɨ́máypa iga icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ d́a i̱ tuŋgac pɨ̱xiñ más wɨa̱p que jém Xiwan jém acchíŋoypaap. Pero cuando núc jém tiempo iga iŋjacpa Dios, jém más xut́upɨc jém Dios ipɨxiñt́am más wɨa̱p que jém Xiwan. ve Nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i t́i iwatpa jém Xiwan:Dios icutsatpa tu̱m aŋmat́cɨɨwiñ iga iwɨ̱tsagáypa jém Cristo it́uŋ.Jém aŋmat́cɨɨwiñ aŋjagoyñeeba iñɨc.Ocmɨ it́uuñiaŋcɨɨm miñpa jém Cristo. K ¿Que t́i oy íñámta jém tɨtsɨnaxyucmɨ? ¿Que oy íñámta tu̱m Dios iŋmat́cɨɨwiñ? Nu̱ma tu̱m aŋmat́cɨɨwiñ más wɨa̱p que it́u̱mpɨy jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ. ! ¿Que oy íñámta tu̱m pɨ̱xiñ agui wɨ̱cuyajne? D́a je. Tanjo̱doŋtam iga jém wɨ̱cuyajnewɨɨp it́yaj jém rey it́ɨccɨɨm. q[ Cuando nɨcyaj jém Xiwan icuyujcɨɨwiñ, jesɨc jém Jesús moj iŋmadáy jém pɨxiñt́am iga wɨbɨc aŋmat́cɨɨwiñ jém Xiwan. Nɨ́mayyajta̱: —¿T́i oy íñámta jém tɨtsɨnaxyucmɨ? ¿Que oy íñámta tu̱m pɨ̱xiñ d́apɨc wɨa̱p juuts tu̱m po̱c jém aguipɨc ictsɨgóypa sa̱wa? D́a je. Oy íñámta tu̱m pɨ̱xiñ wɨa̱paap. b= Agui maymay jém pɨ̱xiñ jém d́apɨc ijɨ́cpa iga i̱ ictsacpa ɨch anaŋma̱t́i. # ? Aŋmadayt́aamɨ iga ixixóypam jém cácht́i, wit́pam jém cu̱xujpɨc id́ɨc, pɨsneum jém cupúgayñewɨɨp id́ɨc iña̱ca, matóŋóypam jém chajca, pɨsneum jém caaneyajwɨɨp id́ɨc y jém yaacha̱yajpaap ipɨctsoŋyaj jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios icɨacputpa. v e Jesús icutsoŋ. Iñɨ́máy: —Nɨ̱gɨ nɨ́maayɨ jém Xiwan t́i íñixñeta y t́i immatoŋneta.  5 Cuando núcyaj ju̱t́ it́ Jesús, moj icwácyaj. Nɨmyaj: —¿Que micham jém miCristo jém miñpaap yɨ́p naxyucmɨ o anaŋjóctámpa tuŋgac? > u Jém Xiwan jém acchíŋoypaap pajneta̱ cárcel. Cuando imatoŋ t́i iwat jém tánO̱mi Cristo, jesɨc icutsat wɨste̱n jém icuyujcɨɨwiñ iga nɨguiñ icwácyaj Jesús. l  S Jesɨc cuando yaj iñɨ́máy Jesús jém doce icuyujcɨɨwiñ t́i wɨa̱p iwatyaj, moj nɨqui Jesús. Nɨc iŋquejáy jém pɨxiñt́am it́u̱mpɨy jém attebetyaj jém naxyucmɨ de Galilea. Iŋmadáy jém Dios iŋma̱t́i. *M *Siiga i̱ ichiiba tu̱m taza pagac nɨ tu̱m jém aŋcuyujcɨɨwiñ ɨch aŋcuyucmɨ, nu̱ma mannɨ́máypa iga je ipɨctsoŋpa tu̱m wɨbɨc coñwɨyooyi.`9 )Jém ipɨctsoŋpaap tu̱m jém Dios iŋmat́cɨɨwiñ porque icutsat Dios tienes que ipɨctsoŋpat́im jexpɨct́im coñwɨyooyi juuts ipɨctsoŋpa jém Dios iŋmat́cɨɨwiñ. Jém ipɨctsoŋpaap tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ iga iwɨ̱wadáypa, je tienes que ipɨctsoŋpat́im jexpɨct́im coñwɨyooyi juuts ipɨctsoŋpa jém wɨbɨc pɨ̱xiñ. 6e (’Jém mipɨctsoŋpaap mimicht́am, apɨctsoŋpat́im aɨch. Jém apɨctsoŋpaap aɨch, ipɨctsoŋpat́im jém anJa̱tuŋ Dios jém acutsatnewɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. ' 'Siiga tu̱m pɨ̱xiñ tsa̱m ijɨ̱spa jém ivida iga odoy togóyiñ, jesɨc togoypa jém ivida. Pero siiga togoy tu̱m pɨ̱xiñ ivida ɨch aŋcuyucmɨ, jesɨc iniit́pa jém ivida. Chiiyajta̱p wɨbɨc coñwɨyooyi jém ipɨctsoŋpáppɨc jém Dios iŋmat́cɨɨwiñ  &Jém d́apɨc ijɨ́cpa iga yaachwatta̱p juuts ɨch ayaachwatta̱p y atúŋɨ́ypa, d́a tsɨ́ypa juuts ɨch ammɨɨchi.  %’Siiga más iñt́oypa iñja̱tuŋ o íña̱pa que antoypa aɨch, d́a wɨa̱p iñchɨ́y juuts ɨch mammɨɨchi. Siiga más iñt́oypa jém iñjayma̱nɨc o iñyo̱mma̱nɨc que antoypa aɨch, d́a wɨa̱p iñchɨ́y juuts ɨch mammɨɨchi. M $Jém it́yajwɨɨp iñt́ɨcjo̱m tsɨ́yyajpa iga íñenemigoyaj. (I #Ɨch miñ anactsucum iga áŋa̱yajiñ tu̱m pɨ̱xiñ con ija̱tuŋ, iga áŋa̱yajpa tu̱m yo̱mo con ia̱pa, iga tuŋgac yo̱mo áŋa̱yajpa con ixa̱qui. N "’Odoy jɨ̱sɨ iga amiñ yɨ́p naxyucmɨ iga anaŋjɨyjacpa jém áŋa̱yajpáppɨc. D́a anamiñ jém paz, anamiñ jém espada. Ɨch aŋcuyucmɨ tsa̱m áŋa̱yajpa yɨ́p naxyucmɨpɨc. W' !Pero siiga tu̱m pɨ̱xiñ iŋnécpa iga acupɨcpa jém pɨxiñt́ámaŋjo̱m, jesɨc d́a ampɨctsoŋpa sɨŋyucmɨ jém anJa̱tuŋ Dios iwiñjo̱m. Nawécyajta̱p jém pɨxiñt́am jém Cristo icuyucmɨ "~= ’It́u̱mpɨy jém iŋmatyajpáppɨc jém pɨxiñt́ámaŋjo̱m iga acupɨcpa, jesɨc ampɨctsoŋpa sɨŋyucmɨ jém anJa̱tuŋ Dios iwiñjo̱m. } Jeeyucmɨ mannɨ́máypa, odoy cɨ̱ŋtaamɨ. Más mit́oypa Dios que jém xuxut́ jonyaj. Jém d́apɨc iŋnécpa iga icupɨcpa Cristo W|' Dios imayñe it́u̱mpɨy jém iŋway jute̱n iniit́ jém iŋco̱bacyucmɨ. ({I ’Mayt́a̱p wɨste̱n xuxut́ jon por tu̱m centavo, pero ni tu̱m de jém jonyaj d́a cutɨŋpa naxyucmɨ siiga jém tanJa̱tuŋ Dios d́a ijɨ́cpa. z! Odoy cɨ̱ŋtaamɨ jém pɨ̱xiñ jém wɨa̱paap miccaáy jém immɨjta̱y porque jém íña̱nama d́a wɨa̱p miccaáy. Más wɨ̱ iga iŋcɨ̱ŋtámpa Dios jém wɨa̱paap miccaáy immɨjta̱y y jém íña̱nama icotpa jém juctjo̱m ju̱t́ d́a nunca píchpa. Dy T́it́am manyamnɨ́máypa, mimicht́am aŋmattaamɨ jém pɨxiñt́ámaŋjo̱m. T́it́am manyamnɨ́máypa, aŋmattaamɨ ju̱t́quej iga imatoŋyajiñ it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. Ax{ ’Odoy cɨ̱ŋtaamɨ jém malopɨc pɨxiñt́am. Dios iŋquejpa it́u̱mpɨy jém jɨ̱xi jém aŋyamnewɨɨp. Jo̱dóŋa̱ta̱p it́u̱mpɨy jém jɨ̱xi jém aŋnécnewɨɨp. w It́um wɨ̱ siiga jém maestro icuyujcɨɨwiñ tsɨ́y juuts jém imaestro, siiga jém esclavo tsɨ́ypa juuts io̱mi. Siiga nɨ́mayt́a̱p jém ja̱tuŋpɨc iga Beelzebú, jesɨc malnɨ́mayt́a̱pt́im jém it́yajwɨɨp it́ɨccɨɨm. I̱ wɨa̱p taŋcɨ̱ŋ v ’Tu̱m maestro icuyujcɨɨwiñ d́a wɨa̱p iñasca jém imaestro. Tu̱m esclavo d́a wɨa̱p iñasca jém io̱mi. [u/ Cuando miyaachwatta̱p tu̱m attebet, jesɨc poyt́aamɨ, nɨctaamɨ tuŋgac attebet. Nu̱ma mannɨ́máypa iga antes que d́a yajpa iññasca jém tɨgaŋjoj de Israel, núcpa jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ. {~}}}|{{zz&yxwwvv#utZs7rrXrppUonnmHlkkvjj&ishhggxffepddcLb@ad``__^Y]]&\?[[jZZ?Y^XX*WVKUU>TT2S5RQPbONNMMMLKKJJPIHdFFxEE8D[CCB9A(@U?d>>==;;p:-987765 4F322v100)//K.e--1,^+w**,)(( '%%Z$q#"!% Wy:I.BI E  $s{R\^':GJesɨc miñyaj algunos jém fariseoyaj iga icutɨ́tsyajpa jém Jesús. Nɨmyajpa: —¿Que wɨa̱p ichac iyo̱mo tu̱m pɨ̱xiñ siiga d́a imalwatne? b9=Tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am it́úŋɨyyajpa Jesús. Jemum icpɨs jém mɨmneyajwɨɨp. 8 %Jesɨc cuando yaj iŋmat Jesús, put jém naxyucmɨ de Galilea, nɨc jém naxyucmɨ de Judea. Jac jém nɨ aŋwiñt́uc, jém río Jordán. r7]#Jesɨc Jesús yaj iŋmat jém cuento. Nɨmpa: —Miwadáypat́im je̱mpɨc jém anJa̱tuŋ Dios jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ siiga d́a iŋwadáypa perdón íña̱namaŋjo̱m jém iñt́ɨ̱wɨtam, jém mimalwadayñewɨɨp.!6;"Jesɨc tsa̱m pɨ̱mi jóy jém rey. Icɨɨjuŋcot jém policía icɨɨjo̱m iga yaachwatta̱iñ cárcel hasta que icse̱tpa it́u̱mpɨy jém tumiñ. 5y!¿T́iiga d́a iñyaachaŋja̱m jém iŋcompañero jém inicnucsnewɨɨp uxaŋ tumiñ juuts ɨch manyaachaŋja̱m?” t4a Jesɨc jém rey e̱ybɨc iŋwejáy jém icuyo̱xapaap. Iñɨ́máy: “Agui mimalo. Ɨch maŋwadáy perdón it́u̱mpɨy jém tumiñ jém manacnucsnewɨɨp iga d́a anácseedáypa porque tsa̱m aŋcunucsáy iga maŋwadáyiñ perdón. -3SJesɨc cuando iixyaj t́i iwat jém pɨ̱xiñ, los demás jém icuyo̱xayajpaap jém rey, tsa̱m toy ia̱nama, nɨc iŋmadayyaj jém rey t́i iwat jém pɨ̱xiñ. (2IPero jém pɨ̱xiñ jém wadayñeta̱wɨɨp perdón diez mil jém talento, d́a iwadáypa perdón jém icompañero. Icot cárcel hasta icse̱tpa jém tumiñ. I1 Jesɨc jém tuŋgac jém icuyo̱xapaap jém rey, ico̱steeñáy jém pɨ̱xiñ. Moj iwágáy perdón. Nɨmpa: “Apoyyaachɨɨyɨ. Manacseedáypa jém iñt́umiñ jém mannucsayñewɨɨp.” y0kCuando put de je̱m, ipát tu̱m icompañero, icuyo̱xa̱pt́im jém rey. Icnucsne jém icompañero cien tumiñ de plata. Jesɨc imats jém pɨ̱xiñ, iŋpenjagáypa iɨscɨ. Nɨmpa: “Acseedaayɨ jém antumiñ jém manacnucsnewɨɨp.” /yJesɨc jém rey tsa̱m iyaachaŋja̱m jém pɨ̱xiñ. Icutsɨgáy, iwadáy perdón iga d́a icseedáy jém it́umiñ. 1.[Jesɨc jém pɨ̱xiñ ico̱steeñáy jém rey iwiñjo̱m. Icunucsáypa. Nɨmpa: “Máno̱mi, apoyyaachɨɨyɨ. Manacseedáypa jém iñt́umiñ. Ɨch yajpa manyoj.” d-APero jém pɨ̱xiñ d́a wɨa̱p icseedáy jém rey it́umiñ. Jesɨc jém rey ipɨɨmɨ́y iga máyt́a̱iñ jém pɨ̱xiñ con iyo̱mo con ichɨ̱xt́am con it́u̱mpɨy jém iniit́wɨɨp iga icse̱tpa jém tumiñ. ,Moj it́op icuenta, iŋwejáy tu̱m jém icuyo̱xapaap jém icnucsnewɨɨp diez mil jém tumiñ de plata iñɨ̱yi talento. +’Cuando iŋjacpa Dios yɨ́p naxyucmɨ, iwatpa juuts tu̱m rey cuando it́oppa icuenta con jém icuyo̱xayajpaap. A*{Jesɨc Jesús icutsoŋ. Nɨmpa: —D́a mannɨ́máypa iga hasta siete veces, pero mannɨ́máypa hasta setenta veces por siete. Jém d́apɨc iwadáypa perdón jém it́ɨ̱wɨ 4)aJesɨc miñ jém Peto. Icwácpa jém Jesús. Nɨmpa: —MánO̱mi, ¿ju̱na veces aŋwadáypa perdón tu̱m jém antɨ̱wɨ siiga amalwadáypa? ¿Hasta siete veces? (Porque ju̱t́ aŋtuuma̱neyaj wɨste̱n o tucute̱n jém pɨ̱xiñ ɨch annɨyi̱mɨ je̱mt́im aŋwaganait́yaj jém ampɨxiñt́am. c'?’Mannɨ́máypat́im siiga wɨste̱n de mimicht́am yɨ́p naxyucmɨ miit́t́a de acuerdo iga iŋwágayt́ámpa Dios t́it́am iñxunpa, jesɨc michiit́ámpa jém anJa̱tuŋ Dios jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ. &’Nu̱ma mannɨ́máypa jém d́apɨc iñjɨ́ctámpa iga watta̱p yɨ́p naxyucmɨ, jesɨc d́at́im i̱ ijɨ́cpa iga watta̱iñ sɨŋyucmɨ. Jém iñjɨ́cpáppɨc iga watta̱iñ yɨ́p naxyucmɨ, jɨ́cta̱pt́im iga watta̱p sɨŋyucmɨ. r%]Siiga d́at́im mimatóŋáypa con jém testigo, jesɨc nɨ̱gɨ nɨ́maayɨ it́u̱mpɨy jém Dios ipɨxiñt́am ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa. Pero siiga jém pɨ̱xiñ d́at́im imatóŋáypa it́u̱mpɨy jém Dios ipɨxiñt́am, jesɨc jém pɨ̱xiñ tsɨ́y juuts tu̱m malopɨc pɨ̱xiñ jém d́apɨc icupɨcpa Dios, juuts tu̱m jém ichécpáppɨc impuesto. h$ISiiga d́a mimatóŋáypa, jesɨc nanɨ̱cɨ tuŋgac jém iñt́ɨ̱wɨ o wɨste̱n iga con wɨste̱n o tucute̱n testigo wɨ̱quejiñ t́i miñɨ́mayñe y t́i iññɨ́máyt́im jém pɨ̱xiñ jém mimalwadayñewɨɨp. 3#_’Siiga tu̱m iñt́ɨ̱wɨ mimalwadáy, jesɨc nɨ̱gɨ aamɨ iŋcut́um, wogaayɨ iga mimalwadáy. Siiga mimatóŋáypa, jesɨc d́a togoypa jém iñt́ɨ̱wɨ. 0"YJesa̱pt́im jém tanJa̱tuŋ Dios, jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ, d́a ixunpa iga togoypa ni tu̱m jém xut́upɨc. Ju̱t́pɨc taŋwadáy perdón jém tantɨ̱wɨtam ,!Q Siiga ipátpa jém togoyñewɨɨp, más pɨ̱mi maymáya̱p jém pɨ̱xiñ con jém tu̱m jém ipátnewɨɨp que con jém noventa y nueve jém d́apɨc togoyñe. m S ’¿T́i miñɨmpa mimicht́am? Siiga tu̱m pɨ̱xiñ iniit́ cien borrego y togoypa tu̱m, ¿jesɨc t́i iwatpa jém io̱mi? Tienes que ipoychacpa jém noventa y nueve. Nɨcpa iméts jém togoyñewɨɨp co̱tsɨgaŋjoj. S Jeeyucmɨ amiñ sɨŋyucmɨ iga aŋcɨacpud́iñ jém togoyñeyajwɨɨp. r] ’Odoy jóyi̱xɨ jém tsɨ̱xt́am y jém yaguiñpɨc icupɨcyajpa ɨch anaŋma̱t́i. Porque cada tu̱mtu̱m de jeeyaj iwatyajpa cuenta jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am, jém it́yajwɨɨp jém tanJa̱tuŋ Dios iwiñjo̱m. !; Siiga íñixcuy micwatpa táŋca, jesɨc to̱pɨ jém íñixcuy, patsaayɨ. Más wɨ̱ iga mit́ɨgɨypa ju̱t́ it́ jém vida con tu̱m íñixcuy que iga micotta̱p jém juctjo̱m ju̱t́ d́a nunca píchpa con icuɨstɨc íñixcuy. Jém pɨ̱xiñ iborrego jém togoyñewɨɨp  ’Siiga iŋcɨ o impuy micwatpa táŋca, jesɨc ja̱cɨ, patsaayɨ. Más wɨ̱ iga mit́ɨgɨypa ju̱t́ it́ jém vida micɨɨt́a̱ca o mipuyt́a̱ca que iga micotta̱p juctjo̱m ju̱t́ d́a nunca píchpa con icuɨstɨc iŋcɨ o icuɨstɨc impuy. Agui uuguyt́im jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ porque siempre it́ jém malopɨc pɨ̱xiñ jém icwatpáppɨc táŋca jém it́ɨ̱wɨtam. Tienes que iñascaaba je̱mpɨc, pero agui uuguyt́im jém pɨ̱xiñ jém icwatpáppɨc táŋca jém it́ɨ̱wɨ. T!’Siiga i̱ icwatpa táŋca tu̱m pɨ̱xiñ, jém yaguiñpɨc acupɨcpa aɨch, más wɨ̱ iga cutsénayt́a̱iñ iɨscɨyucmɨ tu̱m mɨjpɨc molino icha iga jiccaiñ lamar ju̱t́ tsa̱m jojmɨ. T!Siiga tu̱m pɨ̱xiñ iwɨ̱pɨctsoŋpa tu̱m jém ammɨɨchipɨc jém d́apɨc juchaŋ juuts yɨ́p xut́u tsɨ̱xi, awɨ̱pɨctsoŋpat́im aɨch. Wɨ̱ iga tanawatta̱p cuenta iga odoy tammalwad́iñ )Jém tsɨ́ypáppɨc juuts jém más mɨjpɨc aŋjagooyi, je jém nɨmpáppɨc iga d́a t́i wɨa̱p, tsɨ́ypa juuts yɨ́p xut́u tsɨ̱xi. `9Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Nu̱ma mannɨ́máypa, siiga d́a iŋcucacpa jém iñjɨ̱xi y d́a michɨ́ypa juuts tu̱m xut́u tsɨ̱xi, d́a wɨa̱p iñt́ɨgɨy ju̱t́ iŋjacpa Dios. Jesɨc Jesús iŋwejáy tu̱m xut́u tsɨ̱xi. Iñɨ́máy: —Mi̱ñɨ mit́e̱ñi yɨɨm jém aŋcuyujcɨɨwiñ iwiñjo̱m. I Jeet́im ja̱ma icunúcyaj Jesús jém icuyujcɨɨwiñ. Iñɨ́mayyaj: —Cuando núcpa jém tiempo iga Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ, ¿i̱ tsɨ́ypa más mɨjpɨc aŋjagooyi de aɨcht́am? *MPero iga odoy tajóyixiñ jém ichécyajpaap jém impuesto, nɨ̱cɨ jém laguna, co̱tɨ jém íñaawi. To̱pɨ jém tɨɨpɨ jém mojpaap iñxuy. Impátpa ijɨpjo̱m tu̱m tumiñ. Ictsɨ́ypa jém tumiñ iga iñyojpa jém impuesto para mimich y para aɨch. Jesɨc nɨ̱gɨ yo̱jɨ.1Icutsoŋ jém Peto: —Jém tuŋgac pɨ̱xiñ jém d́apɨc je̱mpɨc. Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Jesɨc jém it́ɨ̱wɨtam d́a iyojpa. nUIcutsoŋ jém Peto, nɨmpa: —Jɨ̱, iyojpa. Jesɨc cuando tɨgɨy jém Peto jém tɨcjo̱m ju̱t́ it́ Jesús, wiñt́i jɨy jém Jesús, nɨ́mayt́a̱p jém Peto: —MiPeto, ¿t́i iñjɨ̱spa, jém reyyaj jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ, i̱ ichégáypa jém impuesto? ¿Jém it́ɨ̱wɨtam o jém tuŋgac pɨ̱xiñ jém d́apɨc je̱mpɨc? 3Cuando núcyaj jém attebet Capernaum jém Jesús con icuyujcɨɨwiñ, jesɨc miñ jém ichécyajpaap impuesto para jém mɨjpɨc ma̱stɨc. Miñ iámyaj jém Peto. Icwácyajpa. Nɨ́mayt́a̱p: —¿Que d́a iyojpa impuesto jém immaestro para jém mɨjpɨc ma̱stɨc? 5cOcmɨ accaata̱p, pero jém tucunaja̱ma pɨspa. Jesɨc cuando imatoŋyaj jém icuyujcɨɨwiñ tsa̱m pɨ̱mi aŋyácyaj. Tsécta̱p impuesto para jém mɨjpɨc ma̱stɨc eCIganam wagasɨɨyajpa Jesús con icuyujcɨɨwiñ jém naxyucmɨ de Galilea, moj iŋmadáy Jesús t́i iñascaaba. Nɨmpa iga jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ cɨɨjuŋcotta̱p jém malopɨc pɨxiñt́am icɨɨjo̱m. Pero yɨcxpɨc mal espíritu wɨa̱p iñt́opta siiga iniŋwejpátpa Dios y siiga iŋwatpa ayuno. E̱ybɨc nɨmpa iga accaata̱p Jesús Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —D́a wɨa̱p iñt́opta porque d́a iŋwɨ̱cupɨcpa iga Dios miyo̱xpátpa. Nu̱ma mannɨ́máypa siiga iŋcupɨcpa uxaŋ juuts tu̱m xut́u mostaza ipac, wɨa̱p iññɨ́máy yɨ́p co̱tsɨc: “Caayɨ de yɨɨm, nɨ̱cɨ jeexɨc.” Jesɨc cáypa jém co̱tsɨc. Wɨa̱p iŋwatta it́u̱mpɨy cosa siiga nu̱ma iŋcupɨcpa iga Dios miyo̱xpátpa.  Más ocmɨ jém icuyujcɨɨwiñ iyamnɨ́máy Jesús. Icwácyaj: —¿T́iiga d́a wɨa̱ antopta jém mal espíritu? r ]Jesús iwogáy jém mal espíritu, jesɨc put jém jaychɨ̱xi ia̱namaŋjo̱m. Jeet́i rato pɨs. C Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém it́yajwɨɨp je̱m: —A que mimicht́am, hasta sɨɨp d́a iŋcupɨctámpa Dios. Jáyum tawagai̱t́i con mimicht́am, pero d́at́im iŋcupɨcta. Tsa̱m anyaachɨ́yum iga manaŋquejáypa jém Dios iŋma̱t́i, pero d́a iŋcutɨɨyɨyt́ámpa. Anamíñaayɨ jém tsɨ̱xi. c ?Anamíñáy jém iŋcuyujcɨɨwiñ iga icpɨsyajiñ, pero jeeyaj d́a wɨa̱p icpɨsyaj. 7—Maestro, yaachaŋja̱mɨ jém amma̱nɨc. Tsa̱m imatspa jém ataque. Pɨ̱mi iyaachwatpa. Wat́cɨy actɨŋpa juctjo̱m y jém nɨɨcɨɨm. $ACuando núcgacum Jesús ju̱t́ aŋtuuma̱neyaj tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am, tu̱m pɨ̱xiñ icunúc Jesús, ico̱steeñáy iwiñjo̱m. Iñɨ́máy: c? Jesɨc jém icuyujcɨɨwiñ icutɨɨyɨyyaj iga cuando nɨmpa Jesús iga núcneum jém Elías, nɨmtooba iga jém Xiwan jém acchíŋoypaap. Jesús icpɨs tu̱m jaychɨ̱xi jém imatsnewɨɨp tu̱m mal espíritu O Sɨɨp mannɨ́máypa iga oyñeum jém Elías, pero jém it́yajwɨɨp sɨɨp d́a iixpɨcyaj. Imalwadayyaj juuts jeeyaj ixunyajpa. Jesa̱pt́im imalwadayyajpat́im jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ.  Jesɨc Jesús icutsoŋ, nɨ́mayyajta̱: —Nu̱ma, wiñt́i miñpa jém Elías iga iwɨ̱tsacpa it́u̱mpɨy cosa. )K Jesɨc jém icuyujcɨɨwiñ icwácyajpa Jesús. Nɨ́mayt́a̱p: —¿Jesɨc t́iiga nɨmpa jém escribaspɨc maestroyaj iga miñpa wiñt́i jém Elías? b= Iganam quetyajpa jém co̱tsɨcyucmɨ, Jesús iŋquímpa jém icuyujcɨɨwiñ. Iñɨ́máy: —Odoy i̱ aŋmadaayɨ t́i íñix jém co̱tsɨcyucmɨ hasta que accaata̱p y pɨspa jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ. c?Cuando ámquímyaj jém icuyujcɨɨwiñ, d́am i̱ iixyaj. Tsɨ́y Jesús icut́um. ucOcmɨ Jesús icunúc jém icuyujcɨɨwiñ, ichɨcyaj, nɨ́mayyajta̱p: —Tsucu̱mɨ. Odoy cɨ̱ŋtaamɨ. {oCuando imatoŋyaj jém jɨ̱yi, jém icuyujcɨɨwiñ tocsneactɨŋyaj naxyucmɨ. Tsa̱m pɨ̱mi cɨ̱ŋyaj. j~MIganam jɨypa jém Peto, actɨŋ tu̱m ucsɨ agui tsocpa. Iŋmon it́u̱mpɨy. Jesɨc imatoŋyaj tu̱m jɨ̱yi jém ucsaŋjo̱m. Nɨmpa: —Yɨ́p ɨch amMa̱nɨc, tsa̱m antoypa. Matóŋayt́aamɨ t́i miñɨ́máypa. ]}3Jesɨc jém Peto iñɨ́máy Jesús: —MánO̱mi, agui wɨ̱ iga tait́t́ámpa yɨɨm. Siiga iŋwɨ̱aŋja̱m aŋwatpa tucute̱n nacxt́ɨc, tu̱m para mimich, tu̱m para jém Moisés, tu̱m para jém Elías. |wJesɨc jeet́i rato iixyaj wɨste̱n jém wiñɨcpɨc pɨ̱xiñ, jém Moisés y jém Elías, aŋmatyajpa con Jesús. ){KJemum iixyaj iga aŋcac jém Jesús iámooyi. Agui pɨ̱mi tsocpa jém iámooyi juuts jém ja̱ma. Pɨ̱mi po̱po jém ipuctu̱cu juuts tu̱m juctɨ icho̱ca. z 5Jesɨc cuando nasum seis día, Jesús ininɨc jém Peto, Jacobo y Xiwan, jém Jacobo it́ɨ̱wɨ, tu̱m mɨjpɨc co̱tsɨcyucmɨ. Icut́um nɨcyaj. Vy%Nu̱ma, mannɨ́máypa iga algunos de mimicht́am miit́t́aŋwɨɨp yɨɨm d́a micaaba hasta que íñixt́ámpa cuando ampɨctsoŋpa jém anJa̱tuŋ ipɨ̱mi iga anaŋjacpa jém Dios ipɨxiñt́am.`x9Ɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, e̱ybɨc amiñpa con anJa̱tuŋ Dios ipɨ̱mi. Aŋwaganamiñpa jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am. Anyojpa cada tu̱mtu̱m jém pɨ̱xiñ según juuts iwatne jém iyo̱xa̱ji. ~wuD́a t́i cuwatcuy siiga tu̱m pɨ̱xiñ iniit́ it́u̱mpɨy jém wɨbɨc cosa jém it́wɨɨp yɨ́p naxyucmɨ, pero ocmɨ togoypa ia̱nama. Tu̱m pɨ̱xiñ d́a wɨa̱p iyoj con tumiñ iga ipɨctsoŋpa e̱ybɨc jém ia̱nama cuando caaneum. evCSiiga tu̱m pɨ̱xiñ tsa̱m it́oypa ivida iga it́pa yɨ́p naxyucmɨ, jesɨc togoypa jém ivida. Pero siiga accaata̱p tu̱m pɨ̱xiñ ɨch aŋcuyucmɨ, jesɨc jém pɨ̱xiñ d́a togoypa ivida, it́pa para siempre. ru]Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Siiga i̱ atúŋɨyt́ooba, wɨ̱ iga ichaguiñ iga iwatpa juuts je ixunpa, wɨ̱t́im iga iyaachɨ́yiñ cuando yaachwatta̱p juuts ɨch anyaachɨ́ypa, jesɨc atúŋɨɨyɨ. KtPero ámse̱t Jesús, nɨ́mayt́a̱ jém Peto: —MiPeto, mich miwoccɨɨwiñ, acupóyaayɨ. Mich anactáŋcawattooba. D́a inii̱ jém Dios ijɨ̱xi. Iniit́ jém pɨxiñt́am ijɨ̱xi. vseJesɨc jém Peto iŋwejput Jesús, iwogáy. Nɨmpa: —MánO̱mi, odoy jɨɨcɨ iga iññascaaba je̱mpɨc. ?rwDende jesɨgam moj iŋmadáy Jesús jém icuyujcɨɨwiñ t́i iñascaaba. Nɨmpa: —Anɨcpa jém attebet Jerusalén ju̱t́ pɨ̱mi ayaachwatta̱p. Tsa̱m pɨ̱mi amalwadáypa jém wɨd́ayt́am, jém co̱bacpɨc pa̱nijyaj, y jém escribaspɨc maestroyaj. Ocmɨ accaata̱p y jém tucunaja̱ma apɨspa. qJesɨc iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ iga: “Odoy i̱ aŋmadaayɨ iga ɨch aCristo.” Nɨmpa Jesús iga accaata̱p pManchiiba jém llave iga tɨgɨyyajiñ jém pɨxiñt́am ju̱t́ iŋjacpa Dios. T́it́am miñɨmpa iga d́a wɨa̱p yɨ́p naxyucmɨ, jesɨc d́at́im wɨa̱p iwatyaj sɨŋyucmɨ. T́it́am iñjɨ́cpa yɨ́p naxyucmɨ, jesɨc wɨa̱pt́im iwatyaj sɨŋyucmɨ. !o;Sɨɨp ɨch mannɨ́máypa iga mich miPeto. Ɨch anacte̱ñpa jém amma̱stɨc yɨ́p tsaayucmɨ. Jém Woccɨɨwiñ ipɨ̱mi d́a wɨa̱p icoñwɨ́y. Xn)Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém Peto: —Dios miwɨ̱wadáy miXimoj jém Jonás mima̱nɨc, porque yɨ́p jɨ̱xi d́a i̱ miŋmadáy, pero jém anJa̱tuŋ Dios jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ miŋquejáy. cm?Jesɨc jém Ximoj Peto iñɨ́máy: —Mich miCristo jém vivopɨc Dios miMa̱nɨc. llQE̱ybɨc jɨypa Jesús, iñɨ́máy: —Pero mimicht́am, ¿mijunɨmtámpa, ai̱apaap aɨch? mkSNɨmyaj jém icuyujcɨɨwiñ: —Algunos nɨmyajpa iga mich miXiwan jém micchíŋoypaap. Nɨmyajpat́im algunos iga mich miElías. Más tuŋgac nɨmyajpa iga mich miJeremías o tuŋgac jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ. Oj Cuando núc Jesús nocojo̱m jém attebet Cesarea de Filipo, icwácyaj jém icuyujcɨɨwiñ, iñɨ́máy: —¿Junɨmpa jém pɨxiñt́am iga ai̱apaap aɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ? i Jesɨc icutɨɨyɨyyaj iga d́a nɨmtooba Jesús iga cuidado con levadura jém iniit́wɨɨp jém caxt́ána̱ñi, pero nɨmtooba cuidado con jém fariseoyaj iŋquímayooyi y con jém saduceoyaj iŋquímayooyi. Nɨmpa jém Peto iga Jesús je jém Cristo Ch ¿T́iiga micht́am d́a iŋcutɨɨyɨyt́a iga d́a je caxt́ána̱ñi sɨ́p mannɨ́máy cuando manaŋmadáypa de jém levadura jém iniit́wɨɨp jém fariseoyaj y jém saduceoyaj? g5 ¿Que d́at́im iñjɨ̱spa jém siete caxt́ána̱ñi cuando tanacwícta jém cuatro mil pɨxiñt́am y jute̱n cooŋ impiŋ jém cutsɨ́ywɨɨp? 5fc ¿Que d́a iŋcutɨɨyɨ́ypa, ni d́a iñjɨ̱spa jém cinco caxt́ána̱ñi cuando tanacwícta jém cinco mil pɨxiñt́am? ¿Jute̱n cooŋ impiŋ jém cutsɨ́ywɨɨp? Ye+Pero Jesús ijo̱doŋ t́i sɨ́p ijɨ̱syajpa, iñɨ́máy: —A que mimicht́am, tsa̱m uxaŋ iŋcupɨcpa iga Dios wɨa̱p miyo̱xpát. ¿T́iiga iñjɨ̱stámpa iga d́a inii̱ jém caxt́ána̱ñi? d#Jesɨc jém icuyujcɨɨwiñ moj nanɨ́mayyajta̱ji entre jeeyaj: —Tanɨ́máy je̱mpɨc porque d́a tanamiñ jém caxt́ána̱ñi. #c?Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —I̱xɨ, nawattamta̱jɨ cuenta iga odoy mimalwadáyiñ jém levadura jém iniit́wɨɨp jém fariseoyaj y jém saduceoyaj. byJesɨc núcyaj jém Jesús icuyujcɨɨwiñ jém laguna aŋwiñt́uc. Jeeyaj ijaamaŋnotyaj jém caxt́ána̱ñi. daAJém it́yajwɨɨp sɨɨp tsa̱m imalwatyajpa, ichacneyaj jém Dios iŋquímayooyi, tsa̱m iwágayyajpa tu̱m milagro. Pero tu̱m seña no más iwadáypa Dios, jém milagro juuts iñasca jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ jém Jonás. Jesɨc nɨc Jesús. Jemum ichac jém miññeyajwɨɨp. Jém fariseopɨc aŋquímayooyi jex juuts jém levadura W`'Jesɨc tsuuyt́im cuando agui tsabats jém ucsɨ, agui ucsjo̱m, miñɨmtámpa iga d́a wɨ̱cooma̱p. Mimicht́am tsa̱m minimɨgóyayt́a̱p iñyaac porque iŋcutɨɨyɨyt́ámpa t́i miñpa cuando íñixpa jém ucsɨ, pero d́a wɨa̱p iŋcutɨɨyɨ́y jém seña jém sɨɨppɨc íñixñeta iga miñpa jém íŋaŋpɨgam ja̱ma. _Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Jesɨc tsuáŋam cuando íñixt́ámpa iga agui tsabats jém ucsɨ, miñɨmtámpa iga wɨ̱cooma̱p. ^ 1Jém fariseoyaj con jém saduceoyaj miñ iámyaj Jesús iga icutɨ́tsyajpa. Iwágayyajpa Jesús iga iŋquejáyiñ tu̱m sɨŋyucmɨpɨc milagro. ]9'Ocmɨ Jesús iŋquímyaj jém aŋtuuma̱neyajwɨɨp, tɨgɨy tu̱m barcojo̱m, nɨc jém laguna aŋna̱ca noco ju̱t́ it́ jém attebet Magdala.\\1&Wícyaj cuatro mil pɨxiñt́am, d́a maycumne jém yo̱mtam y jém tsɨ̱xt́am. [%Cusum wiiquiyaj it́u̱mpɨy. Ocmɨ icucomyaj siete nacooŋ jém caxt́ána̱ñi con jém tɨɨpɨ jém cutsɨ́yñewɨ́ppɨgam. GZ$Ipɨc Jesús jém siete caxt́ána̱ñi con jém tɨɨpɨ, moj iŋwejpát Dios. Ocmɨ iwenwenjac jém caxt́ána̱ñi, ichi jém icuyujcɨɨwiñ. Iwégayyaj it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. `Y9#Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém aŋtuuma̱neyajwɨɨp iga co̱ñyajiñ naxyucmɨ. X-"Jesɨc Jesús icwác: —¿Jute̱n caxt́ána̱ñi iniit́t́a? Nɨmyaj jém icuyujcɨɨwiñ: —Siete, con jute̱n jém xuxut́ tɨɨpɨ. EW!Jém icuyujcɨɨwiñ iñɨ́mayyaj Jesús: —¿Ju̱t́ tampɨcpa tsa̱m jáyaŋ caxt́ána̱ñi iga tanacwícpa tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am? Porque yɨɨm d́a t́i id́ɨ́yɨ́y. GV Jesɨc Jesús iŋwejáy jém icuyujcɨɨwiñ. Iñɨ́máy: —Tsa̱m anyaachaŋja̱mpa jém miññeyajwɨɨp yɨɨm. Porque tucunaja̱ma taŋwaganait́, sɨɨp d́a inii̱yaj t́it́am icútyajpa. D́a aŋcutsattooba iga nɨcyajiñ it́ɨcmɨ sin wiiqui porque wɨa̱p icupóna̱quetyaj, cutɨŋyajpa tuŋjo̱m. )UKJeeyucmɨ tsa̱m ipooñaŋja̱myaj jém aŋtuuma̱neyajwɨɨp cuando iixyaj iga jɨypam jém u̱ma, wɨ̱tsɨ́yñeum jém d́apɨc wɨ̱ icɨ o ipuy, wit́pam jém cu̱xuj, ixixóypam jém cácht́i. Jesɨc moj icujípyaj jém Dios de Israel. Jesús icwíc jém cuatro mil pɨxiñt́am T#Tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am núcyaj ju̱t́ it́ jém Jesús. Inimíñayyaj jém cu̱xuj, jém cácht́i, jém u̱ma, jém d́apɨc wɨa̱ne icɨ o ipuy, con jáyaŋ tuŋgac más mɨmneyajwɨɨp. Oy ichacyaj jém Jesús ipuycɨɨm. Jesɨc Jesús icpɨs it́u̱mpɨy. S Jesɨc Jesús put de je̱m. Nas jém laguna aŋna̱ca de Galilea. Quím Jesús tu̱m co̱tsɨcyucmɨ. Jemum nɨc co̱ñi. yRkJesɨc Jesús iñɨ́máy jém yo̱mo: —Miyo̱mo, tsa̱m iŋcupɨcpa iga Dios wɨa̱p miyo̱xpát. Sɨɨp Dios miwadáypa juuts mich iñxunpa. Jeet́i rato pɨs jém iyo̱mma̱nɨc. Jesús icpɨs tsa̱m jáyaŋ jém mɨmneyajwɨɨp QJesɨc nɨmpa jém yo̱mo: —Nu̱ma, mánO̱mi, pero hasta jém chimpa icútyajpa jém ipaccanewɨɨp jém io̱mi imesacucɨɨm. tPaNɨmpa Jesús: —D́a wɨ̱ tantobáyáypa jém tsɨ̱xt́am icaxt́ána̱ñi iga tanchiiba chimpa. }OsPero miñ jém yo̱mo, ico̱steeñáy jém Jesús iwiñjo̱m. Nɨmpa jém yo̱mo: —MánO̱mi, ayo̱xpaatɨ. N Jesɨc Jesús icutsoŋ, iñɨ́máy: —Dios acutsat iga anyo̱xpád́iñ jém Israelpɨc borregoyaj jém togoyñewɨɨp. 2M]Pero Jesús d́a icutsoŋ. Jesɨc jém icuyujcɨɨwiñ miñ iñɨ́mayyaj Jesús: —Chi̱ɨ t́i ixunpa yɨ́p yo̱mo iga nɨguiñam porque tsa̱m tamoogɨ́ypa. %LCJemum miñ tu̱m Cananeapɨc yo̱mo. Je̱mt́im tsucum nocojo̱m de jém Tiro y Sidón. Pɨ̱mi jɨypa jém yo̱mo. Iñɨ́máy Jesús: —Ayaachaŋja̱mɨ, mánO̱mi. Mich jém David mio̱cma̱nɨc. Jém anyo̱mma̱nɨc imatsne tu̱m mal espíritu. Tsa̱m pɨ̱mi sɨ́p iyaachwat. YK+Jesɨc Jesús put de je̱m, nɨc nocojo̱m de jém attebet Tiro y Sidón. TJ!Yɨ́pyaj malopɨc cosa ictáŋcawatpa jém pɨ̱xiñ. Pero siiga wícpa y d́a icheeba icɨ juuts nɨmpa jém wiñɨcpɨc costumbre, je d́a ictáŋcawatpa. Tu̱m jém juumɨpɨc yo̱mo icupɨc Jesús ]I3Porque jém pɨ̱xiñ ia̱namaŋjo̱m tsucumpa it́u̱mpɨy jém malopɨc jɨ̱xi. Jemum tsucumpa jém jɨ̱xi iga accaóypa, pejóypa, iwatyajpa jém d́a wɨ̱tampɨc cosa, númpa, mɨgóypa y cumɨgóyóypa. #H?Pero it́u̱mpɨy jém malopɨc aŋma̱t́i y jém malajɨ̱xi jém putpaap iñjɨpjo̱m tsucumpa jém íña̱namaŋjo̱m. Jexpɨc cosa mictáŋcawatpa. Gy¿Que d́a iŋcutɨɨyɨ́ypa iga it́u̱mpɨy cosa jém tɨgɨypáppɨc iñjɨpjo̱m naspa impuujo̱m y ocmɨ putpa? ]F3Jesɨc nɨmpa Jesús: —¿Que mimicht́am, d́at́im iŋcutɨɨyɨyt́ámpa? rE]Jesɨc jém Peto iñɨ́máy jém Jesús: —Aŋmadayt́aamɨ t́i nɨmtooba yɨ́p xut́u cuento. cD?Jesɨc odoy wadaayɨ caso jém maestroyaj de jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi. Cácht́iyaj. Ijɨ̱cneyaj tuŋgac cácht́i. Siiga tu̱m cácht́i ijɨ̱cpa tuŋgac cácht́i, jesɨc tsutpa icuɨstɨc jém pacusjo̱m. Cw Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —It́u̱mpɨy jém planta jém d́apɨc je Dios iñi̱pi tienes que wixquímta̱p. -BS Jesɨc icunúcyaj Jesús jém icuyujcɨɨwiñ. Nɨmyaj: —¿Que iñjo̱doŋ iga tsa̱m pɨ̱mi jóyñe jém fariseoyaj cuando imatoŋyaj t́i iññɨ́máy? 7Ag Jém tɨgɨypaap tu̱m pɨ̱xiñ ijɨpjo̱m iga icútpa, d́a icmalwatpa. Pero jém malopɨc jɨ̱xi y jém malopɨc aŋma̱t́i jém putpaap ijɨpjo̱m, je ictáŋcawatpa. @{ Jesɨc Jesús pɨ̱mi jɨypa. Iñɨ́máy los demás jém miññeyajwɨɨp: —Matoŋtaamɨ. Cutɨɨyɨyt́aamɨ. s?_ Xajat́im ajɨ̱syajpa.Iŋquejpa jém pɨxiñt́am jém ijɨ̱xquiimi juuts wɨbɨc aŋquímayooyi. q>[Yɨ́pyaj pɨxiñt́am tsa̱m acujípyajpa con ijɨp.Pero ia̱namaŋjo̱m d́a acupɨcneyaj. ]=3Tsa̱m minimɨgóyayt́a̱p iñyaac. Iñjɨ̱stámpa iga iŋwatpa juuts ixunpa Dios, pero más immalwatpa. Wɨ̱ nɨm jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ jém Isaías cuando iŋmatpa de mimicht́am. Nɨmpa: X<)Jém nɨmpaap je̱mpɨc d́a iyo̱xpátpa jém ija̱tuŋ o ia̱pa. Je̱mpɨgam iñchactámpa jém Dios iŋquímayooyi juuts tu̱m cosa d́a para t́i wɨ̱ iga iŋcupɨctámpa mimicht́ampɨc iŋcostumbre. ; Pero mimicht́am iniit́ tu̱m d́a wɨbɨc costumbre. Miñɨmtámpa: “Siiga i̱ iñɨ́máypa ija̱tuŋ o ia̱pa iga d́a wɨa̱p manyo̱xpát porque it́u̱mpɨy jém anait́wɨɨp, jém manchiipáppɨc id́ɨc, anjɨycámayñe Dios iga anchiiba.” G:Porque nɨmpa Dios: “Wɨ̱ixt́aamɨ jém iñja̱tuŋ y íña̱pa.” Nɨmt́im: “Siiga i̱ imalnɨ́máypa jém ija̱tuŋ o ia̱pa, jesɨc wɨ̱ iga accaata̱iñ jexpɨc pɨ̱xiñ.” 9 Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —¿T́iiga mimichgact́i iŋwattámpa contra jém Dios iŋquímayooyi con mich iŋcostumbre? H8 —Jém iŋcuyujcɨɨwiñ, ¿t́iiga d́a iwatyajpa jém costumbre jém ichacnewɨɨp jém wiñɨcpɨc tantúmmɨtam? D́a icheeyajpa icɨ juuts nɨmpa jém costumbre antes que wícpa. 7 Jesɨc miñ iámyaj Jesús jém escribaspɨc maestroyaj con jém fariseoyaj. Miñyaj Jerusalén. Icwácyaj jém Jesús. Nɨ́mayt́a̱: *6M$Icunucsayyajpa Jesús iga ijɨ́gáyiñ iga ichɨgayyajpa jém iyoot́i iŋna̱ca. Jesɨc cupɨsayyaj it́u̱mpɨy jém ichɨgayñeyajwɨɨp jém iyoot́i.A5{#Cuando jém Genesaretpɨc pɨxiñt́am iixpɨcyaj iga Jesús, icutsat aŋma̱t́i icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ iga inimiñyajiñ it́u̱mpɨy jém mɨmneyajwɨɨp iga icpɨspa Jesús. W4'"Cuando yaj ja̱quiyaj jém laguna, núcyaj jém naxyucmɨ de Genesaret. 63e!Jesɨc jém it́yajwɨɨp jém barcojo̱m co̱ste̱ñyaj jém Jesús iwiñjo̱m. Nɨmyaj: —Nu̱ma mimich jém Dios miMa̱nɨc. Jesús icpɨs jém it́yajwɨɨp Genesaret O2 Jesɨc cuando tɨgɨyyaj jém barcojo̱m, te̱ñum jém sa̱wa. 1Jesɨc jeet́i rato jém Jesús imatsáy icɨ, iñɨ́máy: —Tsa̱m uxaŋ iŋcupɨcpa. ¿T́iiga iñjɨ̱spa iga d́a awɨa̱p? /0Wpero cuando iix iga tsa̱m pɨ̱mi jém sa̱wa, cɨ̱ŋpa jém Peto. Moj cumo̱ŋi jém nɨɨcɨɨm, tsa̱m pɨ̱mi aŋwejpa. Nɨmpa: —¡MánO̱mi, acɨacpu̱tɨ! 0/YJesɨc nɨmpa Jesús: —Mi̱ñɨ. Jesɨc cuando quet jém Peto jém barcojo̱m, moj wi̱t́i jém nɨɨwiñpacyucmɨ. Nɨcpa id́ɨc hasta ju̱t́ it́ Jesús, .)Jesɨc jém Peto iñɨ́máy: —MánO̱mi, siiga nu̱ma mimich, ajɨ́gaayɨ iga awit́pa jém nɨɨwiñpacyucmɨ hasta ju̱t́ miit́. -Pero jeet́i rato ijɨ́yáy Jesús, iñɨ́máy: —¡Camamwattaamɨ íña̱nama! ¡Aɨcham! ¡Odoy cɨ̱ŋtaamɨ! E,Cuando iixyaj jém icuyujcɨɨwiñ iga wit́pa jém nɨɨwiñpacyucmɨ, tsa̱m pɨ̱mi ichɨgaŋjécyaj. Como tsa̱m cɨ̱ŋneyaj, pɨ̱mi aŋwejyajpa. Nɨmyaj: —¡Miñpa tu̱m po̱ñ! +wJesɨc jeet́im tsuu, cuquejtooba, núc Jesús ju̱t́ it́ icuyujcɨɨwiñ. Wit́pa iñɨc jém nɨɨwiñpacyucmɨ. F*Pero juumɨ nɨc jém barco. Núc cucmɨ jém laguna, moj po̱yi jém sa̱wa, tsa̱m pooba jém nɨ. Tsa̱m pɨ̱mi ictsɨ́ypa jém barco jém nɨɨpoa y jém sa̱wa. Táŋcaa̱p iñɨc. \)1Jesɨc cuando yaj mu iŋquím jém pɨxiñt́am, quím Jesús tu̱m co̱tsɨcyucmɨ ju̱t́ d́a t́i id́ɨ́yɨ́y iga iŋwejpátpa Dios. Jesɨc piicha̱wum i̱t́i Jesús icut́um it́ jém co̱tsɨcyucmɨ. V(%Jesɨc jeet́i rato Jesús ipɨɨmɨ́y jém icuyujcɨɨwiñ iga tɨgɨyyajiñ barcojo̱m. Jacyajpa id́ɨc jém laguna aŋwiñt́uc wiñt́i que jém Jesús, iganam je iŋquímpa jém pɨxiñt́am. 'Wícyaj cinco mil pɨxiñt́am. Jém yo̱mtam y jém tsɨ̱xt́am d́a i̱ imayñe. Wit́pa Jesús jém nɨɨwiñpacyucmɨ &yJesɨc wícyaj it́u̱mpɨy hasta cusyajum wiiqui. Ocmɨ icucomyaj doce nacooŋ con jém pedazo jém cutsɨ́ywɨɨp. B%}Jesɨc iñɨ́máy Jesús jém pɨxiñt́am iga co̱ñyajiñ naxyucmɨ jém múgaŋjo̱m. Jesɨc imatspac jém cinco caxt́ána̱ñi con jém wɨste̱n tɨɨpɨ. Ámquím sɨŋyucmɨ, moj iŋwejpát Dios. Iwenwenjac jém caxt́ána̱ñi, ichi jém icuyujcɨɨwiñ. Jesɨc jeeyaj ichiiyaj jém pɨxiñt́am. 6$gNɨmpa Jesús: —Anamíñaayɨ yɨɨm. # Jesɨc nɨmyaj jém Jesús icuyujcɨɨwiñ: —D́a ictsɨ́ypa. Anait́t́a cinco caxt́ána̱ñi y wɨste̱n tɨɨpɨ. P"Nɨmpa Jesús: —¿T́iiga nɨcyajpa? Mimicht́am acwíctaamɨ. !7Jesɨc piicha̱bam i̱t́i, miñyaj jém Jesús icuyujcɨɨwiñ. Iñɨ́mayyaj: —Sɨɨp tsa̱m tsuuyɨm. Yɨɨm d́a t́i id́ɨ́yɨ́y. Aŋquímya̱jɨ jém pɨxiñt́am. Nɨ́maayɨ iga nɨcyajiññam hasta ju̱t́ it́ jém tɨgaŋjoj iga ijuyyajpa t́it́am icútyajpa. 9 kJesɨc put Jesús jém barcojo̱m, iix iga tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am aŋtuuma̱neyaj. Tsa̱m pɨ̱mi iyaachaŋja̱mpa. Icpɨs jém mɨmneyajwɨɨp jém it́yajwɨɨp je̱m.   Cuando imatoŋ Jesús t́i iñasca jém Xiwan, nɨc icut́um tu̱m lugar ju̱t́ d́a t́i id́ɨ́yɨ́y. Nɨc barcojo̱m. Jesɨc cuando ijo̱dóŋa̱yaj jém pɨxiñt́am iga nɨc Jesús, jeeyaj tsucumyaj jém attebetyaj. It́úŋɨyyajpa puymɨ. I  Jesɨc miñyaj jém Xiwan icuyujcɨɨwiñ, ipíŋayyaj jém Xiwan imɨjta̱y, nɨc icumyaj. Ocmɨ nɨc iŋmadayyaj Jesús t́i iñasca jém Xiwan. Acwícta̱ jém cinco mil pɨxiñt́am  Ocmɨ namíñayt́a̱ jém ico̱bac tu̱m mɨjpɨc chi̱majo̱m. Chiit́a̱ jém wo̱ñi. Jesɨc jém wo̱ñi ininɨgáy ia̱pa. H  Icutsat cárcel iga tɨŋcujagayt́a̱iñ jém Xiwan iɨscɨ. ' Jesɨc pɨ̱mi aŋyácne jém rey. Pero como ijɨycámayñe iga ichiiba jém wo̱ñi t́it́am iwágáypa y como imatoŋneyaj it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp jém mesacɨɨm, jém Herodes ipɨɨmɨ́y tu̱m soldado iga ichiáyiñ jém Xiwan ico̱bac jém wo̱ñi. mSJém ia̱pa iñɨ́máy jém wo̱ñi iga iwágáyiñ jém Xiwan ico̱bac. Jesɨc jém wo̱ñi iñɨ́máy jém Herodes: —Ansunpa iga yɨɨmt́i achiaayɨ jém Xiwan ico̱bac, jém acchíŋoypaap, tu̱m mɨjpɨc chi̱majo̱m. MJesɨc ijɨycámáy iga ichiiba jém wo̱ñi t́it́am iwágáypa. 5cCuando núc jém Herodes icumpleaño, iwatpa tu̱m sɨŋ. Miñ jém Herodías iyo̱mma̱nɨc. Moj e̱chi jém pɨxiñt́am iwiñjo̱m. Tsa̱m iwɨ̱aŋja̱m jém Herodes. 7Jém Herodes tsa̱m iccaatooba jém Xiwan, pero icɨ̱ŋpa jém pɨxiñt́am porque nɨmyajpa iga jém Xiwan tu̱m jém Dios iŋmat́cɨɨwiñ. dAJém Xiwan iñɨ́máy jém Herodes: —D́a wɨ̱ iga impɨgayñe iñt́ɨ̱wɨ iyo̱mo. xiD́a más pecam jém Herodes icám orde iga matsta̱iñ jém Xiwan. Tsenta̱, cotta̱ cárcel. Matsta̱ jém Xiwan porque iwogáy jém Herodes cuando it́obáyáy jém it́ɨ̱wɨ Felipe iwɨcho̱mo. Jém yo̱mo iñɨ̱yi Herodías. -SJesɨc jém Herodes iñɨ́máy jém icuyo̱xapaap: —Yɨ́p pɨ̱xiñ jém Xiwan jém acchíŋoypaap. Pɨsneum. Jeeyucmɨ wɨa̱p iwat jém mɨjpɨc milagroyaj. Z /Jesɨc jeet́im tiempo jém gobernador Herodes ijo̱dóŋa̱ t́i iwatpa Jesús.  :Jesɨc d́a wa̱t́i wɨbɨc milagro iwat Jesús it́ɨcmɨ, Nazaret, porque d́a icupɨcyajpa iga Dios iMa̱nɨc.zm 9Jeeyucmɨ tsa̱m ijóyixyajpa Jesús. Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Ju̱t́quej wɨ̱pɨctsoŋta̱p jém Dios iŋmat́cɨɨwiñ. Pero jém it́yajwɨɨp it́ɨcmɨpɨc lugar con jém it́yajwɨɨp it́ɨccɨɨm d́a iwɨ̱aŋja̱myaj. { 8Jém iyo̱mtɨ̱wɨtam it́t́im yɨɨm con taɨcht́am. ¿Ju̱t́ ipɨc yɨ́p pɨ̱xiñ it́u̱mpɨy yɨ́p jɨ̱xi? @~}}|8{Wzzxwwvzutssnrqqspp+onn.lkk j]iifhh]g~fee dfd cbOaa4`N_^]\[ZYY(X WW&VUTSSIRRqQQPpONNNMNLAKJIHHFEEDCC-AA??1>"=v’Agui miuuguyt́im mimicht́am, miescribaspɨc mimaestrotam y mifariseopɨc. Tsa̱m minimɨgóyayt́a̱p. D́a nunca iŋwattámpa juuts iniŋquejáypa jém pɨxiñt́am. Iñt́obáypa pɨ̱mi̱mɨ jém cuno̱ya imɨɨchi, jesɨc ocmɨ tsa̱m yagatspɨc oración iŋwatpa iga immɨgóyáypa jém pɨxiñt́am. Jeeyucmɨ tsa̱m mɨjpɨc castigo michiit́amta̱p. l`Q ’Agui miuuguyt́im, mimicht́am, miescribaspɨc y mifariseopɨc. Tsa̱m minimɨgóyayt́a̱p. D́a nunca iŋwattámpa juuts iniŋquejáypa jém iŋcuyujcɨɨwiñ. Mimicht́am iniŋpajpa jém puerta ju̱t́ tɨgɨyyajpa jém pɨxiñt́am ju̱t́ iŋjacpa Dios. D́a mit́ɨgɨypa mimicht́am, ni d́at́im iñj ɨ́gáypa iga tɨgɨyyajiñ jeeyaj. _ Dios d́a iwɨ̱ixpa jém pɨ̱xiñ jém tsa̱mpɨc nacujípta̱p. Pero wɨ̱ixt́a̱p tu̱m pɨ̱xiñ siiga d́a malo ia̱nama. L^ Jém más mɨjpɨc aŋjagooyi entre mimicht́am micuyo̱xatámpa. h]I D́a wɨa̱p iñchɨ́y juuts miŋjagooyi porque it́ tu̱m jém iniŋjagooyi je jém Cristo. '\G Odoy nɨ́maayɨ tu̱m pɨ̱xiñ iga “Manja̱tuŋ” iga mipɨɨmɨ́ypa yɨ́p naxyucmɨ, porque it́ tu̱m jém tanJa̱tuŋ jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ. [%’Odoy jɨɨcɨ iga i̱ miñɨɨyɨ́yiñ iga miRabí, porque it́ tu̱m jém imMaestro, je jém Cristo. Mimicht́am mit́ɨ̱wɨtam. ;ZoIwɨ̱aŋja̱mpat́im iga tandioschiiñ calle. Ixunpa iga jém pɨxiñt́am iñɨɨyɨ́yiñ iga: “Rabí, Rabí”. Taɨcht́am tanaŋmat́i̱mɨ nɨmtooba: “Mammaestro”. GYCuando watta̱p jém mɨjpɨc sɨŋ, agui iwɨ̱aŋja̱myaj jém co̱ñcuy ju̱t́ wícyajpa jém mɨjtampɨc aŋjagooyiyaj. Agui icusúnɨyyajpa jém más wɨbɨc co̱ñcuy jém sinagoga. NXIwɨ̱watyajpa iga ixt́a̱iñ iga wɨbɨc pɨ̱xiñ. Agui iwɨ̱aŋja̱myaj jém wɨ̱t́ipɨc bolsa ju̱t́ ininɨcpa jém Dios iŋma̱t́i. Agui wɨ̱ accuyajne jém iyagats yoot́i iŋna̱ca. >WuTsa̱m jáyaŋ iŋquímayooyi ijɨ̱xquímyajpa, tsa̱m ictsɨɨma̱yajpa jém it́ɨ̱wɨtam, pero jeeyaj d́a iyo̱xpátpa con tu̱m jém iwaycɨ iga icuyagɨ́yáypa ichɨ̱mi. mVSJesɨc cupɨctaamɨ mimicht́am, wattaamɨ it́u̱mpɨy juuts miñɨ́mayt́ámpa cuando miŋquejayt́ámpa jém Dios iŋma̱t́i. Pero odoy wattaamɨ juuts iwatyajpa jeeyaj. Porque iwɨ̱aŋmatyajpa, pero d́a iwɨ̱watyajpa. |Uq—Jém escribaspɨc maestroyaj con jém fariseoyaj jexpɨct́im aŋquímayooyi iŋmatpa juuts jém Moisés. oT YJesɨc moj iŋmadáy Jesús it́u̱mpɨy jém aŋtuuma̱neyajwɨɨp con jém icuyujcɨɨwiñ. Nɨmpa: S.Jesɨc d́a i̱ wɨa̱ icutsoŋ jém Jesús. Dende jém ja̱ma d́am i̱ más icwác jém Jesús porque agui cɨ̱ŋyajpa.~Ru-¿Pero jutsa̱p ichɨ́y jém Cristo juuts jém David ima̱nɨc, siiga nɨmt́im jém David iga jém Cristo iO̱mi? Q+,Jém anJa̱tuŋ Dios iñɨ́máy jém ánO̱mi Cristo:“Co̱ñɨ yɨɨm anaŋwɨ̱mɨ hasta que iŋcoñwɨ́ypa jém mijóyixyajpaap.” GP+Jesús iñɨ́máy: —Jém Dios iA̱nama ichi jɨ̱xi jém David iga wɨa̱p iŋmat, ¿jesɨc t́iiga nɨmpa jém David iga jém Cristo je jém iO̱mi? Porque nɨmpa jém David: O*Iñɨ́máy: —Anɨ́maayɨ t́i iñjɨ̱stámpa, ¿i̱ ima̱nɨc jém Cristo? Nɨmyaj jém fariseoyaj: —Jém David ima̱nɨc. LN)Iganam aŋtuuma̱neyaj je̱m jém fariseoyaj, Jesús icwác. kMO(Siiga iŋwatpa juuts nɨmpa icuɨstɨc yɨ́p aŋquímayooyi, jesɨc capsum iŋwat it́u̱mpɨy jém aŋquímayooyi jém ichacnewɨɨp jém Moisés y it́u̱mpɨy jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ. De i̱ miñpa jém Cristo wLg'Jém tuŋgac aŋquímayooyi jext́im. Nɨmpa: “To̱yɨ jém iñt́ɨ̱wɨ juuts minitoyt́a̱p iñyaac.” BK&Yɨ́bam jém mɨjpɨc aŋquímayooyi jém wiñt́ipɨc. J%Jesús iñɨ́máy: —“To̱yɨ jém tanJa̱tuŋ Dios con it́u̱mpɨy íña̱nama y con it́u̱mpɨy iñjɨ̱xi.” gIG$—Maestro, ¿juppɨc jém más mɨjpɨc aŋquímayooyi de jém Moisés iŋquímayooyi? H#Tu̱m de jeeyaj, jém maestro de jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi, tsa̱m icutɨ́tstooba jém Jesús. Jesɨc iñɨ́máy: G#"Cuando jém fariseoyaj ijo̱dóŋa̱yaj iga Jesús d́a icjɨyyaj jém saduceoyaj, jesɨc e̱ybɨc aŋtuuma̱yaj ju̱t́ it́ Jesús. F/!Jesɨc jém miññeyajwɨɨp je̱m agui ipooñaŋja̱myajpa cuando imatoŋyaj jém Jesús iŋquímayooyi. Jém más mɨjpɨc aŋquímayooyi .EU “Ɨch jém Abraham aDios, jém Isaac aDios y jém Jacob aDios.” Jesɨc quejpa iga jém tanJa̱tuŋ Dios d́a je jém caanewɨɨp iDios, je jém vivopɨc iDios. D-Sɨɨp manaŋquejáypa iga nu̱ma acpɨsyajta̱p jém caaneyajwɨɨp. ¿Que d́a immayñe jém Dios iŋma̱t́i t́i miñɨ́máy Dios? Nɨmpa: Jesɨc Jesús icutsoŋ. Nɨmpa: —Mimicht́am tsa̱m mijɨ̱xit́ogoyñeta porque d́a iŋcutɨɨyɨyt́ámpa jém Dios iŋma̱t́i ni d́at́im iŋcutɨɨyɨyt́ámpa t́i wɨa̱p iwat Dios con ipɨ̱mi. 3A_Jesɨc cuando Dios icpɨspa it́u̱mpɨy jém caaneyajwɨɨp, ¿juppɨc de jeeyaj tsɨ́ypa juuts jém yo̱mo iwɨd́a̱ya? Porque icusiete iniŋcoomɨyyaj jém yo̱mo. )@MOcmɨ caat́im mex jém yo̱mo. ?Iñascat́im je̱mpɨc jém ipɨɨtsɨ y jém tuŋgac jém ijáyuc hasta que icusiete ipɨcyaj jém yo̱mo. Caayaj it́u̱mpɨyyaj. F>It́ id́ɨc con aɨcht́am siete pɨ̱xiñ tu̱mt́i ija̱tuŋ. Jesɨc yoomɨ́y jém más a̱chpɨc. Ocmɨ ca. D́a ichac ni tu̱m ima̱nɨc. Jesɨc jém ipɨɨtsɨ ipɨc jém ica̱pay. =#—Maestro, nɨmpa jém Moisés, siiga caaba tu̱m pɨ̱xiñ y ichacpa iyo̱mo, pero d́a ichac ni tu̱m ima̱nɨc, jesɨc jém pɨ̱xiñ it́ɨ̱wɨ ipɨgáyiñ jém iyo̱mo iga inima̱nɨcwatpa. Jesɨc jém tsɨ̱xi tsɨ́ypa juuts jém caanewɨɨp ima̱nɨc. 5<cJesɨc jeet́im ja̱ma miñ iámyaj Jesús algunos jém saduceoyaj, jém d́apɨc icupɨcyajpa iga pɨspa jém caaneyajwɨɨp. Jeeyucmɨ miñ icwác Jesús. Nɨmyaj: 1;[Cuando imatoŋyaj t́i iñɨ́máy Jesús, tsa̱m ipooñaŋja̱myajpa jém miññeyajwɨɨp. Ichacyaj Jesús, nɨcyaj. Jutsa̱p icpɨsyajta̱ jém caaneyajwɨɨp ;:oNɨmyajpa: —Jém César jém Romapɨc aŋjagooyi. Jesɨc nɨmpa Jesús: —Chiit́aamɨ jém César jém Césarpɨc imɨɨchi. Chiit́aamɨ Dios jém Diospɨc imɨɨchi. 9 Jesɨc mu iix Jesús, icwácpa. Nɨ́mayyajta̱p: —¿I̱ iwiñpac it́ yɨ́p tumiñyucmɨ? ¿I̱ iñɨ̱yi jaycámayñeta̱? x8iAŋquejaayɨ tu̱m jém tumiñ jém iñyojóycapaap jém impuesto. Jesɨc namíñayt́a̱ Jesús jém tumiñ. R7Pero Jesús icutɨɨyɨ́ypa iga tsa̱m iniit́yaj malopɨc jɨ̱xi ia̱namaŋjo̱m. Iñɨ́máy: —Mimicht́am miñɨ́maŋtaaya̱p iga iŋwattooba juuts ixunpa Dios. ¿T́iiga aŋcutɨ́tspa? u6cJesɨc anɨ́maayɨ t́i iñjɨ̱spa: ¿Wɨ̱ iga tanyojpa impuesto jém Romapɨc aŋjagooyi o d́a wɨ̱? 5{Jeeyucmɨ icutsatyaj algunos jém fariseoyaj icuyujcɨɨwiñ con algunos jém Herodes ipɨxiñt́am iga iniŋmatyajiñ jém Jesús. Nɨ́mayt́a̱p: —Maestro, anjo̱dóŋa̱ta iga siempre iniŋmatpa jém nu̱mapɨc aŋma̱t́i. Iniŋquejpa parejo jém Dios iŋma̱t́i, d́a i̱ immɨgóyáypa. D́a iŋwada̱p caso t́i nɨmyajpa jém pɨxiñt́am. D́a i̱ iŋcɨ̱ŋpa. 47Jesɨc jém fariseoyaj moj ijɨ̱syaj jutsa̱p iquejajwadáy jém Jesús con jeet́im iŋquímayooyi jém iŋquejayñewɨɨp jém pɨxiñt́am. t3aPorque tsa̱m jáyaŋ aŋwejayyajta̱p, pero d́a wa̱t́i cupiŋneyajta̱. I̱ tanyojáypa jém impuesto j2M Jesɨc jém rey iñɨ́máy jém icuyo̱xapaap: “Matstaamɨ yɨ́p pɨ̱xiñ, tsénayt́aamɨ icɨ y ipuy. Cottaamɨ jém piichcɨɨm jém it́wɨɨp aŋsɨ̱cmɨ, ju̱t́ tsa̱m wejyajpa, ju̱t́ iñichyajpa it́ɨts.” G1 Jesɨc jém rey iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ: “Amigo, ¿jutsa̱ mu iñt́ɨgɨy yɨɨm y d́a i̱ miccámáy jém wɨbɨc yoot́i para jém aŋcoomɨ́yóycuy?” D́a jɨy jém pɨ̱xiñ. O0 ’Jesɨc tɨgɨy jém rey iga iámpa jém aŋtuuma̱neyajwɨɨp. Iix tu̱m pɨ̱xiñ d́a ipɨctsoŋne jém wɨbɨc yoot́i jém iccámaypáppɨc jém rey icuyo̱xapaap para jém sɨŋjo̱m. p/Y Jesɨc nɨcyaj jém icuyo̱xayajpaap ju̱t́ nasyajpa jáyaŋ jém pɨxiñt́am. Iŋtuuma̱watyajpa it́u̱mpɨy jém ipátneyajwɨɨp, jém malopɨc y jém wɨbɨc. Je̱mpɨgam com jém tɨc ju̱t́ it́ jém aŋcoomɨ́yóycuy. M. Jesɨc nɨctaamɨ ju̱t́ aŋwácne jém tuŋ ju̱t́ nasyajpa jáyaŋ jém pɨxiñt́am. Nɨ́mayya̱jɨ it́u̱mpɨy jém impátpáppɨc iga miñyajiñ ju̱t́ it́ jém aŋcoomɨ́yóycuy.” %-CJesɨc e̱ybɨc jém rey iñɨ́máy jém icuyo̱xayajpaap: “It́um listo jém aŋcoomɨ́yóycuy, pero jém mojnewɨɨp antɨ́p d́a wɨ̱ iga miñpa. s,_Jesɨc cuando imatoŋ jém rey t́i iñasca jém icuyo̱xayajpaap, tsa̱m pɨ̱mi jóy. Icutsat jém soldado iga accaayajta̱iñ jém accaoyñeyajwɨɨp y iga nooquetta̱iñt́im jém attebet ju̱t́ it́ jém malopɨc pɨxiñt́am. c+?Tuŋgac imats jém icutsatneyajwɨɨp jém rey, moj imalwadayyaj hasta iccaayaj algunos. b*=’Pero jeeyaj d́a iwadáy caso. Tu̱m nɨc ica̱mjo̱m, tu̱m nɨc máymáyooyi. $)AJesɨc e̱ybɨc icutsat tuŋgac más jém icuyo̱xayajpaap. Iñɨ́máy: “Nɨ́mayya̱jɨ jém antɨ́pneyajwɨɨp iga watneum jém wíccuy. Accaaneta̱wum jém xix y jém borregoyaj jém anacpɨ̱newɨɨp. Sɨɨp it́um listo, miñyajiñ ju̱t́ it́ jém aŋcoomɨ́yóycuy.” 0(YCuando yajum iwɨ̱tsac it́u̱mpɨy cosa, icutsat jém icuyo̱xayajpaap iga iŋwejayyajpa jém pɨxiñt́am jém it́ɨ́pneyajwɨɨp. Pero jeeyaj d́a miñt́ooba. )'K—Jém tiempo cuando Dios iŋjacpa jém pɨxiñt́am jex juuts tu̱m rey cuando aŋcoomɨ́ypa ijayma̱nɨc. Jém ija̱tuŋ iwatpa tu̱m mɨjpɨc sɨŋ. <& uJesɨc Jesús iŋmatpa tuŋgac más cuento. Nɨmpa: H% .Tsa̱m imatsyajtooba Jesús, pero d́a wɨa̱p imatsyaj. Jém aŋjagooyiyaj tsa̱m icɨ̱ŋyaj jém pɨxiñt́am porque jeeyaj icupɨcyajpa iga tu̱m Dios iŋmat́cɨɨwiñ jém Jesús.6$e-Jesɨc cuando jém pa̱nij aŋjagooyiyaj con jém fariseoyaj imatoŋyaj jém xuxut́ cuento, icutɨɨyɨyyaj iga jeeyaj icuyucmɨ iŋmatpa Jesús jém xuxut́ cuento. ~#u,Siiga michutpa yɨ́p tsaayucmɨ, micusámáypa. Siiga yɨ́p tsa micuchijquetpa, jesɨc michɨ́ypa iga mipoot́i. Y"++Jeeyucmɨ mannɨ́máypa iga miccáyayt́a̱p jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga sɨɨp Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ. Chiit́a̱p jém tuŋgac pɨxiñt́am jém ichiipaap jém wɨbɨc cosecha juuts ixunpa Dios. O!*Jesɨc nɨmpa Jesús: —¿Que d́a immayñeta jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́ jayñe? Nɨmpa:Jém tɨcwatpaap ipatsayt́ɨp tu̱m tsa.Pero ocmɨ jeet́im tsa piŋta̱.Sɨɨp jeet́im tsa icóppacne jém tɨc.Je̱mpam iwat jém tanJa̱tuŋ Dios.Cuando tánixt́ámpa, agui tampooñaŋja̱mtámpa.  )Jesɨc jém pa̱nijyaj icutsoŋyaj, nɨmyaj: —Accaayajta̱p it́u̱mpɨy jém malopɨc pɨxiñt́am. D́a iyaachaŋja̱mpa ni uxaŋ jém finca io̱mi. Jesɨc ocmɨ icnucspa tuŋgac pɨ̱xiñ, jém iwégaypaap jém cosecha cuando núcpa itiempo. ,Q(Jesɨc Jesús icwác jém pa̱nijyaj. Nɨmpa: —Sɨɨp anɨ́maayɨ: Cuando miñpa jém nas io̱mi, ¿t́i iniwatpa jém iwatyajpáppɨc cuenta jém iñas? X)'Jesɨc imatsayyaj jém pɨ̱xiñ ima̱nɨc. It́opyaj aŋsɨ̱cmɨ, iccaayaj. &Pero cuando jém iñucsneyajwɨɨp jém finca iixyaj iga miñpa jém io̱mi ima̱nɨc, moj nanɨ́mayyajta̱ji: “Yɨ́bam ipɨctsoŋpa it́u̱mpɨy jém ija̱tuŋ imɨɨchi. Tej tanacca, jesɨc taɨcht́am tamɨɨcha̱támpa t́it́am ichiiba jém ija̱tuŋ.” +O%’Jesɨc ocmɨ jém nas io̱mi icutsat ima̱nɨc iga ipɨctsoŋpa jém ija̱tuŋ imɨɨchi. Nɨmpa: “Tienes que iwɨ̱pɨctsoŋyajpa jém amma̱nɨc.” $Jesɨc e̱ybɨc jém nas io̱mi icutsat tuŋgac más jém imozo, pero jém iñucsneyajwɨɨp jém ifinca imalwadayyajpat́im mex jeeyaj. 5#Pero jém iñucsneyajwɨɨp jém finca iga iyo̱xacaaba imatsyaj jém imozoyaj. Tu̱m tsa̱m icótsyaj, tu̱m iccaayaj, tu̱m iñácscayaj tsaamɨ. )"Cuando núc jém tiempo iga it́úcyajpa jém uvas, jém finca io̱mi icutsat jute̱n jém imozoyaj iga ipɨctsóŋiñ jém io̱mi imɨɨchi. 7g!Nɨmt́im Jesús: —Matoŋtaamɨ tuŋgac xut́u cuento: It́ id́ɨc tu̱m pɨ̱xiñ nasɨywɨɨp. Iñip tu̱m finca de uvas. Icutánne. Iwat tu̱m tsaajos ju̱t́ it́obáypa jém uvas iñɨ iga iwatpa jém vino. Iwatt́im tu̱m torre ju̱t́ iwatpa cuenta jém uvas. ’Cuando cupacneum, icnucs jém finca de uvas tuŋgac pɨxiñt́am iga iyo̱xacaiñ. Ocmɨ nɨc jém nas io̱mi tuŋgac naxyucmɨ ju̱t́ tsa̱m juumɨ. -S Porque jém Xiwan jém acchíŋoypaap miñ iga miŋquejayt́ámiñ jutsa̱p iŋwatta juuts ixunpa Dios, pero d́a iŋcupɨcta. Pero jém ichécyajpaap impuesto y jém malopɨc yo̱mtam icupɨcyaj t́i iñɨ́máy jém Xiwan. Aunque íñixñeta iga jém malopɨc ichacyaj jém it́áŋca, mimicht́am d́a iŋcacta jém iñjɨ̱xi iga iŋcupɨctámpa jém Xiwan iŋma̱t́i. Jém cuento de jém malopɨc yo̱xacɨɨwiñ PJesɨc anɨ́maayɨ: ¿Juppɨc de jém wɨste̱n iwat juuts ixunpa ija̱tuŋ? Nɨmyajpa jém aŋjagooyiyaj: —Jém wiñt́ipɨc. Nɨmpa Jesús: —Nu̱ma mannɨ́máypa iga jém malopɨc pɨxiñt́am jém ichécyajpaap impuesto y jém malopɨc yo̱mtam tɨgɨyyajpa ju̱t́ iŋjacpa Dios wiñt́it́im antes que mimicht́am. {oJesɨc ocmɨ jém ja̱tuŋpɨc nɨc iñɨ́máy jém tuŋgac ima̱nɨc: “Ma̱nɨc, nɨ̱gɨ miyo̱xa̱ji yɨ́p ja̱ma jém amfinca de uvas.” Jesɨc jém tuŋgac ima̱nɨc iñɨ́máy ija̱tuŋ: “Ɨch anɨcpa.” Pero ocmɨ d́a nɨc. oWJém ima̱nɨc iñɨ́máy ija̱tuŋ: “D́a anɨcpa.” Pero ocmɨ icac ijɨ̱xi, nɨc yo̱xa̱ji. zmJesɨc Jesús iŋmadáy tu̱m xut́u cuento. Nɨmpa: —¿T́i iñjɨ̱spa? Iniit́ id́ɨc tu̱m pɨ̱xiñ wɨste̱n ijayma̱nɨc. Nɨc iñɨ́máy jém tu̱m: “Ma̱nɨc, yɨ́p ja̱ma nɨ̱gɨ miyo̱xa̱ji jém amfinca de uvas.” %CJesɨc icutsoŋyajpa. Nɨ́mayt́a̱p Jesús: —Aɨcht́am d́a anjo̱doŋ i̱ icutsat jém Xiwan. Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Ɨch d́at́im mannɨ́máypa ju̱t́ ampɨc jém autoridad iga aŋwatpa juuts sɨ́p aŋwat. Jém cuento de jém pɨ̱xiñ con wɨste̱n ima̱nɨc (IPero siiga tannɨ́máypa iga d́a je Dios icutsat jém Xiwan, jesɨc tsa̱m taŋcɨ̱ŋpa jém pɨxiñt́am porque icupɨcyajpa iga Dios icutsat jém Xiwan. Anɨ́maayɨ: ¿I̱ icutsat jém Xiwan iga acchíŋóypa? ¿Que Dios icutsat, o jém pɨxiñt́am? Jesɨc jém aŋjagooyiyaj nacwácyajta̱ entre jeeyaj: —Siiga tanɨmpa iga Dios icutsat jém Xiwan, jesɨc tanɨ́máypa: “¿T́iiga d́a iŋcupɨcta?” 4aJesús icutsoŋ. Iñɨ́máy: —Ɨch manacwácpat́im, siiga aŋcutsoŋpa, jesɨc mannɨ́máypat́im ju̱t́ ampɨc jém pɨ̱mi iga aŋwatpa juuts sɨ́p aŋwat. (IJesɨc tɨgɨy e̱ybɨc Jesús jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. Iganam accuyujóypa Jesús, icunúcyaj jém pa̱nij aŋjagooyiyaj con jém Israelpɨc wɨd́ayt́am. Icwácyajpa. Nɨ́mayt́a̱ Jesús: —¿I̱ michi jém pɨ̱mi iga iŋwatpa juuts mich sɨ́p iŋwat? ¿I̱ micutsat?  Siiga nu̱ma iŋcupɨcpa iga Dios wɨa̱p miyo̱xpát, jesɨc impɨctsoŋpa t́it́am iŋwágáypa Dios. Acwácta̱ Jesús i̱ icutsat  wJesús icutsoŋ. Nɨmpa: —Siiga tsa̱m iŋcupɨcpa iga Dios wɨa̱p iwat it́u̱mpɨy cosa y siiga d́a iñjɨ̱spa íña̱namaŋjo̱m iga d́a wɨa̱p, jesɨc d́a no más wɨa̱p iŋwat juuts ɨch aŋwadáy jém tsuj, pero wɨa̱pt́im iññɨ́máy yɨ́p co̱tsɨc iga caayɨ de yɨɨm, nɨ̱gɨ miniccámta̱ji lamar, jesɨc miwadáypa Dios juuts iŋwágáypa.  /Cuando iixyaj jém icuyujcɨɨwiñ, agui ipooñaŋja̱myaj. Icwácyaj jém Jesús. Nɨ́mayt́a̱: —¿T́iiga tsa̱m jicscɨy tɨts jém tsuj? ` 9Iix tu̱m tsuj tuŋaŋna̱ca. Nɨc icuámáy jém tsuj it́ɨm, pero d́a ipadáy. Nada más it́ jém iay. Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém tsuj: —D́a nunca mit́ɨ́ma̱p e̱ybɨc. Jeet́i rato tɨts jém tsuj. ] 3Jesɨc icuqueja̱ma, cuando se̱tgacpa Jerusalén, tsa̱m yua̱p jém Jesús. +Jesɨc moj nɨqui jém Jesús. Jemum ichac jém pa̱nij. Nɨc mo̱ŋi jém xut́u tɨgaŋjoj jém Betania. Jesús imalnɨ́máy jém tsuj A{Jesɨc jém pa̱nijyaj iñɨ́mayyaj jém Jesús: —¿Que d́a immatoŋ t́i nɨmpa yɨ́p tsɨ̱xt́am? Jesús icutsoŋ. Nɨmpa: —Nu̱ma, ammatoŋ. ¿Que d́a immayñe jém Dios iŋma̱t́i? Nɨmpa así:Dios ichiiba jɨ̱xi jém xuxut́ tsɨ̱xt́am iga
icujípyajiñ Dios juuts je iwɨ̱aŋja̱m. /Jém co̱bacpɨc pa̱nijyaj con jém escribaspɨc maestroyaj agui jóyñeyaj cuando iixyaj jém wɨbɨc milagro jém iwatnewɨɨp Jesús y cuando imatoŋyaj iga pɨ̱mi jɨyyajpa jém tsɨ̱xt́am ma̱stɨcjo̱m, nɨmyajpa: “Taŋcujíptámpa jém rey David iMa̱nɨc.” q[Jesɨc miñ iámyaj Jesús jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m jém cácht́i y jém cu̱xujyaj. Icpɨs.  Iñɨ́máy Jesús jém it́yajwɨɨp je̱m: —Nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i jém jayñewɨɨp: “Antsac antɨc ju̱t́ iwatyajpa oración jém pɨxiñt́am.” Pero mimicht́am inicse̱tneta jém Dios ima̱stɨc juuts tu̱m tɨc ju̱t́ it́ jém númyajpaap.  Ocmɨ tɨgɨy Jesús jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. Moj iquebacput it́u̱mpɨy jém máymáyoyyajpaap con it́u̱mpɨy jém juyjúyoyyajpaap. Ichiputseedáy jém imesayaj jém icucacyajpaap tumiñ. Imutsmutsseedáy jém ico̱ñcuyyaj jém imáyyajpaap cuucu. gG Jesɨc nɨmyajpa jém pɨxiñt́am jém miññeyajwɨɨp con Jesús: —Yɨ́p pɨ̱xiñ Jesús jém Dios iŋmat́cɨɨwiñ. Nazaretpɨc pɨ̱xiñ de jém naxyucmɨ de Galilea. Jesús iccuáy jém mɨjpɨc ma̱stɨc #? Cuando tɨgɨy Jesús jém attebet Jerusalén, tsa̱m cujínayyajpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. Nacwácyajta̱: —¿I̱apaap yɨ́p pɨ̱xiñ?   Algunos aŋjagoyñeyaj iñɨc y algunos miñyajpa jém Jesús it́uuñiaŋcɨɨm. Pɨ̱mi aŋwejyajpa. Nɨmyaj: —Taŋcujíptámpa jém rey David iMa̱nɨc. Agui wɨ̱ yɨ́p tanaŋjagooyi jém tacutsadayñewɨɨp Dios. Agui wɨ̱ jém tanJa̱tuŋ Dios. B}Miñyaj tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am y yo̱mtam. It́ócyajpa iyoot́i tuŋjo̱m ju̱t́ naspa Jesús. Tuŋgac it́ɨŋyajpa jém cuy iŋcɨs y jém ay iga it́ócyajpat́im tuŋjo̱m. y~kInimiñyaj jém burroa̱pa con ima̱nɨc. Icutócyaj con iyoot́iyaj. Jesɨc iquímca Jesús jém ma̱ñburro. `}9Jesɨc nɨcyaj jém wɨste̱n icuyujcɨɨwiñ. Iwatyaj juuts iñɨ́máy Jesús. n|UNɨ́maayɨ jém it́yajwɨɨp jém attebet Jerusalén:“Ixt́aamɨ iga miñpa jém iñRey.D́a malo, d́a nacujípta̱p.Iquímcane tu̱m burro.Miñpa tu̱m ma̱ñburroyucmɨ, tu̱m burroa̱pa ima̱nɨc.” {Je̱mpɨgam iwatyaj iga cupacpa jém aŋma̱t́i jém ijaychacnewɨɨp jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ. Nɨmpa: zSiiga i̱ micwácpa iga: “¿T́iiga iŋwijpa?” jesɨc nɨ́maayɨ iga jém tánO̱mi ixunpa y d́a jáypa micutsadáypa e̱ybɨc. +yOIñɨ́máy Jesús: —Nɨctaamɨ jém tɨgaŋjoj jexpɨc it́. Cuando miñúctámpa impáttámpa tu̱m burroa̱pa tsenne con ima̱nɨc. Wi̱jɨ, anamíñaayɨ. :x oCuando núcyajtooba Jerusalén, núcyaj wiñt́i jém attebet Betfagé nocojo̱m jém Olivos co̱tsɨc. Jesɨc icutsat wɨste̱n jém icuyujcɨɨwiñ tuŋgac xut́u tɨgaŋjoj. wy"Jesɨc iyaachaŋja̱mpa Jesús. Ichɨgáy iixcuy. Jeet́i rato ixixóypam. Mojum it́úŋɨyyaj jém Jesús.Qv!Nɨmyaj jém cácht́iyaj: —MánO̱mi, ansunpa iga aixixóyiñ. u+ Jesɨc teeñaŋjac Jesús. Iŋwejáy jém wɨste̱n iga miñyajiñ. Cuando núc, iñɨ́máy Jesús: —¿T́i iñxunpa iga maŋwadáypa? ftEPero jém it́úŋɨyyajpaap Jesús iwogayyajpa jém cácht́i. Iñɨ́mayyajpa iga odoy jɨyyajiñ. Pero más pɨ̱mi jɨypa jém cácht́i. Nɨmyaj: —MánO̱mi, mich jém rey David mima̱nɨc, ayaachaŋja̱mɨ. Ys+Wɨste̱n cácht́i co̱ñyaj jém tuŋ aŋna̱ca. Cuando imatoŋyaj iga naspa Jesús, jesɨc pɨ̱mi jɨyyajpa jém cácht́i. Nɨmyaj: —MánO̱mi, jém rey David mima̱nɨc, ayaachaŋja̱mɨ aɨcht́am. orWJesɨc cuando putyaj jém attebet Jericó, tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am it́úŋɨyyajpa Jesús. qIŋwattámpat́im juuts aɨch. Ɨch amiñ sɨŋyucmɨ iga aŋcuyo̱xa̱p jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. D́a amiñ iga acuyo̱xata̱p. Amiñ iga anchiiba amvida iga anyojáypa jáyaŋ pɨxiñt́am it́áŋca. Jesús icpɨs wɨste̱n cácht́i ]p3Jém más mɨjpɨc aŋjagooyi entre mimicht́am micuyo̱xa̱p juuts tu̱m esclavo. o{Pero mimicht́am d́a iŋwattámpa je̱mpɨc. Siiga mɨjpɨc miŋjagooyi, jesɨc iŋcuyo̱xa̱p jém iñt́ɨ̱wɨtam. n+Pero Jesús iŋwejáy los demás jém icuyujcɨɨwiñ iga iŋmadáypa. Nɨmpa: —Micht́am iñjo̱doŋ iga jém juumɨpɨc pɨxiñt́am iŋjagooyiyaj tsa̱m ipɨɨmɨ́ypa jém ipɨxiñt́am. Jém más mɨjpɨc aŋjagooyi más pɨ̱mi ipɨɨmɨ́ypa jém ipɨxiñt́am. emCJesɨc cuando imatoŋyaj jém diez icuyujcɨɨwiñ, tsa̱m ijóyixyaj jém wɨste̱n. &lEJesɨc Jesús iñɨ́máy: —Nu̱ma íñucpa jém copa jém ɨchpɨc ánucpa y wɨa̱p impɨctsoŋ jém yaacha̱ji juuts ampɨctsoŋpa aɨch. Ɨch d́a wɨa̱p manchi jém derecho iga nɨcpa mico̱ñi anaŋwɨ̱mɨ y anaŋna̱ymɨ. Ichiiba anJa̱tuŋ Dios jém icupiŋnewɨɨp. k#Pero Jesús icutsoŋ, iñɨ́máy: —Mimicht́am d́a iñjo̱doŋtam t́i iŋwácpa. ¿Que mimicht́am wɨa̱p iñyaachɨ́y jém yaacha̱ji jém ɨchpɨc ampɨctsoŋpa? ¿Wɨa̱p íñuc jém copa jém ɨchpɨc ánucpa? Nɨmpa jém wɨste̱n: —Awɨa̱támpa. jJesɨc Jesús icwácpa jém yo̱mo. Nɨ́mayt́a̱: —¿T́i iñxunpa? Nɨmpa jém yo̱mo: —Cuando iniŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ, ansunpa iga yɨ́p wɨste̱n amma̱nɨc ipɨctsóŋiñ tu̱m mɨjpɨc cargo. Tu̱m co̱ñpa mich iniŋwɨ̱mɨ y tu̱m iniŋna̱ymɨ. GiOcmɨ icunúcyaj Jesús wɨste̱n jém icuyujcɨɨwiñ jém Jacobo y Xiwan. Iwaganamiñyaj ia̱pa, jém Zebedeo iyo̱mo. Co̱ste̱ñ jém Jesús iwiñjo̱m iga iwágáypa tu̱m favor. vheAcɨɨjuŋcotta̱p jém tuŋgac pɨ̱xiñ icɨɨjo̱m iga axiccayajpa, acótsyajpa y acunúnyajpa cunusyucmɨ. Accaayajpa, pero jém tucunaja̱ma apɨspa de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp. Jém Jacobo y Xiwan ia̱pa iwác tu̱m favor g1—Matoŋtaamɨ. Sɨɨp tanɨctámpa Jerusalén. Ɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, acɨɨjuŋcotta̱p jém pa̱nij aŋjagooyi icɨɨjo̱m y jém escribaspɨc maestroyaj icɨɨjo̱m. Jeeyaj acɨɨpiŋpa, achiiba mɨjpɨc castigo. Ocmɨ ijɨ̱syajpa iga accaayajpa. |fqCuando nɨquiyaj Jesús tuŋjo̱m iga nɨcpa Jerusalén, iŋwejáy aparte jém icuyujcɨɨwiñ. Iñɨ́máy: be=Jém tuuñiaŋcɨɨmpɨc aŋjagóypa. Jém aŋjagoyñewɨɨp tsɨ́ypa tuuñiaŋcɨɨm. Jáyaŋ jém pɨxiñt́am aŋwejayyajta̱p, pero d́a wa̱t́i jém cupiŋneyajta̱wɨɨp. Tuccɨy nɨmpa Jesús iga accaata̱p d1¿Que d́a wɨa̱p aŋwat juuts ɨch ansunpa con antumiñ? Tsa̱m miña̱jajóypa porque ɨch aŋwɨ̱wadáypa jém tuŋgac anyo̱xacɨɨwiñ.” xciJesɨc pɨ̱cɨ jém iŋcoñwɨyooyi, nɨcsɨm. Ɨch anyojtooba jém ocmɨpɨc núc jutsaŋt́im mich manyoj. Lb Jesɨc jém finca io̱mi icutsoŋ. Iñɨ́máy tu̱m jém pɨ̱xiñ jém icujɨyñewɨɨp: “Amigo, d́a mammalwaday ni uxaŋ. ¿Que d́a manawat trato iga manyojpa tu̱m ja̱ma icoñwɨyooyi? gaG Jesɨc iñɨ́mayyaj jém finca io̱mi: “Jém ocmɨpɨc núcyaj yo̱xayaj tu̱m hora no más, pero jesaŋt́im ipɨctsoŋyaj juuts aɨcht́am. Tsa̱m pɨ̱mi ayo̱xata mu̱ma ja̱ma, anyaachɨyt́a jém ja̱mpi̱ji.” Y`+ Jesɨc yaj ipɨctsoŋyaj jém icoñwɨyooyi, moj icujɨyyaj jém finca io̱mi. 6_e Ocmɨ cuando núcyaj jém mojnewɨɨp mi̱ñi, ijɨ̱syajpa iga más jáyaŋ yojyajta̱p. Pero jesaŋt́im yojyajta̱p juuts jém tɨgɨyñewɨɨp a las cinco de la tarde. |^q Cuando núcyaj jém miññeyajwɨɨp a las cinco, it́u̱mpɨy wɨ̱yojyajta̱ juutst́im yo̱xane mu̱ma ja̱ma. ]1’Jesɨc cuando tɨgɨyñeum ja̱ma, jém finca io̱mi iñɨ́máy jém cabo jém iwatpaap cuenta jém ifinca: “Sɨɨp aŋwejayyajɨ jém anyo̱xacɨɨwiñ, yojya̱jɨ. Wiñt́i yo̱jɨ jém ocmɨpɨc núcyaj. Jesɨc ocmɨ yo̱jɨt́im jém wiñt́ipɨc núcyaj.” ;\oNɨmyajpa: “D́a i̱ oy amétsta iga nɨguiñ ayo̱xa̱jit́am.” Jesɨc nɨmpa jém finca io̱mi: “Jesɨc nɨ̱gɨ miyo̱xa̱jit́am jém amfinca. Maŋwɨ̱yojpat́im.” [[/Jesɨc a las cinco de la tarde e̱ybɨct́im nɨc jém plaza. Ipát algunos jém pɨxiñt́am d́a inii̱yaj yo̱xacuy. Iñɨ́máy: “¿T́iiga miit́t́a yɨɨm? ¿Mu̱ma ja̱ma d́a sɨ́p iñyo̱xata?” pZYE̱ybɨc nɨc jém finca io̱mi jém plaza cugapja̱ma y a las tres de la tarde. Je̱mpɨct́im iwat. YIñɨ́máy: “Mimicht́am nɨctaamɨ miyo̱xa̱jit́am jém amfinca. Maŋwɨ̱yojpat́im.” Jesɨc jeeyaj nɨcyajpat́im yo̱xa̱ji. XJesɨc yucmɨm ja̱ma, como las nueve, e̱ybɨc nɨc jém pɨ̱xiñ jém plaza. Jemum iix algunos d́a inii̱yaj yo̱xacuy. jWMIpátyaj, iwat trato con jeeyaj iga iwɨ̱yojpa jém ja̱ma. Ocmɨ icutsat jém ifinca de uvas. *V O’Jém Dios iyo̱xacuy jex juuts tu̱m pɨ̱xiñ nasɨywɨɨp. Tu̱m ja̱ma, joccuquej, nɨc iméts jém yo̱xacɨɨwiñ iga icyo̱xayajpa jém ifinca de uvas. UJáyaŋ jém pɨxiñt́am, jém aŋjagoyñeyajwɨɨp, tsɨ́yyajpa tuuñiaŋcɨɨm. Jém tuuñiaŋcɨɨmpɨc, aŋjagoyyajpa.{ToIt́u̱mpɨy jém ichacneyajwɨɨp jém it́ɨc, o it́ɨ̱wɨtam, ija̱tuŋ, ia̱pa, iyo̱mo, ichɨ̱xt́am, o iñas ɨch aŋcuyucmɨ, Dios icseedáypa yɨ́p naxyucmɨ cien veces más. Ipɨctsoŋyajpat́im jém vida jém d́apɨc cuyajpa. SJesɨc Jesús icutsoŋ. Iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Nu̱ma mannɨ́máypa iga mimicht́am, jém antúŋɨyt́ampaap, cuando jooma̱se̱tpa yɨ́p nas, ɨch jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ aco̱ñpa jém mɨjpɨc co̱ñcuyyucmɨ con Dios ipɨ̱mi. Jesɨc mimicht́am mico̱ñt́ámpa jém doce co̱ñcuyyucmɨ iga iniŋjactámpa jém doce grupo de jém Israelpɨc pɨxiñt́am. .RUJesɨc nɨm jém Peto: —MánO̱mi, aɨcht́am antsacnetámum it́u̱mpɨy jém anait́wɨɨp id́ɨc, mantúŋɨyñetámum. ¿Jesɨc t́i ampɨctsoŋtámpa? ?QwJesɨc Jesús iámmats jém icuyujcɨɨwiñ. Iñɨ́máy: —Nu̱ma, jém pɨxiñt́am d́a wɨa̱p iwatyaj, pero Dios wɨa̱p iwat porque Dios wɨa̱p iwat it́u̱mpɨy cosa. PCuando imatoŋyaj jém icuyujcɨɨwiñ, tsa̱m pɨ̱mi ichɨgaŋjécyaj. Nɨmyaj: —¿Jesɨc i̱ wɨa̱p icɨɨput? O1E̱ybɨc mannɨ́máypa. Más d́a táŋca iga naspa tu̱m camello tu̱m núncuypac ijosjo̱m que iga tɨgɨypa tu̱m rico ju̱t́ iŋjacpa Dios. $NAJesɨc Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Nu̱ma mannɨ́máypa, tsa̱m pɨ̱mi táŋca iga tɨgɨypa tu̱m ricopɨc ju̱t́ iŋjacpa Dios. {MoMu imatoŋ t́i iñɨ́máy Jesús, nɨc jém pɨ̱xiñ. Tsa̱m pɨ̱mi aŋyác porque tsa̱m pɨ̱mi rico. LIñɨ́máy Jesús: —Siiga capspa iŋwat it́u̱mpɨy juuts ixunpa Dios, cumáyaayɨ it́u̱mpɨy jém iniit́wɨɨp, chi̱ɨ jém tumiñ jém yaacha̱yajpaap. Jesɨc iniit́pa sɨŋyucmɨ jáyaŋ wɨbɨc riqueza. Jesɨc mi̱ñɨ atúŋɨɨyɨ. pKYNɨmpa jém pɨ̱xiñ: —Ɨch je̱mpɨgam aŋwatne dende atsɨ̱xiñam. ¿T́i más atogóyáy? zJmNaid́aayɨ respeto jém iñja̱tuŋ y jém íña̱pa. To̱yɨ jém iñt́ɨ̱wɨ juuts minitoyt́a̱p iñyaac. 3I_Jesɨc nɨmpa jém pɨ̱xiñ jém d́apɨc tsa̱mi: —¿Juppɨc aŋquímayooyi? Nɨmpa Jesús: —Odoy accaooyɨ, odoy pejooyɨ, odoy nuumɨ, odoy cumɨgóyooyɨ. HyJesɨc Jesús iñɨ́máy: —¿T́iiga miñɨmpa iga ɨch agui awɨ̱? It́ no más tu̱m jém wɨbɨc, je jém tanJa̱tuŋ Dios. Siiga impɨctsoŋtooba jém vida jém d́apɨc cuyajpa, jesɨc wa̱tɨ juuts nɨmpa jém Dios iŋquímayooyi. PGJesɨc ocmɨ núc tu̱m pɨ̱xiñ d́anam tsa̱mi. Miñ iám jém Jesús. Nɨmpa jém pɨ̱xiñ: —Agui wɨbɨc miMaestro, ¿t́i wɨa̱p aŋwat iga anait́pa jém vida jém d́apɨc cuyajpa? F}Jesɨc Jesús ichɨccunúgáy jém tsɨ̱xt́am ico̱bac. Ocmɨ nɨc. Tu̱m ricopɨc pɨ̱xiñ aŋmatpa con Jesús AE{Pero nɨmpa Jesús: —Jɨ́gayt́aamɨ iga míñiñ aámyaj jém xuxut́ tsɨ̱xt́am, odoy aŋjɨyja̱cɨ. Porque jém iŋjacyajpáppɨc Dios jex juuts yɨ́p xuxut́ tsɨ̱xt́am. gDG Jesɨc ocmɨ namíñayyajta̱ Jesús jém xuxut́ tsɨ̱xt́am iga ichɨccunúgáyiñ ico̱bac y iga iŋwejpádáyiñ Dios para jeeyaj. Pero jém icuyujcɨɨwiñ iwogayyaj jém inimiññeyajwɨɨp jém tsɨ̱xt́am. `C9 It́ algunos jém pɨ̱xiñ d́a wɨa̱p iyoomɨ́y porque je̱mpam nay. It́t́im algunos d́a wɨa̱p iyoomɨ́y porque tuŋgac pɨ̱xiñ icapunne. It́t́im algunos jém pɨ̱xiñ d́a yoomɨ́ypa iga más wɨa̱iñ iwat jém Dios iyo̱xacuy. Jém wɨa̱paap iwat je̱mpɨc wɨ̱ iga iwad́iñ. Jesús ichiiba bendición jém tsɨ̱xt́am B% Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —D́a it́u̱mpɨy pɨ̱xiñ wɨa̱p iit́ sin yo̱mo, nada más jém icupiŋnewɨɨp Dios. %AC Jesɨc jém icuyujcɨɨwiñ iñɨ́máy Jesús: —Siiga tsa̱m táŋca iga ichacpa iyo̱mo tu̱m pɨ̱xiñ, jesɨc más wɨ̱ iga odoy yoomɨ́yiñ. ]@3 Mannɨ́máy-pat́im siiga i̱ ichobɨychacpa jém iyo̱mo jém d́apɨc pejoyñe iga ipɨcpa tuŋgac yo̱mo, jesɨc pejóypa jém pɨ̱xiñ. Jém ipɨcpáppɨc jém yo̱mo jém tsacneta̱wɨɨp, pejóypat́im. U?#Jesús iñɨ́máy: —Mimicht́am, tsa̱m malo íña̱nama, jeeyucmɨ jém Moisés ijɨ́cpa iga iñchactámiñ jém iñyo̱mo. Pero cuando moj i̱t́i it́u̱mpɨy cosa, d́a iwatyajpa je̱mpɨc. M>Jesɨc jém fariseoyaj icwácyaj jém Jesús. Nɨ́mayt́a̱: —¿T́iiga nɨm jém Moisés iga tu̱m pɨ̱xiñ wɨa̱p iwadáy jém iyo̱mo tu̱m acta iga natsacyajta̱p con iwɨd́a̱ya? "==Jesɨc jém pɨ̱xiñ con iyo̱mo d́am wɨste̱n. Tsɨ́y tu̱mt́i mɨjta̱y. Jeeyucmɨ d́a wɨ̱ iga ichacpa iyo̱mo jém Diospɨc iŋtuuma̱watne. 4<aNɨmpat́im jém Dios iŋma̱t́i: “Jeeyucmɨ tu̱m pɨ̱xiñ ichacpa ija̱tuŋ con ia̱pa iga iwaganait́pa jém iyo̱mo. Icuɨstɨc tsɨ́ypa tu̱mt́i mɨjta̱y.” <;qIcutsoŋ Jesús. Iñɨ́máy: —¿Que d́a immayñe t́i nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i cuando moj i̱t́i it́u̱mpɨy cosa: “Dios iwat tu̱m pɨ̱xiñ y tu̱m yo̱mo”? ~|| zz yuxxvtsrqponnmlkjCihogg'feeSd=cc5bZaa `X__^}]] [[)ZYY;XWVV2TTSRR Q ONNTMLLKKIHHbGGwFEE@DDCCCXBB^AA/@@???W?>X=<<;:988'76654C32P1:0//B.--8,9+*)) ({'' &%$$p#"! d!82o&+c!? /   XJ@D^ 5.Tsucumtaamɨm, tanɨctámpam porque miñpam jém acɨɨjuŋcotpaap. Matsta̱ Jesús xi-Jesɨc se̱t e̱ybɨc ju̱t́ it́ jém icuyujcɨɨwiñ. Iñɨ́máy: —Sɨɨp nu̱ma moŋtaamɨm, jejtaamɨm. Sɨɨp núcum jém hora iga ɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, acɨɨjuŋcotta̱p jém malopɨc pɨxiñt́am icɨɨjo̱m. zm,Jemum ichac jém icuyujcɨɨwiñ. E̱ybɨct́im nɨc iŋwejpát Dios tres vecesam. Nɨmpa jeet́im aŋma̱t́i.  +Ocmɨ e̱ybɨc se̱t Jesús ju̱t́ it́ icuyujcɨɨwiñ. Tsa̱m moŋyajpa. D́a tojtooba iixcuy porque tsa̱m moŋtooba. @y*Jesɨc e̱ybɨct́im nɨc Jesús iŋwejpát Dios. Nɨmpa: —ManJa̱tuŋ, siiga d́a wɨa̱p aŋcɨacput yɨ́p mɨjpɨc yaacha̱ji, jesɨc wa̱tɨ juuts mich iŋwɨ̱aŋja̱m. dA)Odoy moŋtaamɨ, nawattamta̱jɨ cuenta. Aŋwejpáttaamɨ Dios iga odoy i̱ wɨa̱iñ micutɨ́tsta iga micmalwattámpa. Nu̱ma, jém íña̱nama iwattooba juuts ixunpa Dios, pero jém immɨjta̱y d́a iwɨ̱aŋja̱m. G(Jesɨc se̱t e̱ybɨc Jesús ju̱t́ ichac jém tucute̱n icuyujcɨɨwiñ. Moŋyajpa. Iñɨ́máy jém Peto: —¿Mimoŋpa Peto? ¿Que d́a wɨa̱p imvivoja̱ con aɨch ni tu̱m hora? 'Jesɨc ocmɨ Jesús nɨc uxaŋ más juumɨ. Tocsneactɨŋ. Moj iŋwejpát Dios. Nɨmpa: —ManJa̱tuŋ, siiga iŋwɨ̱aŋja̱m odoy jɨɨcɨ iga annascaaba yɨ́p mɨjpɨc yaacha̱ji. Pero odoy wa̱tɨ juuts ɨch ansunpa. Wa̱tɨ juuts mich iŋwɨ̱aŋja̱m. O&Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém tucute̱n icuyujcɨɨwiñ: —Ɨch agui pɨ̱mi aŋyácne ána̱namaŋjo̱m hasta quénam acaatooba. Tsɨ́yt́aamɨ yɨɨm, odoy moŋtaamɨ, nawattamta̱jɨ cuenta. *M%Jesɨc Jesús ininɨc uxaŋ más juumɨ jém Peto y icuɨstɨc jém Zebedeo ima̱nɨctam. Tsa̱m pɨ̱mi aŋyác Jesús, tsa̱m ijɨ̱spa t́i iñascaaba. <q$Jesɨc nɨcyaj Jesús con jém icuyujcɨɨwiñ tu̱m lugar iñɨ̱yi Getsemaní. Nɨmpa Jesús: —Co̱ñt́aamɨ yɨɨm iganam ɨch anɨcpa jemɨc iga anaŋwejpátpa Dios. N~#Jém Peto iñɨ́máy: —Aunque tawagaaccaata̱iñ con mimich, ɨch d́a manaŋnécpa. It́u̱mpɨy jém icuyujcɨɨwiñ nɨmyajt́im je̱mpɨc. Jesús iŋwejpát Dios jém lugar Getsemaní }"Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Nu̱ma mannɨ́máypa iga yɨ́pt́im tsuu antes que aŋwejpa jém ca̱yu mich anaŋnécpa tuccɨy. ,|Q!Jesɨc Peto iñɨ́máy jém Jesús: —Aunque it́u̱mpɨy tsa̱m cɨ̱ŋyajpa y michacyajpa iŋcut́um, más aɨch d́a acɨ̱ŋpa y d́a maŋcupóyáypa. V{% Pero ocmɨ cuando apɨspa, aŋjagoyñeeba annɨc jém naxyucmɨ de Galilea. 9zkOcmɨ Jesús iñɨ́máy icuyujcɨɨwiñ: —Mimicht́am iñt́u̱mpɨyt́am tsa̱m micɨ̱ŋtámpa y ampoychactámpa aŋcut́um yɨ́pt́im tsuu. Porque nɨmpa así jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́ jayñeta̱: “Accaata̱p jém iwatpáppɨc cuenta jém borregoyaj. Jém borregoyaj cupóyayyajpa.” wygJesɨc yaj iwanyaj tu̱m wa̱ñi, nɨcyaj jém co̱tsɨcyucmɨ. Iŋmatpa Jesús iga iŋnécpa jém Peto =xsMannɨ́may-t́ámpa mimicht́am iga dende sɨɨp d́a ánucpa jém uvas iñɨ hasta que núcpa jém ja̱ma iga ánucpa e̱ybɨc con mimicht́am ju̱t́ iŋjacpa anJa̱tuŋ Dios. w%Yɨ́p ɨch annɨɨpiñ jém antegaypáppɨc iga aŋwatpa jém jo̱mipɨc trato iga aŋwɨ̱tsagáypa jáyaŋ jém pɨxiñt́am it́áŋca. vOcmɨ ipɨc tu̱m copa jém uvas iñɨ, iŋwejpát Dios. Ichi jeeyaj. Iñɨ́máy: —Uctaamɨ iñt́u̱mpɨyt́am. [u/Iganam wícyajpa, Jesús imatspɨc jém caxt́ána̱ñi. Cuando yaj iŋwejpát Dios, iwéc jém caxt́ána̱ñi, ichi icuyujcɨɨwiñ. Iñɨ́máy: —Yɨ́p caxt́ána̱ñi ɨch ammɨjta̱y, cúttaamɨ. tOcmɨ jɨy jém Judas jém icɨɨjuŋcotpaap. Nɨmpa: —MamMaestro, ¿que aɨcham? Jesús iñɨ́máy: —Mimicham. Ws'Jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ tienes que iñascaaba juuts nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́ jayñeta̱, pero agui uuguyt́im jém pɨxiñt́am jém acɨɨjuŋcotpáppɨc, wɨ̱ id́ɨc meega d́a nay. r7Icutsoŋ Jesús. Nɨmpa: —Jém aŋwaganaso̱npaap caxt́ána̱ñi tu̱mt́i chi̱majo̱m, jeam jém acɨɨjuŋcotpaap ánenemigo icɨɨjo̱m. q!Jesɨc jém icuyujcɨɨwiñ tsa̱m aŋyácyaj. Moj nacwácyajta̱ji entre jeeyaj. Cada tu̱mtu̱m nɨm: —MánO̱mi, ¿que aɨcham? p Iganam wícyajpa, nɨmpa Jesús: —Nu̱ma mannɨ́máypa, tu̱m de mimicht́am aŋcɨɨjuŋcotpa jém ánenemigo icɨɨjo̱m. koOJesɨc tsuuya̱wum i̱t́i, co̱ñyaj Jesús jém mesacɨɨm con jém doce icuyujcɨɨwiñ. n Jesús icuyujcɨɨwiñ iwatyaj it́u̱mpɨy cosa juuts ipɨɨmɨ́y. Iwatyajpa jém wíccuy iga icnaspa jém pascuasɨŋ. EmJesús iñɨ́máy icuyujcɨɨwiñ: —Nɨctaamɨ jém attebet Jerusalén. Cuando miñúctámpa tu̱m tɨccɨɨm, impátpa tu̱m pɨ̱xiñ. Nɨ́maayɨ: “Nɨmpa jém amMaestro iga sɨɨp núcum jém hora iga cupacpa jém anyo̱xacuy. Anacnaspa jém pascuasɨŋ mich iñt́ɨccɨɨm con aŋcuyujcɨɨwiñ.” l-Núc jém sɨŋ cuando cútta̱p jém caxt́ána̱ñi sin levadura. Jesɨc jém wiñt́ipɨc ja̱ma jém Jesús icuyujcɨɨwiñ icunúcyaj. Icwácyaj, iñɨ́mayyaj Jesús: —¿Ju̱t́ iñxunpa iga aŋwɨ̱tsacpa it́u̱mpɨy cosa iga tawíctámpa jém pascuasɨŋ? k Dende jeet́i rato moj ijɨ̱s jém Judas jutsa̱p icɨɨjuŋcot jém Jesús. Wícmoŋpa jém tánO̱mi iwatpa jém Santa Cena jIñɨ́máy jém pa̱nijyaj: —¿Jutsaŋ anyojpa siiga aŋcɨɨjuŋcotpa jém Jesús? Jesɨc jeeyaj iyojyaj treinta tumiñ de plata. iyOcmɨ tu̱m de jém docepɨc icuyujcɨɨwiñ iñɨ̱yi Judas Iscariote nɨc iniŋmat jém pa̱nij aŋjagooyiyaj. h} Nu̱ma mannɨ́máypa iga ju̱t́quej aŋmatta̱p jém wɨbɨc aŋma̱t́i icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ, aŋmatta̱pt́im t́i awadáy yɨ́p yo̱mo iga jém pɨxiñt́am ijɨ̱syajiñ t́i iwat yɨ́p yo̱mo. Jém Judas icɨɨjuŋcot jém Jesús bg= Acutegáy jém yo̱mo jém aceite ammɨjta̱yyucmɨ juuts cuando cumta̱p tu̱m tsúts. rf] Jém yaacha̱yajpáppɨc siempre iŋwaganait́t́ámpa. Pero aɨch d́a siempre maŋwaganait́t́ámpa. e3 Jesɨc Jesús icutɨɨyɨ́y t́i sɨ́p iñɨmyaj jém icuyujcɨɨwiñ. Iñɨ́máy: —Odoy moogɨɨyɨ yɨ́p yo̱mo. Sɨ́p awɨ̱wadáy. kdO Meega tammáypa, tampɨctsoŋpa jáyaŋ tumiñ. Wɨa̱p tanyo̱xpátta jém yaacha̱yajpáppɨc. pcYCuando iixyaj jém icuyujcɨɨwiñ agui jóyyaj. Nɨmyaj: —¿T́iiga it́ecmɨ̱chca yɨ́p aceite? LbIcunúc tu̱m yo̱mo con tu̱m tsaafrasco comne jém aceite jém cɨ̱npáppɨc jém aguipɨc tsoowɨ́y. Cuando co̱ñ Jesús jém mesacɨɨm, jém yo̱mo icutegáy jém aceite ico̱bacyucmɨ. yakIt́ Jesús jém attebet Betania, núc jém Ximoj it́ɨccɨɨm, jém cupúgayñewɨɨp id́ɨc iña̱ca. ;`oPero nɨmyajpa jém aŋjagooyiyaj: —D́a tammatspa yɨ́p sɨŋjo̱m, jesɨc d́a cujínayyajpa jém pɨxiñt́am. Tu̱m yo̱mo iccámáypa jém perfume Jesús ico̱bacyucmɨ `_9Jemum moj ijɨ̱syaj jutsa̱p icumɨgoyyaj jém Jesús iga imatsyajpa iga iccaayajpa. J^ Jesɨc aŋtuuma̱yajpa jém co̱bacpɨc pa̱nijyaj con jém escribaspɨc maestroyaj y con jém Israelpɨc wɨd́ayt́am. Aŋtuuma̱yajpa jém co̱bacpɨc pa̱nij, jém Caifás, ipalacio. 0]Y—Mimicht́am iñjo̱doŋtam iga wɨsna ja̱ma naspa jém pascuasɨŋ y ɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, acɨɨjuŋcotta̱p iga acunúnta̱p cunusyucmɨ. E\ Cuando yaj iŋmat Jesús, iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: h[I.Ocmɨ nɨcyajpa yɨ́p malopɨc pɨxiñt́am ju̱t́ ipɨctsoŋyajpa jém castigo ju̱t́ d́a nunca yajpa iyoj. Pero jém wɨbɨc pɨxiñt́am, jém iwɨ̱watneyajwɨɨp, ipɨctsoŋpa jém vida jém d́apɨc cuyajpa.\Z1-Jesɨc jém Rey icutsoŋpa jém malopɨc pɨxiñt́am. Nɨ́mayyajta̱: “Nu̱ma mannɨ́máypa, como d́a iŋwɨ̱wadayt́a jém antɨ̱wɨtam d́apɨc juchaŋ, jesɨc ɨcht́im mismo d́a aŋwɨ̱wadáy.” zYm,Jesɨc nɨmyajpa jém malopɨc pɨxiñt́am: “MánO̱mi, ¿juchɨs mánixt́a cuando miyua̱p, miñɨ́ctɨtspa, mixɨɨba juuts tu̱m juumɨpɨc pɨ̱xiñ, d́a mipuctugɨ́y, mimɨmne, o mipajneta̱ cárcel y d́a oy manyo̱xpátta?” VX%+Asɨɨba juuts tu̱m juumɨpɨc apɨ̱xiñ, pero mimicht́am d́a anacnúcsta tɨc. D́a apuctugɨ́y y mimicht́am d́a t́i anchiit́a. Amɨmne y apajta̱ cárcel y mimicht́am d́at́im oy anámta.” tWa*Ɨch tsa̱m ayua̱p y mimicht́am d́a anacwícta. Tsa̱m anɨ́ctɨtspa y mimicht́am d́a anacnɨ́cta. V)’Jesɨc jém Rey iñɨ́máy jém it́yajwɨɨp iŋna̱ymɨ: “Mimicht́am tsa̱m mimalo, impɨctsoŋtámpa jém castigo. Nɨctaamɨ jém juctjo̱m ju̱t́ d́a nunca píchpa jém watneta̱wɨɨp para jém Woccɨɨwiñ y jém mal espíritu. EU(Jém Rey icutsoŋ, iñɨ́máy jém iwɨ̱watneyajwɨɨp: “Nu̱ma, mannɨ́máypa, t́it́am iŋwadáy yɨ́p antɨ̱wɨtam, jém d́apɨc juchaŋ, jesɨc ɨch mismo aŋwɨ̱wadáy.” QT'¿Jucha̱ mánixt́a mimɨmne o mipajneta̱ cárcel y oy mánámta?” Sw&¿Jucha̱ mánixt́a juuts tu̱m juumɨpɨc mipɨ̱xiñ y manacnúcsta tɨc, o iga d́a mipuctugɨ́y y manchiit́a? jRM%’Jesɨc jém wɨbɨc pɨxiñt́am, jém iwɨ̱pɨctsoŋneyajwɨɨp jém aŋjagooyi, nɨmyajpa: “MánO̱mi, ¿jucha̱ mánixt́a iga miyua̱p y manacwícta? ¿Jucha̱ mánixt́a iga miñɨ́ctɨtspa y manacnɨ́cta? Q$D́a apuctugɨ́y, pero mimicht́am anchiit́a. Amɨmne y mimicht́am oy anámta. Apajta̱ cárcel, pero mimicht́am oy anámta.” /PW#Porque tsa̱m ayua̱p y mimicht́am anacwícta. Tsa̱m anɨ́ctɨtspa y micht́am anacnɨ́cta. Ɨch juuts juumɨpɨc apɨ̱xiñ, pero mimicht́am anacnúcsta tɨc. uOc"’Jesɨc jém Rey iñɨ́máypa jém it́yajwɨɨp iŋwɨ̱mɨ: “Mi̱ñɨ mimicht́am jém miwɨ̱wadayñewɨɨp anJa̱tuŋ Dios. Mi̱ñɨ, pɨctsoŋtaamɨ jém lugar jém miwɨ̱tsagayñeta̱wɨɨp dende iwat Dios yɨ́p nas. ]N3!Jém borregoyaj tsacyajta̱p aŋwɨ̱mɨ y jém chivoyaj tsacyajta̱p aŋna̱ymɨ. M1 It́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am, jém it́yajwɨɨp icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ, aŋtuuma̱yajpa jém aŋjagooyi iwiñjo̱m. Jém aŋjagooyi icupíŋáypa jém tuŋgac pɨxiñt́am juuts iwatpa jém borrego io̱mi. It́oppa jém chivo jém borregoaŋjo̱m, ichacpa aparte. {Lo’Cuando miñgacpa jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, miñpa juuts tu̱m aŋjagooyi. Iwaganamiñyajpa it́u̱mpɨy jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am. Co̱ñ jém aŋjagooyi ico̱ñcuyyucmɨ iga iŋjacpa yɨ́p nas con jém Dios ipɨ̱mi. 6KeAcnɨctaamɨ yɨ́p d́a wɨbɨc esclavo jém piichcɨɨm jém it́wɨɨp aŋsɨ̱cmɨ, ju̱t́ tsa̱m wejyajpa, iñichyajpa it́ɨts.” Cɨɨpiŋyajta̱p jém naciónyaj J5Porque jém iniit́wɨɨp, chiit́a̱p más iga odoy t́i it́ogóyáyiñ. Pero jém d́apɨc inii̱, accáyayt́a̱p hasta jém uxaŋpɨc iniit́. *IM’Jesɨc jém esclavo io̱mi iñɨ́máy jém it́yajwɨɨp je̱m: “Accáyaayɨ jém talento yɨ́p pɨ̱xiñ. Chi̱ɨ jém iniit́wɨɨp diez talento. H ¿jesɨc t́iiga d́a iŋcucom antumiñ jém banco? Jesɨc cuando ase̱tpa, ampɨctsoŋpa antumiñ con jém icoñwɨyooyi.” \G1Jém io̱mi iñɨ́máy jém iesclavo: “Tsa̱m mimalopɨc miesclavo, tsa̱m micut́iñ. Siiga iñjo̱doŋ iga ampɨctsoŋpa jém cosecha ju̱t́ d́a oy anñip y ampiŋpa jém cosecha ju̱t́ d́a oy anyɨn, F Jeeyucmɨ tsa̱m acɨ̱ŋ. Oy mannegáy jém iñt́umiñ nascɨɨm. Pero yɨɨm it́ jém iñt́umiñ jém immɨɨchipɨc.” E’Ocmɨ núct́im jém tuŋgac esclavo jém chiiñeta̱wɨɨp tu̱m talento. Iñɨ́máy: “Máno̱mi, ɨch anjo̱doŋ iga tsa̱m pɨ̱mi mipɨɨmɨ́yóypa. Impɨctsoŋpa jém cosecha ju̱t́ d́a oy iññip. Impiŋpa jém cosecha ju̱t́ d́a oy iñyɨn. .DUJém io̱mi iñɨ́máy: “Wɨbɨc miesclavo, wɨa̱p iŋwat cuenta jém ammɨɨchi. Como mánix iga wɨa̱ miŋwat cuenta jém uxaŋpɨc, sɨɨp manaccámpa juuts tu̱m miŋjagooyi iga iniŋjacpa jém más jáyaŋpɨc. Sɨɨp tɨgɨ̱yɨ yɨɨm con aɨch ju̱t́ it́ jém maymáya̱ji.” =Cs’Ocmɨ núc jém tuŋgac iesclavo jém chiiñeta̱wɨɨp wɨste̱n talento. Nɨmpa: “Máno̱mi, anchi wɨste̱n talento. Yɨɨm it́ tuŋgac wɨste̱n aŋcoñwɨyñe.” HB Jém io̱mi iñɨ́máy: “It́ wɨ̱. Mich tu̱m wɨbɨc miesclavo, agui wɨa̱ iŋwat cuenta jém ammɨɨchi. Como mánix iga wɨa̱ miŋwat cuenta jém uxaŋpɨc, sɨɨp manaccámpa juuts tu̱m aŋjagooyi iga iniŋjacpa más jém jáyaŋpɨc. Sɨɨp tɨgɨ̱yɨ yɨɨm con aɨch ju̱t́ it́ jém maymáya̱ji.” tAaWiñt́i núc jém chiiñeta̱wɨɨp jém cinco talento. Icɨɨjuŋcodáy io̱mi tuŋgac cinco talento jém icoñwɨyñewɨɨp. Iñɨ́máy: “Máno̱mi, anchi cinco talento, pero yɨɨm it́ tuŋgac cinco talento aŋcoñwɨyñe.” h@I’Jesɨc pecam nɨcne jém io̱mi, se̱t e̱ybɨc. Moj it́op cuenta con jém iesclavo. ?)Pero jém tuŋgac esclavo, jém chiiñeta̱wɨɨp tu̱m talento, nɨc iñegáy jém io̱mi it́umiñ. It́aj tu̱m jos, jemum icum nascɨɨm. >#Je̱mpɨct́im iwat jém tuŋgac esclavo, jém chiiñeta̱wɨɨp wɨste̱n talento. Icoñwɨ́y con jém tumiñ tuŋgac wɨste̱n talento. =Tu̱m jém esclavo, jém chiiñeta̱wɨɨp jém cinco talento, moj iyo̱xaca jém tumiñ. Icoñwɨ́y tuŋgac cinco talento. v<e’Tu̱m jém iesclavo ichi cinco talento (tu̱m talento ivale seis mil tumiñ de plata). Tuŋgac ichi wɨste̱n talento. Tuŋgac ichi tu̱m talento. Chiit́a̱ cada quien juuts wɨa̱p iyo̱xaca. Jesɨc ocmɨ nɨc jém pɨ̱xiñ. k;O’Jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ jex juuts tu̱m pɨ̱xiñ tsa̱m tumiñɨ́y. Nɨcpa tuŋgac naxyucmɨ. Jesɨc nɨcpa, iŋwejáy jém iesclavoyaj iga ichi uxaŋ tumiñ iga iyo̱xacayajiñ. : Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Odoy moŋtaamɨ mimicht́am, it́t́aamɨ al tanto porque d́a iñjo̱doŋ júp ja̱ma ni juchɨs hora amiñgacpa yɨ́p naxyucmɨ jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ. Jém esclavoyaj iyo̱xacaaba jém io̱mi it́umiñ Z9- Pero jém tɨc io̱mi iñɨ́máy: “Nu̱ma mimicht́am, d́a mánixpɨcpa.” 8  Ocmɨ se̱tyaj jém wo̱ñt́am jém nɨcnewɨɨp ijuy aceite. Iñɨ́mayyajpa jém tɨc io̱mi: “Áŋaayɨ jém puerta.” 7} Pero iganam nɨc ijuyyaj aceite jém cinco wo̱ñt́am, jém d́apɨc jɨ̱xiɨ́y, jesɨgam núc jém yoomɨypaap. Y jém cinco jém wo̱ñt́am jém jɨ̱xiɨywɨɨp tɨgɨyyaj jojmɨ ju̱t́ it́ jém aŋcoomɨ́yóycuy. Aŋpajta̱ jém puerta. B6} Pero jém jɨ̱xiɨywɨɨp icutsoŋyaj. Nɨmyaj: “D́a manchiiba porque wɨɨp d́a actsɨ́ypa aɨch siiga manchiiba. Más wɨ̱ nɨ̱gɨ juyt́aamɨ iñyaac ju̱t́ mayt́a̱p.” *5MJém cinco wo̱ñt́am, jém d́apɨc jɨ̱xiɨ́y, iñɨ́mayyajpa jém jɨ̱xiɨywɨɨp: “Achiit́aamɨ uxaŋ aceite porque ɨch anjuctɨ pícht́oobam.” N4Tsucumyaj it́u̱mpɨy jém wo̱ñt́am. Moj iwɨ̱tsacyaj ijuctɨ. z3mJesɨc cugaptsu imatoŋyaj tu̱m mɨjpɨc jɨ̱yi. Nɨmpa: “Miñpa jém yoomɨypaap. Nɨ̱gɨ tsoŋtaamɨ.” h2ITsa̱m táŋcaa̱p iñúc jém yoomɨypaap. Tsa̱m moŋtooba jém wo̱ñt́am. Ocmɨ moŋyaj. i1KPero jém jɨ̱xiɨywɨɨp ininɨc jém aceite tu̱m xa̱nujo̱m. Ininɨcpat́im jém ijuctɨ. 0yJém d́apɨc jɨ̱xiɨ́y ipɨcyaj ijuctɨ, pero d́a ininɨcyaj jém aceite iga icucómáypa e̱ybɨc jém ijuctɨ. _/7Cinco jém wo̱ñt́am d́a jɨ̱xiɨ́y y cinco jém wo̱ñt́am agui jɨ̱xiɨ́y. I. ’Jesɨc jém tiempo cuando iŋjacpa Dios yɨ́p naxyucmɨ jex juuts diez jém wo̱ñt́am nɨcyaj ju̱t́ aŋcoomɨ́yoyñɨ̱mpa. Ipɨcyaj jém ijuctɨ, nɨc ichoŋyaj jém aŋcoomɨypaap. -{3Chiit́a̱p mɨjpɨc castigo con jém malopɨc pɨxiñt́am ju̱t́ tsa̱m wejyajpa, ju̱t́ iñichyajpa it́ɨts.r,]2Miñgacpa jém cabo io̱mi tu̱m ja̱ma cuando d́a iŋjócne. Miñpa tu̱m hora cuando d́a ijo̱doŋ. |+q1Mojpa imalwadáy tuŋgac jém icuyo̱xapaap jém io̱mi. Tsa̱m wícpa, tsa̱m ucpa con jém tuŋgac uccɨɨwiñ. i*K0Pero siiga malo yɨ́p cabo, ijɨ̱spa ia̱namaŋjo̱m iga d́a jobit́ miñgacpa jém io̱mi. )/Mannɨ́máypa iga jém io̱mi iccámpa jém icabo juuts tu̱m aŋjagooyi iga iŋjacpa it́u̱mpɨy jém iñas y jém icuyo̱xayajpaap. d(A.Agui maymay jém cabo siiga sɨ́p iwat juuts ipɨɨmɨyñe jém io̱mi cuando miñgacpa. 1'[-’Sɨɨp manaŋquejáypa i̱apaap jém wɨbɨc cabo jém icutɨɨyɨypaap. Jém io̱mi ichacpa iga iŋjaguiñ jém it́yajwɨɨp it́ɨccɨɨm iga icwícyajiñ. J& ,Jeeyucmɨ mannɨ́máypa, it́t́aamɨ listo porque jém tiempo iga iñjɨ̱spa iga ɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, d́a amiñgacpa, jesɨgam amiñpa. Jém malopɨc cabo y jém wɨbɨc 0%Y+Cutɨɨyɨyt́aamɨ, siiga tu̱m pɨ̱xiñ ijo̱doŋ juchɨs hora núcpa tsuucɨɨm jém númpaap, jesɨc d́a moŋpa iga odoy ijedáyiñ jém it́ɨc jém númpaap. $*’It́t́aamɨ al tanto porque d́a iñjo̱doŋtam juchɨs hora miñpa jém íñO̱mi, odoy moŋtaamɨ mimicht́am. `#9)Wɨste̱n yo̱mo wid́oyyajpa tu̱m molinoyucmɨ, tu̱m nanɨcta̱p, tu̱m tsacta̱p. "(Cuando núctooba jém íŋaŋpɨgam ja̱ma, wagayo̱xayajpa wɨste̱n pɨ̱xiñ ica̱mjo̱m, tu̱m nanɨcta̱p, tu̱m tsacta̱p. u!c'D́a icutɨɨyɨyyaj hasta que quím jém nɨ, inicunɨ́gayyaj it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. Je̱mpɨct́im iñascayajpa jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ cuando ɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, amiñgacpa yɨ́p naxyucmɨ. . U&Porque wiñɨgam cuando it́ id́ɨc jém Noé, cuando d́anam núcne jém diluvio, jém pɨxiñt́am wícyajpat́im y ucyajpat́im. Aŋcoomɨ́yoyyajpat́im y ichiiyajpat́im iyo̱mma̱nɨctam iga aŋcoomɨyyajpa hasta que núc jém ja̱ma cuando jém Noé tɨgɨy jém mɨjpɨc barcojo̱m. %’Juutst́im jém tiempo cuando it́ id́ɨc jém Noé, jesa̱pt́im jém tiempo cuando amiñgacpa yɨ́p naxyucmɨ. q[$’D́a i̱ ijo̱doŋ júp ja̱ma ni juchɨs hora naspa it́u̱mpɨy yɨ́pyaj cosa. D́a ijo̱doŋyaj ni jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am ni d́at́im ijo̱doŋ jém Dios iMa̱nɨc. Icut́um ijo̱doŋ jém tanJa̱tuŋ Dios. U##Cuyajpa jém sɨŋ y jém nas, pero ɨch anaŋma̱t́i d́a nunca cuyajpa. '"Nu̱ma mannɨ́máypa, cupacpa it́u̱mpɨy yɨ́pyaj cosa antes que caayajpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp jém tiempo. C!Jesa̱pt́im cuando íñixt́ámpa iga naspa it́u̱mpɨy jém mannɨ́mayñewɨɨp iga miñpa, jesɨc iñjo̱doŋtam iga nocojo̱m it́ jém ja̱ma cuando amiñgacpa yɨ́p naxyucmɨ. % ’Cutɨɨyɨyt́aamɨ yɨ́p ejemplo de jém tsuj. Cuando químpa jém iŋmaañay, jesɨc iñjo̱doŋtam iga núctooba jém cutujcɨ. r]Cutsadayyajta̱p jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am yɨ́p naxyucmɨ. Susta̱p tu̱m suscuy. Agui pɨ̱mi aŋjɨypa iga iŋtuuma̱watpa it́u̱mpɨy jém icupɨŋneyajwɨɨp Dios icuwoyo jém mundo dende sɨŋyucmɨ hasta naxyucmɨ. "=Quejpa jém seña sɨŋyucmɨ iga miñpa jém icutsatnewɨɨp Dios. Tsa̱m wejyajpa it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ cuando iixyajpa iga miñgacpa jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ jém ucsaŋjo̱m con jém Dios ipɨ̱mi juuts tu̱m mɨjpɨc aŋjagooyi. }s’Jeet́i rato cuando naspa jém yaacha̱ji, píchpa jém ja̱ma icho̱ca y jém po̱ya d́at́im tsocpa. Jém ma̱tsa, jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ, cutɨŋyajpa. Tsa̱m tsɨgoyyajpa it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp jém ma̱tsaaŋjo̱m. 8iJu̱t́ caane tu̱m cawaj jemum aŋtuuma̱yajpa jém nuupu. Jesa̱pt́im tsa̱m wɨ̱quejpa cuando núctooba jém íŋaŋpɨgam ja̱ma. Jutsa̱p imiñgac jém Dios iMa̱nɨc ucPorque cuando ɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, amiñgacpa yɨ́p naxyucmɨ, jesɨc i̱ quej aixyajpa. Juuts quénpa jém majɨywiñ dende aŋnɨɨsa̱umɨ hasta aŋyo̱msa̱umɨ, jesanet́im tsa̱m wɨ̱quejpa cuando amiñgacpa. lQJeeyucmɨ siiga i̱ miñɨ́máypa iga: “Nɨ̱gɨ aamɨ jém Cristo jém tɨtsɨnaxyucmɨ”, odoy nɨ̱gɨ aamɨ. Siiga nɨmyajpa: “Mi̱ñɨ aamɨ, yɨɨm it́ jém Cristo tu̱m cuartojo̱m aŋnécne”, odoy cupɨ̱cɨ. FMannɨ́mayñeum wiñt́i t́i miñpa antes que amiñgacpa. 5cPorque miñyajpa tsa̱m jáyaŋ jém mɨgoyyajpaap. Nɨ́maŋtaaya̱p iga: “Ɨch aCristo”, pero mɨgóypa. Nɨ́maŋtaaya̱p iga: “Ɨch awɨbɨc jém Dios iŋmat́cɨɨwiñ.” Iwatyajpa jém wɨ̱tampɨc seña y jém milagroyaj iga imɨgóyayyajpa jém icupiŋneyajwɨɨp Dios meega wɨa̱p. B}’Siiga i̱ miñɨ́máypa iga: “Mi̱ñɨ aamɨ, yɨɨm it́ jém Cristo”, o tuŋgac miñɨ́máypa: “Nɨ̱gɨ aamɨ jeexɨc it́ jém Cristo”, jesɨc odoy cupɨctaamɨ. lQJém tanJa̱tuŋ Dios d́a ijɨ́cpa iga jáypa jém malopɨc aŋjagooyi. Siiga jáypa, d́a i̱ cɨɨputpa, cucaayyajpa it́u̱mpɨy jém icupiŋneyajwɨɨp Dios, jeeyucmɨ d́a ijɨ́cpa iga jáypa jém mɨjpɨc yaacha̱ji. MCuando núc yɨ́p malopɨc aŋjagooyi, tsa̱m pɨ̱mi miyaacha̱támpa. D́a nunca oypa tánix jexpɨc yaacha̱ji dende Dios iwat yɨ́p nas. Ni ocmɨ d́a e̱ybɨc tánixpa jexpɨc yaacha̱ji. wAŋwejpáttaamɨ Dios iga odoy mictsɨ́yt́ámiñ jém tiempo de sucsuc ni jém jejcuy ja̱ma cuando mipoyt́ámpa.  7Agui uuguyt́im jém yo̱mtam jém ma̱nɨccomcanewɨɨp y jém ictsútspáppɨc jém xuxut́ tsɨ̱xt́am. Porque tsa̱m jáyaŋ yaacha̱ji miñpa. ; oSiiga miit́t́a ca̱mjo̱m cuando immatoŋ iga núcneum jém malopɨc aŋjagooyi, jesɨc odoy se̱ttaamɨ iñt́ɨccɨɨm iga miñpa impɨc impuctu̱cu. Jemɨgam tsucumtaamɨ.   Siiga miquímne iñt́ɨcyucmɨ jém tuŋgac piso, jesɨc odoy que̱tɨ iga nɨcpa impɨc iñtraste, pero nɨcsɨm poyi̱mɨ. k Ojesɨc miit́t́aŋwɨɨp jém naxyucmɨ de Judea, poyt́aamɨ, nɨctaamɨ jém co̱tsɨgaŋjoj. q [’Jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ jém Daniel ijaychac jém librojo̱m iga miñpa tu̱m aŋjagooyi tsa̱m pɨ̱mi malo, ijóyixpa tanJa̱tuŋ Dios. Miñpa iwat contra jém Dios iŋquímayooyi. Cuando íñix iga miñ i̱t́i jém aŋjagooyi ju̱t́ d́a iwɨ̱aŋja̱m Dios (el que imaypa yɨ́p libro wɨ̱ iga icutɨɨyɨ́yiñ t́i annɨ́máypa), [/Wiñt́i aŋmatta̱p yɨ́p wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios iŋjacpa jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Núcpa ju̱t́quej iga jo̱dóŋa̱ta̱iñ jém Dios iŋma̱t́i. Ocmɨ núcpa jém íŋaŋpɨgam ja̱ma.  Pero cɨacputta̱p jém iyaachɨypaap jém yaacha̱ji, jém d́apɨc ichacpa jém Dios iŋma̱t́i hasta jém íŋaŋpɨgam ja̱ma.  Tsa̱m jáyaŋa̱p jém malopɨc jɨ̱xi jeeyucmɨ jáyaŋ jém pɨxiñt́am ichacyajpa iga it́oypa jém it́ɨ̱wɨtam.  Miñyajpa jáyaŋ jém mɨgoyyajpaap, nɨ́maŋtaaya̱p iga Dios iŋmat́cɨɨwiñ. Imɨgóyayyajpa tsa̱m jáyaŋ jém pɨxiñt́am. ;o Cuando núcpa jém tiempo, tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am ichacyajpa jém Dios iŋma̱t́i. Algunos iwadáypa atraición jém it́ɨ̱wɨ iga matsta̱iñ. Tsa̱m najóyixyajta̱p. D ’Jesɨc micɨɨjuŋcottamta̱p jém malopɨc aŋjagooyi icɨɨjo̱m iga mimalwadayt́amta̱p. Miccaatamta̱p. Icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ tsa̱m mijóyixyajpa ɨch aŋcuyucmɨ. `9Cuando miñpa it́u̱mpɨy yɨ́pyaj cosa, yaguiñ tsucumpa jém mɨjpɨc yaacha̱ji. STu̱m nación áŋa̱yajpa con tuŋgac nación. Tu̱m naxyucmɨ áŋa̱yajpa con tuŋgac naxyucmɨ. Miñpa jém mɨjpɨc yuu. Miñpa wa̱t́i jém malopɨc caacuy. Miñpa jém nasyɨɨxi ju̱t́ quej. W'Immatoŋtámpa iga miñpa jém guerra. Waŋpa iga tsa̱m áŋa̱yajpa jém naciónyaj. Pero odoy cɨ̱ŋtaamɨ. Tienes que naspa it́u̱mpɨy yɨ́pyaj cosa, pero d́anam núcne jém íŋaŋpɨgam ja̱ma. #Miñyajpa wa̱t́i jém mɨgoypaap ɨch annɨyi̱mɨ. Nɨmyajpa iga: “Ɨch aCristo.” Imɨgóyayyajpa tsa̱m jáyaŋ jém pɨxiñt́am. l~QJesɨc Jesús icutsoŋ. Iñɨ́máy: —Nawattamta̱jɨ cuenta iga odoy i̱ mimɨgóyáyiñ. }Jesɨc nɨcyaj jém co̱tsɨcyucmɨ de Olivos. Cuando co̱ñ Jesús, jém icuyujcɨɨwiñ iyamnɨ́mayyajpa: —Anɨ́maayɨ jucha̱ naspa it́u̱mpɨy yɨ́pyaj cosa. ¿Júp seña ánixt́ámpa cuando mimiñgacpa yɨ́p naxyucmɨ iga iniccuyajpa yɨ́p nas? |Pero Jesús iñɨ́máy: —Mimicht́am, ixt́aamɨ yɨ́p tɨcyaj. Nu̱ma mannɨ́máypa iga yajpa imɨswatta̱ icutero yɨ́p ma̱stɨc, d́a tatsneeba ichɨ́y ni tu̱m tsa. It́u̱mpɨy accujegayyajta̱p. Jém seña cuando miñpa jém íŋaŋpɨgam ja̱ma >{ wJesɨc put Jesús ma̱stɨcjo̱m. Iganam nɨcpa, icunúcyaj jém icuyujcɨɨwiñ. Moj iŋquejayyaj Jesús jém wɨbɨc tɨcyaj jém mɨjpɨc ma̱stɨc aŋna̱ca, tsa̱m wɨ̱watne. Rz'Sɨɨp mannɨ́máypa mimicht́am iga d́a e̱ybɨc ánixt́ámpa hasta núcpa jém tiempo cuando miñɨmtámpa iga: “Agui wɨ̱ jém tanaŋjagooyi jém tacutsadayñewɨɨp tanJa̱tuŋ Dios.”oyW&Ixt́aamɨ mimicht́am, yɨ́p attebet tsɨ́ypa juuts tu̱m tɨc d́a oomɨ́y. Icut́um tsɨ́ypa. :xm%’Mimicht́am, miit́t́aŋwɨɨp Jerusalén, iniccaata jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ. Iññácscata tsaamɨ jém micutsadayñewɨɨp Dios. Wat́cɨy anaŋtuuma̱wattɨp jém imma̱nɨctam juuts jém piyua̱pa iŋtuuma̱watpa jém ima̱nɨctam jém ixajcucɨɨm, pero d́a iŋwɨ̱aŋja̱mta. w$Nu̱ma mannɨ́máypa iga it́u̱mpɨy yɨ́p castigo ipɨctsoŋyajpa jém it́yajwɨɨp sɨɨp. Wejpa Jesús jém Jerusalén aŋna̱ca Vv%#Micht́am impɨctsoŋtámpa tu̱m mɨjpɨc castigo. Dios michégáypa ico̱bac iga accaayajta̱ it́u̱mpɨy jém wɨ̱tampɨc pɨxiñt́am, dende jém wiñt́ipɨc accaata̱ jém Abel jém d́apɨc t́i iwatne, hasta jém Berequías ima̱nɨc, jém Zacarías, jém accaata̱wɨɨp ma̱stɨcjo̱m nocojo̱m ju̱t́ it́ jém altar. 5uc"Jeeyucmɨ maŋcutsadáypa tuŋgac aŋmat́cɨɨwiñ, y wɨbɨc pɨxiñt́am jɨ̱xiɨywɨɨp, y jém nunta escribaspɨc maestroyaj. Pero algunos iniccaatámpa. Algunos iŋcunúntámpa cunusyucmɨ. Algunos iŋcótstámpa jém sinagoga. Algunos inicpoyt́ámpa de tu̱m attebet hasta tuŋgac attebet. Qt!’Tsa̱m malo jém iŋwe̱wetam. Mimicht́am tsa̱m mimalot́im juuts tu̱m tsa̱ñ. D́a wɨa̱p iŋcɨɨputta de jém castigo. Tienes que miñɨcpa jém juctjo̱m ju̱t́ d́a nunca píchpa. qs[ Jesɨc seguido wa̱tɨ je̱mpɨc hasta que cupacpa iŋwat juuts ictsucumyaj jém iñja̱tuŋwe̱wetam. OrNu̱ma juuts mimicht́am miñɨmta iga jém wiñɨcpɨc pɨxiñt́am mimicht́am iñja̱tuŋwe̱wetam. Iccaayaj jém Dios iŋmat́cɨɨwiñ. Mimicht́am mijext́im juuts jém iñja̱tuŋwe̱wetam. 0qYOcmɨ miñɨmtámpa mimicht́am: “Meega ait́t́a cuando it́ jém wiñɨcpɨc antúmmɨtam, d́a id́ɨc anyo̱xpát iga accaata̱ jém Dios iŋmat́cɨɨwiñ.” Np’Agui miuuguyt́im miescribaspɨc mimaestrotam y jém mifariseopɨc, d́a iŋwattámpa juuts iniŋquejáypa jém pɨxiñt́am. Iŋwatta jém mɨjpɨc monumento ju̱t́ cumyajta̱ jém wiñɨcpɨc Dios iŋmat́cɨɨwiñ. Tsa̱m iŋwɨ̱accuyajneta jém monumento ju̱t́ cumyajta̱ jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ. 8oiJesanet́im mimicht́am, cuando miixyajpa jém pɨxiñt́am, ijɨ̱syajpa iga wɨbɨc mipɨ̱xiñ, pero íña̱namaŋjo̱m tsa̱m it́ jém mɨgooyi y jém malopɨc jɨ̱xi. @ny’Agui miuuguyt́im miescribaspɨc mimaestrotam y mifariseopɨc, tsa̱m minimɨgóyayt́a̱p iñyaac. Mijext́am juuts tu̱m tsúts ijos tsa̱m wɨ̱watneta̱, agui po̱po aŋsɨ̱cmɨ. Agui wɨ̱ tánix. Pero jojmɨ tsa̱m it́ jém tsúts ipac. Jáyaŋ it́ jém d́a wɨ̱tampɨc cosa, tsa̱m pu̱wa. &mEA que mifariseopɨc, agui micácht́it́am. Wiñt́i cujichaayɨ jém taza ijojmɨ y jém chi̱ma ijojmɨ, jesɨc ocmɨ cujichayt́a̱pt́im jém iyucwiñ. 'lG’Agui miuuguyt́im, mimicht́am, miescribaspɨc mimaestrotam y mifariseopɨc, d́a iŋwattámpa juuts iniŋquejáypa jém pɨxiñt́am. Tsa̱m iŋcujichayt́ámpa jém taza y jém chi̱ma iyucwiñ, pero jojmɨ d́a iŋcujichayñeta, tsa̱m it́ jém nuumi y jém cusúnɨyooyi. Ak{’Mimicht́am miŋjagooyit́im, pero micácht́it́am. Tsa̱m iŋwadáypa caso jém xut́upɨc asunto jém d́apɨc juchaŋ. Pero jém asunto tsa̱m mɨjpɨc d́a iŋwadáypa caso. Juuts nɨmyajpa, iñt́oppa tu̱m xut́u u̱su jém imvasojo̱m iga odoy íñuguiñ, pero ocmɨ impɨtquetpa tu̱m camello. j ’Agui miuuguyt́im, mimicht́am, miescribaspɨc mimaestrotam y mifariseopɨc. Miñɨ́maŋtaaya̱p iga iŋcupɨcpa Dios. Iñchiiba Dios jém décima parte jém menta, jém anís y jém comino, pero d́a iŋwadáypa caso jém más mɨjpɨc aŋquímayooyi. Más ixunpa Dios iga iŋwɨ̱watpa y miyaachaŋjaamóypa y iŋcupɨcpa iga Dios wɨa̱p miyo̱xpát. Nu̱ma wɨ̱ iga iŋwattámpa juuts nɨmpa jém más mɨjpɨc aŋquímayooyi y d́a iñchactámpa iga iŋwatpat́im jém xut́upɨc aŋquímayooyi. iSiiga i̱ ichacpa jém sɨŋ juuts tu̱m testigo, ichacpat́im juuts tu̱m testigo jém tanJa̱tuŋ Dios jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ. >huSiiga i̱ ichacpa juuts tu̱m testigo jém mɨjpɨc ma̱stɨc, jesɨc ichacpat́im juuts tu̱m testigo jém it́wɨɨp ma̱stɨcjo̱m porque je̱mt́im it́ jém tanJa̱tuŋ Dios. gSiiga i̱ ichacpa juuts tu̱m testigo jém altar, jesɨc ichacpat́im juuts tu̱m testigo it́u̱mpɨy jém it́wɨɨp jém altaryucmɨ. /fWMicht́am d́a mijɨ̱xiɨyt́a. Micácht́it́am. Jém altar más wɨa̱p que jém ofrenda porque jém altar iwɨ̱tsacpa jém ofrenda jém it́wɨɨp altaryucmɨ. Je ’Miñɨmtámpat́im: “Siiga i̱ ichacpa juuts tu̱m testigo jém altar iga iwatpa juuts ijɨycámayñe, jesɨc d́a t́i iñascaaba siiga d́a iccupacpa juuts ijɨycámayñe. Pero siiga ichacpa jém ofrenda jém it́wɨɨp jém altaryucmɨ juuts tu̱m testigo, jesɨc tienes que iwatpa juuts ijɨycámayñe.” =dsMimicht́am d́a mijɨ̱xiɨyt́a. Micácht́it́am. Jém mɨjpɨc ma̱stɨc más wɨa̱p que jém oro porque jém ma̱stɨc iwɨ̱tsacpa jém oro jém it́wɨɨp ma̱stɨcjo̱m. 4ca’Agui miuuguyt́im, mimicht́am, iñjɨ̱ctámpa jém iñt́ɨ̱wɨtam juuts cácht́iyaj, pero micácht́it́im mimicht́am. Porque miñɨmtámpa, siiga i̱ ichacpa jém mɨjpɨc ma̱stɨc juuts tu̱m testigo iga iwatpa juuts ijɨycámáy, jesɨc d́a t́i iñascaaba siiga d́a iwatpa. Pero siiga i̱ ichacpa jém oro jém it́wɨɨp ma̱stɨcjo̱m juuts tu̱m testigo, jesɨc tienes que iwatpa juuts ijɨycámayñe. vbe’Agui miuuguyt́im, mimicht́am, miescribaspɨc mimaestrotam y mifariseopɨc. Tsa̱m minimɨgóyayt́a̱p. Tsa̱m iŋcuámpa icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ hasta jém lamar aŋwiñt́uc iga impátpa tu̱m pɨ̱xiñ iga iniŋquejáypa michpɨc iniŋquímayooyi. Cuando yaj iniŋmadáy, jesɨc jém pɨ̱xiñ más jáyaŋ ipɨctsoŋpa castigo que mimicht́am. ~~U}}J||{rzz.y$xRwvv/uttrqqrqpoo[nn;m_lkkCjiihgg fee0dUccTbb a``R_R^p]\\ZZPYXXzW{W'V\UUHTSSyRR,QPPFONN{N MiLLKKdJJItHGG"FEEDDDCnBA1@??>?==m<Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém miññeyajwɨɨp: —Cuando yoomɨ́ypa tu̱m pɨ̱xiñ, inisɨ́ŋa̱p jém iamigoyaj. Jesɨc iganam it́ jém yoomɨypaap, d́a wɨa̱p iwatyaj ayuno. ;Tu̱m ja̱ma jém Xiwan icuyujcɨɨwiñ y jém fariseoyaj iwatyajpa ayuno. Jesɨc tuŋgac miñ icwácyaj jém Jesús, nɨ́mayt́a̱: —¿T́iiga iwatyajpa ayuno jém Xiwan icuyujcɨɨwiñ y jém fariseoyaj, pero mich iŋcuyujcɨɨwiñ d́a iwatyajpa ayuno? q:[Cuando imatoŋ jém Jesús t́i nɨmyajpa, jesɨc iñɨ́máy jeeyaj: —Jém d́apɨc mɨmne d́a ixunpa jém tsóyɨ́yoypaap, pero jém mɨmneyajwɨɨp ixunpa jém tsóyɨ́yoypaap. Ɨch d́a amiñ iga anaŋwejáypa jém d́apɨc táŋcaɨ́y, pero miñ anaŋwejáy jém táŋcaɨywɨɨp iga ichacyajiñ jém it́áŋca. Iŋmatpa Jesús de jém ayuno )9KPero cuando jém fariseoyaj con jém escribaspɨc maestroyaj iixyaj iga jém Jesús iwaganawícyajpa jém ichécyajpáppɨc impuesto y jém tuŋgac táŋcaɨywɨɨp, jesɨc iñɨ́mayyajpa jém Jesús icuyujcɨɨwiñ: —¿T́iiga wagawícyajpa jém immaestro con jém táŋcaɨywɨɨp? k8OOcmɨ nɨc wiiqui Jesús con icuyujcɨɨwiñ jém Leví it́ɨccɨɨm. Iwaganaco̱ñyaj jáyaŋ jém ichécyajpaap impuesto y jém tuŋgac jém táŋcaɨyyajwɨɨp. Tsa̱m jáyaŋ de jeeyaj it́úŋɨyyajpa jém Jesús. v7eJesɨc moj nɨqui Jesús, naspa ju̱t́ ichécyajpa jém impuesto. Iix iga jemum co̱ñ jém Leví, jém Alfeo ima̱nɨc. Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém Leví: —Atúŋɨɨyɨ. Jesɨc tsucum jém Leví, nɨc it́úŋɨ́y jém Jesús. ;6o Jesɨc e̱ybɨc nɨc Jesús jém laguna aŋna̱ca. Jesɨc aŋtuuma̱yajpa tsa̱m jáyaŋ jém pɨxiñt́am ju̱t́ it́ Jesús. Moj iŋquejayyajta̱ jém Dios iŋma̱t́i. ~5u Iganam iámyajpa jém pɨxiñt́am, tsucum jém cu̱xuj, jeet́i rato ipiŋ jém ichees, put jém tɨcjo̱m. Jeeyaj agui ipooñaŋja̱myaj, moj icujípyaj Dios. Nɨmyaj: —D́a queman tánix yɨcxpɨc milagro. Jesús iŋwejáy jém Leví W4' Mannɨ́máypa, tsucu̱mɨm, pi̱ŋɨm jém iñchees, nɨcsɨm iñt́ɨcmɨ. L3 Pero iga iñjo̱dóŋa̱támiñ iga jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ iniit́ ipɨ̱mi iga wɨa̱p iccáyáy jém pɨxiñt́am it́áŋca yɨ́p naxyucmɨ (jesɨc Jesús iñɨ́máy jém cu̱xuj): C2 ¿T́i más d́a táŋca iga annɨ́máypa yɨ́p cu̱xuj iga “Miwadayñeta̱ perdón jém iñt́áŋca” o iga annɨ́máypa iga: “Tsucu̱mɨm, pi̱ŋɨm iñchees, wi̱t́ɨm?” t1aPero Jesús ijo̱doŋ t́i sɨ́p ijɨ̱syaj, jesɨc iñɨ́máy: —¿T́iiga iñjɨ̱stámpa je̱mpɨc? 09“¿Yɨ́p pɨ̱xiñ t́iiga nɨmpa yɨɨmpɨc? Sɨ́p icujɨy tanDios. Jém tanJa̱tuŋ Dios iyaac wɨa̱p iccáyáy tu̱m pɨ̱xiñ it́áŋca.” ^/5Jemum co̱ñyaj jém escribaspɨc maestroyaj. Moj ijɨ̱syaj ijɨ̱xiaŋjo̱m: .3Jesɨc mu iix Jesús iga tsa̱m icupɨcyaj iga wɨa̱p icpɨsóy, iñɨ́máy jém cu̱xuj: —Ma̱nɨc, miwadayñeta̱ perdón jém iñt́áŋca. ~-uPero como tsa̱m it́ñɨ̱m, d́a wɨa̱p ininas jém mɨmnewɨɨp iga icunúcpa Jesús. Jesɨc iniquímyaj tɨgaŋco̱bac, ijetyaj jém tɨc itecho. Yaj ijetyaj, ijɨ́mquetyaj tɨ́psyucmɨ jém cu̱xuj con ichees hasta ju̱t́ it́ Jesús. q,[Jesɨc cuatro pɨ̱xiñ inimíñayyaj Jesús tu̱m cu̱xuj tusacane icumɨj. Cópneta̱ inimiñt́a̱. +1jeet́i rato aŋtuuma̱yajpa tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am hasta d́a cutɨgɨyyajpa jém tɨgaŋna̱ca. Jesús iŋquejáypa jém Dios iŋma̱t́i. * Cuando nas ju̱na ja̱ma, se̱t e̱ybɨc Jesús jém Capernaum. Cuando ijo̱dóŋa̱yaj jém pɨxiñt́am iga se̱tneum it́ɨccɨɨm, q) ]-Pero jém pɨ̱xiñ d́a iwat je̱mpɨc. Nɨc iŋmat ju̱t́quej t́i iwadáy jém Jesús. Jeeyucmɨ d́a wɨa̱p it́ɨgɨy Jesús ni tu̱m attebet ju̱t́ ixt́a̱p porque jém pɨxiñt́am tsa̱m iŋtuuma̱cayajpa. Jesɨc sɨɨba aŋsɨ̱cmɨ ju̱t́ d́a t́i id́ɨ́yɨ́y. Pero miñyajpa jém pɨxiñt́am ju̱t́quej iga iixyajpa jém Jesús.l( S,iñɨ́máy: —Odoy i̱ aŋmadaayɨ iga ɨch manacpɨs, nɨ̱gɨ aŋquejaayɨ jém pa̱nij iga michacneum jém caacuy. Nanɨgaayɨ jém ofrenda juuts nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi iga miixt́a̱iñ iga nu̱ma mipɨsneum. E' +Jesɨc Jesús iŋquímpa jém pɨ̱xiñ, duro ipɨɨmɨ́y, v& g*Jesɨc cuando yaj nɨ̱mi Jesús, jeet́i rato ichacum jém lepra caacuy, wɨ̱tsɨ́yum jém iña̱ca. % {)Jesɨc Jesús tsa̱m iyaachaŋja̱m, ichɨccunúc jém pɨ̱xiñ, iñɨ́máy: —Aŋwɨ̱aŋja̱m. Micuáyñeum. Z$ /(Jesɨc miñ tu̱m pɨ̱xiñ cupúgayñe iña̱ca, icunúc Jesús. Ico̱steeñáy jém Jesús ipuycɨɨm. Icunucsáypa jém Jesús iga iyo̱xpád́iñ, nɨmpa: —Siiga iŋwɨ̱aŋja̱m, wɨa̱p anacpɨs. }# u'Jesɨc nɨc Jesús it́u̱mpɨy jém attebetyaj icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ de Galilea. Cada attebet najɨ́yóypa Jesús jém sinagoga. It́opt́im jáyaŋ jém mal espíritu. Jesús icpɨs tu̱m pɨ̱xiñ jém cupúgayñewɨɨp iña̱ca I"  &Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Tanɨctámpa jém tuŋgac tɨgaŋjojyaj jém it́yajwɨɨp nocojo̱m iga anaŋmatpat́im jém wɨbɨc aŋma̱t́i. Jeeyucmɨ ɨch amiññe yɨ́p naxyucmɨ. Z! /%Jesɨc ipátyaj, iñɨ́mayyaj: —Sɨ́p mimétsyaj wa̱t́i jém pɨxiñt́am. O  $Jesɨc jém Ximoj con jém icompañeroyaj nɨc icuámyaj jém Jesús. 1 ]#Jesɨc tsa̱m tsuuyt́im, piichcɨɨmnam, yus jém Jesús. Put jém tɨgaŋjo̱m, nɨc icut́um tu̱m lugar ju̱t́ d́a i̱ id́ɨ́yɨ́y. Nɨc iŋwejpát Dios. ' I"Jesɨc Jesús icpɨs jáyaŋ jém mɨmneyajwɨɨp, jém iniit́yajwɨɨp wa̱t́i jém caacuy. It́opt́im jáyaŋ jém mal espíritu. Pero Jesús d́a ijɨ́gáy iga jɨypa jém mal espíritu porque jeeyaj iixpɨcpa i̱apaap jém Jesús. Najɨ́yóypa Jesús jém naxyucmɨ de Galilea a =!It́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp jém attebet aŋtuuma̱yaj jém Ximoj it́ɨgaŋna̱ca. / Y Jesɨc tsuuyɨm cuando tɨgɨyñeum ja̱ma, jém pɨxiñt́am inimíñayyaj Jesús it́u̱mpɨy jém mɨmneyajwɨɨp y jém imatsneyajwɨɨp jém mal espíritu. ^ 7Jesɨc Jesús icunúc jém yo̱mo, imatsáy icɨ, ijɨ̱ctsucum. Jeet́i rato ichac jém jawaŋ, mojum iwat jém wíccuy iga acwícta̱p Jesús con jém icuyujcɨɨwiñ. Jesús icpɨs jáyaŋ jém mɨmneyajwɨɨp  )Mɨmne jém Ximoj imɨɨda̱pa. Tsa̱m pɨ̱mi jawaŋɨ́y. Wo̱ne icheesmɨ. Cuando núc jém Jesús, aŋmadayt́a̱ iga mɨmne jém yo̱mo. ) MJesɨc cuando putyaj jém sinagoga jém Jesús con icuyujcɨɨwiñ, nɨcyaj jém Ximoj y Anti it́ɨccɨɨm, iwagananɨcyajt́im jém Jacobo y jém Xiwan.  Jicscɨy waŋpa icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ de Galilea t́i iwatpa jém Jesús. Jesús icpɨs jém Ximoj imɨɨda̱pa v gPɨ̱mi aŋjécneyaj jém pɨxiñt́am. Moj nacwácyajta̱ji entre jeeyaj: —¿T́iapaap? ¿Que tu̱m jo̱mipɨc aŋquímayooyi inimiññe yɨ́p pɨ̱xiñ? Wɨa̱p ipɨɨmɨ́y jém mal espíritu juuts tu̱m aŋjagooyi y icupɨcyajpa. u eJém mal espíritu iccutɨŋ jém pɨ̱xiñ naxyucmɨ. Pɨ̱mi aŋwejpa jém mal espíritu, ocmɨ put.  }Jesɨc Jesús iwogáy jém mal espíritu, iñɨ́máy: —Odoy jɨ̱yɨ. Pu̱tɨ yɨ́p pɨ̱xiñ ia̱namaŋjo̱m.  5—MiJesús miNazaretpɨc, ¿t́iiga ammoogɨ́ypa aɨcht́am? ¿Que miñpa anactogoyt́a? Mánixpɨcpa, mich jém Yucmɨpɨc Dios miMɨɨchi. z oJém sinagoga it́ id́ɨc tu̱m pɨ̱xiñ imatsne tu̱m mal espíritu. Pɨ̱mi aŋwejpa, nɨ́mayt́a̱ Jesús: / YJesɨc jeeyaj tsa̱m tɨ̱neaŋjacyaj cuando imatoŋyaj t́i nɨmpa jém Jesús. Porque najɨ́yóypa juuts tu̱m aŋjagooyi d́a juuts jém escribaspɨc maestroyaj. " ?Jesɨc nɨcyaj jém attebet Capernaum. Jeet́im jejcuyja̱ma, tɨgɨy Jesús jém sinagoga. Moj iŋquejáy jém Dios iŋma̱t́i jém pɨxiñt́am. b ?Jesɨc jeet́i rato iŋwejáyt́im jeeyaj. Jesɨc Jacobo y Xiwan ichacyaj ija̱tuŋ jém Zebedeo jém barcojo̱m con jém imozoyaj. Nɨc it́úŋɨyyaj jém Jesús. Tu̱m pɨ̱xiñ imatsne id́ɨc tu̱m mal espíritu - UJesɨc nɨc Jesús uxaŋ más juumɨ, ipát jém Jacobo, jém Zebedeo ima̱nɨc, con it́ɨ̱wɨ jém Xiwan. It́yaj jém barcojo̱m, sɨ́p iŋtótsyaj ired. R Jesɨc jeet́i rato ichacyaj ired, nɨc it́úŋɨyyaj jém Jesús. z  oJesɨc Jesús iñɨ́máy jeeyaj: —Atúŋɨyt́aamɨ. Sɨɨp nɨcpa tamméts jém pɨxiñt́am juuts tɨɨpɨ. ,  SCuando naspa Jesús jém laguna aŋna̱ca iñɨ̱yi Galilea, iix jém Ximoj con it́ɨ̱wɨ Anti. Sɨ́p ipatsyaj jém ired jém laguna porque tɨɨpteroyaj. 2  _Nɨmpa Jesús: —Sɨɨp núcneum jém tiempo jém iniŋjócnetaŋwɨɨp. D́am jáyñe Dios iŋjacpa jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Jesɨc tsa̱cɨ iga immalwatpa, cuca̱cɨ iñjɨ̱xi, cupɨctaamɨ jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga micɨacputtamta̱iñ. Jesús iŋwejáy cuatro jém tɨɨptero a  =Ocmɨ matsta̱ jém Xiwan, pajta̱ cárcel. Iganam pajneta̱ jém Xiwan, nɨc Jesús jém naxyucmɨ de Galilea iga iŋmatpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga núctooba jém ja̱ma iga Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ. H    Nɨc i̱t́i cuarenta ja̱ma jém tɨtsɨnaxyucmɨ ju̱t́ it́yaj jém jɨmñi ani̱matyaj. Jesɨc jém Woccɨɨwiñ miñ icutɨ́ts jém Jesús iga icmalwatpa id́ɨc. Jesɨc ocmɨ miñyaj jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am, icuyo̱xayajpa jém Jesús. Jesús mojpa iwat jém Dios iyo̱xacuy jém naxyucmɨ de Galilea  } Jesɨc jeet́i rato jém Dios iA̱nama ininɨc jém Jesús jém tɨtsɨnaxyucmɨ ju̱t́ d́a t́i id́ɨ́yɨ́y. ? y Jém it́yajwɨɨp imatoŋyaj tu̱m jɨ̱yi sɨŋyucmɨ. Nɨ́mayt́a̱ jém Jesús: —Mich mamma̱nɨc, tsa̱m mantoypa. Sɨɨp agui amaymay con mimich. Cutɨ́tsta̱p jém Jesús  / Iganam putpa nɨɨcɨɨm jém Jesús, iix iga áŋáy jém sɨŋ. Quet jém Dios iA̱nama juuts tu̱m cuucu, nu̱mmiñ, núc hasta Jesúsyucmɨ. ' I Jesɨc jeet́im tiempo put it́ɨcmɨ jém Jesús jém attebet Nazaret jém naxyucmɨ de Galilea. Jesɨc jém Xiwan icchiŋ Jesús jém río de Jordán. z oƗch manacchiŋtámpa con nɨ, pero jém miñpáppɨc micchiŋtámpa con Dios iA̱nama. Acchiŋta̱p jém Jesús [ 1Jesɨc jém Xiwan iŋmadáypa jém pɨxiñt́am jém Dios iŋma̱t́i. Nɨmpa: —Miñpa antuuñiaŋcɨɨm tu̱m pɨ̱xiñ más wɨa̱p que aɨch. D́a wɨa̱p annasca, d́a wɨa̱p aŋcuwijáyáy jém icɨac. @ {D́a wɨ̱cuyajne jém Xiwan. Jém iyoot́i tacne con jém camello ipɨc, agui jutsóypa. Jém imɨjpactsencuy tu̱m tsococuero. Icútpa jém a̱wu, iucpa jém jɨmñi chi̱ñu.  }Jesɨc it́u̱mpɨy jém Judeapɨc pɨxiñt́am con jém Jerusalénpɨc pɨxiñt́am nɨcpa imatoŋyaj jém Xiwan jém acchíŋoypáppɨc. Cuando jém pɨxiñt́am iŋmadayyajpa Dios jém it́áŋca, jém Xiwan icchiŋpa jém río de Jordán. J Jesɨc tu̱m ja̱ma núc jém Xiwan jém tɨtsɨnaxyucmɨ ju̱t́ d́a t́i id́ɨ́yɨ́y iga iŋmatpa jém Dios iŋma̱t́i y icchiŋpa jém pɨxiñt́am, iñɨ́máypa: —Tsa̱cɨ iga immalwatpa y Dios miwadáypa perdón jém iñt́áŋca. Miñt́aamɨ, manacchiŋtámpa iga quejiñ iga iŋcucacneum jém iñjɨ̱xi. % ENɨcyajpa jém pɨxiñt́am jém tɨtsɨnaxyucmɨ ju̱t́ d́a t́i id́ɨ́yɨ́y
iga imatoŋyajpa jém najɨ́yoypaap.Pɨ̱mi najɨ́yóypa jém pɨ̱xiñ.Nɨmpa: “Áŋáyaayɨ jém tánO̱mi it́uŋ.Tsa̱cɨ iga immalwattámpa porque miñpa jém tánO̱mi.” _~ 9Jém wiñɨcpɨc profeta jém Isaías ijaychacne t́i iñɨ́máy jém tanJa̱tuŋ Dios:Wiñt́i aŋcutsatpa tu̱m profeta, jém pɨ̱xiñ aŋjagoyñeeba iñɨc.Miwɨ̱tsagáypa jém iñt́uŋ. d} EYɨɨmpɨc tsucum jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga tacɨacputtámiñ jém tánO̱mi Jesucristo. W|'Aŋquejayya̱jɨ iga icupɨcyajiñ it́u̱mpɨy jém anaŋquímayooyi jém manaŋmadayñewɨɨp. Jo̱dóŋa̱taamɨ iga ɨch maŋwaganait́pa it́u̱mpɨy ja̱ma hasta cuyajpa yɨ́p nas. Jemum cuyaj.I{ Nɨ̱gɨ aŋmadaayɨ Dios iŋma̱t́i it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ. Aŋquejaayɨ jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga tsɨ́yyajiñ juuts ɨch aŋcuyujcɨɨwiñ. Acchiŋtaamɨ jém acupɨcnewɨɨp jém anJa̱tuŋ iñɨyi̱mɨ, jém Dios iMa̱nɨc iñɨyi̱mɨ y jém Dios iA̱nama iñɨyi̱mɨ. z/Jesɨc Jesús icunúc jém icuyujcɨɨwiñ. Iñɨ́máy: —Achiiñeta̱ jém pɨ̱mi iga anaŋjacpa jém it́yajwɨɨp sɨŋyucmɨ y naxyucmɨ. nyUCuando iixyaj Jesús, ico̱steeñayyaj. Aunque algunos ijɨ̱spa iga mɨgooyi, d́a iwɨ̱cupɨcpa. x Jesɨc jém once icuyujcɨɨwiñ nɨcyaj jém naxyucmɨ de Galilea. Quím jém co̱tsɨcyucmɨ juuts iñɨ́mayñe Jesús. OwJesɨc jém soldado ipɨctsoŋyaj jém tumiñ, nɨc iwatyaj juuts ipɨɨmɨ́y jém pa̱nij aŋjagooyi. Je̱mpɨgam nɨmyajpa jém judíos hasta sɨɨp. Jesús iŋquímpa jém icuyujcɨɨwiñ \v1Siiga ijo̱dóŋa̱p jém gobernador, ɨch maŋcupujpa iga odoy michiiñ castigo. )uK Nɨ́mayyajta̱ jém soldado: —Mimicht́am nɨmtaamɨ iga: “Tsuucɨɨm iganam amoŋtámpa, miñ jém Jesús icuyujcɨɨwiñ; iñúmáy jém imɨjta̱y.” t/ Jesɨc jém pa̱nij aŋjagooyiyaj nɨc iniŋmat jém wɨd́ayt́am iga iwatyajpa acuerdo. Jesɨc tsa̱m jáyaŋ tumiñ chiiyajta̱ jém soldado. $sA Iganam nɨcyajpa jém yo̱mtam algunos jém soldado jém iwatnewɨɨp cuenta jém tsaajos, nɨc iŋmadayyaj jém pa̱nij aŋjagooyi t́i iñascayaj. ^r5 Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém yo̱mtam: —Odoy cɨ̱ŋtaamɨ. Nɨ̱gɨ nɨ́maayɨ jém antɨ̱wɨtam iga nɨcyajiñ jém naxyucmɨ de Galilea, jemɨgam aixyajpa. T́i iñɨ́mayyaj jém soldado jém anjagooyi 5qc Iganam nɨquiyaj jém yo̱mtam, iwiñquejáy jém Jesús tuŋjo̱m. Idioschi. Jesɨc jém yo̱mtam icunúcyaj Jesús, ico̱steeñayyaj, iñuusayyaj ipuy iga ijɨ̱syajpa. @pyJesɨc jém yo̱mtam cáyyaj de jém tsaajoscɨɨm. Tsa̱m pɨ̱mi cɨ̱ŋyaj, pero agui maymayyaj. Póyaŋtsucum, nɨc iŋmadáy jém icuyujcɨɨwiñ iga pɨsneum jém Jesús. `o9Nɨ̱cɨ jobit́, aŋmadaayɨ jém icuyujcɨɨwiñ iga pɨsneum de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp. Sɨɨp aŋjagóypa iñɨc jém naxyucmɨ de Galilea. Jemɨgam mictsɨ́yt́ámpa. Jɨ̱sɨ iga mannɨ́mayñeum. rn]D́am i̱ yɨɨm. Pɨsneum, cupac juuts nɨm. Mi̱ñɨ aamɨ ju̱t́ tsacneta̱ id́ɨc jém tánO̱mi. 2m]Jesɨc jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ iñɨ́máy jém yo̱mtam: —Odoy cɨ̱ŋtaamɨ. Ɨch anjo̱doŋ iga miñ imméts jém Jesús jém cunúnta̱wɨɨp cunusyucmɨ. glGCuando jém soldado iixyaj, tsa̱m pɨ̱mi cɨ̱ŋyaj, cuetsayyajpa. Tsɨ́yyaj juuts caane. ekCTsa̱m tsocpa juuts quénpa majɨywiñ. Tsa̱m pɨ̱mi po̱po jém ipuctu̱cu juuts nieve. Xj)Jeet́i rato miñ tu̱m mɨjpɨc nasyɨɨxi. Quet tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ jém icutsatnewɨɨp tanJa̱tuŋ Dios. Cuando núc jém tsaajoscɨɨm, iccáy jém tsa jém josaŋnúccuy, ocmɨ ico̱ñca. 7i iCuando nasum jém jejcuyja̱ma, tuŋgagam cuque̱ja, joccuquej, jém wiñt́ipɨc ja̱ma de jém semana, jém Malía Magdalena con jém tuŋgac Malía nɨc iámyaj jém jos. NhBJesɨc ocmɨ nɨcyaj iga iwatyajpa cuenta jém tsaajos. Icámáy tu̱m sello jém jos iŋnúccuyyucmɨ iga quejiñ siiga i̱ íŋáypa. Jemum ichacyaj jém soldado iga iwatyajiñ cuenta.gAJém Pilato iñɨ́máy: —Yɨɨm it́ jém soldado. Wagananɨ̱cɨ. Nɨ̱gɨ wattaamɨ cuenta jutspɨyam miwɨa̱p. wfg@Jeeyucmɨ cutsa̱tɨ jém soldado iga iwatpa cuenta jém jos ju̱t́ cumta̱ hasta jém tucunaja̱ma. Wɨa̱p imiñyaj jém icuyujcɨɨwiñ tsuucɨɨm, ininɨgayyajpa jém imɨjta̱y. Ocmɨ nɨmyajpa iga: “Nu̱ma pɨsneum de ju̱t́ cumneta̱ jém caanewɨɨp.” Siiga iwatyajpa je̱mpɨc, jesɨc jém ocmɨpɨc mɨgooyi más pɨ̱mi malo que jém wiñt́ipɨc. >eu?Iñɨ́mayyaj: —Manaŋjagooyi, anjɨ̱sta iga jém mɨgoypaap cuando d́anam caane, nɨmpa iga: “Jém tucunaja̱ma ɨch apɨspa de ju̱t́ cumneyajta̱ jém caaneyajwɨɨp.” Rd>Ocmɨ cuyaj jém ja̱ma iga iwɨ̱tsacyajpa it́u̱mpɨy cosa para jém jejcuy ja̱ma. Cuando tɨgɨy ja̱ma, aŋtuuma̱yajpa jém pa̱nij aŋjagooyi y jém fariseoyaj, nɨc iámyaj jém Pilato. c=It́t́im je̱m jém Malía Magdalena y jém tuŋgac Malía. Co̱ñyaj jém tsaajosaŋna̱ca. Jém soldado iwatyajpa cuenta jém tsaajos &bEJesɨc tsuuyɨm miñ tu̱m pɨ̱xiñ tsa̱m rico iñɨ̱yi José. Tsucum jém attebet Arimatea, jém Jesús icuyujcɨɨwiñt́im. ^#8Entre jeeyaj it́t́im jém Malía Magdalena, jém Malía jém Jacobo y José ia̱pa, it́t́im jém Zebedeo iyo̱mo. Cumta̱p jém Jesús D]7It́yajt́im je̱m wa̱t́i jém yo̱mtam, juumɨ iixyajpa t́i iñasca jém Jesús. Yɨ́pyaj yo̱mtam iwaganamiñyaj Jesús jém naxyucmɨ de Galilea, jém iyo̱xpátneyajwɨɨp. m\S6Jesɨc jém capitán con jém iwatyajpáppɨc cuenta jém Jesús, cuando iixyaj iga pɨ̱mi yɨɨs jém nas y iixt́im t́i naspa je̱m, tsa̱m pɨ̱mi cɨ̱ŋyaj. Nɨmyaj: —Nu̱ma, yɨ́p pɨ̱xiñ jém Dios iMa̱nɨc. [55Ocmɨ cuando acpɨsta̱ jém Jesús, putyaj ijosjo̱m jém tsúts, nɨcyaj hasta jém attebet Jerusalén. Jemum tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am iixyaj. Z}4Jém tsúts ijos áŋáyyaj. Pɨsyaj jáyaŋ jém pɨxiñt́am jém icupɨcneyajwɨɨp Dios, jém wiñɨcpɨc caaneyaj. DY3Jeet́i rato jém mɨjpɨc puctuctaañi jém it́wɨɨp jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m teeñaŋsaj icucmɨ dende sɨŋwiñ hasta naxwiñ. Tsa̱m yɨɨs jém nas, pooyaj jém mɨjpɨc tsa. >Xw2E̱ybɨct́im pɨ̱mi jɨy Jesús, jesɨc caum. \W11Pero tuŋgac nɨmyajpa: —Tsa̱cɨ, tánixpa siiga miñpa icɨacput jém Elías. 5Vc0Jeet́i rato nɨc poyi̱mɨ tu̱m de jeeyaj. Nɨc ipɨc tu̱m esponja juuts tu̱m pu̱qui. Imuj con jém ta̱mpɨc vino. Iccám tu̱m waycuyyucmɨ iga igucpa Jesús. (UI/Algunos jém te̱ññeyajwɨɨp je̱m cuando imatoŋyaj, nɨmyajpa: —Yɨ́p pɨ̱xiñ sɨ́p iŋwejáy jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ jém Elías. T9.Jesɨc jeet́im hora pɨ̱mi jɨy jém Jesús. Nɨm: —Elí Elí, ¿lama sabactani? Yɨ́p nɨmtooba: ManDios, manDios, ¿t́iiga antsac aŋcut́um? kSO-Jesɨc icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ cupiicha̱ dende cugapja̱ma hasta las tres de la tarde. lRQ,Hasta jém númyajpaap, jém cunúnta̱wɨɨp con Jesús, imalnɨ́máyt́im. Ca jém Jesús "Q=+Tsa̱m icupɨcpa iga Dios wɨa̱p iyo̱xpát, jesɨc sɨɨp wɨ̱ iga Dios icɨacpud́iñ siiga nu̱ma it́oypa; como tanɨ́mayñe iga Dios iMa̱nɨc. 2P]*—Yɨ́p pɨ̱xiñ icɨacputpa tuŋgac, pero iyaac d́a wɨa̱p inicɨacputta̱. Siiga nu̱ma jém Israelpɨc iRey, nacunúnayt́a̱iñ, jesɨc taŋcupɨctámpa. O1)Agui ixaayɨyyajpat́im jém pa̱nij aŋjagooyiyaj, jém escribaspɨc maestroyaj, jém fariseoyaj y jém wɨd́ayt́am. Nɨmyajt́im jeeyaj: [N/(Iñɨ́mayyaj: —Mich miñɨmpa iga immɨswatpa jém mɨjpɨc ma̱stɨc y tucunaja̱ma inictsucumpa e̱ybɨc. Siiga Dios miMa̱nɨc, nacɨacputta̱jɨ iñyaac. Nacunúnayt́a̱jɨ jém cunusyucmɨ, que̱tɨ. dMA'Jém nasyajpáppɨc je̱m iŋwɨ́ŋóyayyajpa con ico̱bac, tsa̱m imalmalnɨ́mayyajpa. 6Le&Jesɨc cunúnyajta̱t́im wɨste̱n númyajpaap jeet́im lugar ju̱t́ cunúnta̱ Jesús. Páŋayt́a̱ tu̱m jém icunus jém Jesús iŋwɨ̱mɨ y tu̱m iŋna̱ymɨ. K%Jém ico̱bacaŋtɨcmɨ accámayt́a̱ tu̱m letrero ju̱t́ nɨmpa t́iiga accaata̱: “Yɨ́bam jém Jesús jém judíos iRey.” ?Jy$Jesɨc co̱ñyajpa jém soldado iga iwatyajpa cuenta. I)#Cuando yaj icunúnyaj cunusyucmɨ jém soldado, iwatyajpa sorteo entre jeeyaj i̱ icoñwɨ́ypa iga imɨɨcha̱p jém Jesús ipuctu̱cu. Je̱mpɨgam cupac juuts nɨmpa jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ: “Iwécyajpa ampuctu̱cu entre jeeyaj. Iwatyajpa sorteo.” nHU"Jemum ichiiyaj jém vino namotneta̱ con chuxñi̱wi. Cuando icutɨ́ts Jesús jém vino, d́a iuc. eGC!Jesɨc núcyaj tu̱m lugar iñɨ̱yi Gólgota. Nɨmtooba jém Tsútsco̱bacpaccɨɨm. (FI Cuando nɨquiyaj tuŋjo̱m, ipát tu̱m Cirenepɨc pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Ximoj. Jém soldado ipɨɨmɨ́y jém Ximoj iga ininɨgáyiñ jém Jesús icunus. GECuando yaj ixaayɨyyaj, iccáyáy jém tsabats yoot́i, icámáy e̱ybɨc jém iyoot́i jém imɨɨchipɨc. Ocmɨ nanɨcta̱ iga cunúnta̱p cunusyucmɨ. Cunúnta̱ cunusyucmɨ jém Jesús QDIchujcayajpa. It́obayyaj jém icuy iga iyɨ́gáyáypa ico̱bac. {CoJém soldado it́agayyaj tu̱m apit́ corona, icámayyaj ico̱bacyucmɨ. Ichiiyaj tu̱m cuy iga imatspa iŋwɨ̱cɨɨmɨ juuts tu̱m rey. Ico̱steeñayyajpa jém Jesús iwiñjo̱m. Ixaayɨyyajpa. Nɨmyaj: —¡Xutsóy miRey de jém judíos! gBGTsodayt́a̱ jém yagatspɨc iyoot́i. Accámayt́a̱ jém tuŋgac yoot́i jém tsabatspɨc. 0AYJesɨc jém gobernador isoldado ininɨc Jesús tu̱m mɨjpɨc cuarto ju̱t́ aŋtuuma̱neyaj tsa̱m jáyaŋ jém soldado. It́u̱mpɨy icute̱ñxe̱tyaj Jesús. 4@aJesɨc ocmɨ jém Pilato icutsɨgáy jém Barrabás. Ipɨɨmɨ́y jém soldado iga cótsta̱iñ Jesús. Icɨɨjuŋcodáy jém soldado iga icunúnyajiñ cunusyucmɨ. ?%Nɨmyaj it́u̱mpɨy jém miññeyajwɨɨp: —Aɨcht́am con jém amma̱nɨctam anait́t́a la culpa iga accaata̱p yɨ́p pɨ̱xiñ. '>GCuando iix jém Pilato iga d́a t́i wɨa̱p iwat iga sɨ́p icujíñayyaj jém pɨxiñt́am, iwác uxaŋ nɨ, iche icɨ jém pɨxiñt́am iwiñjo̱m. Nɨmpa: —Ɨch d́a anai̱ la culpa iga accaata̱p yɨ́p wɨbɨc pɨ̱xiñ. D́a t́i iwatne. Yɨ́p cuestión de mimicht́am. )=KJesɨc Pilato iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —¿T́iiga? ¿T́i mal iwatne? Pero más pɨ̱mi jɨyyajpa jeeyaj. Nɨmyaj: —¡Cunúntaamɨ cunusyucmɨ! ~<uJesɨc jém Pilato e̱ybɨc icwácpa jém pɨxiñt́am. Nɨ́mayyajta̱: —¿T́i iŋwɨ̱aŋja̱mta iga aŋwadáypa yɨ́p Jesús iñɨ̱yit́im Cristo? It́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am icutsoŋyaj. Nɨmyaj: —¡Cunúntaamɨ cunusyucmɨ! (;IJesɨc e̱ybɨc jém gobernador iñɨ́máy jeeyaj: —¿Juppɨc de yɨ́p wɨste̱n pɨ̱xiñ iŋwɨ̱aŋja̱mta iga aŋcutsɨgáypa? Nɨmyaj: —Barrabás. ^:5Pero jém pa̱nij aŋjagooyiyaj con jém wɨd́ayt́am iñɨ́mayyajpa jém pɨxiñt́am iga iwácyajiñ iga cutsɨgayt́a̱iñ jém Barrabás y accaata̱iñ jém Jesús, hasta ijɨ́cyaj jém pɨxiñt́am. |9qIganam co̱ñ jém Pilato ju̱t́ cɨɨpíŋóypa, jém iyo̱mo icutsadáy aŋma̱t́i. Nɨ́mayt́a̱ jém Pilato: “Odoy tɨgɨycuumɨ con yɨ́p wɨbɨc pɨ̱xiñ. Porque tsúmɨc agui amalmawíña̱ yɨ́bam pɨ̱xiñ icuyucmɨ.” 8+Porque ijo̱doŋ jém Pilato iga jém Israelpɨc aŋjagooyiyaj agui ijóyixyajpa Jesús, agui icujóyɨyyajpa jeeyucmɨ icɨɨjuŋcotyaj. G7Cuando aŋtuuma̱neyaj it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am, jém Pilato icwácyajpa. Iñɨ́máy: —¿I̱ iñxuntámpa iga aŋcutsɨgáypa, jém Barrabás o jém Jesús, iñɨ̱yit́im Cristo? c6?Pajneta̱ id́ɨc tu̱m pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Barrabás. Jo̱dóŋa̱neta̱ iga agui malo. $5ACada naspa jém pascuasɨŋ, iniit́ tu̱m costumbre jém gobernador iga icutsɨgáypa tu̱m preso para jém pɨxiñt́am juuts jeeyaj icupiŋyajpa. 4 Pero Jesús d́at́im icutsoŋ. Jesɨc jém gobernador agui ipooñaŋja̱mpa. Chiit́a̱ orde iga accaata̱p jém Jesús 3 Jesɨc jém Pilato iñɨ́máy Jesús: —¿Que d́a immatoŋ iga agui jáyaŋ cosa sɨ́p iñɨmyaj en contra de mimich? v2e Jesɨc cuando jém pa̱nij aŋjagooyi con jém wɨd́ayt́am iquejajwadáy Jesús, d́a t́i icutsoŋ. W1' Jesɨc nanɨcta̱ Jesús jém gobernadorcɨɨm. Jém gobernador icwác Jesús. Nɨ́mayt́a̱: —¿Micham miRey de jém judíos? Jesús iñɨ́máy jém gobernador: —Aɨcham, juuts mich miñɨmpa. 0% Con jém tumiñ ijuyyaj jém nas ju̱t́ watta̱p suuŋ juuts anɨ́máy jém tanJa̱tuŋ Dios.” Nanɨcta̱ Jesús jém Pilato iwiñjo̱m m/S Je̱mpam cupacpa juuts nɨmpa jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ jém Jeremías: “Jém treinta tumiñ de plata tu̱m pɨ̱xiñ icho̱wa. Iccámáy jém precio jém Israelpɨc pɨxiñt́am. Ipɨgayyaj jém pɨ̱xiñ icho̱wa. N.Jeeyucmɨ hasta sɨɨp iñɨ̱yi jém nas, jém Nɨɨpiñ iCho̱wa. K-Ocmɨ iwatyaj acuerdo iga ijuyyajpa tu̱m ja̱ca nas con jém tumiñ. Jém lugar iñɨ̱yi jém suuŋnascɨɨm. Ijuyyaj iga iniit́ lugar ju̱t́ cumyajta̱p jém juumɨpɨc pɨxiñt́am. D,Jém pa̱nij aŋjagooyi ipiŋ jém tumiñ. Nɨmyajpa, yɨ́p tumiñ d́a wɨa̱p taŋcot jém cajonjo̱m ju̱t́ accáyt́a̱p jém ofrenda porque yɨ́p tumiñ nɨɨpiñ icho̱wa. `+9Ocmɨ jém Judas ipatsquet jém tumiñ ma̱stɨcjo̱m. Nɨc. Najúpcata̱ iyaac. T*!Nɨmpa jém Judas: —Ɨch tsa̱m aŋwat táŋca iga aŋcɨɨjuŋcot tu̱m pɨ̱xiñ d́apɨc t́i iwatne iga accaata̱iñ. Pero jeeyaj nɨmyaj: —Ɨch d́a ant́icutɨgɨ̱yi. Je cuestión de mimich. L)Jém Judas, jém iwadayñewɨɨp atraición, iix iga accaata̱p jém Jesús. Jesɨc icucac ijɨ̱xi, ichacse̱t jém treinta tumiñ de plata jém pa̱nij aŋjagooyi con jém wɨd́ayt́am. (Tsenneta̱ jém Jesús, nanɨcta̱ jém gobernadorcɨɨm. Cɨɨjuŋcotta̱ jém Poncio Pilato icɨɨjo̱m. Naccaata̱ iyaac jém Judas ' /Jesɨc icuqueja̱ma aŋtuuma̱yajpa it́u̱mpɨy jém pa̱nij aŋjagooyiyaj y jém wɨd́ayt́am iga iwatyajpa acuerdo jutsa̱p iccaayaj Jesús. c&?KJesɨc jém Peto ijɨ̱s t́i iñɨ́máy Jesús cuando iñɨ́máypa iga: “Mich anaŋnécpa tres veces antes que aŋwejpa jém ca̱yu.” Jesɨc put aŋsɨ̱cmɨ jém Peto. Pɨ̱mi wejpa porque agui aŋyácne.%JJesɨc jém Peto moj malnɨ̱mi. Nɨmpa: —Wɨ̱jo̱dios, ɨch d́a ánixpɨcpa yɨ́p pɨ̱xiñ. Jeet́i rato aŋwej jém ca̱yu. X$)ITu̱m rato más, algunos jém it́yajwɨɨp je̱m, icunúcyaj jém Peto, iñɨ́máy: —Nu̱ma mich tu̱m jeepɨct́im mipɨ̱xiñ, tsa̱m wɨ̱quejpa hasta iniŋma̱t́i iga Nazaretpɨc mipɨ̱xiñ. \#1HE̱ybɨct́im iŋnéc jém Peto. Nɨmpa: —Wɨ̱jo̱dios, d́a ánixpɨcpa. ="sGCuando nɨc jém Peto jém corredor, tuŋgac jém yo̱mo iixpɨct́im, iñɨ́máy jém it́yajwɨɨp je̱m: —Yɨ́p pɨ̱xiñ iwaganasɨɨba jém Jesús jém Nazaretpɨc. !FPero jém Peto iŋnéc iga iwaganasɨɨba Jesús. Iñɨ́máy jém yo̱mo: —D́a anjo̱doŋ t́i sɨ́p iññɨm. C EIganam co̱ñ jém Peto aŋcɨɨm, miñ tu̱m yo̱mo jém icuyo̱xapaap jém pa̱nij. Iñɨ́máy jém Peto: —Mich iŋwaganasɨɨbat́im jém Jesús, jém Galileapɨc pɨ̱xiñ. q[DNɨmyaj: —Siiga micham miCristo, anɨ́maayɨ i̱ micóts. Jém Peto iŋnéc iga iixpɨc jém Jesús RCOcmɨ ichujcaayyaj iwiñpac. Ixoŋyaj. Tuŋgac it́ojáy iwiñpac. nUB¿T́i iñjɨ̱stámpa? Nɨmyajpa jém miññeyajwɨɨp: —Iniit́ la culpa. Wɨ̱ iga tanaccaaba. zmAJesɨc jém co̱bacpɨc pa̱nij ichiccujac iyoot́i iga quejiñ iga icujɨypa Dios. Nɨmpa: —Yɨ́p pɨ̱xiñ icujɨypa tanDios. ¿T́iiga tammétstámpa tuŋgac testigo? Mimicht́am sɨɨp immatoŋneta iga tsa̱m icujɨypa tanDios. 3_@Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Juuts mich miñɨm. Pero mannɨ́máypa iga dende sɨɨp ánixt́ámpa aɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, cuando aco̱ñ jém tanJa̱tuŋ Dios iŋwɨ̱mɨ, jém tsa̱mpɨc iniit́ ipɨ̱mi. Ánixt́ámpat́im cuando amiñgacpa sɨŋyucmɨ jém ucsaŋjo̱m. X)?Pero Jesús d́a jɨypa. Jém co̱bacpɨc pa̱nij aŋjagooyi iñɨ́máy: —Odoy amɨgóyaayɨ porque jém vivopɨc Dios taixpa. Anuntanɨ́maayɨ siiga nu̱ma mimicham miCristo jém Dios miMa̱nɨc. "=>Jesɨc te̱ñchucum jém co̱bacpɨc pa̱nij, iñɨ́máy Jesús: —¿Que d́a iŋcutsoŋpa? ¿D́a immatoŋ t́i sɨ́p iñɨmyaj contra mimich? =Nɨmyaj: —Yɨ́p pɨ̱xiñ nɨmpa iga: “Ɨch wɨa̱p ammɨswat jém Dios ima̱stɨc, jesɨc tucunaja̱ma e̱ybɨc anactsucumpa.” LJém co̱bacpɨc pa̱nijyaj con it́u̱mpɨy jém wɨd́ayt́am, jém Sanhedrín, imétsyajpa tu̱m cumɨgoypaap iga accaata̱iñ Jesús. 2]:Jém Peto ijuumactúŋɨyñe hasta jém co̱bacpɨc pa̱nij iaŋcɨɨm. Jemum tɨgɨy, cooñaŋjac jém Peto con jém policía. Iixt́ooba t́i nawatta̱p jém Jesús. N9Jesɨc jém imatsneyajwɨɨp Jesús ininɨcyaj jém Caifás iwiñjo̱m, jém co̱bacpɨc pa̱nij aŋjagooyi. Jemum aŋtuuma̱neyaj wa̱t́i jém escribaspɨc maestroyaj y jém wɨd́ayt́am. 8It́u̱mpɨy yɨ́p cosa iñascaaba Jesús iga cupacpa juuts ijaychacne jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ. Jesɨc it́u̱mpɨy jém icuyujcɨɨwiñ yaj cupóyaayiyaj. Icut́um tsɨ́y jém Jesús. Nanɨcta̱ Jesús jém co̱bacpɨc pa̱nijcɨɨm J 7Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém miññeyajwɨɨp: —¿Que miñ ammatsta con espada y jém cuy juuts tu̱m anúmpaap? It́u̱mpɨy ja̱ma accuyujóypa ma̱stɨcjo̱m, d́a nunca ammatsta. s_6Pero siiga aŋwatpa je̱mpɨc, ¿jutsa̱p icupac jém aŋma̱t́i ju̱t́ jayñeta̱ iga ayaachwatta̱p? $A5¿Que d́a iñjo̱doŋ iga ɨch wɨa̱p aŋwágáy Dios iga acutsadáyiñ doce legiones jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am y yɨ́pt́i rato acutsadáypa? 14Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Co̱tɨ jém espada iñacjo̱m. Porque it́u̱mpɨy jém áŋa̱yajpáppɨc con espada, con espadat́im accaata̱p. 3Pero tu̱m jém iwaganait́wɨɨp Jesús, it́op tu̱m espada, it́ɨŋquímáy it́a̱tsɨc jém co̱bacpɨc pa̱nij imozo.  2Jesús iñɨ́máy: —¿Amigo, t́i miñ imméts? Jesɨc icunúcyaj jém miññeyajwɨɨp. Imatsyaj jém Jesús. Nanɨcta̱wum preso. s _1Jesɨc jém Judas icunúc jém Jesús. Iñɨ́máy: —MamMaestro, xutsóy. Jesɨc iŋna̱catsúts.  -0Jém Judas, jém icɨɨjuŋcotpaap Jesús, iwadáy jém pɨxiñt́am tu̱m seña. Iñɨ́máy: —Jém anaŋna̱catsútspaap, jeam. Matstaamɨ.  /Iganam sɨ́p ijɨy Jesús, núc jém Judas jém it́wɨɨp id́ɨc con jém doce icuyujcɨɨwiñ. Iwaganamiñyaj tsa̱m jáyaŋ jém pɨxiñt́am. Inimiñyaj espada y jém cuy iga icótspa. Icutsadayyaj jém pa̱nij aŋjagooyi y jém wɨd́ayt́am. ~}t||{jyy*xxw~vuttspr-qpp6onnYmmYlkk|jj`iOhh+gg9f0edd,cbb7aa`_^^^ ]]\\[DYXWWGV0UTT8S QQ;PPpO=NMYLL,KKJIHH GFEEFDgCC$BBA@@?>>*=8<Jesɨc Jesús iñɨ́máy it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am iga aŋtsayco̱ñyajiñ naxyucmɨ jém múgaŋjo̱m. gbG&Jesɨc Jesús icwác jém icuyujcɨɨwiñ. Nɨ́mayt́a̱: —¿Jute̱n caxt́ána̱ñi iniit́t́a? Nɨ̱gɨ aamɨ. Cuando ijo̱dóŋa̱yaj, iñɨ́mayyaj: —Anait́t́a cinco caxt́ána̱ñi y wɨste̱n tɨɨpɨ. a}%Pero Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Mimicht́am acwíctaamɨ. Jesɨc nɨmyajpa jém Jesús icuyujcɨɨwiñ: —¿Que aɨcht́am nɨcpa anjúyayt́a doscientos tumiñ de plata jém caxt́ána̱ñi iga anacwícpa jém pɨxiñt́am? 2`]$Nɨ́maayɨ jém pɨxiñt́am iga nɨguiñ ijuyyaj t́it́am icútyajpa. Nɨcyajiñ yɨɨm jeexɨc ju̱t́ it́ jém tɨgaŋjoj porque yɨɨm d́a i̱ t́i taŋcútpa. _7#Jesɨc tsuuyɨm, miñyaj jém Jesús icuyujcɨɨwiñ, icunúcyaj jém Jesús. Nɨ́mayt́a̱: —Yɨɨm d́a i̱ tɨgaŋjoj, sɨɨp tsa̱m tsuuyɨm. ^"Cuando núc Jesús, put jém barcojo̱m, iix iga aŋtuuma̱neyaj tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am. Tsa̱m iyaachaŋja̱mpa porque jeeyaj jex juuts jém borregoyaj jém d́apɨc oomɨ́y. D́a i̱ iwatpa cuenta. Jesɨc Jesús moj iŋquejáy jáyaŋ wɨ̱tampɨc jɨ̱xi. -]S!Pero tsa̱m jáyaŋ jém pɨxiñt́am iixyaj iga nɨcyajpa Jesús con icuyujcɨɨwiñ. Iixpɨcyaj Jesús iga nɨqui barcojo̱m. Jesɨc póyaŋtsucumyaj jáyaŋ jém pɨxiñt́am, miñyaj wa̱t́i jém tɨgaŋjoj. Icuwit́xe̱tyajpa jém laguna. Aŋjagóy miñúcyaj antes que núcpa Jesús. \y Jesɨc Jesús con jém icuyujcɨɨwiñ nɨcyaj tu̱m barcojo̱m. Nɨcyaj naps jeeyaj ju̱t́ d́a i̱ id́ɨ́yɨ́y. [/Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Miñt́aamɨ mimicht́am, tanɨctámpa tu̱m lugar ju̱t́ d́a i̱ñɨ̱m. Tapoyjejtámpa. Porque tsa̱m aŋtuuma̱yajpa jém pɨxiñt́am, miñpa y nɨcpa hasta d́a i̱ lugar para wícyajpa jém Jesús icuyujcɨɨwiñ. 8ZiJesɨc ocmɨ aŋtuuma̱yaj jém apóstolyaj ju̱t́ it́ Jesús. Iŋmadayyaj Jesús t́it́am iwatyaj y t́it́am iŋquejayyaj jém pɨxiñt́am cuando oy najɨ́yooyi. GYCuando jém Xiwan icuyujcɨɨwiñ imatoŋ t́i iñasca jém Xiwan, jesɨc oy ipíŋayyaj jém imɨjta̱y, nɨc icúmayyaj tu̱m tsaajosjo̱m. Jesús icwíc jém cinco mil pɨxiñt́am ZX-Jesɨc jém soldado nɨc jém cárcel, it́ɨŋcujagáy jém Xiwan iɨscɨ. Jesɨc inimíñáy jém ico̱bac tu̱m mɨjpɨc chi̱majo̱m. Chiit́a̱ jém wo̱ñi. Jesɨc jém wo̱ñi ipɨctsoŋ, ichi ia̱pa. wWgJesɨc jeet́i rato jém rey icutsat tu̱m soldado, jém accaoypaap, iga inimíñáyiñ jém Xiwan ico̱bac. qV[Jesɨc pɨ̱mi aŋyác jém rey, pero como ijɨycámayñeum iga ichiiba t́it́am ixunpa jém wo̱ñi y como it́u̱mpɨy jém iŋwejayñewɨɨp imatoŋyaj, jesɨc d́a t́i wɨa̱p iwat más que ichiiba juuts ijɨycámayñe. RUJesɨc jicscɨy tɨgɨy e̱ybɨc jém wo̱ñi ju̱t́ it́ jém rey. Nɨmpa jém wo̱ñi: —Ansunpa iga sɨɨpt́i achiaayɨ jém Xiwan ico̱bac jém acchíŋoypaap tu̱m mɨjpɨc chi̱majo̱m. lTQJesɨc jém wo̱ñi put jém cuarto ju̱t́ sɨ́ŋa̱yajpa. Nɨc icwác jém ia̱pa. Nɨmpa jém wo̱ñi: —¿T́i aŋwágáypa jém Herodes? Nɨmpa jém wo̱ñi ia̱pa: —Wágaayɨ jém Xiwan ico̱bac jém acchíŋoypaap. S Jesɨc jém Herodes ijɨycámáy jém wo̱ñi iga ichiiba t́it́am ixunpa hasta cucmɨ jém naxyucmɨ ju̱t́ iŋjacpa. Jeeyucmɨ jém yo̱mo Herodías tsa̱m ijóyixpa jém Xiwan hasta iccaatooba, pero d́a wɨa̱p. N1Jém Xiwan iñɨ́máy jém Herodes: —Mich d́a iŋwat juuts nɨmpa jém Dios iŋquímayooyi. D́a wɨ̱ iga impɨgayñe iñt́ɨ̱wɨ iyo̱mo. qM[Porque yɨ́pt́im Herodes ipɨɨmɨ́y iga matsta̱iñ jém Xiwan. Pajta̱ cárcel, tsenta̱ con cadena porque iwogáy jém aŋjagooyi cuando it́obáyáy jém it́ɨ̱wɨ Felipe iwɨcho̱mo. Jém yo̱mo iñɨ̱yi Herodías. 0LYMu imatoŋ t́i iwat jém Jesús, jesɨc nɨmpa jém Herodes: —Yɨ́p jém Xiwan jém ampɨɨmɨyñewɨɨp iga tɨŋcujagayt́a̱iñ iɨscɨ. Sɨɨp pɨsneum. +KOPero tuŋgac nɨmpa: —Pɨsneum jém wiñɨcpɨc profeta jém Elías. Tuŋgagam nɨmpa: —Yɨ́p pɨ̱xiñ tu̱m jém profeta jex juuts jém wiñɨcpɨc. QJJém rey Herodes imatoŋ t́i iwatpa jém Jesús porque waŋpa ju̱t́quej t́i iwat. Ijɨ̱syajpa iga pɨsneum jém Xiwan jém acchíŋoypaap, jeeyucmɨ wɨa̱p iwat jém wɨ̱tampɨc milagro. mIS Jém Jesús icuyujcɨɨwiñ it́opyajpat́im jáyaŋ jém mal espíritu jém pɨxiñt́am ia̱namaŋjo̱m. Iccámayyaj aceite ico̱bacyucmɨ jáyaŋ jém mɨmneyajwɨɨp. Acpɨsyajta̱. Accaata̱ jém Xiwan jém acchíŋoypaap *HM Jesɨc nɨc najɨ́yooyiyaj jém Jesús icuyujcɨɨwiñ. Iŋquímyajpa jém pɨxiñt́am iga ichacyajiñ iga imalwatpa y iga iwatyajiñ juuts ixunpa Dios. VG% Siiga miñúcpa tu̱m tɨgaŋjoj, y d́a i̱ miwɨ̱pɨctsoŋpa, ni d́a i̱ imatoŋtooba jém Dios iŋma̱t́i, jesɨc puttaamɨ aŋsɨ̱cmɨ, cunebayt́aamɨ jém impuy iga cáyiñ jém pótpót. Je̱mpɨgam iniŋquejáypa jém pɨxiñt́am iga núctɨp jém Dios iŋma̱t́i. Nu̱ma mannɨ́máypa iga cuando núcpa jém ja̱ma iga Dios icɨɨpiŋpa it́u̱mpɨy jém malopɨc pɨxiñt́am, jesɨc yɨ́pyaj pɨxiñt́am jém d́apɨc iwɨ̱aŋja̱myaj jém Dios iŋma̱t́i, más chiit́a̱p castigo que jém malopɨc pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp jém attebet de Sodoma y Gomorra. rF] Cuando miñúctámpa tu̱m tɨccɨɨm, jemum poychɨ́yt́aamɨ hasta miñɨctámpa tuŋgac tɨgaŋjoj. `E9 Accaamɨ jém iŋcɨac y tu̱m jém iñyoot́i. Odoy nanɨctaamɨ tuŋgac iñyoot́i. ZD-Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ iga odoy t́i ininɨcyajiñ tuŋjo̱m. Nɨ́mayyajta̱p: —Nanɨctaamɨ no más jém imbastun. Odoy nanɨctaamɨ ni tumiñ, ni immorral ni t́it́am iŋcútpa. yCkJesɨc Jesús iŋwejáy jém doce icuyujcɨɨwiñ. Icutsat wɨswɨs iga nɨcyajiñ iŋmat jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́quej. Chiiyajta̱ jém Dios ipɨ̱mi iga wɨa̱iñ it́opyaj jém mal espíritu jém pɨxiñt́am ia̱namaŋjo̱m. 9BkAgui ipooñaŋja̱mpa Jesús iga jém pɨxiñt́am d́a icupɨcyajpa iga Dios wɨa̱p iwat jém milagroyaj. Jesɨc ocmɨ Jesús icuwit́xe̱tpa it́u̱mpɨy jém xuxut́ tɨgaŋjoj jém it́yajwɨɨp nocojo̱m iga iŋmatpa jém Dios iŋma̱t́i. Jesús icutsat icuyujcɨɨwiñ iga nɨcyajiñ najɨyooyi A#Jesɨc jém Jesús d́a wɨa̱p iwat jém milagro it́ɨcmɨ. Ichɨc con icɨ nada más jute̱n jém mɨmneyajwɨɨp iga icpɨsyajpa. c@?Jesɨc Jesús iñɨ́máy jeeyaj: —Ju̱t́quej wɨ̱pɨctsoŋta̱p tu̱m jém profeta, pero cuando nɨcpa najɨ́yooyi it́ɨcmɨ, jesɨc jém it́ɨcmɨpɨc pɨxiñt́am con jém it́ɨ̱wɨtam d́a iwɨ̱ixyajpa. ?!¿D́a yɨ́p pɨ̱xiñ jém carpintero? Ia̱pa jém Malía. Tánixpɨgáypat́im jém it́ɨ̱wɨtam jém Jacobo, jém José, jém Judas y jém Ximoj. It́yajt́im yɨɨm jém iyo̱mtɨ̱wɨtam con taɨcht́am. Jeeyucmɨ jém pɨxiñt́am ijóyixyajpa jém Jesús. L>Jesɨc cuando núc jém jejcuyja̱ma, moj accuyujooyi Jesús jém sinagoga. It́yaj jáyaŋ pɨxiñt́am. Mu imatoŋyaj t́i iŋmatpa jém Jesús, jesɨc tsa̱m ipooñaŋja̱myajpa. Nɨmyajpa: —¿Ju̱t́ cuyuj yɨ́p pɨ̱xiñ? ¿Ju̱t́ ipɨc yɨ́p wɨbɨc jɨ̱xi? ¿Jutsa̱p iwat con icɨ jém wɨ̱tampɨc milagro? g= IJesɨc put de je̱m jém Jesús, nɨc it́ɨcmɨ. Iwagananɨcyajpat́im jém icuyujcɨɨwiñ. $<A+Jesɨc Jesús tsa̱m iwɨ̱aŋquím jeeyaj iga odoy i̱ iŋmadáyiñ iga icpɨs jém wo̱ñi. Iñɨ́máyt́im Jesús iga acwícta̱iñ jém wo̱ñi.+;O*Jeet́i rato tsucum jém wo̱ñi. Mojum wi̱t́i. Doce ia̱mt́ɨy iniit́. Jém it́yajwɨɨp tsa̱m pɨ̱mi ipooñaŋja̱myaj mu iixyaj t́i iwat Jesús. .:U)Jesɨc Jesús imatsáy jém wo̱ñi icɨ, iñɨ́máy jém wo̱ñi: —Talita cumi. Taɨcht́am tanaŋmat́i̱mɨ nɨmtooba: Miwo̱ñi, mannɨ́máypa, tsucu̱mɨ. 9(Pero jeeyaj agui ixíccayajpa jém Jesús. Jesɨc Jesús iquebacputyaj it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp jém tɨcjo̱m. Jesɨc iwagananɨcpa Jesús jém wo̱ñi ija̱tuŋ con ia̱pa y jém icuyujcɨɨwiñ. Tɨgɨyyaj jém cuarto ju̱t́ it́ jém wo̱ñi. C8'Tɨgɨy tɨcjo̱m jém Jesús, iñɨ́máy jém pɨxiñt́am jém wejyajpáppɨc: —¿T́iiga tsa̱m miwejtámpa? ¿T́iiga tsa̱m iŋwattámpa bulla? D́a caane jém wo̱ñi, moŋpa. 7 &Cuando núcyaj jém sinagoga iŋjagooyi it́ɨccɨɨm, iix Jesús iga tsa̱m it́ bulla, tsa̱m wejyajpa, tsa̱m aŋyácneyaj. 6)%Jesɨc d́a ijɨ́cpa Jesús iga nɨcpa it́úŋɨyyaj jém pɨxiñt́am. Ininɨc no más Peto, Jacobo, y Xiwan jém Jacobo it́ɨ̱wɨ. )5K$Pero Jesús d́a iwadáy caso t́i iñɨ́máy jém miññeyajwɨɨp. Iñɨ́máy jém Jairo: —Odoy cɨ̱ŋɨ. Cupɨ̱cɨ iga Dios wɨa̱p miyo̱xpát. m4S#Iganam Jesús iniŋmatpa jém yo̱mo, núcyaj algunos jém pɨxiñt́am, miññeyaj jém Jairo it́ɨccɨɨm. Iñɨ́mayyaj jém aŋjagooyi: —Caaneum jém iñyo̱mma̱nɨc. Odom más wadaayɨ molestia yɨ́p tammaestro. !3;"Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Miyo̱mo, mipɨsneum porque tsa̱m iŋcupɨcpa iga Dios wɨa̱p micpɨs. Sɨɨp michacneum jém caacuy. Chogoyñɨcsɨm. 12[!Jesɨc agui cɨ̱ŋne jém yo̱mo, agui cuetsáypa porque ijo̱doŋ jutsa̱ mu ipɨs. Miñ ico̱steeñáy jém Jesús iwiñjo̱m, iñuumaŋmadáy Jesús t́i iñasca. ?1y Pero Jesús icuámse̱tpa iga iixiñ i̱ ichɨc. !0;Jesɨc jém icuyujcɨɨwiñ iñɨ́máy: —Íñix iga jém pɨxiñt́am tsa̱m pɨ̱mi micpɨtsɨyyajpa. ¿T́iiga micwágóypa iga i̱ michɨc? #/?Jesɨc Jesús icutɨɨyɨ́y iga icpɨs tu̱m mɨmnewɨɨp con ipɨ̱mi, ámse̱t jém pɨxiñt́ámaŋjo̱m, nɨmpa: —¿I̱ atsɨgáy jém anyoot́i? c.?Jesɨc jeet́i rato te̱ñ iga quetpa jém iñɨɨpiñ. Ija̱m jém yo̱mo iga pɨsneum. m-SNɨmpa jém yo̱mo ijɨ̱xiaŋjo̱m: “Siiga antsɨgáypa iyoot́i con aŋcɨ, jesɨc apɨspa.” ],3Jém yo̱mo imatoŋne iga tsa̱m wɨa̱p icpɨsóy jém Jesús. Jesɨc iganam tsa̱m icpɨtsɨyyajpa Jesús jém pɨxiñt́am, jém yo̱mo icunúc jém Jesús it́uuñiaŋcɨɨm, ichɨgáy jém Jesús iyoot́i. 1+[Wa̱t́i jém tsóyɨ́yoypaap ichóyɨyt́ɨp, pero tsa̱m iyaachwatne jém yo̱mo. Yajneum iwadáy gasto jém it́umiñ, pero d́a pɨspa. Mást́im pɨ̱mi mɨmne. *yJém pɨxiñt́ámaŋjo̱m it́t́im tu̱m yo̱mo mɨmne. Doce a̱mt́ɨy iniit́ jém caacuy iga quetpa iñɨɨpiñ. )%Jesɨc jém Jairo iwagananɨc jém Jesús. Tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am nɨcyajt́im, it́úŋɨyyaj jém Jesús. Tsa̱m icpɨtsɨyyaj. d(AJesɨc jém Jairo pɨ̱mi icunucsáypa jém Jesús. Nɨ́mayt́a̱: —Tsa̱m pɨ̱mi mɨmne jém anyo̱mma̱nɨc. Caatoobam. Nɨ̱gɨ accámaayɨ iŋcɨ jém anyo̱mma̱nɨc ico̱bacyucmɨ iga pɨxiñ iga odoy caiñ. '-Jesɨc miñ iám Jesús tu̱m pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Jairo, tu̱m sinagoga iŋjagooyi. Cuando núc ju̱t́ it́ Jesús, ico̱steeñáy ipuycɨɨm. 6&eJesɨc se̱t e̱ybɨc Jesús jém laguna aŋwiñt́uc jém barcojo̱m. Cuando núc Jesús jém nɨ aŋna̱ca, jesɨc iŋtuuma̱cayaj tsa̱m jáyaŋ jém pɨxiñt́am. %%Jesɨc jém pɨ̱xiñ nɨc jém naxyucmɨ Decápolis. Moj iŋmadáy jém pɨxiñt́am t́i iwadáy Jesús cuando it́obáy jém mal espíritu. Tsa̱m ipooñaŋja̱myaj it́u̱mpɨy de jeeyaj. Jém Jairo iyo̱mma̱nɨc y jém yo̱mo jém ichɨccunúcwɨɨp Jesús W$'Pero Jesús d́a ijɨ́gáy iga nɨcpa it́úŋɨ́y jém pɨ̱xiñ. Nɨmpa Jesús: —Nɨcsɨm iñt́ɨcmɨ. Nɨ̱gɨ aŋmadaayɨ jém iñt́ɨ̱wɨtam t́i miwadáy Dios iga tsa̱m miyaachaŋja̱m. W#'E̱ybɨct́im tɨgɨy Jesús jém barcojo̱m. Jém pɨ̱xiñ, jém iniit́wɨɨp id́ɨc jém mal espíritu, iñɨ́máy jém Jesús: —Ɨch anɨctoobat́im. Ajɨ́gaayɨ iga awaganɨcpa con mimich. e"CJesɨc jém Gadarapɨc pɨxiñt́am moj iñɨ́mayyaj jém Jesús iga nɨguiñam de je̱m. W!'Jesɨc jém pɨxiñt́am, jém iixñeyajwɨɨp t́i iwat Jesús, moj iŋmadayyaj jém miññeyajwɨɨp t́i iñasca jém pɨ̱xiñ jém imatsnewɨɨp id́ɨc jém mal espíritu y t́i iñasca jém yo̱ya. i KNúcyaj ju̱t́ it́ jém Jesús. Iixyaj jém pɨ̱xiñ jém imatsnewɨɨp id́ɨc jém mal espíritu tsa̱m jáyaŋ. Jemum co̱ñ, puctugɨ́yum, jɨ̱xiɨ́yum. Cuando iixyaj jém pɨxiñt́am, tsa̱m pɨ̱mi cɨ̱ŋyaj. Y+Jesɨc poyyaj jém pɨxiñt́am jém iwatyajpáppɨc cuenta jém yo̱ya. Tsa̱m pɨ̱mi cɨ̱ŋyaj. Nɨc iŋmadayyaj jém pɨxiñt́am t́i iñascayaj jém yo̱ya. Nanɨcta̱ jém aŋma̱t́i icuwɨ̱t́i jém attebet Gadara y hasta ju̱t́ nɨcne yo̱xa̱jiyaj. Jesɨc jém pɨxiñt́am miñ iámyaj t́i iñascayaj jém yo̱ya.  Jesɨc Jesús ijɨ́gáy iga tɨgɨyyaj jém yo̱ya ia̱namaŋjo̱m. Cuando putyajum jém mal espíritu jém pɨ̱xiñ ia̱namaŋjo̱m, nɨc tɨgɨ̱yiyaj jém yo̱ya ia̱namaŋjo̱m. It́yaj je̱m como dos mil yo̱ya. Mu it́ɨgɨyyaj jém mal espíritu, póyaŋtsucumyaj jém yo̱ya. Poyi̱mɨ quetyaj jém tejajyucmɨ. Tɨgɨyyaj jém nɨɨcɨɨm. Yaj jicjiccaiyaj jém yo̱ya. 8i Jesɨc jém mal espíritu icunucsáypa jém Jesús. Nɨ́mayt́a̱: —Acutsattaamɨ ju̱t́ it́ jém yo̱ya. Ajɨ́gaayɨ iga atɨgɨyt́ámpa jém yo̱ya ia̱namaŋjo̱m. _7 It́ id́ɨc je̱m jáyaŋ jém yo̱ya. Wícyajpa nocojo̱m de jém co̱tsɨccɨɨm. Y+ Jém mal espíritu icunucsáy Jesús iga odoy icutsad́iñ tuŋgac lugar. nU Jesɨc Jesús icwác jém pɨ̱xiñ, nɨmpa: —¿Mich, mii̱apaap? Jém pɨ̱xiñ icutsoŋ. Nɨ́mayt́a̱ Jesús: —Ɨch aLegión porque tsa̱m ajáyaŋtam. Taɨch tanaŋma̱t́i jém legión nɨmtooba iga agui jáyaŋ. -Je̱mpɨgam nɨmpa jém pɨ̱xiñ porque Jesús iñɨ́máy jém mal espíritu: —Mimalespíritu, pu̱tɨ jém pɨ̱xiñ ia̱namaŋjo̱m. :mJesɨc pɨ̱mi jɨypa jém pɨ̱xiñ. Nɨmpa: —MiJesús, ¿t́iiga miñpa ammoogɨ́y? Mich jém Yucmɨpɨc Dios miMa̱nɨc. Maŋcunucsáypa por Dios iga odoy ayaachwa̱tɨ. }sJesɨc cuando jém pɨ̱xiñ juumɨnam iix jém Jesús, póyaŋtsucum, miñ ico̱steeñáy jém Jesús iwiñjo̱m. #Tsuucɨɨm y sɨŋñi sɨɨba jém pɨ̱xiñ jém camposanto y jém co̱tsɨcjo̱m. Pɨ̱mi aŋwejpa. Tsa̱m naccoowaneta̱ iyaac tsaamɨ. jMWa̱t́cɨy tsénayt́a̱ jém pɨ̱xiñ icɨ y ipuy con cadena, pero siempre ijacpa jém cadena. Iccujagáypa jém tɨ́ŋcuy jém iñuusmatsayñewɨɨp ipuy. Tsa̱m pɨ̱mi malo, d́a i̱ wɨa̱p imanxuwat jém pɨ̱xiñ. Jém pɨ̱xiñ d́a i̱pa tɨgaŋjo̱m, nɨcpa i̱t́i jém camposanto. D́a i̱ wɨa̱p ichen jém pɨ̱xiñ ni con cadena. +Jesɨc mu iput jém Jesús jém barcojo̱m, ipát tu̱m Gadarapɨc pɨ̱xiñ. Miñ jém pɨ̱xiñ jém camposanto. Imatsne jém mal espíritu. l SJesɨc ocmɨ Jesús con icuyujcɨɨwiñ núcyaj jém laguna aŋwiñt́uc jém naxyucmɨ de Gadara. (I)Tsa̱m pɨ̱mi cɨ̱ŋyaj jém Jesús icuyujcɨɨwiñ. Nanɨ́mayyajta̱p: —¿I̱apaap yɨ́p pɨ̱xiñ iga jém sa̱wa y jém nɨɨpoa icupɨcpa?(Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —¿T́iiga tsa̱m micɨ̱ŋtámpa? ¿Que d́a iŋcupɨctámpa iga Dios tawatpa cuenta? [/'Jesɨc yusum jém Jesús, iñɨ́máy jém sa̱wa iga teeñiñ. Iñɨ́máyt́im jém lamar: —¡Tɨ̱neɨ, odom tsɨgooyɨ! Jesɨc te̱ñum jém sa̱wa y tɨ̱neum jém nɨɨpoa. D́am t́i tsɨgóypa. -S&Moŋpa Jesús jém barco it́utscɨɨm tu̱m colchonyucmɨ. Jém icuyujcɨɨwiñ ichɨcyusyaj, iñɨ́mayyaj: —Mammaestro, ¿que d́a íñix iga tacumoŋtoobam? + O%Iganam nɨquiyaj barcojo̱m, moj po̱yi tu̱m sa̱wa tsa̱m pɨ̱mi. Jesɨc pɨ̱mi pooba jém nɨ, tsa̱m pɨ̱mi tɨgɨypa nɨ jém barcojo̱m hasta comtooba. W '$Jesɨc Jesús iŋquímyaj jém aŋtuuma̱neyajwɨɨp. Jém icuyujcɨɨwiñ tɨgɨyyaj barcojo̱m con Jesús. Ininɨcyajpa Jesús jém laguna aŋwiñt́uc. Iwagananɨcyajpat́im tuŋgac jém barcoyaj.  #Jesɨc jeet́im ja̱ma, tsuáŋam, Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Tanɨctámpa jém laguna aŋwiñt́uc. j M"Jesús iŋmadáy cuentujmɨ it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. Pero cuando icut́um it́ con jém icuyujcɨɨwiñ, jesɨc iŋmadáy jeeyaj t́i nɨmtooba it́u̱mpɨy jém cuentoyaj. Jesús icte̱ñ jém sa̱wa y jém nɨɨpoa  !Con wa̱t́i jém cuento iŋquejáy Jesús jém pɨxiñt́am jém Dios iŋma̱t́i hasta ju̱t́pɨc wɨa̱iñ icutɨɨyɨyyaj. {o Jesɨc ñipneum jém pac, yónpa, más mɨja̱p que it́u̱mpɨy jém ñipñibooyiyaj. Iccámpa jém mɨjpɨc iŋcɨs y jém jonyaj nɨcpa i̱t́iyaj jém cuy iŋcɨsyucmɨ, jejyajpa jém icumuŋco̱m. T́iiga accuyujóypa Jesús cuentujmɨ Jém wɨbɨc aŋma̱t́i jex juuts tu̱m mostaza ipac ñipta̱p naxyucmɨ. Je jém más xut́upɨc pac que it́u̱mpɨy jém pacyaj. 1[Jesɨc nɨmt́im Jesús: —Sɨɨp manaŋquejáypa ju̱t́pɨc aŋpɨcpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ. Manaŋquejáypa cuentujmɨ. W'Jesɨc cuando tsamum jém it́ɨm, nɨcpa ipiŋ jém io̱mi porque tsamneum. }sJém nas wɨa̱p icmɨja̱ jém ñipñibooyi, d́a tanyo̱xpátpa. Naypa jém pac, yónpa, mɨja̱p, ocmɨ tsampa. )KJesɨc jém pɨ̱xiñ moŋpa y yuspa, tsuucɨɨm y sɨŋñi. Jém pac naypa, mɨja̱p. Pero jém pɨ̱xiñ d́a ijo̱doŋ jutsa̱p iñay ni jutsa̱p imɨja̱. %CJesɨc nɨmt́im Jesús: —Jém wɨbɨc aŋma̱t́i jutsa̱p iŋjac Dios yɨ́p naxyucmɨ jex juuts tu̱m pɨ̱xiñ iñiptsac tu̱m pac ica̱mjo̱m. 7gSiiga impɨctsoŋne jém wɨbɨc jɨ̱xi, jesɨc miyo̱xpátpa Dios iga más iŋcutɨɨyɨ́yiñ. Pero jém pɨ̱xiñ jém d́apɨc iwɨ̱aŋja̱m jém wɨbɨc jɨ̱xi, jesɨc Dios iccáyáypa e̱ybɨc jém ijɨ̱xi jém uxaŋpɨc iniit́. Jutsa̱p iŋpɨc jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga taŋjacpa Dios /WJesɨc Jesús iñɨ́máyt́im jém icuyujcɨɨwiñ: —Wadaayɨ caso iga iŋwatpa t́i mannɨ́máypa. Siiga tsa̱m impɨctsoŋtooba jém Dios iŋma̱t́i, jesɨc Dios michiiba jáyaŋ jém wɨ̱tampɨc jɨ̱xi. Pero jém pɨ̱xiñ jém d́apɨc ipɨctsoŋtooba, d́a t́i ichiiba Dios. FSiiga mit́atsɨgɨyt́a, matoŋtaamɨ t́i mannɨ́máypa. ~wPorque quejpa it́u̱mpɨy jém aŋnécnewɨɨp id́ɨc. It́u̱mpɨy jém yamnɨmnewɨɨp, ocmɨ jo̱dóŋa̱ta̱p. ;}oJesɨc nɨmt́im Jesús: —Tannooba juctɨ iga tayɨcquejpa. D́a taŋcujappa cooŋcucɨɨm ni d́a tantsacpa tseescucɨɨm. Tantunpa yucmɨ jém juctɨ iga tayɨcquejpa. |Pero algunos jém pɨxiñt́am jex juuts jém pac jém actɨŋnewɨɨp jém wɨbɨc naxyucmɨ. Imatoŋyajpa jém Dios iŋma̱t́i, icupɨcyajpa, wɨ̱tɨ́ma̱p. Algunos chióy treinta, algunos chióy sesenta, algunos chióy cien. Jém cuento de jém juctɨ *{MPero jesɨc tsa̱m ijɨ̱spa jém iyo̱xacuy, tsa̱m iwɨ̱aŋja̱m jém tumiñ, tsa̱m icusúnɨ́ypat́im jém d́apɨc wɨ̱ yɨ́p naxyucmɨ. Jesɨc jexpɨc jɨ̱xi ixamsamcaaba jém wɨbɨc aŋma̱t́i. Jém pɨ̱xiñ ichacpa jém Dios iŋma̱t́i, d́a wɨ̱putpa, d́a tɨ́ma̱p. zyAlgunos jém pɨxiñt́am jex juuts jém pac jém actɨŋnewɨɨp jém apid́aŋjo̱m. Imatoŋyajpa jém aŋma̱t́i. ?ywJeeyaj como d́a t́i̱chɨgɨ́y, d́a jáypa. Cuando cutɨ́tsta̱p, malwadayt́a̱p jém Dios iŋma̱t́i icuyucmɨ, jesɨc jóypa jém pɨ̱xiñ, ichacpa jém Dios iŋma̱t́i. -xSAlgunos jém pɨxiñt́am jex juuts jém pac jém actɨŋwɨɨp tsaaŋjo̱m. Imatoŋyajpa jém aŋma̱t́i. Agui maymayyaj mu ipɨctsoŋyaj jém Dios iŋma̱t́i. wJesɨc cuando ñipta̱p jém Dios iŋma̱t́i algunos jém pɨxiñt́am jex juuts jém pac jém actɨŋnewɨɨp tuŋjo̱m. Imatoŋyajpa jém aŋma̱t́i, pero jém Woccɨɨwiñ miñpa iccáyáy jém aŋma̱t́i jém ñipneta̱wɨɨp jém pɨ̱xiñ ia̱namaŋjo̱m. qv[Jém pɨ̱xiñ jém iñippaap jém pac jex juuts jém pɨ̱xiñ jém iŋmatpaap jém Dios iŋma̱t́i. Wu' Jesɨc Jesús iñɨ́máypa jém icuyujcɨɨwiñ: —Siiga mimicht́am d́a iŋcutɨɨyɨyt́ámpa yɨ́p xut́u cuento, ¿jesɨc jutsa̱p iŋcutɨɨyɨyt́a jém tuŋgac cuento siiga manaŋmadáypa? At{ Dios iwat je̱mpɨc para jém pɨxiñt́am jém d́apɨc ichactooba jém it́áŋca, jesɨc cuando iixyajpa, d́a icutɨɨyɨyyajpa. Cuando imatoŋyajpa, d́at́im ijo̱dóŋa̱yajpa iga odoy ichacyajiñ iga imalwatpa y odoy i̱ iwadáyiñ perdón jém it́áŋca. Jesús iŋmadáypa t́i nɨmtooba jém cuento esC Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Mimicht́am, Dios michiiba jém jɨ̱xi iga iŋcutɨɨyɨyt́ámpa jém jɨ̱xi jém aŋnécnewɨɨp id́ɨc. Sɨɨp iŋcutɨɨyɨyt́ámpa jutsa̱p iŋjac Dios jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Pero jém tuŋgac pɨxiñt́am, jém d́apɨc icupɨcneyaj Dios, jeeyaj anaŋmadáypa cuentujmɨ. Jr  Ocmɨ cunɨgayyaj jém pɨxiñt́am. Cuando icut́um tsɨ́y jém Jesús, jém it́yajwɨɨp noco con jém doce icuyujcɨɨwiñ icwácyajpa jém Jesús t́i nɨmtooba jém xut́u cuento. sq_ Jesɨc nɨmpa Jesús: —Siiga mit́atsɨgɨyt́a amatoŋtaamɨ. T́iiga iŋmatpa Jesús cuentujmɨ pPero actɨŋt́im jém pac jém wɨbɨc naxyucmɨ. Wɨ̱tɨ́ma̱p. Algunos chióy treinta, algunos chióy sesenta, algunos chióy cien. yokActɨŋt́im uxaŋ jém pac jém a̱pid́aŋjo̱m. Jicscɨy yón jém a̱pit́, ixamsamca jém xuxut́ planta. lnQCuando pijpa ja̱ma, iñoonoca jém xuxut́ planta. Yaj cutɨtsaayi porque d́a t́i̱chɨgɨ́y. mActɨŋt́im uxaŋ jém pac tsaaŋjo̱m ju̱t́ d́a i̱ jáyaŋ nas. Jesɨc jicscɨy nay jém pac porque d́a juchaŋ jém nas. Zl-Mu iyɨ̱n jém pac, actɨŋ uxaŋ jém tuŋjo̱m. Miñyaj jém jon, icútquet. k —Sɨɨp matoŋtaamɨ t́i mannɨ́mayt́ámpa. Tu̱m pɨ̱xiñ nɨc ñi̱pi, nɨc iyɨ̱n jém trigo ipac ica̱mjo̱m. jyJesɨc Jesús iŋquejáypa jém pɨxiñt́am tsa̱m jáyaŋ wɨ̱tampɨc jɨ̱xi cuentujmɨ. Iŋquejáypa yɨɨmpɨc: i %Jesɨc e̱ybɨct́im moj iŋquejáy Jesús jém pɨxiñt́am jém laguna aŋna̱ca. Aŋtuuma̱neyaj ju̱t́ it́ Jesús tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am. Jeeyucmɨ tɨgɨy tu̱m barcojo̱m, nɨc co̱ñi Jesús iga iŋquejáypa jeeyaj jém tsɨ́yñeyajwɨɨp nɨaŋna̱ca. uhc#Porque it́u̱mpɨy jém iwatpaap juuts ixunpa Dios, jeam jém antɨ̱wɨ, anyo̱mtɨ̱wɨ y ána̱pa.g1"Jesɨc Jesús iámmats jém co̱ñyajwɨɨp je̱m, jém icuwoyxe̱tneyajwɨɨp. Iñɨ́máy: —Mimicht́am jém mána̱pa y mantɨ̱wɨtam. Zf-!Jesɨc nɨmpa Jesús: —¿Pero i̱ jém ána̱pa, i̱ jém antɨ̱wɨtam? yek Co̱ñyaj jáyaŋ pɨxiñt́am jém tɨcjo̱m. Cucmɨ tsɨ́y jém Jesús. Jesɨc jém pɨxiñt́am iñɨ́mayyaj jém Jesús: —Jém íña̱pa con iñt́ɨ̱wɨtam con iñyo̱mtɨ̱wɨtam núcneyaj jém tɨgaŋna̱ca. Sɨ́p mimétsyaj. d'Jesɨc ocmɨ núcyaj jém Jesús ijáyuctam con ia̱pa. Tsɨ́yyaj jém tɨc aŋna̱ca. Aŋwejayt́a̱ Jesús iga míñiñ iám ia̱pa. 2c]Nɨmpa yɨɨmpɨc jém Jesús porque nɨmyajpa jém pɨxiñt́am iga Jesús iniit́ tu̱m mal espíritu ia̱namaŋjo̱m. Miñyaj jém Jesús ia̱pa con ijáyuctam &bEpero siiga tu̱m pɨ̱xiñ icujɨypa jém Dios iA̱nama, d́a nunca i̱ iwadáypa perdón jém it́áŋca. Chiit́a̱p castigo jém d́apɨc nunca cuyajpa. a9’Nu̱ma mannɨ́máypa iga wadayt́a̱p perdón jém pɨxiñt́am it́áŋca. Wadayt́a̱pt́im perdón siiga icujɨypa jém tanJa̱tuŋ Dios, `’Jém númpaap d́a wɨa̱p it́ɨgɨy tu̱m pɨ̱mipɨc pɨ̱xiñ it́ɨcjo̱m iga icunúmáypa siiga d́a wiñt́i ichenpa jém tɨc io̱mi. Pero siiga wiñt́i ichenpa, jesɨc wɨa̱p iñúmáy it́u̱mpɨy jém iniit́wɨɨp it́ɨccɨɨm. x_iSiiga nawécyajta̱p jém Woccɨɨwiñ idemonio y áŋa̱yajpa, jesɨc d́a jáypa cuyajpa jém Woccɨɨwiñ. t^aSiiga najóyixyajta̱p tu̱m pɨ̱xiñ ima̱nɨctam y áŋa̱yajpa con it́ɨ̱wɨ, jesɨc nayajyajta̱p. ]Siiga nawécta̱p tu̱m gobierno y tsɨ́ypa wɨste̱n partido, y siiga áŋa̱yajpa, jesɨc nayajyajta̱p jém gobierno. \)Jesɨc Jesús iŋwejáy jém maestroyaj. Iŋquejáy con tu̱m cuento. Nɨ́mayyajta̱: —¿Jutsa̱p initopta̱ iyaac jém Woccɨɨwiñ? [Jém escribaspɨc maestroyaj miñyaj de Jerusalén. Nɨmyajpa: —Yɨ́p pɨ̱xiñ iniit́ jém mal espíritu iŋjagooyi, jém Beelzebú, ia̱namaŋjo̱m. Jeam ichi ipɨ̱mi, jeeyucmɨ wɨa̱p it́op jém mal espíritu jém pɨxiñt́am ia̱namaŋjo̱m. Z Jesɨc cuando ijo̱dóŋa̱yaj jém it́ɨ̱wɨtam t́i iwat jém Jesús, nɨc imatsyaj porque nɨmyajpa iga locoja̱ne Jesús. Y E̱ybɨct́im aŋtuuma̱yaj tsa̱m jáyaŋ jém pɨxiñt́am. D́a i̱ lugar ni para wícyajpa jém Jesús con icuyujcɨɨwiñ. tXay Judas Iscariote, jém icɨɨjuŋcotwɨɨp jém Jesús. Nɨmyajpa iga Jesús iniit́ tu̱m mal espíritu W-Cupiŋyajta̱t́im Anti; Felipe; Bartolo; Mateo; Tomax; Jacobo, jém Alfeo ima̱nɨc; Tadeo; Ximoj, jém it́wɨɨp con jém partido cananista; DVJacobo, con it́ɨ̱wɨ jém Xiwan, icuɨstɨc Zebedeo ima̱nɨctam, accámayt́a̱ iñɨ̱yi jém wɨste̱n iga Boanerges, yɨ́p aŋma̱t́i nɨmtooba iga t́i̱ñpa juuts majɨywiñ. \U1Icupiŋ doce jém icuyujcɨɨwiñ: jém Ximoj, iccámáyt́im iñɨ̱yi iga Peto; T3Chiit́a̱pt́im jém Dios ipɨ̱mi iga icpɨsyajiñ jém mɨmneyajwɨɨp y iga it́opyajiñ jém mal espíritu jém pɨxiñt́am ia̱namaŋjo̱m. SJesɨc Jesús icupiŋ doce jém icuyujcɨɨwiñ iga iwaganasɨɨba. Icutsattooba iga nɨguiñ iŋmat jém Dios iŋma̱t́i. R1 Jesɨc ocmɨ quím Jesús tu̱m co̱tsɨcyucmɨ. Iŋwejáy jém icupiŋpaap juuts je iwɨ̱aŋja̱m. Jesɨc jeeyaj miñ iámyaj jém Jesús. /QW Jesɨc Jesús iwogáypa jém imatsneyajwɨɨp jém mal espíritu. Iñɨ́máy iga odoy nɨ́miñ i̱apaap jém Jesús. Jesús icupiŋ jém doce icuyujcɨɨwiñ 6Pe Cuando jém imatsneyajwɨɨp jém mal espíritu iixyaj Jesús, jesɨc ico̱steeñayyaj jém Jesús ipuycɨɨm, pɨ̱mi aŋwejyajpa. Nɨmyajpa: —¡Micham Dios miMa̱nɨc! O9 Jesús icpɨs jáyaŋ jém mɨmneyajwɨɨp. Jeeyucmɨ it́u̱mpɨy jém mɨmneyajwɨɨp icunúcyajtooba Jesús. Tsa̱m ichɨcyajtooba iga pɨsyajiñ. N# Jeeyucmɨ Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ iga inimíñiñ tu̱m barco ju̱t́ químpa iga jém pɨxiñt́am odoy icpɨtsɨyyajiñ. ?MwJu̱t́ quej ijo̱dóŋa̱yaj jém pɨxiñt́am iga Jesús tsa̱m iwɨ̱watpa. Jesɨc nɨc iámyaj jém Jesús. Nɨcyaj jém Judeapɨc, jém Jerusalénpɨc y jém Idumeapɨc pɨxiñt́am. Nɨcyajpat́im jém it́yajwɨɨp nɨ aŋwiñt́uc jém río de Jordán y jém it́yajwɨɨp nocojo̱m de Tiro y Sidón. L!Nɨcyaj jém Jesús con icuyujcɨɨwiñ jém laguna aŋna̱ca. Tsa̱m jáyaŋ jém Galileapɨc pɨxiñt́am it́úŋɨyyajpa Jesús. DKJesɨc putyaj jém fariseoyaj. Aŋtuuma̱yaj con jém Herodes ipɨxiñt́am, moj ijɨ̱syaj jutsa̱p iccaayaj jém Jesús. Núcyaj tsa̱m jáyaŋ jém pɨxiñt́am jém laguna aŋna̱ca JyJesɨc Jesús icuámse̱t jém pɨxiñt́am, tsa̱m jóyñe y aŋyácne iga agui maloyaj jém ia̱nama. Jesɨc iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ, jém tɨtsnewɨɨp icɨ: —Tɨ̱mɨ iŋcɨ. Jesɨc jém pɨ̱xiñ it́ɨ̱m jém icɨ, wɨ̱tsɨ́yñeum. IJesɨc icwácpa Jesús jém it́yajwɨɨp je̱m. Nɨ́mayyajta̱: —¿T́i wɨa̱p taŋwat jém jejcuyja̱ma? ¿Wɨ̱ iga taŋwɨ̱watpa o iga tammalwatpa? ¿Wɨ̱ iga taŋcɨacpudáypa tu̱m pɨ̱xiñ ivida o tannaccáyáypa? Pero jeeyaj d́a jɨyyaj. H#Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ jém tɨtsnewɨɨp icɨ: —Te̱ñchucu̱mɨ. Mi̱ñɨ mit́e̱ñi yɨ́p pɨxiñt́am aŋcucmɨ. G/Jesɨc jém Jesús ienemigoyaj tsa̱m icuixyajpa siiga icpɨspa jém pɨ̱xiñ jém jejcuyja̱ma iga iquejajwadayyajtooba jém aŋjagooyicɨɨm. fF GJesɨc e̱ybɨct́im tɨgɨy Jesús tu̱m sinagoga. Jemum it́ tu̱m pɨ̱xiñ tɨtsne icɨ. E9Ɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, achiit́a̱ jém pɨ̱mi iga wɨa̱p annɨ́máy jém pɨxiñt́am t́i wɨa̱p iwatyaj jém jejcuyja̱ma.HD Jesɨc Jesús iñɨ́máyt́im jém fariseoyaj: —Dios ichac jém jejcuy ja̱ma iga iwɨ̱wadayyajiñ jém pɨxiñt́am. D́a iwat jém pɨxiñt́am iga ixutsyajpa jém jejcuy ja̱ma. pCYJém David con icompañeroyaj tɨgɨyyaj jém Dios it́ɨcjo̱m cuando it́ jém co̱bacpɨc pa̱nij jém Abiatar. Jém David icút jém caxt́ána̱ñi jém tsacneta̱wɨɨp altaryucmɨ. Ichiit́im jém icompañeroyaj. Tanjo̱doŋ iga jém tanaŋquímayooyi d́a ijɨ́cpa iga i̱ icútpa jém ma̱stɨcjo̱mpɨc caxt́ána̱ñi, nada más jém pa̱nijyaj. ,BQJesɨc Jesús iñɨ́máy jém fariseoyaj: —¿Que d́a immayñe t́i iwatyaj jém David con icompañeroyaj cuando tsa̱m yaacha̱yajpa, tsa̱m yua̱yajpa? -ASJesɨc jém fariseoyaj iñɨ́mayyaj jém Jesús: —I̱xɨ jém iŋcuyujcɨɨwiñ, ¿t́iiga iwatyajpa je̱mpɨc jém jejcuyja̱ma contra jém tanaŋquímayooyi? %@CTu̱m jejcuy ja̱ma wid́aŋnaspa Jesús ju̱t́ ñipneta̱ jém trigo. Cuando wid́aŋnasyajpa jém icuyujcɨɨwiñ, moj it́úcyaj jém trigo ipac. p?YD́a i̱ icucompa jém jo̱mvino jém pecapɨc cuerobolsajo̱m. Porque siiga je̱mpɨc iŋwatpa, jesɨc pɨ̱pa jém jo̱mvino, tojaŋsajpa jém pecapɨc cuerobolsa, cutegáypa jém vino, togoypat́im jém cuerobolsa. Más wɨ̱ iga cucomta̱p jém jo̱mvino jém jo̱mipɨc cuerobolsajo̱m. Jém Jesús icuyujcɨɨwiñ it́úcyajpa trigo jém jejcuy ja̱ma >!’D́a i̱ iŋtótspa tu̱m pecapɨc yoot́i con tu̱m ja̱ca jém jo̱mipɨc puctu̱cu. Siiga i̱ iŋtótspa jém pecapɨc yoot́i con jo̱mpuctu̱cu, jesɨc nɨaŋxichpa jém jo̱mipɨc y ocmɨm jacpa jém pecapɨc yoot́i ju̱t́ núnmatsne jém iŋtoochi. ~~~}||{zNyxx&wVvvVussQrkqpoVmmlkk.iiIhsgfff#eNd_cc!aa$`h_^^&]w\\/[uZZYYX8WVVHUTTSS6RyQQwPPObNN McLKKTJIIH6GFEDCCBLA@@?-><Jém icuyujcɨɨwiñ agui ipooñaŋja̱myajpa t́i nɨmpa jém Jesús. Jesɨc e̱ybɨct́im nɨmpa jém Jesús: —Mamma̱nɨctam, tsa̱m pɨ̱mi táŋca iga núcyajpa ju̱t́ iŋjacpa Dios jém tsa̱mpɨc it́oypa it́umiñ. +O Jesɨc Jesús iámaŋpoy jém it́yajwɨɨp, iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Tsa̱m táŋca iga tu̱m ricopɨc pɨ̱xiñ núcpa ju̱t́ iŋjacpa Dios. yk Mu imatoŋ t́i iñɨ́máy jém Jesús, nɨc jém pɨ̱xiñ. Pɨ̱mi aŋyác porque tsa̱m pɨ̱mi rico. B} Jesɨc Jesús iámmats jém pɨ̱xiñ, tsa̱m pɨ̱mi it́oypa. Iñɨ́máy: —No más tu̱m cosa mit́ogóyáy. Cumáyaayɨ it́u̱mpɨy jém iniit́wɨɨp, chi̱ɨ jém tumiñ jém yaacha̱yajpáppɨc, jesɨc iniit́ jáyaŋ jém wɨbɨc riqueza sɨŋyucmɨ. Jɨɨcɨ iga miyaachwatta̱p, atúŋɨɨyɨ.  Jesɨc jém pɨ̱xiñ iñɨ́máy jém Jesús: —Maestro, ɨch je̱mpɨgam aŋwatne it́u̱mpɨy dende atsɨ̱xiñam. + Mich iñjo̱doŋ jém Dios iŋquímayooyi. Nɨmpa: “Odoy accaooyɨ, odoy pejooyɨ, odoy nuumɨ, odoy cumɨgooyɨ iñt́ɨ̱wɨtam, odoy mɨgóyaayɨ tu̱m jém iñt́ɨ̱wɨ iga iññúmáypa t́it́am iniit́, naid́aayɨ respeto jém iñja̱tuŋ y jém íña̱pa.” ! Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ: —¿T́iiga miñɨmpa iga ɨch awɨ̱? It́ tu̱m jém wɨbɨc, je jém tanJa̱tuŋ Dios. &E Jesɨc tu̱m ja̱ma mojgacum nɨqui Jesús. Jeet́i rato miñ poyi̱mɨ tu̱m pɨ̱xiñ, ico̱steeñáy jém Jesús iwiñjo̱m. Acwágóypa jém pɨ̱xiñ. Nɨ́mayt́a̱ Jesús: —Agui wɨbɨc miMaestro, ¿t́i wɨa̱p aŋwat iga ampɨctsoŋpa jém vida jém d́apɨc cuyajpa? - Jesɨc Jesús iñuuspacpa jém tsɨ̱xt́am. Iccámáy icɨ ico̱bacyucmɨ, ichi bendición. Tu̱m pɨ̱xiñ tsa̱m rico iniŋmatpa Jesús 7 Nu̱ma mannɨ́máypa siiga d́a iñjɨ́cpa iga miŋjacpa Dios juuts tu̱m xut́u tsɨ̱xi, jesɨc d́a wɨa̱p iñt́ɨgɨy ju̱t́ iŋjacpa Dios. } Jesɨc pɨ̱mi jóy jém Jesús cuando iix t́i iwat jém icuyujcɨɨwiñ. Iñɨ́máy: —Jɨ́gayt́aamɨ iga míñiñ aámyaj yɨ́p tsɨ̱xt́am. Odoy aŋjɨyja̱cɨ porque jém tɨgɨyyajpaap ju̱t́ iŋjacpa Dios jex juuts jém tsɨ̱xt́am. *~M Jesɨc namíñayt́a̱ Jesús xuxut́ tsɨ̱xt́am iga ichiiñ bendición. Pero jém icuyujcɨɨwiñ iwogayyaj jém inimiññeyajwɨɨp jém tsɨ̱xt́am. "}= Siiga tu̱m yo̱mo ichacpa jém iwɨd́a̱ya y ipɨcpa tuŋgac pɨ̱xiñ, jesɨc pejóypat́im jém yo̱mo. Jesús ichiiba bendición jém tsɨ̱xt́am 4|a Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Siiga tu̱m pɨ̱xiñ ichacpa jém iyo̱mo y ipɨcpa tuŋgac yo̱mo, jesɨc pejóypa jém pɨ̱xiñ. Ipejpa jém iyo̱mo jém wiñt́ipɨc. { Jesɨc cuando tɨgɨyyaj jém tɨcjo̱m jém Jesús icuyujcɨɨwiñ, e̱ybɨct́im icwácyajpa t́i nɨmtooba jém aŋquímayooyi. "z= Jesɨc siiga Dios iwat iga tu̱m pɨ̱xiñ wagait́yajpa con iyo̱mo, wɨ̱ iga seguido wagait́yajiñ. D́a wɨ̱ iga tu̱m pɨ̱xiñ ichacpa iyo̱mo. ry] Icuɨstɨc tsɨ́ypa tu̱mt́i mɨjta̱y. Jeeyucmɨ d́a tsɨ́ypa iga wɨste̱n. Tu̱mt́i imɨjta̱y. ^x5 Jeeyucmɨ jém pɨ̱xiñ ichacpa ija̱tuŋ y ia̱pa iga nɨcpa iwaganait́ iyo̱mo. cw? Pero wiñɨgam cuando Dios iwat it́u̱mpɨy cosa, iwat tu̱m pɨ̱xiñ y tu̱m iyo̱mo. .vU Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém fariseoyaj: —Yɨ́pyaj Israelpɨc pɨxiñt́am tsa̱m maloyaj ia̱nama jeeyucmɨ ijaychac yɨ́p aŋquímayooyi jém Moisés. u- Nɨmyajpa jém pɨxiñt́am: —Jém Moisés iŋquímayooyi ijɨ́cpa iga tu̱m pɨ̱xiñ wɨa̱p ictsucum tu̱m acta iga ichacpa iyo̱mo. mtS Icutsoŋ Jesús. Nɨmpa: —¿Junɨmpa jém aŋquímayooyi jém michiiñewɨɨp jém Moisés? 4sa Jesɨc miñyaj algunos jém fariseoyaj, icunúcyajpa Jesús. Icutɨ́tsyajtooba. Jeeyucmɨ icwácpa, nɨ́mayt́a̱p: —¿Que wɨ̱ iga tu̱m pɨ̱xiñ ichacpa iyo̱mo? 7r i Jesɨc put Jesús jém attebet Capernaum. Nɨc jém naxyucmɨ Judea. Jac hasta jém nɨ aŋwiñt́uc jém río de Jordán. E̱ybɨct́im aŋtuuma̱yajpa tsa̱m jáyaŋ jém pɨxiñt́am. Miñ iámyaj jém Jesús. Jesɨc e̱ybɨc iŋquejáy jém pɨxiñt́am jém Dios iŋma̱t́i juuts iwatpa siempre. ’Wɨ̱ jém ca̱na, tsa̱m tayo̱xpátpa. Pero siiga jém ca̱na mɨsa̱p, togoypa ipaac, jesɨc d́am para t́i wɨ̱. Jém wɨbɨc jɨ̱xi jex juuts jém ca̱na. Nait́t́aamɨ jém wɨbɨc jɨ̱xi íña̱namaŋjo̱m. Odoy áŋa̱taamɨ con jém iñt́ɨ̱wɨtam, nawɨ̱nanɨgayt́amta̱jɨ.zpm 1’Porque it́u̱mpɨy ca̱naɨyt́a̱p con juctɨ. It́u̱mpɨy jém sacrificio codayt́a̱p jém ca̱na. ^o5 0Ju̱t́ d́a nunca caayajpa jém tsuuquiñ, ju̱t́ d́a nunca píchpa jém juctɨ. ,nQ /Siiga tu̱m íñixcuy micwatpa táŋca hasta mictsacpa jém Dios iŋma̱t́i, jesɨc to̱pɨ jém íñixcuy, patsaayɨ. Más wɨ̱ iga mit́ɨgɨypa con tu̱m íñixcuy ju̱t́ iŋjacpa Dios que iga con icuɨstɨc íñixcuy micnɨcta̱p jém juctjo̱m ju̱t́ ipɨctsoŋyajpa jém castigo. Xm) .ju̱t́ d́a caayajpa jém tsuuquiñ, ju̱t́ d́a nunca píchpa jém juctɨ. $lA -Siiga impuy micwatpa táŋca hasta mictsacpa jém Dios iŋma̱t́i, jesɨc ja̱cɨ jém impuy. Más wɨ̱ iga mit́ɨgɨypa ju̱t́ it́ Dios con tu̱m impuy que iga con icuɨstɨc impuy mininɨcta̱p jém juctjo̱m ju̱t́ d́a nunca píchpa, ju̱t́ ipɨctsoŋyajpa jém castigo, ^k5 ,Ju̱t́ d́a nunca caayajpa jém tsuuquiñ, ju̱t́ d́a nunca píchpa jém juctɨ. +jO +Jesɨc siiga iŋcɨ micwatpa táŋca y mictsacpa jém Dios iŋma̱t́i, jesɨc ja̱cɨ jém iŋcɨ. Más wɨ̱ iga mit́ɨgɨypa ju̱t́ it́ Dios con tu̱m iŋcɨ que iga con icuɨstɨc iŋcɨ mininɨcta̱p jém juctjo̱m ju̱t́ d́a nunca píchpa, ju̱t́ ipɨctsoŋyajpa jém castigo. yik *’Siiga i̱ icwatpa táŋca tu̱m pɨ̱xiñ jém yaguiñpɨc acupɨcpa aɨch, jesɨc chiit́a̱p mɨjpɨc castigo jém pɨ̱xiñ. Más wɨ̱ iga cutsénayt́a̱iñ tu̱m mɨjpɨc molino icha iɨscɨyucmɨ y acpatsɨyt́a̱iñ lamar. Mh )Siiga i̱ michiiba tu̱m taza nɨ ɨch annɨyi̱mɨ porque mich jém Cristo mimɨɨchi, nu̱ma mannɨ́máypa iga wɨ̱yojta̱p jém pɨ̱xiñ. Jém táŋca wɨa̱p tactsac jém Dios iŋma̱t́i Fg (Jém d́apɨc it́ en contra de taɨcht́am, tayo̱xpátpa. Qf 'Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Odoy aŋjɨyjactaamɨ porque siiga tu̱m pɨ̱xiñ iwatpa tu̱m mɨjpɨc milagro ɨch annɨyi̱mɨ, jesɨc d́a jobit́ wɨa̱p amalnɨ́máy. geG &Jesɨc Xiwan iñɨ́máy jém Jesús: —Mammaestro, ánixñeta tu̱m pɨ̱xiñ iga it́oppa jém mal espíritu mich iñɨyi̱mɨ. Jesɨc aɨcht́am anaŋjɨyjacta porque jém pɨ̱xiñ d́a sɨɨba con taɨcht́am. Rd %—Siiga tu̱m pɨ̱xiñ iwɨ̱pɨctsoŋpa tu̱m xut́u tsɨ̱xi ɨch annɨyi̱mɨ, jesɨc jém pɨ̱xiñ awɨ̱pɨctsoŋpat́im aɨch. Y siiga awɨ̱pɨctsoŋpa aɨch, jesɨc wɨ̱pɨctsoŋta̱pt́im jém anJa̱tuŋ Dios jém acutsatnewɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Jém d́apɨc it́ en contra de taɨcht́am, je tayo̱xpátpa &cE $Ocmɨ Jesús iŋwejáy tu̱m xut́u tsɨ̱xi jém icuyujcɨɨwiñ iwiñjo̱m. Iñuuspac Jesús jém xut́u tsɨ̱xi. Iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: b} #Jesɨc co̱ñ jém Jesús, iŋwejáy jém doce icuyujcɨɨwiñ, moj iñɨ́máy: —Siiga i̱ tsɨ́yt́ooba juuts jém más mɨjpɨc aŋjagooyi, jesɨc tsɨ́ypa juuts jém íŋaŋpɨc pɨ̱xiñ, icuyo̱xa̱p jém it́ɨ̱wɨtam juuts tu̱m mozo. ay "Jesɨc d́am jɨyyaj porque tsa̱m áŋa̱neyaj tuŋjo̱m iga i̱ tsɨ́ypa juuts jém más mɨjpɨc aŋjagooyi. 7`g !Ocmɨ núcyajum jém attebet Capernaum. Cuando tɨgɨyyaj jém tɨcjo̱m, Jesús icwác jém icuyujcɨɨwiñ. Nɨ́mayyajta̱: —¿T́i sɨ́p iniŋa̱cata tuŋjo̱m? _/ Pero jém icuyujcɨɨwiñ d́a icutɨɨyɨyyajpa t́i nɨmpa Jesús. Tsa̱m cɨ̱ŋyajpa iga icwácyajpa. I̱ jém más mɨjpɨc aŋjagooyi }^s Porque iŋmadáy jém icuyujcɨɨwiñ t́i iñascaaba. Nɨmpa Jesús: —Ɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, acɨɨjuŋcotta̱p jém malopɨc pɨxiñt́am icɨɨjo̱m. Accaayajpa jém pɨxiñt́am, pero ocmɨ jém tucunaja̱ma acpɨsta̱p. Y]+ Jesɨc Jesús con icuyujcɨɨwiñ putyaj jém tɨgaŋjoj. Moj nɨquiyaj. Wid́aŋnasyajpa jém naxyucmɨ de Galilea. D́a iwɨ̱aŋja̱m Jesús iga ijo̱dóŋa̱yajiñ jém pɨxiñt́am ju̱t́ nɨcpa. U\# Jesɨc Jesús iñɨ́máy jeeyaj: —D́a wɨa̱p iñt́opta yɨcxpɨc mal espíritu siiga d́a iniŋwejpáttámpa Dios y siiga d́a iŋwattámpa ayuno. E̱ybɨct́im iŋmatpa Jesús iga accaata̱p [) Ocmɨ tɨgɨy Jesús tu̱m tɨcjo̱m. Jém icuyujcɨɨwiñ iyámacwácyajpa: —¿T́iiga aɨcht́am d́a wɨa̱p antopta jém mal espíritu? SZ Pero Jesús imatsáy icɨ, ijɨ̱ctsucum. Jesɨc te̱ñum jém tsɨ̱xi. pYY Jesɨc pɨ̱mi aŋwejpa jém mal espíritu, e̱ybɨc iccutɨŋpa naxyucmɨ jém tsɨ̱xi. Jesɨc jeet́i rato put jém mal espíritu. Tsɨ́y jém tsɨ̱xi juuts caane. Hasta nɨmyajpa wa̱t́i jém pɨxiñt́am iga caaneum. CX Jesɨc Jesús iix iga tsa̱m aŋtuuma̱yajpa jém pɨxiñt́am. Miñyajpa poyi̱mɨ. Jesɨc Jesús iwogáypa jém mal espíritu. Nɨ́mayt́a̱: —Mich mimalespíritu, iñchajcawatne yɨ́p tsɨ̱xi, íñu̱mawatne, sɨɨp mannɨ́máypa, pu̱tɨ yɨ́p tsɨ̱xi ia̱namaŋjo̱m. Odoy tɨgɨ̱yɨ e̱ybɨc. 1W[ Mu imatoŋ jém pɨ̱xiñ t́i iñɨ́máy Jesús, jesɨc pɨ̱mi jɨypa. Nɨmpa: —Aŋcupɨcpa iga Dios wɨa̱p iwat. Ayo̱xpaatɨ iga más parejo aŋcupɨcpa. PV Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ: —Siiga mich wɨa̱p iŋcupɨc iga Dios miyo̱xpátpa, jesɨc ɨch awɨa̱p. Porque Dios wɨa̱p iwat it́u̱mpɨy cosa para jém icupɨcneyajwɨɨp. U  Wat́cɨy iccutɨŋpa juctjo̱m o nɨɨcɨɨm iga iccaaba. Siiga wɨa̱p inicpɨs, ayaachaŋja̱mɨ aɨcht́am, ayo̱xpaatɨ. #T? Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém tsɨ̱xi ija̱tuŋ: —¿Juchɨxam moj imats yɨ́p caacuy? Nɨmpa jém tsɨ̱xi ija̱tuŋ: —Moj imats dende xut́unam. QS Jesɨc inimíñayyaj Jesús jém tsɨ̱xi. Cuando jém mal espíritu iix jém Jesús, jeet́i rato e̱ybɨct́im imats jém jaychɨ̱xi. Actɨŋ naxyucmɨ, tsa̱m cujo̱ppa, aŋxacamoypa ijɨp. DR Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —A que mimicht́am hasta sɨɨp d́a iŋcupɨctámpa Dios. Jáyum tawagai̱t́i con mimicht́am, pero d́at́im iŋcupɨctámpa. Tsa̱m anyaachɨ́yum iga manaŋquejáypa jém Dios iŋma̱t́i, pero d́at́im iŋcutɨɨyɨyt́ámpa. Anamíñaayɨ jém tsɨ̱xi. Q  Cuando pɨ̱mi imatspa jém mal espíritu iccutɨŋpa naxyucmɨ. Aŋxacamoypa ijɨp, iñichpa it́ɨts. Jeeyucmɨ tsa̱m flaco jém amma̱nɨc. Annɨ́máy jém iŋcuyujcɨɨwiñ iga it́obáyiñ jém mal espíritu, pero jeeyaj d́a wɨa̱ mit́obayyaj. 1P[ Jesɨc tu̱m pɨ̱xiñ, jém it́wɨɨp je̱m, iñɨ́máy jém Jesús: —Maestro, mannamíñáy jém anja̱yma̱nɨc. Iniit́ tu̱m mal espíritu. Iu̱mawatne. O  Jesɨc Jesús icwácpa jém icuyujcɨɨwiñ. Nɨ́mayyajta̱: —¿T́i sɨ́p iniŋa̱cata con jém escribaspɨc maestroyaj? #N? Jesɨc jém pɨxiñt́am, mu iixyaj iga miñpa Jesús, tsa̱m ipooñaŋja̱myajpa. Jeet́i rato it́u̱mpɨy de jeeyaj póyaŋtsucumyaj, nɨc ichoŋyaj. UM# Jesɨc se̱tyaj ju̱t́ it́ los de más jém Jesús icuyujcɨɨwiñ. Iixyaj iga tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am iŋtuuma̱cayajpa jeeyaj. Jém escribaspɨc maestroyaj áŋa̱yajpa con icuyujcɨɨwiñ. L Sɨɨp mannɨ́máypa iga núcneum jém Elías y jém pɨxiñt́am tsa̱m imalwadayyaj juuts ixunyajpa jeeyaj. Iñasca jém Elías juuts nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i jém jayñewɨɨp. Acpɨsta̱ tu̱m jaychɨ̱xi jém imatsnewɨɨp jém mal espíritu K} Jesɨc Jesús icutsoŋ, iñɨ́máy: —Nu̱ma, wiñt́i miñpa jém Elías iga iwɨ̱tsacpa it́u̱mpɨy cosa. Nɨmt́im jém Dios iŋma̱t́i, jém jayñewɨɨp, iga tsa̱m yaachwatta̱p, tsa̱m jóyixt́a̱p jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ. J Jesɨc acwácta̱ jém Jesús, nɨ́mayt́a̱p: —¿T́iiga nɨmyajpa jém escribaspɨc maestroyaj iga wiñt́i miñpa jém Elías? AI{ Jesɨc d́a iŋmatyajpa jém Jesús icuyujcɨɨwiñ t́i iixyaj, pero nacwácyajta̱p entre jeeyaj t́i nɨmtooba Jesús cuando nɨmpa iga pɨspa de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp. mHS Iganam quetyajpa jém co̱tsɨcyucmɨ, Jesús iŋquímpa jém icuyujcɨɨwiñ iga odoy i̱ iŋmadáyiñ t́i iixyaj jém co̱tsɨcyucmɨ hasta que jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ pɨspa de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp. G' Jesɨc jeet́i rato ámámóypa ju̱t́quej jém icuyujcɨɨwiñ. D́a iixyaj ni tu̱m pɨ̱xiñ. Icut́um it́ jém Jesús con jeeyaj. SF Jesɨc actɨŋ tu̱m ucsɨ. Iŋmontogoyyaj jém ucsɨ. Jesɨc imatoŋyaj tu̱m jɨ̱yi jém ucsaŋjo̱m. Nɨ́mayyajta̱: —Yɨ́bam ɨch amma̱nɨc, tsa̱m antoypa. Matoŋtaamɨ t́i miñɨ́máypa. E Je̱mpɨc nɨmpa jém Peto porque d́a icutɨɨyɨ́ypa t́i nɨmpa porque tsa̱m pɨ̱mi cɨ̱ŋneyaj jém Jesús icuyujcɨɨwiñ. SD Jesɨc jém Peto iñɨ́máy jém Jesús: —Mammaestro, agui wɨ̱ iga tait́t́ámpa yɨɨm. Sɨɨp maŋwadayt́ámpa tucute̱n nacxt́ɨc. Tu̱m para mimich, tu̱m para Moisés y tu̱m para Elías. ,CQ Jesɨc jém Jesús icuyujcɨɨwiñ iixyaj iga wiñquej wɨste̱n jém wiñɨcpɨc Dios iŋmat́cɨɨwiñ jém Elías y jém Moisés. Sɨ́p iŋmatyaj con Jesús. 1B[ Agui tsocpa ipuctu̱cu. Tsa̱m pɨ̱mi po̱po juuts nieve. Icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ d́a i̱ wɨa̱p iche jém puctu̱cu jutspɨy ipo̱po jém Jesús ipuctu̱cu. 8Ai Jesɨc cuando nasum seis día, Jesús ininɨc jém Peto, Jacobo, y Xiwan tu̱m mɨjpɨc co̱tsɨcyucmɨ. Icut́um nɨcyaj. Jemum iixyaj iga aŋcac jém Jesús iámooyi. @ { Jesɨc nɨmt́im Jesús: —Nu̱ma mannɨ́máypa iga algunos de mimicht́am miit́t́aŋwɨɨp yɨɨm, d́a micaaba hasta que íñixt́ámpa iga núcpa jém tiempo cuando Dios iŋjacpa jém pɨxiñt́am con ipɨ̱mi. Aŋcác jém Jesús iámooyi ? &Siiga michaa̱p iga iniŋmatpa ɨch anaŋma̱t́i y siiga mich antsaaixpa, jesɨc ɨchgact́i, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, mantsaaixpat́im cuando amiñgacpa yɨ́p naxyucmɨ con anJa̱tuŋ Dios ipɨ̱mi y con jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am.r>]%¿Con jutsaŋ tumiñ wɨa̱p iyoj tu̱m pɨxiñ iga ipɨctsoŋpa e̱ybɨc jém ia̱nama cuando caaneum? =$D́a t́i cuwatcuy tu̱m pɨ̱xiñ siiga iniit́ it́u̱mpɨy jém wɨbɨc cosa jém it́wɨɨp yɨ́p naxyucmɨ y togoypa ia̱nama. <#Siiga tu̱m pɨ̱xiñ tsa̱m it́oypa ivida iga it́pa yɨ́p naxyucmɨ, jesɨc togoypa jém ivida. Pero siiga accaata̱p tu̱m pɨ̱xiñ ɨch aŋcuyucmɨ iga iwatpa juuts nɨmpa ɨch anaŋma̱t́i, jesɨc jém pɨ̱xiñ d́a togoypa ivida, it́pa para siempre. );K"Jesɨc Jesús iŋwejáy jém icuyujcɨɨwiñ con it́u̱mpɨy jém aŋtuuma̱neyajwɨɨp je̱m. Moj iŋquejáy. Nɨ́mayyajta̱: —Siiga i̱ atúŋɨyt́ooba, tsa̱cɨ iga iŋwatpa juuts iñxunpa iñyaac, yaachɨɨyɨ cuando miyaachwatta̱p ɨch aŋcuyucmɨ, jesɨc atúŋɨɨyɨ. ^:5!Jesɨc jém Jesús iámseedáy jém icuyujcɨɨwiñ, iwogáy jém Peto. Nɨmpa: —MiPeto, acupóyaayɨ miWoccɨɨwiñ. Mich d́a inii̱ jém Dios ijɨ̱xi iñjɨ̱xiaŋjo̱m. Iniit́ jém pɨxiñt́am ijɨ̱xi. 9 Iñuntawɨ̱aŋmadáy Jesús jém icuyujcɨɨwiñ. Pero jém Peto d́a iwɨ̱aŋja̱m, iŋwejput Jesús, moj iwogáy. 85Jesɨc moj iŋquejáy Jesús jém icuyujcɨɨwiñ iga jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ tsa̱m pɨ̱mi yaachwatta̱p. Tsa̱m ijóyixyajpa jém wɨd́ayt́am, jém co̱bacpɨc pa̱nijyaj y jém escribaspɨc maestroyaj. Ocmɨ accaata̱p, pero jém tucunaja̱ma Dios icpɨspa. 7Jesɨc Jesús ipɨɨmɨ́y jém icuyujcɨɨwiñ iga odoy i̱ iŋmadayyajiñ iga je jém Cristo. Jesús iŋmatpa iga accaata̱p 66eJesɨc Jesús icwác jém icuyujcɨɨwiñ. Nɨ́mayyajta̱p: —¿Mimicht́am, mijunɨmtámpa iga ai̱apaap? Jesɨc jém Peto icutsoŋ. Iñɨ́máy: —Mich miCristo. R5Jesɨc icutsoŋyaj jém icuyujcɨɨwiñ. Nɨmyajpa: —Algunos nɨmpa iga mich miXiwan jém acchíŋoypaap. Tuŋgac nɨmpa iga mich miElías. Tuŋgac nɨmpa iga mich tu̱m wiñɨcpɨc miprofeta. 4/Jesɨc nɨcyaj Jesús con icuyujcɨɨwiñ jém tɨgaŋjojyaj jém it́yajwɨɨp nocojo̱m jém attebet Cesarea de Filipo. Iganam nɨcyajpa tuŋjo̱m, jém Jesús icwácpa jém icuyujcɨɨwiñ. Nɨmpa: —Anɨ́maayɨ junɨmyajpa jém pɨxiñt́am iga ai̱apaap aɨch. P3Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém cácht́ipɨc id́ɨc: —Sɨɨp nɨcsɨm iñt́ɨcmɨ. Odoy na̱sɨ yɨ́p tɨgaŋjoj. Odoy i̱ aŋmadaayɨ iga manacpɨs. Nɨmpa jém Peto iga Jesús je jém Cristo 52cJesɨc Jesús e̱ybɨct́im iccámáypa icɨ jém pɨ̱xiñ iixcuyyucmɨ, ipɨɨmɨ́y iga ichɨ́d́iñ iixcuy. Jesɨc wɨ̱tsɨ́yum jém iixcuy, wɨ̱ ixixóypam. 1Jesɨc jém cácht́i ámquím. Iñɨ́máy jém Jesús: —Ánixpa jém pɨxiñt́am quénam cuyyaj, pero wit́yajpa. 09Jesɨc Jesús imatsáy jém cácht́i icɨ, ijɨ̱cte̱ñ aŋsɨ̱cmɨ de jém tɨgaŋjoj. Jesɨc Jesús iccámáy uxaŋ ichuyñɨ jém pɨ̱xiñ iixcuyyucmɨ. Iccámáy icɨ jém pɨ̱xiñ ico̱bacyucmɨ. Jesɨc icwác jém cácht́i. Nɨ́mayt́a̱: —¿Sɨɨp miixixóypam? N/Ocmɨ nɨcyaj Jesús con icuyujcɨɨwiñ jém attebet Betsaida. Mu iñúcyaj je̱m, algunos inimíñayyaj jém Jesús tu̱m cácht́i. Icunucsayyaj jém Jesús iga ichɨguiñ jém cácht́i. %.CJesɨc Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —¿Que mimicht́am d́anam iŋcutɨɨyɨyñeta? Jesús icpɨs tu̱m cácht́i jém attebet Betsaida ]-3Jesɨc nɨmt́im Jesús: —Cuando mu aŋwéc jém siete caxt́ána̱ñi con jém cuatro mil pɨxiñt́am, ¿jesɨc ju̱na cooŋ impiŋta jém cutsɨ́ywɨ́ppɨc? Jesɨc nɨmyaj icuyujcɨɨwiñ: —Siete. >,umu aŋwéc jém cinco caxt́ána̱ñi con jém cinco mil pɨxiñt́am? ¿Ju̱na cooŋ impiŋta jém cutsɨ́ywɨ́ppɨc? Jesɨc jém icuyujcɨɨwiñ icutsoŋyaj. Nɨmyaj: —Doce. +Miixcuyɨyt́a, ¿que d́a miixixoyt́ámpa? Mit́atsɨgɨyt́a, ¿que d́a mimatóŋoyt́ámpa? ¿Que d́a iñjɨ̱stámpa cuando v*eJesɨc Jesús icutɨɨyɨ́y t́i sɨ́p ijɨ̱syaj, iñɨ́máy: —¿T́iiga miñɨmtámpa iga d́a inii̱t́a jém caxt́ána̱ñi? ¿Que d́a iŋcutɨɨyɨyt́a? ¿Que d́a mijɨ̱xiɨyt́a? ¿Que tsa̱m malot́im íña̱nama? )yJesɨc moj nanɨ́mayyajta̱ji entre jeeyaj: —Tanɨ́máy je̱mpɨc porque d́a tanamiñ jém caxt́ána̱ñi. &(EJesɨc Jesús ipɨɨmɨ́y jém icuyujcɨɨwiñ: —Cuidado. Nawattamta̱jɨ cuenta iga odoy impɨguiñ jém fariseoyaj ilevadura o jém Herodes ilevadura. '7Jesɨc jém Jesús icuyujcɨɨwiñ ijaamaŋnotyaj iga ininɨcyajpa jém caxt́ána̱ñi. No más t́u̱m caxt́ána̱ñi iniit́yaj barcojo̱m. .&U Jesɨc Jesús ichac jém pɨxiñt́am, e̱ybɨc quím tu̱m barcojo̱m. Nɨc jém laguna aŋwiñt́uc. Jém fariseopɨc aŋquímayooyi jex juuts jém levadura 9%k Jesɨc agui aŋyácne Jesús. Pɨ̱mi jejquet. Nɨmpa: —¿T́iiga yɨ́pyaj pɨxiñt́am awágáypa tu̱m seña? Nu̱ma mannɨ́máypa iga Dios d́a ichiiba ni tu̱m seña. 4$a Miñyaj jém maestroyaj de jém fariseopɨc aŋquímayooyi. Moj icwácyaj Jesús. Miñ icutɨ́tsyaj. Nɨmyajpa iga: “Aŋquejaayɨ tu̱m sɨŋyucmɨpɨc seña.” #1 Jeet́i rato tɨgɨy Jesús tu̱m barcojo̱m con icuyujcɨɨwiñ. Nɨcyaj jém naxyucmɨ Dalmanuta. Jém fariseoyaj iwácyajpa tu̱m milagro m"S It́yaj je̱m como cuatro mil pɨxiñt́am. Cuando yajum wiiquiyaj, jesɨc Jesús iŋquím jeeyaj. !Jesɨc wícyaj hasta cusyaj. Ocmɨ jém Jesús icuyujcɨɨwiñ ipiŋyaj jém wíccuy jém cutsɨ́ywɨɨp. Icucomyaj siete nacooŋ. 9 kIniit́yajt́im jute̱n xuxut́ tɨɨpɨ. Jesɨc Jesús e̱ybɨct́im iŋwejpát Dios. Ipɨɨmɨ́y jém icuyujcɨɨwiñ iga ichiiyajiñt́im jém tɨɨpɨ jém pɨxiñt́am. +Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém aŋtuuma̱neyajwɨɨp iga co̱ñyajiñ naxyucmɨ. Jesɨc ipɨc jém siete caxt́ána̱ñi, iŋwejpát Dios, moj iwenwenjac jém caxt́ána̱ñi. Jesɨc ichi jém icuyujcɨɨwiñ iga icwícyajiñ jém pɨxiñt́am. Je̱mpɨgam iwatyaj. 5Jesɨc Jesús icwác jém icuyujcɨɨwiñ. Nɨ́mayt́a̱: —¿Jute̱n caxt́ána̱ñi iniit́t́a? Nɨmyajpa jém icuyujcɨɨwiñ: —Siete. H Jesɨc jém Jesús icuyujcɨɨwiñ icutsoŋ, nɨmyaj: —Yɨɨm ju̱t́ tait́ d́a t́i id́ɨ́yɨ́y. ¿Jutsa̱p tampát wíccuy iga tanacwícpa it́u̱mpɨy yɨ́pyaj pɨxiñt́am? Siiga aŋcutsatpa it́ɨcmɨyaj sin wiiqui, jesɨc cupóna̱quetyajpa tuŋjo̱m porque algunos miññeyaj tsa̱m juumɨ. 'G—Tsa̱m aŋyaachaŋja̱mpa jém pɨxiñt́am jém aŋtuuma̱neyajwɨɨp yɨɨm. Taŋwaganait́ tucunaja̱ma y sɨɨp d́a t́i inii̱yaj iga icútpa. ) MJesɨc jeet́im tiempo aŋtuuma̱yaj tsa̱m jáyaŋ jém pɨxiñt́am. D́a inii̱yaj jém iwíccuy. Jesɨc Jesús iŋwejáy jém icuyujcɨɨwiñ. Iñɨ́máy: !%Tsa̱m pɨ̱mi ipooñaŋja̱myajpa. Nɨmyaj: —Yɨ́p pɨ̱xiñ tsa̱m iwɨ̱watpa. Icmatóŋóypa jém chajca, icjɨypa jém u̱ma.U#$Jesɨc iŋquím Jesús jém pɨxiñt́am iga odoy aŋmad́iñ iga icpɨs jém chajca. Pero aunque tsa̱m pɨ̱mi iŋquímpa Jesús, mást́im aŋmatyajpa jém pɨxiñt́am iga Jesús icpɨs jém chajca. |q#Jesɨc áŋáyum jém chajca it́a̱tsɨc. Matóŋóypam. Wɨ̱tsɨ́yñeum jém it́ots. Wɨa̱bam ijɨy parejo. "Jesɨc ámquím Jesús sɨŋyucmɨ, jejquet, iñɨ́máy jém chajca: —Efata. Yɨ́p aŋma̱t́i nɨmtooba: Áŋaayɨ. 4a!Jesɨc Jesús ininɨc jém pɨ̱xiñ tu̱m áŋe̱ymɨ. Icodáy iwaycɨ jém pɨ̱xiñ it́a̱tsɨcjo̱m. Ocmɨ ichujca Jesús iwaycɨ, ichɨgáy jém pɨ̱xiñ it́ots. "= Jesɨc namíñayt́a̱ Jesús tu̱m chajca iga icpɨxiñ. D́at́im ja̱ya wɨa̱p ijɨy. Cunucsayt́a̱ iga iccámiñ icɨ jém chajca ico̱bacyucmɨ. 6eJesɨc jém Jesús mojgacum se̱t́i, put jém naxyucmɨ de Tiro, nas jém Sidón, nast́im jém naxyucmɨ iñɨ̱yi Decápolis, e̱ybɨc núc jém laguna de Galilea. 9Jesɨc cuando se̱tum it́ɨccɨɨm jém yo̱mo, ipát iyo̱mma̱nɨc wo̱ne icheesmɨ. Ichacneum jém mal espíritu. Jesús icpɨs tu̱m chajca 9Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém yo̱mo: —Nu̱ma miwɨ̱nɨm. Sɨɨp nɨcsɨm iñt́ɨccɨɨm. Jém iñyo̱mma̱nɨc ichacum jém mal espíritu. +OJesɨc jém yo̱mo icutsoŋ, iñɨ́máy jém Jesús: —Nu̱ma, mánO̱mi, pero jém chimpa icútyajpa jém ipaccanewɨɨp jém tsɨ̱xt́am mesacucɨɨm. ?wPero Jesús iñɨ́máy jém yo̱mo: —Wɨ̱ iga wiñt́i cuspa wiiquiyaj jém tsɨ̱xt́am. D́a wɨ̱ iga tantobáyáypa jém tsɨ̱xt́am icaxt́ána̱ñi iga tanchiiba chimpa. GTu̱m griegopɨc yo̱mo, d́a je de Israel. Tsucum jém naxyucmɨ Sirofenicia. Jesɨc jém yo̱mo icunucsáy Jesús iga it́obáyiñ jém mal espíritu jém iyo̱mma̱nɨc ia̱namaŋjo̱m. 0 YTu̱m yo̱mo mu imatoŋ iga núc jém Jesús, jicscɨy miñ, ico̱steeñáy jém Jesús ipuycɨɨm. Miñ iám porque jém iyo̱mma̱nɨc imatsne tu̱m mal espíritu. 8 iJesɨc nɨc Jesús jém naxyucmɨ nocojo̱m de jém Tiro y Sidón. Jemɨgam tɨgɨy Jesús tu̱m tɨcjo̱m iga odoy i̱ iixiñ. Pero d́a wɨa̱ miiyam porque ixt́a̱. > uIt́u̱mpɨy yɨ́pyaj malopɨc jɨ̱xi tsucum jém pɨ̱xiñ ia̱namaŋjo̱m. Yɨ́p malopɨc jɨ̱xi ictáŋcaɨ́ypa jém pɨ̱xiñ. Tu̱m jém juumɨpɨc yo̱mo icupɨc Jesús 7 giga númpa, iga icusúnɨ́yáypa tuŋgac pɨ̱xiñ imɨɨchi, iga imalwadáypa tuŋgac pɨ̱xiñ, iga icumɨgóypa it́ɨ̱wɨtam, iga tsa̱m icusúnɨ́ypa jáyaŋ malopɨc cosa, iga cujóyɨ́yóypa, iga icujɨypa it́ɨ̱wɨtam, iga d́a jɨ̱xiɨ́y, iga agui nacujípta̱p iyaac jém pɨ̱xiñ. 2 ]Porque jém pɨ̱xiñ ia̱namaŋjo̱m tsucumpa it́u̱mpɨy jém malopɨc jɨ̱xi. Jemum tsucumpa jém jɨ̱xi iga ichɨcpa jém yo̱mtam, iga pejóypa, iga accaóypa, Nɨmt́im Jesús: —Jém malopɨc jɨ̱xi jém tsucumpáppɨc jém pɨ̱xiñ ia̱namaŋjo̱m je nu̱ma ictáŋcaɨ́ypa. kOJém icútpáppɨc tu̱m pɨ̱xiñ d́a tɨgɨypa ia̱namaŋjo̱m porque it́u̱mpɨy naspa ipuujo̱m y ocmɨ putpa. Cuando nɨmpa yɨɨmpɨc, nɨmtooba Jesús iga it́u̱mpɨy wíccuy wɨ̱ taŋcút, d́a tactáŋcaɨ́ypa. QJesɨc Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —¿Que mimicht́am d́at́im iŋcutɨɨyɨyt́ámpa? Que d́a iñjo̱doŋ iga jém tɨgɨypáppɨc tu̱m pɨ̱xiñ ijɨpjo̱m d́a ictáŋcaɨ́ypa. #?Jesɨc cuando yaj iŋquímyaj jém pɨxiñt́am, tɨgɨy Jesús jém tɨcjo̱m. Jém icuyujcɨɨwiñ moj icwácyaj t́i nɨmtooba jém aŋma̱t́i. 2_Siiga mit́atsɨgɨyt́a, amatoŋtaamɨ. 4aT́it́am iŋcútpa, jém tɨgɨypaap iñjɨpjo̱m, d́a mictáŋcaɨ́ypa. Pero jém malopɨc jɨ̱xi, jém putpáppɨc íña̱namaŋjo̱m, je nu̱ma mictáŋcaɨ́ypa. 8iJesɨc e̱ybɨc iŋwejáy Jesús it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. Iñɨ́máypa: —Amatoŋtaamɨ iñt́u̱mpɨyt́am. Cutɨɨyɨyt́aamɨ t́it́am mannɨ́mayt́ámpa. R Je̱mpɨgam inictogoyt́ámpa jém Dios iŋquímayooyi porque mich iŋwattámpa jexpɨc costumbre, jém ichacnewɨɨp jém pɨxiñt́am dende wiñɨgam. Tsa̱m jáyaŋ jexpɨct́im cosa iŋwattámpa.  Siiga iwatpa así tu̱m pɨ̱xiñ, jesɨc miñɨmtámpa iga d́a malo jém pɨ̱xiñ iga d́a iyo̱xpátpa jém ija̱tuŋ o ia̱pa. O Pero mimicht́am iniit́t́a tu̱m d́a wɨbɨc costumbre. Miñɨmtámpa siiga i̱ iñɨ́máypa ija̱tuŋ o ia̱pa iga: “D́a wɨa̱p manyo̱xpát porque it́u̱mpɨy jém anait́wɨɨp, jém manchiipáppɨc id́ɨc, tsɨ́y juuts Corbán.” (Taɨcht́am tanaŋmat́i̱mɨ nɨmtooba iga ijɨycámáypa Dios iga ichiiba.) F~ Nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi: “Wɨ̱ixt́aamɨ jém iñja̱tuŋ y íña̱pa. Siiga i̱ imalnɨ́máypa jém ija̱tuŋ o ia̱pa, jesɨc wɨ̱ iga accaata̱iñ jexpɨc pɨ̱xiñ.” } Jeeyucmɨ mimicht́am tsa̱m iñchactámpa jém Dios iŋma̱t́i. Iŋwɨ̱aŋja̱mta iga iŋwattámpa jém wiñɨcpɨc costumbre. u|cJesɨc Jesús iñɨ́máyt́im jém pɨxiñt́am: —Micht́am iñchacneta jém Dios iŋquímayooyi. Iŋwattámpa sɨɨp juuts jém pɨxiñt́am icostumbre iga iñcheeba immajcuy, jém imvaso, y tuŋgac más jáyaŋ jexpɨc cosa. s{_Xajat́im ajɨ̱syajpa.Iŋquejayyajpa jém pɨxiñt́am ijɨ̱xquiimi juuts wɨbɨc aŋquímayooyi. [z/Jesɨc Jesús iñɨ́máy jeeyaj: —D́a mɨgóypa jém wiñɨcpɨc Dios iŋmat́cɨɨwiñ jém Isaías cuando miŋmadayt́a. Quejpa iga minimɨgóyayt́a̱p iñyaac juuts nɨm jém Isaías. Ijaychacne yɨɨmpɨc:Nɨmpa Dios:Yɨ́pyaj pɨxiñt́am acujípyajpa con ijɨp.Pero ia̱namaŋjo̱m d́a acupɨcneyaj. 2y]Jesɨc jém fariseoyaj con jém escribaspɨc maestroyaj icwácyajpa jém Jesús. Nɨ́mayt́a̱: —¿T́iiga jém iŋcuyujcɨɨwiñ d́a iwatyajpa juuts nɨmpa jém costumbre jém ichacnewɨɨp jém wiñɨcpɨc pɨxiñt́am? D́a icheeyajpa icɨ antes que wícyajpa juuts nɨmpa jém costumbre. xwCuando se̱t de jém mercado, d́a t́i icɨɨspa hasta que icheeba icɨ juuts nɨmpa jém wiñɨcpɨc costumbre. Iniit́yaj jáyaŋ costumbre ju̱t́pɨc icheeyajpa it́aza, jém majcuy y jém tɨ́ŋcuyxuuŋ y ju̱t́pɨc icheeba jém ichees. Xw)Porque jém fariseoyaj y it́u̱mpɨy jém Israelpɨc pɨxiñt́am d́a wícyajpa siiga d́a wat́cɨy icheeba icɨ juuts nɨm jém wiñɨcpɨc costumbre, jém ichacnewɨɨp jém wiñɨcpɨc wɨd́ayt́am. bv=Iixyaj iga jém Jesús icuyujcɨɨwiñ d́a icheeyajpa icɨ juuts jém Israelpɨc pɨxiñt́am icostumbre antes que wícpa. Ijɨ̱syaj siiga d́a iwatyajpa jém costumbre jém Jesús icuyujcɨɨwiñ, ictáŋcawatpa. u Ocmɨ aŋtuuma̱yaj ju̱t́ it́ Jesús algunos jém fariseoyaj con algunos jém escribaspɨc maestroyaj. Miñyaj Jerusalén. bt=8Ju̱t́quej nɨcpa Jesús jém xut́upɨc tɨgaŋjoj o jém mɨjpɨc attebetyaj, jém pɨxiñt́am inimiñyajpa jém mɨmneyajwɨɨp. Ichacyajpa jém calle aŋna̱ca ju̱t́ naspa Jesús. Cuando núc Jesús, jesɨc jém pɨxiñt́am icunucsáypa iga icpɨsyajiñ jém mɨmneyajwɨɨp. Nɨmyajpa: —Jɨ́gaayɨ nada más iga michɨgayyajpa jém iñyoot́i jém mɨmneyajwɨɨp. Porque siiga ichɨgáypa iyoot́i iŋna̱ca, pɨsyajpa it́u̱mpɨy jém mɨmneyajwɨɨp.s7Jesɨc jém pɨxiñt́am nɨcyaj poyi̱mɨ yɨɨm jeexɨc. Moj inimiñyaj tseesyucmɨ jém mɨmneyajwɨɨp hasta ju̱t́ it́ Jesús. ~ru6Jesɨc putyaj jém barcojo̱m Jesús con icuyujcɨɨwiñ, jém Genesaretpɨc pɨxiñt́am iixpɨcyajpa jém Jesús. |qq5Mu ijacyaj jém laguna aŋwiñt́uc, núcyaj jém naxyucmɨ Genesaret. Ichenyaj ibarco jém playa aŋna̱ca. Lp4Porque d́anam icutɨɨyɨyñeyaj jém milagro iga icjáyaŋa̱ jém caxt́ána̱ñi. Tsa̱m camam ia̱nama, d́anam icupɨcneyaj. Jesús icpɨs jém mɨmneyajwɨɨp jém naxyucmɨ de Genesaret 5oc3Jesɨc tɨgɨy barcojo̱m jém Jesús con jeeyaj. Teeñaŋjac jém sa̱wa. Mu iixyaj jém icuyujcɨɨwiñ, tsa̱m pɨ̱mi tɨ̱neaŋjacyaj, agui ipooñaŋja̱myajpa. En2It́u̱mpɨy jém icuyujcɨɨwiñ iixyaj. Tsa̱m pɨ̱mi cɨ̱ŋyaj. Pero jeet́i rato ijɨ́yáypa Jesús, iñɨ́máy: —¡Camamwattaamɨ íña̱nama! ¡Aɨcham! ¡Odoy cɨ̱ŋtaamɨ! "m=1Pero cuando jém icuyujcɨɨwiñ iixyajpa iga wit́pa nɨɨwiñpacyucmɨ, ijɨ̱syajpa iga iixyaj tu̱m po̱ñ. Tsa̱m aŋwejyajpa porque cɨ̱ŋneyaj. @ly0Jesús iix iga sopsneyajum jém icuyujcɨɨwiñ iga icwit́yajpa jém barco con jém remos. Porque poypa jém sa̱wa, tsa̱m ictsɨ́ypa jém barco, táŋcaa̱p iñɨc. Jesɨc cuque̱jacɨɨm núc Jesús ju̱t́ nɨquiyaj jeeyaj. Wit́pa iñɨc Jesús jém nɨɨwiñpacyucmɨ, iñascatooba id́ɨc jém barco. kw/Jesɨc piicha̱wum, jém barco cucmɨm nɨqui jém laguna. Icut́um tsɨ́y Jesús jém naxyucmɨ ju̱t́ tsucumyaj. tja.Jesɨc yajum iŋquímyaj jém pɨxiñt́am, nɨc Jesús tu̱m co̱tsɨcyucmɨ iga iŋwejpátpa Dios. i-Jesɨc yajum wiiquiyaj, jeet́i rato Jesús iñɨ́máy icuyujcɨɨwiñ: —Sɨɨp tɨgɨyt́aamɨ barcojo̱m, nɨcstaamɨ jém Betsaida jém laguna aŋwiñt́uc. Jemɨgam manactsɨ́ypa. Sɨɨp apoychɨ́ypa yɨɨm iga anaŋquímpa jém pɨxiñt́am. yhk,Jém icútneyajwɨɨp jém caxt́ána̱ñi cinco mil jém pɨxiñt́am. Wit́pa Jesús jém nɨɨwiñpacyucmɨ g{+Ocmɨ jém Jesús icuyujcɨɨwiñ ipiŋyaj doce nacooŋ jém caxt́ána̱ñi y jém tɨɨpɨ jém cutsɨ́ywɨ́ppɨc. ,fS*It́u̱mpɨy wícyaj hasta cusyaj. 2e])Jesɨc Jesús ipɨc jém cinco caxt́ána̱ñi y jém wɨste̱n tɨɨpɨ. Ámquím sɨŋyucmɨ, moj iŋwejpát Dios. Jesɨc iwenwenjac jém caxt́ána̱ñi. Ichi icuyujcɨɨwiñ iga icwícyajiñ jém pɨxiñt́am. Iwéct́im jém wɨste̱n tɨɨpɨ iga ichiiyajpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. y~~!}n|b{2zyLwwvqv uCts rWqpp2onmml@kQjj$i)h gQffFee ddcbIa-``_]]t\I[ZZ YfXWW/VGUaTfSSR~QPOMM4LL KaJInHHG6FEDC7BQAf@7?>1=<Pero Jesús iñɨ́máy: —Tsa̱cɨ yɨ́p yo̱mo. ¿T́iiga immoogɨ́ypa? Tsa̱m awɨ̱wadáy. (IMeega tammáypa yɨ́p aceite, ivale más de trescientos tumiñ de plata. Jesɨc wɨa̱p tanyo̱xpát jém yaacha̱yajpaap. Jesɨc moj iwogayyaj jém yo̱mo. )Pero algunos pɨ̱mi jóy iga iwat je̱mpɨc jém yo̱mo. Nanɨ́mayyajta̱ entre jeeyaj: —¿T́iiga it́ecmɨ̱chca yɨ́p wɨbɨc aceite? |qIt́ id́ɨc Jesús jém attebet Betania jém Ximoj it́ɨccɨɨm, jém cupúgayñewɨɨp id́ɨc iña̱ca. Iganam co̱ñ Jesús jém mesacɨɨm ju̱t́ wícyajpa, tu̱m yo̱mo inimiñ tu̱m tsaafrasco comne de jém wɨbɨc aceite. Naps nardo jém aceite jém tsa̱mpɨc tsoowɨ́y. Jesɨc jém yo̱mo ipo jém frasco, icutecquet jém aceite Jesús ico̱bacyucmɨ. 5cPero algunos jém aŋjagooyiyaj nɨmyajpa: —D́a tammatstámpa sɨŋjo̱m iga odoy cujíñayyajiñ jém pɨxiñt́am. Tu̱m yo̱mo icutecquet Jesús con wɨbɨc perfume i MTogoy wɨsna ja̱ma iga naspa jém pascuasɨŋ cuando cútta̱p jém caxt́ána̱ñi sin levadura. Jesɨc jém co̱bacpɨc pa̱nijyaj entre jém escribaspɨc maestroyaj imétsyajpa jutsa̱p iyammats jém Jesús iga iccaaba. yk %Sɨɨp anaŋmadáypa it́u̱mpɨy pɨxiñt́am juuts mannɨ́mayñeta mimicht́am iga it́yajiñ al tanto.V% $Jesɨc aŋjóctaamɨ iga odoy maŋcupiichcɨɨyt́ámiñ cuando amiñgacpa. `9 #Mannɨ́mayt́ámpat́im mimicht́am, it́t́aamɨ al tanto porque d́a iñjo̱doŋtam juchɨs hora amiñpa, siiga amiñpa cuando jocpiicha̱bam, o cugaptsu, o cuando aŋwejpa jém ca̱yu, o hasta cuque̱jacɨɨm. -S "Cuando núcpa jém ja̱ma jext́im juuts tu̱m pɨ̱xiñ cuando nɨcne jo̱yi juumɨ. Ichacpa it́ɨc con algunos jém imozoyaj iga iwadáyiñ cuenta. Iŋquímtsacpa jém imozoyaj. Cada tu̱mtu̱m ichi iyo̱xacuy. Ichac tu̱m iga iwatpa cuenta jém puerta. Iñɨ́máy iga id́iñ al tanto. "= !’Nawattamta̱jɨ cuenta, it́t́aamɨ al tanto, seguido aŋwejpáttaamɨ Dios porque d́a iñjo̱doŋtam juchɨs núcpa jém íŋaŋpɨc ja̱ma. q[ ’D́a i̱ ijo̱doŋ jup ja̱ma ni juchɨs hora núcpa it́u̱mpɨy yɨ́pyaj cosa. D́a ijo̱doŋyaj ni jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am ni d́at́im ijo̱doŋ jém Dios iMa̱nɨc. Icut́um ijo̱doŋ jém tanJa̱tuŋ Dios. U# Cuyajpa jém sɨŋ y jém nas, pero ɨch anaŋma̱t́i d́a nunca cuyajpa. @y Nu̱ma, mannɨ́máypa, it́u̱mpɨy yɨ́pyaj cosa naspa antes que caayajpa jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ cuando mojpa mi̱ñi it́u̱mpɨy yɨ́pyaj seña. 7g Jesa̱pt́im cuando íñixt́ámpa iga naspa jém mannɨ́mayñewɨɨp, jesɨc iñjo̱doŋtam iga nocojo̱m it́ jém íŋaŋpɨc ja̱ma cuando amiñgacpa yɨ́p naxyucmɨ. - ’Cutɨɨyɨyt́aamɨ yɨ́p ejemplo de jém tsuj. Cuando químpa jém iŋmaañay, jesɨc tanjo̱doŋ iga nocojo̱m miñpa jém cutujcɨ. # ? Cutsadayt́a̱p jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am icuwoyo yɨ́p naxyucmɨ iga iŋtuuma̱watyajiñ it́u̱mpɨy jém icupiŋneyajwɨɨp Dios. Nɨcyajpa hasta jém más juumɨpɨc tɨgaŋjoj iga iŋtuuma̱watyajpa it́u̱mpɨy jém ampɨxiñt́am dende sɨŋyucmɨ hasta naxyucmɨ. s _ Cuando nasum it́u̱mpɨy yɨ́pyaj cosa, jesɨc it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am iixyajpa jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ cuando miñgacpa yɨ́p naxyucmɨ. Miñpa ucsaŋjo̱m. Miñpa juuts tu̱m mɨjpɨc aŋjagooyi con Dios ipɨ̱mi.   Jém ma̱tsa jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ, cutɨŋyajpa. Tsa̱m tsɨgóypa it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp jém ma̱tsaaŋjo̱m.  w ’Jesɨc jém tiempo cuando nasum jém yaacha̱ji, píchpa jém ja̱ma icho̱ca. Jém po̱ya d́at́im tsocpa. - S Jesɨc mimicht́am nawattamta̱jɨ cuenta porque mannɨ́mayñe t́i miñpa antes que núcpa jém ja̱ma. T́i naspa yɨ́p naxyucmɨ cuando miñgacpa jém Cristo ! Porque miñyajpa tsa̱m jáyaŋ jém mɨgoypaap. Nɨ́maŋtaaya̱p iga je jém Cristo, pero mɨgóypa. Nɨ́maŋtaaya̱p iga je jém wɨbɨc profeta. Iwatyajpa jém wɨ̱tampɨc seña y jém milagroyaj iga meega wɨa̱p imɨgóyayyajpa jém icupiŋneyajwɨɨp Dios. G ’Siiga i̱ miñɨ́máypa iga: “Mi̱ñɨ aamɨ, yɨɨm it́ jém Cristo”, o tuŋgac miñɨ́máypa iga: “Nɨ̱gɨ aamɨ, jeexɨc it́ jém Cristo”, jesɨc odoy cupɨctaamɨ. lQ Jém tanJa̱tuŋ Dios d́a ijɨ́cpa iga jáypa jém malopɨc aŋjagooyi. Siiga jáypa, d́a i̱ cɨɨputpa, cucaayyajpa it́u̱mpɨy jém icupiŋneyajwɨɨp Dios. Jeeyucmɨ d́a ijɨ́cpa iga jáypa jém malopɨc aŋjagooyi. O Cuando núcpa jém malopɨc aŋjagooyi, tsa̱m pɨ̱mi miyaacha̱támpa. D́a nunca oypa tánix jexpɨc yaacha̱ji dende Dios iwat yɨ́p mundo. Ni ocmɨ d́a e̱ybɨc tánixpa jexpɨc yaacha̱ji. iK Aŋwejpáttaamɨ Dios iga odoy mictsɨ́yt́ámiñ jém tiempo de sucsuc cuando mipoyt́ámpa. !; Agui uuguyt́im jém yo̱mtam jém ma̱nɨccomcaneyajwɨɨp y jém ictsútsyajpaap jém xuxut́ tsɨ̱xt́am. Porque tsa̱m jáyaŋ yaacha̱ji miñpa. ;o Siiga miit́t́a ca̱mjo̱m cuando immatoŋ iga núcneum jém malopɨc aŋjagooyi, jesɨc odoy se̱ttaamɨ iñt́ɨccɨɨm iga miñpa impɨc impuctu̱cu. Jemɨgam tsucumtaamɨ.   Siiga miquímne iñt́ɨcyucmɨ jém tuŋgac piso, jesɨc odoy que̱tɨ iga nɨcpa impɨc iñtraste, pero nɨcsɨm poyi̱mɨ. R ’Jém wiñɨcpɨc profeta, jém Daniel, ijaychac jém librojo̱m iga miñpa tu̱m aŋjagooyi tsa̱m pɨ̱mi malo, tsa̱m ijóyixpa tanJa̱tuŋ Dios. Miñpa iwat contra jém Dios iŋquímayooyi. Cuando íñixpa iga miñpa i̱t́i jém aŋjagooyi ju̱t́ d́a iwɨ̱aŋja̱m Dios (el que imaypa yɨ́p libro wɨ̱ iga icutɨɨyɨ́yiñ t́i annɨ́máypa), jesɨc miit́t́aŋwɨɨp jém naxyucmɨ de Judea, poyt́aamɨ, nɨctaamɨ co̱tsɨgaŋjo̱m. Z- It́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am tsa̱m mijóyixt́ámpa ɨch aŋcuyucmɨ. Pero siiga d́a iñchactámpa jém Dios iŋma̱t́i y siiga iñyaachɨ́ypa cuando mimalwadayt́amta̱p, jesɨc Dios micɨacputtámpa. K~ Algunos jém pɨxiñt́am icɨɨjuŋcotpa jém iñuntatɨ̱wɨ jém aŋjagooyicɨɨm iga accaata̱iñ. Tu̱m pɨ̱xiñ icɨɨjuŋcotpa jém ima̱nɨc jém aŋjagooyicɨɨm iga accaata̱iñ. Algunos jém tsɨ̱xt́am ijóyixyajpa jém ija̱tuŋ o ia̱pa hasta icɨɨjuŋcotyajpa jém aŋjagooyicɨɨm iga accaayajta̱iñ. } Cuando mininɨctamta̱p jém aŋjagooyicɨɨm, antes que miñúctámpa, odoy jɨ̱sɨ jutsa̱p iŋcutsoŋ jém aŋjagooyiyaj. Aŋmadaayɨ juuts miñɨ́máy Dios jeet́i rato porque d́a mich iñjɨ̱xquiimi. Dios iA̱nama michiiba jém aŋma̱t́i. | Antes que núcpa jém íŋaŋpɨgam ja̱ma, tienes que aŋmatta̱p jém wɨbɨc aŋma̱t́i icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ. { ’Cuando mojpa íñixt́a it́u̱mpɨy yɨ́pyaj cosa, nawattamta̱jɨ cuenta. Mimatstamta̱p, mininɨctamta̱p ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa jém Sanhedrín iga micɨɨpiŋta̱p. Mininɨctamta̱p jém sinagoga iga micótstamta̱p. Ɨch aŋcuyucmɨ mininɨctamta̱p jém gobernador iwiñjo̱m y hasta jém rey iwiñjo̱m. Jesɨc je̱mpɨgam inicjo̱dóŋa̱p jeeyaj ɨch anaŋma̱t́i. Hz  Tu̱m nación áŋa̱yajpa con tuŋgac nación. Tu̱m naxyucmɨ áŋa̱yajpa con tuŋgac naxyucmɨ. Miñpa jém nasyɨɨxi ju̱t́quej. Miñpat́im jém mɨjtampɨc yuu. Tsa̱m cujíñayyajpa jém pɨxiñt́am. Cuando íñixt́ámpa it́u̱mpɨy yɨ́pyaj cosa, iñjo̱doŋtam iga tsucumneum jém mɨjpɨc yaacha̱ji. gyG ’Jesɨc cuando immatoŋtámpa iga it́ jém guerra y waŋpa iga tsa̱m áŋa̱yajpa jém naciónyaj, odoy cɨ̱ŋtaamɨ; tienes que naspa it́u̱mpɨy yɨ́pyaj cosa, pero d́anam núcne jém íŋaŋpɨgam ja̱ma. x) Miñyajpa wa̱t́i jém mɨgoyyajpaap ɨch annɨyi̱mɨ. Nɨmyajpa iga: “Ɨch aCristo.” Imɨgóyayyajpa tsa̱m jáyaŋ jém pɨxiñt́am. rw] Jesɨc Jesús moj iñɨ́máy jeeyaj: —Nawattamta̱jɨ cuenta iga odoy i̱ mimɨgóyayt́ámiñ. v  —¿Anɨ́mayt́aamɨ juchɨs naspa yɨ́pyaj cosa? ¿Jup seña tánixt́ámpa cuando naspa it́u̱mpɨy yɨ́pyaj cosa? }us Nɨcyaj Jesús con icuyujcɨɨwiñ jém co̱tsɨcyucmɨ de Olivos. Jemum co̱ñyaj jém mɨjpɨc ma̱stɨc iñu̱ma, jém pacus aŋwiñt́uc. Jesɨc jém Peto, jém Jacobo, jém Xiwan y jém Anti icunúcyaj jém Jesús. Iyámacwácyajpa: (tI Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Nu̱ma, sɨɨp íñixt́ámpa yɨ́p mɨjtampɨc ma̱stɨc, pero núcpa ja̱ma iga mɨswatta̱p. D́a cutatsquetneeba ichɨ́y ni tu̱m tsa. It́u̱mpɨy accujegayyajta̱p. T́i tánixpa antes que núcpa jém íŋaŋpɨgam ja̱ma Ts # Jesɨc iganam putyaj Jesús jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m con icuyujcɨɨwiñ, tu̱m jém icuyujcɨɨwiñ iñɨ́máy: —Mammaestro, aamɨ yɨ́p tamma̱stɨc. Agui wɨ̱watne con jém wɨ̱tampɨc tsa. {ro ,Porque los de más, jém tumiñɨywɨɨp, ichiiyaj no más uxaŋ jém it́umiñ jém iniit́wɨɨp id́ɨc. Yɨ́p cuno̱ya tsa̱m pobre, pero icuchiáy Dios it́u̱mpɨy jém iniit́wɨɨp. D́am t́i initsɨ́y iga wícpa jém yo̱mo.kqO +Jesɨc Jesús iŋwejáy icuyujcɨɨwiñ iga míñiñ iámyaj. Iñɨ́máy: —Nu̱ma mannɨ́máypa, yɨ́p cuno̱ya tsa̱m pobre más chióy que it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém icotneyajwɨɨp it́umiñ jém cajonjo̱m. jpM *Ocmɨ núct́im tu̱m yo̱mo tsa̱m pobre. Cuno̱yam. Icot cajonjo̱m wɨste̱n xuxut́ tumiñ. o{ )Tu̱m ja̱ma co̱ñ Jesús jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m noco ju̱t́ it́ jém cajon ju̱t́ cotta̱p jém ofrenda. Iix Jesús jém pɨxiñt́am cuando icotyajpa jém ofrenda cajonjo̱m. Iix iga wa̱t́i jém ricoyaj, icotyaj jáyaŋ tumiñ. nnU (Iccáyáypa jém cuno̱ya it́ɨc. Jesɨc ocmɨ tsa̱m jáypa hora iwatyajpa jém oración iga tamɨgóyáypa. Ipɨctsoŋyajpa tsa̱m mɨjpɨc castigo cuando nɨcpa iyoj it́áŋca. Tu̱m cuno̱ya tsa̱m pobre ichi Dios ofrenda 8mi 'Iwɨ̱aŋja̱myajt́im jém más wɨbɨc co̱ñcuy jém sinagoga. Cuando nɨcpa sɨ́ŋa̱jiyaj, icusúnɨyyajpa jém co̱ñcuy ju̱t́ wícpa jém más mɨjpɨc aŋjagooyi. Nl &Jesɨc iŋmadáypat́im Jesús jém pɨxiñt́am. Nɨ́mayyajta̱p: —Cuidado iga iŋcupɨcpa jém jɨ̱xi jém d́apɨc wɨ̱ jém iniit́wɨɨp jém escribaspɨc maestroyaj. Je iwɨ̱aŋja̱myaj iga iccámyajpa jém yagatsyoot́i. Iwɨ̱aŋja̱myajt́im iga jém pɨxiñt́am idioschiyajiñ cuando sɨɨyajpa calle. 1k[ %¿Pero jutsa̱p ichɨ́y jém Cristo juuts jém David ima̱nɨc siiga nɨmt́im jém David iga jém Cristo je jém iO̱mi? Jemum aŋtuuma̱neyaj tsa̱m jáyaŋ jém pɨxiñt́am. Agui maymayyaj cuando imatoŋyaj t́i nɨmpa jém Jesús. Jém maestroyaj jém iccámneyajwɨɨp jém yagatsyoot́i wjg $Jeet́im David ijaychacne así porque jém Dios iA̱nama ichi jém jɨ̱xi. Nɨmpa:Jém tanJa̱tuŋ Dios iñɨ́máy jém tánO̱mi Cristo iga:“Co̱ñɨ yɨɨm anaŋwɨ̱mɨ hasta que iŋcoñwɨ́ypa jém mijóyixyajpaap.” 6ie #Jesɨc ocmɨ iganam accuyujóypa Jesús jém ma̱stɨcjo̱m, nɨmpa así: —¿T́iiga nɨmyajpa jém escribaspɨc maestroyaj iga jém Cristo je jém David ima̱nɨc? -hS "Jesɨc Jesús iix iga agui jɨ̱xiɨ́y jém maestro. Tsa̱m iwɨ̱cutsoŋ. Jeeyucmɨ nɨmpa así jém Jesús: —D́a juchaŋ mit́ogóyáy iga miñúcpa ju̱t́ iŋjacpa Dios. Jesɨc cɨ̱ŋyajpa jém pɨxiñt́am iga e̱ybɨc icwácyajpa jém Jesús. Jém Cristo jém Dios iMa̱nɨc Cg !Wɨ̱ iga tantóyiñ Dios con it́u̱mpɨy tána̱nama, con it́u̱mpɨy tanjɨ̱xi y con it́u̱mpɨy tampɨ̱mi. Wɨ̱ iga tantóyiñ tantɨ̱wɨ juuts tanatoyt́a̱p tanyaac. Siiga taŋwatpa yɨɨmpɨc, más iwɨ̱aŋja̱m Dios que it́u̱mpɨy jém ofrenda y jém sacrificio jém nooneta̱wɨɨp altaryucmɨ. +fO Jesɨc jém escribaspɨc maestro iñɨ́máy Jesús: —Nu̱ma, miMaestro, agui iŋwɨ̱aŋmat. Nu̱ma juuts miñɨm iga tu̱m Dios it́, d́a i̱ tuŋgac. @ey It́ tuŋgac aŋquímayooyi jexpɨct́im. Nɨmpa así: “To̱yɨ jém iñt́ɨ̱wɨ juuts minitoyt́a̱p iñyaac.” D́a i̱ tuŋgac aŋquímayooyi más mɨj que yɨ́p wɨste̱n. /dW To̱yɨ jém tanJa̱tuŋ Dios con it́u̱mpɨy íña̱nama, con it́u̱mpɨy iñjɨ̱xi y con it́u̱mpɨy impɨ̱mi.” Yɨ́bam jém más mɨjpɨc aŋquímayooyi. :cm Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Nɨmpa así jém más mɨjpɨc aŋquímayooyi: “Matoŋtaamɨ miIsraelpɨc mipɨxiñt́am. Jém tanJa̱tuŋ Dios t́u̱m. D́a i̱ tuŋgac. b Jesɨc núct́im je̱m tu̱m jém escribaspɨc maestro. Imatoŋ iga áŋa̱yajpa jém saduceoyaj con Jesús. Jém maestro iix iga Jesús tsa̱m iwɨ̱cutsoŋ jém ienemigoyaj, jesɨc icwác. Nɨ́mayt́a̱p: —¿Juppɨc jém más mɨjpɨc aŋquímayooyi? 6ae Jesɨc quejpa iga jém tanJa̱tuŋ Dios d́a je jém caanewɨɨp iDios, je jém vivopɨc iDios. Mimicht́am tsa̱m mijɨ̱xit́ogoyñeta. Jém más mɨjpɨc aŋquímayooyi `/ Sɨɨp manaŋquejáypa iga nu̱ma acpɨsyajta̱p jém caaneyajwɨɨp. Micht́am immayñeta jém libro jém ijayñewɨɨp jém Moisés ju̱t́ iŋmatpa jém cuento de jém xut́u cuy jém jípspáppɨc id́ɨc. D́a iñjɨ̱spa t́i nɨmpa Dios cuando ijɨ́yáy jém Moisés ju̱t́ agui yótpa jém xut́u cuy. Nɨmpa así Dios: “Ɨch jém Abraham aDios, y jém Isaac aDios, y jém Jacob aDios.” C_ Cuando acpɨsyajta̱p jém caaneyajwɨɨp, d́am aŋcoomɨyyajpa. D́am napɨcyajta̱p jém pɨxiñt́am con jém yo̱mtam. Jeeyaj tsɨ́yyajpa juuts jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am. n^U Jesɨc Jesús icutsoŋ, nɨmpa: —Mimicht́am tsa̱m mijɨ̱xit́ogoyñeta. D́a iŋcutɨɨyɨyt́ámpa jém Dios iŋma̱t́i jém jaychacneta̱wɨɨp. D́at́im iŋcutɨɨyɨyt́ámpa t́i wɨa̱p iwat Dios con ipɨ̱mi. (]I Jesɨc cuando acpɨsyajta̱p jém caaneyajwɨɨp, ¿juppɨc de jeeyaj tsɨ́ypa juuts jém yo̱mo iwɨd́a̱ya porque icusiete aŋcoomɨyyaj con jém yo̱mo? \  Je̱mpam iwatyaj icusiete, ipɨcyaj jém ica̱pay, ni tu̱m d́a inima̱nɨcwat jém yo̱mo. Ocmɨm caat́im mex jém yo̱mo. H[  Jesɨc jém ipɨɨtsɨ ipɨc jém ica̱pay, jém cuno̱ya. Ocmɨ jém pɨ̱xiñ caat́im mex je. D́at́im inima̱nɨcwat jém yo̱mo. Jesɨc ocmɨ je̱mpɨct́im iwat jém tuŋgac ijáyuc. Z It́ id́ɨc tu̱m pɨ̱xiñ, iniit́ siete ijayma̱nɨc. Yoomɨ́y jém más a̱chpɨc. Ocmɨ ca, d́a ichac ni tu̱m ima̱nɨc. MY —Maestro, wiñɨgam jém Moisés tajaychagáy yɨ́p aŋquímayooyi. Nɨmpa siiga caaba tu̱m pɨ̱xiñ y ichacpa iyo̱mo, pero d́a ichac ni tu̱m ima̱nɨc, jesɨc jém pɨ̱xiñ it́ɨ̱wɨ tienes que ipɨgáyiñ jém iyo̱mo iga inima̱nɨcwatpa. Jesɨc tsɨ́ypa jém tsɨ̱xi juuts jém caanewɨɨp ima̱nɨc. 1X[ Miñyajt́im algunos jém saduceoyaj iga iámyajpa jém Jesús. Jeeyaj d́a icupɨcyajpa iga pɨsyajpa jém caaneyajwɨɨp. Jesɨc icwácyajpa Jesús. Nɨmyajpa: +WO Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —Jém Césarpɨc imɨɨchi, chiit́aamɨ jém César. Jém Diospɨc imɨɨchi, chiit́aamɨ Dios. Tsa̱m pɨ̱mi ipooñaŋja̱myajpa jém pɨxiñt́am cuando imatoŋyaj t́i nɨmpa jém Jesús. Jutsa̱p icpɨsyajta̱ jém caaneyajwɨɨp gVG Jesɨc inimíñayyaj Jesús tu̱m tumiñ. Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —¿I̱ iwiñpac, i̱ iñɨ̱yi accámayñeta̱ yɨ́p tumiñyucmɨ? Jesɨc nɨmyajpa jém pɨxiñt́am: —Jém César jém Romapɨc aŋjagooyi. bU= Pero Jesús icutɨɨyɨ́y iga jeeyaj d́a icuyujcatooba jém Dios iŋma̱t́i, no más miñ icutɨ́ts. Jesɨc iñɨ́máy: —¿T́iiga aŋcutɨ́tstámpa mimicht́am? Anamíñaayɨ tu̱m tumiñ iga ánámpa. T{ Jesɨc núcyaj iñɨ́mayyaj jém Jesús: —Maestro, anjo̱dóŋa̱ta iga siempre iniŋmatpa jém nu̱mapɨc aŋma̱t́i y d́a iŋwadáypa caso t́i nɨmyajpa jém pɨxiñt́am. Mich d́a i̱ iŋcɨ̱ŋpa. Siempre iniŋmatpa parejo jém Dios iŋma̱t́i. Jesɨc anɨ́maayɨ, ¿wɨ̱ iga tanyojpa jém impuesto jém César o d́a wɨ̱? ¿Tanyojtámpa o d́a tanyojtámpa? RS Jesɨc ocmɨ cutsadayt́a̱ Jesús algunos jém fariseoyaj y jém aŋjagooyi Herodes ipɨxiñt́am. Nɨc icutɨ́tsta̱ Jesús iga iccutɨŋpa con jém iŋma̱t́i iga wɨa̱iñ iquejajwadayyaj. 1R[ Jesɨc jém aŋjagooyiyaj tsa̱m imatsyajtooba jém Jesús porque icutɨɨyɨyyaj iga jeam icuyucmɨ iŋmat Jesús jém xut́u cuento. Pero tsa̱m icɨ̱ŋyajpa jém pɨxiñt́am. Jesɨc ichacyajpa iga imoogɨ́ypa jém Jesús. Nɨcyajum. Acwácta̱ Jesús siiga wɨ̱ tanyoj jém impuesto lQQ Yɨ́bam jém tanJa̱tuŋ Dios iwa̱t́i.Cuando tánixt́ámpa, agui tampooñaŋja̱mtámpa. ^P5 ’¿Que d́a immayñe jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́ jayñeta̱? Nɨmpa:Jém tɨcwatpaap ipatsayt́ɨp jém tsa.Pero ocmɨ jeet́im tsa piŋta̱.Sɨɨp jeet́im tsa icóppacne jém tɨc. cO? Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —Sɨɨp anɨ́maayɨ: ¿T́i iwatpa jém finca io̱mi? Miñpa iccucaáy jém iwatyajpáppɨc cuenta jém uvas. Jesɨc ocmɨ ichiiba jém finca tuŋgac pɨxiñt́am. lNQ Jesɨc matsayt́a̱ jém pɨ̱xiñ ima̱nɨc, accaata̱, patsayt́a̱ aŋsɨ̱cmɨ de jém finca. M Pero cuando núc jém pɨ̱xiñ ima̱nɨc, jesɨc jém pɨxiñt́am moj nanɨ́mayyajta̱ji: “Yɨ́bam jém ima̱nɨc jém ipɨctsoŋpáppɨc it́u̱mpɨy jém ija̱tuŋpɨc imɨɨchi. Sɨɨp tanaccaaba, jesɨc taɨcht́am tammɨɨcha̱támpa jém herencia.” ZL- ’Ocmɨ núc tu̱m ja̱ma iga tsɨ́y no más jém pɨ̱xiñ ima̱nɨc jém tsa̱mpɨc it́oypa. Jesɨc ocmɨ icutsatt́im jém ima̱nɨc. Ijɨ̱spa: “Tienes que iniid́ayyajpa respeto amma̱nɨc.” $KA Jesɨc icutsat tuŋgac jém imozo, pero accaayt́a̱ jém imozo. Asíam iñascayaj wa̱t́i jém imozoyaj. Algunos pɨ̱mi cótsta̱ y algunos accaata̱. *JM Jesɨc jém finca io̱mi icutsat tuŋgac jém imozo. Pero iŋnácsjedayyaj jém ico̱bac. Tsa̱m pɨ̱mi imalmalnɨ́mayyaj. Acse̱tta̱ e̱ybɨc ju̱t́ miñ. zIm Pero cuando núc jém imozo, matsta̱, tsa̱m cótsta̱. Acse̱tta̱ e̱ybɨc ju̱t́ miñ. D́a t́i ichiiyaj. mES Pero siiga tannɨ́máypa iga d́a je Dios icutsat jém Xiwan, jesɨc d́a t́i wɨa̱p taŋwat. Jém aŋjagooyiyaj icɨ̱ŋyajpa jém pɨxiñt́am porque it́u̱mpɨy de jeeyaj ijo̱doŋyaj iga jém Xiwan tu̱m nunta profeta. TD! Jesɨc jém aŋjagooyiyaj moj nacwácyajta̱ji entre jeeyaj. Nanɨ́mayyajta̱: —Siiga tannɨ́máypa iga Dios icutsat jém Xiwan, jesɨc tanɨ́máypa iga: “¿T́iiga d́a iŋcupɨctámpa?” Cw Anɨ́mayt́aamɨ, ¿i̱ ichi ipɨ̱mi jém Xiwan iga acchíŋóypa? ¿Que Dios ichi jém ipɨ̱mi o pɨ̱xiñ ichi? JB  Jesɨc Jesús iñɨ́máy jeeyaj: —Sɨɨp manacwácpat́im tu̱m cosa. Siiga wɨa̱p aŋcutsoŋta, jesɨc ɨchgam mannɨ́máypa i̱ achi jém pɨ̱mi iga aŋwatpa juuts sɨ́p aŋwat. A! Jesɨc jeeyaj icwácyaj jém Jesús. Nɨ́mayt́a̱: —¿I̱ micutsat iga iŋwatpa juuts mich sɨ́p iŋwat? ¿I̱ michi jém impɨ̱mi? w@g Jesɨc e̱ybɨct́im nɨc Jesús Jerusalén con icuyujcɨɨwiñ. Cuando sɨɨba Jesús jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m, miñyaj jém co̱bacpɨc pa̱nijyaj con jém escribaspɨc maestroyaj y jém wɨd́ayt́am. Icunúcyaj jém Jesús. b?= Siiga d́a iŋwadáypa perdón jém mimalwadayñewɨɨp, jesɨc jém tanJa̱tuŋ Dios jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ d́at́im miwadáypa perdón mimicht́am iñt́áŋca. Acwácta̱ Jesús ju̱t́ ipɨc jém autoridad d>A Cuando iniŋwejpáttámpa Dios, wiñt́i wadayt́aamɨ perdón siiga i̱ mimalwadáy. Jesɨc jém tanJa̱tuŋ Dios, jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ, miwadayt́ámpat́im perdón mimicht́am it́u̱mpɨy jém iñt́áŋca. !=; Jeeyucmɨ mannɨ́máypa iga cuando iŋwattámpa oración iga iŋwágáypa Dios algun t́i, siiga iŋcupɨcpa iga impɨctsoŋpa, jesɨc Dios michiiba. < Nu̱ma mannɨ́máypa, siiga i̱ iñɨ́máypa yɨ́p co̱tsɨc iga: “Caayɨ de yɨɨm, nɨ̱gɨ miniccámta̱ji lamar”, jesɨc tienes que miwadáypa Dios juuts iŋwágáypa siiga d́a inii̱ duda y iŋcupɨcpa íña̱namaŋjo̱m iga Dios wɨa̱p miyo̱xpát. y;k Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Cupɨctaamɨ iga tsa̱m wɨa̱p jém tanJa̱tuŋ Dios. ":= Jém Peto ijɨ̱s iga imalnɨ́máy Jesús jém tsuj, jesɨc iñɨ́máy: —MamMaestro, aamɨ jém tsuj jém immalnɨ́mayñewɨɨp. Sɨɨp tɨtsneum. !9; Jesɨc icuqueja̱ma cuando nɨcgacpa Jesús Jerusalén, nasyajpa ju̱t́ it́ jém tsuj. Iixyaj iga tɨtsneum jém tsuj hasta it́i̱chɨcyucmɨ. b8= Jesɨc tsuáŋam putyaj Jerusalén jém Jesús con icuyujcɨɨwiñ. Tɨtsneum jém tsuj /7W Jém co̱bacpɨc pa̱nijyaj con jém escribaspɨc maestroyaj imatoŋyaj t́i nɨmpa jém Jesús. Moj ijɨ̱syaj jutsa̱p iccaayaj. Jém aŋjagooyiyaj icɨ̱ŋyajpa jém Jesús porque it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am tsa̱m ipooñaŋja̱myajpa cuando imatoŋyaj jém wɨbɨc iŋquímayooyi. '6G Jesɨc Jesús moj iŋquejáy jém pɨxiñt́am. Nɨ́mayyajta̱: —Jaychacneta̱wum jém Dios iŋma̱t́i: “Ɨch antɨc ju̱t́ iwatyajpa oración. Je para it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am.” Pero micht́am impɨcneta yɨ́p antɨc juuts tu̱m mercado, tsa̱m it́ jém númyajpaap. a5; D́at́im ijɨ́cpa Jesús iga i̱ ininɨcpa algun carga jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. B4} Jesɨc ocmɨ nɨcyaj Jerusalén. E̱ybɨc tɨgɨy Jesús jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. Moj iquepquebacput jém máymáyoyyajpaap y jém juyjúyoyyajpaap jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. Jesús ichiputseedáy jém imesayaj jém icucacyajpaap tumiñ. Imutsmutsseedáy jém ico̱ñcuyyaj jém imáyyajpaap cuucu. q3[ Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém tsuj: —Ɨch mannɨ́máypa iga d́a nunca i̱ micudáypa jém iñt́ɨm. Jém icuyujcɨɨwiñ imatoŋyaj t́i nɨmpa Jesús. Jesús iquebacputpa jém máymáyoypáppɨc jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m A2{ Jesɨc juumɨ iix Jesús tu̱m tsuj tsa̱m áyɨ́y. Jesɨc nɨc icuámáy jém tsuj it́ɨm. Pero d́a ipadáy jém it́ɨm no más it́ jém iay porque d́a itiempo iga tɨɨma̱p. R1 Jesɨc icuqueja̱ma cuando put Jesús jém Betania, tsa̱m yua̱p. 0) Jesɨc núc Jerusalén jém Jesús. Tɨgɨy jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m, iám it́u̱mpɨy cosa jém it́yajwɨɨp je̱m. Ocmɨ nɨc tsɨɨyiyaj Betania jém Jesús con jém doce icuyujcɨɨwiñ porque tsuuyɨm. Jesús imalnɨ́máy jém tsuj iga d́a tɨ́ma̱ne 4/a Agui wɨ̱ yɨ́p tanaŋjagooyi. Miñpa iŋjac tannación juuts jém wiñɨcpɨc rey jém David. ¡Hosanna! Agui wɨ̱ jém tanJa̱tuŋ Dios jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ. ~.u Algunos jém pɨxiñt́am aŋjagoyñeyaj iñɨc y algunos nɨcyajpa tuuñiaŋcɨɨm. Pɨ̱mi aŋwejyajpa. Nɨmyajpa: —¡Hosanna! Agui wɨ̱ jém tanJa̱tuŋ Dios. Taŋcujíptámpat́im yɨ́p tanaŋjagooyi jém tacutsadayñewɨɨp Dios. .-U Wa̱t́i jém pɨxiñt́am it́ócyaj iyoot́i tuŋjo̱m ju̱t́ wit́pa jém burro. Tuŋgac it́úcyaj jém cuy iŋcɨs y jém ay iga it́ócyajpat́im tuŋjo̱m. h,I Jesɨc ininɨgayyaj Jesús jém burro, icutógayyaj jém burro con iyoot́i. Jesús iquímca. +% Jesɨc jém icuyujcɨɨwiñ icutsoŋyaj jém it́yajwɨɨp juuts iñɨ́máy jém Jesús. Jesɨc ichi lado iga ininɨguiñ jém burro. *  Jesɨc jém it́yajwɨɨp je̱m iñɨ́mayyaj jém Jesús icuyujcɨɨwiñ: —¿T́i iŋwatpa? ¿T́iiga iŋwijpa jém burro? w)g Jesɨc nɨcyaj jém wɨste̱n. Ipátyaj tu̱m ma̱ñburro tsenne calle tu̱m puerta aŋna̱ca. Iwijyaj. ( Siiga i̱ miñɨ́máypa iga t́iiga iŋwijpa jém burro, jesɨc nɨ́maayɨ: “Jém tánO̱mi ixunpa. D́a jáypa micseedáy.” K' Iñɨ́máy jeeyaj: —Nɨctaamɨ jém tɨgaŋjoj jeexpɨc it́. Cuando miñúctámpa je̱m, impáttámpa tu̱m ma̱ñburro tsenne. D́a i̱ queman iquímca jém burro. Wi̱jɨ, anamíñaayɨ. &  Jesɨc núcyajpa nocojo̱m jém Jerusalén tomi ju̱t́ it́ jém wɨste̱n tɨgaŋjoj jém Betfagé y jém Betania, co̱tsɨc aŋna̱ca, jém co̱tsɨc iñɨ̱yi Olivos. Jesɨc Jesús icutsat wɨste̱n jém icuyujcɨɨwiñ tu̱m tɨgaŋjoj nocojo̱m. w%g 4Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém cácht́i: —Sɨɨp nɨcsɨm. Tsa̱m iŋcupɨcne iga Dios wɨa̱p miyo̱xpát, jeeyucmɨ mipɨsneum. Jesɨc jeet́i rato toj iixcuy jém cácht́i, mojum it́úŋɨ́y jém Jesús ju̱t́ nɨcpa.1$[ 3Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém cácht́i: —¿T́i iñxunpa iga maŋwadáypa? Jesɨc jém cácht́i icutsoŋ. Nɨmpa: —MamMaestro, ansunpa iga actojaayɨ ánixcuy. u#c 2Jesɨc jém cácht́i ipatsquet naxyucmɨ jém icapa de lana, jicscɨy tsucum, nɨc iám jém Jesús. k"O 1Jesɨc teeñaŋjac Jesús. Iñɨ́máy jém it́yajwɨɨp: —Aŋwejaayɨ jém pɨ̱xiñ. Jesɨc jeeyaj iŋwejayyaj jém cácht́i. Nɨ́mayt́a̱: —Maymáya̱jɨ. Tsucu̱mɨ, porque sɨ́p miŋwejáy jém tamMaestro. >!u 0Jém it́úŋɨyyajpaap Jesús iwogayyajpa jém cácht́i iga odoy jɨ́yiñ. Pero más pɨ̱mi jɨypa jém cácht́i. Nɨmpa: —Jém rey David mima̱nɨc, ayaachaŋja̱mɨ. 8 i /Jesɨc cuando jém cácht́i imatoŋ iga naspa Jesús jém Nazaretpɨc, jesɨc pɨ̱mi jɨypa jém cácht́i. Nɨmpa: —Jesús, jém rey David mima̱nɨc, ayaachaŋja̱mɨ.  .Ocmɨ núcyaj jém attebet Jericó. Jesɨc cuando putyajpa jém Jericó jém Jesús con icuyujcɨɨwiñ iwagananɨcyajpa jáyaŋ jém pɨxiñt́am. Jemum co̱ñ tuŋaŋna̱ca tu̱m cácht́i iñɨ̱yi Bartimeo jém Timeo ima̱nɨc. Iwácpa tumiñ. # -Wattaamɨt́im juuts aɨch. Amiñ sɨŋyucmɨ iga aŋcuyo̱xa̱p jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Ɨch d́a amiñ iga acuyo̱xayajiñ jeeyaj. Ɨch amiñ iga anchiiba amvida iga anyojáypa jáyaŋ jém pɨxiñt́am it́áŋca. Jesús ictojáy jém Bartimeo iixcuy M ,Jém más mɨjpɨc iniŋjagooyi micuyo̱xa̱p juuts tu̱m esclavo. zm +Pero mimicht́am d́a iŋwattámpa je̱mpɨc. Siiga mɨjpɨc miŋjagooyi, iŋcuyo̱xa̱p jém iñt́ɨ̱wɨtam. ' *Jesɨc Jesús iŋwejáy it́u̱mpɨy jém icuyujcɨɨwiñ. Iñɨ́máy: —Micht́am iŋwɨ̱jo̱doŋ iga jém juumɨpɨc pɨxiñt́am iŋjagooyiyaj tsa̱m ipɨɨmɨ́ypa jém ipɨxiñt́am. Jém más mɨjpɨc aŋjagooyi más pɨ̱mi ipɨɨmɨ́ypa jém ipɨxiñt́am.   )Jesɨc cuando imatoŋyaj los de más jém Jesús icuyujcɨɨwiñ, jém diezpɨc, tsa̱m ijóyixyajpa jém Jacobo y Xiwan. .U (Pero ɨch d́a wɨa̱p manchi derecho iga nɨcpa mico̱ñi tu̱m anaŋwɨ̱mɨ y tu̱m anaŋna̱ymɨ. Jém anJa̱tuŋ Dios ichiiba derecho jém icupiŋneyajwɨɨp.  'Jesɨc jém wɨste̱n iñɨ́máy jém Jesús: —Awɨa̱támpa. Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Nu̱ma, mimicht́am miyaachwattamta̱pt́im juuts aɨch. Íñuctámpa jém copa jém ɨchpɨc ánucpa. Micchiŋtamta̱pt́im juuts aɨch acchiŋta̱p. -S &Pero Jesús iñɨ́máy jém wɨste̱n: —Micht́am d́a iñjo̱doŋtam t́i aŋwágayt́ámpa. ¿Que mich iñyaachɨ́ypa iga miyaachwatta̱p juuts aɨch ayaachwatta̱p? ¿Que wɨa̱p íñuc jém copa jém ɨchpɨc ánucpa? ¿Que wɨa̱pt́im micchiŋtamta̱ juuts ɨch acchiŋta̱p? D %Jeeyaj nɨmyaj: —Cuando núcpa jém tiempo iga iniŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ con Dios ipɨ̱mi, achiit́aamɨ derecho iga nɨcpa aco̱ñi tu̱m iniŋwɨ̱mɨ y tu̱m iniŋna̱ymɨ. c? $Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém wɨste̱n: —¿T́i iñxunpa iga maŋwadayt́ámpa? $A #Jesɨc ocmɨ jém Jacobo y jém Xiwan, jém Zebedeo ima̱nɨctam, icunúcyaj Jesús. Iñɨ́mayyajpa: —Miccuyujoypaap, awadayt́aamɨ tu̱m favor. <q "Jeeyaj axiccayajpa, atsujcayajpa, pɨ̱mi acótsyajpa. Accaayajpa. Pero jém tucunaja̱ma apɨspa de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp. Jém Jacobo y Xiwan iwácyajpa tu̱m favor oW !Nɨmpa Jesús: —Matoŋtaamɨ. Sɨɨp tanɨctámpa Jerusalén. Ɨch jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ acɨɨjuŋcotta̱p jém co̱bacpɨc pa̱nij icɨɨjo̱m y jém escribaspɨc maestroyaj icɨɨjo̱m. Jeeyaj achiiba mɨjpɨc castigo. Ocmɨ ijɨ̱syajpa jutsa̱p accaayaj. Acɨɨjuŋcotta̱p jém tuŋgac pɨxiñt́am icɨɨjo̱m jém d́apɨc je de Israel. E Nɨcyajpa Jerusalén Jesús con icuyujcɨɨwiñ. Jém Jesús aŋjagoyñe iñɨc, jém icuyujcɨɨwiñ miñyajpa it́uuñiaŋcɨɨm. Tsa̱m cɨ̱ŋneyaj. Tsa̱m ipooñaŋja̱myajpa iga nɨcpa Jesús Jerusalén. Jesɨc e̱ybɨc iŋwejput jém doce icuyujcɨɨwiñ, moj iŋmadáy t́it́am iñascaaba Jerusalén. + Wa̱t́i jém aŋjagoypáppɨc tsɨ́ypa tuuñiaŋcɨɨm, jém tuuñiaŋcɨɨmpɨc, aŋjagóypa iñɨc. Tuccɨy iŋmatpa Jesús iga accaata̱p ,Q Jesɨc yɨ́pt́im naxyucmɨ Dios icseedáypa más jáyaŋ cosa que jém ichacneyajwɨɨp jém it́ɨc, it́ɨ̱wɨtam, ia̱pa, ichɨ̱xt́am, o iñas. Pero tsa̱m yaachwatta̱pt́im yɨ́p naxyucmɨ. Jesɨc ocmɨ cuando núcpa ju̱t́ it́ Dios, iniit́um jém vida jém d́apɨc cuyajpa.   Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Nu̱ma mannɨ́máypa, siiga i̱ ichacpa it́ɨc, it́ɨ̱wɨtam, ia̱pa, ija̱tuŋ, iyo̱mo, ichɨ̱xt́am, o iñas ɨch aŋcuyucmɨ iga iŋmatpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i, jesɨc Dios iwɨ̱yojpa. / W Jesɨc jém Peto moj iniŋmat Jesús. Nɨ́mayt́a̱: —MánO̱mi, aɨcht́am antsacnetámum it́u̱mpɨy jém anait́wɨɨp id́ɨc iga nɨcpa mantúŋɨ́y. 5 c Jesɨc Jesús iámmats jém icuyujcɨɨwiñ, iñɨ́máy: —Nu̱ma, jém pɨxiñt́am d́a wɨa̱p iwat, pero Dios wɨa̱p porque je wɨa̱p iwat it́u̱mpɨy cosa.  / Jesɨc pɨ̱mi ichɨgaŋjécyaj jém Jesús icuyujcɨɨwiñ. Moj nacwácyajta̱ji entre jeeyaj. Nɨmyaj: —¿Jesɨc i̱ wɨa̱p icɨɨput?   Más d́a táŋca iga naspa tu̱m camello tu̱m núncuypac ijosjo̱m que iga tɨgɨypa tu̱m rico ju̱t́ iŋjacpa Dios. w)~#|{zz y xx wvuttisrrqpqp^onn:mlkjj5iNhhffe;dgcccbaax```_^^]]2\R\[>ZhYmXXVVoUUTySRQPROO;NMM7LKKhJJDIIHgGtFFF E{DxCCBAA@@??>>F=PAlgunos iŋmatyajpa jém Cristo iŋquímayooyi porque agui acujóyɨ́ypa, tsa̱m ajóyixpa. Pero jém tuŋgac iŋmatyajpa jém Cristo iŋquímayooyi porque iwɨ̱aŋja̱m iga iwɨ̱watpa. |I s:Casi it́u̱mpɨy jém tantɨ̱wɨtam, jém it́yajwɨɨp yɨɨm, d́a cɨ̱ŋyajpa porque iyo̱xpátpa jém tánO̱mi. Icamamwatyaj ia̱nama cuando iixyaj iga apajneta̱. Jeeyucmɨ sɨɨp d́a cɨ̱ŋyajpa iga iŋmatpa jém Dios iŋma̱t́i. H : It́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp jém palacio, con los de más, ijo̱dóŋa̱yaj iga anaŋnúc jém Cristo iŋquímayooyi. $G C: Sɨɨp mantɨ̱wɨtam, ansunpa iga iñjo̱dóŋa̱iñ t́i annascane yɨɨm y iga más jáyaŋa̱p jém wɨbɨc aŋma̱t́i cuando annasca je̱mpɨc. iF M: Mimicht́am wattaamɨ jáyaŋ wɨ̱tampɨc cosa juuts tu̱m wɨbɨc cosecha por medio de Jesucristo. Jesɨc ixt́a̱p iga agui wɨ̱ jém tanJa̱tuŋ Dios, tsa̱m cujípta̱p. Jém Pablo icuyo̱xa̱p Cristo yɨ́p naxyucmɨ 5E e: Jesɨc wɨa̱p iŋcupiŋ jém wɨbɨc cosa. Jesɨc cuáyñe íña̱nama, d́a i̱ wɨa̱p miñɨ́máy iga mit́áŋcaɨ́y hasta jém ja̱ma cuando miñgacpa jém Cristo. CD : Anaŋwejpátpa Dios iga más iniit́t́ámiñ jém wɨbɨc tóyooyi íña̱namaŋjo̱m y iga michiiñ jáyaŋ jém wɨ̱tampɨc jɨ̱xi. Jesɨc más iŋcutɨɨyɨ́ypa t́i ixunpa Dios. C }:Dios ijo̱doŋ iga tsa̱m pɨ̱mi mantoypa iñt́u̱mpɨyt́am con jém wɨbɨc tóyooyi jém iniit́wɨɨp Jesucristo. B 3:Wɨ̱ iga manjɨ̱spa porque tsa̱m mantoypa. Agui anyo̱xpát cuando ait́ preso y cuando aŋcupuj jém wɨbɨc aŋma̱t́i jém aŋjagooyi iwiñjo̱m y anaŋmadáy iga nu̱ma jém aŋma̱t́i d́a je mɨgooyi. Mimicht́am miwɨ̱wadáyt́im Dios juuts ɨch awɨ̱wadayñe. \A 3:Ɨch aŋwɨ̱jo̱doŋ iga tanJa̱tuŋ Dios jém mojnewɨɨp iwat jém wɨbɨc yo̱xacuy íña̱namaŋjo̱m, seguido iwatpa hasta cupacpa cuando núcpa jém ja̱ma iga miñgacpa jém Jesucristo yɨ́p naxyucmɨ. a@ =:dende wiñɨgam hasta sɨɨp, tawagayo̱xa̱p iga tanaŋmatpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i. `? ;:Cuando anaŋwejpátpa Dios para mimicht́am iñt́u̱mpɨyt́am, tsa̱m amaymay porque b> ?:Cuando manjɨ̱spa, siempre anchiiba gracia jém tanJa̱tuŋ Dios para mimicht́am. K= :Jém tanJa̱tuŋ Dios y jém tánO̱mi Jesucristo miwɨ̱wadáyiñ, michiit́ámiñ jém paz iga odoy iniid́iñ co̱bacpi̱ji íña̱namaŋjo̱m. Jém Pablo iwatpa oración para jém iamigoyaj I< :Ɨch aPablo con jém aŋcompañero Timoteo aŋcuyo̱xatámpa jém Jesucristo. Sɨɨp manjáyáypa mimicht́am jém Dios mipɨxiñt́am jém iŋcupɨcnetaŋwɨɨp Jesucristo jém attebet Filipos. Anjáyáypat́im it́u̱mpɨy jém impastoryaj con it́u̱mpɨy jém diáconos jém icuyo̱xayajpaap jém Dios ipɨxiñt́am. v; gSɨɨp jém tánO̱mi Jesucristo miwɨ̱wadayt́ámiñ mimicht́am íña̱namaŋjo̱m. Jemum cuyaj.z: oMicutsadáypat́im wat́idios jém Marcos, jém Aristarco, jém Demas y jém Lucas, jém aŋwaganayo̱xayajpaap. e9 EMicutsadáypa wa̱t́idios jém Epafras, awagapajneta̱t́im iga icupɨcpa Jesucristo. p8 [Maŋwágáypat́im iga awɨ̱tsagaayɨ tu̱m lugar ju̱t́ anúcpa. Porque anjɨ̱spa iga Dios mimatóŋáypa íñoración iga acutsɨgayt́a̱iñ iga e̱ybɨc nɨcpa manjóyáy. Aŋquímta̱p jém Filemón con jém it́ɨ̱wɨtam 7 Manjáyáypa porque ɨch anjo̱doŋ iga mich aŋcupɨcpa. Anjo̱doŋt́im iga más iŋwatpa que juuts mannɨ́máypa. $6 CNu̱ma, mantɨ̱wɨ, ayo̱xpaatɨ porque iŋcupɨcpa jém tánO̱mi. Acmaymáya̱jɨ iga odoy aŋyáguiñ ána̱namaŋjo̱m porque Cristo tamɨɨchit́am. w5 iƗch aPablo manjáyáypa aŋcɨɨmɨ así: Ɨch manyojpa. Pero jɨ̱sɨ iga mich mismo anjatsnet́im iñyaac. R4 Siiga mimalwadayñe o siiga mijatsne, jesɨc ɨch atseecɨ, manyojáypa. b3 ?Siiga tacompañero, jesɨc wɨ̱pɨctso̱ŋɨ jém Onésimo juutst́im aɨch mismo. "2 ?D́am juuts tu̱m esclavo, pero más que juuts tu̱m esclavo, juuts tu̱m iñt́ɨ̱wɨ jém tsa̱mpɨc iñt́oypa. Ɨch antoypa, pero mimich tienes que más iñt́oypa porque sɨɨp miwɨ̱cuyo̱xa̱p y tsɨ́yt́im juuts tu̱m iñt́ɨ̱wɨ porque icupɨcpat́im jém tánO̱mi. 1 Ɨch anɨmpa iga michagaŋputne id́ɨc tu̱m tiempo jém Onésimo iga impɨctsoŋpa e̱ybɨc iga wɨa̱iñ iŋwaganait́ para siempre. 0 Pero d́a t́i wɨa̱p aŋwat siiga d́a iŋwɨ̱aŋja̱m. Siiga aŋwɨ̱wadáypa, d́a mampɨɨmɨ́ypa. Wa̱tɨ juuts mich iñxunpa. !/ = Ɨch ansunpa id́ɨc iga tsɨ́yiñ jém Onésimo con aɨch iga ayo̱xpád́iñ juutst́im mimich iganam apajneta̱ jém wɨbɨc aŋma̱t́i icuyucmɨ. _. 9 Sɨɨp maŋcutsadáypa e̱ybɨc, jesɨc pɨctso̱ŋɨ juutst́im aɨch ampɨctsoŋpa. -   Wiñɨc yɨ́p Onésimo tu̱m esclavo d́a para t́i wɨ̱ para mimich. Pero sɨɨp wɨ̱ para mimich y wɨ̱ para aɨch. U, % Sɨɨp maŋcunucsáypa iga iŋwɨ̱pɨctsóŋiñ jém immozo Onésimo cuando núcgacpa iñt́ɨccɨɨm porque tsɨ́y juuts tu̱m amma̱nɨc, porque yɨɨm ju̱t́ apajneta̱, moj icupɨc jém tánO̱mi. /+ Y más wɨ̱ iga maŋcunucsáypa iga iŋwad́iñ juuts ɨch ansunpa porque agui mantoypa. Ɨch aPablo, ɨch awɨd́a̱yam, sɨɨp apajneta̱ jém Jesucristo icuyucmɨ. w* iJeeyucmɨ, aunque anait́ derecho iga mampɨɨmɨ́ypa jém Cristo iñɨyi̱mɨ iga t́i wɨa̱p iŋwat, k) QƗch tsa̱m amaymay, d́a aŋyácpa, porque mich tsa̱m iñt́oypa jém tantɨ̱wɨtam. Sɨɨp mantɨ̱wɨ, mimich iŋcuyucmɨ jém Dios ipɨxiñt́am ica̱mamwatyaj ia̱nama. Jém Pablo iwácpa tu̱m favor para jém Onésimo N( Aŋwagáypa Dios iga seguido iniŋquejáypa jém icupɨcneyajwɨɨp Dios juuts mich iŋcupɨcne iga wɨa̱iñ icutɨɨyɨyyaj it́u̱mpɨy jém wɨbɨc cosa, jém tachiiñewɨɨp tánO̱mi Cristo. 1' ]Porque ammatoŋne iga tsa̱m iñt́oypa jém tánO̱mi Jesús y tsa̱m iŋwɨ̱cupɨcne. Ammatoŋnet́im iga agui iñt́oypa it́u̱mpɨy jém icupɨcneyajwɨɨp Dios. k& QSiempre anchiiba gracia tanJa̱tuŋ Dios cuando manjɨ̱spa mimich iganam aŋwatpa oración. S% !Sɨɨp tanJa̱tuŋ Dios con jém tánO̱mi Jesucristo miwɨ̱wadayt́ámiñ, michiit́ámiñ jém wɨbɨc paz iga odoy micɨ̱ŋtámiñ. Jém Filemón tsa̱m tóyóypa, tsa̱m icupɨcpa jém Jesucristo .$ WAnjáyáypat́im jém tantɨ̱wɨ, Apia, con jém taŋcompañero jém Arquipo con it́u̱mpɨy jém Dios ipɨxiñt́am, jém aŋtuuma̱yajpaap mich iñt́ɨccɨɨm. 4# eƗch aPablo, apajneta̱ jém Jesucristo icuyucmɨ, con jém tantɨ̱wɨ, jém Timoteo, sɨɨp manjáyayt́ámpa miFilemón, mantoyt́ampáppɨc, jém taŋwaganayo̱xapaap. `"9Jesɨc jém Jesús icuyujcɨɨwiñ nɨcyajpa najɨ́yooyi ju̱t́quej. Jém tánO̱mi tsa̱m iyo̱xpát iga wɨa̱iñ iwatyaj jém milagro. Jesɨc quejpa iga Dios icutsat jém wɨbɨc aŋma̱t́i. Jemum cuyaj.!7Jesɨc jém tánO̱mi Jesús cuando yaj iŋmadáy jém icuyujcɨɨwiñ, nanɨcta̱ sɨŋyucmɨ, nɨc co̱ñi jém tanJa̱tuŋ Dios iŋwɨ̱mɨ. ; oSiiga imatspa tu̱m tsa̱ñ o siiga iucpa algun veneno, d́a t́i iwadáypa. Siiga ichɨgáypa ico̱bac jém mɨmneyajwɨɨp, jesɨc pɨspa. Jesús químpa e̱ybɨc sɨŋyucmɨ 8iComo tu̱m seña anchiiba jém ampɨ̱mi jém acupɨcneyajwɨɨp iga wɨa̱iñ it́opyaj jém mal espíritu ɨch annɨyi̱mɨ. Wɨa̱pt́im iŋmatyaj tuŋgac aŋmat́i̱mɨ. 9kSiiga i̱ icupɨcpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i y acchiŋta̱p, jesɨc Dios icɨacputpa. Jém d́apɨc icupɨcyajpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i, ipɨctsoŋpa jém mɨjpɨc castigo. ,QIñɨ́máy jeeyaj: —Nɨctaamɨ icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ. Aŋmadayya̱jɨ jém wɨbɨc aŋma̱t́i it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am iga Dios icɨacputtooba. yJesɨc ocmɨ iwiñquejáy Jesús jém once icuyujcɨɨwiñ iganam wícpa ixɨɨyaj. Iwogáy Jesús jém icuyujcɨɨwiñ porque tsa̱m maloyaj ia̱nama y d́a icupɨcyajpa iga acpɨsneta̱wum jém Jesús juuts nɨmyajpa jém iixñeyajwɨɨp. 0Y Jesɨc jém wɨste̱n nɨc iŋmadayyaj los de más iga pɨsneum jém Jesús, pero d́at́im icupɨcyajpa. Jesús icutsat jém icuyujcɨɨwiñ iga nɨguiñ najɨyooyi  Jesɨc ocmɨ Jesús iwiñquejáy wɨste̱n jém icuyujcɨɨwiñ cuando nɨcyajpa tuŋjo̱m. Aŋcacne iámooyi. D́a iixpɨcyaj. :m Cuando imatoŋyaj iga pɨsneum jém Jesús y iga jém Malía iixñeum, jesɨc jém Jesús icuyujcɨɨwiñ d́a icupɨcyajpa. Jesús iwiñquejáy wɨste̱n jém icuyujcɨɨwiñ (I Jesɨc jém Malía Magdalena nɨc iám jém icuyujcɨɨwiñ. Jeeyaj agui aŋyácneyaj, agui wejyajpa. Jém Malía iŋmadayyaj iga iwiñquejayñe jém Jesús.  Jesɨc cuando acpɨsta̱wum jém Jesús, icuqueja̱ma, tsuuyt́im, jém wiñt́ipɨc ja̱ma de la semana, iwiñquejáy jém Malía Magdalena, jém it́obayñewɨɨp Jesús jém siete mal espíritu. Jém yo̱mo jém mojwɨɨp iwiñquejáy Jesús. a;Jesɨc putyaj jém tsaajosjo̱m jém yo̱mtam. Nɨc poyi̱mɨ. Tsa̱m aŋjécneyaj. Agui cuetsayyajpa. D́a i̱ iŋmadayyaj t́i iñascayaj porque tsa̱m cɨ̱ŋneyaj. Jesús iwiñquejáy jém Malía Magdalena <qSɨɨp nɨ̱gɨ nɨ́maayɨ jém icuyujcɨɨwiñ y jém Peto iga: “Aŋjagóypa iñɨc jém Jesús jém naxyucmɨ de Galilea. Jemɨgam íñixt́ámpa juuts miñɨ́mayñeta.” 7Pero jém pɨ̱xiñ iñɨ́máy jém yo̱mtam: —Odoy cɨ̱ŋtaamɨ. Micht́am sɨ́p immétsta jém Jesús, jém Nazaretpɨc pɨ̱xiñ, jém cunúnta̱wɨɨp cunusyucmɨ. Pero sɨɨp acpɨsneta̱wum. D́am i̱ yɨɨm. Ámtaamɨ ju̱t́ tsagayñeta̱ id́ɨc jém imɨjta̱y. b=Jesɨc tɨgɨyyaj jém yo̱mtam jém tsaajosjo̱m. Jemum iixyaj iga co̱ñ tu̱m wo̱ñjaychɨ̱xi jém josjo̱m jém aŋwɨ̱mɨpɨc lado. Iccámne tu̱m yagats yoot́i agui po̱po. Jém yo̱mtam tsa̱m aŋjécyaj. ~uPero cuando núcyaj jém tsaajoscɨɨm iixyaj iga jém mɨjpɨc tsa, jém jos aŋnúccuy, aŋjoobayñeta̱wum. 9Iganam nɨquiyaj tuŋjo̱m jém yo̱mtam moj ijɨ̱syaj, nanɨ́mayyajta̱p: —¿Pero i̱ wɨa̱p iŋjoobáy jém mɨjpɨc tsa, jém jos aŋnúccuy? }sJesɨc icuqueja̱ma, jém wiñt́ipɨc ja̱ma de jém semana, joccuquej, nɨcyaj jém tsaajoscɨɨm jém yo̱mtam. r _Jesɨc jém tuŋgac ja̱ma cuando nasum jém jejcuyja̱ma, jém yo̱mtam nɨc ijuy jém especia jém cɨ̱npáppɨc iga icámáypa jém Jesús imɨjta̱y. It́yaj jém Malía Magdalena, jém Salomé y jém Jacobo ia̱pa jém Malía. ta/Jém Malía Magdalena con jém tuŋgac Malía, jém José ia̱pa, iixyaj ju̱t́ cumta̱ jém Jesús.  .Jesɨc José ijuy tu̱m jo̱mipɨc puctu̱cu, jém lino. Nɨc icquedáy jém Jesús imɨjta̱y, iŋmon con jém jo̱mpuctu̱cu, nɨc icot tu̱m tsaajosjo̱m. Watneta̱ jém tsaajos. Jesɨc ocmɨ jém José iŋjo̱pnúc jém tsaajos con tu̱m mɨjpɨc tsa.  -Cuando jém capitán nɨmpa iga nu̱ma caaneum, jesɨc jém Pilato ichi permiso jém José iga ininɨgáyiñ jém Jesús imɨjta̱y.  ,Jém Pilato iŋjɨ̱sjac siiga nu̱ma caaneum jém Jesús o d́a caane. Jesɨc iŋwejáy jém capitán, icwác siiga nu̱ma caaneum.  +tu̱m pɨ̱xiñ iñɨ̱yi José moj ijɨ̱s iga icquedáypa cunusyucmɨ jém Jesús imɨjta̱y. Arimateapɨc pɨ̱xiñ, tsɨ́y juuts tu̱m mɨjpɨc aŋjagooyi de Israel. Tsa̱m iŋjócpat́im jém tiempo cuando Dios iŋjacpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. Jesɨc jém José icamamwat ia̱nama, nɨc iám jém Pilato, iwágáypa permiso iga icquedáypa jém Jesús imɨjta̱y.  *Jeet́im ja̱ma jém Israelpɨc pɨxiñt́am iwɨ̱tsacyajpa it́u̱mpɨy cosa para jém jejcuyja̱ma. Jesɨc tsuuyɨm )Yɨ́pyaj yo̱mtam it́úŋɨyyaj Jesús cuando oy i̱t́i jém naxyucmɨ de Galilea. Jemum tsa̱m iyo̱xpátyajpa, icwícyajpa jém Jesús. It́yajt́im je̱m jáyaŋ jém Galileapɨc yo̱mtam jém iwaganamiññewɨɨp Jesús Jerusalén. Cumta̱ jém Jesús nU(Miñyajt́im algunos jém yo̱mtam, tsɨ́yyaj juumɨ, pero iixyaj t́i iñasca jém Jesús. It́ jém Malía Magdalena. It́t́im jém tuŋgac Malía jém segundo Jacobo y José ia̱pa. It́t́im jém yo̱mo jém Salomé. eC'Jesɨc jém soldado icapitán jemum te̱ñ ju̱t́ cunúnneta̱ cunusyucmɨ jém Jesús. Mu imatoŋ iga aŋwejpa jém Jesús y iix jutsa̱ mu icca, nɨmpa jém capitán: —Nu̱ma, yɨ́p pɨ̱xiñ jém Dios iMa̱nɨc. }s&Jesɨc jém puctuctaañi jém it́wɨɨp jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m teeñaŋsaj dende sɨŋwiñ hasta naxyucmɨ. 7i%Jesɨc pɨ̱mi aŋwej jém Jesús, caum. /$Jesɨc tu̱m de jeeyaj poyi̱mɨ nɨc ipɨc tu̱m esponja juuts tu̱m pu̱qui, imuj con jém ta̱mpɨc vino, iccám tu̱m waycuyyucmɨ iga igucpa jém Jesús. Nɨmpa jém pɨ̱xiñ: —Joocɨnam, taŋcuixpa siiga d́a miñpa jém Elías iga icquetpa jém cunusyucmɨ. 1#Jesɨc algunos jém it́yajwɨɨp je̱m, cuando imatoŋyaj, nɨmyaj: —¿Immatoŋta? Sɨɨp iŋwejáy jém wiñɨcpɨc profeta jém Elías. <q"Jesɨc jeet́im hora pɨ̱mi jɨypa jém Jesús. Nɨmpa: —Eloi, Eloi, ¿lama sabactani? Taɨcht́am tanaŋmat́i̱mɨ nɨmtooba: ManDios, manDios, ¿t́iiga antsac aŋcut́um? uc!Núc cugapja̱ma. Cupiicha̱ icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ. Pɨ̱mi piichɨ hasta las tres de la tarde. [/ Siiga yɨ́bam jém Cristo jém Rey de Israel, quetpa yɨ́pt́i rato jém icunusyucmɨ, jesɨc nu̱ma taŋcupɨctámpa. Jesɨc jém cunúnneta̱wɨɨp con Jesús imalnɨ́mayyajpat́im. Accaata̱ jém Jesús r~]Jesɨc jém co̱bacpɨc pa̱nijyaj con jém escribaspɨc maestroyaj tsa̱m ixaayɨyyajpat́im jém Jesús. Moj nanɨ́mayyajta̱ji entre jeeyaj: —Yɨ́p pɨ̱xiñ icɨacputpa tuŋgac, pero iyaac d́a wɨa̱p inicɨacputta̱. A}}Sɨɨp nacupujta̱jɨ iñyaac. Que̱tɨ iŋcunusyucmɨ. |Jesɨc jém pɨxiñt́am nasyajpa je̱m, imalmalnɨ́mayyajpa jém Jesús. Ixiccayajpa. Iŋwɨ́ŋóyayyajpa con ico̱bac. Nɨmyajpa: —Ja̱, ¿d́a mich miñɨmpa iga wɨa̱p immɨswat jém mɨjpɨc ma̱stɨc y ocmɨ iniccupacpa e̱ybɨc en tucunaja̱ma? {3Je̱mpɨgam cupac jém Dios iŋma̱t́i jém jayñeta̱wɨɨp juuts nɨmpa: “Chiit́a̱p castigo jém wɨbɨc pɨ̱xiñ juuts tu̱m criminal.” /zWJeet́im lugar cunúnyajta̱t́im cunusyucmɨ tuŋgac wɨste̱n pɨ̱xiñ, númyajpaap. Páŋayt́a̱ tu̱m jém icunus jém Jesús iŋwɨ̱mɨ y tu̱m iŋna̱ymɨ. yAccámayt́a̱ tu̱m letrero icunusyucmɨ iga quejiñ t́iiga accaata̱ jém Jesús. Jayñeta̱ yɨɨmpɨc: “Jém judíos iRey.” Jx A las nueve de la mañana micunúnta̱ Jesús cunusyucmɨ. MwJesɨc jém soldado icunúnyaj cunusyucmɨ jém Jesús. Iwégayyaj jém Jesús ipuctu̱cu. Iwatyaj tu̱m sorteo iga iixyajiñ t́it́am ictsɨ́ypa cada tu̱mtu̱m jém soldado iga ininɨcyajpa. mvSJesɨc chiit́a̱ Jesús jém vino namotneta̱wɨɨp con jém tsoy iñɨ̱yi mirra. Pero d́a iuc. uyNanɨcta̱ Jesús tu̱m lugar iñɨ̱yi Gólgota. Nɨmtooba jém tanaŋmat́i̱mɨ, jém Tsútsco̱bacpaccɨɨm. ]t3Jemum na̱xi id́ɨc tu̱m Cirenepɨc pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Ximoj. Jém ima̱nɨctam Alejandro y Rufo. Se̱t́i id́ɨc ica̱mjo̱m. Imatsyaj jém soldado, ipɨɨmɨyyaj iga ininɨgáyiñ jém Jesús icunus. swJesɨc cuando yaj ixaayɨyyaj jém Jesús, accáyayt́a̱ jém moradopɨc puctu̱cu, e̱ybɨct́im accámayt́a̱ jém iyoot́i jém imɨɨchipɨc. Ocmɨ ininɨcyajum jém Jesús iga cunúnta̱iñ cunusyucmɨ. Cunúnta̱ cunusyucmɨ jém Jesús r Jesɨc icótsayyajpa Jesús ico̱bac con tu̱m cuy. Ichujcayajpa. Ico̱steeñayyajpa Jesús juuts ijɨ̱syajpa tu̱m dios. xqiJesɨc jém soldado moj idioschiyaj jém Jesús juuts tu̱m rey. Nɨmyajpa: —Xutsóy miRey de jém judíos. wpgIccámayyaj Jesús tu̱m moradopɨc puctu̱cu. It́agayyaj tu̱m a̱pit́corona, iccámayyaj ico̱bacyucmɨ. so_Jesɨc nanɨcta̱ Jesús jém palacio iaŋcɨɨm ju̱t́ aŋtuuma̱neyaj it́u̱mpɨy jém soldado. onWJesɨc jém Pilato ijɨ̱spa iga iwatpa juuts iwɨ̱aŋja̱myaj jém pɨxiñt́am, icutsɨgáy jém Barrabás. Ipɨɨmɨ́y iga cótsta̱iñ jém Jesús, icɨɨjuŋcot jém soldado icɨɨjo̱m iga cunúnta̱iñ cunusyucmɨ. 0mYJesɨc jém Pilato iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —¿T́iiga? ¿T́i mal iwatne? Jesɨc mást́im pɨ̱mi jɨyyajpa. Nɨmyajpa: —¡Cunuuntaamɨ cunusyucmɨ! plY Jesɨc e̱ybɨct́im icutsoŋyajpa. Pɨ̱mi jɨyyajpa. Nɨmyajpa: —¡Cunuuntaamɨ cunusyucmɨ! 2k] Jesɨc jém Pilato e̱ybɨct́im iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —¿Jesɨc t́i iŋwɨ̱aŋja̱mta iga aŋwad́iñ con yɨɨmpɨc inicnɨɨya̱neta jém judíos iRey? j7 Jesɨc jém pa̱nij aŋjagooyiyaj moj iccujíñayyaj jém pɨxiñt́am. Iñɨ́mayyaj iga iwágáyiñ jém Pilato iga icutsɨgáyiñ jém Barrabás. ~iu Jém Pilato icutɨɨyɨ́y iga jém pa̱nij aŋjagooyiyaj icɨɨjuŋcotyaj Jesús porque agui icujóyɨyyajpa. {ho Jesɨc jém Pilato iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —¿Iŋwɨ̱aŋja̱mta iga aŋcutsɨgáypa jém judíos iRey? g3Jesɨc aŋtuuma̱yajpa tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am ju̱t́ it́ jém Pilato, mojpa iwágayyaj iga icutsɨgáyiñ tu̱m preso juuts siempre iwatpa. ,fQJesɨc it́ id́ɨc cárcel tu̱m pɨ̱xiñ iñɨ̱yi Barrabás. Wagapajneyajta̱ con jém rebeldeyaj jém accaoyñeyajwɨɨp cuando ictsucumyajtɨp tu̱m bulla. 'eGJém Pilato iniit́ tu̱m costumbre iga icutsɨgáypa tu̱m preso jém pascuasɨŋ. Icutsɨgáypa jém preso jém icupiŋneyajwɨɨp jém pɨxiñt́am. 4daPero jém Jesús d́a t́i más icutsoŋ. Jesɨc jém Pilato tɨ̱neaŋjac porque d́a jɨy jém Jesús. Jém aŋjagooyi ipɨɨmɨ́ypa iga accaata̱iñ jém Jesús c3Jesɨc jém Pilato e̱ybɨct́im icwác jém Jesús. Iñɨ́máy: —¿Que d́a iŋcutsoŋpa? I̱xɨ jutsaŋ quejaj ampɨctsoŋ acontra de mimich. qb[Jesɨc jém co̱bacpɨc pa̱nijyaj iñɨ́mayyaj jém Pilato iga Jesús tsa̱m pɨ̱mi imalwatne. a7Jesɨc jém Pilato icwácpa jém Jesús. Nɨ́mayt́a̱: —¿Que micham jém judíos miRey? Jesɨc Jesús icutsoŋ, iñɨ́máy: —Mich miñɨmpa. y` mJesɨc icuqueja̱ma aŋtuuma̱yajpa jém co̱bacpɨc pa̱nijyaj, con jém wɨd́ayt́am, con jém escribaspɨc maestroyaj y it́u̱mpɨy jém más mɨjpɨc aŋjagooyiyaj, jém Sanhedrín. Moj ijɨ̱syaj t́i wɨa̱p iwatyaj con jém Jesús. Jesɨc ocmɨ ipɨɨmɨyyaj jém ipolicía iga ichenyajiñ jém Jesús y iga nɨguiñ icɨɨjuŋcotyaj jém Pilato icɨɨjo̱m. _1HJesɨc jeet́i rato e̱ybɨc aŋwej jém ca̱yu. Jém Peto ijɨ̱s t́i iñɨ́máy jém Jesús iga: “Antes que wɨscɨy aŋwejpa jém ca̱yu, mimich anaŋnécpa túccɨy iga d́a ánixpɨcpa.” Cuando ijɨ̱s jém Peto t́i iñɨ́máy jém Jesús, moj we̱ji.^!GJesɨc jém Peto pɨ̱mi jóyñe. Moj malmaljɨ̱yi. Nɨmpa: —Wɨ̱jo̱dios iga d́a ánixpɨcpa jém pɨ̱xiñ, jém miñɨmpaap. n]UFPero e̱ybɨct́im iŋnéc jém Peto iga d́a iixpɨcpa jém Jesús. Jesɨc ocmɨ tuŋgagam pɨ̱xiñ nɨmpa: —Nu̱ma mimich tu̱m de jeeyajpɨc. Quejpa iga Galileapɨc mipɨ̱xiñ. Je̱mpɨct́im miŋmatpa juuts jeeyaj. \ EJém yo̱mo e̱ybɨct́im agui iámpa jém Peto, moj iñɨ́máy jém it́yajwɨɨp je̱m: —Yɨ́p pɨ̱xiñ tu̱m de jeeyaj. M[DJesɨc jém Peto iŋnécpa. Nɨmpa: —D́a ánixpɨcpa jém pɨ̱xiñ. Ni d́a anjo̱doŋ t́i sɨ́p iññɨm. Jesɨc nɨc jém Peto jém puerta aŋna̱ca. Jesɨgam aŋwejpa tu̱m ca̱yu. ZCMu iix iga sampa jém Peto, jesɨc jém yo̱mo iámmats, iñɨ́máy: —Mich mixɨɨbat́im con jém Jesús jém Nazaretpɨc pɨ̱xiñ. oYWBJém Peto tsɨ́y naxwiñ, tsɨ́y aŋcɨɨm. Miñ tu̱m yo̱mo, jém pa̱nij aŋjagooyi imozo. ,XQAJesɨc algunos moj ichujcayaj jém Jesús. Iŋmónayyaj iixcuy. Moj ixoŋyaj. Nɨ́mayt́a̱ Jesús: —Siiga nu̱ma mixabio, anɨ́maayɨ i̱ mixoŋ. Cɨɨjuŋcotta̱ Jesús jém ma̱stɨc ipolicía icɨɨjo̱m. Jeeyaj it́ojayyajpa iwiñpac. Jém Peto iŋnécpa iga iixpɨcpa Jesús FW@Mimicht́am immatoŋneta iga tsa̱m icujɨypa tanDios. ¿Jesɨc t́i iñjɨ̱stámpa? ¿Jup castigo tanchiiba? Jesɨc it́u̱mpɨy jém aŋjagooyiyaj nɨmyaj iga accaata̱iñ jém Jesús. V?Jesɨc jém co̱bacpɨc pa̱nij ichobɨychíccujac iyoot́i iga agui jóyñe. Nɨmpa: —¿T́iiga tammétspa tuŋgac testigo? wUg>Jesɨc Jesús icutsoŋ. Iñɨ́máy: —Aɨcham. Micht́am ánixt́ámpa aɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, cuando aco̱ñpa jém tanJa̱tuŋ Dios iŋwɨ̱mɨ. Ánixt́ámpat́im cuando amiñgacpa sɨŋyucmɨ jém ucsaŋjo̱m. RT=Pero jém Jesús d́a jɨypa. D́a t́i icutsoŋpa. Jesɨc e̱ybɨc jém pa̱nij aŋjagooyi icwác jém Jesús. Iñɨ́máy: —¿Que mich miCristo? ¿Que micham jém Yucmɨpɨc Dios miMa̱nɨc? >Su<Jesɨc te̱ñchucum jém co̱bacpɨc pa̱nij jém pɨxiñt́am aŋcucmɨ. Icwácpa jém Jesús. Iñɨ́máypa: —¿Que d́a iŋcutsoŋpa t́i sɨ́p iñɨmyaj contra mimich? OR;Pero jém pɨxiñt́am d́at́im tu̱mt́ia̱ jém iŋma̱t́i. \Q1:—Ammatoŋta yɨ́p pɨ̱xiñ iga nɨmpa: “Ɨch ammɨswatpa yɨ́p mɨjpɨc ma̱stɨc jém watneta̱wɨɨp cɨɨmɨ, jesɨc tucunaja̱ma ɨch aŋwatpa tuŋgac ma̱stɨc jém d́apɨc watne cɨɨmɨ.” XP)9Algunos jém pɨxiñt́am te̱ñchucum iga icumɨgóypa jém Jesús. Nɨmyaj: tOa8Tsa̱m wa̱t́i jém testigo icumɨgóypa jém Jesús, pero jeeyaj d́a tu̱mt́ia̱ jém iŋma̱t́iyaj. FN7Jesɨc jém co̱bacpɨc pa̱nijyaj con jém más mɨjpɨc aŋjagooyiyaj, jém Sanhedrín, imétsyajpa tu̱m icumɨgoypaap Jesús iga accaata̱iñ. Pero d́a ipádáy jém it́áŋca. DM6Jém Peto ijuumacpoyñe jém Jesús. Jesɨc núct́im mex je jém co̱bacpɨc pa̱nij it́ɨccɨɨm. Iwaganaco̱ñ jém policía aŋcɨɨm. Sampa jém Peto con jeeyaj jém juctɨcɨɨm. FL5Jesɨc nanɨcta̱ Jesús ju̱t́ it́ jém co̱bacpɨc pa̱nij aŋjagooyi. Jemum aŋtuuma̱yaj jém co̱bacpɨc pa̱nijyaj, con jém wɨd́ayt́am y con jém escribaspɨc maestroyaj. K}4Pero ichac jém iŋmónóycuy, icusɨ̱cɨ poy. Nanɨcta̱ Jesús ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa jém Israelpɨc aŋjagooyiyaj J3Pero tu̱m wo̱ñjaychɨ̱xi it́úŋɨ́ypa jém Jesús. Naŋmonneta̱ con tu̱m manta. Matsta̱t́im jém wo̱ñjaychɨ̱xi. XI)2Jesɨc it́u̱mpɨy jém icuyujcɨɨwiñ ichacyaj icut́um, cupóyayyaj. 0HY1Cada ja̱ma jáy accuyujooyi ma̱stɨcjo̱m y d́a nunca ammatsta. Pero sɨɨp micht́am je̱mpɨgam iŋwatta iga cupaguiñ jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́ jayñeta̱. ~Gu0Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém pɨxiñt́am: —¿T́iiga miñ ammatsta con espada y con cuy juuts tu̱m anúmpaap? F%/Pero tu̱m pɨ̱xiñ, jém iwaganait́wɨɨp Jesús, it́op jém espada, it́ɨŋquímáy it́a̱tsɨc jém co̱bacpɨc pa̱nij imozo. 3Ea.Jesɨc matsta̱ Jesús, nanɨcta̱ preso. D-Jesɨc cuando núc jém Judas ju̱t́ it́ Jesús, icunúc, iñɨ́máy: —MamMaestro. Jesɨc iŋna̱catsútsáy ia̱cpac. PC,Jém Judas, jém icɨɨjuŋcotpaap Jesús, iwadáy jém pɨxiñt́am tu̱m seña. Iñɨ́máy: —Jém anaŋna̱catsútspaap jeam jém pɨ̱xiñ. Matstaamɨ, nanɨctaamɨ, d́a iñchɨcpoyt́ámpa. FB+Jesɨc jeet́i rato iganam jɨypa ixɨ jém Jesús, núc jém Judas jém it́wɨɨp id́ɨc con jém doce icuyujcɨɨwiñ. Iwaganamiñyajpa tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am. Inimiñyajpa espada y jém cuy para cótsóypa. Icutsatyaj jém co̱bacpɨc pa̱nijyaj con jém escribaspɨc maestroyaj y jém wɨd́ayt́am. ]A3*Tsucumtaamɨ, tanɨctámpam. Sɨɨp miñpa jém acɨɨjuŋcotpaap. Matsta̱ Jesús 5@c)Jesɨc tres vecesam se̱tpa Jesús ju̱t́ it́ jém icuyujcɨɨwiñ. Ipátt́im ju̱t́ moŋyajpa. Nɨmpa Jesús: —Sɨɨp moŋtaamɨm, jejtaamɨm. Yajum aŋwat jém oración. Núcneum jém hora iga ɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, acɨɨjuŋcotta̱p jém malopɨc pɨxiñt́am icɨɨjo̱m. V?%(Jesɨc cuando se̱t Jesús ju̱t́ it́ jém icuyujcɨɨwiñ, e̱ybɨct́im moŋyajpa porque tsa̱m pɨ̱mi moŋtooba. D́a tojtooba jém iixcuy. D́a icutɨɨyɨ́ypa ju̱t́pɨc icutsoŋpa jém Jesús. S>'Jesɨc e̱ybɨct́im nɨc iŋwejpát Dios con jeet́im aŋma̱t́i. c=?&Odoy moŋtaamɨ, nawattamta̱jɨ cuenta. Aŋwejpáttaamɨ Dios iga odoy i̱ wɨa̱iñ micutɨ́tsta iga micmalwattámpa. Nu̱ma jém íña̱nama iwattooba juuts ixunpa Dios, pero jém immɨjta̱y d́a iwɨ̱aŋja̱m. <<q%Ocmɨ se̱t e̱ybɨc Jesús ju̱t́ ichac jém tucute̱n icuyujcɨɨwiñ. Moŋyajpa. Iñɨ́máy jém Peto: —¿Mimoŋpa Peto? ¿Que d́a wɨa̱p imvivoja̱ ni tu̱m hora? ];3$Nɨmpa Jesús: —ManJa̱tuŋ Dios, mich wɨa̱p iŋwat it́u̱mpɨy cosa. Ayo̱xpaatɨ iga odoy annascaiñ yɨ́p mɨjpɨc yaacha̱ji. Pero odoy wa̱tɨ juuts ɨch ansunpa. Wa̱tɨ juuts mich iŋwɨ̱aŋja̱m. ^:5#Jesɨc nɨc icut́um Jesús uxaŋ más juumɨ. Tocsne actɨŋ naxyucmɨ. Moj iŋwejpát Dios. Iwágáy siiga wɨa̱p, iga odoy ijɨ́guiñ iga iñascaaba jém mɨjpɨc yaacha̱ji, jém sɨɨppɨc ictsɨ́y. O9"Jesɨc Jesús iñɨ́máy jém tucute̱n icuyujcɨɨwiñ: —Ɨch agui pɨ̱mi aŋyácne ána̱namaŋjo̱m hasta quénam acaatooba. Tsɨ́yt́aamɨ yɨɨm. Odoy moŋtaamɨ. Nawattamta̱jɨ cuenta. +8O!Jesɨc Jesús ininɨc jém Peto, Jacobo, y Xiwan uxaŋ más juumɨ. Tsa̱m pɨ̱mi aŋyácne jém Jesús, tsa̱m ijɨ̱spa ia̱namaŋjo̱m t́i iñascaaba. (7I Jesɨc núcyaj tu̱m lugar iñɨ̱yi Getsemaní. Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Co̱ñt́aamɨ yɨɨm iganam ɨch nɨcpa anaŋwejpát Dios. F6Pero jém Peto duro iñɨ́máy: —Aunque tawagacaiñ con mimich, ɨch d́a manaŋnécpa. It́u̱mpɨy jém icuyujcɨɨwiñ je̱mpɨct́im nɨmyaj. Jesús iwatpa oración Getsemaní *5MJesɨc Jesús iñɨ́máy jém Peto: —Nu̱ma mannɨ́máypa iga yɨ́pt́im tsuu antes que wɨscɨy aŋwejpa jém ca̱yu, mimich anaŋnécpa tres veces. .4UJesɨc jém Peto iñɨ́máy jém Jesús: —Aunque it́u̱mpɨy tsa̱m cɨ̱ŋyajpa y michacpa iŋcut́um, más aɨch d́a acɨ̱ŋpa y d́a maŋcupóyáypa. ]33Pero ocmɨ cuando apɨspa, jesɨc aŋjagoyñeeba annɨc jém naxyucmɨ de Galilea. 23Jesɨc iñɨ́máy Jesús jém icuyujcɨɨwiñ: —Mimicht́am iñt́u̱mpɨyt́am tsa̱m micɨ̱ŋtámpa, ampoychactámpa aŋcut́um yɨ́pt́im tsuu. Porque nɨmpa así jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́ jayñeta̱: “Accaata̱p jém pastor. Cupóyayyajpa jém iborregoyaj.” `19Jesɨc yaj iwanyaj tu̱m wa̱ñi, nɨcyaj jém co̱tsɨcyucmɨ iñɨ̱yi Olivos. =0sNu̱ma mannɨ́máypa, d́a e̱ybɨc ánucpa jém uvas iñɨ hasta que núcpa jém ja̱ma iga ánucpa jém jo̱mipɨc vino ju̱t́ iŋjacpa Dios. Nɨmpa Jesús iga Peto iŋnécpa 0/YJesɨc Jesús iñɨ́máy jém icuyujcɨɨwiñ: —Yɨ́p ɨch annɨɨpiñ, con jeam aŋwatpa jém jo̱mipɨc trato. Antegáypa annɨɨpiñ por jáyaŋ pɨxiñt́am. x.iOcmɨ ipɨc tu̱m copa jém uvas iñɨ. Cuando yaj iŋwejpát Dios, ichi jeeyaj. Iucyaj it́u̱mpɨyyaj. m-SJesɨc iganam wícyajpa, jém Jesús imatspɨc tu̱m caxt́ána̱ñi. Cuando yaj iŋwejpát Dios, iwéc jém caxt́ána̱ñi, ichi jém icuyujcɨɨwiñ, iñɨ́máy: —Yɨ́p caxt́ána̱ñi ɨch ammɨjta̱y. Cúttaamɨ. X,)Ɨch jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, tienes que accaata̱p juuts nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i. Pero agui uuguyt́im jém pɨ̱xiñ jém acɨɨjuŋcotpaap. Más wɨ̱ meega d́a id́ɨc nay jém pɨ̱xiñ. J+ Jesɨc Jesús iñɨ́máy: —Nu̱ma, tu̱m de mimicht́am, jém midocepɨc maŋcuyujcɨɨwiñ, jém aŋwaganaso̱npaap jém caxt́ána̱ñi tu̱mt́i chi̱majo̱m, jeam acɨɨjuŋcotpa. * Jesɨc tsa̱m aŋyácyaj jém Jesús icuyujcɨɨwiñ. Cada tu̱mtu̱m moj icwácyaj jém Jesús. Nɨmyajpa: —¿Aɨcham? 4)aJesɨc iganam sɨ́p iwícyaj, nɨmpa jém Jesús: —Nu̱ma mannɨ́máypa, tu̱m de mimicht́am, jém aŋwaganawícpaap, aŋcɨɨjuŋcotpa jém ánenemigo icɨɨjo̱m. Y(+Jesɨc tsuuya̱wum i̱t́i, núcyaj Jesús con jém doce icuyujcɨɨwiñ. g'GJesɨc jém wɨste̱n icuyujcɨɨwiñ nɨcyaj jém attebet Jerusalén. Cuando núcyaj jemɨc, ipát jém tɨc juuts iñɨ́mayñe jém Jesús. Jesɨc jém cuarto iwatyaj jém wíccuy iga icnasyajpa jém pascuasɨŋ. V&%Jesɨc jém tɨc io̱mi miŋquejáypa tu̱m mɨjpɨc cuarto jém yucmɨpɨc piso. Wɨ̱tsacneum jém cuarto. Iniit́um t́it́am tansunpa. Jemɨgam wɨ̱wattaamɨ jém taŋwíccuy iga tasɨ́ŋa̱támpa. D%hasta tɨgɨypa tu̱m tɨcjo̱m. Nɨ́mayt́aamɨ jém tɨc io̱mi iga: “Nɨmpa jém ammaestro: ¿Ju̱t́ it́ jém cuarto ju̱t́ anacnaspa jém pascuasɨŋ con aŋcuyujcɨɨwiñ?” d$A Jesɨc Jesús icutsat Jerusalén wɨste̱n jém icuyujcɨɨwiñ. Iñɨ́máy: —Nɨctaamɨ jém attebet Jerusalén. Jemɨc impáttámpa tu̱m pɨ̱xiñ jém ininɨcpaap tu̱m majcuy nɨ. Jesɨc túŋɨyt́aamɨ, #  Jesɨc tsucúmum jém sɨŋ iga jém Israelpɨc pɨxiñt́am icútyajpa jém caxt́ána̱ñi jém d́apɨc inii̱ levadura. Jesɨc jém wiñt́ipɨc ja̱ma cuando accaayajta̱p jém xuxut́ borregoyaj para jém pascuasɨŋ, jém Jesús icuyujcɨɨwiñ icwácyaj, iñɨ́mayyaj: —¿Ju̱t́ iñxunpa iga nɨcpa aŋwɨ̱tsacta it́u̱mpɨy cosa iga tawíctámpa jém pascuasɨŋ? "} Jesɨc agui maymayyaj jém pa̱nij aŋjagooyiyaj cuando ijo̱dóŋa̱ t́iiga miñ jém Judas. Iñɨ́mayyaj iga ichiiyajpa tumiñ jém Judas iga icɨɨjuŋcotpa jém Jesús. Jesɨc jém Judas moj iméts jutsa̱p iwat. Jém wiñt́ipɨc Santa Cena S! Jesɨc jém Judas Iscariote, tu̱m de jém Jesús icuyujcɨɨwiñ, jém docepɨc, nɨc iniŋmat jém pa̱nij aŋjagooyi. Nɨc iwat trato jutsa̱p icɨɨjuŋcot Jesús jém aŋjagooyi icɨɨjo̱m. Uz'~}~|I{zyyxyww8vvHuttUs`rqq'ponmoll'kk jQiihh$g{ff3e`dcbxa`_^]\[JZYXWW9VVIUTTSQQ>OOWNN%MKJlII/HDGGFEE|D2CC BjAA@#?><;:9286n54O3221b0//U.-+*o))Z''D%$#^"% (nqK@2 Y% U_# D́a jáyñe amiñgacpa. Odoy tsa̱cɨ jém wɨbɨc aŋma̱t́i jém iniit́wɨɨp iga odoy i̱ wɨa̱iñ miccáyáy jém iŋcoñwɨyooyi. ^5 Mimicht́am tsa̱m iŋwatne juuts mannɨ́mayñe. Iñyaachɨyt́a jém yaacha̱ji. Jeeyucmɨ maŋcupujpa iga odoy iññascatámiñ jém mɨjpɨc yaacha̱ji cuando núcpa jém ja̱ma iga tsa̱m cutɨ́tsta̱p it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. u]c Sɨɨp ɨch aŋcɨɨjuŋcotpa jém iŋtuuma̱watnewɨɨp jém Woccɨɨwiñ, jém nɨmyajpaap iga nunta judíos pero d́a je, mɨgóypa. Sɨɨp ɨch aŋwatpa iga miñyajiñ y co̱ste̱nyajiñ impuycɨɨm iga iixyajpa iga agui mantoypa. \)Ɨch anjo̱doŋ t́it́am iŋwatneta. Sɨɨp, antsacne tu̱m puerta iŋwiñjo̱m, áŋáyñe. D́a i̱ wɨa̱p iŋpaj. Maŋwadáy así porque aunque uxaŋ impɨ̱mi, agui iŋwadayt́ámpa caso iga iŋcupɨctámpa ɨch anaŋma̱t́i. D́a iniŋnéctámpa ɨch annɨ̱yi. G[’Jáyaayɨt́im jém pɨ̱xiñ jém iŋmatpáppɨc jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa jém Dios ipɨxiñt́am jém attebet Filadelfia. Nɨ́maayɨ: “Nɨmpa yɨɨmpɨc jém Cristo jém d́apɨc táŋcaɨ́y, jém iŋmatpáppɨc jém nu̱mapɨc aŋma̱t́i. Je iniit́ jém llave de jém rey David. Jém Cristo una vez íŋáyñeum jém puerta d́a i̱ wɨa̱p iŋnúc. Cuando iŋnúcneum jém puerta d́a i̱ wɨa̱p íŋáy. IZ Siiga mit́atsɨgɨyt́a matoŋtaamɨ t́i nɨmpa jém Dios iA̱nama ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa jém Dios ipɨxiñt́am.” Cutsadayt́a̱ aŋma̱t́i jém it́yajwɨɨp jém attebet Filadelfia Y)Siiga i̱ icoñwɨ́ypa jém enemigo, accámayt́a̱p tu̱m po̱pyoot́i y d́a nunca anactogóyáypa iñɨ̱yi jém librojo̱m ju̱t́ jaycámneta̱ jém pɨxiñt́am iñɨ̱yi jém anchiipáppɨc jém vida jém d́apɨc cuyajpa. Núcpa ja̱ma iga ampɨctsoŋpa jém anJa̱tuŋ Dios iwiñjo̱m ju̱t́ it́ jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am. Ɨch anaŋmadáypa iga jém pɨ̱xiñ ɨch ammɨɨchi. *XMPero it́t́im con mimicht́am jém attebet Sardis algunos jém pɨxiñt́am jém d́apɨc imalwatne, jém d́apɨc it́uudɨyñe ipuctu̱cu. Jeeyaj wɨa̱p aŋwaganawit́yaj wɨ̱accuyajneta̱ con jém po̱popɨc puctu̱cu. Wɨa̱p icám jém po̱popɨc puctu̱cu porque d́a imalwatne. W5Jɨ̱staamɨ jém aŋquímayooyi jém impɨctsoŋnewɨɨp. Odoy tsa̱cɨ iga iŋcupɨcpa. Tsa̱cɨ iga immalwatpa. Siiga d́a miit́t́a al tanto, jesɨc amiñpa juuts tu̱m númpaap tsuucɨɨm. Maŋcupiichcɨɨ́ypa. D́a iñjo̱doŋ juchɨx hora miñpa manchi jém castigo. oVWNawatta̱jɨ cuenta, odoy moŋtaamɨ. Más pɨ̱mchi̱ɨ jém wɨbɨc jɨ̱xi jém uxaŋpɨc tsɨ́yñe porque cuyajtooba jém wɨbɨc jɨ̱xi juuts caatooba. Ánix iga d́a capspa iŋwɨ̱watta jém tanJa̱tuŋ Dios iwiñjo̱m. yU m’Jáyaayɨt́im jém pɨ̱xiñ jém iŋmatpáppɨc jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa jém Dios ipɨxiñt́am jém attebet Sardis: Nɨ́maayɨ: “Nɨmpa así jém iniit́wɨɨp jém siete espíritu de Dios jém imatspacnewɨɨp jém siete ma̱tsa iŋwɨ̱cɨɨmɨ: Ɨch anjo̱doŋ it́u̱mpɨy t́it́am iŋwattámpa. Nɨmyajpa iga mivivo, pero micaane. T Siiga mit́atsɨgɨyt́a, matoŋtaamɨ t́i nɨmpa jém Dios iA̱nama ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa jém Dios ipɨxiñt́am.”ZS-Jesɨc manchiibat́im jém wɨ̱t́ma̱tsa jém químpaap jém cuque̱jacɨɨm. CRIniŋjactámpa con tu̱m tɨ́ŋcuy vara con jeet́im pɨ̱mi juuts achiiñe jém anJa̱tuŋ Dios. Y yɨ́p naxyucmɨpɨc naciónyaj cuyajpa ipɨ̱mi juuts cusámáypa tu̱m nas suuŋ. gQGSiiga iŋcoñwɨ́ypa jém enemigo y d́a iñchacpa iga iŋwatpa juuts ɨch aŋwɨ̱aŋja̱m hasta que miñpa jém íŋaŋpɨgam ja̱ma, jesɨc manchiiba jém pɨ̱mi iga iniŋjactámpa yɨ́p naxyucmɨpɨc pɨxiñt́am. ^P5Solamente wattaamɨ seguido juuts manaŋquejayñe hasta amiñpa ju̱t́ miit́t́a. eOCPero los de más de mimicht́am miit́t́aŋwɨɨp jém attebet Tiatira, d́a impɨctsoŋta yɨ́p malopɨc aŋquímayooyi ni d́a iŋcuyujcata jém Woccɨɨwiñ imɨgooyi. Sɨɨp d́a manchiiba tuŋgac aŋquímayooyi. 0NYAnaccaaba jém ipɨxiñt́am jém icupɨcneyajwɨɨp jém mɨgooyi. Jesɨc it́u̱mpɨy jém Dios ipɨxiñt́am ijo̱dóŋa̱yajpa iga ɨch anjo̱doŋ t́i iniit́ ia̱namaŋjo̱m jém pɨxiñt́am y t́i iniit́ jém ijɨ̱xiaŋjo̱m. Cada tu̱mtu̱m de mimicht́am manyojpa juuts iŋwatneta. M Siiga sɨɨp d́a ichacpa iga iwatpa mal, jesɨc anacmatspa tu̱m mɨmnei tsa̱m pɨ̱mi jém yo̱mo. Y jém malopɨc pɨxiñt́am, jém pejoyyajpáppɨc con jém yo̱mo, anyaachwatpa con tu̱m castigo siiga d́a ichacpa iga it́úŋɨ́ypa jém mɨgooyi. L Anchi lugar jém yo̱mo iga ichaguiñ jém malopɨc jɨ̱xi, pero d́a icucactooba jém ijɨ̱xi. D́a ichactooba iga pejóypa. yKkPero anait́ algo en contra de mimicht́am porque iñjɨ́ctámpa iga jém malopɨc yo̱mo, Jezabel, iŋquejpa jém malopɨc iŋquímayooyi. Nɨ́maŋtaaya̱p iga iŋmatpa jém Dios iŋma̱t́i. Tsa̱m imɨgóyáypa jém ampɨxiñt́am jém acuyo̱xapáppɨc. Nɨmpa wɨ̱ iga pejóypa y wɨ̱ iga icɨɨspa jém ma̱yi jém accaaneta̱wɨɨp jém watnas iwiñjo̱m. "J=Ɨch anjo̱doŋ it́u̱mpɨy t́it́am iŋwattámpa, iga tsa̱m mit́óyoyt́ámpa, iga tsa̱m iŋcupɨctámpa Dios, iga tsa̱m iŋcuyo̱xatámpa jém iñt́ɨ̱wɨtam, iga tsa̱m iñyaachɨyt́ámpa cuando miyaachwattamta̱. Sɨɨp más iŋwɨ̱watpa que cuando moj iŋcupɨcta. ’Jáyaayɨt́im jém pɨ̱xiñ jém iŋmatpáppɨc jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa jém Dios ipɨxiñt́am jém attebet Tiatira. Nɨ́maayɨ: “Nɨmpa así jém Dios iMa̱nɨc jém aguipɨc tsocpa iixcuy juuts yótpa tu̱m juctɨ, jém aguipɨc tsocpa ipuy juuts jém wɨbɨc bronce: HSiiga mit́atsɨgɨyt́a, matoŋtaamɨ t́i nɨmpa jém Dios iA̱nama ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa jém Dios ipɨxiñt́am. Nɨmpa yɨɨmpɨc: Siiga iŋcoñwɨ́ypa jém enemigo, manchiiba jém wiñɨcpɨc wíccuy, jém maná, jém nécnewɨɨp. Manchiiba tu̱m tsa aguipɨc po̱po. Jaycámayñeta̱ jém tsaayucmɨ tu̱m jo̱mipɨc nɨ̱yi. D́a i̱ ijo̱doŋ i̱ iñɨ̱yi jaycámayñeta̱ jém tsaayucmɨ solamente ijo̱doŋ jém ipɨctsoŋpáppɨc.” Cutsadayt́a̱ aŋma̱t́i jém it́yajwɨɨp jém attebet Tiatira ~GuJeeyucmɨ mannɨ́máypa: Tsactaamɨ iga immalwattámpa. Siiga d́a iñchactámpa iga immalwatpa jesɨc d́a jáyñe anɨcpa ju̱t́ miit́t́a. Nɨcpa áŋa̱ji contra jém malopɨc pɨxiñt́am con jém espada jém anait́wɨɨp anjɨpjo̱m. #F?Iŋwaganait́t́at́im algunos jém pɨxiñt́am jém d́apɨc ichactooba jém nicolaítaspɨc iŋquímayooyi. Ɨch anjóyixpat́im jém aŋquímayooyi. 6EePero anait́ algo en contra de mimicht́am. Iŋwaganait́t́a jém attebet Pérgamo algunos jém malopɨc pɨxiñt́am jém d́apɨc ichactooba jém Balaam iŋquímayooyi. Wiñɨgam jém Balaam iŋquejáy jém Balac jutsa̱p icmalwat jém Israelpɨc pɨxiñt́am. Iŋquejáy iga wɨ̱ iga icɨɨsyajpa jém ma̱yi jém accaaneta̱wɨɨp jém watnas iwiñjo̱m. Iŋquejáyt́im iga wɨa̱p imalwatyaj con jém malopɨc yo̱mtam. D- Nɨmpa iga ɨch anjo̱doŋ t́i iŋwattámpa. Anjo̱doŋt́im iga miit́t́a jém lugar ju̱t́ iŋjacpa jém Woccɨɨwiñ. D́a iñchactámpa iga aŋcupɨcpa ni d́a iniŋnécpa iga aŋcupɨcneta ni jém ja̱ma cuando accaata̱ jém iŋcompañero Antipas. Jém pɨ̱xiñ tsa̱m iñuumaŋmatpa ɨch anaŋma̱t́i. Accaata̱ ju̱t́ miit́t́a mimicht́am jém attebet ju̱t́ it́ jém Woccɨɨwiñ. uCc ’Jáyaayɨt́im jém iŋmatpáppɨc jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa jém Dios ipɨxiñt́am jém attebet Pérgamo. Nɨ́maayɨ: “Yɨɨmpɨc nɨmpa jém iniit́wɨɨp jém espada jém aguipɨc tsu̱pa icudoslado. bB= Siiga mit́atsɨgɨyt́a, matoŋtaamɨ t́i nɨmpa jém Dios iA̱nama ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa jém Dios ipɨxiñt́am. Nɨmpa yɨɨmpɨc: Siiga iŋcoñwɨ́ypa jém enemigo d́a wɨscɨy micaaba. Yɨ́p nɨmtooba iga d́a miñɨcpa ju̱t́ chiiyajta̱p castigo para siempre.” Cutsadayta̱ aŋma̱t́i jém it́yajwɨɨp jém attebet Pérgamo 5Ac Odoy cɨ̱ŋtaamɨ iga tsa̱m miyaachwattamta̱p. Jém Woccɨɨwiñ micottámpa cárcel algunos de mimicht́am iga micutɨ́tstamta̱p. Tsa̱m pɨ̱mi miyaachwattamta̱p diez día. Pero yaachɨyt́aamɨ hasta micaaba, jesɨc ocmɨ manchiiba jém vida jém d́apɨc cuyajpa juuts tu̱m coñwɨyooyi. ?@w Ɨch anjo̱doŋ t́i sɨ́p iŋwatta. Anjo̱doŋ iga tsa̱m miyaachwattamta̱p y tsa̱m miyaacha̱p, pero iniit́t́a tuŋgac riqueza. Anjo̱doŋt́im iga tsa̱m mimalmalnɨ́máypa jém pɨxiñt́am jém ijɨ̱syajpáppɨc iga nunta Israelpɨc pɨxiñt́am, pero d́a je. Jeeyaj jém Woccɨɨwiñ imɨɨchi. ?'’Jáyaayɨt́im jém pɨ̱xiñ jém iŋmatpáppɨc jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa jém Dios ipɨxiñt́am jém attebet Esmirna. Nɨ́maayɨ: “Yɨɨmpɨc nɨmpa jém wiñt́ipɨc y jém íŋaŋpɨc, jém caanewɨɨp id́ɨc, pero sɨɨp vivojam: >Siiga mit́atsɨgɨyt́a, matoŋtaamɨ t́i nɨmpa jém Dios iA̱nama ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa jém Dios ipɨxiñt́am. Nɨmpa así: Siiga iŋcoñwɨ́ypa jém enemigo, jesɨc manchiiba jém wɨbɨc cuy it́ɨm iga iŋcútpa jém michiipáppɨc vida. It́ jém cuy ju̱t́ tsa̱m wɨ̱co̱m ju̱t́ it́ Dios.” Cutsadayt́a̱ aŋma̱tí jém it́yajwɨɨp jém attebet Esmirna 4=aPero tu̱m wɨbɨc cosa iŋwatta. Iñjóyixt́ámpa t́i iwatyajpa jém icupɨcneyajwɨɨp jém nicolaítaspɨc iŋquímayooyi. Ɨch anjóyixpat́im jém aŋquímayooyi. Z<-Jeeyucmɨ jɨ̱staamɨ jutsa̱p antoyt́a wiñt́i cuando d́anam micutɨŋneta. Cucactaamɨ jém iñjɨ̱xi. E̱ybɨc wattaamɨ juuts moj iŋwatta wiñt́i. Siiga d́a iŋcucactámpa jém iñjɨ̱xi, ɨch d́a jáyñe anɨcpa jemɨc, manaccáyáypa jém iññooquejcuy tuncuy y d́a más tsocpa jém wɨbɨc juctɨ ju̱t́ miit́t́a. z;mPero anait́ algo en contra de mimicht́am. Porque d́am jespɨy antoypa juuts wiñt́i cuando moj aŋcupɨcta. :!Tsa̱m iñyaachɨyt́ámpa cuando miyaachwattamta̱p y cuando mimalwadayt́amta̱p ɨch aŋcuyucmɨ. D́a iñchacneta iga antúŋɨ́ypa. 9Ɨch anjo̱doŋ iga mimicht́am tsa̱m iŋwɨ̱wattámpa y mánixpɨcpa iga tsa̱m pɨ̱mi miyo̱xatámpa y iga iñyaachɨyt́ámpa jém mɨjpɨc yaacha̱ji. Anjo̱doŋt́im iga d́a iŋwɨ̱nanɨgayt́ámpa jém malopɨc pɨxiñt́am. Anjo̱doŋt́im iga iŋcutɨ́tstámpa jém pɨxiñt́am jém nɨ́maŋtaaya̱páppɨc iga Dios icutsatne. Tsa̱m wɨ̱quejpa iga mɨgoypaap. 8 7’Jáyaayɨ jém pɨ̱xiñ jém iŋmatpáppɨc jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa jém Dios ipɨxiñt́am jém attebet Efeso. Nɨ́maayɨ: “Yɨɨmpɨc nɨmpa jém iniit́wɨɨp jém siete ma̱tsa icɨɨjo̱m, jém sɨɨpáppɨc ju̱t́ tunneta̱ jém nooquejcuy: W7 )Sɨɨp manaŋquejáypa jém jɨ̱xi jém aŋnécnewɨɨp, t́i nɨmtooba jém siete ma̱tsa jém ammatspacnewɨɨp anaŋwɨ̱cɨɨmɨ y jém siete nooquejcuy tuncuy de oro. Jém siete ma̱tsa nɨmtooba jém siete aŋmat́cɨɨwiñ jém iŋmatyajpáppɨc jém Dios iŋma̱t́i para jém siete grupo de jém Dios ipɨxiñt́am ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa. Y jém nooquejcuy tuncuy de oro nɨmtooba jém siete ma̱stɨc ju̱t́ aŋtuuma̱p jém Dios ipɨxiñt́am.^6 7Jaycaamɨ t́it́am íñixñe, t́it́am íñixpa sɨɨp y jém miñpáppɨc ocmɨm. 5 9Ɨch jém avivopɨc. Accaata̱, pero sɨɨp ait́ vivo para siempre. Ɨch anait́ jém llave para jém lugar ju̱t́ pajyajta̱p jém caaneyajwɨɨp. (4 KCuando ánix, acutɨŋ ipuycɨɨm juuts acaane. Jesɨc atsɨc con iŋwɨ̱cɨ. Anɨ́máy: —Odoy cɨ̱ŋɨ. Ɨch jém awiñt́ipɨc y jém íŋaŋpɨc. :3 oImatspacne siete ma̱tsa iŋwɨ̱cɨɨmɨ. Jém ijɨpjo̱m putpa tu̱m espada agui tsu̱pa icudoslado. Jém iámooyi pɨ̱mi tsocpa juuts jém ja̱ma cuando agui pɨ̱mi pijpa. 2 ;Jém ipuy agui tsocpa juuts wɨbɨc bronce. Tsocpa juuts tɨ́ŋcuy pijneta̱ juctjo̱m. Tsa̱m pɨ̱mi jɨypa juuts t́i̱ñpa jém nɨ cuando comne. $1 CJém iway jém it́wɨɨp ico̱bacyucmɨ tsa̱m po̱po juuts lana. Pɨ̱mi po̱po juuts nieve. Agui tsocpa jém iixcuy juuts tu̱m juctɨ aguipɨc yótpa. 0  Ju̱t́ it́ jém siete nooquejcuy tuncuy de oro, jemum icucmɨ te̱ñ tu̱m pɨ̱xiñ, iámooyi juuts jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ. Iccámne tu̱m yagats yoot́i núcne hasta ipuyyucmɨ. Iccámnet́im ipechoyucmɨ juuts tu̱m wɨ̱t́ipɨc cinturón de oro. /  Jesɨc aámse̱t antuuñiaŋcɨɨm iga ánixiñ i̱ ajɨ́yáy. Cuando aámse̱t, ánix siete jém nooquejcuy tuncuy de oro. u. e Nɨmpa jém jɨ̱yi: —Ɨch jém awiñt́ipɨc y jém íŋaŋpɨc juuts jém letras alfa y omega. T́it́am íñixpa sɨɨp jaycaamɨ tu̱m librojo̱m. Cutsadaayɨ jém siete grupo ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa jém Dios ipɨxiñt́am jém naxyucmɨ de Asia. Cutsadaayɨ jém it́yajwɨɨp jém attebet Efeso, Esmirna, Pérgamo, Tiatira, Sardis, Filadelfia y Laodicea. "- ? Ɨch ait́ en el Espíritu cuando núc jém tánO̱mi ija̱ma. Jesɨc ammatoŋ antuuñiaŋcɨɨm tu̱m mɨjpɨc jɨ̱yi juuts tu̱m trompeta iŋjɨ̱yi. (, K Mantɨ̱wɨtam, ɨch aXiwan, manacjo̱dóŋa̱p iga ɨch annascanet́im jém yaacha̱ji juuts mimicht́am jém tánO̱mi Cristo icuyucmɨ. Je tsa̱m tayo̱xpátpa iga tanyaachɨ́ypa iganam tanaŋjóctámpa jém ja̱ma iga nɨcpa tawagai̱t́i ju̱t́ iŋjacpa jém tánO̱mi Cristo. Apajta̱ jém isla iñɨ̱yi Patmos porque anaŋmatpa jém Dios iŋma̱t́i y anaŋmatpa iga jém Jesucristo tawɨ̱wadáypa. + #Nɨmpa jém tánO̱mi Cristo jém iniit́wɨɨp it́u̱mpɨy ipɨ̱mi: “Ɨch jém awiñt́ipɨc y jém íŋaŋpɨc juuts jém letras alfa y omega.” Ɨch ait́ dende wiñɨgam, ait́t́im sɨɨp, ait́pa para siempre. Jém Xiwan iix Cristo juuts tu̱m po̱ñ V* 'Ixt́aamɨ. Miñgacpa yɨ́p naxyucmɨ jém tánO̱mi Cristo jém ucsaŋjo̱m. It́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ iixyajpa cuando miñpa. Iixyajpat́im jém Israelpɨc pɨxiñt́am jém icheŋwɨɨp. Tsa̱m wejyajpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am cuando iixyajpa jém Cristo. Je̱mpɨgam iñascayajpa. w) iJém Cristo taccámta juuts taŋjagooyi, juuts tapa̱nij iga taŋcuyo̱xatámiñ tanJa̱tuŋ Dios jém Cristo iDios y iJa̱tuŋ. Wɨ̱ iga taŋcujíptámiñ porque je iniit́ it́u̱mpɨy ipɨ̱mi para siempre, d́a nunca cuyajpa. Amén. S( !Miwɨ̱wadayt́ámpat́im jém tánO̱mi Jesucristo jém wɨbɨc testigo jém d́apɨc mɨgóypa. Je jém wiñt́ipɨc acpɨsneta̱ de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp. Más mɨjpɨc aŋjagooyi, iŋjacpa it́u̱mpɨy jém reyyaj de yɨ́p naxyucmɨ. Tsa̱m tatoypa. Taccáyáypa jém tantáŋca porque it́egáy jém iñɨɨpiñ. A' }Ɨch aXiwan, sɨɨp manjáyáypa mimicht́am jém miŋtuuma̱tampaap jém siete grupo jém miit́t́aŋwɨɨp jém naxyucmɨ de Asia. Miwɨ̱wadayt́ámiñ Dios, michiit́ámiñ jém paz íña̱namaŋjo̱m iga odoy t́i iŋcɨ̱ŋtámiñ. D́a nunca cuyajpa jém tanJa̱tuŋ Dios, it́ dende wiñɨgam, it́t́im sɨɨp, it́ para siempre. Miwɨ̱wadayt́ámpat́im jém siete espíritu jém it́yajwɨɨp jém Dios itrono iwiñjo̱m. u& eTsa̱m maymay jém imaypaap y jém imatoŋyajpaap yɨ́p aŋma̱t́i t́it́am miñpa. Maymáya̱yajpat́im jém icupɨcyajpaap juuts jayñeta̱ porque d́a jáyñe núcpa jém íŋaŋpɨgam ja̱ma. Jém Xiwan ijáyáy jém siete grupo % Ɨch aXiwan, annuumaŋmatpa jém Dios iŋma̱t́i y jém anɨ́mayñewɨɨp Jesucristo con it́u̱mpɨy jém ánixwɨɨp. u$ gYɨɨmpɨc icwiñquej Dios jém Jesucristo iga je iŋquejáyiñ jém icuyo̱xayajpaap t́i miñpa d́a jáyñe. Jesucristo icutsat tu̱m jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ iga icjo̱dóŋa̱iñ jém Xiwan jém icuyo̱xapaap jém Jesucristo. `#9:Jém tánO̱mi Jesucristo miwɨ̱wadáyiñ iñt́u̱mpɨyt́am. Jemum cuyaj.g"G:It́u̱mpɨy jém Dios ipɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp yɨ́p attebet micutsadáypa wa̱t́idios. Micutsadáypat́im wa̱t́idios jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo jém it́yajwɨɨp jém Romapɨc aŋjagooyi it́ɨccɨɨm. !5:Dioschi̱ɨ it́u̱mpɨy jém icupɨcneyajwɨɨp Jesucristo. Jém tantɨ̱wɨtam, jém aŋwaganait́wɨɨp yɨɨm, micutsadáypa wa̱t́idios. p Y:Wɨ̱ iga taŋcujíptámiñ jém tanJa̱tuŋ Dios para siempre. Amén. Aŋquímyajta̱p jém amigoyaj /W:Jém tanJa̱tuŋ Dios michiiba it́u̱mpɨy cosa t́it́am mit́ogóyáy porque je iniit́ jém sɨŋyucmɨpɨc riqueza. Michiiba porque Jesucristo mimɨɨchit́am. F:Ɨch ampɨctsoŋne it́u̱mpɨy cosa t́it́am atogóyáy. Sɨɨp anait́ jáyaŋ hasta cutsɨ́yñe. Agui ayo̱xpát jém xaja jém aŋcutsadayñewɨɨp con jém tantɨ̱wɨ Epafrodito. Jém xaja jex juuts tu̱m ofrenda aguipɨc cɨ̱npa Dios iwiñjo̱m juuts tu̱m sacrificio, jém tsa̱mpɨc iwɨ̱aŋja̱m Dios. yk:D́a ammétspa jém xaja, pero ansunpa iga iŋwɨ̱wad́iñ iga Dios miccáyáypa sɨŋyucmɨ jém iñriqueza. 1:Cuando todavía d́a juumɨ anɨcne, cuando ait́ jém attebet Tesalónica, mimicht́am wat́cɨy aŋcutsadayt́a jém ofrenda iga anyo̱xpátpa. pY:Mimicht́am, miit́wɨɨp Filipos, iñjo̱doŋtam iga cuando moj anaŋmat jém wɨbɨc aŋma̱t́i, cuando aput jém naxyucmɨ de Macedonia, jém Dios ipɨxiñt́am jém tuŋgac attebet d́a ayo̱xpát solamente mimicht́am. `9:Pero mimicht́am tsa̱m iŋwɨ̱watta porque tsa̱m anyo̱xpát cuando ayaachwatta̱. R: Ɨch wɨa̱p aŋwat it́u̱mpɨy cosa porque jém Cristo achi ipɨ̱mi. gG: Anaŋyujne iga ayaacha̱p y anaŋyujne iga anait́ jáyaŋ. Aŋcuyujcane iga awɨ̱it́pa o d́a t́i anait́pa. Anaŋyujne iga cuspa awiiqui o iga tsa̱m ayua̱p. Anaŋyujne iga d́a t́i atogóyáy o d́a t́i anait́. : D́a manaŋmadáypa iga atogóyáy algun t́i. Porque ɨch anaŋyujne iga ayaacha̱p. Ɨch amaymay con t́it́am anait́. 1[: Agui amaymay jém tánO̱mi iñɨyi̱mɨ porque mimicht́am e̱ybɨc anjɨ̱stámpa. Agui aŋwɨ̱wadayt́ooba id́ɨc, pero d́a impát jutsa̱p aŋwɨ̱wadáy. : Wattaamɨ juuts manaŋquejayñe juuts nɨmpa jém aŋquímayooyi jém impɨctsoŋnewɨɨp. Wattaamɨ juuts immatoŋne y juuts íñix iga ɨch aŋwatpa. Sɨɨp miwaganait́ tanJa̱tuŋ Dios iga odoy micɨɨŋiñ. Jém ofrenda jém chiiñeta̱wɨɨp jém Pablo }s:Jesɨc, mantɨ̱wɨtam, siempre jɨ̱staamɨ jém nu̱mapɨc cosa. Jɨ̱staamɨ jém wɨbɨc jɨ̱xi, jém d́apɨc malo, jém wɨ̱tampɨc cosa, jém iwɨ̱aŋja̱myajpáppɨc jém wɨbɨc pɨxiñt́am, jém cosa aguipɨc wɨ̱ tánix y it́u̱mpɨy jém iwɨ̱ixyajpáppɨc jém pɨxiñt́am. Jɨ̱staamɨ it́u̱mpɨy jém wɨbɨc cosa jém icujíppáppɨc Dios. 5:Dios michi jém wɨbɨc jɨ̱xi íña̱namaŋjo̱m iga odoy t́i iŋcɨɨŋiñ. D́a i̱ wɨa̱p icutɨɨyɨ́y yɨ́p jɨ̱xi jutsa̱p tayo̱xpát Dios. Yɨ́p wɨbɨc jɨ̱xi miwadáypa cuenta íña̱nama y iñjɨ̱xi por medio de Jesucristo. Jɨ̱staamɨ jém wɨbɨc cosa 1:Odoy jɨ̱sɨ t́i iññascaaba. Aŋwejpaatɨ Dios, wágaayɨ t́it́am iñxunpa. Siempre cuando iŋwatpa oración chiit́aamɨ gracia Dios. :Siempre wɨ̱wa̱tɨ iga miixyajiñ it́u̱mpɨy pɨxiñt́am iga d́a mimalo. Jɨ̱staamɨ iga d́a jáyñe miñpa jém tánO̱mi. |q:Maymáya̱taamɨ it́u̱mpɨy tiempo porque Cristo mimɨɨchi. E̱ybɨc mannɨ́máypa iga maymáya̱taamɨ. dA:Maŋcunucsáypat́im mimich, jém wɨbɨc maŋcompañero. Maŋwágáypa iga iñyo̱xpád́iñ yɨ́p yo̱mtam. Icuɨstɨc aŋwaganayo̱xa̱ cuando anaŋmat jém wɨbɨc aŋma̱t́i. Aŋwaganayo̱xat́im jém Clemente y jém tuŋgac tantɨ̱wɨtam jém jaycámayñeta̱wɨɨp iñɨ̱yi jém librojo̱m iga ipɨctsoŋpa jém vida d́apɨc cuyajpa. 0Y:Sɨɨp aŋcunucsáypa jém yo̱mtam jém Evodia y jém Síntique iga odom más áŋa̱yajiñ, iga iniit́yajiñ tu̱mt́i jɨ̱xi porque icupɨcyajpa tánO̱mi.   :Jeeyucmɨ mantɨ̱wɨtam, mantoyt́ampáppɨc, tsa̱m mánixt́ooba. Tsa̱m amaymay con mimicht́am. Mijext́am juuts tu̱m wɨbɨc coñwɨyooyi. Quejpa iga d́a axajayo̱xa̱ mimicht́ámaŋjo̱m. Mantoyt́ampáppɨc, odoy tsa̱cɨ jém tánO̱mi iŋquímayooyi. | q:Tacucagáyáypa jém tammɨjta̱y jém sɨɨppɨc tanait́ jém d́apɨc wɨa̱p. Tachiiba tu̱m jo̱mipɨc mɨjta̱y juuts jém Cristo imɨjta̱y tsa̱mpɨc wɨa̱p. Tawadáypa así con ipɨ̱mi jém wɨa̱paap iŋjac it́u̱mpɨy cosa. -:Pero taɨcht́am sɨŋyucmɨpɨc tapɨxiñt́am. Sɨ́p tanaŋjócta iga miñpa sɨŋyucmɨ jém tacɨacputpáppɨc, jém tánO̱mi Jesucristo. b =:Núcpa ja̱ma iga ipɨctsoŋyajpa jém castigo jém d́apɨc cuyajpa. Ipuu jém idios. Tsa̱m nacujípta̱p iyaac iga iwatpa jém malopɨc cosa jém aguipɨc tatsaa̱p. Tsa̱m ijɨ̱spa yɨ́p naxyucmɨpɨc jɨ̱xi. : m:Mannɨ́mayñeum wa̱t́cɨy, sɨɨp e̱ybɨct́im mannɨ́máypa hasta awejpa, iga tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am ijóyixpa jém aŋquímayooyi iga accaata̱ Cristo cunusyucmɨ. xi:Mantɨ̱wɨtam, acuixt́aamɨ juuts ɨch aŋwatpa. Ámtaamɨ i̱ iwɨ̱watpa juuts ɨch manaŋquejayñe. r]:Wɨ̱ iga cada tu̱mtu̱m seguido taŋwattámiñ de acuerdo con jém jɨ̱xi jém tampɨctsoŋnewɨɨp. ?w:Tantu̱mpɨy, jém taŋwɨ̱cupɨcnewɨɨp, wɨ̱ iga tanjɨ̱stámpa je̱mpɨc. Pero siiga algunos de mimicht́am tuŋgac cosa iñjɨ̱spa, jesɨc Dios micjo̱dóŋa̱pt́im. *M:Juuts tu̱m apuesto, poyi̱mɨ anɨcpa iga aŋcoñwɨ́yiñ jém premio, jém taŋwejayñewɨɨp Dios sɨŋyucmɨ iga tachiiba porque Cristo Jesús tamɨɨchi. {: Mantɨ̱wɨtam, ɨch d́a mannɨ́máypa iga anactsɨ́yñeum it́u̱mpɨy. Sɨɨp no más tu̱m cosa aŋwatpa. Anja̱mnotpa jém wiñɨcpɨc cosa, tsɨ́ypa antuuñiaŋcɨɨm, pero con it́u̱mpɨy ampɨ̱mi aŋwatpa jém cosa jém miñpáppɨc. : D́a mannɨ́máypa iga anactsɨ́yum it́u̱mpɨy. D́at́im wɨa̱p aŋwat it́u̱mpɨy cosa juuts ixunpa Dios, pero seguido antúŋɨ́ypa hasta anactsɨ́ypa it́u̱mpɨy juuts ixunpa Dios. Jeeyucmɨ amɨɨcha̱neum jém tánO̱mi Jesucristo. : Anaŋjócpa iga acpɨsta̱p de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp. Wɨ̱ iga taŋwatpa juuts ixunpa Dios con it́u̱mpɨy tampɨ̱mi :m: Ɨch ansunpa iga más y más ánixpɨguiñ Cristo y más anaid́iñ jém Dios ipɨ̱mi jém icpɨsnewɨɨp Cristo. Anyaachɨ́ypa cuando ayaachwatta̱p jém Cristo icuyucmɨ. Hasta núcpa iga anait́pa jexpɨc jɨ̱xi ána̱namaŋjo̱m juuts iniit́ jém tánO̱mi Cristo cuando ijɨ́cpa iga accaata̱. &E: atsɨ́ypa juuts jém Cristo imɨɨchi. Dios d́a apɨctsoŋpa iga wɨbɨc apɨ̱xiñ o porque agui aŋwɨ̱watne juuts nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi, pero apɨctsoŋpa iga aŋcupɨcne Cristo. Dios apɨctsoŋ iga wɨbɨc apɨ̱xiñ porque Dios awɨ̱wadáy por medio de jém fe. 8i:It́u̱mpɨy cosa jém anait́wɨɨp id́ɨc sɨɨp anjɨ̱spa iga it́ wɨ̱ siiga togoypa porque ánixpɨc jém tánO̱mi Jesucristo. Jém Cristo icuyucmɨ togoy it́u̱mpɨy jém anait́wɨɨp id́ɨc, sɨɨp it́u̱mpɨy jexpɨc cosa ánixpa juuts pu̱chi porque más wɨ̱ iga ampɨctsoŋ Cristo, ~/:Pero it́u̱mpɨy jexpɨc cosa, jém anjɨ̱spáppɨc id́ɨc iga tsa̱m wɨ̱, sɨɨp d́a t́i cuwatcuy para ɨch porque aŋcupɨcneum Cristo. }:Ɨch tsa̱m pɨ̱mi antoypa id́ɨc jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi. Jeeyucmɨ tsa̱m pɨ̱mi ammalwadáy jém icupɨcneyajwɨɨp Jesús. Anjɨ̱spa iga d́a atáŋcaɨ́y porque aŋwatne it́u̱mpɨy cosa juuts nɨmpa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi. |1:Awadayt́a̱ jém marca de circuncisión cuando ocho día anayñe. Ɨch Israelpɨc apɨ̱xiñ de jém tribu de Benjamín. Anaŋmatpat́im jém aŋma̱t́i hebreo juuts iŋmatpa jém anja̱tuŋ. Aŋcuyujcane jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi con jém fariseopɨc pɨxiñt́am. ={s:Siiga jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi wɨa̱p tacɨacput, jesɨc ɨch pecam acɨɨputne, porque ɨch ampɨ̱mi̱mɨ seguido aŋwatpa juuts nɨmpa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi. z1:Pero taɨcht́am tanait́ jém nu̱mapɨc marca iga Dios tamɨɨchi. Tanait́ Dios iA̱nama tána̱namaŋjo̱m jeeyucmɨ wɨa̱p tanjɨ̱s Dios. Tsa̱m tamaymay iga Jesucristo tamɨɨchi. Taɨchtam tanjo̱doŋ iga tanyaac d́a t́i wɨa̱p taŋwat iga tapɨctsóŋiñ Dios. dyA:Nawattamta̱jɨ cuenta de jém chimpa, jém malopɨc obrero, jém iŋmatpáppɨc jém mɨgooyi. Inimiñpa jém aŋquímayooyi iga Dios ipɨxiñt́am tienes que iwatpa jém marca de circuncisión jém imɨjta̱yyucmɨ. \x 3:Sɨɨp mantɨ̱wɨtam, maymáya̱taamɨ porque Cristo mimɨɨchit́am. Para ɨch d́a je molestia iga e̱ybɨc manaŋmadáypa jeet́im jɨ̱xi juuts manjáyayñe. Wɨ̱ para mimicht́am iga e̱ybɨc immatoŋpa. Ow:Por uxaŋ caaba jém Epafrodito porque icuyo̱xa̱ jém Cristo. Je d́a cɨ̱ŋpa, núc ju̱t́ it́ jém peligro iga cupacpa iwat jém yo̱xacuy porque mich d́a wɨa̱ anyo̱xpátta iñyaac.1v[:Jesɨc wɨ̱pɨctsoŋtaamɨ juuts iñt́ɨ̱wɨ porque Cristot́im imɨɨchi. Maymáya̱taamɨ, siempre toyt́aamɨ jexpɨc pɨ̱xiñ juuts iñt́oypa jém tánO̱mi. u:Jeeyucmɨ aŋcutsatpa jicscɨy jém Epafrodito iga mimaymáya̱támiñ cuando e̱ybɨc íñixpa. Jesɨc ɨch d́a pɨ̱mi aŋyácpa. %tC:Nu̱ma, tsa̱m pɨ̱mi mɨmne hasta caatooba. Pero Dios iyaachaŋja̱m. D́a no más je, pero ayaachaŋja̱mt́im aɨch iga odoy más pɨ̱mi aŋyáguiñ. s!:Jém Epafrodito tsa̱m mijɨ̱spa. Tsa̱m miixt́ooba iñt́u̱mpɨyt́am. Tsa̱m aŋyácne porque ijo̱doŋ iga immatoŋneta iga mɨmne. Kr:Wɨ̱ iga maŋcutsadáypa e̱ybɨc jém tantɨ̱wɨ Epafrodito, jém michpɨc aŋcutsadáy iga achi t́it́am atogóyáy. Aŋwaganayo̱xa̱, tsa̱m áŋa̱ta contra jém malopɨc jɨ̱xi. cq?:Ɨch aŋcupɨcpa iga tánO̱mi ayo̱xpátpa iga ɨch d́a jáyñe nɨcpa mánám anyaac. ]p3:Anjɨ̱spa iga maŋcutsadáypa jém Timoteo cuando anjo̱dóŋa̱ t́i annascaaba. 7og:Pero micht́am iñjo̱doŋtam iga wɨbɨc pɨ̱xiñ jém Timoteo, tsa̱m ayo̱xpát aɨch iga anaŋmatta jém wɨbɨc aŋma̱t́i, aŋwaganayo̱xa̱ juuts tu̱m amma̱nɨc. n:Porque it́u̱mpɨy imétsyajpa jutsa̱p iniwɨ̱wadayyajta̱ iyaac. D́a imétsyajpa jutsa̱p icuyo̱xa̱ jém Jesucristo. m:D́a anai̱ yɨɨm ni tu̱m pɨ̱xiñ jexpɨct́im ijɨ̱xi juuts aɨch, jém tsa̱mpɨc mijɨ̱spa iga wɨ̱pud́iñ jém imvida. Tl!:Siiga jém tánO̱mi Jesús iwɨ̱aŋja̱m, anjɨ̱spa iga d́a jáyñe maŋcutsadáypa jém Timoteo. Jesɨc cuando miñgacpa yɨɨm, más amaymáya̱p cuando anjo̱dóŋa̱ jutsa̱ne íñi̱t́i. mkS:Maymáya̱taamɨ mimicht́am y wagamaymáya̱taamɨt́im con aɨch. Jém Timoteo y jém Epafrodito *jM:Ɨch agui amaymay iga wɨa̱p manyo̱xpát iga iŋcupɨctámiñ Cristo. Siiga accaata̱p porque manaŋmadáy jém Dios iŋma̱t́i, d́a aŋyácpa. Amaymay y ansunpa iga mimaymáya̱támiñt́im porque sɨɨp Dios miwɨ̱pɨctsoŋpa juuts tu̱m wɨbɨc ofrenda porque iŋcupɨcne Cristo. ci?:ininɨctámpa jém Dios iŋma̱t́i jém tachiipáppɨc vida. Jeeyucmɨ tsa̱m amaymáya̱p jém ja̱ma cuando miñgacpa Cristo yɨ́p naxyucmɨ iga d́a manxajaaŋquejáy jém Dios iŋma̱t́i ni d́a axajayo̱xa̱. h5:iga d́a i̱ wɨa̱p mipádáy iñt́áŋca. Jesɨc Dios mima̱nɨctam, d́a mit́áŋcaɨ́y iganam mixɨɨba jém malopɨc pɨxiñt́ámaŋjo̱m, jém icupɨcneyajwɨɨp jém mɨgooyi. Tsa̱m michoctámpa yɨ́p naxyucmɨ juuts tu̱m wɨbɨc ma̱tsa aŋtɨwaŋyucmɨ iganam ~gu:Iganam iŋwattámpa juuts ixunpa Dios odoy áŋa̱taamɨ con jém iñt́ɨ̱wɨtam. Odoy nacujɨyt́amta̱jɨ, 2f]: Porque Dios iwatpa mimicht́ámaŋjo̱m juuts je iwɨ̱aŋja̱m. Michiiba jém wɨbɨc jɨ̱xi iga iŋwatpa juuts je ixunpa, miyo̱xpátpa iga wɨa̱iñ iŋwɨ̱watta. Le: Mantɨ̱wɨtam, mantoyt́ampáppɨc, tsa̱m aŋcupɨcta cuando jáy tawagai̱t́it́am, sɨɨp más acupɨctaamɨ iga ait́ juumɨ. Jɨ̱staamɨ jutsa̱p iŋcɨɨputta. Cɨ̱ŋtaamɨ Dios. /dW: Cada pɨ̱xiñ it́ots iŋmad́iñ iga jém Jesucristo je jém tánO̱mi iga cujípta̱iñ jém tanJa̱tuŋ Dios. Jém Dios ipɨxiñt́am juuts tu̱m wɨbɨc juctɨ qc[: iga jém Jesús iñɨyi̱mɨ it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am ico̱steeñayyaj. Ico̱steeñayyajpa it́u̱mpɨy jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am y jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ con it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp nascucɨɨm. ibK: Jeeyucmɨ Dios iccám iga más mɨjpɨc aŋjagooyi. Ichi más wɨbɨc nɨ̱yi de it́u̱mpɨy, sa_:Cuando oy yɨ́p naxyucmɨ juuts tu̱m pɨ̱xiñ, ijɨ́c iga tsɨ́yiñ juuts tu̱m pɨ̱xiñ d́a t́i wɨa̱p. Iyaac nachiit́a̱ iga accaata̱ porque asíam ixunpa iJa̱tuŋ. Accaata̱ cunusyucmɨ juuts tu̱m malopɨc pɨ̱xiñ. `:Pero iyaac ichac it́u̱mpɨy ipɨ̱mi juuts Dios. Oy i̱t́i yɨ́p naxyucmɨ juuts tu̱m mozo. Jém imɨjta̱y juuts pɨ̱xiñ. _':Jém tánO̱mi Cristo jext́im ijɨ̱xi y jext́im ipɨ̱mi juuts tanJa̱tuŋ Dios. Iwɨ̱jo̱doŋ iga d́a je nuumi iga tsɨ́y juuts Dios. R^:Iniit́t́ámiñ jeet́im jɨ̱xi juuts jém tánO̱mi Jesucristo. ]}:Odoy métstaamɨ iga miniwɨ̱wadayt́a̱p iñyaac. Pero métstaamɨ jutsa̱p iŋwɨ̱wadáyt́a jém iñt́ɨ̱wɨtam. 7\g:Pero odoy na̱jacujóyɨ́yooyɨ, odoy nacujípta̱jɨ iñyaac. Más wɨ̱ iga d́a malo íña̱nama y iga más iñt́oypa jém iñt́ɨ̱wɨtam que minitoyt́a̱p iñyaac. [):jesɨc acapsaayɨ jém ammaymáya̱ji. Nait́t́aamɨ tu̱mt́i tóyooyi, tu̱mt́i jɨ̱xi y tu̱mt́i íña̱nama. It́t́aamɨ de acuerdo. ;Z q:Siiga Cristo micamamwadáypa íña̱nama, siiga Cristo it́óyooyi miyo̱xpátpa, siiga iniit́ Dios iA̱nama íña̱namaŋjo̱m, siiga wɨ̱ íña̱nama y tsa̱m mit́óyóypa, >Y w:Sɨɨp míŋa̱támpa contra jeet́im enemigo juuts ɨch jáy áŋa̱ji juuts íñixñe iga ɨch aŋwat. Iñjo̱doŋtam iga ɨch seguido áŋa̱pa contra jém malopɨc jɨ̱xi.X :Jém Cristo icuyucmɨ mimicht́am d́a no más michiit́a̱ jém derecho iga iŋcupɨcpa je, pero iga miyaachwatta̱pt́im. &W G:Odoy jɨɨcɨ iga michɨgaŋcɨ̱ŋpa jém íñenemigo. Cuando iixyajpa iga d́a micɨ̱ŋpa, jesɨc tsa̱m wɨ̱quejpa iga togoyyajpa jeeyaj, ipɨctsoŋyajpa jém mɨjpɨc castigo. Pero mimicht́am cuando iñja̱mpa iga d́a micɨ̱ŋpa, jesɨc iñjo̱doŋ iga micɨacputtámpa Dios. 8V k:Wadayt́aamɨ caso iga iŋwɨ̱wattámpa yɨ́p naxyucmɨ juuts nɨmpa jém Cristo iŋquímayooyi. Jesɨc siiga nɨcpa mánám o d́anam anɨcpa, ammatoŋpa iga iŋwɨ̱wattámpa y d́a i̱ wɨa̱p mictsac jém Dios iŋma̱t́i porque tu̱mt́i íña̱nama y tu̱mt́i iñjɨ̱xi iniit́t́a. Ammatoŋpat́im iga miwagayo̱xatámpa con it́u̱mpɨy impɨ̱mi iga jém pɨxiñt́am wɨa̱p icupɨcyaj jém wɨbɨc aŋma̱t́i. uU e:Cuando ait́gacpa con mimicht́am, jesɨc agui mimaymáya̱támpa, tsa̱m iŋcujíptámpa tánO̱mi Cristo. &T G:Aŋwɨ̱jo̱doŋ iga apoychɨ́ypa yɨ́p naxyucmɨ con mimicht́am. Manyo̱xpátpa iga más miwɨa̱támiñ y más mimaymáya̱támpa porque iŋcupɨcneta. PS :Pero para mimicht́am más wɨ̱ iga atsɨ́ypa vivo yɨ́p naxyucmɨ. R :Tsa̱m táŋca iga aŋcupiŋpa jup más wɨ̱. Tsa̱m nɨctooba ai̱t́i con Cristo porque más pɨ̱mi wɨ̱ para ɨch. #~}K|{,zyxUwvuut/srqpoo)mmkjjiGhgfe^dcuaaD`^]\E[jZYYXVVITSRQqPvOOBMM-LKJmIIHnGG*FQDD#CAA@)?>==<;}:99 87-654321009/5.--A,, +**d)('f'%% $D""W!M #n^ 71 A#i- Con it́uts ijɨ̱cmatspa jáyaŋ jém ma̱tsa jém tercera parte jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ. Iccutɨŋpa naxyucmɨ. Ocmɨ jém dragón nɨc te̱ñi jém yo̱mo iwiñjo̱m jém icnaypáppɨc jém tsɨ̱xi. Iŋjócpa jém dragón iga icɨɨspa jém tsɨ̱xi cuando nayum. Hh  Ocmɨ quejpat́im sɨŋyucmɨ tuŋgac cosa d́apɨc oypa tánix. It́ tu̱m mɨjpɨc dragón agui tsabats. Siete ico̱bac y diez iwaŋ. Cada tu̱mtu̱m ico̱bacyucmɨ iccámne tu̱m corona. g Ma̱nɨccomcane jém yo̱mo. Agui aŋwejpa porque núcne jém tsɨ̱xi it́o̱ya. Agui yaacha̱p iga naypa jém tsɨ̱xi. hf K Jesɨc quejpa sɨŋyucmɨ tu̱m cosa d́apɨc queman tánix. Tu̱m yo̱mo iccámne jém ja̱ma juuts it́ecxi. It́ jém po̱ya ipuycɨɨm. Iccámne ico̱bacyucmɨ tu̱m corona, iniit́ doce jém ma̱tsa jém coronayucmɨ. We' Jesɨc ocmɨ áŋáy jém Dios ima̱stɨc sɨŋyucmɨ. Ma̱stɨcjo̱m ánix jém baúl juuts jém watneta̱wɨɨp wiñɨgam cuando Dios ijɨycámáy jém ipɨxiñt́am iga icɨacputpa. Jesɨc tsa̱m quénpa majɨywiñ, agui t́i̱ñpa. Ammatoŋ mɨjpɨc aŋjɨ̱yi. Agui yɨɨspa jém nas. Actɨŋ tu̱m mɨjpɨc ɨcxt́uj.Qd Tsa̱m mijóyixpa jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ.Pero sɨɨp núcum jém tiempo iga iŋcɨɨpiŋpa jém caaneyajwɨɨp.Iñchiiba castigo jém malopɨc pɨxiñt́am.Pero iŋwɨ̱yojpa jém impɨxiñt́am jém micuyo̱xayajwɨɨp,
jém mich iniŋmat́cɨɨwiñ.Iŋwɨ̱yojpa jém immɨɨchipɨc jém mit́oyyajpáppɨc,
jém d́apɨc juchaŋ y jém iniit́wɨɨp jém mɨjpɨc cargo.Pero iññuntaactogoypa jém malopɨc pɨxiñt́am jém ictogoytopáppɨc it́u̱mpɨy jém michpɨc immɨɨchi jém it́wɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. c} Nɨmyajpa:Maŋcujíppa mánO̱mi Dios jém tsa̱mpɨc miwɨa̱p.Mich miit́ dende wiñɨgam,
miit́t́im sɨɨp, miit́ para siempre.Sɨɨp impɨctsoŋne impɨ̱mi, tsa̱m miwɨa̱p.Sɨɨp iniŋjacpa it́u̱mpɨy cosa. b- Jesɨc jém wɨd́ayt́am, jém co̱ñyajwɨɨp jém veinticuatro ico̱ñcuyyucmɨ jém Dios iwiñjo̱m, tocsneactɨŋyaj. Moj ijɨ̱syaj Dios. Ga Jesɨc jém tuŋgac sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ, jém sietepɨc, ixus jém itrompeta. Ammatoŋ mɨjpɨc jɨ̱yi sɨŋyucmɨ. Nɨmyaj:Sɨɨp tanJa̱tuŋ Dios y jém tánO̱mi Cristo imɨɨchi it́u̱mpɨy jém naciónyaj jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ.Sɨɨp Dios iŋjacpa yɨ́p mundo para siempre. ` Nasneum jém wɨste̱npɨc yaacha̱ji y d́a jáyñe miñpa jém tuŋgac yaacha̱ji jém trespɨc. Jém íŋaŋpɨc trompeta 8_i Jeet́i rato miñ tu̱m mɨjpɨc nasyɨɨxi. Iccutɨŋ jáyaŋ jém tɨc icuwɨ̱t́i jém mɨjpɨc attebet. Iñuntayaj jém décima parte. Accaayajta̱ siete mil pɨxiñt́am. Jesɨc jém tsɨ́yñeyajwɨɨp tsa̱m pɨ̱mi cɨ̱ŋyaj. Moj icujípyaj jém tanJa̱tuŋ Dios jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ. O^ Jesɨc jém wɨste̱n testigo imatoŋyaj tu̱m jɨ̱yi sɨŋyucmɨ tsa̱m pɨ̱mi. Nɨ́mayt́a̱: —Quiimɨ yɨɨm. Jesɨc químyaj sɨŋyucmɨ, iŋmon jém ucsɨ iganam jém ienemigoyaj iixyaj. >]u Pero ocmɨ cuando nas jém tucunaja̱ma y media, Dios icpɨs. Sɨɨp vivojam e̱ybɨct́im. Jesɨc it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am, jém iixñeyajwɨɨp, tsa̱m pɨ̱mi cɨ̱ŋyaj. 6\e It́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ agui maymayyaj iga ca jém wɨste̱n aŋmat́cɨɨwiñ. Agui nachiiyajta̱ xaja con it́ɨ̱wɨtam porque agui pɨ̱mi maymay. Tsa̱m ijóyixyajpa jém caaneyajwɨɨp porque jém wɨste̱n profeta tsa̱m iyaachwat jém pɨxiñt́am. v[e Miñ iámyaj jém accaaneta̱wɨɨp tuŋgac pɨxiñt́am, de tuŋgac naxyucmɨ, jém iŋmatpáppɨc tuŋgac aŋmat́i̱mɨ, de jém tuŋgac naciónyaj. Tucunaja̱ma y media iámyajpa jém accaaneta̱wɨɨp. D́a ijɨ́cpa iga cumta̱p. QZ Tsacyajta̱p jém wɨste̱n jém caaneyajwɨɨp imɨjta̱y jém calle aŋna̱ca jém mɨjpɨc attebet ju̱t́ cunúnta̱ cunusyucmɨ jém iO̱mi. Tsa̱m malo jém attebet juuts jém Sodoma y Egipto. Y{ Jesɨc cuando yaj iŋmatyaj jém Dios iŋma̱t́i, tsucum jém mɨjpɨc ani̱mat jém Dios ienemigo jém putnewɨɨp jém mɨjpɨc josjo̱m. Tsa̱m áŋa̱pa contra jém wɨste̱n jém Dios itestigo, icoñwɨ́y. Accaata̱ jém wɨste̱n testigo. X Yɨ́p wɨste̱n testigo wɨa̱p iŋnúc jém sɨŋ iga odoy chijóyiñ jém tuj iganam iŋmatyajpa jém Dios iŋma̱t́i. Wɨa̱pt́im icse̱t jém nɨ juuts nɨɨpiñ. Wɨa̱pt́im iyaachwat jém pɨxiñt́am con jém malopɨc caacuy juchɨxquej juuts je ixunpa. 4Wa Siiga i̱ imalwadáypa yɨ́p wɨste̱n Dios iŋmat́cɨɨwiñ jesɨc putpa juctɨ ijɨpjo̱m, iñooquetpa jém ienemigoyaj. Siiga i̱ imalwadáypa, je̱mpɨgam iccaaba. V! Yɨ́p wɨste̱n testigo je jém wɨste̱n olivos icuy, jém wɨste̱n jém nooquejcuy tuncuy, jém te̱ññewɨɨp Dios iwiñjo̱m. Uw Ɨch aŋcutsatpa wɨste̱n testigo jém ɨchpɨc anaŋmat́cɨɨwiñ iga iŋmadayyajpa jém pɨxiñt́am ɨch anaŋquímayooyi. Iŋmatyajpa tu̱m mil doscientos sesenta ja̱ma. Iccámpa tu̱m yɨcyoot́i juuts tu̱m pɨ̱xiñ pɨ̱mi aŋyácne. IT  Pero odoy quípsɨ jém ma̱stɨc iaŋcɨ. Porque Dios ichiiba iga imɨɨcha̱p jém tuŋgac pɨxiñt́am. Icunepnepquetyajpa jém wɨbɨc attebet, jém Dios imɨɨchi, cuarenta y dos meses. tS c Jesɨc achiit́a̱ tu̱m quípsóycuy juuts tu̱m waycuy. Anɨ́mayt́a̱: —Tsucu̱mɨ. Nɨ̱gɨ quípsɨ jém Dios ima̱stɨc. Quípsɨ jém altar. Ma̱yɨ jute̱n jém pɨxiñt́am jém ijɨ̱syajpáppɨc Dios jém ma̱stɨcjo̱m. R Ocmɨ anɨ́mayt́a̱: —Tienes que e̱ybɨc iniŋmadáypa jáyaŋ jém pɨxiñt́am t́i miñpa. Iniŋmadáypa jém tuŋgac pɨxiñt́am, jém it́yajwɨɨp tuŋgac naxyucmɨ, jém jɨyyajpáppɨc tuŋgac aŋmat́i̱mɨ y yɨ́p naxyucmɨpɨc aŋjagooyiyaj.IQ  Jesɨc ampɨc jém xut́u libro jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ icɨɨjo̱m. Aŋcútquet. Nu̱ma agui paac anjɨpjo̱m juuts chi̱ñu. Pero cuando yaj aŋcút agui ta̱m jém ampuujo̱m. $PA Jesɨc anɨc ju̱t́ it́ jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ. Annɨ́máy iga achiiñ jém xut́u libro. Jesɨc anɨ́máy jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ: —Yɨɨm it́. Mi̱ñɨ pɨ̱cɨ. Cútque̱tɨ. Tsa̱m paac iñjɨpjo̱m juuts chi̱ñu. Pero jém impuujo̱m agui taama̱p. O5 Jesɨc jém jɨ̱yi jém ammatoŋnewɨɨp sɨŋyucmɨ e̱ybɨc ajɨ́yáy. Anɨ́máy: —Nɨ̱gɨ pɨ̱cɨ jém xut́u libro jém áŋáyñewɨɨp, jém imatspacnewɨɨp jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ, jém nepte̱ññewɨɨp jém lamar iwiñpacyucmɨ y jém naxyucmɨ. N{ Cuando núcpa jém ja̱ma iga jém tuŋgac sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ, jém sietepɨc, moj ixus jém íŋaŋpɨgam trompeta, jesɨc cupacum jém d́apɨc tacjo̱dóŋa̱ne Dios. Iwatpa Dios juuts iñɨ́máy jém profeta jém icuyo̱xayajpáppɨc. zMm Nɨmpa: —Jém vivopɨc Dios jém d́apɨc nunca cuyajpa, iwat jém sɨŋ y it́u̱mpɨy cosa jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ, iwatt́im jém nas y it́u̱mpɨy cosa jém it́wɨɨp naxyucmɨ, iwatt́im jém lamar y it́u̱mpɨy cosa jém it́yajwɨɨp lamar. Yɨ́pt́im Dios iwɨ̱jo̱doŋ iga d́a mammɨgóyáypa cuando mannɨ́máypa iga sɨɨp cuyajpa jém tiempo. 1L[ Jesɨc jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ jém ánixñewɨɨp nepte̱ññe jém lamar iwiñpacyucmɨ y jém naxyucmɨ, icquím yucmɨ jém icɨ jém aŋwɨ̱mɨpɨc. ]K3 Cuando yaj jɨ̱yi jém siete majɨywiñ, anjaycámpa id́ɨc t́i nɨmpa. Pero ammatoŋ tu̱m jɨ̱yi sɨŋyucmɨ. Anɨ́máy: —Aŋya̱mɨ t́i nɨmyaj jém siete majɨywiñ, odoy aŋma̱tɨ. Odoy jaycaamɨ. J Pɨ̱mi aŋwejpa juuts pɨ́mpa tu̱m ca̱ŋ. Cuando aŋwejpa, jesɨc t́i̱ñpat́im jém siete jém majɨywiñ, ammatóŋáy ijɨ̱yi. .IU Imatspacne tu̱m xut́u libro áŋáyñe. Tu̱m jém ipuy jém iŋwɨ̱mɨpɨc nepte̱ñ jém lamar iwiñpacyucmɨ y jém aŋna̱ymɨpɨc ipuy nepte̱ñ naxyucmɨ. H  Ocmɨ ánix tuŋgac sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ tsa̱m iniit́ ipɨ̱mi, quet sɨŋyucmɨ. Aŋmonne con tu̱m ucsɨ. Iniit́ tu̱m júŋi̱chi ico̱bacaŋtɨcmɨ. Jém iámooyi tsa̱m pɨ̱mi tsocpa juuts ja̱ma. Jém ipuy juuts tu̱m juctɨ agui yótpa. G} D́a cucacyaj ijɨ̱xi jém pɨxiñt́am. Seguido accaóypa, iñawatwadáypa jém it́ɨ̱wɨtam, pejóypa, númpa.cF? Pero jém pɨxiñt́am jém d́apɨc iccaayaj yɨ́pyaj plaga d́a icucacyaj jém ijɨ̱xi. Seguido ijɨ̱syajpa jém watnas jém iwatnewɨɨp cɨɨmɨ. D́a ichacyajpa iga ijɨ̱syajpa jém Woccɨɨwiñ ni jém watnas jém iwatneyajwɨɨp de oro, de plata, de bronce, de tsa y de cuy, jém d́apɨc ixixóypa, ni matóŋóypa, ni wit́pa. BE} Yɨ́pyaj cawaj con ico̱bac y con it́uts wɨa̱p icca jém pɨxiñt́am. Porque it́uts iŋqui̱ñi jex juuts tu̱m tsa̱ñ ico̱bac agui wasóypa. Imalwadayyajpa jém pɨxiñt́am. D% Jém tucute̱n plagas iccaayaj jém tercer parte de jém pɨxiñt́am jém juctɨ y jo̱co y azufre jém putpáppɨc jém cawaj ijɨpjo̱m. ]C3 Je̱mpɨgam ánix jém cawajyaj cuando ánix jém po̱ñ. Y jém químneyajwɨɨp jém cawajyucmɨ iccámyaj tu̱m tɨ́ŋcuy ipechoyucmɨ iga iyo̱xpátpa. Algunos tsabats jém tɨ́ŋcuy, algunos tsu̱s juuts jém sɨŋpaqui, y algunos puuch. Jém cawajyaj ico̱bac jex juuts ca̱ŋ. Putpa jém ijɨpjo̱m juctɨ y jo̱co y azufre. ^B5 Jesɨc ammatoŋ jute̱n soldado it́yaj, jém cawajyucmɨpɨc, doscientos millones. -AS Jesɨc cutsɨgayt́a̱ jém cuatro sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am iga iccaayajiñ jém tercera parte de jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Wɨ̱tsacneta̱wum dende wiñɨgam para jém hora y jém ja̱ma y jém meses y jém a̱mt́ɨy iga iccaayajpa jém pɨxiñt́am. n@U Jém jɨ̱yi iñɨ́máy jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ jém seispɨc jém iniit́wɨɨp jém itrompeta: —Cutsɨgaayɨ jém cuatro sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am jém tsenneta̱wɨɨp jém mɨjpɨc río aŋna̱ca jém Eufrates. W?' Jesɨc jém tuŋgac sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ, jém seispɨc, ixus jém itrompeta. Jesɨc ammatoŋ tu̱m jɨ̱yi jém altaryucmɨ de oro ju̱t́ it́ jém cuatro waŋ jém it́wɨɨp Dios iwiñjo̱m. R> Nas jém wiñt́ipɨc yaacha̱ji. Sɨɨp miñpa tuŋgac wɨste̱n. W=' Jém a̱wu iniit́ tu̱m iŋjagooyi. Miñ jém mɨjpɨc josjo̱m. Jém aŋjagooyi iñɨ̱yi Abadón jém aŋma̱t́i hebreo, pero jém aŋma̱t́i griego iñɨ̱yi Apolión. Nɨmtooba jém actogóyoypaap. v<e Jém it́uts jex juuts jém cacwi. Iniit́ it́ɨbóycuy. Wɨa̱p imalwadáy jém pɨxiñt́am cinco meses. `;9 Jém imɨjta̱yyucmɨ iccámne juuts tu̱m tɨ́ŋcuy iga iyo̱xpátpa. Tsa̱m pɨ̱mi aŋjɨypa jém ixaj juuts cuando nɨcyajpa jáyaŋ jém carreta jém ijɨ́cyajpáppɨc jém cawaj cuando nɨcpa áŋa̱jiyaj. M: Tsa̱m yagats iway juuts yo̱mo. Jém it́ɨts juuts tu̱m ca̱ŋ. 97 Jém a̱wu jex juuts tu̱m cawaj wɨ̱tsacne para jém guerra. Ico̱bacyucmɨ iniit́ juuts tu̱m corona de oro. Jém iwiñpac juuts pɨ̱xiñ. &8E Jesɨc cuando núcpa jém malopɨc tiempo, tsa̱m caayajtooba jém pɨxiñt́am, pero d́a wɨa̱p. Tsa̱m imétsyajpa jutsa̱p icaayaj, pero d́a ipátpa. #7? Dios d́a ijɨ́cpa iga jém a̱wu iccaayajiñ jém pɨxiñt́am no más iyaachwatpa cinco meses. Tsa̱m pɨ̱mi toypa juuts cuando tatɨppa jém cacwi. 6y Nɨ́mayyajta̱ jém a̱wu iga odoy imalwadáyiñ jém pɨmyaj ni jém ñipñibooyi ni jém cuyyaj jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Solamente imalwadáyiñ jém pɨxiñt́am jém d́apɨc ipɨctsoŋneyaj jém Dios imarca jém iwiñpacyucmɨ. 5} Jesɨc jém jo̱coaŋjo̱m putyaj jáyaŋ jém a̱wu. Actɨŋpa naxyucmɨ. Jém a̱wu jex juuts cacwi tsa̱m tɨbóypa. Z4- Jesɨc íŋáy jém mɨjpɨc jos tsa̱m jojmɨ. Putpa tu̱m jo̱co jém josjo̱m juuts jooga̱p tu̱m mɨjpɨc horno. Jém jo̱co iŋjooga̱pac jém ja̱ma icho̱ca, cupiicha̱ icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ. 3  Jesɨc jém tuŋgac sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ jém cincopɨc ixus jém itrompeta. Ánix juuts tu̱m ma̱tsa actɨŋ sɨŋyucmɨ hasta yɨ́p naxyucmɨ. Y jém actɨŋnewɨɨp naxyucmɨ chiit́a̱ jém llave iga íŋáypa jém mɨjpɨc jos tsa̱m jojmɨ. 2 Jesɨc ánix tu̱m tajpi quécpa sɨŋyucmɨ. Ammatoŋ iga pɨ̱mi jɨypa. Nɨmpa: —Agui uuguyt́im jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Porque tsɨ́y tucute̱n jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am iga ixuspa jém itrompeta.01Y Ocmɨ suspa jém tuŋgac sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ jém cuatropɨc. Pích tu̱m tercera parte jém ja̱ma icho̱ca y jém po̱ya icho̱ca y jém ma̱tsa icho̱ca. D́a pɨ̱mi tsocyajpa. Sɨŋñi d́a jespɨy tsocpa jém ja̱ma. Tsuucɨɨm d́a jespɨy tsocpa jém po̱ya ni jém ma̱tsa. >0u Jém ma̱tsa iñɨ̱yi jém ta̱mpɨc. Jesɨc tu̱m tercera parte de jém ríoyaj y jém nɨixcuy se̱tpa iga ta̱m. Jesɨc caayaj jáyaŋ jém pɨxiñt́am porque ta̱m jém nɨ. l/Q Ocmɨ suspa jém tuŋgac sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ jém tucute̱npɨc. Actɨŋ sɨŋyucmɨ tu̱m mɨjpɨc ma̱tsa. Yótpa jém ma̱tsa juuts tu̱m juctɨ. Ictsɨ́y tu̱m tercera parte de jém ríoyaj y de jém nɨixcuy. . Caayaj tu̱m tercera parte de it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp lamar. Actogoyyajta̱ tu̱m tercera parte de it́u̱mpɨy jém barcoyaj. d-AOcmɨ suspa jém tuŋgac sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ jém wɨste̱npɨc. Jesɨc ánix juuts tu̱m mɨjpɨc co̱tsɨc agui jípspa, patsquetta̱ lamar. Jesɨc se̱tpa iga nɨɨpiñ tu̱m tercera parte de jém lamar. q,[Jesɨc suspa jém wiñt́ipɨc sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ, actɨŋ naxyucmɨ jém ɨcxt́uj y juctɨ motne con nɨɨpiñ. Jipsquet tu̱m tercera parte jém nas y jém cuyyaj. Jipsquett́im it́u̱mpɨy jém tsu̱spɨc pɨmyaj. +Jesɨc jém siete sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am jém iniit́yajwɨɨp jém siete trompeta moj nawɨ̱tsacyajta̱ji iga susyajpa. ~*uJesɨc ipɨc jém xa̱nu de oro, icucom jém juuy. It́op ju̱t́ yótpa jém juctɨ jém altaryucmɨ, ipatsquet hasta naxyucmɨ. Jesɨc agui t́i̱ñpa majɨywiñ, tsa̱m nácsóypa, tsa̱m quénpa. Yɨɨspa nas. Susta̱p jém cuatro trompeta Z)-Jesɨc jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ imatspacne jém xa̱nu. Jooga̱p jém po̱ma. Químpa jém po̱ma ijo̱co, waganúcyajpa jém Dios iwiñjo̱m con jém oración jém iwatyajpaap jém Dios ipɨxiñt́am. (7Ánixt́im tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ icunúc jém altar de oro, jemum te̱ñ. Inisɨɨba tu̱m xa̱nu de oro ju̱t́ noota̱p jém po̱ma. Chiit́a̱ jáyaŋ jém po̱ma iga iñooba jém altaryucmɨ jém Dios iwiñjo̱m iganam iwatyajpa oración jém Dios ipɨxiñt́am. {'oOcmɨ ánix siete sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am jemum te̱ñyaj jém Dios iwiñjo̱m. Chiiyajta̱ siete trompeta. & Jesɨc cuando jém Cordero ijac jém íŋaŋpɨc libro ixello, jém sietepɨc, d́a t́i tsɨgóypa sɨŋyucmɨ como tu̱m media hora. q%[Porque jém Cordero jém it́wɨɨp cucmɨ jém trono iwatpa cuenta jém ipɨxiñt́am. Ininɨcpa jém wɨbɨc nɨixcuy ju̱t́ putpa jém nɨ jém tachiipáppɨc vida. Jesɨc Dios icujicháyáypa it́u̱mpɨy jém iixcaŋnɨ.m$SJesɨc d́a más yua̱yajpa ni d́am nɨ́ctɨtsyajpa ni d́am iñooba jém ja̱ma ni jém pi̱ji. #Jeeyucmɨ wɨa̱p iñúcyaj jém aŋjagooyi itrono iwiñjo̱m. Wɨa̱p icuyo̱xayaj Dios tsuucɨɨm y sɨŋñi jém sɨŋyucmɨpɨc ma̱stɨcjo̱m. Y Dios, jém co̱ññewɨɨp jém tronoyucmɨ, iyo̱xpátpa jém ipɨxiñt́am con ipɨ̱mi porque iwaganait́. q"[Jesɨc ɨch annɨ́máy: —Mich iñjo̱doŋ. Jesɨc jém wɨd́a̱ya anɨ́máy: —Yɨ́pyaj pɨxiñt́am iñascayaj jém mɨjpɨc yaacha̱ji. Icheeyaj jém iyoot́i con jém Cordero iñɨɨpiñ hasta tsɨ́y tsa̱m po̱po. :!m Jesɨc tu̱m jém wɨd́ayt́am acwác. Anɨ́máy: —¿Que i̱apaap yɨ́pyaj pɨxiñt́am jém icámneyajwɨɨp jém yagatsyoot́i tsa̱m po̱po? ¿Ju̱t́ miññeyaj? > u Nɨmyajpa it́u̱mpɨy:¡Amén! Taŋcujíptámpa tanJa̱tuŋ Dios.Tsa̱m wɨbɨc aŋjagooyi.Tannɨ́mayt́ámpa iga iyucuɨpdios.Je iniit́ it́u̱mpɨy ijɨ̱xi y it́u̱mpɨy ipɨ̱mi.Wɨa̱p iwat it́u̱mpɨy cosa.Wɨ̱ iga taŋcujíppa Dios it́u̱mpɨy jém siglos. Amén. { It́u̱mpɨy jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am icute̱ñxe̱tneyaj jém trono. It́yajt́im jém wɨd́ayt́am y jém cuatro vivopɨc cosa. Jesɨc it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp je̱m tocsneactɨŋyaj jém trono iwiñjo̱m iga ijɨ̱syajpa Dios. &E It́u̱mpɨy tsa̱m pɨ̱mi jɨyyajpa. Nɨmyajpa:Tacɨacputnetámum jém tanJa̱tuŋ Dios
jém co̱ñwɨɨp jém tronoyucmɨ
con jém Cordero. y Ocmɨ ánix iga aŋtuuma̱neyaj tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am, d́a i̱ wɨa̱p imay. It́yaj it́u̱mpɨy clase de pɨxiñt́am, jém tuŋgac pɨxiñt́am, jém jɨyyajpáppɨc tuŋgac aŋmat́i̱mɨ y jém tuŋgac naxyucmɨpɨc. Te̱ñyaj jém trono iwiñjo̱m y jém Cordero iwiñjo̱m. Icámneyaj yagats yoot́i tsa̱m po̱po. Imatspacne icɨɨjo̱m tu̱m suyat iay. U#y doce mil pɨxiñt́am de jém tribu de Zabulón, y doce mil pɨxiñt́am de jém tribu de José y doce mil pɨxiñt́am de jém tribu de Benjamín. Jáyaŋ jém pɨxiñt́am icámneyaj jém popyoot́i 3y doce mil pɨxiñt́am de jém tribu de Simeón, y doce mil pɨxiñt́am de jém tribu de Leví, y doce mil pɨxiñt́am de jém tribu de Isacar, 7y doce mil pɨxiñt́am de jém tribu de Aser, y doce mil pɨxiñt́am de jém tribu de Neftalí, y doce mil pɨxiñt́am de jém tribu de Manasés, -SAccámayyajta̱ sello doce mil pɨxiñt́am de jém tribu de Judá, y doce mil pɨxiñt́am de jém tribu de Rubén, y doce mil pɨxiñt́am de jém tribu de Gad, $AJesɨc ammatoŋ iga accámayyajta̱ jém sello ciento cuarenta y cuatro mil pɨxiñt́am de it́u̱mpɨy jém tribu de jém Israelpɨc pɨxiñt́am. "=Nɨmpa: —Odoy malwadaayɨ ni jém nas ni jém lamar ni jém cuyyaj hasta que tanaccámáypa jém sello iwiñpacyucmɨ jém icuyo̱xayajpáppɨc Dios. H Jesɨc ánix tuŋgac jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ químpa jém aŋja̱mquímmɨ. Iniit́ jém sello jém vivopɨc Dios imɨɨchi. Jesɨc pɨ̱mi jɨypa jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ. Ijɨ́yáy jém tuŋgac cuatro sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am jém iniit́wɨɨp jém pɨ̱mi iga imalwadáypa jém nas y jém lamar. \ 3Jesɨc ocmɨ ánix cuatro sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am te̱ñyaj icucuatro esquina de yɨ́p naxyucmɨ. Icte̱ñ jém cuatro sa̱wa iga odoy sujóyiñ yɨ́p naxyucmɨ. D́a ixujpa ni jém lamar ni jém cuyyaj. Porque núcne jém ja̱ma iga chiiyajta̱p castigo jém malopɨc pɨxiñt́am. ¿I̱ wɨa̱p it́eeñaŋjac Dios iwiñjo̱m??wIñɨ́mayyajpa jém co̱tsɨc y jém tsa: —Acuchijquettaamɨ, acya̱mɨ iga odoy aixiñ jém co̱ñwɨɨp jém tronoyucmɨ iga jém Cordero achiiba jém tsa̱m mɨjpɨc castigo. NJesɨc it́u̱mpɨy jém aŋjagooyiyaj y jém iniit́yajwɨɨp ipɨ̱mi yɨ́p naxyucmɨ y jém soldado iŋjagooyi y jém ricoyaj y jém iniit́wɨɨp ipɨ̱mi con it́u̱mpɨy jém esclavo y jém d́apɨc je esclavo, it́u̱mpɨy tsa̱m cɨ̱ŋyajpa, wagayamyajpa jém tsaajosjo̱m y jém tsaaŋjo̱m jém co̱tsɨgaŋjoj. %Jém sɨŋ togoypa juuts tu̱m to̱to cuando taŋwo̱tpa. It́u̱mpɨy jém co̱tsɨc y jém isla accáyt́a̱ ilugar ju̱t́ id́ɨc it́. % Jém ma̱tsa jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ actɨŋ naxyucmɨ juuts cuando tu̱m mɨjpɨc sa̱wa icyojpa jém tsuj it́ɨm cuando ma̱ñiñam. wg Jesɨc cuando jém Cordero ijac jém tuŋgac jém libro ixello jém seispɨc, ánix iga miñ tu̱m nasyɨɨxi tsa̱m pɨ̱mi. Cupiicha̱ jém ja̱ma juuts tu̱m puctu̱cu tsa̱m yɨc. Jém po̱ya se̱t juuts nɨɨpiñ agui tsabats. % Jesɨc cada tu̱mtu̱m jém a̱nama chiit́a̱ tu̱m yagats yoot́i tsa̱m po̱po. Nɨ́mayyajta̱ iga poyjejyajiñ tu̱m rato hasta que capspa jém numero de jém it́ɨ̱wɨtam jém accaayajta̱páppɨc juuts jeeyaj, jém icuyo̱xayajpáppɨct́im jém Cristo. x i Jém a̱namayaj tsa̱m pɨ̱mi jɨyyajpa. Nɨmyajpa: —MánO̱mi Dios, tsa̱m miwɨ̱. Mich miñu̱mapɨc. ¿Hasta jusaŋ iŋcɨɨpiŋpa jém malopɨc pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp vivo jém naxyucmɨ iga antségáypa jém aŋco̱bac?  { Jesɨc cuando jém Cordero ijac tuŋgac jém libro ixello jém cincopɨc, ánix jém altarcucɨɨm jém pɨxiñt́am ia̱namayaj jém accaaneyajta̱wɨɨp jém Dios iŋma̱t́i icuyucmɨ porque d́a iŋnéc iga icupɨcyajpa tánO̱mi Cristo. 9 kJesɨc ánám. Ánix tu̱m cawaj d́a wɨ̱ icolor agui cupuchayñe. Jém iquímcanewɨɨp iñɨ̱yi jém accaoypaap. It́úŋɨ́ypa jém Hades, yɨ́p nɨmtooba jém lugar ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp. Chiiyajta̱ jém pɨ̱mi iga iccaayajiñ tu̱m cuarta parte yɨ́p naxyucmɨpɨc pɨxiñt́am con jém espada, con jém yuu, con jém malopɨc caacuy y con jém jɨmñi ani̱matyaj jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. . UJesɨc cuando jém Cordero ijac tuŋgac jém libro ixello jém cuatropɨc, ammatoŋ iga jɨypa tuŋgac jém vivopɨc cosa. Anɨ́máypa: —¡Mi̱ñɨ, aamɨ!  Jesɨc ammatoŋ tu̱m jɨ̱yi ju̱t́ it́yaj jém cuatro vivopɨc cosa. Nɨmpa: —Mu̱ma ja̱ma yo̱xayajpa iga icoñwɨ́ypa tu̱m kilo de trigo o tres kilo de cebada. Odoy acca̱ɨ jém olivos icuy jém pɨcta̱paap para aceite ni jém uvas icuy. Cuando jém Cordero ijac tuŋgac jém libro ixello jém trespɨc, ammatoŋ iga jɨypa jém tuŋgac vivopɨc cosa. Anɨ́máy: —¡Mi̱ñɨ, aamɨ! Jesɨc ánám. Ánix tu̱m yɨc cawaj. Jém iquímcanewɨɨp inisɨɨba tu̱m balanza icɨɨjo̱m. dAJesɨc put tuŋgac cawaj, tsabatspɨc. Jém iquímcanewɨɨp chiit́a̱ tu̱m mɨjpɨc espada. Chiit́a̱t́im jém pɨ̱mi iga ictsucumpa jém guerra iga tsa̱m áŋa̱yajpa jém pɨxiñt́am iga naccaayajta̱p. $ACuando jém Cordero ijac tuŋgac jém sello jém libroyucmɨ, jesɨc ammatoŋ iga jɨy jém tuŋgac vivopɨc cosa. Anɨ́máy: —¡Mi̱ñɨ, aamɨ! H Jesɨc ánám. Ánix tu̱m po̱pcawaj. Jém iquímcanewɨɨp jém po̱pcawaj imatspacne tu̱m picxi icɨɨjo̱m. Iccámne ico̱bacyucmɨ tu̱m corona. Nɨcpa icoñwɨ́y jém ienemigo. W )Jesɨc ánix cuando jém Cordero ijac jém wiñt́ipɨc sello jém libroyucmɨ. Ammatoŋ iga jɨy tu̱m jém vivopɨc cosa. Agui t́i̱ñpa jém ijɨ̱yi juuts majɨywiñ. Anɨ́máy: —¡Mi̱ñɨ, aamɨ! EJesɨc jém cuatro vivopɨc cosa nɨmyajpa: —Amén. It́um wɨ̱. Jém veinticuatro wɨd́ayt́am co̱steeñactɨŋyaj. Moj ijɨ̱syaj Dios, jém d́apɨc nunca cuyajpa ivida.W' Ammatoŋt́im iga jɨyyajpa it́u̱mpɨy jém Dios iwa̱t́i, jém it́yajwɨɨp sɨŋyucmɨ, jém it́yajwɨɨp naxyucmɨ, jém it́yajwɨɨp nascɨɨm, jém it́yajwɨɨp jém lamar y it́u̱mpɨy cosa ju̱t́iŋquej. Nɨmyajpa:Wɨ̱ iga taŋwɨ̱wadayt́ámiñ jém co̱ñwɨɨp jém aŋjagooyi ico̱ñcuyyucmɨ
y jém Cordero para it́u̱mpɨy tiempo.Taŋcujíptámpa,
tanchiit́ámpa gloria,
aŋwɨ̱aŋja̱mta iga aŋjactámpa. -S Tsa̱m pɨ̱mi jɨyyajpa. Nɨmyajpa:Taŋcujíptámpa jém Cordero jém accaaneta̱wɨɨp id́ɨc
porque tsa̱m wɨa̱p.Wɨ̱ iga ipɨctsoŋ it́u̱mpɨy ipɨ̱mi
y jém riqueza y jém wɨbɨc jɨ̱xi.Wɨ̱ iga jém pɨxiñt́am icujípyajiñ
y ichiiyajiñ gloria. &E Ocmɨ ánix iga aŋtuuma̱neyaj tsa̱m jáyaŋ jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am. Ammatóŋáy ijɨ̱yi. Icute̱ñxe̱tneyaj jém aŋjagooyi ico̱ñcuy ju̱t́ it́ jém cuatro vivopɨc cosa y jém wɨd́ayt́am. It́yaj millones y millones de jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am.  Dios accámta iga aŋjagooyi y apa̱nijt́am
iga aŋcuyo̱xatámpa Dios
iga anaŋjactámpa jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. ~' Jesɨc iwanyajpa tu̱m jo̱mipɨc wa̱ñi. Nɨmyajpa:Mich wɨa̱p impɨc jém libro.Wɨa̱p iñjac jém siete sellos.Porque miccaata̱ iga anyojayt́a antáŋca.Iñt́egáy iññɨɨpiñ iga iñjúyayñe para Dios
pɨxiñt́am de it́u̱mpɨy raza,
jém iŋmatyajpáppɨc tuŋgac aŋma̱t́i,
jém it́yajwɨɨp tuŋgac naxyucmɨ y de jém tuŋgac naciónyaj. \}1Cuando ipɨc jém libro, jesɨc jém cuatro vivopɨc cosa y jém veinticuatro wɨd́ayt́am ico̱ste̱ñáypa jém Cordero iwiñjo̱m. Cada tu̱mtu̱m de jém wɨd́ayt́am iniit́ tu̱m arpa y tu̱m xa̱nu de oro. Comne jém xa̱nu con jém wɨbɨc po̱ma. Jém po̱ma nɨmtooba jém oraciones jém iwatnewɨɨp jém Dios ipɨxiñt́am. |Jém Cordero miñ ipɨc jém libro ju̱t́ imatspacne iŋwɨ̱cɨɨmɨ jém co̱ñwɨɨp jém aŋjagooyi ico̱ñcuyyucmɨ. l{QÁnix jém Cordero noco te̱ñ jém aŋjagooyi ico̱ñcuyaŋna̱ca ju̱t́ it́ jém cuatro vivopɨc cosa, jém veinticuatro wɨd́ayt́am iwiñjo̱m. Quejpa iga accaaneta̱ id́ɨc jém Cordero, pero sɨɨp pɨsneum. Iniit́ siete iwaŋ y siete iixcuy. Yɨ́p nɨmtooba jém siete espíritu jém icutsatnewɨɨp Dios icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ. z1Jesɨc tu̱m de jém wɨd́ayt́am anɨ́máy: —Odoy we̱jɨ. Mannɨ́máypa iga jém León jém tsucumnewɨɨp de jém tribu de Judá, jém rey David io̱cma̱nɨc, icoñwɨ́y it́u̱mpɨy jém ienemigoyaj. Je wɨa̱p íŋáy jém libro. Wɨa̱p ijac jém siete sellos. yJesɨc tsa̱m pɨ̱mi awej porque d́a quej ni tu̱m pɨ̱xiñ jém wɨa̱paap íŋáy jém libro iga imaypa. Ni d́a i̱ wɨa̱p iám. ?xwPero d́a i̱ jém wɨa̱paap íŋáy. Ni jém sɨŋyucmɨpɨc, ni jém naxyucmɨpɨc, ni jém más nascɨɨmpɨc d́a i̱ wɨa̱p íŋáy jém libro ni d́a i̱ wɨa̱p iám. 5wcJesɨc ánix tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ tsa̱m iniit́ ipɨ̱mi. Agui jɨypa. Nɨmpa: —¿I̱ iniit́ jém autoridad iga íŋáypa jém libro iga ijacpa jém sello? tv cJesɨc ánix iga jém co̱ñwɨɨp jém co̱ñcuyyucmɨ imatspacne tu̱m libro iŋwɨ̱cɨɨmɨ. Jém libro juuts tu̱m yagatspɨc to̱to wotneta̱. Jayñet́im aŋsɨ̱cmɨ y jayñet́im jojmɨ. Jém to̱to aŋtsajne con siete sello. su_ MánO̱mi Dios, wɨ̱ iga maŋcujíptámpa.Maŋcujíppa iga tsa̱m miwɨa̱p y tsa̱m iniit́ impɨ̱mi.Mich iŋwat it́u̱mpɨy cosa.It́yaj it́u̱mpɨy cosa porque mich iŋwɨ̱aŋja̱m.Jeeyucmɨ iŋwatne.t/ jesɨc jém veinticuatro wɨd́ayt́am ico̱steeñayyaj jém Dios iwiñjo̱m ju̱t́ co̱ñ jém co̱ñcuyyucmɨ. Ijɨ̱syajpa tanJa̱tuŋ Dios jém d́apɨc nunca cuyajpa ivida. Jesɨc jeeyaj ipatsquedáy jém corona jém aŋjagooyi ico̱ñcuy iwiñjo̱m. Nɨmyajpa: "s= Jém vivopɨc cosa icujíppa y ichiiba gracia jém co̱ñwɨɨp jém aŋjagooyi ico̱ñcuyyucmɨ jém d́apɨc nunca cuyajpa. Cada vez iwatpa así qr[Icucuatro jém vivopɨc cosa cada tu̱mtu̱m iniit́ seis ixaj. Jém ixajyucmɨ y jém ixajcucɨɨm naps ixcuyt́im. Sɨŋñi y tsuucɨɨm d́a jejyajpa. Seguido nɨmyajpa:Tsa̱m miwɨ̱, tsa̱m miwɨ̱, tsa̱m miwɨ̱, mánO̱mi Dios,
mich iniit́ it́u̱mpɨy impɨ̱mi.Miit́ dende wiñɨgam,
miit́t́im sɨɨp,
miit́ para siempre. 5qcTu̱m jém vivopɨc cosa juuts tu̱m ca̱ŋ. Jém tuŋgac juuts tu̱m ma̱ñtoro. Jém tuŋgac iwiñpac juuts tu̱m pɨ̱xiñ. Jém tuŋgac juuts tu̱m tajpi quecpa ixɨ. jpMJém aŋjagooyi ico̱ñcuy iwiñjo̱m it́ tu̱m lamar taŋcuámnaspa juuts tu̱m vidrio juuts tu̱m cristalino. It́ cuatro vivopɨc cosa icuwoyxe̱tneyaj jém co̱ñcuy. Icutero naps ixcuy iwiñjo̱m y it́uuñiaŋcɨɨm. @oyJém aŋjagooyi ico̱ñcuycucɨɨm putpa majɨywiñ. Agui t́i̱ñpa, agui nácsóypa. Jém co̱ñcuy iwiñjo̱m yótpa siete juctɨ de jém siete espíritu jém Diospɨc imɨɨchi. pnYÁnixt́im tuŋgac veinticuatro jém aŋjagooyi ico̱ñcuy icuwoyxe̱tne jém mɨjpɨc co̱ñcuy. Jemum co̱ñyaj veinticuatro wɨd́ayt́am. Agui po̱po ipuctu̱cu. Cada tu̱mtu̱m iccámneyaj tu̱m corona de oro ico̱bacyucmɨ. {moJém co̱ñwɨɨp jém aŋjagooyi ico̱ñcuyyucmɨ jém iámooyi jex juuts tu̱m jém wɨbɨc tsa jém aguipɨc tsocpa jém jaspe y de cornalina. Ju̱t́ it́ jém co̱ñcuy icuwoyxe̱tne tu̱m júŋi̱chi agui tsu̱s juuts tu̱m esmeralda. $lAJesɨc jeet́i rato tsa̱m anait́ jém Dios iA̱nama. Ánix iga tunne tu̱m aŋjagooyi ico̱ñcuy sɨŋyucmɨ. Co̱ññɨ̱m jém ico̱ñcuyyucmɨ. ^k 7Jesɨc ocmɨ aámquím, ánix tu̱m puerta áŋáyñe sɨŋyucmɨ. E̱ybɨc ammatoŋ jém jɨ̱yi jex juuts jém trompeta iŋjɨ̱yi. Ajɨ́yáy. Anɨ́máy: —Quiimɨ yɨɨm. Manaŋquejáypa t́i miñpa ocmɨm. j Siiga mit́atsɨgɨyt́a, matoŋtaamɨ t́i nɨmpa jém Dios iA̱nama ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa jém Dios ipɨxiñt́am.” iIt́u̱mpɨy jém icoñwɨyyajwɨɨp jém enemigo anchiiba tu̱m lugar iga aŋwaganaco̱ñpa jém aŋjagooyi ico̱ñcuyyucmɨ. Jext́im juuts aɨch cuando aŋcoñwɨ́y jém ánenemigo, nɨc aŋwaganaco̱ñ jém anJa̱tuŋ Dios ico̱ñcuyyucmɨ, jém itrono. h I̱xɨ, ɨch yɨɨm ate̱ñ tu̱m puerta aŋna̱ca. Sɨ́p antɨcs jém puerta. Anjɨ́yáypa jém tɨc io̱mi. Siiga amatóŋáypa jém anjɨ̱yi y íŋáypa jém puerta, jesɨc ɨch atɨgɨypa jém pɨ̱xiñ it́ɨcjo̱m. Aŋwaganawícpa jém pɨ̱xiñ. g#Jém antoypáppɨc aŋwogáypa siiga imalwatpa. Anchiiba castigo iga ichaguiñ iga imalwatpa. Wɨ̱wattaamɨ con it́u̱mpɨy íña̱nama. mfSJeeyucmɨ ɨch manaŋquímpa: Juyt́aamɨ jém wɨbɨc oro jém ɨchpɨc anait́ jém wɨ̱tsacnewɨɨp jém juctjo̱m iga iniit́t́ámiñ jém wɨbɨc riqueza. Juyt́aamɨt́im jém po̱popɨc yoot́i jém ɨchpɨc anait́ iga iŋcusuypa jém immɨjta̱y porque iŋcusɨ̱cɨ iga odoy michaa̱iñ. Co̱tɨ íñixco̱m jém ixcuy ichoy iga miixixóyiñ. feEMimicht́am miñɨmtámpa iga tsa̱m mirico, tsa̱m iniit́ jém iñyo̱xa̱ji y d́a t́i mit́ogóyáy. Pero d́a iñjo̱doŋtam iga tsa̱m miyaacha̱p, tsa̱m miuuguyt́im. Tsa̱m mipobre, micácht́i, iŋcusɨ̱cɨ. ydkPero como mijocox no más y d́a mipagac ni d́a mipijpa, jesɨc mantsujputpa juuts tu̱m cosa d́apɨc wɨ̱. ^c5Ɨch anjo̱doŋ it́u̱mpɨy t́it́am iŋwattámpa. Anjo̱doŋt́im iga d́a mipagac ni d́a mipijpa. Yɨ́p nɨmtooba iga d́a pɨ̱mi anjóyixpa ni d́a pɨ̱mi antoypa. Más wɨ̱ meega anjóyixpa o antoypa. 9bk’Jáyaayɨt́im jém pɨ̱xiñ jém iŋmatpáppɨc jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa jém Dios ipɨxiñt́am jém attebet Laodicea. Nɨ́maayɨ: “Nɨmpa así jém d́apɨc mɨgóypa, jém wɨbɨc testigo jém nuumaŋmatpaap, jém co̱bacpɨc, jém mojwɨɨp iwat it́u̱mpɨy cosa. Ha  Siiga mit́atsɨgɨyt́a, matoŋtaamɨ t́i nɨmpa jém Dios iA̱nama ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa jém Dios ipɨxiñt́am.” Cutsadayt́a̱ aŋma̱t́i jém it́yajwɨɨp jém attebet Laodicea e`C Jém icoñwɨypaap jém enemigo, anaccámpa juuts jém Dios ima̱stɨc icom iga icóppacpa jém ima̱stɨc. Jemum nɨcpa i̱t́i para siempre. D́a nunca putpa. Anjaycámáypa jém anJa̱tuŋ Dios iñɨ̱yi jém pɨ̱xiñ iwiñpacyucmɨ. Anjaycámáypat́im jém jo̱mipɨc Jerusalén iñɨ̱yi jém miñpáppɨc sɨŋyucmɨ. Jém anJa̱tuŋ Dios imɨɨchi jém icutsatpaap yɨ́p naxyucmɨ. Ocmɨ anjaycámáypat́im jém pɨ̱xiñ iwiñpacyucmɨ jém jo̱mipɨc annɨ̱yi. ~~$}}3{zxww?vDuuJt|s`rqpYonmll^k;ji2hghfxegdcba`_l^],\%[ZYWWPUTSSrRQPmOfNjM7KJpIHGFEDCCA@??->]=x4"+;p n H X `LiKiJesɨc ammatoŋ tu̱m jɨ̱yi tsa̱m mɨj juuts jɨyyajpa tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am, tu̱m aŋjɨ̱yi juuts ju̱pa jáyaŋ nɨ, juuts pɨ̱mi t́i̱ñpa jém majɨywiñ. Nɨmpa:¡Aleluya! Porque sɨɨp tsucumneum iga iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ jém tanO̱mi Dios jém iniit́wɨɨp it́u̱mpɨy ipɨ̱mi. (hIJesɨc put tu̱m jɨ̱yi de ju̱t́ it́ jém aŋjagooyi ico̱ñcuy. Nɨmpa:Cujíptaamɨ jém tanJa̱tuŋ Dios, mimicht́am,
jém iŋcuyo̱xatampáppɨc Dios,
jém iŋcɨ̱ŋtampáppɨc,
mixut́utampɨc y mimɨjtampɨc. Jém Cristo ipɨctsoŋpa jém ipɨxiñt́am `g9Jesɨc jém veinticuatro wɨd́ayt́am con jém cuatro vivopɨc cosa tocsne actɨŋ naxyucmɨ iga ijɨ̱syajpa Dios jém co̱ñwɨɨp jém aŋjagooyi ico̱ñcuyyucmɨ. Nɨmyajpa: —¡It́um wɨ̱! ¡Aleluya! efCJesɨc e̱ybɨct́im nɨmyaj: —¡Aleluya! Jém ijo̱co químpa it́u̱mpɨy tiempo. "e=Jém tanJa̱tuŋ Dios iñu̱mcɨɨpiŋ jém malopɨc yo̱mo,
jém pejoypaap jém mɨjpɨc attebet,
porque tsa̱m icmalwatne jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ con jém malopɨc jɨ̱xi.Sɨɨp Dios ichécum jém ipɨxiñt́am iñɨɨpiñ, jém accaata̱wɨɨp je̱m. d {Ocmɨ ammatoŋ tu̱m jɨ̱yi tsa̱m mɨj. Pɨ̱mi jɨyyajpa jáyaŋ pɨxiñt́am sɨŋyucmɨ. Nɨmyajpa:¡Aleluya! Jém tanJa̱tuŋ Dios wɨa̱p icɨacput jém pɨxiñt́am.Tsa̱m wɨ̱ jém tanDios, wɨa̱p iwat it́u̱mpɨy cosa. 5ccYɨ́p attebet padayt́a̱ jém profeta iñɨɨpiñ y jém d́apɨc táŋcaɨ́y iñɨɨpiñ y it́u̱mpɨy jém accaaneta̱wɨɨp icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ.bJemɨc d́a más tsocpa jém juctɨ. D́a más matoŋta̱p jém bulla de jém aŋcoomɨ́yóycuy. Jém máymáyoypaap más wɨa̱yajpa id́ɨc que jém it́yajwɨɨp icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ. Imɨgóyáy it́u̱mpɨy jém naciónyaj con jém iñawada̱cuy. taaYɨ́p attebet d́a i̱ nunca imatoŋpa jém música ni jém arpa, ni jém trompeta ni flauta. It́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém wɨa̱paap iyo̱xa̱, d́am más tampátpa yɨɨm, ni jém molino d́a más tammatoŋpa iga aŋjɨypa. l`QJesɨc tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ, tsa̱mpɨc pɨ̱mi, ipiŋ tu̱m mɨjpɨc molino icha. Ipatscúm lamar. Nɨmpa: —Yɨcsa̱bam icutɨŋ jém mɨjpɨc attebet Babilonia. Nunta togoypa. D́a e̱ybɨc íñixt́ámpa. "_=Pero mimicht́am, miit́t́aŋwɨɨp sɨŋyucmɨ, maymáya̱taamɨ porque sɨɨp Dios ichiiba castigo yɨ́p malopɨc pɨxiñt́am. Mimicht́am jém micutsatnewɨɨp Dios y jém iniŋmatpáppɨc jém Dios iŋma̱t́i, sɨɨp Dios icyojpa it́áŋca jém mimalwadayñewɨɨp. U^#Como tsa̱m pɨ̱mi aŋyácneyaj iccámayñeyaj pótpót ico̱bacyucmɨ. Tsa̱m wejyajpa. Pɨ̱mi aŋwejyajpa. Nɨmyaj: —¡Ay, ay! Agui uuguyt́im yɨ́p mɨjpɨc attebet. Je icuyucmɨ ricoja̱neyaj it́u̱mpɨy jém iniit́wɨɨp ibarco porque tsa̱m tumiñɨ́y jém attebet. Pero sɨɨp tu̱mt́i rato nunta mɨswatta̱. %]CJesɨc iixyajpa iga químpa jém jo̱co ju̱t́ jípsquetpa jém attebet, tsa̱m aŋwejyajpa. Nɨmyaj: —¿Jup attebet jex juuts yɨ́p mɨjpɨc attebet? G\Tu̱mt́i rato cuyaj it́u̱mpɨy jém mɨjpɨc riqueza. It́u̱mpɨy jém icwit́páppɨc jém mɨjpɨc barco con jém pasajeroyaj con jém yo̱xayajpáppɨc lamar, juumɨ teeñaŋjacyaj. _[7Nɨmyajpa: —¡Ay, ay! Agui uuguyt́im jém mɨjpɨc attebet. Tsa̱m wɨ̱cuyajne id́ɨc con jém wɨbɨc puctu̱cu morado y tsabatspɨc. Agui wɨ̱cuyajnet́im con jém oro, jém wɨ̱tampɨc tsa y jém perla. eZCJém máymáyoypaap tsa̱m ricoja̱neyaj cuando iwat negocio con jém attebet. Sɨɨp juumɨ tsɨ́yyaj porque icɨ̱ŋpa jém yaacha̱ji jém sɨɨppɨc iñasca jém attebet. Tsa̱m wejyajpa, tsa̱m aŋyácneyaj. `Y9Nɨ́mayyajta̱ jém it́yajwɨɨp jém attebet: —It́u̱mpɨy jém wɨbɨc tɨm jém iŋcusúnɨypáppɨc cáyum de mich. Jém wɨ̱tampɨc cosa tsa̱mpɨc tsoowɨ́y sɨɨp mit́ogóyáy y d́a nunca impátpa. 'XG It́t́im carga de canela y jém especia cɨ̱npaap, jém po̱ma, jém mirra y jém perfume. It́t́im vino y aceite y jém wɨbɨc harina y trigo. It́t́im bestia mular. It́t́im borrego. It́t́im cawaj. It́t́im carreta. It́t́im esclavos. It́t́im jém pɨxiñt́am ia̱nama. nWU It́ jém carga de oro y plata y jém wɨ̱tampɨc tsa aguipɨc tsoowɨ́y y jém perla. It́ jém wɨbɨc puctu̱cu jém lino y jém seda. It́t́im moradopɨc y tsabats. It́ jém wɨ̱tampɨc cuy jém cɨ̱npáppɨc y jém cosa watneta̱ de cuy aguipɨc tsoowɨ́y y jém marfil. It́t́im cosa de bronce y tɨ́ŋcuy y mármol jém tsa aguipɨc wɨ̱. V7 Jém máymáyoyyajpáppɨc tsa̱m wejyajpat́im. Pɨ̱mi aŋyácneyaj iga cuyajneum jém attebet porque d́a i̱ más ijúyáypa jém imáycuy. sU_ Juumɨ tsɨ́yyaj jém aŋjagooyiyaj porque tsa̱m icɨ̱ŋyajpa jém castigo. Nɨmyajpa: —Agui uuguyt́im jém mɨjpɨc attebet Babilonia, agui iniit́ id́ɨc jém ipɨ̱mi, pero sɨɨp tu̱mt́i rato núc jém mɨjpɨc castigo. wTg Tsa̱m wejyajpa yɨ́p naxyucmɨpɨc aŋjagooyi, tsa̱m aŋyácneyaj, porque agui pejóypa id́ɨc con jém yo̱mo, agui maymayyaj id́ɨc. Pero sɨɨp tsa̱m aŋyácneyaj cuando iix iga químpa jém ijo̱co ju̱t́ jípsquetyajpa. SJeeyucmɨ tu̱mt́i ja̱ma miñpa it́u̱mpɨy jém plagas. Tsa̱m jáyaŋ caayajpa, tsa̱m it́ jém aŋyaaqui y jém mɨjpɨc yuu. Ocmɨ jípsquetpa con juctɨ. Porque agui wɨa̱p jém tánO̱mi Dios, icɨɨpiŋpa jém mɨjpɨc attebet, icyojpa jém it́áŋca. @RyTsa̱m pɨ̱mi nacujípta̱ iyaac. Tsa̱m wɨ̱ it́ para jáyaŋ tiempo. Jesɨc chiit́aamɨ jém yaacha̱ji y jém aŋyaaqui tsa̱m pɨ̱mi. Tsa̱m ijɨ̱spa ijɨ̱xiaŋjo̱m. Nɨmpa iga yɨɨm aco̱ñ juuts tu̱m reyna. D́a nunca atsɨ́ypa aŋcut́um juuts cuno̱ya. D́a nunca annascaaba jém aŋyaaqui. BQ}Je̱mpɨct́im acseedaayɨ jém yo̱mo. Wɨscɨy yo̱jɨ juuts je iwat. Jém copa jém iwatnewɨɨp jém yo̱mo iga íñucpa, sɨɨp mo̱tɨ más jáyaŋ iga dos veces más iñchiiba. PPorque jém it́áŋca aŋtuuma̱neum, núcneum hasta sɨŋyucmɨ. Sɨɨp ijɨ̱spa Dios iga tsa̱m imalwatyaj, ichiiba castigo. OOcmɨ ammatoŋ tuŋgac jɨ̱yi sɨŋyucmɨ. Nɨmpa: —Mimicht́am mammɨɨchit́am, puttaamɨ de jém attebet iga odoy immalwattámiñ juuts jém it́yajwɨɨp jém attebet iga odoy impɨctsoŋtámiñ jém plagas, jém castigo jém Diospɨc icutsatpa. NCuyajne jém attebet porque iu̱quiwat it́u̱mpɨy jém naciónyaj con jém vino de jém malopɨc cusúnɨyooyi. Jém attebet Babilonia tsa̱m icmalwat jém aŋjagooyiyaj icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ. Tsa̱m wɨ̱ it́ jém Babilonia, jeeyucmɨ jém máymáyoypaap tsa̱m ricoja̱neyaj icuwɨ̱t́i de yɨ́p naxyucmɨ porque jém pɨxiñt́am tsa̱m icusúnɨyyajpa t́it́am iixpa. NMTsa̱m pɨ̱mi jɨypa. Nɨmpa: —Cuyajneum, cuyajneum jém mɨjpɨc attebet Babilonia. Tsɨ́y juuts tu̱m lugar ju̱t́ nɨcpa i̱t́i jém mal espíritu jém Woccɨɨwiñ imɨɨchi, ju̱t́ sɨɨba jém espíritu d́apɨc wɨ̱ jém tamalwadaypáppɨc, ju̱t́ it́yaj jém malopɨc jonyaj jém tsa̱mpɨc jóyixt́a̱p. $L CJesɨc ocmɨ ánix tuŋgac sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ quet sɨŋyucmɨ. Agui iniit́ ipɨ̱mi. Iyɨcquejpa icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ con jém icho̱ca. +KOJém malopɨc yo̱mo jém íñixñewɨɨp nɨmtooba jém mɨjpɨc attebet jém iŋjacpáppɨc it́u̱mpɨy jém aŋjagooyiyaj icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ.JIwatyajpa je̱mpɨc jém diez aŋjagooyi porque Dios ichi jém jɨ̱xi ia̱namaŋjo̱m iga iwatyajiñ juuts je ixunpa iga tu̱mt́i jɨ̱xi iniit́yaj iga ichiiyajpa ipɨ̱mi jém mɨjpɨc ani̱mat hasta que cupacpa it́u̱mpɨy juuts nɨmpa jém tanJa̱tuŋ Dios. ^I5Jém malopɨc ani̱mat con jém diez iwaŋ, jém íñixñewɨɨp, tsa̱m ijóyixyajpa jém malopɨc yo̱mo jém pejoypáppɨc. Ichacyajpa icut́um y cusɨ̱cɨ. Icúdayyajpa jém ima̱yi. Iñooquetpa con juctɨ. 9HkJesɨc jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ anɨ́máyt́im: —Jém lamar jém íñixñewɨɨp ju̱t́ co̱ñ jém malopɨc yo̱mo jém pejoypaap nɨmtooba it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am, jém it́yajwɨɨp tuŋgac naxyucmɨ, jém jɨyyajpáppɨc jém tuŋgac aŋmat́i̱mɨ, jém tuŋgac pɨxiñt́am. ,GQJesɨc jeeyaj nɨcpa áŋa̱jiyaj contra jém Cordero. Pero jém Cordero icoñwɨ́ypa. Jém tánO̱mi más wɨa̱paap, je más mɨjpɨc aŋjagooyi que it́u̱mpɨy jém aŋjagooyiyaj. Jém ipɨxiñt́am, jém iwaganait́wɨɨp, icupiŋ y iŋwejáy. Y jeeyaj d́a ichacyajpa iga icupɨcpa. F  Yɨ́p diez aŋjagooyi tu̱mt́i jɨ̱xi iniit́yaj. Ichiiyajpa it́u̱mpɨy ipɨ̱mi jém mɨjpɨc ani̱mat iga iyo̱xpátpa. pEY ’Jesɨc jém diez iwaŋ, jém íñixñewɨɨp, nɨmtooba diez aŋjagooyi jém d́apɨcnam ipɨctsoŋne icargo. Tsɨ́ypa juuts aŋjagooyi no más para tu̱m rato iga iŋjacyajpa yɨ́p naxyucmɨ con jém mɨjpɨc ani̱mat. #D? Jém mɨjpɨc ani̱mat jém it́wɨɨp wiñɨc y sɨɨp d́a i̱, cuando miñgacpa, tsɨ́ypa juuts jém ochopɨc aŋjagooyi. Tu̱mt́i ijɨ̱xi y tu̱mt́i ipɨ̱mi con jém tuŋgac sietepɨc. Ocmɨ nɨcpat́im jém lugar ju̱t́ ipɨctsoŋpa icastigo ju̱t́ d́a nunca cuyajpa. \C1 Jém ico̱bac nɨmtoobat́im siete mɨjpɨc aŋjagooyi. Nasneum cinco jém aŋjagooyi. Tu̱m sɨɨbam iŋjac y jém tuŋgac d́anam tsucumne. Y cuando miñpa jém íŋaŋpɨgam aŋjagooyi d́a jáyñe cuyajpa. UB# ’D́a it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am wɨa̱p icutɨɨyɨ́y, solamente jém jɨ̱xiɨywɨɨp wɨa̱p icutɨɨyɨ́y. Jém siete ico̱bac nɨmtooba jém siete co̱tsɨc ju̱t́ co̱ñ jém yo̱mo. 5AcJém ani̱mat jém sɨɨppɨc íñix, it́ id́ɨc wiñɨc, pero ocmɨ ca. Pero ocmɨ pɨs, putpa e̱ybɨc jém mɨjpɨc josjo̱m jém tsa̱mpɨc pɨ̱mi jojmɨ. Nɨcpa jém lugar ju̱t́ ipɨctsoŋpa castigo jém d́apɨc nunca cuyajpa. Jesɨc it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ jém d́apɨc i̱ ijaycámayñe iñɨ̱yi jém libro de la vida dende moj iwat Dios yɨ́p mundo, jeeyaj tsa̱m ipooñaŋja̱myajpa cuando iixyajpa iga pɨsneum jém ani̱mat jém it́wɨɨp id́ɨc wiñɨgam y ocmɨ ca, pero e̱ybɨc miñpa. @}Jesɨc jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ anɨ́máy: —¿T́iiga agui impooñaŋja̱mpa? Sɨɨp manaŋmadáypa jém d́apɨc iŋcutɨɨyɨ́ypa y t́i nɨmtooba jém yo̱mo iga iquímcane jém ani̱mat jém iniit́wɨɨp siete ico̱bac y diez iwaŋ. e?CJesɨc aŋcutɨɨyɨ́y iga tsa̱m u̱qui jém yo̱mo. Iuc jém nɨɨpiñ ju̱t́ accaata̱ jém Dios ipɨxiñt́am jém Jesucristo icuyucmɨ. Jém nɨɨpiñ iu̱quiwat. Cuando ánix jém yo̱mo agui ampooñaŋja̱mpa. =>sJém yo̱mo jaycámneta̱ iñɨ̱yi iwiñpacyucmɨ jém d́apɨc i̱ wɨa̱p icutɨɨyɨ́y. Nɨmpa así: “Jém mɨjpɨc attebet Babilonia. Yɨ́p yo̱mo tsɨ́y juuts a̱ppɨc de it́u̱mpɨy jém malopɨc yo̱mtam y it́u̱mpɨy jém malopɨc jɨ̱xi jém tsa̱mpɨc ijóyixpa Dios yɨ́p naxyucmɨ.” (=IJém yo̱mo iccámne tu̱m moradopɨc puctu̱cu y tsabats. Agui wɨ̱ cuyajne con oro, jém wɨ̱tampɨc tsa y jém perla. Imatspacne icɨɨjo̱m tu̱m copa de oro comne de jém cosa jém tsa̱mpɨc ijóyixpa Dios con it́u̱mpɨy jém malajɨ̱xi iga tsa̱m pejoyñe yɨ́p naxyucmɨ. m<SOcmɨ jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ ananɨgáy jém ána̱nama tu̱m tɨtsɨnaxyucmɨ. Aŋquejáy juuts tu̱m po̱ñ. Ánix tu̱m yo̱mo iquímcane tu̱m mɨjpɨc ani̱mat agui tsabats. Jém ani̱mat imɨjta̱yyucmɨ jaycámneta̱ it́u̱mpɨy jém malopɨc aŋma̱t́i jém icujɨyñewɨɨp Dios. Jém ani̱mat iniit́ siete ico̱bac y diez iwaŋ. @;yYɨ́p naxyucmɨpɨc aŋjagooyiyaj tsa̱m pejoyyajpa con yɨ́p malopɨc yo̱mo. Tsa̱m iu̱quiwatyaj yɨ́p naxyucmɨpɨc pɨxiñt́am con jém vino de jém malopɨc cusúnɨyooyi. : Jesɨc tu̱m de jém siete sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am jém inimiññewɨɨp jém siete xa̱nu de oro miñ anɨ́máy: —Mi̱ñɨ. Manaŋquejáypa jém castigo jém ipɨctsoŋpáppɨc jém malopɨc yo̱mo jém pejoypáppɨc jém co̱ñwɨɨp jém lamar. @9yTambién actɨŋt́im tu̱m mɨjpɨc ɨcxt́uj. Ictsɨ́ypa jém pɨxiñt́am. Tsa̱m pɨ̱mi mɨj jém ɨcxt́uj hasta cuarenta kilo ichacxñi tu̱mtu̱m. Jesɨc jém pɨxiñt́am tsa̱m pɨ̱mi imalmalnɨ́máy Dios porque jém ɨcxt́uj tsa̱m pɨ̱mi iyaachwatyaj. Tsa̱m mɨjpɨc castigo chiiyajta̱.c8?Togoyyaj it́u̱mpɨy jém isla jém it́wɨɨp lamar. Togoyt́im mex jém co̱tsɨcyaj. 71Jesɨc jac jém nas ju̱t́ it́ jém mɨjpɨc attebet. Tsɨ́y tres pedazo. Jesɨc jém tuŋgac attebetyaj icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ cujegayyaj it́ɨcyaj. Dios ijɨ̱spa jém attebet Babilonia iga tsa̱m imalwat jeeyucmɨ ichiiba jáyaŋ castigo juuts tu̱m vaso comne. 6wJesɨc agui quénpa majɨywiñ. Agui t́i̱ñpa. Tsa̱m nácsóypa. Tsa̱m pɨ̱mi yɨɨspa jém nas. Tsa̱m mɨjpɨc nasyɨɨxi. D́a i̱ queman oypa iix jexpɨc nasyɨɨxi tsa̱m mɨj dende moj i̱t́i jém pɨxiñt́am yɨ́p naxyucmɨ. o5WJesɨc jém sietepɨc sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ icutegáy jém xa̱nu sa̱uyucmɨ. Jesɨc jém sɨŋyucmɨpɨc ma̱stɨcjo̱m, ju̱t́ it́ Dios jém tronoyucmɨ, ammatoŋ tu̱m jɨ̱yi tsa̱m pɨ̱mi. Nɨmpa: —Cupacneum. 4Jesɨc jém mal espíritu iŋtuuma̱wat it́u̱mpɨy jém aŋjagooyiyaj tu̱m lugar iñɨ̱yi Armagedón jém aŋma̱t́i hebreo. 3'Nɨmpa Dios iga sɨɨp mannɨ́máypa iga miit́t́ámiñ al tanto. Ɨch amiñpa juuts tu̱m númpaap maŋcupiichcɨɨ́ypa. Tsa̱m mimaymay siiga miit́ listo y siiga iniccámne impuctu̱cu. Jesɨc d́a iŋcusɨ̱cɨ. D́a michaa̱p iga miixpa jém pɨxiñt́am. $2AYɨ́p mal espíritu jém Woccɨɨwiñ imɨɨchi wɨa̱pt́im iwat milagro. Nɨcpa iŋtuuma̱wat it́u̱mpɨy jém aŋjagooyiyaj icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ iga áŋa̱yajpa con Dios jém ja̱ma jém icupiŋnewɨɨp jém tanJa̱tuŋ Dios jém iniit́wɨɨp it́u̱mpɨy ipɨ̱mi. 91k Jesɨc ánix tucute̱n mal espíritu juuts nac. Tu̱m jém nac put jém dragón ijɨpjo̱m. Tu̱m jém nac put jém mɨjpɨc ani̱mat ijɨpjo̱m jém putnewɨɨp lamar. Y tu̱m jém nac put jém tuŋgac mɨjpɨc ani̱mat ijɨpjo̱m jém putnewɨɨp nascɨɨm jém imɨgóyaypaap jém pɨxiñt́am. ]03 Jesɨc jém seispɨc sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ icutegáy jém xa̱nu jém mɨjpɨc río iñɨ̱yi Eufrates. Jesɨc tɨts jém nɨ iga wɨa̱p iñasyaj jém aŋjagooyiyaj jém miñpáppɨc aŋja̱mquímmɨ. -/S Tsa̱m imalmalnɨ́máy Dios jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ porque tsa̱m yaachwatta̱p con jém to̱ya y jém puucɨ. Pero d́a icucacyaj ijɨ̱xi iga imalwatyajpa. >.u Jesɨc jém cincopɨc sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ icutegáy jém xa̱nu jém aŋjagooyi ico̱ñcuyyucmɨ ju̱t́ iŋjacpa jém mɨjpɨc ani̱mat jém putnewɨɨp lamar. Jesɨc cupiicha̱ icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ. Tsa̱m pɨ̱mi yaachwatta̱p jém pɨxiñt́am hasta que iwaspa it́ots con jém to̱ya. L- Jesɨc tsa̱m pɨ̱mi jípsyaj jém pɨxiñt́am con jém ja̱ma ipi̱ji. Pero d́a icucacyaj ijɨ̱xi iga d́a icujípyajpa Dios. Moj imalmalnɨ́mayyaj Dios jém icutsatnewɨɨp jém castigo. I, Jesɨc jém cuatropɨc sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ icutegáy jém xa̱nu jém ja̱myucmɨ y jém ja̱ma chiit́a̱ iga más pɨ̱mi pijpa hasta iñooba jém pɨxiñt́am con jém ipi̱ji. )+KAmmatoŋt́im tu̱m jɨ̱yi jém altaryucmɨ. Nɨmpa: —Nu̱ma, mánO̱mi Dios, mich iniit́ it́u̱mpɨy impɨ̱mi, iññu̱mcɨɨpiŋ juuts iwatneyaj. *Porque jeeyaj iccaayaj jém impɨxiñt́am jém iniŋmat́cɨɨwiñ. It́egáyáy iñɨɨpiñ yɨ́p naxyucmɨ. Jeeyucmɨ wɨ̱ iga inicse̱t jém nɨ juuts nɨɨpiñ iga inigucpa jém malopɨc pɨxiñt́am. Wɨ̱ iga ipɨctsoŋyajpa jexpɨc castigo. _)7Jesɨc ammatoŋ iga jɨypa jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ jém icutegayñewɨɨp jém xa̱nu jém nɨɨcɨɨm. Nɨmpa: —MánO̱mi Dios, miñu̱mcɨɨpíŋóypa. Mich miit́ dende wiñɨgam y miit́t́im hasta sɨɨp. Mich d́a mit́áŋcaɨ́y. Agui iŋwɨ̱cɨɨpiŋ jém malopɨc pɨxiñt́am. Wɨ̱ iga iñchiiba jém mɨjpɨc castigo. &(EJesɨc jém trespɨc sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ icutegáy jém xa̱nu jém nɨɨcɨɨm y jém nɨixcuy. It́u̱mpɨy jém nɨɨyaj se̱t iga nɨɨpiñ. ['/Jesɨc jém tuŋgac sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ jém wɨste̱npɨc nɨc icutegáy jém xa̱nu lamar. Se̱tpa jém lamar juuts jém tsúts iñɨɨpiñ. Jesɨc it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp lamar caayajpa. &5Jesɨc jém wiñt́ipɨc sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ icutegáy jém xa̱nu naxyucmɨ. It́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém iniit́wɨɨp jém mɨjpɨc ani̱mat imarca jém ijɨ̱syajpaap jém ani̱mat iwatnas imatsyaj jém malopɨc puucɨ tsa̱m toypa, d́a wɨ̱tsɨ́ypa. n% WOcmɨ ammatoŋ tu̱m mɨjpɨc jɨ̱yi jém cuartojo̱m ju̱t́ it́ Dios ipɨ̱mi. Nɨ́mayt́a̱ jém siete sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am: —Sɨɨp nanɨ̱cɨ jém siete xa̱nu jém Dios icastigo. Nɨ̱gɨ cutegaayɨ naxyucmɨ. "$=Jesɨc jém sɨŋyucmɨpɨc ma̱stɨcjo̱m comne de jo̱co. Tsa̱m it́ jém jo̱co porque tsa̱m it́ jém Dios ipɨ̱mi. D́a i̱ wɨa̱p it́ɨgɨy jém ma̱stɨcjo̱m hasta cuyajpa jém siete mɨjpɨc castigo jém inimiññewɨɨp jém siete sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am.Y#+Ocmɨ tu̱m de jém cuatro vivopɨc cosa ichi cada tu̱m tu̱m jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am tu̱m xa̱nu de oro comne de jém mɨjpɨc castigo jém icutsatpaap Dios jém it́wɨɨp it́u̱mpɨy tiempo. "}Jém sɨŋyucmɨpɨc ma̱stɨcjo̱m putyajpa jém siete sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am jém inimiññewɨɨp jém siete malopɨc caacuy. Wɨ̱cuyajneyaj con jém po̱popɨc puctu̱cu agui tsocpa. Iccámneyaj tu̱m cinturón de oro jém ipechoyucmɨ. 3!_Jesɨc ocmɨ cuando nasne yɨ́pyaj cosa, ánix sɨŋyucmɨ iga áŋáyñe jém sɨŋyucmɨpɨc ma̱stɨc hasta jém cuarto más jojmɨ ju̱t́ it́ Dios ipɨ̱mi. H  ¿I̱ d́a micɨ̱ŋpa, mánO̱mi Dios?¿I̱ d́a micujíppa?Porque solamente mimich jém d́apɨc mit́áŋcaɨ́y.It́u̱mpɨy jém naciónyaj miñpa mico̱steeñayyaj
porque ju̱t́quej tsa̱m wɨ̱quejpa jém iniŋquímayooyi.Quejpa iga iññu̱mcɨɨpiŋpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. wgIwanyajpa jém Moisés iwa̱ñi jém icuyo̱xanewɨɨp Dios y jém Cordero iwa̱ñi. Nɨmpa:MánO̱mi Dios, agui mɨjpɨc cosa mich iŋwat.Agui tampooñaŋja̱mpa.Mich iniit́ it́u̱mpɨy impɨ̱mi.Tsa̱m miwɨa̱paap.Mich tsa̱m iŋwɨ̱watpa y d́a mimɨgóypa.Mich más mɨjpɨc miRey iniŋjacpa it́u̱mpɨy jém naciónyaj. /WOcmɨ ánix juuts tu̱m lamar de vidrio namotneta̱ con juctɨ. Te̱ñyaj jém Dios ipɨxiñt́am jém lamar wiñpacyucmɨ. Jeeyaj icoñwɨyyaj jém mɨjpɨc ani̱mat y jém ani̱mat iwatnas. Icoñwɨ́yt́im jém inumero de jém iñɨ̱yi. Inisɨɨba jém arpa jém ichiiñewɨɨp Dios. x kOcmɨ ánix sɨŋyucmɨ tuŋgac seña tsa̱m mɨj, jém tsa̱mpɨc tampooñaŋja̱mpa. Siete sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am inimiñyaj siete jém íŋaŋpɨgam caacuy. Cuando yaj mi̱ñi jém siete caacuy, jesɨc cuyajum jém Dios icastigo. Jesɨc mɨcsta̱p jém uvas aŋsɨ̱cmɨ de jém attebet. Tsa̱m putpa nɨɨpiñ ju̱t́ mɨcsta̱p jém uvas. Tsa̱m jojmɨ jém nɨɨpiñ, núcpa hasta jém cawaj ifrenoyucmɨ. Núc tsa̱m juumɨ jém nɨɨpiñ trescientos kilómetro icuwoyo.Jesɨc jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ moj it́ɨŋ jém uvas yɨ́p naxyucmɨ. It́úc jém uvas, iŋtuuma̱watpa ju̱t́ iñepnepcotspa iga it́obáypa jém uvas iñɨ. Yɨ́p nɨmtooba iga Dios iŋtuuma̱watpa jém malopɨc pɨxiñt́am iga ichiiba castigo. eCTuŋgagam sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ, jém juctɨ iŋjagooyi, put de ju̱t́ it́ jém altar. Jesɨc pɨ̱mi ijɨ́yáypa jém tuŋgac sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ jém iniit́wɨɨp jém hoz aguipɨc tsu̱pa. Iñɨ́máy: —Tɨ̱ŋɨ sɨɨp jém cosecha con jém hoz aguipɨc tsu̱pa. Tɨ̱ŋɨ jém uvas yɨ́p naxyucmɨ porque sɨɨp cɨ̱ŋneum. {Ocmɨ put tuŋgac sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ jém ma̱stɨcjo̱m. Imatspacne icɨɨjo̱m tu̱m hoz tsa̱m tsu̱pa. jMJesɨc jém co̱ñwɨɨp jém ucsyucmɨ moj it́ɨŋ jém cosecha yɨ́p naxyucmɨ, ipiŋ. Jesɨc tuŋgac sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ put jém ma̱stɨcjo̱m. Tsa̱m pɨ̱mi jɨypa. Iñɨ́máy jém co̱ñwɨɨp jém ucsyucmɨ: —Tɨ̱ŋɨ con jém iñhoz, pi̱ŋɨ jém cosecha. Núcum jém hora iga impiŋpa porque cɨŋneum yɨ́p naxyucmɨ. wOcmɨ aámquím y ánix tu̱m ucsɨ tsa̱m po̱po. Jém ucsyucmɨ co̱ñ tu̱m pɨ̱xiñ juuts jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ. Iniit́ tu̱m corona de oro ico̱bacyucmɨ. Imatspacne tu̱m tɨ́ŋcuy tsa̱m tsu̱pa iga ipiŋpa jém cosecha. _7 Jesɨc ammatoŋ tu̱m jɨ̱yi sɨŋyucmɨ. Anɨ́máy: —Jaycaamɨ yɨ́p aŋma̱t́i: Nɨmpa jém Dios iA̱nama iga dende sɨɨp tsa̱m maymayyaj jém pɨxiñt́am jém caaneyajwɨɨp, jém icupɨcnewɨɨp jém tánO̱mi Cristo. Sɨɨp d́a yo̱xa̱p, jejyajpa. Jém icoñwɨyooyi iwaganait́. Piŋta̱p jém cosecha yɨ́p naxyucmɨ  Yɨ́mum quejpa jém Dios ipɨxiñt́am siiga d́a ichacpa jém Dios iŋquímayooyi y seguido icupɨcpa tánO̱mi Jesús. 7g Jemum ju̱t́ chiit́a̱p castigo tsa̱m jooga̱p it́u̱mpɨy tiempo, d́a nunca te̱ñpa. Jém pɨxiñt́am d́a nunca jejpa tsuucɨɨm ni sɨŋñi. Iñascaaba así it́u̱mpɨy jém ijɨ̱syajpáppɨc jém ani̱mat y jém iwatnas y jém ipɨctsoŋneyajwɨɨp jém marca de jém ani̱mat iñɨ̱yi. q[ jesɨc tienes que ipɨctsoŋpa tu̱m mɨjpɨc castigo. Dios ichiiba castigo y d́a iyaachaŋja̱mpa ni uxaŋ. Yaachwatta̱p jém pɨ̱xiñ con juctɨ y azufre jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am iwiñjo̱m y jém Cordero iwiñjo̱m.  Jesɨc ocmɨ miñ tuŋgac sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ jém trespɨc. Tsa̱m pɨ̱mi jɨypa. Nɨmpa: —Siiga i̱ ijɨ̱spa jém ani̱mat o jém iwatnas juuts tu̱m dios y siiga i̱ ipɨctsoŋpa jém ani̱mat imarca iwiñpacyucmɨ o icɨɨyucmɨ, Jesɨc ocmɨ miñ tuŋgac sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ. Nɨmpa: —Actɨŋum, actɨŋum jém mɨjpɨc attebet jém Babilonia porque ichi jém malopɨc jɨ̱xi it́u̱mpɨy jém naciónyaj juuts iu̱quiwat con jém malopɨc vino iga icpejóypa jém pɨxiñt́am. Tsa̱m pɨ̱mi jɨypa jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ. Nɨmpa: —Cɨ̱ŋtaamɨ Dios, cujíptaamɨ. Sɨɨp núcneum jém hora iga cɨɨpíŋóypa yɨ́p naxyucmɨ. Jɨ̱staamɨ Dios jém iwatnewɨɨp jém sɨŋ, jém nas, jém lamar y jém nɨixcuy. Jesɨc ánix tuŋgac sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ quecpa sɨŋyucmɨ. Inisɨɨba jém wɨbɨc aŋquímayooyi jém d́apɨc cuyajpa iga iŋmadáypa jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Aŋmadayyajta̱p it́u̱mpɨy clase de pɨxiñt́am, jém tuŋgac pɨxiñt́am, jém jɨyyajpáppɨc tuŋgac aŋmat́i̱mɨ y it́u̱mpɨy jém it́yajwɨɨp jém tuŋgacpɨc naxyucmɨ. ( ID́a i̱ mɨgooyi ijɨpjo̱m. D́a táŋcaɨ́y jém tanJa̱tuŋ Dios iwiñjo̱m. Jém tucuten sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am jém inimiññewɨɨp aŋma̱t́i , QYɨ́pyaj jém d́apɨc nunca yoomɨ́y, d́a nunca ijɨypát yo̱mo. It́úŋɨyyajpa ju̱t́ quej jém Cordero. Icupiŋ Dios entre jém malopɨc pɨxiñt́am. Iyojáy it́áŋca. Jeeyaj tsɨ́y juuts jém wiñt́ipɨc tɨm. Tsɨ́yyaj juuts Dios imɨɨchi y juuts jém Cordero imɨɨchi. A {Jesɨc jém pɨxiñt́am iwanyajpa tu̱m jo̱mipɨc wa̱ñi ju̱t́ it́ jém trono jém Dios iwiñjo̱m ju̱t́ it́ jém cuatro vivopɨc cosa y jém wɨd́ayt́am. D́a i̱ wɨa̱p ictsɨ́y jém wa̱ñi, solamente jém ciento cuarenta y cuatro mil pɨxiñt́am jém cɨacputneyajta̱wɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. B }Jesɨc ammatoŋ tu̱m aŋjɨ̱yi sɨŋyucmɨ juuts ju̱pa jáyaŋ nɨ, juuts tsa̱m pɨ̱mi t́i̱ñpa jém majɨywiñ. Ammatoŋ tu̱m aŋjɨ̱yi juuts tɨcsta̱p tsa̱m jáyaŋ arpa.   Ocmɨ aámquím, ánix jém Cordero iga te̱ñ jém co̱tsɨcyucmɨ iñɨ̱yi Sión. Iwaganait́yaj ciento cuarenta y cuatro mil jém ipɨxiñt́am. Jaycámayt́a̱ jém ipɨxiñt́am iwiñpacyucmɨ jém Cordero iñɨ̱yi y jém iJa̱tuŋ iñɨ̱yi. `9 Yɨ́p ixunpa iga mijɨ̱xiɨyt́ámiñ. Siiga iŋcutɨɨyɨ́ypa, jɨ̱staamɨ t́i nɨmtooba jém ani̱mat inumero. Yɨ́p nɨmtooba jém numero de jém pɨxiñt́am. Jém inumero seiscientos sesenta y seis.Q Siiga tu̱m pɨ̱xiñ d́a inii̱ jém marca, d́a wɨa̱p imáymáyóy ni juyjúyóypa. Siiga iniit́ jém marca o jém ani̱mat iñɨ̱yi o jém inumero wɨa̱p imáymáyóy y wɨa̱p ijuyjúyóy.  Jesɨc ipɨɨmɨ́y iga accámayt́a̱iñ tu̱m marca it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am iŋwɨ̱cɨɨmɨ o iwiñpacyucmɨ. It́u̱mpɨy accámayyajta̱p jém marca jém xut́upɨc y jém mɨjpɨc, jém rico y jém pobre, jém esclavo y jém d́apɨc je esclavo. lQ Jesɨc jém tuŋgac ani̱mat, jém putnewɨɨp nascɨɨm, iniit́ ipɨ̱mi iga ichiiba ivida jém watnas iga wɨa̱iñ ijɨy. Ichi ipɨ̱mi iga iccaayajpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém d́apɨc ijɨ̱syajpa jém watnas. ;o Imɨgóyáypa jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ con jém mɨjpɨc milagro jém wɨa̱paap iwat jém wiñt́ipɨc ani̱mat iwiñjo̱m. Iñɨ́máy jém pɨxiñt́am iga iwatyajiñ tu̱m watnas juuts jém wiñt́ipɨc ani̱mat jém coowa̱newɨɨp id́ɨc con jém espada, pero d́a ca.  Wɨa̱pt́im iwat jém mɨjtampɨc milagro. Icquetpa juctɨ sɨŋyucmɨ hasta yɨ́p naxyucmɨ jém pɨxiñt́am iwiñjo̱m. _7 Chiit́a̱t́im it́u̱mpɨy jém ipɨ̱mi jém iniit́wɨɨp jém wiñt́ipɨc ani̱mat jém coowa̱newɨɨp id́ɨc ico̱bac y ocmɨ pɨs. Yɨ́p ocmɨpɨc ani̱mat ipɨɨmɨ́ypa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ iga ijɨ̱syajiñ jém wiñt́ipɨc ani̱mat juuts tu̱m dios jém pɨsnewɨɨp icoowa̱ji. "= Ocmɨ ánix tuŋgac tsa̱m mɨjpɨc ani̱mat put nascɨɨm. Iniit́ wɨste̱n iwaŋ jex juuts tu̱m ma̱ñborrego, pero jɨypa juuts jém dragón. 7 Siiga i̱ ipajpa jém it́ɨ̱wɨ, jesɨc pajta̱pt́im mex je. Siiga i̱ accaóypa con espada, accaata̱pt́im con espada mex je. Yɨɨmpɨc quejpa iga iyaachɨ́ypa jém Dios ipɨxiñt́am cuando yaachwatta̱p iga d́a ichacpa, seguido icupɨcpa iga Dios wɨa̱p iyo̱xpát. 6g Siiga mit́atsɨgɨyt́a, matoŋtaamɨ. &~E Ijɨ̱syajpa yɨ́p ani̱mat it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ, jém d́apɨc jaycámneta̱ iñɨ̱yi jém librojo̱m jém tachiipáppɨc jém vida. Imɨɨchi jém libro jém Cordero jém accaaneta̱wɨɨp dende moj i̱t́i yɨ́p mundo. }9 Chiit́a̱t́im lugar iga áŋa̱yajpa con jém Dios ipɨxiñt́am jém imɨɨchipɨc hasta que icoñwɨ́ypa. Chiit́a̱t́im jém pɨ̱mi iga iŋjacpa it́u̱mpɨy clase de pɨxiñt́am, jém jɨyyajpáppɨc jém tuŋgac aŋmat́i̱mɨ y jém it́yajwɨɨp tuŋgac naxyucmɨ. 1|[ Jesɨc íŋáy ijɨp, moj imalmalnɨ́máy Dios y imalnɨ́máy jém iñɨ̱yi y jém wɨ̱co̱m ju̱t́ it́ Dios. Imalnɨ́máyt́im jém it́yajwɨɨp sɨŋyucmɨ. ;{o Jesɨc chiit́a̱ lugar jém ani̱mat iga icujɨypa tanDios iga tsa̱m pɨ̱mi imalmalnɨ́máypa. Chiit́a̱ pɨ̱mi iga iwatpa juuts je ixunpa para cuarenta y dos meses. ;zo Jesɨc jém pɨxiñt́am ijɨ̱syajpa jém dragón juuts tu̱m dios porque ichiiñe ipɨ̱mi jém mɨjpɨc ani̱mat jém putnewɨɨp jém lamar. Jesɨc ijɨ̱syajpat́im jém mɨjpɨc ani̱mat. Nɨmyajpa: —D́a i̱ tuŋgac wɨa̱paap juuts yɨ́p ani̱mat. D́a i̱ wɨa̱p icoñwɨ́y siiga áŋa̱pa. ry] Ánix tu̱m jém ani̱mat ico̱bac pɨ̱mi coowa̱ne. Iccaatooba jém icoowa̱ji, pero ocmɨ pɨs jém icoowa̱ji jém iccaapáppɨc id́ɨc. Jesɨc it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am agui ipooñaŋja̱myajpa, ocmɨ moj it́úŋɨyyaj. Nx Yɨ́p ani̱mat, jém ánixñewɨɨp, juuts tu̱m ca̱ŋ. Ipuy jex juuts jém oso. Ijɨp juuts jém león. Jém dragón ichi jém ipɨ̱mi, iccám juuts tu̱m aŋjagooyi, ichi mɨjpɨc autoridad. w + Ɨch ate̱ñ jém lamar aŋna̱ca cuando ánix tu̱m tsa̱m mɨjpɨc ani̱mat put jém lamar. Iniit́ siete ico̱bac y diez iwaŋ. Cada tu̱mtu̱m jém iwaŋyucmɨ iniit́ tu̱m corona. Cada tu̱mtu̱m ico̱bacyucmɨ inimiñ tu̱m malopɨc nɨ̱yi iga icujɨypa tanDios. Jv  Jesɨc jém dragón agui pɨ̱mi ijóyixpa jém yo̱mo. Nɨc iníŋa̱ los de más jém yo̱mo ima̱nɨctam jém d́apɨc ichacpa jém Dios iŋquímayooyi jém icupɨcpáppɨc Jesucristo.~uu Pero jém nas iyo̱xpát jém yo̱mo. Áŋáy jém nas, iucquet jém nɨ jém putnewɨɨp jém ani̱mat ijɨpjo̱m. vte Jesɨc jém ani̱mat moj icput nɨ ijɨpjo̱m iga iwatpa tu̱m mɨjpɨc río iga icjɨ́dáypa jém yo̱mo. wsg Pero jém yo̱mo chiit́a̱ wɨste̱n jém mɨjtampɨc águila ixaj iga wɨa̱p iquec iga nɨcpa tuŋgac lugar jém tɨtsɨnaxyucmɨ ju̱t́ d́a i̱ñɨ̱m, juumɨ de jém ani̱mat. Jemum wɨɨd́a̱ta̱p jém yo̱mo tres año y medio. r Jesɨc cuando jém dragón iix iga patsquetneta̱wum naxyucmɨ, moj imalwadáy jém yo̱mo jém icnayñewɨɨp jém jaychɨ̱xi. q} Maymáya̱taamɨ jém miit́t́aŋwɨɨp sɨŋyucmɨ. Agui miuuguyt́im jém miit́t́aŋwɨɨp naxyucmɨ y jém lamar porque quetneum naxyucmɨ jém Woccɨɨwiñ ju̱t́ miit́. Tsa̱m pɨ̱mi jóyñe. Ijo̱doŋ iga d́a jáyñe cuyajpa ipɨ̱mi. )pK Pero jém Dios ipɨxiñt́am wɨa̱p icoñwɨ́y jém Woccɨɨwiñ porque jém Cordero it́egáy iñɨɨpiñ iga iyojáy it́áŋca. Icoñwɨ́y con jém wɨbɨc aŋquímayooyi jém iŋmatyajpáppɨc. Jeeyaj d́a cɨ̱ŋyajpa iga togoypa ivida, pero it́yaj dispuesto iga accaayajta̱p. Lo Jesɨc ammatoŋ tu̱m mɨjpɨc jɨ̱yi sɨŋyucmɨ. Nɨmpa: —Sɨɨp núcum jém tiempo iga tacɨacputpa Dios. Núcne jém ipɨ̱mi. Sɨɨp iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ. Jém Cristo, jém Dios imɨɨchi, ipɨctsoŋne jém autoridad. Quejpa iga iniit́ ipɨ̱mi porque quebacputta̱ pɨ̱mi̱mɨ jém Woccɨɨwiñ jém tsa̱mpɨc icujɨypa jém tantɨ̱wɨtam. Tsa̱m iquejajwadáypa jém tantɨ̱wɨtam jém Dios iwiñjo̱m tsuucɨɨm y sɨŋñi. Yn+ Jesɨc quebacputta̱ sɨŋyucmɨ jém dragón, jém wiñɨcpɨc tsa̱ñ. Iñɨ̱yit́im Woccɨɨwiñ y Satanás. Imɨgóyáypa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ. Quebacputta̱ sɨŋyucmɨ, acquetta̱ naxyucmɨ jém Woccɨɨwiñ con it́u̱mpɨy jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am jém it́úŋɨyyajpáppɨc. _m7 Pero d́a wɨa̱ micoñwɨ́y jém dragón. D́am i̱ lugar para jeeyaj sɨŋyucmɨ. l Ocmɨ áŋa̱yajpa sɨŋyucmɨ. Jém Miguel con jém ipɨxiñt́am áŋa̱yajpa contra jém dragón con jém ipɨxiñt́am. Hk  Jesɨc poy jém yo̱mo, nɨc i̱t́i jém tɨtsɨnaxyucmɨ ju̱t́ d́a i̱ñɨ̱m. Dios iwɨ̱tsagáy tu̱m lugar ju̱t́ nɨcpa i̱t́i, ju̱t́ icwícpa tu̱m mil dosciento sesenta día. j Jesɨc jém yo̱mo icnay tu̱m jaychɨ̱xi. Jém tsɨ̱xi chiit́a̱ pɨ̱mi iga iŋjacpa it́u̱mpɨy jém naciónyaj. Iŋjacpa con tu̱m tɨ́ŋcuy vara. Pero ocmɨ accáyt́a̱ jém tsɨ̱xi, nanɨcta̱ jém Dios iwiñjo̱m jém mɨjpɨc co̱ñcuyyucmɨ. ~}|zyxxwvuitPsrEp~ojnn5ljihhTg"f$dXcbcah`__e^k]\[ZzYWVV!UcT4SRRQ>PPO>NPMLL>KuKJIHGFF=E&CCB2@@ >>]>=Pero mimicht́am miñɨmtámpa iga miIsraelpɨc mipɨxiñt́am. Tsa̱m iŋcupɨctámpa jém Moisés iŋquímayooyi. Tsa̱m minicujíptamta̱p iñyaac iga íñixpɨctámpa jém nunta Dios. ^g5Cuando núcpa jém ja̱ma iga icɨɨpiŋpa Dios, quejpa it́u̱mpɨy cosa jém aŋnécnewɨɨp jém pɨxiñt́am ia̱namaŋjo̱m. Accámta̱ jém Jesucristo juuts tu̱m juez iga icɨɨpiŋpa juuts nɨmpa jém wɨbɨc aŋquímayooyi, jém ɨchpɨc manaŋmadayñe. Jém Israelpɨc pɨxiñt́am tsa̱m it́oypa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi \f1Jexpɨc pɨxiñt́am cuando iwɨ̱watpa, quejpa iga jaycámneta̱ ia̱namaŋjo̱m jém aŋquímayooyi. Jesɨc jém pɨxiñt́am ijɨ̱spa ijɨ̱xiaŋjo̱m siiga iwɨ̱watne o imalwatne. Iyaac nacɨɨpiŋta̱p. leQCuando jém tuŋgac pɨxiñt́am, jém d́apɨc je de Israel, iwatyajpa ijɨ̱xi̱mɨ juuts nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi, pero d́a inii̱ jém aŋquímayooyi, jesɨc jém ijɨ̱xi jex juuts jém wɨbɨc aŋquímayooyi. cd? Porque Dios d́a iwɨ̱tsagáypa tu̱m pɨ̱xiñ it́áŋca siiga ixajamatoŋpa jém Moisés iŋquímayooyi. Pero Dios iwɨ̱tsagáypa tu̱m pɨ̱xiñ it́áŋca siiga iwatpa juuts nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi. c3 Jém iwatnewɨɨp táŋca, jém d́apɨc ipɨctsoŋne jém Moisés iŋquímayooyi, chiit́a̱pt́im castigo sin jém aŋquímayooyi. Jém iwatnewɨɨp táŋca cuando iniit́ jém Moisés iŋquímayooyi, jesɨc cɨɨpiŋta̱p con jeet́im aŋquímayooyi. Chiit́a̱p castigo. wbg Porque jém tanJa̱tuŋ Dios d́a iŋnégáypa ni tu̱m pɨ̱xiñ it́áŋca, iwɨ̱cɨɨpiŋpa parejo. 3a_ Pero it́u̱mpɨy jém iwɨ̱watyajpáppɨc, chiit́a̱p derecho iga núcpa ju̱t́ it́ Dios. Jém tanJa̱tuŋ Dios tsa̱m iwɨ̱ixpa, iyo̱xpátpa iga odoy t́i ijɨ̱xiñ. Wiñt́i iñascaaba así jém Israelpɨc pɨxiñt́am, ocmɨ iñascaabat́im así los demás, jém d́apɨc je de Israel. b`= Tsa̱m yaachwatyajta̱p, tsa̱m aŋyácneyaj it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém imalwatneyajwɨɨp. Wiñt́i iñascaaba así jém Israelpɨc pɨxiñt́am, ocmɨ je̱mpɨct́im iñascaaba jém d́apɨc je de Israel. <_qPero Dios ichiiba tu̱m mɨjpɨc castigo it́u̱mpɨy jém iwatpáppɨc juuts je ixunpa iyaac, jém d́apɨc icupɨcpa jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi, jém tsa̱mpɨc imalwatpa. ^ Chiit́a̱p jém vida jém d́apɨc cuyajpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém d́apɨc ichacpa iga iwɨ̱watpa, jém imétspáppɨc jutsa̱p iñúc ju̱t́ it́ Dios, jém iwɨ̱aŋja̱mpáppɨc iga Dios iwɨ̱ixpa, jém imétspáppɨc jém vida eterna. 4]cDios icyojpa cada tu̱mtu̱m juuts iwatne. G\Pero micht́am d́a mimatóŋóypa, d́a iŋwattooba juuts miñɨ́máy Dios, d́a iŋcucacta iñjɨ̱xi. Más jáyaŋa̱p iŋcastigo jém michiipáppɨc Dios hasta cuando núcpa jém ja̱ma iga ichiiba castigo Dios jém malopɨc pɨxiñt́am. Jesɨc íñixt́ámpa iga Dios iwɨ̱cɨɨpiŋpa jém pɨxiñt́am. R[¿T́iiga iñjóyixpa jém Dios it́óyooyi jém d́apɨc cuyajpa? ¿Que d́a iŋwadáypa caso iga tsa̱m iyaachɨ́ypa Dios iga tammalwatpa y d́a jobit́ ichiiba castigo jém pɨxiñt́am jém imalwatyajpáppɨc? Jo̱dóŋa̱taamɨ iga jém tanJa̱tuŋ Dios tsa̱m miyaachaŋja̱mpa porque ixunpa iga iŋcucaguiñ iñjɨ̱xi. ]Z3¿Que mich iñjɨ̱spa iga micɨɨputpa y Dios d́a michiiba castigo? ¿T́iiga miñɨmpa iga tsa̱m táŋcaɨ́y jém iñt́ɨ̱wɨ porque tsa̱m imalwat? ¿Que d́a iñjɨ̱spa iga iŋwatpat́im jexpɨc cosa? 'YGTanjo̱doŋ iga Dios icɨɨpiŋpa jém pɨxiñt́am con jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi. Chiiyajta̱p castigo it́u̱mpɨy jém iwatneyajwɨɨp jexpɨc cosa. mX UMich iniit́ la culpa siiga miñɨmpa iga malo yɨ́p pɨxiñt́am. Jɨ̱staamɨ iga iñyaac miniquejajwadayt́a̱p porque mimicht́am mimalot́im, iŋwattámpat́im jexpɨc cosa. Ɨch d́a ant́icutɨgɨ̱yi mii̱apaap mimich. vW g Jeeyaj tsa̱m iwɨ̱jo̱doŋ iga Dios ipɨɨmɨ́ypa iga accaayajta̱iñ jexpɨc pɨxiñt́am. Pero jém malopɨc pɨxiñt́am d́a iwadáypa caso. Seguido imalwatyajpa. Agui maymayt́im cuando imalwatyajpat́im jém it́ɨ̱wɨtam.V D́a jɨ̱xiɨ́y. D́a iccupacpa juuts iñɨ́máypa it́ɨ̱wɨ. D́a tóyóypa. D́a iyaachaŋja̱mpa jém it́ɨ̱wɨ. YU -Imalnɨ́máypa jém it́ɨ̱wɨtam. Ijóyixyajpa Dios. D́a inii̱ respeto. Tsa̱m natoyt́a̱p iyaac. Tsa̱m nacujípta̱p. Ijɨ̱xquímpa jém d́a wɨ̱tampɨc cosa. D́a it́oypa ni ija̱tuŋ ni ia̱pa. 3T aComne ia̱nama con it́u̱mpɨy jém malopɨc jɨ̱xi. Tsa̱m ichɨcyajtooba jém tuŋgac yo̱mo. Tsa̱m icusúnɨ́ypa pɨ̱xiñ juuts tu̱m yo̱mo. Tsa̱m cujóyɨ́yóypa. Tsa̱m na̱jajóypa, accaóypa, tsa̱m áŋa̱tero, tsa̱m mɨgóypa, tsa̱m imalwadáypa i̱ quej y tsa̱m cujɨ́yóypa. MS Como d́a iwɨ̱aŋja̱myaj iga ijɨ̱syajpa Dios, jesɨc Dios ijɨ́c iga más imalwad́iñ jém pɨxiñt́am. Ijɨ́cpa iga iwatyajiñ jém malopɨc cosa jém Diospɨc d́a iwɨ̱aŋja̱m. {R qJesanet́im jém pɨxiñt́am ichacyajpa iga ipɨcpa yo̱mo. Tsa̱m icusúnɨyyajpa pɨ̱xiñ juuts yo̱mo. Pɨ̱xiñ con pɨ̱xiñ napɨcyajta̱. Yaachwadayt́a̱p jém imɨjta̱y. Ipɨctsoŋyajpa jém castigo iga iwatyajpa jexpɨc táŋca. ;Q qJeeyucmɨ Dios ijɨ́c iga jém pɨxiñt́am wɨa̱p iwatyaj jém malopɨc cosa, jém tsa̱mpɨc icusúnɨ́ypa jém malopɨc pɨxiñt́am. Jém yo̱mtam ichacyajpa iga ipɨcpa pɨ̱xiñ. Moj iwatyaj contra juuts siempre iwatyajpa jém wɨbɨc pɨxiñt́am. Moj napɨcyajta̱ji yo̱mtam con yo̱mtam. NP porque jeeyaj d́a icupɨcneyaj jém nu̱mapɨc Dios, más icupɨcneyaj jém mɨgooyi. Ijɨ̱syajpa jém cuy y jém tsa jém Diospɨc iwatne. Icuyo̱xayajpa jém watnas. Pero d́a ijɨ̱syajpa ni d́a icuyo̱xayajpa jém tanJa̱tuŋ Dios, jém iwatnewɨɨp it́u̱mpɨy cosa. Wɨ̱ iga taŋcujíptámiñ para siempre. Amén. O Jeeyucmɨ Dios ichacyaj jém pɨxiñt́am. Ijɨ́cpa Dios iga más pɨ̱mi imalwatyajiñ juuts icusúnɨyyajpa jém pɨxiñt́am ia̱namaŋjo̱m hasta namalwadayyajta̱p con it́ɨ̱wɨtam. Iwatyajpa jém d́a wɨbɨc cosa jém tsa̱mpɨc tatsaa̱p taŋwat, tN cIchacyaj iga ijɨ̱spa jém nu̱mapɨc Dios, jém d́apɨc nunca caaba. Iwatyaj jém watnas iga ijɨ̱syajpa. Watneta̱ en forma juuts tu̱m pɨ̱xiñ jém caapáppɨc, o juuts tu̱m jon, o juuts tu̱m ani̱mat, o juuts tu̱m tsa̱ñ. bM ?Nɨmyajpa iga tsa̱m jɨ̱xiɨ́y, pero mást́im quejpa iga d́a jɨ̱xiɨ́y ni uxaŋ. L Iñuntawɨ̱jo̱doŋyaj juutspɨc Dios jém tanJa̱tuŋ Dios, pero d́a ijɨ̱syajpa juuts Dios. D́at́im icujípyajpa Dios para it́u̱mpɨy jém wɨ̱tampɨc cosa juuts iwatne. Ocmɨ núc jém ja̱ma iga jém pɨxiñt́am ijɨ̱xi d́a para t́i wɨ̱. Tsa̱m maloyaj. D́a wɨa̱p icutɨɨyɨ́y juppɨc jém nu̱mapɨc y juppɨc jém mɨgooyi. Jeeyaj juuts cupiicha̱ne jém ia̱nama. K  Dende watneta̱ yɨ́p nas, tsa̱m wɨ̱quejpa juutspɨc Dios jém tanJa̱tuŋ Dios, jém d́apɨc nunca cuyajpa ipɨ̱mi. D́a tánixpa Dios, pero wɨa̱p tánixáy t́it́am iwatne. Jesɨc jém pɨxiñt́am iniit́ la culpa iga d́a iixpɨcyajpa Dios. =J uChiit́a̱p castigo porque tsa̱m wɨ̱quejpa juutspɨc Dios jém tanJa̱tuŋ Dios. It́u̱mpɨy pɨxiñt́am tsa̱m iwɨ̱jo̱doŋyaj porque jeet́im tanJa̱tuŋ Dios iŋquejáy. 'I IQuejpa iga Dios icutsatpa tu̱m mɨjpɨc castigo dende sɨŋyucmɨ. Chiit́a̱p castigo it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am, jém iwatyajpáppɨc contra jém Dios iŋquímayooyi y jém imalwatyajpáppɨc. Como tsa̱m pɨ̱mi malo, d́a ijɨ́cpa iga núcpa jém nu̱mapɨc aŋma̱t́i. H  Jém wɨbɨc aŋma̱t́i tacjo̱dóŋa̱ta iga Dios tawɨ̱tsagáy tantáŋca iga wɨa̱iñ tapɨctsoŋta Dios. Tapɨctsoŋpa cuando taŋcupɨcpa Cristo y solamente siiga taŋcupɨcpa. Nɨmpa así jém Dios iŋma̱t́i: “Jém icupɨcnewɨɨp iga Dios iwɨ̱tsagáy jém it́áŋca, ipɨctsoŋpa jém vida jém d́apɨc cuyajpa.” Tsa̱m táŋcaɨ́y it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am %G EƗch d́a atsaa̱p iga anaŋmatpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i porque je iniit́ jém Dios ipɨ̱mi iga tacɨacputtámpa siiga taŋcupɨcpa Cristo. Wiñt́i ipɨctsoŋyaj jém Israelpɨc pɨxiñt́am, ocmɨ ipɨctsoŋyajpat́im jém tuŋgac pɨxiñt́am, jém d́apɨc je de Israel. Mantɨ̱wɨtam, ɨch ansunpa iga iñjo̱dóŋa̱támiñ iga wat́cɨy nɨctooba manjóyáy, pero hasta sɨɨp d́a awɨa̱p. Ansunpa iga id́iñ tu̱m wɨbɨc cosecha mimicht́ámaŋjo̱m, juutst́im cuando oy anaŋmadáy jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel. C 1 Ɨch anɨmpa iga mimicht́am anyo̱xpátpat́im cuando ánixpa iga tsa̱m iŋwɨ̱cupɨcpa jém tánO̱mi Cristo. Je̱mpam tanayo̱xpáttamta̱p. qB ] Tsa̱m mánixt́amtooba. Tsa̱m manyo̱xpáttooba iga más wɨa̱p iŋcutɨɨyɨyt́a t́i ixunpa Dios. A   Ɨch tsa̱m nɨctooba manjóyáy, pero d́a awɨa̱p. Sɨɨp aŋwágáypa Dios, siiga Dios ixunpa, wɨa̱p nɨcpa manjóyáy. `@ ; Ɨch aŋcuyo̱xa̱p jém tanJa̱tuŋ Dios con it́u̱mpɨy ána̱nama. Anaŋmadáypa jém pɨxiñt́am jutsa̱p icɨacputyaj jém Dios iMa̱nɨc. Dios ijo̱doŋ iga cada ja̱ma anaŋwejpátpa Dios para mimicht́am. u? eWiñt́i anchiiba gracia jém tanJa̱tuŋ Dios jém tánO̱mi Jesucristo iñɨyi̱mɨ para iñt́u̱mpɨyt́am mimicht́am porque icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ aŋmatta̱p iga micht́am tsa̱m iŋcupɨctámpa tánO̱mi Jesucristo. (> KSɨɨp manjáyayt́ámpa mimicht́am, miit́t́aŋwɨɨp jém mɨjpɨc attebet Roma, jém mit́oyt́ampáppɨc tanJa̱tuŋ Dios. Miŋwejayt́ámpat́im Dios iga michɨ́yt́ámiñ juuts jém Dios ipɨxiñt́am jém d́apɨc táŋcaɨ́y. Tsa̱m wa̱t́idios maŋcutsadayt́ámpa. Jém tanJa̱tuŋ Dios con jém tánO̱mi Jesucristo miwɨ̱wadayt́ámiñ. Jém Pablo nɨctooba jo̱yi jém mɨjpɨc attebet Roma = %Mimicht́am jém tuŋgacpɨct́im mipɨxiñt́am. Dios miŋwejayt́ámpat́im iga michɨ́yt́ámiñ juuts jém Jesucristo mimɨɨchit́am. t< cJém Jesucristo amɨɨcha̱ne, jeeyucmɨ Dios ayaachaŋja̱m y ayo̱xpát iga ananɨctámpa juumɨ jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga it́u̱mpɨy jém tuŋgacpɨc pɨxiñt́am wɨa̱iñ icupɨcyaj jém Cristo y iwatyajpa juuts ixunpa Dios. @; {Quejpa iga Dios iMa̱nɨc, jém tsa̱mpɨc iniit́ jém Dios ipɨ̱mi, porque acpɨsta̱ de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp. Jeet́im wɨbɨc jɨ̱xi iniit́ juuts tanJa̱tuŋ Dios. 8: kNɨmyajpa iga miñpa jém Dios iMa̱nɨc, jém tánO̱mi Jesucristo. Ocmɨ nay yɨ́p naxyucmɨ jém Jesucristo juuts tu̱m pɨ̱xiñ, jém rey David io̱cma̱nɨc ima̱nɨc. P9 Wiñɨgam jém Dios iŋmat́cɨɨwiñ ijaychacneyaj iga Dios tajɨycámayñe iga núcpa ja̱ma iga Dios tacɨacputpa. Jaychacneta̱ jém promesa jém wɨbɨc librojo̱m jém Diospɨc imɨɨchi. {8 sƗch aPablo, sɨɨp manjáyáypa. Aŋcuyo̱xa̱p jém tánO̱mi Jesucristo. Dios acupiŋ iga accám juuts tu̱m apóstol, jém icutsatnewɨɨp Dios. Acupiŋ iga anaŋmad́iñ jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios icɨacputtooba jém pɨxiñt́am. l7QJém tánO̱mi Jesucristo miwɨ̱wadayt́ámiñ iñt́u̱mpɨyt́am. Amén. Jemum cuyaj. 6 Jém iŋmatpaap nɨmpa: —Nu̱ma, d́a jáyñe amiñpa. Jesɨc ɨch anɨmpa: It́um wɨ̱. ¡Mi̱ñɨ, mánO̱mi Jesús! 85iSiiga i̱ iccáypa uxaŋ jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́ jaycámneta̱ yɨ́p librojo̱m, jesɨc Dios iccáyáypa jém iñɨ̱yi jém libro de la vida. Iccáyáypat́im jém derecho iga nɨcpa i̱t́i jém wɨbɨc attebet. D́at́im ichiiba jém wɨbɨc cosa juuts ijɨycámayñe Dios yɨ́p librojo̱m. 4)Sɨɨp manacjo̱dóŋa̱p mimicht́am, jém immatoŋpáppɨc yɨ́p aŋma̱t́i, jém jaycámneta̱wɨɨp yɨ́p librojo̱m. Siiga i̱ iŋcodɨ́ypa yɨ́p aŋma̱t́i con tuŋgac aŋma̱t́i, jesɨc Dios icmatspa jém plagas juuts jaycámneta̱ yɨ́p librojo̱m. M3Jém Dios iA̱nama y jém Cordero iyo̱mo, jém aŋcoomɨ́yoypaap, nɨmpa: ¡Mi̱ñɨ! Jém imatoŋyajpaap yɨ́p aŋma̱t́i nɨmyajpat́im: ¡Mi̱ñɨ! Wɨ̱ iga míñiñ jém nɨ́ctɨtsnewɨɨp. Jém iwɨ̱aŋja̱mwɨɨp, wɨ̱ iga iuguiñ jém nɨ jém tachiipáppɨc vida. D́a tamáychiiba Dios, tasajɨ́ypa. I2 —Ɨch aJesús. Maŋcutsadáy tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ, jém acuyo̱xapaap, iga iŋmadáyiñ yɨ́p aŋma̱t́i jém Dios ipɨxiñt́am ju̱t́ aŋtuuma̱yajpa. Ɨch jém aco̱bacpɨc de jém rey David y ɨcht́im jém io̱cma̱nɨc ima̱nɨc. Ɨch jém awɨ̱t́ma̱tsa jém tsocpáppɨc cuque̱jacɨɨm. D1Pero tsɨ́yyajpa aŋsɨ̱cmɨ jém chimpa, jém na̱watyaj, jém pejoypaap, jém accaoypaap, jém ijɨ̱spáppɨc jém watnas y jém tsa̱mpɨc it́oypa jém mɨgooyi, jém mɨgoypaap. b0=Agui maymay jém icheenewɨɨp ipuctu̱cu. Jeeyucmɨ chiit́a̱p derecho iga icunúcpa jém wɨbɨc cuy jém ichiipáppɨc vida. Chiit́a̱pt́im derecho iga tɨgɨypa jém puerta de jém jo̱mipɨc Jerusalén. V/% Ɨch jém awiñt́ipɨc y jém íŋaŋpɨc, juuts jém letras alfa y omega. . Nɨmpa tánO̱mi Cristo: —D́a jáyñe amiñpa. Anamiñpa jém coñwɨyooyi. Anyojpa cada tu̱mtu̱m según juuts iwatne. 0-Y Jém malopɨc pɨ̱xiñ seguido imalwad́iñ y jém iniit́wɨɨp jém malopɨc jɨ̱xi seguido iwad́iñ jém malopɨc cosa. Y jém wɨbɨc pɨ̱xiñ wɨ̱ iga seguido iwɨ̱wad́iñ. Y jém iniit́wɨɨp jém wɨbɨc jɨ̱xi ia̱namaŋjo̱m wɨ̱t́im siiga seguido iwatpa juuts ixunpa Dios. S, Anɨ́máyt́im: —Odoy aŋya̱mɨ yɨ́p aŋma̱t́i jém nɨmnewɨɨp t́i miñpa, jém iñjaycámnewɨɨp yɨ́p librojo̱m, porque núctooba jém tiempo iga cupacpa juuts miñɨ́mayñeta̱. 7+g Jesɨc nɨmpa jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ: —Odoy wa̱tɨ je̱mpɨc. Ɨch aŋcuyo̱xa̱pt́im Dios juuts mimich y juuts jém iñt́ɨ̱wɨtam jém iŋmatpáppɨc jém Dios iŋma̱t́i y juuts jém icupɨcpáppɨc jém Dios iŋma̱t́i jém jaycámayñeta̱wɨɨp yɨ́p librojo̱m. Jɨ̱sɨ Dios. \*1Ɨch aXiwan. Ánix y ammatoŋ yɨ́pyaj cosa. Jesɨc cuando yaj ánix y ammatoŋ, aco̱ste̱ñ jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ ipuycɨɨm jém aŋquejayñewɨɨp it́u̱mpɨy yɨ́pyaj cosa iga anjɨ̱spa. $)A—D́a jáyñe amiñpa. Je̱mpam nɨmpa Cristo. Tsa̱m maymay jém icupɨcpaap jém Dios iŋma̱t́i jém jaycámayñeta̱wɨɨp yɨ́p librojo̱m. h(IOcmɨ jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ anɨ́máy: —Yɨ́p aŋma̱t́i jém nu̱mapɨc. D́a je mɨgooyi. Jém tánO̱mi Dios, jém ichiiñewɨɨp jɨ̱xi jém wiñɨcpɨc iŋmat́cɨɨwiñ, sɨɨp icutsat yɨ́p naxyucmɨ tu̱m jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ jém imɨɨchipɨc iga iŋquejáyiñ jém icuyo̱xayajpaap t́i miñpa d́a jáyñe. 'Jemɨc d́am i̱ piichɨ. Jém it́yajwɨɨp jemɨc d́a ixunpa juctɨ iga iyɨcquejpa. D́at́im ixunpa jém ja̱ma icho̱ca porque jém tánO̱mi Dios iyɨcquejpa jém ipɨxiñt́am y jeeyaj iŋjacyajpa para it́u̱mpɨy tiempo. D́a jáyñe miñgacpa Jesucristo &Jeeyaj iixayyajpa jém iO̱mi iámooyi. Cada tu̱mtu̱m jém imozo jaycámayñeta̱ jém iO̱mi iñɨ̱yi iwiñpacyucmɨ. n%UJemɨc d́a i̱ jém cosa d́apɨc wɨ̱, d́am i̱ ijɨycámne jém castigo. Pero it́ jém attebet jém más mɨjpɨc aŋjagooyi ico̱ñcuy ju̱t́ iŋjacpa Dios y ju̱t́ iŋjacpa jém Cordero y jém imozoyaj icuyo̱xayajpa. i$KCucmɨ de jém calle de jém attebet y cada lado de jém nɨ it́ jém cuyyaj jém tachiipáppɨc vida. Tɨ́ma̱p doce veces tu̱m a̱mt́ɨy. Chióypa it́ɨm cada meses. Jém cuy iay wɨ̱ para icpɨspa jém naciónyaj. # Ocmɨ jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ aŋquejáy tu̱m wɨbɨc nɨ jém tachiipáppɨc vida jém d́apɨc cuyajpa. Tsa̱m cunajne jém nɨ juuts cristal. Putpa jém aŋjagooyi ico̱ñcuycucɨɨm ju̱t́ iŋjacpa Dios y ju̱t́ iŋjacpa jém Cordero. "Pero jém malopɨc cosa d́a tɨgɨypa je̱m. D́at́im tɨgɨypa jém jóyixoypaap ni jém mɨgoypaap. Solamente tɨgɨyyajpa jém pɨxiñt́am jém jaycámneta̱wɨɨp iñɨ̱yi jém Cordero ilibrojo̱m jém ichiiñewɨɨp jém vida jém d́apɨc cuyajpa.]!3Jém naciónyaj ininɨcyajpa ipɨ̱mi jém mɨjpɨc attebet iga icujípyajpa Dios. T !Jém ipuerta d́a nunca aŋpajpa sɨŋñi, y jemɨc d́a nunca piicha̱p. EJém naciónyaj, jém icɨacputnewɨɨp, sɨɨyajpa jém juctɨaŋtso̱cajo̱m. Yɨ́p naxyucmɨpɨc aŋjagooyiyaj ininɨcyajpa it́u̱mpɨy jém ipɨ̱mi jém attebet ju̱t́ it́ Dios. !Jém attebet d́at́im ixunpa jém ja̱ma ni jém po̱ya iga iyɨcquejpa porque Dios icho̱ca iyɨcquejpa y jém Cordero je jém ijuctɨ. :mD́a ánix ni tu̱m ma̱stɨc jém attebet porque jém tánO̱mi Dios, jém iniit́wɨɨp it́u̱mpɨy ipɨ̱mi, con jém Cordero, jeeyaj tsɨ́yyaj juuts jém ma̱stɨc. 8iJém doce ipuerta watneta̱ de doce jém perla. Cada tu̱mtu̱m jém puerta watneta̱ de tu̱m perla. Jém attebet icalle naps oro, juuts jém vidrio wɨa̱p taŋcuámnaspa. jMjém tuŋgac jém ónice, jém tuŋgac jém cornalina, jém tuŋgac jém crisólito, jém tuŋgac jém berilo, jém tuŋgac jém topacio, jém tuŋgac jém crisoprasa, jém tuŋgac jém jacinto y jém tuŋgac jém amatista. RJém it́aañi ibase wɨ̱accuyajneta̱ con jáyaŋ jém wɨ̱tampɨc tsa. Tu̱m jém base accámayñeta̱ jém jaspe. Jém tuŋgac jém zafiro, jém tuŋgac jém ágata, jém tuŋgac jém esmeralda, yJém taañi watneta̱ de jém wɨbɨc tsa jém jaspe. Jém attebet watneta̱ naps oro. Agui tsocpa juuts vidrio. "=Ocmɨ iquípspa jém attebet it́aañi. Iyucmɨ sesenta y cuatro metro. Jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ iquípspa con yɨ́p naxyucmɨpɨc quípsóycuy. QJém attebet cuadrada. Jesaŋt́im iyagats jesaŋt́im iwɨ̱t́i. Jesɨc iquípspa jém attebet con iquípsóycuy. Iyagats dos mil dosciento kilómetro, jesaŋt́im iwɨ̱t́i, jesaŋt́im iyucmɨ. /WJém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ jém aŋmatpáppɨc con aɨch inisɨɨba tu̱m quípsóycuy de oro iga iquípspa jém attebet y jém puertayaj y jém it́aañi. ?wJém attebet iniit́ doce ibase ju̱t́ pɨɨma̱ne jém taañi. Jaycámayñeta̱ iñɨ̱yi cada tu̱mtu̱m jém baseyucmɨ jém doce apóstolyaj jém icutsatnewɨɨp jém Cordero. 'G Iniit́ tres ipuerta aŋja̱mquímmɨ. Iniit́ tres ipuerta aŋwɨ̱xa̱umɨ. Iniit́ tres ipuerta aŋtsapsa̱umɨ. Iniit́ tres ipuerta aŋja̱mtɨgɨymɨ. +O Cutánne jém attebet con tu̱m mɨjpɨc taañi tsa̱m pɨ̱mi yucmɨ. Iniit́ doce ipuerta. Cada tu̱mtu̱m jém ipuerta it́ tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ. Cada tu̱mtu̱m jém puertayucmɨ jaycámayñeta̱ iñɨ̱yi cada tu̱mtu̱m de jém doce tribu de jém Israelpɨc pɨxiñt́am. :m Jém attebet tsa̱m wɨ̱ tsocpa con jém Dios icho̱ca. Agui tsocpa juuts tu̱m tsa aguipɨc tsoowɨ́y juuts jém wɨbɨc tsa jém jaspe. Taŋcuámnaspa juuts tu̱m cristal. @y Jesɨc ananɨgáy ána̱nama tu̱m mɨjpɨc co̱tsɨcyucmɨ tsa̱m pɨ̱mi yucmɨ. Aŋquejáy jém mɨjpɨc attebet jém wɨbɨc Jerusalén. Quetpa sɨŋyucmɨ Dios iwiñjo̱m. # Jesɨc núc tu̱m jém siete sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am jém iniit́wɨɨp id́ɨc jém siete xa̱nu de oro comne de jém siete íŋaŋpɨc caacuy. Anɨ́máy: —¡Mi̱ñɨ yɨɨm! Manaŋquejáypa jém wo̱ñi, jém ipɨcpaap jém Cordero iga aŋcoomɨ́ypa. Pero jém cuɨ̱xiyajpɨc, jém d́apɨc icupɨcyaj, jém jóyixoyyajpaap, jém accaoyyajpaap, jém pejoyyajpaap, jém na̱watyaj, jém ijɨ̱syajpaap jém watnas y it́u̱mpɨy jém mɨgoyyajpaap, jeeyaj acnɨcyajta̱p jém laguna ju̱t́ naps juctɨ, ju̱t́ jípsyajpa con jém azufre. Jém acnɨcneyajta̱wɨɨp je̱m tanɨmpa iga wɨscɨy caayajpa. Jém jo̱mipɨc Jerusalén mSSiiga i̱ icoñwɨ́ypa jém malopɨc jɨ̱xi tienes que ipɨctsoŋpa it́u̱mpɨy jém wɨbɨc cosa juuts tu̱m tsɨ̱xi imɨɨcha̱p jém ija̱tuŋ imɨɨchi. Ɨch atsɨ́ypa juuts iDios y je tsɨ́ypa juuts ɨch amma̱nɨc. % COcmɨ anɨ́máyt́im: —Cupacneum. Ɨch jém awiñt́ipɨc y jém íŋaŋpɨc, juuts jém letra jém alfa y omega. Siiga i̱ nɨ́ctɨtspa, ɨch anacnɨ́cpa. Anchiiba jém nɨ jém ichiipáppɨc vida, jém químpáppɨc jém wɨbɨc nɨixcuy. D́a ammáychiiba, ansaɨ́ypa.  %Jesɨc jém co̱ñwɨɨp jém mɨjpɨc aŋjagooyi ico̱ñcuyyucmɨ nɨmpa: —¡Matoŋtaamɨ! Ɨch anacjo̱mase̱tpa it́u̱mpɨy cosa. Jesɨc anɨ́máy: —Jaycaamɨ porque nu̱ma yɨ́p anaŋma̱t́i, d́a je mɨgooyi. Tienes que cupacpa juuts mannɨ́mayñe. A {Dios icujicháypa jém ipɨxiñt́am iixcaŋnɨ. D́am más caaba jém pɨxiñt́am. D́a i̱ jém aŋyaaqui. D́am wejyajpa. D́am i̱ jém to̱ya. Cuyajneum jém wiñt́ipɨc cosa. e CJesɨc ammatoŋ tu̱m mɨjpɨc jɨ̱yi sɨŋyucmɨ. Nɨmpa: —¡Matoŋtaamɨ! Sɨɨp miñ iwaganai̱t́iyaj Dios jém pɨxiñt́am. Jeeyaj tsɨ́y juuts Dios ipɨxiñt́am y Dios tsɨ́y juuts jém pɨxiñt́am iDios. v eƗch aXiwan ánix jém wɨbɨc attebet, jém jo̱mipɨc Jerusalén, quetpa sɨŋyucmɨ Dios iwiñjo̱m. Wɨ̱tsacneum juuts tu̱m wo̱ñi jém iniit́wɨɨp trato iga jáyɨ́ypa. Tsa̱m wɨ̱cuyajne iga ipɨctsoŋpa jém iwɨd́a̱ya.  Jesɨc ánix tu̱m jo̱mipɨc sɨŋ y tu̱m jo̱mipɨc nas porque jém wiñɨcpɨc sɨŋ y nas cuyajneum. D́at́im i̱ jém lamar. A{Je̱mt́im cotyajta̱p it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém d́apɨc i̱ iñɨ̱yi jém librojo̱m ju̱t́ accámneyajta̱ jém ipɨctsoŋpáppɨc jém vida jém d́apɨc cuyajpa.)KY jém muerte y jém Hades acnɨcyajta̱ jém juctjo̱m jém laguna ju̱t́ naps juctɨ. Yɨ́pyaj tanɨmpa wɨscɨy caaba, yɨ́p laguna ju̱t́ naps juctɨ. wg Jém lamar chióy jém caaneyajwɨɨp, icɨɨjuŋcot jém it́yajwɨɨp je̱m. Jém muerte y jém Hades chióyt́im jém caaneyajwɨɨp. Icɨɨjuŋcot jém it́yajwɨɨp je̱m. Cɨɨpiŋyajta̱ cada tu̱mtu̱m juuts iwat cuando vivonam. >u Jesɨc ánix jém caaneyajwɨɨp te̱ñyaj Dios iwiñjo̱m. It́t́im jém mɨjpɨc y jém xut́upɨc. Áŋáyt́a̱ jém libroyaj. Áŋáyt́a̱t́im jém tuŋgac libro, jém libro de la vida. Cada tu̱mtu̱m jém caaneyajwɨɨp cɨɨpiŋyajta̱p juuts jaycámneta̱ librojo̱m juuts iwatneyaj cuando vivo. /W Jesɨc ocmɨ ánix tu̱m tsa̱m mɨjpɨc trono agui po̱po. De jém co̱ññewɨɨp iwiñjo̱m poy jém nas y jém sɨŋ, pero d́a ipátyaj ju̱t́ nɨcyajpa. H  Jesɨc jém Woccɨɨwiñ, jém tsa̱mpɨc imɨgóyáy jém pɨxiñt́am, patscumta̱ jém juctjo̱m jém laguna ju̱t́ naps juctɨ, jemum tsa̱m pɨ̱mi yótpa con azufre. Je̱mt́im patscumneta̱ wiñt́i jém mɨjpɨc ani̱mat y jém malopɨc profeta jém nɨ́maŋtaaya̱wɨɨp iga Dios icutsat. Jemɨgam yaachwatta̱p tsuucɨɨm y sɨŋñi. D́a nunca cuyajpa jém yaacha̱ji. Cɨɨpíŋóypa jém mɨjpɨc aŋjagooyi jém po̱popɨc itrono zm Miñyajpa icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ. Icuwoyxe̱tneyaj ju̱t́ aŋtuuma̱neyaj jém Dios ipɨxiñt́am jém attebet jém tsa̱mpɨc it́oypa Dios. Jesɨc Dios icquet juctɨ naxyucmɨ. Yaj jípsque̱t́iyaj it́u̱mpɨy jém ienemigoyaj. .UPut iga imɨgóyáyiñ jém naciónyaj, jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp icuwɨ̱t́i yɨ́p mundo. Nɨcpa imɨgóyáy jém lugar iñɨ̱yi Gog y Magog. Iŋtuuma̱watyajpa jém pɨxiñt́am iga áŋa̱yajpa. Tsa̱m pɨ̱mi jáyaŋ it́yaj juuts jém pooy jém it́wɨɨp lamar aŋna̱ca. mSJesɨc cuando cuyaj jém mil a̱mt́ɨy, cutsɨgayt́a̱ jém Woccɨɨwiñ ju̱t́ pajneta̱. ~Agui wɨ̱ it́ jém wiñt́ipɨc acpɨsneta̱wɨɨp. Tsɨ́yyaj juuts Dios imɨɨchi. D́a caaba e̱ybɨc. Tsɨ́yyaj juuts pa̱nij iga icuyo̱xa̱p Dios, iga icuyo̱xa̱p Cristo. Iwagaaŋjacyajpa jém pɨxiñt́am con Cristo tu̱m mil a̱mt́ɨy. 9}kYɨ́pyaj jém wiñt́ipɨc pɨsnewɨɨp de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp. Pero los de más jém caaneyajwɨɨp d́a pɨsneyaj hasta que cuyajpa jém tu̱m mil a̱mt́ɨy. 4|aOcmɨ ánix wa̱t́i jém aŋjagooyi ico̱ñcuy ju̱t́ co̱ñyaj jém accámneta̱wɨɨp juuts juez iga cɨɨpíŋóypa. Ánixáyt́im jém pɨxiñt́am ia̱nama jém tɨŋcujagayñeta̱wɨɨp iɨscɨ porque iŋmatyajpa iga Jesús wɨa̱p tacɨacput y iga iŋmatyajpa jém Dios iŋma̱t́i. Yɨ́p pɨxiñt́am d́a queman ico̱steeñayyaj jém mɨjpɨc ani̱mat ni jém ani̱mat iwatnas. D́at́im ipɨctsoŋ jém ani̱mat imarca iwiñpacyucmɨ ni icɨɨyucmɨ. Iwaganait́yajpa jém Cristo tu̱m mil a̱mt́ɨy. Iwagaaŋjacyajpat́im con Cristo. q{[Ipatscúm jém mɨjpɨc josjo̱m tsa̱m jojmɨ. Jemum ipaj. Iccámáy tu̱m sello ju̱t́ aŋnúcne iga odoy pud́iñ. Jesɨc jém Woccɨɨwiñ d́a wɨa̱p imɨgóyáy jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ hasta capspa jém tu̱m mil a̱mt́ɨy. Cuando yaj na̱xi jém mil a̱mt́ɨy tienes que cutsɨgayt́a̱p jém Woccɨɨwiñ tu̱m rato. ~zuJesɨc imats jém dragón, jém wɨd́ay tsa̱ñ, je jém Woccɨɨwiñ y Satanás. Ichen para tu̱m mil a̱mt́ɨy. 0y [Jesɨc ánix iga quet tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ. Inimiñ jém llave iga íŋáypa jém mɨjpɨc jos tsa̱m jojmɨ. Imatspacne icɨɨjo̱m tu̱m mɨjpɨc cadena. xJesɨc it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém tsɨ́yñeyajwɨɨp, accaayajta̱p con jém espada jém putnewɨɨp jém mɨjpɨc aŋjagooyi ijɨpjo̱m, jém iquímcanewɨɨp jém cawaj. Jesɨc it́u̱mpɨy jém jonyaj cusum icɨɨsyaj jém pɨxiñt́am ima̱yi.CwMatsta̱ jém mɨjpɨc ani̱mat y jém malopɨc profeta jém nɨ́maŋtaaya̱newɨɨp iga Dios icutsatne. Yɨ́pyaj iwatyaj jém milagro jém mɨjpɨc ani̱mat iwiñjo̱m iga imɨgóyayyajpa jém pɨxiñt́am, jém ipɨctsóŋayñeyajwɨɨp jém ani̱mat imarca iwiñpacyucmɨ, jém ijɨ̱syajpaap jém ani̱mat iwatnas. Icuɨstɨc sɨwiñ cotyajta̱ jém juctjo̱m jém laguna ju̱t́ naps juctɨ jém tsa̱mpɨc pɨ̱mi yótpa con azufre. QvOcmɨ ánix jém mɨjpɨc ani̱mat con yɨ́p naxyucmɨpɨc reyyaj con jém soldadoyaj, aŋtuuma̱neyaj iga áŋa̱yajpa contra jém co̱ñwɨɨp jém po̱pcawajyucmɨ y contra jém soldadoyaj. 2u]Miñt́aamɨ iga iŋcudáyiñ jém reyyaj ima̱yi y jém capitán ima̱yi, y jém pɨ̱mipɨc pɨ̱xiñ ima̱yi. Iŋcɨɨspa jém icawaj ima̱yi y jém cawaj io̱mi ima̱yi. Iŋcɨɨspa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am ima̱yi jém esclavo jém d́apɨc je esclavo jém mɨjpɨc y jém xut́upɨc. t#Ocmɨ ánix tu̱m sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ te̱ñ ja̱mjo̱m. Pɨ̱mi jɨypa. Iŋwejáypa it́u̱mpɨy jém jonyaj jém quecyajpáppɨc sɨŋyucmɨ. Nɨmpa: —Mi̱ñɨ miŋtuuma̱jit́am yɨɨm. Mi̱ñɨ miwiiquit́am ju̱t́ iwatpa Dios tu̱m mɨjpɨc sɨŋ. s'Jaycámneta̱ jém iyoot́yucmɨ y jém iwɨt́puyyucmɨ: “Jém Rey de it́u̱mpɨy reyyaj, jém tánO̱mi Dios it́u̱mpɨy io̱miyaj.” ^r5Jém aŋjagooyi jém iquímcanewɨɨp jém po̱pcawaj putpa ijɨpjo̱m tu̱m espada agui tsu̱pa. Con yɨ́p espada iccoowa̱p jém naciónyaj icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ. Iŋjacpat́im con tu̱m tɨ́ŋcuy vara. Iñepnepcotspa jém uvas con ipuy iga it́obáypa jém iñɨ. Yɨ́p nɨmtooba iga ichiiba castigo it́u̱mpɨy jém malopɨc pɨxiñt́am. Porque Dios, jém iniit́wɨɨp it́u̱mpɨy ipɨ̱mi, tsa̱m pɨ̱mi ijóyixáypa jém pɨxiñt́am it́áŋca. 'qGJém sɨŋyucmɨpɨc soldado it́úŋɨyyajpa. Cada tu̱mtu̱m iquímcane tu̱m po̱pcawaj. Accámayñeyajta̱ jém wɨbɨc puctu̱cu agui po̱po, cuáyñe. cp? Accámayñeta̱ tu̱m yoot́i mujne con nɨɨpiñ. Jém iñɨ̱yi jém Dios Iŋma̱t́i. Ao{ Agui tsocpa jém iixcuy juuts yótpa juctɨ. Jém ico̱bacyucmɨ accámayñeta̱ wa̱t́i jém corona. Jaycámneta̱ tu̱m nɨ̱yi, pero d́a i̱ icutɨɨyɨ́ypa solamente je mismo. Un# Jesɨc ánix iga áŋáyñe jém sɨŋ. It́ tu̱m po̱pcawaj. Jém iquímcanewɨɨp jém cawaj d́a nunca mɨgóypa y siempre iccupacpa juuts nɨmpa. Nu̱mcɨɨpíŋóypa y áŋa̱pa con justicia. my Jesɨc aco̱ste̱ñ jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ ipuycɨɨm iga anjɨ̱spa. Pero anɨ́máy: —Odoy wa̱tɨ je̱mpɨc. Ɨch aŋcuyo̱xa̱pt́im Dios juuts mimich y juuts jém iñt́ɨ̱wɨtam jém it́úŋɨypáppɨc jém Jesús iŋquímayooyi, jém nu̱mapɨc. Odoy ajɨ̱sɨ aɨch, jɨ̱sɨ Dios. Jém nu̱mapɨc aŋma̱t́i, jém tachiiñewɨɨp jém tánO̱mi Jesús, jeet́im jɨ̱xi juuts jém ichiiñewɨɨp Dios jém wiñɨcpɨc iŋmat́cɨɨwiñ. Jém iquímcanewɨɨp jém po̱pcawaj (lI Jesɨc jém sɨŋyucmɨpɨc pɨ̱xiñ anɨ́máy: —Jaycaamɨ así: “Agui maymay jém pɨ̱xiñ jém iŋwejayñeyajwɨɨp Dios iga nɨcpa sɨ́ŋa̱jiyaj cuando aŋcoomɨ́ypa jém Cordero.” Anɨ́máyt́im: —Yɨ́bam jém nu̱mapɨc aŋma̱t́i, jém michiiñewɨɨp Dios. kJém yo̱mo agui wɨ̱cuyajne.Chiit́a̱ jém wɨbɨc puctu̱cu, jém lino agui cuáyñe, jém aguipɨc tsocpa. Jém wɨbɨc puctu̱cu nɨmtooba iga wɨ̱tsagayñeta̱wum jém Dios ipɨxiñt́am it́áŋca. It́yajum listo iga nɨcpa iwaganait́yaj Cristo. #j?Sɨɨp tamaymáya̱támiñ.Wɨ̱ iga tanait́t́ámiñ jém maymáya̱ji tána̱namaŋjo̱m y taŋcujíptámpa Dios
porque sɨɨp núcneum jém ja̱ma iga aŋcoomɨ́ypa jém Cordero.Jém iyo̱mo nawɨ̱tsacneta̱wom. (Yɨ́p nɨmtooba jém Dios ipɨxiñt́am.) Y~~,||5{ zyy,wwvFutVs$rr@qpppdpoon0mkjjbitgg5eddc;bZa``9_^^]g] [[Y7WVUTSQPOONMM_LzKK II7HRGFF}EE+DC B@@(>=It́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am siiga ijɨ́cyajpa iga iŋquejáypa jém Dios iA̱nama jém wɨbɨc tuŋ, jeeyaj jém Dios ima̱nɨctam. ~7 Porque siiga iŋwatpa juuts nɨmpa jém malopɨc jɨ̱xi, jém iniit́wɨɨp íña̱namaŋjo̱m, tienes que micaaba, d́a miñúcpa ju̱t́ it́ Dios. Pero siiga iñjɨ́cpa iga miyo̱xpátpa jém Dios iA̱nama iga mictsacpa iga immalwatpa, jesɨc iniit́pa jém wɨbɨc vida. }# Jesɨc, mantɨ̱wɨtam, d́a tai̱ obligado iga tammalwad́iñ juuts nɨmpa jém malopɨc jɨ̱xi jém it́wɨɨp tána̱namaŋjo̱m. /|W Siiga iniit́ jém Dios iA̱nama íña̱namaŋjo̱m, jém icpɨsnewɨɨp Jesús de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp, jesɨc jeet́im Dios, jém icpɨsnewɨɨp jém Jesucristo, ichiibat́im vida jém immɨjta̱y jém caapáppɨc. Micpɨspa porque iniit́ jém Dios iA̱nama íña̱namaŋjo̱m. @{y Caaba jém tammɨjta̱y porque taŋwatne jém táŋca. Pero siiga nu̱ma tanait́ Cristo tána̱namaŋjo̱m, jesɨc vivo jém tána̱nama porque Dios tawɨ̱tsagáy jém tantáŋca. }zs Pero mimicht́am d́a miŋjactámpa jém malopɨc jɨ̱xi jém it́wɨɨp íña̱namaŋjo̱m. Miŋjacpa jém wɨbɨc jɨ̱xi jém tachiiñewɨɨp jém Dios iA̱nama siiga nu̱ma iniit́ jém Dios iA̱nama íña̱namaŋjo̱m. Pero siiga tu̱m pɨ̱xiñ d́a inii̱ jém Dios iA̱nama, jém tachiiñewɨɨp Cristo, jesɨc jém pɨ̱xiñ d́a je jém Cristo imɨɨchi. zymJém tsa̱mpɨc iwatpa juuts nɨmpa jém malopɨc jɨ̱xi ia̱namaŋjo̱m, d́a wɨa̱p iwat juuts ixunpa Dios. ExPorque siiga jém malopɨc jɨ̱xi iŋjacpa tu̱m pɨ̱xiñ, jesɨc ijóyixpa tanJa̱tuŋ Dios. Jém pɨ̱xiñ d́a iwattooba, ni d́a wɨa̱p iwat juuts nɨmpa jém Dios iŋquímayooyi. >wuSiiga siempre taŋjacpa jém malopɨc jɨ̱xi jém it́wɨɨp tána̱namaŋjo̱m, jesɨc caaba tána̱nama. D́a nɨcpa tai̱t́i con Dios. Pero siiga jém wɨbɨc jɨ̱xi taŋjacpa, jém tachiiñewɨɨp jém Dios iA̱nama, jesɨc tanait́ jém vida. D́a t́i id́ɨ́yɨ́y, tu̱mt́i tanjɨ̱xi con Dios. v+Jém pɨxiñt́am, jém iwatpáppɨc juuts nɨmpa jém malopɨc jɨ̱xi ia̱namaŋjo̱m, wɨa̱p tanɨm iga iŋjacpa jém malopɨc jɨ̱xi. Pero jém iwatpáppɨc juuts nɨmpa jém Dios iA̱nama, iŋjacpa jém wɨbɨc jɨ̱xi jém ichiiñewɨɨp jém Dios iA̱nama. FuIwat así iga wɨa̱p tanaccupac juuts nɨmpa jém Dios iŋquímayooyi porque sɨɨp d́a taŋwatpa juuts nɨmpa jém malopɨc jɨ̱xi, pero taŋwattámpa juuts nɨmpa jém Dios iA̱nama. $tAJém Moisés iŋquímayooyi d́a wɨa̱p iyo̱xpát jém pɨxiñt́am porque jeeyaj d́a wɨa̱p iwatyaj it́u̱mpɨy jém aŋquímayooyi. Pero jém tanJa̱tuŋ Dios nu̱ma wɨa̱p iyo̱xpát jém pɨxiñt́am. Icutsat iMa̱nɨc yɨ́p naxyucmɨ. Miñ i̱t́i juuts tu̱m pɨ̱xiñ táŋcaɨywɨɨp. Oy iyojáy jém pɨxiñt́am it́áŋca. Dios ichégáy Cristo jém pɨxiñt́am it́áŋca cuando accaata̱. s1Jém Dios iA̱nama jém tachiiñewɨɨp jém vida, taŋjacpa porque Cristo tamɨɨchi. Taccutsɨgáypa jém malopɨc jɨ̱xi jém taccaapáppɨc. }r uSɨɨp Dios d́a ichiiba castigo jém pɨxiñt́am, jém icupɨcneyajwɨɨp jém tánO̱mi Jesucristo, it́u̱mpɨy jém imɨɨchipɨc. Jeeyaj ichacneyaj iga iwatyajpa juuts nɨmpa jém malopɨc jɨ̱xi. Sɨɨp icupɨcyajpa jém Dios iA̱nama. Tq!Sɨɨp anchiiba gracia jém tanJa̱tuŋ Dios porque acɨacputneum jém tánO̱mi Jesucristo. Jesɨc ɨch mismo aŋcupɨcpa jém Dios iŋquímayooyi con it́u̱mpɨy ána̱nama. Anaŋjacpa jém malopɨc anjɨ̱xi jém anait́wɨɨp ána̱namaŋjo̱m. Pero siempre jém malopɨc jɨ̱xi aŋjactooba aɨch, tsa̱m acmalwattooba.vpeƗch tsa̱m pɨ̱mi aŋyácne. ¿I̱ wɨa̱p acɨacput de yɨ́p malopɨc jɨ̱xi, jém accaapáppɨc? oPero ánix iga anait́ ána̱namaŋjo̱m tuŋgac jɨ̱xi juuts tu̱m malopɨc aŋquímayooyi. Tsa̱m ijóyixpa jém wɨbɨc jɨ̱xi. D́a iwɨ̱aŋja̱m iga aŋwɨ̱watpa. Jém malopɨc jɨ̱xi, jém anait́wɨɨp ammɨjta̱yyucmɨ, atsenne juuts tu̱m preso. RnAnjo̱doŋ ána̱namaŋjo̱m iga tsa̱m wɨ̱ jém Dios iŋquímayooyi. imKJe̱mpɨgam annascaaba aɨch. Cuando anjɨ̱spa iga aŋwɨ̱wattooba, siempre ammalwatpa. dlAJesɨc siiga ɨch aŋwatpa jém malopɨc cosa, jém d́apɨc aŋwɨ̱aŋja̱m, jesɨc quejpa iga d́a ɨch ammalwatpa. Pero más wɨ̱ tanɨmpa iga jém antáŋca, jém anait́wɨɨp ána̱namaŋjo̱m, jeam imalwatpa. kwD́a aŋwatpa jém wɨbɨc cosa juuts ɨch ansunpa, pero aŋwatpa jém malopɨc cosa jém d́apɨc aŋwɨ̱aŋja̱m. .jUƗch anjo̱doŋ iga d́a anai̱ ni tu̱m wɨbɨc cosa ána̱namaŋjo̱m. Malo it́u̱mpɨy yɨ́p naxyucmɨpɨc jɨ̱xi. Agui aŋwɨ̱wattooba, pero d́a awɨa̱p. i!Jesɨc quejpa iga d́a ɨch ammalwatpa, pero más wɨ̱ tanɨmpa iga jém táŋca, jém anait́wɨɨp ána̱namaŋjo̱m, jeam acmalwatpa. h7Siiga aŋwatpa jém malopɨc cosa jém d́apɨc aŋwɨ̱aŋja̱m, jesɨc je̱mpɨgam quejpa iga ɨch aŋcupɨcpa iga wɨ̱ jém Dios iŋquímayooyi. (gID́a aŋcutɨɨyɨ́ypa t́iiga anjɨ̱spa iga ammalwatpa. D́a aŋwatpa juuts ɨch ansunpa, pero aŋwatpa jém malopɨc cosa jém d́apɨc aŋwɨ̱aŋja̱m. #f?Tanjo̱doŋ iga Dios iŋquímayooyi tsa̱m wɨ̱, miñ sɨŋyucmɨ. Pero ɨch tsa̱m amalo, siempre aŋwatpa juuts iwatyajpa yɨ́p naxyucmɨpɨc pɨxiñt́am. Ɨch aŋcuyo̱xa̱p id́ɨc jém malopɨc jɨ̱xi. Juuts tu̱m pɨ̱xiñ juyñeta̱, aŋcuyo̱xa̱p jém antáŋca. e3 ¿Que iñjɨ̱spa iga yɨ́p wɨbɨc aŋquímayooyi acnɨcpa jém infierno? Asít́im aŋquejáypa jém aŋquímayooyi iga tsa̱m malo jém táŋca. Jém antáŋca amalwadáy con jém wɨbɨc cosa jém Dios iŋquímayooyi. Asíam quejpa iga tsa̱m pɨ̱mi malo jém táŋca. d  Jesɨc quejpa iga d́a malo jém Dios iŋquímayooyi. Jém aŋquímayooyi wɨ̱, d́a tamalwadáypa. Tsa̱m tayo̱xpátpa. ,cQ Jém malopɨc jɨ̱xi amɨgóyáy. Anjɨ̱sne id́ɨc iga ampɨctsoŋpa jém vida jém d́apɨc cuyajpa. Pero con jeet́im aŋquímayooyi acnɨcpa jém infierno. b Anjɨ̱stɨp iga jeet́im aŋquímayooyi achiiba jém vida jém d́apɨc cuyajpa. Pero d́a achi jém vida, más acnɨcpa jém infierno. a Ɨch anjɨ̱sne id́ɨc iga aŋwɨ̱watne cuando d́anam anai̱ jém Dios iŋquímayooyi. Pero ocmɨ núc jém aŋquímayooyi, moj tsucu̱mi jém malopɨc jɨ̱xi ána̱namaŋjo̱m. Jesɨc quejpa iga d́a anai̱ jém vida jém d́apɨc cuyajpa. Ɨch juuts acaane. }`sPero jém táŋca tsa̱m acmalwat cuando ammatoŋ jém aŋquímayooyi. Tsɨcyusta̱ it́u̱mpɨy jém malopɨc jɨ̱xi ána̱namaŋjo̱m. Porque cuando d́anam i̱ jém aŋquímayooyi, jesɨc jém malopɨc jɨ̱xi tsɨ́y juuts caane id́ɨc. }_s¿Jesɨc t́i tanjɨ̱spa? ¿Que malo jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi? D́a malo. Pero siiga d́a aŋcutɨɨyɨ́ypa jém aŋquímayooyi, jesɨc d́at́im anjo̱doŋ iga atáŋcaɨ́y siiga aŋcusúnɨ́yáypa tuŋgac pɨ̱xiñ imɨɨchi. Siiga jém aŋquímayooyi d́a nɨmpa iga odoy cusúnɨ́yaayɨ tu̱m pɨ̱xiñ imɨɨchi, jesɨc d́a anjo̱doŋ iga táŋca. ^9Sɨɨp d́am t́i cuwatcuy jém Moisés iŋquímayooyi. Tajext́am juuts tacaane. D́am taŋjacpa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi. Tatsɨ́yt́ámum iga taŋcuyo̱xa̱p Dios con jém jo̱mipɨc vida jém tachiiñewɨɨp Dios iA̱nama. Tanɨ́mayt́a̱ ju̱t́ miñ jém táŋca ]Cuando d́anam tánixpɨcne jém Cristo, taŋwattámpa id́ɨc juuts iwatyajpa jém pɨxiñt́am, jém d́apɨc icupɨcneyaj Dios. Jesɨc jém Moisés iŋquímayooyi ichɨcyus jém malopɨc jɨ̱xi tána̱namaŋjo̱m. Jém malopɨc cosa tacnɨcpa jém infierno. '\GMantɨ̱wɨtam, jesanet́im mimicht́am dende miwaganaca jém Cristo, d́am miŋjacpa jém Moisés iŋquímayooyi. Sɨɨp mimɨɨcha̱neum jém Cristo, jém acpɨsneta̱wɨɨp de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp. Sɨɨp wɨa̱p taŋwatta jém wɨ̱tampɨc cosa juuts ixunpa Dios. w[gJesɨc siiga tu̱m yo̱mo ipɨcpa tuŋgac pɨ̱xiñ iganam d́a caane jém iwɨd́a̱ya, pejóypa jém yo̱mo. Pero siiga caaneum jém iwɨd́a̱ya, jém aŋquímayooyi ijɨ́cpa iga ipɨcpa tuŋgac pɨ̱xiñ, d́a pejóypa jém yo̱mo. Z-Tu̱m pɨ̱xiñ iyo̱mo tienes que iwaganait́pa iwɨd́a̱ya iganam d́a caane porque nɨmpa así jém Dios iŋquímayooyi. Pero siiga caaba jém iwɨd́a̱ya, icut́umt́im tsɨ́ypa jém yo̱mo, jém aŋquímayooyi d́a nɨmpa iga d́a wɨa̱p ipɨc tuŋgac pɨ̱xiñ. 6Y gMantɨ̱wɨtam, mimicht́am iñjo̱doŋtam jém Moisés iŋquímayooyi. Iŋcutɨɨyɨyt́ámpa iga jém aŋquímayooyi wɨa̱p iŋjac tu̱m pɨ̱xiñ nada más iganam vivo. gXGIt́u̱mpɨy jém imalwatyajpáppɨc ipɨctsoŋpa juuts tu̱m coñwɨyooyi iga nɨcpa jém infierno. Pero Dios tachiiba jém vida jém d́apɨc cuyajpa juuts tu̱m xaja cuando tamɨɨcha̱p jém tánO̱mi Jesucristo."W=Pero sɨɨp micutsɨgayñeta̱wum. D́am miŋjacne jém malopɨc jɨ̱xi. Mojum iŋwatta juuts ixunpa Dios. Je nu̱ma tsa̱m miyo̱xpátpa iga iŋwatpa jém wɨ̱tampɨc cosa juuts ixunpa Dios. It́u̱mpɨy jém iwatyajpáppɨc así, ipɨctsoŋpa jém vida jém d́apɨc cuyajpa. GVTsa̱m miyo̱xaca jém malopɨc jɨ̱xi jém d́apɨc miyo̱xpátpa. Sɨɨp agui michaa̱p cuando iñjɨ̱spa t́i jáy iŋwat. It́u̱mpɨy jém iwatneyajwɨɨp así nɨcpa jém infierno. UCuando tsa̱m iŋcuyo̱xa̱ jém malopɨc jɨ̱xi, d́a id́ɨc iŋwatpa juuts mipɨɨmɨ́ypa jém wɨbɨc jɨ̱xi. TSɨɨp manaŋmadáypa juuts jém pɨxiñt́am ijɨ̱xi̱mɨ iga más iŋwɨ̱cutɨɨyɨ́yiñ. Iñjɨ́cne id́ɨc iga agui immalwatpa. Sɨɨp je̱mpɨct́im cɨɨjuŋcodaayɨ Dios jém immɨjta̱y iga iŋwatpa jém wɨ̱tampɨc cosa juuts ixunpa Dios. xSiJesɨc micutsɨgayñeta̱wum iga odoy miŋjaguiñ jém malopɨc jɨ̱xi. Mojum iŋwɨ̱wat juuts ixunpa Dios. hRIMimicht́am michɨ́yñe id́ɨc juuts tu̱m esclavo de jém malopɨc jɨ̱xi, pero iyucuɨpdios iga sɨɨp miputneum. Sɨɨp iŋcupɨcpa con it́u̱mpɨy íña̱nama jém wɨbɨc aŋquímayooyi jém michiiñewɨɨp Dios. WQ'Micht́am iñjo̱doŋtam siiga iñjɨ́cpa iga mimɨɨcha̱p tu̱m pɨ̱xiñ juuts íño̱mi, jesɨc tienes que iŋwatpa juuts mipɨɨmɨ́ypa. Jesanet́im siiga iŋwatpa juuts nɨmpa jém malopɨc jɨ̱xi, jesɨc jém jɨ̱xi tsɨ́y juuts jém íño̱mi y miccaaba. Pero siiga iŋcupɨcpa Dios, jesɨc iniit́pa jém wɨbɨc vida. PP¿Que iñjɨ̱spa iga seguido wɨ̱ taŋwat jém táŋca porque d́am taŋjacpa jém Moisés iŋquímayooyi y Dios tawadayñeum perdón jém tantáŋca? D́a wɨ̱ iga taŋwattámpa je̱mpɨc. ~OuSɨɨp jém táŋca d́a jex juuts tu̱m aŋjagooyi iga mipɨɨmɨ́ypa iga immalwatpa. Porque d́am miŋjacne jém Moisés iŋquímayooyi. Pero sɨɨp Dios miyaachaŋja̱mpa, miwadayñeum perdón jém iñt́áŋca. Sɨɨp taŋcuyo̱xa̱p Dios yNk Odoy acnúcsɨ jém immɨjta̱y jém Woccɨɨwiñ iga micmalwatpa. Pero jɨɨcɨ iga miñúcsáyiñ Dios jém immɨjta̱y juuts tu̱m pɨ̱xiñ caane id́ɨc, pero sɨɨp pɨsneum. Sɨɨp acnúcsɨ Dios jém immɨjta̱y iga iŋwɨ̱watpa. &ME Jeeyucmɨ odoy jɨɨcɨ iga micmalwatpa jém malopɨc jɨ̱xi, jém iniit́wɨɨp íña̱namaŋjo̱m. Odom más wa̱tɨ juuts ixunpa jém immɨjta̱y. gLG Jesanet́im, mimicht́am, jɨ̱sɨ iga michɨ́y juuts micaaneum iga d́a más immalwatpa. Impɨctsoŋneta jém jo̱mipɨc vida jém tachiiñewɨɨp jém tánO̱mi Jesucristo iga iŋcuyo̱xatámiñ jém tanJa̱tuŋ Dios. K9 Accaata̱ jém Cristo iga iccuyajpa jém táŋca. Tu̱mcɨy ca jém Cristo, d́a e̱ybɨc caaba. E̱ybɨc ipɨctsoŋ jém vida iga icuyo̱xa̱p Dios. J3 Tanjo̱doŋ iga jém tánO̱mi Cristo una vez pɨs de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp, d́a nunca caaba e̱ybɨc. D́a más icɨ̱ŋpa iga caaba. I)Pero siiga taŋwaganaca jém Cristo, jesɨc tanjo̱doŋtam iga tampɨctsoŋtámpa tu̱m vida juuts jém Cristo ivida iga taŋwaganait́pa je. FHPorque cuando caaneum tu̱m pɨ̱xiñ, d́a más imalwatpa. GTanjo̱doŋ iga jém wiñɨcpɨc jɨ̱xi, jém tanait́wɨɨp id́ɨc, iwaganaca jém Cristo cunusyucmɨ. Accaata̱ iga cuyajpa jém pɨ̱mi jém tacmalwatpáppɨc, jesɨc d́a tatsɨ́ypa juuts tu̱m esclavo iga seguido tammalwatpa juuts tapɨɨmɨyt́a̱p. !F;Porque siiga taŋwaganaca jém Cristo cuando accaata̱ cunusyucmɨ, jesɨc tienes que tacpɨsta̱pt́im taɨcht́am juuts acpɨsta̱ jém Cristo. !E;Cuando tacchiŋta̱ iga quejiñ iga taŋwaganaca jém Cristo, jext́im juuts tawagacumta̱t́im con Cristo. Acpɨsta̱ jém Cristo de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp con jém tanJa̱tuŋ Dios ipɨ̱mi iga tanait́pa jém jo̱mipɨc vida iga wɨa̱iñ taŋwat juuts ixunpa Dios. ,DQ¿Que d́a iñjo̱doŋtam iga cuando tacchiŋta̱ iga tatsɨ́yt́ámiñ juuts jém Cristo imɨɨchi, jex juuts taŋwaganaca jém Cristo cuando yaj tacchiŋta̱? #C?D́a wɨ̱ iga seguido tammalwatpa. Porque taɨcht́am taŋwaganaca Cristo cunusyucmɨ cuando tayojáy tantáŋca. ¿Jesɨc t́iiga seguido tammalwatpa? cB A¿Jesɨc t́i iñjɨ̱spa, wɨ̱ iga seguido tammalwatpa iga Dios más tayaachaŋjaamiñ? 6AeJém táŋca juuts tu̱m malopɨc aŋjagooyi. Caayajpa it́u̱mpɨy jém táŋcaɨywɨɨp. Jém wɨbɨc tóyooyi jex juuts tu̱m wɨbɨc aŋjagooyi. It́u̱mpɨy jém icupɨcneyajwɨɨp jém tánO̱mi Jesucristo wɨ̱tsagayt́a̱ jém it́áŋca. Ipɨctsoŋyajpa jém vida jém d́apɨc cuyajpa.N@Chiiñeta̱ jém Moisés jém aŋquímayooyi iga más quejiñ jém pɨxiñt́am it́áŋca. Pero cuando más quejpa jém táŋca, jesɨc más pɨ̱mi iyaachaŋja̱mpa Dios jém pɨxiñt́am. ?7Tu̱m pɨ̱xiñ jém Adán d́a iwat juuts iñɨ́máy Dios. Jeeyucmɨ tsa̱m jáyaŋ jém pɨxiñt́am táŋcaɨyyaj. Jesa̱pt́im tu̱m pɨ̱xiñ jém Cristo iwat juuts iñɨ́máy Dios. Jeeyucmɨ tsa̱m jáyaŋ jém pɨxiñt́am wɨ̱pɨctsoŋyajta̱p jém Dios iwiñjo̱m. >Jesɨc como iwat táŋca tu̱m jém pɨ̱xiñ, it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am ipɨctsoŋyajpa jém castigo. Pero d́a jex jém Jesucristo juuts Adán. Je iwat juuts ixunpa Dios, jesɨc Dios ipɨctsoŋpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am siiga icupɨcpa Cristo. L=Tu̱m pɨ̱xiñ moj iwat jém táŋca, jeeyucmɨ caayajpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am, pero sɨɨp Dios iyaachaŋja̱mpa. Sɨɨp i̱ quej pɨctsoŋta̱p juuts tu̱m pɨ̱xiñ d́apɨc táŋcaɨ́y. Chiit́a̱p juuts tu̱m xaja, ipɨctsoŋyajpa jém jo̱mipɨc vida porque icupɨcyajpa tu̱m pɨ̱xiñ, jém Jesucristo. 1<[Jém Adán it́áŋca d́a jex juuts jém wɨbɨc xaja jém Diospɨc tachiiñe. Jém Adán iwat tu̱m táŋca, jeeyucmɨ tsucum jém castigo para it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. Pero Dios icɨacputpa jém pɨxiñt́am jém iwatneyajwɨɨp tsa̱m jáyaŋ jém táŋca. Tachiiba juuts tu̱m xaja. ];3Dios it́óyooyi más mɨj que jém Adán it́áŋca. Caayajpa jáyaŋ pɨxiñt́am porque tu̱m pɨ̱xiñ, jém Adán, iwat jém táŋca. Pero más mɨj jém Dios it́óyooyi porque tachiiba jém vida juuts tu̱m xaja. Tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am wɨ̱wadayt́a̱ porque tsa̱m tayaachaŋja̱mpa jém tuŋgac pɨ̱xiñ, jém Cristo. -:SCaayajpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am dende it́ jém Adán hasta cuando it́ jém Moisés. Caabat́im jém d́apɨc iwatne jém táŋca juuts iwat jém Adán. Je juuts tu̱m figura de jém Cristo, jém miñpáppɨc ocmɨ. Pero jém Adán tactáŋcaɨ́ypa, jém Cristo inimiñ jém vida. P9 Wiñɨgam cuando d́anam i̱ ichiiñe jém Moisés jém aŋquímayooyi, it́t́im táŋca yɨ́p naxyucmɨ. Pero cuando d́a i̱ jém aŋquímayooyi, d́a quejpa iga táŋcaɨ́y jém pɨxiñt́am. 8) Tu̱m pɨ̱xiñ jém Adán moj iwat táŋca. Asíam moj tsucu̱mi jém táŋca yɨ́p naxyucmɨ. Cuando moj imalwat jém pɨ̱xiñ, tsucum iga caayajpa jém pɨxiñt́am. Jeeyucmɨ it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am caayajpa porque it́u̱mpɨy pɨ̱xiñ táŋcaɨ́y. m7S D́a solamente tacupujpa de jém castigo, también tamaymáya̱p sɨɨp iga tánixpɨcnetámum jém tanJa̱tuŋ Dios. Agui tayo̱xpátne jém tánO̱mi Jesucristo iga tatsɨ́yt́ámiñ amigo con Dios. Jém Adán y jém Cristo 6 Taɨcht́am tatsɨ́yñe id́ɨc juuts enemigo con Dios. Jesɨc accaata̱ jém Dios iMa̱nɨc iga tatsɨ́yt́ámiñ amigo con Dios. Sɨɨp como tatsɨ́yt́a juuts amigo con Dios, mást́im tanjo̱doŋ iga tacɨacputtámpa jém Dios iMa̱nɨc porque vivojam. 5 Sɨɨp tawɨ̱pɨctsoŋpa Dios porque jém Cristo it́egáy iñɨɨpiñ iga tayojáy tantáŋca. Jeeyucmɨ tanjo̱doŋ iga tacɨacputtámpat́im jém Cristo iga d́am tampɨctsoŋpa jém pɨ̱mpɨc castigo jém ichiipáppɨc Dios jém malopɨc pɨxiñt́am. 4yPero Dios taŋquejáy iga tsa̱m tatoypa. Porque iganam tsa̱m tamalotam, accaata̱ jém Jesucristo para taɨcht́am. J3 Casi d́a i̱ ijɨ́cpa ni tu̱m pɨ̱xiñ iga accaata̱p para tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ iga icupujpa. Pero quizás algunos ijɨ́cpa iga accaata̱p iga icupujpa tu̱m tsa̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ. E2Jesɨc cuando d́a t́i wɨa̱p taŋwatta iga tanacupujta̱p tanyaac, Dios icupiŋ jém ja̱ma iga accaata̱p jém tánO̱mi Jesucristo para it́u̱mpɨy jém malopɨc pɨxiñt́am. 1 Siiga tanjɨ̱spa iga jém tanJa̱tuŋ Dios agui wɨa̱p, jesɨc d́a nunca taŋyácpa; y Dios iA̱nama, jém tachiiñewɨɨp jém tána̱namaŋjo̱m, tsa̱m tayo̱xpátpa iga wɨa̱iñ taŋcutɨɨyɨ́y iga tsa̱m pɨ̱mi tatoypa jém tanJa̱tuŋ Dios. a0;Siiga tanyaachɨ́ypa cuando tacutɨ́tsta̱p o iga tayaachwatta̱p, jesɨc Dios tsa̱m tawɨ̱ixpa. Siiga Dios tsa̱m tawɨ̱ixpa, jesɨc mást́im tanjo̱doŋ iga tanJa̱tuŋ Dios iccupacpa juuts tajɨycámayñe. '/GPero agui tamaymáya̱támpat́im cuando tsa̱m tayaachwatta̱p porque tanjo̱doŋ iga cuando tayaachwatta̱p, jesɨc tanaŋyujpa más iga tanyaachɨ́yiñ. $.AJém Jesucristo tsa̱m tayo̱xpátpa iga tanúcpa ju̱t́ it́ Dios, jém tsa̱mpɨc tatoypa, porque taŋcupɨcne. Jeeyucmɨ d́a tantsacpa jém Dios iŋma̱t́i. Sɨɨp agui tamaymayt́am porque tanjo̱doŋ iga núcpa ja̱ma iga nɨcpa tai̱t́i jém wɨ̱co̱m ju̱t́ it́ Dios. `- ;Jesɨc Dios tapɨctsoŋpa juuts tu̱m pɨ̱xiñ d́apɨc táŋcaɨ́y porque taŋcupɨcne iga Dios tawɨ̱wadáypa. Sɨɨp tatsɨ́yt́a amigo con Dios porque jém tánO̱mi Jesucristo tayojayñeum jém tantáŋca. , Cɨɨjuŋcotta̱, accaata̱ jém Jesucristo iga tayojayt́ámiñ tantáŋca. Acpɨsta̱ iga Dios tawɨ̱pɨctsoŋtámiñ.a+;Pero jaychacneta̱t́im para taɨcht́am iga tanjo̱doŋ iga Dios tawɨ̱pɨctsoŋpat́im siiga taŋcupɨcpa jém tanJa̱tuŋ Dios, jém icpɨsnewɨɨp jém tánO̱mi Jesucristo de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp. *#Cuando nɨmpa iga wɨ̱pɨctsoŋta̱ jém Abraham porque icupɨc Dios, jesɨc d́a jaychacneta̱ solamente para jém Abraham no más. )9Jeeyucmɨ Dios iwɨ̱tsagáy jém Abraham it́áŋca y ipɨctsoŋ juuts tu̱m pɨ̱xiñ d́apɨc táŋcaɨ́y porque icupɨc iga Dios tsa̱m wɨa̱p. x(iPorque iñuntawɨ̱jo̱doŋ iga Dios tsa̱m iniit́ ipɨ̱mi, wɨa̱p iwat it́u̱mpɨy juuts ijɨycámayñe. p'YD́a ichacpa iga icupɨcpa juuts ijɨycámayñe Dios. Pero más pɨ̱mi icupɨcpa y moj icujíp Dios. &Jém Abraham iniit́ id́ɨc como cien ia̱mt́ɨy. D́a ichacpa iga icupɨcpa Dios cuando ijɨ̱spa jém Abraham iga tsa̱m wɨd́a̱yam y tsa̱mit́im mex jém iwɨcho̱mo jém Sara. Jeeyaj caayajtoobam. Como tsa̱mim, d́a wɨa̱p ima̱nɨgɨyyaj. !%;Casi d́a wɨa̱p ijɨ̱s iga iñascaaba así jém Abraham, pero icupɨc iga Dios wɨa̱p iwat, ijɨ̱spa iga núcpa jém ja̱ma iga tsɨ́ypa juuts ja̱tuŋpɨc para icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ juuts iñɨ́máy Dios. Nɨmpa: “Tsa̱m jáyaŋa̱p jém imma̱nɨctam.” S$Abraham ipɨctsoŋ yɨ́p promesa jém Dios iwiñjo̱m. Jeet́im Dios jém icupɨcnewɨɨp jém Abraham, ichiiba ivida jém caaneyajwɨɨp. Iwatpa jém cosa jém d́apɨcnam id́ɨc i̱. Asíam nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i ju̱t́ jaychacneta̱: “Ɨch manaccám juuts tu̱m ja̱tuŋpɨc para it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am.” \#1Jesɨc Dios tawɨ̱tsagáypa tantáŋca siiga taŋcupɨcpa iga wɨa̱p. Tachiiba t́it́am tajɨycámayñe juuts tu̱m xaja. D́a tampɨctsoŋpa juuts taŋcoñwɨyooyi. Jesɨc seguro ichiiba jém xaja it́u̱mpɨy jém icupɨcneyajwɨɨp Dios juuts icupɨc jém Abraham, siiga iniit́ jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi o siiga d́a inii̱. Jesɨc jém Abraham tsɨ́y juuts tu̱m ja̱tuŋpɨc para tantu̱mpɨyt́am taɨcht́am porque taŋcupɨcpat́im juuts je. 1"[Jém iwatyajpáppɨc contra jém aŋquímayooyi tienes que ipɨctsoŋpa castigo. Siiga d́a i̱ jém aŋquímayooyi, d́a i̱ wɨa̱p iwat contra jém aŋquímayooyi. f!EPero siiga jém pɨxiñt́am imɨɨcha̱yaj jém nas porque iwatneyaj juuts nɨmpa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi, jesɨc xajat́im taŋcupɨcpa Cristo. Jesɨc d́a t́i cuwatcuy jém promesa juuts ijɨycámayñe Dios. ? w Dios iñɨ́máy así jém Abraham: “Manchiiba jém nas jém ɨchpɨc ammɨɨchi con it́u̱mpɨy imma̱nɨctam.” Pero Dios d́a ijɨycámáy así jém Abraham porque iwat juuts nɨmpa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi. Jɨycámayt́a̱ porque icupɨcpa iga Dios wɨa̱p iwɨ̱tsagáy jém it́áŋca. b= Tsɨ́yt́im jém Abraham juuts tu̱m ja̱tuŋpɨc para it́u̱mpɨy jém wadayñeta̱wɨɨp jém marca de circuncisión. D́a solamente porque iniit́ jém marca, pero iga icupɨcyajpat́im Dios juuts icupɨcpa jém Abraham cuando d́anam i̱ iwadayñe jém marca de circuncisión. Jém Abraham icupɨc Dios jeeyucmɨ wadayt́a̱ jém promesa J  Ocmɨ ipɨctsoŋ jém marca de circuncisión jém Abraham juuts tu̱m seña o juuts tu̱m sello iga matóŋayñeta̱wum jém it́áŋca porque icupɨcne Dios. Cuando iwat así jém Abraham tsɨ́y juuts tu̱m ja̱tuŋpɨc para it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém icupɨcneyajwɨɨp Dios cuando d́a inii̱yaj jém marca de circuncisión. Cuando icupɨcyajpa, jesɨc Dios ipɨctsoŋyajpat́im juuts tu̱m wɨbɨc pɨxiñ jém d́apɨc táŋcaɨ́y. a; ¿Juchɨs iñasca así jém Abraham? ¿Cuando wadayñeta̱wum jém marca de circuncisión o cuando d́anam i̱ iwadayñe? Dios iix jém Abraham juuts tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ cuando d́anam i̱ iwadayñe jém marca. 5 ¿Que solamente jém Israelpɨc pɨxiñt́am wɨa̱p ipɨctsoŋyaj jém maymáya̱ji? ¿O ipɨctsoŋpat́im jém tuŋgac pɨxiñt́am? Mannɨ́mayñeum iga Dios iix jém Abraham juuts tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ porque icupɨc iga Dios wɨa̱p iwɨ̱tsagáy jém it́áŋca. X)Agui maymay jém pɨxiñt́am jém d́apɨc ichégáypa Dios jém it́áŋca. %Nɨmpa:Agui maymay jém pɨxiñt́am jém Diospɨc iwadayñe perdón jém it́áŋca, jém accáyayñeta̱wɨɨp jém it́áŋca. `9Asít́im nɨmpa jém rey David iga agui wɨ̱ it́pa jém pɨ̱xiñ jém wadayñeta̱wɨɨp perdón jém it́áŋca jém ipɨctsoŋpáppɨc jém vida jém d́apɨc cuyajpa juuts tu̱m xaja, d́a je icoñwɨyooyi. }sSiiga tu̱m pɨ̱xiñ d́a t́i iwatpa iga icoñwɨ́ypa jém vida jém d́apɨc cuyajpa, pero icupɨcpa Dios jém wɨa̱paap iwɨ̱tsagáy jém malopɨc pɨxiñt́am it́áŋca, jesɨc Dios iixpa jém pɨ̱xiñ juuts tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ. PYojta̱p jém yo̱xapaap, pero jém icoñwɨyooyi d́a je tu̱m xaja. 5c¿Jesɨc t́i nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i jém jayñewɨɨp? Nɨmpa iga: “Jém Abraham icupɨc iga Dios wɨa̱p iwɨ̱tsagáy it́áŋca. Jeeyucmɨ Dios ipɨctsoŋ.” kOMeega jém Abraham iwat it́u̱mpɨy juuts nɨmpa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi, jesɨc tienes que iwɨ̱pɨctsoŋpa Dios y agui nacujípta̱p iyaac jém Abraham. Pero d́a wɨa̱p inicujípta̱ iyaac jém Dios iwiñjo̱m. v g¿T́i tanɨmpa jesɨc iga ipát jém Abraham jém tanja̱tuŋwe̱we ija̱tuŋ, jém wiñɨcpɨc tantúmmɨ? ]3¿Que iñjɨ̱spa iga d́a para t́i wɨ̱ jém aŋquímayooyi cuando taŋcupɨcpa Cristo? Odoy jɨ̱staamɨ así. Una vez taŋcupɨcneum Cristo, jesɨc más taŋwatpa juuts nɨmpa jém Dios iŋquímayooyi.U#Porque nada más tu̱m Dios it́. Iwɨ̱tsagáypa it́áŋca jém Israelpɨc pɨxiñt́am siiga icupɨcyajpa Cristo. Iwɨ̱tsagáypat́im it́áŋca jém tuŋgac pɨxiñt́am cuando icupɨcyajpa jeeyaj. X)¿Que iñjɨ̱spa iga jém tanJa̱tuŋ Dios solamente para jém Israelpɨc pɨxiñt́am? ¿Que d́a iDiost́im jém tuŋgac pɨxiñt́am, jém d́apɨc je de Israel? Nu̱ma, imɨɨchit́im mex jeeyaj. kOJe̱mpɨgam quejpa iga Dios ipɨctsoŋpa jém pɨxiñt́am jém icupɨcneyajwɨɨp iga Jesucristo wɨa̱p tacɨacput. Dios d́a ipɨctsoŋpa jém nɨmyajpáppɨc iga cupacpa iwat juuts nɨmpa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi. RJesɨc d́a wɨ̱ iga tanacujípta̱p iga tawɨ̱tsagayt́a̱ jém tantáŋca porque d́a taɨcht́am taŋwat je̱mpɨc. Dios d́a tamatóŋáypa jém tantáŋca iga taŋwatpa juuts nɨmpa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi, jém ipɨctsoŋnewɨɨp Moisés. Pero tamatóŋáypa tantáŋca porque taŋcupɨcpa jém Jesucristo. %Asíam quejpa iga sɨɨp d́at́im malo jém tanJa̱tuŋ Dios, iwɨ̱tsagayt́ooba jém pɨxiñt́am it́áŋca siiga icupɨcpa Jesucristo. ! ;Dios icutsat iMa̱nɨc Jesucristo iga ipɨctsóŋáyiñ jém pɨxiñt́am icastigo. It́egáy iñɨɨpiñ iga iyojáy jém pɨxiñt́am it́áŋca. Sɨɨp Dios imatóŋáypa jém pɨxiñt́am it́áŋca siiga icupɨcyajpa Jesucristo. Asíam quejpa iga d́a malo jém tanJa̱tuŋ Dios. Iyaachaŋja̱mpa jém pɨxiñt́am. D́a jobit́ ichégáypa jém pɨxiñt́am it́áŋca jém iwatneyajwɨɨp wiñɨgam. j MPero jém tanJa̱tuŋ Dios iwɨ̱tsagáypa jém pɨxiñt́am it́áŋca iga wɨ̱tsɨ́yiñ porque tsa̱m tóyóypa Dios. Ichiiba juuts tu̱m xaja. Wɨa̱p tawadáy así porque jém tánO̱mi Jesucristo tayojáy tantáŋca. z mIt́u̱mpɨy pɨ̱xiñ táŋcaɨyyaj. D́a i̱ núcpa ju̱t́ it́ Dios porque d́a i̱ iwatne juuts je ixunpa. Q Dios iwɨ̱tsagáypa jém pɨxiñt́am it́áŋca siiga icupɨcpa jém tánO̱mi Jesucristo. Pɨctsoŋta̱p it́u̱mpɨy jém icupɨcneyajwɨɨp siiga Israelpɨc pɨ̱xiñ o siiga tuŋgac pɨ̱xiñ. [ /Pero sɨɨp Dios taŋquejáy jutsa̱p tawɨ̱tsagáy jém tantáŋca iga tapɨctsóŋiñ Dios sin jém Moisés iŋquímayooyi. Pero jém aŋma̱t́i, jém ijaychacnewɨɨp jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ con jém Moisés iŋquímayooyi, icuɨstɨc nɨmpa iga miñpa jém Cristo iga iwɨ̱tsagáyiñ jém pɨxiñt́am it́áŋca. +Dios d́a ipɨctsoŋpa jém nɨmyajpáppɨc iga cupacpa iwat juuts nɨmpa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi. Jém aŋquímayooyi no más taŋquejáypa iga tatáŋcaɨ́y porque d́a i̱ wɨa̱p iwat it́u̱mpɨy jém aŋquímayooyi. Jutsa̱p tawɨ̱tsagáy jém tantáŋca dATanjo̱doŋtam iga chiit́a̱ jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi jém Israelpɨc pɨxiñt́am iga iŋjaguiñ. Nɨ́mayyajta̱ t́i wɨa̱p iwatyaj, pero d́a iwatyajpa. Jesɨc ipɨctsoŋyajpat́im jém castigo jém ichiipáppɨc Dios con it́u̱mpɨy jém malopɨc pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. D́a t́i wɨa̱p iñɨmyaj. 9D́a icɨ̱ŋpa Dios. W'D́a ipát jém wɨbɨc tuŋ iga iwɨ̱nanɨgáypa jém it́ɨ̱wɨtam. MJu̱t́quej nɨcpa ichacyaj jém aŋyaaqui y jém yaacha̱ji. 'IAgui jicscɨy accaóypa. KTsa̱m malmalnɨmpa.Tsa̱m it́ jooya ia̱namaŋjo̱m. G Jém malopɨc aŋma̱t́i agui putpa ijɨpjo̱m.Jém ijɨp juuts tu̱m tsúts ijos.Agui it́ mɨgooyi ijɨpjo̱m.Jex juuts tu̱m malopɨc tsa̱ñ, tsa̱m cujɨ́yóypa. # It́u̱mpɨy ichacyaj jém wɨbɨc tuŋ.Nɨcyajpa jém malopɨc tuŋ.Ni tu̱m pɨ̱xiñ d́a iwɨ̱watpa juuts ixunpa Dios. ]3 D́a i̱ wɨa̱p icutɨɨyɨ́y t́i ixunpa Dios.D́a i̱ imétspa Dios. ~y Jaychacneta̱wum así jém Dios iŋma̱t́i:D́a i̱ ni tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ jém d́apɨc táŋcaɨ́y. .}U ¿Jesɨc t́i iñjɨ̱spa iga taɨcht́am jém taIsraelpɨc tapɨxiñt́am más tawɨ̱tam que jém tuŋgac pɨxiñt́am? D́at́im. Tatáŋcaɨ́yt́im tantu̱mpɨyt́am siiga taIsraelpɨc tapɨxiñt́am o d́a taje. Tienes que tampɨctsoŋpa jém castigo iga tanait́ jém tantáŋca. ,|Q¿Jesɨc t́iiga d́a más pɨ̱mi tammalwatpa iga más pɨ̱mi cujípta̱iñ jém tanJa̱tuŋ Dios? Asíam nɨmyajpa algunos iga aɨcht́am anaŋquejáypa. Tsa̱m pɨ̱mi acujɨypa. Jexpɨc pɨxiñt́am más wɨ̱ iga chiit́a̱iñ tu̱m mɨjpɨc castigo. Tatáŋcaɨ́y tantu̱mpɨyt́am <{qPero siiga tsa̱m tamɨgóypa, jesɨc más wɨ̱ quejpa iga Dios d́a mɨgóypa hasta más pɨ̱mi cujípta̱p. ¿Jesɨc t́iiga tachiiba castigo iga tsa̱m tatáŋcaɨ́y? ;zo¡D́a malo! Porque siiga táŋcaɨ́yt́im jém tanJa̱tuŋ Dios, ¿jutsa̱p icɨɨpiŋ it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ iga ichiiba castigo? jyMPero siiga más pɨ̱mi tammalwatpa, más quejpa iga d́a malo jém tanJa̱tuŋ Dios, ¿jesɨc t́i wɨa̱p tannɨm? ¿Tanaŋja̱m malo jém tanJa̱tuŋ Dios iga tatségáypa jém tantáŋca? ¿I̱ ijɨ̱spa je̱mpɨc? 5xcNu̱ma, jém tanJa̱tuŋ Dios iccupacpa juuts tajɨycámayñe. Siiga mɨgóypa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am, jém tanJa̱tuŋ Dios d́a nunca mɨgóypa. Nɨmpa así jém Dios iŋma̱t́i:Dios d́a mɨgóypa, iñuumaŋmatpa.Siiga cɨɨpiŋta̱p, tsa̱m wɨ̱quejpa iga d́a táŋcaɨ́y. OwNu̱ma, algunos jém Israelpɨc pɨxiñt́am ichacyaj jém Dios iŋma̱t́i, d́a iccupacyaj juuts ijɨycámayñeyaj Dios. Pero Dios iccupacpa juuts tajɨycámayñe, je d́a jex juuts taɨcht́am. vWɨ̱ para wa̱t́i cosa. Wiñt́i mannɨ́máypa iga Dios icɨɨjuŋcot jém Israelpɨc pɨxiñt́am icɨɨjo̱m jém Dios iŋma̱t́i. ru _¿Jesɨc para t́i wɨ̱ iga taIsraelpɨc tapɨxiñt́am? ¿Para t́i wɨ̱ jém marca de circuncisión? &tEJém nu̱mapɨc Israelpɨc pɨ̱xiñ iniit́ jém marca de circuncisión ia̱namaŋjo̱m. Ijɨ̱spa ia̱namaŋjo̱m iga nu̱ma Dios imɨɨchi. Tawadáypa así jém Dios iA̱nama, d́a je jém Moisés iŋquímayooyi. Jesɨc jém pɨxiñt́am d́a tacujíppa, pero tacujíppa Dios.=ssMext́im nayñe jém naxyucmɨ de Israel, pero d́a je nunta Israelpɨc pɨ̱xiñ. Jesanet́im jém nunta marca de circuncisión d́a je jém watnewɨɨp jém tammɨjta̱yyucmɨ. 2r]Siiga tu̱m pɨ̱xiñ d́a marcajɨ́y iwatpa juuts nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi, jesɨc miŋquejáypa iga mit́áŋcaɨ́y porque mimicht́am iniit́t́a jém Dios iŋma̱t́i y iniit́t́at́im jém marca de circuncisión, pero d́a iŋwattámpa juuts nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi. Siiga iŋwattámpa juuts nɨmpa jém Dios iŋquímayooyi, jesɨc vale mucho iga miwadayt́a̱ jém marca de circuncisión. Pero siiga d́a iŋwatpa juuts nɨmpa jém aŋquímayooyi, jesɨc d́a t́i micuwatcuy iga miwadayt́a̱ jém marca de circuncisión. |~~|}.|_{|z}yy wovutlsErqppotnmlkk[jBihhqgYedccb?a``^^c]][[KZYXWWVUTSSHQPPNMMVLKJJIKHGFFEDD7CB-A[@?u==<:987766K54%33214/{.-,]+Q*)('&%p$#"'! {TEF/=fxL 7 E %@hG|G Siiga iñjatsne algunos, jesɨc yo̱jɨ hasta yajpa iñyoj. Pero d́a nunca yajpa tantoy jém tantɨ̱wɨtam. Jém it́oypáppɨc jém it́ɨ̱wɨtam cupacpa iwat jém aŋquímayooyi.   Yo̱jɨ it́u̱mpɨy jém ichécpáppɨc impuesto. Yo̱jɨt́im jém contribución. Naid́aayɨ respeto jém aŋjagooyiyaj. Toyya̱jɨ.   Jeeyucmɨ mimicht́am iñyojtámpat́im jém impuesto. Porque jém aŋjagooyi icuyo̱xa̱p Dios cuando ichécpa jém tumiñ. + O Jeeyucmɨ wɨ̱ iga taŋcupɨctámiñ jém aŋjagooyi, d́a no más iga odoy tampɨctsóŋiñ jém castigo, pero tanjɨ̱spa tanjɨ̱xi̱mɨ iga taŋwɨ̱watpa. u c Porque Dios iccám jém aŋjagooyi iga iwatpa jém yo̱xacuy iga miwɨ̱wadáypa. Pero siiga immalwatpa, cɨ̱ŋɨ jém aŋjagooyi porque d́a ixajaaccám Dios jém aŋjagooyi. Iccám iga ichiiba castigo jém pɨxiñt́am jém imalwatpáppɨc. Jém aŋjagooyi icuyo̱xa̱p Dios iga ichiiba castigo jém pɨxiñt́am jém imalwatnewɨɨp. Je̱mpɨgam ixunpa Dios.   D́a i̱ iccám jém aŋjagooyi iga icɨɨŋiñ jém iwɨ̱watpáppɨc. Pero jém malopɨc pɨxiñt́am icɨ̱ŋpa jém aŋjagooyi. Siiga d́a iŋwɨ̱aŋja̱m iga iŋcɨ̱ŋpa jém aŋjagooyi, jesɨc wɨ̱wa̱tɨ. Jesɨc miwɨ̱ixpa jém aŋjagooyi. #? Jesɨc jém d́apɨc icupɨcpa jém aŋjagooyi nɨcpa en contra de jém iccámnewɨɨp Dios. Jém nɨcpáppɨc en contra tienes que chiit́a̱p castigo. a = Wɨ̱ iga cada tu̱mtu̱m de taɨcht́am taŋcupɨctámiñ jém aŋjagooyi, jém gobierno imɨɨchi. Porque Dios ichi derecho jém aŋjagooyi iga iŋjacpa jém pɨxiñt́am. Dios iccám it́u̱mpɨy jém aŋjagooyi. # Odoy jɨɨcɨ iga micmalwatpa jém malopɨc jɨ̱xi. Wɨ̱wadaayɨ jém malopɨc pɨ̱xiñ iga iŋcoñwɨ́yiñ jém malopɨc jɨ̱xi.Z- Nɨmt́im jém Dios iŋma̱t́i: “Siiga yua̱p jém íñenemigo, acwiicɨ. Siiga nɨ́ctɨtspa, acnɨɨcɨ. Porque siiga iŋwɨ̱wadáypa jém íñenemigo, jesɨc agui pɨ̱mi tsaa̱p iga mimalwadayñe.” ?w Mantɨ̱wɨtam mantoyt́ampáppɨc, odoy tségaayɨ jém mimalwadaypáppɨc. Tsa̱cɨ iga ichégáypa Dios. Ichiiba castigo jém mimalwadayñewɨɨp. Nɨmpa así jém Dios iŋma̱t́i: “Ɨch antségáypa jém imalwadayñewɨɨp jém ampɨxiñt́am. Ɨch anácseedáypa jém mal. Nɨmpa tanJa̱tuŋ Dios.” c? Wattaamɨ jutspɨy wɨa̱p iŋwɨ̱watta iga odoy míŋa̱támiñ con jém pɨxiñt́am.   Siiga i̱ mimalwadáypa, odoy acseedaayɨ jém mal. Wadayt́aamɨ caso iga iŋwɨ̱wattámiñ jém pɨxiñt́ámaŋjo̱m. s_ Nait́t́aamɨ tu̱mt́i jɨ̱xi con jém tantɨ̱wɨtam. Odoy nacujípta̱jɨ iñyaac. Odoy cusúnɨɨyɨ iga más miwɨ̱it́pa que jém iñt́ɨ̱wɨtam. Wɨ̱nanɨgaayɨ jém pobreyaj. Odoy jɨ̱sɨ iga más mijɨ̱xiɨ́y. kO Maymáya̱taamɨ con jém maymáya̱yajpáppɨc. Aŋyáctaamɨ con jém aŋyácneyajwɨɨp. ~u Wɨ̱wadaayɨ jém mimalwadaypáppɨc. Wágaayɨ Dios iga iwɨ̱wadáyiñ jém pɨ̱xiñ. Odoy malnɨ́maayɨ. ~ Yo̱xpaatɨ jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo, chiit́aamɨ t́it́am it́ogóyáy. Wɨ̱pɨctso̱ŋɨ jém miñyajpáppɨc juumɨ. ,}Q Maymáya̱taamɨ porque iniŋjóctámpa jém ja̱ma cuando miñgacpa jém Cristo. Yaachɨyt́aamɨ cuando miyaachwattamta̱p. Seguido aŋwejpáttaamɨ Dios. y|k Odoy cut́iña̱taamɨ iga iŋwɨ̱wattámpa. Cuyo̱xataamɨ jém tánO̱mi con it́u̱mpɨy íña̱nama. j{M Natoyt́amta̱jɨ con jém iñt́ɨ̱wɨtam juuts tu̱m iññuntatɨ̱wɨ. Nawɨ̱ixt́amta̱jɨ con it́u̱mpɨy jém iñt́ɨ̱wɨtam. Wɨ̱ iga más iñt́oyt́ámiñ jém iñt́ɨ̱wɨtam que iga minitoyt́a̱p iñyaac. z Nait́t́aamɨ jém nu̱mapɨc tóyooyi con jém iñt́ɨ̱wɨtam. Jóyixt́aamɨ jém malopɨc jɨ̱xi. Seguido wɨ̱wattaamɨ. ?yw Siiga tachiit́a̱ jém yo̱xacuy iga tanaŋquejáypa jém pɨxiñt́am iga más icupɨguiñ, jesɨc wɨ̱ iga taŋwattámiñ je̱mpɨc. Jém iniit́wɨɨp jém yo̱xacuy iga iwat jém Dios iyo̱xacuy con jém it́umiñ, jesɨc wɨ̱ iga ichiiñ jáyaŋ. Jém iniit́wɨɨp jém cargo iga iŋjacpa jém Dios ipɨxiñt́am, jesɨc wɨ̱ iga iwad́iñ con it́u̱mpɨy ia̱nama. Jém iniit́wɨɨp jém cargo iga iyo̱xpátpa jém yaacha̱yajpáppɨc y jém mɨmnewɨɨp, wɨ̱ iga iwad́iñ con maymáya̱ji. Jém icupɨcneyajwɨɨp Jesús tienes que iwɨ̱watyajpa nxU Siiga tachiit́a̱ jém yo̱xacuy iga taŋcuyo̱xatámiñ jém tantɨ̱wɨtam, jesɨc wɨ̱ iga taŋcuyo̱xa̱p. Siiga tachiit́a jém yo̱xacuy iga tanaŋquejáypa jém tantɨ̱wɨtam, jesɨc wɨ̱ iga tanaŋquejáyiñ parejo. w Dios tachiiñe wa̱t́i yo̱xacuy juuts je iwɨ̱aŋja̱m. Cada tu̱mtu̱m de taɨcht́am wɨ̱ iga taŋwattámiñ juuts tachiiñeta Dios. Siiga tachi jém yo̱xacuy iga tanaŋmatpa jém Dios iŋma̱t́i, jesɨc wɨ̱ iga tanaŋmad́iñ juuts taŋcupɨc Dios. Dv Jesanet́im taɨcht́am tsa̱m tajáyaŋtam, pero tu̱mt́i tamɨjta̱y porque taŋcupɨcnet́im jém Cristo. Cada tu̱mtu̱m de taɨcht́am tu̱mtí jém mɨjta̱yyucmɨ tapɨɨma̱ne. ~uu Jesanet́im juuts tammɨjta̱y. Wa̱t́i cosa tanait́ tammɨjta̱yyucmɨ. Pero d́a tu̱mt́i yo̱xacuy iwatyajpa. !t; Dios acupiŋ iga aŋcuyo̱xa̱p jeeyucmɨ mannɨ́máypa, odoy jɨ̱staamɨ iga agui miwɨa̱p. Cada tu̱mtu̱m de mimicht́am jɨ̱staamɨ como tu̱m pɨ̱xiñ tsa̱mpɨc jɨ̱xiɨ́y. Siiga michiit́a̱ iga más iŋcupɨcpa Dios, jesɨc más mɨjpɨc cargo michiiba Dios. ^s5 Odoy wattaamɨ, odoy jɨ̱staamɨ juuts jém malopɨc pɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Cuca̱cɨ jém iñjɨ̱xi, pɨctsoŋtaamɨ jém jo̱mipɨc jɨ̱xi iga micjooma̱se̱tta̱iñ. Jesɨc wɨa̱p iŋcutɨɨyɨ́y t́i ixunpa Dios iga taŋwattámpa, jém wɨbɨc cosa, jém d́apɨc malo, jém iwɨ̱aŋja̱mpáppɨc Dios. +r Q Jesɨc mantɨ̱wɨtam, tánixpa iga Dios tsa̱m tayaachaŋja̱mpa. Jeeyucmɨ maŋcunucsáypa iga iŋcɨɨjuŋcodáyiñ Dios jém immɨjta̱y juuts tu̱m sacrificio d́apɨc caane, tu̱m wɨbɨc xaja cuáyñe jém wɨa̱paap ipɨctsoŋ Dios. Asíam iwɨ̱aŋja̱m Dios iga tanjɨ̱stámiñ. 7qg $Porque Dios iwat it́u̱mpɨy cosa. Ipɨ̱mi̱mɨ wadayt́a̱ iga cujípta̱iñ Dios. Cuando tanjɨ̱spa t́i iwat, d́a yajpa taŋcujíptámpa tanJa̱tuŋ Dios. Amén.Qp #It́u̱mpɨy cosa je imɨɨchi. D́a i̱ ichi ni t́i iga icseedáypa. o "Nɨmpa Dios iŋma̱t́i:¿I̱ icutɨɨyɨ́ypa jém Dios ijɨ̱xi?¿I̱ ichi jɨ̱xi jém tanJa̱tuŋ Dios? n- !Tsa̱m mɨj jém Dios ijɨ̱xi. Ijo̱doŋ it́u̱mpɨy cosa. D́a i̱ wɨa̱p icutɨɨyɨ́y t́it́am iwatpa Dios ni t́iiga iwatpa así. m Ijɨ́cpa Dios iga imalwatyajpa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am iga wɨa̱iñ iyaachaŋja̱m it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. >lu Jesanet́im jeeyaj sɨɨp tsɨ́yyaj juuts rebelde, d́a iwatyaj juuts ixunpa Dios iga núcpa ja̱ma iga iyaachaŋja̱mpat́im Dios mex jeeyaj juuts miyaachaŋja̱mpa mimicht́am. Ak{ Wiñt́i mimicht́am michɨ́yt́a juuts rebelde, d́a iŋwatta juuts ixunpa Dios, pero sɨɨp miyaachaŋja̱mpa Dios porque jém Israelpɨc pɨxiñt́am ichacyaj iga icupɨcpa Dios. yjk Jém tachiiñewɨɨp Dios d́a taccáyáypa. Jém icupiŋneyajwɨɨp Dios d́a nunca ichacpa iga iyo̱xpátpa. i Pero jém Israelpɨc pɨxiñt́am tsɨ́yyaj hasta sɨɨp enemigo con Dios porque ijóyixyajpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i. Cuando iwatyajpa así, jesɨc mimicht́am michiit́amta̱p lugar iga immatoŋtámpa jém aŋma̱t́i. Pero hasta sɨɨp tsa̱m it́oypa Dios jém Israelpɨc pɨxiñt́am porque wiñɨgam icupiŋne jém ija̱tuŋwe̱we ija̱tuŋ iga tsɨ́yyajiñ juuts imɨɨchi. dhA Ɨch anjɨycámáy iga aŋwatpa así cuando anaccáyáypa jém ampɨxiñt́am it́áŋca. !g; Jesɨc cuando iñascaaba así, Dios icɨacputpa it́u̱mpɨy jém Israelpɨc pɨxiñt́am. Nɨmpa así jém Dios iŋma̱t́i:Jém Cɨacpudoypaap miñpa jém attebet Sión.Accáyayt́a̱p jém malopɨc jɨ̱xi jém Jacob ima̱nɨctam, jém Israelpɨc pɨxiñt́am. Yf+ Mantɨ̱wɨtam, ansunpa iga jo̱dóŋa̱taamɨ yɨ́p jɨ̱xi jém aŋnécnewɨɨp id́ɨc. Odoy jɨ̱staamɨ iga más mijɨ̱xiɨyt́a que jém Israelpɨc pɨxiñt́am. Dios ichac jém Israelpɨc pɨxiñt́am iga más icupɨcyajpa jém mɨgooyi hasta que yajpa tɨgɨ̱yiyaj jém tuŋgacpɨc pɨxiñt́am jutsaŋ icupiŋne Dios. e# Porque mimicht́am mijext́am juuts tu̱m cimarrón olivos. Pero Dios wɨa̱p miccám juuts tu̱m injerto jém wɨbɨc cuyyucmɨ. Pero más d́a táŋca iga iccámpa e̱ybɨc jém olivos iŋcɨs jém imɨɨchipɨc. Ocmɨ cɨacputyajta̱p jém Israelpɨc pɨxiñt́am Od Pero siiga jém Israelpɨc pɨxiñt́am e̱ybɨc icupɨcyajpa Dios, jesɨc accámta̱p e̱ybɨc jém cuyyucmɨ juuts tu̱m injerto. Porque Dios wɨa̱p iccám e̱ybɨc ilugar ju̱t́ it́ id́ɨc. c{ Ixt́aamɨ iga tsa̱m tóyóypa Dios, pero núcpa ja̱ma iga ichiiba castigo jém malopɨc pɨxiñt́am. Jém ichacneyajwɨɨp iga icupɨcpa Dios ipɨctsoŋpa mɨjpɨc castigo, pero Dios tsa̱m wɨ̱ it́ con mimicht́am siiga seguido iŋwattámpa juuts ixunpa Dios. Porque siiga iñchactámpa iga iŋcupɨcpa Dios, jesɨc mit́ɨŋcujacta̱pt́im juuts jém olivos iŋcɨs. !b; Porque siiga Dios d́a iyaachaŋja̱m jém nunta olivos iŋcɨs, jesɨc d́at́im miyaachaŋja̱mtámpa mimicht́am siiga iŋwattámpat́im je̱mpɨc. wag it́ wɨ̱. Pero jɨ̱staamɨ iga tɨŋcujacta̱ jeeyaj porque ichacyaj iga icupɨcpa Dios. Mich miccámta̱ porque iŋcupɨcpa. Jesɨc odoy nacujípta̱jɨ iñyaac iga agui wɨbɨc mipɨ̱xiñ. Nawatta̱jɨ cuenta iga odoy michud́iñ. |`q Siiga miñɨmpa: “Nu̱ma, tɨŋcujacta̱ jém olivos iŋcɨs iga accámta̱p aɨch juuts tu̱m injerto”, k_O Odoy jɨ̱staamɨ iga más miwɨ̱ que jém tuŋgac aŋcɨs jém tɨŋcujacneta̱wɨɨp. Siiga minicujípta̱p iñyaac, jɨ̱staamɨ iga mich d́a immatspacne jém cuyt́i̱chɨc, pero jém cuyt́i̱chɨc mimatspacne mimich. J^  Jém Israelpɨc pɨxiñt́am juuts tu̱m olivos iŋcɨs. Algunos tɨŋcujacta̱ y mimicht́am micámta̱ jém olivos icuyyucmɨ juuts tu̱m injerto ju̱t́ it́ id́ɨc jém Israelpɨc pɨxiñt́am. Mimicht́am mijext́am juuts jém cimarrón olivos. Sɨɨp michɨ́y juuts jém nunta olivos. Mimatspacpa jém cuy. ]  Siiga Dios imɨɨchi jém caxt́ána̱ñi jém mojwɨɨp iwat jém panadero, jesɨc imɨɨchit́im it́u̱mpɨy jém jaapi. Siiga Dios imɨɨchi jém mero cuyt́i̱chɨc, jém Abraham, jesɨc imɨɨchit́im jém cuy iŋcɨs jém Israelpɨc pɨxiñt́am. `\9 Cuando Dios ichac jém Israelpɨc pɨxiñt́am iga icupɨcyajpa jém mɨgooyi, jesɨc jém tuŋgac pɨxiñt́am wɨa̱p ichɨ́yyaj juuts amigo con Dios. Pero cuando núcpa ja̱ma iga jém Israelpɨc pɨxiñt́am e̱ybɨc tsɨ́yyajpa juuts Dios ipɨxiñt́am, jesɨc agui it́ maymáya̱ji juuts cuando pɨ̱spa tu̱m pɨ̱xiñ caanewɨɨp. :[m Aŋwatpa así porque ɨch anɨmpa iga cuando iixyajpa jém antɨ̱wɨtam, tsa̱m icusúnɨ́ypat́im jém wɨbɨc aŋma̱t́i y núcpa ja̱ma iga cɨacputyajta̱pt́im jeeyaj. xZi Sɨɨp manaŋmadáypa mimicht́am, jém tuŋgacpɨc mipɨxiñt́am, iga achiit́a̱ tu̱m mɨjpɨc cargo. Accámta̱ juuts tu̱m apóstol iga anaŋmadáypa jém wɨbɨc aŋma̱t́i jém tuŋgac pɨxiñt́am, jém d́apɨc de Israel. 5Yc Cuando imalwatyaj jém Israelpɨc pɨxiñt́am, jesɨc jém tuŋgac pɨxiñt́am ipɨctsoŋyaj jém wɨ̱tampɨc riqueza. Cuando togoy jém Israelpɨc pɨxiñt́am, jesɨc chiit́a̱ derecho jém tuŋgac pɨxiñt́am iga tsɨ́yyajiñ juuts Dios imɨɨchi. Pero sɨɨp mannɨ́máypa iga cuando núcpa ja̱ma iga tɨgɨyyajpa e̱ybɨc it́u̱mpɨy jém Israelpɨc pɨxiñt́am, jesɨc it́pa tu̱m maymáya̱ji tsa̱m pɨ̱mi. VX% ¿Tanaŋja̱m iga actɨŋ jém Israelpɨc pɨxiñt́am iga d́a e̱ybɨc tsucum? D́a jucha̱. Cuando tsa̱m imalwatyaj, jesɨc Dios wɨa̱p icɨacput jém tuŋgac pɨxiñt́am tsa̱m jáyaŋ. Sɨɨp wɨ̱ siiga jém Israelpɨc pɨxiñt́am icuixiñ t́i iñascayaj jém tuŋgacpɨc pɨxiñt́am hasta que icusúnɨ́ypat́im. !W; Cácht́ia̱p jém iixcuy iga odoy ixixóyiñ.Tsa̱m pɨ̱mi tsɨɨma̱ne hasta wotne it́uuñi. Cɨacputta̱pt́im jém tuŋgacpɨc pɨxiñt́am nVU Wiñɨgam nɨmpa jém David:Jém sɨŋyaj, jém iwatyajpáppɨc jém Israelpɨc pɨxiñt́am, tsɨ́ypa juuts tu̱m trampa, juuts jém suycuy jém imatspáppɨc tu̱m ani̱mat.Wɨ̱ iga ipɨctsoŋpa jém castigo. ZU- Jaychacneta̱ así jém Dios iŋma̱t́i: “Dios iccumóŋáy ijɨ̱xi jém pɨxiñt́am. Ichac iga ixcuyɨ́y, pero d́a ixixóypa. Ta̱tsɨgɨ́y, pero d́a matóŋóypa. Asíam iwatyajpa hasta sɨɨp.” DT ¿Jesɨc t́i iñasca jém Israelpɨc pɨxiñt́am? Tsa̱m imétsyajtɨp jutsa̱p iwɨ̱tsac jém it́áŋca. Tsa̱m jáyaŋ d́a ipátyaj. Pero Dios icupiŋ algunos jém pɨxiñt́am, d́a más wa̱t́i, iga ipátyajiñ t́it́am imétsyajpa. Pero los demás, Dios ichac iga más icupɨcyajpa jém mɨgooyi. gSG Siiga icupiŋ porque tsa̱m tóyóypa, jesɨc d́a i̱ wɨa̱p icoñwɨ́y. Cuando tachiit́a̱ tu̱m xaja, jesɨc d́a tanyojáypa jém tachiiñewɨɨp. Dios tacupiŋ porque tsa̱m tóyóypa, d́a porque taŋwɨ̱watne. $RA Jesanet́im sɨɨp tsɨ́yñeyaj algunos jém Israelpɨc pɨxiñt́am jém Diospɨc imɨɨchi. Dios icupiŋ, jeeyucmɨ icɨacput porque tsa̱m tóyóypa. .QU Pero Dios icutsoŋ. Nɨ́mayt́a̱ jém Elías: “Ɨch anait́ siete mil pɨxiñt́am jém ammɨɨchipɨc jém d́apɨc ico̱steeñayyaj jém watnas jém Baal.” uPc “ManJa̱tuŋ Dios, jeeyaj iccaayaj jém iniŋmat́cɨɨwiñ, jém iŋmatpáppɨc mich iniŋma̱t́i. Imɨswatyajt́im jém altaryaj ju̱t́ ijɨ̱syajpa id́ɨc Dios. Ɨch atsɨ́y aŋcut́um, tsa̱m accaayajtoobat́im mex aɨch.” bO= Dios d́a ichacne icut́um jém ipɨxiñt́am. Dende wiñɨgam Dios iixpɨcpa jém Israelpɨc pɨxiñt́am porque je imɨɨchi. ¿Que d́a iñjo̱doŋ ju̱t́ jaychacne jém Dios iŋma̱t́i t́i iñasca jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ jém Elías? Je tsa̱m pɨ̱mi iwágáypa Dios iga ichiiñ castigo jém Israelpɨc pɨxiñt́am. Nɨmpa: N % Sɨɨp manacwácpa. ¿Que nu̱ma tanJa̱tuŋ Dios ichacne iga iyo̱xpátpa jém ipɨxiñt́am jém nación de Israel? D́a ichacne porque ɨch mismo aIsraelpɨc apɨ̱xiñ. Jém anja̱tuŋwe̱we ija̱tuŋwe̱we jém Abraham. Ɨch antúmmɨtam jém tribu de Benjamín. zMm Pero cuando iŋmatpa Dios de jém Israelpɨc pɨxiñt́am, nɨmpa así juuts ijaychacne jém Isaías: “Mu̱ma ja̱ma anaŋwejayt́ɨp jém pɨxiñt́am, jém d́apɨc acupɨcpa, jém d́apɨc iwatyajpa juuts ɨch aŋwɨ̱aŋja̱m.”kLO Jesɨc ocmɨ d́a cɨ̱ŋpa jém Isaías iga iŋmadáypa jém Israelpɨc pɨxiñt́am así:Nɨmpa Dios:“Jém d́apɨc amétsyajpa, apátyaj.Anyaac aŋwiñquejáy jém pɨxiñt́am jém d́apɨc acuámyaj.” |Kq Sɨɨp e̱ybɨct́im manacwácpa. ¿Que d́a icutɨɨyɨyyaj jém Israelpɨc pɨxiñt́am? Wiñt́i nɨmpa así jém Moisés:Dios iñɨ́máy jém Israelpɨc pɨxiñt́am iga:“Sɨɨp aŋwɨ̱wadáypa jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc de Israel iga mantsɨccujóypa.Anyo̱xpátpa jém pɨxiñt́am jém d́apɨc jɨ̱xiɨ́y iga mantsɨcjóypa.” 1J[ Ɨch manacwácpa. ¿Que d́a imatoŋneyaj jém pɨxiñt́am jém wɨbɨc aŋma̱t́i? Tanjo̱doŋ iga nu̱ma imatoŋneyaj. Nɨmpa así jém Dios iŋma̱t́i:Matoŋta̱ jém jɨ̱yi icuwɨ̱t́i jém naxyucmɨ.Núc jém aŋma̱t́i hasta ju̱t́ cuyaj jém íŋaŋpɨc tɨgaŋjoj. -IS Jesɨc quejpa iga jém pɨxiñt́am icupɨcpa jém Cristo siiga imatoŋyajpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i. Imatoŋyajpa siiga i̱ iŋmadáypa jém Cristo iŋma̱t́i. NH Pero d́a it́u̱mpɨy iwadáypa caso jém wɨbɨc aŋma̱t́i jém tacɨacputpáppɨc. Juuts nɨmpa jém Isaías: “¿MánO̱mi, i̱ icupɨcpa jém aŋma̱t́i jém ɨchpɨc anaŋmatpa?” ]G3 ¿Jutsa̱p iŋmat jém Cristo iŋma̱t́i tu̱m pɨ̱xiñ siiga d́a i̱ icutsatpa? Juuts nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i: “Agui wɨ̱ jém inimiññewɨɨp jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga agui tawɨ̱ixpa Dios.” %FC ¿Pero jutsa̱p iwágayyaj Dios iga iyo̱xpád́iñ jém pɨxiñt́am, siiga d́a icupɨcyajpa jém Cristo? ¿Jutsa̱p icupɨcyaj jém Cristo jém pɨxiñt́am siiga d́a queman imatoŋyaj jém Cristo iŋma̱t́i? ¿Jutsa̱p imatoŋyaj jém aŋma̱t́i siiga d́a i̱ iŋmadayyajpa? E Porque nɨmpa así jém Dios iŋma̱t́i: “I̱t́am iwágáypa jém tánO̱mi Dios iga icɨacpud́iñ, tienes que icɨacputpa.” OD Jém Israelpɨc pɨxiñt́am jext́im juuts jém d́apɨc de Israel. Jém tánO̱mi Cristo it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am iO̱miyaj. Ichiiba jém wɨbɨc riqueza it́u̱mpɨy jém iwágaypáppɨc. ~Cu Nɨmpa así jém Dios iŋma̱t́i: “Jém icupɨcneyajwɨɨp jém Cristo d́a nunca ichaaixpa jém Cristo.” AB{ Porque taŋcupɨcpa jém Cristo tána̱namaŋjo̱m iga Dios tawɨ̱tsagáyiñ jém tantáŋca. Tanaŋmadáypa jém pɨxiñt́am iga taŋcupɨcpa jém Cristo iga tacɨacpud́iñ Dios. QA Siiga iniŋmadáypa jém pɨxiñt́am iga jém Cristo mich íñO̱mi y siiga iŋcupɨcpa íña̱namaŋjo̱m iga Dios icpɨs jém Cristo de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp, jesɨc Dios micɨacputpa. u@c Wɨ̱ jém aŋma̱t́i, jém it́wɨɨp íña̱namaŋjo̱m, jém puttopáppɨc iñjɨpjo̱m, jém ɨchpɨc anaŋmattámpa ju̱t́ quej. Nɨmpa iga jém pɨxiñt́am tienes que icupɨcpa Cristo iga wɨ̱tsagayt́a̱iñ jém it́áŋca. ?' Odoy jɨ̱sɨ: “¿I̱ tɨgɨypa jém mɨjpɨc josjo̱m tsa̱m jojmɨ iga nɨcpa it́op jém Cristo de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp?” @>y Pero siiga iŋcupɨcpa Cristo iga miwɨ̱tsagáyiñ Dios jém iñt́áŋca, jesɨc odoy jɨ̱sɨ íña̱namaŋjo̱m: “¿I̱ wɨa̱p iquím sɨŋyucmɨ iga icquetpa jém Cristo?” e=C Jém Moisés ijaychacne jutsa̱p ichɨ́y tu̱m pɨ̱xiñ sin táŋca. Nɨmpa así: “Siiga tu̱m pɨ̱xiñ capspa iwat it́u̱mpɨy cosa juuts nɨmpa jém aŋquímayooyi, jesɨc asíam ipɨctsoŋpa jém vida.” ,<Q Porque Jesucristo iccupac jém Moisés iŋquímayooyi, iccuyajt́im. Jeeyucmɨ wɨ̱tsagayñeta̱wum it́áŋca it́u̱mpɨy jém icupɨcneyajwɨɨp jém Cristo. (;I D́a icutɨɨyɨ́ypa jutsa̱p iwɨ̱tsac jém it́áŋca iga ipɨctsoŋpa Dios. Imétsyajpa tuŋgac manera iga iwɨ̱tsacpa iyaac jém it́áŋca iga wɨa̱iñ iñúc ju̱t́ it́ Dios. Porque d́a iwɨ̱aŋja̱myaj iga icupɨcpa jém Cristo iga iwɨ̱tsagáyiñ Dios jém it́áŋca. :w Ɨch anjo̱doŋ iga jeeyaj tsa̱m iwatyajtooba juuts ixunpa Dios, pero d́a iñuntacutɨɨyɨ́ypa t́i ixunpa Dios. #9 A Mantɨ̱wɨtam, tsa̱m ansunpa ána̱namaŋjo̱m, tsa̱m anaŋwejpátpa Dios para jém Israelpɨc pɨxiñt́am iga núcpa ja̱ma cuando cɨacputyajta̱p. `89 !Jaychacneta̱ así jém Dios iŋma̱t́i. Nɨmpa Dios:Ɨch antsacpa tu̱m tsa jém naxyucmɨ de Sión.Jém tsa ipaccaaba jém pɨxiñt́am.Pero siiga i̱ icupɨcpa je, d́a nunca natsaawatta̱p.71 Ijɨ̱spa iga jém Moisés iŋquímayooyi wɨa̱p iwɨ̱tsagáy jém pɨxiñt́am it́áŋca siiga iwatyajpa juuts nɨmpa, pero d́a icupɨcpa jém Cristo iga Dios iwɨ̱tsagáyiñ jém it́áŋca. Jexpɨc jɨ̱xi juuts tu̱m tsa ju̱t́ iñepyajpa ipuy, ju̱t́ tsutyajpa. l6Q Pero jém Israelpɨc pɨxiñt́am tsa̱m imétsyajpa jutsa̱p iwɨ̱tsagáy jém it́áŋca con jém Moisés iŋquímayooyi, pero d́a ipátyaj jutsa̱p porque d́a wɨa̱p iccupacyaj juuts nɨmpa jém Moisés iŋquímayooyi. 5 Jo̱dóŋa̱taamɨ t́i mannɨ́máypa. Jém tuŋgacpɨc pɨxiñt́am, jém d́apɨc de Israel, d́a imétsyaj jutsa̱p iwɨ̱tsac it́áŋca. Pero ipátyaj iga Dios wɨa̱p iwɨ̱tsagáy jém pɨxiñt́am it́áŋca cuando icupɨcyajpa Cristo. K4 Wiñɨgam jém Isaías nɨmpat́im t́i miñpa:Siiga tanJa̱tuŋ Dios, jém más mɨjpɨc aŋjagooyi, d́a iyaachaŋja̱mpa jém tannación de Israel y d́a ichagáypa jém ima̱nɨctam,
jesɨc yajpa taccucaáy juuts jém attebetyaj de Sodoma y Gomorra. Cɨacputta̱p it́u̱mpɨy jém icupɨcneyajwɨɨp Cristo ,3Q Porque tanJa̱tuŋ Dios d́a iyaachɨ́ypa para siempre,
pero núcpa ja̱ma iga icutsatpa jém castigo yɨ́p naxyucmɨ.Iccupacpa juuts tajɨycámayñe. ^25 Jém Isaías iŋmatpa de jém nación de Israel cuando nɨmpa:Tsa̱m jáyaŋa̱ne jém Israelpɨc pɨxiñt́am juuts jém pooy, jém it́wɨɨp lamar aŋna̱ca,
pero d́a wa̱t́i icɨacputpa Dios. =1s Jeet́im lugar ju̱t́ iñɨ́máy Dios jém pɨxiñt́am:“Mimicht́am d́a je mampɨxiñt́am”,
jeet́im pɨxiñt́am tsɨ́y juuts jém vivopɨc Dios ima̱nɨctam. j0M Iwatpa Dios juuts nɨmpa jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ jém Oseas:Jém pɨxiñt́am, jém d́apɨc id́ɨc ammɨɨchi, tsɨ́ypa juuts ɨch ampɨxiñt́am.Jém d́apɨc i̱ it́oypa, ɨch tsa̱m antoypa. /{ Taɨcht́am tacupiŋneta̱ jém taIsraelpɨc tapɨxiñt́am. Cupiŋta̱t́im jém tuŋgac, jém d́apɨc je de Israel. m.S icjo̱dóŋa̱tooba jém tuŋgac pɨxiñt́am, jém iyaachaŋja̱mpáppɨc, iga tsa̱m ichiit́ooba jém wɨ̱tampɨc cosa. Dende wiñɨgam icupiŋ jém pɨxiñt́am, jém ipɨctsoŋpáppɨc jém wɨ̱tampɨc cosa sɨŋyucmɨ. A-{ Dios tsa̱m iŋquejayt́ooba ipɨ̱mi jém malopɨc pɨxiñt́am, tsa̱m ichiit́ooba castigo, tsa̱m iccuyajtooba, pero iyaachɨyñe. D́a jobit́ inimiñpa jém castigo porque b,= Tanjo̱doŋ iga jém suuŋwatpáppɨc iwatpa t́it́am ixunpa con jém nas. Tu̱mt́i nas ipɨcpa para tu̱m wɨbɨc suuŋ, jeet́im nas ipɨcpa iga iwatpa tuŋgac suuŋ ju̱t́ cotta̱p jém d́a wɨ̱tampɨc cosa. b+= Odoy jɨ̱sɨ je̱mpɨc. A que mipɨ̱xiñ, ¿mii̱apaap iga iŋcutsoŋpa Dios? ¿T́iiga iníŋa̱pa Dios? ¿Que tu̱m suuŋ iñɨ́máy jém pɨ̱xiñ, jém suuŋwatpáppɨc, iga: “¿T́iiga aŋwat je̱mpɨc?” 7*g Miñɨmtámpa mimicht́am: “Siiga iwatpa je̱mpɨc Dios, ¿jesɨc t́iiga nɨmpa iga táŋcaɨ́y jém pɨ̱xiñ? ¿I̱ wɨa̱p iwat contra t́it́am ixunpa Dios?” x)i Jesɨc Dios iyaachaŋja̱mpa i̱t́am ixunpa, pero icamamwadáypa ia̱nama jém tuŋgac iga más maloja̱iñ. D( Wiñɨgam Dios iñɨ́máy jém Faraón jém Egiptopɨc aŋjagooyi. Jaychacneta̱ jém Dios iŋma̱t́i: “Manaccámne juuts rey iga anaŋquejáypa jém pɨxiñt́am ampɨ̱mi. Cuando iixyajpa t́i iññascaaba, jesɨc icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ núcpa jém aŋma̱t́i iga it́ tu̱m jém nu̱mapɨc Dios.” B'} Jesɨc Dios d́a iwɨ̱wadáypa tu̱m pɨ̱xiñ iga jém pɨ̱xiñ ixunpa ni porque jém pɨ̱xiñ tsa̱m imétspa iga wɨ̱wadayt́a̱iñ, pero Dios iyaachaŋja̱mpa i̱t́am ixunpa. & Porque Dios iñɨ́máy jém Moisés iga: “Anyaachaŋja̱mpa jém ɨchpɨc ansunpa, antoypa jém ɨchpɨc aŋwɨ̱aŋja̱m.” f%E ¿T́i tanɨmpa? ¿Que malo jém tanJa̱tuŋ Dios iga icupiŋpa i̱ ixunpa? D́a malo. y$k Pero cuando d́anam nayñe jém ima̱nɨc, ni d́a t́i iwatneyaj, ni cosa wɨbɨc ni malo, Dios iñɨ́máy jém Rebeca: “Jém a̱chpɨc imma̱nɨc tsɨ́ypa iga icuyo̱xa̱p jém ijáyuc.” Jesanet́im nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i jém jayñeta̱wɨɨp. Nɨmpa Dios: “Antoypa jém Jacob, pero d́a aŋwɨ̱ixpa jém Esaú.” Jesɨc quejpa iga tanJa̱tuŋ Dios iniit́ derecho iga icupiŋpa i̱ ixunpa iga cupacpa jém Dios iyo̱xacuy. D́a tacupiŋpa porque tanɨmpa iga taŋwɨ̱watne. #  D" D́a no más jém Abraham y Sara. Jesanet́im jém wiñɨcpɨc tanja̱tuŋ jém Isaac con jém iyo̱mo Rebeca. Ma̱nɨgɨ́y jém yo̱mo. Me̱chi jém ima̱nɨc jém Jacob y Esaú. !5 Dios ijɨycámáy jém Abraham iga naypa ima̱nɨc. Nɨmpa Dios: “Yɨ́p tuŋgac a̱mt́ɨy amiñgacpa y jém Sara icnaypa tu̱m ijayma̱nɨc.” O  Yɨ́p nɨmtooba iga d́a it́u̱mpɨy jém Abraham ima̱nɨctam tsɨ́ypa juuts Dios ima̱nɨc. Nada más jém ijɨycámayñewɨɨp Dios iga naypa, jeeyaj tsɨ́ypa juuts Dios iñuntama̱nɨctam. J  D́a it́u̱mpɨy jém Abraham ima̱nɨctam tsɨ́yyaj juuts iñuntama̱nɨc. Porque nɨmpa así jém Dios iŋma̱t́i: “No más jém Isaac ima̱nɨctam tsɨ́y juuts mich imma̱nɨctam.” I  Pero d́a anɨmtooba sɨɨp iga d́a cupacpa juuts ijɨycámáy Dios jém wiñɨcpɨc pɨxiñt́am. Porque d́a it́u̱mpɨy jém Israel ima̱nɨctam jém nunta Israelpɨc pɨxiñt́am. { Jém wiñɨcpɨc it́ɨ̱wɨtam jém Abraham, Isaac y Jacob; jém ictsucumneyajwɨɨp jém nación de Israel. Jém Cristo, jém icutsatnewɨɨp Dios, nay juuts tu̱m Israelpɨc pɨ̱xiñ. Jém yucmɨpɨc Dios taŋcujíptámpa para siempre. Amén. #? Jeeyaj tsɨ́yyajpa jém nación de Israel, jém Dios imɨɨchi. Dios ipɨctsoŋyaj juuts ima̱nɨctam. Iixyajt́im jém wɨbɨc juctɨaŋtso̱ca cuando iwaganait́ Dios jém tɨtsɨnaxyucmɨ. Wa̱t́cɨy ijɨycámáy Dios jutsa̱p iwɨ̱wadáy. Ipɨctsoŋyaj jém Moisés iŋquímayooyi. Chiiyajta̱ jém derecho iga ijɨ̱syajpa Dios jém mɨjpɨc ma̱stɨcjo̱m. Chiit́a̱t́im it́u̱mpɨy jém promesa. ! Tsa̱m ansunpa iga cɨacputyajta̱p jém antɨ̱wɨtam jém Israelpɨc pɨxiñt́am. Tsa̱m anyo̱xpáttooba. Meega awɨa̱p, antsacpa iga aŋcupɨcpa Cristo iga ampɨctsoŋpa jém castigo juuts tu̱m malopɨc pɨ̱xiñ meega wɨa̱p aŋcɨacput jém antɨ̱wɨtam. [/ Tsa̱m pɨ̱mi aŋyácne. Tsa̱m it́ aŋyaaqui ána̱namaŋjo̱m, d́a cuyajpa. U % Sɨɨp mannuumaŋmadáypa iga tsa̱m pɨ̱mi anjɨ̱spa jém Israelpɨc pɨxiñt́am. Jém tánO̱mi Cristo ijo̱doŋ iga d́a mammɨgóyáypa. Jém Dios iA̱nama anɨ́máy ána̱namaŋjo̱m iga nu̱ma. %'ni jém sɨŋyucmɨpɨc ni jém naxyucmɨpɨc d́a wɨa̱p tactsac jém Dios it́óyooyi jém taŋquejayñewɨɨp tánO̱mi Jesucristo.#&Ɨch aŋwɨ̱jo̱doŋ iga d́a t́i wɨa̱p tactsac jém Dios it́óyooyi. Siiga tacaaba o tavivo, ni jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am, ni jém malopɨc espíritu, ni cualquier jém aŋjagooyiyaj, ni jém cosa jém it́wɨɨp sɨɨp, ni jém cosa jém miñpáppɨc, r]%T́it́am tannascaaba taŋcoñwɨ́ypa porque tsa̱m tayo̱xpátpa jém Cristo jém tsa̱mpɨc tatoypa. :m$Nɨmpa Dios iŋma̱t́i ju̱t́ jayñeta̱:Mich iŋcuyucmɨ accaatamta̱p.Mu̱ma ja̱ma it́ jém peligro.Amatstamta̱p juuts jém borregoyaj iga accaayajta̱p. P#¿I̱ wɨa̱p tactsac iga tatoypa jém Cristo? Je d́a nunca ichacpa iga tatoypa. Siiga tammalnascaaba, tsa̱m tayaacha̱p, tajóyixt́a̱p, odoy jɨ̱sɨ iga d́a tatoypa tánO̱mi Jesús. Siiga tayuucatooba, siiga d́a tapuctugɨ́y, tamalwadayt́a̱p o taccaata̱tooba; odoy jɨ̱staamɨ iga Cristo michacpa iga mit́oypa. "¿Jesɨc i̱ wɨa̱p tachi castigo? Jém tánO̱mi Jesucristo d́a tachiiba jém castigo porque je accaata̱ para taɨcht́am. Ocmɨ acpɨsta̱ de ju̱t́ it́ jém caaneyajwɨɨp, nɨc i̱t́i jém tanJa̱tuŋ Dios iŋwɨ̱mɨ ju̱t́ sɨɨp tacupujtámpa. w!¿Jesɨc i̱ wɨa̱p iquejajwadáy jém icupiŋneyajwɨɨp Dios? TanJa̱tuŋ Dios iwɨ̱tsagayñeum jém it́áŋca.  Jém tanJa̱tuŋ Dios d́a iñéc iMa̱nɨc iga odoy i̱ ichiiñ castigo. Ijɨ́c iga ipɨctsoŋ it́u̱mpɨy jém castigo. Icɨɨjuŋcot iMa̱nɨc iga accaata̱iñ para taɨcht́am. Jesɨc tanjo̱doŋ iga tachiit́ámpat́im it́u̱mpɨy cosa con iMa̱nɨc. c?¿T́i tanɨmpa? Siiga Dios it́ con taɨcht́am, ¿jesɨc i̱ wɨa̱p tamalwadáy? q[Jesɨc Dios iŋwejáy jém pɨxiñt́am jém icupiŋneyajwɨɨp. Iwɨ̱tsagáy it́áŋca jém iŋwejayñeyajwɨɨp. Jesɨc jém iwɨ̱tsagayñewɨɨp it́áŋca, icse̱tpa juuts jém iMa̱nɨc Cristo, jém it́wɨɨp sɨŋyucmɨ. W'Porque dende wiñɨgam ijɨ̱spa Dios iga icupiŋpa jém ipɨxiñt́am, ocmɨ icse̱tpa juuts jém iMa̱nɨc Cristo. Iwɨ̱aŋja̱m Dios iga Cristo tsɨ́y juuts jém a̱chpɨc con jáyaŋ it́ɨ̱wɨtam.  Tanjo̱doŋ iga t́it́am tannascaaba, Dios tawɨ̱wadáypa siiga tantoypa Dios, siiga tacupiŋne iga taŋcuyo̱xa̱p. # ?Jém tanJa̱tuŋ Dios iixpɨgáypa jém pɨxiñt́am ia̱nama. Ijo̱doŋt́im t́i nɨmtooba jém Dios iA̱nama. Porque tu̱mt́i ijɨ̱xi jém Dios iA̱nama con tanJa̱tuŋ Dios cuando iŋwejpátpa Dios para jém Dios ipɨxiñt́am. D́a i̱ wɨa̱p tactsac jém Dios it́óyooyi Je̱mpɨct́im jém Dios iA̱nama tsa̱m tayo̱xpátpa cuando d́a taŋwɨ̱cutɨɨyɨ́ypa t́i ixunpa Dios. D́a tanjo̱doŋ jutsa̱p tanaŋwejpát Dios juuts je iwɨ̱aŋja̱m. Pero jém Dios iA̱nama iyaac iŋwejpátpa Dios para taɨcht́am. Tsa̱m yaacha̱p jém Dios iA̱nama, iñúcspa Dios para taɨcht́am con jém jɨ̱xi, jém d́apɨc wɨa̱p iput juuts tu̱m jɨ̱yi.  Pero siiga tanaŋjócpa alguna cosa jém d́apɨcnam núcne, jesɨc seguido tanaŋjócpa y d́a tantsacpa hasta que tampɨctsoŋpa. ] 3Tacɨacputneta̱ porque tanjɨ̱spa iga Dios wɨa̱p tawɨ̱wadáy. Sɨɨp tanaŋjócpa jém ja̱ma iga tawɨ̱wadáypa, pero d́anam núcne. D́a i̱ iŋjócpa tu̱m cosa una vez ipɨctsoŋne porque iniit́um. %D́a solamente yaacha̱p jém cosa, jém iwatnewɨɨp Dios, pero tayaacha̱pt́im taɨcht́am, jém tampɨctsoŋnewɨɨp jém Dios iA̱nama como jém wiñt́ipɨc xaja, jém tachiiñewɨɨp Dios. Tsa̱m tanja̱mpa jém yaacha̱ji tána̱namaŋjo̱m iganam tanaŋjócpa jém tiempo cuando tapɨctsoŋta̱p juuts Dios tama̱nɨctam. Yɨ́p nɨmtooba cuando Dios icjooma̱se̱tpa jém tammɨjta̱y. )KTanjo̱doŋtam iga hasta sɨɨp it́u̱mpɨy jém cosa, jém Diospɨc iwa̱t́i, tsa̱m yaacha̱p juuts tu̱m yo̱mo agui toypa cuando icnaypa tu̱m tsɨ̱xi. CPorque núcpa ja̱ma iga it́u̱mpɨy jém cosa, jém iwatnewɨɨp Dios, d́a mɨsa̱p, d́a nunca cuyajpa. Cɨɨputyajpa it́u̱mpɨy jém Dios iwa̱t́i juuts jém Dios ima̱nɨctam. {oDios ichac yɨ́p nas iga d́a t́i cuwatcuy porque asíam ixunpa Dios, d́a juuts ixunpa jém iwatnewɨɨp Dios. Y jém Dios iwa̱t́i, jém it́wɨɨp yɨ́p naxyucmɨ, tsa̱m iŋjócpa jém ja̱ma iga iwɨ̱tsacpa Dios it́u̱mpɨy cosa. _7It́u̱mpɨy cosa yɨ́p naxyucmɨ, jém iwatnewɨɨp Dios, tsa̱m iŋjócyajpa, tsa̱m iixyajtooba jém tiempo cuando quejpa i̱apaap jém Dios ima̱nɨctam, cuando ipɨctsoŋyajpa t́it́am ijɨycámayñe Dios. KƗch anɨmpa iga casi d́a tanjɨ̱spa jém yaacha̱ji, jém tannascanewɨɨp yɨ́p naxyucmɨ, cuando tánixpa jém maymáya̱ji jém tachiipáppɨc jém Cristo cuando taŋwaganait́ je. J Siiga Diosam tama̱nɨctam, jesɨc tampɨctsoŋpa it́u̱mpɨy jém Diospɨc imɨɨchi jém tachiipáppɨc Dios. Taŋwagapɨctsoŋpa con jém tánO̱mi Jesucristo. Yɨ́p naxyucmɨ tawagayaacha̱p con Cristo, pero núcpa ja̱ma iga tawagait́pa con Cristo ju̱t́ wɨ̱co̱m, ju̱t́ nɨcpa tai̱t́it́am para siempre. iKJeet́im Dios iA̱nama tacjo̱dóŋa̱p tána̱namaŋjo̱m iga taɨcht́am Dios tama̱nɨctam. !Jém Dios iA̱nama, jém tachiiñewɨɨp, d́a tatsacpa juuts tu̱m esclavo iga e̱ybɨc taŋcɨ̱ŋpa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi. Pero tayo̱xpátpa iga tatsɨ́yiñ juuts Dios tama̱nɨctam. Tayo̱xpátpat́im iga tannɨ́máypa Dios: “ManJa̱tuŋ Dios.” ~~*}U|{ zeyxwvutsrrRqpSonnlljj?ikh|gfeedPcfb:a?`k_^D\\2[cZ XXWFUTTRQQ POOLNMLL(KJII@HHFF6E+D%CBBwAA$@z??1>=<;:9887@6P54(210/.-,+*v)'&&%Z$#"!k!j_+w'V1E3  o }svIt́u̱mpɨy jém aŋwaganait́wɨɨp yɨɨm micutsadáypa wa̱t́idios. Dioschiya̱jɨ jém tánamigoyaj jemɨc ju̱t́ miit́, jém icupɨcneyajwɨɨp Jesús. TanJa̱tuŋ Dios miwɨ̱wadayt́ámiñ iñt́u̱mpɨyt́am. Jemum cuyaj.]3vWɨ̱ iga jém tantɨ̱wɨtam icuyujcaiñ iga seguido wɨ̱yo̱xa̱iñ, jesɨc iniit́pa t́it́am it́ogóyáy iga wɨa̱pt́im iyo̱xpádóy. Jesɨc d́a xaja it́yaj. Aŋquímyajta̱p jém Tito con iamigoyaj /Wv Cuando nɨcyajpa jém licenciado jém Zenas, con jém icompañero, Apolos, jesɨc yo̱xpaatɨ con it́u̱mpɨy t́it́am miwɨa̱p iga odoy t́i it́ógóyayyajiñ. Z-v Sɨɨp miTito, cuando maŋcutsadáy jém Artemas o jém Tíquico, jesɨc siiga miwɨa̱p, nɨ̱gɨ ameetsɨ jém attebet Nicápolis. Porque ɨch anjɨ̱sne iga jemum apoychɨ́ypa jém tiempo de sucsuc. #?v Tanjo̱doŋ iga jexpɨc pɨ̱xiñ togoyñe ii̱t́i, tsa̱m táŋcaɨ́y. Con jeet́im it́áŋca nachiit́a̱p castigo. Jém Pablo iixt́ooba jém Tito _7v Siiga tu̱m pɨ̱xiñ icujíñáypa jém Dios ipɨxiñt́am iga nawécyajta̱iñ, jesɨc aŋjɨyja̱cɨ tu̱ŋcɨy hasta wɨscɨy. Pero siiga d́a miwadáy caso, jesɨc quebacpu̱tɨ de mimicht́ámaŋjo̱m. 6ev Odoy tɨgɨycuumɨ cuando áŋa̱yajpa jém cuɨ̱xipɨc pɨxiñt́am ni con jém iwatyajpáppɨc jém lista de jém wiñɨcpɨc it́ɨ̱wɨtam, jém caaneyajwɨ́ppɨgam. D́at́im wɨ̱ iga iníŋa̱caaba jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi. Porque jexpɨc cosa d́a t́i cuwatcuy, d́a tayo̱xpátpa. dAvYɨ́bam jém nu̱mapɨc aŋma̱t́i. Wɨ̱aŋquejaayɨ con it́u̱mpɨy impɨ̱mi jém icupɨcneyajwɨɨp Dios iga seguido iwɨ̱watyajpa. Yɨ́p aŋma̱t́i tsa̱m wɨ̱, tsa̱m tayo̱xpátpa tantu̱mpɨyt́am. I  vDios tsa̱m tayaachaŋja̱mpa, jeeyucmɨ tatsɨ́yum juuts tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ, cuáyñewɨɨp ia̱nama. Sɨɨp tanaŋjóctámpa iga tampɨctsoŋpa jém vida eterna juuts tu̱m herencia. Z -vDios tachi iA̱nama tsa̱m jáyaŋ por medio de Jesucristo jém tacɨacputpaap. h IvJesɨc Dios tacɨacputta, pero d́a porque tsa̱m taŋwɨ̱wattámpa, pero tacɨacputta porque tsa̱m tayaachaŋja̱mpa. Tacujicháyáypa tána̱nama, tana̱yxe̱tum cuando tacjooma̱se̱t por medio de jém Dios iA̱nama. 2 ]vPero jém tanJa̱tuŋ Dios, jém tacɨacputpáppɨc, taŋquejáy iga tsa̱m tayaachaŋja̱mtámpa. Taŋquejáyt́im iga tsa̱m it́oypa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am. k OvWiñɨc taɨcht́am d́a id́ɨc tajɨ̱xiɨyt́a. D́a id́ɨc taŋcupɨctámpa Dios. Tatsɨ́yñeta id́ɨc juuts esclavo de it́u̱mpɨy jém malopɨc jɨ̱xi porque tatogoyñeta id́ɨc. Tsa̱m id́ɨc taŋcusúnɨ́ypa it́u̱mpɨy jém malopɨc cosa. Tsa̱m id́ɨc tammalwatpa y tsa̱m tacunaɨ́yóypa. Tsa̱m tanajóyixt́amta̱p id́ɨc. MvNɨ́maayɨt́im iga odoy i̱ imalnɨ́máyiñ, iga odoy áŋa̱yajiñ. Wɨ̱ iga iwɨ̱ixiñ i̱ quej, iga iwɨ̱nanɨgáyiñ it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am juuts tu̱m pɨ̱xiñ d́apɨc malo. L vAcjɨ̱sɨ jém impɨxiñt́am iga icupɨcyajiñ jém gobierno y jém aŋjagooyiyaj, iga iwatyajiñ juuts ipɨɨmɨyyajpa, iga it́yajiñ listo iga iwatyajpa it́u̱mpɨy jém wɨ̱tampɨc cosa. SvMiTito, aŋquejaayɨ jém impɨxiñt́am yɨ́p wɨ̱tampɨc cosa. Aŋquímya̱jɨ, wogayya̱jɨ jém d́apɨcnam iwɨ̱cupɨcyajpa juuts tu̱m miŋjagooyi. Odoy jɨɨcɨ iga i̱ mijóyixiñ.yvIyaac nachiit́a̱ iga accaata̱ iga tacupujpa de it́u̱mpɨy cosa d́apɨc wɨ̱. Tacujicháyáy tána̱nama iga tatsɨ́yt́ámiñ wɨbɨgam tapɨxiñt́am, jém Cristopɨc tamɨɨchit́am. Jeeyucmɨ agui taŋwɨ̱aŋja̱m iga taŋwɨ̱watpa. !;v Sɨɨp agui tamaymay iganam tanaŋjóctámpa iga miñgacpa yɨ́p naxyucmɨ jém más mɨjpɨc Dios ipɨ̱mi, jém Jesucristo jém tacɨacputpáppɨc.  v Cuando tánixpa iga tayaachaŋja̱mpa Dios, jesɨc tantsacpa it́u̱mpɨy jém jɨ̱xi jém d́apɨc iwɨ̱aŋja̱m Dios. Tantsacpat́im iga taŋcusúnɨ́ypa jém malopɨc cosa juuts icusúnɨyyajpa jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Dios ixunpa iga tajɨ̱xiɨ́yiñ, iga tatsɨ́yt́ámpa juuts wɨbɨc pɨxiñt́am, iga siempre taŋwattámpa yɨ́p naxyucmɨ juuts ixunpa Dios. $Av Dios taŋquejayñe iga tayaachaŋja̱mpa tantu̱mpɨyt́am. Sɨɨp icɨacputyajtooba it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am ju̱t́iŋquej yɨ́p naxyucmɨ. Nv Odoy cunúmaayɨ jém íño̱mi, pero siempre wɨ̱wattaamɨ jém iñyo̱xacuy iga jém íño̱mi miniid́áyiñ confianza, jesɨc wɨ̱ixt́a̱p jém Dios iŋquímayooyi, jém tacɨacputpaap.” (Iv Aŋquiimɨ jém esclavoyaj, nɨ́maayɨ: “Cupɨctaamɨ jém íño̱mi. Siempre wattaamɨ juuts mipɨɨmɨ́ypa iga miwɨ̱ixiñ. Odoy aŋjɨbaccuumɨ. QvSiempre wɨ̱aŋma̱tɨ jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga odoy i̱ miñɨ́máyiñ iga iniŋmatpa mɨgooyi. Jesɨc jém nɨcyajpáppɨc en contra de taɨcht́am agui tsaa̱p. D́a wɨa̱p tamalnɨ́máy. ~wvPero miTito, siempre wa̱tɨ juuts ixunpa Dios. Cuando miixyajpa jém impɨxiñt́am iga iŋwɨ̱watpa, jesɨc je̱mpɨct́im iwatyajpa mex jeeyaj. Sɨɨp wɨ̱aŋquejaayɨ con it́u̱mpɨy iñjɨ̱xi iga miwɨ̱ixyajiñ jém iŋcuyujcɨɨwiñ. Y}+vJe̱mpɨct́im aŋquiimɨ jém wo̱ñjaychɨ̱xt́am iga jɨ̱xiɨ́yiñ. |vWɨ̱ iga jɨ̱xiɨ́yiñ jém ma̱ñyo̱mtam, iga iwatyajiñ juuts jém wɨ̱tampɨc yo̱mtam, iga iwatyajiñ cuenta jém it́ɨc, iga iwɨ̱nanɨgáyiñ i̱ quej y iga icupɨguiñ jém iwɨd́a̱ya iga odoy i̱ imalnɨ́máyiñ jém Dios iŋma̱t́i. b{=vAŋquejayya̱jɨ jém ma̱ñyo̱mtam iga it́óyiñ jém iwɨd́a̱ya con ima̱nɨctam. )zKvJe̱mpɨct́im aŋquejaayɨ jém tsa̱mipɨc yo̱mtam, nɨ́maayɨ iga: “Dios ixunpa iga iŋwattámiñ juuts jém wɨbɨc yo̱mtam jém d́apɨc táŋcaɨ́y. Odoy cujɨ̱yɨ jém iñt́ɨ̱wɨtam. D́a wɨ̱ siiga tsa̱m miuctámpa. Jesɨc michɨ́yt́ámpa juuts wɨbɨc ejemplo.” y7vNɨ́maayɨ jém tsa̱mit́ampɨc iga: “Dios ixunpa iga cucacneiñ iñjɨ̱xi, iga mijɨ̱xiɨyt́ámiñ. Wɨ̱wattaamɨ iga miwɨ̱ixyajiñ jém iñt́ɨ̱wɨtam. Seguido cupɨ̱cɨ jém tánO̱mi Jesús, to̱yɨ jém tantɨ̱wɨtam, yaachɨɨyɨ cuando miyaachwatta̱p.” Ix vPero mich miTito, wɨ̱aŋque̱jɨ jém wɨbɨc aŋquímayooyi. w +vJeeyaj nɨmyajpa iga iixpɨcyajpa Dios, pero quejpa iga mɨgóypa porque d́a iwɨ̱watyajpa juuts ixumpa Dios. D́a icupɨcyajpa jém Dios iŋquímayooyi. Tsa̱m jóyixoyyajpa. D́a iwatyajpa ni uxaŋ juuts ixunpa Dios. D́a wɨa̱p iwat ni tu̱m wɨbɨc yo̱xacuy.;v qvSiiga Dios iwɨ̱tsagáypa ijɨ̱xi tu̱m pɨ̱xiñ, jesɨc ijɨ̱spa iga it́u̱mpɨy cosa wɨ̱. Pero jém d́apɨc wɨ̱tsagayñeta̱ ijɨ̱xi, jém d́apɨc icupɨcpa Dios, ijɨ̱spa iga it́u̱mpɨy cosa malo. D́a wɨbɨc jɨ̱xi iniit́ ijɨ̱xiaŋjo̱m, d́a wɨ̱tsagayñeta̱ jém ijɨ̱xi. u vPɨ̱mi aŋquímya̱jɨ iga odoy iwadayyajiñ caso jém mɨgooyi jém ijɨ̱xquímnewɨɨp jém judíos. Aŋquímya̱jɨ iga ichacyajiñ jém aŋquímayooyi jém iwatneyajwɨɨp jém pɨxiñt́am jém ijóyixyajpáppɨc jém nu̱mapɨc aŋma̱t́i. t v Nu̱ma, d́a mɨgóypa jém pɨ̱xiñ. Jeeyucmɨ wɨ̱ iga pɨ̱mi tanaŋquímyajiñ iga iwɨ̱cupɨguiñ jém Dios iŋma̱t́i. ;s qv Tu̱m profeta de jeeyaj nɨmpa iga: “Agui mɨgoyyajpa jém Cretapɨc pɨxiñt́am. Tsa̱m bruto, tsa̱m malo ijɨ̱xi. Agui wícyajpa. Agui cut́iñ, d́a yo̱xayajpa.” Ar }v Jeeyaj wɨ̱ iga tananúgáypa ijɨp porque ictogoyáypa jém wɨbɨc ijɨ̱xi jém Dios ipɨxiñt́am. Iŋquejáypa jém d́a wɨbɨc aŋquímayooyi iga imalcoñwɨ́ypa jém tumiñ. q yv It́yaj jáyaŋ jém ijóyixyajpáppɨc jém Dios iŋma̱t́i. Tsa̱m imɨgóyayyajpa jém it́ɨ̱wɨtam con jém malopɨc iŋquímayooyi. Jém icupɨcneyajwɨɨp id́ɨc jém judíos iŋquímayooyi agui iwɨ̱aŋja̱myaj jexpɨc mɨgooyi. 4p cv Wɨ̱ tu̱m pɨ̱xiñ jém d́apɨc ichacpa jém wɨbɨc aŋquímayooyi jém aŋquejayñeta̱wɨɨp. Jesɨc wɨa̱p icamamwadáy ia̱nama jém it́ɨ̱wɨtam con jém wɨbɨc aŋquímayooyi. Wɨa̱pt́im iŋjɨyjac jém áŋa̱yajpáppɨc contra jém Dios iŋma̱t́i iga ichacyajiñ jém mɨgooyi. Yo -vWɨ̱ iga icwíguiñ jém miñyajpáppɨc juumɨ y ichiiba ju̱t́ moŋpa. Wɨ̱ iga it́óyiñ jém wɨ̱tampɨc cosa, iga jɨ̱xiɨ́yiñ jém pɨ̱xiñ. Wɨ̱ tu̱m pɨ̱xiñ jém ichacnewɨɨp jém malopɨc ijɨ̱xi, iga wɨa̱iñ iwat it́u̱mpɨy cosa juuts ixunpa Dios. Wɨ̱ iga nawatta̱iñ cuenta iyaac iga odoy imalwad́iñ. |n svJém iŋjacpáppɨc Dios ipɨxiñt́am, d́a wɨ̱ iga imalwatpa ni uxaŋ porque iwatpa cuenta jém Dios iyo̱xacuy. D́a wɨ̱ jém pɨ̱xiñ jém d́apɨc iwɨ̱aŋja̱m iga tanjɨ̱xiaŋchiɨ́ypa. D́a wɨ̱ iga tsa̱m jóyt́ero, d́a wɨ̱ iga tsa̱m ucpa. D́a wɨ̱ iga tsa̱m cótsóypa. D́at́im wɨ̱ iga tsa̱m icusúnɨ́ypa tumiñ jém d́apɨc imɨɨchi. ]m 5vCupi̱ŋɨ tu̱m pɨ̱xiñ jém d́apɨc imalwatpa, jém iniit́wɨɨp no más tu̱m iyo̱mo. Wɨ̱ iga jém ima̱nɨctam icupɨcyajpat́im Dios. D́a wɨ̱ siiga imalwatyajpa. D́a wɨ̱ siiga d́a cupɨgóypa. ]l 5vMantsac jém lugar Creta iga iniccupaguiñ t́it́am it́ogóyáy jém Dios iyo̱xacuy, iga iniccámiñ tu̱m co̱bacpɨc aŋjagooyi cada attebet iga iŋjaguiñ jém Dios ipɨxiñt́am juuts mannɨ́mayñe. 9k mvSɨɨp miTito, manjáyáypa juuts tu̱m mamma̱nɨc porque tanait́t́a tu̱mt́i fe. Sɨɨp tanJa̱tuŋ Dios y tánO̱mi Jesucristo, jém tacɨacputpáppɨc, miyo̱xpátpa iga wɨa̱iñ iŋwat juuts je ixunpa, michiit́ámiñ jém paz iga odoy t́i iŋcɨɨŋiñ. Yo̱xa̱p jém Tito jém isla de Creta bj ?vSɨɨp núcum jém tiempo iga tacjo̱dóŋa̱p jém wɨbɨc aŋma̱t́i. Accámta̱ juuts tu̱m jém Dios iŋmat́cɨɨwiñ iga anaŋmad́iñ jém wɨbɨc aŋma̱t́i juuts apɨɨmɨyñe Dios jém tacɨacputpáppɨc. ,i Sviga tanaŋjócpa jém vida jém d́apɨc cuyajpa. Porque Dios tajɨycámayñe dende wiñɨgam, antes que watta̱p yɨ́p nas. Tanjo̱doŋ iga Dios d́a mɨgóypa. $h EvƗch aPablo, aŋcuyo̱xa̱p Dios. Ɨch acutsat Jesucristo juuts tu̱m apóstol. Dios acupiŋ iga anyo̱xpád́iñ jém Dios ipɨxiñt́am jém icupiŋneyajwɨɨp Dios. Acutsat iga anaŋquejayyajiñ jém nu̱mapɨc aŋquímayooyi iga ijo̱dóŋa̱yajiñ ju̱t́pɨc ijɨ̱syajpa Dios, Tg!Sɨɨp taŋcujíptámpa jém tanJa̱tuŋ Dios jém tu̱mpɨc, jém tsa̱mpɨc jɨ̱xiɨ́y. Taŋcujíptámpa para siempre porque tánixpɨctámpa jém tánO̱mi Jesucristo. Amén. Jemum cuyaj.f+Pero sɨɨp taŋquejayñeum con jém Dios iŋma̱t́i, jém ijaychacnewɨɨp jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ, porque asíam ipɨɨmɨ́y tanJa̱tuŋ Dios, jém d́apɨc nunca cuyajpa. Sɨɨp it́u̱mpɨy pɨxiñt́am icuwɨ̱t́i yɨ́p naxyucmɨ ijo̱dóŋa̱yajum jém cosa, jém d́apɨc id́ɨc i̱ ijo̱doŋ, iga icupɨcyajiñ Cristo, iga iwatyajiñ juuts nɨmpa jém Cristo iŋquímayooyi. eSɨɨp taŋcujíptámpa jém tanJa̱tuŋ Dios. Je wɨa̱p miwatta cuenta iga odoy iñchactámiñ iga iŋcupɨctámpa Jesucristo. Tanjo̱doŋ iga wɨa̱p porque asíam nɨmpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i, jém ɨchpɨc anaŋmatpa, jém Jesucristo iŋquímayooyi, jém sɨɨppɨc Dios taŋquejayñe. Aŋnécne id́ɨc yɨ́p aŋquímayooyi dende wiñɨgam antes que Dios iwat yɨ́p nas. dSɨɨp jém tánO̱mi Jesucristo miwɨ̱wadayt́ámiñ mimicht́am iñt́u̱mpɨyt́am. Amén. Juumɨ núc jém wɨbɨc aŋma̱t́i lcQMicutsadáypat́im wa̱t́idios jém Gayo, jém anucsayñewɨɨp it́ɨc. Je̱mt́im aŋtuuma̱yajpa jém Dios ipɨxiñt́am. Midioschit́ámpat́im jém tantɨ̱wɨ Cuarto y jém Erasto, jém tesorero de yɨ́p attebet. Ɨch aTercio, aŋcɨɨmɨ manjáyáypa yɨ́p to̱to iganam apɨɨmɨ́ypa jém Pablo. Maŋcutsadáypam wa̱t́idios iñt́u̱mpɨyt́am jém tánO̱mi Cristo iñɨyi̱mɨ. Micutsadayt́ámpa wa̱t́idios jém Timoteo, jém aŋwaganayo̱xapaap. Midioschit́amtoobat́im jém Lucio, jém Jasón y jém Sosípater, jém antɨcmɨpɨc pɨxiñt́am. e`CJém tanJa̱tuŋ Dios d́a ixunpa iga it́pa jém pleito. D́a jáyñe iccutɨŋpa jém Woccɨɨwiñ hasta naxyucmɨ iga micht́am wɨa̱p iŋcunepquet con jém impuy. Sɨɨp tánO̱mi Jesucristo miwɨ̱wadayt́ámiñ. _5Ju̱t́ quej jo̱dóŋa̱ta̱ iga mimicht́am tsa̱m iŋcupɨctámpa jém wɨbɨc aŋquímayooyi. Jeeyucmɨ agui amaymay con mimicht́am. Ansunpa iga mijɨ̱xiɨyt́ámiñ iga iŋwɨ̱wattámiñ. Ansunpa iga michɨ́ypa juuts tu̱m tsɨ̱xi, jém d́apɨcnam wɨa̱p imalwat. ^%Jexpɨc pɨxiñt́am d́a icuyo̱xayajpa jém tánO̱mi Jesucristo. Tsa̱m imétsyajpa t́it́am icusúnɨ́ypa iyaac. Agui wɨa̱p iŋmatyaj juuts tu̱m wɨbɨc pɨ̱xiñ hasta imɨgóyáypa jém tantɨ̱wɨtam, jém d́apɨcnam iwɨ̱cupɨcne jém Dios iŋma̱t́i. ]}Sɨɨp maŋcunucsáypa, mantɨ̱wɨtam, iga ixpɨctaamɨ jém pɨxiñt́am jém nawécta̱páppɨc jém Dios ipɨxiñt́am. Iŋmatyajpa jém mɨgooyi jém d́apɨc jex juuts jém iŋcuyujcanewɨɨp mimicht́am. Odoy waganasɨɨya̱jɨ jeeyaj. b\=Nadioschit́amta̱jɨ mimicht́am con tu̱m aŋna̱catsuuchi juuts iwatyajpa jém Cristo ipɨxiñt́am. It́u̱mpɨy jém Dios ipɨxiñt́am jém aŋtuuma̱yajpáppɨc ju̱t́iŋquej micutsadáypa wa̱t́idios. +[ODioschit́aamɨ jém Filólogo y Julia, jém Nereo con jém iyo̱mtɨ̱wɨ, jém Olimpas con it́u̱mpɨy jém Dios ipɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp con jeeyaj. -ZSWa̱t́idioschiya̱jɨ jém Asíncrito, jém Flegonte, jém Hermas, jém Patrobas, jém Hermes con it́u̱mpɨy jém tantɨ̱wɨtam jém it́yajwɨɨp con jeeyaj. {Yo Dioschit́aamɨ jém Rufo jém tsa̱mpɨc wɨa̱p con jém ia̱pa. Jém yo̱mo tsɨ́yt́im juuts ɨch ána̱pa. GX Dioschit́aamɨ jém Trifena y Trifosa, jém tsa̱mpɨc iwatyajpa jém Dios iyo̱xacuy. Wa̱t́idioschit́aamɨ jém Pérsida jém tantoypáppɨc. Agui pɨ̱mi icuyo̱xa̱p jém tánO̱mi. &WE Dioschit́aamɨ jém Herodión, jém antɨcmɨpɨc pɨ̱xiñ, con jém it́yajwɨɨp jém Narcisco it́ɨccɨɨm, jém icupɨcneyajwɨɨp tánO̱mi Cristo. -VS Dioschit́aamɨ jém Apeles jém tsa̱mpɨc cutɨ́tsta̱ siiga nu̱ma icupɨcne Cristo. Wa̱t́idioschiya̱jɨ jém it́yajwɨɨp jém Aristóbulo it́ɨccɨɨm. U5 Dioschit́aamɨ jém Urbano jém aŋcompañero, aŋwagacuyo̱xata jém Cristo. Wa̱t́idioschi̱ɨ jém ánamigo Estaquis, jém tsa̱mpɨc antoypa. `T9Dioschit́aamɨ jém Amplias jém wɨbɨc ánamigo porque icupɨcnet́im Cristo. eSCDioschit́aamɨ jém Andrónico y Junias jém antɨcmɨpɨc pɨxiñt́am. Awagapajtamta̱ cárcel con jeeyaj. Agui wɨa̱p iwatyaj jém apóstol iyo̱xacuy. Icupɨcneyaj jém Cristo antes que d́anam aŋcupɨcne aɨch. _R7Dioschit́aamɨ jém Malía, jém tsa̱mpɨc pɨ̱mi yo̱xa̱p mimicht́ámaŋjo̱m. Q}Dioschit́aamɨt́im it́u̱mpɨy jém Dios ipɨxiñt́am jém aŋtuuma̱yajpáppɨc jém Priscila y Aquila it́ɨccɨɨm. Wa̱t́idioschi̱ɨ jém tantɨ̱wɨ Epeneto, jém tsa̱mpɨc antoypa, jém mojwɨɨp icupɨc Cristo jém naxyucmɨ de Asia. PJeeyaj acɨacput jém ánenemigoyaj icɨɨjo̱m hasta por uxaŋ accaata̱pt́im mex jeeyaj. Sɨɨp ɨch, con it́u̱mpɨy jém Dios ipɨxiñt́am, jém d́apɨc je de Israel, annɨ́mayt́ámpa iyucuɨpdios jém Priscila y Aquila iga tsa̱m ayo̱xpát. O Dioschit́aamɨ jém Priscila con jém iwɨd́a̱ya Aquila. Aŋwaganayo̱xata cuando aŋwatta jém Jesucristo iyo̱xacuy. =NsWɨ̱pɨctsoŋtaamɨ yɨ́p yo̱mo jém tánO̱mi Cristo iñɨyi̱mɨ juuts siempre jém Dios ipɨxiñt́am iwɨ̱pɨctsoŋyajpa jém it́ɨ̱wɨtam. Yo̱xpáttaamɨ, chiit́aamɨ t́it́am it́ogóyáy. Porque yɨ́p yo̱mo tsa̱m iyo̱xpát wa̱t́i jém tantɨ̱wɨtam, tsa̱m ayo̱xpátt́im mex aɨch. )M MSɨɨp manaŋquímpa iga iŋwɨ̱pɨctsoŋtámiñ jém tanyo̱mtɨ̱wɨ jém Febe, jém icuyo̱xapáppɨc id́ɨc jém Dios ipɨxiñt́am jém attebet Cencrea. L!Sɨɨp tanJa̱tuŋ Dios, jém tachiipáppɨc jém wɨbɨc jɨ̱xi tána̱namaŋjo̱m, miyo̱xpáttámiñ mimicht́am. Amén.K Jesɨc siiga Dios ixunpa iga anɨcpa jemɨc, agui amaymáya̱p cuando mánixpa mimicht́am y ajejpat́im con mimicht́am. ~JuWágaayɨ Dios iga acɨacpud́iñ iga jém d́apɨc icupɨcyajpa Cristo jém naxyucmɨ de Judea d́a wɨa̱p amalwadáy. Ansunpat́im iga jém tantɨ̱wɨtam, jém it́wɨɨp Jerusalén, ipɨctsoŋyajiñ jém xaja jém sɨɨppɨc ananɨgáypa. YI+Sɨɨp mantɨ̱wɨtam, iga tsa̱m iŋcupɨcpa tánO̱mi Jesucristo y Dios iA̱nama michiit́a jém wɨbɨc tóyooyi, maŋcunucsáypa iga aŋwejpádayt́aamɨ Dios para aɨch con it́u̱mpɨy impɨ̱mi. ~HuCuando anúc jemɨc ju̱t́ miit́t́a, aŋwɨ̱jo̱doŋ iga tsa̱m tawɨ̱wadayt́ámpa jém tánO̱mi Jesucristo. fGECuando yajpa aŋcɨɨjuŋcot yɨ́p tumiñ, jesɨc anɨcpa España. Jesɨc manjoyñasáypa. WF'Agui maymayyaj iga wɨa̱p iyo̱xpátyaj. Ɨch anɨmpa iga wɨ̱t́im porque jém Jerusalénpɨc pɨxiñt́am tsa̱m iyo̱xpátt́im jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel. Ichiiyaj jém wɨbɨc aŋma̱t́i. Jesɨc wɨ̱ siiga jém tuŋgac pɨxiñt́am iyo̱xpátpa jém Jerusalénpɨc pɨxiñt́am con jém it́umiñ. cE?Porque jém Dios ipɨxiñt́am jém it́yajwɨɨp jém naxyucmɨ de Macedonia y Acaya ijɨ̱syajpa iga iŋtuuma̱watyajpa tumiñ iga icutsadáypa jém tantɨ̱wɨtam, jém yaacha̱yajpáppɨc jém attebet Jerusalén. vDePero sɨɨp anɨcpa Jerusalén. Nɨcpa anyo̱xpát jém tantɨ̱wɨtam, jém icupɨcneyajwɨɨp Jesucristo. C3sɨɨp anjɨ̱spa iga manjoyñasáypa cuando anɨcpa España. Cuando yajpa manjóyayt́a, jesɨc mimicht́am ayo̱xpáttaamɨ iga anɨcpa España. 8BiPero sɨɨp cupacum anyo̱xacuy icutero yɨ́p lugar ju̱t́ jém pɨxiñt́am d́a id́ɨc imatoŋne jém Cristo iŋquímayooyi. Como tsa̱m wiñɨgam nɨctooba manjóyáy, `A9Jeeyucmɨ d́a nunca wɨa̱p nɨcpa manjóyáy aunque tsa̱m anɨctooba id́ɨc. g@GAsíam nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i:Ju̱t́ d́a i̱ queman iŋmat de je,
sɨɨp icutɨɨyɨyyajpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i.Jém d́apɨc oypa imatoŋ,
sɨɨp ijo̱dóŋa̱yaj. Jém Pablo nɨctooba Roma x?iƗch siempre aŋwɨ̱aŋja̱m iga ananɨcpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i jém tuŋgac lugar ju̱t́ d́a i̱ imatóŋayñe jém Jesucristo iñɨ̱yi. Porque d́a aŋwattooba tu̱m tɨc jém baseyucmɨ jém ictsucumnewɨɨp tuŋgac pɨ̱xiñ. >Ayo̱xpát iga wɨa̱p aŋwat jém milagro y jém cosa agui taámaŋjacpa. Dios iA̱nama iwatpat́im jáyaŋ wɨ̱tampɨc cosa con ipɨ̱mi. Capsum anaŋmat jém aŋma̱t́i jutsa̱p tacɨacput jém Cristo dende Jerusalén hasta jém naxyucmɨ de Ilírico. w=gSɨɨp manaŋmadáypa solamente t́it́am awadáy Cristo iga jém tuŋgac pɨxiñt́am, jém d́apɨc de Israel, icupɨcyajiñt́im mex jeeyaj. Moj icupɨcyaj cuando imatoŋ jém aŋma̱t́i, cuando iixyaj t́i wɨa̱p iwat jém Cristo. <Ɨch anɨmpa iga wɨ̱put jém anyo̱xacuy jém aŋwadayñewɨɨp Dios porque d́a ɨch aŋwat, jém Jesucristo ayo̱xpát. 6;eanaŋmadáypa jém Jesucristo iŋquímayooyi jém tuŋgac pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel. Cuando ananɨcpa juumɨ jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios tacɨacputpa, aŋcuyo̱xa̱p Dios juuts jém wiñɨcpɨc pa̱nijyaj icuyo̱xayaj Dios. Jém tuŋgacpɨc pɨxiñt́am cuando moj icupɨc Cristo, jeeyaj juuts tu̱m xaja para Dios. Jesɨc Dios iA̱nama icujicháyáy jém pɨxiñt́am ia̱nama iga iwɨ̱pɨctsóŋiñ Dios. P:Pero manjáyáy yɨ́p to̱to iga manaŋmadáypa juuts tu̱m iñja̱tuŋ iga odoy iñjaamaŋnod́iñ jém wɨbɨc aŋquímayooyi jém iŋcuyujcanewɨɨp. Manjáyáypa así porque Dios acupiŋne iga #9?Mantɨ̱wɨtam, aŋwɨ̱jo̱doŋ iga mimicht́am tsa̱m mit́óyóypa y capsum micuyu̱ji hasta wɨa̱p miniŋquejayt́amta̱ con iñt́ɨ̱wɨtam. D8 Tanjo̱doŋ iga Dios tawɨ̱wadáypa. Ɨch ansunpa iga Dios mimaymaywad́iñ iga d́a t́i iŋcɨ̱ŋpa íña̱namaŋjo̱m iganam iŋcupɨctámpa Cristo. Ansunpat́im iga Dios iA̱nama miyo̱xpáttámiñ iga más y más iñjɨ̱stámpa jém ja̱ma cuando cupacpa it́u̱mpɨy cosa juuts tajɨycámayñe Dios. V7% E̱ybɨct́im nɨmpa jém Isaías:Aŋnaypa e̱ybɨc jém Isaí it́i̱chɨc.Jém wiñɨcpɨc pɨ̱xiñ Isaí io̱cma̱nɨc ma̱nɨc e̱ybɨc tsucumpa juuts aŋjagooyi iga iŋjacpa jém tuŋgacpɨc pɨxiñt́am jém d́apɨc je de Israel.Jém tuŋgacpɨc pɨxiñt́am tsa̱m iŋjócyajpa iga tsucumpa jém aŋjagooyi. K6 E̱ybɨct́im nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i:Cujíptaamɨ Dios iñt́u̱mpɨyt́am, jém d́apɨc je miIsraelpɨc mipɨxiñt́am.Wɨ̱ iga it́u̱mpɨy pɨxiñt́am icujípyajiñ Dios. /5W E̱ybɨct́im nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i:Maymáya̱taamɨ jém d́apɨc je miIsraelpɨc mipɨxiñt́am.Wagamaymáya̱taamɨ con jém Dios ipɨxiñt́am. [4/ Oy yɨ́p naxyucmɨ jém tánO̱mi Cristo iga jém tuŋgac pɨxiñt́am, jém d́apɨc de Israel, icujípyajiñ Dios porque tsa̱m iyaachaŋja̱mpa. Juuts nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i:Jeeyucmɨ maŋcujíppa, manJa̱tuŋ Dios, con jém tuŋgac pɨxiñt́am, jém d́apɨc de Israel.Maŋwánáypa tu̱m wa̱ñi iga maŋcujíppa. t3aƗch anɨmpa iga oy i̱t́i yɨ́p naxyucmɨ jém tánO̱mi Cristo juuts tu̱m yo̱xacɨɨwiñ iga icuyo̱xa̱p jém Israelpɨc pɨxiñt́am. Iccupacpa it́u̱mpɨy cosa juuts ijɨycámayñe Dios jém wiñɨcpɨc pɨxiñt́am, jém ictsucumnewɨɨp jém nación de Israel. Je̱mpam taŋquejáypa iga Dios d́a tamɨgóyáypa. Je iccupacpa juuts tajɨycámayñe. +2OJesɨc je̱mpɨct́im nawɨ̱pɨctsoŋtamta̱jɨ mimicht́am juutst́im taɨch tawɨ̱pɨctsoŋ jém Cristo, jesɨc agui cujípta̱p jém tanJa̱tuŋ Dios. P1iga tantu̱mpɨyt́am je̱mpɨct́im taŋcujíptámiñ tanJa̱tuŋ Dios, jém tánO̱mi Jesucristo iJa̱tuŋt́im, jém iDiost́im. Aŋmadayt́a̱ jém tuŋgac pɨxiñt́am jém wɨbɨc aŋma̱t́i w0gTanJa̱tuŋ Dios tsa̱m tayo̱xpáttámpa iga tanyaachɨyt́ámiñ cuando tayaachwatta̱p, iga odoy taŋyáctámiñ. Sɨɨp miyo̱xpáttámpat́im mimicht́am iga tu̱mt́i jɨ̱xi iniit́t́ámiñ juuts taŋquejáy tánO̱mi Jesucristo (/IIt́u̱mpɨy jém Dios iŋma̱t́i wiñɨgam jaychacneta̱ iga taŋquejáypa taɨcht́am. Jém Dios iŋma̱t́i tsa̱m tayo̱xpátpa iga tanyaachɨ́yiñ cuando tayaachwatta̱p iga odoy taŋyáguiñ. Jeeyucmɨ tanaŋjócpa jém ja̱ma iga tampɨctsoŋpa t́it́am tajɨycámayñe Dios. f.EPorque jém tánO̱mi Cristo d́at́im iwat juuts ixunpa iyaac. Iñasca jém Cristo juuts nɨmpa jém Dios iŋma̱t́i: “ManJa̱tuŋ Dios, jém malopɨc pɨxiñt́am, jém mijóyixyajpáppɨc, ajóyixpat́im aɨch.” ?-wPero cada tu̱mtu̱m de taɨcht́am wɨ̱ iga taŋwattámiñ juuts ixunpa jém tantɨ̱wɨtam. Taŋwɨ̱watpa, tanyo̱xpátpa iga más iwɨ̱cutɨɨyɨ́yiñ jém Dios iŋma̱t́i. D, Taɨcht́am como taŋwɨ̱cupɨcne jém Dios iŋma̱t́i, wɨ̱ iga tanyaachɨ́ypa jém tantɨ̱wɨtam, jém d́apɨc iwɨ̱cupɨcne. Wɨ̱ iga d́a taŋwattámpa juuts taɨch tansunpa. p+YPero siiga algunos ijɨ̱spa iga d́a wɨ̱ taŋcɨɨs, siiga icɨɨspa, jesɨc táŋcaɨ́ypa porque ijɨ̱spa iga d́a wɨ̱ taŋcɨɨs. T́it́am tanjɨ̱spa iga d́a wɨ̱ taŋwat siiga taŋwatpa, jesɨc tatáŋcaɨ́ypa.l*QSiiga iŋcupɨcpa iga it́u̱mpɨy jém wíccuy wɨ̱ taŋcɨɨs, jesɨc jɨ̱sɨ mich iñyaac jém Dios iwiñjo̱m. Tsa̱m wɨ̱it́pa jém pɨ̱xiñ siiga ijɨ̱spa ia̱namaŋjo̱m iga it́u̱mpɨy wíccuy wɨ̱ taŋcɨɨs. 9)kWɨ̱ iga d́a taŋcɨɨspa jém ma̱yi y d́a tánucpa jém vino o taŋwatpa tuŋgac cosa iga inicmalwatpa jém iñt́ɨ̱wɨ iga mojpa iñe̱jacupɨc jém Dios iŋma̱t́i. k(OOdoy actogóyaayɨ jém Dios iyo̱xacuy porque iñjɨ̱spa iga iŋcɨɨspa algun ma̱yi. Nu̱ma it́u̱mpɨy jém wíccuy wɨ̱ taŋcɨɨs. Pero d́a wɨ̱ iŋcɨɨs jém ma̱yi jém icwatpáppɨc táŋca jém iñt́ɨ̱wɨ. P'Jesɨc tammétstámpa jutsa̱p taŋwɨ̱wat iga taŋwɨ̱nanɨgáyiñ jém tantɨ̱wɨtam. Tammétstámpat́im jutsa̱p tanayo̱xpáttamta̱ iga más taŋcutɨɨyɨyt́ámiñ t́i ixunpa Dios. &Siiga asíam iŋcuyo̱xatámpa jém tánO̱mi Cristo, tsa̱m miwɨ̱ixpa jém tanJa̱tuŋ Dios, miwɨ̱ixyajpat́im jém pɨxiñt́am. G%Siiga tatɨgɨyñe con Dios ipɨxiñt́am, jesɨc d́a t́i cuwatcuy jém aŋquímayooyi t́i wɨ̱ taŋcútpa y t́i wɨ̱ tánucpa. Pero siiga Diosam tamɨɨchit́am, wɨ̱ iga taŋwɨ̱wad́iñ y iga taŋwɨ̱nanɨgáyiñ jém tantɨ̱wɨtam. Tsa̱m tamaymáya̱p porque tanait́ Dios iA̱nama tána̱namaŋjo̱m. G$Jesanet́im siempre jɨ̱sɨ t́i iŋwatpa iga odoy i̱ imalnɨ́máyiñ jém wɨbɨc aŋquímayooyi mich iŋcuyucmɨ, aunque iñjo̱doŋ iga d́a immalwatpa siiga iŋcɨɨspa jém ma̱yi. #%Siiga pɨ̱mi iñchɨgaŋyácwatpa jém iñt́ɨ̱wɨ iga iŋcɨɨspa jém ma̱yi, jesɨc quejpa iga d́a mit́óyóypa. Odoy actogo̱yɨ jém iñt́ɨ̱wɨ iga tsa̱m iŋcɨɨstooba jém ma̱yi porque accaata̱ jém Cristo iga icɨacpud́iñt́im jém iñt́ɨ̱wɨ. w"gƗch aŋwɨ̱jo̱doŋ iga wɨ̱tam it́u̱mpɨy jém wíccuy porque aŋquejayñe así jém tánO̱mi Jesucristo. Pero jém ijɨ̱spáppɨc iga táŋcaɨ́y siiga icútpa algun wíccuy, jesɨc jém pɨ̱xiñ táŋcaɨ́ypa siiga icútpa. (!I Jesɨc d́a taŋcujɨypa jém tantɨ̱wɨtam. Más wɨ̱ iga d́a tanacwatpa táŋca tu̱m tantɨ̱wɨ o iga d́a nunca taŋcutɨtspa iga tanacmalwatpa. $ A Jesɨc cada tu̱mtu̱m de taɨcht́am tienes que tanaŋmadáypa Dios t́i taŋwatne yɨ́p naxyucmɨ. D́a wɨ̱ iga tanacwatpa táŋca tu̱m tantɨ̱wɨ A{ Porque asíam jaychacneta̱:Nɨmpa tánO̱mi:“Como ɨch avivo tienes que aco̱steeñáypa it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am,
iŋmatyajpa Dios iwiñjo̱m t́i iwatyaj.” 6e ¿T́iiga iñjɨ̱spa iga imalwatpa jém iñt́ɨ̱wɨ siiga icútpa t́i quej? ¿O mimich, t́iiga iñjóyixpa jém iñt́ɨ̱wɨ siiga d́a icɨɨspa jém ma̱yi? Porque núcpa ja̱ma iga tantu̱mpɨyt́am tacɨɨpiŋtamta̱p jém Dios iwiñjo̱m ju̱t́ cɨɨpíŋóypa tánO̱mi Jesucristo. }s Jeeyucmɨ ca jém Cristo y e̱ybɨct́im pɨs iga tsɨ́yiñ juuts iO̱mi jém caaneyajwɨ́ppɨc y jém vivopɨc. 6eSiiga tavivo taŋwatpa juuts ixunpa jém tánO̱mi Jesucristo. Siiga tacaaneum, taŋwatpat́im juuts je ixunpa. Jesɨc siiga tavivo o tacaaneum, tánO̱mit́im tamɨɨchi. Ni tu̱m de taɨcht́am d́a taŋcut́um tait́ yɨ́p vida, cuando tacaaba d́at́im taŋcut́um nɨcpa tai̱t́i. Jém ijɨ̱spáppɨc iga tu̱m ja̱ma más mɨj, ixutspa jém ja̱ma iga iwɨ̱wadáypa tánO̱mi. Jém ijɨ̱spáppɨc iga it́u̱mpɨy ja̱ma jex, iwɨ̱wadáypat́im jém tánO̱mi. Jém icútpáppɨc it́u̱mpɨy cosa, iwɨ̱wadáypat́im jém tánO̱mi porque icujíppa Dios. Jém d́apɨc icútpa it́u̱mpɨy cosa, iwɨ̱wadáypat́im tánO̱mi porque icujíppat́im Dios. mSTu̱m pɨ̱xiñ ijɨ̱spa iga tu̱m ja̱ma más mɨj que jém tuŋgac ja̱ma. Pero tuŋgac pɨ̱xiñ ijɨ̱spa iga it́u̱mpɨy ja̱ma jex. Cada tu̱mtu̱m pɨ̱xiñ wɨ̱ iga ijɨ̱xiñ ia̱namaŋjo̱m siiga iwɨ̱watpa. !;¿Mich mii̱apaap iga iŋcujɨypa jém tuŋgac pɨ̱xiñ jém icuyo̱xapáppɨct́im Dios? Solamente iO̱mi wɨa̱p iñɨm siiga wɨ̱putpa jém iyo̱xacuy o d́a wɨ̱putpa. Pero tienes que wɨ̱putpa porque jém tánO̱mi Cristo iyo̱xpátpa iga wɨ̱pud́iñ jém iyo̱xacuy. |qJesɨc jém icútpáppɨc it́u̱mpɨy cosa odoy ijóyixiñ jém d́apɨc icútpa. Jém d́apɨc icútpa it́u̱mpɨy cosa, odoy icujɨ́yiñ jém it́ɨ̱wɨ jém icútpáppɨc it́u̱mpɨy cosa porque Dios ipɨctsoŋpat́im jém pɨ̱xiñ. mSAlgunos jém iwɨ̱cupɨcneyajwɨɨp jém Dios iŋma̱t́i ijɨ̱spa iga wɨa̱p icút t́i quej. Pero it́ tuŋgac jém pɨ̱xiñ iñe̱jacupɨcpa jém Dios iŋma̱t́i, d́a icɨɨspa jém ma̱yi, icútpa naps jém verduras. = uSiiga núc tu̱m pɨ̱xiñ jém d́apɨc iwɨ̱cupɨcne jém Cristo iŋquímayooyi, jesɨc pɨctso̱ŋɨ. Odoy wogaayɨ jém pɨ̱xiñ porque iñe̱jacupɨcpa jém aŋquímayooyi. #? Accaamɨ jém wɨbɨc jɨ̱xi juuts Jesucristo ijɨ̱xi iga miyo̱xpátpa iga d́a immalwatpa. Odoy malwa̱tɨ juuts iñjɨ̱spa íña̱namaŋjo̱m.y Wɨ̱ iga taŋwɨ̱wattámiñ juuts jém sɨɨyajpáppɨc sɨŋñi. D́a tauctámpa, d́a taŋwattámpa jém malopɨc sɨŋ. D́a tanyamtsáya̱p tu̱m yo̱mo, odoy jɨ̱sɨ jém malopɨc cosa. D́a wɨ̱ iga táŋa̱támpa, odoy cujóyɨyooyɨ. A{ Sɨɨp cuyajtooba jém tsuu, químtooba jém ja̱ma. Wɨ̱ iga tantsactámiñ iga tammalwatpa juuts iwatyajpa jém d́apɨc icupɨcyajpa Cristo. Mojpa taŋwɨ̱wat. Tantsacpa iga tammalwatpa juuts jém imalwatyajpáppɨc piichcɨɨm. Mojpa taŋwɨ̱wat juuts tu̱m soldado jém sɨɨpaap juctɨaŋtso̱cajo̱m. Q Wɨ̱ iga taŋwattámpa así porque tanjo̱doŋ juchɨs hora tait́. Wɨ̱ iga tayustámiñ porque más nocojo̱mum it́ jém tiempo iga tacɨacputpa Dios que cuando moj taŋcupɨc jém Cristo. - Jém tóyoypaap d́a imalwadáypa jém it́ɨ̱wɨtam. Jesɨc siiga tannuntatoypa jém tantɨ̱wɨtam, capspa taŋwat jém Dios iŋquímayooyi. 4a Nɨmpa así jém aŋquímayooyi: “Odoy pejooyɨ. Odoy accaooyɨ. Odoy nuumɨ. Odoy mɨgóyaayɨ jém iñt́ɨ̱wɨtam. Odoy cusúnɨɨyɨ tuŋgac pɨ̱xiñ imɨɨchi.” Yɨ́p aŋquímayooyi con it́u̱mpɨy los demás nɨmpa iga tantóyiñ jém tantɨ̱wɨtam como taɨch mismo tanatoyt́a̱p. 2v}rg\QF;0%~~~~~~~~~~~~w~k~_~S~G~;~/~#~~ }}}}}}}}}}}}|}p}d}X}L}@}4}(}}}||||||||||||u|i|]|Q|E|9|-|!|| {{{{{{{{{{{{z{n{b{V{J{>{2{&{{{zzzzzzzzzzz~zrzfzZzNzBz6z*zzzyyyyyyyyyyyywyky_ySyGy;y/y#yy xxxxxxxxxxxx{xoxcxWxKx?x3x'xxxwwwwwwwwwwwwtwhw\wPwDw8w,w wwvvvvvvvvvvvvyvmvavUvIv=v1v%vv vuuuuuuuuuuu}uqueuYuMuAu5u)uuuttttttttttttvtjt^tRtFt:t.t"tt sssssssssssszsnsbsVsKs?s3s'sssrrrrrrrrrrrrsrgr[rOrCr7r+rrrqqqqqqqqqqqqwqkq_qTqHqk2k&kkkjjjjjjjjjjjjsjgj[jOjCj7j+jjjiiiiiiiiiiiiwiki_iSiGi;i0i$ii ihhhhhhhhhhh|hphdhXhLh@h4h(hhhggggggggggggtghg]gQgEg9g-g!gg ffffffffffffyfmfafUfIf=f1f%fffeeeeeeeeeee~erefeZeNeBe6e*eeeddddddddddddwdkd_dSdGd;d/d#dd cccccccccccc{cocccWcKc?c3c(cccbbbbbbbbbbbbtbhb\bPbDb8b,b bbaaaaaaaaaaaayamaaaUaIa=a1a%aa a```````````}`q`e`Y`M`A`5`*```____________v_j_^_R_F_:_._"__ ^^^^^^^^^^^^z^n^b^V^J^>^2^&^^^]]]]]]]]]]]]s]g][]O]C]7]+]]]\\\\\\\\\\\\w\k\_\S\G\;\/\#\\ [[[[[[[[[[[[|[p[d[X[L[@[4[([[[ZZZZZZZZZZZZtZhZ\ZPZDZ8Z,Z ZZ YYYYYYYYYYYYyYmYaYUYIY=Y1Y%YY YXXXXXXXXXXX}XqXeXYXMXAX5X)XXXWWWWWWWWWWWWvWjW^WRWFW:W.W"WW VVVVVVVVVVVVzVnVbVVVJV>V2V&VVVUUUUUUUUUUUUsUgU[UOUCU7U+UUUTTTTTTTTTTTTwTkT_TSTGT;T/T#TT SSSSSSSSSSSS{SoScSWSKS?S3S'SSSRRRRRRRRRRRRsRgR[RORCR7R+RRRQQQQQQQQQQQQxQlQ`QTQHQH2H&HHHGGGGGGGGGGG~GrGfGZGNGBG6G+GGGFFFFFFFFFFFFwFkF_FSFGF;F/F#FF EEEEEEEEEEEE{EoEcEWEKE?E3E(EEEDDDDDDDDDDDDtDhD\DPDDD8D,D DDCCCCCCCCCCCCxClC`CTCHC@2@&@@@???????????~?r?f?Z?N?B?6?*???>>>>>>>>>>>>w>k>_>S>G>;>/>#>> ============{=o=c=W=K=?=3='===<<<<<<<<<<<828&88877777777777~7r7f7Z7N7B767*777666666666666w6k6_6S6G6;6/6#66 555555555555{5o5c5W5K5?535'555444444444444t4h4\4P4D484,4 44333333333333x3l3`3T3H3<303$33 322222222222|2p2d2X2L2@242(222111111111111u1i1]1Q1E191-1!11 000000000000y0m0a0U0I0=010%00 0///////////}/q/e/Z/N/B/6/*///............v.l.a.V.K.@.5.*... -------------z-o-d-Y-N-C-8---"-- -,,,,,,,,,,,,},r,g,\,Q,F,;,0,%,,,+++++++++++++u+j+_+T+I+>+3+(+++************x*l*`*T*H*<*0*$** *)))))))))))|)p)d)X)L)@)4)()))((((((((((((u(i(](Q(E(9(-(!(( ''''''''''''y'm'a'U'I'='1'%'' '&&&&&&&&&&&~&r&f&Z&N&B&6&*&&&%%%%%%%%%%%%v%j%^%R%F%:%.%"%% $$$$$$$$$$$${$o$c$W$K$?$3$'$$$############s#g#[#O#C#7#+###""""""""""""x"l"`"T"H"<"0"$"" "!!!!!!!!!!!|!p!d!X!L!@!4!(!!! u i ] Q E 9 - !  ymaUI=1% }qeYMB6*vj^RF:." znbVJ>2&sg[OC7+wk_SG;/# {ocWK?3'th\PD8, xl`TH<0$ }qeYMA5)ui]QE9-! ymaUI>2&~rfZNB6*v  '+  &*  %)  $(  #'  "&  !%  $  #  "  !                                                           6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                  ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h   g 8f 7e 6d 5c 4b 3a 2` 1_ 0^ /] .\ -[ ,Z +Y *X )W (V 'U &T %S $R #Q "P !O  N M L K J I H G F E D C B A @ ? > = <  ;  :  9  8  7 6 5 4 3 2 1 0  / 2. 1- 0, /+ .* -) ,( +' *& )% ($ '# &" %! $ # " !                                        1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        ' & % $ # " !                                        , + * ) ( ' & % $ # " !                                 ~ } | { z  y &x %w $v #u "t !s  r q p o n m l k j i h g f e d c b a `  _  ^  ]  \  [ Z Y X W V U T  S 4R 3Q 2P 1O 0N /M .L -K ,J +I *H )G (F 'E &D %C $B #A "@ !?  > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - ,  +  *  )  (  ' & % $ # " !     P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                       " !                         / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                         %  $  #  "  !                                          ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t   s  ,r  +q  *p  )o  (n  'm  &l  %k  $j  #i  "h  !g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H   G  !F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '   &  4%  3$  2#  1"  0!  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                  & % $ # " !                                        % $ # " !                            ~  } | { z y x w v  u 8t 7s 6r 5q 4p 3o 2n 1m 0l /k .j -i ,h +g *f )e (d 'c &b %a $` #_ "^ !]  \ [ Z Y X W V U T S R Q P O N M L K J  I  H  G  F  E D C B A @ ? >  = +< *; ): (9 '8 &7 %6 $5 #4 "3 !2  1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                      ) ( ' & % $ # " !                                        # " !                                                                           -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                    ~  } | { z y x w v  u  t  s  r  q p o n m l k j  i Bh Ag @f ?e >d =c <b ;a :` 9_ 8^ 7] 6\ 5[ 4Z 3Y 2X 1W 0V /U .T -S ,R +Q *P )O (N 'M &L %K $J #I "H !G  F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4  3  2  1  0  / . - , + * ) (  ' K& J% I$ H# G" F! E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                   ~ } |  { 'z &y %x $w #v "u !t  s r q p o n m l k j i h g f e d c b a  `  _  ^  ]  \ [ Z Y X W V U  T .S -R ,Q +P *O )N (M 'L &K %J $I #H "G !F  E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3  2  1  0  /  . - , + * ) ( '  & .% -$ ,# +" *! ) ( ' & % $ # " !                                        " !                                                                            # " !                                                                   ~ } | {  z y x w v u t s r q p o n m l k  j  i  h  g  f e d c b a ` _  ^ '] &\ %[ $Z #Y "X !W  V U T S R Q P O N M L K J I H G F E D  C  B  A  @  ? > = < ; : 9 8  7 $6 #5 "4 !3  2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                      :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                *  )  (  '  &  %  $  #  "  !  ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `   _  &^  %]  $\  #[  "Z  !Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :   9 "8 !7  6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $  #  "  !                                                 " !                                        0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                                                             ~ } | { z y x w v u t  s  r  q  p  o n m l k j i h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [   Z   Y   X   W   V  U  T  S  R  Q  P  O  N -l|pdXL@4(~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}y}m}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|Z|N|B|6|*|||{{{{{{{{{{{{w{k{_{S{G{;{/{#{{ zzzzzzzzzzzz{zozczWzKz@z4z(zzzyyyyyyyyyyyytyhy\yPyDy8y,y yyxxxxxxxxxxxxyxmxaxUxIx=x1x%xx xwwwwwwwwwww}wqwewYwMwAw5w)wwwvvvvvvvvvvvvvvjv^vRvFv:v.v"vv uuuuuuuuuuuuzunubuVuJu>u2u&uuuttttttttttttstgt[tOtCt7t+tttsssssssssssswsks_sSsGs;s/s#ss rrrrrrrrrrrr|rprdrXrLr@r4r(rrrqqqqqqqqqqqqtqhq\qPqDq8q,q qqppppppppppppypmpapUpIp=p1p%pp pooooooooooo}oqoeoYoMoAo5o)ooonnnnnnnnnnnnvnjn^nRnFn:n.n"nn mmmmmmmmmmmmzmnmbmVmJm>m2m&mmmlllllllllll~lrlflZlNlBl6l*lllkkkkkkkkkkkkwkkk_kSkGk;k/k#kk jjjjjjjjjjjj{jojcjWjKj?j3j'jjjiiiiiiiiiiiisigi[iOiCi7i+iiihhhhhhhhhhhhxhlh`hThHhf3f(fffeeeeeeeeeeeeexemebeWeLeAe6e+e ee ddddddddddddd{dpdedZdOdDd9d-d!dd ccccccccccccycmcacUcIc=c1c%cccbbbbbbbbbbb~brbfbZbNbBb6b*bbbaaaaaaaaaaaavaja_aSaGa;a/a#aa ````````````{`o`c`W`K`?`3`'```____________s_g_[_O_C_7_+___^^^^^^^^^^^^x^l^`^T^H^<^0^$^^ ^]]]]]]]]]]]|]p]d]X]L]@]4](]]]\\\\\\\\\\\\u\i\]\Q\E\9\-\!\\ [[[[[[[[[[[[y[m[a[U[I[=[1[%[[ [ZZZZZZZZZZZ}ZqZeZYZMZAZ5Z)ZZZYYYYYYYYYYYYuYiY]YRYFY:Y.Y"YY XXXXXXXXXXXXzXnXbXVXJX>X2X&XXXWWWWWWWWWWW~WrWfWZWNWBW6W*WWWVVVVVVVVVVVVwVkV_VSVGV;V/V#VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU?U3U'UUUTTTTTTTTTTTTsTgT[TOTCT7T+TTTSSSSSSSSSSSSxSlS`STSHS@2@&@@@????????????s?g?[?O?C?7?+???>>>>>>>>>>>>x>l>`>T>H><>0>$>> >===========~=s=h=]=R=G=<=1=&===<<<<<<<<<<<<121&11100000000000~0r0f0Z0N0B060*000////////////w/k/_/S/G/;///#// ............{.o.c.W.K.?.3.'...------------t-h-\-P-D-8-,- --,,,,,,,,,,,,x,l,`,T,H,<,0,$,, ,+++++++++++}+q+e+Y+M+A+5+)+++************u*i*]*Q*E*:*.*"** ))))))))))))z)n)b)V)J)>)2)&)))((((((((((((s(g([(O(C(7(+(((''''''''''''w'k'_'S'G';'/'#'' &&&&&&&&&&&&|&p&d&X&L&@&4&(&&&%%%%%%%%%%%%t%h%\%Q%E%9%-%!%% $$$$$$$$$$$$y$m$a$U$I$=$1$%$$ $###########}#q#f#Z#N#B#6#*###""""""""""""v"j"^"R"F":"."""" !!!!!!!!!!!!{!o!c!W!K!?!3!'!!!  s g [ O C 7 +   xl`TH<0$ }qeYMA5)ui]QE9-! znbVJ>2&~rfZNB6*wk_SG;/# {ocWK?3'th\PD8, ymaUI=1% }qeYMA5)vj^RF:." {ocWK?3'th\PD8, xl                                                                                             ~ }  | #{ "z !y  x w v u t s r q p o n m l k j i h g f  e  d  c  b  a ` _ ^ ] \ [ Z  Y X W V U T S R Q P O N M L K J I H  G  F  E  D  C B A @ ? > = <  ; (: '9 &8 %7 $6 #5 "4 !3  2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                     & % $ # " !                                        ) ( ' & % $ # " !                                                                          " !                                        ( ' & % $ # " !~  } | { z y x w v u t s r q p o n m l k  j  i  h  g  f e d c b a ` _  ^ )] (\ '[ &Z %Y $X #W "V !U  T S R Q P O N M L K J I H G F E D C B  A  @  ?  >  = < ; : 9 8 7 6  5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' &  %  $  #  "  !           4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                   0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                 ~  +}  *|  ){  (z  'y  &x  %w  $v  #u  "t  !s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T   S (R 'Q &P %O $N #M "L !K  J I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8  7  6  5  4  3 2 1 0 / . - ,  + <* ;) :( 9' 8& 7% 6$ 5# 4" 3! 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                             * ) ( ' & % $ # " !                                        % $ # " !                                                               ~ } | { z y x  w /v .u -t ,s +r *q )p (o 'n &m %l $k #j "i !h  g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U  T  S  R  Q  P O N M L K J I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;   :   9   8   7   6  5  4  3  2  1  0  /  .                                                                    ~ *} )| ({ 'z &y %x $w #v "u !t  s r q p o n m l k j i h g f e d c b a  `  _  ^  ]  \ [ Z Y X W V U  T (S 'R &Q %P $O #N "M !L  K J I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9  8  7  6  5  4 3 2 1 0 / . -  , + * ) ( ' & % $ # " !                      !                                                                                                               &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !  ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `   _  9^  8]  7\  6[  5Z  4Y  3X  2W  1V  0U  /T  .S  -R  ,Q  +P  *O  )N  (M  'L  &K  %J  $I  #H  "G  !F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '   &  *%  )$  (#  '"  &!  %  $  #  "  !                                                                  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                           ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !       ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d   c G b F a E ` D _ C ^ B ] A \ @ [ ? Z > Y = X < W ; V : U 9 T 8 S 7 R 6 Q 5 P 4 O 3 N 2 M 1 L 0 K / J . I - H , G + F * E ) D ( C ' B & A % @ $ ? # > " = ! <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !           /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                          6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  $ # " !                                                        ~  }  |  {   z  3 y  2 x  1 w  0 v  / u  . t  - s  , r  + q  * p  ) o  ( n  ' m  & l  % k  $ j  # i  " h  ! g   f   e   d   c   b   a   `   _   ^   ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U   T   S   R   Q   P   O   N   M   L   K   J   I   H   G 5M 4L 3K 2J 1I 0H /G .F -E ,D +C *B )A (@ '? &> %= $< #; ": !9  8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' &  %  $  #  "  !          8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        & % $ # " !                          ~  }  | { z y x w v u  t /s .r -q ,p +o *n )m (l 'k &j %i $h #g "f !e  d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R  Q  P  O  N  M L K J I H G F  E 0D /C .B -A ,@ +? *> )= (< '; &: %9 $8 #7 "6 !5  4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # "  !                  + * ) ( ' & % $ # " !                                        % $ # " !                                                                                                                    # " !      ~ } | { z y x w v u t s r q p  o  n  m  l  k j i h g f e d  c  #b  "a  !`  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A   @  ;?  :>  9=  8<  7;  6:  59  48  37  26  15  04  /3  .2  -1  ,0  +/  *.  )-   I}qeYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|Z|N|B|6|*| || {{{{{{{{{{{{{{{p{e{Z{O{D{9{.{#{{ {zzzzzzzzzzzzxzlz`zTzHzw2w&wwwvvvvvvvvvvvvsvgv[vOvCv7v+vvvuuuuuuuuuuuuxulu`uTuHur2r&rrrqqqqqqqqqqqqsqgq[qOqCq7q+qqqppppppppppppwpkp_pSpGpm2m&mmmllllllllllllslgl[lOlCl7l+lllkkkkkkkkkkkkxklk`kTkHkh2h&hhhgggggggggggggg|grghg^gTgJg@g6g,g"gggfffffffffffffyfnfcfXfMfBf7f-f"ff feeeeeeeeeeee}erege\eQeFe;e1e&eeedddddddddddddvdkd`dUdKd@d5d*ddd ccccccccccccc{cpcecZcOcDc9c.c#cc cbbbbbbbbbbbbxblb`bTbHb_2_'___^^^^^^^^^^^^s^g^[^O^C^7^+^^^]]]]]]]]]]]]x]l]`]T]H]<]0]$]] ]\\\\\\\\\\\|\p\d\X\L\@\4\(\\\[[[[[[[[[[[[u[i[][Q[E[9[-[![[ ZZZZZZZZZZZZzZnZbZVZJZ>Z2Z&ZZZYYYYYYYYYYYYsYgY[YOYCY7Y+YYYXXXXXXXXXXXXwXkX_XSXGX;X/X#XX XWWWWWWWWWWW|WpWdWXWLW@W4W(WWWVVVVVVVVVVVVtVhV\VPVDV8V,V VVUUUUUUUUUUUUxUlUaUUUIU=U1U%UU UTTTTTTTTTTT}TqTeTYTMTCT8T-T"TT TSSSSSSSSSSSS}SrSgS\SQSFS;S/S#SS RRRRRRRRRRRR{RpRdRXRLR@R4R(RRRQQQQQQQQQQQQuQiQ]QQQEQ9Q-Q!QQ PPPPPPPPPPPPzPnPbPVPJP>P2P&PPPOOOOOOOOOOOOsOgO[OOOCO7O+OOONNNNNNNNNNNNxNlN`NTNHND2D&DDDCCCCCCCCCCCCsCgC[COCCC7C+CCCBBBBBBBBBBBBwBkB_BTBHB?2?&???>>>>>>>>>>>>s>g>[>O>C>7>+>>>============w=k=_=S=G=;=/=#== =<<<<<<<<<<<|+2+&+++*************u*j*_*T*I*>*3*(***))))))))))))u)i)])Q)E)9)-)!)) ((((((((((((z(n(b(V(J(>(2(&(((''''''''''''s'g'['O'C'7'+'''&&&&&&&&&&&&x&l&`&T&H&<&0&$&& &%%%%%%%%%%%%z%o%d%Y%N%C%8%-%"%% %$$$$$$$$$$$|$p$d$X$L$@$4$($$$############u#i#]#Q#E#9#-#!## """"""""""""z"n"b"V"J">"2"&"""!!!!!!!!!!!!!u!j!_!T!H!2&~rfZNB6*wk_SG;/# {ocWK?3(th\PD8, xl`TI=1%                            (  '  &  %  $  #  "  !                                                          ~   }  ' |  & {  % z  $ y  # x  " w  ! v  u   t   s   r   q   p   o   n   m   l   k   j   i   h   g   f   e   d   c  b  a  `  _  ^   ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U   T   S   R   Q   P   O   N   M   L   K   J   I   H   G  F  E  D  C  B   A   @   ?   >   =   <   ;   :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .   -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                     ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0   /   .   -   ,   +  *  )  (  '  &  %  $  # v v v  v  v  v  v  v v v v v v v  v v v v  v  v  v  v  v v v v v v v  v  v  v  v  v   v   v   v   v   v  v  v  v  v  v  v  v l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l l l l l l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l  l  l  l  l  l  l   l   l   l   l   l  l  l  l  l  l  l  l bQ bP bO bN bM bL bK bJ b I b H b G b F b E bD bC bB bA b@ b? b>  b= b< b; b: b9 b8 b7 b6 b5 b4 b3 b2 b1 b 0 b / b . b - b , b+ b* b) b( b' b& b%  b$ b# b" b! b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b  b  b  b  b  b  b  b  b   b   b   b   b   b  b  b  b  b  b  b  b X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X  X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X  X  X   X   X   X   X  X  X  X  X  X  X  X N N N N N N N N N N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N  N   N   N  N  N  N  N  N  N  N D { D z D y D x D w D v D u D t D s D r D q D p D o D n D m D l D k  D j D i D h D g D f D e D d D c D b D a D ` D _ D ^ D ] D \ D [ D Z D Y D X D W D V D U D T D S D R  D Q D P D O D N D M D L D K D J D I D H D G D F D E D D D C D B D A D @ D ? D > D = D < D ;  D :  D 9  D 8  D 7  D 6  D 5  D 4  D 3  D 2  D 1  D 0  D /  D .  D -  D ,  D +  D *  D )  D (  D '  D &  D %  D $  D #  D "  D !  D  D   D   D  : : : : : : : : : : :  :  :  :  :  : : : : : : :  : : : : : : : : : :  :  :  :  :  : :~ :} :| :{ :z :y  :x :w :v :u :t :s :r :q :p :o :n :m :l :k :j :i :h :g : f : e : d : c : b :a :` :_ :^ :] :\ :[  :Z  :Y  :X  :W  :V  :U  :T  :S  :R  :Q  :P  :O  :N  :M  :L  :K  :J  :I  : H  : G  : F  : E  : D  :C  :B  :A  :@  :?  :>  :=  :< 0  0  0  0  0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0  0  0  0  0 0! 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0   0 ~  0 }  0 | & & & & & & & & & & & & & & & & &  & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &  & &  & ~ & } & | & { & z & y & x & w & v & u & t & s & r & q & p & o & n & m & l & k & j & i & h & g & f & e & d & c & b  & a & ` & _ & ^ & ] & \ & [ & Z & Y & X & W & V & U & T & S & R & Q & P & O & N & M & L & K & J & I & H & G & F & E  & D & C & B & A & @ & ? & > & = & < & ; & : & 9 & 8 & 7 & 6 & 5 & 4 & 3 & 2 & 1 & 0  & /  & .  & -  & ,  & +  & *  & )  & (  & '  & &  & %  & $  & #  & "  & !  &  &   &   &   &   &   &   &   &   &   R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F   E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1   0  !/  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                                                                                            ~ } |  { z y x w  v  u  t  s  r q p o n m l k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _   ^   ]   \   [   Z  Y  X  W  V  U  T  S  R                               : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !       ~ } | { z y x w v u t s r q  p  o  n  m  l k j i h g f e  d (c 'b &a %` $_ #^ "] !\  [ Z Y X W V U T S R Q P O N M L K J I  H  G  F  E  D C B A @ ? > =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0   /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                     "  !                                                             !                                                                                                                          ( ' & % $ # " !                               ~  } | { z y x w v  u  t  s  r  q p o n m l k j  i  g  h  f  e  d c b a ` _ ^ ]  \ [ Z Y X W V U T  S  R  Q  P  O N M L K J I H  G F E D C B A @ ? > =  <  ;  :  9  8 7 6 5 4 3 2 1  0 / . -  ,  +  *  )  ( ' & % $ # " !                                                                                                 !                                                                                                                   ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s   r  $q  #p  "o  !n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O   N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :   9  !8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  #  $  "  !                  ' & % $ # " !                                                                                                                                                                                       ~  } | { z y x w v  u t s r q p o n m l k j i h g f e  d  c  b  a  ` _ ^ ] \ [ Z Y  X   W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E   D   C   B   A   @  ?  >  =  <  ;  :  9  8                                                        , + * ) ( ' & % $ # " !                                               jW|pdYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~/~$~~~}}}}}}}}}}}}}t}i}^}S}H}=}2}'}}}||||||||||||v|j|^|R|F|:|.|"|| {{{{{{{{{{{{{{o{c{W{K{?{3{'{{{zzzzzzzzzzzztzhz\zPzDz8z-z!zz yyyyyyyyyyyyyymyayUyIy?y4y)yyyxxxxxxxxxxxxxyxnxcxXxMxBx7x,x xxwwwwwwwwwwwwxwlw`wTwHwa2a&aaa````````````s`g`[`O`C`7`+```____________x_l_`_T_H_<_0_$__ _^^^^^^^^^^^~^r^f^Z^N^B^6^*^^^]]]]]]]]]]]]w]k]_]S]G];]/]#]] \\\\\\\\\\\\|\p\d\X\L\@\4\(\\\[[[[[[[[[[[[u[i[][Q[E[9[-[![[ ZZZZZZZZZZZZzZnZbZVZJZ>Z2Z&ZZZYYYYYYYYYYYYsYgY[YOYCY7Y+YYYXXXXXXXXXXXXxXlX`XTXHX  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4   3  2  1  0  /  . - , + * ) ( '  & % $ # "  !                                                                                                                                                                                                                                                -  ,   +   *   )   (   '  &  %  $  #  "  !       _   ^   ]   \   [  Z  Y  X  W  V  U  T  S                                                                                                                                                                                      ~  } | { z y x w v  u  t  s  r  q  p  o  n  m   l   k   j   i   h  g  f  e  d  c  b  a  `               ~ } | {  z y x w v u t  s  r  q  p  o n m l k j i h  g f e d c b a ` _ ^  ]  \  [  Z  Y X W V U T S R  Q P O N M L K J I H G F E  D  C  B  A  @ ? > = < ; : 9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,   +   *   )   (   '  &  %  $  #  "  !      F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4   3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #   "  !