SQLite format 3@ ~ HT~ - ~Y=~~Yi%!indexverses_indexversesCREATE UNIQUE INDEX verses_index on "verses" (book_number, chapter, verse)wItableversesversesCREATE TABLE "verses" ("book_number" NUMERIC, "chapter" NUMERIC, "verse" NUMERIC, "text" TEXT)atablebooksbooksCREATE TABLE "books" ("book_color" NUMERIC, "book_number" NUMERIC, "short_name" NUMERIC, "long_name" TEXT)=_tableinfoinfoCREATE TABLE info (name TEXT, value TEXT) ;jR;'right_to_leftfalse)strong_numbersfalse/russian_numberingfalse+languagesmall languages)chapter_stringCapítuloA#sdescriptionNovo Testamento na língua Kadiwéu do Brasil, 2014 |w]>~~~~~i~J~+~}}}}}}h}K}.}|##ff7c80OffbOffenbarung#00ff00JudJudas!#00ff003Jo3 Johannes!#00ff002Jo2 Johannes!#00ff001Jo1 Johannes#00ff002Petr2 Petrus#00ff001Petr1 Petrus#00ff00JakJakobus#ffff00HebrHebräer#ffff00PhimPhilemon #ffff00vTitTitus ##ffff00l2Tim2 Timotheus##ffff00b1Tim1 Timotheus#-#ffff00X2Thes2 Thessalonicher# -#ffff00N1Thes1 Thessalonicher #ffff00DKolKolosser #ffff00:PhilPhilipper #ffff000EphEpheser #ffff00&GalGalater##ffff002Kor2 Korinther##ffff001Kor1 Korinther#ffff00RömRömer"/#00ffffApgApostelgeschichte#ff6600JohJohannes#ff6600LkLukas#ff6600MkMarkus#ff6600MtMatthäus>~D|vpjd^XRLF@:4.(" ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~C%B9AA@V?]>=<%;4:C9K8]7l6v54 3261B0W/a.W-P,P+U*Y)a(l'w&~%$#"! tL+wi^OPNOD%!$%    { }yzHG  F jE  1 < ~~f}}.||,{{Qzzryxxzx wwuvt2rqq3pUoXnnNmlkcjIihgfeMdba`L_^\[ZZ"Y5XWVUNTSwRR.QP,ONMKJIuHH!FF=DDxCBA@|?>>@=V<;;5:9876>55*4310.--3++*B)(V'&&%?#! d& 6N):| 4 d5Pl7K5+ Leeditibige memaani ɡ̶adaxakawepodi (Lucas 6.27-28, 32-36) Owooɡ̶otitiwaji niɡ̶ijo jotigide moditibece, ‘Leeditibige memaani ɡ̶adoiigi, odaa ɡ̶adeleɡ̶edi niɡ̶ina anakaami leleɡ̶edi.’nU*Ediani niɡ̶ina oko ane dipokotibece, codaa jinaɡ̶aciiletema niɡ̶ina ane dadilaɡ̶ataɡ̶awa. )Nigica iodaɡ̶awa ane iiɡ̶etaɡ̶awa moyaɡ̶ati loyaɡ̶aka onadateci ciloomito, odaa adeegitema nigepaa itoa ciloomito.,Q(Nigica ane ɡ̶adadeegiticogi minitaɡ̶a ɡ̶oniwinoɡ̶odi me doletibige me dinigaanyetece ɡ̶anoecaɡ̶axi, odaa ikanitece maɡ̶aɡ̶a yadeegi ɡ̶anibalito..U'Pida ejitaɡ̶awatiwaji jinoɡ̶oojeteeta niɡ̶ina aneo ane beyagitaɡ̶adomi. Nigica ane yabaketigi ɡ̶adajice, odaa ajici eledi ɡ̶adajice maɡ̶aɡ̶a yabake.1[& Aɡ̶ele daɡ̶a joleeɡ̶atibige me jojeteeɡ̶a (Lucas 6.29-30) Owooɡ̶otitiwaji niɡ̶ijo jotigide moditibece, ‘Anoɡ̶aa ligecooɡ̶e niɡ̶ina ane napoace ligecooɡ̶e eledi oko. Codaa aninokeni lowe niɡ̶ina ane ninoke lowe eledi oko.’a;%Pida nigawii ɡ̶agegi, onexaaɡ̶eni, ‘Jao’, oɡ̶oa domige eni, ‘Ajao’, igaataɡ̶a daɡ̶awii eledi ɡ̶agegi, niɡ̶ida eledi ɡ̶agegi ja icoɡ̶oticogi mijotaɡ̶a niɡ̶ijo ane beyagi, ɡ̶odaxakawa. b~=$Codaa jinaɡ̶abakeni niboonaɡ̶adi makamaɡ̶a ɡ̶adacilo mawii ɡ̶agegi, igaataɡ̶a aɡ̶ica ɡ̶animaweneɡ̶egitece ɡ̶adacilo molii me diɡ̶ica otiɡ̶idatece ɡ̶adamodi me yapacaɡ̶a migetaɡ̶a nabidi.,}Q#Codaa jinaɡ̶abakeni liboonaɡ̶adi niɡ̶ina iiɡ̶o, igaataɡ̶a niɡ̶ina iiɡ̶o liciagi naɡ̶ana baanco aneite Aneotedoɡ̶oji me nipeneɡ̶etedini loɡ̶onaka. Codaa jinaɡ̶abakeni liboonaɡ̶adi Jerusalém, igaataɡ̶a naɡ̶ani nigotaɡ̶a nebi Aneotedoɡ̶oji, minionigi-eliodi.|-"Pida ejitaɡ̶awatiwaji, nigawii ɡ̶agegi, jinaɡ̶abakeni liboonaɡ̶adi anigetiɡ̶idi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a eledi oko liboonaɡ̶adi. Jinaɡ̶a aboonaɡ̶ateeni ditibigimedi mawii ɡ̶agegi, igaataɡ̶a ditibigimedi jiɡ̶idiaaɡ̶i me diiɡ̶enataka Aneotedoɡ̶oji.J{ ! Niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco aneetece me leeditibige me jaoɡ̶a niɡ̶ina anejinaɡ̶a me jaoɡ̶a Codaa owooɡ̶otitiwaji anoditiogi niɡ̶ijo jotigide ɡ̶odaamipi, noɡ̶oditiogi, ‘Jinaɡ̶a inetee niɡ̶ina naɡ̶awii anigida ɡ̶agegi, pida awii niɡ̶ica ane enitalo Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji mawii.’cz? Pida ejitaɡ̶awatiwaji, inoatawece ɡ̶oneleegiwadi anoiiɡ̶e lodawa mopi, odaa naɡ̶ani iwaalo nige wadotace, odaa niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa nalatoɡ̶odi jeɡ̶eo me doɡ̶olaɡ̶ataka naɡ̶ani iwaalo. Codaa niɡ̶ini gela lodawa naɡ̶ani iwaalo jaɡ̶aɡ̶a doɡ̶olaɡ̶ataka. Idoka yakadi malati ɡ̶adodawa nige ɡ̶adoɡ̶olaɡ̶ati. iyK Niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi aneetece nalataɡ̶aneɡ̶egi (Mateus 19.9; Marcos 10.11-12; Lucas 16.18) Moditibece niɡ̶ijo jotigide, ‘Niɡ̶ina ane yaladi naɡ̶ana lodawa, odaa leeditibige me yajigota notaɡ̶anaɡ̶axi me ikee naɡ̶a yaladi lodawa.’Yx+Ǥabaaɡ̶adi nigeo mawii ane beyagi, akagiti, odaa alati. Igaataɡ̶a daɡ̶axa mele maniatitema onidateci ɡ̶abaaɡ̶adi, pida aɡ̶oyokoletiogi iditawece ɡ̶adolaadi minitaɡ̶a noledi ane daɡ̶a ipe. w Enice ɡ̶agecooɡ̶eli nigeo mowoo ane beyagi catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶ena, odaa anoɡ̶aatice ɡ̶agecooɡ̶e, alati! Igaataɡ̶a daɡ̶axa mele maniatitema ɡ̶agecooɡ̶e, pida aɡ̶oyokoletiogi iditawece ɡ̶adolaadi minitaɡ̶a noledi ane daɡ̶a ipe./vWPida ejitaɡ̶awatiwaji, niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa ane iwita iwaalo ane daɡ̶a lodawa, odaa nige yowo me loomatewa, odaa catiwedi laaleɡ̶ena ja doɡ̶olaɡ̶ataka.luQ Niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi ane yalaɡ̶ata noɡ̶olaɡ̶atakaneɡ̶egi Niɡ̶ida makaamitiwaji joɡ̶owooɡ̶oti niɡ̶ijo aneeta Moisés niɡ̶ijo jotigide, neɡ̶ee, ‘Jinaɡ̶a ɡ̶adoomatewa iwaalo wadonaɡ̶a.’+tOEjitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. Aɡ̶anotiticogitiwaji niwiloɡ̶onaɡ̶axi nigepaaɡ̶ediani icoatawece niɡ̶icoa ɡ̶anaaleweta niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa. tsaNigica ane lowoogo me ɡ̶adadeegita ɡ̶oniwinoɡ̶odi me yeloɡ̶odi mida ɡ̶adoenatagi ane beyagi, adinilakidenitege maleediɡ̶icoota ɡ̶oniwinoɡ̶odi. Igaataɡ̶a doidetibige daɡ̶a ɡ̶adadeegiticogi minitaɡ̶a ɡ̶oniwinoɡ̶odi, odaa ɡ̶oniwinoɡ̶odi ja ɡ̶adajicitiogi iodaɡ̶awadi. Odaa iodaɡ̶awadi etiɡ̶adixomitiwece niwiloɡ̶onaɡ̶axi.erCIdiaaɡ̶anitice ɡ̶aboonigi lodoe nameeja. Odaa ecoɡ̶otace oleetibige me ɡ̶adilakiitege ɡ̶anioxoa, nigidiaaɡ̶idi nige naɡ̶a ɡ̶adilakiitege, odaa jaɡ̶ajicitalo Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ica ɡ̶aboonigitalo. 0qYEnice nige emii Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi madeegitalo noɡ̶eedi ditibigimedi nameeja Aneotedoɡ̶oji, odaa analakitibige ɡ̶anioxoa mijo me dinotigimadetaɡ̶agi.Ip Pida ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina oko ane yelatema nioxoa me diɡ̶ica leeɡ̶odi, niɡ̶ini ɡ̶oniwinoɡ̶odi iwi niɡ̶ica anodaaɡ̶igota. Nigica aneeta nioxoa, ‘Akaami yetole!’ Joaniɡ̶iniaa oyadeegiticogi miditaɡ̶a seteenta lacilodi noiigi. Niɡ̶ijo aneeta nioxoa me daɡ̶axa me beyagi, aɡ̶aleeɡ̶ica aneetege Aneotedoɡ̶oji, codaa doidetibige Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶etedicogi niɡ̶ini oko minitaɡ̶a noledi ane daɡ̶a ipe. o Ayakadi daɡ̶a ɡ̶odelatema ɡ̶onioxoa Niɡ̶ida makaamitiwaji jaɡ̶ajipaata niɡ̶ijo Moisés aneeta, aneetiogi jotigide ɡ̶adaamipi, ‘Jineɡ̶eloati eledi oko! Igaataɡ̶a niɡ̶ina ane daije oyadeegiticogi minitaɡ̶a ɡ̶oniwinoɡ̶odi.’,nQIgaataɡ̶a ejitaɡ̶awatiwaji icota Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e ɡ̶adaaleɡ̶enali, codaa akaamitiwaji jiɡ̶ida anenitege nige daɡ̶axa me ɡ̶adeɡ̶enakitiwaji caticedi niɡ̶inoa fariseutedi inaa niɡ̶ina niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. m'Enice niɡ̶ina oko ane daɡ̶a yotete okanicodaaɡ̶ica niiɡ̶enatakaneɡ̶ecawaanigi ane deɡ̶ewi me ɡ̶oneɡ̶egi, codaa nige iiɡ̶axi eledi oko me deɡ̶eyiwaɡ̶adi, odaa niɡ̶ini oko lionigawaanigi liwigotigi niɡ̶ina oko Aneotedoɡ̶oji ane iiɡ̶e. Pida niɡ̶ina oko ane yotete ijoatawece niiɡ̶enatakaneɡ̶eco, codaa maɡ̶aɡ̶a iiɡ̶axi eledi oko me yotete idiwatawece niiɡ̶enatakaneɡ̶eco, niɡ̶ini oko baaniɡ̶iniaa daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi liwigotigi niɡ̶idi oko Aneotedoɡ̶oji ane iiɡ̶e.l%Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. Nigepaaɡ̶icota me daa ditibigimedi, codaa me iiɡ̶o, aɡ̶ica ane noɡ̶a gaantokaaɡ̶idi niɡ̶inoa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji. Aɡ̶ica gaantokaaɡ̶idi anonoɡ̶a nigepaa owidijegi noko nige ma niɡ̶ina iiɡ̶o.k Niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi aneetece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés Jinaɡ̶aleetibige daɡ̶a janagi me jaaɡ̶adi lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, ijaa liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko. Ee ajanagi daɡ̶a jaaɡ̶adi liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Moisés, pida janagi me jotete codaa me jao me yeloɡ̶o niɡ̶ica anodiiɡ̶axinaɡ̶atece.SjJiɡ̶idaaɡ̶ee ikani ɡ̶anilokokenatiwaji me ídi, amaleeɡ̶aɡ̶a oyakadi niɡ̶ina eledi oko monadi ɡ̶abakedi anele anawiitetiwaji, awii modoɡ̶etetibigimece Ǥadiodi ane ideite ditibigimedi. SiAɡ̶ica ane yalegi noledaɡ̶axi, oditaɡ̶a yapoɡ̶oditinigi anigetaɡ̶ada naɡ̶aaɡ̶axi. Pida naɡ̶ana noledaɡ̶axi oipeke ditibigimedi, mowo me naloteloco iditawece ane idei catiwedi diimigi.7hgNiɡ̶ida makaamitiwaji aaɡ̶aɡ̶a ɡ̶adiciagi naɡ̶ana lokokena ane naloteloco inatawece oko, igaataɡ̶a aɡ̶ica anaɡ̶atitini, leeɡ̶odi mikeeni catiwedi ɡ̶adewiɡ̶a ane yemaa Aneotedoɡ̶oji. Codaa aɡ̶ica ane yakadi me yaɡ̶aditini nigotaɡ̶a anodabiteɡ̶eti ditibigimedi wetiɡ̶a.Tg! Ǥadiciagitiwaji yoci anaa lokokena (Marcos 9.50; Lucas 14.34-35) Niɡ̶ida makamaɡ̶akaamitiwaji ɡ̶adiciagi yoci liwigotigi inatawece oko. Pida niɡ̶ina yoci nige aniaditema loniciwaɡ̶a ane daɡ̶a ika me beyagi niweenigi, odaa aɡ̶aleeɡ̶ica ɡ̶onimaweneɡ̶egi daɡ̶a agelaɡ̶atiti loniciwaɡ̶a. Odaa aɡ̶aleeɡ̶ica ane jaoɡ̶a, alati, odaa oko joɡ̶onipodi. (Odaa jiɡ̶idaaɡ̶enitiwaji ɡ̶adiciagi yoci, leeɡ̶odi aɡ̶ikanitiwaji niɡ̶ina ane beyagi daɡ̶a ibeyacaɡ̶adi oko lewiɡ̶a.)Gf Enice aniniitibecitiwaji, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji yotetetedaɡ̶adomi digoida ditibigimedi niɡ̶ica ɡ̶anaɡ̶ajegi ane daɡ̶axa mele. Igaataɡ̶a jiɡ̶idaaɡ̶ee moiatetibeci niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko niɡ̶ijo jotigide. (Odaa Aneotedoɡ̶oji yajigotediogi naɡ̶ajegi anele.) Se Niɡ̶ina oko nigodotaɡ̶atibigaɡ̶ajitiwaji, nige etiɡ̶adiatenitibece codaa nige odiwitakatibigaɡ̶ajitiwaji, modi mawii ane beyagi, leeɡ̶odi me aniwiticitiwaji, odaa icota maniniitibecitiwaji.[d/ Niɡ̶ina oko anoiatetibece leeɡ̶odi mowo ane iɡ̶enaɡ̶a, icota Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶enali codaa me yaxawatediogi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶idi oko midioka limedi me ninitibigiwaji. Bc} Niɡ̶ina oko ane ilakidetaciwage niɡ̶ina oko anijo me nidelaɡ̶a, Aneotedoɡ̶oji eetediogi me lionigipi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶idi oko midioka limedi me ninitibigiwaji. b/ Niɡ̶ina oko ane yapidi laaleɡ̶enali, icota monadi Aneotedoɡ̶oji. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶idi oko midioka limedi me ninitibigiwaji. )aK Niɡ̶ina oko anoiwikode eledi oko, Aneotedoɡ̶oji aaɡ̶aɡ̶a niwikodetediniwace, joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶idi oko midioka limedi me ninitibigiwaji. =`s Niɡ̶ina oko ane doletibige ane iɡ̶enaɡ̶a, Aneotedoɡ̶oji icota meote meletibigiwaji, leeɡ̶odi me liciagi niɡ̶ina oko ane nigodi nigigi, codaa me ecibi. Odaa nigoyakadi anoyeligo, codaa anowacipe, odaa jeɡ̶eletibigiwaji. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶idi oko midioka limedi me ninitibigiwaji. >_u Niɡ̶ina oko ane diniwikodetibece lodoe Aneotedoɡ̶oji, Aneotedoɡ̶oji eote me nebi inatawece iiɡ̶o, joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶idi oko midioka limedi me ninitibigiwaji. D^ Niɡ̶ina oko ane agecaɡ̶alodipi niɡ̶ina natigide, Aneotedoɡ̶oji icota me yocaɡ̶aneɡ̶e niɡ̶idi oko, joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶idi oko midioka limedi me ninitibigiwaji. f]E Niɡ̶ina ane ninitibigiwaji (Lucas 6.20-23) Odaa mee, “Niɡ̶ina oko anoyowooɡ̶odi me diɡ̶ica ane leeɡ̶odi daɡ̶a dinanetibigiwaji lodoe Aneotedoɡ̶oji, Aneotedoɡ̶oji icota me iiɡ̶e laaleɡ̶enali niɡ̶idi oko, joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶idi oko midioka limedi me ninitibigiwaji. M\Odaa Jesus jiɡ̶idaaɡ̶eyatedigi me niiɡ̶axinaɡ̶atediniwace. ?[ y Jesus niiɡ̶axitediniwace niɡ̶idi noiigi ane yatecoɡ̶o minitaɡ̶a niɡ̶ijo lojotaɡ̶adi Niɡ̶ijo naɡ̶a naditetege Jesus niɡ̶ijo noiigi-nelegi anenagitibeci midoataɡ̶a, odaa ja dalaɡ̶atetedibigimece ica lojotaɡ̶adi, odaa ja nicotedini. Odaa niɡ̶ijo oko anodiotece joɡ̶odipegitalo.9ZkEliodi oko anodiotece. Idi ica noiigi anoicoɡ̶oticogi nipodigi Galiléia, idi anoicoɡ̶oticogi micoataɡ̶a icoa deez nigotadi anei oko anodotaɡ̶atigi nioladi greegotedi, idi anoicoɡ̶oticogi nigotaɡ̶a Jerusalém, codaa me nipodigi Judéia, codaa midiwataɡ̶a nipodaɡ̶a daato akiidi Jordão. ;YoNibodicetedi aneetece Jesus ilaagiteloco iditawece nipodigi Síria. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi monadeegitalo Jesus ijotawece niɡ̶ijoa eelotaginadi. Odaa icilatidi inoatawece ane latopaco neelotika, codaa me niɡ̶inoa ane ɡ̶odileenaɡ̶a, inoa anodakatiogi niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a, codaa nicilatiditedi yetoledi, codaa me alejaadotedi ane daɡ̶adiaa ditineɡ̶e. Jesus nicilatidi ijotawece niɡ̶ijo anenagitibeci midoataɡ̶a.VX% Jesus yeloɡ̶oditedibece latematiko codaa icilatidi eliodi eelotaginadi (Lucas 6.17-19) Jesus igotedeloco idiwatawece nipodaɡ̶a Galiléia. Diiɡ̶axinaɡ̶atedibece minoataɡ̶a liiakanaɡ̶axiidi judeutedi. Yeloɡ̶oditedibece ɡ̶obodicetedi anele micota me iiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji ɡ̶odaaleɡ̶enali. Codaa nicilatiditedi ijotawece niɡ̶ijoa eelotaginadi, codaa me ijotawece niɡ̶ijo ane nawikodeeɡ̶a.W{Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi jidiaa oyaladi Zebedeu, niɡ̶ijo eniodi, ajaaɡ̶ajo liwatece, odaa joɡ̶odiotece Jesus. VJesus igoawaanigi odoe, odaa ja naditediogi eletidi itoataale ɡ̶oneleegiwadi dinioxomigi, ane liboonaɡ̶adi Tiago ijaa João, lionigipi Zebedeu. Idiaaɡ̶i catinedi niwatece ijaaɡ̶eniodi, onapade icoa leelatiidi. Odaa Jesus jeɡ̶eniditediogi modiotece._U7Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi, joɡ̶oikatedice leelatiidi, odaa joɡ̶odiotece Jesus. 0TYOdaa Jesus meetediogi, “Anagi, aniwitici! Ǥadiiɡ̶axinitiwaji anemiita oko madeegitalo Aneotedoɡ̶oji, liciagi niɡ̶ina mabaata noɡ̶ojedi madeegitiogi oko.”,SQ Jesus eniditediogi cwaatolo nomiigomigipi modiotece (Marcos 1.16-20; Lucas 5.1-11) Jesus igotetece liniogotibece niweiigi Galiléia, odaa ja nadi itoataale ɡ̶oneleegiwadi dinioxomigi, ijo ane liboonaɡ̶adi Simão (ane eledi oyatigi me Pedro) ijaa André. Odibatalo noɡ̶ojedi moyaa, oyokoletedinibece leelatiidi midi weiigi me nomiigomigipi.fREOdaa Jesus jiɡ̶idaaɡ̶eyatedigi me yeloɡ̶oditedibece latematiko, mee, “Adinilaanitece ɡ̶abeyaceɡ̶eco, igaataɡ̶a jiɡ̶ipegiteloco niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji nige iiɡ̶e laaleɡ̶enali niɡ̶ina oko.” Q) Midiwataɡ̶a niɡ̶idiwa nipodaɡ̶a, niɡ̶ijo noiigi aneiteloco miditaɡ̶a nexocaɡ̶a onadi aca lokokena loniciweɡ̶ena. Odaa naɡ̶ani lokokena naloteloco iditawece oko aneiteloco niɡ̶idiwa nipodaɡ̶a ane liciagi nipodigi aneite niɡ̶inoa émaɡ̶aɡ̶a.” :Pm “Miditaɡ̶a nipodigi Zebulom aniaa Naftali, naigi anigo weiigi nipodaɡ̶a aneite daato akiidi Jordão, nipodigi Galiléia ane liɡ̶eladi niɡ̶ijo ane daɡ̶a judeutedi. OOdaa jiɡ̶idaa meo micotece lotaɡ̶a Isaías, niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ijo mee, 9Nk Aɡ̶idiaaɡ̶itedice nigotaɡ̶a Nazaré, pida igo idiaa liɡ̶eladi nigotaɡ̶a Cafarnaum, ane ipegitege weiigi ane liboonaɡ̶adi Galiléia, nipodigi Zebulom aniaa Naftali.M Jesus jiɡ̶idaaɡ̶eyatedigi libakedi midi nipodigi Galiléia (Marcos 1.14-15; Lucas 4.14-15) Jesus naɡ̶a dibodicete João Batista moniwilo, odaa jiɡ̶igo nipodigi Galiléia.ZL- Odaa ɡ̶odaxakawa ja ika Jesus, odaa aanjotedi jiɡ̶igotibeci, odoweditelogo. gKG Odaa Jesus ja igidi, meeteta, “Emii, opili, Satanás! Igaataɡ̶a diniditeloco lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji, ‘Oɡ̶eetetalo Ǥaniotagodi Aneotedoɡ̶oji, codaa ikani miniokiniwateda me ɡ̶adiiɡ̶eni.’”J1 Odaa ɡ̶odaxakawa meetalo, “Jajigotaɡ̶awa inatawece noiigi niɡ̶ina iiɡ̶o me iiɡ̶eni, nige amakitedini ɡ̶adokotidi moɡ̶eetetiwa.” pIYNiɡ̶idiaaɡ̶idi ɡ̶odaxakawa ja yadeegitedicogi Jesus ditibigimedi naɡ̶ajo wetiɡ̶a ane daɡ̶axa me leegitibigimece, odaa ja ikeetalo iditawece noiigitigi niɡ̶ina iiɡ̶o, codaa me niliicaɡ̶ajetecidi niɡ̶ina iiɡ̶o.'HGOdaa Jesus ja igidi, “Pida maditaɡ̶a lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji diniditeloco, mee, ‘Jinaɡ̶a adineenitalo Ǥaniotagodi Aneotedoɡ̶oji!’” eGCOdaa ɡ̶odaxakawa meetalo Jesus, “Nigewi makaami Lionigi Aneotedoɡ̶oji, adinaxokitinece digoida natinedi, igaataɡ̶a lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji mee, ‘Aneotedoɡ̶oji niiɡ̶e niaanjotedi modoweditaɡ̶aloco. Oilokaditaɡ̶awa me diɡ̶icata ɡ̶ataciledi, codaa me daɡ̶a etaciloteda ɡ̶adoɡ̶onaka midiwataɡ̶a wetiadi.’” FNiɡ̶idiaaɡ̶idi ɡ̶odaxakawa ja yadeegitedicogi Jesus digoida nigotaɡ̶a Jerusalém, nigotaɡ̶a anida aneetege Aneotedoɡ̶oji. Odaa ja yadeegitedibigimece ditibigimedi liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ica liwai ane daɡ̶axa me leegitibigimece.iEKOdaa Jesus ja igidi, meeteta, “Lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji diniditeloco, ‘Me diɡ̶inokina niweenigi meo me yewiɡ̶a oko. Pida leeditibige mowajipatalo codaa mowo inoatawece Aneotedoɡ̶oji ane lotaɡ̶a.’” D/Odaa niɡ̶ijo ɡ̶odaxakawa, niɡ̶icotalo Jesus, odaa meetalo, “Nigewi makaami Lionigi Aneotedoɡ̶oji, awii naɡ̶ani wetiɡ̶a me paon.” jCMJesus ayemaa mica ane yeligo niɡ̶ijoa cwareenta nokododi, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ja nigicile.VB ' Ǥodaxakawa icaaniɡ̶igotalo Jesus (Marcos 1.12-13; Lucas 4.1-13) Niɡ̶idiaaɡ̶idi Liwigo Aneotedoɡ̶oji ja yadeegitedicogi Jesus miditaɡ̶a nipodigi ane yadilo ane diɡ̶ica niɡ̶eladimigipi, odaa jiɡ̶icaaniɡ̶igotalo ɡ̶odaxakawa me dinetalo Jesus.0AYOdaa digawini! Niɡ̶ijo oko joɡ̶owajipata ica nigegi digoida ditibigimedi, anee, “Niɡ̶idoa Ionigi yemaanigi. Eliodi me idinitibeci leeɡ̶odi Idaaɡ̶idoa.” .@UNiɡ̶idiaaɡ̶idi João ja ilege Jesus, odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi Jesus naɡ̶a daxoditedita ninyoɡ̶odi, naɡ̶a iwitedibigimece ditibigimedi, odaa ja nadi me domoke ditibigimedi, codaa jaɡ̶aɡ̶a naditetege Liwigo Aneotedoɡ̶oji me dinikatelogo dinanatigi yotibi, odaa ja nicotelogo. ?Pida mee Jesus, “Awii ane jemaa, adiwikodeni adilegeni! Odaa ja jaoɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane yemaa.” Odaa João ja niwoditema. A>{Pida João ayakadi mele codaa adomaɡ̶a yemaa me ilege Jesus. Odaa mee, “Akaami anagi meetaɡ̶a maɡ̶aɡ̶a adinilegeni. Pida jeɡ̶epaɡ̶a domaɡ̶a leeditibige madilegeni.” = João naɡ̶a ilege Jesus (Marcos 1.9-11; Lucas 3.21-22) Niɡ̶ijoa nokododi, Jesus ja noditedicogi nipodigi Galiléia. Odaa jiɡ̶igo akiidi Jordão maɡ̶aɡ̶a dinilege midataɡ̶a João.h<I Ja igo me iolatedice niɡ̶ina oko anele me yawalacetege niɡ̶ina oko ane beyagi. Liciagi niɡ̶ijo oko anani nibeneela libaaɡ̶adi, baanaɡ̶a dinenyaɡ̶adi me iolatice idiwatawece niɡ̶icoa leyeema lapadi. Odaa ja yotete nileyeema manitaɡ̶a lotetenaɡ̶anaɡ̶axi, pida niɡ̶ijoa lapadi baɡ̶a yalegi minitaɡ̶a noledi ane daɡ̶a ipe.” %;C Ǥadilegenitiwaji jatitaɡ̶awa ninyoɡ̶odi me jikee madinilaanitece ɡ̶abeyaceɡ̶eco. Pida ina oko anenagi nigidiaaɡ̶idi ane naɡ̶axatiloco. Niɡ̶ini oko nige ɡ̶adilegenitiwaji, odaa ibake Aneotedoɡ̶oji Liwigo micataɡ̶a daɡ̶a noledi me ɡ̶adapitaɡ̶ati. Daɡ̶axa me notoedi, aiciagi, codaa daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi, caticedi ee, odaa oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a jakadi me joyaɡ̶adi liwelatedi.F: Ja nipegi niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji me iloikatidi niɡ̶ina oko leeɡ̶otedi niɡ̶inoa libeyaceɡ̶eco. Jiciaceeketege naɡ̶ana niale anidiwa onateciɡ̶idiwa nokododi, odaa ja nakagidi napalite litodi. Inoatawece niɡ̶inoa niale ane daɡ̶a yajigo ela anele, onakagidi, odaa oyokoletiogi minitaɡ̶a noledi.g9G Jinaɡ̶aleetibige daɡ̶a ɡ̶adiwokoni niɡ̶ina menitibecetiwaji, ‘Ida anejinaɡ̶atege licoɡ̶egi Abraão.’ Igaataɡ̶a ejitaɡ̶awatiwaji Aneotedoɡ̶oji me yakadi meote niɡ̶idiwa wetiadi me lionigipi Abraão.[8/Pida oleetibige mawii anele mikeeni mewi naɡ̶adinilaanitece ɡ̶abeyaceɡ̶eco.^75João nadi me eliodi niɡ̶ijo fariseutedi ijaa saduceutedi anigotibeci midataɡ̶a me dinilegetibigiwaji. Naɡ̶a nadi, odaa jeɡ̶ee, “Niɡ̶ida makaamitiwaji ɡ̶adiciagi niɡ̶inoa laketedi ane diniweneene! Aleetibigetiwaji daɡ̶a ɡ̶adiwokoni niɡ̶ica noko nige iloikatidi Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina oko leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco?65Odaa niɡ̶ijo oko joɡ̶oyatemati libeyaceɡ̶eco odinilaatece, odaa João nilegetiniwace midi akiidi Jordão (moikee noɡ̶oika mowo ane beyagi). B5}Eliodi oko igotibeci mowajipatalo lotaɡ̶a João, niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Jerusalém, codaa me nipodigi Judéia, codaa midiwatawece nipodaɡ̶a ane ipegitege akiidi Jordão.4{João dinixotinigi nowoodi gameelo lamodi onibila, codaa ibake goenaɡ̶adi ewacogo, liweenigi ɡ̶onipidi inaa napigo.D3Niɡ̶ica jotigide Isaías ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, yalaɡ̶ata João, niɡ̶ijo mee, “Ida oko ane igedi me dotaɡ̶a miditaɡ̶a nipodigi ane diɡ̶ica niɡ̶eladimigipi, anee, ‘Oenitece ligi Ǥoniotagodi me ixomaɡ̶atedijo! Codaa awiitiwaji naigi ane dixoke nigepaa enotedijo’.” 2“Adinilaanitece ɡ̶abeyaceɡ̶ecotiwaji! Igaataɡ̶a niɡ̶ica noko ja nipegi Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko.” {1 q Latematigo João Batista (Marcos 1.1-8; Lucas 3.1-18; João 1.19-28) Naɡ̶a ixomaɡ̶atedice icoa nicaaɡ̶ape, ijo ica ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi João Batista jiɡ̶igo nipodigi Judéia ane diɡ̶icata niɡ̶eladimigipi. Odaa jeɡ̶eetiogi niɡ̶idi oko anodiita,\01Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i mani nigotaɡ̶a Nazaré. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee micotece lotaɡ̶a niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditibece Aneotedoɡ̶oji lowooko niɡ̶ica jotigide, niɡ̶ijo mee, “Oyatedigi me Nazareeno.” /%Niɡ̶ijo niɡ̶icoticogi, odaa ja dibodiceta Arquelau, lionigi Herodes, me niɡ̶iniaa diiɡ̶enataka waxodi limedi eliodi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi José me doita midiaaɡ̶i. Odaa José ja dige, igee Aneotedoɡ̶oji meote leemidi. Odaa jiɡ̶igo nipodigi Galiléia.o.WOdaa José jiɡ̶itibigi, nibatine nigaanigawaanigi, ajaa eliodo, odaa ja dopiticogi nipodigi Israel.j-MOdaa niɡ̶ica aanjo jeɡ̶eeta, “Onitibige, anibaatine nigaanigawaanigi aniaa eliodo, odaaɡ̶opiliticogi nipodigi Israel, leeɡ̶odi niɡ̶ijo ane domoɡ̶oyeloadi niɡ̶ini nigaanigawaanigi aɡ̶aleeɡ̶ica, ja nigo.”?,w José ja dopi me icoɡ̶oticogi Egito Niɡ̶idiaaɡ̶idi Herodes naɡ̶a yeleo, odaa José ja dige digoida Egito. Igee ica niaanjo Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji me dinikeeta.+) “Manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Ramá jajipaaɡ̶ata layaageɡ̶egi oko me nacaagaɡ̶ateloco, eliodi me agecaɡ̶alodipi. Jaɡ̶ajaa Raquel ane dacaagetibece leeɡ̶odi lionigipi. Dacaagetibece, odaa aɡ̶ica ane yakadi me yocaɡ̶aneɡ̶e leeɡ̶odi iditawece ja nigo.” *'Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee naɡ̶a icotece niɡ̶ijoa Jeremias lotaɡ̶a, niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, niɡ̶ijo mee, )} Herodes diiɡ̶enatakatiogi monigodi nigaanigipawaanigi Naɡ̶a nadi Herodes moinaale niɡ̶ijo anokegipi anoicoɡ̶oticogi nigoi, odaa eliodi me deliɡ̶ide. Odaa ja diiɡ̶enatakatiogi monigodi iditawece nigaanigipawaanigi anidiwa itoataale nicaaɡ̶ape, ane niɡ̶eladimigipitigi Belém, codaa me minoataɡ̶a inoa nipodaɡ̶a ane ipegitege nigotaɡ̶a. Eo niɡ̶ida loenatagi leeɡ̶odi yowooɡ̶odi neɡ̶eote itoataale nicaaɡ̶ape naɡ̶ajo yotedi naɡ̶a dinikeetiogi niɡ̶ijo anokegipi.'(GOdaa jiɡ̶idiaaɡ̶i Egito neɡ̶epaaɡ̶icota me yeleo Herodes, odaa joaniɡ̶idaa mewi me icotece ane lotaɡ̶a Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji, ganigepidiɡ̶ijo niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko ane iditedini, “Odaa jiniditalo ionigi me noditicogi Egito.” '{Odaa José jiɡ̶itibigi, ja nibatine nigaanigawaanigi ajaa eliodo, ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo enoale José jiɡ̶igo Egito.'&G José, Maria ijaa lionicawaanigi ialeticogi Egito Niɡ̶idiaaɡ̶idi noɡ̶opitibeci niɡ̶ijo anokegipi, José ja igee ica niaanjo Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji me dinikeeta, odaa meeta, “Adabititini, abaata nigaanigawaanigi, aniaa eliodo, ialeticogi niiɡ̶o Egito! Idiaaɡ̶oni nigepaa jao ɡ̶adeemidi nige yakadi madopilitijo, igaataɡ̶a Herodes doletibige me yeloadi niɡ̶idi nigaanigawaanigi.”T%! Niɡ̶ijo naɡ̶a niotaɡ̶a, odaa ja nigeeɡ̶a, odaa oigee Aneotedoɡ̶oji me ibodicaxi me daɡ̶adiaaɡ̶idiaa igotinece minitaɡ̶a Herodes. Odaa joɡ̶odioteci eledi naigi mopiticogi niiɡ̶otedi. $ Odaa noɡ̶odakatiwece niɡ̶ijo diimicawaanigi, joɡ̶onadi nigaanigawaanigi manitaɡ̶a Maria ane eliodo nigaanigawaanigi. Odaa joɡ̶oyamaɡ̶atedini lokotidi lodoe niɡ̶ijo nigaanigawaanigi, odaa joɡ̶odoɡ̶eteta. Niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶oyomoke aca lowoodaɡ̶axi anonadeegi, onoɡ̶a icoa liboonaɡ̶a anonadeegita nigaanigawaanigi. Odaa joɡ̶oyajigo icoa liboonaɡ̶a, oolo, ica namoko ɡ̶odatobi ane liditege lanigi niɡ̶ina moyalegi, idaa ica pomaada ane liditece lanigi codaa dakake loojedi.u#c Noɡ̶onadi naɡ̶ajo yotedi ane idei ditibigimedi niɡ̶ijo diimicawaanigi, odaa eliodi me ninitibigiwaji.f"E Noɡ̶owajipatalo lotaɡ̶a niɡ̶ini inionigi-eliodi, odaa joɡ̶opitibeci niɡ̶ijoa anokaɡ̶a. Eɡ̶idaa diiticogi me wiajeeɡ̶a, odaa joɡ̶onadi ajaaɡ̶ajo naɡ̶ajo yotedi anonadi diɡ̶etege nigoi. Odaa naɡ̶ajo yotedi jiɡ̶igo lodoe niɡ̶ijoa anokaɡ̶a, odaa ja nicoti ditibigimedi niɡ̶ijo diimicawaanigi aneitice nigaanigawaanigi.!Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ja imonyatibigiwaji migotibeci nigotaɡ̶a Belém, meetiogi, “Emiitiwaji, odaa oleetibige mowooɡ̶oti ane diɡ̶etigi niɡ̶ica nigaanigawaanigi. Nigakati, odaa awii yeemidi, amaleeɡ̶aɡ̶a jakadi maɡ̶aɡ̶a ejigo joɡ̶eteta.” F Odaa Herodes jeɡ̶eniditiogi ica anokegipi anoicoɡ̶oticogi nigoi igo dakapetege me diɡ̶ica ane yowooɡ̶odi. Odaa ja nigetiniwace niɡ̶ica noko noɡ̶onadi naɡ̶aca yotedi ane nodi. ‘Akaami Belém nipodigi Judéia, akamaɡ̶akaami akaami ɡ̶oneɡ̶e liwigotigi eletidi nigotadi Judéia. Igaataɡ̶a digoina makaamitaɡ̶a lanikadi niɡ̶ica ane icota me lacilo, ane dowediteloco yoiigi Israel micataɡ̶a nowienoɡ̶odi waxacocoli’.” $AOdaa joɡ̶oigidi, modita, “Lanikadi Belém nipodigi Judéia, leeɡ̶odi mee anigepidiɡ̶ijo niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, 'Odaa ja yatecoɡ̶otee niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi, ijaa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. Odaa Herodes ja nigetiniwace ica ane lanikadi icoa Cristo, niɡ̶ijoa Aneotedoɡ̶oji ane niiɡ̶e meote me ɡ̶odewiɡ̶atace.4aNaɡ̶a wajipatalo Herodes lotaɡ̶a niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi, odaa eliodi me doɡ̶owikomata, codaa eliodi okotigi nigotaɡ̶a Jerusalém eledi noɡ̶owikomataaɡ̶a.ucOdaa ja nigikanaɡ̶a, modi, “Igame diɡ̶etigi ica nigaanigawaanigi ane icota me ninionigi-eliodi judeutedi? Jowooɡ̶otaɡ̶a neɡ̶enitini, igaataɡ̶a jinataɡ̶a ajo notedi digoida nigoi. Odaa janagaɡ̶a me joɡ̶eeɡ̶ata.” 9 m Icoa icoɡ̶aɡ̶a anoicoɡ̶oticogi ane icoɡ̶otigi nigoi Jesus lanikadi aca nigotaɡ̶a Belém ane nipodigi Judéia, niɡ̶ijo me inionigi-eliodi Herodes. Niɡ̶ijoa nokododi icoa ɡ̶oneleegiwadi ane libakedi moiɡ̶oaditalo yotetitedi oicoɡ̶oticogi nigoi, igotibeci nigotaɡ̶a Jerusalém.  Pida aniɡ̶ica daɡ̶a loomatewa Maria neɡ̶epaa dinigajetece odoejegi lionigi. Odaa José jeɡ̶eo me liboonaɡ̶adi Jesus. } uNaɡ̶a nioodi José, odaa jeɡ̶eo niɡ̶ijo niaanjo Aneotedoɡ̶oji ane iiɡ̶eta meo. Odaa José ja lodawa Maria.z o“Digawini! Ani awicije anicota me ipileɡ̶e, pida aniɡ̶ica me nadi ɡ̶oneleegiwa. Odaa jiɡ̶idi lionigi, odaa joɡ̶owo me liboonaɡ̶adi ‘Emanuel’.” “Emanuel” niɡ̶ina anejinaɡ̶a iniwa “Aneotedoɡ̶oji mokotaɡ̶a”. [ 1Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶ica niciagi eo me icotece niɡ̶ijoa lotaɡ̶a niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo jotigide, niɡ̶ijo naɡ̶a yalaɡ̶ata aneeteta Ǥoniotagodi, mee, %Odaa Maria dinigajetece nigaanigawaanigi, odaa awii me liboonaɡ̶adi Jesus, leeɡ̶odi jiɡ̶ijaa napitaɡ̶adi loiigi libeyaceɡ̶eco.” , SNiɡ̶ijo naɡ̶a lowoogo me daɡ̶adiaa lodawa Maria, odaa ja dige. Igee ica niaanjo Aneotedoɡ̶oji me dinikeeta. Odaa oneeta, “José, anida anenitege licoɡ̶egi Davi, jinaɡ̶a domaɡ̶a adoiita me ɡ̶adodawa Maria. Igaataɡ̶a Liwigo Aneotedoɡ̶oji aneo nigaanigi catiwedi Maria le.5 eJosé, niɡ̶ijo ane doletibige me lodawa Maria, ɡ̶oneleegiwa ane iɡ̶enaɡ̶a, codaa mele. Ja domaɡ̶a lowoogo me ika Maria, pida adomaɡ̶a yemaa me ibolikatidi Maria lodoe niɡ̶idi noiigi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me domaɡ̶a lowoogo me ika Maria me diɡ̶ica ane yowooɡ̶odi niɡ̶ica oko.A } Lanikegi Jesus (Lucas 2.1-7) Jiɡ̶idaaɡ̶ee neɡ̶enitedini Jesus. Maria, ane eliodo Jesus, eka doletibige me lodawa ica José. Pida anaɡ̶a lodawa niɡ̶ipileɡ̶e, codaa Maria aniɡ̶ica daɡ̶a nadi ɡ̶oneleegiwa. Pida Liwigo Aneotedoɡ̶oji eo me ipileɡ̶e. 9Jiɡ̶idaaɡ̶ee jiɡ̶ijoa catooze noiigi ixomaɡ̶atijo anida aneetege licoɡ̶egi Abraão neɡ̶epaaɡ̶icota Davi, odaa idaaɡ̶ee ijoa catooze noiigi ixomaɡ̶atijo anida aneetege licoɡ̶egi Davi neɡ̶epaaɡ̶icota Jeconias anoyadeegiticogi Babilônia. Idaaɡ̶ee ijoa catooze noiigi ixomaɡ̶atijo anida aneetege licoɡ̶egi Jeconias neɡ̶epaaɡ̶icota José, niɡ̶ijo lodawa Maria eliodo Jesus.   Jacó jiɡ̶ijaa eliodi José, José jiɡ̶ijaa lodawa Maria. Maria jaɡ̶ajaa eliodo Jesus, ane liboonaɡ̶adi Cristo. m U Eliúde jiɡ̶ijaa eliodi Eleazar, Eleazar jiɡ̶ijaa eliodi Matã, Matã jiɡ̶ijaa eliodi Jacó. l S Azor jiɡ̶ijaa eliodi Sadoque, Sadoque jiɡ̶ijaa eliodi Aquim, Aquim jiɡ̶ijaa eliodi Eliúde. t  c Zorobabel jiɡ̶ijaa eliodi Abiúde, Abiúde jiɡ̶ijaa eliodi Eliaquim, Eliaquim jiɡ̶ijaa eliodi Azor.   Niɡ̶ijo noiigi noɡ̶oyadeegiticogi Babilônia, odaa Jeconias jiɡ̶ijaa eliodi Salatiel, Salatiel jiɡ̶ijaa eliodi Zorobabel. p  [ Josias jiɡ̶ijaa eliodi Jeconias ijaaɡ̶ijo nioxoadipi. Niɡ̶ijo malee yewiɡ̶a Josias, odaa niɡ̶ijo laxakawepodi loiigi Israel joɡ̶oyadeegi loiigi Israel digoida niiɡ̶otedi Babilônia midiaaɡ̶i me niwilogojedipi. q  ] Ezequias jiɡ̶ijaa eliodi Manassés, Manassés jiɡ̶ijaa eliodi Amom, Amom jiɡ̶ijaa eliodi Josias. j  O Uzias jiɡ̶ijaa eliodi Jotão, Jotão jiɡ̶ijaa eliodi Acaz, Acaz jiɡ̶ijaa eliodi Ezequias. k Q Asa jiɡ̶ijaa eliodi Josafá, Josafá jiɡ̶ijaa eliodi Jorão, Jorão jiɡ̶ijaa eliodi Uzias. l S Salomão jiɡ̶ijaa eliodi Roboão, Roboão jiɡ̶ijaa eliodi Abias, Abias jiɡ̶ijaa eliodi Asa.  ! Jessé jiɡ̶ijaa eliodi Davi, Davi anijo me inionigi-eliodi. Davi eliodi Salomão, eliodo Salomão naɡ̶ajo anijo me lodawa Urias. j O Salmom jiɡ̶ijaa eliodi Boaz, Boaz eliodo liboonaɡ̶adi Raabe. Boaz jiɡ̶ijaa eliodi Jessé. t c Arão jiɡ̶ijaa eliodi Aminadabe, Aminadabe jiɡ̶ijaa ane eliodi Nasam. Nasam jiɡ̶ijaa eliodi Salmom. ? y Judá ijoa itoataale lionigipi ɡ̶oneleegiwadi, onijoteci liboonaɡ̶adi Peres ijaaɡ̶eledi Zera, ajaa eliodo Tamar. Peres jiɡ̶ijaa eliodi Esrom, Esrom jiɡ̶ijaa eliodi Arão.  } Abraão jiɡ̶ijaa eliodi Isaque, Isaque jiɡ̶ijaa eliodi Jacó. Jacó jiɡ̶ijaa eliodi Judá ijaa nioxoadipi Judá.  #Notaɡ̶anaɡ̶axi Ane Idí Mateus Ica jotigide laamipi Jesus Cristo (Lucas 3.23-38) Niɡ̶idi noiigi joaniɡ̶idiaa jotigide laamipi Jesus Cristo. Jesus ida aneetetege licoɡ̶egi Davi, ane licoɡ̶egi Abraão. u|~}q|6{:zxw vus=qpoo#<<:988&7p65432N10h0//E-G+{*)'&&S%$8#C"B!w KoSiM I |Iz  Jesus naɡ̶a igidi, meetediogi, “Domige agecaɡ̶alodipi ina nodenigipi migotibeci lalokegi nadoneɡ̶egi ina mini miditaɡ̶a niɡ̶ijo ane wado? Aɡ̶agecaɡ̶alodipi! Pida icota noko monoɡ̶atice niɡ̶ijo ane wado miditaɡ̶a. Odaa niɡ̶ica noko jaɡ̶agecaɡ̶alodipi, odaa joɡ̶oikanawaanigi me niodaɡ̶a. yyk  Ica moikanawaanigi me niodaɡ̶a moikee magecaɡ̶alodipi leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco (Marcos 2.18-22; Lucas 5.33-39) Icoa nioɡ̶ododi João Batista igotibeci midoataɡ̶a Jesus, odaa joɡ̶oige, moditalo, “Oko, idiaaɡ̶idiwa fariseutedi baɡ̶a jikanakawaanigi me jiniodaɡ̶a, jikeenaɡ̶a moko agecaɡ̶alodipi leeɡ̶odi ɡ̶obeyaceɡ̶eco. Igaamee idi ɡ̶anioɡ̶ododipi me doɡ̶oikanawaanigi me niodaɡ̶a?” x Oleetibige mowooɡ̶oti ane diitigi niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, anee, ‘Ajemaa niɡ̶ina oko monajigotiwa eijedi monigodi leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco. Pida baɡ̶a jemaa niɡ̶ina oko mowo aneletema eledi oko.’ Igaataɡ̶a ajanagi jiniditiogi niɡ̶ina anoyakadi meletibigiwaji. Pida janagi jiniditiogi niɡ̶inoa abeyacaɡ̶aɡ̶a modopitalo Aneotedoɡ̶oji, igaataɡ̶a oyopotibige Aneotedoɡ̶oji me napitaɡ̶aditediniwace micataɡ̶a niɡ̶ina oko ane deelotika odaa yopotibige dotowegi me icilatidi.” bw= Jesus wajipatediogi niɡ̶ijoa fariseutedi monigetiniwace niɡ̶ijo anodiotibece, odaa meetediogi, “Niɡ̶ina oko icileɡ̶egi ayopotibige dotowegi, pida inokina niɡ̶ina ane deelotika baɡ̶a yopotibige dotowegi.Uv# Icoa fariseutedi onadi Jesus me ligiiwepodi niɡ̶idi oko anoyakadi me abeyacaɡ̶aɡ̶a, odaa joɡ̶onigetiniwace niɡ̶ijo anodiotibece Jesus, moditiogi, “Igame leeɡ̶odi ɡ̶aniiɡ̶axinoɡ̶odi me ligiiwepodi idiwa anodibatibigege ninyeelo ninionigi-eliodi romaanotedi, idiaaɡ̶idi idi eledi oko aninoa libeyaceɡ̶eco?” tua Odaa Jesus jiɡ̶igo liɡ̶eladi Mateus, odaa ja nicotedi maditaɡ̶a aca nameeja. Naɡ̶a niodaɡ̶a menoale, jiɡ̶icotiobece eliodi niɡ̶ijo anodibatibigege ninyeelo ninionigi-eliodi romaanotedi, ijaaɡ̶ijo eliodi eledi oko, judeutedi anoyakadi me abeyacaɡ̶aɡ̶a. Odaa ja nicotiniwace miniwataɡ̶a Jesus ijaaɡ̶ijo anodiotibece maɡ̶aɡ̶a niodaɡ̶a.mtS Jesus enidite Mateus me diotece (Marcos 2.13-17; Lucas 5.27-32) Jesus ja noditedicogi niɡ̶ica aneite, eɡ̶idaa diitedicogi mewaligi, odaa jiɡ̶icote ica diimicawaanigi balaacogo aneitice me nicoti ica ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Mateus. Mateus inaaɡ̶ina ane dibatibigege ninyeelo ninionigi-eliodi romaanotedi. Odaa Jesus jeɡ̶eeteta, “Anagi, aniwitici!” Odaa Mateus ja dabiditini, ja diotece.@sy Niɡ̶ijo noiigi noɡ̶onadi niɡ̶ijo niciagi, odaa joɡ̶odoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji, leeɡ̶odi me yajigotediogi niɡ̶ina oko loniciwaɡ̶a monicilatiditiniwace eelotaginadi. Xr) Niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa naɡ̶a dabiditini, odaa joɡ̶opiticogi liɡ̶eladi.%qC Niɡ̶ida me Ee jikeetaɡ̶awatiwaji me Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, ida yoniciwaɡ̶a me inapitaɡ̶adi libeyaceɡ̶eco oko.” Odaa meete niɡ̶ijo alejaado, “Adabititini, odaa anibaatine naɡ̶adi ɡ̶aɡ̶elate, odaa emii digoida ɡ̶adiɡ̶eladi!” epC Amiida ica ane dakake mejatigi igegita idi alejaado? Domige eneɡ̶egi dakake deɡ̶ejita, ‘Ja ɡ̶adapitaɡ̶atitece ijoatawece ɡ̶abeyaceɡ̶eco’, oɡ̶oa domige ina deɡ̶ejita, ‘Adabititini, odaa awaligi!’?_o7 Jesus yowooɡ̶oditediwe lowoogo, odaa meetediogi, “Igaameetiwaji mowoo ane beyagi?1n[ Odaa icoa onateciɡ̶idiwa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés dinotaɡ̶aneɡ̶etiwage modi, “Niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa beyagi me dotaɡ̶atedibige Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi niɡ̶ijoa lotaɡ̶a iniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji me yakadi me ligegi.” Km Odaa icoa ɡ̶oneleegiwadi joɡ̶oyadeegitalo ica alejaado ane daɡ̶adiaa ditineɡ̶e ane iwoteloco aca liɡ̶elate. Naɡ̶a nadi Jesus moyiwaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji me yakadi me icilatidi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa, odaa jeɡ̶eeteta niɡ̶ijo alejaado, “Jinaɡ̶adoii, ionigi! Ja inapitaɡ̶adi ɡ̶abeyaceɡ̶eco.” l ) Jesus icilatidi ica alejaado ane daɡ̶adiaa ditineɡ̶e (Marcos 2.1-12; Lucas 5.17-26) Jesus naɡ̶a waxoditedinigi niwatece migo daato weiigi, odaa jiɡ̶icotedicogi manitaɡ̶a epaa nigotaɡ̶a..kU"Odaa ijotawece niɡ̶eladimigipitigi naɡ̶ajo nigotaɡ̶a jeɡ̶enagitibeci odakapetege Jesus. Noɡ̶onadi Jesus, odaa joɡ̶odipokotalo me noditedicogi niiɡ̶o. j7!Niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi anodoweditelogo niɡ̶ijoa nigidagiwadi ja daleditibige odeleticogi nigotaɡ̶a, odaa joɡ̶oyatemati niɡ̶ica ane ninyaagi niɡ̶ijoa nigidagiwadi, codaa anee niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi naɡ̶a noditicoaci niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a anodakatiogi.giG Odaa Jesus meetediogi, “Enice emiitiwaji!” Odaa niɡ̶icoa niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a ja noditicoaci midiwataɡ̶a niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi, odaa joɡ̶odakatiogilo niɡ̶ijoa nigidagiwadi. Odaa niɡ̶ijoa nigidagiwadi ja daleditedigi, odaa jeɡ̶enitinece ica lilokaɡ̶adi, odaa ja daxaboketiniwace, joɡ̶oceɡ̶aɡ̶a miditaɡ̶a weiigi. hOdaa niɡ̶icoa niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a anodakatiogi niɡ̶ijoa itoa ɡ̶oneleegiwadi moditalo Jesus, “Nige ɡ̶odiiɡ̶eneɡ̶egi me ɡ̶ododiticogi niɡ̶inoa ɡ̶oneleegiwadi, pida ɡ̶odikaneɡ̶egi me jakaɡ̶atiogilo niɡ̶idiwa nigidagiwadi.” Jg Onidiwa icoa nigidagiwadi ane noxicoɡ̶onaɡ̶a aona leegitalo.f)Noɡ̶onaditege Jesus, odaa ja napaawaɡ̶a, modi, “Igaamee managi ɡ̶odigiwoceɡ̶egi, anakaami Lionigi Aneotedoɡ̶oji? Domige naɡ̶anagi me ɡ̶odiloikatiteɡ̶egi maleediɡ̶icota noko Aneotedoɡ̶oji nige iloikatidi niɡ̶ina oko leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco?” e{ Jesus icilatidi itoataale ɡ̶oneleegiwadi anodakatiogi niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a (Marcos 5.1-20; Lucas 8.26-39) Jesus jiɡ̶icotedicogi daato niweiigi Galiléia, nipodigi aca Gadara. Odaa joɡ̶odakapetege icoa itoataale ɡ̶oneleegiwadi ane dakatiogi niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a, ja niɡ̶eladimigipitigi midiwa lawimaɡ̶ajetedi-wetiadi, ane onaligite judeutedi némaɡ̶aɡ̶a. Odaa jiɡ̶idiaa oicoɡ̶otiwece niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi. Niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi loidenaɡ̶a, codaa me doide, aɡ̶aleeɡ̶ica ane yakadi me dioteci niɡ̶ijo naigi.KdOdaa niɡ̶ijo anodiotibece eliodi moyopo, odaa ja dinotaɡ̶aneɡ̶e modi, “Amiidoa icoa ɡ̶oneleegiwa? Aneote niocodi idiaa ebekadi moyiwaɡ̶adi niɡ̶ina ane liiɡ̶enatakaneɡ̶egi!” wcgOdaa Jesus meetediogi, “Igaamee ina madoiitiwaji? Amewi manakatonitetiwaji Aneotedoɡ̶oji.” Naɡ̶a dabiditedini, odaa ja iiɡ̶e niocodi inaa ebekadi me notokotiniwace. Odaa niɡ̶ijo niocodi ijaaɡ̶ijoa ebekadi ja notokotiniwace. b Odaa niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶odipegitalo, oyojietelogo, moditalo, “Ǥoniotagodi, ɡ̶odaxawaneɡ̶egi! Ade jaaɡ̶a!” 0aYCodaaɡ̶ida naɡ̶a enagi ica niwocotaɡ̶a aneo me itedibige ebekadi nelecoli. Odaa niɡ̶ijoa ebekadi ja domaɡ̶a oyapoɡ̶oditi niwatece. Pida idiaa Jesus diote.` Jesus yamaketedini ica niwocotaɡ̶a (Marcos 4.35-41; Lucas 8.22-25) Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus ja waxoditedinigi ajo niwatece ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece lixigaɡ̶awepodi.2_]Pida Jesus jeɡ̶eeteta, “Aniwitici! Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko liciagi émeɡ̶egi leeɡ̶odi aɡ̶oyemaa moniotici, odaa dioki epaa onaligitedini émaɡ̶aɡ̶a.” 4^aIca eledi ɡ̶oneleegiwa ane diotibece Jesus jeɡ̶ee, “Iniotagodi, jemaa me jiotaɡ̶adici. Pida ecoɡ̶otace jalita eiodi nige yeleo amaleeɡ̶aɡ̶a inaligitini.” G]Odaa Jesus jeɡ̶eeteta, “Niɡ̶inoa eti inoa libecoli, codaa ilaaɡ̶axodi inoa epaa libatoli. Pida Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, baadiɡ̶ica yotokaɡ̶adi.” }\sMaleedaɡ̶a noditicoaci, odaa onijoteci niɡ̶ijo ane diiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés igo midoataɡ̶a Jesus, odaa jeɡ̶eetalo, “Niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a, ja idigo me jiotaɡ̶adici okanicodaaɡ̶icata ane aaticogi.” q[[ Jesus yajoi oko anoyemaa modiotece (Lucas 9.57-62) Naɡ̶a nadi Jesus ica noiigi-nelegi moyawiile, odaa ja iiɡ̶e niɡ̶ijo anodiotibece me diɡ̶etitacicoace daato niɡ̶ica weiigi.]Z3Jiɡ̶idaaɡ̶ee neɡ̶eote micotece niɡ̶ica aneeta Isaías, niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditibece Aneotedoɡ̶oji lowooko niɡ̶ijo jotigide, neɡ̶ee, “Yadeegi ɡ̶odeelotagi, codaa noɡ̶a ɡ̶odabocaɡ̶a.” 6YeNaɡ̶a ɡ̶ocidi, joɡ̶onadeegitalo eliodi oko anodakatiogi niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a, codaa me eelotaginadi. Odaa Jesus onexaaɡ̶eetediogi mopitibeci niɡ̶icoa niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a, odaa ijoatawece noditedice miditaɡ̶a niɡ̶idi oko. Odaa ja nicilatiditediniwace iditawece eelotaginadi. X Odaa ja ipeketedeloco libaaɡ̶adi naɡ̶ajo iwaalo, odaa ja icí. Naɡ̶a dabiditini, odaa ja doolaɡ̶a yoe liweenigi Jesus. W! Jesus icilatidi eliodi eelotaginadi (Marcos 1.29-34; Lucas 4.38-41) Odaa Jesus jiɡ̶igo liɡ̶eladi Pedro. Naɡ̶a dakatedio, ja naditedeloco loxiiɡ̶ate Pedro miwotini, dapicoɡ̶o-lolaadi.V) Odaa Jesus jeɡ̶eeteta niɡ̶ijo goloneegi, “Emii opiliticogi ɡ̶adiɡ̶eladi, ɡ̶aotagi ja icí leeɡ̶odi manakatoni Aneotedoɡ̶oji me yakadi me icilatidi.” Odaa aniaaɡ̶ani naɡ̶aca lakata Jesus neɡ̶ee, odaa niɡ̶ica liotagi niɡ̶ijo goloneegi ja icí. gUG Pida Aneotedoɡ̶oji aikatediobece eliodi oko loiigi judeutedi me dakatiobece miditaɡ̶a lalokegi. Aikatedio me dakatiobece niɡ̶ina oko ane daɡ̶a yemaa Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶enali. Pida Aneotedoɡ̶oji baɡ̶a yokoletedicogi miditaɡ̶a nexocaɡ̶a anei me noenaɡ̶ateloco, codaa moyacigice lowe leeɡ̶odi me nawikodeeɡ̶a.” xTi Ejitaɡ̶awatiwaji eliodi eledi oko, ane daɡ̶a judeutedi, icota me icoɡ̶oticogi nigoi codaa me ɡ̶ocidi, odaa nicooɡ̶owepodi Abraão, Isaque, Jacó miditaɡ̶a nalokegi Aneotedoɡ̶oji ane yoe digoida ditibigimedi, lalokegi loiigi.HS  Niɡ̶ica Jesus naɡ̶a wajipateta niɡ̶ijoa lotaɡ̶a niɡ̶ijo goloneegi, odaa eliodi me yopo niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa. Odaa jeɡ̶eetediogi niɡ̶ijo noiigi anodiotece, “Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. Niɡ̶ida ɡ̶oneleegiwa eliodi meyiwaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji. Aniɡ̶ica jinadi oko oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a minataɡ̶a ɡ̶odoiigi Israel ane nakato Aneotedoɡ̶oji, digo midataɡ̶a niɡ̶ida ɡ̶oneleegiwa me nakato Aneotedoɡ̶oji.zRm Igaataɡ̶a inoa eletidi iodaɡ̶awadi ane leegitibigimece naɡ̶atetigi ane etidiiɡ̶e. Pida ee aaɡ̶aɡ̶a ida inaɡ̶atetigi maɡ̶aɡ̶a jiiɡ̶e onaniteci taalia iodaɡ̶awadi. Jakadi mejita okanicodaaɡ̶ica niɡ̶idiwa iodaɡ̶awadi, ‘Emii!’ Odaa jiɡ̶igo. Iniaa eledi nigejita, ‘Anagi!’ Odaa jeɡ̶enagi. Codaa nigejita niɡ̶ina iotagi, ‘Awii niɡ̶ida ane jiiɡ̶etaɡ̶awa!’ Odaa jeɡ̶eo. Odaa akaami ida ɡ̶anaɡ̶atetigi me iiɡ̶eni iotagi me ele, odaa ja icí.” fQEPida niɡ̶ijo goloneegi meetalo, “Aleeditibige deɡ̶emii akaatiwece iɡ̶eladi, Iniotagodi. Igaataɡ̶a daɡ̶axa makaami ɡ̶oneɡ̶egi, caticedi ee. Pida onexaaɡ̶awii ɡ̶agegi me icí, odaa inioneeɡ̶a ja icí.6PgOdaa Jesus jeɡ̶ee, “Ejigo jicilatidi.” 1O[Odaa meetalo Jesus, “Iniotagodi, ini iotagi lioneeɡ̶a digoida iɡ̶eladi eliodi me deelotika. Ayakadi oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a me ditineɡ̶e, eliodi me dawikode.” -NS Jesus icilatidi ica liotagi nigoloneegi romaanotedi (Lucas 7.1-10) Jesus igo nigotaɡ̶a Cafarnaum. Naɡ̶a dakatediwece nigotaɡ̶a, odaa ica goloneegi ane iiɡ̶e onaniteci taalia iodaɡ̶awadi, igo midoataɡ̶a, odaa ja dipokotalo me yaxawa.|MqOdaa Jesus jeɡ̶eete, “Digawini, jiniɡ̶ica aneloɡ̶otita niɡ̶ida anejigotaɡ̶awa. Pida emii, adinikeenita sacerdoti naɡ̶a ɡ̶adicili. Codaa aboonitalo Aneotedoɡ̶oji ɡ̶aboonigi ane liiɡ̶enatakaneɡ̶egi lajoinaɡ̶aneɡ̶egi Moisés, awiitibige me ikeenitiogi iditawece oko naɡ̶a akaami ele. Odaa yakadi mopiliticogi miditaɡ̶a ɡ̶adoiigiwepodi.” dLAOdaa Jesus ja ixoketedice libaaɡ̶adi, naɡ̶a ipeketedeloco niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa, odaa jeɡ̶eeteta, “Ee jemaa me ɡ̶adicili niɡ̶ina natigide!” Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi niɡ̶ijo dawace-lolaadi ja icí.UK#Odaa ica ɡ̶oneleegiwa dawace-lolaadi jiɡ̶icotalo, odaa ja yamaɡ̶atedi lokotidi lodoe Jesus me iweniɡ̶ide, meetalo, “Iniotagodi, jowooɡ̶odi mida ɡ̶adoniciwaɡ̶a madicilatiti, nigemaani.” J  Jesus icilatidi ica ɡ̶oneleegiwa dawace-lolaadi (Marcos 1.40-45; Lucas 5.12-16) Naɡ̶a daxoditedini Jesus me icoɡ̶otedibigimece ica lojotaɡ̶adi, odaa ica noiigi-nelegi joɡ̶odiotece.HI Leeɡ̶odi adiiɡ̶axinaɡ̶a daɡ̶a liciagi niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, pida Jesus baɡ̶a ibake epaa naɡ̶atetigi me diiɡ̶axinaɡ̶a. 2H] Jesus ibake naɡ̶atetigi me dotaɡ̶a Naɡ̶a nigotedini Jesus me dotaɡ̶a, odaa ica lapo-nelegi joɡ̶oyopo leeɡ̶odi anodaaɡ̶eeteda me diiɡ̶axinaɡ̶a.MGNaɡ̶a dinikatini ebici nelegi, odaa neɡ̶enagi abooɡ̶o-ninyoɡ̶odi, codaa niwocotaɡ̶a ane yoniciwadi jiɡ̶icota niɡ̶ijo diimigi, odaa ja dojitini, codaa aɡ̶ica ane yeyaɡ̶atice.” 3F_Niɡ̶ina ane wajipatalo yotaɡ̶a pida aɡ̶eyiwaɡ̶adi, baɡ̶a liciagi niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa ane diɡ̶ica lixakedi ane dabiteɡ̶etini liɡ̶eladi midi dotiwadi.)EKNaɡ̶a dinikatini ebici nelegi, odaa neɡ̶enagi abooɡ̶o-ninyoɡ̶odi, codaa niwocotaɡ̶a ane yoniciwadi jiɡ̶icota niɡ̶ijo diimigi, pida aɡ̶enitini. Leeɡ̶odi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa dabiteɡ̶etini liɡ̶eladi ditibigimedi wetiɡ̶a, anepeɡ̶ele me diimigi lipodaɡ̶aladi.!D; Icoa itoa latopaco lipodaɡ̶alatedi diimigi (Lucas 6.47-49) Niɡ̶ina ane wajipatalo yotaɡ̶a odaa eyiwaɡ̶adi, niɡ̶ini liciagi niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa anida lixakedi odaa dabiteɡ̶eteloco liɡ̶eladi ditibigimedi wetiɡ̶a.CPida ejitiogi lodoe eledi oko, ‘Aɡ̶ica daɡ̶a ɡ̶adowooɡ̶oti. Adetecenitice, jaɡ̶akamaɡ̶akaamitiwaji anawii ane beyagi!’ B Niɡ̶ica noko nige iwi Aneotedoɡ̶oji anigotediogi inatawece oko, odaa eliodi oko moditiwa, ‘Iniotagodi, Iniotagodi! Eliodi me jibakenaɡ̶a Ǥaboonaɡ̶adi codaa jeloɡ̶otaɡ̶atedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji, codaa me jibakenaɡ̶a Ǥaboonaɡ̶adi me jiticodaɡ̶atedice niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a, codaa me jibakenaɡ̶a Ǥaboonaɡ̶adi me jaoɡ̶ate ɡ̶odoxiceɡ̶etedi.’ A  Niɡ̶ica oko Aneotedoɡ̶oji ane dibatetege (Lucas 13.25-27) Eliodi oko idoka etidadatigi, ‘Iniotagodi, Iniotagodi!’ Pida aɡ̶iditawece odakatiwece digoida ditibigimedi aneitedice Aneotedoɡ̶oji me diiɡ̶enataka. Pida inokina niɡ̶ina anowo Eiodi ane yemaa, idiokidi baɡ̶a dakatiobece digoida ditibigimedi aneitedice Eiodi.@Joaniɡ̶idaa me jakataɡ̶a me jowooɡ̶otaɡ̶a naɡ̶ana niale leeɡ̶otedi elali ane yajigo. Jiɡ̶idaa maɡ̶aɡ̶a jakataɡ̶a me jowooɡ̶otaɡ̶a niɡ̶idiwa awitakaɡ̶a anodi moyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, leeɡ̶odi niɡ̶inoa loenataka. d?ANaɡ̶ana niale ane daɡ̶a yajigo elali anele, oyakagidi, odaa joɡ̶oyokoletiogi noledi. >Naɡ̶ana niale anele ayakadi daɡ̶a yajigo elali ane beyagi. Codaa naɡ̶ana niale ane beyagi ayakadi daɡ̶a yajigo elali anele.=Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee naɡ̶ana niale anele yajigo elali anele, codaa naɡ̶ana niale ane deɡ̶ele yajigo elali ane beyagi.p<YPida icota mowooɡ̶oti anidi leeɡ̶odi niɡ̶inoa loenataka, anodaaɡ̶ee mowooɡ̶oti ane latopagi niale leeɡ̶otedi elali. Igaataɡ̶a naɡ̶ana omiigonaɡ̶a ayajigo uuva, codaa niɡ̶inoa lalepiɡ̶igoli aɡ̶oyajigo fiigo.M; Ica awitakegipi anokowo miniɡ̶ina anoyeloɡ̶oditibece lowooko Aneotedoɡ̶oji (Lucas 6.43-44) Anidakitiogi niɡ̶ina anodi moyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji, pida niwitakaɡ̶a. Niɡ̶idi oko anokowo moyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko oinaale niɡ̶ina oko. Liciagi diwilecoɡ̶oni me doide, odinixotinigi lamodi waxacoco moinaale waxacoco. Odaa niɡ̶idi oko liciagi waxacoco. :Pida niɡ̶ida epoacawaanigi ijaa niɡ̶ijo naicawaanigi ane dakake me jiwaɡ̶atece, baɡ̶a dowiceticogi miditaɡ̶a niɡ̶ica aneitice niɡ̶ina oko ane newiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, odaa baadeɡ̶eliodi oko anodioteci niɡ̶ijo naicawaanigi. 9w Icoa itiwataale naicoli (Lucas 13.24) Adinoniciwaɡ̶ati makaatiwece mida epoacawaanigi. Igaataɡ̶a niɡ̶ida eledi epoagi nelegi codaa me niɡ̶ijo naigi aɡ̶ica laɡ̶aliigi me jiwaɡ̶atece dowiceta miditaɡ̶a ica aneitice niɡ̶ina oko me diɡ̶ica liniogo me nawikodeeɡ̶a. Codaa eliodi oko anodioteci niɡ̶ijo naigi.'8G Awiitema eledi oko niɡ̶ica anemaanitiwaji modigotaɡ̶awa. Igaataɡ̶a jiɡ̶idaaɡ̶ee me diiɡ̶axinaɡ̶a Moisés niɡ̶ijo naɡ̶a idí niɡ̶ijoa lajoinaɡ̶aneɡ̶eco, codaa jiɡ̶idaaɡ̶ee me niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji. X7) Niɡ̶ida makaami anakaami abeyacaɡ̶aɡ̶a, pida owooɡ̶oti majicita ɡ̶adionigipi niɡ̶ina anele. Apiɡ̶ikoa Ǥadiodi ane ideite ditibigimedi yajigotediogi niɡ̶ina anele niɡ̶ina oko modipokotalo.E6 Ina me dipokotaɡ̶awa noɡ̶ojegi, domige ajicita lakeedi?I5  Ǥadionigi nige dipokotaɡ̶awa paon, domige ajicita wetiɡ̶a?,4QIgaataɡ̶a inatawece oko anodipokotalo, odibatege lipoketegi, codaa inatawece oko anodoletibige anigidi, oyakadi. Codaa yomoketetema epoagi niɡ̶ina ane yatoke.3 Jakataɡ̶a me jipokaɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ica ane jopooɡ̶atibige (Lucas 11.9-13) Ipokitalo Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ica anopootibige, odaa jaɡ̶abaategetiwaji. Oleetibige miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina anele anepaa yemaa me yajigotedaɡ̶awatiwaji, odaa jaɡ̶akatitiwaji. Atokeni epoagi, odaa Aneotedoɡ̶oji ja yomoke.y2kJinaɡ̶ajicitiogi niɡ̶idi oko abeyacaɡ̶aɡ̶a niɡ̶ina ane iomaɡ̶aditetema Aneotedoɡ̶oji. Igaataɡ̶a niɡ̶idi oko liciagi necexodi ane diojo, odaa doidetibige deɡ̶etiɡ̶adowacitiwaji. Codaa jineɡ̶enitiogi niɡ̶idi oko niɡ̶inoa notaɡ̶a anele Aneotedoɡ̶oji ane yeloɡ̶oditedaɡ̶awa, igaataɡ̶a niɡ̶inoa notaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane yeloɡ̶odi liciagi naɡ̶ana wetiɡ̶a ane daɡ̶axa me dakake loojedi. Codaa niɡ̶idi oko abeyacaɡ̶aɡ̶a aaɡ̶aɡ̶a liciagi nigidagiwadi. Nige okolenitiogi nigidagiwadi naɡ̶ani wetiɡ̶a, odaa joɡ̶onipoditibige naɡ̶ani wetiɡ̶a ane dakake loojedi. J1 Ǥadiciagi niɡ̶ina anokeo mele! Odoejegi leeditibige manoɡ̶aa iwoɡ̶o liwai ane idei catiwedi ɡ̶agecooɡ̶e, amanagawini anatiteloco manoɡ̶aa laɡ̶amicaɡ̶ajecawaanigi ɡ̶anioxoa. 07Ica mabo ɡ̶adaaleɡ̶ena menita ɡ̶anioxoa, ‘Inoɡ̶ataɡ̶adomi ɡ̶adaɡ̶amicaɡ̶ajegi’, pida idi iwoɡ̶o liwai catiwedi ɡ̶agecooɡ̶e?r/]Igame leeɡ̶odi mawini libatiicawaanigi ɡ̶anioxoa, ane micataɡ̶a daɡ̶a laɡ̶amicaɡ̶ajecawaanigi ɡ̶anioxoa, pida akamaɡ̶a ɡ̶abatiigi aɡ̶anati, ane micataɡ̶a daɡ̶a iwoɡ̶o liwai catiwedi ɡ̶agecooɡ̶elitiwaji?2.]Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ɡ̶adiwini digo aneni me ɡ̶adiɡ̶oatita eledi oko. Anodaaɡ̶emiita eledi oko, odaa Aneotedoɡ̶oji idaɡ̶aɡ̶a igotedaɡ̶awatiwaji. m- U Leeditibige me daɡ̶a ɡ̶olaagedi niɡ̶ina oko ane daɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a anee (Lucas 6.37-38, 41-42) Jesus eɡ̶idaa diitigi me diiɡ̶axinaɡ̶a, odaa mee, “Jinaɡ̶awini anee lewiɡ̶a eledi oko oditaɡ̶a adinanimiɡ̶ita, adaɡ̶aɡ̶akaami laagetedipi Aneotedoɡ̶oji.4,a"Enice jinaɡ̶a ɡ̶adigecaɡ̶aleɡ̶eni niɡ̶ica anopootibige natiinigoi. Igaataɡ̶a anoɡ̶owooɡ̶oti niɡ̶ica ane diɡ̶ica natiinigoi. Jaɡ̶abo niɡ̶inoa ane dakaketaɡ̶adomi niɡ̶ina noko, odaa aɡ̶ele daɡ̶a ɡ̶adigecaɡ̶aleɡ̶eni niɡ̶ica ane dakaketaɡ̶adomi natiinigoi.” P+!Pida odoejegi oleetibige Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko, codaa oleetibige minatawece oko owo ane iɡ̶enaɡ̶a, odaa Aneotedoɡ̶oji ja yajigotedaɡ̶awatiwaji inatawece anopootibige.t*a Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko ane doɡ̶oyowooɡ̶oditeda Aneotedoɡ̶oji baɡ̶a odoɡ̶owikomatatibige anoyeligo, codaa me lowoodaɡ̶agi. Ǥadiodi ane ideite ditibigimedi yowooɡ̶odi mopootibigetiwaji maniodi, codaa anadinixomitinigi.()IEnice jinaɡ̶aɡ̶owikomataatiwaji, jineɡ̶eni, ‘Igamige jakataɡ̶a ane jelicaɡ̶a?’ codaa jineɡ̶eni, ‘Igamige jakataɡ̶a ɡ̶odowoodaɡ̶agi?’z(mDigawini niɡ̶ina nadegogo aninaa, icota me yadilo, odaa joɡ̶oyalegi. Aneotedoɡ̶oji eote nadegogo me libinienigi micataɡ̶a daɡ̶a dinixotinigilo niɡ̶inoa nowoodi ane daɡ̶axa me libinienaɡ̶a. Enice nigeote nadegogo me libinienigi, odaa ajawienatakanaɡ̶a maɡ̶aɡ̶a ɡ̶adinixomeɡ̶enitetiwaji idaaɡ̶ida me deɡ̶eliodi ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi. h'IPida ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶inoa niale lawoɡ̶o daɡ̶axa me libinienaɡ̶a caticedi niɡ̶icoa lowoodi inionigi-eliodi Salomão anowidi niliicaɡ̶ajetecidi codaa dinixotinigilo nowoodi ane daɡ̶axa me libinienaɡ̶a.r&]Igaamee ina me ɡ̶adigecaɡ̶aleɡ̶enitiwaji ɡ̶adowoodaɡ̶agi? Digawini anodaaɡ̶ee me iliteloco nipodigi niɡ̶inoa niale lawoɡ̶o. Niɡ̶idiwa niale lawoɡ̶o anibaaɡ̶a, codaa aɡ̶icoa lowoodi loenataka modinixotinigilo.%Aɡ̶ica ane yakadi me iigitice lewiɡ̶a otiɡ̶idatece noko leeɡ̶odi me igecaɡ̶aleɡ̶e niɡ̶ica ane yopotibige me yewiɡ̶a. $ Digawini niɡ̶inoa ilaaɡ̶axodi ane wayotiwaji digoina! Aɡ̶enanaɡ̶anaɡ̶a, codaa aɡ̶icoa lawodigijedi doɡ̶onopilaɡ̶aditedio, codaa aɡ̶oyatecoɡ̶otee liweenaɡ̶a. Pida Ǥadiodi ane ideite ditibigimedi aɡ̶ica daɡ̶a ika maniaditibige liweenigi. Odaa niɡ̶ida makaamitiwaji baɡ̶a daɡ̶axa mida ɡ̶aniwalótema Aneotedoɡ̶oji caticedi niɡ̶inoa ilaaɡ̶axodi.#Enice ejitaɡ̶awatiwaji jinaɡ̶aɡ̶owikomataatibige ɡ̶aweenigi, codaa anopootibige me ɡ̶adewiki, codaa jinaɡ̶a aɡ̶owikomataatibige ɡ̶adowoodaɡ̶agi ane leeditibige madinixomitinigi, igaataɡ̶a aɡ̶odewiɡ̶atema diɡ̶idokida me idinixomaɡ̶a.C" Ica ane leeditibige me joleeɡ̶atibige (Lucas 16.13; 12.22-31) Aɡ̶ica ane yakadi me dibatema iniwataale necalaixedi, igaataɡ̶a oniniteci yemaa, iniɡ̶eledi baɡ̶a leleɡ̶edi, odaa yoe libakedi niɡ̶ini anepaɡ̶a yemaa. Pida niɡ̶ini eledi baadaɡ̶a deemitetibige. Aɡ̶akatitiwaji mabaatema Aneotedoɡ̶oji, oditaɡ̶aɡ̶a oleetibige mowidi ɡ̶aninyeelo.(!IPida nige doɡ̶oleetibige mawii ane yemaa Aneotedoɡ̶oji, odaa baɡ̶a ɡ̶adiciagi niɡ̶ina oko ane beyagi ligecooɡ̶eli. Micataɡ̶a nilokokena Aneotedoɡ̶oji daaditaɡ̶a yakadi me dakatiwece ɡ̶adaaleɡ̶ena me ikeetaɡ̶awa ane iɡ̶enaɡ̶a. Odaa nexogotiwe ɡ̶adaaleɡ̶ena. Codaa niɡ̶ica nexocaɡ̶a daɡ̶axa me nexocaɡ̶a, odaa aɡ̶akati doɡ̶owooɡ̶oti niɡ̶ica ane yemaa Aneotedoɡ̶oji. d A Aca nilokokena ɡ̶odolaadi (Lucas 11.34-36) Nigoleetibige inokina ane yemaa Aneotedoɡ̶oji, odaa ɡ̶adiciagi niɡ̶ina oko anele ligecooɡ̶eli. Micataɡ̶a nilokokena Aneotedoɡ̶oji daɡ̶a dakatiwece ɡ̶agecooɡ̶eli, odaa idei catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶ena me ikeetaɡ̶awa ane iɡ̶enaɡ̶a.}sIgaataɡ̶a niɡ̶ida moko ɡ̶odemaanigi midiokaanaɡ̶a limedi me idejonaɡ̶a aneite ɡ̶oniliicaɡ̶ajetecidi. r]Pida ateciɡ̶i ɡ̶aniliicaɡ̶ajetecidi digoida ditibigimedi ane diɡ̶icoa ipilaɡ̶awaana inaa ligowiiɡ̶a doɡ̶oyaaɡ̶adi ane ɡ̶anepilidi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a olicaɡ̶aɡ̶a aɡ̶oyakadi me dakatiobece daɡ̶a nolicaɡ̶a. Igaataɡ̶a niɡ̶icoa ɡ̶oniliicaɡ̶ajetecidi digoida ditibigimedi aliciaco niɡ̶inoa ane jakataɡ̶ate digoina iiɡ̶o.(I Niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ane yalaɡ̶atalo icoa ɡ̶oniliicaɡ̶ajetecidi ane daɡ̶a daateda (Lucas 12.33-34) Jinaɡ̶a ateciɡ̶i ɡ̶aniliicaɡ̶ajetecidi digoina iiɡ̶o, igaataɡ̶a inoa ipilaɡ̶awaana inaa ligowiiɡ̶a anoyaaɡ̶adi ane ɡ̶oniliicaɡ̶ajetecidi, codaa inoa olicaɡ̶aɡ̶a moyojiketi nibaloote diimigi, odaa ja dakatiobece me nolicaɡ̶a.  *M(17-18) Pida akamaɡ̶akaamitiwaji, niɡ̶ina me daɡ̶aniodi, anapiladi, codaa iteci ɡ̶adamodi, odaa aɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ina eledi oko mikanawaanigi maniodi. Pida iniokiniwateda Ǥadiodi ane ideite ditibigimedi codaa ane ideite okanicodaaɡ̶ica ane oni baɡ̶a yowooɡ̶odi. Odaa Ǥadiodi ane nadi anawii okanicodaaɡ̶ica ane oni, yajigotedaɡ̶awa ɡ̶anaɡ̶ajegi lodoe niɡ̶ina oko anigida noko.*M Jesus diiɡ̶axinaɡ̶atetece ica anodaaɡ̶ee me jikanakawaanigi me jiniodaɡ̶a me jotaɡ̶aneɡ̶enaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Ele midatibece me daɡ̶a jiniodaɡ̶a niɡ̶ina me joleeɡ̶atibige meneɡ̶egi jipecaɡ̶atege Aneotedoɡ̶oji. Nige ikanawaanigi manioditiwaji motaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji, jinaɡ̶awii micataɡ̶a daɡ̶akaami agecaɡ̶alo, anee niɡ̶ina anokowo meletibigiwaji. Igaataɡ̶a anapiladaɡ̶a owotibige eledi oko moyowooɡ̶odi moikanawaanigi me niodaɡ̶a. Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. Niɡ̶idi oko aɡ̶odinigaanyetetece laɡ̶ajedi Aneotedoɡ̶oji, inoka odinigaanyetece liweniɡ̶idenaɡ̶aneɡ̶egi niɡ̶ina eledi oko.#Pida nige daɡ̶a ixomaɡ̶ateenitedice libeyaceɡ̶eco eledi oko anowotaɡ̶adomi, odaa Ǥadiodi aixomaɡ̶ateetedice ɡ̶abeyaceɡ̶eco. =sIgaataɡ̶a nige ixomaɡ̶ateenitedicetiwaji libeyaceɡ̶eco eledi oko anowotaɡ̶adomi, odaa Ǥadiodi ane ideite ditibigimedi aaɡ̶aɡ̶a ixomaɡ̶ateetedice ɡ̶abeyaceɡ̶eco.' Jiniɡ̶ikani niɡ̶ina ane beyagi daɡ̶a ɡ̶odice oditeɡ̶eo me jaoɡ̶a ane beyagi. Pida ɡ̶odatamaɡ̶ateenitege ane beyagi, niɡ̶ijo ɡ̶odaxakawa. Igaataɡ̶a jaɡ̶akamaɡ̶akaami ane iiɡ̶eni laaleɡ̶enali niɡ̶ina oko. Niɡ̶ida makaami eliodi ɡ̶adoniciwaɡ̶a, codaa inatawece oko odoɡ̶etetaɡ̶awa. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee nigepaa ganigicatibige. Jiɡ̶idaaɡ̶ee (Amém).’  Ixomaɡ̶ateenitedice ɡ̶obeyaceɡ̶eco, digo anejinaɡ̶a me jixomaɡ̶ateenaɡ̶atedice libeyaceɡ̶eco eledi oko anowotoɡ̶odomi. Q Ǥodedianiɡ̶itece ɡ̶oweenigi ane jopooɡ̶atibige niɡ̶ina noko. +O Iiɡ̶eni laaleɡ̶enali niɡ̶ina oko. Jemaanaɡ̶a niɡ̶ina oko mowo digoina iiɡ̶o niɡ̶ica anemaani, digo anee midi anowo anemaani digoida ditibigimedi. 8i Enice nigotaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji etida alitigi ɡ̶agegi, ‘Ǥodiodi anadeoni digoida ditibigimedi, jemaanaɡ̶a minatawece oko oiweniɡ̶ide Ǥaboonaɡ̶adi. >uJinoɡ̶otaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji daɡ̶awii liciagi niɡ̶ina oko, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Ǥadiodi ja yowooɡ̶odi anopootibige, maleediɡ̶icatibige diɡ̶ipokitalo."=Niɡ̶ina motaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji, jinoɡ̶opilaɡ̶atitibigeloco ɡ̶agegi ane diɡ̶icata ane niitigi, anee niɡ̶ina oko ane doɡ̶oyowooɡ̶oditeda Aneotedoɡ̶oji. Igaataɡ̶a odiletibige Aneotedoɡ̶oji daɡ̶a wajipatediogi niɡ̶ina meliodi me notaɡ̶anaɡ̶a.Y+Pida niɡ̶ida makaami, nigotaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji, akaatiwece ɡ̶adiɡ̶eladi, anibatooni ɡ̶adapoagi, odaa otaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji Ǥadiodi, leeɡ̶odi iniwa okanicodaaɡ̶ica ane onitice. Jiɡ̶iniaa Ǥadiodi ane ɡ̶adati okanicodaaɡ̶ica ane onitice odaa yajigotedaɡ̶awa ɡ̶anaɡ̶ajegi lodoe eledi oko. nU Niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi anodaaɡ̶ejinaɡ̶a me jotaɡ̶aneɡ̶enaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji (Lucas 11.2-4) Niɡ̶ina motaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji, jinaɡ̶awii liciagi niɡ̶ina oko anokeo mele, ane lemaanigi me dabiditiniwace niɡ̶ina moyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji catiwedi liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji, inaa loɡ̶omoce ladicotiidi, owotibige minatawece oko onadi odaa oiweniɡ̶ide. Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi, aɡ̶odibatege anigetiɡ̶ica naɡ̶ajegi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, inoka odibatege liweniɡ̶idenaɡ̶aneɡ̶egi niɡ̶ina oko.zmOdaa jiɡ̶idaaɡ̶ee aɡ̶ica ane yowooɡ̶odi niɡ̶ina maxawani niɡ̶ina oko anida lemaɡ̶amatiigi. Iniokiniwateda Ǥadiodi me yowooɡ̶odi! Igaataɡ̶a baɡ̶a nadi inoatawece. Odaa yajigotedaɡ̶awa ɡ̶anaɡ̶ajegi lodoe eledi oko. p YPida niɡ̶ina maxawani okanicodaaɡ̶ica oko anida lemaɡ̶amatiigi, awii makamokakaami mowooɡ̶oti!H  Enice niɡ̶ina maxawani okanicodaaɡ̶ica oko anida lemaɡ̶amatiigi, jinaɡ̶a adineleɡ̶enitiogi inatawece oko micataɡ̶a niɡ̶ina oko anokowo meletibigiwaji minoataɡ̶a niɡ̶inoa niiakanaɡ̶axiidi, codaa me ladicotiidi nigotaɡ̶a. Niɡ̶idi oko inoka odoletibige moiweniɡ̶ide. Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi, niɡ̶idi oko jiɡ̶idokida moiweniɡ̶ide, odaa aɡ̶odibatege naɡ̶ajegi ane domaɡ̶a yajigotediogi Aneotedoɡ̶oji.  # Jesus ɡ̶odiiɡ̶axi anodaaɡ̶ejinaɡ̶a me jaxawanaɡ̶a eledi oko Jesus eɡ̶idaa diitigi me dotaɡ̶a, odaa mee, “Adinowetitiwaji! Niɡ̶ina nigaxawanitiwaji niɡ̶ina anida lemaɡ̶amatiigi, jinaɡ̶awii lodoe eledi oko, moleetibige metiɡ̶adiweniɡ̶ideni. Igaataɡ̶a nigawiitiwaji me lodoe eledi oko, odaa Ǥadiodi ane ideite ditibigimedi ayajigotedaɡ̶awa ɡ̶anaɡ̶ajegi.2 ]0Odaa niɡ̶ida makaamitiwaji leeditibige mawii aneletema inatawece oko liciagi Ǥadiodi ane ideite ditibigimedi, igaataɡ̶a idioka limedi meletetema inatawece oko.” x i/Nige anicenitiwaji codaa nige ikeenitiogi ɡ̶ademaanaɡ̶aneɡ̶egi idiokidi ɡ̶adoiigi, odaa aɡ̶awiitetiwaji anele caticedi niɡ̶idi eledi oko anowo, igaataɡ̶a niɡ̶ina oko ane doɡ̶oyowooɡ̶oditeda Aneotedoɡ̶oji owo liciagi.7g.Igaataɡ̶a nige inoka emaani niɡ̶ina ane ɡ̶ademaanitiwaji, Aneotedoɡ̶oji ayajigotedaɡ̶awatiwaji ɡ̶anaɡ̶ajegi, igaataɡ̶a niɡ̶ina anodibatibigege ninyeelo ninionigi-eliodi romaanotedi, jiɡ̶idiaaɡ̶idi analeetibige doɡ̶owidi libeyaceɡ̶eco, pida idiaaɡ̶idi oyemaa lokaaɡ̶etedi.dA-Odaa jiɡ̶ikeenitiwaji mewi makaami lionigipi Ǥadiodi ane ideite digoida ditibigimedi. Iniaaɡ̶iniwa daɡ̶axa meletedoɡ̶odomi, igaataɡ̶a eote naɡ̶ani aligeɡ̶e ane nebi me naloteloco oko anele, codaa me niɡ̶ina oko ane beyagi. Codaa niwakateetedigi ebici niɡ̶ina oko ane iɡ̶enaɡ̶a, codaa me niɡ̶ina ane daɡ̶a iɡ̶enaɡ̶a.#?,Pida ejitaɡ̶awatiwaji leeditibige memaani ɡ̶aneloɡ̶ododipi. Codaa oeni motaɡ̶aneɡ̶eni niɡ̶ina anetiɡ̶adixoomitiwaji. Codaa otaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji mipokitalo meote aneletema niɡ̶ina aneo ane beyagitaɡ̶adomitiwaji codaa niɡ̶ina anetiɡ̶adiatenitibece. ~}{{uzz;y-x:wvvult8srrJqPoo>mll6k(iggtgheeFdchcaa`_^]6[ZY"X WXVUTSR;Q&P_OcNN:MLLJmIIHXGFECBA@v??Y>9=<8;997655 4421/|-+=*O'&$`#""$ 4Xfisa_ e O A pDnJU2Fy Codaa baɡ̶a yakadi me ixomaɡ̶ateetedice niɡ̶ina oko modotaɡ̶atibigiji, Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi. Pida Aneotedoɡ̶oji baadaɡ̶a ixomaɡ̶ateetedice niɡ̶ina oko me beyagi modotaɡ̶atibige Liwigo, aixomaɡ̶ateetedice niɡ̶ina natigide, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a nigidiaaɡ̶idi. x7 Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi mejitaɡ̶awatiwaji Aneotedoɡ̶oji me ixomaɡ̶ateetedice inoatawece ane latopaco libeyaceɡ̶eco oko, codaa niɡ̶inoa lotaɡ̶a ane beyagi modotaɡ̶atibige. Pida Aneotedoɡ̶oji baadaɡ̶a ixomaɡ̶ateetedice niɡ̶ina oko modotaɡ̶atibige Liwigo.qw[ Niɡ̶ina oko ane daɡ̶a dibatigi, odaa yakapetegi. Codaa niɡ̶ina ane daɡ̶a idaxawa me nadeegitalo Aneotedoɡ̶oji oko, odaa niɡ̶ini oko inibeyacaɡ̶atagodi, codaa eo oko mepaanaɡ̶a leegitalo moyototedice Aneotedoɡ̶oji. v9 Digowoo niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa loniciweɡ̶enigi. Aɡ̶ica ane yakadi me dakatiwece liɡ̶eladi, oditaɡ̶a dolicetalo ane nepilidi nige daɡ̶a odoejegi me oigoetini. Idokida nige oigoetini niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa loniciweɡ̶enigi odaa boɡ̶oyakadi moyadeegi ane nepilidi.Ru Pida niɡ̶ina me jiticoitice niwigo abeyaceɡ̶egi, jatika loniciwaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Liwigo. Odaa joaniɡ̶idaa me jikee Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko ɡ̶adiwigotigitiwaji. (tI Menitiwaji me jiticoitedice niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a leeɡ̶odi Belzebu, ane Satanás, me najigotiwa yoniciwaɡ̶a. Enice ame yajigotiogi anodiotibigaɡ̶adici loniciwaɡ̶a moiticoitice niwigo abeyaceɡ̶egi? Odaa niɡ̶idi anodiotibigaɡ̶adici oikee makamaɡ̶a adininaalenitiwaji.s- Odaa niɡ̶inoa ane liotaka Satanás nigoiticoitedice eletidi liotaka Satanás, odaa ja dawalacetiwage, odaa icota me ma loniciwaɡ̶a Satanás./rW Jesus yowooɡ̶oditediwe lowoogo, odaa meetediogi, “Nigidi noiigi ane dawalacetiwage, odaa dinideleɡ̶e, niɡ̶idi noiigi icota me dinaaɡ̶adi. Codaa nigidi niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a, oɡ̶oa domige dinoiigiwepodi, ane dawalacetiwage, codaa dinideleɡ̶e, icota mepaa dinaaɡ̶adi. q  Pida niɡ̶ijoa fariseutedi noɡ̶owajipatalo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a niɡ̶ijo noiigi, odaa joɡ̶oigidi, moditiogi, “Yakadi me iticoitedice niwigo abeyaceɡ̶egi leeɡ̶odi Belzebu yajigotalo loniciwaɡ̶a, niɡ̶ijo lacilo niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a.” +pO Odaa niɡ̶ijo noiigi-nelegi joɡ̶oyopo, odaa modi, “Manigidaaɡ̶idoa icoa anida aneetetege licoɡ̶egi Davi ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odaxawa?” co?  Jesus iniaa Belzebu (Marcos 3.20-30; Lucas 11.14-23) Niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶onadeegitalo Jesus ica ɡ̶oneleegiwa ane dakatiogi niwigo abeyaceɡ̶egi aneo me ɡ̶olaɡ̶a codaa mewaloɡ̶onaɡ̶a. Odaa Jesus ja icilatidi, ja yakadi me dotaɡ̶a, codaa me yatetacibece.Kn  Odaa inatawece ane noiigi onibeotege meote me newiɡ̶atace.” "m=  Doweditedeloco oko ane deɡ̶eliodi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi, ane liciagi naɡ̶ana niale libiwe ane dinoke, codaa ayaaɡ̶adi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi, niɡ̶ina oko ane liciagi nadegogo anokexaa doɡ̶ocilaɡ̶ade. Eote niɡ̶ida libakedi nigepaa iɡ̶eke inoatawece ane beyagi. %lC  Niɡ̶iniwa Iotagi adinotigimadetetege oko, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a yapaawe oko. Adinigetaɡ̶atee me dotaɡ̶a aneitice me yatecoɡ̶o oko minoa nigotadi. k  “Digawini! Etiniwa Iotagi, ane jiolatedice. Jemaa, codaa eliodi meote me idinitibeci. Jixotiogilo Iwigo. Odaa ja yatematitediogi niɡ̶ina noiigi niɡ̶ina ane iɡ̶enaɡ̶a, codaa me eetetece micota me jiwi anejigotiogi niɡ̶ina noiigi leeɡ̶odi loenataka. Dj Odaa joaniɡ̶idaa neɡ̶eote micotece niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Isaías, niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo jotigide, me yalaɡ̶atalo Jesus, niɡ̶ijo mee, Ica liotagi Aneotedoɡ̶oji ane iolatedice Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a yowooɡ̶odi modoletibige moyeloadi, odaa ja noditedicogi aneite. Eliodi oko odiotece, codaa nicilatiditedi ijotawece neelotaginadi anoyadeegitalo.g  Odaa niɡ̶ijoa fariseutedi ja noditicoaci, odaa ja dinatecoɡ̶otee odinotaɡ̶aneɡ̶etigi nimaweneɡ̶egi moyeloadi Jesus. 9fk Odaa jeɡ̶eete niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa alejaado, “Ixokenitice ɡ̶abaaɡ̶adi!” Odaa ja ixoketice libaaɡ̶adi, odaa ja icí libaaɡ̶adi, ja liciagi niɡ̶ijo caticedi.@ey Pida niɡ̶ina oko baɡ̶a daɡ̶axa mida niwaló caticedi waxacoco. Odaa jaɡ̶anatitiwaji ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶egi me daɡ̶a ɡ̶odoli me jaoɡ̶a anele niɡ̶ina me saabado.”rd] Odaa ja igidi Jesus, meetediogi, “Diɡ̶ini niɡ̶ina akaamitiwaji anokanitece niwaxacoco, oditaɡ̶a daxaboketinece begi niɡ̶ina me saabado, odaa domigetaɡ̶a dinoniciwaɡ̶aditibece me noɡ̶atice niwaxacoco midataɡ̶a begi.c3 Odaa ini ica ɡ̶oneleegiwa beyagi libaaɡ̶adi, alejaado. Pida idi niɡ̶ijoa neloɡ̶ododipi Jesus odoletibige me nilaagedi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi moige, moditalo, “Ijo ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶egi, domige ɡ̶odika me jicilatitaɡ̶a eelotaginaɡ̶a ina me saabado?” |bq Jesus icilatidi ica ɡ̶oneleegiwa me saabado (Marcos 3.1-6; Lucas 6.6-11) Jesus naɡ̶a noditedice niɡ̶ijo aneite, odaa jiɡ̶igo manitaɡ̶a liiakanaɡ̶axi judeutedi./aW Igaataɡ̶a Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, ida inaɡ̶atetigi me idalaɡ̶ata niɡ̶ica ane jakataɡ̶a me jaoɡ̶a niɡ̶ina me saabado.” ` Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a mee, ‘Jemaa niɡ̶ina oko moiwikode eledi oko, pida ajemaa niɡ̶ina oko moyeloadi eijeeɡ̶agi monibootiwa.’ Doɡ̶owooɡ̶otitiwaji ane diitigilo niɡ̶inoa notaɡ̶a, agotaɡ̶a ɡ̶alaagetedipi niɡ̶ijo ane diɡ̶ica leemidi._} Ejitaɡ̶awatiwaji digoina ɡ̶adiwigotigi ini oko ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi caticedi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi.l^Q Eleditace, midiwa Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, idi liwai ane iditini Moisés, iwoteloco sacerdotitedi me yakadi mowo libakedi niɡ̶ina me saabado, odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee, aɡ̶oyotete niiɡ̶enatakaneɡ̶egi ane ɡ̶odoli me jibaaɡ̶a niɡ̶ina me saabado, pida anilaagetedipi. Odaa ajawienataka neɡ̶eliodi malomeɡ̶enitibigelogo niɡ̶idiwa notaɡ̶a.F] Davi naɡ̶a dakatiwece liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji, odaa ja yeligo niɡ̶ijoa paontedi baanaɡ̶a oibootalo Aneotedoɡ̶oji, ligiiwepodi lokaaɡ̶etedi. Pida ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶egi ɡ̶odiiɡ̶e me diɡ̶ica ane yakadi me yeligo niɡ̶ijoa paontedi. Ijokijoa sacerdotitedi moyakadi moyeligo niɡ̶ijoa paontedi./\W Odaa Jesus ja igiditediogi, mee, “Ajawienataka niɡ̶ica malomeɡ̶eniteloco ane loenatagi Davi niɡ̶ijo jotigide, Davi icaaɡ̶icoa lokaaɡ̶etedi nigodi nigigi.n[U Pida ijoa icoa fariseutedi anonadi noɡ̶onotegi ligecidi leyeema. Noɡ̶onadi, odaa moditalo Jesus, “Digawini! Niɡ̶idi anodiotibigaɡ̶adici joɡ̶owo ane yolitoɡ̶odomi ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶egi niɡ̶ina me saabado.” XZ + Jesus ane Ǥoniotagodi baaniɡ̶iniaa niiɡ̶etedoɡ̶owa ane jaoɡ̶a niɡ̶ina me saabado (noko anodeemitetibige judeutedi leeɡ̶odi niiɡ̶enatakaneɡ̶egi) (Marcos 2.23-28; Lucas 6.1-5) Odaa naɡ̶a saabado, Jesus ja yakagiditedeloco ica nixoɡ̶otagi ane dinanateloco leyeema. Niɡ̶ijo anodiotibece ijo mijoataɡ̶a, ja nigodi nigigi. Odaa joɡ̶onotegi ligegi leyeema oyeligo lolagi.Y# Igaataɡ̶a ɡ̶adotoinaɡ̶atijegi ane jajigotaɡ̶awa aɡ̶adibeyacaɡ̶ati, codaa ɡ̶adoyaɡ̶agi ane jajigotaɡ̶awa aiwaaɡ̶adi.” SX Micataɡ̶a niɡ̶ina ewalaile me yoyaɡ̶adi lotoinaɡ̶atijegi aneo me yakadi me ilakidetice niotagodi me diba, odaa idaaɡ̶eni oleetibige madadiwaɡ̶atitiwaji codaa adiniiɡ̶axinitece iiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco, igaataɡ̶a Ee okaaɡ̶egi codaa aɡ̶ee anaɡ̶axakeneɡ̶egi, odaa jaɡ̶akatitiwaji ɡ̶anipenaɡ̶adi anele.IW  Anagi meetaɡ̶a akaamitawecetiwaji baanaɡ̶a anigaaxetema ɡ̶adewiɡ̶a leeɡ̶odi me micataɡ̶a doɡ̶oyaɡ̶atitiwaji noyaɡ̶aka ane iwaaɡ̶adi, odaa jao manipenitema ɡ̶adawikodico. V  Jesus meetediogi, “Eiodi ja yajigote ibaaɡ̶adi inoatawece. Aɡ̶ica ane yowooɡ̶odi Lionigi Aneotedoɡ̶oji, iniokiniwateda Eiodi me idowooɡ̶odi. Codaa aɡ̶ica ane yowooɡ̶odi Eiodi, emokee ane Ee Lionigi, inaa niɡ̶ina oko ane jao monadi Eiodi. ^U5 Joɡ̶etetaɡ̶awa Eiodi, leeɡ̶odi jiɡ̶idaaɡ̶ida niɡ̶ica anemaani mawii.” @Ty  Jesus noɡ̶a ligecaɡ̶aloɡ̶o laaleɡ̶enali niɡ̶ina oko ane diitalo (Lucas 10.21-22) Naɡ̶ajo lakata, Jesus meete Aneotedoɡ̶oji, “Eiodi, ane Niotagodi ditibigimedi, codaa me iiɡ̶o. Iniotagodetaɡ̶awa leeɡ̶odi maɡ̶atiti anodaa diitigilo yotaɡ̶atiogi niɡ̶ina oko anodiletibige diɡ̶inoa lixaketedi codaa doɡ̶oyowooɡ̶odi inoatawece. Pida biɡ̶ikeenitiogi ane diitigilo yotaɡ̶a niɡ̶ina oko ane deɡ̶ewi ina ica lixakedi, micataɡ̶a niɡ̶ina nigaanigawaanigi analeedaɡ̶a diwaxinaɡ̶a.XS) Ejitaɡ̶awatiwaji, niɡ̶ica noko nige iloikatidi Aneotedoɡ̶oji oko leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco, odaa daɡ̶axa me ɡ̶adiloikatititetiwaji caticedi niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Sodoma.” KR Akaami, niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Cafarnaum. Aneotedoɡ̶oji adoɡ̶etetedaɡ̶awatiwaji, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ɡ̶adadeegitedibigimece ditibigimedi aneite. Pida diiɡ̶enatakatedaɡ̶awatiwaji metiɡ̶adokolenitiogi minitaɡ̶a noledi ane daɡ̶a ipe. Igaataɡ̶a jeɡ̶eliodi me jaote ɡ̶odoxiceɡ̶etedi anoikee loniciwaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, pida idokee aɡ̶ikanitiwaji mawii ane beyagi ane daɡ̶a yemaateda Aneotedoɡ̶oji. Daɡ̶a jaote niɡ̶ijoa ɡ̶odoxiceɡ̶etedi niɡ̶ijo jotigide catiwedi nigotaɡ̶a Sodoma, odaa niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipitigi toɡ̶oika mowo ane beyagi, codaa Aneotedoɡ̶oji agotaɡ̶a yaaɡ̶adi naɡ̶ajo nigotaɡ̶a, odaa taɡ̶aleeɡ̶ani codaa ina noko.jQM Pida ejitaɡ̶awatiwaji, niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji nige iloikatidi niɡ̶ina oko leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco, odaa daɡ̶axa me ɡ̶adiloikatititetiwaji caticedi niɡ̶idi niɡ̶eladimigipitigi nigotadi Tiro aniaa Sidom. Aneotedoɡ̶oji icota me iloikatidi noiigi ane doɡ̶oika mowo ane beyagi (Lucas 10.13-15) Odaa Jesus jiɡ̶idaaɡ̶eyatedigi me yotaɡ̶aneɡ̶etediniwace ɡ̶onitiadi inoa lotaɡ̶atediogi niɡ̶eladimigipitigi nigotadi anei meote owidi ɡ̶odoxiceɡ̶etedi, leeɡ̶odi niɡ̶ijo oko aɡ̶odinilaatece libeyaceɡ̶eco..NU Odaa Aneotedoɡ̶oji jaɡ̶aɡ̶a idimonya Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, odaa baɡ̶a jiitiogi nalokeco, codaa me jeligo niweenigi anele, jacipe viinyo. Odaa niɡ̶ina noiigi modi, ‘Digawini! Niɡ̶iniwa ɡ̶oneleegiwa olade, codaa me acipeɡ̶egi, lokaaɡ̶edi niɡ̶ina anodibatibigege ninyeelo ninionigi-eliodi romaanotedi, codaa me niɡ̶ina oko ane daɡ̶axa me abeyacaɡ̶aɡ̶a.’ Pida oko anida lixakedi ane icoɡ̶otibigimece miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ina oko idioka limedi meo ane iɡ̶enaɡ̶a.” M! Jiciaceeketege nigaanigipawaanigi leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji nimonya João, odaa aɡ̶igo nalokeco daɡ̶a yeligo niweenigi anele, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a wacipeta viinyo. Odaa niɡ̶ina noiigi joɡ̶odi, ‘Niɡ̶ida ɡ̶oneleegiwa dakatiogi niwigo abeyaceɡ̶egi.’6Le ‘Ja jatenaɡ̶anaɡ̶ataɡ̶adomitiwaji nateneɡ̶egi nadoneɡ̶egi jatiiɡ̶a natena, pida aɡ̶emaanitiwaji manibaile. Codaa ja jatenaɡ̶anaɡ̶ataɡ̶adomitiwaji natenaɡ̶aneɡ̶egi lajo monaligitini émeɡ̶egi, pida aɡ̶emaanitiwaji manoeni oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a akaami agecaɡ̶alodipi.’IK  Amigetiɡ̶ini ica ane jiciaceeketege niɡ̶ina noiigi ane newiɡ̶a niɡ̶inoa nokododi? Liciagi nigaanigipawaanigi ane nicotiniwace dinalokowepodi. Odaa ini lapo ane dapaaweta eledi, meeta,9Jm Nigemaani majipaatalo yotaɡ̶a, enice atacoli! Iw Odaa nigemaanitiwaji me iwaɡ̶ati anoyatemati, João jiɡ̶iniaaɡ̶ini niɡ̶ijo Elias ane leeditibige me dopitijo. H  Pida maleediɡ̶icatibige me yatemati João latematigo, ijotawece niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji, codaa lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, oyalaɡ̶ata niɡ̶ica anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji me doletedibige me iiɡ̶e ɡ̶odaaleɡ̶enali.NG Niɡ̶ijoa nokododi me yatematitedibece João latematiko, codaa niɡ̶ina noko, niɡ̶ina oko nawikodeeɡ̶a, leeɡ̶odi moikatece Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶enali. Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko loidenaɡ̶a odoletibige modinigaanyetece domoɡ̶owotibige me daɡ̶aleeɡ̶oika Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶enali.F7 Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. João Batista daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi, caticedi inatawece oko aninaa codaa natigide. Pida niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji nige iiɡ̶e laaleɡ̶ena oko ane diɡ̶ica naɡ̶atetigi, odaa niɡ̶ini oko daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi caticedi João.HE  Igaataɡ̶a lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji jotigide naɡ̶akaa yalaɡ̶ata João, mee, ‘Digawini! Ida iiɡ̶exegi, ane datematika maleediɡ̶icatibige diɡ̶icoo. Yoetaɡ̶adomi ɡ̶anaigi.’ 'DG Enice, amiini ica anemii awinitiwaji? Ejime emii mawinitiwaji anigepidiɡ̶ijo niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji. Odaa ejitaɡ̶awatiwaji, niɡ̶ijo anemii awinitiwaji daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi caticedi niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji./CW Enice, amiini ica anemii awinitiwaji? Ejideɡ̶emiitiwaji mawini ɡ̶oneleegiwa liico, ane dinixotinigilo nowoodi libinienaɡ̶a ane dakake loojedi. Niɡ̶ina oko anodinixotinigilo nowoodi libinienaɡ̶a ane dakake loojedi odiɡ̶eladetigilo diimaɡ̶a nelecoli, liɡ̶eladi ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a.B/ Niɡ̶ijo naɡ̶a noditicoaci niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi João, odaa Jesus ja yalaɡ̶ate João, meetediogi niɡ̶ica oko, “Niɡ̶ijo neɡ̶emiitiwaji akapetege João midi nipodigi ane yadilo ane diɡ̶ica niɡ̶eladimigipi, amiini ica anemii awinitiwaji? Ejideɡ̶emiitiwaji mawini ɡ̶oneleegiwa aɡ̶amaleɡ̶egi ane diɡ̶ica baɡ̶a lowoogo, micataɡ̶a niɡ̶ina naanyogo ane igiketibece niocodi._A7 Nige daɡ̶a ikani madinakatoni, odaa niɡ̶ida makaami jaɡ̶aniniitibecitiwaji.” @1 Naɡ̶a yatetacibigiwaji ɡ̶oladi, alejaadotedi jeɡ̶ewaligi, dawace-loolatedi ja nicilaɡ̶a, aticilonadi ja najipaaɡ̶a, émaɡ̶aɡ̶a ja newiɡ̶atace, codaa nibodicetedi anele ane icoɡ̶otedibigimece miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji joɡ̶oyeloɡ̶oditiogi madewetedi. ? Jesus naɡ̶a igidi, meetediogi, “Opilitijotiwaji, eloɡ̶otita João anajipaata, codaa eloɡ̶otita yoenataka baanaɡ̶a anati. >  Noɡ̶ototalo Jesus, moditalo, “Manigakamaɡ̶akaami ica anenagi ɡ̶odewikatidi, oɡ̶oa domigalee jaliiɡ̶atege eledi?” =3  Icoa liiɡ̶exedi João Batista igotibeci oige Jesus (Lucas 7.18-35) João Batista idei niwiloɡ̶onaɡ̶axi. Naɡ̶a dibodicetibige niɡ̶icoa ane loenataka Cristo, odaa ja iiɡ̶e itoataale niɡ̶ijo anodiotibeci moige Jesus. <  Jesus iniaa João Batista Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a ika me niiɡ̶axitediniwace niɡ̶ijo dooze anodiotibece, odaa ja noditedice, jiɡ̶igo diiɡ̶axinaɡ̶a codaa me yeloɡ̶oditedibece ɡ̶obodicetedi anele midiwataɡ̶a nigotadi niɡ̶idi nipodigi. ; *Codaa niɡ̶ina ane yacipeɡ̶eta ninyoɡ̶odi ane diwete anigepidiɡ̶ijo niɡ̶ina anoniotici ane daɡ̶a ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a, pida leeɡ̶odi me iiɡ̶exegi, ajawienatakanaɡ̶a niɡ̶ini oko me dinigaanyetece naɡ̶ajegi anele ane yajigote Aneotedoɡ̶oji.” d:A )Niɡ̶ina anele me dibatege niɡ̶ina ane yeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi ane libakegitema Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ini oko dibatege icaaɡ̶ica niɡ̶ica laɡ̶ajegi Aneotedoɡ̶oji ane yajigotediogi niɡ̶ina ane yeloɡ̶oditedibece lowooko. Codaa niɡ̶ina ane dibatege niɡ̶ina oko ane iɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi me iɡ̶enaɡ̶a, niɡ̶ini oko dibatege icaaɡ̶ica naɡ̶ajegi Aneotedoɡ̶oji ane yajigotediogi niɡ̶ina ane iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji. 9  ( Ica laɡ̶ajegi Aneotedoɡ̶oji ane yajigo (Marcos 9.41) Niɡ̶ina anele me dibataɡ̶agitiwaji, odaa aaɡ̶aɡ̶a ele me dibatigi. Niɡ̶ina anele me dibatigi, odaa ele me dibatege Aneotedoɡ̶oji ane idimonya.18[ 'Niɡ̶ina aninoka doletibige me dowediteloco epaa lewiɡ̶a, codaa epaa dinowedi adinigaanyetece lewiɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane domaɡ̶a yajigote. Niɡ̶ina ane daɡ̶a yewiɡ̶atema epaa lakataɡ̶a, pida ja igo me yeleotomi, joaniɡ̶iniaa dinigaanyetece lewiɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane yajigo. p7Y &Inoka yakadi mida aneetigi niɡ̶ina baanaɡ̶a igo me dawikode nigepaa yeleo leeɡ̶odi me niotibici.(6I % Leeditibige me jemaanaɡ̶a Jesus caticedi niɡ̶ina eledi oko Niɡ̶ina oko ane yemaa eliodi codaa me eliodo caticedi me idemaa, niɡ̶ini oko ayakadi diɡ̶ida aneetigi, codaa niɡ̶ina ane yemaa lionigi codaa me liona caticedi me idemaa, niɡ̶ini ayakadi diɡ̶ica aneetigi.V5% $Odaa dinaxakawepodi niɡ̶idi oko, idaaɡ̶ida me domaɡ̶a dinoiigiwepodi. 4 #Leeɡ̶odi janagi me jao niɡ̶ina nionigi me lakapetegi eliodi, niona lakapete eliodo, codaa me niiɡ̶ate lakapete loxiiɡ̶ate.3' " Oko dawalacetiwage leeɡ̶odi Jesus (Lucas 12.51-53; 14.26-27) Jinaɡ̶aleetibige daɡ̶a janagi digoina iiɡ̶o daɡ̶a jao me ilaɡ̶atiwage inatawece niɡ̶ina oko. Ajanagi daɡ̶a jao me ilaɡ̶atiwage, pida janagi micataɡ̶a niɡ̶ina oko ane nadeegi lodaajo, odaa niɡ̶ina oko idiokiditiwage, pida dawalacetiwage.2' !Pida niɡ̶ina anee me diɡ̶ica aneetigi lodoe niɡ̶ina oko, odaa Ee eledi eji me diɡ̶ica anejitege lodoe Eiodi ane ideite ditibigimedi. &1E Ica oko anida aneetege Cristo icaaɡ̶ica ane daɡ̶a onigecaɡ̶atema (Lucas 12.8-9) Niɡ̶ina ane dineloɡ̶odi lodoe niɡ̶ina eledi oko mida aneetigi, odaa Ee aaɡ̶aɡ̶a jeloɡ̶oditalo Eiodi ane ideite ditibigimedi mida anejitege.j0M Enice jinaɡ̶adoii! Igaataɡ̶a daɡ̶axa mida ɡ̶aniwaló caticedi niɡ̶inoa ilaaɡ̶axodi. [// Codaa Aneotedoɡ̶oji yowooɡ̶odi ane liwokodi ɡ̶adamodi aneitigi ɡ̶adacilo.G. Niɡ̶ina oko adakake loojedi moyaa iniwataale ilaaɡ̶axodawaanaɡ̶a, loojedi onaniteci beexo. Pida niɡ̶ina ilaaɡ̶agi inoka enitinigi iiɡ̶o, nige yemaa Aneotedoɡ̶oji ane Ǥadiodi.x-i Jinaɡ̶adoiita niɡ̶ina anoyakadi mowo anodigo ɡ̶adolaadi, leeɡ̶odi aɡ̶ica loniciwaɡ̶a doɡ̶oyeloadi ɡ̶adiwigo. Pida adoiitalo Aneotedoɡ̶oji anepaɡ̶a yakadi me yaaɡ̶adi ɡ̶adewiɡ̶a minitaɡ̶a noledi ane daɡ̶a ipe.C, Niɡ̶inoa anejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina me enoale, eloɡ̶otitiogi niɡ̶ina oko me noko. Codaa niɡ̶ina anajipaata ane dinaɡ̶aditi, eloɡ̶oti anei eliodi oko moyakadi mowajipata.+  Niɡ̶ica anepaɡ̶a leeditibige me idoiiɡ̶a (Lucas 12.2-7) Jinaɡ̶adoiitiogi niɡ̶ina oko. Igaataɡ̶a inoatawece ane dinapoɡ̶oditedini icota moyowiegi, codaa inoatawece anoyowiegitelogo, icota moyowooɡ̶odi.4*a Enice niɡ̶ina niiɡ̶axinigi leeditibige me ninitibece niɡ̶ina mododigo digo mijotaɡ̶a niɡ̶ijo niiɡ̶axinoɡ̶odi, codaa niɡ̶ina niotagi leeditibige maɡ̶aɡ̶a ninitibece niɡ̶ina mododigo digo mijotaɡ̶a niɡ̶ijo niotagodi. Nigoditalo niɡ̶ijoa ane nebi diimigi me Belzebu (ane liboonaɡ̶adi Satanás), odaa eledi owote liboonaɡ̶atedi ane daɡ̶axa me beyagi niɡ̶idi loiigi niɡ̶ijoa ane nebi diimigi. H)  Aɡ̶ica niiɡ̶axinigi ane naɡ̶axateloco niiɡ̶axinoɡ̶odi daɡ̶a daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi. Codaa aɡ̶ica niotagi ane naɡ̶axateloco niotagodi daɡ̶a daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi.!(; Nigetiɡ̶adiatenitibece anigani nigotaɡ̶a, odaa ialeticogi manitaɡ̶a eledi nigotaɡ̶a. Ejitaɡ̶awatiwaji anewi, midioka limedi mani eledi nigotaɡ̶a anei makati mawii niɡ̶ida ibakedi nigepaaɡ̶icota me idopitijo, Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi. F' Leeɡ̶odi maniwiticitiwaji, inatawece oko icota moyelataɡ̶adomi. Pida niɡ̶ina ane daɡ̶a ika me niotici, codaa me daɡ̶a ika me idinakato, biɡ̶ida lewiɡ̶a ane diɡ̶ica liniogo.&&E Niɡ̶ina oko icota moyajigo epaa nioxoadipi monigodi, codaa eniododipi oyajigo lionigipi, odaa nionigipi ja lakapetedi eliododipi, odaa joɡ̶owo monigodi.D% Igaataɡ̶a nige limedi motaɡ̶anitiwaji, ɡ̶adotaɡ̶a aicoɡ̶otedigi makaamitaɡ̶a, pida icoɡ̶otedigi mijotaɡ̶a Liwigo Aneotedoɡ̶oji ane Ǥadiodi anini makaamitaɡ̶atiwaji. ~$u Nigetiɡ̶adadeegiticogi lodoe ɡ̶oniwinoɡ̶odi, jinaɡ̶a ɡ̶adigecaɡ̶aleɡ̶eni ane alitigi ɡ̶agegi. Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji eote mowooɡ̶otitiwaji niɡ̶ica ane alitigi ɡ̶agegi nigicota naɡ̶aca lakata nige limedi motaɡ̶ani.l#Q Leeɡ̶odi maniwitici, odaa etiɡ̶adadeegiticogitiwaji midiwataɡ̶a lacilodi ane niiɡ̶enatakanaɡ̶a, codaa me midiwataɡ̶a inionaɡ̶a-eloodoli, odaa joɡ̶oiwi anigotaɡ̶awa, codaa odiiɡ̶enatakataɡ̶awa metiɡ̶adiloikatiti. Odaa jeɡ̶eniticitiwaji midiwataɡ̶a lacilodi ane niiɡ̶enatakanaɡ̶a, codaa me miditaɡ̶a ane daɡ̶a judeutedi." Anidakitiogi niɡ̶ina oko. Igaataɡ̶a etiɡ̶adiwilotiwaji codaa etiɡ̶adadeegiticogi midiwataɡ̶a lacilodi moiwi anodigotaɡ̶awa, codaa icota metiɡ̶adalakenitibige catiwedi liiakanaɡ̶axiidi judeutedi, oyatitaɡ̶awa lalakenaɡ̶anaɡ̶atedi.!'  Icoa lawikodico niɡ̶ijo anodiotibece Jesus (Marcos 13.9-13; Lucas 21.12-17) Digawinitiwaji! Ǥadiiɡ̶eni micoataɡ̶a niɡ̶inoa waxacocoli memii liwigotigi oko ane liciagi diwilecoɡ̶oni. Enice ecoɡ̶otace owookoni nigepaa nige awii ane ɡ̶abakedi. Nigawii, odaa abakeni ɡ̶adacilo, me daɡ̶a beyagi ɡ̶adowoogo.y k Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. Niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji nige iloikatidi niɡ̶idi oko leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco, odaa daɡ̶axa me beyagi niɡ̶ica anigotediogi niɡ̶idi oko caticedi me liciagi anigotediogi niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipitigi Sodoma ajaa Gomorra niɡ̶ijo naɡ̶a yaaɡ̶adi niɡ̶ijo jotigide, leeɡ̶odi niɡ̶ijoa lakataɡ̶a ane beyagi. - Codaa nige deɡ̶ele modibataɡ̶agi anigini diimigi, domige anigani nigotaɡ̶a, codaa nige doɡ̶oyemaa mowajipatalo ɡ̶adatematiko, odaa niganotiticogi niɡ̶ini diimigi, domige naɡ̶ani nigotaɡ̶a, iticiɡ̶i ɡ̶awelatedi me ikeeni me daɡ̶adiaaɡ̶ica anenitege.fE Nigele modibataɡ̶agitiwaji niɡ̶idi oko ane liɡ̶eladi niɡ̶ica diimigi, odaa ipokitalo Aneotedoɡ̶oji me ibinietediogi. Pida nige deɡ̶ele modibataɡ̶agi, odaa jiniɡ̶ipokitalo Aneotedoɡ̶oji me ibinietediogi.\1 Nigakaatiwecetiwaji diimigi, odaa anicenitiniwace niɡ̶ica oko niɡ̶eladimigipi.P Nigakaatiwecetiwaji anigani nigotaɡ̶a domige nigotakawaana, odaa oleetibige liɡ̶eladi niɡ̶ina oko anodeemitetibige, odaa idiaaɡ̶onitetiwaji nigepaa limedi manotiticogi naɡ̶ani nigotaɡ̶a.(I Codaa jinaɡ̶adeegi ɡ̶aniboco maniwiaje, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a anigetaɡ̶ani eledi ɡ̶anoecaɡ̶axi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a eletidi ɡ̶awelatedi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ɡ̶agiilaɡ̶adi. Igaataɡ̶a ewi niɡ̶ina modi, ane diba leeditibige me dibatege ane yopotibige me yewiɡ̶a. K Codaa jinaɡ̶awii adeegi dinyeelo catinedi ɡ̶aninyeelaɡ̶axi.P Icilatititiwaji eelotaginadi, codaa awii émaɡ̶aɡ̶a me newiɡ̶atace. Codaa awii niɡ̶ina oko ane dawace-loolatedi me nicilaɡ̶a. Iticoitedice niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a anodakatiogi oko. Inoatawece niɡ̶inoa anabaategetiwaji aɡ̶ica loojedi, odaa jinaɡ̶a domaɡ̶a abanoonaɡ̶ani mawii niɡ̶ida ɡ̶abakeditiwaji. Emiitiwaji atematikani, eni, ‘Niɡ̶ina natigide Aneotedoɡ̶oji jiɡ̶idaaɡ̶eyatedigi me iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko.’#? Pida oleetibige oko miditaɡ̶a ɡ̶odoiigi Israel, niɡ̶ijo ane aniatagigipi, ane liciagi niɡ̶inoa waxacocoli aneyamaɡ̶aticoace, odaa jaɡ̶aniadi.wg  Jesus iiɡ̶e niɡ̶ijoa dooze liiɡ̶exedi mowo ica libakedi (Marcos 6.7-13; Lucas 9.1-6) Jesus iiɡ̶e niɡ̶ijoa dooze ɡ̶oneleegiwadi, odaa ja najoitediniwace, meetediogi, “Jineɡ̶emiitiwaji liɡ̶eladi niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi, codaa jinaɡ̶akaatiwece nigotadi samaritaanotedi.       (2-4) Digawini ane liboonaɡ̶atedi niɡ̶ijo dooze anodiotibece Jesus: odoejegi Simão, aneledi oyatigi me Pedro, ijaaɡ̶ijo nioxoa ane liboonaɡ̶adi André; Tiago ijaa João dinioxomigipi ane lionigipi Zebedeu; Filipe, Bartolomeu, Tomé ijaa Mateus anijo me dibatibigege ninyeelo ninionigi-eliodi romaanotedi; Tiago lionigi Alfeu, Tadeu, ijaa eledi Simão ane domaɡ̶a lowoogo me iticoiticoace romaanotedi me noditicoaci nipodaɡ̶a judeutedi; ijaa Judas Iscariotes aneyaa Jesus mijotaɡ̶a neloɡ̶ododipi.  Icoa dooze liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi (Marcos 3.13-19; Lucas 6.12-16) Jesus eniditediogi dooze ɡ̶oneleegiwadi modiotibece. Odaa ja yajigotediogi loniciwaɡ̶a moiticoitedice niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a anodakatiogi niɡ̶ina oko, codaa moicilatidi okanicodaaɡ̶ica ane latopagi neelotagi codaa me nibeyacaɡ̶ajegi.   &Odaa ipokitalo Aneotedoɡ̶oji me niwakatee eletidi nibakecajoli moyaxawa eledi oko monakato Aneotedoɡ̶oji, liciagi niɡ̶ijo anodipokota niɡ̶ini ane nebi nixoɡ̶otagi nelegi me niwakatee eletidi ɡ̶oneleegiwadi monopilaɡ̶aditedio lawodigijedi.” @y %Odaa Jesus jeɡ̶eetediogi niɡ̶ijo anodiotibece, “Niɡ̶idi oko liciagi niɡ̶ina nixoɡ̶otagi nelegi baanaɡ̶a leeditibige monopilaɡ̶aditio. Pida ane nibaaɡ̶a aɡ̶eliodi.I  $Naɡ̶a nadi Jesus niɡ̶ijo noiigi-nelegi, odaa ja iwikodetediogi, leeɡ̶odi me nawikodeeɡ̶a, aɡ̶ica ane yaxawatiogi, iciaceeketetege niɡ̶inoa waxacocoli ane diɡ̶ica nowienoɡ̶odi.s_ # Jesus iwikodetediogi ica noiigi Odaa Jesus igotetece idiwatawece nigotadi codaa me nigotadawaanaɡ̶a, diiɡ̶axinaɡ̶a midiwa niiakanaɡ̶axiidi, yeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele, Aneotedoɡ̶oji me doletedibige me iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko, codaa icilatidi inoatawece ane latopaco neelotika, codaa me niɡ̶ina oko ane diɡ̶ica loniciwaɡ̶a.. U "Pida niɡ̶ijoa fariseutedi modi, “Niɡ̶ijo lacilo niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a jiɡ̶ijaa yajigotalo loniciwaɡ̶a me iticoitedice niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a.” \ 1 !Neɡ̶eote Jesus niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi me noditice mijotaɡ̶a niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa, odaa ja dotaɡ̶a. Ijotawece niɡ̶ijo noiigi-nelegi eliodi moyopo, odaa modi, “Aɡ̶ica me jinataɡ̶a digoina ɡ̶oniiɡ̶o Israel ɡ̶oneleegiwa ane yakadi meo ɡ̶odoxiceɡ̶edi liciagi niɡ̶ida aneote niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa.” v e Jesus icilatidi ica ewaloɡ̶onaɡ̶a Niɡ̶ijo noɡ̶opitibeci niɡ̶ijoa itoataale ɡ̶oneleegiwadi, odaa ica eledi oko joɡ̶onadeegitalo Jesus ica ɡ̶oneleegiwa ane dakatiogi niwigo abeyaceɡ̶egi aneo me ewaloɡ̶onaɡ̶a. # Pida noɡ̶opitibeci, joɡ̶oyatematitiogi iditawece niɡ̶idi oko niɡ̶eladimigipitigi niɡ̶idi nipodigi me Jesus nicilatiditediniwace. 5 c Odaa ja yatetibigiwaji, jeɡ̶ele ligecooɡ̶eli. Odaa Jesus ja najoitediniwace, meetediogi, “Jinaɡ̶a domaɡ̶a ica anatematiita niɡ̶ida ane ejigotaɡ̶awatiwaji!”) Odaa Jesus ja dibatedeloco ligecooɡ̶eli, odaa meetediogi, “Enice niɡ̶ina natigide ja ɡ̶adicilitiwaji, leeɡ̶odi me iwaɡ̶atakani!”0Y Naɡ̶a icotedicogi Jesus ica diimigi, odaa niɡ̶ijoa etoinadi joɡ̶oigaalatiwece. Naɡ̶a dakatiobece, odaa joɡ̶ototalo. Odaa Jesus jeɡ̶eetediogi, “Domige iwaɡ̶atakani ica me jakadi me ɡ̶adicilatititiwaji?” Odaa joɡ̶oigidi, moditalo, “Ejiwaɡ̶atakanaɡ̶a, Ǥoniotagodi.” %C  Jesus icilatidi itoataale etoinadi Jesus naɡ̶a noditedice niɡ̶ijo aneite. Odaa eɡ̶idaa diitedigi migo, icoa itoataale etoinadi joɡ̶oigaalatece, codaa napaawaɡ̶ateloco, moditalo, “Akaami anida anenitege licoɡ̶egi inionigi-eliodi Davi, ɡ̶odiwikodeneɡ̶egi.” _7 Odaa noɡ̶odibodiceta niɡ̶ida Jesus aneote jiɡ̶ilaagiteloco iditawece nipodigi. =s Niɡ̶ijo naɡ̶a noditicoaci niɡ̶ijo oko. Odaa Jesus ja dakatediwece ane liotaɡ̶adi naɡ̶ajo nigaanawaana ane yeleo. Naɡ̶a dibatedigi libaaɡ̶adi, odaa ja nicooɡ̶etedi.w Odaa meetediogi, “Emii anotiticoacetiwaji! Naɡ̶adi nigaanawaana ayeleo, pida diote.” Odaa joɡ̶oilajitedibece.oW Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus jiɡ̶igo liɡ̶eladi niɡ̶ijo lacilo judeutedi. Niɡ̶icotedio, odaa ja naditediogi niɡ̶ijo anoyatetigi natenaɡ̶aneɡ̶egi lajo émeɡ̶egi monaligitini, idiaaɡ̶idi ica oko ane nacaagaɡ̶ateloco.   Naɡ̶a nilokotedijo Jesus, odaa ja nadi naɡ̶ajo iwaalo. Odaa jeɡ̶eete, “Iona, jinaɡ̶adoii! Ja ɡ̶adicili, leeɡ̶odi me iwaɡ̶ati Aneotedoɡ̶oji me yakadi me ɡ̶adicilatiti.” Naɡ̶ajo iwaalo naɡ̶a dibateloco nijayogo Jesus, odaa ja icí.  Naɡ̶ajo iwaalo eo niɡ̶ida anee, leeɡ̶odi mee me dowooko, “Onexaa jiba-aatece nijayogo liniogo, odaa ja idici.” /W Eɡ̶idaa diiticogi migotibeci, odaa aca iwaalo ja nowidila Jesus. Joneɡ̶eote dooze nicaaɡ̶ape mawodina. Naɡ̶a iwidatece Jesus, odaa dibatece nijayogo liniogo.a~; Odaa Jesus jiɡ̶igo lixigaɡ̶awa, ijaaɡ̶ijo anodiotibece eledi igotibeci odiotece. /}W  Jesus icilatidi aca iwaalo acaaɡ̶aca nigaanawaana (Marcos 5.21-43; Lucas 8.40-56) Jesus eɡ̶idaaɡ̶ee me notaɡ̶aneɡ̶etediniwace niɡ̶ijo anodiotibeci João, niɡ̶icotalo ica lacilo judeutedi, odaa ja yamaɡ̶atedini lokotidi lodoe Jesus, meetalo, “Iona ja leedi me yeleo. Anagi ipekeniteloco ɡ̶abaaɡ̶atedi amaleeɡ̶aɡ̶a icí.”^|5 Codaa aɡ̶ica ane yadotinigi viinyo gela naɡ̶ana laɡ̶aaɡ̶axi ewacogo baanaɡ̶a opake. Nigeo iatinigi viinyo gela, odaa naɡ̶ada laɡ̶aaɡ̶axi opake datope, odaa viinyo jaɡ̶aɡ̶a aniadi. Pida oyatinigi viinyo naɡ̶aca laɡ̶aaɡ̶axi gela, odaa naɡ̶ada laɡ̶aaɡ̶axi abeyagi, codaa me viinyo eledi aɡ̶aleeɡ̶aniadi.” { Aɡ̶ica ane napadeta nowoodaɡ̶agi oxiiɡ̶odi niɡ̶ina lapadenaɡ̶anaɡ̶adi gela anepaɡ̶alee yexogo, igaataɡ̶a niɡ̶idi lapadijegi gela nige dinixigi, odaa ja daa niɡ̶idi nowoodaɡ̶agi oxiiɡ̶odi. Odaa niɡ̶ica laakajegi ja daɡ̶axa me nelegi. ~}}${zxvwuKsIqoyomn'll kkjZhh'g8feendccb!a(_^]\p\ZYWWMV$TSQPP5OZNN"LJ~IjHG6ED_CBA@??>a_k}ONiɡ̶ina oko nige yowo meo niɡ̶ina ane beyagi, odaa laaleɡ̶ena niɡ̶ini oko ja napioi. Pida niɡ̶ina oko nige daɡ̶a iwilegiteda libaaɡ̶atedi anoiiɡ̶axitece me lakatigi, baadaɡ̶a napioyaɡ̶adi laaleɡ̶ena.” %|CIgaataɡ̶a niɡ̶ina oko yowo niɡ̶ina ane beyagi catiwedi laaleɡ̶ena, odaa ja yeloadi niɡ̶ina eledi oko, codaa loomatewa lodawa eledi oko, codaa niɡ̶ina oko ane loomatewa ane daɡ̶a lodawa, codaa dolice, codaa aneo liwitakeco, codaa ane beyagi me dotaɡ̶atibige eledi oko.%{CPida niɡ̶ina ane noditicogi nioladi oko icoɡ̶otiwece laaleɡ̶ena. Odaa niɡ̶ina ane noditicogi catiwedi laaleɡ̶ena beɡ̶eo me napioi laaleɡ̶ena.}zsAɡ̶owooɡ̶otitiwaji? Niɡ̶ina ane dakatiwece nioladi oko, dakatiwece liwokomaɡ̶a, odaa ja noditicogi lolaadi.ywOdaa Jesus jeɡ̶eetediogi, “Niɡ̶ida makaamitiwaji adaɡ̶axa minoa ɡ̶adixaketedi caticedi niɡ̶ina eledi oko!}xsOdaa Pedro jeɡ̶ee, “Enice, aneloɡ̶otitoɡ̶owa ane diitigi niɡ̶ijo natematigo anida ane iciaceekenitege.”w'Enice jinaɡ̶a agecaɡ̶aleɡ̶eni niɡ̶idiwa fariseutedi! Igaataɡ̶a niɡ̶idi liciagi niɡ̶ina anonibatege ɡ̶oladi, pida idiaaɡ̶idi aaɡ̶aɡ̶a ɡ̶oladi. Odaa niɡ̶ina ɡ̶olaɡ̶a nige nibatege eledi ɡ̶olaɡ̶a, odaa iditawece enitiniwace mida begi.” v  Odaa Jesus ja igidi, meetediogi, “Eiodi ane ideite ditibigimedi icota me nawace inoatawece nawodigijedi ane deɡ̶eyatedini.2u] Odaa joɡ̶ototalo niɡ̶ijo anodiotibece Jesus, odaa moditalo, “Aɡ̶owooɡ̶oti niɡ̶idi fariseutedi me neliɡ̶ideeɡ̶a leeɡ̶odi niɡ̶ijoa ɡ̶adotaɡ̶a?” 0tY Niɡ̶ina ane napioyaɡ̶adi laaleɡ̶ena oko aɡ̶iniɡ̶ina ane dakatiwece nioladi. Pida ane napioyaɡ̶adi laaleɡ̶ena oko baɡ̶a ane icoɡ̶otiwece nioladi.” s Jesus diiɡ̶axinaɡ̶atetece niɡ̶ica aneo me napioi laaleɡ̶ena oko (Marcos 7.14-23) Jesus eniditediogi niɡ̶ijo noiigi modipegitalo, odaa meetediogi, “Ajipaa amaleeɡ̶aɡ̶a mowooɡ̶otitiwaji!1r[ Aɡ̶ica niwaló niɡ̶ina modoɡ̶etetiwa, leeɡ̶odi odiiɡ̶axinaɡ̶atece inokinoa epaa lakataɡ̶a, odaa aɡ̶odiiɡ̶axinaɡ̶atece ane jiiɡ̶enatakata.’” 7qgYalaɡ̶ata niɡ̶ica ane ligegi Aneotedoɡ̶oji, neɡ̶ee, ‘Niɡ̶idi noiigi odoɡ̶etetiwa me notaɡ̶anaɡ̶a. Pida catiwedi laaleɡ̶ena aɡ̶oyemaa metidowooɡ̶odi. Ap{Onawiitiwaji makaami oko ane iɡ̶enaɡ̶a. Codaa Isaías niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji eetece niɡ̶ina anewi, niɡ̶ijo naɡ̶a yalaɡ̶ataɡ̶awatiwaji.oLeeɡ̶odi menitiogi me daɡ̶alee leeditibige me deemitetibige codaa me yaxawa niɡ̶ina eliododipi. Odaa niɡ̶ida aneni aɡ̶aleeɡ̶otetenitiwaji ane iiɡ̶etedaɡ̶awa Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ina me iiɡ̶axinaɡ̶anitece ane ɡ̶adakatigitiwaji.,nQPida akamaɡ̶akaamitiwaji baɡ̶a iiɡ̶axini niɡ̶ina analeeɡ̶aɡ̶a domiɡ̶ida nimaweneɡ̶egi me yaxawa eliodi codaa me eliodo, leeɡ̶odi jaɡ̶awii me lakatigi, odaa moditiogi eliododipi, ‘Ja jajigotalo Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina ane inepilidi ane domaɡ̶a jajigotedaɡ̶awa’,fmEIgaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji diiɡ̶enataka, niɡ̶ijo neɡ̶ee, ‘Eemiteetibige ɡ̶adiodi, codaa me ɡ̶adiodo.’ codaa mee, ‘Leeditibige moyeloadi niɡ̶ina ane beyagi me dotaɡ̶atibige eliodi, codaa me eliodo.’ lJesus naɡ̶a igidi meetediogi, “Enice, igaamee ina me daɡ̶aɡ̶a otetenitatiwaji liiɡ̶enatakaneɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji? Igaataɡ̶a inoka iwitecetiwaji anakamaɡ̶a ɡ̶adiiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi ane dakapetege liiɡ̶enatakaneɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji.gkG“Igame leeɡ̶odi ina anodiotibigaɡ̶adici me doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ɡ̶odaamipi? Igaataɡ̶a aɡ̶oiwilegi libaaɡ̶atedi niɡ̶ina me niodaɡ̶a, anetiɡ̶odiiɡ̶axitece ɡ̶odaamipi.” Bj  Jesus yalaɡ̶ate icoa jotigide lakataɡ̶a judeutedi (Marcos 7.1-13) Odaa jiɡ̶igotibeci icoa fariseutedi icaaɡ̶ica anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, oicoɡ̶oticogi Jerusalém. Igotibeci modinotigimadetege Jesus, odaa joɡ̶oige, moditalo,i$Odaa joɡ̶odipokotalo mokexaa odibateloco liniogo nijayogo. Odaa ijotawece niɡ̶ijo anodibateloco nijayogo ja nicilaɡ̶a. ohW#Odaa niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipi joɡ̶oyowooɡ̶oditege Jesus, odaa joɡ̶owo libodigi iditawece oko monadeegi neelotaginadi midiwataɡ̶a niɡ̶ijoa nipodaɡ̶a anodipegitege. Odaa joɡ̶onadeegitalo ijotawece ane eelotaginadi.Yg+" Jesus icilatidi eelotaginadi midi nipodigi Genesaré (Marcos 6.53-56) Niɡ̶ijo naɡ̶a diɡ̶etacicoace niɡ̶ijo weiigi, odaa joɡ̶otota nipodigi Genesaré.f-!Odaa niɡ̶ijo ane ideiticoace catinedi niwatece, joɡ̶odiitalo Jesus modoɡ̶etetalo, moditalo, “Dicewi makaami Lionigi Aneotedoɡ̶oji!” _e7 Niɡ̶ijo noɡ̶owaxoditinigi naɡ̶ajo niwatece, odaa niɡ̶ijo niocodi ja notokoti.Bd}Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi Jesus ja ixoketedice libaaɡ̶adi me nolitedini Pedro, odaa meeteta, “Niɡ̶ida makaami aɡ̶eliodi ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi! Igaamee ina madawieni?”&cEPida naɡ̶a nadi niocodi me yoniciwadi, odaa ja doi, ja domaɡ̶a domololetini. Odaa ja dapaawe, mee, “Iniotagodi, jiniɡ̶ikani deɡ̶ee oceɡ̶egi!” b%Odaa Jesus jeɡ̶eeteta, “Anagi!” Odaa Pedro ja waxoditice naɡ̶ajo niwatece, jeɡ̶ewaligiteloco ninyoɡ̶odi migo midoataɡ̶a Jesus."a=Odaa Pedro meetalo, “Ǥoniotagodi, nigewi naɡ̶akamaɡ̶akaami, enice adiiɡ̶eni maɡ̶aɡ̶a jawaligiteloco ninyoɡ̶odi mejigo jakapetaɡ̶agi.”`Pida aɡ̶ica daɡ̶a leegi Jesus meetediogi, “Anipeneɡ̶eni ɡ̶adaaleɡ̶ena! Jeɡ̶emeɡ̶ee. Jinaɡ̶adoiitiwaji!” G_Niɡ̶ijo anodiotibece noɡ̶onadi Jesus mewaligitedeloco ninyoɡ̶odi, odaa eliodi me nawelatibigiwaji, odaa modi, “Niɡ̶ina niwigo!”. Odaa ja nacaagaɡ̶ateloco codaa doitibigiwaji. {^oAniɡ̶icatibige daɡ̶a yeloɡ̶otibige, Jesus ja iwidatediogi, jeɡ̶ewaligitedeloco ditibigimedi ninyoɡ̶odi.;]oNaɡ̶aca lakata naɡ̶ajo niwatece ja leegita me yototice liniogotibece weiigi. Odaa ebekadi ja igike naɡ̶ajo niwatece, codaa naɡ̶ajo niwatece ja dakapetege niwocotaɡ̶a. L\Niɡ̶idiaaɡ̶idi naɡ̶a iiɡ̶e mopitibeci niɡ̶ijo noiigi, Jesus ja dalaɡ̶atetedibigimece aca wetiɡ̶a migo yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji mokiniwatece. Eɡ̶idiaaɡ̶ite neɡ̶enoale._[7 Jesus ewaligitedeloco ditibigimedi ninyoɡ̶odi (Marcos 6.45-52; João 6.15-21) Aɡ̶ica daɡ̶a leegi Jesus ja iiɡ̶e niɡ̶ijo anodiotibece mowaxoditinigi niwatece, odaa jiɡ̶igotibeci daato weiigi, idaa Jesus baɡ̶a nenyaɡ̶atedi ibode niɡ̶ijo noiigi-nelegi.=ZsNiɡ̶ijo noko ejinaɡ̶a domaɡ̶a ijoa ciinco miili ɡ̶oneleegiwadi ane niodaɡ̶a, pida baadoɡ̶oyowooɡ̶odi ane liwokodi iwaalepodi inaa nigaanigipawaanigi ane niodaɡ̶a. BY}Odaa ijotawece niodaɡ̶a, codaa me nitiminaɡ̶a. Niɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶oniodatece liwailidi ane iiɡ̶otedice. Odaa joɡ̶onoleenaɡ̶adi dooze etacanitedi.]X3Odaa ja iiɡ̶e niɡ̶ijo noiigi monicoteloco nadegocawaanigi. Odaa Jesus ja dibate niɡ̶ijoa ciinco paontedi ijaaɡ̶ijoa itiwataale noɡ̶ojedi. Odaa naɡ̶a iwitedibigimece ditibigimedi, odaa ja diniotagodete Aneotedoɡ̶oji. Naɡ̶a ninoketedini paontedi, odaa ja yajigotediogi niɡ̶ijo anodiotibece monediatiniwace niɡ̶ijo noiigi.iWKOdaa jeɡ̶ee Jesus, “Anadeegitediwa niɡ̶icoa paontedi idiaaɡ̶idioda icoa noɡ̶ojedi!” VOdaa niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶oigidi, moditalo, “Idiwa mina ciinco paontedi, idiaa itiwataale noɡ̶ojedi, pida aɡ̶abo!” UwPida Jesus naɡ̶a igidi, meetediogi, “Aleeditibige doɡ̶opitibeci. Akamaɡ̶akaamitiwaji ajicitiogi anoyeligo!”6TeNaɡ̶a ɡ̶ocidi, niɡ̶ijo anodiotibece Jesus joɡ̶odiitalo, odaa moditalo, “Ja ɡ̶ocidi, codaa aɡ̶ica niɡ̶eladimigipi niɡ̶ina nipodigi anejonaɡ̶a. Iiɡ̶eni niɡ̶ina noiigi mopitibeci, amaleeɡ̶aɡ̶a igotibeci minoataɡ̶a niɡ̶inoa nigotadawaanaɡ̶a modinoojetetigi anoyeligo.”/SWIgaanaɡ̶a waxoditedice niwatece, odaa ja nadi niɡ̶ijo noiigi-nelegi. Odaa eliodi me iwikodetediogi niɡ̶ijo noiigi, odaa ja nicilatiditediniwace neelotaginadi. R Jesus niodeɡ̶etedini noiigi-nelegi (Marcos 6.30-44; Lucas 9.10-17; João 6.1-14) Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a dibodicetedibige ane ninyaagi João, odaa ja noditedice niɡ̶ijo aneite, waxoditedinigi niwatece, igo mokijoatece miditaɡ̶a nipodigi ane diɡ̶ica niɡ̶eladimigipi. Pida ijo noiigi-nelegi joɡ̶oyowooɡ̶odi ane diitedicogi, odaa ja noditicoaci nigotadi, jiɡ̶igotibeci onewaligitibigiwaji moigaalatece Jesus.Q- Niɡ̶ijo anodiotibeci João jiɡ̶igotibeci, odaa joɡ̶oyadeegi lolaadi monaligitini. Niɡ̶idiaaɡ̶idi jiɡ̶igotibeci oyatematitalo Jesus. P1 Odaa joɡ̶onadeegi lacilo João oyexaɡ̶atinigi ɡ̶inogo, odaa joɡ̶oyajigota naɡ̶ajo awicije, odaa ja yadeegita eliodo niɡ̶ijo ɡ̶inogo.`O9 Odaa ja diiɡ̶enatakata moyakagiditice João lacilo manitaɡ̶a niwiloɡ̶onaɡ̶axi.qN[ Odaa Herodes, inionigi-eliodi, jaɡ̶agecaɡ̶alo. Pida jeɡ̶eo niɡ̶ijo ligegi ane daɡ̶a yakadi me inoke lodoe niɡ̶ijo lodenigipi me lalokegi lanikegi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi meo niɡ̶ijo ane lipoketegi naɡ̶ajo awicije.fMENaɡ̶ajo eliodo ja yeloɡ̶odita ica ane lipoketegita Herodes. Odaa jiɡ̶igo naɡ̶ajo awicije minitaɡ̶a Herodes, odaa meeta, “Jemaa me anajicitiwa lacilo João Batista exakitinigi ɡ̶inogo niɡ̶ina natigide.” hLIOdaa jeɡ̶eo ligegitege naɡ̶ajo awicije meo noɡ̶eedi okanicodaaɡ̶ica ane dipokotibige. K5Niɡ̶icota ica lanikegi Herodes, odaa ja nalooɡ̶o. Aca liona Herodias ja dinibaile lodoe iditawece nodenigipi, odaa Herodes eliodi me ninitibece.8JiOdaa Herodes ja domaɡ̶a yemaa me yeloadi João, pida doitiogi niɡ̶idi noiigi, leeɡ̶odi oyowooɡ̶odi João miniɡ̶ina ane yeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji. IyJoão ijo meeta Herodes, “Ǥoniiɡ̶enatakaneɡ̶egi yolitaɡ̶adomi me ɡ̶adodawa naɡ̶ani lodawa ɡ̶anioxoa.”H-Herodes eote niɡ̶ijoa lotaɡ̶a leeɡ̶odi jiɡ̶ijaa diiɡ̶enatakata moniwilo João, moigoe libaaɡ̶atedi, odaa joɡ̶oixotiwece niwiloɡ̶onaɡ̶axi. Idiɡ̶igota João leeɡ̶ote Herodias ane lodawa Filipe nioxoa Herodes. (Herodias ja lodawa Herodes ane niniwoodi.)fGEOdaa meetiogi liotagipi, “Ejime niɡ̶idaa João Batista, ejinaɡ̶a yewiɡ̶atace me idei aneiticoace émaɡ̶aɡ̶a. Odaa leeɡ̶odi naɡ̶a yewiɡ̶atace, odaa jiɡ̶ida loniciwaɡ̶a meote ɡ̶odoxiceɡ̶etedi.” cF A Lemeɡ̶egi João Batista (Marcos 6.14-29; Lucas 9.7-9) Niɡ̶ijoa nokododi Herodes, ninionigi-eliodi nipodigi Galiléia, ja dibodicetibige Jesus.E! :Odaa Jesus onateciɡ̶ijoa ɡ̶odoxiceɡ̶etedi aneote manitaɡ̶a epaa nigotaɡ̶a, leeɡ̶odi niɡ̶idi niɡ̶eladimigipi aɡ̶onakato. aD; 9Odaa aɡ̶ica mowote. Pida Jesus meetediogi, “Idioka limedi moiweniɡ̶ide niɡ̶ina ane yeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji. Pida aniokani epaa nigotaɡ̶a codaa me liɡ̶eladi, baadoɡ̶oiweniɡ̶ide.”!C; 8Codaa me niwaalepodi inaa liɡ̶eladi digoina Nazaré. Enice, igamigodaaɡ̶ee ica me yakadi me diiɡ̶axinaɡ̶a, codaa meote ɡ̶odoxiceɡ̶etedi?”B/ 7Niɡ̶idoa lionigi niɡ̶ijoda gapinteelegi. Codaa naɡ̶ajoda eliodo ɡ̶odowooɡ̶ota, Maria. Codaa Tiago, José, Simão ijaa Judas nioxoadipi.JA  6Odaa joɡ̶opitedicogi manitaɡ̶a epaa nigotaɡ̶a. Niɡ̶ijo naɡ̶a diiɡ̶axinaɡ̶a mani niiakanaɡ̶axi, odaa niɡ̶ijo anowajipatalo joɡ̶oyopo leeɡ̶odi liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi. Odaa ja dinigetiwage, modi, “Igame yakadite icoa lixaketedi? Codaa igame icoɡ̶otigi loniciwaɡ̶a meote ɡ̶odoxiceɡ̶etedi?)@K 5 Niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Nazaré aɡ̶onakato Jesus (Marcos 6.1-6; Lucas 4.16-30) Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a ika me yatemati niɡ̶ijoa latematiko aninoa ane iciaceeketege, odaa ja noditedice niɡ̶ijo aneite.^?5 4Odaa meetediogi, “Enice digawini! Inatawece niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, niɡ̶ina naɡ̶a ikatece Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶ena, ja liciagi niɡ̶ina eniodi anani lotetenaɡ̶anaɡ̶axi aneyate niɡ̶inoa nepilidi ane diniwaloe, odaa yakadi me diba niɡ̶ina ane gela, oɡ̶oa, domige niɡ̶ina baanaɡ̶a oxiiɡ̶odi, me yajigotiogi lionigipi. Jiɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶ijo niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a yakadi me diiɡ̶axinaɡ̶atece niɡ̶ina niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi gela, codaa me niɡ̶ina oxiiɡ̶odi niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi.” >% 3 Niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco geladi idiaa icoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco laxokodi Jesus igetediogi niɡ̶ijo anodiotibece, meetediogi, “Migowooɡ̶otitecetiwaji ijoatawece ijoa yatematiko?” Odaa joɡ̶oigidi, moditalo, “Jowooɡ̶otaɡ̶a, Ǥoniotagodi”..=U 2Odaa oyokoletiogi niɡ̶idi oko abeyacaɡ̶aɡ̶a catiwedi noledi ane daɡ̶a ipe. Aneitice oko me noenaɡ̶ateloco, codaa oyacigice lowe leeɡ̶odi lawikodico.” j<M 1Niɡ̶ica noko nigicota liniogo niɡ̶ina iiɡ̶o, jiɡ̶idaaɡ̶ee. Aanjotedi enagitibeci, moiolaticoace oko, odaa onoɡ̶atedice niɡ̶inoa oko abeyacaɡ̶aɡ̶a liwigotigi niɡ̶ina oko anepaɡ̶a iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji.$;A 0Odaa niɡ̶ina neladi naɡ̶a nolee noɡ̶ojedi, niɡ̶ina nomiigomigipi oixigiticogi daato, odaa nicotiniwace moiomaɡ̶adi noɡ̶ojedi. Niɡ̶inoa noɡ̶ojedi anele boɡ̶oyexaɡ̶atinigi naɡ̶aaɡ̶axi, pida niɡ̶inoa noɡ̶ojedi ane deɡ̶eleteda me jelicaɡ̶a boɡ̶oyaladi.j:M / Natematigigi neladi lajo modibatalo noɡ̶ojedi Niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e oko laaleɡ̶enali, liciagi niɡ̶ina neladi anoyokoletinigi weiigi. Niɡ̶ina neladi dibatalo inoatawece ane latopaco noɡ̶ojedi.!9; .Odaa naɡ̶ani lakate wetiɡ̶a aneliodi niwaló, odaa jiɡ̶igo meyaa ijoatawece ane nepilidi. Odaa ja dinoojeteta naɡ̶aca wetiɡ̶a ane diniwaloe. "8= -Eleditace niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e oko laaleɡ̶enali, liciagi niɡ̶ina anoojetekegi ane doletibige me dinoojeteta wetiɡ̶a ane diniwaloe.T7! , Jesus yatemati natematigo ane iciaceeketetege aca nalicexe acaaɡ̶aca wetiɡ̶a ane diniwaloe Niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e niɡ̶ina oko laaleɡ̶enali, liciagi naɡ̶ana nalicexe aneiteloco nipodigi. Odaa ica ɡ̶oneleegiwa jona yakadi, pida one naligitacini. Odaa eliodi me ninitibece, codaa jeɡ̶eyaa icoatawece ane nepilidi, niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶opitacijo migo me dinoojeteta niɡ̶ijo nipodigi eotibige me nebi naɡ̶ajo nalicexe. f6E +Pida niɡ̶ina oko ane iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji anida anejitege baɡ̶a dataletibigiwaji lodoe Aneotedoɡ̶oji, ane Eliodi, liciagi aligeɡ̶e me datale. Niɡ̶ina oko ane wajipatalo yotaɡ̶a, leeditibige me watacotece! 05Y *Odaa joɡ̶oyokoletiwece niɡ̶idi oko catiwedi noledi ane daɡ̶a ipe. Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶itice oko me noenaɡ̶ateloco, codaa oyacigice lowe leeɡ̶odi lawikodico."4= )Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, jiniiɡ̶e iniaanjotedi anodibatomi moiomaɡ̶adi oko anowo ane beyagi, codaa anowo eledi oko minoa libeyaceɡ̶eco. Odaa iniaanjotedi joɡ̶onoɡ̶aticoace niɡ̶idi oko liwigotigi niɡ̶idi eledi oko anepiɡ̶ida anejitege.'3G (Mijoataɡ̶a niɡ̶ijoa niimetedi anonawace nadegogo ane diniweneene, odaa joɡ̶oyalegi mini noledi, odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee nigicota me ma niɡ̶ina iiɡ̶o.{2o 'Niɡ̶ijo aneyatini nadegogo ane diniweneene baɡ̶a diaabo, ane ɡ̶odaxakawa. Niɡ̶ijo noko me dinopilaɡ̶aditedio nawodigijedi baɡ̶a niɡ̶ica noko nigicota liniogo niɡ̶ina iiɡ̶o. Odaa niɡ̶ijo anonioda leyeema baɡ̶a aanjotedi.51c &Niɡ̶ijo nixoɡ̶otagi baɡ̶a niɡ̶ina iiɡ̶o anejonaɡ̶ateloco. Niɡ̶ijoa lolacidi anele baɡ̶a niɡ̶ina oko anida aneetege Aneotedoɡ̶oji, leeɡ̶odi me iiɡ̶e laaleɡ̶enali. Odaa niɡ̶ijo nadegogo ane diniweneene baɡ̶a niɡ̶ina oko anida aneetege ɡ̶odaxakawa, ane abeyaceɡ̶egi.0- %Odaa ja igidi Jesus, meetediogi, “Niɡ̶ijo aneyatedini lolacidi anele jeɡ̶emeɡ̶ee, Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi.i/K $ Jesus yeloɡ̶odi anodaa diitigi niɡ̶ijo natematigigi nadegogo ane diniweneene Jesus naɡ̶a ibode niɡ̶ijo noiigi-nelegi, odaa jiɡ̶igo minitaɡ̶a ica diimigi. Naɡ̶a dakatedio, niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶odipegitalo, odaa joɡ̶oige, moditalo, “Aneloɡ̶otitoɡ̶owa ane diitigi niɡ̶ijo natematigigi nadegogo ane diniweneene.” f.E #Niɡ̶ijo Jesus me datematika, eote micotece lotaɡ̶a niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko niɡ̶ijo jotigide neɡ̶ee, “Jatemati natematigo anida ane jiciaceeketege, niɡ̶ina me jatematikatema. Codaa jeloɡ̶oditiogi niɡ̶ina ane diɡ̶ica moyowooɡ̶odi niɡ̶ijo maleekoka yoeteda Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina iiɡ̶o.” c-? "Jesus idioka limedi me yeloɡ̶odi natematiko anida ane iciaceeketetege niɡ̶ina me iiɡ̶axi niɡ̶ina noiigi. Niɡ̶ina me niiɡ̶axitediniwace, aɡ̶ica daaditaɡ̶a ibaketeda natematigo anida ane iciaceeketetege.I,  !Odaa Jesus ja yatematitediogi eledi natematigo, meetediogi, “Niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e oko laaleɡ̶enali, liciagi niɡ̶ina ane yabooɡ̶odi leyeema anoibake iwaalepodi. Nige yawanaɡ̶aditege itoatadiɡ̶ida baxia leyeema, odaa niɡ̶ica labookojegi jeɡ̶eo me ili, dabo initawece niɡ̶ini leyeema.” + Naɡ̶ani lolagi daɡ̶axa me lionawaana liwigotigi inoatawece eletidi ane niale lolacidi. Pida nige ili, odaa yayoketacedice inoatawece ane ɡ̶odawodigijedi, codaa ili nigepaa icota me niale nelegi. Codaa ilaaɡ̶axodi owote libatoli midoataɡ̶a libiwedi.” *  Natematigigi lolagi aca “mostaada” icaaɡ̶ica ane yabooɡ̶odi leyeema (Marcos 4.30-32, 33-34; Lucas 13.18-19, 20-21) Jesus yatematitediogi niɡ̶ijo noiigi eledi natematigo anida ane iciaceeketetege, meetediogi, “Niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e oko laaleɡ̶enali, liciagi naɡ̶ana lolacawaana ‘mostaada’ ane dibata ɡ̶oneleegiwa, odaa jeɡ̶eyateloco lixoɡ̶otagi.) Dioki leyeema epaaɡ̶awatege nadegogo me ili nigepaaɡ̶icota limedi me inopilaɡ̶ataɡ̶atio. Niɡ̶ica noko, ejitiogi anonakagidi leyeema, “Odoejegi manawacenitiwaji niɡ̶ina nadegogo ane diniweneene, codaa awiitibige ligoxe, odaa okolenitiogi noledi. Nigidiaaɡ̶idi jaɡ̶aɡ̶a aladieni leyeema, odaa baɡ̶a anopilaɡ̶atitiwece diimigi aneitice me jotete yawodigijedi.” ’” (# Odaa ja igidi, meetiogi, ‘Oɡ̶oa! Igaataɡ̶a daɡ̶a anawaceni niɡ̶ida nadegogo, doidetibige maɡ̶aɡ̶a anawaceni leyeema libatadi.'/ Odaa ja igidi, meetiogi, ‘Yaxakawa libakedi.’ Odaa liimetedi joɡ̶oige, modita, ‘Emaani me inawacenaɡ̶a ina nadegogo ane diniweneene?’W&' Odaa liimetedi niɡ̶ijo bajendeoodi jiɡ̶igotibeci midataɡ̶a, odaa modita, ‘Ǥonecalailegi, niɡ̶ida makaami geme anitedi lolacidi anele. Enice, igame icoɡ̶oticogi ina nadegogo ane diniweneene?’% Naɡ̶a ili niɡ̶ijo leyeema, odaa ja yeloɡ̶o ligecidi. Odaa jaɡ̶aɡ̶a yeloɡ̶o niɡ̶ijo nadegogo ane diniweneene.$ Ica enoale naɡ̶a niotaɡ̶a liotaka, odaa jeɡ̶enagi niɡ̶ica laxakawa. Odaa niɡ̶ini laxakawa ja yokoletedice eletidi lolacidi liwigotigi niɡ̶ijo leyeema. Niɡ̶icoa lolacidi one diniweneene, codaa one latopiwa leyeema. Odaa joɡ̶opi niɡ̶ijo laxakawa.F#  Jesus yatemati latematigo ane iciaceeketetege nadegogo ane diniweneene Jesus yatematitediogi niɡ̶ijo noiigi eledi natematigo anida ane iciaceeketetege, meetediogi, “Niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e oko laaleɡ̶ena, liciagi niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa aneyatini nolacidi anele miditaɡ̶a lixoɡ̶otagi." Pida niɡ̶ijoa lolacidi anenitedini miditaɡ̶a iiɡ̶o anele, beɡ̶etaye, idatecibece libatadi yajigo onaniteci taalia ligecidi, codaa idatecibece yajigo seseenta ligecidi, idaaɡ̶eledi yajigo triinta ligecidi. Niɡ̶ijoa lolacidi liciagi niɡ̶ina oko anowajipata natematigo, odaa oyowooɡ̶odi ane diitigi. Odaa natematigo ja iigi lewiɡ̶a niɡ̶ina oko eo mowo anele.” |!q Niɡ̶ijoa lolacidi anenitedini miditaɡ̶a ipelakijadi, liciagi niɡ̶ina oko anowajipata natematigo, pida owidi inoa ligecaɡ̶aleɡ̶etedi leeɡ̶odi ane yopotibige, odaa odoletibige mowidi niliicaɡ̶ajetecidi, odaa epaa dininaale. Odaa jiɡ̶idaa leeɡ̶odi aɡ̶alee ewianaɡ̶a oyowo natematigo, odaa natematigo aɡ̶ica daɡ̶a iigi ane lakataɡ̶a me yewiɡ̶a.% C Pida liciagi niɡ̶ijoa lolacidi anenitedini midiwataɡ̶a wetiadawaanaɡ̶a naɡ̶a nokoloɡ̶o aleegitinece litodi, jiɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶ina oko ane deɡ̶ewi monakato Aneotedoɡ̶oji, odaa aleegi jeɡ̶eyamaɡ̶aticoace niɡ̶ina menagi lawikodico, codaa niɡ̶ina moiatetibeci.*M Niɡ̶ijoa lolacidi anenitedini midiwataɡ̶a wetiadawaanaɡ̶a baɡ̶a liciagi niɡ̶ina oko ane wajipatalo natematiko, odaa dibatege, codaa me ninitibigiwaji.2] Niɡ̶ina anowajipata natematigo ane yalaɡ̶ata anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶ena oko, pida aɡ̶oyowooɡ̶odi ane diitigilo, niɡ̶ina oko liciagi niɡ̶ijoa lolacidi anenitedini naigi liniogotibece. Leeɡ̶odi ɡ̶odaxakawa neɡ̶enagi, odaa ja noɡ̶atedice lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane ideite catiwedi laaleɡ̶ena digo mijoataɡ̶a niɡ̶ijoa ilaaɡ̶axodi monoɡ̶a niɡ̶ijoa lolacidi midi naigi.#?  Jesus yeloɡ̶odi anodaa diitigi natematigigi niɡ̶ijo anetanaɡ̶a (Marcos 4.13-20; Lucas 8.11-15) Natigide anajipaatiwaji, codaa adiniiɡ̶axinitece anodaa diitigi natematigigi niɡ̶ijo oko anetanaɡ̶a.:m Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. Eliodi niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji codaa eliodi oko ane iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji domoɡ̶oyemaa monadi niɡ̶inoa analeeɡ̶anati, pida aɡ̶onadi, codaa domoɡ̶oyemaa mowajipatalo niɡ̶inoa yotaɡ̶a anajipaatalo, pida aɡ̶owajipatalo. W' Pida aniniitibecetiwaji leeɡ̶odi akati manati, codaa majipaatalo yotaɡ̶a.#?  Leeɡ̶odi oyakakaɡ̶adi laaleɡ̶enali, codaa adinajipake, codaa adoletibigiwaji. Daɡ̶aleetiɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶idi noiigi, toɡ̶oyakadi monadi, codaa mowajipatalo yotaɡ̶a, codaa toɡ̶oyowooɡ̶odi ane diitigilo, codaa toɡ̶odopitiwa oditaɡ̶a jinicilatiditiniwaci.’ Q Odaa niɡ̶ida anee joɡ̶owo micotece niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Isaías, niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo jotigide, niɡ̶ijo naɡ̶a iditini ane ligegi Aneotedoɡ̶oji, neɡ̶ee, ‘Icota majipaatatiwaji, pida aɡ̶owooɡ̶oti ane diitigi. Icota mawinitiwaji, pida aɡ̶ica daɡ̶a anatitiwaji.  Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi mepaɡ̶a jibake natematiko anida ane jiciaceeketege niɡ̶ina me jatematikatiogi niɡ̶ina oko. Odaa etidadi pida aɡ̶etidowooɡ̶odi. Codaa owajipatalo yotaɡ̶a, pida aɡ̶odibatege, codaa aɡ̶oyowooɡ̶odi ane diitigilo./W Odaa Aneotedoɡ̶oji eneɡ̶egi ikeete niɡ̶ina oko baanaɡ̶a oyowooɡ̶odi anodaaɡ̶ee me iiɡ̶e laaleɡ̶enali. Codaa noɡ̶a lixakedi niɡ̶ina oko ane daɡ̶a yemaa me yowooɡ̶odi anodaaɡ̶ee me iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko, icaaɡ̶ica nige domiɡ̶iniawaanigi niɡ̶ini oko lixakedi.uc Odaa Jesus ja igidi, meetediogi, “Aneotedoɡ̶oji baɡ̶a yemaa me ikeetedaɡ̶awatiwaji ane nimaweneɡ̶egi me iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko, ane diɡ̶ica ane yowooɡ̶odi anodaaɡ̶ee. Odaa baadaɡ̶a ikeetediogi niɡ̶ina eledi oko.c? Ane leeɡ̶odi Jesus me yatemati natematiko anida ane iciaceeketetege (Marcos 4.10-12; Lucas 8.9-10) Odaa niɡ̶ijo anodiotibece Jesus joɡ̶ototalo, odaa joɡ̶oige, moditalo, “Igaamee ina mabakeni natematigo anida ane iciaceekenitege, ina matematikanitema ina oko?” P Niɡ̶ina oko ane wajipatalo yotaɡ̶a, leeditibige me watacotece.” nU Pida eletidi lolacidi boɡ̶oneniteloco iiɡ̶o anele. Odaa baɡ̶a ili codaa etaye, yajigo owidi ligecidi. Idatecibece libatadi yajigo onaniteci taalia ligecidi, idaaɡ̶eledi baɡ̶a yajigo seseenta, idatibece baɡ̶a triinta.3 Odaa icoa eletidi lolacidi boɡ̶oneniteloco ipelakijadi. Odaa niɡ̶ijo ipelaɡ̶a naɡ̶a ili, odaa ja yapoɡ̶oditedini niɡ̶ijoa nawodigijedi.zm Pida naɡ̶a dapicoɡ̶o aligeɡ̶e, odaa ja yalegi nawodigijedi, odaa ja yadilo leeɡ̶odi aleegitinece litodi./W Icoa eletidi lolacidi boɡ̶oneniteloco wetiadawaanaɡ̶a, ane deɡ̶ewi mica iiɡ̶o. Niɡ̶ijoa lolacidi yediiɡ̶a me nokoloɡ̶o leeɡ̶odi iiɡ̶o aleegitinece.% Naɡ̶a yaladitedibece niɡ̶ijoa nolacidi meyatedini, onicoa lolacidi aneniteloco liniogotibece naigi. Odaa ilaaɡ̶axodi joɡ̶onoɡ̶oja.kO Odaa Jesus ja iiɡ̶axi niɡ̶ijo noiigi. Naɡ̶a niiɡ̶axitediniwace, yatemati owidi natematiko anida ane iciaceeketetege. Odaa mee me datematika, “Ica ɡ̶oneleegiwa onigo lixoɡ̶otagi etanaɡ̶a, odaa yadeegi nolacidi.S  Eliodi oko anototalo, odaa joɡ̶oyawiile. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi naɡ̶a waxoditedinigi ajo etogawaana, odaa ja nicotedinigi. Pida niɡ̶ijo noiigi baɡ̶a dabiditiniwace liniogotibece ninyoɡ̶odi.X  + Jesus yatemati natematigo ane iciaceeketege niɡ̶ina anetanaɡ̶a (Marcos 4.1-9; Lucas 8.4-8) Ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo noko Jesus ja noditedice niɡ̶ijo diimigi, odaa jiɡ̶igo liniogotibece niweiigi Galiléia. Odaa jiɡ̶idiaa nicote me iiɡ̶axi ijo noiigi-nelegi." = 2Igaataɡ̶a inatawece niɡ̶ina anowo ane yemaa Eiodi ane ideite ditibigimedi, joaniɡ̶inaa beɡ̶ewi me inioxoadipi, iniwaalepodi, codaa me eiodo.”   1Odaa ja dikeenatakatediogi niɡ̶ijo anodiotibece, mee, “Digawini! Naɡ̶ani beɡ̶eiodo, codaa niɡ̶idi beɡ̶ewi me inioxoadipi!   0Odaa Jesus naɡ̶a igidi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ane ibodicaxi, meeteta, “Amaajo aca eiodo? Codaa amiidi ica inioxoadipi?” /Odaa ica ɡ̶oneleegiwa meetalo Jesus, “Ǥadiodo, ɡ̶anioxoadipi etidi we. Domoɡ̶oyemaa metiɡ̶adotaɡ̶aneɡ̶eni.” xi . Ica loiigiwepodi Jesus (Marcos 3.31-35; Lucas 8.19-21) Eɡ̶idaa diiticogi Jesus me notaɡ̶aneɡ̶etediniwace niɡ̶ijo noiigi, odaa naɡ̶ajo eliodo, ijaaɡ̶ijo nioxoadipi joɡ̶ototicogi aneite. Odaa idiaaɡ̶iticoaci we niɡ̶ijo diimigi aneitedice Jesus, odoletibige moyotaɡ̶aneɡ̶e.B} -Odaa jiɡ̶igotiogi eletidi seete niwicidi ane daɡ̶axa me abeyacaɡ̶aɡ̶a modiɡ̶eladetigi niɡ̶ini oko. Odaa jiɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶ini oko jeɡ̶epaanaɡ̶a abeyaceɡ̶egi caticedi niɡ̶ijo anee jotigide. Odaa icota midaaɡ̶ee, niɡ̶ina noiigi ane abeyaceɡ̶egipi aninaa niɡ̶inoa nokododi.”   , + Anodaaɡ̶ee niɡ̶ina oko noɡ̶opitaceloco niwigo abeyaceɡ̶egi (Lucas 11.24-26) (43-44) Niɡ̶ina niwigo abeyaceɡ̶egi me noditicogi niɡ̶ina oko, odaa jiɡ̶igoteloco nipodaɡ̶a ane yadilo codaa me daxixe, doletibige ane lotokaɡ̶adi. Pida nige diɡ̶ica yakadi lotokaɡ̶adi, odaa mee me dotaɡ̶a, ‘Ejime jopitacicogi iɡ̶eladi ane jicoɡ̶oticogi.’ Nigopitio, odaa jiɡ̶icota liɡ̶eladi me diɡ̶ica ane itidi, yapidi, codaa me ilaaɡ̶atini.9k *Codaa niɡ̶ica noko naɡ̶ajo iniona, ane icoɡ̶oticogi natinediteloco, nige yewiɡ̶atace, odaa jaɡ̶akaami laagetedipitetiwaji, igaataɡ̶a baɡ̶a leegitece me diniwiaje migo wajipatalo liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco Salomão, niɡ̶ijo anowidi lixaketedi. Odaa digawini! Ee, ane daɡ̶axa me Ee ɡ̶oneɡ̶egi caticedi Salomão, ite Ee digoina makaamitaɡ̶atiwaji. Pida aɡ̶emaanitiwaji majipaatalo iiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco. ~u )Niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji nige iwi anigote me iloikatidi oko leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco, niɡ̶ijo oko ane niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Nínive nige dabiditiniwace me newiɡ̶atace, odaa jaɡ̶akaami nilaagetedipi, leeɡ̶odi mepaɡ̶a odinilaatece libeyaceɡ̶eco niɡ̶ijo noɡ̶owajipatalo lotaɡ̶a Jonas. Jemaa mejitaɡ̶awatiwaji, niɡ̶ida me Ee daɡ̶axa me Ee ɡ̶oneɡ̶egi caticedi Jonas, pida idokee aɡ̶adinilaanitece ɡ̶abeyaceɡ̶eco niɡ̶ijo naɡ̶a ajipaatalo yotaɡ̶a.(I (Niɡ̶ijo Jonas me idei catiwedi le noɡ̶ojegi nelegi, ane yalitini, odaa idiaaɡ̶i le itoatadiɡ̶ida nokododi, itoatadiɡ̶ida enoaleli. Odaa jiɡ̶idaɡ̶aɡ̶eji Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, etidaligiti itoatadiɡ̶ida nokododi, itoatadiɡ̶ida enoaleli. 'Jesus naɡ̶a igidi, meetediogi, “Niɡ̶ina noiigi aninaa niɡ̶inoa nokododi abeyaceɡ̶egipi, codaa me aɡ̶aleeɡ̶oyiwaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji. Oyemaa Aneotedoɡ̶oji meote ɡ̶odoxiceɡ̶edi ane ikee me najigotediwa yoniciwaɡ̶a, codaa me idiiɡ̶e me jao ibakedi. Pida Aneotedoɡ̶oji aɡ̶eote eledi ɡ̶odoxiceɡ̶edi anakati manatitiwaji. Igaataɡ̶a niɡ̶ijo jotigide akaa ikee Aneotedoɡ̶oji me idiiɡ̶e leeɡ̶odi niɡ̶ijo ninyaagi Jonas, niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji.=s & Judeutedi odipokotalo Jesus meote ɡ̶odoxiceɡ̶edi me ikee mewi me niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji (Marcos 8.11-12; Lucas 11.29-32) Niɡ̶idiaaɡ̶idi onidiwa onateciɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, icaaɡ̶icoa fariseutedi igotibeci midoataɡ̶a Jesus, odaa moditalo, “Niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a, jemaanaɡ̶a mawii ɡ̶odoxiceɡ̶edi bidige anikeenitoɡ̶owa mewi me Aneotedoɡ̶oji ɡ̶adiiɡ̶eni, codaa me yajigotedaɡ̶awa ɡ̶adoniciwaɡ̶a.” ~ %Igaataɡ̶a niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji eetedaɡ̶aloco makaami niɡ̶ica oko anele nige ɡ̶adalakita inokina anele, pida nige inoka ɡ̶adalakita ane beyagi motaɡ̶ani, odaa Aneotedoɡ̶oji eetedaɡ̶aloco makaami oko ane beyagi, odaa ja ɡ̶adiloikatiti.” ?}w $Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji nige iwi anigote me iloikatidi oko leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco, odaa laagetedipi niɡ̶ina oko anoyalaɡ̶a inokina ane ibeyacaɡ̶adi lewiɡ̶a eledi oko. Codaa leeditibige moyeloɡ̶oditalo Aneotedoɡ̶oji ane leeɡ̶odi modi niɡ̶ijoa notaɡ̶a ane beyagi.0|Y #Niɡ̶ina oko anele, nolee laaleɡ̶ena niɡ̶inoa anele, codaa lotaɡ̶a inokinoa anele. Niɡ̶ina oko ane beyagi laaleɡ̶ena, odaa yalaɡ̶ata inokina ane beyagi. n{U "Niɡ̶ida makaamitiwaji ɡ̶adiciagi laketedi ane diniweneene. Akaami abeyacaɡ̶aɡ̶atetiwaji, odaa aɡ̶akati me ɡ̶adalaki anele. Igaataɡ̶a ɡ̶odotaɡ̶a ane icoɡ̶otiwece ɡ̶onioladi, icoɡ̶otiwece ɡ̶odaaleɡ̶ena.2z] ! Jowooɡ̶otaɡ̶a niale leeɡ̶odi ela (Lucas 6.43-45) Naɡ̶ana niale nigele, odaa elali eletidi ele, pida nige deɡ̶ele naɡ̶ada niale, odaa elali idaaɡ̶ee beyagi. Jakataɡ̶a me jowooɡ̶otaɡ̶a niale leeɡ̶odi niɡ̶inoa elali ane yajigo. ~~}||h{{Jzyxwvtzsrr|qpoo;m5lk izhh#gqfedd7ca`}`!_^^\[ZkWW.V U2TGS&QQSONNMLnKK@JIHGFFlDD@CBA@>><;:=8k754732212/T-,*)('&&%/#"* 52hS!Q s 4 s)f{EOdaa Jesus jeɡ̶eete, “Igame leeɡ̶odi ina menitiwa me Ee ele? Iniokeleteda Aneotedoɡ̶oji. Pida nigemaani mida ɡ̶adewiɡ̶a ane diɡ̶ica liniogo miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, oteteni liiɡ̶enatakaneɡ̶eco.”z Ica lioneeɡ̶a liico ane domaɡ̶a doletibige lewiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji (Marcos 10.17-31; Lucas 18.18-30) Ica lioneeɡ̶a enotalo Jesus, odaa ja ige, meetalo, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi anele, amiida ica ane leeditibige me jao, odaa jiɡ̶idaa yewiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji?” -ySOdaa Jesus ja ipeketedeloco libaaɡ̶atedi niɡ̶ijo nigaanigipawaanigi me dipokotedibigimece Aneotedoɡ̶oji me ibinietediogi. Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶opi. xOdaa Jesus jeɡ̶eetediogi, “Ikani menagitibeci meetaɡ̶a niɡ̶inoda nigaanigipawaanigi, jinoɡ̶oliitege menagitibeci meetaɡ̶a, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji iiɡ̶e laaleɡ̶enali niɡ̶ina oko ane liciagi nigaanigawaanigi me diniwikodetibece.” w Jesus ibinietediogi ica nigaanigipawaanigi (Marcos 10.13-16; Lucas 18.15-17) Niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶oyadeegitalo Jesus ica nigaanigipawaanigi me ipeketedeloco libaaɡ̶atedi me dipokotedeloco me ibinietediogi Aneotedoɡ̶oji. Pida niɡ̶ijo anodiotibece oyapeteɡ̶e niɡ̶ijo anonadeegi nigaanigipawaanigi. v  Igaataɡ̶a initibece ɡ̶oneleegiwa awado leeɡ̶odi ida ane ibeyacaɡ̶adi. Inoatecibece ɡ̶oneleegiwadi aɡ̶ica lionigi, leeɡ̶odi mina lakatigi. Pida jiɡ̶inatibece eledi aɡ̶ica lionigi leeɡ̶odi me noɡ̶aligijedi. Pida inatecibece eledi mina aɡ̶oyemaa me nadonaɡ̶a oditaɡ̶a eniododipi, leeɡ̶odi moyemaa mowo libakedi Aneotedoɡ̶oji, moyatematitibece anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko. Ane yakadi me dibatege niɡ̶ida iiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi, ele me dibatege!” u9 Naɡ̶a igidi Jesus, meetediogi, “Aɡ̶inatawece oko oyakadi modibatege niɡ̶ida iiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi aneetece nadoneɡ̶egi. Aneotedoɡ̶oji yajigotediogi niɡ̶ida niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi inokina niɡ̶ina ane yakadi modibatege niɡ̶ida niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi. t Niɡ̶ijo anodiotibece Jesus moditalo, “Nige niɡ̶idaaɡ̶ee, dice daɡ̶axa mele niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa me daɡ̶a wado.”Ts! Pida ejitaɡ̶awatiwaji nigica ane yaladi lodawa, odaa ja lodawa eledi iwaalo, niɡ̶ini ja doɡ̶olaɡ̶ataka. Codaa ɡ̶oneleegiwa ane lodawa naɡ̶ana baanaɡ̶a dalataɡ̶a jaɡ̶aɡ̶a doɡ̶olaɡ̶ataka. Niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa idoka yakadi me yaladi naɡ̶ana lodawa niɡ̶ina nige doɡ̶olaɡ̶ataka naɡ̶ani iwaalo.” cr?Jesus ja igidi, meetediogi, “Moisés ɡ̶adikanitiwaji malati ɡ̶adodawa leeɡ̶odi me dakake ɡ̶adaaleɡ̶enali. Pida niɡ̶ijo maleekoka yoeteda Aneotedoɡ̶oji ɡ̶oneleegiwa aniaaɡ̶iwaalo, aniɡ̶idaaɡ̶ee.Zq-Odaa niɡ̶ijoa fariseutedi moditalo, “Enice, igame leeɡ̶odi Moisés me iiɡ̶e ɡ̶oneleegiwa me yakadi me iticoitice lodawa nige yajigota naɡ̶ani lodawa notaɡ̶anaɡ̶axi ane ikee naɡ̶a yaladi?” 3p_Odaa aɡ̶aleeɡ̶iniwataale, pida oneniɡ̶initeci. Enice aɡ̶ica ɡ̶oneleegiwa ane yakadi me yawalaceticoace niɡ̶ina ane yexocaɡ̶aditediwage Aneotedoɡ̶oji.” Bo}Odaa Aneotedoɡ̶oji mee, ‘Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi ɡ̶oneleegiwa me ikaticoace eliododipi, odaa ja noiigiwa lodawa, odaa niɡ̶idi iniwataale ja micataɡ̶a doɡ̶okinitece oko.’znmOdaa Jesus ja igidi, meetediogi, “Ica ina daaditiɡ̶ica malomeɡ̶eniteloco Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, miditaɡ̶a anee, ‘Maleekoka yoeteda Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina iiɡ̶o, odaa ja yoe oko, ɡ̶oneleegiwa aniaaɡ̶iwaalo.’^m5Icoa fariseutedi igotibeci midoataɡ̶a Jesus modineetalo meote ligegi ane beyagi. Odaa moditalo, “Ǥonajoinaɡ̶aneɡ̶eco domige oika ina ɡ̶oneleegiwa me yaladi lodawa mokanicodaaɡ̶ica ane leeɡ̶odi?” ElEliodi oko anodiotece, odaa nicilatiditedini eelotaginadi. 'k I Jesus diiɡ̶axinaɡ̶atetece lalataɡ̶aneɡ̶egi wadonadi (Marcos 10.1-12) Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a ika me diiɡ̶axinaɡ̶a, odaa ja noditedicogi nipodigi Galiléia, odaa joɡ̶opitacedicogi liwai nipodigi Judéia, daato akiidi Jordão.2j]#Odaa jiɡ̶idaɡ̶aɡ̶a igotedaɡ̶awatiwaji Eiodi ane ideite ditibigimedi nige deɡ̶ewi mixomaɡ̶ateenitedicetiwaji anowotaɡ̶adomi ane beyagi ɡ̶anioxoadipi.” &iE"Niɡ̶ijo niotagodi eliodi me yelatema, odaa ja iiɡ̶eticogi niɡ̶ijo limeedi mani niwiloɡ̶onaɡ̶axi moiloikatidi nigepaa yedia icoatawece ane naalewe.yhk!Odaa niɡ̶ida makaami leeditibige me iwikodeni ɡ̶adokaaɡ̶edi, digo anejigotaɡ̶awa me ɡ̶adiwikodeni.’g Odaa niɡ̶ijo niotagodi jeɡ̶enidita niɡ̶ijo liotagi anowidi naalewe, odaa meeta, ‘Ejinaɡ̶a akamaɡ̶akaami niɡ̶ica nimeedi ane daɡ̶axa me agopeloagi! Ijoatawece niɡ̶ijoa dinyeelo owidi ane adinaaleweeni jixomaɡ̶ateetedice leeɡ̶odi manipokitiwa.f5Niɡ̶ijo noɡ̶onadi eletidi niotaka niɡ̶ida niciagi, eliodi me agecaɡ̶alodipi, odaa jiɡ̶igotibeci oyeloɡ̶odita niotagodi, inionigi-eliodi.e/Pida ayemaa me ixomaɡ̶ateetedice, odaa ja yadeegi niɡ̶ijo lokaaɡ̶edi mani niwiloɡ̶onaɡ̶axi midiaaɡ̶i nigepaa yediatelogo ane naalewe.,dQOdaa niɡ̶ijo lokaaɡ̶edi ja yamaɡ̶atedini lokotidi, odaa ja dipokota, meeta, ‘Aliitatiwa, odaa icota me ɡ̶adediani idiodatawece ane inaalewetaɡ̶awa.’ac;Pida ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo niotagi naɡ̶a noditice, odaa ja dakapetege ica eledi liotagi inionigi-eliodi. Niɡ̶ijo eledi niotagi baɡ̶a dinaalewe onexaa onateciɡ̶idiwa beexotedi naaleweta niɡ̶ijo odoejegi niotagi anowidi naalewe. Pida dibatigi lotoinaɡ̶adi, odaa ja iligice, meeta, ‘Yokaaɡ̶edi adediani niɡ̶ijoa anadinaalewe!’zbmOdaa niɡ̶ijo niotagodi eliodi me iwikode, odaa ja ixomaɡ̶ateetedice niɡ̶ijoa naalewe, codaa ikatice mopi. Natematigigi ica niotagi ane daɡ̶a ixomaɡ̶ateetedice naalewe eledi niotagi Odaa Pedro jiɡ̶icotalo Jesus, ja ige, meetalo, “Iniotagodi, igame liwokodi me leeditibige me jixomaɡ̶ateetice inioxoa libeyaceɡ̶eco aneotomi? Domige leeditibige nigepaa seete me jixomaɡ̶ateetice libeyaceɡ̶eco inioxoa?” [Igaataɡ̶a diɡ̶idiwa iniwataale, domige iniwatadiɡ̶ini oko ane yatecoɡ̶o moiweniɡ̶ide Iboonaɡ̶adi, odaa idejo miditaɡ̶a.” ZyAaɡ̶aɡ̶a ejitaɡ̶awatiwaji, nigidi iniwataale niɡ̶ina akaamitiwaji digoina iiɡ̶o ane dinilakidetiwage odaa idokida ane lipoketegi niɡ̶ina moyotaɡ̶aneɡ̶e Eiodi, odaa Eiodi ane ideite ditibigimedi jeɡ̶eote niɡ̶ica ane lipoketegi.VY% Ica niiɡ̶enatakaneɡ̶egi ane yoli, codaa me ika anigica Ejitaɡ̶awatiwaji anewi. Okanicodaaɡ̶ica anoliitegetiwaji digoina iiɡ̶o, Ǥadiodi ane ideite ditibigimedi aaɡ̶aɡ̶a yolitetege. Codaa okanicodaaɡ̶ica anikanitiwaji midaɡ̶aee digoina iiɡ̶o, Ǥadiodi ane ideite ditibigimedi aaɡ̶aɡ̶a ika midaɡ̶aee.{XoPida nige daɡ̶a niwoditema niɡ̶idi oko, enice leeditibige eleɡ̶enitiogi niɡ̶idi lapo anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi. Odaa nige daɡ̶aɡ̶a wajipatiogi niɡ̶idi lapo anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi, odaa ademii niɡ̶ini ɡ̶anioxoa micataɡ̶a niɡ̶ina oko ane deɡ̶eyiwaɡ̶aditeda Aneotedoɡ̶oji, codaa me laxokegi abataɡ̶a, codaa aɡ̶aleeɡ̶ica anenitege. W}Pida nige daɡ̶a niwoditaɡ̶adomi, odaa adeegi eletidi itoa oɡ̶oa domige itoatadiɡ̶ida ɡ̶adixigaɡ̶awepodi motaɡ̶aneɡ̶enitiwaji, awii aneeta Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a. Igaataɡ̶a mee Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, ‘Niɡ̶ina nigica oko ane yeloɡ̶odita eledi oko libeyaceɡ̶eco, leeditibige eletidi itoa oɡ̶oa domige itoatadiɡ̶ida oko midokida ane ligegi.’RV Ica ɡ̶onioxoa ane dibatá Nige dibatá ɡ̶anioxoa, eotaɡ̶adomi ane beyagi, emii minitaɡ̶a mokakaamitece, ikeenita ane libatiigi. Nige niwoditaɡ̶adomi, jaɡ̶anigaanyetece ɡ̶anioxoa.GUJiɡ̶idaaɡ̶ee Ǥadioditetiwaji aneite ditibigimedi, ayemaa me aniatagigi anigeteɡ̶epidiɡ̶ica niɡ̶ina oko anonakato ane micataɡ̶a niɡ̶ina nigaanigawaanigi meyiwaɡ̶adi eliodi. ^T5 Ejitaɡ̶awatiwaji anewi. Niɡ̶ina nige yakadi, eliodi me ninitibece, leeɡ̶odi me yakadi naɡ̶ajo niwaxacoco, odaa daɡ̶axa me ninitibece, caticedi linikegitema niɡ̶ijoa noventa-noove ane daɡ̶aniaditeda.7Sg Amiida ica anakatitecetiwaji? Diɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa anidiwa onaniteci taalia niwaxacocoli, oditaɡ̶a jaɡ̶aca aniadi. Odaa amigetiɡ̶ida anee? Ejitaɡ̶awa me yoya niɡ̶idiwa noventa-noove waxacocoli madi wetiɡ̶a anei me nadecoɡ̶onaɡ̶a. Odaa jiɡ̶igo doletibige naɡ̶ajo ananiaditibige.R Igaataɡ̶a Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, janagi me jopilaɡ̶aditacalo Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina aniatagigipi. FQ Aca waxacoco ananiadi (Lucas 15.3-7) Anidakitatiwaji adaɡ̶aleetibige daatiɡ̶ica ane jaoɡ̶a niɡ̶inoda nigaanigipawaanigi. Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶icoa aanjotedi anodowediteloco niɡ̶ina nigaanigipawaanigi idioka limedi midi lodoe Eiodi ane ideite ditibigimedi.FP Ǥagecooɡ̶e nigeo mabataa, aloikatiti, micataɡ̶a daɡ̶a anoɡ̶aa, odaaɡ̶alati. Igaataɡ̶a daɡ̶axa mele makaatiwece miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, odaa idioka limedi me ɡ̶adewiki mokanitece ɡ̶agecooɡ̶e. Aɡ̶ele diɡ̶idiwatawece ɡ̶agecooɡ̶eli, pida etiɡ̶adokolenitiogi noledi ane daɡ̶a ipe. \O1Niɡ̶ina ɡ̶abaaɡ̶adi, idaa ɡ̶adoɡ̶onagi nigowo mabataa, leeditibige maloikatiti ɡ̶abaaɡ̶adi, codaa me ɡ̶adoɡ̶onagi micataɡ̶a daɡ̶akagiti, oditaɡ̶a alati. Igaataɡ̶a daɡ̶axa mele mokidatece ɡ̶abaaɡ̶adi, domigetaɡ̶a ɡ̶adoɡ̶onagi, pida akati makaatiwece miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, odaa idioka limedi me ɡ̶adewiki. Aɡ̶ele diɡ̶idoatawece ɡ̶abaaɡ̶atedi, ɡ̶adoɡ̶onaka, pida etiɡ̶adokolenitiogi noledi ane daɡ̶a ipe.XN)Niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o icota meliodi me nawikodeeɡ̶a leeɡ̶odi niɡ̶inoa loenataka ane beyagi anowo eledi oko moika moyiwaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶inoa anodineetoɡ̶owa idioka limedi minoa, pida Aneotedoɡ̶oji icota meote meliodi me nawikodeeɡ̶a niɡ̶ina oko aneo eledi oko moika moyiwaɡ̶adi. ZM- Leeditibige me jikanaɡ̶a ane ɡ̶odibeyacaɡ̶adi me jakaɡ̶atiwece miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji (Marcos 9.42-48; Lucas 17.1-2) Nigica aneo anigepidiɡ̶ica niɡ̶ina nigaanigipawaanigi me ika me idinakato, domaɡ̶a daɡ̶axa mele moigoetece lotoinaɡ̶adi naɡ̶ana wetiɡ̶a nelegi, oditaɡ̶a oyokoletinigi akiidi-eliodi moyoceɡ̶atidi, maleedeɡ̶eo niɡ̶ida loenatagi ane beyagi.KLOdaa niɡ̶ina anele me dibatege niɡ̶ina nigaanigawaanigi liciagi anejigo me jibatege niɡ̶idoda nigaanigawaanigi, codaa nige dibatege leeɡ̶odi Iboonaɡ̶adi, odaa niɡ̶ini oko dibatigi. CKEnice, niɡ̶ina oko ane diniwikodetibece, codaa aneo me liciagi niɡ̶ida nigaanigawaanigi, baaniɡ̶iniaa eneɡ̶egi ɡ̶oneɡ̶egi liwigotigi noiigi anida aneetetege Aneotedoɡ̶oji.JwOdaa meetediogi, “Ejitaɡ̶awatiwaji anewi. Nige daɡ̶a iigitiwaji aneni me ɡ̶adewiki, codaa nige daɡ̶adiniwikodenitibece micataɡ̶a niɡ̶ini nigaanigawaanigi, Aneotedoɡ̶oji aiiɡ̶e ɡ̶adaaleɡ̶enalitiwaji, odaa aɡ̶ica anenitege.iIKOdaa Jesus jeɡ̶enidite ijo nigaanigawaanigi, jiɡ̶ideyate liwigotigi niɡ̶ijo anodiotibece.5H e Niɡ̶ica ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi liwigotigi oko ane iiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji (Marcos 9.33-37; Lucas 9.46-48) Jesus eɡ̶idaaɡ̶eeteda me yotaɡ̶aneɡ̶e Pedro, odaa niɡ̶ijo anodiotibece jiɡ̶igotibeci midoataɡ̶a, odaa joɡ̶oige, moditalo, “Amiina ica oko ane ɡ̶oneɡ̶egi ina naɡ̶a iiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji laaleɡ̶enali ina oko?”CGPida aɡ̶ele daɡ̶a jaoɡ̶a me neliɡ̶ideeɡ̶a niɡ̶idi anetiɡ̶odipiciadi. Natigide, emii miditaɡ̶a weiigi, odaa okolenitini ɡ̶adomiigo. Odaa okeni niɡ̶ica odoejegi noɡ̶ojegi ane ixigi ɡ̶adomiigo. Odaa catiwedi nioladi akati beexo. Odaa anadeegi naɡ̶ani beexo, ediani niɡ̶ica ane leeditibige me jedianaɡ̶a mini Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi. Naɡ̶ani beexo abotema mediani codaa ane leeditibige maɡ̶aɡ̶a jedia.” 0FYOdaa Pedro ja igidi, meetalo, “Niɡ̶inoa icoɡ̶aɡ̶a boɡ̶oyedia.” Odaa Jesus jeɡ̶eete, “Odaa niɡ̶ida moko anoko loiigi ame leeditibige me jedianaɡ̶a.NEOdaa Pedro ja igidi, meetiogi, “Yedia.” Odaa ja dakatiwece diimigi. Pida aniɡ̶icatibige daɡ̶a dotaɡ̶a Pedro, niɡ̶ijapaɡ̶a odoejegi me dotaɡ̶a Jesus, odaa ja ige, meete, “Simão, amiida ɡ̶adowoogo? Etiɡ̶odiiɡ̶e me jajicaɡ̶atiogi dinyeelo niɡ̶inoa ɡ̶odaciloditigi niɡ̶ina iiɡ̶o. Pida amiijo ica ane dedianaɡ̶a? Domigepaa loiigi nedianaɡ̶anaɡ̶a, oɡ̶oa, domigina anokegipi anoicoɡ̶oticogi eletidi nipodaɡ̶a?” D Icoa dinyeelo ane leeditibige me dinajigo mini Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi Jesus ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece noɡ̶ototicogi nigotaɡ̶a Cafarnaum, niɡ̶ijo ane oniodatema ninyeelo Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, joɡ̶otota Pedro, odaa joɡ̶oige, modita, “Idoa ɡ̶aniotagodi domige yajigo dinyeelo ane leeditibige me yajigo minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi?”CCOdaa etideloadi, pida nige ixomaɡ̶atedijo itoatadiɡ̶ida nokododi, odaa ja idewiɡ̶atace.” Niɡ̶ijo anodiotibece eliodi magecaɡ̶alodipi noɡ̶owajipatalo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a. wBg Jesus yalaɡ̶atace ica me yeleo pida yewiɡ̶atace nigidiaaɡ̶idi (Marcos 9.30-32; Lucas 9.43-45) Niɡ̶ica me yatecoɡ̶o niɡ̶ijo anodiotibece midi nipodigi Galiléia, Jesus meetediogi, “Etidajigota libaaɡ̶adi ɡ̶oneleegiwadi, Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi.gAGPida okanicodaaɡ̶ica niwigo liciagi niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi noditice idokidata nigotaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji, codaa nige ikanawaanigi maniodi moleetibige meneɡ̶egi otaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji.” \@1Odaa ja igidi Jesus, meetediogi, “Aɡ̶akatitiwaji miticoitice niɡ̶ijo niwigo ane beyagi leeɡ̶odi aɡ̶eliodi manakatoni Aneotedoɡ̶oji. Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. Doɡ̶okateciɡ̶ini ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, macataɡ̶a naɡ̶ana lolagi ‘mostaada’ ane daɡ̶axa me lionawaana, taɡ̶akatitiwaji me enita naɡ̶ani wetiɡ̶a, ‘Otonitice, emii digoida!’ Odaa wetiɡ̶a ja alatí. Aɡ̶ica ane apini mawii, nige iwaɡ̶ati Aneotedoɡ̶oji.S?Niɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ijo anodiotibece Jesus joɡ̶odiitalo noɡ̶okaaniɡ̶idoatece, odaa joɡ̶oige, moditalo, “Igaamee ina daɡ̶a jakataɡ̶a me jiticodaɡ̶atice ijo niwigo abeyaceɡ̶egi?”n>UNoɡ̶onadeegitalo, odaa Jesus ja yapeteɡ̶e niɡ̶ica niwigo abeyaceɡ̶egi, codaa iiɡ̶e me noditice. Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi, niɡ̶ica niwigo abeyaceɡ̶egi ja noditice mijotaɡ̶a niɡ̶ijo lioneeɡ̶a, odaa ja icí. :=mOdaa Jesus meetediogi, “Jodaɡ̶akamaɡ̶akaamitiwaji niɡ̶ica noiigi ane doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda Aneotedoɡ̶oji, codaa akamaɡ̶a adininaalenitiwaji. Niɡ̶ida me Ee aleegi minaaɡ̶ejo makaamitaɡ̶atiwaji, codaa ajakadi deɡ̶eliodi me idinatitaɡ̶awatiwaji. Anadeegitiwa niɡ̶ica lioneeɡ̶a!”]<3Ja inadeegitiogi niɡ̶idi anodiotibigaɡ̶adici, pida joɡ̶oyapi moicilatidi.” /;W“Iniotagodi, iwikodeni ionigi! Ǥatiɡ̶alegi, odaa eliodi me dawikode, elioditibece menitibiga, odaa enitiogi noledi, codaa idatibece daxaboketinigi ninyoɡ̶odi.u:c Jesus icilatidi ica lioneeɡ̶a (Marcos 9.14-29; Lucas 9.37-43) Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a diitacediogi niɡ̶ica noiigi-nelegi lixigaɡ̶awepodi niɡ̶ijo itoatadiɡ̶ida anodiotibece, odaa ijo ɡ̶oneleegiwa jiɡ̶ipegitalo Jesus. Naɡ̶a yamaɡ̶atedini lokotidi lodoe Jesus, odaa meetalo,9} Odaa niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶oyowooɡ̶odi Jesus me yalaɡ̶ate João Batista niɡ̶ijo naɡ̶a yalaɡ̶ate Elias. s8_ Pida ejitaɡ̶awatiwaji Elias jiɡ̶ijo menagi, codaa ɡ̶odacilodi aɡ̶oyowooɡ̶odi, odaa joɡ̶owotema niɡ̶ica anoyemaa modigota. Odaa idaaɡ̶odigotiwa owo me jawikode, Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi.”I7  Odaa Jesus ja igidi, meetediogi, “Ewi niɡ̶idaaɡ̶ee Elias menagi maleediɡ̶ica Niɡ̶ijoa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji meo oko me newiɡ̶atace. Elias enagi me ilakidetedice inoatawece.n6U Odaa niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶oige, moditalo, “Igaamee ijo anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés modi menagi Elias maleediɡ̶ica meno Niɡ̶icoa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji meo me ɡ̶odewiɡ̶atace?” 5' Naɡ̶a daxoditiniwace naɡ̶ajo wetiɡ̶a, Jesus ja yajoi niɡ̶ijo itoatadiɡ̶ida anodiotibece, meetediogi, “Jinaɡ̶a domiɡ̶ica aneloɡ̶ititatiwaji ananati maditaɡ̶a wetiɡ̶a nigepaa idewiɡ̶atace, Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi.” z4mOdaa naɡ̶a noletibigimoace, noɡ̶oiwitalo, aɡ̶ica anigetiɡ̶ijo eledi anonadi, idokidoateda Jesus monadi. w3gOdaa Jesus ja diitediogi, naɡ̶a dibatedeloco, meetediogi, “Adabititiniwacetiwaji, codaa jinaɡ̶adoii!”02YNiɡ̶ijo noɡ̶owajipata niɡ̶ijo anodiotibece Jesus niɡ̶ijo ane dotaɡ̶a, odaa ja dakagitiniwace oyatedini iiɡ̶o latopidi, leeɡ̶odi eliodi me doitibigiwaji.%1CEɡ̶idaaɡ̶ee Pedro me dotaɡ̶a, ica lolaadi ane datale ja yapoɡ̶oditiniwace Jesus, Moisés ijaa Elias. Odaa joɡ̶owajipata ica notaɡ̶aneɡ̶egi catiwedi lolaadi, anee, “Niɡ̶idoa Ionigi yemaanigi, aneliodi meote me idinitibeci. Atacolitecetiwaji niɡ̶inoa lotaɡ̶a!” w0gOdaa Pedro jaɡ̶aɡ̶a dotaɡ̶a, meetalo Jesus, “Ica mele minaaɡ̶ejonaɡ̶a, Ǥoniotagodi. Nigemaani, jaote iniwatadiɡ̶ini nopecetiidi, oniniteci ɡ̶anebi, iniaaɡ̶eledi Moisés nebi, iniaaɡ̶eledi baɡ̶aɡ̶a Elias nebi.” e/CCodaaɡ̶ida noɡ̶onadi me dinikee Moisés ijaa Elias, odaa joɡ̶oyotaɡ̶aneɡ̶e Jesus..1Odaa noɡ̶oiwitalo, joɡ̶onadi Jesus me diniigi idoatawece, latobi ja datale macataɡ̶a aligeɡ̶e, lowoodi jaɡ̶aɡ̶a yapacaɡ̶a me datale.5- e Jesus diniigi anodaaɡ̶eeteda naɡ̶a dakapetetege Moisés ijaa Elias (Marcos 9.2-13; Lucas 9.28-36) Naɡ̶a ixomaɡ̶atedijo seis nokododi, Jesus ja yadeegi Pedro, Tiago ijaaɡ̶ijo nioxoa anodita João, idiokidi niɡ̶idi itoatadiɡ̶ida anodiotibece me yadeegi. Odaa ja yadeegitedicogi maditaɡ̶a aca wetiɡ̶a ane leegitibigimece, ane diɡ̶ica oko.,%Ejitaɡ̶awatiwaji anewi. Ina oko digoina analee daɡ̶a nigo nigetidadi me janagi me Ee inionigi-eliodi ane iiɡ̶e oko laaleɡ̶enali.” 5+cLeeɡ̶odi Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, idopitijo anigida noko idiaa iniaanjotedi, codaa loniciwaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane Eiodi, idei meetaɡ̶a. Odaa ja jiwi ane loenataka inatawece oko, codaa jajigotiogi niɡ̶ica loojedi ane loenataka ane beyagi, oɡ̶oa, domige anele.*3Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko nige yakadi inoatawece ane yopotibige digoina iiɡ̶o, pida odaa liwigo baɡ̶a ika me yeleo, niɡ̶ini oko aɡ̶ica anigetiɡ̶ida nigaanye. Igaataɡ̶a aɡ̶ica anigetiɡ̶idi liboonigi me dedianaɡ̶a niɡ̶ina oko oditaɡ̶a eo lewiɡ̶a liwigo.g)GIgaataɡ̶a niɡ̶ina ane yemaa minoka yewiɡ̶ateloco niɡ̶ina iiɡ̶o, aɡ̶ica lewiɡ̶a ane diɡ̶ica liniogo, pida niɡ̶ina baanaɡ̶a igo me yeleotomi, niɡ̶ini oko baanaɡ̶a ida lewiɡ̶a ane diɡ̶ica liniogo.j(MOdaa Jesus meetediogi niɡ̶ijo anodiotibece, “Nigica ane yemaa me niotici, leeditibige me daɡ̶adiaa iniokini me dinowo, codaa leeditibige me igotema me diniwikodetibece, codaa me dawikode nigepaa yeleo, odaa ja niotici. ' Odaa Jesus ja niwiteta Pedro, odaa meete, “Otonitice yodoe, Satanás! Domaɡ̶a adibeyacaɡ̶ati macataɡ̶a naɡ̶ana wetiɡ̶a ane itinece naigi ane ixipe oko, leeɡ̶odi ɡ̶adowoocaɡ̶awa niɡ̶ina oko, pida aɡ̶adowoocaɡ̶awa Aneotedoɡ̶oji.” &!Odaa Pedro ja yadeegitedice Jesus me yapeteɡ̶e, meetalo, “Aneotedoɡ̶oji ɡ̶adiwikodeni, odaa aika daɡ̶awikodee, Ǥoniotagodi.” !%; Jesus yalaɡ̶ate me yeleo pida yewiɡ̶atace nigidiaaɡ̶idi (Marcos 8.31–9.1; Lucas 9.22-27) Odaa joaniɡ̶ijaaɡ̶ijotigi niɡ̶ijo noko Jesus jiɡ̶idaaɡ̶eyatedigi me yeloɡ̶oditediogi niɡ̶ijo anodiotibece me leeditibige migo manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Jerusalém, codaa me leeditibige meliodi me dawikode libaaɡ̶adi niɡ̶icoa laxokodi lacilodi noiigi judeutedi, ijaaɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi, ijaaɡ̶ijo anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. Codaa me leeditibige me yeleo, pida nige ixomaɡ̶atedijo itoatadiɡ̶ida nokododi, odaa ja yewiɡ̶atace./$WOdaa Jesus ja dipokotediogi niɡ̶ijo anodiotibece me doɡ̶oyeloɡ̶oditiogi niɡ̶ina oko me Niɡ̶ijaaɡ̶ijoa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji meote ɡ̶odewiɡ̶a. t#aCodaa jajigotaɡ̶awa ɡ̶adiiɡ̶enatakaneɡ̶egi me iiɡ̶eni niɡ̶ina oko anida anejitege, micataɡ̶a niɡ̶ina oko anida lakabakenaɡ̶anaɡ̶adi ane dowediteloco diimigi, odaa niɡ̶ica anoliitege digoina iiɡ̶o, Aneotedoɡ̶oji aaɡ̶aɡ̶a yolitetege. Odaa niɡ̶ica anikani mowo niɡ̶ina oko digoina iiɡ̶o, odaa Aneotedoɡ̶oji aaɡ̶aɡ̶a ika.”o"WNatigide jao gela ɡ̶aboonaɡ̶adi akaami Pedro (leeɡ̶odi niitege niɡ̶ina mejinaɡ̶a wetiɡ̶a). Odaa ɡ̶adotaɡ̶a me ɡ̶adalakitiwa liciagi naɡ̶ana wetiɡ̶a anodatika moyoe lipodaɡ̶aladi diimigi. Odaa ja jao niɡ̶ina oko anoyiwaɡ̶adi niɡ̶ijoa ɡ̶adotaɡ̶a me micataɡ̶a niɡ̶ina diimigi ane dabiteɡ̶eteloco niɡ̶ina noenatagodi ditibigimedi wetiɡ̶a ane ɡ̶oneɡ̶e. Odaa oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a némaɡ̶a aɡ̶aleeɡ̶ica loniciwaɡ̶ateloco niɡ̶idi oko.Q!Odaa Jesus ja igidi, meeteta, “Aniniitibeci niɡ̶ida makaami Simão, anakaami lionigi João, leeɡ̶odi aɡ̶oko anoikeetaɡ̶awa ane Ee, pida Eiodi ane ideite ditibigimedi ikeetedaɡ̶awa ane Ee.? wSimão Pedro naɡ̶a igidi, meetalo, “Jaɡ̶akamaɡ̶akaami ane iiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odewikatiteɡ̶egi. Akaami Lionigi Aneotedoɡ̶oji anidioka limedi me yewiɡ̶a.” Y+Odaa Jesus ja digika, meetediogi, “Biɡ̶ida makaamitiwaji, amakati me Ee?”%Odaa joɡ̶oigidi, moditalo, “Inatecibece modi makaami João Batista, codaa inatecibece eledi modi makaami Elias. Codaa ina eledi modi makaami Jeremias, oɡ̶oa, domige anigepidiɡ̶ica niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo jotigide.” nU Pedro mee Jesus niɡ̶iniaaɡ̶iniwa Niɡ̶icoa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji meote me ɡ̶odewiɡ̶atace (Marcos 8.27-30; Lucas 9.18-21) Jesus igo nipodaɡ̶a anipegitege nigotaɡ̶a, ane liboonaɡ̶adi “Cesaréia Filipe ane dabiteɡ̶etini”. Jiɡ̶idiaaɡ̶i naɡ̶a nigetediniwace niɡ̶ijo anodiotibece, meetediogi, “Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, odaa ame Ee modi ina oko?” *M Odaa joɡ̶oyowooɡ̶odi Jesus me daɡ̶a yalaɡ̶ate modinidakata paon labookojedi, pida modinidakata liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco fariseutedi ijaa saduceutedi. 3 Aɡ̶owooɡ̶otitiwaji me daɡ̶a idalaɡ̶ata paon niɡ̶ijo me ɡ̶adajacaɡ̶atitiwaji manidakita nabookojedi fariseutedi idiaa saduceutedi.” `9 Codaa naɡ̶a ɡ̶adaagititibigetiwaji ijoa seete paontedi ane jatikatalo me jiniodeɡ̶etiniwace cwaatolo miili ɡ̶oneleegiwadi, ijaaɡ̶ijoa etacanitedi nelecoli ane nolee niɡ̶ijoa liwailidi ane iiɡ̶otedice?dA Anoɡ̶owooɡ̶otitiwaji? Naɡ̶a ɡ̶adaagititibige ijoa ciinco paontedi ane jatikatalo me jiniodeɡ̶etiniwace ciinco miili ɡ̶oneleegiwadi, ijaaɡ̶ijoa etacanitedi ane nolee niɡ̶ijoa liwailidi ane iiɡ̶otedice?I Pida Jesus ja yowooɡ̶odi ane lotaɡ̶a, odaa ja nigetediniwace, meetediogi, “Igaamee ina madinotaɡ̶aneɡ̶enitigitiwaji me diɡ̶ica ɡ̶anipaon? Ame iwaɡ̶atitetiwaji Aneotedoɡ̶oji!.UOdaa niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶odinotaɡ̶aneɡ̶etigi niɡ̶ida aneete, modi, “Eote niɡ̶ida ligegi leeɡ̶odi aɡ̶icoa me inadeegaɡ̶a ɡ̶onipaontedi.”oWOdaa Jesus meetediogi, “Atacolitiwaji codaa anidakita nabookojedi fariseutedi inaa saduceutedi!” a; Ica nabookojedi fariseutedi ijaa saduceutedi (Marcos 8.14-21) Niɡ̶ijo naɡ̶a diiɡ̶etita daato weiigi niɡ̶ijo anodiotibece, oyaagiditece doɡ̶oyadeegi paontedi. Niɡ̶ina oko aninaa niɡ̶inoa nokododi abeyacaɡ̶aɡ̶a codaa aɡ̶aleeɡ̶onakato Aneotedoɡ̶oji. Odaa Aneotedoɡ̶oji aɡ̶eote eledi ɡ̶odoxiceɡ̶edi ane ikeetiogi me idiiɡ̶e. Jeɡ̶eote niɡ̶ijo ɡ̶odoxiceɡ̶edi ane ikee me idiiɡ̶e, niɡ̶ijo me ideyate Jonas catiwedi le niɡ̶ijo noɡ̶ojegi nelegi itoatadiɡ̶ida nokododi.” Odaa Jesus ja yototedicoace, joɡ̶opi. taOdaa niɡ̶ina nigoi me ixagoditege codaa me nexocaɡ̶a ditibigimedi, odaa menitiwaji, ‘Datiode, leeɡ̶odi loolatedi ixagodi me nabidi.’ Odaa boɡ̶owooɡ̶otitiwaji domige datiode, oɡ̶oa domige adatiode, niɡ̶ina mawinitibigimecetiwaji ditibigimedi. Pida baadoɡ̶owooɡ̶otitiwaji niɡ̶ica ane diitigi niɡ̶ina manati ɡ̶odoxiceɡ̶etedi ane jaote..UOdaa Jesus ja igidi, meetediogi, “Niɡ̶ina naɡ̶a ɡ̶ocidi me ixagodi loolatedi, odaa menitiwaji, ‘Natiinigoi adatiode, leeɡ̶odi ɡ̶ocidi diticetinece.’  Icoa lacilodi judeutedi domoɡ̶oyemaa Jesus meote ɡ̶odoxiceɡ̶edi ane ikee me liiɡ̶exegi Aneotedoɡ̶oji (Marcos 8.11-13; Lucas 12.54-56) Niɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ijoa fariseutedi ijaaɡ̶ijoa saduceutedi joɡ̶ototalo Jesus. Odineetalo, domoɡ̶owo moyakadi gaantiɡ̶idi ane niwokotedini, odaa ja domaɡ̶a nilaagedi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi modipokotalo meote ɡ̶odoxiceɡ̶edi ane ikee me liiɡ̶exegi Aneotedoɡ̶oji. 9'Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus ja imonya niɡ̶ijo noiigi mopitibeci, odaa jaɡ̶aɡ̶a waxoditedinigi niwatece, jiɡ̶igo midiwa nipodaɡ̶a Magadã. F&Niɡ̶ica noko ejinaɡ̶a domaɡ̶a cwaatolo miili ɡ̶oneleegiwadi ane niodaɡ̶a, we iwaalepodi, inaa nigaanigipawaanigi anaɡ̶aɡ̶a niodaɡ̶a, pida baadoɡ̶onilaaɡ̶aditibigiwaji. _7%Odaa ijotawece niɡ̶ijo noiigi niodaɡ̶a, neɡ̶epaa nitiminaɡ̶a. Niɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶onioda niɡ̶ijoa liwailidi ane iiɡ̶otedice, odaa joɡ̶oyetigilo seete etacanitedi nelecoli.l Q$Odaa ja dibate niɡ̶ijoa seete paontedi ijaaɡ̶ijoa noɡ̶ojedawaanaɡ̶a, naɡ̶a diniotagodetedibigimece Aneotedoɡ̶oji, odaa ja ninoketedini, odaa ja yajigotediogi niɡ̶ijo anodiotibece monediatiniwace niɡ̶ijo noiigi.D #Odaa Jesus ja iiɡ̶e niɡ̶ijo noiigi monicotinigiiɡ̶o.: m"Odaa ja nigetediniwace, meetediogi, “Igame liwokodi ɡ̶anipaontedi anidiwa?” Odaa joɡ̶oigidi, moditalo, “Idiwa seete paontedi idiaaɡ̶idiwa noɡ̶ojedawaanaɡ̶a.” u c!Odaa niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶oige Jesus, moditalo, “Igametaɡ̶a jakataɡ̶a ica niweenigi nelegi me jiniodeɡ̶enaɡ̶atiniwace iditawece niɡ̶idi oko digoina minataɡ̶a niɡ̶ina nipodigi ane diɡ̶ica niɡ̶eladimigipi?” 0 Y Jesus niodeɡ̶etedini cwaatolo miili ɡ̶oneleegiwadi (Marcos 8.1-10) Jesus eniditediogi niɡ̶ijo anodiotibece, odaa meetediogi, “Eliodi me jiwikode niɡ̶ina oko, igaataɡ̶a jeɡ̶eote itoatadiɡ̶ida nokododi mina meetaɡ̶a, odaa aɡ̶aleeɡ̶ica gaantokaaɡ̶idi anoyeligo. Ajemaa daɡ̶a jiiɡ̶etibigiwaji mopitibeci daaditiɡ̶icata ane jajigotiogi me jiniodeɡ̶etiniwace, igaataɡ̶a doidetibige diɡ̶ica ane noɡ̶omiwaditiniwace leeɡ̶odi nabocaɡ̶a doɡ̶opiticogi liɡ̶elatedi.” >uNiɡ̶ijo noiigi eliodi moyopo noɡ̶onadi naɡ̶a notaɡ̶anaɡ̶a niɡ̶ijoa ewaloɡ̶onadi, alejaadotedi naɡ̶aɡ̶a nicilaɡ̶a, ane doɡ̶oyakadi mewaligitibigiwaji neɡ̶ewaligitibigiwaji, codaa me ɡ̶oladi yatetibigiwaji. Odaa joɡ̶odoɡ̶etetibigimece Aneotedoɡ̶oji, Noenoɡ̶odi loiigi Israel. kOOdaa eliodi oko joɡ̶odiitalo, oyadeegi aɡ̶atiloɡ̶oladi, alejaadotedi, ɡ̶oladi, ina ewaloɡ̶onadi, codaa mowidi eletidi eelotaginadi. Niɡ̶ijo noɡ̶oyadeegiticogi lodoe Jesus, odaa ijotawece ja nicilatiditediniwace.`9 Jesus icilatidi eliodi eelotaginadi Jesus naɡ̶a noditedicogi niɡ̶ijo aneite, odaa joɡ̶opitacedicogi lipecaɡ̶adi niweiigi Galiléia. Odaa ja dalaɡ̶atetedibigimece ajo wetiɡ̶a, odaa ja nicotedini.B}Odaa Jesus ja igidi, meeteta, “Iwaalo, niɡ̶ida makaami eliodi ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Niɡ̶ida anemaani ja jao.” Odaa acaaɡ̶aca naɡ̶aca lakata naɡ̶ajo liona ja icí. =sOdaa ja igidi naɡ̶ajo iwaalo, meetalo, “Ewi, Iniwa-aagodi! Pida codaa me necexodawaanaɡ̶a oyeligo latijedi niwe-eenigi ane icoɡ̶otibigimece nameeja niwikateenoɡ̶odi.” Odaa Jesus meeteta, “Adiitigi niɡ̶ina me jibanoonaɡ̶atece liweenigi nigaanigawaanigi, oditaɡ̶a jokolenaɡ̶atiogi necexodi.”Odaa naɡ̶ajo iwaalo ja diitalo, odaa ja yamaɡ̶atedini lokotidi lodoe Jesus, odaa meetalo, “Iniwa-aagodi, adaxawani!”Jesus meeteta naɡ̶ajo iwaalo, “Aneotedoɡ̶oji idiiɡ̶etediogi loiigi Israel ane liciagi niɡ̶inoa waxacocoli ane nabalaɡ̶a.” s_Pida Jesus aɡ̶ica daɡ̶a igidi. Odaa niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶ototalo, odaa joɡ̶odipokotalo, moditalo, “Iiɡ̶eni naɡ̶ada iwaalo mopi, igaataɡ̶a niotibigoɡ̶odici codaa ja ɡ̶odatitata niɡ̶ina me dapaawetibece.” }Odaa ani aca iwaalo cananéia niɡ̶eladimatigi niɡ̶idi nipodigi. Odaa niɡ̶ipegitalo Jesus, ja dapaawe, mee, “Iniwa-aagodi, anida ane-eenitege licoɡ̶egi Davi, adiwikodeni! Niwigo abeyaceɡ̶egi dakatiogi i-oona, odaa eliodi me dawikode.” ~{ Jesus icilatidi liona aca iwaalo ane diɡ̶ica aneetege noiigi judeu (Marcos 7.24-30) Jesus naɡ̶a noditedicogi niɡ̶idi nipodigi, odaa jiɡ̶igo ica nipodigi anipegitege nigotadi Tiro aniaa Sidom. :~~}|{{z@yxx vlu8tDs rcqqp'nnllkJjiihJgfe1dca`_^@]\[[TZKY@XFWMVV;USRRQsPP0ONMiLKIHGFXDlCCAAB??#<<:98776_4l20*/..%-,++*b(('6&b%$##i"x!!P h7jB_b5+ & Q Y 3jg7K: +Jesus ja nigetacediniwace, meetediogi, “Enice, igame leeɡ̶odi ina Davi meeta, ‘Iniotagodi’? Davi mee, ‘Iniotagodi’ niɡ̶ijo naɡ̶a dakatiogi Aneotedoɡ̶oji Liwigo, odaa Aneotedoɡ̶oji Liwigo eo me dotaɡ̶a. Igaataɡ̶a Davi mee me dotaɡ̶a, hI*“Amiida ica ɡ̶adowoogotece anodaaɡ̶ee Niɡ̶icoa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji me yatamaɡ̶ateetege ɡ̶odoiigi lawikodico? Amiida ica licoɡ̶egi?” Odaa joɡ̶oigidi, moditalo, “Ida aneetege licoɡ̶egi Davi.”,Q) Jesus digikatetece Niɡ̶icoa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji meo lewiɡ̶a niɡ̶ina oko (Marcos 12.35-37; Lucas 20.41-44) Niɡ̶ijo malee yatecoɡ̶o niɡ̶ijoa fariseutedi, odaa Jesus ja nigetediniwace, meetediogi,$A(Nigoteteni niɡ̶idoa itoataale ɡ̶oniiɡ̶enatakaneɡ̶eco, odaa joɡ̶oteteni ijoatawece eletidi ɡ̶oniiɡ̶enatakaneɡ̶eco ane iditedini Moisés, codaa me niɡ̶idiwa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco aaɡ̶aɡ̶a oiditedini niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko.” }s'Naɡ̶a lowidi niɡ̶ida ɡ̶oniiɡ̶enatakaneɡ̶egi, ida eledi ɡ̶oniiɡ̶enatakaneɡ̶egi ane daɡ̶axa mida ane jaoɡ̶a, liciagi niɡ̶idi odoejegi. Niɡ̶ijo anee, ‘Leeditibige memaani okanicodaaɡ̶ica oko, digo aneni madinemaani.’ ~ &Joaniɡ̶idaaɡ̶ida odoejegi liiɡ̶enatakaneɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji, codaa jiɡ̶idaaɡ̶ida ane daɡ̶axa mida ane jaoɡ̶a.>}u%Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, odaa meete, “‘Emaani Ǥaniotagodi Aneotedoɡ̶oji manitawece ɡ̶adaaleɡ̶ena, midatawece niɡ̶ica ɡ̶alidekegi, codaa minitawece ɡ̶adowoogo.’|$“Niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a, amiida ica ɡ̶oniiɡ̶enatakaneɡ̶egi ane daɡ̶axa mida ane jaoɡ̶a ane iditini Moisés?” E{#Odaa onini mawatiogi ica ane diiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. Odaa jiɡ̶ijaa dineetalo Jesus, domaɡ̶a dibatalo diɡ̶ica libatiigi me dotaɡ̶a. Ige Jesus, meetalo,"z=" Liiɡ̶enatakaneɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji aneneɡ̶egi ida ane jaoɡ̶a (Marcos 12.28-34; Lucas 10.25-28) Niɡ̶ijo fariseutedi noɡ̶odibodicetalo Jesus me yamaketedi saduceutedi. Odaa ja dinatecoɡ̶otee.zym!Niɡ̶ijo noiigi-nelegi noɡ̶owajipatalo Jesus lotaɡ̶a, eliodi moyopo leeɡ̶odi liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi. -xS ‘Ee Noenoɡ̶odi Abraão, codaa Ee Noenoɡ̶odi Isaque, iniaa Jacó.’ Aneotedoɡ̶oji aNoenoɡ̶odi oko émaɡ̶aɡ̶a, pida Noenoɡ̶odi oko ane newiɡ̶a.”FwPida, niɡ̶ida makaamitiwaji ejiniɡ̶ica malomeɡ̶eniteloco ane ligegi Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo neɡ̶eetetece me newikatiditacediniwace niɡ̶inoa émaɡ̶aɡ̶a. Mee Aneotedoɡ̶oji,QvIgaataɡ̶a nigeotace Aneotedoɡ̶oji me newiɡ̶atace niɡ̶inoa émaɡ̶aɡ̶a, odaa ja liciagi niɡ̶inoa niaanjotedi Aneotedoɡ̶oji. Aɡ̶alee nadonaɡ̶a, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a icoa lionaɡ̶a.OuJesus naɡ̶a niniɡ̶odi, meetediogi, “Niɡ̶ida makaamitiwaji eliodi mabataa leeɡ̶odi aɡ̶owooɡ̶oti Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a owooɡ̶oti Aneotedoɡ̶oji notoetiigi.ktOEnice, nigicota noko Aneotedoɡ̶oji meote me newiɡ̶atace niɡ̶inoa émaɡ̶aɡ̶a, amigepidiɡ̶ica niɡ̶ijo seete dinioxomigi anepeɡ̶ewi me lodawa naɡ̶ajo iwaalo? Igaataɡ̶a ijotawece lodawadi naɡ̶ajo iwaalo.” @s{Niɡ̶idiaaɡ̶idi naɡ̶ajo iwaalo jaɡ̶aɡ̶a yeleo.rPida jaɡ̶aɡ̶a yeleo maleedaɡ̶aɡ̶ica lionigitege. Odaa ica eledi nioxoa jaɡ̶aɡ̶a lodawa naɡ̶ajo iwaalo. Pida idaaɡ̶ee aniɡ̶ica lionigitege naɡ̶a yeleo. Odaa ijotawece seete dinioxomigipi nigo. Ijotawece nigo maleediɡ̶ica lionigipi.Hq Odaa onica seete dinioxomigipi aninaa liɡ̶eladi digoina. Niɡ̶ica liidaɡ̶a jonaɡ̶a wado. Pida aona niɡ̶ica lionigi naɡ̶a yeleo. Odaa niɡ̶ijo nioxoa ja lodawa naɡ̶ajo wajekalo.]p3Odaa joɡ̶oige Jesus, moditalo, “Niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a, Moisés diiɡ̶axinaɡ̶atece nigica ɡ̶oneleegiwa ane yeleo, odaa ja nenyaɡ̶aditi lodawa, maleediɡ̶ica lionigitege, odaa nioxoa leeditibige me lodawa naɡ̶ajo wajekalo eotibige mica lionigipi. Odaa diɡ̶icoa lionaɡ̶a micataɡ̶a daɡ̶a lionigipi ijoolatibige nioxoa.o Odigikatigi niɡ̶ica noko nige newiɡ̶atace niɡ̶inoa émaɡ̶aɡ̶a (Marcos 12.18-27; Lucas 20.27-40) Ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo noko joɡ̶odiitalo Jesus icoa saduceutedi. Niɡ̶icoa saduceutedi baadoɡ̶oyiwaɡ̶aditeda Aneotedoɡ̶oji micota me yewikatiditace niɡ̶inoa émaɡ̶aɡ̶a anigida noko.sn_Noɡ̶owajipatalo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Jesus, eliodi moyopo. Odaa joɡ̶oyakamaɡ̶adi, joɡ̶opitibeci. _m7Odaa joɡ̶oigidi, moditalo, “César, niɡ̶ijo ninionigi-eliodi romaanotedi.” Odaa jeɡ̶eetediogi, “Enice edianitecetiwaji César niɡ̶ica ane nebi, codaa edianitece Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ica ane nebi!” l Odaa ja nigetediniwace, meetediogi, “Ame liwigo aniwoteloco ani beexo? Codaa ame liboonaɡ̶adi ane diniditeloco ani beexo?”k%Digawii anadeegitiwatiwaji beexo naɡ̶ana anatikani mediani romaanotedi anetiɡ̶adiiɡ̶eni mediani.” Odaa joɡ̶oyadeegitalo aca beexo.'jGPida Jesus ja yowooɡ̶oditediwe lowooko ane beyagi, odaa meetediogi, “Igame leeɡ̶oditiwaji madineenitiwa? Akaamitiwaji niɡ̶ina anokowo meletibigiwaji.i5Natigide, enitoɡ̶owa niɡ̶ica anakati. Domige lakapetegi najoinaɡ̶aneɡ̶egi ɡ̶odoiigi me jedianaɡ̶atece César, ninionigi-eliodi romaanotedi, niɡ̶icoa dinyeelo ane leeditibige me jedianaɡ̶a? Domige lakapetegi ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶egi, oɡ̶oa, adakapetege?” ]h3Odaa joɡ̶oimonyatalo Jesus niɡ̶ijo anodiotibeci fariseutedi oiwaɡ̶ateetece niɡ̶ijo ane licaajepodi inionigi-eliodi Herodes. Odaa niɡ̶ijoa niiɡ̶exedi moditalo Jesus, “Niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a, jowooɡ̶otaɡ̶a makaami oko ane iɡ̶enaɡ̶a, codaa mewi me iiɡ̶axinaɡ̶anitece niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji ane yemaa niɡ̶ina oko mowo. Codaa jowooɡ̶otaɡ̶a me daɡ̶a aniwinita niɡ̶ina oko migida naɡ̶atetigi, oɡ̶oa domige aɡ̶ica naɡ̶atetigi.sg_ Fariseutedi oige Jesus domige leeditibige moyediatece inionigi-eliodi dinyeelo (Marcos 12.13-17; Lucas 20.20-26) Odaa niɡ̶ijoa fariseutedi ja noditicoaci me diniikoetiwage lowooko domoɡ̶owotibige Jesus meote ligegi ane daɡ̶a diitigi, domoɡ̶owotibige doɡ̶oyakadi me nilaagedi.ifKIgaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji eniditediogi eliodi oko, pida onateciɡ̶idi ane iolatedicoace.” ^e5 Odaa niɡ̶ijo inionigi-eliodi meetiogi liotaka, ‘Agoeni libaaɡ̶atedi, loɡ̶onaka, odaa okoleniticogi wetice midi nexocaɡ̶a, aneite oko me noenaɡ̶ateloco, codaa moyacigice lowe, leeɡ̶odi lawikodico.’idK Odaa niɡ̶ijo inionigi-eliodi ja ige niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa, meeta, ‘Ǥodokaaɡ̶edi, igame ɡ̶animaweneɡ̶egi manakaatio me diɡ̶icoateda ɡ̶adowoodi anepaa lajo nalokegi?’ Pida aɡ̶ica aneteɡ̶eyatigi ligegi.9ck Pida niɡ̶ijo inionigi-eliodi naɡ̶a dakatiwece nalokaxi me iwitiogi nodenigipi, odaa ja nadi ica ɡ̶oneleegiwa ane daɡ̶a dinixotinigilo icoa nowoodi epoka lajo nalokegi.]b3 Odaa niɡ̶ijoa liotaka joɡ̶odioteci ladicotiidi, oyatecoɡ̶otee inatawece oko anodakapetege, inatecibece oko libinienigipi, codaa minatecibece baɡ̶a abeyaceɡ̶egipi. Odaa naɡ̶aca nalokaxi ja nolee oko. ra] Odaa natigide, emii iwitece ladicotiidi, odaa anodenitema nalokegi okanicodaaɡ̶ica oko anakapetege.’/`WNiɡ̶idiaaɡ̶idi meetiogi liotaka, ‘Lalokegi nadoneɡ̶egi ja igo, pida niɡ̶ijo oko yodenigipi aɡ̶aleeɡ̶oyakadi menagitibeci, leeɡ̶odi abeyacaɡ̶aɡ̶a.<_qNiɡ̶ijo inionigi-eliodi naɡ̶a dibodiceta niɡ̶ica niciagi, eliodi me deliɡ̶ide, odaa ja iiɡ̶e niodaɡ̶awadi monigodi niɡ̶ijoa aijekaɡ̶a, codaa moyalegi nigotaɡ̶a.}^sIcaaɡ̶ica eledi nodenigipi baɡ̶a odibatiogi niɡ̶ijoa liotaka, odaa joɡ̶onaxacoɡ̶otiniwace, joɡ̶onigodi.$]APida niɡ̶ijo nodenigipi aɡ̶ica mowo, odaa oninitecibeci jiɡ̶igo iwi epaa libakedi. Onica ica anigo nibajeenda, ica eledi biɡ̶igo mani noojetekaxi.m\SOdaa ja iiɡ̶e eletidi liotaka, meetiogi, ‘Enitiogi ɡ̶ododenigipi, “Digawinitiwaji! Nalokegi ja limedi. Joɡ̶onigodi waca-lioneke, inaa ɡ̶odinadi ajakalodi, codaa inoatawece ja igo. Anagitiwaji midi nalooɡ̶o!” ’~[uOdaa ja iiɡ̶e liotaka modigotece lodenigipitema lalokegi. Pida anibetibigiwaji, aɡ̶oyemaa migotibeci nalooɡ̶o.Z5“Niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko, jiciaceeketege niɡ̶ina inionigi-eliodi ane ilakidetini nalokegi ladoneɡ̶egi lionigi.pY [ Natematigigi lalokegi ica nadoneɡ̶egi (Lucas 14.15-24) Jesus yatemati eledi natematigo anida ane iciaceeketetege me dotaɡ̶a lodoe niɡ̶ijo ane niiɡ̶enatakanaɡ̶a, meetediogi,^X5.Odaa ja domoɡ̶oyemaa moniwilo Jesus, pida aɡ̶ica nimaweneɡ̶egi leeɡ̶odi odoitiogi niɡ̶ijo noiigi, igaataɡ̶a niɡ̶ijo noiigi oyakadi Jesus miniɡ̶ina ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko. PW-Niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijaaɡ̶ijoa fariseutedi noɡ̶owajipatalo niɡ̶ijoa natematiko anida ane iciaceeketege Jesus meyatemati, odaa joɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶idiaaɡ̶eetediogi Jesus.JV ,Nigica oko aneniteloco naɡ̶ani wetiɡ̶a, odaa ja napeegitibige, eote liwailidawaanaɡ̶a. Pida naɡ̶ani wetiɡ̶a niganipaɡ̶a eniteloco oko, iopaaɡ̶adi codaa yeloadi niɡ̶ica oko.” PU+Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi mejitaɡ̶awatiwaji Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶adiaa iiɡ̶e ɡ̶adaaleɡ̶enali, pida ja iiɡ̶e laaleɡ̶enali eledi oko anepaɡ̶a oyoe niɡ̶ica ane yemaa Aneotedoɡ̶oji.T*Odaa meetediogi Jesus, “Ajawienataka naɡ̶alomeɡ̶enitelocotiwaji maditaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, niɡ̶ijo anee, ‘Naɡ̶ajo wetiɡ̶a ane diɡ̶ica mowo niɡ̶ijo anodabiteɡ̶etini diimigi, naɡ̶ani wetiɡ̶a jiɡ̶icota me naɡ̶aca ane eneɡ̶egi oyopotibige. Pida Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji mina igote, codaa jakataɡ̶a mele niɡ̶ida loenatagi.’ "S=)Noɡ̶oniniɡ̶odi Jesus, moditalo, “Eo meliodi me nawikodeeɡ̶a codaa nigodi niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi abeyacaɡ̶aɡ̶a. Odaa yadilaɡ̶aneɡ̶eta lawodigijedi eletidi nawodaɡ̶anadi, anepaɡ̶a oyopilaɡ̶adita niwai anida aneetege nigicota noko monopilaɡ̶aditedio.” rR](Nige limedi menagi niɡ̶ijo ane nepilidi nawodigijedi, amigida ica anigotiogi idiwa nawodaɡ̶anadi?”Q-'Odaa joɡ̶odibata niɡ̶ijo lionigi ane nepilidi nawodigijedi, odaa joɡ̶oyadeegiticogi wetice niɡ̶idiwa nawodigijedi, odaa joɡ̶oyeloadi. P1&Pida niɡ̶ijoa nawodaɡ̶anadi noɡ̶onaditege niɡ̶ijo lionigi, odaa modi me dinotaɡ̶aneɡ̶e, ‘Niɡ̶ina anenagi niɡ̶ijo lionigi anicota me nepilidi niɡ̶inoa nawodigijedi eliodaɡ̶ajetecidi. Ele me jeloataɡ̶a, odaa niɡ̶inoa nawodigijedi ja ɡ̶onepilidi!’gOG%Noɡ̶owidijegi ja iiɡ̶e ica epaa lionigi, meetibige le, ‘Ejime odeemitetibige ionigi.’)NK$Odaa niɡ̶ica ane nepilidi enanigijedi ja iiɡ̶e eletidi liotaka, pida niɡ̶ijoa nawodaɡ̶anadi owo liciagi anodigotiogi niɡ̶ijoa odoejedipi ane iiɡ̶e.1M[#Pida niɡ̶ijoa nawodaɡ̶anadi joɡ̶odibatiogi niɡ̶ijoa liotaka. Onica ica ononaxacoɡ̶otibige, ica eledi boɡ̶odaa oyeloadi, ica eledi boɡ̶onexaa onigidatice.L7"Naɡ̶a nipegi monopilaɡ̶aditedio elali, odaa ja iiɡ̶e icoa liotaka, iiɡ̶etiogi niɡ̶ijoa nawodaɡ̶anadi modibatege niɡ̶ica liwai ane nebi.jKM! Natematigigi icoa nawodaɡ̶anadi abeyacaɡ̶aɡ̶a (Marcos 12.1-12; Lucas 20.9-19) Jesus eɡ̶idaaɡ̶ee me dotaɡ̶a, meetediogi, “Digajipaatatiwaji niɡ̶ida eledi natematigo anida ane jiciaceeketege! Onini ica ane nebi icoa iiɡ̶otedi aneyatelogo elanigijedi uuva, odaa ja niotaa. Codaa jonaɡ̶a iwila aca nalice lajo monoɡ̶a uuva liwagedi, codaa dabiteɡ̶etini lipe libeoɡ̶adi ica anoyowie elanigijedi. Niɡ̶idiaaɡ̶idi ja yajigotiogi me niwaiɡ̶awepodi icoa nawodaɡ̶anadi niɡ̶ijoa elanigijedi. Odaa ja diniwiaje.PJ Igaataɡ̶a João Batista enagi, odaa ikee niɡ̶ica anodaaɡ̶ee me ejoɡ̶otalo Aneotedoɡ̶oji, pida niɡ̶ida makaamitiwaji aɡ̶iwaɡ̶ati lotaɡ̶a João. Pida niɡ̶ijo anodibatibigege ninyeelo ninionigi-eliodi romaanotedi ijaaɡ̶ijoa ewocomigipi boɡ̶oyiwaɡ̶adi. Pida niɡ̶ida makaamitiwaji, naɡ̶anati me eniwaɡ̶atakanaɡ̶a codaa modiotece Aneotedoɡ̶oji, idokee aɡ̶adinilaanitibecetiwaji, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a iwaɡ̶ati João.” oIWAmepidiɡ̶ica ijoa lionaɡ̶a eo ane yemaa eliodi?” Odaa niɡ̶ijoa lacilodi noiigi joɡ̶oniniɡ̶odi, moditalo, “Niɡ̶ijo lionigi liidaɡ̶a.” Odaa Jesus meetediogi, “Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. Aneotedoɡ̶oji dibatetege codaa me iiɡ̶e laaleɡ̶enali niɡ̶ijo anodibatibigege ninyeelo ninionigi-eliodi romaanotedi, inaa ewocomigipi, niɡ̶ina oko anakatitiwaji meliodi me abeyacaɡ̶aɡ̶a, pida Aneotedoɡ̶oji baadaɡ̶a iiɡ̶eteda ɡ̶adaaleɡ̶enalitiwaji./HWNiɡ̶ijo eliodi jaɡ̶aɡ̶a diita niɡ̶ijo eledi lionigi, jaɡ̶aɡ̶a iiɡ̶e migo diba. Odaa jeɡ̶eeta eliodi, ‘Je iniotagodi! Jeɡ̶ejigo.’ Pida aɡ̶igo. G Naɡ̶a igidi, meeta, ‘Ee aɡ̶ejigo.’ Pida niɡ̶idiaaɡ̶idi ja dinilaatibece, naɡ̶a iigi lowoogo, odaa jiɡ̶igo diba. F  Natematigigi icoa itoataale nionaɡ̶a Pida amiida ica anakatitecetiwaji? Ica ɡ̶oneleegiwa onidiwa iniwataale lionaɡ̶a. One diita niɡ̶ica lionigi boɡ̶oxiiɡ̶odi, odaa oneeta, ‘Ionigi, niɡ̶ina noko emii abaa midiwa eyanigijedi uuva!’eECNoɡ̶oniniɡ̶odi Jesus, moditalo, “Ajowooɡ̶otaɡ̶a ane yajigota naɡ̶atetigi João.” Odaa Jesus meetediogi, “Enice Ee ajeloɡ̶oditaɡ̶awatiwaji ane najigotiwa inaɡ̶atetigi me jaote niɡ̶inoa yoenataka. D Pida deɡ̶ejinaɡ̶a, ‘Me ɡ̶oneleegiwadi oyajigota naɡ̶atetigi João.’ Odaa niɡ̶ina noiigi joɡ̶oyelatoɡ̶odomi, igaataɡ̶a oyiwaɡ̶adi me Aneotedoɡ̶oji niiɡ̶e João me nilegetiniwace oko, odaa geme idoiiɡ̶atiogi niɡ̶idi noiigi.”mCSEnice, amiijo ica ane yajigota naɡ̶atetigi João Batista me nilegetiniwace oko? Mige Aneotedoɡ̶oji, oɡ̶oa, domige oko oyajigota naɡ̶atetigi?” Odaa joɡ̶odinotaɡ̶aneɡ̶etigi, modi, “Nigejinaɡ̶a me Aneotedoɡ̶oji ane yajigote naɡ̶atetigi João, odaa jeɡ̶eetedoɡ̶owa, ‘Enice, igaamee ina me diɡ̶iwaɡ̶atiteda lotaɡ̶a João?’/BWNaɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meetediogi, “Ee aaɡ̶aɡ̶a ida igikaneɡ̶egi. Nigadigititiwaji, odaa jaɡ̶aɡ̶a jeloɡ̶oditaɡ̶awa ane najigotiwa inaɡ̶atetigi.ZA- Icoa lacilodi noiigi oigetece Jesus niɡ̶ica ane yajigotalo naɡ̶atetigi (Marcos 11.27-33; Lucas 20.1-8) Jesus joɡ̶opitacedicogi minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, odaa ja niiɡ̶axitediniwace ica noiigi. Niɡ̶ijo naɡ̶a diiɡ̶axinaɡ̶a, jiɡ̶igotibeci midoataɡ̶a niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijaaɡ̶ijoa laxokodi lacilodi niɡ̶idi noiigi. Odaa joɡ̶oige Jesus, moditalo, “Amiida ica ɡ̶anaɡ̶atetigi mawiite inoa ane ɡ̶adoenataka? Amiijo ica ane yajigotaɡ̶awa ɡ̶anaɡ̶atetigi?” @9Niganakatonitetiwaji Aneotedoɡ̶oji, yakadi mabaategetiwaji okanicodaaɡ̶ica niɡ̶ica anipokitalo Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina motaɡ̶aneɡ̶eni.” w?gJesus ja niniɡ̶odi, meetediogi, “Ejitaɡ̶awatiwaji anewi. Niganakatonitetiwaji Aneotedoɡ̶oji, codaa nige daɡ̶awienatakani, yakadi mawii liciagi niɡ̶ida anejigota naɡ̶ada fiigoigo, codaa yakadi mawii caticeditace ane jao. Yakadi menitatiwaji naɡ̶adi wetiɡ̶a, ‘Alatii, emii adinokolenitinigi akiidi-eliodi!’ Odaa naɡ̶adi wetiɡ̶a jaɡ̶alatí.5>cNiɡ̶ijo noɡ̶onadi niɡ̶ijo anodiotibece niɡ̶ijo niciagi, odaa eliodi moyopo, modi me notaɡ̶anaɡ̶a, “Niɡ̶ica meo me yediiɡ̶a me yadilo naɡ̶ada niale!” =Naɡ̶a nadi ajo libatadi “fiigoigo” liniogotibece naigi, odaa ja diiteta. Pida aɡ̶aca yakadi ela, inokinoa laamotiidi. Odaa meeteta naɡ̶ajo niale, “Aɡ̶aleeɡ̶akati majici fiigo!” Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi naɡ̶ajo fiigoigo ja yadilo. c<? Jesus ixoo ajo fiigo libatadi (Marcos 11.12-14, 20-24) Neɡ̶eledi noko me nigoitijo, Jesus joɡ̶opitacedicogi Jerusalém, odaa ja nigicile.|;qOdaa Jesus ja yototedicoace, ja noditedice Jerusalém, jiɡ̶igo nigotakawaana Betânia. Odaa jiɡ̶idiaa limedi. h:IOdaa moditalo Jesus, “Ida makaami ajipaata ida ligegi idi nigaanigipawaanigi?” Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meetediogi, “Ja jajipatiogi. Pida ajawienataka naɡ̶alomeɡ̶enitelocotiwaji ane diniditeloco Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, miditaɡ̶a niɡ̶ijo anee, ‘Aneotedoɡ̶oji ja niiɡ̶axitediniwace lionekadawaanaɡ̶a inaa nigaanigipawaanigi anodaaɡ̶ee me joɡ̶eeɡ̶atibigimece Aneotedoɡ̶oji ane eneɡ̶egi ele mejinaɡ̶a me joɡ̶eeɡ̶atibigimece.’”9)Pida niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijaaɡ̶ijo anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, eliodi me neliɡ̶ideeɡ̶a, noɡ̶onadi niɡ̶ijoa ɡ̶odoxiceɡ̶etedi Jesus aneote, codaa noɡ̶owajipatiogi nigaanigipawaanigi me napaawaɡ̶ateloco mini Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, modi, “Jemaanaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me iweniɡ̶ide Niɡ̶iniwa anida aneetetege licoɡ̶egi Davi!”$8ANiɡ̶idiaaɡ̶idi icoa ɡ̶oladi icaaɡ̶icoa alejaadotedi enagitibeci midoa Jesus minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, odaa ja nicilatiditediniwace.17[ Odaa meetediogi, “Maditaɡ̶a lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji, iwoteloco ane ligegi, niɡ̶ijo neɡ̶ee, ‘Idokoyatigi iɡ̶eladi me diimigi anei oko modoɡ̶etetibigimece Aneotedoɡ̶oji.’ Pida akamaɡ̶akaamitiwaji baɡ̶ademii micataɡ̶a daɡ̶a naɡ̶ataɡ̶adi olicaɡ̶aɡ̶a.” `69 Ica Jesus loenatagi mini Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi (Marcos 11.15-19; Lucas 19.45-48; João 2.13-22) Jesus naɡ̶a dakatediwece Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, ja niticoitedicoace ijotawece niɡ̶ijo ane enaanaɡ̶anaɡ̶a ijaaɡ̶ijo ane oojeteeɡ̶a. Odaa yamaɡ̶atedini nameejatedi niɡ̶ijo anoiikoaɡ̶e dinyeelo, codaa me nibaancotedi niɡ̶ijo anoyaa yotipitedi.5{ Odaa niɡ̶ijo noiigi-nelegi anijo mijoataɡ̶a Jesus joɡ̶oniniɡ̶odi, modi, “Niɡ̶iniwa joaniɡ̶iniaaɡ̶iniwa Niɡ̶ina ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, Jesus, anelatedibige nigotaɡ̶a Nazaré midi nipodigi Galiléia.” +4O Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a dakatediwece nigotaɡ̶a Jerusalém, eliodi niɡ̶eladimigipi itaɡ̶atibigiwaji, dinigetiwage, modi, “Amiiniwa icoa ɡ̶oneleegiwa?”3 Eliodi oko igotibeci lodoe, codaa eliodi eledi oko boɡ̶odilokotelogo, odaa ijotawece napaawaɡ̶ateloco, modi, “Jemaanaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me iweniɡ̶ide Niɡ̶inoa anida aneetetege licoɡ̶egi Davi! Jemaanaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me ibinie Niɡ̶inoa anenagi anida naɡ̶atetigi me Liboonaɡ̶adi Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji! Joɡ̶eeɡ̶atibigimece Aneotedoɡ̶oji!” (2IEliodi oko oipecetedice nicaapatedi niɡ̶ijo naigitece, inatecibece boɡ̶onakagidi niale laamotiidi, odaa oilaagaɡ̶aditedinece naigi moiweniɡ̶ide Jesus. 1Joɡ̶onadeegi niɡ̶ijo boliicawaanigi ajaaɡ̶ajo eliodo, odaa joɡ̶oyexaɡ̶ateloco nicaapatedi, odaa Jesus ja waxoditedeloco.n0UOdaa niɡ̶ijo itoataale anodiotibece jiɡ̶igotibeci, odaa joɡ̶owo niɡ̶ijo ane iiɡ̶ete Jesus.N/ “Enitiogi niɡ̶idi niɡ̶eladimigipitigi Jerusalém, ‘Digawinitegetiwaji! Ǥaninionigi-eliodi jeɡ̶enotedaɡ̶awatiwaji. Okaaɡ̶egi, codaa waxoditedeloco niɡ̶inoda boliicawaanigi.’” .'Niɡ̶ida anee eotibige micotece lotaɡ̶a niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko niɡ̶ijo jotigide, niɡ̶ijo neɡ̶ee, .-UOdaa nigica ane ɡ̶adige ane leeɡ̶odi mowileceni naɡ̶ani boliico, enitatiwaji, ‘Ǥoniotagodi yopotedibige. Aleegi odaa nopilaɡ̶aditedaɡ̶awatiwaji.’” P,Meetediogi, “Emiitiwaji manitaɡ̶a nigotakawaana digoida ɡ̶ododoe, odaa maleekokakaatio jaɡ̶aniaa boliico dinigoetini, iniaaɡ̶ini boliicawaanigi manitaɡ̶a. Owileceni, odaa anadeegitediwa!+  Jesus dakatediwece nigotaɡ̶a Jerusalém micataɡ̶a niɡ̶ina inionigi-eliodi (Marcos 11.1-11; Lucas 19.28-40; João 12.12-19) Niɡ̶ijo Jesus ijaaɡ̶ijo anodiotibece noɡ̶odipegita nigotaɡ̶a Jerusalém, joɡ̶otota neɡ̶epaa nigotakawaana Betfagé, anipegitege lojotaɡ̶adi ane liboonaɡ̶adi “Oliveira”. Joaniɡ̶idiaaɡ̶i Jesus naɡ̶a iiɡ̶e itoataale niɡ̶ijo anodiotibece migotibeci odoe.*'"Jesus iwikodetediogi, naɡ̶a dibatedeloco ligecooɡ̶eli, odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi joɡ̶oyakadi me doletibigiwaji, odaa joɡ̶odiotece. c)?!Odaa joɡ̶oigidi, moditalo, “Ǥoniotagodi, jemaanaɡ̶a mawii me jatenaɡ̶atibece.”((I Naɡ̶a dabiditedi Jesus, odaa jeɡ̶eniditediogi niɡ̶ijoa ɡ̶oladi. Odaa ja nigetediniwace, meetediogi, “Amiini ica anemaanitiwaji me jaotaɡ̶adomi?”u'cOdaa niɡ̶ijo noiigi-nelegi joɡ̶onapeteɡ̶etiniwace, oiiɡ̶e me notokotiniwace. Pida jeɡ̶epaanaɡ̶a dinigetaɡ̶ateetibigiwaji me napaawaɡ̶a, modi, “Ǥoniotagodi, ɡ̶odiwikodeneɡ̶egi, anida anenitege licoɡ̶egi Davi!”v&eOnidiwa icoa iniwataale ɡ̶oladi onicotinece naigi liniogotibece. Noɡ̶owajipatibece modi me Jesus niɡ̶ijo ane ixomaɡ̶atijo, odaa ja napaawaɡ̶a, modi, “Ǥoniotagodi, anida anenitege licoɡ̶egi Davi, ɡ̶odiwikodeneɡ̶egi!”% Jesus icilatidi itoataale ɡ̶oladi (Marcos 10.46-52; Lucas 18.35-43) Jesus ijaaɡ̶ijo anodiotibece ja noditicoaci nigotaɡ̶a Jericó. Odaa eliodi ica noiigi anodiotece Jesus.$Awii liciagi Ee. Igaataɡ̶a Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, ajanagi daɡ̶a jiotage oko. Pida janagi me Ee niotagi, codaa me jajigo yewiɡ̶a me loojedi ane yemaa Aneotedoɡ̶oji me napitaɡ̶adi libeyaceɡ̶eco eliodi oko.” h#ICodaa niɡ̶ina ane yemaa me dibata odoejegi nimedi leeditibige moiwotage niɡ̶ina eledi oko.@"yNiɡ̶ida makaamitiwaji jinaɡ̶a domaɡ̶awii liciagi anowote niɡ̶ina ane niiɡ̶enatakanaɡ̶a. Pida niɡ̶ina ane yemaa me ɡ̶oneɡ̶egi leeditibige me niɡ̶iwatece eledi oko.@!yOdaa Jesus jeɡ̶eniditediogi niɡ̶ijo anodiotibece menagitibeci midoataɡ̶a, odaa meetediogi, “Owooɡ̶otitiwaji anodaaɡ̶ee niɡ̶ina inionigi-eliodi me dakake ane igotiogi niɡ̶idi loiigi ane iiɡ̶e. Codaa owooɡ̶oti anodaaɡ̶ee moibake naɡ̶atetigi niɡ̶inoa ɡ̶odacilodipi moiiɡ̶e eledi oko.v eNiɡ̶ijo eledi anodiotibece noɡ̶owajipata ane domoɡ̶oyemaa niɡ̶ijo dinioxomigi, odaa joɡ̶oyelatema.EOdaa Jesus jeɡ̶eetediogi, “Ewi makati mawikodeetiwaji, niɡ̶ica aneji me jawikode. Pida aɡ̶ica inaɡ̶atetigi daɡ̶a jakadi mejitaɡ̶awa manicootini ibaaɡ̶adi iniaaɡ̶eledi diɡ̶etege inimagijegi. Pida Eiodi ilakidetedini niɡ̶idiwa nimetiidi, baaniɡ̶iniaa yowooɡ̶odi niɡ̶ica ane nicoteloco.” Pida Jesus ja igidi, meetediogi, “Aɡ̶owooɡ̶otitiwaji niɡ̶ica anipokitibige. Domigakatitiwaji mawikodee digo aneji nige jawikode?” Odaa joɡ̶oniniɡ̶odi, moditalo Jesus, “Oko jiboɡ̶atege me jawikodeeɡ̶a niɡ̶ica aneni mawikodee.”3Jesus naɡ̶a ige, meeteta, “Amiinoda ica anemaani?” Odaa ja igidi, meetalo, “Awiita niɡ̶inoda ionigipi me nicote ɡ̶awai, oniniteci ɡ̶aba-aaɡ̶adi, iniaaɡ̶eledi deɡ̶e-eetege ɡ̶animagijegi mikeeni me ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a, nigo-oota ma-aami inionigi-eliodi.” Q Ica lipoketegi eliodo Tiago ijaa João (Marcos 10.35-45) Odaa aca lodawa Zebedeu jiɡ̶igo midoataɡ̶a Jesus lixigaɡ̶awadi niɡ̶ijoa itoa lionaɡ̶a, Tiago ijaa João. Odaa ja yamaɡ̶atedini lokotidi lodoe Jesus, odaa ja dipokotalo meote niɡ̶ica liwikodenatakaneɡ̶egi. |qCodaa metidajigotiogi lacilodi romaanotedi. Odaa metidame, codaa metidalaketibige, codaa etidototeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate. Pida nige ixomaɡ̶atedijo itoatadiɡ̶ida nokododi me ideleo, odaa Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eote me idewiɡ̶atace.” 'G“Diganajipaatiwatiwaji! Ja jiiɡ̶ata Jerusalém. Odaa Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, etidajigotiogi anoiiɡ̶e sacerdotitedi, ijaaɡ̶ijo anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. Odaa modi mone jao ane beyagi, codaa me leeditibige metideloadi.iK Jesus yalaɡ̶atace me yeleo pida yewiɡ̶atace nigidiaaɡ̶idi (Marcos 10.32-34; Lucas 18.31-34) Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a dowicetedibigimece nigotaɡ̶a Jerusalém, noɡ̶atedicoace niɡ̶ijo dooze anodiotibece, odaa eɡ̶idaaɡ̶ee mewaligitibigiwaji, neɡ̶eetediogi Jesus,1Odaa Jesus nigoditedini me dotaɡ̶a niɡ̶ijo neɡ̶ee, “Joaniɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶ina anowidijedipi jiɡ̶idiaa odoejegi, odaa niɡ̶ina anodoejedipi jiɡ̶idiaa owidijedipi. Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji eniditediogi eliodi oko, pida onateciɡ̶idi ane iolatedicoace.”  Domige jakadi me jao ane jemaa mejigotalo ininyeelo? Oɡ̶oa, anoceetema ina eledi oko ane jemaa me ee libinienigitema?’” 5cNatigide, abaatege ɡ̶aninyeelo odaaɡ̶opiliticogi ɡ̶adiɡ̶eladi. Emaɡ̶a jemaa me jajigotiogi niɡ̶ijo owidijegi menotibeci me liwokodaɡ̶awa ane jajigotaɡ̶awa.`9 Odaa niɡ̶ijo necalailegi ja igidi, meetiogi, ‘Yokaaɡ̶etedipi, aɡ̶ica daɡ̶a jaotaɡ̶adomi ane beyagi. Madinilakidenitigi jiɡ̶idaa liwokodi memaani mabaatege onaniteci beexo loojedi onidateci noko mabaa.lQ Modita, ‘Niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi nibaaɡ̶a onexaa onaniteci lakata. Pida oko baɡ̶a jibaaɡ̶a idatawece noko idinatiiɡ̶ata dapicaɡ̶aligeɡ̶e. Pida mediani ɡ̶odiwokodaɡ̶awepodi ane liwokodi ɡ̶oninyeelo.’ pY Niɡ̶ijo noɡ̶odibatege ninyeelo, odaa ja notaɡ̶anaɡ̶ateloco oyalomeɡ̶e niɡ̶ijo necalailegi.6e Odaa niɡ̶ijo anepaɡ̶a opeditibigiwaji me nibaaɡ̶a odiletibige doɡ̶odibatege caticedi. Pida ijotawece odibatege onaniteci beexo ane ligegitege niɡ̶ijo necalailegi.(I Ijoatawece niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi ane nibaaɡ̶a niɡ̶ijo naɡ̶a nipegi me ciinco lakata me ɡ̶ocidi, odibatege onaniteci beexo loojedi me nibaaɡ̶a.[/Niɡ̶ijo naɡ̶a nexogotini, niɡ̶ijo ane nepilidi niɡ̶ijoa uuva jeɡ̶enidita niɡ̶ijo ane dowediteloco niɡ̶ijoa elanigijedi, odaa jeɡ̶eeta, ‘Aniditiogi iimetedipi, odaaɡ̶anedianitiniwace. Odoejegi manedianitiniwace niɡ̶ijo anowidijedipi me nibaaɡ̶a, odaa owidijeeni manedianiti niɡ̶ijo anodoejedipi me nibaaɡ̶a.’kOOdaa joɡ̶oigidi, modita, ‘Inaaɡ̶ejonaɡ̶a digoina leeɡ̶odi aɡ̶ica ane najigotoɡ̶owa ɡ̶obakedi.’ Odaa meetiogi, ‘Emiitiwaji midiwa yawodigijedi, odaa ɡ̶adedianitiwaji ane iɡ̶enaɡ̶a me ɡ̶adoojedi.’ %CNiɡ̶ijo naɡ̶a nipegi me ciinco lakata, jiɡ̶igotace niɡ̶ijo ane yakadite liimetedi. Odaa jiɡ̶icotiogi eletidi ɡ̶oneleegiwadi anidiaaɡ̶iticoace niɡ̶ijo anei. Odaa ja nigetiniwace, meetiogi, ‘Igaamee ina minaaɡ̶onitetiwaji idatawece noko me diɡ̶ica ɡ̶abakedi?’j MNaɡ̶a yaxoɡ̶o-noko jiɡ̶igotace, codaa naɡ̶a iniwatadaɡ̶ani lakata me ɡ̶ocidi, jiɡ̶igotace, odaa jiɡ̶icotiogi eletidi ɡ̶oneleegiwadi anoyemaa me nibaaɡ̶a. Odaa jaɡ̶aɡ̶a iiɡ̶etibigiwaji me nibaaɡ̶a. %odaa meetiogi, ‘Emiitiwaji abaa midiwa yawodigijedi uuva, odaa ɡ̶adedianitiwaji ɡ̶adoojedi ane iɡ̶enaɡ̶a.’ Odaa jiɡ̶igotibeci.0 YNoɡ̶one noove lakata joniɡ̶igotace niɡ̶ica ane lotokaɡ̶adi ɡ̶oneleegiwadi anodoletibige libakedi. Naɡ̶a nadi icoa ɡ̶oneleegiwadi ane diɡ̶ica libakedi,& EOnicoa icoa ɡ̶oneleegiwadi ane dinilakidetege me yedia onaniteci beexo ane loojedi onidateci noko me jibaaɡ̶a. Odaa ja iiɡ̶eticogi midi lixoɡ̶otagi.3  a Natematigigi icoa niimetedi anodoweditelogo nawodigijedi uuva Odaa Jesus jeɡ̶ee, “Niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e oko laaleɡ̶enali, digawini anodaaɡ̶ee. Onica ica ane nebi icoa nawodigijedi uuva. One opedi me noditice, igo doletibige liimetedi me nibaaɡ̶a midi lixoɡ̶otagi.pYCodaa eliodi oko niɡ̶ina ane ɡ̶oneɡ̶egipi niɡ̶inoa nokododi, jiɡ̶idiaa onaxaceti liboonaɡ̶adi. Pida eliodi ane diɡ̶ica naɡ̶atetigi niɡ̶inoa nokododi, niɡ̶idi baaniɡ̶idiaa leegitibigimece liboonaɡ̶atedi.” 0YCodaa inatawece niɡ̶ina anoyaladi liɡ̶elatedi, nioxoadipi, niwaalepodi, eliodi, eliodo, lodawa, lionigipi, codaa me niiɡ̶otedi, codaa anoyaladi inoatawece, Ee leeɡ̶odi, Aneotedoɡ̶oji yajigotediogi caticedi niɡ̶ijoa anoyaladi. Codaa jiɡ̶ida lewiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji./Odaa Jesus jeɡ̶eetediogi, “Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, icota me jiiɡ̶e inatawece oko jatikata Aneotedoɡ̶oji loniciwaɡ̶a niɡ̶ica noko nige yoe gela iiɡ̶o. Nige jiiɡ̶enataka, jajigotaɡ̶awa ɡ̶anaɡ̶atetigitiwaji, akaami dooze ɡ̶oneleegiwadi, ananiwitici. Odaa jiɡ̶iiɡ̶enitiwaji niɡ̶ijoa dooze licoɡ̶eco Israel.+OOdaa Pedro meetalo, “Niɡ̶ida moko ja jikanaɡ̶atedice ijoatawece ane ɡ̶onepilidi, odaa ja jiwaɡ̶atibigaɡ̶adici. Odaa, amigini ica ɡ̶onoɡ̶eedi?” ONaɡ̶a iwitediogi Jesus, odaa meetediogi, “Niɡ̶ina oko aɡ̶ica nimaweneɡ̶egi deɡ̶eo mida lewiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Pida Aneotedoɡ̶oji baɡ̶a yakadi meote inoatawece.” /WNiɡ̶ijo noɡ̶owajipatalo niɡ̶ijo anodiotibece, eliodi moyopo, odaa modi, “Enice, amiijo ica anepaɡ̶a yakadi mida lewiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji?”J Niɡ̶ina liico dakaketibige me ikatece Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶ena, eneɡ̶egi diɡ̶ica laɡ̶aliigi me jixomaɡ̶atiwece niɡ̶ina gameelo catiwedi niɡ̶ina etakado libegi.” ;oOdaa Jesus jeɡ̶eetediogi niɡ̶ijo anodiotibece, “Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. Daɡ̶axa me dakake niɡ̶ina liico me ikatece Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶ena.<qNiɡ̶ijo lioneeɡ̶a naɡ̶a wajipatalo Jesus lotaɡ̶a, odaa joɡ̶opi, eliodi magecaɡ̶alo, leeɡ̶odi me liico laxokegi, owidi niɡ̶icoa ane nepilidi niliicaɡ̶ajetecidi. 0YOdaa jeɡ̶eeteta Jesus, “Nigemaani me diɡ̶ica ɡ̶abatiigi, emii, aani idiwatawece ane ɡ̶anepilidi, odaa edianitece ɡ̶aninyeelo niɡ̶inoa madewetedi, amaleeɡ̶aɡ̶a yajigotedaɡ̶awa Aneotedoɡ̶oji owidi ɡ̶aniliicaɡ̶ajetecidi digoida ditibigimedi. Odaaɡ̶anagi, aniwitici!” A~{Odaa niɡ̶ijo lioneeɡ̶a ja igidi, meetalo, “Idioka limedi me jeemitetibige ijoatawece niɡ̶ijoa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji. Amaleeɡ̶ida ane leeditibige me jao?”u}cEemiteetibige ɡ̶adiodi, aniaa ɡ̶adiodo, codaa leeditibige memaani eledi oko digo aneni madinemaani.” ~|uNiɡ̶ijo lioneeɡ̶a meetalo, “Amiicoa icoa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco ane leeditibige me jotete?” Odaa meeteta Jesus, “Jineɡ̶eloati oko, jinaɡ̶a aɡ̶olaɡ̶atakani, jinoɡ̶olice, jinaɡ̶a awitaka deɡ̶eni eledi oko mowo ane beyagi! 'Z~}|{zyx1wzvuut=sron l'jDi%gfedc`k^\t[Z?YWVVhV TRQNPNMLKrJiHJGG F4EVDCC%BAAH?=d=X<<<;;#:*8866/4431/.-o,,1+)) (='&&%$$'""L!!) ?CGOL )N  x03' #Aneotedoɡ̶oji ɡ̶adibinienitetiwaji leeɡ̶odi niɡ̶ijo me idigicile, odaa adedianitece ane jeligo. Niɡ̶ijo me ideloadi ecibi, odaa ja adacipeɡ̶eni ninyoɡ̶odi. Niɡ̶ijo me iciagi niɡ̶ina icoɡ̶egi, odaa ele mabaatigitiwaji ɡ̶adiɡ̶eladi.yk"Odaa Ee, ane Ee inionigi-eliodi, ejitiogi niɡ̶idi ane idei ibaaɡ̶adi, ‘Anagitiwaji ane ɡ̶adibinieni Eiodi! Anakaatiobece miniwataɡ̶a Eiodi, miditaɡ̶a ane ilakidetedaɡ̶adomitiwaji maleediɡ̶icatibige me yoe niɡ̶ina iiɡ̶o.Q!Odaa idejate niɡ̶ina oko ane iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji ane jiciaceeketege lapo waxacocoli iwai ibaaɡ̶adi, odaa niɡ̶ina oko abeyacaɡ̶aɡ̶a ane jiciaceeketege waxigida baɡ̶a ideja inimagijegi.R Odaa inatawece oko minoataɡ̶a digawinitelogo ane latopaco noiigi yatecoɡ̶o yodoe. Odaa jiolaticoace oko micataɡ̶a niɡ̶ina nowienoɡ̶odi waxacocoli me iomaɡ̶aditege waxacocoli, waxigidatedi.<q Aneotedoɡ̶oji icota me iwi anigotediogi oko codaa me iloikatidi Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, janagi me Ee inionigi-eliodi, ixigaɡ̶awepodi iniaanjotedi. Nige janagi, idicoteloco baanco ɡ̶oneɡ̶e me jiiɡ̶e codaa me jiwi anejigota niɡ̶ina oko leeɡ̶odi loenataka._~7Natigide okoleniticogi niɡ̶ini niotagi ane diɡ̶ica aneletema digoida wetice midi nexocaɡ̶a ane lawikodadi oko. Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i oko me nacaagaɡ̶ateloco codaa moyacigice lowe leeɡ̶odi lawikodico.’ c}?Igaataɡ̶a jajigota caticedi niɡ̶ijo anidiwa nepilidi, odaa jeɡ̶epaanaɡ̶a owidi ane nepilidi. Pida niɡ̶ijo ane diɡ̶ica nebi, jibanootece, codaa niɡ̶inoa anokateciɡ̶inoa ane nepilidi eletidi jibanootece.|Odaa niɡ̶ijo necalailegi meetiogi icoa eletidi liotaka, ‘Abaatege ninyeelo, odaa ajicita niɡ̶ijo anidiwa deez nijaaco dinyeelo!{#Odaa akaami daɡ̶aleeɡ̶aɡ̶a ixomitiwece baanco ininyeelo, daɡ̶anagawini jibatege ininyeelo codaa me lionaɡ̶a naɡ̶a idopitijo.’ z Odaa niɡ̶ijo necalailegi jeɡ̶eeta, ‘Akaami niɡ̶ica nimeedi ane beyagi codaa me nigojigo! Menitiwa me ee ɡ̶oneleegiwa ane dakake laaleɡ̶ena, codaa me inopilaɡ̶aditedio ane daɡ̶a yawodigijedi, codaa me jatecoɡ̶otee ane daɡ̶a eyanigijedi.y-Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me idoi, odaa jeɡ̶ejigo, jaɡ̶aditedini niɡ̶ijoa ɡ̶aninyeelo, inaligitedini. Digawini, etinoa ɡ̶aninyeelo!’ x!Niɡ̶idiaaɡ̶idi jaɡ̶aɡ̶eno niɡ̶ijo niotagi ane dibatege onadateci jaaco dinyeelo, odaa mee, ‘Iniotagodi, jowooɡ̶odi makaami ɡ̶oneleegiwa ane dakake laaleɡ̶ena, odaa idoitaɡ̶awa. Anoteci codaa matecoɡ̶oteeni niɡ̶ina ane daɡ̶a ɡ̶atanigijegi.w/Odaa niɡ̶ijo niotagodi jeɡ̶eeta, ‘Eliodi mele ɡ̶abakedi! Akaami niotagi anele ane jakataɡ̶a me jinakatonaɡ̶a. Jiɡ̶ikeeni me jakadi me ɡ̶adinakatonitema niɡ̶ina anokateciɡ̶ini. Natigide ɡ̶adixomitio me iiɡ̶eni anowidi. Anagi, akaami inikaɡ̶awa!’ wvgNiɡ̶ijo niotagi ane dibatege itoataale jaaco beexotedi jaɡ̶aɡ̶icotio, odaa mee, ‘Iniotagodi, geme anajicitediwa itoataale jaaco beexotedi oolo, odaa inigaanyetece eletidi itoataale jaaco dinyeelo. Digawini, etinoa idiwatawece!’'uGOdaa niɡ̶ijo niotagodi meeta, ‘Eliodi mele ɡ̶abakedi! Akaami ɡ̶owotagi anele ane jakataɡ̶a me jinakatonaɡ̶a. Jiɡ̶ikeeni me jakadi me ɡ̶adinakatonitema niɡ̶ina anokateciɡ̶ini. Natigide ɡ̶adixomitio madowetiteloco niɡ̶ina aneliodi. Anagi, akaami inikaɡ̶awa!’ etCNiɡ̶ijo nimeedi ane dibatege ciinco jaaco beexo niɡ̶icotio, ja yopilaɡ̶adi niɡ̶ijoa dinyeelo ane dibatege, codaa iwaɡ̶ateetece eletidi ciinco jaacotedi ane dinigaanyetece. Odaa mee, ‘Iniotagodi, geme anajicitediwa ciinco jaaco nolee beexotedi oolo. Odaa inigaanyetece eletidi ciinco jaacotedi dinyeelo. Digawini, etinoa idiwatawece!’ sIgaanaɡ̶a ixomaɡ̶atedijo owidi nokododi, niɡ̶ijo niotagodi niɡ̶ijoa niimetedi ja dopitijo, odaa ja ilakidetedini naalewe.[r/Pida niɡ̶ijo ane dibatege onadateci jaaco baɡ̶a naligitini, odaa jiɡ̶idaaɡ̶igota naɡ̶ajo jaaco ane nolee beexotedi oolo, jiɡ̶idaa nimaweneɡ̶egi me yaɡ̶aditedini me yotete ninyeelo necalailegi. )qKNiɡ̶ijo nimeedi ane dibatege itoataale jaacotedi jaɡ̶aɡ̶a ibake niɡ̶ijoa dinyeelo, odaa ja dinigaanyetece eletidi itoataale jaaco nolee beexotedi oolo.-pSAɡ̶ica daɡ̶a leegi niɡ̶ijo ane dibatege ciinco jaacotedi ja ibake niɡ̶ijoa dinyeelo meo nigaanye. Odaa ja dinigaanyetece eletidi ciinco jaacotedi dinyeelo.9okIca odoejegi yajigota ciinco jaaco nolee beexotedi oolo, ica eledi baɡ̶a yajigota itoataale jaaco nolee beexotedi oolo, ica eledi baɡ̶a yajigota onadateci jaaco. Eote niɡ̶ida anigotiogi leeɡ̶odi yowooɡ̶odi onidateci limeedi ida epaa lixakedi adiniciamico. Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ja diniwiaje.n- Natematigigi icoa itoatadiɡ̶ida niimetedi (Lucas 19.11-27) Odaa Jesus eɡ̶idaa diitigi me dotaɡ̶a, meetediogi, “Digawini ane jiciaceeketege nige janagi me jiiɡ̶e inoatawece. Jiciaceeketege ica ɡ̶oneleegiwa ane diniwiajeticogi ditigedi. Odaa maleedaɡ̶a noditice, jeɡ̶eniditiogi liimetedi, odaa ja yajigotiogi modoweditelogo ane nepilidi.]m3 Odaa meetediogi Jesus, “Enice adinowetitiwaji! Igaataɡ̶a aɡ̶owooɡ̶otitiwaji niɡ̶ica noko oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a naɡ̶aca lakata nige idopitijo Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi.” l Pida naɡ̶a niniɡ̶odi niɡ̶ijo ane wado, meetiogi, ‘Ejitaɡ̶awatiwaji anewi. Niɡ̶ida mee aɡ̶akaami yowooɡ̶otagipi.’” *kM Niɡ̶idiaaɡ̶idi jeɡ̶enotibeci niɡ̶ijo eledi awicijipi, odaa ja napaawaɡ̶ateloco, modi, ‘Ǥoniwa-aagodi! Ǥoniwa-aagodi! Omokenitoɡ̶odomi epoagi!’2j] Odaa niɡ̶ijo awicijipi yetoledi jiɡ̶igotibeci odinoojetetigi najidi. Odaa aniɡ̶ica me dopitijo, neɡ̶eno niɡ̶ijo ane wado. Niɡ̶ijo awicijipi ane niwaxinaɡ̶anaɡ̶a baanaɡ̶a nigomaɡ̶a, odaa joɡ̶odiotiwece niɡ̶ijo ane wado midi lalokegi nadoneɡ̶egi. Odaa epoagi ja dinoxoco. i} Odaa niɡ̶ijo awicijipi ane niwaxinaɡ̶anaɡ̶a joɡ̶oniniɡ̶odi, moditiogi, ‘Aɡ̶ica ɡ̶onimaweneɡ̶egi! Aɡ̶eliodi ɡ̶onajidi, aɡ̶abo-oo me joweenaɡ̶ataɡ̶adomitiwaji. Emiitiwaji manitaɡ̶a oojetekaxi, anoojeteeta ɡ̶anajidi!’ChOdaa niɡ̶ijo awicijipi yetoledi moditiogi niɡ̶ijo ane niwaxinaɡ̶anaɡ̶a, ‘Ǥodedianeɡ̶egodi okateciɡ̶ida ɡ̶anajidi, igaataɡ̶a ɡ̶odoledaɡ̶axiidi ja dineliotedini.’fgEOdaa ijotawece niɡ̶ijo awicijipi ja niwoditibigiwaji, odaa joɡ̶oyalegi loledaɡ̶axiidi. fNaɡ̶a liwigo-enoale jiɡ̶ida ica ane dapaawe, onee, ‘Digawinitege! Niɡ̶ijo ane wado jeɡ̶eno, anagi akapetetegetiwaji!’oeWNiɡ̶ijo ane wado naɡ̶a dinopaɡ̶adi meno, odaa ijotawece nibaciɡ̶ateloco, odaa ja niotaɡ̶a. dPida niɡ̶ijo awicijipi ane niwaxinaɡ̶anaɡ̶a boɡ̶oyadeegi loledaɡ̶axiidi me nolee codaa ida najidi ane iiɡ̶otice.ScNiɡ̶icoa yetoledi oyadeegi loledaɡ̶axiidi, pida aɡ̶oyadeegi lajidi.ebCCiinco niɡ̶idi awicijipi yetoledi, pida icoa eletidi ciinco baɡ̶a niwaxinaɡ̶anaɡ̶a.:a o Jesus yatemati natematigigi ica deez awicijipi Niɡ̶ica noko nige janagi me jiiɡ̶e inoatawece, digawini ane jiciaceeketege. Jiciaceeketege deez awicijipi ane nodenigipi migotibeci ica lalokegi nadoneɡ̶egi, noɡ̶odibatalo loledaɡ̶axiidi, odaa jiɡ̶igotibeci odakapetege niɡ̶ijo ane wado.Q`3Odaa niɡ̶ijo niotagodi niwiigitibige, odaa eote lawikodigi liciagi lawikodigi niɡ̶ina anokowo me libinienigipi. Odaa niɡ̶ica oko nacaagaɡ̶ateloco codaa moyacigice lowe leeɡ̶odi lawikodico. _2Odaa niɡ̶ini niotagodi dopitijo niɡ̶ica noko maleedaɡ̶a nibeotege, codaa me naɡ̶aca lakata me daɡ̶a eetibige niɡ̶ijo liotagi.{^o1Oditaɡ̶a nalaketiniwace lokaaɡ̶etedi me niba, ligiiwepodi codaa lacipaɡ̶awepodi niɡ̶inoa acipaɡ̶aɡ̶a.]%0Pida niɡ̶ijo nimeedi anoyajigota me nowienaɡ̶anaɡ̶a niginiɡ̶ina ane beyagi, odaa meetibige le, ‘Iniotagodi leegi nige dopitijo.’\/Ejitaɡ̶awatiwaji anewi. Niɡ̶ini niotagodi icota me yajigota niɡ̶ijo limeedi me doweditelogo idiwatawece ane nepilidi.g[G.Niɡ̶ijo niotagi eliodi me ninitibece nigenota necalailegi leeɡ̶odi meo ane iɡ̶enaɡ̶a.mZS- Ica nimeedi aneo ane iiɡ̶eta necalailegi icaaɡ̶ica eledi ane deɡ̶eo (Lucas 12.41-48) Odaa ica niotagi aninoa lixaketedi, anoyakadi monakato, joaniɡ̶ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo ane yajigota niotagodi me dowediteloco eletidi liotaka. Yajigotiogi anoyeligo niɡ̶idiwa eletidi niimetedi ditibigimedi lakata.$YA,Enice adinenyaɡ̶atitiwaji! Igaataɡ̶a Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, janagi niɡ̶ica noko maleedaɡ̶anibeoonitege me janagi. JX +Ajawienatakanaɡ̶a niɡ̶ina ane nebi diimigi daɡ̶a yowooɡ̶odi noko micotio oliceɡ̶egi, daɡ̶a yowooɡ̶odi taɡ̶a dinowedi agotaɡ̶a ika oliceɡ̶egi me yawime nibaloote me dakatio.gWG*Enice adinenyaɡ̶atitiwaji! Igaataɡ̶a aɡ̶owooɡ̶oti niɡ̶ica noko nigeno Ǥaniotagodi.Vy)Iniwataale iwaalepodi oyojogo leyeema. Odaa aanjotedi oyadeegi onaniteci, pida aniaaɡ̶eledi baɡ̶a nenyaɡ̶atini. U(Niɡ̶ica noko iniwataale ɡ̶oneleegiwadi odibateloco nipodigi. Odaa aanjotedi onidateci oyadeegi, ideɡ̶eledi baɡ̶a nenyaɡ̶ati.T-'Odaa niɡ̶ijo oko aɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ica anicota me ninyaagi, neɡ̶epaaɡ̶icota menagi abooɡ̶o-ninyoɡ̶odi, odaa ijotawece oceɡ̶egipi. Jiɡ̶idaaɡ̶ee lakataɡ̶a niɡ̶ica oko nige nipegi me idopitijo, Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi._S7&Igaataɡ̶a maleediɡ̶ica abooɡ̶o-ninyoɡ̶odi niɡ̶ica oko niodaɡ̶a, nacipaɡ̶a, nadonaɡ̶a, codaa moyajigo lionigipi moyadoneɡ̶e neɡ̶epaaɡ̶icota noko niɡ̶ijo Noé naɡ̶a dakatiwece etogo-nelegi.,RQ%Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, nige janagi, anee me newiɡ̶a niɡ̶ica oko liciagi niɡ̶ijo jotigide niɡ̶ica oko malee yewiɡ̶a Noé.YQ+$ Ica noko nige dopitedijo Jesus (Marcos 13.32-37; Lucas 17.26-30, 34-36) Aɡ̶ica ane yowooɡ̶odi niɡ̶ica noko oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a naɡ̶aca lakata nige janagitace. Oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a aanjotedi digoida ditibigimedi aɡ̶oyowooɡ̶odi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a Ee, Lionigi Aneotedoɡ̶oji. Pida iniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji ane Eiodi baɡ̶a yowooɡ̶odi.Py#Ditibigimedi codaa me iiɡ̶o icota me ma, pida yotaɡ̶a biɡ̶idioka limedi midiwa, codaa icota micotece ane igegi. O"Ejitaɡ̶awatiwaji anewi. Niɡ̶ica oko ane newiɡ̶a niɡ̶icoa nokododi oixomaɡ̶ateetedijo icoatawece niɡ̶icoa nawikodico anenagi.$NA!Jiɡ̶idaaɡ̶ee niganatitiwaji micota niɡ̶ida anejita, odaa joɡ̶owooɡ̶oti me daɡ̶alee eliodi ɡ̶animedi, odaa jeɡ̶enagi niɡ̶icoa nawikodico.[M/ Ica ane ɡ̶odiiɡ̶axitece fiigoigo (Marcos 13.28-31; Lucas 21.29-33) Atacolitece ane ɡ̶odiiɡ̶axitece libatadi fiigo. Niɡ̶ina naɡ̶a dione libiwedi, ina laamotiidi naɡ̶a nokoloɡ̶o, odaa joɡ̶owooɡ̶otitiwaji naɡ̶a nipegi me dioneteloco nipodigi.L!Odaa ja iiɡ̶e niaanjotedi, odaa inatawece oko owajipata layaageɡ̶egi aca goloneeta. Odaa aanjotedi joɡ̶odigoteloco inoatawece ane liwailidi iiɡ̶o, oyatecoɡ̶otee inatawece oko Aneotedoɡ̶oji ane iolatedicoace me nepilidi, anilaagiteloco inatawece iiɡ̶o. KOdaa Aneotedoɡ̶oji jaɡ̶aɡ̶a ikee ganigica digoida ditibigimedi, ane ikee naɡ̶a limedi me dinikee niɡ̶ijoa Ǥoneleegiwa ane icoɡ̶otedibigimece ditibigimedi. Odaa inatawece oko niɡ̶ina iiɡ̶o doitibigiwaji, codaa agecaɡ̶alodipi nigonadi niɡ̶ica ane ikee Aneotedoɡ̶oji digoida ditibigimedi. Codaa inatawece oko onadi niɡ̶ijoa Ǥoneleegiwa ane icoɡ̶otedibigimece ditibigimedi nige limedi menagi, niotedinece lolaadi. Nigenagi, nadeegi epaa loniciwaɡ̶a, codaa datale liciagi Aneotedoɡ̶oji.+JO Lanokegi Jesus, Ǥoneleegiwa ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi (Marcos 13.24-27; Lucas 21.25-28) Nige leecawaanigi me ixomaɡ̶atedijo niɡ̶icoa nawikodico, odaa aligeɡ̶e ipe, codaa epenai aɡ̶alee datale. Yotetitedi enitedini, icoɡ̶otedibigimece ditibigimedi, odaa Aneotedoɡ̶oji ja itineɡ̶e niɡ̶ica loniciwaɡ̶a ditibigimedi.`I9Igaataɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a ane diɡ̶etigi anigidi émeɡ̶egi, leeɡ̶odi opoedi. jHMIgaataɡ̶a Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, nigicota me idinikee, micataɡ̶a niɡ̶ina nalebepaɡ̶a ane ídi digoida ditibigimedi, dalebepe digoida nigoi nigepaa ane diiticogi aligeɡ̶e me dalimeti.6GeNiɡ̶ina nigodi, ‘Digawinitiwaji! Niɡ̶ijoa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji etidoa midi nipodigi ane yadilo ane diɡ̶ica niɡ̶eladimigipi.’ Jinaɡ̶a domeɡ̶emii! Oɡ̶oa, domigetaɡ̶a niɡ̶ina nigodi, ‘Etiniwa dinaɡ̶aditedini digoina liɡ̶eladi’, jinaɡ̶a domaɡ̶a iwaɡ̶atitiwaji._F7Atacolitiwaji! Igaataɡ̶a jao ɡ̶abodigi maleediɡ̶icotalo niɡ̶icoa nawikodico. lEQIgaataɡ̶a icota mowidi anodinanatigi me ɡ̶odacilodi, codaa icota meliodi anodi miniɡ̶ina anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, pida niwitakaɡ̶a. Codaa owote ɡ̶odoxiceɡ̶etedi anoikee loniciwaɡ̶a, odoletibige moninaaletiniwace niɡ̶ina oko Aneotedoɡ̶oji ane iolatedicoace me nepilidi, odineetiogi doɡ̶oyakadi moninaaletiniwace.oDWNigica aneetaɡ̶awatiwaji, ‘Digawini, etidoa niɡ̶ijoa ɡ̶odacilo Aneotedoɡ̶oji ane niiɡ̶e me iɡ̶eke ɡ̶odaxakawepodi!’, oɡ̶oa, domigetaɡ̶a eetaɡ̶awa, ‘Etidoa digoida!’ Pida jinaɡ̶a domaɡ̶a iwaɡ̶ati.2C]Aneotedoɡ̶oji noxopanatidi nokododi niɡ̶icoa nawikodico. Daaditaɡ̶a noxopanatiditeda niɡ̶icoa nokododi, agotiɡ̶ica ane dinatitalo niɡ̶icoa nawikodico. Pida leeɡ̶odi niɡ̶idi oko ane iolatedicoace me nepilidi, Aneotedoɡ̶oji noxopanatidi niɡ̶icoa nokododi niɡ̶icoa nawikodico. uBcIgaataɡ̶a niɡ̶ica nawikodigi anenagi eliodi me ɡ̶onitiɡ̶a. Aniɡ̶icoa nawikodico liciaco niɡ̶icoa anenagi, niɡ̶ijo maleekoka dinoe niɡ̶ina iiɡ̶o. Codaa aɡ̶icota micoa eletidi nawikodico liciaco niɡ̶icoa nawikodico.AyIpokitalotiwaji Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶adaletitibige me limedi niwetaɡ̶a, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶ina saabado.@Nagoodoli niɡ̶ina iwaalepodi ipilaɡ̶aɡ̶a codaa niɡ̶ina baɡ̶alee oilipeɡ̶e lionigi nigicotalo niɡ̶icoa nokododi ane doide!c??Codaa niɡ̶ina ane ideitice lixoɡ̶otagi, aɡ̶ele daɡ̶a dopitijo me dibata nibalito.2>]Codaa niɡ̶ina ane anipetini ditibigimedi liɡ̶eladi, leeditibige me diɡ̶igo dakatiwece liɡ̶eladi me dibatalo ane nepilidi, pida leeditibige me dinagetice melodi. = n<U Ica nawikodigi nelegi (Marcos 13.14-23; Lucas 21.20-24) (15-16) Daniel, niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko niɡ̶ijo jotigide, mee moyojogotini ica niwigo ane ɡ̶oneleegiwadi liwilanigi minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi. (Niɡ̶ina ane yalomeɡ̶eteloco niɡ̶inoa notaɡ̶a leeditibige me yowooɡ̶odi ane diitigilo.) Enice, nigicota manati niɡ̶ida niwigo minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, niɡ̶ina oko aneitelogo nipodaɡ̶a Judéia, leeditibige me daleditibige, odeletibigimece wetiadi.n;UOdaa joɡ̶oyadeegitedibece nibodicetedi anele anoditece niɡ̶ica anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji nige iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko, codaa oyatematitedibece niɡ̶inoa nibodicetedi anele. Oyatematitiogi inoatawece nipodaɡ̶a, oyeloɡ̶oditiogi noiigi me yemaa Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶enali. Odaa jeɡ̶epaanaɡ̶a icota liniogo niɡ̶ina iiɡ̶o. 0:Y Pida niɡ̶ina ane dinatitalo inoatawece ane lawikodico, codaa ane daɡ̶a ika me idadiwaɡ̶adi, joaniɡ̶iniaa biɡ̶ida lewiɡ̶a ane diɡ̶ica liniogo meetaɡ̶a.9 Odaa niɡ̶ina oko jeɡ̶epaa noɡ̶owo niɡ̶inoa ane beyagi, odaa jiɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶ina oko aɡ̶alee dinemaa.83 Codaa eliodi awitakaɡ̶aɡ̶a anicota menotibeci, odaa modi moyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, odaa joɡ̶oninaaletiniwace eliodi oko.G7 Odaa eliodi oko eyamaɡ̶atice eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi, odaa joɡ̶oyajigo niɡ̶ina anepaɡ̶alee etidadiwaɡ̶ati, oyajigotiogi neloɡ̶ododipi, odaa neleɡ̶etedipi niɡ̶ijo anoniotici.y6k Nigidiaaɡ̶idi niɡ̶ina ɡ̶aneloɡ̶ododipi etiɡ̶adiwilotiwaji, odaa etiɡ̶adajicitiogi ane niiɡ̶enatakanaɡ̶a metiɡ̶adiloikatiti codaa metiɡ̶adeloati. Codaa inatawece noiigi akaami neleɡ̶etedipi leeɡ̶odi maniwiticitiwaji.f5EInoatawece niɡ̶inoa nawikodico liciaco odoejedi lileenaɡ̶aneɡ̶egi iwaalo me dinigaje. Z4-Igaataɡ̶a niɡ̶ina noiigi dinideleɡ̶etiwage, codaa niɡ̶inoa inionaɡ̶a-eloodoli dinideleɡ̶etiwage. Odaa eliodi mina nigigi, codaa me neelotika ane waxodi, codaa datalale iiɡ̶o, aɡ̶icaadeɡ̶ite.U3#Codaa jinaɡ̶aɡ̶owikomataatiwaji nigajipaata layaco witidi, codaa nigabodicetibige noiigi me nidelaɡ̶a. Igaataɡ̶a leeditibige minoa nidelakadi. Pida anaɡ̶a ipegiteloco liniogo niɡ̶ina iiɡ̶o.Y2+Igaataɡ̶a eliodi oko enagitibeci, odaa oibake Iboonaɡ̶adi, codaa modi, ‘Jeɡ̶emeɡ̶ee ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji me jiɡ̶eke inatawece ɡ̶odaxakawepodi.’ Odaa joɡ̶oninaaletiniwace eliodi oko.]13Jesus ja niniɡ̶odi, meetediogi, “Adinowetitiwaji adiɡ̶ica ane ɡ̶adinaaleni.0/ Jesus yalaɡ̶ate icoa nawikodico anenagi (Marcos 13.3-13; Lucas 21.8-19) Jesus idiaa nicote minitaɡ̶a lojotaɡ̶adi ane liboonaɡ̶adi “Lojotaɡ̶adi Oliveira”. Odaa niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶oyatecoɡ̶otelogo, odaa joɡ̶oige, oniboloite maleediɡ̶ica eledi oko, moditalo, “Igaatigi ica nigoyojiketini Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi? Codaa igamodaaɡ̶ee ica me ikee Aneotedoɡ̶oji nigadopilitijo, codaa igaatigi ica nige daa ina iiɡ̶o?” /Odaa Jesus ja niniɡ̶oditediogi, mee, “Jaɡ̶anatitiwaji niɡ̶ini diimigi libinienigi. Ejitaɡ̶awatiwaji anewi. Icota anigida noko me daɡ̶aca wetiɡ̶a ane yeyaɡ̶ateloco eledi wetiɡ̶a, leeɡ̶odi initawece oyaaɡ̶adi niɡ̶ini diimigi.” s. a Jesus yalaɡ̶ate micota moyojiketini Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi (Marcos 13.1-2; Lucas 21.5-6) Jesus noditedicogi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi. Niɡ̶ijo noɡ̶opi, niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶odipegitege, odaa joɡ̶oyalaɡ̶ata Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi me nelegi codaa me libinienigi.-w'Ejitaɡ̶awatiwaji anewi. Icota me daɡ̶adiaaɡ̶ica madatitiwaji nigepaaɡ̶icota niɡ̶ica noko nigenitiwaji, ‘Jemaanaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me ibinie Niɡ̶inoa anenagi anida naɡ̶atetigi Liboonaɡ̶adi Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji.’” ,&Natigide, liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji anini makaamitaɡ̶atiwaji icota moyaladi, leeɡ̶odi me diɡ̶icoateda Aneotedoɡ̶oji ane nebi.G+% Jesus eliodi me iwikode niɡ̶eladimigipitigi Jerusalém (Lucas 13.34-35) Eliodi me ɡ̶adigecaɡ̶aleɡ̶enitiwaji, anakaami niɡ̶eladimigipitigi Jerusalém! Leeɡ̶odi manigotitiwaji niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, codaa anigidaatiniwace manigoti niɡ̶ijo ane niiɡ̶etedaɡ̶awatiwaji Aneotedoɡ̶oji. Elioditibece me domaɡ̶a jemaa me ɡ̶adatecoɡ̶oteenitiwaji me idoweditaɡ̶aloco, macataɡ̶a naɡ̶ana okoɡ̶okoodi me yatecoɡ̶otee lionaɡ̶a catiwedi labadi, pida aɡ̶emaanitiwaji.*w$Ejitaɡ̶awatiwaji anewi. Aneotedoɡ̶oji iloikatidi niɡ̶ina noiigi aninaa niɡ̶inoa nokododi leeɡ̶odi laijedi. +)O#Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji makaami laagetedipi leeɡ̶odi lemeɡ̶egi ijotawece niɡ̶ijo oko ane iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji anonigodi, odoejegi moyeloadi Abel ɡ̶oneleegiwa ane iɡ̶enaɡ̶a, lionigi niɡ̶ijo odoejegi ɡ̶oneleegiwa Adão, neɡ̶epaaɡ̶otota moyeloadi Zacarias, lionigi Baraquias, naiigo ɡ̶adoiigitiwaji, anoyeli wetice Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, ipegitege Aneotedoɡ̶oji nameeja.a(;"Codaa Emeɡ̶ee jiiɡ̶eticogi makaamitaɡ̶atiwaji niɡ̶ina anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, inoa aninoa lixaketedi, inaaɡ̶ina anodiiɡ̶axinaɡ̶atece niɡ̶ica ane yemaa Aneotedoɡ̶oji mowo niɡ̶ina oko. Pida ijo ananigotitiwaji, ijo anotonitelocotiwaji nicenaɡ̶anaɡ̶ate manigoti. Ica eledi baɡ̶a analakenitiniwace catiwedi ɡ̶adiiakanaɡ̶axiiditiwaji, codaa me iatenitibece, odaa jaɡ̶awii me daleditibigimoace odeletalo eletidi nigotadi.%'C!Ǥadiciagitiwaji niɡ̶inoa laketedi ane diniweneene. Niɡ̶ida makaamitiwaji aɡ̶aleeɡ̶ica ɡ̶animaweneɡ̶egi daɡ̶a ɡ̶adiwokoni Aneotedoɡ̶oji nige iloikatidi niɡ̶ina oko leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco, codaa nige limedi me imonyatedicogi minitaɡ̶a noledi ane daɡ̶a ipe.Z&- Odaa jaɡ̶agotitiwaji niɡ̶ijo nibakedi ane beyagi anoyojogotini ɡ̶adaamipi.y%kOdaa niɡ̶ida anenitiwaji jiɡ̶ikeeni mida anenitege licoɡ̶egi niɡ̶ijo anonigodi Aneotedoɡ̶oji liotaka.F$Odaa menitiwaji, ‘Daɡ̶a ɡ̶odewiɡ̶a malee newiɡ̶a ɡ̶odaamipi, agotaɡ̶a inigotaɡ̶a liotagipi Aneotedoɡ̶oji anodigotiogi ɡ̶odaamipi niɡ̶ijo liotagipi Aneotedoɡ̶oji.’P#Nagoodi akaamitiwaji ane iiɡ̶axinaɡ̶anitece najoinaɡ̶aneɡ̶eco, codaa anakaami fariseutedi, anokawiitiwaji makaami eletetiwaji! Igaataɡ̶a ipekeniteloco wetiadi libinienaɡ̶a anonaligite niɡ̶ijoa émaɡ̶aɡ̶a, liotagipi Aneotedoɡ̶oji baanaɡ̶a nigo anoyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji. Codaa awii ɡ̶adiwilanigitiwaji ocaɡ̶ataɡ̶a manalakitibige malee newiɡ̶a niɡ̶ijo oko ane iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji niɡ̶ijo jotigide.9"kNiɡ̶ina me ɡ̶adiwineɡ̶egitiwaji ica ina daɡ̶a ɡ̶adeɡ̶enakitiwaji, pida onawiitetiwaji makaami libinienigipi, codaa ɡ̶adaaleɡ̶enali nolee niɡ̶ica ane beyagi. n!UNagoodi akaamitiwaji ane iiɡ̶axinaɡ̶anitece najoinaɡ̶aneɡ̶eco, codaa anakaami fariseutedi, anokawii makaami eletetiwaji! Ǥadiciagitiwaji niɡ̶ina émeɡ̶egi libegi, ane libinienigi inokina we, leeɡ̶odi onadineɡ̶eta nadinaɡ̶ajegi ane yapacaɡ̶a niɡ̶idiwa wetiadi. Pida catiwedi niɡ̶ida begi, baɡ̶a nolee ɡ̶obitaka inaa neladaɡ̶a.? wAnakaami fariseutedi, akaami ɡ̶oladi! Odoejeeni miwileci catiwedi akaamitiwaji, micataɡ̶a diɡ̶iwileci le ɡ̶anigoopa codaa me ɡ̶aniginogo, odaa jaɡ̶aɡ̶a yapidi wetice. jMNagoodi akaamitiwaji anakaami niiɡ̶axinaɡ̶anadi ane iiɡ̶axinaɡ̶anitece najoinaɡ̶aneɡ̶eco, codaa makaami fariseutedi, anokawii makaami eletetiwaji! Niɡ̶ida makaamitiwaji ica ina daɡ̶a akaami eletetiwaji, ɡ̶ademaanigitiwaji mele me iwileci wetice ɡ̶anigoopa idaa ɡ̶aniginogo, pida micataɡ̶a daaditaɡ̶a iwileci le ɡ̶anigoopa idaa ɡ̶aniginogo. Codaa micataɡ̶a daɡ̶a nolee ɡ̶anigoopa idaa ɡ̶aniginogo niɡ̶ina ane ɡ̶adolicaɡ̶aditiwaji codaa akaami adodigomadadi, leeɡ̶odi aɡ̶akati madinajacaɡ̶ati. Leeditibige maɡ̶aɡ̶a iwilecitiwaji catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶ena.Niɡ̶ida makaamitiwaji ɡ̶adiciagi niɡ̶ijo oko ɡ̶oladi anodoletibige moikeetece naigi eletidi ɡ̶oladi. Codaa ɡ̶adiciagi niɡ̶ina oko ane yaago viinyo me noɡ̶a ɡ̶onoodo, pida baɡ̶a yalitini gameelo, igaataɡ̶a adowetiteloco niɡ̶inoa anicinoa ane diɡ̶ica ane jaoɡ̶ate, pida aɡ̶oeni niɡ̶inoa anida ane jaoɡ̶ate ane niiɡ̶etedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji. Y+Nagoodi akaamitiwaji anakaami niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶atema lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés codaa anakaami fariseutedi anokawii makaami eletetiwaji! Igaataɡ̶a aboonitalo Aneotedoɡ̶oji ane nebi, codaa majici liwai niɡ̶inoa anokateciɡ̶inoa me ɡ̶anidiizimo, niɡ̶inoa niale laamotiidi ane jexakajoɡ̶otinigi niweenigi me lanigi. Pida jiɡ̶ikani me iwitece najoinaɡ̶aneɡ̶eco aneneɡ̶egi ida ane jaoɡ̶ate midiwa lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. Niɡ̶idiwa najoinaɡ̶aneɡ̶eco onikeetoɡ̶owa anodaaɡ̶ejinaɡ̶a me jaoɡ̶a ane iɡ̶enaɡ̶a, codaa moko eletema eledi oko, codaa onikeetoɡ̶owa me leeditibige mejiwaɡ̶ataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Pida domaɡ̶a leeditibige me iwitecetiwaji niɡ̶inoa najoinaɡ̶aneɡ̶eco ane daɡ̶axa mida ane jaoɡ̶ate, codaa maɡ̶aɡ̶a awiite niɡ̶inoa ane deɡ̶ewi ina mica ane jaoɡ̶ate.|qNiɡ̶ina oko aneo ligegi me liboonaɡ̶adi niɡ̶ica ditibigimedi, niɡ̶ina me dotaɡ̶a, niɡ̶ini oko ewi me ibake liboonaɡ̶adi naɡ̶aca Aneotedoɡ̶oji nibaanco ɡ̶oneɡ̶e, codaa me Liboonaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji, ane nicotedeloco. Odaa niɡ̶ina oko meo ligegi me liboonaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, niɡ̶ina me dotaɡ̶a, niɡ̶ini oko aɡ̶idokida me ibake liboonaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, pida aaɡ̶aɡ̶a ibake Liboonaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji aniniwa catiwedi liɡ̶eladi.r]Enice oko aneo ligegi me liboonaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji nameeja niɡ̶ina me dotaɡ̶a, niɡ̶ini oko aɡ̶idokida me ibake liboonaɡ̶adi nameeja, pida aaɡ̶aɡ̶a ibake liboonaɡ̶adi okanicodaaɡ̶ica ane liboonigi madi nameeja.9kǤadiciagitiwaji yetoledi inaa ɡ̶oladi! Amiida ica aneneɡ̶egi ida ane jaoɡ̶a, mige ɡ̶oboonigi, oɡ̶oa, domige nameeja aneo me dibatetege Aneotedoɡ̶oji ɡ̶oboonigi?Codaa eledi meni me iiɡ̶axinaɡ̶anitecetiwaji, ‘Nigica oko aneo ligegi meo okanicodaaɡ̶ica me liboonaɡ̶adi nameeja Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina me dotaɡ̶a, odaa baadaɡ̶a ibeyacaɡ̶adi nige deɡ̶eo niɡ̶ijo ane ligegi. Pida niɡ̶ina nigeo ligegi me liboonaɡ̶adi niɡ̶ijo liboonigi ane idei madi nameeja Aneotedoɡ̶oji, odaa baɡ̶a leeditibige meo niɡ̶ica ane ligegi.’/Ǥadiciagitiwaji niɡ̶ina oko yetoledi codaa me ɡ̶oladi! Amiida ica aneneɡ̶egi ida ane jaoɡ̶a, oolo ane idei Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, oɡ̶oa iniaaɡ̶ini Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi aneo niɡ̶idiwa oolo anidiwa catiwedi liɡ̶eladi me nepilidi Aneotedoɡ̶oji?_7Nagoodi akaamitiwaji! Igaataɡ̶a ɡ̶adiciagitiwaji niɡ̶ina oko ɡ̶olaɡ̶a ane domoɡ̶odoletibige moikeeta naigi niɡ̶ina eledi ɡ̶olaɡ̶a. Meni me iiɡ̶axinaɡ̶anitiwaji, ‘Nigica aneo ligegi meo okanicodaaɡ̶ica me liboonaɡ̶adi liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji, odaa aibeyacaɡ̶adi nige deɡ̶eote niɡ̶ijo ane ligegi. Pida nige ligegi meo okanicodaaɡ̶ica me liboonaɡ̶adi nioolo Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, odaa baɡ̶a leeditibige meo ane ligegi.’b=Nagoodi akaamitiwaji, anakaami niiɡ̶axinaɡ̶anadi codaa anakaami fariseutedi, anokawii makaami eletetiwaji! Igaataɡ̶a aɡ̶eetitatiwaji akiititedi-eloodoli, codaa aniwiajeetelogo owidi nipodaɡ̶a moleetibige mawii mini oko ane dioteci ɡ̶adiiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco. Odaa niɡ̶ina mini anakati mawii me diotaɡ̶adici, jiɡ̶icaaɡ̶awiitibigetiwaji Aneotedoɡ̶oji me iloikatidi niɡ̶inida oko caticedi anigotedaɡ̶awatiwaji minitaɡ̶a noledi ane daɡ̶a ipe. fENagoodi akaamitiwaji, anakaami niiɡ̶axinaɡ̶anadi, codaa anakaami fariseutedi, anokawii makaami eletetiwaji! Igaataɡ̶a aniboloiteeni iwaalepodi ane wajekalodipi, odaa abanoonitece niɡ̶inoa liɡ̶elatedi, codaa olicetalo niɡ̶inoa ane nepilidi. Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ocaɡ̶ateeni motaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji, pida mina adinikeenaɡ̶aneɡ̶eni. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶adiloikatititetiwaji caticedi niɡ̶ina eledi oko ane iloikatidi. w Jesus yapeteɡ̶e niɡ̶ina anokowo me eletibigiwaji (Marcos 12.40; Lucas 11.39-42, 47-52; 20.47) Nagoodi akaamitiwaji, anakaami niiɡ̶axinaɡ̶anadi ane iiɡ̶axinaɡ̶anitece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, codaa akaami anakaami fariseutedi, anokawii makaami eletetiwaji! Igaataɡ̶a aɡ̶ikanitiwaji diɡ̶ica oko ane ikee anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶ena. Codaa akamaɡ̶akaamitiwaji aɡ̶emaani Aneotedoɡ̶oji daɡ̶a iiɡ̶e ɡ̶adaaleɡ̶enali, codaa aɡ̶ikani niɡ̶ina eledi oko moyowooɡ̶odi anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji anigote, niɡ̶ina oko anodoletibige Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶enali.\1 Codaa niɡ̶ina anepaa ilecatiditibigimece liboonaɡ̶adi, Aneotedoɡ̶oji icota meote me diɡ̶ica jaoɡ̶a. Pida niɡ̶ina ane diniwikodetibece, Aneotedoɡ̶oji icota meote me leegitibigimece liboonaɡ̶adi. `9 Pida niɡ̶ina aneneɡ̶egi ida niwaló ɡ̶adiwigotigitiwaji, jiɡ̶iniaa ɡ̶aotagi.P Jiniɡ̶ikani niɡ̶ina oko doɡ̶oditaɡ̶awa, ‘Iniotagodi’, igaataɡ̶a oniniwatece Ǥaniotagoditiwaji, Cristo ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji. Codaa jeɡ̶emeɡ̶ee ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji. Codaa jinaɡ̶a domiɡ̶ica anenita me ɡ̶adiodi digoina iiɡ̶o. Igaataɡ̶a oniniwatece Ǥadiodi, ane ideite ditibigimedi.Pida akaamitiwaji baɡ̶a jinaɡ̶a domiɡ̶ikani doɡ̶oditaɡ̶awa niɡ̶ina oko makaami ‘Niiɡ̶axinaɡ̶anadi’, igaataɡ̶a iniwa oniniwatece ɡ̶aniiɡ̶axinoɡ̶odi ane Cristo. Codaa akaamitawece akaami diniciamico, anakaami dinioxomigipi.S Oyemaatibige niɡ̶ina oko monicetibigiwaji, codaa lemaanigi niɡ̶ina oko moikee modeemitetibige niɡ̶ina modakapetibigege, codaa oyemaatibige niɡ̶ina oko moditiogi me ‘Niiɡ̶axinaɡ̶anadi!’.3 _Niɡ̶ina me nalooɡ̶o oyemaa monicotelogo niɡ̶icoa ane daɡ̶axa mele nimetiidi, codaa me niɡ̶icoa nibaancotedi ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a midiwataɡ̶a niiakanaɡ̶axiidi. Inoatawece anowote, owote modinikeenaɡ̶aneɡ̶etema niɡ̶ina oko. Oyexocaɡ̶aditeloco libaaɡ̶adi, codaa me latocolodi Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a owotibige niɡ̶ina oko modiletibige deɡ̶eliodi moyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, codaa oyocaɡ̶atee liniogo niɡ̶inoa nijayogoli owotibige niɡ̶ina oko modiletibige diɡ̶iniɡ̶ina niiɡ̶axinaɡ̶anadi aninoa lixaketedi.Y +Odiiɡ̶enatakata mowote niɡ̶inoa ane dakake me jiwaɡ̶atece, micataɡ̶a doɡ̶oyexaɡ̶ateloco leláɡ̶a oko loyaɡ̶agi ane iwaaɡ̶adi, pida aɡ̶oyaxawa moyoyaɡ̶adi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a oyadodi! yEnice, okanicodaaɡ̶ica anodiiɡ̶enatakata, iwaɡ̶atitiwaji codaa awii. Pida jinaɡ̶awii liciagi ane lakataɡ̶a, igaataɡ̶a odiiɡ̶enatakata moyiwaɡ̶adi ane diiɡ̶enatakata najoinaɡ̶aneɡ̶eco, pida idiaaɡ̶idi baadoɡ̶oyiwaɡ̶adi.dA“Niɡ̶ina anodiiɡ̶axinaɡ̶atece Moisés lajoinaɡ̶aneɡ̶eco inaaɡ̶inoa fariseutedi ida naɡ̶atetigi modiiɡ̶axinaɡ̶atece codaa moyeloɡ̶odi ane diitigilo niɡ̶inoa ane diiɡ̶enatakatalo Moisés mowote.c A Jesus yalaɡ̶ate niɡ̶ijoa fariseutedi ijaaɡ̶ijo anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés (Marcos 12.38-40; Lucas 11.45-53; 20.45-47) Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus jeɡ̶eetediogi niɡ̶ijo noiigi-nelegi, ijaaɡ̶ijo anodiotibece,3.Odaa aɡ̶ica ane yakadi me igidi Jesus. Codaa jiɡ̶ijaaɡ̶ijotigi niɡ̶ijo noko aɡ̶aleeɡ̶ica anabo laaleɡ̶ena me ige Jesus me dineetalo. J -Davi nigeyatigi me Niotagodi. Enice, igamodaaɡ̶ee Niɡ̶icoa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji anida aneetege licoɡ̶egi Davi?” (Igaataɡ̶a noiigi judeu aɡ̶ica aneeta lionigi me Niotagodi.)"=, ‘Aneotedoɡ̶oji Inoenoɡ̶odi meete Iniotagodi, “Anicooti iwai ibaaɡ̶adi nigepaaɡ̶icota me jao manigaanyetece ɡ̶aneloɡ̶ododipi.” ’ )~-}A|w{zyxwvutksrrYqponmmFlkkjiIhhGfbe5ddgccFba`^]\[[DYxYXWVU5TSRQPPONMMJIIWHGG)FEDHC@@ >==;Niɡ̶idiwa notaɡ̶a amina anejinaɡ̶a, “Inoenoɡ̶odi, Inoenoɡ̶odi, igame leeɡ̶odi madikanitice?” 4a- Lemeɡ̶egi Jesus (Marcos 15.33-41; Lucas 23.44-49; João 19.28-30) Igaanaɡ̶a yaxoɡ̶o-noko, ja nexocaɡ̶a neɡ̶epaa iniwatadaɡ̶ani lakata me ɡ̶ocidi, odaa inatawece iiɡ̶o nexocaɡ̶a.}s,Niɡ̶ijoa olicaɡ̶aɡ̶a anoyototelogo nicenaɡ̶anaɡ̶ate anodipegitege Jesus, idaɡ̶aɡ̶aee, oditibigelogo. 2]+Codaa nakato Aneotedoɡ̶oji, odaa natigide jiwinaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji nige yemaa me noɡ̶atedice me daɡ̶a yeleoteda. Igaataɡ̶a mee me Lionigi Aneotedoɡ̶oji.”-*“Eliodi meetedibece me yakadi meote eledi oko me newiɡ̶atace, pida Idaaɡ̶idoa ayakadi me dinatamaɡ̶ateetetege lemeɡ̶egi! Daantiɡ̶idaaɡ̶idoa niɡ̶icoa ninionigi-eliodi Israel, taɡ̶a waxoditedice naɡ̶ada licenaɡ̶anaɡ̶ate, odaa teɡ̶ejiwaɡ̶ataɡ̶a.E)Niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijaaɡ̶ijo anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, ijoa laxokodi lacilodi judeutedi idaɡ̶aɡ̶a lamenaɡ̶aneɡ̶egitema Jesus, modi,(“Niɡ̶ida makaami geemeni makati mojikenitini Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, odaa meni me domaɡ̶a adabiteɡ̶enitacini catiwedi itoatadiɡ̶ida nokododi! Axotitice naɡ̶ada nicenaɡ̶anaɡ̶ate! Nigewi makaami Lionigi Aneotedoɡ̶oji, odaaɡ̶axotitice!” pY'Niɡ̶ina oko ane ixomaɡ̶ateloco aneite Jesus me dinototedi, oyame. Nabalenaɡ̶anaɡ̶a, odaa modi,0Y&Niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi eletidi oyototedi itoataale ɡ̶oneleegiwadi olicaɡ̶aɡ̶a, onidateci diɡ̶etege nimagijegi idaaɡ̶eledi diɡ̶etege libaaɡ̶adi Jesus. c~?%Odaa joɡ̶oyototi taaboa-liwai ditibigimedawaanigi lacilo Jesus ane diniditeloco ane leeɡ̶odi moyeloadi. Diniditeloco niɡ̶ica taaboa, “NIǤIDOA JESUS, NINIONIGI-ELIODI JUDEUTEDI.”4}c$Niɡ̶idiaaɡ̶idi ja nicotiniwace moyowie.Y|+#Niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶oyototedeloco Jesus nicenaɡ̶anaɡ̶ate, odaa joɡ̶oiwi anepaɡ̶a dinetetece niɡ̶ijoa lowoodi. Joaniɡ̶idaa niɡ̶icotece lotaɡ̶a niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko niɡ̶ijo jotigide, niɡ̶ijo mee, “Odinawalacetigi yowoodi, codaa joɡ̶oiwi anepaɡ̶a dinetetece inicaapa.”{w"Niɡ̶idiaaɡ̶idi domoɡ̶oyacipeɡ̶etalo Jesus viinyo awatege ligiti. Pida naɡ̶a napi, odaa ayemaa me wacipete. z!Odaa joɡ̶otota ijo lojotaɡ̶adi ane liboonaɡ̶adi Gólgota. Niɡ̶ida boonaɡ̶adi amina anejinaɡ̶ata, “Ǥodacilo libitagi”.qy[ Jesus oyototedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate (Marcos 15.21-32; Lucas 23.26-43; João 19.17-27) Niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi anoyadeegi Jesus naɡ̶a noditicoaci nigotaɡ̶a Jerusalém, joɡ̶odakapetege ica ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Simão, ane icoɡ̶oticogi nigotaɡ̶a Cirene. Odaa niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi joɡ̶oiedeɡ̶etege Simão me yoyaɡ̶adi naɡ̶ajo nicenaɡ̶anaɡ̶ate. x Noɡ̶oika moyametibigo Jesus, odaa niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi joɡ̶onoɡ̶a naɡ̶ajo caapa lixagotoɡ̶ogo, odaa joɡ̶onixomeɡ̶etacedinigi niɡ̶ijoa epaa lowoodi. Niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶oyadeegi Jesus moyototedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate moyeloadi. xwiOdaa joɡ̶oyawaletigi latobi, noɡ̶oibanootece niɡ̶ijo ligiilaɡ̶adi, odaa joɡ̶oyaxacoɡ̶otigi lacilo.vCodaa joɡ̶owo aca lale, anitawece lalepiɡ̶igo, joɡ̶onixotinece Jesus lacilo. Odaa owo me nolitedini ligiilaɡ̶adi. Niɡ̶idiaaɡ̶idi onowo moyamaɡ̶atedini lokotidi lodoe, odaa joɡ̶oyame, modi, “Viiva, Niɡ̶idoa one ninionigi-eliodi judeutedi!”uucNiɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶onoɡ̶a Jesus lowoodi, odaa joɡ̶onixomeɡ̶etedinigi aca caapa lixagotoɡ̶ogo.etC Iodaɡ̶awadi oyametibigo Jesus (Marcos 15.16-20; João 19.2-3) Odaa niɡ̶ijoa niodaɡ̶awadi niɡ̶ijo lacilo romaanotedi joɡ̶oyadeegitedicogi Jesus minitaɡ̶a diimigi-nelegi, liɡ̶eladi lacilo romaanotedi. Odaa ja yatecoɡ̶o ijoatawece iodaɡ̶awadi onawiile Jesus.NsOdaa Pilatos ja ikatice Barrabás. Odaa ja diiɡ̶enatakatalo monalaketedibige Jesus, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ja yajigo midiwataɡ̶a niodaɡ̶awadi moyototedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate moyeloadi. 2r]Ijotawece niɡ̶ijo noiigi oigidi, modita, “Anikanitoɡ̶odici yakadi moko nilaagetedipi, codaa me ɡ̶odionigipi leeɡ̶odi lemeɡ̶egi niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa.”zqmNiɡ̶ijo Pilatos naɡ̶a nadi me daɡ̶a yakadi meo ane domaɡ̶a yemaa, codaa niɡ̶ijo noiigi naɡ̶a domaɡ̶aɡ̶a odakapetege, odaa ja dibata ninyoɡ̶odi, ja iwilegi libaaɡ̶atedi lodoe niɡ̶ijo noiigi-nelegi. Odaa jeɡ̶eetiogi, “Ajemaa deɡ̶ee nilaagedi leeɡ̶odi lemeɡ̶egi niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa anele. Pida akapaɡ̶akaamitiwaji nilaagetedipi.”GpOdaa niɡ̶ijo lacilo romaanotedi ja nigetiniwace, meetiogi, “Amiida ica loenatagi ane beyagi?” Pida dinigetaɡ̶ateetibigiwaji, modi, “Otonitedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate meloati!” co?Odaa Pilatos jeɡ̶eetiogi, “Enice, amiida ica anejigotalo Jesus, ane enitalotiwaji me liwaaɡ̶aditedibigaɡ̶aji Aneotedoɡ̶oji?” Odaa ijotawece oigidi, modita, “Otonitedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate meloati!”FnOdaa niɡ̶ijo lacilo romaanotedi nigetiniwace, meetiogi, “Apiɡ̶ijo inoa itoataale ɡ̶oneleegiwadi anemaani me jikaticetiwaji?” Odaa joɡ̶oigidi, modita, “Ikanitice Barrabás!”[m/Odaa niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijaaɡ̶ijoa laxokodi lacilodi judeutedi joɡ̶odinigaanyetece niɡ̶ijo noiigi modipokota Pilatos me ikatice Barrabás, pida baɡ̶a diiɡ̶enatakatalo Jesus moyeloadi.?lwNiɡ̶ijo Pilatos naɡ̶a nicotini aneitice me iwi anigota niɡ̶ina oko, odaa naɡ̶ajo lodawa ja dajoinaɡ̶ata, meeta, “Jinaɡ̶a domaɡ̶awii ane beyagitema niɡ̶idoa aaginaɡ̶a anele. Le-eeɡ̶odi jotigenoale idigee, meliodi me jawikode le-eeɡ̶odi niɡ̶ica ane ninyaagi niɡ̶idoa aaginaɡ̶a.” |kqIgaataɡ̶a Pilatos yowooɡ̶odi niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi moyadeegi Jesus minitaɡ̶a leeɡ̶odi monocetema. Zj-Niɡ̶ijo me yatecoɡ̶o niɡ̶ijo noiigi, Pilatos ja nigetiniwace, meetiogi, “Amiijo ica anemaani me jikataɡ̶adomitiwaji, Barrabás oɡ̶oa Jesus, niɡ̶idoa anodi me niiɡ̶e Ǥanoenoɡ̶oditetiwaji?”jiMNiɡ̶ijoa nokododi onini ica niwilogojegi aniboonaɡ̶ategimadaɡ̶a, liboonaɡ̶adi Barrabás.h/Niɡ̶ina me lalokegi Páscoa, niɡ̶ijo lacilo romaanotedi ligileɡ̶egi me ikatice okanicodaaɡ̶ica niwilogojegi anodipokota niɡ̶idi noiigi.lgQPida Jesus aniniɡ̶odi, otiɡ̶idatece ligegi, odaa niɡ̶ijo lacilo romaanotedi eliodi me yopo. f Odaa Pilatos jeɡ̶ee, “Aɡ̶ajipaatalo inoa ɡ̶anotaɡ̶a? Igaataɡ̶a owidi lotaɡ̶a modakapetaɡ̶agi makaami nilaagedi.”#e? Pida aɡ̶ica daɡ̶a igiditediogi Jesus, niɡ̶ijo noɡ̶odakapetege niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijaaɡ̶ijoa laxokodi lacilodi niɡ̶idi noiigi,pdY Pilatos iwi ica anigotalo Jesus (Marcos 15.2-5; Lucas 23.3-5, 13-25; João 18.33-38) Jesus idiaa dabidite lodoe Pilatos, niɡ̶ijo lacilo romaanotedi ane iiɡ̶e niɡ̶idi nipodigi. Odaa niɡ̶ijo lacilo romaanotedi ja ige Jesus, meetalo, “Akaami ninionigi-eliodi judeutedi?” Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meeteta, “Jiɡ̶idaaɡ̶ee digo analeeɡ̶enita.”c/ Oibake niɡ̶idiwa dinyeelo modinoojeteta nipodigi niwilanaɡ̶anaɡ̶a. Joaniɡ̶idaa ane niiɡ̶etediwa Iniotagodi Aneotedoɡ̶oji me jao.” b Odaa jiɡ̶icotece niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Jeremias, niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko niɡ̶ijo jotigide, niɡ̶ijo mee, “Odibatalo niɡ̶ijoa triinta beexotedi, ane lica me dinilakidetiwage loiigi Israel me loojedi modinoojetetalo. iaKJoaniɡ̶idaa leeɡ̶odi codaa me niɡ̶inoa nokododi idokoyatigi, “Nipodigi ɡ̶odawodi”. ``9Odaa ja dinilakidetiwage modinoojeteta nipodigi, oibake niɡ̶ijoa dinyeelo. Niɡ̶ica nipodigi liboonaɡ̶adi “Nipodigi ica niwilanaɡ̶anaɡ̶a”. Niɡ̶idi nipodigi owo me napiiɡ̶o niɡ̶inoa icoɡ̶aɡ̶a.P_Niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi odibatalo niɡ̶ijoa beexotedi, odaa modi, “Ǥonajoinaɡ̶aneɡ̶eco etiɡ̶odoli me jokolenaɡ̶atinigi ɡ̶oniwokodaɡ̶axi, leeɡ̶odi loojedi ɡ̶odawodi.”"^=Odaa Judas ja yokoletedinigi iiɡ̶o niɡ̶ijoa beexotedi mini Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi. Naɡ̶a noditice, odaa jiɡ̶igo dineloadi, diniɡ̶iwoola. {]oOdaa meetiogi, “Ica me jao ica ibeyaceɡ̶egi me jajigo ɡ̶oneleegiwa ane diɡ̶ica loenatagi ane beyagi odaa natigide ja leedi moyeloadi.” Odaa joɡ̶oigidi, modita, “Aɡ̶ica anejinaɡ̶ataɡ̶agi. Akamaɡ̶a ɡ̶abeyaceɡ̶egi.” #\? Lemeɡ̶egi Judas (Atos 1.16-19) Judas, niɡ̶ijo ane yajigo Jesus miditaɡ̶a neloɡ̶ododipi, nadi naɡ̶a nilaagedi Jesus niɡ̶ijoa lacilodi codaa moyemaa moyeloadi, odaa jaɡ̶agecaɡ̶alo, odaa jiɡ̶igo miditaɡ̶a niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijaaɡ̶ijoa niɡ̶ijoa laxokodi lacilodi judeutedi, odaa ja yopilaɡ̶adi niɡ̶ijoa triinta beexotedi.[{Oigoe libaaɡ̶atedi Jesus, odaa joɡ̶oyadeegi, oyajigotalo Pilatos, lacilo romaanotedi ane iiɡ̶e nipodigi Judéia. iZ M Oyadeegitedicogi Jesus lodoe Pilatos (Marcos 15.1-5; Lucas 23.1-5; João 18.28-38) Naɡ̶a yeloɡ̶otibige, ijotawece anoiiɡ̶e sacerdotitedi, ijaaɡ̶ijoa laxokodi lacilodi judeutedi joɡ̶odinilakidetigi niɡ̶ica ane nimaweneɡ̶egi moyeloadi Jesus.Y/KOdaa Pedro ja nalaɡ̶atibige niɡ̶ijo ane ligegite Jesus, niɡ̶ijo neɡ̶eete, “Aniɡ̶icatibige daɡ̶a anoe okoɡ̶okoodi, odaa itoatadiɡ̶ida meni me daɡ̶a adowooɡ̶oti.” Odaa ja noditicogi we niogó niɡ̶ijo diimigi, eliodi magecaɡ̶alo, codaa anoetibece. lXQJOdaa Pedro jeɡ̶ee me yakadi Aneotedoɡ̶oji me iloikatidi nige diwitaka, odaa jeɡ̶ee, “Ewi me diɡ̶icoateda me jowooɡ̶odi niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa, ajiwitaka!” Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi, jaɡ̶anoe okoɡ̶okoodi.)WKIAɡ̶ica daɡ̶a leegi anigepidiɡ̶ica niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi anidiaaɡ̶i, niɡ̶ipegita Pedro, odaa meeta, “Icaa ina daɡ̶akaami anigepidiɡ̶ica niɡ̶ijo ane idei mijoataɡ̶a Jesus, igaataɡ̶a ɡ̶adotaɡ̶anaɡ̶awa niɡ̶ina oko ane icoɡ̶oticogi nipodigi Galiléia.”*VMHOdaa Pedro ja diwitakatace mee me daɡ̶a yowooɡ̶oditeda Jesus, odaa mee me dinigetaɡ̶atee, “Aɡ̶icoa daɡ̶a jowooɡ̶odi niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa!” U#GNiɡ̶idiaaɡ̶idi jiɡ̶igo midataɡ̶a ijo epoagi me jiniiɡ̶atiwece niogó liɡ̶eladi niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi. Odaa aca eledi awicije niimete meetiogi niɡ̶ijo oko, “Niɡ̶ini aaginaɡ̶a lixigaɡ̶awa Jesus ane icoɡ̶otedicogi nigotaɡ̶a Nazaré.”TFPida Pedro mee me niwitakegi lodoe iditawece niɡ̶ijo oko, mee me dotaɡ̶a, “Aɡ̶ica daɡ̶a jowooɡ̶odi ica ane ɡ̶adalakita.”{SoE Pedro mee me diɡ̶icoateda me yowooɡ̶odi Jesus (Marcos 14.66-72; Lucas 22.54-62; João 18.15-18, 25-27) Pedro nicote digoida niogóteloco liɡ̶eladi niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi. Aca awicije liimete lacilo-sacerdotitedi niɡ̶icota Pedro, odaa meeta, “Niɡ̶ida ma-aami icaa ina daɡ̶a ado-ooni mijoataɡ̶a Jesus ane icoɡ̶otedicogi nipodigi Galiléia.” 9RkD“Natigide, niɡ̶ida makaami ane eni me ɡ̶adiiɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji. Nigewi me ɡ̶adiiɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji, aneloɡ̶otitoɡ̶owa niɡ̶ica ane ɡ̶adaxaciɡ̶i!” uQcCOdaa joɡ̶oyawaletigi latobi Jesus, codaa onalaketedibige. Odaa niɡ̶ijo anonaxacoɡ̶otedibige moditalo,PBEnige, amiida ica ane iniɡ̶atalo?” Odaa joɡ̶oniniɡ̶odi, modita, “Niɡ̶idoa idokida me nilaagedi, odaa leeditibige me yeleo.”&OEAOdaa niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi yaawidigidice lowoodi me ikee me yakadi me beyagi niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Jesus. Odaa mee, “Beyagi me dotaɡ̶atedibige Aneotedoɡ̶oji, igaataɡ̶a diniciaceeketetege Aneotedoɡ̶oji. Odaa aɡ̶alee jopooɡ̶atibige eledi oko nakataɡ̶anadi moyeloɡ̶odi minoa loenataka ane beyagi. Igaataɡ̶a jaɡ̶ajipaatalotiwaji lotaɡ̶a me beyagi me dotaɡ̶atedibige Aneotedoɡ̶oji.aN;@Jesus naɡ̶a niniɡ̶odi, meeteta, “Analiiki ɡ̶agegi, jeɡ̶emeɡ̶ee. Pida ejitaɡ̶awatiwaji nigidiaaɡ̶idi adati nige idopitijo, Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi. Icota me idicotini liwai libaaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji aneliodi notoetiigi, odaa idaxoditini jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, jiniotinece lolaadi.” ,MQ?Pida Jesus aɡ̶ica anigetiɡ̶ida ligegi. Odaa niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi meetalo, “Jibake Liboonaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶adiiɡ̶eni me aneloɡ̶otitoɡ̶owa! Naɡ̶akamaɡ̶akaami icoa Lionigi Aneotedoɡ̶oji, ane niiɡ̶e me ɡ̶odatamaɡ̶ateetetege ɡ̶odaxakawepodi?” NL>Odaa niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi ja dabiditini, odaa ja ige Jesus, meetalo, “Ida makaami aɡ̶otaɡ̶ani? Niɡ̶idoa itoataale ɡ̶oneleegiwadi migoyeloɡ̶odi anewi ina modakapetaɡ̶agi?”+KO=Odaa modi, “Ijo me jajipaaɡ̶atalo mee, ‘Jakadi me jojiketini Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, odaa idabiteɡ̶etacini catiwedi itoatadiɡ̶ida nokododi.’” J  Lacilodi judeutedi oiwi anodigotalo Jesus (Marcos 14.53-65; Lucas 22.54-55, 63-71; João 18.12-14, 19-24) Odaa niɡ̶ijo anoniwilo Jesus joɡ̶oyadeegitedicogi minitaɡ̶a diimigi-nelegi liɡ̶eladi Caifás, ane lacilo idiwatawece sacerdotitedi. Jiɡ̶idiaa latecaɡ̶adi niɡ̶ijo anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, ijaaɡ̶ijoa laxokodi lacilodi judeutedi.'FG8Pida natigide inoatawece niɡ̶inoa ɡ̶adoenatakatiwaji eotibige micotece ane diniditeloco Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi moyalaɡ̶atiwa niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko.” Odaa ijotawece niɡ̶ijo anodiotibece Jesus joɡ̶oyaladi, jiɡ̶ialetibigiwaji. E+7Odaa naɡ̶aca lakata, Jesus meetediogi niɡ̶ijo noiigi-nelegi, “Igame leeɡ̶odi manadeegi inoa ɡ̶adodaajoli-ocaɡ̶atedi inaaɡ̶inoa ɡ̶adaxacoɡ̶onaɡ̶atedi managi adiwilotiwaji? Domige Ee ɡ̶oneleegiwa ɡ̶onematagodi? Niɡ̶ijoa nokododi eliodi me idejotibige minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, anei me idicotini odaa jiniiɡ̶axitiniwace noiigi-nelegi, pida aɡ̶adiwilotiwaji.D16Pida daɡ̶a idoɡ̶atedicogi libaaɡ̶adi niɡ̶ina ineloɡ̶ododipi, agotiɡ̶icotece niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji anoyalaɡ̶atiwa.” C95Agodoɡ̶owooɡ̶oti daɡ̶a jemaa me jipokotalo Eiodi, odaa agotaɡ̶a leegi, taɡ̶a niwakatee anigetaɡ̶a liwokodi miili aanjotedi modoweditiloco?>Bu4Pida Jesus meeteta, “Ixomitinece ɡ̶adodaajo ɡ̶anaɡ̶aaɡ̶axi. Igaataɡ̶a niɡ̶ina ane nixigitice lodaajo me didele, aɡ̶oiwoko moyeloadi oyatita nodaajo-ocaɡ̶ataɡ̶a.?Aw3Pida anigepidiɡ̶ica niɡ̶ijo anodiotibece nixigitice lodaajo-ocaɡ̶ataɡ̶a, odaa ja yakagidi napaaɡ̶ate ane diɡ̶eticogi libaaɡ̶adi liotagi niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi.%@C2Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meeteta, “Yokaaɡ̶edi, ageniteloco niɡ̶ica ane ɡ̶abakedi managi!” Odaa joɡ̶ototelogo Jesus, joɡ̶odibatalo moniwilo.?1Niɡ̶ijo Judas niɡ̶icotiogi, ja dowicetelogo Jesus, odaa meetalo, “Ele ɡ̶ocidi, iniiɡ̶axinoɡ̶odi?” Odaa ja napicoɡ̶o.>}0Niɡ̶ijo ane yajigo Jesus akaa dinilakidetege niɡ̶ica anodaaɡ̶ee me ikee ane diɡ̶etedigi Jesus. Meetiogi, “Niɡ̶ica ane inapicoɡ̶o me idecoaditece, jiɡ̶idaaɡ̶idoa niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwa anoleetibigetiwaji. Odaaɡ̶aniwiloteda!”=3/ Jesus diniwilo (Marcos 14.43-50; Lucas 22.47-53; João 18.3-11) Jesus eɡ̶idaaɡ̶eeteda me dotaɡ̶a niɡ̶icotalo Judas, niɡ̶ijo ane-diotibece Jesus, lokaaɡ̶etedipi niɡ̶ijo anodiotibece. Odaa Judas lixigaɡ̶awepodi ijo noiigi-nelegi onadeegi nodaajoli-ocaɡ̶atedi inaa laxacoɡ̶onaɡ̶atedi. Niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijaaɡ̶ijoa laxokodi lacilodi judeutedi joaneɡ̶epaaɡ̶oimonya niɡ̶ijo noiigi-nelegi.w<g.Adabititiniwacetiwaji, jopilaɡ̶a! Digawinitege! Jiɡ̶inaa niɡ̶ijo ane idajigotiogi ineloɡ̶ododipi.” P;-Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus ja dopitacetege niɡ̶ijo anodiotibece, odaa meetediogi, “Eɡ̶idaaɡ̶enitiwaji me iote, anigaaxe? Digawini! Jiɡ̶icota lakata Aneotedoɡ̶oji ane nibikotatedomi. Natigide, Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, jeɡ̶etidajigotiogi libaaɡ̶adi ɡ̶oneleegiwadi abeyacaɡ̶aɡ̶a. :9,Odaa ja yoyatace, odaa jiɡ̶igotace yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, odaa yopilaɡ̶ateetedeloco ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo ane ligegite Aneotedoɡ̶oji.9)+Odaa ja dopitacetege niɡ̶ijo anodiotibece, odaa icotacediogi me niotaɡ̶a, leeɡ̶odi eliodi liotaɡ̶a, odaa aɡ̶oyakadi me noleticoace. K8*Jesus jiɡ̶igotace yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, odaa mee, “Eiodi, nige leeditibige me jixomaɡ̶ateetedijo inoatawece ane yawikodico ane dakake, Ee daɡ̶axa me jemaa mawii anemaani.”p7Y)Adinoweti, codaa otaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji, bidige aɡ̶ikani madinakatoni leeɡ̶odi ɡ̶adawikodico. Catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶enali beɡ̶emaani maniwitici, pida ɡ̶adolaadi aɡ̶ica loniciwaɡ̶a otaɡ̶ateciɡ̶ini.” X6)(Niɡ̶idiaaɡ̶idi ja dopitetege niɡ̶ijo itoatadiɡ̶ida anodiotibece, odaa jiɡ̶icotediogi me niotaɡ̶a. Odaa meeteta Pedro, “Agodaɡ̶akati doɡ̶okateciɡ̶iniawaanigi maɡ̶aɡ̶a adinowetitiwaji?5'Odaa Jesus jiɡ̶igoawaanigi odoe, naɡ̶a yamaɡ̶atedini lokotidi, odaa ja yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, mee, “Eiodi, nige yakadi, jiniɡ̶ikani deɡ̶eliodi me jawikode. Pida ajemaa daɡ̶a jao ane emaɡ̶a jemaa, pida jemaa me jao niɡ̶ina anemaani.” +4O&Odaa meetediogi, “Eliodi me Ee agecaɡ̶alo codaa jeemitetece mica ina daantaɡ̶a doletibige me ideleo. Inaaɡ̶onitetiwaji digoina codaa adinowetitiwaji.” /3W%Odaa ja yadeegi Pedro me lixigaɡ̶awa ijaaɡ̶ijoa itoataale lionaɡ̶a Zebedeu, João ijaa Tiago. Odaa eliodi Jesus magecaɡ̶alo, codaa eliodi me doɡ̶owikomata.42a$ Jesus igo midiwataɡ̶a enanigijedi “oliveira” ane liboonaɡ̶adi Getsêmani (Marcos 14.32-42; Lucas 22.39-46) Odaa Jesus ja lixigaɡ̶awepodi niɡ̶ijo anodiotibece midiwataɡ̶a icoa enanigijedi “oliveira” anodita Getsêmani. Odaa meetediogi, “Inaaɡ̶anicootetiwaji digoina. Ejigawaanigi digoida odoe jotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji.”f1E#Pedro meetalo, “Icaaɡ̶ica nige leeditibige makaami yemaɡ̶awa, pida baadaɡ̶a adakatiwece yacilo deɡ̶eji me daɡ̶a ɡ̶adowooɡ̶oti.” Odaa ijotawece niɡ̶ijo eledi anodiotibece idaɡ̶aɡ̶a oyatigi ligegi. :0m"Odaa Jesus meeteta, “Ejitaɡ̶awa anewi. Niɡ̶ina enoale, aniɡ̶icatibige daɡ̶a anoe okoɡ̶okoodi, odaa niɡ̶ida makaami itoatadiɡ̶ida meni me daɡ̶adowooɡ̶oti.”/{!Pida Pedro naɡ̶a niniɡ̶odi, meetalo, “Icaaɡ̶ica niginatawece etiɡ̶adalati, pida ee baadaɡ̶a ɡ̶adalati.”[./ Pida nige idewiɡ̶atace, odaa ejigo idinewade miditaɡ̶a nipodigi Galiléia.”H-  Jesus ibodicaxi Pedro (Marcos 14.27-31; Lucas 22.31-34; João 13.36-38) Odaa Jesus meetediogi, “Niɡ̶ina enoale akaamitawecetiwaji adalati moka eetece, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi yalaɡ̶ata ane ligegi Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ijo mee, ‘Jeloadi nowienoɡ̶odi waxacocoli, odaa idiwatawece niwaxacocoli ilaagitedibece.’ , Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶odigaanaɡ̶atibigimece Aneotedoɡ̶oji. Odaa jiɡ̶igotibeci minitaɡ̶a Lojotaɡ̶adi Oliveira. + Ejitaɡ̶awatiwaji anewi. Me daɡ̶adiaa jacipe daɡ̶akaami igiiwepoditece niɡ̶ida viinyo. Pida jacipeta niɡ̶ica gela viinyo makaami igiiwepodi nige jatecoɡ̶ojoɡ̶o miditaɡ̶a niɡ̶idi anejonaɡ̶a ane laɡ̶ajegitetema Aneotedoɡ̶oji loiigi.”z*mIgaataɡ̶a niɡ̶ida viinyo micataɡ̶a daɡ̶a yawodi ane inadooɡ̶odi, jaotibige Aneotedoɡ̶oji mida gela nimaweneɡ̶egi me dinilakidetetege niɡ̶ina oko. Odaa natigide Aneotedoɡ̶oji yakadi me iwilegi libeyaceɡ̶eco inatawece oko.f)ENiɡ̶idiaaɡ̶idi ja dibate ajo goopa ane nolee viinyo, odaa ja diniotagodetedibigimece Aneotedoɡ̶oji. Odaa jaɡ̶aɡ̶a yajigotediogi niɡ̶ijo anodiotibece naɡ̶ajo goopa, meetediogi, “Acipeta akaamitawecetiwaji!j(M Anodaaɡ̶ejinaɡ̶a niɡ̶ina ɡ̶odalaɡ̶atibige lemeɡ̶egi Jesus (Marcos 14.22-26; Lucas 22.15-20; 1 Coríntios 11.23-25) Eɡ̶idaaɡ̶ee me niodaɡ̶a, Jesus ja dibate ijo paon, odaa diniotagodetedibigimece Aneotedoɡ̶oji. Odaa ja inoke me yajigotediogi niɡ̶ijo anodiotibece, odaa meetediogi, “Abaatege, odaa elici niɡ̶idi paon! Ane micataɡ̶a daɡ̶a yolaadi.”E'Odaa Judas, niɡ̶ijo ane yajigo Jesus, jaɡ̶aɡ̶a ige, meetalo, “Iniiɡ̶axinoɡ̶odi, manige emaɡ̶a ɡ̶adajici?” Odaa Jesus jeɡ̶eeteta, “Adomaɡ̶a leeditibige madigee!” D&Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi akaa yalaɡ̶ata Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi me ideleo. Pida nagoodi niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa ane idajigotiogi ineloɡ̶ododipi, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ewi me iloikatidi. Domaɡ̶a daɡ̶axa mele daaditiɡ̶ica menitini niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa!”|%qOdaa ja niniɡ̶odi, meetediogi, “Niɡ̶ini ane jibotege me jititinigi liwagedi inipaon, joaniɡ̶iniaa idajigo.}$sOdaa eliodi magecaɡ̶alodipi, odaa oninitecibeci ige, meetalo, “Iniotagodi, manige emeɡ̶ee ane ɡ̶adajici?”#3Eɡ̶idaaɡ̶ee me niodaɡ̶a, Jesus neɡ̶eetediogi, “Ejitaɡ̶awatiwaji anewi. Ini niɡ̶ina akaamitiwaji ane idajigotiogi ineloɡ̶ododipi.”e"CIgaanaɡ̶a enoale, Jesus ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece ja nicotiniwace me niodaɡ̶a.c!?Niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶owo ane iiɡ̶ete Jesus, odaa joɡ̶oyoe liweenigi Páscoa. ) KOdaa ja niniɡ̶odi, meetediogi, “Emiitiwaji nigotaɡ̶a, oleetibige jiɡ̶icaa ɡ̶oneleegiwa, odaaɡ̶enita, ‘Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi mee, “Jiɡ̶icota noko Aneotedoɡ̶oji ane nibikotatedomi. Jeligo liweenigi Páscoa me igiiwepodi anoniotibici digoina ɡ̶adiɡ̶eladi.” ’”a; Jesus ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece oyeligo liweenigi Páscoa (Marcos 14.12-21; Lucas 22.7-14, 21-23; João 13.21-30) Noɡ̶odoejegi noko nalokegi anodita “Paon ane diɡ̶ica labookojegi”, odaa niɡ̶ijo anodiotibece Jesus joɡ̶odiitalo, odaa joɡ̶oige, moditalo, “Igamemaani mejonaɡ̶a me joenaɡ̶a ɡ̶oweenigi me Páscoa?”a;Ijaaɡ̶ijoa niɡ̶ijoa nokododi, Judas ja doletibige nimaweneɡ̶egi me yajigo Jesus. -Odaa meetiogi, “Igametaɡ̶a liwokodi madedianitiwaji, daɡ̶a jajigotedaɡ̶awa Jesus?” Odaa joɡ̶onilaɡ̶adi triinta beexotedi, moyedia.eC Judas dinilakidetege niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi neloɡ̶ododipi Jesus (Marcos 14.10-11; Lucas 22.3-6) Niɡ̶idiaaɡ̶idi onijoteci niɡ̶ijo dooze anodiotibece, niɡ̶ijo ane liboonaɡ̶adi Judas Iscariotes, jiɡ̶igo yotaɡ̶aneɡ̶e niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi.X) Ejitaɡ̶awatiwaji anewi. Niɡ̶ina oko moyeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele okanicodaaɡ̶ica aneitice niɡ̶ina iiɡ̶o, oyatemati niɡ̶ina monalaɡ̶atibige niɡ̶ida loenatagi naɡ̶ada iwaalo.” eC Niɡ̶ijo me yadoteloco yolaadi niɡ̶ijo ladokojegi, ja ideyaɡ̶aditema nigetidaligitini.' Igaataɡ̶a niɡ̶ina madewetedipi idioka limedi mina makaamitaɡ̶atiwaji, pida Ee baadiɡ̶idioka limedi minaaɡ̶ejo makaamitaɡ̶atiwaji.1[ Jesus yowooɡ̶oditediwe lowoogo, odaa meetediogi, “Igame leeɡ̶odi ina malomeɡ̶eni ada iwaalo leeɡ̶odi ida aneo? Eotomi niɡ̶ida ane daɡ̶axa me libinienigi.  Daɡ̶aleeɡ̶aɡ̶a eyaa niɡ̶ida nadokojegi me yakakaɡ̶adi loojedi, oditaɡ̶a iboo ninyeelo me yaxawatiogi madewetedipi.” )KNiɡ̶ijo anodiotibece noɡ̶onadi, ja neliɡ̶ideeɡ̶a, odaa ja dinige, modi me dinotaɡ̶aneɡ̶etiwage, “Igaamee ada iwaalo me yaaɡ̶adi ida nadokojegi?=sjiɡ̶icotalo ajo iwaalo ane yadeegi aca naɡ̶aaɡ̶axi, wetiɡ̶a anodita “alabastro”. Naɡ̶ajo naɡ̶aaɡ̶axi nolee ladokojegi ane dakake loojedi, anoibake moyatita lolaadi émeɡ̶egi. Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a dawaketedeloco nameeja maniodi, odaa naɡ̶ajo iwaalo ja yadotedeloco ladokojegi lacilo.)K Aca iwaalo yadotelogo Jesus ica nadokojegi (Marcos 14.3-9; João 12.1-8) Niɡ̶ijo Jesus midiaaɡ̶ite manitaɡ̶a nigotakawaana ane liboonaɡ̶adi Betânia, liɡ̶eladi Simão ane nikoxeedi me “Dawace-lolaadi”,2]Pida modi, “Ajakataɡ̶a daɡ̶a jibaɡ̶atalo niɡ̶ina malee nalooɡ̶o ade jaoɡ̶a magecaɡ̶alodipi niɡ̶ina noiigi codaa ade jaoɡ̶a metiɡ̶odideleɡ̶e.” .UOdaa joɡ̶odinotaɡ̶aneɡ̶etigi ane nimaweneɡ̶egi moniwilo Jesus codaa odinotaɡ̶aneɡ̶etigi moyeloadi me diɡ̶ica ane yowooɡ̶odi niɡ̶idi noiigi-nelegi.#Odaa ja yatecoɡ̶o niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi, ijaaɡ̶ijo anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, icaaɡ̶icoa laxokodi lacilodi judeutedi. Yatecoɡ̶otibigiwaji minitaɡ̶a liɡ̶eladi-nelegi niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi, anodita Caifás.uc“Joɡ̶owooɡ̶otitiwaji aniaditibige itoataale nokododi, odaa ja nakatio nalokegi ‘Páscoa’. Odaa jiɡ̶icota metidajigo metidototeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate metideloadi, Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi.” b ? Icoa lacilodi noiigi judeu dinilakidetiwage moyeloadi Jesus (Marcos 14.1-2; Lucas 22.1-2; João 11.45-53) Niɡ̶ijo naɡ̶a nigotedini Jesus me yalaɡ̶ate idiwatawece niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco, odaa meetediogi niɡ̶ijo anodiotibece,}.Odaa niɡ̶idi oko igotibeci miditaɡ̶a ane lawikodadi oko, aneitice nawikodigi ane diɡ̶ica liniogo, leeɡ̶otedi libeyaceɡ̶eco. Pida niɡ̶ina oko ane iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji biɡ̶idioka limedi me newiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.” ; o-Odaa ejitiogi, Ee, ane Ee inionigi-eliodi, ‘Ejitaɡ̶awatiwaji anewi. Niɡ̶ijo me daɡ̶a axawanitatiwaji niɡ̶ina oko iwikodadipi, odaa micataɡ̶a me daɡ̶a adaxawani.’? w,Odaa etidige, moditiwa, ‘Ǥoniotagodi, igaatigi naɡ̶a ɡ̶adateɡ̶egi manigicile, codaa me ɡ̶adeloati ecibi? Igaatigi ica me ɡ̶adateɡ̶egi me ɡ̶adiciagi icoɡ̶egi, codaa me diɡ̶icoateda ɡ̶adowoodi, oɡ̶oa migetaɡ̶a eelotikani, oɡ̶oa migetaɡ̶a madiniwilo, odaa aɡ̶adaxawaneɡ̶egi?’ !+Niɡ̶ijo me iciagi niɡ̶ina icoɡ̶egi, aɡ̶ele mabaatigitiwaji catiwedi ɡ̶adiɡ̶eladi. Niɡ̶ijo me daɡ̶adiaaɡ̶ica yowoodaɡ̶agi, aɡ̶ica daɡ̶a adinixomeɡ̶eni. Niɡ̶ijo me jeelotika codaa niɡ̶ijo me idiniwilo, aɡ̶ica daɡ̶adaliitiwatiwaji.’ 1 [*Aneotedoɡ̶oji yelatedaɡ̶adomi leeɡ̶odi niɡ̶ijo me idigicile, aɡ̶anajicitiwa ane jeligo. Niɡ̶ijo me ideloadi ecibi, aɡ̶anajicitiwa ninyoɡ̶odi me jacipe.{ o)Odaa Ee, ane Ee inionigi-eliodi, ejitiogi niɡ̶ijo ane idei iwai inimagijegi, ‘Adeteceniticetiwaji, anakaami laagetedipi Aneotedoɡ̶oji! Emiitiwaji minitaɡ̶a noledi ane yoetetema Aneotedoɡ̶oji diaabo idiaa niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a!N(Odaa nige jigidi, ejitiogi, ‘Ejitaɡ̶awatiwaji anewi. Niɡ̶ijo maxawanitiwaji niɡ̶ijo ane daɡ̶axa me iwikodadipi liwigotigi inioxoadipi, micataɡ̶a daanteɡ̶emaɡ̶a aniɡ̶iwaatici.’ F'Codaa igaatigi ica me ɡ̶adateɡ̶egi me eelotikani, odaaɡ̶ejoɡ̶otaɡ̶awa me ɡ̶adaxawaneɡ̶egi? Codaa igaatigi ica me ɡ̶adateɡ̶egi madiniwilo, odaa ja idaliiɡ̶ataɡ̶awa?’hI&Igaatigi ica me ɡ̶adateɡ̶egi me ɡ̶adiciagi icoɡ̶egi, odaa ele me jibaɡ̶ataɡ̶agi catiwedi ɡ̶odiɡ̶eladi? Codaa igaatigi ica me ɡ̶adateɡ̶egi me diɡ̶icoa ɡ̶adowoodi, odaa ja ɡ̶adinixomeɡ̶eneɡ̶egi?xi%Odaa niɡ̶idi oko aneletibigiwaji etidige, moditiwa, ‘Ǥoniotagodi, igaatigi ica me ɡ̶adateɡ̶egi manigicile, odaa ja jajicaɡ̶ataɡ̶awa anelici, codaa igaatigi ica me ɡ̶adeloati ecibi, odaa ja jajicaɡ̶ataɡ̶awa ninyoɡ̶odi?S$Niɡ̶ijo me daɡ̶adiaaɡ̶ica yowoodaɡ̶agi, odaa jaɡ̶adinixomeɡ̶eni. Niɡ̶ijo me jeelotika, odaa jaɡ̶anootiwatiwaji madaxawani. Codaa niɡ̶ijo me idiniwilo, odaa jaɡ̶adaliitiwatiwaji.’ G~~`}|T{{nz[yxxvuutser?qqMponmllJjjAihgf!edcc7b`_^]^\\[9YY!XWGVATSRR(QQPIOM_L\K[JJI,HGkFEDDqC?AAA @1?o>=Y<;N;C9y8.7[65[4Q3210//q.9-+*(w&U#"! VxaKl t 0 o )P6G9kPida aɡ̶ica ane yakadi me dakatiwece liɡ̶eladi niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa loniciweɡ̶enigi me doliceta niɡ̶inoa ane nepilidi. Idoka yakadi modolicetalo ane nepilidi niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa nigodoejegi moigoetini. Odaa nigaleekoka oyakadi moyadeegi niɡ̶inoa ane nepilidi niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa..UCodaa niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a ane iiɡ̶e Satanás nige dawalacetiwage, odaa idiaa dakapetiwage, icota me ma notoetiigi Satanás, odaa aɡ̶alee diiɡ̶enataka. mSNigidi dinoiigiwepodi, ane dawalacetiwage, codaa midiaa dakapetiwage, niɡ̶idi noiigi icota me ma.r]Nigidi inionigi-eliodi loiigi ane dawalacetiwage, odaa nigidiaa dinideletiwage, odaa loiigi icota me ma.wOdaa Jesus jeɡ̶eniditediogi niɡ̶ijo noiigi me igotibeci odipegitalo, odaa ibake natematiko anida ane iciaceeketetege me niiɡ̶axitediniwace. Odaa meetediogi, “Igamodaaɡ̶ee Satanás me yakadi mepaa diniticoitice minitaɡ̶a oko? Ayakadi!.UOnidiwa icoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés anoicoɡ̶oticogi nigotaɡ̶a Jerusalém. Niɡ̶idi modi, “Belzebu, ane lacilo niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a, yajacaɡ̶adi, codaa yajigotalo notoetiigi me iticoitedicoace niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a.” U #Odaa litacepodi Jesus joɡ̶odibodice niɡ̶ica Jesus aneote, odaa ja noditicoaci liɡ̶eladi me lowoogo modigotalo Jesus, domoɡ̶oyadeegitedicogi liɡ̶eladi, leeɡ̶odi ica oko anodi Jesus me yetole.   Modi Belzebu, ane diaabo, me yajigotalo notoetiigi Jesus (Mateus 12.22-32; Lucas 11.14-23; 12.10) Niɡ̶ijo Jesus niɡ̶igo liɡ̶eladi, odaa niɡ̶ica noiigi-nelegi ja dinatecoɡ̶oteetace. Odaa Jesus ijaaɡ̶ijo anodiotibece aɡ̶aleeɡ̶oyakadi oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a me niodaɡ̶a.   /(18-19) Codaa aaɡ̶aɡ̶a iolatedicoace André, Filipe, Bartolomeu, Mateus, Tomé, Tiago ane lionigi Alfeu, Tadeu, Simão ane domaɡ̶a yemaa me nideleɡ̶etiniwace romaanotedi, ijaa Judas Iscariotes ane yajigo Jesus niɡ̶idiaaɡ̶idi mijoataɡ̶a neloɡ̶ododipi.  (16-17) Digawini liboonaɡ̶atedi niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi Jesus ane iolatedicoace: Simão anidokeyatedigi me Pedro, Tiago ijaa João ane lionigipi Zebedeu anidokoyatigi me Boanerges, amina anejinaɡ̶ata, “Lionigipi niximaɡ̶aɡ̶a”.wgOdaa ja yajigotediogi notoetiigi moicilatidi eelotaginadi, codaa moiticoiticoace niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a. =sOdaa Jesus ja iolatedicoace icoa dooze ɡ̶oneleegiwadi aneyatedigi me “Iiɡ̶exedipi”. Iolatedicoace midiaaɡ̶i mijoataɡ̶a, codaa me iiɡ̶e moyatematitedibece latematiko.@y Jesus iolatedice icoa dooze ɡ̶oneleegiwadi me liiɡ̶exedi (Mateus 10.1-4; Lucas 6.12-16) Jesus dalaɡ̶atetedibigimece aca wetiɡ̶a, odaa jeɡ̶eniditediogi niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi ane yemaa me iolatedicoace, odaa joɡ̶odiitalo.hI Odaa Jesus ja noxoɡ̶otediniwace, codaa najoitediniwace me doɡ̶oyatemati niɡ̶ica anijoa. Z- Niɡ̶ijo oko anodakatiogi niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a noɡ̶onadi Jesus, odaa niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a owo menitiniwace lodoe, codaa nacaagaɡ̶a, modi, “Jaɡ̶akamaɡ̶akaami Lionigi Aneotedoɡ̶oji!” +O Codaa eliodi oko ane icilatidi, odaa joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶ijo oko eelotaginadi me diniligice, odoletibige moyakadi modibatelogo maɡ̶aɡ̶a icilatidi.[/ Jesus ja iiɡ̶e niɡ̶ijo anodiotibece moilakideti aca niwatece, meetediogi, “Alakideni naɡ̶adi niwatece ayenikamaɡ̶a deɡ̶ejigo jaxoditinigi.” Leeɡ̶odi niɡ̶ijo noiigi-nelegi eneɡ̶egi oiligice.:mIca eledi oko boɡ̶oicoɡ̶oticogi nigotaɡ̶a Jerusalém, codaa me nipodigi Iduméia, codaa ica eledi oko oicoɡ̶oticogi daato akiidi Jordão. Ica eledi oko oicoɡ̶oticogi nigotadi Tiro aniaa Sidom. Niɡ̶idi noiigi-nelegi enagitibeci midoataɡ̶a Jesus niɡ̶ijo noɡ̶odibodicetibige ane loenataka.+O Ica noiigi-nelegi odiotece Jesus Odaa Jesus naɡ̶a noditedicogi aneitedice, jiɡ̶igo lixigaɡ̶awepodi niɡ̶ijo anodiotibece, igotibeci liniogotibece niweiigi Galiléia. Odaa niɡ̶ica noiigi-nelegi anodiotece. Niɡ̶ica oko oicoɡ̶oticogi nipodigi Galiléia, codaa me Judéia.D~Odaa niɡ̶ijoa fariseutedi ja noditicoaci, jiɡ̶igotibeci oyotaɡ̶aneɡ̶e niɡ̶ijo lapo anodiotibeci inionigi-eliodi Herodes. Odoletibige niɡ̶ica nimaweneɡ̶egi moyeloadi Jesus. S}Odaa Jesus naɡ̶a iwitediogi, odaa ja yelatetema niɡ̶ijo oko, codaa agecaɡ̶alo leeɡ̶odi laaleɡ̶enali me daɡ̶axa me dakake. Odaa jeɡ̶eeteta niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ane beyagi libaaɡ̶adi, “Ixokeni ɡ̶abaaɡ̶adi!” Niɡ̶ijo naɡ̶a ixoketice libaaɡ̶adi, odaa ja icí, ja liciagi niɡ̶ijo eledi libaaɡ̶adi.|Odaa Jesus jeɡ̶eetediogi niɡ̶ijo oko lakapetedipi, “Amiinoa icoa lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés ane ɡ̶odiiɡ̶e me jaoɡ̶a niɡ̶ina me saabado? Domige jakataɡ̶a me jaoɡ̶a anele, oɡ̶oa domige me jaoɡ̶a ane beyagi? Domige jakataɡ̶a me jaxawanaɡ̶a niɡ̶ina oko me jaoɡ̶a lewiɡ̶a, oɡ̶oa jikanaɡ̶a me yeleo?” Odaa aɡ̶ica anoyatigi ligegi doɡ̶oigidi._{7Odaa Jesus meeteta niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa, “Anagi digoina lodoe niɡ̶ina oko!”$zAOnidi ica oko anoiwitalo Jesus odoletibige monadi mige icilatidi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ane beyagi libaaɡ̶adi me saabado, igaataɡ̶a domoɡ̶oyemaa me nilaagedi Jesus niɡ̶ina meote niɡ̶icoa ane yolitoɡ̶odomi lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés me jaoɡ̶a niɡ̶ina me saabado.%y E Jesus icilatidi ica ɡ̶oneleegiwa beyagi libaaɡ̶adi me saabado (Mateus 12.9-14; Lucas 6.6-11) Jesus dakatacediwece manitaɡ̶a liiakanaɡ̶axi judeutedi. Idiaaɡ̶itice ica ɡ̶oneleegiwa beyagi libaaɡ̶adi. xEe, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, ida inaɡ̶atetigi mejitece ane yakadi me jaoɡ̶a niɡ̶ina me saabado.” OwOdaa Jesus meetediogi, “Aneotedoɡ̶oji eote niɡ̶ina saabado me yaxawa niɡ̶ina oko. Aɡ̶eote niɡ̶ina oko midokida modowediteloco niiɡ̶enatakaneɡ̶egi ane iiɡ̶e modowediteloco saabado. v wug(25-26) Pida Jesus meetediogi, “Ajawienataka me naɡ̶alomeɡ̶enitelocotiwaji niɡ̶ijo Davi aneo niɡ̶ijo jotigide, Abiatar me lacilo-sacerdotitedi. Niɡ̶ijo Davi ijaaɡ̶ijoa lokaaɡ̶etedipi naɡ̶a nigodi nigigi, odaa Davi dakatio minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, odaa ja yeligo nipaon niɡ̶ijoa sacerdotitedi anoibootalo Aneotedoɡ̶oji. Ǥonajoinaɡ̶aneɡ̶egi ɡ̶odoxoɡ̶o me diɡ̶ica eledi ane yakadi me yeligo niɡ̶ijo paon. Inokinoa sacerdotitedi boɡ̶oyakadi moyeligo niɡ̶ijo paon. Pida Davi baanaɡ̶a yeligo, codaa yajigotiogi niɡ̶ijoa lokaaɡ̶etedipi maɡ̶aɡ̶a oyeligo.”Ut#Odaa niɡ̶ijoa fariseutedi moditalo Jesus, “Digawini! Igame leeɡ̶odi niɡ̶idi anodiotibigaɡ̶adici mowo ane yolitoɡ̶odomi ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶egi me daɡ̶a jaoɡ̶a niɡ̶ina me saabado?” zsm Jesus diiɡ̶axinaɡ̶atetece ica anodaaɡ̶ee modeemitetigi saabado (Mateus 12.1-8; Lucas 6.1-5) Ica noko me saabado Jesus ijaaɡ̶ijo anodiotibece oyakagiditeloco ica nixoɡ̶otagi leyeema. Noɡ̶oyakagiditeloco, odaa niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶onotegi ligecidi leyeema, onolagilatedi oyeligo.KrAɡ̶ica ane iatinigi viinyo gela naɡ̶ana laɡ̶aaɡ̶axi ewacogo opake. Igaataɡ̶a niɡ̶ina viinyo gela beyagi nigoiatinigi naɡ̶ana laɡ̶aaɡ̶axi opake, odaa niɡ̶ica viinyo mina aniadi, codaa naɡ̶ada laɡ̶aaɡ̶axi icota me beyagi. Pida leeditibige moiatinigi viinyo gela naɡ̶ana laɡ̶aaɡ̶axi gela.” @qyAɡ̶ica ane napade niɡ̶ina nowoodaɡ̶agi oxiiɡ̶odi daɡ̶a dapadenaɡ̶ata niɡ̶ina lipegeteɡ̶e liwai gela, igaataɡ̶a nige dinabake, odaa niɡ̶ijo lapadenaɡ̶anaɡ̶adi gela dinixigitiwage, odaa ja yaaɡ̶adi niɡ̶idi nowoodaɡ̶agi oxiiɡ̶odi anonapade, odaa jeɡ̶epaanaɡ̶a eliodi laakajegi.4paPida icota niɡ̶ica noko niɡ̶ini ane wado modibata, odaa onoɡ̶aticogi liwigotigi niɡ̶idi oko. Odaa niɡ̶ica noko niɡ̶idi oko nodenigipi joɡ̶odinatita nigigi. Zo-Odaa Jesus ja niniɡ̶oditediogi, meetediogi, “Ina oko nodenigipi midi lalokegi nadoneɡ̶egi, domigodinatita nigigi ina nigini niɡ̶ijo ane wado miditaɡ̶a? Oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶oyakadi modinatita nigigi!Rn Oige Jesus oigetece niɡ̶ica anodaaɡ̶ee me daɡ̶a jiniodaɡ̶a meneɡ̶egi jotaɡ̶aneɡ̶enaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji (Mateus 9.14-17; Lucas 5.33-39) Ica noko niɡ̶ijo anodiotibeci João Batista ijaaɡ̶ijo anodiotibeci fariseutedi odinatita nigigi mepaanoɡ̶oyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji. Ica oko enagitibeci midoataɡ̶a Jesus, odaa joɡ̶oige, moditalo, “Niɡ̶ijo anodiotibeci João Batista ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibeci fariseutedi odinatita nigigi mepaanoɡ̶oyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji. Igame leeɡ̶odi niɡ̶idi anodiotibigaɡ̶adici me doɡ̶odinatita nigigi mepaanoɡ̶oyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji?” m5Jesus ja wajipate niɡ̶ijo noɡ̶onigetiniwace niɡ̶ijo anodiotibece. Niɡ̶ijo naɡ̶a wajipatediogi, odaa jeɡ̶eetediogi, “Niɡ̶ina oko icileɡ̶egi ayopotibige dotowegi, inokina niɡ̶ina oko ane deelotika baɡ̶a yopotibige dotowegi. Odaa Ee iciagi niɡ̶ina dotowegi. Igaataɡ̶a ajanagi niɡ̶ina iiɡ̶o daɡ̶a jiniditiogi niɡ̶ina oko ane iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji, pida janagi me jiniditiogi niɡ̶ina oko abeyacaɡ̶aɡ̶a, ane liciagi niɡ̶ina oko eelotaginadipi, amaleeɡ̶aɡ̶a odinilaatece libeyaceɡ̶eco.” Jl Niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, niɡ̶ijo anida aneetege niɡ̶ijo lapo fariseutedi, onadi Jesus me ligiiwepodi niɡ̶ijo anodibatibigege ninyeelo ninionigi-eliodi romaanotedi, codaa me niɡ̶ijoa eletidi oko aneliodi me abeyacaɡ̶aɡ̶a. Niɡ̶ijo noɡ̶onadi, odaa joɡ̶onigetiniwace niɡ̶ijo anodiotibece Jesus, moditiogi, “Igame leeɡ̶odi Ǥaniotagodi me ligiiwepodi codaa me lacipaɡ̶awepodi niɡ̶ina anodibatibigege ninyeelo ninionigi-eliodi romaanotedi, codaa me niɡ̶idi oko aninoa libeyaceɡ̶eco?” )kKJesus igo Levi liɡ̶eladi. Odaa ja nicotedini me ligiiwepodi niɡ̶ijo anodiotibece. Aaɡ̶aɡ̶a ligiiwepodi eliodi niɡ̶ijo anodibatibigege ninyeelo ninionigi-eliodi romaanotedi, codaa meliodi oko ane daɡ̶axa me abeyacaɡ̶aɡ̶a, igaataɡ̶a eliodi niɡ̶ijo oko anodiotece Jesus.j3Maleeɡ̶idiaa neɡ̶ewaligite, odaa ja nadi Levi, niɡ̶ijo lionigi Alfeu. Levi idiaaɡ̶i nicoteloco nibaanco aneitice me dibatibigege ninyeelo ninionigi-eliodi romaanotedi. Odaa Jesus jeɡ̶eeteta, “Anagi, aniwitibici!” Odaa Levi ja dabiditini, odaa ja diotece Jesus. "i= Jesus eniditeta Levi me diotibece (Mateus 9.9-13; Lucas 5.27-32) Jesus niɡ̶igotace liniogotibece weiigi. Odaa ica noiigi-nelegi jiɡ̶igo midoataɡ̶a, odaa jiɡ̶idaaɡ̶eyatedigi me niiɡ̶axitediniwace.4ha Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ja dabiditini, dibata naɡ̶ajo liɡ̶elate, odaa joɡ̶opi, yakagiditeloco lodoe niɡ̶ijo noiigi-nelegi. Odaa ijotawece eliodi moyopo, codaa odoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji, odaa modi, “Aniɡ̶ica me jinataɡ̶a liciagi niɡ̶ida niciagi!” fgE “Ǥadiiɡ̶eni, adabititini, abaata ɡ̶aɡ̶elate, odaa opiliticogi ɡ̶adiɡ̶eladi!” dfA Pida jikeetaɡ̶awatiwaji, Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, mida inimaweneɡ̶egi digoina iiɡ̶o me inapitaɡ̶adi libeyaceɡ̶eco oko.” Odaa Jesus jeɡ̶eete niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa alejaado,#e? Amigida ica ane daɡ̶a ɡ̶alaɡ̶a mejita niɡ̶idi ɡ̶oneleegiwa alejaado? Domigetaɡ̶a eneɡ̶egi dakake mejita, ‘Aneotedoɡ̶oji ja napitaɡ̶adi ɡ̶abeyaceɡ̶eco’, oɡ̶oa, domigetaɡ̶a eneɡ̶egi dakake mejita, ‘Adabititini, abaata ɡ̶adipe, odaaɡ̶awaligi!’?'dGOdaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi Jesus ja yowooɡ̶odi ane lowoogo, odaa jeɡ̶eetediogi, “Igame leeɡ̶odi midaɡ̶a ɡ̶adowoogo catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶enali?c“Igame leeɡ̶odi idoa ɡ̶oneleegiwa meote ida ligegi? Dotaɡ̶atedibige Aneotedoɡ̶oji. Igaataɡ̶a aɡ̶ica eledi ane yakadi me napitaɡ̶adi libeyaceɡ̶eco niɡ̶ina oko. Iniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji baɡ̶a yakadi me napitaɡ̶adi nibeyaceɡ̶eco.” %bCIcoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés idiaaɡ̶i nicotiniwace. Odaa ja nowookonaɡ̶a, codaa epaa dinige, modi,aNiɡ̶ijo Jesus naɡ̶a nadi niɡ̶ijoa cwaatolo ɡ̶oneleegiwadi moyiwaɡ̶adi mida nimaweneɡ̶egi me icilatidi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa alejaado, odaa jeɡ̶eete niɡ̶ijo alejaado, “Ionigi, Aneotedoɡ̶oji ja napitaɡ̶adi ɡ̶abeyaceɡ̶eco!” H` Pida aɡ̶oyakadi doɡ̶odipegitalo Jesus leeɡ̶odi niɡ̶ijo noiigi-nelegi. Odaa joɡ̶odalaɡ̶atetibigimece diimigi leláɡ̶a, odaa joɡ̶owo lawimaɡ̶ajegi niɡ̶ijo diimigi leláɡ̶a, ditibigimedi niɡ̶ijo aneitedice Jesus. Niɡ̶ijo noɡ̶owo lawimaɡ̶ajegi nelegi, odaa joɡ̶onikatini niɡ̶ijo alejaado.0_YEɡ̶idaaɡ̶ee me datematika Jesus, odaa icoa cwaatolo ɡ̶oneleegiwadi oyadeegi ica alejaado ane daɡ̶adiaa ditineɡ̶e, odaa joɡ̶oyoyaɡ̶adi waxoditinigi lipe.O^Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi eliodi oko dinatecoɡ̶otee, codaa aɡ̶aleeɡ̶ica nimedi anipegitege lapoagi liɡ̶eladi. Odaa Jesus yatematitediogi Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a niɡ̶idi noiigi-nelegi.G]  Jesus icilatidi ica ɡ̶oneleegiwa alejaado ane daɡ̶adiaa ditineɡ̶e (Mateus 9.1-8; Lucas 5.17-26) Naɡ̶a ixomaɡ̶atedijo icoa nokododi, Jesus joɡ̶opitacedicogi nigotaɡ̶a Cafarnaum. Odaa jiɡ̶ilaagitice nibodigi niɡ̶iniwa liɡ̶eladi.F\ -Pida niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa naɡ̶a noditice, odaa jiɡ̶idaaɡ̶eyatigi me yatematitiogi niɡ̶ina eledi oko, odaa jiɡ̶ilaagitice nibodigi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Jesus me daɡ̶a domaɡ̶alee yakadi me dakatediwece nigotadi niɡ̶ina me yemaa. Pida jiɡ̶idiaaɡ̶itedice midiwataɡ̶a nipodaɡ̶a ane diɡ̶icata niɡ̶eladimigipi, wetice nigotadi. Odaa niɡ̶ina oko jiɡ̶igotibeci miniwataɡ̶a, oicoɡ̶oticogi inoatawece nigotadi. [  ,Z ++(43-44) Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi, Jesus ja iiɡ̶e mopi. Codaa yajoi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa, meeteta, “Digawini! Jiniɡ̶ica anatematiita me ɡ̶adicilatiti. Pida emii midiwataɡ̶a sacerdotitedi, odaa ikeeni naɡ̶a ɡ̶adicili. Odaa aboonitalo Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo jotigide Moisés ane iiɡ̶e moibootalo mikeenita niɡ̶ina eledi oko Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a ɡ̶adicilatiti.”lY S*Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi, ja ma niɡ̶ijo leelotagi, jeɡ̶ele lolaadi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa.5X e)Jesus eliodi me iwikode, odaa ipeketedeloco libaaɡ̶atedi, odaa ja niniɡ̶odi, meeteta niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa, “Jemaa me ɡ̶adicilatiti! Natigide, ja ɡ̶adicili!”YW -( Jesus icilatidi ica dawace-lolaadi (Mateus 8.1-4; Lucas 5.12-16) Ica noko ica ɡ̶oneleegiwa dawace-lolaadi igo midoataɡ̶a Jesus, odaa yamaɡ̶atedi lokotidi lodoe, odaa meetalo, “Nigemaani madicilatiti, jowooɡ̶odi mida ɡ̶animaweneɡ̶egi madicilatiti.” >V w'Odaa Jesus jiɡ̶igotedeloco iditawece nipodigi Galiléia, yatematitedibece latematiko midiwataɡ̶a liiakanaɡ̶axiidi judeutedi, codaa iticoitedicoace niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a. kU Q&Pida Jesus meetediogi, “Iniɡ̶a midiwataɡ̶a eletidi nigotadawaanaɡ̶a ane ipegitege niɡ̶ina anejonaɡ̶a amaleeɡ̶aɡ̶a idiaa yatematikanaɡ̶adi. Igaataɡ̶a jiɡ̶idaa ibakedi Aneotedoɡ̶oji ane niiɡ̶etediwa.”gT I%Niɡ̶ijo noɡ̶oyakadi Jesus, odaa joɡ̶oditalo, “Inatawece noiigi oyapitibigaɡ̶aji.” aS =$Simão ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo eledi anodiotibece joɡ̶odoletibige Jesus idiaanaɡ̶adii.MR # Jesus dinoɡ̶atedice mokiniwatece me yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji (Lucas 4.42-44) Niɡ̶ijo maleedaɡ̶a dinici okoɡ̶okoodi, Jesus jiɡ̶itedibige, odaa jiɡ̶igo miditaɡ̶a nipodigi ane diɡ̶icata oko. Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶itedice me yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji..Q W"Odaa Jesus icilatidi eliodi oko, codaa inoatawece ane latopaco neelotika, codaa iticoitedice owidi niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a. Niɡ̶ijo naɡ̶a iticoitedice, odaa Jesus aika niɡ̶ijoa niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a doɡ̶oyalaɡ̶atalo leeɡ̶odi oyowooɡ̶odi Jesus me Aneotedoɡ̶oji Lionigi. iP M!Ijotawece niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a dinatecoɡ̶otee lodoe Simão liɡ̶eladi.@O { Niɡ̶ijo naɡ̶a ɡ̶ocidi, naɡ̶a dalimeti aligeɡ̶e, ica noiigi oyadeegitalo Jesus icoatawece niɡ̶icoa neelotaginadi codaa me niɡ̶ica anodakatiogi niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a.kN QOdaa Jesus ja dakatediwece aneitice naɡ̶ajo iwaalo, naɡ̶a dibatedigi libaaɡ̶adi, odaa ja yaxawa me nicotini. Odaa ja ma me dapicoɡ̶o-lolaadi, odaa jiɡ̶idaaɡ̶eyatigi me yoe liweenigi Jesus ijaaɡ̶ijo anodiotibece. WM )Aca Simão loxiiɡ̶ate noɡ̶otota one deelotika. Iwoteloco lipe, eliodi me dapicoɡ̶o-lolaadi. Naɡ̶a dakatedio Jesus ijaaɡ̶ijo anodiotibece, odaa joɡ̶oyatematitalo me deelotika Simão loxiiɡ̶ate.?L y Jesus nicilatiditediniwace eliodi oko (Mateus 8.14-17; Lucas 4.38-41) Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a noditedice liiakanaɡ̶axi judeutedi, odaa dowicetedicogi liɡ̶eladi Simão ijaa André. Ijo maɡ̶aɡ̶a lixigaɡ̶awepodi Tiago ijaa João.{K qOdaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi, nibodigitigi niɡ̶ida aneote Jesus jiɡ̶ilaagiteloco iditawece nipodigi Galiléia. kJ QIjotawece niɡ̶ijo noiigi nawelatibigiwaji, odaa ja dinigetiwage, modi, “Amiida ica niciagi? Domige niiɡ̶enatakaneɡ̶egi gela? Igaataɡ̶a ida notoetiigi me iticoitedice niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a, codaa oyiwaɡ̶adi!”1I ]Odaa niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi eliodi meo me dinaxilaketibece niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa. Naɡ̶a dinigetaɡ̶atee me dacaage, odaa ja ika niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa.H  Odaa Jesus ja yapeteɡ̶e niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi, meete, “Anotokiti, codaa anotitice niɡ̶idoda ɡ̶oneleegiwa!”}G u“Aɡ̶ica anejinaɡ̶ataɡ̶agi, Jesus anicoɡ̶iticogi nigotaɡ̶a Nazaré! Domige naɡ̶anagi me ɡ̶odaaɡ̶ateɡ̶egi? Jowooɡ̶odi anakaami. Akaami Niɡ̶ijoa ane iolatedice Aneotedoɡ̶oji, codaa nimonya miniokiniwateda me dibatema.” F yManitaɡ̶a niiakanaɡ̶axi onini ica ɡ̶oneleegiwa ane dakatiogi niwigo abeyaceɡ̶egi aneo meote loenataka ane napioi. Odaa niɡ̶ijo Jesus me diiɡ̶axinaɡ̶a, niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi eo niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa me dacaage, odaa mee,E 7Niɡ̶idi noiigi ane yatecoɡ̶o eliodi moyopo leeɡ̶odi anodaaɡ̶eeteda me diiɡ̶axinaɡ̶a. Leeɡ̶odi niɡ̶ijo naɡ̶a diiɡ̶axinaɡ̶a, ibake epaa naɡ̶atetigi, aliciagi niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, leeɡ̶odi boɡ̶oibake naɡ̶atetigi niɡ̶inoa eletidi niiɡ̶axinaɡ̶anadi niɡ̶ina modiiɡ̶axinaɡ̶atece najoinaɡ̶aneɡ̶eco. DD  Jesus icilatidi ɡ̶oneleegiwa ane dakatiogi niwigo abeyaceɡ̶egi (Lucas 4.31-37) Jesus ijaaɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶otota nigotaɡ̶a Cafarnaum. Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi, naɡ̶a saabado, Jesus jiɡ̶igo diiɡ̶axinaɡ̶a manitaɡ̶a liiakanaɡ̶axi judeutedi.FC Aɡ̶ica daɡ̶a leegi Jesus jaɡ̶aɡ̶a eniditediogi modiotibece. Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶oyaladi niɡ̶ijo eniodi maditaɡ̶a liwatece ijaaɡ̶ijoa liimetedipi, odaa joɡ̶odiotibece Jesus. /B YOdaa niɡ̶igoawaanigi odoe, Jesus ja nadi Tiago ijaaɡ̶ijo nioxoa ane liboonaɡ̶adi João, lionigipi Zebedeu. Ideiticoace catinedi liwatece, oyoetibigo leelatiidi._A 9Aɡ̶ica daɡ̶a leegi odaa joɡ̶oikatedice leelatiidi, odaa joɡ̶odiotibece Jesus. @ ;Odaa Jesus meetediogi, “Anagi, aniwitibici! Ǥadiiɡ̶axini anodaaɡ̶emiita oko madeegitalo Aneotedoɡ̶oji, digo anemii madeegi noɡ̶ojegi oko.”a? =Niɡ̶ijo Jesus me noxiwigi liniogotibece niweiigi Galiléia, odaa ja nadi Simão ijaaɡ̶ijo nioxoa ane liboonaɡ̶adi André. Oyokoletedinigi leelatiidi miditaɡ̶a weiigi leeɡ̶odi mina libakedi me nomiigomigipi.[> 1Odaa mee, “Niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji ane nibikota jiɡ̶icota. Ja nipegi Aneotedoɡ̶oji nige iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko. Adinilaanitecetiwaji ɡ̶abeyaceɡ̶eco, codaa iwaɡ̶ati nibodicetedi anele.” -= U Jesus jiɡ̶idaaɡ̶eyatedigi libakedi miditaɡ̶a nipodigi Galiléia (Mateus 4.12-22; Lucas 4.14-15; 5.1-11) Niɡ̶idiaaɡ̶idi noɡ̶oixotiwece João manitaɡ̶a niwiloɡ̶onaɡ̶axi, Jesus jiɡ̶igo nipodigi Galiléia yatematitedibece nibodicetedi anele aneetece Aneotedoɡ̶oji me icota me iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko.<  Odaa Jesus jiɡ̶idiaaɡ̶itedice cwareenta nokododi. Odaa Ǥodaxakawa jiɡ̶icaaniɡ̶igotalo Jesus me dineetalo, domeɡ̶eotibige deɡ̶eote loenatagi ane beyagi. Codaa niɡ̶idi nipodigi inoa eijedi ane doide, pida aanjotedi odoweditelogo Jesus. 5; e Satanás dineetalo Jesus me domeɡ̶eo meote ane beyagi (Mateus 4.1-11; Lucas 4.1-13) Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi Liwigo Aneotedoɡ̶oji ja yadeegitedicogi Jesus miditaɡ̶a nipodigi ane yadilo ane diɡ̶icata niɡ̶eladimigipi.: 5 Odaa Aneotedoɡ̶oji ja dotaɡ̶a digoida ditibigimedi, meete, “Akaami Ionigi ane daɡ̶axa me jemaa. Eliodi me idinitibeci akaami leeɡ̶odi.” @9 { Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a doletibige me daxoditedita ninyoɡ̶odi, aɡ̶ica daɡ̶a leegi, ja nadi ditibigimedi me domoke. Odaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji ja dinikatelogo dinanatigi yotibi.P8  João ilege Jesus (Mateus 3.13-17; Lucas 3.21-22) Niɡ̶ijoa nokododi me dilegenaɡ̶a João, Jesus noditedice nigotaɡ̶a Nazaré, nipodigi Galiléia. Odaa jiɡ̶igo aneitice João me dilegenaɡ̶a. Odaa João ja ilege Jesus miditaɡ̶a akiidi Jordão.C7 Jibake ninyoɡ̶odi me ɡ̶adilegenitiwaji me jikee niɡ̶ikani mawiite niɡ̶inoa ɡ̶abeyaceɡ̶eco, pida baɡ̶a ibake Liwigo Aneotedoɡ̶oji me iigi anodaaɡ̶eni me ɡ̶adewiki.” b6 ?Inoatawece nokododi yalakatiditiogi niɡ̶ica noiigi, meetiogi, “Nigidiaaɡ̶idi enagi eledi oko ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi caticedi ee, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a jakadi me idakagitini lodoe me jowilece liwelatedi.u5 eJoão lowoodi, gameelo lamodi anonibila, codaa nigoenaɡ̶adi ewacogo. Codaa yeligo ɡ̶onipidi inaa napigo.4 9Ijotawece niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipitigi nipodigi Judéia, aniaa nigotaɡ̶a Jerusalém igotibeci midataɡ̶a João me nilegetiniwace midi akiidi Jordão. Niɡ̶ijo noɡ̶odi lodoe eliodi oko me inoa libeyaceɡ̶eco codaa moyemaa moika libeyaceɡ̶eco, odaa ja nilegetiniwace. z3 oJoão Batista niɡ̶ijo ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji idiaaɡ̶i miditaɡ̶a nipodigi ane yadilo ane diɡ̶ica niɡ̶eladimigipi, odaa nilegetiniwace oko. Yatematitibece latematigo, yalaɡ̶ata niɡ̶ina oko me leeditibige modinilaatece libeyaceɡ̶eco, odaa ja dinilege me ikee modinilaatece libeyaceɡ̶eco, odaa ja ixomaɡ̶ateetedice Aneotedoɡ̶oji libeyaceɡ̶eco.F2  Dapaawetibece miditaɡ̶a nipodigi ane yadilo ane diɡ̶ica niɡ̶eladimigipi, mee me dotaɡ̶a, ‘Alakidenitema naigi Ǥoniotagodi me ixomaɡ̶atedijo! Awii naicoli me dixoketema!’” G1  Jiɡ̶idaaɡ̶ee maleekoka dinojogotedini nibodicetedi anele. Isaías ijaaɡ̶ijo eledi anoyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo jotigide, oyalaɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, niɡ̶ijo modi, “Digawini! Jimonyaticogi ɡ̶adodoe niɡ̶ijo aneetece niɡ̶inoa yotaɡ̶a me ilakidetece ɡ̶anaigi. 0 ;Notaɡ̶anaɡ̶axi Ane Idí Marcos Natematigigi João Batista (Mateus 3.1-12; Lucas 3.1-18; João 1.19-28) Nibodicetedi anele aneetece Jesus Cristo, Lionigi Aneotedoɡ̶oji. /-Iiɡ̶axinitece mowo inoatawece ane jiiɡ̶etedaɡ̶awa mawii. Codaa idioka limedi me idejo makaamitaɡ̶atiwaji nigepaa owidijedi nokododi.” .Natigide, emiitecetiwaji inatawece noiigi, odaa aniiɡ̶axinitiniwace moniotici, codaa anilegenitiniwace niɡ̶ina anetidadiwaɡ̶adi. Abakeni Liboonaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji Ǥodiodi, Liboonaɡ̶adi Lionigi, iniaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina milegenaɡ̶ani.)-KOdaa Jesus niɡ̶ipegitediogi, meetediogi, “Aneotedoɡ̶oji najigotediwa iiɡ̶enatakaneɡ̶egitema inoatawece, aninoa ditibigimedi codaa minatawece iiɡ̶o.,Noɡ̶onadi Jesus, odaa joɡ̶odoɡ̶etetalo. Pida ijoawaanigi onateciɡ̶ijo ane dinawietibigiwaji mewi niɡ̶idaaɡ̶idoa.9+k Jesus dakapetetege niɡ̶ijo oonze anodiotibece odaa ja yajoitetece ane leeditibige mowote (Marcos 16.14-18; Lucas 24.36-49; João 20.19-23; Atos 1.6-8) Odaa niɡ̶ijo oonze anodiotibece Jesus jiɡ̶igotibeci nipodigi Galiléia, odaa joɡ̶otota niɡ̶ijo lojotaɡ̶adi aneetediogi Jesus me dakapetetege.n*UOdaa niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi joɡ̶oyadeegi niɡ̶ijoa dinyeelo owidi, odaa joɡ̶odi niɡ̶ijo nigegi anoiiɡ̶etiogi niɡ̶ijoa lacilodi. Odaa niɡ̶ida niwitakegi jiɡ̶ilaagiteloco iditawece judeutedi codaa niɡ̶ina noko. G)Odaa nige wajipata niɡ̶inoa ɡ̶adotaɡ̶a niɡ̶ijo lacilo romaanotedi, odaa jaoɡ̶a me diletibige me daɡ̶awii ane beyagi, odaa aleeditibige daɡ̶akaami agecaɡ̶alodipitetiwaji.” "(= Odaa moditiogi, “Jemaanaɡ̶a menitiwaji, ‘Niɡ̶ijo anodiotibece enagitibeci jotigenoale naɡ̶a jiotaɡ̶a. Odaa joɡ̶odoliceta lolaadi Jesus.’3'_ Odaa niɡ̶idiwa lacilodi joɡ̶odinatecoɡ̶oteetege niɡ̶ijoa laxokodi lacilodi judeutedi, odinilakidetege. Odaa owidi dinyeelo oyajigotiogi niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi.N& Ica liwitakegi icoa iodaɡ̶awadi Eɡ̶idaa diiticogi mewaligitibigiwaji niɡ̶ijo iwaalepodi, onateciɡ̶ijoa niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi anoyowie niɡ̶ijo lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a joɡ̶opitibeci manitaɡ̶a nigotaɡ̶a. Odaa joɡ̶oyeloɡ̶oditiogi niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijoatawece niɡ̶ijoa anonadi."%= Odaa Jesus jeɡ̶eetediogi, “Jinaɡ̶a adoiitiwaji! Pida emii, odaa enitiogi inioxoadipi migotibeci nipodigi Galiléia. Jiɡ̶idiaaɡ̶i metidadi.” r$] Odaa naigitece codaa noɡ̶onidoateda Jesus naɡ̶a dakapetetege niɡ̶ijo iwaalepodi, odaa ja nicetediniwace, meetediogi, “Inibeotege mele ɡ̶adaaleɡ̶enali!” Odaa joɡ̶odiitalo, oibedotece loɡ̶onaka, codaa odoɡ̶etetalo.v#eOdaa niɡ̶ijo iwaalepodi ja yediiɡ̶atibigiwaji me noditicoaci niɡ̶ijo lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a, eliodi me doitibigiwaji, pida niɡ̶idiaaɡ̶idi ninitibigiwaji. Waleditibigiwaji migotibeci oibodicaxi niɡ̶ijo anodiotibece Jesus. ")Natigide ɡ̶adediiki memiitiwaji, enitiogi niɡ̶ijo anodiotibece naɡ̶a yewiɡ̶atace, codaa jiɡ̶igo dinewadetedicogi digoida nipodigi Galiléia. Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i manatitetiwaji. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee, jeɡ̶ejitece ijoatawece anetidiiɡ̶e me jeloɡ̶odi.” !Aɡ̶aleeɡ̶icoa digoina, leeɡ̶odi ja yewiɡ̶atace, jiɡ̶icota niɡ̶ijo ane ligegi. Anagi, awini niɡ̶ijo anoyatedice.B }Odaa niɡ̶ijo aanjo meetiogi niɡ̶ijo iwaalepodi, niɡ̶icotiobeci, “Jinaɡ̶adoii! Jowooɡ̶odi managi oleetibige Jesus, niɡ̶ijoa anoyototedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate moyeloadi.  Odaa niɡ̶ijoa nowienaɡ̶anadi eliodi me doitibigiwaji, nawigicaɡ̶ateloco, odaa ja liciagi niɡ̶ina oko baanaɡ̶a yeleo. b=Niɡ̶ijo aanjo datale liciagi nalebepaɡ̶a, icoa lowoodi one daɡ̶axa me yapacaɡ̶a."=Maleediɡ̶icotibeci, jonaɡ̶a datalale iiɡ̶o, leeɡ̶odi niaanjo Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji me dinikatini, odaa ja noɡ̶atice naɡ̶ajo wetiɡ̶a nelegi ane noxoco niɡ̶ijo lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a aneitice lolaadi Jesus, odaa ica aanjo ja nicoteloco naɡ̶ajo wetiɡ̶a.T # Jesus yewiɡ̶atace (Marcos 16.1-10; Lucas 24.1-12; João 20.1-10) Naɡ̶a ixomaɡ̶atijo saabado, ja yapacaɡ̶atege nigoi me nakatio domiingo, Maria Madalena ajaaɡ̶ajo eledi Maria jiɡ̶igotibeci odalita niɡ̶ijo libegi Jesus.{oBOdaa jiɡ̶igotibeci, joɡ̶oyatitaɡ̶aditi naɡ̶ajo wetiɡ̶a ane noxoco niɡ̶ijo lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a, owo me diɡ̶icata ane yakadi me itineɡ̶e naɡ̶ajo wetiɡ̶a. Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶oyoyate iodaɡ̶awadi me nowienaɡ̶anadi. 5cAOdaa Pilatos jeɡ̶eetiogi, “Awii adeegitetiwaji iodaɡ̶awadi. Emii, odaa adowetiteloco libegi, codaa awii niɡ̶ica aneneɡ̶egi akati mele me ɡ̶animaweneɡ̶egi.”-@Odaa iiɡ̶eni iodaɡ̶awadi modowediteloco lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a anoyatice lolaadi nigepaa ixomaɡ̶atedijo itoatadiɡ̶ida nokododi, adoɡ̶odoliceta niɡ̶ijo anodiotibece lolaadi, oditaɡ̶a oditiogi niɡ̶ina noiigi, ‘Ja yewiɡ̶atace!’ Igaataɡ̶a doɡ̶oyakadi mowo, tiɡ̶ida eledi niwitakegi daɡ̶axa me beyagi caticedi niɡ̶ijo odoejegi niwitakegi mijaaɡ̶ee me yewiɡ̶atace.”G?Odaa modita, “Iniotagodi, nalaɡ̶atibigoɡ̶oji niɡ̶ijo malee yewiɡ̶a niɡ̶ijoa awitakegi, meetedibece, ‘Nige ixomaɡ̶atedijo itoatadiɡ̶ida nokododi, odaa ja idewiɡ̶atace.’yk> Icoa iodaɡ̶awadi anoyowie anonaligite Jesus Naɡ̶a saabado, ja ixomaɡ̶atijo onijoteci noko modinenyaɡ̶aditege lalokegi Páscoa. Niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijaaɡ̶ijoa fariseutedi jiɡ̶igotibeci minitaɡ̶a Pilatos.}s=Idiaa nenyaɡ̶ate Maria Madalena ajaaɡ̶ajo eledi Maria. Nicotiniwace lodoe niɡ̶ijo lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a.  Onaligitedini Jesus (Marcos 15.42-47; Lucas 23.50-56; João 19.38-42) Niɡ̶ijo naɡ̶a doletibige me dalimeti aligeɡ̶e, jiɡ̶icotio ica ɡ̶oneleegiwa liico liboonaɡ̶adi José, ane icoɡ̶oticogi nigotaɡ̶a Arimatéia. Inaaɡ̶ina ane-diotibece Jesus.8Liwigotigi niɡ̶ijo iwaalepodi ani Maria Madalena, ajo eledi Maria ane eliodo Tiago ijaa José, ajaaɡ̶ajo eliodo lionigipi Zebedeu. !7Idiaaɡ̶i eliodi iwaalepodi aneite Jesus, anoniotece, oicoɡ̶oticogi Galiléia anelioditibece moyaxawa. Pida leegitiogi moiɡ̶oaditalo.6Niɡ̶ijo jajeentegi ijaaɡ̶ijoa niodaɡ̶awadi anoyowie Jesus noɡ̶onadi me datalale iiɡ̶o ijaaɡ̶ijoa eletidi loanico niɡ̶ijo noko, odaa eliodi me doitibigiwaji, odaa modi, “Dicewi, niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa me Lionigi Aneotedoɡ̶oji!” |9~~||j|{czy@xxEwcvuu4tSsr?qoonZmzlkpk ithEffEeddc6b}aa _^]\[ZYY X W]VVTSRQPPONNMuMLjJJIH[HGBFLElD[ChBBA#@k??a>==<;;9b887655(43200)/.?-+**)'',&$#"!!" PN O-vC'N PL |/|%}6Niɡ̶ijo naɡ̶a waxoditicoace naɡ̶ajo niwatece, aɡ̶ica daɡ̶a leegi, niɡ̶ijo oko joɡ̶oyowooɡ̶oditege Jesus.)$K5 Jesus icilatidi eliodi oko eelotaginadi miditaɡ̶a nipodigi Genesaré (Mateus 14.34-36) Niɡ̶ijo naɡ̶a diɡ̶etitacicoace daato weiigi, odaa joɡ̶otota nipodigi Genesaré, odaa joɡ̶oigoetini naɡ̶ajo niwatece liniogotibece weiigi.F#4Igaataɡ̶a aɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ica notoetiigi, idaaɡ̶ee monadi niɡ̶ijo ɡ̶odoxiceɡ̶edi aneote naɡ̶a yowidaɡ̶atee niɡ̶ijoa paontedi, leeɡ̶odi me dakake laaleɡ̶enali. "/3Odaa ja waxoditedinigi naɡ̶ajo niwatece, odaa niɡ̶ijo niocodi ja notokoti. Eliodi me nawelatibigiwaji, codaa aɡ̶aleeɡ̶oyowooɡ̶odi anee.`!92Nacaagaɡ̶ateloco leeɡ̶odi iditawece onaditege, odaa eliodi me doitibigiwaji. Pida aɡ̶ica daɡ̶a leegi Jesus meetediogi, “Eloodaɡ̶ateeni ɡ̶adaaleɡ̶enalitiwaji! Jeɡ̶emeɡ̶ee! Jinaɡ̶adoiitiwaji!” 1Niɡ̶ijo noɡ̶onadi Jesus mewaligitedeloco ditibigimedi ninyoɡ̶odi, odaa odiletibige daɡ̶a niwigo, odaa napaawaɡ̶ateloco.=s0Pida naditediogi niɡ̶ijo anodiotibece me dinoniciwaɡ̶aditibigiwaji me nolaakanaɡ̶a, leeɡ̶odi odiitege niocodi. Niɡ̶ijo naɡ̶a ixomaɡ̶atedice iniwatadaɡ̶ani lakata me nigoitijo, maleedaɡ̶a yeloɡ̶otigi, Jesus jiɡ̶igo miditaɡ̶a. Ewaligitedeloco ninyoɡ̶odi, odaa domaɡ̶a yewegitedijo.+O/Niɡ̶ijo naɡ̶a doletibige me dalimeti aligeɡ̶e, naɡ̶ajo niwatece ideitice liwigotinigi niɡ̶ijo weiigi, idaa Jesus neniɡ̶idoatece digoida daato weiigi.+.Niɡ̶idiaaɡ̶idi naɡ̶a ibodetediogi niɡ̶ijo noiigi-nelegi, Jesus jiɡ̶igo manitaɡ̶a aca wetiɡ̶a me yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji.4a- Jesus ewaligitedeloco ditibigimedi ninyoɡ̶odi (Mateus 14.22-33; João 6.15-21) Aɡ̶ica daɡ̶a leegi Jesus iiɡ̶e niɡ̶ijo anodiotibece mowaxoditinigi naɡ̶ajo niwatece me dinewadetibigiwaji manitaɡ̶a nigotakawaana ane liboonaɡ̶adi Betsaida ane idei daato weiigi. Iiɡ̶e me igotibeci, niɡ̶ijo naɡ̶a ibodetediogi niɡ̶ijo noiigi-nelegi.),Onicoa ciinco miili ɡ̶oneleegiwadi ane niodaɡ̶a, pida baadoɡ̶onilaɡ̶adi nigaanigipawaanigi idiaa iwaalepodi anaɡ̶aɡ̶a niodaɡ̶a. =s+Niɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶onoleenaɡ̶adi dooze etacani liwailidi niɡ̶ijoa paontedi ijaaɡ̶ijoa noɡ̶ojedi ane iiɡ̶otedice anoyapitelogo niɡ̶ijo oko.G*Odaa iditawece niɡ̶idi oko niodaɡ̶a, codaa nitiminaɡ̶a.%)Odaa Jesus ja dibatetege niɡ̶ijoa ciinco paontedi ijaaɡ̶ijoa itiwataale noɡ̶ojedi, naɡ̶a iwitedibigimece ditibigimedi, odaa ja diniotagodeteta Aneotedoɡ̶oji. Odaa ja inoketedigi liwigotigi niɡ̶ijoa paontedi, odaa yajigotediogi niɡ̶ijo anodiotibece monediatiniwace niɡ̶idi noiigi-nelegi. Odaa jaɡ̶aɡ̶a ninoketedini niɡ̶ijoa noɡ̶ojedi, odaa joɡ̶oyajigotiogi niɡ̶idi oko.r](Odaa ja nicotiniwace ini lapo anidiwa onaniteci taalia oko, iniaaɡ̶eledi lapo onidiwa meya-taalia oko.ve'Odaa Jesus ja iiɡ̶e niɡ̶ijo noiigi-nelegi me dilapodetibece me nicotiniwace miditaɡ̶a nadegocawaanigi.K&Odaa Jesus meetediogi, “Digemii awini! Igame liwokodi ɡ̶anipaontedi?” Odaa jiɡ̶igotibeci oiwi, odaa moditalo, “Idiwa onexaa ciinco paontedi idiaaɡ̶idiwa itiodataale noɡ̶ojedi.” -S%Pida Jesus ja igidi, meetediogi, “Akamaɡ̶akaamitiwaji ajicitiogi anoyeligo niɡ̶ina noiigi!” Odaa niɡ̶ijo anodiotibece moditalo, “Okomoɡ̶oko jinoojeteeɡ̶atibige paon anoyeligo? Igaataɡ̶a loojedi dibata iniwata-taalia beexotedi, ane loojedi oito epenaitedi me jibaaɡ̶a!” $A$Iiɡ̶eni niɡ̶ina noiigi mopitibeci, amaleeɡ̶aɡ̶a igotibeci niɡ̶inoa bajeendatedi inaaɡ̶inoa nigotadawaanaɡ̶a modinoojetetibige liweenigi.” M#Niɡ̶ijo naɡ̶a doletibige me dawike, niɡ̶ijo anodiotibece Jesus jiɡ̶igotibeci midoataɡ̶a, odaa moditalo, “Niɡ̶ina nipodigi anejonaɡ̶a aɡ̶ica niɡ̶eladimigipi codaa ja ɡ̶ocidi.G"Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a waxoditedice naɡ̶ajo niwatece, odaa ja nadi niɡ̶ijo noiigi-nelegi. Odaa eliodi me iwikodetediogi, leeɡ̶odi iciaceeketetege niɡ̶inoa waxacocoli ane diɡ̶ica nowienoɡ̶odi. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶eyatedigi me niiɡ̶axitediniwace niɡ̶ijo oko, codaa owidi niɡ̶icoa ane iiɡ̶axitetece. /W!Pida eliodi oko onadi niɡ̶ijo naɡ̶a noditicoaci, codaa oyowooɡ̶odi niɡ̶ijaaɡ̶ijo. Odaa niɡ̶ijo oko waleditece liniogotibece weiigi. Niɡ̶ica oko oicoɡ̶oticogi inoatawece ane nigotadawaanaɡ̶a, odaa odoejedipi mototicogi ane diitedicogi Jesus ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece.}s Odaa joɡ̶owaxoditinigi aca niwatece, odaa ijokijo migotibeci miditaɡ̶a nipodigi ane daxixe, ane diɡ̶ica oko. 3_Odaa Jesus meetediogi, “Anagi! Iniɡ̶a mokomokoko miditaɡ̶a nipodigi ane daxixe ane diɡ̶ica niɡ̶eladimigipi me inipenakawaanigi.” Leeɡ̶odi eliodi oko igotibeci miditaɡ̶a, inaaɡ̶eledi baanaɡ̶a dopitibeci, odaa Jesus ijaaɡ̶ijo anodiotibece aɡ̶aleeɡ̶ica nimedi me niodaɡ̶a.y k Jesus niodeɡ̶etedini ica noiigi-nelegi (Mateus 14.13-21; Lucas 9.10-17; João 6.1-14) Niɡ̶ijoa dooze ɡ̶oneleegiwadi ane iiɡ̶e Jesus moyatemati latematigo naɡ̶a dopitibeci, odaa joɡ̶oyatematitalo Jesus ijoatawece loenataka codaa ane odiiɡ̶axinaɡ̶atece.! ;Niɡ̶ijo noɡ̶odibodiceta niɡ̶ijo anodiotibeci João niɡ̶ida niciagi, jiɡ̶igotibeci aneitice, odaa joɡ̶oyadeegi lolaadi João, monaligitini. ! ;Odaa ja nadeegi João lacilo yexaɡ̶atinigi ɡ̶inogo, odaa ja yajigota naɡ̶ajo awicije. Odaa naɡ̶ajo awicije jiɡ̶igo yajigota naɡ̶ajo eliodo. Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi ja iiɡ̶e onijoteci niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi migo manitaɡ̶a niwiloɡ̶onaɡ̶axi me yakagiditice lotoinaɡ̶adi João. Odaa niɡ̶ijo iodaɡ̶awa jiɡ̶igo, odaa ja yakagiditice João lotoinaɡ̶adi manitaɡ̶a niwiloɡ̶onaɡ̶axi.: mOdaa niɡ̶ijo inionigi-eliodi eliodi magecaɡ̶alo. Pida ayemaa me anojicetema naɡ̶ajo awicije leeɡ̶odi jeɡ̶eo ligegitege, codaa leeɡ̶odi niɡ̶ijo nodenigipi moiwita.GOdaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi naɡ̶ajo awicije ja yediiɡ̶a me dakatacio minitaɡ̶a inionigi-eliodi, odaa meeta, “Jemaa lacilo João Batista exakitinigi ɡ̶inogo niɡ̶ina natigide.” 8iOdaa naɡ̶ajo awicije ja noditice, odaa jiɡ̶igo ige naɡ̶ajo eliodo, meeta, “Amiini ica ane jipokotigi?” Odaa niniɡ̶odi, meeta, “Ipokita lacilo João Batista.” !Odaa jeɡ̶eo ligegitege, meeta, “Okanicodaaɡ̶ica ananipokitiwa, jajigotaɡ̶awa, codaa me liwai inatawece niɡ̶ina ane jiiɡ̶e.” Odaa aca liona Herodias ja dakatiwece aneiticoace me nalooɡ̶o, odaa ja dinibaile. Herodes ijaaɡ̶ijo lodenigipi eliodi moyemaa nibaileɡ̶eco. Odaa inionigi-eliodi Herodes meeta naɡ̶ajo awicije, “Anipokitiwa niɡ̶ica anemaani, odaa jajigotaɡ̶awa.”U#Pida jiɡ̶icota ica noko Herodias me yakadi nimaweneɡ̶egi meo ane beyagitema João. Niɡ̶ica noko me nakatio lanikegi Herodes. Odaa Herodes jeɡ̶eo nalokegi, ja nodetiogi niɡ̶ijo ane niiɡ̶enatakanaɡ̶a ijaaɡ̶ijoa niɡ̶ijoa lacilodi iodaɡ̶awadi codaa me niɡ̶eladimigipitigi ane ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a nipodigi Galiléia.Z-Igaataɡ̶a Herodes doita João, leeɡ̶odi yowooɡ̶odi João me ɡ̶oneleegiwa ane iɡ̶enaɡ̶a ane dibatema iniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji. Odaa Herodes aika diɡ̶ica João ninyaagi. Herodes lemaanigi me wajipata João, pida niɡ̶ijo naɡ̶a wajipatalo lotaɡ̶a, eliodi me doɡ̶owikomata, aɡ̶alee yowooɡ̶odi niɡ̶ica anee. q[Odaa Herodias eliodi me yelatema João, domaɡ̶a yemaa daɡ̶a yeloadi. Pida aɡ̶ica nimaweneɡ̶egi.,QJoaniɡ̶idaa leeɡ̶odi João midioka limedi meetibiga Herodes, “Liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji yolitaɡ̶adomi me ɡ̶adodawa ɡ̶anioxoa lodawa.” Igaataɡ̶a Herodes jiɡ̶ijaa diiɡ̶enatakata moigoetini João, odaa joɡ̶oixotiwece niwiloɡ̶onaɡ̶axi. Eo niɡ̶ida anigota João leeɡ̶ote Herodias, naɡ̶ajo lodawa Filipe, niɡ̶ijo nioxoa iniaaɡ̶ini Herodes. Herodes dibanoonaɡ̶atece Herodias.r]Pida niɡ̶ijo Herodes naɡ̶a wajipatibece moyalaɡ̶atalo niɡ̶ica oko, moditece Jesus, odaa mee, “Ee mejimewi niɡ̶idaaɡ̶ida João Batista, niɡ̶ijo ane jiiɡ̶enatakata moyakagiditice lotoinaɡ̶adi. Ja yewiɡ̶atace!” Z~-Pida ica eledi oko modi, “Niɡ̶idoa Elias.” Odaa ica eledi modi, “Niɡ̶idoa anigepidiɡ̶ica niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, niɡ̶ijo baanaɡ̶a nigo niɡ̶ijo jotigide!” F} Lemeɡ̶egi João Batista (Mateus 14.1-12; Lucas 9.7-9) Herodes niɡ̶ijo inionigi-eliodi dibodicetalo icoatawece niɡ̶icoa Jesus loenataka, leeɡ̶odi niɡ̶eladimigipitigi owidi nigotadi oyalaɡ̶atalo. Onica ica oko anodi, “Niɡ̶idoa João Batista Aneotedoɡ̶oji ja yewikatiditace. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi mida notoetiigi meote niɡ̶inoa ɡ̶odoxiceɡ̶etedi.”(|I Codaa moiticoitedice owidi niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a. Codaa moyatikoleteloco lajidi oliveira lacilo eliodi oko eelotaginadi, odaa joɡ̶onicilatiditiniwace. {{ Odaa niɡ̶ijo anodiotibece jiɡ̶igotibeci, oyatematitiogi inatawece oko me leeditibige modinilaatece libeyaceɡ̶eco.z Nige deɡ̶ele modibataɡ̶agitiwaji anigidi niɡ̶eladimigipi, codaa nige doɡ̶oyemaa mowajipatalo ɡ̶adatematiko, odaaɡ̶opili. Niganotiticogitiwaji we, odaa iticiɡ̶i amoɡ̶o midoa ɡ̶awelatedi me ikeenitiogi mepaa icoɡ̶otiogi. Ejitaɡ̶awa niɡ̶ica noko nigicota nige iloikatidi Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina oko leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco, iloikatidi niɡ̶idi oko caticedi niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Sodoma ajaa Gomorra leeɡ̶odi niɡ̶ijo oko daɡ̶axa minoa libeyaceɡ̶eco.” Gy Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus jeɡ̶eetediogi, “Nigakaatiwecetiwaji anigini diimigi me idiaaɡ̶onitice, odaa idiaaɡ̶onitice minitaɡ̶a nigepaa limedi manotitice naɡ̶ani nigotaɡ̶a._x7 Odaa iiɡ̶etediogi modinixotinigi liwelatedi, codaa moyadeegi onadateci nitoonicogo.~wuCodaa meetediogi me diɡ̶icata anonibatine me wiajeeɡ̶a. Ijoka yajoitetece moyadeegi ligiilaɡ̶adi. Pida aika doɡ̶owo oyadeegi liawogo, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a nixacoola, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a dinyeelo catinedi ninyeelaɡ̶axi anonigoetigi.$vA Jesus iiɡ̶e niɡ̶ijo anodiotibece moyatematitibece nibodicetedi anele (Mateus 10.5-15; Lucas 9.1-6) Odaa eniditediogi niɡ̶ijo dooze anodiotibece, odaa ja iiɡ̶e migotibeci itoataaletibece oyatematitedibece nibodicetedi anele. Maleediɡ̶igotibeci, odaa ja yajigotediogi notoetiigi moyakadi moiticoitedice niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a.(uICodaa Jesus eliodi me yopo leeɡ̶odi me doɡ̶onakatoteda. Odaa Jesus jiɡ̶igotetece nigotadawaanaɡ̶a niɡ̶idi nipodigi, codaa niiɡ̶axitediniwace oko. NtOdaa Jesus ayakadi meote niɡ̶inoa ɡ̶odoxiceɡ̶etedi nelecoli manitaɡ̶a naɡ̶ani epaa nigotaɡ̶a. Idokida me ipeketedeloco libaaɡ̶atedi onateciɡ̶idiwa eelotaginadi me nicilatiditedini.s!Pida Jesus meetediogi, “Niɡ̶ina oko idioka limedi modeemitetibige niɡ̶ina anoyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji. Pida inoka doɡ̶odeemitetibige niɡ̶ina niɡ̶eladimigipitigi manitaɡ̶a epaa nigotaɡ̶a, idiaa litacepodi, codaa me loiigiwepodi.” Ir Niɡ̶idoa me jowooɡ̶otaɡ̶a geme gapinteelegi, codaa lionigi Maria, nioxoa Tiago, José, Judas ijaa Simão. Idiaa niwaalepodi inaa liɡ̶eladi digoina.” Odaa aɡ̶ele modibatege Jesus. 8qiOdaa niɡ̶ica naɡ̶a saabado, jiɡ̶igo mani liiakanaɡ̶axi judeutedi, odaa ja dowicenaɡ̶a me diiɡ̶axinaɡ̶a. Odaa eliodi niɡ̶ijo oko ane yatecoɡ̶o oyopo niɡ̶ijo noɡ̶owajipatalo lotaɡ̶a Jesus, odaa dinigetiwage, modi, “Igamige niiɡ̶axinaɡ̶adi me diniiɡ̶axitetece niɡ̶inoa liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco? Amigijo ica ane yajigotalo lixakedi? Igamigodaaɡ̶ee me yakadi meote niɡ̶inoa ɡ̶odoxiceɡ̶etedi?:p o Niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Nazaré aɡ̶onakato Jesus (Mateus 13.53-58; Lucas 4.16-30) Jesus naɡ̶a noditedice niɡ̶ijo aneite, odaa joɡ̶opitedicogi manitaɡ̶a epaa nigotaɡ̶a lixigaɡ̶awepodi niɡ̶ijo anodiotibece.o+Odaa Jesus ja najoitacediniwace me doɡ̶oyatemati niɡ̶ida niciagi. Odaa ja diiɡ̶enatakate mowo liweenigi naɡ̶ajo nigaanawaana. n9*Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi naɡ̶ajo nigaanawaana ja dabiditini, odaa jeɡ̶ewaligi. Pida eliodi me nawelatibigiwaji, codaa moyopo niɡ̶ijo anonadi. m )Odaa Jesus naɡ̶a dibatedigi libaaɡ̶adi, meeteta, “Talitá cumi!” amina anejinaɡ̶ata “Nigaanawaana, adabititini!” l1(Odaa niɡ̶ijo noiigi joɡ̶oyame. Odaa Jesus ja iiɡ̶e mijotawece noditicoaci. Odaa ja leyakawepodi eliododipi naɡ̶adi nigaanawaana, ijaaɡ̶ijo itoatadiɡ̶ida anodiotibece, odaa dakatediwece catiwedi aneitice lolaadi naɡ̶adi nigaanawaana, anidiwa dooze nicaaɡ̶ape.:km'Niɡ̶ijo naɡ̶a dakatediwece diimigi, odaa meetediogi, “Igaameni macaagetibecetiwaji, codaa mawiite inoa ɡ̶adayaageɡ̶eco? Naɡ̶adi nigaanawaana ayeleo, pida diote.” ~ju&Niɡ̶ijo niɡ̶icotiobeci Jairo liɡ̶eladi, odaa Jesus ja nadi niɡ̶ijo ninyaaɡ̶a, igedi me nacaagaɡ̶ateloco.%iC%Odaa Jesus aɡ̶ica ane ikatedio me lixigaɡ̶awa, pida ijoka yadeegiteda Pedro, ijaaɡ̶ijo itoataale dinioxomigipi Tiago ijaa João me lixigaɡ̶awepodi.!h;$Odaa niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a wajipate lotaɡ̶a niɡ̶ijo oko, odaa meeteta Jairo, “Jinaɡ̶adoii, pida anakatoni nimaweneɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji.”g7# Jesus yewikatiditace Jairo liona (Mateus 9.23-26; Lucas 8.49-56) Jesus eɡ̶idaaɡ̶eeteda me dotaɡ̶a neɡ̶enotibeci ica oko oicoɡ̶oticogi liɡ̶eladi Jairo, niɡ̶ijo lacilo niiakanaɡ̶axi. Odaa joɡ̶owo leemidi Jairo, modita, “Ǥadiona ja yeleo. Aɡ̶alee leeditibige daɡ̶a anigiwocitedice niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a.”6fe"Odaa Jesus meeteta, “Iona, ja ɡ̶adicili leeɡ̶odi manakatoni Aneotedoɡ̶oji. Emii, odaa jinaɡ̶alee adinigecaɡ̶aleɡ̶eni. Igaataɡ̶a ewi naɡ̶a ɡ̶adicili.” meS!Odaa naɡ̶ajo iwaalo jeɡ̶enagi lodoe, odaa yamaɡ̶atedini lokotidi, igaataɡ̶a yowooɡ̶odi mijo ane deemitetece lolaadi. Odaa dawigice, doi, odaa ja yatematitalo Jesus ijoatawece niɡ̶ijoa baanaɡ̶a ixomaɡ̶ateetedice._d7 Pida Jesus niipete liwailidi me doletedibige me nadi niɡ̶ica ane dibatece nijayogo.&cEOdaa niɡ̶ijo anodiotibece moditalo, “Igame leeɡ̶odi ina magikani mica ane dibataɡ̶aloco, aɡ̶anati minatawece niɡ̶ina oko etiɡ̶adiligiceni?” ~buNaɡ̶ajo lakata Jesus yowooɡ̶odi me noditice midoataɡ̶a loniciwaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane icilatidi naɡ̶ajo iwaalo, odaa naɡ̶a nawiilitetetege niɡ̶ijo lapo-nelegi, odaa ja digika, meetediogi, “Amiijo ica ane dibatece inijayogo?” a7Odaa ewi niɡ̶ijo naɡ̶a dibatece nijayogo Jesus, aɡ̶ica daɡ̶a leegi niɡ̶ijoa lawodi ja wakagitege, odaa ja deemitetece lolaadi naɡ̶a icí.b`=Leeɡ̶odi meetibige le, “Nige jakadi mokexaa jiba-aatece nijayogo, odaa ja idici.” !_;Niɡ̶ijo naɡ̶a dibodice moyalaɡ̶atalo Jesus, odaa dakatiogi liwigotigi niɡ̶ijo noiigi-nelegi, odaa nowidila Jesus, odaa dibatece nijayogo Jesus.4^aEliodi migotece dotowexedi, yaaɡ̶adi icoatawece ninyeelo. Codaa eliodi me dawikode me diniwakateetibece, pida aɡ̶ica ane dinilatece, pida jeɡ̶epaanaɡ̶a deelotika.w]g Jesus icilatidi aca iwaalo awodina (Mateus 9.20-22; Lucas 8.43-48) Onajo liwigotigi niɡ̶ijo oko aca iwaalo awodina. Joneɡ̶eote dooze nicaaɡ̶ape me leelotagi.h\IOdaa Jesus jiɡ̶igo lixigaɡ̶awa Jairo. Eliodi oko lixigaɡ̶awepodi Jesus codaa diniligice.[[/Odaa eliodi me dipokotalo Jesus, meetalo, “Jaɡ̶adiaa ionawaana ja doletibige me yeleo. Anagi, ipekeniteloco ɡ̶abaaɡ̶atedi amaleeɡ̶aɡ̶a icí me deelotika, codaa amaleeɡ̶aɡ̶a iwoko némaɡ̶a!”oZWOnida ica ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Jairo one eledi lacilo liiakanaɡ̶axi judeutedi manitaɡ̶a naɡ̶ani nigotaɡ̶a. Jairo lixigaɡ̶awepodi niɡ̶ijo noiigi-nelegi. Niɡ̶ijo naɡ̶a nadi Jesus, odaa dakagitini lodoe. Y Jairo dipokotalo Jesus me icilatidi liona (Mateus 9.18-19; Lucas 8.40-42) Jesus naɡ̶a diɡ̶etacedita daato weiigi. Odaa ica noiigi-nelegi dinatecoɡ̶oteetelogo liniogotibece weiigi.\X1Odaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa joɡ̶opi, igo miditaɡ̶a nipodigi ane liboonaɡ̶adi “Deez nigotadi”, odaa yatematitibece ijoatawece niɡ̶icoa Jesus aneotetema. Odaa ijotawece niɡ̶ijo oko eliodi moyopo. rW]Pida Jesus ayemaa daɡ̶a yadeegi, odaa meeteta, “Emii, opilitacicogi ɡ̶adiɡ̶eladi, odaa atematiitiogi ɡ̶adoiigiwepodi niɡ̶ica Ǥaniotagodi Aneotedoɡ̶oji meote eliodi aneletaɡ̶adomi, codaa eliodi me ɡ̶adiwikodeni.”IV Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a waxoditedinigi naɡ̶ajo niwatece mopi, niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa anijo modakatiogi niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a dipokotibigalo Jesus me domaɡ̶a yemaa me lixigaɡ̶awa.IU Odaa joɡ̶odipokotalo Jesus me noditedice niɡ̶idi niiɡ̶o. 2T]Niɡ̶ijo anonadi niɡ̶ijo niciagi oyatematitedibece anodaaɡ̶eeteda niɡ̶ijoa nigidagiwadi, codaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ane dakatiogi niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a.{SoNiɡ̶ijo noɡ̶ototalo Jesus, odaa joɡ̶onadi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa anodakatiogi niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a. Odaa eliodi me doitibigiwaji niɡ̶ijo noɡ̶onadi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa me nicoti, codaa me dinixo, codaa aɡ̶alee yetole.cR?Odaa niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi anoyowie nigidagiwadi ja ialeticoace. Odaa joɡ̶oyatematitedibece manitaɡ̶a nigotaɡ̶a, codaa me niɡ̶inoa nipodaɡ̶a anototalo. Odaa eliodi oko igotibeci oiwi niɡ̶ica niciagi.oQW Odaa Jesus ja ikatedicoace me igotibeci, odaa niɡ̶ijoa niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a ja noditicoaci mijotaɡ̶a niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa, odaa joɡ̶odakatiogilo nigidagiwadi. Odaa ijotawece niɡ̶ijo lapo nigidagiwadi walediticogi midataɡ̶a wakagi iiɡ̶o, odaa daxaboketiniwace, joɡ̶oceɡ̶aɡ̶a miditaɡ̶a weiigi. Onijoa iniwata miili nigidagiwadi. *PM Odaa ijoatawece niɡ̶ijoa niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a eliodi modipokotibigalo Jesus, moditalo, “Ǥodikaneɡ̶egi me iniɡ̶a jakaɡ̶atiogilo nigidagiwadi.”ZO- Digoida maditaɡ̶a naɡ̶aca wetiɡ̶a onini ica lapo nigidagiwadi, niodaɡ̶a. N Odaa niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi eliodi me dipokotalo Jesus me daɡ̶a iticoitedicoace me iiɡ̶e moyaladi niɡ̶idi nipodigi. 6Me Odaa Jesus ja ige niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi, meeteta, “Igame ɡ̶aboonaɡ̶adi?” Odaa ja igidi, mee, “Iboonaɡ̶adi ‘Eliodi oko’! Leeɡ̶odi moko eliodi.”SLOdaa niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi eote niɡ̶ijoa lotaɡ̶a leeɡ̶odi maleedaɡ̶a dotaɡ̶a, Jesus jaɡ̶aɡ̶a dotaɡ̶a, meeteta, “Niwigo abeyaceɡ̶egi, anotitice niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa!”oKWOdaa dapaawe, meetalo, “Aɡ̶ica anejitaɡ̶agi, Jesus. Jaɡ̶akamaɡ̶akaami Lionigi Aneotedoɡ̶oji, Aneotedoɡ̶oji aninoatawece notoetico. Jibake Liboonaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji me jipokotaɡ̶awa me daɡ̶a adiloikatiti.”pJYNiɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa naɡ̶a naditege Jesus, walokoditege, odaa jeɡ̶enitinigiiɡ̶o lodoe Jesus.I!Inoatawece nokododi codaa minoatawece enoaleli igoteloco apiiɡ̶o codaa midiwa wetiadi, dapaawetibece, codaa dinanacilotidita wetiɡ̶a. $HAOnelioditibece niɡ̶ina modibata, odaa joɡ̶oigoe libaaɡ̶atedi, codaa me loɡ̶onaka oyatita galeena, pida idioka limedi me nakagidi niɡ̶icoa galeenatedi, eote laɡ̶aagetedawaanaɡ̶a. Codaa aɡ̶aleeɡ̶ica ane yakadi me yajacaɡ̶adi, leeɡ̶odi ja daɡ̶axa me yoniciwadi.|GqJa liɡ̶eladi minitaɡ̶a apiiɡ̶o midiwataɡ̶a lawimaɡ̶ajetedi-wetiadi anoyatedice niɡ̶inoa émaɡ̶aɡ̶a. Aonaɡ̶aleeɡ̶ica ane yakadi me niwilo niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶ina moibake galeena moigoetini.fFENiɡ̶ijo Jesus naɡ̶a waxoditedice naɡ̶ajo niwatece, aɡ̶ica daɡ̶a leegi ja noditice ica ɡ̶oneleegiwa icoɡ̶otiwece apiiɡ̶o, odaa jiɡ̶icotalo Jesus. Niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa dakatiogi niwigo abeyaceɡ̶egi.\E 3 Jesus icilatidi ica ɡ̶oneleegiwa ane dakatiogi niwigo abeyaceɡ̶egi (Mateus 8.28-34; Lucas 8.26-39) Jesus ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece naɡ̶a diɡ̶etita daato niweiigi Galiléia, odaa joɡ̶otota miditaɡ̶a nipodigi ane liɡ̶eladi noiigi geraseenotedi.QD)Odaa eliodi modoitalo Jesus niɡ̶ijo anodiotibece leeɡ̶odi niɡ̶ijo loenatagi. Odaa dinigetiwage, modi, “Amiidoa icoa ɡ̶oneleegiwa? Igaataɡ̶a codaa me niocodi inaa ebekadi oyiwaɡ̶adi!” ~Cu(Odaa Jesus meetediogi, “Igaamee ina madoiitiwaji? Igame leeɡ̶odi me deɡ̶ewi me iwaɡ̶ati Aneotedoɡ̶oji?” ,BQ'Odaa Jesus jiɡ̶itedibige, odaa ja yamaketedini niocodi, codaa meetediogi ebekadi, “Anotokitiniwaci!” Odaa niocodi ja damatini, odaa ijoatawece damatiniwace.zAm&Pida idiaa Jesus oneote lakaalaɡ̶adi, odaa ja diote digoida lowiditice naɡ̶ajo niwatece. Odaa niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶oyojietelogo, odaa moditalo, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi, aɡ̶ica mawiitioɡ̶oji? Niɡ̶ida moko ja jaaɡ̶a!” @@y%Pida codaaɡ̶ida noɡ̶onenagi ica niwocotaɡ̶a. Odaa niɡ̶icoa ebekadi nelecoli ja yalaketedibigeloco naɡ̶ajo niwatece, odaa naɡ̶ajo niwatece ja domaɡ̶a nolee ninyoɡ̶odi.\?1$Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶oyaladi niɡ̶ijo noiigi-nelegi, odaa joɡ̶oyadeegi Jesus catinedi niwatece niɡ̶ijo aneetedi naɡ̶a ika me datematika, odaa jiɡ̶igotibeci. Odaa ijoa eletidi niwateceli joɡ̶odiotece. y>k# Jesus yamaketedini niwocotaɡ̶a (Mateus 8.23-27; Lucas 8.22-25) Niɡ̶ijo noko naɡ̶a dawike, Jesus meetediogi niɡ̶ijo anodiotibece, “Iniɡ̶a daato weiigi.”={"Codaa adatematikatediogi me daɡ̶a ibaketeda natematigo anida ane iciaceeketege. Pida niɡ̶ina noɡ̶okiniwatece ijaaɡ̶ijo anodiotibece, odaa Jesus ja yeloɡ̶oditediogi niɡ̶ica ane diitigi ijoatawece niɡ̶ijoa ane diiɡ̶axinaɡ̶atetece. z<m!Niɡ̶ijo Jesus me yatematitediogi niɡ̶ijo oko nibodicetedi anele, ibake owidi natematiko anida ane iciaceeketetege liciagi niɡ̶ijoa natematiko baanaɡ̶a yatematitediogi. Inoka eetetece niɡ̶ina anoyakadi moyowooɡ̶odi niɡ̶ina oko.W;' Pida nigidiaaɡ̶idi nigoyatini naɡ̶ajo lolagi, odaa ili yayoketicoace niɡ̶ijoa eletidi nawodigijedi. Codaa libiwedi daɡ̶axa me nelecoli, odaa ilaaɡ̶axodi owote libatoli odiwaletigi laamotiidi.” :yNiɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji niɡ̶idaaɡ̶eyatedigi me iiɡ̶e laaleɡ̶enali niɡ̶ina oko, liciagi naɡ̶ana lolagi mostaada. Niɡ̶ina moyateloco niɡ̶ina iiɡ̶o, naɡ̶ani lolagi daɡ̶axa me lionawaana liwigotigi niɡ̶inoa eletidi lolacidi.x9i Natematigigi aca lolacawaana “mostaada” (Mateus 13.31-32, 35; Lucas 13.18-19) Eɡ̶idaaɡ̶ee Jesus me dotaɡ̶a, mee, “Igamigodaaɡ̶ee nige iiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji laaleɡ̶enali niɡ̶ina oko? Amigida ica natematigo ane jiciaceeketege me jakadi me jatemati?F8Niɡ̶ina neɡ̶ei niɡ̶inoa ligecidi, odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ja nakagidi yatita nodaajo, leeɡ̶odi jiɡ̶icota noko me nopilaɡ̶aditedio lawodigijedi.” %7CIiɡ̶o eo me ili nawodigijedi. Odoejegi nokoloɡ̶o nawodigijegi, nigidiaaɡ̶idi ja daxoditice ligecidi. Odaa nigidiaaɡ̶idi jaɡ̶aɡ̶a nodi lolacidi.56cNiɡ̶ina neɡ̶enoale diote, odaa nicotini niɡ̶ina naɡ̶a noko, odaa niɡ̶ijoa nolacidi ja nokoloɡ̶o codaa me ili, pida ayowooɡ̶odi niɡ̶ica anodaaɡ̶ee me ili.I5  Natematigigi icoa lolacidi Jesus mee, “Niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko, liciagi niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa aneyatedini nolacidi miditaɡ̶a iiɡ̶o ane ibinie.h4IIgaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji daɡ̶axatace meliodi ane yajigote niɡ̶ina oko anoyiwaɡ̶adi. Pida niɡ̶ina oko ane diɡ̶ica eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi, Aneotedoɡ̶oji noɡ̶a niɡ̶ijo onateciɡ̶ini anida minitaɡ̶a.” 3}Meetediogi Jesus, “Niɡ̶ina baɡ̶a owookoni niɡ̶ina majipaatalo yotaɡ̶a. Anemiita niɡ̶ina eledi oko, odaa jiɡ̶idaɡ̶aɡ̶a igotedaɡ̶awatiwaji Aneotedoɡ̶oji, odaa eliodi niɡ̶ica ane yajigote niɡ̶ina oko anowatacotece latematiko.M2Niɡ̶ina oko anowajipatalo yotaɡ̶a leeditibige mowatacotece.” 1 Odaa aɡ̶ica ane dinaɡ̶aditi ane daɡ̶a yeloɡ̶oteloco. Codaa inoatawece ane dinaɡ̶aditedini, icota monadi niɡ̶ina oko.n0U Jesus diiɡ̶axinaɡ̶atetece nilokokena Aneotedoɡ̶oji (Lucas 8.16-18) Jesus eɡ̶idaaɡ̶ee me dotaɡ̶a, meetediogi, “Domigica ane yalegi noledaɡ̶axi odaa yapoɡ̶oditeloco baalida, oɡ̶oa domigetaɡ̶a ixotiwece nipe le? Aɡ̶ica! Pida oyalegi naɡ̶ana noledaɡ̶axi, odaa onanyoketi ditibigimedi.+/OPida ina eledi oko baɡ̶a liciagi niɡ̶ijo iiɡ̶o anele. Niɡ̶idi oko odibatege nibodicetedi anele, odaa Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a iigi lakataɡ̶a niɡ̶idi oko, odaa liciagi metaye niɡ̶ijoa lolacidi anoyajigo ligegi anidiwa triinta, seseenta codaa me onaniteci taalia lolacidi.” .Pida oigecaɡ̶aleɡ̶e niɡ̶inoa aninoatigi digoina iiɡ̶o, odaa daɡ̶axa moyemaa dinyeelo, codaa oyemaa niɡ̶inoa anicinoa mepoka oyakadi. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee, liciagi niɡ̶inoa nawodigijedi ane yapoɡ̶oditini ipelaɡ̶a, odaa inoatawece niɡ̶inoa anoyemaa mowote aika me ili Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a catiwedi laaleɡ̶enali, odaa Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a aiigi ane lakataɡ̶a.d-AIna eledi oko liciagi niɡ̶ina iiɡ̶o aninaa ipelaɡ̶a. Owajipatalo nibodicetedi anele.R,Pida niɡ̶ijo oko aɡ̶eliodi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi liciaco niɡ̶ijoa nawodigijedi anokateciɡ̶idiwa litodi, odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi midiaaɡ̶i. Niɡ̶ina niɡ̶inoa ane dakaketema, codaa ina moyalomeɡ̶e niɡ̶ina eledi oko leeɡ̶odi monakato Aneotedoɡ̶oji, odaa niɡ̶idi oko joɡ̶oika monakato Aneotedoɡ̶oji.0+YOdaa ina eledi oko liciagi niɡ̶ina iiɡ̶o aninoa wetiadi. Niɡ̶ina noɡ̶owajipatalo nibodicetedi anele, odibatege niɡ̶ijoa natematiko, codaa me ninitibigiwaji.\*1Initibece oko ane wajipatalo niɡ̶inoa nibodicetedi anele liciagi naigi liniogotibece. Niɡ̶ina naɡ̶a wajipata, odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi Satanás ja noɡ̶a natematiko ane ideite catiwedi laaleɡ̶enali.3)_Niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ane ilaagaɡ̶aditedibece lolacidi liciagi niɡ̶ina ane yatematitedibece nibodicetedi anele ane icoɡ̶otedicogi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.C( Odaa Jesus ja nigetediniwace, meetediogi, “Nige doɡ̶owooɡ̶oti ane diitigitiwaji niɡ̶ijo yatematigo ane jatemati, igame ɡ̶animaweneɡ̶egi mowooɡ̶oti inoa eletidi yatematiko?B'} ‘Jiɡ̶idaa leeɡ̶odi mideɡ̶ejigotiogi amaleeɡ̶aɡ̶a onadi, pida aɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ica ane jao, codaa owajipata, pida aɡ̶oyowooɡ̶odi iiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco. Odaa jiɡ̶idaa me doɡ̶oyakadi modinilaatece libeyaceɡ̶eco, odaa ayakadi Aneotedoɡ̶oji me yapitaɡ̶adi laaleɡ̶enali.’” &3 Odaa Jesus jeɡ̶eetediogi, “Aneotedoɡ̶oji ɡ̶adiolaatedicetiwaji me ikeetedaɡ̶awatiwaji anodaaɡ̶ee me iiɡ̶e laaleɡ̶enali niɡ̶ina oko. Pida jatematitiogi natematiko anida ane jiciaceeketege niɡ̶ina ane doɡ̶oyemaa Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶enali. #%? Jesus yatemati ane diitigi niɡ̶ijo natematigigi niɡ̶ijo enanaɡ̶anaɡ̶a (Mateus 13.10-23; Lucas 8.9-15) Niɡ̶ijo noɡ̶opitibeci niɡ̶ijo noiigi-nelegi, odaa onaniɡ̶iniwatece Jesus ijaaɡ̶ijo dooze anodiotibece ijaaɡ̶ijoa eletidi lokaaɡ̶etedipi anidiaaɡ̶itice oigetece anodaa diitigi niɡ̶ijo latematigo ane yatemati.j$M Odaa meetediogi Jesus, “Niɡ̶ina oko ane wajipatalo yotaɡ̶a, leeditibige me watacotece.” ]#3Pida icoa eletidi beɡ̶eniteloco miditaɡ̶a ica iiɡ̶o anele. Naɡ̶a nokoloɡ̶o, odaa beɡ̶ele me ili, codaa etaye. Onidateci ligegi yajigo triinta, seseenta, codaa me onaniteci taalia lolacidi leyeema.”E"Icoa eletidi lolacidi enitedini miditaɡ̶a ipelakijadi. Odaa ipelaɡ̶a naɡ̶a ili, odaa ja iɡ̶owalaɡ̶adi lawodigijedi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa aneyatedini, odaa aika daɡ̶a etaye.!)Pida naɡ̶a dapicoɡ̶o aligeɡ̶e, odaa ja yalegi ijoatawece niɡ̶ijoa nawodigijedi, odaa ja yadilo, leeɡ̶odi onateciɡ̶ijoa litotitedi.F Icoa eletidi lolacidi onenite midiwataɡ̶a wetiadi ane deɡ̶ewi ina mica iiɡ̶o. Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi niɡ̶ijoa lolacidi ja nokoloɡ̶o leeɡ̶odi me deɡ̶ewi ina mica iiɡ̶o.^5Niɡ̶ijo naɡ̶a ilaagaɡ̶aditedibece niɡ̶ijoa nolacidi inoatawece liwailidi, odaa onicoa icoa lolacidi aneniteloco naigi liniogotibece. Odaa ilaaɡ̶axodi jeɡ̶enagitibeci, joɡ̶oyelio niɡ̶ijoa lolacidi.kO“Diganajipaatiwa! Ica ɡ̶oneleegiwa one yadeegi nolacidi meyateloco miditaɡ̶a lixoɡ̶otagi.  Niɡ̶ijo Jesus me niiɡ̶axitediniwace niɡ̶ijo noiigi, yatemati owidi natematiko anida ane iciaceeketetege. Odaa meetediogi,  ; Natematigigi ica enanaɡ̶anaɡ̶a (Mateus 13.1-9; Lucas 8.4-8) Jesus naɡ̶a niiɡ̶axitacediniwace noiigi liniogotibece niweiigi Galiléia. Odaa eliodi oko odilapodetelogo. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me waxoditedinigi naɡ̶ajo niwatece nicotedinigi le, odaa niɡ̶ijo noiigi-nelegi idiaaɡ̶i miditaɡ̶a dotiwadi liniogotibece weiigi.|q#Igaataɡ̶a niɡ̶ina aneo Aneotedoɡ̶oji ane yemaa, niɡ̶ini jiɡ̶iniaa inioxoa, iniwaalo, codaa me eiodo.” +"Naɡ̶a niipetediogi Jesus niɡ̶ijo ane nicotiniwace anoyawiile, odaa jeɡ̶ee, “Digawini! Niɡ̶idi jiɡ̶idiaa inioxoadipi codaa me eiodo.gG!Odaa Jesus ja igiditediogi, meetediogi, “Amaajo aca eiodo? Codaa amiijo ica inioxoadipi?”}s Eliodi oko oyawiile Jesus, odaa moditalo, “Ǥadiodo idiaa ɡ̶anioxoadipi etidi wetice, onienaɡ̶ataɡ̶awa.” &E Joɡ̶ototalo Jesus nioxoadipi ajaaɡ̶ajo eliodo (Mateus 12.46-50; Lucas 8.19-21) Niɡ̶icotiobeci Jesus nioxoadipi ajaaɡ̶ajo eliodo. Odaa ideiticoace we niɡ̶ijo diimigi, odaa joɡ̶odienaɡ̶atalo Jesus.s_Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee Jesus me igidi leeɡ̶odi niɡ̶idi oko modi me dakatiogilo niwigo abeyaceɡ̶egi. +OPida Aneotedoɡ̶oji baadaɡ̶a ixomaɡ̶ateetedice niɡ̶ina oko ane beyagi modotaɡ̶atibige Liwigo Aneotedoɡ̶oji. Idioka limedi me laagedi niɡ̶ini oko.”CEjitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. Aneotedoɡ̶oji yakadi me ixomaɡ̶ateetedice inoatawece ane latopaco libeyaceɡ̶eco niɡ̶ina oko anowote, codaa lotaɡ̶a ane beyagi modakapetege. H}|f{izyxzvgutssr qpoqn#mmlZk_jigg/eyccc$bWan`_J^}]w\\l[ZYXX!W%VUbTfSJSR;PO9NMcLL:JJHGKFEDCC B/@i?S>^>;F:9h76653m210i/..A-X,+*)(b'}%%m$$ #!  C|%, >:Zc n c | !Ww1$[ 2Ele me jibakenaɡ̶a yoci, pida niɡ̶ina yoci nige naɡ̶aniaditema libayodaɡ̶a, odaa aɡ̶aleeɡ̶ica ɡ̶onimaweneɡ̶egi daɡ̶a jaoɡ̶atace me bayodi. Micataɡ̶a niɡ̶ina yoci me daɡ̶a ika libole me beyagi, idaɡ̶aɡ̶aeni jiniɡ̶ikani gaantokaaɡ̶ini ane ibeyacaɡ̶adi ɡ̶ademaanaɡ̶aneɡ̶egi anida makaamitaɡ̶atiwaji, jinaɡ̶a adinotigimadeni, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a adinideleɡ̶enitiwagetiwaji.” :#m 1Niɡ̶ina monigodi niɡ̶inoa eijedi anoibootema Aneotedoɡ̶oji, odaa onocie libole me doɡ̶oika me beyagi maleedoɡ̶oyalegi, jiɡ̶idaɡ̶aɡ̶aee niɡ̶inoa ɡ̶odawikodico, dapicoɡ̶o liciagi niɡ̶ina noledi, odaa eo ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi me daɡ̶a beyagi, pida jeɡ̶epaanaɡ̶a datiteti.}"s 0Digoida idioka limedi midiwa nigojokodi anoyeligo lolaadi niɡ̶inoa émaɡ̶aɡ̶a, codaa noledi ane daɡ̶a ipe. ]!3 /Ǥagecooɡ̶e nigeo mabataa, ejimetaɡ̶a daɡ̶axa mele manoɡ̶aa onaniteci ɡ̶agecooɡ̶e, oditaɡ̶a onaniteci ɡ̶aneike, pida akaatiwece aneitedice Aneotedoɡ̶oji midioka limedi makaami miniwataɡ̶a. Aliciagi daɡ̶a idiwatawece ɡ̶agecooɡ̶eli, pida etiɡ̶adokoleniticogi minitaɡ̶a noledi ane daɡ̶a ipe, aneite nawikodico.| q .Digoida idioka limedi midiwa nigojokodi anoyeligo lolaadi niɡ̶inoa émaɡ̶aɡ̶a, codaa noledi ane daɡ̶a ipe.F -Ǥadoɡ̶onagi nigeo mabataa, ejimetaɡ̶a daɡ̶axa mele makagiti, oditaɡ̶a akaami alejaado, pida akaatiwece Aneotedoɡ̶oji aneitedice midioka limedi makaami miniwataɡ̶a. Aliciagi daɡ̶a idoatawece ɡ̶adoɡ̶onaka, pida etiɡ̶adokoleniticogi miditaɡ̶a aneite nawikodico minitaɡ̶a noledi ane daɡ̶a ipe.}s ,Digoida idioka limedi midiwa nigojokodi anoyeligo lolaadi niɡ̶ina émeɡ̶egi, codaa noledi aɡ̶ica daɡ̶a ipe.W' +Ǥabaaɡ̶adi nigeo mabataa, ejimetaɡ̶a daɡ̶axa mele makagiti, oditaɡ̶a onaniɡ̶idatece ɡ̶abaaɡ̶adi, pida akaatiwece aneitedice Aneotedoɡ̶oji midioka limedi makaami miniwataɡ̶a. Aliciagi daɡ̶a idoatawece ɡ̶abaaɡ̶atedi, pida etiɡ̶adokoleniticogi miditaɡ̶a aneite nawikodico minitaɡ̶a noledi ane daɡ̶a ipe.c? * Anodaa leeditibige miniɡ̶ata ɡ̶obeyaceɡ̶egi (Mateus 18.6-9; Lucas 17.1-2) Jesus eɡ̶idaaɡ̶ee me dotaɡ̶a, odaa meetediogi, “Nigica aneo oniniteci niɡ̶idi nigaanigipawaanigi meyamaɡ̶atice eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi, odaa ejimetaɡ̶a daɡ̶axa mele doɡ̶oigoetece lotoinaɡ̶adi wetiɡ̶a nelegi liciagi naɡ̶ana wetiɡ̶a anoibake monidi leyeema, oditaɡ̶a oyokoletinigi akiidi-eliodi. )Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko ane yajigotaɡ̶awatiwaji goopa ninyoɡ̶odi leeɡ̶odi mida anenitigi, Ee ane idimonya Aneotedoɡ̶oji me jewikatiditace niɡ̶ina oko. Ejitaɡ̶awa niɡ̶ina anewi, Aneotedoɡ̶oji yajigote noɡ̶eedi anele niɡ̶ini oko.” dA (Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko ane daɡ̶a ɡ̶odakapetegi, niɡ̶ini oko ida anejinaɡ̶atege.Z- 'Odaa Jesus meeteta, “Jinoɡ̶oxoki eledi oko me ibake Iboonaɡ̶adi, igaataɡ̶a aɡ̶ica ini ane yakadi me ibake Iboonaɡ̶adi meo ɡ̶odoxiceɡ̶edi, oditaɡ̶a aleegi odaa ja beyagi me dotaɡ̶atibigiji.,Q & Jesus diiɡ̶axinaɡ̶atetece niɡ̶ina oko ane daɡ̶a lakapetegiteda, odaa niɡ̶ini oko anida aneetege (Lucas 9.49-50) João meetalo Jesus, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi, jinataɡ̶a ijo ɡ̶oneleegiwa ibake Ǥaboonaɡ̶adi me iticoitedice niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a, odaa ja joxokojoɡ̶o me ibake Ǥaboonaɡ̶adi, leeɡ̶odi adiotibigaɡ̶adici daɡ̶a ɡ̶odiciagi.”s_ %“Niɡ̶ina oko ane dibatege nigaanigawaanigi liciagi niɡ̶ini nigaanigawaanigi me Ee leeɡ̶odi, niɡ̶ini oko dibatigi. Odaa niɡ̶ina oko ane dibatigi, aɡ̶emoka dibatigi, pida aaɡ̶aɡ̶a dibatege Niɡ̶ijoa ane idimonya.” #? $Odaa ja dibate ica nigaanigawaanigi, odaa ideyatedice liwigotigi. Odaa ja ibedotetece niɡ̶ijo nigaanigawaanigi, odaa meetediogi niɡ̶ijo anodiotibece,N #Jesus nicotedini, odaa jeɡ̶eniditediogi, meetediogi, “Niɡ̶ina oko ɡ̶adiwigotigitiwaji ane yemaa me idei odoejegi nimedi, niɡ̶ini oko leeditibige mowidijegi, codaa me ɡ̶aotagitiwaji.”5c "Pida notokotiniwace, aɡ̶ica gaantokaaɡ̶ida ligegi niɡ̶ijo anodiotibece, igaataɡ̶a naigitece odinotigimadetigi niɡ̶ica ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi liwigotigi.*M ! Jesus diiɡ̶axinaɡ̶atetece anodaaɡ̶ee niɡ̶ica ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi (Mateus 18.1-5; Lucas 9.46-48) Jesus ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece jiɡ̶icotiobece nigotaɡ̶a Cafarnaum. Niɡ̶ijo naɡ̶a idiaaɡ̶itice liɡ̶eladi, odaa Jesus ja nigetediniwace, meetediogi, “Amiini ica ane adinotigimadenitigitiwaji naigitece?” 8i Pida niɡ̶ijo anodiotibece aɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ica ane diitigilo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a. Pida joɡ̶odoitalo doɡ̶oigetece Jesus ica ane diitigilo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a. D Niɡ̶ijo naɡ̶a niiɡ̶axitediniwace, meetediogi, “Icota metidajigotiogi niɡ̶inoa ɡ̶oneleegiwadi ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a, odaa niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi etideloadi, Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi. Pida nige ixomaɡ̶atedijo itoatadiɡ̶ida nokododi me ideleo, odaa ja idewiɡ̶atace.”J   Jesus yalaɡ̶atace me yeleo, codaa me yewiɡ̶atace (Mateus 17.22-23; Lucas 9.43-45) Jesus ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece ja noditicogi niɡ̶idi nipodigi, odaa ja ixomaɡ̶aticogi miditaɡ̶a nipodigi Galiléia. Jesus adomaɡ̶a yemaa diɡ̶ica ane yowooɡ̶odi ane diɡ̶etedicogi, igaataɡ̶a domaɡ̶a yemaa me niiɡ̶axitediniwace idiokidi niɡ̶ijo anodiotibece.9k Odaa Jesus ja igiditediogi, meetediogi, “Idoka akati miticoitice liciagi niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi niɡ̶ina mecoɡ̶otace otaɡ̶aneɡ̶enitiwaji Aneotedoɡ̶oji.” |q Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus ja dakatediwece ica diimigi, onijoateci ijaaɡ̶ijo anodiotibece, odaa niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶oige, moditalo, “Igamige leeɡ̶odi me daɡ̶a jakataɡ̶a me jiticodaɡ̶atice niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi?”` 9 Pida Jesus dibatedigi libaaɡ̶adi niɡ̶ijo nigaanigi, odaa ja yaxawa me dabiditini. u c Odaa niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi ja dinigetaɡ̶atee me dacaage, ecoɡ̶otace eo me dinaxilaketibece niɡ̶ijo nigaanigi, odaa ja noditice. Niɡ̶idi nigaanigi ja liciagi niɡ̶ina émeɡ̶egi, odaa eliodi oko modi, “Ja yeleo!”S  Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a nadi eliodi oko ane odinatecoɡ̶oteetelogo, odaa ja yapeteɡ̶e niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi, meeteta, “Niwigo abeyaceɡ̶egi anawii niɡ̶idi nigaanigi me daɡ̶a yakadi me dotaɡ̶a oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a wajipa, ɡ̶adiiɡ̶eni manotiticogi niɡ̶idi nigaanigi, codaa jinaɡ̶aleeɡ̶akaatiogi!”C  Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi niɡ̶ijo eliodi niɡ̶ijo nigaanigawaanigi jaɡ̶anoe, dapaawe, meetalo, “Iniotagodi, jinakato Aneotedoɡ̶oji, codaa adaxawani mepaanaɡ̶a jinakato!” F  Odaa Jesus meeteta, “Aɡ̶eliodi ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi alawini menitiwa, ‘Nigakati’. Aneotedoɡ̶oji yakadi meote okanicodaaɡ̶ica loenatagitetema niɡ̶ina oko ane nakato.”mS Jeɡ̶elioditibece niwigo abeyaceɡ̶egi me doletibige me yeloadi, idatecibece eo me dinaxoɡ̶otiogi noledi codaa me ninyoɡ̶odi. Natigide nigakati mawii me icí ionigi, ɡ̶odiwikodeneɡ̶egi, codaa ɡ̶odaxawaneɡ̶egi!” %C Odaa Jesus ja ige eliodi niɡ̶ijo nigaanigi, meeteta, “Akaaɡ̶idokee?” Odaa ja igidi, meetalo, “Niɡ̶ijo malee nigaanigawaanigi naɡ̶a leelotagi.y Odaa joɡ̶oyadeegitalo niɡ̶ijo nigaanigawaanigi. Niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi naɡ̶a nadi Jesus, odaa ja yaxilaketibece niɡ̶ijo nigaanigawaanigi, odaa niɡ̶ijo nigaanigawaanigi jeɡ̶enitinigiiɡ̶o, dinawililetibece, natiatigi nioladi.a; Odaa Jesus ja igidi, meeteta, “Jaɡ̶akamaɡ̶akaamitiwaji niɡ̶ica noiigi ane doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda Aneotedoɡ̶oji. Igamige liwokodi nokododi ane leeditibige minaaɡ̶ejotice makaamitaɡ̶atiwaji? Igamige liwokodi nokododi jakadi me idinatitaɡ̶awatiwaji leeɡ̶odi me daɡ̶a adadiwaɡ̶ati? Anadeegitiwa niɡ̶ini nigaanigawaanigi!”  Codaa niɡ̶ica niwigo idioka limedi me dibata, odaa yokoletinigiiɡ̶o. Codaa natiatigi nioladi, yacigice lowe, codaa me dinawigice. Ja domaɡ̶a jipokotiogi niɡ̶idi anodiotibigaɡ̶adici moiticoitice niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi, pida joɡ̶oyapi.” C Odaa ica ɡ̶oneleegiwa liwigotigi niɡ̶idi noiigi ja igidi, meetalo, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi, inadeegitaɡ̶awa ionigi ini niwigo abeyaceɡ̶egi aneo me daɡ̶a yakadi me dotaɡ̶a.} Odaa Jesus nigetediniwace niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi, meetediogi, “Amiini ica ane adinotigimadenitigitiwaji?” kO Niɡ̶ijo noiigi noɡ̶onaditege Jesus, odaa eliodi moyopo, odaa joɡ̶owaleditege moyecoaditece.5  Jesus icilatidi ica nigaanigi ane dakatiogi niwigo abeyaceɡ̶egi (Mateus 17.14-21; Lucas 9.37-43) Niɡ̶ijo noɡ̶odipegitiogi niɡ̶ijo eledi anodiotibece, odaa joɡ̶onadi niɡ̶ijo noiigi-nelegi monawiile. Codaa onidi niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés modinotigimadetege.a; Pida ejitaɡ̶awatiwaji Elias jiɡ̶ijo meno, odaa joɡ̶owo ane beyagitema niɡ̶ica anepaaɡ̶oyemaa modigota, anodaaɡ̶ee me yalaɡ̶ata Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi maleediɡ̶icota niɡ̶ida niciagi.” c~? Jesus ja igidi, meetediogi, “Ewi Elias noɡ̶odoejegi meno me ilakidetema naigi Niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji ane niiɡ̶e. Pida igame leeɡ̶odi naɡ̶ajo lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji me yalaɡ̶ata niɡ̶ijo Ǥoneleegiwa ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi meliodi me dawikode, codaa niɡ̶ina oko mododigota micataɡ̶a niɡ̶ina naagogo?0}Y Odaa joɡ̶oige Jesus, moditalo, “Igame leeɡ̶odi niɡ̶ijo niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés modi Elias modoejegi meno, odaa nigidiaaɡ̶idi jaɡ̶aɡ̶enagi Niɡ̶ijoa Aneotedoɡ̶oji ane niiɡ̶e me ɡ̶odatamaɡ̶ateetege ɡ̶odaxakawepodi?” I|  Odaa oyiwaɡ̶adi niɡ̶ijo Jesus liiɡ̶enatakaneɡ̶egi, aɡ̶ica anoyatematita. Idokida modinotigimadetigi niɡ̶ica ane diitigi niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Jesus me yalaɡ̶ate me yewiɡ̶atace.s{_ Maleeɡ̶idaaɡ̶ee me dinikatiniwace naɡ̶ajo wetiɡ̶a, Jesus najoitediniwace, meetediogi, “Jinaɡ̶a atematiitiwaji niɡ̶ijo ananati nigepaaɡ̶icota me idewiɡ̶atace Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi.” z Codaa noɡ̶onida niɡ̶ijo anodiotibece noɡ̶oiwiteloco niɡ̶inoa liwailidi, odaa joɡ̶onadi idokaaniɡ̶inoateda Jesus miditaɡ̶a. eyC Odaa ja dinikatini ica lolaadi ane yapoɡ̶oditiniwace, odaa joɡ̶owajipatalo Aneotedoɡ̶oji me dotaɡ̶a catiwedi niɡ̶ijo lolaadi, mee, “Niɡ̶idoa jiɡ̶idaa Ionigi yemaanigi. Ajipaatalo niɡ̶inoa lotaɡ̶a!”x Pida ayowooɡ̶odi niɡ̶ica lowoogo meo niɡ̶ijo ligegi, leeɡ̶odi niɡ̶ijo itoatadiɡ̶ida anodiotibece eliodi me doitibigiwaji. {wo Odaa Pedro jeɡ̶eetalo Jesus, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi, ejimele minaaɡ̶ejonaɡ̶atice digoina. Jaoɡ̶ate idabiteɡ̶enaɡ̶atedi iniwatadiɡ̶ini nopecetiidi, oniniteci ɡ̶anebi, ini eledi Moisés, iniaaɡ̶eledi baɡ̶a Elias nebi.”v Odaa niɡ̶ijo itoatadiɡ̶ida anodiotibece joɡ̶onadi Elias ijaa Moisés anoicoɡ̶otibigimece ditibigimedi moyotaɡ̶aneɡ̶e Jesus.u Niɡ̶ijoa lowoodi Jesus ja datale, daɡ̶axa me yapacaɡ̶a, caticedi okanicodaaɡ̶aca lapacoɡ̶ogo ane yabake nabakenaɡ̶anaɡ̶alo.t}  Elias ijaa Moisés oyotaɡ̶aneɡ̶e Jesus (Mateus 17.1-13; Lucas 9.28-36) Naɡ̶a ixomaɡ̶atedijo seis nokododi, odaa Jesus yadeegi Pedro, Tiago ijaa João. Yadeegitedicogi maditaɡ̶a aca wetiɡ̶a ane leegitibigimece ane diɡ̶ica oko anodipegitege. Noɡ̶oiwitalo Jesus, odaa jeɡ̶eledi latopagi.cs A Odaa Jesus meetediogi niɡ̶ijo noiigi, “Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. Inatibece oko digoina anaɡ̶a nigo nigonadi Aneotedoɡ̶oji nigidaaɡ̶eyatedigi me iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko yatite nimaweneɡ̶egi.” r3&Odaa niɡ̶ina oko ane dinibolikatiditici, codaa me dinibolikatiditece niɡ̶inoa yotaɡ̶a niɡ̶ina mini liwigotigi niɡ̶ina oko ane diɡ̶ika mowo doɡ̶onakato Aneotedoɡ̶oji niɡ̶inoa nokododi, codaa aneliodi me abeyacaɡ̶aɡ̶a, odaa aaɡ̶aɡ̶a idinibolikatiditece niɡ̶ina oko ane dinibolikatiditici nige idopitacijo me ixigaɡ̶awepodi niɡ̶ijoa aanjotedi anodibatema iniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji. Odaa Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, jikee inaɡ̶atetigi me iciagi Eiodi naɡ̶atetigi.” q%Niɡ̶ina oko aɡ̶ica gaantokaaɡ̶ini ane yakadi me yajigotalo Aneotedoɡ̶oji me yakadi lewiɡ̶a ane diɡ̶ica liniogo.p$Nigica oko ane yakadi inoatawece aninoa niɡ̶ina iiɡ̶o, pida nige yeleo, odaa aɡ̶ica aneletema ijoatawece niɡ̶ijo ane yakadi..oU#Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko aninoka doletibige me dinowedi, niɡ̶ini oko icota me yeleo nigepaa ganigicatibige. Pida niɡ̶ina oko ane yeleo leeɡ̶odi me niotici, codaa me leeɡ̶odi me yatematitedibece nibodicetedi anele anoyalaɡ̶atiwa, niɡ̶ini oko baɡ̶a yewiɡ̶atace nigidiaaɡ̶idi. n "Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus eniditediogi niɡ̶ijo noiigi-nelegi ijaaɡ̶ijo anodiotibece me enagitibeci midoataɡ̶a. Odaa meetediogi, “Nigica oko ane yemaa me niotici, leeditibige me ika me dioteci niɡ̶ica anepaa yemaa, codaa leeditibige me igotema me dawikode nigepaa yeleo inoatawece nokododi, codaa me igotema moyametibigo leeɡ̶odi me niotici, odaa baɡ̶a yakadi me niotici.%mC!Pida Jesus nilokotediogi, me niipetediogi niɡ̶ijo anodiotibece, odaa ja yapeteɡ̶e Pedro, meeteta, “Otonitice yodoe, Satanás! Niɡ̶ida makaami mowookoni ɡ̶adiciagi niɡ̶ina eledi oko me nowookonaɡ̶a, pida aɡ̶owookoni daɡ̶a ɡ̶adiciagi Aneotedoɡ̶oji me dowooko.” 1l[ Jesus iɡ̶enaɡ̶atece niɡ̶ijoa lotaɡ̶a. Odaa Pedro ja yadeegitedice me ideite liwigotigi niɡ̶ijo anodiotibece, odaa jiɡ̶idaaɡ̶eyatigi me yapeteɡ̶e Jesus.Hk  Jesus yatemati micota me dawikode, codaa yalaɡ̶ate me leeditibige me yeleo (Mateus 16.21-28; Lucas 9.22-27) Odaa Jesus jiɡ̶idaaɡ̶eyatedigi me niiɡ̶axitediniwace niɡ̶ijo anodiotibece me leeditibige meliodi me dawikode, mijoa me Ǥoneleegiwa ane icoɡ̶otedibigimece ditibigimedi. Codaa me leeditibige niɡ̶ijo laxokodipi lacilodi niɡ̶idi noiigi, ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi, ijaaɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, miditawece aɡ̶odibatege Jesus. Codaa me leeditibige me yeleo, pida yewiɡ̶atace nige ixomaɡ̶atedijo itoatadiɡ̶ida nokododi.Ij Odaa Jesus ja najoitediniwace me doɡ̶oyatematitibece anijoa. qi[Odaa jaɡ̶aɡ̶a nigetediniwace, meetediogi, “Pida baɡ̶akaamitiwaji, amakati me Ee?” Odaa Pedro ja niniɡ̶odi, meetalo, “Akaami Niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji ane niiɡ̶e ɡ̶odatamaɡ̶ateeneɡ̶egitege ɡ̶odaxakawepodi.”hOdaa joniɡ̶ica anoigidi, moditalo, “Inatecibece oko modi makaami João Batista, pida inatecibece eledi modi makaami Elias, codaa ina eledi boɡ̶oditibige makaami anigepidiɡ̶ica niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko niɡ̶ijo jotigide.” Bg} Pedro yeloɡ̶odi anijoa Jesus (Mateus 16.13-20; Lucas 9.18-21) Ica noko Jesus ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece jiɡ̶igotibeci midiwataɡ̶a nigotadawaanaɡ̶a miditaɡ̶a nipodigi ane liboonaɡ̶adi “Cesaréia Filipe ane dabiteɡ̶etini”. Odaa naigitece mewaligitibigiwaji, Jesus nigetediniwace, meetediogi, “Ina oko, amigida ica anodiletibige ane Ee?” Zf-Odaa Jesus ja iiɡ̶e mopiticogi liɡ̶eladi, codaa meeteta, “Jinaɡ̶akaatiwece naɡ̶ani nigotakawaana, codaa jiniɡ̶ica anatematiita manitaɡ̶a naɡ̶ani nigotakawaana niɡ̶ida ane jaotaɡ̶adomi.” be=Odaa Jesus ja dibatacetedeloco ligecooɡ̶eli niɡ̶ijo etoinaɡ̶a, odaa iiɡ̶etaceda me doletibece. Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi ligecooɡ̶eli niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ja icí, odaa yakadi mepaanaɡ̶a doletibece.#d?Odaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa naɡ̶a nawacetibige lacilo me dole, odaa mee, “Jinadi niɡ̶ina oko midiaanaɡ̶adi, pida liciagi niɡ̶inoa nialeli.”c Odaa Jesus ja dibatedigi libaaɡ̶adi niɡ̶ijo etoinaɡ̶a, odaa noɡ̶atedicogi naɡ̶ani nigotakawaana. Odaa Jesus yawaletediwece ligecooɡ̶eli niɡ̶ijo etoinaɡ̶a, odaa ja dibatedeloco ligecooɡ̶eli, odaa ja ige, meeteta, “Niɡ̶ica ananati?”/bW Jesus icilatidi ica etoinaɡ̶a ane icoɡ̶oticogi nigotakawaana Betsaida Jesus ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶ototicogi manitaɡ̶a nigotakawaana Betsaida. Ijo ica oko anonadeegitalo ica etoinaɡ̶a, odaa joɡ̶odipokotalo me dibatedeloco me icilatidi niɡ̶ijo etoinaɡ̶a.oaWOdaa Jesus meetediogi, “Pida ica ina daɡ̶alee doɡ̶owooɡ̶otitedatiwaji niɡ̶ijoa ananati.” w`gOdaa Jesus ja nigetacediniwace, meetediogi, “Codaa niɡ̶ijo naɡ̶a ininoketedini niɡ̶ijoa seete paontedi me jajigotiogi niɡ̶ijoa cwaatolo miili oko, igame liwokodi etacanitedi nelecoli ane nolee liwailidi ane iiɡ̶otedice ane aniodaa?” Odaa joɡ̶oniniɡ̶odi, moditalo, “Niɡ̶ijo noko baɡ̶a jenaɡ̶atigilo seete etacanitedi niɡ̶inoa nelecoli.”G_Niɡ̶ijo naɡ̶a ininoketedini niɡ̶ijoa ciinco paontedi, odaa ja jiniodeɡ̶etedini niɡ̶ijoa ciinco miili ɡ̶oneleegiwadi, igame liwokodi etacanitedi nelecoli ane nolee liwailidi ane iiɡ̶otedice ananiodaatiwaji?” Odaa joɡ̶oigidi, moditalo, “Niɡ̶ijo noko jenaɡ̶atigilo dooze etacanitedi nelecoli.” _^7Idiwa ɡ̶agecooɡ̶eli, pida agodoɡ̶owooɡ̶otitiwaji niɡ̶inoa ananati. Codaa idiwa ɡ̶anapaaɡ̶atedi, pida agodoɡ̶owooɡ̶otitiwaji niɡ̶inoa anajipaatalo. Aɡ̶analakitibigetiwaji niɡ̶ijoa yoenataka.B]}Jesus yowooɡ̶odi niɡ̶ijo anodinotigimadetigi, odaa meetediogi, “Igame leeɡ̶odi madinotigimadenitiwage me diɡ̶icoa ɡ̶anipaonteditiwaji manadeegi? Icaaɡ̶ina daɡ̶alee doɡ̶owooɡ̶otitiwaji niɡ̶ijoa ananati. Codaa icaaɡ̶ina daɡ̶a akakaɡ̶ati ɡ̶adaaleɡ̶enalitiwaji me daɡ̶a adinakatoni.\+Odaa jiɡ̶idaa diiticogi me dinotigimadetiwage, modi, “Eote niɡ̶ida ligegitedoɡ̶owa leeɡ̶odi me daɡ̶a inadeegaɡ̶ateda paontedi.”[ Odaa Jesus jeɡ̶eote leemidi, meetediogi, “Digawinitiwaji! Adinowetitege nabookojegi fariseutedi ijaa inionigi Herodes!” EZ Jesus yalaɡ̶ate lakatigi fariseutedi ijaa inionigi Herodes, iciaceeketetege labookojegi aneo me ili leyeema moyoe paon (Mateus 16.5-12) Niɡ̶ijo anodiotibece Jesus oyaagiditece doɡ̶oyadeegi paon. Pida onidi oniditeci paon mijotaɡ̶a catinedi naɡ̶ajo niwatece. Y  Odaa Jesus ja yetecetedicoace niɡ̶ijoa fariseutedi. Ja waxoditacedinigi naɡ̶ajo niwatece, odaa jiɡ̶igotace daato weiigi. bX= Odaa Jesus nikatedice laadi leeɡ̶odi yopo laaleɡ̶enali me daɡ̶axa me dakake, odaa meete, “Igame leeɡ̶odi niɡ̶ina oko ane newiɡ̶a niɡ̶inoa nokododi monipokotiwa me jao ɡ̶odoxiceɡ̶edi me jikee me idimonya Aneotedoɡ̶oji? Ejitaɡ̶awatiwaji ajao ɡ̶odoxiceɡ̶edi lodoe niɡ̶ina oko me jikee Aneotedoɡ̶oji me idimonya.” W) Icoa fariseutedi odipokotalo Jesus meote ica ɡ̶odoxiceɡ̶edi (Mateus 12.38-42; 16.1-4) Icoa fariseutedi igotibeci midoataɡ̶a Jesus, odaa jiɡ̶idaaɡ̶oyatigi modinotigimadetege. Odineetalo Jesus, joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi modipokotalo meote ɡ̶odoxiceɡ̶edi ane ikee mida nimaweneɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji midoataɡ̶a.VV% Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus ja iiɡ̶e mopitibeci niɡ̶ijo noiigi-nelegi, odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi ja waxoditedinigi naɡ̶ajo niwatece ijaaɡ̶ijo anodiotibece, odaa jiɡ̶igotibeci nipodigi Dalmanuta. 2U_ Ejime cwaatolo miili oko ane niodaɡ̶a. T)Odaa ijotawece niɡ̶ijo noiigi niodaɡ̶a, codaa nitiminaɡ̶a. Niɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ijo anodiotibece Jesus joɡ̶onioda niɡ̶ijoa liwailidi ane iiɡ̶otedice liwai paontedi ijaaɡ̶ijoa noɡ̶ojedawaanaɡ̶a, odaa joɡ̶onoleenaɡ̶adi seete etacanitedi nelecoli.xSiCodaa aaɡ̶aɡ̶a idiwa onateciɡ̶idiwa noɡ̶ojedawaanaɡ̶a. Odaa Jesus diniotagodete Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi niɡ̶ijoa noɡ̶ojedawaanaɡ̶a, odaa jaɡ̶aɡ̶a iiɡ̶e niɡ̶ijo anodiotibece moyajigotiogi niɡ̶idi noiigi-nelegi.(RIOdaa Jesus ja iiɡ̶e niɡ̶ijo noiigi-nelegi monicotinigiiɡ̶o. Odaa ja dibate niɡ̶ijoa seete paontedi, odaa diniotagodete Aneotedoɡ̶oji. Odaa naɡ̶a inoketedigi liwigotigi niɡ̶ijoa paontedi, odaa ja yajigotediogi niɡ̶ijo anodiotibece monediatiniwace niɡ̶idi noiigi-nelegi.QOdaa Jesus ja nigetediniwace, meetediogi, “Igame liwokodi ɡ̶anipaontedi?” Odaa joɡ̶oigidi, moditalo, “Idiwa seete paontedi.” xPiOdaa niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶oigidi, moditalo, “Igamigetiɡ̶ida ica ɡ̶onimaweneɡ̶egi me jakataɡ̶a paontedi me jiniodeɡ̶enaɡ̶atiniwace niɡ̶idi noiigi-nelegi? Igaataɡ̶a niɡ̶ina nipodigi aɡ̶ica niɡ̶eladimigipi.”@OyDaɡ̶a jiiɡ̶eticogi liɡ̶elatedi me diɡ̶icata anoyeligo, odaa daɡ̶a yemaa idi anenitiniwace naigitece leeɡ̶odi nabocaɡ̶a, igaataɡ̶a idi ane icoɡ̶oticogi ditigedi.” N3“Ja jiwikode niɡ̶ina noiigi, igaataɡ̶a jeɡ̶eote itoatadiɡ̶ida nokododi mina meetaɡ̶a, odaa aɡ̶aleeɡ̶ica gaantokaaɡ̶idi anoyeligo.MM  Jesus niodeɡ̶etedini ica cwaatolo miili oko (Mateus 15.32-39) Niɡ̶ijoa nokododi dinatecoɡ̶oteetace niɡ̶ica noiigi-nelegi, codaa aɡ̶aleeɡ̶ica gaantokaaɡ̶ini anoyeligo. Odaa Jesus jeɡ̶eniditediogi niɡ̶ijo anodiotibece migotibeci midoataɡ̶a, odaa meetediogi,>Lu%Niɡ̶ijo oko eliodi moyopo, odaa modi, “Inoatawece aneote, ele meote. Codaa eote niɡ̶inoa aticilonadi me najipaaɡ̶a, codaa niɡ̶inoa ewaloɡ̶onadi me notaɡ̶anaɡ̶a!” OK$Jesus iiɡ̶e niɡ̶ijo anonadi me doɡ̶oyatemati niɡ̶ijo ɡ̶odoxiceɡ̶edi. Pida idaaɡ̶ida me domaɡ̶a iiɡ̶etediogi me doɡ̶oyatemati, pida joɡ̶oyatemati oiɡ̶axake niɡ̶ijo anonadi.Jy#Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ja wajipa, codaa jeɡ̶ele loceligi, odaa ja yakadi me dotaɡ̶a.I"Odaa iwitedibigimece ditibigimedi, odaa nikatedice laadi. Odaa mee, “Efatá!” niɡ̶ina anejinaɡ̶ata, “Omoke!” H}!Jesus yadeegitedicogi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa wetice niɡ̶ijo noiigi-nelegi, odaa yojogotediwece napaaɡ̶ate niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa yatite nibedona. Codaa yawale nibedona, odaa ja dibatedeloco loceligi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa yocelate lawale.IG  Odaa joɡ̶onadeegitalo Jesus ica ɡ̶oneleegiwa aticilonaɡ̶a codaa me ewaloɡ̶onaɡ̶a, odaa joɡ̶odipokotalo Jesus me ipeketedeloco libaaɡ̶atedi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa me icilatidi.QF Jesus icilatidi ica ɡ̶oneleegiwa aticilonaɡ̶a codaa me ewaloɡ̶onaɡ̶a Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus ja noditedicogi niɡ̶idi nipodigi ane ipegitege niɡ̶ijoa nigotadi Tiro aniaa Sidom, odaa ja ixomaɡ̶atedicogi nipodigi ane liboonaɡ̶adi “Deez nigotadi”, odaa jiɡ̶icotedicogi miditaɡ̶a niweiigi Galiléia.KENaɡ̶ajo iwaalo niɡ̶icoticogi liɡ̶eladi, odaa icoteloco naɡ̶ajo liona me iwoteloco nipe, codaa niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi aɡ̶aleeɡ̶ica, ja noditice majotaɡ̶a naɡ̶ajo liona. eDCOdaa Jesus ja igidi, meeteta, “Leeɡ̶odi niɡ̶inoa ɡ̶adotaɡ̶a ane ikee manakatoni Aneotedoɡ̶oji, opiliticogi ɡ̶adiɡ̶eladi, igaataɡ̶a niwigo abeyaceɡ̶egi ja noditice majotaɡ̶a naɡ̶ajo ɡ̶adiona.”IC Pida naɡ̶ajo iwaalo ja igidi, meetalo, “Ewi, Iniwa-aagodi. Pida niɡ̶inoda necexodawaanaɡ̶a ane idi-iite catiwedi nameeja oyeligo niɡ̶inoa latijedi niɡ̶ina niga-aanigipawaanigi.”HB Pida Jesus meeteta, “Niɡ̶ina me niodaɡ̶a, leeditibige modoejedipi nionigipi me niodaɡ̶a. Igaataɡ̶a aɡ̶ele doɡ̶onoɡ̶a liweenigi nionigipi, oditaɡ̶a oyajigotiogi necexodi.” A y@k(25-26) Onaca aca iwaalo ane daɡ̶a judeu, pida loiigi siro-fenícia. Onani aca liona ane dakatiogi niwigo abeyaceɡ̶egi. Niɡ̶ijo naɡ̶a dibodicetigi Jesus, odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi, odaa jiɡ̶igo midoataɡ̶a, odaa ja yamaɡ̶atedini lokotidi lodoe. Odaa eliodi me dipokotalo Jesus me iticoitedice niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi ane dakatiogi liona.2?] Ica eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi aca iwaalo ane daɡ̶a judeu (Mateus 15.21-28) Jesus noditedice niɡ̶ijo aneitedice, odaa jiɡ̶igo nipodigi ane ipegitege niɡ̶ijoa nigotadi Tiro aniaa Sidom. Niɡ̶ijo niɡ̶icotedio, odaa naɡ̶a dakatediwece ica diimigi, adomaɡ̶a yemaa diɡ̶ica ane yowooɡ̶odi miniwa catiwedi diimigi. Pida aɡ̶ica nimaweneɡ̶egi me dinaɡ̶aditedini.>}Inatawece niɡ̶ina ane beyagi icoɡ̶otiwece catiwedi ɡ̶odaaleɡ̶ena, odaa jeɡ̶eo me napioi ɡ̶odaaleɡ̶ena.” L=Odaa catiwedi ɡ̶odaaleɡ̶ena icoɡ̶otiwece ɡ̶olidekico, codaa me jilidaɡ̶ataɡ̶a me jaoɡ̶a okanicodaaɡ̶ica ane beyagi, codaa me jiwitakaɡ̶a, codaa me jaoɡ̶a okanicodaaɡ̶ica niɡ̶ina ɡ̶odolaadi ane yemaa meo, ina me ɡ̶odocetema eledi oko, codaa me beyagi me jotaɡ̶anaɡ̶atibige eledi oko, codaa meo moko anaɡ̶axakeneɡ̶egi, codaa niɡ̶inoa ɡ̶olidaɡ̶ataka owo me beyagi me jowookonaɡ̶a micataɡ̶a niɡ̶ina yetole.{<oIgaataɡ̶a digawini niɡ̶ina ane icoɡ̶otiwece ɡ̶odaaleɡ̶ena; ɡ̶odowooko ane beyagi, ina me jilidaɡ̶ataɡ̶a me ɡ̶odoomatewa lodawa eledi oko, codaa me ewocomigipi, ina me jilidaɡ̶ataɡ̶a me jolicaɡ̶a, codaa me jaijeeɡ̶a.W;'Odaa Jesus eledi yalaɡ̶ate, mee, “Niɡ̶ica ane napioyaɡ̶adi niɡ̶ina oko laaleɡ̶ena niɡ̶ina ane noditice, ane icoɡ̶otiwece laaleɡ̶ena, codaa niɡ̶inoa lotaɡ̶a ane icoɡ̶otiwece nioladi.w:gIgaataɡ̶a niɡ̶ina niweenigi adakatiwece ɡ̶odaaleɡ̶ena, pida baɡ̶a dakatinece ɡ̶owokomaɡ̶a, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ja noditice.” (Jiɡ̶idaaɡ̶ee Jesus me ikee me jakataɡ̶a me jelicaɡ̶a okanicodaaɡ̶ica niweenigi.) 19[Odaa meetediogi, “Latopiwatigi me daɡ̶aɡ̶ica anaɡ̶aɡ̶a owooɡ̶otitiwaji. Ǥoweenigi ane dakatiwece ɡ̶onioladi ayakadi me napioyaɡ̶adi ɡ̶odaaleɡ̶ena.@8yNiɡ̶ijo Jesus naɡ̶a yetecetedicoace niɡ̶ijo noiigi-nelegi, ja dakatediwece diimigi, odaa niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶oige, moditalo, “Igame diitigilo ijoa ɡ̶adotaɡ̶a.”M7Niɡ̶ina oko anowajipatalo yotaɡ̶a leeditibige mowatacotece.” J6 Inoatawece ane jelicaɡ̶a jakataɡ̶ate we, odaa dakatiwece ɡ̶onioladi. Odaa niɡ̶ina ane icoɡ̶oticogi we anapioyaɡ̶adi ɡ̶odaaleɡ̶ena. Pida niɡ̶inoa notaɡ̶a ane noditedicogi ɡ̶onioladi, inaaɡ̶inoa ɡ̶olidaɡ̶ataka ane icoɡ̶otiwece ɡ̶odaaleɡ̶ena, jiɡ̶inaaɡ̶owo me napioi ɡ̶odaaleɡ̶ena.55c Jesus yalaɡ̶ate niɡ̶ica aneo me napioi ɡ̶odaaleɡ̶ena (Mateus 15.10-20) Jesus eniditacediogi niɡ̶ijo noiigi menagitacibeci midoataɡ̶a, odaa meetediogi, “Akaamitawecetiwaji, ajipaatalo niɡ̶inoa yotaɡ̶a, codaa jemaa mowooɡ̶otitiwaji!|4q Jaɡ̶awiitiwaji me diɡ̶ica ane jaoɡ̶a liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi me iwitecetiwaji lakataɡ̶a anetiɡ̶adiiɡ̶axinitece ɡ̶adaamipi. Jiɡ̶inoatiwaji owidi eletidi ɡ̶abatico niɡ̶ida ɡ̶abatiigi anejita.” _37 Niɡ̶ida aneni aɡ̶aleeɡ̶ikanitiwaji niɡ̶ijo oko me yaxawa eliodi aniaa eliodo. 2 Pida menitibecetiwaji nigica oko anida nimaweneɡ̶egi me yaxawa eliodi codaa me eliodo, pida nigeeta eliodi aniaa eliodo, ‘Ida Corban’ (ane diitigi ‘iboonigi ane jajigotalo Aneotedoɡ̶oji’). Odaa aɡ̶alee leeditibige me yaxawa eliodi aniaa eliodo.X1) Igaataɡ̶a Moisés mee niɡ̶ijo jotigide, ‘Aweniɡ̶ideni ɡ̶adiodi aniaa ɡ̶adiodo!’ Codaa eledi mee, ‘Leeditibige moyeloadi niɡ̶ijo oko ane beyagi me dotaɡ̶atibige eliodi codaa me eliodo.’T0! Odaa Jesus meetediogi, “Inoa owidi ɡ̶animaweneɡ̶ecotiwaji me daɡ̶awii niɡ̶ijo liiɡ̶enatakaneɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji awiitibige makati me iwitece niɡ̶inoa akamaɡ̶a ɡ̶adakataɡ̶atiwaji.s/_Odaa akaamitiwaji jiɡ̶ikani niɡ̶inoa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji, pida jiɡ̶iwitecetiwaji lakataɡ̶a niɡ̶inoa ɡ̶oneleegiwadi niɡ̶ina moiwilegi bootitedi, goopatedi, codaa mawii niɡ̶inoa eletidi anicinoa.” .1 Aɡ̶ica jaoɡ̶a niɡ̶ina modoɡ̶etetiwa, igaataɡ̶a odiiɡ̶axinaɡ̶atece niɡ̶inoa lowooko niɡ̶ina oko micataɡ̶a daɡ̶a yowooko.’ -Jesus niniɡ̶odi, meetediogi, “Akaamitiwaji niɡ̶ina anokeo mele! Isaías, niɡ̶ijo ane yatematitedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko niɡ̶ijo jotigide, eetece niɡ̶ina anewi, niɡ̶ijo naɡ̶a yalaɡ̶ataɡ̶awatiwaji. Maditaɡ̶a lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji iwoteloco niɡ̶ica Isaías ane yalaɡ̶ata, niɡ̶ijo neɡ̶ee niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji ligegi, anee, ‘Niɡ̶idi noiigi etidiweniɡ̶ide niɡ̶ina me notaɡ̶anaɡ̶a, pida aɡ̶etidemaa catiwedi laaleɡ̶enali, codaa leegitiwa metidetecetice. ),KOdaa niɡ̶ijoa fariseutedi ijaaɡ̶ijoa niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece najoinaɡ̶aneɡ̶eco oige Jesus, moditalo, “Igame leeɡ̶odi idiwa anodiotibigaɡ̶adici me doɡ̶odioteci lakataɡ̶a ɡ̶odaamipi, niodaɡ̶a me doɡ̶oiwilegiteda libaaɡ̶atedi?” +Niɡ̶ijo naɡ̶a dopiticoace moicoɡ̶oticogi balaacogolawaanaɡ̶a aneitedice niɡ̶inoa enaanaɡ̶a, odaa ja diniwilegitibigiwaji. Codaa odioteci niɡ̶icoa eletidi nakataɡ̶a, niɡ̶ina moiwilegi goopatedi, bootitedi nelecoli, nooleli, codaa me nipeli. .*ULeeɡ̶odi niɡ̶ijoa fariseutedi codaa miditawece noiigi judeutedi odioteci lakatigi niɡ̶ica laamipi. Aɡ̶ica anoyeligo nige deɡ̶ele moiwilegi libaaɡ̶atedi.y)kOnadi anigepidiɡ̶ica niɡ̶ijo anodiotibece Jesus moyeligo paon me doɡ̶oiwilegiteda libaaɡ̶atedi, odaa joɡ̶odinapeteɡ̶etege, leeɡ̶odi baɡ̶a lakatigi niɡ̶ijoa fariseutedi mecoɡ̶otace niwilecaɡ̶a nigepaa nige niodaɡ̶a. D(  Liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco laamipi judeutedi niɡ̶ica jotigide (Mateus 15.1-9) Niɡ̶ijoa fariseutedi ijaaɡ̶ijoa icoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés oicoɡ̶oticogi nigotaɡ̶a Jerusalém. Odaa oyatecoɡ̶otelogo Jesus.'%8Odaa Jesus igotetedeloco niɡ̶icoa nigotadawaanaɡ̶a, nigotadi codaa me nipodaɡ̶a. Icoatawece niɡ̶icoa ane licoli, odaa idiaaɡ̶oyaticoace niɡ̶ijoa eelotaginadi aneitice niɡ̶ina oko me dakapetibigiwage, odaa niɡ̶ijo oko odipokotalo Jesus me ika niɡ̶ijoa eelotaginadi mokexaa odibateloco laxabi nijayogo. Odaa ijotawece niɡ̶ijo eelotaginadi anodibateloco nijayogo ja nicilaɡ̶a. 4&a7Odaa joɡ̶owalediteloco iditawece nipodigi, onadeegitalo niɡ̶inoa eelotaginadi, niɡ̶ina baanaɡ̶a odiwoteloco nipe. Oyadeegiticogi niɡ̶ijo anodi migotetece Jesus. }Q~d}z||1{zzkyyIxwwhv tt sqqOpo1mlkjj9iVhg[f>dca`_6^ ]\[[Z+YXnWW$V'SSRTQQ PWOtM9LWKJJ2IjHHFFDCBB>??(=m<;:k99w8p76533211 //,++T*)b(w';&%$;#" b^'d  mc~MQx!i (Codaa oibanootece liɡ̶elatedi codaa ane nepilidi niɡ̶inoda wajekalodipi, codaa onowo niɡ̶ina mocaɡ̶ataɡ̶a moyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji micota meliodi me iloikatiditedibigiwaji.” F  'Lemaanigi monicotelogo nibaancotedi niɡ̶ina oko ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a midiwataɡ̶a niiakanaɡ̶axiidi, codaa midiwataɡ̶a nibaancotedi niɡ̶ina oko anoiweniɡ̶ide miditaɡ̶a nalooɡ̶o.ta & Jesus yalaɡ̶ate niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés (Mateus 23.1-36; Lucas 11.45-53; 20.45-47) Jesus niiɡ̶axitediniwace oko, odaa meetediogi, “Anidakitiogi niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés! Igaataɡ̶a lemaanigi me ewaligitibigiwaji modinixotinigi toonicogo ocaɡ̶ataɡ̶a ane lowoodaɡ̶agi niɡ̶ina oko ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a owotibige monicetibigiwaji codaa modeemitetibige miditaɡ̶a licooɡ̶adi oko.kO %Ijaaɡ̶ijo Davi meetalo, ‘Iniotagodi’. Enige igamigodaaɡ̶ee Niɡ̶icoa Aneotedoɡ̶oji ane nimonya me yakadi mokexaa ida aneetege licoɡ̶egi Davi?” Niɡ̶ijo noiigi-nelegi eliodi moyemaa niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Jesus. a; $Igaataɡ̶a Liwigo Aneotedoɡ̶oji eo Davi me dotaɡ̶a niɡ̶ijo neɡ̶ee, ‘Inoenoɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji meeteta Iniotagodi, “Anicootini iwai ibaaɡ̶adi nigepaa iɡ̶eke inatawece ɡ̶aneloɡ̶ododipi”.’  # Jesus digikatetece Niɡ̶icoa ane nimonyatedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji (Mateus 22.41-46; Lucas 20.41-44) Niɡ̶ijo Jesus me diiɡ̶axinaɡ̶a minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, odaa ja nigetediniwace niɡ̶ijo oko, meetediogi, “Niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, igame leeɡ̶odi moyakadi modi Niɡ̶icoa Aneotedoɡ̶oji ane niiɡ̶e mokexaa ida aneetege licoɡ̶egi Davi?kO "Jesus nadi niɡ̶ijo niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a ane diiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés mida lixakedi niɡ̶ijo me igidi. Odaa Jesus meeteta, “Ja domaɡ̶a ɡ̶adigomi Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e ɡ̶adaaleɡ̶ena.” Niɡ̶idiaaɡ̶idi naɡ̶a nigotedini Jesus me dotaɡ̶a, odaa aɡ̶aleeɡ̶ica anabo laaleɡ̶ena me ige me dineetalo. T! !Codaa daɡ̶axa mele me jemaanaɡ̶a manitawece ɡ̶odaaleɡ̶ena, minitawece ica ɡ̶odowoogo, codaa minitawece ɡ̶odiwigo, codaa minitawece ɡ̶odoniciwaɡ̶a. Odaa daɡ̶axa mele me jemaanaɡ̶a niɡ̶ina eledi oko anodaaɡ̶ejinaɡ̶a me idinemaanaɡ̶a, aliciagi niɡ̶ina me jalecaɡ̶a eijedi maditaɡ̶a nameeja Aneotedoɡ̶oji me idinilakidenaɡ̶atege leeɡ̶odi ɡ̶obeyaceɡ̶eco, codaa niɡ̶ina me jiboonaɡ̶atalo eletidi ɡ̶oboonaɡ̶a.” fE Odaa niɡ̶ijo niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a meetalo Jesus, “Niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a, ele motaɡ̶ani! Me enitece anewi niɡ̶ijo neɡ̶eni me oniniwatece Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji, odaa aɡ̶icoa eledi aneotedoɡ̶oji.1[ Codaa ida eledi niiɡ̶enatakaneɡ̶egi ane daɡ̶axa mida ane jaoɡ̶a, niɡ̶ijo anee, ‘Lajo memaani eledi oko digo aneni makamaɡ̶a adinemaani!’ Niɡ̶idoa itoataale niiɡ̶enatakaneɡ̶eco daɡ̶axa mida ane jaoɡ̶ate caticedi ijoatawece niɡ̶ijoa eletidi niiɡ̶enatakaneɡ̶eco.” 6e Lajo memaani Ǥaniotagodi Aneotedoɡ̶oji manitawece ɡ̶adaaleɡ̶ena, codaa minitawece ɡ̶adiwigo, codaa minitawece ɡ̶adowoogo, codaa minitawece ɡ̶adoniciwaɡ̶a!’.U Odaa Jesus ja igidi, meeteta, “Aneotedoɡ̶oji liiɡ̶enatakaneɡ̶eco ane daɡ̶axa mida ane jaoɡ̶ate, niɡ̶ijo niiɡ̶enatakaneɡ̶egi anee, ‘Ajipaatatiwaji, akaami anakaami loiigi Israel! Oniniwatece Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji, codaa Iniokiniwateda me Niotagodi inoatawece aninoa.I   Jesus yalaɡ̶ate niɡ̶ica niiɡ̶enatakaneɡ̶egi ane daɡ̶axa mida ane jaoɡ̶a (Mateus 22.34-40; Lucas 10.25-28) Onica anigepidiɡ̶ica niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés wajipatiogi niɡ̶ijoa saduceutedi modinotigimadetigi niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Jesus. Codaa yowooɡ̶odi Jesus mele me igiditediogi. Odaa jiɡ̶igo midoataɡ̶a Jesus me ige, meetalo, “Amiida ica Aneotedoɡ̶oji liiɡ̶enatakaneɡ̶egi ane daɡ̶axa mida ane jaoɡ̶a?” Z- Odaa niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi dice newiɡ̶a, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Noenoɡ̶odi niɡ̶ina oko ane newiɡ̶a, idiɡ̶ida aNoenoɡ̶odi émaɡ̶aɡ̶a. Odaa eliodi makamaɡ̶a adininaalenitiwaji.”  Ejiniɡ̶ica malomeɡ̶enitelocotiwaji aneetece Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi niɡ̶ijo neɡ̶eetece anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji micota meote niɡ̶inoa émaɡ̶aɡ̶a me newiɡ̶atace. Niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji me ideitedice catiwedi naɡ̶ajo nialawaana ane ídi, odaa meeteta Moisés, ‘Idioka limedi me Ee Noenoɡ̶odi Abraão, Noenoɡ̶odi Isaque, codaa me Noenoɡ̶odi Jacó.’a; Igaataɡ̶a nigicota Aneotedoɡ̶oji meote me newiɡ̶atace niɡ̶inoa émaɡ̶aɡ̶a, niɡ̶ina oko aɡ̶alee nadonaɡ̶ateloco, pida ja liciaco aanjotedi me daɡ̶a nadonaɡ̶a, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a nigajeeɡ̶a.?w Jesus meetediogi, “Eliodi mabataatiwaji leeɡ̶odi aɡ̶owooɡ̶oti aneetece Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a owooɡ̶oti Aneotedoɡ̶oji nimaweneɡ̶egi.U# Ina nigeote Aneotedoɡ̶oji niɡ̶inoa émaɡ̶aɡ̶a me newiɡ̶atace, amigepidiɡ̶ica niɡ̶ijo seete dinioxomigi anepaɡ̶a lodawa naɡ̶ajo iwaalo, igaataɡ̶a ijotawece nodawa naɡ̶ajo iwaalo?” E Odaa ijotawece niɡ̶ijo seete dinioxomigipi nodawa ajokajo iwaalo, pida aɡ̶ica anini lionigitege. Naɡ̶a nigo ijotawece, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi jaɡ̶aɡ̶a yeleo naɡ̶ajo wajekalo.B} Odaa niɡ̶ijo nioxoa liɡ̶eejetewa ja lodawa naɡ̶ajo wajekalo, pida niɡ̶idiaaɡ̶idi jaɡ̶aɡ̶a yeleo me diɡ̶icata lionigi. Odaa niɡ̶ijo eledi nioxoa jaɡ̶aɡ̶eo liciagi.k O Onica seete dinioxomigipi. Niɡ̶ica liidaɡ̶a naɡ̶a wado, odaa ja yeleo me diɡ̶ica lionigi.] 3 “Niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a, Moisés didikotigi ɡ̶odoiigi niɡ̶ida najoinaɡ̶aneɡ̶egi, ‘Nigica ɡ̶oneleegiwa wadonaɡ̶a ane yeleo me diɡ̶icata lionigipi, odaa nioxoa niɡ̶ijo ane yeleo leeditibige me lodawa naɡ̶ani wajekalo micoa lionaɡ̶atege. Odaa niɡ̶idi lionigipi micataɡ̶a daɡ̶a lionigipi niɡ̶ijo ane yeleo.’   Icoa saduceutedi oigetece Jesus anodaaɡ̶ee me newiɡ̶atace niɡ̶ina oko baanaɡ̶a nigo (Mateus 22.23-33; Lucas 20.27-40) Niɡ̶idiaaɡ̶idi jaɡ̶aɡ̶a onotalo Jesus icoa saduceutedi, niɡ̶ijo anodi Aneotedoɡ̶oji me deɡ̶eote me newiɡ̶atace niɡ̶ina oko baanaɡ̶a nigo. Odaa joɡ̶oige Jesus, moditalo,* M Odaa Jesus meetediogi, “Enice ajicitatiwaji César ane nebi, codaa aaɡ̶aɡ̶a ajicitalo Aneotedoɡ̶oji ane nebi.” Odaa joɡ̶oyopo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a. < q Odaa joɡ̶oyadeegitalo aca beexo, naɡ̶a nigetediniwace, meetediogi, “Ame latobi aniwoteloco ani beexo, codaa ame liboonaɡ̶adi ane diniditeloco?” Odaa modi, “César.”} Pida Jesus yowooɡ̶odi mokowo, odaa meetediogi, “Igame leeɡ̶odi madineenitiwatiwaji? Digawii anadeegitiwa beexo.”uc Igotibeci midoataɡ̶a Jesus, odaa moditalo, “Niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a, jowooɡ̶otaɡ̶a midioka limedi me enitece anewi, codaa aɡ̶ica mawii niɡ̶ina oko minoa anodiletibige daɡ̶akaami. Igaataɡ̶a aɡ̶ica mawii naɡ̶atetigi oko, pida ewi me iiɡ̶axinaɡ̶anitece naigi Aneotedoɡ̶oji. Domige lakapetegi ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶egi me jedianaɡ̶atece César dinyeelo, ninionigi-eliodi romaanotedi ane ɡ̶odiiɡ̶e me jedianaɡ̶a? Domigele me jedianaɡ̶a, oɡ̶oa aɡ̶ele?” 7g Niɡ̶ijoa fariseutedi oigetece Jesus migele moyediatece César icoa dinyeelo (Mateus 22.15-22; Lucas 20.20-26) Niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi oiiɡ̶etalo Jesus icoa fariseutedi ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibeci inionigi-eliodi Herodes. Oiiɡ̶e migotibeci onake doɡ̶owo Jesus meote okanicodaaɡ̶ica ligegi ane beyagi domoɡ̶owotibige me nilaagedi.~u Odaa niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi joɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a yatemati niɡ̶ijo natematigo me lakapetedipi. Odaa joɡ̶odoletibige moniwilo, pida odoitiogi niɡ̶ijo noiigi-nelegi. Odaa joɡ̶oika Jesus, odaa joɡ̶opitibeci. + Jiɡ̶ijaa Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji aneote naɡ̶ajo wetiɡ̶a me daɡ̶axa mida ane jaoɡ̶a. Odaa jopooɡ̶a niɡ̶ida loenatagi.’” Z- Ajawienatakanaɡ̶a me naɡ̶a alomeɡ̶enitelocotiwaji lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ijo mee, ‘Naɡ̶ajo wetiɡ̶a anoyaladi niɡ̶ijo anodabiteɡ̶etini diimigi, niɡ̶ina natigide jaɡ̶aniaaɡ̶ani naɡ̶aca wetiɡ̶a ane daɡ̶axa mida jaoɡ̶a caticedi niɡ̶ijoa eletidi wetiadi anoibake modabiteɡ̶etini diimigi. ve Odaa Jesus jeɡ̶eetediogi, “Amiida ica anakatitiwaji meo niɡ̶ijo ane nepilidi nawodigijedi? Enagi, odaa ja diiɡ̶enatakatiogi monigodi niɡ̶ijoa nawodaɡ̶anadi, codaa yajigotiogi eletidi nawodaɡ̶anadi niɡ̶idiwa lawodigijedi.$A Odaa joɡ̶odibata niɡ̶ijo lionigi niɡ̶ijo ane nebi nawodigijedi, odaa joɡ̶oyeloadi, codaa oyaladiticogi lolaadi wetice niɡ̶ijoa nawodigijedi.” 8i Pida niɡ̶ijoa nawodaɡ̶anadi noɡ̶onaditege niɡ̶ijo lionigi, odaa dinotaɡ̶aneɡ̶e, modi, ‘Niɡ̶ina niɡ̶ijo lionigi niɡ̶ijo ane nepilidi niɡ̶idiwa nawodigijedi, anicota me nepilidi niɡ̶inoa lawodigijedi. Jeloataɡ̶a, odaa ja jakataɡ̶a me ɡ̶onepilidi niɡ̶idiwa nawodigijedi!’gG Niɡ̶ijo ane nebi niɡ̶ijoa nawodigijedi ini ica lionigi aneliodi me yemaa. Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ja iiɡ̶eticogi niɡ̶ijo lionigi midiwataɡ̶a lawodigijedi. Meetibige le, ‘Odeemitetibige leeɡ̶odi me ionigi.’E~ Odaa niɡ̶ijo ane nebi niɡ̶ijoa nawodigijedi ja niiɡ̶etace ica eledi liotagi, pida niɡ̶ijoa nawodaɡ̶anadi baanoɡ̶oyeloadi. Odaa onalee niiɡ̶e icoa eletidi liimetedi, pida niɡ̶ijoa nawodaɡ̶anadi owo liciagi niɡ̶ijoa eletidi liimetedi. Ica eledi dinalaketibigiwaji, icaaɡ̶ica eledi boɡ̶onigodi.%}C Odaa niɡ̶ijo ane nebi ja niiɡ̶etace ica eledi liotagi, pida niɡ̶ijoa nawodaɡ̶anadi onigidatice, codaa oyacilotidi lacilo, codaa owo me niboliɡ̶a.|  Pida niɡ̶ijoa nawodaɡ̶anadi odibata niɡ̶ijo nimeedi, odaa onalaketibige, codaa oiiɡ̶e mopi me diɡ̶icata ane yadeegi.3{_ Niɡ̶ijo niɡ̶icota limedi me nopilaɡ̶aditedio elali, niɡ̶ijo ane nebi niɡ̶ijoa nawodigijedi nimonya ica liotagi me dienaɡ̶atalo niɡ̶ijoa elali ane nepilidi.uz e Ica natematigigi icoa nawodaɡ̶anadi abeyacaɡ̶aɡ̶a (Mateus 21.33-46; Lucas 20.9-19) Jesus jiɡ̶idaaɡ̶eyatedigi me yatematitediogi natematiko anida ane iciaceeketetege me diiɡ̶axinaɡ̶a. Odaa meetediogi, “Ica ɡ̶oneleegiwa eyatedi uuva libatatiidi, odaa ja niotaa, codaa eo ligixitaɡ̶anaɡ̶axi me niopaaɡ̶aditedi uuva me yoe viinyo, codaa eo lipe lajo moibeo niɡ̶ijoa lawodigijedi niɡ̶inoa nowienoɡ̶ododi. Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ja niwaiɡ̶awepodi icoa nawodaɡ̶anadi, odaa jiɡ̶igo diniwiajeticogi ica eledi iiɡ̶o.`y9 !Odaa joɡ̶oigidi Jesus, moditalo, “Ajowooɡ̶otaɡ̶a ane niiɡ̶e João!” Odaa Jesus meetediogi, “Enice amaɡ̶aɡ̶a jatematitaɡ̶awatiwaji ane najigotiwa inaɡ̶atetigi me jaote niɡ̶inoa yoenataka.” x Pida nigejinaɡ̶a me niɡ̶ina oko oiiɡ̶e João, odaa niɡ̶ina oko joɡ̶oyelatoɡ̶odomi.” Odoitiogi niɡ̶idi noiigi leeɡ̶odi iditawece niɡ̶idi oko oyiwaɡ̶adi João mewi me niɡ̶inaaɡ̶ina niɡ̶ina ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko.[w/ Odaa joɡ̶odinotigimadetigi, modi, “Nigejinaɡ̶a me Aneotedoɡ̶oji ane yajigote naɡ̶atetigi João, odaa jeɡ̶eetedoɡ̶owa, ‘Enice igame leeɡ̶odi me daɡ̶a iwaɡ̶atitedatiwaji lotaɡ̶a João?’v) Amiijo ica ane yajigota João Batista naɡ̶atetigi me nilegetiniwace oko? Domige Aneotedoɡ̶oji, oɡ̶oa domigoko? Jemaa madigititiwaji!” u Odaa Jesus meetediogi, “Jeloɡ̶oditaɡ̶awatiwaji ane najigotiwa inaɡ̶atetigi niɡ̶ina nige adigiti ane ɡ̶adigeetece.Bt} Odaa moditalo Jesus, “Amiida ica ɡ̶anaɡ̶atetigi miticoiticoace niɡ̶ijo oko minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi? Codaa amiijo ane yajigotaɡ̶awa ica ɡ̶anaɡ̶atetigi?” xsi  Ica naɡ̶atetigi Jesus (Mateus 21.23-27; Lucas 20.1-8) Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece jiɡ̶icotaciobece manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Jerusalém. Jesus igotedigi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, odaa joɡ̶ototalo niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi, ijaaɡ̶ijoa niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, ijaaɡ̶ijo laxokodi lacilodi niɡ̶ijo noiigi.?rw Pida nige daɡ̶a ixomaɡ̶ateeniticetiwaji niɡ̶ina ane beyagi anowotaɡ̶adomi eledi oko, odaa Ǥadiodi ane ideite ditibigimedi aixomaɡ̶ateetedice ɡ̶abeyaceɡ̶ecotiwaji.” iqK Codaa niɡ̶ina motaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji, ixomaɡ̶ateenitice okanicodaaɡ̶ica ane beyagi aneotaɡ̶adomi eledi oko, amaleeɡ̶aɡ̶a Ǥadiodi ane ideite ditibigimedi ixomaɡ̶ateetedice ɡ̶abeyaceɡ̶ecotiwaji.kpO Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi mejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina motaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji, mokanicodaaɡ̶ica anipokitalo, iwaɡ̶ati Aneotedoɡ̶oji me yajigotedaɡ̶awatiwaji, odaa yajigotedaɡ̶awa niɡ̶ica ane ipokitalo.o Niɡ̶ina nigewi me iwaɡ̶atitiwaji, akati me enita naɡ̶adi wetiɡ̶a, ‘Emii, adinokolenitinigi akiidi-eliodi!’ Odaa nige daɡ̶a awienatakanitiwaji, pida nige iwaɡ̶atakani micota niɡ̶ijo ane ɡ̶agegita, odaa Aneotedoɡ̶oji eote micota.Mn Odaa Jesus ja igidi, meeteta, “Anakatonitetiwaji Aneotedoɡ̶oji! m9 Odaa Pedro ja nalaɡ̶atibige niɡ̶ijoa Jesus lotaɡ̶a, odaa meetalo, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi, digawini! Naɡ̶ajo niale ane ixoomi ja yadilo.” ]l3  Jesus diiɡ̶axinaɡ̶atetece me leeditibige me jinakatonaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji (Mateus 21.20-22) Naɡ̶a nigoi, Jesus ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece inaaɡ̶igotacinece niɡ̶ijo ligi, odaa joɡ̶onadi naɡ̶ajo libatadi fiigo. Naɡ̶ajo niale adatawece yadilo, codaa me litodi yadilo.Jk  Naɡ̶a ɡ̶ocidi Jesus ja noditacedice nigotaɡ̶a Jerusalém. Pj Odaa niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijaaɡ̶ijoa niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés joɡ̶odibodiceta niɡ̶ijo Jesus aneote. Odaa joɡ̶odoletibige niɡ̶ica nimaweneɡ̶egi moyeloadi, pida odoitalo leeɡ̶odi inatawece oko oyopo niɡ̶ijo ane diiɡ̶axinaɡ̶atetece.7ig Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi jiɡ̶idiaaɡ̶itedice me niiɡ̶axitediniwace ica oko, meetediogi, “Maditaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi diniditeloco niɡ̶icoa Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, niɡ̶ijo neɡ̶ee, ‘Oyatigi iɡ̶eladi me “Diimigi aneitice inatawece noiigi moyakadi moyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji”.’ Pida jaɡ̶awiitiwaji Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi me liciagi niɡ̶ina liɡ̶eladi olicaɡ̶aɡ̶a.” phY Aɡ̶ica ane ika me ixomaɡ̶atice minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi me yoyaɡ̶adi elaanaɡ̶a.g7  Jesus iticoitedicoace icoa anoojetekaɡ̶a anidiaaɡ̶i minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi (Mateus 21.12-17; Lucas 19.45-48; João 2.13-22) Odaa Jesus ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece noɡ̶otota nigotaɡ̶a Jerusalém, odaa ja dakatediwece minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, odaa jiɡ̶idaaɡ̶eyatedigi me iticoitedicoace ijoatawece niɡ̶ijoa anoojetekaɡ̶a codaa me niɡ̶ijo ane oojeteeɡ̶a. Odaa yamaɡ̶atedini nameejatedi niɡ̶ijo ane libakedi moiikoaɡ̶e dinyeelo codaa eledi yamaɡ̶atedini nibaancotedi niɡ̶ijo anoyaa yotipitedi.5fc Odaa Jesus jeɡ̶eete naɡ̶ajo niale, “Niɡ̶ina natigide, aɡ̶aleeɡ̶ica ane yeligo ɡ̶atá.” Odaa niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶owajipatalo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a. uec Odaa ditigedi naɡ̶a nadite aca niale fiigoigo ane daamotiide. Odaa jiɡ̶igo iwi daɡ̶aca ela. Pida niɡ̶ijo niɡ̶icote naɡ̶ajo niale, aɡ̶aca yakadi otaɡ̶anitece ela, inokinoa laamotiidi, leeɡ̶odi anaɡ̶a limedi me etaye.Jd  Jesus ixoo naɡ̶ajo niale fiigoigo (Mateus 21.18-19) Naɡ̶a nigoi Jesus ja noditedicogi Betânia, odaa leecawaanigi ja deemitete me nigicile.Dc Jesus ja dakatediwece nigotaɡ̶a Jerusalém, odaa jiɡ̶igo minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi. Naɡ̶a dakatediwece, odaa iwitedigi initawece le. Niɡ̶idiaaɡ̶idi ja noditedice leeɡ̶odi naɡ̶a ɡ̶ocidi, odaa jiɡ̶igo manitaɡ̶a nigotakawaana Betânia lixigaɡ̶awepodi niɡ̶ijo dooze anodiotibece. obW Jemaanaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me ibinie Niɡ̶iniwa anida aneetetege licoɡ̶egi inionigi-eliodi Davi, ane niiɡ̶etedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶oninionigi-eliodi, liciagi Davi me ninionigi-eliodi niɡ̶ijo ɡ̶odaamipi!” a- Odaa ijo oko anigotibeci lodoe Jesus, codaa ica eledi boɡ̶odiotece lowidi napaawaɡ̶ateloco, modi, “Jiweniɡ̶idenaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji! Codaa jemaanaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me ibinie Niɡ̶inoa anenagi ibake naɡ̶atetigi Liboonaɡ̶adi Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji! *`M Eliodi oko oipecetedice nicaapatedi niɡ̶ijo naigitece, odaa ica eledi onakagidi exate-lamodi oipecetinece naigi. (Idaɡ̶aee leeɡ̶odi moiweniɡ̶ide Jesus.)!_; Odaa noɡ̶oyadeegitalo Jesus niɡ̶ijo boliicawaanigi, odaa joɡ̶oyexaɡ̶ateloco nicaapatedi niɡ̶ijo boliicawaanigi, odaa Jesus ja waxoditedeloco.D^ Odaa niɡ̶ijo itoatataale anodiotibece Jesus joɡ̶oigidi niɡ̶ijo aneetediogi Jesus me ligegi. Odaa niɡ̶ijo oko joɡ̶oikatece niɡ̶ijo anodiotibece Jesus moyadeegi boliicawaanigi.] Odaa ica oko anidiaaɡ̶itice ja nigikanaɡ̶a, moditiogi, “Igaamenitiwaji? Igame leeɡ̶odi mowilecenitiwaji ini boliicawaanigi?” Q\ Odaa niɡ̶ijo itoatataale anodiotibece jiɡ̶igotibeci, odaa joɡ̶otota niɡ̶ijo boliicawaanigi naigitece, dinigoetini ipegitege lapoagi ica diimigi. Odaa joɡ̶oyowilece niɡ̶ijo boliicawaanigi.7[g Pida nigica aneetaɡ̶awatiwaji, ‘Igame leeɡ̶odi mowilecenitiwaji ini boliicawaanigi?’, odaa enita, ‘Ǥoniotagodi yopotedibige. Nopilaɡ̶adi natigidawaanigi.’” ^Z5 “Emiitiwaji manitaɡ̶a nigotakawaana digoida ɡ̶ododoe. Nige akaatiobecetiwaji, aɡ̶ica daɡ̶a leegi icoota boliicawaanigi ane dinigoetini analeediɡ̶ica mowaxoditeloco. Odaa owilecenitiwaji, anadeegitiwa.7Y i Jesus dakatediwece nigotaɡ̶a Jerusalém me liciagi niɡ̶ina inionigi-eliodi (Mateus 21.1-11; Lucas 19.28-40; João 12.12-19) Jesus ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece noɡ̶odipegita nigotaɡ̶a Jerusalém, odaa joɡ̶ototicogi minitaɡ̶a ica lojotaɡ̶adi ane liboonaɡ̶adi “Lojotaɡ̶adi Oliveira”, anipegitege icoa nigotadawaanaɡ̶a ane liboonaɡ̶adi Betfagé aniaa Betânia. Odaa Jesus ja iiɡ̶e itoa niɡ̶ijo anodiotibece, odaa meetediogi,_X7 4Odaa Jesus meeteta, “Emii, ja ɡ̶adicili leeɡ̶odi manakatoni Aneotedoɡ̶oji me yakadi me ɡ̶adicilatiti.” Ajaaɡ̶ajo naɡ̶aca lakata Bartimeu jona yatetacibece, odaa ja diotece Jesus mijotaɡ̶a naigi. 0WY 3Odaa Jesus ja ige, meeteta, “Amiini ica anemaani me jaotaɡ̶adomi?” Odaa niɡ̶ijo ɡ̶olaɡ̶a ja niniɡ̶odi, meetalo, “Iniotagodi, jemaa me jatetacibece.”uVc 2Odaa Bartimeu ja yokoletice aca nicaapa, codaa yediiɡ̶a me dabiditini, odaa jiɡ̶igo midoataɡ̶a Jesus.MU 1Odaa Jesus ja dabiditedi, odaa ja diiɡ̶enatakate monadeegitalo. Odaa joɡ̶onidita niɡ̶ijo ɡ̶olaɡ̶a, modita, “Eloodaɡ̶ateeni ɡ̶adaaleɡ̶ena! Adabititini! Jeɡ̶eniditedaɡ̶awa.”8Ti 0Pida eliodi oko oyapeteɡ̶e, codaa moiiɡ̶e me notokotini. Pida jeɡ̶epaanaɡ̶a dapaawetibece, mee, “Akaami, anida anenitege licoɡ̶egi inionigi Davi, adiwikodeni!” hSI /Niɡ̶ijo naɡ̶a wajipatibece modi Jesus anelatedigi nigotaɡ̶a Nazaré me inaaɡ̶igotedinece aneitice, odaa jiɡ̶idaa dinanatigi me dapaawe, mee, “Jesus, anida anenitege licoɡ̶egi inionigi Davi, adiwikodenita!” 'RG . Jesus icilatidi ica ɡ̶olaɡ̶a ane liboonaɡ̶adi Bartimeu (Mateus 20.29-34; Lucas 18.35-43) Jesus ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶oyakagiditeloco nigotaɡ̶a Jericó. Niɡ̶ijo naɡ̶a doletibige me noditedice naɡ̶ajo nigotaɡ̶a, ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece icaaɡ̶ica noiigi-nelegi, odaa jiɡ̶icote ica ɡ̶oneleegiwa ɡ̶olaɡ̶a ane liboonaɡ̶adi Bartimeu, lionigi Timeu. Bartimeu idiaa nicote liniogotibece naigi, dipokotibige dinyeelo.yQk -Igaataɡ̶a codaa me Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, ajanagi daɡ̶a jiotage niɡ̶ina oko, pida janagi me Ee niotagi, codaa me etidajigo me ideleo, odaa ja jao Aneotedoɡ̶oji me yakadi me dibatetege eliodi oko.” P ,Odaa niɡ̶ina oko ane yemaa me dibata odoejegi nimedi ɡ̶adiwigotigitiwaji, niɡ̶ini leeditibige makaamitawecetiwaji aotageni.7Og +Jiniɡ̶idaaɡ̶enitiwaji digo miditaɡ̶a. Pida niɡ̶ina ane yemaa mida naɡ̶atetigi ɡ̶adiwigotigitiwaji, niɡ̶ini oko leeditibige makaamitawece dibataɡ̶adomitiwaji.4Na *Odaa Jesus jeɡ̶eniditediogi modipegitalo, odaa meetediogi, “Niɡ̶ijo anoditiogi me ɡ̶odacilodi, owooɡ̶otitiwaji me lemaanigi me iiɡ̶e niɡ̶ina oko, codaa niɡ̶ina oko anodiletibige niɡ̶ina eledi oko diɡ̶ida naɡ̶atetigi, niɡ̶ijo oko lemaanigi me ibake epaanaɡ̶a naɡ̶atetigi.M{ )Niɡ̶ijo eledi deez anodiotibece Jesus owajipata niɡ̶ijo Tiago ijaa João anodipokotalo Jesus, odaa joɡ̶oyelatema._L7 (Pida aɡ̶ica inaɡ̶atetigi deɡ̶ejitaɡ̶awatiwaji me akati manicootini ibaaɡ̶adi, iniaaɡ̶eledi inimagijegi. Aneotedoɡ̶oji yajigote niɡ̶idiwa nimetiidi niɡ̶ica oko anepaa iolatedice me nicoteloco.” ,KQ 'Odaa joɡ̶oigidi, moditalo, “Jakataɡ̶a!” Odaa Jesus meetediogi, “Awikodeetiwaji anodaaɡ̶eji me jawikode, codaa me ɡ̶adelewi, anodaaɡ̶eji me ideleo.\J1 &Pida Jesus meetediogi, “Aɡ̶owooɡ̶otitiwaji niɡ̶ica anipokitibige. Domigakatitiwaji mawikodee anodaaɡ̶eji me jawikode, codaa domige akatitiwaji mawikodee nigepaa ɡ̶adelewi anodaaɡ̶eji me ideleo?”I %Odaa joɡ̶oigidi, moditalo, “Niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji nige ɡ̶adinelecaɡ̶ateeni, nigicota me iiɡ̶eni inoatawece, ɡ̶odikaneɡ̶egi me ɡ̶odicote ɡ̶awai oniniteci diɡ̶etege ɡ̶abaaɡ̶adi iniaaɡ̶eledi diɡ̶etege ɡ̶animagijegi.” cH? $Odaa Jesus nigetediniwace, meetediogi, “Amiini ica anemaanitiwaji me jaotaɡ̶adomi?”&GE # Tiago ijaa João ida nipoketegitalo Jesus (Mateus 20.20-28) Tiago ijaa João ane lionigipi Zebedeu, jiɡ̶igotibeci odipegitalo Jesus, odaa moditalo, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi, jemaanaɡ̶a mawiitoɡ̶odomi ane jipokaɡ̶ataɡ̶awa.”\F1 "Odaa niɡ̶idi ane daɡ̶a judeutedi oyametibigiji, etidalaketibige, codaa metidawaletice, odaa jeɡ̶etideloadi. Pida nigidiaaɡ̶idi nige ixomaɡ̶atedijo itoatadiɡ̶ida nokododi, odaa ja idewiɡ̶atace.” E  !Meetediogi, “Digawini! Ja jowicaɡ̶ata nigotaɡ̶a Jerusalém. Odaa Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi etidajigotiogi niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi, ijaaɡ̶ijoa niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. Odaa modi me leeditibige metideloadi, codaa aaɡ̶aɡ̶a etidajigotiogi niɡ̶ijo ane daɡ̶a judeutedi.jDM Jesus yalaɡ̶atace moyeloadi (Mateus 20.17-19; Lucas 18.31-34) Jesus ijaaɡ̶ijo anodiotibece eɡ̶idaaɡ̶ee mewaligitibigiwaji, odaa joɡ̶odowicetibigimece manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Jerusalém. Jesus igo lodoe niɡ̶ijo anodiotibece odaa one oyopo. Niɡ̶ijo oko anodiotece doitibigiwaji. Odaa Jesus jeɡ̶eniditediogi niɡ̶ijo dooze anodiotibece, ixipetedicoace. Odaa yeloɡ̶oditediogi ane ninyaagi.oCW Eliodi oko ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a niɡ̶inoa nokododi digoina iiɡ̶o, niɡ̶idi oko icota me iwikodadipi. Odaa eliodi oko ane iwikodadipi niɡ̶inoa nokododi, niɡ̶idi oko icota me daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egipi.” 7Bg Aneotedoɡ̶oji yajigote niɡ̶ini oko caticedi niɡ̶icoa ane yaladi malee newiɡ̶a niɡ̶ina iiɡ̶o. Aneotedoɡ̶oji yajigote anige liwokodi taalia caticedi ane liwokodi niɡ̶ica anoyaladi. Codaa niɡ̶ini oko dinigaanyetece liɡ̶elatedi, nioxoadipi, niwaalepodi, eliododipi, nigaanigipawaanigi, codaa me niiɡ̶otedi. Codaa icota moiatetibeci, pida nigidiaaɡ̶idi idioka limedi me yewiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.A+ Jesus ja igidi, meeteta, “Ejitaɡ̶awa niɡ̶ina anewi. Inatawece oko anoyaladi liɡ̶eladi, nioxoadipi, codaa me niwaalepodi, eliodi, eliodo, lodawa, lionigipi, codaa me niɡ̶inoa niiɡ̶otedi Ee leeɡ̶odi, codaa me leeɡ̶odi me yatematitedibece nibodicetedi anele,:@m Odaa Pedro jiɡ̶idaaɡ̶eyatedigi me yotaɡ̶aneɡ̶e Jesus, meetalo, “Digawini! Ja jikanaɡ̶atedice ijoatawece ane ɡ̶onepilidi leeɡ̶odi me jiwaɡ̶atibigaɡ̶adici.”9?k Odaa Jesus naɡ̶a niipetacediogi, odaa meetediogi, “Niɡ̶ina oko aɡ̶ica nimaweneɡ̶egi deɡ̶epaaɡ̶owo midioka limedi me newiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, pida Aneotedoɡ̶oji biɡ̶ida nimaweneɡ̶egi. Codaa yakadi meote okanicodaaɡ̶ica, aɡ̶ica idi ane daɡ̶a yakaditeda meote.” _>7 Niɡ̶ijo anodiotibece noɡ̶owajipatacalo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a, odaa nawelatacibigiwaji. Odaa ja dinigetiwage, modi, “Enice, amigijo ica ane yakadi midioka limedi me yewiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji?” = Eneɡ̶egi dakake Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶ena niɡ̶ina liico, aliciagi gameelo me dakatiwece etakado lawimaɡ̶ajegi.” (<I Niɡ̶ijo anodiotibece eliodi me nawelatibigiwaji niɡ̶ijo noɡ̶owajipatalo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a. Pida Jesus eɡ̶idaaɡ̶ee me dotaɡ̶a, meetediogi, “Ionigipi, dakake Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶ena niɡ̶ina oko ane dinaɡ̶akatiditalo niɡ̶ina ane niliicaɡ̶ajetecidi!";= Odaa Jesus niipetediogi niɡ̶ijo anodiotibece monawiile, odaa meetediogi, “Ica me dakake Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶ena niɡ̶ina liico!” s:_ Niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa naɡ̶a wajipatalo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Jesus, odaa deemitetece catiwedi laaleɡ̶ena dakake meo niɡ̶ijo aneeteta Jesus. Odaa eliodi magecaɡ̶alo, odaa joɡ̶opi, leeɡ̶odi owidi niɡ̶icoa ane nepilidi. 9' Jesus naɡ̶a iwiteta, odaa eliodi me yemaa, odaa meeteta, “Onaniɡ̶idatece ane leeditibige mawii. Aani niɡ̶icoa ane ɡ̶anepilidi, odaa edianitece ɡ̶aninyeelo niɡ̶ina madewetedipi. Odaa jiɡ̶idaa Aneotedoɡ̶oji nige yajigotedaɡ̶awa owidi ɡ̶anepilidi digoida ditibigimedi. Odaaɡ̶anagi, pida leeditibige me ɡ̶adigomi mawikodee nigepaa ɡ̶adelewi, odaa baɡ̶akati maniwitici.”`89 Odaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ja igidi, meetalo, “Iniiɡ̶axinoɡ̶odi, idioka limedi me jeemitetibige idiwatawece niɡ̶idiwa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco niɡ̶ijo maleeɡ̶ee nigaanigi codaa niɡ̶ina natigide.” 67e Joɡ̶owooɡ̶oti liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji. Aneotedoɡ̶oji ɡ̶odiiɡ̶e, meete, ‘Jinaɡ̶a aijee, jinaɡ̶a aɡ̶olaɡ̶atakani, jinaɡ̶a olice, codaa jinaɡ̶a ilikoni. Aweniɡ̶ideni ɡ̶adiodi, codaa me ɡ̶adiodo.’ Codaa jinaɡ̶a inaaleni eledi oko manoɡ̶aa ane nebi.” z6m Odaa Jesus meeteta, “Igame leeɡ̶odi menitiwa me Ee ele? Aɡ̶ica anele, iniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji mele.C5  Ica ɡ̶oneleegiwa liico dakapetege Jesus (Mateus 19.16-30; Lucas 18.18-30) Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a idaa diitacedicogi me diniwiaje, odaa ica ɡ̶oneleegiwa walokoditege, odaa ja yamaɡ̶atedi lokotidi lodoe Jesus. Odaa ja ige, meetalo, “Iniiɡ̶axinoɡ̶odi anele, amiida ica ane leeditibige me jao midioka limedi me idewiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji?” u4c Odaa Jesus nibedotedi niɡ̶ijo nigaanigipawaanigi, odaa ja ipeketedeloco libaaɡ̶atedi me ibinietediogi. .3U Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. Aneotedoɡ̶oji aiiɡ̶e laaleɡ̶ena niɡ̶ina oko ane daɡ̶a dibatege anodaaɡ̶ee niɡ̶ina nigaanigawaanigi me dibatege.”L2 Pida Jesus naɡ̶a nadi niɡ̶ijo anodiotibece niɡ̶ica anowote, odaa ja yelatetema, odaa meetediogi, “Ikanitiwaji niɡ̶ina nigaanigipawaanigi menagitibeci meetaɡ̶a, jinaɡ̶a oliitege menagitibeci meetaɡ̶a, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji iiɡ̶e laaleɡ̶enali niɡ̶ina oko ane liciagi niɡ̶ina nigaanigipawaanigi.W1' Jesus ibinietediogi ica nigaanigipawaanigi (Mateus 19.13-15; Lucas 18.15-17) Ica noiigi oyadeegitalo Jesus nigaanigipawaanigi me ipeketedeloco libaaɡ̶atedi me ibinietediogi. Pida niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶odowocetege niɡ̶ijo oko anonadeegi lionigipi. 0 Codaa naɡ̶ana iwaalo ane yaladi lodawa, nige lodawa eledi ɡ̶oneleegiwa, odaa ja iɡ̶olaɡ̶adi niɡ̶ijo odoejegi lodawa.” /7 Odaa Jesus meetediogi, “Niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa ane yaladi lodawa, odaa nige lodawa eledi iwaalo, odaa ja iɡ̶olaɡ̶adi naɡ̶ajo odoeje lodawa.*.M Niɡ̶ijo naɡ̶a idiaaɡ̶itice minitaɡ̶a ica diimigi ane lotokaɡ̶adi, odaa niɡ̶ijo anodiotibece Jesus joɡ̶oigetece ane diitigilo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a.p-Y Odaa niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji ane yadoneɡ̶etediwage, aɡ̶ica oko ane yakadi me yawalacetiwage.” +,O Odaa niɡ̶ijo itoataale ja micataɡ̶a doɡ̶okinitece oko.’ Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee aɡ̶alee liciagi miniwataale oko, pida ja micataɡ̶a doɡ̶okinitece oko.r+] Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi ɡ̶oneleegiwa me ika eliodi, eliodo niɡ̶ina naɡ̶a lodawa naɡ̶ana lodawa.B*} Pida niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji neɡ̶eote inoatawece aninoa, jiɡ̶idaa ane yalaɡ̶ata Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, mee, ‘Aneotedoɡ̶oji eote ɡ̶oneleegiwa aniaaɡ̶iwaalo.) Odaa Jesus ja igidi, meetediogi, “Moisés iditini niɡ̶ida lajoinaɡ̶aneɡ̶egi leeɡ̶odi ɡ̶adaaleɡ̶enali me dakake.-(S Odaa joɡ̶oigidi, moditalo, “Moisés ika niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa meo idí notaɡ̶anaɡ̶axi ane yalaɡ̶ata me yaladi lodawa, odaa yakadi me iiɡ̶e mopi.” '! Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a niniɡ̶oditediogi, odaa ja nigetediniwace, meetediogi, “Amiini ica Moisés ane iiɡ̶etaɡ̶awa mawiitiwaji?”f&E Icoa fariseutedi igotibeci midoataɡ̶a, odaa joɡ̶oige, moditalo, “Ica ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶egi domige ika ina ɡ̶oneleegiwa me yaladi lodawa?” Domoɡ̶odoletibige me nilaagedi Jesus mowote niɡ̶ijoa lotaɡ̶a.% + Jesus diiɡ̶axinaɡ̶a yalaɡ̶ate nalataɡ̶aneɡ̶egi (Mateus 19.1-12; Lucas 16.18) Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a noditedicogi nipodigi Galiléia, odaa jiɡ̶igo miditaɡ̶a nipodigi Judéia, daato akiidi Jordão. Ica noiigi-nelegi odinatecoɡ̶oteetacelogo, codaa modipegitalo, odaa ja niiɡ̶axitacediniwace, ane ligileɡ̶egi. }~M}}|9zcyww6vv u%srqconmk@jjSiizhYg*fgdd\cbaa`Q__^\\0[Z Y>=p;;::X98655?4{3a210/.-+?*/))g(''"&&%#f"]!H O8O<z G > ]LmNy}%!Odaa onaxacoɡ̶otice lacilo, oyatitalo laxacoɡ̶onaɡ̶adi, onawaletedice, codaa moyamaɡ̶atedini lokotidi lodoe, onowo moiweniɡ̶ide.a$;Odaa jiɡ̶idaaɡ̶oyatedigi moyame, modi, “Niɡ̶idoa ninionigi-eliodi judeutedi!”Q#Odaa joɡ̶onixomeɡ̶etedinigi Jesus aca caapa lixagotoɡ̶ogo, liciagi nicaapa niɡ̶inoa inionaɡ̶a-eloodoli. Odaa joɡ̶owo lale odatika lalepiɡ̶igo moyoe, odaa joɡ̶onixotinece Jesus lacilo.Y"+ Niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi oyametibigo Jesus (Mateus 27.27-31; João 19.2-3) Odaa niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi joɡ̶oyadeegi Jesus catiwedi niɡ̶ijo diimigi-nelegi, liɡ̶eladi niɡ̶ijo lacilo romaanotedi, odaa ijoatawece niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi dinatecoɡ̶otee.w!gPilatos yemaa me yocaɡ̶aneɡ̶e niɡ̶idi noiigi. Odaa joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me ikatema Barrabás, odaa ja diiɡ̶enatakatalo monalaketedibige Jesus, yajigo midiwataɡ̶a iodaɡ̶awadi moyototedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate moyeloadi. C Odaa Pilatos ja nigetaciniwace, meetiogi, “Pida amiida ica loenatagi ane beyagi?” Odaa jeɡ̶epaanaɡ̶a napaawaɡ̶ateloco, modi, “Otonitedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate meloati!” kO Odaa niɡ̶ijo noiigi napaawaɡ̶ateloco, modi, “Otonitedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate meloati!”*M Pilatos ja nigetaciniwace, meetiogi, “Enice, amiida anemaani mejigotalo niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa ane alitedigitiwaji me ‘Ninionigi-eliodi judeutedi’?” ?w Pida niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi idioka limedi moyoniciwaɡ̶adi niɡ̶ica noiigi modipokota Pilatos me daɡ̶a ikatedice Jesus, pida odipokota mijapaɡ̶a ikatice Barrabás.  Pilatos eote niɡ̶ijoa lotaɡ̶a leeɡ̶odi yowooɡ̶odi niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi moyajigo Jesus leeɡ̶odi monocetema. }s Odaa Pilatos igidi, meetiogi, “Emaanitiwaji me jikatedaɡ̶adomitiwaji ninionigi-eliodi ɡ̶adoiigi judeutedi?” Niɡ̶ijo noiigi-nelegi dinatecoɡ̶otee, odaa jiɡ̶idaaɡ̶oyatigi modipokota Pilatos niɡ̶ica ane ligileɡ̶egitibece meo.ROdaa onini ica niwilogojegi ane liboonaɡ̶adi Barrabás. Barrabás icaaɡ̶icoa lokaaɡ̶etedi diniwilotibigiwaji leeɡ̶odi me nideleɡ̶etiniwace romaanotedi ane niiɡ̶enatakanaɡ̶a, codaa daije.{o Odiiɡ̶enatakatalo moyeloadi Jesus (Mateus 27.15-26; Lucas 23.13-25; João 18.39–19.16) Niɡ̶ina me nakatio lalokegi Páscoa, Pilatos ligileɡ̶egi me ikatema niɡ̶idi noiigi judeu onidateci niwilogojegi, niɡ̶ica anepaaɡ̶odipokotibige niɡ̶idi noiigi.T!Pida Jesus aɡ̶ica gaantokaaɡ̶ida ligegi, odaa Pilatos eliodi me yopo. .UOdaa Pilatos ja igetace Jesus, meetalo, “Aɡ̶ica anigetiɡ̶ida ɡ̶adopilaɡ̶atagitiogi? Digawini, eliodi modotaɡ̶atibigaɡ̶aji, odinanimaɡ̶ataɡ̶awa.”Niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi eliodi modotaɡ̶atibige Jesus me domoɡ̶owotibige me odinanimaɡ̶atalo lodoe Pilatos.8iOdaa Pilatos ja ige Jesus, meetalo, “Naɡ̶akamaɡ̶akaami ninionigi-eliodi judeutedi?” Odaa Jesus naɡ̶a igidi, meeteta, “Analiiki niɡ̶ida ane alitigi ɡ̶agegi.”j O Jesus oyadeegite lodoe Pilatos, ninionigi-eliodi romaanotedi ane iiɡ̶e iditawece nipodigi Judéia (Mateus 27.1-2, 11-14; Lucas 23.1-5; João 18.28-38) Niɡ̶ijo naɡ̶a yeloɡ̶otibige, odaa niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi odinatecoɡ̶oteetege niɡ̶ijoa laxokodi lacilodi judeutedi ijaaɡ̶ijoa niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. Odinilakidetege niɡ̶ijoa eletidi seteenta lacilodi noiigi judeu. Odaa joɡ̶oigoetedi Jesus, joɡ̶oyadeegi igotibeci moyajigotalo Pilatos, niɡ̶ijo ninionigi-eliodi romaanotedi ane iiɡ̶e niɡ̶idi nipodigi Judéia.PHOdaa niɡ̶ijo okoɡ̶okoodi jaɡ̶anoetace. Odaa Pedro ja nalaɡ̶atibige niɡ̶ijoa ane lotaɡ̶ate Jesus, niɡ̶ijo meeteta, “Maleedaɡ̶a itoataale manoe okoɡ̶okoodi, odaa itoatadiɡ̶ida meni me daɡ̶adowooɡ̶oti.” Niɡ̶ijo Pedro naɡ̶a yowo niɡ̶ijoa Jesus lotaɡ̶ate, odaa eliodi magecaɡ̶alo, codaa anoe. lQGPida Pedro jiɡ̶idaa dinanatacigi me dotaɡ̶a, mee, “Jemaa Aneotedoɡ̶oji me idiloikatidi nige deɡ̶ejitece anewi! Igaataɡ̶a ewi meji me daɡ̶a jowooɡ̶oditeda niɡ̶icoa ɡ̶oneleegiwa ane ɡ̶adalakitalotiwaji.” :mFOdaa Pedro meetace me daɡ̶a diotibece Jesus. Naɡ̶a leecawaanigi, niɡ̶ijo oko anodipegitege moditaca Pedro, “Ejimewi makaami niɡ̶ijo ane-diotibece, igaataɡ̶a yeloɡ̶o micoɡ̶iticogi nipodigi Galiléia, leeɡ̶odi ɡ̶adotaɡ̶anaɡ̶awa niɡ̶ina oko ane icoɡ̶oticogi digoida Galiléia.”5cEOdaa aca eledi niota naɡ̶a nadi Pedro niɡ̶ijo aneitice. Odaa naɡ̶ajo niota meetiogi niɡ̶ica oko anodipegitege, “Niɡ̶ida aaginaɡ̶a eledi do-ootibece Jesus.” DPida Pedro me dotaɡ̶a mee me diɡ̶ica me dinadeegitibigege Jesus, odaa mee, “Oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a jowooɡ̶otawaanigiteda niɡ̶icoa ɡ̶oneleegiwa anenitalo.” Odaa jiɡ̶igo midataɡ̶a lapoagi niogó niɡ̶ijo diimigi. Odaa jaɡ̶anoe okoɡ̶okoodi.D CPedro idiaaɡ̶itice liniogotibece noledi dinito. Naɡ̶ajo awicije naɡ̶a nadi Pedro, iwita, odaa mee, “A-aami eledi idiaaɡ̶o-oonitice mijoataɡ̶a Jesus, niɡ̶ijoa Nazareeno.” * MB Pedro mee me diɡ̶icoateda me yowooɡ̶odi Jesus (Mateus 26.69-75; Lucas 22.54-62; João 18.15-18, 25-27) Niɡ̶ijo Pedro maleeɡ̶idiaaɡ̶itice miditaɡ̶a niogó niɡ̶ijo liɡ̶eladi niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi, odaa jiɡ̶icota aca awicije liota niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi. AOdaa joniɡ̶ica niɡ̶ijo oko jiɡ̶idaaɡ̶oyatedigi Jesus monawaletedice. Codaa onibatoo latobi Jesus monalaketedibige, odaa moditalo, “Iwela! Amiijo ica ane ɡ̶adalakeni?” Odaa niɡ̶ijoa nowienoɡ̶ododi eledi onalaketedibige maleedoɡ̶oyadeegiteda. A {@Jaɡ̶ajipaatalotiwaji niɡ̶ijoa lotaɡ̶a me dotaɡ̶atibige Aneotedoɡ̶oji. Amiida ica anakatitecetiwaji?” Odaa ijotawece ja nilaagedi Jesus codaa modi me leeditibige moyeloadi.] 3?Odaa niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi ja yaaɡ̶adi niɡ̶ijoa lowoodi diletibige Jesus daɡ̶a dotaɡ̶atibige Aneotedoɡ̶oji, mee, “Aɡ̶alee jopooɡ̶atibige eledi oko ane neloɡ̶oditoɡ̶owa ane libatiigi.?w>Odaa Jesus ja igidi, meeteta, “Jeɡ̶emeɡ̶ee. Codaa akaamitawecetiwaji icota madati me idicotini liwai libaaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji anida eliodi nimaweneɡ̶egi. Codaa icota madatitiwaji, Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, nige jiniotinece lolaadi jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi.” =Pida Jesus aɡ̶ica gaantiɡ̶ini ligegi. Odaa niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi ja igetace Jesus, meetalo, “Domige naɡ̶akamaɡ̶akaami Niɡ̶icoa Aneotedoɡ̶oji ane niiɡ̶e me ɡ̶odatamaɡ̶ateetege ɡ̶odaxakawadi, Lionigi Niɡ̶ijoa ane joɡ̶eeɡ̶atalo?”K Oyadeegi Jesus lodoe niɡ̶ijoa seteenta lacilodi niɡ̶ijo noiigi (Mateus 26.57-68; Lucas 22.54-55, 63-71; João 18.13-14, 19-24) Odaa joɡ̶oyadeegitedicogi Jesus minitaɡ̶a diimigi-nelegi liɡ̶eladi niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi. Ja dinatecoɡ̶otee niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi, codaa me niɡ̶ijoa lacilodi noiigi judeu ijaaɡ̶ijoa niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés.J~ 4Pida yaladi naɡ̶ajo niɡ̶elate, odaa jeɡ̶elodi mokijotani. %}C3Onini ica lioneeɡ̶a ane diotibece Jesus. Onadi me dinilipaditigi niɡ̶elate me yapoɡ̶oditini lolaadi. Odaa joɡ̶odoletibige modibata domoɡ̶oniwilo.e|C2Odaa ijotawece niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶oika aɡ̶aleeɡ̶ica mowote, ja daleditibige. Q{1Owidi nokododi idiaaɡ̶ejotice minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, jiniiɡ̶axitiniwace noiigi, pida aɡ̶adiwilotiwaji. Pida natigide jiɡ̶icota aneeta lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji.” ,zQ0Odaa Jesus meetediogi niɡ̶ijo noiigi anodibatalo, “Managitiwaji adiwilo anadeegi ɡ̶adodaajoli, ɡ̶aneboli micataɡ̶a daɡ̶a Ee ɡ̶oneleegiwa agopeloagi. Jesus diniwilo (Mateus 26.47-56; Lucas 22.47-53; João 18.3-11) Eɡ̶idaaɡ̶eeteda me dotaɡ̶a Jesus, odaa jiɡ̶icotalo Judas niɡ̶ijo anida aneetege niɡ̶ijo anodiotibece Jesus. Lixigaɡ̶awepodi eliodi oko liiɡ̶exedi niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijaaɡ̶ijoa niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, ijaa niɡ̶ijo laxokodi lacilodi niɡ̶ijo noiigi. Niɡ̶ijo noiigi-nelegi onigoetigilo nodaajoli-ocaɡ̶atedi inaa neboli.ztm*Adabititiniwacetiwaji, jopilaɡ̶a! Digawini! Etina jeɡ̶enagi niɡ̶ijo ane idajigotiogi ineloɡ̶ododipi.” 3s_)Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus jiɡ̶igotace yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶ijo naɡ̶a itoatadiɡ̶ida me dopitacediogi niɡ̶ijo anodiotibece, odaa meetediogi, “Eɡ̶iotetiwaji, eɡ̶idaaɡ̶ee manipenitiniwace? Jaɡ̶abotiwaji! Naɡ̶aca inilakata me jawikode ja nipegi micoteloco. Jeɡ̶etidajigotiogi libaaɡ̶adi niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi abeyacaɡ̶aɡ̶a, Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi.{ro(Naɡ̶a dopitacedijo miditaɡ̶a niɡ̶ijo anodiotibece, odaa jeɡ̶enotacediogi me niotaɡ̶a. Leeɡ̶odi eliodi me liotaɡ̶a, codaa aɡ̶oyakadi me noleticoace. Odaa aɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ica anoyatigi ligegi moyotaɡ̶aneɡ̶e Jesus. Dq'Jesus ja yetecetacedicoace niɡ̶ijo itoatadiɡ̶ida anodiotibece, odaa jiɡ̶igotace yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji yopilaɡ̶ateetedeloco ijaaɡ̶ijoatace niɡ̶ijoa ane lotaɡ̶ate.hpI&Adinowetitiwaji, codaa otaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶a abataa nige dineetaɡ̶awa Satanás. Igaataɡ̶a beɡ̶emaani mawiitiwaji niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji ane yemaa, pida aɡ̶ica ɡ̶adoniciwaɡ̶atiwaji.” ]o3%Niɡ̶ijo naɡ̶a dopitetege niɡ̶ijo itoatadiɡ̶ida anodiotibece, odaa enotediogi me niotaɡ̶ateloco, odaa meeteta Simão Pedro, “Simão, iote? Aɡ̶akati madinoweti oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a onaniteci lakata?n%$Odaa Jesus mee, “Eiodi yemaanigi, akati mawii okanicodaaɡ̶ica. Nigemaani adatamaɡ̶ateenitege niɡ̶icoa yawikodico ane leeditibige me jixomaɡ̶ateetedice! Pida jemaa me jao niɡ̶ica anemaani, idiɡ̶ida aɡ̶inokinoa niɡ̶inoa ane emaɡ̶a jemaa me jaote.” @my#Odaa jiɡ̶igoawaanigi odoe, odaa ja yamaɡ̶atedinigiiɡ̶o lokotidi, odaa dipokote Aneotedoɡ̶oji dokaaɡ̶a yakadi me yatamaɡ̶ateetetege naɡ̶aca lakata niɡ̶icoa lawikodico. Jesus yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji midiwataɡ̶a nawodigijedi nialeli “oliveira” ane liboonaɡ̶adi Getsêmani (Mateus 26.36-46; Lucas 22.39-46) Jesus ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece igotibeci midiwataɡ̶a nawodigijedi nialeli “oliveira” ane liboonaɡ̶adi Getsêmani. Niɡ̶idiaaɡ̶idi meetediogi, “Inaaɡ̶oni anicootiniwacetiwaji, ejigo jotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji.”i}Pida Pedro dinoniciwaɡ̶aditibece me igidi, mee, “Ica deɡ̶eji me daɡ̶a ɡ̶adowooɡ̶oti, icaaɡ̶ica nige leeditibige makaami yemaɡ̶awa, ja idigo makaami yemaɡ̶awa!” Odaa ijotawece niɡ̶ijo eledi anodiotibece idaaɡ̶oyatigi ligegi. Jh Odaa Jesus meeteta, “Ejitaɡ̶awa niɡ̶ina anewi. Inaaɡ̶ina niɡ̶ina enoale, aniɡ̶icatibige daɡ̶a itoataale manoe okoɡ̶okoodi, odaa itoatadiɡ̶ida meni me daɡ̶adowooɡ̶oti.” ogWPida Pedro meetalo, “Icaaɡ̶ica nige inatawece etiɡ̶adikani, pida ee baadaɡ̶a ɡ̶adikani!” nfUPida nigidiaaɡ̶idi nige idewiɡ̶atace, ejigo ɡ̶adodoetiwaji miditaɡ̶a nipodigi Galiléia.” 1e[ Jesus eote leemidi Pedro iditawece niɡ̶ijo anodiotibece icota me ilaagitibece (Mateus 26.31-35; Lucas 22.31-34; João 13.36-38) Jesus meetediogi niɡ̶ijo anodiotibece, “Inaaɡ̶ina niɡ̶ina enoale, akaamitawecetiwaji adikani, igaataɡ̶a diniditeloco maditaɡ̶a lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji ane yalaɡ̶ate Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ijo mee, ‘Jeloadi niɡ̶ini nowienoɡ̶odi waxacocoli, odaa niɡ̶idiwa waxacocoli ilaagitiwaji.’Jd Naɡ̶a nigotiniwace me nigaanaɡ̶anaɡ̶a, moigaa onateciɡ̶ijoa Elaco Davi, odaa ja noditicoaci, jiɡ̶igotibeci minitaɡ̶a lojotaɡ̶adi ane liboonaɡ̶adi “Lojotaɡ̶adi Oliveira”. Tc!Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. Aɡ̶alee jacipe niɡ̶ida viinyo nigepaaɡ̶icota me iiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji laaleɡ̶enali niɡ̶ina oko, odaa micataɡ̶a daɡ̶a jacipeta gela latopagi viinyo.”mbSOdaa Jesus meetediogi, “Niɡ̶ida viinyo jiciaceeketege yawodi ane inadooɡ̶odi leeɡ̶odi eliodi oko. Odaa Aneotedoɡ̶oji jiɡ̶ida gela nimaweneɡ̶egi me dinilakidetetege niɡ̶ina oko leeɡ̶odi me inadooɡ̶odi yawodi.[a/Niɡ̶idiaaɡ̶idi odaa jaɡ̶aɡ̶a dibate aca goopa ane nolee viinyo. Naɡ̶a diniotagodete Aneotedoɡ̶oji, odaa ja yajigotediogi naɡ̶ajo goopa ane nolee viinyo, odaa ijotawece owacipeta niɡ̶ijo viinyo.v`e Ica owidijegi liweenigi Ǥoniotagodi (Mateus 26.26-30; Lucas 22.15-20; 1 Coríntios 11.23-25) Niɡ̶ijo maleeɡ̶idaaɡ̶ee me niodaɡ̶a, Jesus dibate ijo paon, odaa diniotagodete Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi niɡ̶ijo paon. Naɡ̶a ninoketedini niɡ̶ijo paon, odaa ja yajigotediogi niɡ̶ijo anodiotibece. Odaa meetediogi, “Nee, abaategetiwaji! Niɡ̶idi paon jiciaceeketege yolaadi.”1_[Lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji yalaɡ̶atiwa, Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, me leeditibige me ideleo. Pida nagoodi niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa ane idajigotiogi ineloɡ̶ododipi, Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi. Ejimetaɡ̶a daɡ̶axa meletema niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa daaditiɡ̶icata menitini! (Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji eliodi me iloikatidi niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa.)” &^EOdaa Jesus meetediogi, “Niɡ̶ini ane ititinigi nipaon liwagedi midataɡ̶a ɡ̶odokoladi niɡ̶ina akaamitiwaji anakaami igiiwepodi, jiɡ̶iniaa idajigo."]=Odaa jiɡ̶idaa diiticogi magecaɡ̶alodipi, codaa oninitecibeci ige Jesus, meetalo, “Domige ee ɡ̶adajici? Ejidaɡ̶a jakadi daɡ̶a ɡ̶adajici!”D\Odaa eɡ̶idaaɡ̶ee me niodaɡ̶a maditaɡ̶a nameeja, Jesus meetediogi, “Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi, ini niɡ̶ina akaamitiwaji anadigiwani, idajigotiogi ineloɡ̶ododipi.”[yNiɡ̶ijo naɡ̶a dawike, Jesus jiɡ̶icotedio minitaɡ̶a niɡ̶ijo diimigi lixigaɡ̶awepodi niɡ̶ijo anodiotibece.$ZAOdaa niɡ̶ijo itoataale anodiotibece jiɡ̶igotibeci, odaa joɡ̶oyakadi ijoatawece niɡ̶ijoa aneetediogi Jesus. Odaa joɡ̶oyoe ica liweenigi Páscoa. _Y7Odaa ikeetaɡ̶awa ɡ̶odicooɡ̶adi nelegi ditibigimedi dalaɡ̶ate diimigi. Niɡ̶ini ɡ̶odicooɡ̶adi jaigo, codaa idiwa inoatawece ane jopooɡ̶atibige. Odaa oenitiwaji ɡ̶oweenigi lajo nalokegi Páscoa.” XyNige dakatiwece diimigi, enitatiwaji niɡ̶ini ane nebi diimigi, ‘Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi ɡ̶odiiɡ̶e me jigikanaɡ̶atigi ane diɡ̶etigi ica ɡ̶odicooɡ̶adi aneitice me jelicaɡ̶a liweenigi nalokegi Páscoa me ligiiwepodi anodiotibece.’fWE Odaa Jesus ja iiɡ̶e itoataale niɡ̶ijo anodiotibece, meetediogi, “Emiitiwaji nigotaɡ̶a, odaa akapetege ɡ̶oneleegiwa ane yoyaɡ̶adi leo ane nolee ninyoɡ̶odi. Odaa iwitecetiwaji lowidi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa.KV Jesus ijaaɡ̶ijo anodiotibece oyeligo liweenigi nalokegi Páscoa (Mateus 26.17-25; Lucas 22.7-14, 21-23; João 13.21-30) Niɡ̶ijo odoejegi noko nalokegi ane liboonaɡ̶adi “Paon ane diɡ̶ica labookojegi”, niɡ̶ijoa judeutedi onigodi waxacocoli me odinenyaɡ̶aditege moyoe liweenigi nige nakatio nalokegi Páscoa. Niɡ̶ijo noko niɡ̶ijo anodiotibece oige Jesus, moditalo, “Igamemaani meitice me joenaɡ̶a ɡ̶oweenigi lajo Páscoa?” @Uy Odaa eliodi me ninitibigiwaji noɡ̶owajipa ane ligegi, odaa joɡ̶odinilakidetege moyedia. Odaa Judas jiɡ̶idaa dinanatigi me doletibige niɡ̶ica nimaweneɡ̶egi me yajigo Jesus. ^T5 Judas dinilakidetege niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi me yajigo Jesus (Mateus 26.14-16; Lucas 22.3-6) Judas Iscariotes niɡ̶ijo anida aneetege niɡ̶ijo dooze anodiotibece Jesus igo yotaɡ̶aneɡ̶e niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi me dinilakidetege me yajigo Jesus.OS Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. Niɡ̶ina moyatematitedibece niɡ̶inoa nibodicetedi anele aneetici inatawece iiɡ̶o, oyatematitibece niɡ̶ida aneotomi moyalaɡ̶atibige naɡ̶ani iwaalo.” tRaNaɡ̶ani iwaalo eo niɡ̶ica ane yakadi meo. Enagi maleedaɡ̶a ideleo nenyaɡ̶adi yolaadi monaligitini.@QyIgaataɡ̶a niɡ̶inoa madewetedi idioka limedi mina makaamitaɡ̶atiwaji, odaa akati me axawanitiogi nigemaani. Pida Ee baadiɡ̶idioka limedi minaaɡ̶ejotice makaamitaɡ̶atiwaji.PPida Jesus meetediogi, “Ikanitiwaji naɡ̶ani iwaalo! Igame leeɡ̶odi manapeteɡ̶enitice? Eotomi niɡ̶ica nibakedi libinienigi.O!Aɡ̶oniaaɡ̶eyaa niɡ̶ida nadokojegi loojedi caticedi miniwatadaɡ̶ani taalia beexotedi (abotege loojedi onidateci nicaaɡ̶abi me jibaaɡ̶a), oditaɡ̶a yajigotiogi niɡ̶inoa madewetedi niɡ̶idiwa dinyeelo owidi.” Odaa joɡ̶oyapeteɡ̶e naɡ̶ajo iwaalo. NyIca oko anidiaaɡ̶itice anonadi oyelatema, odaa dinotaɡ̶aneɡ̶e, modi, “Igame leeɡ̶odi me yame ida nadokojegi?M' Aca iwaalo yadotigi Jesus lacilo nadokojegi (Mateus 26.6-13; João 12.1-8) Niɡ̶ijo Jesus midiaaɡ̶itedice manitaɡ̶a nigotakawaana Betânia, minitaɡ̶a liɡ̶eladi Simão niɡ̶ijo anijo me dawace-lolaadi. Naɡ̶aniodi, jiɡ̶igo aca iwaalo miniwataɡ̶a yadeegi aca bootawaana wetiɡ̶a ane liboonaɡ̶adi “alabastro”. Naɡ̶ajo bootawaana nolee nadokojegi ane liboonaɡ̶adi “nardo”. Niɡ̶ijo nadokojegi aɡ̶ica gaantiɡ̶ini lalegedi, codaa dakake loojedi. Naɡ̶ajo iwaalo noyaaɡ̶adi naɡ̶ajo bootawaana, odaa ja yadoteloco Jesus lacilo niɡ̶ijo nadokojegi.LwPida modi, “Aɡ̶ele me jibaɡ̶atalo midi nalooɡ̶o ade jaoɡ̶atibige niɡ̶idi noiigi metiɡ̶odideleɡ̶e.” RK  Niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi odoletibige nimaweneɡ̶egi moyeloadi Jesus (Mateus 26.1-5; Lucas 22.1-2; João 11.45-53) Aniaditibige itoataale nokododi daɡ̶a nakatio nalokegi anodita me Páscoa, codaa niɡ̶ijo eledi nalokegi anodita “Lalokegi paon ane diɡ̶ica labookojegi”. Niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijaaɡ̶ijoa niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés odoletibige niɡ̶ica nimaweneɡ̶egi modolicetalo Jesus moyeloadi.kJO %Niɡ̶ida anejitaɡ̶awatiwaji, ejitiogi iditawece iotagipi, maɡ̶aɡ̶a dinoweditibigiwaji!” LI $Enice adinowetitiwaji amaleeɡ̶aɡ̶a nige aweleɡ̶egi me idopitijo, odaa aɡ̶adakatitiwaji me iote, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a me daɡ̶awii niɡ̶ijo ɡ̶abakedi ane joyataɡ̶adomitiwaji mawii.H #Enice, adinowetitiwaji, igaataɡ̶a aɡ̶owooɡ̶oti niɡ̶ica noko nige idopitijo, Ee, ane iciagi niɡ̶ijo ane nebi diimigi. Yakadi me ɡ̶ocidi, domige liwigo-enoale, domige niɡ̶idatege nigoi, oɡ̶oa domige naɡ̶a yeloɡ̶otibige, nige idopitijo.G# "Niɡ̶ida me Ee iciagi niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa anigo diniwiajeticogi eledi iiɡ̶o. Odaa yajigota naɡ̶atetigi niɡ̶idiwa liimetedi, codaa yajigota oninitecibeci epaa libakedi. Odaa ja iiɡ̶e niɡ̶ini nowienoɡ̶odi diimigi midiaanaɡ̶a iɡ̶oadita me dinowedi. F9 !Adinowetitiwaji, codaa midioka limedi me ɡ̶adigomi codaa otaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji igaataɡ̶a aɡ̶owooɡ̶otitiwaji nigeno niɡ̶ica noko.KE Aɡ̶ica ane yowooɡ̶odi niɡ̶ica noko Jesus nige dopitedijo (Mateus 24.36-44) Odaa aɡ̶ica ane yowooɡ̶odi naɡ̶aca lakata oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶ica noko nige idopitijo. Oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶idiwa aanjotedi digoida ditibigimedi aɡ̶oyowooɡ̶odi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a Ee, Lionigi Aneotedoɡ̶oji ajowooɡ̶odi. Pida iniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji ane Eiodi, baɡ̶a yowooɡ̶odi.]D3 Ditibigimedi inaa iiɡ̶o icota me ma, pida yotaɡ̶a baadaɡ̶a ixomaɡ̶atedice. C3 Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. Icotece inoatawece niɡ̶inoa anejitedaɡ̶awatiwaji maleedaɡ̶a nigo eliodi oko ane newiɡ̶a niɡ̶ina noko.)BK Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee nigeno niɡ̶icoa nawikodico, odaa jaɡ̶akati mowooɡ̶otitiwaji naɡ̶a nipegi niɡ̶ica noko moyaaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi.=As Digowoo naɡ̶ana niale fiigoigo, odaa akati mowooɡ̶oti. Nige dione libiwedi, codaa laamotiidi naɡ̶a nokoloɡ̶o, odaa joɡ̶owooɡ̶otitiwaji naɡ̶a nipegi limedi ebicitedi.@ Jiiɡ̶e iniaanjotedi migoteloco inatawece niɡ̶ina iiɡ̶o moniodatece niɡ̶ina oko Aneotedoɡ̶oji ane iolatedicoace me nepilidi. i?K Odaa niɡ̶ina oko etidadi Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi. Idinikatini jiniotinece lolaadi, odaa janagi meliodi inimaweneɡ̶egi, codaa jikee mida inaɡ̶atetigi liciagi Aneotedoɡ̶oji naɡ̶atetigi.>y Niɡ̶inoa yotetitedi niwadetedi. Odaa Aneotedoɡ̶oji itineɡ̶e niwicidi anida nimaweneɡ̶egi digoida ditibigimedi.A={  Lanokegi Ǥoneleegiwa ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi (Mateus 24.29-35; Lucas 21.25-33) Nigidiaaɡ̶idi, nige ixomaɡ̶atedijo niɡ̶icoa nokododi menagi niɡ̶icoa nawikodico, odaa aligeɡ̶e ipe, codaa me epenai aɡ̶alee datale.j<M Pida adinowetitiwaji! Ja jao ɡ̶adeemidi maleedaɡ̶a icotalo niɡ̶inoa nawikodico anejitalo. ;- Igaataɡ̶a eliodi oko awitakaɡ̶aɡ̶a icota modi me niɡ̶idaaɡ̶idoa Niɡ̶ijoa Aneotedoɡ̶oji ane nimonya, oɡ̶oa domigodi me niɡ̶ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko. Odaa owote ɡ̶odoxiceɡ̶etedi, codaa niɡ̶inoa anetiɡ̶odawelaɡ̶adi moninaaletiniwace oko. Codaa domaɡ̶a oninaaletiniwace niɡ̶ina oko Aneotedoɡ̶oji ane iolatedicoace me nepilidi.?:w Nigica aneetaɡ̶awatiwaji, ‘Digawini! Niɡ̶ijoa Aneotedoɡ̶oji ane nimonya etidoa digoina!’ oɡ̶oa migetoɡ̶odi, ‘Digawini! Etidoa digoida!’ Jinaɡ̶a iwaɡ̶atitiwaji.+9O Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji noxopanatidi niɡ̶icoa nokododi minoa nawikodico. Daaditaɡ̶a noxopanatiditeda niɡ̶icoa nokododi, agotiɡ̶ica ane yakadi me yewiɡ̶a. Pida noxopanatidi niɡ̶icoa nokododi leeɡ̶odi niɡ̶ina oko ane iolatedice idioka limedi me newiɡ̶a miniwataɡ̶a. 83 Igaataɡ̶a niɡ̶icoa nokododi owidi nawikodico. Niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji me iliidaɡ̶adi niɡ̶ina iiɡ̶o codaa niɡ̶ina natigide aɡ̶ica nawikodigi liciagi niɡ̶icoa nawikodico anenagi. Codaa aɡ̶aleeɡ̶icota eledi nawikodigi liciagi niɡ̶inoa nawikodico anenagi.n7U Ele mipokitalo Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶a ikateda meyoketege niwetaɡ̶a nige limedi me ialeticoace.e6C Pida iwikodadipi iwaalepodi ipilaɡ̶aɡ̶a codaa eniododipi analee oilipeɡ̶e lionaɡ̶a!u5c Codaa nigica anidiaaɡ̶itice nixoɡ̶otagi ele me doɡ̶opitacio minitaɡ̶a liɡ̶eladi me igota nicaapa.r4] Nigica oko ane idei ditibigimedi liɡ̶eladi leláɡ̶a, ele me daɡ̶adakatio me dibatalo ane nepilidi.83i  Ica nawikodigi nelegi (Mateus 24.15-28; Lucas 21.20-24) Icota manati niɡ̶ica aneetece Daniel, niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko niɡ̶ijo jotigide, me yalaɡ̶ata niɡ̶ica niwigo noenatagi aneo niɡ̶ina oko ligecaɡ̶aloɡ̶o, libikotanaɡ̶anaɡ̶adi ane nigodi oko. Icota moidoyatice niɡ̶ica niwigo digoida ane deɡ̶ele me itice. Niɡ̶ina ane yalomeɡ̶eteloco niɡ̶idiwa notaɡ̶a ele me dinoniciwaɡ̶adi me yowooɡ̶odi ane diitigilo. Nigonadi niɡ̶ica niwigo, niɡ̶ina oko ane ideitice nipodigi Judéia leeditibige me daleditibigimoace odeletibigimece wetiadi nelecoli.p2Y Eliodi oko oyelataɡ̶adomitiwaji leeɡ̶odi maniwitici. Pida Aneotedoɡ̶oji eote midioka limedi me yewiɡ̶a miniwataɡ̶a niɡ̶ina oko ane ixomaɡ̶ateetedice lawikodico, codaa me deɡ̶eyamaɡ̶atice eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi. 21] Icota dinioxomigipi moyajigo epaa nioxoadipi monigodi, codaa niɡ̶ina eniododipi oyajigo lionaɡ̶a, codaa nionigipi dakapetege eliododipi, odaa oibootiobece monigodi.90k Nige etiɡ̶adiwilotiwaji, odaa jeɡ̶etiɡ̶adadeegiticogi lodoe niɡ̶inoa lacilodi moiwi anodigotaɡ̶awatiwaji, jinaɡ̶a aɡ̶owikomataatiwaji ane alitigi ɡ̶agegi maleedaɡ̶a etiɡ̶adadeegitiwaji. Igaataɡ̶a enitece niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji ane ikeetedaɡ̶awatiwaji me alitigi ɡ̶agegi. Igaataɡ̶a niɡ̶inoa ɡ̶adotaɡ̶a aicoɡ̶oticogi makaamitaɡ̶atiwaji, pida icoɡ̶oticogi minitaɡ̶a Liwigo Aneotedoɡ̶oji../U Pida maleedaɡ̶a yaaɡ̶aditeda Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina iiɡ̶o, leeditibigetiwaji matematiitiogi inatawece niɡ̶ina noiigi nibodicetedi anele anoyalaɡ̶atiwa. . Pida adinowetitiwaji, igaataɡ̶a etiɡ̶adadeegiticogi lodoe niɡ̶ijoa lacilodi, codaa etiɡ̶adalakenitibigetiwaji midiwataɡ̶a niiakanaɡ̶axiidi. Codaa leeɡ̶odi maniwitici, odaa etiɡ̶adadeegiticogi lodoe niɡ̶ina aninoa naɡ̶atetico codaa midiwataɡ̶a inionaɡ̶a-eloodoli moiwi anodigotaɡ̶awatiwaji. Odaa jiɡ̶idaa nigakatitiwaji madatematiitiogi niɡ̶idiwa lacilodi.}-s Igaataɡ̶a niɡ̶ina noiigi dinideleɡ̶etiwage, codaa niɡ̶inoa inionaɡ̶a oiiɡ̶e loiigi me witidi. Codaa icota me datalale iiɡ̶o owidi nipodaɡ̶a, codaa eliodi noiigi nigodi nigigi, codaa mowidi ɡ̶oninyaco ane doide. Pida niɡ̶inoa nawikodico jiɡ̶inaaɡ̶odoejedi me nawikodico liciagi niɡ̶ina odoejegi lileenaɡ̶aneɡ̶egi naɡ̶ana iwaalo ipileɡ̶e. d,A Pida jinaɡ̶adoiitiwaji nigajipaata layaco witidi, codaa nigabodicetigi witidi, igaataɡ̶a leeditibige mina ane diniwitideɡ̶etiwage. Pida aniɡ̶icota niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji me yaaɡ̶adi niɡ̶ina iiɡ̶o. +9 Eliodi oko ane dinikeetibigiwaji, oibake Iboonaɡ̶adi, odaa modi, ‘Ee Niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji ane nimonya.’ Odaa eliodi oko anoninaaletiniwace.*{ Jesus jiɡ̶idaaɡ̶eyatedigi me yeloɡ̶oditediogi, odaa meetediogi, “Adinowetitiwaji adiɡ̶ica ane ɡ̶adinaaleni!()I “Anatematiitoɡ̶owa niɡ̶ica noko nigoyojiketini Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi. Codaa igamigodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji me ikee nige nipegi moyanikatini?” 4(a  Jesus yalaɡ̶ate micota minoa ane dakaketoɡ̶odomi (Mateus 24.3-14; Lucas 21.8-19) Jesus idiaaɡ̶itedice minitaɡ̶a niɡ̶ijo lojotaɡ̶adi ane liboonaɡ̶adi “Lojotaɡ̶adi Oliveira” nicotedi, dilokotetege Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi. Idiaaɡ̶itedice oniniwatece, odaa joɡ̶ototalo Pedro, Tiago, João ijaa André. Odaa joɡ̶oige, moditalo,E' Odaa Jesus ja igidi, meeteta, “Naɡ̶anati niɡ̶ini diimigi-nelegi? Anigida noko otaɡ̶anitece wetiɡ̶a dipeteloco eledi minitaɡ̶a niɡ̶ini diimigi, onanikatedini idiwatawece.” R&  Jesus yalaɡ̶ate moyojiketini Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi (Mateus 24.1-2; Lucas 21.5-6) Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a doletedibige me noditedice Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, anigepidiɡ̶ica niɡ̶ijo anodiotibece meetalo, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi, digawini niɡ̶inoa wetiadi nelecoli minitaɡ̶a niɡ̶ini diimigi! Codaa digawini niɡ̶ica me libinienigi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi!” H%  ,Leeɡ̶odi niɡ̶ina eledi oko oyajigo ninyeelo ane doɡ̶oyopotibige, pida naɡ̶ajo wajekalo baɡ̶a yajigo ijoatawece ninyeelo, ane domaɡ̶a yopotibige me dinoojetetibige ane yeligo.” 1$[ +Odaa Jesus jeɡ̶eniditediogi niɡ̶ijo anodiotibece, odaa meetediogi, “Ejitaɡ̶awatiwaji naɡ̶ada wajekalo madewete yajigo caticedi niɡ̶ina eledi oko anoyajigo.# *Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi jaɡ̶aɡ̶icotio aca wajekalo madewete, odaa ja yokoletinigi naɡ̶ajo iwokodaɡ̶axi iniodataale beexotedi./"W ) Aca wajekalo yajigotalo Aneotedoɡ̶oji icoatawece niɡ̶icoa ninyeelo ane yopotibige (Lucas 21.1-4) Jesus nicotedi minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi ipegitetege naɡ̶ajo iwokodaɡ̶axi nelegi aneitice niɡ̶ina oko moyokoletinigi ninyeelo anoibootalo Aneotedoɡ̶oji. Iwi anodaaɡ̶ee niɡ̶ijo oko moyajigo ninyeelo. Eliodi oko ane liicotedi oyajigo owidi dinyeelo. ||0{zz6yxwvvwuDsnr0q)ponmllkhhwggYeendc\ba`y_S^U]y\-[[&YYVVVUuTSSRQOON8ML K JJ'I HqGGkFFJ==0Manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Jerusalém ini ica ɡ̶oneleegiwa niɡ̶eladimigi ane liboonaɡ̶adi Simeão. One ɡ̶oneleegiwa ane iɡ̶enaɡ̶a, codaa midioka limedi meyiwaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji, codaa me nibeotibigege me niwakatee Aneotedoɡ̶oji ane yewikatidi loiigi Israel. Liwigo Aneotedoɡ̶oji idei mijotaɡ̶a.q=[Odaa José ajaa Maria igotibeci maɡ̶aɡ̶a oibootema Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji aneledi liiɡ̶enatakaneɡ̶egi lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, iniwataale yotipitedi, oɡ̶oa domige iniwataale yotipitedawaanaɡ̶a liboonaɡ̶a. c<?Igaataɡ̶a diniditeloco liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji ane iditedini Moisés, anee, “Inatawece nionigi liidaɡ̶a leeditibige moiomaɡ̶aditema Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji, odaa iniokiniwateda me nebi.”;+Niɡ̶ijo naɡ̶a ixomaɡ̶atedijo icoa nokododi ane diiɡ̶enatakata lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés me diniwilegitibigiwaji lodoe Aneotedoɡ̶oji, José ajaa Maria joɡ̶oyadeegi nigaanigawaanigi manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Jerusalém moibootalo Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji.g:G Jesus oibootalo Aneotedoɡ̶oji minitaɡ̶a liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji Igaanaɡ̶a ixomaɡ̶atedijo oito nokododi menitini, joɡ̶oyakagidi lolaadi nigaanigawaanigi ane ligileɡ̶egi judeutedi. Odaa joɡ̶owo me liboonaɡ̶adi Jesus, igaataɡ̶a jiɡ̶idaa liboonaɡ̶adi aneeta niɡ̶ijo aanjo maleediɡ̶icatibige diɡ̶ipileɡ̶e Maria. $9AOdaa niɡ̶ijoa nowienoɡ̶ododi waxacocoli joɡ̶opitibeci. Nigaanaɡ̶anaɡ̶atece ligi, odigaanaɡ̶atibigimece Aneotedoɡ̶oji, odiniotagodetalo leeɡ̶odi ijoatawece anowajipatalo, codaa anonadi. Ijoatawece ane eetece niɡ̶ijo aanjo onadi, codaa mowajipatalo moyalaɡ̶atalo. 89Pida Maria biɡ̶idioka limedi me nalaɡ̶atibige baanaɡ̶a ixomaɡ̶ateetice, codaa eliodi me yowo lotaɡ̶a niɡ̶ijoa nowienoɡ̶ododi waxacocoli.b7=Ijotawece niɡ̶ijo anowajipatiogi niɡ̶ijoa nowienoɡ̶ododi waxacocoli eliodi moyopo.|6qNiɡ̶ijo noɡ̶onadi, odaa joɡ̶oyatemati niɡ̶ijo ane lotaɡ̶a aanjotedi moditece niɡ̶idi nigaanigawaanigi.5-Odaa jiɡ̶igotibeci yediiɡ̶atibigiwaji, odaa joɡ̶otota Maria, José, odaa joɡ̶onadi nigaanigawaanigi, anoyeliiɡ̶etinigi nicooxo eijedi.{4oNiɡ̶ijoa aanjotedi noɡ̶opitacibigimece ditibigimedi, odaa niɡ̶ijoa nowienoɡ̶ododi waxacocoli modi, “Iniɡ̶a Belém, iniɡ̶a jiwinaɡ̶a niɡ̶ica nigaanigawaanigi Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji aneote ɡ̶obodigi neɡ̶enitini.” 33_ “Digoina ditibigimedi jigaanaɡ̶anaɡ̶atibigimece Aneotedoɡ̶oji. Eote mele laaleɡ̶enali oko digoina iiɡ̶o, leeɡ̶odi yemaa meote aneletema niɡ̶idi oko.” a2; Aniaaɡ̶ani naɡ̶aca lakata jaɡ̶aɡ̶a dinikee mijotaɡ̶a niɡ̶ijo aanjo, ica nelegi lapo eletidi liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji digoida ditibigimedi. Oigaa enaco, odigaanaɡ̶atibigimece Aneotedoɡ̶oji, modi, 1 Odaa owooɡ̶otitiwaji mewi. Akapetege nigaanigawaanigi, oilipaditece lipegeteɡ̶e, oyeliiɡ̶etinigi nicooxo eijedi.” &0E Digawini! Niɡ̶ina noko digoida Belém, nigotaɡ̶a Davi, enitini ane ɡ̶adewikatititiwaji, Niɡ̶ijoa anakaa jibodicaɡ̶atege, Cristo, ane Ǥoniotagodi."/= Pida niɡ̶ijo aanjo meetiogi, “Jinaɡ̶a domaɡ̶adoiitiwaji! Igaataɡ̶a inadeegitaɡ̶awatiwaji nibodigi anele, aneo minatawece oko ninitibigiwaji.9.k Odaa ica niaanjo Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji ja dinikeetiogi, odaa latalaɡ̶a Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji ja naloteloco niɡ̶ica aneiticoace. Odaa eliodi me doitibigiwaji.8-i Nowienoɡ̶ododi waxacocoli onadi aanjotedi Midiwataɡ̶a icoa nipodaɡ̶a onidiwa icoa nowienoɡ̶ododi waxacocoli, oyeloɡ̶oteetigi moyowie icoa lapoli waxacocoli.@,yOdaa ja dinigajetece odoejegi lionigi. Odaa jona ilipaditece lipegeteɡ̶e, yexaɡ̶atinigi nicooxo eijedi, leeɡ̶odi aɡ̶aleeɡ̶ica oyakadi limedi manitaɡ̶a ɡ̶odiotaɡ̶axi. E+Niɡ̶ijo midiaaɡ̶i Belém, jiɡ̶icota noko me dinigaje.J* Odaa yadeegi Maria, analeedaɡ̶a lodawa, pida jiɡ̶ipileɡ̶e.{)oJosé ida aneetege licoɡ̶egi Davi niɡ̶ica jotigide inionigi-eliodi ane lanikadi nigotaɡ̶a Belém, nipodigi Judéia. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me noditicogi nigotaɡ̶a Nazaré, nipodigi Galiléia, odaa jiɡ̶igo Belém me dinilaɡ̶adi.(Odaa leeditibige miditawece oko igotibeci minoataɡ̶a niɡ̶inoa anepaa nigotadi ane lanikadi, me dinilaɡ̶aditibigiwaji. b'=Niɡ̶ijo noɡ̶onilaɡ̶adi oko ica ane iiɡ̶e niiɡ̶o Síria boɡ̶one ica Cirênio.V& ' Lanikegi Jesus (Mateus 1.18-25) Niɡ̶ijo César Augusto minionigi-eliodi ane iiɡ̶e idiwatawece niiɡ̶otedi romaanotedi, ja diiɡ̶enatakata niɡ̶ijoa nokododi me dinilaɡ̶adi oko, diniditedini liboonaɡ̶atedi iditawece noiigi. Codaa one odoejegi noko me dinilaɡ̶aditibigiwaji. % POdaa niɡ̶ijo nigaanigawaanigi naɡ̶a ili, odaa jaɡ̶aɡ̶a ili liwaxinigi. Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i midiwataɡ̶a nipodaɡ̶a ane yadilo ane diɡ̶ica niɡ̶eladimigipi neɡ̶epaaɡ̶icota noko migo yeloɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a midi loiigi Israel. Y$ -O Niɡ̶ina nigeno, yajigotediogi lokokena niɡ̶ina ane ideiticoace nexocaɡ̶a anodipegitege némaɡ̶a, ɡ̶odadeegitedinece naigi aneo mele ɡ̶odaaleɡ̶enali.” (Odaa ja liniogo me dotaɡ̶a Zacarias). 0# [N Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji eliodi me ɡ̶odiwikode. Niɡ̶icoa Aneotedoɡ̶oji ane niwakatee me ɡ̶odewikatidi liciagi niɡ̶ina maleekoka daxoditibige aligeɡ̶e. " M Awii loiigi Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji moyowooɡ̶odi anodaaɡ̶ee me yewikatidi, niɡ̶ina me napitaɡ̶adi libeyaceɡ̶eco. 0! [L Akaami, ionigi, etiɡ̶adadalitigi makaami niɡ̶ina ane yeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji anidioka limedi me diiɡ̶enataka. Odaa eloɡ̶oti latematiko Aneotedoɡ̶oji aniɡ̶icatibige daɡ̶a diba Ǥoniotagodi, anenyaɡ̶ati laaleɡ̶enali niɡ̶idi noiigi modinoweditege lanokegi.   K Odaa jakataɡ̶a miniokiniwateda me jibaaɡ̶atema, codaa me jakataɡ̶a me jaoɡ̶o inokina ane iɡ̶enaɡ̶a inoatawece nokododi.   JB I (73-74) Akaa ligegiteta ɡ̶onelokodi Abraão me ɡ̶odatamaɡ̶ateetetege loniciwaɡ̶a ɡ̶odaxakawepodi, eote me jakataɡ̶a me jibaaɡ̶atema me diɡ̶ica ane idoiiɡ̶ata.  H Codaa ligegi me iwikode ɡ̶odaamipi, codaa nalaɡ̶atigilo niɡ̶ijo ane dinilakidetetege, leeɡ̶odi aixomaɡ̶atice ane ligegi.  {G Odaa ligegi me ɡ̶odatamaɡ̶ateetetege ɡ̶odaxakawepodi, codaa me loniciwaɡ̶a niɡ̶ijo ane deɡ̶etiɡ̶odemaa. i MF Jotigide Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a ligegi me niwakatee niɡ̶ica Ǥonewikatitoɡ̶odi. Niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, niɡ̶ijo aniniokiniwateda modibatema, oyeloɡ̶odi ane ligegi Aneotedoɡ̶oji.  E Niwakateetedoɡ̶owa Ǥonewikatitoɡ̶odi anida nimaweneɡ̶egi, anida aneetege licoɡ̶egi Davi, ane liiɡ̶exegi Aneotedoɡ̶oji.  ;D “Joɡ̶eeɡ̶atalo Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji, Noenoɡ̶odi loiigi Israel. Igaataɡ̶a enagi midi loiigi me yatamaɡ̶ateetetege libeyaceɡ̶eco. u eC Zacarias yatemati anodaaɡ̶ee niɡ̶ica nigaanigawaanigi Zacarias, eliodi niɡ̶ijo nigaanigawaanigi one dakatiogi Liwigo Aneotedoɡ̶oji, odaa jiɡ̶idaa dinanatigi me yalaɡ̶ata anodaaɡ̶ee niɡ̶ijo nigaanigawaanigi, mee, Z /BOdaa inatawece oko anowajipata oyowo niɡ̶ida natematigo, odaa dinigetiwage, modi, “Igamigodaaɡ̶ee ica nigaanigawaanigi? Igaataɡ̶a loniciwaɡ̶a Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji ewi me idei miditaɡ̶a.” > wANiɡ̶ijo lipecaɡ̶awepodi eliodi moyopo niɡ̶ida niciagi, odaa niɡ̶ica nibodigi aneetece niɡ̶ida niciagi jiɡ̶ilaagiteloco idiwatawece nipodaɡ̶a Judéia, ane inoa wetiadi.i M@Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi ja yakaditace me dotaɡ̶a, odaa ja diniotagodetalo Aneotedoɡ̶oji. ?Odaa Zacarias ja dipokotibige taaboawaanigi me iditeloco, “Jemaa me liboonaɡ̶adi João.” Iditawece niɡ̶ijo oko oyopo.h K>Odaa odatikatalo libaaɡ̶atedi moige eliodi ica ane yemaa me liboonaɡ̶adi nigaanigawaanigi. N =Odaa modi, “Pida aɡ̶ica ɡ̶aditaagi ane liboonaɡ̶adi João!”S ! Lanikegi João Batista Niɡ̶icota ica noko me dinigaje Isabel, odaa ja dinigajetece nigaanigawaanigi.v  g8Maria ejinaɡ̶a eote iniwatadiɡ̶ini epenaitedi midiaaɡ̶i mani Isabel, odaa joɡ̶opiticogi liɡ̶eladi. 8  k7 Igaataɡ̶a ligegite jotigide ɡ̶onelokodi Abraão, codaa niɡ̶ina anida aneetege licoɡ̶egi midioka lime-eedi me iwikodetediogi.” (Odaa ja liniogo me dotaɡ̶a Maria). +  Q6 Idioka lime-eedi meote mo-oota niɡ̶inoa ane lotaɡ̶a anigotediogi jotigide ɡ̶odaamipi, codaa midioka lime-eedi me yaxawa ɡ̶odoiigi Israel, ane liotagipi.   55 Yajigo niɡ̶inoa anele, nediatediniwace niɡ̶ina ane nigiciletibigiwaji, codaa i-iiɡ̶e moitibece niɡ̶inoa liicotedi me diɡ̶ica anoyadeegi. !  =4 Niɡ̶ina ane ni-iiɡ̶enatakanaɡ̶a, Aneotedoɡ̶oji noɡ̶owa nimaweneɡ̶eco, codaa eote naɡ̶atetigi niɡ̶ina anodi me diɡ̶ica naɡ̶atetigi. 1 ]3 Aneotedoɡ̶oji ja ikee meliodi loniciwaɡ̶a niɡ̶ina meote niɡ̶inoa ane loweenataka. Iɡ̶e-eeke niɡ̶inoa anaɡ̶axakenaɡ̶aɡ̶a, codaa me noɡ̶owa lowooko.  2 Iwikode inatawece niɡ̶ina anode-eemitetibige, niɡ̶ina baaniɡ̶ina me newiɡ̶a, codaa niɡ̶ina ane-eediɡ̶ica menitiniwace.  1 Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji aneliodi nimaweneɡ̶egi, eotedomi niɡ̶ica ane jopooɡ̶a. Aɡ̶ica ane beyagi miniwataɡ̶a. Q 0 Igaataɡ̶a yemaa meotedomi anele, eeyo liota ane diɡ̶ica me dinabaketibece, eeyo iwikodaɡ̶alo. Niɡ̶ina natigide, nigepaa ganigicatibige, niɡ̶ina oko odi Aneotedoɡ̶oji meliodi me idibinie. R / Odaa eliodi me idinitibeci le-eeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji me idewikatidi.  ). Maria doɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji Odaa jeɡ̶ee Maria, “Jigaanaɡ̶atibigimece Ǥoniwa-aagodi Aneotedoɡ̶oji, mele yaaleɡ̶ena.  y-Ǥoniwa-aagodi Aneotedoɡ̶oji ɡ̶adibinieni le-eeɡ̶odi mi-iiwaɡ̶ati mo-oota niɡ̶ijo ane ligegitedaɡ̶awa.” z o,Niɡ̶ijo naɡ̶a jajipa-aataɡ̶awa madiceni, niga-aanigawaanigi ninitibece, odaa ja ditineɡ̶e catiwedi ye-ee. {+Odaa Aneotedoɡ̶oji eliodi me idiwe-eeniɡ̶ide, le-eeɡ̶odi managi adaliitiwa, ano-oota ma-aami eliodo Iniwa-aagodi.Z /*Odaa ja dinigetaɡ̶atee me dotaɡ̶a, mee, “Aneotedoɡ̶oji eliodi meote aneletaɡ̶adomi, caticedi niɡ̶ina ɡ̶oniwaalowepodi, codaa jeɡ̶eote aneletema niɡ̶idi niga-aanigawaanigi catiwedi ɡ̶ade-ee.~ 3)Isabel naɡ̶a wajipata Maria me nice, odaa niɡ̶ijo nigaanigawaanigi catiwedi le ja ditineɡ̶e. Odaa Isabel ja dakatiogi Aneotedoɡ̶oji Liwigo.M} (Naɡ̶a dakatiwece liɡ̶eladi Zacarias, odaa ja yecoaditece Isabel.(| K' Maria dalita Isabel Naɡ̶a ixomaɡ̶atedice icoa nokododi, Maria ja dinoe, odaa ja yediiɡ̶aticogi nigotaɡ̶a nipodigi Judéia, midiwa icoa wetiadi.&{ G&Odaa Maria mee, “Niɡ̶ida meeyo, eeyo liota Iniwa-aagodi Aneotedoɡ̶oji. Anikanitici niɡ̶ica aneeteta Iniwa-aagodi.” Odaa joɡ̶opi niɡ̶ijo aanjo. Rz %Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji aɡ̶ica idi ane daɡ̶a yakaditeda meote.”#y A$Digowoo! Moditibece ɡ̶aditaagi Isabel me daɡ̶a yakadi mica lionigi, pida natigide jiɡ̶idiwa ciinco nepenaitedi me ipileɡ̶e, digo anee noɡ̶opake.;x q#Odaa niɡ̶ijo aanjo ja niniɡ̶odi, meeta, “Liwigo Aneotedoɡ̶oji enagi makaamita, odaa Aneotedoɡ̶oji ditibigimedeoodi ikeetedaɡ̶awa nimaweneɡ̶egi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi ɡ̶adionigi anenitini, enitini miniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji me nebi, odaa liboonaɡ̶adi ‘Lionigi Aneotedoɡ̶oji’.w "Odaa Maria jeɡ̶eeta niɡ̶ijo aanjo, “Igamodaaɡ̶ee ica me yakadi? Aniɡ̶icoda daɡ̶a idina-aaditege aaginaɡ̶a.” v !Codaa idioka limedi me inionigi-eliodi ane iiɡ̶e anida aneetege licoɡ̶egi Jacó, odaa niɡ̶ica ninioxigi aɡ̶ica liniogo.” Wu ) Icota me ɡ̶oneleegiwa ɡ̶oneɡ̶egi, odaa idokoyatigi me Lionigi Aneotedoɡ̶oji, Aneotedoɡ̶oji ane iiɡ̶e inoatawece. Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji eote me inionigi-eliodi, digo anee licoɡ̶egi Davi.yt mDigawini! Icota makaami ipileɡ̶e, odaa jaɡ̶anigajeetece nigaanigawaanigi, odaa awii me liboonaɡ̶adi Jesus.rs _Odaa niɡ̶ijo aanjo meeta, “Jinaɡ̶adoii Maria! Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji eliodi meletedaɡ̶adomi.#r AMaria eliodi me nawela leeɡ̶odi lotaɡ̶a niɡ̶ijo aanjo, codaa domaɡ̶a yowotece niɡ̶ica anodaa diitigilo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a, pida ayowooɡ̶odi.vq gNiɡ̶ijo aanjo niɡ̶icota Maria, nice, odaa meeta, “Iniotagodawaana, Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji yajigotedaɡ̶awa ɡ̶adinikegi. Aneotedoɡ̶oji yemaa meote ane daɡ̶axa meletaɡ̶adomi. Idioka limedi me ideite makaamitaɡ̶a.” ep EIiɡ̶etedicogi manitaɡ̶a aca awicije ane liboonaɡ̶adi Maria. Maria aona niɡ̶ica me nadi ɡ̶oneleegiwa, onaleekoka doletibige me lodawa ica ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi José, anida aneetege licoɡ̶egi Davi.no W Ica aanjo dibodicaxinaɡ̶atece lanikegi Jesus Niɡ̶ica naɡ̶a ixomaɡ̶atedijo ciinco nepenaitedi Isabel me ipileɡ̶e, Aneotedoɡ̶oji ja iiɡ̶e aanjo Gabriel migo manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Nazaré, nipodigi Galiléia.=n u“Joaniɡ̶idaa igotediwa Ǥoniwa-aagodi. Niɡ̶inoa nokododi eletedomi me noɡ̶owa iboliɡ̶a lodoe eledi oko. Igaataɡ̶a idiboliɡ̶a niɡ̶ijo me-ee diɡ̶icata i-oonigi.” m Odaa aoniɡ̶ica daɡ̶a leegi Isabel jiɡ̶ipileɡ̶e. Odaa aona noditice liɡ̶eladi niɡ̶icoa ciinco nepenaitedi. Odaa meetigi le,l Niɡ̶ijo naɡ̶a dinelio nokododi me diba digoida Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, odaa Zacarias joɡ̶opiticogi liɡ̶eladi.k Niɡ̶ijo naɡ̶a noditice, aɡ̶alee yakadi me dotaɡ̶a. Odaa niɡ̶ijo noiigi joɡ̶oyowooɡ̶odi mica lakatigi catiwedi liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji. Naɡ̶a daɡ̶a yakadi me dotaɡ̶a, odaa ja yatitiogi libaaɡ̶atedi me yotaɡ̶aneɡ̶e niɡ̶idi noiigi. vj gNiɡ̶ijo noiigi anonibeotege Zacarias joɡ̶oyopo me leegi midiaaɡ̶i catiwedi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi.i Odaa niɡ̶ina natigide jaɡ̶akaami aticilonaɡ̶a, codaa makaami ewaloɡ̶onaɡ̶a, aɡ̶akati motaɡ̶ani nigepaa icota noko menitini ɡ̶adionigi, leeɡ̶odi me daɡ̶a iwaɡ̶atiteda yotaɡ̶a, igaataɡ̶a niɡ̶inoa yotaɡ̶a ewi micotalo anigida noko.” eh ENiɡ̶ijo aanjo naɡ̶a igidi, meeta, “Ee Gabriel. Idioka limedi me idejotice miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me jibatema. Odaa idiiɡ̶e me ɡ̶adotaɡ̶aneɡ̶eni codaa me jeloɡ̶oditaɡ̶awa niɡ̶ida nibodigi anele.Cg Odaa Zacarias ja ige niɡ̶ijo aanjo, meeta, “Amiida ica ane jowooɡ̶oditece nigewi ida ɡ̶agegi? Igaataɡ̶a jeɡ̶eemoda oxiiɡ̶odi, codaa naɡ̶ajo yodawa jaɡ̶aɡ̶a opake.” f }Niɡ̶ica liwigo codaa me loniciwaɡ̶a liciagi Elias liwigo ane icoɡ̶otibigimece miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Aniɡ̶icatibige daɡ̶a diba Ǥoniotagodi meote ane libakeditetema Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶idi nigaanigawaanigi yeloɡ̶oditedibece latematiko Aneotedoɡ̶oji, eotibige niɡ̶ina eniododipi me daɡ̶adiaa odinotigimadetege oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a oideleɡ̶e lionigipi, codaa eotibige niɡ̶ijo ane doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji me nowookonaɡ̶a liciagi niɡ̶ina oko ane iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji. Odaa jiɡ̶idaa libakedi, ilakideticoace niɡ̶idi noiigi modinoweditege lanokegi Ǥoniotagodi.” Ne Odaa eo meliodi loiigi Israel odopitalo Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji.Jd Igaataɡ̶a ɡ̶oneɡ̶egi lodoe Aneotedoɡ̶oji. Awacipeta viinyo, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a anigetiɡ̶ida ɡ̶odacipaɡ̶adi ane yoniciwadi. Nigenitini, odaa ja dakatiogi Liwigo Aneotedoɡ̶oji.`c ;Eliodi maniniitibeci leeɡ̶odi lanikegi, codaa eliodi oko aaɡ̶aɡ̶a ninitibigiwaji.Hb   Odaa mee niɡ̶ijo aanjo, “Jinaɡ̶adoii Zacarias! Aneotedoɡ̶oji wajipatedaɡ̶awa niɡ̶ijo me ipokitalo, odaa natigide ɡ̶adodawa jiɡ̶icaa lionigi, odaa awii me liboonaɡ̶adi João.Ua % Niɡ̶ica Zacarias naɡ̶a nadi niɡ̶ijo aanjo, odaa nawela, eliodi me doi.*` O Odaa ica niaanjo Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji ja dinikee lodoe Zacarias, one dabiditi liwai ɡ̶obaaɡ̶adi aca nameeja anei moyalegi niɡ̶ica aneletege lanigi._ + Odaa eɡ̶idiaaɡ̶i Zacarias me yalegi niɡ̶ica aneletege lanigi, idiaaɡ̶idi ica noiigi ideiticoace we, oyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji. ^ ' Onowo niɡ̶ica ane lakatigi niɡ̶idiwa sacerdotitedi, oiwi niɡ̶ica anepaɡ̶a dinete me yalegi ica ane liditege lanigi liciagi ɡ̶onadokojegi, ane ligileɡ̶egitibece moyalegi. Odaa Zacarias jiɡ̶ijaa dinete me dakatiwece Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi. ] Ica noko Zacarias oneo ica ane libakeditibece minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, leeɡ̶odi icota ica noko maɡ̶aɡ̶a diba.R\ Pida aɡ̶ica lionigi, leeɡ̶odi Isabel gojoloɡ̶o, codaa joɡ̶opake. }[ uZacarias aniaa Isabel idioka limedi mowo ane iɡ̶enaɡ̶a, codaa idokee mowo niɡ̶ica ane yemaa Aneotedoɡ̶oji. Idioka limedi modeemitetibige ijoatawece ane lajoinaɡ̶aneɡ̶eco codaa me liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji.Z / Ica aanjo dibodicaxinaɡ̶atece lanikegi João Batista Niɡ̶ijo Herodes, malee ninionigi-eliodi niiɡ̶o judeutedi, onini ica ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Zacarias, one sacerdoti ane libakadi liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji. Ida aneetege licoɡ̶egi niɡ̶ijo lapo sacerdotitedi ane liboonaɡ̶adi loiigiwepodi Abias. Aca lodawa liboonaɡ̶adi Isabel, loiigiwepodi inaaɡ̶ina sacerdotitedi. Y  Jidikotibigaɡ̶aji, iniotagodi, amaleeɡ̶aɡ̶a owooɡ̶oti minoatawece ewi niɡ̶inoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anabaatege. bX ?Iɡ̶enaɡ̶a monatematitediwa niɡ̶ijoa odoejedi libaketedi, odaa joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me jakadi mele me jidikotibigaɡ̶aji, iniotagodi, ijoatawece niɡ̶ijoa baanaɡ̶a ixomaɡ̶atedijo, ewi me ilaɡ̶atedice.FW Oidi niɡ̶ijoa baaniɡ̶ijo monatematitoɡ̶owa, niɡ̶idi anonadi niɡ̶ijo maleekoka dinojogoti libakedi, codaa joɡ̶oditece latematiko ane icoɡ̶otedigi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.V 5Notaɡ̶anaɡ̶axi Ane Idí Lucas Ane leeɡ̶odi me dinidi naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi (Atos 1.1-2) Iniotagodi Teófilo. Eliodi oko dinoniciwaɡ̶aditibigiwaji moiditedini niɡ̶ijoa Jesus Cristo loenataka ɡ̶odiwigotigi. U Odaa niɡ̶ijo anodiotibece jiɡ̶igotibeci oyatematitedibece nibodicetedi inoatawece ane nipodaɡ̶a. Odaa Ǥoniotagodi yaxawatediogi, codaa meote ɡ̶odoxiceɡ̶etedi me ikee niɡ̶inoa latematiko anoyatematitibece mewi. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. (Amém.) iTK Jesus noɡ̶opitedibigimece ditibigimedi (Lucas 24.50-53; Atos 1.9-11) Niɡ̶ijo Ǥoniotagodi Jesus naɡ̶a ika me notaɡ̶aneɡ̶etediniwace, odaa Aneotedoɡ̶oji ja yadeegitedibigimece ditibigimedi, odaa ja nicotedi liwai libaaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji ikee mida naɡ̶atetigi.MSNigodibatalo laketedi ane diniweneene, oɡ̶oa domige owacipeta weneeno me doɡ̶oyowooɡ̶odi, aɡ̶ica ninyaagi. Nigoipeketelogo libaaɡ̶atedi niɡ̶inoa eelotaginadi, odaa ja nicilaɡ̶a.” R5Aneotedoɡ̶oji ikee niɡ̶ica nimaweneɡ̶egi, codaa eotetema loxiceɡ̶edi niɡ̶ina oko anoyiwaɡ̶adi. Codaa oibake Iboonaɡ̶adi niɡ̶ina moiticoitedice niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a, codaa odotaɡ̶atigilo eletidi iolatedi ane diɡ̶ica modotaɡ̶atigi niɡ̶ica jotigide.]Q3Aneotedoɡ̶oji eote gela lewiɡ̶a niɡ̶ina oko aneyiwaɡ̶adi nibodicetedi anele, codaa leeditibige me dinilege. Pida niɡ̶ina oko ane deɡ̶eyiwaɡ̶adi, Aneotedoɡ̶oji baɡ̶a laagedi codaa me iloikatidi.POdaa Jesus meetediogi, “Emiitecetiwaji inatawece ane noiigi niɡ̶ina iiɡ̶o, atematiitedibecetiwaji nibodicetedi anele aneetici.O1 Jesus dinikeetediogi niɡ̶ijo oonze anodiotibece (Mateus 28.16-20; Lucas 24.36-49; João 20.19-23; Atos 1.6-8) Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus ja dinikeetediogi niɡ̶ijo oonze anodiotibece niɡ̶ijo me niodaɡ̶a. Odaa ja napeteɡ̶etediniwace leeɡ̶odi laaleɡ̶enali daɡ̶axa me dakake, codaa leeɡ̶odi me doɡ̶oyiwaɡ̶adi naɡ̶a yewiɡ̶atace noɡ̶oyatemati niɡ̶ijo anonadi naɡ̶a yewiɡ̶atace.1N[ Niɡ̶ijo naɡ̶a dopitiobece, odaa joɡ̶oyatematitiogi niɡ̶ijo eledi anodiotibece modakapetege Jesus. Pida niɡ̶ijo eledi aɡ̶oyiwaɡ̶adi niɡ̶ijo latematigo. eMC Jesus jaɡ̶aɡ̶a dinikeetediogi icoa itoataale anodiotibece (Lucas 24.13-35) Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus dinikeetediogi niɡ̶ijo itoataale anodiotibece maleeɡ̶idaa diiticogi mewaligitibigiwaji miditaɡ̶a ica nipodigi wetice nigotaɡ̶a. Ica ane latopagi diniigi niɡ̶ijo naɡ̶a dinikeetediogi.xLi Odaa niɡ̶ijo naɡ̶a nibodicaɡ̶a Jesus naɡ̶a yewiɡ̶atace, codaa Maria mee me nadi, aɡ̶oyiwaɡ̶adi. K  Odaa Maria Madalena jiɡ̶igo, yatematitiogi niɡ̶ijo lokaaɡ̶etedi Jesus aneliodi magecaɡ̶alodipi codaa noenaɡ̶ateloco.HJ  Jesus dinikeeteta Maria Madalena (Mateus 28.9-10; João 20.11-18) Jesus yewiɡ̶atace niɡ̶ijo naɡ̶a domiingo me nigoitijo. Odoeje me dinikeeteta Maria Madalena, naɡ̶ajo anijo mijoa seete niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a ane iticoitedice Jesus.XI)Odaa ja yediiɡ̶a me noditicoaci midataɡ̶a niɡ̶ijo lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a, odaa ja daleditibige, nawigicaɡ̶ateloco, leeɡ̶odi meliodi me doitibigiwaji. Odaa aɡ̶ica gaantiɡ̶ijo anoyatematita. zHmPida niɡ̶ina natigide emiitiwaji, eloɡ̶otitiogi niɡ̶ijo anodiotibece codaa me Pedro. Enitiogi migo Jesus dinewadetedicogi digoida nipodigi Galiléia. Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶itice manatitetiwaji, niɡ̶ijo ane ligegitedaɡ̶awatiwaji.” "G=Pida niɡ̶ijo lioneeɡ̶a meetiogi, “Jinaɡ̶a anawelatiwaji! Jowooɡ̶odi me domoɡ̶oleetibige Jesus anelatibige nigotaɡ̶a Nazaré. Owooɡ̶oti moyototedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate, odaa ja yeleo. Pida aɡ̶aleeɡ̶icoa digoina, ja yewiɡ̶atace. Digawini anoyatice lolaadi.F/Niɡ̶ijo noɡ̶odakatiwece niɡ̶ijo lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a, odaa joɡ̶onadi ica lioneeɡ̶a ane dinixotinigilo nowoodi ane yapacaɡ̶a. Nicoti diɡ̶eticogi liwai libaaɡ̶adi niɡ̶ijo anoyatice lolaadi Jesus. Niɡ̶ijo noɡ̶onadi, odaa eliodi me nawelatibigiwaji. EOdaa jiɡ̶idaaɡ̶ee me dinotaɡ̶aneɡ̶e igaataɡ̶a naɡ̶ajo wetiɡ̶a daɡ̶axa me nelegi. Pida niɡ̶ijo naɡ̶a icotiobece, noɡ̶oiwita, odaa joɡ̶onadi naɡ̶ajo wetiɡ̶a nelegi joɡ̶onoɡ̶aticogi midataɡ̶a niɡ̶ijo lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a./DWNaigitece ja dinotaɡ̶aneɡ̶etiwage, modi, “Amigetiɡ̶ijo ane noɡ̶owatoɡ̶odomi naɡ̶ajo wetiɡ̶a nelegi ane noxoco niɡ̶ijo wetiɡ̶a-lawimaɡ̶ajegi?”.CUOne nigoitijo niɡ̶ijo odoejegi noko semaana, aligeɡ̶e ja doletibige me nodi, odaa jiɡ̶igotibeci midataɡ̶a lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a anoyatice Jesus lolaadi.\B 3 Jesus naɡ̶a yewiɡ̶atace (Mateus 28.1-8; Lucas 24.1-12; João 20.1-10) Niɡ̶ijo naɡ̶a ixomaɡ̶atijo saabado, odaa Maria Madalena, Salomé ajaa Maria ane eliodo Tiago joɡ̶odinoojetetalo nadokojetedi me domoɡ̶oyatita Jesus lolaadi.A}/Idiaaɡ̶iticoaci moiwi Maria Madalena ajaa Maria ane eliodo eledi José. Odaa onadi niɡ̶ijo anoyatice lolaadi Jesus. a@;.José dinoojeteta aca lipegeteɡ̶e lapacoɡ̶ogo, odaa ja noɡ̶a Jesus lolaadi madataɡ̶a nicenaɡ̶anaɡ̶ate, odaa ja ilipaditigi Jesus lolaadi naɡ̶ajo lipegeteɡ̶e. Niɡ̶idiaaɡ̶idi ja yadeegiticogi Jesus lolaadi midataɡ̶a ica ane gela moigodi lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a. Odaa José ja noxoco yatita aca wetiɡ̶a nelegi me noxoco.n?U-Niɡ̶ijo jajeentegi naɡ̶a yeloɡ̶odita mewi, odaa Pilatos ja ika José me yadeegi Jesus lolaadi.)>K,Pilatos yopo niɡ̶ijo naɡ̶a dibodicetibige Jesus naɡ̶a yeleo. Odaa jeɡ̶enidita niɡ̶ijo jajeentegi me ige domigewi naɡ̶a leecawaanigi me yeleo Jesus. = +<y* Noɡ̶onaligitini lolaadi Jesus (Mateus 27.57-61; Lucas 23.50-56; João 19.38-42) (42-43) Niɡ̶ijo noko maleedaɡ̶a nakatio saabado, noko noɡ̶odinoweditege ica lalokegi Páscoa. Naɡ̶a ɡ̶ocidi, jiɡ̶icotio José anelatibige nigotaɡ̶a Arimatéia minitaɡ̶a Pilatos. José ɡ̶oneleegiwa anele, lokaaɡ̶etedipi me nibaaɡ̶a niɡ̶ijoa seteenta lacilodi judeutedi. Ja walitege niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji nige iiɡ̶e laaleɡ̶enali niɡ̶ina oko. José abo laaleɡ̶ena migo dipokota Pilatos Jesus lolaadi.u;c)Niɡ̶ijo Jesus maleeɡ̶idiaaɡ̶itedice nipodigi Galiléia, niɡ̶idi iwaalepodi odiotibece oyaxawa. Onidiaaɡ̶aɡ̶a itice ica eliodi eledi iwaalepodi ane lixigaɡ̶awepodi maleekokigoteda Jesus manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Jerusalém. a:;(Onaɡ̶aɡ̶a idiaaɡ̶iticoaci ica iwaalepodi pida leegitiogi moiɡ̶oaditalo. Liwigotigi niɡ̶ijo iwaalepodi ani naɡ̶ajo anodita Maria Madalena, Salomé, ajaa Maria ane eliodo José, ijaa Tiago ane niloxooxegi.q9['Idiaaɡ̶itice lodoe licenaɡ̶anaɡ̶ate Jesus ica jajeentegi. Niɡ̶ijo naɡ̶a nadi anodaaɡ̶eeteda Jesus me dapaawe codaa anodaaɡ̶eeteda me yeleo, odaa mee, “Niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa dicewi me Lionigi Aneotedoɡ̶oji.” r8]&Onada minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi aca lipegeteɡ̶e ane noxoco niɡ̶ijo diimigi-le ane ijokijoateda Aneotedoɡ̶oji mida aneetetege. Naɡ̶ajo lipegeteɡ̶e daawidigidicetigi liwigotigi ditibigimedi neɡ̶epaa natinedi.D7%Odaa Jesus dinigetaɡ̶ateetace me dapaawe, odaa ja yeleo.t6a$Odaa onijoteci niɡ̶ijo anidiaaɡ̶itice midoataɡ̶a walokodi, odaa itiminatidi niɡ̶ijo litikonaɡ̶anaɡ̶adi midataɡ̶a niɡ̶ijo viinyo ane daɡ̶a dakake loojedi. Odaa ja dabiteɡ̶etibigimece Jesus me domeɡ̶eo me ilibitetece. Odaa mee, “Alotacaliita! Jemaa me jiwinaɡ̶a Elias nigenagi noɡ̶atedice madataɡ̶a naɡ̶ada nicenaɡ̶anaɡ̶ate.” 5%#Anigepidiɡ̶ica niɡ̶ijo oko anidiaaɡ̶itice owajipatalo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Jesus, odaa modi, “Digajipaatalo! Dapaawetedigi Elias!”4"Niɡ̶ijo naɡ̶a iniwatadaɡ̶ani lakata me ɡ̶ocidi, odaa Jesus igedi me dapaawe, mee, “Eloí, Eloí, lemá sabactani?” (Niɡ̶idiwa lotaɡ̶a amina anejinaɡ̶a “Inoenoɡ̶odi, Inoenoɡ̶odi, igaamee me daɡ̶adiaaɡ̶ica mawiitigiji?”) :3m! Lemeɡ̶egi Jesus (Mateus 27.45-56; Lucas 23.44-49; João 19.28-30) Niɡ̶ijo naɡ̶a yaxoɡ̶o-noko, ja nexocaɡ̶a inatawece iiɡ̶o, odaa nexocaɡ̶a neɡ̶epaa iniwatadaɡ̶ani lakata me ɡ̶ocidi.R2 Odaa moditalo Jesus, “Akaami ane eni Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶adimonyaa me ɡ̶odatamaɡ̶ateenitege ɡ̶odaxakawadi, akaami ane eni makaami ninionigi-eliodi ɡ̶odoiigi Israel, adaxotiti niɡ̶ina natigide naɡ̶ada ɡ̶adicenaɡ̶anaɡ̶ate bidige jakataɡ̶a me jinataɡ̶a, codaa me ɡ̶adadiwaɡ̶ateɡ̶egi!” Codaa me niɡ̶ijoa itoataale agopeloaɡ̶a anaɡ̶aɡ̶oyototiniwace midoataɡ̶a nicenaɡ̶anaɡ̶atedi aaɡ̶aɡ̶a oyalomeɡ̶e Jesus. /1WIdaaɡ̶ee maɡ̶aɡ̶a oyalomeɡ̶e niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi, ijaaɡ̶ijoa niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. Odaa dinotaɡ̶aneɡ̶etiwage, modi, “Eote niɡ̶ijo eledi oko me newiɡ̶atace, pida ayakadi mepaa dinewikatidi.”Q0Jaɡ̶abo mawikodee, axotitice naɡ̶ada ɡ̶adicenaɡ̶anaɡ̶ate!” /yNiɡ̶ijo oko anidiaaɡ̶igotinece midoataɡ̶a onalomeɡ̶etedice. Codaa oyabale inoa lacilodi, modi, “Aidiiɡ̶a! Geemeni me domaɡ̶a ojikeni liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji, odaa domaɡ̶a adabiteɡ̶enitacini catiwedi itoatadiɡ̶ida nokododi.1.[Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee micotece niɡ̶ijo aneetece Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, niɡ̶ijo neɡ̶ee, “Anodigotaɡ̶awa owo liciagi niɡ̶ijoa agopeloaɡ̶a.” y-kCodaa niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi aaɡ̶aɡ̶a oyototedi itoata agopeloaɡ̶a midoataɡ̶a eletidi nicenaɡ̶anaɡ̶atedi. Onijoteci oidoyatice liwai libaaɡ̶adi Jesus, odaa ica eledi agopeloagi oidoyatice eledi liwai diɡ̶etege nimagijegi.1,[Diniditeloco niɡ̶ica ane leeɡ̶odi moyeloadi Jesus, oiditeloco taaboa ditibigimedawaanigi lacilo, iwoteloco, “NINIONIGI-ELIODI JUDEUTEDI.” k+OOnaca noove lakata me nigoitijo niɡ̶ijo noɡ̶oyototedi Jesus madataɡ̶a nicenaɡ̶anaɡ̶ate.e*COdaa niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶oyototedi Jesus maditaɡ̶a naɡ̶ajo nicenaɡ̶anaɡ̶ate. Odaa noɡ̶odinawalacetigi niɡ̶ijoa Jesus lowoodi, oiwi niɡ̶ica anepaɡ̶a dinetetece me yakadi oniditecibeci lowoodaɡ̶agi.)7Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi domoɡ̶oyajigotalo Jesus me wacipete viinyo awatege ica mirra ane yaaɡ̶aditice niɡ̶ina ane jileenaɡ̶a, pida awacipete.(!Odaa joɡ̶oyadeegitedicogi Jesus minitaɡ̶a lojotaɡ̶adi ane liboonaɡ̶adi Gólgota (ane diitigi “Aneitice ɡ̶odacilo libitaka”.)N' Oyototedeloco Jesus nicenaɡ̶anaɡ̶ate moyeloadi (Mateus 27.32-44; Lucas 23.26-43; João 19.17-27) Niɡ̶ijo maleeɡ̶idaa diiticogi migotibeci minitaɡ̶a lojotaɡ̶adi, odaa joɡ̶odakapetege ica ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Simão anelatibige nigotaɡ̶a Cirene. Simão eliodi Alexandre ijaa Rufo, icoɡ̶oticogi nipodigi, igotibeci nigotaɡ̶a Jerusalém. Odaa niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi joɡ̶oiedeɡ̶etege Simão me yoyaɡ̶adi naɡ̶ajo licenaɡ̶anaɡ̶ate Jesus.b&=Niɡ̶ijo noɡ̶oika moyametibigo, odaa joɡ̶onoɡ̶a naɡ̶ajo nicaapa lixagotoɡ̶ogo, odaa joɡ̶onixomeɡ̶etacedinigi niɡ̶ijoa epaa lowoodi. Odaa joɡ̶oyadeegi moyototedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate moyeloadi. A~}J|!{"z0y"x/wvvvu|tzsrr?q_ppooll%k%ihgfeBd=cbaa_^][\[ZZXWVV2UUTTSvRR^QQ3PPONNMLHKJIHHhGFFEcDD"BB#@?>j== qjq@sO_$Jesus eledi yatematitediogi ica natematigo anida ane ɡ̶odiiɡ̶axitece, meetediogi, “Aɡ̶ica ini ane dapadenaɡ̶ata niɡ̶ina lipegeteɡ̶e liwai gela daɡ̶a napadeteloco nowoodaɡ̶agi oxiiɡ̶odi. Nigica anidaɡ̶aee, ibeyacaɡ̶adi naɡ̶adi lapadexe, codaa niɡ̶ina napadenaɡ̶anaɡ̶adi me gela aɡ̶eyotinigi niɡ̶ina nowoodaɡ̶agi oxiiɡ̶odi.N#Pida icota noko monoɡ̶atice niɡ̶ini ane wado me ideitice liwigotigi. Odaa niɡ̶ida noko joɡ̶oika me niodaɡ̶a.” %MC"Odaa Jesus jeɡ̶eetediogi, “Domigakatitiwaji molii me niodaɡ̶a, niɡ̶ina nodenigipi midi nadoneɡ̶egi, ina niɡ̶ini miditaɡ̶a niɡ̶ini ane wado?$LA! Jesus diiɡ̶axinaɡ̶atetece ica anodaaɡ̶ee me jikanakawaanigi me jiniodaɡ̶a me jotaɡ̶aneɡ̶enaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji (Mateus 9.14-17; Marcos 2.18-22) Ica noko moditalo Jesus, “Niɡ̶ijo anodiotibeci João Batista idatecibece aniodaɡ̶a, owotibige meneɡ̶egi yoniciwaditibigiwaji moyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji. Anaɡ̶aɡ̶a oniotoɡ̶odici ane fariseutedi idaaɡ̶ee. Pida niɡ̶idi anodiotibigaɡ̶adici baadiɡ̶ica doɡ̶oika me niodaɡ̶a.” MK Ajanagi daɡ̶a jiniditiogi ane iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji, pida janagi me jiniditiogi aninoa libeyaceɡ̶eco amaleeɡ̶aɡ̶a odinilaatece libeyaceɡ̶eco, odaa joɡ̶odopitalo Aneotedoɡ̶oji.” #J?Odaa ja igidi Jesus, meetediogi, “Niɡ̶ina anicileɡ̶egipi aɡ̶oyopotibige dotowegi, pida niɡ̶ina ane neelotikanaɡ̶a boɡ̶oyopotibige dotowegi.\I1Icoa fariseutedi icaaɡ̶icoa anodiiɡ̶axinaɡ̶atece najoinaɡ̶aneɡ̶eco anida aneetege niɡ̶ijo lapo fariseutedi eledi idi, joɡ̶oyalomeɡ̶e niɡ̶ijo anodiotibece Jesus, moditiogi, “Igaamee ina me ɡ̶agiiwepoditiwaji idi anodibatibigege ninyeelo ninionigi-eliodi romaanotedi, codaa me niɡ̶inoa eletidi abeyacaɡ̶aɡ̶a?” IH Odaa Levi ja yaloke Jesus eo ica nalokegi nelegi mini liɡ̶eladi. Odaa eliodi niɡ̶ica anodibatibigege ninyeelo ninionigi-eliodi romaanotedi, codaa meledi eliodi oko idi me nicoɡ̶owepodi.RGOdaa Levi ja dabiditini, ja yaladi ane libakedi, odaa ja diotece Jesus. Jesus enidite Levi me diotibece (Mateus 9.9-13; Marcos 2.13-17) Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus naɡ̶a noditedice nigotaɡ̶a, odaa ja nadi ica ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Levi. One libakedi me dibatibigege ninyeelo ninionigi-eliodi romaanotedi. One nicote niɡ̶ica aneitibige moyedia. Odaa Jesus jiɡ̶igo minitaɡ̶a, odaa jeɡ̶eete, “Anagi, aniwitici!”XE)Ijotawece niɡ̶ijo noiigi eliodi moyopo, codaa odoɡ̶etetibigimece Aneotedoɡ̶oji. Eliodi maɡ̶aɡ̶a doitibigiwaji, odaa modi, “Niɡ̶ina noko, jinataɡ̶a nibinico ane diɡ̶icoa me jinataɡ̶a!” LDAɡ̶ica daɡ̶a leegi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ja dabiditi lodoe ijotawece niɡ̶ijo noiigi, naɡ̶a dibata liɡ̶elate, odaa joɡ̶opiticogi liɡ̶eladi, diniotagodetibigimece Aneotedoɡ̶oji.NCPida natigide amaleeɡ̶aɡ̶a owooɡ̶otitiwaji, jikeetaɡ̶awa me Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, mida iiɡ̶enatakaneɡ̶egi digoina iiɡ̶o me inapitaɡ̶adi libeyaceɡ̶eco oko.” Odaa jeɡ̶eete niɡ̶ijo alejaado, “Adabititini! Abaata ɡ̶adiɡ̶elate, odaa opiliticogi ɡ̶adiɡ̶eladi!” Pida aɡ̶oyakadi me dakatiobece leeɡ̶odi niɡ̶ica noiigi-nelegi. Odaa joɡ̶onoɡ̶eletibigimece ditibigimedi diimigi leláɡ̶a. Odaa jonoɡ̶onoɡ̶a deegajoli, owo lawimaɡ̶ajegi diimigi. Noɡ̶oigodi moyomoke niɡ̶ijo diimigi leláɡ̶a, odaa joɡ̶oyexaɡ̶atinigi niɡ̶ijo alejaado catinedi liɡ̶elate, odaa joɡ̶onikatini lodoe Jesus liwigotigi niɡ̶ijo noiigi.=7Odaa digawini niciagi, onicoa icoa ɡ̶oneleegiwadi anoyadeegi ica alejaado ane daɡ̶adiaa ditineɡ̶e, one iwoteloco liɡ̶elate, odaa joɡ̶odoletibige nimaweneɡ̶egi me dakatiobece catiwedi diimigi aneite Jesus, domoɡ̶oyadeegiticogi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa lodoe Jesus.p<Y Jesus icilatidi ica alejaado ane daɡ̶adiaa ditineɡ̶e (Mateus 9.1-8; Marcos 2.1-12) Ica noko Jesus niiɡ̶axitediniwace ica noiigi. Niɡ̶ica aneite, onidi me nicotiniwace icoa fariseutedi icaaɡ̶icoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. Oicoɡ̶oticogi inoatawece ane nigotadawaanaɡ̶a nipodaɡ̶a Galiléia aniaa Judéia, codaa me oicoɡ̶oticogi nigotaɡ̶a Jerusalém. Niɡ̶ica loniciwaɡ̶a Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji idei mijoataɡ̶a Jesus niɡ̶ina me nicilatiditediniwace eelotaginadi.;Pida idioka limedi me dinoɡ̶atedicobece, migo miditaɡ̶a nipodigi ane diɡ̶ica niɡ̶eladimigipi, yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji. 5:cPida niɡ̶ijo okotigi anitawece nigotaɡ̶a jeɡ̶eliodi moyalaɡ̶atalo Jesus, odaa niɡ̶ica noiigi joɡ̶ototalo mowajipatalo lotaɡ̶a, codaa me nicilatiditediniwace.B9}Pida Jesus yajoi me diɡ̶ica ane yeloɡ̶odita me icilatidi, meeteta, “Emii minitaɡ̶a ane libakadi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, adinikeenita, codaa aboonitalo Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi ane diiɡ̶enataka Moisés me dinalegi, amaleeɡ̶aɡ̶a oyowooɡ̶odi niɡ̶ina oko naɡ̶a ɡ̶adicili.” 83 Odaa Jesus ja dibatedeloco, meete, “Ee! Jemaa me ɡ̶adicili!” Aoniɡ̶ica daɡ̶a leegi jona icí niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ane dawace-lolaadi.7} Jesus icilatidi ica dawace-lolaadi (Mateus 8.1-4; Marcos 1.40-45) Ica noko, Jesus me ideite manitaɡ̶a aca nigotaɡ̶a, odaa onini ica ɡ̶oneleegiwa ane daɡ̶axatece ica dawace-lolaadi. Niɡ̶ijo naɡ̶a naditege Jesus, odaa ja dakagitinigi iiɡ̶o neɡ̶epaa itinigi iiɡ̶o latobi, diniwikodetibece. Odaa ja dipokotalo Jesus, meetalo, “Iniotagodi, nigemaani madicilatiti, jowooɡ̶odi mida ɡ̶adoniciwaɡ̶a madicilatiti.”y6k Odaa noɡ̶oyadeegitedicogi liwateceli daato, odaa joɡ̶odiotece Jesus, joɡ̶oika ijoatawece ane libaketedi. -5S Tiago ijaa João lionigipi Zebedeu, lokaaɡ̶etedi Simão, eledi eliodi moyopo. Odaa Jesus jeɡ̶eete Simão, “Jinaɡ̶adoii! Natigidiwaɡ̶a abaatalo noɡ̶ojedi majicitiogi oko. Pida niɡ̶ina natigide ja ɡ̶abakedi mawii metidadiwaɡ̶adi oko, odaa jaɡ̶ajicitalo Aneotedoɡ̶oji.” 44a Eo niɡ̶ida ligegi leeɡ̶odi Simão ijaaɡ̶ijoa eletidi ane idei mijotaɡ̶a eliodi moyopo loniciwaɡ̶a Jesus, igaataɡ̶a onowidi niɡ̶icoa noɡ̶ojedi anodibatalo.]33Niɡ̶ijo Simão Pedro naɡ̶a nadi loniciwaɡ̶a Jesus, odaa ja yamaɡ̶atedini lokotidi lodoe Jesus, odaa meetalo, “Adiwikodeni, adotonitice Iniotagodi, igaataɡ̶a eemoda ɡ̶oneleegiwa aninoa libatico!” 27Odaa joɡ̶oyategitiogi icoa eletidi lokaaɡ̶etedi maditaɡ̶a aca eledi niwatece menagitibeci oyaxawatiogi. Neɡ̶enagitibeci odaa joɡ̶oyetigilo niɡ̶ijoa niwateceli noɡ̶ojedi, jona domaɡ̶a domololetedini, leeɡ̶odi me daɡ̶axa me iwaaɡ̶adi niɡ̶ijoa noɡ̶ojedi. 1Odaa niɡ̶ijo noɡ̶oyokoletedini leelatiidi, owidi niɡ̶icoa libakajetedi noɡ̶ojedi, ja domaɡ̶a daa niɡ̶ijoa leelatiidi.z0mOdaa Simão ja niniɡ̶odi, meetalo, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi, ja jomiigaɡ̶a ijotawece enoale, aɡ̶ica ɡ̶obakajetege. Pida leeɡ̶odi makaami ɡ̶odiiɡ̶eneɡ̶egi, jiɡ̶idaa leeɡ̶odi nige jokolenaɡ̶atacedini ɡ̶odeelatiidi.”Q/Niɡ̶ijo naɡ̶a ika me niiɡ̶axitediniwace niɡ̶ijo noiigi, odaa meeteta Simão, “Adeegiticogi ɡ̶awatece digoida liwigotinigi, odaa okolenitinitiwaji ɡ̶adeelatiidi abaatalo noɡ̶ojedi.” k.OOdaa Jesus jona waxoditedinigi aca niwatece ane Simão nebi. Odaa jona dipokote me yotonawaanigitice liniogotibece. Odaa naɡ̶a nicotedini Jesus, ja niiɡ̶axitediniwace niɡ̶ijo noiigi, ideite catinedi naɡ̶ajo niwatece. <-qOdaa naɡ̶a nadi icoa itiwataale niwateceli ane ideitedice liniogotibece weiigi. Niɡ̶ijo nomiigomigipi waxoditicoace liwateceli, oiwilegi leelatiidi anoibake me nomiigomigipi.n, W Jesus eniditediogi niɡ̶ica odoejedipi anodiotibece (Mateus 4.18-22; Marcos 1.16-20) Ica noko Jesus ideite liniogotibece niweiigi Genesaré (eledi liboonaɡ̶adi me Galiléia), odaa niɡ̶ica noiigi joɡ̶odiniligicetelogo, leeɡ̶odi moyemaa mowajipatalo Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a.q+[,Odaa ja yatematitedibece nibodicetedi anele midiwataɡ̶a niiakanaɡ̶axiidi nipodigiteloco Galiléia. !*;+Pida Jesus meetediogi, “Leeditibige mejigo jeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele midiwataɡ̶a eletidi nigotadi. Igaataɡ̶a idiiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji me jeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele, me icota anigida noko iiɡ̶e inatawece niɡ̶ina noiigitigi niɡ̶ina iiɡ̶o.”M)* Jesus yeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele (Marcos 1.35-39) Niɡ̶ijo naɡ̶a yeloɡ̶otibige, Jesus ja noditedice nigotaɡ̶a, igo miditaɡ̶a nipodigi ane diɡ̶ica niɡ̶eladimigipi. Niɡ̶ijo noiigi odoletibige, odaa noɡ̶odakapetege, adomaɡ̶aleeɡ̶oikatedice mopi.()Niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a noditicoaci mijotaɡ̶a eliodi oko. Naɡ̶a noditicoaci, dinigetaɡ̶ateetibigiwaji me notaɡ̶anaɡ̶a, modi, “Ja makamaɡ̶akaami Lionigi Aneotedoɡ̶oji!” Oyowooɡ̶odi niɡ̶idaaɡ̶idoa niɡ̶icoa Cristo, ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odewikatidi. Pida joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Jesus me yapeteɡ̶e, codaa aika modi niɡ̶ijaaɡ̶ijoa icoa Cristo. L'(Niɡ̶ijo naɡ̶a dalimeti aligeɡ̶e, niɡ̶ica oko anini litaagi ane deelotika, oyadeegitalo Jesus. Adinatopiamico leelotika. Jesus dibatedeloco oninitecibeci ane deelotika, odaa ja icilatidi.t&a'Odaa Jesus jiɡ̶igo. Niɡ̶icoteta naɡ̶ajo iwaalo, odaa ja dakagitedeloco, ja iiɡ̶e me noditice dapicoɡ̶o-lolaadi. Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi ja icí, odaa ja dabiditini, ja doolaɡ̶atema Ǥoniotagodi idiaa lokaaɡ̶etedipi. N%& Jesus nicilatiditediniwace eliodi oko (Mateus 8.14-17; Marcos 1.29-34) Jesus naɡ̶a noditedice niiakanaɡ̶axi, odaa jiɡ̶igo liɡ̶eladi Simão. Aca loxiiɡ̶ate Simão one deelotika, dapicoɡ̶o-lolaadi. Odaa joɡ̶odipokotalo Jesus me icilatidi.]$3%Odaa nibodicetedi anoditece Jesus jiɡ̶ilaagiteloco iditawece niɡ̶idi nipodigi. ##?$Iditawece niɡ̶ica oko nawelatibigiwaji, odaa dinotaɡ̶aneɡ̶e midiaaɡ̶iditiwage, modi, “Ganigaaleeɡ̶inoa niɡ̶inoa lotaɡ̶a! Igaataɡ̶a ida nimaweneɡ̶egi codaa me loniciwaɡ̶a me iticoitedice niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a. Niɡ̶ina me iiɡ̶e, odaa ja noditicoaci.”3"_#Odaa Jesus ja yapeteɡ̶e, meeteta, “Anotokiti, codaa anotitice niɡ̶ida ɡ̶oneleegiwa!” Niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi yokoletinigi iiɡ̶o niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa lodoe ijotawece niɡ̶ijo noiigi, pida aɡ̶ica elaciledi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa. Odaa ja noditice niwigo abeyaceɡ̶egi. i!K"“Amiina anemaanitoɡ̶odici, Jesus ane ɡ̶adiɡ̶eladi Nazaré? Domige naɡ̶anagi me ɡ̶odaaɡ̶ateɡ̶egi? Jowooɡ̶odi anakaami! Jaɡ̶akamaɡ̶akaami ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, codaa iniokiniwateda mabaatema.”  7!Manitaɡ̶a niiakanaɡ̶axi aneite me diiɡ̶axinaɡ̶a onini ica ɡ̶oneleegiwa anodakatiogi, icoa lowooko one beyagi. Odaa igedi me dotaɡ̶a, mee, Eliodi moyopo leeɡ̶odi anodaaɡ̶eeteda me diiɡ̶axinaɡ̶a, igaataɡ̶a dotaɡ̶a micataɡ̶a anida epaa naɡ̶atetigi.  Ica ɡ̶oneleegiwa ane dakatiogi niwigo abeyaceɡ̶egi (Marcos 1.21-28) Jesus one dinikatedinicogi manitaɡ̶a aca nigotaɡ̶a Cafarnaum nipodigi Galiléia. Odaa niiɡ̶axitediniwace niɡ̶idi noiigi me saabado.RPida Jesus yakagiditediogi liwigotigi niɡ̶ijo noiigi, odaa joɡ̶opi. hIOdaa ja dabiditiniwace oixigitedicogi wetice nigotaɡ̶a. Naɡ̶ani nigotaɡ̶a idei ditibigimedi ica lojotaɡ̶adi, odaa joɡ̶oyadeegitedicogi Jesus ditibigimedi lojotaɡ̶adi domaɡ̶a oyamaɡ̶atedinece wakagi iiɡ̶o.Niɡ̶ijo noɡ̶owajipatalo Jesus lotaɡ̶a, ijotawece niɡ̶ijo ane idei mani liiakanaɡ̶axi judeutedi eliodi me neliɡ̶ideeɡ̶a.mSEledi eliodi dawace-loolatedi judeutedi digoina Israel maleeɡ̶ijo Eliseu, inaaɡ̶ina ane yeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji. Pida aɡ̶ica ane icilatidi. Ijokijo Naamã, ane loiigi siiriotedi, baɡ̶a icilatidi.” !;Pida Aneotedoɡ̶oji aiiɡ̶e Elias me yaxawa anigeteɡ̶epidaɡ̶aca niɡ̶ina wajekalodipi judeutedi, digoina Israel. Pida iiɡ̶e Elias manitaɡ̶a aca wajekalo ane daɡ̶a ɡ̶odoiigi, ane liɡ̶eladi mani nigotaɡ̶a Sarepta digoida nipodigi Sidom ane daɡ̶a ɡ̶onipodigi.2]Diganajipaatiwatiwaji! Niɡ̶ijo jotigide owidi wajekalodi digoina ɡ̶oniiɡ̶o Israel malee yewiɡ̶a Elias, niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, niɡ̶ijo me daɡ̶a datiode itoatadiɡ̶ida nicaaɡ̶ape niɡ̶igo meeya. Odaa eliodi niɡ̶ica nigigi inatawece ɡ̶oniiɡ̶o.)KOdaa mee, “Jeloɡ̶oditaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi, aɡ̶ica ini ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko anele modibatege miditaɡ̶a epaa loiigi.P(Jesus naɡ̶a yowooɡ̶odi me doɡ̶odibatege.) Odaa meetediogi, “Ajawienataka menitiwatiwaji niɡ̶ijo nigegi anee, ‘Dotowegi, akamaɡ̶a adinicilatiti!’ Codaa maɡ̶aɡ̶a enitiwa, ‘Awii digoina manataɡ̶a naɡ̶ana ɡ̶anigotaɡ̶a niɡ̶ijoa ane jibodicaɡ̶atalo mawiite manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Cafarnaum.’”*MIditawece oko ele modotaɡ̶atibige Jesus, codaa oyopo leeɡ̶odi lotaɡ̶a libinienaɡ̶a. Odaa modi, “Ica mele me dotaɡ̶a, niɡ̶idooda lionigi José!” b=Odaa ja dotaɡ̶a, meetediogi, “Niɡ̶ina noko, niɡ̶idi ane diniditeloco niɡ̶idi liwai lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji anajipaatatiwaji natigide, jiɡ̶icota. (Leeɡ̶odi jiɡ̶idaa idinanatigi me jiba.)” OOdaa Jesus ja ilipaditacediwage naɡ̶ajo notaɡ̶anaɡ̶axi, odaa ja yopilaɡ̶adite niɡ̶ijo nowienoɡ̶odi niiakanaɡ̶axi. Odaa ja nicotacedini. Ijotawece oko mani niiakanaɡ̶axi owatacotece.  Idiiɡ̶e me jeloɡ̶oditiogi niɡ̶ica nicaaɡ̶abi nige ikee Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji meliodi meletetema niɡ̶ina oko.” kO “Liwigo Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji etini meetaɡ̶a. Igaataɡ̶a ee liomaɡ̶atagi, codaa me najigotiwa inimaweneɡ̶egi me jeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele midiwa madewetedi. Idiiɡ̶e me jeloɡ̶oditiogi niwilogojedi me jikaticoace, codaa jeloɡ̶oditiogi ɡ̶oladi me jao me yatetacibigiwaji, codaa me jao moiwoko niɡ̶ijo anoiatetibeci. SOyajigotalo notaɡ̶anaɡ̶axi ane idí Isaías, niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji. Odaa Jesus naɡ̶a yowiegi naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi, yowiegitedeloco midiwa nidiko anee, oW Niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Nazaré aɡ̶odibatege Jesus (Mateus 13.53-58; Marcos 6.1-6) Jesus niɡ̶icotedicogi nigotaɡ̶a Nazaré ane liidaɡ̶adi. Odaa naɡ̶a saabado, jiɡ̶igo mani liiakanaɡ̶axi judeutedi ane lakatigitedibece. Odaa ja dabiditedini me dalomeɡ̶enataka.zmOdaa diiɡ̶axinaɡ̶a midiwa liiakanaɡ̶axiidi judeutedi, odaa ijotawece ica oko anowajipatalo oiweniɡ̶ide. ~ u Jesus yojogotedini libakedi digoida nipodigi Galiléia (Mateus 4.12-17; Marcos 1.14-15) Jesus opitacedicogi nipodigi Galiléia, niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji Liwigo jeɡ̶eliodi me yajigotalo loniciwaɡ̶a. Odaa niɡ̶icoa nibodicetedi anoditece Jesus joniɡ̶ilaagiteloco iditawece niɡ̶idi nipodigi.  Niɡ̶ijo diaabo naɡ̶a ika me dineetalo Jesus minoatawece niɡ̶icoa anigotalo, odaa ja ikanawaanigi micaaniɡ̶igotalo. 4 a Odaa Jesus ja igidi, meeteta, “Ajakadi, igaataɡ̶a madi lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji diniditeloco, ‘Jinaɡ̶a adineenitalo Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji.’”  1 Codaa aaɡ̶aɡ̶a diniditini, ‘Moilokaditalo ɡ̶abaaɡ̶atedi modoweditaɡ̶aloco me deɡ̶etaciloteda ɡ̶adoɡ̶onaka midiwa wetiadi.’”   Igaataɡ̶a diniditeloco Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, ‘Aneotedoɡ̶oji me niiɡ̶e niaanjotedi modoweditaɡ̶aloco’.yk Odaa diaabo ja yadeegitedicogi Jesus nigotaɡ̶a Jerusalém, odaa ideyate miditaɡ̶a ica ane daɡ̶axa me leegitibigimece mini liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji, odaa meetalo, “Nigewi makaami Lionigi Aneotedoɡ̶oji, adinaxokitinece natinedi.W'Odaa Jesus ja igidi, meeteta, “Emii opili Satanás! Igaataɡ̶a diniditeloco Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, ‘Oɡ̶eetetalo Ǥaniotagodi Aneotedoɡ̶oji, codaa iniokiniwateda moɡ̶eetetalo.’” mSOdaa idiwatawece niɡ̶idiwa ɡ̶anepilidi, nige amakitedini ɡ̶adokotidi yodoe moɡ̶eetetiwa.”-Odaa jeɡ̶eetalo Jesus, “Jajigotaɡ̶awa ɡ̶anaɡ̶atetigi me iiɡ̶eni inoatawece iiɡ̶otedi, codaa jajigotedaɡ̶awa inoatawece ane libinico aneiteloco. Igaataɡ̶a inoatawece onajigotediwa, odaa jakadi maɡ̶aɡ̶a jajigota okanicodaaɡ̶ica ane jemaa me jajigota.I Odaa diaabo ja yadeegitedicogi Jesus digoida maditaɡ̶a aca aneneɡ̶egi daɡ̶axa me leegitibigimece wetiɡ̶a. Odaa aniɡ̶ica daɡ̶a leegi, ja ikeetalo icoatawece niɡ̶icoa iiɡ̶otedi.{Odaa Jesus ja igidi, meeteta, “Ajakadi, igaataɡ̶a lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji diniditeloco me diɡ̶inokina paon meo lewiɡ̶a oko, pida oko ewi mida lewiɡ̶a leeɡ̶odi niɡ̶ina meyiwaɡ̶adi inoatawece lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.” }sOdaa ɡ̶odaxakawa jeɡ̶eetalo, “Nigewi makaami Lionigi Aneotedoɡ̶oji, awii niɡ̶inoa wetiadi me paontedi.”ENiɡ̶icoatigilo cwareenta nokododi, odaa diaabo ja dineetalo Jesus me domeɡ̶eo deɡ̶eote libeyaceɡ̶egi. Niɡ̶ijoa nokododi aɡ̶ica ane yeligo, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ja nigicile.k Q Ǥodaxakawa dineetalo Jesus (Mateus 4.1-11; Marcos 1.12-13) Aneotedoɡ̶oji Liwigo ini miniwataɡ̶a Jesus. Naɡ̶a dopitedijo Jesus me icoɡ̶otedicogi akiidi Jordão, odaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji ja yadeegitedicogi miditaɡ̶a nipodigi ane yadilo, ane diɡ̶ica niɡ̶eladimigipi.mS& Cainã eliodi ica Enos, Enos eliodi ica Sete, Sete eliodi ica Adão, ane lionigi Aneotedoɡ̶oji. ~-% Lameque eliodi ica Metusalém, Metusalém eliodi ica Enoque, Enoque eliodi ica Jarete, Jarete eliodi ica Malaleel, Malaleel eliodi ica Cainã, }$ Sala eliodi ica Cainã, Cainã eliodi ica Arfaxade, Arfaxade eliodi ica Sem, Sem eliodi ica Noé, Noé eliodi ica Lameque, |# Nacor eliodi ica Seruque, Seruque eliodi ica Ragaú, Ragaú eliodi ica Faleque, Faleque eliodi ica Éber, Éber eliodi ica Sala, {" Judá eliodi ica Jacó, Jacó eliodi ica Isaque, Isaque eliodi ica Abraão, Abraão eliodi ica Tera, Tera eliodi ica Nacor, "z=! Nassom eliodi ica Aminadabe, Aminadabe eliodi ica Admim, Admim eliodi ica Arni, Arni eliodi ica Esrom, Esrom eliodi ica Peres, Peres eliodi ica Judá, y{ Davi eliodi ica Jessé, Jessé eliodi ica Obede, Obede eliodi ica Boaz, Boaz eliodi ica Sala, Sala eliodi ica Nassom, x Eliaquim eliodi ica Meleá, Meleá eliodi ica Mena, Mena eliodi ica Matata, Matata eliodi ica Natã, Natã eliodi ica Davi, w  Levi eliodi ica Simeão, Simeão eliodi ica Judá, Judá eliodi ica José, José eliodi ica Jonã, Jonã eliodi ica Eliaquim, v  Er eliodi ica Josué, Josué eliodi ica Eliézer, Eliézer eliodi ica Jorim, Jorim eliodi ica Matate, Matate eliodi ica Levi, u Neri eliodi ica Melqui, Melqui eliodi ica Adi, Adi eliodi ica Cosã, Cosã eliodi ica Elmadão, Elmadão eliodi ica Er, t Joda eliodi ica Joanã, Joanã eliodi ica Resa, Resa eliodi ica Zorobabel, Zorobabel eliodi ica Salatiel, Salatiel eliodi ica Neri, s  Nagai eliodi ica Maate, Maate eliodi ica Matatias, Matatias eliodi ica Semei, Semei eliodi ica José, José eliodi ica Joda, r José eliodi ica Matatias, Matatias eliodi ica Amós, Amós eliodi ica Naum, Naum eliodi ica Esli, Esli eliodi ica Nagai, q Eli eliodi ica Matate, Matate eliodi ica Levi, Levi eliodi ica Malqui, Malqui eliodi ica Janai, Janai eliodi ica José, p  Ica ane licoɡ̶egi Jesus (Mateus 1.1-17) Niɡ̶ijo niɡ̶idaa dinanatedigi Jesus me diba, ijoa 30 nicaaɡ̶ape. Odaa eliodi oko odiletibige daɡ̶a lionigi José. Pida Jesus ida aneetetege licoɡ̶egi Eli. ooWOdaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji ja dinikatelogo Jesus dinanatigi yotibi. Odaa joɡ̶owajipata ica ane dotaɡ̶a digoida ditibigimedi, anee, “Akaami Ionigi aneliodi me ɡ̶ademaani, codaa eliodi me idinitibeci akaami leeɡ̶odi.” Fn Jesus dinilege (Mateus 3.13-17; Marcos 1.9-11) Niɡ̶ica naɡ̶a nigomaɡ̶a ijotawece niɡ̶ica noiigi me dinilegetibigiwaji, odaa Jesus jaɡ̶aɡ̶a dinilege. Niɡ̶ijo naɡ̶a yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ica ditibigimedi domoke.KmJoaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Herodes naɡ̶a diiɡ̶enatakata moixotiwece João niwiloɡ̶onaɡ̶axi, pida joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi neɡ̶eote daɡ̶axatace mowidi niɡ̶icoa loenataka ane beyagi. ;loPida João ja dotaɡ̶atibige Herodes inionigi-eliodi, leeɡ̶odi Herodes dibanoonaɡ̶atece aca Herodias lodawa nioxoa, codaa leeɡ̶odi Herodes mowidi eletidi libeyaceɡ̶eco.k Odaa João ibodicaxitiogi niɡ̶idi noiigi mowidi eletidi lotaɡ̶a me yaxawatiogi, niɡ̶ina me yatemati nibodicetedi anele. ;joAneotedoɡ̶oji ja igo me iomaɡ̶adi oko, micataɡ̶a niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa baaniɡ̶ida najo libaaɡ̶adi naɡ̶a igo me ibinie lawodigijedi, odaa iomaɡ̶aditege leyeema, lapadi. Iladie leyeema minitaɡ̶a diimigi ane iladiete nijaacotedi. Pida napadi baɡ̶a yalegi mini noledi ane daɡ̶a ipe.” qi[Pida João meetiogi iditawece, “Ǥadilegenita ninyoɡ̶odi. Pida enagi anida loniciwaɡ̶a caticedi ee. Ajakadi me jaxawatece, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a me jowilece liwelatedi, leeɡ̶odi eliodi me ɡ̶oneɡ̶egi, aiciagi. Idi ane yajigotediogi Liwigo Aneotedoɡ̶oji, idiaaɡ̶eledi niɡ̶ina akaamitiwaji baɡ̶a iloikatidi, micataɡ̶a daɡ̶a yalegi noledi.]h3Niɡ̶ijo noiigi eliodi mowalita João deɡ̶eo anigetiɡ̶ida loenatagi anodoxicetema. Meetibige le niɡ̶idi noiigi ijoa nige niɡ̶idaaɡ̶ida João Niɡ̶icoa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odewikatidi.SgCodaa iodaɡ̶awadi eletidi oige, modita, “Epoɡ̶oko, amiida ane leeditibige me jaoɡ̶a?” Odaa ja niniɡ̶odi, meetiogi, “Jinaɡ̶atikani ɡ̶adoniciwaɡ̶a mabanoonaɡ̶anitece dinyeelo, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a awitaka oditaɡ̶a jaɡ̶abanoonaɡ̶ani. Pida adinanenitibece leeɡ̶odi niɡ̶idoda ɡ̶anigaanyeɡ̶egi.” f Odaa jeɡ̶eetiogi, “Jinaɡ̶alee abanoonaɡ̶anitiwaji caticedi ane iiɡ̶etaɡ̶awa najoinaɡ̶aneɡ̶eco mabanoonaɡ̶ani.” peY Niɡ̶ijo anodibatibigege ninyeelo ninionigi-eliodi romaanotedi, eledi icotiobece me domaɡ̶aɡ̶a dinilegetibigiwaji, odaa joɡ̶oige João, modita, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi, oko amiida ane leeditibige maɡ̶aɡ̶a jaoɡ̶a?”dy Odaa ja niniɡ̶odi, meetiogi, “Niɡ̶ini anidiwa itiwataale noecaɡ̶axiidi, leeditibige me yajigota onaditeci niɡ̶ijo ane daɡ̶aca noecaɡ̶axi. Codaa niɡ̶ini anidi ane yeligo, leeditibige me yedia niɡ̶ina ane diɡ̶ica ane yeligo.” (cI Pida niɡ̶idi noiigi idioka limedi monigetice João, modita, “Amiida ica ane leeditibige me jaoɡ̶a? (Odaa aɡ̶alee ɡ̶odiloikatidi Aneotedoɡ̶oji.)”b{ Codaa micataɡ̶a niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa baanaɡ̶a igo me yakagidi niale neɡ̶epaa litodi. Inoatawece nialeli ane deɡ̶eleteda ela oyakagidi, odaaɡ̶oyalegi.” (Joaniɡ̶idaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji ja igo me iloikatidi oko aneo ane beyagi). a7Iigitiwaji ɡ̶adakataɡ̶a amaleeɡ̶aɡ̶a ikeeni naɡ̶adinilaanitibece, macataɡ̶a naɡ̶ana niale ela me ikee anada naɡ̶ada niale. Jinaɡ̶a domeɡ̶enitiwaji me ɡ̶anelokodi Abraão, (Igaataɡ̶a niɡ̶ina anida aneetege licoɡ̶egi Abraão leeditibige me dinilaatibece), igaataɡ̶a ejitaɡ̶awatiwaji Aneotedoɡ̶oji yakadi me ibake niɡ̶idiwa wetiadi meote mida aneetege licoɡ̶egi Abraão. `Eliodi oko domoɡ̶odiita João me dinilegetibigiwaji. Pida João meetiogi, “Akaamitiwaji lionaɡ̶a laketedi. Amiijo aneo ɡ̶abodigitiwaji ina noɡ̶oleetigi me ɡ̶adiwokonitiwaji lélaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji nige iloikatidi oko leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco?{_o Odaa inatawece oko onadi Aneotedoɡ̶oji anodaaɡ̶ee me yewikatidi oko.’”(Joaniɡ̶idaa Isaías iboɡ̶oditege niɡ̶ijo me ilakidetice naigi Ǥoniotagodi, João ane ilakideticoace laaleɡ̶enali oko mowajipatalo lotaɡ̶a Jesus.) H^  Inoatawece ane elagigi icota me dinoxoco, codaa inoatawece wetiadi ane leegitibigimece oyakagidi. Naicoli ane dinamage icota me dixoke, codaa naicoli aninoa nalaɡ̶atedi icota mabotiwage. `]9Niɡ̶ida libakedi João, akaa eetece Isaías, niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko niɡ̶ijo jotigide. Isaías iditeloco lotaɡ̶anaɡ̶axi, mee, “Ida ica ane igedi me dotaɡ̶a miditaɡ̶a nipodigi ane diɡ̶ica niɡ̶eladimigipi. Mee me dotaɡ̶a, ‘Oenitece naigi Ǥoniotagodi menagi, awii naicoli ane dixoketema! |\qJoão diɡ̶etita iditawece nipodigi akiidi Jordão, odaa yatematitibece me leeditibige inatawece oko modinilaatece libeyaceɡ̶eco, codaa me leeditibige me dinilegetibigiwaji, odaa Aneotedoɡ̶oji ja iwilegitetema inoatawece libeyaceɡ̶eco.R[Lacilo-sacerdotitedi baɡ̶a Anás ijaa Caifás. Niɡ̶ijoa nokododi Aneotedoɡ̶oji ja yotaɡ̶aneɡ̶e João, lionigi Zacarias. João idiaaɡ̶i miditaɡ̶a nipodigi ane diɡ̶ica niɡ̶eladimigipi.Z 1 Lotaɡ̶a João Batista (Mateus 3.1-12; Marcos 1.1-18; João 1.19-28) Neɡ̶eote ciinze nicaaɡ̶ape Tibério ja ninionigi-eliodi romaanotedi codaa iiɡ̶e inoatawece iiɡ̶otedi. Niɡ̶ijo romaano ane iiɡ̶e nipodigi Judéia baɡ̶a Pôncio Pilatos. Ninionigi-eliodi nipodigi Galiléia baɡ̶a Herodes, nioxoa ica Filipe ninionigi-eliodi nipodigi Ituréia codaa me Traconites. Nipodigi Abilene, baɡ̶a ninionigi-eliodi Lisânias. Y4Odaa Jesus ja ili, codaa minoa lixaketedi. Codaa idioka limedi Aneotedoɡ̶oji me iweniɡ̶ide codaa niɡ̶ina oko moiweniɡ̶ide. SX3Niɡ̶idiaaɡ̶idi ja lixigaɡ̶awepodi eliododipi, opiticogi Nazaré, idioka limedi meyiwaɡ̶adi eliododipi. Odaa naɡ̶ajo eliodo idioka limedi me nalaɡ̶atibige ijoatawece ane ixomaɡ̶ateetedijo.?Wy2Pida aɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ica aneyatedigi ligegi. V'1Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meetediogi, “Igaamee ina moleetibigijitiwaji? Aɡ̶owooɡ̶oti me leeditibige minaaɡ̶ejo liɡ̶eladi Eiodi?”\U10Niɡ̶ijo eliododipi noɡ̶onadi, aaɡ̶aɡ̶a oyopo. Odaa naɡ̶ajo eliodo meetalo, “I-oonigi, igaamee ina mideɡ̶emiitoɡ̶owa? Alopoo! Ǥadiodi, eeyomoda, eliodi me joɡ̶owikomataaɡ̶atibigaɡ̶aji.” T/Ijotawece niɡ̶ijo anowajipatalo eliodi moyopo leeɡ̶odi minoa lixaketedi, codaa me lotaɡ̶a niɡ̶ina me igiditediogi.2S].Igaanaɡ̶a ixomaɡ̶atedice itoatadiɡ̶ida nokododi, odaa joɡ̶oyakadi Jesus minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi. Nicotedini liwigotigi icoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi judeutedi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece icoa lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés ane iditedini. Jesus wajipatediogi codaa nigetediniwace.zRm-Odaa niɡ̶ijo naɡ̶a diɡ̶icoateda moyakadi, niɡ̶ijo eliododipi joɡ̶opitacicogi Jerusalém modoletibige. ~Qu,Odiletibige diɡ̶inoa liwigotigi niɡ̶ijo lapo ane dopitibeci, odaa ja wiajeeɡ̶a ijotawece noko. Igaanaɡ̶a domoɡ̶odoletibige Jesus mijotaɡ̶a niɡ̶ijo litacepodi codaa mijoataɡ̶a niɡ̶ijoa lokaaɡ̶etedipi, pida aɡ̶icoa moyakadi.vPe+Niɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ijo nalokegi noɡ̶one dinelio, odaa joɡ̶opiticogi liɡ̶eladi. Odaa niɡ̶ijoa nigaanigawaanigi, Jesus, ja nenyaɡ̶atedini mani nigotaɡ̶a Jerusalém. Pida eliododipi aɡ̶oyowooɡ̶odi me nenyaɡ̶atedini.iOK*Niɡ̶ijo Jesus neɡ̶eote dooze nicaaɡ̶ape, jiɡ̶igotacibece nalooɡ̶o ane lakatigitibece.?Nw) Jesus nenyaɡ̶atedini minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi Inoatawece nicaaɡ̶ape eliododipi Jesus igotibeci Jerusalém odiita niɡ̶ica nalokegi anodita “Páscoa”.M(Odaa niɡ̶ijo nigaanigawaanigi ja ili, ja yoniciwadi. Codaa jiɡ̶inoa lixaketedi, Aneotedoɡ̶oji eliodi meote aneletema. oLW'Odaa José ajaa Maria noɡ̶oigodi mowotema niɡ̶ijo nigaanigawaanigi icoatawece niɡ̶icoa ane liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji, odaa joɡ̶opiticogi liɡ̶eladi mani nigotaɡ̶a Nazaré, nipodigi Galiléia. K &Acaaɡ̶aca naɡ̶aca lakatatibece micota me diniotagodetalo Aneotedoɡ̶oji, odaa ja yalaɡ̶ata nigaanigawaanigi yatematitiogi ijotawece niɡ̶ijo anonibeotege Aneotedoɡ̶oji me yatamaɡ̶atee noiigitigi Jerusalém me yatamaɡ̶ateetetege laxakawepodi. nJU%Natigide joniɡ̶idiwa 84 nicaaɡ̶ape. Aoniɡ̶ica daɡ̶a noditicogi liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji. Noko, codaa menoale, one doɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji. Aɡ̶aniodi niɡ̶ina me idei lodoe Aneotedoɡ̶oji me yotaɡ̶aneɡ̶e.{Io$Onani aca iwaalo opake, ane yeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji. Liboonaɡ̶adi Ana, liona ica Fanuel, anida aneetege licoɡ̶egi Asa. Niɡ̶ijo me wado, naɡ̶a ixomaɡ̶atedice seete nicaaɡ̶ape, lodawa ja yeleo. Odaa ja wajekalo.%HC#Odaa joaniɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶inoa lowooko niɡ̶ina noiigi ane doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda ja dineloɡ̶otee. Icota me eemiteetece mileeni ɡ̶adaaleɡ̶ena leeɡ̶odi ɡ̶agecaɡ̶aloɡ̶o, micataɡ̶a niɡ̶ina me leegitinece ɡ̶otaciledi me ɡ̶odapeegi nodaajo-ocaɡ̶ataɡ̶a.” Gy"Simeão dipokotalo Aneotedoɡ̶oji me ibinietediogi, odaa jeɡ̶eeta Maria, eliodo Jesus, “Aneotedoɡ̶oji niwakatee niɡ̶idi nigaanigawaanigi meliodi okotigi ɡ̶odoiigi Israel oyototedice Aneotedoɡ̶oji, pida eliodi eledi ɡ̶odoiigi odopitalo. Aneotedoɡ̶oji niwakatee me ikee niɡ̶ica anodaaɡ̶eeteda. Codaa eliodi oko odotaɡ̶atibige niɡ̶idi nigaanigawaanigi.pFY!José ajaa Maria eliodi moyopo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Simeão me yalaɡ̶ata niɡ̶idi nigaanigawaanigi.;Eo Niɡ̶idi maniiɡ̶eni liciagi lokokena miditaɡ̶a niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi me ikeetiogi anewi. Odaa joɡ̶oiweniɡ̶ide ɡ̶adoiigi Israel idiaaɡ̶idi leeɡ̶odi.” ~~}|5{zuxxEwutssrqpnnnlkkCiihfedcb~a``8__<^]p[[jY(WVUUSLRYQP.O?NMoLK JkIHH1FEDCwBB @@=?n>==^ Jesus eote me notokoti niwocotaɡ̶a (Mateus 8.23-27; Marcos 4.35-41) Ica noko Jesus ijaaɡ̶ijo anodiotibece owaxoditinigi aca niwatece, odaa mee Jesus, “Iniɡ̶a daato niɡ̶ina weiigi.” Odaa jiɡ̶igotibeci.J1Pida Jesus ja niniɡ̶odi, meeteta, “Eiodo, inioxoadipi, niɡ̶ina anowajipatalo Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, anowo ane yemaa Aneotedoɡ̶oji.” (IIOdaa joniɡ̶ica ica aneo libodigi, meetalo, “Ǥadiodo, idiaa ɡ̶anioxoadipi etidi digoida wetice niɡ̶ina diimigi. Oyemaa metiɡ̶adotaɡ̶aneɡ̶eni.”H Ica loiigiwepodi Jesus (Mateus 12.46-50; Marcos 3.31-35) Naɡ̶ajo eliodo ijaa nioxoadipi Jesus igotibeci midoataɡ̶a. Pida aɡ̶oyakadi modipegitalo, leeɡ̶odi niɡ̶idi noiigi-nelegi.)GKEnice anidakitatiwaji anodaaɡ̶eni majipaatalo Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a. Igaataɡ̶a niɡ̶ina baanaɡ̶a dibatege ganigidi, dibatacege caticeditace niɡ̶ijo baanaɡ̶a dibatege. Pida niɡ̶ina ane diɡ̶ica, niɡ̶ijo ane diletibige diɡ̶idi me nebi, onoɡ̶aticogi minitaɡ̶a.” `F9Igaataɡ̶a inoatawece niɡ̶inoa ane dinaɡ̶aditedini, icota me jowooɡ̶otaɡ̶a, codaa inoatawece ane daɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶ateda, icota me jinataɡ̶a, codaa enagi manitaɡ̶a aca nilokokena Aneotedoɡ̶oji.EE Aca lokokena (Marcos 4.21-25) Aɡ̶ica ini ane yalegi loledaɡ̶axi oditaɡ̶a yamaɡ̶ateloco ɡ̶inogo ane leegitinece le, migetaɡ̶a ixotiwece lipe le loledaɡ̶axi, pida ipeke loledaɡ̶axi ditibigimedi, odaa inatawece oko anodakatiwece diimigi onadi liwitiigi. >DuOdaa niɡ̶ijoa aneniteloco iiɡ̶o anele baɡ̶a liciagi niɡ̶ina oko anowajipatalo lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, odaa oyotete catiwedi laaleɡ̶ena. Odaa baadaɡ̶a inaale laaleɡ̶ena, pida ele. Codaa me lewiɡ̶a niɡ̶idi oko diniigi, owo niɡ̶ina ane yemaa Aneotedoɡ̶oji codaa odinatitalo lawikodico. CCNiɡ̶ijoa lolacidi anenite miditaɡ̶a ipelakijadi, liciagi niɡ̶ina oko anowajipatalo Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, pida idokee mowo niɡ̶inoa lakataɡ̶a niɡ̶ina iiɡ̶o, codaa noɡ̶owikomataaɡ̶a, odoletibige me liicotedi, codaa odoletibige mowo niɡ̶ica anepaaɡ̶oyemaa. Joaniɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶ijo ipelakijadi ane doɡ̶oika me ili niɡ̶ijoa enanigijedi, metaye, liciagi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi niɡ̶ijo oko aili pida dinelio.%BC Niɡ̶ijoa lolacidi anenite midiwa wetiadawaanaɡ̶a, liciagi niɡ̶ina oko anowajipatalo Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, odaa joɡ̶odibatege codaa eliodi me ninitibigiwaji. Pida niɡ̶idi oko aɡ̶ewi niɡ̶ica eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Liciagi niɡ̶inoa enanigijedi ane daɡ̶a leegitinece litodi. Odaa aleegi metiwaɡ̶ataka, neɡ̶enagi ɡ̶odaxakawa dineeta, odaa jeɡ̶eyamaɡ̶aticoace leeɡ̶odi lawikodico.aA; Niɡ̶ijoa lolacidi anenite miditaɡ̶a naigi, liciagi niɡ̶ina oko anowajipatalo lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Pida neɡ̶enagi ɡ̶odaxakawa, odaa ja noɡ̶a niɡ̶ijoa notaɡ̶a anowajipatalo ane ideite laaleɡ̶ena. Eotibige me daɡ̶adiaa oyiwaɡ̶adi Niɡ̶ijoa ane ɡ̶odewikatidi, odaa Aneotedoɡ̶oji aɡ̶aleeɡ̶aɡ̶a eote lewiɡ̶a.@ Niɡ̶ijo natematigo ane jatemati, digawini ane diitigi. Niɡ̶ijoa lolacidi liciagi niɡ̶inoa lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.c?? Jesus igidi, meetediogi, “Aneotedoɡ̶oji baɡ̶a ikeetedaɡ̶awatiwaji anodaaɡ̶ee me iiɡ̶e oko laaleɡ̶ena, igaataɡ̶a aɡ̶ica ane yowooɡ̶odi. Odaa niɡ̶ina me jiiɡ̶axi eledi oko, baɡ̶a jatemati natematiko anida ane jiciaceeketege. Jaotibige moiwi pida aɡ̶onadi niɡ̶ica anewi, owajipata pida aɡ̶oyowooɡ̶odi ane diitigi. 3>_ Jesus yeloɡ̶odi niɡ̶ica ane diitigi niɡ̶ida natematigo Niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶oigetece Jesus niɡ̶ica ane diitigi niɡ̶ijo natematigo ane yatemati.0=YPida onicoa icoa eletidi anenitedinigi miditaɡ̶a ica iiɡ̶o anele. Odaa boɡ̶one ili, codaa onele. One onidateci libatadi yajigo onaniteci taalia ligecidi.” Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus joneɡ̶eetediogi, “Ane yemaa me wajipatalo niɡ̶inoa ane jiiɡ̶axinaɡ̶atece, enice atacolitece!” <7Pida icoa eletidi boɡ̶onenite midi ica ipelakijadi. Naɡ̶a domaɡ̶a ili, pida jonaɡ̶aɡ̶a ili niɡ̶ijo ipelaɡ̶a, odaa ja yapoɡ̶oditedini.$;AIcoa eletidi nolacidi one enitedini midiwa icoa wetiadawaanaɡ̶a. Odaa ja domaɡ̶a ili, pida yadilo, leeɡ̶odi ibeyacaɡ̶adi me yadilo niɡ̶ijo anei.^:5“Digawinitiwaji! Ica ɡ̶oneleegiwa onigo etanaɡ̶a. Niɡ̶ijo naɡ̶a yokoletedibece niɡ̶ijoa nolacidi, onicoa icoa ane enitedini midi naigi. Analee onipodi oko, codaa me ilaaɡ̶axodi aaɡ̶aɡ̶a oyeligo.v9e Jesus yatemati ica natematigigi ica anetanaɡ̶a (Mateus 13.10-23; Marcos 4.10-20) Ica oko ane icoɡ̶oticogi inoatawece nigotadi ototalo, odaa ja dilapode niɡ̶ica noiigi-nelegi. Niɡ̶ijo naɡ̶a dilapodetibigiwaji, odaa Jesus ja yatemati ica natematigo ane ɡ̶odiiɡ̶axi, meetediogi,8Acaaɡ̶aca aca Joana lodawa ica Cuza ane dowediteloco liɡ̶eladi ica inionigi-eliodi Herodes. Codaa eledi igo aca Susana, icaaɡ̶ica eledi iwaalepodi, anoyaxawa Jesus ijaaɡ̶ijo anodiotibece, oyajigo liwai niɡ̶icoa ane nepilidi moyaxawatiogi. M7Codaa onica ica iwaalepodi anaɡ̶aɡ̶a igotibeci. Jesus one iticoitedice niwigo abeyaceɡ̶egi ane dakatiogi anigepidaɡ̶aca niɡ̶ijo iwaalepodi, codaa one nicilatidi ica ane neelotikanaɡ̶a. Aca anodita Maria aneledi oyatigi me Madalena. Joanaɡ̶ajaa Jesus ane icilatidi modakatiogi seete niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a.l6 S Iwaalepodi anodiotibece Jesus Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus ja diniwiajetedicogi midiwataɡ̶a icoa nigotadi icaaɡ̶icoa nigotadawaanaɡ̶a niɡ̶idi nipodigi, yeloɡ̶oditedibece icoa nibodicetedi anele, anoneloɡ̶oditoɡ̶owa anodaaɡ̶eeteda Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e oko laaleɡ̶ena. Niɡ̶ijo dooze anodiotibece eledi ijo me lixigaɡ̶awepodi.572Odaa Jesus jeɡ̶eeteta naɡ̶ajo iwaalo, “Aneotedoɡ̶oji ja ɡ̶adewikatiti leeɡ̶odi madinakatoni. Odaa emii opili, mele ɡ̶adaaleɡ̶ena!” 04Y1Niɡ̶ijo eledi oko anidiaaɡ̶i madi nameeja, dinotaɡ̶aneɡ̶etiwage, modi, “Amiiniwa icoa ɡ̶oneleegiwa anee me yakadi me napitaɡ̶adi ɡ̶obeyaceɡ̶eco?” o3W0Odaa Jesus jeɡ̶eeteta naɡ̶ajo iwaalo, “Aneotedoɡ̶oji ja napitaɡ̶adi ɡ̶abeyaceɡ̶eco.” $2A/Odaa jemaa mejitaɡ̶awa Aneotedoɡ̶oji ja iwilegi libeyaceɡ̶eco naɡ̶ani iwaalo anowidi. Odaa joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi meliodi me idemaa. Pida niɡ̶ina oko ane daɡ̶a deemitetece me leeditibige me doletibige Aneotedoɡ̶oji me iwilegi libeyaceɡ̶eco, aɡ̶ewi me idemaa.” 1.Codaa oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a adootigi najidi yacilo mikeeni moɡ̶eetetiwa, pida aniaaɡ̶ani baɡ̶a yadotelogo iɡ̶onaka ladokojegi.-0S-Codaa niɡ̶ijo naɡ̶a janotio, aɡ̶adapiciɡ̶i me ɡ̶adecoatitici. Pida niɡ̶ijo naɡ̶a nakatio, naɡ̶ani iwaalo naɡ̶ani me napicoɡ̶otedice iɡ̶onaka.2/],Odaa Jesus naɡ̶a niwiteta naɡ̶ajo iwaalo, odaa meete Simão, “Jaɡ̶anati naɡ̶ani iwaalo. Niɡ̶ijo naɡ̶a inakatiwece ɡ̶adiɡ̶eladi, aɡ̶anajicitiwa ninyoɡ̶odi me jiwilegi iɡ̶onaka. Pida baɡ̶a iwilegi iɡ̶onaka yatitalo latiidi, odaa yatita lamodi me yadilonatidi iɡ̶onaka.*.M+Simão ja niniɡ̶odi, meetalo, “Ejime niɡ̶ijo ane daɡ̶axa me dinaalewe jiɡ̶ijaa daɡ̶axa me demaanaɡ̶a.” Odaa Jesus meete, “Ele motaɡ̶ani!” - *Niɡ̶idi iniwataale aɡ̶oyakadi moyedia niɡ̶ijoa naaleweta niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa. Odaa joaniɡ̶idaa meetiogi me daɡ̶adiaa leeditibige moyedia. Natigide ɡ̶adige, amepidiɡ̶ica ijoa itoa ane daɡ̶axa me yemaa ijo ɡ̶oneleegiwa anonaalewe?” h,I)Odaa Jesus jeɡ̶eete, “Idiwa iniwataale ɡ̶oneleegiwadi onaalewe ica anidioka limedi me yajigo monadila ninyeelo. Onica ica ane dinaalewe ciinco taalia beexotedi, odaa ica eledi baɡ̶a dinaalewe meya-taalia beexotedi.+(Odaa Jesus meeteta niɡ̶ijo fariseu, “Simão, domiɡ̶ida igegi.” Odaa ja igidi, meetalo, “Digageni, niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a.”l*Q'Niɡ̶ijo fariseu ane node Jesus naɡ̶a nadi anee naɡ̶ajo iwaalo, odaa meetibige le, “Niɡ̶ina deɡ̶ewi niɡ̶iniaaɡ̶iniwa Niɡ̶icoa ane neloɡ̶oditedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji lowooko, daɡ̶anagawini yowooɡ̶odi anani naɡ̶ani iwaalo ane dibatelogo, codaa taɡ̶aɡ̶a yowooɡ̶odi niɡ̶icoa ligopeloaɡ̶eco, codaa ane libeyaceɡ̶eco.” 4)a&Naɡ̶ajo iwaalo dabiditi lowidi Jesus micoataɡ̶a loɡ̶onaka, anoetibece. Odaa latiidi datikoletelogo loɡ̶onaka Jesus. Odaa ja yatita lamodi me iwilegi Jesus loɡ̶onaka, codaa eliodi me napicoɡ̶otedice loɡ̶onaka, ikee me diniotagodetalo. Codaa yadotelogo loɡ̶onaka niɡ̶ica ladokojegi. (%Manitaɡ̶a naɡ̶ani nigotaɡ̶a onani aca iwaalo agopeloa. Naɡ̶a dibodicetalo miniwatedigi Jesus liɡ̶eladi niɡ̶ijo fariseu maniodi, odaa jiɡ̶igo, yadeegi aca bootawaana wetiɡ̶a, anodita “alabastro”. Naɡ̶aca bootawaana one nolee ladokojegi.`'9$ Jesus igo liɡ̶eladi ica fariseu anodita Simão Ica fariseu one node Jesus migo aniodi liɡ̶eladi. Odaa Jesus jiɡ̶igo. Naɡ̶a dakatediwece liɡ̶eladi, odaa ja nicotedi maditaɡ̶a aca nameeja maniodi.&)#Pida niɡ̶ina oko anida liwaxinigi, baanaɡ̶a yowooɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji me diwaxinaɡ̶a, codaa midioka limedi meo ane iɡ̶enaɡ̶a.” h%I"Odaa Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, naɡ̶aɡ̶a janagi, odaa baɡ̶a jeligo paon, codaa me jacipe viinyo. Odaa menitiwaji, ‘Digawini! Niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa olade, codaa me acipeɡ̶egi. Lokaaɡ̶etedipi niɡ̶idi anodibatibigege ninyeelo ninionigi-eliodi romaanotedi, codaa lokaaɡ̶etedipi inatawece niɡ̶ina oko anowidi libeyaceɡ̶eco!’ (Odaa ɡ̶adiciagitiwaji niɡ̶ijo nigaanigipawaanigi leeɡ̶odi midioka limedi madinotigimadenitiwaji.)$)!Igaataɡ̶a João Batista enagi, odaa ayeligo paon, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a wacipeta viinyo. Odaa menitiwaji me dakatiogi niwigo abeyaceɡ̶egi.|#q Liciagi nigaanigipawaanigi ane nicotiniwace me nalooɡ̶o midi lalokaditibece. Ini lapo meeta, me dapaaweta niɡ̶ini eledi lapo, ‘Ja jatenaɡ̶atigi nateneɡ̶egi nadoneɡ̶egi, pida aɡ̶anibailetiwaji. Codaa ja domaɡ̶a jigaanaɡ̶a ica nanaagi monaligitini émeɡ̶egi, pida aɡ̶anoenitiwaji’. (Odaa niɡ̶idi nigaanigipawaanigi idioka limedi me dinotigimade.)")Odaa Ǥoniotagodi mee, “Niɡ̶ina noiigi, amiini ica ane jakadi me jiboɡ̶oditege? Natigide jeloɡ̶oditaɡ̶awatiwaji ane jiboɡ̶oditege.a!;Pida niɡ̶ijoa fariseutedi ijaaɡ̶ijo anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés baadoɡ̶oyemaa me nilegetiniwace João. Joaniɡ̶idaa modowocetege niɡ̶ica ane domaɡ̶a yemaa Aneotedoɡ̶oji mowo.  )Niɡ̶ina anodibatibigege ninyeelo ninionigi-eliodi romaanotedi, codaa me iditawece niɡ̶idi noiigi owajipatalo lotaɡ̶a Ǥoniotagodi, joaniɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ica ane nilegetiniwace João, noɡ̶owajipatalo lotaɡ̶a Jesus, odaa modi Aneotedoɡ̶oji iɡ̶enaɡ̶a.3Jeloɡ̶oditaɡ̶awa, João me daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi caticedi ijotawece niɡ̶ijo eledi anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko. Pida niɡ̶ina oko iwikodaɡ̶a ane iiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji laaleɡ̶ena, baɡ̶a daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi caticeditace João.” 3_Igaataɡ̶a joaniɡ̶ijaa João niɡ̶ijo aneeta Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, neɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji, ‘Jiwakatee iiɡ̶exegi ɡ̶adodoe, yoetece ɡ̶aligi’.3_Enice, amiijo ica anemii awinitiwaji? Domige emii awinitiwaji niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko? Beɡ̶ewi! Jeloɡ̶oditaɡ̶awatiwaji mepeɡ̶ewi me emii awinitiwaji niɡ̶ijo ane naɡ̶axatelogo niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko niɡ̶ijo jotigide.Amiina anemii awinitiwaji? Domigemii awini ɡ̶oneleegiwa anele me dinixo? De jeloɡ̶oditaɡ̶awatiwaji! Niɡ̶ijo anele me dinixotibigiwaji, ane diɡ̶ica ananiaditema, ane diɡ̶eladetigi diimaɡ̶a libinienaɡ̶a, liɡ̶eladi niɡ̶inoa inionaɡ̶a-eloodoli.dANiɡ̶ijo noɡ̶opitibeci niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi João, odaa Jesus ja yalaɡ̶ate João Batista, meetediogi niɡ̶idi noiigi, “Ijo me emiitiwaji midi nipodigi ane yadilo ane diɡ̶ica niɡ̶eladimigipi, amiijo anemii awinitiwaji? Domigemii mawini ɡ̶oneleegiwa ane diɡ̶ica baɡ̶a niiticogi ane liciagi niɡ̶ina naanyogo ane igike niocodi?ONiɡ̶ina oko ninitibece niɡ̶ina me daɡ̶a dinibolikatiditici.” Odaa Jesus ja igiditediogi niɡ̶ijo ane iiɡ̶e João, meetediogi, “Opilitacicogi minitaɡ̶a João, odaa eloɡ̶oti niɡ̶inoa ananati, codaa anajipaatalotiwaji. Eloɡ̶oti me yatetacibigiwaji ɡ̶oladi, mewaligi ane beyagi laxace, codaa me icí dawace-loolatedi, aticilonadi ja wajipatacibigiwaji, émaɡ̶aɡ̶a newiɡ̶atace, codaa me jatemati nibodicetedi anele miditaɡ̶a madewetedi.EAjaaɡ̶ajo naɡ̶ajo lakata niɡ̶icotibeci niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi João, Jesus ja icilatidi eliodi oko ane neelotikanaɡ̶a, ina anodakatiogi, codaa eote me yatetacibigiwaji ɡ̶oladi.ykNoɡ̶ototalo Jesus, odaa joɡ̶oige, moditalo, “Ǥoniotagodi, João Batista ɡ̶odiiɡ̶e me ɡ̶adigeeɡ̶egi manigakamaɡ̶akaami icoa ane inibeoonaɡ̶atege menagi ɡ̶odewikatidi, oɡ̶oa, domigalee inibeoonaɡ̶atege eledi oko?”  Odaa João eniditiogi icoa itoataale anodiotibeci, odaa ja iiɡ̶e moige Ǥoniotagodi, meetiogi, “Nigicootalo, enitalo, ‘Manigakamaɡ̶akaami icoa ane inibeoonaɡ̶atege menagi me ɡ̶odewikatidi, oɡ̶oa, domigalee inibeoonaɡ̶atege eledi oko?’” lQ João iiɡ̶e niɡ̶ijo anodiotibeci migotibeci midoataɡ̶a Jesus (Mateus 11.2-19) Niɡ̶ijo anodiotibeci João Batista oyeloɡ̶odita icoatawece niɡ̶icoa baaneɡ̶eote Jesus.Nibodicetedi anoditece Jesus jiɡ̶ilaagiteloco iditawece nipodigi Judéia, codaa me niɡ̶icoa nipodaɡ̶a anipegitege. Ijotawece niɡ̶ijo oko eliodi me doitibigiwaji, odaa odoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji, modi, “Dinikeetoɡ̶owa ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, codaa niɡ̶ida eliodi nimaweneɡ̶egi. Aneotedoɡ̶oji ja dalitediogi loiigi, odaa yaxawatediogi!”r]Odaa niɡ̶ijo émeɡ̶egi jona nicotini, odaa ja dotaɡ̶a. Jesus ja yopilaɡ̶adite naɡ̶ajo eliodo. KOdaa joneɡ̶epaanaɡ̶a ipegiteta, odaa ja dibatedeloco aca iwokodaɡ̶axi. Odaa niɡ̶ijo anoyadeegi ja dabiditiniwace. Odaa jeɡ̶ee Jesus, “Lioneeɡ̶a, Ee ɡ̶adiiɡ̶eni, anicootini!”{ Niɡ̶ijo naɡ̶a nadi Ǥoniotagodi naɡ̶ajoda wajekalo, eliodi me iwikode. Odaa jeɡ̶eeteta, “Jinaɡ̶a anoeni!”G Odaa noɡ̶one odipegita niɡ̶ica lapoagi niɡ̶ica niwilanigi ane niotaa naɡ̶ani nigotaɡ̶a, odaa joɡ̶odakapetetege ica lapo-nelegi, anoyadeegi ica lioneeɡ̶a ane yeleo, oyadeegi monaligitini. Niɡ̶ica émeɡ̶egi onokijoteci me lionigi acoda wajekalo. Niɡ̶ica noiigi-nelegi oigaalatibece naɡ̶ajo eliodo.A{ Jesus eote me yewiɡ̶atace lionigi aca wajekalo Ica noko Jesus onigo manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Naim. Ijaaɡ̶ijo anodiotibece icaaɡ̶ica eledi noiigi-nelegi lixigaɡ̶awepodi.! ; Niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi niɡ̶ijo ane iiɡ̶e niodaɡ̶awadi romaanotedi, noɡ̶opitiobeci ane icoɡ̶oticogi. Noɡ̶otota, niɡ̶ijo niotagi ja icí. J   Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a wajipate niɡ̶ijoa lotaɡ̶a, eliodi me yopo. Odaa naɡ̶a nawiilitetedijo, meetediogi niɡ̶ijo noiigi anodiotece, “Ejitaɡ̶awatiwaji, aniɡ̶ica oko jakapetege midi ɡ̶odoiigi Israel ane eliodi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi digo minitaɡ̶a niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa (ane daɡ̶a ɡ̶odoiigi).”$ AIgaataɡ̶a akaami iciagi, ee aaɡ̶aɡ̶a idi anetidiiɡ̶e, codaa idiwa iniodaɡ̶awadi maɡ̶aɡ̶a jiiɡ̶e. Idatecibece ini anejita, ‘Emii’, odaaɡ̶igo. Iniaaɡ̶eledi mejita, ‘Anagi’, odaa jeɡ̶enagi. Idatecibece mejita iotagi, ‘Etidi anawii.’ Odaa jeɡ̶eo.” % CCodaa joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me daɡ̶a ejigo jipokotaɡ̶awa managi deɡ̶epaa digoina. Pida okexaa eni me icí idida iotagi, odaa ja icí inioneeɡ̶a. 'Odaa Jesus jiɡ̶igo lixigaɡ̶awepodi. Pida niɡ̶ijo niɡ̶ipegitedio liɡ̶eladi niɡ̶ijo lacilo romaanotedi, odaa ja iiɡ̶etege icoa lokaaɡ̶etedi migotibeci odakapetege Jesus. Odaa joɡ̶oyeloɡ̶oditalo Jesus niɡ̶icoa lotaɡ̶a niɡ̶ijo lacilo romaanotedi, monee, “Ǥoniotagodi, ajemaa daɡ̶alee ɡ̶adigiwoci. Eliodi ɡ̶aniwaló, aɡ̶akaami iciagi managi anakaatiwece iɡ̶eladi.taCodaa eliodi me yemaa ɡ̶odoiigi, jeɡ̶epaa diiɡ̶enatakata modabiteɡ̶etini ɡ̶odiiakanaɡ̶axi.” {Noɡ̶ototalo Jesus, odaa icaanoɡ̶odigotalo mowotibige migo, moditalo, “Janagaɡ̶a makaamitaɡ̶a, jemaanaɡ̶a micilatiti liotagi lacilo iodaɡ̶awadi, igaataɡ̶a niɡ̶ini ane iiɡ̶e niodaɡ̶awadi romaanotedi, ɡ̶oneleegiwa libinienigi.:mNiɡ̶ini ane iiɡ̶e niodaɡ̶awadi romaanotedi naɡ̶a dibodicetalo Jesus, jona iiɡ̶e icoa lacilodi judeutedi migotibeci odipokotalo Jesus migo icilatidi niɡ̶ijo liotagi.5Odaa oninica ɡ̶oneleegiwa ane iiɡ̶e onaniteci taalia iodaɡ̶awadi. Ica liotagi ane daɡ̶axa me yemaa, one deelotika, jona doletibige me yeleo.  Jesus icilatidi liotagi ica lacilo icoa niodaɡ̶awadi romaanotedi (Mateus 8.5-13) Niɡ̶ijo naɡ̶a nigotedini Jesus me yotaɡ̶aneɡ̶e niɡ̶idi noiigi, odaa jiɡ̶igo manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Cafarnaum.U#1Pida niɡ̶ina oko ane wajipatalo yotaɡ̶a, pida aɡ̶eyiwaɡ̶adi, baɡ̶a liciagi eledi ɡ̶oneleegiwa ane dabiteɡ̶etini liɡ̶eladi. Dabiteɡ̶etini miditaɡ̶a dotiwadi, pida boɡ̶odaa ayatitaɡ̶aditedini lawonadi. Naɡ̶a abooɡ̶o-akiidi, niɡ̶icota ninyoɡ̶odi liɡ̶eladi. Odaa jeɡ̶enitini, aɡ̶ica nenyakigi.” ;o0Jiciaceeketege niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa ane dabiteɡ̶etini liɡ̶eladi. Odaa ilecatiditinece me naligitedini lawonadi ditibigimedi wetiɡ̶a. Odaa naɡ̶a abooɡ̶o-akiidi, icota ninyoɡ̶odi minitaɡ̶a liɡ̶eladi. Pida ninyoɡ̶odi ayakadi me igike niɡ̶ini diimigi, leeɡ̶odi datiteta moyojogotini. /Natigide jeloɡ̶oditaɡ̶awatiwaji anodaaɡ̶ee niɡ̶ina oko anenagi meetaɡ̶a, odaa wajipatalo yotaɡ̶a, codaa idadiwaɡ̶adi.kO. Icoa itoa latopaco lipodaɡ̶alatedi diimigi (Mateus 7.24-27) Igaamee ina menitiwatiwaji, ‘Ǥoniotagodi, Ǥoniotagodi,’ pida aɡ̶awii niɡ̶ina ane jiiɡ̶etaɡ̶awatiwaji?S-Igaataɡ̶a niɡ̶ina anele icoɡ̶otiwece laaleɡ̶ena niɡ̶ina oko anele, leeɡ̶odi laaleɡ̶ena nolee niɡ̶ica anele. Pida niɡ̶ina ane beyagi icoɡ̶otiwece laaleɡ̶ena niɡ̶ina oko ane beyagi, leeɡ̶odi laaleɡ̶ena nolee ane beyagi. Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko eetece inokina niɡ̶ina ane idei catiwedi laaleɡ̶ena. P~,Codaa jowooɡ̶otaɡ̶a anada naɡ̶ana niale leeɡ̶odi niɡ̶inoa elali. Igaataɡ̶a ainotecaɡ̶a ilipeɡ̶e madataɡ̶a lalepiɡ̶igo, codaa ainoɡ̶aaɡ̶a ‘uuva’ maditaɡ̶a omiigonaɡ̶a.o}W+ Jowooɡ̶otaɡ̶a niale leeɡ̶odi elali (Mateus 7.16-20; 12.33-35) Naɡ̶ana niale anele, abeyagi elali. Odaa naɡ̶ana niale ane beyagi, aɡ̶ele elali.0|Y*Pida menita ɡ̶anioxoa, ‘Inioxoa, anagi! Inoɡ̶a ɡ̶adaɡ̶amicaɡ̶ajegi catiwedi ɡ̶agecooɡ̶e.’ Igaamee ina mawii ida ɡ̶agegi, akamaɡ̶akaami aɡ̶emaani mowooɡ̶oti niɡ̶idi iwoɡ̶o liwai catiwedi ɡ̶agecooɡ̶e? Ǥademaanigi mokawii makaami ele. Pida ele majela manoɡ̶aa niɡ̶idi iwoɡ̶o liwai catiwedi ɡ̶agecooɡ̶e, odaa jeɡ̶ele manatiteloco laɡ̶amicaɡ̶ajegi ɡ̶anioxoa manoɡ̶aatema. \{1)Jinaɡ̶a ɡ̶adiɡ̶oati laɡ̶amicaɡ̶ajegi ɡ̶anioxoa catiwedi ligecooɡ̶e, leeɡ̶odi akamaɡ̶akaami oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a emaani mowooɡ̶oti niɡ̶idi iwoɡ̶o liwai ane idei catiwedi ɡ̶agecooɡ̶e.2z](Codaa niɡ̶ina ane didiko anaɡ̶axateloco niiɡ̶axinoɡ̶odi. Pida niɡ̶ina nige igodi icoatawece niɡ̶icoa lidiko, odaa ja liciagi niɡ̶ini niiɡ̶axinoɡ̶odi. y'Jesus yeloɡ̶oditediogi ica natematigo anida ane ɡ̶odiiɡ̶axitece, meetediogi, “Niɡ̶ina ɡ̶olaɡ̶a domige yakadi me digilaɡ̶atedeta eledi ɡ̶olaɡ̶a? Nige digilaɡ̶atedeta, odaa niɡ̶idoa itoata ɡ̶oladi yeloɡ̶o me daxaboketinece diɡ̶ica begi.xxi&Ajicitatiwaji eledi oko niɡ̶ica ane yopotibige, odaa Aneotedoɡ̶oji yajigotedaɡ̶awatiwaji niɡ̶ica anopootibige. Digo micataɡ̶a niɡ̶ina oko ane yetigi nelegei leyeema neɡ̶epaa niolakati, alee ipiati, joaniɡ̶idaaɡ̶ee eliodi ane yajigotedaɡ̶awa Aneotedoɡ̶oji. Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji yajigotedaɡ̶awa liciagi niɡ̶ina anajicita eledi oko.” >wu% Jinaɡ̶awini eledi oko ane doɡ̶owooɡ̶oti niɡ̶ica ane loenatagi (Mateus 7.1-5) Jinaɡ̶awini anee eledi oko niɡ̶ina ane daɡ̶a iwikodeni, odaa Aneotedoɡ̶oji aiwi anenitiwaji oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ɡ̶adiloikatititetiwaji. Jineɡ̶eni me leeditibige moiloikatidi oko leeɡ̶odi meo ane beyagi. Odaa Aneotedoɡ̶oji aɡ̶ee me leeditibige metiɡ̶adiloikatititetiwaji. Adinaagitititibige okanicodaaɡ̶ica ane beyagi anowotaɡ̶adomi. Odaa Aneotedoɡ̶oji yaagiditedibige niɡ̶ijoa ɡ̶adoenataka ane beyagi.hvI$Iwikodeni eledi oko, diganigotedaɡ̶awa Aneotedoɡ̶oji Ǥadiodi me ɡ̶adiwikodenitetiwaji. u'#Pida jemaa memaani ɡ̶aneloɡ̶ododipi, codaa awii niɡ̶ina aneletema, awii ladiligi, pida niɡ̶ina me daɡ̶a aliitege me yopilaɡ̶aditaɡ̶awa liikoa. Joaniɡ̶idaaɡ̶ee odaa baɡ̶a ɡ̶adedianitetiwaji Aneotedoɡ̶oji, codaa akaami lionigipi Aneotedoɡ̶oji ane iiɡ̶e inoatawece. Igaataɡ̶a eletetema codaa me niɡ̶ina oko ane daɡ̶a diniotagodetibigiwaji codaa me abeyacaɡ̶aɡ̶a.t-"Codaa nigadilaɡ̶aneɡ̶enitiogi inokina niɡ̶ina ane eni metiɡ̶adediani, nigica anigidi ɡ̶adowoodaɡ̶agi anonadila, aɡ̶icatace ɡ̶anigaanyetiwaji. Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko ane beyagi eo ladiligi niɡ̶ina inaaɡ̶ina abeyaceɡ̶egi eotibige me dibatege liikoa.*sM!Codaa nigawii aneletema inokina niɡ̶ina anowotaɡ̶adomi anele, odaa aɡ̶icatace ɡ̶anigaanye. Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko abeyacaɡ̶aɡ̶a jiɡ̶idaaɡ̶ee.=rs Niginoka emaani niɡ̶ina anetiɡ̶ademaani, aɡ̶ica ɡ̶anigaanye miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko ane beyagi aaɡ̶aɡ̶oyemaa niɡ̶ina nemaanoɡ̶odi.8qkAdemii oko niɡ̶ica anemaani modigotaɡ̶awa. -pSIdioka limedi medianitiwaji niɡ̶ina ane dipokotaɡ̶awa ganigica. Codaa niɡ̶ina ane dibata ganigidi ane ɡ̶anebi, jiniɡ̶ipoki doɡ̶oyopilaɡ̶aditaɡ̶awa.SoNigica ane yabaketigi ɡ̶adajice, ajicita naɡ̶ani eledi ɡ̶adajice maɡ̶aɡ̶a yabake. (Me ikeeni me diɡ̶ica ɡ̶adelaɡ̶atema.) Nigica ane dibata ɡ̶anicaapa ajici codaa me ɡ̶anoecaɡ̶axi.:nmIpokitalo Aneotedoɡ̶oji me ibinietediogi niɡ̶ina anodotaɡ̶atibigaɡ̶aji, codaa otaɡ̶aneɡ̶enitetiwaji Aneotedoɡ̶oji me ibinietediogi niɡ̶ina anoyametibigaɡ̶aji.m# Leeditibige me jemaanaɡ̶a ɡ̶oneloɡ̶ododipi (Mateus 5.38-48) Pida ejitaɡ̶awatiwaji ane anajipaatiwa, me leeditibige memaani ɡ̶oneloɡ̶ododipi, codaa awii niɡ̶ica aneletema niɡ̶ijo anakaami neleɡ̶etedipi.l1 Eliodi maɡ̶aɡ̶a awikodee niɡ̶ina akaami anetiɡ̶adiweniɡ̶ideni niɡ̶ina oko, igaataɡ̶a niɡ̶ica jotigide ɡ̶adaamipi aaɡ̶aɡ̶a oiweniɡ̶ide niɡ̶ijoa awitakaɡ̶aɡ̶a anodi moyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko. (Pida oinaale niɡ̶ijo noiigi.) k Icota meliodi maɡ̶aɡ̶a awikodeetiwaji, akaami anele manioditiwaji niɡ̶inoa nokododi, igaataɡ̶a icota me ɡ̶adeloati nigigi. Codaa icota meliodi mawikodee, akaami ane alajikanitibece, igaataɡ̶a icota manoeni leeɡ̶odi ɡ̶agecaɡ̶aloɡ̶o. Hj  Pida akaamitiwaji biɡ̶icota meliodi mawikodeetiwaji, anakaami liicotedi, igaataɡ̶a jaɡ̶abaatege icoatawece niɡ̶icoa anakati mabaatege, aɡ̶aleeɡ̶abaatege eledi aneletaɡ̶adomi. i}Niɡ̶ina nige ixomaɡ̶ateenitedijo niɡ̶inoa nawikodico anejitalo, jemaa meliodi maniniitibecitiwaji. Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ja yotetetedaɡ̶adomi ane daɡ̶axa meletaɡ̶adomitiwaji digoida ditibigimedi. Igaataɡ̶a diganee natigide, jiɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶ijo jotigide litacepodi niɡ̶ina oko moyametibigo niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko. zhm Aniniitibeci niɡ̶ina akaamitiwaji ane deɡ̶etiɡ̶ademaani, ane deɡ̶ele modibataɡ̶agi, codaa metiɡ̶adienitibige, nige odi makaami abeyacaɡ̶aɡ̶a, leeɡ̶odi maniwitici ane Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi. Gg Aniniitibecitiwaji ane anigicile niɡ̶ina natigide, igaataɡ̶a icota me ɡ̶aditiminitiwaji. Aniniitibecitiwaji ane anoenitibece niɡ̶inoa nokododi, igaataɡ̶a icota malajikanitibece. bf= Jesus diiɡ̶axinaɡ̶atetece anodaaɡ̶ee ica oko anida linikegi icaaɡ̶ica ica oko ane agecaɡ̶alo (Mateus 5.1-12) Jesus iwitediogi niɡ̶ijo anodiotibece, odaa meetediogi, “Niɡ̶ida makaamitiwaji aniniitibeci, anakaami madewetedi, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ja iiɡ̶e ɡ̶adaaleɡ̶ena. e3Ijotawece niɡ̶ijo noiigi odoletibige modibatelogo Jesus, leeɡ̶odi noditice ica loniciwaɡ̶a ane icilatidi iditawece oko ane neelotikanaɡ̶a. ]d3Igotibeci mowajipatalo lotaɡ̶a Jesus, codaa me nicilatiditediniwace leelotika. Icaaɡ̶ica ane diotibece niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a anowote niɡ̶inoa lowooko ane napioi, eledi igotibeci diniwakateetibigiwaji.lcQ Jesus niiɡ̶axitediniwace codaa me nicilatiditediniwace oko (Mateus 4.23-25) Odaa noɡ̶one dinikatedini Jesus me icoɡ̶otedibigimece aca wetiɡ̶a, odaa ja dabiditedini miditaɡ̶a ica anabotiwage ijaaɡ̶ijo noiigi anodiotibece. Codaa onidi ica eliodi oko aɡ̶icaadaɡ̶a icoɡ̶oticogi niɡ̶icoa nipodaɡ̶a Judéia, codaa me nigotaɡ̶a Jerusalém, codaa me nipodaɡ̶a aca Tiro aniaa Sidom, anodipegitinece ica akiidi-eliodi. b  a G`(14-16) Simão aneote Jesus me liboonaɡ̶adi me Pedro, ijaaɡ̶ijo nioxoa anodita André; Tiago, ijaa João, Filipe; ijaa Bartolomeu; Mateus ijaa Tomé; Tiago ane lionigi Alfeu; Simão analeeɡ̶oyatigi me Zelotes; Judas ane lionigi eledi Tiago; ijaa Judas Iscariotes aneyaa Jesus mijotaɡ̶a neloɡ̶ododipi.x_i Noɡ̶one yeloɡ̶otibige, Jesus jeɡ̶eniditediogi ɡ̶oneleegiwadi anodiotibece. Odaa ja iomaɡ̶aditedice dooze, odaa joniɡ̶ida ica aneyatedigi me “Liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji.” Odaa liboonaɡ̶atedi niɡ̶icoa ɡ̶oneleegiwadi:x^i Jesus iomaɡ̶aditedice niɡ̶icoa dooze ɡ̶oneleegiwadi anodiotibece (Mateus 10.1-4; Marcos 3.13-19) Niɡ̶ijoa nokododi, Jesus igo dalaɡ̶atetedibigimece aca wetiɡ̶a me yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji. Odaa idiaa ixomaɡ̶ateetedice ijotawece enoale me yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji.]w Odaa eliodi me neliɡ̶ideeɡ̶a niɡ̶ijoa lakapetedipi, codaa odinotaɡ̶aneɡ̶etigi niɡ̶ica anodigotalo Jesus. >\u Odaa iwitediogi iditawece niɡ̶idi anoyawiile. Odaa meete Jesus niɡ̶ijo ane beyagi libaaɡ̶adi, “Ixokenitice ɡ̶abaaɡ̶adi!” Naɡ̶a ixoketice libaaɡ̶adi, odaa ja icí.[/ Odaa Jesus meetediogi, “Ǥadigeetiwaji, amiini ica ane diiɡ̶enatakata ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶eco me jaoɡ̶a ina me saabado? Domige ɡ̶odiiɡ̶e me jaoɡ̶a anele, oɡ̶oa, domige ane beyagi? Jakadi me inoɡ̶a ane yeloadi oko, oɡ̶oa domige jakadi me jeloadi oko?”QZPida Jesus yowooɡ̶oditediwe niɡ̶icoa lowooko. Odaa joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi meete niɡ̶ijo beyagi libaaɡ̶adi, “Adabititini lodoe niɡ̶ina oko!” Odaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ja dabiditi. EYIcoa anodiiɡ̶axinaɡ̶atece najoinaɡ̶aneɡ̶eco icoa fariseutedi, anaɡ̶aɡ̶a idi oiɡ̶oaditalo Jesus, oyemaa moiwi mige dicilatitaɡ̶a niɡ̶ina me saabado. Owotibige moyakadi modotaɡ̶atibige Jesus me daɡ̶a yoteteteda saabado. (Leeɡ̶odi lakatigi judeutedi me daɡ̶a nibaaɡ̶a niɡ̶ina me saabado.)0XY Jesus icilatidi ica beyagi libaaɡ̶adi me saabado (Mateus 12.9-14; Marcos 3.1-6) Neɡ̶eledi saabado, Jesus one dakatediwece niiakanaɡ̶axi me diiɡ̶axinaɡ̶a. Odaa oninica ɡ̶oneleegiwa alejaado, beyagi libaaɡ̶adi.*WMOdaa Jesus jeɡ̶eetediogi, “Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, jeɡ̶emaɡ̶a jiiɡ̶e niɡ̶ina anoyakadi mowo niɡ̶ina me saabado.” ~VuDavi geme dakatiwece lopegedi Aneotedoɡ̶oji. Odaa ja dibatalo niɡ̶ijoa paontedi anoyajigotalo Aneotedoɡ̶oji, odaa ja yeligo, ligiiwepodi lokaaɡ̶etedi. Pida ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶eco modi midiokidi moyakadi moyeligo niɡ̶idi ane nibaaɡ̶a mini Aneotedoɡ̶oji lopegedi, niɡ̶idiwa paontedi anoibootalo Aneotedoɡ̶oji.” (Pida aɡ̶ica daɡ̶a nilaagedi Davi.)U5Jesus naɡ̶a igidi, meetediogi, “Agodiɡ̶ica malomeɡ̶enitelocotiwaji, niɡ̶ijo Davi loenatagi, naɡ̶a nigicile, ijaaɡ̶ijoa lokaaɡ̶etedi.T-Odaa onicoa icoa fariseutedi anodi, “Igaamee ina mawiitiwaji ida aneni, ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶eco aɡ̶odika me jaoɡ̶a niɡ̶ida aneni niɡ̶ina me saabado? (Igaataɡ̶a ane daɡ̶a ɡ̶odika me jaoɡ̶a okanicodaaɡ̶ica nibakedi codaa me inigakalaɡ̶a leyeema).”PS  Jesus diiɡ̶axinaɡ̶atetece anodaaɡ̶ee saabado (Mateus 12.1-8; Marcos 2.23-28) Neɡ̶eledi saabado Jesus jonaɡ̶a yakagiditedeloco ica nixoɡ̶otagi aninaa leyeema. Niɡ̶ijo anodiotibece onotegi noɡ̶onigakala, odaa joɡ̶oyeligo lolacidi leyeema.R'Codaa aɡ̶ica ane yemaa viinyo gela, niɡ̶ina naɡ̶a eliodi me wacipeta viinyo oxiiɡ̶odi, igaataɡ̶a yakadi mee, ‘Niɡ̶ina viinyo oxiiɡ̶odi daɡ̶axa mele.’” (Jesus yatemati niɡ̶ida natematigo me ikee liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco mepaɡ̶a geladi.) TQ!&Leeditibige moyetigi niɡ̶ina viinyo gela naɡ̶ana laɡ̶aaɡ̶axi gela.P%Eleditace migini ane yadotinigi viinyo gela naɡ̶ana laɡ̶aaɡ̶axi ewacogo baanoɡ̶opake. Nigica anidaaɡ̶ee, niɡ̶idiwa laɡ̶aaɡ̶axidi laxokodi datope, odaa jaɡ̶anado niɡ̶ica viinyo, codaa jaɡ̶aɡ̶a beyagi niɡ̶icoa laɡ̶aaɡ̶axidi. ~}{zzyy4x^wdvuPtssrpoon@mllJk jihh-gLff(ee$cbba`_^9]k\ZYX3VUU}TSyR QP$NMLKKIIMGGFXEDC_BAA??==i<::#8766(436221k0//S.-Z,++ *l)|'&%$$""2! ^  KYA6  E ilESfPE %Odaa niɡ̶ijo ane diiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés ja igidi Jesus, mee, “Niɡ̶ijo aneneɡ̶egi iwikode niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa, codaa me yaxawa.” Odaa Jesus jeɡ̶eete, “Dice awii liciagi.” 7Og $Odaa Jesus jeɡ̶eeteta niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ane ige, “Amiida ica anakati? Amepidiɡ̶ica idi itoatadiɡ̶ida anewi me lipecaɡ̶awa niɡ̶ijo anonaxacoɡ̶otibige?”nNU #Neɡ̶eledi noko jona yajigota niɡ̶ijo ane nebi naɡ̶aca ɡ̶odiotaɡ̶axi iniwataale beexotedi ane loojedi modowediteloco. Odaa meeta, ‘Adowetiteloco, codaa nigicoa eletidi laakataka, nige idopitijo, odaa jediateda.’” #M? "Odaa jona diiteloco niɡ̶ipegi, odaa jeɡ̶eo liwetadi, one yatita najidi inaa viinyo niɡ̶icoa elaciletedi. Niɡ̶idiaaɡ̶idi ja yexaɡ̶ateloco niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa nemadica, odaa jona yadeegiticogi manitaɡ̶a aca ɡ̶odiotaɡ̶axi, odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i me dowediteloco.L !Pida ica samaritaano onaɡ̶aɡ̶a diniwiaje, odaa niɡ̶icoteloco. Naɡ̶a nadi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa eliodi me iwikode.K3 Ica leviita eledi jonaɡ̶aɡ̶a inaaɡ̶igotinece. Naɡ̶a nadi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa, odaa onexaa iwiteloco, odaa jaɡ̶aɡ̶a ixomaɡ̶atijo.Jy Pida ganigepidiɡ̶ica niɡ̶ijoa sacerdotitedi ane libakadi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, jonaɡ̶aɡ̶a dinikatini mijotaɡ̶a niɡ̶ijo naigi. Odaa naɡ̶a nadi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa, odaa ja nawiile, inigotinece eledi liwai niɡ̶ijo naigi..IU Jesus naɡ̶a igidi, meete, “Ica ɡ̶oneleegiwa one dinikatini manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Jerusalém, one igo Jericó. Naigitinece jona dakapetege icoa olicaɡ̶aɡ̶a, odaa jonoɡ̶onoɡ̶a lowoodi, codaa eliodi monalaketibige, pida noɡ̶oika, jona doletibige me yeleo, odaa joɡ̶opitibeci.H) Pida niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa domaɡ̶a dinikeenaɡ̶aneɡ̶e me iɡ̶enaɡ̶a. Odaa ja digikataci, mee, “Pida, amiijo ica ipecaɡ̶awa?” G5 Odaa Jesus meete, “Jaɡ̶adigititece niɡ̶ina anewi. Awii niɡ̶ida anenita, odaa idioka limedi me ɡ̶adewiki miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.” 6Fe Odaa mee niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa, me igidi, “Emaani Ǥaniotagodi Aneotedoɡ̶oji manitawece ɡ̶adaaleɡ̶ena, codaa minoatawece niɡ̶icoa ane eemiteetece, codaa minitawece ɡ̶adoniciwaɡ̶a, codaa minoatawece ɡ̶adowooko. Codaa leeditibige memaani ɡ̶adipecaɡ̶awa digo aneni madinemaani.”E- Jesus naɡ̶a igidi, meeteta, “Amiidi ica ane diniditeloco midiwa lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés? Amiidi ica baanaɡ̶a alomeɡ̶eniteloco?” 7Dg  Ica samaritaano anele Digawinitiwaji! Ica niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, niɡ̶ini dabiditi, odaa igeteda Jesus mina dineetalo, mee, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi, amiina ane leeditibige me jao, odaa ja jakadi midioka limedi me idewiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji?”dCA Igaataɡ̶a ejitaɡ̶awatiwaji, niɡ̶ijo jotigide eliodi niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, codaa owidi inionaɡ̶a-eloodoli niɡ̶ijo jotigide, domoɡ̶oyemaa monadi niɡ̶ina analeeɡ̶anatitetiwaji, pida aɡ̶onadi. Codaa domoɡ̶oyemaa mowajipatalo niɡ̶inoa analeeɡ̶ajipaatalo, pida aɡ̶ica doɡ̶owajipatalo.” ,BQ Odaa Jesus ja nawiilitetetege niɡ̶ijo anodiotibece. Odaa meetediogi niɡ̶ica midiokiditiwage, “Ninitibigiwaji niɡ̶ina oko anonadi niɡ̶inoa ananatitiwaji!LA Odaa Jesus meetediogi niɡ̶ijo oko anidi miniwataɡ̶a, “Eiodi najigotediwa inoatawece. Aɡ̶ica ane yowooɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji Lionigi, iniokiniwateda Eliodi. Aɡ̶ica ane yowooɡ̶odi niɡ̶icoa Eliodi, iniokiniwateda Lionigi me yowooɡ̶odi, codaa niɡ̶ina ane yemaa Lionigi me ikeete anodaaɡ̶eeteda Eliodi.” V@%  Jesus ninitedibece (Mateus 11.25-27; 13.16-17) Naɡ̶ajo lakata Liwigo Aneotedoɡ̶oji eo niɡ̶ica meliodi me ninitedibece Jesus. Odaa mee, “Eiodi, jaɡ̶akamaɡ̶akaami ane iiɡ̶eni ditibigimedi, codaa me iiɡ̶o, joɡ̶etetibigimaɡ̶adici, leeɡ̶odi jiɡ̶ikeenitiogi niɡ̶ina oko iwikodadi niɡ̶ica anaɡ̶atitema niɡ̶ina oko aninoa lixaketedi, codaa me niɡ̶ina aneliodi me nidikonaɡ̶a. Joaniɡ̶idaa anakamaɡ̶a emaani mawii, odaa ica mele. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me iniotagodetaɡ̶awa.” ?! Pida jinaɡ̶a aniniitibecitiwaji leeɡ̶odi metiɡ̶adadiwaɡ̶ati niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a. Pida jemaa maniniitibeci leeɡ̶odi naɡ̶a iditedini Aneotedoɡ̶oji ɡ̶aboonaɡ̶atedi digoida ditibigimedi madi lotaɡ̶anaɡ̶axi aneite liboonaɡ̶atedi loiigi.” ># Diganajipaatiwatiwaji! Ja jajigotaɡ̶awa ɡ̶animaweneɡ̶egi me ipoditeloco lakeedi, codaa me nelá. (Odaa aɡ̶ica anigotaɡ̶awa.) Codaa aɡ̶ekeni icatawece niɡ̶ica domaɡ̶a loniciwaɡ̶a ɡ̶odaxakawa, odaa aɡ̶ica anigotaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina ane beyagi.9=k Pida Jesus naɡ̶a igidi, meetediogi, “Jinadi ɡ̶odaxakawa Satanás yediiɡ̶a menitini icoɡ̶otibigimece ditibigimedi, micataɡ̶a niɡ̶ina nalebepaɡ̶a ane yediiɡ̶a.o<W  Niɡ̶ijoa seteenta liiɡ̶exedi Jesus ja dopitijo Niɡ̶ijoa seteenta liiɡ̶exedi naɡ̶a dopitijo, odaa eliodi me ninitibigiwaji. Odaa moditalo Jesus, “Ǥoniotagodi, codaa me niɡ̶inoa niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a etiɡ̶odadiwaɡ̶adi niɡ̶ina me jiticodaɡ̶aticoace, jibakenaɡ̶a Ǥaboonaɡ̶adi me jiticodaɡ̶aticoace modakatiogi oko.” ;! Odaa Jesus jeɡ̶eetediogi niɡ̶ijo anodiotibece, “Niɡ̶ina ane wajipataɡ̶awatiwaji, aaɡ̶aɡ̶a najipatiwa. Codaa niɡ̶ina ane daɡ̶a dibataɡ̶agitiwaji, Ee idaaɡ̶igotiwa. Odaa niɡ̶ina ane daɡ̶a dibatigi, adibatege Aneotedoɡ̶oji ane idiiɡ̶e.” n:U Odaa akaami noiigitigi Cafarnaum, domige ɡ̶adiweniɡ̶ideni Aneotedoɡ̶oji digoida ditibigimedi? Oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a onateciɡ̶ini! Pida baɡ̶a ɡ̶adokolenitediogi minitaɡ̶a noledi ane daɡ̶a ipe, mawikodeetiwaji.” ;9o Pida niɡ̶ica noko nige iloikatidi Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina oko leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco, ɡ̶adiloikatititetiwaji caticedi niɡ̶idi niɡ̶eladimigipitigi Tiro aniaa Sidom.|8q Icoa nigotadi anei me doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda Jesus (Mateus 11.20-24) Jesus idokee me niiɡ̶axitediniwace niɡ̶idi oko, odaa meetediogi, “Akaamitiwaji ane ɡ̶adiɡ̶eladi Corazim, icota meliodi mawikodeetiwaji. Codaa akaamitiwaji ane ɡ̶adiɡ̶eladi Betsaida aaɡ̶aɡ̶a icota meliodi mawikodeetiwaji, leeɡ̶odi me daɡ̶a adadiwaɡ̶ati. Igaataɡ̶a niɡ̶ijoa ɡ̶odoxiceɡ̶etedi aneote Aneotedoɡ̶oji mani ɡ̶anigotaɡ̶atiwaji, deɡ̶eote mijoataɡ̶a nigotadi Tiro aniaa Sidom, noiigitigi niɡ̶ijoa nigotadi toɡ̶oika mowo ane beyagi niɡ̶ijo jotigide. Taɡ̶a nicotiniwace, odinixotinigilo lowoodi jaacogoli, codaa toɡ̶oyatita lojienigi lacilodi, moikee modinilaatece libeyaceɡ̶eco.J7  “Ejitaɡ̶awatiwaji, Aneotedoɡ̶oji daɡ̶axa meote me nawikodeeɡ̶a niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipitigi naɡ̶ani nigotaɡ̶a ane deɡ̶ele modibataɡ̶agi, caticedi niɡ̶ijo oko niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Sodoma, ane yaaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo jotigide. Eliodi me nawikodeeɡ̶a niɡ̶idi oko ane deɡ̶ele modibataɡ̶agi niɡ̶ica noko nige limedi me iloikatidi Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina noiigi leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco.” 6} ‘Niɡ̶ina amoɡ̶otigi naɡ̶ana nigotaɡ̶a ane yexogotece ɡ̶odoɡ̶onaka, jiticoɡ̶ojoɡ̶o amaleeɡ̶aɡ̶a jikeenaɡ̶ataɡ̶awatiwaji me yelatedaɡ̶adomi Aneotedoɡ̶oji. Domaɡ̶a jemaanaɡ̶a mowooɡ̶otitiwaji naɡ̶a igo Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e ɡ̶adaaleɡ̶enalitiwaji, pida aɡ̶emaanitiwaji.’” Odaa Jesus meetediogi niɡ̶ijoa seteenta liiɡ̶exedi,o5W Pida nigakaatiwece nigotaɡ̶a ane deɡ̶ele modibataɡ̶agi, emiitelogo ladicotiidi, odaa enitiwaji,`49 Icilatititiwaji eelotaginaditigi naɡ̶ani nigotaɡ̶a, codaa enitiogi niɡ̶idi niɡ̶eladimigipitigi naɡ̶ani nigotaɡ̶a, ‘Aneotedoɡ̶oji ja igo me iiɡ̶e laaleɡ̶enali noiigitigi naɡ̶ana nigotaɡ̶a’.{3o Codaa niɡ̶ina nigakaatiwecetiwaji nigotaɡ̶a, odaa nigele modibataɡ̶agi, elici niɡ̶ica anoyajigotaɡ̶awa./2W Idiaaɡ̶onitetiwaji minitaɡ̶a niɡ̶ini diimigi, odaa elici anoyajigotaɡ̶awatiwaji. Igaataɡ̶a iɡ̶enaɡ̶a niɡ̶ina nibakecajo me dibatege nigaanyeɡ̶egi. 13 Nigica oko anoyemaa Aneotedoɡ̶oji meote mele laaleɡ̶ena, odaa Aneotedoɡ̶oji ibinie ane ɡ̶adipoketegi. Pida nige diɡ̶ica ane yemaa Aneotedoɡ̶oji meote mele laaleɡ̶ena, odaa Aneotedoɡ̶oji aibinie niɡ̶ica niɡ̶eladimigipi, ane domaɡ̶a ɡ̶adipoketegiteloco.B0} Nigakaatiwece diimigi, odoejegi ane alitigi ɡ̶agegi, eni, ‘Jemaanaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji meote mele ɡ̶adaaleɡ̶enali akaamitawecetiwaji ane ɡ̶adiɡ̶eladi niɡ̶ina diimigi.’L/ Jinaɡ̶adeegi ɡ̶aninyeelaɡ̶axi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ɡ̶aniboco ane nolee niweenigi, migetaɡ̶a eletidi ɡ̶awelatedi. Codaa jiniɡ̶ica ananicenitiwaji oko ɡ̶adakapetegitinece naigi. v.e Emiitiwaji! Ǥadiiɡ̶eni micoataɡ̶a niɡ̶inoa waxacocoli miditaɡ̶a noiigi ane liciagi diwilecoɡ̶oni.5-c Odaa meetediogi, “Eliodi oko anonibeotege mowajipatalo nibodicetedi anele, micataɡ̶a niɡ̶ina nixoɡ̶otagi nelegi baanaɡ̶a limedi monopilaɡ̶aditedio nawodigijedi, pida aɡ̶eliodi ane nibaaɡ̶a. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi ipokitalo Aneotedoɡ̶oji me niwakatee eletidi liotaka. Micataɡ̶a niɡ̶ina ane nebi nixoɡ̶otagi me iiɡ̶e niɡ̶inoa eletidi liotaka me naxawanatakanaɡ̶a monopilaɡ̶aditedio lawodigijedi.*, O Jesus imonya seteenta ɡ̶oneleegiwadi moyeloɡ̶odi nibodicetedi anele Niɡ̶idiaaɡ̶idi Ǥoniotagodi Jesus naɡ̶a igiditediogi niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi anodi moyemaa modiotibece, odaa ja iomaɡ̶aditedice eletidi seteenta ɡ̶oneleegiwadi. Odaa ja imonya itoataaletibece migotibeci dinewadetibigiwaji, midiwataɡ̶a nigotadi, codaa me midiwataɡ̶a icoa nigotadawaanaɡ̶a ane lowoogo Jesus migotetece.l+Q >Pida Jesus naɡ̶a igidi meeteta, “Niɡ̶ina ane gela me yabooɡ̶odi iiɡ̶o, odaa niwiticogi lowidi, Aneotedoɡ̶oji ayakadi daɡ̶a yajigote me libakedi me yeloɡ̶oditibece anodaaɡ̶ee me iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko.” *1 =Odaa ica eledi ɡ̶oneleegiwa oneetalo Jesus, “Iniotagodi, ee ejigo jiotaɡ̶adici, pida ecoɡ̶otace ejigo jibodenaɡ̶a digoida iɡ̶eladi.”Z)- Ica oko onodi moyemaa modiotibece Jesus (Mateus 8.18-22) Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a ideite naigitinece ijaaɡ̶ijo anodiotibece, ica ɡ̶oneleegiwa oneetalo Jesus, “Iniotagodi, jemaa me jiotaɡ̶adici okanicodaaɡ̶ica anemaani me aaticogi.”E% 8Igaataɡ̶a Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, ajanagi me jaaɡ̶adi oko, pida janagi me jao lewiɡ̶a.” Odaa joniɡ̶igotibeci manitaɡ̶a aca eledi nigotakawaana. $ 7Pida Jesus naɡ̶a nawiilitetege, odaa ja napeteɡ̶etediniwace, meetediogi, “Niɡ̶ida makaamitiwaji aɡ̶owooɡ̶oti anodaaɡ̶eni.# 6Niɡ̶ijo anodiotibece Jesus, Tiago ijaa João noɡ̶onadi me doɡ̶odibatege, odaa modi, “Ǥoniotagodi, emaani me jiiɡ̶enaɡ̶a me dinikatini noledi icoɡ̶otibigimece ditibigimedi me yaaɡ̶adi niɡ̶idi noiigi, anee Elias niɡ̶ijo jotigide?” v"e 5Pida niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipi aɡ̶odibatege Jesus, leeɡ̶odi moyowooɡ̶odi me lowoogo migo Jerusalém.(!I 4Joneɡ̶eote lienigipi migotibeci odoe. Odaa niɡ̶igotibeci joɡ̶odakatiwece aca nigotakawaana samaritaanotedi, domoɡ̶odoletibige ane lotokaɡ̶adi Jesus. 7 3 Samaritaanotedi aɡ̶odibatege Jesus Naɡ̶a nipegi niɡ̶ica noko Jesus mopitedibigimece ditibigimedi, odaa ja lowoogo mewi migo Jerusalém.yk 2Pida Jesus meeteta, “Igaamee ina moxoki? Igaataɡ̶a niɡ̶ina ane daɡ̶a ɡ̶odakapetegi, ɡ̶odicaajo.” !; 1 Niɡ̶ica ane daɡ̶a ɡ̶odakapetegi, ɡ̶odicaajo (Marcos 9.38-40) Odaa João oneetalo, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi, jinataɡ̶a ijo ɡ̶oneleegiwa ane iticoitedice niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a datika Ǥaboonaɡ̶adi. Odaa ja joxokojoɡ̶o me iticoitedice niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a, igaataɡ̶a adiotibigaɡ̶adici digo anejinaɡ̶a me jiwaɡ̶ataɡ̶adici.”I  0Odaa jeɡ̶eetediogi, “Niɡ̶ina ane dibatege niɡ̶ini nigaanigawaanigi, leeɡ̶odi naɡ̶atetigi Iboonaɡ̶adi, niɡ̶ini dibatigi. Odaa niɡ̶ini ane dibatigi, aaɡ̶aɡ̶a dibatege ane idiiɡ̶e. Igaataɡ̶a niɡ̶ina ane daɡ̶axa me iwikodaɡ̶a ɡ̶adiwigotigitiwaji, joaniɡ̶iniaa daɡ̶axa mida niwaló.”  /Pida Jesus yowooɡ̶odi niɡ̶ica anoyowo catiwedi laaleɡ̶enali. Odaa jona dibate ica nigaanigawaanigi. Naɡ̶a nicooɡ̶ete liwai,ta . Niɡ̶ica ane daɡ̶axa me diniwaloe (Mateus 18.1-5; Marcos 9.33-37) Niɡ̶ijo anodiotibece Jesus jonoɡ̶odinotigimadetigi niɡ̶ica ane daɡ̶axa me diniwaloe.<q -Pida niɡ̶ijo anodiotibece aɡ̶oyowooɡ̶oditece niɡ̶ijoa lotaɡ̶a, leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji aneɡ̶eote moyowooɡ̶odi. Odaa joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me doɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ica ane diitigi niɡ̶ijoa Jesus lotaɡ̶a. Pida odoitalo doɡ̶oigetece niɡ̶ica ane diitigilo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a. ,Q , Jesus yalaɡ̶atace ica lemeɡ̶egi (Mateus 17.22-23; Marcos 9.30-32) “Digatacolitece yotaɡ̶ataɡ̶awatiwaji. Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, etidajigota loniciwaɡ̶a ɡ̶oneleegiwadi.”L +Ijotawece niɡ̶ijo oko eliodi moyopo, leeɡ̶odi me nelegi niɡ̶ica notoetiigi Aneotedoɡ̶oji. Eɡ̶idaaɡ̶ee modoxicetema niɡ̶ijoa loenataka Jesus, neɡ̶eetediogi niɡ̶ijo anodiotibece,5 *Niɡ̶ica naɡ̶a yadeegi niɡ̶ijo nigaanigawaanigi, niwigo abeyaceɡ̶egi jona yokoletinigi iiɡ̶o, codaa me yawigice. Pida Jesus ja iiɡ̶e me noditice niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi, odaa ja icilatidi niɡ̶ijo nigaanigawaanigi. Odaa ja yopilaɡ̶adite niɡ̶ijo eliodi.P )Jesus naɡ̶a dotaɡ̶a, mee, “Akaami oko ane daɡ̶a adinakatonitiwaji, akaami abeyacaɡ̶aɡ̶a. Aɡ̶aleeɡ̶owidi nokododi minaaɡ̶ejo makaamitaɡ̶atiwaji. Amigida ica noko nige daɡ̶adiaa jakadi me idinatitaɡ̶awatiwaji?” Odaa joneɡ̶eete niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa, “Anadeegi ɡ̶adionigi digoina meetaɡ̶a!”   (Ja domaɡ̶a jipokotiogi niɡ̶idi anodiotibigaɡ̶adici moiticoitice niwigo abeyaceɡ̶egi, pida aɡ̶oyakadi moiticoitice.”   'Niwigo abeyaceɡ̶egi ane dakatiogi, niɡ̶ina me dibata, odaa eo me codaaɡ̶idata naɡ̶a dapaawe, dinawigice niɡ̶ica niwigo, natiamaɡ̶aditigi nioladi niɡ̶idi nigaanigi. Niɡ̶ica niwigo abeyaceɡ̶egi idioka limedi me yawigice, ayemaa me noditice.N &Odaa onica ica ɡ̶oneleegiwa ane idei liwigotigi niɡ̶idi noiigi, onee me dinigetaɡ̶atee, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi, jipokotaɡ̶awa managi icilatiti ionigi, igaataɡ̶a onididateci me ionigi.8i % Jesus icilatidi nigaanigawaanigi ane dakatiogi niwigo abeyaceɡ̶egi (Mateus 17.14-21; Marcos 9.14-29) Neɡ̶eledi noko ja daxoditiniwace me idei ditibigimedi wetiɡ̶a. Odaa ica noiigi-nelegi jiɡ̶igotibeci odakapetege Jesus.R $Niɡ̶ijo naɡ̶a nigotini ica ane dotaɡ̶a, niɡ̶ijo anodiotibece Jesus joɡ̶onadi mokaaniɡ̶idoatece. Odaa ja notokotiniwace, odaa niɡ̶ijoa nokododi aɡ̶ica anoyeloɡ̶odi niɡ̶ijo anonadi. 'G #Odaa joɡ̶owajipata ica ane dotaɡ̶a catiwedi niɡ̶ijo lolaadi, onee, “Niɡ̶idoa, jiɡ̶idaaɡ̶idoa Ionigi aneliodi me jemaa. Ajipaata ane ligegi!” G "Pedro eɡ̶idaaɡ̶ee me dotaɡ̶a, naɡ̶a dinikatiogi ica lolaadi, odaa ja yapoɡ̶oditiniwace. Niɡ̶ijo anodiotibece Jesus doitibigiwaji niɡ̶ijo naɡ̶a nowicetiogi niɡ̶ijo lolaadi.^5 !Niɡ̶ijo naɡ̶a nipegi mopitibeci niɡ̶idiwa itoataale ɡ̶oneleegiwadi, Pedro meetalo Jesus, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi, niɡ̶ica mele minaaɡ̶ejonaɡ̶a! Jaoɡ̶ate iniwatadiɡ̶ini ɡ̶adopecetiiditiwaji, oniniteci ɡ̶anebi, ini eledi Moisés, iniaaɡ̶eledi Elias.” Eo niɡ̶ida ligegi, pida ayowooɡ̶odi niɡ̶ica ane diitigi. X ) Pedro ijaaɡ̶ijoa niɡ̶ijoa lokaaɡ̶etedi jonaɡ̶a nibaciɡ̶a, odaa ja niotaɡ̶a. Pida naɡ̶a niwoditibigiwaji, odaa joɡ̶onadi Jesus me datale, ijaaɡ̶ijoa itoataale ɡ̶oneleegiwadi midoataɡ̶a.7 g Niɡ̶idoa itoa aaɡ̶aɡ̶a dataletibigiwaji. Odaa joɡ̶oyotaɡ̶aneɡ̶etibigo Jesus, oyalaɡ̶ata ica lemeɡ̶egi ane nibikota Aneotedoɡ̶oji micota digoida Jerusalém.* M Codaaɡ̶ida icoa itoa ɡ̶oneleegiwadi naɡ̶a dinikeetibigiwaji, odaa joɡ̶oyotaɡ̶aneɡ̶e Jesus. Niɡ̶idoa itoa ɡ̶oneleegiwadi one Moisés, ijaa Elias. % Eɡ̶idaa diitigi me yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji jona diniigi anodaaɡ̶ee latobi, lowoodi jonaɡ̶aɡ̶a yapacaɡ̶a, codaa me datale.) K  Jesus dakapetetege Moisés ijaa Elias (Mateus 17.1-13; Marcos 9.2-8) Niɡ̶idiaaɡ̶idi ejinaɡ̶a ixomaɡ̶atedice oito nokododi me yeloɡ̶odi Jesus niɡ̶ijoa lotaɡ̶a, odaa ja yadeegi me lixigaɡ̶awepodi Pedro, João, ijaa Tiago. Odaa ja dalaɡ̶atetedibigimece aca wetiɡ̶a ane leegitibigimece, igo me yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji.w Ejitaɡ̶awatiwaji mewi mina oko digoina anaɡ̶a nigo, nigonadi Aneotedoɡ̶oji nige iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko.” H  Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko nige dinibolikatiditici, codaa me yotaɡ̶a, odaa Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, aaɡ̶aɡ̶a idinibolikatiditece nige janagi inadeegi yoniciwaɡ̶a, codaa nige jatale iciagi miniwataɡ̶a Eiodi me datale, codaa iciaco me datale aanjotedi ane idioka limedi modibatema.1[ Codaa niɡ̶ina oko daɡ̶a dinigaanyetece niɡ̶inoa aninoa digoina iiɡ̶o, nige yeleo, Aneotedoɡ̶oji iloikatidi, codaa aɡ̶aleeɡ̶ica niwaló, jaɡ̶aniatagigi.6e Igaataɡ̶a niɡ̶ina ane yemaa lakataɡ̶a niɡ̶ina oko digoina iiɡ̶o, yeleo nigidiaaɡ̶idi. Pida niɡ̶ina ane yeleo Ee leeɡ̶odi, biɡ̶icota noko me yewiɡ̶atace.r] Odaa Jesus jeɡ̶eetediogi ijotawece, “Nigica ane yemaa me niotici, leeditibige me daɡ̶a doletibige niɡ̶ica anepaa yemaa, codaa leeditibige me igotema me dawikode codaa me yeleo, inoatawece nokododi. Odaa ja yakadi me niotici.ve Odaa meetediogi, “Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, leeditibige meliodi me jawikode. Odibatigi, niɡ̶ina anoiiɡ̶e ɡ̶odoiigi, codaa me niɡ̶idi anoiiɡ̶e sacerdotitedi, idiaaɡ̶idi niɡ̶idi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. Codaa etideloadi, pida nigicotalo itoatadiɡ̶ida nokododi, odaa ja idewiɡ̶atace.” &E  Jesus eetetece lemeɡ̶egi, codaa yalaɡ̶ate me yewiɡ̶atace (Mateus 16.20-28; Marcos 8.30–9.1) Odaa Jesus ja yajoi me doɡ̶oyatematitibece niɡ̶iniaaɡ̶iniwa Niɡ̶icoa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji.kO Odaa ja nigetediniwace, meetediogi, “Biɡ̶ida makaamitiwaji, ame Ee me enitiwaji?” Odaa Pedro ja igidi, meetalo, “Oko baɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a naɡ̶akamaɡ̶akaami ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odewikatidi.”   Odaa joɡ̶oigidi, moditalo, “Initecibece oko modi makaami João Batista. Pida ina eledi modi makaami Elias. Codaa ina eledi modi makaami anigepidiɡ̶ica niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko jotigide, anokaanaɡ̶a yewiɡ̶atace.”U#  Pedro yeloɡ̶odi anijoa Jesus (Mateus 16.13-19; Marcos 8.27-29) Ica noko one oniniwatece Jesus, yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji. Odaa jonoɡ̶ototalo niɡ̶ijo anodiotibece. Odaa jonaɡ̶a nigetediniwace, meetediogi, “Amiijo anodi me Ee, ina noiigi?”~/ Ijotawece niodaɡ̶a, codaa nitiminaɡ̶a. Odaa niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶oyetigilo dooze etacanitedi niɡ̶icoa liwailidi ane iiɡ̶otedice. a}; Odaa Jesus ja dibate niɡ̶ijoa ciinco paontedi ijaaɡ̶ijoa itiwataale noɡ̶ojedi. Naɡ̶a iwitedibigimece ditibigimedi, odaa ja diniotagodete Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi niweenigi. Niɡ̶idiaaɡ̶idi ja ninoketedini niɡ̶ijoa paontedi, ijaaɡ̶ijoa noɡ̶ojedi. Odaa ja yajigotediogi niɡ̶ijo anodiotibece monediatiniwace niɡ̶idi noiigi.c|? Niɡ̶ijo anodiotibece jiɡ̶idaaɡ̶ee, joɡ̶oiiɡ̶e niɡ̶ijo noiigi me nicotiniwace.{ Owo niɡ̶ida ligegi, leeɡ̶odi jona domaɡ̶a iwida ciinco miili ɡ̶oneleegiwadi (we nigaanigipawaanigi codaa me iwaalepodi). Odaa Jesus oneetediogi niɡ̶ijo anodiotibece, “Iiɡ̶eni me nicotiniwace niɡ̶idi noiigi, mowo lapotibece meya-taaliatibece oko.” 5zc Pida Jesus naɡ̶a igidi, meetediogi, “Akamaɡ̶akaamitiwaji, ajicitiogi ane yeligo!” Odaa modi, “Aɡ̶icoda ɡ̶oweenigi, idiwa mina ciinco paontedi, idiaaɡ̶idioda itiwataale noɡ̶ojedi. Ajakataɡ̶a daɡ̶a jajicaɡ̶atiogi anoyeligo, ajiboɡ̶otege me jinoojeteeɡ̶atibige niweenigi.”y# Niɡ̶ijo naɡ̶a ɡ̶ocidi, niɡ̶ijo dooze anodiotibece Jesus jiɡ̶igotibeci midoataɡ̶a, odaa moditalo, “Jeɡ̶ele me iiɡ̶eni mopitibeci niɡ̶ina noiigi, amaleeɡ̶aɡ̶a igotibeci minoataɡ̶a niɡ̶inoa nigotadawaanaɡ̶a, bajeendatedi, odoletibige niɡ̶ica aniwote, codaa amaleeɡ̶aɡ̶a oyakadi anoyeligo. Igaataɡ̶a niɡ̶ina anejonaɡ̶a yadilo, aɡ̶ica niɡ̶eladimigipi.”yxk Pida niɡ̶ijo noiigi noɡ̶oyowooɡ̶odi ane diitedicogi Jesus, odaa joɡ̶oigaalatece. Odaa ja dibatetege Jesus, yatematitediogi anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e oko laaleɡ̶enali, codaa icilatidi niɡ̶ijo ane neelotikanaɡ̶a. 4wa Jesus niodeɡ̶etedini noiigi-nelegi (Mateus 14.13-21; Marcos 6.30-44; João 6.1-14) Naɡ̶a dopitijo niɡ̶ijo liiɡ̶exedipi, odaa joɡ̶oyeloɡ̶oditalo Jesus icoatawece niɡ̶icoa ane loenataka. Odaa ja yadeegi igotibeci manitaɡ̶a aca nigotakawaana ane liboonaɡ̶adi Betsaida, ijokijo niɡ̶ijo anodiotibece me yadeegi.fvE Odaa Herodes mee, “Jeɡ̶emaɡ̶a jiiɡ̶enatakata moyakagidi lacilo João. Enice, amiida ica ɡ̶oneleegiwa? Igaataɡ̶a jibodicetalo niɡ̶icoa loenataka.” Odaa Herodes ja doletibige nimaweneɡ̶egi me nadi Jesus. Ju  Ica eledi modi mone Elias, naɡ̶a dinikeetaci, odaa ica eledi onodi Jesus minaaɡ̶ina niɡ̶ina ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, baanaɡ̶a yeleo anokaanaɡ̶a yewiɡ̶atace.{to  Herodes doɡ̶owikomata (Mateus 14.1-12; Marcos 6.14-29) Herodes ane ninionigi-eliodi niɡ̶ica nipodigi dibodicetalo icoatawece niɡ̶icoa Jesus loenataka. Odaa eliodi me doɡ̶owikomata, aɡ̶aleeɡ̶ica baɡ̶a lowoogo, leeɡ̶odi onica ica anodi Jesus me João Batista naɡ̶a yewiɡ̶atace.Hs  Odaa jiɡ̶igotibeci niɡ̶ijo anodiotibece odigotece icoatawece niɡ̶icoa nigotadawaanaɡ̶a, oyeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele, codaa oicilatidi eelotaginadi niɡ̶ica anodigotece. r! Odaa nigaca nigotaɡ̶a anicootatiwaji ane deɡ̶ele modibataɡ̶agitiwaji niɡ̶eladimigipi, odaa niganotiticetiwaji naɡ̶ani nigotaɡ̶a, iticiɡ̶i lamoɡ̶o ɡ̶adoɡ̶onaka, amaleeɡ̶aɡ̶a ikeeni Aneotedoɡ̶oji me yelatetema niɡ̶idi niɡ̶eladimigipi.” rq] Adeoni minitaɡ̶a diimigi anele modibataɡ̶agitiwaji, nigepaa limedi manotitice naɡ̶ani nigotaɡ̶a.]p3 Odaa jeɡ̶eetediogi, “Jiniɡ̶ica ananibaatinetiwaji maniwiaje. Jinaɡ̶adeegi ɡ̶agiilaɡ̶adi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ɡ̶adowoodaɡ̶axi, niweenigi, dinyeelo, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a eledi ɡ̶anoecaɡ̶axi. o  Odaa ja iiɡ̶etediogi moyeloɡ̶odi anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko, codaa moicilatidi eelotaginadi. n ; Jesus iiɡ̶e niɡ̶ijo dooze anodiotibece moyeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele (Mateus 10.5-15; Marcos 6.7-13) Jesus eniditediogi niɡ̶ijo dooze anodiotibece me dinatecoɡ̶otee, odaa yajigotediogi ica loniciwaɡ̶a codaa me naɡ̶atetigi moiticoitedice inoatawece ane niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a, codaa moicilatidi eelotaginadi.nmU8Niɡ̶ijo eliododipi eliodi moyopo. Odaa Jesus ja yajoi me doɡ̶oyatematitibece niɡ̶ida niciagi. l7Odaa niɡ̶ica liwigo jonaɡ̶a dopiteloco, aoniɡ̶ica ica daɡ̶a leegi jona nicoti. Odaa Jesus ja diiɡ̶enatakate mowo liweenigi.;ko6Odaa ja imonyatedicoace me noditicoaci, odaa naɡ̶a dibatedigi libaaɡ̶adi naɡ̶ajo nigaanawaana, odaa jeɡ̶ee niɡ̶ina me dinigetaɡ̶atee, “Nigaanawaana, anicootini!”bj=5Odaa jonoɡ̶oyame, igaataɡ̶a oyowooɡ̶odi neɡ̶ewi me yeleo naɡ̶ajo nigaanawaana.]i34Ijotawece niɡ̶ijo oko nacaagaɡ̶ateloco, codaa me notaɡ̶anaɡ̶ateloco leeɡ̶odi naɡ̶ajo nigaanawaana. Odaa Jesus meetediogi, “Jinaɡ̶acaagetibecetiwaji! Naɡ̶adi nigaanawaana ayeleo, pida diote.” @hy3Niɡ̶icotediwece diimigi, aɡ̶ica ane ikatedio me dakatio, pida ijokijo Pedro, Tiago, ijaa João, ijaaɡ̶ijo eliododipi naɡ̶ajo nigaanawaana baɡ̶a ikatediobece me dakatiobece.g/2Naɡ̶a wajipate Jesus niɡ̶ijoa lotaɡ̶a, odaa jeɡ̶eeteta Jairo, “Jinaɡ̶adoii! Biɡ̶ida adinakatoni, odaa jeɡ̶eletace ɡ̶adiona.” wfg1Eɡ̶idaaɡ̶eeteda Jesus me dotaɡ̶atedibece, joniɡ̶ica ica ane icoɡ̶oticogi liɡ̶eladi Jairo, niɡ̶ijo ane dowediteloco niiakanaɡ̶axi, odaa jeɡ̶eeta, “Ǥadiona ja yeleo. Jinaɡ̶aleeɡ̶anigiwoci Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi.”{eo0Odaa Jesus meeteta, “Iona, ja ɡ̶adicili leeɡ̶odi madadiwaɡ̶ati. Emiita opili, mele ɡ̶adaaleɡ̶ena!” =ds/Naɡ̶ajo iwaalo naɡ̶a nadi me daɡ̶adiaa yakadi me yaɡ̶aditi niɡ̶ijo loenatagi, odaa joniɡ̶igo dawigicetijo, yamaɡ̶atedini lokotidi lodoe Jesus. Codaa yatemati lodoe ijotawece niɡ̶ijo noiigi ane leeɡ̶odi me dibatelogo Jesus, codaa yatemati niɡ̶ica me daɡ̶a leegi odaa ja icí me awodina.c.Pida Jesus mee, “Oɡ̶oa ijo ica ane dibatiloco, igaataɡ̶a jeemitetece me noditice yoniciwaɡ̶a ane ɡ̶odicilatidi.”ubc-Odaa Jesus ja digika, onee, “Amiijo ane dibatiloco?” Pida niɡ̶ijo noiigi modi me diɡ̶ica ane dibatelogo. Odaa Pedro meetalo, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi, inatawece niɡ̶ina noiigi etiɡ̶adawiileni, codaa metiɡ̶adiligiceni.”paY,Odaa naɡ̶ajo iwaalo jona nowidila Jesus, odaa dibatigi laxabi nijayogo, odaa jona wakagitege lawodi.U`#+Odaa ja dakapetetege aca iwaalo awodina. Joneɡ̶eote dooze nicaaɡ̶ape me deelotika, codaa jona yaaɡ̶adi icoatawece niɡ̶icoa ane nepilidi me yedia dotowexedi. Pida aɡ̶ica ane yakadi me icilatidi.G_*Leeɡ̶odi Jairo onajoteci me liona, onaleekeote dooze nicaaɡ̶ape, pida eliodi me deelotika, jona doletibige me yeleo. Odaa Jesus jiɡ̶igo, pida niɡ̶ica noiigi joɡ̶odiniligicetelogo.r^])Joniɡ̶igo dakapetege Jesus ica ɡ̶oneleegiwa anodita Jairo. Joniɡ̶ijaa dowediteloco liiakanaɡ̶axi judeutedi manitaɡ̶a naɡ̶ani nigotaɡ̶a. Naɡ̶a yamaɡ̶atedini lokotidi lodoe Jesus, odaa ja dipokotalo migo liɡ̶eladi.8]i( Jesus icilatidi aca iwaalo, acaaɡ̶aca nigaanawaana (Mateus 9.18-26; Marcos 5.21-43) Niɡ̶ijo Jesus niɡ̶icotacedicogi daato weiigi, ica noiigi ele modibatege, codaa ninitibigiwaji leeɡ̶odi ijotawece akaaɡ̶onibeotibigege.u\c'“Emii opiliticogi ɡ̶adiɡ̶eladi, odaaɡ̶atematii niɡ̶ica anigotedaɡ̶awa Aneotedoɡ̶oji.” Niɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa jiɡ̶igoteloco anitawece nigotaɡ̶a, yatematitibece niɡ̶ica anigote Jesus lewiɡ̶a. 2[]&Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a nipegi me dawace liwatece, odaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ane icilatidi eliodi me dipokotibigalo migo diotece. Pida Jesus naɡ̶a ibode, meeteta,yZk%Odaa iditawece noiigi ane niɡ̶eladimigipitigi nipodigi icoa gadareenotedi odipokotalo Jesus me noditedice nipodigi, igaataɡ̶a one eliodi me doitibigiwaji. Odaa jonoɡ̶owaxoditacinigi aca niwatece, odaa joɡ̶opitacicogi daato weiigi. Y $Niɡ̶ica anonadi niɡ̶ida niciagi, oyatematitiogi niɡ̶idi noiigi ica anodaaɡ̶ee noɡ̶oicilatidi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa.[X/#Eliodi oko igotibeci oiwi niɡ̶ica niciagi. Noɡ̶odipegitalo Jesus, odaa joɡ̶onadi niɡ̶ijo ane icilatidi modakatiogi niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a, odaa eliodi me doitibigiwaji, leeɡ̶odi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ini me nicoti micoataɡ̶a Jesus loɡ̶onaka, joniɡ̶idoa lowoodi, codaa aɡ̶aleeɡ̶icoa niɡ̶ijoa lowooko yetoledi.1W["Niɡ̶ijo anoyowie niɡ̶ijoa nigidagiwadi noɡ̶onadi niɡ̶ida niciagi, odaa joɡ̶odeleta naɡ̶ani nigotaɡ̶a, codaa me bajeendatedi, oyatemati niɡ̶ida niciagi.vVe!Odaa niɡ̶ijoa niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a joɡ̶oika niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa, odaa joɡ̶odakatiogilo nigidagiwadi. Odaa niɡ̶idiwa nigidagiwadi waleditiniwace ica elagigi, odaa joɡ̶odaxaboketinece ica weiigi, joɡ̶oceɡ̶aɡ̶a. RU Onini ica lapo-nelegi nigidagiwadi noxicoɡ̶onaɡ̶a odipegitege aca wetiɡ̶a. Odaa niɡ̶ijoa niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a odipokotalo Jesus me ika modakatiogilo niɡ̶ijoa nigidagiwadi. Odaa ja ika.'TGOdaa niɡ̶icoa niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a eliodi modipokotalo Jesus me daɡ̶a iiɡ̶etedicogi midataɡ̶a libegi ane leegitinece, meote me nawikodeeɡ̶a. bS=Odaa Jesus jona ige, oneete, “Igame ɡ̶aboonaɡ̶adi?” Naɡ̶a igidi, mee, “Iboonaɡ̶adi me ee, ‘Noiigi-nelegi’.” Eo niɡ̶ida ligegi leeɡ̶odi owidi niɡ̶icoa niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a anodakatiogi. R &QE(28-29) Igaataɡ̶a niɡ̶ica niwigo abeyaceɡ̶egi elioditibece me dibata. Codaa onidatecibeci niɡ̶ica oko one oigoetece galeena libaaɡ̶atedi, loɡ̶onaka, pida idioka limedi me nakagidi. Codaa niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi yadeegiticobige miditaɡ̶a ica nipodigi ane yadilo ane diɡ̶ica niɡ̶eladimigipi. Niɡ̶ijo naɡ̶a naditege Jesus, odaa jona dapaawe, odaaɡ̶enitini loɡ̶onaka Jesus, odaa mee me dinigetaɡ̶atee, “Jesus, Lionigi Aneotedoɡ̶oji ane iiɡ̶e inoatawece! Amiina ica anemaanitici? Jipokotaɡ̶awa me daɡ̶adiloikatiti.” Eo niɡ̶ida ligegi, leeɡ̶odi Jesus ja iiɡ̶e me noditicoaci niɡ̶ijoa niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a.nPUNaɡ̶a waxoditedice Jesus naɡ̶ajo niwatece, odaa jona dakapetege ica ɡ̶oneleegiwa anelatibige naɡ̶ani nigotaɡ̶a. Jona jotigide modakatiogi niɡ̶icoa niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a. Aonaɡ̶aleeɡ̶icoa lowoodi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶aleeɡ̶ica liɡ̶eladi, pida one lotokaɡ̶adi midiwataɡ̶a icoa lawimaɡ̶ajetedi-wetiadi minitaɡ̶a ica apiiɡ̶o.O Jesus icilatidi ica ane dakatiogi niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a (Mateus 8.28-34; Marcos 5.1-20) Noɡ̶otota nipodigi ica noiigi gadareenotedi, daato niɡ̶idi weiigi ane dilokotege Galiléia. \~}Y||yxxTw6vJutt?s7rgqqpnnmylkjiidh"geee/cba_^_\OZMXWWoVU5TSS3RPON3MiK|JqIeHGED C4B@@B?>< Aca fiigoigo ane daɡ̶aca ela Odaa Jesus ja yatemati ica natematigo anida ane ɡ̶odiiɡ̶axitece, odaa meetediogi, “Ica ɡ̶oneleegiwa ada lawodigije fiigoigo midiwataɡ̶a elanigijedi ‘uuva’. Odaa neɡ̶enagi domaɡ̶a doletibige ela naɡ̶ada niale, pida aɡ̶aca yakadi..KU Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ijo ane nigo adaɡ̶axa me nilaagetedipi lodoe Aneotedoɡ̶oji daɡ̶a liciagi niɡ̶ina eledi oko. Pida nige daɡ̶adinilaanitecetiwaji ɡ̶abeyaceɡ̶eco, akaami eleditetiwaji ɡ̶adelewi digo anee me nigo, odaa idokee me leegitalo motonitedice Aneotedoɡ̶oji.” J/ Niɡ̶ijo 18 oko ane nigo aneniteloco aca niwilana ane leegitibigimece niɡ̶ijo eledi liwai Jerusalém ane liboonaɡ̶adi Siloé. Migakati me nigo leeɡ̶odi me daɡ̶axa me nilaagetedipi lodoe Aneotedoɡ̶oji caticedi niɡ̶idiwa eletidi niɡ̶eladimigipitigi Jerusalém?I! Ejitaɡ̶awatiwaji aɡ̶ica libeyaceɡ̶egi ane caticedi me liciagi eletidi galileutedi. Codaa niɡ̶ida makaamitiwaji nige daɡ̶adinilaanitece ɡ̶abeyaceɡ̶eco, akaami eleditetiwaji ɡ̶adelewi anee me nigo, odaa idokee me leegitalo Aneotedoɡ̶oji motonitedice.8Hi Odaa Jesus ja niniɡ̶odi, meetediogi, “Migakati mijo ijo ninyaagi ijoa galileutedi me leeɡ̶odi mowote libeyaceɡ̶eco caticedi me liciagi niɡ̶inoa eletidi galileutedi?pG [ Nige daɡ̶a idinilaanaɡ̶atibece, odaa idokee me ɡ̶odeleo nigepaa ganigicatibige Ajaaɡ̶ajo naɡ̶ajo lakata ica oko ototalo Jesus, odaa joɡ̶oyatematitalo ica anodaaɡ̶ee Pilatos me diiɡ̶enataka monigodi anigepidiɡ̶ica niɡ̶ijoa galileutedi, maleeɡ̶idaa diitigi monigodi waxacocoli moibootema Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco.F! ;Ejitaɡ̶awatiwaji aɡ̶anotiticogi niwiloɡ̶onaɡ̶axi nigepaa ediani owidije beexo ɡ̶oniwinoɡ̶odi ane diiɡ̶enatakata mediani.” E :Nigica ane beyagi me dotaɡ̶atibigaɡ̶ajitiwaji, codaa ane domaɡ̶a ɡ̶adadeegiticogi lodoe ɡ̶oniwinoɡ̶odi, oleetibige ɡ̶animaweneɡ̶egi madinilakidenitege digoida naigitece, amaleeɡ̶aɡ̶a daɡ̶adiaa ɡ̶adadeegiticogi lodoe ɡ̶oniwinoɡ̶odi. Igaataɡ̶a nige daɡ̶adinilakidenitege, ja ɡ̶adajicita iodaɡ̶awadi libaaɡ̶adi, odaa iodaɡ̶awadi jeɡ̶etiɡ̶adiwilo.ND 9 Adinilakidenitege niɡ̶ina ane daɡ̶a ɡ̶adilakiitege (Mateus 5.25-26) Igaamee daɡ̶akamaɡ̶akaamitatiwaji awii ɡ̶adowoogo ane iɡ̶enaɡ̶a?C 8Owooɡ̶otitiwaji anodaa diitigi ane ixomaɡ̶atice niɡ̶ina iiɡ̶o, codaa me ditibigimedi. Enice, igaamee me doɡ̶owooɡ̶oti ica Aneotedoɡ̶oji anigote inoa nokododi? Akaamitiwaji niɡ̶ina anodi mowo Aneotedoɡ̶oji ane yemaa, pida aɡ̶awii. qB[ 7Odaa niocodi nige icoɡ̶oticogi natinedi, odaaɡ̶enitiwaji, ‘Niláɡ̶a!’ Odaa ewi me niláɡ̶a.iAK 6 Niɡ̶inoa ane jinataɡ̶a niɡ̶inoa nokododi ikee Aneotedoɡ̶oji ane yoe (Mateus 16.2-3) Odaa Jesus meetediogi ica noiigi, “Digoina ɡ̶oniiɡ̶otedi, niɡ̶ina nige ica manatitece lolaadi ane icoɡ̶oticogi niocodi wajenaɡ̶a, odaaɡ̶eni, ‘Natigidawaanigi datiode!’ Odaa ewi niɡ̶idaaɡ̶ee.[@/ 5Eniodi ja lakapetegi lionigi, nionigi jaɡ̶aɡ̶a lakapetegi eliodi; eniodo ja lakapete liona, niona ja lakapete eliodo; noxiiɡ̶ate ja lakapete liiɡ̶ate, niiɡ̶ate jaɡ̶aɡ̶a lakapete loxiiɡ̶ate.” -?S 4Igaataɡ̶a diɡ̶idi ciinco oko dinoiigiwepodi icota me dawalacetiwage, iniwatadiɡ̶ini oko dakapetege iniwata oko, codaa iniwataale dakapetege iniwatadiɡ̶ini.l>Q 3Migaleetibigetiwaji daɡ̶a janagi niɡ̶ina iiɡ̶o daɡ̶a jaotibige niɡ̶ina oko me daɡ̶adiaa nidelaɡ̶a? Aniɡ̶idaa ibakedi me janagi. Pida ejitaɡ̶awatiwaji ane leeɡ̶odi me janagi, jaotibige oko me dawalacetiwage.=} 2Leeditibige meliodi me jawikode. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi eliodi me joɡ̶owikomata nigepaa enotiloco niɡ̶ida niciagi.< 1 Ina oko dawalacetiwage leeɡ̶odi Jesus (Mateus 10.34-36) Janagi niɡ̶ina iiɡ̶o micataɡ̶a niɡ̶ina oko ane dáloɡ̶o me yalegi nipodigi, codaa eliodi me jemaatibige doɡ̶odaa yabidi ane jalegi.~;u 0Pida niɡ̶ijo eledi niotagi ane daɡ̶a yowooɡ̶odi ica necalailegi ane yemaa, diba, pida beyagi libaketedi, odaa idokee me leeditibige me dinalake, pida onateciɡ̶ini me dinaxacoɡ̶o. Aneotedoɡ̶oji idaaɡ̶ee, eliodi me ipiciadi niɡ̶ina oko aneliodi ane yajigote. Codaa me walitetege me dibatetege me naɡ̶axataceloco ane liwokodi niɡ̶ina anowidi me yajigote. : /Niɡ̶ina niotagi ane yowooɡ̶odi necalailegi ane yemaa, pida adinoe, aɡ̶eo necalailegi ane yemaa, icota meliodi monalaketibige.e9C .Odaa necalailegi niɡ̶ijo niotagi dopitijo niɡ̶ina me daɡ̶adiaa nibeotege, naɡ̶aca aligeɡ̶e me daɡ̶adiaa yowooɡ̶odi. Odaa necalailegi taɡ̶a nakagiditibige eote liwailidawaanaɡ̶a. Odaa joaniɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶ijo niotagi oiloikatidi nigepaa anigicatibige, oyawanaɡ̶aditege niɡ̶ina ane doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda Aneotedoɡ̶oji. 8{ -Pida niɡ̶ijo niotagi daɡ̶a eledi lowoogo, oditaɡ̶a dotaɡ̶atigi le, deɡ̶ee, ‘Inecalailegi ja leegi aniɡ̶ica me dopitijo’, oditaɡ̶a ja nalaketiniwace niɡ̶ijoa eletidi niotaka, daɡ̶a daɡ̶axa me aniodi, wacipe, yemaɡ̶atibece.j7M ,Ejitaɡ̶awatiwaji mewi mepaanaɡ̶a ixotio necalailegi me doweditelogo icoatawece ane nepilidi.(6I +Odaa niɡ̶ijo niotagi aneo idiwatawece niɡ̶icoa necalailegi ane nenyaɡ̶aditini me libaketedi, nigeno necalailegi, niɡ̶ijo niotagi eliodi me ninitibece.5w *Ǥoniotagodi naɡ̶a igidi, meeteta, “Amiijo ica liciagi niɡ̶ijo niotagi ane yakadi me jinakatonaɡ̶a, aninoa lixaketedi? Necalailegi nenyaɡ̶aditini me yowie niɡ̶icoa eletidi niotaka, codaa me yediatece liweenigi me ditibigimedi lakata.V4% ) Ica niotagi ane yakadi me jinakatonaɡ̶a, icaaɡ̶ica ane daɡ̶a yakadi me jinakatonaɡ̶a (Mateus 24.45-51) Odaa Pedro ja ige Jesus, meetalo, “Ǥoniotagodi, okomokoko manatematiitoɡ̶owa ica natematigo ane ɡ̶odiiɡ̶axi, oɡ̶oa, aaɡ̶aɡ̶a atematiitiogi inatawece oko?” V3% (Odaa niɡ̶ida makaamitiwaji leeditibige me ɡ̶adigomi, igaataɡ̶a Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, janotaɡ̶awatiwaji naɡ̶aca lakata maleedaɡ̶a anibeoonitege me yanokegi.” 82i 'Pida leeditibige mowooɡ̶otitiwaji niɡ̶ina niɡ̶eladimigi daɡ̶a yowooɡ̶odi naɡ̶aca lakata micotio oliceɡ̶egi, odaa agotaɡ̶a ika me yawime liɡ̶eladi me dolice.O1 &Eleditace deɡ̶eno me liwigo enoale, migetaɡ̶a iniwatadaɡ̶ani lakata me nigoitijo, idokee micotiogi me niwotaɡ̶a, idokee me nigomaɡ̶a me nibaaɡ̶a, odaa ninitibigiwaji niɡ̶ijoa niotaka.90k %Niɡ̶ijoa niotaka ane icotiogi necalailegi malee niwotaɡ̶a, ane nigomaɡ̶a modibatema, odaa ninitibigiwaji niɡ̶ijoa niotaka. Ejitaɡ̶awatiwaji, niɡ̶ijo necalailegi diniikoaɡ̶e, iikoaɡ̶e lowoodi me nediatiniwace, odaa ja iiɡ̶e me nicotiniwace madi nameeja, odaa epaa noɡ̶atema liweenigi.>/u $Awii liciagi niɡ̶ijoa niotaka anowalitibigege necalailegi me icoɡ̶oticogi miditaɡ̶a nadoneɡ̶egi. Nige yatoke epoagi me doletibige me dakatio, odaa aleegi joɡ̶oyomoketege.].3 # Icoa niotaka ane nigomaɡ̶atema okanicodaaɡ̶ica Leeditibige madinoetitiwaji me ɡ̶adigomitema okanicodaaɡ̶ica gaantiɡ̶ica anenagi, ipiciati ɡ̶anigoenaɡ̶adi, codaa aleci ɡ̶adoledaɡ̶axiidi.n-U "Igaataɡ̶a aneite ɡ̶aniliicaɡ̶ajetecidi, jiɡ̶idiaa yemaa ɡ̶adaaleɡ̶enalitiwaji me onite. m,S !Aani niɡ̶icoa ane ɡ̶anepilidi, odaa anedianitiniwace madewetedipi dinyeelo. Oleetibige ɡ̶anaɡ̶aaɡ̶axi ane daɡ̶a daa, odaa oteteni ɡ̶aniliicaɡ̶ajetecidi digoida ditibigimedi, aneite me daɡ̶adiaa daa. Igaataɡ̶a digoida ditibigimedi oliceɡ̶egi aɡ̶icoticogi me dolice, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ipilaɡ̶awaana aɡ̶aca daɡ̶a yaaɡ̶adi.+ Niɡ̶icoa niliicaɡ̶ajetecidi niɡ̶ica ditibigimedi (Mateus 6.19-21) Akaami yoiigi anakaami onateciɡ̶idi, jinaɡ̶adoii. Igaataɡ̶a Ǥadiodi Aneotedoɡ̶oji yakadi mele meote makaami lacilodi niɡ̶ina loiigi.g*G Enice jinaɡ̶a ɡ̶adigecaɡ̶aloɡ̶otiti niɡ̶inoa ganicinoa, pida odoejegi oleetibige mawii Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko, odaa Aneotedoɡ̶oji jaɡ̶aɡ̶a yajigotedaɡ̶awa inoatawece anopootibige. N) Igaataɡ̶a noiigi anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o idokee modoletibige inoatawece niɡ̶inoa anicinoa. Leeɡ̶odi Ǥadioditetiwaji Aneotedoɡ̶oji yowooɡ̶odi inoatawece niɡ̶icoa anopootibige.( Enice jinaɡ̶a adinigecaɡ̶aloɡ̶otiti, diɡ̶idokee moleetibige me ɡ̶adigecaɡ̶aleɡ̶eni niɡ̶ica anelici, codaa anacipeta.'  Aneotedoɡ̶oji eote nadegogo micataɡ̶a diɡ̶inoa lowoodi libinienaɡ̶a. Nadegogo ane ili niɡ̶ina noko, natiinigoi joɡ̶oyalegi. Odaa ajawienataka me yajigotedaɡ̶awa ɡ̶adowoodi anele, akaamitiwaji ane deɡ̶eliodi ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi. '&G Digawini niɡ̶inoa niale lawoɡ̶o libinienaɡ̶a! Anibaaɡ̶a, aɡ̶oyoe lipegeteɡ̶e. Pida ejitaɡ̶awatiwaji ijaaɡ̶ijo Salomão midiwatawece ane niliicaɡ̶ajetecidi, pida aɡ̶ica daɡ̶a dinixotinigilo nowoodi libinienaɡ̶a daɡ̶a naɡ̶axatelogo niɡ̶inoa niale lawoɡ̶o.$%A Enice nige daɡ̶akati mawii ɡ̶adoenatagi lionicawaanigi, igame leeɡ̶oditiwaji ina me ɡ̶adigecaɡ̶aleɡ̶eni inoa eletidi ane daɡ̶axa me dakake? ${ Amiijo ina akaamitelocotiwaji ane yakadi me iigitedice nokododi me yewiɡ̶a, leeɡ̶odi ɡ̶adoɡ̶owikomatiigitiwaji?*#M Digawini ilaaɡ̶axodi! Aɡ̶enanaɡ̶anaɡ̶a, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a onioda liweenaɡ̶a. Codaa aɡ̶ica lidiimigi anoyate liweenaɡ̶a moyotete. Pida Aneotedoɡ̶oji idokee me yajigotediogi liweenigi. Pida akaamitiwaji daɡ̶axa makaami ɡ̶oneɡ̶egi caticedi niɡ̶inoa ilaaɡ̶axodi." Igaataɡ̶a ɡ̶adiwigo daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi aliciagi niweenigi. Ǥadolaadi daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi aliciagi nowoodaɡ̶agi.V!%  Leeditibige me jinakatonaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji (Mateus 6.25-34) Odaa Jesus meetediogi anodiotibece, “Joaniɡ̶idaa mejitaɡ̶awatiwaji jinaɡ̶a ɡ̶adigecaɡ̶aleɡ̶eni niweenigi anopootibige me ɡ̶adewiki, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ɡ̶adowoodaɡ̶agi anopootibige madinixomitinigi.   Joaniɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶ina oko ane nioda niliicaɡ̶ajetecidi niɡ̶ina iiɡ̶o, lodoe Aneotedoɡ̶oji baadaɡ̶a liico.” L Pida Aneotedoɡ̶oji meeteta, ‘Niɡ̶ida makaami, akaami yetole! Igaataɡ̶a inaaɡ̶ina niɡ̶ina enoale ja ɡ̶adelewi. Odaa amiijo ica aneote nepilidi idiwatawece icoa ɡ̶adotetenataka?’6e Odaa meetibige le, ‘Nige jotete idiwatawece ane jopotigi me jixomaɡ̶ateetedice owidi nicaaɡ̶ape. Odaa ja inipetini, ele me jiniodi, jacipe, jaote icoa ane inikeco.’dA Odaa jeɡ̶eo lowoogo, mee, ‘Ja jowooɡ̶odi anejigotalo, jojiketedi niɡ̶inoa idiimaɡ̶a nelecoli aneite me jotete yawodigijedi, odaa jaotace geladi diimaɡ̶a daɡ̶axatace me nelecoli, odaa ja jotete niɡ̶inoa yawodigijedi ela. Odaa catiwedi idiimaɡ̶a geladi jotete idiwatawece yawodigijedi codaa me niɡ̶inoa eletidi ane inepilidi.’pY Odaa meetibige le, ‘Igamige ele mejigotalo? Igaataɡ̶a aɡ̶ica anejate niɡ̶inoa yawodigijedi.’&E Odaa Jesus ja yatemati ica natematigo ane ɡ̶odiiɡ̶axi, meetediogi, “Ica ɡ̶oneleegiwa liico, onidiwa icoa lixoɡ̶otaka anoyajigo owidi nawodigijedi.(I Odaa Jesus meetediogi iditawece niɡ̶ijo oko, “Atacolitecetiwaji, codaa adowetitatiwaji ineɡ̶ewianaɡ̶a memaani gaantiɡ̶ini ane nebi eledi oko. Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ayemaa me yewiɡ̶atema niɡ̶ina oko minokina me dinigaanyetece niliicaɡ̶ajetegi niɡ̶ina iiɡ̶o.” .U Pida Jesus meeteta, “Yokaaɡ̶edi, amiijo ica aneetaɡ̶awa me Ee ɡ̶aniwinoɡ̶odi, oɡ̶oa amiijo ica aneo me Ee ɡ̶adacilo me jawalace icoa ɡ̶anepilidi?”8i Ica liico ane liciagi niɡ̶ina yetole ane diɡ̶ica liwaxinigi Ica ɡ̶oneleegiwa anidiaaɡ̶i liwigotigi niɡ̶idi noiigi-nelegi meetalo Jesus, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi, adiwikodeni, iiɡ̶eni inioxoa me iniwaiɡ̶awatece niɡ̶idiwa ane nenyaɡ̶aditedoɡ̶odomi ijoolatibige ɡ̶odiodi.”xi Igaataɡ̶a naɡ̶ani lakata, Aneotedoɡ̶oji Liwigo ikeetaɡ̶awa niɡ̶ica ane leeditibige me ɡ̶agegi.” "= Niɡ̶ina nigetiɡ̶adadeegi metiɡ̶adalomeɡ̶eni midiwataɡ̶a liiakanaɡ̶axiidi judeutedi, oɡ̶oa, domige lodoe ɡ̶oniwinoɡ̶ododi idiaa lacilodi judeutedi, jinaɡ̶a aɡ̶owikomataa leeɡ̶odi me doɡ̶owooɡ̶oti me ojetee oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a owooɡ̶oti magitatakani.c? Niɡ̶ina ane beyagi me dotaɡ̶atibigiji, Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, Aneotedoɡ̶oji baɡ̶a yakadi me ixomaɡ̶ateetedice loenataka ane beyagi, nige dinilaatece libeyaceɡ̶eco. Pida niɡ̶ina ane beyagi me dotaɡ̶atibige Aneotedoɡ̶oji Liwigo, Aneotedoɡ̶oji baadaɡ̶a ixomaɡ̶ateetedice loenataka ane beyagi.a; Pida niɡ̶ina oko ane dinaɡ̶aditi lodoe eledi oko mida anejitege, odaa Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, aaɡ̶aɡ̶a eji lodoe Aneotedoɡ̶oji codaa me aanjotedi mewi me diɡ̶ica anejitege.!  Niɡ̶ica oko anida aneetege Jesus, icaaɡ̶ica ane diɡ̶ica aneetege (Mateus 10.32-33; 12.32; 10.19-20) Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina oko anee lodoe eledi oko mida anejitege, odaa Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, eji lodoe niaanjotedi Aneotedoɡ̶oji mewi mida anejitege.nU Eleditace jemaa mejitaɡ̶awa Aneotedoɡ̶oji me yowooɡ̶odi ane liwokodi ɡ̶adamodi aneitigi ɡ̶adacilo. Enice jinaɡ̶adoiitiwaji, igaataɡ̶a daɡ̶axa meliodi ɡ̶aniwaló, aɡ̶adiciagitiwaji niɡ̶ijoa imikola anowidi. 9 Niɡ̶ina moyaa ciinco imikola, aɡ̶icoda loojedi, loojedi iniwataale beexotedi. Pida Aneotedoɡ̶oji idokee ayaagiditedibige otaɡ̶anitece imikola.3_ Pida jeloɡ̶oditaɡ̶awatiwaji anepaɡ̶a leeditibige madoiita. Adoiitalo Aneotedoɡ̶oji anepiɡ̶ida loniciwaɡ̶a me ɡ̶adokolenitedicogi minitaɡ̶a noledi ane daɡ̶a ipe, nigicota me yaaɡ̶adi ɡ̶adewiɡ̶a. Jopitacaɡ̶alocotiwaji mejitaɡ̶awa, adoiitalo niɡ̶iniwa anejitedaɡ̶awa. ~u  Ica ane leeditibige me idoiiɡ̶a (Mateus 10.28-31) Ejitaɡ̶awa yokaaɡ̶etedi, anaɡ̶adoiita niɡ̶ina ane yakadi me yeloadi ɡ̶adolaadi, leeɡ̶odi aɡ̶alee yakadi meo eledi anigotaɡ̶awa."= Joaniɡ̶idaaɡ̶ee ijoatawece ane ɡ̶adotaɡ̶a digoida nexocaɡ̶a, icota me jajipaaɡ̶atalo digoina getaɡ̶a. Inoatawece icoa ɡ̶adotaɡ̶a ane domaɡ̶a aɡ̶atitedini catiwedi diimigi-le ane dinoxoco, icota nigidiaaɡ̶idi oyatemati owotibige minatawece oko owajipatalo. y Inoatawece ane dinapoɡ̶oditedini, icota me dinowiegi, codaa inoatawece anoyowiegitelogo, icota me jowooɡ̶otaɡ̶a.~  w Jesus yalaɡ̶ate ica oko ane lemaanigi me yeloɡ̶o, pida ayeloɡ̶o (Mateus 10.26-27) Icoa fariseutedi onigetedice Jesus, odaa eliodi oko yatecoɡ̶o codaa joɡ̶oipoditibigeloco eledi. Odaa Jesus ja yajoitediogi niɡ̶idi anodiotibece, meetediogi, “Onexaa anidakitiogi fariseutedi anoyotete ane beyagi catiwedi laaleɡ̶ena, ane ibeyacaɡ̶adi lewiɡ̶a. Liciagi niɡ̶ina labookojegi leyeema ane idei catiwedi paon, ajinataɡ̶a, pida eo me dabo.i K 6Domoɡ̶odoletibige daɡ̶a dibatá niɡ̶ina me dotaɡ̶a, domoɡ̶owo moyakadi me nilaagedi. S  5Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a noditedice, odaa niɡ̶ijo anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés ijaaɡ̶ijoa fariseutedi joɡ̶oyalomeɡ̶e. Odaa eliodi moyelatema, codaa eliodi monigetedice.  4Aneotedoɡ̶oji icota me ɡ̶adiloikatititetiwaji ane iiɡ̶axinaɡ̶anitece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. Igaataɡ̶a ɡ̶adiciagitiwaji niɡ̶ina ane noxoco lapoagi liɡ̶eladi, odaa aika oko me dakatiobece. Joaniɡ̶idaaɡ̶enitiwaji aɡ̶ikani oko moyowooɡ̶odi anodaaɡ̶ee moyakadi migotibeci lodoe Aneotedoɡ̶oji, pida oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a akaamitiwaji aɡ̶emaani makaatiobece.” kO 3Abel, jiɡ̶ijaa odoejegi anoyeloadi, codaa me eletidi anonigodi, odaa owidijegi anoyeloadi Zacarias digoida lagitege nameeja wetiɡ̶a minitaɡ̶a niɡ̶ijo eledi diimigi-le aneitedice Aneotedoɡ̶oji. Ejitaɡ̶awatiwaji mewi micota me iloikatidi Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina noiigi aninaa niɡ̶inoa nokododi, leeɡ̶odi lemeɡ̶egi niɡ̶ijo liotagipi. }s 2Odaa leeɡ̶odi niɡ̶ida niciagi, Aneotedoɡ̶oji icota me iloikatidi niɡ̶ina noiigi niɡ̶inoa nokododi, leeɡ̶odi ijotawece niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko ane nigo, niɡ̶ijo maleekoka yoeteda niɡ̶ina iiɡ̶o.O 1Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji ane daɡ̶axa niɡ̶ica lowooɡ̶otakaneɡ̶egi, meete, ‘Jiwakateetiogi niɡ̶idi noiigi anoyeloɡ̶oditedibece yowooko, codaa niɡ̶ina ane jiiɡ̶etibigiwaji mowo ibakedi. Odaa niɡ̶idi noiigi idi anonigodi, idiaaɡ̶eledi oiatetibeci niɡ̶idi anoyeloɡ̶oditedibece yowooko.’  0Niɡ̶ina miwilaniteloco niɡ̶inoa libecoli, jiɡ̶ikeenitiwaji maniwotitema anee niɡ̶ijo jotigide, niɡ̶ijo noɡ̶onigodi niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji. Odaa natigide jiɡ̶iwilani aniwote, codaa jaɡ̶awii me libinienigi. /Aneotedoɡ̶oji ɡ̶adiloikatititetiwaji leeɡ̶odi miwilaniteloco aniwote niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko naijedi ɡ̶aditacepodi niɡ̶ijo jotigide. Akamaɡ̶akaamitiwaji jiɡ̶iwilaniteloco niɡ̶inoa libecoli manalakitibige.iK .Jesus oneeteta, “Aneotedoɡ̶oji aaɡ̶aɡ̶a ɡ̶adiloikatititetiwaji ane iiɡ̶axinaɡ̶anitece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. Leeɡ̶odi micataɡ̶a daɡ̶awii loyaɡ̶agi eledi oko, leeɡ̶odi maɡ̶axakeni ɡ̶adiiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco, niɡ̶inoa ane iwaaɡ̶adi, ane daɡ̶adiaa domiɡ̶ica anabotege. Pida akamaɡ̶akaamitiwaji aɡ̶axawani niɡ̶ina oko moyotete icoa ɡ̶adiiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco daɡ̶a micataɡ̶a madoti maxawanitiwaji me yadeegi loyaɡ̶agi. F -Odaa ica ane diiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés jona igidi Jesus, oneetalo, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi, niɡ̶ina mawii niɡ̶ida ɡ̶agegi, jaɡ̶aɡ̶a enitoɡ̶oloco.”N ,Aneotedoɡ̶oji ɡ̶adiloikatititetiwaji anakaami fariseutedi, codaa makaamitiwaji ane iiɡ̶axinaɡ̶anitece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, oko ane daɡ̶a dinikee niɡ̶ica anee. Ǥadiciagitiwaji niɡ̶ina anonaligite émeɡ̶egi, pida ayeloɡ̶o, odaa niɡ̶ina oko odaɡ̶axatibigeloco, pida aɡ̶oyowooɡ̶odi midi.” A{ +Aneotedoɡ̶oji ɡ̶adiloikatititetiwaji anakaami fariseutedi! Leeɡ̶odi daɡ̶axa me ɡ̶ademaanigitiwaji manicooteloco nibaanco niɡ̶ina oko anida naɡ̶atetigi midiwa niiakanaɡ̶axiidi, codaa ɡ̶ademaanigi modeemitetibigaɡ̶aji metiɡ̶adiceni miditaɡ̶a ane licooɡ̶aditibece oko me dakapetibigiwage.N *Aneotedoɡ̶oji ɡ̶adiloikatititetiwaji anakaami fariseutedi! Igaataɡ̶a ajicitalo liwai ɡ̶adawodigijedi ane ɡ̶anidiizimo, ‘hortelã’, ‘arruda’, codaa meletidi niale-laamotiidi ane jelicaɡ̶a. Pida niɡ̶ida makaamitiwaji aɡ̶oleetibige makaami eletema eledi oko, codaa aɡ̶emaanitiwaji Aneotedoɡ̶oji. Leeditibige makaami eletema eledi oko, codaa memaani Aneotedoɡ̶oji, codaa niɡ̶inoa anicinoa eletidi ajicitalo Aneotedoɡ̶oji. ~ )Pida daɡ̶ajicitiogi madewetedi ɡ̶aweenigi ane nolee ɡ̶aniɡ̶inogo, ɡ̶anigoopatiwaji. Odaa inoatawece yapiditedaɡ̶adomitiwaji. e}C (Akaami yetoledi! Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji jiɡ̶ijaa eote wetice, codaa me yoe catiwedi. |  'Odaa Ǥoniotagodi oneete, “Niɡ̶ida makaamitiwaji anakaami fariseutedi, inoka iwileci ɡ̶anigoopa, ɡ̶aniɡ̶inogo wetice. (Odaa idaɡ̶aɡ̶a enitiwaji aniwileci me wetice.) Pida catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶ena, inokemaani molice, codaa mawii ane beyagi. {  &Niɡ̶ijo naɡ̶a nadi niɡ̶ijo fariseu Jesus me diɡ̶ica daɡ̶a aniwilegi ane lakatigi codaaɡ̶anioditeda, eliodi me yopo.zy % Jesus eetedeloco icoa fariseutedi icaaɡ̶icoa anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés (Mateus 23.1-36; Marcos 12.38-40) Naɡ̶a nigotedini Jesus me dotaɡ̶a, odaa ica fariseu jonaɡ̶a node migo aniodi liɡ̶eladi. Odaa Jesus joniɡ̶igo, odaa jona nicotedi maditaɡ̶a aca nameeja.2y] $Niganitawece ɡ̶adaaleɡ̶ena nolee lokokena, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a idei nexocaɡ̶a, odaa atale macataɡ̶a naɡ̶ana lokokena me nalo catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶ena.” xxi #Pida anidakitiwaji, amaleeɡ̶aɡ̶a naɡ̶ani lokokena anani makaamitaɡ̶atiwaji adinanatigi me nexocaɡ̶a.qw[ "Niɡ̶inoa ligecooɡ̶e niɡ̶ina oko micataɡ̶a daɡ̶a lokokenatema laaleɡ̶ena. Niɡ̶inoa ligecooɡ̶e nigele, odaa anitawece laaleɡ̶ena nalo. Pida nige deɡ̶eleteda ligecooɡ̶e, laaleɡ̶ena idaaɡ̶ee, idei nexocaɡ̶a.jvM ! Niɡ̶ica ane nalo catiwedi ɡ̶odaaleɡ̶ena (Mateus 5.15; 6.22-23) Aɡ̶ica ini oko ane yalegi loledaɡ̶axi oditaɡ̶a yapoɡ̶oditini, domigetaɡ̶a yapoɡ̶oditeloco baxia. Pida ideyate loledaɡ̶axi ditibigimedi, eotibige minatawece oko anodakatiwece diimigi onadi liwitiigi.~uu Niɡ̶ijo noɡ̶owajipatalo Jonas lotaɡ̶a niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipitigi Nínive, odaa joɡ̶odinilaatece libeyaceɡ̶eco. Odaa niɡ̶ica noko nige limedi Aneotedoɡ̶oji me iloikatidi oko leeɡ̶otedi libeyaceɡ̶eco, odaa niɡ̶eladimigipitigi Nínive dabiditiniwace, oikee makaami nilaagetedipi, igaataɡ̶a ite Ee ɡ̶adiwigotigitiwaji, codaa yotaɡ̶a daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a aliciaco lotaɡ̶a Jonas. Pida akaamitiwaji aɡ̶abaatege inoa yotaɡ̶a, codaa aɡ̶adinilaanitibecetiwaji. t Naɡ̶ajo iniona-eloodo ane icoɡ̶oticogi micataɡ̶a niocodi niwetaɡ̶a, icoɡ̶oticogi ditigedi enagi me wajipatalo lotaɡ̶a Salomão, niɡ̶ijo aninoa owidi lixaketedi. Odaa niɡ̶ica noko nige limedi Aneotedoɡ̶oji me iloikatidi oko leeɡ̶otedi libeyaceɡ̶eco, ajaaɡ̶ajo naɡ̶ajo iwaalo dabiditini, ikee me abataatiwaji, igaataɡ̶a ite Ee ɡ̶adiwigotigitiwaji ane daɡ̶axa me inoa ixaketedi caticedi Salomão. Pida aɡ̶emaani mabaategetiwaji inoa yotaɡ̶a, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a adinilaanitibece.Ds Igaataɡ̶a Jonas ikeetiogi niɡ̶eladimigipitigi Nínive miniaaɡ̶iniwa Aneotedoɡ̶oji iiɡ̶e migo naɡ̶ani nigotaɡ̶a, odaa joɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶icoa ane ninyaco Jonas. Jiɡ̶idaaɡ̶eji Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, idinikeetiogi niɡ̶ina noiigi me idiiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji.Pr  Odipokotalo Jesus meote loenataka ɡ̶odoxiceɡ̶etedi me ikee anijoa (Mateus 12.38-42; 16.1-4) Niɡ̶ijo noiigi naɡ̶a diniligice, moyawiile Jesus, odaa jona dotaɡ̶a onee, “Niɡ̶ina noiigi niɡ̶inoa nokododi daɡ̶axa me abeyacaɡ̶aɡ̶a. Odipokotalo Aneotedoɡ̶oji meote ɡ̶odoxiceɡ̶edi me ikee me niɡ̶iniaa idiiɡ̶e. Pida Aneotedoɡ̶oji aɡ̶eote eledi loenatagi, igaataɡ̶a jeɡ̶eote niɡ̶ijo anigote Jonas niɡ̶ijo jotigide, niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko.q# Pida Jesus naɡ̶a igidi, meete, “Daɡ̶axa me ninitibigiwaji niɡ̶ijo anowajipatalo Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, codaa moyiwaɡ̶adi.” %pC  Niɡ̶ica anepeɡ̶ewi me ninitibece Eɡ̶idaaɡ̶eeteda me dotaɡ̶a Jesus, aca iwaalo ane idei liwigotigi niɡ̶idi noiigi mee, niɡ̶ina me dinigetaɡ̶atee me yotaɡ̶aneɡ̶e Jesus, “Ninitibece naɡ̶aca iwaalo ane dinigajetaɡ̶adici, codaa ane ɡ̶adilipeɡ̶eni!”noU Odaa ja noditice, odaa igotiogi eletidi seete niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a, niɡ̶idiwa daɡ̶axa me beyagi caticedi niɡ̶ijo odoejegi. Noɡ̶odakatiogi niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa, odaa jiɡ̶idiaaɡ̶iticoace. Odaa niɡ̶ica anee niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ja daɡ̶axa me beyagi caticedi niɡ̶ijo anee maleekoka dakatiogi niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi.” n5 Odaa joɡ̶opitaceloco niɡ̶ijo oko, anakaaɡ̶ijo me dakatiogi, odaa yakadi me micataɡ̶a niɡ̶ina diimigi ane dinoladitice, codaa anoyoetibigo.m  Anodaaɡ̶ee niwigo abeyaceɡ̶egi mopitacicogi ane icoɡ̶oticogi (Mateus 12.43-45) Niɡ̶ina niwigo abeyaceɡ̶egi naɡ̶a noditicogi oko, onigotelogo nipodaɡ̶a ane yadilo, ane diɡ̶ica niɡ̶eladimigipi, doletibige ane lotokaɡ̶adi. Niɡ̶ina naɡ̶a diɡ̶ica yakadi, odaa meetibige le, ‘Jopitacicogi iɡ̶eladi ane idoditicogi.’9lk Niɡ̶ina ane daɡ̶a icaajo, dice yakapetegi, codaa niɡ̶ina ane daɡ̶a idaxawatece me jatecoɡ̶otee iniwaxacocoli anilaagitedibece, odaa ja miniaa ilaagaɡ̶aditedibece. >ku Pida nigicota niɡ̶ina ane daɡ̶axa me loniciweɡ̶enigi, odaa ja dinigaanyetece niɡ̶ijo loniciweɡ̶enigi, odaa ja yadeegi icoatawece niɡ̶icoa likanaɡ̶anaɡ̶atedi, niɡ̶ijoa ane nakato niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa loniciweɡ̶enigi. Odaa ja yawalace niɡ̶icoa latekatece niɡ̶ijo loniciweɡ̶enigi. j Niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa loniciweɡ̶enigi anele manigoe, dowediteloco epaa liɡ̶eladi, codaa icoatawece niɡ̶icoa ane nepilidi dotete.;io Pida jatika loniciwaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me jiticoitedice niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a. Odaa niɡ̶ida ikee naɡ̶a diiɡ̶enataka Aneotedoɡ̶oji digoina ɡ̶adiwigotigitiwaji. rh] Pida daantiɡ̶idaaɡ̶ee, amiijo ane yajigotiogi notoetiigi niɡ̶ijo anodiotibigaɡ̶adici moiticoitedice niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a? Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶ijo anodiotibigaɡ̶adici ijaaɡ̶oikeetaɡ̶awa meliodi mabataa.Rg Codaa niɡ̶ijo ane iiɡ̶e Satanás, nige diniomaɡ̶adi me dinideleɡ̶e, baadaɡ̶a yeyaɡ̶aticoace. Igaamee ina meni me Belzebu najigotiwa inotoetiigi me jiticoitedice niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a?ofW Pida Jesus yowooɡ̶odi lowooko, odaa meetediogi, “Niɡ̶ijo noiigi anowotibece lapoawaanigi me dakapetibigiwage, niɡ̶idi noiigi icota me ma. Codaa niɡ̶ina dinoiigiwepodi ane daɡ̶a ilaɡ̶atiwage aaɡ̶aɡ̶a icota me ma.e/ Odaa ica eledi oko odineetalo odipokotalo meote loenatagi anodoxicetema, me ikee me icoɡ̶oticogi nimaweneɡ̶egi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.^d5 Pida onidi ica oko anodi, “Naɡ̶anati! Belzebu ane iiɡ̶e niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a eo notoetiigi niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa me iticoitedice niwicidi ane beyagi. (Belzebu aneledi liboonaɡ̶adi Satanás).” >cu  Onica ica anodi mini niwigo ane beyagi midoataɡ̶a Jesus (Mateus 12.22-30; Marcos 3.20-27) Jesus one iticoitedice ica niwigo abeyaceɡ̶egi ane dakatiogi ica ɡ̶oneleegiwa, aneo mewaloɡ̶onaɡ̶a. Niɡ̶ijo naɡ̶a noditice niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi, odaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa jonaɡ̶a yakaditace me dotaɡ̶a. Odaa niɡ̶idi noiigi eliodi moyopo.\b1 Odaa niɡ̶ida makaamitiwaji, anakaami abeyacaɡ̶aɡ̶a, owooɡ̶oti majici ɡ̶adionigi anele. Odaa Ǥadiodi ane itiniwa digoida ditibigimedi daɡ̶axatace me yajigotediogi Liwigo niɡ̶ina anodipokotalo!” Qa Oɡ̶oa, domige ajicita nelá ina me dipokotigi okoɡ̶okoodi ligetegi?t`a Domigica ina akaamitiwaji anakaami eniododipi ane yajigota lionigi lakeedi, ina me dipokotigi noɡ̶ojegi?L_ Jiɡ̶idaaɡ̶ee inatawece niɡ̶ina anodipokotalo Aneotedoɡ̶oji, yajigotediogi anodipokotibige, codaa inatawece niɡ̶ina anodoletibige, oyakadi. Codaa epoagi domoketema niɡ̶ina ane yatoke.^ Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi mejitaɡ̶awatiwaji, ipokitalo Aneotedoɡ̶oji, odaa jaɡ̶abaatege ane ɡ̶adipoketegi. Oleetibige Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina midi ananiaditibige makaamitaɡ̶atiwaji, odaa akatitiwaji. Atokeni epoagi, odaa domoketaɡ̶adomi.1][ Odaa ejitaɡ̶awatiwaji anicotini daɡ̶a leeɡ̶odi me lokaaɡ̶edi, pida yajigota ane dipokotibige, leeɡ̶odi jeɡ̶eo ligecaɡ̶aloɡ̶o me daɡ̶a yakamaɡ̶adi. Y\+ Pida idei catiwedi liɡ̶eladi me igidi, onee, ‘Jinaɡ̶awii igecaɡ̶aloɡ̶o! Ja jinoxoco yapoagi, codaa ionigipi ja niotaɡ̶a, aɡ̶alee jakadi daɡ̶a idicoti oditaɡ̶a jajigotedaɡ̶awa paontedi.’v[e Igaataɡ̶a ini yokaaɡ̶edi gela meno me diniwiaje, pida aɡ̶ica anigetiɡ̶idi ane jajigota me yeligo.’hZI Odaa Jesus meetediogi, “Diɡ̶ica niɡ̶ina akaamitiwaji anigo liɡ̶eladi lokaaɡ̶edi niɡ̶ina me liwigo-enoale me doletibige ladiligi, oditaɡ̶a eeta, ‘Yokaaɡ̶edi, awiitate yadilaɡ̶a itiwatadiɡ̶idi paontedi.Y-  Ixomaɡ̶ateenitedice ɡ̶obeyaceɡ̶eco, igaataɡ̶a niɡ̶ida moko jixomaɡ̶ateenaɡ̶atice niɡ̶ina anowotoɡ̶odomi ane beyagi. Codaa jiniɡ̶ikani daɡ̶a dineetoɡ̶owa ɡ̶odaxakawa. Pida ɡ̶odoɡ̶aaɡ̶egiticogi miditaɡ̶a loniciwaɡ̶a nibeyacaɡ̶a.’” SX  Anajicitoɡ̶owa ɡ̶oweenigi ane jopooɡ̶atibige inoatawece nokododi. GW Odaa meetediogi, “Niɡ̶ina motaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji, enitiwaji, ‘Ǥodiodi anadeoni ditibigimedi, jemaanaɡ̶a minatawece oko odoɡ̶eteta Ǥaboonaɡ̶adi. Jemaanaɡ̶a me iiɡ̶eni laaleɡ̶enali inatawece oko. Awii niɡ̶ica anemaani mawii digoina iiɡ̶o, liciagi mowo anemaani digoida ditibigimedi. V - Jesus diiɡ̶axinaɡ̶atetece ica anodaaɡ̶ee me jotaɡ̶aneɡ̶enaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji (Mateus 6.9-15; 7.7-11) Ica noko Jesus ganigidi ica aneite me yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji. Odaa naɡ̶a nigotedini me yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, ganigepidiɡ̶ica niɡ̶ijo anodiotibece dipokotalo Jesus, mee, “Ǥoniotagodi, ɡ̶odiiɡ̶axineɡ̶egi me jotaɡ̶aneɡ̶enaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, digo anee João Batista me iiɡ̶axitiogi anodiotibeci.” &UE *Pida leeditibige mokidatece niɡ̶ica ɡ̶adoenatagi, odaa Maria baanaɡ̶a iomaɡ̶aditice niɡ̶ica ane daɡ̶axa mele, codaa aɡ̶ica ane ibanootece.” T+ )Pida Ǥoniotagodi ja igidi meeteta, “Niɡ̶ida makaami ɡ̶adajolitakitibece, codaa me aɡ̶owikomataatibece, leeɡ̶odi niɡ̶inoa anicinoa.0SY (Pida Marta baɡ̶a yajolitaɡ̶atelogo niɡ̶icoa libaketedi mini liɡ̶eladi. Odaa niɡ̶igo miniwataɡ̶a Jesus, odaa oneetalo, “Iniwa-aagodi, agodaɡ̶ana-aati, naɡ̶ani ininyooxoa naɡ̶a idika moka eeyotece me jaote digawi-iinitelogo iba-aaketedi? Iiɡ̶eni menagi idaxawanawaanigi!” R 'Aca nioxoa anodita Maria, odaa jona dilokotege Ǥoniotagodi Jesus, odaa ja wajipatalo niɡ̶icoa liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco.eQC & Jesus dalite Marta ajaa Maria Jesus ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece odioteci naigi, odaa joɡ̶otota manitaɡ̶a aca nigotakawaana. Odaa aca iwaalo anodita Marta ja nodetedicogi Jesus minitaɡ̶a liɡ̶eladi. i~~8}|Izz*y`xTvutsjrqpp odn5m:l^k4ihg ee dcwcaa`__]][[Z"XX&WVUUKT SfRR3QwPP(ONNeM L5KJoIHkGWGEEmDC9BBAv@@I?J>=~<<<;::R9t877l65544F3 2z10/.--4,+*),(&%%F#"!p@H5!wsV  &>5,^Odaa Jesus jeɡ̶eeteta, “Adabititini, odaaɡ̶emii opili! Ja ɡ̶adicili, leeɡ̶odi me iwaɡ̶ati Aneotedoɡ̶oji.” ] Agodiɡ̶ica eledi ane dopitijo me doɡ̶etetibigimece Aneotedoɡ̶oji, pida tibiginiokini niɡ̶ini ane daɡ̶a ɡ̶odoiigi?”p\YJesus mee, “Ijoa deez ɡ̶oneleegiwadi ane nicilaɡ̶a. Odaa igame diɡ̶etedigi ijoa eletidi noove?[Niɡ̶icotalo Jesus, odaa ja yamaɡ̶atedini lokotidi lodoe, diniotagodetalo. Niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ane diniotagodetalo, samaritaano.#Z?Odaa ganigepidiɡ̶ica niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi naɡ̶a nadi me icí, odaa ja dopitege Jesus, igedi me dotaɡ̶a, doɡ̶etetibigimece Aneotedoɡ̶oji.gYGNiɡ̶ijo Jesus naɡ̶a naditediogi, odaa jeɡ̶eetediogi, “Emii midiwataɡ̶a sacerdotitedi, adinikeenitiogi naɡ̶a ɡ̶adicilitiwaji.” Odaa eɡ̶idaa diiticogi mewaligitibigiwaji, codaaɡ̶ida naɡ̶a nicilaɡ̶a. tXa Odaa ja napaawaɡ̶a dinigetaɡ̶ateetibigiwaji, modi, “Jesus, Ǥoniotagodi, ɡ̶odiwikodeneɡ̶egi!” QW Niɡ̶ijo naɡ̶a nipegi me dakatediwece aca nigotakawaana, odaa jiɡ̶igotibeci odakapetege icoa deez ɡ̶oneleegiwadi dawace-loolatedi. Odaa ja dabiditiniwace, pida leegitiogi moyetecetedice Jesus.aV; Jesus icilatidi deez ɡ̶oneleegiwadi dawace-loolatedi Jesus eɡ̶idaa diitedicogi me diniwiajetedicogi manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Jerusalém. Odaa inaaɡ̶igotetece midiwa nipodaɡ̶a Galiléia, aniaa Samaria.*UM Odaa akaamitiwaji idaaɡ̶eni. Nigidiaaɡ̶idi nigagoti mawiite icoatawece niɡ̶icoa anetiɡ̶adiiɡ̶enitalo mawiite, odaa enitiwaji, ‘Aleeditibige doɡ̶odiniotagodetoɡ̶owa, leeɡ̶odi oko niotagipi, codaa jaoɡ̶ate inokinoa niɡ̶inoa anoniiɡ̶etedoɡ̶owa me jaoɡ̶ate.’” lTQ Aleeditibige me iniotagodeeɡ̶ata niotagi leeɡ̶odi niɡ̶ina meo niɡ̶ina anoiiɡ̶eta me yoe.xSiPida aɡ̶enita! Pida baɡ̶a enita, ‘Oenitomi iweenigi, codaa iikoeni ɡ̶adowoodi manadeegitiwa iweenigi, aliitiwa nigepaa idiaadi me jiniodi, codaa me jacipe. Odaa nigidiaaɡ̶idi baɡ̶akamaɡ̶a adinediani maniodi, codaa macipe.’$RA Libakedi ica niotagi Diɡ̶ica ganigepidiɡ̶ijo niɡ̶ina akaamitiwaji anini ɡ̶aotagi ane dibateloco nixoɡ̶otagi, oɡ̶oa, migetaɡ̶a yowie waxacocoli. Niɡ̶ina naɡ̶a dopitio me icoɡ̶oticogi nipodigi, migetaɡ̶a enita? ‘Anagi, anicooti madi nameeja, aniodi.’YQ+Odaa Ǥoniotagodi jeɡ̶eetediogi, “Nigokateciɡ̶ini ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, macataɡ̶a naɡ̶ana lolagi ‘mostaada’ ane daɡ̶axa me lionawaana, odaa akatitiwaji me iiɡ̶eni niale nelegi, me enitatiwaji, ‘Adinawaceni, odaa emii adinananiti digoida miditaɡ̶a akiidi-eliodi!’ Odaa naɡ̶ada niale ɡ̶adadiwaɡ̶ati. pPY Jesus diiɡ̶axinaɡ̶atetece ica anodaaɡ̶ee ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi Niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi joɡ̶odipokotalo Ǥoniotagodi, odaa moditalo, “Ǥoniotagodi, ɡ̶odaxawaneɡ̶egi aleeni ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi.”]O3Deɡ̶eo seete ane beyagitaɡ̶adomi noko, odaa seete maɡ̶aɡ̶a igo makaamitaɡ̶a, odaa meetaɡ̶awa, ‘Ja idinilaatibece’, odaa ixomaɡ̶ateenitedice icoatawece niɡ̶icoa aneo ane beyagitaɡ̶adomi.” CNIna baɡ̶a adinoetitiwaji! Niɡ̶ina ɡ̶anioxoa deɡ̶eo ane beyagitaɡ̶adomi, oxoki. Odaa nige dinilaatibece, ixomaɡ̶ateenitedice icoatawece niɡ̶icoa aneotaɡ̶adomi ane beyagi.-MSNiɡ̶ina aneo anigepidiɡ̶ica niɡ̶ina nigaanigipawaanigi mowo ane beyagi, domeɡ̶eletema doɡ̶oigoetece lotoinaɡ̶adi naɡ̶ana wetiɡ̶a ane iwaaɡ̶adi, oditaɡ̶a oyokoletinigi akiidi-eliodi. Pida daɡ̶axa me beyagitema niɡ̶ina meo niɡ̶ina nigaanigipawaanigi moyoe ane beyagi.%L E Jesus diiɡ̶axinaɡ̶atetece ica anodaaɡ̶ee ica ane beyagi (Mateus 18.6-7, 21-22; Marcos 9.42) Jesus meetediogi niɡ̶ijo anodiotibece, “Ajawienatakanaɡ̶a midioka limedi menagi aneo niɡ̶ina oko mowo loenatagi ane beyagi! Pida Aneotedoɡ̶oji eliodi me iloikatidi niɡ̶ina aneo eletidi oko mowo ane beyagi.KPida Abraão naɡ̶a igidi, meeta, ‘Nige doɡ̶owajipatalo niɡ̶ijoa notaɡ̶a ane iditedini Moisés, ijaaɡ̶ijoa lidiko niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji, odaa idaaɡ̶ee diɡ̶ica ane yewiɡ̶atace, idokee doɡ̶oyiwaɡ̶adi.’” 3J_Niɡ̶ijo liico mee, ‘Oɡ̶oa, eiodi Abraão, aɡ̶owajipatalo. Pida diɡ̶ica ane yewiɡ̶atace, diɡ̶igo datematikatema, odaa boɡ̶odinilaatece libeyaceɡ̶eco.’I+Abraão naɡ̶a igidi, meeta, ‘Miditaɡ̶a ɡ̶anioxoadipi idiwa notaɡ̶anaɡ̶axiidi ane iditedini Moisés, ijaaɡ̶ijoa anoidi niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko. Ikani ɡ̶anioxoadipi mowajipatalo lotaɡ̶a niɡ̶ijoa notaɡ̶anaɡ̶axiidi.’"H=Igaataɡ̶a idiwa nigotini ɡ̶obaaɡ̶adi inioxoadipi. Iiɡ̶eni Lázaro me ibodicaxi inioxoadipi me deɡ̶enagitibeci niɡ̶ina anejo me jawikode.’ zGmOdaa niɡ̶ijo liico mee, ‘Enice, eiodi Abraão, jipokotaɡ̶awa, iiɡ̶eni Lázaro digoida liɡ̶eladi eiodi.F)Codaa eleditace ida nelegi wakagi iiɡ̶o ane ɡ̶odawalacetiwage digoina ɡ̶odiwigotigi, aneotibige me daɡ̶a yakadi me diɡ̶etita ane domaɡ̶a yemaa migo digoida daato makaamitaɡ̶a, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶ica ane yakadi me niɡ̶etita digoina naato mokotaɡ̶a.’ pEYAbraão naɡ̶a igidi, meeta, ‘Ionigi, analakitibige makati inoatawece anele malee ɡ̶adewiki digoida iiɡ̶o, iniaa Lázaro inoka dibatege ane beyagi. Pida natigide Lázaro ja ilaɡ̶atini, akamaɡ̶akaami baanaɡ̶a awikodee.MDOdaa ja dapaawe mee, ‘Eiodi Abraão, adiwikodeni! Anieni Lázaro me itiminatidi nibedona, amaleeɡ̶aɡ̶a ilege yoceligi, igaataɡ̶a ja daɡ̶axa me jawikode minataɡ̶a niɡ̶ina noledi.’ &CEOdaa beɡ̶eliodi me dawikode digoida lawikodadi émaɡ̶aɡ̶a. Igaanaɡ̶a noletibige, odaa ja nadi Abraão digoida ditigedi, iniaa Lázaro liwai Abraão.BNiɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa madewedi niɡ̶idiaaɡ̶idi ja yeleo, odaa aanjotedi joɡ̶oyadeegi liwigo me nicote liwai Abraão miditaɡ̶a nalooɡ̶o digoida ditibigimedi. Niɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa liico jaɡ̶aɡ̶a yeleo, odaa joɡ̶onaligitini.A%Lázaro walitibigege latijedi niɡ̶ini liico maniodi naɡ̶aleekoka aaɡ̶aɡ̶a aniodi. Icoa necexodi one onapitibece liwexegadi Lázaro. 1@[Pida onaɡ̶aɡ̶ini ica ɡ̶oneleegiwa madewedi ane liboonaɡ̶adi Lázaro, one diwexege lolaadi. Idiaaɡ̶itibige lapoagi liɡ̶eladi niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa liico.@?y Natematigigi ica liico iniaa ica madewedi Lázaro Ica ɡ̶oneleegiwa liico ane dinixotinigilo nowoodi libinienaɡ̶a ane dakake loojedi. Eotibiga nalokeco, codaa ele maniodi.t>aDiɡ̶ica ɡ̶oneleegiwa ane iticoitice lodawa, odaa ja lodawa eledi iwaalo. Odaa niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa ja doɡ̶olaɡ̶ataka. Odaa diɡ̶ica eledi ane lodawa naɡ̶ani iwaalo ane oiticoitice, odaa jaɡ̶aɡ̶a doɡ̶olaɡ̶ataka. =#Icota me daa ditibigimedi, codaa me iiɡ̶o, pida baɡ̶a dakake monidateci ligegi inoɡ̶aaɡ̶a liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji. <Aneotedoɡ̶oji domaɡ̶a yemaa niɡ̶ina oko me niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, codaa modiiɡ̶axinaɡ̶atece lotaɡ̶a niɡ̶ijo jotigide Aneotedoɡ̶oji liiɡ̶exedi anoyeloɡ̶oditedibece lowooko. Aneotedoɡ̶oji domaɡ̶a yemaa doɡ̶odiiɡ̶axinaɡ̶atece niɡ̶inoa notaɡ̶a deɡ̶epaaɡ̶eno João Batista. Pida niɡ̶ijo maleeɡ̶ijo João, idokee me jeloɡ̶otaɡ̶a ɡ̶obodicetedi anele anodaaɡ̶eeteda Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko. Odaa natigide digawiniteloco inatawece oko ja dinoniciwaɡ̶aditibigiwaji me dinawanaɡ̶aditege niɡ̶ina noiigi ane iiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji laaleɡ̶enali.7;gOdaa Jesus meetediogi, “Niɡ̶ina makaamitiwaji oleetibige niɡ̶ina oko modi ica makaami oko ane iɡ̶enaɡ̶a, pida Aneotedoɡ̶oji baɡ̶a yowooɡ̶oditediwece ɡ̶adaaleɡ̶enali. Igaataɡ̶a niɡ̶inoa ganicinoa analeetibige daɡ̶a diniwaloe, Aneotedoɡ̶oji yakadi me diɡ̶ica ane jaoɡ̶a. 1:[ Liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji adiniigi (Mateus 11.12-13; 5.31-32; Marcos 10.11-12) Icoa fariseutedi anowajipatalo lotaɡ̶a Jesus, jonoɡ̶oyame leeɡ̶odi daɡ̶axa moyemaa dinyeelo.b9= Aɡ̶ica ane yakadi me dibatema iniwataale necalaixedi, igaataɡ̶a ini ane daɡ̶a yemaa, odaa iniaaɡ̶eledi baɡ̶a lemaanigi, domige ini ane nienaɡ̶aneɡ̶e, odaa iniaaɡ̶eledi aɡ̶alee deemitetibige. Odaa joaniɡ̶idaaɡ̶ee aɡ̶akati mabaatema Aneotedoɡ̶oji, nige leedi mawiite inoatawece onidaaɡ̶ida manigaanyetece dinyeelo.” !8; Niɡ̶ina nige daɡ̶awiitetiwaji niɡ̶ica ane iɡ̶enaɡ̶atema niɡ̶inoa ane nepilidi eledi oko, amiijo ica ane yajigotaɡ̶awa ica ane ɡ̶anebi? D7 Enice nige daɡ̶a yakadi metiɡ̶adinakatonitema niɡ̶inoa niliicaɡ̶ajetecidi niɡ̶ina iiɡ̶o, amiijo ica ane ɡ̶adinakatonitema niɡ̶icoa beɡ̶ewi me ɡ̶oniliicaɡ̶ajetecidi?h6I Niɡ̶ina ane yakadi me jinakatonaɡ̶atema niɡ̶inoa anicinoa ane diɡ̶ica jaoɡ̶ate, odaa yakadi me jinakatonaɡ̶atema niɡ̶inoa anicinoa anida ane jaoɡ̶ate. Pida niɡ̶ina ane daɡ̶a yakadi me jinakatonaɡ̶atema niɡ̶inoa anicinoa ane diɡ̶ica jaoɡ̶ate, odaa ayakadi daɡ̶a jinakatonaɡ̶atema niɡ̶inoa anicinoa anida ane jaoɡ̶a. 5  Ejitaɡ̶awatiwaji mabakeni niliicaɡ̶ajetecidi niɡ̶ina iiɡ̶o bidige ina ɡ̶adokaaɡ̶etedipi, awiitibige nige daɡ̶aleeɡ̶icoa niɡ̶ijoa ɡ̶aniliicaɡ̶ajetecidi, odaa Aneotedoɡ̶oji ja dibatedaɡ̶agi me ɡ̶adiɡ̶eladi digoida ditibigimedi.r4]Igaanaɡ̶a yowooɡ̶odi niɡ̶ijo necalailegi niɡ̶ijo niotagi ane daɡ̶a yakadi me jinakatonaɡ̶a, odaa ja iweniɡ̶ide leeɡ̶odi niɡ̶ida anee. Leeɡ̶odi niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o, baɡ̶a daɡ̶axa me niwaxinaɡ̶anaɡ̶a, niɡ̶ina mowote noojetekico caticedi me liciagi niɡ̶ina oko anida aneetege nilokokena Aneotedoɡ̶oji. 3 Odaa jeɡ̶eeta niɡ̶ijo eledi anenotio, ‘Apaɡ̶a akaami, igame liwokodi ɡ̶anaalewe?’ Odaa jeɡ̶ee, ‘Jinaalewe onaniteci taalia jaacotedi leyeema.’ Odaa niɡ̶ijo niotagi mee, ‘Idiitedini manaaleweeni onexaa oiteenta jaacotedi leyeema.’ W2'Odaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa mee, ‘Jinaalewe onaniteci taalia bootitedi najidi.’ Niɡ̶ijo niotagi mee, ‘Digawini analee liwokodi ɡ̶anaalewe. Idiitini manaaleweeni meya-taalia bootitedi najidi.’'1GOdaa niɡ̶ijo niotagi jeɡ̶eniditiogi niɡ̶ijo anonaalewe necalailegi. Odaa jeɡ̶eeta niɡ̶ijo odoejegi, ‘Igame liwokodi manaaleweeni inecalailegi?’ 09Pida ja jowooɡ̶odi ane inimaweneɡ̶egi modibatigi niɡ̶ina niɡ̶eladimigipi midiwataɡ̶a liɡ̶elatedi, nige idiiɡ̶e inecalailegi me jopi.’ Natematigigi ica niotagi ane daɡ̶a yakadi me jinakatonaɡ̶a Jesus meetediogi niɡ̶ijo anodiotibece, “Ica ɡ̶oneleegiwa liico, oninica liotagi ane iiɡ̶e icoa libaketedi. Odaa joniɡ̶ica anenagitibeci minitaɡ̶a niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa liico, odaa joɡ̶oyatematita niɡ̶ijo liotagi me yaaɡ̶adi ninyeelo.t,a Pida baɡ̶a leeditibige me jaoɡ̶a nalokegi me ɡ̶odinitibece. Leeɡ̶odi niɡ̶ida ɡ̶anioxoa micataɡ̶a daɡ̶a yeleo, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ja yewiɡ̶atace. Micataɡ̶a daɡ̶aniadi, niɡ̶idiaaɡ̶idi noɡ̶oyakadi!’” + Odaa niɡ̶ijo eliodi meeta, ‘Ionigi, idioka limedi makaami meetaɡ̶a. Odaa inoatawece ane inepilidi, akaami ɡ̶anepilidi."*=Niɡ̶ini ɡ̶adionigi ane yaaɡ̶adi ɡ̶aninyeelo, yaaɡ̶aditeloco iwaalepodi agopeloaɡ̶a, odaa neɡ̶eno, jeɡ̶eloatitema wacawaanigi ajakalo.’")=Pida naɡ̶a igidi eliodi, meeta, ‘Digawini! Joɡ̶owidi nicaaɡ̶ape me jibataɡ̶adomi, liciagi niɡ̶inoa ɡ̶aotaka. Aɡ̶ica daɡ̶a ɡ̶adotigimadeni. Pida aɡ̶ica daɡ̶anajicitiwa oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a waxigida me jeloadi daɡ̶a jao nalokegi me inode yokaaɡ̶etedipi.*(MNiɡ̶ijo boɡ̶oxiiɡ̶odi lionigi ja deliɡ̶ide, odaa ayemaa me dakatio. Odaa eliodi ja noditicogi we, domaɡ̶a yemaa me yadeegitio, yocaɡ̶aneɡ̶etibigo.'#Odaa ja igidi, meeta, ‘Ǥanioxoa ja dopitijo, mele. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi ɡ̶adiodi diiɡ̶enataka moyeloadi wacawaanigi ajakalo.’ o&WOdaa jeɡ̶enidita anigepidiɡ̶ijo niɡ̶idiwa liotaka, naɡ̶a ige, meeta, ‘Amiidi ica ayaagi?’5%cNiɡ̶ijo lionigi boɡ̶oxiiɡ̶odi ideitice nipodigi, naɡ̶a dopitio, niɡ̶ipegitio liɡ̶eladi, ja wajipatalo natenaɡ̶aneɡ̶eco, ica oko dayaagetiogi me nalooɡ̶o.0$YIgaataɡ̶a niɡ̶ida ionigi ane dopitijo, micataɡ̶a daɡ̶a yeleo, odaa ja yewiɡ̶atace, codaa aniadi, noɡ̶okaanaɡ̶a jakataɡ̶a.’ Odaa joɡ̶owo nalokegi. k#OCodaa awii abaata wacawaanigi ane daɡ̶axa majakalo, eloati, jaoɡ̶a nalokegi, ɡ̶odinitibece.O"Pida niɡ̶ijo eliodi, meetiogi liotaka, ‘Ǥadediiki manadeegi naɡ̶aca ane daɡ̶axa me libiniena jayogo anixomeɡ̶enitinigi. Awii libaaɡ̶ateje ixomitiwece nibedona, codaa awiite liwelatedi.C!Odaa niɡ̶ijo lioneeɡ̶a meeta eliodi, ‘Eiodi, jao ane beyagitema Aneotedoɡ̶oji, codaa makaami. Aɡ̶alee yakadi deɡ̶enitiwa me ee ɡ̶adionigi, leeɡ̶odi aɡ̶ee oko anele.’Z -Naɡ̶a ika me dowooko, odaa jiɡ̶igo opita eliodi. Odaa niɡ̶ijo lioneeɡ̶a eleegitege, odaa niɡ̶ijo eliodi ja naditege. Odaa eliodi me iwikodetege. Naɡ̶a walokoditege lionigi, ibedotece, napicoɡ̶o.&ENatigide aɡ̶alee yakadi deɡ̶enitiwa me ee ɡ̶adionigi, leeɡ̶odi aɡ̶ee oko anele. Pida jemaa mawii ibakedi liciagi niɡ̶inoa ɡ̶adiimetedi.” ’}Natigide ja jopita eiodi liɡ̶eladi. Nigejota, odaa ejita, “Eiodi, jao ane beyagitema Aneotedoɡ̶oji, codaa makaami.6ePida naɡ̶a eliodi me dowooko, meetigi le, ‘Eiodi idiwa owidi liotaka, inoa liweenaɡ̶a caticedi me liciagi ane jopotibige, emeɡ̶ee ite ee digoina ja ideloadi nigigi.Odaa leeɡ̶odi me daɡ̶axa me nigicile, ja domaɡ̶a yemaa me yeligo nigidagiwadi liweenigi, leeɡ̶odi aɡ̶oyediatece ane yeligo. *MNiɡ̶idiaaɡ̶idi jiɡ̶igo doletibige libakedi miditaɡ̶a niɡ̶eladimigipitigi niɡ̶idi nipodigi, odaa ja yakadi necalailegi iiɡ̶e me yowie nigidagiwadi.Niɡ̶idiaaɡ̶idi naɡ̶a yaaɡ̶adi ijoatawece icoa ane nepilidi, pida jaɡ̶aɡ̶a icota nigigi niɡ̶idi nipodigi. Odaa ja dawikode.2] Aɡ̶ica doɡ̶owidi nokododi niɡ̶ijo baɡ̶alee lioneeɡ̶a lionigi ja nioda idiwatawece ane noɡ̶etedi, odaa ja noditice, jiɡ̶igo ica eledi iiɡ̶o ane leegita. Odaa oneliodi me dalotibece, wacipetibece, codaa me itineɡ̶e awicijipi, yaaɡ̶adi ijoatawece niɡ̶icoa noɡ̶etedita eliodi.{o Ica noko niɡ̶ica baɡ̶alee lioneeɡ̶a lionigi meeta eliodi, ‘Eiodi, jemaa manajicitediwa niɡ̶icoa ane inepilidi ane domaɡ̶a jibatege nige ɡ̶adelewi.’ Odaa ja yawalace ane nepilidi nediatiniwace niɡ̶idoa itoataale lionaɡ̶a. { Natematigigi ica nionigi aniatagigi Odaa Jesus meetetiogi, “Ica ɡ̶oneleegiwa onidiwa iniwataale lionaɡ̶a.$A Ejitaɡ̶awatiwaji, jiɡ̶idaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji niaanjotedi me ninitibigiwaji leeɡ̶odi me dinilaatece libeyaceɡ̶eco niɡ̶ina oko aniatagigi.” H  Naɡ̶a yakadi naɡ̶ajo beexo, odaa jeɡ̶eniditiogi lokaaɡ̶etedi, lipecaɡ̶awadi, odaa meetiogi, ‘Jemaa makaami inikaɡ̶awepodi leeɡ̶odi idinitibeci me jakadi inibeexo ananiadi.’s_ Natematigigi aca beexo ananiadi Daɡ̶a aca iwaalo anidiwa deez nibeexotedi daɡ̶aniadi onaniteci, ajawienatakanaɡ̶a migo doletibige. Yalegi loledaɡ̶axi, yoladitice liɡ̶eladi, doletibige nigepaa yakadi naɡ̶ajo beexo.^5Ejitaɡ̶awatiwaji jiɡ̶idaaɡ̶ee, iditawece ane idei digoida ditibigimedi ninitibigiwaji niɡ̶ina mini ane dinilaatece libeyaceɡ̶eco niɡ̶ina oko abeyaceɡ̶egipi, pida baadaɡ̶a ninitibigiwaji leeɡ̶odi niɡ̶ina eledi oko anodiletibige daɡ̶a iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji, codaa anodi me daɡ̶alee leeditibige me dinilaatibigiwaji. NNigicota liɡ̶eladi, odaa jeɡ̶eniditiogi lokaaɡ̶etedi, lipecaɡ̶awepodi, odaa meetiogi, ‘Jemaa makaami inikaɡ̶awepodi, leeɡ̶odi idinitibeci me jakadi naɡ̶ajo iniwaxacoco ananiadi.’dANigidiaaɡ̶idi nige yakadi naɡ̶ajo waxacoco, odaa ja yoyaɡ̶adi, eliodi me ninitibece.,Q“Niɡ̶ida makaamitiwaji diɡ̶ini anidiwa onaniteci taalia niwaxacocoli, odaa daɡ̶aca ananiaditibige. Ajawienatakanaɡ̶a me igo doletibige, ecoɡ̶otace yoya niɡ̶ijoa eletidi ane yeyaɡ̶atedice digoida nipodigi. Odaa jiɡ̶igo doletibige naɡ̶ajo waxacoco ananiadi nigepaa yakadi.POdaa Jesus ja yatemati ica natematigo ane ɡ̶odiiɡ̶axi, meetediogi,Pida idiwa icoa fariseutedi, icaaɡ̶icoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, eliodi moyalomeɡ̶e Jesus, modi, “Niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa dibatetege niɡ̶inoa ɡ̶oneleegiwadi abeyacaɡ̶aɡ̶a, codaa ligiiwepodi.”4  c Natematigigi waxacoco ananiadi (Mateus 18.12-14) Ica noko eliodi niɡ̶ijo anodibatibigege ninyeelo ninionigi-eliodi romaanotedi, idiaaɡ̶idi ica eledi oko anodi me daɡ̶axa me abeyacaɡ̶aɡ̶a, igotibeci odipegitalo Jesus mowajipatalo latematiko.H  #Odaa aɡ̶aleeɡ̶eletema iiɡ̶o, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a eletema me iniboloiteenaɡ̶a, pida idoka eletema me jalataɡ̶a. Ane yemaa me wajipatalo iiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco, atacolitece!” 5 c" Ica yoci ane deɡ̶ele (Mateus 5.13; Marcos 9.50) Odaa eɡ̶idaa diitigi me dotaɡ̶a Jesus, mee, “Niɡ̶ina yoci eletema inoatawece, pida niganiaditema libayodaɡ̶a, aɡ̶ica ɡ̶onimaweneɡ̶egi daɡ̶a jaoɡ̶atace me bayodi.  !Joaniɡ̶idaaɡ̶ee aɡ̶ica niɡ̶ina akaamiteloco ane yakadi me niotibici nige daɡ̶a ika idiwatawece icoa ane nepilidi.” R  Nige yakadi ina me daɡ̶a abotege, odaa niboloitee malee leegitege niɡ̶ini eledi, odaa ja imonya liiɡ̶exedi igetece niɡ̶ini eledi inionigi niɡ̶ica ane yemaa eotibige me daɡ̶alee ideleɡ̶e.V%Niɡ̶ina diɡ̶ini inionigi-eliodi anidiwa deez miili niodaɡ̶awadi daɡ̶a doletibige me ideleɡ̶e niɡ̶ini eledi inionigi-eliodi ane iwitideɡ̶eta, nadeegi onokotece ɡ̶odigoti miili iodaɡ̶awadi. Odoejegi ecoɡ̶otace nicotini, doletibige me yowooɡ̶odi migica loniciwaɡ̶a me ideleɡ̶e niɡ̶ini eledi inionigi-eliodi.jMOdaa joɡ̶odi, ‘Niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa domaɡ̶a yoe liɡ̶eladi, pida aigodi libakedi.’ *MNige doɡ̶owoo ane liwokodi, doidetibige me idioka oeni lipodaɡ̶aladi, pida aɡ̶initawece agoti diimigi. Odaa niɡ̶ina oko anonadi niɡ̶ida niciagi oyame.$ANiɡ̶ina akaamiteloco nige ɡ̶adowoogo mawii ɡ̶adiɡ̶eladi nelegi, odoejegi leeditibige manicooti owoo ane liwokodi yajigo odaa awini migabo mediani.yNiɡ̶ina ane daɡ̶a igotema me dawikode nigepaa yeleo, codaa aniotici, niɡ̶ini ayakadi miniɡ̶ina ane niotibici. G“Niɡ̶ina anenagi meetaɡ̶a, ayakadi me niotibici, nige deɡ̶ewi me idemaa caticedi me liciagi me yemaa eliodi, eliodo, lodawa, lionigipi, nioxoadipi, niwaalepodi, codaa miniaaɡ̶ini.8i Ica ane yakadi me diotibece Jesus (Mateus 10.37-38) Eliodi oko anodiotece Jesus me diniwiaje, naɡ̶a noletedijo, meetediogi,xiIgaataɡ̶a ejitaɡ̶awatiwaji, otiɡ̶initece niɡ̶ijo odoejegipi nodenigipi aniodi digoina yalokegi.’” 4aOdaa niɡ̶ijo niotagodi meeta niɡ̶ijo liotagi, ‘Emii iwitece naicoli, naicolawaanaɡ̶a wetice nigotaɡ̶a. Awii me nakatiobece oko digoina iɡ̶eladi nigepaa nolee.6eNiɡ̶idiaaɡ̶idi ja dopitijo niɡ̶ijo niotagi, odaa mee, ‘Iniotagodi, ja jaote ijoatawece ane ɡ̶adiiɡ̶enatakaneɡ̶eco, pida eɡ̶idiwa nimetiidi iiɡ̶otedice.’'~GOdaa niɡ̶ijo niotagi ja dopitijo, ja yatematita niɡ̶ini niotagodi, odaa ja deliɡ̶ide. Odaa meeta liotagi, ‘Emii ɡ̶adediiki, emiitece ladicotiidi, ina ladicotiidawaanaɡ̶a diimaɡ̶a, odaa anadeegi niɡ̶inoa madewetedi, inoa alejaadotedi, ina ane deɡ̶ewaligi, etoinadi.’}Odaa niɡ̶ica eledi mee, ‘Ajakadi mejigo, ibeyacaɡ̶adi gela me jado. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi daɡ̶a jakadi mejigo.’ B|}Odaa niɡ̶ini eledi nodenigi meeta, ‘Jinoojeteta dooze lacilodi ewalaile. Ecoɡ̶otace ejigo jiwi migele me nibaaɡ̶a. Jipokotalo ɡ̶aniotagodi me daɡ̶a yakaditeda me beyagi.’{Pida iditawece idokida lowoogo, jeɡ̶ecoɡ̶otace owote inoa linetedi. Niɡ̶ica odoejegi nodenigi meeta niɡ̶ida niotagi, ‘Ibeyacaɡ̶adi jinoojeteta nipodigi, leeditibige mejigo jiwi. Jipokotalo ɡ̶aniotagodi me daɡ̶a yakaditeda me beyagi.’~zuNiɡ̶icota aca lakata nalokegi, odaa ja iiɡ̶e liotagi me nodetece oko, mee, ‘Anagitiwaji, inoatawece ja igo.’pyYPida Jesus meeteta, “Ica ɡ̶oneleegiwa one dodenaɡ̶a node eliodi oko miditaɡ̶a lalokegi aneote.x Natematigigi ica nalokegi nelegi (Mateus 22.1-10) Anigepidiɡ̶ijo niɡ̶ijo oko anidiaaɡ̶i maditaɡ̶a nameeja miniwataɡ̶a Jesus wajipatalo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a, odaa meetalo, “Niɡ̶ica ane nicotiniwace maditaɡ̶a nameeja me nalooɡ̶o digoida ninioxadi Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶idi icota me daɡ̶axa me ninitibigiwaji.” xwiOdaa Aneotedoɡ̶oji ɡ̶adibinieni. Igaataɡ̶a aɡ̶ica nimaweneɡ̶egi niɡ̶idi deɡ̶etiɡ̶adediani. Odaa Aneotedoɡ̶oji yajigotedaɡ̶awa anele niɡ̶ica noko nigeote me newiɡ̶atace niɡ̶ina oko ane iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji.” vw Pida nigica mawii nalokegi, anodeni madewetedipi, alejaadotedi, inoa ane daɡ̶a yakadi mewaligitibigiwaji, etoinadi.^u5 Jesus meeteta niɡ̶ijo ane node, “Ina nigawiite niweenigi nelegi me yaxoɡ̶o-noko, oɡ̶oa, mige ɡ̶ocidi, jinaɡ̶anodeni ɡ̶adokaaɡ̶etedi, ɡ̶anioxoadipi, codaa me ɡ̶aditacepodi, migetaɡ̶a ɡ̶adipecaɡ̶awepodi ane liicotedi. Leeɡ̶odi nigidiaaɡ̶idi jaɡ̶aɡ̶a etiɡ̶adodeni, odaa ja micataɡ̶a deɡ̶etiɡ̶adediani.;to Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko anepaa doletibige me yeloɡ̶o, nigidiaaɡ̶idi icota me diniwikodetibece. Pida niɡ̶ina ane diniwikodetibece, nigidiaaɡ̶idi icota me yeloɡ̶o.” As{ Pida niɡ̶ina nigakaami nodenigi nalooɡ̶o, anicooteloco niɡ̶idi nimedi ane daɡ̶a ɡ̶oneɡ̶egi. Odaa niɡ̶ida ane ɡ̶adodeni igo makaamita, meetaɡ̶awa, ‘Yokaaɡ̶edi, anagi, anicooti digoina miditaɡ̶a nimedi anele.’ Joaniɡ̶idaaɡ̶ee ɡ̶adeloɡ̶oteeni lodoe iditawece niɡ̶idi lodenigipi.krO Odaa niɡ̶ijo ane ɡ̶adodeni, diɡ̶icotaɡ̶awa ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo eledi nodenigi, odaa meetaɡ̶awa, ‘Ajicita ɡ̶amedi niɡ̶ida eledi yodenigi.’ Odaa jaɡ̶aniboliki, odaa jaɡ̶anicooteloco nimedi ane deɡ̶ele.Rq“Niɡ̶ina nigakaami nodenigi midi nadoneɡ̶egi, jinaɡ̶anicooteloco baancotedi ane daɡ̶axa mele. Igaataɡ̶a eji meledi onode eledi oko ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi ane daɡ̶a ɡ̶adiciagi.rp] Jesus yalaɡ̶ate ica oko ane diniwikodetibece Jesus iwitediogi niɡ̶ica oko nodenigipi oniwitedi limetiidi odoletibige niɡ̶ina nimedi ane daɡ̶axa mele. Odaa ja yatemati natematigo anida ane ɡ̶odiiɡ̶axi, meetediogi,$oCOdaa aɡ̶oyakadi moigidi. n%Odaa Jesus ja igetediogi, meetediogi, “Ina diɡ̶ica ɡ̶adionigi ane daxaboketinece nalice, migetaɡ̶a ɡ̶anoɡ̶odinaɡ̶atiwaji, odaa migetaɡ̶a adinopaɡ̶atitibece manoɡ̶aa leeɡ̶odi me saabado? Oɡ̶oa domige odaa aɡ̶anoɡ̶aa leeɡ̶odi me saabado?”rm]Pida aɡ̶oigidi. Odaa Jesus ja dibate niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa. Naɡ̶a icilatidi, odaa ja imonya mopi.(lIOdaa Jesus ja igetediogi niɡ̶idiwa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, idiaaɡ̶idiwa fariseutedi, meetediogi, “Mige oyoli ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶eco daɡ̶a jicilatidi niɡ̶ina eelotaginaɡ̶a ina noko me saabado, oɡ̶oa, aɡ̶oyoli?” gkGJiɡ̶igo Jesus lodoe ica ɡ̶oneleegiwa eelotaginaɡ̶a, nadedi libaaɡ̶atedi, loɡ̶onaka.Qj  Jesus icilatidi eelotaginaɡ̶a me saabado Ica noko me saabado, Jesus dakatediwece liɡ̶eladi ica lacilo fariseutedi ane node maniodi. Odaa icoa fariseutedi eledi onidi moiɡ̶oaditalo Jesus.$iA #Natigide, digawini! Ǥanigotaɡ̶atiwaji aɡ̶aleeɡ̶ica ane dowediteloco. Odaa ejitaɡ̶awatiwaji, aɡ̶aleeɡ̶ica madatitiwaji nigepaaɡ̶icota niɡ̶ica noko menitiwaji, ‘Ninitedibece Niɡ̶inoa anenagi, anida naɡ̶atetigi Liboonaɡ̶adi Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji!’” Uh# "Akaamitiwaji niɡ̶eladimigipitigi Jerusalém, jaɡ̶akamaɡ̶a anigoti niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, eleditace anigidaatiniwace niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji ane niwakateetedibigaɡ̶aji. Anigenaɡ̶a liwokodi domaɡ̶a jemaa me ɡ̶adatecoɡ̶oteenitiwaji meetaɡ̶a, leeɡ̶odi me domaɡ̶a jemaa me idoweditaɡ̶alocotiwaji, macataɡ̶a naɡ̶ana okoɡ̶okoodi me ixomodatediwece lionaɡ̶a catiwedi labadi. Pida aɡ̶emaanitiwaji.g} !Pida leeditibige me jiotece inaigi niɡ̶inoa nokododawaanaɡ̶a. Igaataɡ̶a ayakadi diɡ̶ica anigeteɡ̶epidiɡ̶ica niɡ̶ina anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko daɡ̶a lemaɡ̶adi eledi nipodigi ditigedi nigotaɡ̶a Jerusalém.’ Gf Odaa Jesus ja igidi, meetediogi, “Herodes liciagi niɡ̶ina eijeeɡ̶agi ane diwaxinaɡ̶a. Emii, nigicoota, odaa enita, ‘Digawini! Niɡ̶inoa onateciɡ̶inoa nokododi, jiticoitedice niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a, jicilatidi oko eelotaginadi. Odaa nige ixomaɡ̶atedice itoatadiɡ̶ida nokododi, ja jigodi ibaketedi.&eE  Jesus agecaɡ̶alo leeɡ̶odi niɡ̶eladimigipitigi Jerusalém (Mateus 23.37-39) Aniaaɡ̶ani aca lakata jonoɡ̶ototalo Jesus icoa fariseutedi, odaa moditalo, “Anotitice, emii opili leeɡ̶odi Herodes doletibige me ɡ̶adeloati!” Xd) Digawini! Niɡ̶ina oko iwikodadipi, ane ideitice lowiditice, niɡ̶idi jiɡ̶idiaa ideitice odoe. Odaa niɡ̶ina oko ane diniwaloetibigiwaji ane ideitice odoe, niɡ̶idi jiɡ̶idiaa ideitice owiditice.” wcg Odaa ina oko ane enagitibeci aɡ̶icaadaɡ̶a icoɡ̶oticogi, icoɡ̶oticogi nigoi, ɡ̶ocidi, wajenaɡ̶a, codaa me niwetaɡ̶a. Odaa ja nicotiniwace madi nameeja me niodaɡ̶a minitaɡ̶a ninioxadi Aneotedoɡ̶oji digoida ditibigimedi.+bO Niganatitiwaji Abraão, Isaque, Jacó, codaa mijotawece niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko digoida Aneotedoɡ̶oji ninioxadi, pida baɡ̶akaamitawece etiɡ̶adokoleniticogi we, odaa jaɡ̶anoenitibece, acigiceni ɡ̶adowe leeɡ̶odi me daɡ̶axa me eliɡ̶ideetiwaji."a= Pida nige ɡ̶adigititetiwaji, meetedaɡ̶awa, ‘Geneɡ̶ejitaɡ̶awa, ajowooɡ̶odi ane icoɡ̶iticogi. Adotonitice akaamitawece anawii ane beyagi!’`w Odaa menitiwaji, ‘Gemakaami ɡ̶ogiiwa, codaa geme aniiɡ̶axinitiniwace oko niɡ̶inoa ɡ̶onigotadawaanaɡ̶a.’R_ Nigidiaaɡ̶idi nige dabiditini niɡ̶eladimigi, odaa ja noxoco epoagi, odaa akaamitiwaji jiɡ̶idiaaɡ̶onitice we. Odaa jaɡ̶anatokenitice epoagi, manidita, odaa menitiwaji, ‘Ǥoniotagodi, omokeni epoagi amaleeɡ̶aɡ̶a jakatio.’ Odaa ja ɡ̶adigititetiwaji, meetedaɡ̶awa, ‘Ajowooɡ̶odi ane icoɡ̶iticogitiwaji!’^ Odaa Jesus ja igidi, meeteta, “Adinoniciwaɡ̶atitiwaji makaatiwece niɡ̶ida epoacawaanigi amaleeɡ̶aɡ̶a yajigotedaɡ̶awa Aneotedoɡ̶oji ɡ̶adewiɡ̶a. Leeɡ̶odi ejitaɡ̶awatiwaji eliodi oko anodoletibige me dakatiobece, pida aɡ̶oyakadi. |]q Odaa joniɡ̶ica ane ige, oneetalo, “Ǥoniotagodi, migeliodi ica oko Aneotedoɡ̶oji ane yajigote lewiɡ̶a?” \/  Ica epoacawaanigi (Mateus 7.13-14, 21-23) Jesus yakagiditedeloco nigotadi nelecoli, codaa me nigotadawaanaɡ̶a, niiɡ̶axitediniwace oko, eɡ̶idaaɡ̶ee me diniwiajetedicogi nigotaɡ̶a Jerusalém.A[{ Niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji nige iiɡ̶e niɡ̶ina oko laaleɡ̶enali, liciagi niɡ̶ina ane yabooɡ̶odi leyeema anoibake moyoe paon, odaa joɡ̶oyawanaɡ̶aditege leyeema oiatigi itoatadiɡ̶ida baxiatedi, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ijoatawece baxiatedi ja nolee leeɡ̶odi jiɡ̶inaa ane yabooɡ̶odi leyeema.” lZQ  Natematigigi labookojegi leyeema (Mateus 13.33) Jesus naɡ̶a dotaɡ̶atace, odaa mee, “Amigetiɡ̶ini ane jiciaceeketege ica Aneotedoɡ̶oji nige iiɡ̶e ina oko laaleɡ̶enali?Y Digawini! Aneotedoɡ̶oji nige iiɡ̶e niɡ̶ina oko laaleɡ̶enali, jiciaceeketege lolagi ‘mostaada’ ane daɡ̶axa me lionawaana. Ica ɡ̶oneleegiwa dibata, odaa jeɡ̶eyateloco niogó. Odaa naɡ̶ajo elanigije ja ili, odaa ja niale nelegi. Odaa ilaaɡ̶axodi joɡ̶owote libatoli midoataɡ̶a libiweli.” (Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee me ili niɡ̶ina lapo oko ane nepilidi Aneotedoɡ̶oji). X   Lolagi aca mostaada (Mateus 13.31-32; Marcos 4.30-32) Odaa Jesus jeɡ̶ee, “Igamigodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji nige iiɡ̶e laaleɡ̶enali ina oko? Amigini ica ane jiciaceeketege?FW Odaa Jesus naɡ̶a igiditediogi, ijotawece niɡ̶ijo neloɡ̶ododipi niboliɡ̶atibigiwaji. Pida ijo eledi noiigi baɡ̶a ninitibigiwaji leeɡ̶odi niɡ̶ijoa ɡ̶odoxiceɡ̶etedi aneote. 3V_ Pida naɡ̶ada iwaalo anida aneetege licoɡ̶egi Abraão, niwilo Satanás 18 nicaaɡ̶ape. Igame leeɡ̶odi ina me eni me daɡ̶a yakadi me jicilatidi ina me saabado?”dUA Odaa Ǥoniotagodi ja igidi, meeteta, “Akaamitiwaji niɡ̶ina anodi moyotete liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji, pida aɡ̶otetenitetiwaji! Niɡ̶ina me saabado okanicodaaɡ̶ica niɡ̶ina akaamitiwaji igo aneite neijedi ane noxocotege, odaa ikatedice noɡ̶odinadi, oɡ̶oa, domige nemadicali yadeegitinigi ninyoɡ̶odi me yacipeɡ̶etedi.^T5 Pida ica nowienoɡ̶odi niiakanaɡ̶axi ja deliɡ̶ide, leeɡ̶odi Jesus me icilatidi naɡ̶ajo iwaalo me saabado. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi meetiogi niɡ̶idi noiigi, “Idiwa dibatio ɡ̶obaaɡ̶adi nokododi me jakataɡ̶a me jibaaɡ̶a. Odaa anagi niɡ̶inoa eletidi nokododi me diniwakateeni, pida jinaɡ̶anagi niɡ̶ina me saabado.” S  Odaa ipeketedeloco libaaɡ̶atedi, odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi ja icí me diwena, odaa ja doɡ̶etetibigimece Aneotedoɡ̶oji. }Rs Odaa Jesus ja nadi aca iwaalo, neɡ̶enidite, meeteta, “Iwaalo, ida makaami ja ɡ̶adicilitema ɡ̶adeelotagi!”-QS Digawini! Onani aca iwaalo joneɡ̶eote dezoito nicaaɡ̶ape me awenanaɡ̶a leeɡ̶odi ica niwigo abeyaceɡ̶egi ane dakatiogi. Aona yakadi me dineɡ̶enaɡ̶adi.P Jesus icilatidi aca iwaalo awenanaɡ̶a me saabado Ica saabado Jesus diiɡ̶axinaɡ̶a manitaɡ̶a aca liiakanaɡ̶axi judeutedi. ~}|{{zyxwwvutts:rrApooGnRlll/k9jBih4feedc[a`_^Q]\\ZZ1YXX=><;::b98766(554y3;2)1&0U//..--Y+*w)k('&%$V#! 4isW=x; ?Y?vuicOdaa niɡ̶ijo liiɡ̶ejetewa ja lodawa naɡ̶ajo wajekalo. Pida jaɡ̶aɡ̶a yeleo maleediɡ̶ica lionigi.thaPida onicoa seete dinioxomigi. Odaa niɡ̶ica liidaɡ̶a jona wado. Pida aniɡ̶ica lionigi naɡ̶a yeleo.g Moditalo, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi, niɡ̶ijo Moisés naɡ̶a idí niɡ̶ijoa ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶eco, mee me iditedini, ‘Diɡ̶ica ɡ̶oneleegiwa ane yeleo nenyaɡ̶aditi lodawa me diɡ̶ica lionigi, odaa leeditibige nioxoa me lodawa naɡ̶ajo wajekalo amaleeɡ̶aɡ̶a icoa lionaɡ̶a. Odaa niɡ̶idi lionigipi ja micataɡ̶a daɡ̶a lionigipi niɡ̶ijo baanaɡ̶a yeleo.’9fk Oigetece Jesus ica anodaaɡ̶ee niɡ̶ina oko ica nige newiɡ̶atace (Mateus 22.23-33; Marcos 12.18-27) Icoa saduceutedi aonoɡ̶oyiwaɡ̶adi micota me newiɡ̶atace niɡ̶ijo baanaɡ̶a nigo, odaa onica anototalo Jesus, moige,?ewOdaa aɡ̶oyakadi modi mica ligegi Jesus ane beyagi lodoe niɡ̶idi noiigi. Codaa eliodi moyopo ane eyatedigi ligegi me igiditediogi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi modaa notokotiniwace. (dIOdaa Jesus jeɡ̶ee, “Enice, ediani César niɡ̶ica ane leeditibige medianitece, codaa ajicitalo Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ica ane leeditibige medianitece.” 'cG“Awii anikeenitiwa beexo romaanexe. Ame liwigo aniwoteloco ani beexo, codaa ame liboonaɡ̶adi ane diniditeloco ani beexo?” Odaa joɡ̶odi, “César.”]b3Pida Jesus yowooɡ̶odi modoletigi mowotema ane beyagi modakapetege. Odaa jeɡ̶ee,aNatigide digawini, domige ɡ̶odiiɡ̶e inoa ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶eco me jajicaɡ̶ata César dinyeelo, niɡ̶ijo ninionigi-eliodi romaanotedi ane ɡ̶odiiɡ̶eta me jedianaɡ̶a? Oɡ̶oa, domige etiɡ̶odoli inoa ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶eco me jedianaɡ̶a?” m`SNiɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi niiɡ̶exedi joɡ̶oige Jesus, moditalo, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi, jowooɡ̶otaɡ̶a meloɡ̶oti anewi, codaa me iiɡ̶axinaɡ̶anitece anewi. Codaa jowooɡ̶otaɡ̶a me daɡ̶awii ɡ̶ademaani oko daɡ̶a leeɡ̶odi mida ane jaoɡ̶a. Pida ewi me iiɡ̶axinaɡ̶anitece niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji ane yemaa mowo niɡ̶ina oko._yOdaa joɡ̶oiɡ̶oaditalo Jesus, niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶oiiɡ̶e ɡ̶oneleegiwadi modinanatigi niɡ̶ina oko ane iɡ̶enaɡ̶a moiɡ̶oaditalo Jesus, codaa monigetedice, odoletibige modibatalo oyatitalo lotaɡ̶a. Domoɡ̶oyemaa mica ica anoyatigi ligegi modakapetege Jesus, domoɡ̶owotibige moyakadi moyajigo minitaɡ̶a ninionigi-eliodi romaanotedi, moiloikatidi Jesus.,^Q Oigetece Jesus niɡ̶ijoa dinyeelo ane leeditibige moyediatece niɡ̶ijo ninionigi-eliodi romaanotedi (Mateus 22.15-22; Marcos 12.13-17) Niɡ̶ijo anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi, oyowooɡ̶odi niɡ̶idiaaɡ̶eetediogi Jesus, niɡ̶ijo naɡ̶a yatemati niɡ̶ida natematigo. Odaa joɡ̶odoletibige moniwilo aniaaɡ̶ani naɡ̶aca lakata, pida aɡ̶ica loenatagi leeɡ̶odi odoitiogi niɡ̶idi noiigi.$]ANiɡ̶ina oko ane dixipeteloco naɡ̶ani wetiɡ̶a, oninoateci liwailidi yeyaɡ̶atedice. Codaa naɡ̶ani wetiɡ̶a deɡ̶eniteloco oko, iopaaɡ̶adi.” \1Jesus naɡ̶a iwitediogi, odaa jeɡ̶ee, “Enice, amiini ica aneetece ijo liwai ajo Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi anee, ‘Naɡ̶ajo wetiɡ̶a ane diɡ̶ica mowo, niɡ̶ijo anoyoe diimigi, ajaaɡ̶ajo naɡ̶ajo wetiɡ̶a dinoe me wetiɡ̶a ane daɡ̶axa mida anowo mini diimigi, caticedi niɡ̶idiwa eletidi wetiadi anoibake’? (Leeɡ̶odi jaɡ̶aniaa dowediteloco initawece niɡ̶ini diimigi.) 9[kEnagi, odaa ja nigodi niɡ̶idi anodoweditelogo nawodigijedi. Odaa ja yajigotiogi niɡ̶idiwa nawodigijedi eletidi ɡ̶oneleegiwadi modoweditelogo.” Niɡ̶ijo noiigi noɡ̶owajipata niɡ̶ida natematigo, odaa modi, “Inibeoonaɡ̶atege Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶a ikateda micota niɡ̶ida niciagi.” AZ{Odaa joɡ̶oyokoleticogi we niɡ̶idiwa nawodigijedi, odaa joɡ̶oyeloadi. Natigide, amiini ica anakatitecetiwaji ijo ane nepilidi idiwa nawodigijedi migotiogi idi anoyeloadi lionigi?NYPida niɡ̶ijo anodoweditelogo niɡ̶ijoa nawodigijedi noɡ̶onaditege lionigi niɡ̶ijo ane nepilidi nawodigijedi, odaa modi, ‘Niɡ̶ina niɡ̶ijo lionigi niɡ̶ijo ane nepilidi nawodigijedi, jiɡ̶inaa nenyaɡ̶atema nawodigijedi, nige yeleo eliodi. Ele me jeloataɡ̶a, odaa niɡ̶inoa nawodigijedi ja ɡ̶onepilidi.’DX Odaa niɡ̶ijo ane nepilidi niɡ̶ijoa nawodigijedi meetigi le, ‘Amigaleeɡ̶ini ica inimaweneɡ̶egi? Natigide jiiɡ̶e niɡ̶ini ionigi yemaanigi. Ijoatibige doɡ̶odeemitetibige.’W Odaa ja niwakatee eledi liotagi. Pida niɡ̶ijo liotagi oyacilotidi, odaa joɡ̶oyokoleticogi wetice niɡ̶idiwa nawodigijedi anoniotaa. *VM Niɡ̶ijo ane nebi nixoɡ̶otagi ja iiɡ̶e eledi liotagi. Pida idaaɡ̶odigota onaxacoɡ̶otibige, onietibige, codaa moiiɡ̶e mopi me diɡ̶icata ane yadeegi.U7 Niɡ̶icota ica limedi monopilaɡ̶aditedio lawodigijedi, odaa ja iiɡ̶e onijoteci liotagi me dibatege liwai niɡ̶ica baanaɡ̶a odinilakidetigi. Pida niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi anodoweditelogo onaxacoɡ̶otibige niɡ̶ijo liotagi, oiiɡ̶e mopi, me diɡ̶icata ane yadeegi.T Jesus yatemati natematigigi icoa nawodaɡ̶anadi abeyacaɡ̶aɡ̶a (Mateus 21.33-46; Marcos 12.1-12) Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus ja yatematitediogi niɡ̶idi noiigi niɡ̶ida natematigo anida ane ɡ̶odiiɡ̶axitece, odaa jeɡ̶ee, “Ica ɡ̶oneleegiwa eyatedi ‘uuva’ libatatiidi miditaɡ̶a lixoɡ̶otagi. Odaa ja dinilakidetege icoa ɡ̶oneleegiwadi modoweditelogo, odaa ja noditice, igo eledi iiɡ̶o, ica ditigedi, odaa leegi midiaaɡ̶i.S/Odaa Jesus jeɡ̶ee, “Ee eleditiwaji ajeloɡ̶oditaɡ̶awa niɡ̶ica ane najigotiwa inaɡ̶atetigi me jakadi me jaote niɡ̶inoa yoenataka.” ROdaa joɡ̶oigidi Jesus, moditalo me doɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ica ane yajigota João naɡ̶atetigi me nilegetiniwace oko.`Q9Pida deɡ̶ejinaɡ̶a me ɡ̶oneleegiwadi oniiɡ̶e, odaa niɡ̶ina noiigi-nelegi joɡ̶onokoletoɡ̶oloco wetiadi, leeɡ̶odi oyiwaɡ̶adi João minaaɡ̶ina ina ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko.”P}Odaa jiɡ̶idiaa dinotaɡ̶aneɡ̶etiwage, modi, “Daɡ̶a jigitaɡ̶a me Aneotedoɡ̶oji niwakatee João me dilegenaɡ̶a, odaa jeɡ̶eetedoɡ̶owa, ‘Joaniɡ̶idaaɡ̶ee igatime leeɡ̶odi ina diɡ̶iwaɡ̶atiteda icoa aneetedaɡ̶awa João?’OyAmiijo ica ane niiɡ̶e João me nilegetiniwace oko? Aneotedoɡ̶oji niiɡ̶e? Oɡ̶oa, ɡ̶oneleegiwadi oniiɡ̶e?”_N7Jesus ja igidi, meetediogi, “Ee aaɡ̶aɡ̶a ɡ̶adigeetiwaji, odaa jemaa madigiti.SMOdaa joɡ̶oige, moditalo, “Igame icoɡ̶oticogi ica ɡ̶anaɡ̶atetigi mawiite inoa ɡ̶adoenataka? Codaa amiijo ica ane yajigotaɡ̶awa ɡ̶anaɡ̶atetigi me yakadi mawiite inoa ɡ̶adoenataka?” L  Ica ane icoɡ̶oticogi naɡ̶atetigi Jesus me iticoitedicoace niɡ̶ijo anoojetekaɡ̶a minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi (Mateus 21.23-27; Marcos 11.27-33) Ica noko Jesus idiaaɡ̶ite Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, odaa niiɡ̶axitediniwace ica noiigi, yeloɡ̶oditediogi niɡ̶icoa nibodicetedi anele ane icoɡ̶otedibigimece miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Odaa joɡ̶ototalo niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi, codaa me niɡ̶ijo anodiiɡ̶axinaɡ̶atece icoa lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, ijaaɡ̶ijoa icoa laxokodi ɡ̶oneleegiwadi, lacilodi noiigi judeutedi.rK]0Pida aɡ̶ica nimaweneɡ̶egi, leeɡ̶odi iditawece oko watacotibigiwaji, mowajipatalo lotaɡ̶a Jesus. &JE/Jesus one diiɡ̶axinaɡ̶a minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi icoatawece niɡ̶icoa nokododi. Odaa niɡ̶ijoa sacerdotitedi ijaaɡ̶ijo anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji, ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anoiiɡ̶e judeutedi, joɡ̶odoletibige moyeloadi Jesus./IW.Odaa jeɡ̶eetediogi, “Lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji diniditeloco niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji ane ligegi, niɡ̶ijo neɡ̶ee, ‘Iɡ̶eladi jiɡ̶idiaa ite niɡ̶ina oko ane etidotaɡ̶aneɡ̶e.’ Pida jaɡ̶ademiitiwaji liɡ̶eladi micataɡ̶a daɡ̶a latecaɡ̶adi olicaɡ̶aɡ̶a.” LH- Ica Jesus aneote digoida Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi (Mateus 21.12-17; Marcos 11.15-19; João 2.13-22) Jesus naɡ̶a dakatediwece Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, odaa ja niticoitedicoace icoa anoojetekaɡ̶a anidiaaɡ̶ite.TG!,Odaa joɡ̶oyaaɡ̶adi anitawece ɡ̶anigotaɡ̶atiwaji, codaa makaamitawece anakaami niɡ̶eladimigipi. Odaa aɡ̶aca nenyaɡ̶ati otaɡ̶anitece wetiɡ̶a ane waxoditeloco eledi, leeɡ̶odi aɡ̶emaani mowooɡ̶oti Niɡ̶ijoa Aneotedoɡ̶oji ane niiɡ̶e me dalitaɡ̶awatiwaji Liiɡ̶exegi me domeɡ̶eotedaɡ̶adomi anele.” _F7+Leeɡ̶odi icotalo nokododi ɡ̶adaxakawepodi onojotaɡ̶adi iiɡ̶o moyolitaɡ̶agitiwaji manotiticogi we nigotaɡ̶a. Jiɡ̶idaaɡ̶ee nigonoxocotaɡ̶agitiwaji, etiɡ̶adiligicenitiwaji inoatawece ɡ̶awailidi.E*Odaa jeɡ̶ee, “Niɡ̶ida me Ee domaɡ̶a jemaa mowooɡ̶oti niɡ̶ina noko niɡ̶ica ane leeditibige mawii makatitiwaji Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶alee yelatedaɡ̶adomi. Pida niɡ̶ina natigide aɡ̶aleeɡ̶akatitiwaji manati niɡ̶ica ane leeditibige mawii. D) Jesus anoe leeɡ̶odi me iwikode niɡ̶eladimigipitigi Jerusalém Niɡ̶ijo Jesus niɡ̶ipegite nigotaɡ̶a, naɡ̶a naditeta naɡ̶ani nigotaɡ̶a, odaa jaɡ̶anoe leeɡ̶odi ane ninyaagi nigidiaaɡ̶idi niɡ̶idi niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a.5Cc(Odaa ja igidi, meetediogi, “Ejitaɡ̶awatiwaji daɡ̶a notokotiniwace, odaa niɡ̶inoa wetiadi jaɡ̶aɡ̶a napaawaɡ̶ateloco modoɡ̶etetibigimece Aneotedoɡ̶oji!” B 'Odaa onicoa icoa fariseutedi, anidiaaɡ̶i liwigotigi niɡ̶idi noiigi-nelegi, onoditalo Jesus, “Niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a! Oxoki niɡ̶idi anodiotibigaɡ̶adici leeɡ̶odi niɡ̶inoa lotaɡ̶a.” (Leeɡ̶odi aɡ̶oyemaa modi Jesus me inionigi-eliodi.)>Au&Odaa modi niɡ̶ijo noiigi, “Jemaanaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji meote aneletema niɡ̶iniwa inionigi-eliodi anida naɡ̶atetigi aneitelogo Liboonaɡ̶adi Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji. Inoatawece aninoa digoida ditibigimedi idioka limedi me ilaɡ̶atiwage. Joɡ̶eeɡ̶atibigimece ane ideitedice ditibigimedi.” @1%Niɡ̶ipegitedio nigotaɡ̶a Jerusalém, naɡ̶a idinikanaɡ̶atinece minitaɡ̶a lojotaɡ̶adi aninoa icoa nialeli “oliveira”, anodita “Lojotaɡ̶adi Oliveira”. Niɡ̶ijo niɡ̶ico niɡ̶ica noiigi-nelegi anodiotibece ninitibigiwaji, odigaanaɡ̶atibigimece Aneotedoɡ̶oji me dinigetaɡ̶ateetibigiwaji leeɡ̶odi ijoatawece niɡ̶ijoa ɡ̶odoxiceɡ̶etedi libinienaɡ̶a baaniɡ̶ijo monadi. ?$Igaanaɡ̶a onaditege Jesus, odaa niɡ̶idi noiigi oipecetinigi iiɡ̶o nijayogoli naigitinece, owotibige moikee moiweniɡ̶ide. F>#Odaa joɡ̶oyadeegi boliicawaanigi midoataɡ̶a Jesus, niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶oyexaɡ̶ateloco nijayogoli leláɡ̶a niɡ̶ijo boliicawaanigi. Odaa joɡ̶oyadodi Jesus me waxoditedibige.y=k"Odaa joɡ̶oigidi, modita, “Jowilecenaɡ̶a niɡ̶ini boliicawaanigi leeɡ̶odi Ǥoniotagodi yopotedibige.”(<I!Niɡ̶ijo naɡ̶a oikatice niɡ̶ijo boliicawaanigi, odaa niɡ̶ica ane nebi ja nigikanaɡ̶a, modi, “Igame leeɡ̶odi ina mowileceni ini boliicawaanigi?”x;i Odaa jiɡ̶igotibeci niɡ̶ijo ane iiɡ̶etedibigiwaji, odaa joɡ̶oyakadi niɡ̶ijo aneyatedigi Jesus ligegi.M:Nigica ane ɡ̶adigeetiwaji, nigeetaɡ̶awa, ‘Igaamenitiwaji ina mowileceni ini boliicawaanigi?’ Odaa enita, ‘Jowilecenaɡ̶a ini boliicawaanigi leeɡ̶odi Ǥoniotagodi yopotedibige.’” 9wMeetediogi, “Emii nigepaa midiwataɡ̶a nigotadawaanaɡ̶a digoida ɡ̶ododoe. Nigakaatiotiwaji, odaa jaɡ̶akati boliicawaanigi dinigoetini, analeediɡ̶ica mowaxoditeloco. Owileceni ini boliicawaanigi, odaa anadeegiticogi digoina meetaɡ̶a.8Naɡ̶a icotediogi icoa nigotadawaanaɡ̶a ane liboonaɡ̶adi Betfagé, aniaa Betânia, anipegitiwage odipegitege ica lojotaɡ̶adi ane liboonaɡ̶adi “Lojotaɡ̶adi Oliveira”. Niɡ̶ijo niɡ̶ipegitediogi, odaa ja iiɡ̶e itoataale niɡ̶ijo anodiotibece.:7m Jesus dakatediwece nigotaɡ̶a Jerusalém (Mateus 21.1-11; Marcos 11.1-11; João 12.12-19) Niɡ̶ijo Jesus neɡ̶ee niɡ̶ijoa lotaɡ̶a, odaa ja dinewade, dalaɡ̶atetedibigimece nalaɡ̶ate Jerusalém.6!Natigide, anadeegitediwa niɡ̶icoa idelaɡ̶awepodi ane daɡ̶a domoɡ̶oyemaa me ee ninionigi-eliodi, odaa anigoti digoina yodoe.’” >5uOdaa jeɡ̶ee, ‘De jeloɡ̶oditaɡ̶awatiwaji, niɡ̶ijo anidiwa, odaa alee dibatege eletidi. Pida niɡ̶ijo ane diɡ̶icoa, icaaɡ̶ica onateciɡ̶idi ane nebi pida oibanootece.R4Odaa joɡ̶odita, ‘Pida Ǥoniotagodi, jiɡ̶idiwa deez nibeexotedi.’C3Odaa niɡ̶ijo inionigi-eliodi jeɡ̶eetiogi niɡ̶ijo anowalitibigege niɡ̶ica ligegi, meetiogi, ‘Anoɡ̶aa naɡ̶ani nibeexo, odaa ajicitiogi niɡ̶ijo anidiwa deez nibeexotedi.’j2MEnice, igaamee daɡ̶ajicitiogi ijoa ininyeelo niɡ̶ina anonadila dinyeelo modoletibige me gaanyaɡ̶a? Daɡ̶ajicitiogi, odaa naɡ̶a idopitijo, otaɡ̶aɡ̶a jibatacege ininyeelo codaa me niɡ̶icoa ane ɡ̶anigaanye.’ 1Odaa niɡ̶ijo inionigi-eliodi meeta, ‘Akaami nimeedi ane beyagi! Niɡ̶inoa ɡ̶adotaɡ̶a ja ikee makaami beyagi. Owooɡ̶oti me ee ɡ̶oneleegiwa ane dakake laaleɡ̶ena, me inoɡ̶a ane daɡ̶a inebi, codaa inopilaɡ̶aditio niɡ̶ina ane daɡ̶a eyanigijegi.I0 Igaataɡ̶a idoitaɡ̶awa, leeɡ̶odi makaami ɡ̶oneleegiwa ane dakake laaleɡ̶ena. Akati manoɡ̶aa niɡ̶ina ane daɡ̶a ɡ̶anebi, codaa anopilaɡ̶atitio ane daɡ̶a ɡ̶atanigijegi.’/3Odaa niɡ̶ijo eledi nimeedi naɡ̶aɡ̶a enota, meeta, ‘Digawini, Iniotagodi! Etani naɡ̶ajo ɡ̶anibeexo. Jilipaditigi leenxo, odaa ja jotete..Odaa jaɡ̶aɡ̶a eeta niɡ̶ijo ninionigi-eliodi, ‘Jiɡ̶idiaaɡ̶i! Jajigotaɡ̶awa me iiɡ̶eni ciinco nigotadi.’ !-;Odaa niɡ̶ijo eledi limeedi naɡ̶aɡ̶a enota, meeta, ‘Iniotagodi, jakaditedaɡ̶adomi ciinco beexotedi me jibake naɡ̶ajo ananajicitiwa beexo.’,Odaa niɡ̶ijo inionigi-eliodi meeta, ‘Jiɡ̶idiaaɡ̶i! Akaami nimeedi anele! Jaɡ̶anikeenitiwa me jakadi me ɡ̶adinakatoni, mele mawii niɡ̶ijo ane jajigotaɡ̶awa me ɡ̶abaketawaanigi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi ɡ̶adixomitio me iiɡ̶eni deez nigotadi.’+%Niɡ̶ijo odoejegi limeedi neɡ̶enota, meeta, ‘Iniotagodi, jakaditedaɡ̶adomi deez beexotedi me jibake naɡ̶ajo beexo ananajicitiwa.’=*sNiɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa naɡ̶a dopitijo, ja ninionigi-eliodi niɡ̶ijo ane daɡ̶a domoɡ̶oyemaa. Niɡ̶ijo naɡ̶a dopitijo, odaa jeɡ̶eniditiogi niɡ̶ijoa liimetedipi ane yajigotiogi ninyeelo, leeɡ̶odi yemaa me yowooɡ̶odi niɡ̶ica ane liwokodi dinyeelo anowote moibake niɡ̶ijoa beexotedi oolo.?)wPida niɡ̶idi loiigi ane ideitice miditaɡ̶a niiɡ̶o aɡ̶oyemaa me ninionigi-eliodi. Odaa joɡ̶oiomaɡ̶aditicoace icoa ɡ̶oneleegiwadi, odaa joɡ̶oiiɡ̶eticogi niɡ̶idi oko me igotibeci digoida miditaɡ̶a eledi iiɡ̶o moyeloɡ̶odita niɡ̶ijo ane domaɡ̶a ixotio niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa me inionigi-eliodi. Oyeloɡ̶odita me doɡ̶oyemaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ane domaɡ̶a ixotio me ninionigi-eliodi niɡ̶idi noiigi. V(% Aniɡ̶icatibige daɡ̶a diniwiaje, odaa jeɡ̶eniditiogi deez liimetedi. Odaa yajigota oninitecibeci onaniteci beexo oolo, odaa meetiogi, ‘Abakeni niɡ̶inoa dinyeelo bidige owidi nigepaa idopitijo.’b'= Mee, “Onini ica ɡ̶oneleegiwa ica loiigiwepodi one niɡ̶inoa ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a. One igo miditaɡ̶a eledi iiɡ̶o digoida ditigedi, eotibige moixotio me ninionigi-eliodi niɡ̶idi epaa nipodigi. Odaa ja dopitijo.-&S Jesus yatemati icoa deez beexotedi oolo (Mateus 25.14-30) Odaa niɡ̶ijo noiigi noɡ̶owajipatalo ijoa lotaɡ̶a, odaa Jesus ja yatemati ica natematigo ane ɡ̶odiiɡ̶axi. Niɡ̶ijo noɡ̶odipegita Jerusalém, odaa joɡ̶odiletibige daantaɡ̶a nipegi ica nige iiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji inatawece oko. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Jesus naɡ̶a yatemati niɡ̶ida natematigo.X%) Igaataɡ̶a Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, janagitiogi me jao lewiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo aniatagigipi, codaa me ane leegitalo moyototedice Aneotedoɡ̶oji.” p$Y Odaa Jesus jeɡ̶eeteta, “Niɡ̶ina noko Aneotedoɡ̶oji eote niɡ̶ina oko ane liɡ̶eladi niɡ̶ina diimigi midioka limedi me newiɡ̶a miniwataɡ̶a. Igaataɡ̶a akaami eledi ida anenitege ane licoɡ̶egi mijotaɡ̶a Abraão.#-Naɡ̶a dabiditi Zaqueu, odaa jeɡ̶eetalo Ǥoniotagodi, “Digawini, Iniotagodi! Natigide jajigotiogi madewetedi liwigotigi inoa ane inepilidi. Pida nigica ane jinaale me inoɡ̶a ninyeelo, jopilaɡ̶aditace cwaatolo mopitibigeloco niɡ̶ijoa dinyeelo ane jibanootece.”0"YIjotawece niɡ̶ijo anonadi Jesus me lixigaɡ̶awa Zaqueu, dinoxatiwage, modi, “Igo aniodi digoida liɡ̶eladi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa anowidi libeyaceɡ̶eco.” s!_Odaa ja yediiɡ̶a me waxoditice, odaa ja dibatege Jesus digoida liɡ̶eladi, codaa eliodi me ninitibece.a ;Niɡ̶ijo Jesus niɡ̶icotedicogi digoida aneitice, naɡ̶a iwitedibigimece ditibigimedi, odaa jeɡ̶eeteta, “Zaqueu, adinageni madaxotiti, igaataɡ̶a leeditibige midiaaɡ̶ejo ɡ̶adiɡ̶eladi niɡ̶ina noko.”W'Odaa jona walokoditicogi lodoe niɡ̶idi noiigi, odaa ja dalaɡ̶atetibigimece aca niale, fiigoigo loidena, eotibige me yakadi me nadi Jesus, leeɡ̶odi idiaaɡ̶igotetece digoida aneitice me dalaɡ̶ate. 1Odaa domaɡ̶a yemaa me nadi anidoa icoa Jesus, pida ayakadi me nadi leeɡ̶odi niɡ̶idi noiigi, ibeyacaɡ̶adi me daɡ̶axa moxiiɡ̶otawaanigi.Onini ica ɡ̶oneleegiwa liboonaɡ̶adi Zaqueu, lacilo niɡ̶ijo anodibatibigege ninyeelo ninionigi-eliodi romaanotedi. Zaqueu one liico.  Jesus igo aniodi Zaqueu liɡ̶eladi Jesus dakatediwece nigotaɡ̶a Jericó, yakagiditedeloco naɡ̶ani nigotaɡ̶a.+Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi, niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ja yatetibece, odaa ja diotece Jesus, codaa doɡ̶etetibigimece Aneotedoɡ̶oji. Odaa ijotawece niɡ̶ijo noiigi-nelegi noɡ̶onadi niɡ̶ijo Jesus loenatagi, odaa joɡ̶odoɡ̶etetibigimece Aneotedoɡ̶oji. *Odaa Jesus jeɡ̶eete, “Anoleetice, odaa jaɡ̶atenitibece! Aneotedoɡ̶oji ɡ̶adicilatiti, leeɡ̶odi madinakatoni.”jM)“Amiina ica anemaani mejigotaɡ̶awa?” Odaa jeɡ̶ee, “Iniotagodi, jemaa me jatetibece.” (Odaa Jesus ja dabiditedi, ja diiɡ̶enatakate monadeegitalo niɡ̶ijo ɡ̶olaɡ̶a. Naɡ̶a nipegitalo, odaa Jesus ja ige, meeteta,^5'Odaa niɡ̶ijo noiigi ane dinewadetibigiwaji joɡ̶oyoxoɡ̶o niɡ̶ijo ɡ̶olaɡ̶a, domoɡ̶oiiɡ̶e me notoko. Pida jeɡ̶epaanaɡ̶a dapaawe, mee, “Akaami anida anenitege licoɡ̶egi Davi, adiwikodenita!”nU&Odaa dinigetaɡ̶atee me dapaawe, mee, “Jesus, anida anenitege licoɡ̶egi Davi, adiwikodenita!”hI%Odaa modita, “Jesus niɡ̶ijoa ane icoɡ̶otedicogi Nazaré, inaaɡ̶enagitetece digoina!”wg$Niɡ̶ina me wajipatece niɡ̶ina noiigi me ixomaɡ̶atijo, odaa ja digika, digikatece anigina ica ane enagi.1[# Jesus icilatidi ica ɡ̶olaɡ̶a awikotaagi (Mateus 20.29-34; Marcos 10.46-52) Jesus niɡ̶ipegitedio nigotaɡ̶a Jericó. Odaa onini ica ɡ̶oneleegiwa etoinaɡ̶a nicotinece liniogotibece naigi, dipokotibige dinyeelo.I "Niɡ̶ijo anodiotibece aɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ijoa Jesus lotaɡ̶a. Oyaɡ̶aditema niɡ̶ica ane diitigilo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a, odaa aɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ica Jesus aneyatedigi ligegi. !Etidalaketigi, odaa nigidiaaɡ̶idi jeɡ̶etideloadi. Pida nige ixomaɡ̶atedice itoatadiɡ̶ida nokododi, odaa ja idewiɡ̶atace.” uc Etidajigotiogi niɡ̶idi ane daɡ̶a judeutedi, odaa oyametibigiji, etidiweenigetice, codaa metidawaletice.pY Jesus eetacetece lawikodico anicotece nigidiaaɡ̶idi (Mateus 20.17-19; Marcos 10.32-34) Jesus yadeegi ijokijo niɡ̶ijo anodiotibece, odaa meetediogi, “Digawini! Jiɡ̶iniɡ̶a Jerusalém, odaa digoida jiɡ̶idiaaɡ̶i nige jawikode, Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, icotece niɡ̶icoa anoiditedini, niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko niɡ̶ijo jotigide aneetici.eCNiɡ̶idi Aneotedoɡ̶oji yajigotediogi caticedi niɡ̶ijoa baanoɡ̶oikatedice, niɡ̶ina malee newiɡ̶a digoina, codaa aaɡ̶aɡ̶eote niɡ̶ina oko midioka limedi me newiɡ̶a miniwataɡ̶a digoida ditibigimedi.”  }Odaa Jesus meetediogi, “Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi, inatawece oko ane daɡ̶adiaaɡ̶ewianaɡ̶a niwita liɡ̶eladi, eliododipi, nioxoadipi, lodawa, idiaa lionigipi, meotibige me iiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji laaleɡ̶enali niɡ̶ina eledi oko,~ uOdaa Pedro mee, “Digawini! Ja jikanaɡ̶atedice ijoatawece ane ɡ̶onepilidi, odaa ja jiwaɡ̶atibigaɡ̶adici.”* MOdaa Jesus meetediogi, “Niɡ̶ina anoyakadi niɡ̶ina oko me diɡ̶ica nimaweneɡ̶egi moyoe, pida Aneotedoɡ̶oji biɡ̶ida nimaweneɡ̶egitetece me yoe.” , QNiɡ̶ijo anowajipatalo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a ja nigikanaɡ̶a, modi, “Enice, amiijo ica ane yakadi midioka limedi me yewiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji?”, QAɡ̶ica laɡ̶aliigi gameelo me ixomaɡ̶atiwece etakado libegi. Pida baɡ̶a dakake ɡ̶oneleegiwa liico me ikatece Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶ena.” Jesus nadi meliodi magecaɡ̶alo, odaa jeɡ̶ee, “Ica me dakake niɡ̶inoa liicotedi moika Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶enali.7Niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa naɡ̶a wajipatalo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Jesus, odaa eliodi magecaɡ̶alo, leeɡ̶odi owidi niɡ̶icoa niliicaɡ̶ajetecidi. FNiɡ̶ijo Jesus naɡ̶a wajipateta niɡ̶ijoa lotaɡ̶a, odaa jeɡ̶eete, “Eɡ̶idaa ananiaditibige mawii. Aani idiwatawece niɡ̶icoa ane ɡ̶anepilidi, odaa edianitiniwace madewetedi ɡ̶aninyeelo. Odaa jaɡ̶akati ɡ̶aniliicaɡ̶ajetecidi digoida ditibigimedi. Odaa nigidiaaɡ̶idi odaaɡ̶anagi, aniwitici!”/WOdaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa mee, “Niɡ̶ijo maleeɡ̶ee nigaanigawaanigi naɡ̶a jeemitetibige ijoatawece niɡ̶ijoa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji.” mSCodaa noɡ̶owooɡ̶oti ijoa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji, anodi, ‘Jinaɡ̶aɡ̶olaɡ̶atakani, jinaɡ̶a aijee, jinoɡ̶olice, jiniɡ̶inaaleni eledi oko. Codaa eemiteetibige ɡ̶adiodi, codaa me ɡ̶adiodo.’” Jesus naɡ̶a igidi, meeteta, “Igame leeɡ̶odi ina menitiwa me Ee ele? Oniniwatece Aneotedoɡ̶oji mele, aɡ̶ica eledi anele.gG Ica ɡ̶oneleegiwa liico (Mateus 19.16-30; Marcos 10.17-31) Ica ɡ̶oneleegiwa ane lacilo judeutedi, igo ige Jesus, meetalo, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi anele, amiida ica ane leeditibige me jao, odaa jiɡ̶idaa yewiɡ̶a digoida ditibigimedi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji?”Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi, niɡ̶ina ane ikatece Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶ena, liciagi niɡ̶ina nigaanigawaanigi me dibatege niɡ̶ina anodita, odaa niɡ̶ini oko baɡ̶a yakadi me dakatiwece Aneotedoɡ̶oji aneitedice digoida ditibigimedi.” !Pida Jesus eniditediogi niɡ̶ijo nigaanigipawaanigi mototalo, odaa jeɡ̶ee, “Ikani niɡ̶ina nigaanigipawaanigi menagitibeci meetaɡ̶a, codaa jinoɡ̶oliitege, leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji iiɡ̶e laaleɡ̶enali niɡ̶ina ane liciagi niɡ̶ina nigaanigipawaanigi.lQ Jesus dibatetege nigaanigipawaanigi (Mateus 19.13-15; Marcos 10.13-16) Ica noko eliodi oko oyadeegi nigaanigipawaanigi midoataɡ̶a Jesus, owotibige me dibatedeloco me ibinie. Pida niɡ̶ijo anodiotibece noɡ̶onadi, odaa joɡ̶oyolitege niɡ̶ijo anonadeegi nigaanigipawaanigi.X~)Ejitaɡ̶awatiwaji, niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa noɡ̶opiticogi minitaɡ̶a liɡ̶eladi, Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eote me iɡ̶enaɡ̶a. Pida niɡ̶ijo eledi Aneotedoɡ̶oji aɡ̶eote me iɡ̶enaɡ̶a. Leeɡ̶odi niɡ̶ijo oneo mida ane jaoɡ̶a, icota moyame, pida niɡ̶ijo ane diniwikodetibece, Aneotedoɡ̶oji icota me iweniɡ̶ide.” 8}i Niɡ̶ijo ane dibatibigege ninyeelo ninionigi-eliodi romaanotedi, idiaaɡ̶aɡ̶a itice, pida aɡ̶ipegitege. Odaa oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a iwitibigimece ditibigimedi. Pida yabaketibigeloco elipije me ikee magecaɡ̶alo, odaa jeɡ̶ee, ‘Aneotedoɡ̶oji, adiwikodeni, leeɡ̶odi eemoda abeyaceɡ̶egi.’o|W Idinatita nigigi itoataale nokododi inoatawece domiingotedi, codaa me inidiizimo jajigotaɡ̶awa.’ K{ Niɡ̶ijo fariseu naɡ̶a dabiditi odaa dinigetaɡ̶atee mepaa dinotaɡ̶aneɡ̶e, mee, ‘Aneotedoɡ̶oji, iniotagodetaɡ̶awa, leeɡ̶odi aɡ̶ee oko adodigomadaɡ̶a, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ee oko ane daɡ̶a iɡ̶enaɡ̶a, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ee oko ane itineɡ̶e lodawa eledi, digo anee niɡ̶inoa eletidi ɡ̶oneleegiwadi. Eleditace iniotagodetaɡ̶awa aiciagi niɡ̶ida ɡ̶oneleegiwa ane dibatibigege ninyeelo ninionigi-eliodi romaanotedi.]z3 Odaa jeɡ̶ee, “Icoa itoataale ɡ̶oneleegiwadi igotibeci Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi moyotaɡ̶aneɡ̶e. Onijoteci fariseu, ica eledi baɡ̶a niɡ̶ina ane dibatibigege ninyeelo ninionigi-eliodi romaanotedi. )yK Jesus yatemati ica natematigo ane yalaɡ̶ata ica fariseu, icaaɡ̶ica ica ane dibatibigege ninyeelo ninionigi-eliodi romaanotedi Jesus yatematitediogi ica eledi natematigo niɡ̶ica oko anodiletibige daɡ̶a daɡ̶axa meletibigiwaji, pida inaaɡ̶ina anoiligoiticoace eledi oko.sx_Pida ejitaɡ̶awatiwaji me age me yaxawa, codaa meote ane iɡ̶enaɡ̶a modakapetege laxakawepodi. Odaa Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, nige janagitace, migica jakadi oko anetidadiwaɡ̶adi digoina iiɡ̶o?” rw]Ajawienataka Aneotedoɡ̶oji me yaxawa loiigi, anodipokotibigalo, noko codaa menoale, me yaxawatediogi, odaa eotetema niɡ̶ica ane iɡ̶enaɡ̶a modakapetege laxakawepodi. Oɡ̶oa domige dinopaɡ̶adi nige yaxawatediogi idi loiigi?wvgOdaa Ǥoniotagodi jeɡ̶eetediogi, “Dige atacolitece lotaɡ̶a niɡ̶ijo ɡ̶oniwinoɡ̶odi aiɡ̶enaɡ̶a. u t+(4-5) Igaanoɡ̶owidi nokododi ixomaɡ̶atedijo me daɡ̶a niniɡ̶odi ane yemaa. Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi epaa dinotaɡ̶aneɡ̶e, mee, ‘Digo aneji me daɡ̶a idoitalo Aneotedoɡ̶oji, codaa me diɡ̶ica ane jeemitetibige, jaxawa naɡ̶ajo wajekalo, leeɡ̶odi jeɡ̶eliodi me idigiwogotice. Daaditaɡ̶a jaxawa, odaa idioka limedi me doletibigiji, pida jeɡ̶eliodi me idigiwogotice.’”qs[Naɡ̶ani nigotaɡ̶a onani aca wajekalo. Anidioka limedi me doletibige niɡ̶ini ɡ̶oniwinoɡ̶odi, dipokota me yaxawa, codaa idioka limedi meetibiga, ‘Adaxawani, codaa awii niɡ̶ica ane ilaɡ̶atice me jakapetege yaxakawa.’&rEOdaa jeɡ̶eetediogi, “Manitaɡ̶a aca nigotaɡ̶a onini ica ɡ̶oniwinoɡ̶odi ane daɡ̶a deemitetibige Aneotedoɡ̶oji, codaa aɡ̶ica ane deemitetigi.q  Jesus yatemati ica natematigo ane yalaɡ̶ata ica ɡ̶oniwinoɡ̶odi acaaɡ̶aca wajekalo Jesus yatemati ica natematigo ane ɡ̶odiiɡ̶axitece me leeditibige niɡ̶ina oko midioka limedi me doɡ̶oibagitema moyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji.Dp%Odaa niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶oige, moditalo, “Ǥoniotagodi, igamei nige jinataɡ̶a ida niciagi?” Odaa jeɡ̶eetediogi, “Anei anigidi émeɡ̶egi, odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i me dilapode opoedi.” (Odaa jiɡ̶idaa me jowooɡ̶otaɡ̶a ane diɡ̶etigi ganigidi émeɡ̶egi, leeɡ̶odi me jinataɡ̶a opoedi). o$Itoataale ɡ̶oneleegiwadi nibaaɡ̶a nipodigi. Odaa onidateci oyadeegitibigi, odaa idaaɡ̶eledi baɡ̶a nenyaɡ̶ati.” mnS#Iniwataale iwaalepodi onidi leyeema. Onaniteci oyadeegitibigi, aniaaɡ̶eledi baɡ̶a nenyaɡ̶ati.Vm%"Natigide jeloɡ̶oditedaɡ̶awatiwaji niɡ̶inoa notaɡ̶a anida ane jaoɡ̶ate. Niɡ̶ica enoale itiwataale oko dinoomatewamigi, niotaɡ̶a. Onijoteci oyadeegitibigi, idiaaɡ̶eledi baɡ̶a nenyaɡ̶ati.Ll!Niɡ̶ina oko anidioka limedi me doletibige mepaa iiɡ̶e lewiɡ̶a, nige yeleo, odaa jaɡ̶aniatagigi. Pida niɡ̶ina oko ane yeleo me Ee leeɡ̶odi, odaa baɡ̶a yewiɡ̶atace nigidiaaɡ̶idi.k- Analakitibigetiwaji ane ninyaagi naɡ̶ajo Ló lodawa! (Ane yeleo, leeɡ̶odi me dinopaɡ̶adi meo ane liiɡ̶enatakaneɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji).!j;Niɡ̶ica noko, niɡ̶ijo ananipeti ditibigimedi liɡ̶eladi, ele me daɡ̶a dinikatini me dakatiwece liɡ̶eladi daɡ̶a dibatalo niɡ̶ijo ane nepilidi anele, ade dinopaɡ̶adi melodi. Odaa niɡ̶ijo ane ideitice nipodigi aɡ̶ele daɡ̶a dopitio daɡ̶a dibatalo ane nepilidi.si_Joaniɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶ica noko Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, nige idinikee. >huPida niɡ̶ijo noko Ló naɡ̶a noditicogi nigotaɡ̶a Sodoma, odaa Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eote meniteloco noledi, codaa me wetiadi ane ídi, odaa ja nigodi ijotawece niɡ̶ijo oko./gWEleditace jiɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶icoa nokododi Ló, niɡ̶ijo jotigide. Ica oko niodaɡ̶a, owacipeta viinyo, oojeteeɡ̶a, oyaa elaanaɡ̶a, codaa moyoe diimaɡ̶a.5fcNiɡ̶ijo jotigide niɡ̶ica oko niodaɡ̶a, owacipeta viinyo, nadonaɡ̶a, codaa moyajigo inoa lionaɡ̶a me nadonaɡ̶a. Odaa joaniɡ̶idaaɡ̶ee neɡ̶epaa niɡ̶ijo noko Noé naɡ̶a dakatiwece naɡ̶ajo etogo-nelegi. Odaa neɡ̶eno abooɡ̶o-ninyoɡ̶odi, ja yaaɡ̶adi ijotawece niɡ̶ijo oko.Ie Niɡ̶ica niciagi liciagi niɡ̶ijoa nokododi Noé, niɡ̶ijo jotigide, odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶icoa nokododi maleedaɡ̶a idopitijo Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi.jdMPida odoejegi, leeditibige me jawikode, codaa niɡ̶ina oko niɡ̶inoa nokododi aɡ̶odibatigi. pcYIgaataɡ̶a liciagi nalebepaɡ̶a me ídi, me naloteloco ditibigimedi onidateci liwai nigepaaɡ̶eledi liwai, joaniɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶ica noko Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, nige janagi me jiiɡ̶enataka.9bkOdaa niɡ̶ina eledi oko moditaɡ̶awa, ‘Digawini! Etiniwa digoida!’ Oɡ̶oa, migetoɡ̶odi, ‘Etiniwa digoina!’ Pida jineɡ̶emiitiwaji, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a iwitece._a7Odaa jeɡ̶eetediogi niɡ̶ijo anodiotibece, “Icota meliodi memaani madatitace niɡ̶ica noko Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, nige janagi jiiɡ̶e inatawece iiɡ̶o, pida aɡ̶adatitiwaji.k`OAɡ̶ica anee, ‘Digawini! Ǥoninionigi-eliodi etiniwa digoina!’ Oɡ̶oa, domigetaɡ̶a ee, ‘Ǥoninionigi-eliodi etiniwa digoidane!’ Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji iniwa me diiɡ̶enataka catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶enali.” t_a Niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji nige iolatedicoace oko (Mateus 24.23-28, 37-41) Icoa fariseutedi joɡ̶oige Jesus ica Aneotedoɡ̶oji nige iiɡ̶e inatawece niɡ̶ina oko. Naɡ̶a igidi, meetediogi, “Aneotedoɡ̶oji aɡ̶inatawece ikeetediogi nige limedi me iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko. ~~}}3||zyyDxwTvv utjrqp^oo(n0lDkjihgwfOddrcbb4aa`_^s]\`ZXXWrVUNTTSHRQZPOoNqML5K=<$;::l9876m55T4 2`110o/'.7-,e+.*Y)(('k&%$##s""!\KRNe{7JL < v Vw%Pida jiiɡ̶enatakatalo moyametibigo, odaa nigidiaaɡ̶idi ja jikatedice.”pvYCodaa Herodes idaaɡ̶ee yakadi me diɡ̶ica loenatagi ane beyagi, joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me niiɡ̶etacedicogi mokotaɡ̶a. Pida digawinitiwaji! Aɡ̶ica loenatagi ane beyagi daɡ̶a leeditibige me jiiɡ̶enatakatalo moyeloadi.u'Odaa jeɡ̶eetiogi, “Jaɡ̶anadeegitediwatiwaji niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa menitiwa ica meote lacilo ɡ̶adoiigi me nakapetegipi romaanotedi. Pida digawinitiwaji, ja inigetedice ɡ̶adodoe, odaa jakadi ina me diɡ̶ica loenatagi ane beyagi, niɡ̶ijoa anenitalo meote.gtG Pilatos diiɡ̶enatakatalo Jesus moyeloadi (Mateus 27.15-26; Marcos 15.6-15; João 18.39–19.16) Odaa Pilatos ja yatecoɡ̶otee niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijaaɡ̶ijoa niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi, codaa mijotawece niɡ̶ijo noiigi.s Odaa Herodes ijaa Pilatos ja dinokaaɡ̶etewamigi ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo noko, leeɡ̶odi niɡ̶icoa nokododi dinelatiwage. ?rw Herodes ijaaɡ̶ijoa niodaɡ̶awadi oniweenigitedice Jesus, codaa moyametibigo. Onixomeɡ̶etedinigi nijayogo inionigi-eliodi, odaa Herodes ja iiɡ̶etacedicogi minitaɡ̶a Pilatos.^q5 Niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, idiaaɡ̶i dabiditiniwace. Odaa dinoniciwaɡ̶aditibigiwaji me notaɡ̶anaɡ̶a modakapetege Jesus.7pi Codaa eliodi me nigetedice Jesus, pida aigidi.doANiɡ̶ijo Herodes naɡ̶a nadi Jesus, odaa eliodi me ninitibece, leeɡ̶odi ijo me wajipatibece icoa anee, codaa akaa domaɡ̶a yemaa me nadi. Odaa ja walitibigege Jesus deɡ̶eote okanicodaaɡ̶ica ɡ̶odoxiceɡ̶edi.onWIgaanaɡ̶a yowooɡ̶odi Pilatos Jesus me icoɡ̶otedicogi nipodigi anei me diiɡ̶enataka Herodes, odaa ja iiɡ̶etedicogi minitaɡ̶a, leeɡ̶odi Herodes aaɡ̶aɡ̶a ini manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Jerusalém niɡ̶ijoa nokododi. qm[ Jesus jaɡ̶aɡ̶oyadeegitedicogi lodoe Herodes, niɡ̶ijo anoiolatice romaanotedi me iiɡ̶e nipodaɡ̶a Galiléia Niɡ̶ijo Pilatos naɡ̶a wajipatibece Jesus mida aneetetege noiigi galileu, odaa ja ige migewi me galileu.lPida joɡ̶oyopilaɡ̶aditacelogo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a, notigimadaɡ̶a, modi, “Pida niiɡ̶axitediniwace ɡ̶odoiigi anitawece Judéia modakapetege romaanotedi, anetiɡ̶odiiɡ̶e. Yajela nipodigi Galiléia, natigide jeɡ̶enotedicogi digoina Jerusalém.” FkOdaa Pilatos jeɡ̶eetiogi niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi, ijaaɡ̶ijo noiigi-nelegi, “Aɡ̶ica ane beyagi ane jinaditece idoa ɡ̶oneleegiwa daɡ̶a jiiɡ̶enatakatalo moyeloadi.”-jSOdaa Pilatos ja ige Jesus, meetalo, “Ewi naɡ̶akamaɡ̶akaami ninionigi-eliodi judeutedi?” Jesus ja igidi, meeteta, “Iniotagodi, ewi niɡ̶ida ɡ̶agegi.”Yi+Odaa ja notaɡ̶anaɡ̶ateloco modakapetege Jesus, modi, “Ja jibaɡ̶atalo niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa ane niiɡ̶axitediniwace ɡ̶odoiigi modakapetege romaanotedi, codaa me doɡ̶oyedia ane leeditibige me jedianaɡ̶a César, ninionigi-eliodi romaanotedi. Codaa Idaaɡ̶idoa mee ica minionigi-eliodi, Aneotedoɡ̶oji ane niiɡ̶e.”hh K Jesus oyadeegitalo Pilatos, ica romaano ane iiɡ̶e nipodaɡ̶a Judéia (Mateus 27.1-2, 11-14; Marcos 15.1-5; João 18.28-38) Odaa ijotawece niɡ̶ijo lapo-nelegi dabiditiniwace, odaa joɡ̶oyadeegi Jesus minitaɡ̶a Pilatos.:gmGOdaa joɡ̶odi, “Aɡ̶alee jopooɡ̶atibige eledi oko daɡ̶a neloɡ̶oditoɡ̶owa aneyatedigi ligegi, leeɡ̶odi okomoɡ̶oko ja jajipaaɡ̶atalo ane lotaɡ̶aneɡ̶egi!” OfFOdaa iditawece joɡ̶oige, moditalo, “Ida makaami, akaami Lionigi Aneotedoɡ̶oji?” Odaa ja igidi, meetediogi, “Ewi niɡ̶ida alitigi ɡ̶agegi ewi neɡ̶emeɡ̶ee Lionigi Aneotedoɡ̶oji.”2e]EPida Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, aɡ̶ica daɡ̶a leegi odaa ja idicotini liwai libaaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji aninoatawece loniciweɡ̶eco.”6dgDCodaa daɡ̶a ɡ̶adigeetiwaji, aɡ̶adigiti. c9COdaa joɡ̶oige, moditalo, “Manige akamaɡ̶akaami Niɡ̶icoa ane niwakatee Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odatamaɡ̶ateetetege ɡ̶odaxakawepodi? Enitoɡ̶owa nige naɡ̶akamaɡ̶akaami!” Odaa ja igidi, meetediogi, “Deɡ̶ejitaɡ̶awatiwaji neɡ̶emeɡ̶ee, aɡ̶adadiwaɡ̶ati.]b3B Jesus ideite lodoe ica me dilapode lacilodi judeutedi (Mateus 26.59-66; Marcos 14.55-64; João 18.19-24) Naɡ̶a yeloɡ̶otibige, niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi, ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi, ijaaɡ̶ijo anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, niɡ̶idi ja yatecoɡ̶o. Odaa joɡ̶odipoko monadeegitedicogi Jesus lodoe me dilapode.6agAOdaa owidi eletidi anodigotalo moyametibigo. `@Onoxoco ligecooɡ̶eli, odaaɡ̶oyalaketigi latobi, odaa joɡ̶oige, moditalo, “Iwela, amiijo ica ane ɡ̶adalakeni?”i_K? Icoa iodaɡ̶awadi onalaketedibige Jesus (Mateus 26.67-68; Marcos 14.65) Icoa ɡ̶oneleegiwadi anoyowie Jesus onigiwogotedice, codaa monalaketedibige.A^}>Odaa Pedro ja noditicogi anei, odaa eliodi manoetibece. ] =Odaa Ǥoniotagodi ja nawiilitetetege me iwiteta Pedro. Odaa Pedro ja nalaɡ̶atibige niɡ̶ijoa Ǥoniotagodi lotaɡ̶ateta, neɡ̶eeteta, “Niɡ̶ina enoale, aniɡ̶icatibige daɡ̶a anoe okoɡ̶okoodi, odaa itoatadiɡ̶ida meni me daɡ̶adowooɡ̶oti.”X\) Pedro mee ica me daɡ̶a yowooɡ̶oditeda Jesus (Mateus 26.57-58, 69-75; Marcos 14.53-54, 66-72; João 18.15-18, 25-27) Odaa joɡ̶oniwilo Jesus, joɡ̶oyadeegitedicogi liɡ̶eladi niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi. Odaa Pedro ja diotece, pida leegitece me yototedice.@Uy5Ijiɡ̶ijo me jawataɡ̶agitiwaji minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi inoatawece nokododi, pida aɡ̶adiwilotiwaji. Pida niɡ̶ina natigide, jiɡ̶icota lakata Aneotedoɡ̶oji ane nibikota mabaatiwatiwaji, ja limedi niɡ̶ina anida aneetege nexocaɡ̶a me ini loniciwaɡ̶a meo loenatagi me dakapetigi.” eTC4Odaa jeɡ̶eetediogi niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijaaɡ̶ijoa icoa ninionaɡ̶a iodaɡ̶awadi anoyowie Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, icoa lacilodi judeutedi, anigotibeci moniwilo. Odaa jeɡ̶eetediogi, “Igame leeɡ̶oditiwaji manadeegi inoa ɡ̶adodaajoli-ocaɡ̶atedi inaa ɡ̶aneboli madiwilotiwaji, micataɡ̶a deɡ̶ee ɡ̶onematagodi?/SW3Pida Jesus yoxoɡ̶o, meete, “Jaɡ̶abo, jinaɡ̶aleeɡ̶awii ɡ̶adoenatagi!” Odaa ja dibatedinece napaaɡ̶ate niɡ̶ijo nimeedi, odaa ja yexocaɡ̶aditacedi. R2Odaa jiɡ̶ijo ica aneyacilotidi ica limeedi niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi, yakagiditice napaaɡ̶ate ane diɡ̶eticogi libaaɡ̶adi.LQ1Niɡ̶ijo noɡ̶onadi niɡ̶ijo anodiotibece Jesus niɡ̶ida niciagi, odaa ja nigikanaɡ̶a, modi, “Ǥoniotagodi, emaani me jiticodaɡ̶aticoace jatiiɡ̶atiogi ɡ̶ododaajoli-ocaɡ̶atedi?”,PQ0Pida Jesus meeteta, “Judas, me domaɡ̶adapiciɡ̶i, oleetibige me adikeenitiogi idi ineloɡ̶ododipi, Ee Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi?” 4Oa/ Jesus oniwilo (Mateus 26.47-56; Marcos 14.43-50; João 18.3-11) Jesus eɡ̶idaaɡ̶eeteda me dotaɡ̶a, noɡ̶ototalo ica noiigi-nelegi. Odaa niɡ̶ijo ane liboonaɡ̶adi Judas, anida aneetege niɡ̶ijo dooze anodiotibece Jesus, jiɡ̶ijaa odilokoteloco niɡ̶ijo noiigi. Odaa niɡ̶ipegitalo Jesus ja domaɡ̶a napicoɡ̶o.3N_.Odaa jeɡ̶eetediogi, “Igaamenitiwaji ina me iote? Anicootiniwacetiwaji, odaaɡ̶ipokitalo Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶a ikateda me oeni ane beyagi nigetiɡ̶adicini.” UM#-Naɡ̶a nigotedini me yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, odaa ja dabiditedini, opitacedicogi miditaɡ̶a niɡ̶ijo anodiotibece, odaa jiɡ̶icotediogi me niotaɡ̶a, leeɡ̶odi eliodi me agecaɡ̶alodipi.$LA,Jesus eɡ̶idaaɡ̶ee me yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, odaa eliodi me doɡ̶owikomata, neɡ̶epaa dinonipetetece lawodi ane datikoletedinigi iiɡ̶o. pKY+Odaa ja dinikeetalo ica aanjo, ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi, enagi me yajigotalo loniciwaɡ̶a.2J]*“Eiodi, nigemaani, madatamaɡ̶ateenitege niɡ̶inoa yawikodico anenagi, ane jiciaceeketege naɡ̶ana goopa ane nolee niɡ̶ina nacipaɡ̶adi ane bayodi. Pida jemaa me jixomaɡ̶ateetedice niɡ̶ica anakamaɡ̶a emaani, idiɡ̶ida aɡ̶iniɡ̶inoa ane emaɡ̶a jemaa me jixomaɡ̶ateetedice.”I+)Odaa ja yetecetedicoace, iboɡ̶odi mabo me jokolenaɡ̶a wetiɡ̶a. Odaa ja yamaɡ̶atedini lokotidi me yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, mee,QH(Niɡ̶ijo niɡ̶icotedicogi niɡ̶ijo lemaanigi meitedibige, odaa jeɡ̶eetediogi niɡ̶ijo anodiotibece, “Ipokitalo Aneotedoɡ̶ojitiwaji me daɡ̶a ikateda mawii ane beyagi nigetiɡ̶adicini.” 3G_' Jesus igotace minitaɡ̶a Lojotaɡ̶adi Oliveira (Mateus 26.36-46; Marcos 14.32-42) Jesus noditedicogi nigotaɡ̶a, igo minitaɡ̶a Lojotaɡ̶adi Oliveira ane ligileɡ̶egitedibece. Niɡ̶ijo anodiotibece eledi igotibeci.+FO&Odaa niɡ̶ijo anodiotibece moditalo, “Ǥoniotagodi, digawini! Digoina idiwa itiwataale ɡ̶ododaajoli-ocaɡ̶atedi.” Odaa jeɡ̶eetediogi, “Jaɡ̶abo!” E7%Leeɡ̶odi ejitaɡ̶awatiwaji me leeditibige micota niɡ̶ida niciagi, aneeta naɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi mee, ‘Awatetege monilaɡ̶adi niɡ̶ijoa agopeloaɡ̶a.’ Leeɡ̶odi jiɡ̶icota niɡ̶ida niciagi, ijo aneetece Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi.”lDQ$Odaa jeɡ̶eetediogi, “Pida niɡ̶ina natigide anidiwa nibocoli, mige nixacoola, ele me yadeegi. Odaa niɡ̶ini ane diɡ̶ica lodaajo-ocaɡ̶ataɡ̶a, odaa ele meyaa nicaapa, me yakadi me dinoojeteta lodaajo-ocaɡ̶ataɡ̶a.DC# Jesus jaɡ̶aɡ̶eote leemidi niɡ̶ijo anodiotibece Odaa Jesus ja ige, meetediogi, “Ica ananiaditaɡ̶adomitiwaji, ijo me ɡ̶adiiɡ̶eni memiitiwaji me diɡ̶icoa ɡ̶anibocoli, me daɡ̶aca ɡ̶anixacoola, codaa meletidi ɡ̶awelatedi?” Odaa joɡ̶oigidi, moditalo, “Aɡ̶ica ane aniaditibige.” )BK"Odaa Jesus meeteta, “Pedro, ejitaɡ̶awa, niɡ̶ina enoale aniɡ̶icatibige daɡ̶a anoe okoɡ̶okoodi, odaa itoatadiɡ̶ida meni me daɡ̶adowooɡ̶oti.” kAO!Pida Pedro meetalo, “Iniotagodi, ja idigo makaami iniwilaɡ̶awa, codaa makaami yemaɡ̶awa.”R@ Pida jaɡ̶aɡ̶a jipokotaɡ̶aloco me ɡ̶adaxawani Aneotedoɡ̶oji, me daɡ̶a ikani madadiwaɡ̶ati, Simão. Odaa nige adopilitiwa, odaa awii me yoniciwaditace ɡ̶anioxoadipi mabo laaleɡ̶ena.”'?G Jesus eote leemidi Simão Pedro (Mateus 26.31-35; Marcos 14.27-31; João 13.36-38) Odaa Ǥoniotagodi jeɡ̶ee, “Simão, Simão, digawini! Satanás dipokotalo Aneotedoɡ̶oji me ika me dineetaɡ̶awa akaamitawecetiwaji, me ɡ̶adigikeni, micataɡ̶a nawodaɡ̶anaɡ̶a me yajigijice leyeema, catinedi beneela.E>Odaa icota maniodi, macipe, codaa makaami ɡ̶ogiiwepodi miditaɡ̶a nalokegi Aneotedoɡ̶oji aneote nige limedi me jiiɡ̶e inoatawece. Codaa niɡ̶ida makaami jiɡ̶ida ɡ̶anaɡ̶atetigitiwaji me iiɡ̶enatakani, odaa jaɡ̶awinitiwaji anemiitiogi, codaa me iiɡ̶eni niɡ̶ijoa dooze latopaco loiigi Israel.” =Pida joaniɡ̶idaa Eiodi me najigotediwa me jiiɡ̶e inoatawece, odaa Ee, aaɡ̶aɡ̶a jajigotaɡ̶awatiwaji me iiɡ̶eni inoatawece.<}Jaɡ̶akamaɡ̶akaamitiwaji niɡ̶ijo anidioka limedi me idinadeegitibigege minoa yawikodico. (Pida aɡ̶adikanitiwaji).R;Amiijo ica ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi? Manigijaaɡ̶ijo ijo ane nicotini madi nameeja maniodi, oɡ̶oa, manigijaaɡ̶ijo ane nadeegita eledi oko liweenigi ane yeligo? Nige yemaa niɡ̶ijo ane nicotini madi nameeja jiɡ̶ijaa ɡ̶oneɡ̶egi! Pida Ee baɡ̶a diniciaceeketege niɡ̶ina niotagi digoina ɡ̶adiwigotigitiwaji. !:;Pida baɡ̶aleediɡ̶idaaɡ̶enitatiwaji. Pida niɡ̶ina ane idei makaamitaɡ̶atiwaji ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi, leeditibige miniaaɡ̶ini micataɡ̶a niɡ̶ina niotagi baɡ̶alee lioneeɡ̶a. Odaa niɡ̶ina ane ɡ̶adacilo, ele midioka limedi me diniciaceeketege nimeedi.@9yOdaa Jesus jeɡ̶eetediogi, “Niɡ̶inoa ninionaɡ̶a-eloodoli digoina iiɡ̶o lemaanigi moiiɡ̶e oko, codaa lacilodi lemaanigi moditiogi, ‘Miniɡ̶ina aneo anele mokotaɡ̶a’.<8q Niɡ̶ica ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi Niɡ̶ijo anodiotibece Jesus ja dinotigimadetiwage, odoletibige moyowooɡ̶odi ganigepidiɡ̶ijo ica ane daɡ̶axa me diniwaloe.}7sOdaa niɡ̶ijo anodiotibece ja dinigetiwage, modi, “Amigijo ica ane yajigo Ǥoniotagodi midi neloɡ̶ododipi?” O6Odaa Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, ideleo, leeɡ̶odi mina lowoogo Aneotedoɡ̶oji. Pida niɡ̶ini ane idajigotiogi ineloɡ̶ododipi, nigidiaaɡ̶idi eliodi me dawikode.”b5=Pida digawini! Niɡ̶ijo ane idajigotiogi yaxakawepodi, etini aniodi digoina meetaɡ̶a. 4Igaanaɡ̶a oiaaditece moyeligo paon, odaa naɡ̶a dibate naɡ̶ajo goopa, idaaɡ̶igote, odaa jeɡ̶eetediogi, “Naɡ̶ada goopa viinyo micataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji daɡ̶a gelatace me dinilakidetetege oko me noɡ̶a libeyaceɡ̶eco, odaa ja dibatacetetege leeɡ̶odi yawodi ane anado ane akaamitawecetiwaji leeɡ̶odi. Odaa niɡ̶ida viinyo anacipetatiwaji micataɡ̶a daɡ̶a yawodi. 83iOdaa ja dibate paon, naɡ̶a diniotagodete Aneotedoɡ̶oji. Odaa ja inoke niɡ̶ijo paon. Naɡ̶a yajigotediogi niɡ̶ijo anodiotibece, odaa jeɡ̶eetediogi, “Niɡ̶idi paon micataɡ̶a yolaadi ane jajigo leeɡ̶odi akaamitiwaji. Awiitibiga niɡ̶ida anejinaɡ̶a amaleeɡ̶aɡ̶a analakitibigiji.” 2Leeɡ̶odi ejitaɡ̶awatiwaji aɡ̶alee jacipe viinyo nigepaa limedi Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶enali niɡ̶ina oko.” 81iOdaa Jesus naɡ̶a dibate aca goopa viinyo, odaa diniotagodete Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶idiaaɡ̶idi jeɡ̶ee, “Abaatege naɡ̶ada goopa, odaa adinajicitigi niɡ̶ida viinyo._07Leeɡ̶odi ejitaɡ̶awatiwaji me daɡ̶adiaa jeligo liweenigi nalokegi Páscoa nigepaa jiniodaɡ̶a nige limedi lalokegi Aneotedoɡ̶oji ane iomaɡ̶aditedice, nigicota me iiɡ̶e laaleɡ̶enali inatawece oko.” =/sOdaa jeɡ̶eetediogi, “Jiɡ̶ijo mejitaɡ̶awatiwaji, meliodi me jemaa me jeligo niɡ̶ida ɡ̶oweenigi me Páscoa, mokotawece jatecoɡ̶ojoɡ̶o maleedaɡ̶a icota me jawikode.].3 Jesus diiɡ̶enatakate moyeligo ica niweenigi moyalaɡ̶atibige (Mateus 26.26-30; Marcos 14.22-26; 1 Coríntios 11.23-25) Niɡ̶ijo niɡ̶icota aca lakata, odaa Jesus ja nicotedi maditaɡ̶a aca nameeja awatetege niɡ̶ijo anodiotibece.- Niɡ̶ijo niɡ̶igotibeci, odaa joɡ̶odakapetege niɡ̶ijo Jesus aneyatedigi ligegi. Odaa joɡ̶oyoe liweenigi Páscoa. %,C Odaa ja ikeetaɡ̶awatiwaji ica ɡ̶odicooɡ̶adi nelegi ditibigimedi diimigi initawece ilaɡ̶atini. Odaaɡ̶idiaaɡ̶onitetiwaji me oeni ɡ̶oweenigi.”z+m Odaa enita niɡ̶ini ane nebi diimigi, ‘Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi ɡ̶odiiɡ̶e me jigikanaɡ̶atigi ica ane diiɡ̶etigi ica ɡ̶odicooɡ̶adi nelegi, anei me niodaɡ̶a, Ǥoniotagodi inaaɡ̶inoa anodiotibece moyeligo liweenigi Páscoa.’^*5 Odaa Jesus ja igidi, meetediogi, “Digawinitiwaji, nigakaatiwece nigotaɡ̶a, akapetege ɡ̶oneleegiwa yoyaɡ̶adi boote ane nolee ninyoɡ̶odi. Odaa iwitece nigepaa minitaɡ̶a niɡ̶ica diimigi ane dakatiwece.p)Y Odaa ja nigikanaɡ̶a, modi, “Igamei ica anemaani mejonaɡ̶atice me joenaɡ̶a ica ɡ̶oweenigi?”v(eOdaa Jesus ja iiɡ̶e Pedro ijaa João, meetediogi, “Emiitiwaji odaaɡ̶oeni ɡ̶oweenigi lajo Páscoa.”x'i Jesus iiɡ̶e itoa anodiotibece moilakideti ane niodaɡ̶adi me Páscoa (Mateus 26.17-25; Marcos 14.12-21; João 13.21-30) Niɡ̶icota ica noko nalokegi “Paon ane diɡ̶ica labookojegi”, niɡ̶ica noko noɡ̶onigodi waxacocoli moninitege ica lalokegi Páscoa.&1Judas ja niwoditema, odaa ja doletibige nimaweneɡ̶egi me yakadi me yajigo Jesus midiwa neloɡ̶ododipi me doɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶idi noiigi. T%!Odaa eliodi me ninitibigiwaji, codaa odinilakidetege moyediatece dinyeelo.y$kOdaa jiɡ̶igo yotaɡ̶aneɡ̶e niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijaaɡ̶ijo anoiiɡ̶e niɡ̶icoa iodaɡ̶awadi anoyowie Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi. Odinotaɡ̶aneɡ̶etege ica nimaweneɡ̶egi me yajigo Jesus midiwa lacilodi judeutedi. #Judas, aneledi oyatigi me Iscariotes, ida aneetege niɡ̶ijo dooze anodiotibece Jesus. Satanás ja dakatiwece laaleɡ̶ena Judas.u"cNiɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijaaɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, joɡ̶odoletibige nimaweneɡ̶egi moyeloadi Jesus. Pida aɡ̶oyakadi, leeɡ̶odi odoitiogi niɡ̶idi noiigi. !  Lacilodi judeutedi odinilakidetege Judas me ikee Jesus (Mateus 26.1-5, 14-16; Marcos 14.1-2, 10-11; João 11.45-53) Naɡ̶a nipegi ica nalokegi anodita “Lalokegi paon ane diɡ̶ica labookojegi”, aneledi oyatigi me “Páscoa”.* M&Odaa niɡ̶ina naɡ̶a yeloɡ̶otibige, iditawece niɡ̶idi noiigi igotibeci midoataɡ̶a Jesus minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi mowajipatalo lotaɡ̶a. zm%Inoatawece nokododi Jesus niiɡ̶axitediniwace niɡ̶ijo noiigi minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi. Odaa niɡ̶ina menoale ja noditedicogi nigotaɡ̶a, idiaaɡ̶itedice maditaɡ̶a aca wetikawaana anodita, “Lojotaɡ̶adi Oliveira”."=$Odaa leeditibige midioka limedi madinoweti, codaa midioka limedi motaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji, amaleeɡ̶aɡ̶a akatitiwaji metiɡ̶adiwokoni nawikodico anenagi, codaa amaleeɡ̶aɡ̶a akatitiwaji manooticogi yodoe, Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi.” A{#Igaataɡ̶a niɡ̶ica noko enagi, odaa dibatiogi eliodi oko digoina iiɡ̶o, niɡ̶ina analee doɡ̶oditibige, macataɡ̶a naɡ̶ana enoona me dibata eijeeɡ̶agi me daɡ̶a eetibige.jM" Leeditibige midioka limedi me idinowetaɡ̶atege niɡ̶ica anenagi Akamaɡ̶akaamitiwaji adinoweti jiniɡ̶idioka limedi moleetibige maloo, daɡ̶a ɡ̶ademakitibece, codaa jinaɡ̶aɡ̶owikomataatelogo niɡ̶inoa aneni digoina iiɡ̶o. Ina daɡ̶adoiita adaɡ̶akaami libakajetegi maleedaɡ̶a enitigi deɡ̶eno niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji.}s!Ditibigimedi, iiɡ̶o, baɡ̶a ixomaɡ̶atedice, pida yotaɡ̶a baadaɡ̶a ixomaɡ̶atedice, idioka limedi midiwa. H  Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi, niɡ̶ina oko aninaa me newiɡ̶a niɡ̶ica nigicotalo niɡ̶icoa nokododi nige limedi nawikodico, aɡ̶inatawece nigo nigicota niɡ̶ida niciagi anejita.+OJiɡ̶idaaɡ̶ee nigicota manati niɡ̶ida niciagi, minoa nawikodico, odaa joɡ̶owooɡ̶otitiwaji naɡ̶a nipegi Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko. Niɡ̶ina manatitiwaji niɡ̶inoa laamotiidi maleekoka daxoditedice, odaa joɡ̶owooɡ̶oti jiɡ̶icota limedi me daamotiide.\1 Jesus yatemati ica natematigo anida ane ɡ̶odiiɡ̶axitece ane yalaɡ̶ata niale fiigoigo (Mateus 24.32-35; Marcos 13.28-31) Odaa Jesus ja yatemati niɡ̶ida natematigo anida ane ɡ̶odiiɡ̶axitece, mee, “Digawini niale fiigoigo inaaɡ̶inoa eletidi nialeli.@yNige limedi niɡ̶inoa ninyacoli, odaa jaɡ̶abo ɡ̶adaaleɡ̶ena maliitigi, leeɡ̶odi aɡ̶alee leegi odaa Aneotedoɡ̶oji ja ɡ̶adoɡ̶aatedicogi niɡ̶inoa ɡ̶adawikodico.” 3Odaa niɡ̶ina oko jeɡ̶etidadi, Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, me idinikatini jiniotinece lolaadi, meliodi yoniciwaɡ̶a.GCodaa niɡ̶ina oko noɡ̶omiwaditiniwace leeɡ̶odi daɡ̶axa me doitibigiwaji, niɡ̶ina moyowo niɡ̶ida niciagi nigicote. Leeɡ̶odi inoatawece ane loniciweɡ̶eco ditibigimedi digikee.kO Lanokegi Ǥoneleegiwa ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi (Mateus 24.29-31; Marcos 13.24-27) Joaniɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶ica niciagi, naɡ̶ani aligeɡ̶e, epenai, codaa me yotetitedi, oikeetiogi niɡ̶ina oko naɡ̶a nipegi liniogo iiɡ̶o. Odaa digoina iiɡ̶o, inatawece noiigi aɡ̶aleeɡ̶ica doɡ̶onibeotibigege anele, codaa eliodi me doitibigiwaji, leeɡ̶odi layaageɡ̶egi akiidi-eliodi, nebekadi.Odaa niɡ̶ica laxakawepodi eliodi anonigodi niɡ̶idi noiigi oyatitiogi lodaajoli-ocaɡ̶atedi, codaa idi eledi oyadeegi micataɡ̶a me niwilogojegipi minoataɡ̶a eletidi iiɡ̶otedi. Odaa idi eledi noiigi oyaaɡ̶adi nigotaɡ̶a Jerusalém, odaa ida loniciwaɡ̶atema moiiɡ̶e nigotaɡ̶a nigepaa liniogo niɡ̶icoa nokododi Aneotedoɡ̶oji ane nibikota me ika mowo niɡ̶ida niciagi. ?wNiɡ̶ina iwaalepodi ipilaɡ̶aɡ̶a, inaaɡ̶ina niɡ̶ina baɡ̶alee oilipeɡ̶e lionigipi, niɡ̶idi eliodi me nawikodeeɡ̶a niɡ̶icoa nokododi, leeɡ̶odi enagi owidi nawikodico digoina iiɡ̶o, codaa Aneotedoɡ̶oji iloikatidi niɡ̶ina noiigi leeɡ̶odi yelatetema me daɡ̶axa mowidi libeyaceɡ̶eco.LLeeɡ̶odi niɡ̶icoa nokododi ja limedi Aneotedoɡ̶oji me iloikatidi niɡ̶idi noiigi, codaa icota midiokidi minoa ninyaco ijoatawece niɡ̶ijoa aniwoteloco Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi.Odaa anidiaaɡ̶i nipodigi Judéia ele me deletibigimoace midiwataɡ̶a wetiadi. Codaa niɡ̶ina anidiaaɡ̶itice nigotaɡ̶a leeditibige me yediiɡ̶atibigiwaji me noditicoaci. Odaa niɡ̶ina anidiaaɡ̶itice nipodigi aɡ̶alee yakadi me dakatiwece nigotaɡ̶a.s_ Jesus yalaɡ̶ate ica me daa nigotaɡ̶a Jerusalém (Mateus 24.15-21; Marcos 13.14-19) Niganatitiwaji nigotaɡ̶a Jerusalém, monawiile owidi iodaɡ̶awadi ɡ̶adidelaɡ̶awadi, odaa joɡ̶owooɡ̶otitiwaji niɡ̶icotalo nokododi ane nibikota Aneotedoɡ̶oji me yaaɡ̶adi nigotaɡ̶a. Odaa natigide aatege niɡ̶inoa ane dakaketedaɡ̶adomi, amaleeɡ̶aɡ̶a idioka limedi me ɡ̶adewiki miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. ] 3Pida niɡ̶ida makaamitiwaji aɡ̶ica ananiatitema otaɡ̶aɡ̶idatece ɡ̶adamodi.? yOdaa inatawece oko aɡ̶etiɡ̶ademaani Ee leeɡ̶odi.B }Pida etiɡ̶adajicita metiɡ̶adiwilo niɡ̶ina ɡ̶adiododipi, ɡ̶anioxoadipi, ɡ̶aditacepodi, inaa ɡ̶adokaaɡ̶etedipi. Codaa ganigepidiɡ̶ica anoyeloadi niɡ̶ina akaamitiwaji.r ]Leeɡ̶odi emeɡ̶ee jajigotaɡ̶awa ɡ̶adixakedi, odaa jaxawataɡ̶adici ane alitigi ɡ̶agegi magiti ɡ̶adaxakawepodi, odaa iditawece aɡ̶oyakadi modinigaanyetaɡ̶adici, codaa aɡ̶oyakadi moditaɡ̶awa me deɡ̶enitece anewi.wAtiteteloco ɡ̶adowoogo, jiniɡ̶iigi amanagawini aaɡ̶aɡ̶owikomataatiwaji maleedaɡ̶a icota lakata motaɡ̶ani.;q Joaniɡ̶idaa nigakatitiwaji menitici miditaɡ̶a./ Pida maleedaɡ̶a icotece inoatawece niɡ̶inoa anejitedaɡ̶awa, icota modibataɡ̶awatiwaji, owo mawikodee. Odaa etiɡ̶adajicitiogitiwaji niɡ̶inoa lacilodi liiakanaɡ̶axiidi judeutedi, odaa jeɡ̶etiɡ̶adixomitiwece niwiloɡ̶onaɡ̶axi. Leeɡ̶odi Iboonaɡ̶adi etiɡ̶adadeegitatiwaji lodoe inionaɡ̶a-eloodoli, inaaɡ̶inoa eletidi lacilodi metiɡ̶adiwini, odaa joɡ̶owo anodigotaɡ̶awa.$A Niɡ̶inoa eletidi nipodaɡ̶a jibodicaɡ̶ata datalale iiɡ̶o ane yoniciwadi, oko nigodi nigigi, codaa me neelotika ane yediiɡ̶a me waxodita eledi oko. Aneotedoɡ̶oji eote ane ikee digoida ditibigimedi ane ikee me deliɡ̶ide, odaa eote niɡ̶ina oko meliodi me doitibigiwaji. % Odaa Jesus jeɡ̶ee, “Icota midi noiigi dinigoditege eledi noiigi, codaa nimaweneɡ̶eco iiɡ̶o dakapetege nimaweneɡ̶eco eledi iiɡ̶o.q[ Codaa jinaɡ̶adoii nigajipaata moyalaɡ̶ata nideleɡ̶eco digawiniteloco noiigi, codaa me niɡ̶ina dinoiigiwepodi nidelaɡ̶a. Igaataɡ̶a jiɡ̶inaa odoejedi me jinataɡ̶a, pida anaɡ̶a nipegi liniogo niɡ̶inoa nokododi.” -S Niɡ̶ina anodiotece Jesus nigidiaaɡ̶idi nawikodeeɡ̶a, codaa moiatetibeci (Mateus 24.3-14; Marcos 13.3-13) Odaa Jesus mee, “Adinowetitiwaji! Adiɡ̶ica ane ɡ̶adinaaleni, leeɡ̶odi eliodi oko odinanatibigiji, modi, ‘Ee liiɡ̶exegi Aneotedoɡ̶oji’, oɡ̶oa, domigodi, ‘Jiɡ̶icota noko Ǥoniotagodi.’ Pida jiniɡ̶iwitecetiwaji.ROdaa joɡ̶oige Jesus, moditalo, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi, igaatigi ica nige jinataɡ̶a ida niciagi? Amiida ica Aneotedoɡ̶oji loenatagi me nikeetedoɡ̶owa ica nige limedi ida niciagi anenita?” 3_“Icota noko niɡ̶ini diimigi libinienigi ananatitiwaji icota moyaaɡ̶adi. Odaa aɡ̶aca nenyaɡ̶atini otaɡ̶anitece wetiɡ̶a ane waxoditeloco eledi wetiɡ̶a.” hI Jesus yalaɡ̶ate micota moyojiketini Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi (Mateus 24.1-2; Marcos 13.1-2) Niɡ̶ijo anodiotibece notaɡ̶anaɡ̶ateloco oyalaɡ̶ata Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, oyakadi ica me daɡ̶axa me libinienigi, icoa niwetiadi libinienaɡ̶a, codaa owidi niɡ̶icoa eletidi elomaɡ̶ajetecidi libinienaɡ̶a niɡ̶ini diimigi anoibootalo Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ica noiigi. Odaa Jesus jeɡ̶ee,t~aLeeɡ̶odi niɡ̶ijo eledi oko oyajigo niɡ̶inoa ane iiɡ̶otedice ninyeelo. Pida naɡ̶ani wajekalo digo anee me daɡ̶axa me madewete, pida yajigotalo Aneotedoɡ̶oji ijoatawece niɡ̶ijoa ane domaɡ̶a yopotibige me yewiɡ̶a.” $}AOdaa Jesus jeɡ̶ee, “Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. Naɡ̶ani wajekalo madewete yajigotalo Aneotedoɡ̶oji caticedi anoyajigo niɡ̶ijo eledi oko. | Odaa aaɡ̶aɡ̶a nadi naɡ̶ajo wajekalo madewete maɡ̶aɡ̶a yokoletinigi madi iwokodaɡ̶axi iniwataale beexotedawaanaɡ̶a.P{  Aca wajekalo madewete ane yajigotalo Aneotedoɡ̶oji iniodataale beexotedawaanaɡ̶a (Marcos 12.41-44) Jesus iwitediogi ica oko minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi. Odaa naditediogi niɡ̶ijoa liicotedi noɡ̶oyokoletinigi ninyeelo naɡ̶ajo niwokodaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji.az;/Pida oninaaletiniwace wajekalodi, odaa joɡ̶odoliceta anigidi lowoodaɡ̶agi anele, codaa lemaanigi me dinikeenaɡ̶aneɡ̶e moyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji. Pida Aneotedoɡ̶oji icota meliodi me iloikatidi.” Oy.“Anidakitiogi niɡ̶ina anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. Lemaanigi niɡ̶ina mewaligitibigiwaji, modinixotinigilo nijayogoli niɡ̶ina oko ɡ̶oneɡ̶egi. Eleditace lemaanigi niɡ̶ina oko modeemitetibige monice miditaɡ̶a ane latecaɡ̶aditibece oko. Codaa lemaanigi monicoteloco nibaanco niɡ̶ina oko ɡ̶oneɡ̶egi midiwataɡ̶a niiakanaɡ̶axiidi, codaa niɡ̶ina migotibeci nalooɡ̶o, odoletibige limedi niɡ̶ina anele.x#- Jesus yalaɡ̶ate niɡ̶ijo anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés (Mateus 23.1-36; Marcos 12.38-40) Niɡ̶ijo noiigi owajipatalo Jesus, neɡ̶eetediogi niɡ̶ijo anodiotibece,w,Davi nigeetalo me Niotagodi, odaa igaamee ina me yakadi ica ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji mida aneetege licoɡ̶egi Davi?” v +7ug*(42-43) Igaataɡ̶a ijaaɡ̶ijo Davi mee miditaɡ̶a liwai Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi anodita Enaco, mee me iditeloco, ‘Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji meeteta Iniotagodi, “Anicootini iwai ibaaɡ̶adi me jiiɡ̶enatakanaɡ̶a, nigepaaɡ̶icota me jiɡ̶eke ɡ̶aneloɡ̶ododipi.” ’Vt%) Jesus digikatedigi Niɡ̶ijoa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odewikatidi (Mateus 22.41-46; Marcos 12.35-37) Jesus digika, meetediogi, “Ica Aneotedoɡ̶oji ane niwakatee me yewikatidi oko, igame leeɡ̶odi ina oko modi mida aneetege licoɡ̶egi Davi?s(Owo niɡ̶ida ligegi leeɡ̶odi niɡ̶ijoa saduceutedi aɡ̶aleeɡ̶abo laaleɡ̶ena mowote eletidi ligikaneɡ̶eco midoataɡ̶a Jesus. r1'Niɡ̶idiaaɡ̶idi icoa anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés moditalo Jesus, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi, ica mele motaɡ̶ani!”_q7&Odaa leeɡ̶odi niɡ̶idiwa notaɡ̶a, ja jowooɡ̶otaɡ̶a me daɡ̶a Noenoɡ̶oditeda émaɡ̶aɡ̶a, pida Noenoɡ̶odi niɡ̶ina oko anidi me newiɡ̶a. Leeɡ̶odi lodoe Aneotedoɡ̶oji iditawece newiɡ̶a.” 8pi%Codaa ijaaɡ̶ijo Moisés ikee niɡ̶ijoa émaɡ̶aɡ̶a me newiɡ̶atace. Niɡ̶ijo naɡ̶a iditini me yalaɡ̶ata naɡ̶ajo nialawaana ane ídi, pida ayabidi. Iditini yalaɡ̶atalo Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji niɡ̶iniaa, ‘Noenoɡ̶odi Abraão, Noenoɡ̶odi Isaque, codaa me Noenoɡ̶odi Jacó.’o%$Pida ja liciaco aanjotedi, aɡ̶alee yakadi daɡ̶a nigo. Ja lionaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi jeɡ̶epaaɡ̶eote naɡ̶a newiɡ̶atace.n#Pida niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji aneote me yewiɡ̶atace leeɡ̶odi me iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji, nige newiɡ̶atace, aɡ̶alee nadonaɡ̶a.:mm"Jesus naɡ̶a igidi, meetediogi, “Niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o nadonaɡ̶a, odaa jiɡ̶inoa lionaɡ̶a, odaa jaɡ̶aɡ̶a nadonaɡ̶a niɡ̶inoa lionaɡ̶a.9lk!Odaa niɡ̶ica noko nige newiɡ̶atace émaɡ̶aɡ̶a, amigepidiɡ̶ica niɡ̶ijo seete dinioxomigi baɡ̶a lodawa ajo iwaalo? Igaataɡ̶a ijotawece nodawa ajokajo iwaalo.” @k{ Niɡ̶idiaaɡ̶idi naɡ̶ajo iwaalo jaɡ̶aɡ̶a yeleo. jNiɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ijo aaɡ̶aɡ̶a liiɡ̶ejetewa jaɡ̶aɡ̶a lodawa ajaaɡ̶ajo naɡ̶ajo wajekalo. Pida eledi yeleo. Odaa joaniɡ̶idaaɡ̶ee ijotawece niɡ̶ijo seete dinioxomigi nodawa ajokajo iwaalo, codaa ijotawece nigo maleediɡ̶ica lionigi. R~~}|{zayxvuu tsrrpontmmxldkNjii3hfnfbedd0cc```t_ ^]\[HZZ@YtX~WVVdUTTBSQQQPPO*MMLMKcJIHH~GGFaEED C@BB@l@ ?>}>*=Z=<;F:98g7655<4322.1100>//,.."--4,H*))K(_'&-%$I#"@! UsY&;T;Y` Y e ] 6 ?A"[Z Joaniɡ̶idaa niciagi digoida nigotakawaana Caná, midi nipodigi Galiléia, neɡ̶eote Jesus odoejegi ɡ̶odoxiceɡ̶edi. Ikee nimaweneɡ̶egi ane icoɡ̶otigi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Odaa niɡ̶ijo anodiotibece jeɡ̶epaanaɡ̶a oyiwaɡ̶adi. H  Meeta, “Niɡ̶ida moko ɡ̶odakatigi modoejegi me jacipaɡ̶ata niɡ̶ina viinyo ane daɡ̶axa mele. Igaanaɡ̶a eliodi me nacipaɡ̶a niɡ̶ina ɡ̶ododenigipi, odaa jaɡ̶aɡ̶a jajicaɡ̶a niɡ̶ina viinyo ane deɡ̶ewi ina mele. Pida akamaɡ̶akaami ja moteteni niɡ̶ida viinyo anele, odaa natigide ekajici.” eC Odaa niɡ̶ijo ninyoɡ̶odi ja viinyo. Igaanaɡ̶a ici niɡ̶ijo ane dowediteloco nalokegi, ayowooɡ̶odi niɡ̶ica ane icoɡ̶otigi niɡ̶ida viinyo. Pida ijokijoa niɡ̶ijoa niotaka anonoɡ̶a niɡ̶ijo ninyoɡ̶odi boɡ̶oyowooɡ̶odi ane icoɡ̶otigi niɡ̶ijo viinyo. Odaa niɡ̶ijo ane dowediteloco nalokegi jeɡ̶enidita niɡ̶ijo ane wado.!Odaa ja iiɡ̶etace Jesus, meetediogi, “Natigide okateciɡ̶ica anoɡ̶aa, adeegita ane dowediteloco nalokegi”. Odaa joɡ̶oyadeegita.CNiɡ̶idiaaɡ̶idi meetediogi Jesus niɡ̶ijoa niotaka, “Anoleenaɡ̶ati ninyoɡ̶odi niɡ̶idoa bootitedi”. Odaa joɡ̶onoleenaɡ̶adi neɡ̶epaa niolakatedi niɡ̶idiwa bootitedi. /Onidiwa icoa seete bootitedi nelecoli, idoatawece oyatita wetiɡ̶a lamoɡ̶o moyoe. Onadatecibeci yalitedini onaniteci taalia liitilo ninyoɡ̶odi. Niɡ̶idi noiigi oibake niɡ̶ida ninyoɡ̶odi niɡ̶idoa bootitedi me diniwilegi lodoe Aneotedoɡ̶oji, mina epaa lakatigi. }Odaa naɡ̶ajo eliodo Jesus jeɡ̶eetiogi niɡ̶ijoa niotaka, “Nigica ane i-iiɡ̶etedaɡ̶awatiwaji, odaaɡ̶awii”.u cOdaa meeteta Jesus, “Eiodo. Aleeditibige madiiɡ̶eni. Leeɡ̶odi aniɡ̶icota limedi me jikee ane Ee”.  Igaanaɡ̶a dinelio viinyo, odaa jiɡ̶igo naɡ̶ajo eliodo Jesus miniwataɡ̶a, meetalo, “Aɡ̶e-eeɡ̶ica viinyo, ja ma”. f EOdaa Jesus ijaaɡ̶ijo anodiotibece eledi onodetiogi me igotibeci miditaɡ̶a nadoneɡ̶egi.# A Jesus onode migo ica nadoneɡ̶egi Naɡ̶a ixomaɡ̶atedijo itoataale nokododi meniditediogi niɡ̶ijo anodiotibece, jiɡ̶ijo ica nadoneɡ̶egi manitaɡ̶a nigotakawaana Caná, midi nipodigi Galiléia. Naɡ̶ajo eliodo Jesus eledi idiaaɡ̶i miditaɡ̶a niɡ̶idi nalokegi. 3Eledi meeteta Jesus, “Ewi mejitaɡ̶awatiwaji, icota manati me domoke ditibigimedi, odaa anatitiwaji niaanjotedi Aneotedoɡ̶oji igotibeci ditibigimedi, naɡ̶a dinikatiniwace meetaɡ̶a ane Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi”. p [2Odaa Jesus meeteta, “Mige adadiwaɡ̶ati leeɡ̶odi mejitaɡ̶awa me jinaditaɡ̶awa libatadi naɡ̶ajo niale? Pida niɡ̶ida makaami icota manati eletidi yoenataka ane daɡ̶axa me libinienaɡ̶a yayoketice niɡ̶ida ananati”.  ;1Natanael meetalo Jesus, “Iniotagodi, niɡ̶ida makaami, akaami Lionigi Aneotedoɡ̶oji, jaɡ̶akamaɡ̶akaami ninionigi-eliodi ɡ̶odoiigi Israel”.k Q0Natanael ja ige Jesus, meetalo, “Amiica ica madowooɡ̶oti?” Jesus naɡ̶a igidi, meeteta, “Aniɡ̶icatibige Filipe deɡ̶eniditaɡ̶awa, jinaditaɡ̶awa midiaaɡ̶oni anicooti libatadi naɡ̶ada niale ‘fiigoigo’”.V '/Naɡ̶a naditetege Jesus Natanael menagi miniwataɡ̶a, odaa mee, “Digawiniticogitiwaji digoida. Niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa yeloɡ̶o melatibige Israel, codaa niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa ainaale eledi oko”. '.Odaa mee Natanael, “Aniɡ̶ica jinadi oko anele anelatibige nigotaɡ̶a Nazaré”. Odaa Filipe ja niniɡ̶odi, meeta, “Anagi, awini”.  ;-Filipe ja doletibige Natanael, igaanaɡ̶a yakadi, odaa meeta, “Jakataɡ̶a iniwa ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Jesus, niɡ̶ijoa lionigi José, niɡ̶elademigitigi nigotaɡ̶a Nazaré. Moisés akaa idí niɡ̶ica anodaaɡ̶eeteda maditaɡ̶a lotaɡ̶anaɡ̶axi liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji, codaa me niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji oidi anodaaɡ̶eeteda miniwa.”R ,Filipe elatibige nigotaɡ̶a Betsaida, ane liɡ̶eladi André ijaa Pedro.^ 7+ Jesus eniditeta Filipe ijaa Natanael modiotibece Neɡ̶eledi noko, Jesus ja lowoogo migo eledi nipodigi ane liboonaɡ̶adi Galiléia. Odaa ja dakapetetege Filipe, odaa jeɡ̶eete, “Anagi, aniwitibici!”~ %*Odaa André ja yadeegi Simão miniwataɡ̶a Jesus. Naɡ̶a iwiteta Jesus, meete, “Niɡ̶ida makaami akaami Simão, akaami lionigi João. Odaa natigide ja ɡ̶aboonaɡ̶adi Cefas”. (“Cefas” idaaɡ̶ida me “Pedro”, niɡ̶ina anejinaɡ̶ata “wetiɡ̶a”.) c} A)Aɡ̶ica ane yopaɡ̶adi André jiɡ̶igo doletibige Simão niɡ̶ijo nioxoa. Naɡ̶a yakadi, odaa jeɡ̶eeta, “Ja jakataɡ̶a Niɡ̶ijoa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odewikatidi, ane liboonaɡ̶adi Cristo.” |  (Onijoteci niɡ̶ijoa itoataale ane wajipatalo lotaɡ̶a João, ane igaalatece Jesus, liboonaɡ̶adi André, nioxoa Simão Pedro.f{ G'Jesus meetediogi, “Anagitiwaji, awini ane yotokaɡ̶adi”. Odaa jiɡ̶igotibeci, joɡ̶onadi ane lotokaɡ̶adi Jesus. Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i miniwataɡ̶a niɡ̶ijo noko. Naɡ̶a doletibige me deez lakata me nigoitijo. z %&Naɡ̶a nilokotetege Jesus, odaa ja naditetege moigaalatece. Odaa ja nigetediniwace, meetediogi, “Amiina ica anoleetibigetiwaji?” Odaa joɡ̶oigidi moditalo, “Rabi, igamei ica ɡ̶adiɡ̶eladi?” (“Rabi” niɡ̶ina anejinaɡ̶a “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi”.)Xy +%Noɡ̶owajipata niɡ̶ijo itoataale anodiotibeci, odaa joɡ̶oigaalatece Jesus.4x c$Niɡ̶ica naɡ̶a naditece Jesus me ixomaɡ̶atedijo, odaa jeɡ̶eetiogi João, “Digawinitiwaji. Niɡ̶ijoa digoida, niɡ̶ijoa Waxacoco ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji”.xw k# Odoejedi anodiotibece Jesus Neɡ̶eledi noko, idiaaɡ̶itace João icaaɡ̶icoa itoataale anodiotibeci.bv ?"Ewi me jinadi niɡ̶ida niciagi, odaa ewi niɡ̶ijaaɡ̶ijoa Lionigi Aneotedoɡ̶oji”. u  !t % (32-33) João eɡ̶idaa diitigi me yalaɡ̶atalo Cristo, mee, “Ee ajowooɡ̶odi niɡ̶ica anijoa. Pida Aneotedoɡ̶oji, ane idiiɡ̶e me jinilegetiniwace oko, jatita ninyoɡ̶odi, neloɡ̶otediwa, meetediwa, ‘Icota manati Liwigo Aneotedoɡ̶oji me dinikateloco lacilo ɡ̶oneleegiwa. Odaa niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa jiɡ̶idaaɡ̶idoa ane ixotediwece oko Aneotedoɡ̶oji Liwigo me yajigota loniciwaɡ̶a’. Ee jinadi Liwigo Aneotedoɡ̶oji me dinikatelogo Jesus icoɡ̶otibigimece ditibigimedi macataɡ̶a yotibi.)s MEmeɡ̶eeta aɡ̶epece jowooɡ̶odi aniniwa. Pida janagi inilegetiniwace oko jatitiogi ninyoɡ̶odi, jaotibige loiigi Israel moyakadi moyowooɡ̶odi anijoa”. `r ;Jiɡ̶ijo me idalaɡ̶atalo, niɡ̶ijo meji, ‘Nige leecawaanigi me jano, odaa jaɡ̶aɡ̶enagi ɡ̶oneleegiwa ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi, aiciagi, leeɡ̶odi akaaɡ̶iniwa maleediɡ̶icatibige me janitini’."q ? Waxacoco ane niwakatee Aneotedoɡ̶oji Neɡ̶eledi noko João ja naditege Jesus migo midataɡ̶a. Odaa João jeɡ̶ee, “Digawinitege! Niɡ̶inoa joaniɡ̶inaaɡ̶inoa Waxacoco ane niwakateetedigi Aneotedoɡ̶oji, ane noɡ̶a libeyaceɡ̶eco inatawece oko digoina iiɡ̶o.8p kNiɡ̶ica noko monigetice João idei digoida manitaɡ̶a aca nigotakawaana ane liboonaɡ̶adi Betânia, ane ideitice daato akiidi Jordão, aneite João me nilegetiniwace oko. 8o kNige leecawaanigi me jano, odaa jaɡ̶aɡ̶enagi ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi, aiciagi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a jakadi daɡ̶a ee liotagi me jowilece leejetedi liwelatedi”.+n QNaɡ̶a igidi João, meetiogi, “Ee baɡ̶a jilegenaɡ̶ata ninyoɡ̶odi. Pida digoina ɡ̶adiwigotigitiwaji ini ɡ̶oneleegiwa ane diɡ̶ica mowooɡ̶otitiwaji..m WModita, “Meni daɡ̶akaami Cristo, niɡ̶icoa liiɡ̶exegi Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odewikatidi, codaa oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a akaami Elias, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a akaami niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji, ane yalaɡ̶ata Moisés. Enice, igaamee manilegenitiniwace oko?”Kl Niɡ̶idi ane igotibeci liiɡ̶exedi fariseutedi joɡ̶oige João,Zk /Igaanaɡ̶a niniɡ̶oditiogi João, eetece niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Isaías, niɡ̶ijo liotagi Aneotedoɡ̶oji ane yeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji. Odaa jeɡ̶ee, “Ee niɡ̶ina ane datematika midi nipodigi ane yadilo, ane diɡ̶ica niɡ̶eladimigipi, anee, ‘Niɡ̶ina boɡ̶oenitiwaji naigi ane igotetece Ǥoniotagodi’”. 'j IOdaa joɡ̶oigetace, modita, “Enice igame eni makaami? Jopooɡ̶atibige me jowooɡ̶otaɡ̶a anakaami me ininiɡ̶otaɡ̶a niɡ̶ijo anetiɡ̶odiiɡ̶e”. 9i mOdaa joɡ̶oigetace, modita, “Enice, amakaami? Akaami Elias?” Naɡ̶a niniɡ̶odi meetiogi, “Aneɡ̶emeɡ̶ee”. Noɡ̶oigetace, modita, “Anaɡ̶akamaɡ̶akaami ica ane yeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji, ane yalaɡ̶ata Moisés?” Odaa ja niniɡ̶odi meetiogi, “Aneɡ̶emeɡ̶ee”.#h AJoão iɡ̶enaɡ̶a me dineloɡ̶odi, adiwitaka, neɡ̶eetiogi, “Aneɡ̶emeɡ̶ee Cristo, Niɡ̶ijoa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odewikatidi”.mg U Latematigo João Batista Joaniɡ̶idaaɡ̶ee João eetece anodaaɡ̶eeteda Jesus, niɡ̶ica naɡ̶a oniiɡ̶e icoa lacilodi judeutedi midataɡ̶a João niɡ̶ijoa sacerdotitedi ijaaɡ̶ijoa leviitatedi. Niiɡ̶exedi oicoɡ̶oticogi manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Jerusalém. Niɡ̶ijo noɡ̶otota João, odaa joɡ̶oige modita, “Amakaami ida makaami?”=f uAɡ̶ica ini oko baanaɡ̶a nadi Aneotedoɡ̶oji. Pida oniniwatece Lionigi anidioka limedi me ipegitetege Eliodi, baaniɡ̶iniaa nikeetedoɡ̶owa anodaaɡ̶eeteda Aneotedoɡ̶oji. he KMoisés najigotedoɡ̶owa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji, pida Jesus Cristo baɡ̶a nikeetedoɡ̶owa me ɡ̶odemaa Aneotedoɡ̶oji, codaa eleditace nikeetedoɡ̶owa anewi niɡ̶ica anodaaɡ̶eeteda Aneotedoɡ̶oji.d Idioka limedi mokotawece jibaɡ̶atege ane icoɡ̶otibigimece miniwataɡ̶a ane daɡ̶axa mele, leeɡ̶odi daɡ̶axa meletedoɡ̶odomi. c  João Batista ijo me yalaɡ̶atalo, mee, “Joaniɡ̶iniaaɡ̶iniwa anejitece niɡ̶ijo meji, ‘Odaa nigidiaaɡ̶idi nige leecawaanigi me jano, enagi ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi, aiciagi, leeɡ̶odi akaaɡ̶iniwa jotigide maleedaɡ̶a janitini’”. Xb +Niɡ̶ijoa anewi me Notaɡ̶a dinanatedigi me ɡ̶oneleegiwa, odaa ja inaaɡ̶ite mokotaɡ̶a. Idioka limedi meletedoɡ̶odomi, codaa me nikeetedoɡ̶owa inoatawece anewi niɡ̶inoa ane ikee anodaaɡ̶eeteda Aneotedoɡ̶oji. Jinataɡ̶a mida loniciwaɡ̶a, leeɡ̶odi mokiniwatece me Lionigi niɡ̶ijoa Eliodi ane ideite ditibigimedi. ha K Aleeɡ̶odi ane licoɡ̶egi eliododipi, codaa aleeɡ̶odi eliododipi moyemaa lionigipi, eleditace aleeɡ̶odi lowooko ɡ̶oneleegiwadi, pida ida aneetetege leeɡ̶odi miniaaɡ̶iniwa Aneotedoɡ̶oji eote me gela lewiɡ̶a. `  Pida ijotawece niɡ̶ijo anodibatege Niɡ̶ijoa ane lokokena, anonakato, Aneotedoɡ̶oji baɡ̶a yajigote naɡ̶atetigi me lionigipi.Y_ - Enagi miditaɡ̶a niɡ̶idi epaa nipodigi, pida niɡ̶idi loiigi aɡ̶odibatege.^ + Odaa jiɡ̶inaaɡ̶itedice digoina iiɡ̶o. Codaa jeɡ̶epaa eote niɡ̶ina iiɡ̶o, pida niɡ̶ina okotigi digoina iiɡ̶o aɡ̶oyowooɡ̶odi.k] Q Niɡ̶ijoa anepeɡ̶ewi me lokokena, ane nalotedeloco inatawece oko, jeɡ̶enagi digoina iiɡ̶o. W\ )Pida João aniɡ̶ijaa lokokena, pida enagi me yalaɡ̶ata naɡ̶aca lokokena.4[ cAneotedoɡ̶oji iiɡ̶e João me yalaɡ̶ata anodaaɡ̶ee naɡ̶aca lokokena, eotibige minatawece oko oyakadi moyiwaɡ̶adi naɡ̶aca lokokena, leeɡ̶odi lotaɡ̶a João.lZ SNiɡ̶ijo eledi João anodita João Batista. Niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa liiɡ̶exegi Aneotedoɡ̶oji.dY CNaɡ̶ani lokokena ídi miditaɡ̶a nexocaɡ̶a. Codaa nexocaɡ̶a ayakadi daɡ̶a ipeedi. X 7Okanicodaaɡ̶ica ane yewiɡ̶a, yewiɡ̶a leeɡ̶odi Iniaaɡ̶iniwa. Niɡ̶ina meote lewiɡ̶a oko, liciagi naɡ̶ana lokokena ane ikeeta oko anewi.uW eAneotedoɡ̶oji iiɡ̶e meote inoatawece niɡ̶inoa ane jinataɡ̶a. Aɡ̶ica idi ane daɡ̶a loenatagiteda.oV YAkaaɡ̶iniwa miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji maleediɡ̶icoateda inoatawece niɡ̶inoa ane jinataɡ̶a.MU Notaɡ̶anaɡ̶axi Ane Idí João Jesus oyatedigi me Lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Niɡ̶ijoa anoyatedigi me Notaɡ̶a akaaɡ̶iniwa aniɡ̶icatibige daɡ̶a igo inoatawece niɡ̶inoa ane jinataɡ̶a. Odaa iniwa Niɡ̶ijoa anoditalo me Notaɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, codaa iniaaɡ̶iniwa Aneotedoɡ̶oji.8Ti5Odaa idioka limedi me ideiticoace minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, modigaanaɡ̶atibigimece, codaa modiniotagodetalo Aneotedoɡ̶oji. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. (Amém). S4Niɡ̶ijo anodiotibece odoɡ̶etetibigimece, odaa joɡ̶opitacicogi manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Jerusalém, eliodi me ninitibigiwaji.tRa3Eɡ̶idaaɡ̶ee me ibinietediogi, Jesus jaɡ̶anojicetedice, odaa joɡ̶oyadeegitedibigimece ditibigimedi.3Q_2 Jesus opitedibigimece ditibigimedi (Marcos 16.19-20; Atos 1.9-11) Odaa Jesus ja yadeegitedicogi wetice nigotaɡ̶a neɡ̶epaa manitaɡ̶a nigotakawaana Betânia. Naɡ̶a nawacetedibige libaaɡ̶atedi, odaa ja ibinietediogi.P1Odaa digawini! Emeɡ̶ee iniwakateetibigaɡ̶ajitiwaji niɡ̶ijo Eiodi aneeteta. Pida ecoɡ̶otace inaaɡ̶oni nigotaɡ̶a Jerusalém, nigepaaɡ̶abaategetiwaji Liwigo Aneotedoɡ̶oji ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi ane yajigotaɡ̶awa ɡ̶adoniciwaɡ̶a.” eOC0Akaami nakataɡ̶anadi niɡ̶ijo ane ininyaagi, odaa eloɡ̶otitedibece niɡ̶ijoa ananati!\N1/Eledi diniditeloco niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi moyeloɡ̶oditiogi niɡ̶ina oko me leeditibige modinilaatece libeyaceɡ̶eco, odaa joɡ̶odopitalo Aneotedoɡ̶oji me iwilegi laaleɡ̶enali. Niɡ̶idi liiɡ̶exedi oyeloɡ̶odi niɡ̶inoa nibodicetedi odatika liboonaɡ̶adi Cristo, minataɡ̶a inatawece noiigi, oyajela nigotaɡ̶a Jerusalém.M.Odaa jeɡ̶eetediogi, “Niɡ̶ida diniditeloco Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, Niɡ̶ijoa ane niwakatee Aneotedoɡ̶oji me yewikatidi oko, ane Cristo, leeditibige me dawikode, codaa me yeleo, odaa yewiɡ̶atace nige ixomaɡ̶atedice itoatadiɡ̶ida nokododi.gLG-Odaa ja yajigotediogi lixakedi moyowooɡ̶odi ane diitigi lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji.K,Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus meetediogi, “Maleeɡ̶inaaɡ̶ejotice makaamitaɡ̶atiwaji neɡ̶ejitaɡ̶awa me leeditibige me jixomaɡ̶ateetedice ijoatawece niɡ̶ijoa aneetici maditaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, miditaɡ̶a niɡ̶ijo ane idí Moisés, miditaɡ̶a niɡ̶ijoa anoidi niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, codaa midiwataɡ̶a enaco.” IJ +Odaa ja dibatetege, jaɡ̶aniodi lodoe niɡ̶ijo anodiotibece. :Io*Odaa joɡ̶oyajigotalo liwai noɡ̶ojegi niloogo.LH)Pida aneɡ̶eniwaɡ̶atakanaɡ̶a, leeɡ̶odi meliodi me nawelatibigiwaji, codaa me ninitibigiwaji. Odaa Jesus ja digika, meetediogi, “Aɡ̶ica anigetiɡ̶ida ɡ̶aweenigi domaɡ̶a jeligo?”PG(Niɡ̶ijo neɡ̶ee, odaa ja ikee libaaɡ̶atedi, codaa me loɡ̶onaka. F'Digawini ibaaɡ̶atedi, codaa me iɡ̶onaka! Odaa jaɡ̶anati mewi neɡ̶emeɡ̶ee. Digabaatiloco, odaa joɡ̶owooɡ̶oti neɡ̶emeɡ̶ee! Leeɡ̶odi niwigo aɡ̶icoa liboledi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a libitaka, pida akaamitiwaji madati biɡ̶inoa iboledi.” {Eo&Pida meetediogi, “Igame leeɡ̶odi ina manawelatiwaji? Codaa igame leeɡ̶odi me dawienataka ɡ̶adaaleɡ̶ena?_D7%Pida nawelatibigiwaji, codaa eliodi me doitibigiwaji, odiletibige doɡ̶onadi niwigo.$CA$ Jesus dinikeetediogi niɡ̶ijo anodiotibece (Mateus 28.16-20; Marcos 16.14-18; João 20.19-23; Atos 1.6-8) Eoniɡ̶idaaɡ̶ee moyatemati, codaa noɡ̶onidoateda Jesus naɡ̶a dinikee liwigotigi. Odaa jeɡ̶eetediogi, “Jemaa Aneotedoɡ̶oji meote mele ɡ̶adaaleɡ̶enalitiwaji!” /BW#Odaa niɡ̶ijo itoataale jaɡ̶aɡ̶oyatemati anodaaɡ̶ee monadi digoida naigi, codaa oyatemati moyowooɡ̶odi Ǥoniotagodi niɡ̶ijo naɡ̶a inoke niɡ̶ijo paon. vAe"Odaa moditiogi niɡ̶ijo itoataale, “Dicewi Ǥoniotagodi naɡ̶a yewiɡ̶atace. One dinikeeteta Simão.”F@!Ajaaɡ̶ajo naɡ̶ajo lakata naɡ̶a dabiditiniwace, odaa joɡ̶opitacicogi nigotaɡ̶a Jerusalém. Odaa joɡ̶ototiogi niɡ̶ijo oonze anodiotibece Jesus, ijaaɡ̶ijo eledi oko anawatege.y?k Odaa oninitecibeci mee, “Agodaɡ̶aleeɡ̶aɡ̶a, jowooɡ̶otaɡ̶a naɡ̶a itineɡ̶e ɡ̶odaaleɡ̶ena, niɡ̶ijo naɡ̶a ɡ̶odotaɡ̶aneɡ̶etedice digoida naigi me neloɡ̶oditedoɡ̶owa liwai Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi?” x>iOdaa Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eote niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi moyowooɡ̶odi me Jesus. Pida jiɡ̶idiaa laakadi.[=/Odaa niɡ̶ica naɡ̶a nicotedi maditaɡ̶a aca nameeja, ijaaɡ̶ijoa itoa ɡ̶oneleegiwadi, naɡ̶a dibate ica paon, odaa ja diniotagodete Aneotedoɡ̶oji. Naɡ̶a inoke niɡ̶ijo paon, odaa ja yajigotediogi.<3Odaa joɡ̶onolitedini, moditalo, “Inaaɡ̶oni mokotaɡ̶a, leeɡ̶odi ja ɡ̶ocidi.” Odaa ja dakatediwece ica diimigi, midiaaɡ̶inawaanigite.;}Niɡ̶ijo noɡ̶odipegita naɡ̶ajo nigotakawaana ane diiticogi, Jesus eote micataɡ̶a daɡ̶a ixomaɡ̶atedicogi odoe.r:]Odaa ja yeloɡ̶oditediogi ijotawece liwai Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi aneetece Jesus. Yajela niɡ̶ijo liwai Moisés ligegi, ijaaɡ̶ijo liwai aneetece Jesus, anoidi niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko. x9iNiɡ̶ijoa Aneotedoɡ̶oji ane niiɡ̶e leeditibige me dawikode, odaa ja dakatediwece miniwataɡ̶a Eliodi.”b8=Odaa Jesus jeɡ̶eetediogi, “Niɡ̶ida makaamitiwaji aɡ̶ica ɡ̶adowoogo, codaa dakake ɡ̶adaaleɡ̶enali, me daɡ̶a iwaɡ̶atiteda ijoatawece lotaɡ̶a niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko.W7'Odaa jiɡ̶ijo ɡ̶odokaaɡ̶etedipi anigotibeci midataɡ̶a niɡ̶ijo lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a, odaa joɡ̶onadi mewi niɡ̶ijo anodita niɡ̶ijo iwaalepodi. Pida aɡ̶icoa monadi Ǥoniotagodi Jesus.” %6COdaa aɡ̶aleeɡ̶ica moyakadi lolaadi. Odaa ja dopitijo modi ica modinikeetiogi icoa aanjotedi, odaa niɡ̶icoa aanjotedi onodi ica naɡ̶a yewiɡ̶atace.f5EPida ijo iwaalepodi ɡ̶odokaaɡ̶etedipi mejiwaɡ̶atibece Ǥoniotagodi, owotibige meliodi me ɡ̶odawela. Eka yapacaɡ̶atege nigoi, niɡ̶igotibeci midataɡ̶a lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a anoyatice lolaadi Ǥoniotagodi.34_Pida ja domiɡ̶ijaa jaliiɡ̶atalo me yatamaɡ̶ateetetege ɡ̶odoiigi Israel niɡ̶ina laxakawepodi. Pida niɡ̶ina noko jeɡ̶eote itoatadiɡ̶ida nokododi moyeloadi. 3 Niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijaaɡ̶ijoa ɡ̶odacilodi oyajigo moyeloadi, odaa joɡ̶oyototedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate.2#Odaa ja digika, meetediogi, “Amiida ica niciagi ane ɡ̶adalaki?” Odaa joɡ̶oigidi, moditalo, “Idinotaɡ̶aneɡ̶enaɡ̶atigi ninyaagi Jesus, niɡ̶ijoa anelatedibige Nazaré. Inaaɡ̶ina niɡ̶ina ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, eliodi nimaweneɡ̶egi niɡ̶ina me dotaɡ̶a, codaa owidi loenataka datikate loniciwaɡ̶a lodoe Aneotedoɡ̶oji, codaa me lodoe eliodi oko.Y1+Odaa ica ane liboonaɡ̶adi Cleopas ja igidi, meetalo, “Manigakamokakaami ane ideoni Jerusalém, ane daɡ̶a yowooɡ̶odi ijo niciagi, natigidiwaɡ̶a niɡ̶ijoa nokododawaanaɡ̶a ane ixomaɡ̶atedice?” 09Odaa Jesus ja nigetediniwace, meetediogi, “Amiina ica ane ɡ̶adalakitatiwaji ina naigitece? Codaa igame leeɡ̶odi ina makaami agecaɡ̶alodipi?”`/9Odaa noɡ̶onadi aɡ̶oyowooɡ̶odi, Aneotedoɡ̶oji eote me doɡ̶oyowooɡ̶oditeda. ~.uEoniɡ̶idaaɡ̶ee me dinotaɡ̶aneɡ̶e, dinotigimadetiwage, naɡ̶a iwidatediogi Jesus, odaa ja lixigaɡ̶awepodi.[-/Niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi odinotaɡ̶aneɡ̶etigi niɡ̶icoa ane loanico Jesus.),K Jesus iwidatediogi itoataale anodiotibece digoida naigi nigotakawaana Emaús (Marcos 16.12-13) Ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo noko itoataale anodiotibece igotibeci manitaɡ̶a nigotakawaana anodita Emaús, ejime itoa leegoa me yototice Jerusalém.$+A Pida naɡ̶a dabiditi Pedro, odaa ja walokoditicogi midataɡ̶a niɡ̶ijo lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a. Niɡ̶icoticogi, odaa dakagitini iwitiwece catiwedi. Pida ijoka naditeda niɡ̶ijoa niɡ̶elateli. Odaa joɡ̶opiticogi liɡ̶eladi, eliodi me nawela leeɡ̶odi niɡ̶ijo ane nadi. *  Pida noɡ̶owajipata niɡ̶ijo latematigo niɡ̶ijo iwaalepodi, oyakadi ina daɡ̶a dinetoletibigiwaji, odaa aɡ̶oyiwaɡ̶adi.`)9 Niɡ̶ijo iwaalepodi noɡ̶oyatematitiogi niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Jesus, anonadi, niɡ̶idi iwaalepodi liboonaɡ̶atedi Maria Madalena, Joana, Maria ane eliodo Tiago, ijaaɡ̶ijo eledi iwaalepodi lixigaɡ̶awepodi.-(S Odaa joɡ̶opitibeci, me icoɡ̶oticogi midataɡ̶a lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a, igotibeci oyeloɡ̶oditiogi niɡ̶ijo oonze anodiotibece Jesus, ijaaɡ̶ijo eletidi.P'Odaa niɡ̶ijo iwaalepodi joɡ̶onalaɡ̶atigilo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a.&y‘Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, leeditibige metidajigotiogi ɡ̶oneleegiwadi abeyacaɡ̶aɡ̶a, codaa etidototeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate, igaanige ixomaɡ̶atedijo itoatadiɡ̶ida nokododi, odaa ja idewiɡ̶atace.’” ?%wAɡ̶icoatedigi digoina, pida ja yewiɡ̶atace. Eɡ̶analakitibigetiwaji ijoa lotaɡ̶atedaɡ̶awa maleeɡ̶idiaaɡ̶itedice nipodigi Galiléia, niɡ̶ijo neɡ̶eetedaɡ̶awatiwaji,r$]Odaa niɡ̶ijo iwaalepodi eliodi me doitibigiwaji, dakagitiniwace neɡ̶epaa iiɡ̶o. Odaa niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi ja nigikanaɡ̶a, modi, “Igaameni ina moleetibigetiwaji midiwataɡ̶a émaɡ̶aɡ̶a ijoa baanaɡ̶a yewiɡ̶a?H# Aɡ̶oyowooɡ̶odi ane diitigi niɡ̶ida niciagi, odaa eɡ̶idaaɡ̶ee me nowookonaɡ̶a, codaa noɡ̶onida dinikeetiogi lodoe itoataale ɡ̶oneleegiwadi, odinixotinigilo nowoodi ane datale.Y"+Pida naɡ̶a dakatiobece, aɡ̶aleeɡ̶ica moyakadi lolaadi Ǥoniotagodi Jesus.(!INiɡ̶icotiobeci, odaa joɡ̶onadi naɡ̶ajo wetiɡ̶a nelegi anoyatita monoxoco niɡ̶ijo lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a, joɡ̶onoɡ̶aticogi niɡ̶ijo aneitice.   Jesus naɡ̶a yewiɡ̶atace (Mateus 28.1-10; Marcos 16.1-8; João 20.1-10) Naɡ̶a domiingo me nigoitijo, niɡ̶ijo iwaalepodi jiɡ̶igotibeci midataɡ̶a niɡ̶ijo lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a anoyatice lolaadi Jesus, oyadeegi nadokojetedi anoyoe. Codaa ijo eledi iwaalepodi lixigaɡ̶awepodi.eC8Niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶opiticogi inoa liɡ̶elatedi, odaa joɡ̶oyoe edokojetedi, ina najidi aneletege lanigi, moyatita Jesus lolaadi. Naɡ̶a saabado jaɡ̶anipetiniwace, ane liiɡ̶enatakaneɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji. H 7Niɡ̶ijo iwaalepodi anoniotece Jesus anoicoɡ̶oticogi Galiléia, joɡ̶odioteci José. Odaa boɡ̶onadi niɡ̶ica lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a, codaa monadi niɡ̶ica anodigota lolaadi Jesus.ve6Niɡ̶ijo noko anaɡ̶a nakatio saabado, pida niɡ̶ijo noko niɡ̶idi noiigi joɡ̶odinoetege ica saabado. gG5Odaa José jiɡ̶igo noɡ̶a Jesus lolaadi madataɡ̶a nicenaɡ̶anaɡ̶ate, odaa ja ilipaditigi aca niɡ̶elate. Niɡ̶idiaaɡ̶idi ja ixotiwece niɡ̶ijo lolaadi Jesus catiwedi ica lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a, baanaɡ̶a igo me dinaligi maditaɡ̶a aca wetiɡ̶a. Niɡ̶ijo lawimaɡ̶ajegi aniɡ̶ica doɡ̶oibake diɡ̶ica émeɡ̶egi anoixotiwece.R4Niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa igo minitaɡ̶a Pilatos dipokota Jesus lolaadi.  3  2 Oixotiwece lolaadi Jesus midataɡ̶a lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a (Mateus 27.57-61; Marcos 15.42-47; João 19.38-42) (50-51) Onini ica ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi José, ane liɡ̶eladi aca nigotaɡ̶a Arimatéia, nipodigi Judéia. Inaaɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa anele, codaa me iɡ̶enaɡ̶a, nibeotibigege ica noko Aneotedoɡ̶oji nige iiɡ̶e inatawece iiɡ̶o. Codaa ida aneetege icoa seteenta lacilodi judeutedi. Pida aniwoditema niɡ̶icoa eletidi lacilodi, niɡ̶ijo noɡ̶odoletibige nimaweneɡ̶egi mowo anodigotalo Jesus.I 1Odaa ijotawece niɡ̶ijo lokaaɡ̶etedipi Jesus, ijaaɡ̶ijo iwaalepodi anoniotece, oicoɡ̶oticogi nipodigi Galiléia, aɡ̶ipegitiobece, pida boɡ̶onadi ijoatawece anee niɡ̶ijo niciagi. >u0Ijotawece niɡ̶ijo oko ane dilapode moiwi niɡ̶ida niciagi, joɡ̶oyabaketibigeloco elipije, moikee magecaɡ̶alodipi, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶opiticogi inoa liɡ̶elatedi.]3/Niɡ̶ijo nowienoɡ̶odi niodaɡ̶awadi romaanotedi naɡ̶a nadi niɡ̶ijo niciagi, odaa ja iweniɡ̶ide Aneotedoɡ̶oji, mee, “Niɡ̶ica mewi niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa me diɡ̶icata loenatagi ane beyagi!” .Odaa Jesus dinigetaɡ̶atee me dapaawe, mee, “Eiodi, jajigotaɡ̶awa iwigo!” Naɡ̶a nigotedini me dotaɡ̶a, odaa ja yeleo.  -@y, Lemeɡ̶egi Jesus (Mateus 27.45-56; Marcos 15.33-41; João 19.28-30) (44-45) Naɡ̶a nipegi me yaxoɡ̶o-noko, odaa aligeɡ̶e ja ipe, ja nexocaɡ̶a inatawece iiɡ̶o, neɡ̶epaa iniwatadaɡ̶ani lakata me ɡ̶ocidi. Codaa naɡ̶ajo lipegeteɡ̶e minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, ane iomaɡ̶aditege oko aneite Aneotedoɡ̶oji, naɡ̶ajo lipegeteɡ̶e daawidigidicetigi liwigotigi ditibigimedi, icoɡ̶otibigimece ditibigimedi neɡ̶epaa natinedi.~u+Odaa Jesus jeɡ̶eeteta, “Ejitaɡ̶awa niɡ̶ina anewi, niɡ̶ina noko adeoni meetaɡ̶a digoida ditibigimedi.” ~u*Odaa jeɡ̶eetalo Jesus, “Iniotagodi, analakitibigiji, nigadopilitijo, nige limedi managi iiɡ̶eni inoatawece.”W')Codaa niɡ̶ida ɡ̶odawikodigi oko itoataale baɡ̶a iɡ̶enaɡ̶a, leeɡ̶odi me jedianaɡ̶ateloco niɡ̶ijoa ɡ̶odoenataka ane beyagi. Pida niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa, aɡ̶ica loenatagi ane beyagi.”;o(Pida niɡ̶ijo eledi ɡ̶onematagodi ja yoxoɡ̶o, meeta, “Jinaɡ̶awii niɡ̶ida ɡ̶agegi, agodaɡ̶adoiitalo Aneotedoɡ̶oji? Etiɡ̶odiloikatidi midokida anodigotoɡ̶owa.'Ganigepidiɡ̶ica niɡ̶ijoa itoataale ɡ̶onematagododi anaɡ̶aɡ̶a oyototeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate, beyagi lotaɡ̶atalo Jesus, meetalo, “Nigewi naɡ̶akamaɡ̶akaami ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, dice awii ɡ̶adewiɡ̶a, codaa moko awii ɡ̶odewiɡ̶a!” &Madataɡ̶a licenaɡ̶anaɡ̶ate Jesus ditibigimedawaanigi lacilo, oyototeloco taaboa-liwai ane diniditeloco, “NIǤIDOA NINIONIGI-ELIODI JUDEUTEDI.”Diniditelogo niɡ̶ijoa notaɡ̶a nioladi greego, nioladi romaano, nioladi hebraico. m S%Odaa moditalo, “Nigewi makaami ninionigi-eliodi judeutedi, dicakamaɡ̶a awii ɡ̶adewiɡ̶a!”   $Niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi oyametibigo Jesus. Igotibeci midoataɡ̶a domoɡ̶oyacipeɡ̶etalo viinyo ane daɡ̶a dakake loojedi.\ 1#Ica noiigi-nelegi idiaaɡ̶itice dabiditiniwace oiwitalo Jesus, ijaaɡ̶ijoa lacilodi eletidi idiaaɡ̶iticoaci, odaa modi, “Eote eledi oko me newiɡ̶atace. Daantiɡ̶idaaɡ̶idoa Niɡ̶icoa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odewikatidi, ane iomaɡ̶aditedice Aneotedoɡ̶oji, daɡ̶anagawini ida nimaweneɡ̶egi meote lewiɡ̶a.” g G"Jesus mee, “Eiodi, jinaɡ̶aloikatiti niɡ̶idi noiigi leeɡ̶odi niɡ̶ida anodigotiwa. Igaataɡ̶a aɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ida ane loenatagi.” Odaa joɡ̶oiwi anepaɡ̶a dinetetece noɡ̶odinawalacetibige lowoodi. [/!Niɡ̶ijo noɡ̶otota ica lojotaɡ̶adi ane liboonaɡ̶adi “Libitagi Ǥodacilo”, odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i Jesus moyototedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate. Ijaaɡ̶ijoa itoataale ɡ̶oneleegiwadi ɡ̶onematagododi eletidi nicenaɡ̶anaɡ̶atedi anoyototelogo, onidateci diɡ̶eticogi liwai libaaɡ̶adi Jesus, ijo eledi diɡ̶etege nimagijegi.zm Niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi eletidi oyadeegi itoataale ɡ̶oneleegiwadi ɡ̶onematagododi me lemaɡ̶awepodi Jesus.H Igaataɡ̶a nigowo niɡ̶ida anodigotiwa, Ee ane ideɡ̶enaɡ̶a, ane iciagi niɡ̶ina iwoɡ̶o baɡ̶alee dione (ane doɡ̶oibake mowo noledi), pida ɡ̶adaxakawepodi baɡ̶a daɡ̶axa me beyagi anodigotaɡ̶awa, ane ɡ̶adiciagi niɡ̶ina iwoɡ̶o baanaɡ̶a yadilo (ane yabidi, odaa aɡ̶ica ane yeyaɡ̶atice).” 1Codaa odipokotalo niɡ̶inoa wetiadi, modi, ‘Ǥodapoɡ̶oteɡ̶egiti!’ Codaa oditiogi niɡ̶inoa lojotakatedi, ‘Ǥodaaɡ̶ateɡ̶egitini!’{Leeɡ̶odi ewi micota nokododi niɡ̶ina oko nigodi, ‘Ninitibigiwaji niɡ̶ina iwaalepodi analee diɡ̶ica linala!’kOPida Jesus naɡ̶a nawiilitetetege, odaa jeɡ̶eetediogi, “Iwaalepodi, anakaami niɡ̶eladimigipitigi Jerusalém, jinaɡ̶anoeni leeɡ̶odi niɡ̶ida aneji, pida anoeni leeɡ̶odi akamaɡ̶akaamitiwaji idiaa ɡ̶adionigipi!4aEliodi ica noiigi anodiotece Jesus. Liwigotigi niɡ̶idi oko ijo iwaalepodi ane noenaɡ̶ateloco, codaa eliodi me agecaɡ̶alodipi leeɡ̶odi niɡ̶ida anodigotalo Jesus.-S Jesus oyototedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate (Mateus 27.32-44; Marcos 15.21-32; João 19.17-27) Odaa niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi joɡ̶oyadeegi Jesus. Eɡ̶idaa diiticogi migotibeci, joɡ̶odakapetege ica ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Simão ane liɡ̶eladi nigotaɡ̶a Cirene. Simão icoɡ̶oticogi nipodigi. Odaa joɡ̶odibata Simão, oyexaɡ̶ateloco naɡ̶ajo nicenaɡ̶anaɡ̶ate digoina lewagi, odaa joɡ̶owo me yadeegi dilokotelogo Jesus. Odaa ja ikatice niɡ̶ijo anodipoko me ikatice, ane diniwilo leeɡ̶odi meyatege loiigi modakapetege ninionigi-eliodi romaanotedi codaa me daije. Pida Jesus baanaɡ̶a yajigo midiwa iodaɡ̶awadi moyeloadi, anoyemaa niɡ̶ijo noiigi-nelegi modigotalo. pYOdaa Pilatos ja yajigo Jesus midiwa iodaɡ̶awadi mowo niɡ̶ica anoyemaa modigotalo niɡ̶ijo noiigi.7~gPida idokee modoletibige niɡ̶ica mowo anodigotalo Jesus, codaa jeɡ̶epaanaɡ̶a dinigetaɡ̶ateetibigiwaji me napaawaɡ̶ateloco, modipokotibige moyototedeloco Jesus nicenaɡ̶anaɡ̶ate. Niɡ̶ijo noiigi ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi napaawaɡ̶a neɡ̶epaa oyakadi anodoletibige.H} Odaa jiɡ̶icota me itoatadiɡ̶ida Pilatos me nigetiniwace, meetiogi, “Pida amiini ica loenatagi ane beyagi me leeditibige me jiiɡ̶enatakatalo moyeloadi? Emeɡ̶ee aɡ̶ica jakadi ane leeɡ̶odi daɡ̶a jiiɡ̶enatakatalo moyeloadi. Pida jiiɡ̶enatakatalo monalaketedibige. Nigidiaaɡ̶idi odaa ja jikatedice.”|+Pida jeɡ̶epaanaɡ̶a napaawaɡ̶ateloco niɡ̶ijo noiigi, modi, “Otonitedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate! Otonitedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate!”z{mOdaa Pilatos joɡ̶opitacege me notaɡ̶aneɡ̶etiniwace, leeɡ̶odi domaɡ̶a lipegeɡ̶edi me ikatedice Jesus.z!Niɡ̶ica Barrabás one niwilogojegi leeɡ̶odi eyatege niɡ̶idi noiigi me lakapetegipi ninionigi-eliodi romaanotedi, codaa onica laigo. 4yaOdaa iditawece niɡ̶idi noiigi notaɡ̶anaɡ̶ateloco, codaa napaawaɡ̶ateloco, modi, “Adeegi niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa meloati, odaa anikanitoɡ̶odomi Barrabás!”*xMInoatawece nicaaɡ̶ape me nakatio nalokegi Páscoa, leeditibige Pilatos me ikatice onidateci ɡ̶oneleegiwa niwilogojegi, leeɡ̶odi mina ligileɡ̶egitibece. C!}|{izfy(x|wwv)u)t srrbqpaommTlkkhjii h\g+feldcbqaa`_g_7^]K\[ZZXJWWpVViUTISSRQPOON`M6LCKNJIEHbHGsFFED)CA@??==:<<8;;:9~8k665Q4{33w2.1^0/.7-W,,+C** )K((&%$$#""! %(R<vP~*~EYc ? .X0-CT+!(2-4) Ica lalokegi judeutedi anodita Páscoa jiɡ̶ipegiteloco. Odaa ica noiigi-nelegi joɡ̶oigaalatece Jesus, leeɡ̶odi monadi niɡ̶ijoa ɡ̶odoxiceɡ̶etedi aneote niɡ̶ijo me nicilatiditediniwace eelotaginadi. Odaa Jesus ja dalaɡ̶atetedibigimece ica lojotaɡ̶adi, odaa jiɡ̶idiaa nicote ijaaɡ̶ijo anodiotibece.[* 1 Jesus niodeɡ̶etediniwace noiigi-nelegi (Mateus 14.13-21; Marcos 6.30-44; Lucas 9.10-17) Niɡ̶idiaaɡ̶idi ja diɡ̶etedita Jesus ica weiigi-nelegi anodita “Niweiigi Galiléia”. Eledi liboonaɡ̶adi niɡ̶idi weiigi me Tiberíades. )/Pida nige daɡ̶a iwaɡ̶atitedatiwaji niɡ̶ijoa ane iditedini Moisés, odaa idaaɡ̶ee aɡ̶iwaɡ̶ati niɡ̶inoa yotaɡ̶a”. (7.Igaataɡ̶a diɡ̶iwaɡ̶atitetiwaji niɡ̶ijoa Moisés lidiko, daɡ̶anagawini adinakatonitiwaji, igaataɡ̶a Moisés jeɡ̶epaa idí anodaaɡ̶eji.n'U-Jinaɡ̶aleetibigetiwaji daɡ̶akaami yakapetedipi, daɡ̶a jotaɡ̶atibigaɡ̶aji miniwataɡ̶a Eiodi. Pida Moisés baaniɡ̶ijaa ɡ̶adajicitiwaji, leeɡ̶odi manibeoonitegetiwaji liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi meo ɡ̶adewiɡ̶a. &,Igame ɡ̶animaweneɡ̶egitiwaji me iwaɡ̶atakani? Ane ɡ̶ademaanigi midokida madiniweniɡ̶idenitiwagetiwaji. Pida niɡ̶ida makaamitiwaji aɡ̶oleetibige Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶adiweniɡ̶idenitetiwaji. Aniniokiniwateda me Aneotedoɡ̶oji, aɡ̶ica eledi.%/+Niɡ̶ina me janagi, Eiodi idiiɡ̶e, pida aɡ̶abaatigitiwaji. Pida deɡ̶enagi eledi ane ibake anepaa naɡ̶atetigi, odaa baɡ̶abaategetiwaji.$*Eliodi me ɡ̶adowooɡ̶otitiwaji. Codaa jowooɡ̶odi me deɡ̶emaanitedatiwaji Aneotedoɡ̶oji catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶ena.:#o)Ajoletibige doɡ̶odeemitetibigiji niɡ̶ina oko."#(Pida niɡ̶ida makaamitiwaji aɡ̶emaani managi meetaɡ̶a, daɡ̶anagi daɡ̶anagawini ida ɡ̶adewiɡ̶a ane daɡ̶adiaaɡ̶ica liniogo. !'Eliodi malomeɡ̶enitelogotiwaji Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, odaa jaɡ̶aleetibigetiwaji diɡ̶idioka limedi me ɡ̶adewiki leeɡ̶odi meliodi malomeɡ̶enitelogo Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a. Idiaaɡ̶idiwa Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a oyalaɡ̶atiwa anodaaɡ̶eji.{ o&Lotaɡ̶a Eiodi aɡ̶icoa catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶ena, igaataɡ̶a aɡ̶adadiwaɡ̶atitiwaji, ane Ee liiɡ̶exegi.I %Iniaaɡ̶iniwa Eiodi ane idimonya, eledi eetetece anodaaɡ̶eji. Pida niɡ̶ida makaamitiwaji aniɡ̶ica daɡ̶ajipaatalo me dotaɡ̶a, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a icoateda manati anodaaɡ̶eeteda.+O$Pida ini eledi aneetece anodaaɡ̶eji, codaa baɡ̶a daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi naɡ̶axatelogo niɡ̶ijoa João lotaɡ̶a aneetece anodaaɡ̶eji. Igaataɡ̶a niɡ̶ida ibakedi Eiodi ane najigotediwa nigepaa jigodi, joaniɡ̶idaa ikee niɡ̶iniaaɡ̶iniwa ane idimonya, codaa ikee ane Ee.xi#João liciagi naɡ̶ana noledaɡ̶axi ane ibake giliojeenio, anoyalegi, odaa jiɡ̶ídi. Odaa onateciɡ̶ijoa nokododi jeɡ̶emaani maniniitibecitiwaji leeɡ̶odi niɡ̶ijoa liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco, ane liciagi naɡ̶ana noledaɡ̶axi.*M"Ajopotibige eledi oko daɡ̶a yeloɡ̶odi anodaaɡ̶eji. Pida ejitece niɡ̶inoa yotaɡ̶a, amaleeɡ̶aɡ̶a eote Aneotedoɡ̶oji ɡ̶adewiɡ̶a miniwataɡ̶a. dA!Akamaɡ̶akaamitiwaji iiɡ̶eni oko moige João. Odaa João jeɡ̶eetiogi niɡ̶ica anewi.  Pida jiɡ̶ijo eledi oko ane yeloɡ̶oditibece anodaaɡ̶eji. Jowooɡ̶odi mewi niɡ̶inoa ane yeloɡ̶oditedibece anodaaɡ̶eji._7Deɡ̶emokee mejitece ane Ee, daɡ̶anagawini niɡ̶ina oko aɡ̶odibatege yotaɡ̶a.@y Ica anoikee aniniwa Jesus Eɡ̶idaaɡ̶ee me notaɡ̶aneɡ̶etediniwace Jesus, meetediogi, “Ajakadi me jao ganigica moka eetece. Pida idioka limedi me idiwoditema Eiodi ligegi niɡ̶ina modinigetiwa niɡ̶ina oko me jiwi anodaaɡ̶ejigotiogi. Niɡ̶ina me jiwi anejigota niɡ̶ina oko, jao niɡ̶ina ane iɡ̶enaɡ̶a, leeɡ̶odi ajoletibige daɡ̶a jao ane emaɡ̶a jemaa. Pida joletibige me jao ane yemaa Eiodi, ane idimonya. 1Noditicoaci libecoli. Niɡ̶ijo anowo anele, newiɡ̶atace, codaa idiokaanaɡ̶a limedi me newiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Pida niɡ̶ijo anowo ane beyagi eledi newiɡ̶a, pida biɡ̶idioka limedi me nawikodeeɡ̶a.” (Odibatege lawikodico ane diɡ̶ica liniogo.) "=Jinaɡ̶a adinopootiwaji leeɡ̶odi niɡ̶inoa anejitedaɡ̶awa. Igaataɡ̶a icota niɡ̶ica noko mowajipata igegi inoatawece niɡ̶inoa émaɡ̶aɡ̶a.wNajigotediwa inaɡ̶atetigi me jiwi anejigota oko, igaataɡ̶a Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi.3_Eiodi liciagi niɡ̶ina lacilotibige ninyoɡ̶odi, leeɡ̶odi jiɡ̶iniaaɡ̶eote oko me yewiɡ̶a. Joaniɡ̶idaa me najigotediwa Ee Lionigi me jao oko me yewiɡ̶atace.(INiɡ̶ida anejitaɡ̶awatiwaji, ewi. Enagi noko, codaa jiɡ̶icota niɡ̶inoa émaɡ̶aɡ̶a mowajipata ligegi Aneotedoɡ̶oji Lionigi, odaa ja newiɡ̶atace.PEjitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. Niɡ̶ina ane wajipatalo yotaɡ̶a, odaa eyiwaɡ̶adi Niɡ̶ijoa ane idimonya, joaniɡ̶iniaa ida lewiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane daɡ̶adiaaɡ̶ica liniogo. Aneotedoɡ̶oji aɡ̶alee iwi ane igote, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a icata lawikodigi, pida ja iwoko némaɡ̶a, ja yewiɡ̶a.NEotedibige minatawece oko odeemitetibige Lionigi, liciagi anodigotalo Eliodi modeemitetigilo. Niɡ̶ina ane daɡ̶a deemitetigilo Aneotedoɡ̶oji Lionigi, odaa adeemitetigilo Eliodi ane niiɡ̶e. )Iniaaɡ̶iniwa Eliodi aiwi ane igote oko, pida yajigote Lionigi idatawece naɡ̶atetigi me iwi oko anee, odaa jeɡ̶epaa yowooɡ̶odi anigote.1[Digo mijoataɡ̶a Eliodi me yewikatidi niɡ̶inoa émaɡ̶aɡ̶a, meotace me newiɡ̶a, Lionigi idaaɡ̶ee eote me yewiɡ̶atace niɡ̶ina ane yemaa me yewikatiditace.QIgaataɡ̶a Eliodi yemaa Lionigi, ikeeteta inoatawece niɡ̶inoa aneote. Codaa icota me ikee eletidi loenataka ane daɡ̶axatace me libinienaɡ̶a caticedi niɡ̶inoa eletidi loenataka, anopootiwaji.x i Ica naɡ̶atetigi Jesus Odaa Jesus ja igidi niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi anodakapetege, yalaɡ̶ate me Aneotedoɡ̶oji Lionigi, neɡ̶eetediogi, “Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. Aneotedoɡ̶oji Lionigi doɡ̶okiniwatece ayakadi meote ganigica. Pida eote inokina niɡ̶ina ane nadi Eliodi meote. Inoatawece niɡ̶inoa Eliodi aneote, Lionigi eledi eote.F Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi neɡ̶epaanaɡ̶a odoletibige moyeloadi Jesus. Igaataɡ̶a odiletibige daataɡ̶a yoteteteda niɡ̶ijo niiɡ̶enatakaneɡ̶egi leeɡ̶odi saabado, eleditace leeɡ̶odi niɡ̶ina mee me Eliodi niɡ̶icoa Aneotedoɡ̶oji, odaa diniciaceeketetege Aneotedoɡ̶oji. s _Meetediogi Jesus, “Eiodi diba codaa niɡ̶ina natigide, joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi maɡ̶aɡ̶a jiba”.  1Odaa jiɡ̶idaa oyatedigi moiatetedibeci Jesus, odoletibige nimaweneɡ̶egi moyeloadi leeɡ̶odi me icilatidi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa me saabado.& EOdaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ja noditice, jiɡ̶igo midiwataɡ̶a niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi. Odaa ja yeloɡ̶oditiogi me Jesus niɡ̶ijo ane icilatidi.(INiɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus jiɡ̶icote niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa catiwedi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi. Odaa jeɡ̶eeteta, “Digawini, niɡ̶ida makaami ja ɡ̶adicili. Odaa jinaɡ̶a domaɡ̶aleeɡ̶awii ɡ̶adoenatagi ane beyagi, adiɡ̶icatace ɡ̶aninyaagi caticedi niɡ̶ijo aneni”. Pida niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ayowooɡ̶odi ane icilatidi. Igaataɡ̶a daɡ̶axa meliodi oko, codaa Jesus aɡ̶aleeɡ̶icoa, joɡ̶opi. dA Odaa modita, “Amiijo ica ane ɡ̶adiiɡ̶eni mabaata ɡ̶aɡ̶elate, odaaɡ̶awaligi?”T! Naɡ̶a niniɡ̶odi niɡ̶ijo eelotaginaɡ̶a baanaɡ̶a icí, meetiogi, “Niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwa ane idicilatidi joaniɡ̶ijaa idiiɡ̶e, meetediwa, ‘Abaata ɡ̶aɡ̶elate, odaaɡ̶awaligi’”.E Odaa niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi modita niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa, “Niɡ̶ina noko me saabado. Ǥonajoinaɡ̶aneɡ̶eco aɡ̶adikani moyaɡ̶ati ɡ̶aɡ̶elate niɡ̶ina me saabado”.J  Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ja icí. Naɡ̶a dibata liɡ̶elate, odaa jeɡ̶ewaligi. Niɡ̶ijo noko saabado naɡ̶a icilatidi Jesus niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa alejaado. QMeeteta Jesus, “Adabititi. Abaata ɡ̶aɡ̶elate, odaaɡ̶awaligi”.hIOdaa meetalo Jesus, “Iniotagodi. Aɡ̶ica ane idokoletinigi ninyoɡ̶odi niɡ̶ina niɡ̶icota me ditineɡ̶e. Niɡ̶ina naɡ̶a domeɡ̶eji me jaxoditini, pida jiɡ̶idi eledi eelotaginaɡ̶a odoejegi me waxoditini”. .UJesus naɡ̶a naditedeloco niɡ̶idi ɡ̶oneleegiwa, odaa ja yowooɡ̶odi naɡ̶a leegi midi me deelotika. Odaa ja ige Jesus, meeteta, “Emaani me ɡ̶adicili?” eCIdiaaɡ̶iwo ica ɡ̶oneleegiwa eelotaginaɡ̶a. Joneɡ̶eote 38 nicaaɡ̶ape me deelotika.r~]Igaataɡ̶a modi mida noko me dinikatini niɡ̶ica aanjo aneote me ditineɡ̶e niɡ̶ini ninyoɡ̶odi. Odaa niɡ̶ina eelotaginaɡ̶a anepaɡ̶a odoejegi me waxoditinigi ninyoɡ̶odi ja icí okanicodaaɡ̶ica ane latopagi leelotagi.\}1Owidi eelotaginadi ane iwotinigi iiɡ̶o midoataɡ̶a lapoaco naɡ̶ani niwilana. Idiwa ɡ̶oladi, idiwa alejaadotedi, codaa inoa ane daɡ̶adiaa mewaligi. Iditawece oibeo niɡ̶ini ninyoɡ̶odi me ditineɡ̶e.F|Catiwedi naɡ̶ani nigotaɡ̶a onani aca niwilana ane nolee ninyoɡ̶odi. Anitawece diniwotaa, idoa ciinco lapoaco aninoa liwalajoli. Naɡ̶ani niwilana ipegitege niɡ̶ica lapoagi-nelegi nigotaɡ̶a, ane liboonaɡ̶adi “Lapoagi waxacoco.” (“Betesda” liboonaɡ̶aditigi nioladi judeutedi naɡ̶ani niwilana.)A{ } Jesus icilatidi ica alejaado ane daɡ̶adiaa ditineɡ̶e Niɡ̶idiaaɡ̶idi jiɡ̶ijo ica nalokegi, lalokegi judeutedi. Odaa Jesus ja dowicetedibigimece nigotaɡ̶a Jerusalém.uzc6Jiɡ̶itoataale Jesus meote ɡ̶odoxiceɡ̶etedi digoida Galiléia, neɡ̶eno me icoɡ̶otedicogi Judéia. Qy5Odaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ja nalaɡ̶atibige naɡ̶ajo lakata neɡ̶eeteta Jesus, “Ǥadionigi ayeleo.” Odaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa codaa me iditawece loiigiwepodi joɡ̶oyiwaɡ̶adi Jesus. (xI4Odaa ja digikatece naɡ̶aca lakata naɡ̶a icí lionigi. Noɡ̶oniniɡ̶odi, modita, “Jotigi-noko, seete lakata menoale naɡ̶a ika dapicoɡ̶o-lolaadi”.twa3Igaanaɡ̶a opiticogi liɡ̶eladi, naigitece ja dakapetege liotaka. Odaa modita, “Ǥadionigi ja icí.”Sv2Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meeteta, “Opiliticogi ɡ̶adiɡ̶eladi. Ǥadionigi ayeleo.” Odaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa jeɡ̶eyiwaɡ̶adi niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Jesus, odaa joɡ̶opiticogi liɡ̶eladi.u1Odaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ja dipokotacalo Jesus, meetalo, “Iniotagodi. Adinageni managi maleedaɡ̶a yeleo ionigi”.0tY0Odaa meeteta Jesus, “Idoka adadiwaɡ̶atitiwaji niɡ̶ina manati niɡ̶inoa ɡ̶odoxiceɡ̶etedi libinienaɡ̶a aniniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji me yakadi meote”.\s1/Wajipatibece Jesus me icoɡ̶otedicogi Judéia, odaa jiɡ̶iniwatedigi Galiléia. Odaa jiɡ̶igo miniwataɡ̶a Jesus, dipokotalo migo digoida Cafarnaum me icilatidi lionigi, leeɡ̶odi jona doletibige me yeleo.frE.Odaa Jesus joɡ̶opitacedicogi digoida nigotaɡ̶a Caná nipodigi Galiléia. Joaniɡ̶idiaa yelite neɡ̶eote ninyoɡ̶odi me viinyo. Oninica ɡ̶oneleegiwa ɡ̶oneɡ̶egi niɡ̶eladimigitigi nigotaɡ̶a Cafarnaum. Niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa liotagi inionigi-eliodi. Niɡ̶ijo lionigi niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa deelotika digoida nigotaɡ̶a Cafarnaum.&qE-Igaanaɡ̶a icotedicogi Jesus digoida Galiléia, niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipi ele modibatege. Leeɡ̶odi niɡ̶idi oko eledi oicoɡ̶oticogi mijotaɡ̶a niɡ̶ijo nalokegi anodita Páscoa digoida nigotaɡ̶a Jerusalém, joaniɡ̶idiaaɡ̶onadite ijoatawece niɡ̶ijoa Jesus loenataka. p,Igaataɡ̶a mee Jesus, “Niɡ̶ina ane yeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji aɡ̶odeemitetibige miditaɡ̶a epaa nipodigi”.Lo+ Jesus icilatidi lionigi ica ɡ̶oneleegiwa ɡ̶oneɡ̶egi Naɡ̶a ixomaɡ̶atedice niɡ̶ijoa itoataale nokododi, Jesus ja noditedice nipodigi Samaria, odaa jiɡ̶igo nipodigi Galiléia.En*Odaa modita naɡ̶ajo iwaalo, “Niɡ̶ina natigide jeɡ̶ejiwaɡ̶ataɡ̶a igaataɡ̶a ja jajipaaɡ̶atalo me dotaɡ̶a, odaa aɡ̶ejiwaɡ̶ataɡ̶a diɡ̶idoka leeɡ̶odi manatematiitedoɡ̶owa. Pida ja jowooɡ̶otaɡ̶a mewi niɡ̶iniaaɡ̶iniwa niɡ̶icoa Cristo, Niɡ̶icoa anenagi me Ǥonewikatitoɡ̶odi”. _m7)Odaa jiɡ̶ijotace eliodi oko anoyiwaɡ̶adi Jesus leeɡ̶odi mowajipatalo lotaɡ̶a.l5(Igaanaɡ̶a onotalo Jesus niɡ̶ijoa samaritaanotedi, odaa joɡ̶odipokotalo midiaaɡ̶ite miditaɡ̶a. Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶ite itoataale nokododi. Rk'Eliodi samaritaanotedi niɡ̶eladimigipitigi naɡ̶ani nigotaɡ̶a joɡ̶oyiwaɡ̶adi Jesus leeɡ̶odi lotaɡ̶a naɡ̶ajo iwaalo, neɡ̶eetiogi, “Eetetece ijoatawece niɡ̶ijoa baanaɡ̶a jowee”.Dj&Natigide ɡ̶adiiɡ̶enitiwaji memii anopilaɡ̶aditedio niɡ̶idiwa ane daɡ̶a ɡ̶atanigijegi. Eledi oko ane enanaɡ̶anaɡ̶a, odaa akaamitiwaji aniboloiteeni niɡ̶idi libakedi”. xii%Ewi niɡ̶ida nigegi anodita, ‘Ini oko anetanaɡ̶a, iniaa eledi baɡ̶a nopilaɡ̶aditedio nawodigijedi.’Sh$Niɡ̶ijo ane libakedi me nopilaɡ̶aditedio nawodigijedi dibatege nedianeɡ̶egi. Idaaɡ̶ee niɡ̶ina ane nadeegi oko moyakadi lewiɡ̶a ane daɡ̶adiaaɡ̶ica liniogo miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liciagi niɡ̶ina ane nopilaɡ̶aditedio nawodigijedi. Odaa idaaɡ̶ee niɡ̶ina aneyatedi Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, inaaɡ̶ina niɡ̶ina ane yatecoɡ̶otee oko moyakadi lewiɡ̶a idokida linikegi. (Leeɡ̶odi monadeegi oko miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji).g#Joaniɡ̶idaa aneeta niɡ̶ijo nigegi, anee, ‘Eɡ̶idiwateda cwaatolo epenaitedi nigepaa limedi monopilaɡ̶aditedio nawodigijedi’. Pida ejitaɡ̶awatiwaji anoleetibigimoace digawini nipodaɡ̶a, nawodigijedi jeɡ̶ei, jeɡ̶ele me inopilaɡ̶ataɡ̶atedio.Af{"Odaa ja yeloɡ̶oditediogi Jesus anodaa diitigi niɡ̶ijo ligegi, meetediogi, “Iweenigi anejita, niɡ̶ina me jao Aneotedoɡ̶oji ane yemaa, ane idimonyatedicogi digoina iiɡ̶o, codaa niɡ̶ina me jigodi ibakedi ane najigotediwa. (Joaniɡ̶idaa daɡ̶axa me jao niwaló odaa ja micataɡ̶a daɡ̶a iweenigi).Pe!Odaa ja dinigetiwage, modi, “Manigicaa ane nadeegitalo liweenigi?”idK Pida naɡ̶a niniɡ̶odi, meetediogi, “Ida ane jeligo, ane diɡ̶icata mowooɡ̶otitiwaji”.2c]Maleedoɡ̶ototalo niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a, odaa niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶oditalo Jesus, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi, ele mecoɡ̶otace aniodi”.[b/Odaa eliodi oko ja noditicoaci nigotaɡ̶a, jiɡ̶igotibeci miniwataɡ̶a Jesus. a9“Diganagi, awi-iinitiwaji ini aaginaɡ̶a eetece ijoatawece niɡ̶ijoa baanaɡ̶a jowee! Maniginiaaɡ̶iniwa icoa Aneotedoɡ̶oji ane ni-iiɡ̶e?”.`UOdaa naɡ̶ajo iwaalo ja yoya niboote. Odaa jiɡ̶igo manitaɡ̶a nigotaɡ̶a, igo me yatematitiogi niɡ̶idi niɡ̶eladimigipitigi naɡ̶ani nigotaɡ̶a, meetiogi,!_;Acaaɡ̶aca naɡ̶aca lakata joɡ̶onotalo niɡ̶ijo anodiotibece. Odaa eliodi moyopo Jesus me yotaɡ̶aneɡ̶e naɡ̶ajo iwaalo. Pida aɡ̶ica ane ige, deɡ̶eetalo, “Amiini anoleetibige?” Oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a oditalo, “Igame leeɡ̶odi motaɡ̶aneɡ̶eni ajo iwaalo?” w^gNaɡ̶a igidi Jesus, meeteta naɡ̶ajo iwaalo, “Jeɡ̶emeɡ̶ee ane ɡ̶adotaɡ̶aneɡ̶eni, Ee Cristo”. 8]iOdaa meetalo naɡ̶ajo iwaalo, “Baɡ̶a jowooɡ̶odi menagi Niɡ̶icoa ane libo-oonaɡ̶adi Cristo, Niɡ̶icoa ane ni-iiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odatamaɡ̶ateetetege niɡ̶inoa ɡ̶odaxakawepodi. Niɡ̶ina nigenagi, odaa ja neloɡ̶oditedoɡ̶owa inoatawece ane daɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶ateda.”y\kAneotedoɡ̶oji Niwigo. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me leeditibige niɡ̶ina ane doɡ̶etetalo, me datika liwigo me doɡ̶etetalo, joaniɡ̶idaa niɡ̶ica ɡ̶onimaweneɡ̶egi anepeɡ̶ewi mejinaɡ̶a me joɡ̶eeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji”. L[Pida enagi niɡ̶ica noko codaa jiɡ̶icota mina anodoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji catiwedi laaleɡ̶ena, joaniɡ̶idiaaɡ̶idi anodoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji odatika liwigo, codaa jiɡ̶idaaɡ̶ida anepeɡ̶ewi mejinaɡ̶a. Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane Ǥodiodi joaniɡ̶inaa doletedibige oko liciagi modoɡ̶etetalo.ZNiɡ̶ina akaamitiwaji samaritaanotedi aɡ̶owooɡ̶oti niɡ̶ica anoɡ̶eeteta. Pida niɡ̶ida moko anoko judeutedi baɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a ane joɡ̶eeɡ̶ata. Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji baɡ̶a ikeetediogi judeutedi niɡ̶ica anodaaɡ̶ee me yewikatidi oko.mYSNaɡ̶a igidi Jesus, meeteta, “Digawini liciagi. Iwaɡ̶ati anejitaɡ̶awa. Icota noko nige daɡ̶adiaa oɡ̶eetetalo Aneotedoɡ̶oji ditibigimedi naɡ̶adi wetiɡ̶a, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Jerusalém.rX]Jotigide ɡ̶odaamipi odoɡ̶owetetalo Aneotedoɡ̶oji ditibigimedi naɡ̶adi wetiɡ̶a. Pida a-aamitiwaji judeutedi me-eenitoɡ̶owa me le-eeditibige me joɡ̶oweɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji idokida digoida nigotaɡ̶a Jerusalém”. W1Meetalo Jesus naɡ̶ajo iwaalo, “Iniwa-aagodi. Amina natigide ja jowooɡ̶odi ma-aami niɡ̶ina anoneloɡ̶oditoɡ̶owa lowooko Aneotedoɡ̶oji.?VwIgaataɡ̶a niɡ̶ida makaami jiɡ̶ijoa ciinco ɡ̶adodawadi, codaa niɡ̶ini anini makaamitaɡ̶a natigide aɡ̶adodawa. Joaniɡ̶idaa manaliiki meni me diɡ̶ica ɡ̶adodawa”. U7Odaa naɡ̶ajo iwaalo ja igidi Jesus, meetalo, “Aɡ̶icoda yodawa”. Odaa jeɡ̶eete Jesus, “Analiiki ɡ̶agegi menitiwa, ‘Aɡ̶ica yodawa’.IT Odaa meeteta Jesus, “Emiita ɡ̶adodawa, odaa adopilitijo”._S7Odaa naɡ̶ajo iwaalo ja dipokotalo Jesus, meetalo, “Iniwa-aagodi, adedianita ica ninyoɡ̶odi, amanagawi-iini aɡ̶e-ee ide-eemadi ecibi, odaa aɡ̶e-ee le-eeditibige daɡ̶a janagoda jowedi digoina nalice”. hRIPida nigica ane wacipeta niɡ̶ida ninyoɡ̶odi ane jedianaɡ̶atece, aɡ̶aleeɡ̶ica daɡ̶a yeloadi ecibi. Igaataɡ̶a niɡ̶ida ninyoɡ̶odi ane jedianaɡ̶atece liciagi niɡ̶ina lacilotibige ninyoɡ̶odi ane diɡ̶ica me ipe, ideite catiwedi oko laaleɡ̶ena, aneo lewiɡ̶a oko ane daɡ̶adiaaɡ̶ica liniogo miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji”. Q+ Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus naɡ̶ajo iwaalo, meeteta, “Okanicodaaɡ̶ica ane wacipeta ninyoɡ̶odi naɡ̶ani nalice, icotaca me yeloadi ecibi.qP[ Domige daɡ̶axa ma-aami ɡ̶oneɡ̶egi, agodaɡ̶a ɡ̶adi-iiciagi jotigide ɡ̶onelokodi Jacó, ane nenyaɡ̶aditoɡ̶odomi naɡ̶ani nalice? Ijaaɡ̶ijo wa-aakata ninyoɡ̶odi naɡ̶ani nalice, li-oonigipi, codaa me neijedi”. oOW Odaa naɡ̶ajo iwaalo ja niniɡ̶odi Jesus, meetalo, “Iniwa-aagodi, aɡ̶aca ɡ̶adeo daɡ̶a anoɡ̶owaa ninyoɡ̶odi, igaataɡ̶a naɡ̶ani nalice le-eegitinece. Igame icoɡ̶oteeniticogi ica ninyoɡ̶odi aneo ɡ̶odewiɡ̶a?&NE Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus meeteta, “Doɡ̶owooɡ̶otawaanigi niɡ̶ica ane yajigo Aneotedoɡ̶oji, codaa doɡ̶owooɡ̶oti ane Ee, ane jipokotaɡ̶awa ninyoɡ̶odi me jacipe. Doɡ̶owooɡ̶oti, daɡ̶anagawini anipokitiwa odaa ja jajigotaɡ̶awa ninyoɡ̶odi aneo lewiɡ̶a oko”. =Ms Naɡ̶ajo iwaalo naɡ̶a niniɡ̶odi, meetalo, “Iniwa-aagodi. Ica mabo-oo ɡ̶adaaleɡ̶ena manipokitiwa ininyoɡ̶odi, igaataɡ̶a a-aami judeu, beɡ̶eyo iwaalo samaritaana?” Naɡ̶ajo iwaalo meetalo Jesus niɡ̶ida ligegi, leeɡ̶odi niɡ̶idi noiigi judeutedi ailaaɡ̶atege noiigi samaritaanotedi. L 1K[(7-8) Odaa niɡ̶ijo anodiotibece Jesus jiɡ̶igotibeci manitaɡ̶a nigotaɡ̶a odinoojetetibige anoyeligo. Odaa aca iwaalo niɡ̶eladimatigi Samaria jiɡ̶igo noɡ̶a ninyoɡ̶odi manitaɡ̶a nalice. Odaa jeɡ̶eeteta Jesus naɡ̶ajo iwaalo, “Adedianita ɡ̶aninyoɡ̶odi, jacipoda”.}JsJoaniɡ̶idiaaɡ̶i naɡ̶aca nalice ocaɡ̶ataɡ̶a loenata Jacó. Odaa ejime seis lakata me ɡ̶ocidi niɡ̶icotedicogi Jesus manitaɡ̶a nalice, odaa ja nicotedini liniogotibece naɡ̶ani nalice, leeɡ̶odi Jesus ja dinigaaxe me diniwiaje. dIAOdaa jiɡ̶icotedicogi aca nigotaɡ̶a anodita Sicar, ane idei nipodigi Samaria. Naɡ̶ani nigotaɡ̶a ipegitege niɡ̶ijo nipodigi jotigide ɡ̶onelokodi Jacó ane yediatece niɡ̶ijo lionigi ane liboonaɡ̶adi José.MHOdaa anigotetece leeditibige me yakagiditedeloco nipodigi Samaria. /GWIgaanaɡ̶a yowooɡ̶odi Ǥoniotagodi niɡ̶ijoa fariseutedi naɡ̶a nibodicaɡ̶a, odaa ja noditedicogi nipodigi Judéia, odaa joɡ̶opitedicogi nipodigi Galiléia.xFi(Pida aniɡ̶iniaa Jesus nilegetediniwace oko, pida niɡ̶ijo anodiotibece baaniɡ̶ijaa onilegetiniwace oko.)DE  Jesus yotaɡ̶aneɡ̶e aca iwaalo samaritaana Icoa fariseutedi ja nibodicaɡ̶a Ǥoniotagodi Jesus mepaɡ̶a eliodi anodiotibece, codaa nilegetediniwace eliodi oko caticedi João.TD!$Niɡ̶ina aneyiwaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji Lionigi jiɡ̶ida lewiɡ̶a ane daɡ̶adiaaɡ̶ica liniogo miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Pida niɡ̶ina ane daɡ̶a dibatege Aneotedoɡ̶oji Lionigi aɡ̶ica lewiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, codaa Aneotedoɡ̶oji biɡ̶idioka limedi me yelatetema niɡ̶ini oko, codaa iloikatidi. jCM#Aneotedoɡ̶oji, ane Eniodi, yemaa Lionigi. Odaa yajigoteta naɡ̶atetigi me iiɡ̶e inoatawece.B%"Niɡ̶ijoa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, eetetece Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji aɡ̶ica liniogo me yajigote Liwigo.^A5!Niɡ̶ina oko ane dibatege lotaɡ̶a ikee mewi niɡ̶inoa Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a.v@e Niɡ̶iniwa eetetece niɡ̶inoa ane nadi, codaa ane wajipate. Pida aɡ̶ewi ina mica ane dibatege lotaɡ̶a.I?  Ica ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi Niɡ̶ijoa ane icoɡ̶otedibigimece ditibigimedi daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi, aɡ̶ica ane naɡ̶axatelogo. Pida niɡ̶ina anelatibige iiɡ̶o, ida aneetege iiɡ̶o, codaa eetece aninoatinigi digoina iiɡ̶o. Pida Niɡ̶ijoa ane icoɡ̶otedibigimece ditibigimedi baɡ̶a daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi, aɡ̶ica liciagi, leeɡ̶odi icoɡ̶otedibigimece ditibigimedi, aɡ̶elatedibige niɡ̶ina iiɡ̶o. > Igaataɡ̶a leeditibige me leegitibigimece naɡ̶atetigi Cristo, odaa eemoda baɡ̶a leeditibige me naxaceti iboonaɡ̶adi”. =/Niɡ̶ina ane wado, naɡ̶ani awicije ane liomaɡ̶ata, ja nebi. Niɡ̶ina lokaaɡ̶edi niɡ̶ina ane wado ninitibece niɡ̶ina naɡ̶a yowooɡ̶oditege lotaɡ̶aneɡ̶egi ane wado. Odaa ee idiniciaceeketege niɡ̶ina lokaaɡ̶edi niɡ̶ina ane wado, eliodi me idinitibeci. <Akamaɡ̶akaamitiwaji owooɡ̶oti leeɡ̶odi jiɡ̶ijo mejitaɡ̶awa, ‘Maleedeɡ̶emeɡ̶ee Cristo, Niɡ̶ijoa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odewikatidi. Pida ee baɡ̶a idiiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji maleediɡ̶icatibige menagi Cristo me joetece naigi’.t;aNaɡ̶a niniɡ̶odi João, meetiogi, “Niɡ̶ina oko idoka yakadi ganigica nige Aneotedoɡ̶oji yajigote.<:qOdaa niɡ̶ijo anodiotibeci João anodinotigimadetege judeutedi jiɡ̶igotibeci midataɡ̶a João, modita, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi. Niɡ̶ijoa ane ideite makaamitaɡ̶a daato akiidi Jordão, niɡ̶ijoa ane ɡ̶adalakitalo, jiɡ̶idaaɡ̶idoa digoida nilegetediniwace oko, codaa eliodi oko anodiitalo”. (9IIca eledi anodiotibeci João joɡ̶odinotigimadetege icoa ɡ̶oneleegiwadi judeutedi. Odinotigimadetigi lakatigi judeutedi me dinibinie lodoe Aneotedoɡ̶oji.-8UMaleediɡ̶icatibige doɡ̶oniwilo. 7+João baɡ̶a idei digoida Enom, ipegitege Salim, leeɡ̶odi digoida beɡ̶eliodi ninyoɡ̶odi. João aaɡ̶aɡ̶a nilegetiniwace oko anodiita.|6q Jesus iniaa João Batista Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus ijaaɡ̶ijo anodiotibece jiɡ̶igotibeci miditaɡ̶a nipodigi Judéia. Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i onateciɡ̶ijoa semaanatedi, Jesus ja iiɡ̶e niɡ̶ijo anodiotibece monilegetiniwace oko.?5wPida niɡ̶ina oko aneo niɡ̶ina ane iɡ̶enaɡ̶a, joaniɡ̶iniaaɡ̶enagi manitaɡ̶a lokokena eotibige me yeloɡ̶otelogo loenataka, leeɡ̶odi eo ane yemaa Aneotedoɡ̶oji”. &4ENiɡ̶ina oko aneo ane beyagi, ayemaa lokokena. Codaa aɡ̶enagi manitaɡ̶a lokokena, leeɡ̶odi ayemaa diɡ̶ica ane nadi niɡ̶inoa loenataka ane beyagi.3)Niɡ̶ijoa ane lokokena enagi minataɡ̶a oko digoina iiɡ̶o. Pida niɡ̶ina oko daɡ̶axa moyemaa nexocaɡ̶a, aɡ̶oyemaa lokokena, leeɡ̶odi mowote niɡ̶inoa ane beyagi. Odaa leeɡ̶odi me doɡ̶oyemaa lokokena, Aneotedoɡ̶oji iwi, codaa iloikatidi niɡ̶idi oko.62eNiɡ̶ina oko aneyiwaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji Lionigi, Aneotedoɡ̶oji aɡ̶alee iwi codaa ailoikatidi niɡ̶ini oko. Pida niɡ̶ina oko ane deɡ̶etiwaɡ̶ataka, baɡ̶a iwi Aneotedoɡ̶oji, codaa baɡ̶a iloikatidi, leeɡ̶odi aɡ̶eyiwaɡ̶adi Liboonaɡ̶adi oniniwatece me Lionigi Aneotedoɡ̶oji.!1;Aneotedoɡ̶oji niiɡ̶e Lionigi me yewikatidi inatawece oko. Aniiɡ̶e Lionigi me iwi, oditaɡ̶a iloikatiditeda oko leeɡ̶odi loenataka ane beyagi. (0IAneotedoɡ̶oji eliodi me yemaa okotigi digoina iiɡ̶o, joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me yajigo niɡ̶ijoa oniniwatece me Lionigi lemaanigi, eotedibige minatawece niɡ̶ina anoyiwaɡ̶adi aɡ̶alee nigo, pida jiɡ̶ida lewiɡ̶a ane daɡ̶adiaaɡ̶ica liniogo miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji./Amaleeɡ̶aɡ̶a inatawece niɡ̶ina ane idadiwaɡ̶adi, ida lewiɡ̶a ane daɡ̶adiaaɡ̶ica liniogo miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. -.SAnalakitibige Moisés niɡ̶ijo jotigide me nanyoketi niɡ̶ijo lakeedi ɡ̶apileceɡ̶e noenatagi, nanyoketi ditibigimedi iwoɡ̶o digoida nipodigi ane yadilo. Odaa joaniɡ̶idaaɡ̶ee leeditibige Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, maɡ̶aɡ̶a etidayoketinece iwoɡ̶o.,-Q Aɡ̶ica oko baaniɡ̶ica migo ditibigimedi. Emoka Ee, me Ee, Ǥoneleegiwa midiaaɡ̶ejo digoida ditibigimedi, codaa jiɡ̶idaa jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi. ],3 Codaa aɡ̶iwaɡ̶atitetiwaji niɡ̶inoa yotaɡ̶a niɡ̶ina mejitece niɡ̶inoa aninoatigi digoina iiɡ̶o. Odaa amiida ica ɡ̶animaweneɡ̶egitiwaji madadiwaɡ̶ati nigejitece aninoatigi digoida ditibigimedi?B+} Ejitaɡ̶awa niɡ̶ina anewi. Ejinaɡ̶atece niɡ̶ina ane jowooɡ̶otaɡ̶a. Codaa jatematiiɡ̶a niɡ̶ina ane jinataɡ̶a. Pida akaamitiwaji aɡ̶abaatege niɡ̶inoa ɡ̶odotaɡ̶a.1*[ Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meeteta, “Niɡ̶ida makaami akaami niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a ɡ̶oneɡ̶egitigi ɡ̶odoiigi Israel. Aɡ̶owooɡ̶oti inoa anejitedaɡ̶awa??)y Naɡ̶a ige Nicodemus meetalo, “Igamodaaɡ̶eeta?”E(Micataɡ̶a niɡ̶ina niocodi. Igo ane yemaa me diiticogi, codaa akaami akati majipaata layaageɡ̶egi niocodi. Pida aɡ̶owooɡ̶oti niɡ̶ica ane icoɡ̶oticogi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶ica ane diiticogi. Joaniɡ̶idaaɡ̶ee inatawece niɡ̶ina oko Aneotedoɡ̶oji Liwigo aneo me gelatace menitini liwigo”. ^'5Enice jinaɡ̶a domoɡ̶opoo mejitaɡ̶awa me leeditibige me gelatace maniitiniwace.& Niɡ̶ina ɡ̶odolaadi dinoe leeɡ̶odi ɡ̶odiododipi. Pida ɡ̶odiwigo aaɡ̶aɡ̶a dinoe leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji Liwigo.K%Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meeteta, “Ejitaɡ̶awa niɡ̶ina ɡ̶ogegi ɡ̶oneɡ̶egi. Niɡ̶ina oko idoka yakadi me dakatiwece ninioxadi Aneotedoɡ̶oji nige dinilaatece niɡ̶icoa loenataka ane beyagi, codaa nigeo Liwigo Aneotedoɡ̶oji me yewiɡ̶atace liwigo. Odaa ini Aneotedoɡ̶oji Liwigo minitaɡ̶a, odaa micataɡ̶a niɡ̶ina oko daɡ̶a gelatace menitini. Nige dinilege, ja ikee me dinilaatibece, codaa ja ika meote loenataka ane beyagi..$UOdaa jeɡ̶ee Nicodemus, “Igame nimaweneɡ̶egi ina ɡ̶oneleegiwa oxiiɡ̶odi me yakadi menitacini? Ayakadi mopitaciwece le eliodo oditaɡ̶a jeɡ̶enitacini.”3#_Naɡ̶a igidi Jesus, meeteta, “Ejitaɡ̶awa niɡ̶ina anewi, anida ane jaoɡ̶a. Aɡ̶ica ane yakadi me nadi ninioxigi Aneotedoɡ̶oji nige daɡ̶a gela menitacini.”F"Odaa ica enoale, jiɡ̶igo dalitalo Jesus, odaa oneetalo, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi. Jowooɡ̶otaɡ̶a makaami niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, igaataɡ̶a aɡ̶ica ane yakadi meote niɡ̶inoa ɡ̶odoxiceɡ̶etedi libinienaɡ̶a ane oeni, daaditiɡ̶icoateda Aneotedoɡ̶oji makaamitaɡ̶a”. !  Jesus dinotaɡ̶aneɡ̶etetege Nicodemus Ica ɡ̶oneleegiwa liboonaɡ̶adi Nicodemus, one fariseu, codaa me lacilo judeutedi.4 aLeeɡ̶odi miniwa ayopotedibige eledi oko daɡ̶a yeloɡ̶oditalo anodaaɡ̶ee niɡ̶idi noiigi, Iniaaɡ̶iniwa yowooɡ̶odi niɡ̶ica ane lowoogo okanicodaaɡ̶ica oko. ^5Pida Jesus anakatotediogi, leeɡ̶odi me yowooɡ̶odi anodaaɡ̶ee niɡ̶idi noiigi.) Jesus yowooɡ̶odi anee oninitecibeci oko Niɡ̶ijo me ideite Jesus digoida Jerusalém midi nalokegi anodita Páscoa, eliodi oko oyowooɡ̶odi me Niɡ̶iniaaɡ̶iniwa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odewikatidi, leeɡ̶odi monadi ɡ̶odoxiceɡ̶etedi aneote.|qIgaanaɡ̶a yewiɡ̶atace Jesus, odaa niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶onalaɡ̶atibige mijo me yalaɡ̶ate niɡ̶ijoa notaɡ̶a. Odaa jeɡ̶epaanoɡ̶oyiwaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, codaa moyiwaɡ̶adi niɡ̶ijoa notaɡ̶a aneete Jesus. X)Pida Jesus aɡ̶eetetece niɡ̶ini diimigi, Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi. Pida eeteta epaa lolaadi ane liciagi niɡ̶ini Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi. (Leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji Liwigo me diɡ̶eladetigilo.)W'Odaa moditalo, “Niɡ̶ini diimigi, liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji, yadeegi 46 nicaaɡ̶ape noɡ̶oigodi moyoe. Odaa niɡ̶ida makaami aɡ̶akati daɡ̶anawacenitacibige catiwedi itoatadiɡ̶ida nokododi”.)Naɡ̶a igidi Jesus, meetediogi, “Niganikanititiwaji liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji, odaa inawacetacibige catiwedi itoatadiɡ̶ida nokododi”.(IOdaa icoa lacilodi judeutedi joɡ̶oige Jesus, moditalo, “Awii ɡ̶odoxiceɡ̶edi me anikeenitoɡ̶owa ɡ̶anaɡ̶atetigi mawii niɡ̶ida ɡ̶adoenatagi?”:mOdaa niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶onalaɡ̶atibige niɡ̶ijoa notaɡ̶a maditaɡ̶a lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ijoa notaɡ̶a anee, “Daɡ̶axa me jemaa ɡ̶adiɡ̶eladi, Inoenoɡ̶odi. Niɡ̶ida yemaanaɡ̶aneɡ̶egi ideloadi, micataɡ̶a noledi daɡ̶a yalegi catiwedi yaaleɡ̶ena.” wOdaa meetediogi niɡ̶ijoa nanaanoɡ̶ododi yotipitedi, “Adeegitedicogi niɡ̶idiwa yotipitedi digoida wetice. Jinaɡ̶a domaɡ̶aleeɡ̶awiitetiwaji ɡ̶anoojetekegi digoina catiwedi Eiodi liɡ̶eladi micataɡ̶a daɡ̶a oojetekaxi eloodo.”{oOdaa Jesus jeɡ̶eote lalakenaɡ̶anaɡ̶adi waca-lolaadi, ja niticoitedice iditawece digoida we niogó Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi. Eletidi nixotedice niɡ̶ijoa waxacocoli ijaaɡ̶ijoa ɡ̶odinadi. Odaa jaɡ̶aɡ̶a ilaagaɡ̶aditedice niɡ̶ijoa dinyeelo, ninyeelo niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi ane nicotiniwace moiikoaɡ̶e dinyeelo. Yamaɡ̶atedini ijoa nameejatedi.jMIgo minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi. Joaniɡ̶idiaaɡ̶i niɡ̶icotediogi ɡ̶oneleegiwadi anoyaa ɡ̶odinadi, waxacocoli, yotipitedi. Eledi icotediogi ica ane nicotiniwace moiikoaɡ̶etema ninyeelo niɡ̶idi noiigi.G Jesus igo Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi (Mateus 21.12-13; Marcos 11.15-17; Lucas 19.45-46) Naɡ̶a nipegi ica lalokegi judeutedi anodita Páscoa, odaa Jesus joɡ̶opitacedibigimece manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Jerusalém.[/ Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus ja lixigaɡ̶awa, naɡ̶ajo eliodo, nioxoadipi, ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece me dinikatiniwace manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Cafarnaum. Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i onateciɡ̶ijoa nokododi. R2~}}r|{eyy.x;w+v]uQttLsTsrRponml&jvii&h{g`fXeed*cc:b`a`__*^^]\u[[[%ZY{XWVVTUTSRQPPOSNM?LL5K&JvIHHGFFHEEcDD4CC BAA @@?>==<3;y;987736%43332108/w.-,+*)('&&&S% $$#""[!u i +FG1dF! H ^ ]Ml QRAL{'Odaa joɡ̶oigidi, moditalo, “Ewi me ɡ̶odiodi Abraão”. Odaa jeɡ̶eetediogi Jesus, “Daɡ̶akaami lionigipitetiwaji Abraão, daɡ̶anagawini awii liciagi niɡ̶ijoa loenataka.K'&Ejitece niɡ̶inoa ane nikeetediwa Eiodi. Odaa akaamitiwaji jaɡ̶aɡ̶a iwitece niɡ̶ina anaɡ̶aɡ̶a iiɡ̶axitaɡ̶adici ɡ̶adiodi”. J/%Jowooɡ̶oditiwaji mida anenitege licoɡ̶egi Abraão, pida oleetibigetiwaji madeloati, leeɡ̶odi aɡ̶abaategetiwaji iiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco. I$Nige Aneotedoɡ̶oji Lionigi ɡ̶adowilecenitetematiwaji ɡ̶abeyaceɡ̶eco me ɡ̶adikanitedice, odaa beɡ̶ewi madinikaniticoace."H=#Niɡ̶ina niotagi aɡ̶idioka limedi me yakadi midiaaɡ̶itigi liɡ̶eladi niotagodi. Pida niɡ̶ina nionigi biɡ̶idioka limedi me itiogi loiigiwepodi.G"Odaa jeɡ̶eetediogi Jesus, “Ewi mejitaɡ̶awatiwaji, niɡ̶ina anidioka limedi meo ane beyagi, joaniɡ̶iniaa liotagi nibeyacaɡ̶a.kFO!Odaa joɡ̶oniniɡ̶odi, moditalo, “Niɡ̶ida moko ida anejinaɡ̶atege licoɡ̶egi Abraão. Aniɡ̶ica daɡ̶a etiɡ̶odiotage. Igame leeɡ̶odi ina menitoɡ̶owa metiɡ̶odikatice? Igaataɡ̶a aɡ̶oko niwilogojegipi.” ]E3 Odaa joɡ̶owooɡ̶otitiwaji anewi, codaa niɡ̶ida anewi ɡ̶adikaniticetiwaji”.]D3 Ica niotagi iniaa ica ane daɡ̶a niotagi Odaa jeɡ̶eetediogi Jesus niɡ̶ijoa judeutedi anoyiwaɡ̶adi, “Nigidioka limeditatiwaji me iwaɡ̶ati yotaɡ̶a, odaa jaɡ̶akaami niɡ̶ina anewi moniotici.|CqNiɡ̶ijo neɡ̶ee Jesus niɡ̶inoa lotaɡ̶a, eliodi oko joɡ̶oyiwaɡ̶adi mewi me Aneotedoɡ̶oji ane nimonya. BNiɡ̶ijoa ane idimonya etiniwa meetaɡ̶a. Aɡ̶ica daɡ̶a idika doɡ̶oka eetece, igaataɡ̶a idioka limedi me jao ane yemaa”.0AYJoaniɡ̶idaa leeɡ̶odi meetediogi Jesus, “Nigotoniteditiwaji meloati Ǥoneleegiwa ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi, odaa joɡ̶owooɡ̶otitiwaji ane Ee. Icota mowooɡ̶otitiwaji me diɡ̶ica ane jao ane emaɡ̶a inaɡ̶atetigi. Pida ejitaɡ̶awa inokinoateda ane idiiɡ̶axitetece Eiodi.N@Aɡ̶oyowooɡ̶odi Jesus me yalaɡ̶ate Aneotedoɡ̶oji, ane Eliodi.v?eOwidi inoa anejitece me jakapetaɡ̶agitiwaji, codaa akaami ilaagetedipi. Pida jajipatalo lotaɡ̶a Niɡ̶ijoa ane idimonya, codaa jiɡ̶inokinoateda mejitiogi niɡ̶ina oko digoina iiɡ̶o. Igaataɡ̶a Niɡ̶ijoa ane idimonya, ewi”. (>IOdaa joɡ̶oige, moditalo, “Ida makaami amakaami?” Odaa jeɡ̶eetediogi Jesus, “Niɡ̶ijo maleeka idinojogotini me jiba neɡ̶ejitaɡ̶awatiwaji ane Ee.R=Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi mejitaɡ̶awatiwaji malee ɡ̶ademaɡ̶awadi ɡ̶abeyaceɡ̶eco. Nige daɡ̶a iwaɡ̶atitatiwaji ane Ee, odaa nige ɡ̶adelewitiwaji ɡ̶ademaɡ̶awadi ɡ̶abeyaceɡ̶eco”. f<EOdaa jeɡ̶eetediogi Jesus, “Akaami niɡ̶eladimigipitedigitiwaji digoina iiɡ̶o. Pida Ee baɡ̶a iɡ̶eladi digoida ditibigimedi. Akaami niɡ̶eladimigipitedigitiwaji niɡ̶ina iiɡ̶o, pida Ee baadaɡ̶a iɡ̶eladi.';GOdaa niɡ̶ijo lacilodi judeutedi dinotaɡ̶aneɡ̶etiwage, modi, “Meetedoɡ̶owa me daɡ̶a jakataɡ̶a miniɡ̶a ica anopitedicogi. Migigo dineloadi?” : Odigikatece aniniwa Jesus Odaa jeɡ̶eetacediogi Jesus, “Niɡ̶ida me Ee icota me jopi. Domoɡ̶oleetibigijitiwaji. Pida niɡ̶ida makaamitiwaji idokeeta me ɡ̶ademaɡ̶awadi ɡ̶abeyaceɡ̶eco. Aɡ̶akatitiwaji deɡ̶emii ane jopiticogi”. 99Meetetece Jesus niɡ̶inoa lotaɡ̶a niɡ̶ijo me diiɡ̶axinaɡ̶a catiwedi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, ipegitetege aca niwokodaɡ̶axi anoyate niɡ̶inoa dinyeelo anoyajigotalo Aneotedoɡ̶oji. Aɡ̶ica ane dibatalo Jesus me niwilo, igaataɡ̶a aniɡ̶icota limedi me yeleo. !8;Odaa joɡ̶oige, moditalo, “Igame diɡ̶etedigi icoa ɡ̶adiodi?” Naɡ̶a igidi Jesus, meetediogi, “Niɡ̶ida makaamitiwaji aɡ̶adowooɡ̶oti, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a icoateda mowooɡ̶oti Eiodi. Daɡ̶adowooɡ̶otitiwaji, daɡ̶anagawini aaɡ̶aɡ̶a owooɡ̶oti Eiodi”. W7'Ee ejitece ane Ee, codaa Eiodi ane idimonya eledi eetetece anodaaɡ̶eji”. @6yMaditaɡ̶a notaɡ̶anaɡ̶axi ane iwotelogo ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶eco diniditeloco niɡ̶ina iniwataale oko me niwoditiwage, odaa niɡ̶ina ane ligegi ewi, leeɡ̶odi niwoditiwage.I5 Anaɡ̶a jiwi oko natigide, pida nige jiwi anodaaɡ̶eeta jao niɡ̶ina ane iɡ̶enaɡ̶a, codaa anewi. Igaataɡ̶a aɡ̶oka eetece me jiwi oko anee. Pida Eiodi ane idimonya iniwa meetaɡ̶a.4wNiɡ̶ida makaamitiwaji ɡ̶adiɡ̶oati oko inokina anee mini me yeloɡ̶o, ane lakatigi, pida Ee aidiɡ̶oadita oko.`39Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meetediogi, “Idaaɡ̶ida nige emeɡ̶ejitece ane Ee, pida yotaɡ̶a baɡ̶a diniwaloe, ejitece anewi. Igaataɡ̶a jowooɡ̶odi ane jicoɡ̶oticogi codaa jowooɡ̶odi ane jopiticogi. Pida niɡ̶ida makaamitiwaji aɡ̶owooɡ̶oti ane jicoɡ̶oticogi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶ica ane jopiticogi aɡ̶owooɡ̶oti.2 Odaa moditalo niɡ̶ijoa fariseutedi, “Akamaɡ̶a ɡ̶adalaki anakaami. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi ɡ̶adotaɡ̶a aɡ̶ica niwaló.”(1I Jesus nilokokena inatawece oko Odaa Jesus jeɡ̶eetacediogi, “Niɡ̶ida mee Ee iciagi macataɡ̶a naɡ̶ana lokokena ane naloteloco inatawece oko digoina iiɡ̶o. Niɡ̶ina oko ane niotici ani nilokokena aneo me yewiɡ̶a oko, aliciagi niɡ̶ina oko anigotigi nexocaɡ̶a”. O0 Naɡ̶a niniɡ̶odi meetalo, “Aɡ̶ica ane nenyaɡ̶ati, Iniwa-aagodi”. Odaa jeɡ̶eeteta Jesus, “Ee aɡ̶akaami ilaagete. Emii opili, pida jinaɡ̶aleeɡ̶awii ɡ̶adoenatagi ane beyagi”. ~/u Igaanaɡ̶a dabiditedini Jesus, odaa ja nadi naɡ̶ajo iwaalo mokanaɡ̶adatece. Odaa jeɡ̶eeteta, “Igaataɡ̶a ijo anodakapetaɡ̶agi, anetiɡ̶adatameɡ̶enitice? Aɡ̶ica ane nenyaɡ̶ati ijoa anodi me leeditibige metiɡ̶adiloikatiti?”U.# Igaanaɡ̶a owajipatalo niɡ̶ijoa Jesus lotaɡ̶a, odaa ijotawece opitibeci oninitecibeci dinilotice, leeɡ̶odi odeemitetece maɡ̶aɡ̶a inoa libeyaceɡ̶eco. Odoejedipi niɡ̶ijo laxokodipi lacilodi me noditicoaci. Odaa yeyaɡ̶atedice iniokaaniɡ̶iniwateda Jesus ajaaɡ̶ajo iwaalo ane dabidite lodoe niɡ̶ijo noiigi-nelegi.?-yNaɡ̶a dakagitacedini, odaa ja iditacedinigi iiɡ̶o.{,oOdopitibigelogo moige Jesus. Odaa ja dabiditedini, odaa jeɡ̶eetediogi, “Nigica niɡ̶ina akaamitiwaji ane diɡ̶ica meo anigetiɡ̶ida loenatagi ane beyagi, jiɡ̶iniaa leeditibige modoejegi me yokoleteloco wetiɡ̶a naɡ̶ada iwaalo”.R+Moditalo Jesus niɡ̶inoa lotaɡ̶a onidaaɡ̶ida modineetalo, domoɡ̶odoletibige ane leeɡ̶odi modakapetege. Pida aniniɡ̶odi. Naɡ̶a dakagitedini, odaa ja iditedinigi iiɡ̶o datikate nibedona. *Odaa ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶eco, Moisés ane iditedini, oniiɡ̶etoɡ̶owa me inigidaaɡ̶atice jatiiɡ̶ata wetiɡ̶a naɡ̶ana iwaalo ane doɡ̶olaɡ̶ataka me jeloataɡ̶a. Pida baɡ̶akaami, amaɡ̶aɡ̶a ida ica anakati me leeditibige me eniɡ̶ata?”o)WOdaa moditalo Jesus, “Niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a. Naɡ̶ada iwaalo odibateloco me doɡ̶olaɡ̶ataka.p(YNiɡ̶ijo anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés ijaaɡ̶ijoa fariseutedi oyadeegitalo Jesus aca iwaalo, odaa joɡ̶owo me dabidite lodoe niɡ̶idi noiigi-nelegi. Naɡ̶aca iwaalo odibateloco me doɡ̶olaɡ̶ataka. '  Aca iwaalo ane doɡ̶olaɡ̶ataka Igaanaɡ̶a eledi noko, naɡ̶a yapacaɡ̶atege nigoi, jiɡ̶igotace Jesus minitaɡ̶a liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji. Ijotawece niɡ̶ijo oko-nelegi odilapodetelogo. Naɡ̶a nicotedini, odaa ja niiɡ̶axitediniwace.a& =Odaa Jesus jiɡ̶igo minitaɡ̶a lojotaɡ̶adi anodita me “Lojotaɡ̶adi Oliveira”. d%A5Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ijotawece niɡ̶ijo oko joɡ̶opiticogi niɡ̶inoa liɡ̶elatedi. $ 4Noɡ̶oniniɡ̶odi, modita, “Domige akaami eledi elatibige nipodigi Galiléia? Awiniteloco Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, odaa joɡ̶owooɡ̶oti me diɡ̶ica ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko ane icoɡ̶oticogi nipodigi Galiléia.”b#=3“Ǥonajoinaɡ̶aneɡ̶eco anikatoɡ̶odici daɡ̶a jiiɡ̶enatakanaɡ̶a motacidetibigo okanicodaaɡ̶ica ɡ̶oneleegiwa nige doɡ̶odoejegi me jajipaaɡ̶ata, codaa nige daɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a ane loenatagi”."2Onijoteci fariseu ane liboonaɡ̶adi Nicodemus, niɡ̶ijo ane igo dinotaɡ̶aneɡ̶etege Jesus niɡ̶ijo enoale, meetiogi,!-1Pida niɡ̶idi noiigi aɡ̶oyowooɡ̶odi ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶eco ane najigotedoɡ̶owa Moisés, odaa Aneotedoɡ̶oji icota me iloikatidi”.  0Aɡ̶ica aneyiwaɡ̶adi niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwa niɡ̶inoa lacilodi judeutedi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶idiwa fariseutedi.r]/Odaa niɡ̶ijoa fariseutedi moditiogi niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi, “Naɡ̶aɡ̶a etiɡ̶adinaalenitiwaji?.Noɡ̶oigidi, moditiogi, “Aniɡ̶ica daɡ̶a jinataɡ̶a ane dotaɡ̶a liciagi niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwa me dotaɡ̶a”.C- Lacilodi judeutedi aɡ̶eniwaɡ̶atakanaɡ̶a Odaa niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi anoiiɡ̶e ja dopiticogi minitaɡ̶a niɡ̶ijo lapo fariseutedi ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi. Odaa joɡ̶onigetiniwace niɡ̶idiwa iodaɡ̶awadi, moditiogi, “Igaamee ina me diɡ̶icoateda manadeegitetiwaji?”K,Odaa idi ica anodoletibige moniwilo, pida aɡ̶ica ane dibatalo. J +Odaa niɡ̶ijo noiigi-nelegi ja dawalacetiwage leeɡ̶odi Jesus.{o*Igaataɡ̶a mee Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, ‘Niɡ̶icoa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji meote ɡ̶odewiɡ̶a ida aneetetege licoɡ̶egi Davi, codaa idiaaɡ̶aɡ̶a lanikadi manitaɡ̶a nigotakawaana Belém, ane liɡ̶eladi Davi’”.hI)Pida idi ica eledi oko anodi, “Jiɡ̶idaaɡ̶idoa Niɡ̶icoa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji meote ɡ̶odewiɡ̶a”. Pida ica eledi oko modi, “Niɡ̶icoa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji aicoɡ̶otedicogi nipodigi Galiléia.lQ( Dawalacetiwage oko Igaanaɡ̶a owajipatalo lotaɡ̶a Jesus niɡ̶ijo noiigi-nelegi, eliodi oko modi, “Dicewi niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa niɡ̶idaaɡ̶idoa niɡ̶icoa ane yeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji”.'Jesus eeteta Liwigo Aneotedoɡ̶oji modibatege niɡ̶ina anoyiwaɡ̶adi. Pida aniɡ̶ica doɡ̶odibatege Liwigo Aneotedoɡ̶oji, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji aneɡ̶eote Jesus me daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi, leeɡ̶odi anaɡ̶a yeleo codaa anaɡ̶a yewiɡ̶atace. `9&Mee Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, ‘Laaleɡ̶ena niɡ̶ina oko ane idadiwaɡ̶adi liciagi niɡ̶ina lacilotibige ninyoɡ̶odi. Latoaɡ̶egi ninyoɡ̶odi aneo ɡ̶odewiɡ̶a icoɡ̶otiwece laaleɡ̶ena’”.$A% Lacilotibige ninyoɡ̶odi aneo ɡ̶odewiɡ̶a Niɡ̶ijo owidijegi noko me nalooɡ̶o, jiɡ̶ijaaɡ̶ijo niɡ̶ica noko ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi. Odaa niɡ̶ijo noko dabiditedini Jesus, ja yawice me dotaɡ̶a, mee, “Nigica ane yeloadi ecibi, anagi meetaɡ̶a, acipe!iK$Ajowooɡ̶otaɡ̶a niɡ̶ica ane diitigilo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a niɡ̶ijo neɡ̶eetedoɡ̶owa, ‘Oleetibigijitiwaji, pida aɡ̶aleeɡ̶ee madakati, apinitibigiji leeɡ̶odi aɡ̶akati deɡ̶emiitiwaji ane jiiticogi’.” )#Odaa modi niɡ̶ijo lacilodi judeutedi, “Igamige diitedicogi ina nige daɡ̶adiaaɡ̶icoa me jakataɡ̶a? Domige igo miditaɡ̶a ɡ̶odoiigi judeutedi ane idei midiwataɡ̶a nigotadi noiigi greego? Oɡ̶oa, mige igo me niiɡ̶axitediniwace idi ane daɡ̶a ɡ̶odoiigi?y"Icota moleetibigijitiwaji, pida apinitibigiji aɡ̶adakati, igaataɡ̶a aɡ̶akati deɡ̶emiitiwaji ane jiiticogi”. =s!Odaa jeɡ̶eetediogi Jesus niɡ̶ijo oko, “Aleegi minaaɡ̶ejo makaamitaɡ̶atiwaji. Nigidiaaɡ̶idi jopiticogi miniwataɡ̶a Niɡ̶ijoa ane idiiɡ̶etedinicogi digoina iiɡ̶o.D Oiiɡ̶e icoa iodaɡ̶awadi moniwilo Jesus Onateciɡ̶ijo niɡ̶ijo fariseutedi owajipata ligegi niɡ̶ijo lapo-nelegi moyalaɡ̶atalo Jesus, pida oxatiniwace. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶ijo fariseutedi ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi moiiɡ̶e niodaɡ̶awadi me domoɡ̶odibatalo Jesus.#Eliodi oko niɡ̶ijo lapo-nelegi joɡ̶oyiwaɡ̶adi. Odaa modi, “Ajawienatakanaɡ̶a niɡ̶ina nigenagi Niɡ̶icoa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji meote ɡ̶odewiɡ̶a, aɡ̶eote ɡ̶odoxiceɡ̶etedi ane naɡ̶axatelogo niɡ̶inoa aneote niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa.” %Odaa joɡ̶odoletibige moniwilo Jesus, leeɡ̶odi niɡ̶ijoa lotaɡ̶a. Pida aɡ̶ica ane dibatalo, leeɡ̶odi aniɡ̶icota limedi me yeleo.a ;Pida Ee baɡ̶a jowooɡ̶odi, igaataɡ̶a ida anejitege, codaa jeɡ̶epaa idimonya”. I  Eɡ̶idaaɡ̶ee me diiɡ̶axinaɡ̶a Jesus catiwedi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, ja yawice me dotaɡ̶a, mee, “Migewi madowooɡ̶otitiwaji, codaa migewi mowooɡ̶oti ane jicoɡ̶oticogi? Ajanagi daɡ̶a jibake emaɡ̶a inaɡ̶atetigi. Niɡ̶ijoa ane idiiɡ̶e ewi. Pida niɡ̶ida makaamitiwaji aɡ̶icoa mowooɡ̶oti.= sPida Niɡ̶icoa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji nigenagi, aɡ̶ica ane yowooɡ̶odi niɡ̶ica ane icoɡ̶otedicogi. Igaataɡ̶a baɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a ane icoɡ̶otedicogi niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa. (Odaa niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa ayakadi daantiɡ̶idaaɡ̶idoa Niɡ̶icoa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji.)”  Pida digawini! Dotaɡ̶atedibece lodoe niɡ̶ina noiigi, niɡ̶inoa ɡ̶odacilodi aɡ̶ica mowote, aɡ̶ica ligegi doɡ̶odakapetege. Migoyowooɡ̶odi mewi niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa niɡ̶idaaɡ̶idoa Icoa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji meote ɡ̶odewiɡ̶a?< q Niɡ̶ica aniniwa Jesus Onica ica niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Jerusalém, anodi, “Niɡ̶idoa jiɡ̶idaaɡ̶idoa niɡ̶icoa ɡ̶oneleegiwa anodoletibige moyeloadi.-Ikanitiwaji me ɡ̶adiɡ̶oati oko leeɡ̶odi anee mida moko, pida oleetibige ane iɡ̶enaɡ̶a codaa anewi niɡ̶ina mawini eledi oko anee.” (IAkagititiwaji nigaanigawaanigi lolaadogo niɡ̶ina me saabado, noko ane daɡ̶a domaɡ̶a yakadi mica ɡ̶abakedi, me iwitece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. Enice, igaamee ina me ɡ̶adelatomi, leeɡ̶odi me jicilatiditece niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ijoatawece libeyaceɡ̶eco me saabado?B}Digawini! Niɡ̶ina me saabado akagititiwaji lolaadogo nigaanigawaanigi me ikeeni meledi ida aneetege Aneotedoɡ̶oji loiigi, leeɡ̶odi lajoinaɡ̶aneɡ̶egi Moisés. Codaa aniɡ̶ijaaɡ̶ijotace Moisés liiɡ̶enatakaneɡ̶egi, pida jotigide ɡ̶adaamipi maleediɡ̶icata Moisés naɡ̶akaaɡ̶ida me lakatigi.s_Meetediogi Jesus, “Niɡ̶ijo me jao ɡ̶odoxiceɡ̶edi libinienigi, odaa akaamitawecetiwaji joɡ̶opoo.6eNoɡ̶oniniɡ̶odi niɡ̶idi oko-nelegi, moditalo, “Niɡ̶ida makaami ejime dakatiwaɡ̶aji niwigo abeyaceɡ̶egi. Igaataɡ̶a aɡ̶ica ane doletibige me ɡ̶adeloati”.Z-Moisés yajigotedaɡ̶awatiwaji liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji. Pida aɡ̶ica niɡ̶ina akaamitiwaji aneyiwaɡ̶adi liiɡ̶enatakaneɡ̶eco. Igaataɡ̶a idioka limedi moleetibigetiwaji madeloati.” W'Niɡ̶ina ane diiɡ̶axinaɡ̶atece epaa lowooko, niɡ̶ini doletibige me dinikeenaɡ̶aneɡ̶e. Pida niɡ̶ina ane doletibige meo me yeloɡ̶o Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ini beɡ̶ewi, codaa me iɡ̶enaɡ̶a.Y+Nigica ane yemaa meo ane yemaa Aneotedoɡ̶oji, joaniɡ̶iniaa yowooɡ̶odi migewi me icoɡ̶otedibigimece miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji niɡ̶inoa iiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco, oɡ̶oa domige emaɡ̶a yowooko.7gNaɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meetediogi, “Niɡ̶inoa ane jiiɡ̶axinaɡ̶atece aɡ̶emaɡ̶a yowooko, pida icoɡ̶otedibigimece miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, ane idiiɡ̶e.8iNiɡ̶ijoa lacilodi judeutedi eliodi moyopo, modi, “Igaamee ina me yowooɡ̶odi inoatawece? Igaataɡ̶a niɡ̶inoa ɡ̶oniiɡ̶axinoɡ̶ododi aɡ̶ica doɡ̶oiiɡ̶axi”. E~Igaanaɡ̶a ixomaɡ̶atedijo liwigotigi niɡ̶ijoa nokododi me nalooɡ̶o, odaa jaɡ̶aɡ̶a icotedio Jesus, ja dakatediwece Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, odaa ja niiɡ̶axitediniwace oko.t}a Pida aɡ̶ica ane yalaɡ̶atalo me lodoe oko-nelegi, leeɡ̶odi odoitiogi niɡ̶idiwa lacilodi judeutedi. | Ica lapo-nelegi miditaɡ̶a niɡ̶ijo nalokegi, eliodi oko oxatiniwace niɡ̶ina me notaɡ̶anaɡ̶a oyalaɡ̶atalo Jesus. Idi oko anodi, “Niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwa doane mele”. Odaa idiaaɡ̶eledi modi, “Amitiɡ̶ica ica mele, mina ninaaletediniwace oko”.r{] Icoa lacilodi judeutedi joɡ̶odoletibige Jesus miditaɡ̶a nalokegi. Modi, “Igamige diɡ̶etedigi?”Tz! Jesus igo miditaɡ̶a nalokegi Igaanaɡ̶a leecawaanigi migotibeci niɡ̶ijo nioxoadipi miditaɡ̶a nalokegi, odaa Jesus jaɡ̶aɡ̶a igo. Pida dinaɡ̶aditedini migo, aɡ̶ica ane yowooɡ̶odi.Ny Joaniɡ̶idaa ligegitediogi, odaa jiɡ̶idiaaɡ̶itedice Galiléia. zxmEmiitiwaji miditaɡ̶a nalokegi. Ee baɡ̶aleedeɡ̶ejigo igaataɡ̶a aniɡ̶icota limedi me idinikee ane Ee”..wUNiɡ̶ina okotigi digoina iiɡ̶o aɡ̶ica leeɡ̶odi doɡ̶oyelataɡ̶adomitiwaji, pida Ee boɡ̶oyelatomi. Igaataɡ̶a jikeetiogi niɡ̶inoa loenataka ane beyagi.vOdaa jeɡ̶eetediogi Jesus, “Aniɡ̶icota limedi me jikee ane Ee. Pida akaamitiwaji boɡ̶okanicodaaɡ̶aca lakata noko yakadi memii.MuPida oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶idi nioxoadipi aɡ̶oyiwaɡ̶adi. 3t_Igaataɡ̶a niɡ̶ina ane yemaa me yeloɡ̶o, ayaɡ̶aditini niɡ̶ina loenatagi. Genaɡ̶a awiite niɡ̶inoa ane libinienaɡ̶a, odaa ele mikeenitiogi inatawece oko”.9skOdaa niɡ̶ijo nioxoadipi Jesus moditalo, “Anotitice Galiléia, emii Judéia amaleeɡ̶aɡ̶a onadi niɡ̶ina anodiotibigaɡ̶adici niɡ̶inoa ɡ̶odoxiceɡ̶etedi anawiite.SrJiɡ̶ipegiteloco lalokegi judeutedi, anodita “Lalokegi nopecetiidi”.Uq % Nioxoadipi Jesus oyajoi Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus igotedeloco nipodigi Galiléia. Aɡ̶idiaaɡ̶ite nipodigi Judéia, leeɡ̶odi niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi digoida Judéia odoletibige moyeloadi.kpOGNiɡ̶ina meote niɡ̶ida ligegi, eeteta Judas niɡ̶ijo lionigi Simão Iscariotes. Leeɡ̶odi Judas, idaaɡ̶ida mida aneetege niɡ̶ijo dooze anodiotibece, pida jiɡ̶ijaa yajigo Jesus modibatalo niɡ̶ijo neloɡ̶ododipi. o)FOdaa ja niniɡ̶odi Jesus, meetediogi, “Ja ɡ̶adixipeniticetiwaji akaami dooze. Pida oniniteci niɡ̶ina akaamitiwaji, niɡ̶ini diaabo”.,nQEEjiwaɡ̶atakanaɡ̶a codaa jowooɡ̶otaɡ̶a naɡ̶akamaɡ̶akaami ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji mawii ɡ̶odewiɡ̶a. Akaami Lionigi Aneotedoɡ̶oji ewikegi”. mDNaɡ̶a niniɡ̶odi Simão Pedro, meetalo, “Ǥoniotagodi. Amaleeɡ̶aɡ̶ijo ica ane jiiɡ̶ata? Igaataɡ̶a niɡ̶inoa ɡ̶adotaɡ̶a onikeetoɡ̶owa anodaaɡ̶ee me jakataɡ̶a ɡ̶odewiɡ̶a ane daɡ̶adiaaɡ̶ica liniogo miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. l COdaa Jesus jaɡ̶aɡ̶a nigetediniwace niɡ̶ijo dooze anodiotibece, meetediogi, “Akaamitiwaji aaɡ̶aɡ̶a emaani mopili?” ykkBNiɡ̶idiaaɡ̶idi eliodi niɡ̶ijo oko anodiotece Jesus ja dinoɡ̶aticoace, odaa aɡ̶aleeɡ̶odinadeegitege.CjAEɡ̶idaa diitigi Jesus me notaɡ̶aneɡ̶etediniwace, meetediogi, “Joaniɡ̶idaa mejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina oko idoka yakadi menagi meetaɡ̶a, nigeote Eiodi me yakadi menagi”. Ii @Odaa idi niɡ̶ina akaamitiwaji aɡ̶etidadiwaɡ̶adi me idimonya Aneotedoɡ̶oji”. Meetediogi Jesus niɡ̶ida ligegi leeɡ̶odi niɡ̶ijo maleekoka eniditediogi niɡ̶ijo analee odiotibece, akaa yowooɡ̶odi ane doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda, codaa akaa yowooɡ̶odi niɡ̶ijo ane yajigo modibatalo niɡ̶ijo neloɡ̶ododi.Bh}?Liwigo Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶epaaɡ̶eo oko me yewiɡ̶a. Niɡ̶ida aɡ̶ica oko anida nimaweneɡ̶egi meo. Pida yotaɡ̶a, loniciwaɡ̶awa Liwigo Aneotedoɡ̶oji meo oko me yewiɡ̶a.Hg >Amiida ica ɡ̶adowoogotiwaji daɡ̶adati Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, nige jopitibigimece ditibigimedi anejo maleedaɡ̶a icatibige daɡ̶a janagi digoina iiɡ̶o?f=Aɡ̶ica ane yeloɡ̶oditalo Jesus, pida ja yowooɡ̶odi niɡ̶idi noiigi anodiotece moyalomeɡ̶e, dinotigimadetiwage leeɡ̶odi niɡ̶ijoa lotaɡ̶a. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me nigetediniwace, meetediogi, “Manigicaa jao mileenitomi leeɡ̶odi ijoa yotaɡ̶a?oeW< Notaɡ̶a aneo lewiɡ̶a oko Eliodi niɡ̶ijo oko anodiotece noɡ̶owajipatalo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a, modi, “Niɡ̶inoa lotaɡ̶a ɡ̶aladi, dakaketibige me jibaɡ̶atege. Amiijo ane yakadi me dibatege inoa lotaɡ̶a?”d;Jesus eetetece niɡ̶inoa notaɡ̶a niɡ̶ijo me diiɡ̶axinaɡ̶a manitaɡ̶a liiakanaɡ̶axi judeutedi digoida nigotaɡ̶a Cafarnaum. c:Joaniɡ̶idiaa paon ane dinikatini icoɡ̶otibigimece ditibigimedi. Aliciagi niɡ̶ijo paon anoyeligo jotigide ɡ̶adaamipi, igaataɡ̶a aɡ̶aleeɡ̶ica me newiɡ̶a. Pida niɡ̶ina ane yeligo paon ane Ee biɡ̶idiokaanaɡ̶a limedi me yewiɡ̶a”. Jesus diiɡ̶axinaɡ̶atetece ica niɡ̶iniaaɡ̶iniwa ica paon aneo oko me newiɡ̶a Odaa niɡ̶ijo lapo-nelegi joɡ̶oyakadi Jesus daato weiigi. Odaa joɡ̶oige, moditalo, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi. Igaatigi ica naɡ̶anooticogi ina?”hAIIgaanoɡ̶onadi me diɡ̶icoateda Jesus ijaaɡ̶ijo anodiotibece niɡ̶ijo aneiticoace, odaa niɡ̶ijo lapo-nelegi joɡ̶owaxoditinigilo niɡ̶ijoa niwateceli, odaa jiɡ̶igotibeci nigotaɡ̶a Cafarnaum odoletibige Jesus. @Pida icoa eletidi niwateceli anokaɡ̶a, ane icoɡ̶oticogi nigotaɡ̶a Tiberíades. Niɡ̶idiwa niwateceli joɡ̶odipegi niɡ̶ijo anei niɡ̶ijo lapo-nelegi moyeligo paontedi ane yediatetece Ǥoniotagodi Jesus, naɡ̶a igodi me diniotagodete Aneotedoɡ̶oji. ? Ica noiigi-nelegi odoletibige Jesus Naɡ̶a nigoi niɡ̶ijo oko ane nenyaɡ̶atiniwace daato weiigi, niɡ̶idi noiigi oyowooɡ̶odi mokajotece naɡ̶ajo niwatece anidiaaɡ̶i miditaɡ̶a. Codaa oyowooɡ̶odi me diɡ̶icoateda Jesus me waxoditedini mijotaɡ̶a niɡ̶ijo anodiotibece, codaa aɡ̶icoa Jesus mijotaɡ̶a niɡ̶ijo anodiotibece naɡ̶a noditice naɡ̶ajo niwatece.->SOdaa ja nixomaɡ̶atice laadi, joɡ̶oyexaɡ̶atedi catinedi liwatece. Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi naɡ̶ajo niwatece jiɡ̶icoticogi daato anoyemaa me diiticogi. N=Neɡ̶epaaɡ̶eetediogi, “Jeɡ̶emeɡ̶ee. Jinaɡ̶adoiitiwaji!”t<aEjinaɡ̶a domaɡ̶a seis leegoa me nolaakanaɡ̶a, odaa joɡ̶onaditege Jesus. Ewaligitedeloco ditibigimedi ninyoɡ̶odi. Niɡ̶ipegite naɡ̶ajo niwatece, odaa jeɡ̶epaanaɡ̶a doitibigiwaji, leeɡ̶odi aɡ̶oyowooɡ̶odi me Jesus.P;Odaa joɡ̶odakapetege ica niwocotaɡ̶a, jeɡ̶eote ebekadi nelecoli..:UOdaa joɡ̶owaxoditinigi niwatece, jiɡ̶igotibeci diɡ̶etitacicoace manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Cafarnaum. Ja leegitece ɡ̶ocidi, ijaa Jesus aniɡ̶icoa micotediogi.9  Jesus ewaligitedeloco ditibigimedi ninyoɡ̶odi (Mateus 14.22-33; Marcos 6.45-52) Igaanaɡ̶a dawike, niɡ̶ijo anodiotibece Jesus ja dinikatiniwace neɡ̶epaa miditaɡ̶a weiigi.J8 Igaanaɡ̶a yowooɡ̶odi Jesus mewi modoletibige moyadeegi me domoɡ̶owo me inionigi-eliodi, odaa ja dinoɡ̶atedice, joɡ̶opitacedibigimece niɡ̶ijo lojotaɡ̶adi, pida onaniɡ̶ijoatece. 7Niɡ̶ijo oko anonadi niɡ̶ijo ɡ̶odoxiceɡ̶edi libinienigi aneote Jesus, modi, “Odaa aɡ̶alee jawienatakanaɡ̶a niɡ̶iniaaɡ̶iniwa, Niɡ̶icoa ane yeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji, ane niiɡ̶etedicogi Aneotedoɡ̶oji digoina iiɡ̶o”.o6W Odaa joɡ̶oyatecoɡ̶otee niɡ̶ijoa liwailidi paontedi ane iiɡ̶otedice lapinaɡ̶a niɡ̶ijo noiigi-nelegi. Odaa niɡ̶ijoa liwailidawaanaɡ̶a anonioda niɡ̶ijo anodiotibece Jesus noleenaɡ̶adi dooze etacanitedi nelecoli. 53 Igaanaɡ̶a nitiminaɡ̶a, odaa jeɡ̶eetediogi Jesus niɡ̶ijo anodiotibece, “Atecoɡ̶oteeni inoa liwailidi ane iiɡ̶otedice adaɡ̶aniadi”.4 Igaanaɡ̶a iditawece nicotiniwace, odaa Jesus ja dibate niɡ̶ijoa ciinco paontedi, odaa ja diniotagodetedibigimece Aneotedoɡ̶oji. Naɡ̶a ninoketedini niɡ̶ijoa paontedi, odaa ja yajigotediogi niɡ̶ijo anodiotibece monediatiniwace iditawece niɡ̶ijo oko ane nicotiniwace. Odaa idaaɡ̶igote niɡ̶ijoa itiwataale noɡ̶ojedawaanaɡ̶a. Odaa neɡ̶epaa lica me niodaɡ̶a niɡ̶ijo oko.73g Odaa jeɡ̶eetediogi Jesus niɡ̶idi anodiotibece, “Enitiogi iditawece niɡ̶idi noiigi-nelegi monicoteloco nadegocawaanigi”. Eliodi nadegocawaanigiteloco anei. Odaa ijotawece ja nicotiniwace. Onicoa ciinco miili ɡ̶oneleegiwadi minitaɡ̶a niɡ̶ijo lapo (we iwaalepodi inaa nigaanigipawaanigi).N2 “Ini lioneeɡ̶a digoina idiwa ciinco nipaontedi noenataka oyatita ‘cevaada’, idiaaɡ̶idiwa itiwataale noɡ̶ojedawaanaɡ̶a. Pida onateciɡ̶idiwa aɡ̶abotema niɡ̶ina noiigi-nelegi”. f1EOdaa niɡ̶ijo ane-diotibece, ane liboonaɡ̶adi André, nioxoa Simão Pedro, meetalo Jesus,D0Odaa jeɡ̶ee Filipe, “Onidaaɡ̶ida me inedianaɡ̶atiniwace mokateciɡ̶initibige, odaa domaɡ̶a jopooɡ̶atibige caticedi miniwata taalia beexotedi me jinoojeteeɡ̶atigi paon”. /Pida eote Jesus niɡ̶ida ligegi onidaaɡ̶ida me dineeteta Filipe, igaataɡ̶a Iniaaɡ̶iniwa ja yowooɡ̶odi niɡ̶ica aneote. 2.]Igaanaɡ̶a noletedini Jesus, odaa ja naditetege ica lapo-nelegi ane odiitalo. Odaa Jesus jeɡ̶eete Filipe, “Igametaɡ̶a jakataɡ̶a liweenigi ina noiigi-nelegi?” -  ,  YX~}|{{;zyxwwKvutsrrDqqponmmlkjnihh~g4feddxbaa"`a_^]]?\+[x[ZCYYXfWWVnUTSSSRQoP3O!NMLLXKJJIGFEE/D%DCBAAo@@ ?)>=}<~<;::,99\8s66B544n3@2210/S/G.-&-,r,+,*x))Z(({($'m&%%?$$#c"""$!X "5K  3F]%- c /UYt! Niɡ̶inoa madewetedi biɡ̶idioka limedi mina makaamitaɡ̶atiwaji, pida Ee baadiɡ̶idioka limedi minaaɡ̶ejo makaamitaɡ̶atiwaji”. .sU Odaa jeɡ̶ee Jesus, “Jinaɡ̶alomeɡ̶eni Maria! Igaataɡ̶a yotete niɡ̶ida ladokojegi lajo niɡ̶ica noko nigonaligiti yolaadi mida lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a..rU Judas eo niɡ̶ida ligegi aleeɡ̶odi daɡ̶a iwikode madewetedipi, pida leeɡ̶odi moliceɡ̶egi. Jeɡ̶epaa dowediteloco dinyeelo, codaa dolicetibigalo dinyeelo. Vq% “Naɡ̶ada bootawaana ladokojegi yalitini meyo-liitilo, codaa loojedi iniwatadaɡ̶ani taalia beexotedi. Igaamee doɡ̶oyaa, odaa niɡ̶icoa lojetedi oditoɡ̶onediatiniwace niɡ̶inoda madewetedipi?”0pY Pida Judas Iscariotes, niɡ̶ijo lionigi Simão, aninaaɡ̶ina ane-diotibece Jesus, niɡ̶ijo aneyaa Ǥoniotagodi niɡ̶idiaaɡ̶idi miditaɡ̶a neloɡ̶ododipi, mee,+oO Odaa Maria ja dibata aca bootawaana ane nolee ladokojegi, idatawece “nardo”, one dakake loojedi. Odaa ja yadotelogo loɡ̶onaka Jesus, igaanaɡ̶a igodi me yadotelogo, odaa yatita lamodi me iwilegi. Odaa niɡ̶ijo lanigi aneletege niɡ̶ijo ladokojegi jiɡ̶igotigi initawece diimigi. +nO Odaa joɡ̶oyoe liweenigi Jesus niɡ̶ijo enoale modiniotagodetalo. Marta daxawanataka dedianaɡ̶atece niweenigi. Lázaro eledi ini nameeja miniwataɡ̶a Jesus.Am } Jesus idiaaɡ̶ite nigotakawaana Betânia (Mateus 26.6-13; Marcos 14.3-9) Aniaditibige seis nokododi daɡ̶a nakatio nalokegi Páscoa, niɡ̶igo Jesus mani nigotakawaana Betânia ane liɡ̶eladi Lázaro, niɡ̶ijo ane yewikatiditace Jesus.[l/ 9Niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi, ijaaɡ̶ijoa fariseutedi domoɡ̶oyemaa moniwilo Jesus. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me najoinaɡ̶anaɡ̶a mokanicodaaɡ̶ica ane yowooɡ̶odi aneite Jesus, odaa owo libodigi. /kW 8Odaa joɡ̶odoletibige Jesus, igaanoɡ̶ototicogi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, odaa ja dinige, modi, “Amiida ica anakatitiwaji? Migenagi Jesus niite nalooɡ̶o?”Aj{ 7Ja nipegiteloco niɡ̶ijo lalokegi judeutedi anodita me Páscoa. Eliodi oko ane liɡ̶eladi niɡ̶inoa nigotadawaanaɡ̶a, inoa nipodaɡ̶a, ja waxoditibigimoace manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Jerusalém. Aneɡ̶eya me nakatio nalokegi niɡ̶igotibeci dinibinie lodoe Aneotedoɡ̶oji, ane najoinaɡ̶aneɡ̶egi noiigi.i# 6Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Jesus me daɡ̶adiaaɡ̶awatedigi niɡ̶ijo noiigi digoida Judéia. Pida jiɡ̶igo manitaɡ̶a nigotakawaana anodita Efraim, anipegitege nipodigi ane yadilo ane diɡ̶icata niɡ̶eladimigipi. Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶ite ijaaɡ̶ijo anodiotibece. jhM 5Odaa niɡ̶ijo noko ja diiticogi niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi mowo lowoogotece Jesus moyeloadi.Fg 4Niɡ̶ijoa lotaɡ̶a aɡ̶eetalo Jesus daɡ̶a yeleotetema idiokidi noiigi judeu, pida yeleo meote oniniteci lapo inoatawece lionaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane ilaagiteloco inatawece iiɡ̶o. tfa 3Aɡ̶epaa lowooko Caifás niɡ̶ijoa lotaɡ̶a. Pida Aneotedoɡ̶oji eote meetece niɡ̶ijoa notaɡ̶a ane yeloɡ̶odi micota Jesus me yeleotetema loiigi, igaataɡ̶a Caifás joaniɡ̶iniaa lacilo-sacerdotitedi niɡ̶ijo nicaaɡ̶abi.$eA 2Aɡ̶owooɡ̶otitiwaji me daɡ̶axa meletoɡ̶odomi moniniteci ɡ̶oneleegiwa ane yeleotema ɡ̶odoiigi, odaa inatawece ɡ̶odoiigi aɡ̶alee naaɡ̶a”. d 1Onijoteci niɡ̶ijoa lacilodi ane liboonaɡ̶adi Caifás ane eneɡ̶egi ɡ̶oneɡ̶egi, meetiogi, “Aɡ̶ica ɡ̶adixakeditiwaji!ecC 0Daɡ̶a jikanaɡ̶a niɡ̶ida anee, inatawece oko icota moyiwaɡ̶adi. Odaa niɡ̶ijoa lacilodi romaanotedi doidetibige doɡ̶odiiɡ̶enataka moyaaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, codaa moyaaɡ̶adi ɡ̶odoiigi”. ibK /Odaa niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijaaɡ̶ijoa fariseutedi ja dinatecoɡ̶otee, modi, “Amiida ica ɡ̶onimaweneɡ̶egi me joxokojoɡ̶o? Igaataɡ̶a niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwa joɡ̶owidi ɡ̶odoxiceɡ̶etedi aneote.wag .Pida ica eledi joɡ̶opitibeci, odaa jiɡ̶igotibeci oyeloɡ̶oditiogi fariseutedi niɡ̶ijo loenatagi Jesus.X`) - Niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi dinilakidetiwage odoletibige moyeloadi Jesus (Mateus 26.1-5; Marcos 14.1-2; Lucas 22.1-2) Eliodi judeutedi anigotibeci odalita Maria noɡ̶onadi Jesus meote Lázaro me yewiɡ̶atace, odaa joɡ̶oyiwaɡ̶adi._ ,Odaa Lázaro ja noditice. Pida loɡ̶onaka, libaaɡ̶atedi eɡ̶idaaɡ̶ee me dinilipaditece liwailidi lipegeteɡ̶e, codaa eɡ̶ajo me nadeegitice leenxo anoilipaditece latobi. Odaa jeɡ̶eetediogi Jesus, “Anowilecenitibigetiwaji, odaa ikanitice epaaɡ̶igo”. k^O +Igaanaɡ̶a nigotedini Jesus me dotaɡ̶a, odaa ja dapaawe, mee, “Lázaro, anagi, anotitice!”9]k *Jowooɡ̶odi midioka limedi manajipaatiwa. Pida mejitaɡ̶awa leeɡ̶odi niɡ̶ina noiigi digoina, amaleeɡ̶aɡ̶a eniwaɡ̶atakanaɡ̶a naɡ̶akamaɡ̶akaami anadimonyaa”.N\ )Odaa joɡ̶onoɡ̶atice naɡ̶ajo wetiɡ̶a nelegi. Naɡ̶a iwitedibigimece Jesus ditibigimedi, odaa jeɡ̶eeteta Aneotedoɡ̶oji, “Eiodi, eliodi me iniotagodetaɡ̶awa leeɡ̶odi manajipaatiwa.[) (Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meeteta, “Geneɡ̶ejitaɡ̶awa, nige iwaɡ̶atakani, odaa jaɡ̶anati Aneotedoɡ̶oji meliodi nimaweneɡ̶egi”.}Zs 'Odaa ja diiɡ̶enatakate Jesus, meetediogi, “Anoɡ̶aaticetiwaji naɡ̶ani wetiɡ̶a nelegi”. Odaa Marta, naɡ̶ajo niwaalo ijoolatigi meetalo, “Iniwa-aagodi, ejinaɡ̶a danice. Igaataɡ̶a jeɡ̶eote cwaatolo nokododi midi me ye-ee”. Y- & Ica Lázaro naɡ̶a yewiɡ̶atace Odaa Jesus aɡ̶aleeɡ̶ica lita, eliodi me deemitetece. Odaa jiɡ̶igo midataɡ̶a niɡ̶ijo wetiɡ̶a-lawimaɡ̶ajegi anoyatice ijoolatigi. Onani aca wetiɡ̶a nelegi anoyawililetio monibatoo niɡ̶ijo lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a.*XM %Pida ica eledi modi, “Icilatidi niɡ̶ijo ɡ̶olaɡ̶a. Pida agodaɡ̶ayakadi deɡ̶eote anigetiɡ̶ida nimaweneɡ̶egi, odaa ijoolatigi agotaɡ̶a yeleo?” MW $Odaa modi niɡ̶ijoa judeutedi, “Ica mewi me yemaa ijoolatigi!”&VG #Odaa Jesus jaɡ̶aɡ̶a anoe.Uw "Odaa jeɡ̶eetediogi, “Igame analicitetiwaji?” Noɡ̶oniniɡ̶odi, moditalo, “Ǥoniotagodi. Diganagi, awini!”0TY !Igaanaɡ̶a nadi Jesus Maria me dacaagetibece, codaa niɡ̶ijo judeutedi ane lixigaɡ̶awepodi eledi nacaagaɡ̶ateloco, odaa Jesus deemitetetece, codaa agecaɡ̶alo.iSK Igaanaɡ̶a icoticogi Maria aneitedice Jesus, odaa ja dakagitinigi iiɡ̶o midoataɡ̶a loɡ̶onaka. Odaa jeɡ̶eetalo, “Iniwa-aagodi. Daɡ̶a-aamitibige mokotaɡ̶a, daɡ̶anagawi-iini inaaginaɡ̶a agotaɡ̶a ye-ee”. yRk Niɡ̶ijoa judeutedi anidiaaɡ̶i Maria liɡ̶eladi moniɡ̶iwatece, noɡ̶onadi me dabiditi me yediiɡ̶a me noditice, odaa joɡ̶odioteci. Odiletibige Maria diɡ̶igo anoetibece midataɡ̶a lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a anonaligite Lázaro. eQC Jesus aneɡ̶enotediwece nigotakawaana, eɡ̶idiaaɡ̶ite digoida anei Marta me dakapetege.nPU Igaanaɡ̶a wajipata Maria niɡ̶ijo Marta ligegi, odaa ja dinage me dabiditi, igo dakapetege Jesus.ZO-  Jesus anoe Igaanaɡ̶a nigotini Marta me dotaɡ̶a, odaa jiɡ̶igo enidita Maria. Odaa ja ixipetice me yotaɡ̶aneɡ̶e meeta, “Ǥoni-iiɡ̶axinoɡ̶odi jiɡ̶inoa. Codaa najoinaɡ̶atedaɡ̶awa”.N} Naɡ̶a niniɡ̶odi Marta, meetalo, “Ejiwaɡ̶adi, Iniwa-aagodi. Codaa ɡ̶adadiwaɡ̶ati naɡ̶a-aamaɡ̶a-aami Niɡ̶icoa ane ni-iiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji meote ɡ̶odewiɡ̶a, niɡ̶icoa Aneotedoɡ̶oji Li-oonigi anenagi niɡ̶ina i-iiɡ̶o”. yMk Niɡ̶ina analee yewiɡ̶a, ane idadiwaɡ̶adi, nige yeleo, yewiɡ̶atace. De iwaɡ̶ati ida anejitaɡ̶awa?”HL  Odaa jeɡ̶ee Jesus, “Ee aneo oko me newiɡ̶atace, odaa jiɡ̶idaa diiticogi, midiokaanaɡ̶a limedi me newiɡ̶a. Niɡ̶ina ane idadiwaɡ̶adi icaaɡ̶ica nige yeleo, pida yewiɡ̶atace. K  Odaa Marta jeɡ̶eetalo, “Jowooɡ̶odi me yewiɡ̶atace niɡ̶ica noko nige yewikatiditace Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina oko”. DJ Odaa jeɡ̶eeteta Jesus, “Yewiɡ̶atace ɡ̶anaagina”.hII Pida jowooɡ̶odi mokanicodaaɡ̶ica ane ipokitalo Aneotedoɡ̶oji, odaa yajigotedaɡ̶awa”.*HM Niɡ̶ijo Marta naɡ̶a dakapetege Jesus, odaa jeɡ̶eetalo, “Iniwa-aagodi. Daɡ̶a-aamitibige mokotaɡ̶a, daɡ̶anagawi-iini inaaginaɡ̶a agotaɡ̶a ye-ee.G5 Igaanaɡ̶a dibodice Marta niɡ̶inoa Jesus, odaa jiɡ̶igo dakapetege. Pida Maria baadeɡ̶itibige, niɡ̶ijo aneite me nicoti digoida liɡ̶eladi.F  Eliodi judeutedi igotibeci odalita Marta, ajaa Maria, igotibeci modalitiogi me ninyaaɡ̶a, leeɡ̶odi me yeleo naaginaɡ̶a. vEe Naɡ̶ajo nigotakawaana anodita Betânia idiwa itoatadiɡ̶ida ciloomito me yototice nigotaɡ̶a Jerusalém.SD  Jesus jiɡ̶iniaaɡ̶eote oko me yewiɡ̶atace Niɡ̶ijo niɡ̶icotedicogi Jesus nipodigi Judéia, pida jeɡ̶eote cwaatolo nokododi midi Lázaro catiwedi lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a anonaligite.ZC- Odaa niɡ̶ijo anodita Tomé, ane nikoxeedi me “Owaadi”, joaniɡ̶ijaaɡ̶eetiogi niɡ̶ijo eledi anodiotibece Jesus, “Iniɡ̶a mijoataɡ̶a amaleeɡ̶aɡ̶a ɡ̶odemaɡ̶awa Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi”. 3B_ Odaa jeɡ̶eetediogi, “Jakadi mele me daɡ̶a Ee miditaɡ̶a naɡ̶a yeleo leeɡ̶odi akaamitiwaji, amaleeɡ̶aɡ̶a adadiwaɡ̶ati. Natigide iniɡ̶a miditaɡ̶a”. TA! Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus ja yeloɡ̶oditediogi Lázaro naɡ̶a yeleo.z@m Odiletibige deɡ̶eete Jesus doɡ̶okexaa diote Lázaro. Pida eeteta naɡ̶a yeleo Lázaro, niɡ̶ijo mee diote._?7 Odaa niɡ̶ijo anodiotibece moditalo, “Ǥoniotagodi, nigokexaa diote, dice icí”.># Joaniɡ̶idaa ligegi Jesus, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi jeɡ̶ee, “Ǥodokaaɡ̶edi Lázaro ja diote, pida ejigo miditaɡ̶a, jojieteloco”. ={ Pida niɡ̶ina anewaligitigi enoale, aiwoko me dixipe, leeɡ̶odi nexocaɡ̶a, codaa aɡ̶aca lokokena mijotaɡ̶a”. 0<Y Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meetediogi, “Idiwa dooze lakata niɡ̶ina noko mani aligeɡ̶e. Odaa niɡ̶ina oko anewaligitigi noko adixipe, igaataɡ̶a naditece ligi.W;' Odaa moditalo niɡ̶ijo anodiotibece, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi. Anaɡ̶a leegi niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi me domeɡ̶etiɡ̶adigidaatice me domeɡ̶etiɡ̶adeloati. Enige jeɡ̶emaani mopilitacijo!” h:I Niɡ̶idiaaɡ̶idi jeɡ̶eetediogi niɡ̶ijo anodiotibece, “Jopilaɡ̶atacicogi Judéia”. $9A Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶ijo naɡ̶a dibodicetedigi Lázaro me deelotika, odaa edinopaɡ̶aditeda itoataale nokododi midiaaɡ̶ite niɡ̶ijo aneite. 8   7  (4-5) Jesus eliodi me yemaa Marta, ajo nioxoa, ijaa Lázaro. Niɡ̶ijo naɡ̶a dibodicetedigi Lázaro me deelotika, odaa jeɡ̶ee, “Niɡ̶ida neelotagi aɡ̶eo Lázaro diɡ̶idioka limedi me yeleo. Pida niɡ̶ida anee Lázaro onidaaɡ̶ida meo niɡ̶ina oko modoɡ̶etetibigimece Aneotedoɡ̶oji. Jiɡ̶idaa leeɡ̶odi nige odoɡ̶etetiwa, ane Ee Lionigi Aneotedoɡ̶oji”.6 Odaa niɡ̶ijo niwaalepodi joɡ̶odajoinaɡ̶atalo Jesus, modi, “Iniotagodi, niɡ̶ijo ɡ̶ademaanigi etidi eliodi me deelotika”. 5  }4 u Lemeɡ̶egi Lázaro (1-2) Ica ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Lázaro liɡ̶eladi manitaɡ̶a aca nigotakawaana anodita Betânia. Niwaalepodi, Maria ajaa Marta ane noiigiwepodi. Maria jaɡ̶aniaaɡ̶ani naɡ̶ajo ane yatitalo loɡ̶onaka Ǥoniotagodi ladokojegi, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi, ja yati lamodi me yadilonatidi. Odaa ica noko Lázaro ja deelotika.=3u *Odaa eliodi niɡ̶idi oko joɡ̶oyiwaɡ̶adi Jesus. }2s )Eliodi oko igotibeci midoataɡ̶a, igaanaɡ̶a onadi, odaa modi, “João aɡ̶ica deɡ̶eo oteɡ̶exaaɡ̶idatece ɡ̶odoxiceɡ̶edi libinienigi, pida ijoatawece niɡ̶ijoa lotaɡ̶a meetece niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa, ewi niɡ̶idaaɡ̶ee”.#1? (Niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶opitacedicogi daato akiidi Jordão. Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶ite digoida anei João Batista me nilegetiniwace oko niɡ̶ijo jotigide.0y 'Odaa joɡ̶odoletibige moniwilo Jesus leeɡ̶odi modiletibige daɡ̶a dotaɡ̶atedibige Aneotedoɡ̶oji, pida oiwoko. */M &Pida daɡ̶a jao libakedi, idokeeta aɡ̶adadiwaɡ̶atitiwaji leeɡ̶odi niɡ̶inoa yotaɡ̶a, enice adadiwaɡ̶atitiwaji leeɡ̶odi niɡ̶inoa ibaketedi ane jaote, amaleeɡ̶aɡ̶a owooɡ̶otitiwaji, codaa aɡ̶ica daɡ̶adinawieni, miniwa Eiodi meetaɡ̶a, codaa Ee ejotelogo Eiodi.” w.g %Nige daɡ̶a jaote ibaketedi ane niiɡ̶etediwa Eiodi me jaote, odaa aleeditibigetiwaji daɡ̶adadiwaɡ̶ati.=-s $Enige ina meji me Ee Aneotedoɡ̶oji Lionigi, igaamee ina menitiwaji me jotaɡ̶atibige Aneotedoɡ̶oji? Igaataɡ̶a idixipetedice Eiodi, odaa idiiɡ̶etedicogi niɡ̶ina iiɡ̶o.,# #Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a idioka limedi mewi, codaa Aneotedoɡ̶oji eetediogi me ɡ̶onoenoɡ̶ododi niɡ̶ijo ane yajigotediogi lotaɡ̶a.6+e "Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meetediogi, “Midiwataɡ̶a lotaɡ̶a ɡ̶aniiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco iwoteloco mee Aneotedoɡ̶oji, ‘Ǥadiciagitiwaji ɡ̶onoenoɡ̶ododi’.s*_ !Noɡ̶oniniɡ̶odi, moditalo, “Ajoleeɡ̶atibige me jokolenaɡ̶ataɡ̶aloco wetiɡ̶a daɡ̶a leeɡ̶odi okanicodaaɡ̶ica ɡ̶adoenatagi anele. Pida joleeɡ̶atibige me jokolenaɡ̶ataɡ̶aloco leeɡ̶odi niɡ̶ijoa ɡ̶adotaɡ̶a ane beyagi motaɡ̶anitibige Aneotedoɡ̶oji. Igaataɡ̶a akaami ɡ̶oneleegiwa, pida adiniciaceekenitege Aneotedoɡ̶oji”. e)C Pida naɡ̶a notaɡ̶aneɡ̶etediniwace Jesus, meetediogi, “Owidi ane jaote niɡ̶inoa anele ɡ̶adodoetiwaji, niɡ̶inoa ane niiɡ̶etediwa Eiodi me jaote. Amiica ijoa yoenataka aneo me leedi madigidaaticetiwaji?” ( Igaanaɡ̶a owajipatalo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Jesus, odaa niɡ̶ijoa judeutedi joɡ̶odibatacalo wetiadi me domoɡ̶oyokoletelogo.>'w Ee iniaa Eiodi, ɡ̶odiciagi doɡ̶okinitece oko.” +&O Eiodi najigotediwa eliodi oko. Eiodi daɡ̶axa meliodi nimaweneɡ̶egi, aɡ̶ica liciagi. Codaa aɡ̶ica ane yakadi me noɡ̶atice aneiteloco Eiodi libaaɡ̶adi.B%} Jajigotiogi lewiɡ̶a ane daɡ̶adiaaɡ̶ica liniogo miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, codaa aɡ̶alee nigo. Odaa aɡ̶ica ane yakadi me noɡ̶aticoace niɡ̶ina naɡ̶a idei ibaaɡ̶adi.p$Y Niɡ̶inoa iniwaxacocoli oyowooɡ̶oditege yotaɡ̶aneɡ̶egi. Ee jowooɡ̶oditiogi, codaa oniotibici.g#G Pida aɡ̶adadiwaɡ̶atitiwaji niɡ̶ijo mejitaɡ̶awa, leeɡ̶odi aɡ̶akaami iniwaxacocoli,{"o Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meetediogi, “Jiɡ̶ijo mejitaɡ̶awatiwaji ane Ee, pida aɡ̶adadiwaɡ̶ati. Codaa niɡ̶inoa ɡ̶odoxiceɡ̶etedi ane jaote, me jatika naɡ̶atetigi Liboonaɡ̶adi Eiodi ane idimonya, jiɡ̶inaaɡ̶oikee ane Ee.=!s Odaa niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi joɡ̶odilapodetacelogo Jesus, odaa idokee monigetedice, moditalo, “Igaatigi nige aneloɡ̶otitoɡ̶owa ica anakaami? Enitoɡ̶owa nigewi naɡ̶akamaɡ̶akaami niɡ̶icoa Cristo, ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odatamaɡ̶ateetetege niɡ̶inoa ɡ̶odaxakawepodi.” h I Jesus igotedigi ica eledi le Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi anodita, “Licooɡ̶adi Salomão”.s_  Icoa judeutedi ane daɡ̶a odibatege Jesus Icoa nokododi limedi niwetaɡ̶a. Jiɡ̶icota limedi lalokegi judeutedi moyalaɡ̶atibige niɡ̶ijo maleekoka oiwilegitigi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi digoida nigotaɡ̶a Jerusalém.1[ Pida ica eledi oko modi, “Niɡ̶ina oko anodakatiogi adotaɡ̶a daɡ̶a liciagi me dotaɡ̶a. Codaa niwigo abeyaceɡ̶egi ayakadi daɡ̶a icilatidi ɡ̶olaɡ̶a”. % Eliodi oko anodi, “Niɡ̶idoa dakatiogilo niwigo abeyaceɡ̶egi, joaniɡ̶idaa me yetole. Igaamee ina majipaatalotiwaji inoa lotaɡ̶a?”_7 Odaa niɡ̶ijoa judeutedi ja dawalacetacicoace leeɡ̶odi niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Jesus.kO Aɡ̶ica ane yakadi me ideloadi, nige daɡ̶a idinajigo, pida idinajigo me etideloadi. Ida inimaweneɡ̶egi me idinajigo me ideleo, codaa ida inimaweneɡ̶egi me idinewikatiditaci. Igaataɡ̶a Eiodi idiiɡ̶e mideɡ̶eji.” P Eiodi idemaa leeɡ̶odi me idinajigo metideloadi, pida idewiɡ̶atace.} Inoa eletidi waxacocoli ane inepilidi, pida aɡ̶icatibige minataɡ̶a niɡ̶ini lapo judeutedi. Odaa leeditibige maɡ̶aɡ̶a ejigotiogi. Odaa owajipata yotaɡ̶aneɡ̶egi, odaa jiɡ̶ini oniniteci lapo waxacocoli, iniaa oniniteci nowienoɡ̶odi.    (14-15) Ee nowienoɡ̶odi waxacocoli anele. Digo mijoataɡ̶a Eiodi me idowooɡ̶odi, codaa Ee me jowooɡ̶odi Eiodi, jiɡ̶idaaɡ̶ee maɡ̶aɡ̶a jowooɡ̶odi iniwaxacocoli, nebi aaɡ̶aɡ̶a etidowooɡ̶odi. Icota me ideleotema iniwaxacocoli.! Niɡ̶ijo nimeedi elodi leeɡ̶odi minoka yowo me dinigaanyetece ninyeelo me diba. Aɡ̶ica meo daɡ̶a ligecaɡ̶aleɡ̶etedi waxacocoli.  Niɡ̶ina nimeedi, ane daɡ̶a libakedi me nowienaɡ̶anaɡ̶a, codaa ane daɡ̶a nepiliditeda waxacocoli. Niɡ̶ina daɡ̶a naditege diwilecoɡ̶oni, niɡ̶ini yaladi waxacocoli, elodi. Odaa diwilecoɡ̶oni ja dibatalo waxacocoli, codaa ilaagaɡ̶aditiwaji.%C Ee nowienaɡ̶anaɡ̶a anele. Niɡ̶ina nowienaɡ̶anaɡ̶a anele yeleotema niwaxacocoli. (Inatawece anonakato Ǥoniotagodi liciagi niɡ̶inoa waxacocoli.) Niɡ̶ina oliceɡ̶egi inoka eletema me dolice, daije, codaa me yaaɡ̶adi ane daɡ̶a nebi. Pida Ee baɡ̶a janagi me jao lewiɡ̶a oko ane daɡ̶adiaaɡ̶ica liniogo miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji codaa jao moyakadi inoatawece anoyopotibige me newiɡ̶a digoina iiɡ̶o, micataɡ̶a niɡ̶ina nowienoɡ̶odi waxacoco me doweditelogo niwaxacocoli, codaa me yediatece inoatawece anoyopotibige. ta Niɡ̶ida me Ee iciagi epoagi. Niɡ̶ina ane niotiwece meetaɡ̶a, jiɡ̶ida lewiɡ̶a ane daɡ̶adiaaɡ̶ica liniogo miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Yakadi me nakatio, codaa me noditice ane yemaa me diiticogi, codaa yakadi ane yeligo.\1 Ijotawece niɡ̶ijo anenagitibeci maleediɡ̶icatibige me janagi, niɡ̶ijo abeyaceɡ̶egipi, codaa molicaɡ̶aɡ̶a. Pida niɡ̶inoa waxacocoli aɡ̶owatacotece lotaɡ̶aneɡ̶egi leeɡ̶odi me iomaɡ̶aɡ̶a.O  Jesus diniciaceeketetege niɡ̶ina nowienoɡ̶odi waxacoco anele Odaa jeɡ̶eetace Jesus, “Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. Iciagi micataɡ̶a niɡ̶ina epoagi anodiotiwece waxacocoli. Jesus ida ane iciaceeketetege niɡ̶ida latematigo, pida niɡ̶ijo oko aɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ica ane diitigilo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a.  Aɡ̶odilokoteloco niɡ̶ina ane doɡ̶oyowooɡ̶odi. Pida baɡ̶a daleditibige igaataɡ̶a oilatege eledi oko lotaɡ̶aneɡ̶egi”7 g Odaa ja yadeegitedicogi we idiwatawece niwaxacocoli, ijaaɡ̶ijo igo odoe, odaa joɡ̶odilokoteloco niɡ̶ica ane diiticogi, leeɡ̶odi oyowooɡ̶oditege lotaɡ̶aneɡ̶egi.  Odaa niɡ̶ina ane yowie epoagi yomoketege niɡ̶ijo nowienoɡ̶odi waxacocoli me dakatio, codaa niɡ̶idiwa niwaxacocoli joɡ̶oyowooɡ̶oditege lotaɡ̶aneɡ̶egi. Niboonaɡ̶ateetiniwace niwaxacocoli niɡ̶ina meniditege me ixoticogi we liotaanigi.p Y Pida niɡ̶ina ane diotiwece epoagi me dakatio, joaniɡ̶iniaa beɡ̶ewi me nowienoɡ̶odi waxacocoli.   Lapo waxacocoli Eɡ̶idaaɡ̶ee Jesus me dotaɡ̶a, odaa mee, “Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. Niɡ̶ina ane dakatiwece liotaanigi waxacocoli, ane daɡ̶a diotiwece epoagi, pida daɡ̶axatio me dakatio, joaniɡ̶iniaa abejeweɡ̶egi, oliceɡ̶egi.8 i )Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meetediogi, “Daɡ̶akaami ɡ̶oladi, daɡ̶anagawini aɡ̶akaami laagetedipitetiwaji Aneotedoɡ̶oji. Pida menitiwaji matenitibece, codaa mowooɡ̶oti inoatawece. Odaa joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi makaami laagetedipitetiwaji Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶otedi ɡ̶abeyaceɡ̶eco”. / (Niɡ̶ijoa fariseutedi anidiaaɡ̶i midoataɡ̶a Jesus owajipatalo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a. Odaa joɡ̶oige, moditalo, “Oko domigoko ɡ̶oladi?”r] 'Odaa jeɡ̶eete Jesus, “Janagi niɡ̶ina iiɡ̶o me jiwi anejigota oko, me inoleketicoace ɡ̶oladi, odaa niɡ̶ina anodi me yatetibigiwaji jeɡ̶etoinadi”. (Ǥoladi niɡ̶ina ane doɡ̶oyowooɡ̶odi ane yemaa Aneotedoɡ̶oji.)  &Naɡ̶a igidi, meetalo, “Iniotagodi, ɡ̶adadiwaɡ̶ati”. Odaa ja yamaɡ̶atedini lokotidi lodoe Jesus me doɡ̶etetalo. `9 %Odaa jeɡ̶eete Jesus, “Jaɡ̶anati. Jeɡ̶emeɡ̶ee ane ɡ̶adotaɡ̶aneɡ̶eni”. $Naɡ̶a niniɡ̶odi, meetalo, “Iniotagodi. Igoataɡ̶a icoa Aneotedoɡ̶oji Lionigi anikeenitediwa amaleeɡ̶aɡ̶a ejiwaɡ̶adi?”uc # Ica oko anetoinaɡ̶a catiwedi laaleɡ̶ena Odaa Jesus ja wajipatedibece moiticoitice niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ane icilatidi. Igaanaɡ̶a dakapetetege, odaa ja ige, meeteta, “Ida makaami iwaɡ̶ati Aneotedoɡ̶oji Lionigi?”kO "Odaa modita, “Niɡ̶ijo maniitini naɡ̶akaa ɡ̶adoleeni niɡ̶icoa ɡ̶abeyaceɡ̶eco. Enige ja ɡ̶adeedi me ɡ̶odiiɡ̶axineɡ̶egi?” Odaa joɡ̶oyamaɡ̶atijo, joɡ̶onoɡ̶aticogi wetice liiakanaɡ̶axi judeutedi.  !Niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwa ane idicilatidi daaditaɡ̶a liiɡ̶exegiteda Aneotedoɡ̶oji, daɡ̶anagawini ayakadi deɡ̶eote loenatagi”.*M Niɡ̶ijo maleeka yoeteda Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina iiɡ̶o, aɡ̶ica daɡ̶a jajipaaɡ̶ata doɡ̶odi ijoa yateneɡ̶etedibece oko ane lanikoa me ɡ̶olaɡ̶a./W Jowooɡ̶otaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶a wajipatediogi niɡ̶ina anidioka limedi mowo ane beyagi. Pida wajipate niɡ̶ina anoiweniɡ̶ide, codaa anowo ane yemaa.-~S Naɡ̶a niniɡ̶odi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa, meetiogi, “Eliodi me ɡ̶adopootiwaji! Aɡ̶owooɡ̶otitiwaji ane icoɡ̶otedigi, pida baaneɡ̶eote me jatetibece.=}s Igaataɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me yotaɡ̶aneɡ̶etedibece Moisés. Pida niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwa agopeloagi ajowooɡ̶otaɡ̶a niɡ̶ica ane icoɡ̶otedicogi”. h|I Odaa joɡ̶oniwotibige modita, “Akapaɡ̶a iwitece. Pida oko, baɡ̶a jiwaɡ̶atece Moisés.;{o Naɡ̶a niniɡ̶odi, meetiogi, “Ja jeloɡ̶oditaɡ̶awatiwaji, pida aɡ̶emaani madadiwaɡ̶ati. Igamawii memaani majipaatace? Migakaami eleditetiwaji emaani me iwitibece?” sz_ Odaa joɡ̶oigetace, modita, “Amiini ica aneote? Igamodaaɡ̶igotedaɡ̶awa neɡ̶eote matenitibece?”/yW Naɡ̶a niniɡ̶odi, meetiogi, “Ajowooɡ̶odi migowidi libeyaceɡ̶eco. Baɡ̶a jowooɡ̶odi me ee ɡ̶olaɡ̶a niɡ̶ijo jotigide, pida natigide ja jatetibece”.x Odaa joɡ̶oniditace niɡ̶ijo ane icí me ɡ̶olaɡ̶a, modita, “Oleetibige moɡ̶eetetalo iniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji ane ɡ̶adicilatiti. Igaataɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwa ane ɡ̶adicilatiti minaaɡ̶ina anowidi libeyaceɡ̶eco”.ewC Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi modi niɡ̶ijo eliododipi, “Aɡ̶alee nigaanigi. Ageetiwaji”. Rv Owote niɡ̶ida ligegi niɡ̶ijo eliododipi leeɡ̶odi odoitiogi niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi. Igaataɡ̶a niɡ̶ijoa lacilodi jiɡ̶ijo modinotaɡ̶aneɡ̶etigi me daɡ̶adiaa oikatio midiwa niiakanaɡ̶axiidi okanicodaaɡ̶ica oko anee Jesus me niɡ̶ijaaɡ̶ijoa Niɡ̶icoa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji meote ɡ̶odewiɡ̶a.qu[ Pida ajowooɡ̶otaɡ̶a niɡ̶ica ane nimaweneɡ̶egi naɡ̶a yatetibece niɡ̶ina natigide, codaa ajowooɡ̶otaɡ̶a anigijo ica aneo me yatetibece. Pida aɡ̶alee nigaanigi. Dige ageetiwaji. Iniaaɡ̶ini yakadi me yeloɡ̶odi”.ltQ Odaa modi niɡ̶ijo eliododipi, “Ǥodionigi, codaa jowooɡ̶otaɡ̶a me lanikoa me ɡ̶olaɡ̶a.=ss Odaa niɡ̶idiwa lacilodi joɡ̶oige eliododipi, moditiogi, “Ini ɡ̶adionigitiwaji? Meni me ɡ̶olaɡ̶a maleekenitini. Odaa igamodaaɡ̶ee ica naɡ̶a yatetibece natigide?” Ar{ Niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi oyakadi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa me daɡ̶a ɡ̶olaɡ̶a niɡ̶ijo jotigide, analee yatetibece natigide. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi moniditiogi eliododipi.gqG Odaa joɡ̶oigetace niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa, modita, “Amiida anakatitece ijoa aneote matenitibece?” Naɡ̶a niniɡ̶odi, meetiogi, “Jakadi minaaɡ̶ina niɡ̶ina ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko”. "p= Ijo onateciɡ̶ijoa fariseutedi anodi, “Niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwa aneote niɡ̶ida loenatagi aicoɡ̶otedigi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, igaataɡ̶a dibatedigi saabado”. Odaa ica eledi modi, “Niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwa daɡ̶a agopeloagi doɡ̶owidi libeyaceɡ̶eco daɡ̶anagawini ayakadi deɡ̶eote niɡ̶inoa ɡ̶odoxiceɡ̶etedi.” Odaa ja dawalace niɡ̶ijo lapo fariseutedi, leeɡ̶odi Jesus. o  An{ (14-15) Odaa joɡ̶oigetece niɡ̶ica ane nimaweneɡ̶egi me yatetibece. Naɡ̶a niniɡ̶odi, meetiogi, “Yocelate napaloaɡ̶a igecooɡ̶e. Naɡ̶a inapiladiti, odaa ja jatetibece”. Niɡ̶ijo noko saabado Jesus meote lategocawaanigi napaloaɡ̶a, naɡ̶a yateneɡ̶etedibece niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa.Dm Icoa fariseutedi onigetice niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa anijo me ɡ̶olaɡ̶a Odaa joɡ̶oyadeegi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ane gela me icí me ɡ̶olaɡ̶a midiwataɡ̶a fariseutedi.l7 Odaa joɡ̶oigetace, modita, “Igame diɡ̶etedigi icoa ɡ̶oneleegiwa?” Naɡ̶a niniɡ̶odi, meetiogi, “Ajowooɡ̶odi analee diɡ̶etedigi”. Fk Naɡ̶a niniɡ̶odi, meetiogi, “Niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Jesus oneote yatecoɡ̶otee onateciɡ̶ini napaloaɡ̶a, odaa ja yocelate igecooɡ̶e, odaa jeɡ̶eetediwa, ‘Emii manitaɡ̶a niwilana liboonaɡ̶adi Siloé, anapiladiti’. Odaa jeɡ̶ejigo, naɡ̶a inapiladiti, odaa ja jatetibece”.Oj Odaa joɡ̶oige, modita, “Ame nimaweneɡ̶egi aneo matenitibece?”^i5 Odaa onica anodi, “Joaniɡ̶iniaaɡ̶ini”. Pida ica eledi modi, “Aniɡ̶iniaaɡ̶ini, latopiwa”. Pida ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa mee, “Jeɡ̶emeɡ̶ee niɡ̶ijo ɡ̶olaɡ̶a, pida ja idici”.8hi Ijoa lipecaɡ̶awadi niɡ̶ijo ɡ̶olaɡ̶a, codaa niɡ̶ijo anelioditibece monadi me dipokotibece, modi, “Aniɡ̶iniaaɡ̶ini ijo ɡ̶olaɡ̶a ane nicoti, dipokotibece?”1g[ Odaa jeɡ̶eeteta niɡ̶ijo ɡ̶olaɡ̶a, “Emii, anapiladiti manitaɡ̶a ninyoɡ̶otaɡ̶axi niwilana ane liboonaɡ̶adi Siloé”. (“Siloé” amina anejinaɡ̶ata “Niɡ̶ijo anoniiɡ̶e”). Odaa niɡ̶ijo ɡ̶olaɡ̶a jiɡ̶igo, anapiladiti. Noɡ̶opiticogi liɡ̶eladi, ja yatetibece. }fs Igaanaɡ̶a nigotedini Jesus meote niɡ̶ijoa lotaɡ̶a, odaa ja yawaletedinigi iiɡ̶o, jeɡ̶eote napaloakawaanigi yatite lawale. Naɡ̶a dibate niɡ̶ijo napaloakawaanigi, odaa ja yocelate ligecooɡ̶e niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ɡ̶olaɡ̶a.geG Codaa maleeɡ̶inaaɡ̶ejotice digoina iiɡ̶o, Ee ane jajigota nilokokena inatawece oko”. d Leeditibige me jao libakedi Niɡ̶ijoa ane idimonya, malee noko. Igaataɡ̶a nigenoale aɡ̶aleeɡ̶ica ane yakadi me diba.c Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meetediogi, “Aleeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a libeyaceɡ̶eco eliododipi me ɡ̶olaɡ̶a. Pida ɡ̶olaɡ̶a eotibige me yakadi Aneotedoɡ̶oji me ikee mida nimaweneɡ̶egitetece niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa.gbG Odaa joɡ̶oige Jesus niɡ̶ijo anodiotibece, moditalo, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi. Igaamee ini ɡ̶oneleegiwa me lanikoa me ɡ̶olaɡ̶a? Mige leeɡ̶odi epaa libeyaceɡ̶eco, oɡ̶oa domige libeyaceɡ̶eco eliododipi?”a  Jesus icilatidi ica ɡ̶olaɡ̶a Ica noko ewaligitedibece Jesus, odaa ja nadi ica ɡ̶oneleegiwa ane lanikoa me ɡ̶olaɡ̶a.b`=;Odaa niɡ̶ijoa judeutedi joɡ̶odibatalo wetiadi me domaɡ̶a oyokoletelogo, pida Jesus ja dinaɡ̶aditedi. Igotedigi liwigotigi niɡ̶ijo noiigi-nelegi ane dilapode, odaa ja noditedice Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi. _7:Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meetediogi, “Ejitaɡ̶awatiwaji anewi. Aniɡ̶icatibige Abraão deɡ̶enitini, naɡ̶a Ee, codaa idioka limedi me Ee”.^/9Pida moditalo, “Niɡ̶ida makaami aniɡ̶icoa oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a meya-taalia ɡ̶anicaaɡ̶ape. Igamodaaɡ̶ee ica makati manati Abraão?”4]a8Jotigide ɡ̶anelokoditiwaji Abraão ninitibece naɡ̶a yowooɡ̶odi micota noko me janagi niɡ̶ina iiɡ̶o. Naɡ̶a yowooɡ̶odi niɡ̶ijo noko, odaa ja ninitibece”. x\i7Pida aɡ̶ica doɡ̶owooɡ̶otitetiwaji. Pida Ee baɡ̶a jowooɡ̶odi. Deɡ̶ejitaɡ̶awatiwaji me diɡ̶icoateda me jowooɡ̶odi, odaa jeɡ̶ee awitakegi, digo anenitiwaji mawitaka. Pida jowooɡ̶odi Eiodi, codaa mejiwaɡ̶adi lotaɡ̶a.*[M6Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meetediogi, “Deɡ̶emaɡ̶a jao me ideloɡ̶o, aɡ̶ica jao. Pida Eiodi doɡ̶etetediwa. Odaa akaamitiwaji meni me Ǥanoenoɡ̶odi.Z 5Domige daɡ̶axa makaami ɡ̶oneɡ̶egi, agodaɡ̶a ɡ̶adiciagi ɡ̶odiodi Abraão anakaa yeleo? Eleditace domige anaɡ̶axaateloco niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko baanaɡ̶a akaa nigo? Meni manaɡ̶axaateloco, pida awitaka!” 7Yg4Odaa moditalo niɡ̶ijoa judeutedi, “Niɡ̶ina natigide aɡ̶alee jawienatakanaɡ̶a me dakatiwaɡ̶aji niwigo abeyaceɡ̶egi. Abraão akaa yeleo, niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko eledi akaa nigo. Pida akaami meni niɡ̶ina aneyiwaɡ̶adi ɡ̶adotaɡ̶a me daɡ̶adiaa yeleo.[X/3Ewi mejitaɡ̶awatiwaji, niɡ̶ina aneyiwaɡ̶adi yotaɡ̶a, aɡ̶alee yeleo”. W2Aidinabaketibece daɡ̶a emaɡ̶a joletibige me ideloɡ̶o. Pida ini anepaɡ̶a doletibige me doɡ̶etetiwa, codaa me ikee anewi.EV1Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meetediogi, “Aɡ̶ica niwigo abeyaceɡ̶egi meetaɡ̶a. Pida joɡ̶etetalo Eiodi, pida akaamitiwaji baadaɡ̶a eemiteetibigiji, leeɡ̶odi otaɡ̶anitibigiji.U50 Aniɡ̶icatibige diɡ̶ica Abraão niɡ̶iniwa Jesus Odaa niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi moditalo Jesus, “Ja jowooɡ̶otaɡ̶a mewi niɡ̶ijo anejinaɡ̶ata, makaami elatibige noiigi samaritaano, codaa niɡ̶ida makaami ejime dakatiwaɡ̶aji niwigo abeyaceɡ̶egi”.JT /Niɡ̶ina ane nebi Aneotedoɡ̶oji, watacotece Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a. Odaa niɡ̶ida makaamitiwaji aɡ̶atacolitece Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, igaataɡ̶a aɡ̶ica ane enitegetetiwaji”. $SA.Aɡ̶ica niɡ̶ina akaamitiwaji ane yakadi me nikeetiwa mida ibeyaceɡ̶egi. Nigejitece anewi, igame leeɡ̶odi me daɡ̶a iwaɡ̶atitedatiwaji yotaɡ̶a?aR;-Aɡ̶iwaɡ̶atitiwaji niɡ̶inoa anejitedaɡ̶awa, igaataɡ̶a ejitece niɡ̶ina anewi.XQ),Akaami lionigipitetiwaji diaabo, codaa inoka emaani mawii niɡ̶ica ane yemaa. Niɡ̶ijo maleeka igo niɡ̶ina iiɡ̶o, naɡ̶akaa ɡ̶onematagodi. Aɡ̶ica aneetege niɡ̶ica anewi, igaataɡ̶a minitaɡ̶a aɡ̶ica anewi. Niɡ̶ina me diwitaka, eo niɡ̶ica anepaa lakatigi, igaataɡ̶a awitakegi. Codaa eliodi inoatawece niwitakeco.Py+Aɡ̶owooɡ̶otitetiwaji ane diitigi niɡ̶inoa yotaɡ̶a, leeɡ̶odi aɡ̶emaani mabaatege iiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco.O*Odaa jeɡ̶eetediogi Jesus, “Digawinitiwaji, deɡ̶ewi me Ǥadiodi Aneotedoɡ̶oji, daɡ̶anagawini ademaani, igaataɡ̶a Ee Lionigi, codaa jiɡ̶idaa jicoɡ̶oticogi miniwataɡ̶a. Aneɡ̶emaɡ̶a yoniciwaɡ̶a me janagi, pida jiɡ̶iniaa idiiɡ̶e.KN)Niɡ̶ida makaamitiwaji baɡ̶awii liciagi niɡ̶ijo ɡ̶adiodi”. Noɡ̶oniniɡ̶odi, moditalo, “Iniwa oniniwatece Ǥodiodi, ane Aneotedoɡ̶oji. Mina oko lionigipi, anewi me lionigipi.” $MA(Pida jeɡ̶ejitaɡ̶awatiwaji anewi, yajipakegitalo Aneotedoɡ̶oji. Pida eɡ̶idaaɡ̶enitiwaji moleetibige madeloati. Abraão aɡ̶ica deɡ̶eo liciagi. h~~}|v{zuyxpwvuu>txt%srqhponmmlkkihggeedd7c]baaa `D_w^^\ZZZ=YUXXW,VUTSSCRR,QNPOO;NeLL"KK4JIHHbGGFE6DGCC/AA@?>>|==D<;;:987665543_221E0m/..-,+**1){(''N&%$$/##."!!B X `8[O]( / F ZQ@LRh$A Jesus ja iɡ̶eke loniciwaɡ̶a ane beyagi niɡ̶ina iiɡ̶o Niɡ̶ijo me ɡ̶adiiɡ̶axinitiniwace, jibake natematiko, anida ane jiciaceeketege. Pida icota noko nige daɡ̶adiaa jao ane jiciaceeketege niɡ̶ina me ɡ̶adiiɡ̶axinitiwaji, pida iɡ̶enaɡ̶a mejitece Eiodi.>uCodaa natigide aniɡ̶ica daɡ̶a atikani Iboonaɡ̶adi me ipokitalo Eiodi. Ipokitalotiwaji Eiodi, odaa jaɡ̶abaatege ane ɡ̶adipoketegi, eotedibige meliodi maniniitibecitiwaji. veNigicota niɡ̶ica noko me jopiticogi miniwataɡ̶a Eiodi, odaa aɡ̶alee leeditibige madigee. Ewi niɡ̶ida anejitaɡ̶awatiwaji. Nigabakeni Iboonaɡ̶adi mipokita okanicodaaɡ̶icata anemaani, odaa jiɡ̶idiaa yajigotedaɡ̶awa Eiodi.I Jiɡ̶idaaɡ̶enitiwaji makaami agecaɡ̶alodipi. Pida nigidiaaɡ̶idi nigadatitacitiwaji, odaa jaɡ̶aniniitibeci. Codaa aɡ̶aleeɡ̶ica ane yakadi daɡ̶a noɡ̶atice ɡ̶adinikegitiwaji. #?Ǥadiciagitiwaji macataɡ̶a naɡ̶ana iwaalo naɡ̶a nipegi me dinigaje, odaa jaɡ̶agecaɡ̶alo, igaataɡ̶a jiɡ̶icota noko lawikodigi. Pida nige dinigaje, odaa aɡ̶alee nalaɡ̶atibige niɡ̶ijo lawikodigi. Pida ja ninitibece leeɡ̶odi naɡ̶a dinigajetece nigaanigawaanigi. Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. Niɡ̶ida makaami icota manoenitiwaji, codaa makaami agecaɡ̶alodipi, pida iniɡ̶ina niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o baɡ̶a ninitibigiwaji. Akaami agecaɡ̶alodipi, pida nigidiaaɡ̶idi aniniitibecitiwaji.Jesus yowooɡ̶odi modoletibige moige, odaa jeɡ̶eetediogi, “Jeɡ̶ejitaɡ̶awatiwaji natigidawaanigi aɡ̶aleeɡ̶ee madati, pida nigidiaaɡ̶idi icotace madati. Jowooɡ̶odi me domaɡ̶a agikanitecetiwaji niɡ̶ica anodaa diitigi niɡ̶ida igegi.)KOdaa ja dinotaɡ̶aneɡ̶etace idiokiditiwage, modi, “Igame diitigi ica ligegi ijo mee, ‘Nigidiaaɡ̶idi’? Ajowooɡ̶otaɡ̶a aneyatedigi ica ligegi”. ;oOdaa onica niɡ̶ijo anodiotibece ane dinotaɡ̶aneɡ̶e midiokiditiwage, modi, “Amiida ica ane diitigi ijo ligegi meetedoɡ̶owa me natigidawaanigi odaa aɡ̶aleeɡ̶icoa me jinataɡ̶a, odaa aleegi ja jinataɡ̶atace, eleditace niɡ̶ina meetedoɡ̶owa me leeɡ̶odi niɡ̶igo miniwataɡ̶a Eliodi?”eC Niɡ̶ijo anodiotibece agecaɡ̶alodipi, pida niɡ̶idiaaɡ̶idi ninitibigiwaji Natigidawaanigi aɡ̶aleeɡ̶ee madatitiwaji. Pida nigidiaaɡ̶idi icotace madati. Igaataɡ̶a jeɡ̶ejigo miniwataɡ̶a Eiodi”. H  Inoatawece ane nepilidi Eiodi, aaɡ̶aɡ̶a inepilidi. Joaniɡ̶idaa meji, Liwigo Aneotedoɡ̶oji dibatege niɡ̶inoa yotaɡ̶a ane jajigota, odaa jaɡ̶aɡ̶a yeloɡ̶oditedaɡ̶awatiwaji.  Eo modoɡ̶etetiwa niɡ̶ina oko, leeɡ̶odi yeloɡ̶oditaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina ane jajigota, ane jemaa me igegitaɡ̶awa.  Pida nigenagi Aneotedoɡ̶oji Liwigo, ane ikee anewi me yalaɡ̶atiwa, ikeetedaɡ̶awatiwaji inoatawece niɡ̶inoa anepeɡ̶ewi. Adotaɡ̶a deɡ̶epaa lolaadi, pida eetece niɡ̶ica anaɡ̶aɡ̶a lajipakegi. Yatematitedaɡ̶awatiwaji niɡ̶inoa ane icota manati.  Eɡ̶inoa owidi ane domeɡ̶ejitedaɡ̶awatiwaji, pida aɡ̶abootegetiwaji daɡ̶ajipaatalo eletidi yotaɡ̶a niɡ̶ina natigide.3 _ Codaa aaɡ̶aɡ̶a ikeetiogi Aneotedoɡ̶oji me laagetedipi niɡ̶ina oko leeɡ̶otedi libeyaceɡ̶eco, leeɡ̶odi ja laagedi niɡ̶ijo ane iiɡ̶e oko digoina iiɡ̶o. {o Eledi ikeetiogi ane iɡ̶enaɡ̶a, leeɡ̶odi jeɡ̶ejigo miniwataɡ̶a Eiodi, odaa aɡ̶aleeɡ̶ee madatitiwaji.dA Codaa ikeetiogi niɡ̶ina oko minoa libeyaceɡ̶eco, leeɡ̶odi me deɡ̶etidadiwaɡ̶adi.J Niɡ̶ina nigenagi, odaa ja ikeetiogi niɡ̶ina oko anodaaɡ̶ee nibeyaceɡ̶eco, codaa ane iɡ̶enaɡ̶a, codaa Aneotedoɡ̶oji me laagetedipi niɡ̶ina oko leeɡ̶otedi loenataka ane beyagi.9kEjitaɡ̶awatiwaji anewi. Daɡ̶axa mele mejigo, igaataɡ̶a daaditaɡ̶a ejigo, odaa Ǥanaxawanatitoɡ̶oditiwaji aɡ̶enagi. Pida nigejigo odaa ja jinimonyataɡ̶awatiwaji. LPida jaɡ̶akaami agecaɡ̶alodipi leeɡ̶odi me jao ɡ̶adeemidi.9k Ica ane libakedi Aneotedoɡ̶oji Liwigo Pida niɡ̶ina natigide ja jopitalo ane idimonya. Pida aɡ̶ica niɡ̶ina akaamitiwaji ane idigetece ica ane leeɡ̶odi mejigo.,QPida ejitedaɡ̶awatiwaji niɡ̶inoa yotaɡ̶a amaleeɡ̶aɡ̶a nige icotece, odaa jaɡ̶analakitibigetiwaji mijo me jao ɡ̶adeemidi. Niɡ̶ijo maleekoka idinojocaɡ̶atini me jibaaɡ̶a aɡ̶ica deɡ̶ejitedaɡ̶awa niɡ̶inoa yotaɡ̶a, leeɡ̶odi maleeɡ̶eetibige makaamitaɡ̶atiwaji.ucOdaa jiɡ̶idaaɡ̶odigotaɡ̶awatiwaji leeɡ̶odi aɡ̶oyowooɡ̶odi Eiodi, codaa Ee aɡ̶etidowooɡ̶odi.+Etiɡ̶aditicoiticoace wetice niiakanaɡ̶axiidi. Codaa icota noko, niɡ̶ina anetiɡ̶adeloati odiletibige doɡ̶owo libakedi Aneotedoɡ̶oji.X +Ejitedaɡ̶awatiwaji niɡ̶inoa yotaɡ̶a jaotibige me daɡ̶a amiɡ̶iticoace.-~SOdaa akaamitiwaji jaɡ̶aɡ̶a enitece anodaaɡ̶eji, leeɡ̶odi makaamitiwaji meetaɡ̶a, niɡ̶ijo maleekoka ɡ̶adiomaɡ̶atiticoace, codaa niɡ̶ina natigide. }3Niɡ̶ijo Ǥanaxawanatitoɡ̶odi, Aneotedoɡ̶oji Liwigo, icota meno, odaa beɡ̶ewi me ikeetaɡ̶awa anodaaɡ̶eji niɡ̶ina moyalaɡ̶atiwa, icoɡ̶otibigimece miniwataɡ̶a Eiodi. Jinimonyataɡ̶awatiwaji, icoɡ̶otibigimece Eiodi. Odaa nigeno, jeɡ̶eetece anodaaɡ̶eji.;|oPida mina jiɡ̶idaaɡ̶ee, icota niɡ̶ijo ane diniditeloco notaɡ̶anaɡ̶axi midiwataɡ̶a niiɡ̶enatakaneɡ̶eco, niɡ̶ijo anee, ‘Aɡ̶ica ane leeɡ̶odi moyelatomi’. {Niɡ̶ina daaditiɡ̶icoateda ɡ̶odoxiceɡ̶etedi ane jaote lodoe, ane diɡ̶ica ane yakadi meo liciagi, odaa niɡ̶inoa loenataka ane beyagi agotaɡ̶a yeloɡ̶o. Pida noɡ̶onadi ɡ̶odoxiceɡ̶etedi ane jaote, odaa joɡ̶oyelatomi, codaa Eiodi moyelatema.GzNiɡ̶ina ane Ee leleɡ̶edi, aaɡ̶aɡ̶a leleɡ̶edi Eiodi.@yyNiɡ̶ina daaditaɡ̶a janagi, jeloɡ̶oditiogi, agotiɡ̶ica libeyaceɡ̶egi ane yeloɡ̶o. Pida niɡ̶ina natigide aɡ̶aleeɡ̶ica oko ane yakadi me yaɡ̶aditini libeyaceɡ̶egi. x Pida leeɡ̶odi mida anenitigi jiɡ̶idaa midoɡ̶odigotaɡ̶awatiwaji, igaataɡ̶a aɡ̶oyowooɡ̶odi Niɡ̶ijoa ane idimonya.$wAAnalakitibige niɡ̶ijo mejitaɡ̶awatiwaji, niɡ̶ina nimeedi anaɡ̶axateloco niotagodi. Odaa niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o nigetidiatetibeci, odaa akaami aaɡ̶aɡ̶a etiɡ̶adiatenitibece. Doɡ̶oyotete yotaɡ̶a, odaa taɡ̶aɡ̶a oyotete ɡ̶adotaɡ̶atiwaji.dvAIgaataɡ̶a diɡ̶ida anenitegetiwaji niɡ̶ina iiɡ̶o, daɡ̶anagawini niɡ̶ina oko etiɡ̶ademaani, igaataɡ̶a inoka oyemaa niɡ̶ina ane nebi, anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o. Pida ja ɡ̶adiomaɡ̶atiticoace liwigotigi niɡ̶ina oko, ɡ̶adixipeniticoace, odaa aɡ̶aleeɡ̶ica anenitege. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi makaami neleɡ̶etedipi.au; Oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o neleɡ̶etedi niɡ̶ina anodiotibece Jesus Nigakaami neleɡ̶etedipi niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o, analakitibigetiwaji me Ee odoejegi me Ee neleɡ̶edi.DtJoaniɡ̶idaa me ɡ̶adiiɡ̶enitiwaji madinemaanitiwage. s3Anaɡ̶akamaɡ̶a adiolaaticetiwaji, pida Ee ɡ̶adiolaatice, odaa ja ɡ̶adiomaɡ̶atiticoace jaotibige memii, codaa me áwe, odaa niɡ̶inoa ɡ̶atá abeyagi. Joaniɡ̶idaaɡ̶ee, Eiodi yajigotedaɡ̶awatiwaji inoatawece ane ipokitibige, niɡ̶ina me abakeni Iboonaɡ̶adi.rr]Aɡ̶ejitaɡ̶awa makaami iotagipi, igaataɡ̶a niɡ̶ina niotagi ayowooɡ̶odi niɡ̶ica aneo niɡ̶ini niotagodi. Pida ejitaɡ̶awatiwaji makaami yokaaɡ̶etedipi leeɡ̶odi jeɡ̶ejitedaɡ̶awatiwaji ijoatawece aneetediwa Eiodi. Jq Akaami yokaaɡ̶etedipi nigawii niɡ̶ina ane jiiɡ̶etaɡ̶awa.upc Aɡ̶ica ane daɡ̶axa me yemaa lokaaɡ̶etedipi, daɡ̶a liciagi niɡ̶ina ane yeleotema lokaaɡ̶etedipi.ooW Joaniɡ̶idaa iiɡ̶enatakaneɡ̶egi, madinemaanitiwagetiwaji, digo anejigotaɡ̶awa me ɡ̶ademaani.n{ Jeɡ̶ejitedaɡ̶awatiwaji niɡ̶inoa yotaɡ̶a amaleeɡ̶aɡ̶a itiwaɡ̶aji inikegi, odaa eliodi ɡ̶adinikegitiwaji. Jesus diniciaceeketetege libatadi “uuva” Odaa jeɡ̶ee Jesus, “Ee idiniciaceeketege niɡ̶ina libatadi ‘uuva’. Odaa Eiodi baɡ̶a liciagi nawodaɡ̶anaɡ̶a jeɡ̶epaa doweditedeloco elanigije ‘uuva’.3c_Pida amaleeɡ̶aɡ̶a oyowooɡ̶odi niɡ̶ina oko digoina iiɡ̶o me jemaa Eiodi, odaa jaote inoatawece ane niiɡ̶etediwa. Xebatiwaji, adabititiniwace, jopilaɡ̶a!” 2b]Aleegi me ɡ̶adotaɡ̶aneɡ̶enitiwaji, igaataɡ̶a niɡ̶ijo ane iiɡ̶e oko digoina iiɡ̶o jiɡ̶ina menagi. Enagi me dakapetigi, pida aɡ̶ica nimaweneɡ̶egitici.3a_Ejitedaɡ̶awa niɡ̶inoa yotaɡ̶a, maleedaɡ̶a icotalo niɡ̶inoa anejitece, amaleeɡ̶aɡ̶a adadiwaɡ̶atitiwaji nige limedi me icotece niɡ̶inoa anejitedaɡ̶awa.f`EJaɡ̶ajipaatatiwaji niɡ̶ijo mejitaɡ̶awa mejigo, pida idopitaɡ̶awatiwaji. Niɡ̶ina nigademaanitiwaji enice aniniitibeci leeɡ̶odi mejitaɡ̶awa me jopitalo Eiodi. Eiodi daɡ̶axa meliodi nimaweneɡ̶egi, aiciagi._Jaote mele ɡ̶adaaleɡ̶enalitiwaji. Joaniɡ̶idaa ane jaotaɡ̶adomi. Aneji me jaotaɡ̶adomitiwaji aliciagi anee niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o. Odaa jinaɡ̶akaami agecaɡ̶alodipi, jinaɡ̶aɡ̶owikomataa, codaa jinaɡ̶adoiitiwaji.e^CPida Niɡ̶ina Ǥanaxawanatitoɡ̶odi, Aneotedoɡ̶oji Liwigo, ane niwakatee Eiodi leeɡ̶odi Iboonaɡ̶adi, ɡ̶adiiɡ̶axinitecetiwaji inoatawece, codaa eo manalakitibige ijoatawece niɡ̶ijoa anejitedaɡ̶awatiwaji. U]#Ejitedaɡ̶awatiwaji niɡ̶inoa yotaɡ̶a maleeɡ̶eetibige makaamitaɡ̶a.0\YNiɡ̶ina ane daɡ̶a idemaa, aɡ̶eyiwaɡ̶adi yotaɡ̶a. Codaa niɡ̶inoa notaɡ̶a anajipaatalotiwaji, aɡ̶emaɡ̶a yotaɡ̶a, pida lotaɡ̶a Eiodi ane idimonya. =[sNaɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meeteta, “Niɡ̶ina ane idemaa eyiwaɡ̶adi niɡ̶inoa yotaɡ̶a, codaa Eiodi yemaa niɡ̶ina ane idemaa. Ee iniaa Eiodi janagaɡ̶a me ɡ̶onoiigiwa.VZ%Odaa Judas, aɡ̶ijiɡ̶ijo Judas Iscariotes, pida eledi Judas, ige Jesus, meetalo, “Ǥoniotagodi, igamodaaɡ̶eeta ica madinikeenitoɡ̶owa, nige daɡ̶adinikeenitiogi ina eledi oko digoina iiɡ̶o?”TY!Niɡ̶ina ane dibatege codaa meyiwaɡ̶adi iiɡ̶enatakaneɡ̶eco, joaniɡ̶iniaa idemaa. Odaa Eiodi aaɡ̶aɡ̶a yemaa niɡ̶ina ane idemaa. Codaa Ee aaɡ̶aɡ̶a jemaa, codaa me idinikeeta ane Ee.” JX Nigicota noko nige idewiɡ̶atace, odaa joɡ̶owooɡ̶otitiwaji me emoka Ee me idexogotege Eiodi, codaa akamokakaamitatiwaji me ɡ̶adexocitigi, codaa me emoka Eeta me idexogotaɡ̶agitiwaji. \W1Aɡ̶alee leegi nige ideleo, odaa niɡ̶ina okotigi digoina iiɡ̶o aɡ̶aleeɡ̶etidadi. Pida aɡ̶ica daɡ̶a leegi akaamitiwaji baɡ̶adati. Leeɡ̶odi nige idewiɡ̶atace, odaa jaɡ̶aɡ̶a ɡ̶adewikitace.iVKAɡ̶adalatitiwaji doɡ̶odaa micataɡ̶a daɡ̶akaami exiijigipi. Pida idopitacaɡ̶awatiwaji.;UoJoaniɡ̶iniaa Niwigo ane ikee anewi niɡ̶ina moyalaɡ̶atiwa. Niɡ̶ina okotigi digoina iiɡ̶o ayakadi doɡ̶odibatege, igaataɡ̶a aɡ̶oyakadi doɡ̶onadi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a oyowooɡ̶odi. Pida akaamitiwaji boɡ̶owooɡ̶oti igaataɡ̶a ini makaamitaɡ̶a, codaa icota me diɡ̶eladetiwaɡ̶aji. xTiJipokotalo Eiodi me yajigotedaɡ̶awa eledi Ǥanaxawanatitoɡ̶odi, anidioka limedi mini makaamitaɡ̶atiwaji.ySk Aneotedoɡ̶oji niwakatee Liwigo Nigademaanitiwaji, enice iwaɡ̶ati niɡ̶inoa iiɡ̶enatakaneɡ̶eco.R{Niganipokitiwa mabakeni naɡ̶atetigi Iboonaɡ̶adi okanicodaaɡ̶ica, odaa jajigotaɡ̶awatiwaji ane ɡ̶adipoketegi. 3Q_ Odaa jao okanicodaaɡ̶ica ananipokitiwatiwaji niɡ̶ina mabakeni Iboonaɡ̶adi, amaleeɡ̶aɡ̶a ane Ee, Lionigi Aneotedoɡ̶oji, inelecaɡ̶atidi Liboonaɡ̶adi Eiodi.JP  Natigide atacolitecetiwaji niɡ̶ida igegi. Niɡ̶ina ane idadiwaɡ̶adi icota meote niɡ̶inoa ane jaote, codaa icota meote loenataka ane daɡ̶axa me eloodoli, igaataɡ̶a ja jopitalo Eiodi.wOg Leeditibige me iwaɡ̶atitiwaji me idejo miniwataɡ̶a Eiodi, codaa Eiodi miniwa meetaɡ̶a. Nige daɡ̶a iwaɡ̶atakanitatiwaji leeɡ̶odi niɡ̶inoa yotaɡ̶a, enice iwaɡ̶atakani leeɡ̶odi niɡ̶ijoa ɡ̶odoxiceɡ̶etedi ane jaote. N Aɡ̶iwaɡ̶atakani mejotelogo Eiodi, codaa Eiodi miniwa meetaɡ̶a?” Odaa jeɡ̶eetediogi Jesus niɡ̶ijo anodiotibece, “Niɡ̶inoa anejitedaɡ̶awatiwaji, aɡ̶ejitece emeɡ̶ee. Pida Eiodi aniniwa meetaɡ̶a, joaneɡ̶epaaɡ̶eote libaketedi.bM= Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meeteta, “Filipe. Ja jotigide me Ee makaamitaɡ̶atiwaji. Anaɡ̶adowooɡ̶oti? Niɡ̶ina ane idadi, odaa nadi Eiodi. Enice, igaamee ina menitiwa, ‘Anikeenitedoɡ̶owa icoa Ǥadiodi’?~LuOdaa Filipe jeɡ̶eetalo Jesus, “Ǥoniotagodi, enice anikeenitedoɡ̶owa icoa Ǥadiodi. Odaa joɡ̶okomoda ele”. KNigadowooɡ̶otitiwaji, odaa Eiodi aaɡ̶aɡ̶a owooɡ̶oti. Odaa niɡ̶ina natigide joɡ̶owooɡ̶oti codaa jaɡ̶anati Eiodi.” {JoNaɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meeteta, “Ee jeɡ̶emeɡ̶ee naigi ane ɡ̶adadeegitalo Aneotedoɡ̶oji, Ee anewi aneetece Aneotedoɡ̶oji, codaa jeɡ̶emaɡ̶a jao lewiɡ̶a oko. Aɡ̶ica ane yakadi micotalo Eiodi, nige daɡ̶a Ee jadeegitalo.(IIOdaa jeɡ̶eetalo Tomé, “Iniotagodi, ajowooɡ̶otaɡ̶a ica ane aaticogi. Codaa, igamaleeɡ̶aɡ̶a ɡ̶onimaweneɡ̶egi me jowooɡ̶otaɡ̶a ica naigi?”HyJoɡ̶owooɡ̶otitiwaji ane jiiticogi, codaa joɡ̶owooɡ̶oti naigi ane ɡ̶adadeegiticogi digoida ane jiiticogi”. 0GYIgaanige ejigo jilakidetini ane onitetiwaji. Odaa nige jigodi, odaa ja idopitacijo me ɡ̶adadeegitiwaji, amaleeɡ̶aɡ̶a anejote, jiɡ̶idiaaɡ̶aɡ̶a onitetiwaji.>FuIgaataɡ̶a digoida liɡ̶eladi Eiodi idiwa owidi diimaɡ̶a. Daɡ̶aleetiɡ̶idaaɡ̶ee daɡ̶anagawini akaaɡ̶ejitaɡ̶awatiwaji. Odaa ejigo jilakidetaɡ̶adomitiwaji ane onite.]E 5 Jesus naigi anigo miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Odaa jeɡ̶eetediogi Jesus, “Jinaɡ̶akaami agecaɡ̶alodipi, codaa jinaɡ̶a aɡ̶owikomataatiwaji. Pida anakatoni Aneotedoɡ̶oji. Ee eledi adinakatoni._D7 &Naɡ̶a igidi Jesus, meeteta, “Migewi naɡ̶a ɡ̶adigomi me ɡ̶adelewitomi? Jemaa mejitaɡ̶awa anewi. Aniɡ̶icatibige daɡ̶a dinici okoɡ̶okoodi manoe, odaa itoatadiɡ̶ida meni me daɡ̶adowooɡ̶oti”. C+ %Naɡ̶a igetace Pedro, meetalo, “Iniotagodi. Igaamee ica daɡ̶a jakadi mejigo jiotaɡ̶adici ina natigide? Ja idigo me ideleotaɡ̶adomi”. B $ Jesus eote leemidi Pedro (Mateus 26.31-35; Marcos 14.27-31; Lucas 22.31-34) Odaa Simão Pedro ja ige Jesus, meetalo, “Iniotagodi. Igame aaticogi?” Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meeteta, “Niɡ̶ina natigide, aɡ̶akati deɡ̶emii ane jiiticogi. Pida nigidiaaɡ̶idi icota memii”.\A1 #Nigadinemaanitiwage, inatawece oko oyowooɡ̶odi makaami niɡ̶ina anoniotici”. 5@c "Natigide jajigotaɡ̶awatiwaji gela ɡ̶aniiɡ̶enatakaneɡ̶egi, madinemaanitiwagetiwaji. Digo aneji me ɡ̶ademaanitiwaji, ɡ̶adiiɡ̶eni maɡ̶aɡ̶a adinemaanitiwage.k?O !Ionigipi. Aɡ̶alee leegi minaaɡ̶ejo makaamitaɡ̶a. Icota moleetibigijitiwaji. Pida ejitaɡ̶awatiwaji natigide niɡ̶ijo ane igegitiogi niɡ̶ijoa lacilodi ɡ̶odoiigi judeutedi me daɡ̶akatitatiwaji memii ane jiiticogi.^>5 Nigodoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji Ee leeɡ̶odi, odaa iniaaɡ̶iniwa Aneotedoɡ̶oji nelecaɡ̶atee Ǥoneleegiwa ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi, ane Ee. Aneotedoɡ̶oji eote niɡ̶ida aneete natigidawaanigi.=  Ica gela niiɡ̶enatakaneɡ̶egi Niɡ̶ijo naɡ̶a noditice Judas, odaa jeɡ̶ee Jesus, “Niɡ̶ina natigide joɡ̶onelecaɡ̶atee Ǥoneleegiwa ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi, ane Ee, codaa odoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji Ee leeɡ̶odi.j<M Naɡ̶a dibatege Judas niɡ̶ijo paon liwai, odaa ja dinagetice me noditice. Pida jeɡ̶enoale. R; Judas jiɡ̶ijaa doweditelogo dinyeelo. Joaniɡ̶idaa modiletibige daɡ̶a iiɡ̶e Jesus migo dinoojetetigi anigetiɡ̶ica anoyopotibige me nalooɡ̶o, migetaɡ̶a nediatiniwace madewetedi beexotedi. |:q Niɡ̶ijo anidiaaɡ̶i maditaɡ̶a nameeja, aɡ̶ica ane yowooɡ̶odi ane leeɡ̶odi Jesus meote niɡ̶ijo ligegi.>9u Igaanaɡ̶a dibatege Judas niɡ̶ijo paon, odaa Satanás ja dakatiwece laaleɡ̶ena. Odaa Jesus jeɡ̶eeteta Judas, “Nigica anigida ane eni me ɡ̶adoenatagi, adinageni mawii”.x8i Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meeteta, “Niɡ̶ini ane jajigota paon liwai ane itimi, joaniɡ̶iniaa idajigo.” Odaa Jesus ja dibate paon liwai, naɡ̶a ititedinigi ica niweenigi liwagedi, odaa ja yajigote Judas, lionigi Simão Iscariotes.7 Odaa niɡ̶ijo ane-diotibece lemaanigi ja dawaketeloco elipije Jesus, odaa ja ige, oxati meetalo, “Iniotagodi. Amiijo ica anenita?”65 Odaa Simão Pedro ja yotaɡ̶aneɡ̶e yatita libaaɡ̶adi, dipokota me igetece Jesus ganigepitiɡ̶ijo ica aneeteta me yajigo midi neloɡ̶ododipi. I5  Niɡ̶ijo ane lemaanigi Jesus ini me ipegitetege, dawaketelogo.{4o Odaa niɡ̶ijo anodiotibece ja diniwi, nawelatibigiwaji, aɡ̶oyowooɡ̶odi ane diitigi niɡ̶ijo aneeteta Jesus.A3{  Jesus ikee niɡ̶ica ane yajigo modibatalo neloɡ̶ododi (Mateus 26.20-25; Marcos 14.17-21; Lucas 22.21-23) Niɡ̶idiaaɡ̶idi naɡ̶a nigotedi niɡ̶ijoa Jesus lotaɡ̶a, odaa ja doɡ̶owikomata, odaa yenikamaɡ̶a meetediogi, “Atacolitecetiwaji anejitaɡ̶awa. Ini niɡ̶ina akaamitiwaji ane idajigo modibatiwa ineloɡ̶ododipi”. R2 Atacolitecetiwaji niɡ̶ida anejitaɡ̶awa. Ane dibatege niɡ̶ina ane jiiɡ̶e, aaɡ̶aɡ̶a dibatigi. Codaa ane dibatigi, aaɡ̶aɡ̶a dibatege Niɡ̶ijoa ane idimonyatedinigi niɡ̶ina iiɡ̶o”. (1I Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina natigide, maleedaɡ̶a icota, amaleeɡ̶aɡ̶a nigicota, odaa jaɡ̶adadiwaɡ̶atitiwaji makaaɡ̶ee, codaa midioka limedi me Ee.r0] Aɡ̶ejitaɡ̶adici akaamitawecetiwaji. Igaataɡ̶a jowooɡ̶oditibige niɡ̶ijoa iomaɡ̶ataka. Codaa icota niɡ̶ijo aneeta Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, mee, ‘Niɡ̶ijo ane igiiwatibece me jiniodi, jiɡ̶ijaa analee yakapetegi’.n/U Nigowooɡ̶otitiwaji niɡ̶inoa anejitedaɡ̶awa, codaa nigawiite, odaa eliodi ɡ̶adinikegitiwaji. Z.- Atacolitece anejitaɡ̶awatiwaji! Niɡ̶ina nimeedi anaɡ̶axateloco niotagodi leeɡ̶odi ɡ̶oneɡ̶egi. Codaa niɡ̶ina ane yadeegi nibodigi anaɡ̶axateloco niɡ̶ini ane iiɡ̶e anepaɡ̶a ɡ̶oneɡ̶egi.V-% Ja jao ɡ̶awinigi, amaleeɡ̶aɡ̶a idoka enitatiwaji madiniɡ̶iwaatiwage.:,m Odaa Ee, ane Ee Ǥaniotagodi, Ǥaniiɡ̶axinoɡ̶odi, ja jiwilegi ɡ̶adoɡ̶onakatiwaji. Joaniɡ̶idaa leeditibige me eni madiniɡ̶iwaatiwagetiwaji miwileci ɡ̶adoɡ̶onaka. +9 Adadalitigitiwaji me Ee, ‘Ǥaniiɡ̶axinoɡ̶odi’, codaa me Ee, ‘Ǥaniotagodi’. Odaa diitigi anadadalitigitiwaji, igaataɡ̶a jeɡ̶emeɡ̶ee. * Igaanaɡ̶a igodi Jesus me niwilegitedini loɡ̶onaka niɡ̶ijo anodiotibece, odaa ja dinixotacedinigi nijayogo. Odaa jiɡ̶igotace nicotedini maditaɡ̶a nameeja. Odaa ja nigetediniwace, meetediogi, “Owooɡ̶oti anodaa diitigi ijo anejigotaɡ̶awatiwaji?))K Jesus yowooɡ̶odi niɡ̶ijo ane yajigo modibatalo neloɡ̶ododi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi mee, “Ini oniniteci ane daɡ̶a yapidi niɡ̶ina akaamitiwaji.” k(O Naɡ̶a igidi Jesus, meeteta, “Niɡ̶ijo baanaɡ̶a igo mánila ja yapidi, odaa idoka leeditibige loɡ̶onaka me iwilegi. Niɡ̶ida makaami ɡ̶adapititiwaji, pida ini oniniteci ane daɡ̶a yapidi niɡ̶ina akaamitiwaji”.'% Odaa jeɡ̶ee Simão Pedro, “Iniotagodi, dice jiniɡ̶idokidoateda iɡ̶onaka me iwileci, pida iwileci ibaaɡ̶atedi, codaa me yacilo!” g&G Odaa jeɡ̶eetalo Pedro, “Iniotagodi. Ica daɡ̶a jikatedaɡ̶adici me iwileci iɡ̶onaka”. Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meeteta, “Nige diɡ̶ikaniteda me jiwilegi ɡ̶adoɡ̶onaka, odaa aɡ̶aleeɡ̶ica anenitigi”..%U Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meeteta, “Niɡ̶ina natigide aɡ̶owooɡ̶oti ane diitigi niɡ̶ida anejigotaɡ̶awatiwaji. Pida icota mowooɡ̶oti nigidiaaɡ̶idi”.$  Igaanaɡ̶a icote Simão Pedro, odaa jeɡ̶eetalo, “Iniotagodi. Ayakadi daantaɡ̶akamaɡ̶akaami ane iwilegi iɡ̶onaka.”d#A Niɡ̶idiaaɡ̶idi ja yadotedinigi ninyoɡ̶odi ica baxia. Odaa ja niwilegitedini loɡ̶onaka niɡ̶ijo anodiotibece, eote ane libakedi niɡ̶ina niotagi. Igaanaɡ̶a igodi me iwilegi, odaa ja yatite naɡ̶ajo toaaya. "! Odaa ja dabiditedini Jesus, ja yototedice naɡ̶ajo nameeja, odaa ja noɡ̶a nijayogo. Naɡ̶a dibate aca toaaya, odaa jaɡ̶anigoetedigi. !  7 g (2-3) Diaabo ja dakatiwece laaleɡ̶ena Judas Iscariotes, niɡ̶ijo lionigi Simão, ixotiwece lowoogo me yajigo Jesus modibatalo neloɡ̶ododi. Jesus yowooɡ̶odi Eliodi me yajigote naɡ̶atetigitedeloco inoatawece. Codaa yowooɡ̶odi me icoɡ̶otedigi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji codaa mopitedibigimece miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.Odaa Jesus ijaaɡ̶ijo anodiotibece naɡ̶a niataɡ̶a me niodaɡ̶a niɡ̶ijo enoale.f G Jesus iwilegi loɡ̶onaka niɡ̶ijo anodiotibece Naɡ̶a nipegi lalokegi judeutedi anodita me Páscoa. Jesus ja yowooɡ̶odi naɡ̶anipegi me noditedicogi niɡ̶ina iiɡ̶o migo miniwataɡ̶a Eliodi. Idioka limedi me yemaa niɡ̶ijo ane nepilidi, maleeɡ̶inaaɡ̶ite digoina iiɡ̶o, codaa me yemaa neɡ̶epaaɡ̶icota noko me yeleotetema. M 2Jowooɡ̶odi niɡ̶ina liiɡ̶enatakaneɡ̶egi me yajigota oko lewiɡ̶a ane daɡ̶adiaaɡ̶ica liniogo miniwataɡ̶a. Ejitece inokinoateda niɡ̶inoa Eiodi ane niiɡ̶etediwa me jeloɡ̶odi”. 1 1Igaataɡ̶a aɡ̶ica deɡ̶emaɡ̶a yolaadi me jotaɡ̶a, pida Eiodi idimonya. Odaa jiɡ̶iniaa idiiɡ̶e meji niɡ̶ina ane leeditibige me igegi.I  0Niɡ̶ina ane daɡ̶a dibatigi, codaa ane daɡ̶a dibatege yotaɡ̶a, jiɡ̶ini ane iwi anodaaɡ̶igota. Niɡ̶inoa yotaɡ̶a joaniɡ̶inaa anoiwi anodigota nigicota niɡ̶ica owidijegi noko.E /Nigica ane wajipatalo yotaɡ̶a, pida aɡ̶eyiwaɡ̶adi, aniɡ̶ica anejigota niɡ̶ina natigide. Igaataɡ̶a anaɡ̶a janagi daɡ̶a jiwi anejigota oko, pida janagi me jao lewiɡ̶a oko.xi .Janagi niɡ̶ina iiɡ̶o me Ee lokokena, jaotibige minatawece anetidadiwaɡ̶adi aɡ̶ideiticoace nexocaɡ̶a.H  -Niɡ̶ina ane idadi aaɡ̶aɡ̶a nadi Niɡ̶ijoa ane idimonya.} , Lotaɡ̶a Jesus iwi anodaaɡ̶ee lewiɡ̶a oko Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus dinigetaɡ̶atee, mee, “Niɡ̶ina ane idadiwaɡ̶adi, aɡ̶emokee me idadiwaɡ̶adi, pida aaɡ̶aɡ̶a eyiwaɡ̶adi Niɡ̶ijoa ane idimonyatedinigi niɡ̶ina iiɡ̶o.y +Domoɡ̶oyemaatibige diɡ̶idioka odeemitetibige niɡ̶ina oko. Odaa agotiɡ̶ica moyocaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji. V% *Idaaɡ̶ida meliodi anoyiwaɡ̶adi Jesus niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi. Pida aɡ̶ica daɡ̶a dineloɡ̶otee moyiwaɡ̶adi leeɡ̶odi odoitiogi fariseutedi doɡ̶oiticogiticoace wetice niiakanaɡ̶axiidi. )Mee Isaías niɡ̶ijoa lotaɡ̶a niɡ̶ijo naɡ̶a yowooɡ̶odi Jesus me daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi, odaa ja yalaɡ̶atalo. ^5 ( “Aneotedoɡ̶oji ja noxoco ligecooɡ̶eli me daɡ̶adiaa yatetibigiwaji, codaa yakakaɡ̶adi laaleɡ̶enali me doɡ̶oyowooɡ̶odi ane diitigilo lotaɡ̶a, codaa me doɡ̶odopitalo me nicilatiditediniwace.” X) 'Codaa aɡ̶oyakadi deɡ̶eniwaɡ̶atakanaɡ̶a, leeɡ̶odi eledi mee Isaías, / &Joaniɡ̶idaa niɡ̶icotece niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Isaías, niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ijo mee, “Iniotagodi Aneotedoɡ̶oji. Aɡ̶ica aneyiwaɡ̶adi ɡ̶odatematiko. Codaa aɡ̶ica anigetiɡ̶ijo anikeenita ɡ̶animaweneɡ̶egi.” % Judeutedi aɡ̶oyiwaɡ̶adi Jesus Idaaɡ̶ee neɡ̶eliodi monadi Jesus meote ɡ̶odoxiceɡ̶etedi, pida idokee aɡ̶oyiwaɡ̶adi.|q $Niɡ̶ina maleeɡ̶ani lokokena, iwaɡ̶ati lokokena ane Ee, amanagawini akatitiwaji makaami lionigipi Aneotedoɡ̶oji”. Niɡ̶idiaaɡ̶idi naɡ̶a nigotedini Jesus me dotaɡ̶a, odaa joɡ̶opi, ja dinaɡ̶aditetema niɡ̶ijo noiigi-nelegi.- #Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meetediogi, “Naɡ̶ajo lokokena onateciɡ̶idiwa nokododi minaaɡ̶ite makaamitaɡ̶atiwaji. Awaligitiwaji maleeɡ̶ani lokokena me daɡ̶a nikatiwaɡ̶aji nexocaɡ̶a. Niɡ̶ina anewaligitigi nexocaɡ̶a ayowooɡ̶odi niɡ̶ica ane diiticogi.>u "Noɡ̶oniniɡ̶odi niɡ̶ijo noiigi-nelegi, moditalo, “Etiɡ̶odiiɡ̶axitece me iwoteloco notaɡ̶anaɡ̶axi midiwataɡ̶a ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶eco, icoa Cristo, ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, midioka limedi miniwa mokotaɡ̶a. Enige igamodaaɡ̶ee ina meni me leeditibige ica Ǥoneleegiwa ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi monawacetibige mada nicenaɡ̶anaɡ̶ate? Amiijo ica Ǥoneleegiwa ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi?” W ' !Jesus eote niɡ̶ijoa lotaɡ̶a onidaaɡ̶ida me ikee anodaaɡ̶ee me yeleo. O  Igaataɡ̶a nigetidawacetibige madataɡ̶a nicenaɡ̶anaɡ̶ate, odaa ja jao moniitiwa eliodi oko inatawece iiɡ̶o, jaotibige mida lewiɡ̶a ane diɡ̶ica liniogo miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.”< q Jiɡ̶icota noko Aneotedoɡ̶oji me iwi codaa iloikatidi oko leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco, codaa me iticoitedice diaabo, niɡ̶ijo ane iiɡ̶e oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o.v e Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meetediogi, “Niɡ̶ijo nigegi aɡ̶ee leeɡ̶odi, pida leeɡ̶odi akaamitiwaji. ! Niɡ̶ijo noiigi-nelegi owajipata niɡ̶ijo nigegi. Odaa ijo anodi me niximaɡ̶aɡ̶a. Idiaa eledi modi me aanjo yotaɡ̶aneɡ̶e Jesus. q[ Odaa jeɡ̶ee Jesus, “Eiodi, ikeenitiogi niɡ̶ina oko meliodi ɡ̶animaweneɡ̶egi”. Odaa jiɡ̶ijo nigegi ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi, mee, “Jiɡ̶ijo me jikeetiogi meliodi inimaweneɡ̶egi, codaa ejikeetaciogi”. :m  Jesus yalaɡ̶ate ica lemeɡ̶egi Eɡ̶idaa diitigi Jesus me notaɡ̶aneɡ̶etediniwace, meetediogi, “Niɡ̶ina natigide ja joɡ̶owikomata. Ajowooɡ̶odi ica anejatigi igegi. Ajakadi daɡ̶a jipokotalo Eiodi deɡ̶eote me idiwoko yawikodigi anicota, leeɡ̶odi jiɡ̶idaa ibakedi me janagi”.5 Niɡ̶ina ane yemaa me dibatomi, leeditibige me niotici. Odaa anejote jiɡ̶idiaaɡ̶aɡ̶a ite. Odaa Eiodi iweniɡ̶ide niɡ̶ina ane dibatomi”. 9 Niɡ̶ina ane daɡ̶axa me yemaa me yewiɡ̶ateloco niɡ̶ina iiɡ̶o, niɡ̶ini baadaɡ̶a yemaa me niotici, codaa icota maniaditema lewiɡ̶a. Pida niɡ̶ina ane daɡ̶a ewianaɡ̶a yecewe me yewiɡ̶ateloco niɡ̶ina iiɡ̶o, baaniɡ̶iniaaɡ̶ini idioka limedi me yewiɡ̶a.pY Atacolitece anejitaɡ̶awatiwaji! Nige doɡ̶oyokoletinigi iiɡ̶o lolagi leyeema, codaa nige doɡ̶oyati naɡ̶ajo lolagi, odaa lolagi idioka limedi mokanitece. Pida naɡ̶ajo lolagi nigonaligitini, odaa ja yajigo eliodi leyeema.!; Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meetediogi, “Jiɡ̶icota noko Aneotedoɡ̶oji me idinelecaɡ̶atee, Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi.P Odaa Filipe jiɡ̶igo eeta André, odaa jiɡ̶igotibeci oditalo Jesus.B} Odaa jiɡ̶igotibeci odakapetege Filipe, anelatibige nigotaɡ̶a Betsaida, nipodigi Galiléia. Odaa joɡ̶odipokota modita, “Ǥoniotagodi, jemaanaɡ̶a me jinataɡ̶a icoa Jesus”. <q  Icoa greegotedi igotibeci oiwi Jesus Liwigotigi niɡ̶ijo oko ane igotibeci nigotaɡ̶a Jerusalém modoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji midi nalooɡ̶o, idiwa icoa greegotedi.V% Odaa niɡ̶ijoa fariseutedi ja dinotaɡ̶aneɡ̶e midiokiditiwage, modi, “Digawini! Aɡ̶ica ica ɡ̶odoenatagi me domaɡ̶a jaoɡ̶a ane beyagitema niɡ̶ida libakedi. Inatawece oko joɡ̶odiotece.” <~q Codaa joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶ijo oko naɡ̶a noditicoaci nigotaɡ̶a, migotibeci odakapetege Jesus, leeɡ̶odi modibodicetibige meote niɡ̶ijo ɡ̶odoxiceɡ̶edi nelegi.T}! Niɡ̶ijo noiigi-nelegi anidiaaɡ̶ite midoataɡ̶a Jesus niɡ̶ijo neɡ̶eniditedibige Lázaro midataɡ̶a lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a naɡ̶a yewikatidi, joaneɡ̶epaa oyatematitibece niɡ̶ida niciagi.R| Igaanaɡ̶a onaditege niɡ̶ijo anodiotibece, aɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ica anodaa diitigi niɡ̶ida anee Jesus. Pida niɡ̶idiaaɡ̶idi noɡ̶opitedibigimece Jesus ditibigimedi, odaa joɡ̶onalaɡ̶atibige niɡ̶ijoa aneeta Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, codaa aaɡ̶aɡ̶a onalaɡ̶atibige niɡ̶ijoa anodigotalo niɡ̶ijo noiigi. +{O  “Jinaɡ̶adoiitiwaji, anakaami niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Jerusalém. Digawinitege! Ǥaninionigi-eliodi jeɡ̶enagi, waxoditedeloco boliicawaanigi”. z1 Odaa Jesus ja dakapetetege icoda boliicawaanigi, odaa ja waxoditedeloco. Jotigide naɡ̶akaaɡ̶eeta Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a niɡ̶ida niciagi, ]y3 Odaa joɡ̶odibatalo laamotiidi “palmeira”, ja noditicoaci migotibeci odakapetege, napaawaɡ̶ateloco, modi, “Joɡ̶eeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji. Codaa jemaanaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me ibinie Niɡ̶inoa anenagi ane ibake naɡ̶atetigi Liboonaɡ̶adi Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji, Niɡ̶inoa ane ninionigi-eliodi ɡ̶odoiigi Israel”. oxW Jesus dakatediwece nigotaɡ̶a Jerusalém micataɡ̶a inionigi-eliodi. (Mateus 21.1-11; Marcos 11.1-11; Lucas 19.28-40) Naɡ̶a nigoi, niɡ̶ijo noiigi-nelegi ane igotibeci lalokegi Páscoa, joɡ̶odibodicetege Jesus naɡ̶a ipegite nigotaɡ̶a Jerusalém.w Igaataɡ̶a, leeɡ̶odi Lázaro, eliodi judeutedi aɡ̶aleeɡ̶odeemitetigi niɡ̶ijoa lacilodi, pida jiɡ̶ijapoɡ̶oyiwaɡ̶adi Jesus. bv= Odaa niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi joɡ̶odinotaɡ̶aneɡ̶etigi moyeloadi Lázaro.u' Odinilakidetigi moyeloadi Lázaro Eliodi judeutedi, noɡ̶odibodicetigi Jesus miniwatedigi Betânia, odaa jiɡ̶igotibeci odoletibige. Aɡ̶igotibeci diɡ̶ijoka leeɡ̶oditeda Jesus, pida igotibeci maɡ̶aɡ̶a oiwi Lázaro, niɡ̶ijo ane yewikatiditace Jesus. hW~~$}p|]{zyxnwvvuuttZsnrqpAnmll-kkJjiiohEgfedd"bYa`Q_~^^,]\\2[>ZYYXtV)U TBS?QPOO)NxMLKKJGtFFFE'DZCC4BJA0?>=S Maria Madalena nadi Jesus (Mateus 28.9-10; Marcos 16.9-11) Maria Madalena idiaa dabidite wetice miditaɡ̶a anoyatice lolaadi Jesus, anoetibece. Eɡ̶idaaɡ̶ee manoetibece, naɡ̶a dakagitini me iwitiwece catiwedi.a; Niɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ijo itoataale anodiotibece Jesus joɡ̶opiticogi liɡ̶eladi.  Pida eɡ̶idaaɡ̶ee maleedoɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ijo aneeta Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, me leeditibige me yewiɡ̶atace Jesus. /Niɡ̶ijo lokaaɡ̶edi Pedro anodoejegi mico, jaɡ̶aɡ̶a dakatio. Igaanaɡ̶a nadi, odaa jeɡ̶etiwaɡ̶ataka mewi naɡ̶a yewiɡ̶atace Jesus.7gEledi nadi naɡ̶ajo leenxo anoilipaditece lacilo Jesus. Naɡ̶ajo leenxo aɡ̶awatege niɡ̶ijoa lipegeteɡ̶e lipataɡ̶axiidi, pida diɡ̶eticogi eledi liwai, dinokomoke.=sNiɡ̶idiaaɡ̶idi Simão Pedro jaɡ̶aɡ̶icotio, odaa jeɡ̶epaɡ̶a dakatio. Odaa ja nadi niɡ̶ijoa lipegeteɡ̶e anoilipaditigilo Jesus, idiaaɡ̶itedice niɡ̶ijo ane iwote.*MIgaanaɡ̶a dakagitini niɡ̶ijo anodoejegi micotio, iwitiwece niɡ̶ijo anoyatice lolaadi Jesus, odaa ja nadi niɡ̶ijoa lipataɡ̶axiidi Jesus, pida adakatio.#Niɡ̶ijoa itoa ja waledi, pida niɡ̶ijo eledi daɡ̶axa me dawé, odaa odoejegi me icota anoyatice lolaadi Jesus, ijaa Pedro ja nalatigi.{Odaa Pedro ijaaɡ̶ijo lokaaɡ̶edi jaɡ̶aɡ̶igotibeci midataɡ̶a wetiɡ̶a-lawimaɡ̶ajegi anoyatice lolaadi Jesus. Odaa ja walokodi migo midataɡ̶a Simão Pedro, ijaaɡ̶ijo ane-diotibece Jesus lemaanigi. Odaa jeɡ̶eetiogi, “Joɡ̶onoɡ̶owa Ǥoniwa-aagodi lolaadi, aɡ̶e-eeɡ̶ica midataɡ̶a wetiɡ̶a-lawimaɡ̶ajegi, ajowooɡ̶otaɡ̶a niɡ̶ica anoyaticogi lolaadi.” u  e Aɡ̶aleeɡ̶ica lolaadi Jesus midataɡ̶a lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a (Mateus 28.1-8; Marcos 16.1-8; Lucas 24.1-12) Niɡ̶ijo naɡ̶a domiingo me nigoitijo, eɡ̶inaa nexocaɡ̶a, odaa Maria Madalena jiɡ̶igo midataɡ̶a wetiɡ̶a-lawimaɡ̶ajegi anoyatice lolaadi Jesus. Odaa ja nadi naɡ̶ajo wetiɡ̶a nelegi ane nibatoo lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a aneitice lolaadi Jesus naɡ̶a dawililetice.h I*Odaa jiɡ̶idiaa oixotediwece lolaadi Jesus, leeɡ̶odi niɡ̶ijo lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a baɡ̶a ipegitege aneiticoace, codaa eleditace leeɡ̶odi naɡ̶a nipegi me nakatio nisaabado judeutedi. (Limedi me nipenaɡ̶a). Z -)Niɡ̶ijo anoyelite Jesus moyototedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate ipegitege ijoa nawodigijedi niale lawoɡ̶o aneitice niɡ̶ijo lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a gela moigodi, analeediɡ̶icata émeɡ̶egi anoixotiwece.p Y(Odaa José ijaa Nicodemus joɡ̶odibata lolaadi Jesus, odaa joɡ̶oilipaditigi niɡ̶elateli, oyatitibige niɡ̶ijo ladokojegi. Owo anepaa lakatigi judeutedi moyoetini niɡ̶ina némeɡ̶egi anoixotiwece wetiɡ̶a-lawimaɡ̶ajegi.#'Nicodemus ijo migo lixigaɡ̶awa José. Nicodemus, niɡ̶ijo ane igo yotaɡ̶aneɡ̶e Jesus niɡ̶ijo enoale naɡ̶a diiticogi me niiɡ̶axitediniwace oko. Nicodemus me lixigaɡ̶awa José yadeegi triinta ciilo ladokojegi anodita “aloés” awatege ica “mirra”.U#& Jesus oixotediwece lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a monaligitedini (Mateus 27.57-61; Marcos 15.42-47; Lucas 23.50-56) Niɡ̶idiaaɡ̶idi José anelatibige nigotaɡ̶a Arimatéia jiɡ̶igo yotaɡ̶aneɡ̶e Pilatos, dipokota me yadeegi lolaadi Jesus. José eledi diotibece Jesus, pida baɡ̶a dinaɡ̶aditi me diotibece, igaataɡ̶a doitiogi niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi. Igaanaɡ̶a dipokotalo, odaa Pilatos ja ikatece. Odaa José jiɡ̶igo nikatedini Jesus madataɡ̶a nicenaɡ̶anaɡ̶ate.  %"=$(36-37) Inoatawece niɡ̶inoa ane jinataɡ̶a eotibige me icotece niɡ̶ijoa aneeta Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, niɡ̶ijo mee, “Aɡ̶ica otiɡ̶iditece ɡ̶abitagi ane dinoke”. Eledi mee Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, “Oiwitibigimece niɡ̶ijoa anoyojogotalo apocenigi”.4a#Niɡ̶ijo ane nadi yalaɡ̶ata niɡ̶ida niciagi eotibige makaami eleditetiwaji iwaɡ̶atakani. Yatemati anewi, codaa ijaaɡ̶ijo yowooɡ̶odi mewi niɡ̶inoa latematiko."Odaa jiɡ̶ijo iodaɡ̶awa ane dibata napocenigi, odaa ja yapoace liwai Jesus. Odaa jaɡ̶anado lawodi, ina ninyoɡ̶odi.#?!Pida niɡ̶idiaaɡ̶idi naɡ̶aɡ̶a ototalo Jesus, odaa joɡ̶onadi mewi naɡ̶a yeleo. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me daɡ̶adiaaɡ̶oninoketedini litili. Odaa niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi jiɡ̶igotibeci, odaa joɡ̶oninoketedini litili niɡ̶ijo odoejegi ɡ̶oneleegiwa anoyototini. Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi jaɡ̶aɡ̶a otota moninoketedini litili niɡ̶ijo eledi ɡ̶oneleegiwa anabotege Jesus moyototedini.5c Ica iodaɡ̶awa yapoace liwai Jesus yatitalo apocenigi Niɡ̶ijo noko judeutedi joɡ̶odinoetege nalokegi, odaa niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi aɡ̶oyemaa diɡ̶idiaaɡ̶ite niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi midoataɡ̶a licenaɡ̶anaɡ̶atedi deɡ̶epaa eledi noko, leeɡ̶odi me saabado, noko daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi modipokota Pilatos me diiɡ̶enatakatiogi moninoketedini litili niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi anoyototelogo nicenaɡ̶anaɡ̶atedi (owotibige me age me nigo), odaa joɡ̶onikatiniwace nicenaɡ̶anaɡ̶atedi.1[Igaanaɡ̶a ici Jesus niɡ̶ijo viinyo, odaa jeɡ̶ee, “Ja jigodi inoatawece ane leeditibige me jaote.” Naɡ̶a noletedini, odaa ja yopilaɡ̶adite liwigo Eliodi. '~GAda ajo laɡ̶aaɡ̶axi viinyo ane daɡ̶a dakake loojedi (anepoka lacipaɡ̶adi niɡ̶inoda madewetedi). Odaa joɡ̶oititinigi niɡ̶ijo viinyo naɡ̶ajo ane liciagi coxao. Odaa joɡ̶oigoeteloco niɡ̶ijo iwoɡ̶o anoyakagidi libiwe “hissopo”. Odaa joɡ̶oyatiwece nioladi Jesus.}} Jesus naɡ̶a yeleo (Mateus 27.45-56; Marcos 15.33-41; Lucas 23.44-49) Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus ja yowooɡ̶odi naɡ̶a igodi inoatawece ane leeditibige meote. Odaa jeɡ̶eo micota niɡ̶ijo aneeta Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, niɡ̶ijo neɡ̶ee Jesus, “Ideloadi ecibi”. |Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus jaɡ̶aɡ̶a eete niɡ̶ijo ane-diotibece, “Naɡ̶ada iwaalo. Ademii micataɡ̶a daɡ̶a ɡ̶adiodo”. Odaa niɡ̶ijo ane-diotibece Jesus ja yadeegi naɡ̶ajo eliodo Jesus me noiigiwa digoida liɡ̶eladi ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo noko. h{IIgaanaɡ̶a nadi Jesus naɡ̶ajo eliodo, ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo ane-diotibece ane daɡ̶axa me yemaa, odaa jeɡ̶eete naɡ̶ajo eliodo, “Iniotagodo. Niɡ̶idoda ɡ̶oneleegiwa. Ademii micataɡ̶a daɡ̶a ɡ̶adionigi”. 'zGAda mipegitege naɡ̶ajo licenaɡ̶anaɡ̶ate Jesus naɡ̶ajo eliodo, ajo nioxoa, ajaaɡ̶ajo Maria lodawa Clopas, ajaa Maria Madalena eledi ada miditaɡ̶a.fyEOdaa ja dinotaɡ̶aneɡ̶e, midiokiditiwage, modi, “Aɡ̶ele daɡ̶a jaaɡ̶ataɡ̶a naɡ̶ada toonicogo. Pida jiwinaɡ̶a niɡ̶ica anepaɡ̶a dinetetece. Odaa ane dinete ja nebi naɡ̶ada toonicogo.” Niɡ̶ida niciagi eo micotece niɡ̶ijo aneeta Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, niɡ̶ijo mee, “Odinilaagaɡ̶aditigi yowoodi, codaa oiwi anepaɡ̶a dinetetece, odaa ja nebi initoonicogo.”Odaa niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi jiɡ̶idaaɡ̶odigotalo niɡ̶ijoa lowoodi Jesus. /xWIgaanaɡ̶a oigodi Jesus moyototedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi, odaa joɡ̶odibatalo lowoodi, odaa joɡ̶odinilaagaɡ̶aditigilo onaditecibige niɡ̶ijoa cwaatolo iodaɡ̶awadi. Odaa yeyaɡ̶atice onajoteci naɡ̶ajo nitoonicogo, anadatawece me lipegeteɡ̶e adinapeegi.Tw!Naɡ̶a niniɡ̶odi Pilatos, meetiogi, “Ane jiditini, ja diniditini.” Hv Odaa niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi modita Pilatos, “Jinaɡ̶a eliiteloco naɡ̶ada nidie ‘Ninionigi-eliodi judeutedi’. Pida idiiteloco ‘Mee me ninionigi-eliodi judeutedi’”. u |tq(19-20) Odaa Pilatos jeɡ̶eote lidiko iditeloco taaboa-liwai. Odaa ja diiɡ̶enataka moyototeloco licenaɡ̶anaɡ̶ate Jesus ditibigimedawaanigi lacilo. Iditini, “JESUS ANE ELATEDIBIGE NAZARÉ, NINIONIGI-ELIODI JUDEUTEDI.”Oiditedi niɡ̶ijoa lidiko me nioladi judeutedi, nioladi greegotedi, ijaa nioladi romaanotedi. Eliodi judeutedi oyalomeɡ̶eteloco naɡ̶ajo nidie, leeɡ̶odi niɡ̶ijo anoyelite Jesus moyototedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate ipegitege nigotaɡ̶a."s=Joaniɡ̶idiaa oyelite noɡ̶oyototedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate ijaaɡ̶ijoa itoataale ɡ̶oneleegiwadi. Odaa odoyate Jesus liwigotigi niɡ̶ijoa itoa. Fr Jesus noɡ̶oyototedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate (Mateus 27.32-44; Marcos 15.21-32; Lucas 23.26-43) Odaa ja noditedice Jesus, epaa yoyaɡ̶aditedijo ajo licenaɡ̶anaɡ̶ate. Odaa jiɡ̶igotibeci minitaɡ̶a lojotaɡ̶adi ane liboonaɡ̶adi “Lojotaɡ̶adi ɡ̶odacilo-libitagi”. (Nioladi judeutedi niɡ̶ini liboonaɡ̶adi “Gólgota”).zqmOdaa Pilatos ja yajigo Jesus moyototedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate, odaa joɡ̶oyadeegi niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi. p}Pida idokee me napaawaɡ̶ateloco, modi, “Eloati! Otonitedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate meloati!” Odaa ja nigetiniwace Pilatos, meetiogi, “Ewi memaanitiwaji me jiiɡ̶enatakatalo moyototedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate idoa ɡ̶aninionigi-eliodi?” Pida niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi modita, “Iniokini César me ɡ̶oninionigi-eliodi. Aɡ̶ica eledi ɡ̶oninionigi”. goGAniaditibige onidateci noko daɡ̶a nakatio nalokegi Páscoa, noɡ̶odinoetege me nalooɡ̶o. Ja doletibige me seis lakata, neɡ̶eetiogi Pilatos niɡ̶ijoa judeutedi, “Digawini! Etidoa ɡ̶aninionigi-elioditetiwaji!”Dn Niɡ̶ijo Pilatos naɡ̶a wajipata niɡ̶ida nigegi, odaa ja nadeegitedicogi Jesus wetice liɡ̶eladi. Odaa Pilatos jiɡ̶igo nicotini manitaɡ̶a nibaanco ɡ̶oneɡ̶e, niɡ̶ica aneitice naɡ̶ani baanco liboonaɡ̶adi “Ǥodipodaɡ̶aladi wetiɡ̶a”. (Liboonaɡ̶aditigi nioladi judeutedi me “Gabatá”.) m Naɡ̶a wajipatalo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Jesus, odaa Pilatos ja doletibige niɡ̶ica nimaweneɡ̶egitece Jesus me ikatedice. Pida niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi idokee me napaawaɡ̶ateloco, modi, “Nige ikanitedice niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa, amakaami lokaaɡ̶edi César, anokotawece ɡ̶odiiɡ̶e. Igaataɡ̶a niɡ̶ina ane dinanatigi me inionigi-eliodi, lakapetegi César”. l Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meeteta, “Ida ɡ̶anaɡ̶atetigi leeɡ̶odi Niɡ̶ijoa ane ideite ditibigimedi me yajigotedaɡ̶awa ɡ̶animaweneɡ̶egi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶ina ane idajigotaɡ̶awa nelegi libatiigi caticedi ɡ̶abatiigi.” kkO Odaa jeɡ̶eetalo Pilatos, “Igaamee ina me deɡ̶emaani madigiti? Aɡ̶owooɡ̶oti mida inaɡ̶atetigi me ɡ̶adikanitice, codaa mida inaɡ̶atetigi me jiiɡ̶enatakataɡ̶awa metiɡ̶adotoniteloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate?” yjk Odaa ja dakataciwece liɡ̶eladi, igo me igetace Jesus, meetalo, “Igame icoɡ̶iticogi?” Pida Jesus aigidi.`i9Igaanaɡ̶a wajipata Pilatos lotaɡ̶a lacilodi judeutedi, odaa jeɡ̶epaanaɡ̶a doi.khOOdaa niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi joɡ̶oniniɡ̶odi, modita, “Inoa ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶eco. Odaa ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶egi meetoɡ̶owa me leeditibige me jeloataɡ̶a, igaataɡ̶a mee mone Aneotedoɡ̶oji Lionigi”. g/Niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijaaɡ̶ijoa nowienoɡ̶ododi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi noɡ̶onaditege Jesus, odaa ja napaawaɡ̶ateloco, modi, “Otonitedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate! Otonitedini!” Odaa jeɡ̶eetiogi Pilatos, “Adeegitetiwaji, akamaɡ̶a otonitedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate. Igaataɡ̶a jakadi me diɡ̶ica anigetiɡ̶ida ane leeɡ̶odi daɡ̶a jiiɡ̶enatakatalo moyeloadi”.yfkOdaa Jesus ja noditedice we ajaaɡ̶ajo lale lalepiɡ̶igo anonixotinece lacilo, ajaaɡ̶ajo caapa ane nolidigo-lawoɡ̶o eledi anonixomeɡ̶etinigilo. Odaa Pilatos jeɡ̶eetiogi, “Naɡ̶anatitiwaji! Etidoa niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa!” `e9Odaa ja noditacicogi Pilatos we. Odaa jeɡ̶eetiogi, “Digawinitiwaji. Inadeegitedicogi digoina wetice, amaleeɡ̶aɡ̶a anatitiwaji me diɡ̶icata ane jakadi me leeɡ̶odi daɡ̶a jiiɡ̶enatakatalo moyeloadi”.dOdaa moditibigalo me napaawaɡ̶ateloco, “Niɡ̶idoa ninionigi-eliodi judeutedi!” Odaa ja diiticogi moyametibigo, onabaketedice. (cIOdaa niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi joɡ̶oyoetema lale, macataɡ̶a naɡ̶ana lale inionigi-eliodi, pida boɡ̶odatika lalepiɡ̶igo moyoe. Odaa joɡ̶onixotinece lacilo Jesus, codaa onixomeɡ̶etedinigi ajo caapa ocaɡ̶ataɡ̶a nolidigo-lawoɡ̶o liciagi naɡ̶ana nicaapa inionigi-eliodi.vb g Pilatos diiɡ̶enatakatalo moyeloadi Jesus Odaa Pilatos ja diiɡ̶enatakatalo Jesus monalaketedibige.a(Odaa iditawece ja napaawaɡ̶ataceloco modi, “Baadeɡ̶ele daɡ̶a ikanitedice. Biɡ̶ida ikanitice Barrabás!” Barrabás one niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa ane doide, ɡ̶onematagodi. (Codaa joniɡ̶ica me ideleɡ̶e niodaɡ̶awadi ninionigi-eliodi romaanotedi.) `{' Aɡ̶oyemaa moikatedice Jesus (Mateus 27.15-31; Marcos 15.6-20; Lucas 23.13-25) Pida geme ɡ̶adakatigitiwaji manipokitiwa me jikatice oniniteci niwilogojegi niɡ̶ina me nakatio ɡ̶adalokegitiwaji anodita Páscoa. Emaani me jikatedice idoa ninionigi-eliodi judeutedi?” q_[&Odaa jeɡ̶ee Pilatos, “Amiijo ica anewi?” Odaa Pilatos ja noditacicogi we me notaɡ̶aneɡ̶etaciniwace judeutedi, meetiogi, “Aɡ̶ica jakaditece ane leeɡ̶odi daɡ̶a jiiɡ̶enatakatalo niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa moyeloadi._^7%Odaa Pilatos ja igetace Jesus, meetalo, “Enice, ida makaami, akaami inionigi-eliodi?” Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meeteta, “Ee inionigi-eliodi, diganaleeɡ̶alitigi ɡ̶agegi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me janitini, odaa ja janagi digoina iiɡ̶o mejitece anewi. Niɡ̶ina oko anida aneetege anewi, joaniɡ̶iniaa wajipatalo yotaɡ̶a”.]%$Naɡ̶a igidi Jesus, meeteta, “Ininioxigi aɡ̶ica aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o. Diɡ̶ica aneetege ininioxigi niɡ̶ina iiɡ̶o, daɡ̶anagawini niɡ̶inoa iotaka odideletomi me doɡ̶oika modibatiwa judeutedi. Pida ininioxigi aɡ̶ica aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o”. f\E#Naɡ̶a niniɡ̶odi Pilatos, meetalo, “Niɡ̶ida me ee, aɡ̶ee judeu! Niɡ̶ina akamaɡ̶a ɡ̶adoiigi inaaɡ̶ina anoiiɡ̶e sacerdotitedi joaneɡ̶epaa etiɡ̶adajici meetaɡ̶a. Enice amiini ica ɡ̶adoenatagi?” ["Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meeteta, “Ida anadigeetece akamaɡ̶a ɡ̶adowoogo? Oɡ̶oa, eledi oko yeloɡ̶oditaɡ̶awa ane Ee?”Z!Odaa Pilatos ja dakatiwece liɡ̶eladi, odaa jeɡ̶eniditalo Jesus, naɡ̶a ige, meetalo, “Ewi makaami ninionigi-eliodi judeutedi?”IY  Joaniɡ̶idaaɡ̶ee, jeɡ̶eo micotece niɡ̶ijo Jesus ligegi, me yalaɡ̶ate anodaaɡ̶ee me yeleo. (Leeɡ̶odi ijokijo romaanotedi moyakadi moyeloadi oko oyototeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate.) X/Odaa jeɡ̶eetiogi Pilatos, “Enice adeegitetiwaji, akamaɡ̶a awini niɡ̶ica anemiitalo, iwitece ane ɡ̶anajoinaɡ̶aneɡ̶eco”. Odaa niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi modi, “Aɡ̶ica ɡ̶onaɡ̶atetigi daɡ̶a jeloataɡ̶a oko, akamokakaami mida ɡ̶anaɡ̶atetigi”.W}Noɡ̶oigidi, modita, “Ajinadeegaɡ̶atedaɡ̶awa niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa daaditiɡ̶icata loenatagi ane beyagi”. $VAOdaa Pilatos ja noditice liɡ̶eladi, jiɡ̶igo dakapetege, odaa jeɡ̶eetiogi, “Amiini ica ananatitecetiwaji me libeyaceɡ̶egi idoa ɡ̶oneleegiwa?”U Pilatos iwi anigotalo Jesus (Mateus 27.1-2, 11-14; Marcos 15.1-5; Lucas 23.1-5) Niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶onotaɡ̶ateetedice Jesus liɡ̶eladi Caifás, odaa joɡ̶oyadeegitedicogi liɡ̶eladi-nelegi ninionigi romaanotedi ane liboonaɡ̶adi Pilatos, jeɡ̶epaa iiɡ̶e iditawece niiɡ̶o noiigi judeu. Naɡ̶a yeloɡ̶otibige, joɡ̶oyooditedicogi Jesus minitaɡ̶a Pilatos. Odaa aɡ̶odakatiwece liɡ̶eladi Pilatos, leeɡ̶odi lakatigi judeutedi yoli doɡ̶odakatiwece liɡ̶eladi eledi oko ane daɡ̶a judeu. Odoitibige diɡ̶ica lapioyaɡ̶ajegi lodoe Aneotedoɡ̶oji, igaataɡ̶a leeditibige me yapiditibigiwaji odaa joɡ̶oyakadi moyeligo liweenigi lalokegi Páscoa. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi midiaaɡ̶iticoace we niɡ̶ijo diimigi-nelegi, liɡ̶eladi Pilatos.T%Odaa Pedro jiɡ̶ijaa naɡ̶a inaaletace mee me diɡ̶icoateda me yowooɡ̶odi Jesus. Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi jaɡ̶anoe okoɡ̶okoodi. 2S]Onijoteci niɡ̶ijoa niotaka ane litaagi niɡ̶ijo Pedro ane yakagiditice napaaɡ̶ate, meeta Pedro, “Ica ina daɡ̶a ɡ̶adati digoida aneite enanigijedi nialeli.” R Pedro ja diwitakatace me diɡ̶icoateda me yowooɡ̶odi Jesus (Mateus 26.71-75; Marcos 14.69-72; Lucas 22.58-62) Eɡ̶idiaa dabidite Pedro me dilowate, noɡ̶oigetace, modita, “Akaami eledi iwitibece idoa ɡ̶oneleegiwa?” Odaa Pedro ja diwitakatace, meetiogi, “Ee oɡ̶oa!” Q-Jesus eɡ̶idaaɡ̶ee moigoetedi, odaa Anás ja diiɡ̶enatakatalo moyadeegitedicogi minitaɡ̶a Caifás, niɡ̶ijo eledi lacilo-sacerdotitedi. -PSNaɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meeteta, “Nige beyagi niɡ̶ijo igegi, enice anikeenitiwa ica ibatiigi. Pida nigele niɡ̶ijo igegi, igatime leeɡ̶odi madabakeni?”QONiɡ̶ijo neɡ̶ee Jesus niɡ̶ijo ligegi, odaa ica nowienoɡ̶odi lapoagi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi ja yabaketigi latobi, meetalo, “Ayakadi mideɡ̶emii magiti niɡ̶ini lacilo-sacerdotitedi”. NNatigide, igaamee ina madigee? Anigeetiniwace niɡ̶ijo anonajipatiwa, igaataɡ̶a oyowooɡ̶odi niɡ̶inoa ane jiiɡ̶axitece”. EMNaɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meeteta, “Idioka limedi me jiiɡ̶axinaɡ̶a lodoe noiigi-nelegi. Codaa elioditibece me jiiɡ̶axinaɡ̶a catiwedi niiakanaɡ̶axiidi, codaa me catiwedi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, aneitibige ɡ̶odoiigi judeutedi me yatecoɡ̶o. Aɡ̶ica daɡ̶a idinaɡ̶aditini me jiiɡ̶axinaɡ̶a.cL? Anás nigetedice Jesus (Mateus 26.59-66; Marcos 14.55-64; Lucas 22.66-71) Odaa niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi ja igetece Jesus niɡ̶ijo anodiotibece, icaaɡ̶ica ane iiɡ̶axitetece, onidaaɡ̶ida me doletibige ane leeɡ̶odi mowo anodigota.KwNiɡ̶ijoa niotaka ijaaɡ̶ijoa nowienoɡ̶ododi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi owo noledi nelegi aninoa ligoli, leeɡ̶odi me diwete niɡ̶ijo enoale. Odaa jiɡ̶idiaa dabidite me dinitotibigiwaji. Pedro eledi ida mawatiogi aaɡ̶aɡ̶a dilowate. DJOdaa naɡ̶ajo awicije jeɡ̶eeta Pedro, “Ica ina daɡ̶a-aami eledi niɡ̶ina ane do-ootibece niɡ̶idoa aaginaɡ̶a.” Naɡ̶a niniɡ̶odi, meeta, “Oɡ̶oa, aɡ̶ica anejitege!”I/Pida Pedro biɡ̶idiaaɡ̶itice we, ipegitege ijo epoagi nelegi. Odaa niɡ̶ijo lixigaɡ̶awa Pedro ane lowooɡ̶otagi niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi ja noditice, odaa ja yotaɡ̶aneɡ̶e naɡ̶ajo awicije ane yowie niɡ̶ijo epoagi nelegi. Odaa ja ikatio Pedro me dakatio.GH Pedro diwitaka me diɡ̶icoateda me yowooɡ̶odi Jesus (Mateus 26.57-58, 69-70; Marcos 14.53-54; Lucas 22.54-62) Odaa Simão Pedro ijaaɡ̶ijo eledi ane-diotibece Jesus joɡ̶odiotece lowidi noɡ̶oyadeegi Jesus, dinixigaɡ̶awamigi. Niɡ̶ijo lixigaɡ̶awa Simão Pedro lowooɡ̶otagi niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me yakadi me diotiwece Jesus naɡ̶a dakatediwece niogó liɡ̶eladi niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi.G/Caifás, joaniɡ̶iniaa niɡ̶ijo ane yajoitiogi niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi me daɡ̶axa mele mokinitece ɡ̶oneleegiwa ane yeleotema noiigi. 'FG Odaa odoejegi oyadeegitedicogi Jesus liɡ̶eladi Anás, loxiiɡ̶adi Caifás, ane lacilo-sacerdotitedi. Joaniɡ̶iniaa diiɡ̶enataka niɡ̶ijo nicaaɡ̶abi.[E/ Ica noɡ̶oyadeegitedicogi Jesus liɡ̶eladi Anás Odaa niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi romaanotedi, ijo lacilo, ijaaɡ̶ijoa nowienoɡ̶ododi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi joɡ̶odibatalo Jesus, joɡ̶oniwilo.D3 Odaa Jesus jeɡ̶eeteta Pedro, “Ixomitiwece ɡ̶adodaajo laɡ̶aaɡ̶axi! Aleetibige daaditaɡ̶a jibatege yawikodigi ane najigotediwa Eiodi?” pCY Simão Pedro idatace lodaajo-ocaɡ̶ataɡ̶a, naɡ̶a nixigitice, odaa ja yakagiditice napaaɡ̶ate ijo ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Malco, ane liotagi lacilo-sacerdotitedi. Naɡ̶ajo napaaɡ̶ate diiɡ̶eticogi libaaɡ̶adi.B- Eote niɡ̶ida ligegi eote micotece niɡ̶ijo ligegiteta Eliodi, “Eiodi, aɡ̶ica ane aniaditibige otiɡ̶initece niɡ̶idi ananajicitiwa”. 5AcOdaa jeɡ̶eetediogi Jesus, “Geneɡ̶ejitaɡ̶awatiwaji jeɡ̶emeɡ̶ee. Nige neɡ̶emaɡ̶a oleetibigijitiwaji, enice ikaniticoace niɡ̶ina anoniotibici mopitibeci”.@7Odaa ja nigetacediniwace Jesus, meetediogi, “Amiijo ica anoleetibigetiwaji?” Odaa moditacalo, “Joleeɡ̶atibige Jesus anelatedibige Nazaré”.t?aNiɡ̶ijo neɡ̶ee Jesus, “Niɡ̶ida me Ee, Ee ane Ee!”, odaa jaɡ̶anojiceticoace, enitinigi iiɡ̶o.W>'Noɡ̶oniniɡ̶odi, moditalo, “Joleeɡ̶atibige Jesus anelatedibige Nazaré”. Odaa jeɡ̶eetediogi Jesus, “Niɡ̶ida me Ee, Ee ane Ee!” Judas, niɡ̶ijo aneyaa Jesus eledi ida me lixigaɡ̶awepodi.O=Jesus akaa yowooɡ̶odi inoatawece niɡ̶inoa analeeɡ̶icotece modigotalo. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶igo dakapetetege, odaa ja nigetediniwace, meetediogi, “Amiijo ica anoleetibigetiwaji?”=<sOdaa Judas jiɡ̶igo niɡ̶ijo aneite Jesus, yadeegi ijoa iodaɡ̶awadi romaanotedi ijaaɡ̶ijoa onateciɡ̶ijoa nowienoɡ̶ododi liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji, liiɡ̶exedi fariseutedi ijaaɡ̶ijoa lacilodi sacerdotitedi. Oyadeegi noledaɡ̶axiidi inaa laloɡ̶onaɡ̶atedi, codaa me likanaɡ̶anaɡ̶atedi. C;Judas, niɡ̶ijo ane yajigo Jesus modibatalo neloɡ̶ododi, eledi yowooɡ̶odi anei niɡ̶ini nialicawaanigi, leeɡ̶odi elioditibece midiaaɡ̶itedibige Jesus ijaaɡ̶ijo anodiotibece.E:  Ica Jesus noɡ̶oniwilo (Mateus 26.47-56; Marcos 14.43-50; Lucas 22.47-53) Igaanaɡ̶a nigotedini Jesus me yotaɡ̶aneɡ̶e Eliodi, odaa ja noditedice nigotaɡ̶a ijaaɡ̶ijo anodiotibece igotibeci daato niɡ̶ijo natoaɡ̶a anodita “Cedrom”. Ini lapo nialeli enanigijedi, odaa joaniɡ̶idiaa dakatediwece Jesus ijaaɡ̶ijo anodiotibece.99kJa jao metiɡ̶adowooɡ̶oti, codaa eɡ̶idaa diitigi me ɡ̶adikeenitiogi, jaotibige me dinemaatiwage digo anemiitiwa mademaani, codaa maɡ̶aɡ̶a idejotice miditaɡ̶a”. V8%Eiodi ane iɡ̶enaɡ̶a. Niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o aɡ̶etiɡ̶adowooɡ̶oti. Pida Ee baɡ̶a ɡ̶adowooɡ̶oti codaa niɡ̶ijo ananajicitiwa oyowooɡ̶odi naɡ̶akamaɡ̶a adimonyaa.[7/Eiodi. Jemaa niɡ̶ijo ananajicitiwa odaa anejote jiɡ̶idiaaɡ̶aɡ̶a ite, codaa amaleeɡ̶aɡ̶a onadi malecatinitibigimece Iboonaɡ̶adi, leeɡ̶odi ademaani maleediɡ̶icatibige me oeni niɡ̶ina iiɡ̶o.h6IIdejote miditaɡ̶a, liciagi makaami meetaɡ̶a, amaleeɡ̶aɡ̶a ewi me ilaɡ̶atiwage, amanagawini niɡ̶ina oko digoina iiɡ̶o eniwaɡ̶atakanaɡ̶a naɡ̶akamaɡ̶a adimonyaa, codaa memaani digo anemiitiwa mademaani. =5sJa jajigo yoɡ̶eeɡ̶egitiogi niɡ̶ina anoniotici, liciagi ɡ̶adoɡ̶eeɡ̶egitiwa, amaleeɡ̶aɡ̶a idioka limedi me ilaɡ̶atiwage, digo anejinaɡ̶a me ɡ̶odilaɡ̶atiwage.&4EEledi jipokoteloco amaleeɡ̶aɡ̶a idiokaaɡ̶a limedi me ilaɡ̶atiwage. Eiodi, jipokotaɡ̶awa amaleeɡ̶aɡ̶a okomokokotege, anejinaɡ̶a mokomokotiwage, codaa emokeetaɡ̶agi, codaa amaleeɡ̶aɡ̶a eniwaɡ̶atakanaɡ̶a niɡ̶ina oko digoina iiɡ̶o naɡ̶akamaɡ̶a adimonyaa. 3 Pida aɡ̶idioka jipokoteloco, aaɡ̶aɡ̶a jipokoteloco niɡ̶ica eledi anicota metidadiwaɡ̶adi leeɡ̶otedi ɡ̶adotaɡ̶a.d2AOdaa idiniomaɡ̶aditaɡ̶adomi leeɡ̶odi niɡ̶ina anoniotici. Jao niɡ̶ida anejitaɡ̶awa amaleeɡ̶aɡ̶a odiniomaɡ̶aditaɡ̶adomi makamokakaami me ɡ̶anepilidi. Atiitiogi ɡ̶adotaɡ̶a me iomaɡ̶atiticoace. c1?Anemiitiwa madimonyaatinigi niɡ̶ina iiɡ̶o, jiɡ̶idaɡ̶aɡ̶a ejigotiogi me jimonya.q0[Atikani anewi niɡ̶ina me iomaɡ̶atiticoace makamoka ɡ̶anepilidi. Ǥadotaɡ̶a joaniɡ̶inaa anewi.l/QAɡ̶ica anoditege niɡ̶ina iiɡ̶o, iciagipi me daɡ̶aɡ̶a icata anejitege niɡ̶ina iiɡ̶o. E.Ajipokotaɡ̶awa daɡ̶anoɡ̶aaticogi niɡ̶ina iiɡ̶o, pida jipokotaɡ̶awa motetenitibigiwaji, adowetiteloco, atamaɡ̶ateenitege nimaweneɡ̶egi niɡ̶ijo ane abeyaceɡ̶egi, diaabo.r-]Ja jajigotiogi ɡ̶adotaɡ̶a. Odaa niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o ja neleɡ̶etedipi, leeɡ̶odi niɡ̶ina anoniotici aɡ̶aleeɡ̶ica aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o, digo aneji me diɡ̶ica anejitege niɡ̶ina iiɡ̶o.V,% Pida natigidawaanigi jeɡ̶ejigo makaamitaɡ̶a. Ejitece niɡ̶inoa yotaɡ̶a maleeɡ̶eetibige niɡ̶ina iiɡ̶o, amaleeɡ̶aɡ̶a niɡ̶ina anoniotici eliodi me ninitibigiwaji digo aneji me idinitibeci.w+g Niɡ̶ijo maleeɡ̶ejote miditaɡ̶a digoina iiɡ̶o, jotetetibigiwaji jatika nimaweneɡ̶egi Ǥaboonaɡ̶adi. Niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi ananajicitediwa, ja idoweditelogo. Codaa aɡ̶ica ananiaditice, ijokijo niɡ̶ijo baɡ̶akaa aniatagigi, niɡ̶ijo anakaa dinibikota maniatagigi, eotibige me jinataɡ̶a niɡ̶ijo aneeta Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a niɡ̶icota. * Natigidawaanigi jeɡ̶ejigo makaamitaɡ̶a. Aɡ̶aleeɡ̶inaaɡ̶ejo digoina iiɡ̶o. Pida niɡ̶ina anoniotici baɡ̶aleeɡ̶inaaɡ̶i digoina iiɡ̶o. Eiodi, ane diɡ̶ica ɡ̶abatiigi, atikani nimaweneɡ̶egi Ǥaboonaɡ̶adi me otetenitibigiwaji niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi ananajicitediwa, amaleeɡ̶aɡ̶a idioka limedi me ilaɡ̶atiwage, digo anejinaɡ̶a me ɡ̶odilaɡ̶atiwage.Y)+ Inoatawece niɡ̶inoa ane inepilidi, ɡ̶anepilidi. Codaa inoatawece niɡ̶inoa ane ɡ̶anepilidi, Ee aaɡ̶aɡ̶a inepilidi. Leeɡ̶odi moniotici, odaa niɡ̶ina oko joɡ̶oilecateetibigimece Iboonaɡ̶adi.<(q Jipokoteloco makaamitaɡ̶a. Pida baadaɡ̶a jipokoteloco niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o, ijoka jipokotelogo niɡ̶ijo ananajicitediwa, igaataɡ̶a ɡ̶anepilidi.h'IIgaataɡ̶a jeloɡ̶oditiogi ɡ̶adotaɡ̶a ananajicitediwa, odaa joɡ̶odibatege. Codaa joɡ̶oyowooɡ̶odi mewi me jicoɡ̶otibigimece makaamitaɡ̶a, codaa jeɡ̶eniwaɡ̶atakanaɡ̶a mewi naɡ̶akamaɡ̶a adiiɡ̶eni. &Niɡ̶ina natigide niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi joɡ̶oyowooɡ̶odi minoatawece niɡ̶inoa ananajicitediwa icoɡ̶otedigi makaamitaɡ̶a.h%IJa jikeetiogi anodaaɡ̶eni niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi ane iomaɡ̶atiticoace minataɡ̶a niɡ̶ina oko digoina iiɡ̶o, odaa jaɡ̶anajicitiwa. Ja ɡ̶anepilidi, odaa jaɡ̶anajicitiwa. Codaa oyiwaɡ̶adi ɡ̶adotaɡ̶a.$#Eiodi, natigide awii me ideloɡ̶o ɡ̶adodoe liciagi me ideloɡ̶o niɡ̶ijo jotigide maleediɡ̶icatibige daɡ̶a igo niɡ̶ina iiɡ̶o. }#sJa ɡ̶adinelecaɡ̶ateeni lodoe niɡ̶ina oko digoina iiɡ̶o, igaataɡ̶a ja jigodi ibakedi ananajicitiwa me jao.o"WNiɡ̶ina oko idiokaanaɡ̶a limedi me newiɡ̶a makaamitaɡ̶a niɡ̶ina neɡ̶etiɡ̶adowooɡ̶oti, makamokakaami makaami Aneotedoɡ̶oji anewi, codaa niɡ̶ina neɡ̶etidowooɡ̶odi, me Ee, Jesus Cristo anakamaɡ̶a adimonyaa.!}Leeɡ̶odi manajicitiwa inimaweneɡ̶egiteloco inatawece oko me jao midioka limedi me newiɡ̶a niɡ̶ijo ananajicitiwa.G   Jesus yotaɡ̶aneɡ̶e Eliodi Naɡ̶a igotedi Jesus niɡ̶ijoa lotaɡ̶a, odaa ja iwitedibigimece ditibigimedi, odaa jeɡ̶ee, “Eiodi. Naɡ̶ajo lakata me jawikode ja nipegi. Ikeeni me Ee ɡ̶adionigi, odaa alecatinitibigimece Iboonaɡ̶adi lodoe inatawece oko, amaleeɡ̶aɡ̶a jakadi me joɡ̶etetaɡ̶awa. !Ejitedaɡ̶awatiwaji niɡ̶inoa yotaɡ̶a, jaotibige mele ɡ̶adaaleɡ̶enali leeɡ̶odi mida anenitigitiwaji. Awikodeetiwaji digoina iiɡ̶o, pida aleeni ɡ̶adaaleɡ̶ena, igaataɡ̶a ja jiɡ̶eke loniciwaɡ̶a niɡ̶ina ane beyagi digoina iiɡ̶o”. 4a Igaataɡ̶a enagi noko codaa jiɡ̶icota, odaa akaamitawecetiwaji ilaagitibece, odaa joɡ̶opilitalotiwaji niɡ̶inoa ɡ̶adiɡ̶elatedi, leeɡ̶odi madoiitiogi lacilodi judeutedi. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee nige daɡ̶adiaaɡ̶ica mawitibigiji. Pida aɡ̶oka Eetece, igaataɡ̶a Eiodi iniwa meetaɡ̶a.]3Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meetediogi, “Jawienataka naɡ̶a adadiwaɡ̶atitiwaji.Niɡ̶ina natigide ja jowooɡ̶otaɡ̶a mowooɡ̶oti inoatawece, codaa aɡ̶alee leeditibige diɡ̶ica ane ɡ̶adigee. Joaniɡ̶idaa me ɡ̶adadiwaɡ̶ateɡ̶egi me icoɡ̶iticogi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji (Leeɡ̶odi owooɡ̶oti codaa me ɡ̶odowooko)”. 0YOdaa moditalo niɡ̶ijo anodiotibece, “Niɡ̶ina natigide ja yeloɡ̶otece ɡ̶adotaɡ̶a, ataleeɡ̶awii ane iciaceekenitege aneo me daɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶atece.ucJaladi Eiodi, odaa ja janagi niɡ̶ina iiɡ̶o. Odaa natigide jaladi niɡ̶ina iiɡ̶o, jopitalo Eiodi”. 7gIgaataɡ̶a Iniaaɡ̶iniwa ɡ̶ademaanitetiwaji. Odaa ɡ̶ademaanitetiwaji leeɡ̶odi mademaani, codaa jaɡ̶adadiwaɡ̶ati me jicoɡ̶oticogi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.%CNiɡ̶ica noko atikanitiwaji Iboonaɡ̶adi me ipokitalo Eiodi. Pida ejitaɡ̶awa aɡ̶alee leeditibige daɡ̶a jipokotaɡ̶alocotiwaji miniwataɡ̶a Eiodi. ~}}0|j{zyx=wvAuuBtcsrq2poMnmVkkjMihhgg%edcAaaH__ ^z]V\[YXWSVfU(S|RQ1PvOBMLKJ{IHGFEDBB A.?n?c>w=<;::88g776 433m100K..4-a,J+)(x''&J%j$#x"\!  uWt5F5 z V | 4hPOdaa jiɡ̶idaaɡ̶ee neɡ̶eloatitiwaji Niɡ̶ijoa aneote oko me newiɡ̶a. Pida niɡ̶idiaaɡ̶idi Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eote Jesus me yewiɡ̶atace, odaa niɡ̶ida moko joɡ̶oko nakataɡ̶anadi.}sPida niɡ̶ida makaamitiwaji aɡ̶emaani Niɡ̶ijoa anele, ane yewiɡ̶atetema iniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji, Niɡ̶ijoa ane iɡ̶enaɡ̶a. Pida jiɡ̶ipokita Pilatos me ikatice niɡ̶ijo ɡ̶onematagodi, ijaaɡ̶ijoa aɡ̶emaani moikatedice.+ Aneotedoɡ̶oji Noenoɡ̶odi Abraão, Noenoɡ̶odi Isaque, Noenoɡ̶odi Jacó codaa me ijotawece niɡ̶ijo eledi jotigide ɡ̶odaamipi. Iniaaɡ̶iniwa jiɡ̶iniaa iweniɡ̶ide Jesus ane Liotagi. Pida akamaɡ̶akaami jaɡ̶ajicitetiwaji Jesus midiwataɡ̶a lacilodi romaanotedi, odaa aɡ̶ica deɡ̶emaani manienaɡ̶aneɡ̶eni lodoe Pilatos niɡ̶ijo naɡ̶a domaɡ̶a doletibige me ikatedice Jesus.H  Niɡ̶ijo Pedro naɡ̶a nadi niɡ̶ijo noiigi-nelegi, odaa jeɡ̶eetiogi, “Akaamitiwaji ɡ̶odoiigi, loiigi Israel, igame leeɡ̶odi mopootiwaji niɡ̶ida niciagi? Igame leeɡ̶odi ina me ɡ̶odiwineɡ̶egi? Aleetibigetiwaji daɡ̶a jaoɡ̶a niɡ̶ida ɡ̶oneleegiwa mewaligi daɡ̶a leeɡ̶odi okomaɡ̶a ɡ̶onimaweneɡ̶egi, oɡ̶oa, domigetaɡ̶a leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji daɡ̶a yakadi me daɡ̶axa moko ele? Pida aniɡ̶idaa leeɡ̶odi!eC Pedro notaɡ̶aneɡ̶etiniwace noiigi yalaɡ̶atalo Jesus Niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa anoicilatidi ilokadita Pedro ijaa João. Eliodi oko walediticogi miditaɡ̶a, odaa ja yatecoɡ̶o minitaɡ̶a le Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi anowo me liboonaɡ̶adi “Liwalaɡ̶axi Salomão”. Odaa niɡ̶ijo noiigi-nelegi eliodi moyopo niɡ̶ida niciagi.P Oyowooɡ̶odi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa niɡ̶ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo aninoatawece nokododi nicotinece midataɡ̶a lapoagi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, dipokotibece midataɡ̶a epoagi-nelegi anodita “Epoagi Libinienigi”. Niɡ̶ijo noiigi-nelegi anonadi eliodi me nawelatibigiwaji, codaa moyopo anee niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa.  Ijotawece niɡ̶ijo noiigi-nelegi onadi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa neɡ̶ewaligi, codaa me doɡ̶etetibigimece Aneotedoɡ̶oji.1Odaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ja waxoditibece neɡ̶epaanaɡ̶a dabiditini, odaa jiɡ̶idaa diiticogi mewaligi. Niɡ̶idiaaɡ̶idi ja dakatiwece Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, lixigaɡ̶awa Pedro ijaa João, daxoditibece mewaligi, codaa me doɡ̶etetibigimece Aneotedoɡ̶oji.6eOdaa Pedro ja dibatigi libaaɡ̶adi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa, odaa ja yaxawa me dabiditini. Aɡ̶ica daɡ̶a leegi odaa loɡ̶onaka codaa me liwayaɡ̶axiidi ja yoniciwadi. 9Odaa Pedro meeta, “Aɡ̶aca ininyeelo, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a inioolo, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a inibeexo, pida jajigotaɡ̶awa anida meetaɡ̶a. Jatika loniciwaɡ̶a Liboonaɡ̶adi Jesus Cristo anelatedibige nigotaɡ̶a Nazaré me ɡ̶adiiɡ̶eni madabititini, odaaɡ̶awaligi!”W'Odaa ja iwitiogi, ja domaɡ̶a nibeotege diɡ̶ica noɡ̶eedi anigetiɡ̶idi.^5Odaa Pedro ijaa João joɡ̶oiwita, odaa Pedro meeta, “Dige ɡ̶odiwineɡ̶egi!”(INiɡ̶ijo beyagi laxace naɡ̶a naditege Pedro ijaa João me dakatiobece Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, odaa ja domaɡ̶a dipokotiogi anigetiɡ̶idi noɡ̶eedi.a;Onini ica ɡ̶oneleegiwa ane beyagi laxace, ayakadi mewaligi one leelotagi niɡ̶ica maleekenitini. Odaa inoatawece nokododi icoa lokaaɡ̶etedipi oyadeegiticogi ica aneitibiga midataɡ̶a ica epoagi-nelegi anodita “Epoagi libinienigi”, owotibige me yakadi me dipokotiogi dinyeelo niɡ̶ina oko ane dakatiobece Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi.k  Q Ica alejaado anoicilatidi Ica noko Pedro ijaa João igotibeci minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi ica naɡ̶a iniwatadaɡ̶ani lakata me ɡ̶ocidi, naɡ̶aca lakata migotibeci oko oyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji.; o/Idioka limedi modoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji, odaa niɡ̶ina eledi noiigi joɡ̶odeemitetibige codaa moyemaatibigo. Inoatawece nokododi Ǥoniotagodi yatecoɡ̶otee eledi oko yawanaɡ̶aditetege niɡ̶ijo lapo oko baɡ̶akaa eniwaɡ̶atakanaɡ̶a, niɡ̶idi oko Ǥoniotagodi yemaa meote me newiɡ̶atace. _ 7.Inoatawece nokododi yatecoɡ̶o minitaɡ̶a liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji. Dinodetiwage me niodaɡ̶a inoa liɡ̶elatedi, ninitibigiwaji, codaa eledi ninitibigiwaji niɡ̶ina modinawalacetigilo niɡ̶inoa anoyakadi., Q-Niɡ̶ina midi laɡ̶alanigi, odaa joɡ̶oyaa niɡ̶inoa lidiimaɡ̶a, inoa ane nepilidi, odaa joɡ̶odinawalacetigilo dinyeelo iditawece niɡ̶idi anoyopotibige. 7,Ijotawece niɡ̶ijo anonakato Ǥoniotagodi idioka limedi midi me yatecoɡ̶otibece, codaa idioka limedi modinawalacetigi okanicodaaɡ̶ica anoyakadi.fE+Niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji owote owidi ɡ̶odoxiceɡ̶etedi, codaa me niɡ̶inoa ane libinienaɡ̶a, joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi ijotawece oko niɡ̶ijo lapo-nelegi odeemitetibige loniciwaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.y* Ica anodaaɡ̶ee lewiɡ̶a niɡ̶ica anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi Odaa ijotawece niɡ̶ijo anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi idapaɡ̶a diiticogi modeemitetigilo niɡ̶ijoa liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi, codaa oikee me dinemaatiwage, codaa idioka limedi me dinatecoɡ̶otee niɡ̶ina me niodaɡ̶a codaa moyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji.b=)Eliodi oko oyiwaɡ̶adi niɡ̶ijoa Pedro lotaɡ̶a, odaa ja dinilegetibigiwaji. Ejinaɡ̶a domaɡ̶a iniwatadaɡ̶ani miili oko odinawanaɡ̶aditege niɡ̶ijo lapo anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi ijokijo niɡ̶ijo noko. \1(Pedro eɡ̶idaaɡ̶ee me dotaɡ̶a, odaa ja najoitiniwace, meetiogi, “Adinenyaɡ̶atitiwaji amaleeɡ̶aɡ̶a ɡ̶adiwokoni niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji nige iloikatidi niɡ̶ina noiigi abeyacaɡ̶aɡ̶a!”7'Eote me ligegi me yajigotedaɡ̶awatiwaji Liwigo, codaa yajigotediogi ɡ̶adionigipi, codaa me niɡ̶ina oko ane liɡ̶eladi niɡ̶inoa nipodaɡ̶a ditigedi. Yajigotediogi Liwigo inatawece niɡ̶ina oko Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji aneniditediogi menagitibeci midoataɡ̶a.” pY&Odaa Pedro jeɡ̶eetiogi, “Akaamitawecetiwaji leeditibige madinilaanitece ɡ̶abeyaceɡ̶eco, codaa me leeditibige moibake Liboonaɡ̶adi Jesus Cristo metiɡ̶adinilegeni amaleeɡ̶aɡ̶a ixomaɡ̶ateetedice Aneotedoɡ̶oji niɡ̶inoa ɡ̶abeyaceɡ̶eco. Odaa Aneotedoɡ̶oji ja yajigotedaɡ̶awatiwaji Liwigo, anakaaɡ̶ida me ligegi me yajigotedaɡ̶awa.<q%Niɡ̶ijo noiigi-nelegi noɡ̶owajipatalo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Pedro, odaa eliodi me noɡ̶owikomataaɡ̶a, odaa modita Pedro ijaaɡ̶ijoa eletidi liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji, “Akaami inioxoadipi judeutedi, amiida ica ane jakataɡ̶a me ɡ̶onimaweneɡ̶egi me ɡ̶odiwoko Aneotedoɡ̶oji lelaɡ̶a?” )$Enice inatawece ɡ̶odoiigi Israel, leeditibige moyoowoɡ̶odi. Niɡ̶ijoa Jesus ane iiɡ̶enatakanitalotiwaji moyototedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate, Aneotedoɡ̶oji eote me Ǥoniotagodi, codaa iomaɡ̶aditedice meote Niɡ̶ijoa aneote maɡ̶aɡ̶a ɡ̶odewiɡ̶atace.”  #)K"(34-35) Igaataɡ̶a Davi aɡ̶opitibigimece ditibigimedi, pida ijaaɡ̶ijo mee, ‘Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji meeteta Iniotagodi, “Anicooti iwai ibaaɡ̶adi miditaɡ̶a nimedi ɡ̶oneɡ̶egi nigepaaɡ̶icota mejateloco ɡ̶adoniciwaɡ̶a niɡ̶ina ɡ̶aneloɡ̶ododipi.” ’ ~!Odaa Aneotedoɡ̶oji ja yadeegi Jesus me ideite liwai libaaɡ̶adi, miditaɡ̶a nimedi ɡ̶oneɡ̶egi. Odaa Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eote micota niɡ̶ijo ane ligegite Jesus, odaa Aneotedoɡ̶oji yajigote Jesus me yakadi me iiɡ̶e Liwigo. Odaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji enagi me dakatioɡ̶oji. Natigide jaɡ̶anatitiwaji, codaa majipaatibece anodaaɡ̶eeta loenatagi Aneotedoɡ̶oji Liwigo.l}Q Aneotedoɡ̶oji eote Jesus me yewiɡ̶atace, odaa oko nakataɡ̶anadi naɡ̶a yewiɡ̶atace Jesus.O|Davi yowooɡ̶odi niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji anicota meote, odaa jeɡ̶eetece Jesus. Eetece Aneotedoɡ̶oji meote me yewiɡ̶atace Niɡ̶ijoa ane nimonya aneote me ɡ̶odewiɡ̶atace. Jiɡ̶idaa ane diitigi niɡ̶ijo ligegi mee, ‘Aneotedoɡ̶oji aika liwigo midiaaɡ̶i aneiticoace émaɡ̶aɡ̶a. Codaa lolaadi aneladi.’ {)Davi inaaɡ̶ina niɡ̶ina ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, codaa yowooɡ̶odi niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji ane ligegiteta. Aneotedoɡ̶oji ligegi meote dibate oko anida aneetege licoɡ̶egi Davi me inionigi-eliodi, digo mijotaɡ̶a Davi me inionigi-eliodi.EzOdaa Pedro eɡ̶idaaɡ̶ee me dotaɡ̶a, odaa mee, “Akaami, inioxoadipi judeutedi, ɡ̶adotaɡ̶aneɡ̶enitiwaji jaotibige makaamitawece owooɡ̶oti anejatigi igegi. Niɡ̶ijo ɡ̶onelokodi ɡ̶oneɡ̶egi, inionigi-eliodi Davi yeleo, odaa joɡ̶onaligitini. Anei monaligitini jipecaɡ̶atege codaa niɡ̶ina noko.%yC Jaɡ̶akamaɡ̶a awii me jowooɡ̶odi naigi ane yadeegi oko midioka limedi me yewiɡ̶a, codaa eliodi me idinitibeci leeɡ̶odi makaami meetaɡ̶a.’” \x1 Igaataɡ̶a niɡ̶ida makaami aɡ̶ikani iwigo diɡ̶idiaaɡ̶i aneite liwicidi émaɡ̶aɡ̶a. Codaa niɡ̶ida makaami aɡ̶ikani yolaadi daɡ̶a neladi, lolaadi ɡ̶aotagi anakamokakaami me dibataɡ̶adomi. 7wg Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me ninitibece yaaleɡ̶ena, codaa mejitece notaɡ̶a aneo ɡ̶odinikegi. Odaa jakadi me inibeotege Aneotedoɡ̶oji meote yolaadi me yewiɡ̶atace. QvIgaataɡ̶a Davi meetece Jesus, niɡ̶ijo mee, ‘Idioka limedi me jinadi Ǥoniotagodi me ideite yodoe. Codaa ideite iwai ibaaɡ̶adi me idaxawa, odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee aɡ̶ica ane idoɡ̶owikomata. u-Pida Aneotedoɡ̶oji yewikatiditace Jesus. Noɡ̶atedice me dawikodetetema némaɡ̶a, leeɡ̶odi némaɡ̶a aɡ̶ica loniciwaɡ̶atelogo Jesus.5tcAneotedoɡ̶oji yowooɡ̶odi inoatawece niɡ̶inoa anicota micotece, odaa jiɡ̶ida me lowoogo me ika Jesus me dinajigotedaɡ̶awatiwaji. Odaa jeɡ̶eloatitetiwaji, leeɡ̶odi maniwotitema majici midiwa ɡ̶oneleegiwadi abeyacaɡ̶aɡ̶a moyeloadi niɡ̶ijo noɡ̶oyototedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate.uscPedro eɡ̶idaaɡ̶ee me dotaɡ̶a, odaa mee, “Akaami noiigitigi Israel, atacolitece yotaɡ̶a! Aneotedoɡ̶oji ikeetedaɡ̶awatiwaji neɡ̶epaa niiɡ̶e Jesus anelatedibige nigotaɡ̶a Nazaré, odaa ja yajigote ane libakeco. Iɡ̶enaɡ̶a mowooɡ̶otitiwaji codaa ayakadi daɡ̶awienatakani me Aneotedoɡ̶oji niiɡ̶e, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ibake Jesus meote loenataka libinienaɡ̶a codaa me ɡ̶odoxiceɡ̶etedi ɡ̶adiwigotigitiwaji, codaa me niɡ̶inoa anetiɡ̶odawelaɡ̶adi.r1 Odaa inatawece niɡ̶ina oko ane dipokotalo Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji me iwikode, jiɡ̶iniaa aneote Ǥoniotagodi me yewiɡ̶atace.” ’” q Aligeɡ̶e icota me nexogoteloco, epenai icota me ixagodi micoataɡ̶a ɡ̶odawodi maleediɡ̶icatibige diɡ̶icota niɡ̶ica Noko Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ica Noko ɡ̶oneɡ̶egi codaa me daɡ̶axa libinienigi nige limedi me iwi anigote niɡ̶ina oko. Op Jaote yoenataka libinienaɡ̶a ane jopooɡ̶a digoida ditibigimedi, codaa digoina iiɡ̶o jaote ɡ̶odoxiceɡ̶etedi. Jao micota monadi ɡ̶odawodi, noledi codaa me ɡ̶ocilaɡ̶adi ane nigexaka. )oK Jimonya Iwigo me dakatiogi niɡ̶inoa iotaka, ɡ̶oneleegiwadi codaa me iwaalepodi. Odaa joɡ̶oyatematitedibece yowooko niɡ̶icoatigilo owidijedi nokododi. fnE ‘Mee Aneotedoɡ̶oji, “Nigicotalo owidijedi nokododi digawini ane jao. Jimonya Iwigo me dakatiogi codaa me iiɡ̶e inoatawece ane latopaco oko. Ǥadionigipi icota moyeloɡ̶oditedibece yowooko. Jaote niɡ̶inoa lionekadi minoa lakataɡ̶a micataɡ̶a daɡ̶a ligeedi, codaa niɡ̶ina ɡ̶anaxokodipi jao me nigeeɡ̶a me jikeetiogi ane jemaa. %mCPida niɡ̶ida analee jinataɡ̶a niɡ̶ijo aneeta Joel niɡ̶ijo jotigide, niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, niɡ̶ijo neɡ̶ee, ;loAleetibigetiwaji niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi daɡ̶a nemáɡ̶a, pida anemáɡ̶a. Igaataɡ̶a eka noove lakata me nigoitijo. (Odaa naɡ̶ani lakata aniɡ̶ica ane yemáɡ̶a.)6ke Pedro yotaɡ̶aneɡ̶e noiigi-nelegi Odaa Pedro anidiaaɡ̶i miditaɡ̶a niɡ̶ijoa eletidi oonze liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi ja dabiditi, odaa dinigetaɡ̶atee me yotaɡ̶aneɡ̶e niɡ̶ijo noiigi-nelegi. Meetiogi, “Akaami ɡ̶oneleegiwadi judeutedi, codaa makaamitawecetiwaji ane ɡ̶adiɡ̶eladi nigotaɡ̶a Jerusalém, atacolitecetiwaji yotaɡ̶a, jeloɡ̶oditaɡ̶awatiwaji anodaa diitigi niɡ̶ida niciagi ananati.pjY Pida ica eledi baɡ̶a namenaɡ̶anaɡ̶a, modi, “Niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi ejime nemáɡ̶a!” !i; Odaa niɡ̶ica lapo-nelegi joɡ̶oyopo codaa noɡ̶owikomataaɡ̶a, odaa dinigetiwage, modi, “Amiida ica ane diitigi ida niciagi ane jinataɡ̶a?” h Inatecibece niɡ̶ina oko judeutedi, inaaɡ̶eledi baadaɡ̶a judeutedi, pida onakato Aneotedoɡ̶oji. Idi eledi oicoɡ̶oticogi Creta, inaaɡ̶eledi boɡ̶oicoɡ̶oticogi Arábia. Pida okotawece jajipaaɡ̶ata modotaɡ̶atigilo ɡ̶oniolatedi, modotaɡ̶atigi niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi, moditece niɡ̶inoa Aneotedoɡ̶oji loenataka libinienaɡ̶a, ɡ̶odoxiceɡ̶etedi!”gy Codaa ina eledi ane jawanaɡ̶atege oicoɡ̶oticogi niiɡ̶otedi Frígia, Panfília, Egito, inaaɡ̶eledi oicoɡ̶oticogi nipodaɡ̶a Líbia anipegitege nigotaɡ̶a Cirene. Idiaaɡ̶eledi baɡ̶a awaligeɡ̶egipi oicoɡ̶oticogi nigotaɡ̶a Roma.1f[ Niɡ̶ida moko anejilapodaɡ̶a inatecibece oicoɡ̶oticogi niiɡ̶otedi Pártia, Média, Elão, Mesopotâmia, niiɡ̶otedi Judéia, Capadócia, Ponto, codaa me Ásia.e5Enige, igamodaaɡ̶ee ina me jakataɡ̶a mokotawece jajipaaɡ̶atiogi modotaɡ̶atigilo ɡ̶oniolatedi ane diɡ̶ica moyowooɡ̶odi modotaɡ̶atigi?dEliodi moyopo, odaa modi, “Digawinitiwaji! Idiwatawece niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi ane notaɡ̶anaɡ̶a elatibige nipodigi Galiléia.c)Niɡ̶ijo noɡ̶owajipata niɡ̶ijo layaageɡ̶egi ditibigimedi, ica lapo-nelegi niɡ̶ijo noiigi ja dinatecoɡ̶otee. Eliodi me nawelatibigiwaji leeɡ̶odi oninitecibeci yakadi me yowooɡ̶odi niɡ̶ijoa iolatedi anodotaɡ̶atigilo niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi.,bQDigoida nigotaɡ̶a Jerusalém jiɡ̶idiwa anicotiobece judeutedi anele, anoyemaa modoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji. Oicoɡ̶oticogi inoatawece eletidi iiɡ̶otedi.a5Odaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji ja dakatiogi oninitecibeci, odaa iditawece joɡ̶odotaɡ̶atigilo eletidi iolatedi, oninitecibeci dotaɡ̶atigi eledi ioladi ane diɡ̶ica me dotaɡ̶atigi. Leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji Liwigo yajigotiogi lixakedi modotaɡ̶atigilo eletidi iolatedi. 0`YOdaa joɡ̶onadi ica ane liciagi ɡ̶alewaɡ̶a ane ilaagitice, odaa niɡ̶ijo ɡ̶alewaɡ̶a jiɡ̶iteloco lacilo oninitecibeci niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi._{Codaaɡ̶ida noɡ̶owajipata ica nayaageɡ̶egi ane igedi digoida ditibigimedi micataɡ̶a niɡ̶ina niocodi ane daɡ̶axa me yoniciwadi. Codaa owajipata niɡ̶ijo nayaageɡ̶egi catiwedi idiwatawece letiidi niɡ̶ijo diimigi anei me nicotiniwace.O^  Lanokegi Aneotedoɡ̶oji Liwigo Niɡ̶ijo naɡ̶a nakatio ica noko anoyatigi “Pentecostes”, ijoatawece niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi yatecoɡ̶o ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo aneiticoace.h] KOdaa joɡ̶oiwi anepaɡ̶a dinete modibateloco liboonaɡ̶adi, odaa joɡ̶odibateloco liboonaɡ̶adi Matias. Odaa Matias ja dinawanaɡ̶aditege me lokaaɡ̶etedi niɡ̶ijoa oonze ɡ̶oneleegiwadi liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi. \  <[ s(24-25) Niɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ijo lapo joɡ̶oyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, moditalo, “Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji, owooɡ̶otitiwece laaleɡ̶ena okanicodaaɡ̶ica oko. Enice natigide anikeenitoɡ̶owa anigepidiɡ̶ica niɡ̶idoa itoataale ɡ̶oneleegiwadi ane aolaatice meote libakedi me ɡ̶adiiɡ̶exegi, me waxodi limedi Judas me liiɡ̶exegi Ǥoniotagodi, leeɡ̶odi Judas jiɡ̶igo miditaɡ̶a anepaa limedi.”XZ +Odaa joɡ̶oniboonaɡ̶ateetiniwace itoataale ɡ̶oneleegiwadi, José anoyatigi me Barsabás, codaa nikoxeedi me “Niɡ̶ijo ane iɡ̶enaɡ̶a”, ijaaɡ̶ijo eledi ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Matias.Y  {X q(21-22) Enice leeditibige me jiolaaɡ̶atice eledi oko me waxodi limedi Judas me nakataɡ̶anaɡ̶a me naɡ̶a yewiɡ̶atace Ǥoniotagodi Jesus. Leeditibige me jixipenaɡ̶atice oko minoataɡ̶a niɡ̶inoa ɡ̶oneleegiwadi ane akaaɡ̶ina mokotaɡ̶a niɡ̶ijoa nokododi Ǥoniotagodi Jesus maleeɡ̶iniwa mokotaɡ̶a, niɡ̶ijoa nokododi naɡ̶a nilegetiniwace João Batista niɡ̶ijo oko, neɡ̶epaaɡ̶icota niɡ̶ijo noko Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a yadeegitedibigimece Jesus ditibigimedi.”\W 3Pedro eɡ̶idaaɡ̶ee me dotaɡ̶a, odaa jeɡ̶ee, “Niɡ̶ida ane ninyaagi Judas diniditeloco Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, digoida liwai niɡ̶ijoa enaco, mee niɡ̶ijo nidigo, ‘Leeditibige liɡ̶eladi niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa micota me dinaladi, codaa aɡ̶aleeɡ̶ica anigo diɡ̶eladetigi.’Codaa eledi diniditeloco niɡ̶ijo liwai lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji, ‘Leeditibige eledi oko me waxodi limedi, codaa meo niɡ̶ijo ane libakedi.’ xV kIditawece niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Jerusalém oyowooɡ̶odi ane ninyaagi Judas. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi mowo me liboonaɡ̶adi niɡ̶idi nipodigi, “Aceldama”, nioladi hebraico, amina anejinaɡ̶ata “Nipodigi ɡ̶odawodi”.sU aJudas dinoojeteta nipodigi. Ibake niɡ̶ijoa dinyeelo ane dinigaanyetece me yajigo Jesus modibatalo neloɡ̶ododipi. Odaa miditaɡ̶a niɡ̶idi nipodigi, jiɡ̶idiaa lemaɡ̶adi, datope le, icoa liwenadi daxoitedice igotinigi iiɡ̶o.$T CJudas eledi ijo me ɡ̶odokaaɡ̶edi me jiwaɡ̶atibece Ǥoniotagodi, aaɡ̶aɡ̶a iomaɡ̶aditedice meo libakedi digo mokotaɡ̶a idokida ɡ̶obakedi.” CS “Inioxoadipi, leeditibige micota niɡ̶ijo aneeta Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi aneetece analee ninyaagi Judas. Aneotedoɡ̶oji Liwigo eo inionigi-eliodi Davi me eetece analee ninyaagi Judas niɡ̶ijo jotigide. Niɡ̶ijo me ikeetiogi neloɡ̶ododipi ane diɡ̶etedigi Jesus eotibige moyakadi moniwilo Jesus.!R =Niɡ̶ijoa nokododi yatecoɡ̶o ejime onaniteci taalia niɡ̶igo viinte anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi. Odaa Pedro ja dabiditini liwigotigi, odaa jeɡ̶ee,Q 'Elioditibece me yatecoɡ̶o moyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji awatege niɡ̶ijo nioxoadipi Jesus, ajo eliodo, ijaaɡ̶ijo eledi iwaalepodi. kP Q Noɡ̶odakatiwece nigotaɡ̶a, odaa jiɡ̶igotibeci minitaɡ̶a ica dalaɡ̶ate diimigi ane lotokaɡ̶adi. Niɡ̶icoa ɡ̶oneleegiwadi anidiaaɡ̶iticoace one: Pedro, João, Tiago, André, Filipe, Tomé, Bartolomeu, Mateus, Tiago ane lionigi ica Alfeu, Simão niɡ̶ijo ane domaɡ̶a ideleɡ̶e romaanotedi, icaaɡ̶ica Judas ane lionigi ica eledi Tiago.RO  Niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Jesus oiomaɡ̶aditice Matias me waxodi limedi Judas Odaa niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Jesus naɡ̶a dopitiniwace moicoɡ̶otibigimece lojotaɡ̶adi ane liboonaɡ̶adi “Lojotaɡ̶adi Oliveira”, odaa jiɡ̶igotibeci nigotaɡ̶a Jerusalém one onadateci ciloomito me yototice niɡ̶ijo lojotaɡ̶adi.dN C Odaa modi, “Akaamitiwaji, ɡ̶oneleegiwadi anicoɡ̶oticogi nipodigi Galiléia, igame leeɡ̶odi maleeɡ̶inaaɡ̶oni awinitibigimece ditibigimedi? Aneotedoɡ̶oji ja yadeegi Jesus digoida ditibigimedi, odaa jiɡ̶inaa ɡ̶adoyaatetiwaji digoina. Pida niɡ̶ijoa Jesus icota me dopitedijo digo anodaaɡ̶eeteda mopitedibigimece ditibigimedi.” 0M [ Eɡ̶idaa diiticogi Jesus migo ditibigimedi, idiaaɡ̶idi idokee moiwitibigimece ditibigimedi, codaaɡ̶onida noɡ̶onadi icoa itoataale ɡ̶oneleegiwadi ja dinikeetiogi. Niɡ̶icoa ɡ̶oneleegiwadi one odinixotinigilo nowoodi lapacoɡ̶ogoli, dabiditiniwace liwai niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Jesus.7L i Igaanaɡ̶a nigotedini niɡ̶ijoa Jesus lotaɡ̶a, odaa Aneotedoɡ̶oji ja yadeegitedibigimece ditibigimedi. Odaa ja dakatediwece ica lolaadi, odaa aɡ̶aleeɡ̶icoa monadi. mK UPida nige dinikatini Aneotedoɡ̶oji Liwigo me dakatiwaɡ̶ajitiwaji, odaa yajigotaɡ̶awa ɡ̶adoniciwaɡ̶a. Odaa akaamitiwaji jaɡ̶akamaɡ̶akaami nakataɡ̶anadi codaa me enitici. Odaa jeɡ̶eniticitiwaji digoina nigotaɡ̶a Jerusalém, digoida nipodigi Judéia, nipodigi Samaria, codaa me niɡ̶inoa eletidi nipodaɡ̶a ane daɡ̶axa me leegitalo.”VJ 'Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, odaa meetediogi, “Aneotedoɡ̶oji ibake naɡ̶atetigi mepaa nibikota noko codaa me lakata nigeote niɡ̶ida anenita, pida aɡ̶akatitiwaji mowooɡ̶oti niɡ̶ica noko nigicota.(I K Aneotedoɡ̶oji yadeegitedibigimece Jesus ditibigimedi (Marcos 16.19-20; Lucas 24.50-53) Ica me yatecoɡ̶o niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Jesus, odaa jonoɡ̶oige, moditalo, “Ǥoniotagodi, domige naɡ̶a natigide ica me ɡ̶odoɡ̶aaɡ̶egitice mejonaɡ̶ateloco loniciwaɡ̶a romaanotedi, odaa jaɡ̶awii okomaɡ̶a ɡ̶oninionigi-eliodi?” :H oJoão Batista nilegetiniwace oko datika ninyoɡ̶odi eotibige me ikee noɡ̶odinilaatece libeyaceɡ̶eco, codaa moyemaa Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶enali. Pida nige ixomaɡ̶atedijo onateciɡ̶idiwa nokododi Aneotedoɡ̶oji Liwigo dakatiwece ɡ̶adaaleɡ̶enali, odaa ja ɡ̶adiiɡ̶enitiwaji.” iG MIca me yatecoɡ̶o, odaa Jesus ja imonya, meetediogi, “Jinoɡ̶otace anotiticoace we nigotaɡ̶a Jerusalém, pida aliitegetiwaji ane ligegitedaɡ̶awa Eiodi me yajigotedaɡ̶awa, niɡ̶ijo baaniɡ̶ijo mejitaɡ̶awatiwaji.\F 3Yeleo pida niɡ̶idiaaɡ̶idi ja yewiɡ̶atace, odaa icoatigilo cwareenta nokododi elioditibece me dinikeetediogi niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi, dinikeetediogi mewi naɡ̶a yewiɡ̶atace. Onadi odaa aɡ̶alee yakadi me nawienatakanaɡ̶a naɡ̶a yewiɡ̶atace. Niiɡ̶axitediniwace anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko.GE  Jiditedini notaɡ̶a aneetece libaketedi Jesus neɡ̶epaa niɡ̶ijo noko Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a yadeegitedibigimece ditibigimedi. Maleediɡ̶icatibige doɡ̶opitedibigimece ditibigimedi Jesus ibake loniciwaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Liwigo me iiɡ̶e niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi, niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi ane iolatedicoace.D Icoa Libaketedi Liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji Lucas didikotibige Teófilo (Lucas 1.1-2) Jidikotacibigaɡ̶aji, iniotagodi Teófilo. Niɡ̶ijo naɡ̶a jidi naɡ̶ajo odoeje notaɡ̶anaɡ̶axi, jiditini anodaaɡ̶eeteda Jesus, ijoatawece ane loenataka codaa me liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco maleeka dinojogotedini meote ane libakedi.C) Ijoa owidi eletidi Jesus loenataka Ijoa owidi eletidi Jesus loenataka. Diɡ̶idiwatawece diniditedini, ejitibige me daɡ̶a domaɡ̶abo niɡ̶ina iiɡ̶o niɡ̶icoa notaɡ̶anaɡ̶axiidi daɡ̶a diniditedini ijoatawece loenataka. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. (Amém). 0BYNiɡ̶ijo ane-diotibece Jesus lemaanigi joaneɡ̶epaa yeloɡ̶odi niɡ̶inoa notaɡ̶a, codaa jeɡ̶epaa iditedini, codaa jowooɡ̶otaɡ̶a mewi niɡ̶inoa aneetalo. A9Odaa jiɡ̶igotice enalaɡ̶aneɡ̶egi miditaɡ̶a niɡ̶ijo anodiotibece Ǥoniotagodi, modi me daɡ̶a yeleo niɡ̶ijo lemaanigi Jesus. Pida aniɡ̶idaaɡ̶eyatedigi ligegi Jesus, onexaaɡ̶eeteda, “Aɡ̶ica anenitege nige jemaa me yewiɡ̶a nigepaaɡ̶icota me idopitijo.”"@=Naɡ̶a niniɡ̶odi Jesus, meeteta, “Aɡ̶ica anenitege nige jemaa me yewiɡ̶a nigepaaɡ̶icota me idopitijo. Pida akaami leeditibige maniwitici!” +?OIgaanaɡ̶a naditege Pedro niɡ̶ijo ane-diotibece Jesus lemaanigi, odaa jeɡ̶eetalo, “Iniotagodi, igamaɡ̶aɡ̶odaaɡ̶eeta lewiɡ̶a ina ɡ̶oneleegiwa?”u>c Jesus yalaɡ̶ate niɡ̶ijo ane-diotibece ane daɡ̶axa me yemaa Igaanaɡ̶a noletijo Pedro, odaa ja naditege niɡ̶ijo ane-diotibece Jesus ane daɡ̶axa me yemaa, ina me dilokotiogi. Joaniɡ̶ijaa dawaketeloco elipije Jesus, niɡ̶ijo me niodaɡ̶a me Páscoa me ige Jesus, meetalo, “Iniotagodi, amiijo ica ane ɡ̶adajicitiogi ɡ̶aneloɡ̶ododipi?”/=WJesus eote niɡ̶ida ligegi me ikee anodaaɡ̶ee Pedro lemeɡ̶egi, me ilecatiditibigimece Liboonaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji. Odaa jeɡ̶eeteta Pedro, “Aniwitici!” B<}Codaa atacolitece niɡ̶ida anejitaɡ̶awa. Niɡ̶ina maleeɡ̶akaami lioneeɡ̶a, adinoeni, odaa jeɡ̶emii anemaani me aaticogi. Pida nigakaami oxiiɡ̶odi, odaa jiɡ̶ixokenitedice ɡ̶abaaɡ̶atedi. Nigenagi eledi, odaa ja igoe ɡ̶abaaɡ̶atedi, ɡ̶adadeegiticogi ane daɡ̶a domeɡ̶emaani me aaticogi.”;}Odaa jiɡ̶icota me itoatadiɡ̶ida me ige, meeteta, “Simão, lionigi Jonas, ida makaami ademaani?” Odaa Pedro jaɡ̶agecaɡ̶alo leeɡ̶odi jiɡ̶itoatadiɡ̶ida Jesus me ige meeteta, “Ida makaami ademaani?” Odaa Pedro jeɡ̶eetalo, “Owooɡ̶oti inoatawece, Iniotagodi. Owooɡ̶oti me ɡ̶ademaani”. Odaa Jesus jeɡ̶eeteta, “Enice, adowetitelogo iniwaxacocoli!h:IOdaa Jesus ja igetace, meeteta, “Simão, lionigi Jonas, ida makaami ademaani?” Naɡ̶a niniɡ̶odi meetalo, “Iniotagodi owooɡ̶oti me ɡ̶ademaani”. Odaa jeɡ̶eete Jesus, “Enice, adowetitelogo iniwaxacocoli!”n9U Jesus yotaɡ̶aneɡ̶e Pedro Igaanaɡ̶a niataɡ̶a me niodaɡ̶a, odaa Jesus jeɡ̶eeteta Simão Pedro, “Simão lionigi Jonas, ademaani caticedi niɡ̶ina eledi metidemaa?” Naɡ̶a niniɡ̶odi meetalo, “Jiɡ̶idaaɡ̶ee Iniotagodi, ɡ̶ademaani. Codaa owooɡ̶oti me ɡ̶ademaani”. Odaa jeɡ̶eete Jesus, “Enice, owieni iniwaxacocoli!”f8EJiɡ̶itoatadiɡ̶ida Jesus me dinikeetediogi anodiotibece niɡ̶ijo naɡ̶a yewiɡ̶atace. 7 Odaa Jesus jeɡ̶enagi miditaɡ̶a, naɡ̶a dibate ijo paon, odaa ja nediatediniwace. Odaa niɡ̶ijoa noɡ̶ojedi idaaɡ̶igote. M6 Odaa jeɡ̶eetediogi Jesus, “Anagitiwaji, aniodi”. Pida aɡ̶ica anabo laaleɡ̶ena daɡ̶a ige deɡ̶eetalo, “Amakaami?” Leeɡ̶odi joɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶iniaaɡ̶iniwa Ǥoniotagodi.g5G Odaa Simão Pedro ja waxoditacinigi naɡ̶ajo niwatece, odaa ja ixigitijo niɡ̶ijo neladi, yadeegiticogi lipenaɡ̶adi. Nolee niɡ̶ijo neladi, 153 noɡ̶ojedi nelecoli. Diganee me nolee niɡ̶ijo neladi, pida adawalace.q4[ Odaa jeɡ̶eetediogi Jesus, “Awiite manadeegi niɡ̶idiwa noɡ̶ojedi ane geladi mabaatalotiwaji”. 13[ Igaanaɡ̶a diɡ̶etitacicoace daato, odaa ja waxoditicoace liwatece, odaa joɡ̶onadi ini noledi jiɡ̶inoa ligoli, idiaa noɡ̶ojedi ditibigimedi, idiaaɡ̶idi paon.t2aNiɡ̶ijoa eletidi lokaaɡ̶etedi baɡ̶a owaxoditinigi niwatece, onixigitita neladi nolee noɡ̶ojedi, leeɡ̶odi aleegita moyototice liniogotibece, onexaa onaniteci taalia meetilo moyetecetice niɡ̶ijo dotiwadi ane dabidite Jesus. X1)Odaa niɡ̶ijo ane-diotibece Jesus ane daɡ̶axa me yemaa, joaniɡ̶ijaaɡ̶eeta Pedro, “Niɡ̶idoa jiɡ̶idaa Ǥoniotagodi”. Igaanaɡ̶a wajipata Simão Pedro modi Ǥoniotagodi, odaa ja dinixotinigi nicaapa, leeɡ̶odi noɡ̶a lowoodi me domiige. Naɡ̶a dinixotinigi lowoodi, odaa ja ipoditinigi ninyoɡ̶odi, igo midi dotiwadi.M0Odaa jeɡ̶eetediogi, “Okoleniticogi ɡ̶adeladitiwaji eledi ɡ̶awai, ane diɡ̶eticogi ɡ̶obaaɡ̶adi, odaa baɡ̶abaatalotiwaji noɡ̶ojedi”. Odaa joɡ̶oyokoletace leladi. Aɡ̶ica daɡ̶a leegi, aɡ̶alee domoɡ̶oyakadi niɡ̶ijo leladi moixigitinigi catinedi liwatece, leeɡ̶odi owidi noɡ̶ojedi anodibatalo. "/=Odaa ja dapaawetediogi, mee, “Ionigipi. Aɡ̶ica ɡ̶abakajetegi noɡ̶ojegi?” Noɡ̶oniniɡ̶odi, moditalo, “Amitiɡ̶ica ica ɡ̶obakajetegi”.G.Igaanaɡ̶a yeloɡ̶otibige, naɡ̶a nodi aligeɡ̶e, Jesus idiaa dabidite liniogotibece weiigi, miditaɡ̶a ijo dotiwadi. Pida niɡ̶ijo anodiotibece aɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶idaaɡ̶idoa.-%Odaa jeɡ̶eetiogi Simão Pedro, “Ejigo jomiige”. Odaa niɡ̶ijo eledi modita, “Oko, iniɡ̶a akaami ɡ̶odixigaɡ̶awa”. Odaa jiɡ̶igotibeci, joɡ̶owaxoditinigi ajo niwatece, odaa ijotawece niɡ̶ijo enoale aɡ̶ica libakajetegi otiɡ̶iditece noɡ̶ojegi. Q,Ini Simão Pedro, Tomé ane nikoxeedi me “Owaadi”, Natanael anelatibige nigotaɡ̶a Caná nipodigi Galiléia, ijoa itoataale lionaɡ̶a Zebedeu, ijaaɡ̶ijoa eletidi itoataale anodiotibece Jesus.+  Jesus dinikeetediogi niɡ̶ijo anodiotibece digoida nipodigi Galiléia Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus ja dinikeetacediogi niɡ̶ijo anodiotibece liniogotibece weiigi anodita “Tiberíades” (eledi oyatigi me Galiléia). Digawini anodaaɡ̶ee me dinikeetediogi.C*Pida niɡ̶inoa notaɡ̶a diniditedini amaleeɡ̶aɡ̶a iwaɡ̶atakanitiwaji Jesus me niɡ̶ijaaɡ̶ijoa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji meote ɡ̶odewiɡ̶a, codaa me Lionigi Aneotedoɡ̶oji, codaa amanagawini nige iwaɡ̶atakanitiwaji, odaa idiokaanaɡ̶a limedi me ɡ̶adewikitema leeɡ̶odi naɡ̶atetigi Jesus. [)/ Ane leeɡ̶odi me diniditini naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi Owidi eletidi ɡ̶odoxiceɡ̶etedi Jesus aneote lodoe niɡ̶ijo anodiotibece. Pida aɡ̶icoa daɡ̶a diniditelogo naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi.'(GOdaa jeɡ̶eeteta Jesus, “Eka iwaɡ̶atakani leeɡ̶odi naɡ̶adati. Eliodi linikegi niɡ̶ina ane idadiwaɡ̶adi, idaaɡ̶ida me diɡ̶icata me idadi”. Q'Naɡ̶a niniɡ̶odi Tomé, meetalo, “Iniotagodi, me Inoenoɡ̶odi”.;&oOdaa jeɡ̶eeteta Tomé, “Dige adeoni ɡ̶anibedona digoina, codaa digawini ibaaɡ̶atedi. Abaatiwece eyaciledi digoina iwai. Ikani mawienatakani, biɡ̶ida iwaɡ̶atakani”.9%kIgaanaɡ̶a ixomaɡ̶atedice seete nokododi, odaa niɡ̶ijo anodiotibece Jesus ja yatecoɡ̶otace ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo aneiticoace, pida Tomé jiɡ̶ini mawatiogi. Idoatawece epoaco dinoxoco. Codaaɡ̶idoataceda Jesus, naɡ̶awatediogi, odaa jeɡ̶eetediogi, “Jemaa mele ɡ̶adaaleɡ̶enalitiwaji!”n$UOdaa niɡ̶ijo eledi anodiotibece modita Tomé, “Jinataɡ̶a Ǥoniotagodi”. Pida Tomé dawienataka, meetiogi, “Nige daɡ̶a jinaditeda adotonadi libecoli liwigotigi libaaɡ̶adi, codaa nige daɡ̶a jixotiwece inibedona, codaa nige daɡ̶a jibatiwece niɡ̶ijo elaciledi liwai moyojogotalo apocenigi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ejiwaɡ̶atakanawaanigi.” m#S Jesus dinikeeteta Tomé Onijoteci niɡ̶ijo dooze anodiotibece Jesus ane liboonaɡ̶adi Tomé ane nikoxeedi me “Owaadi”. Tomé aɡ̶ica niɡ̶ijo noko Jesus niɡ̶icotediogi me dilapode niɡ̶ijo eledi anodiotibece./"WOdaa nigipokitalo Aneotedoɡ̶oji me napitaɡ̶adi libeyaceɡ̶eco eledi oko, odaa Aneotedoɡ̶oji jaɡ̶aɡ̶a napitaɡ̶adi niɡ̶icoa libeyaceɡ̶eco. Nige deɡ̶emaani Aneotedoɡ̶oji me napitaɡ̶adi oko libeyaceɡ̶eco, odaa Aneotedoɡ̶oji anapitaɡ̶adi niɡ̶icoa libeyaceɡ̶eco.” !Igaanaɡ̶a nigotedini me notaɡ̶aneɡ̶etediniwace, odaa ja nawetediniwace, codaa meetediogi, “Abaategetiwaji Aneotedoɡ̶oji Liwigo.B }Odaa jeɡ̶eetacediogi Jesus, “Jemaa mele ɡ̶adaaleɡ̶enalitiwaji! Natigide ane igotediwa Eiodi me idimonya, jiɡ̶idaaɡ̶ejigotaɡ̶awatiwaji me ɡ̶adimonyaa mawii ane jemaa.”5cIgaanaɡ̶a nigotini niɡ̶ijo ligegi, odaa ja ikeetediogi libaaɡ̶atedi, liwai ane yapoace apocenigi. Niɡ̶ijo noɡ̶onadi Ǥoniotagodi, odaa eliodi me ninitibigiwaji.  Jesus jaɡ̶aɡ̶a dinikeetediogi niɡ̶ijo anodiotibece (Mateus 28.16-20; Marcos 16.14-18; Lucas 24.36-49) Ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo domiingo, naɡ̶a ɡ̶ocidi, niɡ̶ijo anodiotibece Jesus idiaaɡ̶i yatecoɡ̶o catiwedi diimigi, onibatoo lapoaco, leeɡ̶odi odoitibige niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi. Pida codaaɡ̶idoateda Jesus liwigotigi me dilapode, odaa jeɡ̶eetediogi, “Jemaa mele ɡ̶adaaleɡ̶enalitiwaji!” w6}}-{zhz\y@x9wvu5tYsr4qzponmkkihgeedcVbPa``^^s\[;ZCY#WWGVUTSkRQPyOUNNMLJIIHGFEE,CBsA@S?O> =<<#98765432U1F0/a.v-,W+*`('&%$I" C$0  h  f~60YOdaa José ja iwakateetigi ligegi Jacó ane eliodi, odaa ja node codaa miditawece loiigiwepodi malatiticogi Egito. Niɡ̶ica loiigiwepodi onidiwa seteenta ciinco oko.2] Niɡ̶ijo niɡ̶icota mitoataale migotibeci Egito, odaa José ja dinatematitiogi me niɡ̶iniaaɡ̶ini. Odaa Faraó ja wajipatibece moyalaɡ̶atiogi loiigiwepodi José.Z- Igaanaɡ̶a dibodice Jacó mina leyeema digoida niiɡ̶o Egito, odaa ja imonya jotigide ɡ̶odaamipi ane lionigipi. Jiɡ̶ijaaɡ̶ijotigi odoejegi noko migotibeci Egito, pida aɡ̶aleeɡ̶oyowooɡ̶odi José.dA Niɡ̶idiaaɡ̶idi jiɡ̶icota ica nigigi nelegi digoida niiɡ̶o Egito codaa me nipodigi Canaã. Odaa niɡ̶ica oko eliodi me nawikodeeɡ̶a. Codaa me jotigide ɡ̶odaamipi aɡ̶aleeɡ̶ica gaantokaaɡ̶idi anoyeligo.7 Codaa Aneotedoɡ̶oji elioditibece me yaxawa niɡ̶ina minoa ane dakaketema. Niɡ̶ijo noɡ̶oyadeegiticogi lodoe Faraó, niɡ̶ijo ninionigi-eliodi Egito, odaa Aneotedoɡ̶oji ja yajigote José mele anee, odaa jeɡ̶eo me ninitibece Faraó, codaa Aneotedoɡ̶oji yajigote lixakedi José. Odaa Faraó ja iiɡ̶e José me doweditelogo niiɡ̶o Egito, codaa midiwatawece anidiwa catiwedi liɡ̶eladi Faraó.  Niɡ̶ijo ɡ̶odaamipi jotigide eliodi monocetema niɡ̶ijo ioxoa ane liboonaɡ̶adi José, odaa joɡ̶oyaa micataɡ̶a daɡ̶a niotagi. Odaa niɡ̶ijo anodinoojeteta joɡ̶oyadeegiticogi niiɡ̶o Egito. Pida Aneotedoɡ̶oji idioka limedi miniwa mijotaɡ̶a.t aOdaa Aneotedoɡ̶oji ja iiɡ̶e Abraão me dinakagidi analee lakatigi ɡ̶odoiigi natigide. Aneotedoɡ̶oji iiɡ̶e Abraão me dinakagidi eotedibige midioka limedi me nalaɡ̶atibige niɡ̶ijo ane ligegitetege me eotetema. Naɡ̶a ixomaɡ̶atedijo oito nokododi menitini Isaque, odaa Abraão idaaɡ̶igota me yakagidi lolaadi lionigi liciagi anee me dinakagidi. Isaque eledi yakagidi lolaadi Jacó ane lionigi. Odaa Jacó eledi yakagidi lolaadi niɡ̶ijo dooze lionigipi, ane ɡ̶odaamipi. S Odaa Ee ane Ee Ǥanoenoɡ̶odi icota me jiloikatidi niɡ̶idi noiigitigi niɡ̶idi nipodigi ane oiotage niɡ̶ijo noiigi anida aneetege ɡ̶adicoɡ̶egi. Nigidiaaɡ̶idi niɡ̶ica oko anida aneetege ɡ̶adicoɡ̶egi icota me noditicoaci niɡ̶idi nipodigi, odaa joɡ̶odoɡ̶etetiwa digoina analeeɡ̶onite niɡ̶ina natigide.’j MOdaa Aneotedoɡ̶oji jiɡ̶idaa ligegiteta Abraão niɡ̶ijo neɡ̶eeteta, ‘Niɡ̶ijo anida aneetege ɡ̶adicoɡ̶egi igotibeci liɡ̶eladi miditaɡ̶a eledi nipodigi, odaa micataɡ̶a daɡ̶a iomiɡ̶igipi. Nigidiaaɡ̶idi niɡ̶idi noiigitigi niɡ̶idi nipodigi joɡ̶oiotagetibigiwaji, odaa joɡ̶oyametibigo catiwedi cwaatolo taalia nicaaɡ̶ape.) KAneotedoɡ̶oji aɡ̶ica daɡ̶a yajigote Abraão oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a liwaiawaanigi niɡ̶idi nipodigi. Pida Aneotedoɡ̶oji beɡ̶eote ligegiteta Abraão micota me yajigoteta iditawece niɡ̶idi nipodigi me nebi anida aneetege licoɡ̶egi, idaaɡ̶ee maleediɡ̶icata lionigi Abraão.Odaa Abraão ja noditicogi niiɡ̶o Caldéia, odaa jiɡ̶igo liɡ̶eladi nigotaɡ̶a Harã. Niɡ̶idiaaɡ̶idi digoida Harã, ja yeleo eliodi Abraão, odaa Aneotedoɡ̶oji ja imonyatedicogi miditaɡ̶a niɡ̶idi nipodigi analee ɡ̶adiɡ̶eladetiwaji natigide.#Odaa Aneotedoɡ̶oji meeteta, ‘Anotiticogi ɡ̶aniiɡ̶o, alati ɡ̶aditacepodi, odaaɡ̶emii miditaɡ̶a nipodigi ane jikeetaɡ̶awa.’~uOdaa ja niniɡ̶odi Estêvão, mee, “Inioxoadipi noiigi judeutedi, codaa makaamitiwaji anakaami lacilodi ɡ̶odoiigi, atacolitece yotaɡ̶a! Aneotedoɡ̶oji iiɡ̶e inoatawece codaa eliodi me datale. Niɡ̶iniwa Aneotedoɡ̶oji dinikeeteta ɡ̶onelokodi Abraão niɡ̶ijo malee liɡ̶eladi nipodigi Mesopotâmia, maleediɡ̶icatibige daɡ̶alatiticogi nigotaɡ̶a Harã.p [ Estêvão yotaɡ̶aneɡ̶e niɡ̶ijoa seteenta lacilodi judeutedi Odaa niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi ja ige Estêvão, meeta, “Ijo me notaɡ̶anaɡ̶a ijoa ɡ̶oneleegiwadi modakapetaɡ̶agi, domigewi ijoa lotaɡ̶a?” ;oIjotawece niɡ̶ijoa seteenta lacilodi idiaaɡ̶i nicotiniwace, oiwita Estêvão. Aɡ̶odaɡ̶aticoɡ̶otece moiwita Estêvão, odaa joɡ̶onadi latobi me liciagi aanjo latobi. taCodaa jajipaaɡ̶ata mee niɡ̶ijoa Jesus ane elatedibige nigotaɡ̶a Nazaré micota me yaaɡ̶adi niɡ̶ini Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi codaa one iigi niɡ̶inoa ɡ̶odakataɡ̶a Moisés ane nenyaɡ̶aditema jotigide ɡ̶odaamipi.”dA Odaa joɡ̶oniditiogi niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi anoyedia me niwitakaɡ̶a modakapetege Estêvão, odaa niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi modi, “Niɡ̶ida ɡ̶oneleegiwa anotokotini beyagi me dotaɡ̶atibige Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi ane diiɡ̶enatakate moyoe mepoka nebiteda, codaa eledi beyagi me dotaɡ̶atibige lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés.b= Odaa jiɡ̶idaa nimaweneɡ̶egi mowo monigiwogotice niɡ̶ijo noiigi, ijoa laxokodi ɡ̶oneleegiwadi lacilodi, ijaaɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. Odaa joɡ̶odoliceta modibata Estêvão me diɡ̶icata leemidi, odaa joɡ̶oyadeegiticogi lodoe niɡ̶ijoa seteenta lacilodi loiigi judeutedi.S Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶oyajigotiogi dinyeelo icoa ɡ̶oneleegiwadi oiiɡ̶e me niwitakaɡ̶a, modi, “Jajipaaɡ̶ata me beyagi me dotaɡ̶atibige Moisés codaa me lakapetegi Aneotedoɡ̶oji.”{ Pida Liwigo Aneotedoɡ̶oji yajigota Estêvão lixakedi, odaa aɡ̶oyakadi moiɡ̶eke niɡ̶ina modinotigimadetibigege.~ Pida idi ica oko ane nakapetegi, niɡ̶idi oko anida aneetege liiakanaɡ̶axi judeutedi anodita “Liiakanaɡ̶axi ɡ̶oneleegiwadi ane daɡ̶a niotagipi”. Manitaɡ̶a naɡ̶ani niiakanaɡ̶axi idiwa judeutedi ane elatibige nigotaɡ̶a Cirene, Alexandria, nipodaɡ̶a Cilícia codaa me Ásia. Odaa niɡ̶ica oko ane nakapetegi Estêvão jiɡ̶idaa diiticogi modinotigimadetege.} Ica noɡ̶oniwilo Estêvão niɡ̶ijoa lacilodi niɡ̶ijo noiigi Aneotedoɡ̶oji eliodi me ibinie Estêvão codaa eliodi loniciwaɡ̶a ane yajigoteta meote niɡ̶inoa ɡ̶odoxiceɡ̶etedi codaa me loenataka ane libinienaɡ̶a liwigotigi niɡ̶idi noiigi.,|QOdaa lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶epaanaɡ̶a ilaagitedibece. Odaa jiɡ̶idapaɡ̶a diiticogi me ili ane liwokodi niɡ̶ijo oko anodiotece naigi Ǥoniotagodi manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Jerusalém. Codaa eliodi niɡ̶ijoa sacerdotitedi joɡ̶oyiwaɡ̶adi nibodicetedi anele anoditece Jesus. 8{iOdaa niɡ̶ijo noiigi jiɡ̶idiaa oikeetibigiwaji niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi lodoe niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi, odaa niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi joɡ̶oyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, oipeketeloco libaaɡ̶atedi niɡ̶ijoa seete ɡ̶oneleegiwadi, odipokotalo Aneotedoɡ̶oji me yaxawatediogi. Oixipetedice icoa seete ɡ̶oneleegiwadi moyaxawa niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji Niɡ̶ijoa nokododi eliodi me ili ane liwokodi anodiotibece Ǥoniotagodi. Odaa jiɡ̶ida ica notigimadigi miditaɡ̶a judeutedi anodotaɡ̶atigi nioladi greegotedi icaaɡ̶ica judeutedi anodotaɡ̶atigi ioladi hebraico. Niɡ̶ijo anodotaɡ̶atigi ioladi greego modi ica wajekalodipi aniditigi miditaɡ̶a me diɡ̶ica modibatege liweenigi anoyopotibige niɡ̶ina modinawalacetibige niweenigi inoatawece nokododi.\u1*Odaa inoatawece nokododi niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi iditibige liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji, codaa me liɡ̶elatedi niɡ̶ijo anonakato Ǥoniotagodi, codaa idioka limedi modiiɡ̶axinaɡ̶atece Jesus, codaa moyatematitedibece nibodicetedi anele anoditece Jesus, Niɡ̶ijoa Aneotedoɡ̶oji ane nimonya meote me ɡ̶odewiɡ̶atace. ltQ)Odaa niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi ja noditicoaci me idei lodoe niɡ̶ijoa seteenta lacilodi noiigi. Odaa ja ninitibigiwaji leeɡ̶odi Ǥoniotagodi me niweniɡ̶idetediniwace niɡ̶ijo me ika me nawikodeeɡ̶a leeɡ̶odi Liboonaɡ̶adi ijaaɡ̶ijoa Jesus, codaa me nawikodeeɡ̶a digo mijoataɡ̶a anee mowo lawikodigi niɡ̶idiwa lacilodi noiigi.-sS(Odaa joɡ̶odibatege niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Gamaliel me niladeetiniwace. Odaa joɡ̶oniditaciogi niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji, noɡ̶onalaketiniwace, odaa joɡ̶oiiɡ̶e me daɡ̶adiaa oibake naɡ̶atetigi Liboonaɡ̶adi Jesus niɡ̶ina me natematikanaɡ̶a. Odaa joɡ̶oikaticoace. r 'Pida niɡ̶inoa lowooko inaaɡ̶inoa libaketedi nige icoɡ̶otedibigimece miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, odaa aɡ̶akatitiwaji daɡ̶a oliitege. Niɡ̶ida aneni me ɡ̶adakapetegipitiwaji, odaa yakadi maɡ̶aɡ̶a akapetege niɡ̶icoa Aneotedoɡ̶oji.” ~qu&Odaa jiɡ̶idaa me ɡ̶adiladeenitiwaji. Jinaɡ̶a domaɡ̶awiitiwaji ane beyagitema niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi. Idioki, epaaɡ̶opitibece! Igaataɡ̶a niɡ̶inoa lowooko codaa me libaketedi nigepaa libaketedi niɡ̶ina oko, odaa icota me ma.cp?%Igaanaɡ̶a yeleo Teudas, odaa jiɡ̶ijo eledi ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Judas ane elatibige nipodigi Galiléia. Niɡ̶ijoa nokododi, niɡ̶ijoa lacilodi romaanotedi me domoɡ̶oyemaa monilaɡ̶adi ɡ̶odoiigi. Judas eledi yakadi eliodi oko modioteci. Pida eledi oyeloadi, odaa ijotawece niɡ̶ijo anodiotibeci jaɡ̶aɡ̶a ilaagitibece.8oi$Igaataɡ̶a anoɡ̶owidi nicaaɡ̶ape ixomaɡ̶atedijo niɡ̶ijo Teudas ane diletibige deɡ̶eliodi me ɡ̶oneɡ̶egi. Odaa ja domaɡ̶a cwaatolo taalia ɡ̶oneleegiwadi anodioteci migo ideleɡ̶e romaanotedi. Pida noɡ̶oyeloadi, odaa niɡ̶ijo anodiotibeci jiɡ̶ilaagitibece, aɡ̶igo odoe libakedi.7ng#Odaa jeɡ̶eetiogi niɡ̶ijoa seteenta lacilodi, “Akaamitiwaji ɡ̶oneleegiwaditigi Israel, adowetita niɡ̶ida ane domeɡ̶emaani memiitiogi niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi!fmE"Pida naɡ̶a dabiditini ica lacilo niɡ̶idi noiigi ane liboonaɡ̶adi Gamaliel, one fariseu. Codaa Gamaliel one niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a diiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, codaa iditawece niɡ̶idi noiigi odeemitetibige. Odaa Gamaliel ja diiɡ̶enatakatiogi niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji monotaɡ̶ateenawaanigiticoace.1l[!Odaa niɡ̶ijoa lacilodi noɡ̶owajipatalo niɡ̶ijoa Pedro lotaɡ̶a, odaa eliodi moyelatema niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi, codaa domoɡ̶odoletibige monigodi.gkG Niɡ̶ida moko oko nakataɡ̶anadi leeɡ̶odi me jinataɡ̶a niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji aneote, codaa iniaaɡ̶ini Aneotedoɡ̶oji Liwigo ikee niɡ̶ijo aneote. Aneotedoɡ̶oji yajigote Liwigo niɡ̶ina anoyiwaɡ̶adi.” (jIOdaa Aneotedoɡ̶oji ja ideyate liwai libaaɡ̶adi miditaɡ̶a nimedi ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi eote me Ǥodacilo codaa me Ǥonewikatitoɡ̶odi, eotedibige loiigi Israel moyakadi modinilaatece libeyaceɡ̶eco, odaa Aneotedoɡ̶oji ja yakadi me ixomaɡ̶ateetedice libeyaceɡ̶eco.5icAneotedoɡ̶oji ane Noenoɡ̶odi jotigide ɡ̶odaamipi eote Jesus me yewiɡ̶atace, Niɡ̶ijoa ane iiɡ̶enatakanitalotiwaji moyeloadi moyototedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate. hOdaa Pedro ijaaɡ̶ijoa eletidi liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji joɡ̶oniniɡ̶odi, moditiogi, “Leeditibige mejiwaɡ̶ataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane niiɡ̶etedoɡ̶owa, idiɡ̶ida aɡ̶ele deɡ̶ejiwaɡ̶ataɡ̶a ane ligegi oko ane dakapetege Aneotedoɡ̶oji.xgi“Genaɡ̶a ɡ̶adajoineɡ̶egitiwaji codaa me ɡ̶adiiɡ̶eneɡ̶egi me daɡ̶adiaa iiɡ̶axinaɡ̶anitece loniciwaɡ̶a liboonaɡ̶adi niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwa. Pida digawini anenitiwaji! Ja ɡ̶aniiɡ̶axinitiniwace inatawece niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Jerusalém codaa me leedi moko ɡ̶alaagetedipi leeɡ̶odi lemeɡ̶egi niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwa.” }fsNiɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi joɡ̶onadeegi niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi, odaa joɡ̶odoyaticoace lodoe niɡ̶ijoa lacilodi me yatecoɡ̶o moiwi ica anodigotiogi. Odaa niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi jeɡ̶eetiogi liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi,!e;Odaa niɡ̶ijo lacilo niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi anoyowie liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji ja lixigaɡ̶awepodi ijoa niodaɡ̶awadi, odaa joɡ̶onadeegitace niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji, pida joɡ̶oyoe monadeegi leeɡ̶odi modoitiogi niɡ̶ijo noiigi doɡ̶onigidatiniwace. ad;Niɡ̶idiaaɡ̶idi jiɡ̶ijo oko anicotio, odaa jeɡ̶eetiogi, “Digawinitiwaji! Niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi ɡ̶awilogojedi etiditace digoida Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, codaa joɡ̶oniiɡ̶axitiniwace noiigi.”c!Igaanaɡ̶a owajipatalo niɡ̶ijoa notaɡ̶a, odaa niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi, ijo lacilo iodaɡ̶awadi anoyowie Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi, iditawece aɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ica anodaa diitigi niɡ̶ida niciagi.mbS“Ja jicoɡ̶ojoɡ̶oticogi, ejoɡ̶ota niwiloɡ̶onaɡ̶axi me dinoxoco codaa me dotete. Codaa idiwa iodaɡ̶awadi anoyowie midoataɡ̶a epoaco. Pida naɡ̶a jomokenaɡ̶a epoaco, aɡ̶aleeɡ̶ica jakataɡ̶a oko catiwedi.”2a]Pida noɡ̶otota niwiloɡ̶onaɡ̶axi, aɡ̶aleeɡ̶icoa moyakadi niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi. Odaa joɡ̶opitiobeci, oyatematitiogi niɡ̶ijoa lacilodi, modi,`Odaa niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi joɡ̶oyiwaɡ̶adi niɡ̶ijo aanjo. Igaanaɡ̶a yeloɡ̶otibige, odaa ja dakataciobece minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, odaa jiɡ̶idaa dinanatacigi moniiɡ̶axitiniwace niɡ̶ijo noiigi. Niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi jiɡ̶igo minitaɡ̶a eledi le Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi lixigaɡ̶awepodi ijoa eletidi lokaaɡ̶etedi, odaa jeɡ̶eniditiogi niɡ̶ijoa seteenta laxokodipi lacilodi niɡ̶ijo noiigi. Odaa joɡ̶oiiɡ̶e icoa iodaɡ̶awadi anoyowie Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi migotibeci manitaɡ̶a niwiloɡ̶onaɡ̶axi me domoɡ̶odigotiogi niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi.L_“Emiitacetiwaji minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, odaaɡ̶idiaaɡ̶oni atematiitiogi niɡ̶idi noiigi inoatawece ane eetece lewiɡ̶a gela ane yemaa Aneotedoɡ̶oji me yajigotediogi.” ^ Pida neɡ̶enoale ica niaanjo Ǥoniotagodi ja yomoke icoa lapoaco niwiloɡ̶onaɡ̶axi, naɡ̶a ixoticoace, odaa jeɡ̶eetiogi,]Odaa joɡ̶oniwilotiniwace niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji, oixotiwece niwiloɡ̶onaɡ̶axi manitaɡ̶a nigotaɡ̶a.A\{ Icoa lacilodi judeutedi joɡ̶odoletibige mowo anodigotiogi niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi Odaa niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi ijaaɡ̶ijoa lokaaɡ̶etedi anida aneetege niɡ̶ijo lapo saduceutedi eliodi monocetema niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji, odaa joɡ̶odoletibige mowo anodigotiogi.[yEliodi oko oicoɡ̶oticogi midiwataɡ̶a icoa nigotadawaanaɡ̶a anipegitege nigotaɡ̶a Jerusalém, oyadeegi icoa neelotaginadi, inaaɡ̶inoa anodakatiogi niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a. Odaa ijotawece niɡ̶ijo ane neelotikanaɡ̶a ja nicilaɡ̶a. Z}Niɡ̶ijo noɡ̶onadi loniciwaɡ̶a niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji, odaa niɡ̶ica oko joɡ̶oyadeegi inoa neelotaginadi midiwataɡ̶a icoa ladicotiidi. Odaaɡ̶idiaaɡ̶oyate minoataɡ̶a inoa limetiidi codaa midiwataɡ̶a icoa liɡ̶elatedi lipegeteɡ̶e. Owotibige liwa Pedro me yakadi me ixomaɡ̶ateloco niɡ̶ina me ixomaɡ̶atijo, minaaɡ̶igotece miditaɡ̶a.Y%Odaa eliodi ɡ̶oneleegiwadi codaa me iwaalepodi anonakato Ǥoniotagodi, odaa joɡ̶odinawanaɡ̶aditege niɡ̶ijo lapo loiigi Ǥoniotagodi. X Aɡ̶ica anigetiɡ̶ijo niɡ̶ijo ane doɡ̶onakatoteda Ǥoniotagodi anabo laaleɡ̶ena me dinawanaɡ̶aditiogi niɡ̶ijo lapo loiigi Ǥoniotagodi. Pida niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Jerusalém eliodi mele modotaɡ̶atibige loiigi Ǥoniotagodi.%WC Niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji owote ɡ̶odoxiceɡ̶etedi codaa niɡ̶inoa loenataka ane libinienaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ibake niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi mowote owidi ɡ̶odoxiceɡ̶etedi codaa me loenataka libinienaɡ̶a miditaɡ̶a niɡ̶ijo noiigi. Ijotawece niɡ̶ijo anonakato Ǥoniotagodi yatecoɡ̶otibece minitaɡ̶a le Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi anoyatigi me “Liwalaɡ̶axi Salomão”.V' Ijotawece niɡ̶ijo lapo loiigi Ǥoniotagodi codaa me ijotawece niɡ̶ijo eledi oko anodibodiceta niɡ̶ida niciagi eliodi me doitibigiwaji. zUm Odaa aniaaɡ̶ani lakata Safira jaɡ̶aɡ̶enitini, ja yeleo lodoe Pedro. Odaa niɡ̶ijoa lionekadi naɡ̶a dakatiobece, joɡ̶ototeloco naɡ̶ajo iwaalo émeɡ̶e. Odaa jaɡ̶aɡ̶oyadeegi lolaadi, joɡ̶onaligitini liwai niɡ̶ijo lodawa.!T; Odaa Pedro jeɡ̶eeta, “Igame leeɡ̶odi akaami ijaaɡ̶ijo ɡ̶adodawa madinilakidenitiwagetiwaji me domaɡ̶a anakeni minaaleni Aneotedoɡ̶oji Liwigo? Natigide etina jeɡ̶enotibeci niɡ̶ijoa lionekadi anonaligitini ɡ̶adodawa. Odaa natigide jaɡ̶aɡ̶etiɡ̶adadeegi.”\S1Odaa Pedro jeɡ̶ee, “Jemaa maneloɡ̶otitiwa! Idiwa dinyeelo ane jibatege, idiwatawece icoa dinyeelo anabaategetiwaji me aani ɡ̶anipodigi?” Naɡ̶a niniɡ̶odi, odaa jeɡ̶eeta, “Jiɡ̶idiwatawece!” 4RaIgaanaɡ̶a ixomaɡ̶atedijo icoa iniwatadaɡ̶ani lakata, odaa jaɡ̶aɡ̶icotio naɡ̶ajo lodawa Ananias. Naɡ̶ajo iwaalo ayowooɡ̶odi niɡ̶ijo ane ninyaagi Ananias.yQkOdaa icoa lionekadi jiɡ̶igotibeci oilipadi lolaadi Ananias. Noɡ̶oyadeegiticogi we, odaa joɡ̶onaligitini. MPNiɡ̶ijo Ananias naɡ̶a wajipatalo niɡ̶ijoa notaɡ̶a, odaa jeɡ̶enitini, ja yeleo. Odaa ijotawece niɡ̶ijo anowajipata moyalaɡ̶ata niɡ̶ijo ane ninyaagi Ananias eliodi me doitibigiwaji.IO Niɡ̶ijo maleedaɡ̶a aani niɡ̶ijo ɡ̶anipodigi, baɡ̶alee ɡ̶anebi. Codaa niɡ̶idiaaɡ̶idi naɡ̶aani, odaa niɡ̶ijoa dinyeelo ɡ̶anepilidi. Odaa igame leeɡ̶odi mawii ida ɡ̶adowoogo catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶ena? Niɡ̶ida makaami aɡ̶inaaleni oko, pida domaɡ̶a adineenitalo minaaleni Aneotedoɡ̶oji.”uNcOdaa Pedro jeɡ̶eeta Ananias, “Igame leeɡ̶odi madinikanitece Satanás me ɡ̶adiiɡ̶eni? Jeɡ̶eo manakeni minaaleni Liwigo Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo me diɡ̶ijoatawece anajici niɡ̶ijoa dinyeelo lojetedi me aani ɡ̶anipodigi.iMKOdaa Ananias acaaɡ̶aca lodawa ja dinilakidetiwage midiokiditiwage me diɡ̶idiwatawece dinyeelo oyajigotiogi niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi, odaa onateciɡ̶ijoa oyajigotiogi, pida icoa eletidi boɡ̶owote nepilidi.#L A Ananias aniaa Safira Onini ica ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Ananias, acaaɡ̶aca lodawa ane liboonaɡ̶adi Safira. Ananias eyaa ica nipodigi.(KI%José neɡ̶eyaa nipodigi, odaa ja nadeegi dinyeelo ane loojedi me etaanaɡ̶a, odaa niɡ̶ijoa dinyeelo ja yajigotiogi niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi. J9$Onini ica ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi José. Niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi owote me liboonaɡ̶adi Barnabé amina anejinaɡ̶ata “Niɡ̶ijo aneo mabo ɡ̶odaaleɡ̶ena.” Niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa one leviita icoɡ̶oticogi ica lidelogo ane liboonaɡ̶adi Chipre.I%#Odaa joɡ̶oyajigotiogi dinyeelo niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji, odaa niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi joɡ̶oyawalace niɡ̶ijoa dinyeelo onediatiniwace niɡ̶ijo anepaɡ̶a oyopotibige, odaa niɡ̶ijo aneneɡ̶egi yopotibige owidi dinyeelo anoyajigota. H{"Aɡ̶ica ini oko liwigotigi anida anigetiɡ̶ida lemaɡ̶amatiigi, igaataɡ̶a niɡ̶ina aninoa liɡ̶elatedi, inoa aninoa nipodaɡ̶a oyaa niɡ̶inoa liɡ̶elatedi inaaɡ̶inoa nipodaɡ̶a, odaa joɡ̶onadeegi dinyeelo lojetedi niɡ̶ijoa anoyaa.OG!Niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji ida eliodi loniciwaɡ̶a moyatematitedibece Ǥoniotagodi Jesus naɡ̶a yewiɡ̶atace, codaa Aneotedoɡ̶oji meliodi meletetema iditawece loiigi Ǥoniotagodi.F5 Niɡ̶ijo anonakato Ǥoniotagodi odinawalacetigilo inoatawece ane nepilidi Iditawece niɡ̶ijo anonakato Ǥoniotagodi idokida ane lowoogo, codaa idokida anee. Aɡ̶ica anee mepoka nepilidi niɡ̶inoa ane nepilidi, pida iditawece odinawalacetibige inoatawece anoyakadi.ENiɡ̶ijo naɡ̶a nigotiniwace moyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ijo diimigi aneite me yatecoɡ̶o ja digike. Odaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji ja yoniciwaɡ̶aditibigiwaji iditawece, odaa jaɡ̶abo laaleɡ̶enali moyatematitedibece latematiko Ǥoniotagodi. sD_Odaa ikeeni ɡ̶adoniciwaɡ̶a makati micilatiti eelotaginadi, awiite ɡ̶odoxiceɡ̶etedi codaa me libinienaɡ̶a niɡ̶ina me jibakenaɡ̶a Liboonaɡ̶adi Jesus, Niɡ̶ijoa ane Ǥaotagi anakamokakaami me yewiɡ̶atedaɡ̶adomi.” -CSNatigide, Ǥoniotagodi, digawini etiɡ̶odoietice, odaa awii niɡ̶ida moko anoko ɡ̶aotaka me jakataɡ̶a mabo ɡ̶odaaleɡ̶ena mejinaɡ̶atece ɡ̶adatematigo.'BGDinatecoɡ̶otee mowo niɡ̶ijo anakaa ɡ̶adowoogo mawii niɡ̶ijo jotigide, odaa jaɡ̶abakeni ɡ̶adoniciwaɡ̶a mawii micota niɡ̶ijoa ane ɡ̶adowooko.-ASIgaataɡ̶a ewi inionigi-eliodi Herodes, ijaa niɡ̶ijo lacilo romaanotedi anodita Pôncio Pilatos, ijaaɡ̶ijo ane daɡ̶a judeutedi ijaaɡ̶ijo loiigi Israel, iditawece dinatecoɡ̶otee modakapetege Jesus, Ǥaotagi aninokeote anemaani, Ǥaotagi anixipenitedice meote me ɡ̶odewiɡ̶atace.@1 Niɡ̶inoa inionaɡ̶a-eloodoli digoina iiɡ̶o ja dinenyaɡ̶aditibigiwaji, inaaɡ̶inoa aninoa naɡ̶atetico ja dinatecoɡ̶otee, odaa joɡ̶odakapetege Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji codaa aaɡ̶aɡ̶a odakapetege Niɡ̶ijoa ane nimonya meote me ɡ̶odewiɡ̶atace.’t?aNiɡ̶ijo jotigide ɡ̶onelokodi Davi ane ɡ̶aotagi. Ǥadiwigo eo mee, ‘Igaamee ina me neliɡ̶ideeɡ̶a ina noiigi ane daɡ̶a etiɡ̶adowooɡ̶oti? Codaa igame leeɡ̶odi ina noiigi moyowo niɡ̶ina ane diɡ̶icata ane jaoɡ̶a? >#Odaa niɡ̶ijo anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi noɡ̶owajipatalo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a niɡ̶ijoa itoataale liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi, odaa iditawece ja yatecoɡ̶o moyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, moditalo, “Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji anida ɡ̶adoniciwaɡ̶ateloco inoatawece, alawini mawiite ditibigimedi, iiɡ̶o, codaa me akiidi-eliodi, codaa minoatawece niɡ̶inoa aninoa me jinataɡ̶a.=/ Niɡ̶ijo anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi odipokotalo me yeloodaɡ̶atee laaleɡ̶ena Niɡ̶ijoa lacilodi noiigi noɡ̶oikatice Pedro ijaa João, odaa Pedro ijaa João jiɡ̶igotacibece minitaɡ̶a niɡ̶ijo lapo loiigi Ǥoniotagodi, odaa joɡ̶oyatematitiogi ijoatawece niɡ̶ijoa ane lotaɡ̶a niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijaaɡ̶ijoa laxokodi ɡ̶oneleegiwadi ane lacilodi loiigi Israel.g<GOdaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa anoicilatidi joniɡ̶idiwa caticedi me cwareenta nicaaɡ̶ape. &;EOdaa niɡ̶ijoa lacilodi joɡ̶odoietaciniwace odaa joɡ̶oikaticoace niɡ̶ijoa itoataale mopitibeci. Aɡ̶ica anoyakaditece ane leeɡ̶odi doɡ̶oiloikatidi leeɡ̶odi ijotawece niɡ̶ijo noiigi odoɡ̶etetibigimece Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi niɡ̶ijo loenatagi ɡ̶odoxiceɡ̶edi.~:uIgaataɡ̶a ajakataɡ̶a daɡ̶a jikanaɡ̶a mejinaɡ̶atece niɡ̶ijo ane jinataɡ̶a, codaa ane jajipaaɡ̶ata.”9Pida Pedro ijaa João joɡ̶oigidi, moditiogi, “Yakadi me enitecetiwaji niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji ane yakadi me iɡ̶enaɡ̶a me jaoɡ̶a. Pida domige iɡ̶enaɡ̶a me ɡ̶adadiwaɡ̶ateɡ̶egitiwaji, oɡ̶oa domige mejiwaɡ̶ataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji?98kOdaa joɡ̶odienaɡ̶atace Pedro ijaa João, odaa joɡ̶oiiɡ̶e me daɡ̶adiaaɡ̶oibake Liboonaɡ̶adi Jesus niɡ̶ina me notaɡ̶anaɡ̶a codaa me niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a.7}Pida ajemaanaɡ̶a diɡ̶idokee milaagitice niɡ̶ida nibodigi ane yalaɡ̶ata niɡ̶ida niciagi. Odaa ele me idoienaɡ̶a, codaa joliiɡ̶atema me daɡ̶adiaa onotaɡ̶aneɡ̶etiniwace niɡ̶ina noiigi, codaa doɡ̶oibake Liboonaɡ̶adi Jesus.” %6CModi, “Igame iniɡ̶atiogi ijoa ɡ̶oneleegiwadi? Igaataɡ̶a inatawece niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Jerusalém joɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi mowo ɡ̶odoxiceɡ̶edi nelegi, odaa ajakataɡ̶a deɡ̶ejinaɡ̶a me doɡ̶owo niɡ̶ida ɡ̶odoxiceɡ̶edi anowo. 5Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶oiiɡ̶e Pedro ijaa João me noditicoaci we, odaa niɡ̶ijoa lacilodi jiɡ̶idiaa dinotigimadetiwage.$4AAɡ̶oyakadi diɡ̶ica ligegi modakapetege Pedro ijaa João leeɡ̶odi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa anoicilatidi ida me dabiditi midataɡ̶a Pedro ijaa João.\31 Odaa icoa lacilodi niɡ̶idi noiigi joɡ̶onadi Pedro ijaa João mabo laaleɡ̶ena. Odaa joɡ̶onowi Pedro ijaa João me diɡ̶ica deɡ̶eliodi me nidikonaɡ̶a, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ɡ̶oneɡ̶egipi. Joaniɡ̶idaa moyopo leeɡ̶odi anodaaɡ̶ee me nigitatakanaɡ̶a. Codaa joɡ̶oyowooɡ̶odi Pedro ijaa João me lokaaɡ̶etedipi Jesus.'2G Odaa ajokajo naɡ̶ajo wetiɡ̶a mele. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi aɡ̶ica ini eledi oko ane yakadi daɡ̶a Ǥonewikatitoɡ̶odi. Aneotedoɡ̶oji ayajigote naɡ̶atetigi anigetiɡ̶ini eledi oko digoina iiɡ̶o deɡ̶eo me ɡ̶odewiɡ̶atace. Pida iniokiniwateda Jesus me yakadi meote me ɡ̶odewiɡ̶atace, codaa leeditibige me jaɡ̶aɡ̶ata Liboonaɡ̶adi niɡ̶ina me joleeɡ̶atibige me ɡ̶odewiɡ̶atace.” 1  Lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji yalaɡ̶atalo Jesus, niɡ̶ijo mee, ‘Naɡ̶ajo wetiɡ̶a notana ane doɡ̶oyemaa moibake, niɡ̶ijo anoyoe diimigi, naɡ̶ani wetiɡ̶a jeɡ̶eo me daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶e minitaɡ̶a niɡ̶ini diimigi anoyoe.’05 Pida akaamitawecetiwaji codaa me inatawece ɡ̶odoiigi, loiigi Israel leeditibige mowooɡ̶otitiwaji niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa me jicilatitaɡ̶a jatikanaɡ̶a Liboonaɡ̶adi Jesus Cristo anelatedibige nigotaɡ̶a Nazaré. Niɡ̶ida makaamitiwaji jaɡ̶akamaɡ̶a iiɡ̶enatakanitalo moyototedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate moyeloadi, pida niɡ̶idiaaɡ̶idi Aneotedoɡ̶oji ja yewikatiditace. Odaa loniciwaɡ̶a Jesus icilatidi niɡ̶ida ɡ̶oneleegiwa anijo me beyagi laxace, pida natigide etida dabiditini ɡ̶adodoetiwaji, jeɡ̶ele. /  . (8-9) Odaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eo Pedro me dotaɡ̶a, odaa jeɡ̶ee, “Niɡ̶ida makaamitiwaji anakaami lacilodi noiigi, codaa makaamitiwaji anakaami laxokodipi ane iiɡ̶enatakani. Niɡ̶ida makaamitiwaji jaɡ̶awini anemiitoɡ̶owa, codaa me ɡ̶odigeeɡ̶egitece niɡ̶ijo niciagi aneletema niɡ̶ida anijo me beyagi laxace, codaa niɡ̶ica anodaaɡ̶ee me icí.M-Odaa joɡ̶odienaɡ̶ata Pedro ijaa João menagitibeci lodoe niɡ̶ijo ane niiɡ̶enatakanaɡ̶a, odaa joɡ̶onigetiniwace, moditiogi, “Igame ɡ̶anotoetiigi micilatiti ida anijo me beyagi laxace? Amiijo ane yajigotaɡ̶awa ɡ̶adoniciwaɡ̶a? Igame liboonaɡ̶adi anabakenitiwaji micilatiti niɡ̶ida ɡ̶oneleegiwa?” .,UMiditaɡ̶a eledi ini ica Anás ane lacilo-sacerdotitedi, Caifás, João, Alexandre icaaɡ̶icoa eletidi ɡ̶oneleegiwadi litacepodi niɡ̶ini lacilo-sacerdotitedi.+wNeɡ̶eledi noko ja dinatecoɡ̶otee digoida nigotaɡ̶a Jerusalém niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi, ijaaɡ̶ijoa laxokodipi lacilodi niɡ̶idi noiigi, ijaaɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés.f*EPida eliodi niɡ̶ijo oko anowajipatalo niɡ̶ijoa Pedro lotaɡ̶a ijaa João oyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi, odaa ane liwokodi niɡ̶ica ane eniwaɡ̶atakanaɡ̶a ejinaɡ̶a domaɡ̶a iwida me ciinco miili ɡ̶oneleegiwadi. 6)eOdaa joɡ̶oniwilo Pedro ijaa João, oixotiwece niwiloɡ̶onaɡ̶axi neɡ̶epaa eledi nigoi, leeɡ̶odi jona ɡ̶ocidi daɡ̶alee yatecoɡ̶o icoa seteenta lacilodi noiigi.I( Odaa neliɡ̶ideeɡ̶a leeɡ̶odi niɡ̶ijoa itoataale liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji modiiɡ̶axinaɡ̶atece icoa émaɡ̶aɡ̶a micota me newiɡ̶atace leeɡ̶odi naɡ̶a yewiɡ̶atace Jesus.T' # Icoa lacilodi judeutedi oige Pedro ijaa João Niɡ̶ijo Pedro ijaa João maleeɡ̶idaaɡ̶ee monotaɡ̶aneɡ̶etiniwace niɡ̶ijo noiigi minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, odaa niɡ̶ijoa sacerdotitedi ijaaɡ̶ijo lacilo niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi anoyowie diimigi icaaɡ̶icoa saduceutedi jiɡ̶icotiobece miditaɡ̶a.X&)Aneotedoɡ̶oji ixipetedice Jesus me Liotagi, jaɡ̶akamaɡ̶akaamitiwaji odoejedipi me imonyatedaɡ̶awa eotedibige mikani niɡ̶inoa ɡ̶anaicoli ane beyagi, odaa jiɡ̶idaa me ɡ̶adibinienitetiwaji.” r%]Akaamitiwaji ida anenitege licoɡ̶egi niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, codaa niɡ̶ijo naɡ̶a dinilakidetetege Aneotedoɡ̶oji jotigide ɡ̶odaamipi, micataɡ̶a daɡ̶aɡ̶a dinilakidetedoɡ̶ogi. Eote ligegitetege Abraão, meeteta, ‘Jao jibake oko anida aneetege ɡ̶adicoɡ̶egi me jibinie inatawece noiigi niɡ̶ina iiɡ̶o.’~$uCodaa niɡ̶ijo jotigide mee Samuel ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo eledi anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko anidi me newiɡ̶a niɡ̶idiaaɡ̶idi naɡ̶a yeleo Samuel, ijotawece inoa latematiko moditece analeeɡ̶icotece niɡ̶inoa nokododi.# Nigica oko ane daɡ̶a watacotece niɡ̶inoa lotaɡ̶a, niɡ̶ini oko oyawalacetege loiigi Aneotedoɡ̶oji, codaa oyeloadi.’"Igaataɡ̶a niɡ̶ijo jotigide mee Moisés, ‘Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji eote ixipetedice ɡ̶oneleegiwa niɡ̶ina akaamitiwaji, odaa ja iiɡ̶e me yeloɡ̶oditedibece lowooko, digo meetaɡ̶a. Odaa ele majipaatalotiwaji inoatawece ane lotaɡ̶a.!)Leeditibige Jesus midiaaɡ̶itedice digoida ditibigimedi nigepaaɡ̶icota niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji nige igelaɡ̶atidi inoatawece niɡ̶inoa aninoa. Niɡ̶ina meote Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ida ligegi ibake niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece lowooko niɡ̶ijo jotigide.   (19-20) Enice oleetibigetiwaji madinilaanitibece, opilitalo Aneotedoɡ̶oji amaleeɡ̶aɡ̶a ɡ̶adiwilecitetema ɡ̶abeyaceɡ̶eco, odaa Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji ja niwakatee Liwigo me iwetaɡ̶adi ɡ̶adiwiciditiwaji niɡ̶icoa nokododi nigoleetibige, codaa icota me nimonyatace Jesus, Niɡ̶ijoa Aneotedoɡ̶oji ane iomaɡ̶aditedice meote me ɡ̶odewiɡ̶atacetiwaji.5cPida Aneotedoɡ̶oji ibake ijotawece niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece lowooko niɡ̶ijo jotigide modi me leeditibige me dawikode Niɡ̶ijoa Aneotedoɡ̶oji ane nimonya meote me ɡ̶odewiɡ̶atace. Natigide Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eote micota niɡ̶ijo ane ligegi niɡ̶ijoa liotaka niɡ̶ijo jotigide.3_Digawini, akaami inioxoadipi judeutedi, jowooɡ̶odi niɡ̶ida makaamitiwaji ijaaɡ̶ijoa ɡ̶adacilodi mawiitiwaji Jesus me dawikode leeɡ̶odi aɡ̶owooɡ̶oti anijoa.)Niɡ̶ijo naɡ̶a jinakatonaɡ̶a, odaa Aneotedoɡ̶oji ja najigotedoɡ̶owa loniciwaɡ̶a me jicilatitaɡ̶a niɡ̶ida ɡ̶oneleegiwa ananatitiwaji, codaa ɡ̶adowooɡ̶otagi. Aneotedoɡ̶oji ibake loniciwaɡ̶a Liboonaɡ̶adi Jesus me icilatidi niɡ̶ida ɡ̶oneleegiwa. Jaɡ̶anatitiwaji codaa mowooɡ̶oti me Aneotedoɡ̶oji icilatidi leeɡ̶odi me jinakatonaɡ̶a Liboonaɡ̶adi Jesus. Leeɡ̶odi me jinakatonaɡ̶a Jesus odaa niɡ̶ida ɡ̶oneleegiwa jeɡ̶ele codaa me icileɡ̶egi mida ɡ̶adiwigotigitiwaji natigide. hU~}7|{{zWyyNxAwvguutrr3q3ptomlji2hg\fYddba_^^]V\+[ZqXXW6VXULTSzRQPOKN1MLL\KiKJ#I"H~GF#ELDCCSBWA@?>>\=< :877z643210/..- +*(''c&&/%\$#"! pV{0\nk$j  ^ FTmhkO +Odaa Pedro jiɡ̶idiaaɡ̶i owidi nokododi liɡ̶eladi Simão niɡ̶ijo nilikenoɡ̶odi ewacogo.  *Niɡ̶ijo nibodigi aneetece niɡ̶ida niciagi jiɡ̶ilaagiteloco anitawece nigotaɡ̶a Jope, odaa eliodi oko anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi.1 )Pedro naɡ̶a dibatigi libaaɡ̶adi, odaa ja yaxawa me dabiditini. Niɡ̶idiaaɡ̶idi Pedro jeɡ̶eniditiogi ijotawece niɡ̶ijo lapo anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi, codaa me niɡ̶ijo wajekalodipi anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi, odaa ja yajigotiogi Dorcas naɡ̶a yewiɡ̶atace. 7g (Odaa Pedro ja dipokotiogi ijotawece niɡ̶ijo oko me noditicoaci, niɡ̶idiaaɡ̶idi ja yamaɡ̶atedini lokotidi, odaa ja yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji. Odaa naɡ̶a nawiilitetege lolaadi Dorcas, odaa jeɡ̶eeta, “Tabita, anicootini!” Odaa ja noletice. Igaanaɡ̶a nadi Pedro, odaa ja nicotini.  'Odaa Pedro ja dinoe, jiɡ̶igo dioteci. Igaaniɡ̶icoticogi digoida Dorcas liɡ̶eladi, odaa joɡ̶oyadeegitibigimece Pedro minitaɡ̶a niɡ̶ijo diimigi-le ane idei ditibigimedi, anoyatice Dorcas lolaadi. Ijotawece niɡ̶ijo wajekalodipi idiaaɡ̶iticoaci oyawiile codaa me nacaagaɡ̶ateloco. Oikee ijoa nijayeli codaa me inoa eletidi lowoodi ane loenataka Dorcas malee yewiɡ̶a.,Q &Odaa niɡ̶ijo anodiotibece Jesus joɡ̶odibodicetibige Pedro minitigi manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Lida, ane daɡ̶a leegita me yototice nigotaɡ̶a Jope. Niɡ̶ijo noɡ̶odibodiceta, odaa joɡ̶oiiɡ̶e itoataale ɡ̶oneleegiwadi migotibeci minitaɡ̶a Pedro odipokota me yediiɡ̶a migo Jope.> u %Icoa nokododi Dorcas ja deelotika, odaa ja yeleo. Odaa icoa lokaaɡ̶etedipi joɡ̶onileɡ̶e lolaadi, odaa jiɡ̶idiaaɡ̶oyatice minitaɡ̶a ica diimigi-le ane idei ditibigimedi. # $ Ica anodaaɡ̶ee Dorcas me yewiɡ̶atace Digoida nigotaɡ̶a Jope onani aca iwaalo aneyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi. Naɡ̶ani iwaalo one liboonaɡ̶adi Tabita, eledi liboonaɡ̶adi me Dorcas, nioladi greegotedi amina anejinaɡ̶ata “Oticaɡ̶anigo”. Naɡ̶ajo iwaalo onidioka limedi me yaxawa niɡ̶icoa madewetedipi, codaa meote owidi eletidi loenatakatema anele niɡ̶ica madewetedipi.< q #Odaa ijotawece niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Lida codaa ane niɡ̶eladimigipitigi nipodigi Sarona onadi Enéias naɡ̶a icí, odaa jaɡ̶aɡ̶onakato Ǥoniotagodi. ; o "Odaa Pedro jeɡ̶eeta, “Enéias, Jesus Cristo ɡ̶adicilatiti niɡ̶ina natigide! Adabititini, odaa anibaatine ɡ̶adipe!” Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi Enéias ja dabiditini.; o !Jiɡ̶idiaaɡ̶i Pedro niɡ̶icota ica ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Enéias, joneɡ̶eote oito nicaaɡ̶ape midi miwooteloco nipe, one alejaado ane daɡ̶adiaa ditineɡ̶e.B} Ica Enéias naɡ̶a icí me deelotika Odaa Pedro midiaanaɡ̶adii, jiɡ̶icota aca nigotaɡ̶a ane liboonaɡ̶adi Lida igo me dalitiogi loiigi Ǥoniotagodi anidiaa liɡ̶eladi.>u Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee naɡ̶a wakamaɡ̶a iditawece niɡ̶ijoa lapoli oko anonakato Ǥoniotagodi digoida nipodigi Judéia, nipodigi Galiléia, codaa me Samaria. Codaa eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi jeɡ̶epaanaɡ̶a ili, codaa odeemitetigilo Ǥoniotagodi niɡ̶ina mowote inoatawece ane loenataka. Odaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji ja yeloodaɡ̶atee laaleɡ̶ena, codaa niɡ̶idiwa lapoli ɡ̶onioxoadipi idiokaanaɡ̶a limedi mepaanaɡ̶a eliodi. A{ Pida niɡ̶ijo ɡ̶onioxoadipi noɡ̶oyowooɡ̶odi, odaa joɡ̶oyeloteɡ̶eticogi Saulo digoida nigotaɡ̶a Cesaréia, codaa niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶oimonyaticogi nigotaɡ̶a Tarso. 6e Eleditace notaɡ̶aneɡ̶etiniwace codaa me dinotigimadetege niɡ̶ijoa judeutedi anodotaɡ̶atigi nioladi greego, pida idokee modoletibige nimaweneɡ̶egi moyeloadi Saulo.U# Odaa Saulo jiɡ̶idiaaɡ̶itice miditaɡ̶a, ja dinadeegitibigege midiaanaɡ̶a dii manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Jerusalém, codaa abo laaleɡ̶ena me yatematitibece loniciwaɡ̶a Liboonaɡ̶adi Ǥoniotagodi.jM Pida Barnabé baɡ̶a yaxawa, odaa ja yadeegiticogi midiwataɡ̶a liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi. Odaa Barnabé ja yatematitiogi anodaaɡ̶ee Saulo me nadi Ǥoniotagodi digoida naigi codaa Ǥoniotagodi me yotaɡ̶aneɡ̶e Saulo. Barnabé eledi yatemati anodaaɡ̶ee Saulo mabo laaleɡ̶ena me yatematitibece Liboonaɡ̶adi Jesus digoida nigotaɡ̶a Damasco.w  Saulo igo nigotaɡ̶a Jerusalém Saulo niɡ̶igo nigotaɡ̶a Jerusalém, odaa ja doletibige me dinawanaɡ̶aditege niɡ̶ijo anodiotibece Ǥoniotagodi. Pida iditawece odoita leeɡ̶odi aɡ̶oyiwaɡ̶adi naɡ̶aɡ̶a diotece Ǥoniotagodi.jM Pida ica enoale niɡ̶ijo anodiotibece Ǥoniotagodi joɡ̶oyexaɡ̶atinigi Saulo aca etacani eloodo, odaa joɡ̶onikatinece ijo lawimaɡ̶ajegi nibaloote naɡ̶ani nigotaɡ̶a, onikatinicogi we, odaa joɡ̶oiwoko judeutedi. P Pida Saulo ja dibodice modoletibige moyeloadi. Codaa ja yowooɡ̶odi me domaɡ̶a onibeotibigege midoataɡ̶a lapoaco-nelecoli naɡ̶ani nigotaɡ̶a, inoatawece nokododi, codaa minoatawece enoaleli. Igaanaɡ̶a owidi nokododi ixomaɡ̶atedijo, odaa niɡ̶ijoa judeutedi ja dinatecoɡ̶otee modoletibige nimaweneɡ̶egi moyeloadi Saulo.T~! Pida Saulo jiɡ̶idapaɡ̶a diiticogi mepaaniɡ̶ida loniciwaɡ̶a me dotaɡ̶a. Codaa yenikamaɡ̶a me yeloɡ̶odi me niɡ̶ijaaɡ̶ijoa Jesus ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji meote me ɡ̶odewiɡ̶atace. Odaa niɡ̶ijoa judeutedi ane liɡ̶eladi naɡ̶ani nigotaɡ̶a aɡ̶oyakadi modiitege, aɡ̶ica anoyatigi ligegi doɡ̶oigidi. V}% Ijotawece niɡ̶ijo anowajipata Saulo me dotaɡ̶a eliodi moyopo, odaa modi, “Niɡ̶ida ɡ̶oneleegiwa jiɡ̶idaaɡ̶ida niɡ̶ijo aneote inoatawece me domaɡ̶a yaaɡ̶adi oko anoibake Liboonaɡ̶adi Jesus digoida nigotaɡ̶a Jerusalém. Odaa natigide jeɡ̶enagi digoina idoka libakedi me niwilotiniwace niɡ̶ina anodiotibece niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwa, odaa yadeegiticogi midiwataɡ̶a niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi digoida nigotaɡ̶a Jerusalém.”e|C  Saulo yatemati nibodicetedi anele anoditece Jesus digoida nigotaɡ̶a Damasco Aɡ̶ica daɡ̶a leegi odaa jiɡ̶igo midiwataɡ̶a liiakanaɡ̶axiidi judeutedi me yatematitibece Jesus me Lionigi Aneotedoɡ̶oji. 4{a Igaanaɡ̶a aniodi, odaa ja yoniciwaditace. Odaa Saulo jiɡ̶idiaaɡ̶ite miditaɡ̶a niɡ̶ijoa anodiotibece Jesus onateciɡ̶idiwa nokododi digoida nigotaɡ̶a Damasco.^z5 Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi jeɡ̶enitedini icoa ane icoɡ̶otediwece Saulo ligecooɡ̶e micoataɡ̶a niɡ̶inoa noɡ̶ojegi lexoli. Odaa Saulo ja yatetacibece. Niɡ̶idiaaɡ̶idi ja dabiditini, odaa ja dinilege.}ys Odaa Ananias jiɡ̶igo, odaa ja dakatiwece Judas liɡ̶eladi. Naɡ̶a ipeketeloco libaaɡ̶atedi Saulo, odaa jeɡ̶eeta, “Inioxoa Saulo, Ǥoniotagodi idiiɡ̶e me janagi. Jiɡ̶ijaaɡ̶ijoa Ǥoniotagodi Jesus ane dinikeetedaɡ̶awa digoida naigi naɡ̶a anipecitio. Odaa ja idimonya eotedibige matenitacibece, codaa eote me ɡ̶adajacaɡ̶ati Aneotedoɡ̶oji Liwigo.”Wx' Odaa emeɡ̶ee jikeeta me leeditibige me dawikode leeɡ̶odi me dibatomi.” w% Pida Ǥoniotagodi jeɡ̶eeteta Ananias, “Emii minitaɡ̶a igaataɡ̶a jeɡ̶emeɡ̶ee ane jiomaɡ̶aditice, codaa jao me dibatomi. Igo eetici miditaɡ̶a noiigi ane daɡ̶a judeutedi, minoataɡ̶a inoa inionaɡ̶a-eloodoli, codaa me minataɡ̶a noiigi israelitatedi.0vY Odaa natigide etini jeɡ̶enotoɡ̶owa, codaa idiwa anoyajigota notaɡ̶anaɡ̶axiidi lidiko niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi. Niɡ̶idiwa notaɡ̶anaɡ̶axiidi oikee mida naɡ̶atetigi me niwilotiniwace inatawece oko anoibake Ǥaboonaɡ̶adi niɡ̶ina moyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji.” tua Odaa Ananias ja niniɡ̶odi, meetalo, “Iniotagodi, eliodi oko onatematitiwa anini niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa. Oditece icoatawece niɡ̶icoa loenataka ane beyagi me dakapetege niɡ̶idi anodiotaɡ̶adici digoida nigotaɡ̶a Jerusalém.`t9 Codaa aaɡ̶aɡ̶a ijo lakatigi ane micataɡ̶a daɡ̶a ligeedi, nadi ini ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Ananias micota digoida aneitice, odaa naɡ̶a ipeketeloco libaaɡ̶atedi jeɡ̶eotace me yatetacibece.” 0sY Odaa jeɡ̶eeteta Ǥoniotagodi, “Adinoeni, odaaɡ̶emii liɡ̶eladi Judas mijotaɡ̶a ladigodi ane liboonaɡ̶adi ‘Ladigodi ane dixoke’. Odaaɡ̶oleetibige ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Saulo, anelatibige nigotaɡ̶a Tarso. Jiɡ̶iniaaɡ̶ini digoida yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji.2r] Onini ica ɡ̶oneleegiwa manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Damasco ane liboonaɡ̶adi Ananias, inaaɡ̶ina ane-diotibece Jesus. Onica ica lakatigi micataɡ̶a daɡ̶a ligeedi, one nadi Ǥoniotagodi. Odaa Ǥoniotagodi oneeteta, “Ananias!” Noɡ̶one niniɡ̶odi, oneetalo, “Ite ee inane, Iniotagodi.”q! Odaa eote itoatadiɡ̶ida nokododi me daɡ̶a yatetibece, codaa aɡ̶ica ane yeligo, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a gaantokaaɡ̶ini ane wacipeta. Vp% Odaa Saulo naɡ̶a dabiditini, odaa ja domaɡ̶a noletice, pida aɡ̶alee yatetibece. Odaa niɡ̶ijoa lokaaɡ̶etedipi joɡ̶odibatigi libaaɡ̶adi, odaa joɡ̶oyadeegiticogi catiwedi nigotaɡ̶a Damasco.Oo Odaa niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi lixigaɡ̶awepodi Saulo me diniwiaje ja dabiditiniwace, aɡ̶ica gaantokaaɡ̶ida ligegi. Owajipata niɡ̶ijo ane dotaɡ̶a, pida aɡ̶ica gaantokaaɡ̶ini anonadi.n' Natigide adabititini, odaaɡ̶emii, akaatiwece nigotaɡ̶a Damasco. Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i nigoyeloɡ̶oditaɡ̶awa ane leeditibige mawii.” m# Odaa Saulo ja ige, meeta, “Iniotagodi, amakaami?” Odaa niɡ̶ijo ane dotaɡ̶a jeɡ̶ee, “Ee Jesus, jeɡ̶emeɡ̶ee ane iatenitibece! l Odaa Saulo jeɡ̶enitinigiiɡ̶o, codaa wajipata ica ane dotaɡ̶a, anee, “Saulo, Saulo! Igame leeɡ̶odi ina madiatenitibece?”zkm Naɡ̶a yakadi notaɡ̶anaɡ̶axiidi, odaa ja diniwiaje. Igaaniɡ̶ipegita nigotaɡ̶a Damasco, codaanoɡ̶onida naɡ̶a nadi ica natalaɡ̶a ane yoniciwadi ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi, odaa niɡ̶ica natalaɡ̶a ja naloteloco anei.0jY Odaa Saulo ja dipokota notaɡ̶anaɡ̶axiidi lidietigi niɡ̶ijoa lacilodi liiakanaɡ̶axiidi judeutedi digoida nigotaɡ̶a Damasco. Saulo yemaa naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi me ikee mida naɡ̶atetigi eotibige diɡ̶icatibece oko ane diotece Naigi Ǥoniotagodi manitaɡ̶a naɡ̶ani nigotaɡ̶a, odaa yakadi me niwilo ɡ̶oneleegiwadi codaa miwaalepodi, odaa ja yadeegi me niwilotibigiwaji digoida nigotaɡ̶a Jerusalém. Ti # Anodaaɡ̶ee Saulo naɡ̶a nakato Ǥoniotagodi (Atos 22.6-16; 26.12-18) Niɡ̶ijoa nokododi, Saulo ja dibikotiogi me nigodi niɡ̶ijo anodiotibece Ǥoniotagodi Jesus, odaa jiɡ̶igo minitaɡ̶a niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi digoida nigotaɡ̶a Jerusalém. h (Liwigo Ǥoniotagodi ja yadeegi Filipe, odaa jiɡ̶icota nigotaɡ̶a Azoto. Maleeɡ̶idaa diitigi me diniwiaje Filipe, idokee me yatematitedibece nibodicetedi anele anoditece Jesus midiwataɡ̶a nigotadi anigotece neɡ̶epaaɡ̶icota nigotaɡ̶a Cesaréia. g'Igaanaɡ̶a daxoditicoace ninyoɡ̶odi, odaa Liwigo Ǥoniotagodi ja yadeegi Filipe mopi. Odaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ɡ̶oneɡ̶egi naɡ̶a domaɡ̶a doletibige, pida aɡ̶aleeɡ̶ica me nadi, odaa jiɡ̶idaa diitacicogi me diniwiaje, eliodi me ninitibece.Jf &Odaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ja dipoko me onicooɡ̶etini naɡ̶ajo lagaagena, odaa Filipe, ijo ɡ̶oneleegiwa joɡ̶owaxoditinigi ninyoɡ̶odi, odaa Filipe ja ilege niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa.e%Naɡ̶a niniɡ̶odi Filipe, odaa jeɡ̶eeta, “Niɡ̶ina nigewi me iwaɡ̶atakani manitawece ɡ̶adaaleɡ̶ena, odaa baɡ̶a yakadi madinilegeni.” Odaa jeɡ̶ee niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa, “Ejiwaɡ̶adi Jesus Cristo me Lionigi Aneotedoɡ̶oji.” sd_$Odaa eɡ̶idaa diiticogi me wiajeeɡ̶a, jonoɡ̶otota ica nipodigi anidi natoaɡ̶a. Odaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa jeɡ̶ee, “Digawini! Digoina idi natoaɡ̶a. Ejidiɡ̶ica anigetiɡ̶ida leeɡ̶odi daɡ̶a adolii me idinilege.”3c_#Odaa Filipe jiɡ̶idaa dinanatigi me yeloɡ̶odita anodaa diitigilo niɡ̶ijoa notaɡ̶a ane yalomeɡ̶etelogo. Yatematita niɡ̶ijoa nibodicetedi anele anoditece Jesus.|bq"Odaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ɡ̶oneɡ̶egi ja ige Filipe, meeta, “Dige aneloɡ̶otitiwa! Ijo ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko ane yalaɡ̶atalo inoa lotaɡ̶a, domige eetece ijaaɡ̶ijo, oɡ̶oa, domige eetece eledi oko?”faE! Niɡ̶ica oko oyame, codaa aɡ̶ica ane licaajo. Aɡ̶aleeɡ̶icoa me yewiɡ̶atedinigi niɡ̶ina iiɡ̶o, odaa jiɡ̶idaa leeɡ̶odi me daɡ̶adiaaɡ̶ica ane yalaɡ̶ata ane licoɡ̶egi, leeɡ̶odi joɡ̶oyeloadi.” J`  Niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa yalomeɡ̶eteloco Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, niɡ̶ijo liwai anee, “Niɡ̶ijoa liciagi niɡ̶ina waxacoco anoyadeegiticogi lodoe nematagodi, codaa liciagi niɡ̶ina waxacoco me diɡ̶icata layaageɡ̶egi niɡ̶ina monoxotegi, jiɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶ijoa Ǥoneleegiwa me notokotedini. )_KOdaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ja igidi Filipe, meeta, “Aɡ̶ica inimaweneɡ̶egi daɡ̶a jowooɡ̶odi ica ane jalomeɡ̶eteloco nige diɡ̶icata ane neloɡ̶oditiwa ane diitigi niɡ̶idiwa notaɡ̶a.” Odaa ja node Filipe me nicooɡ̶owatinigi naɡ̶ajo lagaagena, nicooɡ̶eti liwai.q^[Odaa Filipe ja walokoditece, jiɡ̶igo majotaɡ̶a naɡ̶ajo nagaagena, odaa ja wajipatalo niɡ̶ijoa notaɡ̶a niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ɡ̶oneɡ̶egi me yalomeɡ̶eteloco lotaɡ̶anaɡ̶axi Isaías, niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji. Odaa Filipe ja ige, meeta, “Iniotagodi, owooɡ̶oti ica ane diitigi idi analomeɡ̶eniteloco?” b]=Odaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eeta Filipe, “Emii ipecitece naɡ̶ajo nagaagena.”j\MPida nenaɡ̶a dopitijo odaa one yalomeɡ̶etece ligi lotaɡ̶anaɡ̶axi Isaías, niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko. Odaa Filipe ja naditece naɡ̶ajo lagaagena niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa digoida naigi.m[SOdaa Filipe ja dinoe, jiɡ̶igo. Odaa digawini, ica ɡ̶oneleegiwa ɡ̶oneɡ̶egi, ane onoɡ̶odinake, jonoɡ̶opiticogi liɡ̶eladi digoida niiɡ̶o Etiópia, waxoditinigi aca lagaagena. Niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa joniɡ̶iniaa doweditelogo idiwatawece niɡ̶icoa ninyeelo aca iniona-eloodotigi niɡ̶idi niiɡ̶o, naɡ̶ani iniona one liboonaɡ̶adi Candace. Niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa icoɡ̶oticogi nigotaɡ̶a Jerusalém. Igo nigotaɡ̶a Jerusalém me doɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji.^Z5 Filipe yotaɡ̶aneɡ̶e ica lacilotigi niiɡ̶o Etiópia Ica niaanjo Ǥoniotagodi meeta Filipe, “Adinoeni, odaa adinikaniticogi ane icoɡ̶otigi niwetaɡ̶a nigepaaɡ̶icootinece naigi ane icoɡ̶oticogi nigotaɡ̶a Jerusalém anopiticogi nigotaɡ̶a Gaza, niɡ̶ijo naigi oxiiɡ̶odi anigotece miditaɡ̶a nipodigi ane yadilo.”YOdaa niɡ̶idiaaɡ̶idi Pedro ijaa João joɡ̶oyatematitibece codaa me odiiɡ̶axinaɡ̶atece lotaɡ̶a Ǥoniotagodi. Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶opitacicogi manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Jerusalém. Odaa naigitinece joɡ̶odigotece icoa owidi nigotadawaanaɡ̶a samaritaanotedi, odaa idiwatawece niɡ̶idiwa nigotadawaanaɡ̶a anodigotece oyatematitedibece nibodicetedi anele anoditece Jesus. #X?Naɡ̶a niniɡ̶odi Simão, meetiogi, “Adiwikodeni, ipokitalotiwaji Ǥoniotagodi, ipokitiloco amanagawini aɡ̶ica idonagi niɡ̶ida anenitatiwaji.” W1Igaataɡ̶a jinadi manoceetoɡ̶odomi, odaa jeɡ̶eo me beyagi ɡ̶adaaleɡ̶ena. Odaa niɡ̶ida ɡ̶abeyaceɡ̶egi jaɡ̶akaami liwilogojegi.” DVEnice oleetibige madinilaanitibece, ikani niɡ̶ida ɡ̶adowoogo ane beyagi, codaa ipokitalo Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶adaxawani. Ijoatokaaɡ̶a ixomaɡ̶ateetedice ɡ̶adowoogo ane beyagi.?UwNiɡ̶ida makaami aɡ̶ica ane enitoɡ̶ogi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a akati mawii niɡ̶ida ɡ̶obakeditema Aneotedoɡ̶oji, leeɡ̶odi ɡ̶adaaleɡ̶ena ayapidi lodoe Aneotedoɡ̶oji. T Pida Pedro meeta, “Jemaa Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶adimonyaatedicogi akaami idiaa ɡ̶aninyeelo minitaɡ̶a noledi ane daɡ̶a ipe leeɡ̶odi me aleetibige daɡ̶a jakataɡ̶a me jinoojeteeɡ̶a niɡ̶ida loniciwaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane najigotedoɡ̶owa.>Su“Aaɡ̶aɡ̶a jemaa manajicitiwatiwaji niɡ̶ida noniciweɡ̶egi amanagawini nigica oko ane jipeketeloco ibaaɡ̶atedi, odaa niɡ̶ini oko ja dibatege Liwigo Aneotedoɡ̶oji.” xRiIgaanaɡ̶a nadi Simão Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a yajigotediogi Liwigo niɡ̶ijo oko noɡ̶oipeketeloco libaaɡ̶atedi niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji, naɡ̶a nadi, odaa ja domaɡ̶a yajigotiogi dinyeelo Pedro ijaa João, meetiogi,~QuOdaa Pedro ijaa João joɡ̶oipeketeloco libaaɡ̶atedi niɡ̶ijo oko, odaa joɡ̶odibatege Aneotedoɡ̶oji Liwigo. bP=Leeɡ̶odi aniɡ̶ica otiɡ̶initece niɡ̶idi oko samaritaanotedi ane dibatege Liwigo Aneotedoɡ̶oji, leeɡ̶odi anaɡ̶a dinikateloco niɡ̶idi oko. Pida baanaɡ̶a dinilegetibigiwaji moibake Liboonaɡ̶adi Jesus.OIgaaniɡ̶icotibece, odaa joɡ̶oyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, odipokoteloco niɡ̶idi noiigi modibatege Liwigo Aneotedoɡ̶oji.SNNiɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji idiaaɡ̶ite nigotaɡ̶a Jerusalém. Igaanaɡ̶a owajipata modi ica noiigitigi Samaria modibatege lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, odaa joɡ̶oimonya Pedro ijaa João.\M1 Odaa ijaaɡ̶ijo Simão jaɡ̶aɡ̶a etiwaɡ̶ataka, odaa ja dinilege. Niɡ̶idiaaɡ̶idi idioka limedi mipegitege Filipe, odaa eliodi me yopo naɡ̶a nadi ɡ̶odoxiceɡ̶etedi codaa me nibinico aneote Filipe. wLg Pida niɡ̶ijo Filipe naɡ̶a yatematitiogi niɡ̶idi noiigi nibodicetedi anele anoditece Jesus, odaa niɡ̶idi noiigi joɡ̶oyiwaɡ̶adi niɡ̶ijoa nibodicetedi anoditece anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji micota me iiɡ̶e laaleɡ̶enali niɡ̶ina oko, codaa moditece loniciwaɡ̶a Liboonaɡ̶adi Jesus. Odaa ja dinilegetibigiwaji, ɡ̶oneleegiwadi codaa me iwaalepodi. K9 Catiwedi owidi nicaaɡ̶ape niɡ̶ini oyopo niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa leeɡ̶otedi niɡ̶icoa loxikonaɡ̶aneɡ̶eco, codaa idioka limedi mowatacotece.}Js Iditawece oko owatacotece, ina ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egipi codaa me niɡ̶inoa ane daɡ̶axa me iwikodadipi codaa moditibece, “Niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa ɡ̶onoenoɡ̶odi ane liboonaɡ̶adi ‘Nelegi loniciwaɡ̶a aneotedoɡ̶oji’.”sI_ Icoa nokododi onini ica ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Simão one akaaɡ̶ini me oxikoneɡ̶egi, odaa iditawece niɡ̶ica niɡ̶eladimigipitigi naɡ̶ani nigotaɡ̶a Samaria oyopo. Simão dinabaketibece, mee ica me ɡ̶oneɡ̶egi.LHOdaa eliodi oko ninitibigiwaji manitaɡ̶a naɡ̶ani nigotaɡ̶a. oGWIgaataɡ̶a niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a anodakatiogi eliodi oko ja noditicoaci, codaa eliodi me napaawaɡ̶ateloco naɡ̶a noditicoaci. Eliodi oko ane wayodadi inaa eledi alejaadotedi ane daɡ̶adiaa ditineɡ̶e eledi nicilaɡ̶a.FOdaa ijotawece niɡ̶ijo oko owatacotece Filipe lotaɡ̶a. Iditawece najipaaɡ̶a, codaa monadi ijoa loenataka ɡ̶odoxiceɡ̶etedi.'EGOdaa Filipe jiɡ̶igo manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Samaria, odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i me yatematitibece Aneotedoɡ̶oji me niiɡ̶e Jesus meote me ɡ̶odewiɡ̶atace.D! Filipe deleticogi nipodigi Samaria Niɡ̶ijo anilaagitibece idiaanaɡ̶adiite oyatematitedibece nibodicetedi anele aneetece Jesus.C%Pida Saulo jeɡ̶epaanaɡ̶a doletibige me yaaɡ̶adi niɡ̶ijo lapo oko anonakato Ǥoniotagodi. Igotece icoa diimaɡ̶a, odaa ixigiticoace inoa ɡ̶oneleegiwadi codaa me iwaalepodi anonakato Ǥoniotagodi, odaa ja diiɡ̶enatakatiogi moixotiwece niwiloɡ̶onaɡ̶axi. ?Bw Saulo iatetibeci ica lapo oko anonakato Ǥoniotagodi Icoa ɡ̶oneleegiwadi anodeemitetibige Aneotedoɡ̶oji joɡ̶onaligitini Estêvão, codaa eliodi me nacaagaɡ̶ateloco. 5A eSaulo niwoditema niɡ̶ijo noiigi moyeloadi Estêvão. Ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo noko niɡ̶ijo noɡ̶oyeloadi Estêvão, ica neloɡ̶ododipi niɡ̶ijo lapo oko anonakato Ǥoniotagodi jiɡ̶idaaɡ̶oiatigi moiatetibeci manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Jerusalém. Odaa niɡ̶ijoa anonakato Ǥoniotagodi jiɡ̶ilaagiteloco nipodaɡ̶a Judéia, codaa me Samaria. Ijokijoateda niɡ̶ijoa dooze liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi baadaɡ̶a daleditibige.@/:Odaa joɡ̶oyamaɡ̶aticogi we nigotaɡ̶a, odaa joɡ̶oixipetedice niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi anakaa beyagi modotaɡ̶atibige Estêvão monigidatice. Odaa niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi joɡ̶oyoyato nicaapatedi ica lioneeɡ̶a ane liboonaɡ̶adi Saulo me yowie.:=m9Pida niɡ̶ijoa lacilodi ja dinigetaɡ̶atee me napaawaɡ̶ateloco, onoxoco napaaɡ̶atedi owotibige me daɡ̶adiaa owajipatalo lotaɡ̶a. Odaa ijotawece joɡ̶owalokoditeloco.< 8Odaa Estêvão jeɡ̶ee me dotaɡ̶a, “Digawini! Jinadi ditibigimedi me domoke, codaa jakadi me jinadi niɡ̶ijoa Ǥoneleegiwa ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi, dabiditini liwai libaaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji miditaɡ̶a nimedi ane ɡ̶oneɡ̶egi.” Z;-7Pida Liwigo Aneotedoɡ̶oji ja dowediteloco Estêvão, odaa naɡ̶a iwitibigimece ditibigimedi, odaa jona nadi latalaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, codaa nadi Jesus me dabiditedini liwai libaaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji.^:56 Estêvão oyeloadi monigidatice Niɡ̶ijoa seteenta lacilodi noiigi noɡ̶owajipatalo Estêvão lotaɡ̶a, odaa eliodi me neliɡ̶ideeɡ̶a, codaa me oyacigice loweli, leeɡ̶odi lélaɡ̶atema Estêvão.D95Jaɡ̶abaategetatiwaji niɡ̶ijoa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco niɡ̶ijoa niaanjotedi Aneotedoɡ̶oji anoyajigota Moisés. Pida aɡ̶iwaɡ̶atitetiwaji niɡ̶ijoa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco.” 84Liwigotigi niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko aɡ̶ica ini ane daɡ̶a oiatetibeci ɡ̶adaamipi. Onigodi niɡ̶ijoa Aneotedoɡ̶oji ane imonya migotibeci oyeloɡ̶odi lotaɡ̶a, niɡ̶ijo anoyatematitibece Aneotedoɡ̶oji me niiɡ̶e Liotagi anepaɡ̶a iɡ̶enaɡ̶a. Pida jaɡ̶ajicitetiwaji mijotaɡ̶a neloɡ̶ododipi, odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee neɡ̶eloatitetiwaji.h7I3Estêvão eɡ̶idaaɡ̶ee me dotaɡ̶a, mee, “Niɡ̶ida makaamitiwaji eliodi me dakake ɡ̶adaaleɡ̶enali, codaa oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a emaani mowooɡ̶oti Aneotedoɡ̶oji, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ajipaata ane domaɡ̶a yemaa. Ǥadiciagitiwaji niɡ̶ijo jotigide ɡ̶adaamipi igaataɡ̶a idioka limedi maɡ̶aɡ̶a odakapetege Liwigo Aneotedoɡ̶oji.K62 Niɡ̶ida me Ee jeɡ̶emaɡ̶a joe inoatawece aninoa.” ’” '5G1 ‘ “Digoida ditibigimedi jiɡ̶idiaaɡ̶ejo me jiiɡ̶e inoatawece, odaa niɡ̶ina iiɡ̶o micataɡ̶a daɡ̶a ipodaɡ̶aladi ane lajo me inipeneɡ̶etedini iɡ̶onaka”, mee Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji. “Odaa ica diimigi anakati me oenitomitiwaji? Codaa igamejo me inipetini? &4E0Pida Aneotedoɡ̶oji anida loniciwaɡ̶atedeloco inoatawece adiɡ̶eladetedigi diimigi ane loenatagi oko. Joaniɡ̶idaa ane yalaɡ̶ata me iditini niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko niɡ̶ijo jotigide, niɡ̶ijo naɡ̶a iditini ane ligegi Aneotedoɡ̶oji, mee, z3m/Pida Salomão ane lionigi Davi jiɡ̶ijapaɡ̶a dabiteɡ̶etini niɡ̶ijo diimigi, liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji. 62e.Aneotedoɡ̶oji iniwa mijotaɡ̶a Davi, odaa Davi ja dipokotalo Aneotedoɡ̶oji me ikatetece meo dabiteɡ̶etini diimigi me liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji, Noenoɡ̶odi Jacó.|1q-Niɡ̶idiaaɡ̶idi jotigide ɡ̶odaamipi joɡ̶odibatege mijotaɡ̶a eliododipi niɡ̶ijo nopegedi, odaa joɡ̶onadeegiticogi minataɡ̶a niɡ̶ina nipodigi. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶icota Josué ijaaɡ̶ijo jotigide ɡ̶odaamipi noɡ̶odinigaanyetece niɡ̶ina iiɡ̶o. Aneotedoɡ̶oji noɡ̶atedicoace eliodi eledi noiigi, odaa ja yajigotediogi ɡ̶odaamipi niɡ̶idi iiɡ̶o. Odaa niɡ̶ijo nopegedi idiaaɡ̶ite miditaɡ̶a neɡ̶epaaɡ̶icota ijoa nokododi naɡ̶aɡ̶a diiɡ̶enataka Davi.%0C,Jotigide ɡ̶odaamipi ijo miditaɡ̶a niɡ̶ica nopegedi ane ikee Aneotedoɡ̶oji miniwa liwigotigi niɡ̶ijo midiaaɡ̶i miditaɡ̶a nipodigi ane yadilo. Oyoe niɡ̶ijo nopegedi anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶ete Moisés. Aneotedoɡ̶oji ikeete Moisés ica nopegedi liwinigi./y+ Oyaɡ̶atitibece niɡ̶ijo lopegedi niwigo anodita Moloque anenita me ɡ̶anoenoɡ̶oditiwaji, codaa adeegitibece niɡ̶ijo niwigo ane liciagi yotedi anodita Renfã aneledi enitatiwaji me ɡ̶anoenoɡ̶odi. Joaniɡ̶idiaaɡ̶idiwa ɡ̶aniwiciditiwaji ɡ̶adoenataka anoɡ̶eetetiogi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me ɡ̶adadeegiticogitiwaji caticedi nigotaɡ̶a Babilônia.’ q.[*Pida Aneotedoɡ̶oji ja ikanawaanigitedicoace, odaa ja ika modoɡ̶etetalo yotetitedi. Joaniɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶icotece niɡ̶ijoa anoditece niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, anoidi Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, oiditini, mee Aneotedoɡ̶oji, ‘Akaami loiigi Israel, niɡ̶ijo midiaaɡ̶onitetiwaji cwareenta nicaaɡ̶ape miditaɡ̶a nipodigi nelegi ane yadilo, anigoti eijedi, pida aɡ̶oleetibigetiwaji daɡ̶a oɡ̶eetetiwa manigoti niɡ̶ijoa eijedi. -w)Joaniɡ̶ijaaɡ̶ijoatigilo niɡ̶ijoa nokododi noɡ̶oibake oolo mowo ica wacawaanigi anowo me noenoɡ̶odi, odaa joɡ̶onigoditema eijedi modoɡ̶eteta niɡ̶ijo wacawaanigi, codaa owo nalokegi moiweniɡ̶ide niɡ̶ijo niwigo anepaa loenatagi. ,9(Igaanaɡ̶a yajebi Moisés me dopitijo, odaa modita Arão, ‘Awii oenitedoɡ̶odomi ɡ̶oniwicidi micataɡ̶a daɡ̶a ɡ̶onoenoɡ̶ododi amaleeɡ̶aɡ̶a jilokaɡ̶ateloco. Igaataɡ̶a ajowooɡ̶otaɡ̶a niɡ̶ica analeeɡ̶ee Moisés ane ɡ̶odoɡ̶aticogi niiɡ̶o Egito.’.+U'Niɡ̶ijo jotigide ɡ̶odaamipi adomoɡ̶oyemaa moyiwaɡ̶adi Moisés, nakapetegi, codaa catiwedi laaleɡ̶enali domaɡ̶aleeɡ̶oyemaa mopitacicogi niiɡ̶o Egito.@*y&Ijaaɡ̶ijo Moisés idiaaɡ̶i miditaɡ̶a loiigi Israel niɡ̶ijo me yatecoɡ̶o digoida miditaɡ̶a nipodigi ane yadilo. Awatege jotigide ɡ̶odaamipi, codaa idiaaɡ̶itice mijotaɡ̶a niɡ̶ijo aanjo ane yotaɡ̶aneɡ̶e digoida maditaɡ̶a wetiɡ̶a anodita Sinai. Odaa ja dibatege liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji ane najigotedoɡ̶owa, niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anida loniciwaɡ̶a mowo me ɡ̶odewiɡ̶atace. )!%Ijaaɡ̶ijo Moisés meetiogi loiigi Israel, ‘Ǥaniotagodi Aneotedoɡ̶oji nimonyatedaɡ̶awatiwaji oko digo meetaɡ̶a me yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko. Niɡ̶ica ɡ̶oneleegiwa ɡ̶adoiigitiwaji, odaa leeditibige matacolitecetiwaji ane lotaɡ̶a.’ ($Jiɡ̶ijaaɡ̶ijo Moisés ane noɡ̶aticoace loiigi Israel meite niiɡ̶o Egito, codaa owidi loenataka ɡ̶odoxiceɡ̶etedi codaa me libinienaɡ̶a digoida niiɡ̶o Egito, miditaɡ̶a akiidi-eliodi anodita ‘Lixagoteɡ̶egi’, codaa me digoida miditaɡ̶a nipodigi ane yadilo ane diɡ̶icata niɡ̶eladimigipi. Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i me iiɡ̶e niɡ̶idi noiigi cwareenta nicaaɡ̶ape.k'O#Ijaaɡ̶ijo Moisés ane daɡ̶a domoɡ̶oyemaa niɡ̶ijo loiigi Israel, ijo modita, ‘Aɡ̶ica ane ɡ̶adiiɡ̶eni daɡ̶akaami ɡ̶onowienoɡ̶odi, oɡ̶oa, domigetaɡ̶akaami ɡ̶oniwinoɡ̶odi!’ Aneotedoɡ̶oji ibake aanjo me yotaɡ̶aneɡ̶e Moisés, niɡ̶ijo aanjo ane dinikeeta Moisés madataɡ̶a naɡ̶ajo nialawaana ane ídi. Joaniɡ̶idaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji iiɡ̶e ijaaɡ̶ijo Moisés me lacilo loiigi Israel, jiɡ̶ijaa noɡ̶aticoace miditaɡ̶a ane lawikodadi.c&?"Eliodi me jinadi yoiigi me nawikodeeɡ̶a digoida Egito, codaa jajipatiogi me natiataɡ̶ateloco. Odaa ja idaxoditini me inoɡ̶aticogi aneiticoace me nawikodeeɡ̶a. Natigide, ɡ̶adiiɡ̶eni memii digoida Egito.’ ;%o!Odaa Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji meeteta Moisés, ‘Anoɡ̶aa ɡ̶awelatedi ikeeni me eemiteetibigiji, leeɡ̶odi niɡ̶ina nipodigi anipoditeloco jiɡ̶inaa jiomaɡ̶aditomi.|$q ‘Jeɡ̶emeɡ̶ee Noenoɡ̶odi jotigide ɡ̶adaamipi. Ee Noenoɡ̶odi Abraão, Ee Noenoɡ̶odi Isaque, codaa me Ee Noenoɡ̶odi Jacó.’ Moisés eliodi me doi, codaa me dawigice. Codaa aɡ̶aca laaleɡ̶ena daɡ̶a iwita niɡ̶ijo lakatigi.9#kIgaanaɡ̶a nadi Moisés eliodi me yopo, odaa jiɡ̶igo ipegitege eotibige me yenikamaɡ̶atece me nadi. Odaa ja wajipatalo Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji me dotaɡ̶a, meeteta,*"MIgaanaɡ̶a ixomaɡ̶atedijo cwareenta nicaaɡ̶ape, odaa ica aanjo ja dinikeeta Moisés digoida miditaɡ̶a nipodigi ane yadilo ane diɡ̶icata niɡ̶eladimigipi ipegitege aca wetiɡ̶a anodita Sinai. Niɡ̶ica aanjo idiaaɡ̶ite liwigotigi aca nialawaana, naɡ̶ada nialawaana one ídi.}!sNiɡ̶ijo Moisés naɡ̶a wajipatalo niɡ̶ijoa notaɡ̶a, odaa jiɡ̶iale, noditicogi Egito, odaa jiɡ̶igo midiwa niiɡ̶otedi Midiã idiaaɡ̶i iomiɡ̶igitigi miditaɡ̶a niɡ̶ica noiigi. Jiɡ̶idiaaɡ̶i niɡ̶ijoa itoataale lionaɡ̶a. k OOɡ̶oa, domoɡ̶oleetibige madeloati digo mijotaɡ̶a meloati niɡ̶ijo Egípcio jotigi-noko?’V%Pida niɡ̶ijo anepaa icoɡ̶ota naɡ̶a nidelaɡ̶a ja yamaɡ̶atice Moisés, odaa meeta, ‘Aɡ̶ica ane ɡ̶adiiɡ̶eni daɡ̶akaami ɡ̶onowienoɡ̶odi, oɡ̶oa, domigetaɡ̶akaami ɡ̶oniwinoɡ̶odi.$ANeɡ̶eledi noko, Moisés ja nadi itoataale ɡ̶oneleegiwadi israelitatedi ane nidelaɡ̶a. Odaa ja domiɡ̶igo yoxoɡ̶otiogi, meetiogi, ‘Diganajipaatiwatiwaji akaami yokaaɡ̶etedipi! Niɡ̶ida makaami, akaami dinioxomigi. Odaa igame leeɡ̶odi ina me adinideleɡ̶enitiwaji?’.UMoisés diletibige niɡ̶ijo noiigi israelitatedi doɡ̶oyowooɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji me ibake Moisés me noɡ̶aticoace me nawikodeeɡ̶a, pida aɡ̶oyowooɡ̶odi.  Igaaniɡ̶icotiogi, odaa ja nadi ica Egípcio ane yametibigo ica ɡ̶oneleegiwa israelita. Odaa Moisés ja nienaɡ̶aneɡ̶e niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa israelita ane nalaketibige niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa Egípcio, odaa Moisés ja yeloadi niɡ̶ijo Egípcio.taIgaanaɡ̶a iwida Moisés me cwareenta nicaaɡ̶ape, odaa ja lowoogo migo dalitiogi loiigi, israelitatedi.Odaa joɡ̶oiiɡ̶axitece Moisés inoatawece ane lixaketedi noiigi Egípcio, yowooɡ̶odi me dotaɡ̶a, codaa yowooɡ̶odi me diba. <qIgaanaɡ̶a daɡ̶adiaaɡ̶oyakadi moyaɡ̶aditini, odaa ja yakadi me leeditibige moyaladi, pida aca liona Faraó ja liodagi, odaa ja iliidaɡ̶adi micataɡ̶a deɡ̶ewi lionigi.LOdaa niɡ̶icoa nokododi jaɡ̶aɡ̶enitini Moisés. One nigaanigawaanigi libinienigi. Odaa joɡ̶oiliidaɡ̶adi catiwedi epaa liɡ̶eladi neɡ̶epaaɡ̶icota meote iniwatadiɡ̶ini nepenaitedi.T!Odaa niɡ̶ica inionigi-eliodi ja ninaaletiniwace ɡ̶odaamipi, codaa eote ane beyagitema neɡ̶epaaɡ̶icota me iedeɡ̶e moyaladi niɡ̶inoa lionaɡ̶a baɡ̶alee nigaanigipawaanigi, eotibige me nigo.ucOdaa digoida Egito ja diiɡ̶enataka ica inionigi-eliodi ane diɡ̶ica me dibodicetigi ane loenataka José.^5Niɡ̶ijo naɡ̶a nipegi micota niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji meote ane ligegiteta Abraão meotetema niɡ̶ica anida aneetege licoɡ̶egi. Niɡ̶ijoatigilo nokododi midiaaɡ̶ite ɡ̶odoiigi Egito eliodi me ili.8iOdaa niɡ̶ijo anida aneetege licoɡ̶egi joɡ̶oyadeegitedicogi ijoa libitaka manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Siquém, odaa jiɡ̶idiaaɡ̶onaligite minitaɡ̶a apiiɡ̶o ane noojedi Abraão. Akaa dinilakidetege loiigi Emor, codaa me yediatece ane lica loojedi moyaa nipodigi manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Siquém. 'GOdaa Jacó jiɡ̶igo midiaa liɡ̶eladi Egito. Niɡ̶idiaaɡ̶idi jiɡ̶idiaa lemaɡ̶adi, ijo lionigipi ane ɡ̶odaamipi, eledi idiaaɡ̶aɡ̶a lemaɡ̶adi. ~}|t{5zzyxwwNvwuu8tHsrqqpfoo!mlakjjWigJfeMdcbtaa&_^][\Q[ZYXWVV)UyTSNRsQQOO(NMLL KBJ7I(HGFED]BAA;@^?H>L=<6;n98766q5833T10a/w.-++ *)(('&&6$"!!9 ,w%HHTi _ R|X  Maleediɡ̶icatibige Jesus meote niɡ̶ijo libakedi Aneotedoɡ̶oji ane iiɡ̶ete, João Batista ja yatematitiogi ɡ̶odoiigi Israel me leeditibige me odinilaatece libeyaceɡ̶eco, codaa me leeditibige me dinilegetibigiwaji moikee noɡ̶oika libeyaceɡ̶eco.5 Jesus eledi ida aneetetege licoɡ̶egi Davi. Odaa Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eote Jesus me Newikatitoɡ̶odi ɡ̶odoiigi Israel, codaa akaa ligegi meote. 9 Niɡ̶idiaaɡ̶idi Aneotedoɡ̶oji ja noɡ̶atedice Saul, odaa ja ixotedio Davi. Aneotedoɡ̶oji akaaɡ̶ijo me eetetece Davi niɡ̶ijo mee, ‘Idioka limedi me jakadi Davi, lionigi Jessé, me niɡ̶ina oko aneo me idinitibeci, codaa jiɡ̶iniaaɡ̶eote inoatawece ane jemaa.’8i Niɡ̶ijo Samuel malee yewiɡ̶a, loiigi Israel joɡ̶odipokota meo ane dibata oko meo me inionigi-eliodi. Odaa Aneotedoɡ̶oji ja yajigotediogi Saul me ninionigi-eliodi, niɡ̶ijo lionigi Quis, anida aneetege licoɡ̶egi loiigiwepodi Benjamim. Odaa cwareenta nicaaɡ̶ape Saul mijo me inionigi-eliodi.X) Niɡ̶idiaaɡ̶idi Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eote ninionaɡ̶a anoiɡ̶eke niɡ̶ica laxakawepodi neɡ̶epaa niɡ̶icoa nokododi naɡ̶aɡ̶ijo Samuel, niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko.m S Odaa Aneotedoɡ̶oji yaaɡ̶adi seete noiika digoida niiɡ̶otedi Canaã, nawalacetedigi niɡ̶idi iiɡ̶o, odaa ja yajigoteta loiigi me nebi niɡ̶icoa iiɡ̶otedi. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee moixomaɡ̶ateetedijo 450 nicaaɡ̶ape.I   Aneotedoɡ̶oji eliodi me dinatitediogi niɡ̶ijo midiaaɡ̶i midi nipodigi ane yadilo ane diɡ̶icata niɡ̶eladimigipi. Idiaaɡ̶i niɡ̶icoatigilo cwareenta nicaaɡ̶ape me doweditedeloco.t a Aneotedoɡ̶oji ane Noenoɡ̶odi ɡ̶odoiigi Israel iomaɡ̶aditedice ɡ̶odaamipi me loiigi niɡ̶ijo jotigide. Iomaɡ̶aditedicoace niɡ̶ijo malee liɡ̶eladi digoida niiɡ̶o Egito, iomiɡ̶igipi midiaaɡ̶i niɡ̶idi nipodigi. Odaa jeɡ̶eote me noiigi-nelegi codaa me ibake loniciwaɡ̶a niɡ̶ijo naɡ̶a noɡ̶atedicoace me ideiticoace nipodaɡ̶a Egito. 1 Odaa Paulo naɡ̶a dabiditini, ja yatitiogi libaaɡ̶adi eotibige me watacotibigiwaji, odaa jiɡ̶idaa diiticogi me dotaɡ̶a, mee, “Akaami yoiigi ɡ̶oneleegiwaditigi Israel, inaaɡ̶ina anakaami eledi noiigi anoɡ̶eetetalo Aneotedoɡ̶oji, jemaa matacolitece yotaɡ̶a!q [ Odaa jiɡ̶ijo ica ɡ̶oneleegiwa ane yalomeɡ̶eteloco lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji, one yalomeɡ̶eteloco ica liwai notaɡ̶anaɡ̶axiidi ane idí Moisés niɡ̶ijo naɡ̶a iditedini najoinaɡ̶aneɡ̶eco, ijaaɡ̶ijoa liwailidi lotaɡ̶anaɡ̶axiidi niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko niɡ̶ijo jotigide. Igaanaɡ̶a nigotini me yalomeɡ̶eteloco, odaa niɡ̶ijoa lacilodi niiakanaɡ̶axi joɡ̶onidita Paulo ijaaɡ̶ijoa lokaaɡ̶etedi onodetiogi mowote ligegi, moditiogi, “Akaami ɡ̶onioxoadipi, nigemaani motaɡ̶ani mawii ɡ̶odoiigi loniciwaɡ̶a, yakadi motaɡ̶anitiwaji.” Odaa Paulo ijaaɡ̶ijo lokaaɡ̶etedi noɡ̶oyaladi nigotaɡ̶a Perge, odaa joɡ̶otota nigotaɡ̶a Antioquia digoida nipodigi Pisídia. Odaa naɡ̶a saabado jiɡ̶igotibeci odakatiwece aca liiakanaɡ̶axi judeutedi, odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i nicotiniwace.pY Paulo idiaa libakadi nigotaɡ̶a Antioquia aneite nipodigi Pisídia Odaa Paulo ijaaɡ̶ijoa lokaaɡ̶etedi joɡ̶owaxoditinigi aca etogo-nelegi, odaa joɡ̶oyaladi nigotaɡ̶a Pafos. Odaa jiɡ̶igotibeci nigotaɡ̶a Perge aneite nipodigi Panfília. Pida jiɡ̶idiaaɡ̶i João Marcos naɡ̶a dawalacetege, odaa joɡ̶opiticogi nigotaɡ̶a Jerusalém.eC Odaa niɡ̶ijo lacilo romaanotedi naɡ̶a nadi ane ninyaagi Elimas, eliodi me yopo leeɡ̶odi loniciwaɡ̶a niɡ̶ijo niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi aneetece Ǥoniotagodi, odaa jeɡ̶eyiwaɡ̶adi lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.   Natigide Ǥoniotagodi ibake loniciwaɡ̶a meote anigotedaɡ̶awa. Eote makaami ɡ̶olaɡ̶a, odaa owidi nokododi me daɡ̶akati manati aligeɡ̶e!” Aɡ̶ica daɡ̶a leegi odaa Elimas ja deemiteta ica nexocaɡ̶a ane yapoɡ̶oditedini ligecooɡ̶eli, odaa aɡ̶alee yatetibece. Odaa jiɡ̶idiaanaɡ̶adii dawakadetibece domaɡ̶a doletibige oko ane dibatigi libaaɡ̶adi me nibatege.H  “Niɡ̶ida makaami akaami lionigi diaabo, codaa akaami lakapetegi inoatawece niɡ̶inoa ane iɡ̶enaɡ̶a. Niɡ̶ida makaami inokoleetibige maninaalenitiniwace oko abakeni ɡ̶adoxikoneɡ̶eco. Awitakatibece, codaa idioka limedi moleetibige me iigi niɡ̶inoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anewi anoditece Ǥoniotagodi.^5 Odaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji ja iiɡ̶e Paulo, naɡ̶a iwita Elimas, odaa jeɡ̶eeta,kO Pida Elimas niɡ̶ijo oxikoneɡ̶egi eliodi me lakapetegi Barnabé ijaa Paulo, odaa adomaɡ̶a yemaa niɡ̶ijo lacilo romaanotedi daɡ̶a dibatege niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anoditece anodaaɡ̶ee ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi.T! Niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa lokaaɡ̶edi niɡ̶ijo lacilo-nelegi romaanotedi ane iiɡ̶e niɡ̶ini lidelogo-nelegi. Niɡ̶ini lacilo romaanotedi liboonaɡ̶adi Sérgio Paulo, ɡ̶oneleegiwa anowidi lixaketedi. Niɡ̶ini lacilo romaanotedi ja dienaɡ̶ata Barnabé ijaa Paulo, leeɡ̶odi yemaa me wajipatalo lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.)K Igaanaɡ̶a noɡ̶ototicogi eledi liwai niɡ̶ijo lidelogo-nelegi, odaa joɡ̶otota aca nigotaɡ̶a Pafos. Odaa digoida nigotaɡ̶a Pafos jiɡ̶idiaaɡ̶otota ica judeu ane liboonaɡ̶adi Barjesus, niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa one oxikoneɡ̶egi. Odaa oneetibece ica minaaɡ̶ina ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, pida diwitaka. Codaa eledi liboonaɡ̶adi me Elimas me diboonaɡ̶atedetigi ioladi greego.c? Igaanoɡ̶otota nigotaɡ̶a Salamina ane idei minitaɡ̶a lidelogo, odaa joɡ̶oyatematitedibece lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji midiwataɡ̶a liiakanaɡ̶axiidi judeutedi. Odaa João Marcos ini miditaɡ̶a me yaxawatiogi. h~I  Barnabé ijaa Saulo owote libakedi Ǥoniotagodi digoida Chipre, lidelogo-nelegi Odaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji ja imonya Barnabé ijaa Saulo, aneledi liboonaɡ̶adi me Paulo. Odaa jiɡ̶igotibeci nigotaɡ̶a Selêucia, odaa jiɡ̶idiaaɡ̶ite noɡ̶owaxoditinigi aca etogo-nelegi, odaa jiɡ̶igotibeci minitaɡ̶a lidelogo-nelegi anodita Chipre.Y}+ Odaa joɡ̶oikatace me niodaɡ̶a me diɡ̶icata gaantokaaɡ̶icata anoyeligo, odaa joɡ̶oyotaɡ̶aneɡ̶etace Aneotedoɡ̶oji, oipeketeloco libaaɡ̶atedi Barnabé ijaa Saulo, odaa joɡ̶oibodetibigiwaji. N| Ica noko jonoɡ̶oikanawaanigi me niodaɡ̶a, aɡ̶ica anoyeligo gaantokaaɡ̶ini owotibige mepaanaɡ̶a yoniciwaditibigiwaji moyotaɡ̶aneɡ̶e Ǥoniotagodi. Noɡ̶odoɡ̶etetalo Ǥoniotagodi, odaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eetiogi, “Iomaɡ̶atitomi Barnabé ijaa Saulo mowote ibakedi ane leeɡ̶odi me jiniditiogi.”]{ 5 Oixipetice Barnabé ijaa Saulo odaa joɡ̶oimonyatibigiwaji mowote libaketedi Ǥoniotagodi Onidiwa icoa ɡ̶oneleegiwadi anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, icoa eletidi boɡ̶one niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece anodaaɡ̶ee ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi idi liwigotigi loiigi Ǥoniotagodi digoida nigotaɡ̶a Antioquia. Ini ica ane liboonaɡ̶adi Barnabé, ica eledi Simão anoyatigi me “Nabideɡ̶egi”, ica Lúcio anelatibige nigotaɡ̶a Cirene, ica Manaém ane niliidaɡ̶atagiwa niɡ̶ijo inionigi-eliodi Herodes, ijaa Saulo.>zu Barnabé ijaa Saulo noɡ̶oigodi libakedi moyadeegi dinyeelo digoida nigotaɡ̶a Jerusalém, odaa ja noditicoaci Jerusalém, odaa joɡ̶oyadeegi João Marcos me lixigaɡ̶awepodi. y Pida lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji idapaɡ̶a diitedicogi milaagitedibeci, codaa niɡ̶ijoa lapoli loiigi Ǥoniotagodi jaɡ̶aɡ̶a ili. x  Aɡ̶ica daɡ̶a leegi niaanjo Ǥoniotagodi jeɡ̶eote anigota Herodes, odaa icoa nigojokodi joɡ̶oyeliotigi le, odaa Herodes ja yeleo, leeɡ̶odi me daɡ̶a iweniɡ̶ideteda Aneotedoɡ̶oji. Pida yemaatibige niɡ̶ijo noiigi miniaaɡ̶ini odoɡ̶eteta. w  Odaa niɡ̶ijo noiigi ja napaawaɡ̶ateloco, modi, “Niɡ̶ini ane dotaɡ̶a ɡ̶onoenoɡ̶odi, idiɡ̶ida aɡ̶oneleegiwa!”_v7 Igaaniɡ̶icota niɡ̶ijo noko lakatagi niɡ̶ijo noiigi, odaa Herodes ja dinixotinigilo lowoodi me ikee me ɡ̶oneɡ̶egi, odaa ja nicoteloco aca nibaanco ɡ̶oneɡ̶e. Odaa jeɡ̶eo ligegitiogi niɡ̶ijo noiigi.9uk  Lemeɡ̶egi Herodes Herodes, niɡ̶ijo ninionigi-eliodi judeutedi eliodi me yelatema niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Tiro codaa me Sidom. Odaa ica lapo niɡ̶idi noiigi jiɡ̶igotibeci oyotaɡ̶aneɡ̶e Herodes. Pida odoejegi oyakadi Blasto me nicaajo. Niɡ̶ica Blasto joniɡ̶iniaa nowienoɡ̶odi ica diimigi-nelegi Herodes liɡ̶eladi. Odaa jiɡ̶igotibeci minitaɡ̶a Herodes, igotibeci modoletibige modinilakidetege domoɡ̶oyemaa me nokaaɡ̶edi, leeɡ̶odi niɡ̶idi noiigi idioka limedi modinoojeteta anoyeligo digoida niiɡ̶otedi Herodes. Lt Niɡ̶idiaaɡ̶idi Herodes ja domaɡ̶a diiɡ̶enataka modoletibige, pida aɡ̶ica moyakadi. Odaa ja nigetiniwace niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ja diiɡ̶enatakatiogi monigodi. Niɡ̶idiaaɡ̶idi Herodes naɡ̶a noditicogi nipodigi Judéia, odaa jiɡ̶igo nigotaɡ̶a Cesaréia. Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i. #s? Igaanaɡ̶a yeloɡ̶otibige, ja dibatotiogi niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi, eliodi me dinotigimade, leeɡ̶odi aɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ica anodaaɡ̶ee Pedro.Fr Pida Pedro ja yatitiogi libaaɡ̶adi iiɡ̶e me notokotiniwace, odaa ja yeloɡ̶oditiogi anodaaɡ̶ee Ǥoniotagodi me noɡ̶atedice me idei niwiloɡ̶onaɡ̶axi. Odaa jeɡ̶eetiogi, “Atematiitatiwaji Tiago ijaaɡ̶ijo eledi ɡ̶onioxoadipi niɡ̶ida aneji.” Igaanaɡ̶a noditice, odaa jeɡ̶eledi ane diiticogi. *qM Eɡ̶idaa diitigi me dinotaɡ̶aneɡ̶e, idaa Pedro malee natoketice epoagi. Odaa noɡ̶oyomoke epoagi, joɡ̶onadi Pedro, odaa eliodi moyopo niɡ̶ida niciagi.Lp Pida modita naɡ̶ajo awicije, “Niɡ̶ida makaami jaɡ̶akaami yetole!” Pida dotigimade idokee mee me Pedro niɡ̶ijo anidiaa dabidite we. Odaa modita, “Ejime niaanjo ane dowediteloco.” hoI Niɡ̶ijo naɡ̶a yowooɡ̶oditege Pedro lotaɡ̶aneɡ̶egi, odaa eliodi me ninitibece, odaa jiɡ̶igo dakatacio walokodi, pida aɡ̶ica daɡ̶a yomoketema epoagi. Odaa ja yatematitiogi niɡ̶ijo oko Pedro mida digoida we.vne Pedro naɡ̶a yatoke epoagi, odaa aca niota ane liboonaɡ̶adi Rode jiɡ̶igo iwi ica ane natoketice epoagi.Rm Igaanaɡ̶a yowooɡ̶odi Pedro mewi naɡ̶a dinikatice, odaa jiɡ̶igo liɡ̶eladi Maria, eliodo João Marcos. Niɡ̶ini diimigi idiaaɡ̶ite eliodi oko yatecoɡ̶o moyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji.:lm Odaa Pedro naɡ̶aleeka yowooɡ̶odi mewi naɡ̶a dinikatice, odaa mee mepaa dinotaɡ̶aneɡ̶e, “Niɡ̶ina natigide ja jowooɡ̶odi mewi Ǥoniotagodi me niwakatee niaanjo me idoɡ̶atice mejoteloco loniciwaɡ̶a Herodes, odaa aika meote anigotiwa niɡ̶ijo ane domoɡ̶oyemaa modigotiwa judeutedi.” 3k_ Odaa joɡ̶onaɡ̶axateloco niɡ̶ica odoejegi lapo iodaɡ̶awadi, noɡ̶onaɡ̶axateloco niɡ̶ica eledi lapo iodaɡ̶awadi, odaa joɡ̶otota niɡ̶ica epoagi-nelegi ɡ̶apileceɡ̶e, ane diiɡ̶etege ladigodi nigotaɡ̶a. Niɡ̶ica epoagi-nelegi epaa domoke, aɡ̶ica ane yomoke, odaa ja noditicoaci we. Odaa joɡ̶oyakagiditeloco ica ladigodi, pida codaaɡ̶ida niɡ̶ijo aanjo noɡ̶opi, odaa jiɡ̶idiaa yaladite Pedro. j5 Pedro naɡ̶a diotece, odaa ja noditice niwiloɡ̶onaɡ̶axi. Pida ayowooɡ̶odi mewi niɡ̶ijo aanjo naɡ̶a ikatice, diletibige doɡ̶oka ligeedi.fiE Odaa niɡ̶ijo aanjo jeɡ̶eeta, “Ipiciati ɡ̶anigoenaɡ̶adi, adinixomitinigi ɡ̶awelatedi!” Odaaɡ̶idaaɡ̶ee Pedro, odaa niɡ̶ijo aanjo jeɡ̶eeta, “Adinixomitinigi ɡ̶anicaapa, odaaɡ̶anagi, aniwitici!”Wh' Pida codaanoɡ̶onida noɡ̶one dinikee ica niaanjo Ǥoniotagodi idiaa dabidite liwai Pedro. Codaa ica natalaɡ̶a jona nalotigi le niwiloɡ̶onaɡ̶axi. Odaa niɡ̶ijo aanjo ja yojogo Pedro liwai me yojieteloco, meeta, “Adinageni madabititini!” Odaa niɡ̶ijoa galeenatedi ja nakagi, dapocetedice me ideite Pedro libaaɡ̶atedi.g!  Aneotedoɡ̶oji noɡ̶atedice Pedro me diniwilo Niɡ̶ijo enoale maleediɡ̶icatibige Herodes daɡ̶a yadeegiticogi Pedro lodoe loiigi judeutedi me iwi anigota, Pedro moniwilo odoyatice liwigotigi itoataale iodaɡ̶awadi, codaa oigoetece itoataale galeenatedi. Pida Pedro diote niɡ̶ijo aneitice. Midiwataɡ̶a lapoaco niwiloɡ̶onaɡ̶axi idiwa eletidi iodaɡ̶awadi nowienoɡ̶ododi.f1 Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee Pedro noɡ̶oniwilo, pida niɡ̶ijo loiigi Ǥoniotagodi eliodi modipokoteloco niɡ̶ina moyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji. @ey Igaanoɡ̶odibata Pedro, odaa joɡ̶oixotiwece niwiloɡ̶onaɡ̶axi, odaa Herodes jeɡ̶eote cwaatolo lapoli iodaɡ̶awadi anoyowie Pedro. Oninitecibeci niɡ̶idiwa lapoli idiwa cwaatolo iodaɡ̶awadi. Herodes one domaɡ̶a lowoogo me iwi anigota Pedro lodoe judeutedi, daɡ̶a ixomaɡ̶atice nalokegi Páscoa.5dc Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi Herodes ja nadi judeutedi moyemaatibigo niɡ̶ijo me diiɡ̶enatakata Tiago moyeloadi. Igaanaɡ̶a nadi moyemaatibigo, odaa ja diiɡ̶enatakata Pedro moniwilo. Pida niɡ̶ijoa nokododi ja nakatio ica nalokegi anodita “Paon ane diɡ̶ica labookojegi” naɡ̶a niwilo Pedro.ucc Odaa ja diiɡ̶enatakata moyeloadi Tiago niɡ̶ijo nioxoa João, oyatita nodaajo-ocaɡ̶ataɡ̶a moyeloadi.Wb ) Niɡ̶ica noɡ̶oiatetacibeci niɡ̶ijo anonakato Ǥoniotagodi Niɡ̶ijoa nokododi niɡ̶ijo inionigi-eliodi Herodes jiɡ̶idaaɡ̶eyatigi me iatetibeci onateciɡ̶idi niɡ̶ijo loiigi Ǥoniotagodi.Na Igaanaɡ̶a oyatecoɡ̶otee icoa dinyeelo, odaa joɡ̶oiiɡ̶e Barnabé ijaa Saulo moyadeegitiogi niɡ̶ijoa laxokodi ɡ̶oneleegiwadi lacilodi loiigi Ǥoniotagodi digoida nigotaɡ̶a Jerusalém. p`Y Niɡ̶ijo noɡ̶owajipatalo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Ágabo, odaa niɡ̶ijo anodiotibece Ǥoniotagodi ja dinilakidetiwage moyaxawa eledi ɡ̶onioxoadipi ane liɡ̶eladi nipodigi Judéia. Oninitecibeci yajigo analogota nimaweneɡ̶egi.`_9 Liwigotigi niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko onini ica ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Ágabo. Niɡ̶ijo loiigi Ǥoniotagodi me yatecoɡ̶o, noɡ̶one dabiditini Ágabo me idei liwigotigi, odaa jeɡ̶eetece niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji Liwigo ane ikeeta. Odaa jeɡ̶ee icota meno ica nigigi nelegi minoataɡ̶a inoatawece ane nipodaɡ̶a niɡ̶ina iiɡ̶o. Odaa icota niɡ̶ica nigigi maleeɡ̶iniaaɡ̶ini Cláudio me ninionigi-eliodi romaanotedi.D^ Niɡ̶ijoa nokododi ja noditicoaci nigotaɡ̶a Jerusalém onateciɡ̶ijo niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, odaa jiɡ̶igotibeci manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Antioquia.A]{ Niɡ̶ijo naɡ̶a dakapetege Saulo, odaa ja yadeegiticogi nigotaɡ̶a Antioquia. Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶iticoace onidateci nicaaɡ̶abi, codaa idioka limedi modinatecoɡ̶oteetege niɡ̶ijo loiigi Ǥoniotagodi, oniiɡ̶axitiniwace eliodi oko anodaaɡ̶ee ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipitigi naɡ̶ani nigotaɡ̶a joaniɡ̶idiaaɡ̶idi odoejedipi moyatigi me “Loiigi Cristo” leeɡ̶odi moyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi. N\ Niɡ̶idiaaɡ̶idi Barnabé jiɡ̶igo nigotaɡ̶a Tarso igota Saulo.x[i Igaataɡ̶a Barnabé ɡ̶oneleegiwa anele, codaa eliodi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi, codaa Aneotedoɡ̶oji Liwigo dowediteloco. Odaa eliodi niɡ̶ijo oko anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi ja dinatecoɡ̶oteetege niɡ̶ijo lapo loiigi Ǥoniotagodi. Z Igaaniɡ̶icoticogi Antioquia, odaa ja nadi Aneotedoɡ̶oji meliodi meletetema niɡ̶idi noiigi anidiaa liɡ̶eladi. Igaanaɡ̶a nadi, odaa eliodi me ninitibece codaa meo loniciwaɡ̶a niɡ̶ijo oko modiotece Ǥoniotagodi me daɡ̶a oikata eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi.YY+ Odaa niɡ̶ijo lapo loiigi Ǥoniotagodi ane idei digoida nigotaɡ̶a Jerusalém joɡ̶odibodicetibige niɡ̶ida niciagi digoida nigotaɡ̶a Antioquia. Odaa joɡ̶oiiɡ̶e Barnabé migo nigotaɡ̶a Antioquia.X Odaa Ǥoniotagodi ja yajigotediogi loniciwaɡ̶a, odaa eliodi oko joɡ̶oyiwaɡ̶adi lotaɡ̶a, codaa monakato Ǥoniotagodi. CW Pida niɡ̶ijo eledi anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi ane icoɡ̶oticogi lidelogo Chipre aniaa nigotaɡ̶a Cirene boɡ̶oyatematitiogi nibodicetedi anele niɡ̶ijo oko ane daɡ̶a judeutedi.LV  Ica lapo oko anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi digoida nigotaɡ̶a Antioquia Igaanaɡ̶a yeleo Estêvão, odaa joɡ̶oiatetibeci niɡ̶ijo eledi anodiotibece Jesus, odaa jiɡ̶ilaagitibigiwaji idiaanaɡ̶adiite. Inatibece ototicogi neɡ̶epaa nipodigi Fenícia, codaa me minitaɡ̶a lidelogo-nelegi Chipre, codaa me manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Antioquia. Odaa joɡ̶oyatematitiogi idiokidi ane judeutedi nibodicetedi anele anoditece Ǥoniotagodi Jesus.9Uk Igaanaɡ̶a owajipatalo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Pedro, odaa joɡ̶oika modinotigimadetege, pida joɡ̶odoɡ̶etetibigimece Aneotedoɡ̶oji, codaa modi, “Aneotedoɡ̶oji diceledi aaɡ̶aɡ̶a yaxawa niɡ̶ijoa ane daɡ̶a judeutedi modinilaatece libeyaceɡ̶eco, odaa jaɡ̶aɡ̶eote me newiɡ̶atace.” T Aneotedoɡ̶oji yajigotediogi noɡ̶eedi liciagi niɡ̶ijo ɡ̶onoɡ̶eedi ane najigotedoɡ̶owa niɡ̶ijo niɡ̶ijaaniɡ̶ijotigi naɡ̶a jinakatonaɡ̶a Ǥoniotagodi Jesus Cristo. Odaa ajakadi daɡ̶a jakapetege niɡ̶ica aneote Aneotedoɡ̶oji.” hSI Odaa ja nalaɡ̶atibigiji niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Ǥoniotagodi niɡ̶ijo meetedoɡ̶owa, ‘Ewi João mepaɡ̶a ibake ninyoɡ̶odi me ɡ̶adilegenitiwaji, pida Aneotedoɡ̶oji baɡ̶a ibake Liwigo me dakatiwaɡ̶ajitiwaji.’vRe Odaa eɡ̶idaa diiticogi me jatematikatiogi, odaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji ja dinikateloco digo mijotaɡ̶a niɡ̶ijo naɡ̶a dinikatoɡ̶oloco niɡ̶ijo noko maleeka idinojocaɡ̶atini me jatematiiɡ̶atibece Jesus naɡ̶a yewiɡ̶atace.Q/ Niɡ̶ini Simão jiɡ̶iniaa yeloɡ̶oditaɡ̶awa anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji meote me ɡ̶adewikitace codaa me iditawece ɡ̶adoiigiwepodi.’ P Odaa ja natematitoɡ̶owa ica anodaaɡ̶ee maɡ̶aɡ̶a nadi ica aanjo ane dinikeeta digoina liɡ̶eladi. Niɡ̶ica aanjo oneeta, ‘Awii oko ane ieniticogi nigotaɡ̶a Jope modigota ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Simão, aneledi liboonaɡ̶adi me Pedro.O Odaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji ja idiiɡ̶e mejigo mijotaɡ̶a, aɡ̶ica daɡ̶a jawienataka. Codaa ijo me ixigaɡ̶awepoditicogi nigotaɡ̶a Cesaréia seis ɡ̶onioxoadipi ane icoɡ̶oticogi nigotaɡ̶a Jope, odaa ja jakaɡ̶atiwece liɡ̶eladi Cornélio.EN Odaa ajaaɡ̶ajo naɡ̶ajo lakata ijoa itoatadiɡ̶ida ɡ̶oneleegiwadi jiɡ̶icotiobece niɡ̶ini diimigi ane imedaɡ̶adi. Ijo ica ane liiɡ̶exedi icoɡ̶oticogi nigotaɡ̶a Cesaréia.M7 Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee, niɡ̶ijo nigegi itoatadiɡ̶ida me dotaɡ̶a, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ijoatawece ane jinadi joɡ̶opitibigimece ditibigimedi.vLe Pida niɡ̶ijo nigegi ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi jeɡ̶eetaciwa, ‘Jinaɡ̶aleetibige ɡ̶anajoinaɡ̶aneɡ̶eco doɡ̶oyolitaɡ̶adomi melici niɡ̶ijo baanaɡ̶a yapitaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji, odaa jeɡ̶ee yakadi melici.’cK? Pida meji, ‘Okoo, ajakadi Iniotagodi Aneotedoɡ̶oji! Ajao niɡ̶ida anenita. Igaataɡ̶a aniɡ̶ica daɡ̶a jeligo niɡ̶inoa aneeta ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶eco me napioi, codaa me yolitoɡ̶odomi me jelicaɡ̶a.’J# Odaa ja jajipata ijo ane dotaɡ̶a digoida ditibigimedi, aneetiwa, ‘Adabititini, Pedro! Anigoti niɡ̶idiwa eijedi, odaaɡ̶eliciteda!’4Ia Naɡ̶a jiwitinece, odaa ja jinadi inoatawece eijedi cwaatolo loɡ̶onaka, niɡ̶inoa eijedi ane doxice, inoa ane oyawaligeɡ̶etinigi iiɡ̶o le, codaa me ilaaɡ̶axodi.7Hg “Idiaaɡ̶ejotice nigotaɡ̶a Jope, eɡ̶idaaɡ̶ee me jotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, odaa jiɡ̶ijo yakatigi micataɡ̶a daɡ̶a igeedi. Jinadi ajo niɡ̶elate nelegi ane dinigoe ijoatawece cwaatolo liwailidi. Odaa naɡ̶ajo niɡ̶elate ja dinikatini icoɡ̶otibigimece ditibigimedi, nipegitiwa.G1 Odaa Pedro ja yatematitiogi ijoatawece niɡ̶ijoa ane ixomaɡ̶ateetedijo manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Cesaréia, aɡ̶ica ane yaɡ̶aditema, meetiogi,4Fa Odaa modita, “Niɡ̶ida makaami akaatiwece liɡ̶eladi oko ane daɡ̶a dinakagiditibigiwaji ane doɡ̶odioteci lakatigi ɡ̶odoiigi judeutedi, codaa ɡ̶agiiwepodi.” WE' Pida niɡ̶ijo Pedro noɡ̶opitacibigimece nigotaɡ̶a Jerusalém, odaa niɡ̶ijo lapo judeutedi joɡ̶odinotigimadetege Pedro, leeɡ̶odi odiletibige daaditaɡ̶adiaa yotete lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés.`D ; Pedro yatematitiogi loiigi Ǥoniotagodi digoida Jerusalém icoatawece ane ixomaɡ̶ateetedijo manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Cesaréia Niɡ̶ijoa eletidi liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji icaaɡ̶ica eledi ɡ̶onioxoadipi ane liɡ̶eladi nipodigi Judéia odibodicetibige moyalaɡ̶atiogi ane daɡ̶a judeutedi modibatege lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.CC 0Odaa Pedro ja diiɡ̶enatakatiogi monilegetiniwace odatika Liboonaɡ̶adi Jesus Cristo. Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶odipokota Pedro midiaaɡ̶i miditaɡ̶a onateciɡ̶idiwa nokododi. ,BQ /“Niɡ̶ina oko joɡ̶odibatege Liwigo Aneotedoɡ̶oji digo mokotaɡ̶a me jibaɡ̶atege. Odaa aɡ̶ica ane yakadi me yolitege me dinilegetinigi ninyoɡ̶odi.”PA .Leeɡ̶odi mowajipata modotaɡ̶atigilo eletidi iolatedi ane diɡ̶ica modotaɡ̶atigi codaa owajipatiogi modoɡ̶etetibigimece Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi meliodi loniciwaɡ̶a. Odaa Pedro jeɡ̶ee,J@  -Niɡ̶ijoa judeutedi anoyiwaɡ̶adi Jesus lixigaɡ̶awepodi Pedro ane icoɡ̶oticogi Jope, eliodi moyopo leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji meledi yajigotediogi Liwigo niɡ̶ijo ane daɡ̶a judeutedi.Z?- , Aneotedoɡ̶oji yajigotediogi Liwigo niɡ̶ijo ane daɡ̶a judeutedi Eɡ̶idaaɡ̶ee Pedro me dotaɡ̶atibece, odaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji ja dinikatiogi ijotawece niɡ̶ijo anowajipata me datematika.>) +Ijotawece niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko niɡ̶ijo jotigide oditece Jesus, codaa oditece Aneotedoɡ̶oji micota me ixomaɡ̶ateetedice libeyaceɡ̶eco inatawece niɡ̶ina anonakato Ǥoniotagodi Jesus leeɡ̶odi loniciwaɡ̶a Liboonaɡ̶adi.” i=K *Codaa Jesus ɡ̶odimonya me jatematiiɡ̶atedibece minataɡ̶a niɡ̶ina noiigi codaa mejinaɡ̶atiogi Aneotedoɡ̶oji me iomaɡ̶aditedice Jesus micota me Niwinoɡ̶odi oko baɡ̶alee newiɡ̶a inaaɡ̶ina baanaɡ̶a nigo. < )Pida adinikeetediogi inatawece oko, okomokoko me dinikeetedoɡ̶owa, anoko niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji anakaa ɡ̶odiomaɡ̶aditedice moko nakataɡ̶anadi. Codaa ɡ̶ogiiwa me jiniodaɡ̶a, codaa me jacipaɡ̶a niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a yewikatiditace. ; (Pida naɡ̶a ixomaɡ̶atedijo itoatadiɡ̶ida nokododi, odaa Aneotedoɡ̶oji ja yewikatiditace, codaa eote me dinikeetedoɡ̶owa.: 'Niɡ̶ida moko oko nakataɡ̶anadi leeɡ̶odi jinataɡ̶a ijoatawece Jesus ane loenataka digoida nigotaɡ̶a Jerusalém, codaa me niɡ̶inoa eletidi niiɡ̶otedi judeutedi. Odaa idiaaɡ̶idi judeutedi joɡ̶oyototedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate moyeloadi.99k &Codaa owooɡ̶otitiwaji Aneotedoɡ̶oji me niiɡ̶e Liwigo me doweditelogo Jesus anelatedibige nigotaɡ̶a Nazaré, codaa me yajigotalo loniciwaɡ̶a. Odaa jiɡ̶idiaa naɡ̶a diite, eote anele, codaa nicilatiditediniwace eliodi oko ane dakatiogi diaabo, leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji miniwa mijoataɡ̶a. .8U %Eledi owooɡ̶otitiwaji niɡ̶ijo natematigo anoyeloɡ̶oditedibece digoida nipodigi Judéia. Niɡ̶idiaaɡ̶idi João Batista naɡ̶a yeloɡ̶odi niɡ̶ijo latematigo, odaa ja nilegetiniwace oko, odaa jiɡ̶idaa dinanatigi moyeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele digoida nipodigi Galiléia.X7) $Niɡ̶ida makaami owooɡ̶otitiwaji Aneotedoɡ̶oji me iwakateetedibige lotaɡ̶a noiigi Israel, niɡ̶ijo naɡ̶a oyatematitibece Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶a domaɡ̶a yemaateda me lakapetedipi niɡ̶ijoa eletidi noiika, codaa moyeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele aneetece Jesus Niɡ̶ijoa ane Ǥoniotagodi ane iiɡ̶e inoatawece.63 #Aneotedoɡ̶oji dibatetege inatawece niɡ̶ina anodeemitetigilo codaa mowo ane iɡ̶enaɡ̶a, aniwiteta niɡ̶ica noiigi anelatibige niɡ̶ina oko.)5K "Odaa Pedro jiɡ̶idaa dinanatigi me dotaɡ̶a, odaa jeɡ̶ee, “Niɡ̶ina natigide ja jowooɡ̶odi mewi Aneotedoɡ̶oji midokidata anigotediogi inatawece oko.4' !Odaa aɡ̶ica ane jopaɡ̶adi ja jienaɡ̶ataɡ̶awa, odaa ja ɡ̶odiwikodeneɡ̶egi alawini jaɡ̶anagi. Odaa natigide etoko okotawece jatecoɡ̶ojoɡ̶o lodoe Aneotedoɡ̶oji me jajipaaɡ̶ata niɡ̶ica Ǥoniotagodi ane ɡ̶adiiɡ̶enite me aneloɡ̶otitoɡ̶owa.” ~3u Enice awii oko ieniticogi nigotaɡ̶a Jope modigota Simão, aneledi liboonaɡ̶adi me Pedro. Jiɡ̶iniaaɡ̶ini idiaa lotokaɡ̶adi liɡ̶eladi niɡ̶ijo eledi Simão ane libakedi me nilike ewacogo, codaa liɡ̶eladi ipegitege akiidi-eliodi.’82i Odaa jeɡ̶eetiwa, ‘Cornélio, Aneotedoɡ̶oji najipatedaɡ̶awa motaɡ̶aneɡ̶eni. Igaataɡ̶a ɡ̶adati, odaa ja lowoogo me ɡ̶adaxawani leeɡ̶odi maxawani madewetedi.P1 Odaa Cornélio ja niniɡ̶odi, meeta, “Eji neɡ̶eote itoatadiɡ̶ida nokododi niɡ̶ijo me jotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji digoina iɡ̶eladi, ejime naɡ̶ani lakata natigide, iniwatadaɡ̶ani lakata me ɡ̶ocidi. Codaaɡ̶ida ijo ɡ̶oneleegiwa naɡ̶a dinikee yodoe, dinixotinigilo nowoodi lapacoɡ̶ogoli, codaa datale.%0C Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶ijo naɡ̶a ienaɡ̶anitiwa me janagi, odaa ja janagi, ajotigimade. Enice jemaa me jowooɡ̶odi anawiitigiji maniditiwa.” n/U Odaa Pedro jeɡ̶eetiogi, “Jowooɡ̶odi me iɡ̶enaɡ̶a mowooɡ̶otitiwaji ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶eco metiɡ̶odoli anoko judeu miniɡ̶a jawaligaɡ̶atibecitiwaji liɡ̶eladi niɡ̶ina eledi noiigi ane daɡ̶a judeu, codaa etiɡ̶odoli me idinawanaɡ̶ataɡ̶atege niɡ̶ina me yatecoɡ̶o. Odaa okotawece anoko judeutedi jileɡ̶atibige niɡ̶ina eledi oko ane daɡ̶a judeutedi daɡ̶a daɡ̶axa me napioi laaleɡ̶enali, odaa agotoɡ̶oyakadi mototalo Aneotedoɡ̶oji. Pida Aneotedoɡ̶oji ja nikeetediwa me daɡ̶a iɡ̶enaɡ̶a me jileɡ̶atibige niɡ̶ina eledi oko me daɡ̶axa me napioi laaleɡ̶ena..' Eɡ̶idiaaɡ̶i Pedro me notaɡ̶aneɡ̶etice Cornélio, pida naɡ̶a dakatiwece ica diimigi, odaa jiɡ̶icotiogi eliodi oko ane yatecoɡ̶o.~-u Pida Pedro naɡ̶a nawacetibige odaa jeɡ̶eeta, “Adabititi! Igaataɡ̶a ee ɡ̶oneleegiwa digo makaamitaɡ̶a.”#,? Igaanaɡ̶a icotio Pedro odaa naɡ̶a domaɡ̶a dakatiwece ijo diimigi, odaa Cornélio ja dakapetege, ja dakagitini lodoe Pedro me domaɡ̶a doɡ̶eteta.^+5  Pedro igo liɡ̶eladi Cornélio Neɡ̶eleditace noko joɡ̶otota nigotaɡ̶a Cesaréia, Cornélio ja nibeotibigege micotibeci, odaa yatecoɡ̶otee litacepodi inaaɡ̶ina ane daɡ̶axa me lokaaɡ̶etedipi.*/ Odaa Pedro ja node niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi me dakatiobece niɡ̶ijo diimigi midiaa limedi niɡ̶ijo enoale. Neɡ̶eledi noko Pedro ja dinoe, odaa jiɡ̶igo dioteci niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi, codaa ijo ɡ̶onioxoadipi niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Jope anodioteci.)3 Naɡ̶a oniniɡ̶odi, modita, “Niɡ̶ijo goloneegi anodita Cornélio ɡ̶odiiɡ̶e me janagaɡ̶ataɡ̶awa. Cornélio ɡ̶oneleegiwa ane iɡ̶enaɡ̶a, ane doɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji. Codaa inatawece judeutedi odeemitetibige. Ica aanjo ane dibatema iniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji ibodicaxi Cornélio me leeditibige meniditaɡ̶awa memii digoida liɡ̶eladi eotibige me wajipatalo ɡ̶adotaɡ̶a.”0(Y Odaa Pedro ja dinikatini, igo midiwataɡ̶a niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi, odaa jeɡ̶eetiogi, “Jeɡ̶emeɡ̶ee anoleetibigetiwaji. Igame leeɡ̶odi managitiwaji?” ' Enice adabititini, odaaɡ̶emii digoida natinedi. Emii mijotaɡ̶a, codaa jinaɡ̶awienatakani neɡ̶emaɡ̶a inimonyataɡ̶awa.”+&O Eɡ̶idaaɡ̶ee Pedro me yowo niɡ̶ijo ane nadi, odaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eeta, “Digawini! Idiwa itoatadiɡ̶ida ɡ̶oneleegiwadi odoletibigaɡ̶aji.&%E Odaa jiɡ̶ijo onidita niɡ̶idi niɡ̶eladimigipi, odaa joɡ̶oige, modita, “Aɡ̶ica mina limedi ica ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Simão Pedro?” /$W Eɡ̶idaaɡ̶ee Pedro me yowo codaa me doletibige me yowooɡ̶odi ane diitigi niɡ̶ijo lakatigi, odaa niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi ane iiɡ̶e Cornélio jiɡ̶icotiobece odaa joɡ̶odigikatigi ica ane diɡ̶etigi liɡ̶eladi Simão, odaa joɡ̶otota lodoe ica lapoagi-nelegi niɡ̶ini diimigi.2#] Itoatadiɡ̶ida meeta Pedro niɡ̶ijo nigegi ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi. Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi naɡ̶ajo niɡ̶elate joɡ̶opitacibigimece ditibigimedi. "1 Odaa niɡ̶ijo ane dotaɡ̶a jeɡ̶eetaca Pedro, “Jinaɡ̶aleetibige daaditaɡ̶a akati melici inoatawece aneete Aneotedoɡ̶oji mele melici!”l!Q Pida Pedro jeɡ̶ee, “Okoo, ajakadi Iniotagodi Aneotedoɡ̶oji! Aɡ̶ica daɡ̶a jeligo otiɡ̶iditece anoyolitoɡ̶odomi ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶eco me jelicaɡ̶a, niɡ̶ina ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶eco anodita me napioi.”   Odaa Pedro ja wajipata ica ane dotaɡ̶a, meeta, “Pedro, adabititini, anigoti niɡ̶idiwa eijedi, odaaɡ̶eliciteda!”4a Catinedi naɡ̶adi niɡ̶elate onidiwa inoatawece ane latopaco eijedi anidiwa cwaatolo loɡ̶onaka, inoa eijedi anoyawaligeɡ̶etinigi iiɡ̶o le, codaa me ilaaɡ̶axodi.S Nadi me domoke niɡ̶ica ditibigimedi, odaa ja dinikatini ica lakatigi liciagi naɡ̶ana niɡ̶elate nelegi one dinigoe idiwatawece cwaatolo liwailidi. Odaa naɡ̶aca niɡ̶elate ja dinikatinigiiɡ̶o.{o Pedro ja nigicile, ja domaɡ̶a yemaa maniodi. Maleeɡ̶idaaɡ̶ee moyoe liweenigi, Pedro jiɡ̶ijo ica lakatigi.=s Neɡ̶eledi noko naɡ̶a yaxoɡ̶o-noko joɡ̶odipegita nigotaɡ̶a Jope. Naɡ̶ajo lakata Pedro jaɡ̶aɡ̶igo ditibigimedi niɡ̶ijo diimigi me yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji.r] Odaa Cornélio ja yatematitiogi ijoatawece niɡ̶icoa ane nadi, odaa ja iiɡ̶eticogi nigotaɡ̶a Jope. { Niɡ̶ijo noɡ̶opi niɡ̶ijo aanjo ane yotaɡ̶aneɡ̶e Cornélio, odaa Cornélio jeɡ̶eniditiogi itoataale liotaka, codaa me onijoteci niɡ̶ijoa niodaɡ̶awadi, eledi deemitetibige Aneotedoɡ̶oji codaa idioka limeditibece me yaxawa Cornélio..U Niɡ̶ini Pedro anejitaɡ̶awa etini idiaa lotokaɡ̶adi liɡ̶eladi niɡ̶ijo eledi Simão ane libakedi me nilike ewacogo, liɡ̶eladi ipegitege akiidi-eliodi.” yk Natigide awii ieni ɡ̶oneleegiwadi migotibeci nigotaɡ̶a Jope odigota Simão aneledi liboonaɡ̶adi me Pedro.;o Cornélio naɡ̶a iwita niɡ̶ijo aanjo, eliodi me doita, naɡ̶a igidi niɡ̶ijo aanjo, meeta, “Amiina, iniotagodi?” Odaa niɡ̶ijo aanjo oneeta, “Aneotedoɡ̶oji wajipatedaɡ̶awa motaɡ̶aneɡ̶eni, codaa ɡ̶adati niɡ̶ina maxawani madewetedi. Odaa Aneotedoɡ̶oji ja lowoogo me ɡ̶adibinieni.jM Ica noko naɡ̶a nipegi me iniwatadaɡ̶ani lakata me ɡ̶ocidi, naɡ̶ajo lakata ligileɡ̶egitibece niɡ̶idi noiigi judeutedi moyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji. Odaa Cornélio jiɡ̶ijo lakatigi micataɡ̶a daɡ̶a ligeedi, codaa yenikamaɡ̶atece me nadi ica niaanjo Ǥoniotagodi migo minitaɡ̶a. Odaa niɡ̶ica aanjo jeɡ̶eeta, “Cornélio!”+ Cornélio ɡ̶oneleegiwa ane deemitetibige Aneotedoɡ̶oji, codaa iditawece loiigiwepodi idioka limedi modoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji. Codaa owidi dinyeelo ane yajigo me yaxawa madewetedi miditaɡ̶a noiigi judeu, codaa idioka limedi me yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji.} u Cornélio dienaɡ̶ata Pedro Digoida manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Cesaréia oninica ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Cornélio. Niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa one nigoloneegi niodaɡ̶awadi romaanotedi, niɡ̶ica lapo anoyatigi me “Italiano”. v~6|zLyxpx)vttsrqq?oonmlk9jigfse]ecc&b|a^^]\[[ZRXXWVTSRQP~ONZMcKJ[HHlGFDD`Bk@C><;:98+75433r211.0z0/I-,*)@(&&l%$"!!6 Md*/Ks/9V =bFIf[/Niɡ̶inoa ɡ̶oneleegiwadi odiiɡ̶axinaɡ̶atece lakataɡ̶a loiigi anodakapetege ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶eco, odaa ajakataɡ̶a daɡ̶a jaoɡ̶a ane liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi, leeɡ̶odi oko romaanotedi.”_7Odaa joɡ̶oyadeegiticogi midiwataɡ̶a ɡ̶oniwinoɡ̶ododi romaanotedi, moditiogi, “Niɡ̶inoa ɡ̶oneleegiwadi judeutedi, codaa eliodi mowo ligecaɡ̶aloɡ̶o niɡ̶eladimigipitigi naɡ̶ana ɡ̶onigotaɡ̶a.pYOdaa niɡ̶ijo niotagodepodi naɡ̶ajo awicije noɡ̶oyowooɡ̶odi me daɡ̶adiaaɡ̶oyakadi monibeotege modibatege dinyeelo leeɡ̶odi notoetiigi naɡ̶ajo awicije, odaa joɡ̶odibata Paulo ijaa Silas, odaa joɡ̶oixigiticogi miditaɡ̶a ane licooɡ̶adi oko liwigotigi nigotaɡ̶a, odaa jiɡ̶idiaaɡ̶oyate lodoe niɡ̶ijoa lacilodi naɡ̶ani nigotaɡ̶a.Odaa owidi nokododi meo niɡ̶ida anee yopilaɡ̶aditibigeloco niɡ̶ijo ligegi, odaa Paulo eliodi me igecaɡ̶aleɡ̶e, naɡ̶a nilokota, odaa jeɡ̶eeta niɡ̶ica niwigo abeyaceɡ̶egi ane dakatiogi, “Jibake loniciwaɡ̶a Liboonaɡ̶adi Jesus Cristo me ɡ̶adiiɡ̶eni manotitice naɡ̶ada awicije.” Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi niɡ̶ica niwigo abeyaceɡ̶egi ja noditice. )Odaa naɡ̶ajo awicije ja niotece ɡ̶odowidi nilokotoɡ̶oloco, odaa naɡ̶ajo awicije ja dapaawetibece, mee, “Niɡ̶ijoa aaginadi liotaka Aneotedoɡ̶oji ane i-iiɡ̶e inoatawece, codaa oye-eematitibece anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji meote me ɡ̶adewikitacetiwaji.”  Paulo ijaa Silas oniwilotiniwace Ijo noko miniɡ̶a liniogotibece akiidi me jotaɡ̶aneɡ̶enaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, odaa ja jakapaɡ̶atege ajo awicije ane dakatiogi ica niwigo abeyaceɡ̶egi aneote me nadi niɡ̶ica anicota me jinataɡ̶a. Naɡ̶ani awicije niota, odaa niɡ̶ijo niotagodepodi odinigaanyetece owidi dinyeelo leeɡ̶otedi niɡ̶inoa lotaɡ̶a naɡ̶ajo awicije.FLídia codaa me loiigiwepodi ja dinilegetibigiwaji. Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi Lídia ja ɡ̶odode midiaaɡ̶ejonaɡ̶a liɡ̶eladi, meetoɡ̶owa, “Anagitiwaji, inaaɡ̶o-oonite iɡ̶e-eeladi nigakatitiwaji mewi me jinakato Ǥoniwa-aagodi.” Odaa jiɡ̶idaa nimaweneɡ̶egi me ɡ̶odiedeɡ̶e miniɡ̶a liɡ̶eladi. {Liwigotigi niɡ̶ijo iwaalepodi anonajipatoɡ̶owa ajo naɡ̶ajo ane liboonaɡ̶adi Lídia. Naɡ̶ajo iwaalo nanaanoɡ̶odo lipegeteɡ̶e ane lolaadaɡ̶awa nolidigo-lawoɡ̶o, naɡ̶aca lipegeteɡ̶e ane daɡ̶axa me dakake loojedi. Lídia doɡ̶etetibigalo Aneotedoɡ̶oji, odaa Ǥoniotagodi eliodi me yaxawa me yowooɡ̶odi ane diitigilo codaa me dibatege Paulo lotaɡ̶a. Igaanaɡ̶a saabado ja ɡ̶ododiticogi nigotaɡ̶a, odaa jiɡ̶iniɡ̶a liniogotibece akiidi aneitibige niɡ̶ijo oko me yatecoɡ̶o moyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji. Jiɡ̶idiaa ɡ̶odicote inotaɡ̶aneɡ̶enaɡ̶atiniwace ijo iwaalepodi anidiaa latecaɡ̶adi.kO Igaanaɡ̶a jalataɡ̶a Neápolis, odaa jiɡ̶iniɡ̶a Filipos, nigotaɡ̶a ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶etigi nipodigi Macedônia. Naɡ̶ani nigotaɡ̶a nebi romaanotedi. Joaniɡ̶idiaaɡ̶ejonaɡ̶a onateciɡ̶ijoa nokododi. ~ Aca iwaalo ane liboonaɡ̶adi Lídia nakato Ǥoniotagodi manitaɡ̶a nigotaɡ̶a ane liboonaɡ̶adi Filipos Odaa ja jibaɡ̶ata ajo etogo-nelegi, odaa ja ɡ̶ododitice nigotaɡ̶a Trôade, odaa ja ɡ̶odeɡ̶enaɡ̶aticogi minitaɡ̶a ijo lidelogo-nelegi ane liboonaɡ̶adi Samotrácia. Neɡ̶eledi noko ja jipecaɡ̶ata nigotaɡ̶a Neápolis aneite liniogotibece akiidi-eliodi.} (Odaa ee, Lucas ane jidi naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi idiaaɡ̶ejote miditaɡ̶a niɡ̶ijo noko.) Igaanaɡ̶a nadi Paulo niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa, aɡ̶ica ane jopaɡ̶ataɡ̶a, odaa ja joleeɡ̶atibige ɡ̶onimaweneɡ̶egi miniɡ̶a Macedônia, leeɡ̶odi ja jowooɡ̶otaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji meniditedoɡ̶owa miniɡ̶a jatematiiɡ̶atedibece nibodicetedi anele anoditece Jesus. ||q Niɡ̶ijo enoale Paulo jiɡ̶ijo lakatigi micataɡ̶a daɡ̶a ligeedi, nadi ica ɡ̶oneleegiwa anelatibige nipodigi Macedônia. Niɡ̶ica ɡ̶oneleegiwa one dabiditi, odaa ja dipokota Paulo, meeta, “Anagi Macedônia ɡ̶odaxawaneɡ̶egi.”U{#Odaa ja diiɡ̶etita nipodigi Mísia, odaa joɡ̶otota nigotaɡ̶a Trôade.zIgaanaɡ̶a odipegita nipodigi Mísia, odaa joɡ̶odoletibige me dakatiobece nipodigi Bitínia, pida Liwigo Jesus aika me dakatiobece.y! Aneotedoɡ̶oji ikeeteta Paulo me yemaa me ibake digoida nipodigi Macedônia Paulo ijaaɡ̶ijoa lokaaɡ̶etedi ja diiɡ̶etitacicoace nipodigi Frígia aneite niiɡ̶otedi Galácia. Pida Liwigo Aneotedoɡ̶oji aika me natematikanaɡ̶a digoida nipodigi Ásia.ixKOdaa niɡ̶ijoa lapoli loiigi Ǥoniotagodi ja ili eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi codaa inoatawece nokododi jeɡ̶epaaneɡ̶eliodi anonakato Ǥoniotagodi, odaa joɡ̶odinawanaɡ̶aditege niɡ̶ijo anakaa oyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi. 0wYNiɡ̶ina modigotece niɡ̶idiwa nigotadi niɡ̶idi nipodigi, oyajigotiogi niɡ̶idiwa lapoli loiigi Ǥoniotagodi niɡ̶ijoa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco anoyajoitece moyotete niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi ijaaɡ̶ijoa laxokodi ɡ̶oneleegiwadi lacilodi loiigi digoida nigotaɡ̶a Jerusalém.%vCPaulo ja yemaa me yadeegi Timóteo me lixigaɡ̶awa. Odaa ja yakagidi lolaadi Timóteo ane lakatigi judeutedi, eotibige niɡ̶ijoa judeutedi ane liɡ̶eladi niɡ̶idi nipodigi modibatege Timóteo, igaataɡ̶a iditawece niɡ̶idi oko oyowooɡ̶odi niɡ̶ijo eliodi Timóteo me greego.vueIjotawece ɡ̶onioxoadipi ane liɡ̶elatedi nigotadi Listra codaa me Icônio ele moyalaɡ̶atibige Timóteo.ht K Timóteo igo lixigaɡ̶awa Paulo ijaa Silas Paulo eɡ̶idaa diiticogi me diniwiaje, odaa jiɡ̶icota nigotaɡ̶a Derbe aniaa Listra. Digoida nigotaɡ̶a Listra onini ica niɡ̶eladimigi aneyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi, liboonaɡ̶adi Timóteo. Aca eliodo onida aneetege noiigi judeutedi, pida niɡ̶ica eliodi biɡ̶ida aneetege noiigi greegotedi.'sG)Odaa ja diiɡ̶etitacicoace idiwatawece nipodaɡ̶a Síria codaa me Cilícia, odaa joɡ̶oyaxawa loiigi Ǥoniotagodi modatiteteloco eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi. 0rY(Pida Paulo ixipetice Silas me lixigaɡ̶awa. Odaa niɡ̶ijo ɡ̶onioxoadipi noɡ̶odipokotalo Aneotedoɡ̶oji me doweditedeloco, odaa Paulo ijaa Silas ja noditicoaci.Tq!'Odaa eliodi me dinotigimade, odaa ja dawalacetiwage. Odaa Barnabé ja yadeegi João Marcos me lixigaɡ̶awa, odaa joɡ̶odibata aca etogo-nelegi, odaa jiɡ̶igotibeci minitaɡ̶a lidelogo-nelegi Chipre.`p9&Pida Paulo aɡ̶alee yemaa me yadeegi leeɡ̶odi João Marcos mijo me dopitege lowidi, aɡ̶alee dioteci niɡ̶ijo niɡ̶igotibeci nipodigi Panfília, odaa aɡ̶alee yaxawatece niɡ̶ijo libakedi digoida Panfília.Po%Barnabé domaɡ̶a yemaa me yadeegi João Marcos me lixigaɡ̶awepodi.$nA$ Paulo ijaa Barnabé naɡ̶a dawalacetiwage Niɡ̶idiaaɡ̶idi naɡ̶a ixomaɡ̶atedijo owidi nokododi, odaa Paulo jeɡ̶eeta Barnabé, “Iniɡ̶atace idaliiɡ̶ataciogi ɡ̶onioxoadipi idiwatawece nigotadi baaniɡ̶iniɡ̶atece me jeloɡ̶otaɡ̶atedibece lotaɡ̶a Ǥoniotagodi, codaa me jiwinaɡ̶a anodaaɡ̶ee ɡ̶onioxoadipi, domigeletibigiwaji, domigalee datiteteloco eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi.”Jm #Paulo ijaa Barnabé idiaaɡ̶iticoaci Antioquia. Niɡ̶ijo iniwataale awatege eliodi ɡ̶onioxoadipi odiiɡ̶axinaɡ̶atece lotaɡ̶a Ǥoniotagodi codaa moyatematitedibece nibodicetedi anele. ilK"Pida Silas jeɡ̶eledi lowoogo, odaa aɡ̶aleeɡ̶igo nigotaɡ̶a Jerusalém, ja nenyaɡ̶ati. ekC!Naɡ̶a leegi midiaaɡ̶i, odaa ɡ̶onioxoadipi joɡ̶onibodetiniwace mopitacicogi miditaɡ̶a niɡ̶ijo lapo ane ieticogi digoida nigotaɡ̶a Antioquia. Odaa joɡ̶odipokotalo Aneotedoɡ̶oji meote mele me wiajeeɡ̶a.ejC Judas ijaa Silas inaaɡ̶ina anoyeloɡ̶oditedibece lowooko Ǥoniotagodi leegi midiaaɡ̶i Antioquia onotaɡ̶aneɡ̶etiniwace ɡ̶onioxoadipi, owo me yoniciwaditibigiwaji, codaa moyaxawa me ili eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi.Ai{Odaa niɡ̶ica lapo ɡ̶onioxoadipi noɡ̶oyalomeɡ̶eteloco naɡ̶ajo notaɡ̶anaɡ̶axi, eliodi me ninitibigiwaji leeɡ̶otedi niɡ̶ijoa notaɡ̶a, codaa meliodi meo loniciwaɡ̶a.uhcOdaa joɡ̶oimonya niɡ̶ijo anoixipeticoace, odaa jiɡ̶igotibeci nigotaɡ̶a Antioquia. Jiɡ̶idiaaɡ̶i noɡ̶oyatecoɡ̶otee iditawece niɡ̶ica anonakato Ǥoniotagodi, odaa joɡ̶oyajigotiogi naɡ̶ajo niwakate notaɡ̶anaɡ̶axi.\g1Enice ja jiwakateenaɡ̶atibigaɡ̶ajitiwaji ɡ̶odipoketeditaɡ̶awa me deɡ̶elici niɡ̶ina niweenigi baanaɡ̶a oiboota niwigo oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a eijeeɡ̶agi lawodi, migetaɡ̶a niɡ̶ina eijeeɡ̶agi anoiɡ̶iwoola moyeloadi. Eledi ɡ̶adajoinitecetiwaji me daɡ̶a ɡ̶adoomatewepodi ane daɡ̶a ɡ̶adodawadi. Niɡ̶ida makaamitiwaji akati mawii ane iɡ̶enaɡ̶a niɡ̶ina nige adinowetitema niɡ̶inoa ane beyagi. Jiɡ̶idaa liwokodi ɡ̶odotaɡ̶a.” mfSAneotedoɡ̶oji Liwigo yakadi mele codaa oko eledi jakataɡ̶a mele me daɡ̶a ɡ̶adiiɡ̶eneɡ̶egi mawiitiwaji ane daɡ̶axa me dakaketaɡ̶adomi, pida jakataɡ̶a mele mawii inokina niɡ̶ina aneneɡ̶egi leeditibige mawii.#e?Odaa natigide jimonyaaɡ̶ataɡ̶awa Judas iniaa Silas, odaa joɡ̶oyeloɡ̶oditaɡ̶awatiwaji niɡ̶ijo ane jidiiɡ̶ateloco ɡ̶odiwakatetibigaɡ̶aji.sd_Niɡ̶idi itoataale ɡ̶oneleegiwadi ja domaɡ̶a nigo niɡ̶ijo mowo libakedi Ǥoniotagodi Jesus Cristo.,cQPida niɡ̶ina natigide okotawece ja idinatecoɡ̶oteenaɡ̶a, odaa idokida ane ɡ̶odowoogo. Codaa ja idinilakidenaɡ̶atiwage me jaoɡ̶a jixipenaɡ̶atedice ɡ̶oneleegiwadi, odaa ja jimonyaaɡ̶ataɡ̶awatiwaji me lixigaɡ̶awepodi ɡ̶onioxoadipi ɡ̶odemaanigipi Barnabé iniaa Paulo.*bMJibodicaɡ̶a mica ganigepidiɡ̶idi niɡ̶ina aninaa me jawanaɡ̶atege migotibeci makaamitaɡ̶atiwaji, etiɡ̶adalomeɡ̶eni leeɡ̶odi liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco, codaa etiɡ̶adibeyacaɡ̶ati. Pida niɡ̶ica oko aɡ̶ica daɡ̶a jiiɡ̶enaɡ̶a migotibeci etiɡ̶adiiɡ̶axinitiwaji.aOdaa joɡ̶oidi notaɡ̶anaɡ̶axi anee, “Oko anoko liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi inaaɡ̶inoa laxokodi ɡ̶oneleegiwadi lacilodi loiigi Ǥoniotagodi, anoko ɡ̶anioxoadipitiwaji, ɡ̶odecoaditibigaɡ̶aji akaamitawece ɡ̶onioxoadipi ane daɡ̶akaami judeutedi ane ɡ̶adiɡ̶eladitiwaji nigotaɡ̶a Antioquia codaa ane ɡ̶adiɡ̶eladi midiwa nipodaɡ̶a Síria codaa me Cilícia.}`s Oiditibige notaɡ̶anaɡ̶axi ɡ̶onioxoadipi ane daɡ̶a judeutedi Odaa niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji ijaaɡ̶ijoa lacilodi loiigi Ǥoniotagodi codaa me ijotawece lapo oko anonakato Ǥoniotagodi digoida nigotaɡ̶a Jerusalém, iditawece odinotaɡ̶aneɡ̶etigi mowote oixipetedice ɡ̶oneleegiwadi miditaɡ̶a, owotibige moimonya me lixigaɡ̶awepodi Paulo ijaa Barnabé digoida nigotaɡ̶a Antioquia. Odaa joɡ̶oiolatice Judas Barsabás ijaa Silas, ane lacilodi ɡ̶onioxoadipi._Igaataɡ̶a eliodi oko oyowooɡ̶odi niɡ̶ijoa lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, leeɡ̶odi inoatawece nigotadi oyalomeɡ̶etelogo codaa moyeloɡ̶odi ane diitigilo niɡ̶idiwa najoinaɡ̶aneɡ̶eco minoataɡ̶a niiakanaɡ̶axiidi inoatawece saabado.” p^YPida jaoɡ̶a ɡ̶odidietibige me jajoinaɡ̶a me doɡ̶oyeligo niɡ̶ina niweenigi niɡ̶ina eledi oko anoiboota niwigo, aneeteta Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶a yakadi me jelicaɡ̶a. Codaa ele me jajoinaɡ̶atece me doɡ̶oyeligo eijeeɡ̶agi anoiɡ̶iwoola oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a lawodi eijeeɡ̶agi, codaa me daɡ̶a noomatewa niɡ̶inoa ane daɡ̶a lodawadi.7]gTiago eɡ̶idaaɡ̶ee me dotaɡ̶a, odaa jeɡ̶ee, “Ee jakadi me iɡ̶enaɡ̶a me daɡ̶a jalomeɡ̶enaɡ̶a niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi baanoɡ̶onakato Ǥoniotagodi.s\_ Jiɡ̶idaa ligegi Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji me ikee niɡ̶ijo jotigide niɡ̶ica ane yemaa meote.” 0[Y Odaa ina eledi noiigi joɡ̶odoletibige Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji, odaa inatawece ane daɡ̶a judeutedi ane jiniditiogi me inepilidi, iditawece odoletibigiji.’ 1Z[ ‘Nigidiaaɡ̶idi idopitijo, odaa inawacetacibige liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji baaneɡ̶enitini. Inioda inoa liwailidi niɡ̶ini diimigi, odaa ja idabiteɡ̶etacini. YY+Odaa joaniɡ̶idaaɡ̶eledi anodita niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko niɡ̶ijo jotigide, niɡ̶ijo noɡ̶oiditeloco lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji ane ligegi, niɡ̶ijo neɡ̶ee, .XUSimão ja natematitoɡ̶owa anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji maleekoka ikeeteda me iwikode niɡ̶ijo ane daɡ̶a judeutedi niɡ̶ina naɡ̶a iolatedice meote me loiigi.}Ws Igaanaɡ̶a nigotiniwace me notaɡ̶anaɡ̶a, odaa Tiago ja niniɡ̶odi, meetiogi, “Inioxoadipi, diganajipaatiwa! V  Odaa ijotawece niɡ̶ijo ane yatecoɡ̶o daxixetiogi codaa watacotibigiwaji niɡ̶ijo Barnabé ijaa Paulo noɡ̶oyatematitiogi Aneotedoɡ̶oji me ibake mowote loenataka ɡ̶odoxiceɡ̶etedi codaa me libinienaɡ̶a liwigotigi noiigi ane daɡ̶a judeutedi. iUK Pida niɡ̶ida moko ejiwaɡ̶ataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji micota meote me ɡ̶odewiɡ̶atace codaa meledi eote niɡ̶ijo ane daɡ̶a judeutedi me newiɡ̶atace leeɡ̶odi Ǥoniotagodi Jesus Cristo meliodi meletedoɡ̶odomi.” ?Tw Pida natigide niɡ̶ida anenitiwaji jaɡ̶aniweenigeni Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina moleetibige me iiɡ̶enitiwaji niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi mowo ane daɡ̶axa me dakaketema, niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco okomoɡ̶okota ajakataɡ̶a me jaoɡ̶ate, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶ijo jotigide ɡ̶odaamipi aɡ̶oyakadi mowote. Ja micataɡ̶a daɡ̶awii niɡ̶ina lotoinaɡ̶atijegi ane iwaaɡ̶adi niɡ̶idi ane daɡ̶a judeutedi.ySk Aneotedoɡ̶oji idaaɡ̶igotediogi digo anigotedoɡ̶owa. Yapitaɡ̶adi laaleɡ̶enali niɡ̶ijo noɡ̶onakato.dRAAneotedoɡ̶oji yowooɡ̶oditediwece inoatawece ɡ̶odaaleɡ̶enali. Odaa ja ikee me dibatetege niɡ̶ijo ane daɡ̶a judeutedi niɡ̶ijo naɡ̶aɡ̶a yajigotediogi Liwigo digo anejinaɡ̶a me najigotedoɡ̶owa Liwigo.Q5Niɡ̶idiaaɡ̶idi naɡ̶a dinotaɡ̶aneɡ̶e codaa jeɡ̶eliodi me dinotigimadetiwage, odaa ja dabiditini Pedro, meetiogi, “Akaami inioxoadipi, owooɡ̶otitiwaji Aneotedoɡ̶oji me idiomaɡ̶aditedice mejote ɡ̶adiwigotigi, me jatematitedibece nibodicetedi anele minataɡ̶a niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi jaotibige moyakadi monakato Ǥoniotagodi. Ja jotigide me idiomaɡ̶aditedice Aneotedoɡ̶oji.ZP-Odaa ja yatecoɡ̶o niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi ijaaɡ̶ijoa laxokodi ɡ̶oneleegiwadi lacilodi loiigi. Yatecoɡ̶o mowo lowoogo domige leeditibige inoa ane daɡ̶a judeutedi me dinakagiditibigiwaji.7OgPida naɡ̶a dabiditiniwace onateciɡ̶ijoa niɡ̶ijoa anida aneetege fariseutedi baanoɡ̶onakato Ǥoniotagodi, odaa modi, “Leeditibige niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi me dinakagiditibigiwaji ane lakatigi ɡ̶odoiigi, codaa leeditibige me jiiɡ̶enaɡ̶a moyotete lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés.” GNNiɡ̶ijo Paulo ijaa Barnabé ijaaɡ̶ijo lokaaɡ̶etedi noɡ̶otota nigotaɡ̶a Jerusalém, odaa niɡ̶ijo loiigi Ǥoniotagodi anidiaaɡ̶i, ijoa liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi, ijaaɡ̶ijoa laxokodi ɡ̶oneleegiwadi lacilodi loiigi Ǥoniotagodi joɡ̶odibatege Paulo ijaa Barnabé ijaaɡ̶ijo lixigaɡ̶awepodi. Niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶oyatematitiogi ijoatawece niɡ̶ijoa aneote Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo naɡ̶a ibake mowo libakedi Ǥoniotagodi.&MEOdaa niɡ̶ijo lapo loiigi Ǥoniotagodi digoida nigotaɡ̶a Antioquia joɡ̶oibode Paulo ijaa Barnabé ijaaɡ̶ijo eledi lixigaɡ̶awepodi, odaa joɡ̶odigotece nipodaɡ̶a Fenícia aniaa Samaria. Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i moyatemati Aneotedoɡ̶oji me dibatetege niɡ̶idi ane daɡ̶a judeutedi meote me loiigi. Igaanaɡ̶a owajipata niɡ̶ida nibodigi, iditawece niɡ̶ijo ɡ̶onioxoadipi eliodi me ninitibigiwaji.$LAOdaa Paulo ijaa Barnabé aɡ̶oniwoditema niɡ̶ijoa lotaɡ̶a, odaa eliodi me odinotigimadetege. Codaa niɡ̶ijo loiigi Ǥoniotagodi ja dinotaɡ̶aneɡ̶e, ja dinilakidetiwage me oimonya Paulo ijaa Barnabé ijaaɡ̶ijoa eletidi ane liɡ̶eladi nigotaɡ̶a Antioquia migotibeci nigotaɡ̶a Jerusalém moyotaɡ̶aneɡ̶e niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi ijaaɡ̶ijoa laxokodi ɡ̶oneleegiwadi lacilodi loiigi Ǥoniotagodi digoida Jerusalém odoletibige moyowooɡ̶odi domige leeditibige me dinakagiditibigiwaji ane lakatigi judeutedi. qK ] Ica me yatecoɡ̶o lacilodi loiigi Ǥoniotagodi digoida nigotaɡ̶a Jerusalém Odaa onateciɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi ja noditicoaci nipodigi Judéia, odaa jiɡ̶igotibeci nigotaɡ̶a Antioquia. Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶ite naɡ̶a dinojogotiniwace moniiɡ̶axitini loiigi Ǥoniotagodi, odaa moditiogi, “Aneotedoɡ̶oji aɡ̶eote me ɡ̶adewikitacetiwaji nige daɡ̶a iwitece ane lakatigi judeutedi me dinakagiditibigiwaji ane liiɡ̶enatakaneɡ̶egi lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés.”J#Odaa Paulo ijaa Barnabé owidi nokododi midiaaɡ̶iticoace miditaɡ̶a niɡ̶ijo anonakato Ǥoniotagodi manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Antioquia. #I?Niɡ̶ijo noɡ̶ototicogi nigotaɡ̶a Antioquia, Paulo ijaa Barnabé joɡ̶oyatecoɡ̶otee niɡ̶ijo lapo loiigi Ǥoniotagodi, odaa joɡ̶oyatematita niɡ̶ijo lapo ijoatawece ane libaketedi Aneotedoɡ̶oji ane iiɡ̶ete mowote, codaa oyatematitiogi anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji me dibatetege niɡ̶ijo ane daɡ̶a judeutedi anonakato Ǥoniotagodi, micataɡ̶a daɡ̶a yomoketetege epoagi odaa ja dakatiobece.CHJiɡ̶idiaaɡ̶i noɡ̶odibata aca etogo-nelegi, odaa joɡ̶opiticogi nigotaɡ̶a Antioquia, aneiticoace niɡ̶ijo anonakato Ǥoniotagodi anoimonya Paulo ijaa Barnabé, codaa odipokotalo Aneotedoɡ̶oji me doweditedeloco Paulo ijaa Barnabé, codaa me yaxawatetece mowote libaketedi Ǥoniotagodi analeeɡ̶oigodi. G{Oyatematitedibece nibodicetedi anele digoida nigotaɡ̶a Perge, niɡ̶idiaaɡ̶idi jiɡ̶igotibeci nigotaɡ̶a Atália.kFOOdaa jiɡ̶idiaaɡ̶igotece nipodigi Pisídia, niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶otota nipodigi Panfília.}EsOdaa joɡ̶oixipeticoace icoa ɡ̶oneleegiwadi laxokodi me lacilodi odowediteloco inoatawece lapo anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi. Codaa Paulo ijaa Barnabé odinatita nigigi mowotibige mepaanaɡ̶a oyakadi meliodi moyotaɡ̶aneɡ̶e Ǥoniotagodi, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi noɡ̶oyotaɡ̶aneɡ̶e Ǥoniotagodi, odipokotalo me doweditedeloco niɡ̶ijo anidioka limedi monakato. wDgOdaa inoatawece nigotadi anototalo oyaxawa niɡ̶ijo anonakato Ǥoniotagodi me ili eliwaɡ̶atakanaɡ̶a codaa mowo loniciwaɡ̶a midioka limedi monakato Ǥoniotagodi, moditiogi, “Niɡ̶ida moko leeditibige me jixomaɡ̶ateenaɡ̶atedijo owidi nawikodico digoina jaoɡ̶atibige me nigidiaaɡ̶idi jakaɡ̶atiwece ninioxadi Aneotedoɡ̶oji digoida ditibigimedi.” C  Paulo ijaa Barnabé igotacibece nigotaɡ̶a Antioquia ane idei nipodigi Síria Paulo ijaa Barnabé oyeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele anoditece Jesus digoida nigotaɡ̶a Derbe. Odaa joɡ̶oyakadi mowo eliodi oko monakato Jesus. Niɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ijo itoataale jiɡ̶igotacibece midiwataɡ̶a nigotadi Listra, Icônio, codaa me Antioquia digoida nipodigi Pisídia.sB_Pida oyawiile Paulo niɡ̶ijo anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi, odaa ja dabiditini, codaa ja dakataciwece nigotaɡ̶a. Igaaneɡ̶eledi noko Paulo ijaa Barnabé ja noditicoaci naɡ̶ani nigotaɡ̶a, odaa jiɡ̶igotibeci nigotaɡ̶a Derbe. PAPida jiɡ̶ijo onateciɡ̶ijoa judeutedi anicotiobece oicoɡ̶oticogi nigotadi Antioquia aniaa Icônio. Odaa joɡ̶oyakapaɡ̶ateetacege niɡ̶ijo noiigi Paulo ijaa Barnabé. Odaa joɡ̶onigidatice Paulo, oyatita wetiadi, niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶oixigitice neɡ̶epaa we nigotaɡ̶a, leeɡ̶odi odiletibige daantaɡ̶a yeleo.L@Idaaɡ̶ee moditece niɡ̶inoa notaɡ̶a, Paulo ijaa Barnabé oyakadi me dakake mowote niɡ̶idi noiigi me doɡ̶onigodi ɡ̶odinadi moiweniɡ̶idetibigiwaji micataɡ̶a daɡ̶a noenoɡ̶ododi. &?EPida idioka limedi me ikee mewi miniwa, niɡ̶ina meote aneletema inatawece oko, niɡ̶ina me niwakateetedibigoɡ̶oji ebici, odaa jeɡ̶eote me inopilaɡ̶ataɡ̶atedio ɡ̶odawodigijedi niɡ̶ina micota limedi. Yajigotedaɡ̶awatiwaji anelici, codaa meote me aniniitibecitiwaji.” i>KNiɡ̶ijo jotigide Aneotedoɡ̶oji ikatetece inatawece ane noiigi modioteci anepaa lakataɡ̶a./=W“Akaami iniotagodepodi, igaamee ina me ɡ̶adeeditiwaji me ɡ̶odiweniɡ̶ideneɡ̶egi? Niɡ̶ida moko oko ɡ̶oneleegiwadi digo makaamitaɡ̶atiwaji, codaa ja jatematiiɡ̶ataɡ̶awatiwaji me leeditibige mikani manakatoni niɡ̶inoa eletidi ane eni me ɡ̶anoenoɡ̶ododi, odaaɡ̶anakatoniteda Aneotedoɡ̶oji ane yewiɡ̶a, Niɡ̶ijoa aneote ditibigimedi, iiɡ̶o, codaa me akiidi-eliodi, codaa me inoatawece aninoa.<)Odaa Barnabé ijaa Paulo niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi noɡ̶owajipata niɡ̶ica ane domoɡ̶owote niɡ̶idi noiigi, odaa joɡ̶oyaaɡ̶adi inoa lowoodi moikee me agecaɡ̶alodipi, odaa ja waleditiobece miditaɡ̶a ica noiigi-nelegi, odaa jona napaawaɡ̶a, modi,;- Ica liɡ̶eladi ica niwigo Júpiter one ideitice we nigotaɡ̶a, ipegitege ica lapoagi-nelegi naɡ̶ani nigotaɡ̶a. Odaa ica sacerdoti ane dibatigi niɡ̶ini diimigi ja nadeegi ɡ̶odinadi icaaɡ̶icoa niale-lawoɡ̶o anonanyoketinece niɡ̶idiwa ɡ̶odinadi. Odaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ijaaɡ̶ijo noiigi ja domaɡ̶a onigodi niɡ̶ijoa ɡ̶odinadi me domoɡ̶oiweniɡ̶ide Paulo ijaa Barnabé. : Odaa Barnabé joɡ̶owo me liboonaɡ̶adi me Júpiter, ijaa Paulo boɡ̶onowo me liboonaɡ̶adi me Mercúrio. (Ica Júpiter icaaɡ̶ica Mercúrio one noenoɡ̶ododi greegotedi.) Oyatigi Paulo me Mercúrio leeɡ̶odi Paulo jiɡ̶ijaa datematikatiogi.S9 Odaa niɡ̶ijo noiigi-nelegi noɡ̶onadi niɡ̶ijo loenatagi Paulo, odaa ja napaawaɡ̶ateloco, odaa joɡ̶odotaɡ̶atigi epaa nioladi, ioladi anodotaɡ̶atigi niɡ̶idi okotigi niɡ̶idi nipodigi, modi me notaɡ̶anaɡ̶a, “Niɡ̶inoa ɡ̶onoenoɡ̶ododi odinanatigi me ɡ̶oneleegiwadi, odaa ja dinikatiniwace mokotaɡ̶a!” 8  c7? (9-10) Niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa wajipata Paulo naɡ̶a datematika. Odaa Paulo ja nadi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa meyiwaɡ̶adi niɡ̶ijoa lotaɡ̶a, odaa joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me yakadi me icilatidi. Odaa Paulo ja iwita, odaa jeɡ̶eeta, “Adabititini!” Odaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ja dabiditini, odaa jiɡ̶idaa diiticogi mewaligi.+6O Paulo ijaa Barnabé natematikanaɡ̶a midiwataɡ̶a nigotadi Listra aniaa Derbe Digoida nigotaɡ̶a Listra onini ica ɡ̶oneleegiwa alejaado ane deɡ̶ewaligi, idioka limedi me nicotini. Niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa niɡ̶ica maleekoka enitini naɡ̶a alejaado, aɡ̶ica deɡ̶ewaligi.h5IOdaa jiɡ̶idiaaɡ̶iticoace noɡ̶oyeloɡ̶oditacedibece nibodicetedi anele anoditece Jesus. s4_Pida Paulo ijaa Barnabé noɡ̶odibodice niɡ̶ida lowoogo, odaa ja daleditigi ialeticogi midiwataɡ̶a nigotadi Listra aniaa Derbe aneiteloco nipodigi Licaônia codaa minoataɡ̶a inoa nipodaɡ̶a anodipegitege niɡ̶idiwa nigotadi.j3MOdaa niɡ̶ijoa judeutedi ijaaɡ̶ijo ane daɡ̶a judeutedi joɡ̶odinilakidetege niɡ̶ijoa lacilodi me lowoogo mowote ane beyagi modakapetege niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi, codaa monigidatiniwace oyatitiogi wetiadi.?2wPida niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipitigi naɡ̶ani nigotaɡ̶a ja dawalace. Ica lapo one licaajepodi judeutedi, ica eledi lapo baɡ̶a licaajepodi niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi. 1 l0Q(2-3) Odaa niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi owidi nokododi midiaaɡ̶iticoace, odaa Ǥoniotagodi ja yajigotediogi mabo laaleɡ̶ena niɡ̶ina me natematikanaɡ̶a. Codaa Ǥoniotagodi yajigotediogi loniciwaɡ̶a mowote loenataka ɡ̶odoxiceɡ̶etedi codaa me libinienaɡ̶a anoikee Paulo ijaa Barnabé moditece anewi niɡ̶ina moyeloɡ̶oditibece Ǥoniotagodi meliodi meletetema inatawece oko. Pida niɡ̶ijo judeutedi ane doɡ̶oyemaa meniwaɡ̶atakanaɡ̶a joaniɡ̶idiaaɡ̶owo lacilo niɡ̶ijo ane daɡ̶a judeutedi owotibige modakapetege Paulo ijaa Barnabé, codaa owotibige mowo ane beyagitema.h/ K Paulo ijaa Barnabé oyeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele digoida nigotaɡ̶a Icônio Digoida nigotaɡ̶a Icônio Paulo ijaa Barnabé igotibeci manitaɡ̶a aca liiakanaɡ̶axi judeutedi ane ligileɡ̶egitibece. Eliodi loniciwaɡ̶a niɡ̶ina me natematikanaɡ̶a, odaa eliodi judeutedi codaa ina ane daɡ̶a judeutedi anonakato Ǥoniotagodi.&.E 4Odaa niɡ̶ijo anodiotibece Ǥoniotagodi digoida nigotaɡ̶a Antioquia eliodi me ninitibigiwaji, codaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji ja yoniciwaɡ̶aditibigiwaji. 7-g 3Odaa Paulo ijaa Barnabé joɡ̶oiticoɡ̶o liwelatedi monoɡ̶a amoɡ̶o oikee me daɡ̶adiaaɡ̶ica aneetege niɡ̶ijoa judeutedi. Odaa jiɡ̶igotibeci nigotaɡ̶a Icônio.,7 2Pida idiwa icoa judeutedi joɡ̶odeletiogi ijo iwaalepodi liicotedi anodoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji, ijaaɡ̶ijoa lacilodi niɡ̶idi noiigi, joɡ̶odoletibige mowo lacilo. Odaa joɡ̶oiatetibeci Paulo ijaa Barnabé, odaa joɡ̶oiticoiticoaci me noditicoaci niɡ̶idi nipodigi.V+% 1Odaa lotaɡ̶a Ǥoniotagodi jiɡ̶ilaagiteloco iditawece niɡ̶idi nipodigi.* 0Odaa niɡ̶ijo ane daɡ̶a judeutedi noɡ̶owajipatalo niɡ̶inoa notaɡ̶a, odaa eliodi me ninitibigiwaji, codaa moiweniɡ̶ide lotaɡ̶a Ǥoniotagodi. Odaa joɡ̶onakato Ǥoniotagodi ijotawece niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji ane ixipetedicoace meote me newiɡ̶atace. A){ /Igaataɡ̶a Ǥoniotagodi ɡ̶odimonya, codaa meetedoɡ̶owa, ‘Ee ɡ̶adixomitio makaami macataɡ̶a lokokena miditaɡ̶a noiigi ane daɡ̶a judeutedi jao me jakadi me ɡ̶adibakeni amaleeɡ̶aɡ̶a ikeenitiogi inatawece ane noiigitigi niɡ̶ina iiɡ̶o anodaaɡ̶ejigotiogi oko me jao me newiɡ̶atace.’” }(s .Odaa Paulo ijaa Barnabé joɡ̶oyeloodaɡ̶atee laaleɡ̶ena, odaa moditiogi niɡ̶ijoa judeutedi, “Mina leeditibige makaami odoejedipi me jeloɡ̶otaɡ̶ataɡ̶awa Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a. Pida aɡ̶emaanitiwaji me iwaɡ̶ati niɡ̶inoa notaɡ̶a, odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee mikeenitiwaji Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶adiaaɡ̶eote makatitiwaji midioka limedi me ɡ̶adewiki miniwataɡ̶a. Enice digawinitiwaji! Natigide jatematiiɡ̶atiogi niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi niɡ̶inoa nibodicetedi anele.N' -Pida niɡ̶ijoa judeutedi noɡ̶onadi niɡ̶ijo lapo-nelegi me yatecoɡ̶o, odaa eliodi monocetema Paulo, codaa me notaɡ̶anaɡ̶ateloco modakapetege lotaɡ̶a, codaa me beyagi modotaɡ̶atibige.*&M ,Igaanaɡ̶a nakatio eledi saabado, odaa jona domaɡ̶a iditawece niɡ̶eladimigipitigi naɡ̶ani nigotaɡ̶a yatecoɡ̶o mowajipatalo Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a.%} +Igaanaɡ̶a ilaagitibece me yatecoɡ̶o, odaa eliodi judeutedi inaaɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi anodioteci ane lakataɡ̶a judeutedi, niɡ̶idi noiigi joɡ̶odioteci Paulo ijaa Barnabé. Odaa niɡ̶ijoa itoataale liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji joɡ̶onotaɡ̶aneɡ̶etiniwace niɡ̶ijo noiigi, owo loniciwaɡ̶a me doɡ̶oika moyiwaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji aneliodi meletetema. N$ *Niɡ̶ijo Paulo ijaa Barnabé naɡ̶a noditicoaci niiakanaɡ̶axi, onateciɡ̶ijo niɡ̶ijo oko odipokotiogi migotacibeci nigeledi saabado moditacece ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo baanaɡ̶a oyeloɡ̶odi.# ) ‘Digawini, akaamitiwaji ane amenaɡ̶anitibece! Icota manawelatiwaji, codaa makaami ma! Igaataɡ̶a niɡ̶inoatigilo ɡ̶anokododi jao yoenatagi ane daɡ̶a iwaɡ̶atitiwaji, icaaɡ̶ica diɡ̶ica oko aneo ɡ̶adeemidi micota niɡ̶ida ɡ̶aninyaagi.’” ]"3 (Adinowetitiwaji adiɡ̶icaa ɡ̶aninyaagi, diɡ̶icotece niɡ̶ijo ane ligegi niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko niɡ̶ijo jotigide, niɡ̶ijo moditece lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, neɡ̶ee, !  '+ O &(38-39) Inioxoadipi, jemaa makaamitawecetiwaji owooɡ̶oti, codaa ajemaa daɡ̶awienatakani, me jatematiiɡ̶ataɡ̶awa Aneotedoɡ̶oji me yakadi me ixomaɡ̶ateetedice ɡ̶abeyaceɡ̶eco leeɡ̶odi niɡ̶ijo Jesus aneote. Odaa Aneotedoɡ̶oji yakadi me iɡ̶enaɡ̶a niɡ̶ina oko ane nakato. Igaataɡ̶a niɡ̶ijoa lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés baadiɡ̶ica loniciwaɡ̶a mowo me iɡ̶enaɡ̶a niɡ̶ina oko.X) %Pida Niɡ̶ijoa ane yewikatiditace Aneotedoɡ̶oji baadaɡ̶a neladi lolaadi. 2] $Odaa Paulo eɡ̶idaaɡ̶ee me datematika, odaa jeɡ̶ee, “Niɡ̶idiaaɡ̶idi Davi naɡ̶a igodi ijoatawece libaketedi, Aneotedoɡ̶oji ane yajigoteta meote me yaxawa ɡ̶odaamipi niɡ̶ijoa nokododi, odaa ja yeleo. Odaa joɡ̶onaligitini miditaɡ̶a anonaligite laamipi, odaa lolaadi ja neladi.7g #Miditaɡ̶a eledi Enaagi, Davi meetalo Aneotedoɡ̶oji, ‘Niɡ̶ida makaami aɡ̶ikani daɡ̶a neladi lolaadi ɡ̶aotagi niɡ̶ijo anakamokakaami me dibataɡ̶adomi.’” - "Aneotedoɡ̶oji eote Jesus me yewiɡ̶atace, codaa lolaadi aɡ̶ica daɡ̶a neladi. Joaniɡ̶idaa aneeteta Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo jotigide, mee, ‘Jaotaɡ̶adomi ane daɡ̶axa mele ane emokee me jakadi me jao. Joaniɡ̶idaa ane igegita Davi anijo mejita me jao.’   !# (32-33) Odaa oko jaɡ̶aɡ̶a jatematiiɡ̶ataɡ̶awatiwaji niɡ̶inoa nibodicetedi anele anoditece Jesus. Natigide Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eote micotece niɡ̶ijo ane ligegitediogi ɡ̶odaamipi niɡ̶ijo jotigide, neɡ̶eote Jesus me yewiɡ̶atace. Jiɡ̶idiaa ane iditeloco Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, niɡ̶ijo liwai midiwataɡ̶a Enaco. Niɡ̶ijo niɡ̶itiwataale liwai naɡ̶ajo lotaɡ̶anaɡ̶axi Enaco iwoteloco ane ligegi Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ijo mee, ‘Ionigi. Niɡ̶ina noko jao me Ee Ǥadiodi.’W' Odaa niɡ̶ijoatigilo owidi nokododi Jesus me dinikeetediogi niɡ̶ijo oko ane lixigaɡ̶awepodi me icoɡ̶otedicogi nipodigi Galiléia odaa jiɡ̶igotibeci nigotaɡ̶a Jerusalém maleediɡ̶icatibige doɡ̶oyeloadi. Odaa natigide niɡ̶ijo oko jiɡ̶idiaa nakataɡ̶anadi moikeetiogi ɡ̶odoiigi naɡ̶a yewiɡ̶atace Ǥoniotagodi. D Pida niɡ̶idiaaɡ̶idi Aneotedoɡ̶oji ja yewikatiditace.5 Odaa joɡ̶owo micotece ijoatawece niɡ̶ijoa aneeta Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, niɡ̶ijo meetece ane lawikodico Jesus. Niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶onikatini lolaadi me dinototeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate, odaa joɡ̶oixotiwece lolaadi niɡ̶ijo wetiɡ̶a-lawimaɡ̶ajegi.6e Odaa idaaɡ̶ida me diɡ̶icata anoyakaditece Jesus loenatagi ane beyagi, pida idokee modipokota Pilatos niɡ̶ijo lacilo romaanotedi me diiɡ̶enatakatalo moyeloadi Jesus.{ Niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Jerusalém, ijaaɡ̶ijoa lacilodi aɡ̶oyowooɡ̶odi Jesus nijaaɡ̶ijoa ane nimonya Aneotedoɡ̶oji meote me ɡ̶odewiɡ̶atace. Codaa aɡ̶oyowooɡ̶odi ane diitigilo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko niɡ̶ijo jotigide, niɡ̶ijo moditece Jesus, idaaɡ̶ida melioditibece moyalomeɡ̶etelogo niɡ̶idiwa notaɡ̶a inoatawece saabadotedi catiwedi niiakanaɡ̶axiidi. Pida aɡ̶oyowooɡ̶odi noɡ̶owote micotece niɡ̶ijoa ane lotaɡ̶a niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, niɡ̶ijo modi me leeditibige moyeloadi Jesus.a; Odaa Paulo eɡ̶idaaɡ̶ee me dotaɡ̶a, odaa jeɡ̶ee, “Inioxoadipi, anida anenitege licoɡ̶egi Abraão, codaa akaamitiwaji anakaami eletidi noiika, anoɡ̶eetetalo Aneotedoɡ̶oji. Aneotedoɡ̶oji niwakateetedibigoɡ̶oji okotawece niɡ̶ida natematigo, niɡ̶inoa lotaɡ̶a aneetece Aneotedoɡ̶oji anodaaɡ̶ee meote me ɡ̶adewikitace.F Niɡ̶ijo João naɡ̶a nipegi me igodi niɡ̶ijo libakedi ane yajigote Aneotedoɡ̶oji, odaa jeɡ̶eetiogi niɡ̶ijo noiigi, ‘Ame eni me eetiwaji? Aneɡ̶emeɡ̶ee Niɡ̶ijoa Aneotedoɡ̶oji anicota me niiɡ̶e aneote me ɡ̶odewiɡ̶atace, analiitibigegetetiwaji. Pida digawini! Etinoa jeɡ̶enagi nige jigodi ibake. Daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi, codaa ajakadi daɡ̶a jipegitege oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a daɡ̶a jowileceteda liwelatedi.’” v)~~ }|{yyxww3vutsrpLo5n_mGlkilhOfecba`_x^]\[ZY\WVU{TgScQHP7ODMMFL$JJH[G]G&EDCNBA@>x=<;;:987q6z6573}22?1 0/-,+*('&%$D#""\! 2JZo4t,] 3rcSY)H~ %Jaɡ̶anadeegitetiwaji niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi, pida aɡ̶ica lolicaɡ̶adi midiwataɡ̶a liɡ̶elatedi niwicidi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a beyagi modotaɡ̶atibige ɡ̶onoenoɡ̶odo Diana.h}I$Aɡ̶ica ane yakadi mee me daɡ̶a icoɡ̶otibigimece ditibigimedi naɡ̶ada niwigo. Enice anotokitiniwacitiwaji, jinaɡ̶a aɡ̶owikomataa, codaa jiniɡ̶ica anawii anigida ɡ̶adoenatagi me daɡ̶a ecoɡ̶otace owookoni.t|a#Odaa niɡ̶ijo ane iiɡ̶e nigotaɡ̶a ja yakadi me yamaketini niɡ̶ijo noiigi-nelegi, odaa jeɡ̶eetiogi, “Akaami niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Éfeso, inatawece oko oyowooɡ̶odi naɡ̶ana ɡ̶onigotaɡ̶a me yotete liɡ̶eladi ɡ̶onoenoɡ̶odo Diana aneliodi me joɡ̶eeɡ̶ata, codaa meledi yotete liwigo ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi menitini.v{e"Niɡ̶ijo noiigi-nelegi noɡ̶oyowooɡ̶odi Alexandre me judeu, odaa iditawece napaawaɡ̶ateloco, modi, “Jiweniɡ̶idenaɡ̶a Diana, noenoɡ̶odo ɡ̶odoiigi efeesiotedi!” Odaa yadeegi iniwataale lakata midi me napaawaɡ̶ateloco. z!Odaa niɡ̶ijoa judeutedi anidi liwigotigi niɡ̶ijo noiigi-nelegi joɡ̶oixipetice Alexandre, odaa joɡ̶oyamaɡ̶atijo migo odoe me dotaɡ̶a me licaajepodi. Odaa Alexandre ja yatitiogi libaaɡ̶adi me dipokotiogi niɡ̶ijo noiigi-nelegi me notokotiniwace. y Iditawece niɡ̶ijo noiigi-nelegi ane yatecoɡ̶o ja dibatotiogi. Idi napaawaɡ̶ateloco jeɡ̶eledi lotaɡ̶a, idiaaɡ̶eledi jeɡ̶eletidi lotaɡ̶a, pida niɡ̶ica eledi liwai niɡ̶idi nagoodi-noiigi baadoɡ̶oyowooɡ̶odi ane leeɡ̶odi me yatecoɡ̶o.=xsIcoa onateciɡ̶ijoa anoiiɡ̶e niɡ̶idi nipodigi nokaaɡ̶edi Paulo. Oiwakateetibige Paulo libodigi, odaa joɡ̶odipokota me diɡ̶igo miditaɡ̶a niɡ̶ijo boolaɡ̶adi-nelegi.xwiPaulo domaɡ̶a yemaa migo dotaɡ̶a lodoe niɡ̶ijo noiigi, pida niɡ̶ijo anodiotibece Jesus aɡ̶oika migo.%vCOdaa ja dibatotiogi oko anitawece nigotaɡ̶a. Codaa joɡ̶odibata Gaio ijaa Aristarco, niɡ̶ijo itoataale elatibige Macedônia, lixigaɡ̶awepodi Paulo me diniwiaje. Odaa iditawece odinaxawatigi moixigitijo niɡ̶ijo itoataale miditaɡ̶a boolaɡ̶adi-nelegi naɡ̶ani nigotaɡ̶a.Xu)Niɡ̶ijo noiigi noɡ̶owajipatalo niɡ̶ijoa Demétrio lotaɡ̶a, odaa eliodi me neliɡ̶ideeɡ̶a, odaa ja napaawaɡ̶ateloco, modi, “Jiweniɡ̶idenaɡ̶a Diana, noenoɡ̶odo ɡ̶odoiigi efeesiotedi!”RtCodaa diganagawini, doidetibige niɡ̶ina oko me beyagi modotaɡ̶atibige niɡ̶ida ɡ̶obakedi, codaa eledi doidetibige modiletibige me diɡ̶icata niwaló niɡ̶ini diimigi-nelegi, liɡ̶eladi ɡ̶onoenoɡ̶odo Diana. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶ina oko nigodiletibige Diana me daɡ̶a ɡ̶oneɡ̶e, idaaɡ̶idata me domeɡ̶eliodi oko anodoɡ̶eteta, inatawece niɡ̶eladimigipitigi nipodigi Ásia, codaa minoatawece ane liwailidi niɡ̶ina iiɡ̶o!” PsJaɡ̶anatitiwaji codaa majipaata Paulo me dotaɡ̶atibece me lakapetegi niɡ̶inoa niwicidi. Eote niɡ̶inoa lotaɡ̶a aɡ̶inokina digoina nigotaɡ̶a Éfeso. Pida eledi dotaɡ̶atibece ja domaɡ̶a inatawece nipodigi Ásia. Paulo mee niɡ̶inoa niwicidi ane ɡ̶odoenataka me daɡ̶a ɡ̶onoenoɡ̶ododi leeɡ̶odi aoniɡ̶ica loniciwaɡ̶a. Odaa eliodi oko joɡ̶oyiwaɡ̶adi lotaɡ̶a, odaa aɡ̶aleeɡ̶odinoojetetalo niɡ̶inoa ane ɡ̶odoenataka.+rOOdaa Demétrio jeɡ̶eniditiogi niɡ̶idiwa anoyoe niwicidi ijaaɡ̶ijo eledi oko anowote eletidi loenataka anaaɡ̶ana beexo, elaanaɡ̶a. Odaa jeɡ̶eetiogi Demétrio, “Akaami yokaaɡ̶etedipi, owooɡ̶otitiwaji moko liicotedi leeɡ̶odi me joenaɡ̶a niɡ̶inoa niwicidi mejaanaɡ̶a.qwIni ica ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Demétrio, libakedi me naxacoɡ̶odi beexo codaa meote liwicidi liɡ̶eladi aca niwigo niɡ̶idi noiigi ane liboonaɡ̶adi Diana. Odaa niɡ̶inoa niwicidi noɡ̶oyaa, odaa owidi dinyeelo odinigaanyetece.p+Niɡ̶ijoa nokododi eliodi me dibatotiogi niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Éfeso leeɡ̶odi niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi aneetece Ǥoniotagodi.(oIOdaa ja iiɡ̶eticogi nipodigi Macedônia itoataale niɡ̶ijoa laxawepodi, Timóteo ijaa Erasto. Pida Paulo baɡ̶aleeɡ̶idiaaɡ̶inawaanigi nipodigi Ásia. n) Ica me dibatotiogi oko digoida nigotaɡ̶a Éfeso. Igaanaɡ̶a oigodi niɡ̶ijo noiigi moyalegi ijoa loxikonaɡ̶atedi, odaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eo Paulo me lowoogo me diɡ̶etita nipodigi Macedônia aniaa Acaia, odaa jiɡ̶igo nigotaɡ̶a Jerusalém. Odaa Paulo jeɡ̶ee, “Ejigo nigotaɡ̶a Jerusalém, odaa nigidiaaɡ̶idi ja leeditibige mejigotace idalita nigotaɡ̶a Roma.” Paulo igo datematika manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Éfeso Niɡ̶ijo maleeɡ̶idiaaɡ̶i Apolo digoida nigotaɡ̶a Coriinto, ijaa Paulo ja yakagiditeloco liwigotigi nipodigi aninoa wetiadi, odaa jiɡ̶icoticogi nigotaɡ̶a Éfeso. Jiɡ̶idiaaɡ̶i niɡ̶ijo ane dakapetege onateciɡ̶ijo anodi modiotece Ǥoniotagodi.YApolo mina ida loniciwaɡ̶a me dinotigimadetege judeutedi lodoe niɡ̶ina oko, codaa aɡ̶oyakadi moiɡ̶eke, codaa ikee Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi me eetece Jesus Niɡ̶ijaaɡ̶ijoa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji meote me ɡ̶odewiɡ̶atace. wXgApolo ja lowoogo me dibata etogo-nelegi migo nipodigi Grécia. Odaa ɡ̶onioxoadipitigi Éfeso joɡ̶owo lidietibige niɡ̶ijo anodiotibece Ǥoniotagodi digoida nipodigi Grécia owotibige mele modibatege Apolo. Igaaniɡ̶icotiogi odaa eliodi ane yaxawatibigiwaji niɡ̶ijo anonakato Ǥoniotagodi leeɡ̶odi Ǥoniotagodi meliodi meletetema niɡ̶idi ɡ̶onioxoadipi.OWOdaa Apolo abo laaleɡ̶ena me dotaɡ̶a manitaɡ̶a liiakanaɡ̶axi judeutedi. Odaa Priscila ijaa Áquila joɡ̶owajipa Apolo me dotaɡ̶a, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶oyadeegiticogi liɡ̶eladi. Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i neɡ̶epaanaɡ̶a oyenikamaɡ̶aditema Apolo moyeloɡ̶odita liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji.%VCApolo yowooɡ̶odi owidi niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anoditece Ǥoniotagodi, codaa eliodi me yoniciwadi niɡ̶ina naɡ̶a datematika codaa me diiɡ̶axinaɡ̶atece Jesus. Idioka limedi me diiɡ̶axinaɡ̶atece anewi. Pida idoka yowooɡ̶odi ane leeɡ̶odi João me nilegetiniwace oko.U3 Ica niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a anodita Apolo Ini ica judeu ane liboonaɡ̶adi Apolo ane lanikadi nigotaɡ̶a Alexandria. Odaa Apolo jiɡ̶igo nigotaɡ̶a Éfeso. Niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa ele me dotaɡ̶a, codaa eliodi me yowooɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi.eTCOdaa Paulo jiɡ̶idiaaɡ̶i onateciɡ̶ijoa nokododi, niɡ̶idiaaɡ̶idi odaa joɡ̶opi. Odaa jiɡ̶igotece nipodaɡ̶a Galácia, Frígia, odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i meo loniciwaɡ̶a idiwatawece lapoli loiigi Ǥoniotagodi. SyIgaaniɡ̶icoticogi nigotaɡ̶a Cesaréia, naɡ̶a waxoditice, odaa aɡ̶ica ane yopaɡ̶adi odaa jiɡ̶igo nigotaɡ̶a Jerusalém, odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i me yecoaditece loiigi Ǥoniotagodi. Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi jiɡ̶igo nigotaɡ̶a Antioquia./RWOdaa niɡ̶ijo naɡ̶a nibodetiniwace, meetiogi, “Jopotibige mejigo jixomaɡ̶ateetijo nalokegi digoida nigotaɡ̶a Jerusalém. Pida nige yemaa Aneotedoɡ̶oji, odaa baɡ̶a idopitacijo makaamitaɡ̶atiwaji.” Odaa ja waxoditinigi naɡ̶aca etogo-nelegi, odaa jiɡ̶igo nigotaɡ̶a Éfeso. ~QuOdaa joɡ̶odipokota Paulo midiaaɡ̶inawaanigi miditaɡ̶a onateciɡ̶idiwa nokododi. Pida adibatege nodeneɡ̶egi.9PkIgaanoɡ̶otota nigotaɡ̶a Éfeso, odaa jiɡ̶idiaa yoyate Priscila ijaa Áquila. Paulo naɡ̶a dakatiwece liiakanaɡ̶axi judeutedi, odaa ja dinotigimadetege icoa judeutedi.6Oe Paulo opitacicogi nigotaɡ̶a Antioquia Paulo owidi nokododi midiaaɡ̶i nigotaɡ̶a Coriinto. Niɡ̶idiaaɡ̶idi ja ibode ɡ̶onioxoadipi, odaa digoida nigotaɡ̶a Cencréia ja dibata aca etogo-nelegi mopiticogi nipodigi Síria. Odaa Priscila ijaa Áquila jiɡ̶igotibeci mijotaɡ̶a Paulo. Maleediɡ̶icatibige daɡ̶a waxoditinigi naɡ̶aca etogo, odaa Paulo ja noxotegi lamodi me ikee meo ligegitege Aneotedoɡ̶oji.ZN-Odaa niɡ̶ijoa judeutedi joɡ̶odibata Sóstenes niɡ̶ijo gela nowienoɡ̶odi liiakanaɡ̶axi judeutedi, odaa joɡ̶onalaketibige lodoe niɡ̶ijo diimigi-nelegi. Pida Gálio aɡ̶ica meo niɡ̶ijo niciagi. bM=Odaa ja diiɡ̶enatakatiogi monoɡ̶aticoace niɡ̶ijoa judeutedi wetice diimigi-nelegi.sL_Pida natigide jaɡ̶adinotigimadenitiwaji enitece icoa boonaɡ̶atedi, icoa notaɡ̶a, inaaɡ̶inoa ɡ̶anajoinaɡ̶aneɡ̶eco. Enice akamaɡ̶awinitiwaji, baadaɡ̶a jiwi anejigota ane ɡ̶adileenigitema niɡ̶ida ɡ̶oneleegiwa.”ZK-Niɡ̶ijo Paulo naɡ̶a domaɡ̶a igidi niɡ̶ijoa notaɡ̶a modakapetege, odaa Gálio jeɡ̶eetiogi niɡ̶ijoa judeutedi, “Digawini akaami judeutedi! Niɡ̶ida ɡ̶oneleegiwa daɡ̶a ninaaletiniwace oko me dinigaanyetece dinyeelo, oɡ̶oa domigetiɡ̶ica loenatagi ane daɡ̶axa me beyagi, odaa daɡ̶anagawini jajipataɡ̶awatiwaji.6Je Odaa joɡ̶odita Gálio, “Niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa niiɡ̶axitiniwace noiigi modoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ida lakatigi lakapetegi ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶eco.” }Is Niɡ̶ijo Gálio noɡ̶oixotio me lacilo romaanotedi me iiɡ̶e nipodigi Grécia, odaa icoa judeutedi ja dinatecoɡ̶otee modibata Paulo, odaa joɡ̶oyadeegiticogi minitaɡ̶a ijo diimigi-nelegi aneitice Gálio me iwi anigotiogi niɡ̶ina oko.H  Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i Paulo onidateci nicaaɡ̶abi niɡ̶igo meeya, iiɡ̶axitece lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji niɡ̶idi noiigi. )GK Igaataɡ̶a ite Ee makaamitaɡ̶a, odaa aɡ̶ica ane yakadi me ɡ̶adatacilotiti. Igaataɡ̶a naɡ̶ani nigotaɡ̶a eliodi oko ane jiniditiogi me inepilidi.”;Fo Ica enoale Paulo jiɡ̶ijo ica lakatigi micataɡ̶a daɡ̶a ligeedi, Ǥoniotagodi ja dinikeeteta, meete, “Jinaɡ̶adoii! Codaa jinaɡ̶anotokitini, idioka limedi matematikani!.EUOdaa ica Crispo ane dowediteloco liiakanaɡ̶axi judeutedi nakato Ǥoniotagodi, codaa iditawece loiigiwepodi eledi onakato Ǥoniotagodi. Eliodi eledi oko ane liɡ̶eladi nigotaɡ̶a Corinto owajipatalo niɡ̶ijoa Paulo lotaɡ̶a, odaa eledi onakato Ǥoniotagodi, codaa ja dinilegetibigiwaji. @DyOdaa ja yototicoace, jiɡ̶igo noiigiwa Tício Justo ane daɡ̶a judeu, pida doɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji. Pida niɡ̶ica liɡ̶eladi one idiaaɡ̶i liwai liiakanaɡ̶axi judeutedi.ECPida niɡ̶ijoa judeutedi joɡ̶odakapetege Paulo, odaa joɡ̶oniwotibige. Niɡ̶ijo noɡ̶odakapetege, odaa Paulo ja iticoɡ̶o inoa lowoodi me iticoɡ̶o amoɡ̶o lodoe niɡ̶idi oko, me ikee daɡ̶adiaaɡ̶ica aneetege, odaa jeɡ̶eetiogi, “Nige ɡ̶adiloikatititetiwaji Aneotedoɡ̶oji, aɡ̶aleeɡ̶ica anejitaɡ̶agi, igaataɡ̶a ja jatematitaɡ̶awatiwaji Aneotedoɡ̶oji ane niiɡ̶etediwa mejitaɡ̶awa, pida aɡ̶emaanitiwaji mabaatege yotaɡ̶a. Natigide jeɡ̶ejigo jatematitiogi niɡ̶idi ane daɡ̶a judeutedi ane niiɡ̶etediwa Aneotedoɡ̶oji me jao.”"B=Niɡ̶ijo Silas ijaa Timóteo noɡ̶oiwidatece Paulo, moicoɡ̶oticogi nipodigi Macedônia, odaa Paulo ja ika me yoe nopecetiidi, jeɡ̶eo nimeditema me datematika. Ikeetiogi judeutedi me niɡ̶ijaaɡ̶ijoa Jesus Niɡ̶ijoa Aneotedoɡ̶oji ane nimonya meote me ɡ̶odewiɡ̶atace..AUOdaa inoatawece saabadotedi Paulo igo liiakanaɡ̶axi judeutedi doletibige me ikeetiogi judeutedi ijaaɡ̶ijo ane daɡ̶a judeutedi me diiɡ̶axinaɡ̶atece anewi. 1@[Odaa Paulo jiɡ̶igo dalitiogi, odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i miditaɡ̶a, ja libakawepodi, leeɡ̶odi minaaɡ̶ina noenatagodi nopecetiidi digo miditaɡ̶a moyoe nopecetiidi.p?YJoaniɡ̶idiaa dakapetege ica ɡ̶oneleegiwa ane judeu liboonaɡ̶adi Áquila, ane lanikadi nipodigi Ponto. Áquila ajaaɡ̶ajo lodawa ane liboonaɡ̶adi Priscila, aniɡ̶ica doɡ̶owidi nokododi moyaladi Itália leeɡ̶odi Cláudio, niɡ̶ijo ninionigi-eliodi romaanotedi, me iiɡ̶e iditawece niɡ̶idi noiigi ane judeutedi me noditicoaci nigotaɡ̶a Roma.> y Paulo eo ane libakeditema Ǥoniotagodi manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Coriinto Niɡ̶idiaaɡ̶idi Paulo naɡ̶a nigotini me yotaɡ̶aneɡ̶e niɡ̶ijo lapo anodita Areópago, odaa ja noditicogi nigotaɡ̶a Atenas, jiɡ̶igo nigotaɡ̶a Coriinto.]=3"Odaa onateciɡ̶ijoa icoa ɡ̶oneleegiwadi joɡ̶otota Paulo, codaa oyiwaɡ̶adi niɡ̶ijoa lotaɡ̶a. Liwigotigi niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi, ijo ane liboonaɡ̶adi Dionísio anida aneetege niɡ̶ijo lapo anodita me Areópago. Eledi dinawanaɡ̶aditege Paulo aca iwaalo anodita Damáris, codaa icaaɡ̶ica eledi aneniwaɡ̶atakanaɡ̶a. 4<c!Odaa Paulo ja noditice me idei miditaɡ̶a.z;m Igaanoɡ̶owajipata Paulo mee Aneotedoɡ̶oji neɡ̶eote niɡ̶ijoa Ǥoneleegiwa me yewiɡ̶atace, odaa jiɡ̶ijo niɡ̶ijo oko anoyame. Pida ica eledi oko modi, “Jemaanaɡ̶a me jajipaaɡ̶ataɡ̶awa me enitacece niɡ̶inoa notaɡ̶a.”!:;Leeɡ̶odi jeɡ̶eote lakatagi noko me iwi anigotediogi inatawece oko digoina iiɡ̶o, codaa meote ane iɡ̶enaɡ̶a nige iwi anigotediogi niɡ̶ina oko. Odaa eote ibake Ǥoneleegiwa niɡ̶ijo ane ixipetedice mepaa iwi anigotiogi oko. Ikeetediogi inatawece oko mewi micota me ibake niɡ̶ijoa Ǥoneleegiwa me iwi anigotediogi niɡ̶ina oko, niɡ̶ijo neɡ̶eote me yewiɡ̶atace niɡ̶ijoa Ǥoneleegiwa.” b9=Aneotedoɡ̶oji aiwi anigoteta niɡ̶ijo oko niɡ̶ijo jotigide niɡ̶ijo me doɡ̶oyowooɡ̶odi mida libatiigi. Pida natigide iiɡ̶e inatawece niɡ̶ina oko digoina iiɡ̶o, minatawece odinilaatece libeyaceɡ̶eco.:8mEnice leeɡ̶odi moko lionigipi Aneotedoɡ̶oji leeditibige me daɡ̶a jileɡ̶atibige Aneotedoɡ̶oji daɡ̶a liciagi okanicodaaɡ̶icata niwigo noenatagi oolo, domigetaɡ̶a beexo, oɡ̶oa domigetaɡ̶a wetiɡ̶a, loenataka niɡ̶ina oko ane lixakedi me yoe, codaa me yowooɡ̶odi me dadineɡ̶enataka.75Jiɡ̶idaa ligegitibece niɡ̶ijo oko ane ɡ̶adoiigi mee, ‘Jiɡ̶iniaaɡ̶iniwa aneote me ɡ̶odewiɡ̶a, eote me jitinaɡ̶aɡ̶a, codaa jiɡ̶iniaa leeɡ̶odi noɡ̶oko.’Codaa ijoa notaɡ̶aneɡ̶ecajoli niɡ̶ina akaamitiwaji anodi, ‘Okotawece oko lionigipi.’ 67Joaniɡ̶idaa aneote, eotedibige modoletibige odaa domoɡ̶oyakadi niɡ̶ina modoletibige. Pida aleegitalo me yototedice oninitecibeci niɡ̶ina oko.W5'Yoe inoatawece ane noiika, anida aneetege licoɡ̶egi niɡ̶ijo odoejegi ɡ̶oneleegiwa loenatagi. Odaa ja ilaagaɡ̶aditedeloco me niɡ̶eladeeɡ̶ateloco inoatawece liwailidi iiɡ̶o. Jiɡ̶iniaaɡ̶iniwa ane nilaɡ̶aditetema nokododi niɡ̶ina oko, codaa me nibikota niiɡ̶otedi niɡ̶ijo maleediɡ̶icatibige mina me newiɡ̶a.o4WIniaaɡ̶iniwa ayopotedibige niɡ̶ina oko doɡ̶owo noenatagitema anigetiɡ̶idi, leeɡ̶odi Jiɡ̶iniaaɡ̶eote niɡ̶ina oko me newiɡ̶a, me naalaɡ̶a, codaa yajigotediogi niɡ̶ina oko inoatawece anoyopotibige me newiɡ̶a. 3Aneotedoɡ̶oji eote niɡ̶ina iiɡ̶o codaa me inoatawece niɡ̶inoa aninoa digoina iiɡ̶o. Iniaaɡ̶iniwa Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji iiɡ̶e inoatawece ane ideite ditibigimedi codaa me iiɡ̶o, odaa adiɡ̶eladetedigi diimigi ane loenatagi niɡ̶ina oko.2'Niɡ̶ijo mejigoteloco naɡ̶ana ɡ̶anigotaɡ̶atiwaji, odaa jinadi ane onitibigetiwaji mateciɡ̶i moɡ̶eetetiogi niɡ̶inoa ɡ̶aniwicidi. Codaa eledi jinadi naɡ̶ajo wetiɡ̶a anabakenitiwaji maweniɡ̶ideni niɡ̶ina ɡ̶aniwigo, naɡ̶ani wetiɡ̶a diniditeloco nidigo anee, ‘Digoina joɡ̶eeɡ̶ata ɡ̶onoenoɡ̶odi ane diɡ̶icata me jowooɡ̶otaɡ̶a.’ Niɡ̶iniwa Ǥonoenoɡ̶odi anoɡ̶eetetalotiwaji idaaɡ̶ee me diɡ̶icoatedi mowooɡ̶oti, joaniɡ̶iniaaɡ̶ejitece niɡ̶ina me ɡ̶adiiɡ̶axinitiwaji.1yOdaa Paulo ja dabiditi liwigotigi niɡ̶ijo oko ane yatecoɡ̶o anoyatigi me Areópago, odaa jeɡ̶ee, “Akaami iniotagodepodi ane ɡ̶adiɡ̶eladi Atenas jinadi niɡ̶ina akaamitiwaji mawiite inoatawece moɡ̶eetetiogi niɡ̶inoa ɡ̶aniwicidi.0Odaa jiɡ̶idaaɡ̶owote, igaataɡ̶a iditawece niɡ̶eladimigipitigi naɡ̶ani nigotaɡ̶a inaaɡ̶inoa iomaɡ̶aɡ̶a pida idiaa liɡ̶eladi nigotaɡ̶a Atenas lemaanigitibece me leegi midiaaɡ̶i moyatemati codaa mowajipata okanicodaaɡ̶icata gela nibodigi. /9Igaataɡ̶a niɡ̶ijoa ɡ̶adotaɡ̶a etiɡ̶odawelaɡ̶adi, odaa joleeɡ̶atibige me jowooɡ̶otaɡ̶a anodaa diitigilo niɡ̶ijoa ɡ̶adotaɡ̶a.”s._Odaa joɡ̶oyadeegiticogi Paulo miditaɡ̶a niɡ̶ijo aneitibige me yatecoɡ̶o icoa lilokaɡ̶awadi niiɡ̶axinaɡ̶anadi, ane liboonaɡ̶adi Areópago, niɡ̶idi aneitibige amina ite oko me yatecoɡ̶o, me diniiɡ̶axitibigiwaji. Odaa joɡ̶odita Paulo, “Jemaanaɡ̶a me jowooɡ̶otaɡ̶a amigida ica gela ɡ̶adiiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi aneloɡ̶otitibece.B-}Codaa eledi dakapetege icoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi epicureutedi ijaaɡ̶ijoa estóicotedi, eledi odinotigimadetege. Odaa dinigetiwage, modi, “Amiini ini yetole ane leedi me ɡ̶odiiɡ̶axi?” Icaaɡ̶ica eledi modi, “Icaa mina daɡ̶a yalaɡ̶atiogi noenoɡ̶ododi eletidi noiika.” Odaa jiɡ̶inaa lotaɡ̶a leeɡ̶odi Paulo me yalaɡ̶atalo Jesus codaa me yalaɡ̶ata Aneotedoɡ̶oji meote Jesus me yewiɡ̶atace niɡ̶ijo moyeloadi.3,_Odaa jiɡ̶igo manitaɡ̶a liiakanaɡ̶axi judeutedi, odaa ja dinotigimadetege icoa judeutedi icaaɡ̶ica ane daɡ̶a judeutedi pida odioteci lakataɡ̶a judeutedi, codaa eledi dinotigimadetege niɡ̶ijo oko ane dakapetibigiwage inoatawece nokododi miditaɡ̶a ane licooɡ̶adi oko me yatecoɡ̶o.2+] Paulo datematika digoida nigotaɡ̶a Atenas Niɡ̶ijo Paulo midiaaɡ̶ite nigotaɡ̶a Atenas, nibeotibigege Silas ijaa Timóteo motota. Niɡ̶ijo midiaaɡ̶i me nibeotibige, odaa ja nadi naɡ̶ani nigotaɡ̶a Atenas minoa niwicidi. Odaa eliodi me agecaɡ̶alo, codaa me ilee laaleɡ̶ena.*!Odaa niɡ̶ijoa eletidi lokaaɡ̶etedi joɡ̶oilaajo Paulo neɡ̶epaa nigotaɡ̶a Atenas. Niɡ̶idiaaɡ̶idi ja dopitijo manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Beréia, odaa Paulo ja dajoinaɡ̶atigi moibodicaxi Silas ijaa Timóteo me daɡ̶a dinopaɡ̶adi migotibeci minitaɡ̶a. 3)_Odaa aɡ̶ica anoyopaɡ̶adi ɡ̶onioxoadipi joɡ̶oimonya Paulo migo liniogotibece akiidi-eliodi, pida Silas ijaa Timóteo biɡ̶idiaa nenyaɡ̶ate nigotaɡ̶a Beréia.( Pida niɡ̶ijoa judeutedi ane liɡ̶eladi nigotaɡ̶a Tessalônica noɡ̶odibodicetibige Paulo me yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a digoida nigotaɡ̶a Beréia, odaa jaɡ̶aɡ̶igotibeci moyetigi lacilo niɡ̶idi noiigi modakapetege Paulo ijaa Silas.H'  Odaa eliodi niɡ̶ijo oko joɡ̶onakato Ǥoniotagodi. Liwigotigi niɡ̶ijo aneniwaɡ̶atakanaɡ̶a ijo eliodi greegotedi codaa me iwaalepodi anida aneetege licoɡ̶egi ane ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a.E& Niɡ̶idi oko digoida Beréia baanaɡ̶a nigomaɡ̶a mowajipata anewi aliciagi niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Tessalônica. Codaa oyemaa meliodi mowajipatalo Paulo lotaɡ̶a. Inoatawece nokododi oiwitelogo lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji owotibige moyowooɡ̶odi domigewi ica Paulo ane diiɡ̶axinaɡ̶atece.,%Q Paulo ijaa Silas idiaa libakadi manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Beréia Igaanaɡ̶a enoale, aɡ̶ica anoyopaɡ̶adi niɡ̶ijo ɡ̶onioxoadipi joɡ̶oiiɡ̶e Paulo ijaa Silas migotibeci nigotaɡ̶a Beréia. Noɡ̶ototicogi Beréia, odaa jiɡ̶igotibeci manitaɡ̶a liiakanaɡ̶axi judeutedi.j$M Odaa niɡ̶ijoa lacilodi joɡ̶oiiɡ̶e Jasão ijaaɡ̶ijoa lokaaɡ̶etedi moyajigo dinyeelo, micataɡ̶a daɡ̶a loojedi meo Paulo ijaa Silas me daɡ̶aleeɡ̶owo anodi me beyagi. Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶oikaticoace. #{Niɡ̶ijo noɡ̶owajipatalo lotaɡ̶a niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwadi abeyacaɡ̶aɡ̶a, odaa niɡ̶ijoa lacilodi ijaaɡ̶ijo niɡ̶eladimigipitigi naɡ̶ani nigotaɡ̶a eliodi me noɡ̶owikomataaɡ̶a, codaa aɡ̶aleeɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ica anowo.6"eCodaa Jasão nodetibigiwaji niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi midiaaɡ̶i liɡ̶eladi. Niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi aɡ̶oyiwaɡ̶adi lajoinaɡ̶aneɡ̶eco César, ninionigi-eliodi romaanotedi ane diiɡ̶enataka digoina Tessalônica, leeɡ̶odi modi mini epaa ninionigi-eliodi ane liboonaɡ̶adi Jesus.”n!UIgaanaɡ̶a diɡ̶icata moyakadi Paulo ijaa Silas, odaa joɡ̶oixigitijo Jasão ijaaɡ̶ijo eledi ɡ̶onioxoadipi, odaa joɡ̶oyadeegiticogi lodoe niɡ̶ijoa lacilodi naɡ̶ani nigotaɡ̶a. Odaa ja napaawaɡ̶ateloco, modi, “Natigide etina joɡ̶onotoɡ̶owa niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi anowo ligecaɡ̶aloɡ̶o niɡ̶eladimigipitigi inoatawece nigotadi.; oPida icoa judeutedi ja nocetibigiwaji, odaa joɡ̶oyatecoɡ̶otee ica lapo ɡ̶oneleegiwadi agopeloaɡ̶a anidiaaɡ̶itibiga miditaɡ̶a ane licooɡ̶adi oko naɡ̶ani nigotaɡ̶a. Odaa niɡ̶ini lapo jiɡ̶igotibeci oibatooɡ̶odi naɡ̶ani nigotaɡ̶a. Odaa joɡ̶onipoditice Jasão liɡ̶eladi, odoletibige me dakatiobece, domiɡ̶igotibeci odoletibige Paulo ijaa Silas, domoɡ̶odoletibige moyadeegiticogi lodoe niɡ̶ijo noiigi.+Onateciɡ̶ijo niɡ̶ijo oko anowajipatalo lotaɡ̶a Paulo ijaa Silas eniwaɡ̶atakanaɡ̶a, odaa joɡ̶odinawanaɡ̶aditege. Liwigotigi niɡ̶idi aneniwaɡ̶atakanaɡ̶a idi eliodi greegotedi anodoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji, codaa meliodi iwaalepodi ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a. #Paulo diiɡ̶axinaɡ̶atece codaa me ikeetiogi me leeditibige niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwa me dawikode, yeleo, odaa yewiɡ̶atace, niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji meote me ɡ̶odewiɡ̶atace. Odaa Paulo jeɡ̶eetiogi, “Jatematitaɡ̶awatiwaji, mejitece Jesus. Jiɡ̶iniaaɡ̶iniwa Jesus niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwa Aneotedoɡ̶oji ane niiɡ̶e meote me ɡ̶odewiɡ̶atace.” Paulo mina ligileɡ̶egi migo minoataɡ̶a inoa niiakanaɡ̶axiidi, odaa jiɡ̶igo. Niɡ̶ijoatigilo itoatadiɡ̶ida saabadotedi Paulo igo niiakanaɡ̶axi, odaa ja dinotigimadetege niɡ̶ijo oko niɡ̶ijo neɡ̶eetece ane diitigilo Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a.. W Ica libakedi Paulo ijaa Silas manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Tessalônica Paulo ijaaɡ̶ijoa lokaaɡ̶etedi eɡ̶idaa diiticogi me wiajeeɡ̶a, odaa joɡ̶odigotece nigotadi Anfípolis aniaa Apolônia, odaa joɡ̶otota nigotaɡ̶a Tessalônica. Jiɡ̶idiaaɡ̶i aca liiakanaɡ̶axi judeutedi.!(Paulo ijaa Silas naɡ̶a noditicoaci niwiloɡ̶onaɡ̶axi, odaa jiɡ̶igotibeci liɡ̶eladi Lídia. Jiɡ̶idiaaɡ̶i noɡ̶odakapetege ɡ̶onioxoadipi, codaa onotaɡ̶aneɡ̶etiniwace mowo loniciwaɡ̶a, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ja noditicoaci naɡ̶ani nigotaɡ̶a. R'Odaa jiɡ̶igotibeci joɡ̶odipokota Paulo ijaa Silas moixomaɡ̶ateetice niɡ̶ijo libatiigi. Odaa joɡ̶onixoticoace we niwiloɡ̶onaɡ̶axi, codaa odipokotiogi me noditicoaci naɡ̶ani nigotaɡ̶a.&Odaa niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi jiɡ̶igotibeci midiwataɡ̶a niɡ̶ijoa ɡ̶oniwinoɡ̶ododi, odaa joɡ̶oyeloɡ̶oditiogi aneyatigi Paulo ligegi. Igaanoɡ̶oyowooɡ̶odi Paulo ijaa Silas me liciagi romaanotedi, odaa niɡ̶ijoa ɡ̶oniwinoɡ̶ododi ja doitibigiwaji.E%Pida Paulo jeɡ̶eetiogi niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi, “Niɡ̶ijoa ɡ̶oniwinoɡ̶ododi odiiɡ̶enatakatoɡ̶owa metiɡ̶odalaketibige lodoe eliodi oko naɡ̶ana nigotaɡ̶a, pida aɡ̶ecoɡ̶otace oiwi migica ɡ̶obatiigi, igaataɡ̶a ɡ̶odiciagi romaanotedi. Pida aɡ̶ododigotoɡ̶owa digo minoataɡ̶a niɡ̶inoa romaanotedi. Odaa joɡ̶odiiɡ̶enatakatoɡ̶owa metiɡ̶odokoletiwece niwiloɡ̶onaɡ̶axi. Odaa natigide ja leedi metiɡ̶odiiɡ̶e me ɡ̶ododitice, me diɡ̶ica ane yowooɡ̶odi. Pida ayakadi! Leeditibige mijaaɡ̶ijo enagitibeci etiɡ̶odikatice.” #$Odaa niɡ̶ijo nowienoɡ̶odi niwiloɡ̶onaɡ̶axi jeɡ̶eeta Paulo, “Niɡ̶ijoa ɡ̶oniwinoɡ̶ododi etidiiɡ̶e me ɡ̶adikaniticoace. Enice ja yakadi manotiticoace natigide. Jemaa Aneotedoɡ̶oji midioka limedi me ideite makaamitaɡ̶atiwaji niganotiticoace!” T!#Igaanaɡ̶a yeloɡ̶otibige, icoa ɡ̶oniwinoɡ̶ododi romaanotedi joɡ̶oiiɡ̶e iodaɡ̶awadi modita niɡ̶ijo nowienoɡ̶odi niwiloɡ̶onaɡ̶axi, “Ikaniticoace niɡ̶ijoa itoa ɡ̶oneleegiwadi.”"Odaa niɡ̶ijo nowienoɡ̶odi niwiloɡ̶onaɡ̶axi ja yadeegi Paulo ijaa Silas digoida liɡ̶eladi, odaa ja ligiiwepodi me niodaɡ̶a. Odaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa codaa me iditawece loiigiwepodi eliodi me ninitibigiwaji leeɡ̶odi noɡ̶onakato Aneotedoɡ̶oji. |q!Ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo enoale codaa me ajaaɡ̶ajo naɡ̶ajo lakata niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ja yadeegi Paulo ijaa Silas me iwilegi elaciletedi. Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi joɡ̶oilege niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa codaa me iditawece loiigiwepodi. Odaa joɡ̶oyatematita lotaɡ̶a Ǥoniotagodi niɡ̶ijo nowienoɡ̶odi niwiloɡ̶onaɡ̶axi, codaa me iditawece oko ane idei liɡ̶eladi.'GNoɡ̶oniniɡ̶odi, modita, “Anakatoni Ǥoniotagodi Jesus, odaa Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eote me ɡ̶adewikitace akaami codaa miditawece ɡ̶adoiigiwepodi.”6eOdaa ja yadeegiticogi we, naɡ̶a nigetiniwace, meetiogi, “Akaami iniotagodepodi, amiini ica ane leeditibige me jao me jakadi meote Aneotedoɡ̶oji me idewiɡ̶atace?” nUOdaa niɡ̶ijo nowienoɡ̶odi niwiloɡ̶onaɡ̶axi ja dienaɡ̶ata monadeegita noledaɡ̶axi, odaa ja dinage me dakatiwece niwiloɡ̶onaɡ̶axi. Dawigice leeɡ̶odi me doi, odaa ja dinaxoɡ̶otinigiiɡ̶o lodoe Paulo ijaa Silas.`9Pida Paulo ja dapaaweta, meeta, “Jinaɡ̶a adineloati, okotawece, etoko digoina!” Odaa niɡ̶ijo nowienoɡ̶odi niwiloɡ̶onaɡ̶axi ja niwodi, odaa ja nadi niɡ̶ijoa lapoaco niwiloɡ̶onaɡ̶axi me domoke. Odaa ja diletibige niɡ̶ijoa niwilogojedi daantaɡ̶a ialetibigiwaji, odaa ja nixigitice lodaajo-ocaɡ̶ataɡ̶a me domaɡ̶a dineloadi. )Codaanoɡ̶onida naɡ̶a datalale iiɡ̶o, odaa lipodaɡ̶aladi naɡ̶ani niwiloɡ̶onaɡ̶axi ja digike. Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi ijoatawece niɡ̶icoa lapoaco niwiloɡ̶onaɡ̶axi ja domoke. Odaa niɡ̶icoa galeenatedi anoigoetece niɡ̶ijoa niwilogojedi ja nakagi.l QIgaanaɡ̶a nipegiteloco me liwigo-enoale, Paulo ijaa Silas idiaaɡ̶ite oyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, codaa me nigaanaɡ̶anaɡ̶a, odoɡ̶etetibigimece Aneotedoɡ̶oji. Odaa icoa eletidi niwilogojedi joɡ̶owajipatiogi.w gNiɡ̶ijo nowienoɡ̶odi niwiloɡ̶onaɡ̶axi naɡ̶a dibatege nigegi, odaa ja yadeegi Paulo ijaa Silas naxogetio niwiloɡ̶onaɡ̶axi, odaa ja niwilo loɡ̶onaka, oyaxapetiwage itiwataale laɡ̶aagetedi niale niɡ̶ina ane iwaaɡ̶adi. ] 3Odaa eliodi monalaketibige Paulo ijaa Silas, niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶oixotiwece niwiloɡ̶onaɡ̶axi. Odaa joɡ̶oiiɡ̶e niɡ̶ijo nowienoɡ̶odi niwiloɡ̶onaɡ̶axi me yowietibigiwaji, codaa me dowediteloco. Odaa ja yatecoɡ̶o ijo noiigi-nelegi, odaa jiɡ̶idiaaɡ̶ite miditaɡ̶a joɡ̶odakapetege Paulo ijaa Silas. Odaa niɡ̶ijoa ɡ̶oniwinoɡ̶ododi joɡ̶odiiɡ̶enatakatalo moyaaɡ̶adi lowoodi Paulo ijaa Silas, odaa joɡ̶onalaketiniwace oyatitiogi niale-libiwe. y~~}|{Uzyxx~wvu4tsr:q#po2nml~k0jUiwh`gffdcbb>`z_^^[[ZY^XX/WUUSR\PONMmLKJIfH:GyFESDCC$B @??=<98p6O5Z4432o1E/..A,+*)((&%#"! -%6rz&7VNX@ 1 , 5 T`R Mw Odaa jeɡ̶epaanaɡ̶a dawice me napaawaɡ̶ateloco, odaa niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi ane fariseutedi ja dabiditiniwace, odaa ja dawice modinotigimadetege, modi, “Aɡ̶ica ane jakataɡ̶a libatiigi niɡ̶ida ɡ̶oneleegiwa. Ate jowooɡ̶otaɡ̶a, pida ijoateɡ̶ewi mica aanjo domige niwigo ane yotaɡ̶aneɡ̶e.” jvMLeeɡ̶odi niɡ̶ijoa saduceutedi moditibece ica Aneotedoɡ̶oji me deɡ̶eote émaɡ̶aɡ̶a me newiɡ̶atace, codaa aɡ̶oyiwaɡ̶adi minoa aanjotedi codaa me niwicidi. Pida niɡ̶ijoa fariseutedi boɡ̶oyiwaɡ̶adi minoa.@uyNiɡ̶ijo Paulo neɡ̶eote niɡ̶ijoa lotaɡ̶a, odaa niɡ̶ijoa fariseutedi ijaaɡ̶ijoa saduceutedi ja dinotigimadetiwage, codaa niɡ̶ijoa seteenta lacilodi jaɡ̶aɡ̶a dawalace.twPida Paulo naɡ̶a nadi midi niɡ̶idiwa lacilodi judeutedi, saduceutedi, ideɡ̶eledi baɡ̶a fariseutedi, odaa ja dapaawe me dotaɡ̶a, meetiogi, “Inioxoadipi, niɡ̶ida me ee, ee fariseu, ee lionigi fariseutedi. Niɡ̶ida makaamitiwaji awini anemiitiwa niɡ̶ina noko leeɡ̶odi me inibeotege niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji nigeote émaɡ̶aɡ̶a me newiɡ̶atace.” s Naɡ̶a niniɡ̶odi Paulo, meetiogi, “Inioxoadipi, ajowooɡ̶odi niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa me lacilo-sacerdotitedi. Igaataɡ̶a jowooɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi me ɡ̶odajoi, ‘Jinaɡ̶a beyagi motaɡ̶anitibige lacilo ɡ̶adoiigi.’” rOdaa niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi anodipegitege Paulo modita, “Niɡ̶ida makaami ja beyagi motaɡ̶aneɡ̶eni lacilo-sacerdotitedi.”[q/Odaa Paulo jeɡ̶eeta Ananias, “Aneotedoɡ̶oji icota me ɡ̶adabakeni, leeɡ̶odi mokawii makaami ele. Etakaami digoina mawini anemiitiwa, domigica yoenatagi ane dakapetege ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶eco? Pida niɡ̶ida makaami jaɡ̶awii ane dakapetege ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶eco niɡ̶ina me iiɡ̶enatakanitiwa metidaxacoɡ̶otigi.” ]p3Niɡ̶ijo neɡ̶eo Paulo niɡ̶ijo ligegi, odaa Ananias, niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi, ja notaɡ̶aneɡ̶etiniwace niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi anodipegitege Paulo, odaa ja iiɡ̶e moyabaketiwece nioladi Paulo.so aOdaa Paulo watacotece me iwitiogi niɡ̶ijoa seteenta lacilodi judeutedi, odaa jeɡ̶eetiogi, “Inioxoadipi, idioka limedi me jao ane yemaa Aneotedoɡ̶oji, codaa aɡ̶ica ane jeemitetece daɡ̶a iwaaɡ̶adi catiwedi yaaleɡ̶ena.”n{ Paulo dinige lodoe niɡ̶ijoa seteenta lacilodi judeutedi Odaa niɡ̶ijo goloneegi ja doletibige me yowooɡ̶odi niɡ̶ica anewi me leeɡ̶odi niɡ̶ijoa judeutedi modoletibige me nilaagedi Paulo. Igaaneɡ̶eledi noko ja iiɡ̶e me yatecoɡ̶o niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijaaɡ̶ijoa seteenta laxokodi ɡ̶oneleegiwadi lacilodi judeutedi. Odaa ja diiɡ̶enatakata monoɡ̶a niɡ̶ijoa Paulo liwixetedi galeenatedi, odaa ja diiɡ̶enatakata moyadeegi me dinige lodoe niɡ̶ijoa lacilodi. mOdaa aɡ̶ica anoyopaɡ̶adi niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi ane domoɡ̶onalaketibige Paulo ja dinoɡ̶aticoace. Odaa niɡ̶ijo goloneegi ja doi leeɡ̶odi me diiɡ̶enatakata moigoetini codaa me domoɡ̶onalaketibige niɡ̶ijo anida aneetege noiigi romaanotedi. l!Odaa niɡ̶ijo goloneegi jeɡ̶eeta Paulo, “Ee ida anejitege noiigi romaanotedi igaataɡ̶a owidi dinyeelo ane jediatece niɡ̶ijoa lacilodi romaanotedi.” Odaa Paulo jeɡ̶eeta, “Ee ida anejitege noiigi romaanotedi leeɡ̶odi yanikadi nigotaɡ̶a romaanexe.”rk]Odaa niɡ̶ijo goloneegi jiɡ̶igo midataɡ̶a Paulo, odaa ja ige, meeta, “Jemaa maneloɡ̶otitiwa! Ida makaami ida anenitege ɡ̶odoiigi romaanotedi?” Odaa Paulo ja niniɡ̶odi, meeta, “Ee ida anejitege noiigi romaanotedi.”jOdaa niɡ̶ijo jajeentegi naɡ̶a wajipata niɡ̶ijo Paulo ligegi, jiɡ̶igo minitaɡ̶a niɡ̶ijo goloneegi, odaa jeɡ̶eeta, “Amina daɡ̶anidakita niɡ̶ida ɡ̶adoenatagi, igaataɡ̶a niɡ̶ida ɡ̶oneleegiwa ida aneetege noiigi romaanotedi.”Wi'Odaa eɡ̶idaa diiticogi niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi moigoetini Paulo monalaketibige, odaa Paulo jeɡ̶eeta niɡ̶ijo jajeentegi anida me ipegitege, “Lakapetegi lajoinaɡ̶aneɡ̶eco romaanotedi monalaketibige niɡ̶ina oko anida aneetege noiigi romaanotedi, maleediɡ̶ica me dinige minitaɡ̶a ɡ̶oniwinoɡ̶odi me iwi anigota.” h9Odaa niɡ̶ijo goloneegi ja iiɡ̶e iodaɡ̶awadi monoɡ̶atice Paulo, odaaɡ̶oixotiwece catiwedi niɡ̶ijo diimigi ane dotete, odaa ja diiɡ̶enatakata monalaketibige domeɡ̶eotibige Paulo me yeloɡ̶odi ane leeɡ̶odi niɡ̶ijoa judeutedi me napaawaɡ̶ateloco modakapetege._g7Napaawaɡ̶ateloco oiticoɡ̶o inoa nicaapatedi, codaa olojietibigimece ditibigimedi.Jf  Niɡ̶ijo nigoloneegi romaanotedi yotaɡ̶aneɡ̶e Paulo Niɡ̶ijo noiigi-nelegi owajipata Paulo neɡ̶epaaɡ̶icota me yalaɡ̶ata me Ǥoniotagodi imonyatediogi niɡ̶ijo ane daɡ̶a judeutedi. Odaa ja napaawaɡ̶ateloco, modi, “Ageniti niɡ̶ida ɡ̶oneleegiwa! Eloati! Aɡ̶alee yakadi daɡ̶a yewiɡ̶a!”e3Odaa jeɡ̶eetediwa Ǥoniotagodi, ‘Pida emii, ɡ̶adimonyaaticogi ditigedi. Ǥadieniticogi memii miditaɡ̶a noiigi ane daɡ̶a judeutedi.’” PdNiɡ̶ijo noɡ̶onadooɡ̶odi lawodi Estêvão, niɡ̶ijo ane ɡ̶adadiwaɡ̶ati codaa me eetaɡ̶adici, odaa noɡ̶oyeloadi, ee eledi idiaaɡ̶ejo codaa me jemaatibige niɡ̶ijo anodigota Estêvão. Niɡ̶ijo noko idiaaɡ̶ejo jowie nicaapatedi niɡ̶ijoa aijekaɡ̶a idiaaɡ̶idi maleeɡ̶onigidatice Estêvão moyeloadi.’tcaOdaa ja ininiɡ̶odi, mejitalo, ‘Iniotagodi, idiaaɡ̶idi oyowooɡ̶odi me jakatiwece niɡ̶inoa liiakanaɡ̶axiidi judeutedi, eliodi me inaxacoɡ̶otiniwace codaa me jokoletiwece niwiloɡ̶onaɡ̶axi niɡ̶ijo anetiɡ̶adinakatoni.@byJinadi Ǥoniotagodi, odaa meetediwa, ‘Adinageni manotitice naɡ̶ani nigotaɡ̶a, igaataɡ̶a niɡ̶ina niɡ̶eladimigipitigi aɡ̶odibatege ɡ̶adotaɡ̶a niɡ̶ina me enitici.’FaOdaa ja idopitijo manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Jerusalém. Odaa ijo noko idiaaɡ̶ejo Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi me jotaɡ̶aneɡ̶e, odaa jiɡ̶ijo ijo yakatigi me micataɡ̶a daɡ̶a igeedi.2`]Odaa natigide, jinaɡ̶aleeɡ̶adinopaɡ̶ati. Onitibige, odaa adinilegeni! Codaa ipokitalo Ǥoniotagodi me ɡ̶adaxawani me ɡ̶adiwilecitetema ɡ̶abeyaceɡ̶eco.’ l_QOdaa jaɡ̶akaami nakataɡ̶anaɡ̶a menitiogi inatawece oko niɡ̶ijoa ananati codaa majipaatalo.^Odaa jeɡ̶eetiwa, ‘Aneotedoɡ̶oji, Noenoɡ̶odi ɡ̶odaamipi ɡ̶adiomaɡ̶atitedice eotedibige mowooɡ̶oti ane yemaa, eledi eotedibige manati niɡ̶ijoa Liotagi ane iɡ̶enaɡ̶a, codaa majipaatalo niɡ̶ijoa Liotagi me ɡ̶adotaɡ̶aneɡ̶eni.=]s Odaa Ananias jeɡ̶enagi dabiditi meetaɡ̶a, meetiwa, ‘Inioxoa Saulo, atenitacibece!’ Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi ajaaɡ̶ajo lakata, ja jatetacibece, odaa ja jiwita Ananias.'\G Digoida nigotaɡ̶a Damasco ini ijo ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Ananias, anidioka limedi meyiwaɡ̶adi ijoatawece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, codaa me iweniɡ̶ide Aneotedoɡ̶oji. Iditawece judeutedi digoida nigotaɡ̶a Damasco ele modotaɡ̶atibige niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa.\[1 Odaa aɡ̶alee jakadi me joletibece leeɡ̶odi niɡ̶ijo natalaɡ̶a meo me daɡ̶adiaa jatetibece. Odaa niɡ̶ijoa yokaaɡ̶etedi nenaɡ̶a onibatigi, odaa jeɡ̶etidadeegiticogi catiwedi nigotaɡ̶a Damasco. Z Odaa ja jige, mejita, ‘Iniotagodi, amiini ica ane leeditibige me jao?’ Odaa Ǥoniotagodi jeɡ̶eetediwa, ‘Adabititini, odaaɡ̶akaatiwece nigotaɡ̶a Damasco. Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i nigoditaɡ̶awa inoatawece Aneotedoɡ̶oji ane yemaa mawiite.’OY Odaa niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi ixigaɡ̶awepodi me iniwiaje onadi niɡ̶ijo natalaɡ̶a, odaa eliodi me doitibigiwaji, pida aɡ̶owajipatalo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Niɡ̶ijoa ane idotaɡ̶aneɡ̶e.&XENaɡ̶a ininiɡ̶odi, mejita, ‘Amakaami, Iniotagodi?’ Odaa jeɡ̶eetiwa, ‘Ee Jesus, anelatibige nigotaɡ̶a Nazaré, Niɡ̶ijoa ane iatenitedibece.’W{Odaa ja janitinigi iiɡ̶o, codaa jajipata ijo ane dotaɡ̶a, meetiwa, ‘Saulo, Saulo, igaamee ina madiatenitibece?’@Vy Ǥoniotagodi dinikeeteta Paulo (Atos 9.1-19; 26.12-18) Odaa Paulo eɡ̶idaaɡ̶ee me dotaɡ̶a, meetiogi, “Niɡ̶ijo naɡ̶a nipegi me yaxoɡ̶o-noko, ja jipegita nigotaɡ̶a Damasco. Codaaɡ̶idata naɡ̶a jinadi ijo natalaɡ̶a ane daɡ̶axa me yoniciwadi me datale icoɡ̶otibigimece ditibigimedi. Odaa niɡ̶ijo natalaɡ̶a ja naloteloco niɡ̶ijo anejotice.UwNiɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi ijaaɡ̶ijoa laxokodi ɡ̶odacilodi yakadi moditaɡ̶awatiwaji mejitece anewi. Onajigotediwa notaɡ̶anaɡ̶axiidi me yodoeje anoiwakateetigi ɡ̶onioxoadipi judeutedi metidikeetiogi digoida nigotaɡ̶a Damasco. Odaa jeɡ̶ejigo nigotaɡ̶a Damasco me domaɡ̶a iniwilotiniwace niɡ̶ijo anodiotece liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco Jesus codaa me domaɡ̶a inigoetiniwace jatitiogi galeenatedi, odaa domaɡ̶a jinadeegiticogi nigotaɡ̶a Jerusalém moiloikatiditibigiwaji.” 7TgEe ijo me jiatetibece niɡ̶ijo anodiotece liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco Jesus. Iniwilotiniwace ɡ̶oneleegiwadi codaa me iwaalepodi, odaa ja jokoletiwece niwiloɡ̶onaɡ̶axi.S“Ee judeu. Yanikadi nigotaɡ̶a Tarso aneiteloco nipodigi Cilícia. Pida iliidaɡ̶adi digoina nigotaɡ̶a Jerusalém, codaa iniiɡ̶axinoɡ̶odi Gamaliel. Gamaliel eliodi me idiiɡ̶axitece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco codaa ane lakataɡ̶a jotigide ɡ̶odaamipi. Eliodi me joletibige me jao ane yemaa Aneotedoɡ̶oji, digo makaamitaɡ̶atiwaji, akaamitawece anoleetibige mawii niɡ̶ina noko.RNiɡ̶ijo noiigi noɡ̶owajipata Paulo me dotaɡ̶atigi ioladi hebraico, odaa jeɡ̶epaanaɡ̶a notokotiniwace. Odaa jeɡ̶ee Paulo,vQ g Paulo notaɡ̶aneɡ̶etiniwace niɡ̶ijo noiigi-nelegi Odaa Paulo jeɡ̶eetiogi niɡ̶ijo noiigi-nelegi, “Akaami iniotagodepodi me inioxoadipi, ajipaatatiwaji ane igegitiogi niɡ̶ijo anodakapetigi me notaɡ̶anaɡ̶ateloco.”)PK(Niɡ̶ijo goloneegi ja ika Paulo me dotaɡ̶a. Naɡ̶a dabiditini midataɡ̶a niɡ̶ijo liwekaladi diimigi, odaa ja datikata libaaɡ̶adi dipokotiogi niɡ̶ijo noiigi-nelegi me notokotiniwace. Igaanaɡ̶a notokotiniwace, odaa ja notaɡ̶aneɡ̶etiniwace Paulo yatitiogi ioladi hebraico. eOC'Pida Paulo meeta, “Ee beɡ̶ee judeu, yanikadi nigotaɡ̶a Tarso, nigotaɡ̶a ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶e digoida nipodigi Cilícia. Jipokotaɡ̶awa madikani me inotaɡ̶aneɡ̶etiniwace niɡ̶idi noiigi-nelegi.” "N=&Ida makaami, anaɡ̶akamaɡ̶akaami ijo ɡ̶oneleegiwa egípcio ane yadeegi ijoa cwaatolo miili oko anodiotibeci miditaɡ̶a nipodigi ane yadilo ane diɡ̶icata niɡ̶eladimigipi? Ijotawece nibo likanaɡ̶anaɡ̶atedi domoɡ̶odoletibige metiɡ̶odideleɡ̶e anoko romaanotedi.”\M1% Paulo notaɡ̶aneɡ̶etiniwace ica noiigi-nelegi Odaa niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi naɡ̶a domaɡ̶a oixotio Paulo catiwedi niɡ̶ijo liɡ̶eladi ane dotete, odaa jeɡ̶eeta niɡ̶ijo goloneegi, “Domigetaɡ̶a yakadi me ɡ̶adotaɡ̶aneɡ̶eni?” Odaa niɡ̶ijo goloneegi ja ige, meeta, “Ida makaami otaɡ̶anitigi ioladi greego?L!$Odaa niɡ̶ijo noiigi-nelegi joɡ̶oigaalatece niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi, napaawaɡ̶ateloco, modi, “Eloati niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa!” |Kq#Odaa joɡ̶otota neɡ̶epaa midataɡ̶a liwekaladi anigo mida lapoagi niɡ̶ini diimigi ane dotete. Niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi odowediteloco Paulo moyoyaɡ̶aditijo, leeɡ̶odi niɡ̶ijo noiigi-nelegi me domoɡ̶odoletibige monaxacoɡ̶otibige.hJI"Idi ica oko niɡ̶idi lapo-nelegi napaawaɡ̶ateloco ida ica ligegi, idiaaɡ̶eledi jeɡ̶eledi ligegi me napaawaɡ̶ateloco. Eliodi ica me dayaagetiogi neɡ̶epaaɡ̶icota niɡ̶ijo goloneegi me daɡ̶adiaa yowooɡ̶odi niɡ̶ica anewi. Odaa ja iiɡ̶e niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi moyadeegiticogi Paulo minitaɡ̶a liɡ̶eladi iodaɡ̶awadi ane dotete.&IE!Niɡ̶icotio niɡ̶ijo goloneegi, odaa ja niwilo Paulo, ja iiɡ̶e niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi moigoetece Paulo itiwataale galeenatedi ɡ̶apileceɡ̶e. Niɡ̶idiaaɡ̶idi ja nigetiniwace niɡ̶ijo noiigi, meetiogi, “Amiini ica ɡ̶oneleegiwa? Codaa amiida ica loenatagi ane beyagi?”H- Odaa aɡ̶ica ane yopaɡ̶adi ja lixigaɡ̶awepodi ijoa jajeentexedi ijaaɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi, odaa ja walokoditiogi niɡ̶ijo noiigi-nelegi. Odaa niɡ̶ijo noiigi noɡ̶onaditege niɡ̶ijo goloneegi ijaaɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi, odaa joɡ̶oika monaxacoɡ̶otibige Paulo.#G?Niɡ̶ijo naɡ̶a domoɡ̶oyeloadi Paulo, niɡ̶ijo lacilo iodaɡ̶awadi romaanotedi ja wajipatiogi ica me dayaagetiogi anitawece nigotaɡ̶a Jerusalém."F=Odaa nibodigitigi niɡ̶ijo ane dibatotiogi jiɡ̶ilaagiteloco anitawece nigotaɡ̶a, odaa ja waledi niɡ̶ijo oko. Noɡ̶odibata Paulo, odaa joɡ̶oixigiticogi we Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, odaa niɡ̶ijoa nowienoɡ̶ododi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi joɡ̶onibatootece epoaco.qE[Modi niɡ̶ijoa lotaɡ̶a leeɡ̶odi monadi Paulo manitaɡ̶a naɡ̶ani nigotaɡ̶a lixigaɡ̶awa Trófimo anelatibige nigotaɡ̶a Éfeso. Odaa joɡ̶odiletibige daɡ̶a yadeegiticogi Trófimo catiwedi liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji. D3Odaa ja napaawaɡ̶ateloco, modi, “Akaami ɡ̶onioxoadipi israelitatedi, ɡ̶odaxawaneɡ̶egi! Niɡ̶ida ɡ̶oneleegiwa joaniɡ̶idaa diiɡ̶axinaɡ̶atece inoatawece nipodaɡ̶a me nakapetegipi ɡ̶odoiigi Israel, codaa modakapaɡ̶ateetege lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés codaa me liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji. Odaa natigide ja nadeegitiobece catiwedi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi ane daɡ̶a domaɡ̶a yakadi me nakatiobece, odaa niɡ̶ida anee joɡ̶onapioyaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi.”wCg Odibata Paulo minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi Igaanaɡ̶a ixomaɡ̶atedijo niɡ̶ijoa seete nokododi ane yadeegi me diniwilegitibigiwaji, odaa onateciɡ̶ijoa icoa judeutedi ane icoɡ̶oticogi nipodigi Ásia joɡ̶onadi Paulo minitaɡ̶a liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji. Odaa joɡ̶oyetigi lacilo niɡ̶idi noiigi modakapetege Paulo, odaa joɡ̶odibata.B)Igaaneɡ̶eledi noko Paulo jiɡ̶igo lixigaɡ̶awepodi niɡ̶ijoa cwaatolo ɡ̶oneleegiwadi, odaa jaɡ̶awatiogi niɡ̶idaa dinanatigi me diniwilegitibigiwaji, ane lakatigi judeutedi. Niɡ̶idiaaɡ̶idi odaa ja dakatiwece Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi mowo libodigi niɡ̶ijo ane nibaaɡ̶atigi niɡ̶ini diimigi, oyeloɡ̶oditiogi niɡ̶ica noko nige nigomaɡ̶a me diniwilegitibigiwaji. Igaataɡ̶a niɡ̶ijo noko oninitecibeci yakadi meo lokotajegitalo Aneotedoɡ̶oji, liboonigi ane iiɡ̶eta lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. A-Pida niɡ̶ijo ane daɡ̶a judeutedi anonakato Ǥoniotagodi, jiwakateenaɡ̶atibige ɡ̶odidie notaɡ̶anaɡ̶axi me jeloɡ̶otaɡ̶atiogi ane ɡ̶odowoogo. Jajoinaɡ̶atece me doɡ̶oyeligo niweenigi niɡ̶ina eledi oko anoilokotajeta niwigo, migetaɡ̶a lawodi eijeeɡ̶agi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a okanicodaaɡ̶ica eijeeɡ̶agi anoiɡ̶iwoola. Eleditace me daɡ̶a noomatewa ane daɡ̶a lodawa.” ]@3Odaa emii mijotaɡ̶a, adinawanaɡ̶atitege adiniwileci, odaaɡ̶edianiteda laakataka amaleeɡ̶aɡ̶oyakadi moyapitaɡ̶adi lacilo, amanagawini inatawece oko oyowooɡ̶odi me deɡ̶ewi me iiɡ̶axini niɡ̶ina oko me daɡ̶adiaaɡ̶odioteci ɡ̶odakataɡ̶a. Pida amaleeɡ̶aɡ̶a onadi maleeɡ̶eemiteetigi lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés.7?gNatigide awii niɡ̶ida anejinaɡ̶ataɡ̶awa. Etinoa cwaatolo ɡ̶oneleegiwadi ane ɡ̶onioxoadipi anowo ligegitege Aneotedoɡ̶oji modiniomaɡ̶aditema, ane ɡ̶odakatigi.?>wAjawienatakanaɡ̶a niɡ̶ina judeutedi aninatigi digoina anonakato Ǥoniotagodi icota me nibodicaɡ̶a naɡ̶anoo, odaa ja dinatecoɡ̶otee. Odaa ida moko, amiini ica anejinaɡ̶a?=}Codaa odibodicetibige maniiɡ̶axinitiniwace judeutedi ane liɡ̶eladi miditaɡ̶a ane daɡ̶a judeutedi mone eni me daɡ̶adiaa leeditibige moyotete lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. Eledi odibodicetibige maniiɡ̶axinitiniwace niɡ̶ijo judeutedi me doɡ̶oyakagidi nigaanigawaanigi ane ɡ̶odakatigi, codaa me daɡ̶adiaaɡ̶odioteci eletidi lakataɡ̶a ɡ̶odoiigi judeutedi.<%Noɡ̶owajipatalo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Paulo, odaa joɡ̶odoɡ̶etetibigimece Aneotedoɡ̶oji. Codaa modita, “Ǥonioxoa, akamaɡ̶akaami anati mowidi miilitedi judeutedi baanoɡ̶onakato Ǥoniotagodi. Codaa eliodi moyemaa moyiwaɡ̶adi lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés.I; Odaa Paulo naɡ̶a nicetiniwace, odaa ja yatematitiogi ijoatawece loenataka Aneotedoɡ̶oji miditaɡ̶a niɡ̶ijo ane daɡ̶a judeutedi niɡ̶ijo naɡ̶a imonyatedicogi Paulo midiaa libakadi.J:  Paulo yotaɡ̶aneɡ̶e Tiago Neɡ̶eledi noko Paulo ja ɡ̶odixigaɡ̶awa igo dakapetege Tiago. Idiaaɡ̶i ijotawece niɡ̶ijo laxokodipi lacilodi lapo loiigi Ǥoniotagodi yatecoɡ̶o.9Igaanaɡ̶a ejoɡ̶oticogi nigotaɡ̶a Jerusalém, niɡ̶ijo ɡ̶onioxoadipi eliodi me ninitibigiwaji niɡ̶ijo noɡ̶odibatoɡ̶ogi. d8ACodaa ijo anetiɡ̶odilaajo niɡ̶ijo anoyiwaɡ̶adi Jesus niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Cesaréia. Etiɡ̶odadeegiticogi neɡ̶epaa minitaɡ̶a ijo diimigi ane ɡ̶odotokaɡ̶adi. Niɡ̶ijo ane nebi niɡ̶ini diimigi liboonaɡ̶adi Menasom. Niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa elatibige lidelogo-nelegi Chipre, ja jotigide mini me diotece Ǥoniotagodi.:7mNiɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ijo midiaaɡ̶ejonaɡ̶a onateciɡ̶idiwa nokododi manitaɡ̶a Cesaréia, odaa ja joenaɡ̶atedini ɡ̶odowoodi, jiɡ̶iniɡ̶a nigotaɡ̶a Jerusalém.=6sIgaanaɡ̶a jinataɡ̶a me daɡ̶a jakataɡ̶a me jiigaɡ̶a lowoogo, odaa ja jikanaɡ̶a, odaa mejinaɡ̶ata, “Jemaanaɡ̶a Ǥoniotagodi meote niɡ̶ica anepaa yemaa meote.” (5I Pida Paulo naɡ̶a ɡ̶odigidi, meetoɡ̶owa, “Igaameni ina manoenitiwaji? Jaɡ̶awiitiwaji me jilee yaaleɡ̶ena. Jinaɡ̶anoenitibecetiwaji, igaataɡ̶a ja idigo metidigoetini codaa ja idigo metideloadi digoida nigotaɡ̶a Jerusalém leeɡ̶odi Liboonaɡ̶adi Ǥoniotagodi Jesus.”'4G Igaanaɡ̶a jajipaaɡ̶atalo niɡ̶ijoa Ágabo lotaɡ̶a, odaa okotawece ja domaɡ̶a inoliiɡ̶atini Paulo, eliodi me jipokaɡ̶ata me diɡ̶igo Jerusalém.m3S Igaaneɡ̶enotoɡ̶owa, ja dibata ijo Paulo nigoenaɡ̶adi. Odaa ja igoetece niɡ̶ijo goenaɡ̶adi libaaɡ̶atedi codaa me loɡ̶onaka, odaa jeɡ̶ee, “Aneotedoɡ̶oji Liwigo nikeetiwa niɡ̶idiwa judeutedi digoida nigotaɡ̶a Jerusalém moigoetini niɡ̶ini ane nebi niɡ̶ida goenaɡ̶adi. Odaa joɡ̶oyajigotiogi niɡ̶ijo ane daɡ̶a judeutedi.” 42a Igaaniɡ̶ijoa ixomaɡ̶atedijo nokododi mejonaɡ̶ate Filipe liɡ̶eladi, odaa jiɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa anenotoɡ̶owa icoɡ̶oticogi nipodigi Judéia, niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa liboonaɡ̶adi Ágabo. Niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa inaaɡ̶ina ane lixakedi me yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko./1W Filipe idiwa cwaatolo lionaɡ̶a awicijipi analee diɡ̶icata me nadonaɡ̶a. Odaa niɡ̶idi lionigipi ida me lixakedi moyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko.i0KIgaaneɡ̶eledi noko naɡ̶a ɡ̶ododitice, odaa jeɡ̶ejoɡ̶ota nigotaɡ̶a Cesaréia. Odaa jiɡ̶iniɡ̶a liɡ̶eladi Filipe, odaa jiɡ̶idiaaɡ̶ejonaɡ̶a minitaɡ̶a. Filipe yeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele anoditece Jesus, eledi awatege niɡ̶ijoa seete ɡ̶oneleegiwadi Ǥoniotagodi loiigi anoixipeticoace digoida nigotaɡ̶a Jerusalém./ Eɡ̶idaaɡ̶ee me iniwiajeeɡ̶atinigi naɡ̶ajo etogo-nelegi, odaa ja jalataɡ̶a nigotaɡ̶a Tiro, odaa jeɡ̶ejoɡ̶ota nigotaɡ̶a Ptolemaida. Jiɡ̶idiaaɡ̶i me ɡ̶odecoaditece ɡ̶onioxoadipi codaa idiaaɡ̶ejonaɡ̶a miditaɡ̶a onijoteci noko../Naɡ̶a inibodenaɡ̶atiniwace, odaa ja jibaɡ̶ataca naɡ̶ajo etogo-nelegi, odaa niɡ̶ijo ɡ̶onioxoadipi joɡ̶opiticogi inoa liɡ̶elatedi. S-Pida niɡ̶icota niɡ̶ijo noko me noditice naɡ̶ajo etogo-nelegi naɡ̶ani nigotaɡ̶a, odaa ja ɡ̶ododitice, ja iniwiajeeɡ̶atace. Odaa jeɡ̶etiɡ̶odilaajo neɡ̶epaa maditaɡ̶a naɡ̶ajo etogo-nelegi. Ijotawece igotibeci, inoa lodawadi codaa me nigaanigipawaanigi eledi igotibeci neɡ̶epaa we nigotaɡ̶a. Neɡ̶ejoɡ̶oticogi liniogotibece akiidi-eliodi, naɡ̶a jamakajoɡ̶otedini ɡ̶odokotidi, odaa ja jotaɡ̶aneɡ̶enaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.",=Manitaɡ̶a naɡ̶ani nigotaɡ̶a ijo jakapaɡ̶atege onateciɡ̶ijo anodiotece Ǥoniotagodi, odaa jiɡ̶idiaaɡ̶ejonaɡ̶ate miditaɡ̶a seete nokododi. Odaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji yajigotiogi lowooɡ̶otakaneɡ̶egi mowo libodigi Paulo me deɡ̶ele migo nigotaɡ̶a Jerusalém. +Niɡ̶ijo me iniwiajeeɡ̶a inoxiwicaɡ̶a lidelogo-nelegi Chipre. Codaa joleeɡ̶ata niɡ̶ijo lidelogo me janagaɡ̶atece ɡ̶onimagijegi, odaa idapaɡ̶a jiiɡ̶aticogi neɡ̶epaaɡ̶ejoɡ̶ota nipodigi Síria. Igaaneɡ̶ejoɡ̶ota nigotaɡ̶a Tiro, odaa ja jaxotaɡ̶atice naɡ̶ajo etogo-nelegi, leeɡ̶odi moyexaɡ̶atedice ijoatawece niɡ̶ijoa loyaɡ̶aka naɡ̶ajo etogo-nelegi.Z*-Jiɡ̶idiaaɡ̶i naɡ̶a jibaɡ̶ata ajo eledi etogo-nelegi anopiticogi nipodigi ane liboonaɡ̶adi Fenícia digoida niiɡ̶otedi Síria. Igaanaɡ̶a jaxotaɡ̶atinigi ajo etogo-nelegi, odaa ja ɡ̶ododitice.) % Paulo igo nigotaɡ̶a Jerusalém Naɡ̶a jibodenaɡ̶a niɡ̶ijo lapo ijo laxokodipi lacilodi loiigi Ǥoniotagodi, naɡ̶a jaxotaɡ̶atinigi naɡ̶ajo etogo-nelegi, odaa ja iniwiajeeɡ̶a. Odaa ja ɡ̶odeɡ̶enaɡ̶aticogi minitaɡ̶a lidelogo ane liboonaɡ̶adi Cós. Neɡ̶eledi noko odaa jeɡ̶ejoɡ̶ota nigotaɡ̶a Rodes, naɡ̶a jalataɡ̶a, odaa jiɡ̶iniɡ̶a nigotaɡ̶a Pátara.!(;&Eliodi magecaɡ̶alodipi leeɡ̶odi meetiogi me daɡ̶adiaaɡ̶oyakadi monadi. Odaa joɡ̶oilaajoticogi neɡ̶epaa maditaɡ̶a naɡ̶ajo etogo-nelegi. M'%Iditawece noenaɡ̶ateloco, oibedotece codaa me onapicoɡ̶o Paulo.[&/$Niɡ̶ijo Paulo naɡ̶a nigotini me dotaɡ̶a, odaa ja yamaɡ̶atedini lokotidi, codaa ijotawece niɡ̶ijo oko aaɡ̶aɡ̶a oyamaɡ̶atedini lokotidi, odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i me yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji.%#Niɡ̶ijo me jao okanicodaaɡ̶ica nibakedi, jikeetaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina me jibaaɡ̶a jiɡ̶idaa ɡ̶onimaweneɡ̶egi me jakataɡ̶a me jaxawanaɡ̶a niɡ̶ijo aninoa lemaɡ̶amatico. Analakitibigetiwaji niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Ǥoniotagodi Jesus neɡ̶ee, ‘Niɡ̶ina ane yedia eledi oko, joaniɡ̶iniaaɡ̶ini anida linikegi caticedi niɡ̶ina ane dibatege noɡ̶eedita eledi oko.’” $"Akamaɡ̶akaamitiwaji owooɡ̶oti meliodi me jiba me jakadi inoatawece ane jopotibige me idewiɡ̶a, ee ijaaɡ̶ijoa yokaaɡ̶etedipi.m#S!Aɡ̶ica oko ane idocetema nibeexo oolo, domigetaɡ̶a beexo, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a lowoodaɡ̶agi." Odaa natigide ja ɡ̶adajicitalo Aneotedoɡ̶oji me doweditedaɡ̶alocotiwaji. Odaa niɡ̶ijoa notaɡ̶a anoditece anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji meliodi meletedaɡ̶adomi akaamitawecetiwaji, niɡ̶idiwa notaɡ̶a odoweditaɡ̶aloco. Niɡ̶idiwa notaɡ̶a yakadi mowo me ili ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, codaa me yakadi me yajigotaɡ̶awatiwaji inoatawece anopootibige me ɡ̶adewikitema iniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji akaamitiwaji ijaaɡ̶ijo eledi Aneotedoɡ̶oji ane iomaɡ̶aditedicoace mepoka nepiliditeda.X!)Pida adinowetitiwaji, codaa analakitibigetiwaji me jaote itoatadiɡ̶ida nicaaɡ̶ape me diɡ̶icata daɡ̶a jika me ɡ̶adiiɡ̶axinitiniwace akaamitawece, noko codaa menoale, codaa elioditibece me jinoe. + OIcota noko midi niɡ̶ina akaamitiwaji oditece niwitakeco, odaa jiɡ̶inaa anoninaaletiniwace niɡ̶ina anodiotece Ǥoniotagodi owotibige migotibeci mijotaɡ̶a.iKJowooɡ̶odi nigidiaaɡ̶idi nige ɡ̶adalatitiwaji, niɡ̶ina oko ane liciagi diwilecoɡ̶oni ane diojo icota monota ɡ̶adiwigotigitiwaji. Odaa aɡ̶etiɡ̶adiwikodeni anakaamitiwaji micataɡ̶a niɡ̶ina lapo waxacocoli.@yAdinowetitiwaji, codaa adowetiteloco iditawece loiigi Ǥoniotagodi ane liciagi niɡ̶ina lapo waxacocoli, Liwigo Aneotedoɡ̶oji anoyajigotaɡ̶awatiwaji jiɡ̶iniaa ɡ̶adaxawani madowetiteloco. Enice micoataɡ̶a niɡ̶inoa nowienoɡ̶ododi waxacocoli modoweditelogo niwaxacocoli codaa moniodeɡ̶e, odaa akaamitiwaji jiɡ̶idaa leeditibige me eni madowetiteloco loiigi Aneotedoɡ̶oji ane ibake lawodi epaa Lionigi me dinoojetetediogi. 9Leeɡ̶odi aɡ̶ica ane jaɡ̶aditaɡ̶adomitiwaji, pida jatematitedaɡ̶awa ijoatawece niɡ̶ijoa Aneotedoɡ̶oji ane yemaa meote mowooɡ̶otitiwaji.%CNatigide jemaa mejitaɡ̶awatiwaji me diɡ̶ica ane yakadi me dinanimaɡ̶atiwa nige aniatagigi, igaataɡ̶a akaamitawecetiwaji jaɡ̶ajipaatalo yotaɡ̶a. Niɡ̶ida mee jowooɡ̶odi aɡ̶aleeɡ̶ica niɡ̶ina akaamitiwaji analee yakadi me idadi, niɡ̶ina akaamitiwaji ananajipaatiwa niɡ̶ijo minaaɡ̶ejo ɡ̶adiwigotigi me jatematitibece anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji me yemaa me iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko.ucPida aɡ̶ica daɡ̶a jao niwaló niɡ̶ina midioka limedi me idewiɡ̶a, pida eneɡ̶egi jao niwaló niɡ̶ina me jakadi me jao niɡ̶ijo ane niiɡ̶etediwa Ǥoniotagodi Jesus me jao, codaa jemaa me jigodi ane ibakedi. Ibakedi ane najigotediwa Ǥoniotagodi niɡ̶ina me jeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele anoditece Aneotedoɡ̶oji meliodi meletedoɡ̶odomi. SPida baɡ̶a jowooɡ̶odi minoatawece nigotadi anejigotece Aneotedoɡ̶oji Liwigo idioka limeditibece me nikeetiwa metidixotiwece niwiloɡ̶onaɡ̶axi, codaa ijoa jixomaɡ̶ateetedijo owidi yawikodico.#?Natigide ejigo nigotaɡ̶a Jerusalém leeɡ̶odi nikeetiwa Liwigo Aneotedoɡ̶oji me leeditibige mejigo. Odaa ajowooɡ̶odi migica anigida ane ininyaagi.NEliodi me jiladee niɡ̶ijoa judeutedi ijaaɡ̶ijo ane daɡ̶a judeutedi me leeditibige modinilaatece libeyaceɡ̶eco, odaaɡ̶odopitalo Aneotedoɡ̶oji, codaa monakato Ǥoniotagodi Jesus Cristo. Codaa owooɡ̶otitiwaji me diɡ̶icata ane jaɡ̶aditaɡ̶adomi, ane jakadi me ɡ̶adaxawanitece, niɡ̶ijo naɡ̶a jatematikataɡ̶adomitiwaji codaa me ɡ̶adiiɡ̶axinitiniwace niɡ̶ijo mateciɡ̶i, mawanitiwage, codaa minoataɡ̶a liɡ̶elatedi ɡ̶onioxoadipi.Z-Ee iwikodaɡ̶a, codaa eliodi me jinoetibece ane ee liotagi Ǥoniotagodi, niɡ̶ijo naɡ̶a jao libakedi Ǥoniotagodi, eliodi me jakapetege ane dakaketomi leeɡ̶otedi judeutedi modoletibige mowo anodigotiwa.W'Igaanoɡ̶otota, odaa jeɡ̶eetiogi, “Niɡ̶ida makaamitiwaji owooɡ̶oti anodaaɡ̶ee yewiɡ̶a ijoatawece niɡ̶ijoa nokododi minaaɡ̶ejote makaamitaɡ̶a, niɡ̶ijo maleeka janoticogi nipodigi Ásia.J  Paulo eo loniciwaɡ̶a niɡ̶ijoa laxokodi ɡ̶oneleegiwadi lacilodi lapo loiigi Ǥoniotagodi anoicoɡ̶oticogi Éfeso Niɡ̶ijo Paulo midiaaɡ̶i nigotaɡ̶a Mileto, odaa ja dienaɡ̶atiogi niɡ̶ijo laxokodipi lacilodi lapo loiigi Ǥoniotagodi manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Éfeso. Eniditiogi migotibeci odakapetege.Odaa Paulo ja lowoogo me nawiile nigotaɡ̶a Éfeso codaa anicoti doitibige daɡ̶aniaditema noko digoida nipodigi Ásia, leeɡ̶odi me yajolitaɡ̶a eotibige me age micota nigotaɡ̶a Jerusalém maleediɡ̶icatibige me nakatio nalokegi anodita “Pentecostes”. q[Igaanaɡ̶a jalataɡ̶a Mitilene, neɡ̶eledi noko ja inoxiwicaɡ̶a lidelogo ane liboonaɡ̶adi Quios. Neɡ̶eledi noko jeɡ̶ejoɡ̶ota lidelogo ane liboonaɡ̶adi Samos, odaa neɡ̶eledi noko jeɡ̶ejoɡ̶ota nigotaɡ̶a Mileto.%CIgaanaɡ̶a jakapaɡ̶atege digoida nigotaɡ̶a Assôs. Odaa ja jadeegaɡ̶a catinedi naɡ̶ajo etogo-nelegi, ja iniwiajeeɡ̶aticogi nigotaɡ̶a Mitilene.^5 Paulo ijaaɡ̶ijoa lokaaɡ̶etedi eɡ̶idaaɡ̶ee me wiajeeɡ̶a Odaa ja idinewadenaɡ̶a ja jibaɡ̶ata ajo etogo-nelegi, odaa jiɡ̶iniɡ̶a nigotaɡ̶a Assôs anei Paulo maɡ̶aɡ̶a dibata etogo-nelegi. Maleediɡ̶icatibige me ɡ̶ododitice naɡ̶a ligegitoɡ̶owa mideɡ̶ejinaɡ̶a, ijiɡ̶ijo baɡ̶a diniwiajetinigi iiɡ̶o.  Odaa joɡ̶oyadeegiticogi niɡ̶ijo lioneeɡ̶a liɡ̶eladi, ja yewiɡ̶a, odaa niɡ̶ijo noiigi eliodi me yoniciwaditibigiwaji.   Odaa Paulo jiɡ̶igotace minitaɡ̶a ijo diimigi-le ane ideitice ditibigimedi, odaa ja yeligo niɡ̶ijo niweenigi, ligiiwepodi niɡ̶ijo eledi. Niɡ̶idiaaɡ̶idi jiɡ̶idaa dinanatacigi me datematika neɡ̶epaa yeloɡ̶otibige. Niɡ̶idiaaɡ̶idi odaa ja noditice.B } Odaa Paulo ja dinikatini, naɡ̶a dakagiteloco niɡ̶ijo lioneeɡ̶a, odaa ja ibedotece. Niɡ̶idiaaɡ̶idi jeɡ̶ee, “Jinaɡ̶a aɡ̶owikomataatiwaji, igaataɡ̶a eyewiɡ̶atace!”1 [ Odaa ini ijo lioneeɡ̶a ane liboonaɡ̶adi Êutico. Idiaa nicote midataɡ̶a ijo nawiweneɡ̶egi. Paulo eɡ̶idaaɡ̶ee me datematika, odaa Êutico jeɡ̶epaanaɡ̶a ibagi, niɡ̶idiaaɡ̶idi ja diote, naɡ̶a leecawaanigi jeɡ̶enitini, icoɡ̶otibigimece ijo nawiweneɡ̶egi, leegitibigimece, icoɡ̶otibigimece niɡ̶ini naɡ̶a iniwatadiɡ̶ini le niɡ̶ijo diimigi. Igaanaɡ̶a domoɡ̶onicooɡ̶etini, pida ja yeleo.| qOdaa jiɡ̶idiaa ɡ̶odatecaɡ̶adi ijo diimigi-le ane dalaɡ̶ate, odaa catiwedi le idiwa owidi noledaɡ̶axiidi.^ 5 Ica lioneeɡ̶a ane liboonaɡ̶adi Êutico yeleo niɡ̶idiaaɡ̶idi ja yewiɡ̶atace Igaanaɡ̶a nexogotini me saabado, odaa ja jatecoɡ̶ojoɡ̶o me jelicaɡ̶a liweenigi niɡ̶ina anonakato Ǥoniotagodi. Paulo datematikatema niɡ̶ijo ane yatecoɡ̶o neɡ̶epaa liwigo-enoale, leeɡ̶odi lowoogo me diniwiaje nige yeloɡ̶otibige.dAIgaanaɡ̶a ixomaɡ̶atice lalokegi judeutedi anodita me “Lalokegi Paon ane diɡ̶ica labookojegi”, odaa ja jibaɡ̶ata ajo etogo-nelegi, odaa jiɡ̶iniɡ̶a nigotaɡ̶a Filipos. Niɡ̶idiaaɡ̶idi naɡ̶a ixomaɡ̶atedijo ciinco nokododi, odaa ja jiwidaaɡ̶atiogi digoida nigotaɡ̶a Trôade, odaa jiɡ̶idiaaɡ̶ejonaɡ̶a seete nokododi. }sIdiwatawece niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi dinewadetibigiwaji, odaa joɡ̶onibeotoɡ̶ogi digoida nigotaɡ̶a Trôade.veLixigaɡ̶awepodi Sópatro, ane lionigi Pirra anelatibige nigotaɡ̶a Beréia; Aristarco ijaa Segundo anelatibige nigotaɡ̶a Tessalônica; Gaio anelatibige nigotaɡ̶a Derbe; Timóteo, Tíquico ijaa Trófimo anelatibige nipodigi Ásia.Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i iniwatadiɡ̶ini epenaitedi. Igaanaɡ̶a dinoe me dibata aca etogo-nelegi migo nipodigi Síria, odaa ja dibodicetigi icoa judeutedi modoletibige moyeloadi. Odaa ja iigi lowoogo, ja lowoogo me diɡ̶etita nipodigi Macedônia opitacege lowidi.DOdaa ja diɡ̶etita niɡ̶idiwa nipodaɡ̶a, odaa eliodi meo loniciwaɡ̶a niɡ̶ijo anoyiwaɡ̶adi Jesus, codaa eliodi me najoitiniwace. Niɡ̶idiaaɡ̶idi jiɡ̶icota nipodigi Grécia.K  Paulo eo loniciwaɡ̶a niɡ̶ijo anoyiwaɡ̶adi Jesus digoida nipodaɡ̶a Macedônia aniaa Acaia Niɡ̶ijo naɡ̶a ixomaɡ̶atice me dibatotiogi niɡ̶ijo oko, odaa Paulo jeɡ̶eniditiogi niɡ̶ijo anodiotibece Jesus, odaa jeɡ̶eo loniciwaɡ̶a. Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ja nibodetiniwace migo nipodigi Macedônia.gG)Igaanaɡ̶a nigotini me dotaɡ̶a, odaa ja yakadi meo milaagitibeci niɡ̶ijo noiigi-nelegi. s_(Igaataɡ̶a doidetibige niɡ̶inoa lacilodi romaanotedi doɡ̶odiletibige daantaɡ̶a ɡ̶odakapetedipi leeɡ̶odi niɡ̶ina me jibatooɡ̶a niɡ̶ina noko. Igaataɡ̶a aɡ̶ica ane leeɡ̶odi me jatecoɡ̶ojoɡ̶o niɡ̶ina noko.”4a'Odaa akaamitiwaji nigica eledi ane leeɡ̶odi madinotigimadenitiwage, yakadi mawinitiwaji niɡ̶ina me limedi niɡ̶inoa lacilodi moniditoɡ̶owa metiɡ̶odatecoɡ̶otee.?w&Demétrio ijaaɡ̶ijoa libakawepodi nigica anigida anoileetema oko, niɡ̶inoa nokododi ele monibikota noko me dinatecoɡ̶otee ɡ̶oniwinoɡ̶ododi anonajipatoɡ̶owa, codaa yakadi modineleɡ̶etiogi lacilodi romaanotedi. Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i moyakadi mowo ligegi modakapetege eledi oko me nilaagetedaɡ̶a. u~}|V|zyFxcwvuts r^poornmlkjQihgged0bba`_^n]\\[[YXVV U-TRQPON3MGKJ?IHGNFFEzDCBAr@e><;:987654322-0*.V-E**(R'C&%$#"! ~Owb * /zHnD!l;Naɡ̶a jiɡ̶eeɡ̶atita akiidi-eliodi lodoe nipodaɡ̶a Cilícia aniaa Panfília, odaa jeɡ̶ejoɡ̶ota nigotaɡ̶a Mirra aneiteloco nipodigi Lícia.&kEOdaa naɡ̶a jaxotaɡ̶atacinigi naɡ̶ajo etogo-nelegi, odaa ja ɡ̶ododitice naɡ̶ani nigotaɡ̶a Sidom. Odaa ja inoxiwicaɡ̶a lidelogo-nelegi Chipre, niɡ̶ijo liwai ane daɡ̶a yoniciwadi niocodi, igaataɡ̶a niɡ̶ijo eledi liwai baɡ̶a yoniciwadi niocodi ane jakapaɡ̶atege.Vj%Igaaneɡ̶eledi noko jeɡ̶ejoɡ̶ota nigotaɡ̶a Sidom. Odaa Júlio eliodi meletema Paulo, odaa ja ikatice migo dalitiogi lokaaɡ̶etedipi anidiaa liɡ̶eladi, odaa oyediatece noɡ̶etedi ane yopotibige..iUOdaa ja jibaɡ̶ata ajo etogo-nelegi ane icoɡ̶oticogi nigotaɡ̶a Adramítio. Odaa naɡ̶ajo etogo ja igo migo midiwataɡ̶a nigotadi miditaɡ̶a nipodigi Ásia, odaa ja iniwiajeeɡ̶a. Ijo me ɡ̶odixigaɡ̶awa Aristarco anelatibige nigotaɡ̶a Tessalônica aneiteloco nipodigi Macedônia.1h ] Paulo waxoditinigi ajo etogo-nelegi me diniwiajeticogi nigotaɡ̶a Roma Niɡ̶ijo aninoa naɡ̶atetico naɡ̶a lowoogo me leeditibige me jibaɡ̶ata ajo etogo-nelegi me iniwiajeeɡ̶aticogi nipodigi Itália, odaa Paulo ijaaɡ̶ijoa onateciɡ̶ijoa eletidi niwilogojedi joɡ̶oyajigota Júlio niɡ̶ijo jajeentegi anida aneetege niɡ̶ijo lapo iodaɡ̶awadi anodibatema César, niɡ̶ijo ninionigi-eliodi romaanotedi.g5 Odaa Agripa jeɡ̶eeta Festo, “Niɡ̶ida makaami akatiɡ̶ikanitice niɡ̶ida ɡ̶oneleegiwa daaditaɡ̶a epaa dipokota me César iwi anigota.” fIgaanaɡ̶a noditicoaci niɡ̶ijo diimigi-le nelegi, odaa ja dinotaɡ̶aneɡ̶etiwage, modi, “Niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa aɡ̶ica loenatagi ane beyagi deɡ̶eo ane leeɡ̶odi modiiɡ̶enataka moyeloadi migetaɡ̶a oyokoletiwece niwiloɡ̶onaɡ̶axi.”e-Niɡ̶idiaaɡ̶idi Agripa niɡ̶ijo lacilo-nelegi niɡ̶idi nipodigi ja dabiditini. Odaa jaɡ̶aɡ̶a dabiditini Festo, niɡ̶ijo lacilo romaanotedi ane dowediteloco niɡ̶idi nipodigi, Berenice, codaa me ijotawece niɡ̶ijo anidiaaɡ̶iticoace miditaɡ̶a me yatecoɡ̶o.dOdaa Paulo jeɡ̶eeta, “Nige leeditibige monateciɡ̶idiwa yotaɡ̶a, oɡ̶oa domige leeditibige mowidi yotaɡ̶a, jemaa Aneotedoɡ̶oji meote manakatoni Ǥoniotagodi digo meetaɡ̶a, pida aɡ̶akamokakaami, pida inatawece niɡ̶ina oko anowajipatalo niɡ̶inoa yotaɡ̶a niɡ̶ina noko. Jemaa minatawece iciagepodi, pida baadaɡ̶a jemaa doɡ̶oniwilotiniwace oyatitiogi galeenatedi!” c+Odaa Agripa jeɡ̶eeta Paulo, “Domigaleetibige daɡ̶a agotaɡ̶a leegi oditaɡ̶a jaɡ̶awii maɡ̶aɡ̶a ee niɡ̶ina ane nakato Cristo?”%bCIniotagodi Agripa, domige iwaɡ̶ati lotaɡ̶a niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo jotigide? Jowooɡ̶odi me iwaɡ̶ati!” aIgaataɡ̶a Agripa niɡ̶ini ɡ̶odacilo-nelegi yowooɡ̶odi niɡ̶ida anejita. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi mabo yaaleɡ̶ena me jotaɡ̶a digoina lodoe. Igaataɡ̶a niɡ̶ida niciagi adineli niɡ̶ina nipodigi ane dinaɡ̶aditini ane doɡ̶oyakadi oko mowajipata.y`kPida Paulo naɡ̶a niniɡ̶odi, meeta, “Iniotagodi Festo, aɡ̶ee yetole. Ele me jowooko codaa ejitece anewi.=_sNiɡ̶ijo Paulo me dotaɡ̶atibece, dotaɡ̶a me niniɡ̶odi lotaɡ̶a niɡ̶ijo ane domoɡ̶odoletibige me nilaagedi, odaa Festo ja dinigetaɡ̶atee me dapaaweta, meeta, “Paulo, niɡ̶ida makaami jaɡ̶akaami yetole! Eliodi midikoni neɡ̶epaaɡ̶icota ɡ̶adacilo me beyagi, odaa jaɡ̶akaami yetole!”J^ Oyatematitibece me leeditibige me dawikode Niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji ane niiɡ̶e meote me ɡ̶odewiɡ̶atace, codaa jiɡ̶ijaaɡ̶ijoa odoejegi me yewiɡ̶atace, codaa me yatematitedibece Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, ane liciagi lokokena, minataɡ̶a judeutedi codaa me minataɡ̶a eledi noiigi ane daɡ̶a judeutedi.” ]}Pida codaa niɡ̶ina noko eɡ̶ee idaxawa Aneotedoɡ̶oji, idapaɡ̶a jiiticogi me jeloɡ̶oditiogi yatematiko niɡ̶ina oko ane daɡ̶a ɡ̶oneɡ̶egipi inaaɡ̶ina anepaɡ̶a ɡ̶oneɡ̶egipi. Jatematitibece ijokijota niɡ̶ijo anodita niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko niɡ̶ijo jotigide, codaa ijokijo niɡ̶ijo aneeta Moisés micota me jinataɡ̶a.\%Odaa joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi judeutedi noɡ̶odibatiwa niɡ̶ijo midiaaɡ̶ejo minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, domeɡ̶etideloadi.>[uOdaa ja jatematikatibece odoejegi digoida nigotaɡ̶a Damasco, niɡ̶idiaaɡ̶idi jeɡ̶ejigo nigotaɡ̶a Jerusalém, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi jaɡ̶aɡ̶ejigoteloco iditawece nipodigi Judéia codaa me miditaɡ̶a ane daɡ̶a judeutedi. Jatematitibece me leeditibige niɡ̶ina oko modinilaatece niɡ̶inoa libeyaceɡ̶eco modopitalo Aneotedoɡ̶oji, codaa leeditibige me gela lakataɡ̶a ane ikee mewi noɡ̶odinilaatece libeyaceɡ̶eco.|Zq Paulo yalaɡ̶ata libakedi Enice iniotagodi Agripa, ejiwaɡ̶adi niɡ̶ijo Ǥoniotagodi aneetediwa niɡ̶ijo me jinadi niɡ̶ijo natalaɡ̶a ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi, codaa me jinadi Ǥoniotagodi micataɡ̶a daɡ̶a igeedi.CYEmii omokeni ligecooɡ̶eli amaleeɡ̶aɡ̶a epaa dinadi anodaaɡ̶eetibigiwaji, codaa me anoɡ̶aaticoace me idei nexocaɡ̶a aneo niɡ̶ijo ane beyagi catiwedi laaleɡ̶enali, odaaɡ̶adeegitiobece manitaɡ̶a nilokokena Aneotedoɡ̶oji. Anoɡ̶aaticoace me iteloco loniciwaɡ̶a Satanás, odaaɡ̶anadeegitalo Aneotedoɡ̶oji, amaleeɡ̶aɡ̶a ixomaɡ̶ateetedice Aneotedoɡ̶oji niɡ̶inoa libeyaceɡ̶eco leeɡ̶odi metidinakato, odaa jiɡ̶ida aneetege niɡ̶ina lapo oko niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji ane iomaɡ̶aditedice mepaa nepilidi leeɡ̶odi metidinakato.’ 3X_Idoweditaɡ̶aloco me diɡ̶icata anodigotaɡ̶awa niɡ̶ijoa judeutedi idiaaɡ̶idi ane daɡ̶a judeutedi anicota makaami nakapetegi miditaɡ̶a ane ɡ̶adimonyaatiogi.*WMPida adabititini! Idinikeetaɡ̶awa igaataɡ̶a jaɡ̶akamaɡ̶akaami ane jao makaami iotagi, codaa jaɡ̶akamaɡ̶akaami nakataɡ̶anaɡ̶a. Emii eloɡ̶otitiogi niɡ̶ina oko niɡ̶ijo ananatitici niɡ̶ina noko, codaa atematiitibece niɡ̶ida anicota me jikeetaɡ̶awa nigidiaaɡ̶idi.VIgaanaɡ̶a jige, odaa mejita, ‘Amakaami, Iniotagodi?’ Odaa Ǥoniotagodi jeɡ̶eetediwa, ‘Ee Jesus, ane iatenitedibece.2U]Odaa okotawece janiiɡ̶atinigi iiɡ̶o, odaa ja jajipata ijo ane dotaɡ̶a, dotaɡ̶atigi ioladi hebraico, meetiwa, ‘Saulo! Saulo! Igame leeɡ̶odi ina madiatenitibece? Niɡ̶ida makaami ja ɡ̶adinanacilotiti micataɡ̶a niɡ̶ina ɡ̶odinaɡ̶a ane nipoditege limigo nojocaɡ̶anaɡ̶adi.’T Iniotagodi Agripa, naigitinece naɡ̶a yaxoɡ̶o-noko, odaa ja jinadi ijo natalaɡ̶a ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi. Niɡ̶ijo natalaɡ̶a daɡ̶axa me datale caticedi me liciagi aligeɡ̶e, naloteloco iditawece anejonaɡ̶a niɡ̶ijo ane iniwiajeeɡ̶a.ySk Paulo yatemati anodaaɡ̶ee Jesus naɡ̶a dinikeete (Atos 9.1-19; 22.6-16) Odaa Paulo eɡ̶idaa diitigi me dotaɡ̶a, mee, “Niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi onajigotiwa inaɡ̶atetigi, odaa jeɡ̶etidiiɡ̶eticogi nigotaɡ̶a Damasco mejigo iniwilotiniwace niɡ̶ijo anonakato Ǥoniotagodi.+RO Elioditibece me jaoɡ̶a lawikodigi, jametibigo minoataɡ̶a niɡ̶inoa liiakanaɡ̶axiidi judeutedi, codaa me jiedeɡ̶e me beyagi modotaɡ̶atibige Ǥoniotagodi. Eliodi me idelatema codaa ejigo minoataɡ̶a niɡ̶inoa nigotadi ane ideitedice we niɡ̶idi nipodigi me jiniatetiniwace.” sQ_ Jao niɡ̶ida ane idalaɡ̶ata digoida nigotaɡ̶a Jerusalém. Niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi onajigotiwa inaɡ̶atetigi, odaa ja jixotiobece niwiloɡ̶onaɡ̶axi eliodi niɡ̶ijo ane nepilidi Ǥoniotagodi. Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ijoa lacilodi noɡ̶odiiɡ̶enatakatiogi monigodi, ee eledi jotaɡ̶a me jakapetege niɡ̶ijo ane nepilidi Ǥoniotagodi.P) Emeɡ̶eeta jiletibige deɡ̶ele me jaote inoatawece ane jakadi me jaote me jakapetege Liboonaɡ̶adi Jesus anelatedibige nigotaɡ̶a Nazaré.ONatigide, igame leeɡ̶oditiwaji ina makati me dakake me iwaɡ̶ati Aneotedoɡ̶oji meote émaɡ̶aɡ̶a me newiɡ̶atace? SNAneotedoɡ̶oji eote ligegitediogi niɡ̶ijo dooze dinoiigiwepodi ɡ̶odaamipi jotigide. Odaa natigide niɡ̶ina anida aneetege licoɡ̶egi aaɡ̶aɡ̶a onibeotege Aneotedoɡ̶oji meote niɡ̶ijo ane ligegi, codaa eliodi modoɡ̶etetalo noko codaa menoale monibeotibigege. Iniotagodi Agripa, niɡ̶inoa judeutedi odoletibige me ee nilaagedi idoka leeɡ̶odi me ee eledi inibeotibigege Aneotedoɡ̶oji meote niɡ̶ijo ane ligegitediogi jotigide ɡ̶odaamipi.>MuOdaa natigide joɡ̶oleetibigetiwaji mawini anemiitiwa leeɡ̶odi me inibeotege Aneotedoɡ̶oji micota meote niɡ̶ijo ane ligegi meote aneetediogi ɡ̶odaamipi niɡ̶ijo jotigide.dLANige yemaa me notaɡ̶anaɡ̶a, yakadi modi moyowooɡ̶odi midioka limedi me jioteci lajoinaɡ̶aneɡ̶eco niɡ̶ijo lapo fariseutedi, niɡ̶ijo anepaɡ̶a eliodi mowote loniciwaɡ̶a modocaɡ̶atibigo Aneotedoɡ̶oji.xKiInoatawece judeutedi oyowooɡ̶odi anodaaɡ̶ee yewiɡ̶a niɡ̶ijo maleeɡ̶ee nigaanigawaanigi codaa niɡ̶ina natigide. Eledi oyowooɡ̶odi anodaaɡ̶ee yewiɡ̶a miditaɡ̶a emaɡ̶a inipodigi, codaa me digoida nigotaɡ̶a Jerusalém.(JIIgaataɡ̶a jowooɡ̶odi me iɡ̶enaɡ̶a mowooɡ̶oti ane lakataɡ̶a judeutedi, codaa anodinotigimadetigi. Enice jipokotaɡ̶awa me adinatiitalo yotaɡ̶a. IOdaa jeɡ̶ee, “Iniotagodi Agripa, anakaami lacilo-nelegi niɡ̶ina nipodigi. Niɡ̶ina noko idinitibeci leeɡ̶odi me jakadi me jotaɡ̶a ɡ̶adodoe, codaa me jakadi me ininiɡ̶odi inoatawece ane lotaɡ̶a niɡ̶ijoa judeutedi ane leedi me ee nilaagedi.-H U Paulo yatematita Agripa anodaaɡ̶ee malee iatetibeci niɡ̶ijo oko anonakato Ǥoniotagodi Odaa Agripa jeɡ̶eeta Paulo, “Yakadi maniniɡ̶oti makapetege lotaɡ̶a niɡ̶ijo anodoletibige makaami nilaagedi!” Odaa Paulo ja nawacetibige libaaɡ̶adi me yecoaditece niɡ̶ijo lacilo-nelegi niɡ̶idi nipodigi, odaa jiɡ̶idaa dinanatigi me niniɡ̶odi niɡ̶ijoa lotaɡ̶a niɡ̶ijo anodoletibige me nilaagedi. ?GwIgaataɡ̶a ajakadi me iɡ̶enaɡ̶a daɡ̶a jimonya oko minitaɡ̶a César me iwi anigota, pida agotaɡ̶a jeloɡ̶odita ane leeɡ̶odi niɡ̶ina oko modoletibige me nilaagedi.” {FoPida ajowooɡ̶odi niɡ̶ica ane jiditini me idalaɡ̶ata niɡ̶ida ɡ̶oneleegiwa me jajigota ɡ̶oninionigi-eliodi romaano. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me jinadeegi niɡ̶ida ɡ̶oneleegiwa digoina ɡ̶adodoe akaamitawecetiwaji. Pida aneneɡ̶egi ida ane jaoɡ̶a me inadeegita ɡ̶adodoe niɡ̶ida ɡ̶oneleegiwa, iniotagodi Agripa, akaami anakaami ɡ̶odacilo-nelegi ane iiɡ̶eni inatawece niɡ̶ina nipodigi. Inadeegi niɡ̶ida ɡ̶oneleegiwa jaotibige makati magee, amanagawini jakadi me jiditibige notaɡ̶anaɡ̶axi César, codaa amanagawini jakadi me jeloɡ̶odita ane leeɡ̶odi modakapetege niɡ̶ida ɡ̶oneleegiwa. EPida aɡ̶ica ane jinaditece loenatagi ane leeɡ̶odi daɡ̶a leeditibige me jiiɡ̶enatakata moyeloadi. Codaa idaaɡ̶ida Paulo dipokota mepaa César, niɡ̶ijo ninionigi-eliodi romaanotedi me iwi anigota. Odaa ja yowoogo me jimonyaticogi minitaɡ̶a César.PDOdaa jeɡ̶ee Festo, “Iniotagodi Agripa, anakaami lacilo-nelegi niɡ̶ina nipodigi, codaa akaamitawecetiwaji anakaami digoina mokotaɡ̶a, digawini niɡ̶ida ɡ̶oneleegiwa. Eliodi oko nakapetegi niɡ̶ida ɡ̶oneleegiwa, inoa judeutedi aninaa liɡ̶eladi, codaa me iditawece judeutedi ane liɡ̶eladi digoida nigotaɡ̶a Jerusalém. Niɡ̶idi oko odoletibige me nilaagedi codaa me napaawaɡ̶ateloco, modi me leeditibige me jiiɡ̶enatakata moyeloadi.CwNeɡ̶eledi noko Agripa ajaa Berenice jiɡ̶icotiobece anei me yatecoɡ̶o odinixotinigilo nowoodi ane daɡ̶axa mele, odaa iditawece niɡ̶ijo oko oiweniɡ̶ide. Naɡ̶a dakatiobece minitaɡ̶a ica le nelegi niɡ̶ini diimigi ane latecaɡ̶aditibece niɡ̶ina oko. Me dakatiobece lixigaɡ̶awepodi icoa lacilodi iodaɡ̶awadi ijaaɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶aɡ̶atigi naɡ̶ani nigotaɡ̶a. Odaa Festo ja dienaɡ̶ata Paulo, odaa niɡ̶ijoa nowienoɡ̶ododi joɡ̶onadeegi.B+Odaa Agripa jeɡ̶eeta Festo, “Ee jemaa me jajipata niɡ̶ica ɡ̶oneleegiwa.” Odaa jeɡ̶ee Festo, “Natiinigoi, odaa jaɡ̶ajipaata.” (AIPida Paulo ja nipokotiwa mepaa César iwi anigota, niɡ̶ijo ninionigi-eliodi romaanotedi. Dipokota minaaɡ̶i me diniwilo nigepaaɡ̶icota me jimonyaticogi minitaɡ̶a César. Odaa ja jiiɡ̶e iodaɡ̶awadi moyowie, odaa etini dotete me diniwilo nigepaaɡ̶icota limedi me jimonya.” @{Ee ajowooɡ̶odi niɡ̶ica gaantaɡ̶a inimaweneɡ̶egi me yenikamaɡ̶a me jowooɡ̶odi niɡ̶ica anodinotigimadetigi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi naɡ̶a jige Paulo domige yemaa migo nigotaɡ̶a Jerusalém me domiɡ̶idiaa jelite me jiwi anejigota.`?9Pida odinotigimadetege leeɡ̶otedi epaa lakataɡ̶a judeutedi. Eledi odinotigimadetigi icoa ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Jesus baanaɡ̶a yeleo, pida Paulo mee niɡ̶icoa ɡ̶oneleegiwa naɡ̶a yewiɡ̶atace.>Odaa niɡ̶ijo neloɡ̶ododipi idi dabiditiniwace, odaa ja notaɡ̶anaɡ̶ateloco modakapetege. Pida aɡ̶ica doɡ̶odoletibige me nilaagedi daɡ̶a leeɡ̶odi gaantiɡ̶inoa loenataka ane beyagi ane jiletibige daantiɡ̶idaa leeɡ̶odi me nilaagedi.k=OOdaa niɡ̶ijo noɡ̶onotiwa niɡ̶ijo anodoletibige me nilaagedi Paulo, odaa aɡ̶ica ane jopaɡ̶adi, neɡ̶eledi noko ja idicoteloco naɡ̶ajo inibaanco ɡ̶oneɡ̶e anejo me jiwi anejigota oko. Odaa ja jienaɡ̶ata Paulo.\<1Pida mejitiogi me daɡ̶a ɡ̶odakatigi anoko romaanotedi daɡ̶a jajicaɡ̶a oko moiloikatidi nigaleedaɡ̶a dakapetege niɡ̶ijo oko codaa leeditibige mecoɡ̶otace igidi niɡ̶ica anodoletibige me nilaagedi.;-Niɡ̶ijo mejigo nigotaɡ̶a Jerusalém, niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijaaɡ̶ijoa laxokodi ɡ̶oneleegiwadi lacilodi judeutedi enagitibeci meetaɡ̶a. Etidotaɡ̶aneɡ̶e modakapetege Paulo domoɡ̶odoletibige me nilaagedi, codaa domoɡ̶onipokotiwa me jiloikatidi.v:eIgaanaɡ̶a ixomaɡ̶atedijo owidi nokododi, Festo ja yotaɡ̶aneɡ̶e niɡ̶ijo lacilo-nelegi judeutedi yatematita anodaaɡ̶eeta Paulo mini, meeta, “Ini ɡ̶oneleegiwa digoina Félix inaaɡ̶eyatice manitaɡ̶a niwiloɡ̶onaɡ̶axi.)9K Paulo diniboota inionigi-eliodi Agripa Onateciɡ̶ijoa epenaitedi ixomaɡ̶atedijo, odaa Agripa, lacilo-nelegi judeutedi niɡ̶idi nipodigi, jiɡ̶icoticogi nigotaɡ̶a Cesaréia, lixigaɡ̶awa aca lodawa ane liboonaɡ̶adi Berenice, igotibeci modalita codaa moyecoaditece Festo.S8 Odaa Festo jiɡ̶igo yotaɡ̶aneɡ̶e ijoa lilokaɡ̶awadi, niɡ̶idiaaɡ̶idi ja igidi, meeta, “Ipokita César mepaa iwi niɡ̶ica anigotaɡ̶awa, odaa ja ɡ̶adimonyaaticogi minitaɡ̶a César!” )7K Nigicatibece yoenatagi ane beyagi ane dakapetege najoinaɡ̶aneɡ̶eco romaanexedi aneo me leeditibige me iiɡ̶enatakanitiwa metideloadi, odaa iiɡ̶enatakanitiwa metideloadi, igaataɡ̶a ajelodi daɡ̶a joletibige metidiwoko. Pida amina nige niwitakaɡ̶a niɡ̶ina me notaɡ̶anaɡ̶a me leedi me ee nilaagedi, odaa aɡ̶ica oko ane yakadi daɡ̶a idajigotiogi. Odaa natigide jipokota César me iwi anigotiwa.”b6= Naɡ̶a niniɡ̶odi Paulo, odaa jeɡ̶eeta, “Niɡ̶ina diimigi anejonaɡ̶atigi jiɡ̶inaaɡ̶i mawini anemiitiogi oko niɡ̶eladimigipitigi niɡ̶ina nipodigi mawini domigica loenatagi ane lakapetegi najoinaɡ̶aneɡ̶eco romaanotedi. Jiɡ̶inaaɡ̶i mabakeni naɡ̶atetigi César, niɡ̶ijo ninionigi-eliodi romaanotedi, mawini anemiitiogi oko. Enice leeditibige minaaɡ̶adelii mawini anemiitiwa. Eliodi mowooɡ̶oti me diɡ̶icata yoenatagi ane beyagitema judeutedi. 5  Festo domaɡ̶a yemaa me docaɡ̶atiogi niɡ̶ijoa judeutedi. Odaa ja ige Paulo, meeta, “Aɡ̶emaani memii nigotaɡ̶a Jerusalém midiaa jelite me jiwi ica anejigotaɡ̶awa? Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i nige agiti niɡ̶ina ane doletibige makaami nilaagedi.”04YPida Paulo ja niniɡ̶odi niɡ̶ijo ligegi, meetiogi, “Niɡ̶ida me ee aɡ̶ica daɡ̶a jao ane beyagi daɡ̶a jakapetege lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, domigetaɡ̶a liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶icata yoenatagi daɡ̶a jakapetege César, ninionigi-eliodi romaanotedi.” l3QIgaanaɡ̶a oyoodi Paulo, odaa niɡ̶ijoa judeutedi anoicoɡ̶oticogi nigotaɡ̶a Jerusalém joɡ̶oyawiile Paulo, odaa joɡ̶odi ica Paulo mowidi loenataka ane beyagi. Pida aɡ̶ica nimaweneɡ̶egi doɡ̶oikee moditece anewi.2Festo idiaaɡ̶i oito oɡ̶oa domige deez nokododi digoida nigotaɡ̶a Jerusalém, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶opita nigotaɡ̶a Cesaréia. Neɡ̶eledi noko ja nicoteloco aca nibaanco ɡ̶oneɡ̶e me ɡ̶oniwinoɡ̶odi, odaa ja dienaɡ̶ata Paulo.Y1+Iiɡ̶eni migotibeci ixigaɡ̶awepodi niɡ̶ina akaamitiwaji anida naɡ̶atetigi migotibeci nilaagedi niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa, codaa moyeloɡ̶odi niɡ̶ica ane beyagi loenatagi, amina nigica loenatagi.” 0Pida Festo naɡ̶a niniɡ̶odi, meetiogi, “Paulo etini diniwilo digoida nigotaɡ̶a Cesaréia, pida aidinopaɡ̶adi, odaa ja jopitijo./Odipokota Festo me niɡ̶iwatece me imonyaticogi Paulo nigotaɡ̶a Jerusalém, igaataɡ̶a me lowoogo moyeloadi Paulo digoida naigi.(.IOdaa niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijaaɡ̶ijoa onateciɡ̶ijoa lacilodi judeutedi jiɡ̶igotibeci minitaɡ̶a, oyotaɡ̶aneɡ̶etece Paulo me nilaagedi.-- U Icoa judeutedi odoletibige me nilaagedi Paulo lodoe Festo Niɡ̶icoticogi Festo nigotaɡ̶a Cesaréia, odaa ja iiɡ̶e niɡ̶idi nipodigi. Niɡ̶idiaaɡ̶idi naɡ̶a ixomaɡ̶atedice itoatadiɡ̶ida nokododi, odaa ja noditicogi nigotaɡ̶a Cesaréia, jiɡ̶igo nigotaɡ̶a Jerusalém. ,Igaanaɡ̶a ixomaɡ̶atedijo itoataale nicaaɡ̶ape, Pórcio Festo ja waxodi limedi Félix, odaa ja gela lacilo romaanotedi. Félix domaɡ̶a yemaa meote me ninitibigiwaji niɡ̶ijoa judeutedi, joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me daɡ̶a ikatice Paulo me diniwilo. -+SCodaa domaɡ̶a nibeotibigege Paulo daɡ̶a yediatece dinyeelo liikoa me ikatice. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi melioditibece menidita Paulo me dinotaɡ̶aneɡ̶etege. '*GIgaanaɡ̶a yeloɡ̶odi Paulo Aneotedoɡ̶oji me yemaa niɡ̶ina oko me iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji, codaa me leeditibige me dinajacaɡ̶aditema niɡ̶inoa lidaɡ̶ataka ane beyagi, codaa Aneotedoɡ̶oji me iwi anigote oko codaa me iloikatidi leeɡ̶otedi niɡ̶inoa libeyaceɡ̶eco. Odaa Félix eliodi me dawigice, odaa jeɡ̶ee, “Natigide ja yakadi memii anetiɡ̶adadani. Nigicatibece, odaa jiniditacaɡ̶awa.”Y)+ Paulo yotaɡ̶aneɡ̶e Félix aniaa lodawa ane liboonaɡ̶adi Drusila Igaanaɡ̶a ixomaɡ̶atedijo onateciɡ̶ijoa nokododi, odaa Félix jiɡ̶igo miditaɡ̶a aneite Paulo lixigaɡ̶awa ajo lodawa ane liboonaɡ̶adi Drusila, ane loiigi judeutedi. Odaa ja dienaɡ̶ata Paulo menagi eetece anodaaɡ̶ee oko monakato Jesus Cristo.h(IFélix iiɡ̶e ica jajeentegi ane nowienoɡ̶odi Paulo mecoɡ̶otace ikanawaanigitice micataɡ̶a daaditaɡ̶a niwilogojegi, codaa me ikatiobece niɡ̶inoa lokaaɡ̶etedipi Paulo modalita codaa moyadeegita ane yopotibige. U'#Niɡ̶idiaaɡ̶idi Félix ayemaa me yeloɡ̶odi niɡ̶ica ane lowoogotece Paulo, odaa ja neliwaɡ̶aditini me yatecoɡ̶o. Eliodi me yowooɡ̶oditece anodaaɡ̶eeteda niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anoditece Naigi ane iɡ̶enaɡ̶a. Odaa jeɡ̶ee, “Nigeno goloneegi Lísias, nigeji domige ilaagedi Paulo, oɡ̶oa domige ailaagedi.” & Digawini ane jaote. Niɡ̶ijo midiaa idabidite lodoe niɡ̶ijoa seteenta lacilodi, dawice me jotaɡ̶a, meji, ‘Niɡ̶ina nokotiwaji awini anemiitiwa leeɡ̶odi mejiwaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji micota meote me newiɡ̶atace niɡ̶inoa émaɡ̶aɡ̶a.’” %Pida nige doɡ̶oyakadi menagitibeci, odaa niɡ̶inoa ɡ̶oneleegiwadi baaniɡ̶inaa joɡ̶oyakadi modi domige noɡ̶oikee ica me jaote okanicodaaɡ̶ica ane beyagi niɡ̶ijo naɡ̶a idinibootiogi niɡ̶ijoa seteenta lacilodi ɡ̶odoiigi mepaaɡ̶oiwi anodigotiwa.X$)Pida ijoa onateciɡ̶ijoa judeutedi ane icoɡ̶oticogi nipodigi Ásia eledi idiaaɡ̶ite. Enice leeditibige menagitibeci nige odinibootaɡ̶awa moyeloɡ̶odi ica ane leeɡ̶odi modoletibige me ee nilaagedi. #Niɡ̶idiaaɡ̶idi naɡ̶a jao niɡ̶ida yoenatagi, odaa niɡ̶ijoa judeutedi joɡ̶onotiwa minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi. Onateciɡ̶idiwa judeutedi onotiwa niɡ̶idiaaɡ̶idi naɡ̶a jigodi me jaote ijoatawece ane niiɡ̶etedoɡ̶owa ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶eco me idinapitaɡ̶ataɡ̶a. Aɡ̶ica deɡ̶eliodi oko meetaɡ̶a, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a icata daɡ̶a japaawetibece. "Jeɡ̶eote owidi nicaaɡ̶ape me diɡ̶icata daɡ̶a idalita nigotaɡ̶a Jerusalém. Niɡ̶idiaaɡ̶idi jeɡ̶ejigo jadeegi dinyeelo me jaxawa niɡ̶ijoa madewetedi liwigotigi emaɡ̶a yoiigi, codaa me jajigo ilokotajegitalo Aneotedoɡ̶oji me iniotagodetalo.Y!+Leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji meote niɡ̶ida anejita, odaa idioka limedi me idinoniciwaɡ̶adi me diɡ̶icata ane jeemitece catiwedi yaaleɡ̶ena ane beyagi lodoe Aneotedoɡ̶oji codaa me niɡ̶ina eledi oko. H  Idaaɡ̶eji digo miditaɡ̶a monibeotege micota niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji nigeote me newiɡ̶atace niɡ̶ina ane iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji inaaɡ̶ina ane daɡ̶a iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji.)Odaa natigide jatematitaɡ̶awa mewi me jiotece niɡ̶inoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco Naigi ane iɡ̶enaɡ̶a, niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anodita niɡ̶ijoa judeutedi me deɡ̶ewiteda. Odaa jiɡ̶idaa me joɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji, Noenoɡ̶odi jotigide ɡ̶odaamipi. Ejiwaɡ̶adi inoatawece ane diniditelogo lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji anoditece ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶eco, codaa ejiwaɡ̶adi ijoatawece niɡ̶ijoa anoiditedini niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo jotigide."= Odaa niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi aɡ̶oyakadi doɡ̶oikee migewi niɡ̶inoa lotaɡ̶a modakapetigi, pida niɡ̶idi domoɡ̶odoletibige me ee nilaagedi.iK Niɡ̶ijoa judeutedi aɡ̶ica deɡ̶etidadi diɡ̶ica oko ane idinotigimadetege minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a etidadi daɡ̶a jao lacilo niɡ̶ijo oko mowo layaageɡ̶egi naɡ̶a dibatotiogi minoataɡ̶a niɡ̶inoa liiakanaɡ̶axiidi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ganigetaɡ̶a diɡ̶etigi eledi liwai nigotaɡ̶a Jerusalém.' Icota mowooɡ̶oti naɡ̶a ixomaɡ̶atedice onexaa dooze nokododi me jicoɡ̶oticogi nigotaɡ̶a Jerusalém me joɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji.<q Odaa niɡ̶ijo lacilo romaano ja datikata libaaɡ̶adi eotibige Paulo me dotaɡ̶a. Odaa Paulo jeɡ̶ee, “Iniotagodi, jowooɡ̶odi noɡ̶owidi nicaaɡ̶ape makaami niwinoɡ̶odi ɡ̶odoiigi judeutedi. Odaa ja idinitibeci me jakadi me jigidi niɡ̶idi ane notaɡ̶anaɡ̶a modakapetigi digoina ɡ̶adodoe.yk Odaa niɡ̶ijoa judeutedi anidi aaɡ̶aɡ̶a notaɡ̶anaɡ̶a, odaa oniwoditema niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Tértulo. Odaa Lísias ja niiɡ̶eticogi me dinikee ɡ̶adodoe niɡ̶ijo anoyemaa me notaɡ̶anaɡ̶a modakapetege Paulo. Diandaɡ̶a agee niɡ̶ida ɡ̶oneleegiwa, odaa joɡ̶owooɡ̶oti mewi ijoatawece niɡ̶ijoa anejinaɡ̶atece ane leeɡ̶odi me jakapaɡ̶atege.” !Pida Lísias, niɡ̶ijo goloneegi, jeɡ̶enagi ijaaɡ̶ijoa niodaɡ̶awadi, odaa joɡ̶oibake loniciwaɡ̶a me onoɡ̶aticogi mokotaɡ̶a.Niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa nake meo Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶adiaa iwiteta liɡ̶eladi me yapidi. Naɡ̶a iniwiloɡ̶ojoɡ̶o odaa ja domaɡ̶a jemaanaɡ̶a me jiwinaɡ̶a niɡ̶ica ane iniɡ̶ata anodaa liiɡ̶enatakaneɡ̶egi ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶eco. Jowooɡ̶otaɡ̶a niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa me niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa ane doide. Inoatawece nipodaɡ̶a anigotece, eo lacilo niɡ̶inoa judeutedi mowo ane deɡ̶ele, ibatooɡ̶oditiogi, codaa lacilo niɡ̶ijo lapo ane liboonaɡ̶adi ‘nazareenotedi’.a;Pida ajemaa deɡ̶eneɡ̶egi ɡ̶adigiwocitice leeɡ̶odi doɡ̶owidi yotaɡ̶a. Enice jipokotaɡ̶awa mawii makaami eletedoɡ̶odomi, enice ajipaata ane jemaanaɡ̶a me ɡ̶ogegi. Ejitece onateciɡ̶inoa yotaɡ̶a.W'Iniotagodeeɡ̶ataɡ̶awa, anakaami ɡ̶odacilo, anakaami romaano, ane daɡ̶axa mele. Iniotagodeeɡ̶ataɡ̶awa leeɡ̶odi niɡ̶ijo anidioka limedi mawiite anawiitoɡ̶odomi inatawece niɡ̶ina nipodigi.OIgaanoɡ̶oyoodi Paulo lodoe niɡ̶ijoa lacilodi, odaa Tértulo jiɡ̶idaa dinanatigi me dotaɡ̶a me dakapetege Paulo, odaa jeɡ̶ee, “Iniotagodi Félix, leeɡ̶odi makaami ɡ̶odacilo aneliodi ɡ̶adixakedi, ja leegi aɡ̶ica gaantiɡ̶ijo ane ɡ̶odideleɡ̶e, codaa owidi ɡ̶adoenataka aneletema ɡ̶odoiigi judeutedi.2 _ Icoa judeutedi odoletibige me nilaagedi Paulo Igaanaɡ̶a ixomaɡ̶atedijo ciinco nokododi, odaa Ananias, niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi, jiɡ̶igo nigotaɡ̶a Cesaréia. Igotibeci me lixigaɡ̶awepodi onateciɡ̶ijoa niɡ̶ijoa laxokodipi lacilodi judeutedi ijaaɡ̶ijo notaɡ̶aneɡ̶ecajo ane liboonaɡ̶adi Tértulo. Odaa jiɡ̶igotibeci lodoe Félix, niɡ̶ijo lacilo romaanotedi, odoletibige me nilaagedi Paulo.+O#Odaa jeɡ̶eeta Paulo, “Amina nigenotibeci niɡ̶ica anakaami nilaagedi, odaa jemaa me jajipataɡ̶awa niɡ̶ica anemaani me ɡ̶agegi.” Odaa ja iiɡ̶e niodaɡ̶awadi moyowie Paulo minitaɡ̶a diimigi-nelegi, Herodes liɡ̶eladi, niɡ̶ijo lacilo-nelegi judeutedi niɡ̶idi nipodigi. fE"Igaanaɡ̶a yalomeɡ̶eteloco naɡ̶ajo notaɡ̶anaɡ̶axi, odaa niɡ̶ijo lacilo romaanotedi ja ige Paulo eotibige me yowooɡ̶odi niɡ̶ica nipodigi anelatibige. Odaa ja yowooɡ̶odi Paulo melatibige nipodigi Cilícia.!;!Igaanoɡ̶ototicogi nigotaɡ̶a Cesaréia, odaa joɡ̶oyajigota naɡ̶ajo notaɡ̶anaɡ̶axi niɡ̶ijo lacilo romaanotedi, odaa jaɡ̶aɡ̶oikee Paulo.lQ Neɡ̶eledi noko niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi anokewaligi ja dopitijo minitaɡ̶a liɡ̶eladi ane dotete digoida nigotaɡ̶a Jerusalém, odaa joɡ̶oika niɡ̶ijoa apolicaɡ̶anaɡ̶ademaɡ̶a midapaɡ̶a diiticogi moilaajo Paulo.9 kOdaa niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi joɡ̶owo niɡ̶ijo ane liiɡ̶enatakaneɡ̶egi niɡ̶ijo goloneegi. Odaa joɡ̶oyadeegi Paulo niɡ̶ijo enoale digoida nigotaɡ̶a Antipátride.H  Pida ijo oko aneo yeemidi me dinilakidetiwage odoletibige moyeloadi. Odaa ja yowoogo me diɡ̶icata ane jopaɡ̶adi me jimonyataɡ̶awa. Codaa jaɡ̶aɡ̶a jimonya niɡ̶ijo anodoletibige me nilaagedi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa migotibeci ɡ̶adodoe moyeloɡ̶odi ica ane leeɡ̶odi modakapetege. Odaa jiɡ̶idokida.”  1Odaa ja jowooɡ̶odi me diɡ̶icata loenatagi ane beyagi aneo me leeditibige me jiiɡ̶enatakata moyeloadi, domigetaɡ̶a jokolenaɡ̶atiwece niwiloɡ̶onaɡ̶axi. Domoɡ̶odoletibige me nilaagedi leeɡ̶odi modi ica me daɡ̶a dioteci inoa ane lakataɡ̶a niɡ̶idi noiigi.u cOdaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ja domaɡ̶a jemaa me jowooɡ̶odi niɡ̶ica ane leeɡ̶odi meneɡ̶egi odakapetege. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me jadeegita lodoe niɡ̶ijoa seteenta laxokodi ɡ̶oneleegiwadi lacilodi niɡ̶idi noiigi judeutedi.d AJudeutedi odibata niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa domoɡ̶oyemaa moyeloadi. Odaa naɡ̶a jajipatibece mida aneetege ɡ̶odoiigi romaanotedi, odaa ja jadeegi iodaɡ̶awadi me inoɡ̶atice me idei libaaɡ̶adi niɡ̶idi noiigi.P“Ee Cláudio Lísias. Jiditibigaɡ̶aji naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi, iniotagodi Félix, anakaami ɡ̶oneɡ̶egi lacilo romaanotedi digoida nigotaɡ̶a Cesaréia. Eliodi me idecoaditibigaɡ̶aji. KOdaa niɡ̶ijo goloneegi jeɡ̶eo lidie notaɡ̶anaɡ̶axi anee, J Codaa eledi oenitema apolicaɡ̶anadi Paulo menicooɡ̶olatedi, odaa ɡ̶adeegiticogitiwaji madowetiteloco minitaɡ̶a Félix, ane lacilo romaanotedi ane iiɡ̶e iditawece nipodigi Judéia.”L Ijoa iodaɡ̶awadi oyadeegiticogi Paulo digoida nigotaɡ̶a Cesaréia Odaa niɡ̶ijo goloneegi jeɡ̶eniditiogi itoataale jajeentexedi, odaa meetiogi, “Iomaɡ̶atitedice iniwata-taalia iodaɡ̶awadi ane ewaligi, seteenta iodaɡ̶awadi ane icooɡ̶olatedaɡ̶a, idiaa eletidi iniwata-taalia iodaɡ̶awadi anoibake apocenigi me nidelaɡ̶a, anenyaɡ̶ati migotibeci nigotaɡ̶a Cesaréia. Leeditibige me noditicoaci nige noove lakata menoale.>uOdaa niɡ̶ijo goloneegi jeɡ̶eeta niɡ̶ijo lioneeɡ̶a, “Jinaɡ̶a domiɡ̶ica ane enita manatematiitiwa niɡ̶ida ane lowoogo.” Odaa ja iiɡ̶e niɡ̶ijo lioneeɡ̶a mopi. DPida jinaɡ̶a domaɡ̶a aniwotitema niɡ̶ida ane lipoketegi, igaataɡ̶a idiwa caticedi me cwareenta judeutedi dinaɡ̶aditiniwace digoida naigi ane onibeotege Paulo me ixomaɡ̶atijo. Niɡ̶idi owo ligegitege Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶a niodaɡ̶a oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a nacipaɡ̶a nigepaaɡ̶icota moyakadi moyeloadi Paulo. Niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi ja nigomaɡ̶a moyeloadi, odaa idokaanaɡ̶a onibeotibigege magiti ane lipoketegi.” Odaa niɡ̶ijo lioneeɡ̶a jeɡ̶ee, “Idiwa judeutedi ane dinilakidetiwage modipokotaɡ̶awa madeegitacicogi Paulo lodoe niɡ̶ijoa seteenta lacilodi judeutedi. Nigenagitibeci, odaa jonoɡ̶okanice oyemaa me iɡ̶enaɡ̶a mowajipata niɡ̶ica Paulo ane loenatagi.+Odaa niɡ̶ijo goloneegi ja dibatigi libaaɡ̶adi niɡ̶ijo lioneeɡ̶a, odaa ja ixipetice me ige, meeta, “Amiida ica ɡ̶adatematigotiwa?”/Odaa niɡ̶ijo jajeentegi ja yadeegi niɡ̶ijo lioneeɡ̶a minitaɡ̶a goloneegi, odaa jeɡ̶ee niɡ̶ijo jajeentegi, “Paulo, niɡ̶ijo niwilogojegi, eniditiwa, odaa ja nipokotiwa me jinadeegitaɡ̶awa niɡ̶ida lioneeɡ̶a. Igaataɡ̶a onida ica latematigotaɡ̶awa.” $AOdaa Paulo jeɡ̶enidita onijoteci niɡ̶ijoa jajeentexedi, odaa jeɡ̶eeta, “Adeegita goloneegi niɡ̶ida lioneeɡ̶a. Igaataɡ̶a ida latematigota.”_~7Pida ijo lionigi naɡ̶ajo niwaalo Paulo ja yowooɡ̶odi ane domoɡ̶odigota Paulo moyeloadi. Odaa jiɡ̶igo minitaɡ̶a iodaɡ̶awadi liɡ̶eladi ane dotete, odaa ja yatematita Paulo niɡ̶ijo ane leedi modigota.} Odaa natigide, akaamitiwaji idiaaɡ̶idi seteenta lacilodi yoiigi iwakateeni ɡ̶agegi mipokita goloneegi me nadeegitace Paulo digoina makaamitaɡ̶a. Enita goloneegi memaanitiwaji me yenikamaɡ̶a majipaata niɡ̶icoa Paulo loenataka. Odaa idiaaɡ̶ejonaɡ̶a inibeoonaɡ̶atege digoida naigi. Nige ixomaɡ̶atijo Paulo, odaa ja jeloataɡ̶a, maleediɡ̶icatibige diɡ̶icotio.” /|WOdaa jiɡ̶igotibeci midiwataɡ̶a niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijaaɡ̶ijoa lacilodi niɡ̶idi noiigi, moditiogi, “Niɡ̶ida moko ja idinilakidenaɡ̶atiwage codaa ja jaoɡ̶a ɡ̶ogegitege Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶a jiniodaɡ̶a nigepaaɡ̶icota me jakataɡ̶a me jeloataɡ̶a Paulo.N{ Onidiwa caticedi me cwareenta ɡ̶oneleegiwadi ane dinilakidetiwage.3z_ Icoa judeutedi dinilakidetiwage moyeloadi Paulo Igaanaɡ̶a yeloɡ̶otibige, onateciɡ̶ijoa ijoa judeutedi ja yatecoɡ̶o me dinilakidetiwage lowoogo. Codaa owo ligegitege Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶a niodaɡ̶a oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶icata anowacipeta nigepaaɡ̶icota makati moyeloadi Paulo."y= Niɡ̶ijo enoale Ǥoniotagodi ja dinikeeteta Paulo, idiaa dabidite liwai, odaa jeɡ̶eeteta, “Paulo, eloodaɡ̶ateeni ɡ̶adaaleɡ̶ena. Igaataɡ̶a leeditibige me enitici digoina nigotaɡ̶a Jerusalém. Codaa nigidiaaɡ̶idi leeditibige me enitici digoida nigotaɡ̶a Roma.” Ix  Odaa ja domaɡ̶aleedi ina midiaa dilokotiwage, odaa niɡ̶ijo goloneegi ja doitibige diɡ̶ica anodigota Paulo. Odaa ja iiɡ̶e niɡ̶ijoa niodaɡ̶awadi moibake loniciwaɡ̶a monoɡ̶atice Paulo me idei liwigotigi niɡ̶ijo noiigi. Odaa joɡ̶oyadeegiticogi minitaɡ̶a niɡ̶ijo iodaɡ̶awadi liɡ̶eladi ane dotete. ud~}S|zyxvtsro|opnn%mktjjhggZfdcIba`_j^w]]b]\4ZXWW+VTTSRQQONMM%L3JIHGEDC BFA-?>=;E:9Z865^44 311 0g/U. -,;*))v('&%_$g"!luv b ,)7da#Niɡ̶ida anee me newiɡ̶a ikee moyowooɡ̶odi catiwedi laaleɡ̶ena liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji. Idiaaɡ̶idi odeemitetece ane iɡ̶enaɡ̶a catiwedi laaleɡ̶enali, odaa oikee mewi midiwa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji catiwedi laaleɡ̶ena. Idatibece niɡ̶ica anodeemitetece catiwedi laaleɡ̶ena eetibigeloco, codaa idatibece maɡ̶aɡ̶a oikee mele anigida loenatagi.6`eAneotedoɡ̶oji ayajigotediogi liiɡ̶enatakaneɡ̶eco niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi. Pida niɡ̶ina oko nige diniomaɡ̶aditema ane yemaa Aneotedoɡ̶oji, idaaɡ̶ida me doɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ica ane iiɡ̶ete, odaa boɡ̶oikee moyowooɡ̶odi niɡ̶ica ane iɡ̶enaɡ̶a catiwedi laaleɡ̶ena.n_U Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji aiɡ̶enaɡ̶adi oko daɡ̶a leeɡ̶odi me wajipatalo liiɡ̶enatakaneɡ̶eco, pida leeditibige niɡ̶ina oko meyiwaɡ̶adi liiɡ̶enatakaneɡ̶eco, odaa Aneotedoɡ̶oji iɡ̶enaɡ̶adi niɡ̶ina oko. ^  Inatawece niɡ̶ina oko ane doɡ̶oyowooɡ̶oditeda liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji, codaa aninoa libeyaceɡ̶eco, joaniɡ̶idiaa naaɡ̶a. (Pida aleeɡ̶odi me doɡ̶oyoteteteda liiɡ̶enatakaneɡ̶eco). Inatawece noiigi judeutedi idiwa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji miditaɡ̶a, pida Aneotedoɡ̶oji iloikatidi leeɡ̶odi aɡ̶oyiwaɡ̶adi liiɡ̶enatakaneɡ̶eco.r]] Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji aɡ̶ica liomaɡ̶atagi noiigi, pida idokigotedoɡ̶owa digawiniteloco oko. Q\ Pida niɡ̶ina oko anowo anele, Aneotedoɡ̶oji nelecaɡ̶atee, codaa iweniɡ̶ide miniwataɡ̶a, codaa meote mele laaleɡ̶ena. Odoejedipi judeutedi, nigidiaaɡ̶idi niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi.O[ Aneotedoɡ̶oji eote lawikodico codaa me ligecaɡ̶aloɡ̶o inatawece niɡ̶ina oko anowo ane beyagi. Odoejegi me nikatedeloco lawikodico judeutedi, nigidiaaɡ̶idi niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi.?ZwPida niɡ̶ina eledi oko ane adodigomadadi, codaa ane doɡ̶oyiwaɡ̶adi anewi, pida inoka odioteci ane beyagi, Aneotedoɡ̶oji yelatetema codaa me iloikatidi niɡ̶ina oko liciagi.Y%Niɡ̶ina oko anidioka limedi mowo anele, codaa anodoletibige Aneotedoɡ̶oji me iweniɡ̶ide, codaa anoyocaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, codaa anodoletibige lewiɡ̶a miniwataɡ̶a, odaa Aneotedoɡ̶oji yajigote lewiɡ̶a niɡ̶ini oko ane daɡ̶adiaaɡ̶ica liniogo.lXQIgaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji yajigote oninitecibeci oko ane iɡ̶enaɡ̶a me loojedi ane loenataka.>WuPida dakake ɡ̶adaaleɡ̶ena, odaa aɡ̶emaani daɡ̶a iigi aneni me ɡ̶adewiki. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji meneɡ̶egi yelatedaɡ̶adomi nigicota niɡ̶ica noko nige ikee lélaɡ̶a leeɡ̶odi nibeyaceɡ̶eco, codaa eote ane iɡ̶enaɡ̶a nige ɡ̶adiloikatiti leeɡ̶odi ɡ̶abeyaceɡ̶eco.7VgAkati ina me diɡ̶ica ane jaoɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶axa meletedoɡ̶odomi, odaa anaɡ̶a ɡ̶odiloikatidi leeɡ̶odi meliodi me yakadi me dinatitedoɡ̶owa. Ejinoɡ̶owooɡ̶oti Aneotedoɡ̶oji meletedaɡ̶adomi, eotedibige madinilaanitece ɡ̶abeyaceɡ̶eco, odaa opilitalo Aneotedoɡ̶oji. UU#Niɡ̶ida makaami ane ɡ̶ademaanigi me ɡ̶adiɡ̶oatita eledi oko anowo, pida akaami eledi awii ane beyagi. Odaa aɡ̶ica ɡ̶animaweneɡ̶egi daɡ̶a ɡ̶adiwokoni me ɡ̶adiloikatiti Aneotedoɡ̶oji."T=Jowooɡ̶otaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji meote ane iɡ̶enaɡ̶a niɡ̶ina me iwi anigotediogi codaa niɡ̶ina me iloikatidi oko anowote niɡ̶inoa ane beyagi.3S a Aneotedoɡ̶oji icota me iwi anodaaɡ̶igotediogi oko Natigide, akaami ɡ̶odokaaɡ̶edi, ane eni eledi oko mepaɡ̶a abeyaceɡ̶egi. Niɡ̶ida makaamitiwaji aɡ̶akati makamaɡ̶a anapitaɡ̶ati ɡ̶adoenataka, aicoɡ̶ota ganigakaami. Igaataɡ̶a niɡ̶ina me ɡ̶adiɡ̶oatita eledi oko, pida awii liciagi niɡ̶inoa anowote, jiɡ̶ikeeni Aneotedoɡ̶oji maɡ̶aɡ̶a ɡ̶adiloikatiti leeɡ̶odi ɡ̶abeyaceɡ̶eco.YR - Oyowooɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji liiɡ̶enatakaneɡ̶egi mee me leeditibige moyeloadi niɡ̶ina oko aneo niɡ̶inoa ane beyagi. Pida idokee mowote niɡ̶inoa ane beyagi, codaa oyaxawa eledi oko mowo ane beyagi. Q  P   O (29-31) Niɡ̶idi oko nolee inoatawece ane latopaco nibeyaceɡ̶eco; noomatewadi niɡ̶ina ane daɡ̶a lodawadi, codaa inoatawece nimaweneɡ̶eco mowo ane beyagi, idioka limedi madodigomadadi, codaa idioka limedi mowo ane beyagitema eledi oko. Niɡ̶idi oko daɡ̶axa moceeɡ̶aɡ̶a, codaa ɡ̶onematagododi, idioka limedi me nidelaɡ̶a, awitakaɡ̶a, inoka oyowo mowo ane beyagitema eledi oko. Niɡ̶idi oko odotaɡ̶atibige eledi, enalaɡ̶anaɡ̶a oiatiwage eledi oko. Neleɡ̶edi Aneotedoɡ̶oji, aɡ̶odeemitetibige eledi oko moyotaɡ̶aneɡ̶e. Anabakenaɡ̶aɡ̶a, odiletibige me daaditiɡ̶ica liciagi, lemaanigi monaɡ̶axateloco eledi oko. Idioka limedi modoletibige geladi nimaweneɡ̶eco mowo ane beyagi. Niɡ̶idi oko aɡ̶oyiwaɡ̶adi eliododipi. Aɡ̶aleeɡ̶ica doɡ̶oyowo niɡ̶ica ane iɡ̶enaɡ̶a. Ajakataɡ̶a daɡ̶a jinakatonaɡ̶a ane lotaɡ̶a niɡ̶ina oko liciagi. Oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a oyemaa litacepodi. Aɡ̶oixomaɡ̶ateetedijo eledi oko libeyaceɡ̶eco, codaa aɡ̶oiwikode eledi oko.vN gNiɡ̶idi oko aɡ̶oyemaa moyowooɡ̶odi anewi anodaaɡ̶eeteda Aneotedoɡ̶oji, joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji me ikatetece mowote niɡ̶icoa anepaa lowooko aninokinoa ane beyagi, odaa joɡ̶owote loenataka ane ɡ̶oboliɡ̶a.cM AǤoneleegiwadi idaaɡ̶ee, aɡ̶alee loomatewa iwaalo, odaa jeɡ̶epaaɡ̶opitiwage, owo ane ɡ̶oboliɡ̶a. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me iloikatidi Aneotedoɡ̶oji loolatedi niɡ̶ina oko leeɡ̶odi epaaɡ̶owotibige. ;L qJoaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji me ikatetece mowote anepaa yemaa laaleɡ̶ena. Niɡ̶ina iwaalepodi jeɡ̶epaaɡ̶opitiwage dinoomatewamigi, ane daɡ̶a lakatigi iwaalo.eK EAɡ̶odibatege niɡ̶ica anewi anodaaɡ̶eeteda Aneotedoɡ̶oji, pida odibatege niwitakeco. Odoɡ̶eteta codaa modibatema niɡ̶inoa liidaɡ̶atajedi Aneotedoɡ̶oji, pida baadoɡ̶odoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a odibatema. Pida leeditibige midioka limedi me joɡ̶eeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. (Amém). VJ 'Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji me ika modioteci niɡ̶ica anepaa yemaa laaleɡ̶ena mowo ane beyagi, codaa Aneotedoɡ̶oji ika mowo niɡ̶ica anepaaɡ̶oyemaa modigota lolaadi ane ɡ̶oboliɡ̶a.{I qAɡ̶alee odoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji aneliodi nimaweneɡ̶egi, codaa ane daɡ̶a daateda. Odaa joɡ̶odilatitelogo niwicidi latopiwadi oko anepaɡ̶a icota me ma, liwicidi ilaaɡ̶axodi, eijedi, codaa me niɡ̶inoa anodigotinigi iiɡ̶o. 4H eModi me niwaxinaɡ̶anaɡ̶a, pida yetoledi.G }Igaataɡ̶a idaaɡ̶ida moyowooɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji, pida aɡ̶odoɡ̶etetalo, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a odiniotagodetalo. Pida niɡ̶inoa lowooko yetoledi, inoa laaleɡ̶enali aɡ̶ica gaantokaaɡ̶ida lixakedi, odaa aɡ̶aleeɡ̶ica lowoogo anele.F 3Niɡ̶ijo maleekoka yoeteda Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina iiɡ̶o, niɡ̶ina ane daɡ̶a jakataɡ̶a me jinataɡ̶a, anodaaɡ̶eeteda Aneotedoɡ̶oji, codaa nimaweneɡ̶egi ane daɡ̶a dinelio, inoatawece dinikee. Odaa niɡ̶ina oko oyakadi moyowooɡ̶odi anodaaɡ̶eeteda Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi niɡ̶inoa loenataka. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶ina oko aɡ̶oyakadi doɡ̶odi me diɡ̶ica libatiigi.UE %Niɡ̶ina oko oyakadi moyowooɡ̶odi anodaaɡ̶eeteda Aneotedoɡ̶oji, leeɡ̶odi adinaɡ̶aditini niɡ̶ica anodaaɡ̶eeteda, codaa leeɡ̶odi iniaaɡ̶iniwa Aneotedoɡ̶oji ikeetediogi anodaaɡ̶eeteda.'D I Aneotedoɡ̶oji laagetedipi inatawece oko Aneotedoɡ̶oji ane ideite ditibigimedi ikee lélaɡ̶a leeɡ̶odi inoatawece ane libeyaceɡ̶eco oko, leeɡ̶odi me doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda Aneotedoɡ̶oji, codaa leeɡ̶odi inoatawece ane beyagi anowote modakapetege eledi oko. Leeɡ̶odi niɡ̶inoa libeyaceɡ̶eco anowote, odaa aɡ̶oika eledi oko moyowooɡ̶odi niɡ̶ica anewi anodaaɡ̶eeteda Aneotedoɡ̶oji.%C EIgaataɡ̶a niɡ̶inoa nibodicetedi anele oikee Aneotedoɡ̶oji meote niɡ̶ina oko me iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji niɡ̶ina meniwaɡ̶atakanaɡ̶a, codaa niɡ̶ina me doɡ̶oika meniwaɡ̶atakanaɡ̶a. Joaniɡ̶idaaɡ̶eeta Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, “Niɡ̶ina oko ane yakadi Aneotedoɡ̶oji me iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji leeɡ̶odi meniwaɡ̶atakanaɡ̶a, joaniɡ̶idiaaɡ̶ida lewiɡ̶a ane diɡ̶ica liniogo.” #B A Loniciwaɡ̶a nibodicetedi anele ane icoɡ̶otedigi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Aidiboliɡ̶atece nibodicetedi anele anoditece Cristo ane icoɡ̶otedigi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, igaataɡ̶a niɡ̶inoa nibodicetedi anele loniciwaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji meote lewiɡ̶a inatawece oko anoyiwaɡ̶adi Jesus, odoejedipi judeutedi moyeloɡ̶oditiogi, niɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi.tA cJoaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me jibake minitawece yoniciwaɡ̶a, codaa ja idigo me jeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele ane icoɡ̶otedigi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji digoida makaamitaɡ̶atiwaji ane ɡ̶adiɡ̶eladi nigotaɡ̶a Roma. *@ OIgaataɡ̶a jiɡ̶idaa ibakedi ane najigotediwa Aneotedoɡ̶oji me jeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele ane icoɡ̶otedigi miniwataɡ̶a, jeloɡ̶oditiogi greegotedi, inaa ane daɡ̶a greegotedi, oko notaɡ̶anaɡ̶aximaɡ̶a aninoa lixaketedi, codaa me niɡ̶ina ane diɡ̶ica lixakedi.[? 1 Inioxoadipi, jemaa mowooɡ̶oti melioditibece me yowoogo mejigo idalitaɡ̶awa, pida idioka limedi mida ane idibeyacaɡ̶adi, odaa aɡ̶abotibece mejigo. Pida jemaa me idalitaɡ̶awatiwaji amaleeɡ̶aɡ̶a jakadi me jaxawa oko anidi makaamitaɡ̶a modiotece Jesus, digo anejigotiogi ane daɡ̶a judeutedi ane liɡ̶eladi eletidi nigotadi.)> M Nige idinaxawanaɡ̶a, odaa Aneotedoɡ̶oji ɡ̶adaxawanitetiwaji, codaa me ee, leeɡ̶odi eyiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, codaa me ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egitiwaji. Y= - Igaataɡ̶a eliodi me jemaa me ɡ̶adatitiwaji amaleeɡ̶aɡ̶a idinaxawanaɡ̶atiwage jibakenaɡ̶a ɡ̶odixaketedi ane najigotoɡ̶owa Liwigo Aneotedoɡ̶oji, me yoniciwaɡ̶adi ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi.j< O Jipokotalo Aneotedoɡ̶oji me jakadi me idalitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina natigide, pida nige yemaa. ;   Jibatema Aneotedoɡ̶oji manitawece yaaleɡ̶ena niɡ̶ina me jeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele anoditece Lionigi. Odaa Aneotedoɡ̶oji yowooɡ̶odi mejitece anewi niɡ̶ina meji midioka limedi me idalaɡ̶atibigaɡ̶aji niɡ̶ina me jotaɡ̶aneɡ̶e.G:   Paulo yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji codaa diniotagodetalo Odoejegi nimedi iniotagodetalo Aneotedoɡ̶oji Inoenoɡ̶odi leeɡ̶odi akaamitawecetiwaji, leeɡ̶odi niɡ̶ijo Jesus Cristo aneotedaɡ̶adomitiwaji. Igaataɡ̶a inatawece niɡ̶ina oko digoina iiɡ̶o odibodiceta ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egitiwaji.X9 +Odaa jidi naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi jiwakateetibigaɡ̶aji akaamitawecetiwaji ane ɡ̶adiɡ̶eladi nigotaɡ̶a Roma, ane ɡ̶ademaani Aneotedoɡ̶oji, codaa eniditedaɡ̶awatiwaji makaami loiigi. Jemaa Aneotedoɡ̶oji Ǥodiodi, codaa me Ǥoniotagodi Jesus Cristo midioka limedi meletaɡ̶adomi, codaa mowo mele ɡ̶adaaleɡ̶enali. 8 Odaa akaami eleditetiwaji awanitege niɡ̶idi noiigi, Aneotedoɡ̶oji eniditedaɡ̶awatiwaji makaami nepilidi Jesus Cristo. 17 ]Odaa leeɡ̶odi Jesus, Aneotedoɡ̶oji me najigotedoɡ̶owa inoatawece ane ɡ̶odaɡ̶alanaɡ̶a ane daɡ̶a domiɡ̶ica ɡ̶onimaweneɡ̶egi me jakataɡ̶a, codaa eote moko liiɡ̶exedi. Eotedibige me jaxawanaɡ̶a inatawece oko moyiwaɡ̶adi, monakato, codaa modoɡ̶eteta Liboonaɡ̶adi Jesus.6 Aneotedoɡ̶oji yenikamaɡ̶a me ikee me Lionigi Jesus niɡ̶ijo naɡ̶a ibake nimaweneɡ̶egi nelegi me yewikatiditace niɡ̶ijo moyeloadi. Liwigo Aneotedoɡ̶oji ikee Jesus me diɡ̶ica libeyacaɡ̶ajegi liciagi Aneotedoɡ̶oji me diɡ̶ica libeyacaɡ̶ajegi."5 ?Niɡ̶idiwa nibodicetedi anele oditece Aneotedoɡ̶oji Lionigi, Ǥoniotagodi Jesus Cristo. Odaa mijoa me ɡ̶oneleegiwa, ida aneetetege licoɡ̶egi Davi.Y4 -Jotigide naɡ̶a ligegi Aneotedoɡ̶oji me niwakatee nibodicetedi anele, anoditece niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji, analee diniditedini maditaɡ̶a lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji.+3 SPaulo Liwakatetigi Romaanotedi Paulo yecoaditibige romaanotedi baanoɡ̶oyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi Ee Paulo. Ee liotagi Jesus Cristo. Aneotedoɡ̶oji eniditediwa me ee liiɡ̶exegi, idiomaɡ̶aditedice me jeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele ane icoɡ̶otedigi miniwataɡ̶a.2Yatematitibece anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji me yakadi me iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko, codaa me diiɡ̶axinaɡ̶atece anodaaɡ̶eeteda Ǥoniotagodi Jesus Cristo. Codaa abo laaleɡ̶ena niɡ̶ina me dotaɡ̶a, codaa aɡ̶ica ane yolitema me dotaɡ̶a. 1-Odaa Paulo eote itoataale nicaaɡ̶ape midiaaɡ̶i minitaɡ̶a niɡ̶ijo diimigi ladiligi, codaa dibatibigege inatawece oko anigotibeci odalita.01Igaanaɡ̶a nigotini Paulo meote niɡ̶ijoa lotaɡ̶a, odaa niɡ̶ijoa judeutedi ja noditicoaci, codaa eliodi me dinotigimade idiaaɡ̶iditiwage. D/Odaa Paulo ja nigomaɡ̶aditedini niɡ̶ijoa lotaɡ̶a niɡ̶ijo neɡ̶ee, “Enice ele mowooɡ̶otitiwaji Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e liotaka modatematikatema niɡ̶ijo noiigi ane daɡ̶a judeutedi anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji meote niɡ̶ina oko me newiɡ̶atace. Odaa icota moyiwaɡ̶adi niɡ̶ida latematigo.”. Igaataɡ̶a dakake laaleɡ̶enali niɡ̶idi noiigi. Odaa joɡ̶onoxoco napaaɡ̶ate, odaa aɡ̶aleeɡ̶owajipatalo yotaɡ̶a, onoxoco ligecooɡ̶eli owotibige me daɡ̶adiaaɡ̶onadi ane yoenataka. Daaditaɡ̶a owote laaleɡ̶enali me dakake, daɡ̶anagawini ligecooɡ̶eli oyakadi me doletibigiwaji, napaaɡ̶ate taɡ̶aɡ̶a oyakadi me najipaaɡ̶a, codaa daɡ̶anagawini oyakadi me oyowooɡ̶oditece niɡ̶inoa yotaɡ̶a, oditaɡ̶a joɡ̶odopitiwa, codaa niɡ̶inoa leelotika taɡ̶a jicilatidi.’” '-G ‘Emii enitiogi niɡ̶idi noiigi, “Niɡ̶ida makaamitiwaji eliodi majipaata, pida aɡ̶owooɡ̶oti ane diitigi! Eliodi mawinitiwaji, pida aɡ̶anati!” k,ONaɡ̶a dinotigimadetiwage, odaa joɡ̶opitibeci. Maleediɡ̶icatibige me noditicoaci, odaa Paulo jeɡ̶eo ligegitiogi, meetiogi, “Aneotedoɡ̶oji Liwigo eetece ane iɡ̶enaɡ̶a niɡ̶ijo me ibake Isaías me yeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji. Isaías meetiogi jotigide ɡ̶adaamipi niɡ̶ijo ane ligegi Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ijo neɡ̶ee, y+kOnateciɡ̶ijo judeutedi oyiwaɡ̶adi niɡ̶ijoa Paulo lotaɡ̶a, pida ijo eledi baadoɡ̶oyemaa moyiwaɡ̶adi.*+Odaa joɡ̶owo lakatagi noko me yatecoɡ̶o minitaɡ̶a Paulo. Igaanaɡ̶a icota niɡ̶ijo noko lakatagi, eliodi judeutedi ja yatecoɡ̶o minitaɡ̶a ijo diimigi ane lotokaɡ̶adi Paulo. Odaa ja diiticogi Paulo me notaɡ̶aneɡ̶etiniwace, nigoitijo neɡ̶epaaɡ̶enoale. Iiɡ̶axitice codaa me yeloɡ̶oditiogi anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko. Doletibige nimaweneɡ̶egi me ixotiwece lacilo anijoa icoa Jesus. Eledi ikeetiogi niɡ̶ijo liwai lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji Moisés ane iditini aneetece Jesus, codaa me niɡ̶ijo liwai anoiditedini niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo jotigide.X))Pida natigide jemaanaɡ̶a me jajipaaɡ̶ata niɡ̶ica ane ɡ̶adowoogo, igaataɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a mewi niɡ̶ina oko inoatawece nigotadi odotaɡ̶atibige modakapetege niɡ̶ina oko anida anenitege.” 0(YOdaa joɡ̶odita Paulo, “Niɡ̶ida moko aɡ̶aca jibaɡ̶atege notaɡ̶anaɡ̶axi ane icoɡ̶otigi Judéia aneetaɡ̶adice. Codaa aɡ̶ica otiɡ̶initece niɡ̶ijo ɡ̶onioxoadipi ane icoɡ̶oticogi Judéia aɡ̶ica doɡ̶oditaɡ̶adici, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a beyagi modotaɡ̶atibigaɡ̶aji.7'gJoaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me jipokotaɡ̶awatiwaji manootiwa, jaotibige me jakadi me ɡ̶adatecoɡ̶oteeni me ɡ̶adotaɡ̶aneɡ̶enitiniwace. Ite ee etidigoetece niɡ̶inoa galeenatedi leeɡ̶odi Niɡ̶ijoa Aneotedoɡ̶oji anicota me nimonya, Niɡ̶ijoa anonibeotibigege loiigi Israel micota meno.” &#Pida niɡ̶ijoa judeutedi baadoɡ̶oyemaa metidikatice niɡ̶ijoa lacilodi romaanotedi. Odaa ja yowoogo me jipokotiogi romaanotedi metidimonyaticogi minitaɡ̶a César, mepaa iwi anigotiwa. Pida ajemaa daɡ̶a jao igegi daɡ̶a jakapetege yoiigi daɡ̶a ilaagetedipi.V%%Odaa ijo lacilodi romaanotedi joɡ̶oiwi ica anodigotiwa, odaa ja domoɡ̶oyemaa metidikatice, igaataɡ̶a moyakadi me diɡ̶icata yoenatagi ane beyagi aneo me leeɡ̶odi modiiɡ̶enatakatiwa metideloadi.$Igaanaɡ̶a ixomaɡ̶atedijo itoatadiɡ̶ida nokododi, odaa Paulo jeɡ̶eniditiogi ijoa lacilodi judeutedi me yatecoɡ̶otee. Igaanaɡ̶a yatecoɡ̶o, odaa jeɡ̶eetiogi, “Inioxoadipi, aɡ̶ica yoenatagi daɡ̶a jakapetege ɡ̶odoiigi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a daɡ̶a jakapetege ane lakataɡ̶a jotigide ɡ̶odaamipi. Pida ijoa judeutedi joɡ̶odibatiwa, odaa jeɡ̶etidajigotiogi romaanotedi.<#q Paulo datematika digoida nigotaɡ̶a Roma Igaaneɡ̶ejoɡ̶oticogi nigotaɡ̶a Roma, odaa niɡ̶ijo jajeentegi ja yajigo niɡ̶ijoa eletidi niwilogojedi, yajigota ijo lacilo iodaɡ̶awadi. Pida Paulo boɡ̶oika me nadila ijo diimigi, odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i ijo nowienoɡ̶odi onijoteci iodaɡ̶awa. 5"cIgaanoɡ̶oyowooɡ̶odi ɡ̶onioxoadipitigi nigotaɡ̶a Roma midaa jiiɡ̶aticogi Roma, odaa jeɡ̶enagitibeci neɡ̶epaa manitaɡ̶a ajo nigotakawaana ane liboonaɡ̶adi Praça de Ápio, odaa jeɡ̶ejoɡ̶ota neɡ̶epaa miditaɡ̶a ane liliacaɡ̶aditibece niɡ̶ina ane wiajeeɡ̶a anodita Três Vendas. Niɡ̶ijo Paulo naɡ̶a nadi niɡ̶ijo ɡ̶onioxoadipi, odaa ja diniotagodetalo Aneotedoɡ̶oji, odaa ja yoniciwaditace. !-Naɡ̶a jaxotaɡ̶atice naɡ̶ajo etogo-nelegi, odaa ja jakapaɡ̶atege onateciɡ̶ijo ɡ̶onioxoadipi, odaa joɡ̶onipokotoɡ̶owa midiaaɡ̶ejonaɡ̶a miditaɡ̶a onidateci semaana. Niɡ̶idiaaɡ̶idi jiɡ̶idaa jiiɡ̶atacicogi me iniwiajeeɡ̶aticogi nigotaɡ̶a Roma. ! Pida eɡ̶idaa jiiɡ̶aticogi me iniwiajeeɡ̶a, odaa jeɡ̶ejoɡ̶ota nigotaɡ̶a Régio. Neɡ̶eledi noko jiɡ̶ijo niocodi niwetaɡ̶a, ja ɡ̶odaxawa, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi naɡ̶a ixomaɡ̶atedijo itoataale nokododi, odaa jeɡ̶ejoɡ̶ota nigotaɡ̶a Pozuoli.) Naɡ̶a jalataɡ̶a niɡ̶ini lidelogo, odaa jeɡ̶ejoɡ̶ota nigotaɡ̶a Siracusa, odaa jiɡ̶idiaaɡ̶ejonaɡ̶ate itoatadiɡ̶ida nokododi.-S Naɡ̶a wiajeeɡ̶aticogi nigotaɡ̶a Roma Idiaaɡ̶ejonaɡ̶ate iniwatadiɡ̶ini epenaitedi minitaɡ̶a lidelogo Malta, niɡ̶idiaaɡ̶idi ja jibaɡ̶ata ajo etogo-nelegi ane icoɡ̶oticogi nigotaɡ̶a Alexandria. Naɡ̶ajo etogo-nelegi anowo me liboonaɡ̶adi, “Ǥonoenoɡ̶ododi owatitedi”. Jiɡ̶idiaaɡ̶i naɡ̶ajo etogo-nelegi me ixomaɡ̶ateetedijo limedi niwetaɡ̶a minitaɡ̶a niɡ̶ini lidelogo.nU Odaa jeɡ̶etiɡ̶odediatece owidi ɡ̶onoɡ̶etedi metiɡ̶odiweniɡ̶ide, igaanaɡ̶a limedi me jibaɡ̶ata eledi etogo-nelegi me ɡ̶ododitice, odaa joɡ̶onajigotedoɡ̶owa inoatawece ane jopooɡ̶atibige me iniwiajeeɡ̶a. "= Odaa niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipi noɡ̶odibodiceta niɡ̶ida niciagi, odaa jaɡ̶aɡ̶a oyadeegi eletidi eelotaginadi, odaa Paulo ja nicilatiditiniwace. Pida niɡ̶ijo eliodi Públio deelotika, iwoteloco lipe. Dilice, codaa me dapicoɡ̶o-lolaadi. Paulo naɡ̶a dakatio miditaɡ̶a ane liotaɡ̶adi, odaa ja yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶idiaaɡ̶idi ja ipeketeloco libaaɡ̶atedi, odaa ja icilatidi.zmLiniogotibece niɡ̶idi akiidi-eliodi ani ajo bajendawaana ane nebi Públio, lacilo romaanotedi ane iiɡ̶e niɡ̶ini lidelogo. Públio eliodi mele me dibatoɡ̶ogi, codaa ɡ̶odode midiaaɡ̶ejonaɡ̶a liɡ̶eladi itoatadiɡ̶ida nokododi.+ONiɡ̶ijo noiigi joɡ̶oiɡ̶oadita, ja domoɡ̶onibeotege me nadedi libaaɡ̶adi, domigetaɡ̶a codidiɡ̶idata deɡ̶enitini me yeleo. Pida neɡ̶eliodi moiɡ̶oadi, odaa joɡ̶onadi me diɡ̶icata lidonagi Paulo. Odaa joɡ̶oiigi lowoogo, modi, “Niɡ̶ini ejime ɡ̶onoenoɡ̶odi!” wPida Paulo naɡ̶a iticoɡ̶otice libaaɡ̶adi, odaa ja yokoletiogi noledi niɡ̶ijo lakeedi, odaa aɡ̶ica lidonagi.4aOdaa niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipi noɡ̶onadi niɡ̶ijo lakeedi me nanyotinece Paulo libaaɡ̶adi, odaa idiaaɡ̶iditiwage modi, “Niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa ejime aijekegi! Igaataɡ̶a ja iwoko daɡ̶a yeloadi ninyoɡ̶odi, pida niɡ̶ica noenoɡ̶odi ane iɡ̶enaɡ̶a aika daɡ̶alee yewiɡ̶a.”H Odaa niɡ̶ijo Paulo me nioda iwokodi me yokoletiogi noledi, ijo lakeedi ane diniweneene ja noditice deloditema lapicaɡ̶aɡ̶a noledi, odaa ja iɡ̶ojatigi Paulo libaaɡ̶adi, nanyotinece. Niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipi eliodi meletoɡ̶odomi. Niɡ̶ijo noko datiode, codaa me diwete, odaa joɡ̶oyelotiogi noledi eliodi.P  Lidelogo ane liboonaɡ̶adi Malta Igaanaɡ̶a nixomaɡ̶atice ɡ̶odaadi neɡ̶ejoɡ̶ota iiɡ̶o, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi jowooɡ̶otaɡ̶a niɡ̶ijo lidelogo-nelegi me liboonaɡ̶adi Malta.*M,Niɡ̶idiaaɡ̶idi jaɡ̶aɡ̶a iiɡ̶e niɡ̶ijo eledi me waxoditinigi ninyoɡ̶odi, owaxoditelogo inoa taaboatedi liwailidi naɡ̶ajo etogo owotibige me yaxawa mototicogi miditaɡ̶a dotiwadi, odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee okotawece jiɡ̶eeɡ̶atita miditaɡ̶a dotiwadi, aɡ̶icoa anetacilo.  +Pida niɡ̶ijo jajeentegi aika doɡ̶onigodi, igaataɡ̶a ayemaa Paulo doɡ̶oyeloadi. Odaa ja iiɡ̶e odoejedipi niɡ̶ijo anoyowooɡ̶odi me nalokonaɡ̶a me waxoditiniwace ninyoɡ̶odi, odaa ja nalokonaɡ̶a neɡ̶epaa diɡ̶etita miditaɡ̶a dotiwadi.=s*Odaa niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi ja domoɡ̶oyemaa monigodi ijotawece niɡ̶ijo niwilogojedipi, adomoɡ̶oyemaa mica anoiwokotice diɡ̶icota iiɡ̶o oditaɡ̶a jiɡ̶ialetibigiwaji.dA)Pida naɡ̶ajo etogo-nelegi ja dibateloco dotiwadi catinedi ninyoɡ̶odi, odaa ja naxi. Niɡ̶ijo lodoe naɡ̶ajo etogo ja naxi, ijaa niɡ̶ijo lowidi jaɡ̶aɡ̶a dawalace leeɡ̶odi loniciwaɡ̶a niɡ̶ijoa ebekadi. W'(Odaa joɡ̶onakagidi niɡ̶ijoa leejetedi niɡ̶ijoa ɡ̶apileceɡ̶e ane iwaaɡ̶adi anonoliti naɡ̶ajo etogo, odaa jiɡ̶idiaaɡ̶oyaladite catinedi ninyoɡ̶odi. Odaa joɡ̶oyowilece niɡ̶ijoa nileejetedi onoɡ̶a niɡ̶ijoa lolaakanaɡ̶atedi, owotibige moyakadi moyawaligeɡ̶e naɡ̶ajo etogo-nelegi migotibeci anoyemaa moyaticogi. Odaa joɡ̶oipiciadi naɡ̶ajo lipegeteɡ̶e nelegi owotibige me yakadi niocodi odaa ja yamaɡ̶a naɡ̶ajo etogo-nelegi.{' Ijotawece niɡ̶ijo oko laxedi naɡ̶ajo etogo joɡ̶ototicogi daato Igaanaɡ̶a yeloɡ̶otibige, niɡ̶ijo anodibatinigi naɡ̶ajo etogo-nelegi aɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ijo nipodigi anotota. Pida joɡ̶onadi ijo ninyoɡ̶odi liwigotigi ijo dotiwadi, odaa joɡ̶odoletibige nimaweneɡ̶egi mowote naɡ̶ajo etogo micoticogi oditiɡ̶idiaaɡ̶ite miditaɡ̶a dotiwadi.K &Niɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ijotawece niodaɡ̶a, moyeligo anidi me niweenigi, odaa joɡ̶oyokoletinigi ninyoɡ̶odi niɡ̶ijo leyeema ane iiɡ̶otice, owotibige me noxadi naɡ̶ajo etogo-nelegi. \ 1%Okotawece niɡ̶ijo ane idejonaɡ̶a maditaɡ̶a naɡ̶ajo etogo, ejimoko 276 oko.Q $Odaa iditawece ja yoniciwaditacibigiwaji, odaa jaɡ̶aɡ̶a niodaɡ̶a.= s#Igaanaɡ̶a nigotini Paulo me dotaɡ̶a, odaa ja dibata ijo paon, odaa ja diniotagodetalo Aneotedoɡ̶oji lodoe iditawece niɡ̶ijo oko. Naɡ̶a yawalace ijo paon, odaa ja yeligo.o W"Natigide, jipokotaɡ̶awa manioditiwaji. Igaataɡ̶a leeditibige manioditiwaji amaleeɡ̶aɡ̶a ɡ̶adoniciwati, amanagawini aɡ̶ica ane yeleo. Igaataɡ̶a akaamitawecetiwaji otiɡ̶initece ananiaditema otiɡ̶idatece lamodi.”'!Igaanaɡ̶a yeloɡ̶otibige odaa Paulo ja dipokotiogi ijotawece niɡ̶ijo oko me niodaɡ̶a, moyeligo anigidi liawogo, odaa jeɡ̶eetiogi, “Ja ixomaɡ̶atedijo catooze nokododi maliitatiwaji me ixomaɡ̶atice niɡ̶ina niwocotaɡ̶a me diɡ̶icata daɡ̶anioditiwaji.   Odaa niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi joɡ̶onakagidi niɡ̶ijoa leejetedi naɡ̶ajo niwatece, odaa joɡ̶oikatece niocodi me yadeegi. wPida Paulo jeɡ̶eeta niɡ̶ijo jajeentegi ijaaɡ̶ijoa niodaɡ̶awadi, “Niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi ane nibaaɡ̶atinigi naɡ̶adi etogo-nelegi nige diɡ̶inaaɡ̶ite maditaɡ̶a naɡ̶adi etogo, codaa makaamitiwaji aiwoko me ɡ̶adelewi.”0YPida niɡ̶ijo ane nibaaɡ̶atinigi naɡ̶ajo etogo joɡ̶odoletibige nimaweneɡ̶egi me ialetibigiwaji, domoɡ̶oyaladi naɡ̶ajo etogo. Odaa joɡ̶onokanice onikatedini eletidi ɡ̶apileceɡ̶e nelecoli lodoe naɡ̶ajo etogo monolitini. Pida igotibeci me domoɡ̶onikatini naɡ̶ajo niwatece.nUOdaa joɡ̶odoitibige naɡ̶ajo etogo-nelegi daɡ̶a dibateloco wetiɡ̶a nelegi liniogotibece ninyoɡ̶odi. Odaa joɡ̶owote onikatedini cwaatolo ɡ̶apileceɡ̶e nelecoli ane dileejetede, odaa joɡ̶onikatini lowidi naɡ̶ajo etogo-nelegi me nolitini. Odaa joɡ̶oyotaɡ̶aneɡ̶e inoa anodi me noenoɡ̶ododi domoɡ̶owotibige me age me yeloɡ̶otibige.DOdaa joɡ̶oyokoletinigi ninyoɡ̶odi ijo ɡ̶apileceɡ̶e anijo leejedi ocaɡ̶ataɡ̶a moibikota ane leegitinece migo catinedi me yaladi naɡ̶ajo etogo. Odaa noɡ̶oibikota ijoa trinta-seis meetilo migo catinedi. Naɡ̶a leecawaanigi, odaa joɡ̶oibikotatace, odaa jiɡ̶ijoa vinte-seete meetilo me leegitinece.SIgaanaɡ̶a ixomaɡ̶atedijo catooze nokododi, odaa neɡ̶enoale, niɡ̶ijo niwocotaɡ̶a eɡ̶idaaɡ̶ee me ɡ̶odadeegiticogi miditaɡ̶a akiidi-eliodi anodita me Mediterrâneo. Ejinaɡ̶a ipegiteloco me liwigo-enoale, odaa niɡ̶ijo ane nibaaɡ̶atinigi naɡ̶ajo etogo-nelegi joɡ̶odeemiteta naɡ̶a jipecaɡ̶atita iiɡ̶o.yPida leeditibige niɡ̶ina niocodi me yadeegi naɡ̶adi etogo, odaa jiɡ̶idiaaɡ̶odaladite minitaɡ̶a lidelogo.” GOdaa jipokotaɡ̶awa, iniotagodepodi, meloodaɡ̶ateeni ɡ̶adaaleɡ̶enali! Igaataɡ̶a jinakato Aneotedoɡ̶oji, codaa ajawienataka Aneotedoɡ̶oji meote ijoatawece niɡ̶ijoa aneetediwa.X)Odaa niɡ̶ijo aanjo meetiwa, ‘Paulo, jinaɡ̶adoii! Igaataɡ̶a leeditibige metiɡ̶adadeegita lodoe niɡ̶ijo ninionigi-eliodi romaanotedi. Odaa Aneotedoɡ̶oji aneliodi meletedaɡ̶adomi akaamitawecetiwaji wajipateta niɡ̶ijo ane ɡ̶adipoketegitalo, odaa aɡ̶ica ane ika me yeleo niɡ̶ina ɡ̶adixigaɡ̶awepodi maniwiaje.’~1Igaataɡ̶a jotigi-noko menoale ijo dinikeetiwa niaanjo Aneotedoɡ̶oji. Igaataɡ̶a niɡ̶ida me ee ida anejitege Aneotedoɡ̶oji codaa jibatema.K}Pida natigide jipokotaɡ̶awatiwaji meloodaɡ̶ateeni ɡ̶adaaleɡ̶enali. Igaataɡ̶a aɡ̶ica niɡ̶ina akaamitiwaji ane yeleo. Pida idokidata baɡ̶a jiniataɡ̶atema naɡ̶adi etogo-nelegi.$|ANiɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi noɡ̶oixomaɡ̶ateetedijo owidi nokododi me diɡ̶icata me niodaɡ̶a, odaa Paulo ja dabiditini liwigotigi, odaa jeɡ̶eetiogi, “Akaami iniotagodepodi, domeɡ̶eletiwaji doɡ̶okaaɡ̶a anajipaatiwa niɡ̶ijo me ɡ̶adiladeeni me daɡ̶a ɡ̶ododiticogi lidelogo Creta. Daɡ̶anagawini agotiɡ̶ica ɡ̶odawikodigi oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶icata ananiadi niɡ̶inoa ane ɡ̶onepilidi.{Odaa owidi nokododi me daɡ̶aca me jinataɡ̶a aligeɡ̶e oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a yotetitedi niɡ̶ina menoale. Codaa niɡ̶ijo niwocotaɡ̶a aixomaɡ̶atijo idapaɡ̶a diiticogi neɡ̶epaaɡ̶icota me daɡ̶adiaa inibeoonaɡ̶atege me ɡ̶odewiɡ̶a. zIgaaneɡ̶eledi noko joɡ̶oyokoletedinigi inoa naɡ̶apileceɡ̶e inaaɡ̶inoa najoli me dibaaɡ̶atinigi le naɡ̶ajo etogo-nelegi.4yaPida aixomaɡ̶atijo niɡ̶ijo niwocotaɡ̶a, igaaneɡ̶eledi noko odaa joɡ̶oyokoletedinigi ninyoɡ̶odi ijoa loyaɡ̶aka owotibige naɡ̶ajo etogo mepaanaɡ̶a noxadi. x Ow(16-17) Inaaɡ̶iniɡ̶atece inoxiwicaɡ̶a ijo lidelocawaanigi ane liboonaɡ̶adi Cauda analee yoliawaanigitege niɡ̶ijo niwocotaɡ̶a. Adi aca niwatece anidioka limedi madi me dinigoetece liwai naɡ̶ajo etogo-nelegi. Odaa niɡ̶ijo ane nibaaɡ̶atigi naɡ̶ajo etogo-nelegi joɡ̶odibata naɡ̶ajo niwatece. Odaa joɡ̶oyexaɡ̶atinigi naɡ̶ajo etogo-nelegi monolitini. Pida dakake monolitini, odaa ja jaxawanaɡ̶a. Niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶oilipaditece leejetedi ane yoniciwadi naɡ̶ajo etogo-nelegi owotibige mepaanaɡ̶a yoniciwadi. Odoitibige niɡ̶ijo niocodi daɡ̶a yadeegiticogi naɡ̶ajo etogo miditaɡ̶a dotiwadi liniogotibece akiidi-eliodi digoida nipodigi Líbia. Odaa joɡ̶oipiciadi niɡ̶ijoa lipegeteɡ̶e eloodoli owotibige me dibateloco niocodi, odaa joɡ̶oikatece niocodi mepaa yadeegi naɡ̶ajo etogo. v9Odaa niɡ̶ijo niwocotaɡ̶a ja yadeegi naɡ̶ajo etogo-nelegi, aɡ̶alee jakataɡ̶a me jajacaɡ̶ataɡ̶a naɡ̶ajo etogo me jadeegaɡ̶a ane domaɡ̶a jiiɡ̶aticogi. Odaa ja jikanaɡ̶atece niocodi mepaa yadeegi naɡ̶ajo etogo aɡ̶alee jinakenaɡ̶a me jajacaɡ̶ataɡ̶a.7ugPida aɡ̶ica daɡ̶a leegi odaa jiɡ̶idaa dinanatigi ijo niwocotaɡ̶a ane yoniciwadi anidokoyatigi me “Wajenaɡ̶a” ane icoɡ̶oticogi minitaɡ̶a niɡ̶ijo lidelogo.dtA Ica niwocotaɡ̶a catinedi akiidi-eliodi Odaa ijo niocodi aɡ̶ica daɡ̶a yoniciwadi icoɡ̶oticogi niwetaɡ̶a. Odaa niɡ̶ijo anoyawaligeɡ̶e naɡ̶ajo etogo-nelegi joɡ̶odiletibige doɡ̶oyakadi migotibeci okanicodaaɡ̶ica ane yemaa me dowiceticogi. Odaa joɡ̶onawacetedibige niɡ̶ijoa ɡ̶apileceɡ̶e ane ideite catinedi ninyoɡ̶odi anonoliti naɡ̶ajo etogo-nelegi. Odaa joɡ̶oyadeegi naɡ̶ajo etogo midioka limedi monoxiwigi niɡ̶ijo lidelogo Creta.s/ Aɡ̶ewi mele niɡ̶ijo anei moigoetini naɡ̶ajo etogo leeɡ̶odi niɡ̶ijo niwocotaɡ̶a ane yoniciwadi ijaa ebekadi, niɡ̶ina me limedi niwetaɡ̶a. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi meliodi oko odiletibige daɡ̶a daɡ̶axa mele me noditicoaci, oditaɡ̶a onake motota nigotaɡ̶a Fenice oditaɡ̶a idiaaɡ̶iticoaci minitaɡ̶a lidelogo-nelegi Creta midiaaɡ̶oixomaɡ̶ateetijo limedi niwetaɡ̶a. Liniogotibece niɡ̶idi akiidi-eliodi inoa ɡ̶olicoli ane diɡ̶etege ɡ̶ocidi ane deɡ̶ewi ina me dibata niocodi ane yoniciwadi. Zr- Pida niɡ̶ijo jajeentegi ijapaɡ̶a watacotece lotaɡ̶a niɡ̶ijo ane dowediteloco naɡ̶ajo etogo-nelegi ijaaɡ̶ijo ane nebi, pida ijoa Paulo lotaɡ̶a meo leemidi baadiɡ̶ica meote daɡ̶a yowooɡ̶odi.q# “Akaami iniotagodepodi, niɡ̶inoa nokododi ja diiticogi me doide malee iniwiajeeɡ̶a. Niɡ̶ina nigalee iniwiajeeɡ̶a, doidetibige naɡ̶adi etogo me domololetini, odaa doidetibige maniatitema ɡ̶adoyaɡ̶aka codaa niɡ̶ina oko doidetibige me oceɡ̶aɡ̶a.”epC Odaa joɡ̶owidi me jiniataɡ̶atema nokododi, codaa ja doide me iniwiajeeɡ̶atinigi etogo leeɡ̶odi niwocotaɡ̶a. Leeɡ̶odi nipegi limedi niwetaɡ̶a (codaa aɡ̶aleeɡ̶ewi mica ane diniwiaje niɡ̶ijoa nokododi) igaataɡ̶a ja ixomaɡ̶atijo ijo nalokegi anodita “Lalokegi me idiniwilecaɡ̶a lodoe Aneotedoɡ̶oji.”. (Odaa leecawaanigi me ixomaɡ̶atice niɡ̶ida nalokegi, ja limedi niwocotaɡ̶a.) Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Paulo me domeɡ̶eo leemidi, meetiogi,:omInoxiwicaɡ̶a niɡ̶ini lidelogo, pida idokee me dakake ɡ̶oniwiajeɡ̶egi neɡ̶epaaɡ̶ejoɡ̶ota nipodigi ane liboonaɡ̶adi Bons Portos, anipegitege nigotaɡ̶a Laséia. "n=Idinilonaɡ̶atijo me iniwiajeeɡ̶a onateciɡ̶ijoa nokododi leeɡ̶odi niɡ̶ijo niocodi ane jakapaɡ̶atege. Dakake mejoɡ̶ota lipecaɡ̶adi nigotaɡ̶a Cnido. Odaa ijo niocodi aɡ̶alee ɡ̶odika miniɡ̶a odoe, Odaa jeɡ̶ejamaɡ̶ajoɡ̶otice, ja jiiɡ̶ata liwai lidelogo Creta ane icoɡ̶otigi niwetaɡ̶a. Odaa ja inoxiwicaɡ̶a limigotice niɡ̶ijo lidelogo, limigotice ane liboonaɡ̶adi Salmona.mJiɡ̶idiaaɡ̶i niɡ̶ijo jajeentegi naɡ̶a dakapetege ajo eledi etogo-nelegi ane icoɡ̶oticogi nigotaɡ̶a Alexandria. Odaa ajo etogo ja igo me noditice, migo nipodigi Itália, odaa Júlio ja ɡ̶odiiɡ̶e me jilatiiɡ̶atinigi naɡ̶ajo etogo. x~}||Jzzy4xw_uusvrpooenmRkkCjjiggdffnee-ddd*cba_^^%\ZpYXlWVVTSS'RtRPpOONLKJ I8GF\DBAu?>> ==;;;;:87G7;6q5b44=3n2r10t/E-V+)'.%$|#+! ep.:?g [ & r3F)YKMacataɡ̶a naɡ̶ana wajekalo naɡ̶a iwoko niiɡ̶enatakaneɡ̶egi me wadonaɡ̶alo, oko jiɡ̶idaaɡ̶ejinaɡ̶a aɡ̶alee leeditibige daɡ̶a jiwaɡ̶atece niɡ̶ijoa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji anijo mida loniciwaɡ̶atoɡ̶oloco. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi aɡ̶alee jibaaɡ̶atema Aneotedoɡ̶oji anejinaɡ̶a niɡ̶ijo jotigide me jiwaɡ̶atece niiɡ̶enatakaneɡ̶eco ane diniditedini. Pida niɡ̶ina natigide jibaaɡ̶atema Aneotedoɡ̶oji me gela anejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a ane najigotoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji Liwigo. X Igaataɡ̶a niɡ̶ijo malee ɡ̶odiiɡ̶e ɡ̶olidaɡ̶ataka ane beyagi, odaa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji joɡ̶owo me jowooɡ̶atibige ane iɡ̶enaɡ̶a. Pida niɡ̶inoa ɡ̶olidaɡ̶ataka owo mepaanaɡ̶a jaoɡ̶a ane beyagi. Odaa niɡ̶ijoa ɡ̶obeyaceɡ̶eco etiɡ̶odadeegita ɡ̶odemaɡ̶a, odaa idiokaanaɡ̶a domaɡ̶a limedi me jotonaɡ̶atedice Aneotedoɡ̶oji.iWKInioxoadipi, joaniɡ̶idaaɡ̶eetiwaji. Naɡ̶ana iwaalo iwoko niɡ̶ijo niiɡ̶enatakaneɡ̶egi me wadonaɡ̶alo, leeɡ̶odi naɡ̶a yeleo lodawa. Joaniɡ̶idaaɡ̶aɡ̶a enitiwaji ɡ̶adiwokoni niɡ̶ijoa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco ane nadeegi Moisés, leeɡ̶odi naɡ̶a micataɡ̶a daɡ̶a ɡ̶ademaɡ̶awa Cristo. Odaa jaɡ̶akatitiwaji mida anenitege Niɡ̶ijoa ane yeleo, pida yewiɡ̶atace niɡ̶idiaaɡ̶idi, eotedibige me jakataɡ̶a me jaoɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane yemaa.;VoPida naɡ̶ani iwaalo nige lodawa eledi ɡ̶oneleegiwa malee yewiɡ̶a niɡ̶ijo baɡ̶a lodawa, odaa naɡ̶ani iwaalo baɡ̶a doɡ̶olaɡ̶ataka. Pida nige yeleo niɡ̶ijo lodawa, odaa ja iwoko niɡ̶ijo niiɡ̶enatakaneɡ̶egi me wadonaɡ̶alo. Odaa ja yakaditace me wado, aɡ̶alee doɡ̶olaɡ̶ataka. (UILiciagi naɡ̶ana iwaalo wadonaɡ̶a. Niiɡ̶enatakaneɡ̶egi wadonadi iiɡ̶e me iniokini mida aneetege niɡ̶ini lodawa niɡ̶ina malee yewiɡ̶a. Pida nige yeleo niɡ̶ijo lodawa, odaa naɡ̶ani iwaalo ja iwoko niɡ̶ijo niiɡ̶enatakaneɡ̶egi wadonadi ane yexocaɡ̶aditege lodawa. T ; Nadoneɡ̶egi ane ɡ̶odiiɡ̶axitece Inioxoadipi. Akaamitawece joɡ̶owooɡ̶oti anejatigi igegi leeɡ̶odi owooɡ̶oti niɡ̶ijoa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶ina oko leeditibige me diotece niɡ̶inoa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco niɡ̶ina malee yewiɡ̶a.`S9Leeɡ̶odi loojedi nibeyacaɡ̶a ane jibaɡ̶atege baɡ̶a némaɡ̶a, odaa idiokaanaɡ̶a limedi me leegitalo Aneotedoɡ̶oji me jotonaɡ̶atedice. Pida liboonigi Aneotedoɡ̶oji ane najigotedoɡ̶owa baɡ̶a ɡ̶odewiɡ̶a ane daɡ̶adiaaɡ̶ica liniogo Miniwataɡ̶a, leeɡ̶odi niɡ̶ijo loenatagitedoɡ̶odomi Ǥoniotagodi Jesus Cristo. 1R[Pida niɡ̶ina natigide Aneotedoɡ̶oji ja yajigotedaɡ̶awa ɡ̶adoniciwaɡ̶a mikani mawii ane beyagi, odaa jaɡ̶akaami liotagipi Aneotedoɡ̶oji. Odaa iniokaaniɡ̶iniwateda Aneotedoɡ̶oji makaami nepilidi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi midiokaanaɡ̶a limedi me ɡ̶adewikitiwaji Miniwataɡ̶a.Q Amiini ica ɡ̶anigaanyetema ijoa ɡ̶adoenataka ane beyagi? Niɡ̶ijoa ɡ̶adoenataka ane beyagi owo manibolikitiwaji niɡ̶ina natigide, codaa niɡ̶ina ane beyagi owo oko me yeleo, odaa idiokaanaɡ̶a limedi me leegitalo me yototedice Aneotedoɡ̶oji.TP!Igaataɡ̶a niɡ̶ijo maleeɡ̶akaami liotagipi nibeyacaɡ̶a, aɡ̶ica daɡ̶a ɡ̶adowoogotiwaji daɡ̶awii niɡ̶ica ane iɡ̶enaɡ̶a, leeɡ̶odi niɡ̶ica ane iɡ̶enaɡ̶a aiiɡ̶e ɡ̶adewiɡ̶a.wOgǤadotaɡ̶aneɡ̶enitiwaji micataɡ̶a okanicodaaɡ̶ica oko jaotibige me jakadi me ɡ̶adaxawani mowooɡ̶oti ane jemaa mejitaɡ̶awa, leeɡ̶odi aɡ̶adoniciwati me iwaɡ̶atakani. Niɡ̶ijo jotigide adinajicitiwaji manigopeliɡ̶itiwage, awiite inoatawece ane deɡ̶eleteda, codaa aɡ̶alee domaɡ̶akati mikani mawii ane beyagi. Pida niɡ̶ina natigide jaɡ̶adinajicitiwaji makaami liotaka Aneotedoɡ̶oji mawii ane iɡ̶enaɡ̶a. Odaa jiɡ̶idaa miniokaaɡ̶iniwateda makaami nepilidi. Leeditibige me jaoɡ̶a ane iɡ̶enaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji dibatedoɡ̶ogi leeɡ̶odi daɡ̶axa meletedoɡ̶odomi, adibatedoɡ̶ogi daɡ̶a leeɡ̶odi mejiwaɡ̶ataɡ̶a niɡ̶ijoa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco ane nadeegi Moisés. Nigeletedoɡ̶omi, odaa agodiɡ̶ica liaagi ina me jaoɡ̶a ane beyagi?JNibeyacaɡ̶a ayakadi daɡ̶a ɡ̶adiiɡ̶eni. Leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji daɡ̶axa meletedaɡ̶adomi, odaa adibatedaɡ̶agi daɡ̶a leeɡ̶odi me iwaɡ̶ati niiɡ̶enatakaneɡ̶eco ane nadeegi Moisés. Pida dibatedaɡ̶agi leeɡ̶odi meliodi meletedaɡ̶adomi. nIU Codaa jiniɡ̶ikanitece ɡ̶adolaadi nibeyacaɡ̶a me ibake meo ane beyagi. Pida adinajicitalo Aneotedoɡ̶oji micataɡ̶a oko ane nigo baanaɡ̶a newiɡ̶atace. Ajicitalo inatawece ɡ̶adolaadi me ibake mawii ane iɡ̶enaɡ̶a.#H? Odaa jinaɡ̶a domiɡ̶ikani nibeyacaɡ̶a daɡ̶a iiɡ̶e ɡ̶adaaleɡ̶ena mawiite niɡ̶inoa ane beyagi ane lidaɡ̶ataka ɡ̶adolaadi anicota me daa.(GI Joaniɡ̶idaaɡ̶ee akaami eleditetiwaji leeditibige madiniciaceekenitege oko baanaɡ̶a nigo, ane daɡ̶adiaa yakadi mowo ane beyagi. Pida adiniciaceekenitege niɡ̶ina oko ane newiɡ̶a maweniɡ̶idenitetiwaji Aneotedoɡ̶oji, leeɡ̶odi me ɡ̶adexocitege Ǥoniotagodi Jesus Cristo. KF Igaataɡ̶a niɡ̶ijo naɡ̶a yeleo, yeleotetema nibeyaceɡ̶eco, odaa onijoteci me yeleo, odaa aɡ̶alee leeditibige daɡ̶a yeleotace. Pida iniwa me yewiɡ̶a me iweniɡ̶ide Aneotedoɡ̶oji.E Igaataɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a Cristo me yewiɡ̶atace, odaa aɡ̶alee yeleo. Leeɡ̶odi némaɡ̶a aɡ̶aleeɡ̶ica loniciwaɡ̶atelogo.~DuNige micataɡ̶a daɡ̶a ɡ̶odemaɡ̶awa Cristo, odaa ajawienatakanaɡ̶a maɡ̶aɡ̶a icota me ɡ̶odewikaɡ̶awa.`C9Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko naɡ̶a yeleo, jaɡ̶anipetema loniciwaɡ̶a nibeyacaɡ̶a. ZB-Igaataɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a Cristo me yeleotedoɡ̶odomi madataɡ̶a nicenaɡ̶anaɡ̶ate. Odaa niɡ̶ijo jotigide anejinaɡ̶a, aneo me jaoɡ̶a ane beyagi, ja ma, micataɡ̶a daɡ̶a lemaɡ̶awa Cristo madataɡ̶a nicenaɡ̶anaɡ̶ate, niɡ̶ijo naɡ̶a yeleo. Odaa niɡ̶ina nibeyacaɡ̶a aɡ̶aleeɡ̶ica loniciwaɡ̶atoɡ̶oloco.%ACNige micataɡ̶a daɡ̶a ɡ̶odemaɡ̶awa Cristo, nigidiaaɡ̶idi ɡ̶odewikaɡ̶awa, odaa ja gela anejinaɡ̶a, digo mijoataɡ̶a Cristo me yewiɡ̶atace.H@ Joaniɡ̶idaaɡ̶ee, niɡ̶ijo naɡ̶a idinilegenaɡ̶a, micataɡ̶a daantaɡ̶a ɡ̶odeleo, odaa micataɡ̶a daɡ̶a ɡ̶odoomatewa noɡ̶onaligitedini Cristo. Eote maɡ̶aɡ̶a ɡ̶odewiɡ̶atace, ja gela anejinaɡ̶a, digo mijoataɡ̶a Cristo naɡ̶a yewiɡ̶atace leeɡ̶odi nimaweneɡ̶egi Eliodi ane jopooɡ̶a. ?9Doane mele mowooɡ̶otitiwaji. Niɡ̶ijo naɡ̶a idinilegenaɡ̶a, jikeenaɡ̶a moko nepilidi Jesus Cristo, odaa micataɡ̶a daɡ̶a ɡ̶odemaɡ̶awa.>>uAyakadi diɡ̶idaaɡ̶ejinaɡ̶a! Igaataɡ̶a ɡ̶odiciagi niɡ̶ina oko émeɡ̶egi ane daɡ̶adiaa yakadi meo ane beyagi. Odaa ayakadi diɡ̶idioka limedi me jaoɡ̶a ane beyagi.l= S Gela ɡ̶odewiɡ̶a leeɡ̶odi Cristo Enice, amiida ica ane daɡ̶axa mele me jaoɡ̶a? Domige midapaɡ̶a jiiɡ̶aticogi me jaoɡ̶a ane beyagi, me jaoɡ̶atibige me ikee Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶axa meletedoɡ̶odomi?l<QJoaniɡ̶idaa libeyaceɡ̶eco oko mida loniciwaɡ̶ateloco, leeɡ̶odi meo me yeleo. Pida idokee Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶axa meletedoɡ̶odomi, odaa jeɡ̶eote me ɡ̶odeɡ̶enaɡ̶a, ɡ̶odiciagi Cristo, codaa meote ɡ̶odewiɡ̶a ane daɡ̶adiaaɡ̶ica liniogo Miniwataɡ̶a, leeɡ̶odi niɡ̶ijo ane loenatagitedoɡ̶odomi Ǥoniotagodi Jesus Cristo. M;Aneotedoɡ̶oji iiɡ̶e Moisés me iditedini liiɡ̶enatakaneɡ̶eco eotedibige me ikeetediogi oko minoa libeyaceɡ̶eco. Joaniɡ̶idaaɡ̶eo oko mepaanaɡ̶a owote libeyaceɡ̶eco. Odaa niɡ̶ijo naɡ̶a daɡ̶axa libeyaceɡ̶eco niɡ̶ina oko, Aneotedoɡ̶oji jaɡ̶aɡ̶a daɡ̶axa me ikeete me daɡ̶axa meletetema oko.1:[Leeɡ̶odi onijoteci ɡ̶oneleegiwa ane deɡ̶eyiwaɡ̶adita liiɡ̶enatakaneɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji odaa eo eliodi oko mabeyacaɡ̶aɡ̶a. Odaa idaaɡ̶ee, leeɡ̶odi onijoatece ɡ̶oneleegiwa aneyiwaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji, odaa Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eote meliodi oko iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji. y9kJa jinataɡ̶a me leeɡ̶odi onijoteci ɡ̶oneleegiwa ane daɡ̶a yotete liiɡ̶enatakaneɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji, odaa Aneotedoɡ̶oji ja laagetedipi codaa icota me iloikatidi inatawece oko. Odaa idaaɡ̶ee, leeɡ̶odi onijoatece ɡ̶oneleegiwa ane iɡ̶enaɡ̶a, Aneotedoɡ̶oji ja yakadi meote inatawece oko me iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji, codaa meote me newiɡ̶atace.8Ewi me leeɡ̶odi libeyaceɡ̶egi onijoteci ɡ̶oneleegiwa odaa ja diiticogi némaɡ̶a me dibatoɡ̶owa. Pida niɡ̶ijo aneotedoɡ̶odomi Jesus daɡ̶axa meletoɡ̶odomi, aliciagi Adão anaɡ̶aɡ̶a yoetoɡ̶odomi. Joaniɡ̶idaaɡ̶ee, Aneotedoɡ̶oji eliodi meletedoɡ̶odomi, codaa eote ɡ̶onoɡ̶eedi niɡ̶ina ane daɡ̶a domiɡ̶icata ɡ̶onimaweneɡ̶egi me jakataɡ̶a. Joaniɡ̶idaa ɡ̶onoɡ̶eedi niɡ̶ina meote me ɡ̶odeɡ̶enaɡ̶a. Odaa niɡ̶ina oko anodibatege noɡ̶eedi idiokaanaɡ̶a limedi me newiɡ̶a miniwataɡ̶a, codaa niiɡ̶enatakanaɡ̶a leeɡ̶odi onijoatece ɡ̶oneleegiwa Jesus Cristo ane loenatagi. h7IOdaa niɡ̶ijo ɡ̶onoɡ̶eeditalo Aneotedoɡ̶oji oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a jiciaceekenaɡ̶atege niɡ̶ijo anigotoɡ̶owa libeyaceɡ̶egi Adão. Igaataɡ̶a libeyaceɡ̶egi onijoteci ɡ̶oneleegiwa eo Aneotedoɡ̶oji me laagetedipi, codaa me iloikatidi eliodi oko leeɡ̶otedi libeyaceɡ̶eco. Pida Aneotedoɡ̶oji aaɡ̶aɡ̶a yajigotediogi noɡ̶eedi eliodi oko anowidi libeyaceɡ̶eco. Ǥonoɡ̶eedi ane najigotedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina meote me ɡ̶odeɡ̶enaɡ̶a./6WPida niɡ̶ijo libeyaceɡ̶egi Adão baadaɡ̶a liciagi niɡ̶ijo liboonigi Aneotedoɡ̶oji. Odaa eliodi oko nigo leeɡ̶odi onijoteci niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa, ane Adão, ane yotigimade Aneotedoɡ̶oji. Pida Aneotedoɡ̶oji daɡ̶axa meletedoɡ̶odomi, odaa yajigotediogi eliodi oko noɡ̶eedi ane daɡ̶a domiɡ̶ica nimaweneɡ̶egi moyakadi, pida leeɡ̶odi me ɡ̶odiwikode onijoatece ɡ̶oneleegiwa ane Jesus Cristo.k5OPida niɡ̶ijo maleeɡ̶ijo Adão neɡ̶epaaɡ̶icota Moisés, niɡ̶ida ica némaɡ̶a. Inatawece oko nigo, aɡ̶ica ane iwoko, idaaɡ̶ee me diɡ̶icata libeyaceɡ̶egi digo mijotaɡ̶a Adão libeyaceɡ̶egi, leeɡ̶odi niɡ̶ijo me deɡ̶eyiwaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji ane liiɡ̶enatakaneɡ̶egi. Adão liciagi niɡ̶ijoa Ǥoneleegiwa aneno niɡ̶idiaaɡ̶idi, Aneotedoɡ̶oji ane niwakatee. Igaataɡ̶a niɡ̶ijoa itoataale ɡ̶oneleegiwadi ane loenatigi icotiogi inatawece oko.+4O Aniɡ̶icatibige Moisés daɡ̶a iditedini Aneotedoɡ̶oji liiɡ̶enatakaneɡ̶eco, niɡ̶inoa libeyaceɡ̶eco niɡ̶ijo noiigi. Pida Aneotedoɡ̶oji aɡ̶ica daɡ̶a laagetedipi leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco niɡ̶ijo oko. Igaataɡ̶a ate niɡ̶icoa me yajigotediogi liiɡ̶enatakaneɡ̶eco.;3o Jiciaceekenaɡ̶atiwage Adão ijaa Cristo Niɡ̶ina noiigi digoina iiɡ̶o owo ane beyagi leeɡ̶odi onijoteci ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Adão. Odaa leeɡ̶odi nibeyacaɡ̶a, jiɡ̶ida némaɡ̶a. Odaa inatawece oko aɡ̶ica ini ane daɡ̶a yeleo leeɡ̶odi inatawece inoa libeyaceɡ̶eco.;2o Pida aniɡ̶idokida. Aaɡ̶aɡ̶a ɡ̶odinitibece leeɡ̶odi anodaaɡ̶eeteda Aneotedoɡ̶oji. Joɡ̶oko lokaaɡ̶etedipi leeɡ̶odi niɡ̶ijo aneote Ǥoniotagodi Jesus Cristo. x1i Aneotedoɡ̶oji eote moko lokaaɡ̶etedi leeɡ̶odi me yeleotedoɡ̶odomi Lionigi niɡ̶ijo maleeɡ̶oko laxakawepodi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi daɡ̶adiaaɡ̶ica laɡ̶aliigi meote ɡ̶odewiɡ̶a leeɡ̶odi Lionigi naɡ̶a yewiɡ̶atace.K0 Leeɡ̶odi Cristo me yeleo, odaa Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eote me ɡ̶odeɡ̶enaɡ̶a. Odaa natigide aɡ̶alee dakaketema Cristo me noɡ̶a ica Aneotedoɡ̶oji lélaɡ̶atetema ɡ̶obeyaceɡ̶eco./Pida Aneotedoɡ̶oji baɡ̶a ikee meliodi me ɡ̶odemaa niɡ̶ijo Cristo naɡ̶a yeleotedoɡ̶odomi, idaaɡ̶ida moko abeyacaɡ̶aɡ̶a. . Aɡ̶ica oko ane yeleotema eledi oko ane iɡ̶enaɡ̶a. Pida ejimetiɡ̶ica oko anabo laaleɡ̶ena me yeleotema eledi oko anele. -Igaataɡ̶a niɡ̶ijo maleediɡ̶icata ɡ̶onimaweneɡ̶egi doɡ̶okomaɡ̶a idinewikatitaɡ̶a, odaa Cristo jeɡ̶enagi yeleotedoɡ̶odomi, anoko abeyacaɡ̶aɡ̶a. Ǥoniotagodi Jesus Cristo yeleo niɡ̶ijo noko ane nibikota Aneotedoɡ̶oji me lemeɡ̶egi.F,Niɡ̶ida ane inibeoonaɡ̶atege aɡ̶odinaale, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ɡ̶odemaa. Aneotedoɡ̶oji najigotedoɡ̶owa Liwigo ane yeloɡ̶odita ɡ̶odaaleɡ̶ena meliodi me ɡ̶odemaa. + *%(3-4) Codaa ɡ̶odinitibece nige jawikodeeɡ̶a, igaataɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a niɡ̶inoa ɡ̶odawikodico owo me ɡ̶odoniciwadi me jiboɡ̶atege eletidi ɡ̶odawikodico. Igaanige jixomaɡ̶ateenaɡ̶atedijo niɡ̶inoa ɡ̶odawikodico, odaa ja ɡ̶odixomaɡ̶atice Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odici. Odaa jeɡ̶epaanaɡ̶a jatitaɡ̶ati me inibeoonaɡ̶atege lanokegi Ǥoniotagodi Jesus Cristo./)WǤoniotagodi Jesus Cristo ja yomoketedoɡ̶odomi ɡ̶oligi miniɡ̶a lodoe Aneotedoɡ̶oji. Odaa natigide idioka limedi Aneotedoɡ̶oji meletedoɡ̶odomi leeɡ̶odi me jinakatonaɡ̶a. Odaa ɡ̶odinitibece leeɡ̶odi me inibeoonaɡ̶atege me ɡ̶odiweniɡ̶ide ɡ̶odawanaɡ̶aditetege Cristo.(  Aneotedoɡ̶oji eote me ɡ̶odeɡ̶enaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji eote me ɡ̶odeɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi me jinakatonaɡ̶a. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji meote mele ɡ̶odaaleɡ̶ena leeɡ̶odi niɡ̶ijo aneote Ǥoniotagodi Jesus Cristo.7'gAneotedoɡ̶oji yajigo Jesus me yeleo leeɡ̶odi ɡ̶obeyaceɡ̶eco. Niɡ̶idiaaɡ̶idi Aneotedoɡ̶oji ja yewikatiditace eotedibige me yakadi meote me ɡ̶odeɡ̶enaɡ̶a. & T%!(23-24) Niɡ̶ijo nigegi anee, “Aneotedoɡ̶oji eote me iɡ̶enaɡ̶a.” Niɡ̶ida ligegi Aneotedoɡ̶oji aɡ̶ijoka yalaɡ̶ateta Abraão, pida oko eledi yalaɡ̶atedoɡ̶owa. Aneotedoɡ̶oji eote me ɡ̶odeɡ̶enaɡ̶a, niɡ̶ina nige jinakatonaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, aneote me yewiɡ̶atace Ǥoniotagodi Jesus Cristo.w$gJoaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji meote Abraão me iɡ̶enaɡ̶a, leeɡ̶odi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi. S#Abraão ayawie Aneotedoɡ̶oji mida nimaweneɡ̶egi meote ane ligegiteta.$"ACodaa adawienataka micota niɡ̶ijo ane ligegiteta Aneotedoɡ̶oji. Pida idioka limedi me yoniciwadi metiwaɡ̶ataka, codaa doɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji.?!wAbraão ejinaɡ̶a ipegiteloco monaniteci taalia nicaaɡ̶ape. Lolaadi aɡ̶aleeɡ̶ica loniciwaɡ̶a. Naɡ̶ajo lodawa ane liboonaɡ̶adi Sara eledi daɡ̶axa mopake, ja naɡ̶axatelogo nicaaɡ̶ape iwaalo malee dinigaje. Naɡ̶a yowo Abraão naɡ̶a laxokodipi, pida idokee adinelio eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi.{ oAneotedoɡ̶oji jeɡ̶eote ligegite Abraão, meeteta, “Icota meliodi oko anida aneetege licoɡ̶egi.” Abraão eyiwaɡ̶adi niɡ̶ijo ligegi Aneotedoɡ̶oji meote me eniodi eliodi noiigi. Odaa Abraão idioka limedi me nibeotege Aneotedoɡ̶oji meote niɡ̶ijo ane ligegiteta, idaaɡ̶idata me daɡ̶adiaa nibeotege mica lionigi, leeɡ̶odi ja daɡ̶axa moxiiɡ̶odi.)KJoaniɡ̶idaa Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a mee, “Jao makaami eniodi eliodi noiigi.” Abraão nakato Aneotedoɡ̶oji, odaa Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eote me ɡ̶odiodi. Aneotedoɡ̶oji jiɡ̶iniaa aneote émaɡ̶aɡ̶a me newiɡ̶atace, codaa me yoe inoatawece niɡ̶inoa analee jinataɡ̶a. PJoaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji meote ligegitediogi niɡ̶ina anonakato me daɡ̶a ixomaɡ̶atice niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji ane ligegi. Aneotedoɡ̶oji eote niɡ̶ida ligegi me yajigotediogi noɡ̶eedi inatawece anida aneetege licoɡ̶egi Abraão leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji idioka limedi meletedoɡ̶odomi. Aneotedoɡ̶oji aɡ̶inoka yajigote noɡ̶eedi niɡ̶ina anoyotete liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Moisés, pida aaɡ̶aɡ̶a yajigote inatawece niɡ̶ina anonakato digo mijotaɡ̶a Abraão me nakato. Odaa Abraão ja ɡ̶odiodi okotawece ane jinakatonaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.b=Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji icota me yelatetema niɡ̶ina anidiwa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco midiwataɡ̶a ane iditedini Moisés, pida aɡ̶oyotete niiɡ̶enatakaneɡ̶eco. Pida niɡ̶ina ane diɡ̶icoateda liiɡ̶enatakaneɡ̶eco midiwataɡ̶a, aɡ̶ica ane yakadi me laagetedipi leeɡ̶odi doɡ̶oyoteteteda niɡ̶idiwa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco. (INigeote Aneotedoɡ̶oji ligegitetege niɡ̶ina anodiletibige diɡ̶idokidata moyiwaɡ̶adi liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji me iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji, odaa agotiɡ̶ica jaoɡ̶a ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Codaa niɡ̶ica ligegitedoɡ̶ogi Aneotedoɡ̶oji agotiɡ̶ica niwaló.,Q Aneotedoɡ̶oji ane ligegi me yajigotediogi niɡ̶ina ane eniwaɡ̶atakanaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji eote ligegite Abraão codaa niɡ̶ica anida aneetege licoɡ̶egi me nebi inatawece iiɡ̶o. Aneotedoɡ̶oji aɡ̶eote niɡ̶ida ligegiteta Abraão daɡ̶a leeɡ̶odi meyiwaɡ̶adi liiɡ̶enatakaneɡ̶eco, pida leeɡ̶odi Abraão me nakato Aneotedoɡ̶oji. Odaa joaniɡ̶idaa Aneotedoɡ̶oji meote me iɡ̶enaɡ̶a.M Abraão eledi micataɡ̶a daɡ̶a eniodi niɡ̶ina oko anoyakagidi lolaadi, pida niɡ̶ina modioteci anodaaɡ̶ee Abraão me nakato Aneotedoɡ̶oji maleediɡ̶icatibige daɡ̶a yakagidi lolaadi. K Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi Abraão naɡ̶a yakagidi lolaadi leeɡ̶odi me liiɡ̶enatakaneɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji me ikee Aneotedoɡ̶oji neɡ̶eote me iɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi makaaɡ̶eyiwaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji aniɡ̶icatibige daɡ̶a yakagidi lolaadi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Abraão me micataɡ̶a daɡ̶a eliodi inatawece oko anonakato Aneotedoɡ̶oji, aneote Aneotedoɡ̶oji me iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji, idaaɡ̶ida me doɡ̶oyakagidi lolaadi.!; Igamigicatigi Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a yakadi Abraão me iɡ̶enaɡ̶a? Migijo maleediɡ̶icatibige daɡ̶a yakagidi Abraão lolaadi, oɡ̶oa, migijo naɡ̶a yakagidi lolaadi? Aneotedoɡ̶oji yakadi Abraão me iɡ̶enaɡ̶a niɡ̶ijo maleediɡ̶icatibige daɡ̶a yakagidi lolaadi.  Aneotedoɡ̶oji migijoka eote me ninitibigiwaji niɡ̶ijo oko anoyakagidi lolaadi moikee me nepilidi? Oɡ̶oa, Aneotedoɡ̶oji domige aaɡ̶aɡ̶eote me ninitibigiwaji ina ane doɡ̶oyakagidi lolaadi? Ja jinataɡ̶a aneyatigi ligegi Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, mee, “Abraão nakato Aneotedoɡ̶oji, odaa leeɡ̶odi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eote me iɡ̶enaɡ̶a.”s_ Ninitibece niɡ̶ina oko ane daɡ̶a nilaɡ̶aditedeloco Aneotedoɡ̶oji niɡ̶icoa libeyaceɡ̶eco.”   “Ninitibece niɡ̶ina oko Aneotedoɡ̶oji baanaɡ̶a ixomaɡ̶ateetedice codaa me napitaɡ̶adi niɡ̶icoa libeyaceɡ̶eco. [/Davi idaa yalaɡ̶ata. Mee niɡ̶ina oko Aneotedoɡ̶oji aneote me iɡ̶enaɡ̶a, aiɡ̶enaɡ̶a daɡ̶a leeɡ̶odi deɡ̶epaaɡ̶eo me iɡ̶enaɡ̶a. Codaa Davi yalaɡ̶ata niɡ̶ica oko anida linikegi, mee, (Niɡ̶ida moko aɡ̶ica anigetiɡ̶ida ɡ̶odoenatagitema Aneotedoɡ̶oji aneo me leeditibige me ɡ̶odedia.) Niɡ̶ina oko ane daɡ̶a diba me docaɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji, pida nigeyiwaɡ̶adi Jesus, odaa Aneotedoɡ̶oji eote niɡ̶ini oko me iɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji yakadi meote me iɡ̶enaɡ̶a niɡ̶ina oko aninoa libeyaceɡ̶eco. jMNiɡ̶ina ane diba, oyedia. Niɡ̶ina ane dibatege anoɡ̶eedi, pida loojedi niɡ̶ijo libakedi./WIgaataɡ̶a mee Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, “Abraão nakato Aneotedoɡ̶oji, odaa leeɡ̶odi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eote me iɡ̶enaɡ̶a.”DDaɡ̶a iɡ̶enaɡ̶a Abraão leeɡ̶otedi loenataka anele, odaa domaɡ̶a yakadi me dinabaketibece. Pida aɡ̶ica anigetiɡ̶ida leeɡ̶odi daɡ̶a dinabaketibece lodoe Aneotedoɡ̶oji.N  Abraão iɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi Niɡ̶ica jotigide icoolatigi ɡ̶onelokodi Abraão, igamigida ica nimaweneɡ̶egi me yakadi me iɡ̶enaɡ̶a lodoe Aneotedoɡ̶oji?CJa jowooɡ̶otaɡ̶a me ɡ̶odeɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Enice, odaa aɡ̶aleeɡ̶ica ane jaoɡ̶ate liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji? Okoo, ida ane jaoɡ̶ate! Leeɡ̶odi ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi eo me jemaanaɡ̶a mejiwaɡ̶ataɡ̶a liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji. V %Odaa jinataɡ̶a mokiniwatece me Ǥonoenoɡ̶odi. Eote me iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji judeutedi anida eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi, codaa me niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi anaɡ̶aɡ̶ida eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi.E Aneotedoɡ̶oji migepoka Noenoɡ̶oditeda judeutedi? Agodaɡ̶aɡ̶a Noenoɡ̶odi ina ane daɡ̶a judeutedi? Ajawienatakanaɡ̶a maɡ̶aɡ̶a Noenoɡ̶odi niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi.= sJoaniɡ̶idaa me jinataɡ̶a oko ane iɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi, pida aleeɡ̶odi deɡ̶eyiwaɡ̶adi inoatawece ane liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji. ` 9Migica ane yakadi me dinabaketibece leeɡ̶odi me iɡ̶enaɡ̶a? Jowooɡ̶otaɡ̶a me diɡ̶ica ane yakadi! Pida igamige leeɡ̶odi me diɡ̶ica ane yakadi me dinabaketibece? Leeɡ̶odi aɡ̶ica ini ane iɡ̶enaɡ̶a daɡ̶a leeɡ̶odi me yotete liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji, pida leeɡ̶odi me nakato Jesus, odaa ja iɡ̶enaɡ̶a. 1Joaniɡ̶idaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji eotedibige me ikee me iɡ̶enaɡ̶a, codaa me yakadi me ikee me iɡ̶enaɡ̶a niɡ̶ina oko ane nakato Jesus. ]3Aneotedoɡ̶oji niiɡ̶e Jesus Cristo me nadooɡ̶odi lawodi me yeleotetema libeyaceɡ̶eco oko. Jesus yeleo eotedibige me daɡ̶alee yelatedoɡ̶odomi Aneotedoɡ̶oji, codaa me daɡ̶adiaa ɡ̶odiloikatidi leeɡ̶odi niɡ̶inoa ɡ̶obeyaceɡ̶eco, nige jinakatonaɡ̶a Jesus. Aneotedoɡ̶oji dinatitedoɡ̶owa, joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me daɡ̶a ikateda oko diɡ̶idioka limedi me nigo leeɡ̶otedi niɡ̶inoa libeyaceɡ̶eco, niɡ̶ijo oko ane newiɡ̶a maleediɡ̶icoateda Jesus. Aneotedoɡ̶oji niiɡ̶e Jesus maɡ̶aɡ̶a yeleotetema libeyaceɡ̶eco niɡ̶idi oko me ikee me iɡ̶enaɡ̶a.PAneotedoɡ̶oji eote oko me iɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi ɡ̶odiwikode, codaa idioka limedi meletedoɡ̶odomi, odaa ja najigotedoɡ̶owa niɡ̶ida ane daɡ̶a domiɡ̶ica ɡ̶onimaweneɡ̶egi me inigaanyaɡ̶atece. Jesus Cristo ja yedia loojedi oko me yakadi me iɡ̶enaɡ̶a niɡ̶ijo naɡ̶a yeleo leeɡ̶odi ɡ̶obeyaceɡ̶eco.DIgaataɡ̶a inatawece oko inoa libeyaceɡ̶eco, codaa aɡ̶icoa iniwa ane iɡ̶enaɡ̶a daɡ̶a liciagi Aneotedoɡ̶oji, ane daɡ̶axa me iɡ̶enaɡ̶a, yapidi, codaa aɡ̶ica libatiigi.B}Niɡ̶ica gela ɡ̶onimaweneɡ̶egi me ɡ̶odeɡ̶enaɡ̶a baɡ̶a niɡ̶ina oko monakato Jesus Cristo, odaa ja iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji. Codaa Aneotedoɡ̶oji aɡ̶ica idi lemaanigipi.~u Anodaaɡ̶eeta Aneotedoɡ̶oji meote lewiɡ̶a oko Natigide Aneotedoɡ̶oji ja ikee anodaaɡ̶eeta meote niɡ̶ina oko me iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji. Aleeɡ̶odi moyotete inoatawece liiɡ̶enatakaneɡ̶eco, pida leeɡ̶odi eledi ane niiticogi meote me iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji. Moisés eledi ikee niɡ̶ida gela ɡ̶onimaweneɡ̶egi me ɡ̶odeɡ̶enaɡ̶a, baaniɡ̶ijo moikee niɡ̶ijo eledi anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko niɡ̶ijo noɡ̶oidi Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi.s_Enice aɡ̶ica ane yakadi mee me iɡ̶enaɡ̶a lodoe Aneotedoɡ̶oji daɡ̶a leeɡ̶odi me yotete liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji. Igaataɡ̶a liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji onikeetoɡ̶owa minoa ɡ̶obeyaceɡ̶eco. ?wJowooɡ̶otaɡ̶a inoatawece lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane iditedini Moisés mida ane ligegitiogi inatawece oko anidiwa miditaɡ̶a me diɡ̶icata ane yakadi me napitaɡ̶adi loenataka, codaa me diɡ̶ica ane yakadi mee me diɡ̶ica libeyaceɡ̶egi nige limedi Aneotedoɡ̶oji me iwi anodaaɡ̶igotediogi oko.8k Codaa aɡ̶odeemitetibige Aneotedoɡ̶oji.” \1 Aɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ica anodaaɡ̶ee me jakataɡ̶a mele ɡ̶odaaleɡ̶ena. ]3 Niɡ̶ina ane diitiwe oyaaɡ̶adi inoatawece, codaa mowo eledi oko magecaɡ̶alo. A~} Yediiɡ̶atibigiwaji moyacilotidi codaa moyeloadi oko. ]}3 Niɡ̶inoa lotaɡ̶a nixoomaɡ̶anaɡ̶a codaa niɡ̶inoa lotaɡ̶a ɡ̶onitiadi. ]|3 Niɡ̶inoa niolatedi liciagi émeɡ̶egi libegi ane domoke (leeɡ̶odi niɡ̶inoa lotaɡ̶a). Idioka limedi moninaaletiniwace oko oibake niɡ̶inoa lotaɡ̶a. Micataɡ̶a diɡ̶ini lakeedi niweneeno niolatedi. {{o Inatawece oko eyamaɡ̶aticoace, odaa aɡ̶aleeɡ̶ica jaoɡ̶a. Codaa aɡ̶icoa iniwa aneote anele. Aɡ̶icoa! uzc Aɡ̶ica ane yowooɡ̶odi niɡ̶ica ane iɡ̶enaɡ̶a, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a odoletibige Aneotedoɡ̶oji. wyg Niɡ̶ida diniditelogo Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, modi, “Aɡ̶icoa iniwa ane iɡ̶enaɡ̶a. Odaa aɡ̶ica! :xm Aɡ̶icoa iniwa ane iɡ̶enaɡ̶a Enice igamodaaɡ̶ee? Ina anoko judeutedi domigica aneletoɡ̶odomi agoda ɡ̶odiciagi ina ane daɡ̶a judeutedi? Ee meji aɡ̶ica aneletoɡ̶odomi! Igaataɡ̶a ja jikeenaɡ̶a nibeyacaɡ̶a mida loniciwaɡ̶ateloco inatawece oko, judeu, codaa ane daɡ̶a judeu.Jw Inatibece modi, “Jaoɡ̶a ane beyagi ijoatokaaɡ̶a jiwidaaɡ̶a anigida anele niɡ̶ina me jaoɡ̶a ane beyagi.” Eliodi oko modi me niɡ̶idaa ɡ̶odiiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi, odaa beyagi modotaɡ̶atibigoɡ̶oji. Pida Aneotedoɡ̶oji eote ane iɡ̶enaɡ̶a nige iloikatidi niɡ̶idi oko anodotaɡ̶atibigoɡ̶oji. Uv#Inatecibece oko modi, “Iwitakegi nige ikee Aneotedoɡ̶oji mewi niɡ̶inoa lotaɡ̶a, codaa nige ilecatiditibigimece Liboonaɡ̶adi, enice igaamee ina me idiloikatidi leeɡ̶odi inoa ibeyaceɡ̶eco?”/uWPida ajakadi mideɡ̶ejatigi igegi. Igaataɡ̶a daaditaɡ̶a iɡ̶enaɡ̶ateda Aneotedoɡ̶oji, odaa agotaɡ̶a yakadi me iloikatidi oko leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco. Xt)Ǥobeyaceɡ̶egi nige ikee Aneotedoɡ̶oji me iɡ̶enaɡ̶a, mige jakataɡ̶a mejinaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶a iɡ̶enaɡ̶ateda niɡ̶ina me ɡ̶odiloikatidi leeɡ̶odi niɡ̶inoa ɡ̶obeyaceɡ̶egi? Niɡ̶ina me jao niɡ̶ida igikaneɡ̶egi, inowiiɡ̶otiogi niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o me notaɡ̶anaɡ̶a.qs[Ayakadi daantiɡ̶idaa leeɡ̶odi! Leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji ewi, aɡ̶ica daɡ̶a diwitaka. Pida inoatawece ɡ̶oneleegiwadi baɡ̶a awitakaɡ̶aɡ̶a. Joaniɡ̶idaaɡ̶eeta lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, mee, “Iniotagodi, leeditibige me dinikee makaami ane iɡ̶enaɡ̶a niɡ̶ina motaɡ̶ani, codaa icota maɡ̶ekeni niɡ̶ina anodotaɡ̶atibigaɡ̶aji.” r-Pida eliodi judeutedi aɡ̶oyiwaɡ̶adi lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Odaa manigidaa leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji me deɡ̶eote ijo ane ligegi meote?q Niɡ̶ina moko judeu eliodi mele. Odoejegi leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji najigotedoɡ̶owa lotaɡ̶a me jeloɡ̶otaɡ̶atedibece.[p 1 Jakataɡ̶a me jinakatonaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Domige daɡ̶axa mele moko judeu, oɡ̶oa domige ina me doɡ̶oko judeu? Domige ica jaoɡ̶o ina judeu me yakagidi lolaadi me ikee me nebi Aneotedoɡ̶oji?7ogPida beɡ̶ewi me judeu, codaa mewi me nebi Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ina oko ane judeu catiwedi laaleɡ̶ena. Aneotedoɡ̶oji Liwigo ikeeta catiwedi laaleɡ̶ena mewi me nebi Aneotedoɡ̶oji. Notaɡ̶anaɡ̶axi ane diniditeloco liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji aɡ̶ica nimaweneɡ̶egi deɡ̶eo oko me nebi Aneotedoɡ̶oji. Aneotedoɡ̶oji iweniɡ̶ide niɡ̶ina oko anewi me judeu, idiɡ̶ida aɡ̶oneleegiwa iweniɡ̶ide. gnGIgaataɡ̶a niɡ̶ina oko nige judeu, pida anebi Aneotedoɡ̶oji daɡ̶a leeɡ̶odi eliododipi me judeutedi. Codaa niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa nigidokida me yakagidi lolaadi, aɡ̶ica aneletema miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.m7Joaniɡ̶idaa niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi, nigoyotete liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji, oikee Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶adiloikatititetiwaji anakaami judeutedi, anepaɡ̶a domiɡ̶idiwa makaamitaɡ̶a notaɡ̶anaɡ̶axiidi ane diniditelogo liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji, odaa domaɡ̶a ɡ̶aditeweɡ̶egi makagiti ɡ̶adolaadi, pida aɡ̶oteteni liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji. *lMNiɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi nigoyotete liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji, Aneotedoɡ̶oji idigote micataɡ̶a doɡ̶oyakagidi lolaadi, codaa nepilidi.k!Niɡ̶ina makagiti ɡ̶adolaadi mikeenitiwaji makaami nepilidi Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ida ida anawiite niɡ̶ina nigoteteni liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji. Pida niɡ̶ina nige doɡ̶otetenitedatiwaji liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji, icaaɡ̶ica akagiti ɡ̶adolaadi, aɡ̶ica mawii, codaa ɡ̶adiciagi niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi (ane daɡ̶a nepiliditeda Aneotedoɡ̶oji).;joJoaniɡ̶idaaɡ̶eeta Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, “Niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi beyagi modotaɡ̶atibige Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi ɡ̶adakataɡ̶a, anakaami judeutedi.” iAdinabakenitibecetiwaji leeɡ̶odi adinanenitece midiwa Aneotedoɡ̶oji liiɡ̶enatakaneɡ̶eco makaamitaɡ̶a. Pida awii eledi oko me daɡ̶adiaa odeemitetigi Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi akamaɡ̶akaamitiwaji ate iwaɡ̶ati liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji.`h9Codaa menitiwaji me daɡ̶a yakadi me joɡ̶olaɡ̶atakanaɡ̶a, pida akamaɡ̶akaami aɡ̶olaɡ̶atakanitiwaji. Codaa ɡ̶adeleɡ̶etedi niwicidi noenataka, pida olicetalo niɡ̶inoa laxedi liɡ̶elatedi niwicidi.Ag{Enice akaamitiwaji ane iiɡ̶axini eledi oko, igaamee ina mecoɡ̶otace akamaɡ̶akaami adiniiɡ̶axini? Eloɡ̶otitibece deɡ̶eleta me jolicaɡ̶a, pida akamaɡ̶akaami olicetiwaji.ifKNiɡ̶ida makaamitiwaji aleetibige daɡ̶akaami niiɡ̶axinoɡ̶ododi niɡ̶ina ane diɡ̶icata lixakedi, codaa niɡ̶ina anokateciɡ̶ida lixakedi ademiitiogi micataɡ̶a daɡ̶a nigaanigipawaanigi. Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a ane diniditelogo liiɡ̶enatakaneɡ̶eco idiwa makaamitaɡ̶atiwaji anoikeetaɡ̶awa inoatawece ɡ̶odixaketedi, codaa anewi.e3Aɡ̶ica daɡ̶awienatakanitiwaji makati makaami ligiilaɡ̶adi ɡ̶oladi, codaa aleetibige daɡ̶akaami nilokokena niɡ̶ina ane idei nexocaɡ̶a.Hd Joɡ̶owooɡ̶oti ane yemaa Aneotedoɡ̶oji, codaa Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi ane diniditelogo liiɡ̶enatakaneɡ̶eco etiɡ̶adiiɡ̶axinitece moleetibige inokina ane iɡ̶enaɡ̶a.`c9 Judeutedi idiaa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji Niɡ̶ida makaami adinabakenitibecetiwaji makaami judeutedi. Anakatoni liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, codaa eni makaami nepilidi Aneotedoɡ̶oji.ab;Jiɡ̶idaaɡ̶ee nigicota niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji nige niiɡ̶e Jesus Cristo me iwi anigotediogi niɡ̶ina oko leeɡ̶odi lowooko ane dinaɡ̶aditedini, codaa me niɡ̶inoa loenataka ane dinaɡ̶aditedini. Joaniɡ̶inaaɡ̶oditece niɡ̶inoa nibodicetedi anele ane icoɡ̶otedigi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, ane jeloɡ̶oditedibece. |}|ozz xkwutVss2r`qq=poon_mlYjihfedcca`__~]]\#[Z=YXVVUjSRQP)OQNMLL"K3JoIaGFF!BBAA-@}? =<;::29777:665B43m2Q1Y0"/--?,X+**('B&###f"! E{37f4'W< " @ +%5:Um Aneotedoɡ̶oji eliodi me ibinie eledi noiigitigi niɡ̶ina iiɡ̶o leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco loiigi me doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda. Codaa eliodi me ibinie niɡ̶ijo ane daɡ̶a judeutedi, leeɡ̶odi niɡ̶ijo ane judeutedi moniaditema niliicaɡ̶ajetedi anewi. Niɡ̶ina nigodopitalo Aneotedoɡ̶oji ijotawece niɡ̶ijoa judeutedi aneniditediogi, odaa Aneotedoɡ̶oji daɡ̶axatace me ibinie niɡ̶ina eledi oko ane daɡ̶a judeutedi. @Ty Enice, jigika, “Inoa judeutedi, domigidioka limedi moyototedice Aneotedoɡ̶oji, micataɡ̶a niɡ̶ina oko ane dixipe oditaɡ̶a jiɡ̶idiaaɡ̶ite ane lanikadi?” Aɡ̶idioka limedi moyototedice Aneotedoɡ̶oji. Pida Aneotedoɡ̶oji eote lewiɡ̶a niɡ̶ijo ane daɡ̶a judeutedi leeɡ̶odi niɡ̶ijo judeutedi moniteloco nibeyacaɡ̶a me doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda Aneotedoɡ̶oji, eotedibige monocetema niɡ̶ijoa ane daɡ̶a judeutedi.+SO Jemaa me micataɡ̶a deɡ̶etoinadi amaleeɡ̶aɡ̶a ayatetibigiwaji, codaa micataɡ̶a diɡ̶idioka limedi moyoyaɡ̶aditedibece niɡ̶inoa ane dakaketema.” YR+ Davi eledi yalaɡ̶atiogi, mee, “Jemaa moiloikatiditibigiwaji miditaɡ̶a lalokadi, micataɡ̶a niɡ̶ini eijeeɡ̶agi nibakajetegi, codaa moigoetiniwace, odaa ja dinilaatibigiwaji ica modaaɡ̶igotibeci. Q Joaniɡ̶idaaɡ̶eeta Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, “Aneotedoɡ̶oji eotedibige me daɡ̶a neemiteeɡ̶a micataɡ̶a daɡ̶a niotaɡ̶a, eotedibige me doɡ̶onadi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a owajipata ica anewi. Jiɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶idi oko codaa niɡ̶ina noko.”P} Odaa yakadi mejinaɡ̶a noiigi Israel me diɡ̶icata moyakadi niɡ̶ica anodoletibige. Onexaaɡ̶onateciɡ̶idi oko anoyakadi anodoletibige, joaniɡ̶idiaa Aneotedoɡ̶oji ane iomaɡ̶aditedicoace. Ineɡ̶eledi joɡ̶owote me dakake laaleɡ̶enali.cO? Aneotedoɡ̶oji iomaɡ̶aditedice oko leeɡ̶odi meliodi meletetema, idiɡ̶ida aleeɡ̶odi diɡ̶inoa niɡ̶icoa loenataka anele aneo Aneotedoɡ̶oji me ninitedibece. Igaataɡ̶a daɡ̶a iomaɡ̶aditedice Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina oko leeɡ̶otedi loenataka, odaa agotaɡ̶alee yakadi me ikee meliodi meletetema oko niɡ̶ina me iolatedicoace. *NM Odaa niɡ̶ina natigide idaaɡ̶ee. Yeyaɡ̶aticoace onateciɡ̶idi oko analee nepilidi Aneotedoɡ̶oji, ane iomaɡ̶aditedicoace leeɡ̶odi meliodi meletetema.6Me Pida Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a igidi Elias, meeteta, “Ja jotetetomi seete miili ɡ̶oneleegiwadi ane doɡ̶oyamaɡ̶atedini lokotidi lodoe niwigo Baal, aɡ̶odoɡ̶eteta”$LA “Iniotagodi Aneotedoɡ̶oji. Onigodi niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece ɡ̶adowooko, codaa oyaaɡ̶adi niɡ̶ijoa nameejatedi wetiadi aneite me inigotaɡ̶a eijedi leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco oko. Jeɡ̶emokaaneɡ̶eeta me ideyaɡ̶atice, pida aaɡ̶aɡ̶odoletibige metideloadi.”K% Aneotedoɡ̶oji aikatedice loiigi ane iomaɡ̶aditedice niɡ̶ijo maleediɡ̶icatibige daɡ̶a iliidaɡ̶adi inoatawece ane jinataɡ̶a. Owooɡ̶otitiwaji niɡ̶ijoa Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a anoditece Elias. Elias laagetedipi loiigi niɡ̶ijo meetalo Aneotedoɡ̶oji,J ) Aneotedoɡ̶oji iwikode noiigi Israel Enice jigika, “Aneotedoɡ̶oji domige dowocetetege idi epaa loiigi?” Ejitaɡ̶awa adowocetetege. Igaataɡ̶a emeɡ̶eeta ida anejitege loiigi Israel. Ijo anejitege Icoɡ̶egi Abraão, ida anejitege loiigiwepodi Benjamim.%IC Pida Isaías yalaɡ̶ata loiigi Israel, niɡ̶ijo mee, “Inoatawece nokododi jipokotiogi yoiigi modopitiwa. Pida aɡ̶etidadiwaɡ̶adi, otigimadadipi.” TH! Odaa Isaías jaɡ̶ani laaleɡ̶ena maɡ̶aɡ̶a eetece ane ligegite Aneotedoɡ̶oji, mee, “Niɡ̶ina ane doɡ̶odoletibigiji, etidakadi. Odaa ja idinikeetiogi niɡ̶ina ane doɡ̶odigikatibigiji.” KG Pida jigikataci, mejitiogi, “Loiigi Israel, domigoyowooɡ̶oditece ijo natematigo?” Moisés odoejegi me digitataka niɡ̶ijo neɡ̶eetece aneeteta Aneotedoɡ̶oji, “Jaote manoceetematiwaji niɡ̶ina oko ane diɡ̶ica me yeloɡ̶o midi me noiigi. Codaa jao me ɡ̶adelatematiwaji noiigi ane diɡ̶icata lixakedi.” F  Natigide jigika, meji, “Agodoɡ̶owajipata natematigo?” Owajipata! Digo aneeta Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, “Inatawece oko digoina iiɡ̶o joɡ̶owajipatalo lotaɡ̶a, codaa latematigo jiɡ̶icoticogi neɡ̶epaa niɡ̶ica liniogo iiɡ̶o.” `E9 Odaa niɡ̶ina oko yakadi me nakato Ǥoniotagodi niɡ̶ina me wajipata natematigo. Pida wajipata natematigo niɡ̶ina mini ane yeloɡ̶odi nibodicetedi anele ane icoɡ̶otedibigimece miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. @Dy Pida onateciɡ̶idi oko anodibatege nibodicetedi anele anoditece Ǥoniotagodi. Igaataɡ̶a ijo mee Isaías, “Iniotagodi Aneotedoɡ̶oji. Aɡ̶ica aneyiwaɡ̶adi ɡ̶odatematigo.”#C? Codaa igame nimaweneɡ̶egi ina oko me yeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele nige daɡ̶a liiɡ̶exegiteda Aneotedoɡ̶oji? Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi mee Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, “Daɡ̶axa mele niɡ̶ina meno ane nadeegi nibodicetedi anele anoditece Ǥoniotagodi.” _B7 Pida igame nimaweneɡ̶egi ina oko modipokotalo Aneotedoɡ̶oji nige doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda? Codaa igame nimaweneɡ̶egi moyiwaɡ̶adi, nige diɡ̶ica mowajipatalo nibodicetedi anele anoditece Ǥoniotagodi? Codaa igame nimaweneɡ̶egi me najipaaɡ̶a, nige diɡ̶ica ane yeloɡ̶oditiogi niɡ̶inoa nibodicetedi anele anoditece Ǥoniotagodi?MA Joaniɡ̶idaaɡ̶eeta Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, niɡ̶ijo mee, “Inatawece niɡ̶ina anodipokotibige Aneotedoɡ̶oji liɡ̶iwaaɡ̶enatakaneɡ̶egi, Aneotedoɡ̶oji eote lewiɡ̶a.” x@i Igaataɡ̶a lodoe Aneotedoɡ̶oji inatawece oko diniciamico, ina ane judeutedi, inaaɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi. Igaataɡ̶a iniaaɡ̶iniwa Ǥoniotagodi, Niotagodi inatawece oko. Codaa eliodi me ibinie inatawece anodipokotalo me yaxawa.? Igaataɡ̶a mee Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, “Inatawece niɡ̶ina anonakato Ǥoniotagodi aɡ̶ica liboliɡ̶a.”o>W Igaataɡ̶a niɡ̶ina mewi mejiwaɡ̶atakanaɡ̶a manitawece ɡ̶odaaleɡ̶ena, Aneotedoɡ̶oji eote me ɡ̶odeɡ̶enaɡ̶a, codaa nigejinaɡ̶atece ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, odaa Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eote me ɡ̶odewiɡ̶a. I=  Joaniɡ̶idaaɡ̶eeta niɡ̶ida nibodigi: Nigenita eledi oko Jesus me Ǥoniotagodi, codaa nige iwaɡ̶ati Aneotedoɡ̶oji me yewikatiditace me yeleo, odaa Aneotedoɡ̶oji eote ɡ̶adewiɡ̶a.D< Pida mee Moisés, “Niɡ̶inoa nibodicetedi ane niwakatee Aneotedoɡ̶oji aɡ̶ica laɡ̶aliigi majipaatalo. Akamaɡ̶akaami jeɡ̶enitece niɡ̶inoa nibodicetedi, codaa etidiwa catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶ena.” Ijaaɡ̶ijoa niɡ̶ijoa nibodicetedi ane jeloɡ̶otaɡ̶atedibece anoditece ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi.;- Eleditace mee Moisés, “Oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a adinigee, deɡ̶eni ‘Amiijo ica ane yakadi migo dinikatinece catinedi iiɡ̶o?’” Niɡ̶ida ɡ̶agikaneɡ̶egi ikee memaani mawii Cristo me dinawacetedibige liwigotigi émaɡ̶aɡ̶a, menagi eote me ɡ̶odeɡ̶enaɡ̶a.`:9 Pida niɡ̶ina meetece Moisés niɡ̶ina oko ane iɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi me nakato Aneotedoɡ̶oji, mee, “Jinaɡ̶akamaɡ̶a adinigee, deɡ̶eni, ‘Amiijo ica ane yakadi migo digoida ditibigimedi?’” Niɡ̶ida ɡ̶agikaneɡ̶egi ikee memaani manadeegi Cristo micoɡ̶oteenitedibigimece ditibigimedi, menagi eote me ɡ̶odeɡ̶enaɡ̶a.#9?  Aneotedoɡ̶oji yakadi meote lewiɡ̶a okanicodaaɡ̶ica oko Moisés yalaɡ̶ata anodaa nimaweneɡ̶egi oko me yakadi me iɡ̶enaɡ̶a lodoe Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ina meyiwaɡ̶adi niiɡ̶enatakaneɡ̶eco. Mee me iditini, “Niɡ̶ina aneote inoatawece ane Aneotedoɡ̶oji liiɡ̶enatakaneɡ̶eco, joaniɡ̶iniaa yakadi midioka limedi me yewiɡ̶a leeɡ̶odi meyiwaɡ̶adi niiɡ̶enatakaneɡ̶eco.”~8u Igaataɡ̶a Cristo eotedibige me daɡ̶adiaa leeditibige niɡ̶ina oko me yotete liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji oditaɡ̶a ja iɡ̶enaɡ̶a. Pida niɡ̶ina oko leeditibige midokida me nakato Cristo, odaa Aneotedoɡ̶oji ja dibatetege. U7# Aɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ica anigote Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina oko meote me iɡ̶enaɡ̶a. Odoletibige mowo epaa lakatigi, odaa joɡ̶odowocetege niɡ̶ijo anigote Aneotedoɡ̶oji oko me iɡ̶enaɡ̶adi.6/ Igaataɡ̶a jakadi meji meliodi moyemaa moyocaɡ̶aneɡ̶etibigo Aneotedoɡ̶oji, pida aɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ica anigetaɡ̶a nimaweneɡ̶egi.~5 w Inioxoadipi. Jemaa manitawece yaaleɡ̶ena, yoiigi Israel mida lewiɡ̶a. Jipokotalo Aneotedoɡ̶oji meote lewiɡ̶a. 4  !35 (32-33) Igaamee daɡ̶a yakadi me dibatetege Aneotedoɡ̶oji? Ayakadi leeɡ̶odi odoletibige Aneotedoɡ̶oji me dibatetege leeɡ̶odi moyotete niiɡ̶enatakaneɡ̶egi, idiɡ̶ida aleeɡ̶odi doɡ̶onakato Aneotedoɡ̶oji. Odaa micataɡ̶a daɡ̶a nixipaɡ̶a, ixipe wetiɡ̶a. Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a eetece naɡ̶ajo wetiɡ̶a, niɡ̶ijo mee, “Digawini! Jao inikateloco wetiɡ̶a manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Sião. Odaa niɡ̶ina oko odixipetigi naɡ̶ani wetiɡ̶a. Naɡ̶ani wetiɡ̶a nelegi eo niɡ̶ina oko menitiniwace. Pida aneyiwaɡ̶adi baadiɡ̶ica liboliɡ̶a.”(Niɡ̶ijoa liiɡ̶exegi Aneotedoɡ̶oji jiɡ̶iniaaɡ̶oditalo me wetiɡ̶a.) )2K Pida noiigi Israel anodoletibige Aneotedoɡ̶oji me dibatetege leeɡ̶odi moyotete liiɡ̶enatakaneɡ̶eco, pida aɡ̶oyakadi moyotete niiɡ̶enatakaneɡ̶eco.N1  Noiigi Israel aɡ̶oyiwaɡ̶adi nibodicetedi anele ane icoɡ̶otedibigimece miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Aneotedoɡ̶oji eniditediogi oko inatawece digawiniteloco ane noiigi. Ja jinataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me dibatetege ane daɡ̶a judeutedi leeɡ̶odi monakato, ane doɡ̶odoletibige me dibatetege Aneotedoɡ̶oji.i0K Aniɡ̶icatibige Isaías deɡ̶eetece niɡ̶ijoa lotaɡ̶a, niɡ̶ijoa eletidi lotaɡ̶a me yalaɡ̶ata analeeɡ̶icotece, mee, “Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji ane iiɡ̶e inoatawece, daaditiɡ̶ica ane nenyaɡ̶aditetema anida aneetege licoɡ̶egi ɡ̶odaamipi, taɡ̶a ɡ̶odiciagi nigotaɡ̶a Sodoma ajaa Gomorra ane yaaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji.” 3/_ Igaataɡ̶a aleegi Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji ja iloikatidi inatawece noiigi niɡ̶ina iiɡ̶o, leeɡ̶odi iɡ̶enaɡ̶a. Inoatawece niɡ̶inoa aneete ico micotece.”Y.+ Isaías yalaɡ̶ata loiigi Israel, niɡ̶ijo mee, “Diganee loiigi Israel meliodi, micataɡ̶a niɡ̶ina dotiwadi liniogotibece akiidi-eliodi. Aneotedoɡ̶oji eote lewiɡ̶a onateciɡ̶idi niɡ̶idi noiigi.?-w  Idiaaɡ̶idi niɡ̶ica nipodigi neɡ̶eetediogi Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ica oko, “Aɡ̶akaamitiwaji yoiigi”, idiaaɡ̶itace nigoditiogi, “Lionigipi Aneotedoɡ̶oji ewikegi.” c,? Joaniɡ̶idaaɡ̶eete Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ijo ane iditini Oséias, anee, “Niɡ̶idi ane daɡ̶a yoiigi, icota mejitiogi me, ‘Yoiigi’. Codaa noiigi ane daɡ̶a jemaa, icota mejitiogi me, ‘Yemaanigipi.’” +' Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji eniditedoɡ̶owa, aɡ̶inokina niɡ̶ina ane judeutedi, pida eledi eniditediogi niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi. )*K Codaa Aneotedoɡ̶oji yemaa me ikee meliodi loniciwaɡ̶a meote me ɡ̶odewiɡ̶a codaa ɡ̶odiweniɡ̶ide digo minataɡ̶a niɡ̶ina oko anicota minatawece oiweniɡ̶ide. Jotigide naɡ̶a ɡ̶odiwikode, codaa me ɡ̶odeyaɡ̶adi me ɡ̶odinelecaɡ̶atee, codaa modoɡ̶etetibigoɡ̶oji.)' Aneotedoɡ̶oji jiɡ̶idaaɡ̶ee. Yemaa me ikee lélaɡ̶atetema nibeyacaɡ̶a, codaa yemaa niɡ̶ina oko moyowooɡ̶odi nimaweneɡ̶egi. Eliodi me dinatite, codaa me ikee me yakadi me ixomaɡ̶ateetedijo loenataka niɡ̶ijo oko ane yelatetema, joaniɡ̶idiaa naaɡ̶a.3(_ Niɡ̶ina niwilanaɡ̶anaɡ̶a ane iwila boote ida nimaweneɡ̶egitece me iwila ane yemaa migota me iwila napaloaɡ̶a. Yakadi meo boote ane daɡ̶axa me libiniena, oɡ̶oa migeo naɡ̶ana boote ane daɡ̶a libiniena anoibaketema okanicodaaɡ̶ica. Pida iniokini niɡ̶ini napaloaɡ̶a ane iwila. t'a Pida yokaaɡ̶edi. Niɡ̶ida makaami minakaamita oko. Odaa aɡ̶akati daɡ̶adinotigimadenitege Aneotedoɡ̶oji. Igaataɡ̶a niɡ̶ina ane noenatagi ayakadi deɡ̶eeta niɡ̶ina noenatagodi, “Igaamee ina mideɡ̶emiitiwa madoeni?”&)  Inatecibece oko Aneotedoɡ̶oji iwikode, inaaɡ̶eledi baɡ̶a iloikatidi Yakadi mini niɡ̶ina akaamitiwaji aneetiwa, “Nige niɡ̶idaaɡ̶ee, amica ane yakadi me dakapetege Aneotedoɡ̶oji ane yemaa, enice igaamee ina Aneotedoɡ̶oji malee dilaagetete oko?”%# Odaa Aneotedoɡ̶oji iwikode niɡ̶ina ane yemaa me iwikode, yakakaɡ̶adi laaleɡ̶ena niɡ̶ina ane yemaa me yakakaɡ̶adi laaleɡ̶ena. 8$i Igaataɡ̶a diniditeloco lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo ligegite Faraó, meeteta, “Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me jao makaami inionigi-eliodi, jaotibige me jikee inimaweneɡ̶egitece niɡ̶ijo ɡ̶aninyaagi, codaa me jaotibige minatawece oko digoina iiɡ̶o oyowooɡ̶odi Iboonaɡ̶adi.”;#o Aneotedoɡ̶oji iolatedice oko aleeɡ̶odi niɡ̶ina oko miniaa yemaa, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a leeɡ̶odi ane loenataka. Pida Aneotedoɡ̶oji iolatedice oko leeɡ̶odi me iwikode.)"K Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji meeteta Moisés, “Jiwikode niɡ̶ina oko ane jemaa me jiwikode. Codaa jao me Ee eletema niɡ̶ina oko ane jemaa me Ee eletema.”!  Aneotedoɡ̶oji domige iɡ̶enaɡ̶a ina me iolatedicoace ina oko anepaa yemaa? Ayakadi diɡ̶ideɡ̶ejalaɡ̶atigi ɡ̶ogegi!v e Joaniɡ̶idaaɡ̶eeta lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me diniditeloco, “Jemaa Jacó, pida yeleɡ̶edi Esaú.”   } (11-12) Pida Aneotedoɡ̶oji ikee me iolatedice oko ane yemaa me iolatedice, odaa meeteta Rebeca, “Niɡ̶ica liidaɡ̶a, liotagi niɡ̶ica loxooxegi.” Aneotedoɡ̶oji eote ligegitetege niɡ̶ijo maleediɡ̶icatibige deɡ̶enitiniwace niɡ̶ijo nigaanigipawaanigi, maleediɡ̶ica doɡ̶oyakadi mowote gaantiɡ̶ini anele, migetaɡ̶a ane beyagi. Joaniɡ̶idaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji me ikee me iolatedice oko leeɡ̶odi mepaa yemaa meniditeta, idiɡ̶ida aleeɡ̶odi ane loenataka niɡ̶ina oko.jM Pida aniɡ̶idokidata. Rebeca ijoa itoataale lionaɡ̶a ijokijota naniodi, ɡ̶onelokodi Isaque. Leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji meote niɡ̶ida ligegitetege Abraão, “Nigeledi nicaaɡ̶abi, idopitacijo, odaa Sara jiɡ̶icaa lionigi.” #? Digawini ane diitigi, nigaanigipawaanigi ane lanikadi miditaɡ̶a noiigi Israel, aɡ̶inatawece lionigipi Aneotedoɡ̶oji. Pida inokina mida aneetege licoɡ̶egi Abraão niɡ̶ina anenitini leeɡ̶odi me ligegi Aneotedoɡ̶oji, inokina me dibatetege Aneotedoɡ̶oji mewi me loiigi.   Codaa aɡ̶inatawece anida aneetege licoɡ̶egi mijotaɡ̶a Abraão ewi me lionigipi Aneotedoɡ̶oji. Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji meeteta Abraão, “Inokina anida aneetege licoɡ̶egi ɡ̶adionigi Isaque, beɡ̶ejitiogi mida aneetege ɡ̶adicoɡ̶egi.”) Pida aɡ̶eji me diɡ̶icota ane ligegi Aneotedoɡ̶oji. Igaataɡ̶a aɡ̶inatawece loiigi Israel iomaɡ̶aditedice Aneotedoɡ̶oji me loiigi. Niɡ̶idi noiigi ida aneetege licoɡ̶egi jotigide ɡ̶odaamipi, ɡ̶oneleegiwadi ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a, ane dinikeetediogi Aneotedoɡ̶oji. Cristo ida aneetetege licoɡ̶egi miditaɡ̶a, codaa inaaɡ̶ina niɡ̶idi noiigi. Ijaaɡ̶ijoa Cristo Ǥonoenoɡ̶odi, iiɡ̶e inoatawece. Inatawece oko domaɡ̶a leeditibige midioka limedi modoɡ̶etetalo. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. (Amém.) Y+ Yoiigi, loiigi Israel. Aneotedoɡ̶oji iomaɡ̶aditedicoace meote me lionigipi, codaa me dinikeetediogi anodaaɡ̶eeteda. Aneotedoɡ̶oji ja ikeetediogi ane yemaa migote loiigi, codaa me yajigotediogi liiɡ̶enatakaneɡ̶eco. Aneotedoɡ̶oji ja ikeetediogi anodaaɡ̶ee modoɡ̶etetalo minitaɡ̶a liɡ̶eladi, codaa eote ligegitetege.,Q Emeɡ̶eeta domeɡ̶elioditibece me jemaa Aneotedoɡ̶oji daɡ̶a idixoo, codaa daɡ̶a idawalacetetege Cristo leeɡ̶odi yoiigi, migetaɡ̶aleeɡ̶aɡ̶a yaxawa.I  Eliodi me ee agecaɡ̶alo, jilee yaaleɡ̶ena codaa aliditini, leeɡ̶odi emaɡ̶a yoiigi. (Ee agecaɡ̶alo leeɡ̶odi modowocetege ane domiɡ̶igotediogi Aneotedoɡ̶oji me iɡ̶enaɡ̶adi).P  Noiigi Aneotedoɡ̶oji ane iolatedice Ejitece anewi leeɡ̶odi ee nebi Cristo. Aneotedoɡ̶oji Liwigo eo me jowooɡ̶odi me jao ane iɡ̶enaɡ̶a. Joaniɡ̶idaa nikeetiwa me daɡ̶a jiwitaka.  'C&(38-39) Igaataɡ̶a jowooɡ̶odi, codaa ajawienataka me diɡ̶ica ane yakadi me ɡ̶odawalacetege Aneotedoɡ̶oji ane ɡ̶odemaa. Oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a némaɡ̶a ayakadi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ɡ̶odewiɡ̶a, migetaɡ̶a aanjotedi, migetaɡ̶a niɡ̶icoa ane niiɡ̶enatakanaɡ̶a digoida ditibigimedi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶icoa niwicidi ane daɡ̶axa me notoetedi, migetaɡ̶a anigetiɡ̶ida ɡ̶oninyaagi niɡ̶ina natigide, migetaɡ̶a ɡ̶oninyaagi anigida noko, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a gaantokaaɡ̶idi ane idei ditibigimedi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a aninoa digoina iiɡ̶o, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a anigetiɡ̶idi niɡ̶inoa eletidi Aneotedoɡ̶oji loenataka. Aɡ̶ica ane yakadi me ɡ̶odawalacetege Aneotedoɡ̶oji ane ɡ̶odemaa. Codaa Ǥoniotagodi Jesus Cristo ja ikee Aneotedoɡ̶oji meliodi me ɡ̶odemaa. %Pida ja ɡ̶odixomaɡ̶atema inoatawece ane ɡ̶oninyaco, odaa aɡ̶aleeɡ̶ica ane ɡ̶odakadi, leeɡ̶odi Cristo me ɡ̶odemaa.b=$Joaniɡ̶idaa aneeta Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, “Akaami leeɡ̶odi, inoatawece nokododi odoletibige metiɡ̶odeloadi. Ododigotoɡ̶owa micataɡ̶a niɡ̶ina waxacoco anoyadeegiticogi nematakanaɡ̶axi.” G#Odaa, domigica ane yakadi me ɡ̶odawalacetege Cristo ane ɡ̶odemaa? Domige ɡ̶odawikodico, oɡ̶oa domige inoa ɡ̶odaɡ̶alanaɡ̶a, oɡ̶oa domige ina metiɡ̶odiatetibeci, oɡ̶oa domige nigigi, oɡ̶oa domige ina maniaditibige ɡ̶odowoodaɡ̶agi, oɡ̶oa domige ina mida ane idoiiɡ̶ata, oɡ̶oa domige ina modoletibige metiɡ̶odeloadi; inoatawece inoa ganicinoa, domigoyakadi metiɡ̶odawalacetege Cristo? Ee meji aɡ̶ica ane yakadi.  "Domigica ane yakadi me ɡ̶odiloikatidi leeɡ̶odi ɡ̶obeyaceɡ̶eco? Aɡ̶ica ane yakadi, leeɡ̶odi Cristo ja yeleotedoɡ̶odomi, codaa me yewiɡ̶atace, odaa etiniwa liwai libaaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji, dipokotedoɡ̶oloco miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.@ y!Domigica ane yakadi me laagetedipi liomaɡ̶ataka Aneotedoɡ̶oji? Aɡ̶ica ane yakadi. Leeɡ̶odi ijaaɡ̶ijoa Aneotedoɡ̶oji yeloɡ̶odi me diɡ̶icata libatiigi niɡ̶idi noiigi.k O Aneotedoɡ̶oji ayoli Lionigi, pida yajigo me yeleotedoɡ̶odomi. Jinataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me yajigo epaa Lionigi, odaa jowooɡ̶otaɡ̶a me najigotedoɡ̶owa me ɡ̶onoɡ̶etedi inoatawece niɡ̶inoa ane jopooɡ̶atibige.D  Ica anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odemaa Ja jinataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me dibatedoɡ̶owa moko lionigipi, codaa me ɡ̶odaxawa, odaa domigica ane yakadi me ɡ̶odiɡ̶eke?\ 1Niɡ̶ina ane iomaɡ̶aditedicoace, eniditediogi me lionigipi. Odaa niɡ̶ina aneniditediogi, jeɡ̶eote me iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji. Odaa niɡ̶ina ane iɡ̶enaɡ̶adi, iweniɡ̶ide yawanaɡ̶aditetege Cristo. 9 kIgaataɡ̶a niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji baanaɡ̶a iolatedicoace, iomaɡ̶aditedicoace meote me liciagi Lionigi. Eotedibige Lionigi me liidaɡ̶a liwigotigilo eliodi nioxoadipi.FJowooɡ̶otaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me ibake inoatawece niɡ̶inoa ane ɡ̶oninyaco meote aneletema niɡ̶ina oko anoyemaa Aneotedoɡ̶oji, aneniditediogi me lionigipi, anakaa lowoogotetece.T!Aneotedoɡ̶oji naditediwece catiwedi laaleɡ̶ena oko, codaa yowooɡ̶odi lowooko Liwigo. Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Liwigo niɡ̶ina me dipokoteloco loiigi, inoka dipokota ane yemaa Aneotedoɡ̶oji. ;oAneotedoɡ̶oji Liwigo aaɡ̶aɡ̶a ɡ̶odaxawa, leeɡ̶odi aɡ̶ica ɡ̶odoniciwaɡ̶a. Codaa ajowooɡ̶otaɡ̶a niɡ̶ica anodaaɡ̶ee me jotaɡ̶aneɡ̶enaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji Liwigo me dipokotoɡ̶oloco. Codaa dinoniciwaɡ̶adi me dipokotoɡ̶oloco, ajakataɡ̶a me jeloɡ̶otaɡ̶a niɡ̶ica anodaaɡ̶ee me dipokotoɡ̶oloco, pida baɡ̶a jeemiteeɡ̶atece catiwedi ɡ̶odaaleɡ̶ena.!;Pida nige inibeoonaɡ̶atege niɡ̶ica ane diɡ̶ica me jinataɡ̶a, leeditibige me idinatiiɡ̶atalo ɡ̶odawikodico niɡ̶ina me inibeoonaɡ̶atege. Inibeoonaɡ̶atege gela ɡ̶odolaadi leeɡ̶odi niɡ̶ida gela ɡ̶odewiɡ̶a. Nige naɡ̶a jinataɡ̶a niɡ̶ica ane inibeoonaɡ̶atege, odaa aɡ̶alee leeditibige daɡ̶a inibeoonaɡ̶atege, igaataɡ̶a aɡ̶ica ane nibeotege niɡ̶ina baanaɡ̶a eliodi me nadi.CAɡ̶inokinoa eletidi liidaɡ̶atajedi Aneotedoɡ̶oji meneɡ̶egi onikaticobece laadi niɡ̶ina monibeotege niɡ̶ica noko. Pida oko baanaɡ̶a jibaɡ̶atege Liwigo Aneotedoɡ̶oji, anodoejegi ɡ̶onoɡ̶eeditalo Aneotedoɡ̶oji, oko aaɡ̶aɡ̶a eliodi me inikanaɡ̶aticobece ɡ̶odaadi niɡ̶ina me inibeoonaɡ̶atege niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji nige dibatedoɡ̶ogi anoko lionigipi, odaa jaɡ̶aɡ̶a jibaɡ̶atege gela ɡ̶odolaadi..UMacataɡ̶a naɡ̶ana iwaalo baanaɡ̶a nikaticobece laadi naɡ̶a dineemite me nipegi menitini lionigi ane nibeotege. Jiɡ̶idaaɡ̶ee, inoatawece ane Aneotedoɡ̶oji liidaɡ̶atajedi aaɡ̶aɡ̶a onikaticobece laadi niɡ̶ina monibeotege niɡ̶ica noko nige dibatedoɡ̶ogi anoko lionigipi.  U#(20-21) Igaataɡ̶a inoatawece Aneotedoɡ̶oji liidaɡ̶atajedi jiɡ̶ijo me diɡ̶ica jaoɡ̶ate. Aleeɡ̶odi deɡ̶epaaɡ̶oyemaa me liciagi, pida Aneotedoɡ̶oji yemaa migote. Aneotedoɡ̶oji eote me inibeoonaɡ̶atege micota noko meote me daɡ̶adiaa yeleo okanicodaaɡ̶ica niɡ̶inoa ane liidaɡ̶atajegi. Codaa aɡ̶alee neladi, pida inoatawece ja iwoko lawikodico, odaa ja ninitibigiwaji lodoe Aneotedoɡ̶oji, digo mokotaɡ̶a anoko lionigipi.+Igaataɡ̶a inoatawece ane liidaɡ̶atajedi Aneotedoɡ̶oji onibeotege codaa eliodi moyemaa me age niɡ̶ica noko nige yeloɡ̶otee lionaɡ̶a.~/ Aneotedoɡ̶oji doɡ̶etetedoɡ̶owa Igaataɡ̶a niɡ̶inoa ɡ̶odawikodico digoina iiɡ̶o, ejidaɡ̶a yakadi daɡ̶a jiboɡ̶otaɡ̶atege niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji anicota me najigotedoɡ̶owa, anicota me nikeetedoɡ̶owa, nige limedi me doɡ̶etetedibigoɡ̶oji.q}[Leeɡ̶odi moko lionigipi Aneotedoɡ̶oji, odaa ane nebi, oko aaɡ̶aɡ̶a ɡ̶onebi. Niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji laɡ̶ajegitetema Cristo, odaa oko ɡ̶onedianaɡ̶awa nige limedi me dibatetege niɡ̶ica naɡ̶ajegi. Igaataɡ̶a nige jawikodeeɡ̶a leeɡ̶odi me jibaaɡ̶atema Cristo, digo mijoataɡ̶a me dawikode, odaa oko jawanaɡ̶atege nigoiweniɡ̶ide. n|ULiwigo Aneotedoɡ̶oji eledi meetoɡ̶owa catiwedi ɡ̶odaaleɡ̶ena moko lionigipi Aneotedoɡ̶oji.q{[Igaataɡ̶a adakatiwoɡ̶oji niwigo aneo moko ageleemagipi. Pida jibaɡ̶atege Aneotedoɡ̶oji Liwigo aneo me dibatedoɡ̶owa moko lionigipi, codaa eo me japaawaɡ̶atibige Aneotedoɡ̶oji mejinaɡ̶a, “Eiodi, Eiodi yemaanigi!”{zoIgaataɡ̶a inatawece niɡ̶ina oko ane iiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji Liwigo, joaniɡ̶idiaa lionigipi Aneotedoɡ̶oji.dyA Igaataɡ̶a nige iwitecetiwaji ane lidaɡ̶ataka ɡ̶adaaleɡ̶enali, aɡ̶ica daɡ̶awienatakanitiwaji me ɡ̶adelewi, codaa midiokaanaɡ̶a limedi motonitedice Aneotedoɡ̶oji. Pida Liwigo Aneotedoɡ̶oji yakadi me yajigotaɡ̶awa ɡ̶animaweneɡ̶egi me ikani mawii niɡ̶inoa anakamaɡ̶a ɡ̶alidaɡ̶ataka mawiite. Odaa nigikani mawiite niɡ̶inoa ɡ̶adaaleɡ̶enali lidekeco ane beyagi, odaa idiokaanaɡ̶a limedi me ɡ̶adewikitiwaji miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. hxI Enice inioxoadipi, jinaɡ̶a domaɡ̶a jiwaɡ̶atece anepaa lidaɡ̶ataka ɡ̶odaaleɡ̶enali. w  Codaa nige itiwaɡ̶ajitiwaji Aneotedoɡ̶oji Liwigo, niɡ̶ijo aneo Jesus me yewiɡ̶atace, odaa Aneotedoɡ̶oji, aneote Cristo me yewiɡ̶atace, aaɡ̶aɡ̶eote me ɡ̶adewikitace, codaa eote gela ɡ̶adolaadi, leeɡ̶odi Liwigo ane itiwaɡ̶ajitiwaji. pvY Pida Cristo nige itediwaɡ̶ajitiwaji, odaa icaaɡ̶ica nige ɡ̶adelewi leeɡ̶odi nibeyacaɡ̶a, odaa Aneotedoɡ̶oji Liwigo yajigotaɡ̶awatiwaji gela ɡ̶adewiɡ̶a leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eote me ɡ̶odeɡ̶enaɡ̶a.'uG Odaa akaamitiwaji ane diɡ̶iwaɡ̶ati niɡ̶inoa anepaa yemaa ɡ̶adaaleɡ̶enali, pida naɡ̶a iwaɡ̶ati Aneotedoɡ̶oji Liwigo, jiɡ̶ikeeni mewi me diɡ̶eladetiwaɡ̶aji Aneotedoɡ̶oji Liwigo. Nige diɡ̶icata Cristo Liwigo minitaɡ̶a niɡ̶ini oko, niɡ̶ini oko anebi Cristo.t}Niɡ̶ina anodioteci epaa lidaɡ̶ataka laaleɡ̶ena, aɡ̶ica nimaweneɡ̶egi doɡ̶oyocaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji. ~suIgaataɡ̶a niɡ̶ina aninoka yowoteda lakataɡ̶a ane beyagi ane yemaa laaleɡ̶ena, joaniɡ̶iniaa laxakawa Aneotedoɡ̶oji, codaa aɡ̶oyiwaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji liiɡ̶enatakaneɡ̶eco, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a yakadi meniwaɡ̶atakanaɡ̶a.LrIgaataɡ̶a niɡ̶ina aninoka oyowo anepaa yemaa laaleɡ̶ena mowo, joaniɡ̶idiaaɡ̶idi biɡ̶idiokaanaɡ̶a limedi moyototedice Aneotedoɡ̶oji nige nigo. Pida niɡ̶ina anoyowo niɡ̶ica ane yemaa Aneotedoɡ̶oji Liwigo, biɡ̶idiokaanaɡ̶a limedi me newiɡ̶a Miniwataɡ̶a, codaa midioka limedi mele laaleɡ̶enali.Wq'Igaataɡ̶a niɡ̶ina anowo anepaa lidekeco laaleɡ̶ena, inokina moyowo mowo. Pida niɡ̶ina anowo ane yemaa Aneotedoɡ̶oji Liwigo, idioka limedi moyowo niɡ̶ica ane iiɡ̶etiogi Aneotedoɡ̶oji Liwigo.Jp Aneotedoɡ̶oji niiɡ̶e Lionigi me yeleotedoɡ̶odomi, eotedibige mida ɡ̶onimaweneɡ̶egi me jaoɡ̶a ane niiɡ̶etoɡ̶owa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco, niɡ̶ijo ane iɡ̶enaɡ̶a. Natigide aɡ̶alee jaoɡ̶a ane okomaɡ̶a jemaanaɡ̶a me jaoɡ̶a, pida jaoɡ̶a niɡ̶ina ane niiɡ̶etoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji Liwigo. o+Ajakataɡ̶a daɡ̶a jaaɡ̶ataɡ̶a niɡ̶ina nibeyacaɡ̶a ane idei catiwedi ɡ̶odaaleɡ̶ena daɡ̶a leeɡ̶odi me jotetenaɡ̶a liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji. Pida Aneotedoɡ̶oji niiɡ̶e epaa Lionigi aneote me ɡ̶oneleegiwa digo mokotaɡ̶a, pida baadiɡ̶icata libeyaceɡ̶egi. Niwakatee Lionigi me yaaɡ̶adi ɡ̶obeyacaɡ̶a, eote lawikodigi Lionigi leeɡ̶odi ɡ̶obeyacaɡ̶a.n{Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Liwigo najigotoɡ̶owa gela ɡ̶odewiɡ̶a leeɡ̶odi me ɡ̶odexogotege Jesus Cristo. Odaa loniciwaɡ̶a Liwigo Aneotedoɡ̶oji ɡ̶odoɡ̶atice mejonaɡ̶ateloco loniciwaɡ̶a nibeyacaɡ̶a ane nadeegi ɡ̶odemaɡ̶a.m 5 Aneotedoɡ̶oji Liwigo najigotoɡ̶owa ɡ̶odoniciwaɡ̶a Ja jinataɡ̶a Ǥoniotagodi Jesus Cristo me ɡ̶odoɡ̶atedice mejonaɡ̶ateloco loniciwaɡ̶a nibeyacaɡ̶a, odaa Aneotedoɡ̶oji aɡ̶alee ɡ̶odiloikatidi leeɡ̶otedi ɡ̶obeyaceɡ̶eco, oko ane ɡ̶odexogotege Jesus Cristo, ane daɡ̶adiaa iniwinaɡ̶atalo epaa lidekeco ɡ̶odaaleɡ̶ena, pida jibaaɡ̶atema Liwigo Aneotedoɡ̶oji.&lEIniotagodetalo Aneotedoɡ̶oji, leeɡ̶odi Ǥoniotagodi Jesus Cristo jiɡ̶iniaa idoɡ̶atedice mejoteloco loniciwaɡ̶a nibeyacaɡ̶a. Niɡ̶ijo jotigide me yowoogo me jotete liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji. Pida inoka jao ane beyagi, leeɡ̶odi loniciwaɡ̶a nibeyacaɡ̶a. Xk)Ee oko anidioka limedi magecaɡ̶alo! Migica ane yakadi me idoɡ̶atice midataɡ̶a ida noniciwaɡ̶a ane idadeegita némaɡ̶a, codaa aneo midiokaanaɡ̶a limedi me leegitalo Aneotedoɡ̶oji me jototedice?3j_Pida jeemiteta noniciwaɡ̶a ilaligi, ane idei catiwedi yaaleɡ̶ena. Niɡ̶ida noniciwaɡ̶a micataɡ̶a daɡ̶a ideleɡ̶e liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji ane jemaa. Niɡ̶ida noniciwaɡ̶a idiiɡ̶e me jao ane beyagi, odaa aɡ̶ica emaɡ̶a yoniciwaɡ̶a daɡ̶a jika me jao ane beyagi.Zi-Igaataɡ̶a emeɡ̶eeta domaɡ̶a jemaa Aneotedoɡ̶oji liiɡ̶enatakaneɡ̶eco.h7Joaniɡ̶idaa midatibece meji catiwedi yaaleɡ̶ena. Niɡ̶ina me domaɡ̶a jemaa me jao anele, pida inoka jakadi me joletibige niɡ̶ica ane beyagi.#g?Nige jao niɡ̶ina ane daɡ̶a jemaa me jao, aneɡ̶emeɡ̶ee ane jao, pida loniciwaɡ̶a nibeyacaɡ̶a ane idei catiwedi yaaleɡ̶ena idiiɡ̶e me jao. lfQIgaataɡ̶a ajaote anele ane jemaa me jao, pida jao ane beyagi ane daɡ̶a domaɡ̶a jemaa me jao.0eYIgaataɡ̶a jowooɡ̶odi niɡ̶ina anele aɡ̶ica meetaɡ̶a catiwedi yaaleɡ̶ena. Idaaɡ̶ee daɡ̶a jemaa me jao anele, pida aɡ̶ica inimaweneɡ̶egi daɡ̶a jao.NdNiɡ̶ina me jao niɡ̶ina ane daɡ̶a jemaa, eledi ikee maleedeɡ̶emeɡ̶ee ane jao, pida loniciwaɡ̶a nibeyacaɡ̶a ane idei catiwedi yaaleɡ̶ena idiiɡ̶e me jao niɡ̶ina ane daɡ̶a jemaa.cPida niɡ̶ina me jaote niɡ̶ina ane beyagi ane daɡ̶a jemaa, jiɡ̶inaa ikee me jowooɡ̶odi niɡ̶inoa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco mele. b Ajowooɡ̶odi niɡ̶ica aneji. Igaataɡ̶a ajao niɡ̶ina ane jemaa me jao, pida jao inokina ane daɡ̶a domaɡ̶a jemaa me joe.)aK Paulo aɡ̶ica loniciwaɡ̶a meo anele Jowooɡ̶otaɡ̶a me Aneotedoɡ̶oji Liwigo ane najigotoɡ̶owa niɡ̶inoa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco. Pida niɡ̶ida me ee eemoda oko aɡ̶amaleɡ̶egi, codaa ee liotagi nibeyacaɡ̶a, aɡ̶ica inimaweneɡ̶egi daɡ̶a jika me jao ane beyagi.` Enice, domigina anele ideloadi? Odaa aleeɡ̶odi niɡ̶ijoa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco mideɡ̶eji micataɡ̶a émeɡ̶egi, pida leeɡ̶odi nibeyacaɡ̶a ane idei catiwedi yaaleɡ̶ena. Niɡ̶ijo nibeyacaɡ̶a ane idei catiwedi yaaleɡ̶ena ibake liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji anele meo me jeemitetece me leegitalo Aneotedoɡ̶oji me jototedice. Joaniɡ̶idaa naɡ̶a dinikee niɡ̶ica anodaaɡ̶ee nibeyacaɡ̶a. Codaa liiɡ̶enatakaneɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji ikee me daɡ̶axa me beyagi niɡ̶ina nibeyacaɡ̶a. N_ Niɡ̶inoa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco oikee anodaaɡ̶eeteda Aneotedoɡ̶oji, onidatecibeci liiɡ̶enatakaneɡ̶egi ikee anodaaɡ̶eeteda. Codaa onidatecibeci liiɡ̶enatakaneɡ̶egi ewi, codaa mele.^/ Nibeyacaɡ̶a ane idei catiwedi yaaleɡ̶ena ibake niɡ̶ijoa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji me idinaale. Igaataɡ̶a jiletibige diɡ̶idokidata niɡ̶ina me jotete Aneotedoɡ̶oji liiɡ̶enatakaneɡ̶eco oditaɡ̶a jiɡ̶ida yewiɡ̶a ane daɡ̶adiaaɡ̶ica liniogo. Micataɡ̶a nibeyacaɡ̶a ane idei catiwedi yaaleɡ̶ena daɡ̶a ibake Aneotedoɡ̶oji liiɡ̶enatakaneɡ̶eco me ideloadi. -]S Aneotedoɡ̶oji najigotedoɡ̶owa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco mowo ɡ̶odewiɡ̶a. Pida niɡ̶idiwa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco ododigotiwa micataɡ̶a daantaɡ̶a ideleo.0\Y Igaataɡ̶a niɡ̶ijo jotigide emeɡ̶eeta ajowooɡ̶odi niɡ̶inoa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji, odaa eetibece ele, idinitibeci. Pida niɡ̶ijo naɡ̶a jowooɡ̶odi ane diitigilo Aneotedoɡ̶oji liiɡ̶enatakaneɡ̶eco, odaa nibeyacaɡ̶a ane idei catiwedi yaaleɡ̶ena ja micataɡ̶a daɡ̶a gela mini, joaniɡ̶ijaaɡ̶ijotigi naɡ̶a jeemitetece minoa ibeyaceɡ̶eco. Odaa ja micataɡ̶a daantaɡ̶a ideleo.Z[-Pida leeɡ̶odi niɡ̶inoa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji (me jowooɡ̶odi ane iɡ̶enaɡ̶a), odaa nibeyacaɡ̶a ane idei catiwedi yaaleɡ̶ena jeɡ̶eo me idocetema ane nebi eledi oko. Igaataɡ̶a daaditiɡ̶icoateda niiɡ̶enatakaneɡ̶eco, nibeyacaɡ̶a ane idei catiwedi yaaleɡ̶ena taɡ̶a liciagi niɡ̶ina émeɡ̶egi./ZW Jeɡ̶epaanaɡ̶a jaoɡ̶a ane beyagi niɡ̶ina naɡ̶a domaɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji Domige yakadi mejinaɡ̶a inoa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji me beyagi? Ayakadi diɡ̶ideɡ̶ejalaɡ̶atigi ɡ̶ogegi! Igaataɡ̶a liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji onikeetoɡ̶owa nibeyacaɡ̶a. Igaataɡ̶a daaditoɡ̶odita niɡ̶inoa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco me beyagi niɡ̶ina me idocetema niɡ̶inoa ane nepilidi eledi oko. Agotaɡ̶a jowooɡ̶odi me beyagi, niɡ̶ina me jemaa ane nebi eledi oko. {~~<|{yxcwv_ut*szqoun0mlMkjj/i(gg5fescb__`^M]\"ZYYXWWaVVkUUTSARIQPOmNILKJJ HFZEDCB9AB@[?>?<;99k88655W4N221//..|-l,+*J((&%$q#"! /tB)c`, b yu:Y$xiPKIdecoaditibige Amplíato, yokaaɡ̶edi ane jemaa leeɡ̶odi mida anejinaɡ̶atege Ǥoniotagodi.qO[Idecoaditibige Andrônico aniaa Júnias anida aneetege yoiigi. Anijo me iniwilaɡ̶awepodi. Niɡ̶inoa eletidi liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji eliodi modeemitetibige, akaaɡ̶oyiwaɡ̶adi Cristo aniɡ̶icatibige daɡ̶a ejiwaɡ̶adi. :NoIdecoaditibige Maria aneliodi me dibatoɡ̶odomi.|MqCodaa aaɡ̶aɡ̶a idecoaditibige niɡ̶ijo lapo anonakato Ǥoniotagodi ane latecaɡ̶adi liɡ̶eladi Priscila ijaa Áquila. Idecoaditibige Epêneto aneliodi me jemaatibigo. Jiɡ̶ijaaɡ̶ijo odoejegi oko aneyiwaɡ̶adi Cristo nipodigi Ásia.L{Priscila ijaa Áquila ja nigomaɡ̶a moyeleotomi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi meliodi me iniotagodetiogi. Pida aɡ̶emokee, pida ijoatawece niɡ̶ijoa lapoli anonakato Ǥoniotagodi ane daɡ̶a judeutedi, eledi odiniotagodetiogi Priscila ijaa Áquila.gKGJemaa me idecoaditibige Priscila ijaa Áquila, yokaaɡ̶etedi me jibaaɡ̶atema Jesus Cristo.1J[Jemaa mabaategetiwaji ɡ̶oniwaalo leeɡ̶odi mida aneetege Ǥoniotagodi anodaa leeditibige modigo niɡ̶ina liomaɡ̶atagipi Aneotedoɡ̶oji modibatege ɡ̶onioxoadipi. Axawanitece okanicodaaɡ̶ica ane yopotibige, igaataɡ̶a jiɡ̶ijo me yaxawa eliodi oko, codaa ee ijo maɡ̶aɡ̶a idaxawa. ]I 5 Paulo yecoaditibige lokaaɡ̶etedi manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Roma Jemaa me jeleɡ̶etaɡ̶awatiwaji ɡ̶oniwaalo Febe, ane libakadi miditaɡ̶a lapo anonakato Ǥoniotagodi manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Cencréia.H!Aneotedoɡ̶oji eote mele ɡ̶odaaleɡ̶enali. Jipokotalo midioka limedi miniwa makaamitaɡ̶atiwaji. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. (Amém.) #G? Odaa joaniɡ̶idaaɡ̶ee, nige yemaa Aneotedoɡ̶oji, ejotaɡ̶awatiwaji me ninitibece yaaleɡ̶ena, odaa joniciwaɡ̶ataɡ̶a oninitecibeci ɡ̶onioxoa.FyOtaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji, ipokitalo me idotetetema niɡ̶eladimigipitigi Judéia ane doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda Ǥoniotagodi, codaa ipokitalo Aneotedoɡ̶oji meote niɡ̶idi loiigi digoida nigotaɡ̶a Jerusalém modibatege niɡ̶ida ibakedi. E9Inioxoadipi, jao ipoketegi leeɡ̶odi Ǥoniotagodi Jesus Cristo, codaa leeɡ̶odi Liwigo Aneotedoɡ̶oji meote me idinemaanaɡ̶atiwage. Jipokotaɡ̶awatiwaji ina baɡ̶a otaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji, digo aneji me jotaɡ̶aneɡ̶e amaleeɡ̶aɡ̶a idaxawa Aneotedoɡ̶oji.`D9Jowooɡ̶odi nigejotaɡ̶awatiwaji me idalitaɡ̶awa, eliodi me ninitibece yaaleɡ̶ena, igaataɡ̶a Cristo owidi laxawanaɡ̶atakaneɡ̶egitedomi. Codaa nigejotaɡ̶awatiwaji jemaa mejitece niɡ̶ida anigotediwa. ]C3Nigidiaaɡ̶idi nige jigodi niɡ̶ida ibakedi me jajigotiogi inoatawece dinyeelo niɡ̶idi madewetedi. Igaanige idigo, odaa ja iniwiajeticogi Espanha, odaa inaaɡ̶ejigotece makaamitaɡ̶a, idalitaɡ̶awatiwaji.TB!Idiaa lowoogo monioda dinyeelo, codaa diitigi amina naalewe moyaxawa noiigi judeutedi. Niɡ̶idi ane daɡ̶a judeutedi anonakato Ǥoniotagodi leeditibige moyaxawa judeutedi madewetedi anonakato Ǥoniotagodi. Igaataɡ̶a oyeloɡ̶oditiogi niɡ̶ijo ane daɡ̶a judeutedi anodaaɡ̶eeteda libinico Aneotedoɡ̶oji ane yajigotediogi.EAIgaataɡ̶a loiigi Cristo digoida niiɡ̶otedi Macedônia aniaa Grécia oyakadi mele monioda dinyeelo moiwakateetigi niɡ̶ijo madewetedi loiigi Cristo manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Jerusalém.@%Pida niɡ̶ina natigide ejigo nigotaɡ̶a Jerusalém amaleeɡ̶aɡ̶a jaxawa noiigi anida aneetege Cristo manitaɡ̶a naɡ̶ani nigotaɡ̶a. ?Odaa nige iniwiajeticogi digoida niiɡ̶o Espanha, odaa jemaa me idalitaɡ̶awatiwaji. Odaa ejime epenaitedi midiaaɡ̶ejo makaamitaɡ̶atiwaji, makaami inikaɡ̶awepoditetiwaji, odaa nigidiaaɡ̶idi jemaa madaxawanitiwaji me iniwiajeticogi nigepaa Espanha.>%Pida natigide ja jigodi niɡ̶ida ibakedi minoataɡ̶a niɡ̶inoa nipodaɡ̶a. Codaa ja jotigide me domaɡ̶a jemaa me idalitaɡ̶awatiwaji.=! Paulo akaa lowoogo migo dalita nigotaɡ̶a Roma Elioditibece me domaɡ̶a jemaa me idalitaɡ̶awatiwaji, pida anaɡ̶a jakadi leeɡ̶odi ibakedi me jeloɡ̶oditibece nibodicetedi anele anoditece Cristo miditaɡ̶a niɡ̶idi noiigi ane diɡ̶ica mowajipatalo.s<_Idalaɡ̶atalo Ǥoniotagodi digo aneeta lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ina mee, “Niɡ̶ijo ane diɡ̶ica mowajipata moditece anodaaɡ̶eeteda Ǥoniotagodi, niɡ̶idi oko onadi, codaa moyowooɡ̶odi niɡ̶ica anodaaɡ̶eeteda.” ;Idioka limedi me idinoniciwaɡ̶adi mejitece nibodicetedi anele anoyalaɡ̶atalo Cristo midiwataɡ̶a nigotadi analee diɡ̶ica mowajipata moyalaɡ̶atalo Cristo. Igaataɡ̶a adomaɡ̶a jemaa me ibakadi baaniɡ̶ijo me libakadi eledi oko, micataɡ̶a niɡ̶ina oko ane daɡ̶a yemaa me dabiteɡ̶etini liɡ̶eladi ditibigimedi lipodaɡ̶aladi baaniɡ̶ijo me liɡ̶eladi eledi oko.:wEleditace oyiwaɡ̶adi niɡ̶ijo noɡ̶onadi niɡ̶inoa ane ɡ̶obinico anoikee loniciwaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, codaa me niɡ̶inoa ɡ̶odoxiceɡ̶etedi. Odaa joɡ̶oyiwaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi loniciwaɡ̶a Liwigo Aneotedoɡ̶oji. Joaniɡ̶idaa ibakedi niɡ̶ijo naɡ̶a idixomaɡ̶ateloco nigotaɡ̶a Jerusalém, codaa me niɡ̶inoa nigotadi anodipegitege, codaa minoatawece nigotadi neɡ̶epaa nipodigi Ilíria. Inoatawece nigotadi anejigotece ejitece nibodicetedi anele anoditece Cristo.L9Igaataɡ̶a inoka jemaa mejitece niɡ̶inoa Cristo ane loenataka me idibake. Najigotediwa yoniciwaɡ̶a me jao niɡ̶ida nibakedi, codaa me jao niɡ̶ijo ane daɡ̶a judeutedi monakato Ǥoniotagodi. Niɡ̶idi oko oyiwaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo noɡ̶owajipatalo yotaɡ̶a, codaa noɡ̶onadi anodaaɡ̶ee yewiɡ̶a.s8_Enice jakadi me idinabaketibece leeɡ̶odi ibakeditema Aneotedoɡ̶oji, leeɡ̶odi me idexogotege Cristo.U7#Idiomaɡ̶aditedice me ee liotagi Jesus Cristo, codaa maɡ̶aɡ̶a jiba miditaɡ̶a ane daɡ̶a judeutedi. Niɡ̶ina mejitece nibodicetedi anele anoditece Jesus, jiba micataɡ̶a niɡ̶ina sacerdoti ane yajigo niboonigitalo Aneotedoɡ̶oji. Jaotibige niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi meniwaɡ̶atakanaɡ̶a, odaa ja liciagi niɡ̶ina niboonigitalo Aneotedoɡ̶oji ane dibatetege, jiɡ̶idiaaɡ̶idi ane ixipeticoace Aneotedoɡ̶oji Liwigo mepoka nepiliditeda. Z6-Pida, inioxoadipi, jiditini ane igegi amaleeɡ̶aɡ̶a jao manalakitibige niɡ̶inoa anejitece. Aidoi me jidi naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji idiomaɡ̶aditedice me jao ane libakedi.^55 Paulo libakedi me yeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele miditaɡ̶a ane daɡ̶a judeutedi Inioxoadipi, emeɡ̶eeta eliodi me jowooɡ̶odi, codaa ajawienataka meliodi makaamitiwaji eletetema eledi oko, codaa jowooɡ̶odi mowooɡ̶oti anodaa diitigi ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, codaa mowooɡ̶oti madinoxoki madinajacaɡ̶atitiwaji.m4S Aneotedoɡ̶oji jiɡ̶iniaaɡ̶eote me inibeoonaɡ̶atege lanokegi Ǥoniotagodi Jesus. Odaa jipokotalo meliodi me yajigotedaɡ̶awa ɡ̶adinikegitiwaji, codaa meote mele ɡ̶adaaleɡ̶enali malee iwaɡ̶atitetiwaji, amaleeɡ̶aɡ̶a yajigotaɡ̶awatiwaji Aneotedoɡ̶oji Liwigo ɡ̶animaweneɡ̶egi mepaanaɡ̶a anibeoonitege lanokegi Ǥoniotagodi Jesus. 3  Codaa me Isaías iditeloco Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, niɡ̶ijo mee, “Niɡ̶ica anida aneetege licoɡ̶egi Jessé enagi me iiɡ̶e niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi. Odaa onibeotege me yewikatiditibigiwaji.”(Niɡ̶ica Jessé, Davi eliodi). 02Y Codaa eleditace mee, “Akaamitawecetiwaji ane daɡ̶akaami judeutedi oɡ̶eetetalo Ǥoniotagodi! Igaataɡ̶a inatawece ane noiigi leeditibige modoɡ̶etetalo.”71g Eledi mee Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, “Akaamitiwaji ane daɡ̶akaami judeutedi, aniniitibecitiwaji, awanitege niɡ̶ijo noiigi Aneotedoɡ̶oji ane iomaɡ̶aditedice!” 0 Codaa dinajigo me liotagi judeutedi eotedibige niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi modoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji, leeɡ̶odi me iwikodetediogi. Davi yalaɡ̶ata niɡ̶idi noiigi maditaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, niɡ̶ijo mee, “Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi joɡ̶etetaɡ̶awa liwigotigi niɡ̶idi ane daɡ̶a judeutedi, codaa jigaa enaco me joɡ̶eteta Ǥaboonaɡ̶adi.”n/UEjitaɡ̶awatiwaji joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Cristo me dinajigo me liotagi judeutedi, eotedibige me ikee Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶a ixomaɡ̶ateetedice ane ligegi, pida eote ane ligegitediogi niɡ̶ijo jotigide laamipi judeutedi.l.Q Niɡ̶inoa nibodicetedi anele aaɡ̶aɡ̶icotiogi ane daɡ̶a judeutedi Dicabaategetiwaji eledi oko, digo anigotedoɡ̶owa Cristo me dibatedoɡ̶ogi, amaleeɡ̶aɡ̶a odoɡ̶etetibigimece Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina oko.L-Jiɡ̶idaa ane jipokotalo amaleeɡ̶aɡ̶a akaamitawece ateciɡ̶i, micataɡ̶a doɡ̶okinitece oko, odaa akaamitawecetiwaji oɡ̶eetetalo Aneotedoɡ̶oji, ane Eliodi Ǥoniotagodi Jesus Cristo. I, Aneotedoɡ̶oji najigotedoɡ̶owa ɡ̶odoniciwaɡ̶a me jakataɡ̶a me idinatiiɡ̶atalo ɡ̶odawikodico, codaa meote mabo ɡ̶odaaleɡ̶ena. Odaa jipokotalo Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶adaxawanitetiwaji midokida ane ɡ̶adowoogo, codaa midioka limedi me ɡ̶adilakiitiwagetiwaji, digo anee Jesus Cristo me nikeetedoɡ̶owa.#+?Igaataɡ̶a ijoatawece ane diniditeloco Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, niɡ̶ica jotigide, ijoatawece diniditedini metiɡ̶odiiɡ̶axi me idinatiiɡ̶atalo ɡ̶odawikodico, codaa mowo mabo ɡ̶odaaleɡ̶ena. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me inibeoonaɡ̶atibigege lanokegi Cristo. (*IIgaataɡ̶a Cristo jiɡ̶idaaɡ̶ee aɡ̶eote ini anepaɡ̶a yemaa. Dinatite niɡ̶ijoa lawikodico, digo aneeta me diniditeloco lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶ica Cristo naɡ̶a yotaɡ̶aneɡ̶e Eliodi, meeteta, “Niɡ̶ijo anoyametibigaɡ̶aji, aaɡ̶aɡ̶a etidame.”)%Pida oninitecibeci leeditibige me yocaɡ̶aneɡ̶etibigo nioxoa, meo niɡ̶ica aneletema, eotibige me yaxawa me ili eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi.( 1 Leeditibige me jocaɡ̶aneɡ̶enaɡ̶atibigo eledi oko Niɡ̶ida moko baanaɡ̶a yoniciwadi ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi leeditibige me idinatiiɡ̶atalo niɡ̶inoa loenataka niɡ̶ina analee deɡ̶eliodi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi, codaa idinatiiɡ̶atalo niɡ̶inoa lowooko, icaaɡ̶ica nige daɡ̶a domaɡ̶a ɡ̶odiwoditema lowooko. Aɡ̶ele daɡ̶a jaoɡ̶a inokina anokomoka aneletoɡ̶odomi.l'QPida niɡ̶ina ane dinawietibece, ane diletibige daɡ̶a dibatá niɡ̶ina me yeligo libole, Aneotedoɡ̶oji iloikatidi niɡ̶ina oko leeɡ̶odi aɡ̶eo niɡ̶ica ane deemitetece laaleɡ̶ena. Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko ane diletibige me daɡ̶a ilaɡ̶atice meo anigidi, pida eo, odaa ja dibatá (igaataɡ̶a adioteci ane yowooɡ̶odi me iɡ̶enaɡ̶a). n&UNigica ananatitece meo niɡ̶ida niciagi, oteteni makamokakaami mowooɡ̶oti iniaa Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶ina oko ninitibece, niɡ̶ina me daɡ̶a deemitetece catiwedi laaleɡ̶ena me dibatá leeɡ̶odi niɡ̶ina loenatagi aneo.<%qEle nige deɡ̶elici libole, nige daɡ̶a acipe viinyo, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a awii anigetiɡ̶ini aneo ɡ̶anioxoa me dibatá, oditaɡ̶a eyamaɡ̶atice eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi. $Jinaɡ̶a domaɡ̶a aaɡ̶ati niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji aneotetema ɡ̶anioxoa leeɡ̶odi niweenigi anelici. Yakadi melici okanicodaaɡ̶ica niweenigi, pida jinaɡ̶a domeɡ̶elici niɡ̶ica niweenigi aneo eledi oko me eyamaɡ̶atice eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi..#UEnice joleeɡ̶atibige niɡ̶ica aneo me ɡ̶odilaɡ̶atiwage, codaa joleeɡ̶atibige me jaoɡ̶a niɡ̶ina ane yaxawa eledi oko me ilitema eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi.7"gNige niɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶ina liotagi Cristo, odaa yocaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, codaa eo me ninitedibece. Odaa niɡ̶ina oko odeemitetibige niɡ̶ina liotagi Cristo. C!Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji iiɡ̶e catiwedi ɡ̶odaaleɡ̶enali. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi aleeditibige daɡ̶a ɡ̶odigecaɡ̶aleɡ̶e niɡ̶ica ane jelicaɡ̶a, migetaɡ̶a ane jacipaɡ̶a. Pida leeditibige minoka jaoɡ̶a niɡ̶ina ane iɡ̶enaɡ̶a, codaa joleeɡ̶atibige minatawece oko ilaɡ̶atiwage, codaa midokida ɡ̶odowoogo inaa ɡ̶odinikegi. Jakataɡ̶a me jaoɡ̶ate inoatawece leeɡ̶odi loniciwaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Liwigo.T !Jinaɡ̶a domaɡ̶awii eledi oko modotaɡ̶atibige niɡ̶ica anakati mele.mSNigawii ɡ̶anioxoa magecaɡ̶alo leeɡ̶odi niweenigi anelici, jiɡ̶ikeeni me deɡ̶emaani ɡ̶anioxoa. Pida Cristo ja yeleotetema niɡ̶ini ɡ̶anioxoa. Enice jinaɡ̶awii me ika metiwaɡ̶ataka leeɡ̶odi niweenigi anelici.RLeeɡ̶odi me ee nebi Cristo, odaa jowooɡ̶odi codaa ajawienataka me diɡ̶ica niweenigi ane daɡ̶a yakadi me jelicaɡ̶a daɡ̶a leeɡ̶odi moibootiogi niwicidi. Pida nigica ane diletibige diɡ̶ica niweenigi ane daɡ̶a yakadi me jelicaɡ̶a leeɡ̶odi moibootiogi niwicidi, nige yeligo niɡ̶ica niweenigi, odaa ja dibatá. Jinaɡ̶awii ɡ̶anioxoa meyamaɡ̶atice eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi Enice jikanaɡ̶a me idinalomeɡ̶enaɡ̶a. Leeditibige mowoo me daɡ̶adiaaɡ̶awii ɡ̶anioxoa meyamaɡ̶atice eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi, migetaɡ̶a ika me diotece Ǥoniotagodi.}s Odaa joaniɡ̶idaaɡ̶ee, okotawece jeloɡ̶otaɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji icoatawece niɡ̶icoa ane ɡ̶odoenataka. pY Igaataɡ̶a diniditeloco lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji, “Mee Ǥoniotagodi, ‘Idewiɡ̶a, odaa jinaɡ̶awienatakani minatawece oko oyamaɡ̶atedi lokotidi yodoe, codaa inatawece oko moditiwa me Ee Aneotedoɡ̶oji.’”C Enice igaamee ina meni ɡ̶anioxoa me dibatá? Codaa igame leeɡ̶odi me daɡ̶adiaaɡ̶ica mawii ɡ̶anioxoa? Igaataɡ̶a icota noko mokotawece idinikeenaɡ̶a lodoe Cristo. Odaa Cristo ja najigotedoɡ̶owa niɡ̶ica ane iɡ̶enaɡ̶a me jibaɡ̶atege me ɡ̶onoɡ̶eedi leeɡ̶odi niɡ̶inoa ɡ̶odoenatakatema. Igaataɡ̶a Cristo yeleo, pida yewiɡ̶atace eotedibige me Niotagodi émaɡ̶aɡ̶a codaa moko anepaɡ̶alee ɡ̶odewiɡ̶a. J Nige ɡ̶odewiɡ̶a, ɡ̶odewiɡ̶atema Ǥoniotagodi. Nige ɡ̶odeleo, ɡ̶odeleotema Ǥoniotagodi. Enice nige ɡ̶odewiɡ̶a, oɡ̶oa, domige ɡ̶odeleo, idioka limedi moko nebi Ǥoniotagodi.|qAɡ̶ica ini anini ɡ̶odiwigotigi ane yakadi mee, “Abeyagitema eledi oko me idewiɡ̶a, oɡ̶oa mige ideleo.”RNiɡ̶ina ane diletibige diɡ̶ida noko me daɡ̶axa mida ane jaoɡ̶a, yotete niɡ̶ida noko me doɡ̶etetalo Ǥoniotagodi. Codaa niɡ̶ina ane yeligo okanicodaaɡ̶ica niweenigi, niɡ̶ina naɡ̶a yeligo, doɡ̶etetalo Ǥoniotagodi, codaa diniotagodetalo Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi midi ane yeligo. Odaa niɡ̶ina ane inoka yeligo ane ɡ̶otanigijedi, aaɡ̶aɡ̶a doɡ̶etetalo Ǥoniotagodi leeɡ̶odi me diniotagodetalo Aneotedoɡ̶oji midi ane yeligo.'GInatecibece odiletibige diɡ̶ida noko ane eneɡ̶egi ida ane jaoɡ̶a, aliciagi niɡ̶inoa eletidi nokododi. Pida inatecibece oko jaɡ̶aɡ̶odiletibige diɡ̶inoatawece nokododi diniciamico. Oninitecibeci leeditibige mewi me dowooko amaleeɡ̶aɡ̶a yowooɡ̶odi niɡ̶ica aneletema.PNiɡ̶ida makaami aɡ̶ica ɡ̶anaɡ̶atetigi malomeɡ̶eni liotagi eledi oko. Niɡ̶ina niotagi, nigeo nibakedi anele, oɡ̶oa, domigeo nibakedi ane beyagi, niotagodi jiɡ̶iniaa iwi libakedi. Odaa niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji liotagi eo niɡ̶ina anele, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji yajigote nimaweneɡ̶egi meo nibakedi anele. KNiɡ̶ina ane yeligo okanicodaaɡ̶ica niweenigi, leeditibige me daɡ̶a iɡ̶oadita niɡ̶ina aninoka yeligo ane ɡ̶otanigijedi. Odaa niɡ̶ina ane daɡ̶a yeligo libole, leeditibige me deɡ̶ee me libatiigi niɡ̶ina eledi me yeligo okanicodaaɡ̶ica niweenigi. Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ja dibatetege niɡ̶ini oko.I Inatecibece oko oyiwaɡ̶adi moyakadi moyeligo okanicodaaɡ̶ica niweenigi. Pida inatecibece eledi oko ane deɡ̶eliodi eliwaɡ̶atakanaɡ̶a, oyeligo inokinoa niɡ̶inoa ane ɡ̶otanigijedi.c A Jinaɡ̶a alomeɡ̶eni ɡ̶anioxoa Abaatege ɡ̶adiwigotigitiwaji niɡ̶ina ane deɡ̶eliodi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Pida jinaɡ̶abaatege daɡ̶adinotigimadenitege leeɡ̶odi niɡ̶icoa anaɡ̶aɡ̶a lowooko.s_ Biɡ̶ida leeditibige me ɡ̶adigomi mawii inokina anele, igaataɡ̶a Ǥoniotagodi Jesus Cristo yajigotedaɡ̶awa loniciwaɡ̶a mawii anele. Jinaɡ̶a domoɡ̶owoo mawii ane beyagi, anokomaɡ̶a jilidaɡ̶ataɡ̶atibige me jaoɡ̶a. R Jaoɡ̶a niɡ̶ina ane iɡ̶enaɡ̶a liciagi niɡ̶idi oko ane newiɡ̶a manitaɡ̶a lokokena. Jinaɡ̶a domaɡ̶a jacapenaɡ̶anaɡ̶atibece migetaɡ̶a jacipaɡ̶atibece; codaa jinaɡ̶a domaɡ̶a jitineɡ̶enaɡ̶a niɡ̶ina ane daɡ̶a ɡ̶ododawadipi; codaa jinaɡ̶a jidelaɡ̶a oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a jelokojoɡ̶onaɡ̶a.  Liciagi niɡ̶ina enoale naɡ̶a ixomaɡ̶atice, odaa ja yeloɡ̶otibige, Codaa leeditibige me jikanaɡ̶a niɡ̶inoa ane beyagi aneo niɡ̶ina oko anida aneetege nexocaɡ̶a. Leeditibige me ɡ̶odigotema me jaoɡ̶ate nibaketedi anele manitaɡ̶a lokokena. w Niɡ̶ica noko lanokegi Cristo me dopitedijo me ɡ̶odewikatidi jeɡ̶epaanaɡ̶a nipegi, aɡ̶alee liciagi niɡ̶ijo noko maleekoka jinakatonaɡ̶a Ǥoniotagodi. Enice, joɡ̶owooɡ̶otitiwaji me leeditibige madinoweti, codaa madinemaanitiwage.5 c Niɡ̶ina ane yemaa eledi oko inokeo aneletema. Odaa joaniɡ̶idaa niɡ̶ina ane yemaa eledi oko jeɡ̶eote icoatawece niɡ̶icoa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji. n U Mee Aneotedoɡ̶oji, “Emaani eledi oko digo aneni madinemaani.” Niɡ̶ina oko nigeo niɡ̶ida niiɡ̶enatakaneɡ̶egi, odaa jeɡ̶eote niɡ̶ijoa eletidi liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji ane iditedini Moisés, “Jinaɡ̶a ɡ̶adoomatewa ane daɡ̶a ɡ̶adodawa. Jinaɡ̶a domaɡ̶a aijee. Jinoɡ̶olice. Jinaɡ̶a aniliitibige eledi oko. Jineɡ̶emaani niɡ̶ina ane daɡ̶a ɡ̶anebi.” Odaa niɡ̶idiwa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco codaa okanicodaaɡ̶ica eledi liiɡ̶enatakaneɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji liciagi niɡ̶ijo niiɡ̶enatakaneɡ̶egi anee, “Lajo memaani eledi oko digo aneni madinemaani.”; o  Ica ane leeditibige miniɡ̶ata eledi oko Jiniɡ̶ikani diɡ̶idioka limedi midiwa ɡ̶anaalewe. Pida leeditibige midioka limedi memaani eledi oko. Igaataɡ̶a niɡ̶ina ane yemaa eledi oko, jeɡ̶eote icoatawece niɡ̶icoa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji anetiɡ̶odiiɡ̶eta me jaoɡ̶a.8 i Enice ediani ane ɡ̶anaalewetema inionigi-eliodi, codaa me okanicodaaɡ̶icoa eletidi ɡ̶anaalewe. Eemiteetibige codaa maweniɡ̶idenitiwaji inatawece anida naɡ̶atetigi. O Codaa joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi leeditibige medianitiwaji inionigi-eliodi mepaaɡ̶odibatege ɡ̶aninyeelo niɡ̶inoa anida naɡ̶atetigi, igaataɡ̶a owo libakedi Aneotedoɡ̶oji ane yajigotediogi.q[ Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me leeditibige me iwaɡ̶ati niɡ̶inoa anida naɡ̶atetigi, aleeɡ̶odi madoiita mawikodee, pida leeɡ̶odi me eemiteetece catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶ena niɡ̶ina mawii ane beyagi, oɡ̶oa, domige ina anele. 6e Igaataɡ̶a niɡ̶ina ane diiɡ̶enataka digoina iiɡ̶o eo libakedi Aneotedoɡ̶oji, nibakedi aneletaɡ̶adomi. Pida nigawii ane beyagi, enice ele madoii. Igaataɡ̶a niɡ̶ina ane diiɡ̶enataka ewi mida loniciwaɡ̶a me diiɡ̶enatakataɡ̶awa metiɡ̶adiloikatiti. Leeɡ̶odi eo Aneotedoɡ̶oji libakedi, odaa iloikatidi niɡ̶ina oko aneo ane beyagi, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ja yelatetema libeyaceɡ̶eco niɡ̶ina oko. 9 Igaataɡ̶a niɡ̶ina anowo anele aɡ̶odoita niɡ̶ina anida naɡ̶atetigi. Pida inokina niɡ̶ina anowo ane beyagi, boɡ̶odoita niɡ̶ina anida naɡ̶atetigi. Akaami nige deɡ̶emaani madoii anida naɡ̶atetigi, dice oleetibige mawii anele, odaa ele moyalaɡ̶atibigaɡ̶aji.)K Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶ina oko ane lakapetegi niɡ̶ina anida naɡ̶atetigi digoina iiɡ̶o, aaɡ̶aɡ̶a lakapetegi Aneotedoɡ̶oji liiɡ̶enatakaneɡ̶egi. Odaa niɡ̶ina lakapetegi niɡ̶ina ane niiɡ̶enatakanaɡ̶a nigidiaaɡ̶idi nawikodeeɡ̶a, iloikatidi Aneotedoɡ̶oji.> w Leeditibige mejiwaɡ̶ataɡ̶a anida naɡ̶atetigi Leeditibige mokotawece ejiwaɡ̶ataɡ̶a inatawece anida naɡ̶atetigi. Igaataɡ̶a aɡ̶ica ini ane diiɡ̶enataka ane daɡ̶a Aneotedoɡ̶oji yajigote naɡ̶atetigi, pida Aneotedoɡ̶oji inaaɡ̶eyate niɡ̶inoa anida naɡ̶atetigi digoina iiɡ̶o.jM Jiniɡ̶ikani ane beyagi daɡ̶a dinigaanyetaɡ̶adici. Pida aɡ̶ekeni ane beyagi mawii anele. ta Dice awii aneeta lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ijo neɡ̶ee, “Nige nigicile ɡ̶adaxakawa, edianitece niweenigi, nige yeloadi ecibi, acipeɡ̶eni. Igaanigawii niɡ̶ida aneni, odaa eliodi me niboliɡ̶a ɡ̶adaxakawa.”   Inioxoadipi yemaanigipi. Jinoɡ̶oleetibige daɡ̶a oojetee. Pida ikanitece Aneotedoɡ̶oji mepaa yelatetema, odaa eote lawikodico niɡ̶ini oko aneo ane beyagitaɡ̶adomitiwaji. Igaataɡ̶a maditaɡ̶a lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji mee Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji, “Emokee mida yoniciwaɡ̶a me joojete. Odaa jao lawikodico niɡ̶ina oko anowo ane beyagitaɡ̶adomitiwaji.”@{ Nigakatitiwaji, awii me ɡ̶adilakiitege inatawece oko.t~a Nigica aneo ane beyagitaɡ̶adomi, jinaɡ̶awii ane beyagitema. Oleetibige mawii anoyakadi eledi oko mele.^}5 Aniwotitema eledi oko. Jinaɡ̶akaami anaɡ̶axakeneɡ̶egi, pida oleetibige me ɡ̶adokaaɡ̶edi ane daɡ̶a ɡ̶oneɡ̶egi. Jinaɡ̶aleetibige daɡ̶a daɡ̶axa mida ɡ̶adixakedi caticedi niɡ̶ina eledi oko. X|) Oleetibige me ɡ̶adinikaɡ̶awa ane ninitibece. Codaa anoeni nigini ane anoe.{' Ipokitalo Aneotedoɡ̶oji me ibinie niɡ̶ina ane igaalatibigaɡ̶aji. Ipokitalo me ibinie, pida jiniɡ̶ipokitalo deɡ̶eote ane beyagitema.|zq Edianitecetiwaji ɡ̶anioxoadipi ganigidi laɡ̶alanigi ane yopotibige. Codaa abaatege oko ane yopotibige limedi. !y; Aniniitibeci leeɡ̶odi manibeoonitibigege lanokegi Ǥoniotagodi. Adinatiitalo ɡ̶adawikodico, codaa jiniɡ̶ikani motaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji.zxm Jinaɡ̶akaami abaciɡ̶egitema ɡ̶abakedi. Awii libakedi Ǥoniotagodi manitawece codaa mele ɡ̶adaaleɡ̶ena.w Oleetibige meliodi memaani niɡ̶ina anonakato Ǥoniotagodi micataɡ̶a daɡ̶a ɡ̶adoiigiwepodi. Oleetibige maweniɡ̶ideni eledi oko.tva Emaani eledi oko manitawece ɡ̶adaaleɡ̶ena. Codaa oxaxini ane beyagi, pida oleetibige me iwitece anele.u Nige najigotedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji ɡ̶odixakedi me jaoɡ̶a loniciwaɡ̶a eledi oko modiotece Cristo, dice jaoɡ̶o loniciwaɡ̶a. Nige najigotedoɡ̶owa ɡ̶onimaweneɡ̶egi me jedianaɡ̶atece oko anigidi ane yopotibige, dice jedianaɡ̶a, mele ɡ̶odaaleɡ̶ena. Nige najigotedoɡ̶owa ɡ̶odixakedi me jiiɡ̶enatakanaɡ̶a, dice jibakenaɡ̶a minitawece ɡ̶odoniciwaɡ̶a me jiiɡ̶enatakanaɡ̶a. Nige najigotedoɡ̶owa ɡ̶odixakedi me jiwikodenaɡ̶a eledi oko, dice ɡ̶odinitibece me jiwikodenaɡ̶a. mtS Nige najigotedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji ɡ̶odixakedi me jaxawanaɡ̶a eledi oko, dice jaxawanaɡ̶a. Nige najigotedoɡ̶owa ɡ̶odixakedi me jiiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶atece lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, dice jiiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a.6se Joaniɡ̶idaa me daɡ̶a diniciamico ɡ̶odixaketedi ane najigotedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji me jibakenaɡ̶a. Nigida ɡ̶odixakedi mejinaɡ̶atiogi niɡ̶ina anonakato Ǥoniotagodi niɡ̶ica ane yemaa Aneotedoɡ̶oji me ligegitediogi, jaoɡ̶a niɡ̶ida ɡ̶obakedi me jinakatonaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.r Niɡ̶ida moko, oko eliodi, ɡ̶odiciagi liwailidi ɡ̶odolaadi. Pida okomoɡ̶okotiwage ɡ̶odiciagi ɡ̶odolaadi mokiditece. Codaa niɡ̶ida moko okotawece ɡ̶odexogotege Cristo. Odaa okotawece ida anejinaɡ̶atiwage digo minoataɡ̶a liwailidi ɡ̶odolaadi.q  Digowoo niɡ̶ina ɡ̶odolaadi owidi liwailidi, pida idiokidi ɡ̶odolaadi aneiteloco. Codaa oniditeci liwai ida ane libakedi.p! Aneotedoɡ̶oji najigotediwa ibakedi, codaa aaɡ̶aɡ̶a najigotediwa yoniciwaɡ̶a me jao niɡ̶ida ibakedi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi mejitaɡ̶awatiwaji, jinaɡ̶aleetibige daɡ̶akaami ɡ̶oneɡ̶egipi, igaataɡ̶a aɡ̶akaami ɡ̶oneɡ̶egipitetiwaji. Pida nigakamaɡ̶a adinowootiwaji, owoo niɡ̶ica anele, ane iɡ̶enaɡ̶a, codaa jinoɡ̶owootiwaji doɡ̶oleetibige me ɡ̶adeloki. Akamaɡ̶akaami leeditibige madiniwini amaleeɡ̶aɡ̶a anati naɡ̶a yajigotedaɡ̶awa Aneotedoɡ̶oji ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi.wog Jinaɡ̶a domaɡ̶a iwitece lakataɡ̶a okotigi niɡ̶ina iiɡ̶o anodakapetege Aneotedoɡ̶oji. Pida ikani Aneotedoɡ̶oji me iigi ɡ̶adaaleɡ̶enali, amaleeɡ̶aɡ̶a owooɡ̶otitiwaji ane yemaa Aneotedoɡ̶oji. Ane yemaa Aneotedoɡ̶oji eletaɡ̶adomi, aɡ̶icaadaɡ̶a beyagitaɡ̶adomi, codaa me ninikatidi Aneotedoɡ̶oji, codaa me iɡ̶enaɡ̶ataɡ̶adomi. pn [ Ǥodewiɡ̶a me jibaaɡ̶atema Aneotedoɡ̶oji Enice inioxoadipi, jipokotaɡ̶awatiwaji mewi madinajicitalo Aneotedoɡ̶oji, leeɡ̶odi eliodi me ɡ̶odiwikode. Niɡ̶ijo jotigide oyalegi eijedi moibootalo Aneotedoɡ̶oji mowotibige me ninitedibece, pida oko baɡ̶a idiniboonaɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji ɡ̶odiciagi niɡ̶ina niboonigi ewikegi. Odaa iniokiniwateda me ɡ̶odewiɡ̶atema. Joaniɡ̶idaa ane yemaa Aneotedoɡ̶oji. Odaa joaniɡ̶idaa aneo mewi me joɡ̶eeɡ̶atalo.Km $Igaataɡ̶a iliidaɡ̶adi inoatawece, codaa inoatawece aninoa idioka limedi minoa leeɡ̶odi nimaweneɡ̶egi, codaa inoatawece aninoa, iniaa loenataka, codaa modoɡ̶etetalo leeɡ̶odi loenataka. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me leeditibige midioka limedi me joɡ̶eeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. (Amém). plY # Codaa amiijo baanaɡ̶a ica anigini ane yajigotalo Aneotedoɡ̶oji, odaa ja nibeotege loojedi?”4ka "Joaniɡ̶idaaɡ̶eeta Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, anee, “Amiijo ane yakadi me yowooɡ̶odi icoa lowooko Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji? Codaa amiijo ane yakadi me iladee? 7jg ! Leeditibige me joɡ̶eeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji Aneotedoɡ̶oji yowooɡ̶odi inoatawece, codaa yowooɡ̶odi oninitecibeci ane loenataka. Aɡ̶ica liciagi. Ajakataɡ̶a daɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a niɡ̶icoa ane lowooko, codaa ajakataɡ̶a daɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a inoatawece niɡ̶icoa aneote.i Leeɡ̶odi ijotawece oko aɡ̶oyiwaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji, odaa jeɡ̶eote me diɡ̶icata ane yakadi me ika nibeyacaɡ̶a, micataɡ̶a daɡ̶a dinigoetiniwace, daɡ̶a niwilogojegipi. Aneotedoɡ̶oji eotedibige me niwikodetediniwace inatawece oko. Jh  Joaniɡ̶idaaɡ̶ee natigide niɡ̶ijoa judeutedi aɡ̶oyiwaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi me ɡ̶adiwikodenitetiwaji. Eotedibige Aneotedoɡ̶oji maɡ̶aɡ̶a yakadi me niwikodetediniwace.Vg% Niɡ̶ijo jotigide akaamitiwaji ane daɡ̶akaami judeutedi aɡ̶iwaɡ̶ati Aneotedoɡ̶oji. Pida natigide Aneotedoɡ̶oji ɡ̶adiwikodenitetiwaji leeɡ̶odi niɡ̶ijoa judeutedi me doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda.sf_ Igaataɡ̶a niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji me iolatedicoace oko, codaa niɡ̶ina me ibinie, aiigi ane lowooko.Ve% Judeutedi aɡ̶odibatege nibodicetedi anele ane icoɡ̶otedigi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me laxakawepodi Aneotedoɡ̶oji eotedibige me yakadi me ɡ̶adibinienitetiwaji ane daɡ̶akaami judeutedi. Pida Aneotedoɡ̶oji ixipetedice noiigi Israel, codaa yemaa leeɡ̶odi niɡ̶ijo ane ligegitetege laamipi.d  Aneotedoɡ̶oji mee, ‘Jao micota ane igegitiogi, inapitaɡ̶adi libeyaceɡ̶eco anida aneetege licoɡ̶egi Jacó.’” Ac{ Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee, Aneotedoɡ̶oji eote lewiɡ̶a inatawece loiigi Israel. Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a yalaɡ̶ata niɡ̶ida niciagi, niɡ̶ijo mee, “Ǥanewikatitoɡ̶odi icoɡ̶oticogi manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Sião, odaa enagi napitaɡ̶adi inoatawece libeyaceɡ̶eco oko anida aneetege licoɡ̶egi Jacó. b   Aneotedoɡ̶oji iwikode inatawece oko Inioxoadipi. Jemaa mowooɡ̶oti ane neloɡ̶oditedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji, amanagawini aɡ̶adinaɡ̶axakenitibecetiwaji leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji aneote mowooɡ̶oti. Nikeetedoɡ̶owa midi niɡ̶ina noiigi judeutedi dakake laaleɡ̶ena nigepaaɡ̶icota monotalo Aneotedoɡ̶oji inatawece niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi aneniditediogi.sa_ Odaa akaamitiwaji ane daɡ̶akaami judeutedi, ɡ̶adiciagi naɡ̶ajo libiwe oliveira loidena anoyakagidi, odaa joɡ̶oyexocaɡ̶aditeloco naɡ̶ajo niale nawodigije, naɡ̶ajo ane daɡ̶a libiwe. Pida niɡ̶ijoa judeutedi liciaco niɡ̶ijoa anepaa libiwedi naɡ̶ajo niale nawodigije anonakagidi. Adakake doɡ̶oyexocaɡ̶aditacedini libiwedi anoyakagidi naɡ̶ajo niale oliveira loidena. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee aɡ̶ica laɡ̶aliigi Aneotedoɡ̶oji daɡ̶a yexocaɡ̶aditacedini niɡ̶ijoa libiwedi anida aneetege naɡ̶ajo niale nawodigije, odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee me yawanaɡ̶aditacetege judeutedi niɡ̶ijo loiigi. ,`Q Odaa niɡ̶ijoa judeutedi, nigodopitalo Aneotedoɡ̶oji monakatotace, odaa ja yawanaɡ̶aditacetege loiigi, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji yakadi meote modopitacalo.t_a Ja jinataɡ̶a niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji meliodi meletetema oko, codaa iɡ̶enaɡ̶a me iloikatidi niɡ̶ina eledi oko. Iloikatidi niɡ̶ina anoika monakato, pida eliodi meletedaɡ̶adomitiwaji nige diɡ̶ikaniteda manakatoni. Nigikanitiwaji manakatoni, odaa aɡ̶aleeɡ̶eetedaɡ̶awatiwaji makaami loiigi, ɡ̶adiciagi niɡ̶ijoa libiwedi oliveira anonakagidi.9^k Aneotedoɡ̶oji ja iloikatidi judeutedi, anoiciaceeketege niɡ̶ijoa niale libiwedi anoyakagidi. Odaa akaamitiwaji nigikani manakatoni, akaami eleditetiwaji ɡ̶adiloikatiti. M] Ewi monakagidi niɡ̶ijoa libiwedi anoiciaceeketege judeutedi. Pida niɡ̶ijoa judeutedi Aneotedoɡ̶oji aɡ̶aleeɡ̶eetediogi me loiigi leeɡ̶odi aɡ̶onakato, odaa akaamitiwaji etiɡ̶adawanaɡ̶atitege loiigi Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi manakatoni. Odaa jinaɡ̶a domaɡ̶a adinaɡ̶axakenitibecetiwaji, pida adinoweti./\W Pida ane daɡ̶akaami judeutedi menitiwaji, “Onakagidi niɡ̶ijoa libiwedi owotibige moyexocaɡ̶aditini eledi libiwe. Odaa ɡ̶odiciagi naɡ̶ajo eledi libiwe.”U[# Aɡ̶ele diɡ̶ikaniticoace, daaditaɡ̶adiaaɡ̶ica mawiite ijoa judeutedi ane liciaco libiwedi oliveira ane dinoke. Ayakadi daɡ̶adinaɡ̶axakenitibecetiwaji, igaataɡ̶a niɡ̶ida makaami ɡ̶adiciagi micoataɡ̶a libiwedi niale. Naɡ̶ana libiwe niale adowediteloco litodi, pida litodi yajigota liweenigi niɡ̶inoa libiwedi. Z% Inoatecibece libiwedi nawodigije oliveira onakagidi. Odaa libiwe oliveira loidena joɡ̶oyexocaɡ̶aditege naɡ̶ajo ane dinoke libiwe naɡ̶ajo eledi oliveira. Odaa naɡ̶ajo gela libiwe ja ili, codaa me dione, leeɡ̶odi litodi. Niɡ̶inoa judeutedi liciagi naɡ̶ajo nawodigije oliveira. Akamaɡ̶akaamitiwaji ane daɡ̶akaamiteda judeutedi baɡ̶a ɡ̶adiciagi naɡ̶ajo libiwe anoka oyexocaɡ̶aditeloco eledi. Natigide abaategetiwaji loniciwaɡ̶a codaa me lewiɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane yajigotediogi loiigi judeutedi.Y5 Nigoyajigotalo Aneotedoɡ̶oji paon liwai, odaa iditawece paon eledi nebi. (Jotigide laamipi judeutedi liciagi niɡ̶ijo paon liwai. Aneotedoɡ̶oji dibatetege, odaa eledi dibatetege lionigipi). Nigoyajigotalo Aneotedoɡ̶oji litodi naɡ̶ana niale, libiwedi eletidi nepilidi.@Xy Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko digoina iiɡ̶o ane daɡ̶a judeutedi odopitalo Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi niɡ̶ijo ane judeutedi me dowocetetege. Niɡ̶ina nige dibatacetege Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijoa judeutedi, odaa eo meliodi ɡ̶odinikegi leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji meote me newiɡ̶atace niɡ̶ijoa judeutedi. 4Wa Ijoatokaaɡ̶a jakadi me jao niɡ̶ijo emaɡ̶a yoiigi monocetaɡ̶adomitiwaji, amaleeɡ̶aɡ̶a icawaanigi Aneotedoɡ̶oji aneote lewiɡ̶a leeɡ̶odi niɡ̶ida ibakedi.V  Aneotedoɡ̶oji eote lewiɡ̶a ane daɡ̶a judeutedi Natigide ejitaɡ̶awatiwaji ane daɡ̶akaami judeutedi. Jowooɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji me idimonyatediogi ane daɡ̶a judeutedi. Jowooɡ̶odi me ɡ̶oneɡ̶egi niɡ̶ida ibakedi ane najigotediwa. n~~a}||N{zy"xwv(utss)q\ovnmkkj i!hgff>ddccebbaa_]\ZYYWVUTS;RFQPvONiMM6LKfIHGFEDCB'@?>=;:988C7654+32110$/P.L-.,0+|*))~((\''7%$U# ! CE0\ #  K?14PaEji niɡ̶inoa yotaɡ̶a jaotibige manibolikitiwaji. Ejimini oko ɡ̶adiwigotigitiwaji ane yowooɡ̶odi me iwi niɡ̶ina midi iniwataale ɡ̶anioxoadipi ane beyagitiwage.OOdaa niɡ̶inoa ɡ̶adileenaɡ̶atiwaji, adeegitiogi niɡ̶idi iwikodadipi ɡ̶adiwigotigi anakaami lapo loiigi Cristo moiwi anodigota.N-Aɡ̶owooɡ̶otitiwaji me noɡ̶okomaɡ̶a jiwinaɡ̶a aanjotedi? Odaa ida ɡ̶onimaweneɡ̶egi me jiwinaɡ̶a niɡ̶inoa ane ɡ̶odileenaɡ̶a.'MGAɡ̶owooɡ̶otitiwaji loiigi Cristo micota moiwi niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o? Odaa nige naɡ̶akamaɡ̶a awini oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o, igame leeɡ̶odi ina me daɡ̶akatitiwaji mawini inoa nigecaɡ̶aleɡ̶etedawaanaɡ̶a aninoa ɡ̶adiwigotigitiwaji?AL } Niɡ̶ica lakatigi loiigi Ǥoniotagodi moiwi anigida lileenigitema eledi nioxoa Ina mida ɡ̶adileenigitematiwaji eledi ɡ̶anioxoa, igaamee ina madeegita ɡ̶anioxoa ɡ̶oniwinoɡ̶odi ane daɡ̶a yowooɡ̶oditeda Ǥoniotagodi? Daɡ̶aleeɡ̶aɡ̶a adeegita lodoe loiigi Cristo midiaaɡ̶oiwi anodigota. K  nJU (12-13) Aɡ̶ica inaɡ̶atetigi daɡ̶a jiwi oko ane diɡ̶ica aneetege Cristo. Aneotedoɡ̶oji baaniɡ̶iniaa ane iwi. Pida niɡ̶ina oko anida aneetege Cristo anini ɡ̶adiwigotigitiwaji baɡ̶a leeditibige mawinitiwaji. Enice awii ane diniditeloco lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ijo anee, “Iticoitice oko ane beyagi ɡ̶adiwigotigitiwaji!” ZI- Pida ja jidikotibigaɡ̶ajitiwaji mejitaɡ̶awa me daɡ̶a adinadeegitege niɡ̶ijo anee me ɡ̶anioxoa, pida loomatewa ane daɡ̶a lodawa, oɡ̶oa domige adodigomadaɡ̶a, oɡ̶oa domige niwicomigi, oɡ̶oa domige ilikoneɡ̶egi, oɡ̶oa domige acipeɡ̶egi, domige oliceɡ̶egi. Oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ɡ̶agiiwepodi oko anidaɡ̶aee. gHG Pida aɡ̶ejitaɡ̶awatiwaji mawalacetege oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o, ane loomatewa ane daɡ̶a lodawa, adodigomadaɡ̶a, olicaɡ̶aɡ̶a, inaaɡ̶inoa niwicomaɡ̶a. Joaniɡ̶idaa mejitaɡ̶awatiwaji me daɡ̶a awalacetege oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o, leeɡ̶odi mawalacetege domaɡ̶a leeditibige manotiticogi niɡ̶ina iiɡ̶o. G Jaɡ̶ajo jiditibigaɡ̶ajitiwaji eledi iwakate me ɡ̶adiiɡ̶eni me daɡ̶a awanitege eledi oko ane loomatewa ane daɡ̶a lodawa. F 5Ec(7-8) Leeditibige manoɡ̶aaticetiwaji niɡ̶ica nibeyaceɡ̶egi, bidige aɡ̶ilaagitice anee leyeema labookojegi. Odaa nigidaaɡ̶enitiwaji, jaɡ̶akaami ane yapiditibigiwaji. Niɡ̶ijo lalokegi judeutedi anodita “Páscoa”, judeutedi oyeloadi waxacocoli, codaa oyoe paon aɡ̶oibake labookojegi. Niɡ̶ina moyeligo liweenigi lalokegi Páscoa, ninitibigiwaji. Pida Cristo ja yeleotedeloco ɡ̶obeyaceɡ̶eco, micataɡ̶a waxacoco, anoyeloadi judeutedi me lalokegi Páscoa. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi ayakadi diɡ̶ida nélaɡ̶a, codaa anigetiɡ̶ida eledi ɡ̶obeyaceɡ̶egi catiwedi ɡ̶odewiɡ̶a, ele me jaoɡ̶a liciagi anee judeutedi me daɡ̶a oibake paon labookojegi. Odaa jaɡ̶akaamitiwaji ane yapiditibigiwaji, codaa iwaɡ̶ati anewi. Odaa ida ɡ̶adinikegitiwaji me iwitece Aneotedoɡ̶oji.RDAɡ̶ele madinaɡ̶axakenitibecetiwaji, igaataɡ̶a ida nibeyaceɡ̶egi ɡ̶adiwigotigitiwaji. Ejimowooɡ̶otitiwaji niɡ̶ijo nigegi anee, “Onateciɡ̶ini labookojegi paon ilaagiteloco iditawece paon, odaa eo me dabo.” Odaa idaaɡ̶ee onateciɡ̶ini nibeyaceɡ̶egi ilaagitaɡ̶aloco, odaa ɡ̶adapioyaɡ̶ati akaamitawece.C'Natigide ajicita Satanás niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa, amaleeɡ̶aɡ̶a yeleo, pida liwigo biɡ̶idioka limedi me idei miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ica noko Ǥoniotagodi Jesus, nige iwi anigote codaa me diiɡ̶enatakate moiloikatidi oko leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco. [B/Niɡ̶ina mateciɡ̶iteloco Liboonaɡ̶adi Ǥoniotagodi Jesus Cristo, jeemitetece iwigo me micataɡ̶a daɡ̶a idei makaamitaɡ̶atiwaji, codaa loniciwaɡ̶a Ǥoniotagodi Jesus Cristo ini makaamitaɡ̶atiwaji.}AsIdaaɡ̶ida me deɡ̶ee ɡ̶adiwigotigitiwaji, pida ini iwigo makaamitaɡ̶atiwaji, odaa micataɡ̶a daɡ̶a ee ɡ̶adiwigotigi, odaa ee ja jiwi codaa ja jowooɡ̶odi ane leeditibige memiita niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa aɡ̶olaɡ̶atakaneɡ̶egi.]@3Ica makati madinaɡ̶axakenitibecetiwaji, jiniɡ̶idokeni! Pida biɡ̶ida adinigecaɡ̶aloɡ̶otititiwaji, codaa domaɡ̶a leeditibige miticoitice ɡ̶adiwigotigi niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa ane doɡ̶olaɡ̶ataka. ? ; Ica oko anowo ane beyagi liwigotigi Aneotedoɡ̶oji loiigi Digawinitiwaji! Inatecibece oko modi mini oko ɡ̶adiwigotigitiwaji ane doɡ̶olaɡ̶ataka ane daɡ̶axa me beyagi caticedi anowo niɡ̶ina ane diɡ̶ica aneetege Aneotedoɡ̶oji. Nigopeloɡ̶otege laninoɡ̶odo._>7Amiida aneneɡ̶egi emaanitiwaji? Emaanitiwaji mejigo micataɡ̶a diɡ̶ida yalakenaɡ̶anaɡ̶adi me ɡ̶adiloikatititiwaji, oɡ̶oa emaani mejigo me jadeegi yemaanaɡ̶aneɡ̶egi codaa mejigo me ee okaaɡ̶egi. ='Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko leeɡ̶odi loniciwaɡ̶a Liwigo Aneotedoɡ̶oji, idiɡ̶ida aleeɡ̶odi lotaɡ̶a oko.<Pida, nige yemaa Ǥoniotagodi, aɡ̶ica daɡ̶a leegi odaa jeɡ̶ejigo idalitaɡ̶awatiwaji, odaa ja jowooɡ̶oditiogi niɡ̶idi oko anaɡ̶axakeneɡ̶egipi, domige idokida mele me notaɡ̶anaɡ̶a, oɡ̶oa domigewi mini Aneotedoɡ̶oji loniciwaɡ̶a miditaɡ̶a.;Initecibece niɡ̶ina akaamitiwaji jaɡ̶anaɡ̶axakeneɡ̶egi, leeɡ̶odi diletibige daaditaɡ̶adiaaɡ̶ejigo makaamitaɡ̶atiwaji.3:_Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me jimonyataɡ̶awatiwaji Timóteo ane micataɡ̶a ionigi yemaanigi leeɡ̶odi me jaxawa me nakato Ǥoniotagodi. Idioka limedi me diotece Ǥoniotagodi. Jimonyataɡ̶awatiwaji eotibige manalakitibigetiwaji anodaaɡ̶eji me idewiɡ̶a leeɡ̶odi mida anejitege Cristo. Idioka limedi me jao niɡ̶ina ane jiiɡ̶axinaɡ̶atece minataɡ̶a inatawece lapo loiigi Cristo okanicodaaɡ̶ica ane diɡ̶etigi. j9MEnice jipokotaɡ̶awatiwaji me anowiikita anodaaɡ̶eji me idewiɡ̶a, codaa oenitiwaji ane jao.C8Idaaɡ̶ida mowidi ɡ̶aniiɡ̶axinoɡ̶ododipi anetiɡ̶adaxawani me iwitece Cristo, pida aɡ̶eliodi ɡ̶adiododipi. Leeɡ̶odi me ɡ̶adexocitege Jesus Cristo, odaa ee ɡ̶adioditiwaji, igaataɡ̶a jeɡ̶emaɡ̶a jao me ee ɡ̶adiodi niɡ̶ijo naɡ̶a jadeegitaɡ̶awatiwaji nibodicetedi anele anoditece Jesus.77Ajidi niɡ̶inoa notaɡ̶a daɡ̶a ɡ̶adibolikatititiwaji, pida jidi me ɡ̶adajacaɡ̶ati, micataɡ̶a niɡ̶ina daɡ̶akaami ionigipi yemaanigipi.l6Q Niɡ̶ina oko modotaɡ̶atibigoɡ̶oji, nige ininiɡ̶otaɡ̶a baɡ̶a jatiiɡ̶atiogi notaɡ̶a anele. Codaa niɡ̶ina natigide ododigotoɡ̶owa micataɡ̶a doɡ̶oko naagogo, codaa oiboɡ̶oditoɡ̶ogi niɡ̶ina ane napioi. )5K Ja jinigaaxaɡ̶a me jibaaɡ̶a leeɡ̶odi jibakenaɡ̶a okomaɡ̶a ɡ̶odoniciwaɡ̶a me jakataɡ̶a ane jopooɡ̶atibige. Odaa niɡ̶ina oko metiɡ̶odixoo, okomoɡ̶oko baɡ̶a jibinienaɡ̶atiogi. Codaa niɡ̶ina oko metiɡ̶odiatetibeci, jixomaɡ̶ateenaɡ̶atedice ɡ̶odawikodico.i4K Codaa niɡ̶ina noko me ɡ̶odigicile codaa me ɡ̶odigodi ecibi, codaa idinixomaɡ̶atinigilo waxelogoli. Codaa niɡ̶ina oko etiɡ̶odaxacoɡ̶otibige, codaa aɡ̶ica ɡ̶odiɡ̶eladi, idioka limedi me jilatiiɡ̶atibece.33 Igaataɡ̶a niɡ̶ida moko anoko liotagipi Cristo ɡ̶odiciagi yetoledipi, pida akaamitiwaji baɡ̶aleetibige daɡ̶akaami niɡ̶ina aninoa lixaketedi leeɡ̶odi mida anenitege Cristo. Okomodi aɡ̶amaleɡ̶egipi, pida akamaɡ̶akaami baɡ̶aleetibige daɡ̶a ɡ̶adoniciwatitiwaji. Niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o odeemitetibigaɡ̶ajitiwaji, pida okomoɡ̶oko baadoɡ̶owo ɡ̶oniwaló.2 Pida jowooɡ̶odi me Aneotedoɡ̶oji epaa ɡ̶odadate owidijegi nimedi, anoko liiɡ̶exedi. Idigotedoɡ̶owa micataɡ̶a niɡ̶inoa niwilogojedi anonigodi lodoe inatawece ane newiɡ̶a, odaa inoatawece aanjotedi codaa me ɡ̶oneleegiwadi etiɡ̶odadi.n1UAkati makaami eletetiwaji, me daɡ̶adiaaɡ̶ica anopootibige, micataɡ̶a daɡ̶akaami liicotedi, odaa micataɡ̶a daɡ̶akaamitiwaji ɡ̶odacilodi nelecoli ane iiɡ̶e inoatawece, pida oko baadoɡ̶okomodi ɡ̶adiciagi. Domaɡ̶a jemaa deɡ̶ewi makaamitiwaji ɡ̶odacilodi nelecoli domaɡ̶a jaoɡ̶atibige daɡ̶akaami ɡ̶odiiɡ̶enatakanaɡ̶awepodi.E0Aɡ̶ica aneo mida ane jaoɡ̶atibigaɡ̶ajitiwaji caticedi eledi oko. Leeɡ̶odi, amiidi ica anakati ane daɡ̶a Aneotedoɡ̶oji yajigotedaɡ̶awa? Inoatawece ela Aneotedoɡ̶oji. Odaa natigide niginoatawece ɡ̶anoɡ̶eteditiwaji, igame leeɡ̶odi madinaɡ̶axakenitibece micataɡ̶a daataɡ̶a ɡ̶anoɡ̶etedi? }/sInioxoadipi, niɡ̶inoa yotaɡ̶a oyalaɡ̶atoɡ̶owa ee iniaa Apolo jaotibige me jikeenaɡ̶ataɡ̶awatiwaji me ɡ̶adaxawaneɡ̶egi mowooɡ̶oti niɡ̶ida nigegi anodita, “Jinaɡ̶a anaɡ̶axaateloco ane diniditini!” Niɡ̶ida nigegi diitigi, codaa ewi me diɡ̶ica ane yakadi me dinabaketibece leeɡ̶odi oniniteci oko, pida iniaa eledi baɡ̶a ɡ̶adoɡ̶olokedi.].3Enice jinaɡ̶awini oko maleediɡ̶icota niɡ̶ica noko ane nibikota Aneotedoɡ̶oji! Ikani nigepaaɡ̶icota niɡ̶ica noko nigenagi Ǥoniotagodi! Nadeegite manitaɡ̶a lokokena ane dinaɡ̶aditi midi nexocaɡ̶a, odaa ikee lowooko oko ane yaɡ̶aditedini. Codaa niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji iweniɡ̶ide oko leeɡ̶odi loenataka anele. e-CEe eji me diɡ̶ica ibatiigi. Pida yakadi mica ibatiigi, Ǥoniotagodi baaniɡ̶iniaa idiwi.9,kAidigecaɡ̶aleɡ̶e nigemaani me ee ɡ̶alaageditiwaji, icaaɡ̶ica eledi oko nigoyemaa me ee nilaagedi ane lakatigi oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o. Emeɡ̶ee aidiniwi.\+1Leeditibige niɡ̶ina niotagi anida naɡ̶atetigi meo inokina ane yemaa niotagodi.?* y Liiɡ̶exedi Cristo Leeditibige me ɡ̶odowooɡ̶egi moko liotagipi Cristo, ane najigotedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco analee diɡ̶icoa moyowooɡ̶odi.d)ANiɡ̶ida makaamitiwaji ida anenitege Cristo, ijaa Cristo ida aneetetege Aneotedoɡ̶oji. (Paulo, Apolo, codaa me Pedro iditawece ida anenitegetiwaji. Codaa niɡ̶ina iiɡ̶o ɡ̶anebitiwaji, ɡ̶odewiɡ̶a eledi ɡ̶anebi, codaa me ɡ̶odemeɡ̶egi. Niɡ̶inoa aninoa natigide, codaa niɡ̶icoa anicota manati, eletidi ɡ̶anepiliditiwaji. 'Enice aɡ̶ica ane yakadi me dinabaketibece leeɡ̶odi niɡ̶ina oko ane iwitecetiwaji! Leeɡ̶odi inoatawece ɡ̶anepiliditiwaji.0&YEledi diniditeloco lotaɡ̶a, “Ǥoniotagodi me yowooɡ̶odi niɡ̶inoa lowooko niɡ̶ina aninoa lixaketedi anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o me diɡ̶ica niwaló.”z%mIgaataɡ̶a lixakedi oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o liciagi ɡ̶odetoleɡ̶egi lodoe Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶ida diniditeloco Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, “Aneotedoɡ̶oji iɡ̶eke niɡ̶ina aninoa lixaketedi anoninaaletiniwace oko.”$-Jiniɡ̶ica ane dininaale! Nigica oko ɡ̶adiwigotigitiwaji ane diletibige daɡ̶a daɡ̶axa minoa lixaketedi ane lakatigi niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o, odaa niɡ̶ini oko ele me dinadi me micataɡ̶a daɡ̶a yetole, odaa ja yakadi beɡ̶ewi me lixakedi.#yNigica ane yaaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, Aneotedoɡ̶oji aaɡ̶aɡ̶a yaaɡ̶adi niɡ̶ini oko. Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji iomaɡ̶aditedice liɡ̶eladi mepoka nebiteda, odaa niɡ̶ida makaamitiwaji akaami liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji. P"Aɡ̶owooɡ̶otitiwaji makaami liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji? Jowooɡ̶odi mowooɡ̶otitiwaji! Codaa aɡ̶owooɡ̶oti Aneotedoɡ̶oji Liwigo me diɡ̶eladetiwaɡ̶aji? Jowooɡ̶odi mowooɡ̶otitiwaji!\!1Pida niɡ̶ijo libakedi aneo nige yabidi, niɡ̶ini oko aniaditema inoatawece ane domaɡ̶a naɡ̶ajegi. Pida idokee mida lewiɡ̶a ane diɡ̶ica liniogo, pida dawikodawaanigi micataɡ̶a daɡ̶a iwoko noledi. a ;Odaa niɡ̶ina oko ane dabiteɡ̶eteloco libakedi niɡ̶idi lipodaɡ̶aladi ane Jesus Cristo, niɡ̶ida nibakedi nige daɡ̶a deemitetece noledi, odaa Aneotedoɡ̶oji ja yajigote oko noɡ̶eedi ane loojedi libakedi.>u Pida niɡ̶icoa latopaco nibaketedi yeloɡ̶o niɡ̶ica noko Cristo nige dopitedijo. Leeɡ̶odi niɡ̶ica noko noledi ane iwi, odaa ja ikee ane latopagi libakedi oninitecibeci oko.V% Niɡ̶ina oko moyoe diimigi, initecibece ibake oolo, beexo, codaa me wetiadi ane diniwaloe, pida inatecibece eledi boɡ̶oibake iwoɡ̶o, nadegogo, codaa me exate-lamodi, niɡ̶inoa anepiɡ̶icota me daa."= Odaa aɡ̶ica ini eledi ane yakadi me yojogotini eledi lipodaɡ̶aladi, pida ijokijo niɡ̶ijo lipodaɡ̶aladi aneote Aneotedoɡ̶oji, ane Jesus Cristo.U# Jibake ixakedi ane najigotediwa Aneotedoɡ̶oji, odaa jao ibakedi micataɡ̶a niɡ̶ina noenatagodi diimigi ane lixakedi. Odaa jao lipodaɡ̶aladi idejate anepaa limedi, odaa eledi oko ja dabiteɡ̶etini diimigi ditibigimedi niɡ̶idi lipodaɡ̶aladi. Pida oninitecibeci leeditibige me dowediteloco anodaaɡ̶ee me dabiteɡ̶etini.3 Leeɡ̶odi me jibaaɡ̶a ɡ̶odaxawa Aneotedoɡ̶oji, odaa niɡ̶ida makaamitiwaji ɡ̶adiciagi nixoɡ̶otagi aneite Aneotedoɡ̶oji me diba. Niɡ̶ida makaamitiwaji aaɡ̶aɡ̶a ɡ̶adiciagi niɡ̶ina diimigi nelegi ane dabiteɡ̶etedini Aneotedoɡ̶oji niɡ̶inoa nokododi.X)Niɡ̶ina anetanaɡ̶a inaaɡ̶ina ane ilege nawodigijedi diniciamico, leeɡ̶odi idokida libakedi anowo. Odaa Aneotedoɡ̶oji yajigotediogi nigaanye ane iɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi ane libakedi oninitecibeci.>uNiɡ̶ina anetanaɡ̶a inaaɡ̶ina ane ilege nawodigijedi aɡ̶ica ane jaoɡ̶a, pida Aneotedoɡ̶oji biɡ̶ida ane jaoɡ̶ate, igaataɡ̶a jiɡ̶iniaa eote ɡ̶otanigijedi me ili. 9Ǥodiciagi niɡ̶inoa nawodaɡ̶anadi. Ee beɡ̶ejanaɡ̶a, Apolo baɡ̶a ilege, pida Aneotedoɡ̶oji baɡ̶a niɡ̶iniaa eote me ili ɡ̶otanigijedi.r]Enice amiijo ica Apolo? Codaa amiijo ica Paulo? Niɡ̶ida moko okomodi liotagipi Aneotedoɡ̶oji, odaa leeɡ̶odi ɡ̶obakedi jiɡ̶iwaɡ̶atitetiwaji Ǥoniotagodi. Niɡ̶ida moko oninitecibeci eo libakedi ane najigote Ǥoniotagodi.q[Niɡ̶ina midi oko ɡ̶adiwigotigitiwaji anodi, “Oko baɡ̶a jiwaɡ̶atece Paulo”, idiaaɡ̶eledi modi, “Baɡ̶a jiwaɡ̶atece Apolo”, odaa niɡ̶ida anenitiwaji liciagi anee niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o. Igaataɡ̶a ɡ̶adakataɡ̶atiwaji eliciaco lakataɡ̶a oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o. Niɡ̶ina maleeɡ̶ina nelokojoɡ̶oneɡ̶egi makaamitaɡ̶atiwaji, nideleɡ̶eco codaa mawalacetiwage, niɡ̶ida makaami ɡ̶adiciagitiwaji okotigi niɡ̶ina iiɡ̶o.,QNiɡ̶ina me ɡ̶adiiɡ̶axinitiwaji, iiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi liciagi waca-lotiidi ane ilawi nigaanigawaanigi, idiɡ̶ida aliciagi liweenigi oko baanaɡ̶a ili, igaataɡ̶a anaɡ̶a yakadi mabaategetiwaji niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi ane dakake, codaa natigide anaɡ̶akati mabaategetiwaji.o Y Liotaka Aneotedoɡ̶oji Inioxoadipi, ajakadi daɡ̶a jatematikataɡ̶adomitiwaji anejigotiogi oko baanaɡ̶a ilitema eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi, pida leeditibige me jatematikataɡ̶adomitiwaji micataɡ̶a niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o, codaa ɡ̶adiciagitiwaji nigaanigawaanigi, analeedaɡ̶a ilitema eliwaɡ̶atakaneɡ̶egitema Cristo."=Joaniɡ̶idaa diniditeloco Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, “Aɡ̶ica ini oko ane yakadi me yowooɡ̶odi lowooko Ǥoniotagodi, codaa aɡ̶ica ane yakadi daɡ̶a iladee Ǥoniotagodi.”Pida niɡ̶ida moko biɡ̶inoa lowooko Cristo mokotaɡ̶a, leeɡ̶odi Liwigo anini mokotaɡ̶a. Pida oko anini Aneotedoɡ̶oji Liwigo minitaɡ̶a baɡ̶a yakadi me iwi inoatawece, odaa oko ane diɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji Liwigo minitaɡ̶a aɡ̶ica nimaweneɡ̶egi daɡ̶a iwi oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a yowooɡ̶odi ane najigotedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji.kONiɡ̶ina oko ane diɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji Liwigo minitaɡ̶a ayakadi daɡ̶a dibatege ɡ̶odixakedi aniniokini Aneotedoɡ̶oji Liwigo najigotoɡ̶owa. Pida diletibige daɡ̶a netoleɡ̶egi. Codaa ayakadi daɡ̶a yowooɡ̶odi ɡ̶odixakedi ane najigotoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji Liwigo, igaataɡ̶a iniokini Aneotedoɡ̶oji Liwigo meo oko me yowooɡ̶odi.# Niɡ̶ina mejinaɡ̶atece ane najigotedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji, aɡ̶ejinaɡ̶atece daɡ̶a jibakenaɡ̶a nixakedi ane icoɡ̶otigi minataɡ̶a oko, pida ejinaɡ̶atece notaɡ̶a ane ɡ̶odiiɡ̶axitece Aneotedoɡ̶oji Liwigo. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶ina me jeloɡ̶otaɡ̶a ane najigotoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji Liwigo, jibakenaɡ̶a notaɡ̶a ane ɡ̶odiiɡ̶axitece Aneotedoɡ̶oji Liwigo.! Jibaɡ̶atege Niwigo ane icoɡ̶oticogi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, aicoɡ̶oticogi minataɡ̶a oko digoina iiɡ̶o. Aneotedoɡ̶oji najigotedoɡ̶owa Liwigo eotedibige me jakataɡ̶a me jowooɡ̶otaɡ̶a niɡ̶inoa ane najigotedoɡ̶owa codaa aneotedoɡ̶odomi. t a Aɡ̶ica ini ane yowooɡ̶odi lowooko eledi oko, oniniteci oko epoka yowooɡ̶oditeda lowooko. Odaa idaaɡ̶ee aɡ̶ica ane yowooɡ̶odi lowooko Aneotedoɡ̶oji, iniokini Liwigo Aneotedoɡ̶oji baɡ̶a yowooɡ̶odi niɡ̶icoa lowooko.R  Pida Aneotedoɡ̶oji ja nikeetedoɡ̶owa niɡ̶inoa ane libinienaɡ̶a, Liwigo jiɡ̶iniaa nikeetoɡ̶owa. Igaataɡ̶a Liwigo iwitece inoatawece, codaa yowooɡ̶odi icoatawece lowooko Aneotedoɡ̶oji.~ u Pida digo aneeta lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji mee, “Aɡ̶ica ini ane nadi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a wajipata, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a dakatiwece lacilo niɡ̶icoa anele Aneotedoɡ̶oji ane laɡ̶ajegitetege niɡ̶ina oko anoyemaa Aneotedoɡ̶oji.” # ?Aɡ̶ica niɡ̶inoa ɡ̶odacilodi ane niiɡ̶enatakanaɡ̶a digoina iiɡ̶o doɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ida nixakedi. Doɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ida nixakedi, daɡ̶anagawini agotaɡ̶a oyeloaditedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate Ǥoniotagodi ane nelegi Liboonaɡ̶adi digoida ditibigimedi. -Pida nixaketedi ane ɡ̶odalaɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji nepilidi, odaa oyaɡ̶aditema ɡ̶oneleegiwadi. Aneotedoɡ̶oji akaaɡ̶ida niɡ̶ida lixakedi niɡ̶ijo maleediɡ̶icatibige daɡ̶a yoe niɡ̶ina iiɡ̶o. Codaa lowoogo me ɡ̶odinelecaɡ̶atidi eledi dinaɡ̶aditi.uc Lixakedi Aneotedoɡ̶oji Pida ejinaɡ̶atece nixaketedi niɡ̶ina me jotaɡ̶aneɡ̶enaɡ̶a niɡ̶ina oko baaneɡ̶eliodi moilitema eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Pida niɡ̶ida nixakedi aicoɡ̶otigi minataɡ̶a niɡ̶ina okotigi niɡ̶ina iiɡ̶o, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a icoɡ̶otigi minoataɡ̶a niɡ̶inoa ɡ̶odacilodi digoina iiɡ̶o, anicota me naaɡ̶a.&EOdaa joaniɡ̶idaaɡ̶ee, jaɡ̶anakatonitetiwaji Cristo, aleeɡ̶odi notaɡ̶a lowooɡ̶otakaneɡ̶egi oko, pida leeɡ̶odi loniciwaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. "=Niɡ̶ijo me ɡ̶adiiɡ̶axinitiwaji codaa me jatematikataɡ̶adomi, ajotaɡ̶a anodaaɡ̶ee niɡ̶inoa notaɡ̶aneɡ̶ecajoli anoibake lixaketedi niɡ̶ina oko. Pida naɡ̶a jotaɡ̶a, Aneotedoɡ̶oji Liwigo ikee loniciwaɡ̶a niɡ̶ijo meote ɡ̶odoxiceɡ̶etedi libinienaɡ̶a.veNiɡ̶ijo me idejo makaamitaɡ̶atiwaji elioditibece me domaɡ̶a jinoke, domaɡ̶a idoi, codaa ja jawigice.6eIgaataɡ̶a niɡ̶ijo me idejo makaamitaɡ̶atiwaji, jakadi mele mijoka jatematiteda Jesus Cristo codaa anodaaɡ̶ee me yeleotedoɡ̶odomi madataɡ̶a nicenaɡ̶anaɡ̶ate.s a Natematigo ane yalaɡ̶atalo Cristo noɡ̶oyototedi madataɡ̶a nicenaɡ̶anaɡ̶ate Inioxoadipi, niɡ̶ijo mejigo makaamitaɡ̶atiwaji me jatemati Aneotedoɡ̶oji aneote niɡ̶ijo naɡ̶a niwakatee Jesus digoina iiɡ̶o, ajatematika daɡ̶a jibake notaɡ̶a libinienaɡ̶a micataɡ̶a notaɡ̶aneɡ̶ecajo, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a jibake emaɡ̶a ixakedi. Odaa jiɡ̶idaa Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a modi, “Nigica ane yemaa me dinabaketibece, ele me dinabaketibece leeɡ̶odi Ǥoniotagodi!” f GPida Aneotedoɡ̶oji eote me ɡ̶adexocitege Jesus Cristo. Niɡ̶ijo Jesus loenatagi ikee Aneotedoɡ̶oji mida lixakedi, odaa Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eote moko oko ane iɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi Jesus me iɡ̶enaɡ̶a. Codaa Aneotedoɡ̶oji ɡ̶odiolatedice moko loiigi, codaa eote me ɡ̶odewiɡ̶atace leeɡ̶odi niɡ̶ijo me yeleotedoɡ̶odomi Jesus.c AEote niɡ̶ida eotedibige me diɡ̶ica ane yakadi me dinabaketibece lodoe Aneotedoɡ̶oji.q ]Aneotedoɡ̶oji iolatedicoace niɡ̶ina anenitiniwace me iwikodadi, codaa me niɡ̶ina nalatigipi, ane diɡ̶ica niwaló. Iolatedicoace niɡ̶idi oko moyaaɡ̶adi niɡ̶ina anoyakadi niɡ̶ina okotigi niɡ̶ina iiɡ̶o mida niwaló.W~ )Pida Aneotedoɡ̶oji iolatedicoace niɡ̶ina oko, anodita niɡ̶ina okotigi niɡ̶ina iiɡ̶o me yetoledipi. Eotedibige me ibolikatidi niɡ̶ina aninoa lixaketedi. Codaa iolatedicoace niɡ̶ina oko anoyakadi niɡ̶ina okotigi niɡ̶ina iiɡ̶o me aɡ̶amalaɡ̶aɡ̶a, eote me niboliɡ̶atibigiwaji niɡ̶ina oko loniciweɡ̶enaɡ̶a.} 5Inioxoadipi, analakitibigetiwaji anodaaɡ̶eni niɡ̶ijo neɡ̶eniditedaɡ̶awa Aneotedoɡ̶oji! Pida Aneotedoɡ̶oji beɡ̶eniditediogi onateciɡ̶idi niɡ̶ina akaamitiwaji aninoa ɡ̶adixaketedi, aɡ̶eliodi anida naɡ̶atetigi, codaa onateciɡ̶idi ane ɡ̶oniotagodepodi.5| eIgaataɡ̶a niɡ̶ida nowoogo anodiletibige niɡ̶ina oko daɡ̶a letoleɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji, codaa niɡ̶ida nowoogo naɡ̶axateloco lixakedi oko. Codaa niɡ̶ida anodiletibige niɡ̶ina oko daɡ̶a laɡ̶amaleɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji, pida jiɡ̶idapaɡ̶a yoniciwadi caticedi loniciwaɡ̶a oko. t{ cPida niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji ane eniditediogi miditaɡ̶a judeutedi, codaa me miditaɡ̶a greegotedi, ɡ̶odatematigo ikeetiogi Cristo me loniciwaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji codaa me niɡ̶iniaaɡ̶iniwa niɡ̶ica lixakedi Aneotedoɡ̶oji.z #Pida okomoɡ̶oko baɡ̶a jatematiiɡ̶a Cristo me yeleotedoɡ̶odomi madataɡ̶a nicenaɡ̶anaɡ̶ate. Odaa niɡ̶ida ɡ̶odatematigo liciagi naɡ̶ana wetiɡ̶a aneo me nixipaɡ̶a judeutedi, pida greegotedi boɡ̶oyakadi me netoleɡ̶egi niɡ̶ida ɡ̶odatematigo.8y kJudeutedi domoɡ̶oyemaa Aneotedoɡ̶oji me ikee ɡ̶odoxiceɡ̶etedi libinienaɡ̶a, idiaa greegotedi baɡ̶a domoɡ̶oyemaa moyowooɡ̶odi inoatawece odatikatalo lixaketedi.?x yIgaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji aneliodi lixakedi, aika niɡ̶ina oko moyakadi moyowooɡ̶odi anodaaɡ̶eeteda, leeɡ̶odi oibake epaa lixaketedi okotigi niɡ̶ina iiɡ̶o. Pida Aneotedoɡ̶oji yakadi mele meotace me newiɡ̶a niɡ̶ina oko anoyiwaɡ̶adi niɡ̶ida natematigo anoyakadi eledi oko me netoleɡ̶egi.iw MOdaa lixakedi niɡ̶ina oko aninoa lixaketedi aɡ̶aleeɡ̶ica niwaló. Codaa niɡ̶ina ane diiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco judeutedi diiɡ̶axinaɡ̶atece niɡ̶ina ane daɡ̶adiaaɡ̶ica niwaló. Codaa niɡ̶ina notaɡ̶aneɡ̶ecajo ane yalaɡ̶ata niɡ̶inoa aninoa digoina iiɡ̶o idaaɡ̶ee eetece niɡ̶ina ane daɡ̶adiaaɡ̶ica niwaló. Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ja ikee me netoleɡ̶egi niɡ̶inoa lixaketedi niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o. Av }Leeɡ̶odi lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji modi, “Jaaɡ̶adi lixaketedi ɡ̶oneleegiwadi aninoa lixaketedi, codaa inoɡ̶a anoyowooɡ̶odi niɡ̶ina anowidi lowooɡ̶otakaneɡ̶eco.”uu e Cristo loniciwaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, codaa me niɡ̶ica lowooɡ̶otakaneɡ̶egi Niɡ̶ijo natematigo ane yalaɡ̶ata lemeɡ̶egi Cristo me yeleotedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate, niɡ̶ina oko anicota me naaɡ̶a, ane diɡ̶icata lewiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶idi oko oyakadi niɡ̶ida natematigo me netoleɡ̶egi. Pida okomoɡ̶oko baaniɡ̶ida ɡ̶odewiɡ̶a ane diɡ̶ica liniogo jakataɡ̶a niɡ̶ida natematigo me loniciwaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji meote ɡ̶odewiɡ̶a.dt CPida onateciɡ̶ijo ilegexedi oko, igaataɡ̶a Cristo aidiiɡ̶e daɡ̶a jilege oko, pida idiiɡ̶e me jatemati nibodicetedi anele anoyalaɡ̶atalo. Niɡ̶ina me jeloɡ̶odi niɡ̶inoa nibodicetedi, ajibake lixakedi okotigi niɡ̶ina iiɡ̶o, leeɡ̶odi idoitaɡ̶a inoɡ̶a loniciwaɡ̶a lemeɡ̶egi Cristo me yeleotedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate. s Niɡ̶ina natigide nalaɡ̶atibigiji maɡ̶aɡ̶a jilege Estéfanas idiaa loiigiwepodi. Analaɡ̶atibigiji diɡ̶ica me jilege eledi oko.]r 5Odaa joaniɡ̶idaa aɡ̶ica ane yakadi mee me jibake iboonaɡ̶adi me jilegenaɡ̶a.{q qIniotagodetalo Aneotedoɡ̶oji me diɡ̶ica ilegexegi niɡ̶ida makaamitiwaji, ijokijo Crispo ijaa Gaio me jilege.[p 1 Odaa natigide ɡ̶adigeetiwaji, Cristo domige dawalace? Oɡ̶oa, Paulo domige oyototeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate leeɡ̶odi akaamitiwaji? Oɡ̶oa, domige oibake liboonaɡ̶adi Paulo neɡ̶etiɡ̶adilegenitiwaji? zo o Joaniɡ̶idaa ane jemaa mejitaɡ̶awatiwaji monidi oko anodi, “Jioteci Paulo”, icaaɡ̶ica eledi modi, “Baɡ̶a jioteci Apolo”, idiaaɡ̶eledi modi, “Baɡ̶a jioteci Pedro”, pida eɡ̶idi eledi anodi, “Boɡ̶oko nebi Cristo”. n  Inioxoadipi, eji niɡ̶inoa yotaɡ̶a leeɡ̶odi idi loiigiwepodi Cloe oneloɡ̶oditiwa minoa nideleɡ̶eco ɡ̶adiwigotigitiwaji.Hm   Niɡ̶ina oko dawalacetiwage, ja dinaxakawamigi Inioxoadipi, ɡ̶adibodicaxinitiwaji leeɡ̶odi Liboonaɡ̶adi Ǥoniotagodi Jesus Cristo maniwotitema ane ɡ̶adotaɡ̶atiwaji, odaa jinaɡ̶awalacetiwage. Opilitelocotiwaji idokida ɡ̶adowoogo, codaa niɡ̶ica ane akatitiwaji me iɡ̶enaɡ̶a me ɡ̶adoenatagi.1l ] Jakataɡ̶a me jinakatonaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji midioka limedi me ɡ̶odaxawa. Jiɡ̶ijaa ane eniditedaɡ̶awatiwaji mawanitege Lionigi, ane Jesus Cristo, Ǥoniotagodi. zk oYajigotedaɡ̶awatiwaji ɡ̶adoniciwaɡ̶a me deɡ̶eyamaɡ̶atice ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi nigepaa niɡ̶ica owidijegi noko, codaa eote me diɡ̶ica ane yakadi makaami laagetedipi niɡ̶ica noko nige dopitedijo Ǥoniotagodi Jesus Cristo.Qj Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi aɡ̶ica ananiaditaɡ̶adomitiwaji nixakedi ane yajigotaɡ̶awa Aneotedoɡ̶oji Liwigo. Codaa anibeoonitibigegetiwaji niɡ̶ica noko nige dopitedijo Ǥoniotagodi Jesus Cristo.Xi +Ǥobodicetedi anele aneetece Cristo ewi moiigi ɡ̶adakataɡ̶a me ɡ̶adewiki.fh GYajigotedaɡ̶awatiwaji owidi anele ane icoɡ̶otigi miniwataɡ̶a, igaataɡ̶a eote ɡ̶animaweneɡ̶egi me enitece codaa mowooɡ̶oti, icoatawece niɡ̶icoa ane leeditibige mowooɡ̶oti codaa ane leeditibige me enitece. g  Paulo diniotagodetalo Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi gela lewiɡ̶a Coriintiotedi Idioka limedi me iniotagodetibigalo Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi akaamitiwaji, iniotagodetalo leeɡ̶odi meliodi meletedaɡ̶adomitiwaji leeɡ̶odi mida anenitege Jesus Cristo.-f UJemaa Aneotedoɡ̶oji ane Ǥodiodi, iniaa Ǥoniotagodi Jesus Cristo midioka limedi meletaɡ̶adomitiwaji, codaa mowo midioka limedi mele ɡ̶adaaleɡ̶enalitiwaji. He  Jidikotibige lapo oko anida aneetege Aneotedoɡ̶oji, ane niɡ̶eladimigipitibige nigotaɡ̶a Coriinto, niɡ̶idi ane iolatedicoace Aneotedoɡ̶oji mepaa nepilidi leeɡ̶odi mida aneetetege Jesus Cristo. Aneotedoɡ̶oji eniditedaɡ̶awatiwaji mijokijoateda makaami nepilidi, digo anigotediogi meniditediogi ijotawece niɡ̶ijo anodoɡ̶etetalo Ǥoniotagodi Jesus Cristo mepoka nepiliditeda. Jesus Cristo Niotagodi, codaa aaɡ̶aɡ̶a Ǥoniotagodi.d Odoeje Niwakate Coriintiotedi Paulo yecoaditibige Coriintiotedi Ee Paulo, Aneotedoɡ̶oji eniditediwa me ee liiɡ̶exegi Jesus Cristo, leeɡ̶odi jiɡ̶idaa ane yemaa Aneotedoɡ̶oji. Me jidi naɡ̶adi iwakate yaxawa ɡ̶onioxoa Sóstenes.OcIniokiniwateda me Ǥonoenoɡ̶odi, codaa iniokiniwateda minoa lixaketedi. Odaa leeditibige midioka limedi me joɡ̶eeɡ̶atalo leeɡ̶odi Ǥoniotagodi Jesus Cristo. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. (Amém). bb=Niɡ̶ijo ane daɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a ane diitigi midiwataɡ̶a lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, anoyalaɡ̶a niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, niɡ̶ijo ane daɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a, Aneotedoɡ̶oji ja ikee. Aneotedoɡ̶oji anidioka limedi me yewiɡ̶a, niwakatee niɡ̶idi oko moyeloɡ̶oditedibece lotaɡ̶a. Eote minatawece ane noiigi owajipatalo lotaɡ̶a, eotedibige minatawece oyiwaɡ̶adi liiɡ̶enatakaneɡ̶egi, codaa monakato Ǥoniotagodi. Ia  Paulo doɡ̶etetibigimece Aneotedoɡ̶oji Joɡ̶eeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji. Yakadi mepaanaɡ̶a yoniciwaɡ̶adi ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Jiɡ̶idaaɡ̶eeta niɡ̶inoa nibodicetedi anele anejitece, niɡ̶ina me jiiɡ̶axinaɡ̶atece Jesus Cristo. Niɡ̶inoa ane jiiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶atece akaaɡ̶inoa niɡ̶ica maleekoka dinoe niɡ̶ina iiɡ̶o. Pida jotigide aɡ̶ica ane yowooɡ̶odi. Natigide Aneotedoɡ̶oji ja nikeetedoɡ̶owa.r`]Jemaa Ǥoniotagodi Jesus Cristo midioka limedi meletedaɡ̶adomitiwaji. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. (Amém). K_Ee Paulo yotokaɡ̶adi liɡ̶eladi Gaio, odaa ele me dibatigi. Codaa niɡ̶ina loiigi Aneotedoɡ̶oji digoina idioka limedi me latecaɡ̶adi liɡ̶eladi Gaio. Gaio aaɡ̶aɡ̶a yecoaditibigaɡ̶ajitiwaji. Erasto, niɡ̶ina ane doweditelogo ninyeelo nigotaɡ̶a, iniaa ɡ̶onioxoa Quarto eledi oyecoaditibigaɡ̶ajitiwaji.^'Eemoda Tertius ane jidi niɡ̶inoa Paulo lotaɡ̶a, aaɡ̶aɡ̶a idecoaditibigaɡ̶ajitiwaji, leeɡ̶odi okotawece oko nepilidi Ǥoniotagodi.]1Timóteo ane ibakawa yecoaditibigaɡ̶ajitiwaji. Lúcio, Jasão, iniaa Sosípatro anida aneetege yoiigi, aaɡ̶aɡ̶a oyecoaditibigaɡ̶ajitiwaji.j\MAneotedoɡ̶oji joaniɡ̶iniaaɡ̶eote mele ɡ̶odaaleɡ̶ena. Aleegi, odaa eote manigaanyetece ɡ̶odaxakawa Satanás. Jemaa Ǥoniotagodi Jesus Cristo midioka limedi meletedaɡ̶adomitiwaji. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. (Amém). i[KPida inatawece oko oyowooɡ̶odi me iwitecetiwaji Ǥoniotagodi, odaa joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi makaami inikaɡ̶awepodi. Jemaatiwaji mida ɡ̶adixakedi mawii anele, idiɡ̶ida ajemaa doɡ̶owooɡ̶otitiwaji mawii ane beyagi.Z/Igaataɡ̶a niɡ̶ina anowo eledi oko maniaditema eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi aliotagipi Cristo, ane Ǥoniotagodi. Pida odioteci niɡ̶icoa anepaa lidaɡ̶ataka lolaadi. Ele me notaɡ̶anaɡ̶a codaa oiletibigo oko, owotibige moyakadi moinaale niɡ̶ina ane diɡ̶ica lixakedi.EY Paulo iladee niɡ̶ijo lapo anonakato Ǥoniotagodi manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Roma Inioxoadipi. Jipokotaɡ̶awatiwaji manidakitigi niɡ̶ina anodoletibige mowo mawalaceticoace, codaa madinotigimadenitiwage. Niɡ̶idi noiigi oibeyacaɡ̶adi eledi oko eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi, codaa modakapetege niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, baanaɡ̶a owooɡ̶otitetiwaji. Awalacetege niɡ̶idi noiigi, jinaɡ̶aleeɡ̶awanitege.>XuAdinecoatitiwaji amaleeɡ̶aɡ̶a ikeeni madinemaanitiwage, awiitibige me ninitedibece Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶ina eletidi lapoli anoyiwaɡ̶adi Cristo oyecoaditibigaɡ̶ajitiwaji. W3Idecoaditibige Filólogo, Júlia, Nereu ajaa niwaalo, codaa Olimpas ijaa ijotawece ane liomaɡ̶atagipi Aneotedoɡ̶oji ane iditibige miditaɡ̶a. VIdecoaditibige Asíncrito, Flegonte, Hermes, Pátrobas, ijaa Hermas, codaa me iditawece ɡ̶onioxoadipi anidiaaɡ̶i miditaɡ̶a.U5 Idecoaditibige Rufo liomaɡ̶atagi Aneotedoɡ̶oji, codaa aaɡ̶aɡ̶a idecoaditibige naɡ̶ajo eliodo ane idigotiwa micataɡ̶a daɡ̶a ee lionigi.^T5 Idecoaditibige Trifena aniaa Trifosa, niɡ̶ijo iwaalepodi anowo Ǥoniotagodi libakedi. Codaa aaɡ̶aɡ̶a idecoaditibige naɡ̶ajo eledi ɡ̶odokaaɡ̶ete ɡ̶odemaana Pérside aneliodi me dibatema Ǥoniotagodi.Sy Idecoaditibige Herodião ane yoiigi, codaa niɡ̶ijo anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi ane liɡ̶eladi minitaɡ̶a Narciso. R Idecoaditibige Apeles baanaɡ̶a ikee meliodi meyiwaɡ̶adi Cristo. Idecoaditibige ane liɡ̶eladi minitaɡ̶a Aristóbulo.Q Idecoaditibige Urbano eledi ɡ̶odokaaɡ̶edi me jibaaɡ̶atema Cristo, codaa aaɡ̶aɡ̶a idecoaditibige Estáquis eledi yemaanigi.  ~&}{{yx2vduttsrqq p4odnnlkyjj:ilhhg(fdcabaV_^^]] \|[ZZYXWVVU==%<-;S:|986442{1|0Q/].-,+*)('&$$#""!e A@iA?Cfp&   N )WK Niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa baadaɡ̶a leeditibige me yapoɡ̶oditi lacilo, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji yoe ɡ̶oneleegiwa me liciaceekawa, codaa yajigote naɡ̶atetigi ane datika me doɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji. Pida iwaalo baɡ̶a ikee naɡ̶atetigi ɡ̶oneleegiwa, codaa me doɡ̶eteta.BV} Iwaalo nige daɡ̶a yapoɡ̶oditi lacilo, odaa domeɡ̶ele me yapitaɡ̶adi lacilo. Pida nige liboliɡ̶a iwaalo me yapitaɡ̶adi lacilo, odaa dice leeditibige me yapoɡ̶oditi lacilo.&UE Codaa naɡ̶ana iwaalo nige daɡ̶a yapoɡ̶oditi lacilo, odaa ja yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, oɡ̶oa domige yatemati ane yeloɡ̶odite Aneotedoɡ̶oji, naɡ̶ani iwaalo adeemitetibige lodawa, ane domaɡ̶a lacilo. Pida ja liciaceekawa naɡ̶ana iwaalo ane yapitaɡ̶adi lacilo.+TO Niɡ̶ina mateciɡ̶i minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi moɡ̶eetetalo, odaa nigica ɡ̶oneleegiwa ane dabiditini me yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, oɡ̶oa domige yeloɡ̶odi ane ligegite Aneotedoɡ̶oji, pida yapoɡ̶oditi lacilo, niɡ̶ida anee adeemitetibige Cristo ane lacilo.AS{ Natigide, jemaa mowooɡ̶otitiwaji Cristo me lacilo inoatawece ɡ̶oneleegiwadi, codaa niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa jiɡ̶iniaa lacilo iwaalo, odaa Cristo lacilo baɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. R%  Ane leeditibige me lakatigi iwaalepodi minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi Jemaatibigaɡ̶ajitiwaji leeɡ̶odi manalakitibige ijoatawece baanaɡ̶a jiiɡ̶axitedaɡ̶adici, codaa motetenitetiwaji niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ane jajigotedaɡ̶awa.7Q k Anowiikitiwa, aneji me inowiiɡ̶otalo Cristo. P} !Awii liciagi aneji. Idinoniciwaɡ̶adi me jocaɡ̶aneɡ̶e inatawece oko inoatawece yoenataka. Ajowo inokina ane idaxawa, pida aaɡ̶aɡ̶a jowo niɡ̶ina ane yaxawa eledi oko, jaotibige modoletibige Aneotedoɡ̶oji me yakadi meote gela lewiɡ̶a. O5 Awii anodaaɡ̶eni me ɡ̶adewiki me daɡ̶awii lélaɡ̶a judeutedi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a eledi noiigi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a loiigi Ǥoniotagodi./NW Ee jiɡ̶idaaɡ̶ee me jowo. Niganioditiwaji, oɡ̶oa domigacipe, oɡ̶oa domigawii okanicodaaɡ̶ica, idioka limedi moleetibige oko modoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji.KM Nige iniotagodetalo Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi iweenigi ane jeligo, amiida leeɡ̶odi eledi oko metidalomeɡ̶e? Leeɡ̶odi ja iniotagodetalo Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi iweenigi ane jeligo.” tLa Leeɡ̶odi lowooko, odaa ele me daɡ̶aniodi, aleeɡ̶odi anakamaɡ̶a ɡ̶adowooko. Pida yakadi mica oko ane digika, anee, “Igaamee ina me daɡ̶a jakadi me jeligo ane jemaa idoka leeɡ̶odi eledi oko me yakadi me beyagi me jeligo?cK? Pida nigica oko aneetaɡ̶awa, “Niɡ̶idi libole diniboota niwigo moiweniɡ̶ide”, odaa jineɡ̶elici. Ele me deɡ̶elici leeɡ̶odi niɡ̶ijo oko aneo ɡ̶adeemidi, adaɡ̶awii ane yakadi me beyagi niɡ̶ini oko.&JE Nigica oko ane daɡ̶a nakato Ǥoniotagodi ane ɡ̶adodeni maniodi liɡ̶eladi, nigemii, odaa elici okanicodaaɡ̶ica anoyajigotaɡ̶awa, pida jinaɡ̶a agikani migoyajigo niɡ̶ida niweenigi moiweniɡ̶ide niwigo. Jinaɡ̶a agecaɡ̶aleɡ̶eni migele, oɡ̶oa domige aɡ̶ele melici.vIe Igaataɡ̶a lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji modi, “Iiɡ̶o, codaa minoatawece aninoa, nepilidi Ǥoniotagodi.” 3H_ Niɡ̶ina manoojetee libole mani liboledaɡ̶axi, aleeditibige daɡ̶a agikani niɡ̶idi libole domige niboonigita niwigo moiweniɡ̶ide. Pida yakadi manoojetee okanicodaaɡ̶ica libole melici, me daɡ̶a agikanitece daɡ̶a ɡ̶adigecaɡ̶aleɡ̶eni migele melici, oɡ̶oa domige aɡ̶ele melici.G% Aɡ̶ica ane yakadi me doletibige inokina ane yemaa, pida leeditibige me joleeɡ̶atibige me jaoɡ̶a inokina ane yaxawa eledi ɡ̶onioxoa. UF#  Ele me joleeɡ̶atibige me jocaɡ̶aneɡ̶enaɡ̶a ɡ̶onioxoadipi Inatecibece oko modi, “Jakataɡ̶a me jaoɡ̶a ane jemaanaɡ̶a me jaoɡ̶a!” Ewi me yakadi, pida ayaxawa eledi ɡ̶anioxoa. Inatecibece eledi modi, “Jakataɡ̶a me jaoɡ̶a okanicodaaɡ̶ica!” Pida ayaxawa me ili eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi eledi oko.E+ Domige joleeɡ̶atibige Ǥoniotagodi me delokojoɡ̶o? Codaa domigaleetibigetiwaji daɡ̶a daɡ̶axa me ɡ̶odoniciwadi caticedi Ǥoniotagodi? YD+ Aɡ̶akatitiwaji daɡ̶a acipeteloco naɡ̶ada goopa me ɡ̶odalaɡ̶atibige lemeɡ̶egi Ǥoniotagodi, oditaɡ̶a diɡ̶idiaaɡ̶idi jaɡ̶aɡ̶a acipeteloco eledi goopa anowacipeteloco moiweniɡ̶ide niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a. Ayakadi deɡ̶elicitiwaji paon niɡ̶ina me ɡ̶odalaɡ̶atibige moyacilotidi lolaadi Ǥoniotagodi leeɡ̶odi okomoɡ̶oko, oditaɡ̶a diɡ̶idiaaɡ̶idi jaɡ̶aɡ̶elici eledi paon anoyeligo moiweniɡ̶ide niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a.xCi Pida ane leeɡ̶odi me idalaɡ̶ata niɡ̶ina oko moyedia niwigo noenatagi, jaɡ̶aɡ̶a oyedia niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a, idiɡ̶ida aɡ̶oyedia Aneotedoɡ̶oji. Joaniɡ̶idaa ajemaa diɡ̶ica anenitegetiwaji niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a.~Bu Amiini ica ane jemaa me jeloɡ̶oditaɡ̶awatiwaji? Aɡ̶ejitaɡ̶awatiwaji niwicidi noenataka mida nimaweneɡ̶egi. (Leeɡ̶odi aɡ̶ica nimaweneɡ̶egi!) Codaa aɡ̶eji mida niwaló niɡ̶ina oko moyedia niwigo. (Leeɡ̶odi aɡ̶ica niwaló!)QA Digowoo niɡ̶ijo anowo loiigi Israel. Niɡ̶ijo anoyeligo libole anoyalegi madi nameeja Aneotedoɡ̶oji modocaɡ̶atalo niɡ̶idi ida aneetetege Ǥoniotagodi leeɡ̶odi nameeja nebi Aneotedoɡ̶oji.#@? Okotawece idiokidi paon ane jelicaɡ̶a, idaaɡ̶ida moko eliodi, pida ida anejinaɡ̶atege idiokidi nolaadi, igaataɡ̶a idiokidi paon ane jelicaɡ̶a. ?- Digowoo naɡ̶ajo goopa viinyo ane jacipaɡ̶ateloco me iniotagodeeɡ̶atalo Ǥoniotagodi leeɡ̶odi me yeleotedoɡ̶odomi. Idioka limedi me ɡ̶odibinie niɡ̶ina me jacipaɡ̶ateloco naɡ̶ajo goopa, leeɡ̶odi ɡ̶odexogotege Cristo leeɡ̶odi lawodi ane nadooɡ̶oditedoɡ̶oloco. Codaa digowoo niɡ̶ijo paon ane idinawalacenaɡ̶atigi me jelicaɡ̶a niɡ̶ina me ɡ̶odalaɡ̶atibige lolaadi Cristo moyacilotidi leeɡ̶odi okomoɡ̶oko. Niɡ̶ina me jelicaɡ̶a paon, odaa ja jikeenaɡ̶a me jatecoɡ̶ojoɡ̶otege Cristo. >  Ejitaɡ̶awatiwaji anakaami oko ane yowooɡ̶odi inoatawece. Akamaɡ̶akaami awinitecetiwaji niɡ̶ida ane jeloɡ̶oditaɡ̶awa.c=? Joaniɡ̶idaaɡ̶ee, akaami yokaaɡ̶etedipi yemaanigipi, jiniɡ̶ica anenitege niwicidi.m<S Niɡ̶ina mawikodeetiwaji, ɡ̶adawikodico liciaco lawikodico eledi oko. Pida Aneotedoɡ̶oji idioka limedi meote ane ligegi, codaa aɡ̶adikanitetiwaji daɡ̶awikodee caticedi ɡ̶adoniciwaɡ̶a. Niɡ̶ina me ɡ̶adikanitetiwaji mawikodee yajigotedaɡ̶awa ɡ̶adoniciwaɡ̶atiwaji mabootege ɡ̶adawikodico, odaa akati me ɡ̶adiwokoni me amiɡ̶itice. ;/ Niɡ̶ina oko ane diletibige daɡ̶a datiteti me dabiditi, leeditibige me dinowedi adeɡ̶enitini, adeɡ̶eyamaɡ̶atice eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi.w:g Odaa joaniɡ̶idaaɡ̶ee jotigide ɡ̶odaamipi, odaa Moisés iditeloco maditaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi eotibige me ɡ̶odajacaɡ̶adi. Igaataɡ̶a niɡ̶inoa nokododi anejonaɡ̶atigilo ja nipegi me daa niɡ̶ina iiɡ̶o. L9 Enice jinaɡ̶a adinalomeɡ̶enitiwaji, digo anee onateciɡ̶ijo niɡ̶ijo noiigi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a iiɡ̶etediogi niɡ̶ijo aanjo ane ɡ̶odaaɡ̶adi me nigodi. o8W Aɡ̶ele daɡ̶a idineenaɡ̶atalo Ǥoniotagodi, digo anee onateciɡ̶ijo niɡ̶ijo noiigi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji me niiɡ̶e laketedi ane diniweneene monoɡ̶ojatiniwace niɡ̶idi oko, odaa eliodi oko ja nigo. 79 Odaa jinaɡ̶a ɡ̶adoomatewa ane daɡ̶a ɡ̶adodawa, anee niɡ̶ijo noiigi. Odaa leeɡ̶odi niɡ̶ica anee, vinte-três miili oko nigo ijokijo noko. 69 Jinoɡ̶oɡ̶eetalo niwicidi noenataka daɡ̶awii liciagi onateciɡ̶ijo niɡ̶ijo oko baaniɡ̶ijo modoɡ̶etetalo. Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a yalaɡ̶atiogi niɡ̶idi, mee, “Noiigi nicotiniwace me niodaɡ̶a codaa me nacipaɡ̶a, odaa ja dabiditiniwace, ja diniɡ̶iliidi.”5/ Ijoatawece ninyaco ɡ̶odaamipi owotibige metiɡ̶odajacaɡ̶adi, me daɡ̶a jemaanaɡ̶a me jaoɡ̶a ane beyagi baanoɡ̶owote niɡ̶idi noiigi.A4{ Pida Aneotedoɡ̶oji aninitedibece leeɡ̶odi eliodi niɡ̶idi ɡ̶odaamipi nibataaɡ̶a, joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi meliodi nigo, odaa loolatedi ilaagiteloco midi nipodigi ane yadilo. I3  Codaa ijotawece owacipeta idokida ninyoɡ̶odi ane niwakatee Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶ida ninyoɡ̶odi icoɡ̶otiwece wetiɡ̶a. Naɡ̶ani wetiɡ̶a micataɡ̶a daɡ̶a Cristo, ane diotedibece.l2Q Ijotawece oyeligo idokida niweenigi ane niwakatee Aneotedoɡ̶oji icoɡ̶otibigimece ditibigimedi.s1_ Niɡ̶ijo ɡ̶odaamipi me idei natinedi niɡ̶ijo lolaadi codaa neɡ̶eyagitinigi liwigotigi akiidi-eliodi. Odaa micataɡ̶a diɡ̶ijotawece dinilegetibigiwaji, niɡ̶ijo naɡ̶a ijotawece odioteci Moisés liwigotinigi akiidi-eliodi.i0 M Paulo yajacaɡ̶adi Coriintiotedi leeɡ̶odi niwicidi noenataka Inioxoadipi, ajemaa daaditoɡ̶owooɡ̶otitiwaji anoixomaɡ̶ateetice ɡ̶odaamipi anodioteci Moisés. Ijotawece idei natinedi niɡ̶ijo lolaadi Aneotedoɡ̶oji ane niiɡ̶e me dowediteloco, codaa ijotawece diɡ̶etitacicoace, mewaligitibigiwaji catinedi akiidi-eliodi ane yawalacetedicoace Aneotedoɡ̶oji, odaa ja yadilotece ligi. Niɡ̶idi akiidi-eliodi liboonaɡ̶adi “Akiidi-eliodi lixagoteɡ̶egi.”y/k Odaa niɡ̶ida me ee jiloikatidi yolaadi micataɡ̶a daɡ̶a onetadigitice, jaotibige me jakadi me jajacaɡ̶adi yolaadi. Codaa jaotibige nige jigodi ibakedi me jatematitema eledi oko nibodicetedi anele, odaa ajiniaditema ane inoɡ̶eedi. 5.c Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me idinoniciwaɡ̶adi me jalokodi, aiciagi niɡ̶ina netadicaɡ̶aneɡ̶ecajo ane daɡ̶a naliiɡ̶o ane yetadigi, odaa mina aniadi loniciwaɡ̶a.- Inoatawece nalokodeɡ̶ecajoli dinenyaɡ̶adi codaa dinowedi meotibige me dinigaanyetece lale anepaɡ̶a icota me daa. Pida oko baɡ̶a idinoniciwaɡ̶ataɡ̶a me jadeegaɡ̶a nibodicetedi anele jaoɡ̶atibige me inigaanyaɡ̶atece ɡ̶onoɡ̶eedi ane daɡ̶a daa.f,E Digowootiwaji niɡ̶ina waletaɡ̶a, iditawece waleditibigiwaji modoletibige me gaanyaɡ̶a. Pida oniniteci ane dibatege noɡ̶eedi. Enice adinoniciwaɡ̶ati malokoditiwaji amaleeɡ̶aɡ̶a anigaanye ane ɡ̶anoɡ̶eedi.j+M Idioka limedi me jao me micataɡ̶a deɡ̶ee niotagi jaotibige eledi oko mowajipata ɡ̶obodicetedi anele, codaa jaotibige me idibinie Aneotedoɡ̶oji digo anigotediogi me ibinietediogi oko anowajipatalo nibodicetedi anele. *  Niɡ̶ijo me idejo midi ane daɡ̶a yoniciwaditeloco eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi, idiniciaceeketege, leeɡ̶odi joletibige me inigaanyetema Cristo. Joaniɡ̶idaa me jioteci lakataɡ̶a oko anejotice, jaotibige midi anida gela lewiɡ̶a miniwataɡ̶a Cristo. i)K Niɡ̶ijo me idejo midi ane daɡ̶a judeutedi ajiotece lakataɡ̶a Moisés, jaotibige midi ane inigaanyetema Cristo. Pida idioka limedi me jiotece liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji, ane diiɡ̶axinaɡ̶atetece Cristo.:(m Maleeɡ̶idiaaɡ̶ejo miditaɡ̶a judeutedi, jioteci lakataɡ̶a jaotibige midi ane inigaanyetema Cristo. Niɡ̶ijo me jiba miditaɡ̶a anodioteci liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, jioteci lakataɡ̶a idaaɡ̶ida me daɡ̶a domaɡ̶a leeditibige, leeɡ̶odi jaotibige midi oko ane inigaanyetema Cristo.'# Aɡ̶ica ane ee liotagi, codaa aɡ̶ica ane idiiɡ̶e. Pida jao me ee liotagi inatawece oko jaotibige meliodi oko ane inigaanyetema Cristo.p&Y Odaa, amiini ica inigaanye? Ane inigaanye, niɡ̶ina me jatemati ɡ̶obodicetedi anele, odaa aɡ̶ica ane jibanoonaɡ̶atece, codaa me jao niɡ̶ida ibakedi aɡ̶ica daɡ̶a jipokotaɡ̶awa ane domaɡ̶a leeditibige me inigaanye. '%G Daɡ̶a jakadi me jiwi mige jatemati nibodicetedi anele, oɡ̶oa domige ajatemati, daɡ̶anagawini jakadi me inibeotege inigaanye. Pida leeditibige me jatemati nibodicetedi anele leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji idiiɡ̶ete me ibakedi, odaa ajakadi me jiwi mige jemaa, oɡ̶oa domige ajemaa.{$o Aɡ̶ica leeɡ̶odi daɡ̶a idinabaketibece me jatemati ɡ̶obodicetedi anele, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji idiiɡ̶e me jatemati. Pida nagoodi ee daaditaɡ̶a jatematiteda nibodicetedi anele, igaataɡ̶a taɡ̶a idiloikatidi Aneotedoɡ̶oji! #  Pida ajemaa me jibatege niɡ̶ijo ane domaɡ̶a leeditibige me jibatege, codaa ajiditibigaɡ̶aji naɡ̶adi iwakate daɡ̶a jipokotaɡ̶awa ane domaɡ̶a leeditibige me jibatege. Ejime daɡ̶axa mele me ideleo, aɡ̶ele daɡ̶a jipokotaɡ̶awatiwaji ane domaɡ̶a leeditibige me jibatege. Ajemaa diɡ̶ica ane noɡ̶a ane leeɡ̶odi me idinabaketibece me diɡ̶ica inigaanye me jiba.P" Jiɡ̶idaaɡ̶ee Ǥoniotagodi me iiɡ̶e niɡ̶ina ane yatemati natematigo anele anoyalaɡ̶atalo Ǥoniotagodi, niɡ̶idi leeditibige modibatege anoyopotibige miditaɡ̶a oko anoniiɡ̶axitiniwace. .!U Analakitibigetiwaji niɡ̶ijo anodibatigi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi odibatege epaa liweenigi, niweenigi anoyajigotalo Aneotedoɡ̶oji? Niɡ̶ina moyeloadi eijeeɡ̶agi odaa joɡ̶oyalegi madi nameeja wetiɡ̶a mini Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, niɡ̶idi oko onoɡ̶a liwai niɡ̶idi libole.  Nigoyakadi eledi oko modibatege anoyopotibige me newiɡ̶a akaamitiwaji, odaa okomodi baɡ̶a domaɡ̶a daɡ̶axa mele me jibaɡ̶atege ɡ̶adaxawatakaneɡ̶egi. Pida niɡ̶ida moko ajemaanaɡ̶a doɡ̶oka ɡ̶adiboloiteeneɡ̶egi me jakataɡ̶a me jibaɡ̶atege ane jopooɡ̶atibige makaamitaɡ̶atiwaji. Pida ajibaɡ̶atege, odaa jixomaɡ̶ateenaɡ̶atedice ɡ̶odawikodico, jaoɡ̶atibige me daɡ̶a ɡ̶odibeyacaɡ̶adi niɡ̶ina me jiiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶atece ɡ̶obodicetedi anele anoditece Cristo.~u Odaa niɡ̶ida micataɡ̶a daɡ̶a ejanaɡ̶atiwaɡ̶ajitiwaji lolagi Liwigo Aneotedoɡ̶oji. Odaa ejimele me jibaɡ̶atege ane jopooɡ̶atibige ane icoɡ̶oticogi makaamitaɡ̶atiwaji, micataɡ̶a niɡ̶ina ane nopilaɡ̶aditedio lawodigijedi.a; Oɡ̶oa domigeote ida ligegi maɡ̶aɡ̶a yalaɡ̶atedoɡ̶owa? Ajawienatakanaɡ̶a maɡ̶aɡ̶a yalaɡ̶atedoɡ̶owa me yemaa me ɡ̶odaxawa. Igaataɡ̶a niɡ̶ina anetanaɡ̶a, codaa me niɡ̶ina ane nopilaɡ̶aditedio nawodigijedi owo niɡ̶ida libakedi, odaa niɡ̶idi itoa onibeotege modibatege ane niwai niɡ̶ijoa anonopilaɡ̶aditedio.S Igaataɡ̶a najoinaɡ̶aneɡ̶eco ane iditedini Moisés, diniditeloco, “Jinaɡ̶a agoeni nioladi ewalaile niɡ̶ina me nidi leyeema.” Odaa Aneotedoɡ̶oji mige inoka igecaɡ̶aleɡ̶eteda ewalaile?V% Niɡ̶ina me jiiɡ̶axinaɡ̶a, aɡ̶inokina me jiciaceeketiwage niɡ̶inoa aninoa digoina iiɡ̶o, pida midiwa lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés diniditeloco idaaɡ̶ida niɡ̶ida niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi.ta Aɡ̶ica ini iodaɡ̶awa anepaa yedia laakataka niɡ̶ina meo ane libakedi me iodaɡ̶awa. Codaa aɡ̶ica ini anetanaɡ̶a, ane daɡ̶a yeligoteda lawodigijegi. Codaa aɡ̶ica ane yowie lexeela, odaa agotaɡ̶a wacipetalo lotiidi.” y Oɡ̶oa, domige emokeeto Barnabé me leeditibige me jibaaɡ̶a mokomaɡ̶a jinoojeteeɡ̶atibige ane jopooɡ̶atibige?Z- Ina me iniwiajeeɡ̶a me jaoɡ̶a ɡ̶obakedi, domige jakataɡ̶a me jadeegaɡ̶a ɡ̶ododawali anonakato Ǥoniotagodi, anee eletidi liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji, codaa me nioxoadipi Ǥoniotagodi, ijaa Pedro? “Niɡ̶ina me jibaaɡ̶a, domige jakataɡ̶a me jibaɡ̶atege ane jopooɡ̶atibige me jiniodaɡ̶a, codaa me jacipaɡ̶ata?>w Niɡ̶ina oko modotaɡ̶atibigiji, ininiɡ̶odi meji,7 Icaaɡ̶ica eledi oko nige doɡ̶odibatigi me ee liiɡ̶exegi Aneotedoɡ̶oji, pida akaamitiwaji baɡ̶aniwotitema mewi me ee liiɡ̶exegi Aneotedoɡ̶oji. Me iwaɡ̶atitetiwaji Ǥoniotagodi ee leeɡ̶odi, odaa niɡ̶ida anenitiwaji ja ikee me ee liiɡ̶exegi Aneotedoɡ̶oji.   Paulo yalaɡ̶ata naɡ̶atetigi Domige jakadi me jao ane jemaa? Domige ee liiɡ̶exegi Aneotedoɡ̶oji? Ee liiɡ̶exegi Ǥoniotagodi leeɡ̶odi me jinadi Jesus Cristo, ane Ǥoniotagodi, codaa me iwaɡ̶atitetiwaji Ǥoniotagodi leeɡ̶odi ibakeditema.  Odaa nige leeɡ̶odi libole me jao me dibatá inioxoa, odaa aɡ̶alee jeligo libole anoiboota niwigo bidige ajibatakatidi inioxoa. ' Odaa niɡ̶ida makaami jaɡ̶abataatema niɡ̶ini ɡ̶anioxoa codaa jaɡ̶acilotiti laaleɡ̶ena, odaa joaniɡ̶idaa naɡ̶abataatema Cristo.V% Nige iaditece me yeligo niɡ̶ijo libole, odaa ja deemitetece me dibatá, odaa jeɡ̶eyamaɡ̶atice, jaɡ̶aniatagigitace, idoka leeɡ̶odi me domaɡ̶a ikeenaɡ̶aneɡ̶eni ɡ̶adowooɡ̶otakaneɡ̶egi. Pida Cristo aaɡ̶aɡ̶a yeleotetema niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa, ɡ̶anioxoa analee deɡ̶ewi me yowooɡ̶odi niɡ̶ica anele meo.F Nigica ane niitaɡ̶awa analee deɡ̶ewi ina me yowooɡ̶odi anele, anepaɡ̶a noɡ̶owooɡ̶oti, odaa jeɡ̶elici libole minitaɡ̶a diimigi, liɡ̶eladi niwigo, odaa aaɡ̶aɡ̶a yeligo.-S Enice anidakitatiwaji adaɡ̶awii menitini ɡ̶anioxoa analeedaɡ̶a yowooɡ̶odi niɡ̶ica anele, leeɡ̶odi mepaɡ̶a owooɡ̶oti makati melici niɡ̶idi libole.B}Pida niɡ̶ina libole aɡ̶odadeegitalo Aneotedoɡ̶oji. Codaa aɡ̶ica ane jiniataɡ̶atema nige daɡ̶a jelicaɡ̶a libole, codaa nige jelicaɡ̶a idaaɡ̶ee aɡ̶ica ɡ̶onigaanye. gGPida aɡ̶inatawece oko anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi oyowooɡ̶odi niwicidi noenataka me diɡ̶ica loniciwaɡ̶a. Niɡ̶ina oko anidioka limedi moyiwaɡ̶adi me newiɡ̶a niwicidi noenataka. Codaa niɡ̶ina noko eɡ̶oyeligo libole anoiboo eledi oko moiweniɡ̶ide niwigo, odiletibige niɡ̶idi libole daɡ̶a nebi niwigo. Odaa aɡ̶aleeɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ica anele, codaa odeemitetece catiwedi laaleɡ̶ena me nibataaɡ̶a niɡ̶ina midatecibece moyeligo niɡ̶idi libole.   '(5-6) Modi minoa eletidi anoditiogi me ɡ̶onoenoɡ̶ododi digoida ditibigimedi, codaa me digoina iiɡ̶o, odaa idaaɡ̶ida modi mowidi niɡ̶icoa ɡ̶onoenoɡ̶ododi codaa me ɡ̶oniotagododi. Pida niɡ̶ida moko baɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a mokiniwatece Aneotedoɡ̶oji, Ǥodiodi, ane yoe inoatawece aninoa, codaa jiɡ̶iniaa ɡ̶odoe me ɡ̶odewiɡ̶atema. Codaa iniwa oniniwatece Ǥoniotagodi, Ǥoniotagodi Jesus Cristo, ane ibake Aneotedoɡ̶oji me yoe inoatawece aninoa, codaa jiɡ̶iniaaɡ̶eote me ɡ̶odewiɡ̶a.e CNatigide idalaɡ̶ata libole anoiboota niwigo. Jowooɡ̶otaɡ̶a me diɡ̶ica niwigo ane yewiɡ̶ateloco niɡ̶ina iiɡ̶o ane loenatagi oko, codaa jowooɡ̶otaɡ̶a mokiniwatece Aneotedoɡ̶oji ewikegi, aɡ̶ica eledi.D Pida Aneotedoɡ̶oji yowooɡ̶odi niɡ̶ina oko anoyemaa. h INiɡ̶ina mini oko ane yakadi minoa lixaketedi, aɡ̶ica minitaɡ̶a niɡ̶ica nixakedi anewi.j O Libole anoiboota niwigo Niɡ̶ina natigide jemaa me idalaɡ̶ata libole anoiboota niwigo moiweniɡ̶ide. Moditibece, “Okotawece ida ane jowooɡ̶otaɡ̶a.” Niɡ̶ina mini oko ane yakadi minoa ane yowooɡ̶odi, niɡ̶ini dinaɡ̶axaketibece, pida niɡ̶ina me idinemaanaɡ̶atiwage, baaniɡ̶idaaɡ̶eo me ilitema oko eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi.E(Pida jakadi ina me daɡ̶axa me ninitibece nigidioka limedi me wajekalo. Codaa aaɡ̶aɡ̶a jakadi ina me Aneotedoɡ̶oji Liwigo ane najigotiwa niɡ̶inoa yowooko anejitedaɡ̶awatiwaji. 'G'Naɡ̶ani iwaalo wadonaɡ̶a ayakadi me doletibige eledi ɡ̶oneleegiwa niɡ̶ina malee yewiɡ̶a lodawa. Pida nige yeleo lodawa, odaa baanaɡ̶a yakadi me lodawa eledi ɡ̶oneleegiwa ane yemaa, pida leeditibige me doletibige niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa anaɡ̶aɡ̶a nakato Ǥoniotagodi.J &Pida idaaɡ̶ee, niɡ̶ina lioneeɡ̶a ane lodawa lokaaɡ̶ete eo anele. Pida niɡ̶ina lioneeɡ̶a ane daɡ̶a wado leeɡ̶odi me yakadi me dinajacaɡ̶adi, daɡ̶axa mele niɡ̶ida lowoogo. :m%Pida niɡ̶ina lioneeɡ̶a ane yakadi me dinatita me daɡ̶a doletibige me loomatewa iwaalo, odaa niɡ̶ini aleeditibige me wado, codaa nige daɡ̶a yemaa me wado, ele lowoogo.$Niɡ̶ina midi oko ane dinilakidetiwage me dinodawamigi, pida nige leegitege niɡ̶ica noko me nadonaɡ̶a, odaa niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa nige daɡ̶adiaa yakadi me dinatita, pida nige yemaa me age me wado, enice ele me age me dinodawamigi. Aɡ̶ica libatiigi.'#Ejitedaɡ̶awa niɡ̶inoa yotaɡ̶a me joletibige me ɡ̶adaxawanitiwaji, ajemaa daɡ̶a ɡ̶adibeyacaɡ̶atitiwaji. Pida jemaa mawii ane iɡ̶enaɡ̶a codaa me niɡ̶ina anele, makati minokawii ane yemaa Ǥoniotagodi, codaa me diɡ̶ica ane ɡ̶adigecaɡ̶aleɡ̶eni. "Odaa jiɡ̶idaa naɡ̶a dioteci itiwataale naicoli. Pida niɡ̶ina wajekalodipi inaaɡ̶ina awicijipi analee daɡ̶a nadonaɡ̶a boɡ̶oniwita ane yemaa Ǥoniotagodi. Igaataɡ̶a oyemaa miniokiniwateda modibatema Ǥoniotagodi manitawece laaleɡ̶ena codaa me lewiɡ̶a. Pida iwaalo wadonaɡ̶a baɡ̶a niwitalo niɡ̶inoa aninoa niɡ̶ina iiɡ̶o igaataɡ̶a yemaa me yocaɡ̶aneɡ̶e lodawa. !Pida ɡ̶oneleegiwa wadonaɡ̶a baɡ̶a niwitalo niɡ̶inoa aninoa niɡ̶ina iiɡ̶o, igaataɡ̶a doletibige me docaɡ̶ata lodawa.H  Jemaa me diɡ̶ica ane ɡ̶adigecaɡ̶aleɡ̶enitiwaji. Niɡ̶ina ixomeɡ̶egi niwitalo ane yemaa Ǥoniotagodi, codaa me yowo niɡ̶ica ane yakadi me loenatagi me docaɡ̶atalo Ǥoniotagodi.S~Odaa niɡ̶ina anodinilakidetigi niɡ̶inoa aninoa digoina iiɡ̶o micataɡ̶a daaditaɡ̶a ica aneetege. Igaataɡ̶a niɡ̶inoa lakataɡ̶a niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o icota me ma. n}UOdaa niɡ̶ina ane agecaɡ̶alodipi micataɡ̶a daaditaɡ̶a agecaɡ̶alodipi. Codaa niɡ̶ina ane ninitibigiwaji micataɡ̶a daaditaɡ̶a ninitibigiwaji. Codaa niɡ̶ina ane oojeteeɡ̶a micataɡ̶a daaditiɡ̶ica anodinoojete.=|sInioxoadipi, Jemaa mejitaɡ̶awatiwaji naɡ̶a noxopa nokododi. Enice anodaaɡ̶ee lewiɡ̶a ɡ̶oneleegiwadi wadonadi leeditibige me liciagi lewiɡ̶a niɡ̶inoa ixomaɡ̶aɡ̶a.q{[Pida nigadoni, aɡ̶ica ɡ̶abatiigi. Codaa naɡ̶ana awicije me wado, aɡ̶eo ane beyagi. Pida niɡ̶ina ane nadonaɡ̶a owidi ane dakaketema digoina iiɡ̶o. Odaa ee adomaɡ̶a jemaa minoa niɡ̶inoa ane dakaketaɡ̶adomitiwaji. zNigakaami wadonaɡ̶a, odaa jinoɡ̶oleetibige malataɡ̶ani. Pida nigakaami ixomeɡ̶egi, odaa jinoɡ̶oleetibige madoni.wygIgaataɡ̶a niɡ̶inoa nokododi dakaketoɡ̶odomi. Odaa jakadi mele niɡ̶ina oko midaaɡ̶ee niɡ̶ida anee.'xG Ixomaɡ̶aɡ̶a inaa wajekalodipi Ǥoniotagodi aɡ̶ica najigotedoɡ̶owa niiɡ̶enatakaneɡ̶egi niɡ̶ina oko ane diɡ̶ica me nadonaɡ̶a. Pida jeloɡ̶odi ane yowoogo, igaataɡ̶a ee oko aneliodi me iwikode Ǥoniotagodi, codaa eote me ee oko, anoyakadi monakato eledi oko. DwInioxoadipi, oninitecibeci leeditibige midioka limedi me dioteci anodaaɡ̶ee lewiɡ̶a neɡ̶enidite Aneotedoɡ̶oji, pida beɡ̶ele midioka limedi me ɡ̶adilakiitege Aneotedoɡ̶oji. vAneotedoɡ̶oji dakake ɡ̶odoojedi me dinoojetetedoɡ̶owa, enice jinaɡ̶adinikanitece daɡ̶akaami liotagipi ɡ̶oneleegiwadi!QuIgaataɡ̶a niɡ̶ina niotagi anenidite Ǥoniotagodi ja dinikatice leeɡ̶odi naɡ̶a nebi Ǥoniotagodi. Pida niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa ane daɡ̶a niotagi anenidite Aneotedoɡ̶oji ja liotagi Cristo.*tMNigakaami niotagi neɡ̶eniditedaɡ̶awa Aneotedoɡ̶oji? Enice jinaɡ̶a adinigecaɡ̶aleɡ̶eni! Pida nigoyemaa metiɡ̶adikanitice makaami niotagi, abaatege.Ys+Oninitecibeci leeditibige midokee niɡ̶ijo anee neɡ̶enidite Aneotedoɡ̶oji.Wr'Igaataɡ̶a aibeyacaɡ̶adi ɡ̶oneleegiwa nige yakagidi lolaadi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶ina me daɡ̶a yakagidi lolaadi. Pida ane daɡ̶axa mele meyiwaɡ̶adi liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji. qNigini ɡ̶oneleegiwa anenidite Aneotedoɡ̶oji baanaɡ̶a yakagidi lolaadi, ane lakatigi judeutedi, maleedaɡ̶a nakatoteda Ǥoniotagodi, niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa aleeditibige daɡ̶a doletibige me noɡ̶a libikotaxedi lolaadi. Codaa nigenidite Aneotedoɡ̶oji ɡ̶oneleegiwa ane daɡ̶a yakagidi lolaadi, niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa aleeditibige daɡ̶alee doletibige me yakagidi lolaadi.Dp Idioka limedi me iwaɡ̶ati Aneotedoɡ̶oji Leeditibige midioka limedi moninitecibeci ɡ̶onioxoa yewiɡ̶atema niɡ̶ica anigote Aneotedoɡ̶oji, codaa anodaaɡ̶ee Ǥoniotagodi menidite me yewiɡ̶atema. Joaniɡ̶idaa yajoinaɡ̶aneɡ̶egi ane jiwakateetigi inoatawece lapoli anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi.?owIgaataɡ̶a akaami, anakaami wadonaɡ̶a anepaɡ̶a anakatoni Ǥoniotagodi, aɡ̶owooɡ̶oti Aneotedoɡ̶oji domigeote lewiɡ̶a ɡ̶adodawa leeɡ̶odi me iwi aneni me ɡ̶adewiki. !n;Pida wadonaɡ̶a ane deɡ̶eyiwaɡ̶aditeda Ǥoniotagodi, nige yemaa mopi, enice ele moikatice mopi. Odaa niɡ̶ida niciagi niɡ̶ini ɡ̶onioxoa oɡ̶oa domige ɡ̶oniwaalo anoyaladi ja yakadi meo ane yemaa, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji eniditedoɡ̶owa mele ɡ̶odaaleɡ̶enali.mIgaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ja iolatedice micataɡ̶a daɡ̶a nebi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa analeedaɡ̶a nakatoteda Ǥoniotagodi leeɡ̶odi me yexogotege lodawa anepaɡ̶a nakato Ǥoniotagodi. Codaa Aneotedoɡ̶oji ja iolatedice micataɡ̶a deɡ̶epaa nebi naɡ̶ajo iwaalo ane daɡ̶a nakatoteda Ǥoniotagodi leeɡ̶odi lodawa mepaɡ̶a nakato Ǥoniotagodi. Daaditaɡ̶alee diɡ̶idaaɡ̶ee, odaa niɡ̶ina lionigipi taɡ̶a napioi laaleɡ̶enali. Pida Aneotedoɡ̶oji ja iomaɡ̶aditedicoace me nepilidi. l! Codaa nigani iwaalo ane nakato Ǥoniotagodi anini lodawa ane daɡ̶a nakatoteda Ǥoniotagodi, nigidokee me yemaa, odaa aɡ̶ele me yaladi.dkA Natigide jiladee eletidi wadonadi. Niɡ̶ijoa yotaɡ̶a aicoɡ̶otigi miniwataɡ̶a Ǥoniotagodi. Nigini ɡ̶onioxoa anani lodawa analeedaɡ̶a nakatoteda Ǥoniotagodi, pida nigidokee me yemaa, odaa aɡ̶ele me yaladi.)jK Pida nige yaladi lodawa, odaa ja leeditibige me daɡ̶adiaa wado, pida baɡ̶a yakadi mopita lodawa. Odaa ɡ̶oneleegiwa idaaɡ̶ee, ayakadi me yaladi lodawa. +iO Ejitiogi niɡ̶ina ane wadonadipi. Mida niiɡ̶enatakaneɡ̶egi ane daɡ̶a inebi, pida icoɡ̶otigi miniwataɡ̶a Ǥoniotagodi. Iwaalo ayakadi me yaladi lodawa.Jh  Pida nige doɡ̶oyakadi me dinajacaɡ̶aditibigiwaji, odaa leeditibige me nadonaɡ̶a. Igaataɡ̶a daɡ̶axa mele me jadonaɡ̶a, aɡ̶ele me jawikodeeɡ̶a leeɡ̶odi ane yemaa ɡ̶odolaadi. gNatigide jemaa mejitiogi ixomaɡ̶aɡ̶a inaa wajekalodipi me domaɡ̶a daɡ̶axa mele daaditaɡ̶a nadonaɡ̶a, digo meetaɡ̶a, aneji.%fCDomaɡ̶a jemaa diɡ̶inatawece oko iciagepodi. Pida oninitecibeci oko ida anepaaɡ̶igote Aneotedoɡ̶oji, anigotedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji adiniciamico. eAɡ̶adiiɡ̶enitiwaji, pida onexaa ɡ̶adajacaɡ̶atitiwaji, mejitedaɡ̶awa niɡ̶inoa yotaɡ̶a me idalaɡ̶ata nadoneɡ̶egi. d Jinaɡ̶a adinolii niɡ̶ina makaami dinoomatewamigi anakaami wadonadipi. Pida yakadi mikanawaanigi makaami dinoomatewamigi niɡ̶ina nige adinilakidenitiwage, mawiitibige makati meneɡ̶egi otaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi anigida anemaani motaɡ̶aneɡ̶enitece anige liwokodi nokododi. Pida niɡ̶ina nige adinilakidenitaciwage leeditibige mawii ane yemaa ɡ̶adodawa, bidige Satanás ayakadi me dineetaɡ̶awa mawii ane beyagi daɡ̶a leeɡ̶odi me daɡ̶akati madinatiita anemaani ɡ̶adolaadi. McIgaataɡ̶a lolaadi iwaalo wadonaɡ̶a aɡ̶epoka nebi, pida aaɡ̶aɡ̶a nebi niɡ̶ini lodawa. Codaa lolaadi ɡ̶oneleegiwa wadonaɡ̶a aɡ̶epoka nebi, pida aaɡ̶aɡ̶a nebi naɡ̶ani lodawa.zbmNiɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa leeditibige meotema lodawa ane yemaa, codaa me iwaalo leeditibige meo ane yemaa lodawa.LaPida ɡ̶adiwigotigitiwaji eliodi oko ane noomatewa ane daɡ̶a lodawa. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi moninitecibeci ɡ̶oneleegiwa leeditibige mani epaa lodawa, onanitecibeci iwaalo ini epaa lodawa.T` # Najoinaɡ̶aneɡ̶eco anoyalaɡ̶ata nadoneɡ̶egi Niɡ̶ina natigide jemaa me jigidi ɡ̶agikaneɡ̶ecotiwaji anidiiteloco ɡ̶adiwakatetibigiji. Ele ɡ̶oneleegiwa me daɡ̶a itineɡ̶e iwaalo.R_Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ja dinoojetetedaɡ̶awatiwaji, codaa dakake ɡ̶adoojedi me dinoojetetedaɡ̶awa. Enice oɡ̶eetetalo Aneotedoɡ̶oji abakeni ɡ̶adolaadi iniaa ɡ̶adiwigo, ane nepilidi. [^/Analakitibigetiwaji ɡ̶adoolatedi me micataɡ̶a diimigi ane diɡ̶eladetigi Aneotedoɡ̶oji Liwigo? Aneotedoɡ̶oji niwakatee Liwigo me diɡ̶eladetiwaɡ̶ajitiwaji. Odaa aɡ̶akamaɡ̶a adiniiɡ̶enitiwaji.e]CEnice oxaxini, jinaɡ̶a ɡ̶adoomatewa oko ane daɡ̶a ɡ̶adodawa. Igaataɡ̶a okanicodaaɡ̶ica eledi libatiigi oko adakapetege lolaadi. Pida niɡ̶ina ane loomatewa ane daɡ̶a lodawa eo ane beyagitema epaa lolaadi.[\/Odaa idaaɡ̶ee niɡ̶ina oko ane yexogotege Ǥoniotagodi iniokinitiwage liwigo. i[KOwooɡ̶otitiwaji niɡ̶ina oko ane loomatewa ewocoma, odaa lolaadi micataɡ̶a diɡ̶idiokidi? Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a mee, “Ǥoneleegiwa aniaa iwaalo niɡ̶ina me dinoomatewamigi idiokiditiwage lolaadi.”\Z1Owooɡ̶otitiwaji ɡ̶adoolatedi mida aneetege lolaadi Cristo? Ameelinedi daaditaɡ̶a owooɡ̶otitatiwaji! Odaa domige jibake yolaadi ane nebi Cristo me yoomatewa iwaalo agopeloa? Oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a yakadi! YAneotedoɡ̶oji eote Ǥoniotagodi me yewiɡ̶atace, odaa jeɡ̶eote me ɡ̶odewiɡ̶atace leeɡ̶odi loniciwaɡ̶a Ǥoniotagodi. JX  Inatecibece eledi oko modi, “Niɡ̶ina ɡ̶oweenigi mina leeɡ̶odi ɡ̶owokomaɡ̶a, codaa ɡ̶owokomaɡ̶a mini lajo ɡ̶oweenigi.” Ewi niɡ̶idaaɡ̶ee, pida Aneotedoɡ̶oji icota me yaaɡ̶adi idoatawece itoa. Aneotedoɡ̶oji ayoe ɡ̶odolaadi daɡ̶a lajo me ɡ̶odoomatewa okanicodaaɡ̶ica oko, pida yoe eotedibige me jakataɡ̶a me jibaaɡ̶atema Ǥoniotagodi. Odaa Ǥoniotagodi najigotedoɡ̶owa inoatawece ane yopotibige ɡ̶odolaadi.W Jibakenaɡ̶a ɡ̶odolaadi me joɡ̶eeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji Inatecibece oko anodi, “Jakadi me jao okanicodaaɡ̶ica, igaataɡ̶a inoatawece ele.” Ewi niɡ̶idaaɡ̶ee, pida aɡ̶inoatawece anawiite etiɡ̶adaxawani. Odaa niɡ̶ina modi, “Jakadi me jao okanicodaaɡ̶ica, igaataɡ̶a inoatawece ele.” Pida emeɡ̶eeta ajika diɡ̶ida yakatigi anida loniciwaɡ̶atiloco.9Vk Niɡ̶ijo jotigide onateciɡ̶idi niɡ̶ina akaami jiɡ̶ijo me ɡ̶adakataɡ̶a niɡ̶inoa ane beyagi anoditece. Pida Aneotedoɡ̶oji ja ɡ̶adapitaɡ̶atitetiwaji, codaa ɡ̶adiolaatedice makaami nepilidi, codaa eote me ɡ̶adeɡ̶enakitiwaji. Liwigo Aneotedoɡ̶oji jiɡ̶ijaaɡ̶eo niɡ̶ida libakeditaɡ̶adomi, leeɡ̶odi managi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo naɡ̶abakeni Liboonaɡ̶adi Ǥoniotagodi Jesus Cristo. U  T% (9-10) Aɡ̶owooɡ̶otitiwaji niɡ̶ina ane daɡ̶a iɡ̶enaɡ̶atiwaji aɡ̶odakatiwece niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji ninioxadi? Odaa jinaɡ̶a adininaalenitiwaji! Niɡ̶ijo ane loomatewa ane daɡ̶a lodawa, niwicomaɡ̶a, aɡ̶olaɡ̶atakanaɡ̶aɡ̶a, ɡ̶oneleegiwa ane loomatewa eledi ɡ̶oneleegiwa, iwaalo opitege eledi iwaalo, olicaɡ̶aɡ̶a, adodigomadadi, acipaɡ̶aɡ̶a, ina ane dotaɡ̶atibige eledi, codaa me aijekaɡ̶a, iditawece niɡ̶idi aɡ̶oyakadi modakatiwece liɡ̶eladi ninioxadi Aneotedoɡ̶oji.|SqPida niɡ̶ida makaami akamaɡ̶akaamitiwaji awii ane beyagitema ɡ̶anioxoa, codaa oliceta ane nebi ɡ̶anioxoa. aR;Niɡ̶ina mida ɡ̶adileenigitiwagetiwaji, jiɡ̶ikeenitiwaji mida ɡ̶abatiigi. Pida domaɡ̶a daɡ̶axa mele madinatiita ane beyagi anowotaɡ̶adomi eledi oko, codaa jiniɡ̶ica mawii nigodolice anigidi ɡ̶anebi.qQ[Pida niɡ̶ina mida lileenigitiwage, odaa jiɡ̶ini ɡ̶anioxoa anigo igetio eledi nioxoa minitaɡ̶a ɡ̶oniwinoɡ̶odi, codaa me miditaɡ̶a eledi oko ane daɡ̶a onakatoteda Aneotedoɡ̶oji. Pida aɡ̶ele niɡ̶ida anenitiwaji. #~}} {{zyywvvuStsJr^qZoonmlikkojzihuggeeie dOcba_^^,\\[bZYYXXSW|WVUTlSS7PONMLXJJI >-Y/eA;A p I u ZJaiaKIgaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi mee, “Aneotedoɡ̶oji yajigote Ǥoniotagodi me iteloco libaaɡ̶adi inoatawece.” Pida iɡ̶enaɡ̶a me jowooɡ̶otaɡ̶a niɡ̶ina mee, “inoatawece”, aɡ̶eeta Cristo daɡ̶a iiɡ̶e codaa me Aneotedoɡ̶oji, leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji jiɡ̶ijaa yajigote Cristo naɡ̶atetigitedeloco inoatawece.<`sOwidijegi laxakawa ane yaaɡ̶adi, one némaɡ̶a. v_ePida niɡ̶ina natigide leeditibige Cristo me diiɡ̶enataka nigepaa iɡ̶eke inatawece ane neloɡ̶ododipi.-^SOdaa icota me daa niɡ̶ina iiɡ̶o. Niɡ̶ica noko Cristo iɡ̶eke inoatawece aninoa nimaweneɡ̶eco, ɡ̶oneleegiwadi codaa me niwicidi, codaa ane niiɡ̶enatakanaɡ̶a anida naɡ̶atetigi, codaa minoa ɡ̶odacilodi. Odaa yajigoteta Eliodi, eotedibige Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e iditawece.']GPida ewi niɡ̶idaaɡ̶ee. Cristo odoejegi me yewiɡ̶atace. Odaa nigidiaaɡ̶idi niɡ̶ina anida aneetege Cristo jaɡ̶aɡ̶a newiɡ̶atace nige dopitedijo.I\ Igaataɡ̶a digo anee ijotawece niɡ̶ijo oko baanaɡ̶a nigo leeɡ̶odi mida aneetege licoɡ̶egi Adão, idaɡ̶aɡ̶aee inatawece niɡ̶ina oko anida aneetege Cristo icota me newiɡ̶atace.W['Igaataɡ̶a digo anee mina némaɡ̶a leeɡ̶odi onijoteci ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Adão, odaa idaɡ̶aɡ̶aee oko oyakadi lewiɡ̶a leeɡ̶odi onijoatece ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Jesus.9ZkPida ewi Cristo me yewiɡ̶atace, Jiɡ̶ijaa odoejegi me yewiɡ̶atace liwigotigi niɡ̶ijoa émaɡ̶aɡ̶a anicota me newiɡ̶atace, jiɡ̶ijaa leeɡ̶odi nige yewiɡ̶atace.:YmNige jakataɡ̶a mejiwaɡ̶ataɡ̶a Cristo midokida me ɡ̶odaxawa malee ɡ̶odewiɡ̶a natigide, oko niɡ̶ica oko ane daɡ̶axa me agecaɡ̶alodipi liwigotigi inatawece oko. ZX-Codaa teɡ̶eledi aniatagigipi niɡ̶ijo anoyiwaɡ̶adi Cristo, baanaɡ̶a nigo.PWCristo nige daɡ̶a yewiɡ̶ataceda, aɡ̶ica mawii ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, codaa taɡ̶akaami aniatagigipitetiwaji igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ayakadi daɡ̶a napitaɡ̶adi ɡ̶abeyaceɡ̶eco.\V1Nige daɡ̶a newiɡ̶atace émaɡ̶aɡ̶a, dicewi Cristo me daɡ̶a yewiɡ̶atace.5UcCodaa eɡ̶idaataca, Aneotedoɡ̶oji nige deɡ̶eote Cristo me yewiɡ̶atace, odaa taɡ̶a jiwitakaɡ̶a jakapaɡ̶atege Aneotedoɡ̶oji igaataɡ̶a jatematiiɡ̶a meotace Cristo me yewiɡ̶atace. Aneotedoɡ̶oji aɡ̶eote Cristo me yewiɡ̶atace, nige doɡ̶oyakadi émaɡ̶aɡ̶a me newiɡ̶atace. TCodaa nige daɡ̶a yewiɡ̶ataceda Cristo, amica ɡ̶odatematigotaɡ̶awatiwaji anele, odaa akaamitiwaji aɡ̶ica ane iwaɡ̶ati.fSE Émaɡ̶aɡ̶a nige doɡ̶oyakadi me newiɡ̶atace, odaa Cristo amaɡ̶aɡ̶a yewiɡ̶atace.SR Émaɡ̶aɡ̶a icota me newiɡ̶atace Natigide jatematiiɡ̶ataɡ̶awatiwaji Cristo me yewiɡ̶atace. Enice igame leeɡ̶odi midi ina akaamitiwaji anodi me daɡ̶a newiɡ̶atace émaɡ̶aɡ̶a?vQe Enice aɡ̶ica jaoɡ̶a me joleeɡ̶atibige me jowooɡ̶otaɡ̶a ane daɡ̶axa me diba, mige ee oɡ̶oa domige ijoa eletidi liiɡ̶exedi. Okotawece idokida ɡ̶odatematigo ane jatematiiɡ̶ataɡ̶awatiwaji, odaa jiɡ̶iwaɡ̶atitiwaji. P Pida Aneotedoɡ̶oji eliodi meletedomi codaa jiɡ̶ijaaɡ̶eote analeeɡ̶eji niɡ̶ina natigide. Eliodi meletedomi, iigi aneji me idewiɡ̶a codaa aɡ̶atooa meote niɡ̶ida anigotediwa. Pida eliodi me jiba caticedi niɡ̶ijoa eletidi liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji. Codaa ajibake emaɡ̶a yoniciwaɡ̶a me jaote ijoatawece ibaketedi, pida jibake Aneotedoɡ̶oji loniciwaɡ̶a ane najigotediwa.vOe Igaataɡ̶a eemoda niɡ̶ina ane diɡ̶ica ane jaoɡ̶a liwigotigi idiwatawece liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji. Ajibootatege niɡ̶ina moditiwa me ee “liiɡ̶exegi Aneotedoɡ̶oji”, leeɡ̶odi ijo me jiatetibece loiigi Aneotedoɡ̶oji.N}Noɡ̶owidi nokododi ixomaɡ̶atedijo me dinikeetediogi Ǥoniotagodi niɡ̶ijoa eletidi liiɡ̶exedi, odaa jaɡ̶aɡ̶a dinikeetediwa, ee owidijegi me jinadi, iciagi niɡ̶ina nigaanigawaanigi ligotí analeediɡ̶icota noko menitini, neɡ̶enitini.nMUNiɡ̶idiaaɡ̶idi dinikeete Tiago, niɡ̶idiaaɡ̶idi ja dinikeetacediogi ijoatawece liiɡ̶exedi. /LWNiɡ̶idiaaɡ̶idi ja dinikeetediogi caticedi me cinyeento ɡ̶onioxoadipi ane yatecoɡ̶o. Eliodi niɡ̶idi enewiɡ̶a, pida jaɡ̶aɡ̶ijo onateciɡ̶ijo ane nigo.WK'Odaa ja dinikeete Pedro niɡ̶idiaaɡ̶idi dinikeetediogi dooze anodiotibece.RJOdaa joɡ̶oixotediwece lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a, odaa niɡ̶itoatadiɡ̶ida nokododi Aneotedoɡ̶oji ja yewikatiditace digo anee me diniditeloco liwai oxiiɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi..IUNiɡ̶ijo iniiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi anonajigotiwa, ane daɡ̶axa mida ane jaoɡ̶a, joaniɡ̶idaa ane jajigotaɡ̶awatiwaji. Niɡ̶ida niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi eetece Cristo me yeleotedeloco ɡ̶obeyaceɡ̶eco, digo aneeta nidigo midi liwai oxiiɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi.CHOdaa leeɡ̶odi mabaategetiwaji nibodicetedi anele, Aneotedoɡ̶oji eote me ɡ̶adewikitace, nigidioka limedi manakatoni. Aɡ̶eote me ɡ̶adewikitace nige deɡ̶ewi ina me iwaɡ̶ati. 6G g Paulo yalaɡ̶atalo Cristo me yewiɡ̶atace Inioxoadipi, jemaa manalakitibigetiwaji ɡ̶obodicetedi anele anoditece Jesus baanaɡ̶a jatematitedaɡ̶awatiwaji. Geme abaategetiwaji niɡ̶ijoa natematiko, odaa jaɡ̶atitetelocotiwaji ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi leeɡ̶odi niɡ̶ijoa natematiko.dFA(Pida oeni inoatawece moniwoditema aneni, codaa jinaɡ̶awii ɡ̶abakedi ane dibatotibige. CE'Enice, inioxoadipi, oleetibige Aneotedoɡ̶oji Liwigo me yajigotaɡ̶awatiwaji ɡ̶adixakedi matematii lowooko Aneotedoɡ̶oji, codaa jinoɡ̶oliitege oko me dotaɡ̶atigi eledi ioladi.`D9&Pida nigica ane daɡ̶a dibatege yotaɡ̶a, jinaɡ̶abaatege lotaɡ̶a niɡ̶ini oko. "C=%Nigica ane yakadi minaaɡ̶ina ane yeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji, oɡ̶oa domigetaɡ̶a ee me dibatege lixakedi ane yajigota Aneotedoɡ̶oji Liwigo, odaa niɡ̶ini leeditibige me yowooɡ̶oditece niɡ̶inoa yotaɡ̶a ane jidi me liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Ǥoniotagodi.*BM$Igamigodaaɡ̶ee? Domige icoɡ̶oticogi makaamitaɡ̶atiwaji Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a? Oɡ̶oa domigakamokakaamitatiwaji majipaatalo Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a?:Am#Nigica anoyemaa moyowooɡ̶odi, leeditibige moige lodawadi digoida liɡ̶eladi, igaataɡ̶a ɡ̶oboliɡ̶a iwaalo me dotaɡ̶a niɡ̶ina me yatecoɡ̶o Aneotedoɡ̶oji loiigi. @#"Iwaalepodi leeditibige me notokotiniwace niɡ̶ina me yatecoɡ̶o Aneotedoɡ̶oji loiigi modoɡ̶etetibigimece. Aɡ̶oyakadi me notaɡ̶anaɡ̶a. Digo aneeta Moisés lajoinaɡ̶aneɡ̶eco me daɡ̶a yakadi daɡ̶a ɡ̶odacilo naɡ̶ana iwaalo, daɡ̶a diiɡ̶enataka./?W!Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ayemaa niɡ̶ina ane dibatotiogi, pida yemaa minoatawece ilaɡ̶atedi. Jiɡ̶idaaɡ̶ee inoatawece eletidi lapoli Aneotedoɡ̶oji loiigi.> Odaa niɡ̶ina anoyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji leeditibige me dinajacaɡ̶adi niɡ̶ina me ibake lixakedi.[=/Igaataɡ̶a yakadi makaamitawece atematiitiwaji Aneotedoɡ̶oji ane ikeetedaɡ̶awa, pida niɡ̶ina madinaliitiwaji, bidige akaamitawece akati mowooɡ̶oti codaa me yoniciwaɡ̶adi ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi.t<aNige niɡ̶ida ane dotaɡ̶a, pida odaa Aneotedoɡ̶oji jaɡ̶aɡ̶a ikeeteta lowoogo eledi oko, odaa niɡ̶ida odoejegi oko leeditibige me notokotini bidige yakadi niɡ̶ini eledi oko maɡ̶aɡ̶a yatemati ane ikeete Aneotedoɡ̶oji.%;COdaa niɡ̶ina anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, leeditibige mokexaa itoa oɡ̶oa domige itoatadiɡ̶ida ane notaɡ̶anaɡ̶a, odaa niɡ̶idi eledi baɡ̶a leeditibige mokexaa oiwitece lotaɡ̶a bidige oyowooɡ̶odi migewi me notaɡ̶aneɡ̶etediniwace Aneotedoɡ̶oji..:UPida nige diɡ̶ica ane yeloɡ̶odi anodaa diitigilo lotaɡ̶a, odaa leeditibige me notokotiniwace, odaa leeditibige mepaa dinotaɡ̶aneɡ̶e iniaa Aneotedoɡ̶oji.j9MNigica anoyemaa modotaɡ̶atigilo eletidi iolatedi, ikani mokexaa itoataale oɡ̶oa domige itoatadiɡ̶ida oko ane notaɡ̶anaɡ̶a, pida leeditibige me dinali, codaa leeditibige mini ane yeloɡ̶odi ane diitigilo lotaɡ̶a. 8 Leeditibige loiigi Aneotedoɡ̶oji me dinoxoɡ̶o niɡ̶ina me yatecoɡ̶o Odaa, inioxoadipi, igamodaaɡ̶enitiwaji? Niɡ̶ina mateciɡ̶itiwaji, oninitecibeci ida elaagi me igaa, codaa ini eledi baɡ̶a yemaa me diiɡ̶axinaɡ̶atece ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, iniaa eledi baɡ̶a yemaa me diiɡ̶axinaɡ̶atece anigida ane ikeete Aneotedoɡ̶oji, pida eɡ̶ini eledi yemaa me dotaɡ̶atigi eledi ioladi, iniaa eledi baɡ̶a yemaa me yeloɡ̶odi anodaa diitigilo lotaɡ̶a niɡ̶ida oko ane dotaɡ̶atigi eledi ioladi. Pida niɡ̶ina oko leeditibige me ibake ane lixakedi me yaxawa eledi oko mepaanaɡ̶a eyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi.H7 Odaa ja yeloɡ̶oditalo lowooko ane yaɡ̶aditedini, odaa ja yamaɡ̶atedi lokotidi lodoe Aneotedoɡ̶oji me doɡ̶etetalo. Codaa yatemati mewi Aneotedoɡ̶oji miniwa ɡ̶adiwigotigitiwaji. 6'Pida nigakaamitawecetiwaji eloɡ̶otitedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, odaa nigica ane daɡ̶a nakatoteda Ǥoniotagodi codaa nige diɡ̶ica lowooɡ̶otakaneɡ̶egi, nige dakatio ɡ̶adiwigotigitiwaji, odaa ja yowooɡ̶odi ane diitigi ane wajipata, odaa inoatawece notaɡ̶a ane wajipatalo oikeeta minoa libeyaceɡ̶eco, odaa ja deemitetece Aneotedoɡ̶oji me yelatetema leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco.+5OOdaa nigiditawece loiigi Aneotedoɡ̶oji yatecoɡ̶o, odaa akaamitawecetiwaji otaɡ̶anitigi eledi ioladi ane diɡ̶ica moyowooɡ̶odi, odaa nigonotaɡ̶awa oko ane doɡ̶oyowooɡ̶odi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a oyowooɡ̶oditeda Ǥoniotagodi, odaa odiletibige daɡ̶akaami yetoledipitetiwaji.'4GJoaniɡ̶idaaɡ̶ee, niɡ̶ina oko modotaɡ̶atigilo eletidi iolatedi, oikeetiogi ane doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda Ǥoniotagodi, Aneotedoɡ̶oji miniwa liwigotigi. Pida niɡ̶ina oko moditece Aneotedoɡ̶oji lowooko, oikeetiogi anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi miniwa Aneotedoɡ̶oji liwigotigi. L3Digoida liwai oxiiɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, diniditeloco, “‘Jiiɡ̶e oko anodotaɡ̶atigilo eletidi iolatedi moyotaɡ̶aneɡ̶e niɡ̶idi yoiigi’, mee Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji. ‘Domaɡ̶a jao icoɡ̶aɡ̶a monotaɡ̶aneɡ̶etiniwace yoiigi, pida yoiigi idokee aɡ̶oyemaa monajipatiwa.’” J2 Inioxoadipi, jinoɡ̶owookoni micataɡ̶a nigaanigi. Pida oleetibige me ɡ̶adiciagi nigaanigawaanigi me deɡ̶eo ane beyagi, codaa mowookoni oleetibige me ɡ̶adiciagi niɡ̶ina baanoɡ̶oko.P1Pida niɡ̶ina me jawatege Aneotedoɡ̶oji loiigi, jakadi me daɡ̶axa mele mejitece onateciɡ̶idiwa yotaɡ̶a anoyakadi moyowooɡ̶odi oko ane jiiɡ̶axinaɡ̶atece, pida aɡ̶ica jaoɡ̶a daɡ̶a jowidaɡ̶atee yotaɡ̶a me jotaɡ̶atigi eledi ioladi, odaa agotiɡ̶ica ane yowooɡ̶odi ane diitigilo niɡ̶icoa yotaɡ̶a. 0Iniotagodetalo Aneotedoɡ̶oji Iniotagodi igaataɡ̶a jakadi me jotaɡ̶atigilo iolatedi iomaɡ̶aɡ̶a caticedi akaamitawecetiwaji./1Icaaɡ̶ica niɡ̶ica ane eni maniotagodeetalo Aneotedoɡ̶oji nige ilaɡ̶atice, pida baadaɡ̶axawani me ili eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi eledi oko. E.Pida nigoɡ̶eetetibigimece Aneotedoɡ̶oji miniokini ɡ̶adiwigo, odaa niɡ̶ina ane daɡ̶a yowooɡ̶odi niɡ̶ica ane alitigi ɡ̶agegi ayakadi deɡ̶ee, “Jiɡ̶idaaɡ̶ee”, niɡ̶ina anejinaɡ̶ata “Amém”, niɡ̶ina maniotagodeetalo Aneotedoɡ̶oji, igaataɡ̶a ayowooɡ̶odi niɡ̶icoa ɡ̶adotaɡ̶a.:-mOdaa, amiida ica ane jao? Nige iwigo yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, codaa me yowoogo. Iwigo digaanaɡ̶a me doɡ̶etetibigimece Aneotedoɡ̶oji, codaa me yowoogo idaaɡ̶ee.h,IIgaataɡ̶a nige jotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, pida jibake eledi ioladi ane diɡ̶ica ane yowooɡ̶odi, iwigo beɡ̶ewi me yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, pida yowoogo baadaɡ̶a yotaɡ̶aneɡ̶eteda Aneotedoɡ̶oji.+  Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶ina ane dotaɡ̶atigi eledi ioladi leeditibige me dipokotalo Aneotedoɡ̶oji me yajigote lowooɡ̶otakaneɡ̶egi me yowooɡ̶odi epaa lotaɡ̶a amaleeɡ̶aɡ̶a yeloɡ̶oditiogi eledi oko ane diitigilo niɡ̶icoa lotaɡ̶a.r*] Ele niɡ̶ida anenitiwaji. Meliodi memaanitiwaji minoa ɡ̶adixaketedi ane yajigotaɡ̶awa Aneotedoɡ̶oji Liwigo. Ele anenitiwaji, pida oleetibige ɡ̶adixakedi ane yaxawa loiigi Aneotedoɡ̶oji me ilitema eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi. )7 Pida niɡ̶ida ane dotaɡ̶atigi eledi ioladi ane daɡ̶a jowooɡ̶odi, odaa yakadi mee me ee icoɡ̶egi, odaa ee aaɡ̶aɡ̶a jakadi me iomiɡ̶igi.t(a Ajawienatakanaɡ̶a mowidi latopaco iolatedi niɡ̶ina iiɡ̶o, odaa inoatawece ida ane diitigi lotaɡ̶a.8'i Odaa idaɡ̶aɡ̶aee, igame nimaweneɡ̶egi oko moyowooɡ̶odi ɡ̶adatematigo nige otaɡ̶anitigi eledi ioladi ane doɡ̶oyowooɡ̶odi? Ǥadotaɡ̶a aniadi, yadeegi niocodi.;&oMinoataɡ̶a iiɡ̶otedi anoyatetigi goloneeta moniditege oko nideleɡ̶ecajoli, nige deɡ̶ele me noditice layaageɡ̶egi goloneeta, odaa aɡ̶ica ane dinenyaɡ̶adi me didele.%3Nigica ane yatetigi natena, oɡ̶oa domige ɡ̶oxiiɡ̶a-liwenaɡ̶a, digo anee me diɡ̶ica lewiɡ̶a pida ida layaageɡ̶egi. Nige deɡ̶ele me yatetigi, ailaɡ̶atice latenaɡ̶aneɡ̶egi, odaa igame nimaweneɡ̶egi eledi oko moyowooɡ̶odi anida ica latenaɡ̶aneɡ̶egi?%$CDigawinitiwaji, inioxoadipi! Nigejigo makaamitaɡ̶atiwaji oditaɡ̶a jotaɡ̶atigi eledi ioladi ane daɡ̶a ɡ̶odowooɡ̶otagi, amiida inimaweneɡ̶egi me ɡ̶adaxawanitiwaji? Idoka jakadi me ɡ̶adaxawanitiwaji nigaɡ̶aɡ̶a jakadi me jeloɡ̶oditaɡ̶awatiwaji ane yemaa Aneotedoɡ̶oji, oɡ̶oa domigina me jakadi me ɡ̶adaxawanitece mele mowooɡ̶oti Aneotedoɡ̶oji, oɡ̶oa domigina me jakadi me jeloɡ̶oditaɡ̶awatiwaji lowooko Aneotedoɡ̶oji, oɡ̶oa domigina me jakadi me jiiɡ̶axinaɡ̶atece ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi. z#mDomaɡ̶a jemaa makaamitawecetiwaji otaɡ̶anitigi eletidi iolatedi, pida daɡ̶axatace me domaɡ̶a jemaa mabaategetiwaji ɡ̶adixakedi matematii Aneotedoɡ̶oji lowooko. Igaataɡ̶a niɡ̶ina ane yatemati Aneotedoɡ̶oji lowooko daɡ̶axa mida ane jaoɡ̶a caticedi niɡ̶ina ane dotaɡ̶atigi eledi ioladi ane daɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a. Pida niɡ̶ina ane yatemati Aneotedoɡ̶oji lowooko adaɡ̶axa mida ane jaoɡ̶a caticedi niɡ̶ina ane dotaɡ̶atigi eledi ioladi nigaɡ̶aɡ̶ida lixakedi me yeloɡ̶odi anodaa diitigilo lotaɡ̶a, eotibige me yakadi me yaxawa iditawece loiigi Aneotedoɡ̶oji mepaanaɡ̶a onakato. m"SNiɡ̶ina ane dotaɡ̶atigi eledi ioladi beɡ̶epoka dinaxawa mepaanaɡ̶a eyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi, pida niɡ̶ina ane yatemati lowooko Aneotedoɡ̶oji baɡ̶a yaxawa iditawece loiigi Aneotedoɡ̶oji mepaanoɡ̶oyiwaɡ̶adi. J! Pida niɡ̶ina ane yatemati lowooko Aneotedoɡ̶oji yotaɡ̶aneɡ̶etiogi oko, odaa jeɡ̶eo modatitetelogo Ǥoniotagodi, codaa yajigotiogi mabo laaleɡ̶ena codaa me nocaɡ̶aneɡ̶etiniwace.% CNiɡ̶ina ane dotaɡ̶atigi eledi ioladi ane daɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a inioka yotaɡ̶aneɡ̶eteda Aneotedoɡ̶oji ayotaɡ̶aneɡ̶etiogi oko, igaataɡ̶a aɡ̶ica ane yowooɡ̶odi. Aneotedoɡ̶oji Liwigo yajigote lixakedi me eetece niɡ̶ica analee daɡ̶a ikeeteda Aneotedoɡ̶oji.0 [ Paulo eyalaɡ̶atalo anigotoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji Liwigo Enice adinoniciwaɡ̶ati madinemaanitiwage. Odaa oleetibige Aneotedoɡ̶oji Liwigo me yajigotaɡ̶awa ɡ̶adixakedi, pida daɡ̶axa mida ane jaoɡ̶a nige yajigotaɡ̶awa ɡ̶animaweneɡ̶egi meloɡ̶oti lowooko Aneotedoɡ̶oji.6e Odaa nenyaɡ̶atiniwace niɡ̶idoa itoatadiɡ̶ida anejinaɡ̶a: Ǥotiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, ina me inibeoonaɡ̶atege midioka limedi me idejonaɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, codaa me ɡ̶odemaanaɡ̶aneɡ̶egi. Pida aneneɡ̶egi daɡ̶axa mida ane jaoɡ̶a, baɡ̶a ɡ̶odemaanaɡ̶aneɡ̶egi. c? Odaa natigide micataɡ̶a daɡ̶a beyagi noleeɡ̶axi ane jiwinaɡ̶ateloco, joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me deɡ̶ewi me idinataɡ̶a. Pida niɡ̶ica noko nige idinataɡ̶atege Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶ina natigide aniɡ̶inoatawece jowooɡ̶odi, pida niɡ̶ica noko anicota, odaa jowooɡ̶odi icoatawece, digo anee Aneotedoɡ̶oji me idowooɡ̶odi.  Niɡ̶ijo maleeɡ̶ee nigaanigawaanigi, jaote inoatawece anepaa lakataɡ̶a nigaanigawaanigi. Codaa me jotaɡ̶a, me jowo aneji, jowooko micataɡ̶a nigaanigawaanigi. Pida natigide jeɡ̶ee ɡ̶oneleegiwa, odaa ja jika ane lakataɡ̶a nigaanigawaanigi..U Pida nigicota niɡ̶ica noko nigokotawece jinataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, odaa ja jowooɡ̶otaɡ̶a icoatawece analeedaɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶ateda niɡ̶ina natigide. $A Igaataɡ̶a niɡ̶ina natigide anaɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a icoatawece anee Aneotedoɡ̶oji, codaa aɡ̶okotawece jowooɡ̶otaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji lowooko. Niɡ̶ica nemaanaɡ̶aneɡ̶egi aɡ̶ica liniogo. Icota noko niɡ̶ina oko anoyatemati lowooko Aneotedoɡ̶oji, me daɡ̶adiaa leeditibige moyatemati, codaa niɡ̶ina oko anodotaɡ̶atigi eletidi iolatedi, aɡ̶aleeɡ̶odotaɡ̶atigi, codaa niɡ̶ina oko anodiiɡ̶axinaɡ̶atece anodaaɡ̶ee me jowooɡ̶otaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji aɡ̶alee leeditibige me niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a.{o Niɡ̶ina oko anida lemaanaɡ̶aneɡ̶egitema eledi oko ixomaɡ̶ateetice ane beyagi anodigota, codaa eyiwaɡ̶adi niɡ̶ina mini ane yotaɡ̶aneɡ̶e, codaa nibeotege midioka limedi mowo anele, codaa idioka limedi me dinatitalo lawikodico. 7 Niɡ̶ina oko anida lemaanaɡ̶aneɡ̶egi, aninitibece niɡ̶ina eledi oko mowo ane beyagi, pida linikaɡ̶awepodi niɡ̶ina anowo ane iɡ̶enaɡ̶a.F Niɡ̶ina oko anida lemaanaɡ̶aneɡ̶egi, aɡ̶ica loenatagi ane ɡ̶oboliɡ̶a, codaa adoletibige ganigidi mepoka yakadi. Codaa aloidenigi, analaɡ̶atibige anigida anodigota ane beyagi.\1 Niɡ̶ina oko anida lemaanaɡ̶aneɡ̶egi, dinatita eledi oko, codaa idioka limedi meo aneletema eledi oko. Anocetema eledi, codaa alowoogo daɡ̶a daɡ̶axa mele caticedi eledi oko, aɡ̶anaɡ̶axakeneɡ̶egi.#? Codaa daɡ̶a jiboo inoatawece ane inepilidi, codaa daɡ̶a idinajigo metidalegi, pida nige daɡ̶a jemaa eledi oko, odaa aɡ̶ica ane jaoɡ̶atibigiji.  Codaa daɡ̶a najigotiwa Aneotedoɡ̶oji Liwigo ixakedi me jatemati lowooko Aneotedoɡ̶oji, codaa daɡ̶a jakadi me jikee ane yaɡ̶aditedini, codaa daɡ̶a jakadi me jikee anodaaɡ̶ee me jowooɡ̶otaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, codaa diɡ̶ida eyiwaɡ̶atakaneɡ̶egi ane yoniciwadi mabo me jiiɡ̶e wetiɡ̶a nelegi malatí, pida nige deɡ̶ee niɡ̶ina ane yemaa eledi oko, aɡ̶ica iniwaló.  Nemaanaɡ̶aneɡ̶egi Daɡ̶a ixakedi me jotaɡ̶atigilo inoatawece ane iolatedi digoina iiɡ̶o domigetaɡ̶a ioladi anodotaɡ̶atigi aanjotedi digoida ditibigimedi, pida nige diɡ̶ica yemaanaɡ̶aneɡ̶egitema eledi oko, yotaɡ̶a taɡ̶a liciaceekawa layaageɡ̶egi niɡ̶ina moyaxacoɡ̶o ɡ̶apileceɡ̶e domigetaɡ̶a layaagaɡ̶awa natililena ane deɡ̶eletege layaageɡ̶egi./W Odaa oleetibige niɡ̶ica ane daɡ̶axa mele ɡ̶adixakedi me yajigotaɡ̶awa Aneotedoɡ̶oji Liwigo. Odaa ee baɡ̶a jikeetaɡ̶awatiwaji naigi ane daɡ̶axa mele.  Aɡ̶okotawece ida ɡ̶odixakedi me jicilatitaɡ̶a eelotaginadi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a jotaɡ̶anaɡ̶atigi eletidi iolatedi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a okotawece jakataɡ̶a me jeloɡ̶otaɡ̶a anodaa diitigi lotaɡ̶a niɡ̶ina ane dotaɡ̶atigi eledi ioladi.+ Domigokotawece oko liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji, oɡ̶oa domigokotawece oko anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, oɡ̶oa domigokotawece oko anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji? Domigokotawece ida ɡ̶odixakedi me jaoɡ̶ate ɡ̶odoxiceɡ̶etedi?gG Odaa Aneotedoɡ̶oji eyatedeloco oninitecibeci oko epaa limedi. Odoejegi me dibatediogi me ibake niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi, niɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ina anoyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji, odaa niɡ̶idiaaɡ̶iditace niɡ̶inoa anodiiɡ̶axinaɡ̶atece Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a. Niɡ̶idiaaɡ̶idi ja niɡ̶inoa anida lixakedi mowote ɡ̶odoxiceɡ̶etedi, odaa jiɡ̶idiaaɡ̶idi anida lixakedi moicilatidi eelotaginadi, niɡ̶inoa anoyaxawa eledi aninoa ane yopotibige, codaa niɡ̶inoa ane ɡ̶odacilodi, codaa aaɡ̶aɡ̶a ixotediobece niɡ̶ina anoyakadi modotaɡ̶atigilo eletidi iolatedi. } Digawini! Niɡ̶ida makaamitiwaji akaami lolaadi Cristo, odaa oninitecibeci niɡ̶ina akaamitiwaji akaami liwai lolaadi.+ O Diɡ̶idi liwai ɡ̶odolaadi ane dawikode, odaa inoatawece eletidi liwailidi aaɡ̶aɡ̶a nawikodeeɡ̶a. Nigica anoiweniɡ̶ide, odaa iditawece ninitibigiwaji. 9 Aneotedoɡ̶oji idaaɡ̶igotedoɡ̶owa eotedibige me daɡ̶a dinotigimade ɡ̶owailidi ane daɡ̶a diniciamico, pida oniditecibeci dowediteloco eledi.  Pida inoa eletidi liwailidi ane jakataɡ̶a me libinienaɡ̶a, baadaɡ̶a leeditibige me jaɡ̶ataɡ̶atedi. Joaniɡ̶idaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji yoe ɡ̶odolaadi eote maɡ̶aɡ̶a yakadi me iweniɡ̶ide liwailidi ane jakataɡ̶a me diɡ̶ica ane jaoɡ̶ate.d A Codaa niɡ̶inoa liwailidi ane jakataɡ̶a me diɡ̶ica ane jaoɡ̶ate, idowetaɡ̶atelogo me jiweniɡ̶idenaɡ̶a. Codaa eletidi liwailidi ane jakataɡ̶a me ɡ̶oboliɡ̶a me jikeenaɡ̶a, baɡ̶a jaɡ̶ataɡ̶atedi.r] Niɡ̶ida moko eliodi me jopooɡ̶atibige niɡ̶idiwa liwailidi ɡ̶odolaadi ane daɡ̶a yoniciwaditeda.S Pida ɡ̶ogecooɡ̶e ayakadi deɡ̶eeta ɡ̶obaaɡ̶adi, “Niɡ̶ida mee ajopotibigaɡ̶aji!”, codaa ɡ̶odacilo ayakadi deɡ̶eetiogi ɡ̶odoɡ̶onaka, “Niɡ̶ida mee ajopotibigaɡ̶ajitiwaji!”X) Joaniɡ̶idaaɡ̶ee owidi liwailidi adiniciamico, pida idiokidi ɡ̶odolaadi. S Ǥodolaadi diɡ̶idokida ica anee, agotaɡ̶a ejinaɡ̶a me ɡ̶odolaadi. Pida Aneotedoɡ̶oji yexocaɡ̶aditedi inoatawece liwailidi ane daɡ̶a diniciamico midi ane yemaa meyatedeloco ɡ̶odolaadi. Diɡ̶inatawece ɡ̶odolaadi nolee inokinoa ɡ̶ogecooɡ̶eli, amigetiɡ̶ida ɡ̶onimaweneɡ̶egi me jajipaaɡ̶a, codaa diɡ̶inatawece ɡ̶odolaadi nolee inokinoa ɡ̶onapaaɡ̶ate, amigetiɡ̶ida ɡ̶onimaweneɡ̶egi me jixigaɡ̶ate anigetiɡ̶ini ane danice?9k Deɡ̶ee ɡ̶onapaaɡ̶ate, “Aɡ̶ee ɡ̶ogecooɡ̶e, odaa aɡ̶ica anejitege ɡ̶odolaadi.” Icaaɡ̶ica deɡ̶eo niɡ̶ida ligegi, pida idokee mida aneetege ɡ̶odolaadi.8i Deɡ̶ee ɡ̶odoɡ̶onagi, “Aɡ̶ee ɡ̶obaaɡ̶adi, odaa aɡ̶ica anejitege ɡ̶odolaadi.” Icaaɡ̶ica deɡ̶eo niɡ̶ida ligegi, pida idokee mida aneetege ɡ̶odolaadi.nU Digawini! Niɡ̶ina ɡ̶odolaadi aɡ̶okiditece liwai, pida owidi liwailidi ane daɡ̶a diniciamico.+ Jiɡ̶idaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji Liwigo neɡ̶enagi diɡ̶eladetioɡ̶oji me ɡ̶odajacaɡ̶adi, eo mokokotece anee ɡ̶odolaadi mokidatece pida owidi liwailidi, idaaɡ̶ida me doɡ̶oko diniciamico. Ǥodiwigotigi ina judeutedi, idiaa ane daɡ̶a judeutedi; idi niotagipi idiaaɡ̶eledi ane daɡ̶a niotagipi. Odaa okotawece aɡ̶oko diniciamico, pida jibaɡ̶atege iniokini Aneotedoɡ̶oji Liwigo. ~ Ǥodolaadi owidi liwailidi Loiigi Cristo liciagi ɡ̶odolaadi anowidi liwailidi adiniciamico, pida oniditeci ɡ̶odolaadi.V}% Pida oninitece Aneotedoɡ̶oji Liwigo, odaa iniokini me yajigotiogi oko inoatawece ane lixaketedi. Yajigota oko lixaketedi ane daɡ̶a diniciamico, anepaa yemaa me yajigota oninitecibeci oko me lixakedi. |' Codaa aaɡ̶aɡ̶a yajigota eledi ɡ̶onioxoa lixakedi meote loenataka ɡ̶odoxiceɡ̶etedi, iniaaɡ̶eledi baɡ̶a lixakedi me yatemati niɡ̶ica ane ikeeteta Aneotedoɡ̶oji. Pida initecibece dibatege lixakedi me yowooɡ̶odi niɡ̶ina niwigo mige icoɡ̶oticogi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, oɡ̶oa domige niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a. Initecibece dibatege lixakedi me dotaɡ̶atigilo eletidi iolatedi, iniaaɡ̶eledi baɡ̶a dibatege lixakedi me yeloɡ̶odi ane diitigi lotaɡ̶a niɡ̶ina ane dotaɡ̶atigi eledi ioladi.p{Y Pida iniaaɡ̶initace Aneotedoɡ̶oji Liwigo yajigota eledi ɡ̶onioxoa me niitigi me yoniciwadi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi, codaa iniaaɡ̶ini Aneotedoɡ̶oji Liwigo yajigota eledi ɡ̶onioxoa me yakadi me icilatidi eelotaginaɡ̶a.tza Yajigota oko lixakedi me yajacaɡ̶adi eledi oko mida lowooɡ̶otakaneɡ̶egi, odaa iniaaɡ̶ini Aneotedoɡ̶oji Liwigo baɡ̶a yajigota eledi oko me lixakedi me diiɡ̶axinaɡ̶atece anodaaɡ̶ee me jowooɡ̶otaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji..yU Pida Aneotedoɡ̶oji Liwigo adinatopiamico nimaweneɡ̶eco me dinikeeta oninitecibeci oko, eotibige minatawece ɡ̶onioxoadipi oyakadi moyaxawa oninitecibeci eledi.6xe Adinatopiamigi ɡ̶odixaketedi me jaoɡ̶a ɡ̶obakedi, pida iniaaɡ̶iniwateda Aneotedoɡ̶oji ane najigotoɡ̶owa oninitecibeci ida ɡ̶odixakedi me jaoɡ̶a ɡ̶obakedi.]w3 Owidi latopaco nibaketedi, pida iniaaɡ̶iniwateda Ǥoniotagodi ane jibaaɡ̶atema.mvS Owidi latopaco ane jiniiɡ̶aticogi, pida iniaaɡ̶ini Liwigo Aneotedoɡ̶oji ane ɡ̶odediatetece.(uI Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me jemaa mowooɡ̶otitiwaji me diɡ̶ica oko ane yakadi mee, “Jixoomaɡ̶a Jesus”, oditaɡ̶a ejinaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Liwigo eo me dotaɡ̶a. Codaa aɡ̶ica ane yakadi mee, “Jesus Ǥoniotagodi”, nige daɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Liwigo aneo me dotaɡ̶a. .tU Owooɡ̶otitiwaji niɡ̶ijo maleedaɡ̶a anakatoni Ǥoniotagodi, niɡ̶ijoa niwicidi noenataka ane daɡ̶a notaɡ̶anaɡ̶a etiɡ̶adiiɡ̶eni, codaa me iwaɡ̶ati.:s o Ǥodixaketedi ane najigotoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji Liwigo Inioxoadipi, jemaa mowooɡ̶otitiwaji anewi aneetece ɡ̶odixaketedi ane najigotoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji Liwigo.nrU "Codaa nigica ane nigicile niɡ̶ina akaamitiwaji, leeditibige maniodi digoida liɡ̶eladi, odaa aɡ̶enagi liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji midokida maniodi, odaa aɡ̶ica ane iloikatidi Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina me ateciɡ̶itiwaji. Nige jakadi mejigo idalitaɡ̶awatiwaji, odaa jemaa ɡ̶adajacaɡ̶atitece niɡ̶inoa eletidi ganicinoa ane agikanitecetiwaji. q !Enice, inioxoadipi, niɡ̶ina mateciɡ̶itiwaji maniodi, codaa macipe viinyo me ɡ̶adalakitibigetiwaji Ǥoniotagodi, adinaliitiwaji.qp[ Pida Ǥoniotagodi ja ɡ̶odiwi codaa ja ɡ̶odiloikatidi eotedibige Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶adiaa leeditibige me ɡ̶odawanaɡ̶aditetege niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o nige limedi me iloikatidi nigowidijegi noko. loQ Daɡ̶a jiwinaɡ̶atece okomaɡ̶a ɡ̶odowooko, odaa agotaɡ̶a ɡ̶odiloikatidi Aneotedoɡ̶oji.n Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi eliodi niɡ̶ina akaamitiwaji aɡ̶adoniciwatitiwaji codaa akaami eelotaginadi, codaa mijo ane nigo.m- Igaataɡ̶a niɡ̶ina ane yeligo paon codaa me wacipeta viinyo me daɡ̶a yowo oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a deemitetibige niɡ̶idi paon idaa viinyo anoiciaceeketege lolaadi idiaa lawodi Ǥoniotagodi, niɡ̶ina nigowacipe codaa moyeligo, Aneotedoɡ̶oji iloikatidi niɡ̶idi oko.l Enice maleedoɡ̶oyeligo paon oɡ̶oa domige owacipeteloco goopa viinyo, oninitecibeci leeditibige mecoɡ̶otace diniwi, iwitece lowooko.}ks Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi oko ane yeligo nipaon Ǥoniotagodi oɡ̶oa domige wacipeteloco nigoopa Ǥoniotagodi, pida lewiɡ̶a nige daɡ̶a ikee me deemitetibige Ǥoniotagodi, niɡ̶ini oko eo ane beyagitema lolaadi codaa me lawodi Ǥoniotagodi.?jw Igaataɡ̶a niɡ̶ina melici paon codaa macipeteloco goopa viinyo, niɡ̶ida anenitiwaji, idioka limedi me ikeeni Ǥoniotagodi me yeleotedoɡ̶odomi nigepaaɡ̶icota me dopitedijo. tia Igaanaɡ̶a niataɡ̶a moyeligo niɡ̶ijo paon, idaaɡ̶igote Jesus naɡ̶ajo goopa viinyo, dibate, odaa mee, “Naɡ̶ada goopa ikee Aneotedoɡ̶oji me gela me dinilakidetacetege me dibatetege oko leeɡ̶odi me inadooɡ̶odi yawodi leeɡ̶odi inatawece oko. Odaa idoka enitiwaji niɡ̶ina macipetibigelocotiwaji goopa viinyo awii niɡ̶ida manalakitibigiji.” hy Naɡ̶a diniotagodete Aneotedoɡ̶oji, odaa ja yawalace niɡ̶ijo paon, odaa mee, “Abaata niɡ̶ini paon, odaaɡ̶elici! Niɡ̶idi paon liciagi yolaadi ane dinoketibige leeɡ̶odi akaamitiwaji. Idioka limedi mawii niɡ̶ida manalakitibigiji.”hgI Ǥoniotagodi nikeetediwa niɡ̶inoa ane jiiɡ̶axitaɡ̶adicitiwaji. Jiiɡ̶axinaɡ̶atece me niɡ̶ijo enoale Judas niɡ̶ijaanaɡ̶a yajigotedigi Ǥoniotagodi mijoa neloɡ̶ododipi, Ǥoniotagodi Jesus ja dibate ijo paon.Gf Igaamenitiwaji midaɡ̶a eni? Aɡ̶ica akamaɡ̶a ɡ̶adiɡ̶eladitiwaji anei makati maniodi, macipe nigepaa licataɡ̶adici? Aɡ̶eemiteetibigetiwaji Aneotedoɡ̶oji loiigi, codaa abolikatititiwaji madewetedi. Amiida ica anejitaɡ̶awatiwaji? Domige ɡ̶adiweniɡ̶idenitiwaji? Oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a onateciɡ̶ini! :em Igaataɡ̶a niɡ̶ina manioditiwaji, anilecitiwage, odaa idi anodoejedipi moyeligo epaa liweenigi. Pida odaa jiɡ̶ini ane aɡ̶itaagi, codaa iniaaɡ̶eledi baɡ̶a yemáɡ̶a.Cd Niɡ̶ida aneni mateciɡ̶i maniodi me ɡ̶adalakitibigetiwaji lawikodico Ǥoniotagodi, niɡ̶ida niweenigi anelicitiwaji aɡ̶ica aneetetege Ǥoniotagodi, igaataɡ̶a aɡ̶oɡ̶eetalo."c= Ajawienatakanaɡ̶a me leeditibige midiwa lapoli ane dawalacetiwage ɡ̶adiwigotigitiwaji amaleeɡ̶aɡ̶a yeloɡ̶o anepaɡ̶a iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji.lbQ Jiɡ̶idaa odoejegi ɡ̶adoenatagi ane beyagi. Jajipatibece moyalaɡ̶ata niɡ̶ina mateciɡ̶itiwaji, minoa lapoli oko dakapetibigiwage, dinotigimade, doletibige me nidelaɡ̶a. Ja domaɡ̶a ejiwaɡ̶adi niɡ̶ida natematigo.iaK  Anodaaɡ̶ee me ɡ̶odalaɡ̶atibige lawikodico Ǥoniotagodi Digawinitiwaji! Niɡ̶ijo niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi ane jajigotaɡ̶awatiwaji, odaa ajemaatibigaɡ̶ajitiwaji, igaataɡ̶a niɡ̶ina me ateciɡ̶i moɡ̶eetetibigimece Aneotedoɡ̶oji, odaa akamaɡ̶a adinibeyacaɡ̶atitiwaji, aɡ̶axawani eledi me ilitema eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi.^`5 Nigica ane yemaa me yotigimade yotaɡ̶a, ejitaɡ̶awa me diɡ̶ica eledi ɡ̶odakatigi niɡ̶ina me jatecoɡ̶ojoɡ̶o, codaa niɡ̶inoa eletidi lapoli loiigi Aneotedoɡ̶oji idaaɡ̶ee aɡ̶ica eledi lakatigi. _) Pida iwaalo lamodi mocaɡ̶ataɡ̶a beɡ̶eo moiweniɡ̶ide. Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji eote lamodi mocaɡ̶ataɡ̶a me yapoɡ̶oditi lacilo.z^m Okomaɡ̶a ɡ̶odowookoneɡ̶egi etiɡ̶odiiɡ̶axi me ɡ̶oboliɡ̶a ɡ̶oneleegiwa me daɡ̶axa mamodixaɡ̶a._]7 Akamaɡ̶a adiniwinitiwaji domige iɡ̶enaɡ̶a ɡ̶adakataɡ̶a! Niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji loiigi me yatecoɡ̶o, domigele ana iwaalo me yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶a yapoɡ̶oditi lacilo? Aɡ̶ele! \ Igaataɡ̶a digo anigote Aneotedoɡ̶oji maleekoka yoeteda iwaalo datikate laweegi ɡ̶oneleegiwa, odaa idaaɡ̶ee niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa menitini, icoɡ̶otiwece iwaalo le. Pida inatawece oicoɡ̶oticogi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane yoe inoatawece. C[ Pida ida ane jaoɡ̶a me jowooɡ̶otaɡ̶a niɡ̶ina me ɡ̶odexogotege Ǥoniotagodi, naɡ̶ana iwaalo yopotibige me dinaxawatege ɡ̶oneleegiwa, codaa ɡ̶oneleegiwa yopotibige iwaalo.PZ Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi iwaalo me leeditibige me yapoɡ̶oditi lacilo me ikee ɡ̶oneleegiwa mida naɡ̶atetigiteloco, odaa nige niɡ̶idaaɡ̶ee aigecaɡ̶aloɡ̶otidi aanjotedi anoiɡ̶oaditiogi.{Yo Aneotedoɡ̶oji ayoe ɡ̶oneleegiwa daɡ̶a leeɡ̶odi iwaalo, pida iwaalo baɡ̶a yoe leeɡ̶odi ɡ̶oneleegiwa.YX+ Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji odoejegi me yoe ɡ̶oneleegiwa, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi jaɡ̶aɡ̶a yoe iwaalo, datikate epaa laweegi ɡ̶oneleegiwa. Niɡ̶ijo odoejegi ɡ̶oneleegiwa aicoɡ̶otiwece iwaalo le. v~}}:|Ozyy9xKwwSvuAtHsrrqcoonRmcl[kqihgOfddscba`_^^]]\*[ZZY!X*WVU+UTpSRRQPPPNaMLKJHGFEmDCB?==<;k:P98S65432j2 1g0.-- ,@, +<*%)(p'&S$K" <ZN~!<k KpWYNiɡ̶idi oko aɡ̶oyowooɡ̶odi, leeɡ̶odi niɡ̶ijo anodita me, “noenoɡ̶odi niɡ̶ina iiɡ̶o”, diaabo, jiɡ̶iniaa yolitege lowooɡ̶otakaneɡ̶egi, aika diɡ̶ica anoyowooɡ̶odi, niɡ̶idi oko ane deɡ̶eniwaɡ̶atakanaɡ̶a. Micataɡ̶a deɡ̶eo metoinadi me doɡ̶onadi nilokokena Aneotedoɡ̶oji, codaa analotiogi. Naɡ̶ani lokokena natematigo anele, aneetece Cristo ane datale liciaceekawa Aneotedoɡ̶oji me datale, codaa Iniaaɡ̶iniwa Cristo liciagi Aneotedoɡ̶oji.V!Pida niɡ̶ina oko nige doɡ̶oyowooɡ̶oditeda niɡ̶inoa ɡ̶odatematiko me ɡ̶odalaɡ̶atalo Cristo, niɡ̶idi oko jaɡ̶aniatagigipi. U9Ja jikanaɡ̶a, codaa aɡ̶alee jaoɡ̶a okanicodaaɡ̶ica aneo me ɡ̶odiboliɡ̶a, niɡ̶ina anoyaɡ̶aditini mowo niɡ̶ina oko. Codaa aininaalenaɡ̶atiniwace oko daɡ̶a jiigaɡ̶a lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Pida jikeenaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a mewi. Aneotedoɡ̶oji yowooɡ̶odi niɡ̶ina oko moyakadi monadi anejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a, odaa jaɡ̶aɡ̶a onakato niɡ̶inoa ɡ̶odotaɡ̶a.aT = Nilokokena Aneotedoɡ̶oji nalotoɡ̶oloco Aneotedoɡ̶oji ɡ̶odiwikode, odaa ja najigotedoɡ̶owa niɡ̶ida ɡ̶obakedi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi midioka limedi me jilidaɡ̶ata me jaoɡ̶a ane ɡ̶obakedi.cS?Odaa okotawece aɡ̶ica ane yapoɡ̶oditini ɡ̶odatobi macataɡ̶a naɡ̶ajo lipegeteɡ̶e Moisés aneo latopije. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee ɡ̶odatobi yakadi me ikee anodaaɡ̶eeteda Aneotedoɡ̶oji me datale, macataɡ̶a noleeɡ̶axi. Odaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji idokee me iigi anejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a, codaa eo me ɡ̶odiciagi Ǥoniotagodi, odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee latalaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me dinikee catiwedi ɡ̶odewiɡ̶a, codaa idapaɡ̶a diiticogi me dinikee. /RWǤoniotagodi jiɡ̶iniaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji aneote niɡ̶ida gela ɡ̶onimaweneɡ̶egi me idinilakidenaɡ̶atege Aneotedoɡ̶oji. Odaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji nige diɡ̶eladetigi ɡ̶odaaleɡ̶ena, odaa ja jakataɡ̶a me idejonaɡ̶a lodoe Aneotedoɡ̶oji me diɡ̶icata ane yolitoɡ̶ogi.QPida niɡ̶ina nigica anopitalo Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji meyiwaɡ̶adi, odaa micataɡ̶a daɡ̶a noɡ̶a naɡ̶ajo lipegeteɡ̶e, odaa jaɡ̶aɡ̶a oyakadi moyowooɡ̶odi niɡ̶ida gela ɡ̶onimaweneɡ̶egi me idinilakidenaɡ̶atege Aneotedoɡ̶oji.wPgOdaa niɡ̶inoa nokododi niɡ̶ina moyalomeɡ̶eteloco lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, baɡ̶a micataɡ̶a daɡ̶aleeɡ̶adi naɡ̶ajo lipegeteɡ̶e ane yapoɡ̶oditedini lacilodi. Odaa aɡ̶oyowooɡ̶odi anodaaɡ̶eeteda Aneotedoɡ̶oji.sO_Pida loiigi Israel micataɡ̶a daɡ̶a dinapoɡ̶oditeloco lipegeteɡ̶e lowooko, odaa jiɡ̶idaa me diɡ̶ica lowooɡ̶otakaneɡ̶egi. Codaa me niɡ̶ina noko, niɡ̶ina moyalomeɡ̶eteloco lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji aneetece niɡ̶ijo oxiiɡ̶odi ɡ̶onimaweneɡ̶egi me idinilakidenaɡ̶atege Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶idi noiigi aɡ̶oyakadi moyowooɡ̶odi. Codaa aɡ̶ica lowooɡ̶otakaneɡ̶egi leeɡ̶odi aɡ̶onakato Cristo. Leeɡ̶odi niɡ̶idi oko idoka yakadi lowooɡ̶otakaneɡ̶egi niɡ̶ina nige nakato Cristo. Odaa micataɡ̶a Cristo daɡ̶a noɡ̶a naɡ̶ajo lipegeteɡ̶e anodinapoɡ̶oditinigi.MN Baadaɡ̶a ɡ̶odiciagi Moisés. Moisés beɡ̶eo lipegeteɡ̶e ane yapoɡ̶oditini latobi eotibige loiigi Israel me doɡ̶onadi naɡ̶a dineliotini latalaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji aneiteloco latobi.aM; Jowooɡ̶otaɡ̶a niɡ̶ida gela ɡ̶onimaweneɡ̶egi me idinilakidenaɡ̶atege Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶axa mele. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi mabo ɡ̶odaaleɡ̶ena mejinaɡ̶atece nibodicetedi anele anoditece Cristo.L Niɡ̶ijo latalaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane dinikee, niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji neɡ̶eote niɡ̶ijo oxiiɡ̶odi ɡ̶onimaweneɡ̶egi me idinilakidenaɡ̶atege analee ixomaɡ̶atijo. Pida niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji neɡ̶eote niɡ̶ijo gela ɡ̶onimaweneɡ̶egi me idinilakidenaɡ̶atege ane daɡ̶adiaa ixomaɡ̶atice, odaa niɡ̶ijo latalaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ja daɡ̶axatace me yoniciwadi. DK Igaataɡ̶a latalaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane dinikee niɡ̶ijo neɡ̶eote gela anejinaɡ̶a caticedi niɡ̶ijo latalaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane dinikee neɡ̶eote oxiiɡ̶odi anejinaɡ̶a.LJ Igaataɡ̶a niɡ̶ijo oxiiɡ̶odi ɡ̶onimaweneɡ̶egi me idinilakidenaɡ̶atege Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ijoa lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, idoka eotibige Aneotedoɡ̶oji me laagetedipi oko, odaa ja diiɡ̶enatakatediogi moiloikatidi. Niɡ̶ida oxiiɡ̶odi anejinaɡ̶a ikee Aneotedoɡ̶oji me datale, odaa niɡ̶ida gela anejinaɡ̶a eneɡ̶egitace ikee Aneotedoɡ̶oji me datale, leeɡ̶odi meo me iɡ̶enaɡ̶a niɡ̶ina oko lodoe Aneotedoɡ̶oji. I lHQ(7-8) Niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a iiɡ̶e Moisés me idí liiɡ̶enatakaneɡ̶eco, iditeloco wetiɡ̶a liwailidi, codaa niɡ̶ica latalaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ja dinikee. Niɡ̶ijo natalaɡ̶a eo latobi Moisés maɡ̶aɡ̶a datale. Niɡ̶ijo natalaɡ̶a naɡ̶a dineliotini, pida eɡ̶idokee me yoniciwadi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi loiigi Israel aɡ̶oyakadi oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a moiwita Moisés. Niɡ̶ijoa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji owo oko midioka limedi me nigo. Niɡ̶idiwa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco inoka nadeegi némaɡ̶a. Niɡ̶ijo Moisés naɡ̶a iditedini liiɡ̶enatakaneɡ̶eco, odaa jaɡ̶aɡ̶a datale Aneotedoɡ̶oji latalaɡ̶a. Odaa niɡ̶ida gela ɡ̶onimaweneɡ̶egi me idinilakidenaɡ̶atege Aneotedoɡ̶oji aneotoɡ̶odomi Liwigo, niɡ̶ida gela anejinaɡ̶a daɡ̶axa me ikee anodaaɡ̶eeteda Aneotedoɡ̶oji me datale.AG{Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji najigotedoɡ̶owa ɡ̶odixakedi me jaoɡ̶a ɡ̶obakedi me jikeenaɡ̶atiogi oko gela ɡ̶onimaweneɡ̶egi me idinilakidenaɡ̶atege Aneotedoɡ̶oji. Aneotedoɡ̶oji aibake niɡ̶ijoa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco ane diiɡ̶enatakate niɡ̶ijo jotigide, pida ida gela nimaweneɡ̶egi me dinilakidetedoɡ̶ogi. Ibake epaa Liwigo meote niɡ̶ida gela anejinaɡ̶a. Niɡ̶ijoa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco ane diiɡ̶enatakate me diniditedini idokeo oko midioka limedi me nigo. Pida Liwigo Aneotedoɡ̶oji beɡ̶eo oko midioka limedi me newiɡ̶atace. )FKNiɡ̶ida moko ajakataɡ̶a deɡ̶ejinaɡ̶a me jakataɡ̶a me jaoɡ̶a codaa me jicinaɡ̶a ɡ̶obakedi daɡ̶a jatikanaɡ̶a okomaɡ̶a ɡ̶odoniciwaɡ̶a, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a okomaɡ̶a ɡ̶odixakedi. Pida Aneotedoɡ̶oji najigotedoɡ̶owa ɡ̶odixakedi me jaoɡ̶a ane ɡ̶obakedi.kEOLeeɡ̶odi Cristo, odaa jinakatonaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji meote niɡ̶ida ɡ̶obakedi me diniwaloe.kDOAne enitiwaji me ɡ̶adewiki ikee makaami macataɡ̶a naɡ̶ana liwakate Cristo ane idí, odaa ja najigotedoɡ̶owa leeɡ̶odi ɡ̶obakeditema. Niɡ̶ida makaamitiwaji aɡ̶adiciagi niɡ̶ica anodaaɡ̶ee notaɡ̶anaɡ̶axi niwakate niɡ̶ica jotigide anoidi, niɡ̶ijo maleeɡ̶oibake nitiiɡ̶anaɡ̶anaɡ̶adi, odaa joɡ̶oiditeloco wetiɡ̶a liwai. Pida akaamitiwaji baɡ̶a ɡ̶adiciagi naɡ̶ana niwakate ane idi Liwigo Aneotedoɡ̶oji catiwedi laaleɡ̶enali niɡ̶ina oko. !C;Igaataɡ̶a niɡ̶ida makaami jaɡ̶akamaɡ̶akaamitiwaji macataɡ̶a naɡ̶ana ɡ̶ododoeje me ɡ̶odikeeneɡ̶egi lodoe eledi oko, macataɡ̶a naɡ̶adi ɡ̶ododoeje daɡ̶a dinidi catiwedi ɡ̶odaaleɡ̶ena, odaa inatawece oko oyakadi moyowooɡ̶odi codaa moyalomeɡ̶eteloco.B ' Paulo yalaɡ̶ata ica gela ɡ̶onimaweneɡ̶egi me idinilakidenaɡ̶atege Aneotedoɡ̶oji Niɡ̶ida moko aɡ̶okomaɡ̶a idiniweniɡ̶idenaɡ̶atibece oditaɡ̶a idinikeenaɡ̶atacetiwaji ɡ̶adodoe. Codaa ajopooɡ̶atibige ɡ̶ododoeje miniɡ̶a idinikeenaɡ̶ataɡ̶awatiwaji ane ɡ̶odeloɡ̶odi moko oko anele codaa mida ɡ̶odixakedi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a jopooɡ̶atibige ɡ̶adidietiwaji me ɡ̶ododoeje miniɡ̶a idinikeenaɡ̶atiogi eledi oko, aɡ̶odiciagi niɡ̶ina eledi oko anepoɡ̶oyopotibige lodoeje. A9Niɡ̶ida moko aɡ̶odiciagi eliodi oko anodigota latematigo Aneotedoɡ̶oji mododigo micataɡ̶a okanicodaaɡ̶ica enaanigi. Pida ajeloɡ̶otaɡ̶atibece latematigo Aneotedoɡ̶oji daɡ̶a joleeɡ̶atibige me inigaanyaɡ̶atece dinyeelo, oɡ̶oa domigetaɡ̶a okanicodaaɡ̶ica ganigetiɡ̶idi. Leeɡ̶odi me Aneotedoɡ̶oji ɡ̶odimonya, codaa leeɡ̶odi me ɡ̶odexogotege Cristo. Odaa jakataɡ̶a me jatematikanaɡ̶a me yapidi ɡ̶odaaleɡ̶ena lodoe Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ina me jeloɡ̶otaɡ̶atibece anodaaɡ̶eeteda Cristo. K@Niɡ̶ina oko analeeɡ̶aniatagigipi ododigotoɡ̶owa micataɡ̶a niɡ̶ina ane beyagitege lanigi ane yeloadi oko. Pida niɡ̶ina oko baaniɡ̶ida lewiɡ̶a boɡ̶ododigotoɡ̶owa micataɡ̶a niɡ̶ina aneletege lanigi aneo lewiɡ̶a. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi aɡ̶ewi ina mica anabotege niɡ̶ida ɡ̶obakedi ane dakake.?Niɡ̶ijo jotigide sacerdoti judeu ibootalo Aneotedoɡ̶oji ladokojegi me docaɡ̶atalo. Aneotedoɡ̶oji idigotedoɡ̶owa micataɡ̶a niɡ̶ida ladokojegi. Odaa Cristo jiɡ̶iniaa ane ɡ̶odiboote Aneotedoɡ̶oji. Micataɡ̶a niɡ̶ina lanigi edokojegi milaagiteloco oko, jiɡ̶idaaɡ̶ejinaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ɡ̶odiiɡ̶e me jilaagaɡ̶ataɡ̶atedice nibodicetedi anele aneetece Cristo minataɡ̶a inatawece oko, minataɡ̶a oko baaniɡ̶ida lewiɡ̶a, codaa me minataɡ̶a oko analeeɡ̶aniatagigipi.p>Y Cristo eote me jiɡ̶ekenaɡ̶a ɡ̶odaxakawepodi Pida iniotagodeeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji. Igaataɡ̶a idioka limedi meote me inigaanyaɡ̶a, oko ane ɡ̶odexogotege Cristo. Aneotedoɡ̶oji ɡ̶odibake meote inatawece oko mowajipata latematigo ane yalaɡ̶atalo Cristo. Niɡ̶ida natematigo liciagi lanigi ladokojegi ane ilaagiteloco inatawece oko.%=C Pida eliodi me ee agecaɡ̶alo leeɡ̶odi aɡ̶ica me jakapetege ɡ̶onioxoa Tito digoida Trôade. Odaa ja jibodenaɡ̶a, jeɡ̶ejigo nipodigi Macedônia. <% Paulo yalaɡ̶ata me agecaɡ̶alo digoida nigotaɡ̶a Trôade Niɡ̶ijo mejigo nigotaɡ̶a Trôade me jeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele anoditece Cristo. Neɡ̶ejota naɡ̶ani nigotaɡ̶a, odaa ja jinadi Ǥoniotagodi me yomoketedomi epoagi midiaa ibakadi.;' Jao niɡ̶ida aneji jaotibige me daɡ̶a jika Satanás me dinigaanyetoɡ̶odici, igaataɡ̶a ele me jowooɡ̶otaɡ̶a anodaaɡ̶ee Satanás. : Niɡ̶ina nige ixomaɡ̶ateenitice libeyaceɡ̶egi aneo oko, odaa ee aaɡ̶aɡ̶a jixomaɡ̶ateetice, igaataɡ̶a nige leeditibige me jixomaɡ̶ateetice ane beyagi loenatagi niɡ̶ina oko ɡ̶adiwigotigitiwaji, jaotibige me ɡ̶adaxawani, codaa jao me lodoe Cristo.L9 Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶ijo me jiditibigaɡ̶ajitiwaji naɡ̶ajo iwakate notaɡ̶anaɡ̶axi, jaotibige me jowooɡ̶odi migidioka limedi me ɡ̶adigomi me iwaɡ̶ati ane jiiɡ̶etaɡ̶awa.18]Codaa awii me yowooɡ̶odi mewi memaani.H7 Natigide leeditibige me ixomaɡ̶ateenitice niɡ̶ijo loenatagi ane beyagi. Codaa leeditibige mawii loniciwaɡ̶a niɡ̶ini oko me daɡ̶adiaa agecaɡ̶alo, odaa aika me nakato Ǥoniotagodi. 6 *5M Ixomaɡ̶ateenitice ane beyagi anowotaɡ̶adomi niɡ̶ina oko (5-6) Niɡ̶ijo oko aneo moko agecaɡ̶alodipi leeɡ̶odi loenatagi ane beyagi, eo maɡ̶aɡ̶a ee agecaɡ̶alo, pida ijo niɡ̶ina akaamitiwaji aneliodi magecaɡ̶alodipi. Pida aɡ̶alee jemaa daɡ̶a jiojotece, igaataɡ̶a eliodi niɡ̶ina akaamitiwaji jeɡ̶eliodi maloikatiti niɡ̶ini oko, odaa aɡ̶alee leeditibige daɡ̶aloikatiti.;4oNiɡ̶ijo me jidi naɡ̶ajo eledi notaɡ̶anaɡ̶axi, eliodi me joɡ̶owikomata codaa eliodi me ee agecaɡ̶alo neɡ̶epaaɡ̶icota meliodi me jinoetibece. Ajidikotibigaɡ̶aji daɡ̶a jaote makaami agecaɡ̶alodipi, pida jidikotibigaɡ̶ajitiwaji me jaotibige mowooɡ̶oti meliodi me ɡ̶ademaanitiwaji. ^35Odaa me jiditibigaɡ̶aji naɡ̶ajo eledi iwakate notaɡ̶anaɡ̶axi jaotibige niɡ̶ina nigejotaɡ̶awa me daɡ̶awii me ee agecaɡ̶alo, leeɡ̶odi jaɡ̶akamaɡ̶akaamitiwaji ane domaɡ̶a leeditibige mawii me idinitibeci. Igaataɡ̶a jowooɡ̶odi niɡ̶ina me idinitibeci makaami leeɡ̶odi, codaa makaamitiwaji akaami inikaɡ̶awepodi.!2;Igaataɡ̶a daɡ̶a jao makaami agecaɡ̶alodipi, aɡ̶ica eledi oko aneo me idinitibeci, igaataɡ̶a akamokakaamitatiwaji makati mawii me idinitibeci.[1 1Ja yowoogo me deɡ̶ejigo idalitacaɡ̶awatiwaji ade jao makaami agecaɡ̶alodipi.@0 {Igaataɡ̶a ajemaa daɡ̶a ideloɡ̶o daɡ̶a jao liciagi niɡ̶ina oko ane domoɡ̶oyemaa metiɡ̶adiiɡ̶enitatiwaji niɡ̶ica ane leeditibige me iwaɡ̶ati, igaataɡ̶a niɡ̶ida makaamitiwaji jaɡ̶atiteteloco ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Pida boɡ̶oko ɡ̶abakawepodi, jaoɡ̶atibige maniniitibecetiwaji. / Jemaa Aneotedoɡ̶oji me ikee mejitece anewi, igaataɡ̶a yowooɡ̶odi ane yowoogo catiwedi yaaleɡ̶ena. Ja jiigi yowoogo, odaa aɡ̶ejigo nigotaɡ̶a Coriinto daɡ̶a ilaagetedipi niɡ̶idi oko anowo ane beyagi idoitibige daɡ̶a ɡ̶adelatomitiwaji._. 9Nikeetedoɡ̶owa moko nepilidi, niɡ̶ijo naɡ̶a niwakatee Liwigo me diɡ̶eladetioɡ̶oji, odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee me nikeetedoɡ̶owa micota me najigotedoɡ̶owa inoatawece anele, ane ligegi me najigotedoɡ̶owa. - Natigide, iniaaɡ̶iniwa Aneotedoɡ̶oji aneote akaamitiwaji matiteteloco ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi codaa moko, codaa meote me daɡ̶ajikanaɡ̶a me jinakatonaɡ̶a Cristo. Codaa jiɡ̶ijaaɡ̶ijoa ane najigotedoɡ̶owa ɡ̶onaɡ̶atetigi me jibaaɡ̶atema.%, EIgaataɡ̶a niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji mee me niwakatee Lionigi meote me ɡ̶odewiɡ̶atace, Jesus Cristo ikee Aneotedoɡ̶oji mewi meote me icotece ijoatawece niɡ̶ijoa ane lotaɡ̶a. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶ina mejinaɡ̶a, “Amém”, jikeenaɡ̶a me ɡ̶odiwoditema Aneotedoɡ̶oji midioka limedi micota inoatawece ane lotaɡ̶a, leeɡ̶odi Cristo. Joaniɡ̶idaa me joɡ̶eeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji.2+ _Niɡ̶ijo midiaaɡ̶ejonaɡ̶a makaamitaɡ̶atiwaji ee, Silas, iniaa Timóteo, jeloɡ̶otaɡ̶ataɡ̶awatiwaji anodaaɡ̶eeteda Jesus Cristo, Lionigi Aneotedoɡ̶oji. Jiɡ̶ijaaɡ̶ijoa niɡ̶ica oko anidioka limedi meetetece anewi, codaa aɡ̶ica daɡ̶a diwitaka. Idioka limedi meote ane ligegi.C* Ajakadi me idalitaɡ̶awatiwaji. Pida niɡ̶ijo meji mejigo idalitaɡ̶awatiwaji, ayowoogo daɡ̶a ɡ̶adinaalenitiwaji, digo mijoataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji midioka limedi meetetece anewi.) )Niɡ̶ijo me yowoogo me idalitaɡ̶awatiwaji, adomaɡ̶atooa niɡ̶ijo yowoogo. Niɡ̶ina me jowo me jaote okanicodaaɡ̶ica, aɡ̶emokee me idinowo, micataɡ̶a niɡ̶ina oko anee, “Jao”, oɡ̶oa domige ee, “Ajao”, pida me notaɡ̶anaɡ̶a mina etiɡ̶odinaale.$( CIgaataɡ̶a domaɡ̶a yowoogo me idalitaɡ̶awatiwaji me ɡ̶adoxiwici me iniwiajeticogi nipodigi Macedônia. Eleditace ja domaɡ̶a yowoogo me idalitaɡ̶awatiwaji naɡ̶a idopitijo ane jicoɡ̶oticogi, domaɡ̶a jaotibige makatitiwaji madaxawani me iniwiajeticogi nipodigi Judéia.x' kJowooɡ̶odi niɡ̶ida makaamitiwaji mele mabaatege niɡ̶inoa yotaɡ̶a, joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me domaɡ̶a jemaa me idalitacaɡ̶awatiwaji, domaɡ̶a jaotibige mitoataale me jakadi me ɡ̶adaxawani, codaa me jaote maniniitibecetiwaji.&  %% E (13-14) Igaataɡ̶a inoka jidiiɡ̶atibigaɡ̶ajitiwaji niɡ̶inoa notaɡ̶a anakati malomeɡ̶enitelogo codaa mowooɡ̶oti ane diitigi. Codaa inibeotegetiwaji mowooɡ̶oti inoatawece ane jiditibigaɡ̶ajitiwaji, codaa micota mowooɡ̶otitiwaji niɡ̶ijoa analee doɡ̶owooɡ̶otiteda niɡ̶ina natigide, amanagawini akatitiwaji madinanenitibece oko leeɡ̶odi, digo mokotaɡ̶a maɡ̶aɡ̶a jakataɡ̶a me idinanenaɡ̶atibece akaami leeɡ̶oditiwaji niɡ̶ica noko nige dopitedijo Ǥoniotagodi Jesus me iwi anigoteta inatawece oko.$ % Paulo iigi icoa lowooko midokida me yaxawa Coriintiotedi Digawini ane leeɡ̶odi me idinanenaɡ̶atibece. Niɡ̶ina ane jeemiteeɡ̶atece catiwedi ɡ̶odaaleɡ̶ena aneo me jowooɡ̶otaɡ̶a me jaoɡ̶a niɡ̶ina ane beyagi, oɡ̶oa domige niɡ̶ina anele, aaɡ̶aɡ̶a nikeetoɡ̶owa anejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a ɡ̶adodoetiwaji midioka limedi mele. Niɡ̶ijo me jaoɡ̶a ɡ̶obakedi ɡ̶adiwigotigi me ɡ̶adaxawaneɡ̶egitiwaji, jibaaɡ̶atema iniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji, odaa Aneotedoɡ̶oji ɡ̶odaxawa midioka limedi me jowooɡ̶a inokina ane iɡ̶enaɡ̶a. Ajibakenaɡ̶a lixakedi niɡ̶ina okotigi niɡ̶ina iiɡ̶o. Pida Aneotedoɡ̶oji eliodi meletedoɡ̶odomi, codaa najigotedoɡ̶owa ɡ̶odoniciwaɡ̶a me jaoɡ̶a ɡ̶obakeditema ɡ̶adiwigotigitiwaji.c# A Ǥodatamaɡ̶ateetetege ɡ̶oninyaco leeɡ̶odi mipokitoɡ̶olocotiwaji, odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee me ɡ̶odaxawaneɡ̶egi. Enice ipokitoɡ̶olocotiwaji miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji amaleeɡ̶aɡ̶a eliodi oko odiniotagodetalo Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina nige nibodicaɡ̶a me ɡ̶odatamaɡ̶ateetetege ane domaɡ̶a ɡ̶oninyaco, codaa ɡ̶odibinie. &" G Aneotedoɡ̶oji eote me ɡ̶odiwoko niɡ̶ijo ane domaɡ̶a ɡ̶oninyaagi, codaa eɡ̶eote me ɡ̶odiwoko aniginoa eletidi ane doidetedoɡ̶odomi. Codaa jinakatonaɡ̶a, codaa jiɡ̶idaaɡ̶ee me inibeoonaɡ̶atege me ɡ̶odatamaɡ̶ateetacetege okanicodaaɡ̶ica ane doidetoɡ̶odomi.n! W Jileɡ̶atibige daantaɡ̶a ɡ̶odeleo, micataɡ̶a niɡ̶ina oko ane diiɡ̶enatakata ɡ̶oniwinoɡ̶odi moyeloadi. Pida jiɡ̶inaa ane jixomaɡ̶ateenaɡ̶atedijo eotibige me ɡ̶odiiɡ̶axi me doɡ̶okomaɡ̶a idinaɡ̶aaɡ̶a, pida niɡ̶ijoa ɡ̶odawikodico owotibige mepaanaɡ̶a jinakatonaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane yewikatiditace oko baanaɡ̶a nigo.r  _Inioxoadipi, jemaanaɡ̶a mowooɡ̶otitiwaji ane ɡ̶odawikodico niɡ̶ijo me idejonaɡ̶a nipodigi Ásia. Niɡ̶ijoa ɡ̶odawikodico eliodi me dakaketoɡ̶odomi, codaa jiɡ̶icota me daɡ̶adiaa inibeoonaɡ̶atege me ɡ̶odewiɡ̶a. 'Odaa ɡ̶adinakatoneɡ̶egitiwaji, codaa aɡ̶adawieneɡ̶egi matitetelocotiwaji ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Igaataɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a niɡ̶ina mawikodeetiwaji liciagi me jawikodeeɡ̶a, odaa Aneotedoɡ̶oji ɡ̶adaxawanitetiwaji anigotedoɡ̶owa me ɡ̶odaxawa.  Niɡ̶ina me jawikodeeɡ̶a, jawikodeeɡ̶a me ɡ̶adaxawaneɡ̶egitiwaji, codaa me jikeenaɡ̶ataɡ̶awa anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji me yewikatiditace oko. Odaa niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odaxawa, ɡ̶odaxawa eotedibige me jakataɡ̶a me ɡ̶adaxawaneɡ̶egi madinatiitalo inoa ɡ̶adawikodico odaa aɡ̶adinalomeɡ̶eni, niɡ̶ina mawikodeetiwaji digo mokotaɡ̶a me jawikodeeɡ̶a.= uIgaataɡ̶a jawikodeeɡ̶a digo mijoataɡ̶a Cristo me dawikode leeɡ̶odi me lakapetegi ane beyagi digoina iiɡ̶o. Odaa anigote Aneotedoɡ̶oji me yaxawa Cristo niɡ̶ijo me dawikode, jiɡ̶idaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odaxawa leeɡ̶odi Cristo, niɡ̶ina me jawikodeeɡ̶a leeɡ̶odi mejiwaɡ̶atece.> wǤodaxawatetece inoatawece ane dakaketoɡ̶odomi, eotedibige me jakataɡ̶a me jaxawanaɡ̶a niɡ̶ina eledi aninoa lawikodico, digo anigotedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odaxawa.@ { Paulo diniotagodetalo Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi niɡ̶idi oko codaa yatemati icoa lawikodico Jemaanaɡ̶a me joɡ̶eeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji, ane Eliodi Ǥoniotagodi Jesus Cristo. Jiɡ̶iniaaɡ̶iniwa Ǥodiodi aneliodi me ɡ̶odiwikode, codaa idioka limedi me ɡ̶odaxawa niɡ̶ina me jawikodeeɡ̶a. !Jemaanaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Ǥodiodi codaa Ǥoniotagodi Jesus Cristo meliodi meletaɡ̶adomitiwaji, codaa mowo mele ɡ̶adaaleɡ̶enali. : qNiɡ̶itiwataale Niwakate Coriintiotedi Ane liwakate naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi Ee Paulo. Ee liiɡ̶exegi Jesus Cristo, leeɡ̶odi joaniɡ̶idaa ane yemaa Aneotedoɡ̶oji. Ǥonioxoa Timóteo ini meetaɡ̶a naɡ̶a jidi naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi. Jidikotibigaɡ̶aji anakaami lapo loiigi Aneotedoɡ̶oji ane ɡ̶adiɡ̶eladi nigotaɡ̶a Coriinto, codaa me iditawece loiigi Aneotedoɡ̶oji ane idei nipodigi Grécia.pYǤademaani akaamitawecetiwaji leeɡ̶odi mida anenitege Jesus Cristo. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. (Amém). QJemaa Ǥoniotagodi Jesus Cristo midioka limedi meletedaɡ̶adomitiwaji.#Nigica ane daɡ̶a yemaateda Ǥoniotagodi, Aneotedoɡ̶oji ixoo. “Marana tá!” one niɡ̶ina anejinaɡ̶ata, “Anagi, Ǥoniotagodi!”~uNatigide, emeɡ̶ee, Paulo, beɡ̶emaɡ̶a jiditedini niɡ̶inoa owidijedi yotaɡ̶a me idecoaditibigaɡ̶ajitiwaji.Inatawece ɡ̶onioxoadipi digoina meetaɡ̶a oyecoaditibigaɡ̶ajitiwaji. Adinibedonitiwaji madiniceni leeɡ̶odi makaami dinioxomigipi. Lapoli loiigi Ǥoniotagodi ane liɡ̶eladi nipodigi Ásia oyecoaditibigaɡ̶ajitiwaji. Áquila aniaa Priscila idiaa lapo anonakato Ǥoniotagodi ane yatecoɡ̶o liɡ̶eladi, eliodi maɡ̶aɡ̶a oyecoaditibigaɡ̶aji, leeɡ̶odi mida anejinaɡ̶atege Ǥoniotagodi.A{Etidoniciwaɡ̶adi digo anodigotaɡ̶awatiwaji metiɡ̶adoniciwaɡ̶ati. Eemiteetibige niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi codaa me niɡ̶inoa eletidi ɡ̶oneleegiwadi ane liciaceekawepodi. +OIdinitibeci leeɡ̶odi menagi Estéfanas, Fortunato, iniaa Acaico, igaataɡ̶a etidaxawatece ane daɡ̶akati madaxawanitecetiwaji leeɡ̶odi atakaami meetaɡ̶a.  .U(15-16) Natigide, inioxoadipi, owooɡ̶oti Estéfanas ijaa loiigiwepodi. Jiɡ̶ijaa odoejedipi monakato Ǥoniotagodi digoida nipodigi Acaia, odaa dinoniciwaɡ̶aditibigiwaji oyaxawa loiigi Aneotedoɡ̶oji ane iolatedice me nepilidi. Jipokotaɡ̶awatiwaji me iwaɡ̶ati ɡ̶oneleegiwadi liciagi niɡ̶idi loiigiwepodi Estéfanas, codaa mokanicodaaɡ̶ica eledi oko ane ɡ̶odaxawa codaa aneo Ǥoniotagodi libakedi.:oAwii inoatawece aneni me ikee memaani eledi oko.  Owidijedi Paulo lotaɡ̶a Adinowetitiwaji, codaa jinaɡ̶amiɡ̶itice ane ɡ̶oniiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egitece ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Awii liciagi ɡ̶oneleegiwadi anabo laaleɡ̶enali, codaa adinoniciwaɡ̶atiteloco ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi.s _ Jemaa me idalaɡ̶ata ɡ̶onioxoa Apolo. Elioditibece me domaɡ̶a jipokota me lixigaɡ̶awepodi eledi ɡ̶onioxoadipi modalitaɡ̶awatiwaji. Pida anaɡ̶a yemaa migo natigide. Pida nigica nimedi, odaa jiɡ̶igo dalitaɡ̶awatiwaji. c ? Ajemaa diɡ̶ica ane daɡ̶a niwita ɡ̶onioxoa Timóteo. Pida nige noditice ɡ̶adiwigotigitiwaji, axawani mele me diniwiaje codaa mele menotiwa. Igaataɡ̶a ee inaa ɡ̶onioxoadipi inibeoonaɡ̶atege menotoɡ̶owa. H   Nigicotaɡ̶awatiwaji Timóteo, oleetibige mawiite inoatawece amaleeɡ̶aɡ̶a deemitetece mele mini ɡ̶adiwigotigitiwaji, igaataɡ̶a aaɡ̶aɡ̶a eo libakedi Ǥoniotagodi digo meetaɡ̶a.a ; Igaataɡ̶a digoina Éfeso micataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji daɡ̶a yomoke epoagi-nelegi, odaa jakadi me jaote owidi ibaketeditema. Codaa aaɡ̶aɡ̶ina eliodi ɡ̶oneloɡ̶ododipi anoyemaa moibeyacaɡ̶adi ɡ̶obakedi. nUPida ja yowoogo minaaɡ̶ejo nigotaɡ̶a Éfeso nigepaa ixomaɡ̶atice nalokegi anodita Pentecostes.U#Ajemaa me ɡ̶adatitiwaji natigide oditaɡ̶a onateciɡ̶idiwa nokododi midiaaɡ̶ejo, igaataɡ̶a inibeotege me jakadi meliodi midiaaɡ̶ejo makaamitaɡ̶atiwaji, nige yemaa Ǥoniotagodi midiaaɡ̶ejo. r]Ejime leecawaanigi midiaaɡ̶ejo makaamitaɡ̶atiwaji, ejitibige midiaaɡ̶ejo makaamitaɡ̶atiwaji idatawece limedi niwetaɡ̶a, amaleeɡ̶aɡ̶a akatitiwaji madaxawani me iniwiajeticogi ane leeditibige mejiiticogi nigidiaaɡ̶idi.0Y Paulo ane lowooko me loenataka Ejotaɡ̶awatiwaji nigidiaaɡ̶idi nige jika midiaaɡ̶ejo nipodigi Macedônia, igaataɡ̶a leeditibige midiaaɡ̶ejonawaanigi.A}Nigele maɡ̶aɡ̶a ejigo, odaa ejigo ixigaɡ̶awepodi. _7Nigejotaɡ̶awatiwaji, odaa jiiɡ̶e niɡ̶ica ane ixipeniticoace. Jimonyatibigiwaji adiaa lodoeje notaɡ̶anaɡ̶axi iwakate, amaleeɡ̶aɡ̶a oyadeegi ɡ̶aboonaɡ̶a dinyeelo manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Jerusalém.lQInoatawece domiingo awii iomaɡ̶atitice dinyeelo. Niɡ̶ina aneliodi nigaanyeɡ̶egi leeditibige mowidi ane iomaɡ̶atitedice dinyeelo, amaleeɡ̶aɡ̶a nigejotaɡ̶awa, aɡ̶alee leeditibige matecoɡ̶oteeni ɡ̶aboonaɡ̶a. 1 Niboonaɡ̶a anoiwakateetibige eledi lapo noiigi anonakato Ǥoniotagodi Niɡ̶ina natigide, ejitece ɡ̶aboonaɡ̶atiwaji aniwakateenitigi loiigi Cristo ane idei nipodigi Judéia. Awii liciagi ane jiiɡ̶etiogi niɡ̶ijo lapo loiigi Cristo digoida nipodigi Galácia.:Enice, inioxoadipi yemaanigipi, oleetibige midioka limedi matitetiniwace, jinaɡ̶a amiɡ̶iticetiwaji! Idioka limedi madinoniciwaɡ̶ati mawii ane libakedi Ǥoniotagodi. Igaataɡ̶a owooɡ̶otitiwaji minoatawece nibaketedi ane oenitema Ǥoniotagodi ida niwaló. +O9Pida iniotagodeeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji, aneote me inigaanyaɡ̶atece ɡ̶obeyacaɡ̶a inaa némaɡ̶a leeɡ̶odi Ǥoniotagodi Jesus Cristo aneotedoɡ̶odomi. H~ 8Ǥobeyaceɡ̶egi joaniɡ̶inaa ane yajigota némaɡ̶a loniciwaɡ̶a me datika nibite, codaa ɡ̶obeyacaɡ̶a ida loniciwaɡ̶atoɡ̶oloco leeɡ̶odi liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji.} 7 Nagoodi ɡ̶obegi! Aɡ̶alee anigaanyetoɡ̶odici. Nagoodi apiiɡ̶o! Aɡ̶aleeɡ̶akati manatiitoɡ̶owa ɡ̶anibite.”|-6Niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji nige najigotedoɡ̶owa gela ɡ̶odolaadi ane daɡ̶a daa, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a yeleo, odaa jiɡ̶icota aneeta Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi niɡ̶ijo mee, “Némaɡ̶a ja ma. Ǥoniotagodi ja dinigaanyetetece loniciwaɡ̶a némaɡ̶a. .{U5Igaataɡ̶a ɡ̶odolaadi ane daa leeditibige me diniigita eledi ɡ̶odolaadi ane daɡ̶a daa, micataɡ̶a niɡ̶ina oko ane noɡ̶a lowoodi laxokodi, odaa dinixotinigilo nowoodi geladi. Odaa ɡ̶odolaadi ane yeleo leeditibige me diniigita ɡ̶odolaadi gela ane diɡ̶ica liniogo me yewiɡ̶a.z{4Liciagi me yediiɡ̶a me jaɡ̶aticoɡ̶ojoɡ̶o, Aneotedoɡ̶oji nige ɡ̶odiigi niɡ̶ica nige yatetigi aanjo nigoloneeta niɡ̶ica owidijegi noko. Igaataɡ̶a aanjo nige yatetigi nigoloneeta, odaa Aneotedoɡ̶oji eote niɡ̶ijo anoyiwaɡ̶adi baanaɡ̶a nigo me newiɡ̶atace, odaa yajigotediogi gela lolaadi ane daɡ̶a daa. Joaniɡ̶idaaɡ̶igotedoɡ̶owa me ɡ̶odiigi.y%3Digawinitiwaji! Ejitaɡ̶awa me diɡ̶ica moyowooɡ̶odi niɡ̶ijo oko niɡ̶ijo jotigide, pida Aneotedoɡ̶oji baanaɡ̶a nikeetedoɡ̶owa. Aɡ̶okotawece ɡ̶odeleo, pida codaaɡ̶ida nigicota Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odiigi okotawece ane jinakatonaɡ̶a Ǥoniotagodi.xw2Inioxoadipi, jemaa mejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina ɡ̶odolaadi maleeɡ̶ejonaɡ̶ateloco niɡ̶ina iiɡ̶o, ane ɡ̶obole, ɡ̶odawodi ayakadi daɡ̶a dakatiwece ditibigimedi aneite Aneotedoɡ̶oji me diiɡ̶enataka. Igaataɡ̶a niɡ̶ina ane yeleo inaaɡ̶ina niɡ̶ina ane daa, ayakadi daɡ̶a dakatio miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, oditaɡ̶a idioka limedi me yewiɡ̶a. fwE1Odaa niɡ̶ida anejinaɡ̶a natigide baɡ̶alee ɡ̶odiciagi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa Aneotedoɡ̶oji ane yatite napaloaɡ̶a me yoe, pida icota me ɡ̶odiciagi Niɡ̶ijoa ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi ane Cristo. v0Niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o liciagi niɡ̶ijo odoejegi ɡ̶oneleegiwa anelatibige niɡ̶ina iiɡ̶o. Pida niɡ̶ina oko anida aneetege ditibigimedi baɡ̶a liciagi niɡ̶ijo eledi ɡ̶oneleegiwa ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi.kuO/Niɡ̶ijo odoejegi ɡ̶oneleegiwa inaaɡ̶elatigi niɡ̶ina iiɡ̶o, odaa Aneotedoɡ̶oji datikate napaloaɡ̶a me yoe. Pida niɡ̶ijo owidijegi ɡ̶oneleegiwa baɡ̶a Ǥoniotagodi Jesus ane icoɡ̶otedibigimece ditibigimedi.At{.Niɡ̶ina odoejegi ɡ̶odolaadi ane ɡ̶obitaka, inaa ɡ̶obole aicoɡ̶otibigimece ditibigimedi. Pida nigidiaaɡ̶idi ida eledi gela ɡ̶odolaadi ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi.dsA-Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi mee, “Aneotedoɡ̶oji eote me yewiɡ̶a odoejegi ɡ̶oneleegiwa, ane liboonaɡ̶adi Adão.” Pida owidijegi Adão (ane Cristo) baɡ̶a Liwigo Aneotedoɡ̶oji aneo me yewiɡ̶atace.`r9,Ǥodolaadi anelatibige niɡ̶ina iiɡ̶o, anonaligitini, baɡ̶a ɡ̶obitaka, inaa ɡ̶obole. Pida ɡ̶odolaadi gela ane najigotedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji baɡ̶a icoɡ̶otibigimece ditibigimedi. Jowooɡ̶odi minoa ɡ̶odoolatedi niɡ̶ina iiɡ̶o, odaa jowooɡ̶odi midiwa geladi ɡ̶odoolatedi digoida ditibigimedi anicota me jibaɡ̶atege. q+Niɡ̶ina ɡ̶odolaadi monaligitini, beyagi. Pida niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji nigeote gela ɡ̶odolaadi, baɡ̶a libinienigi. Niɡ̶ina ɡ̶odolaadi monaligitini, aɡ̶ica loniciwaɡ̶a. Pida nigeote Aneotedoɡ̶oji gela ɡ̶odolaadi, odaa baɡ̶a yoniciwadi.p3*Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee nige newiɡ̶atace niɡ̶inoa émaɡ̶aɡ̶a. Digo anodigota naɡ̶ana lolagi moyatinigi iiɡ̶o, odaa ɡ̶odolaadi idaaɡ̶ee, onaligitini, odaa ja daa. Pida niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji nigeote me ɡ̶odewiɡ̶atace, odaa ɡ̶odolaadi gela aɡ̶alee daa.1o[)Aligeɡ̶e datale anepaaɡ̶ee, epenai datale pida jeɡ̶eledi anee, yotetitedi datale pida jeɡ̶eletiditace anee. Codaa onanitecibeci yotedi ida epaa lataleɡ̶egi. unc(Codaa niɡ̶icoa ɡ̶odoolatedi digoida ditibigimedi jeɡ̶eletidi, codaa digoina iiɡ̶o jeɡ̶eledi anee. Ǥodoolatedi ane ideite ditibigimedi libinienaɡ̶a, pida aliciaco ɡ̶odoolateditigi niɡ̶ina iiɡ̶o eletidi libinienaɡ̶a.bm='Codaa niɡ̶inoa ane newiɡ̶ateloco niɡ̶ina iiɡ̶o adiniciamico ane liboledeɡ̶eco. Oko ida epaa liboledeɡ̶egi, codaa eijedi ida epaɡ̶aɡ̶a liboledeɡ̶egi. Niɡ̶inoa ilaaɡ̶axodi aaɡ̶aɡ̶a ida anepaaɡ̶ee lolaadi, codaa niɡ̶inoa noɡ̶ojedi eledi ida anepaaɡ̶ee. Inoatawece niɡ̶inoa aninoa ida anepaaɡ̶ee adiniciamico. (lI&Odaa Aneotedoɡ̶oji yajigote naɡ̶ajo lolagi niɡ̶ica gela lolaadi ane yemaa me yajigote, codaa yajigote naɡ̶ajo lolagi ane latopagi mada me nawodigije. k %Codaa lolagi ane anitini, yakadi me lolagi leyeema, codaa yakadi mokanicodaaɡ̶aca eledi lolagi. Aɡ̶anitini madatawece niale.gjG$Ejitaɡ̶awatiwaji makaami yetoledi! Niɡ̶ina me aniti lolagi, idoka nokoloɡ̶o nige yeleo.jiM# Aneotedoɡ̶oji icota me najigotedoɡ̶owa gela ɡ̶odolaadi. Ijo oko ane nigikanaɡ̶a, modi, “Igamigigote Aneotedoɡ̶oji nigeote émaɡ̶aɡ̶a me newiɡ̶atace? Igamigodaaɡ̶ee ica gela lolaadi anodibatege?”?=4<5;S99I76a42{/.-+**)(F'':&k%m#! PHu^ D@ 8]B3 Odaa nigoyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, odipokotaɡ̶alocotiwaji codaa eliodi moyemaa metiɡ̶adati, leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji meliodi meletedaɡ̶adomitiwaji, codaa leeɡ̶odi minoatawece yajigotedaɡ̶awa.VA% Niɡ̶idi oko odoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji igaataɡ̶a niɡ̶ida nibakedi ikeetiogi me iwaɡ̶ati codaa me iwitece niɡ̶icoa liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco nibodicetedi anele anoditece Cristo. Codaa odoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi ɡ̶aboonaɡ̶atiwaji anele anajicitiogi codaa miditawece eledi oko aninoa laɡ̶alanaɡ̶a.O@ Igaataɡ̶a niɡ̶ina mawiitetiwaji niɡ̶ida nibakedi, aɡ̶idokida daɡ̶axawanitece anoyopotibige Aneotedoɡ̶oji loiigi, pida jaɡ̶aɡ̶awiitiwaji meliodi oko odiniotagodetalo Aneotedoɡ̶oji.1?[ Aneotedoɡ̶oji eliodi ane yajigotedaɡ̶awatiwaji eotedibige midioka limedi makati maxawani eledi oko aninoa anoyopotibige. Odaa eliodi oko odiniotagodetalo Aneotedoɡ̶oji nigodibatege ɡ̶aboonaɡ̶a dinyeelo ananajicitedoɡ̶owa me jadeegaɡ̶atiogi madewetedipi anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi.>y Aneotedoɡ̶oji yajigote nolacidi niɡ̶ina anetanaɡ̶a, codaa niwakateetedibigoɡ̶oji ɡ̶oweenigi. Odaa eliodi ane yajigotedaɡ̶awatiwaji digo mijotaɡ̶a niɡ̶ijo anetanaɡ̶a anowidi nolacidi. Odaa digo mijotaɡ̶a niɡ̶ijo oko anetanaɡ̶a nopilaɡ̶aditedio lawodigijedi nigidiaaɡ̶idi, odaa jeɡ̶epaanaɡ̶a owidi nolacidi. Jiɡ̶idaaɡ̶enitiwaji niɡ̶ina mediani eledi oko, odaa Aneotedoɡ̶oji aaɡ̶aɡ̶a yajigotedaɡ̶awatiwaji niɡ̶ica ane daɡ̶axa mele, caticedi anowoo makati.J=  Joaniɡ̶idaa aneeta Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi mee, “Niɡ̶ina oko aneliodi me yaxawa niɡ̶inoa madewetedi, Aneotedoɡ̶oji idioka limedi me daɡ̶axa meletetema niɡ̶ini oko.” < Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji yakadi me yajigotedaɡ̶awatiwaji caticedi anopootibige, eotedibige midioka limedi makati inoatawece anopootibige, codaa eotedibige makati maxawani eledi oko anowo okanicodaaɡ̶ica nibakedi anele, anowotema Aneotedoɡ̶oji. ;9 Niɡ̶ina oko leeditibige mepaa yowo niɡ̶ica ane liwokodi dinyeelo me ane iboo. Odaa ayakadi daɡ̶a agecaɡ̶alo laaleɡ̶ena niɡ̶ina me yajigo, codaa aɡ̶ele me yajigo liboonigi daɡ̶a leeɡ̶odi eledi oko moiedeɡ̶e. Pida leeditibige me ninitibece niɡ̶ina me yajigo liboonaɡ̶a dinyeelo, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji yemaa niɡ̶ina oko ane ninitibece niɡ̶ina me yajigo liboonaɡ̶a dinyeelo.G: Analakitibigetiwaji niɡ̶inoa notaɡ̶a! Niɡ̶ina me jajicaɡ̶a ɡ̶oboonaɡ̶a dinyeelo oiciaceeketege niɡ̶ina anetanaɡ̶a. Niɡ̶ina ane doɡ̶owidi elanigijedi, odaa idaaɡ̶ee aɡ̶owidi lawodigijedi ane nopilaɡ̶aditedio. Pida niɡ̶ina anowidi elanigijedi, odaa owidi lawodigijedi ane nopilaɡ̶aditedio.~9u Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me jakadi me leeditibige me jipokotiogi niɡ̶ina ɡ̶onioxoadipi migotibeci dinewadetibigiwaji, moilakidetedini niɡ̶icoa ɡ̶aboonaɡ̶a dinyeelo amaleeɡ̶aɡ̶a nigejotaɡ̶awa ja igo. Joaniɡ̶idaa nigikeenitiwaji maxawanatakani leeɡ̶odi makameɡ̶emaanitiwaji maxawanatakani, idiɡ̶ida aɡ̶ica ane ɡ̶adiiɡ̶enitiwaji maxawanatakani. 8- Igaataɡ̶a nigica oko anelatibige nipodigi Macedônia ixigaɡ̶awepodi, igaanige ejoɡ̶otaɡ̶awatiwaji nigaleedaɡ̶a ɡ̶adigomi, odaa ja ɡ̶odiboliɡ̶a, codaa akaamitiwaji eledi aniboliki, leeɡ̶odi me domaɡ̶a ɡ̶adinakatoneɡ̶egi magoti niɡ̶ida ɡ̶abakedi.!7; Pida jimonyataɡ̶awatiwaji niɡ̶ina ɡ̶onioxoadipi metiɡ̶adaxawani me oenitedini niɡ̶icoa ɡ̶adiwakatedi dinyeelo, anejitiogi eletidi lapoli loiigi Aneotedoɡ̶oji. Jiɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶ida moko aɡ̶atooa me idinanenaɡ̶atibece niɡ̶ina mejinaɡ̶ataɡ̶adicitiwaji.v6e Igaataɡ̶a jowooɡ̶odi memaanitiwaji maxawanitiogi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me idinanetibece niɡ̶ijo neɡ̶ejitaɡ̶adicitiwaji miditaɡ̶a lapoli loiigi Aneotedoɡ̶oji digoida nipodigi Macedônia. Mejitiogi, “Ǥonioxoadipi digoida nipodigi Grécia ja nigomaɡ̶a me naxawanatakanaɡ̶a niɡ̶ijo nicaaɡ̶abi ane ixomaɡ̶atijo codaa natigide.” Eliodi oko yoniciwaditibigiwaji leeɡ̶odi meliodi memaani me iwakateeni dinyeelo minoataɡ̶a madewetedipi anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi.5  Oiwakatee niboonaɡ̶a dinyeelo miditaɡ̶a lapo loiigi Aneotedoɡ̶oji digoida Jerusalém Aɡ̶alee leeditibige daɡ̶a jidiko deɡ̶ejitece icoa niboonaɡ̶a dinyeelo ane iwakateenitetiwaji maxawani loiigi Aneotedoɡ̶oji miditaɡ̶a nipodigi Judéia.c4?Enice ikeenitiogitiwaji niɡ̶inoa eletidi lapoli Aneotedoɡ̶oji loiigi meliodi memaanitibigiwaji, codaa ikeeni mejinaɡ̶atece niɡ̶ina ane iɡ̶enaɡ̶a, niɡ̶ina me idinanenaɡ̶atibece leeɡ̶odi akaamitiwaji. &3EIniaaɡ̶ini Tito ane yokaaɡ̶edi, codaa eliodi me jibaaɡ̶a ɡ̶adiwigotigitiwaji. Ǥonioxoadipi ane lixigaɡ̶awepodi Tito, jiɡ̶idiaaɡ̶idi anoiolaticoace lapoli loiigi Aneotedoɡ̶oji moyadeegi liboonaɡ̶a dinyeelo. Oiweniɡ̶idetedibece Cristo leeɡ̶odi niɡ̶ida libakedi.2#Jimonyaaɡ̶a eledi ɡ̶onioxoa mijotaɡ̶a nigigotibeci. Eliodi me idineenaɡ̶ata, odaa idioka limedi me jinataɡ̶a me dinoniciwaɡ̶aditibece me daxawanataka. Codaa eliodi me ɡ̶adinakatonitiwaji, joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi neɡ̶epaanaɡ̶a yemaa me daxawanataka.1Igaataɡ̶a jemaanaɡ̶a me jaoɡ̶a niɡ̶ina ane iɡ̶enaɡ̶a, aɡ̶idokida me lodoe Ǥoniotagodi, pida lodoe okanicodaaɡ̶ica oko. >0uOdaa jiɡ̶idaa leeɡ̶odi me jemaanaɡ̶a me idinowetaɡ̶a amanagawini aɡ̶ica ane dinanimaɡ̶atoɡ̶owa leeɡ̶odi niɡ̶icoa ɡ̶aboonaɡ̶a ane jadeegaɡ̶a, owidi dinyeelo.m/SCodaa lapoli loiigi Aneotedoɡ̶oji oiolatice niɡ̶ini ɡ̶onioxoa migo ɡ̶odixigaɡ̶awa, niɡ̶ina nige jadeegaɡ̶a ɡ̶aboonaɡ̶atiwaji dinyeelo. Odaa leeɡ̶odi mawiite ɡ̶aboonaɡ̶a dinyeelo, niɡ̶ina anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi odoɡ̶etetibigimece Ǥoniotagodi, codaa niɡ̶ida ɡ̶obakedi ikee mewi me jemaanaɡ̶a me ɡ̶adaxawaneɡ̶egi. .wOdaa ini eledi ɡ̶onioxoa ane jiiɡ̶enaɡ̶a migo lixigaɡ̶awa Tito. Inoatawece lapoli loiigi Aneotedoɡ̶oji eliodi modeemitetibige niɡ̶ini ɡ̶onioxoa leeɡ̶odi libakedi me yeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele ane yalaɡ̶atalo Cristo.>-uIgaataɡ̶a Tito eo niɡ̶ijo ane jipokaɡ̶ata meo, odaa eliodi me yemaa me ɡ̶adaxawanitiwaji neɡ̶epaaɡ̶icota me lowoogo migo makaamitaɡ̶atiwaji aɡ̶ica ane iiɡ̶e migo.],3 Paulo yalaɡ̶ata Tito icaaɡ̶ica lokaaɡ̶etedipi Iniotagodetalo Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi meote lowoogo Tito me yemaa me ɡ̶adaxawanitiwaji, digo mokotaɡ̶a me jemaanaɡ̶a me ɡ̶adaxawaneɡ̶egi.O+Jiɡ̶idaa aneeta lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji, “Niɡ̶ina anowidi ane nioda aɡ̶ica ane iiɡ̶otice, pida niɡ̶ina anonateciɡ̶idi ane nioda baadiɡ̶ica ananiaditibige minitaɡ̶a.” *Niɡ̶ina natigide inoa owidi anakatitetiwaji, odaa akati maxawani niɡ̶ina aninoa anoyopotibige. Pida nigakapiɡ̶inoa anopootibigetiwaji, idiɡ̶idi inoa anoyakadi, odaa oyakadi metiɡ̶adaxawani. Odaa jiɡ̶idaa nigakatitiwaji madinaxawanitiwage.U)# Ajemaa daɡ̶a jaxawa eledi oko adiɡ̶ica jao minoa ɡ̶adaɡ̶alanaɡ̶a. ( Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko nige yemaa meo liboonigitalo Aneotedoɡ̶oji, Aneotedoɡ̶oji dibatetege niɡ̶ica liboonigi leeɡ̶odi niɡ̶ini oko iboo anidi minitaɡ̶a. Aneotedoɡ̶oji adipokote niɡ̶ina oko me ibootalo niɡ̶ina ane diɡ̶ica minitaɡ̶a. h'I Natigide, ele magotitiwaji niɡ̶ida nibakedi. Anenitiwaji maleekoka emaani mojocitini niɡ̶ida nibakedi, idaaɡ̶enitiwaji madinoniciwaɡ̶ati magoti, codaa awii niɡ̶ida nibakedi abakeni niɡ̶ica anidi makaamitaɡ̶a.`&9 Digawinitiwaji ane yowoogo. Ejime teɡ̶ele magotitiwaji niɡ̶ijo ɡ̶abakedi baanoɡ̶ojocitini niɡ̶ijo eledi nicaaɡ̶abi. Igaataɡ̶a jaɡ̶akamaɡ̶akaami odoejedipi me ɡ̶adowoogo mawii niɡ̶ida nibakedi.Z%- Igaataɡ̶a owooɡ̶otitiwaji anodaaɡ̶eeteda Ǥoniotagodi Jesus Cristo meliodi meletedoɡ̶odomi. Idaaɡ̶ee me liico digoida ditibigimedi, pida eote me madewedi digoina iiɡ̶o leeɡ̶odi akaamitiwaji. Odaa leeɡ̶odi meote me madewedi, odaa ja yakadi me yajigotedaɡ̶awatiwaji niɡ̶icoa niliicaɡ̶ajetecidi digoida ditibigimedi. $7Aɡ̶adiiɡ̶enitiwaji diɡ̶idaɡ̶a eni. Pida jemaa me jikeetaɡ̶awatiwaji anodaaɡ̶ee niɡ̶ina eledi ɡ̶onioxoadipi me dinoniciwaɡ̶aditibigiwaji moyaxawa niɡ̶ina eledi anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi ane madewetedipi, jaotibige mikeenitiwaji mewi me ɡ̶odemaaneɡ̶egi.a#;Niɡ̶ida makaamitiwaji anaɡ̶axaateloco eletidi lapoli anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi. Leeɡ̶odi daɡ̶axa manakatoni Ǥoniotagodi, daɡ̶axa mowooɡ̶oti lowooko Aneotedoɡ̶oji, codaa me daɡ̶axa mowooɡ̶oti niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anoditece ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Eliodi moleetibigetiwaji mawii ane yemaa Aneotedoɡ̶oji, codaa niɡ̶ida makaamitiwaji daɡ̶axa me ɡ̶odemaaneɡ̶egi caticedi eledi oko anetiɡ̶odemaa. Enice awii caticedi eledi oko niɡ̶ina majicitalo Aneotedoɡ̶oji ɡ̶aninyeelo. Joaniɡ̶idaaɡ̶ida niɡ̶ica nibakedi ane ikee ɡ̶ademaanaɡ̶aneɡ̶egi mewi. z"mTito jiɡ̶idaaɡ̶eyatigi me nioda ɡ̶aboonaɡ̶atalo Ǥoniotagodi dinyeelo. Odaa ja jipokaɡ̶ata me idapaɡ̶a diiticogi meo niɡ̶ida nibakedi, codaa me ɡ̶adaxawanitiwaji magoti niɡ̶ida nibakedi ane ikee ɡ̶ademaanaɡ̶aneɡ̶egi.K!Odaa aɡ̶owo niɡ̶ijo ane jileɡ̶atibige doɡ̶owo, pida owo caticedi. Odoejegi modinibootalo Ǥoniotagodi, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi jaɡ̶aɡ̶a odinibootoɡ̶owa, ane yemaa Aneotedoɡ̶oji.n UOdaa eliodi monipokotoɡ̶owa me jikanaɡ̶a mepaaɡ̶oyaxawa eletidi lapoli loiigi Aneotedoɡ̶oji.'Ejitaɡ̶awatiwaji moyajigo niɡ̶ica analogota moyakadi moyajigo, codaa me caticedi ane nimaweneɡ̶egi, epaaɡ̶oyemaa mowo niɡ̶ida anee.6eEliodi moicitibigiwaji niɡ̶inoa lawikodico. Pida eliodi me ninitibigiwaji, idaaɡ̶ee meliodi me madewetedipi codaa aɡ̶ica gaantiɡ̶idi ane nebi. Odaa niɡ̶ijo moyajigo dinyeelo moyaxawa eledi oko anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi, oyajigo leeɡ̶odi aɡ̶onoliti nimaweneɡ̶egi deɡ̶epoka eletema.  Ane leeditibige mejinaɡ̶a niɡ̶ina me jaoɡ̶a ɡ̶oboonaɡ̶atalo Ǥoniotagodi dinyeelo Inioxoadipi, jemaanaɡ̶a mowooɡ̶otitiwaji aneote Aneotedoɡ̶oji midiwataɡ̶a lapoli loiigi digoida nipodigi Macedônia leeɡ̶odi meliodi meletetema.I Odaa eliodi me idinitibeci me jakadi me ɡ̶adinakatonitiwaji. veOdaa Tito eneɡ̶egitace yemaatibigaɡ̶aji niɡ̶ina me nalaɡ̶atibige niɡ̶ijo makaamitawecetiwaji eliodi madinoniciwaɡ̶ati mawii ane dipokotaɡ̶awa, codaa moleetibige ane daɡ̶axa mele memiita mabaatege, codaa me eemiteetibige.:mEliodi mele me idalaɡ̶atibigaɡ̶aji, apaɡ̶alatoɡ̶o niɡ̶ida makaamitiwaji me daɡ̶awii me idiboliɡ̶a. Idioka limedi mejinaɡ̶ataɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi, codaa niɡ̶ina me ɡ̶adiweniɡ̶ideneɡ̶egita Tito, odaa akamaɡ̶akaamitiwaji jaɡ̶aɡ̶ikeeni mewi niɡ̶ijoa ɡ̶odotaɡ̶ata.y Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me ɡ̶odoniciwadi. Aɡ̶odoniciwadi diɡ̶idoka leeɡ̶odi meliodi me ɡ̶odemaaneɡ̶egi, pida eliodi me ɡ̶odinitibece niɡ̶ijo naɡ̶a jibodicaɡ̶a makaamitawecetiwaji axawani Tito mele midiaaɡ̶i ɡ̶adiwigotigi.}s Odaa jiɡ̶idaa me jiditibigaɡ̶ajitiwaji naɡ̶ajo iwakate notaɡ̶anaɡ̶axi me ɡ̶adajacaɡ̶atitiwaji, ajidi daɡ̶a leeɡ̶odi niɡ̶idi oko anowo ane beyagi ɡ̶adiwigotigi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a leeɡ̶odi niɡ̶idi oko ane dawikodetema niɡ̶ina ane beyagi. Pida jidikotibigaɡ̶ajitiwaji me jikee Aneotedoɡ̶oji me yowooɡ̶odi meliodi me ɡ̶ademaaneɡ̶egi.c? Igaataɡ̶a analakitibige niɡ̶ijo anodaaɡ̶enitiwaji makaami agecaɡ̶alodipi leeɡ̶odi nibeyaceɡ̶egi anowo ɡ̶adiwigotigitiwaji. Odaa aɡ̶aleeɡ̶anoxoconi ɡ̶agecooɡ̶elitiwaji awiitibige manati ane beyagi ɡ̶adiwigotigi. Eliodi madinoniciwaɡ̶atitiwaji mikeeni me diɡ̶icata anenitege ane beyagi anowo niɡ̶idi oko ɡ̶adiwigotigitiwaji. Ǥadelatema niɡ̶ijo ane beyagi, odaa jeɡ̶eneɡ̶egitace eemiteetigilo Aneotedoɡ̶oji. Odaa joɡ̶oleetibige madatitace madinilakidenitacigi, codaa jeɡ̶epaanaɡ̶a emaani Aneotedoɡ̶oji. Odaa jaɡ̶ageniteloco maloikatiti niɡ̶ijo oko aneote ane beyagi ɡ̶adiwigotigi. Ijoatawece niɡ̶ijoa anawiitetiwaji ikee me diɡ̶ica anenitege niɡ̶ijoa ane beyagi anowote. 6e Igaataɡ̶a niɡ̶ina nigecaɡ̶aloɡ̶o ane yemaa Aneotedoɡ̶oji, eo niɡ̶ina oko me dinilaatece loenatagi ane beyagi. Odaa Aneotedoɡ̶oji yakadi meote niɡ̶ini oko me yewiɡ̶atace, odaa aɡ̶ica oko ane agecaɡ̶alo daɡ̶a leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji meote me yewiɡ̶atace. Pida niɡ̶ina oko nige agecaɡ̶alo anodaaɡ̶ee niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o magecaɡ̶alo, pida aleeɡ̶odi libeyaceɡ̶egi aneo, odaa Aneotedoɡ̶oji aɡ̶eote me yewiɡ̶atace leeɡ̶odi adinilaatibece. Odaa joaniɡ̶idaaɡ̶ee idioka limedi me yeleo.(I Pida natigide ja idinitibeci. Aidinitibeci daɡ̶a leeɡ̶odi makaami agecaɡ̶alodipi, pida idinitibeci leeɡ̶odi niɡ̶ijo naɡ̶akaami agecaɡ̶alodipi, odaa jaɡ̶adinilaanitecetiwaji niɡ̶ijo ane beyagi anowo onateciɡ̶idi oko ɡ̶adiwigotigitiwaji. Niɡ̶ida anenitiwaji makaami agecaɡ̶alodipi, jiɡ̶idaa ane yemaa Aneotedoɡ̶oji. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee ajibeyacaɡ̶ataɡ̶a ɡ̶adaaleɡ̶enalitiwaji.1[Igaataɡ̶a, icaaɡ̶ica nige jao makaami agecaɡ̶alodipi leeɡ̶odi naɡ̶ajo eledi iwakate notaɡ̶anaɡ̶axi, pida aidinilaatibece leeɡ̶odi naɡ̶ajo iwakate notaɡ̶anaɡ̶axi. Onateciɡ̶ijo me ee agecaɡ̶alo leeɡ̶odi naɡ̶ajo iwakate notaɡ̶anaɡ̶axi meo makaami agecaɡ̶alodipi./WAneotedoɡ̶oji eote me ɡ̶odoniciwadi aɡ̶idoka leeɡ̶odi Tito meno, pida eledi leeɡ̶odi me ɡ̶adatematiitiwaji meliodi mawii loniciwaɡ̶a. Eledi natematitoɡ̶owa me domeɡ̶eliodi memaani madatitacetiwaji, codaa eledi natematitoɡ̶owa makaami agecaɡ̶alodipi leeɡ̶odi midi oko anowo ane beyagi, codaa neloɡ̶oditoɡ̶owa me ɡ̶odinienaɡ̶aneɡ̶eni. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi meneɡ̶egitace idinitibeci. /WPida Aneotedoɡ̶oji eote loniciwaɡ̶a niɡ̶ina ane daɡ̶adiaa domaɡ̶a ilidaɡ̶adi meo ane libakedi. Odaa oko eote me ɡ̶odoniciwadi niɡ̶ijo neɡ̶eno Tito.SIgaataɡ̶a niɡ̶ijo neɡ̶ejoɡ̶oticogi nipodigi Macedônia, aɡ̶abo ɡ̶onimedi oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a me inipeneɡ̶enaɡ̶atini. Inoatawece ane jiiɡ̶aticogi jawikodeeɡ̶a. Ina oko domoɡ̶oyemaa modinotigimadetoɡ̶ogi codaa domoɡ̶oyemaa metiɡ̶odideleɡ̶e. Codaa catiwedi ɡ̶odaaleɡ̶enali idatecibece idoiiɡ̶a.^5Eliodi me ɡ̶adinakatonitiwaji, codaa me idinanetibece akaami leeɡ̶odi. Ǥoniotagodi eliodi meote yoniciwaɡ̶a leeɡ̶odi akaamitiwaji. Idaaɡ̶ee minoa owidi ɡ̶odawikodico, pida eliodi me ɡ̶odinitibece. {oAniɡ̶idaaɡ̶ejatigi igegi daɡ̶akaami ilaagetedipi, igaataɡ̶a jiɡ̶ijo mejitaɡ̶awatiwaji me ɡ̶ademaaneɡ̶egi, codaa me jemaanaɡ̶a midioka limedi me idejonaɡ̶a makaamitaɡ̶a, domige ɡ̶odewiɡ̶a, oɡ̶oa, domige ɡ̶odeleo. Paulo ninitibece Jemaa mele mabaatoɡ̶ogi mikeenitiwaji ɡ̶ademaanaɡ̶aneɡ̶egitoɡ̶odomi. Aɡ̶ica daɡ̶a jaoɡ̶a gaantiɡ̶ica ane beyagitema oko. Aɡ̶ica oko ane jiiɡ̶axinaɡ̶atece meo ane beyagi. Codaa aɡ̶ica ane jinaalenaɡ̶a.o  YǤodokaaɡ̶etedipi ɡ̶odemaanigipi, Aneotedoɡ̶oji eote niɡ̶ida ligegitedoɡ̶ogi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me idiniwilecaɡ̶atema inoatawece ane beyagi, anowo ɡ̶odolaadi codaa me ɡ̶odowooko me napioi lodoe Aneotedoɡ̶oji. Odaa ele me idinoniciwaɡ̶ataɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶atema iniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi me jeemiteeɡ̶atibige. * M Codaa jao me Ee Ǥadioditiwaji. Jao makaamitiwaji ionigipi’. Joaniɡ̶inaa lotaɡ̶a Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji anida loniciwaɡ̶atedeloco inoatawece.” r ] Enice eteceniticoace niɡ̶ina ane deɡ̶etidinakato, codaa jinaɡ̶awanitege’, meete Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji. ‘Jiniɡ̶ica mawii niɡ̶ina anowooɡ̶oti meo ɡ̶adaaleɡ̶enali me napioi. Odaa ele me jibataɡ̶agitiwaji. f ECodaa liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji ayakadi daɡ̶a yexogotege liɡ̶eladi niwicidi noenataka. Igaataɡ̶a niɡ̶ida moko oko liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji ewikegi. Jiɡ̶idaa ligegi Aneotedoɡ̶oji maditaɡ̶a lotaɡ̶anaɡ̶axi, mee, “‘Jiɡ̶eladetigi yoiigi, codaa idiaaɡ̶ejo liwigotigi miditaɡ̶a. Ee Noenoɡ̶odi, codaa jiɡ̶idiaa yoiigi. 2 ]Cristo ayakadi daɡ̶a ilaɡ̶atetege diaabo ane abeyaceɡ̶egi. Odaa niɡ̶ina ane nakato Ǥoniotagodi aɡ̶ica aneetege niɡ̶ina ane daɡ̶a nakatoteda Ǥoniotagodi.xi Jiniɡ̶iwitibece niɡ̶ina ane doɡ̶onakatoteda Ǥoniotagodi Jiniɡ̶iwitibece niɡ̶ina ane doɡ̶onakatoteda Ǥoniotagodi doɡ̶oleetibige midioka limedi madinadeegitibigege me ɡ̶adokaaɡ̶etedipi. Igaataɡ̶a niɡ̶ina ane iɡ̶enaɡ̶a ayakadi daɡ̶a dinadeegitege niɡ̶ina aninoa libatico. Igaataɡ̶a lokokena ayakadi daɡ̶a awatege nexocaɡ̶a.   Ǥadotaɡ̶aneɡ̶enitiwaji micataɡ̶a daɡ̶akaami ionigipi. Awii liciagi ane jaoɡ̶a, codaa ikeeni me ɡ̶odemaaneɡ̶egi. 9k Niɡ̶ida moko ainoxoconaɡ̶ataɡ̶adomitiwaji ɡ̶odaaleɡ̶ena, pida akaamitiwaji baɡ̶a anoxoconitoɡ̶odomi ɡ̶adaaleɡ̶enali, odaa jiɡ̶ikani me ɡ̶odemaaneɡ̶egi.&E Yokaaɡ̶etedipi yemaanigipi ane ɡ̶adiɡ̶eladi nigotaɡ̶a Coriinto. Ejinaɡ̶atedaɡ̶awatiwaji inoatawece ane jeemiteeɡ̶atece catiwedi ɡ̶odaaleɡ̶ena. Ejinaɡ̶atedaɡ̶awatiwaji inoatawece ane ɡ̶odowooko, codaa jikeenaɡ̶ataɡ̶awa meliodi me ɡ̶ademaanaɡ̶aneɡ̶egi.\1 Idatecibece moko agecaɡ̶alodipi, pida niɡ̶idiaaɡ̶idi ja ɡ̶odinitibece. Oko madewetedipi, pida ja jaoɡ̶a eliodi oko modinigaanyetece niliicaɡ̶ajetecidi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Aɡ̶ica anigetiɡ̶idi ane ɡ̶onebi digoina iiɡ̶o, pida Aneotedoɡ̶oji idioka limedi me najigotedoɡ̶owa inoatawece ane jopooɡ̶atibige. T! Inatecibece oko ododigotoɡ̶owa micataɡ̶a doɡ̶oko iomiɡ̶igipi, pida inaaɡ̶eledi ododigotoɡ̶owa micataɡ̶a doɡ̶oko oko aniboonaɡ̶ategimadadipi. Jiɡ̶ijo me doidetibige daɡ̶a ɡ̶odeleo, pida codaa natigide eɡ̶odewiɡ̶a. Idaaɡ̶ee metiɡ̶odiloikatidi, codaa mowote ɡ̶otaciletedi, pida aɡ̶etiɡ̶odeloadi.KInatecibece oko etiɡ̶odiweniɡ̶ide, inaaɡ̶eledi boɡ̶oyakadi ina me diɡ̶icata aneletoɡ̶odomi. Inatecibece beyagi modotaɡ̶atibigoɡ̶oji, pida inaaɡ̶eledi beɡ̶ele modotaɡ̶atibigoɡ̶oji. Inatecibece ododigotoɡ̶owa micataɡ̶a doɡ̶oko awitakegipi, inaaɡ̶eledi boɡ̶oyakadi moko oko anoditece anewi.QJatematiiɡ̶a anewi, codaa Aneotedoɡ̶oji najigotedoɡ̶owa loniciwaɡ̶a me jibaaɡ̶atema. Aneotedoɡ̶oji eote me ɡ̶odeɡ̶enaɡ̶a, odaa ɡ̶odewiɡ̶a ane iɡ̶enaɡ̶a micataɡ̶a daɡ̶a ɡ̶odikanaɡ̶anaɡ̶adi ane jatiiɡ̶ata me jideleɡ̶enaɡ̶a ɡ̶odaxakawa, codaa jiɡ̶idaa jibakenaɡ̶a me idinowetaɡ̶a.Jikeenaɡ̶a moko liotaka Aneotedoɡ̶oji igaataɡ̶a ɡ̶odowooko yapidi, codaa jowooɡ̶otaɡ̶a liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco Ǥoniotagodi, codaa me idinatiiɡ̶atiogi niɡ̶ina oko anodakapetoɡ̶ogi, odaa oko eletema eledi oko. Eleditace jikeenaɡ̶a moko liotaka Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi Liwigo me ɡ̶odajacaɡ̶adi, codaa ewi me jemaanaɡ̶a eledi oko, aɡ̶oka jaoɡ̶a.*MIdinatiiɡ̶ata niɡ̶ina metiɡ̶odalaketibige, ina metiɡ̶odiwilo, codaa niɡ̶ina noiigi metiɡ̶odaxacoɡ̶otibige. Idinatiiɡ̶ata niɡ̶ina me inigaaxaɡ̶a me jibaaɡ̶a, ina me diɡ̶ica ɡ̶onimedi me jiotaɡ̶a leeɡ̶otedi ɡ̶obaketedi, codaa niɡ̶ina me ɡ̶odigodi nigigi.y~kPida niɡ̶inoa ane ɡ̶obaketedi ane jaoɡ̶ate, idioka limedi me jikeenaɡ̶a moko liotagipi Aneotedoɡ̶oji. Igaataɡ̶a idinatiiɡ̶atalo inoatawece ane ɡ̶odawikodico, minoa ɡ̶odaɡ̶alanaɡ̶a, codaa minoa ane dakaketedoɡ̶odomi.`}9 Icoa Paulo lawikodico Ajemaanaɡ̶a daɡ̶a jaoɡ̶atibige diɡ̶ica anee me beyagi anodaaɡ̶ejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a, jaoɡ̶atibige me diɡ̶icata ane diletibige niɡ̶ida ɡ̶obakedi daɡ̶a beyagi.L|Igaataɡ̶a madi lotaɡ̶anaɡ̶axi, Aneotedoɡ̶oji mee, “Niɡ̶ijo me jemaa me jao aneletaɡ̶adomi, odaa ja ɡ̶adigiti niɡ̶ijo manipokitiwa. Niɡ̶ijo noko me jemaa me jao me ɡ̶adewikitace, odaa ja ɡ̶adaxawanitiwaji.”Odaa digawinitiwaji! Leeditibige mabaatege natigide niɡ̶ica anele Aneotedoɡ̶oji ane yemaa me yajigotedaɡ̶awa. Niɡ̶ina noko jiɡ̶idaaɡ̶ida niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji me yemaa meote me ɡ̶adewikitace. @{ {Niɡ̶ida moko ɡ̶odokaaɡ̶edi Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina me jaoɡ̶a niɡ̶ida libakedi. Odaa jipokaɡ̶ataɡ̶awatiwaji me daɡ̶adiaaɡ̶ikani manakatoni codaa me iwitece Ǥoniotagodi. Igaataɡ̶a nige daɡ̶adiaa iwitece Ǥoniotagodi, odaa amica mawiite Aneotedoɡ̶oji ja domeɡ̶eliodi meletedaɡ̶adomi.z Igaataɡ̶a Cristo aɡ̶ica deɡ̶eote ane beyagi. Pida Aneotedoɡ̶oji eote Cristo me yeleotetema ɡ̶obeyaceɡ̶eco, odaa ja yaaɡ̶adi moko laagetedipi, eotedibige Aneotedoɡ̶oji meote moko oko ane iɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi me ɡ̶odexogotege Cristo. 'yGOdaa Aneotedoɡ̶oji ɡ̶odiiɡ̶e me jaxotaɡ̶a Cristo limedi, codaa najigotedoɡ̶owa ɡ̶onaɡ̶atetigi. Niɡ̶ina me ɡ̶adotaɡ̶aneɡ̶enitiwaji, odaa micataɡ̶a daɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ɡ̶adotaɡ̶aneɡ̶enitetiwaji. Jibakenaɡ̶a Liboonaɡ̶adi Cristo me jipokaɡ̶ataɡ̶awatiwaji anakaami laxakawepodi Aneotedoɡ̶oji, jipokaɡ̶ataɡ̶awatiwaji mikani Aneotedoɡ̶oji meote makaami lokaaɡ̶etedipi.x#Joaniɡ̶idaa ɡ̶odatematigo. Ǥodatematigo Aneotedoɡ̶oji me ibake Cristo me yediatedeloco libeyaceɡ̶eco niɡ̶ina oko, micataɡ̶a niɡ̶ina me jedianaɡ̶a niɡ̶inoa ɡ̶onaalewe. Eotedibige niɡ̶ina oko moyakadi me lokaaɡ̶etedipi, igaataɡ̶a inatawece oko laxakawepodi Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco. Odaa Aneotedoɡ̶oji ja najigotedoɡ̶owa niɡ̶ida ɡ̶odatematigo. w3Aneotedoɡ̶oji ja iigi ɡ̶odaaleɡ̶ena, codaa najigotedoɡ̶owa gela anejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a. Niɡ̶ida moko niɡ̶ijo jotigide oko laxakawepodi Aneotedoɡ̶oji, pida niɡ̶ina natigide Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eote moko lokaaɡ̶etedipi leeɡ̶odi Cristo. Odaa najigotedoɡ̶owa ɡ̶obakedi me jeloɡ̶otaɡ̶atibece anodaaɡ̶ee niɡ̶ina eledi oko moyakadi me lokaaɡ̶etedipi Aneotedoɡ̶oji.cv?Niɡ̶ina oko naɡ̶a yexogotege Cristo, odaa Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eote me gela oko, micataɡ̶a daɡ̶a gela laaleɡ̶ena. Niɡ̶ijo oxiiɡ̶odi anee me yewiɡ̶a ja ixomaɡ̶atijo, ja ma. Ja gela anee me yewiɡ̶a.QuOdaa niɡ̶ida moko aɡ̶alee jiwinaɡ̶a aniniɡ̶ata oko leeɡ̶otedi ane nepilidi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ane latopagi mini moko. Niɡ̶ijo jotigide jiwinaɡ̶a Cristo leeɡ̶odi ane latopagi codaa me niɡ̶icoa ane nepilidi digoina iiɡ̶o. Pida niɡ̶ina natigide aɡ̶aleeɡ̶idaaɡ̶ejinaɡ̶a me jowooɡ̶atibige Cristo.Ut#Yeleotetema inatawece oko eotedibige niɡ̶ina oko baɡ̶alee newiɡ̶a, me daɡ̶adiaa newiɡ̶a mepoka dinemaa, pida moyewiɡ̶atema Niɡ̶ijoa ane yeleotetema, codaa me yewiɡ̶atace meote aneletema. hsILeeɡ̶odi Cristo me ɡ̶odemaa, odaa jikanaɡ̶a mepaa ɡ̶odiiɡ̶e. Igaataɡ̶a jiɡ̶idaaɡ̶ee ane ɡ̶odowoogo. Onijoatece ɡ̶oneleegiwa Cristo yeleotetema inatawece oko, odaa micataɡ̶a daɡ̶a nigo inatawece oko.Hr  Nigodi moko yetoledi, pida leeɡ̶odi niɡ̶ida ɡ̶obakegitema Aneotedoɡ̶oji. Nigodiletibige doɡ̶oko aninoa lixaketedi, pida mideɡ̶ejinaɡ̶a leeɡ̶odi me ɡ̶adaxawaneɡ̶egitiwaji.Wq' Ajemaanaɡ̶a doɡ̶okomaɡ̶a idinelecaɡ̶ateenaɡ̶a daɡ̶a jaoɡ̶atibige mabaatacoɡ̶ogi. Pida jemaanaɡ̶a me jaoɡ̶a aneo madinanenitibece leeɡ̶odi okomoɡ̶oko. Odaa jiɡ̶idaa makatitiwaji magiti niɡ̶ina oko ane dinanetibigiwaji leeɡ̶odi niɡ̶ina ane jinataɡ̶atece, idiɡ̶ida aleeɡ̶odi anodaaɡ̶ee lewiɡ̶a.opW Jeloɡ̶otaɡ̶atibece anodaaɡ̶ee niɡ̶ina oko me yakadi me ilaɡ̶atege Aneotedoɡ̶oji Niɡ̶ida moko jowooɡ̶otaɡ̶a Ǥoniotagodi micota me iloikatidi niɡ̶ina oko leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me jeemiteeɡ̶atibige codaa me idoiiɡ̶atalo niɡ̶ina me joleeɡ̶atibige me jajacaɡ̶ataɡ̶a niɡ̶ina oko moika mowo ane beyagi. Aneotedoɡ̶oji yowooɡ̶odi ane ɡ̶odowooko, codaa anodaaɡ̶ejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a. Odaa inibeotege makaami eleditetiwaji owooɡ̶oti catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶enali anodaaɡ̶ee ɡ̶odowoogo codaa anodaaɡ̶ejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a.,oQ Igaataɡ̶a okotawece leeditibige me idejonaɡ̶a lodoe Cristo, nige limedi me iwi anodaaɡ̶igotediogi oko. Odaa najigotedoɡ̶owa okotawece niɡ̶ica ane iɡ̶enaɡ̶a me loojedi ane ɡ̶odoenataka digoina iiɡ̶o. Ǥoniotagodi iɡ̶enaɡ̶a me ɡ̶odediatediniwace. Odaa ida loojedi ane yediateloco loenataka niɡ̶ina oko anowo ane beyagi, niɡ̶ina oko anowo anele idaɡ̶aɡ̶a loojedi anaɡ̶aɡ̶a oyediatece. Sn Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me idinoniciwaɡ̶ataɡ̶a me jilenaɡ̶atibigo Ǥoniotagodi, domigina maleeɡ̶ejonaɡ̶ateloco ɡ̶odolaadi digoina, oɡ̶oa, domige niginiɡ̶a ɡ̶odewiɡ̶a miniwataɡ̶a.sm_Odaa eliodi mabo ɡ̶odaaleɡ̶ena. Odaa eliodi me jemaanaɡ̶a me age me jikanaɡ̶a niɡ̶ina ɡ̶odolaadi digoina iiɡ̶o, miniɡ̶a digoida miniwataɡ̶a Ǥoniotagodi, codaa me ɡ̶odewiɡ̶a miniwataɡ̶a, codaa jipecaɡ̶atege."l=Pida niɡ̶ida anejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a ikee me jinakatonaɡ̶a Ǥoniotagodi, idiɡ̶ida ajinakatonaɡ̶a niɡ̶inoa anepiɡ̶inoa me jinataɡ̶a.kkOJoaniɡ̶idaa leeɡ̶odi midioka limedi mabo ɡ̶odaaleɡ̶ena. Jowooɡ̶otaɡ̶a niɡ̶ina maleeɡ̶ejonaɡ̶ateloco niɡ̶ina ɡ̶odolaadi ane diɡ̶ica loniciwaɡ̶a, etoko leegitalo me jotonaɡ̶atice aneite Ǥoniotagodi.\j1Aneotedoɡ̶oji jiɡ̶iniaaɡ̶eote naɡ̶a ɡ̶odigo me idinixomaɡ̶atinigi gela ɡ̶odolaadi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me najigotedoɡ̶owa Liwigo me ikee mewi micota me najigotedoɡ̶owa ɡ̶odolaadi gela. iyNiɡ̶ina maleeɡ̶ejonaɡ̶ateloco ɡ̶odolaadi digoina iiɡ̶o, liciagi nopegedi, odaa inikanaɡ̶aticobece ɡ̶odaadi leeɡ̶odi ɡ̶odolaadi me diɡ̶ica loniciwaɡ̶a. Ainikanaɡ̶aticobece ɡ̶odaadi daɡ̶a leeɡ̶odi me jemaanaɡ̶a mejonaɡ̶ateloco ɡ̶odolaadi ane diɡ̶ica loniciwaɡ̶a anicota me daa. Pida eliodi me jemaanaɡ̶a me idinixomaɡ̶atinece ɡ̶odolaadi gela digoida ditibigimedi, ane daɡ̶a aɡ̶amaleɡ̶egi, codaa ane daɡ̶a daa, pida idioka limedi midi. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶ina ane daa aɡ̶alee dinikee, pida biɡ̶idioka limedi me dinikee idiokidi niɡ̶ica anidioka limedi me yewiɡ̶a.Zh-Jemaanaɡ̶a me idinixomaɡ̶atinece gela ɡ̶odolaadi, amaleeɡ̶aɡ̶a nige limedi me ɡ̶odeleo, ɡ̶odiwigo adediɡ̶icata lolaadi, micataɡ̶a niɡ̶ina oko ane diɡ̶icata lowoodaɡ̶agi ɡ̶oboliɡ̶a.;goPida digoina iiɡ̶o inikanaɡ̶aticobece ɡ̶odaadi leeɡ̶odi meliodi me jemaanaɡ̶a me age me jibaɡ̶atege ɡ̶odolaadi gela ane liciagi diimigi anele digoida ditibigimedi.Pf  Ica ɡ̶odolaadi gela digoida ditibigimedi Niɡ̶ida moko aɡ̶odigecaɡ̶aloɡ̶otidi niɡ̶ida ɡ̶obakegitema Aneotedoɡ̶oji, igaataɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a nige daa niɡ̶ina ɡ̶odolaadi, odaa Aneotedoɡ̶oji ja najigotedoɡ̶owa eledi ɡ̶odolaadi gela. Niɡ̶ina ɡ̶odolaadi maleeɡ̶ejonaɡ̶ateloco niɡ̶ina iiɡ̶o liciagi nopegedi ane daɡ̶a leegi odaa ja daa. Pida ɡ̶odolaadi Aneotedoɡ̶oji anicota me najigotedoɡ̶owa digoida ditibigimedi baɡ̶a liciagi diimigi anele ane daɡ̶a daa. Niɡ̶ini diimigi aɡ̶oko loenatagi, pida Aneotedoɡ̶oji loenatagi.Ye+Aɡ̶ica jaoɡ̶a daɡ̶a iniwinaɡ̶atalo niɡ̶inoa anepiɡ̶inoa me jinataɡ̶a, pida iniwinaɡ̶ata niɡ̶ica ɡ̶onaɡ̶ajegi ane diɡ̶ica me jinataɡ̶a. Igaataɡ̶a niɡ̶ina ane jakataɡ̶a me jinataɡ̶a aleegi odaa ja ixomaɡ̶atijo, pida niɡ̶ica ane daɡ̶a jinataɡ̶a baadaɡ̶a ixomaɡ̶atedijo, idioka limedi midiwa. dIgaataɡ̶a niɡ̶inoa ɡ̶odawikodico aleegi odaa ja ixomaɡ̶atedice, codaa aɡ̶eneɡ̶egi dakake. Pida niɡ̶inoa ɡ̶odawikodico owo me inigaanyaɡ̶atece niɡ̶ica ɡ̶onaɡ̶ajegi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶idi ɡ̶onaɡ̶ajegi aɡ̶aleeɡ̶ica daɡ̶a daa, codaa daɡ̶axa mele caticedi niɡ̶ica ane jowooɡ̶a, codaa caticedi me yediatelogo niɡ̶ijoa ɡ̶odawikodico.ocW Ica ɡ̶onaɡ̶ajegi Enice oleetibige midioka limedi mabo ɡ̶adaaleɡ̶ena. Icaaɡ̶ica ɡ̶odolaadi nigidokee me diɡ̶ica loniciwaɡ̶a, Aneotedoɡ̶oji eote ɡ̶odiwigo me micataɡ̶a daɡ̶a gela inoatawece nokododi.Xb)Igaataɡ̶a ja jixomaɡ̶ateenaɡ̶atedice inoatawece ane ɡ̶odawikodico jaoɡ̶atibige Aneotedoɡ̶oji meote aneletaɡ̶adomitiwaji. Joaniɡ̶idaa Aneotedoɡ̶oji midokee meote ane daɡ̶axa meletema eliodi oko. Codaa elioditace oko odiniotagodetalo Aneotedoɡ̶oji, odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee eliodi oko odoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji. a}Leeɡ̶odi jowooɡ̶otaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane yewikatiditace Ǥoniotagodi Jesus, odaa oko aaɡ̶aɡ̶a icota meote me ɡ̶odewiɡ̶atace leeɡ̶odi me yewikatiditace Jesus. Odaa Aneotedoɡ̶oji ɡ̶odawanaɡ̶aditediwage me ɡ̶odadeegite lodoe..`U Maditaɡ̶a lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji diniditeloco, “Ee ja jinakato Aneotedoɡ̶oji, joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi mejitece.” Oko eledi jinakatonaɡ̶a Ǥoniotagodi, ɡ̶odiciagi niɡ̶ijo oko aneetece niɡ̶inoa notaɡ̶a. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi maɡ̶aɡ̶a ejinaɡ̶atece Cristo.t_a Odaa idioka limedi me doidetibige me ɡ̶odeleo niɡ̶ina malee jibaaɡ̶atema Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶adaxawaneɡ̶egitiwaji. Odaa niɡ̶ida ɡ̶obakedi ɡ̶adaxawanitiwaji midioka limedi me ɡ̶adewiki miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. ^/ Igaataɡ̶a niɡ̶ina malee ɡ̶odewiɡ̶a idioka limedita me doidetibige me ɡ̶odeleo leeɡ̶odi jibaaɡ̶atema Jesus. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ejinaɡ̶a me jawikodeeɡ̶a amaleeɡ̶aɡ̶a ikee Jesus niɡ̶ica loniciwaɡ̶a lewiɡ̶a idei catiwedi ɡ̶odolaadi anicota me daa.;]o Niɡ̶ina ɡ̶odolaadi idioka limedi me dawikode, codaa me doidetibige me ɡ̶odeleo, digo mijoataɡ̶a Ǥoniotagodi Jesus me dawikode neɡ̶epaa yeleo. Jiɡ̶idaaɡ̶ejinaɡ̶a me jawikodeeɡ̶a eotedibige Aneotedoɡ̶oji me ikee catiwedi ɡ̶odolaadi niɡ̶ica anodaaɡ̶eeteda Jesus mijoa me yewiɡ̶a.)\K Niɡ̶ina oko etiɡ̶odiatetibece, pida Aneotedoɡ̶oji aɡ̶ica daɡ̶a ɡ̶odikatedice. Micataɡ̶a deɡ̶eliodi me inigaaxaɡ̶a, pida aɡ̶odaa ɡ̶odeleo.[%Elioditibece minoa ane dakaketoɡ̶odomi, pida idioka limedi me daɡ̶a idejinaɡ̶ati. Elioditibece metiɡ̶odalomeɡ̶etice, codaa aɡ̶alee jowooɡ̶otaɡ̶a niɡ̶ica anejinaɡ̶a, pida aɡ̶ica daɡ̶a jikanaɡ̶a me jaliiɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odaxawa.?Zw Ǥoɡ̶amaleɡ̶eco inaa ɡ̶odawikodico Ǥodatematigo liciagi niɡ̶icoa niliicaɡ̶ajetecidi oko me yotete catinedi boote ane daɡ̶a libiniena. Niɡ̶ida moko ɡ̶odiciagi naɡ̶ana boote ane daɡ̶a dakaketigi manonya. Pida Aneotedoɡ̶oji epaaɡ̶igotedoɡ̶owa me ɡ̶odoe eotedibige me ikee miniaaɡ̶iniwa eliodi loniciwaɡ̶a, codaa me najigotedoɡ̶owa ɡ̶odoniciwaɡ̶a me jilaagaɡ̶ataɡ̶atedibece ɡ̶odatematiko.IY Aneotedoɡ̶oji ligegi niɡ̶ijo jotigide, mee, “Jidaɡ̶adi lokokena miditaɡ̶a nexocaɡ̶a!” Codaa Iniaaɡ̶iniwa jeɡ̶eote me ídi nilokokena catiwedi ɡ̶odaaleɡ̶ena. Naɡ̶ani lokokena eo me jowooɡ̶otaɡ̶a anodaaɡ̶eeteda Aneotedoɡ̶oji me datale, anodaaɡ̶ee me jinataɡ̶a latobi Cristo me datale. xXiIgaataɡ̶a ɡ̶odatematigo aɡ̶okomokoko me yalaɡ̶atoɡ̶owa, pida aaɡ̶aɡ̶a yalaɡ̶atalo Jesus Cristo, miniaaɡ̶iniwa Ǥoniotagodi ane iiɡ̶e inoatawece, codaa yalaɡ̶ata moko ɡ̶aotagipitiwaji leeɡ̶odi oko liotagipi Jesus. t||{zy5xCwvvmvtt sqponn$m~ljigff"dcba^`_W^~]\_ZZYiXVUpSQQPNMLKKoJIHGNED"DCA@@5>q=T;+:%86544=3K1/.,\))'&%$P#"!LUIkX!}^|H '  3 U ,^&6E&Pida aɡ̶odiwoditema, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a onateciɡ̶ica, jaotibige akaamitiwaji midokee makati majipaata, codaa me iwaɡ̶ati nibodicetedi anele anewi. /5W&Pida idi oko anokowo moyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi. Niɡ̶idi oko codaaɡ̶idi naɡ̶a dakatiobece anei me jatecoɡ̶ojoɡ̶o, domoɡ̶oyemaa moyowooɡ̶odi domigewi daɡ̶adiaa jiwaɡ̶atece ane lakataɡ̶a judeutedi, codaa domoɡ̶oyemaa moyowooɡ̶odi mige jiiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶atece me jakataɡ̶a me jikanaɡ̶a niɡ̶ijoa lakataɡ̶a leeɡ̶odi me ɡ̶odexogotege Jesus Cristo. Codaa domoɡ̶oyemaa metiɡ̶odiedeɡ̶e mejiwaɡ̶atacece niɡ̶ijoa lakataɡ̶a, odaa joaniɡ̶idaa taɡ̶a jopilaɡ̶atacege moko niotagipi niɡ̶ijoa lakataɡ̶a.;4o&Tito ixigaɡ̶awa. Odaa idaaɡ̶ida me loiigi greegotedi, pida aɡ̶oiedeɡ̶e niɡ̶ijoa lacilodi me yakagidi lolaadi ane lakatigi judeutedi moikee me nepilidi Aneotedoɡ̶oji.;3o&Ejigo Jerusalém leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji nikeetediwa me leeditibige mejigo. Neɡ̶ejoticogi digoida, odaa ijoka jatecoɡ̶ojoɡ̶otege niɡ̶ijoa lacilodi loiigi Aneotedoɡ̶oji. Odaa ja jeloɡ̶oditiogi ane diitigi ane ɡ̶odatematigo, niɡ̶ijoa nibodicetedi anele ane jeloɡ̶oditedibece miditaɡ̶a noiigi ane daɡ̶a judeutedi. Ibakedi baanaɡ̶a jao codaa eɡ̶idaaɡ̶ejatigi me jao, ajemaa daɡ̶a atooa niɡ̶ida ibakedi.J2 & Paulo idiaaɡ̶eletidi liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji Naɡ̶a ixomaɡ̶atedijo 14 nicaaɡ̶ape, odaa jeɡ̶ejigotace nigotaɡ̶a Jerusalém ixigaɡ̶awa Barnabé. Ijaa Tito eledi jadeegi.h1 K&Odaa niɡ̶idi noiigi odoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi anodaaɡ̶igotediwa me idiigi. p0 [&Niɡ̶idi noiigi idokida mowajipa moditibece, “Niɡ̶ijo anijo me ɡ̶odiatetibece, natigide jona yatematitedibece nibodicetedi anele anoditece Cristo. Jotigide geme domaɡ̶a yemaa me yaaɡ̶adi niɡ̶inoa nibodicetedi anele.”^/ 7&Icoa lapoli loiigi Cristo ane idei nipodigi Judéia aniɡ̶ica deɡ̶etidowooɡ̶odi.f. G&Niɡ̶ijo naɡ̶a idoditicogi Jerusalém, odaa jeɡ̶ejigo nipodaɡ̶a Síria aniaa Cilícia.G-  &Digawinitiwaji! Eji lodoe Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶a jiwitaka., &Pida aɡ̶ica jinadi otiɡ̶initece eledi liiɡ̶exegi Ǥoniotagodi, onijoteci me jinadi niɡ̶ijo anodita Tiago, nioxoa Ǥoniotagodi. P+ &Naɡ̶a ixomaɡ̶atedijo itoatadiɡ̶ida nicaaɡ̶ape, odaa jeɡ̶ejigo nigotaɡ̶a Jerusalém, domeɡ̶ejigo joletibige me jowooɡ̶odi Pedro. Idiaaɡ̶ejote manitaɡ̶a nigotaɡ̶a ciinze nokododi.* 3&Codaa aɡ̶ejigo nigotaɡ̶a Jerusalém daɡ̶a jakapetege niɡ̶ijo oko baanaɡ̶a liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji maleediɡ̶icatibige meniditediwa. Pida aɡ̶ica daɡ̶a idinopaɡ̶adi odaa jeɡ̶ejigo nipodigi Arábia, niɡ̶idiaaɡ̶idi ja jopitacicogi nigotaɡ̶a Damasco.) 5&Aneotedoɡ̶oji ninitedibece me yakadi me nikeetediwa Lionigi, eotedibige me jatematitedibece nibodicetedi anele anoditece Jesus, liwigotigi eletidi noiigi ane daɡ̶a judeutedi. Niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a nikeetediwa Lionigi, ajoletibige eledi oko deɡ̶etidiiɡ̶axi.)( M&Pida Aneotedoɡ̶oji idiomaɡ̶aditedice me ee liiɡ̶exegi malee idejote catiwedi le eiodo. Odaa leeɡ̶odi meliodi me idiwikode, jeɡ̶eniditediwa me jiotece.1' ]&Owidi eletidi lionekadi ane inaɡ̶axatelogo me jioteci ane lakatigi yoiigi judeutedi. Codaa eliodi me idinoniciwaɡ̶adi me jotete liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco yaamipi. w& i& Niɡ̶ida makaamitiwaji jaɡ̶ajipaatibece ane yoenataka niɡ̶ijo malee jioteci lakatigi judeutedi. Eliodi me jiatetibeci Aneotedoɡ̶oji loiigi, codaa aɡ̶ica daɡ̶a jiwikode. Inoatawece jaote me domaɡ̶a jaaɡ̶adi niɡ̶idi noiigi.S% !& Igaataɡ̶a aɡ̶oko ane najigotiwa niɡ̶ida natematigo anele, codaa aɡ̶ica ane idiiɡ̶axitece niɡ̶inoa nibodicetedi anele. Pida Jesus Cristo jiniaaɡ̶iniwa ane nikeetediwa niɡ̶ida natematigo. ^$ 7& Anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji me iolatedice Paulo me liiɡ̶exegi Inioxoadipi, jeloɡ̶oditedaɡ̶awa niɡ̶inoa nibodicetedi anele, niɡ̶inoa ane jatematitedibece, aɡ̶ica aneetege lowooko niɡ̶ina oko.# 1& Dawice me ɡ̶adotaɡ̶aneɡ̶enitiwaji igaataɡ̶a ajoletibige me jocaɡ̶ata oko. Pida joletibige me jao Aneotedoɡ̶oji ane yemaa, odaa ninitedibece. Ajoletibige daɡ̶a jocaɡ̶ata oko, igaataɡ̶a daɡ̶a joletibige me jocaɡ̶ata oko, odaa agoteɡ̶ee liotagi Cristo. " 9& Ejinaɡ̶atacaɡ̶awa niɡ̶ijo baaneɡ̶ejinaɡ̶ataɡ̶awatiwaji. Diɡ̶ica okanicodaaɡ̶ica oko ane yatematitaɡ̶awatiwaji eledi natematigo ane daɡ̶a liciagi niɡ̶ijo natematigo anele baanaɡ̶a abaatege, Aneotedoɡ̶oji iloikatidi niɡ̶ica oko nigepaa ganigicatibige. }! u&Pida deɡ̶ejinaɡ̶atece eledi natematigo, oɡ̶oa domigetaɡ̶a aanjo ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi daɡ̶a eetece natematigo ane daɡ̶a liciaco nibodicetedi anele baaneɡ̶ejinaɡ̶atece, Aneotedoɡ̶oji eote midioka limedi me nawikodeeɡ̶a niɡ̶ina oko aneetece eledi natematigo, codaa domigokomoɡ̶oko, oɡ̶oa domige aanjo, pida idokee me ɡ̶odiloikatidi.a  =&Pida anewi, aɡ̶icoa eletidi nibodicetedi anele ane icoɡ̶otedicogi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Pida inatibece oko anetiɡ̶adigiwocitice, codaa odoletibige moiigi niɡ̶inoa nibodicetedi anele anoditece Cristo.R & Aɡ̶icoa eletidi nibodicetedi anele ane icoɡ̶otedicogi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, pida jiɡ̶inokinoateda niɡ̶inoa ane jatematiiɡ̶atedibece Ǥadopootiwaji niɡ̶ica me age mikanitedice Aneotedoɡ̶oji aneniditedaɡ̶awa. Leeɡ̶odi Cristo eliodi meletedaɡ̶adomitiwaji, odaa Aneotedoɡ̶oji eniditedaɡ̶awa makaami nepilidi. Pida jiɡ̶iwaɡ̶atitiwaji eledi natematigo anodi niɡ̶ina oko me icoɡ̶otigi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.y m&Odaa jemaanaɡ̶a niɡ̶ina oko midioka limedi modoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. (Amém.) A }&Jesus ijaa dinajigo me yeleotetema ɡ̶obeyaceɡ̶eco, eote me ɡ̶odiwoko nakataɡ̶a ane beyagi aninoa niɡ̶ina iiɡ̶o. Leeɡ̶odi joaniɡ̶idaa ane yemaa Aneotedoɡ̶oji Ǥodiodi.* O&Jemaanaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, Ǥodiodi, codaa me Ǥoniotagodi Jesus Cristo midioka limedi meliodi mowote aneletaɡ̶adomi, codaa mowote ɡ̶adaaleɡ̶enali mele. 3&Ee inaa inatawece ɡ̶onioxoadipi aninaa digoina meetaɡ̶a ɡ̶odecoaditibige lapoli loiigi Aneotedoɡ̶oji ane liɡ̶eladi niiɡ̶otedi Galácia.u g&Paulo Liwakatetigi Gaalatatedi Paulo yecoaditibige ica niɡ̶eladimigipitigi niiɡ̶otedi Galácia Ee, Paulo, jidi naɡ̶adi iwakate notaɡ̶anaɡ̶axi. Ee liiɡ̶exegi Jesus Cristo, codaa me Aneotedoɡ̶oji Ǥodiodi, aneote Jesus me yewiɡ̶atace niɡ̶ijo me yeleo. Aɡ̶oko anetidiolatice, codaa aɡ̶oko anetidiiɡ̶e me jibatema Aneotedoɡ̶oji.a; Jemaa Ǥoniotagodi Jesus Cristo meliodi meletedaɡ̶adomitiwaji, codaa midioka limedi Aneotedoɡ̶oji me ikeetedaɡ̶awa me ɡ̶ademaanitetiwaji akaamitawece, codaa jemaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji midioka limedi me idei ɡ̶adiwigotigitiwaji amaleeɡ̶aɡ̶a eote makaamitawece owooɡ̶oti makaami dinoiigiwepodi. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. (Amém). ,Q Inatawece loiigi Aneotedoɡ̶oji aninaa meetaɡ̶a oyecoaditibigaɡ̶ajitiwaji, inatawece niɡ̶ina oko ane iomaɡ̶aditedice Aneotedoɡ̶oji mepoka nepiliditeda.Y+ Adinibedonitiwaji madiniceni madinecoati jiɡ̶idaa ane yemaa Aneotedoɡ̶oji. s_ Owidijedi lotaɡ̶a Paulo me yecoaditibige Coriintiotedi Akaami inioxoadipi. Jiditibigaɡ̶aji owidijedi yotaɡ̶a me ɡ̶adibodenitiwaji. Adinoniciwaɡ̶atitiwaji amanagawini abootiwage mawii anele! Atacolitece niɡ̶inoa yotaɡ̶a! Jemaa mabootiwage mowookoni! Adeegi ɡ̶adewiɡ̶a me daɡ̶adinotigimadeni, codaa madinoniciwaɡ̶atitiwaji me ɡ̶adilakiitiwage. Odaa Aneotedoɡ̶oji ane ɡ̶odemaa okotawece, codaa aneote ɡ̶odaaleɡ̶enali mele, ideite makaamitaɡ̶atiwaji. w Jiditibigaɡ̶aji naɡ̶adi iwakate notaɡ̶anaɡ̶axi leeɡ̶odi me leegitaɡ̶awatiwaji, amanagawini nigejigo idalitaɡ̶awatiwaji, odaa aleeditibige daɡ̶a jibake inaɡ̶atetigi ane najigotediwa Ǥoniotagodi me ɡ̶adoxokitiwaji. Najigotediwa niɡ̶ida inaɡ̶atetigi me ɡ̶adaxawanitiwaji me ili ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, idiɡ̶ida ajaaɡ̶adi me iwaɡ̶atakani. dA Igaataɡ̶a ɡ̶odinitibece niɡ̶ina me ɡ̶adoniciwatitiwaji me iwaɡ̶atakani, icaaɡ̶ica nige jeemiteeɡ̶atece me ɡ̶odaɡ̶amalaɡ̶a. Jemaanaɡ̶a makaamitawece ateciɡ̶i, mabootiwage mawii ane iɡ̶enaɡ̶a.# Igaataɡ̶a ajakataɡ̶a me jakapaɡ̶atege niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi anewi, pida inoka jakataɡ̶a me jiiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶atece anewi. Pida jipokotibigalo Aneotedoɡ̶oji me diɡ̶ica anigetiɡ̶ida ɡ̶adoenatagi ane beyagi. Ajipokotalo Aneotedoɡ̶oji daɡ̶a ikee mepaɡ̶anaɡ̶a ɡ̶odixomaɡ̶atice me dineetedoɡ̶owa moko liiɡ̶exedi, pida jipokotibigalo mawii anele. Aɡ̶ica ane jaoɡ̶a nigina oko modiletibige daɡ̶a jineteeɡ̶atema Ǥoniotagodi. Pida ane daɡ̶axa mele mawiitiwaji niɡ̶ina ane iɡ̶enaɡ̶a.<q Inibeotege nige ɡ̶odiwineɡ̶egi, odaa icota manati me daɡ̶a jineteeɡ̶a, pida oko baanaɡ̶a ɡ̶odixomaɡ̶atice me dineetedoɡ̶owa Ǥoniotagodi moko liiɡ̶exedi Cristo.   Adinicinitiwaji, codaa makamaɡ̶a adiniwini, amanagawini owooɡ̶oti nigewi manakatoni Ǥoniotagodi. Joɡ̶owooɡ̶otitiwaji Jesus Cristo me diɡ̶eladetediwaɡ̶aji. Iniwa makaamitatiwaji idokidata niɡ̶ina nige ɡ̶adixomiɡ̶itijo me dineetedaɡ̶awa.xi Idaaɡ̶ida mica ina daɡ̶a aɡ̶amaleɡ̶egi Cristo niɡ̶ijo noɡ̶onanyoketedinece nicenaɡ̶anaɡ̶ate moyeloadi. Pida niɡ̶idiaaɡ̶idi Aneotedoɡ̶oji ibake loniciwaɡ̶a me yewikatiditace. Odaa niɡ̶ida moko jiɡ̶idaɡ̶aɡ̶ejinaɡ̶a moko aɡ̶amaleɡ̶egi digo mijoataɡ̶a Cristo maɡ̶amaleɡ̶egi. Pida leeɡ̶odi me ɡ̶odexogotege Cristo, ɡ̶odewiɡ̶atace leeɡ̶odi loniciwaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina me jaoɡ̶a aniniɡ̶ataɡ̶awa, leeɡ̶otedi ɡ̶abeyaceɡ̶eco.    3 (2-3) Jemaa me jibodicaxi niɡ̶idi anowo ane beyagi maleediɡ̶icatibige mejigo idalitacaɡ̶awatiwaji, codaa miditawece niɡ̶idi eledi oko. Igaataɡ̶a jiɡ̶ijo me ɡ̶adibodicaxinitiwaji niɡ̶ijotace mejotaɡ̶awa, codaa digo aneji naɡ̶a leegitiwa, ɡ̶adibodicaxinitacetiwaji niɡ̶ina me jiditibigaɡ̶aji naɡ̶adi iwakate notaɡ̶anaɡ̶axi. Eji memaani me jikee me idibake Cristo niɡ̶ina me ɡ̶adotaɡ̶aneɡ̶enitiwaji. Odaa natigide nigejigotace idalitaɡ̶awatiwaji, odaa aɡ̶aleeɡ̶ica ane jiwikode aneo loenatagi ane beyagi. Cristo aɡ̶aɡ̶amaleɡ̶egi nige ikee anigotedaɡ̶awatiwaji, pida ikee loniciwaɡ̶a ɡ̶adiwigotigi.3  a Paulo ibodicaxi codaa me iladee Coriintiotedi Niɡ̶ina naɡ̶a nipegi mitoatadiɡ̶ida mejigo idalitaɡ̶awatiwaji. Eo me nalaɡ̶atibigiji Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi mee, “Niɡ̶ina oko ane dilaageteta eledi oko, leeditibige me doletibige iniwataale oko, oɡ̶oa domige iniwatadiɡ̶ini oko anonadi niɡ̶ica niciagi, odaa joɡ̶oyakadi moniwoditema mewi niɡ̶iniaa nilaagedi niɡ̶ini aneo ane beyagi.” ' Eleditace idoitibige deɡ̶ejotaɡ̶awatiwaji, oditeɡ̶eote Aneotedoɡ̶oji me idiboliɡ̶ataɡ̶adicitiwaji, codaa daɡ̶a jinoe leeɡ̶odi meliodi oko anowo ane beyagi, ane doɡ̶odinilaatece loenataka ane beyagi. Niɡ̶ina oko ane doɡ̶oika moitineɡ̶e ane daɡ̶a lodawa, codaa me loomatewa oko ane daɡ̶a lodawa, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a oyajacaɡ̶aditeda lidaɡ̶ataka lolaadi ane beyagi. # ? Igaataɡ̶a idoitibige deɡ̶ejotaɡ̶awatiwaji, oditaɡ̶a ja jibataɡ̶awatiwaji maleeɡ̶awiite ɡ̶adoenataka ane daɡ̶a jemaateda mawiite. Odaa jaɡ̶aleetibigetiwaji deɡ̶ee eledi oko, me daɡ̶a iciagi niɡ̶ijo oko ane domeɡ̶emaani leeɡ̶odi me leeditibige me ɡ̶adoxokitiwaji. Idoitibige daɡ̶a jibataɡ̶awatiwaji makamaɡ̶a adinideleɡ̶eni, codaa madinoceetiwage, makaami loidenaɡ̶a, makaami adodigomadadi, me beyagi motaɡ̶anitibige eledi oko, codaa me alaɡ̶ani, madinanenitibece, me daɡ̶a ɡ̶adilakiitiwage.r ] Jakadi maleetibigetiwaji minoatawece niɡ̶inoa ane jidi, jidikotibigaɡ̶aji midokida me jikeetaɡ̶awa me diɡ̶icata ɡ̶obatiigi. Pida Aneotedoɡ̶oji ɡ̶odadi me jidiiɡ̶atedini inoatawece leeɡ̶odi me ɡ̶odexogotege Cristo, odaa jemaanaɡ̶a me ɡ̶adaxawaneɡ̶egi me ili ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, anakaami ɡ̶odokaaɡ̶etedipi ɡ̶odemaanigipi.nU Ja jipokota Tito migo dalitaɡ̶awatiwaji, codaa lixigaɡ̶awa eledi ɡ̶onioxoa ane jimonya. Tito aɡ̶ica daɡ̶a ɡ̶adiboloiteenitiwaji. Ee iniaa Tito idokida anejinaɡ̶a me jibaaɡ̶a, leeɡ̶odi diniciamico ɡ̶odowooko. y Domigica me jibake eledi oko ane jimonyataɡ̶awa me ɡ̶adinaalenitiniwace? Aɡ̶ica, codaa aɡ̶ica daɡ̶a yowoogo!J  Pida niɡ̶ida makaamitiwaji, icota maniwotitomi me daɡ̶a ɡ̶adigiwoci. Pida aɡ̶aniaditibige anee me ɡ̶adinaalenitiniwace, codaa modi jibake yacilo me inigaanyetece ɡ̶aninyeelotiwaji.! Idinitibeci niɡ̶ina me jakadi me jaaɡ̶adi niɡ̶ica anidi meetaɡ̶a, codaa emeɡ̶ee ja idigo me idinaaɡ̶adi me ɡ̶adaxawanitiwaji. Pida niɡ̶ina me jikeetaɡ̶awatiwaji meliodi me ɡ̶ademaani, akamaɡ̶akaamitiwaji jeɡ̶epaanaɡ̶a daɡ̶adiaa ademaani. ta Ja idigo mejigo idalitaɡ̶awatiwaji, odaa jeɡ̶eote itoatadiɡ̶ida mejigo. Pida ajipokotaɡ̶awatiwaji madaxawani. Igaataɡ̶a ajoletibige ɡ̶aninyeelotiwaji, pida joletibige dokaaɡ̶aleeɡ̶aɡ̶a ademaanitiwaji. Igaataɡ̶a leeditibige eniododipi moyajigota lionigipi icoatawece niɡ̶icoa anoyopotibige, idiɡ̶ida anionigipi oyedia eliododipi. Odaa ee jiɡ̶idaaɡ̶eji ee micataɡ̶a ɡ̶adioditiwaji. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me daɡ̶a jemaa me jipokotaɡ̶awa madaxawanitiwaji.} Ijoatawece niɡ̶ijo ane jaotema eletidi lapoli loiigi Aneotedoɡ̶oji, ijaaɡ̶ijoa baanaɡ̶a jaotedaɡ̶adomitiwaji. Pida idioka jipokotiogi eletidi lapoli ɡ̶onioxoadipi metidaxawa, pida akaamitiwaji baadaɡ̶a jipokotaɡ̶awa idoitibige daɡ̶a ɡ̶adigiwocitiniwace. Pida nigakatitiwaji me beyagi niɡ̶ida aneji, jipokotaɡ̶awatiwaji me ixomaɡ̶ateenitice ibatiigi. } Ee aɡ̶ica daɡ̶a idajolitaɡ̶a niɡ̶ijo me jao ibakedi makaamitaɡ̶atiwaji. Joaniɡ̶idaa Aneotedoɡ̶oji me ikee me ee liiɡ̶exegi, leeɡ̶otedi niɡ̶inoa ɡ̶obinico aneote, ane joxicaɡ̶atema, codaa moikee loniciwaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.%C Paulo igecaɡ̶aleɡ̶e anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Coriinto Jao me iciagi yetole me jotaɡ̶a, leeɡ̶odi me idinabaketibece. Pida akamaɡ̶akaamitiwaji awiitibige me jao niɡ̶ida aneji me jotaɡ̶a. Igaataɡ̶a akamaɡ̶akaamitiwaji domaɡ̶a leeditibige madinienaɡ̶aneɡ̶eni. Igaataɡ̶a jiɡ̶idaa niɡ̶idi oko modiletibige me diɡ̶icata iniwaló, niɡ̶idi oko anoditibige me daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶idi adaɡ̶axa meletibigiwaji doɡ̶onaɡ̶axatiloco.+ Odaa idinitibeci niɡ̶ina me leeɡ̶odi Cristo me jeelotika, ina moyametibigiji eledi oko, ina minoa iɡ̶alanaɡ̶a, ina metidiatetibeci oko, codaa minoa ane dakaketomi. Igaataɡ̶a niɡ̶ina me jeemite me idaɡ̶amalaɡ̶a, Aneotedoɡ̶oji najigotediwa loniciwaɡ̶a. @y Odaa naɡ̶a idigidi, meetediwa, “Genaɡ̶a jao me Ee ane daɡ̶axa meletaɡ̶adomi, codaa ja jajigotedaɡ̶awa inoatawece anopootibige madinatiita. Igaataɡ̶a niɡ̶ina me eemiteetece me diɡ̶ica ɡ̶adoniciwaɡ̶a, odaa ja jikeetaɡ̶awa yoniciwaɡ̶a mida makaamitaɡ̶a.” Odaa ja idinitibeci codaa me idinanetibece leeɡ̶odi niɡ̶inoa iɡ̶amaleɡ̶eco, jaotibige midioka limedi me jakadi mini meetaɡ̶a loniciwaɡ̶a Cristo.e~C Itoatadiɡ̶ida me jipokotalo Ǥoniotagodi me noɡ̶atedice meetaɡ̶a niɡ̶ida neelotagi.N} Domaɡ̶a yakadi deɡ̶eliodi me idinanetibece leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji mowidi ane nikeetediwa niɡ̶inoa ane joxicaɡ̶atema. Pida meotedibige me daɡ̶a idinanetibece, Aneotedoɡ̶oji ika liiɡ̶exegi Satanás meo anigotiwa. Eo yeelotagi ane ɡ̶onitiɡ̶a, aneo me jawikode, micataɡ̶a daɡ̶a iciijegi catiwedi ibole.*|M Nigalee jemaa me idinabaketibece, aɡ̶ee yetole, igaataɡ̶a ejitece inokina anewi. Nigica ane deemitetibigiji leeɡ̶odi me nadi ibakedi, codaa me wajipata iiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi, ajemaa deɡ̶eneɡ̶egi deemitetibigiji leeɡ̶odi me idinabaketibece. Odaa aɡ̶alee idinabaketibece. u{c Enice me idinabaketibece jiɡ̶iniaa leeɡ̶odi niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa. Pida aidinabaketibece daɡ̶a leeɡ̶odi emeɡ̶ee. Idoka idinabaketibece leeɡ̶odi niɡ̶ijo ane ikee me ee oko aɡ̶amaleɡ̶egi, ane diɡ̶ica loniciwaɡ̶a. z  y (3-4) Ajowooɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji domige yadeegitedicogi lodoe, liwigo codaa me lolaadi niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa, oɡ̶oa domige iniokini liwigo me yadeegi Aneotedoɡ̶oji. Pida baɡ̶a jowooɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji me yadeegi, codaa niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa wajipatalo notaɡ̶a ane doɡ̶oyakadi moyowooɡ̶odi ane diitigilo niɡ̶ina oko, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a modotaɡ̶atigi.x% Ini yowooɡ̶otagi ɡ̶oneleegiwa anida aneetege Cristo. Jeɡ̶eote catooze nicaaɡ̶ape me dibate Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa, odaa ja yadeegitedibigimece ditibigimedi, niɡ̶ica ditibigimedi anepaanaɡ̶a ipegitege Aneotedoɡ̶oji. Ajowooɡ̶odi domigoka ligeedi, oɡ̶oa domigewi Aneotedoɡ̶oji me yadeegi niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa. Iniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji me yowooɡ̶odi.6w g Paulo onica ica lakatigi micataɡ̶a daɡ̶a ligeedi, codaa dawikode leeɡ̶odi neelotagi Ejopotibige me idinabaketibece, idaaɡ̶ee nige diɡ̶icata jaoɡ̶a. Ejitece niɡ̶ina ɡ̶odakatigi, ane micataɡ̶a daɡ̶a ɡ̶odigeedi, Ǥoniotagodi ane najigotedoɡ̶owa, codaa me nikeetedoɡ̶owa.$vA !Pida ijo yokaaɡ̶etedipi jeɡ̶etidexaɡ̶atinigi ajo etacani eloodo. Odaa joɡ̶oiwaɡ̶ateetiwece naɡ̶ajo etacani mijotaɡ̶a ijo lawimaɡ̶ajegi niɡ̶ijo niwilanigi, ane leegitibigimece, ane niotaa nigotaɡ̶a. Odaa jeɡ̶etidikatinicogi we. Odaa jiɡ̶idaa neɡ̶etidiwoko. u Idiaaɡ̶ejotice nigotaɡ̶a Damasco aneitice niɡ̶ijo lacilo judeutedi, niɡ̶ijo inionigi-eliodi Aretas ane iomaɡ̶aditice. Niɡ̶ijo midiaaɡ̶ejo, niɡ̶ijo lacilo judeutedi eote nowienoɡ̶ododi lapoagi-nelegi naɡ̶ani nigotaɡ̶a me domaɡ̶a dibatiwa.(tI Leeditibige midioka limedi me joɡ̶eeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji, Noenoɡ̶odi codaa me Eliodi Ǥoniotagodi Jesus Cristo, ane yowooɡ̶odi me daɡ̶a jiwitaka.qs[ Nige leeditibige me idinanetibece, enice ele me idinanetece niɡ̶ina ane ikee me ee aɡ̶amaleɡ̶egi. r  Niɡ̶ina minitibece oko ane naɡ̶amalaɡ̶a eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi, codaa ee maɡ̶aɡ̶a jeemitetece me idaɡ̶amalaɡ̶a, leeɡ̶odi me jiwikode niɡ̶ini oko. Nigica aneo eledi oko meyamaɡ̶atice metiwaɡ̶ataka, odaa eo meliodi me ee agecaɡ̶alo. >qu Aɡ̶aleeɡ̶ejitece eletidi yawikodico. Pida eleditace inoatawece nokododi eliodi me ee agecaɡ̶alo leeɡ̶odi niɡ̶inoa ane dakaketema inoatawece lapoli loiigi Aneotedoɡ̶oji.Up# Jao nibakedi ane dakake, codaa inigaaxe. Idatecibece aɡ̶abo me jiote. Idatecibece ideloadi nigigi, codaa me ideloadi ecibi. Idatecibece aɡ̶ica ane jeligo, aɡ̶ica yowoodaɡ̶agi, codaa me idilowadi. o Eliodi me iniwiaje, odaa elioditibece me jakapetege ane doide catinedi akiititedi, codaa eliodi me doidetibige olicaɡ̶aɡ̶a, ijo meliodi me doidetomi leeɡ̶odi yoiigi me ee nakapetegi, codaa doidetomi niɡ̶ijo ane daɡ̶a judeutedi naɡ̶aɡ̶odakapetigi. Etida maɡ̶aɡ̶a doidetomi me idejote nigotadi, codaa me midiwataɡ̶a nipodaɡ̶a ane yadilo ane diɡ̶icata niɡ̶eladimigipi, codaa me liwigotinigi akiidi-eliodi. Codaa eliodi me doidetomi, leeɡ̶odi niɡ̶ina oko anodinanatigi me ɡ̶onioxoadipi.unc Itoatadiɡ̶ida romaanotedi metidalaketibige onatitiwa ebo. Onijoteci metidigidatice onatitediwa wetiadi. Itoatadiɡ̶ida me iniwiaje, odaa domololetini etogo. Ijo midiaaɡ̶ejote catinedi ninyoɡ̶odi onijoteci noko, onijoteci enoale.Km Ciinco metidalaketibige judeutedi. Owote trinta-noove metidalake.l Modi me liotaka Cristo, pida baaneɡ̶emeɡ̶ee Cristo liotagi anele caticedi niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi, leeɡ̶odi mepaɡ̶a jawikodeteloco niɡ̶ida ibakeditema Cristo. Anaɡ̶a idotoko me jotaɡ̶atibece micataɡ̶a niɡ̶ina yetole leeɡ̶odi me idinabaketibece. Ee inaɡ̶axateloco niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi, leeɡ̶odi mepaɡ̶a daɡ̶axa me jiba. Elioditibece me idejo niwiloɡ̶onaɡ̶axi, codaa elioditibece metidalaketibige, caticedi niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi, codaa idatecibece ja domaɡ̶a ideleo.ukc Niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi ane lemaanigi me yeloɡ̶otibigiwaji, dinanetibigiwaji leeɡ̶odi modotaɡ̶atigi nioladi hebreutedi. Pida ee eledi jotaɡ̶atigi. Dinanetibigiwaji leeɡ̶odi mida aneetege loiigi Israel, pida ee aaɡ̶aɡ̶a yoiigi. Codaa dinanetibigiwaji leeɡ̶odi mida aneetege licoɡ̶egi Abraão, pida ee eledi ida anejitege licoɡ̶egi Abraão.-jS Idiboliɡ̶a moko aɡ̶amalaɡ̶aɡ̶a midaɡ̶a iniɡ̶ataɡ̶awatiwaji, anodigotaɡ̶awa niɡ̶idi oko. Eɡ̶idaa diiticogi me jotaɡ̶atibece micataɡ̶a yetole. Nigica anabo laaleɡ̶ena codaa nigida ane leeɡ̶odi me dinanetibece, odaa ee dicabo yaaleɡ̶ena maɡ̶aɡ̶a idinanetibece.iy Codaa niɡ̶ida makaamitiwaji akati madinatiita niɡ̶idi oko anetiɡ̶adiiɡ̶eni micataɡ̶a daɡ̶akaami liotagipi, codaa akati madinatiita oko ane doletibige me naɡ̶axataɡ̶alocotiwaji me diiɡ̶enataka, codaa oyeligo anidi makaamitaɡ̶atiwaji, codaa akati madinatiita niɡ̶ina oko ane ɡ̶adinaalenitiwaji odaa yadeegiteda ɡ̶aninyeelo, codaa akati madinatiita oko ane doletibige me yeloɡ̶o, codaa me niɡ̶ina oko ane diɡ̶ica meotaɡ̶aji ane micataɡ̶a daɡ̶a yabaketigi ɡ̶adatobi.@hy Niɡ̶ida makaamitiwaji aleetibige doɡ̶owidi ɡ̶adixaketedi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi makati madinatiita codaa mabaatege niɡ̶ijo anodi me liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji, yetoledi.g- Pida ina eliodi oko ane dinabaketibigiwaji, leeɡ̶odi moyemaa me yeloɡ̶otibigiwaji. Odaa emaɡ̶a idinaaɡ̶a, odaa idinabaketibece mejitici.=fs Natigide idinabakenawaanigitibece, odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee jotaɡ̶atibece digo micataɡ̶a yetole. Pida Ǥoniotagodi aidiiɡ̶e daɡ̶a idinabaketibece micataɡ̶a deɡ̶ee yetole.e  Paulo dawikode leeɡ̶odi me liiɡ̶exegi Aneotedoɡ̶oji Jemaa mejitacaɡ̶awatiwaji. Jiniɡ̶ikani diɡ̶ica ane diletibige deɡ̶ee yetole. Pida nigica oko ɡ̶adiwigotigitiwaji ane diletibige deɡ̶ee yetole, odaa abaatege niɡ̶ida aneji, micataɡ̶a deɡ̶ewi me ee yetole, amaleeɡ̶aɡ̶a jakadi monateciɡ̶ini me idinanetibece. (Igaataɡ̶a inokina yetole me dinabaketibece.)Ud# Odaa aɡ̶iniɡ̶ina ane jilalaɡ̶a niɡ̶ina nige diniigi niɡ̶inoa liotaka Satanás nigowo me liciaco niɡ̶inoa Aneotedoɡ̶oji liotaka, anodiiɡ̶axinaɡ̶atece Aneotedoɡ̶oji me yemaa niɡ̶ina oko me iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji. Aneotedoɡ̶oji icota me yajigotediogi niɡ̶ica loojedi ane iɡ̶enaɡ̶a niɡ̶inoa loenataka. Bc} Pida aɡ̶ele daɡ̶a jopooɡ̶a leeɡ̶odi moyakadi mowo niɡ̶ida anee. Igaataɡ̶a iniaaɡ̶ini Satanás yakadi meo me liciagi aanjo anani nilokokena Aneotedoɡ̶oji aneo me datale.Ub# Niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi odinanatigi me liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji, pida aɡ̶ewi me liiɡ̶exedi. Libakedi moninaaletiniwace oko. Niɡ̶ina me dinikee micataɡ̶a deɡ̶ewi me liiɡ̶exedi Cristo.7ag Ajibatege daɡ̶adaxawanitiwaji natigide, codaa ajipokotaɡ̶awa madaxawani gaantiɡ̶ida noko. Odaa jiɡ̶idaa me daɡ̶a jao ane leeɡ̶odi me dinabaketibece niɡ̶ijo anokowo me liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi awitakaɡ̶a oyemaa modi ica libakedi me liciagi ɡ̶obakedi.H`  Igame leeɡ̶odi ina meji? Aɡ̶eji daɡ̶a leeɡ̶odi me daɡ̶a ɡ̶ademaanitatiwaji, pida leeɡ̶odi me ɡ̶ademaanitiwaji, codaa Aneotedoɡ̶oji yowooɡ̶odi mewi me ɡ̶ademaanitiwaji. +_O Digo mijoataɡ̶a Cristo midioka limedi me eetetece anewi, odaa ee ejitece anewi, niɡ̶ina meji me diɡ̶icata oko nipodigiteloco Grécia ane yakadi me idoxoɡ̶o me idinanetibece. Idinanetibece leeɡ̶odi me diɡ̶icata loojedi me jeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele anoditece Cristo.Z^- Niɡ̶ijo midiaa ibakadi ɡ̶adiwigotigitiwaji inoa iɡ̶alanaɡ̶a, pida aɡ̶ica daɡ̶a jipokotaɡ̶awatiwaji daɡ̶a ɡ̶adigiwocitiniwace. Pida ɡ̶onioxoadipi ane icoɡ̶oticogi nipodigi Macedônia boɡ̶onadeegitiwa inoatawece ane jopotibige. Ajemaa madaxawanitiwaji, codaa aɡ̶ica daɡ̶a yowoogo me jipokotaɡ̶awa madaxawani.a]; Niɡ̶ijo me jiba me ɡ̶adaxawanitiwaji, jibatege dinyeelo anoniwakateetibigiji eletidi lapoli loiigi Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶ijo me jibatege niɡ̶ijoa dinyeelo, ja micataɡ̶a daɡ̶a jolicetiogi niɡ̶idi noiigi.N\ Pida ee aɡ̶ica daɡ̶a ɡ̶adibanoonitiwaji niɡ̶ijo me jatematitedaɡ̶awa nibodicetedi anele ane icoɡ̶otedigi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶ijo me daɡ̶a ɡ̶adibanoonitiwaji, jao me ee iwikodaɡ̶a leeɡ̶odi jaotibige me daɡ̶axa makaami ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a. Niɡ̶ijo me jao niɡ̶ijo aneji, domige jibatá?R[ Idaaɡ̶ida me diɡ̶icata deɡ̶ee notaɡ̶aneɡ̶ecajo, pida niɡ̶ida me ee owidi ixaketedi. Codaa jeɡ̶eliodi me jikeenaɡ̶ataɡ̶awatiwaji me jowooɡ̶otaɡ̶a inoatawece niɡ̶inoa ganicinoa. NZ Niɡ̶idi oko anototaɡ̶awa, anodiletibige daɡ̶a daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a codaa moditibece me liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji, pida ee aɡ̶eji me daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a caticedi ee.ZY- Idoitigi daɡ̶aniitiniwacetiwaji, leeɡ̶odi mabaatege okanicodaaɡ̶ica oko anicotaɡ̶awa, odaaɡ̶eetece Jesus, pida iiɡ̶axitaɡ̶adici ane daɡ̶a jiiɡ̶axinaɡ̶ataɡ̶adici. Codaa niɡ̶ida makaamitiwaji ja ɡ̶adigomi mabaatege niwigo ane daɡ̶a Liwigoteda Aneotedoɡ̶oji, ane niwakateetibigaɡ̶aji. Codaa ja ɡ̶adigomitiwaji me iwaɡ̶ati eletidi nibodicetedi ane deɡ̶ewiteda, pida aliciaco niɡ̶ijoa nibodicetedi ane jatematiiɡ̶atedaɡ̶awa. X Pida digo mijotaɡ̶a niɡ̶ijo Lakeedi me ibake lowooɡ̶otakaneɡ̶egi me inaale Eva meo ane beyagi. Jiɡ̶idaa idoitigi eledi oko daɡ̶a ɡ̶adinaalenitiwaji oditaɡ̶a aɡ̶aleeɡ̶emaani Cristo, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶aleeɡ̶emaani miniokiniwateda me iwitece.[W/ Jemaa meliodi me idoweditaɡ̶alocotiwaji ane yemaa migotedaɡ̶awa Aneotedoɡ̶oji me doweditedaɡ̶aloco. Macataɡ̶a naɡ̶ana awicije baanaɡ̶a nipegi me wado, odaa eliodi ja dowediteloco, codaa aika eledi ɡ̶oneleegiwa daɡ̶a itineɡ̶e, nigepaaɡ̶icota noko me wado. Jiɡ̶idaa jemaa mejigotaɡ̶awa me idoweditaɡ̶alocotiwaji, codaa me ɡ̶adikeenitalo Cristo, digo majotaɡ̶a naɡ̶ajo awicije, amaleeɡ̶aɡ̶a iniokiniwateda Cristo makaami nepilidi.^V 7 Paulo dinatemati codaa yatemati ica ane niiɡ̶enatakanaɡ̶a awitakaɡ̶aɡ̶a Jemaa me adinatiitiwatiwaji niɡ̶ina me jotaɡ̶atibece micataɡ̶a deɡ̶ee yetole. Jipokotaɡ̶awa madinatiitiwa natigide!"U= Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji adibatetege oko anepaa diniweniɡ̶ide, pida dibatetege niɡ̶ina oko aniniaaɡ̶iniwa Aneotedoɡ̶oji ele me yowotedibige. T  Digo aneeta lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji, “Nigica ane dinanetibece, ele me dinanetece Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji.”jSM Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee jakataɡ̶a me jatematiiɡ̶atedibece nibodicetedi anele minoataɡ̶a eletidi nipodaɡ̶a ane leegita moyototice ɡ̶anipodigi me diɡ̶icata daɡ̶a idinanenaɡ̶atibece leeɡ̶odi libakedi eledi oko. R' Odaa jinaɡ̶a idinaɡ̶axakenaɡ̶a leeɡ̶odi libakedi eledi oko aneo monaɡ̶axateloco ɡ̶onipodigi me jibaaɡ̶a. Pida inibeoonaɡ̶atege ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi me ili amanagawini Aneotedoɡ̶oji yeliodaɡ̶atee nipodigi ane ɡ̶obakadi ɡ̶adiwigotigitiwaji.8Qi Leeɡ̶odi etakaamitiwaji catiwedi nipodigi Aneotedoɡ̶oji ane nibikota me ɡ̶obakadi. Niɡ̶ijo neɡ̶ejoɡ̶otaɡ̶awatiwaji me jadeegaɡ̶ataɡ̶awa nibodicetedi anele anoditece Cristo, oko odoejegipi mejoɡ̶otaɡ̶awa, odaa ainaɡ̶axaɡ̶ateloco niɡ̶idi nipodigi libikotanigi Aneotedoɡ̶oji.P) Pida niɡ̶ida moko aidinanenaɡ̶atibece caticedi Aneotedoɡ̶oji ane ika me idinanenaɡ̶atece. Aneotedoɡ̶oji epaaɡ̶eote liniogo ane ɡ̶obakadi, odaa ayakadi daɡ̶a inaɡ̶axaɡ̶ateloco niɡ̶idi liniogo, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ɡ̶obakedi ɡ̶adiwigotigitiwaji. O Niɡ̶ida moko aɡ̶aca ɡ̶odaaleɡ̶ena daɡ̶a idiniciaceekenaɡ̶atege, deɡ̶ejinaɡ̶a me ɡ̶odiciagi niɡ̶ina oko anodiletibige daɡ̶a daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a. Niɡ̶ina midiaa diniciaceeketiwage, aɡ̶ica lowooɡ̶otakaneɡ̶egi, yetoledi!UN# Niɡ̶idi oko leeditibige moyowooɡ̶odi niɡ̶inoa ɡ̶odotaɡ̶a ane jidiiɡ̶atibigaɡ̶aji niɡ̶ina me leegitaɡ̶awatiwaji, ida ane jaoɡ̶ate niɡ̶ina naɡ̶a idejonaɡ̶a ɡ̶adiwigotigitiwaji. M  Igaataɡ̶a idi oko anodi, “Niɡ̶ina Paulo me didiko, iditedini niɡ̶inoa notaɡ̶a ane dakaketoɡ̶odomi codaa me ɡ̶onitiadi. Pida niɡ̶ina mini digoina ɡ̶odiwigotigi, liciagi niɡ̶ina oko ane aɡ̶amaleɡ̶egi, codaa anotaɡ̶aneɡ̶ecajo.”eLC Ajemaatiwaji daɡ̶aleetibige daɡ̶a jemaa me jao madoii niɡ̶ina me jidikotibigaɡ̶aji.K Idaaɡ̶ee me idinanetece meji Ǥoniotagodi me najigotedoɡ̶owa ɡ̶onaɡ̶atetigi, aidiboliɡ̶a. Ǥoniotagodi najigotedoɡ̶owa ɡ̶onaɡ̶atetigi me ɡ̶adaxawaneɡ̶egitiwaji me ili ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, idiɡ̶ida ajaoɡ̶a maniitiniwace.IJ  Niɡ̶ida makaamitiwaji inokaniwinita oko anele. Niɡ̶ina oko ane diletibige Cristo daɡ̶a imonya, niɡ̶ini leeditibige me yowo moko eledi Cristo liiɡ̶exedi, digo miditaɡ̶a me iiɡ̶e.nIU Odaa nigidiaaɡ̶idi nige ikeenitiwaji me iwaɡ̶ati inoatawece liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco Ǥoniotagodi, odaa ja ɡ̶odigo me jiloikatitaɡ̶a okanicodaaɡ̶ica oko ane deɡ̶eyiwaɡ̶adi niɡ̶idiwa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco. uHc Jiɡ̶ekenaɡ̶a nowooko ane domeɡ̶etiɡ̶odinaale, inaaɡ̶inoa lotaɡ̶a niɡ̶ina oko anaɡ̶axakeneɡ̶egipi, anowote lotaɡ̶a modakapetege niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi aneo me jowooɡ̶otaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Micataɡ̶a daɡ̶a jigoenaɡ̶atedini niɡ̶inoa lowooko ane daɡ̶a ilaaɡ̶atedice niɡ̶ina oko, jaoɡ̶atibige moyakadi moyiwaɡ̶adi Cristo.HG  Niɡ̶ina me jideleɡ̶enaɡ̶a ane beyagi, ajibakenaɡ̶a likanaɡ̶anaɡ̶adi niɡ̶ina okotigi niɡ̶ina iiɡ̶o. Pida jibakenaɡ̶a ɡ̶odikanaɡ̶anaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji ane najigotedoɡ̶owa. Odaa jibakenaɡ̶a ɡ̶odikanaɡ̶anaɡ̶atedi loniciweɡ̶enaɡ̶a me jiɡ̶ekenaɡ̶a ɡ̶odaxakawa ane yoniciwadi.*FM Ewi minaaɡ̶ejonaɡ̶a niɡ̶ina iiɡ̶o, pida niɡ̶ina me jideleɡ̶enaɡ̶a ane beyagi, ajowookonaɡ̶a liciagi anoyowo niɡ̶ina okotigi niɡ̶ina iiɡ̶o. E  aD = Ica Paulo naɡ̶atetigi (1-2) Ee Paulo, eemoda iwikodaɡ̶a niɡ̶ina me idejo ɡ̶adiwigotigitiwaji, codaa aɡ̶ee loidenigi. Pida niɡ̶ina me leegitaɡ̶awa me ɡ̶adotoniticoace, aidoi me jidikotibigaɡ̶aji me ɡ̶adoxoki. Ideɡ̶eji leeɡ̶odi Cristo me daɡ̶a loidenigiteda mijoa, pida dinatite niɡ̶ina oko anodakapetege, jipokotaɡ̶awatiwaji me daɡ̶awii daɡ̶a leeditibige me ɡ̶adoxoki nigejigo makaamitaɡ̶a. Igaataɡ̶a ajawienataka mabo yaaleɡ̶ena me joxoɡ̶o niɡ̶idi oko anodi me ɡ̶odiciagi me jowookonaɡ̶a niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o.cC? Iniotagodeeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi niɡ̶ijo ɡ̶onoɡ̶eedi ane daɡ̶axa mele ane najigotedoɡ̶owa okotawece. Niɡ̶ida ɡ̶onoɡ̶eedi daɡ̶axa mele caticedi niɡ̶ica ane jakataɡ̶a me jowooɡ̶a. g~}|{Lz5yvw(vwtsOpollji0h1f0eVd5cbWai`_#^z\[YWV[USQPMkL(JYIHFF EDCBAF@5?s>q=z<;:988;7V6544&3'2T180.-,s*I(!&s%$/#7!!6OkR <~1 ` l 1wAe E& Adinaxawanitiwagetiwaji Inioxoadipi, nigica ananati ɡ̶anioxoa meote ane beyagi, leeditibige akaamitiwaji, anepaɡ̶a ɡ̶adajacaɡ̶ati Aneotedoɡ̶oji Liwigo, moxoki niɡ̶ini oko awii me dopitalo Ǥoniotagodi. Pida nigoxoki awii makaami okaaɡ̶egipi niɡ̶ina me oxokojoɡ̶oni, pida adinowetitiwaji adaɡ̶awii liciagi meo ane beyagi.&Odaa aidinanenaɡ̶atibece, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a jiweenigenatakanaɡ̶a, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ɡ̶odelokojogo eledi oko. )K&Leeɡ̶odi Liwigo Aneotedoɡ̶oji najigotoɡ̶owa gela ɡ̶odewiɡ̶a. Enice jikanaɡ̶atece mepaa ɡ̶odajacaɡ̶aditema inoatawece niɡ̶inoa ane jaoɡ̶ate.=s&Odaa niɡ̶ina ane nepilidi Cristo, aɡ̶aleeɡ̶oika lolaadi me iiɡ̶e mowo anepaa yemaa. Pida ja micataɡ̶a daɡ̶a yeleo lolaadi awatege Cristo niɡ̶ijo naɡ̶a yeleo madataɡ̶a nicenaɡ̶anaɡ̶ate, odaa jiɡ̶idaa niɡ̶inoa lidaɡ̶ataka ane beyagi lolaadi, inaaɡ̶inoa lowooko ane beyagi, ja ma.&Liwigo Aneotedoɡ̶oji eo moko okaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶ina me jilenaɡ̶atibigo eledi oko, codaa eo me idinajacaɡ̶ataɡ̶atema ane lidaɡ̶ataka ɡ̶odolaadi. Aɡ̶ica niiɡ̶enatakaneɡ̶egi ane dakapetege Aneotedoɡ̶oji Liwigo aneo catiwedi oko laaleɡ̶ena.c?&Pida niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji Liwigo nige ɡ̶odajacaɡ̶adi, odaa eo me idinemaanaɡ̶atiwage, codaa ɡ̶odinitibece leeɡ̶odi me jowooɡ̶otaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, codaa mele ɡ̶odaaleɡ̶enali. Idinatiiɡ̶ata eledi oko, codaa jiwikodenaɡ̶a eledi oko, codaa me jaoɡ̶a aneletema eledi oko. Codaa niɡ̶ina oko oyakadi metiɡ̶odinakato.{&Dinocetiwage, codaa ɡ̶onematagododi. Acipaɡ̶aɡ̶a, codaa daɡ̶axa me lemaanigi nalokegi. Owote eletidi loenataka ane beyagi liciaco niɡ̶inoa baanoɡ̶owote. Jiɡ̶ijo mejitaɡ̶awatiwaji, pida ejitacaɡ̶awa Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶a iiɡ̶eteda laaleɡ̶enali niɡ̶ina oko anidioka limedi mowo ane beyagi, codaa aɡ̶oyakadi me idei miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. 2]&Niɡ̶inoa lidaɡ̶ataka ɡ̶odolaadi nige iiɡ̶e oko, niɡ̶ini oko doɡ̶etetalo niwicidi noenataka, codaa ibake noxikoneɡ̶egi. Odaa niɡ̶ina oko ja dinaxakawamigi, codaa me nidelaɡ̶a. Nelokojoɡ̶onaɡ̶a codaa atooa me neliɡ̶ideeɡ̶a, codaa oyemaa mepoka oyakadi ganigidi. Dinixipeticoace lapotibece me dakapetiwage, codaa idioka limedi modoletibige modioteci okanicodaaɡ̶ica eledi niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi.>u&Pida ele me jowooɡ̶otaɡ̶a niɡ̶icoa anepaa lemaanaɡ̶a ɡ̶odolaadi. Niɡ̶ina metiɡ̶odiiɡ̶e niɡ̶inoa anokomaɡ̶a ɡ̶odemaanaɡ̶a me jaoɡ̶a, owo oko me nigopeloɡ̶otege okanicodaaɡ̶ica eledi oko, owote loenatagi ane beyagi, codaa aɡ̶oyakadi modinajacaɡ̶aditema niɡ̶inoa lakataɡ̶a..U&Pida Liwigo Aneotedoɡ̶oji nige yajacaɡ̶adi niɡ̶inoa ɡ̶adoenataka, odaa niɡ̶ida makaamitiwaji aɡ̶aleeɡ̶akaami liotagipi lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. -S&Igaataɡ̶a niɡ̶ica ane yemaa ɡ̶odolaadi lakapetegi niɡ̶ica anaɡ̶aɡ̶a yemaa Aneotedoɡ̶oji Liwigo, codaa niɡ̶ica ane yemaa Aneotedoɡ̶oji Liwigo aaɡ̶aɡ̶a lakapetegi niɡ̶ina ane yemaa ɡ̶odolaadi. Odaa niɡ̶idi iniwataale ailaɡ̶atiwage, micataɡ̶a daɡ̶a dinaxakawepodi catiwedi ɡ̶odaaleɡ̶ena. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me daɡ̶a jakataɡ̶a me jaoɡ̶a niɡ̶ina anokomaɡ̶a jemaanaɡ̶a.1& Icoa okomaɡ̶a ɡ̶odemaanaɡ̶a, icaaɡ̶icoa ane yemaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji me jaoɡ̶ate Digawini ane jemaa me igegitaɡ̶awa. Ikanitiwaji Aneotedoɡ̶oji Liwigo me ɡ̶adajacaɡ̶atitema inoatawece ane oeni, amanagawini aɡ̶awii ane yemaa ɡ̶adolaadi mawii.3_&Pida adinowetitiwaji, igaataɡ̶a nigawii micoataɡ̶a eijedi ane diojo ane nowacaɡ̶anaɡ̶a anepaa dinanacilotiditiwage, doidetibige makamaɡ̶a adinaaɡ̶atitiwaji. ~u&Igaataɡ̶a niɡ̶ida makaamitiwaji oteteni inoatawece niɡ̶inoa ane iiɡ̶etedaɡ̶awa Aneotedoɡ̶oji, nigoteteni niɡ̶ijo liiɡ̶enatakaneɡ̶egi anee, “Emaanitiwaji okanicodaaɡ̶ica oko anakapetege digo aneni makamaɡ̶a adinemaani.”C& Niɡ̶ida makaamitiwaji, inioxoadipi, Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eniditedaɡ̶awa me daɡ̶a ɡ̶adiciagi niotagipi anodioteci lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. Pida jinaɡ̶aleetibige daɡ̶a leeɡ̶odi me daɡ̶a leeditibige moteteni lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés mocaɡ̶anitalo Aneotedoɡ̶oji, oditaɡ̶a natigide jaɡ̶akatitiwaji mawii okanicodaaɡ̶ica ane yemaa ɡ̶adolaadi mawii. Pida adinaxawanitiwagetiwaji leeɡ̶odi madinemaanitiwage.~u& Domaɡ̶a jemaatibige niɡ̶inoa ɡ̶oneleegiwadi anetiɡ̶adigiwocitiwaji, anetiɡ̶adiiɡ̶eni makagiti ɡ̶adolaadi, domaɡ̶a jemaa mowote caticedi niɡ̶ica ane liiɡ̶enatakaneɡ̶egi mawii, mepaa dinoɡ̶a me daɡ̶adiaaɡ̶ica lionigi. G & Inioxoadipi, modi malee jiiɡ̶axinaɡ̶atece ica malee leeditibige niɡ̶inoa ɡ̶oneleegiwadi moyakagidi lolaadi ane lakatigi judeutedi modocaɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji. Nigidaaɡ̶eji me jiiɡ̶axinaɡ̶a, igame leeɡ̶odi inaa maleeɡ̶etidiatetibece? Nigaleeɡ̶idaaɡ̶eji me jiiɡ̶axinaɡ̶a, niɡ̶ina mejitece niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi aneetece lemeɡ̶egi Cristo madataɡ̶a nicenaɡ̶anaɡ̶ate, agotiɡ̶ica ane yelatema yatematigo. %& Pida leeɡ̶odi me ɡ̶odexogotege Ǥoniotagodi, ɡ̶adinakatonitiwaji me daɡ̶awii eledi ɡ̶adowoogo. Pida niɡ̶ijo oko ane ɡ̶adigiwocitiwaji, Aneotedoɡ̶oji iloikatidi, aɡ̶ica meote daɡ̶a yowooɡ̶odi domige ɡ̶oneɡ̶egi, oɡ̶oa domige aɡ̶oneɡ̶egi. 9& Eliodi moditibece, “Onateciɡ̶ini labookojegi eo minitawece leyeema ili.” (Odaa oniniteci oko yakadi me ɡ̶adibeyacaɡ̶ati akaamitawecetiwaji.)1 [&Niɡ̶ijo oko aneo mikani me iwaɡ̶ati niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco, aɡ̶Aneotedoɡ̶oji. Pida Aneotedoɡ̶oji baaniɡ̶iniaa aneniditedaɡ̶awa me iwitece.> u&Ja domaɡ̶a ɡ̶adilakiiticetiwaji micataɡ̶a nalokodeɡ̶ecajo baanaɡ̶a domaɡ̶a dinigaanye. Amiijo ica aneo mikanitiwaji me iwaɡ̶ati ijoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anewi?&Leeɡ̶odi niɡ̶ina me ɡ̶odexogotege Jesus Cristo, aibeyacaɡ̶adi domige jakagitaɡ̶a ɡ̶odolaadi ane lakatigi judeutedi, oɡ̶oa domige ajakagitaɡ̶a. Pida ida aneneɡ̶egi jaoɡ̶a niɡ̶ina me idinemaanaɡ̶atiwage leeɡ̶odi me jinakatonaɡ̶a Cristo. ?w&Pida okomoɡ̶oko jowooɡ̶otaɡ̶a codaa ajawienatakanaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me yakadi moko oko ane iɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi me jinakatonaɡ̶a Cristo. Odaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji jiɡ̶iniaaɡ̶eo me jowooɡ̶otaɡ̶a, codaa me inibeoonaɡ̶atege Aneotedoɡ̶oji micota me yakadi moko oko ane iɡ̶enaɡ̶a.C&Akaamitiwaji anoleetibige Aneotedoɡ̶oji me dibatedaɡ̶agi micataɡ̶a oko ane iɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi moteteni lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, niɡ̶ida makaamitiwaji jaɡ̶awalacetege Cristo. Odaa Aneotedoɡ̶oji aɡ̶alee yakadi meotedaɡ̶adomitiwaji icoatawece niɡ̶icoa anele ane domeɡ̶eotedaɡ̶adomi.#&Jemaatace me ɡ̶adajoinitiwaji. Niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ane ika moyakagidi lolaadi ane lakatigi judeutedi moyotete lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, leeditibige midioka limedi me yotete idiwatawece najoinaɡ̶aneɡ̶eco, odaa ayakadi daɡ̶a dinetetema otiɡ̶iditece.`9&Digawinitiwaji! Ee Paulo, ejitaɡ̶awatiwaji. Nigakagiti ɡ̶adolaaditiwaji ane lakatigi noiigi judeutedi leeɡ̶odi moyotete lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, odaa niɡ̶ijo Cristo aneotedaɡ̶adomi amica jaoɡ̶ate.c A& Oko ane jinakatonaɡ̶a Cristo aɡ̶odiciagi niɡ̶ina oko niotagipi Cristo eote me daɡ̶adiaa jopooɡ̶atibige me jotetenaɡ̶a lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés me jaoɡ̶atibige Aneotedoɡ̶oji me yakadi moko ane iɡ̶enaɡ̶a. Aɡ̶aleeɡ̶oko niotagipi. Enice atiteteloco ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, codaa jiniɡ̶iwitece liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco niɡ̶ijo oko anodoletibige mowotace makaami niotagipi, codaa mowote me iwitece niɡ̶ijoa najoinaɡ̶aneɡ̶eco. &Enice, inioxoadipi, aɡ̶odiciagi lionigipi naɡ̶ajo niota, pida ɡ̶odiciagi lionigipi naɡ̶ajo iwaalo ane daɡ̶a niota. r]&Pida Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi ikee niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji ane iiɡ̶eteta Abraão, niɡ̶ijo meete, “Amonyaa mopi naɡ̶ani iwaalo niota, iniaaɡ̶ini niɡ̶ini lionigi! Igaataɡ̶a niɡ̶ina lionigi naɡ̶ana iwaalo niota ayakadi daɡ̶a yawalace ane nepilidi eliodi daɡ̶a niwaiɡ̶awa niɡ̶ijo lionigi naɡ̶ani iwaalo ane daɡ̶a niota.”ta&Niɡ̶ijo jotigide niɡ̶ijo lionigi Agar anenitini me liciagi okanicodaaɡ̶ica nigaanigi ja iatetibeci niɡ̶ijo lionigi Sara anenitini leeɡ̶odi loniciwaɡ̶a Liwigo Aneotedoɡ̶oji. Joaniɡ̶idaaɡ̶ejinaɡ̶a niɡ̶ina natigide.a;&Inioxoadipi, oko lionigipi Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji meote ligegitedoɡ̶ogi, digo mijotaɡ̶a Isaque ane lionigi Sara menitini leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji meote ligegitetege Abraão micota menitini.[~/&Igaataɡ̶a lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji mee, “Akaami, iwaalo ane diɡ̶icata manigajee, aniniitibeci! Codaa akaami, ane diɡ̶icata mileeni ɡ̶adionigi, apaawe maniniitibeci! Igaataɡ̶a naɡ̶ani iwaalo ane daɡ̶adiaaɡ̶oniwita icota mepoɡ̶owidi lionaɡ̶a caticedi naɡ̶ajo iwaalo anepaɡ̶a niwita niɡ̶ijo lodawa.” *}M&Pida Sara ane daɡ̶a niota, boɡ̶oiciaceeketege niɡ̶ida gela nimaweneɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji me dinilakidetetege oko, codaa me liciagi aca nigotaɡ̶a digoida ditibigimedi, aca gela Jerusalém. Odaa okotawece anida anejinaɡ̶atege Cristo joɡ̶okomoɡ̶oko niɡ̶ica niɡ̶eladimigipitigi naɡ̶aca gela nigotaɡ̶a, odaa aɡ̶odiciagi niotagipi, igaataɡ̶a aɡ̶etiɡ̶odiiɡ̶e lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés.$|A&Enice naɡ̶ajo Agar niitigi me liciagi niɡ̶ica oxiiɡ̶odi anee niɡ̶ina oko modinilakidetetege Aneotedoɡ̶oji, aneote Aneotedoɡ̶oji digoida maditaɡ̶a wetiɡ̶a anodita Sinai. Agar eledi oiciaceeketege nigotaɡ̶a Jerusalém, igaataɡ̶a niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipitigi naɡ̶ani nigotaɡ̶a oyotete niɡ̶ica oxiiɡ̶odi anee Aneotedoɡ̶oji me dinilakidetetege oko, odaa niɡ̶idi niɡ̶eladimigipi oiciaceeketege daɡ̶a liotagipi lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, igaataɡ̶a niɡ̶ijoa lajoinaɡ̶aneɡ̶eco oiiɡ̶e lewiɡ̶a.&{E&Niɡ̶ida natematigo ida ane niitigi. Niɡ̶idi iniwataale iwaalepodi oiciaceeketege niɡ̶icoa itoataale anigote Aneotedoɡ̶oji me dinilakidetetege oko. Agar liciagi niɡ̶ijo oxiiɡ̶odi anee Aneotedoɡ̶oji me dinilakidetetege oko, aneote digoida maditaɡ̶a wetiɡ̶a anodita me Sinai, nipodigi Arábia. Niɡ̶ijo lionigi Agar micataɡ̶a niotagi. Joaniɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶ina oko ane yotete niɡ̶ijo oxiiɡ̶odi anee modinilakidetetege Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶idi oko micataɡ̶a daɡ̶a liotagipi niɡ̶ijoa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco.lzQ&Niɡ̶ijo lionigitege naɡ̶ajo iwaalo ane niota enitini me liciagi okanicodaaɡ̶ica nigaanigi. Pida niɡ̶ica lionigitege naɡ̶ajo ane daɡ̶a niota joaniɡ̶iniaaɡ̶ini ane enitini leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji me ligegi micota menitini, enitini leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji yajigoteta loniciwaɡ̶a naɡ̶ajo eliodo idaaɡ̶ida naɡ̶a daɡ̶axa mopake.y&Naɡ̶ajo notaɡ̶anaɡ̶axi ikee Abraão mijoa iniwataale lionaɡ̶a. Onica lionigitege aca iwaalo ane liboonaɡ̶adi Agar ane liota naɡ̶ajo baɡ̶a lodawa. Ica eledi boɡ̶one lionigitege naɡ̶ajo baɡ̶a lodawa ane daɡ̶a niota, ane liboonaɡ̶adi Sara.x& Ica anoiciaceeketege Agar ajaa Sara Akaamitiwaji anemaani moteteni lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, aneloɡ̶otitiwa! Aɡ̶ica majipaatatiwaji aneeta Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi anidiwa najoinaɡ̶aneɡ̶eco? Ejitibige ina noɡ̶owooɡ̶otitiwaji.-wS&Eliodi me domaɡ̶a jemaa me idejo makaamitatiwaji naɡ̶ani lakata daɡ̶anagawini eledi anejigotaɡ̶awa me ɡ̶adotaɡ̶aneɡ̶enitiniwace, me daɡ̶a jiojotaɡ̶adici. Igaataɡ̶a eliodi me yaaditibigaɡ̶ajitiwaji, codaa ajowooɡ̶odi niɡ̶ica anejigotaɡ̶awatiwaji me ɡ̶adaxawani. v)&Akaami ionigipi yemaanigipi! Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi meliodi me yaaditibigaɡ̶aji, ja jawikodetace, macataɡ̶a naɡ̶ana ɡ̶odiodo naɡ̶a dawikodetace me ilee le me dinigaje. Jawikode nigepaaɡ̶icootatiwaji made enitiwaji digo mijoataɡ̶a Cristo anodaaɡ̶eeteda.Ou&Pida ele me idinoniciwaɡ̶adi me jaote makaami yokaaɡ̶etedipi igaataɡ̶a jemaa me jao aneletaɡ̶adomi. Idioka limedi mewi me idinoniciwaɡ̶adi digoina aɡ̶inokina me ee makaamitaɡ̶atiwaji.{to&Niɡ̶ijo anetiɡ̶adiiɡ̶axinitecetiwaji ane deɡ̶ewi, niɡ̶ijo oko dinoniciwaɡ̶aditibigiwaji mowote me ɡ̶adokaaɡ̶etedipi, pida aɡ̶idiɡ̶ida doɡ̶owote aneletaɡ̶adomi. Idokoyemaa me iwitecetiwaji, odaa aɡ̶aleeɡ̶aniwitici.fsE&Natigide, manigicaa jao me ee ɡ̶adaxakawa leeɡ̶odi me jeloɡ̶oditaɡ̶awatiwaji anewi? r#&Codaa eliodi maniniitibecitiwaji. Natigide, igaamenitiwaji ina me daɡ̶adiaaɡ̶aniniitibeci ee leeɡ̶odi? Jakadi meji naɡ̶a ɡ̶adigomitiwaji niɡ̶ijo jotigide manoɡ̶aa akamaɡ̶a ɡ̶agecooɡ̶e manajicitiwa, daɡ̶a leeditibige midaaɡ̶emiitiwa madaxawani.sq_&Pida aɡ̶akatitiwaji daaditiɡ̶ica iniwaló, pida abaatigi, idaaɡ̶ee mida yeelotagi ane dakaketaɡ̶adomi. Odaa jaɡ̶abaatigi micataɡ̶a deɡ̶ee niaanjo Aneotedoɡ̶oji, codaa mabaatigi micataɡ̶a daɡ̶abaatege Jesus Cristo.3p_& Owooɡ̶otitiwaji niɡ̶ijo maleekoka idinojogotini me jatematitedibece nibodicetedi anele anoditece Cristo, idiaaɡ̶ejote makaamitaɡ̶atiwaji leeɡ̶odi me jeelotika.ao;& Inioxoadipi, jipokotaɡ̶awatiwaji manowikitiwa digo aneji me idewiɡ̶a. Igaataɡ̶a ja idiniciaceeketaɡ̶agitiwaji ane daɡ̶a akaamita judeutedi. Codaa niɡ̶ida makaamitiwaji aɡ̶ica daɡ̶awii ane beyagitomi. n & Eliodi me yaaditibigaɡ̶ajitiwaji. Nalaɡ̶atigi daɡ̶a atooa ijoatawece niɡ̶ijoa ibakedi ane jaote me ɡ̶adaxawanitiwaji. Qm& Motetenitiwaji noko eliodi, codaa me nokododi me gela epenai, codaa inoa nalokeco ane daɡ̶a nigotedini, codaa me niɡ̶inoa nicaaɡ̶ape inoa ɡ̶adakataɡ̶a laxokodi anoiiɡ̶etaɡ̶awa moteteni.Ul#& Pida natigide joɡ̶owooɡ̶otitetiwaji Aneotedoɡ̶oji. Oɡ̶oa domigetaɡ̶a eneɡ̶egi iɡ̶enaɡ̶a meji Aneotedoɡ̶oji baɡ̶a ɡ̶adowooɡ̶otitetiwaji. Enice, igame leeɡ̶odi me domeɡ̶emaanitiwaji mopilitacege makaami liotaka niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a ijaaɡ̶ijoa ɡ̶adakataɡ̶a laxokodi ane diɡ̶ica loniciwaɡ̶a?/kW& Paulo igecaɡ̶aleɡ̶e Gaalatatedi Niɡ̶ijo jotigide aɡ̶icoa mowooɡ̶otitetiwaji Aneotedoɡ̶oji. Codaa akaamitiwaji liotaka niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a.Sj&Odaa leeɡ̶odi Cristo aneote, aɡ̶aleeɡ̶akaami niotagipi, pida akaami nionigipi. Odaa leeɡ̶odi makaami lionigipi, Aneotedoɡ̶oji yajigotedaɡ̶awa inoatawece anele ane yajigotediogi lionaɡ̶a. uic&Odaa leeɡ̶odi makaami lionigipi Aneotedoɡ̶oji, ja niwakateetedibigaɡ̶aji Liwigo me diɡ̶eladetiwece catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶enali. Liwigo aneitiwece catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶ena dapaawetibige, meetalo, “Eiodi, Eiodi yemaanigi!”sh_&Joaniɡ̶idaaɡ̶ee dinanatibige moko eotedibige me yakadi me yediatedeloco ɡ̶obeyaceɡ̶eco, oko ane jotetenaɡ̶a lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, eotedibige Aneotedoɡ̶oji me yakadi me dibatedoɡ̶ogi micataɡ̶a moko lionigipi. ~gu&Pida niɡ̶icota niɡ̶ijo noko ane nibikota Aneotedoɡ̶oji, odaa ja niwakatee epaa Lionigi. Enitedini me liciagi okanicodaaɡ̶ica nigaanigawaanigi, enitedini me loiigi judeutedi, noiigi anidiwa miditaɡ̶a icoa lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés.>fu&Niɡ̶ijo jotigide ɡ̶odiciagi niɡ̶ijo nigaanigawaanigi. Niɡ̶inoa niwicidi ane niiɡ̶enatakanaɡ̶a aninoa niɡ̶ina iiɡ̶o etiɡ̶odiiɡ̶e micataɡ̶a doɡ̶oko liotagipi. e&Niɡ̶ijo eniodi eote oko ane yowie nigaanigi codaa me dowediteloco, codaa aneote eledi oko ane doweditelogo niɡ̶ica ane nepilidi nigepaaɡ̶icota niɡ̶ica noko ane nibikota eliodi niɡ̶ijo nigaanigi nige daɡ̶adiaa leeditibige mini oko ane dowediteloco.]d 5&Ejemaa me jeloɡ̶oditaɡ̶awatiwaji anodaa diitigilo niɡ̶inoa yotaɡ̶a. Micataɡ̶a niɡ̶ina nionigi anicota me dibatege inoatawece ane nepilidi niɡ̶ina naɡ̶a yeleo eliodi. Niɡ̶ijo lionigi malee nigaanigi, niɡ̶ijo eliodi idigota liciagi anigotiogi liotaka, idaaɡ̶ee micota me dibatege ane nepilidi nigicota me ɡ̶oneleegiwa.c{&Odaa leeɡ̶odi mida anenitege Cristo, niɡ̶ida makaamitiwaji jiɡ̶ida anenitege licoɡ̶egi Abraão, codaa aaɡ̶aɡ̶a yajigotedaɡ̶awatiwaji Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo ane ligegi me yajigotediogi niɡ̶ijo anida aneetege licoɡ̶egi Abraão. #b?&Odaa aɡ̶ica iomiɡ̶igi, okotawece oko diniciamico inoa judeutedi inaaɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi, ina niotagipi inaaɡ̶ina ane daɡ̶a niotagipi, inoa ɡ̶oneleegiwadi codaa me iwaalepodi, inatawece diniciamico leeɡ̶odi moyexogotege Cristo, micataɡ̶a doɡ̶okinitece oko.Ba}&Igaataɡ̶a niɡ̶ijo naɡ̶a adinilegeni me Liboonaɡ̶adi Cristo, odaa jiɡ̶ikeeni naɡ̶a ɡ̶adexocitegetiwaji Cristo, codaa jaɡ̶adiniigi me ɡ̶adiciagi digo mijoataɡ̶a anee.m`S&Igaataɡ̶a akaamitawecetiwaji akaami lionigipi Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi manakatoni Jesus Cristo.h_I&Natigide niɡ̶ijoa lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés ane liciagi niɡ̶ina ane jilokaɡ̶ateloco aɡ̶alee doweditoɡ̶oloco, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ja yakadi me ɡ̶odeɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi me jinakatonaɡ̶a Cristo. ^%&Icoa lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés one micataɡ̶a niɡ̶ina ane jilokaɡ̶ateloco ane doweditoɡ̶oloco, codaa me nikeetoɡ̶owa naigi anewi eotibige Aneotedoɡ̶oji me yakadi moko ane iɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi me jinakatonaɡ̶a Cristo niɡ̶idiaaɡ̶idi neɡ̶enagi.]&Aniɡ̶icatibige Cristo deɡ̶enagi meote oko moyakadi monakato, icoa lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés owote micataɡ̶a doɡ̶oko liwilogojedipi catiwedi niwiloɡ̶onaɡ̶axi neɡ̶epaa ikee Aneotedoɡ̶oji anodaaɡ̶ee niɡ̶ina oko moyakadi monakato.>\u&Pida lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji ikee niɡ̶inoa nibeyaceɡ̶eco mida loniciwaɡ̶ateloco inatawece oko, micataɡ̶a daɡ̶a liwilogojedipi. Pida joaniɡ̶idaa Aneotedoɡ̶oji me yakadi me yajigotediogi inatawece oko anoyiwaɡ̶adi niɡ̶ijo ane ligegi yajigotediogi leeɡ̶odi monakato Jesus Cristo. K[& Ica ane leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e Moisés me idí lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Domigejinaɡ̶a inoa lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés me doɡ̶oniwoditema ica ligegitetege Aneotedoɡ̶oji Abraão? Oniwoditema! Igaataɡ̶a daɡ̶a yajigo Aneotedoɡ̶oji niiɡ̶enatakaneɡ̶egi mida loniciwaɡ̶a meote oko me newiɡ̶atace, Aneotedoɡ̶oji taɡ̶a yakadi niɡ̶ina oko me iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji leeɡ̶odi moyotete liiɡ̶enatakaneɡ̶eco.?Zw&Baɡ̶a jopooɡ̶atibige me yaxawa niɡ̶ijo oko ane libakedi meo niɡ̶ina oko me dinilakidetiwage niɡ̶ina me idoa itoataale oko ane leeditibige me dinilakidetiwage. Pida Aneotedoɡ̶oji boɡ̶oniniwatece, odaa ayopotedibige eledi oko me yaxawa niɡ̶ijo neɡ̶eote ligegitetege Abraão me yajigote anele. 0YY&Enice, igame leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e Moisés me iditedini ijoa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco? Aneotedoɡ̶oji iiɡ̶e Moisés me iditedini niɡ̶ijoa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco eotedibige me ikee niɡ̶ica nibeyacaɡ̶a. Niɡ̶ijoa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco oikee niɡ̶ica ane yemaa Aneotedoɡ̶oji, neɡ̶epaaɡ̶icota Niɡ̶ijoa anida aneetege licoɡ̶egi Abraão. Aneotedoɡ̶oji eote ligegitetege niɡ̶ijo anida aneetege licoɡ̶egi Abraão me domaɡ̶a dibatege niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji ane ligegitetege Abraão me yajigoteta. Niɡ̶icoa aanjotedi oyajigota Moisés niɡ̶ijoa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco, Moisés micataɡ̶a daɡ̶a niɡ̶ina aneo me ilaɡ̶atiwage oko.X-&Aneotedoɡ̶oji meete Abraão me yajigote niɡ̶ica ane daɡ̶axa mele. Nige leeditibige niɡ̶ina oko moyotete lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés modibatege niɡ̶ica anele, odaa ametiɡ̶ica jaoɡ̶a me dinilakidetetege Abraão. Pida ewi Aneotedoɡ̶oji me yajigote Abraão niɡ̶ica anele leeɡ̶odi meote ligegitetege, odaa ja dinilakidetetege. Idiɡ̶ida aleeɡ̶otedi lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. W&Jemaa me jaote niɡ̶inoa yotaɡ̶a ane daɡ̶a dakaketeda mowooɡ̶otitece. Aneotedoɡ̶oji eote ligegitetege Abraão me dinilakidetetege, micataɡ̶a diɡ̶ica lidigo me dinilakidetiwage. Naɡ̶a ixomaɡ̶atedijo 430 nicaaɡ̶ape, odaa Moisés ja iditedini lajoinaɡ̶aneɡ̶eco, Aneotedoɡ̶oji ane iiɡ̶ete me iditedini. Pida niɡ̶ijoa notaɡ̶a Moisés ane iditedini ayakadi doɡ̶oiigi niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji ane dinilakidetetege Abraão, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a noɡ̶atice niɡ̶ijo ane ligegiteta.DV&Jiɡ̶idaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji ane ligegitetege Abraão icaaɡ̶ica ica anida aneetege licoɡ̶egi Abraão me dinilakidetetege. Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi ikee Aneotedoɡ̶oji me deɡ̶eetetece eliodi oko anida aneetege licoɡ̶egi Abraão, pida eetetece oniniteci anida aneetege licoɡ̶egi, ane Cristo.GU& Lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés icaaɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji ane ligegi meote Inioxoadipi, jao ane jiciaceeketege niɡ̶ina oko me dinilakidetiwage. Niɡ̶ina oko me dinilakidetiwage, oiditedini liboonaɡ̶atedi, odaa aɡ̶aleeɡ̶ica ane yakadi me iigi domigetaɡ̶a ica ane noɡ̶a niɡ̶ijo anodinilakidetigi.T&Jesus Cristo ja yaaɡ̶adi moko nilaagetedipi eotedibige micotece niɡ̶ijoa Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶ate Abraão me ibinie eletidi noiigi ane daɡ̶a judeutedi. Leeɡ̶odi Jesus Cristo me yaaɡ̶adi mokotawece oko nilaagetedipi, Aneotedoɡ̶oji ibinie noiigi, codaa eleditace mee me yakadi me najigotedoɡ̶owa Liwigo niɡ̶ina ane jinakatonaɡ̶a Cristo, leeɡ̶odi akaaɡ̶ida me ligegi. KS& Oko nilaagetedipi leeɡ̶odi me daɡ̶a jakataɡ̶a me jotetenaɡ̶a ijoatawece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji ane iditedini Moisés. Pida Cristo ja noɡ̶a moko nilaagetedipi niɡ̶ijo me dawikode me domeɡ̶etiɡ̶odiloikatidi, niɡ̶ijo noɡ̶oyototedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate, odaa ja yeleotedoɡ̶odomi. Igaataɡ̶a mee Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, “Niɡ̶ica oko anoyototi midataɡ̶a iwoɡ̶o, Aneotedoɡ̶oji laagedi.”VR%& Pida niɡ̶ina oko anidioka limedi me doletibige me yotete lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, niɡ̶ini oko aliciagi niɡ̶ijo eledi oko anepaɡ̶a nakato Ǥoniotagodi. Igaataɡ̶a niɡ̶ini oko doletibige midioka limedi me yewiɡ̶a leeɡ̶odi me yotete najoinaɡ̶aneɡ̶eco, aneeta lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji, “Niɡ̶ina oko anidioka limedi meote ane liiɡ̶enatakaneɡ̶egi lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, niɡ̶ini oko idioka limedi me yewiɡ̶a.” LQ& Pida jowooɡ̶otaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me diɡ̶ica ane dibatetege micataɡ̶a daɡ̶a iɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi me yotete lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi mee, “Aneotedoɡ̶oji dibatetege oko leeɡ̶odi me nakato, odaa niɡ̶ijo oko idiokaanaɡ̶a limedi me yewiɡ̶a.”P& Pida niɡ̶ina oko anodoletibige me dibatetege Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi moyotete lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, niɡ̶idi oko Aneotedoɡ̶oji etacidetetece. Igaataɡ̶a lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji mee, “Aneotedoɡ̶oji etacidetetece inatawece oko ane diɡ̶idioka limedi mowote idiwatawece ane liiɡ̶enatakaneɡ̶egi notaɡ̶anaɡ̶axi aneite lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés.”%OC& Aneotedoɡ̶oji ibinie Abraão leeɡ̶odi midioka limedi me nakato. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶igotediogi Aneotedoɡ̶oji me ibinie inatawece niɡ̶ina anonakato. *NM&Aniɡ̶icatibige Aneotedoɡ̶oji daɡ̶a dibatetege niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi, neɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi me dibatetege niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi leeɡ̶odi monakato. Igaataɡ̶a digo ane diniditeloco naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi, Aneotedoɡ̶oji yatematite Abraão nibodicetedi anele niɡ̶ijo jotigide, neɡ̶eeteta, “Ǥadibakeni me jibinie inatawece noiigi niɡ̶ina iiɡ̶o.”M!&Enice leeditibige mowooɡ̶otitiwaji, inatawece anonakato Ǥoniotagodi, joaniɡ̶idiaaɡ̶idi beɡ̶ewi mida aneetege licoɡ̶egi Abraão.jLM&Lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji yalaɡ̶ata ɡ̶onelokodi Abraão, niɡ̶ijo mee, “Abraão nakato Aneotedoɡ̶oji, joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji me dibatetege Abraão micataɡ̶a oko ane iɡ̶enaɡ̶a.”CK&Niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji me yajigotedaɡ̶awa Liwigo codaa niɡ̶ina meote ɡ̶odoxiceɡ̶etedi ɡ̶adiwigotigitiwaji, domigeote leeɡ̶odi ina me iwitece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés? Aniɡ̶idaaɡ̶ee. Pida eote inoatawece leeɡ̶odi majipaatalotiwaji codaa me iwaɡ̶ati nibodicetedi anele anoditece Cristo. J&Owidi anixomaɡ̶ateenitedijotiwaji ɡ̶adawikodico leeɡ̶odi manakatoni Ǥoniotagodi. Mige naɡ̶atooa ijoatawece ijoa ɡ̶adawikodico?I3&Niɡ̶ida makaamitiwaji ɡ̶adiciagi micataɡ̶a oko yetole, igaataɡ̶a madinojocitini me ɡ̶adewikitema gela ɡ̶adewiɡ̶a me oniteloco loniciwaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Liwigo, pida natigide jeɡ̶emaani mopilitaceloco me ɡ̶adewiki, mabakeni akamaɡ̶a ɡ̶adoniciwaɡ̶a.VH%&Jemaa manalakitibigetiwaji Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶a yajigotedaɡ̶awa Liwigo daɡ̶a leeɡ̶odi moteteni lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, pida leeɡ̶odi me iwaɡ̶ati nibodicetedi anele anoditece Cristo.}G u& Domige me jotetenaɡ̶a lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, odaa Aneotedoɡ̶oji ja yakadi me ɡ̶odeɡ̶enaɡ̶a, oɡ̶oa domige me jinakatonaɡ̶a Ǥoniotagodi? Anakaami Gaalatatedi. Niɡ̶ida makaamitiwaji ja ɡ̶adiciagi micataɡ̶a niɡ̶ina yetoliwaɡ̶a! Domigica ane ɡ̶adoxiitiwaji meotibige me daɡ̶adiaaɡ̶iwaɡ̶ati anewi? Ja jikeenaɡ̶ataɡ̶awatiwaji codaa me jaoɡ̶a me iɡ̶enaɡ̶a me jeloɡ̶otaɡ̶ataɡ̶awa anodaaɡ̶ee Jesus Cristo me yeleotedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate.{Fo&Joaniɡ̶idaaɡ̶ee aɡ̶ica daɡ̶a jiligoditice Aneotedoɡ̶oji aneotedomi, ane daɡ̶axa mele. Pida Aneotedoɡ̶oji nige dibatetege oko leeɡ̶odi me yotete lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, odaa amica jaoɡ̶a Cristo me yeleotedoɡ̶odomi. 9Ek&Micataɡ̶a daɡ̶a yemaɡ̶awa Cristo madataɡ̶a nicenaɡ̶anaɡ̶ate, codaa micataɡ̶a daaditaɡ̶alee idewiɡ̶a. Pida ja idewiɡ̶atace leeɡ̶odi me yewiɡ̶atediloco Cristo. Odaa anodaaɡ̶eji me idewiɡ̶a maleeɡ̶ejoteloco niɡ̶ina yolaadi, joaniɡ̶idaa aneji me idewiɡ̶a niɡ̶ijo ane najigotediwa Cristo leeɡ̶odi me jinakato Niɡ̶iniaaɡ̶iniwa, Lionigi Aneotedoɡ̶oji. Idemaa codaa ja dinajigo me yeleotedomi.XD)&Odaa leeɡ̶odi niɡ̶idiwa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco monikeetiwa me ee abeyaceɡ̶egi, odaa micataɡ̶a deɡ̶etideloadi niɡ̶idiwa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco. Odaa aɡ̶alee joletibige daɡ̶a yakadi Aneotedoɡ̶oji me ideɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi me jotete niiɡ̶enatakaneɡ̶eco, codaa aɡ̶aleeɡ̶etidiiɡ̶e niɡ̶idiwa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco. Odaa joaniɡ̶idaa me jakadi me idewiɡ̶atema miniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji, codaa miniokiniwateda me idiiɡ̶e.C7&Pida micataɡ̶a niɡ̶ina oko ane yaaɡ̶adi liɡ̶eladi, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ja dabiteɡ̶etacini ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo diimigi. Eote niɡ̶ijo aneetini. Joaniɡ̶idaaɡ̶eji naɡ̶a jika me joletibige me ideɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi me jiotece niɡ̶ijoa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji, igaataɡ̶a niɡ̶idiwa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco onikeetaciwa me ee abeyaceɡ̶egi, codaa Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶a yakaditeda me ideɡ̶enaɡ̶a. Diɡ̶idiaaɡ̶idi daɡ̶a joletacibige Aneotedoɡ̶oji me yakadi me ideɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi me jotete liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji, odaa ja jikeetace me ee abeyaceɡ̶egi, me diɡ̶ica ananiigitici.7Bg&Niɡ̶ina me joleeɡ̶atibige Aneotedoɡ̶oji me yakadi me ɡ̶odeɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi me ɡ̶odexogotege Cristo, ja jikeenaɡ̶a moko abeyacaɡ̶aɡ̶a digo minataɡ̶a niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi. Pida domige niɡ̶idaa leeɡ̶odi, Cristo meote me jaoɡ̶a ane beyagi? Odaa aniɡ̶idaaɡ̶ee!$AA&Pida jiɡ̶idaaɡ̶ee oko judeutedi, jowooɡ̶otaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶a yakaditeda oko me iɡ̶enaɡ̶a daɡ̶a leeɡ̶odi me yotete lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, pida leeɡ̶odi me jinakatonaɡ̶a Jesus Cristo. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi okomoɡ̶oko judeutedi me jinakatonaɡ̶a Jesus Cristo, jaoɡ̶atibige Aneotedoɡ̶oji me yakadi me ɡ̶odeɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi me jinakatonaɡ̶a Cristo. Aɡ̶alee joleeɡ̶atibige Aneotedoɡ̶oji me yakadi me ɡ̶odeɡ̶enaɡ̶a, leeɡ̶odi me jotetenaɡ̶a lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji aɡ̶ica ane yakadi me iɡ̶enaɡ̶a daɡ̶a leeɡ̶odi me yotete lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés.`@9& Aneotedoɡ̶oji icota meote me newiɡ̶atace judeutedi, inaaɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi, leeɡ̶odi monakato Jesus Me janiiɡ̶atini noɡ̶oko noiigi judeutedi, Aneotedoɡ̶oji ane iomaɡ̶aditedice, aɡ̶ica anejinaɡ̶atege eledi noiigi ane diɡ̶icoateda miditaɡ̶a liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji ane iditedini Moisés.@?y&Odaa niɡ̶ijo naɡ̶a jinadi me deɡ̶ewi modioteci naigi anewi icoa nibodicetedi anele, ane icoɡ̶otibigimece miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, odaa mejita Pedro lodoe ijotawece niɡ̶ijo oko, “Akaami judeu, pida jiɡ̶ikani me iwitece ane lakataɡ̶a judeutedi, odaa jiɡ̶iwitece anodaaɡ̶ee niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi. Enige, igaamee ina memaani me iedeɡ̶eni ina ane daɡ̶a judeutedi modioteci ane lakataɡ̶a judeutedi?” ->S& Codaa ijoa eletidi anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi ane judeutedi aɡ̶aca laaleɡ̶ena, odaa joɡ̶owo liciagi Pedro. Codaa me Barnabé owo maɡ̶aɡ̶a dioteci anowo.J= & Igaataɡ̶a niɡ̶ijo neɡ̶eno, ligiiwepoditibece niɡ̶ijo anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi ane daɡ̶a judeutedi. Pida niɡ̶ijo neɡ̶enotibeci niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi ane niiɡ̶e Tiago, odaa Pedro ja yototicoace niɡ̶ijo anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi ane daɡ̶a judeutedi, odaa aɡ̶alee ligiiwepodi, igaataɡ̶a niɡ̶inoa judeutedi aliigiwepodi niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi. Odaa ja dinoɡ̶atice leeɡ̶odi doitiogi niɡ̶ijo anoiedeɡ̶e niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi me leeditibige moyakagidi lolaadi, ane lakatigi judeutedi, moikee me nepilidi Aneotedoɡ̶oji.;<o& Paulo diojotece Pedro manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Antioquia Niɡ̶ijo Pedro migo dalita nigotaɡ̶a Antioquia, jiojotece lodoe loiigi Aneotedoɡ̶oji, leeɡ̶odi me dibatá.;& Niɡ̶idi iniwatadiɡ̶ini liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi idokida monipokotoɡ̶owa me jaxawanaɡ̶a niɡ̶inoa madewetedi anidi liwigotigi Aneotedoɡ̶oji loiigi digoida nigotaɡ̶a Jerusalém. Joaniɡ̶idaa me idinoniciwaɡ̶ataɡ̶a me jaoɡ̶ate anonipokotoɡ̶owa. ':G& Tiago, Pedro ijaa João, anododigota niɡ̶ina eledi oko micataɡ̶a daɡ̶a ɡ̶odacilodi, niɡ̶idi iniwatadiɡ̶ini noɡ̶oyowooɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji me najigotediwa niɡ̶ida ibakedi ɡ̶oneɡ̶egi, odaa joɡ̶odibatoɡ̶ogi ee ijaa Barnabé moikee moniwoditoɡ̶odomi. Okotawece ɡ̶odiwoditema mele me ɡ̶obakadi liwigotigi noiigi ane daɡ̶a judeutedi, idiɡ̶idi baɡ̶a libakadi miditaɡ̶a judeutedi.U9#&Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji najigotediwa loniciwaɡ̶a me ee liiɡ̶exegi minataɡ̶a noiigi ane daɡ̶a judeutedi, digo mijotaɡ̶a Pedro me yajigote loniciwaɡ̶a me liiɡ̶exegi miditaɡ̶a judeutedi.8&Pida onadi Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a najigotediwa inaɡ̶atetigi me jeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele minataɡ̶a noiigi ane daɡ̶a judeutedi, digo mijotaɡ̶a Pedro me yajigote naɡ̶atetigi me yeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele miditaɡ̶a judeutedi.7-&Odaa idiwa ijoa ane odiniciaceeketege niɡ̶idiwa ɡ̶odacilodi, pida aɡ̶ica jaote daɡ̶a jowooɡ̶odi ganigidi, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji aniwitedi oko aiwi ane latopaco oko, pida iwi anee. Aɡ̶ica oko deɡ̶etidiiɡ̶axitece gaantiɡ̶ida gela yowoogo miditaɡ̶a. o~~}}$|V{zyy6xPvut7sr(qlpo n~lljih fnfce{dccgag_]]\ZYXVVU TRPP2NMMKJIGE~DEA.A"?}>=7<:876z54/32 /.-+*))(.&&l%6#" *ZWgDh? 2 k;z;F 0Niɡ̶ijo anijo moliceɡ̶egi, jinaɡ̶aleeɡ̶olice, pida abakeni ɡ̶abaaɡ̶atedi mabaa manigaanyetece dinyeelo ane yapidi. Odaa jaɡ̶akati maxawani niɡ̶ina aninoa laɡ̶alanaɡ̶a. j M0Odaa jiɡ̶idaaɡ̶eni me diɡ̶ikani ɡ̶odaxakawa me ɡ̶adiboloiteeni meote mawii ane beyagi. 0Niɡ̶ina midatecibece me eliɡ̶idee, jiniɡ̶ikani ɡ̶adelaɡ̶a deɡ̶eo mawii ane beyagi. Codaa jineɡ̶eliɡ̶idee idatawece noko.v e0Enice, jinaɡ̶aleeɡ̶awitakatiwaji. Pida akaamitawece leeditibige me enita ɡ̶anioxoa inokina anewi, igaataɡ̶a okotawece oko dinoiigiwepodi digo minoataɡ̶a niɡ̶inoa liwailidi ɡ̶odolaadi midiokidi ɡ̶odolaadi anoyexogoteloco.+O0Micataɡ̶a niɡ̶ina oko me dinixotinigilo geladi lowoodi, akaamitiwaji adinixomitinigi gela aneni me ɡ̶adewiki. Aneotedoɡ̶oji eote niɡ̶ida gela aneni me ɡ̶adewiki digo mijoataɡ̶a. Odaa niɡ̶ina madinixomitinigi niɡ̶ida gela aneni me ɡ̶adewiki, jiɡ̶ikeenitiwaji gela aneni me ɡ̶adewiki leeɡ̶odi midioka limedi mawii ane iɡ̶enaɡ̶a, odaa ewi me ɡ̶adewikitema iniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji. oW0Odaa ikani Aneotedoɡ̶oji midioka limedi meote geladi ɡ̶adowooko, codaa me gela ɡ̶adaaleɡ̶ena.70Enice ikanitiwaji niɡ̶ijo jotigide aneni me ɡ̶adewiki, niɡ̶ijo aneni ɡ̶adaaɡ̶atitiwaji leeɡ̶otedi ɡ̶alidaɡ̶atakaneɡ̶eco ane beyagi.(I0Pida leeɡ̶odi mewi majipaata moditece anodaaɡ̶eeteda. Odaa Jesus ja niiɡ̶e liotaka metiɡ̶adiiɡ̶axinitece niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anoditece anewi.jM0Pida akaamitiwaji aleeɡ̶odi mawiite niɡ̶inoa ane beyagi oditaɡ̶a joɡ̶owooɡ̶oti Cristo.?w0Niɡ̶idi oko aɡ̶aleeɡ̶oniboliɡ̶atece libeyaceɡ̶eco, pida ja dinajigotibigiwaji mowote inoatawece ane napioi, codaa moilidaɡ̶aditibige me loomatewa okanicodaaɡ̶ica oko. +O0Codaa niɡ̶inoa lowooko micataɡ̶a daɡ̶a ideite nexocaɡ̶a, codaa me leegitalo Aneotedoɡ̶oji moyototedice, odaa ayajigotediogi gela lewiɡ̶a. Niɡ̶idi oko ayakadi daɡ̶a newiɡ̶atace leeɡ̶odi aɡ̶oyowooɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji, codaa leeɡ̶odi moyakakaɡ̶adi laaleɡ̶enali.!0 Ica gela anejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a leeɡ̶odi me ɡ̶odexogotege Cristo Enice, leeɡ̶odi me ɡ̶odexogotege Ǥoniotagodi ane idiiɡ̶e, ejitaɡ̶awatiwaji, codaa ɡ̶adibodicaxini. Jinaɡ̶alee domiɡ̶ikani aneni me ɡ̶adewiki daɡ̶a liciagi anodaaɡ̶ee lewiɡ̶a niɡ̶ijo oko ane doɡ̶oyowooɡ̶oditeda Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶inoa lowooko niɡ̶idi oko aɡ̶ica jaoɡ̶ate.  0Leeɡ̶odi loniciwaɡ̶a Cristo, ane Ǥodacilo, niɡ̶ida moko okotawece ɡ̶odexogotiwage, ɡ̶odiciagi niɡ̶inoa ɡ̶odiniocidi anodigotiogi niɡ̶inoa liwailidi ɡ̶odolaadi me yexogotiwage, odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee ɡ̶odolaadi diba micataɡ̶a doɡ̶okiditece, odaa inatawece ɡ̶odolaadi ili. Odaa niɡ̶ida moko, anoko loiigi Cristo, ɡ̶odiciaco liwailidi ɡ̶odolaadi ane daɡ̶a diniciamico. Odaa leeditibige me jaxawanaɡ̶a eletidi ɡ̶owailidi me nilitibigimoace, niɡ̶ina me idinemaanaɡ̶atiwage. %C0Pida leeditibige me idinemaanaɡ̶atiwage niɡ̶ina mejinaɡ̶atece niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anewi anoditece ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Liciagi anee me ili inatawece ɡ̶odolaadi, ɡ̶odili mejiwaɡ̶atakanaɡ̶a leeɡ̶odi midioka limedi me ɡ̶odexogotege Cristo ane Ǥodacilo.~50Enice jinaɡ̶alee ɡ̶odiciagi nigaanigipawaanigi ane diɡ̶icata loniciwaɡ̶a catinedi niwatece, niɡ̶inoa ebekadi oyalaketibigeloco, codaa niocodi ane yoniciwadi yadeegiticogi ane yemaa meyaticogi. Odaa niocodi ane yoniciwadi inaaɡ̶inoa ebekadi oiciaceeketege niɡ̶inoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ane deɡ̶ewiteda anoditece niɡ̶inoa ɡ̶oneleegiwadi anodoletibige moninaaletiniwace oko. Niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi oibake nimaweneɡ̶eco mowote oko me eyamaɡ̶aticoace, moika niɡ̶ijo niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi anewi.6}e0 Joaniɡ̶idaaɡ̶ee icota mewi me ɡ̶odilaɡ̶atiwage, leeɡ̶odi icota mejiwaɡ̶ataɡ̶a idiokidiwa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anoditece ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, codaa leeɡ̶odi me iɡ̶enaɡ̶a me jowooɡ̶otaɡ̶a Lionigi Aneotedoɡ̶oji. Odaa ja ɡ̶odiciagi niɡ̶ina oko baanaɡ̶a ili me eniwaɡ̶atakanaɡ̶a, aɡ̶ica daɡ̶a ɡ̶odaɡ̶amalaɡ̶a, codaa anejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a digo mijoataɡ̶a Cristo. L|0 Yajigotediogi lixaketedi niɡ̶ina oko eotedibige niɡ̶ijo oko Aneotedoɡ̶oji ane iomaɡ̶aditedice me nigomaɡ̶a modibatema Aneotedoɡ̶oji, mowo me ili lolaadi Cristo, niɡ̶ijo ane loiigi.Y{+0 Ijo oko ane yajigotediogi lixakedi me liiɡ̶exedi, ineɡ̶eledi oko baɡ̶a yajigotediogi lixakedi moyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, ineɡ̶eledi oko yajigotediogi lixakedi moyeloɡ̶oditiogi oko inoatawece nipodaɡ̶a me leeditibige moyiwaɡ̶adi Jesus. Inatibece oko yajigotediogi lixakedi moyowooɡ̶odi modowediteloco loiigi Ǥoniotagodi, idiaaɡ̶eledi lixakedi moiiɡ̶axi oko meniwaɡ̶atakanaɡ̶a, codaa mowo me ili eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi.zy0 Niɡ̶ijoa ane dinikatedini, Ijaaɡ̶ijoa anopitedibigimece neɡ̶epaa miditaɡ̶a nimedi ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi digoida ditibigimedi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me yakadi me yajacaɡ̶adi codaa meote inoatawece aninoa anepaa yemaa migote.Oy0 Niɡ̶ina me jalomeɡ̶enaɡ̶ateloco mopitedibigimece ditibigimedi, odaa ja jowooɡ̶otaɡ̶a me icoɡ̶otibigimece ditibigimedi maleedoɡ̶opitedibigimece. Odaa ja dinikatedinigi digoina iiɡ̶o.wxg0Odaa jeɡ̶eote niɡ̶ijo jotigide aneeta Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, anee, “Niɡ̶ijo noɡ̶opitedibigimece ditibigimedi, jeɡ̶eote neloɡ̶ododipi me liwilogojedipi. Odaa ja yajigotediogi noɡ̶etedi niɡ̶ina eledi oko.” Yw+0Pida niɡ̶ida moko oninitecibeci Cristo najigotedoɡ̶owa ane ɡ̶odixaketedi, ane daɡ̶a diniciamico. Ilaagaɡ̶aditedoɡ̶oloco ɡ̶odixaketedi ane daɡ̶a diniciamico, anepaa yemaa me najigotedoɡ̶owa.Cv0Odaa okotawece iniwa oniniwatece Ǥonoenoɡ̶odi ane Ǥodiodi. Jiɡ̶iniaa Ǥodacilo okotawece, codaa ɡ̶odibake meote ane yemaa me loenatagi, codaa okotawece diɡ̶eladetedioɡ̶oji. luQ0Oniniwatece Ǥoniotagodi, codaa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi aneetece ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi eledi onidateci, codaa niɡ̶ijo nilegenaɡ̶aneɡ̶egi eledi onijoteci, igaataɡ̶a onijoteci ane leeɡ̶odi me idinilegenaɡ̶a.tw0Oniditeci noiigi ane loiigi Aneotedoɡ̶oji, liciagi ɡ̶odolaadi mokiditece. Aneotedoɡ̶oji Liwigo oninitece, odaa okotawece inibeoonaɡ̶atege idokida ɡ̶onaɡ̶ajegi, aneniditedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji me najigotedoɡ̶owa ɡ̶onaɡ̶ajegi.Ls0Adinoniciwaɡ̶atitiwaji me daɡ̶adinotigimadenitiwage, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a adinideleɡ̶eni, pida oleetibige me ɡ̶adilakiitiwage, digo anee Aneotedoɡ̶oji Liwigo me ɡ̶adilakidenitiwage.(rI0Yemaa midioka limedi madiniwikodenitibece, makaami okaaɡ̶egipi, codaa me daɡ̶akaami loidenigipi. Adinatiitiogi niɡ̶ina oko leeɡ̶odi madinemaanitiwage.=q u0 Leeditibige me ɡ̶odilaɡ̶atiwage micataɡ̶a niɡ̶inoa liwailidi ɡ̶odolaadi Enice ee, ane idejote niwiloɡ̶onaɡ̶axi leeɡ̶odi ane ibakeditema Ǥoniotagodi, ɡ̶adiladeenitecetiwaji anodaaɡ̶eni me ɡ̶adewiki, awii liciagi ane yemaa Aneotedoɡ̶oji me eni niɡ̶ijo neɡ̶eniditedaɡ̶awa.hpI0Enice, natigide jemaanaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji loiigi midioka limedi moiweniɡ̶ide, modoɡ̶etetalo, codaa me doɡ̶oika modoɡ̶etetalo leeɡ̶odi ijoatawece niɡ̶ijoa Jesus Cristo aneote. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. (Amém.) @oy0Aneotedoɡ̶oji jiɡ̶iniaaɡ̶iniwa ane yakadi meote caticedi ane jipokaɡ̶atibige, codaa me caticedi ane ɡ̶odowoogo, leeɡ̶odi ibake loniciwaɡ̶a catiwedi ɡ̶odaaleɡ̶enali.En0Jipokotalo Aneotedoɡ̶oji meote mowooɡ̶oti anodaaɡ̶ee me ɡ̶ademaanitetiwaji, caticedi ane jowooɡ̶a, amanagawini inoatawece inoa makaamitaɡ̶atiwaji niɡ̶inoa Aneotedoɡ̶oji ane yakadi me yajigotedaɡ̶awa, codaa me diɡ̶icata ane aniaditibige aneni me ɡ̶adewikitema ane yemaa Aneotedoɡ̶oji me eni. m 0Jiɡ̶idaa ane jipokotalo Aneotedoɡ̶oji matitetiniwace amaleeɡ̶aɡ̶a akaamitawecetiwaji codaa minatawece niɡ̶ina eledi Aneotedoɡ̶oji ane iomaɡ̶aditedicoace me nepilidi, oyakadi moyowooɡ̶odi Cristo meliodi me ɡ̶odemaa. Ajakataɡ̶a me jowooɡ̶otaɡ̶a niɡ̶ica lemaanaɡ̶aneɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji, ane lica, codaa analogo daɡ̶axa meliodi, caticedi ane jowooɡ̶a.l#0Jipokotalo Aneotedoɡ̶oji meote Cristo midioka limedi miniwa catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶enali leeɡ̶odi manakatoni. Odaa niɡ̶ina midioka limedi miniwa Cristo catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶enali, jipokotalo Aneotedoɡ̶oji matitetiniwace leeɡ̶odi madinemaanitiwage, macataɡ̶a naɡ̶ana niale me dotetetini leeɡ̶odi minoa litodi, codaa micataɡ̶a diimigi ane dotetetini leeɡ̶odi lipodaɡ̶aladi.2k]0Aneotedoɡ̶oji eliodi loniciwaɡ̶a, daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi, codaa mowidi niɡ̶icoa niliicaɡ̶ajetedi digoida ditibigimedi. Enice jipokotalo meote Liwigo me yajigotaɡ̶awatiwaji ɡ̶adoniciwaɡ̶a matiteteloco ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, codaa me ɡ̶adoniciwaɡ̶atitiwaji mawii anele.j}0Aneotedoɡ̶oji ja iboonaɡ̶ateete Liboonaɡ̶adi iditawece loiigiwepodi digoida ditibigimedi codaa me digoina iiɡ̶o.8ii0 Paulo lotaɡ̶a me yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji Leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶adiwikodenitetiwaji ane daɡ̶akaami judeutedi, codaa me ɡ̶adateciɡ̶i meote mida anenitege niɡ̶idi anokigitece me loiigi, jamaɡ̶atedini yokotidi me idiniwikode lodoe, Eliodi Ǥoniotagodi Jesus Cristo.Nh0 Enice jipokotaɡ̶awatiwaji, jinaɡ̶adinajicitini leeɡ̶odi me jawikodeteloco niɡ̶ida ibakedi me ɡ̶adaxawanitiwaji. Pida leeɡ̶odi me jawikode Aneotedoɡ̶oji ɡ̶adiweniɡ̶idenitetiwaji. 7gg0 Leeɡ̶odi me ɡ̶odexogotege Cristo, codaa me jinakatonaɡ̶a, odaa abo ɡ̶odaaleɡ̶ena mejoɡ̶ota lodoe Aneotedoɡ̶oji, codaa ajawienatakanaɡ̶a me najipatedoɡ̶owa.Ff0 Aniɡ̶icatibige Aneotedoɡ̶oji daɡ̶a yoe niɡ̶ina iiɡ̶o naɡ̶a lowoogo me ibake Ǥoniotagodi Jesus Cristo meote ane lowoogo meote, codaa lowoogo me ibake loiigi me ikee lixaketedi.be=0 Aneotedoɡ̶oji yaɡ̶aditedini lowoogo codaa niɡ̶ina natigide eotedibige me yakadi me ibake gela loiigi moikee lixakedi ane diɡ̶icata maniaditibige niɡ̶ina me lowoogo meote okanicodaaɡ̶ica loenatagi. Ibake loiigi me ikeetediogi lixaketedi niɡ̶icoa niwicidi digoida ditibigimedi ane niiɡ̶enatakanaɡ̶a, codaa minoa loniciweɡ̶eco.d0 Eleditace Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶emaɡ̶a nemaatediloco me jao inatawece oko moyowooɡ̶odi ane lowoogo meote niɡ̶ijo naɡ̶a niiɡ̶e Cristo. Aneotedoɡ̶oji yaɡ̶aditedini niɡ̶ida lowoogo niɡ̶ijo maleeka yoeteda niɡ̶ina iiɡ̶o, codaa minoatawece aninoa..cU0Inatawece oko Aneotedoɡ̶oji ane iomaɡ̶aditedice mepaa nepilidi daɡ̶axa mida jaoɡ̶a caticedi ee. Pida Aneotedoɡ̶oji idiweniɡ̶ide, codaa me najigotediwa ibakedi me jatematitiogi noiigi ane daɡ̶a judeutedi, latematigo. Ejitece niɡ̶inoa anele ane najigotedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina me ɡ̶odexogotege Cristo. Niɡ̶inoa anele liciagi ɡ̶oniliicaɡ̶ajetecidi ane caticedi niɡ̶inoa ane jowooɡ̶a.ubc0Aneotedoɡ̶oji najigotediwa ibakedi me ee liotagi me jeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele ane icoɡ̶otedigi miniwataɡ̶a. Ibake loniciwaɡ̶a nelegi niɡ̶ijo naɡ̶a najigotediwa ixakedi me jeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele.Za-0Joaniɡ̶idaaɡ̶ee ane ikee. Niɡ̶ina nigodibatege nibodicetedi anele ane icoɡ̶otedigi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi awatege niɡ̶inoa judeutedi modibatege niɡ̶icoa anele anicota Aneotedoɡ̶oji me yajigotediogi lionigipi. Odaa niɡ̶inoa judeutedi inaaɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi anodibatege niɡ̶inoa nibodicetedi ilaɡ̶atiwage micoataɡ̶a niɡ̶inoa liwailidi ɡ̶odolaadi me yexogotiwage mowote onidateci ɡ̶odolaadi. Odaa Aneotedoɡ̶oji eote aneletema inatawece leeɡ̶odi ligegi me yajigotediogi lionigipi, leeɡ̶odi moyexogotege Cristo. `w0Niɡ̶ijo jotigide Aneotedoɡ̶oji aikeetediogi niɡ̶ijo oko niɡ̶ica ane yemaa meote niɡ̶ijo naɡ̶a niwakatee Cristo. Pida natigide Liwigo Aneotedoɡ̶oji ja ikee ane leeɡ̶odi me niiɡ̶e Cristo. Odaa ja ikeetediogi niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi ane iomaɡ̶aditedicoace miniokiniwateda modibatema, codaa aaɡ̶aɡ̶a ikeetediogi niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece lowooko._50Nigalomeɡ̶enitelocotiwaji niɡ̶ijoa yotaɡ̶a, odaa joɡ̶owooɡ̶oti digo aneji me jowooɡ̶odi ane nikeetediwa Aneotedoɡ̶oji aneetece Cristo. ^0Niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a najigotediwa niɡ̶ida ibakedi, odaa ja nikeetediwa eote me jowooɡ̶odi niɡ̶ica ane yemaa meote, niɡ̶icoa lowooko ane diɡ̶ica doɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ijo jotigide, me lowoogo me dibatediogi niɡ̶ijo ane daɡ̶a judeutedi. Ja jidikotibigaɡ̶aji onateciɡ̶ijoa yotaɡ̶a niɡ̶ijo me jeloɡ̶oditedaɡ̶awa niɡ̶ijoa lowooko Aneotedoɡ̶oji.7]g0Ajawienataka naɡ̶ajipaatibecetiwaji Aneotedoɡ̶oji me najigotediwa ibakedi me ɡ̶adaxawani akaamitawece ane daɡ̶akaami judeutedi, leeɡ̶odi meliodi meletedaɡ̶adomi.k\ Q0 Ica libakedi Paulo me yaxawatiogi ane daɡ̶a judeutedi Leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji me yatecoɡ̶o judeutedi inaaɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi, ee Paulo, niɡ̶ina me jotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji jipokotaɡ̶alocotiwaji. Ite ee digoina niwiloɡ̶onaɡ̶axi leeɡ̶odi me jibatema Jesus Cristo me ɡ̶adaxawanitiwaji ane daɡ̶akaami judeutedi.}[s0Leeɡ̶oditiwaji me ɡ̶adexocitege Cristo, aaɡ̶aɡ̶a ɡ̶adiciagi niɡ̶inoa lanodi diimigi, anele me dinoxoco, odaa Aneotedoɡ̶oji jiɡ̶idiaa liɡ̶eladi, igaataɡ̶a Liwigo Aneotedoɡ̶oji jiɡ̶idiaa liɡ̶eladi makaamitaɡ̶atiwaji. Z/0Odaa Cristo liciagi niɡ̶ina diimigi lipodaɡ̶aladi anele moyojogotini, joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶ina diimigi me datiteti, codaa idoatawece liwailidi dinoxoco. Niɡ̶ini diimigi Aneotedoɡ̶oji ane doletibige me igodi, niɡ̶ini diimigi icota me ilaɡ̶atini. Odaa Aneotedoɡ̶oji ja diɡ̶eladetedigi. Niɡ̶ini diimigi yexogotege Ǥoniotagodi, lipodaɡ̶aladi ane daɡ̶axa mida ane jaoɡ̶a. Y 0Niɡ̶ida makaamitiwaji ɡ̶adiciagi micataɡ̶a nibaloote diimigi Aneotedoɡ̶oji ane yoe. Niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji ijaaɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo jotigide, joaniɡ̶idiaaɡ̶idi micataɡ̶a daɡ̶a lipodaɡ̶aladi diimigi, odaa Jesus Cristo baanaɡ̶a iniaaɡ̶iniwa niɡ̶ica lipodaɡ̶aladi diimigi ane daɡ̶axa mida jaoɡ̶a.X10Enice akaamitiwaji ane daɡ̶akaami judeutedi aɡ̶aleeɡ̶akaami iomiɡ̶igipi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a awaligeɡ̶egipi. Pida jaɡ̶akaamitiwaji niɡ̶eladimigipi awanitege noiigi ane iomaɡ̶aditedice Aneotedoɡ̶oji mepaa nebi, anida aneetege loiigiwepodi Aneotedoɡ̶oji.IW 0Odaa leeɡ̶odi me yeleo Cristo, Aneotedoɡ̶oji Liwigo anokinitece ɡ̶odadeegi okotawece, judeutedi inaaɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi, ja ɡ̶odadeegita lodoe Aneotedoɡ̶oji ane Ǥodiodi. uVc0Cristo enagi niɡ̶ina iiɡ̶o, odaa ja yatematitedibece ica anodaaɡ̶igote Aneotedoɡ̶oji niɡ̶inoa libeyaceɡ̶eco niɡ̶ina oko me daɡ̶adiaa dakapetetege. Yatematitedaɡ̶awatiwaji ane daɡ̶akaami judeutedi, ane leegitalo motonitedice Aneotedoɡ̶oji, codaa yatematitediogi judeutedi anodipegitege Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi jotigide niɡ̶idi me loiigi.!U;0Niɡ̶ijo Cristo naɡ̶a yeleotedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate, eotedibige Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶adiaa laxakawepodi judeutedi inaaɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi leeɡ̶otedi libeyaceɡ̶eco. Codaa natigide leeɡ̶odi moyexogotege Cristo, odaa niɡ̶idi iniwata noiigi jeɡ̶eote me micataɡ̶a midiokiditiwage dinoiigiwepodi, micataɡ̶a daɡ̶a onidateci lolaadi, odaa aɡ̶aleeɡ̶ica daɡ̶a dinelatiwage. T 0S0(14-15) Igaataɡ̶a ijaaɡ̶ijoa Cristo eote mokotawece oko dinoiigiwepodi, ane judeutedi, inaaɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi, okotawece oko dinokaaɡ̶etewamigi. Niɡ̶ijo naɡ̶a yeleotedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate, micataɡ̶a daɡ̶a yanikatedi baloote ane iomaɡ̶aditege judeutedi niɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi ane dinaxakawamigipi niɡ̶ijo jotigide. Naɡ̶a yeleo, eotedibige me daɡ̶adiaa leeditibige daɡ̶a jotetenaɡ̶a najoinaɡ̶aneɡ̶eco codaa me nakataɡ̶a ane iditedini Moisés mejoɡ̶ota lodoe Aneotedoɡ̶oji. Joaniɡ̶idaa Aneotedoɡ̶oji aneote, eotedibige ane judeutedi inaaɡ̶ina ane daɡ̶a judeutedi miditawece micataɡ̶a daɡ̶a dinoiigiwepodi, niɡ̶idi gela noiigi ane yexogotege Aneotedoɡ̶oji, odaa jiɡ̶idaa naɡ̶a ilaɡ̶atiwage.5Rc0 Niɡ̶ijo jotigide leegitalo Aneotedoɡ̶oji motonitedice. Pida natigide leeɡ̶odi naɡ̶a ɡ̶adexocitege Jesus Cristo, odaa Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eote mipecitegetiwaji. Codaa Aneotedoɡ̶oji yakadi meote niɡ̶ida aneote leeɡ̶odi Cristo me yeleo codaa me nadooɡ̶oditedaɡ̶alocotiwaji lawodi.KQ0 Niɡ̶ijo jotigide aɡ̶ica ɡ̶animaweneɡ̶egi manibeoonitibigege Cristo, Niɡ̶ijoa anenagi meote mida gela ɡ̶odewiɡ̶a. Micataɡ̶a daɡ̶akaamitiwaji iomaɡ̶aɡ̶a, igaataɡ̶a aɡ̶ica anenitege jotigide loiigi Aneotedoɡ̶oji, loiigi Israel. Aneotedoɡ̶oji adinilakidetedaɡ̶agitiwaji aliciagi me dinilakidetetege niɡ̶ijo loiigi meetediogi midioka limedi miniwa miditaɡ̶a. Biɡ̶inaaɡ̶oniteloco niɡ̶ina iiɡ̶o, pida aɡ̶ica daɡ̶akati manibeoonitege Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶adaxawani, igaataɡ̶a leegitalo motonitedice, codaa aɡ̶aNoenoɡ̶oditetiwaji.P0 Aneotedoɡ̶oji eote mokotawece oko dinoiigiwepodi leeɡ̶odi me ɡ̶odexogotege Cristo Niɡ̶ida makaamitiwaji aɡ̶adanikadi miditaɡ̶a noiigi judeutedi. Odaa niɡ̶inoa judeutedi etiɡ̶adadalitigi me “Niɡ̶ijo ane daɡ̶a dinakagiditibigiwaji”. Niɡ̶inoa judeutedi joaniɡ̶inaaɡ̶ina boɡ̶oyakagidi lolaadi moikee niɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ica jotigide loiigi Aneotedoɡ̶oji, odaa dinanatigi me, “Niɡ̶ina oko ane idinakagitaɡ̶a.” Enice analakitibigetiwaji anodaaɡ̶eni niɡ̶ijo jotigide.}Os0 Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji micataɡ̶a daɡ̶a gela me ɡ̶odoetace niɡ̶ijo naɡ̶a ɡ̶odexocaɡ̶aditetege Jesus Cristo, eotedibige me jakataɡ̶a me jaoɡ̶a ɡ̶odoenataka anele anakaa lowoogo Aneotedoɡ̶oji meote, codaa me yoetedini. .NU0 Aneotedoɡ̶oji aɡ̶odaxawa me jinakatonaɡ̶a Cristo daɡ̶a leeɡ̶odi me jaoɡ̶a ɡ̶odoenataka anele, doitedibige diɡ̶ica ane yakadi me dinaɡ̶axaketibece.lMQ0Leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji meliodi meletedoɡ̶odomi, odaa jeɡ̶eote me gela ɡ̶odewiɡ̶a leeɡ̶odi me jinakatonaɡ̶a Cristo. Agotaɡ̶a jakataɡ̶a me jinakatonaɡ̶a daɡ̶a jibakenaɡ̶a okomaɡ̶a ɡ̶odoniciwaɡ̶a, pida Aneotedoɡ̶oji ɡ̶odaxawa me jinakatonaɡ̶a Cristo, micataɡ̶a daɡ̶a ɡ̶onoɡ̶eeditalo ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi.gLG0Joaniɡ̶idaa aneote Aneotedoɡ̶oji eotedibige midioka limedi me yakadi me ikee meliodi meletedoɡ̶odomi caticedi ane jowooɡ̶a, codaa midioka limedi meote aneletoɡ̶odomi leeɡ̶odi Jesus Cristo ane yoetedoɡ̶odomi.Kw0Aneotedoɡ̶oji yewikatiditace Cristo, odaa leeɡ̶odi me ɡ̶odexogotege Cristo, odaa ja gela ɡ̶odewiɡ̶a, midioka limedi me ɡ̶odewiɡ̶a miniwataɡ̶a. Odaa icota me ɡ̶odiweniɡ̶ide ɡ̶odawanaɡ̶aditetege Cristo digoida ditibigimedi.;Jo0Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶ijo malee ɡ̶odiciagi oko baanaɡ̶a yeleo leeɡ̶otedi ɡ̶obeyaceɡ̶eco, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi Aneotedoɡ̶oji ja ɡ̶odexocaɡ̶aditetege Cristo, odaa jeɡ̶eote me gela ɡ̶odewiɡ̶a. Aneotedoɡ̶oji eote me gela ɡ̶odewiɡ̶a leeɡ̶odi meliodi meletedoɡ̶odomi.I 0Pida Aneotedoɡ̶oji eliodi me ɡ̶odiwikode, codaa eliodi me ɡ̶odemaa, caticedi okanicodaaɡ̶ica eledi oko ane ɡ̶odemaa.pHY0Niɡ̶ijo jotigide okotawece idejinaɡ̶a digo mijotaɡ̶a niɡ̶ijo oko, digo anee niɡ̶ijo oko ane yewiɡ̶atema idokida mowo niɡ̶ica ane yemaa lolaadi. Jaoɡ̶ate okanicodaaɡ̶ica ane yemaa ɡ̶odolaadi meote, codaa eledi jaoɡ̶ate okanicodaaɡ̶ica ane ɡ̶odiiɡ̶e ɡ̶odowooko ane beyagi me jaoɡ̶a. Odaa joaniɡ̶idaa Aneotedoɡ̶oji me yelatedoɡ̶odomi leeɡ̶odi ɡ̶obeyaceɡ̶eco, anigotediogi me yelatetema ijotawece niɡ̶ijo oko anidioka limedi mowote ane beyagi. fGE0Niɡ̶ijoa nokododi niɡ̶ica anenitiwaji me ɡ̶adewiki liciagi anodaaɡ̶ee niɡ̶ijo oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o, codaa me iwitibece niɡ̶ijo lacilo niɡ̶inoa niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a anida loniciwaɡ̶a me niiɡ̶enatakanaɡ̶a niɡ̶ina iiɡ̶o, ane iiɡ̶e laaleɡ̶enali niɡ̶ina oko ane doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda Aneotedoɡ̶oji.F {0 Ǥodewiɡ̶atace leeɡ̶odi naɡ̶a ɡ̶odexogotege Cristo Niɡ̶ijo jotigide ɡ̶adiciagitiwaji émaɡ̶aɡ̶a, codaa leegitalo Aneotedoɡ̶oji motonitedice, leeɡ̶odi me daɡ̶a iwaɡ̶atiteda codaa leeɡ̶odi ɡ̶adoenataka ane beyagi.kE Q0Niɡ̶ica loiigi ane nebi micataɡ̶a daɡ̶a lolaadi Cristo, odaa aɡ̶ica ananiaditibige, liciagi inoatawece ane liidaɡ̶atajedi Aneotedoɡ̶oji aɡ̶ica ananiaditibige, igaataɡ̶a iniwa Cristo inoatawece ane nipodaɡ̶a. ND 0Aneotedoɡ̶oji yajigote Cristo loniciwaɡ̶atedeloco inatawece neloɡ̶ododipi. Iniaaɡ̶iniwa Aneotedoɡ̶oji eote Cristo me lacilo inoatawece aninoa eotedibige me yaxawa loiigi anepoka nebiteda.FC 0Aneotedoɡ̶oji eote Cristo me daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi caticedi niɡ̶inoa niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a ane niiɡ̶enatakanaɡ̶a, codaa me caticedi niɡ̶inoa aninoa naɡ̶atetico, caticedi aninoa loniciweɡ̶eco, codaa niɡ̶ina ane iniotagodeeɡ̶atiogi. Cristo ida loniciwaɡ̶atedeloco inoatawece ane leegitibigimece liboonaɡ̶atedi digoina iiɡ̶o codaa mida loniciwaɡ̶atedeloco niɡ̶ica eledi iiɡ̶o Aneotedoɡ̶oji anicota me yoe.B 0Aneotedoɡ̶oji ibake niɡ̶ida loniciwaɡ̶a niɡ̶ijo neɡ̶eote Cristo me yewiɡ̶atace niɡ̶ijo me yeleo, naɡ̶a yadeegitedibigimece ditibigimedi, codaa neɡ̶eote Cristo me nicotedini liwai libaaɡ̶adi digoida ditibigimedi me ikee Cristo mida naɡ̶atetigi.}A u0Eledi jipokotalo Aneotedoɡ̶oji meote mowooɡ̶oti niɡ̶ida loniciwaɡ̶a ane daɡ̶axa me nelegi. Niɡ̶ida nelegi loniciwaɡ̶a joaniɡ̶idaa ibake catiwedi ɡ̶odaaleɡ̶ena ane jinakatonaɡ̶a, me ɡ̶odaxawa mepaanaɡ̶a jinakatonaɡ̶a.@ y0Jipokotalo Aneotedoɡ̶oji me yajigotedaɡ̶awatiwaji ɡ̶adowooɡ̶otakaneɡ̶eco, macataɡ̶a lokokena, amaleeɡ̶aɡ̶a owooɡ̶oti niɡ̶ica ɡ̶onaɡ̶ajegi anicota me najigotedoɡ̶owa leeɡ̶odi meniditedoɡ̶owa moko nepilidi. Eledi jipokotalo me yajigotedaɡ̶awa ɡ̶adowooɡ̶otakaneɡ̶egi amaleeɡ̶aɡ̶a owooɡ̶otitiwaji niɡ̶ica ane yajigotediogi inatawece loiigi, ane lionigipi. Niɡ̶ica ane yajigotediogi micoataɡ̶a niɡ̶inoa liicaɡ̶ajetecidi anowidi, codaa me daɡ̶axa mele.? 0Iniaaɡ̶iniwa Noenoɡ̶odi Ǥoniotagodi Jesus Cristo, codaa me Eliodi ane daɡ̶axa me datale. Jipokotalo me yajigotedaɡ̶awa Liwigo meote ɡ̶adixaketedi, codaa me ikeetaɡ̶awa anodaaɡ̶eeteda Aneotedoɡ̶oji, amaleeɡ̶aɡ̶a daɡ̶axatacice mowooɡ̶oti.>  0H=  0 Paulo yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji dipokoteloco Efeesiotedi (15-16) Niɡ̶ijo maleeka jajipatibece moyalaɡ̶atibigaɡ̶ajitiwaji meliodi manakatoni Ǥoniotagodi Jesus, codaa memaani inatawece eledi anonakato Ǥoniotagodi, odaa aniɡ̶ica daɡ̶a jamatini me iniotagodetalo Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi inoatawece aneote makaamitaɡ̶atiwaji. Idioka limedi me jipokotaɡ̶alocotiwaji niɡ̶ina me jotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji.5< e0Liwigo Aneotedoɡ̶oji ane itoɡ̶oloco nikeetoɡ̶owa mowidi anele ane jibaɡ̶atege miniwataɡ̶a ane ligegi me yajigote loiigi. Liwigo Aneotedoɡ̶oji jiɡ̶idaaɡ̶ee me nikeetoɡ̶owa nigepaaɡ̶icota noko niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji nige najigotedoɡ̶owa ijoatawece niɡ̶ijoa ane ligegi me najigotedoɡ̶owa. Niɡ̶ica noko okotawece joɡ̶eeɡ̶atibigimece Aneotedoɡ̶oji aneliodi me datale, codaa me loniciweɡ̶enigi. |; s0 Codaa akaamitiwaji ane daɡ̶akaami judeutedi, jaɡ̶anakatoni Cristo, niɡ̶idiaaɡ̶idi naɡ̶ajipaata natematigo anewi, nibodicetedi anele anoditece niɡ̶ica anodaaɡ̶ee Cristo me yakadi meote oko midioka limedi me newiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Codaa niɡ̶idiaaɡ̶idi naɡ̶anakatoni Cristo, odaa Aneotedoɡ̶oji ja yajigotedaɡ̶awatiwaji Liwigo. Liwigo Aneotedoɡ̶oji liciagi bikotaxete ane ikee me ɡ̶adexocitege Cristo. Odaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji eote manibeoonitege Cristo.x: k0 Jiɡ̶idaa aneote Aneotedoɡ̶oji eotedibige modoɡ̶etetalo, aneliodi me datale, leeɡ̶odi oko anoko judeutedi niɡ̶ijo jotigide naɡ̶a inibeoonaɡ̶atege lanokegi Cristo. Joɡ̶okomoɡ̶oko odoejegipi ane inibeoonaɡ̶atege lanokegi. 9 #0 Aneotedoɡ̶oji akaa lowoogo niɡ̶ijo jotigide, meote inoatawece niɡ̶inoa anepaa yemaa meote. Niɡ̶ijo neɡ̶eote lowoogo, odaa ja ɡ̶odixipetedice me jibaɡ̶atege ane icoɡ̶otibigimece miniwataɡ̶a owidi niɡ̶icoa anele leeɡ̶odi me ɡ̶odexogotege Cristo.d8 C0 Digawini ane lowoogo Aneotedoɡ̶oji. Nigicota niɡ̶ica noko ane nibikota, odaa ja yajigote Cristo loniciwaɡ̶a me iiɡ̶e inoatawece aneite ditibigimedi codaa aneitedinigi iiɡ̶o, odaa jeɡ̶eote me ilaɡ̶atiwage. 7  0 6 /0(8-9) Leeɡ̶odi meliodi meletedoɡ̶odomi, odaa ja najigotedoɡ̶owa ɡ̶odixaketedi, codaa meliodi ɡ̶odowooɡ̶otakaneɡ̶egi eotedibige me jowooɡ̶otaɡ̶atece niɡ̶ijo ane nikeetedoɡ̶owa, ane lowoogo meote. Niɡ̶ida ane nikeetedoɡ̶owa, niɡ̶ijo eledi oko niɡ̶ijo jotigide aɡ̶oyowooɡ̶odi ane diitigi, oyaɡ̶aditema. Aneotedoɡ̶oji ibake Cristo meote ane yemaa me loenatagi.#5 A0Leeɡ̶odi Cristo yeleo me nadooɡ̶odi lawodi leeɡ̶otedi ɡ̶obeyaceɡ̶eco, odaa Aneotedoɡ̶oji dibatetege niɡ̶ijo aneote Cristo micataɡ̶a daɡ̶a loojedi ɡ̶onaalewe, odaa aɡ̶aleeɡ̶oko laagetedipi leeɡ̶otedi ɡ̶obeyaceɡ̶eco. Pida Aneotedoɡ̶oji yakadi me ixomaɡ̶ateetedice ɡ̶obeyaceɡ̶eco leeɡ̶odi idioka limedi meliodi meletedoɡ̶odomi, codaa aɡ̶ica daɡ̶a dinetetedoɡ̶odomi.A4 }0Joɡ̶eeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji aneliodi meletedoɡ̶odomi. Niɡ̶ica aneletoɡ̶odomi ane najigotedoɡ̶owa caticedi me liciagi ane jowooɡ̶a. Leeɡ̶odi meliodi meletedoɡ̶odomi, odaa ja najigotedoɡ̶owa me ɡ̶onoɡ̶eedi, ɡ̶odewiɡ̶a gela, leeɡ̶odi me ɡ̶odexogotege niɡ̶ijoa Lionigi lemaanigi. 3 '0Leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odemaa, odaa ja lowoogo meote moko lionigipi leeɡ̶odi niɡ̶ijo aneotedoɡ̶odomi Jesus Cristo. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee, niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji neɡ̶eote niɡ̶ijo ane lowoogotedoɡ̶odici, ninitedibece leeɡ̶odi epaa yemaa meote.i2 M0Aniɡ̶icatibige Aneotedoɡ̶oji daɡ̶a yoe niɡ̶ina iiɡ̶o, naɡ̶a ɡ̶odixipetedice eotedibige me ɡ̶odexogotege Cristo codaa eotedibige moko nepilidi iniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji, codaa me diɡ̶icata ɡ̶obatiigi.{1 q0 Ica ɡ̶obiniigi ane najigotedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi me ɡ̶odexogotege Cristo Joɡ̶eeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji ane Eliodi Ǥoniotagodi Jesus Cristo, codaa me Noenoɡ̶odi. Joɡ̶eeɡ̶atalo leeɡ̶odi mowidi anele ane najigotedoɡ̶owa leeɡ̶odi me ɡ̶odexogotege Cristo. Niɡ̶inoa anele icoɡ̶otedibigimece ditibigimedi me yaxawa ɡ̶odiwigo.0 70Jipokotalo Aneotedoɡ̶oji ane Ǥodiodi codaa me Ǥoniotagodi Jesus midioka limedi mowo aneletaɡ̶adomitiwaji, codaa mowo mele ɡ̶adaaleɡ̶enali. 8/ m0Paulo Liwakatetigi Efeesiotedi Paulo me didikotibige me yecoaditibige loiigi Aneotedoɡ̶oji digoida nigotaɡ̶a Éfeso Ee Paulo, ee liiɡ̶exegi Jesus Cristo, leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji yemaa me idiiɡ̶e, jidi naɡ̶adi iwakate notaɡ̶anaɡ̶axi, jidikotibige lapo oko Aneotedoɡ̶oji ane iomaɡ̶aditedice mepaa nepilidi ane liɡ̶eladi nigotaɡ̶a Éfeso, anidioka limedi monakato Jesus Cristo, codaa moyexogote. .&Akaami inioxoadipi, inibeotege Ǥoniotagodi Jesus Cristo meote inoatawece aneletaɡ̶adomitiwaji. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. (Amém). 8-i&Niɡ̶ina natigide aɡ̶aleeɡ̶ica ane idigiwogo, igaataɡ̶a inoa inepitaɡ̶ajetedi nolee yolaadi leeɡ̶odi niɡ̶ijoa yawikodico ane ikee me ee nebi Ǥoniotagodi Jesus. m,S&Jemaa Aneotedoɡ̶oji meote mele laaleɡ̶enali, codaa me iwikode, inatawece niɡ̶ina anodioteci niɡ̶inoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anele, codaa minatawece judeutedi anonakato Ǥoniotagodi, odaa beɡ̶ewi me loiigi Israel. +-&Igaataɡ̶a niɡ̶ina me ɡ̶odexogotege Jesus Cristo, aibeyacaɡ̶adi niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa domige dinakagidi ane lakatigi judeutedi, oɡ̶oa, domige adinakagidi. Pida aneneɡ̶egi ida ane jaoɡ̶a, Niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji meote oko me gela oko, mida gela lewiɡ̶a.]*3&Pida emeɡ̶ee baɡ̶a idinanetibece leeɡ̶odi lemeɡ̶egi Ǥoniotagodi Jesus Cristo madataɡ̶a nicenaɡ̶anaɡ̶ate. Leeɡ̶odi lemeɡ̶egi, odaa micataɡ̶a daɡ̶a yemaɡ̶awa madataɡ̶a nicenaɡ̶anaɡ̶ate, odaa jiɡ̶idaa naɡ̶a inoatawece aninoa digoina iiɡ̶o aɡ̶aleeɡ̶ica jaote, codaa aɡ̶aleeɡ̶owo me joɡ̶owikomata.)'& Igaataɡ̶a niɡ̶idi ane dinakagiditibigiwaji ane lakatigi judeutedi, idiaaɡ̶idi niɡ̶idi oko aɡ̶idioka limedi moyotete lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. Pida oyemaa madinakagititiwaji owotibige moyakadi me dinabaketibece makaami eledi adi nibikotaxete ɡ̶adolaadi.(+& Niɡ̶ijo ane lemaanigi me dinikeenaɡ̶aneɡ̶e codaa me diniweniɡ̶ide leeɡ̶odi me dinakagiditibigiwaji ane lakatigi judeutedi, joaniɡ̶idiaa domaɡ̶a etiɡ̶adiedeɡ̶enitiwaji madinakagiti digo mijotaɡ̶a. Dinakagiditibigiwaji idokowotibige niɡ̶inoa eletidi judeutedi me daɡ̶adiaaɡ̶oiatetibece leeɡ̶odi ɡ̶odatematigo anoditece lemeɡ̶egi Cristo madataɡ̶a nicenaɡ̶anaɡ̶ate.b'=& Paulo yecoaditibige codaa me najoitiniwace ɡ̶onioxoadipi Jaɡ̶anatitetiwaji niɡ̶inoa idiko nelecoli ane emaɡ̶a jidi niɡ̶ina natigide me jikee neɡ̶emaɡ̶a jidi naɡ̶adi iwakate notaɡ̶anaɡ̶axi.>&u& Enice niɡ̶ina me jakataɡ̶a me jaoɡ̶a niɡ̶ica anele, leeditibige me jaoɡ̶a aneletema inatawece oko, pida odoejedipi me jaoɡ̶atema niɡ̶ina oko ane loiigi Ǥoniotagodi. #%?& Enice jinaɡ̶a inigaaxaɡ̶a me jaoɡ̶a anele. Igaataɡ̶a nigicota limedi, odaa ja inopilaɡ̶ataɡ̶atio anele leeɡ̶odi niɡ̶ijo anejanaɡ̶atini.$5&Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee nige jaoɡ̶a niɡ̶ica anepaa yemaa ɡ̶odolaadi, idioka limedi me ɡ̶odeleo, codaa leegitalo Aneotedoɡ̶oji me jotonaɡ̶atedice. Pida nige jaoɡ̶a ane yemaa Aneotedoɡ̶oji Liwigo, odaa idioka limedi me ɡ̶odewiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.#&Jinaɡ̶a adininaalenitiwaji! Aɡ̶ica ane yakadi me yame Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶ina oko icota me nopilaɡ̶aditio niɡ̶ica aneyatini.J" &Niɡ̶ijo ane diniiɡ̶axitece niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anoditece ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, leeditibige niɡ̶ijo oko me niwaiɡ̶awatece icoa ane nepilidi niɡ̶ijo niiɡ̶axinoɡ̶odi. e!C&Igaataɡ̶a oninitecibeci oko leeditibige meo niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji ane iiɡ̶ete meo. y k&Igaataɡ̶a oninitecibeci oko leeditibige me iwi niɡ̶ica ane loenatagi. Nigele niɡ̶ica aneo, enice yakadi me ninitibece leeɡ̶odi loenatagi, idiɡ̶ida aleeɡ̶odi daɡ̶a diniciaceeketege eledi oko, oditaɡ̶a yakadi meneɡ̶egi ele.b=&Nigica oko ane diletibige daɡ̶a daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi, niɡ̶ini epaa dininaale.&Adinaxawanitiwaji nigina mini oko anida ane iwaaɡ̶aditema, ane micataɡ̶a diɡ̶idi loyaɡ̶agi ane iwaaɡ̶adi. Odaa nigidaaɡ̶eni joɡ̶oteteni liiɡ̶enatakaneɡ̶egi Cristo ane najigotedoɡ̶owa me ɡ̶odiiɡ̶e me leeditibige me idinemaanaɡ̶atiwage. {*~}g|Z{lzyweusryrpoonn2mblkk*jihgg/fedd:baq`__^]]5\jZKZ?Y.WVVUvT)RQPNLKrJWIGF?DC.B^A@>>=F<;:88m7W675+4;32@1q//.b-,^+*))~(y(%$ #Y"P Li5BS?~39 K _ ZKd)*{o:Anidakitiogi niɡ̶ijo ane niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶atece ane beyagi, niɡ̶idi oko liciagi necexodi (ane diɡ̶ica jaoɡ̶a), idioka limedi moditibece me leeditibige me idinakagitaɡ̶a ane lakatigi judeutedi moikee me loiigi Aneotedoɡ̶oji.7 i: Anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji meote me ɡ̶odeɡ̶enaɡ̶a Inioxoadipi, digawini owidijedi yotaɡ̶a. Aniniitibeci leeɡ̶oditiwaji mida anenitege Ǥoniotagodi. Daɡ̶a jiditace niɡ̶ijoa baanaɡ̶a jidi, aidigecaɡ̶aleɡ̶e, pida ɡ̶adaxawanitiwaji matiteteloco ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi. 2]:Pida leeɡ̶odi adinowedi, odaa ja domaɡ̶a yeleo leeɡ̶odi libakeditema Cristo. Eo niɡ̶ida libakedi me idaxawatece niɡ̶ijo ane daɡ̶akati madaxawanitecetiwaji. /W:Odaa jemaa mele mabaatege Epafrodito, igaataɡ̶a eledi nebi Ǥoniotagodi, codaa jemaa maniniitibecitiwaji. Codaa eemiteetibige inatawece oko ane liciagi Epafrodito.;o:Joaniɡ̶idaa me eneɡ̶egi jemaa me jiiɡ̶eticogi makaamitaɡ̶atiwaji, amaleeɡ̶aɡ̶a anatitace, odaa jaɡ̶aniniitacibecitiwaji, codaa eemoda aɡ̶aleeɡ̶ee agecaɡ̶alo.;o:Ewi mijo me deelotika, codaa ja domaɡ̶a yeleo. Pida Aneotedoɡ̶oji iwikode, codaa aɡ̶ijokijo Epafrodito, pida ee eledi idiwikode Aneotedoɡ̶oji, aidika me ee agecaɡ̶alo.:Jimonya mopi igaataɡ̶a eliodi me ɡ̶adiatitiwaji, codaa eliodi me iwikodetibigaɡ̶ajitiwaji leeɡ̶odi mabodicetibige me deelotika.ve:Pida jakadi ina me leeditibige me jiiɡ̶e mopiticogi makaamitaɡ̶atiwaji ɡ̶onioxoa Epafrodito. Ibakawa, codaa meliodi me idinoniciwaɡ̶ataɡ̶a me jeloɡ̶otaɡ̶a nibodicetedi anele, micoataɡ̶a niɡ̶inoa iodaɡ̶awadi ane dinoniciwaɡ̶aditibigiwaji. Codaa akamaɡ̶akaamitiwaji aniwakateeni me idaxawa, niɡ̶ijo naɡ̶a inoa ane aniaditibige meetaɡ̶a.lQ:Pida jinakato Ǥoniotagodi me daɡ̶a leegi, odaa emeɡ̶eeta jakadi mejigo makaamitaɡ̶atiwaji. ~:Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me niɡ̶iniaaɡ̶ini ane inibeotege me jiiɡ̶eticogi makaamitaɡ̶atiwaji, niɡ̶ina nige jowooɡ̶odi aneji.I} :Pida akamaɡ̶akaamitiwaji owooɡ̶oti Timóteo me ikee me yakadi manakatonitiwaji. Timóteo idejigota micataɡ̶a daɡ̶a ionigi, emeɡ̶ee micataɡ̶a deɡ̶ee eliodi. Eliodi me jibaaɡ̶a micataɡ̶a doɡ̶oko niotagipi me jeloɡ̶otaɡ̶atedibece nibodicetedi anele ane icoɡ̶otedigi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.|/:Igaataɡ̶a digoina meetaɡ̶a inatawece eledi oko odoletibige niɡ̶ica anidiokidi meletema, idiɡ̶ida aɡ̶odoletibige Jesus Cristo ane yemaa.}{s:Igaataɡ̶a iniokini mini meetaɡ̶a codaa ane lowooko liciaco yowooko, codaa beɡ̶ewi me doweditaɡ̶alocotiwaji.z': Timóteo iniaa Epafrodito Niɡ̶ina nige yemaa Ǥoniotagodi Jesus, jalitege me age me jakadi me jiiɡ̶eticogi Timóteo makaamitaɡ̶atiwaji, amaleeɡ̶aɡ̶a jowooɡ̶odi anodaaɡ̶enitatiwaji, codaa amaleeɡ̶aɡ̶a idioka limedi me jilidaɡ̶aditace me jiba.Py:Odaa akaami eleditiwaji aniniitibeci, codaa makaami inikaɡ̶awepodi. sx_:Niɡ̶ijo oko ane yediatece Aneotedoɡ̶oji okanicodaaɡ̶ica liboonigi me docaɡ̶atalo, odaa leeditibige me nadooɡ̶oditeloco lawodi eijeeɡ̶agi ditibigimedi niɡ̶idi liboonigitalo Aneotedoɡ̶oji. Natigide jaɡ̶anakatonitetiwaji Ǥoniotagodi, odaa ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi liciagi niɡ̶ijo niboonigi anoyajigotalo Aneotedoɡ̶oji. Ee deɡ̶etideloadi, odaa yawodi taɡ̶anado. Codaa yawodi taɡ̶a liciagi niɡ̶ijoa lawodi eijedi ananadooɡ̶oditeloco ditibigimedi niɡ̶ina noɡ̶eedi anoibootalo Aneotedoɡ̶oji. Deɡ̶enotiwa niɡ̶ida niciagi, daɡ̶axa me idinitibeci, codaa makaami inikaɡ̶awepodi. w :-vS:(15-16) Awii niɡ̶ida anejitaɡ̶awatiwaji amanagawini aɡ̶ica ane yakadi mee mawii ane beyagi, odaa aɡ̶ica ɡ̶abatiigitiwaji. Odaa nigidaaɡ̶eni jaɡ̶akaami Aneotedoɡ̶oji lionigipi, aɡ̶ica gaantokaaɡ̶ini ɡ̶abeyaceɡ̶egi, mawaanitege niɡ̶ina oko ane doɡ̶oyowooɡ̶odi mowote ane iɡ̶enaɡ̶a, codaa niɡ̶idi oko beyagi. Niɡ̶ida makaamitiwaji ane ideoni liwigotigi niɡ̶idi oko ɡ̶adiciagi niɡ̶inoa yotetitedi ane datale digoida ditibigimedi ane nexocaɡ̶a, niɡ̶ina nige daɡ̶a ikani me iwaɡ̶atakanitiwaji, codaa nige eloɡ̶otitedibece nibodicetedi anele ane icoɡ̶otedigi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, aneo ɡ̶odewiɡ̶a. Niɡ̶ina nige doɡ̶otaɡ̶anitibecetiwaji codaa nige daɡ̶adinotigimadenitatiwaji, awii me idinitibeci niɡ̶ica noko nige dopitedijo Cristo, leeɡ̶odi aɡ̶ica daɡ̶a atooa me idinoniciwaɡ̶adi, aiciagi niɡ̶ina nalokodeɡ̶ecajo ane dinenyaɡ̶adi, codaa me diniciticobece me walokodi, pida niɡ̶idiaaɡ̶idi aniadi, eledi aiciagi niɡ̶ina aneliodi me diba, pida aɡ̶ica nigaanye.u:Niɡ̶ina nige awiitiwaji okanicodaaɡ̶ica, jinoɡ̶otaɡ̶anitibece leeɡ̶odi ane ɡ̶abakedi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a apetitiwaji.0tY: Leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji Niɡ̶ijoa anidokee me diba ɡ̶adiwigotigitiwaji, eotedibige moleetibige, codaa makati mawii niɡ̶ica ane yemaa, aneletaɡ̶adomitiwaji. Gs: Leeditibige me ɡ̶odiciagi lokokena digoina iiɡ̶o Enice yokaaɡ̶etedipi yemaanigipi, digo mijoataɡ̶a Cristo meyiwaɡ̶adi Eliodi, codaa akaamitiwaji midokee me iwaɡ̶atitetiwaji niɡ̶ijoa iiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco niɡ̶ijo maleeɡ̶idiaaɡ̶ejo makaamitaɡ̶atiwaji, pida daɡ̶axa mida jaoɡ̶a me iwaɡ̶atitetiwaji iiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco niɡ̶ina me leegitaɡ̶awatiwaji me ɡ̶adotoniticoace. Ele midokee madinoniciwaɡ̶atitiwaji mawii niɡ̶ica aneni me ɡ̶adewiki me diɡ̶icata ɡ̶abatiigi, madoiitalo, codaa me eemiteetigilo Aneotedoɡ̶oji.=rs: Icota miditawece modi lodoe eledi oko codaa me niwicidi, Jesus Cristo me Ǥoniotagodi, Niotagodi inoatawece, joaniɡ̶idaaɡ̶ee nige oiweniɡ̶ide Aneotedoɡ̶oji ane Ǥodiodi. q: Eotedibige micota minatawece oyamaɡ̶atedini lokotidi lodoe Jesus, odaa joaniɡ̶idaaɡ̶ee odoɡ̶etetibigimece nigowajipata Liboonaɡ̶adi, iditawece aniditigi ditibigimedi, codaa aninatigi digoina iiɡ̶o, codaa minoatawece émaɡ̶aɡ̶a catinedi iiɡ̶o. kpO: Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji meote Cristo me daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi naɡ̶axatedeloco inoatawece, eledi yajigote Liboonaɡ̶adi ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi caticedi okanicodaaɡ̶ica eledi boonaɡ̶adi. ooW: Niɡ̶ijo malee liciagi okanicodaaɡ̶ica ɡ̶oneleegiwa, eliodi me diniwikodetedibece, codaa idapaɡ̶a noleteta me yeleo, joaniɡ̶idaaɡ̶ee eyiwaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji neɡ̶epaa yeleo madataɡ̶a nicenaɡ̶anaɡ̶ate. Mn: Idapaɡ̶a yemaa me ika idiwatawece niɡ̶icoa ane nepilidi digoida ditibigimedi. Odaa ja diniwikodetedibece micataɡ̶a niɡ̶ina niotagi, codaa niɡ̶ijo menagi liciagi okanicodaaɡ̶ica oko. `m9: Anidioka limedi me liciagi Aneotedoɡ̶oji, pida ayecewe me liciagi Aneotedoɡ̶oji. Tl!:Ele midokee moleetibige ɡ̶adowooko me liciaco Jesus Cristo lowooko. k :Jinoɡ̶oleetibige niɡ̶ina anakamokakaamitatiwaji mida anawiite, pida oleetibige niɡ̶ina anaɡ̶aɡ̶ida anowo eledi oko. Bj}:Jinaɡ̶a domaɡ̶a ica anawii daɡ̶a leeɡ̶odi memaanitiwaji akamokakaami manigaanye, oɡ̶oa, migetaɡ̶a idoka leeɡ̶odi moleetibige me ɡ̶adelokitiwaji. Pida adiniwikodenitibece lodoe niɡ̶ina eledi oko, ademiita niɡ̶ina eledi oko micataɡ̶a daɡ̶a daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi caticedi akaamitiwaji.@iy:Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me jipokotaɡ̶awatiwaji midokida ɡ̶adowoogo, codaa madinemaanitiwaji oleetibige midokida aneni, codaa jipokotaɡ̶awatiwaji mateciɡ̶iteloco niɡ̶ica ane ɡ̶adowoogo codaa niɡ̶ica anemaanitiwaji. Joaniɡ̶idaaɡ̶ee nigawii niɡ̶ida anejitaɡ̶awa, odaa eliodi me idinitibeci.vh g: Cristo diniwikodetedibece, odaa ele me jaoɡ̶a liciagi Niɡ̶ida moko ɡ̶odoniciwadi leeɡ̶odi me ɡ̶odexogotege Cristo, codaa ɡ̶odocaɡ̶aneɡ̶e leeɡ̶odi me ɡ̶odemaa, codaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji ini mokotaɡ̶a diɡ̶eladetioɡ̶oji codaa me yotaɡ̶aneɡ̶e ɡ̶odaaleɡ̶ena, eo ɡ̶odowoogo, codaa Aneotedoɡ̶oji daɡ̶axa me ɡ̶odiwikode.g :Odaa niɡ̶ida makaamitiwaji idokee madinoniciwaɡ̶ati madaxawani me jiiɡ̶atege ɡ̶odaxakawepodi. Jaɡ̶anatitiwaji anodaaɡ̶eeta me idinoniciwaɡ̶adi me jiitege codaa jaɡ̶anibodicetiwa anodaaɡ̶eji me idinoniciwaɡ̶adi codaa niɡ̶ina noko. Cf :Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji akaa ɡ̶adiweniɡ̶idenitetiwaji. Leeɡ̶odi aneote Cristo, Aneotedoɡ̶oji ja yajigotedaɡ̶awatiwaji manakatoni iniaaɡ̶iniwa Cristo, codaa mawikodeetema.ye m:Icota me jowooɡ̶oditiwaji me daɡ̶adoiita okanicodaaɡ̶icata anowotaɡ̶adomi ɡ̶adaxakawepodi, pida idokee mabo ɡ̶adaaleɡ̶enalitiwaji. Niɡ̶ina mabo ɡ̶adaaleɡ̶enalitiwaji me aatege ɡ̶adaxakawepodi jiɡ̶ikeenitiogi Aneotedoɡ̶oji micota me yaaɡ̶adi, pida akamaɡ̶akaami jaɡ̶aɡ̶ekenitibigiwaji, leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji eote manigaanyetiwaji.`d ;:Joaniɡ̶idaaɡ̶ida niɡ̶ica anida jaoɡ̶a, aneni me ɡ̶adewiki leeditibige me itege ɡ̶obodicetedi anele aneetece Cristo me nikeetoɡ̶owa niɡ̶ica anejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a. Joaniɡ̶idaa nigica me jakadi mejigo ɡ̶adiwinitiwaji, oɡ̶oa, migetaɡ̶a jajipatibece anodaaɡ̶enitatiwaji, odaa ja jowooɡ̶odi makaamitawecetiwaji idokida ɡ̶adowoogo, codaa me jowooɡ̶odi midioka limedi matitetitiwaji me iwaɡ̶atakani, codaa adinoniciwaɡ̶atitiwaji moteteni liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi ane icoɡ̶otigi minoataɡ̶a ɡ̶obodicetedi anele, aneetece Cristo.uc e:Joaniɡ̶idaa nige ejotacaɡ̶awatiwaji, icota moɡ̶eetetalo Jesus Cristo, leeɡ̶odi mejotaɡ̶awatiwaji. b }:Jowooɡ̶odi niɡ̶ida yowoogo me ilaɡ̶atice. Odaa jowooɡ̶odi minaaɡ̶ejo makaamitaɡ̶atiwaji, amaleeɡ̶aɡ̶a ɡ̶adaxawanitiwaji mepaanaɡ̶a anakatoni Ǥoniotagodi. Odaa joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi icota me daɡ̶axatace maniniitibecitiwaji.sa a:Pida akaami leeɡ̶oditiwaji, daɡ̶axa mele minaaɡ̶ejo me idewiɡ̶a digoina, odaa ɡ̶adaxawanitiwaji.\` 3:Igaataɡ̶a eliodi me jemaa niɡ̶idoa itoa. Jeɡ̶eliodi me domaɡ̶a jemaa me ideleo, oditaɡ̶a ja jika mejigoteloco niɡ̶ina iiɡ̶o, oditaɡ̶a jeɡ̶ejoticogi miniwataɡ̶a Cristo, ane daɡ̶axa meletomi.e_ E:Pida nigalee inaaɡ̶ejo me idewiɡ̶a digoina iiɡ̶o, odaa ejakadita me jao nibakedi ane yaxawa oko. Odaa joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi ajowooɡ̶odi niɡ̶ica baɡ̶a jemaa, domige me idewiɡ̶a, oɡ̶oa, domige me ideleo.^ 5:Igaataɡ̶a digo aneji malee idewiɡ̶a, idewiɡ̶atema iniokiniwateda Cristo, pida nige ideleo, odaa ja jibatege ica inaɡ̶ajegi ane yotetetedomi.8] k:Eliodi me jemaa, codaa me inibeotege me daɡ̶a jinetetema ane yoenataka oditaɡ̶a ja idiboliɡ̶a, pida inibeotege midokee mabo yaaleɡ̶ena me jiweniɡ̶ide Cristo minitawece yoniciwaɡ̶a, codaa aneji me idewiɡ̶a. Jiɡ̶idaa ane jemaa me jao, aibeyacaɡ̶adi me idewiɡ̶a, oɡ̶oa, domige ideleo.D\ :Igaataɡ̶a jowooɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji micota me idatamaɡ̶ateetetema niɡ̶inoa yawikodico leeɡ̶odi me ipokitibigalotiwaji me idaxawa, codaa Liwigo Jesus Cristo me idoniciwaɡ̶adi.8[ k:Niɡ̶ida baadiɡ̶ica jaoɡ̶a. Pida anida jaoɡ̶a, minatawece oko oditece Cristo, ina niɡ̶ina anoditece Cristo, pida laaleɡ̶enali ailaɡ̶aticoace, idiaaɡ̶eledi beɡ̶ewi moditece Cristo, manitawece laaleɡ̶ena. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me idinitibeci. Idokee me idinitibeci, aɡ̶ica liniogo.Z  :DY :(16-17) Odaa joɡ̶oditece Cristo leeɡ̶odi etidemaa. Eleditace oyowooɡ̶odi me Aneotedoɡ̶oji najigotediwa ibakedi me jikee nibodicetedi anele anoditece Cristo, mewi. Pida niɡ̶ijo eledi oko aɡ̶owote nibakedi mele laaleɡ̶enali, oditece Cristo, pida owote igaataɡ̶a odoletibige me yeloɡ̶otibigiwaji. Adiitigilo niɡ̶inoa lowooko niɡ̶ina modiletibige doɡ̶owote me daɡ̶axa me jawikode minaaɡ̶ejo niwiloɡ̶onaɡ̶axi.KX :Ewi midi onateceɡ̶idi oko anoyeloɡ̶oditece Cristo, pida oyeloɡ̶odi leeɡ̶odi monocetomi, codaa me lemaanigi me napetaɡ̶a. Pida ina eledi oko oditece Cristo leeɡ̶odi oyemaa mowo anele.NW :Eleditace leeɡ̶odi minaaɡ̶ejo niwiloɡ̶onaɡ̶axi, eliodi ɡ̶onioxoadipi ja daɡ̶axa monakato Ǥoniotagodi, codaa mabo laaleɡ̶ena moyeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele, adoitibigiwaji. %V E: Leeɡ̶odi niɡ̶inoa ininyaco, eliodi oko oyowooɡ̶odi me idejotice niwiloɡ̶onaɡ̶axi leeɡ̶odi me ee liotagi Cristo. Idiwatawece iodaɡ̶awadi anoyowie liɡ̶eladi-nelegi ninionigi romaanotedi oyowooɡ̶odi, codaa iditawece niɡ̶idi eledi oko digoina meetaɡ̶a oyowooɡ̶odi.lU S: Paulo ninitibece leeɡ̶odi niɡ̶idi oko maɡ̶aɡ̶a oyeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele Inioxoadipi, jemaa mowooɡ̶oti yawikodico jiɡ̶inaa owo eliodi oko noɡ̶owajipatalo nibodicetedi anele, anoditece Cristo.T  : Igaataɡ̶a jiɡ̶idaa ane leeditibige me eni me ɡ̶adewikitiwaji, mawiite inoatawece ane iɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi me ɡ̶adexocitege Jesus Cristo. Codaa joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶ina oko moiweniɡ̶ide, codaa modoɡ̶etetibigimece Aneotedoɡ̶oji. S 3: Amaleeɡ̶aɡ̶a akatitiwaji maniwinita inokina ane daɡ̶axa mele. Joaniɡ̶idaa nigicota noko nige dopitedijo Cristo, akamaɡ̶akaamitiwaji aɡ̶aleeɡ̶ica ane beyagi catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶enali. Eleditace aɡ̶aleeɡ̶ica ane yakadi makaami laagetedipi mawii ane beyagi.R : Niɡ̶ina me jipokotibigalo Aneotedoɡ̶oji, jipokotalo meote meneɡ̶egi emaani iniaaɡ̶iniwa Aneotedoɡ̶oji, codaa me ɡ̶anioxoadipi. Joaniɡ̶idaa nige eneɡ̶egitace ewi mowooɡ̶oti Aneotedoɡ̶oji, odaa daɡ̶axa mele mowooɡ̶oti mawini ane iɡ̶enaɡ̶a.Q  :Aneotedoɡ̶oji yowooɡ̶odi mewi me jotaɡ̶a meji me ɡ̶ademaani akaamitawecetiwaji, liciagi Jesus Cristo me ɡ̶ademaani. P /:Ǥademaanitiwaji. Codaa ewi me ɡ̶ademaani akaamitawecetiwaji, leeɡ̶odi madaxawanitece niɡ̶ida nibakedi anele ane najigotediwa Aneotedoɡ̶oji. Natigide akaamitiwaji jaɡ̶aɡ̶a awiite niɡ̶ida nibakedi, maleeɡ̶inaaɡ̶ejo niwiloɡ̶onaɡ̶axi, jiɡ̶ijo me jakadi me jigidi niɡ̶ijoa ane beyagi modotaɡ̶atibige ɡ̶obodicetedi anele, codaa me jikee niɡ̶inoa ɡ̶obodicetedi anele, mewi.fO G:Aneotedoɡ̶oji jiɡ̶iniaa yojogotedini meote niɡ̶ica anele catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶enali. Odaa ajawienataka meote nigepaa igodi niɡ̶ida libakedi. Igodi niɡ̶ida libakedi niɡ̶ica noko Jesus Cristo nige dopitedijo. 8N k:Iniotagodetalo Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi meliodi madaxawani, codaa makaami yokaaɡ̶etedipi mida niɡ̶ida ibakedi. Niɡ̶ida ibakedi me jeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele. Aidaagiditibige madaxawani niɡ̶ijo odoejegi noko maleekoka iwaɡ̶atiteda Ǥoniotagodi codaa niɡ̶ina natigide madaxawani.M :Niɡ̶ina me jipokotalo Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶adaxawanitetiwaji, idioka limedi me idinitibeci niɡ̶ina me jotaɡ̶aneɡ̶e.OL : Paulo idioka limedi me dipokoteloco niɡ̶idi oko niɡ̶ina me yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji Idokeji niɡ̶ina me jowootibigaɡ̶ajitiwaji, odaa iniotagodetalo Iniotagodi Aneotedoɡ̶oji.$K C:Jemaanaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane Ǥodiodi iniaa Ǥoniotagodi Jesus Cristo midioka limedi mowo aneletaɡ̶adomitiwaji, codaa mowo ɡ̶adaaleɡ̶enali mele. (J M:Paulo Liwakatetigi Filipeensitedi Paulo yecoaditibige niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Filipos Ee Paulo, iniaa Timóteo, oko liotaka Jesus Cristo. Jiwakateenaɡ̶a naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi makaamitaɡ̶atiwaji, ane ɡ̶adiomaɡ̶atitedice Aneotedoɡ̶oji makaami nepilidi, codaa midioka limedi me ɡ̶adexocitege Jesus Cristo, anakaami niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Filipos. Eledi jiwakateenaɡ̶atibige naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi niɡ̶ijoa lacilodi loiigi Cristo, codaa me niɡ̶ijo eledi anoyaxawa niɡ̶idi noiigi.I!0Eledi jemaa Aneotedoɡ̶oji meliodi meletetema inatawece niɡ̶ina anidioka limedi moyemaa Ǥoniotagodi Jesus Cristo, aɡ̶okowo moyemaa. UH#0Jemaa Aneotedoɡ̶oji, Ǥodiodi, codaa me Ǥoniotagodi Jesus Cristo mowo mele laaleɡ̶enali iditawece ɡ̶onioxoadipi, codaa mowo miditawece dinemaatiwage, codaa midioka limedi monakato Aneotedoɡ̶oji.LG0Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me jiiɡ̶e migo makaamitaɡ̶atiwaji, amaleeɡ̶aɡ̶a owooɡ̶oti anodaaɡ̶ejinaɡ̶a, amanagawini abo ɡ̶adaaleɡ̶enalitiwaji, me daɡ̶a akaami agecaɡ̶alodipi. F30 Owidijedi Paulo lotaɡ̶a me yecoaditibige Efeesiotedi Natigide, jiɡ̶icaaɡ̶ica Tíquico jaɡ̶aɡ̶a yadeegitaɡ̶awatiwaji inoatawece ɡ̶abodigitibigiji. Tíquico ɡ̶onioxoa ɡ̶odemaanigi, codaa jakataɡ̶a me jinakatonaɡ̶a niɡ̶ina me ɡ̶odaxawatece ɡ̶obakedi ane najigotedoɡ̶owa Ǥoniotagodi. Yatematitedaɡ̶awa inoatawece ane jixomaɡ̶ateenaɡ̶atedice digoina anejonaɡ̶a.lEQ0Aneotedoɡ̶oji eote me ee liiɡ̶exegi minataɡ̶a eledi noiigi me jeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele, odaa leeɡ̶odi me jeloɡ̶oditibece niɡ̶ida natematigo, ite ee ina ja idinigoetini catiwedi niwiloɡ̶onaɡ̶axi. Pida ipokitalo Aneotedoɡ̶oji meote mabo yaaleɡ̶ena me jeloɡ̶oditedibece latematiko ane leeditibige mejigotalo me jatemati. kDO0Eleditace niɡ̶ina motaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji, eemodeledi ipokitiloco, amanagawini Aneotedoɡ̶oji nikeetediwa anejatigi igegi, codaa meote mabo yaaleɡ̶ena me jotaɡ̶a. Odaa jiɡ̶idaa me jakadi me jeloɡ̶odi nibodicetedi anele ane doɡ̶oyowooɡ̶oditeda niɡ̶ijo oko niɡ̶ijo jotigide, pida natigide Aneotedoɡ̶oji ja nikeetedoɡ̶owa.gCG0Ele midioka limedi motaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji, odaa niɡ̶ina motaɡ̶aneɡ̶eni, idioka limedi mikani Aneotedoɡ̶oji Liwigo me ɡ̶adaxawanitiwaji motaɡ̶aneɡ̶eni, codaa mipokitalo. Niɡ̶ina motaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji, adinowetitiwaji ade dinelio ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, pida ipokiteloco inatawece loiigi Aneotedoɡ̶oji. :Bm0Niɡ̶ina gela ɡ̶odewiɡ̶a ɡ̶odotete liciagi lamakaladi iodaɡ̶awa me yotete lacilo. Odaa lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji oiciaceeketege iodaɡ̶awa lodaajo-ocaɡ̶ataɡ̶a. Aneotedoɡ̶oji Liwigo najigotedoɡ̶owa lotaɡ̶a eotibige me idinaɡ̶akatitaɡ̶atalo, codaa me jiɡ̶ekenaɡ̶a ɡ̶odaxakawa.A'0Codaa ele midioka limedi mabakeni ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi me ɡ̶adotetenitema okanicodaaɡ̶ica anigotaɡ̶awa ɡ̶odaxakawa me dineetaɡ̶awa. Ǥatiwaɡ̶atakaneɡ̶egi micataɡ̶a daɡ̶a niɡ̶ina loligojegi iodaɡ̶awa, ane yolitege nopitenali ane ɡ̶odalegi.o@W0Niɡ̶inoa nibodicetedi anele anetiɡ̶odiiɡ̶axitece anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji me yakadi meote mele laaleɡ̶enali oko, niɡ̶inoa nibodicetedi anele micataɡ̶a daɡ̶a niɡ̶inoa ɡ̶awelatedi anele. Niɡ̶ina me ɡ̶adigomitiwaji memii atematiitedibece nibodicetedi anele, odaa ja micataɡ̶a daantaɡ̶a adinixomitinigilo niɡ̶idiwa ɡ̶awelatedi.?/0Enice, leeditibige me ɡ̶adigomitiwaji. Micataɡ̶a niɡ̶ina iodaɡ̶awa me dinixotinigilo lowoodi me dinowedi, jiɡ̶idaaɡ̶ee me adinixomitiwaji. Niɡ̶ina motaɡ̶anitiwaji codaa mowoo niɡ̶ina anewi, odaa niɡ̶ina anewi micataɡ̶a daɡ̶a ɡ̶anigoenaɡ̶adi. Niɡ̶ida anee ɡ̶adewiɡ̶a me iɡ̶enaɡ̶a, micataɡ̶a daɡ̶a naɡ̶ana noecaɡ̶axi iodaɡ̶awa elipogo ewacogo me dinowedi.>w0 Enice, abaatege icatawece niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji ane najigotedoɡ̶owa me ɡ̶onajo me daɡ̶a ɡ̶odakadi ane beyagi. Odaa joaniɡ̶idaa me jakataɡ̶a me jiboɡ̶atege ane beyagi anigida noko minoa ane beyagi, nige icaaniɡ̶igotoɡ̶owa ɡ̶odaxakawa. Odaa nige ixomaɡ̶atijo me jidelaɡ̶a, idokee me jatitaɡ̶ateloco ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, ainojicenaɡ̶a. 0=Y0 Igaataɡ̶a ajideleɡ̶enaɡ̶a oko anepaɡ̶a jakataɡ̶a me jinataɡ̶a, aninoa libole codaa me lawodi. Pida jideleɡ̶enaɡ̶a lacilodi niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a, aninoa notoetico, codaa me niɡ̶inoa lacilodi niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a anonadeegita nexocaɡ̶a niɡ̶ina okotigi niɡ̶ina iiɡ̶o. Jideleɡ̶enaɡ̶a inoatawece ane niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a inoatawece ane nipodaɡ̶a digoina natinedi iiɡ̶oteloco.6<e0 Abaatege icatawece niɡ̶ica ane najigotedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji ane ɡ̶odotetetema diaabo ane ɡ̶odaxakawa. Niɡ̶ina me jibakenaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane najigotedoɡ̶owa me jotetaɡ̶atini, odaa jakataɡ̶a me jatitaɡ̶atini niɡ̶ina diaabo me ibake nimaweneɡ̶eco micaaniɡ̶igotoɡ̶owa.0;Y0 Ane najigotedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odotetetema ɡ̶odaxakawa Inioxoadipi, jiditedini niɡ̶inoa owidijedi yotaɡ̶a. Leeditibige madinoniciwaɡ̶atiteloco ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi leeɡ̶odi me ɡ̶adexocitege Ǥoniotagodi, odaa ja yajigotedaɡ̶awa eliodi nimaweneɡ̶egi.I: 0 Akaamitiwaji anakaami otagodepodi, oenitibigo ɡ̶aotagipi idokidata anemiitiogi, codaa jinaɡ̶a adoienitibigo. Pida analakitibige miniwa Ǥaniotagodi makaamitaɡ̶atiwaji, aniniaaɡ̶iniwa Niotagodi niɡ̶inoa ɡ̶aotaka, ane ideite ditibigimedi. Ǥoniotagodi aɡ̶ica lilicotagi, inatawece oko idokida anigotediogi. $9A0Analakitibigetiwaji Ǥoniotagodi micota me yedia loojedi niɡ̶ijo libakedi anele aneote niɡ̶ijo oko, icaaɡ̶ica nige niotagi, oɡ̶oa domige otagodi. ~8u0Aniniitibecitiwaji niɡ̶ina mabaa micataɡ̶a daɡ̶abaatema Ǥoniotagodi, idiɡ̶ida aɡ̶abaatema ɡ̶oneleegiwa.S70Jiniɡ̶inoka awii anoiiɡ̶etaɡ̶awa niɡ̶ina metiɡ̶adiwini, jinaɡ̶awii liciagi niɡ̶ina ane doletibige midokida me docaɡ̶atiogi oko. Pida idioka limedi me iwaɡ̶atakani, icaaɡ̶ica nige diɡ̶ica ane iɡ̶oaditaɡ̶awa, anee niɡ̶inoa liotaka Cristo, me dinoniciwaɡ̶aditibigiwaji mowote ane yemaa Aneotedoɡ̶oji.46a0 Niotagipi inaaɡ̶inoa niotagododi Akaamitiwaji anakaami niotagipi, iwaɡ̶ati ɡ̶aniotagodepodi digoina iiɡ̶o. Eemiteetibige codaa me adoiitiogi, codaa catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶enali emaanitibige mawii inoatawece anoiiɡ̶etedaɡ̶awa, micataɡ̶a daɡ̶a Cristo niɡ̶ini ane iwaɡ̶ati. 50Akaamitiwaji anakaami eniododipi, jinaɡ̶aliidaɡ̶ati ɡ̶adionigipi mawiitibige me neliɡ̶ideeɡ̶a. Pida niɡ̶ina maliidaɡ̶ati ɡ̶adionigipi, leeditibige mele madowetiteloco, iiɡ̶axini, codaa maladeeni anodaaɡ̶ee Ǥoniotagodi me ɡ̶odiiɡ̶axi. 4 03/0(2-3) Ijo liiɡ̶enatakaneɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji anee, “Eemiteetibige ɡ̶adiodi, codaa me ɡ̶adiodo.” Codaa eleditace mee Aneotedoɡ̶oji, “Amaleeɡ̶aɡ̶a inoatawece eletaɡ̶adomi, codaa mowidi nokododi me ɡ̶adewikiteloco niɡ̶ina iiɡ̶o.” Niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a diiɡ̶enataka me leeditibige me jeemiteeɡ̶atibige ɡ̶odiododipi, niɡ̶ida liiɡ̶enatakaneɡ̶egi jiɡ̶idaa odoejegi leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji me ligegi meote aneletema niɡ̶ina anoyotete niɡ̶ida liiɡ̶enatakaneɡ̶egi.G2 0 Nionigipi inaaɡ̶eniododipi Anakaami nionigipi, leeditibige me iwaɡ̶ati ɡ̶adiododipi, leeɡ̶odi me ɡ̶adexocitege Ǥoniotagodi. Codaa jiɡ̶idaa ane iɡ̶enaɡ̶a mawiitiwaji.51c0!Pida ejitacaɡ̶awatiwaji. Inoatawece ɡ̶oneleegiwadi leeditibige moyemaa lodawa digo anee mepaa dinemaa. Codaa inatawece iwaalepodi leeditibige me deemitetibige lodawa. Z0-0 Niɡ̶idiwa notaɡ̶a ida ane niitigi codaa niɡ̶ina anida ane jaoɡ̶a. Niɡ̶idiwa notaɡ̶a oikee Cristo idiaa loiigi me liciagi ɡ̶oneleegiwa aniaa lodawa, leeɡ̶odi me micataɡ̶a doɡ̶okinitece oko.:/m0Mee Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, “Ǥoneleegiwa ika eliodi, eliodo, odaa ja dinixigitege naɡ̶ana lodawa. Odaa niɡ̶idi iniwataale micataɡ̶a doɡ̶okinitece oko.”Z.-0Doweditedeloco leeɡ̶odi moko micoataɡ̶a niɡ̶inoa liwailidi lolaadi Cristo.I- 0Aɡ̶ica ini oko ane daɡ̶a yemaa epaa lolaadi. Pida inatawece oko niodaɡ̶a modowediteloco epaa lolaadi, digo miniwataɡ̶a Cristo me doweditedeloco niɡ̶ina loiigi ane iomaɡ̶aditedice.9,k0Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶inoa ɡ̶oneleegiwadi me leeditibige moyemaa naɡ̶ana lodawa digo anee moyemaa epaa lolaadi. Niɡ̶ina ane yemaa lodawa iniaaɡ̶ini epaa dinemaa.A+{0Joaniɡ̶idaa aneote, meote mepaa nebi, niɡ̶idi noiigi aɡ̶alee laagetedipi, ane yakadi miniokiniwateda me nebi. Yemaa meote niɡ̶idi loiigi macataɡ̶a awicije libiniena baanaɡ̶a nibeotege me wado, analeediɡ̶ica liwakapaɡ̶ajegi lolaadi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a gaantokaaɡ̶idi eledi libeyacaɡ̶ajegi.*y0Cristo dinajigo me yeleotedeloco ɡ̶obeyaceɡ̶eco eotedibige me yakadi me iomaɡ̶aditedice loiigi anepoka nebiteda, codaa me iwilegitetema loiigi inoatawece ane beyagi. Niɡ̶ina meote niɡ̶ida loenatagi, ibake lotaɡ̶a me yawalacetetege loiigi ane beyagi, odaa ja iiɡ̶e niɡ̶ina oko me dinilegetibigiwaji moikee naɡ̶a iwilegitetema libeyaceɡ̶eco laaleɡ̶enali.)#0Akaami ɡ̶oneleegiwadi leeditibige memaani ɡ̶adodawa, digo mijoataɡ̶a Cristo me yemaa loiigi, codaa me dinajigo me yeleotedoɡ̶odomi.6(e0Enice, digo minataɡ̶a loiigi Cristo moyiwaɡ̶adi, odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee iwaalepodi me leeditibige moyiwaɡ̶adi inoatawece ane liiɡ̶enatakaneɡ̶eco niɡ̶ina lodawa. 9'k0Igaataɡ̶a niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa jiɡ̶iniaa lacilo naɡ̶ana lodawa, odaa joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi mida liiɡ̶enatakaneɡ̶egiteloco, liciagi Cristo me lacilo loiigi, odaa niɡ̶inoa liiɡ̶enatakaneɡ̶egitedoɡ̶oloco. Jiɡ̶iniaaɡ̶iniwa ane Newikatitoɡ̶odi loiigi, ane liciagi epaa lolaadi.b&=0Akaami iwaalepodi, iwaɡ̶ati ɡ̶adodawadi, digo anemiitalo Ǥoniotagodi me iwaɡ̶ati. %0 Anodaa leeditibige miniɡ̶ata ɡ̶ododawa Ele midioka limedi me eemiteetibige eledi oko leeɡ̶odi me eemiteetigi Cristo. N$0Idioka limedi maniotagodeetalo Aneotedoɡ̶oji ane Ǥodiodi leeɡ̶odi inoatawece ane yoetedoɡ̶odomi. Niɡ̶ina maniotagodeetalo, abakeni naɡ̶atetigi Liboonaɡ̶adi Ǥoniotagodi Jesus Cristo. e#C0Adinotaɡ̶aneɡ̶enitiwage madinaxawani mawii me ili ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, abakeni lotaɡ̶a Elaco Davi aniwotelogo Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, codaa abakeni eletidi Enaco, aniwotelogo Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi. Odaa niɡ̶ina me agaani niɡ̶inoa Enaco, agaani manitawece ɡ̶adaaleɡ̶ena moɡ̶eetetalo Aneotedoɡ̶oji.")0Jinaɡ̶acipeta viinyo daɡ̶a adinemakatiti, igaataɡ̶a ɡ̶adibeyacaɡ̶atitiwaji. Pida ikani Liwigo Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶adajacaɡ̶ati.!0Enice jinaɡ̶a ɡ̶adiciagi niɡ̶ina oko yetoliwaɡ̶a, pida oleetibige mowooɡ̶oti niɡ̶ica ane yemaa Ǥoniotagodi mawiitiwaji.  0Oleetibige minoatawece ɡ̶anokododi ikeeni ane yemaa Ǥoniotagodi, igaataɡ̶a niɡ̶inoa nokododi niɡ̶ina oko owote owidi ane beyagi.O0Enice adowetiteloco anodaaɡ̶eni me ɡ̶adewiki. Jinaɡ̶a ɡ̶adiciagi niɡ̶ina oko ane diɡ̶icata lixakedi, pida abakeni ɡ̶adixakedi Aneotedoɡ̶oji ane yajigotedaɡ̶awa me ɡ̶adewikitema.J 0Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶ijo ligegi Ǥoniotagodi, anee, “Aniwoti, akaami ane iote! Codaa akaami adabititini ane awanitege émaɡ̶aɡ̶a! Odaa nilokokena Cristo ja nalotaɡ̶aloco.” L0 Pida lokokena ikee inoatawece anele, inaaɡ̶inoa ane beyagi, niɡ̶ina me jadeegaɡ̶ata manitaɡ̶a lokokena. Igaataɡ̶a ane ikee anodaaɡ̶eeteda niɡ̶inoa ganicinoa, aniaaɡ̶ani lokokena.0 Igaataɡ̶a ɡ̶odiboliɡ̶a, diɡ̶idioka limedi mejinaɡ̶atece loenataka ane beyagi niɡ̶ina oko anoyaɡ̶aditedi mowote.X)0 Jinaɡ̶awanitege loenataka niɡ̶ina oko ane idei nexocaɡ̶a. Niɡ̶inoa loenataka aɡ̶ica jaoɡ̶ate. Pida abakeni ɡ̶anilokokenatiwaji mikeenita me beyagi loenataka niɡ̶ina oko ane idei nexocaɡ̶a.T!0 Oleetibige mowooɡ̶otitiwaji niɡ̶ica ane yocaɡ̶aneɡ̶e Ǥoniotagodi.D0 Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko anani nilokokena Aneotedoɡ̶oji minitaɡ̶a, niɡ̶ini oko eote inoatawece aneletema eledi oko, codaa inoatawece aneote iɡ̶enaɡ̶a, codaa ainaale eledi oko.]30Igaataɡ̶a niɡ̶ijo jotigide adeonitetiwaji nexocaɡ̶a leeɡ̶odi nibeyacaɡ̶a ane nexocaɡ̶adi ɡ̶adaaleɡ̶enali. Pida natigide Ǥoniotagodi ja yajigotedaɡ̶awatiwaji nilokokena, niɡ̶ijoa latematiko, leeɡ̶odi me ɡ̶adexocitege. Enice adeegi ɡ̶adewiɡ̶a me ikee mani nilokokena Aneotedoɡ̶oji catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶enali.]30Enice, jinaɡ̶awanitege niɡ̶ina oko ane doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda Aneotedoɡ̶oji. )0Jiniɡ̶ikanitiwaji diɡ̶ica ane ɡ̶adinaaleni, niɡ̶ina aneetece notaɡ̶a ane diɡ̶ica ane jaoɡ̶ate. Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji yelatetema codaa me iloikatidi niɡ̶ina oko ane doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda, codaa anowote niɡ̶inoa ane beyagi baaneɡ̶ejinaɡ̶atece.6e0Igaataɡ̶a ele me jowooɡ̶otaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶a dibatetege niɡ̶ina oko ane loomatewa okanicodaaɡ̶ica eledi oko, codaa niɡ̶ina oko ane yowo inokina ane napioi, inaaɡ̶ina oko ane nocetema ane nebi eledi oko. Niɡ̶ina oko oceeɡ̶egi liciagi niɡ̶ina oko ane daɡ̶atalo niwicidi. Odaa jowooɡ̶otaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶a ikatediobece niɡ̶idi oko me dakatiobece miniwataɡ̶a, midioka limedi meite lodoe, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a me Cristo lodoe, aneite lionigipi modibatege icoatawece Aneotedoɡ̶oji ane laɡ̶ajeditetege. 0Jineɡ̶enitece notaɡ̶a ane napioi, jinaɡ̶awii ɡ̶adatematiko ane nini codaa me napioi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a otaɡ̶ani me liciagi niɡ̶ina oko yetoliwaɡ̶a, igaataɡ̶a agotaɡ̶a iɡ̶enaɡ̶a loiigi Aneotedoɡ̶oji diɡ̶idaaɡ̶ee me notaɡ̶anaɡ̶a. Pida leeditibige midioka limedi maniotagodeetalo Aneotedoɡ̶oji, leeɡ̶odi me najigotedoɡ̶owa niɡ̶ida gela ɡ̶odewiɡ̶a.2]0Niɡ̶ida makaamitiwaji, akaami noiigi ane iomaɡ̶aditedice Aneotedoɡ̶oji mepoka nepiliditeda. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi, jiniɡ̶itineɡ̶eni ane daɡ̶a ɡ̶adodawa, codaa jinoɡ̶owoo niɡ̶inoa ɡ̶adowooko ane napioi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a anoceetema ane nebi eledi oko. Oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a otaɡ̶anitibige eledi oko, codaa oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ɡ̶adalakitibige niɡ̶inoa ane beyagi niɡ̶ina motaɡ̶anitiwaji.,Q0Inoatawece ane ɡ̶adoenatakatiwaji, awii leeɡ̶odi madinemaanitiwage, digo mijoataɡ̶a Cristo anee. Leeɡ̶odi me ɡ̶odemaa, odaa ja yeleotedoɡ̶odomi. Dinajigote Aneotedoɡ̶oji micataɡ̶a daɡ̶a noɡ̶eedi ane yocaɡ̶aneɡ̶e, liciagi niɡ̶ijo jotigide loiigi Aneotedoɡ̶oji moyajigotalo noɡ̶etedi aneletege lanigi, codaa eijedi moyalegi owotibige Aneotedoɡ̶oji me ixomaɡ̶ateetedice libeyaceɡ̶eco.  50 Anodaaɡ̶ee lewiɡ̶a lionigipi Aneotedoɡ̶oji Akaamitiwaji anakaami lionigipi, lemaanigipi Aneotedoɡ̶oji. Awii digo miniwataɡ̶a anee.jM0 Pida awii makaami eletema eledi oko, codaa me iwikodeni. Ikani mepaa ixomaɡ̶atijo ane beyagi anowotaɡ̶adomi, anee Aneotedoɡ̶oji me ixomaɡ̶ateetedice ɡ̶adoenataka ane beyagi leeɡ̶odi Cristo me yeleotedaɡ̶adomi.  0Jinaɡ̶aleeɡ̶ikani daɡ̶a abeyaceɡ̶e ɡ̶adaaleɡ̶enali, jinaɡ̶aleeɡ̶oteteni ɡ̶adelaɡ̶atema eledi oko, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a eliɡ̶idee. Jinaɡ̶apaaweni eledi oko, jinaɡ̶a iwoo eledi oko, codaa jinaɡ̶alee beyagi mowootibige eledi oko.=s0Codaa jinaɡ̶awii Liwigo Aneotedoɡ̶oji me agecaɡ̶alo. Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji yajigotedaɡ̶awa Liwigo eotedibige me ikee me ɡ̶adiomaɡ̶atitedicoace makaami epoka nepiliditeda, codaa me ikee me ɡ̶adoteteni nigepaaɡ̶icota noko meote me ɡ̶adiwokoni ɡ̶abeyaceɡ̶eco nigepaa ganigicatibige.T !0Jinaɡ̶awii ɡ̶agegi ane beyagi, ane ibeyacaɡ̶adi eledi oko. Pida inoka enitece notaɡ̶a anele ane yaxawa eledi oko me ili eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi, ane leeditibige mowajipata. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji me yakadi me ibake ɡ̶adotaɡ̶a meote anele ane yemaa meotetema niɡ̶ina anowajipatalo ɡ̶adotaɡ̶atiwaji. o~}|{ z]xsw=uetsrponn@mKlk&ihgTe2dd7c@b>`_^7]\g[[tYXXVUU5TRR]OONN"LKiJRIH0GSFuE|DDB@?>E=<8;X:%865532g1e0u/7--S,O+z).''I&C$#>! t0GF+OI ` xwvgDEnice okanicodaaɡ̶icoateda ane ɡ̶adotaɡ̶a, codaa mokanicodaaɡ̶ica anawii, oleetibige manelecaɡ̶ateeni Liboonaɡ̶adi Ǥoniotagodi Jesus. Codaa niɡ̶ina maniotagodeetalo Aneotedoɡ̶oji, Ǥodiodi, abakeni Liboonaɡ̶adi Jesus. Iu DOleetibige mele mowookonitiwaji codaa midioka limedi me nalaɡ̶atibigaɡ̶aji niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anoyalaɡ̶atalo Cristo, codaa mele me iiɡ̶axinaɡ̶ani, codaa niɡ̶ina me aladeeni eledi oko, abakeni initawece ɡ̶adixakedi ane yajigotedaɡ̶awa Aneotedoɡ̶oji. Codaa agaani Enaco ane diniditelogo lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji, codaa eletidi Enaco, codaa agaani noɡ̶eeɡ̶eco ane ɡ̶adiiɡ̶axinitece Aneotedoɡ̶oji Liwigo. Agaanaɡ̶anitibigimece Ǥoniotagodi, codaa oleetibige midioka limedi maniotagodeetalo manitawece ɡ̶adaaleɡ̶ena. "t=DJemaa Aneotedoɡ̶oji midioka limedi meote mele ɡ̶adaaleɡ̶enali, amanagawini owooɡ̶otitiwaji mawii niɡ̶ica anewi. Igaataɡ̶a ɡ̶adixipenitedicoace eote makaami lapo oko ane ilaɡ̶atiwage, codaa eotedibige mele ɡ̶adaaleɡ̶enali. Codaa midioka limedi maniotagodeetalo.sDOdaa ane daɡ̶axa me leeditibige madinemaanitiwaji, amaleeɡ̶aɡ̶a ɡ̶adilakiitiwage, codaa me ɡ̶adeɡ̶enakitiwaji. hrID Adinatiita eledi oko. Nigicatibece ina ɡ̶adileenigitema eledi oko, dioki ixomaɡ̶ateenitice anowotaɡ̶adomi ane beyagi. Mijoataɡ̶a Cristo me ixomaɡ̶ateetedice ɡ̶adoenataka ane beyagi, awii digo mijoataɡ̶a anee."q=D Aneotedoɡ̶oji ɡ̶adiolaatedicetiwaji, ɡ̶adiomaɡ̶atitedice makaami loiigi, codaa me ɡ̶ademaani. Enice adiniwikodenitiwaji, oleetibige makaami eletema eledi oko, adiniwikodenitibece lodoe eledi oko, codaa ocaɡ̶aneɡ̶eni eledi oko, codaa adinatiitalo niɡ̶inoa anicinoa.sp_D Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me daɡ̶alee ibeyacaɡ̶adi niɡ̶ina oko mige judeu, oɡ̶oa domige ajudeu; domige yakagidi lolaadi, oɡ̶oa domige ayakagidi lolaadi; migetaɡ̶a iomiɡ̶igi; domige nialigipijegi; domige niotagi, oɡ̶oa domige aniotagi. Pida okotawece iniokiniwateda Cristo mida ane jaoɡ̶ate, codaa ina me yewiɡ̶a catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶enali. [o/D Niɡ̶ida makaamitiwaji jiɡ̶ida gela aneni Aneotedoɡ̶oji ane yajigotedaɡ̶awa, anidioka limedi me ili, eote micota me ɡ̶adiciagi, digo miniwataɡ̶a, codaa eote mepaanaɡ̶a owooɡ̶oti Aneotedoɡ̶oji.n!D Codaa jinaɡ̶adininaalenitiwaji, igaataɡ̶a jiɡ̶ikani niɡ̶ijo jotigide aneni codaa jiɡ̶ikani niɡ̶ijoa ɡ̶adakataɡ̶a laxokodi.-mSDPida niɡ̶ina natigide ele mikani mawiite niɡ̶inoa ane beyagi, jinaɡ̶a eliɡ̶idee, codaa jinoɡ̶oteteni ɡ̶adelaɡ̶a catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶enali, codaa jinaɡ̶awii ane beyagitema eledi oko. Jinaɡ̶abeyacaɡ̶ati ɡ̶agegi motaɡ̶ani, codaa jineɡ̶eni inoa notaɡ̶a ane napioi.l7DNiɡ̶ijo jotigide akamaɡ̶akaamitiwaji jaɡ̶awiite niɡ̶inoa ane beyagi, codaa inoka awiite niɡ̶inoa ane beyagi ɡ̶adaaleɡ̶enali ane yemaa. !k;DJinaɡ̶awiitetiwaji niɡ̶inoa ane beyagi, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji yelatetema codaa eliodi me iloikatidi niɡ̶ina oko ane deɡ̶eyiwaɡ̶aditeda.jD Niɡ̶ijo jotigide anejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a icaaɡ̶ica gela ɡ̶odewiɡ̶a Jinaɡ̶awii ane beyagi ane yemaa ɡ̶adaaleɡ̶enali, pida awii micataɡ̶a niɡ̶ina oko baanaɡ̶a yeleo aɡ̶alee yakadi meo ane beyagi. Enice jinaɡ̶a ɡ̶adoomatewa ane daɡ̶a ɡ̶adodawa. Jinaɡ̶a domaɡ̶a emaanitibige niɡ̶ina ane napioi, jinaɡ̶awii, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a owoo niɡ̶ina ane napioi ane ilidaɡ̶aditigi ɡ̶adoolatedi. Jineɡ̶emaanitibige midioka limedi meliodi niɡ̶ina anakati, igaataɡ̶a nigidaaɡ̶eni ja daɡ̶axa maweniɡ̶ideni niɡ̶ica anakamaɡ̶a emaani, odaa aɡ̶alee oɡ̶eetetalo Aneotedoɡ̶oji.6ieDLeeɡ̶odi Cristo naɡ̶a yewiɡ̶atace, odaa nige dinikeetace, oko eledi, Aneotedoɡ̶oji eote me ɡ̶odeloɡ̶o codaa ɡ̶odiweniɡ̶ide ɡ̶odawanaɡ̶aditetege Cristo. h}DIgaataɡ̶a micataɡ̶a daantaɡ̶a ɡ̶adelewitiwaji (odaa aɡ̶aleeɡ̶ica anenitege niɡ̶ijo jotigide anenitiwaji), pida ja ɡ̶adewikitiwaji awanitege Cristo me yewiɡ̶a. Pida Aneotedoɡ̶oji anaɡ̶a ikee niɡ̶ica gela ɡ̶adewiɡ̶atiwaji.g'DIdioka limedi mowoo codaa memaanitibige niɡ̶ica ane idei ditibigimedi, idiɡ̶ida jineɡ̶emaanitibige niɡ̶inoa aninoa niɡ̶ina iiɡ̶o.=f uDLeeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji me yewikatiditace Cristo, odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee micataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji daɡ̶a ɡ̶adewikatititacetiwaji ɡ̶adawanaɡ̶atitetege Cristo. Odaa ele midioka limedi moleetibigetiwaji niɡ̶ica ane idei ditibigimedi, aneite Cristo moiweniɡ̶ide, nicote liwai libaaɡ̶adi Eliodi.e'DEwi niɡ̶inoa nakataɡ̶a me latopiwatigi daɡ̶a ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a, igaataɡ̶a odiiɡ̶enataka anodaaɡ̶ee me joɡ̶eeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji, pida odoɡ̶etetiogi aanjotedi, codaa odiiɡ̶axinaɡ̶atece anodaaɡ̶ee me idiniwikodenaɡ̶atibece, pida onowo me diniwikodetibigiwaji, codaa ɡ̶oniiɡ̶etoɡ̶owa me jiloikatitaɡ̶a niɡ̶inoa ɡ̶odoolatedi. Pida niɡ̶idiwa nakataɡ̶a aɡ̶etiɡ̶odaxawa me jakataɡ̶a me jajacaɡ̶ataɡ̶a naɡ̶ani ɡ̶odaaleɡ̶ena anabeyaceɡ̶e ane yemaatibece meo ane beyagi. }dsDNiɡ̶ida nakatigi inoka eetece niɡ̶ina anicota me ma, micataɡ̶a niɡ̶ina niweenigi. Enice jinaɡ̶a iwitece niɡ̶inoa nakataɡ̶a oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niiɡ̶enatakaneɡ̶eco ane icoɡ̶otedigi minoataɡ̶a niɡ̶inoa ɡ̶oneleegiwadi."c=DIgaataɡ̶a modi, “Jinaɡ̶abaata niɡ̶idi!”, migetaɡ̶a ina modi, “Jineɡ̶elici niɡ̶ida niweenigi!”, “Jiniɡ̶itineɡ̶eni niɡ̶idi!”b'D Ǥodeleo pida ja ɡ̶odewiɡ̶atace miniwataɡ̶a Cristo Niɡ̶ida makaamitiwaji micataɡ̶a daɡ̶a ɡ̶ademaɡ̶awa Cristo. Odaa aɡ̶aleeɡ̶ica anenitege liiɡ̶enatakaneɡ̶eco, codaa me niɡ̶inoa lakataɡ̶a niɡ̶ina oko. Enige, igaamee ina me ɡ̶adiciagi niɡ̶ina oko ane beyagi lakataɡ̶a digoina iiɡ̶o? Igaameetiwaji ina me iwitece icoa lajoinaɡ̶aneɡ̶eco niɡ̶ina oko?aDNiɡ̶ini oko aɡ̶aleeɡ̶ica daɡ̶a yexogotege Cristo ane ɡ̶odacilo. Cristo eote inatawece lolaadi, ane loiigi, me idapaɡ̶a diiticogi me ili ane yemaa Aneotedoɡ̶oji me liciagi. Odaa idatawece ɡ̶odilaɡ̶atiwage leeɡ̶odi loniciwaɡ̶a Cristo, micataɡ̶a ɡ̶odolaadi mowidi laɡ̶aagetedi, pida oniditeci, leeɡ̶otedi ɡ̶odiniocidi inaaɡ̶inoa ɡ̶odomolokenali. D`DJiniɡ̶ica mawiitetiwaji niɡ̶ina aneetaɡ̶awatiwaji mabataa, leeɡ̶odi me daɡ̶a iwitece liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi, igaataɡ̶a diniwikodetibece inokina me lodoe oko, codaa doɡ̶etetiogi aanjotedi. Codaa niɡ̶ini oko mee Aneotedoɡ̶oji mepoka ikeeteta niɡ̶ijo oko niɡ̶ica ane leeditibige me jaoɡ̶a. Anaɡ̶axakeneɡ̶egi, pida aɡ̶ica jibaɡ̶ata, codaa lowooko liciaco lowooko niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o.S_DNiɡ̶ijoa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco liciagi niɡ̶ina liwa oko ane jowooɡ̶otaɡ̶a mina menagi. Pida niɡ̶ini oko niɡ̶ini mejinataɡ̶a, odaa aɡ̶ica ane jaoɡ̶a daɡ̶a jiwinaɡ̶ata liwa. Cristo jiɡ̶ijoa menagi, odaa aɡ̶alee leeditibige daɡ̶a jotetenaɡ̶a niɡ̶ijoa nakataɡ̶a laxokodi ane liciagi niɡ̶inoa wa.@^yDEnice jinaɡ̶a domaɡ̶a atacolitece niɡ̶ina anodi minoa eletidi ɡ̶oniiɡ̶enatakaneɡ̶eco ane leeditibige mejiwaɡ̶atece. Owote niiɡ̶enatakaneɡ̶eco midi ica ane daɡ̶akati melici, macipeta, codaa minoa nokododi ane limedi nalokeco, codaa epenai gela, codaa modi minoa nokododi me inipenaɡ̶atini./]WDNiɡ̶ijo naɡ̶a yeleotedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate, Cristo ja iɡ̶eke niɡ̶ijoa ane niiɡ̶enatakanaɡ̶a, codaa niɡ̶ijo anida naɡ̶atetigi (ɡ̶oneleegiwadi codaa me niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a). Cristo noɡ̶a loniciwaɡ̶a, codaa ikeetediogi inatawece me niɡ̶ijaa anigaanyeɡ̶egi. 6\eDMicataɡ̶a diɡ̶idiwa ɡ̶onaalewe miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, jinaaleweeɡ̶a leeɡ̶otedi ɡ̶obeyaceɡ̶eco. Pida Aneotedoɡ̶oji ja yedia niɡ̶ijoa ɡ̶onaalewe, odaa aɡ̶aleeɡ̶ica ɡ̶onaalewetalo, leeɡ̶odi Cristo ja yedia ɡ̶onaalewe niɡ̶ijo me yeleotedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate.Y[+D Niɡ̶ijo jotigide akaami émaɡ̶aɡ̶a lodoe Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶otedi ɡ̶abeyaceɡ̶eco, codaa leeɡ̶odi me diɡ̶icata anenitege loiigi Aneotedoɡ̶oji, anidiwa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco miditaɡ̶a. Pida Aneotedoɡ̶oji eote Cristo me yewiɡ̶atace, codaa makaamitiwaji. Codaa ixomaɡ̶ateetedice niɡ̶ijoa ɡ̶abeyaceɡ̶eco.QZD Odaa idaaɡ̶ee niɡ̶ijo naɡ̶adinilegenitiwaji, liciagi deɡ̶etiɡ̶adalicitiniwace, deɡ̶etiɡ̶adawanaɡ̶atitege Cristo, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ja ɡ̶adewikitacetiwaji niɡ̶ijo naɡ̶a yewiɡ̶atace Cristo, leeɡ̶odi me iwaɡ̶ati Aneotedoɡ̶oji meliodi loniciwaɡ̶a, codaa me iwaɡ̶ati me yewikatiditace Jesus. ,YQD Leeɡ̶odi me ɡ̶adexocitege Cristo, odaa micataɡ̶a daɡ̶akagiti ɡ̶adolaadi mijotaɡ̶a ane lakatigi jotigide loiigi Aneotedoɡ̶oji. Pida niɡ̶ina natigide aɡ̶alee ɡ̶oneleegiwadi anoyakagidi ɡ̶adolaadi, pida niɡ̶ina natigide Cristo baɡ̶a yakagidi niɡ̶ica ane beyagi catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶enali. Odaa jiɡ̶idaa meote me ɡ̶adiwokoni loniciwaɡ̶a ane beyagi ane idei catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶enali.X}D Odaa niɡ̶ida makaamitiwaji aɡ̶ica anopootibige catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶enali codaa aɡ̶ica ane aniaditibige, leeɡ̶odi me ɡ̶adexocitege Cristo, ane lacilo inoatawece niwicidi ane niiɡ̶enatakanaɡ̶a, codaa minoatawece anida naɡ̶atetigi. WD Igaataɡ̶a Cristo liciagi Aneotedoɡ̶oji, aɡ̶ica ane diniwokotetece, codaa niɡ̶ijo malee yewiɡ̶a digoina iiɡ̶o me liciagi oko.KVDAdinowetitiwaji adiɡ̶ica aneo makaami nioɡ̶ododi leeɡ̶otedi liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ane deɡ̶ewiteda, nowooko ane diɡ̶icata jaoɡ̶ate, ane ninaaletiniwace oko. Odiiɡ̶axinaɡ̶atece inokinoateda epaa lakataɡ̶a ɡ̶oneleegiwadi, lixaketedi ɡ̶oneleegiwadi, ane daɡ̶a icoɡ̶otedigi miniwataɡ̶a Cristo.HU DMacataɡ̶a naɡ̶ana enanigije me ili leeɡ̶otedi litotitedi me ideite catinedi iiɡ̶o, odaa oleetibige midapaɡ̶a diiticogi me ɡ̶adexocitege Cristo, amaleeɡ̶aɡ̶a ɡ̶adiliiteloco ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Eledi ɡ̶adiciagi niɡ̶ina modabiteɡ̶etini diimigi ditibigimedi lipodaɡ̶aladi ane datiteti, joaniɡ̶idaaɡ̶ele me enitiwaji me ɡ̶adexocitege Cristo ane liciaceekawa niɡ̶ina diimigi lipodaɡ̶aladi, amaleeɡ̶aɡ̶a atitetitiwaji codaa midioka limedi manakatoni, anetiɡ̶adiiɡ̶axinitece. Odaa idioka limedi maniotagodeetalo Aneotedoɡ̶oji. QTD Anodaaɡ̶ee ɡ̶odewiɡ̶a niɡ̶ina me ɡ̶odilaɡ̶atege Cristo Leeɡ̶odi niɡ̶ijo anodaaɡ̶ee mabaatege Jesus Cristo me Ǥaniotagodi, odaa oleetibige midioka limedi me ɡ̶adexocitege.SyDIgaataɡ̶a idaaɡ̶ida me leegitibigaɡ̶ajitiwaji, jeemitetece meite ee makaamitaɡ̶atiwaji, eliodi me idinitibeci me jibodicetibigaɡ̶aji me ɡ̶adilakiitiwagetiwaji, idokidata aneni, codaa me atitetiniwace, idioka limedi manakatoni Cristo. R DJao ɡ̶adeemiditiwaji amanagawini aɡ̶ica ane ɡ̶adinaaleni, aneetece niwitakeco, ibake niɡ̶inoa notaɡ̶a libinienaɡ̶a.SQDCristo liciagi niɡ̶ina nakabakenaɡ̶anaɡ̶adi ane yomoke epoagi, igaataɡ̶a jiɡ̶iniaa ikee niɡ̶icoa niliicaɡ̶ajetecidi Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶icoa ane diɡ̶icoateda monadi niɡ̶ina oko. Niɡ̶idiwa niliicaɡ̶ajetecidi idatawece niɡ̶ica lixakedi Aneotedoɡ̶oji, codaa me lowooɡ̶otakaneɡ̶egi ane yajigote oko. :PmDJemaa mabo laaleɡ̶ena, codaa jemaa me ilaɡ̶atiwage igaataɡ̶a dinemaatiwage. Eleditace jemaa moyakadi moyowooɡ̶odi mida aneetege Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi Cristo aneotetema, ajemaa daɡ̶a nawienatakanaɡ̶a, amaleeɡ̶aɡ̶a eneɡ̶egi oyowooɡ̶odi Cristo, Niɡ̶ijoa Aneotedoɡ̶oji ane nikee.lO SDEnice jemaa mowooɡ̶otitiwaji meliodi me idinoniciwaɡ̶adi me ɡ̶adaxawani, codaa me jaxawa ɡ̶onioxoadipi ane niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Laodicéia, codaa minatawece eledi ɡ̶onioxoadipi ane diɡ̶icata me etidadi.~N wDOdaa joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me idinoniciwaɡ̶aditeloco ibakedi, codaa joletibige me jibotege ane lakakeɡ̶egi ibakedi. Odaa jakadi me jaote inoatawece ibaketedi leeɡ̶odi yoniciwaɡ̶a Cristo ane najigotediwa, eotedibige me jigodi ibakedi. HM  DJoaniɡ̶idaa leeɡ̶odi mejinaɡ̶atece Cristo minataɡ̶a inatawece oko. Jajoinaɡ̶a codaa me jiiɡ̶axinaɡ̶a inatawece oko, jibakenaɡ̶a idatawece ɡ̶odixakedi, jaoɡ̶atibige minatawece oko anoyexogotege Cristo aɡ̶ica gaantokaaɡ̶ica libeyacaɡ̶ajegi niɡ̶ica noko nige jadeegaɡ̶a lodoe Aneotedoɡ̶oji.[L 1DLowoogo Aneotedoɡ̶oji me ikeetediogi loiigi niɡ̶ica ane yemaa meote. Ikeetediogi niɡ̶ica anodaaɡ̶ee me ibinie inoatawece ane latopaco noiika. Odaa ja ikee Cristo miniwa catiwedi ɡ̶odaaleɡ̶ena. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me inibeoonaɡ̶atege Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odiweniɡ̶ide anigida noko digoida ditibigimedi miniwataɡ̶a.8K kDNiɡ̶inoa ane doɡ̶oyowooɡ̶odi ijotawece oko niɡ̶ijo jotigide, pida niɡ̶ina natigide Aneotedoɡ̶oji ja ikeetediogi niɡ̶ina oko ane iomaɡ̶aditedicoace me nepilidi.3J aDAneotedoɡ̶oji eote me ee liotagi loiigi Cristo. Najigotediwa ibakedi me jao aneletaɡ̶adomitiwaji. Ibakedi me jeloɡ̶oditedibece inoatawece Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a.}I uD Ica Paulo libakedi me yaxawa loiigi Cristo Niɡ̶ina natigide eliodi me idinitibeci me jawikode leeɡ̶odi me ɡ̶adaxawanitiwaji. Niɡ̶inoa lawikodico yolaadi, leeditibige me jixomaɡ̶ateetedijo, nigepaaɡ̶icota me ixomaɡ̶atedice inoatawece yawikodico ane nikatedici Cristo me jixomaɡ̶ateetedijo. Jawikodetema loiigi Cristo ane micataɡ̶a daɡ̶a lolaadi.H 1DPida leeditibigetiwaji me idapaɡ̶a diiticogi me iwaɡ̶ati liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco niɡ̶inoa nibodicetedi anele ane icoɡ̶otigi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, codaa matitetitiwaji me daɡ̶a amiɡ̶iticoace, codaa me daɡ̶a ikanitiwaji manibeoonitege niɡ̶icoa Aneotedoɡ̶oji aneetedoɡ̶owa niɡ̶ijo naɡ̶a niwakatee niɡ̶inoa nibodicetedi anele anajipaatalotiwaji. Emeɡ̶ee Paulo, ja jao me ee niotagi me jatematitedibece nibodicetedi anele, baanaɡ̶a oilaagaɡ̶aditedeloco moyatematitedibece inatawece iiɡ̶o. /G YDPida niɡ̶ina natigide, leeɡ̶odi Lionigi Aneotedoɡ̶oji meote me ɡ̶oneleegiwa, odaa ja yeleo, Aneotedoɡ̶oji ja ɡ̶adatecoɡ̶oteenitacetiwaji miniwataɡ̶a, eotedibige me ɡ̶adadeegitedicogitiwaji lodoe, makaami oko ane yapidi, anepaa iomaɡ̶aditedice, me daɡ̶adiaaɡ̶ica laagedi.\F 3DNiɡ̶ijo jotigide akamaɡ̶akaamitiwaji leegitalo Aneotedoɡ̶oji motonitedice. Codaa akaami lakapetedipi leeɡ̶otedi niɡ̶ijoa ɡ̶adowooko ane beyagi, codaa me niɡ̶ijoa ɡ̶adoenataka ane beyagi anawiite.E !DOdaa Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eote lowoogotetece miniaa ibake me nopilaɡ̶aditace miniwataɡ̶a inoatawece digawinitelogo ane jinataɡ̶a codaa me oko, leeɡ̶odi niɡ̶ijo Cristo aneote. Leeɡ̶odi Cristo me nadooɡ̶odi lawodi madataɡ̶a nicenaɡ̶anaɡ̶ate, Aneotedoɡ̶oji ilakidetacediwage inoatawece ane jinataɡ̶a digoida ditibigimedi, codaa niɡ̶inoa ane jinataɡ̶a digoina iiɡ̶o. sD aDIgaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, ane Eliodi Cristo, ninitedibece leeɡ̶odi Cristo me liciagi Aneotedoɡ̶oji.C DLoiigi Cristo liciagi niɡ̶ina ɡ̶odolaadi. Odaa Cristo jiɡ̶iniaa lacilo ane iiɡ̶e niɡ̶idi nolaadi. Jiɡ̶iniaaɡ̶iniwa aneote me yewiɡ̶a niɡ̶idi nolaadi, igaataɡ̶a jiɡ̶iniaaɡ̶iniwa liidaɡ̶a me Lionigi Aneotedoɡ̶oji, Niɡ̶ijoa ane yeleo, pida Aneotedoɡ̶oji ja yewikatiditace. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Cristo me ɡ̶oneɡ̶egi caticedi inoatawece aninoa.`B ;DAkaaɡ̶iniwa Cristo niɡ̶ijo maleediɡ̶icoateda niɡ̶inoa aninoa, codaa leeɡ̶odi loniciwaɡ̶a, odaa jiɡ̶inoa inoatawece ane loenataka codaa niɡ̶ina noko oniditecibeci iteloco codaa ilaɡ̶ateloco aneyate.{A qDLeeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji ibake Cristo meote inoatawece aninoa, digoida ditibigimedi, codaa me digoina iiɡ̶o, niɡ̶inoa ane jakataɡ̶a me jinataɡ̶a, codaa me niɡ̶inoa ane daɡ̶a jakataɡ̶ateda me jinataɡ̶a. Jiɡ̶iniaaɡ̶eote inoatawece niwicidi ane iiɡ̶e eletidi niwicidi, niɡ̶inoa lacilodi niɡ̶inoa niwicidi, codaa me niɡ̶inoa niiɡ̶enatagododi, inoa anida naɡ̶atetigi codaa anida loniciwaɡ̶a. Cristo eote inoatawece ane niwicidi. Inoatawece eote eotedibige me iiɡ̶e.Z@ /D Aniniwa icoa Jesus, codaa niɡ̶ica baaneɡ̶eote Me jinataɡ̶a Cristo micataɡ̶a daɡ̶a jinataɡ̶a niɡ̶icoa Aneotedoɡ̶oji ane diɡ̶ica ane yakadi me nadi. Liciagi niɡ̶icoa Aneotedoɡ̶oji. Cristo jiɡ̶ijaa liidaɡ̶a Lionigi Aneotedoɡ̶oji. Iniaaɡ̶iniwa naɡ̶axatedeloco inoatawece ane loenataka Aneotedoɡ̶oji.c? ADIniaaɡ̶iniwa Lionigi yeleotedoɡ̶odomi, codaa me ɡ̶odoɡ̶atedice me idejonaɡ̶a nexocaɡ̶a. Codaa leeɡ̶odi Cristo aneote, odaa Aneotedoɡ̶oji ja ixomaɡ̶ateetedice ijoatawece niɡ̶ijoa ɡ̶obeyaceɡ̶eco. > D Ǥodoɡ̶atedice mejonaɡ̶ateloco loniciwaɡ̶a nexocaɡ̶a, codaa eote Lionigi lemaanigi me iiɡ̶e ɡ̶odaaleɡ̶enali.u= eD Eleditace jipokaɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji amaleeɡ̶aɡ̶a akatitiwaji maniotagodeetalo Aneotedoɡ̶oji Ǥodiodi, aneote me jakataɡ̶a me jibaɡ̶atege niɡ̶ica ane yotetetema loiigi digoida ditibigimedi aneite inoatawece ane datale. Z< /D Codaa jipokaɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji me yajigotedaɡ̶awatiwaji initawece loniciwaɡ̶a ane nelegi, amaleeɡ̶aɡ̶a akatitiwaji me ixomaɡ̶ateenitedice inoatawece ɡ̶adawikodico, codaa maniniitibecetiwaji.Y; -D Odaa jiɡ̶idaa nigakatitiwaji madiniwaxinaɡ̶anaɡ̶atiti mawii ane yemaa Aneotedoɡ̶oji me eni, codaa mocaɡ̶anitalo, codaa akati mawiite inoatawece anele, codaa mepaanaɡ̶a owooɡ̶oti Aneotedoɡ̶oji.|: sD Leeɡ̶odi niɡ̶ijo ɡ̶obodigitibigaɡ̶ajitiwaji, odaa niɡ̶ijo naɡ̶a jibodicaɡ̶a, idiokaanaɡ̶a limedi me jipokaɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi akaamitiwaji. Jipokaɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji meote me yajigotedaɡ̶awatiwaji Liwigo ɡ̶adixakedi codaa me yajigotedaɡ̶awa ɡ̶adowoogo aneotibige mepaanaɡ̶a owooɡ̶oti niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji ane yemaa.9 7DCodaa jiɡ̶iniaa Epafras natematitoɡ̶owa niɡ̶ica anodaaɡ̶igotaɡ̶awatiwaji Liwigo Aneotedoɡ̶oji meo meliodi memaani eledi ɡ̶onioxoadipi. 8 !DEpafras jiɡ̶ijaa ane ɡ̶adiiɡ̶axinitecetiwaji niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶axa meletedoɡ̶odomi. Codaa Epafras ɡ̶odokaaɡ̶edi ɡ̶odemaanigi, ane yakadi me jinakatonaɡ̶a, ɡ̶obakawa moko liotagi Cristo, odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee me ɡ̶adaxawanitiwaji.G7  DNiɡ̶inoa notaɡ̶a anele jiɡ̶ilaagiteloco inoatawece nipodaɡ̶a codaa joɡ̶owo Aneotedoɡ̶oji me nibinietediniwace oko inoatawece nipodaɡ̶a, mijotaɡ̶a me ɡ̶adibinienitetiwaji niɡ̶ijo noko maleekoka ajipaatalo lotaɡ̶a anele, codaa ewi mowooɡ̶oti Aneotedoɡ̶oji midioka limedi meote aneletoɡ̶odomi.j6 ODJaɡ̶anakatoni Jesus Cristo codaa adinemaanitiwaji leeɡ̶odi manibeoonitegetiwaji niɡ̶ica laɡ̶ajegitedaɡ̶agi Aneotedoɡ̶oji ane yotetetedaɡ̶adomi digoida ditibigimedi. Jaɡ̶ajipaatatiwaji moditece niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji ane yotetetedaɡ̶adomi niɡ̶ijo naɡ̶ajipaatalo niɡ̶inoa notaɡ̶a anewi, notaɡ̶a anele anoditece Jesus Cristo.15 ]Diniotagodeeɡ̶atalo leeɡ̶odi me jibodicaɡ̶atibigaɡ̶ajitiwaji anodaaɡ̶eni manakatoni Jesus Cristo, codaa anodaaɡ̶eni memaani inatawece loiigi Aneotedoɡ̶oji.w4 iD Paulo yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji codaa me diniotagodetalo Niɡ̶ina me jotaɡ̶aneɡ̶enaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, jipokaɡ̶ataɡ̶alocotiwaji, codaa midioka limedi me iniotagodeeɡ̶atalo ane Eliodi Ǥoniotagodi Jesus Cristo,3  D|2 uDPaulo Liwakatetigi Colosseenitedi Paulo yecoaditibige Colosseensitedi (1-2) Ee Paulo, ee liiɡ̶exegi Jesus Cristo, igaataɡ̶a joaniɡ̶idaa ane yemaa Aneotedoɡ̶oji me ibakedi. Ǥonioxoa Timóteo ini meetaɡ̶a naɡ̶a jiwakateetibigaɡ̶ajitiwaji notaɡ̶anaɡ̶axi anakaami liomaɡ̶ataka Aneotedoɡ̶oji, anakaami niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Colossos, anakaami ɡ̶onioxoadipi ane ɡ̶adexocitege Cristo, codaa anidioka limedi me iwitece liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco.Jipokaɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji iniaa Ǥoniotagodi Jesus Cristo mowo aneletaɡ̶adomitiwaji, codaa mowo ɡ̶adaaleɡ̶enali mele.1:Natigide jemaa Ǥoniotagodi Jesus Cristo midioka limedi meliodi meletedaɡ̶adomitiwaji. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. (Amém.) (0I:Inatawece niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji ane iomaɡ̶aditedice, aninaa digoina, joaniɡ̶inaa oyecoaditibigaɡ̶ajitiwaji, codaa niɡ̶ina anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi ane nibaaɡ̶atigi liɡ̶eladi César, ninionigi-eliodi romaanotedi, iditawece eliodi moyemaa moyecoaditibigaɡ̶ajitiwaji. !/;: Owidijedi lotaɡ̶a Paulo me yecoaditibige filipeensitedi Idecoaditece ijotawece niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji ane iomaɡ̶aditedice mepoka nepiliditeda, niɡ̶idi anida aneetege Jesus Cristo. Codaa ɡ̶onioxoadipi aninaa digoina meetaɡ̶a eledi oyecoaditibigaɡ̶ajitiwaji..:Jemaanaɡ̶a me inatawece oko odoɡ̶etetibigimece Aneotedoɡ̶oji Ǥodiodi nigepaa ganigicatibige. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. (Amém.) o-W:Aneotedoɡ̶oji Inoenoɡ̶odi yajigotedaɡ̶awa inoatawece anopootibige leeɡ̶oditiwaji mida anenitege Jesus Cristo. Odaa yakadi me yajigotedaɡ̶awa inoatawece, leeɡ̶odi jeɡ̶epaa iiɡ̶e inoatawece liicaɡ̶ajetecidi anele.Y,+:Ja jibatege niɡ̶ijoa ɡ̶adiwakatedi idiwatawece anakaa jopotibige, codaa iiɡ̶otedice. Odaa aɡ̶aleeɡ̶ica ane jopotibige, leeɡ̶odi Epafrodito jeɡ̶enoodi ane aniwakateenitibigijitiwaji. Niɡ̶ijoa ane aniwakateenitibigijitiwaji liciagi niɡ̶ina aneletege lanigi anoibootalo Aneotedoɡ̶oji, odaa dibatetege leeɡ̶odi yemaa.b+=:Pida aɡ̶idiɡ̶ida daɡ̶a joletibige midokee maniwakateenitibigiji niɡ̶inoa ɡ̶aboonaɡ̶atiwaji. Odaa jemaa Aneotedoɡ̶oji me yajigotedaɡ̶awa ane naɡ̶axateloco caticedi niɡ̶ijoa ananiwakateenitibigiji. 6*e:Niɡ̶ijo me idiaaɡ̶ejo mani nigotaɡ̶a Tessalônica, eliodi me jawikode leeɡ̶odi minoa ane jopotibige. Pida idatibece maniwakateenitibigiji dinyeelo madaxawanitiwaji.9)k:Akamaɡ̶akaamitiwaji, filipeensitedi, eliodi mowooɡ̶oti niɡ̶ijo naɡ̶a idoditicogi nipodigi Macedônia, me gela me idinojogotini me jeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele makaamitaɡ̶atiwaji, akamokakaamitatiwaji madaxawanitece niɡ̶ijoa ane jopotibige. Aɡ̶ica eledi lapo loiigi Cristo ane idaxawa. Akamokakaamitatiwaji madediani, pida jaɡ̶aɡ̶ica anabaatege niɡ̶ijo naɡ̶aniboloiteeni ibakedi me ɡ̶adiiɡ̶axini.d(A:Pida niɡ̶ida makaamitiwaji eliodi mawii anele niɡ̶ijo madaxawani minoa ane jopotibige.' : Jakadi me idinatitalo inoatawece niɡ̶inoa ganicinoa, leeɡ̶odi Cristo najigotediwa yoniciwaɡ̶a me jakadi me idinatitalo. &9: Idatecibece minoa ane jopotibige, codaa midatibece me iiɡ̶otice ane jakadi. Codaa ja jowooɡ̶odi me idinitibeci okanicodaaɡ̶ica anejotice, ina mowidi iweenaɡ̶a, oɡ̶oa, domige ina me idigicile; ina me inoa ane jopotibige, oɡ̶oa, domige ina me diɡ̶ica ane jopotibige.(%I: Aɡ̶ica daɡ̶a jotaɡ̶atibece leeɡ̶odi minoa iɡ̶alanaɡ̶a. Igaataɡ̶a ja jowooɡ̶odi me idinitibeci leeɡ̶odi niɡ̶ina anigidida anidi meetaɡ̶a.)$K: Paulo diniotagodetiogi leeɡ̶odi noɡ̶eedi anoiwakateetibige Leeɡ̶odi me idewiɡ̶a me idexogotege Ǥoniotagodi, odaa jiɡ̶idaa leeɡ̶odi meliodi me idinitibeci, ja domaɡ̶a leegi, naɡ̶akatitacetiwaji me ikeeni moleetibige madaxawani. Jowooɡ̶odi niɡ̶ida makaamitiwaji midokee me domeɡ̶emaani madaxawani, pida aɡ̶epecica ɡ̶animaweneɡ̶egi maniwakateenitiwa ane ɡ̶adaxawanatakaneɡ̶egi.u#c: Awii niɡ̶ijo ane jajigotaɡ̶awa me oenitiwaji, baanaɡ̶a jiiɡ̶axitaɡ̶adicitiwaji. Awii niɡ̶ijo anejitaɡ̶awa, codaa iwitece anodaaɡ̶eji. Odaa Aneotedoɡ̶oji eote ɡ̶adaaleɡ̶ena mele, codaa ideite makaamitaɡ̶atiwaji. ]"3:Digawini owidijegi anejitaɡ̶awa inioxoadipi. Ele midokee mowoo inoatawece aneneɡ̶egi ele, codaa ane leeditibige me jiweniɡ̶idenaɡ̶a, niɡ̶ina anewi, niɡ̶ina ane leeditibige me jeemiteeɡ̶atibige, ina ane iɡ̶enaɡ̶a, ina ane diɡ̶ica lapioyaɡ̶ajegi, niɡ̶ina ane libinienigi, codaa niɡ̶ina aninatawece oko oyakadi mele.~!u:Odaa amanagawini, Aneotedoɡ̶oji eote ɡ̶adaaleɡ̶enali mele, codaa yotete ɡ̶adowooko leeɡ̶odi me ɡ̶adexocitege Jesus Cristo. Ajakataɡ̶a me jowooɡ̶otaɡ̶a niɡ̶ica anodaaɡ̶ee me yotete ɡ̶odaaleɡ̶ena, codaa me ɡ̶odowooko. s _:Jiniɡ̶ica gaantokaaɡ̶ini ane ɡ̶adigecaɡ̶aleɡ̶eni! Pida niɡ̶ina motaɡ̶aneɡ̶enitedibece Aneotedoɡ̶oji, ipokitalo niɡ̶ica anopootibige. Idioka limedi maniotagodeetalo catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶ena, niɡ̶ina mipokitalo.w:Oleetibige makaami niɡ̶ina ane niɡ̶iwatece okanicodaaɡ̶ica oko. Igaataɡ̶a Ǥoniotagodi ayajebi, dopitacedijo.ve:Ele midokee maniniitibecitiwaji leeɡ̶odi mida anenitege Ǥoniotagodi. Ejitacaɡ̶awatiwaji, aniniitibeci! 5:Yokaaɡ̶edi, anidokee madaxawani, jipokotaɡ̶awa maxawani niɡ̶idi itoataale iwaalepodi. Igaataɡ̶a niɡ̶idi itoa iwaalepodi, ijaa Clemente, codaa me iditawece niɡ̶ijo eletidi yokaaɡ̶etedipi, eliodi me yaxawepodi me jibaaɡ̶a, me jeloɡ̶otaɡ̶atedibece ɡ̶obodicetedi anele ane icoɡ̶otedicogi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Aneotedoɡ̶oji ja iditedini liboonaɡ̶atedi niɡ̶idi oko maditaɡ̶a naɡ̶ajo notaɡ̶anaɡ̶axi anidiwa liboonaɡ̶atedi oko anicota me yewikatiditace odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i miniwataɡ̶a. 6e:Jipokotaɡ̶awa Evódia aniaa Síntique me daɡ̶adiaa adinapeteɡ̶enitacetiwaji, pida okanicodaaɡ̶adinadeegi makaami dinioxomigi leeɡ̶odi mida anenitege Ǥoniotagodi.B : Paulo yajacaɡ̶aditibigiwaji filipeensitedi codaa diiɡ̶axinaɡ̶atece anodaaɡ̶ee me jotaɡ̶aneɡ̶enaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Inioxoadipi, eliodi me ɡ̶ademaanitiwaji, codaa me ɡ̶adiatitiwaji. Idinitibeci leeɡ̶odi akaamitiwaji, codaa leeɡ̶odi naɡ̶akamaɡ̶akaamitiwaji niɡ̶ica inoɡ̶eedi me jiba, iciagi niɡ̶ina ane dinigaanyetece lale me walokodi. Inioxoadipi yemaanigipi ina baɡ̶atiteti manakatoni Ǥoniotagodi. N:Icota me iigi niɡ̶ina ɡ̶odolaadi ane diɡ̶ica loniciwaɡ̶a, ane yeleo, odaa najigotedoɡ̶owa ɡ̶odolaadi gela ane daɡ̶a yeleo, liciagi epaa lolaadi loniciweɡ̶enigi. Yatite niɡ̶ijo nimaweneɡ̶egi nelegi meote ɡ̶odolaadi gela. Niɡ̶ida nimaweneɡ̶egi eote inoatawece niɡ̶inoa aninoa micota moyiwaɡ̶adi. nU:Pida okomoɡ̶oko ɡ̶onipodigi anejonaɡ̶a baɡ̶a digoida ditibigimedi. Idioka limedi me inibeoonaɡ̶atege lanokegi me icoɡ̶otedibigimece digoida ditibigimedi, Ǥoniotagodi Jesus Cristo anicota meote me ɡ̶odewiɡ̶atace./W:Aneotedoɡ̶oji iiɡ̶etedicogi minitaɡ̶a noledi ane daɡ̶a ipe. Niɡ̶idi oko inoka oyiwaɡ̶adi niɡ̶icoa anepaa lemaanaɡ̶a lolaadi. Odinaɡ̶axaketece niɡ̶icoa loenataka ane beyagi ane domaɡ̶a leeditibige moniboliɡ̶atece. Inoka oyowo niɡ̶inoa anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o.q[:Jeɡ̶ejitaɡ̶awatiwaji, odaa niɡ̶ina natigide jinoe niɡ̶ina mejitacaɡ̶awatiwaji meliodi oko lakapetedipi Cristo, leeɡ̶odi aɡ̶oyiwaɡ̶adi me yeleotetema niɡ̶inoa loenataka ane beyagi digoida mada nicenaɡ̶anaɡ̶ate. 9:Inioxoadipi, anowiikitiwa aneji me idewiɡ̶a akaamitawecetiwaji, codaa ina baɡ̶a awini niɡ̶ijo ane newiɡ̶a digo meetaɡ̶a aneji me idewiɡ̶a./W:Pida ele me idapaɡ̶a jiiɡ̶aticogi mejiwaɡ̶atece niiɡ̶enatakaneɡ̶eco, anejiwaɡ̶atece codaa niɡ̶ina natigide, idokidata mele me ɡ̶odigecaɡ̶aleɡ̶e. P:Okotawece baanaɡ̶a ɡ̶odilitema ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, baanaɡ̶a ɡ̶odiciagi niɡ̶ina nigaanigawaanigi me ili nigepaa icota me ɡ̶oneleegiwa, idatawece leeditibige me jowooɡ̶a niɡ̶ida yowoogo. Diɡ̶ica ina akaamitelocotiwaji ane eledi anee me dowooko, Aneotedoɡ̶oji ikeetedaɡ̶awatiwaji ane iɡ̶enaɡ̶a.+:Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eniditediwa digoida ditibigimedi me idewiɡ̶atema Jesus Cristo, odaa idinoniciwaɡ̶adi (micataɡ̶a niɡ̶ina nalokodeɡ̶ecajo) me joletibige me inigaanyetece niɡ̶ica inoɡ̶eedi, aneetediwa Cristo me najigotediwa leeɡ̶odi me idewiɡ̶atema. |q: Inioxoadipi, aɡ̶eji daantaɡ̶a inigaanyetece niɡ̶ijo Cristo aneetediwa. Pida onidateci ane jao, jemaa me idaagiditibige niɡ̶ijoa baanaɡ̶a jixomaɡ̶ateetedijo, codaa jiwiticogi idokida odoe. (Micataɡ̶a niɡ̶ina nalokodeɡ̶ecajo.)3_: Idinoniciwaɡ̶adi me idewiɡ̶atema Cristo micataɡ̶a nalokodeɡ̶ecajo laweeɡ̶enigi Aɡ̶ejitaɡ̶awatiwaji daantaɡ̶a jakadi inoatawece, codaa daaditaɡ̶adiaaɡ̶ica ibatiigi. Pida idinoniciwaɡ̶adi me inigaanyetece niɡ̶ica Cristo aneetediwa me najigotediwa leeɡ̶odi me dinigaanyetedici mida anejitege. (Idinoniciwaɡ̶adi micataɡ̶a nalokodeɡ̶ecajo me dinoniciwaɡ̶adi me dinigaanyetece noɡ̶eedi.)"=: Odaa joaniɡ̶idaaɡ̶ee jakadi me inibeotege me idewiɡ̶atace midiaaɡ̶ejo miniwataɡ̶a, nigicota Aneotedoɡ̶oji me yewikatiditace émaɡ̶aɡ̶a. T!: Niɡ̶ina natigide jemaa miniokiniwateda me jowooɡ̶odi Cristo, codaa jemaa me najigotediwa niɡ̶ijo nimaweneɡ̶egi aneo me yewiɡ̶atace, amaleeɡ̶aɡ̶a jakadi me jibotege yawikodico digo anee me abotetege lawikodico. Niɡ̶inoa yawikodico inoa leeɡ̶odi mida anejitege Cristo. Eledi jemaa me najigotediwa nimaweneɡ̶egi amaleeɡ̶aɡ̶a jakadi me daɡ̶a idoitege némaɡ̶a nige limedi me ideleo, digo mijoataɡ̶a me daɡ̶a doitetege lemeɡ̶egi.2]: codaa jaotibige me jakadi me idexogotege. Niɡ̶ina natigide aɡ̶alee joletibige daɡ̶a ideɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi me jotete lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. Pida ja ideɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi me jaɡ̶atalo Cristo. Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eote me ideɡ̶enaɡ̶a, leeɡ̶odi mejiwaɡ̶adi Cristo. f E:Pida anewi, ijotawece niɡ̶ijo ane inepilidi codaa me niɡ̶ijo aneji jotigide idejigotalo micataɡ̶a niɡ̶ina ane diɡ̶icata niwaló. Pida ane diniwaloetomi caticedi niɡ̶ijo aneji, me jowooɡ̶odi Jesus Cristo me Iniotagodi. Jiɡ̶ijaa leeɡ̶odi Cristo me jika ijoatawece niɡ̶ijoa ane jinakato niɡ̶ijo jotigide, niɡ̶ina natigide idejigotalo ijoatawece niɡ̶ijoa ane inepilidi codaa aneji micataɡ̶a niɡ̶ina naagogo, jaotibige me jakadi mida anejitege Cristo,? w:Pida leeɡ̶odi niɡ̶ijo Cristo ane igotediwa, ijoatawece niɡ̶ijoa ane jao niwaló niɡ̶ijo jotigide, niɡ̶ina natigide idejigotalo micataɡ̶a niɡ̶ina ane diɡ̶ica niwaló.] 3:Niɡ̶ijo jotigide idioka limedi me joletibige niɡ̶ica ane domaɡ̶a yemaa Aneotedoɡ̶oji, odaa ja jiatetibece Cristo loiigi (jiletibige daantiɡ̶idaaɡ̶ida ica ane yemaa Aneotedoɡ̶oji). Jiɡ̶ijo me jotete lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. Odaa joaniɡ̶idaa niɡ̶ina ane yoiigi modiletibige daɡ̶a ideɡ̶enaɡ̶a niɡ̶ijo aneji. B }:Igaataɡ̶a niɡ̶ijo neɡ̶eote oito nokododi me janitini, odaa jeɡ̶etidakagi ane lakatigi yoiigi, leeɡ̶odi mida anejitege loiigi Israel. Ee litaagi ane licoɡ̶egi Benjamim. Iditawece eiododipi hebreu (ane loiigi Israel). Jiɡ̶ijo me jotete lajoinaɡ̶aneɡ̶eco yoiigi leeɡ̶odi jiɡ̶ijo me ee fariseu.  :Codaa emeɡ̶ee jakadi daɡ̶a jinakato lakataɡ̶a yoiigi me jocaɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji. Diɡ̶ica ane diletibige daɡ̶a yakadi me nakato niɡ̶inoa lakataɡ̶a, ee daɡ̶axatace me domiɡ̶ida ane leeɡ̶odi me jinakato niɡ̶inoa lakataɡ̶a yoiigi.'G:Igaataɡ̶a niɡ̶ida moko beɡ̶ewi moko Aneotedoɡ̶oji loiigi. Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Liwigo ɡ̶odaxawa me joɡ̶eeɡ̶atibigimece Aneotedoɡ̶oji, ɡ̶odinitibece leeɡ̶odi mida anejinaɡ̶atege Cristo. Niɡ̶ida moko ajinakatonaɡ̶a ane lakatigi daɡ̶a idinakagitaɡ̶a. vo~~}} {bzYyww0v uLtsrq|ponmbkqjjFiNggqfdNcae`^:\\5ZYXJWDUTS?e><<;:9 7b65w432]10Q.!-\,+*)(('7&l%O$o"! GWpb^ g a e `]Oo l X Niɡ̶ica noko Cristo nige dopitedijo odaa iwi anigotediogi niɡ̶ina oko leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco Ǥonioxoadipi. Leeditibige midioka limedi me iniotagodeeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji, leeɡ̶odi akaamitiwaji. Ele me iniotagodeeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji, leeɡ̶odi ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi idapaɡ̶a diiticogi me ili, codaa jeɡ̶epaanaɡ̶a daɡ̶axa madinemaanitiwagetiwaji.k 7XJemaanaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Ǥodiodi, codaa me Ǥoniotagodi Jesus Cristo midioka limedi meletaɡ̶adomitiwaji, codaa mowo ɡ̶adaaleɡ̶enali mele. )j OXNiɡ̶itiwataale Niwakate Tessalônica Paulo yecoaditibige Tessaloniceensitedi Ee Paulo, Silas, iniaa Timóteo, jiwakateenaɡ̶atibigaɡ̶aji naɡ̶adi ɡ̶odiwakate ane emeɡ̶ee jidi. Jiwakateenaɡ̶atibigaɡ̶aji anakaami ɡ̶onioxoadipi, ane iwaɡ̶atitetiwaji Ǥoniotagodi manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Tessalônica, akaami ane ɡ̶adexocitege Aneotedoɡ̶oji Ǥodiodi, iniaa Ǥoniotagodi Jesus Cristo. xiiNJemaanaɡ̶a Ǥoniotagodi Jesus Cristo midioka limedi meletedaɡ̶adomitiwaji. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee (Amém). ;hoNJibake naɡ̶atetigi Liboonaɡ̶adi Ǥoniotagodi me jiiɡ̶etaɡ̶awa malomeɡ̶enitema iditawece ɡ̶onioxoadipi naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi ane jiwakateetibigaɡ̶ajitiwaji. fgENNiɡ̶ina madinicenitiwaji, adiniceni digo anodaaɡ̶ee me dinice niɡ̶ina dinoiigiwepodi. hfINǤonioxoadipi. Ipokitoɡ̶oloco nigotaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji maɡ̶aɡ̶a ɡ̶odaxawa.eNAneotedoɡ̶oji niɡ̶ijoa aneniditedaɡ̶awa me ɡ̶adewikitema eote niɡ̶ijo ane ligegi, codaa doweditedaɡ̶alocotiwaji. tdaNAneotedoɡ̶oji eote mele ɡ̶odaaleɡ̶enali. Odaa Iniaaɡ̶iniwa jipokotalo me ɡ̶adatamaɡ̶ateenitetege inoatawece ane beyagi, me ɡ̶adewikitema. Codaa jemaa me doweditedeloco idatawece ɡ̶adewiɡ̶a: Ǥadiwigo, ɡ̶adolaadi, codaa me niɡ̶inoa ane eemiteetece, me diɡ̶ica ane yakadi me dinanimaɡ̶ataɡ̶awa nige dopitedijo Ǥoniotagodi Jesus Cristo.icKNCodaa oxaxinitiwaji inoatawece niɡ̶inoa ane yakadi modi me beyagi mawii niɡ̶ina eledi oko. b#NPida awinitece inoatawece notaɡ̶a amaleeɡ̶aɡ̶a owooɡ̶oti nigewi niɡ̶inoa notaɡ̶a anoyalaɡ̶atalo, odaa abaatege inokina anele.aNCodaa jinaɡ̶akaamitiwaji niɡ̶ina ane diɡ̶ica mowote lotaɡ̶a niɡ̶ina anoyeloɡ̶oditedibece lowooko Ǥoniotagodi.q`[NJinaɡ̶a domaɡ̶a abeyacaɡ̶ati libakedi Aneotedoɡ̶oji Liwigo ane yemaa meo ɡ̶adiwigotigitiwaji._}NOleetibige midioka limedi me aniotagodeetalotiwaji Aneotedoɡ̶oji, aibeyacaɡ̶adi niɡ̶ica aneni, domigele, oɡ̶oa, domige ida ane dakaketaɡ̶adomi. Jiɡ̶idaa ane yemaa Aneotedoɡ̶oji mejinaɡ̶a, leeɡ̶odi me ɡ̶odexogotege Jesus Cristo. G^NIdioka limedi moleetibige motaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji.7]iNOleetibige midioka limedi maniniitibecetiwaji.\/NAdinowetitiwaji adiɡ̶ica ane doojete niɡ̶ina mowo ane beyagitema. Pida beɡ̶ele midioka limedi moleetibige inokina aneletema inatawece oko. R[NǤonioxoadipi. Digawini ane jiladeenaɡ̶ataɡ̶adici: Iiɡ̶eni niɡ̶ina oko nigojigipi me nibaaɡ̶a, oniciwaɡ̶ati niɡ̶idi oko ane daɡ̶adiaa oilidaɡ̶adi modiotece Ǥoniotagodi, axawani niɡ̶idi oko ane diɡ̶ica loniciwaɡ̶a modinajacaɡ̶aditema lakataɡ̶a ane beyagi, codaa adinatiitiogi iditawece niɡ̶idi oko.)ZKN Leeditibige meliodi me eemiteetibige niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi, codaa memaani, leeɡ̶odi niɡ̶ida libakedi. Codaa oleetibige me ɡ̶adilakiitiwagetiwaji. Y%N Niladeenaɡ̶aneɡ̶eco Ǥonioxoadipi. Jipokaɡ̶ataɡ̶awatiwaji me eemiteetibige niɡ̶idi anele modibataɡ̶adomi, niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi liomaɡ̶ataka Ǥoniotagodi me ɡ̶adaciloditiwaji, codaa metiɡ̶adiiɡ̶axinitece anodaaɡ̶eni me ɡ̶adewiki.3X_N Enice oleetibige midioka limedi moniciwaɡ̶ati eledi ɡ̶anioxoa, codaa axawani amaleeɡ̶aɡ̶a ili ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egitiwaji, niɡ̶ijo anenitiwaji jotigide. WyN Igaataɡ̶a Cristo yeleotedoɡ̶odomi eotedibige me jakataɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a digoida miniwataɡ̶a, icaaɡ̶ica nige naɡ̶a ɡ̶odeleo, domigalee ɡ̶odewiɡ̶a nige dopitedijo Ǥoniotagodi, pida idioka limedi me idejonaɡ̶a miniwataɡ̶a.PVN Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji aɡ̶odiomaɡ̶aditedice daɡ̶a ɡ̶odiloikatidi leeɡ̶odi niɡ̶inoa ɡ̶obeyaceɡ̶eco, pida ɡ̶odiomaɡ̶aditedice me najigotedoɡ̶owa gela ɡ̶odewiɡ̶a ane yemaa me najigotedoɡ̶owa. Jakataɡ̶atace me ɡ̶odewiɡ̶a leeɡ̶odi niɡ̶ijo loenatagitedoɡ̶odomi Ǥoniotagodi Jesus Cristo.XU)NPida niɡ̶ida moko biɡ̶ida anejinaɡ̶atege noko, odaa leeditibige me idinajacaɡ̶ataɡ̶a. Niɡ̶ida moko nigidioka limedi me jinakatonaɡ̶a Ǥoniotagodi, codaa me jemaanaɡ̶a okanicodaaɡ̶ica oko, odaa idinowetaɡ̶atema ɡ̶odaxakawa, macataɡ̶a aca oecaɡ̶axi elipogo iodaɡ̶awa ane yolitege ninyaagi niɡ̶ina laxakawa naɡ̶a domeɡ̶eo anigota. Codaa nige inibeoonaɡ̶atege me dopitedijo Ǥoniotagodi, ja idowetaɡ̶ateloco ɡ̶odacilo me daɡ̶a jowooɡ̶a ane beyagi, micataɡ̶a ica iodaɡ̶awa lamakaladi ɡ̶apileceɡ̶e ane dowediteloco lacilo me diɡ̶ica ninyaagi.sT_NIgaataɡ̶a niɡ̶ina ane diote, diotetigi enoale, codaa niɡ̶ina ane yemáɡ̶a, yemáɡ̶atigi enoale.KSNOdaa ayakadi doɡ̶oko abaciɡ̶egipi micataɡ̶a daɡ̶a jiotaɡ̶a malee ɡ̶odewiɡ̶atema Ǥoniotagodi, anee niɡ̶ina oko ane doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda Ǥoniotagodi ane doɡ̶oyewiɡ̶atema. Pida leeditibige moko niɡ̶ina oko ane niwoditibigiwaji, codaa ele me idinajacaɡ̶ataɡ̶a anejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶atema.:RmNAkaamitawecetiwaji ida anenitege nilokokena Aneotedoɡ̶oji, codaa jibaaɡ̶a mani lokokena. Niɡ̶ida moko aɡ̶ica anejinaɡ̶atege enoale, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a nexocaɡ̶a.WQ'NPida, inioxoadipi, niɡ̶ida makaamitiwaji aɡ̶ideoni nexocaɡ̶a, codaa niɡ̶ica noko nige dopitedijo Ǥoniotagodi aɡ̶adawelaɡ̶atitiwaji, micataɡ̶a oliceɡ̶egi anenotio me deɡ̶ejinaɡ̶atibige.sP_NNigodi niɡ̶ina oko, “Aɡ̶ica ane ɡ̶odigecaɡ̶aleɡ̶e, daxixe, aɡ̶icaantokaaɡ̶ini ane idoiiɡ̶atibige.” Pida codidigida, nigenoteloco ane yaaɡ̶adi. Aɡ̶ica ini ane yakadi me iwoko nige limedi Aneotedoɡ̶oji me iloikatidi oko ane doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda, macataɡ̶a naɡ̶ana iwaalo naɡ̶a nipegi me dinigaje odaa aiwoko niɡ̶ida lawikodigi.xOiNAkamaɡ̶akaami iɡ̶enaɡ̶a mowooɡ̶otitiwaji me diɡ̶ica ane yowooɡ̶odi niɡ̶ica noko nige dopitedijo Ǥoniotagodi, micataɡ̶a niɡ̶ina me diɡ̶ica ane yowooɡ̶odi niɡ̶ica noko micotio oliceɡ̶egi aninoka dolicetigi enoale.bN ?N Leeditibige me idinowetaɡ̶atege lanokegi Ǥoniotagodi Inioxoadipi. Aɡ̶alee leeditibige daɡ̶a jidikotibigaɡ̶aji daɡ̶a idalaɡ̶ata anodaaɡ̶ee niɡ̶icoa nokododi nigicota me dopitedijo Ǥoniotagodi. M NEnice atikanitalo niɡ̶inoa notaɡ̶a anajipaatalotiwaji madinaxawani amaleeɡ̶aɡ̶a idioka limedi me ɡ̶adoniciwatitiwaji. 9LkNOdaa nigidiaaɡ̶idi niɡ̶ida moko analee ɡ̶odewiɡ̶a ja jawanaɡ̶atege niɡ̶ijo aneniwaɡ̶atakanaɡ̶a baanaɡ̶a nigo odaa ja newiɡ̶atace midiwa loolatedi. Odaa okotawece jakapaɡ̶atege Ǥoniotagodi digoida ditibigimedi. Odaa idiokaanaɡ̶a limedi me idejonaɡ̶a miniwataɡ̶a Ǥoniotagodi./KWNIgaataɡ̶a niɡ̶ica noko Ǥoniotagodi diiɡ̶enatakate ica napaawaɡ̶a ane igedi, niɡ̶ica ane diiɡ̶enataka me dapaawe niaanjo Ǥoniotagodi ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi, odaa aca goloneeta ane dodenaɡ̶a icoɡ̶oticogi layaageɡ̶egi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Odaa Ǥoniotagodi ja dinikatedini icoɡ̶otedibigimece ditibigimedi. Odaa ja newikatiditediniwace niɡ̶ijo anoyiwaɡ̶adi Cristo baanaɡ̶a nigo.}JsNNiɡ̶inoa ane jeloɡ̶otaɡ̶a liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco Ǥoniotagodi aneetece niɡ̶ijo anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi baanaɡ̶a nigo. Niɡ̶ida moko anepaɡ̶alee ɡ̶odewiɡ̶a niɡ̶ica noko nige dopitedijo Ǥoniotagodi, niɡ̶ida moko aɡ̶oko odoejedipi me jakapaɡ̶atege Ǥoniotagodi ajibanoonaɡ̶atece odoe niɡ̶ijo anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi baanaɡ̶a nigo. INNiɡ̶ida moko ejiwaɡ̶ataɡ̶a Jesus me yeleo, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ja yewiɡ̶atace. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi mejiwaɡ̶ataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji meote me lixigaɡ̶awepodi nige dopitacedijo Jesus niɡ̶ijo anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi baanaɡ̶a nigo. H!N Lanokegi Ǥoniotagodi nige dopitedijo Ǥonioxoadipi. Jemaanaɡ̶a mowooɡ̶oti anewi anodaaɡ̶ee niɡ̶ijo anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi baanaɡ̶a nigo, amaleeɡ̶aɡ̶a aɡ̶akaamitiwaji agecaɡ̶alodipi anee niɡ̶ina oko ane doɡ̶onibeotege me newiɡ̶atace. (Igaataɡ̶a niɡ̶ida moko anejiwaɡ̶ataɡ̶a Ǥoniotagodi niɡ̶ina naɡ̶a ɡ̶odeleo liciagi niɡ̶ina me jiotaɡ̶a.)\G1N Nige iwitece niɡ̶ijoa ane ɡ̶adiladeeneɡ̶egitecetiwaji, odaa niɡ̶ina oko ane doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda Ǥoniotagodi joɡ̶odeemitetibigaɡ̶aji, codaa aɡ̶ica anawaletigi liwa niɡ̶ina midi anopootibige. F+N Jipokaɡ̶ataɡ̶awatiwaji midioka limedi moleetibige me ɡ̶adilakiitege okanicodaaɡ̶ica oko, codaa jinaɡ̶awatita eledi oko lewiɡ̶a, codaa abaatiwaji makati anopootibige me ɡ̶adewiki, odaa iwitece ijoatawece niɡ̶ijoa baanaɡ̶a ɡ̶adiladeeneɡ̶egitecetiwaji.GEN Ewi niɡ̶ikeeni memaani iditawece ɡ̶onioxoadipi ane liɡ̶eladi nipodigi Macedônia. Pida jipokaɡ̶ataɡ̶awatiwaji moleetibige mepaanaɡ̶a daɡ̶axa memaani niɡ̶idi ɡ̶onioxoadipi.cD?N Aɡ̶alee leeditibige daɡ̶a jidikonaɡ̶atibigaɡ̶aji me ɡ̶adiiɡ̶axineɡ̶egi me leeditibige memaani ɡ̶anioxoadipi, leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji ja iiɡ̶axitedaɡ̶adicitiwaji me leeditibige madinemaanitiwage.UC#NNigica oko ane daɡ̶a niwoditema ɡ̶odiiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco, odaa aɡ̶oneleegiwa ane doɡ̶odibatege, pida Aneotedoɡ̶oji ane doɡ̶odibatege, Niɡ̶ijoa ane najigotedoɡ̶owa Liwigo ane yapidi. eBCNIgaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji aɡ̶eniditedoɡ̶owa daɡ̶a ɡ̶odoomatewa ane daɡ̶a ɡ̶ododawa, pida eniditedoɡ̶owa me jatamaɡ̶ajoɡ̶otege inoatawece ane beyagi, codaa yemaa miniokiniwateda me ɡ̶odewiɡ̶atema.A!NAneotedoɡ̶oji ayemaa diɡ̶ica aneo ane beyagitema nioxoa oditaɡ̶a ibeyacaɡ̶adi ladoneɡ̶egi. Igaataɡ̶a jiɡ̶ijo mejinaɡ̶ataɡ̶awatiwaji codaa me ɡ̶adiladeeneɡ̶egitece Ǥoniotagodi me iloikatidi inatawece oko ane ibeyacaɡ̶adi ladoneɡ̶egi nioxoa.5@cNAɡ̶ele daɡ̶a yametibigo lodawa deɡ̶eo liciagi niɡ̶ina oko ane doɡ̶oyowooɡ̶oditeda Aneotedoɡ̶oji, anepaɡ̶a inoka odoletibige mowo niɡ̶ica anepoka eletema.\?1NAneotedoɡ̶oji eledi yemaa moninitecibeci yowooɡ̶odi me dowediteloco lodawa anodaaɡ̶ee niɡ̶ina oko ane yemaa me yewiɡ̶atema iniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji, codaa midioka limedi me deemitetibige lodawa.G>NNiɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco oikee Aneotedoɡ̶oji ane yemaa me awiitetiwaji. Yemaa matamitege inoatawece ane beyagi, codaa me daɡ̶a ɡ̶adoomatewatiwaji ane daɡ̶a ɡ̶adodawa.A={NIgaataɡ̶a owooɡ̶oti niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ane jajicaɡ̶atedaɡ̶awatiwaji, niɡ̶ijo me jibakenaɡ̶a ɡ̶onaɡ̶atetigi ane najigotedoɡ̶owa Ǥoniotagodi Jesus.,< SN Ica anodaaɡ̶ejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a aneo Aneotedoɡ̶oji me ninitedibece Ǥonioxoadipi. Niɡ̶ina natigide jidikonaɡ̶atibigaɡ̶aji owidije liwai ɡ̶odotaɡ̶anaɡ̶axi. Ja jiiɡ̶axinaɡ̶ataɡ̶adicitiwaji ane leeditibige me eni me ɡ̶adewiki aneo me ninitedibece Aneotedoɡ̶oji, analeeɡ̶eni niɡ̶ina natigide. Pida jibakenaɡ̶a naɡ̶atetigi Liboonaɡ̶adi Ǥoniotagodi Jesus me jipokaɡ̶ataɡ̶awatiwaji codaa me ɡ̶adiladeeneɡ̶egi mepaanaɡ̶a adinoniciwaɡ̶atitiwaji me ɡ̶adewikitema ane yemaa Aneotedoɡ̶oji.V;%N Joaniɡ̶idaa Ǥoniotagodi Jesus meote ɡ̶adoniciwaɡ̶a midioka limedi me ɡ̶adewikitema iniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji, me diɡ̶icata ɡ̶abatiigi lodoe Aneotedoɡ̶oji Ǥodiodi, niɡ̶ica noko nige dopitedijo Ǥoniotagodi Jesus lixigaɡ̶awepodi ijotawece niɡ̶ijo ane nepilidi, ane iomaɡ̶aditedicoace mepoka nepiliditeda. .:UN Jemaanaɡ̶a Ǥoniotagodi meote midioka limedi mepaanaɡ̶a adinemaanitiwaji, codaa memaani inatawece oko, liciagi aniniɡ̶ataɡ̶awa me ɡ̶ademaaneɡ̶egitiwaji.#9?N Eliodi me jemaanaɡ̶a miniaaɡ̶iniwa Aneotedoɡ̶oji Ǥodiodi, codaa me Ǥoniotagodi Jesus Cristo meote me jakataɡ̶a me idaliiɡ̶atacaɡ̶awatiwaji."8=N Enoale, codaa me noko, eliodi me jipokaɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji manitawece ɡ̶odaaleɡ̶ena me jakataɡ̶a me ɡ̶adateɡ̶egitacetiwaji, amaleeɡ̶aɡ̶a jakataɡ̶a me jiiɡ̶axinaɡ̶ataɡ̶adicitiwaji niɡ̶inoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anoyalaɡ̶ata ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi analee doɡ̶owooɡ̶otiteda, codaa amaleeɡ̶aɡ̶a ɡ̶adaxawaneɡ̶egi mepaanaɡ̶a iwaɡ̶atitetiwaji Ǥoniotagodi. I7 N Eliodi me iniotagodeeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji akaamitiwaji leeɡ̶odi, codaa iniotagodeeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi meote me ɡ̶odinitibece lodoe, akamaɡ̶akaamitiwaji leeɡ̶odi.6+NCodaa ɡ̶odinitibece me jibaaɡ̶atema Ǥoniotagodi niɡ̶ina matitetiniwace, codaa niɡ̶ina me diɡ̶ikanitiwaji me iwaɡ̶ati Ǥoniotagodi.J5 NInioxoadipi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi naɡ̶a ɡ̶odoniciwaditace leeɡ̶odi maleeɡ̶idaaɡ̶eni me iwaɡ̶atitetiwaji Ǥoniotagodi, idaaɡ̶ida me jakapaɡ̶atege niɡ̶inoa ane dakapetoɡ̶odomi codaa me ɡ̶odawikodico. Idioka limedi me ɡ̶odoniciwadi niɡ̶ina me jowooɡ̶otaɡ̶a maleeɡ̶anakatoni Ǥoniotagodi.:4mNPida natigide Timóteo neɡ̶eno me icoɡ̶otigi makaamitaɡ̶atiwaji, ica mele ɡ̶obodigitibigaɡ̶ajitiwaji ane nadeegitoɡ̶owa, natematitoɡ̶owa monaleeɡ̶idaaɡ̶eni me iwaɡ̶ati Ǥoniotagodi, codaa midioka limedi madinemaanitiwaji. Natematitoɡ̶owa midioka limedi mele me ɡ̶adalakitibigoɡ̶oji, codaa meliodi memaani maɡ̶aɡ̶a ɡ̶odateɡ̶egi, digo anejinaɡ̶a me ɡ̶odipegeɡ̶edi me ɡ̶adateɡ̶egitacetiwaji.Y3+NJoaniɡ̶idaa leeɡ̶odi naɡ̶a jakadi me leeditibige me jimonyataɡ̶awatiwaji Timóteo jaotibige me jowooɡ̶odi migaleeɡ̶anakatoni Ǥoniotagodi, leeɡ̶odi aɡ̶alee jibotege me daɡ̶adiaaɡ̶ica ɡ̶obodigitibigaɡ̶ajitiwaji. Yaaditibigaɡ̶ajitiwaji daantiɡ̶ica Satanás me dineetaɡ̶awa, oditaɡ̶a jiɡ̶ikanitiwaji me iwitece Ǥoniotagodi, idoiiɡ̶atibige niɡ̶ijo ɡ̶obakedi ane jaoɡ̶a digoida makaamitaɡ̶atiwaji daatiɡ̶icata aneletema. [2/NNiɡ̶ijo maleeɡ̶idiaaɡ̶ejonaɡ̶a makaamitaɡ̶atiwaji, eliodi me jaoɡ̶atibiga ɡ̶abodigi micota metiɡ̶adiatenitibecitiwaji. Odaa owooɡ̶otitiwaji micota niɡ̶ida niciagi anejinaɡ̶atibigaɡ̶awa.P1Namaleeɡ̶aɡ̶a aɡ̶ica ane dinalalacetema eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi leeɡ̶odi lawikodico. Igaataɡ̶a akamaɡ̶akaamitiwaji owooɡ̶oti Aneotedoɡ̶oji mepaa ika me jawikodeeɡ̶a digoina iiɡ̶o. 0 N=/ uN(1-2) Niɡ̶ijo naɡ̶a daɡ̶adiaa jakataɡ̶a miniɡ̶a makaamitaɡ̶atiwaji, aɡ̶alee jiboɡ̶atege me diɡ̶icata ɡ̶obodigitibigaɡ̶ajitiwaji. Odaa ja ɡ̶odowoogo mokokotece me ɡ̶odeyaɡ̶atini manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Atenas, odaa ja jimonyaaɡ̶ataɡ̶awa ɡ̶onioxoa Timóteo. Igaataɡ̶a Timóteo ɡ̶odaxawatece Aneotedoɡ̶oji libakedi digoina anejonaɡ̶a me jeloɡ̶otaɡ̶atedibece ɡ̶obodicetedi anele aneetece Cristo. Jimonyaaɡ̶ataɡ̶awatiwaji migo me ɡ̶adoniciwaɡ̶ati codaa me ɡ̶adaxawani mepaanaɡ̶a anakatoni Ǥoniotagodi,e.CNOdaa ewi meliodi me idinanenaɡ̶atibece codaa me ɡ̶odinitibece leeɡ̶odi akaamitiwaji. U-#NEliodi me jemaanaɡ̶a me ɡ̶adateɡ̶egitiwaji, leeɡ̶odi me inibeoonaɡ̶atege me ɡ̶adikeeneɡ̶egitalo Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ica noko nige dopitedijo Ǥoniotagodi, odaa eliodi me ɡ̶odinitibece akaami leeɡ̶oditiwaji niɡ̶ica noko lodoe Ǥoniotagodi Jesus Cristo. Odaa ja jibaɡ̶atege ɡ̶onaɡ̶ajegi miniwataɡ̶a Ǥoniotagodi ane liciagi noɡ̶eedi niɡ̶ina nalokodeɡ̶ecajo baanaɡ̶a dinigaanye me dinibaleece, odaa joɡ̶oyajigo noɡ̶eedi.6,eNJiɡ̶ijo me ɡ̶odowoogo me idaliiɡ̶ataɡ̶awa. Ee Paulo, elioditibece me domaɡ̶a jemaa me idalitaɡ̶awatiwaji, pida Satanás idioka limedi me idibeyacaɡ̶aditibece. +N Paulo domaɡ̶a doletacibige me dalita nigotaɡ̶a Tessalônica Ǥonioxoadipi. Niɡ̶ijo naɡ̶a jawalacaɡ̶aticoace niɡ̶ijoa nokododawaanaɡ̶a, catiwedi ɡ̶odowoogo baadaɡ̶a jawalacaɡ̶atiwage, pida moko oko baɡ̶a jawalacaɡ̶atiwage. Odaa eliodi me ɡ̶adiateɡ̶egitiwaji, codaa idioka limedi me joleeɡ̶atibige ɡ̶onimaweneɡ̶egi me idaliiɡ̶atacaɡ̶awatiwaji. *NNiɡ̶idiwa judeutedi idioka limedi modoletibige moyolitoɡ̶ogi me jeloɡ̶otaɡ̶atiogi nibodicetedi anele eledi oko ane daɡ̶a judeutedi meote Aneotedoɡ̶oji lewiɡ̶a. Odaa niɡ̶ida anee jeɡ̶epaanaɡ̶a inoa libeyaceɡ̶eco. Aneotedoɡ̶oji ja nilaɡ̶aditedibigege libeyaceɡ̶eco, aɡ̶alee leegi odaa icota me daɡ̶adiaa ika me nibataaɡ̶a. Ja nipegi noko me iloikatidi. ,)QNNiɡ̶idiwa judeutedi jeɡ̶epaa oyeloadi Ǥoniotagodi Jesus, codaa eledi onigodi Aneotedoɡ̶oji liotaka niɡ̶ijo jotigide anoyeloɡ̶oditedibece lowooko. Codaa moko eledi etiɡ̶odiatetibece. Niɡ̶idiwa judeutedi owotibige Aneotedoɡ̶oji me yelatetema, codaa odakapetege inatawece oko.@(yNInioxoadipi. Ane lawikodigi loiigi Aneotedoɡ̶oji digoida Judéia ane nepilidi Jesus Cristo, akaamitiwaji inaa aaɡ̶aɡ̶a ɡ̶adawikodico. Owo mawikodee niɡ̶ina akamaɡ̶a ɡ̶adoiigi, liciagi lawikodigi niɡ̶ijo anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi digoida Judéia me nawikodeeɡ̶a leeɡ̶odi eletidi judeutedi.'N Digawini eledi ane leeɡ̶odi midioka limedi me iniotagodeeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji. Iniotagodeeɡ̶atalo leeɡ̶odi niɡ̶ijo naɡ̶ajipaatalo Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a ane jeloɡ̶otaɡ̶atedaɡ̶awa, akaamitawecetiwaji aɡ̶abaatege niɡ̶ijoa notaɡ̶a micataɡ̶a daɡ̶a lotaɡ̶a ɡ̶oneleegiwa, pida abaatege mewi me notaɡ̶a ane icoɡ̶otedibigimece miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Odaa niɡ̶idiwa notaɡ̶a ja iigi anodaaɡ̶enitatiwaji me ɡ̶adewiki, akaamitawece ane iwaɡ̶ati Ǥoniotagodi. & N v%eN (11-12) Owooɡ̶oti me joenaɡ̶atibigaɡ̶ajitiwaji oninitecibeci micataɡ̶a niɡ̶ina eniodi anigota me yoetibigo niɡ̶ina lionigi. Codaa idioka limedi me ɡ̶adajacaɡ̶ateɡ̶egitiwaji, codaa me ɡ̶adoniciwaɡ̶ateɡ̶egi, codaa me jiladeenaɡ̶a oninitecibeci jaoɡ̶atibige me yocaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji anodaaɡ̶ee me yewiɡ̶a. Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji eniditedaɡ̶awatiwaji me ɡ̶adewikitema nige limedi ninioxigi, codaa eote mawanitege me ɡ̶adiweniɡ̶ideni.7$gN Akaami nakataɡ̶anaditiwaji, codaa me Aneotedoɡ̶oji eledi nakataɡ̶anaɡ̶a anodaaɡ̶ejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a me ɡ̶odeɡ̶enaɡ̶a, aɡ̶ica ɡ̶obatiigi, odaa aɡ̶ica ane yakadi me dilaagetetoɡ̶owa niɡ̶ijo maleeɡ̶idiaaɡ̶ejonaɡ̶a makaamitaɡ̶atiwaji ane iwaɡ̶ati Ǥoniotagodi.# N Inioxoadipi. Ejimaleeɡ̶analakitibige meliodi me jibaaɡ̶a, codaa me idinoniciwaɡ̶ataɡ̶a me jibaaɡ̶a noko, codaa menoale jaoɡ̶atibige me jakataɡ̶a ane jopooɡ̶atibige me ɡ̶odewiɡ̶a, jaoɡ̶atibige me daɡ̶a ɡ̶odedianeɡ̶egitece ane jopooɡ̶atibige, niɡ̶ijo maleeɡ̶idiaaɡ̶ejonaɡ̶a makaamitaɡ̶atiwaji me jatematiiɡ̶atedaɡ̶adomi nibodicetedi anele. ."UNNiɡ̶ida moko eliodi me ɡ̶ademaaneɡ̶egitiwaji. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi aɡ̶inoka jemaanaɡ̶a me jatematiiɡ̶atedaɡ̶awatiwaji nibodicetedi anele ane icoɡ̶otibigimece miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, pida jaɡ̶aɡ̶a ɡ̶odigo codaa me ɡ̶odeleotaɡ̶adomi me ɡ̶adaxawaneɡ̶egi. ! NNiɡ̶ida moko ida ɡ̶onaɡ̶atetigi leeɡ̶odi moko liiɡ̶exedi Cristo. Pida ajemaanaɡ̶a me jibakenaɡ̶a ɡ̶onaɡ̶atetigi daɡ̶a ɡ̶adiiɡ̶eneɡ̶egitiwaji manajicitoɡ̶owa niɡ̶inoa ane jopooɡ̶atibige me ɡ̶odewiɡ̶a. Pida aniniɡ̶ataɡ̶awatiwaji liciagi naɡ̶ana eniodo anigotiogi lionigipi me dowediteloco, jikeenaɡ̶ataɡ̶awatiwaji me ɡ̶adiwikodeneɡ̶egi. -NOteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a joleeɡ̶atibige deɡ̶etiɡ̶odiweniɡ̶ide niɡ̶ina oko, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a akaamitatiwaji, domigetaɡ̶a eledi oko.ykNCodaa aaɡ̶aɡ̶a iɡ̶enaɡ̶a mowooɡ̶otitiwaji niɡ̶ijo naɡ̶a ejoɡ̶otaɡ̶awatiwaji me jatematitedaɡ̶awa ɡ̶obodicetedi anele, ajoleeɡ̶atibige daɡ̶a ɡ̶adameneɡ̶egitiwaji, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a joleeɡ̶atibige me ɡ̶adinaaleneɡ̶egitiwaji me inigaanyaɡ̶atece ɡ̶aninyeelo. Codaa Aneotedoɡ̶oji iniwa me nakataɡ̶anaɡ̶a nadi anejinaɡ̶a.NPida idioka limedi me jeloɡ̶otaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane yemaa, me jocaɡ̶anaɡ̶atalo, Niɡ̶ijoa ane naditediwe ɡ̶odaaleɡ̶enali. Ajoleeɡ̶atibige me jocaɡ̶anaɡ̶atiogi ɡ̶oneleegiwadi niɡ̶ijo me jeloɡ̶otaɡ̶atedibece ɡ̶obodicetedi anele, leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji ɡ̶odiomaɡ̶aditedice codaa jeɡ̶epaa najigotedoɡ̶owa niɡ̶inoa ɡ̶obodicetedi anele."=NNiɡ̶ijo naɡ̶a ɡ̶adiladeeneɡ̶egitiwaji mabaatege ɡ̶odatematiko, aɡ̶ica daɡ̶a joleeɡ̶atibige me ɡ̶adinaaleneɡ̶egitiwaji, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a joleeɡ̶atibige me jaoɡ̶a mabataatiwaji, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a joleeɡ̶atibige mawiite ɡ̶adakataɡ̶a ane beyagi.V%NCodaa owooɡ̶otitiwaji moyametibigoɡ̶oji, codaa metiɡ̶odiweenigetice niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Filipos maleediɡ̶icatibige daɡ̶a idaliiɡ̶ataɡ̶awa. Eliodi oko, oko nakapetegi, pida Aneotedoɡ̶oji eote mabo ɡ̶odaaleɡ̶ena me jeloɡ̶otaɡ̶ataɡ̶awa ɡ̶obodicetedi anele ane icoɡ̶otibigimece miniwataɡ̶a. N Icoa libaketedi Paulo digoida Tessalônica Inioxoadipi. Akamaɡ̶akaamitiwaji owooɡ̶oti niɡ̶ijo me idaliiɡ̶ataɡ̶awa, leeɡ̶odi me iwaɡ̶ati ane jeloɡ̶otaɡ̶ataɡ̶awatiwaji, odaa aɡ̶oko abaageɡ̶egipi me idaliiɡ̶ataɡ̶awa. 5N Niɡ̶idi oko eledi odibodicetibige manibeoonitibigege lanokegi Jesus, Lionigi Aneotedoɡ̶oji, Niɡ̶ijoa Aneotedoɡ̶oji aneote me yewiɡ̶atace. Jiɡ̶ijaaɡ̶ijoa nigicota me dopitedijo icoɡ̶otedibigimece ditibigimedi, odaa noɡ̶atedice lélaɡ̶atedoɡ̶odomi Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi ɡ̶obeyaceɡ̶eco niɡ̶ica noko nige iwi anigote codaa me iloikatidi eledi oko leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco. O N Igaataɡ̶a iditawece odibodicetibige mele mabaatoɡ̶ogitiwaji, codaa modi niɡ̶ikanitiwaji maɡ̶aatalo niɡ̶inoa niwicidi, odaa jaɡ̶abaatema Aneotedoɡ̶oji ane yewiɡ̶a, codaa anepeɡ̶ewi.s aNIgaataɡ̶a aɡ̶idioka adeegiticogitiwaji lotaɡ̶a Ǥoniotagodi niiɡ̶otedi Macedônia aniaa Grécia. Pida jaɡ̶adeegitedicogi inoatawece nipodaɡ̶a, codaa joɡ̶odibodicetibige anodaaɡ̶enitatiwaji meliodi manakatoni Ǥoniotagodi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me daɡ̶adiaa leeditibige daɡ̶a jeloɡ̶otaɡ̶atibece anodaaɡ̶ee ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi.& GNOdaa niɡ̶ida anenitiwaji jaɡ̶akaami niwinigijedipi iditawece niɡ̶idi anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi ane liɡ̶eladi niiɡ̶otedi Macedônia aniaa Grécia.W )NOdaa jaɡ̶anowikitoɡ̶owa anodaaɡ̶ejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a, codaa jaɡ̶aɡ̶a iwitece anodaaɡ̶eeteda Ǥoniotagodi malee yewiɡ̶a digoina iiɡ̶o. Niɡ̶ijo naɡ̶abaategetiwaji ɡ̶odatematiko, odaa Aneotedoɡ̶oji Liwigo eo maniniitibecetiwaji, idaaɡ̶ida meliodi mawikodeetiwaji leeɡ̶odi niɡ̶ijo anodakapetaɡ̶agi. 1NJowooɡ̶otaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶adiomaɡ̶atitedicoace leeɡ̶odi niɡ̶ijo naɡ̶a jeloɡ̶otaɡ̶ataɡ̶awa ɡ̶obodigi anele ane icoɡ̶otigi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, ajeloɡ̶otaɡ̶atedaɡ̶awa notaɡ̶a ane ɡ̶oneleegiwa lotaɡ̶a, pida Aneotedoɡ̶oji najigotedoɡ̶owa loniciwaɡ̶a niɡ̶ina me jeloɡ̶otaɡ̶ataɡ̶awa nibodicetedi anele, Aneotedoɡ̶oji Liwigo ɡ̶odiiɡ̶axitece anejalaɡ̶atigi ɡ̶ogegi, codaa iniaaɡ̶ini ikeetaɡ̶awatiwaji niɡ̶ijoa ɡ̶odotaɡ̶a mewi. Akamaɡ̶akaamitiwaji owooɡ̶oti anodaaɡ̶ejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a niɡ̶ijo midiaaɡ̶ejonaɡ̶a ɡ̶adiwigotigitiwaji me ɡ̶adaxawaneɡ̶egi.  NǤonioxoadipi, jowooɡ̶otaɡ̶a me ɡ̶ademaanitetiwaji Aneotedoɡ̶oji, codaa me ɡ̶adiomaɡ̶atitedicoace makaami nepilidi.' INNiɡ̶ina me jotaɡ̶aneɡ̶enaɡ̶a idioka limedi me ɡ̶odalaɡ̶atibigaɡ̶aji lodoe Aneotedoɡ̶oji Ǥodiodi. Ǥodalaɡ̶atibigaɡ̶aji niɡ̶ina mawii Aneotedoɡ̶oji ane yemaa leeɡ̶odi ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, codaa anodaaɡ̶ee meliodi maxawani eledi oko leeɡ̶odi manemaanitiniwace, codaa me aatege niɡ̶inoa ane dakaketaɡ̶adomitiwaji leeɡ̶odi manibeoonitege lanokegi Ǥoniotagodi Jesus Cristo.: oN Paulo diniotagodetibigimece Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi, codaa anodaaɡ̶eeta lewiɡ̶a Tessaloniceensitedi Idioka limedi me iniotagodeeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi akaamitawecetiwaji, codaa jipokaɡ̶atalotiwaji niɡ̶ina me jotaɡ̶aneɡ̶enaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.; sNOdoeje Niwakate Tessaloniceensitedi Paulo yecoaditibige Tessaloniceensitedi Ee Paulo, Silas, iniaa Timóteo, jiwakateenaɡ̶atibigaɡ̶aji naɡ̶adi ɡ̶odiwakate ane emeɡ̶ee jidi. Jiwakateenaɡ̶atibigaɡ̶aji anakaami ɡ̶onioxoadipi, ane iwaɡ̶atitetiwaji Ǥoniotagodi manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Tessalônica, akaami ane ɡ̶adexocitege Aneotedoɡ̶oji Ǥodiodi, iniaa Ǥoniotagodi Jesus Cristo. Jemaanaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Ǥodiodi, codaa me Ǥoniotagodi Jesus Cristo midioka limedi meletaɡ̶adomitiwaji, codaa mowo mele ɡ̶adaaleɡ̶enali. `9DEe Paulo, emeɡ̶ee jidi iboonaɡ̶adi me idecoaditibigaɡ̶ajitiwaji. Jinaɡ̶a ɡ̶adaagititiwaji me ee niwilogojegi. Jemaa Aneotedoɡ̶oji midioka limedi meletedaɡ̶adomitiwaji. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. (Amém). DEnita ɡ̶onioxoa Arquipo, “Digawini! Oleetibige magoti ɡ̶abakedi anabaatege, leeɡ̶odi mida anenitege Ǥoniotagodi!” NDNigagoti malomeɡ̶eniteloco naɡ̶adi iwakate, odaa iwakateeniticogi naɡ̶adi yotaɡ̶anaɡ̶axi miditaɡ̶a lapo anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi digoida nigotaɡ̶a Laodicéia, codaa mawii maɡ̶aɡ̶a oyalomeɡ̶eteloco naɡ̶adi iwakate. Codaa aaɡ̶aɡ̶a alomeɡ̶eniteloco notaɡ̶anaɡ̶axi ane icoɡ̶otigi Laodicéia.t aDAdecoateenitece niɡ̶ina anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi ane niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Laodicéia, codaa adecoateenitece ɡ̶onioxoa Nínfas, codaa me niɡ̶ica lapo anoyiwaɡ̶adi Cristo ane dinatecoɡ̶otee liɡ̶eladi Nínfas.g GDǤonioxoa Lucas, dotowegi aneliodi me jemaanaɡ̶a, iniaa Demas eledi oyecoaditibigaɡ̶aji. = sD Emeɡ̶ee jinadi codaa jakadi meji Epafras meliodi me diba me ɡ̶adaxawanitiwaji, codaa me yaxawa ɡ̶onioxoadipi ane niɡ̶eladimigipitigi nigotadi Laodicéia aniaa Hierápolis.m SD Ǥonioxoa Epafras yecoaditibigaɡ̶ajitiwaji. Epafros elatibige ɡ̶anigotaɡ̶a, inaaɡ̶ina liotagi Jesus Cristo, codaa midioka limedi me dinoniciwaɡ̶adi me yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi akaamitiwaji. Dipokotalo Aneotedoɡ̶oji matiteteloco ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, codaa mele mowooɡ̶otitiwaji niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco aneetece Ǥoniotagodi, codaa dipokotalo midioka limedi mowooɡ̶oti codaa mawiite inoatawece ane iiɡ̶etedaɡ̶awatiwaji Aneotedoɡ̶oji.7 gD Josué, aneledi liboonaɡ̶adi me Justo, eledi yecoaditibigaɡ̶ajitiwaji. Niɡ̶idiwa iniwatadiɡ̶ini ɡ̶oneleegiwadi anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi, niɡ̶idi jiɡ̶idiokidi me judeutedi ane ibakawepodi. Eliodi metidaxawatece ibakedi, mejitece Aneotedoɡ̶oji me yemaa me iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko. +D Ǥonioxoa Aristarco anini meetaɡ̶a digoina niwiloɡ̶onaɡ̶axi, yecoaditibigaɡ̶ajitiwaji, codaa ɡ̶onioxoa Marcos eledi yecoaditibigaɡ̶ajitiwaji. Marcos letexegi Barnabé. Jaɡ̶abaatege yajoinaɡ̶aneɡ̶egi ane jidi mele mabaatege Marcos, nigicotaɡ̶awatiwaji.D Ǥonioxoa Onésimo jiiɡ̶e me lixigaɡ̶awa Tíquico. Onésimo ɡ̶onioxoa aneliodi me jemaanaɡ̶a, codaa me jakataɡ̶a me jinakatonaɡ̶a. Eledi ida anenitegetiwaji. Niɡ̶idi iniwata ɡ̶onioxoadipi oyatematitaɡ̶awa anodaaɡ̶eeta digoina anejo. 3_DJimonya migo makaamitaɡ̶atiwaji, jaotibige mica ibodigitibigaɡ̶ajitiwaji, codaa jaotibige me ɡ̶adaxawanitiwaji me ili ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egitema Ǥoniotagodi.a;D Owidijedi lotaɡ̶a Paulo me yecoaditibige Colosseensitedi Jiiɡ̶e Tíquico migo yatematitaɡ̶awatiwaji inoatawece ane jixomaɡ̶ateetedice. Tíquico ɡ̶onioxoa aneliodi me jemaanaɡ̶a, codaa eledi liotagi Ǥoniotagodi anidioka limedi meo ane iiɡ̶ete Ǥoniotagodi, codaa midioka limedi me ɡ̶odaxawatece libaketedi Ǥoniotagodi.LDAbakeni ɡ̶adixaketedi amaleeɡ̶aɡ̶a idioka limedi mele motaɡ̶ani, enitece notaɡ̶a anida ane jaoɡ̶ate, amaleeɡ̶aɡ̶a owooɡ̶oti ane alitigi ɡ̶agegi magiti okanicodaaɡ̶ica oko. ODAbakeni ɡ̶adixakedi niɡ̶ina midatecibece madinadeegitege niɡ̶ina oko analeedoɡ̶oyiwaɡ̶aditeda Ǥoniotagodi. Niɡ̶ina midatecibece makati maxawani, odaa ikeenitiogi mida anenitege Cristo.DDCodaa leeditibige mejitece Cristo amaleeɡ̶aɡ̶a eliodi oko oyowooɡ̶odi. Codaa ipokitalo Aneotedoɡ̶oji minatawece iɡ̶enaɡ̶a moyowooɡ̶odi yotaɡ̶a niɡ̶ina mejitece Cristo. =sDCodaa ipokitalo Aneotedoɡ̶oji me jakataɡ̶a mejinaɡ̶atece Cristo, codaa me jikeenaɡ̶a anewi anodaaɡ̶eeteda Cristo. Ite ee niwiloɡ̶onaɡ̶axi leeɡ̶odi mejitece Cristo.7D Paulo ladeenaɡ̶aneɡ̶eco Oleetibige midioka limedi motaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji, jiniɡ̶ikani motaɡ̶aneɡ̶eni. Atacolitiwaji niɡ̶ina motaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji amaleeɡ̶aɡ̶a owooɡ̶oti nige yajigotedaɡ̶awa anipokitalo, odaa aniotagodeetalo.: oDAkaamitiwaji aninoa ɡ̶aotaka, adowetitelogo ɡ̶aotaka, ajicitiogi niɡ̶ica ane iɡ̶enaɡ̶a modibatege. Analakitibige maɡ̶aɡ̶a iniwa Ǥaniotagodi digoida ditibigimedi. ~DOdaa niɡ̶ina anidioka limedi meo ane beyagi aibeyacaɡ̶adi anini niɡ̶ini oko, pida Aneotedoɡ̶oji yajigote loojedi ane iɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi niɡ̶ina ane beyagi aneo. Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji idokidata anigotediogi niɡ̶ina oko micataɡ̶a doɡ̶oko diniciamico. Aɡ̶ica ini aneote me iomiɡ̶igi idatawece ɡ̶odiciaceeketediwage niɡ̶ina me leeditibige me ɡ̶odiloikatidi. Q}DIgaataɡ̶a owooɡ̶otitiwaji Ǥoniotagodi micota me yajigotedaɡ̶awa niɡ̶ica laɡ̶ajegitedaɡ̶agitiwaji digoida ditibigimedi. Igaataɡ̶a Cristo jiɡ̶iniaa ane Ǥoniotagodi ane jibaaɡ̶atema.|DNiɡ̶ina mawiitiwaji okanicodaaɡ̶ica nibakedi, adinoniciwaɡ̶ati mawii nibakedi anele, micataɡ̶a daɡ̶a Ǥoniotagodi iiɡ̶etedaɡ̶awa mawii niɡ̶ida nibakedi, jiniɡ̶idoka ixomitiwece ɡ̶adacilo meledi ɡ̶oneleegiwa ɡ̶adiiɡ̶eni mawii.${ADAkaamitiwaji anakaami niotagipi, ele midioka limedi me iwaɡ̶ati ane ɡ̶aniotagodi digoina iiɡ̶o. Odaa jinaɡ̶a iwaɡ̶ati inokina niɡ̶ina mida me ɡ̶adiwini doɡ̶oleetibige mocaɡ̶anita, ane lakatigi niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o. Pida oleetibige me iwaɡ̶ati ɡ̶aniotagododipi inoatawece anoiiɡ̶etedaɡ̶awa, mele ɡ̶adaaleɡ̶ena, leeɡ̶odi me eemiteetigilo Aneotedoɡ̶oji.0zYDAkaamitiwaji anakaami eniododipi, jinaɡ̶awii ɡ̶adionigipi me neliɡ̶ideeɡ̶a leeɡ̶odi anemiitiogi moxoki, adaɡ̶awiitibige midioka limedi magecaɡ̶alodipi. >yuDAkaamitiwaji anakaami nionigipi, oleetibige midioka limedi me iwaɡ̶ati ɡ̶adiododipi, igaataɡ̶a Ǥoniotagodi jiɡ̶idaa yemaa me eni, akaamitiwaji ane iwaɡ̶ati Ǥoniotagodi.pxYDAkaamitiwaji, ɡ̶oneleegiwadi, emaani niɡ̶inoa ɡ̶adodawadi, codaa jinaɡ̶akaami aojokomatadipi. w D Anodaa leeditibige me eni madiniwaxinaɡ̶anaɡ̶atiti lodoe eledi oko leeɡ̶odi naɡ̶a gela ɡ̶adewiɡ̶a Akaamitiwaji, iwaalepodi, iwaɡ̶ati ɡ̶adodawadi, igaataɡ̶a jiɡ̶idaa leeditibige me eni leeɡ̶odi me ɡ̶adexocitege Ǥoniotagodi. q~n||Azyywutsqpn"mplkjqipggfEcca__^]\*[PZ@XX WV,U}TSSaRR^QBP]ONMbLJIaHGG]CCBA@Y?><;s9876U5)443a2W1/--D,`+**U)( &j%l$$P#! nIw2ifZoV q ` _]7bOxoki niɡ̶ina iwaalepodi laxokodipi micataɡ̶a daɡ̶a ɡ̶adiododipi. Codaa oxoki niɡ̶ina awicijipi mademii micataɡ̶a daɡ̶a ɡ̶aniwaalepodi, midokee ɡ̶adowooko me yapidi niɡ̶ina motaɡ̶aneɡ̶eni. 5\ eb Anodaaɡ̶ee ica nowienoɡ̶odi loiigi Ǥoniotagodi me dowediteloco niɡ̶ina oko Jinaɡ̶awiceni motaɡ̶aneɡ̶eni nigoxoki niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa oxiiɡ̶odi, pida oxoki ademii micataɡ̶a daɡ̶a ɡ̶adiodi. Codaa oxoki niɡ̶inoa lionekadi ademiita micataɡ̶a daɡ̶a ɡ̶anioxoadipi.X[)bAkamaɡ̶akaami adinoweti codaa adowetiteloco ɡ̶adiiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi. Nigidokee mawii niɡ̶ina anejitibigaɡ̶awa, odaa Aneotedoɡ̶oji ɡ̶adewikatititace, codaa me niɡ̶ina anowajipataɡ̶awa. ;ZobEle mowoo niɡ̶inoa yotaɡ̶a, codaa adinoniciwaɡ̶ati mawiite niɡ̶inoa ane yotaɡ̶atedaɡ̶awa amanagawini inatawece oko onadi mewi madowetiteloco Aneotedoɡ̶oji loiigi. YbJinaɡ̶a domiɡ̶ikani niɡ̶ijo ɡ̶adixakedi ane yajigotedaɡ̶awa Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo noɡ̶oipeketaɡ̶aloco libaaɡ̶atedi niɡ̶ijo laxokodipi lacilodi anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi, odaa joɡ̶oyeloɡ̶oditaɡ̶awa Aneotedoɡ̶oji lowooko.MXb Nigepaaɡ̶ejotaɡ̶awa oleetibige mawii ɡ̶adoniciwaɡ̶a malomeɡ̶enitelogo Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a niɡ̶ina me yatecoɡ̶o niɡ̶idi anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi, eledi ele madinoniciwaɡ̶ati majacaɡ̶ati niɡ̶ina anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi, codaa iiɡ̶axinaɡ̶anitece anodaaɡ̶ee ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi.Wb Jiniɡ̶ikani diɡ̶ica ane ɡ̶adotani leeɡ̶odi makaami lioneeɡ̶a. Pida awii niɡ̶ina anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi moyakadi mele moiwi aneni me ɡ̶adewiki mocaɡ̶aneɡ̶eni Ǥoniotagodi, odaa leeditibige modioteci ɡ̶adakataɡ̶a, makaami niwinigijegi niɡ̶ina anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi. Ele makaami niwinigijegi niɡ̶ina motaɡ̶ani, codaa anodaaɡ̶emiita eledi oko, anodaaɡ̶eni memaani eledi oko, anodaaɡ̶eni manakatoni Ǥoniotagodi, codaa anodaaɡ̶eni madowetiteloco ɡ̶adaaleɡ̶ena me yapidi.V{b Iiɡ̶axinaɡ̶anitece niɡ̶inoa ane jiiɡ̶axitedaɡ̶adici, codaa iiɡ̶eni niɡ̶ina oko mowo ane leeditibige mowo.TU!b Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi meliodi me jibaaɡ̶a, codaa me jawikodeeɡ̶a leeɡ̶odi niɡ̶ina oko anodotaɡ̶atibigoɡ̶oji, leeɡ̶odi me jinakatonaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ewikegi. Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji yemaa me niɡ̶iniaaɡ̶iniwa Newikatitoɡ̶odi inatawece niɡ̶ina oko, codaa ewi me yewikatidi niɡ̶ina anoyiwaɡ̶adi. iTKb Niɡ̶inoa notaɡ̶a ewi, codaa jakataɡ̶a me jinakatonaɡ̶a inoatawece niɡ̶inoa notaɡ̶a. SbIgaataɡ̶a niɡ̶ina me idinoniciwaɡ̶ataɡ̶a me jaoɡ̶a ɡ̶odolaadi me yoniciwadi aɡ̶ica deɡ̶eliodi me jiniboloiteenaɡ̶a, pida niɡ̶ina me idinoniciwaɡ̶ataɡ̶a me jaoɡ̶a ane yemaa Aneotedoɡ̶oji mejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a, daɡ̶axa mida ane jaoɡ̶a. Igaataɡ̶a ɡ̶odaxawa me jiigaɡ̶a anejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a ane yemaa Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina natigide, codaa eledi ɡ̶odaxawa me inibeoonaɡ̶atege niɡ̶ica noko nigidioka limedi me ɡ̶odewiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.^R5bPida leeditibige mikani niɡ̶ijoa latematiko niɡ̶ina laxokodipi, igaataɡ̶a aɡ̶ica jaoɡ̶ate niɡ̶inoa lotaɡ̶a, codaa aicoɡ̶otedigi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Adinoniciwaɡ̶ati me ɡ̶adewiki mawii niɡ̶ica ane yocaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji micataɡ̶a niɡ̶ina nalokodeɡ̶ecajo ane dinoniciwaɡ̶adi me diniiɡ̶axi.oQWb Anodaaɡ̶ee niɡ̶ica Jesus Cristo liotagi anele Nige ajoini ɡ̶onioxoadipi me ɡ̶adalaki nadoneɡ̶egi inaa niweenigi, odaa jaɡ̶akamaɡ̶akaami niɡ̶ica Jesus Cristo liotagi anele, leeɡ̶odi midioka limedi mowoo notaɡ̶a aneetece ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, codaa me iwitece niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anewi, anakaa iwitece. Niɡ̶ina mowoo niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anewi, odaa ja ɡ̶adiciagi niɡ̶ina oko ananiodi inoatawece nokododi me doletibige me yoniciwadi.@PybIgaataɡ̶a niɡ̶ina me jalomeɡ̶enaɡ̶atelogo Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, codaa niɡ̶ina me jotaɡ̶aneɡ̶enaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, odaa Aneotedoɡ̶oji ja ibinie ɡ̶oweenigi. vOebIgaataɡ̶a inoatawece Aneotedoɡ̶oji liidaɡ̶atajedi ele, ayakadi diɡ̶ica ane jiligotaɡ̶atice, pida niɡ̶ina me jibaɡ̶atege okanicodaaɡ̶ica niɡ̶inoa ane ɡ̶oweenaɡ̶a, leeditibige me iniotagodeeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji.NNbNiɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi yoli oko me wado, codaa modi minoa niweenaɡ̶a ane deɡ̶eleteda me jelicaɡ̶a. Pida Aneotedoɡ̶oji eote niɡ̶inoa ane ɡ̶oweenaɡ̶a me jelicaɡ̶a, odaa niɡ̶ida moko ane jinakatonaɡ̶a Ǥoniotagodi, codaa ane jowooɡ̶otaɡ̶a niɡ̶ica anewi, jakataɡ̶a me jelicaɡ̶a okanicodaaɡ̶ica niweenigi, niɡ̶ina naɡ̶a iniotagodeeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi niɡ̶ida niweenigi.M#bNiɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece niɡ̶inoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco awitakaɡ̶aɡ̶a codaa me ɡ̶oninaalenoɡ̶ododi. Aɡ̶aleeɡ̶odeemitetece catiwedi laaleɡ̶ena niɡ̶ina mowote ane beyagi, ja micataɡ̶a daantaɡ̶a yeleo laaleɡ̶ena.'L Ib Icoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece ane deɡ̶ewi Aneotedoɡ̶oji Liwigo yenikamaɡ̶a me neloɡ̶oditoɡ̶owa nigicotalo niɡ̶icoa owidijedi nokododi, odaa eliodi oko oika modioteci ɡ̶oniiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi aneetece ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Odaa niɡ̶idi oko odioteci niwicidi awitakaɡ̶aɡ̶a, codaa odioteci niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ane icoɡ̶otedigi minitaɡ̶a diaabo. Ǥoniotagodi dinikee me liciagi ɡ̶oneleegiwa. Aneotedoɡ̶oji Liwigo ikee me iɡ̶enaɡ̶a Ǥoniotagodi, codaa me niaanjotedi onadi. Ǥobodigitigi Ǥoniotagodi ilaagiteloco inatawece ane noiika, odaa niɡ̶ina oko digoina iiɡ̶o joɡ̶oyiwaɡ̶adi. Codaa Aneotedoɡ̶oji nawacetedibigimece Ǥoniotagodi digoida ditibigimedi miditaɡ̶a latalaɡ̶a. J bIwb Ane leeɡ̶odi Paulo me idí naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi (14-15) Timóteo, inibeotege me age mejotaɡ̶awa. Pida jidikotibigaɡ̶aji leeɡ̶odi ayenikamaɡ̶a daɡ̶a idajebi, pida joɡ̶owooɡ̶oti ane leeditibige mejinaɡ̶a liwigotigi loiigi Aneotedoɡ̶oji ewikegi. Niɡ̶ina loiigi Aneotedoɡ̶oji liciagi niɡ̶ina diimigi, leeɡ̶odi oyotete liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anewi, aneote me datitetiniwace, odaa liciagi naɡ̶ana awoonaɡ̶a aneitigi liwigotigi diimigi ane datiteti.EHb Igaataɡ̶a niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa nigele me diiɡ̶enataka, odaa joaniɡ̶iniaaɡ̶odeemitetibige, codaa mabo laaleɡ̶ena me yalaɡ̶ata ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egitema Jesus Cristo. BG}b Niɡ̶inoa ɡ̶oneleegiwadi anoiiɡ̶e libaketedi niiakanaɡ̶axi, leeditibige mokanitece lodawa, codaa leeditibige moyakadi moyajacaɡ̶adi lionigipi, codaa me iditawece loiigiwepodi.{Fob Codaa lodawadi niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi anoiiɡ̶e nibakedi, leeditibige me niɡ̶ina iwaalepodi anodeemitetibige niɡ̶ina eledi oko leeɡ̶odi anodaaɡ̶ee lewiɡ̶a, codaa me diɡ̶iniɡ̶ina iwaalepodi alaɡ̶anaɡ̶aɡ̶a. Leeditibige me dinajacaɡ̶aditema niɡ̶inoa lidekeco, codaa leeditibige niɡ̶ina eledi oko midioka limedi moyakadi monakatotibigiwaji.NEb Eleditace niɡ̶idi oko leeditibige me niɡ̶ina baaniɡ̶ijo moici. Odaa nigodibotege niciniɡ̶ico, nige diɡ̶icata anoyakaditece libatiigi, odaa ja yakadi moiiɡ̶e libaketedi niiakanaɡ̶axi.!D;b Niɡ̶idi oko anoiiɡ̶e libaketedi niiakanaɡ̶axi leeditibige mewi moyotete niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anoikee anodaaɡ̶eeta ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, codaa moyotete niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco me doɡ̶odeemitetece catiwedi laaleɡ̶ena mida anigetiɡ̶ida libeyaceɡ̶egi.yCkbIdaaɡ̶ee niɡ̶ina anoiiɡ̶e libaketedi niiakanaɡ̶axi, leeditibige me niɡ̶ina oko anidioka limedi modeemitetibige anee me newiɡ̶a, codaa leeditibige me niɡ̶ina oko ane yakadi me jinakatonaɡ̶a mida ligegi. Eledi leeditibige me niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa ane daɡ̶acipeɡ̶egi, codaa me diɡ̶iniɡ̶ina anodoletibige me daɡ̶axa modinigaanyetece dinyeelo.*BMbNiɡ̶ina moixipetice ɡ̶oneleegiwa me iiɡ̶e loiigi Ǥoniotagodi, leeditibige moixipetice niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa anodeemitetibige niɡ̶ina oko ane doɡ̶onakatoteda Ǥoniotagodi, amanagawini niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa aɡ̶ica liboliɡ̶a, codaa diaabo eloona ayakadi daɡ̶a dibata. 3A_bNiɡ̶ina ane dowediteloco loiigi Aneotedoɡ̶oji, leeditibige me diɡ̶iniɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa ane gela me nakato Ǥoniotagodi, amanagawini niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa adinanetibece. Igaataɡ̶a niɡ̶ina ane dinanetibece, Aneotedoɡ̶oji icota me iloikatidi digo mijotaɡ̶a diaabo me iloikatidi.@bIgaataɡ̶a niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa nige daɡ̶a yakadi me iiɡ̶e liɡ̶eladi, odaa ayakadi me dowediteloco loiigi Aneotedoɡ̶oji.?bNiɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa leeditibige mele me iiɡ̶e liɡ̶eladi, iiɡ̶axi lionigipi moyiwaɡ̶adi, codaa modeemitetibige.z>mbLeeditibige me diɡ̶iniɡ̶ina acipeɡ̶egi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a loidenigi. Pida leeditibige me niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa okaaɡ̶egi, ane diɡ̶ica meo nideleɡ̶egi, codaa leeditibige me diɡ̶iniɡ̶ina ane daɡ̶axa me yemaa dinyeelo.=/bJoaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶ina ane dowediteloco Ǥoniotagodi loiigi leeditibige miniɡ̶ina niɡ̶ina ane diɡ̶ica ane yakadi deɡ̶ee minoa loenataka ane beyagi. Leeditibige mokanitece lodawa, codaa mele me dowediteloco niɡ̶ida anee me yewiɡ̶a, leeditibige mele me dowooko, codaa modeemitetibige. Leeditibige mele me dibatege laniaalaɡ̶a, codaa leeditibige me niitigi me diiɡ̶axinaɡ̶a. < b Ica anodaa leeditibige mee lewiɡ̶a ica anoxipetedicoace me niiɡ̶enatakanaɡ̶a miditaɡ̶a loiigi Ǥoniotagodi Niɡ̶inoa notaɡ̶a ewi. Nigica ane yemaa me iiɡ̶e Ǥoniotagodi loiigi, niɡ̶ini oko yemaa niɡ̶ica nibakedi ane daɡ̶axa mele.;;obPida Aneotedoɡ̶oji eote me yewiɡ̶atace iwaalo, nige dinigaje, codaa nige dowediteloco lionigipi, nigidokee meyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi, nigidokee me yemaa eledi oko, nigidokee me yewiɡ̶atema Aneotedoɡ̶oji, nige yajacaɡ̶adi lowooko, codaa nige dinajacaɡ̶aditema niɡ̶inoa anepaa lidaɡ̶ataka. :3bIgaataɡ̶a diaabo aniɡ̶ijaa inaale Adão, pida Eva baɡ̶a inaale, odaa Eva aɡ̶eyiwaɡ̶adi niɡ̶ijo liiɡ̶enatakaneɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji.9b Adão ijapaɡ̶a iiɡ̶e Eva, leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji odoejegi me yoe Adão, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi jaɡ̶aɡ̶a yoe Eva.[8/b Eledi ajikatece iwaalo daɡ̶a diiɡ̶axinaɡ̶atece Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, daɡ̶a iiɡ̶axi ɡ̶oneleegiwadi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a yakadi me iiɡ̶e ɡ̶oneleegiwadi. Pida leeditibige me notokotiniwace.`79b Niɡ̶ina iwaalepodi leeditibige me notokotiniwace niɡ̶ina mowajipata modiniiɡ̶axitece anodaaɡ̶ee ica mejiwaɡ̶atakanaɡ̶a, codaa leeditibige modeemitetibige niɡ̶inoa lacilodi anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi.61b Pida jemaa niɡ̶ina iwaalepodi me libinienigipi leeɡ̶odi mowote loenataka anele, ane ikee manaɡ̶ana iwaalo ane deemitetibige Aneotedoɡ̶oji..5Ub Eledi jemaa iwaalepodi me doɡ̶odinixotinigi nowoodaɡ̶agi aneo me beyagi lowooko ɡ̶oneleegiwadi, niɡ̶inoa ane dakake loojedi, codaa me deɡ̶ewianaɡ̶a oyoigeɡ̶e lamodi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a daɡ̶axa me dinanatece oolo, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶inoa eletidi elomaɡ̶ajetecidi.z4mb Anodaa leeditibige mejinaɡ̶a niɡ̶ina me jatecoɡ̶ojoɡ̶o me joɡ̶eeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji Jemaa ɡ̶oneleegiwadi moyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji okanicodaaɡ̶ica aneitice me yatecoɡ̶o. Odaa niɡ̶ina moyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji leeditibige monawacetibige libaaɡ̶atedi, anoibake mowote inokinoateda libaketedi Aneotedoɡ̶oji. Leeditibige me daɡ̶a neliɡ̶ideeɡ̶a, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a oyawieteda Aneotedoɡ̶oji me wajipatediogi niɡ̶ina moyotaɡ̶aneɡ̶e.?3wbJoaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Ǥoniotagodi meote me ee liiɡ̶exegi. Idiiɡ̶e me jeloɡ̶odi ɡ̶obodicetedi anele, codaa me jiiɡ̶axinaɡ̶atece ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi anewi miditaɡ̶a niɡ̶idi noiigi ane daɡ̶a judeutedi. Niɡ̶ida me ee ajiwitaka, jeloɡ̶odi anewi, leeɡ̶odi mida anejitege Cristo. 2b Ijaaɡ̶ijoa dinajigo me yeleo me yediatedoɡ̶odomi ɡ̶odoojedi me ɡ̶odewikatidi okotawece. Niɡ̶ijo noko Jesus naɡ̶a yeleo Aneotedoɡ̶oji epaa nibikota niɡ̶ijo noko, joaniɡ̶idaa ikee Aneotedoɡ̶oji me yemaa me ɡ̶odewikatidi okotawece. 31_b Igaataɡ̶a oniniwatece Aneotedoɡ̶oji, codaa ijoa onijoatece anepoka yakaditeda me ɡ̶odatecoɡ̶oteetetege Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶iniwa Ǥoneleegiwa, Jesus Cristo. }0sbIniaaɡ̶iniwa yemaa me yewikatidi inatawece oko. Codaa eledi yemaa minatawece oko icota moyowooɡ̶odi anewi. /bIgaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji yakadi mele nigidaaɡ̶ejinaɡ̶a, codaa jaoɡ̶a me ninitedibece Aneotedoɡ̶oji Ǥonewikatitoɡ̶odi.(.IbLeeditibige modipokoteloco niɡ̶inoa inionaɡ̶a-eloodoli, codaa inatawece niɡ̶ina ane niiɡ̶enatakanaɡ̶a, amaleeɡ̶aɡ̶a jakamoɡ̶ojoɡ̶o, aɡ̶ica ane ɡ̶odigecaɡ̶aleɡ̶e, niɡ̶ina me jaoɡ̶a ane yemaa Aneotedoɡ̶oji, codaa niɡ̶ina me jeemiteeɡ̶atibige eledi oko.k- Qb Niɡ̶ina me jotaɡ̶aneɡ̶enaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, leeditibige me jipokaɡ̶ateloco inatawece oko Odoejegi nimedi jemaa me ɡ̶adiladeenitece niɡ̶ina oko me leeditibige modipokotalo niɡ̶ina moyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, modipokotalo Aneotedoɡ̶oji me yaxawatediogi inatawece eledi oko, codaa modiniotagodetibigimece Aneotedoɡ̶oji.], 5bMijotaɡ̶a niɡ̶ijo oko, ijoa itoataale ɡ̶oneleegiwadi anodita Himeneu, ijaa Alexandre, ane jajigota libaaɡ̶adi Satanás, amaleeɡ̶aɡ̶a oyowooɡ̶odi me deɡ̶ele me jotaɡ̶anaɡ̶atibige Ǥoniotagodi. + }bLeeditibige moteteni ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, awii inokina anowooɡ̶oti me iɡ̶enaɡ̶a. Inatibece oko aɡ̶owo niɡ̶ida anawii, joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi moyaaɡ̶adi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi, odaa ja liciagi naɡ̶ana etogo ane domololetini.E* b Ica Timóteo ane leeditibige me iiɡ̶etiogi mowo niɡ̶idi oko Timóteo, idejigotaɡ̶awa micataɡ̶a deɡ̶ewi makaami ionigi. Jiiɡ̶etaɡ̶awa mawii niɡ̶ijoa baanaɡ̶a ejitedaɡ̶awa. Niɡ̶inoa yotaɡ̶a liciagi niɡ̶ijoa lotaɡ̶a niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko anoditaɡ̶adici. Niɡ̶inoa notaɡ̶a etiɡ̶adoniciwaɡ̶ati mele mideleɡ̶eni niɡ̶inoa ane beyagi codaa manigaanyetece, maɡ̶ekeni.6) gbNatigide jiweniɡ̶idenaɡ̶a codaa idioka limedi mele me jiboonaɡ̶ateenaɡ̶a niɡ̶ijoa ɡ̶oninionigi-eliodi anidioka limedi me diiɡ̶enataka, Niɡ̶ijoa ane daɡ̶a yeleoteda, ane diɡ̶icoateda me jinataɡ̶a, oniniwatece me Ǥonoenoɡ̶odi, anowidi lixaketedi. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee (Amém). e( EbPida jiɡ̶idaa leeɡ̶odi naɡ̶a idiwikode Aneotedoɡ̶oji, eotedibige Jesus Cristo me nikeetediwa meliodi me dinatitediwa, ane daɡ̶axa me ee abeyaceɡ̶egi. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee naɡ̶a ikee me yakadi me dinatiteta codaa me iwikode inatawece niɡ̶ina oko anicota monakato, odaa niɡ̶ina oko joɡ̶odibatege lewiɡ̶a ane diɡ̶ica liniogo. "' ?bNiɡ̶inoa notaɡ̶a yakadi me jinakatonaɡ̶a, codaa inatawece niɡ̶ina oko leeditibige modibatege leeɡ̶odi ele niɡ̶inoa notaɡ̶a. Digawini ane diitigilo niɡ̶inoa notaɡ̶a, “Jesus Cristo enagi digoina iiɡ̶o, enagi me yewikatidi niɡ̶inoa abeyacaɡ̶aɡ̶a.”(Joaniɡ̶idaa meo Paulo niɡ̶ida ligegi). Emeɡ̶ee daɡ̶axa me ee abeyaceɡ̶egi caticedi niɡ̶inoa eletidi abeyacaɡ̶aɡ̶a.& -bPida niɡ̶ina natigide Ǥoniotagodi eliodi me idibinie, eote mejiwaɡ̶adi codaa me jemaa Ǥoniotagodi Jesus Cristo leeɡ̶odi me idexogotege. z% ob Idaaɡ̶ida me beyagi me jotaɡ̶atibige Ǥoniotagodi niɡ̶ijo jotigide, codaa jiatetibece niɡ̶ijo anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi, codaa me ee ɡ̶oneleegiwa loidenigi niɡ̶ijo jotigide. Pida Cristo idiwikode leeɡ̶odi niɡ̶ijoa yoenataka ane jaote, leeɡ̶odi maleedaɡ̶a jowooɡ̶odi niɡ̶ica anewi, igaataɡ̶a anaɡ̶a jinakato Ǥoniotagodi niɡ̶ijo jotigide.m$ Ub Anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji me iwikode Paulo Iniotagodetibigimece Ǥoniotagodi Jesus Cristo, ane najigotediwa yoniciwaɡ̶a me joe ane libaketedi, leeɡ̶odi me yemaa me idinakato, codaa idiomaɡ̶aditedice me jibatema.{# qb Niɡ̶ida niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi ida aneetege nibodicetedi anele anoicoɡ̶oticogi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane datale, codaa aniboonaɡ̶ategimadaɡ̶a. Jiɡ̶iniaa najigotediwa niɡ̶inoa ɡ̶obodicetedi anele me jatematitedibece. "  b !  b (9-10) Codaa jowooɡ̶otaɡ̶a liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji aɡ̶odakapetege niɡ̶ina oko ane iɡ̶enaɡ̶a, pida dakapetege niɡ̶ina oko abeyaceɡ̶egi; niɡ̶ina oko ane daɡ̶a yoteteteda Aneotedoɡ̶oji liiɡ̶enatakaneɡ̶eco, codaa ane deɡ̶eyiwaɡ̶aditeda, ina ane daɡ̶a deemitetibige Aneotedoɡ̶oji, inoa abeyacaɡ̶aɡ̶a, ina oko ane napioi laaleɡ̶ena, ina ane doɡ̶oyemaateda Aneotedoɡ̶oji; niɡ̶ina anonigodi epaa eliododipi, codaa anonigodi eledi oko; ina ane loomatewa ane daɡ̶a lodawa, inaaɡ̶inoa ɡ̶oneleegiwadi anopitege inaaɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa, codaa niɡ̶ina iwaalepodi anopitege anaaɡ̶ana iwaalo; ina anodolice oko moiotage; ina oko anidioka limedi me diwitaka; ina ane niwitakaɡ̶a owotibige moibeyacaɡ̶adi eledi oko; codaa niɡ̶ina aneo okanicodaaɡ̶ica loenatagi me doletibige me dakapetege niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi anele.  1b Liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji Jowooɡ̶otaɡ̶a liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji mele, niɡ̶ina nigele me jibakenaɡ̶a.? ybNiɡ̶idi oko domoɡ̶oyemaa modiiɡ̶axinaɡ̶atece Aneotedoɡ̶oji liiɡ̶enatakaneɡ̶eco, pida idiaaɡ̶idi niɡ̶idi noiigi aɡ̶oyowooɡ̶odi ane diitigi niɡ̶inoa lotaɡ̶a.  7bOnateciɡ̶ijo oko eyamaɡ̶aticoace, oika eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi anewi, inokaanaɡ̶a odotaɡ̶atigi niɡ̶inoa notaɡ̶a ane diɡ̶ica jaoɡ̶ate. /bJiɡ̶idaaɡ̶ele memiitiogi manajoinitiniwace ɡ̶onioxoadipi, amanagawini yapidi laaleɡ̶enali me dinemaatiwage, codaa amanagawini odeemitetece catiwedi laaleɡ̶ena me diɡ̶ica libatiigi, codaa amanagawini ewi meniwaɡ̶atakanaɡ̶a, aɡ̶okowo meniwaɡ̶atakanaɡ̶a. bCodaa anajoinitiniwace niɡ̶ijo ane ɡ̶onioxoadipi me daɡ̶adiaaɡ̶oyiwaɡ̶adi niɡ̶icoa latematiko ɡ̶adaamipi ane deɡ̶ewi, codaa onixigi lakataɡ̶a niɡ̶ijo baanaɡ̶a ma. Igaataɡ̶a niɡ̶ijoa latematiko niɡ̶ijo ɡ̶adaamipi inokeo me idinotigimadenaɡ̶atiwage. Aɡ̶etiɡ̶odaxawa me jiwaɡ̶atece Aneotedoɡ̶oji oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a owo mepaanaɡ̶a ejiwaɡ̶ataɡ̶a.L b Icoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ane deɡ̶eleteda Jiɡ̶ijo me jao ipoketegitaɡ̶awa niɡ̶ijo naɡ̶a iniwiajeticogi macataɡ̶ateloco Macedônia, pida natigide jipokotacaɡ̶awa midiaaɡ̶oni nigotaɡ̶a Éfeso. Jemaa moxoki niɡ̶idi noiigi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ane deɡ̶eleteda.] 5bTimóteo, jidikotibigaɡ̶aji leeɡ̶odi me idejigotaɡ̶awa micataɡ̶a deɡ̶ewi makaami ionigi, igaataɡ̶a ee jaotibige me iwaɡ̶ati Ǥoniotagodi. Jemaa Aneotedoɡ̶oji Ǥodiodi, iniaa Ǥoniotagodi Jesus Cristo midioka limedi meletaɡ̶adomi, codaa midioka limedi metiɡ̶adiwikodeni, codaa mowo midioka limedi mele ɡ̶adaaleɡ̶ena.  %bOdoeje Niwakate Timóteo Paulo yecoaditibige Timóteo Ee Paulo, ee liiɡ̶exegi Jesus Cristo. Aneotedoɡ̶oji ane Ǥonewikatitoɡ̶odi, joaniɡ̶iniaa idiiɡ̶e, iniaa Ǥoniotagodi Jesus Cristo, ane inibeoonaɡ̶atibigege niɡ̶ica noko nige dopitedijo.wXJemaa Ǥoniotagodi Jesus Cristo midioka limedi meletedaɡ̶adomi, akaamitawecetiwaji. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee (Amém). a;XEe Paulo, emeɡ̶ee jidi niɡ̶inoa owidijedi yotaɡ̶a, me ɡ̶adibodenitiwaji me jikeetaɡ̶awa mewi neɡ̶emaɡ̶a jidi naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi. Idokejigotalo inoatawece yotaɡ̶anaɡ̶axiidi ane jiwakatee. )X Owidijegi lotaɡ̶a Paulo me dibodenaɡ̶a Jemaa Ǥoniotagodi, niɡ̶iniwa aneote mele ɡ̶odaaleɡ̶enali, midioka limedi meote mele ɡ̶adaaleɡ̶enali okanicodaaɡ̶ica anenitiwaji, Jemaa Ǥoniotagodi midioka limedi miniwa makaamitaɡ̶a, akaamitawecetiwaji. taXPida jinaɡ̶a ademiita micataɡ̶a daɡ̶a ɡ̶adidelaɡ̶awa, baɡ̶a aladeeni micataɡ̶a ɡ̶anioxoa.  XNigica ane deɡ̶eyiwaɡ̶adi naɡ̶adi ɡ̶odidie, odaa awini anigini niɡ̶ica oko, odaa otonitice, amanagawini niboliɡ̶a.DX Pida akaami inioxoadipi, jinaɡ̶a anigaaxe me oeni anele.}X Jibakenaɡ̶a naɡ̶atetigi Liboonaɡ̶adi Ǥoniotagodi Jesus Cristo me jiiɡ̶enaɡ̶atibigiwaji codaa me inajoinaɡ̶atiniwace me leeditibige me ilaɡ̶atibigiwage, codaa me nibaaɡ̶a amaleeɡ̶aɡ̶a odinigaanyetece anoyopotibige me newiɡ̶a. KX Ejinaɡ̶ataɡ̶awa niɡ̶idiwa notaɡ̶a leeɡ̶odi jibodicaɡ̶a midi oko nigojigipi anawanitegetiwaji ane doɡ̶oyemaa me nibaaɡ̶a. Anibaaɡ̶a, pida oyalomeɡ̶e eledi oko anee lewiɡ̶a.+OX Igaataɡ̶a niɡ̶ijo midiaaɡ̶ejonaɡ̶a makaamitaɡ̶atiwaji, eliodi me ɡ̶adajoineɡ̶egitece me niɡ̶ina ane daɡ̶a yemaa me diba, ayakadi daɡ̶aniodi. eCX Ida ɡ̶onaɡ̶atetigi me jibaɡ̶atege ane domaɡ̶a leeditibige manajicitoɡ̶owa, pida aɡ̶ica daɡ̶a jipokaɡ̶ataɡ̶awatiwaji me ɡ̶odaxawaneɡ̶egi, jaoɡ̶atibige manowikitoɡ̶owa anejinaɡ̶a me jibaaɡ̶a.taXAɡ̶ica idi ane jibaɡ̶atege daataɡ̶a jedianaɡ̶a loojedi. Pida niɡ̶ida moko baɡ̶a jibaaɡ̶a neɡ̶epaa inigaaxaɡ̶a. Jibaaɡ̶a noko, codaa menoale, jaoɡ̶atibige me daɡ̶a jikanaɡ̶atece ɡ̶odiwaaɡ̶atiigi eledi oko.C XAkamaɡ̶akaamitiwaji owooɡ̶oti me leeditibige manowikita anejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a. Igaataɡ̶a niɡ̶ijo maleeɡ̶idiaaɡ̶ejonaɡ̶a makaamitaɡ̶atiwaji, aɡ̶oko nigojigipi.h IX Leeditibige me jibaaɡ̶a me jakataɡ̶a ane jopooɡ̶atibige Ǥonioxoadipi, jibakenaɡ̶a naɡ̶atetigi Liboonaɡ̶adi Ǥoniotagodi Jesus Cristo me ɡ̶adiiɡ̶eneɡ̶egi motoniticoace niɡ̶idi ɡ̶onioxoadipi ane nigojigipi, codaa niɡ̶idi aɡ̶oyemaa modioteci niɡ̶ijoa ɡ̶odiiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco baanaɡ̶a jiiɡ̶axinaɡ̶atece. XJipokaɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji meote midioka limedi memaani ɡ̶anioxoadipi digo mijoataɡ̶a anee me ɡ̶odemaa, codaa jipokaɡ̶atalo me yajigotedaɡ̶awa ɡ̶adoniciwaɡ̶a madinatiitalo ɡ̶adawikodico digo mijoataɡ̶a Cristo me dinatiteta lawikodico. V %XǤoniotagodi eote me jakataɡ̶a me ɡ̶adinakatoneɡ̶egitiwaji midioka limedi mawii ane iɡ̶enaɡ̶a. Ajawienatakanaɡ̶a mawii codaa midioka limedi mawii niɡ̶ijo ane jiiɡ̶enaɡ̶ataɡ̶awatiwaji. l QXIgaataɡ̶a Ǥoniotagodi idioka limedi meote niɡ̶ina mida ligegi. Odaa yajigotedaɡ̶awa ɡ̶adoniciwaɡ̶atiwaji me diɡ̶ikani me iwitece, codaa ɡ̶adotetenitetema inoatawece ane beyagi niɡ̶ina me dineetaɡ̶awa diaabo.~uXEleditace ipokitoɡ̶oloco niɡ̶ina motaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odatamaɡ̶ateetetege niɡ̶inoa ɡ̶oneleegiwadi loidenaɡ̶a, codaa mabeyacaɡ̶aɡ̶a, igaataɡ̶a aɡ̶inoatawece ɡ̶oneleegiwadi oyiwaɡ̶adi ɡ̶odatematiko. # AX Paulo dipokotiogi Tessaloniceensitedi modipokoteloco niɡ̶ina moyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji Ǥonioxoadipi, jiditedini owidijedi yotaɡ̶a. Jipokotaɡ̶awatiwaji mipokitoɡ̶oloco niɡ̶ina motaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji amaleeɡ̶aɡ̶a age milaagitedice nibodicetedi anoyalaɡ̶atalo Ǥoniotagodi, codaa amaleeɡ̶aɡ̶a niɡ̶ina oko ele modibatege nibodicetedi, digo aneni mabaategetiwaji.  XQX(16-17) Aneotedoɡ̶oji Ǥodiodi ɡ̶odemaa, odaa leeɡ̶odi meletedoɡ̶odomi najigotedoɡ̶owa midioka limedi mabo ɡ̶odaaleɡ̶ena codaa adinelio mabo ɡ̶odaaleɡ̶ena, codaa meote me inibeoonaɡ̶atege lanokegi Ǥoniotagodi, me daɡ̶a jawienatakanaɡ̶a. Jemaanaɡ̶a miniaaɡ̶iniwa Ǥoniotagodi Jesus Cristo iniaa Aneotedoɡ̶oji Ǥodiodi mowo ɡ̶adoniciwaɡ̶atiwaji codaa metiɡ̶adoniciwaɡ̶ati mawii, codaa me enitece inokina anele. _7XEnice, ɡ̶onioxoadipi, oleetibige midokee matiteteloco ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, codaa otetenitiwaji niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco aneetece ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, ane jiiɡ̶axinaɡ̶atedaɡ̶adici niɡ̶ijo me jeloɡ̶otaɡ̶atedaɡ̶awa, codaa niɡ̶ijo me jiwakateenaɡ̶atibigaɡ̶aji ɡ̶odiwakate notaɡ̶anaɡ̶axi. U#XAneotedoɡ̶oji ibake ɡ̶obodigi anele aneetece Ǥoniotagodi ane jatematiiɡ̶atedibece meniditedaɡ̶awatiwaji mida anenitege, codaa me ɡ̶adiweniɡ̶idenitetiwaji awanitege Ǥoniotagodi Jesus Cristo.a;X Aneotedoɡ̶oji ɡ̶odiomaɡ̶aditedice meote me ɡ̶odewiɡ̶atace Ǥonioxoadipi. Idioka limedi me leeditibige me iniotagodeeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi akaamitiwaji, lemaanigipi Ǥoniotagodi. Igaataɡ̶a aniɡ̶icatibige daɡ̶a yoe niɡ̶ina iiɡ̶o, naɡ̶a ɡ̶adiomaɡ̶atitedicoace Aneotedoɡ̶oji meote me ɡ̶adewikitace. Liwigo ibake loniciwaɡ̶a me ɡ̶adiomaɡ̶atiticetiwaji miniokiniwateda me ɡ̶adewikitema Aneotedoɡ̶oji. Odaa leeɡ̶odi me iwaɡ̶atitiwaji niɡ̶inoa notaɡ̶a anewi, codaa me ɡ̶adewikitema, odaa Aneotedoɡ̶oji eote me ɡ̶adewikitacetiwaji.8iX Odaa Aneotedoɡ̶oji diiɡ̶enatakatediogi moiloikatidi iditawece oko ane doɡ̶oyiwaɡ̶adi niɡ̶ijoa notaɡ̶a anewi, pida lemaanigi okanicodaaɡ̶ica anigidi ane beyagi. NX Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji me niiɡ̶e ica niwigo anida nimaweneɡ̶egi me ninaaletiniwace niɡ̶idi oko, eotedibige moyiwaɡ̶adi liwitakeco niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa abeyaceɡ̶egi.+X Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶ica ɡ̶oneleegiwa ibake owidi nimaweneɡ̶eco ane beyagi me ninaaletiniwace oko anicota midiokaanaɡ̶a limedi me nigo. Niɡ̶idi oko idiokaanaɡ̶a limedi me nigo leeɡ̶odi me doɡ̶odibatege, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a oyemaateda niɡ̶ijoa notaɡ̶a anepaɡ̶a ewi. Doɡ̶odibatege niɡ̶ijoa notaɡ̶a anewi, daɡ̶anagawini Aneotedoɡ̶oji teɡ̶eote me newiɡ̶atace. }~sX Pida maleediɡ̶icota noko me yeloadi Ǥoniotagodi, niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa loniciwaɡ̶awa Satanás, odaa ibake meote inoatawece ane latopaco ɡ̶odoxiceɡ̶etedi, codaa me niɡ̶inoa nibinico, codaa ibake loniciwaɡ̶a me inaale eliodi oko.)}KXOdaa nigidiaaɡ̶idi niɡ̶ica ɡ̶oneleegiwa abeyaceɡ̶egi jiɡ̶icota me dinikee, odaa Ǥoniotagodi Jesus yaaɡ̶adi niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa nige dopitedijo. Ǥoniotagodi onexaa yaweteda, odaa ja yeloadi. Codaa loniciwaɡ̶a miniwa yaaɡ̶adi niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa abeyaceɡ̶egi.t|aXNiɡ̶ica niwigo aneo ane beyagi anicota me dinikee jiɡ̶ini me diba, pida ayakadi meote icoatawece niɡ̶icoa nibeyaceɡ̶eco ane domaɡ̶a yemaa meote nigepaaɡ̶icota niɡ̶ica noko monoɡ̶atice niɡ̶ini ane yolitege ane beyagi.V{%XOdaa owooɡ̶otitiwaji mini ica ane daɡ̶a ika niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa me dinikee niɡ̶ina natigide. Niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa idoka yakadi me dinikee niɡ̶ica noko nige ika Aneotedoɡ̶oji me dinikee..zUXIda makaamitiwaji aɡ̶analakitibige ijo anejitaɡ̶awa? Niɡ̶ijo midiaaɡ̶ejo makaamitaɡ̶atiwaji, eliodi me idalaɡ̶ata anodaaɡ̶ee niɡ̶ica ɡ̶oneleegiwa.yykXNiɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa dakapetege Aneotedoɡ̶oji, codaa minoatawece anodoɡ̶etetalo niɡ̶ina oko, codaa lakapetegi inoatawece niɡ̶inoa anodiletibige niɡ̶ina oko daɡ̶a noenoɡ̶ododi. Niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa eo me daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi me naɡ̶axateloco inoatawece ɡ̶oneleegiwadi, codaa me niɡ̶inoa niwicidi. Codaa icota midiaaɡ̶i minitaɡ̶a liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji digoida Jerusalém, odaa iniaaɡ̶ini ikatice nibodigi, mee, “Jeɡ̶emeɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji.” ExXJiniɡ̶ikani diɡ̶ica ane ɡ̶adinaalenitece daɡ̶aleetigi daantiɡ̶icota niɡ̶ica noko Ǥoniotagodi. Igaataɡ̶a maleediɡ̶icota niɡ̶ica noko eliodi oko eyamaɡ̶aticoace moyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi codaa odakapetege Aneotedoɡ̶oji. Odaa ja dinikee niɡ̶ica ɡ̶oneleegiwa ane dakapetege inoatawece ane liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ini Aneotedoɡ̶oji jiɡ̶iniaa iiɡ̶etedicogi minitaɡ̶a noledi ane daɡ̶a ipe.w3XJipokaɡ̶ataɡ̶awatiwaji me doɡ̶okanicodaa iigi ɡ̶adowoogo, codaa jinaɡ̶a domaɡ̶a anawela nigica oko aneetaɡ̶awa jiɡ̶icota noko Ǥoniotagodi me dopitedijo. Igaataɡ̶a yakadi me ligegi anigepidiɡ̶ica niɡ̶ina anoyeloɡ̶oditedibece lowooko Ǥoniotagodi, oɡ̶oa migetaɡ̶a anigepidiɡ̶ijo ane datematika ligegi, oɡ̶oa migetoɡ̶odi me ɡ̶odidigo ane jidiiɡ̶ateloco ɡ̶odiwakate.wv iX Ica ɡ̶oneleegiwa ane diiɡ̶enataka ane daɡ̶axa me abeyaceɡ̶egi Ǥonioxoadipi. Natigide jemaa mejitaɡ̶awa anodaaɡ̶ee niɡ̶ica lanokegi Ǥoniotagodi Jesus Cristo, codaa niɡ̶ica nige jatecoɡ̶ojoɡ̶otege Ǥoniotagodi.xu kX Joaniɡ̶idaa aweniɡ̶idenitiwaji Liboonaɡ̶adi Ǥoniotagodi Jesus Cristo, codaa Iniaaɡ̶iniwa ɡ̶adiweniɡ̶idenitetiwaji ane ɡ̶adexocitege, leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji iniaa Ǥoniotagodi Jesus Cristo me daɡ̶axa meletedoɡ̶odomi. t X Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi midioka limedi me jotaɡ̶aneɡ̶enaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me jipokaɡ̶ataɡ̶alocotiwaji. Aneotedoɡ̶oji eniditedaɡ̶awa me ɡ̶adeɡ̶enaki me ɡ̶adewiki, odaa niɡ̶ina me jotaɡ̶aneɡ̶enaɡ̶a, jipokaɡ̶atalo meote me ɡ̶adeɡ̶enakitiwaji, odaa joɡ̶ocaɡ̶aneɡ̶eni awii niɡ̶ica ane yemaa. Eledi jipokaɡ̶atalo me ibake loniciwaɡ̶a me ɡ̶adaxawanitetiwaji mawii niɡ̶ica anele anemaani mawii, codaa me ɡ̶adaxawani magoti idatawece ɡ̶abakeditema leeɡ̶odi manakatoni.os YX Ǥoniotagodi iloikatidi niɡ̶idi oko nige dopitedijo. Pida niɡ̶idi liomaɡ̶atagipi me nepilidi, niɡ̶idi boɡ̶oiweniɡ̶ide mawatediogi, codaa niɡ̶idi anoyiwaɡ̶adi odoɡ̶etetibigimece. Akamaɡ̶akaami aaɡ̶aɡ̶a awanitege niɡ̶idiwa liomaɡ̶ataka Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ica noko, leeɡ̶odi me iwaɡ̶ati ɡ̶odatematiko aneetece Ǥoniotagodi. Xr +X Niɡ̶idi oko aɡ̶ica liniogo me nawikodeeɡ̶a, odaa idioka limedi me naaɡ̶a, leeɡ̶odi idioka limedi me leegitalo moyetecetedice Ǥoniotagodi, codaa moyetecetice niɡ̶ica loniciwaɡ̶a aneo me datale.hq KXDinikee mina ica ɡ̶alewaɡ̶a ane ídi minoataɡ̶a me iloikatidi niɡ̶ina oko ane doɡ̶oyowooɡ̶oditeda Aneotedoɡ̶oji, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a oyiwaɡ̶aditeda ɡ̶obodicetedi anele aneetece Ǥoniotagodi Jesus Cristo.op YXAneotedoɡ̶oji eote manipenitema niɡ̶inoa ɡ̶adawikodico, codaa oko eledi najigotedoɡ̶owa me inipenaɡ̶atema niɡ̶inoa ɡ̶odawikodico. Jiɡ̶idaaɡ̶igotedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ica noko nige dinikeetace Ǥoniotagodi Jesus me icoɡ̶otedibigimece ditibigimedi, lixigaɡ̶awepodi icoa niaanjotedi anida loniciwaɡ̶a Ǥoniotagodi miditaɡ̶a.o 3XIgaataɡ̶a iniaaɡ̶iniwa Aneotedoɡ̶oji iɡ̶enaɡ̶a, odaa eote ane iɡ̶enaɡ̶a, nigeote lawikodigi niɡ̶idi oko anoyametibigaɡ̶ajitiwaji. n  XAneni me ɡ̶adewiki ikee Aneotedoɡ̶oji me iɡ̶enaɡ̶a niɡ̶ica noko nige iwi anigotediogi me iloikatidi niɡ̶ina oko leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco. Odaa Aneotedoɡ̶oji nige nadi me ɡ̶adeɡ̶enakitiwaji, odaa jaɡ̶akatitiwaji makaatiwece ninioxadi midioka limedi midiaaɡ̶oni. Leeɡ̶odi mawikodeetiwaji niɡ̶inoa nokododi leeɡ̶odi mida anenitege Aneotedoɡ̶oji ninioxigi.m XJoaniɡ̶idaa leeɡ̶odi mokomaɡ̶a idiniweniɡ̶idenaɡ̶a akaami leeɡ̶oditiwaji niɡ̶ijo me idaliiɡ̶atiogi eletidi lapoli loiigi Ǥoniotagodi midiwataɡ̶a eletidi nigotadi. Niɡ̶ida moko idinanenaɡ̶atibece leeɡ̶odi midioka limedi manakatoni Ǥoniotagodi, codaa madinatiitalo niɡ̶inoa anodigotoɡ̶owa metiɡ̶odiatetibeci codaa me niɡ̶inoa eletidi ane dakaketoɡ̶odomi. n ~7}f||W{z'xww.v1utsPqqpmofnm(l2kfj\iphYfte b[bOa``s_J]d[YXXV{TSQRQ`O?NLKYIHGFEyCA@N?>f<<;8:99G76655C4<3W210/.--+y*)B(&$u#' 83I> Z p jq#P BK}lPida akaami baɡ̶a leeditibige madinajacaɡ̶ati niɡ̶ina mida okanicodaaɡ̶ica ane dakaketaɡ̶adomi, codaa madinatiita niɡ̶inoa ane dakaketaɡ̶adomi, codaa mawii ane ɡ̶abakedi meloɡ̶otitedibece nibodicetedi anele aneetece Cristo, codaa magoti ɡ̶abakedi Aneotedoɡ̶oji ane yajigotedaɡ̶awa mawii. JlOika mowajipata niɡ̶inoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anewi, pida owajipatalo latematiko niɡ̶inoa laxokodi laamipi ane deɡ̶ewiteda..IUlIgaataɡ̶a icotalo nokododi niɡ̶ina oko me daɡ̶aleeɡ̶owajipatalo niɡ̶inoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anewi. Pida odioteci niɡ̶ica anepaa lidaɡ̶ataka lolaadi. Jeɡ̶epaanaɡ̶a odoletibige niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece aninokina anoyemaa niɡ̶ina oko mowajipata. H lJG l Paulo iiɡ̶e Timóteo me iɡ̶enaɡ̶adi me yeloɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a (1-2) Eliodi me ɡ̶adajoini lodoe Aneotedoɡ̶oji iniaa Ǥoniotagodi Jesus Cristo, Niɡ̶ijoa ane iwi anigoteta inatawece oko, niɡ̶ina baɡ̶alee newiɡ̶a codaa me niɡ̶ijo baanaɡ̶a nigo. Leeɡ̶odi Jesus Cristo me dopitedijo odaa iiɡ̶e inatawece niɡ̶ina oko, ɡ̶adajoini me eloɡ̶oti Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a. Ele midioka limedi me ɡ̶adigomi meloɡ̶otitedibece lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ina me eni mele, codaa niɡ̶ina makati me daɡ̶a domeɡ̶ele. Eleditace, adinatiita niɡ̶ina oko, codaa iiɡ̶axinitece lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina me enitece libeyaceɡ̶eco oko, codaa niɡ̶ina mikeenitiogi libeyaceɡ̶eco, codaa awii loniciwaɡ̶a moika libeyaceɡ̶eco, amanagawini odopitalo Aneotedoɡ̶oji.uFclJoaniɡ̶idaaɡ̶ee me jibakenaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, jaoɡ̶atibige niɡ̶ina oko anowo libakedi Aneotedoɡ̶oji mida lixakedi ane yopotigi me dibatema Aneotedoɡ̶oji, codaa me igotema meo okanicodaaɡ̶ica nibakedi anele. |EqlIgaataɡ̶a idiwatawece lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji anoiditedini niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi niɡ̶ijo naɡ̶a ikeetediogi Aneotedoɡ̶oji Liwigo niɡ̶ica ane leeditibige moiditedini. Ele me jibakenaɡ̶a lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me jiiɡ̶axinaɡ̶a oko me jikeenaɡ̶ata libatico, codaa me joxokojoɡ̶o niɡ̶ina oko, codaa me jiiɡ̶axinaɡ̶a me dineɡ̶enaɡ̶adi.D}lEle mowooɡ̶oti leeɡ̶odi niɡ̶ijo maleeɡ̶akaami nigaanigawaanigi noɡ̶owooɡ̶oti niɡ̶inoa notaɡ̶a ane icoɡ̶otedigi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, codaa natigide. Niɡ̶idiwa notaɡ̶a ɡ̶adiiɡ̶axinitece, anida loniciwaɡ̶a meo ɡ̶adixakedi manakatoni Ǥoniotagodi. Aneotedoɡ̶oji anodaaɡ̶igote me yewikatiditace niɡ̶ina oko aneyiwaɡ̶adi Jesus Cristo.ClPida akamaɡ̶akaami Timóteo idioka limedi me iwaɡ̶ati codaa me iwitece niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anewi anadiniiɡ̶axinitece, ane iwaɡ̶ati, igaataɡ̶a owooɡ̶oti niɡ̶ijo oko anetiɡ̶adiiɡ̶axinitece niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco.SBl Pida niɡ̶ina oko ane beyagi, codaa niɡ̶ina oko anokowo monakato Ǥoniotagodi, niɡ̶idi jeɡ̶epaanaɡ̶a owo ane beyagi. Codaa ja daɡ̶axa moninaaletiniwace oko, codaa mepaa dininaaletibigiwaji. %ACl Ewi okanicodaaɡ̶ica oko anidoka yemaa me yewiɡ̶a me yexogotege Jesus Cristo, niɡ̶ini oko oigaalatibece odoletibige mowo anodigota, codaa me dawikode.7@gl Niɡ̶ida makaami owooɡ̶oti monigaalatibici domoɡ̶owo anodigotiwa, codaa owooɡ̶oti anodaa yawikodigi midiwa nigotadi Antioquia, Icônio, Listra. Eliodi monigaalatibici me domoɡ̶owo anodigotiwa, codaa eliodi me jawikode. Pida Ǥoniotagodi idatamaɡ̶ateetetege ijoatawece niɡ̶ijoa yawikodico.?l Owidijedi Paulo ladeenaɡ̶aneɡ̶eco Pida akamaɡ̶akaami Timóteo jiɡ̶iwitece niɡ̶ijo ane jiiɡ̶axitaɡ̶adici, codaa eledi jiɡ̶iwitece anodaaɡ̶eji me idewiɡ̶atema Jesus Cristo, owooɡ̶oti niɡ̶ica anidioka limedi me jemaa me jaotema Aneotedoɡ̶oji, codaa me jinakato, owooɡ̶oti anodaaɡ̶ee me idinatitiogi niɡ̶ijo oko yakapetedipi, codaa owooɡ̶oti me diɡ̶icaadaɡ̶a jemaa niɡ̶ina oko, eledi owooɡ̶oti me jixomaɡ̶ateetedijo ijoatawece ane dakaketomi leeɡ̶odi ibakedi.f>El Pida niɡ̶ida libakedi aɡ̶ica aneletema, igaataɡ̶a inatawece oko icota monadi me yetoledi, digo anee niɡ̶ijo jotigide niɡ̶ijo oko noɡ̶onadi Janes ijaa Jambres me yetoledi niɡ̶ijo naɡ̶a nakapetegi Moisés. =lNiɡ̶ijo jotigide ijoa itoataale oxikonaɡ̶aɡ̶a ane liboonaɡ̶atedi Janes ijaa Jambres nakapetegi Moisés aneetece lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Idaaɡ̶ee niɡ̶inoa ɡ̶oneleegiwadi abeyacaɡ̶aɡ̶a modakapetege niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anewi. Aɡ̶aleeɡ̶ica deɡ̶ele lowooko, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶alee oyiwaɡ̶adi niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi.p<YlNiɡ̶idi iwaalepodi idioka limedi modoletibige moyowooɡ̶odi okanicodaaɡ̶ica gela nakatigi, pida aɡ̶ica nimaweneɡ̶egi doɡ̶oyowooɡ̶odi niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anewi, codaa aɡ̶oyakadi moyowooɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji.j;MlIgaataɡ̶a initibece niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi oninaaletiniwace oko owotibige moyakadi modakatiwece niɡ̶inoa diimaɡ̶a. Odaa joɡ̶oyakadi moiiɡ̶e lewiɡ̶a niɡ̶inoda iwaalepodi ane diɡ̶ica mele lowoogo, ane daɡ̶a leegitibige mowo ane beyagi. Igaataɡ̶a niɡ̶idi iwaalepodi oyemaa modioteci niɡ̶inoa lidaɡ̶ataka lolaadi ane beyagi.=:slNiɡ̶idi oko onowo modioteci naigi anewi, pida aɡ̶oika Aneotedoɡ̶oji me ibake loniciwaɡ̶a me iigi anee me newiɡ̶a. Timóteo, jiniɡ̶ipecitiogi niɡ̶ina noiigi liciagi. 9 l 8 l}7sl(2-4) Igaataɡ̶a digawini anodaaɡ̶ee niɡ̶ica oko niɡ̶icoa nokododi: Adodigomadadi, daɡ̶axa moyemaa dinyeelo, codaa modi minoa nimaweneɡ̶eco, anaɡ̶axakenaɡ̶aɡ̶a, lemaanigi moiwo eledi oko. Codaa aɡ̶oyiwaɡ̶adi eliododipi, aɡ̶odiniotagodetema eledi oko, aɡ̶odeemitetibige Aneotedoɡ̶oji, aɡ̶oyemaa eledi oko, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a oiwikode eledi oko. Codaa owo liwitakegitigi eledi oko, adinajacaɡ̶aditema niɡ̶inoa lidaɡ̶ataka lolaadi ane beyagi, codaa loidenaɡ̶a, codaa odakapetege anele. Ayakadi me jinakatonaɡ̶a niɡ̶ina oko liciagi, yediiɡ̶a mowo loenatagi ane beyagi anowookonaɡ̶a. Niɡ̶ica oko odiletibige deɡ̶eletibigiwaji caticedi eledi oko, nalokecajoli, pida baadoɡ̶oyemaateda Aneotedoɡ̶oji.q6 ]l Anodaaɡ̶eeteda niɡ̶icoa owidijedi nokododi Timóteo, ele mowooɡ̶oti anodaaɡ̶eeteda niɡ̶icoa owidijedi nokododi, maleedaɡ̶a yaaɡ̶aditeda Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina iiɡ̶o, jinataɡ̶a owidi niɡ̶icoa ane doide.65elOdaa jiɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶ica oko nige yakadi mopitaceloco mele me dowooko, codaa ja iwoko diaabo eloona, ane yatitiogi niɡ̶ina oko meotibige mowo niɡ̶ica ane yemaa. j4MlEledi leeditibige me diniwikodetibece niɡ̶ina me dinilakidetege niɡ̶ina ane doɡ̶oiite. Ijoatibige Aneotedoɡ̶oji daɡ̶a yaxawa modinilaatece libeyaceɡ̶eco, odaa joɡ̶oyowooɡ̶odi niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anewi.3/lLeeditibige niɡ̶ina liotagi Ǥoniotagodi me daɡ̶a didele. Pida leeditibige mokaaɡ̶egitema inatawece oko, codaa me yowooɡ̶odi anigota me diiɡ̶axinaɡ̶atece Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, codaa leeditibige me dinatitiogi niɡ̶ina oko anodoletibige modinotigimadetege.o2WlPida oxaxini adaɡ̶adinotigimadenitege niɡ̶ina oko ane dinotigimadetiwage leeɡ̶odi niɡ̶inoa notaɡ̶a ane deɡ̶eleteda, ane diɡ̶ica jaoɡ̶a, igaataɡ̶a joɡ̶owooɡ̶oti niɡ̶ina oko dinotigimade nigepaa nidelaɡ̶a. 1lEnice oxaxini niɡ̶inoa lidekeco ɡ̶odolaadi ane beyagi lionekadi anidioka limedi moyemaa mowote. Pida adinoniciwaɡ̶ati madineɡ̶enaɡ̶ati, codaa oleetibige midioka limedi manakatoni Ǥoniotagodi, codaa memaani eledi ɡ̶onioxoadipi, codaa me ɡ̶adilakiitege eledi oko. Jiɡ̶idaa nige ɡ̶adiciagi niɡ̶ijo ane yapidi laaleɡ̶enali anodipokotalo Ǥoniotagodi me yaxawatediogi.k0OlNigica oko ane daɡ̶a dioteci niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ane deɡ̶ewiteda, aneo oko me nibataaɡ̶a, niɡ̶ini oko liciaceekawa naɡ̶ajo boote idaa baxia oolo, anaa beexo, aneliodi niwaló. Niɡ̶ijo oko aɡ̶alee liciaceekawa naɡ̶ajo boote iwoɡ̶o inaa napaloaɡ̶a ane deɡ̶eliodi niwaló. Digo mijotaɡ̶a niɡ̶ijo ane nebi diimigi me iomaɡ̶aditedice niɡ̶ijoa bootitedi ane daɡ̶axa me diniwaloe, jiɡ̶idaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji me iomaɡ̶aditedice niɡ̶ijo oko ane daɡ̶a dioteci niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ane deɡ̶ewiteda, eotedibige me yakadi me ibake niɡ̶ini oko mepoka dibatema. Niɡ̶ini oko ja igotema Niotagodi me ibake, codaa ja dinenyaɡ̶adi meo okanicodaaɡ̶ica nibakedi anele. J/ lNiɡ̶ina diimigi-nelegi, liico liɡ̶eladi, ada boote idaa baxia oolo, codaa me beexo. Codaa idiwa eletidi baɡ̶a iwoɡ̶o, codaa me napaloaɡ̶a. Niɡ̶ijo ane nebi diimigi idoka ibake naɡ̶ajo boote oolo, anaa beexo niɡ̶ina midi lalokegi, oɡ̶oa, domige niɡ̶ina mini lanaaɡ̶a ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi.&.ElPida niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anewi Aneotedoɡ̶oji ane najigotedoɡ̶owa adiniigi. Micataɡ̶a niɡ̶ina lipodaɡ̶aladi diimigi Aneotedoɡ̶oji ane ixotedio, ane datite, ane daɡ̶a digike. Aneotedoɡ̶oji micataɡ̶a daɡ̶a iditedeloco lotaɡ̶a miditaɡ̶a niɡ̶ijo lipodaɡ̶aladi diimigi, niɡ̶ijoa lotaɡ̶a anee, “Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji yowooɡ̶odi ijotawece niɡ̶ijo anida aneetetege”,codaa ijo eledi ligegi anee, “Ijotawece anodi mida aneetege Ǥoniotagodi, leeditibige moika libeyaceɡ̶eco.” c-?lNiɡ̶ijoa itoataale ɡ̶oneleegiwadi oika niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anewi, codaa me naigi Ǥoniotagodi joɡ̶oika anepeɡ̶ewi, odaa joɡ̶odiiɡ̶axinaɡ̶atece Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a ixomaɡ̶atice me yewikatiditace oko, odaa aɡ̶aleeɡ̶eote me ɡ̶odewiɡ̶atace. Joaniɡ̶idaa midi oko anoyaaɡ̶adi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi. 8,ilLiiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ane deɡ̶ewiteda ja yaaɡ̶adi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi, micataɡ̶a niɡ̶ina nilotapaɡ̶ajegi ane daɡ̶a ici ane yelio ɡ̶obole. Himeneu, ijaa Fileto itoataale niiɡ̶axinaɡ̶anadi ane lemaanigi modinotigimadetege eledi oko, codaa modiiɡ̶axinaɡ̶atece ane deɡ̶ewi.<+qlPida oxaxini jinaɡ̶a adinotigimadenitege niɡ̶ina oko ane dinotigimadetiwage leeɡ̶odi niɡ̶inoa notaɡ̶a ane diɡ̶ica jaoɡ̶ate, niɡ̶idi oko ane doɡ̶odeemitetibige Aneotedoɡ̶oji. Igaataɡ̶a niɡ̶ina me dinotigimadetiwage, owo eledi oko mepaanaɡ̶a leegita me yetecetedice Aneotedoɡ̶oji.s*_lAdinoniciwaɡ̶ati madinikeeni lodoe Aneotedoɡ̶oji micataɡ̶a niɡ̶ica nibakecajo Aneotedoɡ̶oji ane yakadi mele, ane daɡ̶a niboliɡ̶atece libakedi, ane iɡ̶enaɡ̶a me diiɡ̶axinaɡ̶atece Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a anewi. )#l Ica nibakecajo aneo Aneotedoɡ̶oji me ninitedibece Awii niɡ̶ina anonakato Ǥoniotagodi monalaɡ̶atibige niɡ̶ijoa iiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco. Ajoini Ǥoniotagodi lodoe me daɡ̶adiaa nidelaɡ̶a leeɡ̶odi niɡ̶inoa notaɡ̶a ane doɡ̶oyowooɡ̶odi ane diitigilo, igaataɡ̶a niɡ̶ina me dinotigimade ayaxawa oko anowajipatiogi, pida beɡ̶eo me daɡ̶adiaa eniwaɡ̶atakanaɡ̶a.F(l Nige daɡ̶adiaaɡ̶ejiwaɡ̶ataɡ̶a lotaɡ̶a, pida idioka limedi meote niɡ̶ijo ane ligegi (odaa iwi anigotedoɡ̶owa)”.(Leeɡ̶odi ayakadi daateɡ̶eote niɡ̶ijo ane ligegi.) ' l Nigidioka limedi me idinatiiɡ̶atalo niɡ̶inoa ɡ̶odawikodico, odaa jaɡ̶aɡ̶eote ɡ̶onaɡ̶atetigi me ɡ̶odiiɡ̶enatakanaɡ̶awa Cristo. Pida nigejinaɡ̶a me diɡ̶ica anejinaɡ̶atege, odaa nebi aaɡ̶aɡ̶aee me daɡ̶a ɡ̶odowooɡ̶oditeda. &!l Niɡ̶ida nigegi ewi niɡ̶ijo mee, “Niɡ̶ina nige ɡ̶odemaɡ̶awa Cristo, odaa ɡ̶odewiɡ̶atace odaa idejonaɡ̶ate miniwataɡ̶a. [%/l Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me idinatitalo inoatawece yawikodico leeɡ̶odi niɡ̶ina oko Aneotedoɡ̶oji ane iomaɡ̶aditedicoace me nepilidi amaleeɡ̶aɡ̶a oyakadi moyexogotege Ǥoniotagodi, odaa jiɡ̶ida lewiɡ̶a miniwataɡ̶a Jesus Cristo, codaa moyakadi moiweniɡ̶ide midioka limedi modinawanaɡ̶aditege, anigida noko nigototalo.w$gl Etidigoetece galeenatedi micataɡ̶a daɡ̶a ee ɡ̶onematagodi, odaa ja jawikode leeɡ̶odi me jatematitedibece ɡ̶obodicetedi anele. Pida baadiɡ̶ica ane yakadi me igoetedi Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, niɡ̶inoa ɡ̶obodicetedi anele.e#ClAnalakitibige Jesus Cristo, anida aneetetege Davi licoɡ̶egi, me yewiɡ̶atace, niɡ̶ijo me yeleo. Joaniɡ̶inaaɡ̶inoa ɡ̶obodicetedi anele ane jatematitedibece, oneloɡ̶oditoɡ̶owa Jesus Cristo me yewiɡ̶atace."lOwoo niɡ̶inoa anejitedaɡ̶awa, odaa Ǥoniotagodi eote mowooɡ̶oti ane diitigi inoatawece niɡ̶inoa ane jeloɡ̶oditedaɡ̶awa. a!;lNiɡ̶ina nawodaɡ̶anaɡ̶a aneliodi me diba, joaniɡ̶iniaa leeditibige modoejegi me dibatege ane niwai. (Akaami adinoniciwaɡ̶ati awii liciagi niɡ̶ijo nawodaɡ̶anaɡ̶a, odaa jaɡ̶abaatege ɡ̶anaɡ̶ajegi.) lCodaa niɡ̶ina nalokodeɡ̶ecajo aneo loniciwaɡ̶a me dinigaanye, adinigaanyetece lale ane noɡ̶ete, nige daɡ̶a dioteci icoa ane lakataɡ̶a ica nalokodeɡ̶ecajo. (Odaa leeditibige madinoniciwaɡ̶ati awii liciagi niɡ̶ijo nalokodeɡ̶ecajo).nUlNiɡ̶ina iodaɡ̶awa me diwitide, doletibige meo me ninitibece niɡ̶ijo ane iomaɡ̶aditice me iodaɡ̶awa. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me daɡ̶adiaaɡ̶ica meote niɡ̶inoa eletidi nibaketedi anowote me dinigaanyetece dinyeelo.{olIxomaɡ̶ateenitedijo niɡ̶inoa ane dakaketaɡ̶adomi mikeeni makaami niɡ̶ina Jesus Cristo niodaɡ̶awa anele./WlOdaa niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ane jiiɡ̶axitedaɡ̶adici, anajipaatalo codaa eliodi oko aaɡ̶aɡ̶a owajipatalo, niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco iiɡ̶axinitece niɡ̶inoa ɡ̶oneleegiwadi ane yakadi me jinakatonaɡ̶a, amaleeɡ̶aɡ̶a oyakadi moiiɡ̶axitece eledi oko. ] 5l Ica iodaɡ̶awa, icaaɡ̶ica nalokodeɡ̶ecajo, icaaɡ̶ica nawodaɡ̶anaɡ̶a Akamaɡ̶akaami Timóteo, ane micataɡ̶a deɡ̶ewi makaami ionigi, ele midioka limedi manakatoni Ǥoniotagodi, codaa meloodaɡ̶ateeni ɡ̶adaaleɡ̶ena, leeɡ̶odi Cristo idioka limedi meletedaɡ̶adomi. Eletedoɡ̶odomi leeɡ̶odi me ɡ̶odexogotege.* OlJemaa Ǥoniotagodi me iwikode Onesíforo niɡ̶ica noko nige dopitedijo Cristo. Eliodi mowooɡ̶oti meliodi me idaxawa midiaaɡ̶ejo digoida nigotaɡ̶a Éfeso.   lPida niɡ̶ijo neɡ̶enoticogi nigotaɡ̶a Roma, odaa aɡ̶ica daɡ̶a dinopaɡ̶adi, odaa ja doletibigiji neɡ̶epaa idakadi.4 clJemaa Ǥoniotagodi midioka limedi me iwikode Onesíforo loiigiwepodi, leeɡ̶odi elioditibece meo yoniciwaɡ̶a, codaa aɡ̶ica daɡ̶a niboliɡ̶atici me ee niwilogojegi.a =lJoɡ̶owooɡ̶oti me daɡ̶aleeɡ̶ica mowootibigiji iditawece ɡ̶onioxoadipi ane niɡ̶eladimigipitigi macataɡ̶ateloco Ásia. Fígelo ijaa Hermógenes eledi idi liwigotigi pida aɡ̶aleeɡ̶aɡ̶ica mowotibigiji.6 glAbakeni loniciwaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Liwigo ane diɡ̶eladetigi catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶ena moteteni niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anele ane yajigotedaɡ̶awa Aneotedoɡ̶oji.  l Oleetibige midioka limedi moteteni niɡ̶ijoa iiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ane jeloɡ̶oditedaɡ̶awa, codaa niɡ̶ina mawinitibigelogo niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco, iwitece micataɡ̶a niɡ̶ina ɡ̶owinigijegi ane inowikojoɡ̶ota. Odaa oleetibige midioka limedi manakatoni Ǥoniotagodi, me daɡ̶amiɡ̶itice, codaa memaani eledi oko leeɡ̶odi me ɡ̶adexocitege Jesus Cristo.L l Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi minoa niɡ̶inoa yawikodico digoina niwiloɡ̶onaɡ̶axi, pida aidiboliɡ̶a me idiniwilo. Leeɡ̶odi eliodi me jowooɡ̶odi Niɡ̶ijoa anejiwaɡ̶adi, odaa leeɡ̶odi me jowooɡ̶odi, ajawienataka me yakadi me yotete ijotawece niɡ̶ijo ane jajigotalo nigepaaɡ̶icota noko nige dopitedijo Cristo. #l Aneotedoɡ̶oji eote me ee liiɡ̶exegi, eotedibige me jeloɡ̶oditedibece ɡ̶obodicetedi anele, codaa me jiiɡ̶axinaɡ̶atece lotaɡ̶a. !l Niɡ̶ina natigide, Aneotedoɡ̶oji ja nikeetedoɡ̶owa meletedoɡ̶odomi leeɡ̶odi niɡ̶ijo menagi Ǥoniotagodi Jesus Cristo ane Ǥonewikatitoɡ̶odi. Ja yaaɡ̶adi niɡ̶ijo loniciwaɡ̶a némaɡ̶a, odaa ja nikeetedoɡ̶owa ɡ̶onimaweneɡ̶egi me jakataɡ̶a ɡ̶odewiɡ̶a ane diɡ̶ica liniogo miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ijo naɡ̶a yeloɡ̶oditedibece ɡ̶obodicetedi anele.  1l Aneotedoɡ̶oji ɡ̶odewikatiditace, codaa eniditedoɡ̶owa ɡ̶odiomaɡ̶aditedice moko nepilidi. Aɡ̶odewikatiditace daɡ̶a leeɡ̶odi minoa ɡ̶odoenataka anele, pida ɡ̶odewikatiditace leeɡ̶odi epaa yemaa, codaa idioka limedi meletedoɡ̶odomi. Aneotedoɡ̶oji aniɡ̶ica daɡ̶a yoe niɡ̶ina iiɡ̶o naɡ̶a lowoogo meletedoɡ̶odomi leeɡ̶odi niɡ̶ijo loenatagitedoɡ̶odomi Jesus Cristo.q ]lEnice jinaɡ̶a aniboliki meloɡ̶otitedibece nibodicetedi anele aneetece Ǥoniotagodi, codaa jinaɡ̶a anibolikitici me ee niwilogojegi leeɡ̶odi me ee liotagi Ǥoniotagodi. Pida leeditibige me ɡ̶adigomi mawikodeetema niɡ̶inoa ɡ̶odawikodico anenagi leeɡ̶odi me jeloɡ̶otaɡ̶atedibece ɡ̶obodicetedi anele, digo analeeɡ̶eji me jawikode. Iniaaɡ̶iniwa Aneotedoɡ̶oji yajigotedaɡ̶awa ɡ̶adoniciwaɡ̶a me ixomaɡ̶ateenitedijo niɡ̶inoa ɡ̶adawikodico midokee matiteti. )lIgaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji anajigotedoɡ̶owa niwigo aneo moko ageleemagipi, pida najigotedoɡ̶owa Liwigo aneo ɡ̶odoniciwaɡ̶a, codaa meo me jemaanaɡ̶a eledi oko, codaa meo me idinajacaɡ̶ataɡ̶atema niɡ̶inoa lidaɡ̶ataka ɡ̶odolaadi codaa me ɡ̶odowooko. r _lLeeɡ̶odi midioka limedi manakatoni Ǥoniotagodi, jemaa manalakitibige mabakeni ɡ̶adixakedi ane yajigotedaɡ̶awa Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo naɡ̶a jipeketaɡ̶aloco ibaaɡ̶atedi me ɡ̶adiomaɡ̶atitema Aneotedoɡ̶oji libakedi.Y -lEledi nalaɡ̶atibigiji mewi me iwaɡ̶ati Ǥoniotagodi, aɡ̶okawii me iwaɡ̶ati. Anakatoni Ǥoniotagodi digo anee eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi ɡ̶adami Lóide, ajaa ɡ̶adiodo Eunice. Ajawienataka me niɡ̶idaaɡ̶ee ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egitema Ǥoniotagodi, digo mijotaɡ̶a meniwaɡ̶atakanaɡ̶a aɡ̶ica deɡ̶eyamaɡ̶aticoace. ;  qlNalaɡ̶atibigiji meliodi manoenitibece niɡ̶ijo naɡ̶a jawalacaɡ̶atiwage. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi meliodi me jemaa me ɡ̶adatitace, amaleeɡ̶aɡ̶a eliodi me idinitibeci./  Yl Paulo diniotagodetalo Aneotedoɡ̶oji codaa me iladee Timóteo Idioka limedi me iniotagodetalo Aneotedoɡ̶oji, ane ee liotagi digo mijotaɡ̶a niɡ̶ijo jotigide yaamipi modibatema, idioka limedi me jeemitetece me diɡ̶ica ibatiigi catiwedi yaaleɡ̶ena. Codaa idioka limedi me jotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji noko, codaa menoale. Niɡ̶ina me jotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, odaa jipokotalo me ɡ̶adaxawani.X  +lTimóteo, jiwakateetibigaɡ̶aji naɡ̶adi iwakate notaɡ̶anaɡ̶axi, akaami ane micataɡ̶a deɡ̶ewi makaami ionigi, eliodi me ɡ̶ademaani. Jemaa Aneotedoɡ̶oji Ǥodiodi, codaa me Ǥoniotagodi Jesus Cristo midioka limedi meletaɡ̶adomi, codaa midioka limedi metiɡ̶adiwikodeni, codaa midioka limedi mowo ɡ̶adaaleɡ̶ena mele. K  lNiɡ̶itiwataale Niwakate Timóteo Paulo yecoaditibige Timóteo Ee Paulo, ee liiɡ̶exegi Jesus Cristo, leeɡ̶odi jiɡ̶idaa ane yemaa Aneotedoɡ̶oji. Jesus Cristo idiiɡ̶e me jeloɡ̶oditibece Aneotedoɡ̶oji me ligegi me yajigote lewiɡ̶a ane diɡ̶ica liniogo niɡ̶ina oko anoyexogotege Jesus Cristo.7 gbIgaataɡ̶a niɡ̶ina anodioteci niɡ̶icoa nixaketedi ane deɡ̶ewi, jeɡ̶eyamaɡ̶aticoace, odaa aɡ̶aleeɡ̶odioteci niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco aneetece ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Natigide jemaa Aneotedoɡ̶oji midioka limedi meletedaɡ̶adomi akaamitawecetiwaji. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee (Amém).3b Owidijedi lotaɡ̶a Paulo Timóteo. Oleetibige mele moteteni niɡ̶inoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco aneetece ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi anoyajigotedaɡ̶awa moteteni. Oxaxini niɡ̶inoa notaɡ̶a anowo Aneotedoɡ̶oji me deliɡ̶ide, ane diɡ̶ica niwaló. Oxaxini niɡ̶inoa notaɡ̶a anodinotigimadetigi niɡ̶ina oko anodiletibige daantiɡ̶idaaɡ̶ida ica ɡ̶odixakedi, pida aniɡ̶idaaɡ̶ida niɡ̶ica beɡ̶ewi me ɡ̶odixakedi, leeɡ̶odi dakapetege niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco aneetece ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi.7gbOdaa nigidaaɡ̶ee joɡ̶oyowidaɡ̶atee eletidi niliicaɡ̶ajetecidi ane daɡ̶a daateda, anoyaxawa minoatawece nokododi me newiɡ̶a digoina iiɡ̶o. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee nigonoliti gela lewiɡ̶a ane najigotedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji, odaa joɡ̶oyakadi midioka limedi me newiɡ̶a miniwataɡ̶a. 2]bAjoini mowo anele, nigepaa owidi niɡ̶icoa libaketedi libinienaɡ̶a, me liciagi niliicaɡ̶ajetecidi mowidi. Codaa ajoini me nigomaɡ̶a moyawalace moyedia eledi oko.s_b Icoa najoineɡ̶eco niɡ̶ina liico Niɡ̶ina ane liicotedi, aninoa nepilidi digoina iiɡ̶o, anajoinitiniwace me daɡ̶a dinanetibigiwaji, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a onakatoteda niliicaɡ̶ajetecidi igaataɡ̶a doidetibige maniaditema. Pida iiɡ̶eni monakato Aneotedoɡ̶oji anewikegi, Niɡ̶ijoa aninoa ane najigotedoɡ̶owa eotedibige me ɡ̶odinitibece./WbIniokiniwateda me Ǥonoenoɡ̶odi anida nimaweneɡ̶egi midioka limedi me yewiɡ̶a. Aneite eliodi me datale, odaa aɡ̶ica ane yakadi mipegitalo leeɡ̶odi aɡ̶ica anabotege naɡ̶aca nilokokena ane datale. Codaa aɡ̶ica ane nadi Aneotedoɡ̶oji, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a yakadi mica ane nadi. Pida jemaanaɡ̶a minatawece oko odoɡ̶etetalo, odaa idioka limedi moyajigotalo naɡ̶atetigi. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee (Amém). bAneotedoɡ̶oji eotace Ǥoniotagodi me dinikee niɡ̶ica noko anepaa nibikota. Aneotedoɡ̶oji jiɡ̶iniaaɡ̶iniwa ane odoɡ̶etetalo, leeɡ̶odi meliodi loniciwaɡ̶a, codaa mokiniwatece me Ǥonoenoɡ̶odi. Jiɡ̶iniaaɡ̶iniwa inionigi-eliodi ane iiɡ̶e inoatawece inionaɡ̶a-eloodoli digoina iiɡ̶o, codaa jiɡ̶iniaa Ǥoniotagodi ane iiɡ̶e inoatawece ane otagodepodi.  b(Ib (13-14) Natigide, lodoe Aneotedoɡ̶oji aneote lewiɡ̶a inoatawece niɡ̶inoa aninoa, codaa me lodoe Jesus Cristo ane dineloɡ̶odi me Ǥoniotagodi lodoe Pôncio Pilatos, niɡ̶ijo lacilo romaanotedi, jemaa me ɡ̶adiiɡ̶eni iwaɡ̶ati ane niiɡ̶etedoɡ̶owa Ǥoniotagodi, codaa moteteni ɡ̶adaaleɡ̶ena me yapidi codaa me diɡ̶ica ɡ̶abatiigi, nigepaa icota me dinikeetace Ǥoniotagodi Jesus Cristo.ykb Adinoniciwaɡ̶ati me aatege inoatawece ane beyagi, leeɡ̶odi me jinakatonaɡ̶a Ǥoniotagodi, codaa adowetiteloco ɡ̶adewiɡ̶a ane yajigotedaɡ̶awa Cristo. Leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji jiɡ̶iniaa eniditedaɡ̶awa meote me ɡ̶adewikitace me ɡ̶adexocitege Cristo niɡ̶ijo neɡ̶eni manakatoni niɡ̶iniwa ane Ǥoniotagodi lodoe eliodi oko anida aneetege Ǥoniotagodi. Geemeni Jesus Cristo me Ǥoniotagodi, me Lionigi Aneotedoɡ̶oji, odaa eliodi oko owajipataɡ̶awa, odaa nakataɡ̶anadi.)Kb Icoa ɡ̶onajoineɡ̶eco Pida akamaɡ̶akaami anakaami Aneotedoɡ̶oji liotagi, oxaxini niɡ̶inoa ane beyagi anejitedaɡ̶awa. Adinoniciwaɡ̶ati minoka awii ane iɡ̶enaɡ̶a, codaa mawii Aneotedoɡ̶oji ane yemaa, codaa adinoniciwaɡ̶ati mepaanaɡ̶a iwaɡ̶ati Ǥoniotagodi, memaani eledi oko, codaa midioka limedi matiteti icaaɡ̶ica nige awikodee, codaa adinoniciwaɡ̶ati mawii makaami okaaɡ̶egi.b~=b Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko ane daɡ̶axa me yemaa dinyeelo, niɡ̶ida lemaanaɡ̶aneɡ̶egitema dinyeelo ja micataɡ̶a daɡ̶a ditode catiwedi laaleɡ̶ena. Odaa inoatawece ane latopaco nibeyaceɡ̶eco ja ili catiwedi laaleɡ̶ena leeɡ̶odi naɡ̶adi litodi. Eliodi oko daɡ̶axa moyemaa dinyeelo, odaa joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi meyamaɡ̶aticoace meniwaɡ̶atakanaɡ̶a, odaa ja daɡ̶axa me nawikodeeɡ̶a micataɡ̶a niɡ̶ina oko anepaa yojogota nodaajo laaleɡ̶ena. %}Cb Pida niɡ̶ina anodoletibige me liicotedi, diaabo icota me dineetiogi, odaa ja dibatiogi eloona. Odaa eloona diaabo jeɡ̶eo minoa lakataɡ̶a ane deɡ̶eleteda, codaa me lowooko yetoliwadi ane yaaɡ̶adi lewiɡ̶a, odaa jaɡ̶aniaditema icoatawece niɡ̶icoa ane domaɡ̶a nepilidi.v|ebEnice nigidi ane jelicaɡ̶a, codaa ane idinixomaɡ̶atinigi, leeditibige me ɡ̶odinitibece me jakataɡ̶a."{=bIgaataɡ̶a niɡ̶ida moko aɡ̶ica ane inadeegaɡ̶a maleeka janiiɡ̶atini, codaa jowooɡ̶otaɡ̶a me diɡ̶ica ane jadeegaɡ̶atini nige ɡ̶odeleo.9zkbPida niɡ̶ina oko anoyewiɡ̶atema Aneotedoɡ̶oji odibatege owidi anepeɡ̶ewi me niliicaɡ̶ajetecidi, niɡ̶ina nige ninitibigiwaji leeɡ̶odi okanicodaaɡ̶ica anoyakadi. y b,xQb(4-5) niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa liciagi aniweniɡ̶ideneɡ̶egi, pida aɡ̶ica lixakedi. Lemaanigi me dotigimade, codaa me dideletigi leeɡ̶odi anodaa diitigilo notaɡ̶a. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me nocetema okanicodaaɡ̶ica, didele, dotaɡ̶atibige eledi oko, beyagi me yowotibige eledi oko, idioka limedi me dinotigimadetege eletidi ɡ̶oneleegiwadi, niɡ̶inoa liciaceekawadi, aɡ̶abo me niwaxinaɡ̶anaɡ̶a, codaa aɡ̶aleeɡ̶ica liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi anewi. Niɡ̶idi oko odiletibige niɡ̶ina anodibatema Ǥoniotagodi diɡ̶icota anigida noko me daɡ̶axa me liicotedi. Jinaɡ̶a adinawanaɡ̶atitege oko liciaco niɡ̶idi analee jeloɡ̶oditaɡ̶awa.ewCb Icoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi ane deɡ̶ewi icaaɡ̶icoa ɡ̶oniliicaɡ̶ajetecidi anele Nigicatibece ane diiɡ̶axinaɡ̶atece eledi niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi, ane daɡ̶a niwoditema lotaɡ̶a Ǥoniotagodi Jesus Cristo, anepeɡ̶ewi niɡ̶inoa lotaɡ̶a, codaa nige daɡ̶a niwoditema niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi,av;bNiɡ̶ina niotagipi ane niotagodi inaaɡ̶ina aneyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi leeditibige me doɡ̶oikatice lakatigi me dineemitetiwage idaaɡ̶ida me dinioxomigipi. Pida leeditibige me daɡ̶axa mele modibatema niotagodi, igaataɡ̶a niɡ̶ina niotagodi me dinigaanye leeɡ̶odi libaketedi anele niɡ̶ini liotagi, codaa iniaaɡ̶ini nakato Ǥoniotagodi, odaa Ǥoniotagodi yemaatedibigo. Iiɡ̶axinaɡ̶anitece codaa ajoinaɡ̶anitece niɡ̶inoa ane jeloɡ̶oditedaɡ̶awa. u !b Paulo yalaɡ̶ata niotagipi inaa otagodepodi Inatawece ane niotagipi, leeditibige midioka limedi modeemitetibige niotagodepodi, amanagawini aɡ̶ica ane beyagi me dotaɡ̶atigi Aneotedoɡ̶oji Liboonaɡ̶adi, codaa niɡ̶inoa ɡ̶odiiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco.htIbCodaa idaaɡ̶ee, inatecibece oko yenikamaɡ̶a me jinataɡ̶a minoa libaketedi anele, pida inatecibece eledi oko aɡ̶icoa me jowooɡ̶otaɡ̶a libaketedi anele niɡ̶ina natigide, pida icota me jinataɡ̶a anigida noko. sbInatibece oko yenikamaɡ̶a me jinataɡ̶a libeyaceɡ̶eco, odaa jowooɡ̶otaɡ̶a micota me iloikatidi Aneotedoɡ̶oji. Pida inatecibece eledi oko aɡ̶icoa me jinataɡ̶a libeyaceɡ̶eco niɡ̶ina natigide, pida icota me yeloɡ̶otelogo anigida noko.Hr bJineɡ̶emaanitibige minoka acipeta ninyoɡ̶odi, pida awii acipeta onateciɡ̶ida viinyo amaleeɡ̶aɡ̶a liwetadi ɡ̶awokomaɡ̶a, igaataɡ̶a geme elioditibece mileeni ɡ̶awokomaɡ̶a. rq]bJinaɡ̶a ɡ̶adajolitaki me ipekeniteloco ɡ̶abaaɡ̶atedi lacilo okanicodaaɡ̶ica oko ane diniomaɡ̶aditema libakedi Ǥoniotagodi. Adaɡ̶awanitege libatiigi eledi oko. Pida akamaɡ̶akaami oteteni ɡ̶adaaleɡ̶ena me yapidi. }psbLodoe Aneotedoɡ̶oji, codaa me Ǥoniotagodi Jesus Cristo, codaa me lodoe niɡ̶ijoa aanjotedi liomaɡ̶ataka Aneotedoɡ̶oji, ɡ̶adiiɡ̶eni moteteni niɡ̶inoa ɡ̶anajoineɡ̶eco anejitedaɡ̶awa. Codaa oleetibige midokida anemiitiogi ɡ̶onioxoadipi, codaa niɡ̶ina mawini anee eledi oko, jiniɡ̶ica ananienaɡ̶aneɡ̶eni daɡ̶a leeɡ̶odi me ɡ̶adokaaɡ̶edi. 9okbEliite moxoki lodoe loiigi Ǥoniotagodi niɡ̶ina ane daɡ̶a yemaa me ika meotibiga libeyaceɡ̶eco, amaleeɡ̶aɡ̶a niɡ̶ina eledi ɡ̶onioxoadipi odoita mowo ane beyagi. nbJinaɡ̶a domaɡ̶a ajipaata nigica ane doletibige me dakapetege niɡ̶ijo laxokodipi anoiiɡ̶e Ǥoniotagodi loiigi. Pida idoka ajipaata niɡ̶ina nige idiwa iniwataale mige iniwatadiɡ̶ini oko nakataɡ̶anadi, anonadi meo anigida libeyaceɡ̶egi.mybIgaataɡ̶a lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji mee, “Jinaɡ̶a agoeni nioladi ewalaile niɡ̶ina me nipodi leyeema me nigakala.”Niɡ̶ijo eledi liwai lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji mee, “Iɡ̶enaɡ̶a niɡ̶ina moyedia nibakecajo loojedi me diba.” [l/b Laxokodipi ane niiɡ̶enatakanaɡ̶a Niɡ̶ina laxokodipi ane niiɡ̶enatakanaɡ̶a anele modowediteloco loiigi Ǥoniotagodi, niɡ̶ina ɡ̶onioxoadipi leeditibige modeemitetibige codaa moyaxawatece laɡ̶alanaɡ̶a, eneɡ̶egi ele moyaxawa niɡ̶ina baaneɡ̶eliodi me nibaaɡ̶a, moyatematitedibece ɡ̶obodicetedi anele ane icoɡ̶otedigi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, codaa moyeloɡ̶odi niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco aneetece ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi.bk=bNigica ɡ̶oneleegiwa, oɡ̶oa domige iwaalo aneyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi anidi litacepodi wajekalodipi, leeditibige modowediteloco niɡ̶idi wajekalodipi, odaa ele me doɡ̶oikatece loiigi Ǥoniotagodi doɡ̶onediatiniwace. Odaa loiigi Ǥoniotagodi yakadi moilaaɡ̶atece moyaxawa niɡ̶ina eledi wajekalodipi ane diɡ̶ica anodinaɡ̶akatidi. _j7bIgaataɡ̶a jiɡ̶ijo wajekalodipi aneyamaɡ̶aticoace, odaa joɡ̶odioteci Satanás.i#bEnice jajoi niɡ̶ina wajekalodipi baɡ̶alee awicijipi me nadonaɡ̶atace, amaleeɡ̶aɡ̶a ica lionigipi, codaa amaleeɡ̶aɡ̶a odowediteloco epaa liɡ̶eladi, amanagawini aɡ̶ica gaantokaaɡ̶ini leeɡ̶odi ɡ̶odaxakawa daɡ̶a beyagi me dotaɡ̶atibigoɡ̶oji.yhkb Codaa odiniiɡ̶axitece me nigojigipi niɡ̶ina migotece niɡ̶inoa diimaɡ̶a. Pida aɡ̶idokida me nigojigipi, jaɡ̶aɡ̶a diniiɡ̶axitece me alaɡ̶aneɡ̶egipi, codaa motaɡ̶axadi, oditece niɡ̶inoa ane deɡ̶ele me ɡ̶odotaɡ̶a.cg?b Ade nilaagetedipi leeɡ̶odi me doɡ̶odowediteloco niɡ̶ijo odoejegi nigegitege Cristo.mfSb Pida jiniɡ̶idiitini liboonaɡ̶adi niɡ̶ina wajekalodipi baɡ̶aleeɡ̶awicijiipi. Igaataɡ̶a doidetibige doɡ̶oniwitalo lidekeco midi miwaalepodi, oditaɡ̶a joɡ̶oika monakato Cristo, joɡ̶odoletacibige me nadonaɡ̶a.e5b Eledi leeditibige niɡ̶ina oko moyowooɡ̶odi minoa loenataka anele anidioka limedi meote, codaa mele me iliidaɡ̶adi lionigipi, mele me dibatege lanakepodi anodiita liɡ̶eladi, codaa me iwilegi loɡ̶onaka niɡ̶ina anida aneetege loiigi Ǥoniotagodi (ane ligileɡ̶egi niɡ̶ina me wiajeeɡ̶a), me yaxawa niɡ̶ina oko ane dawikode, codaa me dinoniciwaɡ̶adi meo okanicodaaɡ̶ica libakedi anele. Yd+b Naɡ̶ana wajekalo nige yemaa me diniditini liboonaɡ̶adi mawatiogi anoyaxawatiogi niɡ̶ina anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi, pida leeditibige midiwa caticedi me seseenta nicaaɡ̶ape, codaa mokijotece me wado.OcbPida nigica oko ane daɡ̶a dowediteloco litaagi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a eliododipi ane noiigiwepodi, ane daɡ̶axa mida ane jaoɡ̶a, odaa iniaaɡ̶ini niɡ̶ini oko ja ika me diotece niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, codaa ja beyagi anee caticedi niɡ̶ina oko ane deɡ̶eyiwaɡ̶aditeda Ǥoniotagodi. }bsbAnajoinitiniwace niɡ̶ina oko mowote niɡ̶inoa ane jiiɡ̶axitedaɡ̶adici, amanagawini aɡ̶ica ane laagetedipi. abPida naɡ̶ana wajekalo ane yewiɡ̶a mepoka dinemaa, idaaɡ̶ida malee yewiɡ̶a lolaadi, pida ja micataɡ̶a daantaɡ̶a yeleo.M`bNaɡ̶ana wajekalo ane diɡ̶ica ane dowediteloco, nibeotege Aneotedoɡ̶oji me yaxawa, codaa idioka limedi me yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, enoale, codaa me noko, dipokotibigimece me yaxawa.[_/bPida nigaca wajekalo ane idi lionigipi, mige lawadipi, odoejegi leeditibige midiaaɡ̶idi odowediteloco, ane ɡ̶odiiɡ̶axitece ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi me jaoɡ̶a. Joaniɡ̶idaa nigoyediatece eliododipi icoatawece niɡ̶icoa baanoɡ̶owote moniliidaɡ̶aditiniwace. Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji yemaa me jedianaɡ̶a ɡ̶odiododipi.g^GbEemiteetibige codaa maxawani niɡ̶inoa wajekalodipi ane diɡ̶ica anoyakadi nimaweneɡ̶egi. x(}{{?z9yyPxQwZvut[sXrr/qtpnm{l1j`hgMedb`_i]]\Z_Y0X{VUUSS;QPONN;LhKlJ6HGFDCCB A?>C=~<;::9766'44832 0/.. -,,<+*9))I(X'' &8%%c%#" 6`k=7@7i j Gh@(C)Dawikode niɡ̶ijo me dineetalo ɡ̶odaxakawa, joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi miniaaɡ̶iniwa yakadi me yaxawa niɡ̶ina ane dineeta ɡ̶odaxakawa. xBiJoaniɡ̶idaa me leeditibige Jesus me diniciaceeketedoɡ̶ogi, me diɡ̶icata ane diniwokotedoɡ̶odici. Eote me ɡ̶odiciaceekawa, eotedibige me ɡ̶onisacerdoti ɡ̶oneɡ̶egi ane ɡ̶odiwikode codaa midioka limedi meote libakedi anele. Eleditace eotedibige me yakadi me yeleotetema ɡ̶obeyaceɡ̶eco, eotedibige Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶adiaaɡ̶oko laagetedipi.A Ewi Jesus me daɡ̶a enagiteda me yaxawateda aanjotedi. Pida enagi me yaxawa niɡ̶ina oko anida aneetege licoɡ̶egi Abraão.@)Eleditace eotedibige me ikatedicoace niɡ̶ina oko ane micataɡ̶a daɡ̶a niwilogojedipi leeɡ̶odi modoitigi némaɡ̶a inoatawece nokododi.[?/Niɡ̶ina oko aneete Jesus me lionigipi Aneotedoɡ̶oji, Aneotedoɡ̶oji eote lawodi codaa me libole. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a enitedini malee nigaanigawaanigi, Aneotedoɡ̶oji yajigote lolaadi, lawodi codaa me liboledi. Eote lolaadi me liciagi ɡ̶odolaadi. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee menitedini liciagi okanicodaaɡ̶ica oko, eotedibige me yakadi me yeleo, odaa ja inoke loniciwaɡ̶a diaabo ane domiɡ̶ijo mida loniciwaɡ̶ateloco némaɡ̶a.D> Codaa eledi mee, “Emeɡ̶eeta jaɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji.”Eledi mee, “Ite Ee minataɡ̶a niɡ̶ina oko ane najigotediwa Aneotedoɡ̶oji, ane micataɡ̶a daɡ̶a lionigipi.” ;=o Maditaɡ̶a notaɡ̶anaɡ̶axi enaco, meete, “Inoenoɡ̶odi, ejitaɡ̶adici miditaɡ̶a inioxoadipi. Joɡ̶etetaɡ̶awa liwigotigi ɡ̶adoiigi niɡ̶ina me yatecoɡ̶o.” <  Jesus iwilegitetema oko libeyaceɡ̶eco. Odaa inatawece ane yapiditibigiwaji, codaa jiɡ̶iniaaɡ̶iniwa ane ɡ̶odapitaɡ̶adi, odaa Eliodi, iniaaɡ̶iniwa Ǥodiodi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Jesus aniboliɡ̶atedoɡ̶odici meetedoɡ̶owa moko nioxoadipi. ; Aneotedoɡ̶oji eote inoatawece aninoa codaa doweditedeloco inoatawece, codaa inoatawece nepilidi. Aneotedoɡ̶oji nadeegite miniwataɡ̶a eliodi oko meote me lionigipi, codaa me iweniɡ̶ide. Enice joaniɡ̶idaa mewi, niɡ̶ijo meote lewiɡ̶a oko, ika Jesus, me dawikode, odaa joaniɡ̶idaa naɡ̶a igodi libakedi. Jesus jiɡ̶ijaaɡ̶eote ɡ̶odewiɡ̶a, joaniɡ̶idaa ane libakedi.I:  Pida ijoa me jinataɡ̶a Jesus. Onateciɡ̶ijoa nokododi Aneotedoɡ̶oji ideyate Jesus natinedi aanjotedi, eotedibige me yeleotetema inatawece oko meote lewiɡ̶a, leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji me iwikode niɡ̶ina oko. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a iweniɡ̶ide codaa me yajigote eliodi loniciwaɡ̶a. e9C Codaa jaɡ̶ajicitalo loniciwaɡ̶a codaa me naɡ̶atetigi me iiɡ̶e inoatawece aninoa.”Niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a yajigote loniciwaɡ̶a me iiɡ̶ete inoatawece, odaa aɡ̶ica idi ane daɡ̶a yajigote niɡ̶ijoa Ǥoneleegiwa ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi me iiɡ̶e. Pida natigide jinataɡ̶a aɡ̶inatawece oko oyiwaɡ̶adi.H8  Niɡ̶ijoa nokododawaanaɡ̶a adianite Ǥoneleegiwa ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi, natinedi aanjotedi. Pida natigide, jaɡ̶aweniɡ̶ideni codaa jaɡ̶ajicitalo eliodi loniciwaɡ̶a. 7Maditaɡ̶a lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji, iwoteloco Davi ane ligegitalo Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ijo mee, “Inoenoɡ̶odi, igaamee ina mowoo ina oko, ane liotedawaana, ane diɡ̶icata jaoɡ̶ate? Igaamee ina madowetiteloco ina oko ane diɡ̶ica loniciwaɡ̶a? 6! Jesus jiɡ̶ijaaɡ̶eote ɡ̶odewiɡ̶a Ejinaɡ̶atece niɡ̶icoa nokododi nige dopitedijo Aneotedoɡ̶oji Lionigi me diiɡ̶enataka digoina iiɡ̶o. Aneotedoɡ̶oji ayajigotediogi aanjotedi loniciwaɡ̶a moiiɡ̶e niɡ̶ica gela iiɡ̶o aneote anigida noko.J5 Aneotedoɡ̶oji ikee niɡ̶inoa lotaɡ̶a Lionigi mewi niɡ̶ina meote ɡ̶obinico anoikee anicota me loenatagi Aneotedoɡ̶oji, inoa ɡ̶odoxiceɡ̶etedi, codaa me icilatidi owidi eelotaginadi, codaa niɡ̶ina me yajigotediogi oko lixaketedi anepaa yemaa me yajigotediogi, ane najigotedoɡ̶owa Liwigo Aneotedoɡ̶oji. ,4QEnice nige deɡ̶ejiwaɡ̶ataɡ̶ateda lotaɡ̶a ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a anonikeetoɡ̶owa anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji meote ɡ̶odewiɡ̶a, odaa aɡ̶odiwoko niɡ̶ina nige limedi me iloikatidi oko leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco. Ǥoniotagodi Jesus jiɡ̶ijaa odoejegi ane nikeetedoɡ̶owa anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji meote ɡ̶odewiɡ̶a. Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ijo anowajipatalo joɡ̶onatematitedoɡ̶owa lotaɡ̶a.3-Niɡ̶ijo nibodigi aanjotedi anodita Moisés ewi, codaa niɡ̶ijo aneote Aneotedoɡ̶oji iɡ̶enaɡ̶a niɡ̶ina me iloikatidi niɡ̶ijo oko leeɡ̶otedi ijoatawece ane beyagi anowote, niɡ̶ijo midatibece me doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji.2  Leeditibige me jatacoloɡ̶ojoɡ̶otece lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Aneotedoɡ̶oji ibake Lionigi me ɡ̶odotaɡ̶aneɡ̶e, odaa leeditibige me jatacoloɡ̶ojoɡ̶otece lotaɡ̶a anewi ane jajipaaɡ̶atalo, amanagawini aɡ̶ejamaɡ̶ajoɡ̶otice.1 {Inoatawece aanjotedi niwicidi anodibatema Aneotedoɡ̶oji, ane iiɡ̶e moyaxawa niɡ̶ina oko aneote me newiɡ̶atace. H0   Aneotedoɡ̶oji aɡ̶ica deɡ̶eeteta anigetiɡ̶ijo aanjo ane ligegiteta Lionigi, niɡ̶ijo mee, “Anicooti digoina iwai ibaaɡ̶adi nigepaaɡ̶icota me jiiɡ̶eke ɡ̶aneloɡ̶ododipi.” k/ Q Ateciɡ̶itiwage macataɡ̶a wetaɡ̶ajo, codaa me iikoeɡ̶eni micataɡ̶a niɡ̶ina me jiikoenaɡ̶a nowoodaɡ̶agi oxiiɡ̶odi. Pida akaami biɡ̶idioka limedi makaami, adiniigi aneni, codaa aɡ̶akaami oxiiɡ̶odi.”4. c Odaa ditibigimedi inaa iiɡ̶o icota me ma, pida akaami biɡ̶idioka limedi makaami. Ditibigimedi inaa iiɡ̶o icota me laxokodi micataɡ̶a nowoodaɡ̶agi moxiiɡ̶odi. -  Aneotedoɡ̶oji eledi yalaɡ̶ate Lionigi, niɡ̶ijo neɡ̶ee, “Ǥoniotagodi, niɡ̶ijo jotigide aniɡ̶icatibige daɡ̶a jinataɡ̶a inoatawece aninoa, jaɡ̶akamaɡ̶akaami ane oeni iiɡ̶o, codaa abakeni ɡ̶abaaɡ̶atedi me oeni ditibigimedi. *, O Emaani niɡ̶ina ane iɡ̶enaɡ̶a, codaa ɡ̶adeleɡ̶edi niɡ̶ina ane beyagi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Ee, Ǥanoenoɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji, me ɡ̶adiolaatice, codaa me ɡ̶adiweniɡ̶ideni caticedi niɡ̶ijoa ɡ̶adokaaɡ̶etedipi, codaa jiɡ̶idaa me jao meliodi me aniniitibeci.” q+ ]Pida niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji naɡ̶aɡ̶a yalaɡ̶ate Lionigi, mee, “Inoenoɡ̶odi, idioka limedi makaami ane diiɡ̶enataka. Niɡ̶ina me iiɡ̶eni niɡ̶ina oko, awii ɡ̶animaweneɡ̶egi ane iɡ̶enaɡ̶a me iiɡ̶enatakani. R* Niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji me yalaɡ̶ate aanjotedi, mee, “Jaote iniaanjotedi micataɡ̶a daɡ̶a niwocotadi, codaa niɡ̶idiwa iniaanjotedi ane iotaka dinoe micataɡ̶a daɡ̶a ɡ̶alewaɡ̶a.”M) Niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji me nadeegite Lionigi ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi niɡ̶ina iiɡ̶o, eledi mee, “Akaamitawecetiwaji anakaami niaanjotedi Aneotedoɡ̶oji oɡ̶eetetalo Ionigi!”K(  Lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji ikee Lionigi Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi caticedi aanjotedi Lionigi daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji aɡ̶ica otiɡ̶idatece daɡ̶a eeteta okanicodaaɡ̶icata aanjo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a aneeteta Lionigi, niɡ̶ijo meeteta, “Akamokakaamita makaami Ionigi, amina noko ja jaote me Ee Ǥadiodi.”Eledi meeteta, “Jeɡ̶ee Ǥadiodi, codaa akaami Ionigi.”w' iOdaa jeɡ̶eote me daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi naɡ̶axatedeloco aanjotedi, digo anee Liboonaɡ̶adi ane yajigote Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi, aɡ̶ica liciagi. Aneotedoɡ̶oji yajigote Liboonaɡ̶adi me “Lionigi”. ;& qLionigi datale digo mijoataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me datale, codaa liciagi Aneotedoɡ̶oji. Ibake lotaɡ̶a loniciweɡ̶enaɡ̶a me doweditedeloco codaa me ika midioka limedi minoa inoatawece niɡ̶inoa ane jinataɡ̶a. Niɡ̶idiaaɡ̶idi neɡ̶eote nimaweneɡ̶egi me napitaɡ̶adi inoatawece ɡ̶obeyaceɡ̶eco, odaa ja nicotedini digoida ditibigimedi nimedi ɡ̶oneɡ̶egi liwai libaaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji ane iiɡ̶e inoatawece. #% APida natigide, niɡ̶inoa owidijedi nokododi, Aneotedoɡ̶oji ibake Lionigi me yeloɡ̶odi niɡ̶ica ane yemaa. Aneotedoɡ̶oji ibake Lionigi meote inoatawece aninoa ditibigimedi, codaa aninoa digoina iiɡ̶o, odaa ja iolatedice Lionigi me yajigoteta inoatawece mepoka nepiliditeda.V$ )Niwakate Hebreutedi Aneotedoɡ̶oji ibake Lionigi me dinikeetedoɡ̶owa Niɡ̶ijo jotigide Aneotedoɡ̶oji eliodi me notaɡ̶aneɡ̶etedi ɡ̶odoiigi, codaa owidi anigotediogi me notaɡ̶aneɡ̶etediniwace jotigide ɡ̶odaamipi. Imonyatediogi niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko moditece ane yemaa.O# Jemaa Ǥoniotagodi Jesus Cristo me daɡ̶axa meletedaɡ̶adomitiwaji. ^" 7Codaa oyecoaditibige yokaaɡ̶etedipi me jiba, Marcos, Aristarco, Demas iniaa Lucas. q! ]Epafras, anini niwiloɡ̶onaɡ̶axi meetaɡ̶a leeɡ̶odi me diotece Jesus Cristo, yecoaditibigaɡ̶aji.Q  Pida eledi ane jipokotaɡ̶awa. Awii iomaɡ̶atitice imedi minitaɡ̶a ɡ̶adiɡ̶eladi, igaataɡ̶a inibeotege Aneotedoɡ̶oji meote anipokitalo, odaa etidikatice, odaa jakadi mejigo makaamitaɡ̶a.  +Malee jidi naɡ̶adi iwakate notaɡ̶anaɡ̶axi, ɡ̶adinakatoni mawii ane jipokotaɡ̶awa, codaa mawii caticedi niɡ̶ijo ane jipokotaɡ̶awa.+ QEnice, inioxoa, awii niɡ̶ijo ane jipokotaɡ̶awa leeɡ̶odi Ǥoniotagodi, odaa adoniciwaɡ̶ati, ane ee ɡ̶anioxoa leeɡ̶odi me ɡ̶odexogotege Ǥoniotagodi. m UEe Paulo jidikotibigaɡ̶aji me jedia okanicodaaɡ̶ica naalewe. Pida jemaa manalakitibige me micataɡ̶a daɡ̶a adinaaleweeni, leeɡ̶odi ee ɡ̶adaxawani manakatoni Ǥoniotagodi, odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee naɡ̶a ɡ̶adewikitace.p [Nigeo me aniatitema ɡ̶aninyeelo, oɡ̶oa domige ɡ̶adinaaleweeni, anikanitici emaɡ̶a ɡ̶adediani.z oEnice nigakati me ee ɡ̶adokaaɡ̶edi, me jaxawanaɡ̶a oninitecibeci, abaatege Onésimo anodaaɡ̶ee mabaatigi.d CIgaataɡ̶a natigide aɡ̶aleeɡ̶idokida me niotagi, pida caticedi me liciagi niotagi, ɡ̶onioxoa daɡ̶axa me ɡ̶odemaanigi, leeɡ̶odi me yexogotege Ǥoniotagodi. Eliodi me jemaa, pida emaani caticedi anejigota me jemaa. Diganagawini emaani aɡ̶idokida me ɡ̶aotagi anele, pida micataɡ̶a daɡ̶a ɡ̶anioxoa, ane yexogotege Ǥoniotagodi.  )Ica ina Aneotedoɡ̶oji daɡ̶a ika Onésimo me ɡ̶adalatawaanigi me akatitace mabaatege me opitacaɡ̶awa midiaaɡ̶i nigepaa anigicatibige.- UPida adomaɡ̶a jemaa me inoiigiwa me daɡ̶a idinilakidetaɡ̶agi. Ajemaa me ɡ̶adiedeɡ̶eni me adaxawani, pida jemaa me adaxawani idokida nige akamaɡ̶emaani. B  Domaɡ̶a jemaa me inolitini digoina meetaɡ̶a me idaxawa me waxodi ɡ̶amedi maleeɡ̶inaaɡ̶ejo niwiloɡ̶onaɡ̶axi leeɡ̶odi mejitece nibodicetedi anele ane yalaɡ̶atece Cristo.W ) Jiiɡ̶e Onésimo mopitacicogi makaamita. Eliodi me jemaa liciagi me idinemaa.D  Niɡ̶ijo jotigide, aɡ̶ica niwalótaɡ̶adomitiwaji, pida natigide jiɡ̶ida niwalótaɡ̶adomi codaa me ee. (Odaa niɡ̶ida liboonaɡ̶adi Onésimo diitigi me daɡ̶axa me diniwaloe.)   Enice, leeɡ̶odi memaani iditawece loiigi Aneotedoɡ̶oji, jipokotaɡ̶awa mele mabaatege Onésimo. Onésimo micataɡ̶a daɡ̶a ionigi, igaataɡ̶a maleeɡ̶inaaɡ̶ejo niwiloɡ̶onaɡ̶axi jaxawa me nakato Ǥoniotagodi, odaa ja micataɡ̶a deɡ̶ee eliodi. } Pida leeɡ̶odi me jemaanaɡ̶a oninitecibeci eledi oko, ee ajemaa me ɡ̶adiiɡ̶eni, pida jemaa me jipokotaɡ̶awa leeɡ̶odi Onésimo, idaaɡ̶ida ee Paulo baanaɡ̶a ee laxokegi, codaa me idejo niwiloɡ̶onaɡ̶axi leeɡ̶odi me jiotece Cristo. 5 Paulo dipokota Filemom mele me dibatege Onésimo Leeɡ̶odi me micataɡ̶a daɡ̶a ee ɡ̶anioxoa, codaa me leeɡ̶odi me ɡ̶odexogotege Jesus Cristo ane najigotediwa inaɡ̶atetigi, ani yaaleɡ̶ena me ɡ̶adiiɡ̶eni mawii niɡ̶ica ane domaɡ̶a leeditibige mawii.v gInioxoa, leeɡ̶odi meliodi memaani ɡ̶anioxoadipi, jaɡ̶awii me daɡ̶axa me idinitibeci codaa meliodi me adoniciwaɡ̶ati, igaataɡ̶a ajicitiogi laaleɡ̶ena ijotawece niɡ̶ijo loiigi Aneotedoɡ̶oji ane iolatedicoace me nepilidi. / YOko dinokaaɡ̶etedi, codaa jaxawanaɡ̶a oninitecibeci leeɡ̶odi okotawece jinakatonaɡ̶a Ǥoniotagodi. Enice jipokotalo Aneotedoɡ̶oji meote me daɡ̶axa mowooɡ̶oti niɡ̶inoa anicinoa anele ane najigotedoɡ̶owa leeɡ̶odi me ɡ̶odexogotege Jesus Cristo, leeɡ̶odi maxawani eledi oko.> wIgaataɡ̶a jajipa moyalaɡ̶ataɡ̶awa me daɡ̶axa manakatoni Ǥoniotagodi Jesus, codaa me jajipatibece meliodi memaani ijotawece niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji ane iolatedice me nebi.) M Paulo yalaɡ̶ata Filemom anodaaɡ̶ee meyiwaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji codaa me yemaa nioxoadipi, niɡ̶ijo anodiotece Ǥoniotagodi Jesus Niɡ̶ina me jotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji, idioka limedi me idalaɡ̶atibigaɡ̶aji Filemom, odaa iniotagodetalo Iniotagodi Aneotedoɡ̶oji.  7Jemaanaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane Ǥodiodi, iniaa Ǥoniotagodi Jesus Cristo me daɡ̶axa meletaɡ̶adomitiwaji, codaa meote ɡ̶adaaleɡ̶enali mele. p  [Aaɡ̶aɡ̶a jidikotibige loiigi Ǥoniotagodi ane dinatecoɡ̶oteetibece digoida ɡ̶adiɡ̶eladi, codaa me jidikotibige ɡ̶oniwaalo Áfia, iniaa Arquipo ane ɡ̶odokaaɡ̶edi niɡ̶ina me jakapaɡ̶atege ane beyagitedoɡ̶odomi. N  Niwakate Filemom Paulo yecoaditibige Filemom Ee Paulo, ite ee niwiloɡ̶onaɡ̶axi leeɡ̶odi me jiotece Jesus Cristo. Ee iniaa ɡ̶onioxoa Timóteo jiwakateenaɡ̶atibigaɡ̶aji naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi, akamaɡ̶akaami, Filemom ane akaami ɡ̶odokaaɡ̶edi me jibaaɡ̶a, ɡ̶odokaaɡ̶edi ɡ̶odemaanigi.o WvInatawece aninaa meetaɡ̶a oyecoaditibigaɡ̶aji. Ee jemaa me idecoaditece niɡ̶ina anetiɡ̶odemaa, anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi. Jemaa Aneotedoɡ̶oji midioka limedi meletedaɡ̶adomi akaamitawecetiwaji. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee.^ 5vLeeditibige me inatawece loiigi Cristo diniiɡ̶axitece me dinoniciwaɡ̶adi midioka limedi mowo niɡ̶ica anele, codaa moyaxawa ane yopotibige moyaxawa, codaa aɡ̶ele doɡ̶oyaaɡ̶adi noko mowo ane deɡ̶ele. Kv Awii niɡ̶ica anakati maxawanitece Zenas, niɡ̶ijo ane dideletibigoɡ̶oji me dotaɡ̶a lodoe ɡ̶oniwinoɡ̶odi, codaa axawani Apolo, amaleeɡ̶aɡ̶a aɡ̶ica ane yopotibige nige diniwiaje.v Owidijedi najoinaɡ̶aneɡ̶eco Niɡ̶ina me jimonyataɡ̶awa Ártemas, mige Tíquico, awii ɡ̶adoniciwaɡ̶a managi meetaɡ̶a, jakapaɡ̶atiwage manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Nicópolis, igaataɡ̶a ja yowoogo midiaaɡ̶ejo nige limedi niwetaɡ̶a.<qv Igaataɡ̶a joɡ̶owooɡ̶oti me daɡ̶adiaaɡ̶ica ɡ̶animaweneɡ̶egi maxawani niɡ̶ini oko meo me iɡ̶enaɡ̶a lewiɡ̶a. Niɡ̶ida libeyaceɡ̶egi aneo ikee me nilaagedi. A{v Niɡ̶ina oko anidioka limedi me doletibige me dinotigimadetege eledi oko, leeditibige mitoataale mawii leemidi. Nige daɡ̶a yemaa me wajipataɡ̶awa, odaa jinaɡ̶aleeɡ̶ica mawii.ucv Pida otonitice niɡ̶ina majipaata modinotigimadetigi niɡ̶inoa ane deɡ̶eleteda, niɡ̶ina modinotigimadetigi liboonaɡ̶atedi jotigide laamipi, codaa niɡ̶ina modinotigimadetigi odaa ja nidelaɡ̶a leeɡ̶odi niɡ̶ica ane diitigi niɡ̶ijoa lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. Niɡ̶ina midaɡ̶aee me dinotigimade, aɡ̶ica ane yaxawa, codaa aɡ̶ica aneletema.FvOdaa jakataɡ̶a me jinakatonaɡ̶a niɡ̶inoa notaɡ̶a. Jemaa midioka limedi me iiɡ̶axinaɡ̶anitece niɡ̶ijoa notaɡ̶a amaleeɡ̶aɡ̶a niɡ̶ina oko anonakato Aneotedoɡ̶oji midioka limedi me dinoniciwaɡ̶aditibigiwaji mowote loenataka anele. Ele mowo niɡ̶ida anejita, odaa ja yaxawa inatawece eledi oko.%vJiɡ̶idaaɡ̶ee, leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶axa meletedoɡ̶odomi, eote me ɡ̶odeɡ̶enaɡ̶a, odaa ja dibatedoɡ̶ogi. Odaa leeɡ̶odi moko lionigipi jakataɡ̶a me inibeoonaɡ̶atege midioka limedi me idejonaɡ̶ate miniwataɡ̶a aɡ̶aleeɡ̶ica liniogo._7vLeeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji midioka limedi meote ane daɡ̶axa meletoɡ̶odomi, niwakatee Liwigo me ɡ̶odajacaɡ̶adi. Niwakatee Liwigo leeɡ̶odi niɡ̶ijo aneotedoɡ̶odomi Jesus Cristo ane Ǥonewikatitoɡ̶odi.  v6ev(4-5) Pida niɡ̶ijo naɡ̶a nikeetedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji ane Ǥonewikatitoɡ̶odi midioka limedi meote aneliodi meletoɡ̶odomi, codaa me ɡ̶odemaa, odaa jeɡ̶eote me ɡ̶odewiɡ̶atace. Aɡ̶eote me ɡ̶odewiɡ̶atace daɡ̶a leeɡ̶odi niɡ̶inoa okomaɡ̶a ɡ̶odoenataka anele, pida leeɡ̶odi me ɡ̶odiwikode. Liwigo Aneotedoɡ̶oji yapitaɡ̶adi ɡ̶odaaleɡ̶ena, codaa najigotoɡ̶owa gela ɡ̶odewiɡ̶a.z~mvIgaataɡ̶a niɡ̶ijo jotigide okomoɡ̶oko aɡ̶ica deɡ̶ele me jowookonaɡ̶a, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ejiwaɡ̶ataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶inoa aninoa naɡ̶atetico, codaa oko ninaalexegi. Jiwaɡ̶atece niɡ̶inoa lidaɡ̶ataka ɡ̶odolaadi ane beyagi, codaa joleeɡ̶atibige inokina me jalooɡ̶a. Niɡ̶ijo jotigide joleeɡ̶atibige me jaoɡ̶a ane beyagitema eledi oko, codaa oko oceeɡ̶aɡ̶a. Niɡ̶ijo oko aɡ̶etiɡ̶odemaa, codaa oko ajinemaanaɡ̶atiniwace. i}KvLeeditibige me daɡ̶a beyagi modotaɡ̶atibige eledi oko, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a odinotigimadetege eledi oko. Pida niɡ̶ina oko leeditibige meletema niɡ̶ina iwikodadipi, codaa me diniwikodetibigiwaji lodoe inatawece oko.D| v Ica anodaaɡ̶ee lewiɡ̶a niɡ̶ina anodinaɡ̶akatiditalo Ǥoniotagodi Tito, awii niɡ̶ina oko monalaɡ̶atibige me leeditibige moyiwaɡ̶adi niɡ̶inoa lacilodi idiaa niɡ̶ijo anida naɡ̶atetigiteloco digoina iiɡ̶o. Leeditibige me eniwaɡ̶atakanaɡ̶a, codaa me nigomaɡ̶a mowote inoatawece anele.6{evTito, leeditibige midioka limedi me iiɡ̶axinaɡ̶anitece niɡ̶ijoa anejitedaɡ̶awa. Abakeni ɡ̶anaɡ̶atetigi niɡ̶ina moniciwaɡ̶ati laaleɡ̶ena, codaa moxoki oko ane wajipataɡ̶awa. Jiniɡ̶ikani deɡ̶etiɡ̶adomilenitice, micataɡ̶a daaditaɡ̶a akaamita ɡ̶oneleegiwa ɡ̶oneɡ̶egi. 2z]vIniaaɡ̶iniwa Jesus Cristo dinajigo me yeleotedoɡ̶odomi, eotedibige me yedia niɡ̶ica ane lica loojedi me ɡ̶odoɡ̶atedicogi inoatawece ɡ̶obeyaceɡ̶eco, codaa me ɡ̶odapitaɡ̶adi, codaa meote moko niɡ̶ina anida aneetetege, codaa me dinoniciwaɡ̶aditibigiwaji moyoe niɡ̶ica anele. xyiv Aneotedoɡ̶oji ɡ̶odiiɡ̶axi maleeɡ̶inaaɡ̶ejonaɡ̶atice digoina iiɡ̶o leeditibige me inibeoonaɡ̶atege niɡ̶ica noko libinienigi nige dinikee meliodi loniciwaɡ̶a Ǥonoenoɡ̶odi nelegi ane Ǥonewikatitoɡ̶odi, Jesus Cristo.Oxv Leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji eliodi meletedoɡ̶odomi, odaa ɡ̶odiiɡ̶axitetece me deɡ̶ele me ɡ̶odewiɡ̶a me diɡ̶ica me jaoɡ̶ate Aneotedoɡ̶oji. Ǥodiiɡ̶axitetece me jikanaɡ̶a niɡ̶ijoa lidaɡ̶ataka ane beyagi niɡ̶ina okotigi niɡ̶ina iiɡ̶o, codaa me idinajacaɡ̶ataɡ̶atema lidaɡ̶ataka ɡ̶odolaadi, codaa me jaoɡ̶a ane iɡ̶enaɡ̶a, codaa me jeemiteeɡ̶atibige Aneotedoɡ̶oji malee ɡ̶odewiɡ̶ateloco niɡ̶ina iiɡ̶o.#w?v Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ja nikeetedoɡ̶owa meletetema inatawece oko. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me ikee me yemaa meote me newiɡ̶atace inatawece oko.vv Leeditibige niɡ̶ina niotagipi me doɡ̶odoliceta ane nebi niotagododi. Pida leeditibige moikeetiogi niɡ̶idi eledi oko moyakadi monakato, amaleeɡ̶aɡ̶a niɡ̶ina oko odeemitetibige niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco aneetece Aneotedoɡ̶oji ane Ǥonewikatitoɡ̶odi. muSv Anajoinitiniwace niɡ̶ina niotagipi moyiwaɡ̶adi niotagodepodi, codaa modoletibige mowo me ninitibigiwaji niotagododi leeɡ̶odi mele mowo libaketedi. Leeditibige me doɡ̶odinotigimadetege niɡ̶inoa niotagododi modiojotece.tyvNiɡ̶ina me iiɡ̶axinaɡ̶ani, enitece notaɡ̶a ane iɡ̶enaɡ̶a amaleeɡ̶aɡ̶a aɡ̶ica oko ane yakadi me ee me abataa, codaa me ɡ̶adaxakawepodi niboliɡ̶atibigiwaji leeɡ̶odi me diɡ̶ica ane yakadi moyatigi ligegi modakapetoɡ̶ogi. Is vAkamaɡ̶akaami leeditibige makaami niwinigijegi amaleeɡ̶aɡ̶a niɡ̶ina eledi oko oyakadi monowiiɡ̶otaɡ̶awa leeɡ̶odi ɡ̶adoenataka anele. Niɡ̶ina me iiɡ̶axinaɡ̶anitece niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, jinaɡ̶aloo, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a acide, pida leeditibige madinaniwaɡ̶ati.rvIdaaɡ̶emiitiogi maɡ̶aɡ̶a anajoinitiniwace niɡ̶ijo baɡ̶alee lionekadi modinajacaɡ̶aditema lidaɡ̶ataka lolaadi.QqvEledi lajo maɡ̶aɡ̶a owo loniciwaɡ̶a me dinajacaɡ̶aditibigiwaji, codaa minoka oyowo niɡ̶ica anele, codaa meletema eledi oko, codaa mele me doweditelogo liɡ̶elatedi, codaa moyiwaɡ̶adi lodawadi. Nige niɡ̶idaaɡ̶ee me newiɡ̶a, odaa aɡ̶ica oko ane yakadi me beyagi me dotaɡ̶atibige Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a. p!vLajo mowo loniciwaɡ̶a niɡ̶ijo iwaalepodi baɡ̶alee nojitibigiwaji me daɡ̶a nacipaɡ̶a, codaa mewi moyemaa lodawadi inaa lionigipi.ovIiɡ̶axini niɡ̶ina iwaalepodi laxokodipi me leeditibige anee me newiɡ̶a me ikee minioka oyewiɡ̶atema Aneotedoɡ̶oji. Leeditibige me daɡ̶a beyagi modotaɡ̶atibige eledi oko, codaa me daɡ̶a nacipaɡ̶a. Codaa leeditibige modiiɡ̶axinaɡ̶atece anele.2n]vIiɡ̶axini niɡ̶inoa ɡ̶oneleegiwadi laxokodipi me daɡ̶a nacipaɡ̶a, codaa niɡ̶ina eledi oko leeditibige modeemitetibige anee me newiɡ̶a, codaa ele moibake lixakedi niɡ̶ina me nowookonaɡ̶a, codaa leeditibige midioka limedi modioteci niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, codaa leeditibige midioka limedi moyemaa eledi ɡ̶onioxoadipi, codaa leeditibige modinatitalo niɡ̶inoa ane dakaketema.1m ]v Niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anewi Pida akamaɡ̶akaami Tito, leeditibige me iiɡ̶axinaɡ̶anitece niɡ̶ica ane daɡ̶a eetege niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anewi.+l QvNiɡ̶idi oko modi moyowooɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji, pida niɡ̶ida anee lewiɡ̶a ikee me doɡ̶oyowooɡ̶oditeda Aneotedoɡ̶oji. Aneotedoɡ̶oji leleɡ̶etedipi niɡ̶idi noiigi. Aɡ̶oyiwaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji, codaa aɡ̶ica nimaweneɡ̶egi doɡ̶owo gaantokaaɡ̶ini loenatagi anele. :k ovPida niɡ̶ina oko ane yapidi laaleɡ̶ena yeligo okanicodaaɡ̶ica niweenigi, igaataɡ̶a yowooɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji me ikatetece me yeligo okanicodaaɡ̶ica niweenigi. Pida niɡ̶ina oko ane napioi laaleɡ̶ena, codaa ane daɡ̶a nakatoteda Ǥoniotagodi, niɡ̶ini oko diletibige daatiɡ̶ica gaantokaaɡ̶ini ane yapiditema. Igaataɡ̶a iniaaɡ̶ini deemitetece laaleɡ̶ena mini lapioyaɡ̶ajegi, codaa lowooko meletidi napioi.qj ]vCodaa oxokitiogi me daɡ̶aleeɡ̶owajipata natematigigi jotigide laamipi judeutedi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a najoinaɡ̶aneɡ̶eco ane icoɡ̶oticogi mijoataɡ̶a ɡ̶oneleegiwadi ane doɡ̶odibatege niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anewi. Ri v Niɡ̶inoa lotaɡ̶a niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ewi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me leeditibige mawiceni motaɡ̶aneɡ̶eni niɡ̶idi noiigi, amaleeɡ̶aɡ̶a oyakadi mepaanaɡ̶a oyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi.}h uv Liwigotigi niɡ̶ijo noiigitigi Creta, ini ɡ̶oneleegiwa anidiaaɡ̶elatibige. Niɡ̶idi noiigi odiletibige niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa deɡ̶ewi me yeloɡ̶oditedibece icoa lowooko noenoɡ̶ododi. Ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa mee, “Yoiigi digoina Creta idokee mawitakaɡ̶a, liciagi niɡ̶inoa eijedi ane doide, nigojigipi codaa daɡ̶axa maniodaɡ̶axadi.”Ug %v Niɡ̶idi oko ane doɡ̶oyiwaɡ̶adi niɡ̶inoa lacilodi leeditibige me amakenitiniwace, igaataɡ̶a joɡ̶oibeyacaɡ̶adi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi eliodi dinoiigiwepodi niɡ̶ina modiiɡ̶axinaɡ̶atece ane deɡ̶ewi. Niɡ̶idiwa niiɡ̶axinaɡ̶anadi idokowotibige modinigaanyetece dinyeelo, codaa niɡ̶ida lowoogo ɡ̶oboliɡ̶a.Lf v Igaataɡ̶a eliodi oko ane doɡ̶oyemaa moyiwaɡ̶adi niɡ̶inoa lacilodi loiigi Ǥoniotagodi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi aɡ̶oyiwaɡ̶adi. Odaa oninaaletiniwace eledi oko niɡ̶ina me niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a. Liwigotigi niɡ̶ijo ane niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a idiwa judeutedi. Niɡ̶idiwa judeutedi jeɡ̶epaanaɡ̶a notigimadaɡ̶a aɡ̶oyemaa moyiwaɡ̶adi niɡ̶ijoa lacilodi loiigi Ǥoniotagodi.ue ev Niɡ̶icoa ɡ̶oneleegiwadi leeditibige moyotete codaa moyiwaɡ̶adi niɡ̶ijoa natematiko ane jakataɡ̶a me jinakatonaɡ̶a, niɡ̶ijoa natematiko ane itege niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Odaa niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi oyakadi moyoniciwaɡ̶adi eledi oko eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi niɡ̶ina moyeloɡ̶odita niɡ̶inoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anewi, codaa moyakadi moikeetiogi libatico niɡ̶idi ane doɡ̶oyemaateda niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anewi. 1d ]vPida leeditibige me niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa ane yemaatibigo me dibatege oko anicoticogi liɡ̶eladi, codaa miniɡ̶ina ane yemaa inokina anele, codaa leeditibige miniɡ̶ina anele me dowooko, codaa me iɡ̶enaɡ̶a, ane doletibige minioka yewiɡ̶atema Aneotedoɡ̶oji, codaa me dinajacaɡ̶adi. c  vIgaataɡ̶a niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa ane dowediteloco Ǥoniotagodi loiigi leeditibige me diɡ̶ica ane yakadi mee mida libatiigi. Niɡ̶ina oko ayakadi diɡ̶iniɡ̶ina anaɡ̶axakeneɡ̶egi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a yakadi miniɡ̶ina ane daɡ̶a leegitibige me deliɡ̶ide, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a acipeɡ̶egi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ideleɡ̶egi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a adodigomadaɡ̶a.ub evNiɡ̶icoa ɡ̶oneleegiwadi ane lacilo Ǥoniotagodi loiigi leeditibige me niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa ane diɡ̶ica anoyakaditece anigetiɡ̶ida libatiigi aneo moyakadi moditeloco. Leeditibige mokanitece lodawa, codaa leeditibige lionigipi maɡ̶aɡ̶a oyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi, codaa me miniɡ̶ina ane dinajacaɡ̶adi, codaa miniɡ̶ina anoyiwaɡ̶adi eliododipi. a 'v Ica libakedi Tito minitaɡ̶a ica lidelogo-nelegi ane liboonaɡ̶adi Creta Idiaaɡ̶adoyaa minitaɡ̶a lidelogo Creta jaotibige magoti ane ɡ̶obakedi, codaa me iomaɡ̶atiticoace niɡ̶inoa ɡ̶oneleegiwadi baanaɡ̶a yaxoɡ̶otibigiwaji me lacilodi Ǥoniotagodi loiigi idiwatawece nigotadi. Codaa genaɡ̶a jeloɡ̶oditaɡ̶awa anodaaɡ̶ee me ixipeniticoace niɡ̶icoa ɡ̶oneleegiwadi.M` vTito, jiwakateetibigaɡ̶aji naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi idie, leeɡ̶odi idejigotaɡ̶awa micataɡ̶a deɡ̶ewi makaami ionigi, igaataɡ̶a eliodi me ɡ̶adaxawani mepaanaɡ̶a iwaɡ̶ati Ǥoniotagodi, digo aneji mejiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi. Jemaa Aneotedoɡ̶oji Ǥodiodi iniaa Ǥoniotagodi Jesus Cristo ane Ǥonewikatitoɡ̶odi midioka limedi meletaɡ̶adomi, codaa midioka limedi metiɡ̶adiwikodeni, codaa maɡ̶aɡ̶a owo ɡ̶adaaleɡ̶ena mele. F_ vNiɡ̶ijo niɡ̶icota noko Aneotedoɡ̶oji ane nibikota, odaa ja ikee niɡ̶ijo ane ligegitedoɡ̶owa meote, niɡ̶ijo noɡ̶oyeloɡ̶oditedibece latematiko. Najigotediwa yatematiko ane leeditibige me jatematitedibece. Aneotedoɡ̶oji ane Ǥonewikatitoɡ̶odi jiɡ̶iniaa idiiɡ̶e me jeloɡ̶oditedibece latematiko. V^ 'vNiɡ̶ida anejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a joaniɡ̶idaa ane yemaa Aneotedoɡ̶oji mejinaɡ̶a niɡ̶ina me inibeoonaɡ̶atibigege midioka limedi me idejonaɡ̶a miniwataɡ̶a anigida noko. Aneotedoɡ̶oji aɡ̶odinaale. Aniɡ̶icatibige daɡ̶a yoe niɡ̶ina iiɡ̶o naɡ̶akaaɡ̶ida me ligegitedoɡ̶owa meote me ɡ̶odewiɡ̶atace.w] kvPaulo Liwakatetigi Tito Paulo didikotibige Tito Ee Paulo, ane ee liotagi Aneotedoɡ̶oji, codaa me ee liiɡ̶exegi Jesus Cristo. Aneotedoɡ̶oji idiomaɡ̶aditedice, odaa idimonya me jao me ili eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi niɡ̶ina oko Aneotedoɡ̶oji liomaɡ̶ataka me nepilidi, codaa me jaxawatiogi niɡ̶idi Aneotedoɡ̶oji liomaɡ̶atagipi moyowooɡ̶odi niɡ̶inoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anewi, ane nikeetoɡ̶owa anejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶atema Aneotedoɡ̶oji ane yemaa. \9lJemaa Ǥoniotagodi Jesus Cristo midioka limedi me noiigiwa ɡ̶adiwigo. Codaa jemaa midioka limedi meletedaɡ̶adomitiwaji. Odaa joaniɡ̶idaaɡ̶ee. 7[glIna baɡ̶awii ɡ̶adoniciwaɡ̶a manootiwa maleedaɡ̶a limedi niwetaɡ̶a. Êubulo, Prudente, Lino, Cláudia, codaa inatawece eledi ɡ̶onioxoadipi oyecoaditibigaɡ̶aji. Z!lErasto baɡ̶a nenyaɡ̶ati manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Coriinto, Trófimo idiaa jaladite manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Mileto leeɡ̶odi deelotika. Yl Owidijedi lotaɡ̶a Paulo me dibodenaɡ̶a Jemaa me idecoaditibige Priscila ijaa Áquila, codaa me loiigiwepodi Onesíforo.XwlǤoniotagodi idatamaɡ̶ateetetege inoatawece ane beyagi, codaa jowooɡ̶odi me idadeegitedibigimece ninioxadi digoida ditibigimedi. Odaa jemaa midioka limedi minatawece oko onelecaɡ̶atee Liboonaɡ̶adi Ǥoniotagodi. Jiɡ̶idaaɡ̶ee (Amém). OWlPida Ǥoniotagodi iniwa meetaɡ̶a, idinienaɡ̶aneɡ̶e, odaa najigotediwa yoniciwaɡ̶a me jeloɡ̶odi nibodicetedi anele aneetece Cristo. Odaa inatawece niɡ̶ina oko ane daɡ̶a judeutedi digoina meetaɡ̶a owajipatalo yotaɡ̶a. Joaniɡ̶idaaɡ̶igotediwa Ǥoniotagodi me idatamaɡ̶ateetetege ane doide, liaon nioladi. VlNiɡ̶ijo odoejegi me idinikee lodoe ɡ̶oniwinoɡ̶odi me ininiɡ̶odi niɡ̶ijoa notaɡ̶a anodakapetigi, aɡ̶ica ane idinienaɡ̶aneɡ̶e, pida iditawece niɡ̶idi oko etidikatice. Pida ajemaa Ǥoniotagodi daɡ̶a laagetedipi niɡ̶ijo oko leeɡ̶odi metidika.UlAkaami eledi adowetitibige niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa, leeɡ̶odi eliodi me dakapetege niɡ̶inoa notaɡ̶a ane jeloɡ̶otaɡ̶atedibece. sT_lNiɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Alexandre niɡ̶ijo anani laxacoɡ̶onaɡ̶axi lajo ɡ̶apileceɡ̶e, owidi loenatakatomi ane beyagi. Pida Ǥoniotagodi epaa dinilakidetetege leeɡ̶odi niɡ̶ijoa loenatakatomi ane beyagi.{Sol Niganagi, anadeegitatiwa naɡ̶ajo iniwetaɡ̶ajo ane joya minitaɡ̶a Carpo digoida nigotaɡ̶a Trôade. Eledi jipokotaɡ̶awa manadeegi yotaɡ̶anaɡ̶axiidi, pida eneɡ̶egi jopotibige niɡ̶ijoa notaɡ̶anaɡ̶axiidi laamotiidi ewacogo. BRl Ja jimonyaticogi Tíquico manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Éfeso. Q9l Iniokini Lucas biɡ̶ini digoina meetaɡ̶a. Oleetibige Marcos, odaa ɡ̶adixigaɡ̶awa leeɡ̶odi baɡ̶a yakadi me idaxawatece niɡ̶inoa ibaketedi.P}l Igaataɡ̶a Demas daɡ̶axa me yemaa niɡ̶inoa aninoa digoina iiɡ̶o, anepaɡ̶a dinelio, odaa ja idaladi, joɡ̶opiticogi nigotaɡ̶a Tessalônica. Crescente boɡ̶opiticogi macataɡ̶ateloco Galácia, Tito biɡ̶igo macataɡ̶ateloco Dalmácia.\O1l Paulo ibodicaxi Timóteo Awii ɡ̶adoniciwaɡ̶a me age managi meetaɡ̶a.N)lOdaa niɡ̶ina natigide jakadi me inibeotege niɡ̶ica noɡ̶eedi anodibatege niɡ̶ina oko naɡ̶a gaanyaɡ̶a. Niɡ̶ica ɡ̶onoɡ̶eedi one ɡ̶odale ane ikee Ǥoniotagodi me yakadi me ɡ̶odeɡ̶enaɡ̶a. Ǥoniotagodi ane Ǥoniwinoɡ̶odi ane iɡ̶enaɡ̶a, Joaniɡ̶iniaa najigotediwa naɡ̶aca yale lodoe niɡ̶ica oko, niɡ̶ica noko nige iwi anigotediogi inatawece oko. Ǥoniotagodi aɡ̶emoka najigotediwa naɡ̶aca yale, pida yajigotediogi lale inatawece oko ane daɡ̶axa moyemaa me age meno lanokegi Ǥoniotagodi. ^M5lIdioka limedi me idinoniciwaɡ̶adi me joletibige me jiɡ̶eke loniciwaɡ̶a ane beyagi. Ineliwaɡ̶aditedini inokododi micataɡ̶a niɡ̶ina nalokodeɡ̶ecajo anele me walokodi, odaa ja nigotini me walokodi. Joaniɡ̶idaaɡ̶eji idioka limedi me jotete codaa me jiiɡ̶axinaɡ̶atece niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi.`L9l Paulo nibeotege ica noɡ̶eedi anigida noko nige yeleo Awii niɡ̶ijo ane jajoitaɡ̶adici, igaataɡ̶a emeɡ̶eeta ja idigo me ideleo leeɡ̶odi Cristo, codaa ja nipegi noko me jopitibigimece ditibigimedi. q~}o|{{{=yxww)vkutss'r.qpoo!mljii;gf`evdcb`e_^O]6\ZYXWUVOUT SORtQPNMM&JHHFBDsDgClBA@?>=<<(;<:-8N5|4210f/.[-{,+*)(.'&s%$##%" G2C w f XtA`49 Codaa onada aca lipegeteɡ̶e ane iomaɡ̶aditiwage niɡ̶idiwa iniwataale letiidi niɡ̶ijo nopegedi. Ica eledi le aneneɡ̶egi diiɡ̶etiwece catiwedi ane liboonaɡ̶adi, “Nopegedi-le aneite Aneotedoɡ̶oji.”B3} Odaa joɡ̶odabiteɡ̶etini niɡ̶ijo lopegedi anijoa iniwataale letiidi. Ica odoejegi le beɡ̶eneɡ̶egi niiɡ̶eticogi we, one liboonaɡ̶adi, “Nopegedi-le anoiomaɡ̶aditema Aneotedoɡ̶oji”. Niɡ̶ini lopegedi-le ada noledaɡ̶axi, acaaɡ̶aca nameeja, icaaɡ̶icoa paontedi anoibootalo Aneotedoɡ̶oji.p2 [ Niɡ̶ica anodaaɡ̶ejinaɡ̶a mewi me joɡ̶eeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji Digawini, niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji meote niɡ̶ijo odoejegi anigote me dinilakidetetege oko, ikeetediogi niɡ̶ica ane leeditibige me eetibigiwaji niɡ̶ina modoɡ̶etetalo niɡ̶ijo oko, codaa ikeetediogi niɡ̶ijo oko anodaaɡ̶ee moyoe niɡ̶ijo aneiticoace modoɡ̶etetalo./1W Niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji me eetetece ica gela anigotedoɡ̶owa me dinilakidetedoɡ̶ogi, ikee niɡ̶ijo oxiiɡ̶odi ane domiɡ̶igotedoɡ̶owa me dinilakidetedoɡ̶ogi me daɡ̶adiaaɡ̶ica jaoɡ̶a. Niɡ̶ina ane daɡ̶adiaaɡ̶ica jaoɡ̶a, codaa moxiiɡ̶odi, jeɡ̶ele me ixomaɡ̶atijo. `09 Igaataɡ̶a jiwikodetibigiwaji codaa jixomaɡ̶ateetedice niɡ̶inoa ane daɡ̶a iɡ̶enaɡ̶ateda loenataka, codaa aɡ̶alee nalaɡ̶atibigiji ane libeyaceɡ̶eco, codaa aɡ̶alee jiloikatiditibigiwaji.’”3/_ Aɡ̶aleeɡ̶ica ane leeditibige daɡ̶a iiɡ̶axi lipecaɡ̶awa oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a nioxoa anodaaɡ̶ee me yakadi me yowooɡ̶odi Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji, igaataɡ̶a inatawece etidowooɡ̶odi, niɡ̶ina ane daɡ̶axa me iwikodadipi codaa me niɡ̶ina ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a. M. ‘Nigicotalo nokododi, nigicota me idinilakidetacege loiigi Israel, jiɡ̶idaaɡ̶ee’, eleditace mee Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji. ‘Jao midioka limedi moyowo iiɡ̶enatakaneɡ̶eco. Codaa jixotediwece catiwedi laaleɡ̶enali micataɡ̶a daɡ̶a jiditedini. Jaotace me Ee Noenoɡ̶odi, idiaaɡ̶idi jaotace me yoiigi. -} Niɡ̶ida gela anejigotaɡ̶awatiwaji me idinilakidetaɡ̶agi aliciagi niɡ̶ijo oxiiɡ̶odi anejigota me idinilakidetege jotigide ɡ̶adaamipi, niɡ̶ijo noko naɡ̶a jibatigi libaaɡ̶atedi me jadeegiticogi wetice niiɡ̶o Egito. Pida aɡ̶owo niɡ̶ijo ane igegi me idinilakidetege, joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi naɡ̶a jikaticoace’, eledi mee Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji. ,Pida Aneotedoɡ̶oji laagetedipi loiigi, niɡ̶ijo naɡ̶a doɡ̶owo niɡ̶ica ane dinilakidetetege, odaa jeɡ̶ee, “‘Icotalo nokododi’, mee Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji, ‘Nige jao gela anejigo me idinilakidetege loiigi Israel, codaa me loiigi Judá. H+ Codaa niɡ̶ijo odoejegi anigotedoɡ̶owa me dinilakidetedoɡ̶ogi daaditaɡ̶a naɡ̶amalaɡ̶a, Aneotedoɡ̶oji agotaɡ̶a leeditibige meote gela anigotedoɡ̶owa me dinilakidetedoɡ̶ogi.T*!Pida natigide Cristo ja dibatetege libakedi ane daɡ̶axa mele caticedi niɡ̶ijoa jotigide libaketedi niɡ̶ijoa sacerdotiteditigi niɡ̶ina iiɡ̶o. Codaa niɡ̶ijo Jesus aneote eo Aneotedoɡ̶oji inaa ɡ̶oneleegiwadi moyakadi gela nimaweneɡ̶egi me dinilakidetiwage, eo ane daɡ̶axa mele, aliciagi niɡ̶ijo jotigide anee me dinilakidetetege oko. Igaataɡ̶a niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji neɡ̶eote ligegi, niɡ̶ijo aneetetece daɡ̶axa meletoɡ̶odomi. ;)oNiɡ̶idiwa eletidi sacerdotitedi odibatema Aneotedoɡ̶oji catiwedi nopegedi ane liwigo niɡ̶ica digoida ditibigimedi, codaa micataɡ̶a daɡ̶a liwa niɡ̶ica ane libakadi Jesus digoida ditibigimedi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶ijo Moisés maleekoka doletibige meo ica lopegedi Aneotedoɡ̶oji, Aneotedoɡ̶oji yajoi meeteta, “Adowetita, awii liciagi niɡ̶ini ɡ̶awinigi ane jikeetaɡ̶awa digoida maditaɡ̶a wetiɡ̶a.”@(yDiɡ̶inaaɡ̶ite niɡ̶ina iiɡ̶o, agotaɡ̶a sacerdoti, igaataɡ̶a owidi sacerdotitedi anoyadeegitalo Aneotedoɡ̶oji liboonaɡ̶a niɡ̶ijo oko, ane liiɡ̶enatakaneɡ̶egi najoinaɡ̶aneɡ̶eco judeutedi. Codaa Cristo aɡ̶ica aneetetege licoɡ̶egi Levi daɡ̶a liciagi niɡ̶ijoa eletidi sacerdotitedi.h'IIjoatawece lacilodi-sacerdotitedi oiolaticoace moyadeegitalo Aneotedoɡ̶oji niɡ̶icoa liboonaɡ̶a niɡ̶ina oko, codaa minoa eijedi anonigodi, owotibige Aneotedoɡ̶oji me ixomaɡ̶ateetedice libeyaceɡ̶eco. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me leeditibige ɡ̶onisacerdoti ɡ̶oneɡ̶egi maɡ̶aɡ̶a leeditibige midi ica ane yadeegiteta Aneotedoɡ̶oji.7&gNiɡ̶iniwa sacerdoti eote libakedi lodoe iniaaɡ̶iniwa Aneotedoɡ̶oji. Aɡ̶eote libakedi catiwedi nopegedi liciagi niɡ̶ijo anowo loiigi Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo jotigide, pida libakadi niɡ̶ijo nimedi Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji ane yoetetema, nimedi ane iɡ̶enaɡ̶a, digoida ditibigimedi. 2% _ Jesus ɡ̶onisacerdoti ɡ̶oneɡ̶egi Ijoatawece niɡ̶ijoa ɡ̶odotaɡ̶a anejinaɡ̶atece, idiwa ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a baanaɡ̶a ejinaɡ̶a natigide. Iniwa ɡ̶onisacerdoti ɡ̶oneɡ̶egi ane nicote liwai libaaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji anida loniciwaɡ̶atedeloco inoatawece. $ Niɡ̶ijoa lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés iolaticoace ɡ̶oneleegiwadi me lacilodi-sacerdotitedi, pida niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi inoa libeyaceɡ̶eco. Pida niɡ̶idiaaɡ̶idi Moisés naɡ̶a igodi me idí lajoinaɡ̶aneɡ̶eco, niɡ̶idiaaɡ̶idi Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eote ligegi, odaa ja iolatedice Lionigi, niɡ̶ijoa aneote midioka limedi me sacerdoti ane diɡ̶ica libatiigi. &#EJesus aliciagi niɡ̶ijoa eletidi sacerdotitedi ane leeditibige monigodi eijedi odaa joɡ̶oyajigotalo Aneotedoɡ̶oji inoatawece nokododi, leeɡ̶otedi epaa libeyaceɡ̶eco codaa me libeyaceɡ̶eco eledi oko. Igaataɡ̶a Jesus epaa diniboote Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶otedi libeyaceɡ̶eco oko. Odaa onijoteci meote, odaa aɡ̶alee leeditibige deɡ̶eotace, igaataɡ̶a niɡ̶ijo aneote idioka limedi me diniwaloe.}"sEnice Jesus jiɡ̶ijaaɡ̶ijoa niɡ̶ica sacerdoti ɡ̶oneɡ̶egi ane jopooɡ̶atibige. Ijaaɡ̶ijoa liciagi Aneotedoɡ̶oji, aɡ̶ica deɡ̶eote ane beyagi, aɡ̶ica nibeyaceɡ̶egi catiwedi laaleɡ̶ena. Aneotedoɡ̶oji iomaɡ̶aditedice Jesus liwigotigi niɡ̶ina oko abeyacaɡ̶aɡ̶a, odaa Aneotedoɡ̶oji ja yadeegi me ideite miniwataɡ̶a mepaa iiɡ̶e inoatawece.q![Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi mida loniciwaɡ̶a meote midioka limedi me newiɡ̶a niɡ̶ina oko ane yadeegiteta Aneotedoɡ̶oji, igaataɡ̶a idioka limedi me yewiɡ̶a me dipokotedibigeloco niɡ̶idi oko miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.  /Pida Jesus biɡ̶idioka limedi miniwa me yewiɡ̶a, odaa yakadi midioka limedi me sacerdoti, odaa aleeditibige eledi sacerdoti ane waxodi limedi.'Digawini eledi ane jinaditece. Niɡ̶ijo jotigide ijoa owidi sacerdotitedi leeɡ̶odi me nigo odaa aɡ̶oyakadi midioka limedi me nibaaɡ̶a.oWLeeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji meote ligegitetege Jesus, odaa Jesus daɡ̶axa meliodi loniciwaɡ̶a meote niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji ane ligegitetege, niɡ̶ijo neɡ̶eote me ɡ̶odilaɡ̶atacege Aneotedoɡ̶oji meote ɡ̶odewiɡ̶a. xiPida niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a sacerdoti, Aneotedoɡ̶oji eote ligegitetege, meeteta, “Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji eote ligegi codaa aiigi lowoogo. Niɡ̶ida makaami idioka limedi makaami sacerdoti, digo mijotaɡ̶a Melquisedeque.”]3Aneotedoɡ̶oji eote ligegitetege Jesus niɡ̶ijo neɡ̶eote me sacerdoti. Pida niɡ̶ijo anida aneetege licoɡ̶egi Levi niɡ̶ijo noɡ̶owote me sacerdotitedi, Aneotedoɡ̶oji aɡ̶ica deɡ̶eote ligegitetege.c?Igaataɡ̶a liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji aɡ̶ica loniciwaɡ̶a deɡ̶eo oko me iɡ̶enaɡ̶a. Pida Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eote niɡ̶ica eledi ane daɡ̶axa meletoɡ̶odomi ane inibeoonaɡ̶atege. Odaa leeɡ̶odi niɡ̶ica ane inibeoonaɡ̶atege, odaa ja jakataɡ̶a me jipecaɡ̶atege Aneotedoɡ̶oji, leeɡ̶odi ɡ̶odilaɡ̶atege.  Jiɡ̶idaa naɡ̶a yaaɡ̶adi niɡ̶ijo lajoinaɡ̶aneɡ̶egi Moisés aneetece niɡ̶ica ane yakadi me sacerdoti. Igaataɡ̶a niɡ̶ijo najoinaɡ̶aneɡ̶egi inokeo me sacerdoti niɡ̶ina oko ane diɡ̶ica loniciwaɡ̶a, codaa ane diɡ̶ica ane jaoɡ̶a.'Igaataɡ̶a lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji eetece, niɡ̶ijo mee, “Idioka limedi makaami sacerdoti, ɡ̶adiciaceekawa Melquisedeque.”Adinoe me sacerdoti daɡ̶a leeɡ̶otedi niiɡ̶enatakaneɡ̶eco anowo licoɡ̶egi Levi me sacerdotitedi. Pida dinoe me sacerdoti leeɡ̶odi iniaa loniciwaɡ̶a aneo midioka limedi me yewiɡ̶a, igaataɡ̶a aɡ̶ica ane yakadi me yaaɡ̶adi lewiɡ̶a.b= Ica eledi sacerdoti ane liciagi Melquisedeque Digawini jeɡ̶eneɡ̶egi yenikamaɡ̶a naɡ̶a diniigi anodaaɡ̶ee sacerdoti, igaataɡ̶a jeɡ̶eno eledi ane latopagi sacerdoti ane liciaceekawa Melquisedeque.@yJowooɡ̶otaɡ̶a Ǥoniotagodi mida aneetetege ane licoɡ̶egi Judá. Pida Moisés aɡ̶ica deɡ̶ee niɡ̶ina oko anida aneetege licoɡ̶egi Judá daɡ̶a yakadi mowo me sacerdoti. (I Lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji eetece niɡ̶ica eledi sacerdoti, codaa eledi ane licoɡ̶egi, aɡ̶ica aneetege licoɡ̶egi Levi. Aɡ̶ica otiɡ̶initece oko niɡ̶ida ane licoɡ̶egi ane dibatema Aneotedoɡ̶oji me nigodi codaa me yalegi eijedi maditaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji nameeja.  Pida niɡ̶ina me leeditibige me diniigi ane latopagi sacerdoti, odaa eledi leeditibige me diniigi lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés.0Y Niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a yajigote loiigi Israel niɡ̶ijoa lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, iiɡ̶e niɡ̶ijoa leviitatedi anida aneetege licoɡ̶egi Arão me sacerdotitedi. Pida niɡ̶ijo libakedi ayakadi deɡ̶eo niɡ̶idi noiigi midioka limedi me newiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi naɡ̶a leeditibige eledi latopagi sacerdoti, liciagi Melquisedeque, pida baadaɡ̶a liciagi Arão.+ Levi aniɡ̶ica deɡ̶enitini, pida itigi lolaadi nelokodi Abraão niɡ̶ijo Abraão naɡ̶a dakapetege Melquisedeque. (Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me jakataɡ̶a mejinaɡ̶a Levi maɡ̶aɡ̶a yajigota Melquisedeque nidiizimo niɡ̶ijo Abraão naɡ̶a yajigo liwai lateka.) N Jakataɡ̶a mejinaɡ̶a niɡ̶ijo Abraão naɡ̶a yajigo nidiizimo, liwai lateka, odaa Levi micataɡ̶a deɡ̶eledi yajigota Melquisedeque nidiizimo niɡ̶ijo Abraão naɡ̶a yajigo, liwai lateka.)KNiɡ̶ijo anida aneetege licoɡ̶egi Levi anodibatibigege nidiizimo niɡ̶ica oko, liwai ane nepilidi, niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi anodibatibigege baɡ̶a nigo. Pida lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji mee niɡ̶ijo analeeɡ̶ini me yewiɡ̶a ja dibatege nidiizimo Abraão, liwai lateka.zmAjawienatakanaɡ̶a me niɡ̶ina ane ibinie eledi oko daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi caticedi niɡ̶ini ane ibinie.\1Melquisedeque aɡ̶ica aneetege licoɡ̶egi Levi, pida dibatege nidiizimo Abraão, liwai niɡ̶icoa lateka. Odaa ja ibinie Abraão, niɡ̶ijo ane dibatege niɡ̶ijo ane ligegitetege Aneotedoɡ̶oji me yajigote.R Niɡ̶ijo anida aneetege licoɡ̶egi Levi, niɡ̶ijo lionigi Jacó, ane libatadeɡ̶egi me sacerdotitedi. Niɡ̶ijoa lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés iiɡ̶e niɡ̶idiwa sacerdotitedi modibatege nidiizimo niɡ̶idi noiigi, inoatawece ane nepilidi, idaaɡ̶ee niɡ̶idi noiigi me nioxoadipi, codaa mida aneetege licoɡ̶egi Abraão.1 [Digowootiwaji Melquisedeque me daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi! Abraão aneliodi inatawece ɡ̶odoiigi pida yajigota Melquisedeque nidiizimo niɡ̶icoa lateka me diwitide.( ICodaa aɡ̶ica ane yowooɡ̶odi niɡ̶ica eliodi oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a aca eliodo, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ica nelokododipi. Aɡ̶ica ane yowooɡ̶odi ica neɡ̶enitini, codaa ica naɡ̶a yeleo. Odaa ja liciagi Aneotedoɡ̶oji Lionigi, igaataɡ̶a ijaaɡ̶ijo idioka limedi me sacerdoti. \ 1Odaa Abraão ja yajigota Melquisedeque nidiizimo icoatawece niɡ̶icoa lateka ane nepilidi niɡ̶ijoa inionaɡ̶a-eloodoli. Ica liboonaɡ̶adi Melquisedeque one amina anejinaɡ̶ata “Inionigi-eliodi ane iɡ̶enaɡ̶a”, iniaaɡ̶ini ninionigi-eliodi aca Salém, amina anejinaɡ̶a “Inionigi-eliodi aneote mele ɡ̶odaaleɡ̶enali”.  3 Melquisedeque, sacerdoti codaa me inionigi-eliodi Niɡ̶ica jotigide ica Melquisedeque ninionigi-eliodi aca nigotaɡ̶a ane liboonaɡ̶adi Salém, codaa me sacerdoti ane dibatema Aneotedoɡ̶oji ane iiɡ̶e inoatawece. Niɡ̶ica Abraão naɡ̶a dopitice me diwitide niɡ̶ica naɡ̶a nigodi icoa ciinco inionaɡ̶a-eloodoli anoideleɡ̶e, odaa Melquisedeque jiɡ̶igo dakapetege, odaa ja ibinie.fEJesus jiɡ̶ijaa odoejegi me dakatediwece lodoe Aneotedoɡ̶oji digoida ditibigimedi me ɡ̶odeleɡ̶ete. Jiɡ̶ijaaɡ̶ijoa anidioka limedi me sacerdoti ɡ̶oneɡ̶egi, liciaceekawa mijotaɡ̶a sacerdoti Melquisedeque. NNiɡ̶ina me inibeoonaɡ̶atege niɡ̶ica ɡ̶onaɡ̶ajegi, ele me joleeɡ̶atibige me jotetaɡ̶ateloco ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, odaa aɡ̶ejamaɡ̶ajoɡ̶otice daɡ̶a jotonaɡ̶atedice Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶ina me jotetaɡ̶ateloco ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi liciagi niɡ̶ina ɡ̶apileceɡ̶e anoyate catinedi ninyoɡ̶odi ane daɡ̶a ika niwatece me yadeegi ninyoɡ̶odi, igaataɡ̶a dotetetini. Inibeoonaɡ̶atege Niɡ̶ijoa ane dakatediwece digoida lodoe Aneotedoɡ̶oji, micataɡ̶a niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi me dakatiobece Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, ixomaɡ̶atice caticedi naɡ̶ajo lipegeteɡ̶e epoacajo, odaa ja dakatiwece digoida lodoe Aneotedoɡ̶oji.[/Joaniɡ̶idaaɡ̶ee idoa itoataale ane daɡ̶a yakadita me diniigi: Jiɡ̶iniaa Aneotedoɡ̶oji aneote ligegi, codaa jiɡ̶iniaaɡ̶iniwa ane ibake epaa Liboonaɡ̶adi. Odaa joaniɡ̶idaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji ayakadi daɡ̶a ɡ̶odinaale. Codaa joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me jotetaɡ̶atini, okomodi baanaɡ̶a jelaɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odotete, codaa jakataɡ̶a mabo ɡ̶odaaleɡ̶ena me inibeoonaɡ̶atege ɡ̶onaɡ̶ajegi anicota me najigotedoɡ̶owa. Aneotedoɡ̶oji yemaa meote me yenikamaɡ̶a moyowooɡ̶odi niɡ̶ina oko niɡ̶ica aneote ligegitetege. Yemaa me ikee me daɡ̶a anojicetetema ane ligegi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me ibake epaa Liboonaɡ̶adi niɡ̶ina meote niɡ̶ijo ligegitetege Abraão.hINiɡ̶ina oko mowo ligegi, oibake eledi oko liboonaɡ̶adi ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi moikee mewi mowo niɡ̶ida ane ligegi. Odaa niɡ̶ina mowo nigegitege eledi oko, odaa ja yaaɡ̶adi okanicodaaɡ̶ica notigimadigi.1[Abraão abotege me dinatita me nibeotege niɡ̶ijo ane ligegiteta Aneotedoɡ̶oji, joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me dibatege niɡ̶ijo aneeteta Aneotedoɡ̶oji me yajigote.B}Niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji neɡ̶eote ligegitetege Abraão, meeteta, “Jao igegitaɡ̶agi jaotaɡ̶adomi niɡ̶ina anele, codaa jaotaɡ̶adomi mowidi ɡ̶adionigipi, ɡ̶adawaɡ̶a.” 9 Niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji ane ligegi, idioka limedi meote Niɡ̶ijo jotigide Aneotedoɡ̶oji eote ligegitetege Abraão. Niɡ̶ijo neɡ̶eote ligegitetege, Aneotedoɡ̶oji ibake epaa Liboonaɡ̶adi, igaataɡ̶a aɡ̶ica eledi boonaɡ̶adi ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi.fE Ajemaanaɡ̶a daɡ̶akaamitiwaji abaciɡ̶egipi, pida iwitece anodaaɡ̶ee niɡ̶ina aneniwaɡ̶atakanaɡ̶a, codaa odinatitalo inoatawece, amanagawini abaatege niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji anee me yajigotedaɡ̶awatiwaji. iK Eliodi me jemaanaɡ̶a moninitecibeci niɡ̶ina akaamitiwaji midioka limedi madinoniciwaɡ̶atitiwaji nigepaaɡ̶icota niɡ̶ica owidijegi noko, amaleeɡ̶aɡ̶a abaatege niɡ̶ica ɡ̶anaɡ̶ajegitiwaji ane nibeotaɡ̶agi.~} Aneotedoɡ̶oji iɡ̶enaɡ̶a, codaa ayaagiditedibige niɡ̶ijo ɡ̶abakedi anawiitiwaji, codaa me ɡ̶ademaanaɡ̶aneɡ̶egitalo anikeenitiwaji niɡ̶ijo maxawani codaa niɡ̶ina natigide maxawani ɡ̶anioxoadipi, domoɡ̶onoɡ̶a libeyaceɡ̶eco. } Pida idaaɡ̶idata mejinaɡ̶a niɡ̶ijoa ɡ̶odotaɡ̶a, yokaaɡ̶etedipi yemaanigipi, aɡ̶ejiwaɡ̶atakanaɡ̶a daɡ̶amiɡ̶iticoace, pida ejiwaɡ̶ataɡ̶a midioka limedi me ikeeni anodaaɡ̶eni me ɡ̶adewiki Aneotedoɡ̶oji meote gela ɡ̶adewiɡ̶a.5|cPida niɡ̶ina iiɡ̶o minoka yajigoteda lalepiɡ̶igoli inaa lewaɡ̶a ane diɡ̶icata aneletema, doidetibige Aneotedoɡ̶oji me ixoo niɡ̶idi iiɡ̶o, codaa me yalegi. w{gNiɡ̶ina oko liciaceekawa iiɡ̶o. Igaataɡ̶a niɡ̶ina ebici midatibece menitinigi iiɡ̶o, odaa iiɡ̶o jiɡ̶inoa ane nokoloɡ̶oteloco nawodigijedi anele, ane yemaa nawodaɡ̶anaɡ̶a, odaa Aneotedoɡ̶oji ibinie niɡ̶idi iiɡ̶o. z Ky(5-6) Jiɡ̶ijo me ici lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, odaa ja yowooɡ̶odi mele, codaa jiɡ̶ijo me ici niɡ̶inoa lixaketedi anele ane yajigota Aneotedoɡ̶oji Liwigo, nigeyamaɡ̶atice odaa aɡ̶alee yemaa me diotece Ǥoniotagodi, aɡ̶aleeɡ̶ica ɡ̶onimaweneɡ̶egi daɡ̶a jaoɡ̶a me dinilaatacece libeyaceɡ̶eco, igaataɡ̶a niɡ̶ida anee micataɡ̶a daɡ̶a yototacedini Lionigi Aneotedoɡ̶oji, odaa ja yametibigimece lodoe eledi oko.MxOdaa ele me joleeɡ̶atibige midapaɡ̶a jiiɡ̶aticogi odoe me idiniiɡ̶axinaɡ̶a, igaataɡ̶a niɡ̶ijo aneyamaɡ̶atice eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi, codaa ane daɡ̶alee yemaa me diotece Ǥoniotagodi, aɡ̶aleeɡ̶ica nimaweneɡ̶egi me dinilaatace. Ja yowooɡ̶odi nilokokena Aneotedoɡ̶oji, codaa ja ici niɡ̶ijo noɡ̶eedi Aneotedoɡ̶oji ane yajigoteta, codaa jiɡ̶ijo me deemitetece loniciwaɡ̶a Liwigo Aneotedoɡ̶oji catiwedi laaleɡ̶ena.2w]Enice jikanaɡ̶a inoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco, odaa idiniiɡ̶axinaɡ̶atece niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco baɡ̶a dakake, nige ɡ̶odika Aneotedoɡ̶oji me jaoɡ̶a. v)Jinaɡ̶alee idiniiɡ̶axinaɡ̶atacece niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi aneetece me idinilegenaɡ̶a, codaa anodaaɡ̶ee judeutedi me diniwilegi, codaa me niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi aneetece anodaaɡ̶ee Liwigo Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e oko niɡ̶ina me jipekenaɡ̶ateloco ɡ̶obaaɡ̶atedi. Jinaɡ̶alee idiniiɡ̶axinaɡ̶atacece niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi aneetece anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji meote émaɡ̶aɡ̶a me newiɡ̶atace, codaa anodaaɡ̶ee me iwi, odaa midioka limedi me iloikatidi niɡ̶ina oko abeyacaɡ̶aɡ̶a.=u uEnice joleeɡ̶atibige midapaɡ̶a jiiɡ̶aticogi odoe me idiniiɡ̶axinaɡ̶a. Jikanaɡ̶a me jiiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶atece niɡ̶ijoa odoejedi niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ane daɡ̶a dakaketeda anoditece Cristo. Odaa ele me idiniiɡ̶axinaɡ̶atece niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ane dakake, amaleeɡ̶aɡ̶a ili ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Jinaɡ̶alee idiniiɡ̶axinaɡ̶atacece me leeditibige me idinilaanaɡ̶atece ɡ̶obeyaceɡ̶eco anowo oko midioka limedi me yeleo, codaa jinaɡ̶alee idiniiɡ̶axinaɡ̶atece me leeditibige me jinakatonaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.NtPida niɡ̶ida eledi niweenigi, liweenigi niɡ̶ina baanaɡ̶a oko, niɡ̶ijo baanoɡ̶oyowooɡ̶odi moiwi niɡ̶ina ane iɡ̶enaɡ̶a, inaaɡ̶ina ane beyagi, odaa owo inokina ane iɡ̶enaɡ̶a. Os Niɡ̶ina nigaanigawaanigi baɡ̶aleeɡ̶ilibi, ayakadi me yowooɡ̶oditece liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a ane ikee anele, codaa ane beyagi, leeɡ̶odi malee nigaanigawaanigi.orW Ja leegi makaamitiwaji manakatoni Ǥoniotagodi, odaa ja domaɡ̶akatitiwaji daɡ̶akaami niiɡ̶axinaɡ̶anadi. Pida niɡ̶ida makaamitiwaji eleeditibige mini oko ane ɡ̶adiiɡ̶axinitacece niɡ̶inoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ane daɡ̶a dakaketeda maditaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi. Niɡ̶ida makaamitiwaji jiɡ̶ide eni micataɡ̶a niɡ̶ina daɡ̶akaamitace nigaanigipawaanigi anoyopotibige waca-lotiidi, analee doɡ̶oyakadi moyeligo niɡ̶ina baanaɡ̶a niweenigi.q! Leeditibige me ɡ̶odili mejiwaɡ̶atakanaɡ̶a odaa aɡ̶ejamaɡ̶ajoɡ̶otice Ja domaɡ̶a eliodi me idalaɡ̶a Melquisedeque, pida dakake me jeloɡ̶oditaɡ̶awatiwaji ane diitigi, leeɡ̶odi jaɡ̶akakaɡ̶ati ɡ̶adaaleɡ̶enali, odaa aɡ̶ajipaatiwaji.p- Odaa Aneotedoɡ̶oji ja yeloɡ̶oditedibece me niɡ̶iniaa iolatedice Jesus me ɡ̶onisacerdoti ɡ̶oneɡ̶egi, digo mijotaɡ̶a Melquisedeque. Wo' Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a ixomaɡ̶ateetedijo ijoatawece ane leeditibige me lawikodico, odaa jeɡ̶eote me Ǥonewikatitoɡ̶odi. Odaa ja yakadi meote midioka limedi me newiɡ̶a inatawece oko anoyiwaɡ̶adi.9nkIdaaɡ̶ida me Lionigi Aneotedoɡ̶oji, pida niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a dawikode, odaa ja yowooɡ̶odi me leeditibige midioka limedi meyiwaɡ̶adi Eliodi leeɡ̶otedi lawikodico.}msNiɡ̶ijo Jesus maleeɡ̶inaaɡ̶ite digoina iiɡ̶o, yotaɡ̶aneɡ̶etedibece Aneotedoɡ̶oji, dipokote. Igedi me dotaɡ̶a codaa datiidi me dipokote Aneotedoɡ̶oji me noɡ̶atedice lawikodigi niɡ̶idaaɡ̶oyatedigi moyametibigo neɡ̶epaa yeleo. Odaa Aneotedoɡ̶oji wajipate Jesus ane lipoketegi leeɡ̶odi me yemaa meote icokica niɡ̶ica ane yemaa Aneotedoɡ̶oji.>luMiditaɡ̶a eledi liwai lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji, mee Aneotedoɡ̶oji, “Idioka limedi makaami sacerdoti, ɡ̶adiciagi mijotaɡ̶a Melquisedeque, niɡ̶ijo jotigide.” k}Joaniɡ̶idaa Cristo me daɡ̶a diniweniɡ̶ideteda, codaa me deɡ̶epaa dinixipetedice me niɡ̶iniaa lacilo-sacerdotitedi. Pida Aneotedoɡ̶oji epaa iweniɡ̶ide, niɡ̶ijo neɡ̶eeteta, “Akaami Ionigi. Niɡ̶ina noko jao me Ee Ǥadiodi.”pjYAɡ̶ica ane yakadi mepaa diniweniɡ̶ide codaa aɡ̶ica ane yakadi deɡ̶epaa diniomaɡ̶aditice me lacilo-sacerdotitedi niɡ̶ijo jotigide, pida ijokijo niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji ane iolatedice, codaa anenidite me niɡ̶iniaa lacilo-sacerdotitedi, digo mijotaɡ̶a niɡ̶ijo jotigide Aneotedoɡ̶oji neɡ̶enidite Arão me niɡ̶ijaa lacilo-sacerdotitedi. Ai{Leeɡ̶odi maɡ̶aɡ̶a dibatá, odaa leeditibige maɡ̶aɡ̶a nigodi eijedi aɡ̶ijoka leeɡ̶otedi niɡ̶ijo oko libeyaceɡ̶eco, pida eledi leeɡ̶odi aaɡ̶aɡ̶a libeyaceɡ̶eco.|hqOyakadi moiwikode niɡ̶ijo oko niɡ̶ina mowote libatico ane doɡ̶oyowooɡ̶oditeda me beyagi, codaa niɡ̶ijo oko anoninaaletiniwace, odaa jeɡ̶eyamaɡ̶aticoace, igaataɡ̶a iniaaɡ̶ini idatecibece me naɡ̶amalaɡ̶a, codaa me dibatá.g }Ijoatawece niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi ane ijo me lacilodi-sacerdotitedi oiolaticoace liwigotigi eletidi ɡ̶oneleegiwadi, oixipeticoace modibatema Aneotedoɡ̶oji moyaxawa eledi oko. Oyadeegitalo Aneotedoɡ̶oji liboonaɡ̶a niɡ̶ijo oko, codaa me niɡ̶ijoa eijedi anonigodi owotibige Aneotedoɡ̶oji me ixomaɡ̶ateetedice niɡ̶ijoa libeyaceɡ̶eco anowote niɡ̶ijo oko.f7Enice iniɡ̶a lodoe Aneotedoɡ̶oji anidioka limedi meliodi meletedoɡ̶odomi, jiiɡ̶atalo me daɡ̶a idoiiɡ̶atalo amaleeɡ̶aɡ̶a ɡ̶odiwikode Aneotedoɡ̶oji, codaa amaleeɡ̶aɡ̶a eliodi meletedoɡ̶odomi, codaa me ɡ̶odaxawatetece niɡ̶inoa ɡ̶odaɡ̶alanaɡ̶a. e#Niɡ̶iniwa ɡ̶onisacerdoti ɡ̶oneɡ̶egi yakadi me ɡ̶odiwikode niɡ̶ina me ɡ̶odaɡ̶amalaɡ̶a, codaa niɡ̶ina me jawikodeeɡ̶a, igaataɡ̶a Iniaaɡ̶iniwa odineetalo inoatawece anodigotalo, codaa me dawikode digo mokotaɡ̶a, pida baadeɡ̶eote ane beyagi.:dm Jesus ɡ̶onisacerdoti ɡ̶oneɡ̶egi anele Enice ele me jatitaɡ̶ateloco ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, igaataɡ̶a iniwa ɡ̶onisacerdoti ɡ̶oneɡ̶egi aneletedoɡ̶odomi, ane dakatediwece digoida ditibigimedi, lodoe Aneotedoɡ̶oji. Jesus jiɡ̶iniaa ɡ̶onisacerdoti, Lionigi Aneotedoɡ̶oji.Tc! Aɡ̶ica ane jakataɡ̶a me jaɡ̶ataɡ̶atema Aneotedoɡ̶oji. Inoatawece ane loenataka yeloɡ̶otelogo, inoatawece naditedeloco. Codaa leeditibige me idinigeeɡ̶atalo, inoatawece ane ɡ̶odoenataka. Jb  Igaataɡ̶a niɡ̶inoa notaɡ̶a ane iwoteloco Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi liciagi niɡ̶ina ane yewiɡ̶a codaa mida loniciwaɡ̶a. Yakadi me dakatedio caticedi me liciagi nodaajo-ocaɡ̶ataɡ̶a ane dalepe idoatawece liwailidi. Igaataɡ̶a niɡ̶inoa notaɡ̶a yakadi me yakagidi codaa me yawalacetiwage ɡ̶odowooko codaa me ɡ̶odiwigo, liciagi niɡ̶ijo nodaajo me yakadi me iomaɡ̶aditege libitagi, libole. Niɡ̶inoa lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji oikee domige beyagi, oɡ̶oa, domigele niɡ̶inoa ane ɡ̶odemaanaɡ̶a, inoa ɡ̶odowooko catiwedi ɡ̶odaaleɡ̶ena.!a; Enice ele me idinoniciwaɡ̶ataɡ̶a me jakaɡ̶atio, me inipenaɡ̶atini miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, amaleeɡ̶aɡ̶a aɡ̶ica oko ane yotigimade Aneotedoɡ̶oji mijotaɡ̶a jotigide ɡ̶odaamipi moyotigimade, odaa aɡ̶aleeɡ̶oyakadi me dakatiobece aneite Aneotedoɡ̶oji. [`/ Igaataɡ̶a niɡ̶ijo ane dakatio manipetini miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji digoida ditibigimedi, niɡ̶ini oko ja ika inoatawece libaketedi, digo mijoataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji manipetedini odaa ja ika libakedi.;_o Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee eɡ̶idita ica nipenaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji loiigi, digo mijoataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji manipetedini naɡ̶a saabado naɡ̶a igodi inoatawece ane loenataka.f^EJosué daantaɡ̶a yadeegi niɡ̶ijo noiigi miditaɡ̶a niɡ̶ica nipenaɡ̶adi anejinaɡ̶atece, daɡ̶anagawini Aneotedoɡ̶oji aɡ̶eetetece niɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ica eledi noko aneyatedigi me “Niɡ̶ina noko”.]!Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ja iolatedice eledi noko anidokeyatedigi me “Niɡ̶ina noko”. Niɡ̶ijo jotigide ɡ̶odaamipi oyotigimade Aneotedoɡ̶oji. Odaa naɡ̶a ixomaɡ̶atedijo owidi nicaaɡ̶ape, Aneotedoɡ̶oji ja iiɡ̶e Davi meetece niɡ̶ijoa notaɡ̶a baanaɡ̶a ejinaɡ̶atece, “Nigajipaata ligegi Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina noko, jinaɡ̶a akakaɡ̶ati ɡ̶adaaleɡ̶enali!” ?\wNiɡ̶ijo odoejedipi oko anowajipatalo nibodicetedi ane icoɡ̶otedibigimece miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji adakatiobece miditaɡ̶a ica domaɡ̶a nipenaɡ̶adi ane yoetetema Aneotedoɡ̶oji, leeɡ̶odi aɡ̶oyiwaɡ̶adi lotaɡ̶a. Pida ina eledi oko anepaɡ̶a dakatiobece miditaɡ̶a niɡ̶ica nipenaɡ̶adi.[Odaa ja yalaɡ̶atace niɡ̶ica noko, niɡ̶ijo mee, “Aɡ̶oyakadi me nakatiobece oditaɡ̶a nipenaɡ̶a meetaɡ̶a.” ZDigawini anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji me yalaɡ̶ate niɡ̶ica noko ɡ̶onipeneɡ̶egi maditaɡ̶a lotaɡ̶anaɡ̶axi, mee, “Aneotedoɡ̶oji yadeegi dibatio ɡ̶obaaɡ̶adi nokododi meote inoatawece ane loenataka, odaa neɡ̶eledi noko jaɡ̶anipetedini.”LYIgaataɡ̶a niɡ̶ida moko baanaɡ̶a jinakatonaɡ̶a Ǥoniotagodi, baɡ̶a jakaɡ̶atio miditaɡ̶a ɡ̶onipenaɡ̶adi. Pida beɡ̶eetediogi Aneotedoɡ̶oji ɡ̶odaamipi, “Idelatema niɡ̶ijo oko odaa ja jao igegitiogi me diɡ̶icata ane nakatiobece odaa anipenaɡ̶a digoina meetaɡ̶a”.Aneotedoɡ̶oji eote niɡ̶ida ligegi leeɡ̶odi me dakapetetege jotigide ɡ̶odaamipi idaaɡ̶ee naɡ̶a igodi inoatawece me ilakidetedi nipenaɡ̶adi. #X?Igaataɡ̶a oko eledi jajipaaɡ̶atalo nibodicetedi anele ane icoɡ̶otedibigimece miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, digo mijotaɡ̶a ɡ̶odaamipi mowajipatalo. Owajipatalo lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, pida niɡ̶ijo mowajipatalo aɡ̶ica anoniboloiteetece leeɡ̶odi aɡ̶oyiwaɡ̶adi.SW ! Ica nipenaɡ̶adi loiigi Aneotedoɡ̶oji Aneotedoɡ̶oji eote ligegitedoɡ̶ogi me jakataɡ̶a me jakaɡ̶atiwece codaa me inipenaɡ̶atini miniwataɡ̶a digoida ditibigimedi. Enice ele me idinowetaɡ̶a adiɡ̶ica niɡ̶ina akaamitiwaji aneyamaɡ̶atice, oditaɡ̶a aɡ̶alee yakadi me iwida niɡ̶ica ɡ̶onipenaɡ̶adi.V+Odaa ja jinataɡ̶a aɡ̶oyakadi motota niɡ̶ica nipodigi Aneotedoɡ̶oji ane yemaa me yajigotediogi loiigi, leeɡ̶odi me doɡ̶onakatoteda. mUSNiɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji neɡ̶eote ligegitediogi ica noiigi me doɡ̶oyakadi motota ane yoetetema me nipenaɡ̶adi loiigi, amiidi ica aneetediogi Aneotedoɡ̶oji? Eetetece Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo ane doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda.XT)Amiidi ica Aneotedoɡ̶oji ane yelatetema icoatigilo cwareenta nicaaɡ̶ape? Yelatetema niɡ̶ijo anowote loenataka ane beyagi odaa ja nigo miditaɡ̶a nipodigi ane yadilo ane diɡ̶icata niɡ̶eladimigipi.S7Amiidi ica anowajipatalo Aneotedoɡ̶oji odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ja nakapetegi? Ijotawece niɡ̶ijo oko ane noɡ̶aticoace Moisés me ideitice Egito.uRcIgaataɡ̶a mee lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, “Nigajipaata ligegi Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina noko, jinaɡ̶akakaɡ̶ati ɡ̶adaaleɡ̶enali, mijotaɡ̶a anee jotigide ɡ̶adaamipi noɡ̶odakapetege Aneotedoɡ̶oji, codaa modineetalo.” :QmIgaataɡ̶a oko lokaaɡ̶etedipi Cristo nige idokee me jinakatonaɡ̶a nigepaa ɡ̶odiniogo, digo mijotaɡ̶a me jinakatonaɡ̶a maleekoka joleeɡ̶atibige me jinakatonaɡ̶a. iPK Pida akamaɡ̶akaami adinoniciwaɡ̶atitiwage inoatawece nokododi maleeɡ̶akati majipaata ligegi Aneotedoɡ̶oji, amanagawini aɡ̶icoa niɡ̶ina akaamitiwaji ane dakake laaleɡ̶ena, leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco ane inaale.oOW Inioxoadipi, adowetita adiɡ̶ica niɡ̶ina akaamitiwaji ane abeyaceɡ̶e laaleɡ̶ena aneo me daɡ̶a nakatoteda Ǥoniotagodi, codaa niɡ̶ida niciagi ɡ̶adadeegiticogi ditigedi motonitedice Aneotedoɡ̶oji, Niɡ̶ijoa ewikegi."N= Odaa naɡ̶a idelatema odaa ja jao igegitiogi meji, “Niɡ̶idi aɡ̶ica ane yakadi micota niɡ̶idi nipenaɡ̶adi ane jilakidetema yoiigi.” ’” :Mm Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me idelatema niɡ̶ijo noiigi, odaa meji, “Idi anidioka limedi meyamaɡ̶aticoace inaigi codaa aɡ̶oyemaa moyiwaɡ̶adi iiɡ̶enatakaneɡ̶eco.” NL “Odaa mee Aneotedoɡ̶oji, ‘Digoida miditaɡ̶a niɡ̶ijo nipodigi ane yadilo, jotigide ɡ̶adaamipi odineetiwa, idaaɡ̶ee monadi libinico ane jaote niɡ̶ijoatigilo cwareenta nicaaɡ̶ape. _K7 jinaɡ̶a akakaɡ̶ati ɡ̶adaaleɡ̶enali, digo mijotaɡ̶a anee jotigide ɡ̶adaamipi miditaɡ̶a nipodigi ane yadilo ane diɡ̶icata niɡ̶eladimigipi, noɡ̶odakapetege Aneotedoɡ̶oji, codaa modineetalo.” HJ  Ǥonajoineɡ̶egi me daɡ̶a jakakaɡ̶ataɡ̶a ɡ̶odaaleɡ̶ena Odaa digawini ane ligegi Liwigo Aneotedoɡ̶oji, mee, “Nige ajipaatatiwaji ligegi Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina noko, IPida Cristo baɡ̶a daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi caticedi okanicodaaɡ̶ica niotagi. Igaataɡ̶a eote ijoatawece niɡ̶ijoa Aneotedoɡ̶oji ane iiɡ̶ete meote, micataɡ̶a niɡ̶ina nionigi ane dowediteloco diimigi. Oko baɡ̶a ɡ̶odiciagi niɡ̶ini diimigi, nigidioka limedi mabo ɡ̶odaaleɡ̶ena, codaa nigidioka limedi me jinakatonaɡ̶a mida ɡ̶onaɡ̶ajegi ane inibeoonaɡ̶atege. >HuMoisés idioka limedi mele me diba liwigotigi loiigi Aneotedoɡ̶oji, micataɡ̶a daɡ̶a niotagi ane dibatigi diimigi. Ikee niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji ane yatemati nigidiaaɡ̶idi.yGkNatigide okanicodaaɡ̶ica diimigi ini noenatagodi, pida Niɡ̶ijoa ane yoe inoatawece baɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.pFYNiɡ̶ina oko ane dabiteɡ̶etini diimigi daɡ̶axa moiweniɡ̶ide caticedi niɡ̶ini diimigi loenatagi. Jiɡ̶idaaɡ̶ee Jesus leeditibige moiweniɡ̶ide caticedi Moisés, leeɡ̶odi liciagi niɡ̶ijo ane dabiteɡ̶etini diimigi.AE{Aneotedoɡ̶oji iolatedice meote niɡ̶ida libakedi me ɡ̶onisacerdoti ɡ̶oneɡ̶egi, odaa idioka limedi meote inoatawece Aneotedoɡ̶oji ane iiɡ̶ete meote, digo mijotaɡ̶a Moisés midioka limedi meo ijoatawece niɡ̶ijoa Aneotedoɡ̶oji ane iiɡ̶ete meote me libaketedi liwigotigi Aneotedoɡ̶oji loiigi.HD  Jesus iniaa Moisés Inioxoadipi, Aneotedoɡ̶oji ɡ̶adiolaatedicoace makaami nepilidi, codaa eniditedaɡ̶awa midioka limedi me ideoni miniwataɡ̶a, odaa ina boɡ̶owoo Jesus, Niɡ̶ijoa liiɡ̶exegi Aneotedoɡ̶oji, jiɡ̶iniaa ɡ̶onisacerdoti ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi, okotawece ane jinakatonaɡ̶a. q}m{zxwv?ts~qpnl`jihfee$cbdab`3^^E]*[JZlYYdX)W{VTSRQPP;OkNMMLLKJJHHGZF(E/DLCU@??J>=<;;N:99D77H60321/h.],,*)''d&%$$""2! &'?o)  ` M k?=KE% Niɡ̶ina ɡ̶odiododipi metiɡ̶odalake leeɡ̶odi niɡ̶ina ane beyagi ane jaoɡ̶a, odaa niɡ̶ida moko jeemiteeɡ̶atibige ɡ̶odiododipi. Pida daɡ̶axatace me leeditibige mejiwaɡ̶ataɡ̶a Ǥodiodi ane ideite ditibigimedi ane iiɡ̶e niɡ̶inoa niwicidi, odaa jiɡ̶idaaɡ̶ele mejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a.$% Aneotedoɡ̶oji diojotetece inatawece lionigipi. Akaami nige daɡ̶a diojotedaɡ̶adici, odaa amewi makaami lionigi, pida dicakaami elinigi.v#e Adinatiitalo ɡ̶adawikodico micataɡ̶a nionigi niɡ̶ina eliodi me iloikatidi. Igaataɡ̶a niɡ̶ina mawikodee Aneotedoɡ̶oji idigotedaɡ̶awatiwaji micataɡ̶a makaami lionigipi. Aɡ̶ica ini nionigi ane doɡ̶odiojotece eliododipi."7  Igaataɡ̶a Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji diojotetece niɡ̶ina lemaanigipi, codaa me iloikatidi inatawece niɡ̶ina ane dibatetege me lionigipi.” '!G Pida ɡ̶adaagititece niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji anowo ɡ̶adoniciwaɡ̶a, niɡ̶ijo neɡ̶eetedaɡ̶awatiwaji makaami lionigipi. Mee, “Ionigi, atacolitece niɡ̶ina Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶adiloikatiti. Jinaɡ̶a adinajicitini niɡ̶ina me diojotedaɡ̶adici.  Niɡ̶ina makapetegetiwaji ane beyagi, aniɡ̶ica daɡ̶anadooɡ̶oti ɡ̶adawodi, digo mijoataɡ̶a Jesus me nadooɡ̶odi lawodi.~u Amina beɡ̶ele mowoo. Ijaaɡ̶ijoa Ǥoniotagodi, eliodi me dawikode codaa dinatite ijoatawece ane beyagi anowotema niɡ̶ijoa abeyacaɡ̶aɡ̶a. Joaniɡ̶idaaɡ̶ee nigowootibige Ǥoniotagodi, odaa aɡ̶anigaaxetiwaji migetaɡ̶a adinibadaani.(I Iniɡ̶a jalokodaɡ̶a, idioka limedi me jiwinaɡ̶atalo Jesus aneote me jakataɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶atace, odaa icota me ɡ̶odicooɡ̶etacedini icaaɡ̶ica nige naɡ̶a ɡ̶odeleo, leeɡ̶odi me jinakatonaɡ̶a. Igaataɡ̶a Jesus akaa yowooɡ̶odi niɡ̶idiaaɡ̶idi meliodi me ninitedibece. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me dinatiteta niɡ̶ijoa lawikodico, codaa me dinatiteta niboliɡ̶a niɡ̶ijo naɡ̶a yeleotedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate. Natigide ja nicote liwai libaaɡ̶adi aca nibaanco ɡ̶oneɡ̶e aneite Aneotedoɡ̶oji me nicotedi. ^ 7 Aneotedoɡ̶oji Ǥodiodi Enice micataɡ̶a daɡ̶a idi eliodi oko anetiɡ̶odiwi, niɡ̶ijo baanoɡ̶oikee monakato Aneotedoɡ̶oji, ɡ̶odiciagi niɡ̶ina nalokodeɡ̶ecajo. Odaa leeɡ̶odi meliodi anetiɡ̶odiwi, jikanaɡ̶aticoace inoatawece niɡ̶inoa anetiɡ̶odibeyacaɡ̶adi, codaa minoatawece ɡ̶obeyaceɡ̶eco anetiɡ̶odigoetini, odaa jaoɡ̶a ɡ̶odoniciwaɡ̶a me jalokodaɡ̶aticogi odoe, codaa me idinatiiɡ̶atalo inoatawece ame ɡ̶odawikodico. (Leeditibige monibeotege niɡ̶ica naɡ̶ajegi, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji lowoogo me najigotedoɡ̶owa niɡ̶ica ɡ̶onaɡ̶ajegi ane daɡ̶axa mele, odaa jaɡ̶aɡ̶a yajigotediogi idiaaɡ̶idi niɡ̶idi laɡ̶ajegi yawanaɡ̶aditedoɡ̶ogi me yajigotediogi. /W 'Iditawece niɡ̶idi oko owo Aneotedoɡ̶oji meliodi me ninitedibece leeɡ̶odi monakato. Pida anoɡ̶odibatege niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji ane ligegi me yajigotediogi.M &Idiaanaɡ̶adiite wetice inoa nigotadi minoataɡ̶a nipodaɡ̶a ane yadilo ane diɡ̶icata niɡ̶eladimigipi, minoataɡ̶a wetiadi, codaa modiɡ̶eladetigilo niɡ̶inoa lawimaɡ̶ajetedi-wetiadi, codaa me niɡ̶inoa becoli catinedi iiɡ̶o. Aɡ̶ele niɡ̶ijo oko diɡ̶idioka limedi me newiɡ̶a liwigotigi niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o, igaataɡ̶a daɡ̶axa meletibigiwaji, aliciagi niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o. -S %Iditecibece onigidatiniwace, idiaaɡ̶eledi oyociwigi natecoɡ̶otedi, iditecibece odineetiogi oyatitiogi nawikodico, idiaaɡ̶eledi onigodi oyatitiogi nodaajo-ocaɡ̶ataɡ̶a. Idiaanaɡ̶adiite, odinixotinigi lamodi waxacoco, codaa me waxigida. Madewetedipi, codaa oiatetibeci, oyametibigo.~u $Ijo eledi onietiniwace codaa monalaketiniwace, inaaɡ̶eledi oigoetiniwace, odaa oyokoletiwece niwiloɡ̶onaɡ̶axi.  #Leeɡ̶odi monakato Aneotedoɡ̶oji, ijo iwaalepodi anodibatacege lionaɡ̶a me newiɡ̶atace, idaaɡ̶ida naɡ̶a domaɡ̶a nigo. Niɡ̶ijo eledi oko anidiaaɡ̶idi niɡ̶idi noiigi nawikodeeɡ̶a me iteloco libaaɡ̶adi laxakawepodi neɡ̶epaaɡ̶icota me nigo. Aɡ̶oyemaa me beyagi modotaɡ̶atibige Aneotedoɡ̶oji oditaɡ̶a dinikaticoace me diniwilotibigiwaji leeɡ̶odi moyiwaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji meote me newiɡ̶atace midioka limedi me idei Miniwataɡ̶a, codaa meote ane daɡ̶axa mele lewiɡ̶a.)K "Ideite liwigotigi noledi, pida anabidaɡ̶a, iwoko me nigodi nodaajo-ocaɡ̶ataɡ̶a. Idiaaɡ̶idi ijo me aɡ̶amalaɡ̶aɡ̶a, pida niɡ̶idiaaɡ̶idi jeɡ̶eote me loniciweɡ̶enaɡ̶a. Niɡ̶ina me nidelaɡ̶a ida loniciwaɡ̶a, odaa joɡ̶oiɡ̶eke inoa iodaɡ̶awadi iomaɡ̶aɡ̶a.V% !Leeɡ̶odi monakato Aneotedoɡ̶oji, oideleɡ̶e eletidi noiika, pida idokee moiɡ̶eke. Niɡ̶ijo naɡ̶a niiɡ̶enatakanaɡ̶a owote niɡ̶ica ane iɡ̶enaɡ̶a, odaa Aneotedoɡ̶oji ja yajigotediogi niɡ̶ijo ane ligegitediogi meote. Leeɡ̶odi monakato, Aneotedoɡ̶oji noxoco liaontedi niolatedi niɡ̶ina midatibece ane doide.W' Jakadi daɡ̶a jowidaɡ̶atee yotaɡ̶a, pida aɡ̶aleeɡ̶abo inimedi daɡ̶a idalaɡ̶ata Gideão, Baraque, Sansão, Jefté, Davi, ijaa Samuel, ijaaɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko.gG Aca Raabe, one ewocoma, pida ikee me nakato Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo mele me dibatege catiwedi liɡ̶eladi niɡ̶ijoa israelitatedi anigotibeci moiɡ̶oadita nigotaɡ̶a me diɡ̶ica ane yowooɡ̶odi. Leeɡ̶odi Raabe me nakato Aneotedoɡ̶oji, odaa ayeleo aɡ̶awatege niɡ̶ijo eledi niɡ̶eladimigipi ane doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda Aneotedoɡ̶oji. L Leeɡ̶odi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi niɡ̶ijo noiigi Israel, niɡ̶ijo naɡ̶a onawiile nibaloote nelegi nigotaɡ̶a Jericó niɡ̶ijoatigilo seete nokododi, odaa niɡ̶ijo baloote jeɡ̶enitini.fE Leeɡ̶odi monakato Aneotedoɡ̶oji, loiigi Israel odigotinigi liwigotinigi akiidi-eliodi anodita me “Lixagoteɡ̶egi”. Ica ninyoɡ̶odi ja digoxaticoace, odaa joɡ̶odigotinigi iiɡ̶o ane yadilo. Pida niɡ̶ijoa niodaɡ̶awadi Egito niɡ̶ijo naɡ̶a domaɡ̶a diɡ̶etita, odaa ninyoɡ̶odi ja yapoɡ̶oditiniwace, odaa joɡ̶oceɡ̶aɡ̶a. - Leeɡ̶odi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egitema Aneotedoɡ̶oji, odaa ja yojogoti odoejegi nalokegi anodita me Páscoa, odaa ja iiɡ̶e loiigi moyatitalo lapoaco lawodi waxacoco, eotibige ica aanjo ɡ̶onematagodi me daɡ̶a nigoditeda odoejedi lionaɡ̶a niɡ̶idi loiigi Israel.  Moisés noditicogi nipodigi Egito leeɡ̶odi me nakato Aneotedoɡ̶oji, idiɡ̶ida aleeɡ̶odi daɡ̶a doita inionigi-eliodi ane yelatema. Dinatitalo inoatawece micataɡ̶a daɡ̶a nadi niɡ̶icoa Aneotedoɡ̶oji, ane diɡ̶ica oko ane yakadi me nadi.K Moisés daɡ̶axa me yakadi mele me dawikode codaa monietibige leeɡ̶odi me dibatema Aneotedoɡ̶oji, digo mijoataɡ̶a Cristo me dawikode. Codaa ayakadi mele me nepilidi icoatawece niɡ̶icoa ane niliicaɡ̶ajetecidi Egito. Codaa micataɡ̶a daɡ̶a iwita niɡ̶ica naɡ̶ajegi Aneotedoɡ̶oji ane yemaa me yajigoteta.   Pida idapaɡ̶a niwita me lawikodaɡ̶awepodi loiigi Aneotedoɡ̶oji, idiɡ̶ida ayemaa daɡ̶a dioteci lakataɡ̶a noiigitigi Egito, oditaɡ̶a eo ane beyagi. Leeɡ̶odi me yowooɡ̶odi monateciɡ̶idiwa nokododi me ɡ̶odewiɡ̶a niɡ̶ina iiɡ̶o. 7 Leeɡ̶odi me nakato Aneotedoɡ̶oji, Moisés naɡ̶a ɡ̶oneleegiwa odaa aɡ̶alee yemaa modita me lionigi aca liona Faraó, ninionigi-eliodi Egito.X ) Niɡ̶ica jotigide eliododipi Moisés onakato Aneotedoɡ̶oji. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi moyaɡ̶aditini Moisés niɡ̶ijo neɡ̶enitini, icoatigilo iniwatadiɡ̶ini epenaitedi. Onadi me libinienigi niɡ̶ica nigaanigawaanigi, codaa aɡ̶odoita moyotigimade liiɡ̶enatakaneɡ̶egi ninionigi-eliodi Egito me nigodi nigaanigipawaanigi. ] 3 José nakato Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ijo naɡ̶a nipegi me yeleo, odaa jeɡ̶eetece niɡ̶ica noko ica loiigi Israel micota me noditicoaci Egito. Odaa ja yajoitece anodaa leeditibige modigota lolaadi nige yeleo. ' G Jacó nakato Aneotedoɡ̶oji, codaa joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi, niɡ̶ijo naɡ̶a nipegi me yeleo, odaa ja dipokotalo Aneotedoɡ̶oji me ibinie ijoa itoataale lionaɡ̶a José. Niɡ̶ijo naɡ̶a dipokotalo, Jacó digiilaɡ̶atedeta ligiilaɡ̶adi, odaa ja doɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji. :m Leeɡ̶odi Isaque me nakato Aneotedoɡ̶oji, dipokotalo Aneotedoɡ̶oji me ibinie Jacó ijaa Esaú, codaa meletetema niɡ̶ijo itoataale dinioxomigi niɡ̶ijo malee newiɡ̶a. $A Abraão yowooɡ̶odi codaa meyiwaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji me yakadi meotace me yewiɡ̶a Isaque, daɡ̶a yeleo. Niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶a ikateda Abraão me yeloadi Isaque, odaa micataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji deɡ̶eotace me yewiɡ̶a, oditaɡ̶a ja yopilaɡ̶adite Abraão. fE Aneotedoɡ̶oji jiɡ̶ijo meete Abraão, “Jao Isaque me eniodi, codaa mowidi lawaɡ̶a.”Q Abraão nakato Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a dineeteta. Ibootalo Aneotedoɡ̶oji Isaque, niɡ̶ijo anokijoteci me lionigi. Aneotedoɡ̶oji ligegiteta Abraão me yajigoteta owidi lawaɡ̶a. Pida Abraão idokee me ibootalo Aneotedoɡ̶oji Isaque, codaa ja domaɡ̶a igo me yeloadi me ibootema Aneotedoɡ̶oji.r] Pida odoletibige nipodigi baɡ̶a daɡ̶axa mele, niɡ̶ica nipodigi digoida ditibigimedi. Odaa Aneotedoɡ̶oji aniboliɡ̶atetece moyatedigi “Inoenoɡ̶odi”, igaataɡ̶a ja igodi me yoe naɡ̶aca nigotaɡ̶a ane yajigotediogi. ! Odaa aɡ̶alee lowoogo doɡ̶odopita niɡ̶icoa niiɡ̶otedi anoicoɡ̶oticogi. Doɡ̶oyemaa me dopitibeci, domaɡ̶a yakadi doɡ̶oyemaa.{o Niɡ̶ina oko anowote niɡ̶ida niciagi oikeetiogi inatawece oko modoletibige niɡ̶ica nipodigi anicota me nebi. Iditawece niɡ̶idi oko onakato Aneotedoɡ̶oji neɡ̶epaaɡ̶icota me nigo. Niɡ̶idi oko anoɡ̶odibatege niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji ane ligegi me yajigotediogi, pida micataɡ̶a doɡ̶onadita digoida ditigedi, odaa joɡ̶oyiwaɡ̶adi, codaa ninitibigiwaji niɡ̶ijo noɡ̶onadi niɡ̶ijoa Aneotedoɡ̶oji ane ligegi meote. Anodaaɡ̶ee mijo me newiɡ̶a ikee micataɡ̶a daɡ̶a iomaɡ̶aɡ̶a, codaa micataɡ̶a daɡ̶a oko ane diɡ̶ica epaa liɡ̶eladi digoina iiɡ̶o, idioka limedi malatitibigiwaji.  Abraão ja daɡ̶axa moxiiɡ̶odi daɡ̶aleeɡ̶ica lionigi, ja liciagi niɡ̶ina oko émeɡ̶egi. Pida mijo owidi lawaɡ̶a, ajakataɡ̶a me inilaaɡ̶ataɡ̶a, liciagi yotetitedi digoida ditibigimedi, codaa me liciagi dotiwadi liniogotibece akiidi-eliodi. ) Leeɡ̶odi monakato Aneotedoɡ̶oji, odaa jeɡ̶eote loniciwaɡ̶a Abraão ajaa Sara mijo lionigi, idaaɡ̶ida naɡ̶a laxokodi, codaa Sara mina aɡ̶ica lionigi majo. Aneotedoɡ̶oji eote loniciwaɡ̶a Abraão leeɡ̶odi meyiwaɡ̶adi niɡ̶ijo neɡ̶eote ligegitetege.[~/ Abraão liɡ̶eladi nopegedi leeɡ̶odi me nibeotege aca nigotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane lowoogo meote. Odaa jeɡ̶eote naɡ̶ani nigotaɡ̶a aninoa lipodaɡ̶alatedi ane diɡ̶icata ane yakadi me yaaɡ̶adi. d}A Leeɡ̶odi me nakato Aneotedoɡ̶oji, odaa jiɡ̶idiaa liɡ̶eladi niɡ̶idi nipodigi micataɡ̶a daɡ̶a iomiɡ̶igi miditaɡ̶a niɡ̶idi nipodigi Aneotedoɡ̶oji ane ligegite me yajigoteta. Diɡ̶eladetigi nopegedi noiigiwa Isaque ijaa Jacó. Aneotedoɡ̶oji eledi ligegiteta Isaque ijaa Jacó me yajigotediogi idiaaɡ̶idi niɡ̶idi nipodigi.| Leeɡ̶odi Abraão me nakato Aneotedoɡ̶oji, odaa jeɡ̶eyiwaɡ̶adi niɡ̶ijo naɡ̶a eniditeta. Odaa jiɡ̶igo miditaɡ̶a ica iiɡ̶o Aneotedoɡ̶oji ane ligegita me yajigote me nebi. Niɡ̶ica naɡ̶a noditice ayowooɡ̶odi niɡ̶ica ane diiticogi.{- Leeɡ̶odi Noé nakato Aneotedoɡ̶oji, odaa wajipatalo niɡ̶ijo naɡ̶a yajoitetece Aneotedoɡ̶oji niɡ̶inoa ane doide ane ixomaɡ̶ateetedijo, niɡ̶inoa analee daɡ̶a yakaditeda me nadi. Doitalo Aneotedoɡ̶oji, odaa jeɡ̶eo naɡ̶ajo etogo-nelegi, odaa jiɡ̶idaa leeɡ̶odi loiigiwepodi nebi naɡ̶a iwoko niɡ̶ijo ninyoɡ̶odi naɡ̶a yapoɡ̶oditini iiɡ̶o. Joaniɡ̶idaa me ikee minatawece oko nilaagetedipi niɡ̶ina iiɡ̶o, odaa Aneotedoɡ̶oji yakadi me iɡ̶enaɡ̶a Noé leeɡ̶odi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Pz Niɡ̶ina oko nige daɡ̶a nakatoteda Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ina oko aɡ̶ica nimaweneɡ̶egi doɡ̶odocaɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji. Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko ane yemaa micotalo Aneotedoɡ̶oji leeditibige meyiwaɡ̶adi miniwa Aneotedoɡ̶oji, codaa Aneotedoɡ̶oji me yaxawa niɡ̶ina oko ane dinoniciwaɡ̶adi me doletibige. y5 Leeɡ̶odi Enoque me nakato Aneotedoɡ̶oji, odaa ayeleo, pida Aneotedoɡ̶oji yadeegitedibigimece ditibigimedi, odaa aɡ̶aleeɡ̶ica monadi. Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi mee Aneotedoɡ̶oji me ninitedibece maleediɡ̶icatibige daɡ̶a yadeegitedibigimece ditibigimedi.0xY Niɡ̶ijo jotigide, Abel naɡ̶a yadeegi eijeeɡ̶agi me ibootalo Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ijo ane yadeegi daɡ̶axa mele caticedi niɡ̶ijo liboonigi Caim anaɡ̶aɡ̶a yadeegitalo Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi Abel me nakato Aneotedoɡ̶oji. Odaa leeɡ̶odi Abel me nakato Aneotedoɡ̶oji, odaa Aneotedoɡ̶oji ikee me yakadi Abel me iɡ̶enaɡ̶a niɡ̶ijo naɡ̶a dibatetege niɡ̶ijo Abel liboonigitalo. Eleditace, leeɡ̶odi Abel me nakato Aneotedoɡ̶oji, odaa micataɡ̶a daɡ̶alee ɡ̶odotaɡ̶aneɡ̶e, idaaɡ̶idata naɡ̶a jotigide me yeleo. w! Leeɡ̶odi mejiwaɡ̶ataɡ̶a, jowooɡ̶otaɡ̶a niɡ̶ijo jotigide Aneotedoɡ̶oji mee, odaa iiɡ̶o, codaa minoatawece aninoa digoida ditibigimedi ja dinikee. Ibake niɡ̶inoa ane daɡ̶a jakataɡ̶a me jinataɡ̶a meote niɡ̶inoa ane jakataɡ̶a me jinataɡ̶a. v Niɡ̶ica jotigide inatecibece oko anonakato Aneotedoɡ̶oji, odaa Aneotedoɡ̶oji ninitedibece leeɡ̶odi niɡ̶ijo oko monakato. gu I Ica oko anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi Igamodaaɡ̶ee ica mewi mejiwaɡ̶ataɡ̶a Ǥoniotagodi? Niɡ̶ina mejiwaɡ̶ataɡ̶a, ajawienatakanaɡ̶a me jibaɡ̶atege niɡ̶ica ɡ̶onaɡ̶ajegi ane ligegitedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶ina mejiwaɡ̶atakanaɡ̶a, jowooɡ̶otaɡ̶a mewi minoa niɡ̶icoa analee daɡ̶a jakataɡ̶a me jinataɡ̶a.*tM 'Niɡ̶ida moko aɡ̶oko niɡ̶ina anopitege lowidi, odaa jaɡ̶aniatagigipi. Pida baɡ̶a ejiwaɡ̶ataɡ̶a Ǥoniotagodi, odaa idioka limedi me ɡ̶odewiɡ̶a. ,sQ & Odaa niɡ̶ina oko ane iɡ̶enaɡ̶a idioka limedi me yewiɡ̶a leeɡ̶odi me idadiwaɡ̶adi. Pida niɡ̶ina oko anopitege lowidi, aɡ̶eo me idinitibeci.”(rI %Igaataɡ̶a diniditeloco lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji, “Onanaɡ̶ateciɡ̶idiwa nokododi, odaa Niɡ̶ijoa anicota menagi, jeɡ̶enagi, codaa ayajebi. "q= $Adinatiitalo mawii ɡ̶adawikodico Aneotedoɡ̶oji ane yemaa, odaa nigidiaaɡ̶idi akati mabaatege niɡ̶ijo ane ligegitedaɡ̶awa me yajigotedaɡ̶awa.p% #Enice idioka limedi mawii mabo ɡ̶adaaleɡ̶ena manakatoni Aneotedoɡ̶oji, igaataɡ̶a yajigotedaɡ̶awa niɡ̶ica ɡ̶anaɡ̶ajegi anele.*oM "Niɡ̶ida makaamitiwaji iwikodeni niɡ̶ina ane idei niwiloɡ̶onaɡ̶axi leeɡ̶odi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi, codaa ele maniniitibeci niɡ̶ina modoliceta niɡ̶ina ane ɡ̶anebi, igaataɡ̶a owooɡ̶otitiwaji me idi ɡ̶anaɡ̶ajegi ane daɡ̶axa mele, codaa ane diɡ̶icata daɡ̶a daa.Nn !Idatibece niɡ̶ina ɡ̶aneloɡ̶ododipi etiɡ̶adiweenigenitice codaa moyametibigaɡ̶ajitiwaji lodoe noiigi. Idatibece ja ɡ̶adigomitiwaji me adinawanaɡ̶atitege niɡ̶ijoa ane nawikodeeɡ̶a.8mi Analakitibigetiwaji anodaaɡ̶eni niɡ̶ijo jotigide. Niɡ̶idiaaɡ̶idi Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a ikeetedaɡ̶awatiwaji nilokokena, eliodi mawikodee, pida aɡ̶etiɡ̶adakati.l Nige iniaaɡ̶iniwa Aneotedoɡ̶oji ewikegi iwi anigote oko leeɡ̶odi libeyaceɡ̶egi, odaa niɡ̶ina oko eliodi me doitibigiwaji. nkU Igaataɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a niɡ̶ijo nidigo anee, “Emeɡ̶eeta jiloikatidi niɡ̶ina oko leeɡ̶odi niɡ̶inoa anowote ane beyagi, idinilakidetege.” Codaa eledi ijo nidigo anee, “Ǥoniotagodi iwi anigotediogi loiigi.”j Enice amiida ica anakatitiwaji? Igamigote Aneotedoɡ̶oji ina oko anododigotalo Lionigi Aneotedoɡ̶oji micataɡ̶a daɡ̶a naagogo, codaa igamigigote Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina oko ane daɡ̶a deemitetigi lawodi Cristo, Aneotedoɡ̶oji ane dibatetege, meote gela nimaweneɡ̶egi me dinilakidetedoɡ̶ogi? Niɡ̶idiwa lawodi eo niɡ̶ina oko me yapidi, pida niɡ̶ina oko ane daɡ̶a deemitetigi lawodi Cristo idigotalo micataɡ̶a daɡ̶a liciaco eijedi lawodi. Codaa niɡ̶ina oko beyagi me dotaɡ̶atibige Aneotedoɡ̶oji Liwigo anidioka limedi meliodi meletedoɡ̶odomi. Aneotedoɡ̶oji eliodi me iloikatidi niɡ̶ina oko liciagi.si_ Niɡ̶ica jotigide niɡ̶ina iniwataale oɡ̶oa domige iniwatadiɡ̶ini oko noɡ̶odi monadi eledi oko meo ane daɡ̶a ikata meo niɡ̶ijo liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji, odaa oyeloadi niɡ̶ijo oko, aɡ̶ica doɡ̶oiwikode._h7 Pida idoka jakataɡ̶a me idoiiɡ̶ata niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji nige iwi anigotedoɡ̶owa, codaa me ɡ̶odiloikatidi minitaɡ̶a noledi ane daɡ̶a ipe, ane yalegi niɡ̶icoa neloɡ̶ododipi Aneotedoɡ̶oji.ugc Igaataɡ̶a nigidapaɡ̶a iniwinaɡ̶ata midioka limedi me jaoɡ̶a ane beyagi, codaa nige daɡ̶a jikanaɡ̶a me jaoɡ̶a, idaaɡ̶ida naɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a anewi, aɡ̶ica eledi ɡ̶onimaweneɡ̶egi menitedice ɡ̶obeyaceɡ̶eco..fU Jinaɡ̶a jikanaɡ̶a me jatecoɡ̶ojoɡ̶o me jilokaɡ̶atege eletidi anonakato Ǥoniotagodi anee niɡ̶ina eledi oko, ane daɡ̶a yatecoɡ̶otibece. Pida joniciwaɡ̶ataɡ̶a eledi oko, eneɡ̶egi jaoɡ̶ate igaataɡ̶a me jinataɡ̶a ja nipegi niɡ̶ica noko nige dopitedijo Ǥoniotagodi. )eK Eleditace, jowooɡ̶a niɡ̶ica anodaaɡ̶ee me jakataɡ̶a me jaxawanaɡ̶a me idatawece idinemaanaɡ̶atiwage, codaa me jaxawanaɡ̶a inatawece mowote anele.Ld Idioka limedi me inibeoonaɡ̶atege ica ɡ̶onaɡ̶ajegi Aneotedoɡ̶oji ane ligegitedoɡ̶owa, me daɡ̶a jawienaɡ̶ateda, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji idioka limedi meote niɡ̶ina ane ligegi.Cc Enice iniɡ̶a jipecaɡ̶atege Aneotedoɡ̶oji, jinaɡ̶a jikanaɡ̶a ɡ̶odaaleɡ̶ena daɡ̶a ɡ̶odinaale, pida ejiwaɡ̶ataɡ̶a ajawienaɡ̶a. Lawodi Jesus noɡ̶a moko nilaagedi, odaa ɡ̶odapiditema inoatawece ɡ̶obeyaceɡ̶eco, micataɡ̶a niɡ̶ina ninyoɡ̶odi ane yapidi me yapitaɡ̶adi ɡ̶odolaadi._b7 Odaa ini ica ɡ̶onisacerdoti ɡ̶oneɡ̶egi ane dowediteloco Aneotedoɡ̶oji loiigi.Za- Eote gela ɡ̶onaigi mejoɡ̶otalo Aneotedoɡ̶oji. Micataɡ̶a niɡ̶ica naigi daɡ̶a igotece madataɡ̶a aca lipegeteɡ̶e epoacajo minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi. Jesus, anewikegi, jiɡ̶iniaaɡ̶iniwa niɡ̶ijo naigi leeɡ̶odi me yajigo epaa lolaadi moyaaɡ̶adi, digo majotaɡ̶a naɡ̶ajo lipegeteɡ̶e epoacajo me daa.N`  Jakataɡ̶a miniɡ̶a jipecaɡ̶atege Aneotedoɡ̶oji Enice, inioxoadipi, abo ɡ̶odaaleɡ̶ena me jakaɡ̶atio aneite Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi Jesus me nadooɡ̶oditedoɡ̶oloco lawodi._) Enice niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a noɡ̶a libeyaceɡ̶eco oko, aɡ̶alee leeditibige doɡ̶onigodi eijedi leeɡ̶otedi libeyaceɡ̶eco. ,^Q Niɡ̶idiaaɡ̶idi mee, “Aɡ̶alee jemaa daɡ̶a nalaɡ̶atibigiji niɡ̶icoa libeyaceɡ̶eco, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶ijo me deɡ̶etidadiwaɡ̶adi.” ]  _\7 (15-16) Odaa ica Aneotedoɡ̶oji Liwigo nikeetoɡ̶owa niɡ̶idaaɡ̶ee. Igaataɡ̶a odoejegi mee, “‘Jiɡ̶idaaɡ̶ejigota me idinilakidetege ane jao niɡ̶inoa nokododi,’ mee Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji, ‘Idejate iiɡ̶enatakaneɡ̶eco catiwedi laaleɡ̶enali, codaa jaote midioka limedi moyowo iiɡ̶enatakaneɡ̶eco.’”L[ Jiɡ̶idaaɡ̶ee Jesus onijoteci me yeleotedeloco libeyaceɡ̶eco oko, odaa jiɡ̶idaa leeɡ̶odi meote midioka limedi me iɡ̶enaɡ̶a niɡ̶ina oko anakaa iomaɡ̶aditedicoace mepaa nepilidi. zZm Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶ite Jesus me walite nigepaaɡ̶icota Aneotedoɡ̶oji meote me ipoditedeloco neloɡ̶ododipi.{Yo Pida Jesus, ane Ǥonisacerdoti ɡ̶oneɡ̶egi, onijoteci me dinibootedio moyeloadi leeɡ̶otedi libeyaceɡ̶eco oko, odaa niɡ̶ijo loenatagi idioka limedi me diniwaloe. Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ja nicotedi liwai libaaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji.kXO Inoatawece nokododi niɡ̶ina sacerdoti judeu icotio meote ane libakedi, odaa elioditibece monigodi eijedi modoletibige monoɡ̶a libeyaceɡ̶eco oko. Pida lemeɡ̶egi niɡ̶ijoa eijedi ayakadi me noɡ̶a libeyaceɡ̶eco oko.`W9 Leeɡ̶odi Jesus Cristo meote ane yemaa Aneotedoɡ̶oji, odaa yajigo epaa lolaadi moyeloadi, odaa onijoteci me yeleo leeɡ̶otedi libeyaceɡ̶eco oko, ɡ̶odawalacetetege ica ɡ̶obeyaceɡ̶egi eote moko nepilidi. 9Vk Odaa jeɡ̶ee Cristo, “Ite Ee ina, ja idigo, Inoenoɡ̶odi. Janagi me jaote anemaani.” Jiɡ̶idaaɡ̶ee Cristo me yaaɡ̶adi niɡ̶ijo ligileɡ̶egi oxiiɡ̶odi monigodi eijedi modoletibige monoɡ̶a libeyaceɡ̶eco niɡ̶idi oko, odaa jeɡ̶eote gela lakatigi niɡ̶ijo naɡ̶a yajigo epaa lolaadi.Uy Niɡ̶ijo Cristo neɡ̶eetetece niɡ̶ijoa lotaɡ̶a baanaɡ̶a jidiiɡ̶atedini, mee, “Aɡ̶emaani niɡ̶ina oko monigodi eijedi modoletibige monoɡ̶a libeyaceɡ̶eco, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶inoa liboonaɡ̶ataɡ̶awa niɡ̶ina oko, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶ina moyalegi niɡ̶inoa eijedi maditaɡ̶a ɡ̶anameeja wetiɡ̶a. Aɡ̶aniniitibeci niɡ̶ina oko mowote niɡ̶ida loenatagi.” Jiɡ̶idaa ligegi, idaaɡ̶ida monigodi eijedi anodaaɡ̶ee icoa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco me ikeetiogi.,TQ  Odaa meji, ‘Ite Ee ina, ja idigo, Inoenoɡ̶odi, janagi me jaote anemaani. Jiɡ̶idaaɡ̶ee moiditeloco aneetici maditaɡ̶a ɡ̶adotaɡ̶anaɡ̶axi.’”*SM  Aɡ̶eo maniniitibeci niɡ̶ina oko moyalegi niɡ̶inoa eijedi maditaɡ̶a ɡ̶anameeja wetiɡ̶a, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶ina monigodi niɡ̶inoa eijedi. 7Rg Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi maleeka doletibige Cristo menagi niɡ̶ina iiɡ̶o, odaa meeteta Aneotedoɡ̶oji, “Aɡ̶emaani niɡ̶ina oko monigodi eijedi leeɡ̶otedi libeyaceɡ̶eco oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶inoa niboonaɡ̶ataɡ̶awa niɡ̶ina oko. Pida idi yolaadi ane oenitomi me jiɡ̶eladetigi. lQQ Igaataɡ̶a lawodi alolanadi, waxigidatedi aɡ̶ica loniciwaɡ̶a me noɡ̶a libeyaceɡ̶eco oko. P# Pida aniɡ̶idaaɡ̶ee. Niɡ̶ina monigodi eijedi, eotibige idokida ina oko monalaɡ̶atibige inoa libeyaceɡ̶eco inoatawece nicaaɡ̶ape.ZO- Niɡ̶ina oko anodoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji daaditiɡ̶icata libatiigi oditaɡ̶a ewi, agotaɡ̶alee odeemitetece me dinilaagetee, codaa taɡ̶aɡ̶a oika monigodi inoa eijedi leeɡ̶otedi libeyaceɡ̶eco.\N 3 Icoa najoinaɡ̶aneɡ̶eco judeutedi micataɡ̶a daɡ̶a liwa niɡ̶inoa anele Aneotedoɡ̶oji ane niwakateetedibigoɡ̶oji, codaa aliciagi micataɡ̶a doɡ̶oka liwigo. Odaa inoatawece nicaaɡ̶ape onigodi eijedi leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco, codaa owote anodaa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco. Pida lemeɡ̶egi niɡ̶inoa eijedi aɡ̶ica loniciwaɡ̶a deɡ̶eo me iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji, codaa aɡ̶eo me diɡ̶ica libatiigi, niɡ̶ina oko anoyemaa mototalo Aneotedoɡ̶oji.M' Jiɡ̶idaaɡ̶ee Cristo monijoteci me dinajigo moyeloadi. Yeleo eotedibige me noɡ̶a libeyaceɡ̶eco eliodi oko. Aɡ̶aleeɡ̶enagi daɡ̶a yeleotacedeloco oko libeyaceɡ̶eco. Pida dopitedijo meote me newiɡ̶atace ijotawece niɡ̶ijo anonibeotege nige dopitacedijo. ~Lu Inatawece oko icota me nigo, odaa onidateci me yeleo niɡ̶ina oko. Odaa Aneotedoɡ̶oji ja iwi niɡ̶ica anigoteta.iKK Daɡ̶aleetiɡ̶idaaɡ̶ee daɡ̶anagawini, idioka limedi me dawikode niɡ̶ijo maleekoka yoeteda Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina iiɡ̶o codaa niɡ̶ina natigide. Pida aniɡ̶idaaɡ̶ee. Natigide, ja dinojogotedini icoa owidijedi nokododi, odaa ja dinikee digoina iiɡ̶o onijoteci me dinikee me dinajigo me yeleo eotedibige me noɡ̶a libeyaceɡ̶eco oko.+JO Inoatawece nicaaɡ̶ape ica nisacerdoti-lacilo judeutedi dakatiwece Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi. Dakatiobece niɡ̶ica diimigi-le Aneotedoɡ̶oji ane iomaɡ̶aditedice mepaaɡ̶ite, odaa yadeegitediobeci lawodi eijedi. Pida Cristo boɡ̶onijotece me dakatedio me diniboote Aneotedoɡ̶oji.~Iu Igaataɡ̶a Cristo adakatediwece nopegedi ane loenatagi ɡ̶oneleegiwa. Niɡ̶ijo nopegedi onowote me liwigo niɡ̶ica digoida ditibigimedi ane dakatediwece. Idiaa dakatediwece ditibigimedi lodoe Aneotedoɡ̶oji me dipokotedoɡ̶oloco natigide. H   Leeɡ̶odi Cristo me yeleo, odaa ja yakadi Aneotedoɡ̶oji me iwilegi ɡ̶obeyaceɡ̶eco Niɡ̶inoa lanodi niɡ̶ini nopegedi anoiwilegitalo lawodi eijedi owote me liwigo niɡ̶icoa anidiwa digoida ditibigimedi. Leeditibige moiwilegita lawodi eijedi niɡ̶inoa enodi digoina iiɡ̶o. Pida icoa enodi digoida ditibigimedi oyopotibige lawodi ane daɡ̶axa mele me yapitaɡ̶adi..GU Ewi niɡ̶ijo jotigide Aneotedoɡ̶oji iiɡ̶e loiigi me domoɡ̶oiwilegitalo icoatawece niɡ̶icoa lanodi anoibake modoɡ̶etetalo. Oibake eijeeɡ̶agi lawodi noɡ̶oiwilegi. Idoka yakaditeda Aneotedoɡ̶oji me ixomaɡ̶ateetedice libeyaceɡ̶eco oko niɡ̶ina monadooɡ̶odi lawodi eijedi. F Idaaɡ̶aɡ̶igota Moisés me iticoɡ̶oteloco lawodi lopegedi Aneotedoɡ̶oji codaa inoatawece anoibake modoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji.^E5 Odaa jeɡ̶ee, “Niɡ̶idiwa lawodi joaniɡ̶idiaa ane ikee Aneotedoɡ̶oji meote anigotedaɡ̶awa me dinilakidetedaɡ̶agitiwaji. Dinilakidetedaɡ̶agi Aneotedoɡ̶oji mawii niɡ̶ina ane iiɡ̶etedaɡ̶awa.”GD Odoejegi Moisés me yeloɡ̶oditiogi noiigi inoatawece liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji ane iiɡ̶ete me iditedini. Niɡ̶idiaaɡ̶idi naɡ̶a dibatalo lawodi wacawaanigi inaa waxigida, odaa ja yawanaɡ̶aditege ninyoɡ̶odi, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ja ibake aca nawodigije ane liboonaɡ̶adi “hissopo” icaaɡ̶ica waxacoco lamodi anowo me ixagodi. Odaa ja dibatalo ijoa lawodi yawanaɡ̶aditege ninyoɡ̶odi, datikata naɡ̶ada nawodigije, odaa ja iticoɡ̶oteloco notaɡ̶anaɡ̶axi aniwotelogo niiɡ̶enatakaneɡ̶eco, codaa iticoɡ̶oteloco iditawece noiigi.;Co Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶ijo odoejegi anigotedoɡ̶owa me dinilakidetedoɡ̶ogi Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ijo jotigide idoka diniwaloe niɡ̶ina monadooɡ̶odi lawodi eijedi.KB Niɡ̶ida nakatigi aɡ̶ica ane yaxawa niɡ̶ijo anonibeotege modibatege ane nepilidi niɡ̶ina oko analeedaɡ̶a yeleo. Niɡ̶ida nakatigi idoka diniwaloe niɡ̶ina naɡ̶a yeleo niɡ̶ini ane dinepie, igaataɡ̶a nigidiaaɡ̶idi odaa niɡ̶ina eledi joɡ̶oyakadi modibatege niɡ̶icoa ane nepilidi niɡ̶ijo ane yeleo.fAE Niɡ̶ina me dinilakidetedoɡ̶ogi Aneotedoɡ̶oji liciagi niɡ̶ijo nakatigi midi niɡ̶ina oko ane yeleo. Niɡ̶ina me yeleo niɡ̶ina oko ane dinepie. Nigidiaaɡ̶idi niɡ̶icoa ane nepilidi joɡ̶oiigita eledi oko anepaa yemaa me yajigota maleediɡ̶icatibige me yeleo. Odaa odibatege niɡ̶icoa ane nepilidi idokidata nige yeleo niɡ̶ijo oko.@/ Leeɡ̶odi Cristo me dinibooteta Aneotedoɡ̶oji, jiɡ̶iniaaɡ̶iniwa ane itedigi liwigotigi, Aneotedoɡ̶oji inaaɡ̶oko, odaa jeɡ̶eote gela nimaweneɡ̶egi me dinilakidetetege Aneotedoɡ̶oji inaaɡ̶oko. Joaniɡ̶idaaɡ̶eote Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo ane enidite me nepilidi, eotedibige moyakadi modibatege inoa anele anakaa ligegi Aneotedoɡ̶oji me yajigotediogi, niɡ̶inoa ane daɡ̶a daateda. Aneotedoɡ̶oji yakadi me yajigo niɡ̶inoa anele igaataɡ̶a niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a yeleo, odaa ja noɡ̶atedicoace oko me itelogo libeyaceɡ̶eco anowote niɡ̶ijo maleeɡ̶ijo niɡ̶ijo odoejegi nimaweneɡ̶egi me dinilakidetetege Aneotedoɡ̶oji. ? Pida lawodi Cristo daɡ̶axa meliodi loniciwaɡ̶a. Cristo aɡ̶ica libeyacaɡ̶ajegi codaa aɡ̶ica libatiigi. Codaa Liwigo, ane daɡ̶a yeleo, yaxawa me dinibooteta Aneotedoɡ̶oji. Lawodi iwilegitema ɡ̶odaaleɡ̶ena niɡ̶inoa ɡ̶odoenataka ane beyagi, niɡ̶inoa anowote me ɡ̶odeleo. Ǥodiwilegi eotedibige me jakataɡ̶a me jaoɡ̶a ɡ̶obakeditema Aneotedoɡ̶oji, ane ewikegi. > Niɡ̶ica jotigide oibake lawodi waxigida codaa me alolanaɡ̶a, icaaɡ̶ica lajimaɡ̶a waaca lioneke anoyalegi, odaa joɡ̶oilaagaɡ̶aditiogi oko abeyacaɡ̶aɡ̶a moiwilegitema loolatedi icoa libeyaceɡ̶eco, owotibige moyakadi modoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji.R= Niɡ̶ijo naɡ̶a yakagiditedeloco niɡ̶ini nopegedi, odaa ja dakatedio miditaɡ̶a aneite Aneotedoɡ̶oji. Onijoteci me dakatedio, codaa ayadeegitedio lawodi waxigida oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a waca-lionigi. Pida yadeegitedio epaa lawodi me yajigote Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ijoa lawodi ane nadooɡ̶odi madataɡ̶a nicenaɡ̶anaɡ̶ate. Jiɡ̶idaa eotedibige Aneotedoɡ̶oji me yakadi me iwilegi ɡ̶obeyaceɡ̶eco codaa meote midioka limedi me ɡ̶odewiɡ̶a.\<1 Pida Cristo jiɡ̶ijoa menagi. Jiɡ̶iniaaɡ̶iniwa niɡ̶icoa sacerdoti ɡ̶oneɡ̶egi ane nadeegi inoa anele. Niɡ̶ica nopegedi analeeɡ̶ite me diba daɡ̶axa mele caticedi niɡ̶ijo oxiiɡ̶odi nopegedi, codaa aɡ̶ica libeyacaɡ̶ajegi. Igaataɡ̶a aɡ̶oneleegiwa loenatagi niɡ̶ica nopegedi, codaa aɡ̶icatigi niɡ̶ina iiɡ̶o.];3 Icoa nakataɡ̶a jotigide inoka odiiɡ̶axinaɡ̶atece ica anoyakadi mowacipeta codaa moyeligo, codaa anodaaɡ̶ee me niwilecaɡ̶a. Inaaɡ̶inoa lakataɡ̶a anetiɡ̶odiiɡ̶axitece anodaaɡ̶ee me idowetaɡ̶ateloco ɡ̶odolaadi. Niɡ̶inoa nakataɡ̶a aɡ̶aleeɡ̶ica niwaló niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a dinilakidetacedoɡ̶ogi. c:? Ica nopegedi jotigide, nikeetoɡ̶owa ica ɡ̶oligi aneote Aneotedoɡ̶oji natigide mejoɡ̶ota lodoe iniaaɡ̶iniwa Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶ijoa eijedi inaaɡ̶inoa eletidi niboonaɡ̶a ica noiigi anoyajigotalo Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ica jotigide aɡ̶ica loniciwaɡ̶a daɡ̶a iwilegi laaleɡ̶enali oko anoyemaa modoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji.9 Leeɡ̶odi me ijokijota ica lacilo-sacerdotitedi me dakatio, Aneotedoɡ̶oji Liwigo ikee niɡ̶idi noiigi maleedaɡ̶a yakadi me dakatiobece aneite Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶ijo maleeɡ̶ica ica nopegedi, dinoxoco ica lapoagi miditaɡ̶a ica aneite Aneotedoɡ̶oji.b8= Pida ijotawece niɡ̶ijo ane lacilodi-sacerdotitedi me dakatiobece minitaɡ̶a eledi nopegedi-le anoyatigi me “Nopegedi-le ane itedibiga Aneotedoɡ̶oji”, codaa onidateci nicaaɡ̶abi onidateci me dakatio. Niɡ̶ina me dakatio, idioka limedi me yadeegitedio eijeeɡ̶agi lawodi anoyeloadi. Ibootalo Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijoa lawodi eijeeɡ̶agi eotibige Aneotedoɡ̶oji me ixomaɡ̶ateetedice epaaɡ̶aɡ̶a libeyaceɡ̶eco, codaa me libeyaceɡ̶eco niɡ̶ijo noiigi.7 Niɡ̶idiaaɡ̶idi naɡ̶a igo niɡ̶icoa iniwataale letiidi niɡ̶ijo nopegedi, niɡ̶ijoa sacerdotitedi dakatiobece inoatawece nokododi catiwedi niɡ̶ijo odoejegi le niɡ̶ijo nopegedi. Dakatiobece mowote libakedi moyaxawa noiigi modoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji.26] Ditibigimedi naɡ̶adi iwokodaɡ̶axi idoa itoataale aanjotedi noenataka oolo, anoditalo “Querubins”. Niɡ̶idoa querubins oikee Aneotedoɡ̶oji miniwa. Oixaketedice labadi oyapoɡ̶oditini libato naɡ̶adi iwokodaɡ̶axi. Niɡ̶idi ditibigimedi naɡ̶adi iwokodaɡ̶axi one liboonaɡ̶adi “Baanco aneite Aneotedoɡ̶oji me iwikode oko.” Natigide aɡ̶alee jakataɡ̶a me jeloɡ̶otaɡ̶a anodaaɡ̶ee ica nopegedi. 5 Catiwedi niɡ̶ini eledi nopegedi-le, adi aca nameeja oolo aneite moyalegi ica najidi ane liditege lanigi, codaa adi aca iwokodaɡ̶axi aneo me nalaɡ̶atibigoɡ̶oji maleekoka dinilakidetedoɡ̶ogi Aneotedoɡ̶oji. Naɡ̶adi iwokodaɡ̶axi onileɡ̶eta oolo. Catinedi naɡ̶adi iwokodaɡ̶axi ada aca boote anei moyotete ica niweenigi Aneotedoɡ̶oji ane yajigotediogi loiigi niɡ̶ijo jotigide, anodita “Maná”. Codaa catinedi adiaaɡ̶adi naɡ̶adi iwokodaɡ̶axi idi niɡ̶ijo ligiilaɡ̶adi Arão anidioka limedi me dione, icaaɡ̶icoa itiwataale wetiadi ane liciaceekawa taaboa ane diniditelogo liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji. s~}{{zry.wvnut^sTrqonplkjii8hgfBed5c'bao_$^\[ZZ@Y6X>VUyTSMQPP;OuOMM+LlKHJYHHyHG:F7E0BAA??K=v;99977)6Y54F310/.-+*)((&' %$#N!! 9Lx&   0/Pida niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji me yajigote lixakedi oko, odaa niɡ̶ica anee me yewiɡ̶a niɡ̶ini oko aɡ̶ica lapioyaɡ̶ajegi. Codaa niɡ̶ini oko doletibige meo niɡ̶ina eledi oko me ilaɡ̶atiwage. Niɡ̶ini oko inoka doletibige meo aneletema eledi oko, codaa doletibige me lokaaɡ̶edi okanicodaaɡ̶ica oko. Codaa eliodi me iwikode eledi oko, codaa eo inokina niɡ̶ina ane yaxawa eledi oko. Niɡ̶ina meo niɡ̶ina anele, eotema inatawece oko, aɡ̶ica ane dinetetema. Aɡ̶okeo me daɡ̶axa meletema eledi oko.NIgaataɡ̶a niɡ̶ina oko me daɡ̶axa loceeɡ̶egi catiwedi laaleɡ̶ena, codaa niɡ̶ina me doletibige me yakadi naɡ̶atetigi, odaa niɡ̶ina oko ailaɡ̶atiwage, owote lakataɡ̶a ane beyagi. !Odaa Aneotedoɡ̶oji aniɡ̶iniaa yajigotedaɡ̶awa niɡ̶ida ɡ̶adixakedi, pida niɡ̶ida ɡ̶adixakedi liciagi lixakedi niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o. Niɡ̶ida nixakedi ikatece ɡ̶odolaadi meo ane yemaa, codaa icoɡ̶oticogi minitaɡ̶a diaabo.mSNigida anigida ɡ̶adoceeɡ̶egi, codaa nige eliɡ̶idee catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶ena, codaa migoleetibige me iiɡ̶eni eledi oko madinelecaɡ̶ateeni, jinaɡ̶a adinaɡ̶axakenitibece leeɡ̶odi mida ɡ̶adixakedi. Igaataɡ̶a nigadinaɡ̶axakenitibece, niɡ̶ida makaami awitaka, jaɡ̶akapetege niɡ̶ijo liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji anewi.9k Ica ɡ̶odixakedi anewi Domigica ɡ̶adiwigotigitiwaji oko aninoa lixaketedi, ane yowooɡ̶odi inoatawece? Niɡ̶ini oko leeditibige me dineɡ̶enaɡ̶adi mewaligi me ikee mida lixakedi. Codaa niɡ̶ina meo loenatagi anele, odaa leeditibige me ibake lixakedi me diniwikodetibece lodoe eledi oko.c? Inioxoadipi, domige yakadi ana itiiɡ̶adixaɡ̶a me yajigo azeitona? Domige yakadi ana libatadi uuva me yajigo fiigo? Ayakadi! Codaa niɡ̶ina lacilotibige ninyoɡ̶odi gate ayakadi daɡ̶a yajigo lidi ninyoɡ̶odi. w Ina ninyoɡ̶odi gate, inaaɡ̶ina lidi ninyoɡ̶odi, domigidokidata ane icoɡ̶otiwece? Aɡ̶idokida ane noditicogi!_7 Idaaɡ̶ida ɡ̶onioladi noditicogi notaɡ̶a anodoɡ̶etetibigimece Aneotedoɡ̶oji, codaa me notaɡ̶a ane beyagi ane dakapetege eledi oko. Inioxoadipi, ayakadi diɡ̶ideɡ̶ejinaɡ̶a, niɡ̶ida aiɡ̶enaɡ̶a.lQ Yakadi me jibakenaɡ̶a ɡ̶onioladi me joɡ̶eeɡ̶atalo Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji ane Ǥodiodi. Pida eledi jibakenaɡ̶a ɡ̶onioladi me beyagi me jotaɡ̶anaɡ̶atibige eledi oko Aneotedoɡ̶oji loenataka ane latopiwadi.H Pida baadiɡ̶ica ane yakadi me yajacaɡ̶adi niɡ̶ida ɡ̶odoceligi. Abeyaceɡ̶egi niɡ̶ida ɡ̶onioladi, aɡ̶ica ane yakadi daɡ̶a yajacaɡ̶adi, codaa nolee weneeno ane ɡ̶odeloadi.SNiɡ̶ina oko ida loniciwaɡ̶ateloco inoatawece ane newiɡ̶ateloco niɡ̶ina iiɡ̶o. Joɡ̶oyokaaɡ̶atidi niɡ̶inoa eijedi ane doide, ilaaɡ̶axodi, inoa anigotinigi iiɡ̶o, codaa me noɡ̶ojedi.j MNiɡ̶ida ɡ̶onioladi liciagi noledi. Eetece inoatawece ane latopaco ane beyagi digoina iiɡ̶o. Joaniɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶ida ɡ̶onioladi eote inoatawece codaa eo ɡ̶odolaadi me napioyaɡ̶adi nibeyacaɡ̶a. Micataɡ̶a niɡ̶ida ɡ̶onioladi daɡ̶a noledi, niɡ̶ina noledi ane daɡ̶a ipe, ane diiticogi oko abeyacaɡ̶aɡ̶a me nawikodeeɡ̶a. Niɡ̶ini noledi yaaɡ̶adi idatawece ɡ̶odewiɡ̶a, inatawece ɡ̶odolaadi, inoatawece ɡ̶odowooko, codaa ane ɡ̶odoenataka.B }Jiɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶ida ɡ̶odoceligi catiwedi ɡ̶onioladi. Jiɡ̶idaaɡ̶ee me lionicawaanigi me iteloco ɡ̶odolaadi, niɡ̶ida ɡ̶odoceligi catiwedi ɡ̶onioladi eote me idinanenaɡ̶atece niɡ̶inoa anicinoa ane nelecoli. Digawinitiwaji! Niɡ̶ina ɡ̶alewakawaanigi yakadi meo me yabidi eliodi nialigi.  Digowootiwaji naɡ̶ana etogo-nelegi. Niɡ̶ina niocodi ane yoniciwadi yamaɡ̶a, pida jakataɡ̶a me jadeegaɡ̶a etogo-nelegi jibakenaɡ̶a nolaakanaɡ̶atawaanigi. Odaa naɡ̶ana etogo igo niɡ̶ica ane yemaa meyaticogi niɡ̶ina nawaligenatakanaɡ̶a.X )Niɡ̶ida moko jaoɡ̶ate lowacaɡ̶a apolicaɡ̶anaɡ̶a jaoɡ̶atibige me jajacaɡ̶ataɡ̶a, odaa jakataɡ̶a me jadeegaɡ̶aticogi niɡ̶ini eijeeɡ̶agi nelegi okanicodaaɡ̶ica ane jemaanaɡ̶aticogi.U #Okotawece idioka limedi minoa ɡ̶obatico. Pida niɡ̶ina oko ane diɡ̶icata me dibatá me dotaɡ̶a, joaniɡ̶iniaaɡ̶ini niɡ̶ica oko ane diɡ̶icata libatiigi, odaa yakadi me yajacaɡ̶adi lolaadi.  Leeditibige me jajacaɡ̶ataɡ̶a ɡ̶onioladi Inioxoadipi, jiniɡ̶ikani deɡ̶eliodi niɡ̶ina akaamitiwaji doɡ̶owote me niiɡ̶axinaɡ̶anadi niɡ̶ina mateciɡ̶itiwaji. Igaataɡ̶a owooɡ̶otitiwaji niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji nige iwi anigoteta oko, daɡ̶axa me dakaketoɡ̶odomi anigotedoɡ̶owa niɡ̶ina ane jiiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶atece lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.NIgaataɡ̶a jiɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶ina ɡ̶odolaadi me diɡ̶icata ɡ̶odiwigo miditaɡ̶a, odaa jeɡ̶emeɡ̶egi. Jiɡ̶idaɡ̶aɡ̶a ejinaɡ̶a nige daɡ̶a jaoɡ̶a ane niiɡ̶etedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji me jikeenaɡ̶a mewi mejiwaɡ̶atakanaɡ̶a, odaa ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi ja micataɡ̶a niɡ̶ina émeɡ̶egi. "=Idaaɡ̶igote Aneotedoɡ̶oji naɡ̶ajo iwaalo agopeloa ane liboonaɡ̶adi Raabe me yakadi me iɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi loenatagi anele, niɡ̶ijo mele me dibatege mini liɡ̶eladi niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi liiɡ̶exedi Aneotedoɡ̶oji loiigi. Odaa Raabe yaɡ̶aditiniwace niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi me doɡ̶oyakadi laxakawepodi, odaa jeɡ̶eo mopitibeci odibata eledi naigi me diɡ̶icata ane doidetema. |qOdaa ja jakataɡ̶a me jinataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me dibatetege oko me iɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi niɡ̶ina oko meo ane liiɡ̶enatakaneɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji, idiɡ̶ida aleeɡ̶odi niɡ̶ina oko moka ligegitibece me nakato Aneotedoɡ̶oji. *MOdaa jiɡ̶icotece niɡ̶ijo aneeta Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, niɡ̶ijo mee, “Abraão nakato Aneotedoɡ̶oji, joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji me yakadi me iniɡ̶ina oko ane iɡ̶enaɡ̶a.” Odaa jeɡ̶eyatedigi Aneotedoɡ̶oji me “Lokaaɡ̶edi Aneotedoɡ̶oji”.iKLeeɡ̶odi me nakato Aneotedoɡ̶oji, odaa jeɡ̶eo ane liiɡ̶enatakaneɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji. Igaaneɡ̶eo niɡ̶ijo ane liiɡ̶enatakaneɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji, odaa jeɡ̶epaanaɡ̶a yoniciwadi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi.fEAneotedoɡ̶oji yakadi ɡ̶onelokodi Abraão niɡ̶ijo jotigide me iɡ̶enaɡ̶a leeɡ̶odi ane loenataka, niɡ̶ijo naɡ̶a eyiwaɡ̶adi, odaa ja domaɡ̶a ibootalo Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo lionigi ane liboonaɡ̶adi Isaque. Abraão eo ladienigi wetiadi, odaa ja ipeketeloco Isaque, jaigo me domaɡ̶a yeloadi me yocaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji.Y+Nagoodi ida yetole! Jikeetaɡ̶awa niɡ̶ina oko midokida me ligegi me nakato Aneotedoɡ̶oji, pida aɡ̶eo ane liiɡ̶enatakaneɡ̶egi, odaa niɡ̶ica eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi niɡ̶ini oko aɡ̶ica niwaló. Niɡ̶ida makaami jowooɡ̶odi me iwaɡ̶atakani mokiniwatece Aneotedoɡ̶oji me Ǥonoenoɡ̶odi. Odaa doane mele! Pida jowooɡ̶otaɡ̶a codaa me niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a oyiwaɡ̶adi mokiniwatece Aneotedoɡ̶oji me Ǥonoenoɡ̶odi, codaa eliodi modoitalo.fEDaɡ̶a yemaa ini oko anee, “Akaami eni manakatoni Aneotedoɡ̶oji. Pida ee eledi jinakato, codaa jaote anele.” Odaa jiɡ̶ini eledi oko ane niniɡ̶odi, mee, “Jemaa manikeenitiwa manakatoni Aneotedoɡ̶oji, me diɡ̶icata ɡ̶abakedi anele. Pida ee baɡ̶a jikeetaɡ̶awa me jinakato Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi niɡ̶inoa anele ane jaote.” ~Jiɡ̶idaaɡ̶ee mejiwaɡ̶atakanaɡ̶a. Diɡ̶idokida mejinaɡ̶a me jinakatonaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, pida anejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a aikee mewi me jinakatonaɡ̶a, odaa ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi aɡ̶ica niwaló, pida liciagi niɡ̶ina émeɡ̶egi. }Odaa anigepidiɡ̶ijo niɡ̶ina akaamitiwaji jaɡ̶abodeni, menita, “Natiinigoi, ɡ̶adixigaɡ̶awa Aneotedoɡ̶oji! Ele maniodi, madinixomi, codaa akaamele!” Pida aɡ̶ajicitatiwaji niɡ̶ica ane yopotibige. Odaa niɡ̶ijoa ɡ̶adotaɡ̶a aɡ̶ica jaoɡ̶ate.|Nigica ɡ̶onioxoa, oɡ̶oa domige ɡ̶oniwaalo madewetedi ane diɡ̶ica lowoodaɡ̶agi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ane yeligo."{= Leeditibige me jaxawanaɡ̶a eledi oko, odaa ja jikeenaɡ̶a me jinakatonaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Inioxoadipi, nigica anokexaa ligegitibece me nakato Aneotedoɡ̶oji, pida aɡ̶eo ane iɡ̶enaɡ̶a me ikee mewi mida eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi, aɡ̶ica jaoɡ̶a niɡ̶ijo ligegitibece. Codaa Aneotedoɡ̶oji aɡ̶eote me yewiɡ̶atace niɡ̶ini oko diɡ̶idoka leeɡ̶odi mee mida eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi.hzI Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji icota me iwi anigoteta, codaa me iloikatidi niɡ̶ina oko ane daɡ̶a iwikode eledi oko. Odaa Aneotedoɡ̶oji idaaɡ̶ee aiwikode niɡ̶ini oko. Pida niɡ̶ina oko ane iwikode eledi oko, Aneotedoɡ̶oji baɡ̶a iwikode niɡ̶ini oko nige limedi me laagetedipi codaa me iloikatidi inatawece oko ane doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda. >yu Enice, inoatawece ane ɡ̶adotaɡ̶a, codaa inoatawece anawiite, awii liciagi anodaaɡ̶ee niɡ̶ina oko ane yowooɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji me iloikatidi nige doɡ̶oyoteteteda liiɡ̶enatakaneɡ̶eco. Niɡ̶inoa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco onikeetoɡ̶owa anodaa ɡ̶onimaweneɡ̶egi me ɡ̶odiwoko nibeyacaɡ̶a. x9 Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijoa anee, “Jinaɡ̶aɡ̶olaɡ̶atakani!” Codaa eledi mee, “Jinaɡ̶a aijee!” Nige daɡ̶a aɡ̶olaɡ̶atakani, pida aijee, akaami laagedi Aneotedoɡ̶oji liciagi niɡ̶ijo oko ane daɡ̶a yoteteteda idiwatawece liiɡ̶enatakaneɡ̶eco.w} Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko nige yotete inoatawece niiɡ̶enatakaneɡ̶eco, pida ida onidateci ane daɡ̶a yotete, odaa Aneotedoɡ̶oji laagedi niɡ̶ini oko liciagi me laagedi niɡ̶ijo oko ane daɡ̶a yoteteteda idiwatawece liiɡ̶enatakaneɡ̶eco.0vY Pida nigawii ɡ̶ademaanigi oko, jaɡ̶awii ane beyagi, codaa niiɡ̶enatakaneɡ̶egi ikee makaami oko ane daɡ̶a yoteteteda liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji.uLotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji nikeetoɡ̶owa liiɡ̶enatakaneɡ̶egi niɡ̶ijo ane Ninionigi inoatawece, niiɡ̶enatakaneɡ̶egi anee, “Leeditibige memaani eledi oko aneni makamaɡ̶a adinemaani.” Nigoteteni niɡ̶ida niiɡ̶enatakaneɡ̶egi, ele aneni.at;Codaa jiɡ̶inaaɡ̶inoa niɡ̶inoa liicotedi ane beyagi modotaɡ̶atibige Jesus Liboonaɡ̶adi anele. Aneotedoɡ̶oji yajigotedaɡ̶awatiwaji Liboonaɡ̶adi Jesus niɡ̶ijo neɡ̶eniditedaɡ̶awa makaami nepilidi. s/Pida akamaɡ̶akaamitiwaji baɡ̶ademiitiogi niɡ̶inoa madewetedi micataɡ̶a niɡ̶ina oko ane diɡ̶ica jaoɡ̶a. Pida jiɡ̶inaaɡ̶inoa niɡ̶inoa liicotedi anetiɡ̶adiboloiteenitiwaji, codaa metiɡ̶adixigita ɡ̶oniwinoɡ̶odi moibanootaɡ̶adici ane ɡ̶anepilidi.rwAnajipaatiwa akaami inioxoadipi yemaanigipi! Aneotedoɡ̶oji ja iomaɡ̶aditedicoace niɡ̶ijoa madewetedi niɡ̶ina iiɡ̶o, eotedibige moyakadi meliodi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Niɡ̶ina madewetedipi owidi niliicaɡ̶ajetecidi digoida miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶epaa iomaɡ̶aditedicoace eotedibige me yakadi me iiɡ̶e laaleɡ̶enali, codaa meote me lionigipi anodibatege owidi anele miniwataɡ̶a, ane ligegi me yajigotediogi inatawece niɡ̶ina oko anoyemaa.#q?Niɡ̶ina nigidaaɡ̶enitiwaji, jaɡ̶awii niɡ̶idi oko me daɡ̶a diniciamico, odaa anodaaɡ̶eni mowookoni, codaa anodaaɡ̶eni mawini oko ja beyagi. p)Odaa jiɡ̶inipeɡ̶ele mabaatege niɡ̶ijo anele me dinixo, odaa jeɡ̶enita, “Anagi anicooteloco naɡ̶ani baanco anele”, pida niɡ̶ijo madewedi beɡ̶enita, “Idiaaɡ̶adabititi!”, oɡ̶oa, domigenita, “Anagi anicooti digoina iiɡ̶o iwai maca inibaanco!”ao;Igaataɡ̶a daɡ̶a dakatiobece itoataale oko ane oniticetiwaji mateciɡ̶i, onidateci niɡ̶idoa itoataale ani libaaɡ̶ateje oolo codaa mele me dinixo, ideɡ̶eledi baɡ̶a madewedi, laxokodi lowoodi codaa me daa.Sn ! Leeditibige midokida ane iniɡ̶atiogi inatawece oko Inioxoadipi, jiɡ̶iwaɡ̶atitetiwaji Ǥoniotagodi Jesus Cristo, Niɡ̶ijoa ane Niotagodi inoatawece aninoa, codaa meliodi nimaweneɡ̶egi liciagi Aneotedoɡ̶oji ane ideite digoida ditibigimedi. Enice, jinaɡ̶awii ɡ̶ademaanigi oko leeɡ̶odi anodaaɡ̶ee mida moko.m Aneotedoɡ̶oji, ane Ǥodiodi, yakadi niɡ̶ina oko mida eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi ane diɡ̶icata libatiigi, codaa mewi, niɡ̶ina me yaxawa niɡ̶ina eledi oko aninoa ane yopotibige, digo micataɡ̶a nigaanigipawaanigi exiijigipi, codaa me wajekalodipi. Niɡ̶ina oko anewi mida eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi, niɡ̶ini oko ane dinotetetema niɡ̶inoa ane napioi ane lakataɡ̶a niɡ̶ina iiɡ̶o. 9l mNiɡ̶ina oko nige diletibige daɡ̶a diotece Aneotedoɡ̶oji, pida ayajacaɡ̶adi nioladi, odaa aɡ̶ica jaoɡ̶ate eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Odaa niɡ̶ini oko epaa dininaale.k Pida Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, ane diɡ̶icata libatiigi, nikeetoɡ̶owa anodaaɡ̶ejinaɡ̶a, codaa ida loniciwaɡ̶a me ɡ̶odatamaɡ̶ateetege ɡ̶obeyaceɡ̶eco. Odaa niɡ̶ina oko anele me yowotece Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, me daɡ̶a yaagiditece, codaa me dioteci ane ikeeta Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, odaa Aneotedoɡ̶oji ibinie niɡ̶ini oko niɡ̶ina meo niɡ̶ijo ane ligegite. }j uNige diniwi, odaa joɡ̶opi, aɡ̶ica daɡ̶a diniigi anee. Pida aleegi, odaa ja yaagiditigi niɡ̶ijo ane latopagi.Li Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko ane mina wajipatalo Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, odaa aɡ̶eo ane liiɡ̶enatakaneɡ̶egi, niɡ̶ini oko micataɡ̶a daɡ̶a iwiteloco noleeɡ̶axi me diniwi anodaaɡ̶ee.>h wPida awiitiwaji ane liiɡ̶enatakaneɡ̶eco lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji. Igaataɡ̶a akamaɡ̶a adininaaleni niɡ̶ina mokajipaata, pida aɡ̶awii ane ligegi Aneotedoɡ̶oji.g +Enice, ikani mawiite inoatawece ane beyagi anepaa yemaa ɡ̶adolaadi meo, codaa jinaɡ̶aleeɡ̶awii ane beyagi anidioka limeditibece mowoo mawii. Odaa adiniwikodenitibece lodoe Aneotedoɡ̶oji, codaa iwitece lotaɡ̶a ane ixotediwece ɡ̶adaaleɡ̶enali. Niɡ̶idiwa lotaɡ̶a micataɡ̶a deɡ̶elanigijedi catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶ena ane ili, codaa ida loniciwaɡ̶a mowo me ɡ̶adewikitacetiwaji. gf IIgaataɡ̶a niɡ̶ina oko me deliɡ̶ide, aɡ̶eo ane iɡ̶enaɡ̶a ane yemaa Aneotedoɡ̶oji.De  Leeditibige me jaoɡ̶a ane liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, idiɡ̶ida aɡ̶ele diɡ̶idokida me jajipaaɡ̶ata Enice, analakitibige inioxoadipi yemaanigipi! Inatawece oko leeditibige me nigomaɡ̶a me najipaaɡ̶a, odaa jineɡ̶epece agitatakani codaa jineɡ̶epece eliɡ̶idee.9d mLeeɡ̶odi mepaa yemaa me ee miniwa, odaa Aneotedoɡ̶oji ibake lotaɡ̶a, anewi, meote me ɡ̶odewiɡ̶atace, micataɡ̶a daɡ̶a gelatace me janiiɡ̶atini. Eote me ɡ̶odewiɡ̶atace, odaa iniokiniwateda moko nepilidi, liciagi miniokiniwateda me nepilidi niɡ̶inoa odoejedi nawodigijedi anonopilaɡ̶aditedio noiigi judeutedi. Niɡ̶ida moko ɡ̶odiciaco niɡ̶inoa odoejedi nawodigijedi anonopilaɡ̶aditedio, odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶ijo neɡ̶eote me ɡ̶odewiɡ̶atace, Aneotedoɡ̶oji ikee micota me igelaɡ̶atidi inoatawece ane liidaɡ̶atajedi. Qc Pida inoatawece anele ane jibaɡ̶atege icoɡ̶otedigi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane ideite ditibigimedi. Niɡ̶ina midi ane najigotedoɡ̶owa aɡ̶ica ananiaditice. Codaa inoatawece anele icoɡ̶otedigi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, Niɡ̶ijoa ane yoe aligeɡ̶e, epenai, codaa me yotetitedi. Inoatawece aninoa diniigi, pida Aneotedoɡ̶oji baadaɡ̶a diniigiteda. Niɡ̶ina wa idioka limedi me doxilece, pida Aneotedoɡ̶oji baadaɡ̶a doxileceteda.b 3Inioxoadipi yemaanigipi! Jinaɡ̶a adininaalenitiwaji daɡ̶aleetibige daantiɡ̶iniaa leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina me jaoɡ̶a ane beyagi.a 'Odaa niɡ̶inoa lidaɡ̶ataka ɡ̶odolaadi owo me jowooɡ̶a me jaoɡ̶a ane beyagi, odaa idatibece ja jaoɡ̶a, odaa jiɡ̶ida ɡ̶obeyaceɡ̶egi. Odaa niɡ̶ina ɡ̶obeyaceɡ̶egi eo me ɡ̶odeleo, eo midioka limedi me leegitalo me jotonaɡ̶atedice Aneotedoɡ̶oji. ` )Pida niɡ̶ina oko nige lowoogo meo ane beyagi, yowo leeɡ̶otedi niɡ̶inoa epaa lidaɡ̶ataka lolaadi, anoinaale iniaaɡ̶ini niɡ̶ini oko.%_ E Niɡ̶ina oko minoa lawikodico anowo me yowo meo ane beyagi, ayakadi deɡ̶ee, “Aneotedoɡ̶oji eote niɡ̶ida yowoogo me jao ane beyagi.” Igaataɡ̶a aɡ̶ica ane yakadi deɡ̶eo Aneotedoɡ̶oji me yowo meote ane beyagi, odaa Aneotedoɡ̶oji aɡ̶eote oko me yowo meo ane beyagi.c^ A Aneotedoɡ̶oji aɡ̶eote me jowooɡ̶a me jaoɡ̶a ane beyagi Aneotedoɡ̶oji eote me ninitibece niɡ̶ina oko ane dinatitalo lawikodico. Igaataɡ̶a nige dinatitalo inoatawece ane lawikodico, codaa nige deɡ̶eyamaɡ̶atice metiwaɡ̶ataka, Aneotedoɡ̶oji yajigote naɡ̶ajegi, micataɡ̶a niɡ̶ina noɡ̶eedi ane dibatege niɡ̶ina nalokodeɡ̶ecajo ane dinigaanye. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶ica naɡ̶ajegi niɡ̶ina oko. Aneotedoɡ̶oji eote me noɡ̶eedi midioka limedi me newiɡ̶a miniwataɡ̶a. Codaa Aneotedoɡ̶oji ligegi me yajigote naɡ̶ajegi inatawece niɡ̶ina oko anoyemaa.]  Igaataɡ̶a niɡ̶ina naɡ̶a leegitibigimece aligeɡ̶e, odaa ja yalegi nadegogo codaa me lawoɡ̶o, odaa ja ma ijo me libinienaɡ̶a. Jiɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶ina liico micota me ma, icaaɡ̶ica nigaleeɡ̶idaa domaɡ̶a diiticogi meote noojetekico. \ y Codaa akaami anakaami ɡ̶onioxoa liico, aniniitibece niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji meote makaami niɡ̶ina ane diɡ̶ica ane jaoɡ̶a, igaataɡ̶a niɡ̶ina liico icota me ma, macataɡ̶a naɡ̶ana niale lawoɡ̶o nipodigipije anicota me ma, yadilo.I[   Icoa madewetedi icaaɡ̶icoa liicotedi Akaami anakaami ɡ̶onioxoa madewedi, aniniitibece niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶adawacenitedibige leeɡ̶odi makaami lionigi Aneotedoɡ̶oji.oZ YCodaa niɡ̶idi oko idioka limedi moiigi lowooko, codaa aɡ̶ica doɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ica anowo. jY ONiɡ̶ina oko ane dawienataka ayakadi me nibeotege Ǥoniotagodi me yajigote anigetiɡ̶idi anele.oX YPida niɡ̶ina oko me dipokotalo Aneotedoɡ̶oji leeditibige meyiwaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji mewi me yajigote ane lipoketegi, codaa leeditibige me daɡ̶a dawienataka. Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko ane dawienataka liciagi niɡ̶inoa ebekadi catinedi akiidi-eliodi. Niɡ̶ina niocodi enaketedibige ebekadi, odaa yadeegiticogi okanicodaaɡ̶ica ane yemaa meyaticogi.kW QNigica oko ɡ̶adiwigotigitiwaji ane diɡ̶ica lixakedi, odaa ele me dipokotalo Aneotedoɡ̶oji, odaa ja yajigote lixakedi. Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ja igo me yedia okanicodaaɡ̶ica oko, adaciiletetema, codaa adiojotetece. V ;Pida jinaɡ̶a domaɡ̶a anigaaxetiwaji madinatiitalo ɡ̶adawikodico amanagawini akaami niɡ̶ica oko ane daɡ̶a naɡ̶amalaɡ̶a metiwaɡ̶ataka, me diɡ̶ica ɡ̶abatiigi, codaa me diɡ̶icata daɡ̶aniaditibige ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi me ɡ̶adewikitema Aneotedoɡ̶oji.;U qIgaataɡ̶a owooɡ̶otitiwaji niɡ̶inoa nawikodico moikee anodaaɡ̶eni manakatoni Ǥoniotagodi, codaa mowo mepaanaɡ̶a ɡ̶adoniciwati mabootege eletidi ɡ̶adawikodicotiwaji.6T g Ǥotiwaɡ̶atakaneɡ̶egi inaa ɡ̶odixakedi Inioxoadipi, oleetibige midioka limedi maniniitibece niɡ̶ina micotaɡ̶alocotiwaji inoatawece ane latopaco nawikodico.S 1Liwakate Tiago Tiago yecoaditibige niɡ̶ina anonakato Ǥoniotagodi Ee, Tiago, ee liotagi Aneotedoɡ̶oji iniaa Ǥoniotagodi Jesus Cristo. Idecoaditibige inatawece niɡ̶ina anonakato Ǥoniotagodi, niɡ̶ina judeutedi ane ilaagiteloco inoatawece nipodaɡ̶a. oRW Jemaanaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji midioka limedi meletedaɡ̶adomitiwaji. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. (Amém.) BQ} Idecoaditibige iditawece ane lacilodi Aneotedoɡ̶oji loiigi, codaa miditawece Ǥoniotagodi loiigi digoida makaamitaɡ̶atiwaji. Ǥonioxoadipitigi Itália eledi oyecoaditibigaɡ̶aji. #P? Jemaa mowooɡ̶otitiwaji ɡ̶onioxoa Timóteo naɡ̶a noditice me diniwilo. Nige age menotiwa, odaa jadeegi, ixigaɡ̶awa nigejigo makaamitaɡ̶atiwaji. O   Owidijedi notaɡ̶a Inioxoadipi, jipokotaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina majipaatalo niɡ̶inoa yotaɡ̶a, anejitece me ɡ̶adoniciwaɡ̶ati. Mabaatege codaa madinatiitalo yotaɡ̶a, igaataɡ̶a naɡ̶adi iwakate ane jiditibigaɡ̶aji aɡ̶ocaɡ̶ataɡ̶a.YN+ Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me jemaanaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me yajigotedaɡ̶awatiwaji inoatawece anele anopootibige mawii niɡ̶ica ane yemaa. Codaa jemaanaɡ̶a me ibake loniciwaɡ̶a Jesus Cristo meote catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶enali inoatawece anodocaɡ̶atibigo. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee midioka limedi me joɡ̶eeɡ̶atalo Cristo. Amém. M  Jotaɡ̶aneɡ̶enaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Aneotedoɡ̶oji Jiɡ̶iniaaɡ̶iniwa aneote ɡ̶odaaleɡ̶ena mele. Eote Ǥoniotagodi Jesus me yewiɡ̶atace leeɡ̶odi me nadooɡ̶odi lawodi, odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee neɡ̶eote gela anigote me dinilakidetetege Aneotedoɡ̶oji inaa oko. Jesus liciagi niɡ̶ina nelegi nowienoɡ̶odi waxacocoli (leeɡ̶odi me doweditedeloco loiigi).L7 Pida jipokotaɡ̶awatiwaji mepaanaɡ̶a otaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji amaleeɡ̶aɡ̶a idimonyatace makaamitaɡ̶a me diɡ̶ica ane jopaɡ̶adi. 9Kk Oleetibige midioka limedi motaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji mipokitoɡ̶oloco midioka limedi me jaoɡ̶a ane iɡ̶enaɡ̶a. Ajawienatakanaɡ̶a me daɡ̶a jeemiteeɡ̶atece moko nilaagedi catiwedi ɡ̶odaaleɡ̶enali. Odaa inoatawece ane jaoɡ̶ate jemaanaɡ̶a me jaoɡ̶a niɡ̶ina ane iɡ̶enaɡ̶a.J Iwaɡ̶ati niɡ̶inoa ɡ̶adacilodi codaa mawii niɡ̶ica ane liiɡ̶enatakaneɡ̶egi. Igaataɡ̶a idioka limedi modoweditelogo ɡ̶adiwicidi, codaa moilakidetedini naalewe miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ica ane libakedi. Nige iwaɡ̶ati, odaa ninitibigiwaji niɡ̶ina me nibaaɡ̶a. Pida nige daɡ̶a iwaɡ̶ati odaa agecaɡ̶alodipi codaa libakedi aɡ̶adaxawanitiwaji. tIa Jiniɡ̶ikani mawii anele codaa mawalaceni niɡ̶icoa ane ɡ̶anepilidi adinaxawanitiwage, igaataɡ̶a niɡ̶ina me jaoɡ̶a niɡ̶ida anejinaɡ̶a, micataɡ̶a daɡ̶a jaoɡ̶a noɡ̶eedi Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina aneliodi me yemaa. H Enice idioka limedi me jajicaɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji ɡ̶oboonigitalo, ɡ̶oboonigi me joɡ̶eeɡ̶atalo. Jesus yajigote ɡ̶oboonigi Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶ina me jibakenaɡ̶a ɡ̶onioladi me iniotagodeeɡ̶atalo, me joɡ̶eeɡ̶ata Liboonaɡ̶adi.%GC Igaataɡ̶a niɡ̶ina iiɡ̶o aɡ̶aca ɡ̶onigotaɡ̶a anidioka limedi mani, pida inibeoonaɡ̶atege ɡ̶onigotaɡ̶a anicota me ɡ̶onebi ganigida noko. F Enice iniɡ̶a miniwataɡ̶a Jesus, micataɡ̶a daɡ̶a wetice nigotaɡ̶a, codaa idinatiiɡ̶ata niboliɡ̶a digo mijoataɡ̶a me dawikodetetema niboliɡ̶a, niɡ̶ijo loiigi noɡ̶onietedibige odaa joɡ̶oyeloadi micataɡ̶a daɡ̶a ɡ̶onematagodi.5Ec Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Jesus maɡ̶aɡ̶a yeleo wetice ica lapoagi-nelegi nigotaɡ̶a, eotedibige me yakadi me ibake epaa lawodi me napitaɡ̶adi libeyaceɡ̶eco noiigi.SD Niɡ̶ica lacilo-sacerdotitedi judeutedi yadeegi eijedi lawodi catiwedi niɡ̶ica le Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi anoiomaɡ̶aditema iniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji, igo me yajigotalo Aneotedoɡ̶oji lawodi leeɡ̶otedi nibeyaceɡ̶eco. Pida niɡ̶ijoa eijedi anonigodi baɡ̶a oyadeegitedicogi we nigotaɡ̶a, odaaɡ̶oyalegiteda.C5 Icoa nisacerdotitedi judeutedi anodibatigi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi oyeligo niɡ̶ijoa eijedi anonigodi, odaa joɡ̶oyajigotalo Aneotedoɡ̶oji. Pida baadoɡ̶oyakadi moyeligo Niɡ̶ijoa ane yeleotedoɡ̶odomi maditaɡ̶a nameeja Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ijo ane jelicaɡ̶a.GB Enice jinaɡ̶a domiɡ̶ikani inoa eletidi niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco iomaɡ̶aɡ̶a deɡ̶etiɡ̶adadeegiticogi wetice niɡ̶ijo naigi anewi, niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anodakapetege ɡ̶odiiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco. Ele niɡ̶ina ɡ̶odiwigo me yeligo niɡ̶icoa anele Aneotedoɡ̶oji anidioka limedi me ɡ̶odediatetece, idiɡ̶ida ayeligo niɡ̶icoa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco anoditece niweenaɡ̶a. Igaataɡ̶a niɡ̶inoa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco anoditece niweenaɡ̶a aɡ̶oyaxawa oko anodoletibige moyotete niiɡ̶enatakaneɡ̶eco anowo me ili eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi. A# Igaataɡ̶a Jesus Cristo adiniigi. Eɡ̶iniaaɡ̶iniwateda jotigide, ina noko, codaa midioka limedi niɡ̶ijo anee, nigepaa ganigicatibige.@/ Analakitibigetiwaji niɡ̶ijoa odoejedi ɡ̶adacilodi anoyeloɡ̶oditedaɡ̶awa Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a. Digowootiwaji niɡ̶ica anodaaɡ̶ee midioka limedi monakato Ǥoniotagodi neɡ̶epaaɡ̶icota me nigo. Akaamitiwaji anakatoni Ǥoniotagodi, digo mijotaɡ̶a monakato. ?  Odaa jakataɡ̶a me daɡ̶a jawienatakanaɡ̶a, codaa mabo ɡ̶odaaleɡ̶ena, mejinaɡ̶a, “Iniotagodi Aneotedoɡ̶oji Jiɡ̶iniaa ane idaxawa, codaa aɡ̶ica ane idoita, igaataɡ̶a niɡ̶ina oko aɡ̶ica loniciwaɡ̶atiloco deɡ̶eo ane beyagitomi.” c>? Jineɡ̶ewianaɡ̶a emaani dinyeelo, pida aniniitibecitiwaji leeɡ̶odi niɡ̶ica anidi makaamitaɡ̶a, igaataɡ̶a mee Aneotedoɡ̶oji, “Aɡ̶ica daɡ̶a ɡ̶adikanitice, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ɡ̶adalatitiwaji.”"== Idatawece leeditibige me jeemiteeɡ̶atibige niɡ̶ina oko ane wadonadipi. Niɡ̶inoa ɡ̶oneleegiwadi, iwaalepodi wadonadi, leeditibige me loomatewa inokina ane lodawa. Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji iwi anigoteta codaa me iloikatidi niɡ̶ina oko ane loomatewa ane daɡ̶a lodawa. Y<+ Idioka limedi manalakitibigetiwaji maxawani niɡ̶ina anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi ane niwilogojedi, micataɡ̶a daɡ̶akaami eledi ɡ̶aniwilaɡ̶awepodi. Eleditace oleetibige midioka limedi manalakitibige niɡ̶ina ane nawikodeeɡ̶a leeɡ̶odi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi micataɡ̶a daɡ̶akaami eleditetiwaji ɡ̶adawikodaɡ̶awepodi. w;g Iniɡ̶ica daaditaɡ̶a amedeɡ̶eni niɡ̶ina anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi ane diɡ̶ica me ɡ̶adowooɡ̶otagipi niɡ̶ina mototaɡ̶awa, igaataɡ̶a jiɡ̶ijo oko anoimedeɡ̶e aanjotedi, pida aɡ̶ica doɡ̶oyowooɡ̶odi me aanjotedi.: / Anodaaɡ̶ee me jocaɡ̶anaɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji Oleetibigetiwaji midioka limedi madinemaanitiwage, igaataɡ̶a akaami dinioxomigipi.V9% Igaataɡ̶a Ǥonoenoɡ̶odi liciagi niɡ̶ina noledi ane yalegi inoatawece. 8) Enice, ja jinataɡ̶a me jibaɡ̶atege niɡ̶ica inioxigi ane diɡ̶icata ane yakadi me igike, iniotagodeeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji, codaa me joɡ̶eeɡ̶atalo niɡ̶ica anodaa yemaateda, codaa me jeemiteeɡ̶atibige, codaa idoiiɡ̶atalo niɡ̶ina me joɡ̶eeɡ̶atalo.7} Niɡ̶ina mee, “Jaotace odanigidatece”, nikeetedoɡ̶owa me itineɡ̶e codaa me ilatike niɡ̶inoa ane liidaɡ̶atajegi codaa me jakataɡ̶a me jinataɡ̶a, eotedibige niɡ̶ina ane daɡ̶a ditineɡ̶e me yakadi midioka limedi me iteloco anei. Y6+ Niɡ̶ijo jotigide ica layaageɡ̶egi eo me datalale iiɡ̶o. Pida natigide eote ligegi, mee, “Jaotace odanigidatece natalalaɡ̶a, pida aɡ̶inokina iiɡ̶o me datalale, codaa me ditibigimedi datalale.”\51 Enice adinowetitiwaji me doɡ̶owocetege majipaata Niɡ̶ijo ane ɡ̶adotaɡ̶aneɡ̶eni digoida ditibigimedi. Niɡ̶ijo jotigide, niɡ̶ijo anodowocetege mowajipata latematigo Aneotedoɡ̶oji ane yeloɡ̶odi digoina iiɡ̶o, aɡ̶oiwokotibigiwaji, pida Aneotedoɡ̶oji iloikatidi. Nige doɡ̶oiwoko niɡ̶ijo oko, oko eledi aɡ̶ica ɡ̶onimaweneɡ̶egi daɡ̶a ɡ̶odiwoko nige daɡ̶a jibaɡ̶atege Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a ane icoɡ̶otedibigimece ditibigimedi.y4k Odaa jaɡ̶anagitiwaji miniwataɡ̶a Jesus, Niɡ̶ijoa aneote gela anigotedaɡ̶awa me dinilakidetedaɡ̶agi Aneotedoɡ̶oji, codaa me ilaagaɡ̶aditedice lawodi. Niɡ̶ijo naɡ̶a nadooɡ̶odi lawodi, odaa ja noɡ̶atedice moko nilaagedi, odaa jeɡ̶eote niɡ̶ica ane daɡ̶axa mele, pida baadaɡ̶a liciagiteda Caim me nadooɡ̶odi lawodi Abel, odaa ja nilaagedi. 3 Odaa akaamitiwaji jiɡ̶icoota aneite Aneotedoɡ̶oji lionigipi liidadi me yatecoɡ̶o me nalooɡ̶o. Niɡ̶idi lionigipi idiwa liboonaɡ̶atedi diniditedini digoida ditibigimedi. Akaamitiwaji aatalo Aneotedoɡ̶oji ane iwi anigoteta inatawece oko, codaa managi neɡ̶epaa aneite niɡ̶ijoa liwicidi niɡ̶ijo oko ane iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji, Aneotedoɡ̶oji aneote me diɡ̶icata libatiigi.k2O Pida micataɡ̶a diɡ̶icootatiwaji deɡ̶epaa maditaɡ̶a wetiɡ̶a anodita Sião, codaa nigepaa manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, Niɡ̶ijoa ewikegi. Codaa micataɡ̶a diɡ̶icootatiwaji neɡ̶epaa naɡ̶aca nigotaɡ̶a digoida ditibigimedi, ane liboonaɡ̶adi Jerusalém, onidiwa icoa anige liwokodi miili aanjotedi, yatecoɡ̶o me nalooɡ̶o.`19 Niɡ̶ijo anonadi eliodi me doitibigiwaji, codaa mee Moisés, “Jawigice me idoi.” 0 Odipokotalo me notokotedini leeɡ̶odi aɡ̶aleeɡ̶oyakadi doɡ̶odinatita niɡ̶ica liiɡ̶enatakaneɡ̶egi Niɡ̶ijoa ane dotaɡ̶a, neɡ̶ee, “Codaa me eijeeɡ̶agi, nige iiɡ̶otege naɡ̶ani wetiɡ̶a, leeditibige monigidatice nigepaa yeleo.”5/c Odaa jonoɡ̶owajipata ica layaageɡ̶egi aca goloneeta icaaɡ̶ica nigegi. Niɡ̶ica noɡ̶owajipatalo Aneotedoɡ̶oji me dotaɡ̶a, odaa joɡ̶odipokota me notokotedini.S. Niɡ̶ijo niɡ̶icootalo Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ida makaamitiwaji aɡ̶anagi anipecita ganigetiɡ̶idi anakati mabaateloco, mijotaɡ̶a loiigi Israel menagitibeci. Otota neɡ̶epaa maditaɡ̶a wetiɡ̶a anodita Sinai. Onica noledi ane noditicogi naɡ̶ajo wetiɡ̶a, nexogoteloco codaa eliodi me nexocaɡ̶a, codaa me diwocotaka.<-q Owooɡ̶otitiwaji me domaɡ̶a yemaa diɡ̶idiaaɡ̶idi daɡ̶a dibatege mijotaɡ̶a eliodi niɡ̶icoa ane nepilidi mijo modoejegi me nionigi. Pida ayakadi igaataɡ̶a aɡ̶ica nimaweneɡ̶egi daɡ̶a iigi niɡ̶ica baanaɡ̶a igo, idaaɡ̶ee me domaɡ̶a doletibige ica nimaweneɡ̶egi, codaa anoetibece. |,q Codaa adinowetitiwaji adiɡ̶icoa ane loomatewa ane daɡ̶a lodawateda, oditaɡ̶a aɡ̶alee deemitetibige Aneotedoɡ̶oji ane yemaa, mijotaɡ̶a Esaú aneo niɡ̶ijo jotigide. Esaú iikoetege onidateci ɡ̶inogo niweenigi niɡ̶ijoa ane domaɡ̶a dibatege, leeɡ̶odi modoejegi nionigi me domaɡ̶a dibatege, niɡ̶icoa ane nepilidi eliodi, diɡ̶icota me yeleo eliodi.@+y Adinowetitiwaji me diɡ̶ica oko ane daɡ̶adiaa yemaa Aneotedoɡ̶oji meote aneletema. Codaa adinoweti adiɡ̶icoa ane liciagi naɡ̶ana nawodigije ane bayodi, ane ili, oditaɡ̶a jeɡ̶eo eliodi oko me neelotikanaɡ̶a leeɡ̶odi niweneeno. Oditaɡ̶a niɡ̶idi oko joɡ̶owo eliodi oko mowo libeyaceɡ̶egi.A*{ Oleetibige me ɡ̶adewiki me daɡ̶akapetege migetaɡ̶a adinotigimadenitege eledi oko, codaa adinoniciwaɡ̶atitiwaji me atamitege inoatawece ane beyagi, odaa ɡ̶adewikitema iniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶ina oko ane daɡ̶a dinatamaɡ̶ateetege ane beyagi ayakadi me nadi Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji. )  (- Notaɡ̶a anetiɡ̶odiladee (12-13) Enice awii mabo ɡ̶adaaleɡ̶ena, codaa jinaɡ̶adinopootiwaji leeɡ̶otedi niɡ̶inoa ɡ̶adawikodico, micataɡ̶a niɡ̶ina oko me dinigaaxe, ane dinigaaxe libaaɡ̶atedi, codaa me naɡ̶amalaɡ̶a lokotidi. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee maxawani niɡ̶ina oko ane deɡ̶eliodi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Niɡ̶idi oko liciagi niɡ̶ina oko alejaado. Pida nigodiotaɡ̶adicitiwaji me iwitece naigi ane iɡ̶enaɡ̶a, Odaa aɡ̶alee wayoditibigiwaji, pida jeɡ̶ele mewaligitibigiwaji.u'c Niɡ̶ina me diojotedoɡ̶odici, ica ina daɡ̶a beyagitoɡ̶odomi, aɡ̶eo me ɡ̶odinitibece. Pida nigidiaaɡ̶idi, niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji ane diojotetece icota moyakadi lewiɡ̶a ane iɡ̶enaɡ̶a, codaa meote laaleɡ̶ena mele. "&= Onateciɡ̶idiwa nicaaɡ̶ape niɡ̶ina ɡ̶odiododipi modiojotoɡ̶odici niɡ̶ica anoyemaa modigotoɡ̶owa anoyakadi meletoɡ̶odomi. Pida Aneotedoɡ̶oji baɡ̶a diojotedoɡ̶odici niɡ̶ina meletoɡ̶odomi eotedibige me idejinaɡ̶a digo mijoataɡ̶a me diɡ̶icata libatiigi. g-~}|Y{iygxhwvtss|qbp&nmllkjj hgff d>cuba` ]] \ ZYQXHW_U-U!SQ'ONEML'HGGjEDBA5@Z?>= Niɡ̶ica ane leeditibige mejinaɡ̶a niɡ̶ina me jawikodeeɡ̶a leeɡ̶odi me jaoɡ̶a anele Niɡ̶inoa owidijedi yotaɡ̶a. Akaamitawecetiwaji ele midokida ane ɡ̶adowoogo, codaa ele mowooɡ̶oti mawii aneletema oninitecibeci oko. Ele memaanitiwaji ɡ̶anioxoadipi, codaa ikeeni memaanitiwaji niɡ̶ina ane nawikodeeɡ̶a. Oleetibige makaami libinienigipitema eledi oko, codaa adiniwikodenitibece lodoe eledi oko.lwQAkaamitiwaji, ɡ̶oneleegiwadi, anakaami wadonadi, jinaɡ̶alataɡ̶ani, codaa analakitibige mepaɡ̶a daɡ̶axa me ɡ̶adoniciwati caticedi ɡ̶adodawadi. Codaa eemiteetibige, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji eote akaamito ɡ̶adodawadi me ɡ̶adewikitace. Nigidaaɡ̶eni, odaa aɡ̶ica ane ɡ̶adibeyacaɡ̶ati niɡ̶ina motaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji. MvSara jaɡ̶anaaɡ̶ana leeɡ̶odi idioka limedi meyiwaɡ̶adi Abraão, odaa idokeyatigi “Iniwa-aagodi”. Natigide niɡ̶ida makaamitiwaji iwaalepodi ja micataɡ̶a daɡ̶akaami lionigipi Sara nigawii niɡ̶ina anele, odaa jiniɡ̶ikani gaantokaaɡ̶ini deɡ̶eo ɡ̶agecaɡ̶aloɡ̶o, codaa deɡ̶eo madoiitibecetiwaji. }usIgaataɡ̶a niɡ̶ijo jotigide jiɡ̶idaaɡ̶ee me dinibinietibigiwaji catiwedi laaleɡ̶enali niɡ̶ijo iwaalepodi ane diniomaɡ̶aditicoace modibatema iniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji, codaa onibeotibigege anele Aneotedoɡ̶oji aneotetema. Odaa niɡ̶ijoa lodawadi niɡ̶ijo iwaalepodi idioka limedi moyakadi me libinienigipi leeɡ̶odi moyiwaɡ̶adi niɡ̶ijoa lodawadi.*tMPida oleetibigetiwaji makaami libinienigipi catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶enali ane doɡ̶oyakadi monadi niɡ̶ina oko, codaa adinelio. Oleetibige makaami okaaɡ̶egipi, codaa jiniɡ̶ikanitiwaji gaantokaaɡ̶ini deɡ̶eo ɡ̶agecaɡ̶aloɡ̶o, odaa idioka limedi makaami libinienigipi catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶enali. Aneotedoɡ̶oji nadi niɡ̶ida me daɡ̶axa me diniwaloe caticedi oolo anaaɡ̶ana wetiɡ̶a ane diniwaloe.0sYJinoɡ̶oleetibige makaami libinienigipi inokina niɡ̶ina manadini, diɡ̶idioka limedi madinitecitibece, mabakeni ɡ̶anadinaɡ̶ajetecidi, niɡ̶ilagi oolo, oɡ̶oa domigetaɡ̶a wetiɡ̶a anida niwaló, oɡ̶oa domigetaɡ̶a ina madinixomitinigilo nowoodi libinienaɡ̶a ane dakake loojedi. rOdaa niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa ja nadi lodawa meliodi me deemitetibige Aneotedoɡ̶oji, codaa me nadi meo inokina ane iɡ̶enaɡ̶a. q  Pedro yalaɡ̶ata wadonadi Digo anodaaɡ̶ee niɡ̶inoa niotaka moyiwaɡ̶adi niɡ̶inoa necalaixedi, odaa jiɡ̶idaɡ̶aɡ̶a leeditibige me eni akaami iwaalepodi anakaami wadonadipi, iwaɡ̶ati ɡ̶adodawadi. Odaa niɡ̶ina nigani iwaalo anini lodawa analeedaɡ̶a eyiwaɡ̶aditeda Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa icota me nakato Ǥoniotagodi nige nadi anodaaɡ̶ee lewiɡ̶a lodawa meo inokina ane iɡ̶enaɡ̶a, odaa naɡ̶ani iwaalo aleeditibige deɡ̶eo ligegita niɡ̶ini lodawa.pyNiɡ̶ijo jotigide ɡ̶adiciagitiwaji niɡ̶inoa waxacocoli ananiadi, pida niɡ̶ina natigide jaɡ̶adopilitalotiwaji me iwitece Niɡ̶ijoa ane doweditedaɡ̶aloco micataɡ̶a niɡ̶ina nowienoɡ̶odi waxacocoli, odaa iɡ̶oaditedaɡ̶awatiwaji. 'oGAneotedoɡ̶oji iloikatidi Cristo leeɡ̶odi ɡ̶obeyaceɡ̶eco niɡ̶ijo moyototedeloco lolaadi nicenaɡ̶anaɡ̶ate moyeloadi. Odaa jiɡ̶idaa aneotedoɡ̶odomi, odaa ja micataɡ̶a daɡ̶a ɡ̶odeleo aɡ̶alee jakataɡ̶a me jaoɡ̶a ane beyagi, codaa micataɡ̶a daɡ̶a ɡ̶odewiɡ̶atace me jaoɡ̶a niɡ̶ica ane iɡ̶enaɡ̶a. Leeɡ̶odi Cristo moyacilotidi, odaa yakadi me icilatidi codaa me ɡ̶odiwigo.2n]Niɡ̶ijo oko noɡ̶oniweenigetedice Jesus, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ditineɡ̶eteda. Pida ikatetece Aneotedoɡ̶oji mepaa iwi niɡ̶ica loojedi niɡ̶ijo anowotema ane beyagi me nakapetegi niɡ̶ijo oko, leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji idioka limedi meote ane iɡ̶enaɡ̶a niɡ̶ina me iwi anigote oko.Hm Aɡ̶ica daɡ̶a dibatá, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a diwitakateda. l+Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji eniditedaɡ̶awatiwaji mawii niɡ̶ica ane yemaa, odaa yemaa me ixomaɡ̶ateenitedijotiwaji niɡ̶inoa ɡ̶adawikodico, niɡ̶ina mawikodee leeɡ̶odi mawii anele. Leeɡ̶odi ijaaɡ̶ijoa Cristo dawikodetedoɡ̶odomi, odaa ja nikeetedoɡ̶owa ane leeditibige mejinaɡ̶a niɡ̶ina me jawikodeeɡ̶a. Odaa leeditibige me jaoɡ̶a liciagi Cristo anee niɡ̶ijo me dawikode.bk=Niɡ̶ini ɡ̶anecalailegi nige ɡ̶adalakeni leeɡ̶odi mawii ane beyagi, idaaɡ̶ida me ixomaɡ̶ateenitedijo ɡ̶adawikodico, aɡ̶ica ɡ̶anoɡ̶eeditalo Aneotedoɡ̶oji. Nigawii niɡ̶ina anele, pida ɡ̶anecalailegi idokee meo mawikodee, codaa nige ixomaɡ̶ateenitedijo niɡ̶inoa ɡ̶adawikodico, odaa Aneotedoɡ̶oji ja ɡ̶adibinieni.Vj%Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ibinie niɡ̶ina oko ane ixomaɡ̶ateetedijo lawikodico niɡ̶ina me dawikode leeɡ̶odi meo anele, codaa Aneotedoɡ̶oji ibinie leeɡ̶odi me yowooɡ̶odi niɡ̶ica ane yemaa.i3 Cristo ja nikeetedoɡ̶owa ane leeditibige mejinaɡ̶a niɡ̶ina me jawikodeeɡ̶a Niɡ̶ida makaamitiwaji anakaami niotagipi, leeditibige midioka limedi me iwaɡ̶ati ɡ̶aniotagododi, codaa me eemiteetigi. Jinaɡ̶a eemiteetigi inokina niɡ̶ina ɡ̶aniotagododipi anele anoyowo niɡ̶ina aneletaɡ̶adomitiwaji. Pida aaɡ̶aɡ̶a eemiteetigi niɡ̶ina ɡ̶aniotagododipi ane abeyaceɡ̶egipi.ch?Eemiteetibige inatawece oko. Codaa leeditibige memaanitiwaji inatawece ɡ̶onioxoadipi anonakato Ǥoniotagodi. Ele meneɡ̶egi eemiteetibigetiwaji Aneotedoɡ̶oji codaa madoiitalo. Odaa eemiteetibige inionigi-eliodi. gEle me ɡ̶adewiki micataɡ̶a niɡ̶ina oko Cristo ane noɡ̶atedicogi miditaɡ̶a niɡ̶idi nibeyaceɡ̶egi ane igoetiniwace. Pida jinoɡ̶opilitaceloco mawii niɡ̶ina ane dakapetege liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi aɡ̶alee leeditibige moteteni liiɡ̶enatakaneɡ̶eco makati gela ɡ̶adewiɡ̶a. Pida idoka ɡ̶adewikitema makaami liotagipi Aneotedoɡ̶oji.CfIgaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji yemaa me oeni niɡ̶ina anele. Joaniɡ̶idaa ɡ̶animaweneɡ̶egi manibatooni nioladi niɡ̶ina oko yetoledi anodi me lakapetegi ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi.@eyCodaa iwaɡ̶atitiwaji inatawece niɡ̶ina anida naɡ̶atetigi ane liiɡ̶exedi inionigi-eliodi moiloikatidi niɡ̶ina oko ane lakapetegi lajoinaɡ̶aneɡ̶eco inionigi-eliodi. Inionigi-eliodi iiɡ̶e niɡ̶ina ane niiɡ̶enatakanaɡ̶a moiweniɡ̶ide niɡ̶ina anoyiwaɡ̶adi niɡ̶ijoa lajoinaɡ̶aneɡ̶eco.`d9 Iwaɡ̶atitiwaji inatawece niɡ̶ina oko anida naɡ̶atetigi amaleeɡ̶aɡ̶a oiweniɡ̶ide Ǥoniotagodi. Codaa iwaɡ̶atitiwaji inionigi-eliodi, anida naɡ̶atetigi caticedi niɡ̶inoa eletidi anida naɡ̶atetigi.}cs Leeditibige mele aneni me ɡ̶adewiki maleeɡ̶awaanitege niɡ̶ina oko ane doɡ̶oyowooɡ̶oditeda Aneotedoɡ̶oji, icaaɡ̶ica nige beyagi modotaɡ̶atibigaɡ̶aji. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee nigonadi niɡ̶inoa ɡ̶adoenataka anele, odaa joɡ̶oiweniɡ̶ide Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ica noko nigicota me iwi anigotediogi niɡ̶ina oko leeɡ̶odi niɡ̶inoa loenataka anowote. b! Leeditibige mejiwaɡ̶ataɡ̶a niɡ̶ina anida naɡ̶atetigi Inioxoadipi yemaanigipi, niɡ̶ida makaamitiwaji ɡ̶adiciagi niɡ̶ina iomiɡ̶igipi codaa ɡ̶adiciagi niɡ̶ina anokenagi dalita niɡ̶ina iiɡ̶o. Odaa jipokotaɡ̶awatiwaji me daɡ̶awii ane beyagi ane lemaanigi meo niɡ̶ina ɡ̶odolaadi, igaataɡ̶a niɡ̶inoa ɡ̶olidaɡ̶ataka icaaniɡ̶igota niɡ̶ica ɡ̶odiwigo.7ag Niɡ̶ijo jotigide aɡ̶ica daɡ̶akaami noiigi, pida niɡ̶ina natigide jaɡ̶akaamitiwaji noiigi, loiigi Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶ijo jotigide aɡ̶owooɡ̶otitiwaji Aneotedoɡ̶oji meliodi me iwikode oko, pida niɡ̶ina natigide Aneotedoɡ̶oji ja ikeetedaɡ̶awa meliodi me ɡ̶adiwikodenitetiwaji. `9 Pida Aneotedoɡ̶oji ɡ̶adiolaatedicetiwaji makaami loiigi, eote micataɡ̶a daɡ̶akaami nisacerdotitedi inionigi-eliodi, akaami noiigi ane iolatedice miniokiniwateda modibatema, noiigi anepoka nebiteda. Aneotedoɡ̶oji ɡ̶adiolaatedicetiwaji meloɡ̶otitedibece niɡ̶inoa ɡ̶obinico aneote, Jiɡ̶iniaa eniditedaɡ̶awa me ikani nexocaɡ̶a codaa makaatiwece manitaɡ̶a lokokena ane libiniena lodoe._ Maditaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi aaɡ̶aɡ̶a diniditini ligegi, anee, “Naɡ̶ani wetiɡ̶a eo mina oko ane nixipaɡ̶a, odaa jeɡ̶enitiniwace.”Niɡ̶ina oko nixipaɡ̶a niɡ̶ina me doɡ̶odoletibige niɡ̶ijo naigi anewi leeɡ̶odi me doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a. Odaa niɡ̶ina me nixipaɡ̶a, Aneotedoɡ̶oji liiɡ̶enatakaneɡ̶egi. ^+Naɡ̶ani wetiɡ̶a daɡ̶axa me diniwaloetaɡ̶adomi akaamitiwaji ananakatoni Ǥoniotagodi. Pida Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a yalaɡ̶ata niɡ̶ina ane doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda Ǥoniotagodi, niɡ̶ijo neɡ̶ee, “Naɡ̶ani wetiɡ̶a anoyokoleticogi we niɡ̶ijo anoyoe diimigi, naɡ̶ani wetiɡ̶a ewi me dinanatigi me naɡ̶aca wetiɡ̶a ane daɡ̶axa me diniwaloe niɡ̶ijo noɡ̶oyoe diimigi.” ]Igaataɡ̶a diniditeloco Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji ane ligegi, niɡ̶ijo neɡ̶ee, “Digawini! Idejatice manitaɡ̶a inigotaɡ̶a Sião naɡ̶ani wetiɡ̶a ane daɡ̶axa mida ane jaoɡ̶a niɡ̶ina me joenaɡ̶a diimigi. Niɡ̶ina oko ane jiolatice liciagi naɡ̶ana wetiɡ̶a ane daɡ̶axa mida niwaló. (Ida niwaló leeɡ̶odi liciagi niɡ̶ina lipodaɡ̶aladi diimigi.) Odaa niɡ̶ina oko ane nakato Niɡ̶iniwa ane jiolatice, niɡ̶idi oko aɡ̶ica daɡ̶a dininaale.”e\CNiɡ̶ina managitiwaji miniwataɡ̶a Ǥoniotagodi, Aneotedoɡ̶oji eote niɡ̶ida makaamitiwaji makaami noiigi ane micataɡ̶a diimigi ane diɡ̶eladetigi Liwigo Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶ida makaamitiwaji ɡ̶adiciagi niɡ̶inoa wetiadi ewikaɡ̶a ane ibake Aneotedoɡ̶oji me yoe diimigi. Odaa Aneotedoɡ̶oji ɡ̶adiomaɡ̶atitedicetiwaji mabaatema miditaɡ̶a loiigi ane liciagi diimigi. Codaa ajicitalotiwaji Aneotedoɡ̶oji niɡ̶icoa ɡ̶aboonaɡ̶a ane yemaa. Niɡ̶inoa ɡ̶oboonaɡ̶a niɡ̶inoa ɡ̶odiweniɡ̶idenaɡ̶aneɡ̶eco ane icoɡ̶otiwece ɡ̶odaaleɡ̶ena. Jakataɡ̶a me jajicaɡ̶atalo niɡ̶inoa ɡ̶oboonaɡ̶a leeɡ̶odi niɡ̶ijo Jesus Cristo aneotedoɡ̶odomi, niɡ̶ijo naɡ̶a diniboote Aneotedoɡ̶oji.[Ǥoniotagodi liciagi naɡ̶ana wetiɡ̶a ewike. Ǥoneleegiwadi oyaladiticogi we naɡ̶ani wetiɡ̶a micataɡ̶a niɡ̶ina naagogo moyaladi. Pida Aneotedoɡ̶oji baɡ̶a iolatedice Ǥoniotagodi odaa yakadi me liciagi naɡ̶ana wetiɡ̶a ane daɡ̶axa mida niwaló.mZSLeeɡ̶odi jiɡ̶icinitiwaji codaa owooɡ̶oti Ǥoniotagodi midioka limedi meotedoɡ̶odomi anele. [Y/Niɡ̶ina nigaanigawaanigi ane gela menitini dacaagetibece doletigi milibi, odaa awii liciagitiwaji, oleetibige Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a ane jiciaceeketege niɡ̶inoa lotiidi eniodo. Niɡ̶idiwa notaɡ̶a liciagi lotiidi eniodo ane diɡ̶ica lapioyaɡ̶ajegi, odaa jiɡ̶idiaaɡ̶owo me ili ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, odaa ele mowooɡ̶oti niɡ̶inoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Odaa jiɡ̶idaa nige ili niɡ̶ida ɡ̶adewiɡ̶a gela.X / Aca wetiɡ̶a ewike, idiaa loiigi Aneotedoɡ̶oji ane iolatedicoace me nepilidi Enice ikani mawii inoatawece ane beyagi, jinaɡ̶alee awitaka, codaa jinoɡ̶okaawii makaami ele doɡ̶oleetibige minaaleni oko, codaa jinaɡ̶a anoceetema eledi, codaa jiniɡ̶ilikoni.kW Q Pida lotaɡ̶a Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji biɡ̶idioka limedi midiwa.”Niɡ̶idiwa Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a onadeegitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ijo noɡ̶oyatematitaɡ̶awatiwaji nibodicetedi anele anoyalaɡ̶atalo Cristo. fV GNiɡ̶idiwa Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a modi, “Inatawece niɡ̶ina oko liciagi niɡ̶ina nadegogo, codaa libiniigi liciagi niale lawoɡ̶o. Igaataɡ̶a nadegogo aleegi mina odaa ja yadilo, odaa lawoɡ̶o ja niwadetedini. U Igaataɡ̶a niɡ̶ida ɡ̶adewiɡ̶a gela aixomaɡ̶atijo, aliciagi ɡ̶adewiɡ̶a anoyajigotaɡ̶awa ɡ̶adiododipi. Pida ida ɡ̶adewiɡ̶a gela leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, ane micataɡ̶a niɡ̶ina anida lewiɡ̶a, odaa aɡ̶ica daɡ̶a ma.T Ja ɡ̶adapititecetiwaji ijoatawece ɡ̶abeyaceɡ̶eco niɡ̶ijo naɡ̶a iwaɡ̶ati Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a anewi, odaa jiɡ̶idaa memaanitiwaji ɡ̶anioxoadipi me doɡ̶okawii. Odaa jeɡ̶epaanaɡ̶a emaani oninitecibeci ɡ̶anioxoadipi mele ɡ̶adaaleɡ̶ena.3S aLeeɡ̶odi aneote Cristo, jaɡ̶anakatonitetiwaji Aneotedoɡ̶oji aneote Cristo me yewiɡ̶atace niɡ̶ijo moyeloadi, odaa yajigoteta owidi liweniɡ̶ideneɡ̶eco, codaa me nimaweneɡ̶egi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi manakatonitetiwaji Aneotedoɡ̶oji, codaa manibeoonitege meote me ɡ̶adewikitace. [R 1Maleediɡ̶icatibige daɡ̶a yoe Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina iiɡ̶o, naɡ̶akaa iolatedice Cristo, odaa Aneotedoɡ̶oji ikee Cristo digoina iiɡ̶o niɡ̶inoa nokododi, meote ane daɡ̶axa meletaɡ̶adomitiwaji.'Q IPida niɡ̶ijo neɡ̶eote me ɡ̶adiwokoni niɡ̶ijo jotigide aneni me ɡ̶adewiki, niɡ̶ijo loojedi Aneotedoɡ̶oji ane yedia, lawodi Cristo, ane daɡ̶axa mida niwaló. Cristo liciagi niɡ̶ina waxacoco ane diɡ̶ica libeyacaɡ̶ajegi codaa aɡ̶aca lete anoibootalo Aneotedoɡ̶oji.?P yIgaataɡ̶a owooɡ̶otitiwaji niɡ̶ijo loojedi Aneotedoɡ̶oji ane yedia me ɡ̶adikanitedicoace me oniteloco niɡ̶ijoa lakataɡ̶a jotigide ɡ̶adaamipi, niɡ̶ijo lewiɡ̶a ane diɡ̶ica jaoɡ̶a. Aneotedoɡ̶oji ayatite oolo me yedia, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a beexo, niɡ̶inoa anepaɡ̶a aniaditema niwaló.aO =Niɡ̶ina motaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji, enitalo, “Eiodi”. Niɡ̶ina me iwi anigotediogi inatawece oko, idokida anigotediogi, odaa yedia oninitecibeci leeɡ̶odi niɡ̶icoa epaa loenataka. Odaa ele midioka limedi me eemiteetigi Aneotedoɡ̶oji maleeɡ̶inaaɡ̶onitelocotiwaji niɡ̶ina iiɡ̶o micataɡ̶a niɡ̶ina oko iomiɡ̶igipi.5N eIgaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi ikee ane ligegi, niɡ̶ina mee, “Awalacetege inoatawece ane beyagi, leeɡ̶odi aɡ̶ica anejitege niɡ̶ina ane beyagi.” #M APida awii inokina ane yemaa Aneotedoɡ̶oji, leeɡ̶odi jiɡ̶iniaaɡ̶eniditedaɡ̶awatiwaji makaami nepilidi, codaa miniwa aɡ̶ica aneetege ane beyagi.WL )Iwaɡ̶ati Aneotedoɡ̶oji micataɡ̶a niɡ̶ina nionigi meyiwaɡ̶adi eliodi, odaa jinaɡ̶aleeɡ̶awiite niɡ̶ijoa ɡ̶adakataɡ̶a ane beyagi anawii niɡ̶ijo maleedoɡ̶owooɡ̶otiteda Aneotedoɡ̶oji.fK G Aneotedoɡ̶oji eniditedoɡ̶owa miniokiniwateda me ɡ̶odewiɡ̶atema Enice adinenyaɡ̶atitiwaji mele mowookoni codaa mowooɡ̶oti anewi. Adinowetitiwaji, codaa ajacaɡ̶ati ɡ̶adakataɡ̶a. Jiniɡ̶ikani me anibeoonitegetiwaji Aneotedoɡ̶oji micota me yajigotedaɡ̶awa niɡ̶ica ane daɡ̶axa mele nigicota me dinikeetace Jesus Cristo.(J K Aneotedoɡ̶oji ikeetediogi niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece lowooko niɡ̶ijoa libaketedi me daɡ̶a yaxawatiogi, pida niɡ̶ijoa libaketedi baɡ̶a ɡ̶adaxawani akaamitiwaji anajipaatalo latematiko, niɡ̶ijo naɡ̶ajipaatalo nibodicetedi anele aneetece Cristo. Aneotedoɡ̶oji niiɡ̶e Liwigo ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi me yajigotediogi nimaweneɡ̶egi niɡ̶ijo anoyatematitedibece niɡ̶ijoa nibodicetedi anele. Codaa me niɡ̶icoa aanjotedi domoɡ̶oyemaa moyowooɡ̶odi niɡ̶inoa nibodicetedi anele ane yalaɡ̶atalo Cristo. +I Q Eledi domoɡ̶oyemaa moyowooɡ̶odi niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji nige niiɡ̶e Cristo, codaa anodaaɡ̶eeteda me dinikee. Odaa Liwigo Cristo anini miditaɡ̶a ikeetiogi Cristo me dawikode nige dinikatedini, odaa nigidiaaɡ̶idi Aneotedoɡ̶oji eliodi me iweniɡ̶ide digoida ditibigimedi.lH S Niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo jotigide domeɡ̶eliodi modoletibige moyowooɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji anodaaɡ̶igote meote niɡ̶ina oko me newiɡ̶atace. Oyeloɡ̶oditedibece niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji me ikeetediogi anodaaɡ̶igote me ɡ̶adewikatititetiwaji, micataɡ̶a niɡ̶ina oko naɡ̶a dinigaanyetece noɡ̶eedi.G  Eliodi maniniitibecetiwaji leeɡ̶odi jiɡ̶idaa adinanalitigi me ɡ̶adewikitema Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi manakatoni. F {Idaaɡ̶idata me diɡ̶icoateda manati Ǥoniotagodi, pida emaani. Idaaɡ̶idata me diɡ̶icoateda manati niɡ̶ina natigide, pida anakatoni, odaa eliodi maniniitibecetiwaji, codaa oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a akati meloɡ̶oti anodaaɡ̶ee ɡ̶adinikegi./E YNiɡ̶inoa nawikodico enagi moikee mewi manakatoni Ǥoniotagodi. Macataɡ̶a oolo me dinelio, pida oyokoletiogi noledi naɡ̶ana oolo monoɡ̶a icoatawece lapioyaɡ̶ajetedi, owotibige me yapidi naɡ̶ana oolo. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶odigota moibinie naɡ̶ana oolo. Odaa niɡ̶inoa ɡ̶adawikodico liciagi niɡ̶ijo noledi ane ibinie naɡ̶ana oolo. Ǥatiwaɡ̶atakaneɡ̶egi daɡ̶axa me diniwaloe caticedi naɡ̶ana oolo, odaa Aneotedoɡ̶oji ika niɡ̶inoa ɡ̶adawikodico moici ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi me noɡ̶a niɡ̶ina ane diɡ̶ica jaoɡ̶a, odaa eo mepaanaɡ̶a yoniciwadi ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Odaa nige dopitedijo Jesus Cristo, Aneotedoɡ̶oji doɡ̶etetedaɡ̶awa, codaa ɡ̶adiweniɡ̶idenitiwaji, codaa eote ɡ̶aboonaɡ̶adi me nelegi leeɡ̶odi meliodi ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi.\D 3Leeɡ̶odi niɡ̶ica ɡ̶onoɡ̶eedi anejita, odaa eliodi maniniitibecetiwaji. Pida natigidawaanigi, ejime leeditibige makaami agecaɡ̶alodipitetiwaji, leeɡ̶odi owidi nawikodico anetiɡ̶adicini adiniciamico.:C oLeeɡ̶odi manakatonitiwaji, odaa Aneotedoɡ̶oji doweditedaɡ̶alocotiwaji. Niɡ̶ina me doweditedaɡ̶alocotiwaji, ibake epaa nimaweneɡ̶egi me ikeetediogi inatawece oko meote ɡ̶adewiɡ̶a ane diɡ̶ica liniogo digoida miniwataɡ̶a. Icota meote niɡ̶ida anejitaɡ̶awa niɡ̶ica nigowidijegi noko. :B oCodaa eote me inibeoonaɡ̶atege niɡ̶ica anicota me yajigotediogi lionigipi. Najigotedoɡ̶owa niɡ̶ina ɡ̶onoɡ̶eedi ane daɡ̶a beyagi, codaa aɡ̶ica gaantokaaɡ̶idi libeyacaɡ̶ajegi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a lapioyaɡ̶ajegi, codaa aɡ̶alee ma, ane yotetetedoɡ̶odomitiwaji digoida ditibigimedi. A ; Anodaaɡ̶ee me inibeoonaɡ̶atibigege niɡ̶ica ɡ̶onoɡ̶eedi Aneotedoɡ̶oji ane najigotedoɡ̶owa Jiweniɡ̶idenaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane Niotagodi codaa me Eliodi Ǥoniotagodi Jesus Cristo. Leeɡ̶odi daɡ̶axa me ɡ̶odiwikode, odaa jeɡ̶eote gela ɡ̶odewiɡ̶a, codaa eote me inibeoonaɡ̶atege midioka limedi me ɡ̶odewiɡ̶a leeɡ̶odi Jesus Cristo me yewiɡ̶atace niɡ̶ijo me yeleo.e@ EAniɡ̶icatibige daɡ̶aniitiniwacetiwaji, Aneotedoɡ̶oji ane Ǥodiodi, ja ɡ̶adiolaatedicoacetiwaji leeɡ̶odi jiɡ̶idaa ane yemaa. Odaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji ja ɡ̶adiomaɡ̶atiticoacetiwaji makaami epoka nepiliditeda, codaa eotedibige me iwaɡ̶atitiwaji Jesus Cristo ane nadooɡ̶odi epaa lawodi me ɡ̶adapitaɡ̶atitetema inoatawece ane ɡ̶abeyaceɡ̶eco. Jemaa Aneotedoɡ̶oji mepaanaɡ̶a daɡ̶axa meletedaɡ̶adomitiwaji, codaa meote ɡ̶adaaleɡ̶enali mele. ? Odoeje Liwakate Pedro Pedro yecoaditibige niɡ̶ijo noiigi Aneotedoɡ̶oji ane iolatedicoace me loiigi Ee Pedro, ee liiɡ̶exegi Jesus Cristo. Jiwakateetibige naɡ̶adi iwakate notaɡ̶anaɡ̶axi miditaɡ̶a niɡ̶idi noiigi Aneotedoɡ̶oji ane iolatedicoace, ane ialetibigiwaji midiwataɡ̶a eletidi iiɡ̶otedi, odaa joɡ̶oyaladi epaa nipodaɡ̶a. Odaa jiɡ̶ilaagiteloco midiwataɡ̶a nipodaɡ̶a Ponto, Galácia, Capadócia, Ásia aniaa Bitínia. Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i makaamitiwaji iomiɡ̶igipi. > .=U(19-20) Inioxoadipi, nigica niɡ̶ina akaamitiwaji aneyamaɡ̶atice, odaa ja ika me dioteci naigi anewi, pida nigica eledi oko aneo mopitalo Ǥoniotagodi niɡ̶ijo aneyamaɡ̶atice, ele manalakitibigetiwaji, niɡ̶ina aneo niɡ̶ijo aneyamaɡ̶atice mopitalo Ǥoniotagodi, codaa me yaxawa me ika naigi ane beyagi, niɡ̶ini oko ane yaxawa eledi oko jeɡ̶eo niɡ̶ina oko abeyaceɡ̶egi me daɡ̶adiaa leegitalo me yototedice Aneotedoɡ̶oji, codaa eo Aneotedoɡ̶oji me ixomaɡ̶ateetedice niɡ̶icoa anowidi libeyaceɡ̶eco niɡ̶ini oko. e<CPida niɡ̶idiaaɡ̶idi naɡ̶a ixomaɡ̶atedijo niɡ̶ijoa nicaaɡ̶ape, odaa ja yotaɡ̶aneɡ̶etace Aneotedoɡ̶oji, dipokota me datiode. Odaa Aneotedoɡ̶oji ja niwakatee eliodi ebici, odaa ja ilitace nawodigijedi. ;Elias inaaɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa digo mokotaɡ̶a. Pida eliodi me yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji. Odaa ja dipokotalo me daɡ̶a datiode. Odaa aɡ̶aleeɡ̶ica ebici deɡ̶enitinigiiɡ̶o niɡ̶icoatigilo itoatadiɡ̶ida nicaaɡ̶ape niɡ̶igo meeya.:'Enice adinatematiitiwage niɡ̶ina me idatibece ɡ̶abeyaceɡ̶egi, codaa ipokiteloco miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina eledi oko ane neelotikanaɡ̶a, amanagawini Aneotedoɡ̶oji ɡ̶adicilatititetiwaji. Niɡ̶ina oko ane iɡ̶enaɡ̶a lewiɡ̶a nige dipokotalo Aneotedoɡ̶oji, odaa lipoketegi ida eliodi loniciwaɡ̶a, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji idioka limedi me wajipate niɡ̶ini oko. 93Niɡ̶idiwa lacilodi nigoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi me icilatidi niɡ̶ina eelotaginaɡ̶a niɡ̶ina modipokoteloco, odaa icí. Nigica loenatagi ane beyagi niɡ̶ina eelotaginaɡ̶a, nigodipokotalo Ǥoniotagodi, odaa Ǥoniotagodi ja iwilegitetema laaleɡ̶ena libeyaceɡ̶eco. x8iNigica ane deelotika, odaa aniditiogi lacilodi anoiiɡ̶e loiigi Aneotedoɡ̶oji moyatecoɡ̶oteloco, odaa odipokoteloco me yaxawa Aneotedoɡ̶oji. Codaa leeditibige moyatita najidi lacilo, oibake Liboonaɡ̶adi Ǥoniotagodi modipokotalo.+7O Nigica oko ɡ̶adiwigotigitiwaji ane dawikode, ipokitalo Aneotedoɡ̶oji me yaxawa. Nigica aneliodi me ninitibece, ele me digaanaɡ̶atibigimece Aneotedoɡ̶oji.P6 Akaami inioxoadipi, ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina ane daɡ̶axa mida ane jaoɡ̶a. Niɡ̶ina mawii ɡ̶agegi mawii okanicodaaɡ̶ica ɡ̶abakedi, jinaɡ̶abakeni liboonaɡ̶adi niɡ̶iniwa ane ideite ditibigimedi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶inoa aninoa digoina iiɡ̶o, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a okanicodaaɡ̶ica gaantiɡ̶ica eledi. Pida niɡ̶ina madinilakidenitege eledi oko, onexaaɡ̶eni, “Jao!”, oɡ̶oa domige eni, “Ajao!” Odaa niɡ̶ina midaɡ̶a alitigi ɡ̶agegi motaɡ̶ani, odaa Aneotedoɡ̶oji aɡ̶akaami laagetedipi nige daɡ̶abo mawii niɡ̶ijo ane ɡ̶agegi. P5 Digowootiwaji! Jakataɡ̶a ina me ninitibigiwaji niɡ̶ijo oko ane datitetiniwace, codaa me doɡ̶oika monakato Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ijo me nawikodeeɡ̶a. Codaa jaɡ̶ajipaatatiwaji natematigigi Jó, me dinatitalo owidi lawikodico. Codaa owooɡ̶otitiwaji niɡ̶ijo me dawikode, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi Aneotedoɡ̶oji ja yaxawa, odaa owidi niɡ̶icoa ane yajigote anele. Ewi Aneotedoɡ̶oji meliodi meletedoɡ̶odomi, codaa meliodi me ɡ̶odiwikode. n4U Inioxoadipi, analakitibigetiwaji niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, odaa awii digo mijotaɡ̶a. Nawikodeeɡ̶a leeɡ̶odi moditece Aneotedoɡ̶oji ane iiɡ̶ete, pida odinatitalo inoatawece ane lawikodico.37 Inioxoadipi, jinaɡ̶a alaagetedeta eledi oko amanagawini Aneotedoɡ̶oji aiwi anigotedaɡ̶awatiwaji. Niɡ̶ica lanokegi Ǥoniwinoɡ̶odi ja nipegi.E2Akaamitiwaji jiɡ̶idaaɡ̶enitiwaji, manibeoonitege codaa jinaɡ̶aɡ̶owikomataa. Pida oleetibige matiteteloco ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, igaataɡ̶a ja nipegi lanokegi Ǥoniotagodi. I1  Leeditibige me idinatiiɡ̶atalo ɡ̶odawikodico codaa leeditibige me jotaɡ̶aneɡ̶enaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Akaami inioxoadipi, adinatiitalo ɡ̶adawikodico nigepaaɡ̶icota lanokegi Ǥoniotagodi. Digawinitiwaji! Niɡ̶ina bajendeoodi nibeotege me ili niɡ̶inoa elanigijedi nigepaaɡ̶icota limedi me yopilaɡ̶aditedio. Niɡ̶inoa lawodigijedi eliodi niwalótema, pida adoɡ̶owikomata migetaɡ̶a nipadi me nibeotege limedi ebicitedi. 09Odaa ja ɡ̶alaagetedipi codaa manigoti niɡ̶ijo oko anele, ane diɡ̶icata mowo ane beyagi, codaa aɡ̶ica nimaweneɡ̶egi doɡ̶odoojetetaɡ̶awa. 9/kNiɡ̶ida makaamitiwaji inokoleetibige me ɡ̶adilakiitiniwace, codaa makamaɡ̶a adinocaɡ̶aneɡ̶eni me oniteloco niɡ̶ina iiɡ̶o. Jiɡ̶idaa naɡ̶akaami ajakalodipi, odaa Aneotedoɡ̶oji ja igo me ɡ̶adaaɡ̶atitetiwaji, liciagi monigodi wacali ajakalodi baanaɡ̶a icota mele monigodi moyeligo.M.Digawinitiwaji! Jaɡ̶aninaalenitiniwace codaa aɡ̶ediani ɡ̶adiimetedipi ane nibaaɡ̶ateloco ɡ̶adixoɡ̶otagi. Odaa Aneotedoɡ̶oji aneliodi loniciwaɡ̶a ja wajipatediogi me dinalomeɡ̶e._-7Ǥanibeexo codaa me ɡ̶anioolo ja digowi. Odaa niɡ̶ica ligowiiɡ̶a ikee makaami nilaagetedipi. Niɡ̶ini ligowiiɡ̶a micataɡ̶a daɡ̶a yelio ɡ̶adoolatedi, liciagi noledi me yalegi, odaa ja yaaɡ̶adi ɡ̶adolaadi. Igaataɡ̶a niɡ̶inoa nokododi matecoɡ̶oteeni ɡ̶aniliicaɡ̶ajetecidi joɡ̶owidijedi nokododi niɡ̶ina iiɡ̶o.o,WNiɡ̶inoa ɡ̶aniliicaɡ̶ajetecidi ja neladi. Ipilaɡ̶awaana ja yelio ɡ̶adowoodi libinienaɡ̶a.+ } Najoineɡ̶eco niɡ̶inoa liicotedi Natigide, akaamitiwaji anakaami liicotedi, atacolitece niɡ̶inoa yotaɡ̶a! Anoeni, codaa macaagetibecetiwaji leeɡ̶otedi ɡ̶adawikodico anenagi niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji nige ɡ̶adiloikatititetiwaji.x*iEnice, niɡ̶ina oko ane domaɡ̶a yakadi meo anigida anele, pida aɡ̶eo, niɡ̶ini oko jeɡ̶eo ane beyagi. +)OPida natigide, jaɡ̶adinabakenitibece leeɡ̶odi makaami anaɡ̶axakeneɡ̶egipi. Odaa idokeeta niɡ̶ina madinabakenitibecetiwaji, odaa jaɡ̶awii ane beyagi. J( Niɡ̶ida makaamitiwaji leeditibige midaɡ̶a ɡ̶agegi motaɡ̶ani, “Nige yemaa Aneotedoɡ̶oji, eote ɡ̶odoniciwaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a, odaa jaoɡ̶a ane ɡ̶odowoogo me ɡ̶obakedi.” 'Aɡ̶akatitiwaji midaɡ̶a alitigi ɡ̶agegi leeɡ̶odi aɡ̶owooɡ̶otitiwaji niɡ̶ica ane ixomaɡ̶ateenitijo natiinigoi. Igamodaaɡ̶ee ɡ̶adewiɡ̶a? Ǥadewiɡ̶a liciagi niɡ̶ina ewiidi niɡ̶ina me nigoitijo. Aleegi mina niɡ̶ina ewiidi, odaa ja ma.&} Anodaaɡ̶ejinaɡ̶a me jowooɡ̶a niɡ̶ica ane jaoɡ̶a natiinigoi Atacolitecetiwaji niɡ̶inoa yotaɡ̶a, akaami ane adinaɡ̶axakenitibece, niɡ̶ina me eni, “Niɡ̶ina noko, oɡ̶oa, domige natiinigoi, iniɡ̶a manitaɡ̶a naɡ̶ani nigotaɡ̶a. Idiaaɡ̶ejonaɡ̶a onidateci nicaaɡ̶abi, jaoɡ̶ate ɡ̶onoojetekico, odaa owidi inigaanyaɡ̶atece dinyeelo.”8%i Iniwa oniniwatece ane yakadi meote niiɡ̶enatakaneɡ̶eco, codaa me iwi oko, Niɡ̶ijoa Aneotedoɡ̶oji ane yakadi meote oko me yewiɡ̶atace, codaa me yakadi meote oko me yeleo. Pida, baɡ̶akaami, amiijo ane yajigotaɡ̶awa ɡ̶anaɡ̶atetigi me ɡ̶adiɡ̶oatita oko? Aɡ̶ica ane yajigotaɡ̶awa! $% Aɡ̶ele me beyagi me jotaɡ̶anaɡ̶atibige eledi oko Inioxoadipi, jinaɡ̶adiniliitiwage. Niɡ̶ina ane diliko, oɡ̶oa, domige iɡ̶oadi nioxoa, niɡ̶ini oko ja beyagi me dotaɡ̶atibige liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji, codaa me beyagi me yowo liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji. Nige beyagi mawinitece liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji, odaa niɡ̶ida makaami aɡ̶aleeɡ̶oteteni niɡ̶ijoa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco, pida jaɡ̶awii makaami niɡ̶oaɡ̶odi niɡ̶ijoa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco.h#I Adiniwikodenitibecetiwaji lodoe Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji, odaa jaɡ̶adawacenitacedibige. w"g Adinigecaɡ̶aloɡ̶otititiwaji, acaagetiwaji, codaa me anoenitibece leeɡ̶odi manati ɡ̶abeyaceɡ̶eco. Ikani me alajikanitibece, odaa adinigecaɡ̶aloɡ̶otititiwaji. Ikani maniniitibece, odaa agecaɡ̶aloɡ̶otiti ɡ̶adaaleɡ̶ena."!=Ipecitege Aneotedoɡ̶oji, odaa nebi jaɡ̶aɡ̶a ipegitedaɡ̶agitiwaji. Ikani mawii ane beyagi, akaamitiwaji anakaami abeyacaɡ̶aɡ̶a, micataɡ̶a niɡ̶ina oko me iwilegi libaaɡ̶atedi ane napioi. Jinaɡ̶aleeɡ̶oteteni nowooko ane beyagi catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶enali, akaamitiwaji anoleetibige memaani Aneotedoɡ̶oji, pida aɡ̶ikani moleetibige memaani niɡ̶inoa anicinoa aninoa niɡ̶ina iiɡ̶o. Enice, ikanitecetiwaji Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e ɡ̶adewiɡ̶a. Atitetiniwace aatege ɡ̶odaxakawa, odaa jeɡ̶eloditaɡ̶adomi.LPida Aneotedoɡ̶oji eote mida eliodi ɡ̶odoniciwaɡ̶a me jatamaɡ̶ajoɡ̶otege niɡ̶ina ane beyagi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi mee, “Aneotedoɡ̶oji lakapetegi niɡ̶ina anaɡ̶axakeneɡ̶egipi, pida baɡ̶a yaxawa codaa me yajigote loniciwaɡ̶a niɡ̶ina ane diniwikodetibece.” {oJinaɡ̶aleetibigetiwaji Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi daɡ̶atooa niɡ̶ijo ligegi, anee, “Aneotedoɡ̶oji ixotedioɡ̶oji ɡ̶odiwigo. Pida niɡ̶idiaaɡ̶idi ɡ̶odiwigo ja doletibige niɡ̶inoa aninoatigi niɡ̶ina iiɡ̶o.”~uNiɡ̶ida makaamitiwaji ɡ̶adiciagi niɡ̶ina ane noɡ̶olaɡ̶atakanaɡ̶a, igaataɡ̶a jiɡ̶ijo makaami nepilidi Aneotedoɡ̶oji, pida natigide jiɡ̶ikani me iwitece. Joɡ̶owooɡ̶otitiwaji niɡ̶ina oko ane doletibige niɡ̶inoa ane lemaanaɡ̶a niɡ̶ina okotigi niɡ̶ina iiɡ̶o, niɡ̶ini oko jeɡ̶eo me laxakawa Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶ina oko ane doletibige me lokaaɡ̶etedipi niɡ̶ina oko ane doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ini oko jeɡ̶eo me laxakawa Aneotedoɡ̶oji.lQNiɡ̶ina mipokitalotiwaji Aneotedoɡ̶oji, odaa aɡ̶abaatege ane ɡ̶adipoketegi, leeɡ̶odi beyagi ɡ̶adowooko mipoki. Igaataɡ̶a inokemaanitibige Aneotedoɡ̶oji me yajigotedaɡ̶awa ganigidi ɡ̶adolaadi ane yemaa meo. 5cDomaɡ̶a iatenitibigetiwaji anemaani, pida aɡ̶akati, joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi naɡ̶a ɡ̶adigomitiwaji me aijee mawii makati niɡ̶ina anemaani. Alideetiwaji, pida aɡ̶akati ane domeɡ̶emaani. Ideletigi makati ane domeɡ̶emaani, pida Aneotedoɡ̶oji ayajigotedaɡ̶awa leeɡ̶odi atipokitalo.$ C Niɡ̶ina ane yemaatibigo ane lakataɡ̶a niɡ̶ina okotigi niɡ̶ina iiɡ̶o Amiina aneotiwaji makaami dinaxakawamigi, codaa madinideleɡ̶eni? Adinideleɡ̶enitiwaji leeɡ̶otedi niɡ̶inoa lemaanaɡ̶a ɡ̶adaaleɡ̶enali ane beyagi, joaniɡ̶inaaɡ̶owote memaani midele.B}Niɡ̶ina anodoletibige mowo eledi oko me daɡ̶a nidelaɡ̶a, codaa niɡ̶ina mowo me daɡ̶alee dinotigimadetiwage niɡ̶ina oko, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a nidelaɡ̶a, liciagi enanaɡ̶anaɡ̶a. Odaa niɡ̶ina anonopilaɡ̶aditio baɡ̶a anee me newiɡ̶a niɡ̶ina eledi oko moyaxawa me iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji. ^&~{}|`{yv`usrpotnlZkfj|ii?fedcb\a`__J^\DYXRW&U`TTRROOPMLKIHG ESDB@?}>=<;;99l8!65331.-+)(D&%$"!!RAO .   kuH&]5 Odaa nige niɡ̶idaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji me yaaɡ̶adi inoatawece ane jinataɡ̶a. Enice, igamodaa leeditibige mejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a? Leeditibige me jikanaɡ̶a inoatawece ane beyagi, odaa ele me joleeɡ̶atibige me ɡ̶odewiɡ̶atema iniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji.R\ Pida niɡ̶ica noko anicota menagi liciagi niɡ̶ina oliceɡ̶egi me daɡ̶a inibeoonaɡ̶atege, codidigida nigenotio. Jiɡ̶idaaɡ̶ee niɡ̶ica noko Ǥoniotagodi nige iwi anigotediogi codaa me iloikatidi niɡ̶ina oko. Niɡ̶ica noko inoatawece digoida ditibigimedi daa. Niɡ̶ica nige daa odaa eliodi niɡ̶ica layaageɡ̶egi. Odaa inoatawece anejinataɡ̶a digoida ditibigimedi yabidi, odaa iiɡ̶o codaa minoatawece ane loenataka niɡ̶ina oko yabidi.S[ Ǥoniotagodi adinopaɡ̶adi meote niɡ̶ina ane ligegi, codaa alowoocaɡ̶awa niɡ̶ina oko anodiletibige daaditiɡ̶icota niɡ̶ina ane ligegi. Pida Aneotedoɡ̶oji dinatitedaɡ̶awatiwaji, leeɡ̶odi ayemaa diɡ̶ica ane yaaɡ̶adi, pida domaɡ̶a yemaa minatawece oko dinilaatibigiwaji, oditaɡ̶a joɡ̶oika mowo ane beyagi. rZ]Yokaaɡ̶etedipi yemaanigipi, jinaɡ̶a ɡ̶adaagititiwaji Ǥoniotagodi me idigote onidateci noko me micataɡ̶a daɡ̶a onaniteci miili nicaaɡ̶ape, codaa idigote onaniteci miili nicaaɡ̶ape me micataɡ̶a daɡ̶a onidateci noko.RYPida niɡ̶inoa nokododi Aneotedoɡ̶oji eyoteteteda ditibigimedi codaa me niɡ̶ina iiɡ̶o. Odaa aaɡ̶aɡ̶a ibake ligegi me doweditedeloco nigepaa niɡ̶ica noko nige ibake noledi me yaaɡ̶aditace inoatawece niɡ̶inoa aninoa. Niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji iwi anigotediogi, codaa yaaɡ̶adi niɡ̶ina oko ane nakapetegi. eXCOdaa niɡ̶idiaaɡ̶idi Aneotedoɡ̶oji ja ibake ninyoɡ̶odi me yaaɡ̶adi ijoatawece anijoa niɡ̶ijo jotigide naɡ̶a niiɡ̶e abooɡ̶o-ninyoɡ̶odi me yapoɡ̶oditedini inoatawece niɡ̶inoa aninoa digoina iiɡ̶o.bW=Niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi domoɡ̶oyemaa moyaagiditibige niɡ̶ijo jotigide Aneotedoɡ̶oji mokexaa ligegiteda, odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee naɡ̶a iliidaɡ̶adi ditibigimedi codaa me iiɡ̶o. Odaa Aneotedoɡ̶oji ibake ninyoɡ̶odi meote niɡ̶ina iiɡ̶o. Odaa naɡ̶a iomaɡ̶adi ninyoɡ̶odi, odaa ja dinikee iiɡ̶o liwigotinigi ninyoɡ̶odi.V{Codaa moditibece, “Jesus Cristo ligegi me dopitedijo digoina iiɡ̶o. Pida igoataɡ̶a? Akaa ligegitediogi niɡ̶ijo ɡ̶odiododipi, pida ja nigo, codaa idioka limedi niɡ̶ijo anejinaɡ̶a maleekoka yoeteda Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina iiɡ̶o!”U#Odoejegi nimedi leeditibige mowooɡ̶otitiwaji niɡ̶ica anodaaɡ̶ee nigowidijedi nokododi niɡ̶ina iiɡ̶o, odinikeetaɡ̶awa ɡ̶oneleegiwadi anetiɡ̶adamenitiwaji. Niɡ̶inoa lidaɡ̶ataka ɡ̶odolaadi ane beyagi oiiɡ̶e lewiɡ̶a niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi.eTCJemaa manalakitibigetiwaji lotaɡ̶a niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo jotigide, niɡ̶ijo anida aneetetege Aneotedoɡ̶oji. Codaa jemaa manalakitibige liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Ǥoniotagodi ane Ǥonewikatitoɡ̶odi, niɡ̶ijoa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco anoiiɡ̶axitedaɡ̶adici niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi. 4S c Lanokegi Ǥoniotagodi Yokaaɡ̶etedipi yemaanigipi, naɡ̶ajo eledi iwakate notaɡ̶anaɡ̶axi ane jiditibigaɡ̶ajitiwaji naɡ̶ajo odoeje iwakate. Odaa naɡ̶adi jeɡ̶eledi iwakate notaɡ̶anaɡ̶axi ane jiditibigaɡ̶ajitiwaji, jaotibige manalakitibige codaa me ɡ̶adaxawaneɡ̶egitiwaji mowoo niɡ̶ijoa baanaɡ̶a jiiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶atece, leeɡ̶odi joɡ̶oleetibigetiwaji mowoo niɡ̶ica ane iɡ̶enaɡ̶a.nRUNiɡ̶ina noɡ̶odiotaceci lewiɡ̶a oxiiɡ̶odi, odaa oikee niɡ̶ida nigegi mewi, niɡ̶ina moditibece, “Niɡ̶ina necenigo opitege lokomaɡ̶a, codaa niɡ̶ina nigidagiwaɡ̶a anonileɡ̶e icotaca me dinapaloaɡ̶atidi.” bQ=Niɡ̶ina oko meyamaɡ̶aticoace meniwaɡ̶atakanaɡ̶a, domaɡ̶a daɡ̶axa meletema niɡ̶idi oko daaditiɡ̶ica moyowooɡ̶odi naigi ane iɡ̶enaɡ̶a, odaa aɡ̶ele niɡ̶ina naɡ̶a domoɡ̶oyowoogodi naigi ane iɡ̶enaɡ̶a, odaa jeɡ̶eyamaɡ̶aticoace odaa aɡ̶aleeɡ̶odiotece Aneotedoɡ̶oji liiɡ̶enatakaneɡ̶egi anijo modibatege.'PGNiɡ̶ica nibeyaceɡ̶egi yaaɡ̶adi niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o. Pida niɡ̶ina oko yakadi me iwoko niɡ̶ina ane beyagi niɡ̶ina nigoyowooɡ̶odi Ǥoniotagodi Jesus Cristo, ane Ǥonewikatitoɡ̶odi. Pida nige dibataciogi niɡ̶ica ane beyagi, odaa nigeyamaɡ̶aticoace, odaa niɡ̶ina oko liciagi ja daɡ̶axa me beyagitibigiwaji caticedi niɡ̶ijo maleedoɡ̶oyowooɡ̶oditeda Ǥoniotagodi.,OQNiɡ̶idi niiɡ̶axinaɡ̶anadi awitakaɡ̶aɡ̶a moditiogi niɡ̶ina oko moyakadi moika niɡ̶inoa Aneotedoɡ̶oji liiɡ̶enatakaneɡ̶eco. Pida idiaaɡ̶idi liotaka nibeyaceɡ̶eco ane yaaɡ̶adi niɡ̶ina oko, igaataɡ̶a nibeyaceɡ̶eco joɡ̶odinigaanyetece codaa ja iiɡ̶e lewiɡ̶a.hNIAnaɡ̶axakenaɡ̶aɡ̶a niɡ̶ina me notaɡ̶anaɡ̶a, codaa oibake niɡ̶inoa notaɡ̶a yetoledi. Niɡ̶ina me notaɡ̶anaɡ̶a, odaa oyalaɡ̶ata niɡ̶inoa lidaɡ̶ataka ɡ̶odolaadi moninaaletiniwace codaa moyamaɡ̶ateeticoace niɡ̶ina oko ane gela me domoɡ̶oika niɡ̶ina oko anepaa dininaaletibigiwaji leeɡ̶odi niɡ̶ina mowo ane beyagi. M9Niɡ̶inoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi awitakaɡ̶a liciagi niɡ̶ina ninyoɡ̶odi libegi ane ipe, codaa liciagi niɡ̶inoa loolatedi niwocotaɡ̶a ane nadeegi, pida aɡ̶ica ebici niɡ̶ina me domaɡ̶a jopooɡ̶atibige ninyoɡ̶odi. Aneotedoɡ̶oji ja iomaɡ̶aditetema niɡ̶ica aneyate niɡ̶inoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi awitakaɡ̶a niɡ̶ica ane daɡ̶axa me nexocaɡ̶a me iloikatidi nigepaa ganigicatibige.fLEOdaa Aneotedoɡ̶oji ja yapeteɡ̶e Balaão leeɡ̶odi libeyaceɡ̶egi. Jowooɡ̶otaɡ̶a naɡ̶ana emadica me daɡ̶a dotaɡ̶a. Pida Aneotedoɡ̶oji eote naɡ̶ajo Balaão nemadica me dotaɡ̶a micataɡ̶a niɡ̶ina oko, odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji me ibake naɡ̶ajo emadica me yoxoɡ̶o Balaão me domeɡ̶eo niɡ̶ica letoleɡ̶egi. K!Niɡ̶ijo noɡ̶oika naigi anewi, odaa jaɡ̶aniatagigipi. Odaa joɡ̶odioteci niɡ̶ijo naigi ane deɡ̶ele, odaa ja liciagi Balaão, niɡ̶ijo lionigi Beor, aneo niɡ̶ijo jotigide, leeɡ̶odi daɡ̶axa me yemaa me dinigaanyetece dinyeelo meo niɡ̶ina ane beyagi.wJgOiwita niɡ̶ina iwaalepodi, odaa ja lowoogo doɡ̶odaa noomatewadi, codaa idioka limedi mowo ane beyagi. Oninaaletiniwace niɡ̶ina oko ane daɡ̶a datiteteloco eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi, codaa oyowooɡ̶odi modinigaanyetece niɡ̶inoa ane nepilidi eledi oko, leeɡ̶odi agiloɡ̶onadi mowote niɡ̶ijoa loenataka ane beyagi. Pida Aneotedoɡ̶oji ja nixootediniwace.I Jiɡ̶idaa Aneotedoɡ̶oji me yajigotediogi niɡ̶ica loojedi ane iɡ̶enaɡ̶a niɡ̶inoa loenataka ane beyagi. Jiɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ica ane daɡ̶axa macipeɡ̶egipi, codaa mowo niɡ̶ina ane napioi idatawece noko. Niɡ̶ina me ɡ̶agiiwepodi owote niɡ̶inoa ane beyagi, odaa niɡ̶inoa anowote liciagi niɡ̶ina liwile niɡ̶ina nowoodaɡ̶agi ane yapidi aneo me ɡ̶odiboliɡ̶a.tHa Pida niɡ̶inoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi awitakaɡ̶a onietigi niɡ̶inoa ane diɡ̶icoa moyowooɡ̶odi. Odaa jiɡ̶idaa me liciagi niɡ̶inoa eijedi aninoa me ɡ̶odawikajetedi. Codaa onietiniwace niɡ̶inoa ane doɡ̶oyowooɡ̶oditeda, odaa jiɡ̶idaa Aneotedoɡ̶oji micota me yaaɡ̶adi digo micataɡ̶a me jinigotaɡ̶a niɡ̶inoa eijedi ane ɡ̶odawikajetedi.uGc Niɡ̶icoa aanjotedi ida nimaweneɡ̶egi caticedi niɡ̶inoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi awitakaɡ̶a, codaa daɡ̶axa meletibigiwaji caticedi niɡ̶inoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi awitakaɡ̶a. Pida niɡ̶icoa aanjotedi baadaɡ̶a beyagi modotaɡ̶atibige niɡ̶inoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi awitakaɡ̶a oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a nilaagetedipi lodoe Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji.bF= Codaa Aneotedoɡ̶oji eliodi me iloikatidi niɡ̶ina oko aninokowo ane beyagi anepaa yemaa niɡ̶ina lolaadi meo, codaa aɡ̶oyiwaɡ̶adi otaaɡ̶idaatece niɡ̶ijo anida naɡ̶atetigi Aneotedoɡ̶oji ane yajigote. Niɡ̶inoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi awitakaɡ̶a aɡ̶ica anodeemitetibige codaa anaɡ̶axakenaɡ̶aɡ̶a. Codaa aɡ̶odoita niɡ̶ina me beyagi modotaɡ̶atibige niɡ̶icoa aanjotedi digoida ditibigimedi ane dataletibigiwaji liciagi Aneotedoɡ̶oji me datale.E Odaa Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji yowooɡ̶odi me yatamaɡ̶atee niɡ̶ina oko ane iɡ̶enaɡ̶a niɡ̶ina ɡ̶odaxakawa micaaniɡ̶igota me domeɡ̶eo me nawikodeeɡ̶a. Codaa Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji yowooɡ̶odi meote anigotediogi niɡ̶ina oko anodakapetege me daɡ̶a iwoko niɡ̶ica noko nige limedi me iwi codaa me iloikatidi inatawece niɡ̶ina oko ane doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda.D'Leeɡ̶odi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ane iɡ̶enaɡ̶a idiaa liɡ̶eladi miditaɡ̶a niɡ̶idi noiigi, odaa inoatawece nokododi nadi codaa wajipatibece niɡ̶ijo oko mowo ane beyagi codaa me lakapetedipi Aneotedoɡ̶oji. Odaa Ló laaleɡ̶ena anele eliodi magecaɡ̶alo.kCONiɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a yaaɡ̶adi niɡ̶ijoa nigotadi, beɡ̶eote Ló me iwoko. Ló ɡ̶oneleegiwa ane iɡ̶enaɡ̶a, pida eliodi magecaɡ̶alo leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco niɡ̶idi noiigi abeyacaɡ̶aɡ̶a anowote.,BQCodaa Aneotedoɡ̶oji iloikatidi niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipitigi nigotadi Sodoma aniaa Gomorra, ane daɡ̶axa minoa libeyaceɡ̶eco. Odaa Aneotedoɡ̶oji ja yalegi, odaa inoka yeyaɡ̶atice lajimaɡ̶a. Jiɡ̶idaaɡ̶igotediogi Aneotedoɡ̶oji me ikeetediogi inatawece oko anodaaɡ̶igotediogi niɡ̶ina eledi oko anowo ane beyagi liciagi niɡ̶ijo anowo niɡ̶eladimigipitigi niɡ̶idiwa nigotadi, odaa ja nakapetegi.&AECodaa Aneotedoɡ̶oji aiwoko niɡ̶ijo oko abeyacaɡ̶aɡ̶a ane liɡ̶eladi digoina iiɡ̶o maleediɡ̶icota niɡ̶ijo abooɡ̶o-ninyoɡ̶odi. Pida ja niiɡ̶e abooɡ̶o-ninyoɡ̶odi me yaaɡ̶adi inatawece oko leeɡ̶odi me nakapetegi. Pida Noé yatematitiogi ijotawece niɡ̶ijo noiigi Aneotedoɡ̶oji me iɡ̶enaɡ̶a, odaa Aneotedoɡ̶oji eote me iwoko ijokijo Noé ijaaɡ̶ijo loiigiwepodi anijo seete oko.P@Igaataɡ̶a niɡ̶ijo jotigide Aneotedoɡ̶oji aika moiwoko niɡ̶ijoa aanjotedi anowo ane beyagi, pida iloikatidi. Yokoletediogi manitaɡ̶a niwiloɡ̶onaɡ̶axi niɡ̶ica natinedi aneitice monibeotege niɡ̶ica anodigotiogi. Odaa ja niwilotediniwace, odaa diiɡ̶enatakatediogi monigoetiniwace oyatitiogi galeenatedi miditaɡ̶a nexocaɡ̶a monibeotege niɡ̶ica noko nige iwi anigotediogi iditawece oko odaa iloikatidi leeɡ̶odi loenataka ane beyagi.R?Odaa leeɡ̶odi me oceeɡ̶aɡ̶a niɡ̶ijo niiɡ̶axinaɡ̶anadi awitakaɡ̶a, odaa odinigaanyetece ɡ̶aninyeelotiwaji, codaa etiɡ̶adinaaleni mowotibige me iwaɡ̶atitiwaji niɡ̶inoa ane deɡ̶ewi. Pida ja jotigide Aneotedoɡ̶oji me iwitediogi, odaa ja igo me iloikatidi, codaa me yaaɡ̶adi niɡ̶ijoa awitakaɡ̶aɡ̶a. s>_Eliodi oko odioteci niɡ̶ijoa liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco, odaa owo niɡ̶inoa ane beyagi ɡ̶odolaadi ane yemaa. Odaa leeɡ̶odi mowo niɡ̶inoa ane beyagi, odaa eliodi oko beyagi modotaɡ̶atibige ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi anewi.4= c Niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece ane deɡ̶ewi (Judas 3-16) Niɡ̶ijo jotigide ijo oko awitakaɡ̶a anodi moyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶ijoa awitakaɡ̶aɡ̶a icotiogi liwigotigi loiigi Israel. Odaa idaaɡ̶ee jaɡ̶aɡ̶a ototicogi ɡ̶adiwigotigitiwaji oko awitakaɡ̶a anodi mewi modiiɡ̶axinaɡ̶atece ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Odiiɡ̶axinaɡ̶atece niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ane deɡ̶ewiteda owotibige moibeyacaɡ̶adi ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egitiwaji. Niɡ̶ijoa liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco doide. Pida niɡ̶ina oko aɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ijoa liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco me lakapetedi Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a. Codaa niɡ̶ijoa awitakaɡ̶aɡ̶a modi Jesus me daɡ̶a Ǥoniotagoditeda ane nadooɡ̶odi lawodi meote me ɡ̶odilaɡ̶atege Aneotedoɡ̶oji. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji nige yaaɡ̶adi niɡ̶ina me doɡ̶oditigi.M< Igaataɡ̶a niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko aɡ̶oyeloɡ̶oditedibece niɡ̶icoa epaa lowooko, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a oibake niɡ̶icoa anepaa lixaketedi. Pida niɡ̶ijo moyatematitedibece latematiko, Liwigo Aneotedoɡ̶oji yajacaɡ̶adi lowooko, codaa ikeetiogi ane yemaa me ligegi Aneotedoɡ̶oji. <; sPida daɡ̶axa mele mowooɡ̶otitiwaji me diɡ̶ica ane yakadi me ibake niɡ̶ica epaa lixakedi me yowooɡ̶odi lotaɡ̶a niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko.: Jeɡ̶epaanaɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a lotaɡ̶a niɡ̶ijo anoyatematitedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko niɡ̶ijo jotigide, niɡ̶ijoa latematiko ewi. Odaa ele matacolitece niɡ̶ijoa latematiko. Igaataɡ̶a latematiko liciagi naɡ̶ana lokokena ane datale miditaɡ̶a nexocaɡ̶a digoina iiɡ̶o nigepaa yeloɡ̶otibige. Odaa datale catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶ena nigepaa niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji ane nibikota Cristo nige dopitedijo. Odaa niɡ̶ica noko liciagi niɡ̶ina naɡ̶a nodi yotedi-eloodo niɡ̶idatege nigoi.d9 COkomoɡ̶oko jajipaaɡ̶atalo niɡ̶ijoa Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi, niɡ̶ijo midiaaɡ̶ejonaɡ̶atice nebi Ǥoniotagodi manitaɡ̶a wetiɡ̶a, Aneotedoɡ̶oji ane iomaɡ̶aditedice. J8 Idejonaɡ̶atice manitaɡ̶a wetiɡ̶a Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a iweniɡ̶ide Jesus. Odaa Aneotedoɡ̶oji ane Eliodi Jesus jeɡ̶eote meliodi me datale Jesus. Odaa Aneotedoɡ̶oji ane datale, anida nimaweneɡ̶egi caticedi inoatawece, mee, “Niɡ̶idoa Ionigi daɡ̶axa me jemaa. Codaa eote me daɡ̶axa me idinitibece.”G7   Niɡ̶ijo oko anonadi notoetiigi Jesus ijaaɡ̶ijo anoditece lowooko Aneotedoɡ̶oji Ajiwitakaɡ̶a niɡ̶ina me jatematiiɡ̶ataɡ̶awatiwaji anodaaɡ̶ee Ǥoniotagodi Jesus Cristo meliodi notoetiigi niɡ̶ijo neɡ̶enagi. Igaataɡ̶a okomoɡ̶oko jinataɡ̶a niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a nelecaɡ̶atee.6 Odaa idinoniciwaɡ̶adi me jao midioka limedi manalakitibigetiwaji ane leeditibige midioka limedi me eni me ɡ̶adewiki, nige ideleo. 5 }Igaataɡ̶a jowooɡ̶odi me daɡ̶adiaa leegi, odaa ja ideleo, micataɡ̶a daɡ̶a jilatí, inenyaɡ̶aditi yolaadi, iciagi niɡ̶ina oko ane alatí, odaa nenyaɡ̶aditi nibalaacogo. Igaataɡ̶a jiɡ̶idaa Ǥoniotagodi Jesus Cristo ane nikeetediwa.~4 w Ee yowoogo, malee idewiɡ̶a me ɡ̶adoniciwaɡ̶atitiwaji manalakitibige anodaaɡ̶ee me leeditibige me ɡ̶adewiki.3   Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me joletibige midioka limedi me jao manalakitibige anodaaɡ̶eni me leeditibige me ɡ̶adewiki, icaaɡ̶ica nigowooɡ̶otitiwaji, codaa nigatitetelogo niɡ̶ijoa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco anewi aneetece ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi.q2 ] Codaa nigadinoniciwaɡ̶atitiwaji, odaa Aneotedoɡ̶oji ele me dibatedaɡ̶agitiwaji midioka limedi midiaaɡ̶onitice minitaɡ̶a ninioxadi, anei midioka limedi me diiɡ̶enataka Ǥoniotagodi Jesus Cristo, ane Ǥonewikatitoɡ̶odi. 1  Enice niɡ̶ina baɡ̶a adinoniciwaɡ̶ati ɡ̶adakataɡ̶a moikee Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶adiolaatedice, codaa meniditedaɡ̶awa mida anenitege. Nigadoniciwaɡ̶ati, odaa niɡ̶ida makaamitiwaji aɡ̶aleeɡ̶eyamaɡ̶atice ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi.l0 S Pida niɡ̶ina oko ane daɡ̶a dinoniciwaɡ̶adi midaɡ̶aee lewiɡ̶a, niɡ̶ini oko liciagi niɡ̶ina oko ane daɡ̶a leegitece me doletibece. Yaagidi Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a napitaɡ̶adi libeyaceɡ̶eco niɡ̶ijo jotigide. B/ Nigidioka limedi mawii niɡ̶inoa anejitedaɡ̶awa, odaa aɡ̶akaamitiwaji niɡ̶ina oko abaciɡ̶aɡ̶a, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a akaami niɡ̶ina oko aneo libakedi ane diɡ̶ica jaoɡ̶a, niɡ̶ina mabaatema Ǥoniotagodi. Pida ɡ̶abakedi ida ane jaoɡ̶a leeɡ̶odi mowooɡ̶otitetiwaji Ǥoniotagodi Jesus Cristo.G.  Codaa jiniɡ̶inoka adinoniciwaɡ̶atitiwaji mawii niɡ̶ica aneo Aneotedoɡ̶oji me ninitedibece, pida ele maɡ̶aɡ̶emaani niɡ̶ina ɡ̶anioxoadipi. Codaa jiniɡ̶inoka adinoniciwaɡ̶atitiwaji memaani niɡ̶ina ɡ̶anioxoadipi, pida ele maɡ̶aɡ̶a emaani inatawece oko anodaaɡ̶eeteda Aneotedoɡ̶oji me yemaa. - Codaa jiniɡ̶inoka adinoniciwaɡ̶atitiwaji mowooɡ̶oti niɡ̶ica ane yemaa Aneotedoɡ̶oji, pida ele maɡ̶aɡ̶a adinajacaɡ̶atitema niɡ̶inoa lidaɡ̶ataka ɡ̶odolaadi. Codaa jiniɡ̶inoka adinoniciwaɡ̶atitiwaji majacaɡ̶ati ɡ̶adolaadi, pida ele maɡ̶aɡ̶a adinatiitalo niɡ̶inoa ɡ̶adawikodico odaa aɡ̶eyamaɡ̶atice ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Codaa jiniɡ̶inoka adinoniciwaɡ̶atitiwaji madinatiitalo ɡ̶adawikodico, pida ele maɡ̶aɡ̶a awii niɡ̶ica aneo Aneotedoɡ̶oji me ninitedibece.0, [Enice jiniɡ̶inoka adinoniciwaɡ̶atitiwaji me iwaɡ̶ati Ǥoniotagodi, pida ele maɡ̶aɡ̶akaami niɡ̶ina oko anidioka limedi meo anele. Pida jiniɡ̶inoka adinoniciwaɡ̶atitiwaji mawii anele, pida ele maɡ̶aɡ̶a idioka limedi moleetibige mowooɡ̶oti niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji ane yemaa.6+ gJoaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji meote niɡ̶ijo ane ligegitedoɡ̶owa, odaa niɡ̶ijo ligegi daɡ̶axa me diniwaloe, codaa daɡ̶axa mida ane jaoɡ̶a. Eote niɡ̶ida ligegitedoɡ̶owa me ɡ̶odaxawa me ɡ̶odewiɡ̶a digo mijoataɡ̶a, codaa eote me ɡ̶odiwoko loniciwaɡ̶a nibeyaceɡ̶eco ane yaaɡ̶adi niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o leeɡ̶odi owo niɡ̶inoa epaa lidaɡ̶ataka lolaadi ane beyagi. L*  Aneotedoɡ̶oji eniditedoɡ̶owa, codaa ɡ̶odiolatedice eotedibige ɡ̶odewiɡ̶a meo niɡ̶ica ane yemaa mejinaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ibake loniciwaɡ̶a me najigotedoɡ̶owa inoatawece ane jopooɡ̶atibige mele me ɡ̶odewiɡ̶atema digo mijoataɡ̶a mele, leeɡ̶odi me jowooɡ̶otaɡ̶a. Aneotedoɡ̶oji eniditedoɡ̶owa mida anejinaɡ̶atege leeɡ̶odi ikee anodaaɡ̶eeteda me daɡ̶axa mele, codaa midioka limedi meote aneletoɡ̶odomi.4) cJemaa Aneotedoɡ̶oji mepaanaɡ̶a eletedaɡ̶adomitiwaji, codaa meote ɡ̶adaaleɡ̶enali mele, leeɡ̶odi mowooɡ̶otitetiwaji Aneotedoɡ̶oji iniaa Ǥoniotagodi Jesus. ,( UNiɡ̶itiwataale Liwakate Pedro Pedro yecoaditibige niɡ̶ina anonakato Ǥoniotagodi Ee, Simão Pedro, ee liotagi Jesus Cristo, codaa ee liiɡ̶exegi. Jiditibigaɡ̶ajitiwaji naɡ̶adi iwakate notaɡ̶anaɡ̶axi, akaamitawece aneote Aneotedoɡ̶oji manakatoni, anaɡ̶aɡ̶a igotedoɡ̶owa. Ǥotiwaɡ̶atakaneɡ̶egi daɡ̶axa me diniwaloe, codaa Aneotedoɡ̶oji yakadi me najigotedoɡ̶owa okotawece niɡ̶ida ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji iniaa Ǥonewikatitoɡ̶odi Jesus Cristo me iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji.F'Niɡ̶ina madinicenitiwaji, adinibedoni me ikeenitiwaji mewi memaanitiwaji eledi ɡ̶anioxoadipi. Jemaa Aneotedoɡ̶oji meote mele ɡ̶adaaleɡ̶enali, akaamitawece anida anenitege Cristo.:&m Niɡ̶ina lapo loiigi Aneotedoɡ̶oji digoina manitaɡ̶a nigotaɡ̶a anejalaɡ̶atigi me “Babilônia” oyecoaditibigaɡ̶ajitiwaji. Aneotedoɡ̶oji iolatedicoace anigotedoɡ̶owa maɡ̶aɡ̶a ɡ̶odiolatedice. Marcos aaɡ̶aɡ̶a yecoaditibigaɡ̶ajitiwaji, Marcos idejigo micataɡ̶a daɡ̶a ionigi.%w Owidijedi lotaɡ̶a Pedro Silas idaxawa me jidi naɡ̶adi iwakatetibigaɡ̶ajitiwaji. Jakadi niɡ̶ini ɡ̶onioxoa me yakadi me jinakatonaɡ̶a. Jidikotibigaɡ̶ajitiwaji me ɡ̶adoniciwaɡ̶ati, codaa me jeloɡ̶oditaɡ̶awatiwaji me jidi mewi Aneotedoɡ̶oji meletedoɡ̶odomi. Odaa jiɡ̶iwaɡ̶atitiwaji, codaa aɡ̶awienatakani me daɡ̶axa meletedoɡ̶odomi. +$O Jemaa minatawece oko midioka limedi modoɡ̶etetalo, codaa Aneotedoɡ̶oji me ibake epaa nimaweneɡ̶egi me iiɡ̶e inatawece oko. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. Amém. #w Pida nige ixomaɡ̶atice mawikodeeawaanigi, odaa Aneotedoɡ̶oji ja ɡ̶adaxawani. Daɡ̶axa meletedoɡ̶odomi okotawece, codaa eniditedoɡ̶owa me ɡ̶odexogotege Cristo, codaa icota midiokaanaɡ̶a limedi me ɡ̶odiweniɡ̶ide iniaa Cristo. Iniaaɡ̶iniwa eote me diɡ̶icata gaantokaaɡ̶ini ɡ̶abeyaceɡ̶egitiwaji. Codaa eote me atitetelocotiwaji ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, codaa meote me ɡ̶adoniciwati me iwitece Cristo. Eote me daɡ̶adiaa eyamaɡ̶aticetiwaji ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi.Z"- Aatege ɡ̶odaxakawa, codaa adinoniciwaɡ̶atiteloco ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi. Igaataɡ̶a owooɡ̶otitiwaji ɡ̶anioxoadipi ane ilaagiteloco niɡ̶ina iiɡ̶o nawikodeeɡ̶a anodaaɡ̶enitiwaji mawikodee.;!oEle midioka limedi madinajacaɡ̶ati, codaa adinowetitiwaji. Igaataɡ̶a diaabo ane ɡ̶odaxakawa liciagi niɡ̶ina nigediogo midiaanaɡ̶adii, dokoloɡ̶oloke, doletibige okanicodaaɡ̶ica lakaloigo. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee ɡ̶odaxakawa doletibige me yaaɡ̶adi okanicodaaɡ̶ica oko ane daɡ̶a dinowedi. )Ikanitece inoatawece aneo makaami agecaɡ̶alodipi, codaa jinaɡ̶alee aɡ̶owikomataa, leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji doweditedaɡ̶alocotiwaji. !;Enice adiniwikodenitibecetiwaji lodoe Aneotedoɡ̶oji aneliodi nimaweneɡ̶egi. Odaa niɡ̶ica noko ane nibikota, odaa ja ɡ̶adiweniɡ̶idenitetiwaji.B}Akaamitiwaji, lionekadipi, idaɡ̶aɡ̶aeni. Iwaɡ̶atitiwaji niɡ̶inoa ɡ̶oneleegiwadi laxokodi ane niiɡ̶enatakanaɡ̶a. Codaa akaamitawecetiwaji leeditibige me adinilioniɡ̶atiti lodoe niɡ̶ina eledi oko, codaa awii liciagi niɡ̶ina niotagipi me dinaxawatiwage. Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a mee, “Aneotedoɡ̶oji lakapetedipi niɡ̶ina anaɡ̶axakenaɡ̶aɡ̶a, pida eote aneletema niɡ̶ina ane diniwikodetibece.”(IOdaa nigenagi Cristo, ane liciagi niɡ̶ina lacilo nowienoɡ̶ododi waxacocoli, odaa ja yajigotedaɡ̶awatiwaji niɡ̶ica ɡ̶anoɡ̶eedi. Niɡ̶ica ɡ̶anoɡ̶eedi liciagi naɡ̶ana nale anidioka limedi me datale, codaa meo niɡ̶ina oko midioka limedi metiɡ̶adiweniɡ̶idenitiwaji. Niɡ̶ina madowetiteloco niɡ̶idi loiigi Aneotedoɡ̶oji ane yajigotedaɡ̶awa madowetiteloco, odaa jinaɡ̶awii liciagi niɡ̶ina oko anoyemaa me yeloɡ̶otibigiwaji niɡ̶ina me niiɡ̶enatakanaɡ̶a, pida awiitiwaji ɡ̶adewiɡ̶a me niwinigijegi amaleeɡ̶aɡ̶a oyakadi loiigi Aneotedoɡ̶oji modioteci, micoataɡ̶a niɡ̶inoa waxacocoli modioteci niɡ̶ina nowienoɡ̶odi.dAEnice eliodi me jipokotaɡ̶awatiwaji, akaami anakaami laxokodipi ane iiɡ̶enatakani, madowetiteloco lapo loiigi Aneotedoɡ̶oji, ane yajigotedaɡ̶awa Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶adowienigipi, micataɡ̶a niɡ̶ina nowienoɡ̶odi waxacocoli anele me doweditelogo codaa mele me niodeɡ̶e lapo niwaxacocoli. Jinaɡ̶adowetiteloco daɡ̶a leeɡ̶odi me leeditibige madowetiteloco, pida leeɡ̶odi memaani madowetiteloco, anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji me yemaa mawiitiwaji. Jinaɡ̶adowetiteloco doɡ̶oleetibige manigaanyetece dinyeelo, pida leeɡ̶odi mewi memaani madowetiteloco catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶ena.? y Niɡ̶icoa ane leeditibige me lakataɡ̶a loiigi Aneotedoɡ̶oji Anakaamitiwaji laxokodipi ane niiɡ̶enatakanaɡ̶a miditaɡ̶a anoyiwaɡ̶adi Ǥoniotagodi. Ee eledi ee oxiiɡ̶odi ane diiɡ̶enataka miditaɡ̶a loiigi Aneotedoɡ̶oji. Codaa ee nakataɡ̶anaɡ̶a niɡ̶ijoa lawikodico Cristo naɡ̶a yeleo. Odaa icota niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji nige ɡ̶odawanaɡ̶aditetege Cristo me ɡ̶odiweniɡ̶ide lodoe niɡ̶ina oko.?wOdaa niɡ̶ina oko ane nawikodeeɡ̶a leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji ika me nawikodeekawaanigi, pida niɡ̶idi oko leeditibige midioka limedi mowo anele, codaa moyiwaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji me doweditedeloco, igaataɡ̶a jeɡ̶epaa iliidaɡ̶adi oko codaa idioka limedi meote me icotece niɡ̶inoa ane lotaɡ̶a. Anodaaɡ̶ee me yalaɡ̶ata Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, niɡ̶ijo mee, “Nige dakaketigi me dibatetege Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina oko anele, ajawienatakanaɡ̶a me daɡ̶axa me daɡ̶a dibatetege niɡ̶ina ane doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda, codaa anowo ane beyagi.”;oIgaataɡ̶a niɡ̶inoa nokododi Aneotedoɡ̶oji jiɡ̶idaaɡ̶eyatedigi me iwi anigotediogi niɡ̶inoa loenataka loiigi. Idiɡ̶ida nige oko odoejegi me ɡ̶odiwi, odaa iwi anigotediogi, codaa eliodi me iloikatidi niɡ̶ina oko ane doɡ̶oyiwaɡ̶adi nibodicetedi anele ane icoɡ̶otedicogi miniwataɡ̶a.:mPida nigawikodee leeɡ̶odi mida anenitege Cristo, jinaɡ̶a aniboliki, pida oɡ̶eetetalo Aneotedoɡ̶oji awiitibige moyowooɡ̶odi niɡ̶ina eledi oko mida anenitege Cristo. =sPida nigawikodee, jiniɡ̶ikani diɡ̶ica niɡ̶ina akaamitiwaji ane dawikode leeɡ̶odi me aijekegi, oɡ̶oa migetaɡ̶a oliceɡ̶egi, migetaɡ̶a meo ane beyagi, migetaɡ̶a itineɡ̶e eletidi oko lewiɡ̶a, igaataɡ̶a niɡ̶ida makaamitiwaji ayakadi mawiite niɡ̶inoa ane beyagi ane ɡ̶odalaɡ̶atalo.c?Yakadi maniniitibecetiwaji niɡ̶ina nige etiɡ̶adameni leeɡ̶odi me iwitece Cristo, igaataɡ̶a Liwigo Aneotedoɡ̶oji ini makaamitaɡ̶atiwaji, niɡ̶ini Niwigo ɡ̶odaxawa me jiweniɡ̶idenaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.!; Pida leeditibige maniniitibecetiwaji leeɡ̶odi mawikodeetiwaji anodaaɡ̶eeteda Cristo me dawikode, amaleeɡ̶aɡ̶a eliodi maniniitibece niɡ̶ica noko nige dopitedijo Cristo. Niɡ̶ica noko inatawece oko onadi niɡ̶ica nelegi nimaweneɡ̶egi Cristo, codaa meliodi notoetiigi.!; Anodaa leeditibige mejinaɡ̶a niɡ̶ina me jawikodeeɡ̶a leeɡ̶odi niɡ̶ina mejiwaɡ̶ataɡ̶a Cristo Yokaaɡ̶etedipi yemaanigipi, jinaɡ̶anawela leeɡ̶odi ɡ̶adawikodico ane dakake. Niɡ̶inoa ɡ̶adawikodico anetiɡ̶adicinitiwaji aɡ̶olalaɡ̶a, akaaɡ̶inoa.mS Niɡ̶ina oko ane lixakedi me datematika, leeditibige me yatemati Aneotedoɡ̶oji latematiko. Niɡ̶ina oko ane lixakedi me yaxawatiogi eledi oko, leeditibige me ibake niɡ̶ina lixakedi Aneotedoɡ̶oji ane yajigoteta me daxawanataka. Abakenitiwaji ɡ̶adixaketedi Aneotedoɡ̶oji ane yajigotedaɡ̶awa mawii okanicodaaɡ̶ica, amaleeɡ̶aɡ̶a akaamitawecetiwaji oɡ̶eetetalo Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi me ɡ̶adexocitege Jesus Cristo. Inatawece oko leeditibige midioka limedi moiweniɡ̶ide Aneotedoɡ̶oji, Niɡ̶iniwa anida loniciwaɡ̶a midioka limedi me iiɡ̶e inoatawece. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. Amém. 9 Aneotedoɡ̶oji yajigotediogi ɡ̶onioxoadipi lixaketedi ane daɡ̶a diniciamico. Odaa inatawece leeditibige mele moibake lixakedi moyaxawa eledi oko.# Leeditibige mele mabaatege ɡ̶anioxoadipi anoyemaa me limedaɡ̶adi ɡ̶adiɡ̶eladi, pida jinoɡ̶otaɡ̶anitibece niɡ̶ina nigabaatege.fENiɡ̶ica ane daɡ̶axa mida ane jaoɡ̶a niɡ̶ina memaanitiwaji oninitecibeci ɡ̶anioxoadipi manitawece ɡ̶adaaleɡ̶ena. Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko ane yemaa nioxoa ixomaɡ̶ateetedice inoatawece ane beyagi aneotema.p YPida niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji nige yaaɡ̶adi niɡ̶ina iiɡ̶o ja nipegi. Enice leeditibige majacaɡ̶atitiwaji ɡ̶adowooko codaa me niɡ̶inoa ɡ̶alidaɡ̶ataka, amaleeɡ̶aɡ̶a akati motaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji.t aJoaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Cristo maɡ̶aɡ̶a igo yatematitediogi nibodicetedi anele midiwataɡ̶a liwicidi émaɡ̶aɡ̶a ane nigo niɡ̶ijo maleedaɡ̶a yeleoteda Cristo. Aneotedoɡ̶oji akaa iwi anigotediogi niɡ̶ijo oko maleedaɡ̶a nigo, odaa ja yaaɡ̶adi loolatedi niɡ̶ijo oko, anodaaɡ̶ee me yaaɡ̶adi lolaadi inatawece oko leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco. Pida Cristo yatematitedibece nibodicetedi anele midiwataɡ̶a niɡ̶ijoa émaɡ̶aɡ̶a eotedibige niɡ̶ijoa niwicidi moyakadi midioka limedi me newiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, digo anodaaɡ̶eeteda Aneotedoɡ̶oji midioka limedi me yewiɡ̶a.  5Pida icota modinilakidetege Aneotedoɡ̶oji, igaataɡ̶a ja igo me iwi anigotediogi niɡ̶ina baɡ̶alee newiɡ̶a, ijaaɡ̶ijo oko baanaɡ̶a nigo.; oPida niɡ̶idi oko ane doɡ̶oyowooɡ̶oditeda Aneotedoɡ̶oji, anijo me ɡ̶adokaaɡ̶etedipi niɡ̶ijo jotigide, niɡ̶ina natigide joɡ̶oyopo me daɡ̶adiaa awanitege mowo niɡ̶ina ane beyagi anepaɡ̶alee daɡ̶axa mowo, adinajacaɡ̶adi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me beyagi modotaɡ̶atibigaɡ̶aji. Igaataɡ̶a niɡ̶ijo jotigide inoatawece nokododi awiitiwaji liciagi lakataɡ̶a niɡ̶ina ane doɡ̶oyowooɡ̶oditeda Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶ijo jotigide ɡ̶adoomatewa okanicodaaɡ̶ica oko, codaa iwitece niɡ̶inoa lidaɡ̶ataka ɡ̶adolaaditiwaji ane beyagi, codaa idioka limedi me ɡ̶ademakitiwaji, codaa aɡ̶adinajacaɡ̶ati miditaɡ̶a nalooɡ̶o, codaa daɡ̶axa macipe mawanitege niɡ̶ijo ɡ̶adokaaɡ̶etedipi. Awiitetetiwaji niɡ̶ijoa nibeyaceɡ̶eco niɡ̶ijo malee oɡ̶eetetalo niwicidi noenataka.\1Enice, malee ɡ̶adewiki digoina iiɡ̶o, ikanitece Aneotedoɡ̶oji me yajacaɡ̶adi anenitiwaji me ɡ̶adewiki, odaa jiniɡ̶ikani niɡ̶inoa ɡ̶alidaɡ̶atakaneɡ̶eco daɡ̶a yajacaɡ̶adi niɡ̶ina anawii.r _ Anodaaɡ̶ejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a aliciagi lewiɡ̶a niɡ̶ina ane doɡ̶oyowooɡ̶oditeda Aneotedoɡ̶oji Digo mijoataɡ̶a Cristo me dawikode niɡ̶ijo noɡ̶oyeloadi, adinoniciwaɡ̶atitiwaji mowookoni anodaaɡ̶eeteda me yowo niɡ̶ijo lawikodigi. Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko ane dawikode neɡ̶epaa yeleo aɡ̶aleeɡ̶ica aneetege nibeyacaɡ̶a.A{Niɡ̶ijo naɡ̶a yewiɡ̶atace, Jesus Cristo joɡ̶opitedibigimece ditibigimedi, odaa etiniwa liwai libaaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji, miditaɡ̶a limedi ane ikee mida naɡ̶atetigi. Odaa iiɡ̶e idiwatawece aanjotedi idiaaɡ̶idiwa icoa niwicidi aninoa naɡ̶atetico codaa me nimaweneɡ̶eco digoida ditibigimedi. =sNiɡ̶ijo ninyoɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji ane niiɡ̶e jiciaceeketege niɡ̶ina ninyoɡ̶odi ane jibakenaɡ̶a me jilegenaɡ̶anaɡ̶a ane ikee Aneotedoɡ̶oji neɡ̶eote me ɡ̶adewikitacetiwaji, codaa ikee me ɡ̶adiwokoni niɡ̶ica noko nige iloikatidi niɡ̶ina oko leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco. Niɡ̶ina me jilegenaɡ̶anaɡ̶a, ajibakenaɡ̶a niɡ̶ina ninyoɡ̶odi daɡ̶a japitaɡ̶ataɡ̶atece ɡ̶odolaadi liwile, pida jibakenaɡ̶a ninyoɡ̶odi me jikeenaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a yapitaɡ̶adi ɡ̶odaaleɡ̶ena, odaa aɡ̶alee jeemiteeɡ̶atece niɡ̶ijo domaɡ̶a ɡ̶oninyaagi catiwedi ɡ̶odaaleɡ̶ena. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me jakataɡ̶a me jipokaɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji mele me dibatedoɡ̶ogi, codaa meote me ɡ̶odewiɡ̶atace leeɡ̶odi Jesus Cristo naɡ̶a yewiɡ̶atace niɡ̶ijo me yeleo.)KNiɡ̶idiwa niwicidi, liwicidi niɡ̶ijo oko ane doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo jotigide Noé malee yewiɡ̶a. Aneotedoɡ̶oji eliodi me dinatitediogi, odaa ailoikatidi niɡ̶ijoa nokododi Noé malee yoe naɡ̶ajo etogo-nelegi. Pida onateciɡ̶ijo oko iwoko niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a niiɡ̶e abooɡ̶o-ninyoɡ̶odi. Aneotedoɡ̶oji ibake ninyoɡ̶odi meote me yayotibece naɡ̶ajo etogo, odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee oito oko newiɡ̶a catiwedi naɡ̶ajo etogo niɡ̶ijo naɡ̶a oceɡ̶aɡ̶a ijotawece niɡ̶ijo eledi oko.Odaa Liwigo Cristo jiɡ̶igo yatematitibece Aneotedoɡ̶oji latematigo midiwataɡ̶a liwicidi émaɡ̶aɡ̶a ane diniwilotibigiwaji.QIgaataɡ̶a ijaaɡ̶ijoa Cristo dawikode, codaa yeleo leeɡ̶odi niɡ̶inoa ɡ̶obeyaceɡ̶eco. Onijoteci me yeleo, mijoa iɡ̶enaɡ̶a odaa ja yeleotema niɡ̶ina ane daɡ̶a iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji eotibige me yakadi me ɡ̶odadeegite Aneotedoɡ̶oji. Oyeloadi lolaadi Cristo, pida Liwigo Aneotedoɡ̶oji eo me yewiɡ̶atace.B}Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji nige yemaa mawikodee niɡ̶ina mawii anele, pida daɡ̶axa mele mawikodee niɡ̶ina mawii anele, idiɡ̶ida aɡ̶ele mawikodee leeɡ̶odi mawii ane beyagi. {Niɡ̶ina nigagiti, adiniwikodenitibece, codaa eemiteetibige Aneotedoɡ̶oji. Oleetibige me diɡ̶ica ɡ̶adoenatagi aneo madinilaanitibece, amanagawini niɡ̶ina oko nige etiɡ̶adameni, codaa me beyagi modotaɡ̶atibige niɡ̶inoa ɡ̶adoenataka anele anawiite leeɡ̶odi me iwitece Cristo, niɡ̶idi oko icota me niboliɡ̶atibigiwaji leeɡ̶odi niɡ̶inoa epaa lotaɡ̶a. y*~}|{xvu+s~r^qwqooMn]mlkjihggfcecabb.aM`^\[Z4Y'WVV9UKSRQ^PPmNMLKJ\IHGGFAE CBB3A@? >=<;:<:09876532 0/.,+*)(( 'j&&H%#y"! )nfux> N /yjfQ*V  Niɡ̶ina oko ane dioteci eletidi niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco, Cristo ane daɡ̶a ɡ̶odiiɡ̶axitetece anoyalaɡ̶ata ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, joaniɡ̶iniaaɡ̶ini niɡ̶ini oko aɡ̶icoa Aneotedoɡ̶oji minitaɡ̶a. Pida niɡ̶ina oko anidioka limedi me diotece liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco Cristo, odaa Aneotedoɡ̶oji Ǥodiodi, codaa me Jesus ane Lionigi, iniwa minitaɡ̶a.U /Adinowetitiwaji adaɡ̶aniadi ɡ̶obakedi, pida amaleeɡ̶aɡ̶a jibaɡ̶atege loojedi ɡ̶obakedi Aneotedoɡ̶oji anicota me najigotedoɡ̶owa. T Igaataɡ̶a jeɡ̶eliodi niɡ̶ina anoninaaletiniwace oko ilaagiteloco niɡ̶ina iiɡ̶o, niɡ̶ina anodi Jesus Cristo me deɡ̶enagiteda digoina iiɡ̶o me liciagi ɡ̶oneleegiwa. Niɡ̶ina oko anee niɡ̶inoa notaɡ̶a ninaaletiniwace oko, codaa laxakawa Cristo.S {Niɡ̶ida moko idinemaanaɡ̶atiwage niɡ̶ina mejiwaɡ̶ataɡ̶a liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji, codaa jiɡ̶idaa liiɡ̶enatakaneɡ̶egi anajipaatatiwaji niɡ̶ijo maleekoka anakatoniteda Ǥoniotagodi, midioka limedi madinemaanitiwage. R Natigide iniotagodo, jipokotaɡ̶awa me idinemaanaɡ̶atiwage okotawece. Ajiditibigaɡ̶aji niiɡ̶enatakaneɡ̶egi gela, pida jiditibigaɡ̶ajitiwaji niɡ̶ijo anakaaɡ̶ida me ɡ̶oniiɡ̶enatakaneɡ̶egi niɡ̶ijo noko maleekoka jinakatonaɡ̶ateda Ǥoniotagodi.uQ e Leeditibige mejiwaɡ̶ataɡ̶a anewi, codaa me idinemaanaɡ̶atiwage Eliodi me idinitibece niɡ̶ijo naɡ̶a jibodice midi ɡ̶adionigipi anodiotece niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi anewi, ane niiɡ̶etedoɡ̶owa Ǥodiodi me jaoɡ̶a.P 5Jemaa Aneotedoɡ̶oji Ǥodiodi, codaa me Ǥoniotagodi Jesus Cristo, Lionigi Ǥodiodi, midioka limedi mowo aneletaɡ̶adomitiwaji, metiɡ̶adiwikodeni, codaa mowo mele ɡ̶adaaleɡ̶enali. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee idioka limedi me iwaɡ̶atitiwaji anewi, codaa madinemaanitiwage. O Ǥademaaneɡ̶egitiwaji leeɡ̶odi niɡ̶ida ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi anewi, anida mokotaɡ̶a, codaa idioka limedi mida mokotaɡ̶a.N #Niɡ̶itiwataale Liwakate João Ee ane ee oxiiɡ̶odi lacilo loiigi Cristo, jiditibigaɡ̶aji naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi, iniotagodo ane ɡ̶adixipenitedice Aneotedoɡ̶oji. Codaa jidikotibige ɡ̶adionigipi ane jemaa leeɡ̶odi ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi anewi. Aɡ̶emokeeta me ɡ̶ademaanitiwaji, pida inatawece niɡ̶ina oko anoyowooɡ̶odi anewi, aaɡ̶aɡ̶etiɡ̶ademaanitiwaji.;MoYemaanigipi ionigipi, jinaɡ̶a domiɡ̶ica mawiita niɡ̶inoa niwicidi noenataka, igaataɡ̶a aniɡ̶inaaɡ̶inoa anewi me ɡ̶onoenoɡ̶ododi. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. (Amém). ELCodaa jowooɡ̶otaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Lionigi mewi mijoa menagi niɡ̶ina iiɡ̶o, codaa me najigotedoɡ̶owa ɡ̶odixakedi, eotedibige me jowooɡ̶otaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji anewi. Codaa ɡ̶odexogotege Niɡ̶ijoa anewi, leeɡ̶odi me ɡ̶odexogotege Jesus Cristo ane Lionigi. Iniaaɡ̶iniwa, jiɡ̶iniaaɡ̶iniwa Ǥonoenoɡ̶odi anewi, odaa ida ɡ̶odewiɡ̶a ane daɡ̶adiaaɡ̶ica liniogo, leeɡ̶odi etoko miniwataɡ̶a, ɡ̶odexogotege. ,KQAaɡ̶aɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a moko nepilidi Aneotedoɡ̶oji, pida inatawece oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o iteloco loniciwaɡ̶a niɡ̶ijo abeyaceɡ̶egi. mJSJowooɡ̶otaɡ̶a minatawece ane lionigipi Aneotedoɡ̶oji aɡ̶idokee mowo ane beyagi. Pida niɡ̶ina oko ane lionigi Aneotedoɡ̶oji epaa dinowedi, odaa niɡ̶ijo diaabo, abeyaceɡ̶egi, ayakadi daɡ̶a itineɡ̶e lewiɡ̶a. 4IaInoatawece ane daɡ̶a iɡ̶enaɡ̶ateda, nibeyacaɡ̶a. Pida inoa nibeyaceɡ̶eco ane deɡ̶eo oko me yeleo midioka limedita me leegitalo Aneotedoɡ̶oji me yototedice. ^H5Nigica manatitiwaji ɡ̶anioxoa aneo ane beyagi ane deɡ̶eo oko me yeleo diɡ̶idioka limedi me leegitalo Aneotedoɡ̶oji me yototedice, leeditibige mipokiteloco niɡ̶ini ɡ̶anioxoa, odaa Aneotedoɡ̶oji eote lewiɡ̶a ane diɡ̶ica liniogo niɡ̶ini ɡ̶anioxoa. Pida ida nibeyaceɡ̶egi aneo oko me yeleo midioka limedi me yototedice Aneotedoɡ̶oji. Odaa aɡ̶ejitaɡ̶awatiwaji daɡ̶a ipokiteloco lodoe Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina aneo niɡ̶ida libeyaceɡ̶egi.1G[Nige jowooɡ̶otaɡ̶a me najipatedoɡ̶owa niɡ̶ina me jipokaɡ̶atalo okanicodaaɡ̶ica, Odaa jowooɡ̶otaɡ̶a me najigotedoɡ̶owa niɡ̶ica ane jipokaɡ̶atalo. AF{Niɡ̶ina me jotaɡ̶aneɡ̶enaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, jinakatonaɡ̶a me najipatedoɡ̶owa okanicodaaɡ̶ica ane ɡ̶odipoketegitalo, niɡ̶ina me jipokaɡ̶atalo niɡ̶ica ane yemaa.qE[ João yalaɡ̶ata ɡ̶odewiɡ̶a ane daɡ̶adiaaɡ̶ica liniogo miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Jiditibigaɡ̶aji naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi akaamitiwaji ane iwaɡ̶ati Lionigi Aneotedoɡ̶oji, amaleeɡ̶aɡ̶a owooɡ̶otitiwaji mida ɡ̶adewiɡ̶a ane diɡ̶ica liniogo miniwataɡ̶a, codaa amaleeɡ̶aɡ̶a idioka limedi me iwaɡ̶ati Ǥoniotagodi. $DA Niɡ̶ina oko aniniwa Aneotedoɡ̶oji Lionigi minitaɡ̶a joaniɡ̶iniaaɡ̶ida lewiɡ̶a ane diɡ̶ica liniogo miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Pida niɡ̶ina oko ane diɡ̶icoateda Lionigi Aneotedoɡ̶oji minitaɡ̶a, joaniɡ̶iniaaɡ̶ini aɡ̶ica lewiɡ̶a ane diɡ̶ica liniogo. QC Joaniɡ̶idaa ane nikeetedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji me najigotedoɡ̶owa ɡ̶odewiɡ̶a ane daɡ̶adiaaɡ̶ica liniogo miniwataɡ̶a, codaa niɡ̶ida ɡ̶odewiɡ̶a icoɡ̶otigi miniwataɡ̶a Lionigi.k Ane ikee anigijoa icoa Jesus Cristo Jesus Cristo niɡ̶ijoa anijo menagi, odaa ikee mida aneetetege oko abeyacaɡ̶aɡ̶a niɡ̶ijo naɡ̶a dinilegete ninyoɡ̶odi, codaa ibake epaa lawodi niɡ̶ijo noɡ̶oyeloadi meote Aneotedoɡ̶oji yakadi me napitaɡ̶adi ɡ̶obeyaceɡ̶eco. Aɡ̶idokida me dinilegete ninyoɡ̶odi, pida aaɡ̶aɡ̶a nadooɡ̶odi lawodi.=3Niɡ̶ina oko ane yakadi me iɡ̶eke niɡ̶inoa ane beyagi digoina iiɡ̶o, inokina niɡ̶ina oko aneyiwaɡ̶adi Jesus me Lionigi Aneotedoɡ̶oji. < Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko ane lionigi Aneotedoɡ̶oji yakadi me iɡ̶eke niɡ̶inoa lakataɡ̶a ane beyagi niɡ̶ina iiɡ̶o. Niɡ̶ina me jinakatonaɡ̶a Ǥoniotagodi, odaa jiɡ̶idaa ɡ̶odoniciwaɡ̶a ane iɡ̶eke niɡ̶inoa ane beyagi digoina iiɡ̶o.8;iIgaataɡ̶a niɡ̶ina mejiwaɡ̶ataɡ̶a liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji, odaa jemaanaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, codaa adakake mejiwaɡ̶ataɡ̶a liiɡ̶enatakaneɡ̶eco.H: Odaa niɡ̶ina me jemaanaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, codaa mejiwaɡ̶ataɡ̶a liiɡ̶enatakaneɡ̶eco, aaɡ̶aɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a me jemaanaɡ̶a niɡ̶inoa eletidi lionigipi Aneotedoɡ̶oji.9 } Oko ane iɡ̶eke niɡ̶inoa ane beyagi digoina iiɡ̶o Inatawece oko anoyiwaɡ̶adi Jesus niɡ̶ijaaɡ̶ijoa niɡ̶icoa Cristo, ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji meote ɡ̶odewiɡ̶a, niɡ̶ina oko anetiwaɡ̶ataka joaniɡ̶iniaa lionigi Aneotedoɡ̶oji. Nalaɡ̶atibigiji niɡ̶ina oko ane yemaa eliodi, aaɡ̶aɡ̶a yemaa eledi lionigipi niɡ̶ini eliodi, ane nioxoadipi.8%Cristo najigotedoɡ̶owa niɡ̶ida niiɡ̶enatakaneɡ̶egi, niɡ̶ina oko ane yemaa Aneotedoɡ̶oji, leeditibige maɡ̶aɡ̶a yemaa nioxoa. s7_Nigica oko anee me yemaa Aneotedoɡ̶oji, pida leleɡ̶edi nioxoa, niɡ̶ini awitakegi. Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko ane daɡ̶a yemaa nioxoa anepiɡ̶ini me nadi, ayakadi daɡ̶a yemaa Aneotedoɡ̶oji anepaɡ̶a diɡ̶icoateda me nadi.X6)Niɡ̶ida moko jemaanaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi odoejegi me ɡ̶odemaa.`59Niɡ̶ina oko ane yemaa eledi oko adoita eledi oko. Igaataɡ̶a niɡ̶ina aneliodi me demaanaɡ̶a, aɡ̶alee yakadi daɡ̶a doi catiwedi laaleɡ̶ena. Niɡ̶ina oko ane doitalo Aneotedoɡ̶oji, doitalo leeɡ̶odi me yowooɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji micota me iloikatidi. Odaa niɡ̶ina oko ane doi, ayemaa Aneotedoɡ̶oji catiwedi laaleɡ̶ena. 4+Aneotedoɡ̶oji diba catiwedi ɡ̶odaaleɡ̶enali eotedibige me jemaanaɡ̶a eledi oko digo anigotedoɡ̶owa me ɡ̶odemaa, eotedibige mabo ɡ̶odaaleɡ̶ena lodoe niɡ̶ica noko nige iwi codaa me iloikatidi niɡ̶ina oko leeɡ̶otedi libeyaceɡ̶eco. Abo ɡ̶odaaleɡ̶ena leeɡ̶odi anodaaɡ̶ejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a liciagi Cristo anodaaɡ̶eeteda maleeɡ̶ijoa me yewiɡ̶a digoina iiɡ̶o..3UJowooɡ̶otaɡ̶a, codaa ejiwaɡ̶atakanaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odemaa. Aneotedoɡ̶oji eliodi me yemaa inatawece oko. Niɡ̶ina oko anidioka limedi me yemaa Aneotedoɡ̶oji, codaa me yemaa eledi oko, idioka limedi me yexogotege Aneotedoɡ̶oji, codaa Aneotedoɡ̶oji iniwa minitaɡ̶a. 2 Niɡ̶ina oko anee Jesus Cristo me Lionigi Aneotedoɡ̶oji, iniwa Aneotedoɡ̶oji minitaɡ̶a, codaa yexogotege Aneotedoɡ̶oji.1Okomoɡ̶okota jinataɡ̶a codaa me jeloɡ̶otaɡ̶atibece Aneotedoɡ̶oji Ǥodiodi me niiɡ̶e Lionigi meote lewiɡ̶a inatawece oko.05 Jowooɡ̶otaɡ̶a me ɡ̶odexogotege Aneotedoɡ̶oji, codaa maɡ̶aɡ̶a iniwa catiwedi ɡ̶odaaleɡ̶enali, leeɡ̶odi me najigotedoɡ̶owa Liwigo.e/C Aniɡ̶ica ane nadi Aneotedoɡ̶oji. Pida nige idinemaanaɡ̶atiwage, odaa Aneotedoɡ̶oji iniwa mokotaɡ̶a, codaa jemaanaɡ̶a eledi oko catiwedi ɡ̶odaaleɡ̶ena digo anigotedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶odemaa. .+ Yokaaɡ̶etedi yemaanigipi. Ja jinataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji anigotedoɡ̶owa me ɡ̶odemaa, odaa leeditibige maɡ̶aɡ̶a idinemaanaɡ̶atiwage.Z-- Odaa joaniɡ̶idaa me jowooɡ̶otaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me yemaa inatawece oko. Anoɡ̶okomoɡ̶oko odoejegi me jemaanaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, pida Aneotedoɡ̶oji odoejegi me ɡ̶odemaa, codaa niiɡ̶e Lionigi me yeleo leeɡ̶otedi ɡ̶obeyaceɡ̶eco, odaa yeleo eotedibige Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶adiaa yelatetema ɡ̶obeyaceɡ̶eco. ,y Aneotedoɡ̶oji ikee mewi me ɡ̶odemaa niɡ̶ijo me niiɡ̶e niɡ̶ijoa onijoatece me Lionigi menagi digoina iiɡ̶o eotedibige me jakataɡ̶a ɡ̶odewiɡ̶a ane daɡ̶adiaaɡ̶ica liniogo miniwataɡ̶a, leeɡ̶odi Lionigi me yeleotedoɡ̶odomi.5+cPida niɡ̶ina oko ane daɡ̶a yemaa eledi oko aɡ̶ica daɡ̶a yowooɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ɡ̶odemaa, codaa eote me jemaanaɡ̶a eledi oko.`*9 Leeditibige me jemaanaɡ̶a eledi oko digo mijoataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me yemaa oko Ǥodokaaɡ̶etedipi ɡ̶odemaanigipi. Ele me idinemaanaɡ̶atiwage, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji jiɡ̶iniaaɡ̶eote me jemaanaɡ̶a eledi oko. Niɡ̶ina oko ane yemaa eledi, joaniɡ̶iniaa lionigi Aneotedoɡ̶oji, codaa yowooɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji.n)UPida boɡ̶oko nepilidi Aneotedoɡ̶oji. Codaa niɡ̶ina oko ane yowooɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji najipatoɡ̶owa, codaa watacotoɡ̶odici. Pida niɡ̶ina oko ane daɡ̶a yowooɡ̶oditeda Aneotedoɡ̶oji baadaɡ̶a najipatoɡ̶owa. Joaniɡ̶idaa jowooɡ̶otaɡ̶atece oko nigewi mini minitaɡ̶a Niwigo anewi, oɡ̶oa, domige ini minitaɡ̶a niwigo awitakegi. 2(]Niɡ̶inoa awitakaɡ̶a anodi moyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko ida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o. Joaniɡ̶idaa me liciagi me notaɡ̶anaɡ̶a niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o. Odaa niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o owatacotece, codaa odibatege ane lotaɡ̶a.L'Ionigipi yemaanigipi. Akaami nepilidi Aneotedoɡ̶oji, codaa jeɡ̶etiɡ̶adiwokoni niɡ̶inoa awitakaɡ̶a anodi moyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko. Igaataɡ̶a Liwigo Aneotedoɡ̶oji ane idei catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶enali daɡ̶axa meliodi loniciwaɡ̶a, aɡ̶abotege niɡ̶ica niwigo ane idei digoina iiɡ̶o.B&}Pida niɡ̶ina oko anee Jesus Cristo me daɡ̶a ɡ̶oneleegiwateda menagi niɡ̶ina iiɡ̶o, joaniɡ̶iniaaɡ̶ini niɡ̶ini ini minitaɡ̶a niwigo ane daɡ̶a icoɡ̶otigi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Pida ini minitaɡ̶a niwigo ane icoɡ̶otigi mijotaɡ̶a niɡ̶ijo ane laxakawa Cristo. Niɡ̶ida makaamitiwaji jaɡ̶ajipaata modi menagi niɡ̶ica aneneɡ̶egi lakapetegi Cristo, niɡ̶inoa nokododi jiɡ̶initibige niɡ̶ina iiɡ̶o. /%WJoaniɡ̶idaa owooɡ̶otitecetiwaji Aneotedoɡ̶oji Liwigo nige niɡ̶iniaaɡ̶ini iiɡ̶e niɡ̶ina oko me dotaɡ̶a. Niɡ̶ina oko ane yeloɡ̶oditibece Jesus Cristo menagi niɡ̶ina iiɡ̶o mewi me ɡ̶oneleegiwa, joaniɡ̶iniaaɡ̶ini ini minitaɡ̶a Niwigo, ane niwakatee Aneotedoɡ̶oji.y$ m Ane jowooɡ̶otaɡ̶atece niɡ̶ina oko domigewi me eetece ica Aneotedoɡ̶oji ane iiɡ̶ete me yeloɡ̶odi Yokaaɡ̶etedipi yemaanigipi. Jinaɡ̶a domaɡ̶a iwaɡ̶ati inoatawece niwicidi anowo niɡ̶ina oko me notaɡ̶anaɡ̶a. Pida awinitece lotaɡ̶a niɡ̶inoa niwicidi, amanagawini owooɡ̶oti nigewi me icoɡ̶otedigi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Igaataɡ̶a jeɡ̶eliodi oko ilaagiteloco niɡ̶ina iiɡ̶o anodi moyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji, pida niwitakaɡ̶a.t#aNiɡ̶ina oko aneyiwaɡ̶adi liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji idioka limedi me yexogotege, codaa Aneotedoɡ̶oji iniwa mijotaɡ̶a. Jowooɡ̶otaɡ̶a me iniwa catiwedi ɡ̶odaaleɡ̶ena leeɡ̶odi Liwigo ane najigotedoɡ̶owa. _"7Joaniɡ̶idaa liiɡ̶enatakaneɡ̶egi, me leeditibige mejiwaɡ̶ataɡ̶a Liboonaɡ̶adi Lionigi, ane Jesus Cristo, codaa me idinemaanaɡ̶atiwage, anaɡ̶aɡ̶a niiɡ̶etedoɡ̶owa ijaaɡ̶ijoa Cristo me jaoɡ̶a.9!kOdaa jibaɡ̶atege inoatawece ane jipokaɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji, leeɡ̶odi me jotetenaɡ̶a liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji, codaa me jaoɡ̶a aneo me ninitedibece. #Yemaanigipi yokaaɡ̶etedipi. Nige deemitetece ɡ̶odaaleɡ̶ena me daɡ̶a jibataaɡ̶a, odaa abo ɡ̶odaaleɡ̶ena lodoe Aneotedoɡ̶oji,  =s Ane leeɡ̶odi mabo ɡ̶odaaleɡ̶ena lodoe Aneotedoɡ̶oji (19-20) Niɡ̶ida moko jowooɡ̶otaɡ̶a moko nebi Aneotedoɡ̶oji anewi, leeɡ̶odi me idinemaanaɡ̶atiwage. Pida niɡ̶ina ɡ̶odaaleɡ̶ena me deemitetece me jaoɡ̶a ane beyagi, jakataɡ̶a me jeloodaɡ̶ateenaɡ̶atace ɡ̶odaaleɡ̶ena lodoe Aneotedoɡ̶oji, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji yowooɡ̶odi inoatawece caticedi niɡ̶inoa ane jowooɡ̶otaɡ̶a.b=Ionigipi yemaanigipi. Ele me idinemaanaɡ̶atiwage me diɡ̶idokida ɡ̶onioladi, niɡ̶ina me jotaɡ̶anaɡ̶a. Pida jikeenaɡ̶a mewi me idinemaanaɡ̶atiwage niɡ̶ina me jaoɡ̶ate niɡ̶inoa ane ɡ̶odoenataka. a;Niɡ̶ina liico nige nadi nioxoa midi ganigidi ane yopotibige, odaa yakakaɡ̶aditema laaleɡ̶ena, aɡ̶ica meo daɡ̶a iwikode, niɡ̶ini liico ayakadi deɡ̶ee mewi me yemaa Aneotedoɡ̶oji catiwedi laaleɡ̶ena.:mNiɡ̶ida moko jowooɡ̶otaɡ̶a Cristo me ɡ̶odemaa, leeɡ̶odi dinajigo me yeleotedoɡ̶odomi. Odaa oko leeditibige maɡ̶aɡ̶a ɡ̶odigo me ɡ̶odeleotema ɡ̶onioxoadipi.%Niɡ̶ina oko ane leleɡ̶edi nioxoa, aijekegi. Odaa owooɡ̶otitiwaji niɡ̶ina aijekegi aɡ̶ica lewiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. q[Igaataɡ̶a jowooɡ̶otaɡ̶a naɡ̶a ɡ̶odiwoko némaɡ̶a, igaataɡ̶a icaaɡ̶ica nige ɡ̶odeleo, pida idiokaanaɡ̶a limedi me ɡ̶odewiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, jowooɡ̶otaɡ̶a leeɡ̶odi me jemaanaɡ̶a ɡ̶onioxoadipi. Pida niɡ̶ina oko ane daɡ̶a yemaa nioxoa nige yeleo, odaa idioka limedi me leegitalo Aneotedoɡ̶oji me yototedice.} Enice inioxoadipi, jinaɡ̶a domaɡ̶a alali niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o nige akaami neleɡ̶etedipi.! Aɡ̶ele daɡ̶a ɡ̶odiciagi Caim ane lionigi niɡ̶ijo abeyaceɡ̶egi, diaabo. Caim yeloadi epaa nioxoa. Igame leeɡ̶odi ina me yeloadi? Yeloadi nioxoa leeɡ̶odi Caim idioka limedi meo ane beyagi, pida niɡ̶ijo nioxoa biɡ̶idioka limedi meo ane iɡ̶enaɡ̶a. (I Adinemaanitiwagetiwaji Niɡ̶ijo natematigo anajipaatatiwaji maleekoka anakatoniteda Ǥoniotagodi yalaɡ̶ata me leeditibige me idinemaanaɡ̶atiwage.- Joaniɡ̶idaa me jakataɡ̶a me jowooɡ̶otaɡ̶a niɡ̶ina oko ane lionigipi Aneotedoɡ̶oji, inaaɡ̶ina niɡ̶ina ane lionigipi diaabo; niɡ̶ina oko ane deɡ̶eo ane iɡ̶enaɡ̶a alionigi Aneotedoɡ̶oji, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶ina oko ane daɡ̶a yemaa nioxoa.   Niɡ̶ina oko ane lionigi Aneotedoɡ̶oji aɡ̶idioka limedi meo ane beyagi, igaataɡ̶a anodaaɡ̶ee me yewiɡ̶a liciagi anodaaɡ̶eeteda Aneotedoɡ̶oji ane Eliodi. Odaa ayakadi diɡ̶idioka limedi meo ane beyagi leeɡ̶odi me lionigi Aneotedoɡ̶oji.4aPida niɡ̶ina oko anidioka limedi meo ane beyagi, baɡ̶a nebi diaabo, igaataɡ̶a diaabo jotigide neɡ̶eo ane beyagi aniɡ̶icatibige daɡ̶a yoe Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina iiɡ̶o. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji Lionigi menagi niɡ̶ina iiɡ̶o, enagi me yaaɡ̶adi libaketedi diaabo. >uIonigipi yemaanigipi. Jiniɡ̶ikani diɡ̶ica ane ɡ̶adinaalenitiwaji. Niɡ̶ina oko aneo ane iɡ̶enaɡ̶a, iniaaɡ̶ini iɡ̶enaɡ̶a, digo mijoataɡ̶a Cristo me iɡ̶enaɡ̶a.kOInatawece niɡ̶ina oko anidioka limedi moyexogotege Cristo aɡ̶idokida mowo ane beyagi. Pida niɡ̶ina oko anidioka limedi meo ane beyagi aɡ̶ica daɡ̶a nadi Cristo, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a icoateda me yowooɡ̶odi Cristo. Odaa joɡ̶owooɡ̶otitiwaji Cristo menagi niɡ̶ina iiɡ̶o me noɡ̶a ɡ̶obeyaceɡ̶eco, codaa Ijaaɡ̶ijoa aɡ̶ica libeyaceɡ̶egi.Niɡ̶ina oko aneo libeyaceɡ̶egi aɡ̶aleeɡ̶eyiwaɡ̶adi liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji. Igaataɡ̶a niɡ̶ina me deɡ̶ejiwaɡ̶ataɡ̶ateda Aneotedoɡ̶oji liiɡ̶enatakaneɡ̶eco, odaa joaniɡ̶idaa niɡ̶ina naɡ̶a jaoɡ̶a ane beyagi.EInatawece niɡ̶ina oko anonibeotege lanokegi Cristo idioka limedi me diniwilegitema inoatawece ane beyagi, digo mijoataɡ̶a Cristo me yapidi, aɡ̶ica gaantokaaɡ̶idi libeyaceɡ̶egi. / WYokaaɡ̶etedipi yemaanigipi. Niɡ̶ida moko joɡ̶oko lionigipi Aneotedoɡ̶oji. Pida Aneotedoɡ̶oji anaɡ̶a ikee ica anodaaɡ̶ejinaɡ̶a, pida jowooɡ̶otaɡ̶a niɡ̶ica Cristo nige dopitedijo, ɡ̶odiigi, eote me ɡ̶odiciagi, leeɡ̶odi icota me jinataɡ̶a niɡ̶ica anodaaɡ̶eeteda.@  { Oko lionigipi Aneotedoɡ̶oji Owootiwaji Aneotedoɡ̶oji Ǥodiodi meliodi me ɡ̶odemaa. Ikee meliodi me ɡ̶odemaa niɡ̶ina meetedoɡ̶owa moko lionigipi, codaa ewi moko lionigipi. Niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o aɡ̶etiɡ̶odowooɡ̶odi, leeɡ̶odi aɡ̶oyowooɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji. yOwooɡ̶otitiwaji Cristo me iɡ̶enaɡ̶a. Odaa ajawienatakanaɡ̶a maɡ̶aɡ̶owooɡ̶oti minatawece niɡ̶ina oko anidioka limedi mowo ane iɡ̶enaɡ̶a, Liwigo Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eo me micataɡ̶a daɡ̶a gela menitaciniwace niɡ̶idi oko. h IEnice ionigipi yemaanigipi, jemaa midioka limedi madinexocaɡ̶atitege Cristo, amaleeɡ̶aɡ̶a abo ɡ̶adaaleɡ̶ena nige dinikee, me daɡ̶a adoiitalo. Codaa me daɡ̶a ɡ̶odiboliɡ̶a nigejoɡ̶ota lodoe Cristo nigeno.& EPida Liwigo Aneotedoɡ̶oji ane yajigotedaɡ̶awatiwaji idei catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶enali, odaa aleeditibige eledi oko daɡ̶a ɡ̶adiiɡ̶axinitiwaji, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Liwigo ɡ̶adiiɡ̶axinitecetiwaji inoatawece ane leeditibige mowooɡ̶oti. Ǥadiiɡ̶axinitece anewi, codaa aɡ̶odinaale. Enice oleetibige midioka limedi madinexocaɡ̶atitege, niɡ̶ijo anodaaɡ̶ee me ɡ̶adiiɡ̶axinitetiwaji. [/Jidikotibigaɡ̶ajitiwaji ejitece niɡ̶ina oko anodoletibige metiɡ̶adinaaleni.Joaniɡ̶idaa ane ligegi Aneotedoɡ̶oji me najigotedoɡ̶owa. Najigotedoɡ̶owa ɡ̶odewiɡ̶a ane diɡ̶ica liniogo miniwataɡ̶a. lQEnice oteteni catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶enali niɡ̶inoa notaɡ̶a anoditece ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi anajipaatalo niɡ̶ijo noko maleekoka anakatoniteda Ǥoniotagodi. Noɡ̶otetenitetiwaji catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶enali niɡ̶ijoa notaɡ̶a anajipaatalo niɡ̶ijo noko, odaa idioka limedi me ɡ̶adexocitege Lionigi, codaa me Aneotedoɡ̶oji ane Ǥodiodi./Niɡ̶ina oko anee Jesus me daɡ̶a Lionigiteda Aneotedoɡ̶oji, joaniɡ̶iniaaɡ̶ini aɡ̶icoa Aneotedoɡ̶oji ane Ǥodiodi minitaɡ̶a. Pida niɡ̶ina oko anee Jesus me Lionigi Aneotedoɡ̶oji, joaniɡ̶iniaaɡ̶ini biɡ̶iniwa Aneotedoɡ̶oji ane Ǥodiodi minitaɡ̶a. Z-Niɡ̶ina oko anee Jesus me daɡ̶a Lionigiteda Aneotedoɡ̶oji, codaa anee maleediɡ̶iniaaɡ̶iniwateda Niɡ̶icoa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji meote ɡ̶odewiɡ̶a, niɡ̶ini oko eliodi me diwitaka, codaa lakapetegi Cristo. Ligegitibece ica Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶a Ǥodioditeda, codaa Jesus me daɡ̶a Lionigiteda Aneotedoɡ̶oji.jMAjidikotibigaɡ̶ajitiwaji daɡ̶a leeɡ̶odi me doɡ̶owooɡ̶oti anewi. Pida jidikotibigaɡ̶ajitiwaji leeɡ̶odi noɡ̶owooɡ̶oti anewi, codaa leeɡ̶odi mowooɡ̶oti niɡ̶ina ane diwitaka, me diɡ̶ica aneetege anewi. |qPida Cristo yajigotedaɡ̶awatiwaji Liwigo, joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi mowooɡ̶otitetiwaji inoatawece anepeɡ̶ewi.Niɡ̶ina analee lakapetedi Cristo oika me idei mokotaɡ̶a leeɡ̶odi aɡ̶ica anejinaɡ̶atege. Igaataɡ̶a deɡ̶elatigi mokotaɡ̶a, daɡ̶awini inaaɡ̶ite mokotaɡ̶a. Pida etiɡ̶odaladi owotibige me jowooɡ̶otaɡ̶a me ijotawece aɡ̶ica anejinaɡ̶atege. T! Niɡ̶ina oko ane lakapetegi Cristo Ionigipi yemaanigipi. Ja nipegi me daa niɡ̶ina iiɡ̶o. Ajipaatatiwaji modi menagi niɡ̶ina eneɡ̶egi lakapetegi Cristo, codaa niɡ̶ina natigide, eliodi lakapetedipi Cristo ja dinikeetibigiwaji. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me jowooɡ̶otaɡ̶a naɡ̶a nipegi me daa niɡ̶ina iiɡ̶o.  Niɡ̶ina iiɡ̶o icota me daa, codaa inoatawece niɡ̶inoa anoyemaa niɡ̶ina oko anelatibige niɡ̶ina iiɡ̶o ixomaɡ̶atedijo. Pida niɡ̶ina oko aneo ane yemaa Aneotedoɡ̶oji, joaniɡ̶iniaa idioka limedi me yewiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. ~%Igaataɡ̶a inoatawece ane lakataɡ̶a niɡ̶ina iiɡ̶o aicoɡ̶oticogi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, Ǥodiodi. Niɡ̶inoa ɡ̶odaaleɡ̶ena lemaanaɡ̶a ane beyagi, codaa niɡ̶ina me jemaanaɡ̶a okanicodaaɡ̶ica ane jinataɡ̶a, codaa niɡ̶ina me idinanenaɡ̶atece ɡ̶odakataɡ̶a, inoatawece icoɡ̶otedinigi niɡ̶ina iiɡ̶o, aicoɡ̶otedicogi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, Ǥodiodi.}+Jinaɡ̶alideetalotiwaji lakataɡ̶a niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o, codaa jinaɡ̶a daɡ̶axa memaani niɡ̶inoa aninoa niɡ̶ina iiɡ̶o. Niɡ̶ina oko ane yemaa lakataɡ̶a niɡ̶ina oko anida aneetege niɡ̶ina iiɡ̶o ayemaa Aneotedoɡ̶oji Ǥodiodi.=|sAkaamitiwaji ane ɡ̶adiciagi eniododipi. Jidikotibigaɡ̶aji leeɡ̶odi mowooɡ̶oti Niɡ̶ijoa anakaaɡ̶iniwa niɡ̶ijo maleekoka yoeteda Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina iiɡ̶o. Akaamitiwaji ane ɡ̶adiciagi lionekadi. Jidikotibigaɡ̶aji leeɡ̶odi me ɡ̶adoniciwatitiwaji me iwaɡ̶atakani. Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a idioka limedi me ideite catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶enali, codaa jaɡ̶aɡ̶ekeni niɡ̶ijo ɡ̶odaxakawa abeyaceɡ̶egi. `{9 Natigide, akaamitiwaji ane ɡ̶adiciagi eniododipi. Jidikotibigaɡ̶ajitiwaji leeɡ̶odi joɡ̶owooɡ̶oti Niɡ̶ijoa anakaaɡ̶iniwa niɡ̶ijo maleekoka yoeteda Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina iiɡ̶o. Akaamitiwaji ane ɡ̶adiciagi lionekadi. Jidikotibigaɡ̶ajitiwaji leeɡ̶odi naɡ̶aɡ̶ekeni niɡ̶ijo abeyaceɡ̶egi, diaabo. Akaamitiwaji ane ɡ̶adiciagi niɡ̶ina ionigipi yemaanigipi. Jidikotibigaɡ̶ajitiwaji leeɡ̶odi noɡ̶owooɡ̶oti Aneotedoɡ̶oji, Ǥodiodi. 9zk Ionigipi yemaanigipi. Jidikotibigaɡ̶aji leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji aɡ̶alee ɡ̶adiloikatititetiwaji leeɡ̶odi ɡ̶abeyaceɡ̶eco, leeɡ̶odi Cristo ja yeleotedoɡ̶odomi.]y3 Pida niɡ̶ina oko ane leleɡ̶edi nioxoa idei miditaɡ̶a nexocaɡ̶a. Idioka limedi migotigi nexocaɡ̶a, codaa ayowooɡ̶odi niɡ̶ica ane diiticogi leeɡ̶odi nexocaɡ̶a eo me daɡ̶a yakadi me yatetibece. 0xY Pida niɡ̶ina oko ane yemaa nioxoa baɡ̶a idei manitaɡ̶a lokokena, odaa aɡ̶ica ane yakadi meo libatiigi, aliciagi niɡ̶ina oko ane dixipe migotigi nexocaɡ̶a.|wq Nigini oko anee me idei manitaɡ̶a lokokena, pida yelatema nioxoa, odaa niɡ̶ini oko idokee me idei nexocaɡ̶a.+vOPida natigide epaa jiditibigaɡ̶ajitiwaji gela niiɡ̶enatakaneɡ̶egi. Anodaaɡ̶eeteda Cristo maleeɡ̶ijoa me yewiɡ̶a digoina iiɡ̶o ikee mewi niɡ̶ida niiɡ̶enatakaneɡ̶egi. Codaa makaamitiwaji jaɡ̶aɡ̶a ikeeni mewi niɡ̶ida niiɡ̶enatakaneɡ̶egi leeɡ̶odi aneni me ɡ̶adewikitiwaji. Odaa jiditibigaɡ̶aji gela niiɡ̶enatakaneɡ̶egi leeɡ̶odi ja ma nexocaɡ̶a, odaa lokokena anewi jiɡ̶ídi. OuInioxoadipi yemaanigipi. Ajiditibigaɡ̶aji niiɡ̶enatakaneɡ̶egi gela, pida jiditibigaɡ̶aji jotigide niiɡ̶enatakaneɡ̶egi anidioka limedi majipaata niɡ̶ijo odoejegi noko maleekoka anakatoniteda Cristo. Niɡ̶ijo jotigide niiɡ̶enatakaneɡ̶egi joaniɡ̶idaaɡ̶ida niɡ̶ijo natematigo anidioka limedita majipaata.,tQNiɡ̶ina oko anee me yexogotege Aneotedoɡ̶oji, leeditibige monowiiɡ̶otalo Jesus Cristo, anodaaɡ̶eeteda maleeɡ̶ijoa me yewiɡ̶atedeloco digoina iiɡ̶o. RsPida niɡ̶ina oko aneyiwaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, ikee mewi me yemaa Aneotedoɡ̶oji manitawece laaleɡ̶ena. Codaa jiɡ̶idaa jowooɡ̶otaɡ̶atece mewi me ɡ̶odexogotege Aneotedoɡ̶oji.2r]Niɡ̶ina oko anee me yowooɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji, pida aɡ̶eyiwaɡ̶adi liiɡ̶enatakaneɡ̶eco, niɡ̶ini oko awitakegi, codaa niɡ̶ica anewi aɡ̶ica minitaɡ̶a.eqC Leeditibige mejiwaɡ̶ataɡ̶a liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji Nigejiwaɡ̶ataɡ̶a liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji, odaa aɡ̶ica daɡ̶a jawienatakanaɡ̶a me jowooɡ̶otaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.pyIjaaɡ̶ijoa yeleo eotedibige Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶adiaa yelatedoɡ̶odomi leeɡ̶odi ɡ̶obeyaceɡ̶eco. Jesus Cristo ayeleo daɡ̶a leeɡ̶odi okomoka ɡ̶obeyaceɡ̶eco, pida leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco inatawece okotigi niɡ̶ina iiɡ̶o. /o YIonigipi yemaanigipi. Jiditibigaɡ̶ajitiwaji naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi jaotibige me daɡ̶awii ane beyagi. Pida nigica aneo libeyaceɡ̶egi, ini oko ane niɡ̶iwatoɡ̶odici me dipokotoɡ̶oloco lodoe Aneotedoɡ̶oji Ǥodiodi. Niɡ̶iniwa ane ɡ̶odeleɡ̶e, Jesus Cristo ane iɡ̶enaɡ̶a.fn G Nigejinaɡ̶a me diɡ̶ica ɡ̶obeyaceɡ̶egi, odaa jeɡ̶ejinaɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji me awitakegi (igaataɡ̶a Ijaaɡ̶ijoa yeloɡ̶odi minoa ɡ̶obeyaceɡ̶eco), odaa lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji aɡ̶icoa mokotaɡ̶a. "m ? Pida nige idineloɡ̶otaɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina mida ɡ̶obeyaceɡ̶egi, odaa eote micota niɡ̶ijo ane ligegi, codaa leeɡ̶odi me iɡ̶enaɡ̶a, odaa aɡ̶alee ɡ̶odiloikatidi leeɡ̶odi ɡ̶obeyaceɡ̶egi, pida iwilegitetema ɡ̶odaaleɡ̶ena inoatawece ane beyagi. l Nigejinaɡ̶a me diɡ̶ica ɡ̶obeyaceɡ̶egi, odaa okomoɡ̶okota idininaalenaɡ̶a, codaa aɡ̶ica mokotaɡ̶a niɡ̶ica anewi.lk SPida nige idejonaɡ̶a manitaɡ̶a lokokena liciagi Aneotedoɡ̶oji me ideite manitaɡ̶a lokokena, odaa okotawece ɡ̶odilaɡ̶atiwage, codaa lawodi Jesus, Lionigi Aneotedoɡ̶oji, napitaɡ̶adi inoatawece ɡ̶obeyaceɡ̶eco. #j ANigejinaɡ̶a me ɡ̶odexogotege Aneotedoɡ̶oji, pida eidejonaɡ̶a nexocaɡ̶a miditaɡ̶a nibeyacaɡ̶a, odaa jiwitakaɡ̶a, ajaoɡ̶a niɡ̶ica anewi. i  Leeditibige me idejonaɡ̶a manitaɡ̶a nilokokena Aneotedoɡ̶oji Natematigo ane natematitedoɡ̶owa Jesus, jatematiiɡ̶ataɡ̶awatiwaji. Niɡ̶ida natematigo yalaɡ̶ata Aneotedoɡ̶oji me liciagi lokokena, codaa aɡ̶ica nexocaɡ̶a miniwataɡ̶a.ph [Jidiiɡ̶atibigaɡ̶ajitiwaji naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi jaoɡ̶atibige meliodi maniniitibecetiwaji. cg AJatematiiɡ̶ataɡ̶awatiwaji niɡ̶ijoa ane jinataɡ̶a, codaa ane jajipaaɡ̶atalo, amaleeɡ̶aɡ̶a akaami eleditetiwaji ɡ̶adexocitoɡ̶ogi. Odaa ewi me ɡ̶odexogotege Ǥodiodi, codaa me Lionigi ane Jesus Cristo.f 3Niɡ̶ijo naɡ̶a dinikee Niɡ̶ijoa aneote ɡ̶odewiɡ̶a, odaa ja jinataɡ̶a. Odaa jeloɡ̶otaɡ̶atibece Niɡ̶ijoa ane jinataɡ̶a, Niɡ̶ijoa aneote oko midioka limedi me newiɡ̶a, ane ideite miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane Eliodi, Niɡ̶ijoa ane dinikeetedoɡ̶owa.)e OOdoeje Liwakate João Notaɡ̶a aneote ɡ̶odewiɡ̶a Jidikonaɡ̶atibigaɡ̶ajitiwaji, ɡ̶odalaɡ̶atalo Niɡ̶ijoa anoditalo me “Notaɡ̶a”, aneote ɡ̶odewiɡ̶a, Niɡ̶ijoa anakaaɡ̶iniwa niɡ̶ijo maleekoka dinoe niɡ̶ina iiɡ̶o. Niɡ̶ida moko jajipaaɡ̶atalo Niɡ̶ijoa aneote ɡ̶odewiɡ̶a, codaa ijoa me jinataɡ̶a. Jatacoloɡ̶ojoɡ̶otece me jiwinaɡ̶a, codaa me jibaɡ̶atelogo.wdgPida oleetibigetiwaji ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi midioka limedi me ili leeɡ̶odi daɡ̶axa meletedoɡ̶odomi Ǥoniotagodi Jesus Cristo ane Ǥonewikatitoɡ̶odi. Codaa adinoniciwaɡ̶atitiwaji mepaanaɡ̶a owooɡ̶oti Ǥoniotagodi. Jemaanaɡ̶a inatawece oko moiweniɡ̶ide Ǥoniotagodi niɡ̶inoa nokododi, nigepaa ganigicatibige. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. (Amém). cc?Yokaaɡ̶etedipi yemaanigipi, akamaɡ̶akaami joɡ̶owooɡ̶otitiwaji micota mina niiɡ̶axinaɡ̶anadi awitakaɡ̶aɡ̶a. Odaa adinoweti me daɡ̶a iwitece liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco niɡ̶inoa ɡ̶oneleegiwadi abeyacaɡ̶aɡ̶a ane doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji. Nige iwitece niɡ̶inoa liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco niɡ̶inoa ɡ̶oneleegiwadi, odaa jaɡ̶amiɡ̶iticoace naigi anele, codaa ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi aɡ̶alee yoniciwadi.pbYOdaa inoatawece niɡ̶inoa liwakatedi ane iditedi yalaɡ̶ata niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji, codaa anodaa leeditibige mejinaɡ̶a me ɡ̶odewiɡ̶a. Iditedini niɡ̶inoa notaɡ̶a ane ɡ̶alaɡ̶a me jowooɡ̶otaɡ̶a ane diitigi. Odaa niɡ̶ina oko ane deɡ̶eliodi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi, codaa niɡ̶ina oko ane doɡ̶oyemaa moyowooɡ̶odi niɡ̶ica anewi, odaa niɡ̶idi oko aiɡ̶enaɡ̶a moyeloɡ̶odi lotaɡ̶a Paulo, odaa idaaɡ̶odigotalo moyatemati eletidi liwailidi Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi. Odaa jiɡ̶idaa leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji micota me iloikatidi codaa me yaaɡ̶adi niɡ̶idi oko. a{Digowoo Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji eliodi me dinatitediogi niɡ̶ina oko eotedibige moyakadi modinilaatece libeyaceɡ̶eco, codaa me iwoko nige limedi Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji me iwi anigotediogi me iloikatidi niɡ̶ina oko. Odaa jiɡ̶idaa ɡ̶onioxoa Paulo ɡ̶odemaanigi me didikotibigaɡ̶ajitiwaji. Niɡ̶ina me didiko, ibake lixakedi Aneotedoɡ̶oji ane yajigote.1`[Enice, yokaaɡ̶etedipi yemaanigipi, maleeɡ̶anibeoonitege niɡ̶ica gela ditibigimedi icaaɡ̶ica gela iiɡ̶o, adinoniciwaɡ̶atitiwaji me daɡ̶adiaaɡ̶ica ɡ̶abatiigi, codaa oleetibigetiwaji ɡ̶adaaleɡ̶ena me yapidi lodoe Aneotedoɡ̶oji amaleeɡ̶aɡ̶a eote ɡ̶adaaleɡ̶enali mele.V_% Pida baɡ̶a inibeoonaɡ̶atege Aneotedoɡ̶oji ane ligegitedoɡ̶owa meote. Eote gela ditibigimedi, codaa me gela iiɡ̶o aneitice niɡ̶ina oko ane nepilidi Ǥoniotagodi mowo inokina ane iɡ̶enaɡ̶a. g^G Codaa leeditibige me idinenyaɡ̶ataɡ̶atege niɡ̶ica noko, odaa joleeɡ̶atibige me idinoniciwaɡ̶ataɡ̶a me jigotaɡ̶a libakedi Ǥoniotagodi amaleeɡ̶aɡ̶a jinagenaɡ̶a meno niɡ̶ica noko Ǥoniotagodi. Niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji yalegi, codaa me yaaɡ̶adi ditibigimedi, codaa dalole inoatawece niɡ̶inoa aninoa digoida ditibigimedi. kv ~}} |{vzrzywwvIuLs(qqpo>n,mjh,fda`J^][YSWV3TSQQQONNLLK.I`GF=DB`?j?_>=f;;9z977z655U4732f1 // .w-S,+*E('%$#! tM2 1 tov8AiJowooɡ̶odi ɡ̶adoenatakatiwaji. Ǥadiciagitiwaji niɡ̶ina ninyoɡ̶odi ane deɡ̶ewi me dapicoɡ̶o oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a diwete, odaa aɡ̶ica aneletema. Domaɡ̶a jemaa me ɡ̶adiciagitiwaji anigepidiɡ̶ica niɡ̶ijoa itoa latopaco ninyoɡ̶odi, mige diwete, oɡ̶oa, domige ijo ane dapicoɡ̶o.O@ Nigegi ica lapo loiigi Ǥoniotagodi ane idei manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Laodicéia Odaa meetediwa, “Idiitema yotaɡ̶atibige niaanjo lapo loiigi Ǥoniotagodi ane idei manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Laodicéia: Lotaɡ̶a Niɡ̶ijoa ane liboonaɡ̶adi ‘Jiɡ̶idaaɡ̶ee’, leeɡ̶odi ewi me ikee anodaaɡ̶eeteda Aneotedoɡ̶oji codaa me jakataɡ̶a me jinakatonaɡ̶a ane ligegi. Jiɡ̶iniaaɡ̶iniwa Aneotedoɡ̶oji ane ibake meote inoatawece aninoa.s?_ Ane yemaa me wajipa, dice ajipaata ane ligegitiogi Liwigo Aneotedoɡ̶oji lapoli loiigi Ǥoniotagodi!” l>Q Niɡ̶idi anoiɡ̶eke ane beyagi, jao macataɡ̶a naɡ̶ana lawonaɡ̶a liɡ̶eladi Iniotagodi Aneotedoɡ̶oji, aɡ̶ica daɡ̶a digike anei. Jiditeloco libikotaxedi Liboonaɡ̶adi Iniotagodi Aneotedoɡ̶oji codaa me liboonaɡ̶adi nigotaɡ̶a Iniotagodi Aneotedoɡ̶oji. Naɡ̶ani nigotaɡ̶a jaɡ̶aniaaɡ̶ani naɡ̶aca gela Jerusalém ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi, icoɡ̶otibigimece miniwataɡ̶a Iniotagodi Aneotedoɡ̶oji. Jiditeloco niɡ̶ini oko gela iboonaɡ̶adi. =y Digawini! Aleegi odaa janagitace. Otetenitaɡ̶adomitiwaji ane ɡ̶anebi bidige aɡ̶ica ane noɡ̶a ɡ̶anaɡ̶ajegi.<{ Leeɡ̶odi me iwaɡ̶atitiwaji iiɡ̶enatakaneɡ̶egi odaa adinatiitalo ɡ̶adawikodico, odaa ɡ̶adotetenitiwaji nigicota naɡ̶aca lakata nige inatawece oko nawikodeeɡ̶a, niɡ̶inoa nawikodico enagi moici inatawece noiigitigi digoina iiɡ̶o. ;9 Digawini! Niɡ̶idi ane nebi liiakanaɡ̶axi Satanás, ane niwitakaɡ̶a modi me judeutedi pida ajudeutedi, jao menagitibeci makaamitaɡ̶atiwaji, odaa oyamaɡ̶atedini lokotidi ɡ̶adodoetiwaji metiɡ̶adiweniɡ̶idenitiwaji. Odaa iditawece oyowooɡ̶odi me ɡ̶ademaanitiwaji. :Jowooɡ̶odi ane ɡ̶adoenatakatiwaji. Ja jomoketaɡ̶adomitiwaji epoagi ane diɡ̶ica ane yakadi me nibatoo. Codaa jowooɡ̶odi mokateciɡ̶ini ɡ̶adoniciwaɡ̶atiwaji, pida joɡ̶oteteni yotaɡ̶a, codaa aɡ̶ica deɡ̶enitiwaji me daɡ̶akaami inepilidi.9 Nigegi ica lapo loiigi Ǥoniotagodi ane idei manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Filadélfia Odaa meetediwa, “Idiitema niɡ̶inoa yotaɡ̶atibige niaanjo lapo loiigi Ǥoniotagodi ane idei manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Filadélfia: Lotaɡ̶a Niɡ̶iniwa anoiolatedice me dibatetema Aneotedoɡ̶oji, codaa ane yakadi me jinakatonaɡ̶a, Niɡ̶iniwa anida lakabakenaɡ̶anaɡ̶adi anijo me íto Davi, lotaɡ̶a niɡ̶ijo oko ane yomoke epoagi odaa aɡ̶ica ane yakadi me nibatoo, nige nibatoo, odaa aɡ̶ica me yakadi me yomoke.s8_Ane yemaa me wajipa, dice ajipaata Liwigo Aneotedoɡ̶oji ane ligegitiogi lapoli loiigi Ǥoniotagodi!” X7)Niɡ̶idi anoiɡ̶eke ane beyagi, joaniɡ̶idiaa inixomeɡ̶etinigilo nowoodi ane yapacaɡ̶a, codaa ainapitaɡ̶adi liboonaɡ̶adi maditaɡ̶a notaɡ̶anaɡ̶axi ane diniditeloco liboonaɡ̶atedi oko anidioka limedi me newiɡ̶a, aɡ̶aleeɡ̶ica liniogo. Codaa lodoe Eiodi idiaa niaanjotedi, jeloɡ̶odi me inepilidi niɡ̶idi oko. n6UPida idi ɡ̶adiwigotigitiwaji oko digoida Sardes ane doɡ̶onapioyaɡ̶aditeda nijayogoli. Niɡ̶idi oko icota me yawaaligaɡ̶awepodi odinixotinigilo nowoodi lapacoɡ̶ogoli, leeɡ̶odi me leeditibige moiweniɡ̶idetibigiwaji.L5Enice analakitibige anodaaɡ̶eni maleekoka ajipaatalo yotaɡ̶a codaa anodaageni mabaategetiwaji, odaa anoliitini anabaatege, codaa adinilaanitece ɡ̶abeyaceɡ̶eco. Nige daɡ̶adinenyaɡ̶ati, janagi makaamitaɡ̶atiwaji micataɡ̶a oliceɡ̶egi, odaa aɡ̶owooɡ̶oti naɡ̶aca lakata nige janagi makaamitaɡ̶atiwaji.44aEnice anoleetice codaa oniciwaɡ̶ati anida makaamitaɡ̶atiwaji, igaataɡ̶a ja leedi me ma. Igaataɡ̶a jowooɡ̶odi ɡ̶abaketedi aiɡ̶enaɡ̶a lodoe Aneotedoɡ̶oji.'3 I Nigegi ica lapo loiigi Ǥoniotagodi ane idei manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Sardes Odaa meetediwa, “Idiitema niɡ̶inoa yotaɡ̶atibige niaanjo lapo loiigi Ǥoniotagodi ane idei manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Sardes: Lotaɡ̶a niɡ̶ijo anidiwa seete liwicidi Aneotedoɡ̶oji minitaɡ̶a, idiaa seete yotetitedi libaaɡ̶adi. Jowooɡ̶odi anawii. Modi me ɡ̶adewikitiwaji, pida ɡ̶adiciagi niɡ̶inoa émaɡ̶aɡ̶a.s2_Ane yemaa me wajipa, dice ajipaata Liwigo Aneotedoɡ̶oji ane ligegitiogi lapoli loiigi Ǥoniotagodi!” +1QJajigota yotedi-eloodo, nigoiije. 0 #/?(26-27) Niɡ̶ina ane iɡ̶eke loniciwaɡ̶a ane beyagi, codaa aneo ane jemaa nigepaa liniogo, jajigota yoniciwaɡ̶a ane najigotediwa Eiodi. Odaa niɡ̶ini oko ida naɡ̶atetigi me iiɡ̶e inoatawece ane noiika. Micataɡ̶a daɡ̶a datika laxacoɡ̶onaɡ̶adi ɡ̶apileceɡ̶e, odaa ninoketiniwace niɡ̶ina oko abeyacaɡ̶aɡ̶a micataɡ̶a niɡ̶ina oko ane noyaaɡ̶adi boote, odaa owidi liwailidi.b.=Pida niɡ̶ida anida makaamitaɡ̶atiwaji anele, adowetiteloco, oteteni nigepaa janagi. -)Pida idi eledi oko ɡ̶adiwigotigitiwaji manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Tiatira ane doɡ̶odioteci niɡ̶ida niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi ane beyagi, codaa aɡ̶ica doɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ica anodita ‘Ica me niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi ɡ̶oneɡ̶egi ane dinaɡ̶aditi, pida liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi Satanás’. Ejidaɡ̶a jiwakateetibigaɡ̶ajitiwaji gaantiɡ̶ica eledi ane jiiɡ̶etaɡ̶awa mawii.,7Jinigodi niɡ̶ina lionigipi, odaa inatawece lapo loiigi Ǥoniotagodi oyowooɡ̶odi me neɡ̶emeɡ̶ee ane jowooɡ̶odi lowooko, codaa me niɡ̶inoa ane lemaanaɡ̶a laaleɡ̶enali oko. Odaa jajigota oninitecibeci ina akaamitiwaji loojedi ane iɡ̶enaɡ̶a ane ɡ̶adoenatagi. U+#Digawini! Jokoleteloco nipe naɡ̶ajo iwaalo ijaaɡ̶ijoa loomatewepodi codaa me niɡ̶ina eledi oko ane noomatewa, odaa eliodi me nawikodeeɡ̶a nige daɡ̶a dinilaatece niɡ̶ida libeyaceɡ̶egi anowo.u*cJajigota nimedi me dinilaatece libeyaceɡ̶egi, pida ayemaa me ika me loomatewepodi oko ane daɡ̶a lodawa.K)Pida ida ane jileetaɡ̶adomitiwaji, leeɡ̶odi mikani ɡ̶adiwigotigi lakataɡ̶a naɡ̶ajo iwaalo Jezabel, anee me yeloɡ̶odi ane ikeete Aneotedoɡ̶oji, pida aɡ̶ewi. Ane diiɡ̶axinaɡ̶a codaa inaaletiogi iotaka me noomatewa eledi oko ane daɡ̶a lodawa, codaa moyeligo niweenigi anoyajigo moiweniɡ̶ide niwicidi.#(?Ejitaɡ̶awatiwaji me jowooɡ̶odi ane ɡ̶adoenataka. Jowooɡ̶odi madinemaanitiwaji, midioka limedi madinakatoni, codaa me jowooɡ̶odi ɡ̶abaketedi anele, codaa madinatiitalo niɡ̶inoa ane dakaketedaɡ̶adomitiwaji. Jowooɡ̶odi mawiitiwaji caticedi anawii niɡ̶ijo jotigide.$'A Nigegi ica lapo loiigi Ǥoniotagodi ane idei manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Tiatira Odaa meetediwa, “Idiitema yotaɡ̶atibige niaanjo lapo loiigi Ǥoniotagodi ane idei manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Tiatira, lotaɡ̶a Lionigi Aneotedoɡ̶oji ane ídi me datale ligecooɡ̶e micataɡ̶a niɡ̶ina ɡ̶alewaɡ̶a, codaa loɡ̶onaka macataɡ̶a aca ‘bronze’ anoyalegi moyaago, odaa joɡ̶oigixidi moyatalaɡ̶adi.'&GAne yemaa me wajipa, dice ajipaata Liwigo Aneotedoɡ̶oji ane ligegitiogi lapoli loiigi Ǥoniotagodi! Niɡ̶ina anoiɡ̶eke niciniɡ̶ico, jajigotiogi niweenigi ane diɡ̶ica me jinataɡ̶a ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi. Codaa aaɡ̶aɡ̶a jajigotiogi wetikawaana lapaceɡ̶e ane diniditeloco boonaɡ̶adi ane diɡ̶ica ane yowooɡ̶odi, iniokini niɡ̶ini ane dibatege baɡ̶a yowooɡ̶odi ane diitigi.” %Enice adinilaanitibecetiwaji! Nige daɡ̶adinilaanitibecetiwaji, natigidawaanigi janagi makaamitaɡ̶atiwaji, odaa ja jakapetege niɡ̶ina oko anodioteci niɡ̶ijoa nicolaítas liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco, jibake nodaajo-ocaɡ̶ataɡ̶a ane icoɡ̶otiwece inioladi. $5Odaa jiɡ̶idaaɡ̶enitiwaji idi ɡ̶adiwigotigi anodioteci liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi ‘nicolaítas’ (ane liciagi Balaão me diiɡ̶axinaɡ̶a). #Pida ida ane jileetaɡ̶adomitiwaji, leeɡ̶odi idi oko ɡ̶adiwigotigi anodioteci liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi Balaão, ane iiɡ̶axitece Balaque anigota me ibatakatidi loiigi Israel niɡ̶ijo jotigide. Diiɡ̶axinaɡ̶atece moyakadi moyeligo niweenigi anoiboo moiweniɡ̶ide niwicidi, codaa eledi diiɡ̶axinaɡ̶atece me yakadi me dinoomatewamigipi niɡ̶ina ane daɡ̶a dinodawamigipi.m"S Ejitaɡ̶awatiwaji me jowooɡ̶odi ane ɡ̶adoenataka, codaa jowooɡ̶odi ane ɡ̶adiɡ̶eladi, anei me diiɡ̶enataka Satanás. Jowooɡ̶odi midioka limedi maniwiticitiwaji me diɡ̶ica mikani ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, idaaɡ̶ida noɡ̶oyeloadi Antipas, niɡ̶ijo ane dawikode leeɡ̶odi mee me niotici. Lemaɡ̶adi digoida ane liɡ̶eladi Satanás. B!} Nigegi ica lapo loiigi Ǥoniotagodi ane idei manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Pérgamo Odaa meetediwa, “Idiitema niɡ̶inoa yotaɡ̶atibige niaanjo lapo loiigi Ǥoniotagodi ane idei manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Pérgamo, niɡ̶inoa lotaɡ̶a niɡ̶iniwa anida lodaajo-ocaɡ̶ataɡ̶a ane dalepe idoatawece liwailidi.K  Ane yemaa me wajipa, dice ajipaata Liwigo Aneotedoɡ̶oji ane ligegitiogi lapoli loiigi Ǥoniotagodi. Ane iɡ̶eke ane beyagi me diɡ̶ica deɡ̶eyamaɡ̶aticoace, niɡ̶idi nige newiɡ̶atace, odaa anawikodeeɡ̶a migetaɡ̶a nigo (nige limedi me iloikatidi Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina oko leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco).” ?w Jinaɡ̶adoiitege ɡ̶adawikodico anenagi. Digawini! Diaabo eote liwilogojedi niɡ̶ina akaamitiwaji, ixotiwece niwiloɡ̶onaɡ̶axi, etiɡ̶adicinitiwaji. Odaa awikodeetiwaji deez nokododi. Pida jipokotaɡ̶awa midioka limedi madinakatonitiwaji, icaaɡ̶ica deɡ̶etiɡ̶adeloatitiwaji (leeɡ̶odi maniwitici), odaa jao ɡ̶anoɡ̶eedi me ɡ̶adewikitace, macataɡ̶a naɡ̶ana lale niɡ̶ina oko nalokodeɡ̶ecajo, naɡ̶a dinigaanye. gG Ejitaɡ̶awatiwaji me jowooɡ̶odi ane ɡ̶adoenataka, codaa ane ɡ̶adawikodigi, codaa jowooɡ̶odi makaami madewetedi. (Pida digoina meetaɡ̶a idiwa ɡ̶aniliicaɡ̶ajeteciditiwaji). Codaa jowooɡ̶odi niɡ̶inoa ɡ̶anotaɡ̶atiwaji liwitakeco niɡ̶idi anodi me judeutedi, pida aɡ̶ewi me judeutedi. Pida ida aneetege liiakanaɡ̶axi Satanás.L Nigegi ica lapo loiigi Ǥoniotagodi ane idei manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Esmirna Odaa meetediwa, “Idiitema niɡ̶inoa yotaɡ̶atibige niaanjo lapo loiigi Ǥoniotagodi ane idei manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Esmirna, niɡ̶inoa lotaɡ̶a Niɡ̶iniwa anodoejegi codaa mowidijegi, Niɡ̶iniwa ane yeleo, pida ja yewiɡ̶atace.-SAne yemaa me wajipa, dice ajipaata ane ligegitiogi Liwigo Aneotedoɡ̶oji niɡ̶idiwa lapoli loiigi Ǥoniotagodi! Nigica ane iɡ̶eke ane beyagi, jajigota me yakadi me yeligo ela naɡ̶ada niale aneo lewiɡ̶a oko ane yeligo, naɡ̶ada niale ane idei midiwa lawodigijedi Aneotedoɡ̶oji.”  Pida ida aneletaɡ̶adicitiwaji. Ǥadelatema loenataka niɡ̶ijoa ane liboonaɡ̶adi ‘nicolaítatedi’, aneji me idelatema. 9Odaa jipokotaɡ̶awa manalakitibigetiwaji anodaaɡ̶eni maleekoka ademaani, adinilaanitece niɡ̶ida ɡ̶abatiigitiwaji, odaa awiitace niɡ̶ijo anenitiwaji jotigide. Nige daɡ̶a adinilaanitibecetiwaji, janagi, odaa inoɡ̶atice ɡ̶adoledaɡ̶axitiwaji miditaɡ̶a ane limedi.Pida ida ane jinaditaɡ̶adici niɡ̶ida makaamitiwaji, aɡ̶aleeɡ̶ademaani daɡ̶a liciagi niɡ̶ijo jotigide maleekoka ademaani.Jiɡ̶ixomaɡ̶ateenitedijotiwaji ɡ̶adawikodico, codaa meliodi mawikodee Ee leeɡ̶odi, pida aɡ̶ica daɡ̶akaami agecaɡ̶alodipi.hIEjitaɡ̶awatiwaji jowooɡ̶odi ane ɡ̶adoenataka. Jowooɡ̶odi meliodi mabaa, codaa madinatiitalo niɡ̶inoa ane dakaketaɡ̶adomi, codaa me daɡ̶akati madinatiitiogi oko abeyacaɡ̶aɡ̶a anidi ɡ̶adiwigotigitiwaji. Jowooɡ̶odi madineenitiogi niɡ̶ijo anodi me liiɡ̶exegi Aneotedoɡ̶oji pida aɡ̶ewi, odaa jaɡ̶anati me awitakaɡ̶aɡ̶a.Y - Nigegi ica lapo loiigi Ǥoniotagodi ane idei manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Éfeso Odaa meetediwa, “Idiitema niɡ̶inoa yotaɡ̶atibige niaanjo lapo loiigi Ǥoniotagodi ane idei manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Éfeso, lotaɡ̶a Niɡ̶iniwa ane nolitedini seete yotetitedi codaa anigotedigi liwigotigi niɡ̶idiwa seete noledaɡ̶axiidi oolo.~ wJiɡ̶ijo me dinaɡ̶aditedini, aɡ̶ica ane yowooɡ̶odi anodaa diitigilo niɡ̶ijoa seete yotetitedi ananati ibaaɡ̶adi ijaaɡ̶ijoa seete noledaɡ̶axiidi oolo. Digawini anodaa diitigi niɡ̶ijoa seete yotetitedi, niaanjotedi niɡ̶idiwa seete lapoli loiigi Ǥoniotagodi, odaa niɡ̶idiwa seete noledaɡ̶axiidi, baɡ̶a niɡ̶ijoa seete lapoli loiigi Ǥoniotagodi.” L Enice idiitedi niɡ̶inoa ananati natigide, codaa anicota micotece. /Ee Niɡ̶ijoa ane yewiɡ̶a. Ideleo, pida niɡ̶ina natigide idioka limedi me idewiɡ̶a. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. (Amém.) Iciagi niɡ̶ina oko anida lakabakenaɡ̶anaɡ̶adi leeɡ̶odi mida naɡ̶atetigi, ida yoniciwaɡ̶ateloco némaɡ̶a codaa aneiticoace émaɡ̶aɡ̶a. 5Naɡ̶a jinadi, odaa janitiogi loɡ̶onaka micataɡ̶a émeɡ̶egi. Pida dibatediloco, odaa meetiwa, “Jinaɡ̶adoii! Ee odoejegi codaa mowidijegi.1 ]Nolitedini seete yotetitedi. Idaa nodaajo-ocaɡ̶ataɡ̶a ane dalepe idoatawece liwailidi icoɡ̶otiwece nioladi. Latobi datale macataɡ̶a naligeɡ̶e yaxoɡ̶o-noko. K Loɡ̶onaka liciagi aca “bronze” anoyalegi moyaago, odaa joɡ̶oigixidi moyatalaɡ̶adi. Lotaɡ̶aneɡ̶egi igedi micataɡ̶a niɡ̶ina layaageɡ̶egi niɡ̶ina ninyoɡ̶odi ane daxoɡ̶oke. yLamodi daɡ̶axa me yapacaɡ̶a liciagi gotamoɡ̶o. Ligecooɡ̶e ídi me datale micataɡ̶a niɡ̶ina ɡ̶alewaɡ̶a.  Liwigotigi niɡ̶idiwa noledaɡ̶axiidi jinadi oko latopiwa niɡ̶ijoa Ǥoneleegiwa ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi. Dinixotinigi nijayogo ocaɡ̶ataɡ̶a anenotinece neɡ̶epaa loɡ̶onaka, idiaa nigoenaɡ̶adi oolo yakaoɡ̶otigi natecoɡ̶odi.t  c Odaa ja inawiilitetege me jiwi niɡ̶ica ane idotaɡ̶aneɡ̶e, odaa ja jinadi seete noledaɡ̶axiidi oolo.   Aneetiwa, “Ee odoejegi codaa mowidijegi. Jeɡ̶emeɡ̶ee ane jaote inoatawece niɡ̶inoa aninoa, codaa icota me jigodi inoatawece. Idiiteloco notaɡ̶anaɡ̶axi niɡ̶inoa ananati, odaa iwakateenitibige naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi midiwataɡ̶a seete lapoli loiigi Ǥoniotagodi ane liɡ̶eladi manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Éfeso, Esmirna, Pérgamo, Tiatira, Sardes, Filadélfia, Laodicéia.” @  { Odaa niɡ̶ijo noko me noko Ǥoniotagodi, Liwigo Aneotedoɡ̶oji ja dakatiwigiji. Odaa ja jajipata ica ane idei digoina yowidi ane igedi me dotaɡ̶a liciagi layaageɡ̶egi goloneeta.   Jesus Cristo ane diiɡ̶enataka dinikeete João Ee João, ee ɡ̶anioxoatiwaji. Leeɡ̶odi me ɡ̶odexogotege Cristo, jawikodeeɡ̶a niɡ̶ina me jatematiiɡ̶a Jesus Cristo me ɡ̶oninionigi-eliodi. Codaa me idinatiiɡ̶atalo niɡ̶inoa ɡ̶odawikodico. Ee idiniwilo digoida lidelogo Patmos leeɡ̶odi me jatematitibece Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, ane neloɡ̶oditedoɡ̶owa Jesus.(  KǤoniotagodi Aneotedoɡ̶oji aneliodi loniciwaɡ̶a, aniniwa, ane akaaɡ̶iniwa maleediɡ̶icoa niɡ̶inoa aninoa, codaa icota menagi mokotaɡ̶a, meete, “Ee odoejegi codaa Ee mowidijegi, igaataɡ̶a jeɡ̶emaɡ̶a jaote inoatawece anakaaɡ̶inoa, codaa icota me jigodi inoatawece.” I  Digawini! Icota menagi niotedinece loolatedi. Inatawece oko onadi, codaa me niɡ̶ijo anoyacilotidi. Inatawece noiigi noenaɡ̶ateloco leeɡ̶odi lanokegi Jesus. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. Amém.   r _(5-6) Codaa iniwa eledi idioka limedi meletedaɡ̶adomitiwaji, Jesus Cristo, anidioka limedi me ikee anewi idaaɡ̶ida me dawikode. Jesus Cristo daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi caticedi niɡ̶ina eledi ane newiɡ̶atace, codaa me iiɡ̶e inionaɡ̶atigi niɡ̶ina iiɡ̶o. Ijaaɡ̶ijoa ɡ̶odemaa, codaa ɡ̶odapitaɡ̶aditetema ɡ̶obeyaceɡ̶eco leeɡ̶odi me nadooɡ̶odi lawodi. Eote moko dinoiigiwepodi codaa iiɡ̶e ɡ̶odaaleɡ̶enali. Najigotedoɡ̶owa, anoko loiigi, mida ɡ̶onaɡ̶atetigi me jiboonaɡ̶atio eledi oko lodoe Aneotedoɡ̶oji, ane Eliodi Jesus. Leeditibige midioka limedi me jeloɡ̶otaɡ̶a Jesus Cristo me daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi, codaa mida naɡ̶atetigi codaa mida loniciwaɡ̶a. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. Amém.u e João yecoaditece icoa seete lapoli loiigi Aneotedoɡ̶oji Ee João ane jidi naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi, jidikotibige seete lapoli loiigi Ǥoniotagodi ane liɡ̶eladi nipodaɡ̶a Ásia. Jemaa Aneotedoɡ̶oji midioka limedi meletedaɡ̶adomitiwaji, codaa meote mele ɡ̶adaaleɡ̶enalitiwaji. Ane yoetaɡ̶adomitiwaji niɡ̶ida, Aneotedoɡ̶oji, Niɡ̶ijoa aniniwa, anakaaɡ̶iniwa maleediɡ̶icatibige me ɡ̶odoe, codaa micota menagi digoina mokotaɡ̶a, codaa meletedaɡ̶adomitiwaji, codaa idi eledi anoyoetaɡ̶adomitiwaji niɡ̶ijo anele, niɡ̶ijoa seete niwicidi ane idei lodoe nibaanco Aneotedoɡ̶oji.` ;Aneotedoɡ̶oji ibinie niɡ̶ina ane yalomeɡ̶etema eledi oko naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi, codaa ibinietediogi niɡ̶ina anowajipata codaa anoyiwaɡ̶adi lotaɡ̶a naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi ane ikee anicota me igote Aneotedoɡ̶oji niɡ̶icoa owidijedi nokododi. Leeɡ̶odi ja nipegi micota ane diniditeloco naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi. P Odaa João yatemati icoatawece niɡ̶icoa ane nadi. Odaa maditaɡ̶a naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi diniditeloco niɡ̶ica aneetece lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ica Jesus Cristo ane ikeeteta João.K Niɡ̶icoa Ǥoniotagodi Jesus Ane Ikeete João Diniditeloco naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi niɡ̶ica anodaaɡ̶eeteda niɡ̶icoa owidijedi nokododi Diniditeloco naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi niɡ̶icoa Jesus Cristo ane ikeeteta João. Aneotedoɡ̶oji ikeete Jesus Cristo, eotedibige maɡ̶aɡ̶a ikeetediogi liotagipi niɡ̶ica ane daɡ̶adiaa leegi odaa jiɡ̶icota me jinataɡ̶a. Ǥoniotagodi Jesus Cristo iiɡ̶e niaanjo me ikeeta João niɡ̶ijo liotagi Ǥoniotagodi, eotedibige me yowooɡ̶odi anodaaɡ̶eeteda niɡ̶icoa ane icota me jinataɡ̶a ganigida noko.J Oniniwatece Aneotedoɡ̶oji ane Ǥonewikatitoɡ̶odi. Leeɡ̶odi niɡ̶ijo aneote Ǥoniotagodi Jesus Cristo, jemaa minatawece oko oiweniɡ̶ide Aneotedoɡ̶oji, codaa monelecaɡ̶atee, anida nimaweneɡ̶egitetece inoatawece aninoa, codaa ida naɡ̶atetigi me iiɡ̶e inoatawece maleediɡ̶icata daɡ̶a yoe inoatawece. Jemaa minatawece oko oiweniɡ̶ide Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina natigide codaa nigepaa ganigicatibige. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. Amém. [ 1 Judas doɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji Jemaa mokotawece joɡ̶eeɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji ane yakadi me ɡ̶adotetenitetiwaji me diɡ̶ikani me iwaɡ̶ati Ǥoniotagodi, codaa yakadi me ɡ̶adadanite lodoe me diɡ̶icata ɡ̶abatiigi digoida ditibigimedi aneite meliodi me datale, codaa yakadi meote meliodi maniniitibecetiwaji lodoe.; qNiɡ̶idi oko doide Aneotedoɡ̶oji me iloikatidi minitaɡ̶a noledi ane daɡ̶a ipe, axawani niɡ̶idi oko mewi monakato Ǥoniotagodi amaleeɡ̶aɡ̶a iwoko niɡ̶ica noko nige iloikatidi niɡ̶ina oko abeyacaɡ̶aɡ̶a. Pida nigiwikodeni, niɡ̶ina baɡ̶a adinowetitiwaji adaɡ̶awii niɡ̶inoa ane beyagi anowote. Oxaxini niɡ̶inoa libeyaceɡ̶eco. Niɡ̶ina mowo ane beyagi, micataɡ̶a daɡ̶a napioyaɡ̶adi codaa me lowoodi. U~ %Iwikodenitiwaji niɡ̶ina baanaɡ̶a doletibige moika monakato Ǥoniotagodi. } ;Idioka limedi madinoniciwaɡ̶atitiwaji mawii niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji ane yemaa leeɡ̶odi me ɡ̶ademaanitetiwaji, niɡ̶ina manibeoonitege Ǥoniotagodi Jesus Cristo micota meote midiokaanaɡ̶a limedi me ɡ̶adewikitiwaji miniwataɡ̶a leeɡ̶odi me ɡ̶adiwikodenitetiwaji. N| Pida, akaami yokaaɡ̶etedi yemaanigipi, idioka limedi maxawani oninitecibeci me yowooɡ̶odi codaa moyiwaɡ̶adi niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji ane yajigotedaɡ̶awatiwaji. Codaa ikanitiwaji Liwigo Aneotedoɡ̶oji miniaa iiɡ̶e ɡ̶adowooko niɡ̶ina motaɡ̶aneɡ̶eni Ǥoniotagodi.:{ oNiɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi owo mawalacetiwage. Niɡ̶inoa epaa lidaɡ̶ataka iiɡ̶e lewiɡ̶a niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi, odaa aɡ̶ica Liwigo Aneotedoɡ̶oji mijotaɡ̶a. z  Ly  Judas ibodicaxi loiigi Ǥoniotagodi codaa najoitiniwace (17-18) Yokaaɡ̶etedipi yemaanigipi, akamaɡ̶akaamitiwaji jaɡ̶analakitibige niɡ̶ijoa lotaɡ̶a niɡ̶ijoa liiɡ̶exedi Ǥoniotagodi Jesus Cristo, niɡ̶ijo noɡ̶oyalaɡ̶ata niɡ̶ica anicota, niɡ̶ijo noɡ̶oditece niɡ̶icoa owidijedi nokododi nige dinikee ɡ̶oneleegiwadi anetiɡ̶adamenitiwaji. Owote ane beyagitema Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina anepaa yemaa lolaadi meo.5x eNiɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi idioka limedi me dinalomeɡ̶etiwage, codaa odinotigimadetege niɡ̶ina eledi oko. Idioka limedi mowote niɡ̶inoa lidaɡ̶ataka ane beyagi, codaa idioka limedi me diniweniɡ̶ide. Ele modotaɡ̶atibige niɡ̶ina eledi oko inokina niɡ̶ina modoletibige anigida nigaanye. Cw Enagi me iwi anigotediogi inatawece oko, odaa diiɡ̶enatakatediogi moiloikatidi inatawece niɡ̶ina ane lakapetedipi. Iloikatidi leeɡ̶odi inoatawece niɡ̶inoa loenataka ane beyagi modakapetege, codaa leeɡ̶odi inoatawece niɡ̶inoa lotaɡ̶a ane ɡ̶onitiadi niɡ̶ina abeyacaɡ̶aɡ̶a modotaɡ̶atibige.” v yJiɡ̶ijo ixomaɡ̶aticoace ciinco anida aneetege licoɡ̶egi Adão, ane laamipi Enoque. Enoque yatematitedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo naɡ̶a yalaɡ̶ata niɡ̶idiwa niiɡ̶axinaɡ̶anadi awitakaɡ̶aɡ̶a icaaɡ̶ica eletidi oko liciagi, niɡ̶ijo neɡ̶ee, “Digawini! Ǥoniotagodi enagi lixigaɡ̶awepodi ganige liwokodi miilitedi aanjotedi lilokaɡ̶awadi.u - Niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi micataɡ̶a niɡ̶inoa nebekadi akiidi-eliodi, codaa niɡ̶inoa libaketedi ane ɡ̶oboliɡ̶a liciagi niɡ̶ina latiamaɡ̶a ebekadi. Niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi liciagi niɡ̶inoa yotetitedi ane wakagi, odaa ipe miditaɡ̶a nexocaɡ̶a, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ja ilakidetedi niɡ̶ica nimedi ane daɡ̶axa me nexocaɡ̶a midiaaɡ̶iticoace nigepaa ganigicatibige. vt g Niɡ̶ina mateciɡ̶itiwaji maniodi mikeeni madinemaani, odaa niɡ̶ina midi niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi me ɡ̶agiiwepoditiwaji, aniboliɡ̶atibigiwaji. Codaa adinajacaɡ̶aditibigiwaji, pida niodaɡ̶a, codaa daɡ̶axa me nacipaɡ̶a aɡ̶onalaɡ̶atibige niɡ̶idi eledi oko. Micataɡ̶a niɡ̶ina lapioyaɡ̶ajegi jayogo ane yapidi. Odaa niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi awitakaɡ̶aɡ̶a liciagi niɡ̶inoa loolatedi ane nadeegi niocodi, pida aɡ̶ica ebici, codaa liciagi niɡ̶inoa nialeli ane daɡ̶aca ela niɡ̶ina me domaɡ̶a limedi metaye, niɡ̶idiwa nialeli yadilo leeɡ̶odi idiwatawece litodi yadilo monapoce.As } Nagoodi niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi! Aneotedoɡ̶oji iloikatidi leeɡ̶odi modioteci naigi nibeyacaɡ̶a digo mijotaɡ̶a Caim ane yeloadi epaa nioxoa, codaa mowo liciagi Balaão libatiigi me doletibige me dinigaanyetece dinyeelo. Pida Aneotedoɡ̶oji icota me yaaɡ̶adi leeɡ̶odi me lakapetedipi digo mijotaɡ̶a Coré ane domaɡ̶a yemaa migotiogi niɡ̶ijo loiigi Aneotedoɡ̶oji me lakapetegipi, pida Aneotedoɡ̶oji ja yeloadi Coré.r 7 Pida niɡ̶idiwa niiɡ̶axinaɡ̶anadi oiwo niɡ̶ica ane diɡ̶ica moyowooɡ̶odi. Codaa owote niɡ̶inoa lolaadi lidaɡ̶ataka, micoataɡ̶a niɡ̶inoa eijedi ane doɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ica ane beyagi, odaa niɡ̶inoa ane beyagi anowote icota me yaaɡ̶adi niɡ̶idi oko. q  Pida oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a Miguel ane iiɡ̶e aanjotedi aniɡ̶idaaɡ̶ee. Niɡ̶ijo me dinotigimadetege diaabo leeɡ̶odi anepaɡ̶a yakadi Moisés lolaadi, odaa Miguel aɡ̶ica daɡ̶a beyagi me dotaɡ̶atibige diaabo, codaa aibake naɡ̶atetigi daɡ̶a laagedi diaabo niɡ̶ijo diaabo naɡ̶a dotaɡ̶atibige Aneotedoɡ̶oji. Pida Miguel onexaaɡ̶eeta, “Ǥadapeteɡ̶eni Ǥoniotagodi.”p 1Niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi awitakaɡ̶aɡ̶a owo ane beyagi liciagi niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipitigi Sodoma ajaa Gomorra. Onadi micataɡ̶a daɡ̶a ligeedi niɡ̶inoa loenataka ane beyagi. Odaa noomatewa okanicodaaɡ̶ica oko, odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee mowo ane beyagitema epaa lolaadi. Odaa aɡ̶odibatege Ǥoniotagodi me iiɡ̶e lewiɡ̶a, codaa beyagi modotaɡ̶atibige niaanjotedi Aneotedoɡ̶oji.o 5Codaa analakitibigetiwaji niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipitigi nigotadi Sodoma ajaa Gomorra, codaa niɡ̶ijoa eletidi nigotadi ane lipecaɡ̶awadi anaɡ̶aɡ̶a nakapetegi Aneotedoɡ̶oji liciagi niɡ̶ijoa aanjotedi me nakapetegi. Niɡ̶idi niɡ̶eladimigipitigi niɡ̶idiwa nigotadi odoletibige me loomatewa okanicodaaɡ̶ica oko, neɡ̶epaa dinoomatewamigipi ɡ̶oneleegiwadi, codaa miwaalepodi idaaɡ̶ee jaɡ̶aɡ̶a dinoomatewamigipi. Odaa niɡ̶ijo noko Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a niloikatiditediniwace me yalegi, ikee anodaaɡ̶ee niɡ̶ica noko nige iloikatidi codaa me iiɡ̶etedicogi miditaɡ̶a noledi ane daɡ̶a ipe inatawece niɡ̶ina ane lakapetedipi. n 3Codaa icoa aanjotedi ane doɡ̶oyemaa moibake ijokijo niɡ̶ica naɡ̶atetigi Aneotedoɡ̶oji ane yajigotediogi, odaa joɡ̶oyaladi niɡ̶ijo ane domaɡ̶a iticoace, ja noditicoaci, ja lakapetedipi Aneotedoɡ̶oji. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji meote me niwilogojedipi digoida ica natinedi miditaɡ̶a ica nexocaɡ̶a, dinigoetece galeena ane doɡ̶oyakadi monoɡ̶a. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee joɡ̶onibeotege niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji nige iwi codaa me iloikatidi iditawece leeɡ̶odi niɡ̶inoa ane beyagi loenataka.~m wEle mowooɡ̶otitiwaji anodaaɡ̶igote Aneotedoɡ̶oji me iloikatidi niɡ̶ina ane lakapetedipi, jemaa manalakitibigetiwaji niɡ̶ijo Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji me noɡ̶atedice niɡ̶ijo loiigi miditaɡ̶a niiɡ̶o Egito aneiticoace me nawikodeeɡ̶a, pida niɡ̶idiaaɡ̶idi jaɡ̶aɡ̶a yaaɡ̶adi niɡ̶ijo oko ane doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda miditaɡ̶a niɡ̶ijo loiigi.l {Igaataɡ̶a idiwa ɡ̶oneleegiwadi ane lakapetedipi Aneotedoɡ̶oji jaɡ̶awatege loiigi Ǥoniotagodi me diɡ̶icata ane yowooɡ̶odi naɡ̶a dinawanaɡ̶aditege, odaa joɡ̶odiiɡ̶axinaɡ̶atece niwitakeco, odoletibige modiiɡ̶axinaɡ̶atece me jakataɡ̶a me jaoɡ̶ate niɡ̶inoa lidaɡ̶ataka ɡ̶odolaadi ane beyagi, igaataɡ̶a modi Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶a ɡ̶odiloikatiditeda leeɡ̶odi me daɡ̶axa meletedoɡ̶odomi. Codaa aɡ̶odibatege Jesus Cristo, anokijoatece me Ǥoniotagodi. Niɡ̶ijo jotigide Aneotedoɡ̶oji naɡ̶akaa yalaɡ̶ate anigoteta me iloikatidi niɡ̶inoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi awitakaɡ̶aɡ̶a. Lk  Icoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi awitakaɡ̶aɡ̶a (2 Pedro 2.1-17) Yokaaɡ̶etedipi yemaanigipi, domaɡ̶a eliodi me jemaa me jidikotibigaɡ̶ajitiwaji me idalaɡ̶ata anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji meote me ɡ̶odewiɡ̶atace okotawece. Pida jakadi meneɡ̶egi leeditibige me jidikotibigaɡ̶ajitiwaji me ɡ̶adoniciwaɡ̶ati manienaɡ̶aneɡ̶eni niɡ̶inoa niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, codaa makapetege niɡ̶ina anoyemaa moiigi niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi, liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco Ǥoniotagodi ane nenyaɡ̶aditetema niɡ̶ina anoyiwaɡ̶adi, liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco anidioka limedi mida ane jaoɡ̶ate.(j KJemaa Aneotedoɡ̶oji mepaanaɡ̶a ɡ̶adiwikodenitetiwaji, codaa meote ɡ̶adaaleɡ̶enali mele, codaa maɡ̶aɡ̶a epaanaɡ̶a ikee me ɡ̶ademaanitetiwaji. i Liwakate Judas Ee Judas, ee liotagi Jesus Cristo, codaa ee nioxoa Tiago. Jidikotibige niɡ̶ina oko Aneotedoɡ̶oji ane eniditediogi me nepilidi, niɡ̶ina oko aneliodi me yemaa Aneotedoɡ̶oji, ane Ǥodiodi, niɡ̶ina oko Jesus Cristo ane doweditedeloco.dh C(14-15) Igaataɡ̶a inibeotege me age me ɡ̶adati, codaa me eetawece me ɡ̶adotaɡ̶aneɡ̶eni. 15 Jemaa Aneotedoɡ̶oji meote mele ɡ̶adaaleɡ̶ena. Ǥodokaaɡ̶etedipi anina digoina meetaɡ̶a eliodi moyecoaditibigaɡ̶aji. Oko ɡ̶odecoaditibige oninitecibeci ɡ̶odokaaɡ̶etedipi anidi makaamitaɡ̶a. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. vg g Owidijedi lotaɡ̶a João Eɡ̶inoateda owidi ane domaɡ̶a jeloɡ̶oditedaɡ̶awa, pida ajiditedini.Hf   Inatawece oko ele modotaɡ̶atibige Demétrio. Lewiɡ̶a ikee niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi anewi. Codaa okomoɡ̶oko ele me jotaɡ̶anaɡ̶atibige, codaa owooɡ̶oti me jeloɡ̶otaɡ̶a anewi. 9e m Yokaaɡ̶edi yemaanigi, jinaɡ̶a domaɡ̶a anowiikita niɡ̶ina oko aneo ane beyagi, pida anowiikita niɡ̶ina oko aneo anele. Niɡ̶ina oko anidioka limedi meo anele, joaniɡ̶iniaa nebi Aneotedoɡ̶oji. Pida niɡ̶ina oko anidioka limedi meo ane beyagi, aɡ̶ica daɡ̶a yowooɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji. d ; Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi nigejoticogi makaamitaɡ̶a, odaa jao niɡ̶idi oko monalaɡ̶atibige niɡ̶inoa lakataɡ̶a Diótrefes. Dotaɡ̶atibigoɡ̶oji, diwitakatibece. Codaa aniɡ̶idokidata me loenatagi, pida eleditace adibatege ɡ̶onioxoadipi anotota, codaa eleditace aika eledi oko modibatege ɡ̶onioxoadipi diɡ̶idiaa lotokaɡ̶adi liɡ̶elatedi, niɡ̶ina oko ane domoɡ̶oyemaa modibatege ɡ̶onioxoadipi. Codaa domaɡ̶a iticoiticoace wetice niiakanaɡ̶axi niɡ̶ina ɡ̶onioxoadipi doɡ̶odibatege eledi ɡ̶onioxoadipi. yc m João yalaɡ̶ata Diótrefes ijaa Demétrio Jiɡ̶ijo me jidikotibige niɡ̶idi lapo anonakato Ǥoniotagodi digoida makaamitaɡ̶atiwaji, pida niɡ̶ijo Diótrefes ane lemaanigi me ɡ̶odacilo, awatacotece niɡ̶inoa ɡ̶odotaɡ̶a.8b kEnice leeditibige me jaxawanaɡ̶a niɡ̶idi ɡ̶onioxoadipi, amaleeɡ̶aɡ̶a jakataɡ̶a me jaxawanaɡ̶atece libakedi moyeloɡ̶oditibece niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi anewi. ia MIgaataɡ̶a niɡ̶ijo naɡ̶a noditicoaci liɡ̶elatedi me wiajeeɡ̶a, mowo libakedi Cristo, aɡ̶oyemaa modibatege gaantokaaɡ̶idi moyaxawa me wiajeeɡ̶a miditaɡ̶a niɡ̶ijo oko ane doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda Ǥoniotagodi.` -Niɡ̶ijo ɡ̶onioxoadipi anonotiwa etiɡ̶adatematii anodaaɡ̶eni miditaɡ̶a lapo anonakato Ǥoniotagodi digoina, niɡ̶ica anodaaɡ̶eni memaani eletidi ɡ̶onioxoadipi. Jemaa maxawanitece okanicodaaɡ̶ica anoyopotibige me wiajeeɡ̶a, awii ane yemaa Aneotedoɡ̶oji.p_ [Yokaaɡ̶edi yemaanigi, jowooɡ̶odi me jakataɡ̶a me ɡ̶adinakatoneɡ̶egi niɡ̶ina mawii ɡ̶abakedi leeɡ̶odi aɡ̶ica daaditeɡ̶eleta, niɡ̶ina maxawani ɡ̶onioxoadipi, niɡ̶ina ane diɡ̶icata me ɡ̶adowooɡ̶otagipi.l^ SNiɡ̶ina me jibodicetigi ionigipi moyiwaɡ̶adi anewi, idioka limedi me daɡ̶axa me idinitibece. ] {Igaataɡ̶a eliodi me idinitibece niɡ̶ijo mijo ɡ̶onioxoadipi anonotiwa, odaa joɡ̶onatematitiwa midioka limedi moteteni catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶ena niɡ̶ijo niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi anewi, codaa oyatemati midioka limedi me iwaɡ̶ati anewi.!\ =Yokaaɡ̶edi yemaanigi, jipokotalo Aneotedoɡ̶oji minoatawece eletedaɡ̶adomi, codaa me diɡ̶icata ane dalicetaɡ̶adici, digo anee ɡ̶adiwigo mele.[ Niɡ̶itiwatadiɡ̶idi Liwakate João João yecoaditibige Gaio Ee ane ee oxiiɡ̶odi lacilo loiigi Cristo, jiditibigaɡ̶aji naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi, yemaanigi Gaio, ane ɡ̶ademaani leeɡ̶odi ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi anewi. Z # Lionigipi ɡ̶anioxoa, naɡ̶ajo ane ixipetedice Aneotedoɡ̶oji me nebi, iditawece oyecoaditibigaɡ̶aji. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. (Amém). zY o Owidijedi notaɡ̶a Eɡ̶inoateda owidi ane domaɡ̶a ejitedaɡ̶awatiwaji, pida ajiditedini, igaataɡ̶a inibeotege me idalitaɡ̶awatiwaji, me eetawece me ɡ̶adotaɡ̶aneɡ̶enitiwaji, amaleeɡ̶aɡ̶a jakadi makaami inikawepodi. RX  Igaataɡ̶a nigica oko ane nice, odaa dice lokaaɡ̶edi mowo ane beyagi. qW ] Diɡ̶icatibece oko anigo makaamitaɡ̶atiwaji diiɡ̶axinaɡ̶atece niɡ̶ijo Cristo ane daɡ̶a diiɡ̶axinaɡ̶atetece, jinaɡ̶abaatege catiwedi ɡ̶adiɡ̶eladi, codaa jinaɡ̶a ɡ̶adecoatitece micataɡ̶a daɡ̶a ɡ̶anioxoa. x.~6||I{zzSxvvvtsrqp9p-o mml:kjhgfrdcca`_*]\[ZYWVTSReQOtNNLK{JIdGGFsCCCC{A*@?===S<@;>:9]8X76_433*100/.,+)((*'9&n%$$##.!!X NPw 7d9A Odaa inoatawece ane iiɡ̶otedi, inoatawece ane noiika, inoatawece ane iolatedi, codaa minoatawece ane latopaco oko, oiwiteloco niɡ̶idiwa liotaka Aneotedoɡ̶oji ane nigo, odaa aɡ̶oika diɡ̶ica ane naligitiniwace.b8= Igaanige nigo, odaa loolatedi jiɡ̶idiaaɡ̶itedice mijotaɡ̶a niladigodi naɡ̶ani nigotaɡ̶a eloodo, niɡ̶ijo anoyelite Ǥoniotagodi moyototedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate. Naɡ̶ani nigotaɡ̶a owo me nikoxeedi me “Sodoma”, “Egito”. (Leeɡ̶odi niɡ̶icoa loenataka ane beyagi niɡ̶idi niɡ̶eladimigipitigi naɡ̶ani nigotaɡ̶a).I7  Igaanige oigodi niɡ̶ijoa itoataale liotaka Aneotedoɡ̶oji moyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji, odaa niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi nelegi ane doide ja noditibige icoɡ̶otinece niɡ̶ijo elagigi ane diɡ̶ica liniogo. Odaa ja ideleɡ̶e niɡ̶ijoa itoataale liotaka Aneotedoɡ̶oji, odaa aɡ̶odibotege, ja nigodi.6{ Niɡ̶idiwa liotaka Aneotedoɡ̶oji ida nimaweneɡ̶egi monoxoco ditibigimedi, owote me daɡ̶a datiode niɡ̶icoatigilo nokododi moyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji. Codaa eledi ida nimaweneɡ̶egi mowote niɡ̶inoa ninyokotiidi me dinanatigi me ɡ̶odawodi. Codaa ida nimaweneɡ̶egi moniiɡ̶e lawikodico niɡ̶ina oko digoina iiɡ̶o, niɡ̶ina moyemaa mowote. S5 Diɡ̶icatibece aneo ane beyagitema, odaa noditicogi noledi niolatedi moyaaɡ̶adi niɡ̶inoa lidelaɡ̶awadi. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee me nigo niɡ̶ina ane domeɡ̶eo ane beyagitema niɡ̶ijo itoataale.4{ Odaa ijoa jinadi itoataale nialeli “oliveira” ijaaɡ̶ijoa itoataale noledaɡ̶axiidi ane dabiditiniwace lodoe Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji ane yoe niɡ̶ina iiɡ̶o, niɡ̶idiwa jiɡ̶ijaaɡ̶ijoa niɡ̶ijoa itoataale liotaka Aneotedoɡ̶oji.(3I Jimonya niɡ̶ijoa itoataale iotaka anoyeloɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji ligegitediogi niɡ̶idi noiigitigi niɡ̶ina iiɡ̶o. Odinixotinigilo jaacogoli moikee me agecaɡ̶alodipi. Odaa igotibeci owote onaniteci miili, niɡ̶igo 260 nokododi moyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji.” .2U Pida jinaɡ̶abikotani wetice miditaɡ̶a niogó Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, igaataɡ̶a boɡ̶oyajigotiogi niɡ̶ina noiigi ane diɡ̶icata aneetege Aneotedoɡ̶oji. Odaa niɡ̶idi noiigi owote 42 epenaitedi moipoditeloco naɡ̶ani nigotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane iomaɡ̶aditedice me nebi.)1 M Icoa itoataale oko anoyatemati ica Aneotedoɡ̶oji ane ligegitediogi inatawece okotigi niɡ̶ina iiɡ̶o Odaa joɡ̶onajigotiwa ijo iwooɡ̶o micataɡ̶a niɡ̶ina meetilo. Odaa niɡ̶ijo aanjo naɡ̶a dabiditi odaa jeɡ̶eetiwa, “Adabititi, abikotani ane lica Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, codaa me naɡ̶adi nameeja oolo, codaa anilaɡ̶ati niɡ̶idi anodoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji catiwedi liɡ̶eladi.0 Odaa jeɡ̶eetiwa niɡ̶ijo aanjo, “Leeditacibige matematii ane ligegi Aneotedoɡ̶oji me ligegitediogi niɡ̶ina ane noiika, inoatawece ane latopaco oko, inatawece oko anodotaɡ̶atigi eletidi iolatedi, codaa me niɡ̶inoa inionaɡ̶a-eloodoli.” G/ Odaa ja jibatege naɡ̶ajo notaɡ̶anaɡ̶axiawaana, odaa ja jeligo. Ilidaɡ̶aditigi inioladi micataɡ̶a napigo. Pida niɡ̶idiaaɡ̶idi naɡ̶a jalitini, odaa ja yalegitigi iwokomaɡ̶a..5 Odaa jeɡ̶ejigo midataɡ̶a niɡ̶ijo aanjo, odaa ja jipokota naɡ̶ajo notaɡ̶anaɡ̶axiawaana. Odaa jeɡ̶eetiwa, “Abaatege naɡ̶ada notaɡ̶anaɡ̶axiawaana, odaaɡ̶elici! Yalegitigi ɡ̶awokomaɡ̶a, pida baɡ̶a ilidaɡ̶aditigi ɡ̶anioladi micataɡ̶a napigo.” - Niɡ̶ijo nayaageɡ̶egi ane jajipata ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi ja jajipataca, meetiwa, “Emii, abaata naɡ̶ada notaɡ̶anaɡ̶axiawaana ane ixake me nolitini niɡ̶ida aanjo, niɡ̶ida aanjo ane ipoditeloco akiidi-eliodi, idiaa iiɡ̶o.” ,' Igaanige yatetigi nigoloneeta niɡ̶ijo owidijegi niɡ̶ijoa seete aanjotedi, odaa Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶eote niɡ̶ijo ane lowoogo ane diɡ̶icata ane yowooɡ̶odi, niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditediogi niɡ̶ijoa liotaka anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko.” +9 Odaa jeɡ̶eo ligegi ibake Liboonaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji, anidioka limedi me yewiɡ̶a, ane yoe ditibigimedi, iiɡ̶o, codaa me akiidi-eliodi, codaa inoatawece niɡ̶inoa aninoa. Odaa mee niɡ̶ijo aanjo, “Aɡ̶alee leegi odaa Aneotedoɡ̶oji ja yaaɡ̶adi niɡ̶ina iiɡ̶o.*7 Niɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ijo aanjo ane jinadi me dabiditinigi ninyoɡ̶odi codaa me ditibigimedi iiɡ̶o, nawacetibigimece libaaɡ̶adi ditibigimedi.T)! Niɡ̶ijo naɡ̶a jajipata niɡ̶ijoa seete niximaɡ̶akatedi, odaa ja domaɡ̶a jiditedi ijoa lotaɡ̶a. Pida ja jajipatalo ijo nigegi icoɡ̶otibigimece ditibigimedi aneetiwa me idotaɡ̶aneɡ̶e, “Otetenitedaɡ̶adomi makamokakaami mowooɡ̶oti ane ligegi niɡ̶ijoa seete niximaɡ̶akatedi. Jinaɡ̶a domaɡ̶a idiitedi!” L( Odaa ja dapaawe layaagaɡ̶awa niɡ̶ina nigediogo me dokoloɡ̶oloke. Naɡ̶a dapaawe, odaa jeɡ̶eote seete naxacoɡ̶onakatedi (micataɡ̶a daɡ̶a oniniɡ̶odi niɡ̶ijo aanjo me dotaɡ̶a).'5 Nolitini ajo notaɡ̶anaɡ̶axiawaana ixake. Odaa ipodeɡ̶eteloco loɡ̶onagi ditibigimedi akiidi-eliodi, idaa nimagijegi ipodeɡ̶eteloco iiɡ̶o.M&  Ica aanjo acaaɡ̶aca notaɡ̶anaɡ̶axiawaana Odaa ja jinadi eledi aanjo loniciweɡ̶enigi, icoɡ̶otibigimece ditibigimedi. Lowoodi ane dinanatece liciagi lolaadi, liniogotibece lacilo adi oxaago. Latobi datale macataɡ̶a aligeɡ̶e, laxaceli ídi micataɡ̶a niɡ̶ina ɡ̶alewaɡ̶a ane leegitibigimece me ídi. %  Codaa niɡ̶idi oko aɡ̶alee dinilaatibigiwaji moyeloadi eledi oko, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a oikateda niɡ̶inoa loxikoneɡ̶eco, codaa aɡ̶oika lakatigi me noomatewa niɡ̶inoa ane daɡ̶a lodawadipi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a me nolicaɡ̶a eledi aɡ̶oika. S$ Pida niɡ̶ijo oko ane iwoko me nigo idioka limedi aɡ̶oika mowo ane beyagi. Aɡ̶oika modaɡ̶atalo niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a, niɡ̶inoa niwicidi anonoetedi odatikata oolo, beexo, “bronze”, wetiɡ̶a, codaa me iwoɡ̶o. Niɡ̶idiwa niwicidi anodaɡ̶atalo ayatetibigiwaji, anajipaaɡ̶a oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ewaligiteda.O# Odatika ica notoetiigi niɡ̶idiwa apolicaɡ̶anadi ane icoɡ̶otiwece niolatedi, codaa inoa limiko liweka liciagi lakeedi lacilo. Odaa jiɡ̶idaa odatika liwegi monanacilotiditi niɡ̶idi noiigi. C" Niɡ̶idiwa anowo ane beyagi: Noledi, ɡ̶ocilaɡ̶adi, inaaɡ̶eletidi ɡ̶ocilaɡ̶adi ane lanicaɡ̶awa aligopenaɡ̶aneɡ̶e loɡ̶ocilaɡ̶adi lanigi, ane noditedicogi niolatedi niɡ̶idiwa apolicaɡ̶anadi, odaa joɡ̶oyaaɡ̶adi onijoteci liwai niɡ̶idiwa iniwatadiɡ̶ini liwailidi oko inatawece iiɡ̶o.+!O Igaanaɡ̶a jinadi niɡ̶ida yakatigi ane icaa ina daɡ̶a igeedi, jinadi ijoa apolicaɡ̶anaɡ̶ademaɡ̶a. Inoa noecaɡ̶axiidi ɡ̶apileceɡ̶e ane yapoɡ̶oditini natecoɡ̶otedi, ixagodi micataɡ̶a noledi, codaa imakataɡ̶adi macataɡ̶a aca wetiɡ̶a ane diniwaloe, anodita “safira”, iɡ̶owi micataɡ̶a ɡ̶alewaɡ̶a ane ikatice aligopenaɡ̶aneɡ̶e. Lacilodi niɡ̶ijoa apolicaɡ̶anadi liciagi liaon lacilo. Noditedicogi niolatedi noledi, inaa ɡ̶ocilaɡ̶adi ane lanicaɡ̶awa aligopenaɡ̶aneɡ̶e loɡ̶ocilaɡ̶adi lanigi.l Q Odaa ja jajipata ane liwokodi apolicaɡ̶anaɡ̶ademaɡ̶a ane witidi, one iniwata taalia miliaon.# Odaa ja dinikatedice niɡ̶ijoa cwaatolo aanjotedi baanaɡ̶a nigomaɡ̶a naɡ̶ajo lakata, ijaaɡ̶ijo noko, ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo domiingo, codaa ijaaɡ̶ijo nicaaɡ̶abi. Ja nigomaɡ̶a monigodi oniniteci liwai niɡ̶idiwa iniwatadiɡ̶ini liwailidi inatawece oko.=s Odaa ja yotaɡ̶aneɡ̶e niɡ̶ijo aanjo anada nigoloneeta, meeta, “Ikanitedice niɡ̶idiwa cwaatolo aanjotedi ane dinigoetiniwace digoida miditaɡ̶a akiidi-nelegi Eufrates.”=s Odaa niɡ̶ijo eledi aanjo naɡ̶a yatetigi nigoloneeta, odaa ja jajipata ica ane dotaɡ̶a, ipegitege niɡ̶idiwa cwaatolo liwailidi nameeja oolo, ane idei lodoe Aneotedoɡ̶oji.}s Niɡ̶ijo odoejegi nelegi nawikodigi ja ixomaɡ̶atijo. Pida eɡ̶enagiteda eletidi itoataale nelecoli nawikodico. R Niɡ̶ini ninionigi ane iiɡ̶etibigiwaji, niɡ̶ijo aanjo ane dowediteloco niɡ̶ijo elagigi ane diɡ̶icata liniogo. Niɡ̶ijo aanjo me diboonaɡ̶atedetigi “hebraico” liboonaɡ̶adi “Abadom”, eledi diboonaɡ̶atedetigi “greego” liboonaɡ̶adi “Apolião”, amina anejinaɡ̶ata “Niɡ̶ini ɡ̶odaaɡ̶adi.” }s Inoa liweka liciagi liwegi nelá. Midataɡ̶a liwegi ada nibite diniweneene aneo me dawikode oko ciinco epenaitedi.R Elipogo liciagi naɡ̶ana oecaɡ̶axi ɡ̶apileceɡ̶e yapoɡ̶oditini natecoɡ̶odi. Labadi layaagaɡ̶awa niɡ̶inoa nagaagenali anowidi apolicaɡ̶anadi anoixigi baanaɡ̶a waleditiobece me witidi.Z- Inoa laamotiidi ocaɡ̶atedi liciagi iwaalo lamodi, lowe liciaco nigediogo lowe.Y+ Niɡ̶ijoa ɡ̶onipititedi liciaco micoataɡ̶a niɡ̶inoa apolicaɡ̶anadi baanaɡ̶a igotelogo me witidi. Minitaɡ̶a lacilo ani lale liciagi naɡ̶ana nale oolo. Inoa latopidi baɡ̶a latopiwa oko latobi.,Q Odaa niɡ̶idiwa ciinco epenaitedi niɡ̶ina oko domoɡ̶odoletibige me nigo, pida aɡ̶aleeɡ̶ica némaɡ̶a. Domoɡ̶oyemaa daɡ̶a nigo, pida aɡ̶alee nigo. G Niɡ̶idiwa ɡ̶onipititedi oyolitema doɡ̶onigodi oko, pida boɡ̶oikatece mowo me nawikodeeɡ̶a ciinco epenaitedi. Odaa oilee nojocaɡ̶atedi micataɡ̶a niɡ̶ina me ɡ̶odojogo nelá.mS Odaa joɡ̶oyolitema doɡ̶owo anodigota ane beyagi nawodigijedi, nialeli, codaa mokanicodaaɡ̶ica enanigijegi. Pida inokina niɡ̶ina oko ane daɡ̶acata nibikotaxete Aneotedoɡ̶oji latocolo, boɡ̶oikatece monojogotiniwace./W Ijoa ɡ̶onipititedi awatege niɡ̶ijoa ɡ̶ocilaɡ̶adi me noditedice, odaa joɡ̶odinikatinigi iiɡ̶o. Odaa joɡ̶odibatege niweneeno micataɡ̶a nelá niweneeno.^5 Naɡ̶a yomoke niɡ̶ijo elagigi, odaa ja noditedice owidi ɡ̶ocilaɡ̶adi. Odaa aligeɡ̶e codaa minatawece ditibigimedi ja nexocaɡ̶a leeɡ̶odi niɡ̶ijoa ɡ̶ocilaɡ̶adi ane noditedicogi niɡ̶ijo elagigi.W ) Naɡ̶a ixomaɡ̶atijo me jinadi niɡ̶ijo nitaanigo me wayotibece, odaa ja jinadi ijo eledi aanjo me yatetigi nigoloneeta. Odaa ja jinaditege ijo ane dinikatinigi iiɡ̶o icoɡ̶otibigimece ditibigimedi macataɡ̶a naɡ̶ana yotedi ane wakagi. Odaa ja dibatege lakabakenaɡ̶anaɡ̶adi lajo me yomoke elagigi ane diɡ̶icata liniogo.hI Niɡ̶idiaaɡ̶idi naɡ̶a inoletacibige, odaa ja jinadi ijo nitaanigo ane wayotibece digoida ditibigimedi, dapaawe me dotaɡ̶a, mee, “Nagoodi iditawece oko ane niɡ̶eladimigipitigi digoida iiɡ̶o leeɡ̶odi niɡ̶inoa baaniɡ̶icotalo me ninyaco, nigicota niɡ̶ijoa eletidi itoatadiɡ̶ida aanjotedi nigaaɡ̶a oyatetigilo nigoloneetatedi.”  Odaa niɡ̶ijo eledi aanjo ja yatetigi nigoloneeta. Odaa jeɡ̶eo anigota oniniteci liwai niɡ̶idiwa iniwatadiɡ̶ini liwailidi aligeɡ̶e, epenai, codaa me yotetitedi. Odaa ja nexocaɡ̶a oniniteci liwai niɡ̶iniwa iniwatadiɡ̶ini liwailidi aligeɡ̶e, epenai, codaa me yotetitedi, Odaa ja nexocaɡ̶a oniniteci liwai niɡ̶idiwa itoatadiɡ̶ida laɡ̶aagetedi noko codaa menoale. wg Naɡ̶ajo yotedi liboonaɡ̶adi “Nibayodaɡ̶a”. Odaa oniniteci liwai niɡ̶idiwa iniwatadiɡ̶ini liwailidi ninyokotiidi ja bayodi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi eliodi oko nigo leeɡ̶odi mowacipeta niɡ̶idiwa ninyokotiidi ane bayodi.    Odaa niɡ̶ijo eledi aanjo naɡ̶a yatetigi nigoloneeta, odaa naɡ̶ajo yotedi nelegi ane ídi macataɡ̶a naɡ̶ana noledaɡ̶axi jeɡ̶eniteloco oniniteci liwai niɡ̶idiwa iniwatadiɡ̶ini liwailidi akiititedi codaa me niɡ̶inoa eletidi ninyokotiidi.M  Odaa ja nigo oniniteci liwai, niɡ̶idiwa iniwatadiɡ̶ini liwailidi niɡ̶inoa ane itinigi akiidi-eliodi, codaa oniniteci liwai niɡ̶idiwa iniwatadiɡ̶ini liwailidi niɡ̶icoa etogoli ja daa.  Naɡ̶a yatetigi niɡ̶ijo eledi aanjo nigoloneeta, ini ijo ane liciagi naɡ̶ana wetiɡ̶a ane leegitibigimece ane yabidi, analee oyokoletinigi akiidi-eliodi, odaa oniniteci niɡ̶idiwa iniwatadiɡ̶ini liwailidi niɡ̶idi ninyoɡ̶odi ja ɡ̶odawodi./ WIgaanaɡ̶a datenaɡ̶a niɡ̶ijo odoejegi aanjo, odaa ja jinadi noledi, inaa ɡ̶alatili-eloodoli awatege ɡ̶odawodi, onokoletedinicogi digoina iiɡ̶o. Odaa ja yabidi oniniteci niɡ̶idiwa iniwatadiɡ̶ini liwailidi niɡ̶ina iiɡ̶o, yabidi nialeli, codaa me inatawece nipodigi ane dione. 2 ] Icoa goloneetatedi Niɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ijoa seete aanjotedi anodibatege niɡ̶ijoa seete goloneetatedi ja dinilakidetiniwace moyatetigilo nigoloneetatedi. Odaa niɡ̶ijo aanjo naɡ̶a dibata niɡ̶ijo baxiawaanigi, odaa ja yetigi noledi ane idei ditibigimedi nameeja. Odaa ja nokoletinicogi digoina iiɡ̶o. Odaa jeɡ̶eo me dayaagetiogi oko, codaa eliodi niximaɡ̶aɡ̶a, nalebepakatedi, codaa me datalale iiɡ̶o. gGOdaa naɡ̶a yabidi niɡ̶ijo edokojegi, odaa loɡ̶ocilaɡ̶adi joɡ̶opitedibigimece miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji icoɡ̶otedicogi midataɡ̶a niɡ̶ijo baxiawaanigi ane nolitini niɡ̶ijo aanjo, liciagi lotaɡ̶a niɡ̶ina noiigi anida aneetege Aneotedoɡ̶oji me icotibigimece miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina moyotaɡ̶aneɡ̶etedibece.jMOdaa niɡ̶ijo eledi aanjo jeɡ̶enagi, odaa ja dabiditi ipegitege ajo nameeja oolo nolitini ijo baxiawaanigi oolo lajo moyetigi edokojegi. Eliodi edokojegi oyajigota me ipeketeloco nameeja oolo, liboonigitalo Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶ida edokojegi ikee niɡ̶ijoa lotaɡ̶a niɡ̶ina noiigi ane nebi Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina moyotaɡ̶aneɡ̶etedibece.Odaa ja jinadi ijoa seete aanjotedi ane dabiditiniwace lodoe Aneotedoɡ̶oji. Odaa joɡ̶odibatege ijoa seete goloneetatedi.  } Owidijegi lapadijegi ane noxoco naɡ̶ajo notaɡ̶anaɡ̶axi Odaa niɡ̶ijoa Waxacoco naɡ̶a yaaɡ̶adi niɡ̶ijo owidijegi lapadijegi ane noxoco naɡ̶ajo notaɡ̶anaɡ̶axi, odaa ja daxixe digoida ditibigimedi, ejime meya-oora me daxixe.1[Igaataɡ̶a niɡ̶iniwa Waxacoco ane itedeloco liwigotigi nibaanco Aneotedoɡ̶oji jeɡ̶epaaɡ̶eote anoyeligo, codaa micataɡ̶a nowienoɡ̶odi Waxacoco ilaajotedibece, yadeegitedinece ninyokotiidi anowo ɡ̶odewiɡ̶a. Odaa Aneotedoɡ̶oji iwilegitetema inoatawece latiidi ligecooɡ̶eli.” (IOdaa aɡ̶aleeɡ̶ica daɡ̶a nigodi nigigi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ecibi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a aligeɡ̶e, migetaɡ̶a niláɡ̶a yakadi me yalegitibigiwaji.~uOdaa joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi midi lodoe nibaanco Aneotedoɡ̶oji. Odaa noko codaa menoale idi me nibaaɡ̶a mini liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji. Aneotedoɡ̶oji ane nicotedeloco nibaanco doweditedeloco niɡ̶idi oko igaataɡ̶a iniwa miditaɡ̶a.Naɡ̶a jigidi, mejita, “Ajowooɡ̶odi. Akaami boɡ̶owooɡ̶oti, iniotagodi.” Odaa jeɡ̶eetiwa, “Niɡ̶idi oko niɡ̶ijo aneliodi me nawikodeeɡ̶a leeɡ̶odi Liboonaɡ̶adi Ǥoniotagodi. Oiwilegi lowoodi, oyatitalo lawodi Waxacoco, odaa ja yapacaɡ̶a.} Onijoteci niɡ̶ijoa lacilodi naɡ̶a idige, meetiwa, “Amiidiwa idiwa lapacoɡ̶ogomaɡ̶a? Igame oicoɡ̶oticogi?” `~9 Iditawece modi, “Jiɡ̶idaaɡ̶ee. Jiweniɡ̶idenaɡ̶a codaa joɡ̶eeɡ̶atalo Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji. Iniotagodeeɡ̶atalo, codaa me jiweniɡ̶idenaɡ̶a leeɡ̶odi minoa lixaketedi, yowooɡ̶odi inoatawece, codaa minoa nimaweneɡ̶eco, eliodi loniciwaɡ̶a. Idioka limedi me daɡ̶a diniigiteda. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. (Amém).” C} Idiwatawece aanjotedi idi me dabiditiniwace oyawiile ane nicote Aneotedoɡ̶oji, ijaaɡ̶ijoa 24 lacilodi, ijaaɡ̶ijoa cwaatolo ewikaɡ̶a. Odaa idiwatawece aanjotedi dakagitiniwace lodoe nibaanco Aneotedoɡ̶oji. Dakagitiniwace neɡ̶epaa icotinigi latobi iiɡ̶o. Odaa iditawece odoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji."|= Odaa napaawaɡ̶ateloco, modi, “Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji ane nicotedeloco epaa nibaanco, iniaa Waxacoco, joaniɡ̶idiaa owo ɡ̶odewiɡ̶a.”M{ Lapo noiigi-nelegi Naɡ̶a ixomaɡ̶atice me jinaditiogi loiigi Israel, odaa digawini! Ja jinadi noiigi-nelegi, daɡ̶axa meliodi aɡ̶ica ane yakadi me nilaɡ̶aditibigiwaji. Oicoɡ̶oticogi minoataɡ̶a inoatawece ane noiika, inoatawece ane iolatedi, inoatawece ane iiɡ̶otedi, codaa inoatawece ane latopaco oko. Iditawece niɡ̶idi noiigi dabiditiniwace lodoe baanco ane nicote Aneotedoɡ̶oji, codaa me lodoe Waxacoco. Iditawece odinixotinigilo nijayogoli ocaɡ̶atedi, lapacoɡ̶ogoli. Oilokaditalo laamotiidi “palmeira”. (Oikee moiweniɡ̶ide Aneotedoɡ̶oji). z  y  x Pw (5-8) Ijoa 12 miili oko ida aneetege licoɡ̶egi loiigi Judá, Ijoa 12 miili oko ida aneetege licoɡ̶egi loiigi Rúben, Ijoa 12 miili oko ida aneetege licoɡ̶egi loiigi Gade, Ijoa 12 miili oko ida aneetege licoɡ̶egi loiigi Aser, Ijoa 12 miili oko ida aneetege licoɡ̶egi loiigi Naftali, Ijoa 12 miili oko ida aneetege licoɡ̶egi loiigi Manassés, Ijoa 12 miili oko ida aneetege licoɡ̶egi loiigi Simeão, Ijoa 12 miili oko ida aneetege licoɡ̶egi loiigi Levi, Ijoa 12 miili oko ida aneetege licoɡ̶egi loiigi Issacar, Ijoa 12 miili oko ida aneetege licoɡ̶egi loiigi Zebulom, Ijoa 12 miili oko ida aneetege licoɡ̶egi loiigi José, Ijoa 12 miili oko ida aneetege licoɡ̶egi loiigi Benjamim.vOdaa ja jajipata ane liwokodi oko anadi nibikotaxete Aneotedoɡ̶oji latocolodi. Ijo 144 miili oko, anida aneetege loiigi Israel. cu?Odaa mee niɡ̶ijo aanjo, “Jinaɡ̶awii ane beyagitema niɡ̶ina iiɡ̶o, idiaa akiidi-eliodi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶inoa nialeli, nigepaa jigodi me inibikota latocolodi niɡ̶ina liotagipi Aneotedoɡ̶oji.”rt]Odaa ja jinadi eledi aanjo ditibigimece ane icoɡ̶oticogi aligeɡ̶e menodi. Ada libikotanaɡ̶anaɡ̶ate lajo meo nibikotaxete niɡ̶ijo oko ane nepilidi Aneotedoɡ̶oji ewikegi. Naɡ̶a dapaawetiogi niɡ̶ijoa cwaatolo aanjotedi anodibatege loniciwaɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji mowo lawikodigi oko digoina iiɡ̶o, codaa me miditaɡ̶a akiidi-eliodi.|s s Icoa 144 miili oko loiigi Israel Niɡ̶idiaaɡ̶idi naɡ̶a inoletibige, odaa ja jinadi cwaatolo aanjotedi dabiditiniwace onidatecibeci idiwa cwaatolo liniocidi iiɡ̶o. Onolitedini niɡ̶icoa cwaatolo latopaco niocodi digoina iiɡ̶o owotibige me diɡ̶icata niocodi ane yawe niɡ̶ina iiɡ̶o, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a akiidi-eliodi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a nialeli.rIgaataɡ̶a jiɡ̶icota noko metiɡ̶odiloikatidi leeɡ̶otedi ɡ̶obeyaceɡ̶eco, codaa aɡ̶ica ane yakadi me iwoko niɡ̶ida noko.” q9Odaa joɡ̶odapaawetiogi niɡ̶inoa wetiadi ane leegitibigimece niɡ̶inoa wetiadi eloodoli, modi, “Aniitoɡ̶oloco amaleeɡ̶aɡ̶a ɡ̶odaɡ̶ateɡ̶egitema Aneotedoɡ̶oji ane nicotedeloco nibaanco miniwa me ɡ̶oneɡ̶egi, codaa niɡ̶iniwa Waxacoco ane yelatedoɡ̶odomi.ap;Odaa niɡ̶inoa inionaɡ̶a-eloodoli digoina iiɡ̶o, inoa lacilodi iodaɡ̶awadi, inoa liicotedi, inoa anida nimaweneɡ̶egi loniciweɡ̶enaɡ̶a, inoa niotaka, inoa ane daɡ̶a niotaka, iditawece domaɡ̶a dinaɡ̶aditiniwace catiwedi niɡ̶inoa lawimaɡ̶ajetedi-wetiadi liwigotigi wetiɡ̶a eloodo minoataɡ̶a niɡ̶inoa wetiadi nelecoli.^o5Ditibigimedi aɡ̶aleeɡ̶ica jinataɡ̶a, ja ma, ja liciagi naɡ̶ana notaɡ̶anaɡ̶axi lamodi anoilipadi. Codaa inoatawece ane wetiadi nelecoli, codaa me niɡ̶inoa lidelocotedi digike, oyetecetice ane limedi. n  Yotetitedi enitedinigi iiɡ̶o, micoataɡ̶a niɡ̶inoa niale-ela baanaɡ̶a beyagi ane niwadetedini niɡ̶ina me igike niocodi.m Odaa ja jinadi niɡ̶ijoa Waxacoco naɡ̶aɡ̶a yaaɡ̶adi niɡ̶ijo naɡ̶a seis lapadijegi ane noxoco naɡ̶ajo notaɡ̶anaɡ̶axi. Odaa digawini! Ijo natalalaɡ̶a niɡ̶ina ane yoniciwadi, yatalale inatawece iiɡ̶o. Aligeɡ̶e ja nabidi macataɡ̶a naɡ̶ana lipegeteɡ̶e ane nabidi ane dinixotinigi ane dininya, codaa epenai jaɡ̶aɡ̶a ixagodi micoataɡ̶a niɡ̶inoa ɡ̶odawodi.Zl- Ijoatawece niɡ̶ijoa liwicidi niɡ̶ijo baanoɡ̶onigodi joɡ̶odibatege nijayogoli ocaɡ̶atedi, lapacoɡ̶ogoli. Odaa moditiogi, “Anipenawaanigitiniwace nigepaaɡ̶icota me nigo niɡ̶idi eledi, baanaɡ̶a iolatedicoace Aneotedoɡ̶oji monigodi, niɡ̶idi ɡ̶adokaaɡ̶etedipi mabaatema Ǥoniotagodi, codaa me ɡ̶anioxoadipi.” k- Niɡ̶idiwa niwicidi napaawaɡ̶ateloco, modi, “Akaami Ǥoniotagodi ane iiɡ̶eni inoatawece, aɡ̶ica makaamitaɡ̶a gaantokaaɡ̶ini ane beyagi, akaami anewi. Igaatigi ica nigawini anemiita idi oko digoida iiɡ̶o? Igaatigi nigaloikatiti niɡ̶ijo anetiɡ̶odigodi?”Zj- Odaa niɡ̶ijoa Waxacoco ja yaaɡ̶adi niɡ̶ijo eledi lapadijegi ane noxoco naɡ̶ajo notaɡ̶anaɡ̶axi. Odaa ja jiwitiwece le naɡ̶ajo nameeja “bronze”, odaa ja jinadi liwicidi niɡ̶ijoa baanaɡ̶a nigo leeɡ̶odi moyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, codaa midioka limedi modiotece liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi Jesus.ai;Naɡ̶a inoletibige, odaa ja jinadi apolicaɡ̶anaɡ̶a baayo. Niɡ̶ijo apolicaɡ̶anaɡ̶ademigi liboonaɡ̶adi “Némaɡ̶a”, ijaaɡ̶ijo ijo lokaaɡ̶edi diotibeci lowidi liboonaɡ̶adi “Aneiticoace émaɡ̶aɡ̶a, noledi ane daɡ̶a ipe”. Odaa joɡ̶odibatege loniciwaɡ̶a monigodi oko, oniniteci niɡ̶icoa cwaatolo liwailidi niɡ̶ina iiɡ̶o. Odaa joɡ̶onigodi oko, oyatita me nidelaɡ̶a, nigigi, neelotika, codaa me niɡ̶inoa eijedi anetiɡ̶odeligo. yhkNiɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ijoa Waxacoco ja yaaɡ̶adi ijo eledi niɡ̶ijoa seete lapadijetedi ane noxoco naɡ̶ajo notaɡ̶anaɡ̶axi. Odaa ja jajipata niɡ̶ijo owidijegi niɡ̶ijoa cwaatolo ewikaɡ̶a mee me dotaɡ̶a, “Diganagawini!”NgOdaa ja jajipata ica ane dotaɡ̶a liwigotigi niɡ̶idiwa cwaatolo ewikaɡ̶a, meeta, “Itoatadiɡ̶ida goopa leyeema licawa loojedi mabaa onidateci noko, codaa noove goopatedi ‘cevaada’ aaɡ̶aɡ̶a licawa loojedi mabaa onidateci noko. Pida jinaɡ̶a itineɡ̶eni najidi, codaa viinyo adaɡ̶aɡ̶a abeyacaɡ̶ati!” =fsOdaa niɡ̶ijoa Waxacoco jiɡ̶icota me itiwatadiɡ̶idi yaaɡ̶adi niɡ̶ijoa seete lapadijetedi ane noxoco naɡ̶ajo notaɡ̶anaɡ̶axi. Odaa ja jajipata me dotaɡ̶a niɡ̶ijo eledi niɡ̶ijoa cwaatolo ewikaɡ̶a, mee, “Diganagawini!” Naɡ̶a jiwiticogi, odaa ja jinadi apolicaɡ̶anaɡ̶a nabideɡ̶egi. Niɡ̶ijo apolicaɡ̶anaɡ̶ademigi ilokadita nibikotanaɡ̶anaɡ̶ate (naɡ̶ana lajo moibikota liwaaɡ̶atiigi ganigidi).eOdaa ja noditice apolicaɡ̶anaɡ̶a lixagoteɡ̶egi. Odaa joɡ̶oyajigota niɡ̶ijo apolicaɡ̶anaɡ̶ademigi loniciwaɡ̶a meo niɡ̶ina oko me daɡ̶adiaa ilaɡ̶atiwage, pida diniwitideɡ̶etiwage, dinigodi. Codaa dibatege lodaajo-ocaɡ̶ataɡ̶a. rd]Niɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ijoa Waxacoco ja yaaɡ̶adi niɡ̶ijo eledi lapadijegi niɡ̶ijoa seete anonoxoco naɡ̶ajo notaɡ̶anaɡ̶axi. Odaa ja jajipata ijo eledi niɡ̶ijoa cwaatolo ewikaɡ̶a mee me dotaɡ̶a, “Diganagawini!”mcSNaɡ̶a inoletibige, odaa ja jinadi ini apolicaɡ̶anaɡ̶a lapaceɡ̶egi. Niɡ̶ijo apolicaɡ̶anaɡ̶ademigi ida lopitenigi. Odaa joɡ̶oyajigota lale me anigaanyeɡ̶egi. Odaa ja noditice, igo me didele, odaa ja dinigaanye. _b 9 Lapadijetedi ane noxoco naɡ̶ajo notaɡ̶anaɡ̶axi Odaa ja jinadi niɡ̶ijoa Waxacoco me yaaɡ̶adi niɡ̶ijo odoejegi niɡ̶ijoa seete lapadijetedi anonoxoco naɡ̶ajo notaɡ̶anaɡ̶axi. Odaa ja jajipata onijoteci niɡ̶ijoa cwaatolo ewikaɡ̶a dapaawe me dotaɡ̶a micataɡ̶a niɡ̶ina niximaɡ̶aɡ̶a, mee, “Diganagawini!”RaOdaa niɡ̶ijoa cwaatolo ewikaɡ̶a joɡ̶oigidi, modi, “Ewi! Jiɡ̶idaaɡ̶ee (Amém)!” Odaa niɡ̶ijoa 24 lacilodi ja dakagitiniwace, joɡ̶oiweniɡ̶ide niɡ̶idi anidioka limedi me newiɡ̶a. `3 Odaa ja jajipatiogi iditawece ane newiɡ̶a digoida ditibigimedi, digoina iiɡ̶o, codaa aneite émaɡ̶aɡ̶a, codaa aneitinigi akiidi-eliodi. Iditawece modi, “Niɡ̶iniwa ane nicoteloco nibaanco me ɡ̶oneɡ̶egi, idaaɡ̶idoa anoiciaceeketege Waxacoco, leeditibige midioka limedi me joɡ̶eeɡ̶atiogi, jiweniɡ̶idenaɡ̶a, jocaɡ̶anaɡ̶atiogi, codaa me jikanaɡ̶atece ane naɡ̶atetigi.”j_M Odaa dinigetaɡ̶ateetibigiwaji modi, “Niɡ̶idoa Waxacoco anoyeloadi daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi, odaa leeditibige me dibatetege naɡ̶atetigi, niliicaɡ̶ajetecidi, lowooɡ̶otakaneɡ̶egi, codaa me loniciwaɡ̶a. Codaa leeditibige me jiweniɡ̶idenaɡ̶a, jocaɡ̶anaɡ̶atalo, codaa me joɡ̶eeɡ̶atalo niɡ̶iniwa anoiciaceeketege Waxacoco.” b^= Naɡ̶a inoletacibige, odaa ja jajipata lapo nelegi aanjotedi. Oyawiile nibaanco ɡ̶oneɡ̶e, idiaaɡ̶idiwa cwaatolo ewikaɡ̶a, ijaaɡ̶ijoa 24 lacilodi. Daɡ̶axa meliodi, ajakataɡ̶a me inilaaɡ̶ataɡ̶atiogi.9]k Odaa jaɡ̶awii mokiditece noiigi, odaa jiɡ̶iiɡ̶eni laaleɡ̶enali, codaa majicitiogi naɡ̶atetigi modibatema Aneotedoɡ̶oji, odaa joɡ̶oiiɡ̶e inatawece iiɡ̶o.” <\q Oigaa gela elaagi, modi, “Daɡ̶axa mida ɡ̶anaɡ̶atetigi, joaniɡ̶idaa makati mabaata naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi, odaa aaɡ̶ati niɡ̶idiwa seete lapadijetedi leeɡ̶odi metiɡ̶adeloati, codaa leeɡ̶odi ɡ̶adawodi me anado, ane loojedi manoojeteetema Aneotedoɡ̶oji oko, inoatawece ane noiika, inoatawece ane iolatedi niɡ̶ina iiɡ̶o, codaa anoicoɡ̶oticogi inoatawece iiɡ̶otedi, codaa minoatawece ane latopaco oko. j[MNaɡ̶a dibate naɡ̶ajo notaɡ̶anaɡ̶axi, niɡ̶ijoa cwaatolo ewikaɡ̶a, ijaaɡ̶ijoa 24 lacilodi dakagitiniwace lodoe niɡ̶ijoa Waxacoco. Oninitecibeci niɡ̶idiwa lacilodi ada noɡ̶oxiɡ̶a-liwenaɡ̶a, codaa idoa nibaxiatedawaanaɡ̶a oolo, nolee edokojegi, ane ikee lipoketedi noiigi ane nepilidi Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina moyotaɡ̶aneɡ̶e.)ZKNiɡ̶ijoa anoiciaceeketege Waxacoco jiɡ̶igo dibate naɡ̶ajo notaɡ̶anaɡ̶axi ane idei libaaɡ̶adi Niɡ̶ijoa ane nicoteloco nibaanco me ɡ̶oneɡ̶egi. YOdaa ja jinadi Niɡ̶ijoa anoiciaceeketege waxacoco dabiditedi lodoe nibaanco niɡ̶ijoa ane ɡ̶oneɡ̶egi, oyawiile niɡ̶idiwa cwaatolo ewikaɡ̶a, ijaaɡ̶ijoa 24 lacilodi. Niɡ̶ijoa Waxacoco latopiwatibige niɡ̶ijo moyeloadi. Idiwa seete libiwedi, ligecooɡ̶eli idaa liwokodi seete, anoikee niɡ̶icoa seete liwicidi Aneotedoɡ̶oji ane niwakateetedeloco inatawece iiɡ̶o.~XuOdaa ijo onijoteci niɡ̶idiwa 24 lacilodi meetiwa, “Jinaɡ̶anoeni! Digawini! Niɡ̶ijoa anoyatedigi me ‘Liaon’ anida aneetege licoɡ̶egi loiigi Judá, ane litaagi Davi inionigi-eliodi ɡ̶oneɡ̶egi, ja iɡ̶eke loniciwaɡ̶a némaɡ̶a, odaa baɡ̶a yakadi me yaaɡ̶adi niɡ̶idiwa seete lapadijetedi ane noxoco naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi, odaa ja yomoke.” W1Eliodi me jinoetibece leeɡ̶odi me diɡ̶ica anida naɡ̶atetigi me yomoke oditaɡ̶a yalomeɡ̶eteloco aniwoteloco naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi.TV!Pida aɡ̶ica ganigetiɡ̶ijo digoida ditibigimedi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a digoina iiɡ̶o, migetaɡ̶a catinedi iiɡ̶o ane yakadi me yomoke oditaɡ̶a iwi ane diniditeloco naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi.:UmOdaa ja jinadi ijo aanjo loniciweɡ̶enigi ane dinigetaɡ̶atee me digika, mee, “Amiijo anida naɡ̶atetigi me noɡ̶a lapadijetedi naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi me yomoke?”5T e Lotaɡ̶anaɡ̶axi Niɡ̶ijoa anoiciaceeketege waxacoco Jinadi notaɡ̶anaɡ̶axi liciagi niɡ̶ina nilipatigi idei libaaɡ̶adi Niɡ̶ijoa ane nicoteloco nibaanco me ɡ̶oneɡ̶egi. Naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi dinidi idoatawece liwailidi, oyexocaɡ̶aditeloco seete lapadijetedi ane noxoco. S9 “Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji leeditibige me ɡ̶adiweniɡ̶ideneɡ̶egi codaa joɡ̶eeɡ̶ataɡ̶awa, codaa jikanaɡ̶ataɡ̶adici ɡ̶adiiɡ̶enatakaneɡ̶egi. Igaataɡ̶a oeni inoatawece aninoa. Oeni inoatawece, odaa idioka limedi minoa leeɡ̶odi jiɡ̶idaa anemaani.” R  `Q9 (9-10) Niɡ̶ijoa cwaatolo ewikaɡ̶a niɡ̶ina me nigaanaɡ̶anaɡ̶a, moiweniɡ̶ide, codaa modiniotagodetalo Niɡ̶iniwa ane nicoteloco naɡ̶ajo epaa nibaanco me ɡ̶oneɡ̶egi, niɡ̶ini anidioka limedi me yewiɡ̶a, odaa niɡ̶ijoa 24 lacilodi ja dakagitiniwace lodoe Niɡ̶iniwa ane nicoteloco nibaanco me ɡ̶oneɡ̶egi, modi, 2P]Oninitecibeci niɡ̶idiwa cwaatolo ewikaɡ̶a idiwa seis labadi. Odaa niɡ̶idiwa labadi noleetelogo ligecooɡ̶eli. Noko codaa menoale anotokotiniwace, modi, “Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji ida eliodi loniciwaɡ̶a, codaa aɡ̶ica ane beyagi miniwataɡ̶a. Akaaɡ̶iniwa, codaa icota menagi.” ^O5Niɡ̶ini odoejegi ewikegi liciagi ica liaon, ica eledi ewikegi baɡ̶a latopiwa alolanaɡ̶a, ica eledi ewikegi latobi baɡ̶a liciagi latobi ɡ̶oneleegiwa, ica owidijegi ewikegi liciagi ica nitaanigo ane wayo.NLodoe naɡ̶ani baanco ɡ̶oneɡ̶e jinadi idi ane liciagi weiigi ane diɡ̶ica liniogo igeditice macataɡ̶a naɡ̶ana galaapa. Liniogotibece codaa odipegitege naɡ̶ani baanco ɡ̶oneɡ̶e icoa cwaatolo ewikaɡ̶a, anowidi ligecooɡ̶eli lodoe codaa me lowidi.3M_Nalebepaɡ̶atedi icoɡ̶otiwece manitaɡ̶a naɡ̶ani baanco ɡ̶oneɡ̶e, layaageɡ̶egi ica ane notaɡ̶anaɡ̶a codaa me layaageɡ̶egi niximaɡ̶aɡ̶a. Odaa lodoe naɡ̶ani baanco idiwa seete noledaɡ̶axiidi ane ídi, anidiaaɡ̶idiwa niɡ̶idiwa seete niwicidi anodibatema Aneotedoɡ̶oji.GLLiniogotibece naɡ̶ani baanco idiwa eletidi 24 baancotedi, nibaanco niɡ̶inoa ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a. Onicoteloco 24 lacilodi odinixotinigilo lapacoɡ̶ogoli, codaa lacilodi idiwa laleli oolo. K TJ!(2-3) Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi Liwigo Aneotedoɡ̶oji ja dakatiwigiji. Odaa jinadi nibaanco niɡ̶ina oko ane ɡ̶oneɡ̶egi digoida ditibigimedi. Odaa niɡ̶ini ane nicoteloco naɡ̶ani baanco, latopiwa micoataɡ̶a niɡ̶inoa wetiadi ane diniwaloe, macataɡ̶a “diamante” me igeditice, acaaɡ̶aca “sardônio” ane ixagodi igeditice. Liniogotibece naɡ̶ani baanco adi oxaago ane datale macataɡ̶a aca “esmeralda” ane dione igeditice. I ; Odigaanaɡ̶atibigimece Aneotedoɡ̶oji digoida ditibigimedi Naɡ̶a nigotedini notaɡ̶a lapoli loiigi Ǥoniotagodi, naɡ̶a jiwiticogi ida, odaa jinadi ijo epoagi domoke digoida ditibigimedi. Odaa niɡ̶ijo oko ane dotaɡ̶a ane liciagi layaageɡ̶egi goloneeta, baanaɡ̶a ijo me idotaɡ̶aneɡ̶e, meetiwa, “Anagi meetaɡ̶a digoina ditibigimedi! Odaa jikeetaɡ̶awa anicotece anigida noko.”sH_Ane yemaa me wajipa, dice ajipaata ane ligegitiogi Liwigo Aneotedoɡ̶oji lapoli loiigi Ǥoniotagodi!” pGYNiɡ̶idi anoiɡ̶eke ane beyagi, jinode me inicooɡ̶owepodi manitaɡ̶a inibaanco anejote me jiiɡ̶enataka, digo aneji me jiɡ̶eke ane beyagi, odaa ja idicote miniwataɡ̶a Eiodi manitaɡ̶a nibaanco aneite me diiɡ̶enataka. F Digawini! Ite Ee epoagi, jiniditaɡ̶awa. Nigica ane najipatiwa, odaa yomoke lapoagi, jakatiwece liɡ̶eladi, odaa ja igiiwa. ENiɡ̶ina ane jemaa, japeteɡ̶e codaa me jiloikatidi. Enice adinoniciwaɡ̶ati maniwitici, codaa adinilaanitibecetiwaji.bD=Enice ɡ̶adajoinitiwaji manoojeteeta inioolo anoiwilegi minitaɡ̶a noledi amanagawini ewi makaamitiwaji liicotedi. Codaa anoojeteeta jayogoli lapacoɡ̶ogoli amaleeɡ̶aɡ̶a adinixomitiwaji, odaa aɡ̶aleeɡ̶okakaamitiniwacetiwaji oditaɡ̶a aniboliki. Codaa anoojeteeta inipomaada lajo ɡ̶agecooɡ̶eli amaleeɡ̶aɡ̶a ewi matenitibece. tCaLeeɡ̶odi menitibecetiwaji, ‘Oko liicotedi, inoa inoatawece ane jopooɡ̶atibige, aɡ̶ica ane aniaditibige mokotaɡ̶a.’ Pida aɡ̶owooɡ̶otitiwaji makaami oko awikotaagipi, madewetedi, ɡ̶oladi, codaa mokakaamitiniwacetiwaji.NBPida leeɡ̶odi me ɡ̶adiciagitiwaji niɡ̶ina ninyoɡ̶odi anokexaa dapicaɡ̶awaanigi, odaa aɡ̶akaamitiwaji ane diwete oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a dapicoɡ̶o, odaa icota me inokotaɡ̶adicitiwaji. l~}e{zz)xwvtzrqqVpMo mll'ktj4h4g3edc[b}b`_^X]\`[ZYWWV,UJTSWR,QONMLuKgIHH+FE#C@@? ><;R:9P87b6L5F310.~-,+*U('e&^%$z#]"@! ]At;m"I ~Z2`b%=Odaa icota moideleɡ̶e niɡ̶ijoa anoiciaceeketege Waxacoco, pida Waxacoco dinigaanyetetece, igaataɡ̶a Niotagodi niɡ̶inoa ane ɡ̶oniotagododi, codaa me Ninionigi-eliodi niɡ̶inoa inionaɡ̶a-eloodoli. Laxawepodi niɡ̶ina aneniditediogi, niɡ̶ina ane iomaɡ̶aditedicoace, anidioka limedi modiotece aɡ̶ica deɡ̶eyamaɡ̶aticoace.” N$ Idiwatawece niɡ̶idiwa inionaɡ̶a-eloodoli oniwoditema eledi, idokida ane lowoogo. Odaa oyajigota niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi ane doide loniciwaɡ̶a, codaa me naɡ̶atetigi niɡ̶idiwa inionaɡ̶a. $#A Niɡ̶ijoa deez libiwedi ananati — one niɡ̶icoa deez inionaɡ̶a-eloodoli analee daɡ̶a niiɡ̶enatakanaɡ̶a, pida icota modibatege loniciwaɡ̶a me niiɡ̶enatakanaɡ̶a odinaxawatege niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi ane doide, aleegi, onexaa onaniteci lakata me niiɡ̶enatakanaɡ̶a. "9 Odaa niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi ane doide baaniɡ̶ijo me yewiɡ̶a, pida natigide aɡ̶aleeɡ̶ica me yewiɡ̶a, boɡ̶one eledi inionigi-eliodi ane diiɡ̶enataka nige nigotedice niɡ̶ijoa seete. Nokaaɡ̶edi niɡ̶ijoa seete, codaa eledi igo minitaɡ̶a noledi ane daɡ̶a ipe. ! Eledi one diitigi — me icoa seete inionaɡ̶a-eloodoli. Odaa ciinco jeɡ̶enitiniwace, ja nigo. Pida oniniteci niɡ̶idiwa seete eɡ̶ini me diiɡ̶enataka, icaaɡ̶ica eledi aniɡ̶ica me jinataɡ̶a. Icota maɡ̶aɡ̶a diiɡ̶enataka, pida aɡ̶owidi nokododi.| q Leeditibige mele ɡ̶odacilo me jowooɡ̶otaɡ̶atece anodaa diitigilo niɡ̶inoa notaɡ̶a ane jiditedi. Niɡ̶idiwa seete lacilodi niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi — one niɡ̶icoa seete lojotaɡ̶atedi-nelecoli aneitice me nicote naɡ̶ajo iwaalo.Niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi ane doide ananati jiɡ̶ijo me yewiɡ̶a, pida niɡ̶ina natigide aɡ̶alee yewiɡ̶a. Odaa icota me noditice icoɡ̶otinece libegi ane diɡ̶ica liniogo, odaa jiɡ̶igo minitaɡ̶a noledi ane daɡ̶a ipe. Maditaɡ̶a lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji idiwa liboonaɡ̶atedi niɡ̶ica oko anidiokaanaɡ̶a limedi me newiɡ̶a. Aniɡ̶icatibige Aneotedoɡ̶oji daɡ̶a yoe niɡ̶ina iiɡ̶o niɡ̶idiwa liboonaɡ̶atedi me diniditedini. Odaa niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipitigi niɡ̶ina iiɡ̶o ane diɡ̶ica liboonaɡ̶adi maditaɡ̶a naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi nawelatibigiwaji nigoiwita niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi ane doide. Niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi baanaɡ̶a ijo me yewiɡ̶a, niɡ̶ina natigide aɡ̶alee yewiɡ̶a. Pida icotace me dinikee. 9Odaa ja idige niɡ̶ijo aanjo, meetiwa, “Igaamee ina manawela? Natigide ja jeloɡ̶oditaɡ̶awa anodaa diitigi niɡ̶ida ane diɡ̶icata ane yowooɡ̶odi, aneetece naɡ̶ajo iwaalo, ijaaɡ̶ijo nicooɡ̶oladi eijeeɡ̶agi ane doide, anijoa seete lacilodi, idiaa deez libiwedi.[/Odaa ja jinadi naɡ̶ajo iwaalo yemáɡ̶a, yemakatidi me wacipetalo lawodi loiigi Aneotedoɡ̶oji, codaa me lawodi niɡ̶ijo ane nigo leeɡ̶odi modiotibece Jesus. Niɡ̶ijo naɡ̶a jinadi, eliodi me idawela.6eLatocolo diniditeloco boonaɡ̶adi, anida ane diitigi, ane dinaɡ̶aditi, pida aɡ̶ica ane yowooɡ̶odi. Ica boonaɡ̶adi one, “Babilônia ane diɡ̶icaadaɡ̶a yowooɡ̶odi me eliodo inatawece iwaalepodi agopeloaɡ̶a, inaaɡ̶ina niɡ̶ina anowo okanicodaaɡ̶ica ane napioi digoina iiɡ̶o.” kONaɡ̶ajo iwaalo dinixotinigi lipegeteɡ̶e ane ixagodi, me nolidigo lawoɡ̶o. Anitawece nolee icoa nadinaɡ̶ajetecidi oolo, wetiadi ane diniwaloe, acaaɡ̶aca “pérola”. Ilokadita ijo baxiawaanigi oolo ane nolee, niɡ̶ida laxegi eo me nalaɡ̶atibigoɡ̶oji ijoatawece niɡ̶ijoa loenataka ane napioi niɡ̶ina me loomatewepodi ɡ̶oneleegiwadi.U#Odaa ja dakatiwigiji Liwigo Aneotedoɡ̶oji, odaa ijo aanjo ja yadeegi iwigo miditaɡ̶a nipodigi ane yadiloteloco ane diɡ̶ica niɡ̶eladimigipi. Jiɡ̶idiaaɡ̶i naɡ̶a jinadi ajo iwaalo ane waxoditeloco niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi ane doide, lixagoteɡ̶egi. Inatawece lolaadi niɡ̶ini eijeeɡ̶agi dinidi, diniditelogo niɡ̶inoa notaɡ̶a ane beyagi modotaɡ̶atibige Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶ini eijeeɡ̶agi idiwa seete lacilodi, codaa idiwa deez libiwedi.1[Niɡ̶inoa inionaɡ̶a-eloodoli ja noomatewa naɡ̶ani iwaalo, codaa minoatawece ane noiika niɡ̶ina iiɡ̶o nemáɡ̶a mowacipeta niviinyo naɡ̶a loomatewepodi.”   Aca iwaalo agopeloa ane diɡ̶icaadaɡ̶a yowooɡ̶odi Odaa onijoteci niɡ̶ijoa seete aanjotedi anijo nibaxiawaanigi neɡ̶enagi meetaɡ̶a, odaa jeɡ̶eetiwa, “Anagi, jikeetaɡ̶awa anodaaɡ̶eeta nigoiloikatidi naɡ̶ajo iwaalo agopeloa, ane diɡ̶icaadaɡ̶a yowooɡ̶odi. Naɡ̶ani iwaalo eote me nalaɡ̶atibigoɡ̶oji naɡ̶ajo nigotaɡ̶a eloodo anipegitege owidi akiititedi.;oCodaa ɡ̶alatili eniteloco oko icoɡ̶otedibigimece ditibigimedi, licawadi wetiadi nelecoli ane iwida 40 ciilo liwaaɡ̶atiigi. Odaa niɡ̶ina oko ja beyagi modotaɡ̶atibige Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi niɡ̶inoa lawikodico aneote niɡ̶ijoa ɡ̶alatili eloodoli, leeɡ̶odi eliodi niɡ̶ica lawikodigi. _7Codaa inoatawece lidelocotedi ja jabalaɡ̶atigilo, inoa wetiadi nelecoli eletidi ma.1Naɡ̶ajo nigotaɡ̶a eloodo iniwatadiɡ̶ini liwailidi me dawalace, codaa inoatawece nigotadi digawiniteloco iiɡ̶o eletidi daa. Odaa Aneotedoɡ̶oji ja nalaɡ̶atigilo naɡ̶ajo nelegi Babilônia, naɡ̶a yajigote naɡ̶ajo nigotaɡ̶a niɡ̶ijo baxiawaanigi ane nolee viinyo ane ikee lawikodigi ane niwakatee leeɡ̶odi meliodi me yelatetema, leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco niɡ̶idi niɡ̶eladimigipi.1Odaa jeɡ̶eote nalebepakatedi, naxacoɡ̶onakatedi, eliodi niximaɡ̶aɡ̶a, codaa inoa niɡ̶icoa layaageɡ̶eco, codaa me datalale iiɡ̶o. Aɡ̶ica liciagi niɡ̶ica natalalaɡ̶a niɡ̶ijo maleekokina niɡ̶ina oko digoina iiɡ̶o. Daɡ̶axa me doide, aɡ̶ica liciagi.=sOdaa ijo owidijegi aanjo yadoticobece nibaxiawaanigi yokoletibece niɡ̶ijo laxegi. Odaa jiɡ̶ijo ijo ane dapaawe me dotaɡ̶a diiɡ̶eticogi manitaɡ̶a naɡ̶ajo baanco ɡ̶oneɡ̶e ane idei catiwedi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, mee niɡ̶ica ane dotaɡ̶a, “Aɡ̶aleeɡ̶ica ananiaditibige, ja igo.”>uNiɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ijoa iniwatadiɡ̶ini niwicidi joɡ̶oyatecoɡ̶otee inionaɡ̶a-eloodoli miditaɡ̶a nipodigi ane liboonaɡ̶aditigi ica ioladi hebraico “Armagedom”. Odaa jeɡ̶ee Jesus, “Digawini! Janagi micataɡ̶a niɡ̶ina oliceɡ̶egi anoɡ̶onibeotigi, odaa ja janagi. Eliodi linikegi niɡ̶ina oko ane dinowedi codaa me doweditelogo lowoodi, me doɡ̶okidatani, odaa aniboliɡ̶atibigiwaji lodoe eledi oko.” [/Niɡ̶idiwa nabiaotedi-nelecoli, niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a anowote loenataka anetiɡ̶odawelaɡ̶adi. Niɡ̶idiwa iniwatadiɡ̶ini niwicidi igotibeci minoataɡ̶a niɡ̶inoa nionaɡ̶a-eloodoli inatawece iiɡ̶o onodetiogi me nidelaɡ̶a nigicota niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji aneliodi nimaweneɡ̶egi nige ikee meliodi loniciwaɡ̶a. X) Odaa ja jinadi ijoa itoatadiɡ̶ida niwicidi anowote niɡ̶inoa loenataka ane napioi. Niɡ̶idiwa niwicidi liciagi nabiaotedi-nelecoli noditedicogi nioladi niɡ̶ijo lakeedi-oxiiɡ̶odi “Ǥowidi”, ijaaɡ̶ijo odoejegi eijeeɡ̶agi ane doide, ijaaɡ̶ijo awitakegi anee minaaɡ̶ina ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko.Y+ Ijo eledi aanjo ja yadotice niɡ̶ijo aaɡ̶aɡ̶a nibaxiawaanigi, yadotinigi akiidi-nelegi ane liboonaɡ̶adi Eufrates. Odaa ja ipe, jeɡ̶eo me naigi niɡ̶ijoa nionaɡ̶a-eloodoli anoicoɡ̶oticogi nigoi.I   Niɡ̶idi oko beyagi modotaɡ̶atibigimece Aneotedoɡ̶oji ane ideite ditibigimedi leeɡ̶odi niɡ̶inoa anoilee, inaaɡ̶inoa liwexegadi. Pida idokee aɡ̶odinilaatece loenataka ane beyagi.  ) Odaa ijo eledi aanjo ja yadotice niɡ̶ijo aaɡ̶aɡ̶a nibaxiawaanigi, yadoteloco ajo nibaanco ane nicote niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi ane doide. Odaa icatawece niɡ̶ica ane ninioxadi ane iiɡ̶e, ja nexocaɡ̶a. Odaa niɡ̶idi oko joɡ̶oyowagi locexodi leeɡ̶odi anoilee., Q Odaa niɡ̶ica nelegi lapicaɡ̶aɡ̶a ja nalegitiniwace niɡ̶ina oko, odaa ja beyagi modotaɡ̶atibigimece Aneotedoɡ̶oji anida nimaweneɡ̶egitetece niɡ̶inoa nawikodico. Pida idokee doɡ̶odinilaatece libeyaceɡ̶eco, codaa aɡ̶odoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji aneliodi loniciwaɡ̶a. / WOdaa ijo eledi aanjo jaɡ̶aɡ̶a yadotice nibaxiawaanigi, yadoteloco aligeɡ̶e. Odaa aligeɡ̶e jiɡ̶ida loniciwaɡ̶a me yalegi inatawece oko micataɡ̶a noledi. +Odaa ja jajipata ijo nigegi ane icoɡ̶otiwece maditaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji nameeja bronze, mee me dotaɡ̶a, “Ewi niɡ̶idaaɡ̶eni Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji eliodi ɡ̶adoniciwaɡ̶a. Codaa niɡ̶ina maloikatiti oko, awii niɡ̶ina anewi codaa me iɡ̶enaɡ̶a.” + Igaataɡ̶a niɡ̶idi oko onadooɡ̶odi lawodi noiigi anaolaatice me ɡ̶adoiigi, codaa me lawodi niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece ɡ̶adowooko. Odaa jaɡ̶ajicitiogi ɡ̶odawodi mowacipetalo. Odaa natigide joɡ̶odibatege ane loojedi niɡ̶ijo loenatagi ane beyagi.” 9Odaa ja jajipata ijo aanjo ane doweditelogo ninyokotiidi, mee, “Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji, akaami ane iɡ̶enaɡ̶a, codaa ɡ̶adewiki, codaa akaaɡ̶akaami, codaa icota managi, leeɡ̶odi mida niɡ̶ida aneni, odaa joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi naɡ̶aloikatiti niɡ̶idi oko. <qOdaa ijo eledi aanjo jaɡ̶aɡ̶a yadotice nibaxiawaanigi yadotinigilo inoatawece akiititedi, inoa ninyokotiidi libecoli, odaa inoatawece ane ninyokotiidi ja liciagi ɡ̶odawodi.Odaa ijo eledi aanjo ja yadotice niɡ̶ijo aaɡ̶aɡ̶a nibaxiawaanigi nadotinigi akiidi-eliodi. Odaa niɡ̶ina ninyoɡ̶odi ja liciagi ɡ̶odawodi micoataɡ̶a lawilota émeɡ̶egi, odaa ja nigo inoatawece eijedi ane newiɡ̶atinigi akiidi-eliodi. /Odaa niɡ̶ijo odoejegi aanjo ja yadotice niɡ̶ijo nibaxiawaanigi nadotinigi digoina iiɡ̶o. Odaa ja nodi liwexegadi nelecoli anoilee niɡ̶idi oko anadi nibikotaxete niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi ane doide, codaa modoɡ̶eteta niɡ̶ijo niwigo anepaa liwilanigi niɡ̶idi oko. M  Icoa baxiatedawaanaɡ̶a anoikee Aneotedoɡ̶oji me yelatetema oko leeɡ̶otedi libeyaceɡ̶eco Niɡ̶idiaaɡ̶idi ja jajipata ica ane dapaawe me dotaɡ̶a icoɡ̶otiwece layaageɡ̶egi catiwedi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi digoida ditibigimedi, meetiogi niɡ̶ijoa seete aanjotedi, “Emiitiwaji adootinigi iiɡ̶o niɡ̶idoa laxedi niɡ̶idoa seete baxiatedawaanaɡ̶a, ane ikee Aneotedoɡ̶oji me yelatetema libeyaceɡ̶eco niɡ̶ina oko.” 8iOdaa liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji ja nolee ɡ̶ocilaɡ̶adi ane ikee loniciwaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, codaa me latalaɡ̶a. Odaa aɡ̶aleeɡ̶ica ane yakadi me dakatiwece Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi neɡ̶epaa ixomaɡ̶atedijo ijoatawece niɡ̶ijoa seete nawikodico anonadeegi niɡ̶ijoa seete aanjotedi. 2]Odaa onijoteci niɡ̶ijoa cwaatolo ganigijoa meijedi ewikaɡ̶a ja yajigotiogi niɡ̶ijoa seete aanjotedi onidatecibige baxiawaanigi oolo, ane nolee ganigida ica laxegi, ane ikee Aneotedoɡ̶oji me yelatetema libeyaceɡ̶eco niɡ̶ina oko. Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijoa anidioka limedi me yewiɡ̶a.!Odaa niɡ̶ijoa seete aanjotedi anonadeegi niɡ̶ijoa nawikodico ja noditicoaci oicoɡ̶otiwece liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji. Odinixotinigilo nowoodi nigitikonaɡ̶adi ane yapacaɡ̶a, codaa datale, codaa ijoa nigoenaɡ̶atedi oolo ane yakaoɡ̶otigi natecoɡ̶otedi./Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ja jinadi me domoke Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi digoida ditibigimedi, jinaditiwe catiwedi le, aneitedice Aneotedoɡ̶oji.~ Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji, aɡ̶ica ini ane daɡ̶a deemitetibigaɡ̶aji. Codaa aɡ̶ica ini ane daɡ̶a doɡ̶etetaɡ̶awa, leeɡ̶odi akamokakaamita me diɡ̶icata ɡ̶abatiigi codaa makaami ane yapidi. Inoatawece ane noiika enagitibeci makaamitaɡ̶a, odoɡ̶etetaɡ̶awa digoina ɡ̶adodoe. Igaataɡ̶a inatawece joɡ̶onadi niɡ̶inoa ɡ̶adoenataka me iɡ̶enaɡ̶a.” }Nigaanaɡ̶anaɡ̶a, oigaa ijo elaagi Moisés niɡ̶ijo liotagi Aneotedoɡ̶oji ijaaɡ̶ijo elaagi Waxacoco. Modi me nigaanaɡ̶anaɡ̶a, “Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji, eliodi ɡ̶adoniciwaɡ̶a. Codaa eloodoli niɡ̶inoa ɡ̶adoenataka ane joxicaɡ̶atema. Jaɡ̶akamaɡ̶akaami ninionigi-eliodi noiigi ane aolaatice me ɡ̶adoiigi. Iɡ̶enaɡ̶a codaa ewi niɡ̶inoa ɡ̶adowooko. | Odaa ja jinadi niɡ̶ijo ane liciagi weiigi pida galaapa ane igeditice mawatege noledi. Eledi jinadi niɡ̶ijo oko anodinigaanyetece moideleɡ̶e niɡ̶ijo odoejegi eijeeɡ̶agi ijaaɡ̶ijo liwigo anoiwila. Niɡ̶idi oko aɡ̶odinibikotata nibikotaxete, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶ijoa nilakataka ane liwokodi liboonaɡ̶adi niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi. Niɡ̶idi oko dabiditiniwace miditaɡ̶a niɡ̶ijo ane liciagi weiigi pida galaapa ane igeditice. Inoa noɡ̶oxiɡ̶a-liwenadi Aneotedoɡ̶oji ane yajigotediogi.{ 7 Aanjotedi anonadeegi icoa seete nawikodico Niɡ̶idiaaɡ̶idi ja jinadi digoida ditibigimedi niɡ̶ina ane jopooɡ̶a codaa ane yakadi me ɡ̶odawelaɡ̶adi. Jinadi ijoa seete aanjotedi anonadeegi ijoa seete nawikodico. Pida joɡ̶owidijedi leeɡ̶odi joɡ̶oigoditece icoatawece nawikodico ane niwakateetedigi Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina oko digoina iiɡ̶o. Yelatetema leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco. z}Odaa joɡ̶onipoditedini “uuva” maditaɡ̶a naɡ̶ajo iwokodaɡ̶axi wetice nigotaɡ̶a. Odaa owidi ɡ̶odawodi icoɡ̶otiwece naɡ̶adi iwokodaɡ̶axi, iwidatibigimece apolicaɡ̶anaɡ̶a le, codaa me daligilice iwida icoa meya-taalia leegoa. yOdaa niɡ̶ijo aanjo ja dakacitakata lodaajo digoina iiɡ̶o, odaa ja nakagidi “uuva” ligecidi, odaa ja yokoletinigi aca iwokodaɡ̶axi nelegi, anoyelite monipodi uuvatedi, anei Aneotedoɡ̶oji me ikee meliodi lélaɡ̶atetema oko leeɡ̶otedi libeyaceɡ̶eco.[x/Niɡ̶idiaaɡ̶idi ica eledi aanjo ane nowienoɡ̶odi noledi, noditicogi maditaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji nameeja bronze. Odaa ja dinigetaɡ̶atee me dapaaweta niɡ̶ijo aanjo anida nodaajo ane dalepe, odaa meeta, “Akacitakanita ɡ̶adodaajo odaa anakagiti ligecidi ‘uuva’ digoina iiɡ̶o. Leeɡ̶odi jeɡ̶ei niɡ̶idiwa ‘uuva’.” wOdaa ijo eledi aanjo eledi icoɡ̶otiwece liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji digoida ditibigimedi, aaɡ̶aɡ̶a ida lodaajo ane dalepe. ;voOdaa niɡ̶ijo ane nicoteloco lolaadi ja dakacitakata nodaajo digoina iiɡ̶o, odaa ja nioda okotigi niɡ̶ina iiɡ̶o, micataɡ̶a niɡ̶ina monopilaɡ̶aditedio nawodigijedi. ?uwOdaa ijo eledi aanjo icoɡ̶otiwece liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji, odaa ja dinigetaɡ̶atee me dapaaweta niɡ̶ijo ane nicoteloco lolaadi, meeta, “Akacitakanita ɡ̶adodaajo maladienaɡ̶ani, leeɡ̶odi jiɡ̶icota lakata me jiladienaɡ̶anaɡ̶a. Leeɡ̶odi niɡ̶ina iiɡ̶o jiɡ̶icota me diniodateloco.”9tk Oiolaticoace oko digoina iiɡ̶o Naɡ̶a inoletacibige, odaa ja jinadi ijo lolaadi ane yapacaɡ̶a. Odaa niɡ̶ini ane nicoteloco niɡ̶ini lolaadi liciagi niɡ̶ijoa Ǥoneleegiwa ane icoɡ̶otedibigimece ditibigimedi. Ani lale oolo lacilo, codaa nolitini nodaajo ane dalepe, lajo me dakacitaka.}ss Odaa ja jajipata ica anee me dotaɡ̶a digoida ditibigimedi, “Idiitedini yotaɡ̶a: Icota me ninitibigiwaji niɡ̶ina ane nigo niɡ̶ina natigide leeɡ̶odi modiotece Ǥoniotagodi.” Odaa Aneotedoɡ̶oji Liwigo ja niwoditema niɡ̶ijo ane dotaɡ̶a, meeta, “Ewi! Niɡ̶idi oko ja nipenaɡ̶atema libaketedi, codaa aɡ̶aniaditema naɡ̶ajegi leeɡ̶odi libakedi.” yrk Leeditibige niɡ̶idi noiigi ane iomaɡ̶aditedice Aneotedoɡ̶oji me nepilidi modiitege ane dakaketema codaa moyotete liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji, codaa moyiwaɡ̶adi lotaɡ̶a Jesus, amanagawini aɡ̶ica aneyamaɡ̶atice.” pqY Niɡ̶idiwa ɡ̶ocilaɡ̶adi aneo me nawikodeeɡ̶a idioka limedi me yoniciwadi me noditedice, odaa niɡ̶idi oko aɡ̶ica daɡ̶a nipenaɡ̶a noko codaa menoale. Pida idioka limedi me nawikodeeɡ̶a, niɡ̶idi anodoɡ̶eteta eijeeɡ̶agi ane diojo codaa me liwigo niwilanigi, codaa anadi me yadeegitibeci nibikotaxete liboonaɡ̶adi niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi. p  Jo  (9-10) Ijo eledi aanjo jaɡ̶aɡ̶a dioteci niɡ̶ijo eledi, odaa mee me dinigetaɡ̶atee, “Niɡ̶ijo oko ane doɡ̶eteta niɡ̶ini eijeeɡ̶agi ane doide codaa me liwigo niwilanigi, codaa ane dinibikotatece nibikotaxete libaaɡ̶adi, domige latocolo, baɡ̶a wacipeta niviinyo Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶ica niviinyo Aneotedoɡ̶oji one niɡ̶ica lélaɡ̶a. Micataɡ̶a oko me yadotinigi goopa viinyo odaa aɡ̶ica ane yalegeteetege, joaniɡ̶idaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji yelatetema niɡ̶ina oko, odaa ayawanaɡ̶aditetege lélaɡ̶a liwikodenatakaneɡ̶egi. Iticoitedicogi migotibeci nawikodeeɡ̶a minitaɡ̶a noledi, inaa ɡ̶ocilaɡ̶adi ane lanicaɡ̶awa aligopenaɡ̶aneɡ̶e loɡ̶ocilaɡ̶adi lanigi. Niɡ̶idi oko nawikodeeɡ̶a lodoe aanjotedi anodibatema Aneotedoɡ̶oji, codaa me lodoe Waxacoco me iticoitedicoace.DnIjo eledi aanjo dioteci niɡ̶ijo odoejegi, odaa mee, “Ja daa, ja diopati nigotaɡ̶a nelegi, anoyatigi me Babilônia. Yajigotiogi niviinyo inatawece noiigi, codaa iedeɡ̶etinece mowacipe. Niɡ̶ida viinyo one niɡ̶icoa lidaɡ̶atakaneɡ̶eco ane beyagi, me ilidaɡ̶adi me loomatewa okanicodaaɡ̶ica oko.” qm[Mee me dinigetaɡ̶atee, “Eemiteetibige Aneotedoɡ̶oji, codaa oɡ̶eetetalo leeɡ̶odi jiɡ̶iniaaɡ̶iniwa ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi! Leeɡ̶odi jiɡ̶icota lakata Aneotedoɡ̶oji me iwi anigotediogi oko codaa me iloikatidi. Oɡ̶eetetalotiwaji Niɡ̶iniwa ane yoe ditibigimedi, iiɡ̶o, akiidi-eliodi, codaa me niɡ̶inoa ninyokotiidi-libecoli.” l Icoa itoatadiɡ̶ida aanjotedi Niɡ̶idiaaɡ̶idi ja jinadi eledi aanjo ane leegitibigimece me wayo, yadeegi nibodigi aneetece ane ligegi Aneotedoɡ̶oji meote ɡ̶obiniigi ane yemaa meote, niɡ̶ida nibodigi adiniigi. Igo me yeloɡ̶oditiogi niɡ̶eladimigipitigi iiɡ̶o, inatawece ane noiigi, inoatawece ane noiika, inoatawece ane latopaco oko, codaa me inoatawece ane iolatedi.kwAɡ̶ica daɡ̶a niwitakaɡ̶a, odaa aɡ̶ica lapioyaɡ̶ajegi me idei lodoe nibaanco ɡ̶oneɡ̶e, Aneotedoɡ̶oji. 9jkNiɡ̶idi jiɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ica oko ane dinoweditibigiwaji me yapiditibigiwaji, aniɡ̶ica daɡ̶a noomatewa iwaalo. Codaa odioteci naigi anigotece niɡ̶ijoa Waxacoco. Jiɡ̶idiaaɡ̶idi odoejedi ane iolatedicoace Aneotedoɡ̶oji me nepilidi, codaa me niɡ̶iniwa Waxacoco maɡ̶aɡ̶a nepilidi.yikNiɡ̶ijoa 144 miili okoli idei lodoe naɡ̶ajo baanco ɡ̶oneɡ̶e, codaa me lodoe niɡ̶ijoa cwaatolo ewikaɡ̶a, ijaaɡ̶ijoa 24 lacilodi. Odaa niɡ̶idiwa 144 miili okoli nigaanaɡ̶anaɡ̶a, oigaa gela elaagi anidiokidi me yakadi moyowooɡ̶odi, niɡ̶idi ane dinoojetetediogi Aneotedoɡ̶oji ane noɡ̶atedicogi liwigotigi oko digoina iiɡ̶o meote me nepilidi. h Odaa jajipata ica ane dotaɡ̶a digoida ditibigimedi, layaagaɡ̶awa niɡ̶ina laxoɡ̶okeɡ̶egi ninyoɡ̶odi ane igedi, codaa layaagaɡ̶awa micataɡ̶a niɡ̶ina niximaɡ̶aɡ̶a, codaa liciagi niɡ̶ina oko eliodi anoyatetigilo noɡ̶oxiɡ̶a-liwenadi.8g k Ica elaagi niɡ̶idi oko ane dinoojetetediogi Aneotedoɡ̶oji me nepilidi Naɡ̶a jiwitacicogi, odaa ja jinadi niɡ̶ijoa Waxacoco dabiditedi ditibigimedi aca niwetiɡ̶a Sião. Miniwataɡ̶a idiwa 144 miili ɡ̶oneleegiwadi ane diniditeloco latocolodi liboonaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji ane Eniodi.5fc Niɡ̶ina oko leeditibige mida lixakedi me yowooɡ̶odi ane diitigi. Niɡ̶ina anele lacilo baɡ̶a yakadi me iwelatibige ane liwokodi liboonaɡ̶adi niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi, leeɡ̶odi ane liwokodi, liwokodaɡ̶awa codaa ikee ane liboonaɡ̶adi ɡ̶oneleegiwa. Odaa ane liwokodi liboonaɡ̶adi 666. `e9 Aɡ̶ica ane yakadi me dinoojete oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a gaantiɡ̶idi elaanigi, nige daɡ̶acata nibikotaxete, mige liboonaɡ̶adi, oɡ̶oa, migetaɡ̶a ane liwokodi liboonaɡ̶adi niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi ane doide. >du Niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi ja iiɡ̶e inatawece oko moyexocaɡ̶aditeloco libaaɡ̶adi mige latocolo nibikotaxete niɡ̶ini odoejegi eijeeɡ̶agi, aɡ̶ica liɡ̶iameɡ̶edi inatawece oko, ina iwikodadipi, inoa ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a, inoa liicotedi, inoa madewetedi, ina niotagipi, inaaɡ̶ina ane daɡ̶a niotagipi.c) Iniaaɡ̶ini niɡ̶ini eijeeɡ̶agi ja dibatege loniciwaɡ̶a meo me daale niɡ̶ijo liwilanigi ane liciagi niɡ̶ijo odoejegi eijeeɡ̶agi, jeɡ̶eo niɡ̶ijo niwilanigi me yakadi me dotaɡ̶a, codaa me diiɡ̶enatakatiogi monigodi niɡ̶ina oko ane doɡ̶odoɡ̶eteta.'bG Odaa ja ninaaletiniwace inatawece ane noiigi niɡ̶ina iiɡ̶o leeɡ̶odi niɡ̶ijo anoikatece meo lodoe niɡ̶ijo odoejegi eijeeɡ̶agi. Odaa ja iiɡ̶e inatawece ane noiigi mowo liwilanigi liciagi niɡ̶ijo odoejegi eijeeɡ̶agi anoyacilotidita nodaajo-ocaɡ̶ataɡ̶a, pida ja icí.9ak Niɡ̶ini eledi eijeeɡ̶agi eo loenatagi niɡ̶ina ane joxicaɡ̶atema, eo menitinigi niɡ̶ina iiɡ̶o noledi icoɡ̶otibigimece ditibigimedi, eotibige monadi inatawece oko.2`] Niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi ja ikee meliodi loniciwaɡ̶a lodoe niɡ̶ijo odoejegi eijeeɡ̶agi ane doide, codaa liciagi me yoniciwadi niɡ̶ini odoejegi. Odaa ja iiɡ̶e inatawece oko digoina iiɡ̶o modoɡ̶eteta niɡ̶ini odoejegi eijeeɡ̶agi ane ijo elaciledi ane domaɡ̶a yeloadi, pida ja icí.^_5 Odaa ja jinadi eledi eijeeɡ̶agi ane doide icoɡ̶otinece catinedi iiɡ̶o. Idoa itoataale libiwedi liciaco micoataɡ̶a niɡ̶inoa waxacoco libiwedi. Pida layaagaɡ̶awa niɡ̶ina Ǥowidi me daale, diximoɡ̶o.d^A Niɡ̶ina ane niwilo eledi oko, icota maɡ̶aɡ̶a oniwilo. Niɡ̶ina ane daije ane datikata nodaajo-ocaɡ̶ataɡ̶a, icota minaaɡ̶oyatita nodaajo-ocaɡ̶ataɡ̶a moyeloadi. Odaa leeditibige loiigi Aneotedoɡ̶oji modinatitalo niɡ̶inoa ane lawikodico, codaa midioka limedi modiotece, codaa me deɡ̶eyamaɡ̶aticoace eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi. K] Ane yemaa me wajipa, ele me watacotece niɡ̶inoa ane wajipatalo.P\ Inatawece oko digoina iiɡ̶o odoɡ̶eteta niɡ̶ini eijeeɡ̶agi ane doide. Idioka doɡ̶odoɡ̶eteta niɡ̶idi oko ane idiwa liboonaɡ̶atedi me diniditedini maditaɡ̶a lotaɡ̶anaɡ̶axi Waxacoco, niɡ̶ijoa Waxacoco anijo moyeloadi. Aneotedoɡ̶oji eote niɡ̶ida lowoogo me iditedeloco naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi liboonaɡ̶atedi niɡ̶idi oko aneote me newiɡ̶atace. Akaaɡ̶ida me lowoogotetece aniɡ̶icatibige daɡ̶a yoe niɡ̶ina iiɡ̶o. m[S Odaa niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi ane doide joɡ̶oikatece me ideleɡ̶e Aneotedoɡ̶oji loiigi, codaa me iɡ̶eke. Dibatege loniciwaɡ̶a me iiɡ̶e inoatawece ane latopaco oko, inoatawece ane noiika, codaa minoatawece ane iolatedi.hZI Odaa jiɡ̶idaa dinanatigi me beyagi me dotaɡ̶atibige Aneotedoɡ̶oji, codaa me Liboonaɡ̶adi, codaa me beyagi me dotaɡ̶atibige aneite Aneotedoɡ̶oji, ica anidi digoida ditibigimedi eletidi beyagi me dotaɡ̶atibige.IY  Joɡ̶oika niɡ̶ini eijeeɡ̶agi me dotaɡ̶atibece dinanetibece, codaa eote lotaɡ̶atibige Aneotedoɡ̶oji niɡ̶inoa ane beyagi, codaa ida nimaweneɡ̶egi me diiɡ̶enataka 42 epenaitedi.7Xg Odaa inatawece oko joɡ̶odoɡ̶eteta niɡ̶ijo oxiiɡ̶odi lakeedi igaataɡ̶a jeɡ̶epaa yajigota naɡ̶atetigi niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi ane doide. Codaa eledi odoɡ̶eteta niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi, modi, “Amiijo ica ane liciagi ini eijeeɡ̶agi? Domigica anida nimaweneɡ̶egi meo ane beyagitema?” 9Wk Oniniteci lacilo niɡ̶ini eijeeɡ̶agi micataɡ̶a daantaɡ̶a yeleo, pida eyewiɡ̶a. Odaa inatawece oko odoxicetema, odaa joɡ̶odiotibeci niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi ane doide.6Ve Odaa niɡ̶ini eijeeɡ̶agi ane beyagi liciagi nigediogo. Pida loɡ̶onaka baɡ̶a liciaco loɡ̶onaka “urso”. Nioladi liciagi nioladi liaon. Odaa niɡ̶ijo oxiiɡ̶odi lakeedi ja yajigota niɡ̶ini eijeeɡ̶agi loniciwaɡ̶a, yajigota nibaanco me diiɡ̶enataka, codaa me naɡ̶atetigi aneliodi.AU } Icoa iniwataale eijedi ane doide Idiaaɡ̶ejote liniogotibece akiidi-eliodi. Odaa ja jinadi ijo eijeeɡ̶agi ane doide, icoɡ̶otinece ninyoɡ̶odi. Ijoa deez libiwedi, idiaa seete lacilodi. Inoa laleli midoataɡ̶a libiwedi. Idiwatawece lacilodi inoa nidiko ane beyagi modotaɡ̶atibige Aneotedoɡ̶oji.%TC (17-18) Odaa niɡ̶ijo lakeedi-nelegi, eliodi me yelatema naɡ̶ajo iwaalo, odaa jiɡ̶igo ideleɡ̶etiogi niɡ̶ijo anida aneetege licoɡ̶egi, niɡ̶ijo anoyotete liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji, codaa anidioka limedi moyiwaɡ̶adi niɡ̶ijoa Jesus lotaɡ̶a anewi. zSm Pida iiɡ̶o yaxawa naɡ̶ajo iwaalo, ilibitece niɡ̶ijo ninyoɡ̶odi micataɡ̶a diɡ̶ida nioladi milibitece.ZR- Odaa niɡ̶ijo lakeedi-nelegi jeɡ̶eo me noditicogi nioladi ninyoɡ̶odi liciagi niɡ̶ina abooɡ̶o-ninyoɡ̶odi walokoditece lowidi naɡ̶ajo iwaalo domeɡ̶eotibige daɡ̶a yakadi me yadeegi ninyoɡ̶odi.nQU Pida joɡ̶oyajigota naɡ̶ajo iwaalo itoataale labadi nitaanigo nelegi owotibige me yakadi me wayoticogi miditaɡ̶a aneitice, nipodigi ane diɡ̶icata niɡ̶eladimigipi, aneite modowediteloco nigepaa ixomaɡ̶atedijo itoatadiɡ̶ida nicaaɡ̶ape niɡ̶igo meeya. Odaa niɡ̶ijo Ǥowidi ane doide, lakeedi-nelegi aɡ̶aleeɡ̶aca me nadi naɡ̶ajo iwaalo.7Pg Igaanaɡ̶a nadi niɡ̶ijo Ǥowidi ane doide noɡ̶onokoletinigi digoina iiɡ̶o, odaa jiɡ̶idaa diiticogi me iatetibeci naɡ̶ajo iwaalo ane dinigajetece nigaanigawaanigi.'OG Enice aniniitibecetiwaji ane ideoni digoida ditibigimedi, leeɡ̶odi aɡ̶aleeɡ̶ica niɡ̶ijo Ǥowidi makaamitaɡ̶atiwaji! Pida baɡ̶a dakaketaɡ̶adomitiwaji anakaami niɡ̶eladimigipitigi digoina iiɡ̶o, codaa niɡ̶inoa aninoa catinedi akiidi-eliodi. Igaataɡ̶a diaabo ja dinikatini makaamitaɡ̶atiwaji, codaa eliodi me deliɡ̶ide, leeɡ̶odi yowooɡ̶odi mokateciɡ̶idiwa nokododi me dinikatice.” }Ns Ǥonioxoadipi joɡ̶oiɡ̶eke niɡ̶ijo Ǥowidi odatika loniciwaɡ̶a lawodi Waxacoco (niɡ̶ijoa ane yeleotedoɡ̶odomi), codaa eledi odatika notaɡ̶a aneetece Jesus. Niɡ̶idi ɡ̶onioxoadipi ja nigomaɡ̶a codaa me nigo leeɡ̶odi Jesus. |Mq Odaa ja jajipata ijo ane dapaawe me dotaɡ̶a digoida ditibigimedi, mee me dotaɡ̶a, “Niɡ̶ina natigide Aneotedoɡ̶oji noɡ̶atedice niɡ̶ina oko me iteloco loniciwaɡ̶a ɡ̶odaxakawa, ikee loniciwaɡ̶a, odaa ja iiɡ̶e inatawece oko. Codaa Cristo Niɡ̶ijoa ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji meote lewiɡ̶a oko, ikee loniciwaɡ̶a. Leeɡ̶odi niɡ̶ijo ane beyagi me dotaɡ̶atibige ɡ̶onioxoadipi noko codaa menoale lodoe Aneotedoɡ̶oji, ijaaɡ̶ijo joɡ̶onokoletini me idei ditibigimedi. Gu Datikata liwegi nelegi me yanikati onijoteci liwai niɡ̶ijoa iniwatadiɡ̶ini liwailidi yotetitedi, odaa ja nokoletedinigi iiɡ̶o. Odaa jiɡ̶idiaa dabidi lodoe naɡ̶ajo iwaalo baanaɡ̶a nipegi me dinigaje. Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶i ja domaɡ̶a nibeotege me yakaloi niɡ̶ica nigaanigawaanigi deɡ̶enitini.F Odaa ja jinadi ijo eledi ane nodi digoida ditibigimedi, inaaɡ̶ina niɡ̶ina ane joxicaɡ̶atema. Jinadi ijo Ǥowidi nelegi lixagoteɡ̶egi. Idiwa seete lacilodi, idiaa deez libiwedi. Odaa niɡ̶idiwa lacilodi inoa laleli (anoikee me diiɡ̶enataka).KE Naɡ̶ani iwaalo ipileɡ̶e, codaa me dacaagetibece, ja ilee le. 6D g Aca iwaalo icaaɡ̶ica Ǥowidi Odaa ja nodi digoida ditibigimedi ijo yakatigi niɡ̶ina ane jopooɡ̶a, ane diɡ̶icata me jinataɡ̶a liciagi. Jinadi iwaalo ane dinixotinigilo nowoodi liciagi aligeɡ̶e. Epenai idei natinedi loɡ̶onaka, ipoditeloco. Lacilo ani lale anidiwa dooze yotetitedi.C) Odaa ja domoke Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi digoida ditibigimedi, odaa ja jakadi me jinadi naɡ̶ajo niwokodaɡ̶axi liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji. Naɡ̶ajo iwokodaɡ̶axi eo me nalaɡ̶atibigoɡ̶oji naɡ̶a dinilakidetacetege Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina oko. Odaa jiɡ̶ijoa nalebepakatedi, napaawakatedi, eliodi niximaɡ̶aɡ̶a, codaa datalale iiɡ̶o, ijaaɡ̶ijoa ɡ̶alatili nelecoli anenitedi. B  Niɡ̶inoa ane noiika eliodi moyelataɡ̶adomi, pida jiɡ̶icota noko maloikatiti, codaa mawini anodaaɡ̶emiitiogi émaɡ̶aɡ̶a. Jiɡ̶icota ɡ̶alakatagi mawii noɡ̶eedi niɡ̶ijoa ɡ̶aotaka anoyeloɡ̶oditedibece ɡ̶adowooko, codaa minatawece noiigi ane ɡ̶anepilidi, niɡ̶ijo anodeemitetibigaɡ̶aji. Inatawece ane ɡ̶adoiigi odibatege noɡ̶eedi, niɡ̶ina oko ane ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a, inaaɡ̶inoa iwikodadi ane daɡ̶a ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a. Jiɡ̶icota noko me aaɡ̶ati niɡ̶inoa anoyaaɡ̶adi iiɡ̶o.” *AM Odaa modi, “Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji aneliodi ɡ̶animaweneɡ̶egi, ane iiɡ̶eni inoatawece, anakaami ewikegi, anakaaɡ̶akaami, codaa anicota managi, iniotagodeeɡ̶ataɡ̶awa leeɡ̶odi mabakeni ɡ̶animaweneɡ̶egi nelegi, codaa joɡ̶owicenaɡ̶ani me iiɡ̶eni inatawece oko. R@ Odaa niɡ̶ijoa 24 lacilodi, ane niiɡ̶enatakanaɡ̶a, anonicotelogo epaa nibaancotedi lodoe Aneotedoɡ̶oji, dakagitiniwace neɡ̶epaaɡ̶icotinigi latopidi iiɡ̶o, modoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji.?  Owidije goloneeta Odaa niɡ̶ijo owidijegi aanjo ja yatetigi naɡ̶ajo nigoloneeta. Odaa digoida ditibigimedi jiɡ̶ijo ane notaɡ̶anaɡ̶a napaawaɡ̶ateloco, modi, “Natigide anida loniciwaɡ̶a me iiɡ̶e inoatawece ane noiika, Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji iniaa Cristo, Niɡ̶ijoa ane imonya meote lewiɡ̶a oko. Odaa natigide idiokaanaɡ̶a limedi me niiɡ̶enatakanaɡ̶a.” >  Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee naɡ̶a ixomaɡ̶atijo niɡ̶ijo eledi nelegi nawikodigi. Pida eɡ̶ina eledi nawikodigi anicota menagi. D= Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi ja datalale iiɡ̶o. Odaa onijoteci liwai niɡ̶idiwa deez liwailidi nigotaɡ̶a ja daa. Odaa ja nigo seete miili oko. Odaa niɡ̶ijo eledi oko ane daɡ̶a nigo eliodi me doitibigiwaji, odaa joɡ̶odoɡ̶etetibigimece Aneotedoɡ̶oji ane ideite ditibigimedi, modi me loniciweɡ̶enigi. c<? Odaa niɡ̶ijoa itoataale liotaka Aneotedoɡ̶oji joɡ̶owajipata ligegi ica ane dapaawe icoɡ̶otibigimece ditibigimedi, meetiogi, “Anagitiwaji digoina ditibigimedi!” Eɡ̶idaa diitigi niɡ̶ijoa lidelaɡ̶awadi moiwi, niɡ̶ijoa itoataale liotaka Aneotedoɡ̶oji joɡ̶opitibigimece ditibigimedi oyadeegitibigimoace odiotibigimece lolaadi.';G Pida naɡ̶a ixomaɡ̶atedijo itoatadiɡ̶ida nokododi niɡ̶igo meeya, odaa niɡ̶ijo Niwigo aneo me ɡ̶odewiɡ̶a icoɡ̶oticogi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, ja dakatiogi, odaa ja dabiditaciniwace niɡ̶ijoa itoataale. Odaa ijotawece niɡ̶ijo oko anonadi eliodi me doitibigiwaji.l:Q Odaa iditawece niɡ̶idi noiigitigi niɡ̶ina iiɡ̶o ninitibigiwaji leeɡ̶odi naɡ̶a nigo niɡ̶idiwa liotaka Aneotedoɡ̶oji. Codaa odinediatigi noɡ̶etedi leeɡ̶odi me ninitibigiwaji. Leeɡ̶odi niɡ̶idiwa liotaka Aneotedoɡ̶oji oditece niɡ̶inoa notaɡ̶a ane doɡ̶oyemaateda mowajipatalo, notaɡ̶a anowo niɡ̶idi noiigi me nawikodeeɡ̶a. pm}||{6zx(wBv'usrqpp'nkji"hfedbbaG`^]"[ZYUXkW4UTSRyPNMMPLJJ-ICGFDdC BAI?=T Owidijedi notaɡ̶a Ee João jao ɡ̶adeemiditiwaji anajipaatalo lotaɡ̶a naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi ane ikee anicota anigida noko. Nigica ane ixotiwece eletidi notaɡ̶a naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi, Aneotedoɡ̶oji yajigote lawikodico, nawikodico aneetece naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi.LAneotedoɡ̶oji Liwigo aniaa naɡ̶ajo anicota me wado modi, “Anagi!” Odaa niɡ̶ina anowajipata niɡ̶ida ligegi eledi modi, “Anagi!” Ane ɡ̶adeloati ecibi, anagi! Codaa anemaani macipe, acipe ninyoɡ̶odi ane ɡ̶anoɡ̶eedi, ninyoɡ̶odi aneo oko lewiɡ̶a ane diɡ̶ica liniogo miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji! 'GEe Jesus, jiniiɡ̶e iniaanjo me yeloɡ̶oditaɡ̶awatiwaji niɡ̶inoa yotaɡ̶a anewi, anakaami seete lapo loiigi Aneotedoɡ̶oji ane ɡ̶adiɡ̶eladitiwaji nipodigi Ásia. Ee Niɡ̶ijoa anida aneetege licoɡ̶egi inionigi-eliodi Davi. Iciagi naɡ̶ajo yotedi nigoiije ane datale.” MPida ideiticoace wetice nigotaɡ̶a, niɡ̶inoa abeyacaɡ̶aɡ̶a ane daɡ̶a nepiliditeda Aneotedoɡ̶oji, inoa oxikonaɡ̶aɡ̶a, inoa ane noomatewa ane daɡ̶a nodawa, inoa ɡ̶onematagododi, codaa niɡ̶ina anodoɡ̶eteta niwicidi, codaa niɡ̶ina anoninaaletiniwace eledi oko leeɡ̶odi lotaɡ̶a codaa ane loenataka.  Ninitibigiwaji niɡ̶ina anowote ane liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji, leeɡ̶odi yajigotediogi moyakadi moyeligo ela naɡ̶ajo niale aneo oko lewiɡ̶a ane diɡ̶ica liniogo, codaa yajigotediogi moyakadi modakatiwece lapoaco naɡ̶ani nigotaɡ̶a.{ o Ee odoejegi codaa mowidijegi. Leeɡ̶odi jeɡ̶emaɡ̶a joe niɡ̶ijoa odoejedi aninoa, codaa jigodi inoatawece.   Jesus mee, “Digawini! Aleegi odaa janagi. Jinadeegi ane iɡ̶enaɡ̶a me dibatege oninitecibeci oko, loojedi niɡ̶icoa ane loenataka.  Niɡ̶ina oko ane beyagi, dioki epaaɡ̶eo ane beyagi, niɡ̶ina aneo ane napioi, dioki epaaɡ̶eo ane napioi. Niɡ̶ina oko anele, dioki epaaɡ̶eo anele, codaa niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji ane iomaɡ̶aditedice mepoka nebiteda, dioki epaa diniomaɡ̶aditice.” G  Meetiwa niɡ̶ijo aanjo, “Jinaɡ̶aɡ̶atitedini ane lotaɡ̶a naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi anoditece niɡ̶ica anenagi, leeɡ̶odi niɡ̶ica noko nigicotece niɡ̶inoa ananati ja nipegi.X ) Pida meetiwa, “Jinoɡ̶oɡ̶eetetiwa, akaami iciaceekawa ee liotagi Aneotedoɡ̶oji, codaa me ee ɡ̶adokaaɡ̶edi mabaa, codaa me ee lokaaɡ̶edi ɡ̶anioxoadipi anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, codaa minatawece anoyiwaɡ̶adi lotaɡ̶a naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi. Oɡ̶eetetalo iniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji!” %Ee João jajipata codaa me jinadi niɡ̶icoa anicotalo anigida noko. Naɡ̶a ixomaɡ̶atice me jajipatiogi codaa me jinadi niɡ̶ijoa anica ina daɡ̶a igeedi, odaa ja idakagitini lodoe niɡ̶ijo aanjo ane nikeetiwa anicota anigida noko, odaa ja domaɡ̶a joɡ̶eteta.NJesus meetediwa, “Diganajipaatiwa! Janagi aɡ̶ica daɡ̶a leegi. Odaa ninitibigiwaji niɡ̶ina anoyiwaɡ̶adi lotaɡ̶a naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi ane ikee niɡ̶ica anicota anigida noko.” Y+ Ica lanokegi Jesus Odaa meetiwa niɡ̶ijo aanjo, “Niɡ̶inoa notaɡ̶a ewi, codaa me yakadi me jinakatonaɡ̶a. Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji, anepaa iomaɡ̶aditetema mepoka nepiliditeda niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditedibece lowooko, iiɡ̶e niaanjo me ikeetiogi liotaka niɡ̶ica anicota micota anigida noko aɡ̶alee leegi.” <qOdaa aɡ̶aleeɡ̶ica enoale, codaa aɡ̶aleeɡ̶oyopotibige noledaɡ̶axiidi oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a aligeɡ̶e, leeɡ̶odi Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji jiɡ̶iniaa lokokena. Codaa liotaka aaɡ̶aɡ̶a niiɡ̶enatakanaɡ̶a oyaxawa Aneotedoɡ̶oji. Idioka limedi me niiɡ̶enatakanaɡ̶a, aɡ̶ica liniogo. veOdaa onadi Aneotedoɡ̶oji latobi, codaa Liboonaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji diniditeloco latocolo niɡ̶ina oko.q[Aɡ̶ica gaantokaaɡ̶ini ane beyagi catiwedi naɡ̶ani nigotaɡ̶a. Leeɡ̶odi nibaanco Aneotedoɡ̶oji iniaa Waxacoco idei manitaɡ̶a naɡ̶ani nigotaɡ̶a. Odaa liotaka odoɡ̶etetalo leeɡ̶odi niɡ̶inoa libaketedi anowotema.=sCodaa niɡ̶idi akiidi yakagiditeloco liwigotigi niladigodi naɡ̶ani nigotaɡ̶a. Liniogotibece niɡ̶idi akiidi, idiwa nialeli etaye aneo oko lewiɡ̶a. Yajigo dooze latopaco elali inoatawece nicaaɡ̶ape, oniniteci epenai ida ane latopagi elali. Codaa laamotiidi naɡ̶ada niale lajo me icilatidi noiigi.: oOdaa niɡ̶ijo aanjo ja nikeetiwa akiidi ane yapidi ninyoɡ̶odi aneo oko me newiɡ̶a aɡ̶ica liniogo. Niɡ̶idi akiidi icoɡ̶otiwece nibaanco Aneotedoɡ̶oji iniaa Waxacoco.QOdaa adakatio niɡ̶ina oko aneo ane beyagi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶ina ane noomatewa okanicodaaɡ̶ica oko, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a awitakaɡ̶aɡ̶a. Idioka dakatiobece niɡ̶ijo anidiwa liboonaɡ̶atedi me diniditelogo lotaɡ̶anaɡ̶axi Waxacoco, aneite liboonaɡ̶atedi niɡ̶ica baanaɡ̶a idioka limedi me newiɡ̶a. r]Odaa noiigi onadeegita naɡ̶ani nigotaɡ̶a niliicaɡ̶ajetecidi monelecaɡ̶atee codaa moiweniɡ̶ide.}~sLapoaco naɡ̶ani nigotaɡ̶a idioka limedi me domoke idatawece noko. Adinoxoco leeɡ̶odi aɡ̶aleeɡ̶ica enoale.{}oOdaa niɡ̶ijo noiigi anidioka limedi me newiɡ̶a ewaligitibigiwaji me datalaɡ̶ateloco naɡ̶ani nigotaɡ̶a. Odaa niɡ̶inoa inionaɡ̶a-eloodolitigi niɡ̶ina iiɡ̶o onadeegita niliicaɡ̶ajetecidi naɡ̶ani nigotaɡ̶a moiweniɡ̶ide.r|]Naɡ̶ani nigotaɡ̶a ayopotibige aligeɡ̶e oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a epenai me naloteloco, leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji aneliodi me datale, nalotedeloco, codaa natalaɡ̶a ane icoɡ̶otigi minitaɡ̶a Waxacoco yatalaɡ̶adi nigotaɡ̶a.K{Aɡ̶ica jinadi manitaɡ̶a naɡ̶ani nigotaɡ̶a diɡ̶ini epaa liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji. Leeɡ̶odi Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji anida eliodi nimaweneɡ̶egi iniaa Waxacoco yeloɡ̶otibigiwaji okanicodaaɡ̶ica ane liwai nigotaɡ̶a. (Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me doɡ̶oyopotibige liɡ̶eladi anei modoɡ̶etetiogi).>zuNiɡ̶ijoa lapoaco one dooze pérola. Onidatecibeci epoagi one onaniteci aca pérola. Odaa niladigodi naɡ̶ani nigotaɡ̶a one oolo ane yapidi, ane igeditice macataɡ̶a galaapa. y 'xG(19-20) Niwetiadi lipodaɡ̶aladi niɡ̶idi niwilanigi onadineɡ̶eta inoatawece ane latopaco wetiadi ane diniwaloe. Niɡ̶icoa wetiadi anoibake, liboonaɡ̶atedi Jaspe, Safira, Ágata, Esmeralda, Sardônio, Sárdio, Crisólito, Berilo, Topázio, Crisópraso, Jacinto, Ametista.1w[Niɡ̶idi niwilanigi oyatita aca wetiɡ̶a ane diniwaloe moyoe, ane liboonaɡ̶adi “Jaspe”, aniaa nigotaɡ̶a moyoe oyatita oolo ane igeditice macataɡ̶a galaapa.PvNiɡ̶ijo aanjo eledi ibikota niɡ̶ijo niwilanigi, odaa dibatalo 64 meetilo (romaanotedi libikotanaɡ̶aneɡ̶egi boɡ̶one 144), pida niɡ̶ijo aanjo baɡ̶a ibake ane ɡ̶obikotanaɡ̶aneɡ̶egi. uNaɡ̶ani nigotaɡ̶a diniwokodaɡ̶axiide, idoatawece liwailidi idokida ane locaɡ̶atiigi. Niɡ̶ijo aanjo ibikotata niɡ̶ijo libikotanaɡ̶anaɡ̶adi odaa locaɡ̶atiigi dibata iniwata miili niɡ̶igo iniwata taalia ciloomito (icoa romaanotedi libikotanaɡ̶aneɡ̶egi boɡ̶one dooze miili.) Idokida ane locaɡ̶atiigi moibikota liwailidi codaa me locaɡ̶atiigi migo ditibigimedi.)tKNiɡ̶ijo aanjo ane idotaɡ̶aneɡ̶e ida libikotanaɡ̶anaɡ̶adi oolo lajo me ibikota ane lica naɡ̶ani nigotaɡ̶a, lapoaco, codaa me niɡ̶idi niwilanigi.;soNiɡ̶idi niwilanigi ane niotaa naɡ̶ani nigotaɡ̶a oipodeɡ̶eteloco dooze wetiadi. Niɡ̶idiwa wetiadi diniditeloco liboonaɡ̶atedi niɡ̶ijoa dooze liiɡ̶exedi Waxacoco. Cr Idoa itoatadiɡ̶ida epoaco diɡ̶eticogi nigoi, itoatadiɡ̶ida diɡ̶etege niocodi wajenaɡ̶a, itoatadiɡ̶ida diɡ̶etege niocodi niwetaɡ̶a, itoatadiɡ̶ida diɡ̶etege ɡ̶ocidi.wqg Idi niwilanigi ane niotaa naɡ̶ani nigotaɡ̶a, leegitibigimece codaa me nelegi. Idoa dooze lapoaco, idiaa dooze aanjotedi oyowie niɡ̶idoa epoaco. Odaa niɡ̶idoa epoaco diniditeloco liboonaɡ̶atedi niɡ̶ijoa dooze lionigipi Israel.)pK Naɡ̶ani nigotaɡ̶a datale liciagi Aneotedoɡ̶oji me datale, codaa datale macataɡ̶a aca wetiɡ̶a ane igeditice ane diniwaloe, liboonaɡ̶adi “Jaspe”.co? Odaa ja dakatiwigiji Aneotedoɡ̶oji Liwigo, ja idadeegitibeci, odaa niɡ̶ijo aanjo ja yadeegi iwigo, yadeegitibigimece ditibigimedi ani wetiɡ̶a ane leegitibigimece. Odaa ja nikeetiwa naɡ̶ani nigotaɡ̶a nelegi, Jerusalém ane yoe Aneotedoɡ̶oji me nebi. Naɡ̶ani nigotaɡ̶a icoɡ̶otibigimece ditibigimedi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji.n! Aca gela Jerusalém Odaa onijoteci niɡ̶ijoa seete aanjotedi anonolitedi niɡ̶ijoa seete baxiatedawaanaɡ̶a ane nolee niɡ̶ijoa owidijedi nawikodico jeɡ̶enagi meetaɡ̶a, meetiwa, “Anagi, jikeetaɡ̶awa naɡ̶ani ane gela me wado, lodawa Waxacoco.”!m;Pida niɡ̶ina ane daɡ̶aca laaleɡ̶ena me niotici, codaa niɡ̶ina ane diɡ̶ica me idinakato, codaa anowo ane napioi ane ɡ̶odoɡ̶olota, codaa ɡ̶onematagododi, codaa niɡ̶ina ane loomatewa okanicodaaɡ̶ica oko, inoa oxikonaɡ̶aɡ̶a, inoa anodaaɡ̶ata niwicidi, inoa awitakaɡ̶a, iditawece niɡ̶idi idei niɡ̶ica ane leeditibige me iticoace midataɡ̶a noledi libegi aninoa ɡ̶ocilaɡ̶adi ane lanicaɡ̶awa aligopenaɡ̶aneɡ̶e loɡ̶ocilaɡ̶adi lanigi. Niɡ̶ica anei owidijegi némaɡ̶a ane diɡ̶ica liniogo.” zlmNiɡ̶ina ane iɡ̶eke ane beyagi, dibatege inoatawece meetaɡ̶a. Odaa Ee Noenoɡ̶odi, codaa niɡ̶ini ionigi.k/Odaa meetediwa, “Inoatawece ja igo. Ee odoejegi, codaa mowidijegi, leeɡ̶odi jeɡ̶emaɡ̶a yoenataka inoatawece, codaa ja jigodi inoatawece. Niɡ̶ina ane yeloadi ecibi jajigota ninyoɡ̶odi ane daɡ̶a ɡ̶onoojedi, aneo oko me daɡ̶adiaaɡ̶ica liniogo me yewiɡ̶a.]j3Odaa Aneotedoɡ̶oji ane nicotedeloco nibaanco me ɡ̶oneɡ̶egi mee, “Inoatawece jigelaɡ̶atidi.” Odaa meetediwa, “Idiitedini niɡ̶inoa yotaɡ̶a leeɡ̶odi ewi, codaa niɡ̶ina oko oyakadi monakato.”miS Iwilegitetema icoatawece latiidi. Codaa aɡ̶aleeɡ̶ica ane yeleo, aɡ̶ica ligecaɡ̶aloɡ̶o, aɡ̶aleeɡ̶ica daɡ̶a noenaɡ̶a, codaa aɡ̶aleeɡ̶ica anoilee. Leeɡ̶odi niɡ̶icoa jotigide anee ja ixomaɡ̶atedijo.” h}Odaa ja jajipata ica ane igedi me dotaɡ̶a digoida ditibigimedi, mee, “Digawini! Liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji idei minataɡ̶a niɡ̶ina oko, odaa noiigiwepodi, ja loiigi. Iniaaɡ̶iniwa Aneotedoɡ̶oji ideite miditaɡ̶a, codaa me Noenoɡ̶odi. gEledi jinadi ani nigotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane yoe me nebi, gela Jerusalém, ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Jaɡ̶anadí codaa ja igo macataɡ̶a naɡ̶ana awicije ane wado, odaa ja nibeotege me dakapetege lodawa.f  Ica gela ditibigimedi icaaɡ̶ica gela iiɡ̶o Odaa ja jinadi gela ditibigimedi codaa me gela iiɡ̶o. Leeɡ̶odi niɡ̶ijo odoejegi ditibigimedi, ijaaɡ̶ijo odoejegi iiɡ̶o aɡ̶aleeɡ̶icoa, codaa me akiidi-eliodi eledi aɡ̶aleeɡ̶ica.]e3Niɡ̶ijo ane diɡ̶ica liboonaɡ̶adi me diniditeloco naɡ̶ajo notaɡ̶anaɡ̶axi ane diniditeloco liboonaɡ̶atedi niɡ̶ica anidioka limedi me newiɡ̶a, niɡ̶ini oko oyokoletinigi niɡ̶ida noledi libegi. DdOdaa ja ma némaɡ̶a codaa aneiticoace ja ma, oyaladiticogi midataɡ̶a noledi libegi. Niɡ̶ida noledi libegi joaniɡ̶idaaɡ̶ida niɡ̶ica eledi ɡ̶odemaɡ̶a ane diɡ̶ica liniogo./cW Niɡ̶idiwa émaɡ̶aɡ̶a oicoɡ̶otinigi akiidi-eliodi, apiiɡ̶otedi, codaa aneiticoace émaɡ̶aɡ̶a. Odaa iditawece oiwi oninitecibeci niɡ̶ica ane loenatagi.dbA Odaa ja jinadi niɡ̶ijoa émaɡ̶aɡ̶a, ijoa ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a, ijaaɡ̶ijoa iwikodadi, dabiditiniwace lodoe Aneotedoɡ̶oji. Odaa joɡ̶oyomoke ijoa lotaɡ̶anaɡ̶axiidi Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶oyomoke eledi notaɡ̶anaɡ̶axi, naɡ̶adi notaɡ̶anaɡ̶axi iwotelogo liboonaɡ̶atedi niɡ̶ijo anidioka limedi me newiɡ̶a. Odaa Niɡ̶ijoa ane nicoteloco nibaanco ɡ̶oneɡ̶e ja iwi ane loenataka émaɡ̶aɡ̶a ane diniditelogo notaɡ̶anaɡ̶axiidi.jaM Ica owidijegi nawikodigi Odaa ja jinaditace naɡ̶ajo baanco ɡ̶oneɡ̶e, yapacaɡ̶a. Odaa jinadi Niɡ̶iniwa ane nicotedeloco. Iiɡ̶o codaa me ditibigimedi ja ialetibigiwaji me idei lodoe, odaa aɡ̶aleeɡ̶icoa.`7 Odaa diaabo ane ninaaletiniwace oko joɡ̶oyokoletiogi noledi nelegi micataɡ̶a weiigi ane icoɡ̶otediwece ɡ̶ocilaɡ̶adi ane lanicaɡ̶awa aligopenaɡ̶aneɡ̶e loɡ̶ocilaɡ̶adi lanigi baanoɡ̶oyokoleticogi niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi ane diojo, ijaaɡ̶ijo ane diwitaka anee me liotagi Aneotedoɡ̶oji ane yeloɡ̶oditedibece lowooko. Odaa idiokaanaɡ̶a limedi me nawikodeeɡ̶a, noko codaa menoale. t_a Odaa ilaagiteloco inatawece iiɡ̶o, oyawiile anei Aneotedoɡ̶oji loiigi, codaa me naɡ̶ajo nigotaɡ̶a ane lemaana Aneotedoɡ̶oji. Pida noledi dinikatiogi icoɡ̶otibigimece ditibigimedi, odaa yaaɡ̶aditiogi niɡ̶idi anonawiile.3^_Odaa noditice me ninaaletiniwace noiigi inatawece iiɡ̶o, niɡ̶ijo noiigi ane liboonaɡ̶adi Gogue iniaa Magogue (one diitigi me lakapetedi Aneotedoɡ̶oji). Satanás yatecoɡ̶otee me iwitideɡ̶e, odaa elioditiogi micataɡ̶a niɡ̶ina dotiwadi, ane daɡ̶a jakataɡ̶a me jinilaaɡ̶ataɡ̶a.] Satanás aniadi Nige ixomaɡ̶atedijo niɡ̶idiwa onaniteci miili nicaaɡ̶ape, odaa Satanás joɡ̶oikanawaanigitice moniwilo.\ Ninitibigiwaji niɡ̶ina oko ane odoejegipi me newiɡ̶atace. Aneotedoɡ̶oji iomaɡ̶aditedicoace niɡ̶idi oko mepoka nepiliditeda. Odaa némaɡ̶a aɡ̶aleeɡ̶ica loniciwaɡ̶ateloco, aɡ̶alee nigo. Icota mida naɡ̶atetigi mowote libaketedi Aneotedoɡ̶oji iniaa Cristo. Odaa niɡ̶idi oko ja niiɡ̶enatakanaɡ̶a iniaa Cristo niɡ̶idiwatigilo onaniteci miili nicaaɡ̶ape. i[KNiɡ̶ida noko, odoejegi noko me newiɡ̶atace émaɡ̶aɡ̶a, pida aɡ̶inoatawece émaɡ̶aɡ̶a newiɡ̶a. Idiwa eletidi émaɡ̶aɡ̶a baadaɡ̶a newiɡ̶atace nigepaa ixomaɡ̶atedijo icoa onaniteci miili nicaaɡ̶ape.ZNiɡ̶idiaaɡ̶idi ja jinadi idiwa baancotedi ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a. Odaa niɡ̶idi anonicotelogo odibatege naɡ̶atetigi moiwi codaa modiiɡ̶enataka moiloikatidi oko. Eledi jinadi liwicidi niɡ̶ijo anonakagidi lotoinaɡ̶atedi leeɡ̶odi moyeloɡ̶oditibece anewi ane nikeetedoɡ̶owa Jesus, codaa me lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶idi aɡ̶ica doɡ̶oiweniɡ̶ide niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi ane diojo, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶ijo niwilanigi anowo me liwigo, codaa aɡ̶aca nibikotaxete latocolo migetaɡ̶a libaaɡ̶adi. Opitace me newiɡ̶a, odaa ja niiɡ̶enatakanaɡ̶a ijaa Cristo, niɡ̶idiwatigilo onaniteci miili nicaaɡ̶ape.hYIOdaa ja yokoletinece diaabo niɡ̶ijo elagigi ane diɡ̶ica liniogo, odaa ja nibatoo, noxocotege, eotibige me daɡ̶adiaa yakadi me ninaaletiniwace noiigi nigepaa ixomaɡ̶atedijo niɡ̶icoa onaniteci miili nicaaɡ̶ape. Nige ixomaɡ̶atedijo niɡ̶icoa onaniteci miili nicaaɡ̶ape, odaa dinikanawaanigitice, pida aleegi, onateciɡ̶idiwa nokododi. RXOdaa ja dibata niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi ane doide, niɡ̶ijo lakeedi oxiiɡ̶odi, niɡ̶ijo Ǥowidi iniaaɡ̶ini diaabo, Satanás. Odaa niɡ̶ijo aanjo ja niwilo icoatigilo onaniteci miili nicaaɡ̶ape.jW O Icoa onaniteci miili nicaaɡ̶ape Jinadi ijo aanjo icoɡ̶otibigimece ditibigimedi, ilokadi lakabakenaɡ̶anaɡ̶adi libato niɡ̶ijo elagigi ane diɡ̶icata liniogo, codaa eledi ilokadita ijo galeena ane iwaaɡ̶adi.SVOdaa niɡ̶ijo ane yeyaɡ̶aticoace anoyaxawa niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi ane doide me didele, niɡ̶idi boɡ̶onigodi oyatitiogi nodaajo-ocaɡ̶ataɡ̶a ane noditicogi nioladi niɡ̶ijo ane waxoditeloco apolicaɡ̶anaɡ̶a lapaceɡ̶egi. Odaa inoatawece ane ilaaɡ̶axodi oyeligo liboledi neɡ̶epaa daɡ̶adiaaɡ̶oyakadi moyeligo. DUOdaa niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi ane doide joɡ̶oniwilo, ijaaɡ̶ijo awitakegi anee me yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, aneote inoa loenataka ane joxicaɡ̶atema lodoe niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi ane doide, aneote me ninaaletiniwace niɡ̶ijo oko anodinanatece nibikotaxete niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi codaa modoɡ̶eteta niwilanigi anowo me liwigo. Odaa niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo ane ninaaletiniwace oko oyokoletinece elagigi nelegi aneite noledi ane daɡ̶a ipe, inaa ɡ̶ocilaɡ̶adi ane lanicaɡ̶awa aligopenaɡ̶aneɡ̶e loɡ̶ocilaɡ̶adi lanigi.)TKOdaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ja jinadi niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi ane doide, ijaaɡ̶ijoa inionaɡ̶a-eloodolitigi niɡ̶ina iiɡ̶o, ijaaɡ̶ijoa niodaɡ̶awadi, dinatecoɡ̶otee moideleɡ̶e niɡ̶ijo ane waxoditeloco apolicaɡ̶anaɡ̶a lapaceɡ̶egi, ijaaɡ̶ijoa aaɡ̶aɡ̶a niodaɡ̶awadi.fSEAnagitiwaji elici libole niɡ̶ijoa inionaɡ̶a-eloodoli, ijoa iodaɡ̶awadi, ijoa lacilodi ane niiɡ̶enatakanaɡ̶a, libole ijoa apolicaɡ̶anadi lajo me niwitidaɡ̶a, codaa ijoa apolicaɡ̶anaɡ̶ademaɡ̶a, codaa me libole inoatawece ɡ̶oneleegiwadi, inoa niotaka, inoa ane daɡ̶a niotaka, inoa iwikodadi, inaaɡ̶inoa ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a!” fREOdaa ja jinadi ijo aanjo ane dabiditeloco aligeɡ̶e. Odaa ja dapaawetiogi inoatawece ilaaɡ̶axodi ane leegitibigimece me wayo, meetiogi, “Anagitiwaji, adinatecoɡ̶oteeniteloco lalokegi Aneotedoɡ̶oji me dilokotaje. QNicaapa codaa me loxobi diniditeloco, “Ninionigi-eliodi niɡ̶inoa inionaɡ̶a-eloodoli, Niotagodi niɡ̶inoa otagododi.” CPNoditicogi nioladi nodaajo-ocaɡ̶ataɡ̶a ane dalepe, odaa jiɡ̶idaa datikata me yaaɡ̶adi niɡ̶inoa ane noiika, yoniciwadi me diiɡ̶enataka. Codaa ipoditedeloco niɡ̶inoa lidelaɡ̶awadi iloikatidi micataɡ̶a niɡ̶ina oko me nipodi “uuva”, ane niopaaɡ̶aditedini me noɡ̶a liwagedi. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶igotediogi, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, aneliodi loniciwaɡ̶a, eliodi me deliɡ̶ide leeɡ̶otedi libeyaceɡ̶eco ina oko.GOIdiwatawece niɡ̶icoa nideleɡ̶ecajoli digoida ditibigimedi odiotece, owaxoditelogo inoa apolicaɡ̶anadi lapacaɡ̶aɡ̶a, odinixotinigilo lipegeteɡ̶e ane yapacaɡ̶a, codaa me yapidi.rN] Ajo nicaapa igotigi ɡ̶odawodi. Codaa eledi liboonaɡ̶adi me “Aneotedoɡ̶oji Lotaɡ̶a.”M} Ligecooɡ̶eli ídi micataɡ̶a niɡ̶ina ɡ̶alewaɡ̶a. Codaa owidi laleli nolee lacilo (ikee meliodi naɡ̶atetigi). Idi boonaɡ̶adi ane diniditelogo, aɡ̶ica ane yowooɡ̶odi ane diitigi. Epoka yowooɡ̶odi ane diitigi niɡ̶ida boonaɡ̶adi.RL Ijo ane waxoditeloco ica apolicaɡ̶anaɡ̶a lapaceɡ̶egi Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ja jinaditace ditibigimedi me domoke. Odaa ja jinaditace niɡ̶ijo apolicaɡ̶anaɡ̶a lapaceɡ̶egi ijaaɡ̶ijo ane waxoditeloco liboonaɡ̶adi, “Niɡ̶iniwa ane jakataɡ̶a me jinakatonaɡ̶a”, eledi liboonaɡ̶adi “Niɡ̶iniwa ewi”. Idioka limedi me iɡ̶enaɡ̶a niɡ̶ina me iloikatidi niɡ̶ina oko, codaa niɡ̶ina me ideleɡ̶e niɡ̶ina ane beyagi.TK! Odaa ja idakagitini lodoe niɡ̶ijo aanjo me domaɡ̶a joɡ̶eteta, pida meetiwa, “Jinoɡ̶oɡ̶eetiwa! Igaataɡ̶a akaami iciagi ee liotagi Aneotedoɡ̶oji, codaa iciagepodi ɡ̶anioxoadipi anoyotete niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi anewi aneetece Jesus. Oɡ̶eetetalo Aneotedoɡ̶oji! Igaataɡ̶a niiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶egi aneetece Jesus, latematigo aneo Liwigo Aneotedoɡ̶oji me notaɡ̶anaɡ̶a niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko.” J  Odaa jeɡ̶eetiwa niɡ̶ijo aanjo, “Idiitedini niɡ̶inoa ane yotaɡ̶a: Ninitibigiwaji niɡ̶ina oko anonodetibigiwaji migotibeci lalokegi ladoneɡ̶egi Waxacoco.” Codaa eledi meetiwa, “Niɡ̶inoa notaɡ̶a anejitece, Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a.” I Naɡ̶ani awicije liomaɡ̶ata, Aneotedoɡ̶oji yajigote lipegeteɡ̶e ane nipegedi, dalebepe, codaa me yapidi, lajo me dinixo. Naɡ̶ada lipegeteɡ̶e ida ane diitigi, one niɡ̶inoa loenataka ane iɡ̶enaɡ̶a niɡ̶ina oko liomaɡ̶ataka Aneotedoɡ̶oji.” cH? Ǥodinitibece, idinanenaɡ̶atibece. Odaa jocaɡ̶anaɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji. Igaataɡ̶a jiɡ̶icota lakata lalokegi ladoneɡ̶egi Waxacoco, codaa naɡ̶ani liomaɡ̶ata me lodawa jaɡ̶aɡ̶a dinenyaɡ̶aditege. /GW Lalokegi ladoneɡ̶egi Waxacoco Odaa ja jajipata ijo ane dotaɡ̶a layaagaɡ̶awa niɡ̶ina elioditiogi oko ane notaɡ̶anaɡ̶a, codaa me layaagaɡ̶awa niɡ̶ina ninyoɡ̶odi nelegi ane daxoɡ̶oke codaa maɡ̶aɡ̶a layagaɡ̶awa niɡ̶inoa naxacoɡ̶onakatedi. Modi me notaɡ̶anaɡ̶a, “Oɡ̶eetetalo Aneotedoɡ̶oji, igaataɡ̶a Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji aneliodi loniciwaɡ̶a, ja iiɡ̶e inoatawece. 3F_Odaa ja jajipata ica ane dotaɡ̶a ipegitege naɡ̶ajo baanco ɡ̶oneɡ̶e mee me dotaɡ̶a, “Oɡ̶eetetalo Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji, akaamitawece anakaami liotaka, akaamitawece anakaami iwikodadipi, codaa anakaami ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a, akaamitawecetiwaji ane eemiteetibige Aneotedoɡ̶oji!” fEEOdaa niɡ̶ijoa 24 lacilodi, ijaaɡ̶ijoa cwaatolo ewikaɡ̶a dakagitiniwace odaa joɡ̶odoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji ane nicotedeloco nibaanco ɡ̶oneɡ̶e, modi, “Jiɡ̶idaaɡ̶ee! Oɡ̶eetetalo Aneotedoɡ̶oji!” >DuOdaa ja napaawaɡ̶ataceloco modi, “Oɡ̶eetetalo Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi niɡ̶inoa loɡ̶ocilaɡ̶adi naɡ̶ajo nigotaɡ̶a eloodo ane yabidi idioka limedi me itedibige!” dCA Niɡ̶ina me iloikatidi niɡ̶ina oko ikee niɡ̶ina anewi codaa meote niɡ̶ina ane iɡ̶enaɡ̶a. Aneotedoɡ̶oji iloikatidi naɡ̶ajo iwaalo agopeloa ane diɡ̶icaadaɡ̶a yowooɡ̶odi leeɡ̶odi loenataka ane napioi digoida iiɡ̶o me loomatewepodi oko. Aneotedoɡ̶oji iloikatidi leeɡ̶odi me nigodi niɡ̶ijoa liotaka Aneotedoɡ̶oji.” B 9Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ja jajipata ijo ane napaawaɡ̶ateloco me notaɡ̶anaɡ̶a, layaagaɡ̶awa niɡ̶ina anelioditiogi oko ane notaɡ̶anaɡ̶ateloco digoida ditibigimedi modi, “Oɡ̶eetetalotiwaji codaa maweniɡ̶ideni Aneotedoɡ̶oji! Jiɡ̶iniaaɡ̶iniwa Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji ane najigotedoɡ̶owa gela ɡ̶odewiɡ̶a. Jiɡ̶iniaaɡ̶iniwa aneliodi loniciwaɡ̶a, codaa meliodi me datale. ZA- Aneotedoɡ̶oji iloikatidi naɡ̶ani nigotaɡ̶a leeɡ̶odi catiwedi aniaaɡ̶ani naɡ̶ani nigotaɡ̶a oyakadi lawodi niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, codaa me lawodi niɡ̶ijo noiigi Aneotedoɡ̶oji ane iomaɡ̶aditedice mepoka nepiliditeda, codaa me lawodi ijotawece niɡ̶ijo anonigodi digoina iiɡ̶o.” @{ Aɡ̶aleeɡ̶icoa noledaɡ̶axiidi ane nalotigi catiwedi nigotaɡ̶a, codaa aɡ̶aleeɡ̶ica ane yakadi me wajipatiogi me dinotaɡ̶aneɡ̶e niɡ̶ina ejoogomigipi. Niɡ̶ijoa noojetekenaɡ̶a daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶aɡ̶atigi niɡ̶ina iiɡ̶o. Niɡ̶ina niɡ̶eladimigipitigi naɡ̶ani nigotaɡ̶a oninaaletiniwace inoatawece ane noiika, odatikatalo loxikoneɡ̶eco. >?u Odaa niɡ̶ina oko aɡ̶aleeɡ̶oyakadi mowajipatalo niɡ̶ijoa natenoɡ̶ododi ɡ̶oxiiɡ̶a-liwenaɡ̶a manitaɡ̶a naɡ̶ani nigotaɡ̶a, inoa enacajoli, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a anoyatetigi natena codaa me goloneeta. Codaa aɡ̶aleeɡ̶ica doɡ̶owajipata layaageɡ̶egi moyojogo leyeema madataɡ̶a ewio. S>Odaa ijo aanjo loniciweɡ̶enigi ja dibata ajo wetiɡ̶a nelegi, ane iwaaɡ̶adi, odaa ja yokoletinigi akiidi-eliodi, odaa aɡ̶aleeɡ̶aca me yeloɡ̶o. Odaa jeɡ̶ee, “Jiɡ̶idaaɡ̶ee nigotaɡ̶a eloodo Babilônia icota monawelaɡ̶adi beyagi anodigota monoɡ̶atice, odaa aɡ̶aleeɡ̶aca, codaa aɡ̶aleeɡ̶ica ane nadi. @=yAniniitibecetiwaji akaamitawece ane ɡ̶adiɡ̶eladi digoida ditibigimedi, akaamitiwaji ane ɡ̶adiomaɡ̶atitedicoace Aneotedoɡ̶oji makaami nepilidi, codaa makaami liiɡ̶exedi, codaa makaamitiwaji aneloɡ̶otitedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko! Aniniitibece akaamitawecetiwaji igaataɡ̶a naɡ̶ajo nigotaɡ̶a aɡ̶aleeɡ̶aca, joɡ̶oyaaɡ̶adi. Aneotedoɡ̶oji ja iloikatidi leeɡ̶odi niɡ̶ijoa loenataka ane beyagitaɡ̶adomi.” z<mOdaa joɡ̶oilojietigi amoɡ̶o inoa lacilodi (ane lakatigi moikee magecaɡ̶alodipi), odaa ja napaawaɡ̶ateloco codaa me nacaagaɡ̶ateloco, modi, ‘Nagoodo naɡ̶ani nigotaɡ̶a eloodo aneiticoace naɡ̶a liicotedi ijotawece niɡ̶ijo aninoa latogoli, leeɡ̶odi niɡ̶inoa elaanaɡ̶a anoyadeegitedibece. Catiwedi onaniteci lakata naɡ̶ani nigotaɡ̶a ja ma.’ :;mIgaanoɡ̶onadi loɡ̶ocilaɡ̶adi naɡ̶a yabidi naɡ̶ajo nigotaɡ̶a, odaa ja nacaagaɡ̶ateloco modi, ‘Aɡ̶aca eledi nigotaɡ̶a liciagi naɡ̶ani nigotaɡ̶a eloodo!’n:UCatiwedi onaniteci lakata aniaditema idiwatawece niliicaɡ̶ajetecidi.’ Ijoatawece niɡ̶ijoa anoiiɡ̶e etogoli, ane wiajeeɡ̶atinigi ninyoɡ̶odi, codaa minoatawece niɡ̶inoa anodibatema etogoli, inaaɡ̶inoa ane eyaagitinibige akiidi-eliodi menaanaɡ̶anaɡ̶a, codaa me oojeteeɡ̶a, iditawece niɡ̶idi oko aɡ̶ipegitiobece, ideiticoace ditigedi.9‘Nagoodo naɡ̶ani nigotaɡ̶a eloodo! Nagoodo! Niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipi jiɡ̶ijo modinixotinigilo lipegeteɡ̶e ane nipegedi, lipegeteɡ̶e ane ixagodi, codaa me nolidigo lawoɡ̶o, codaa odinanatece oolo, wetiadi ane diniwaloe, codaa me “pérola”. _87Niɡ̶ijoa anoojetekaɡ̶a ja liicotedi leeɡ̶odi niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipitigi naɡ̶ani nigotaɡ̶a modinoojetetalo niɡ̶inoa elaanaɡ̶a. Niɡ̶idiwa anoojetekaɡ̶a dinoɡ̶aticoace igotibeci ditigedi, odoitibige doɡ̶oyawanaɡ̶aditege naɡ̶ani nigotaɡ̶a moiloikatidi. Odaa napaawaɡ̶ateloco, codaa me nacaagaɡ̶ateloco, modi,N7Odaa niɡ̶ijoa anoojetekaɡ̶a modita naɡ̶ani nigotaɡ̶a, ‘Ijoatawece niɡ̶ijoa anele aneliodi moleetibige aɡ̶aleeɡ̶icoa, ja ma. Codaa jaɡ̶aniatitema ijoatawece ane ɡ̶aniliicaɡ̶ajetecidi, codaa mijoatawece ane ɡ̶anepilidi ane domaɡ̶a libinienaɡ̶a. Odaa aɡ̶aleeɡ̶ica ɡ̶animaweneɡ̶egi makati.’+6O Codaa aɡ̶aleeɡ̶ica ane dinoojete caneela, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a nigomaadotedi, icaaɡ̶ica najidi aneletege lanigi niɡ̶ina moyalegi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ica ‘mirra’, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a nadokojetedi. Aɡ̶aleeɡ̶ica ane dinoojeteta viinyo, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a najidi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a leyeema, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a lamoɡ̶o leyeema, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a wacali, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a waxacocoli, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a apolicaɡ̶anadi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a nagaagenali, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶inoa niotaka anoyaa. 53 Aɡ̶aleeɡ̶ica ane dinoojeteta nioolo, nibeexo, inoa niwetiadi ane diniwaloe, aca ‘pérola’ eledi wetiɡ̶a ane diniwaloe, acaaɡ̶aca lipegeteɡ̶e ane nipegedi anodita me nigitikonaɡ̶adi, codaa acaaɡ̶aca lipegeteɡ̶e ane adi ixagodi codaa me nolidigo lawoɡ̶o, codaa me xeeda, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niale ane ɡ̶alaɡ̶atigi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶ica ‘marfim’, codaa me niale ane dakake loojedi, aca ‘bronze’, ɡ̶apileceɡ̶e, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a ica ‘mármore’, aɡ̶aleeɡ̶ica ane dinoojete.;4o Codaa niɡ̶inoa anoojetekaɡ̶a niɡ̶ina iiɡ̶o eledi napaawaɡ̶ateloco codaa me noenaɡ̶a leeɡ̶odi Babilônia, leeɡ̶odi aɡ̶aleeɡ̶ica ane dinoojetetalo elaanaɡ̶a.r3] Aɡ̶odipegita, leegita moyototice leeɡ̶odi odoita daɡ̶awatege niɡ̶ida analee lawikodigi, odaa modi, ‘Nagoodo Babilônia, nagoodo! Akaami nigotaɡ̶a eloodo ane yoniciwadi. Pida catiwedi onaniteci lakata jaɡ̶akaami ma.’ x2i Niɡ̶icoa inionaɡ̶a-eloodolitigi niɡ̶ina iiɡ̶o ane loomatewepodi, ane diɡ̶icata ananiaditibige modipegitege, joaniɡ̶idiaa napaawaɡ̶ateloco codaa me noenaɡ̶ateloco nigonadi ɡ̶ocilaɡ̶adi nige yabidi naɡ̶ani nigotaɡ̶a.p1Y Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi midokida noko micotalo icoatawece lawikodico, leelotika, inoa ane ilee, codaa me nigigi. Codaa moyalegi, oyokoletiogi noledi. Igaataɡ̶a Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji ane iloikatidi eliodi loniciwaɡ̶a. ?0w Ajicitatiwaji lawikodico, codaa me ligecaɡ̶aloɡ̶o ane liwokodi inoa niliicaɡ̶ajetecidi, inoa nepilidi libinienaɡ̶a anepaa nimawenaɡ̶ajetedi. Leeɡ̶odi mee me dowooko, ‘Iteyo, idicotini micataɡ̶a deɡ̶eyo iniona-eloodo. Aɡ̶eyo wajekalo, codaa ejidiɡ̶ica doɡ̶o-oota meyo agecaɡ̶alo.’ /! Ajicitatiwaji liciagi niɡ̶ijo ane yajigotaɡ̶awa! Oojeteeta, opilaɡ̶ati itoataale lojetedi niɡ̶inoa loenataka! Anoleenaɡ̶ati nigoopa lacipaɡ̶adi ane bayodi, ane daɡ̶axatace me yoniciwadi, caticedi niɡ̶ijo ane yoetaɡ̶adomitiwaji ɡ̶adacipaɡ̶adi. .' Igaataɡ̶a loenataka ane beyagi ja ili, ja liciagi niɡ̶ina niladienigi baanaɡ̶a leegitibigimece, ane iwidatibigimece neɡ̶epaa lolaadi. Pida Aneotedoɡ̶oji nalaɡ̶atigilo niɡ̶ina mowotema ane beyagi niɡ̶ina oko, joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me iloikatidi. b-=Odaa ja jajipata ica eledi ane dotaɡ̶a digoida ditibigimedi mee, “Anotitice naɡ̶ani nigotaɡ̶a, akaami yoiigi! Anotiticoace! Adaɡ̶awanitege niɡ̶inoa libeyaceɡ̶eco, codaa adaɡ̶awanitege ane lawikodico. c,? Igaataɡ̶a Babilônia yajigotiogi niviinyo inatawece noiigi, codaa iedeɡ̶etinece mowacipeta niviinyo aneote me nalaɡ̶atibigoɡ̶oji niɡ̶icoa epaa lidaɡ̶ataka ane beyagi me loomatewa okanicodaaɡ̶ica oko. Niɡ̶inoa inionaɡ̶a-eloodoli digoina iiɡ̶o eledi noomatewa. Pida niɡ̶inoa anoojetekaɡ̶a jeɡ̶epaanaɡ̶a liicotedi leeɡ̶odi niɡ̶eladimigipitigi naɡ̶ani nigotaɡ̶a odinoojete okanicodaaɡ̶ica leeɡ̶odi lidaɡ̶atakaneɡ̶egi ane beyagi.” #+?Odaa ja dinigetaɡ̶atee me dapaawe, mee, “Ja daa, ja diopati ɡ̶oneɡ̶e Babilônia. Natigide onanaɡ̶a liɡ̶eladi niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a, inaaɡ̶inoa niwicidi anowote loenataka ane napioi, codaa inoatawece ane latopaco ilaaɡ̶axodi ane beyagi, ane ɡ̶odoɡ̶olotalo. ^* 7 Anodaaɡ̶ee naɡ̶a daa aca Babilônia Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ja jinadi ijo eledi aanjo me dinikatini icoɡ̶otibigimece ditibigimedi. Eliodi loniciwaɡ̶a, codaa me datale, naloteloco inatawece iiɡ̶o. )9Odaa naɡ̶ajo iwaalo ananati — jonaɡ̶aniaaɡ̶ani naɡ̶ajo nigotaɡ̶a eloodo ane iiɡ̶e inoatawece inionaɡ̶a-eloodoli inatawece iiɡ̶o.” (!Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ixotediwece laaleɡ̶enali eotedibige mowo niɡ̶ica ane yemaa, codaa eote midokida ane lowoogo. Codaa eote moyemaa moyajigota loniciwaɡ̶a niɡ̶ijo eijeeɡ̶agi ane doide me diiɡ̶enataka nigepaaɡ̶icotece lotaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. 0'YCodaa niɡ̶ijoa deez libiwedi ananati, ijaaɡ̶ijo eijeeɡ̶agi ane doide oyelatema naɡ̶ani iwaalo agopeloa. Odaa icota monatetibige icoatawece niɡ̶icoa ane nepilidi, codaa oyoladiti anitawece owo mokanitani. Oyeligo liboledi naɡ̶ani iwaalo, odaa nigica ane yeyaɡ̶atice, boɡ̶oyalegi.t&aOdaa niɡ̶ijo aanjo jeɡ̶eetiwa, “Niɡ̶ijo ninyoɡ̶odi baaniɡ̶ijo manati anei naɡ̶ajo iwaalo agopeloa me nicoteloco one inatawece ane noiigi, inoatawece ane noiika, inoatawece ane latopaco oko, codaa inoatawece ane iolatedi. ; (2<FPZdnx&1<GR]hs~ "-8BMXcny)4?JT_ju%0;FQ\gr}(4@LXdo{ #/;GS_kw*6BNZfr~&2>JVamy !-9EQ]iu(4@LXdp| $0<HT`lx+7CO[gs    ' 3 ? K W c o { ! !!"!.!:!F!R!^!j!v!!!!!!!!!!!"""")"5"A"M"Y"e"q"}""""""""""## ##%#1#=#I#U#a#m#y###########$ $$!$-$9$E$Q$]$i$t$$$$$$$$$$$%%%%(%4%@%L%X%d%p%|%%%%%%%%%%&& &&$&0&<&H&T&`&l&x&&&&&&&&&&&''' '+'7'C'O'['g's'''''''''''(((('(3(?(K(W(c(o({((((((((((() ))").):)F)R)^)j)v)))))))))))******6*B*N*Z*f*r*~**********++ ++%+1+=+I+U+a+m+y+++++++++++,,, ,,,8,D,P,\,h,t,,,,,,,,,,,----(-4-?-K-W-c-o-{-----------. ..#./.;.G.S._.k.w...........////*/6/B/N/Z/f/r/~//////////0000&020>0I0U0a0m0y000000000001 11!1-191E1Q1]1i1u111111111112222(242@2L2X2d2p2|222222222233 33$303<3H3T3`3l3x333333333334444+474C4O4[4g4s444444444445555'535?5K5W5c5o5{555555555556 66#6.6:6F6R6^6j6v666666666667777*767B7N7Z7f7r7~777777777788 88%818=8I8U8a8m8y888888888889 99!9-999E9Q9]9i9u99999999999::::):5:A:M:Y:d:p:|::::::::::;; ;;$;0;<;H;T;`;l;x;;;;;;;;;;;<<< <,<8 >>#>/>;>G>S>_>k>w>>>>>>>>>>>????+?7?C?O?[?g?s???????????@@@@&@2@>@J@V@b@n@z@@@@@@@@@@@A AA"A.A:AFARA^AjAvAAAAAAAAAAABBBB*B6BBBNBZBfBrB~BBBBBBBBBBCCCC%C1C=CICUCaCmCyCCCCCCCCCCCD DDD)D4D?DJDUD`DkDvDDDDDDDDDDDDEEEE&E1EFJFVFbFnFzFFFFFFFFFFFG GG"G.G:GFGQG]GiGuGGGGGGGGGGGHHHH)H5HAHMHYHeHqH}HHHHHHHHHHII II$I0INJNVNbNnNzNNNNNNNNNNNO OO"O.O:OFORO^OjOvOOOOOOOOOOOPPPP)P5PAPMPYPePqP}PPPPPPPPPPQQ QQ%Q1QVJVVVbVnVzVVVVVVVVVVVW WW"W.W:WFWRW^WjWvWWWWWWWWWWWXXXX)X5XAXMXYXeXqX}XXXXXXXXXXYY YY%Y1Y=YIYTY`YlYxYYYYYYYYYYYZZZ Z,Z8ZDZPZ\ZhZtZZZZZZZZZZZ[[[[([4[@[L[X[c[o[{[[[[[[[[[[[\ \\#\/\;\G\S\_\k\w\\\\\\\\\\\]]]]*]6]B]N]Z]f]r]~]]]]]]]]]]^^^^&^2^>^J^V^b^n^z^^^^^^^^^^^_ __"_._:_F_R_^_j_v___________````*`6`B`N`Z`f`r`}``````````aa aa%a1a=aIaUaaamayaaaaaaaaaaab bb!b-b9bEbQb]bibubbbbbbbbbbbcccc(c4c@cLcXcdcpc|cccccccccccdd dd"d-d8dCdNdYdddodzdddddddddddde eee*e5e@eKeVeaeleweeeeeeeeeeeeffff'f2f=fHfSf^fiftffffffffffffgggg&g2g>gJgVgbgngzgggggggggggh hh"h.h:hFhRh^hjhvhhhhhhhhhhhiiii*i6iBiNiZifiri}iiiiiiiiiijj jj%j1j=jIjUjajmjyjjjjjjjjjjjk kk!k-k9kDkPk\khktkkkkkkkkkkkllll(l4l@lLlXldlpl|llllllllllmm mm$m0moJoVobonozooooooooooop pp"p.p:pFpRp^pjpvpppppppppppqqqq*q6qBqNqZqfqqq}qqqqqqqqqqrr rr%r1r=rIrUrarmryrrrrrrrrrrrs ss!s-s9sEsQs]sisussssssssssstttt(t4t@tLtXtdtpt|ttttttttttuu uu$u0uzJzVzbznzzzzzzzzzzzzz{ {{"{.{:{E{Q{]{i{u{{{{{{{{{{{||||)|5|A|M|Y|e|q|}||||||||||}} }}%}1}=}I}U}a}m}y}}}}}}}}}}}~~~ ~,~8~D~P~\~h~t~~~~~~~~~~~(4@LXdp|                                                          !  "  #  $  %  & ' ( ) * + , - . / 0  1 2 3 4 5 6 7 8  9  :  ;  <  = > ? @ A  B C D E F G H I  J  K  L  M  N O P Q R S T U V W X Y Z  [ \ ] ^ _ ` a b  c  d  e  f  g h i j k l m n o p q r s t u v w x y  z !{ "| #} $~ % & ' ( ) * + , - . / 0                                  ! "                                                                ! "                                                             !  "  #  $  %  &                                 !  "  #  $  %  &  '  (  )  *  +  ,  -  .  /  0  1  !2  "3  #4  $5  %6  &7  '8  (9  ):  *;   <  =  >  ?  @  A  B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y   Z  [  \  ]  ^  _  `  a  b  c  d  e  f  g  h  i  j  k  l  m  n  o  p  q  r  s  t  u  v  w  x  y  !z  "{  #|  $}  %~  &  '  (  )  *  +  ,  -  .  /  0  1  2                                                                   !  "  #  $  %  &  '  (  )  *  +  ,  -  .  /  0  1  2  3  4  5  6  7  8  9  :                                        ! " # $                                        ! " # $ % & '                       ! " # $ % & ' ( ) * + ,  - . / 0 1 2 3 4  5  6  7  8  9 : ; < = > ? @ A B C D E F G  H I J K L M N O  P  Q  R  S  T U V W X Y Z [ \ ] ^ _ ` a b c d e f  g !h "i #j  k l m n o p q r  s  t  u  v  w x y z { | } ~                                                  ! "                                        ! " # $ % & ' ( ) * + , - .                                        ! " # $ % & ' ( ) * + , - .                                 ! " # $ %  & !' "( #) $* %+ &, '-  . / 0 1 2 3 4 5  6  7  8  9  : ; < = > ? @ A B C D E F G H I J K L  M !N "O #P $Q %R &S 'T (U )V *W +X ,Y -Z .[ /\ 0] 1^ 2_ 3`  a b c d e f g h  i  j  k  l  m n o p q r s t u v w x y z { | } ~    ! " # $ % & ' ( ) * + , - .                                        ! " # $ % & ' ( ) * + , - . / 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 : ; < = > ? @ A B C D E F G H I J K                                        ! " # $ % & ' ( ) * + , - . / 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 : ; < = > ? @ A B       ! " #  $  %  &  '  ( ) * + , - . /  0  1  2  3  4  5  6  7   8   9   :   ;   <  =  >  ?  @  A  B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L  M  N   O  !P  "Q  #R  $S  %T  &U  'V  (W  )X  *Y  +Z  ,[  -\  ] ^ _ ` a b c d  e  f  g  h  i j k l m n o p q r s t u v w x  y z { | } ~                                 ! " #                                        ! " # $ % & ' ( )                                        ! " # $ % & ' ( ) * +                                        ! " # $ % & ' ( ) * + , - . / 0 1 2! 3" 4# 5$ 6% 7& 8'  ( ) * + , - . /  0  1  2  3  4 5 6 7 8 9 : ; < = > ? @ A B C D E F  G !H "I #J $K %L  M N O P Q R S T  U  V  W  X  Y Z [ \ ] ^ _ ` a b c d e f g h i j k  l !m "n #o $p %q &r   s  t  u  v  w  x  y  z  {  |  }  ~                                          !  "  #  $  %  &  '  (  )  *  +  ,  -  .  /  0  1  2                                                                   !  "  #  $  %  &  '  (  )  *  +  ,  -  .  /  0  1  2  3  4                                                                   !                                                                   !  "  #  $  %  &  '  (!  )"  *#  +$  ,%   &  '  (  )  *  +  ,  -  .  /  0  1  2  3  4  5  6  7  8  9  :  ;  <  =  >  ?  @  A  B  C  D  E  !F  "G  #H  $I  %J  K L M N O P Q R  S  T  U  V  W X Y Z [ \ ] ^ _ ` a b c d e f g h i  j !k "l #m $n %o &p 'q (r )s *t +u ,v -w .x /y 0z 1{ 2| 3} 4~ 5 6 7 8 9 : ; < = > ? @ A B C D E F G H                                        ! " # $ % & ' ( ) * + , - . /                                                                                                  !  "  #  $  %  &  '  (  )  *  +  ,  -  .  /  0  1  2  3  4  5  6  7  8  9  :  ;  <  =  >  ?  @  A  B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L!  M"  N#  O$  P%  & ' ( ) * + , -  .  /  0  1  2 3 4 5 6 7 8 9 : ; < = > ? @ A B C D  E !F "G #H $I %J &K 'L (M )N *O +P ,Q -R .S /T 0U 1V 2W 3X 4Y  Z [ \ ] ^ _ ` a  b  c  d  e  f g h i j k l m n o p q r s t u v w x  y !z "{ #| $} %~ &                                        ! " # $ % & ' ( ) * + ,                                        ! " # $ % & '                                        ! " # $ % & ' ( ) * + , - . / 0 1                                    ! "  # !$ "% #& $' %( &) '* (+ ), *- +. ,/ -0 .1 /2 03 14 25  6 7 8 9 : ; < =  >  ?  @  A  B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T  U !V "W #X $Y %Z &[ '\ (] )^ *_ +` ,a -b .c /d 0e 1f 2g 3h 4i 5j 6k 7l 8m   n  o  p  q  r  s  t  u  v  w  x  y  z  {  |  }  ~                                !  "  #  $  %  &  '  (  )  *  +  ,  -  .  /  0  1  2  3  4  5  6  7  8  9  :  ;  <  =  >                                                                   !  "  #  $  %  &  '  (  )  *                                                                   !  "  #  $  %  &  '  (  )  *  +  ,   -   .   /   0   1   2   3   4  5  6                                                          !   "   #   $   %   &   '   (   )   *  +  ! ,  " -  # .  $ /  % 0  & 1  ' 2  ( 3  ) 4  * 5  + 6  , 7  - 8  . 9  / :  0 ; -mmy ,8DP\ht(4@LXdp| #/;GS_kw+6BNZfr~&2>JVbnz !-9EQ]iu(4@LXdp| $0<HT`lx+7CO[gs'3?KWco{ ".:FR^jv*6BNZfr~%1=IUamy  ! - 9 E Q ] i u !!!!)!5!A!M!X!d!p!|!!!!!!!!!!"" ""$"0"<"H"T"`"l"x"""""""""""####+#7#C#O#[#g#s###########$$$$'$3$?$K$W$c$o${$$$$$$$$$$$% %%#%/%;%G%S%_%k%w%%%%%%%%%%%&&&&+&7&C&O&[&g&r&~&&&&&&&&&&''''&'2'>'J'V'b'n'z'''''''''''( (("(.(:(F(R(^(j(v((((((((((())))))5)A)M)Y)e)q)}))))))))))** **%*1*=*I*U*a*m*y***********+ ++!+-+9+E+Q+]+i+u++++++++++++,,,,%,0,;,F,Q,\,g,r,},,,,,,,,,,,-- --"---8-C-N-Y-d-o-z-----------....(.4.@.L.X.d.p.|.........../ //#///;/G/S/_/k/w///////////0000+070C0O0[0g0s000000000001111&121>1J1V1b1n1z111111111112 22"2.2:2F2R2^2j2v222222222223333)353A3M3Y3e3q3}333333333344 44%414=4I4U4a4m4y444444444445 55!5-595E5P5\5h5t555555555556666(646@6L6X6d6p6|666666666677 77$707<7H7T7`7l7x77777777777888 8,888D8P8\8h8t888888888889999'939?9K9W9c9o9{99999999999: ::#:/:;:G:S:_:k:w:::::::::::;;;;*;6;B;N;Z;f;r;~;;;;;;;;;;<<<<&<2<>LJLVLbLnLzLLLLLLLLLLLM MM!M-M9MEMQM]MiMuMMMMMMMMMMMNNNN(N4N@NLNXNdNpN|NNNNNNNNNNOO OO$O0O[J[V[b[n[z[[[[[[[[[[[\ \\"\.\:\F\R\^\j\v\\\\\\\\\\\]]]])]5]A]M]Y]d]p]|]]]]]]]]]]^^ ^^$^0^<^H^T^`^l^x^^^^^^^^^^^___ _,_8_D_P_\_h_t___________````(`3`?`K`W`c`o`{```````````a aa#a/a;aGaSa_akawaaaaaaaaaaabbbb*b6bBbNbZbfbrb~bbbbbbbbbbcccc&c2c>cJcVcbcnczcccccccccccd dd!d-d9dEdQd]didudddddddddddeeee)e5eAeMeYeeeqe}eeeeeeeeeeff ff%f1f=fIfTf`flfxfffffffffffggg g,g8gDgPg\ghgtggggggggggghhhh'h3h?hKhWhchoh{hhhhhhhhhhhi ii"i.i:iFiRi^ijiviiiiiiiiiiijjjj*j6jBjNjZjfjrj~jjjjjjjjjjkkkk&k2k>kJkUkakmkykkkkkkkkkkkl ll!l-l9lElQl]lilulllllllllllmmmm(m4m@mLmXmdmpm|mmmmmmmmmmnn nn$n0nxJxVxbxnxzxxxxxxxxxxxy yy!y-y9yEyQy]yiyuyyyyyyyyyyyzzzz)z5zAzLzXzdzpz|zzzzzzzzzz{{ {{${0{<{H{T{`{l{x{{{{{{{{{{{||||+|7|C|O|[|g|s|||||||||||}}}}'}2}>}J}V}b}n}z}}}}}}}}}}}~ ~~"~.~:~F~R~^~j~u~~~~~~~~~~~)5AMYeq}  2 =  3 >  4 ?  5 @  6 A  7 B  8 C  9 D  : E  ; F   G   H   I   J   K   L   M   N  O  P  Q  R  S   T   U   V   W   X   Y   Z   [   \   ]   ^   _   `   a   b   c   d   e  f  ! g  " h  # i   j  k  l  m  n  o  p  q  r  s  t  u  v  w  x  y  z  {  |  }  ~             ! " #                                                                                                   ! " # $ %                                             !  "  #  $  %  &  '  (  )  *  +             !  "  #  $  %  &  '  (  )  *  +  ,  -  .  /  0  1  2  3  4  5  6  7  8  9  :  ; ! < " = # > $ ? % @ & A ' B ( C ) D * E + F , G - H . I / J 0 K   L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  [  \  ]  ^  _  `  a  b  c  d  e  f  g  h  i  j  k ! l " m # n $ o % p & q ' r ( s ) t * u + v , w - x . y / z   {  |  }  ~                              ! " # $ % &                                  ! " # $ % & ' ( ) * + , - . / 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 : ; < = > ? @ A B C D E F G                                         !  " # $ % & '  (  )  *  +  ,  -  .  /  0  1  2  3  4  5  6  7  8     !  "  #  $  %  &  '  (  )  *  +  ,  -  .  /  0  1  2  3  4  5  6  7  8  9  :  ;  <  =  >  ? ! @ " A # B $ C % D & E ' F ( G ) H * I + J , K - L . M / N 0 O 1 P 2 Q 3 R 4 S 5 T   U   V   W   X   Y   Z   [   \   ]   ^   _   `   a   b   c   d   e   f   g   h   i   j   k   l   m   n   o   p   q   r   s   t  ! u  " v  # w  $ x  % y  & z  ' {  ( |  ) }  * ~  +   ,  -  .  /  0  1  2  3                                                            ! " # $                                  ! " # $ % & ' ( ) * + , - . / 0 1 2 3 4 5 6                                                       !  "  #  $  %  & ' ! ( " ) # * $ + % , & - ' . ( / )   *  +  ,  -  .  /  0  1  2  3  4  5  6  7  8  9  :  ;  <  =  >  ?  @  A  B  C  D  E  F  G  H  I ! J " K # L $ M % N & O ' P ( Q ) R * S + T , U - V . W / X 0 Y 1 Z 2 [ 3 \ 4 ] 5 ^ 6 _ 7 ` 8 a 9 b : c ; d < e = f > g ? h @ i A j B k C l D m E n F o G p   q  r  s  t  u  v  w  x  y  z  {  |  }  ~                    ! " # $ % & ' ( ) * + , - . / 0 1 2 3 4 5                                  ! " # $ % & ' ( ) * + , - . / 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 : ;                                                            !   "   #   $   %   &   '   (   )                                                              !   "   #   $   %   &   '   (  )  ! *  " +  # ,  $ -  % .  & /  ' 0  ( 1  ) 2  * 3   4   5   6   7   8   9   :   ;  <  =  >  ?  @   A   B   C   D   E   F   G   H   I   J   K   L   M   N   O   P   Q   R  S  ! T  " U  # V  $ W  % X  & Y  ' Z  ( [  ) \  * ]  + ^  , _  - `  . a  / b  0 c  1 d  2 e  3 f  4 g  5 h  6 i  7 j  8 k  9 l   m   n   o   p   q   r   s   t  u  v  w  x  y   z   {   |   }   ~                              !  "  #  $  %  &  '  (  )  *  +  ,  -  .  /  0  1  2                                                            !  "  #  $  %  &                                                                                                    !   ! " # $ % & '  (  )  *  +  , - . / 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9  : ; < = > ? @ A  B  C  D  E  F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X  Y !Z "[ #\ $] %^ &_ '` (a  b c d e f g h i  j  k  l  m  n o p q r s t u v w x y z { | } ~     ! " # $ % & ' ( ) *                                                                                                                                                                     ! " # $ % & ' ( ) * + , - . /                           ! " # $ % &  ' ( ) * + , - .  /  0  1  2  3 4 5 6 7 8 9 : ; < = > ? @ A B C D E  F !G "H #I $J %K  L M N O P Q R S  T  U  V  W  X Y Z [ \ ] ^ _ ` a b c d e f g h i j  k !l "m #n $o %p &q 'r (s )t *u  v w x y z { | }  ~                                                  ! " # $ % & ' ( ) * + , - . / 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 : ; <                                        ! " # $ % & ' (                                                                   !  "  #  $  %  &  '  (  )  *  +                             !  "  #  $  %  &  '  (  )  *  +  ,  -  .  /  0  1  2  3  !4  "5  #6  $7  %8  &9  ':  (;  )<  *=  +>  ,?  -@  .A  /B  0C   D  E  F  G  H  I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  [  \  ]  ^  _  `  a   b  c  d  e  f  g  h  i  j  k  l  m  n  o  p  q  r  s  t  u  v  w  x  y  z   {  |  }  ~                                                          !  "  #  $  %  &  '  (  )  *  +  ,  -  .  /  0  1  2  3  4                                                                          ! " # $ % & ' ( )                                        ! " # $ % & ' (       ! " #  $  %  &  '  ( ) * + , - . / 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 :  ; !< "=  > ? @ A B C D E  F  G  H  I  J K L M N O P Q R S T U V W X Y  Z [ \ ] ^ _ ` a  b  c  d  e  f g h i j k l m n o p q r s t u v w x  y !z "{ #| $} %~ & ' ( )                                        ! " # $ % &                                        ! " # $ % & ' (                                                                            ! " #                      ! " # $ % & ' ( ) * + ,  - . / 0 1 2 3 4  5  6  7  8  9 : ; < = > ? @ A B C D E F G  H I J K L M N O  P  Q  R  S  T U V W X Y Z [ \ ] ^ _ ` a b c d e f  g  h i @(4@LXdp| $0<HT`lx+7CO[gs "-8CNYdoz *5@KVamy !-9EQ]iu(4@LXdp| $/;GS_kw+7COZfr~&2>JUamy !-9EQ]ht(4@LXdp| #/;GS_kw    + 7 C O [ f r ~ !!!!&!2!>!J!V!b!n!z!!!!!!!!!!!" ""!"-"9"E"Q"]"i"u"""""""""""####(#4#@#L#X#d#p#|##########$$ $$$$0$<$H$T$`$l$x$$$$$$$$$$$%%%%+%7%C%O%[%g%s%%%%%%%%%%%&&&&&&2&=&I&U&a&m&y&&&&&&&&&&&' ''!'-'9'E'P'\'h't'''''''''''((((((4(@(L(X(d(p(|((((((((((() ))#)/);)G)S)_)k)w)))))))))))****(*3*>*I*T*_*j*u************++++%+0+;+F+Q+\+g+r+~++++++++++,,,,&,1,=,I,U,a,m,y,,,,,,,,,,,- --!---9-D-P-\-h-t-----------....(.4.?.K.W.c.o.{.........../ //"/./:/F/R/^/j/v///////////0000)050A0M0Y0e0q0}000000000011 11%111=1I1U1a1m1y11111111111222 2,282C2O2[2g2s222222222223333'333?3K3W3c3o3{333333333334 44"4.4:4F4R4^4j4v444444444445555)555A5M5Y5e5q5}555555555566 66%616=6I6U6a6m6y66666666666777 7,787D7P7\7h7t777777777778888'838?8K8W8c8o8{888888888889 99"9.9:9F9R9^9j9v99999999999::::*:6:B:N:Z:f:r:~::::::::::;; ;;%;1;=;I;U;a;m;y;;;;;;;;;;;< <> >>$>0><>H>T>`>j>u>>>>>>>>>>>>????%?0?;?F?Q?\?g?r?~??????????@@@@&@2@=@I@U@a@m@y@@@@@@@@@@@A AA A,A8ADAPA\AhAtAAAAAAAAAAABBBB'B3B?BKBWBcBoB{BBBBBBBBBBBC CC"C.C:CFCRC^CjCvCCCCCCCCCCCDDDD)D5DADMDYDeDqD|DDDDDDDDDDEE EE$E0E\J\V\b\n\z\\\\\\\\\\\] ]]]*]5]@]K]V]a]l]w]]]]]]]]]]]]^^^^'^2^=^H^S^_^k^w^^^^^^^^^^^____+_7_C_O_[_f_r_~__________````&`2`>`J`V`b`n`z```````````a aa!a-a9aEaQa]agara}aaaaaaaaaaabbbb)b5bAbMbYbebqb}bbbbbbbbbbcc cc$c0ceJeVebenezeeeeeeeeeeeefff f,f8fDfPf\fhftfffffffffffgggg'g3g?gKgWgcgog{ggggggggggghh hh"h-h8hChNhYhdhohzhhhhhhhhhhhi ii!i-i8iDiPi\ihitiiiiiiiiiiijjjj'j3j?jKjWjcjoj{jjjjjjjjjjjk kk"k.k:kFkRk^kjkvkkkkkkkkkkkllll)l5lAlMlYlelql}lllllllllllmmmm(m3m>mImTm_mjmummmmmmmmmmmnn nn%n1n=nInUnanmnynnnnnnnnnnnooo o,o8oDoPo\ohotooooooooooopppp'p3p?pKpWpcpop{pppppppppppqq qq"q-q8qCqNqYqeqqq}qqqqqqqqqqrr rr$r0rtItTt_tjtvtttttttttttuuuu*u6uAuMuYueuqu}uuuuuuuuuuvv vv$v0vxJxVxbxnxyxxxxxxxxxxxy yy!y-y9yEyQy]yiyuyyyyyyyyyyyzzzz(z4z@zLzXzczoz{zzzzzzzzzzz{ {{#{/{;{G{S{_{k{w{{{{{{{{{{{||||*|6|B|N|Z|f|r|~||||||||||}}}}&}2}>}J}V}b}n}z}}}}}}}}}}}~ ~~!~-~9~E~Q~]~i~u~~~~~~~~~~~)5AMYdp| k l m n o  p  q  r  s  t u v w x y z { | } ~           ! " # $ % & ' ( ) * + ,                                                                                                                                                                                                            ! " # $ % & '  ( ) * + , - . /  0  1  2  3  4 5 6 7 8 9 : ; <  = > ? @ A B C D  E  F  G  H  I J K L M N O P Q R S  T U V W X Y Z [  \  ]  ^  _  ` a b c d e f g h i j k l  m n o p q r s t  u  v  w  x  y z { | } ~                ! " # $ % & '                                                                   !                                                                                                              !  "  #  $                                                                                               ! " # $ % & '  ( ) * + , - . /  0  1  2  3  4 5 6 7 8 9 : ; < = > ? @ A B C D E F  G !H  I J K L M N O P  Q  R  S  T  U V W X Y Z [ \ ] ^ _ ` a b c  d  e  f  g  h  i  j  k   l   m   n   o   p  q  r  s  t  u  v  w  x  y  z  {  |  }  ~                                                                                                                                                                           ! " # $ % & ' (                                              !  "  #  $  %  &  '  (  )  *  +  ,  -  .  /   0  1  2  3  4  5  6  7  8  9  :  ;  <  =  >  ?  @  A  B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L  M  N  O  !P   Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  [  \  ]  ^  _  `  a  b  c  d  e  f  g  h  i  j  k  l  m  n  o  p  !q  "r   s  t  u  v  w  x  y  z  {  |  }  ~                                                                                                         ! " # $ % & ' (                                        ! " # $ % & ' ( ) * + , - . / 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 :                                                 !   "   #   $   %  &  '  (  )  *  +  ,  -  .  /  0  1 2 3 4 5 6 7 8  9  :  ;  <  = > ? @ A  B C D E F G H I  J  K  L  M  N O P Q R S  T U V W X Y Z [  \  ]  ^  _  ` a b c d e  f g h i j k l m  n  o  p  q  r s t u v w x y z  { | } ~                                                                                                                                                                                                              !                                                                          &  &  &  &  &  &  &  &!  & "  & #  & $  & %  & &  &'  &(  &)  &*  &+  &,  &-  &.  &/  &0  &1  &2 &3 &4 &5 &6 &7 &8 &9 & : & ; & < & = & > &? &@ &A &B &C &D &E &F  &G &H &I &J &K &L &M &N & O & P & Q & R & S &T &U &V &W &X &Y &Z &[ &\ &] &^ &_ &` &a &b &c  &d &e &f &g &h &i &j &k & l & m & n & o & p &q &r &s &t &u &v &w &x &y &z &{ &| &} &~ & & & &  & & & & & & & & &  &  &  &  &  & & & & & & & & & & & & &  & & & & & & & & &  &  &  &  &  & & & & &  0  0  0  0  0  0  0  0  0   0   0   0   0   0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0   0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0! 0" 0# 0$ 0% 0& 0' 0( 0) 0* 0+ 0, 0- 0. 0/ 0 0 0!1  02 03 04 05 06 07 08 09 0 : 0 ; 0 < 0 = 0 > 0? 0@ 0A 0B 0C 0D 0E 0F 0G 0H 0I  :J  :K  :L  :M  :N  :O  :P  :Q  : R  : S  : T  : U  : V  :W  :X  :Y  :Z  :[  :\  :]  :^  :_  :`  :a  :b  :c  :d  :e  :f  :g  :h :i :j :k :l :m :n :o : p : q : r : s : t :u :v :w :x :y :z :{ :| :} :~ : : : : : : :  : : : : : : : : :  :  :  :  :  : : : : : : : :  : : : : : : : : :  :  :  :  :  : : : : : : : : : :  D  D  D  D  D  D  D  D  D   D   D   D   D   D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D D D D D D D D D  D  D  D  D  D D D D D D D D D D  D D D D D D D D D  D  D  D  D  D D D D D D D D D D D D  D D D D D D D D D  D  D  D  D  D D D D D  N  N  N  N  N  N  N  N  N   N   N N N N N N N! N" N # N $ N % N & N ' N( N) N* N+ N, N- N.  N/ N0 N1 N2 N3 N4 N5 N6 N 7 N 8 N 9 N : N ;  N< N= N> N? N@ NA NB NC N D N E N F N G N H NI NJ NK NL NM  NN NO NP NQ NR NS NT NU N V N W N X N Y N Z N[ N\ N] N^ N_ N` Na Nb Nc Nd Ne Nf Ng Nh Ni  Xj  Xk  Xl  Xm  Xn  Xo  Xp  Xq  X r  X s  X t  X u  Xv Xw Xx Xy Xz X{ X| X} X ~ X  X  X  X  X X X X  X X X X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X  b  b  b  b  b  b  b  b  b   b   b   b   b   b  b  b  b  b  b  b  b b b b b b b b b  b  b  b  b  b b  b b b b b b b b b  b  b  b  b  b b b  b b b b b b b b b  b  b  b  b  b b b  b b b b b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b b b b b b  b b b b b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b b  l  l  l  l  l  l  l  l  l   l   l   l   l   l  l  l  l  l  l l l l l l! l" l# l $ l % l & l ' l ( l) l* l+ l, l- l. l/ l0 l1 l2 l3 l4 l5  l6 l7 l8 l9 l: l; l< l= l > l ? l @ l A l B lC lD lE lF  lG lH lI lJ lK lL lM lN l O l P l Q l R l S lT lU lV lW lX lY lZ l[ l\  v]  v^  v_  v`  va  vb  vc  vd  v e  v f  v g  v h  v i  vj  vk  vl  vm vn vo vp vq vr vs vt v u v v v w v x v y vz v{  v| v} v~ v v v v v v  v  v  v  v  v v                                                                                                                                                                                                                                            ! " # $  % & ' ( ) * + ,  -  .  /  0  1   2  3  4  5  6  7  8  9  :  ;  <  =  >  ?  @  A  B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L  M   N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  [  \  ]  ^  _  `  a  b  c  d  e  f  g  h  i  j  k  l  m  !n  "o  #p  $q  %r  &s  't   u  v  w  x  y  z  {  |  }  ~                                              !  "  #  $  %  &  '  (                              jW|pdXMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~#~~ ~}}}}}}}}}}}}~}s}h}]}R}G}<}1}&}}}||||||||||||v|j|^|R|F|:|.|"|| {{{{{{{{{{{{{{o{c{W{K{?{3{'{{{zzzzzzzzzzzztzhz\zPzDz8z,z!zz yyyyyyyyyyyyyymyayUyIy=y3y(yyyxxxxxxxxxxxxxxxmxbxWxLxAx6x+x xxwwwwwwwwwwwwxwlw`wTwHwq3q'qqqppppppppppppspgp[pOpCp7p+pppooooooooooooxolo`oToHoj3j(jjjiiiiiiiiiiiiisigi[iOiCi7i+iiihhhhhhhhhhhhwhkh_hThHhc2c&cccbbbbbbbbbbbbtbhb\bPbDb8b,b bbaaaaaaaaaaaayamaaaUaIa=a1a%aa a```````````~`r`f`Z`N`B`6`*```____________w_k___S_G_;_/_#__ _^^^^^^^^^^^}^q^e^Y^M^A^5^)^^^]]]]]]]]]]]]v]j]^]R]F]:].]"]] \\\\\\\\\\\\{\o\c\W\K\?\3\'\\\[[[[[[[[[[[[t[h[\[P[D[8[,[ [[ZZZZZZZZZZZZyZmZaZUZIZ=Z1Z%ZZ ZYYYYYYYYYYY~YrYfYZYNYBY6Y*YYYXXXXXXXXXXXXwXkX_XSXGX;X/X#XX WWWWW                                                                                                                                                                                                  ~ } |  { z y x w v u t  s  r  q  p  o n m l k j i h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V   U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E   D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2   1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '   &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                                                                                         ~  }  |  {  z  y  x  w  v   u   t   s   r   q  p  o  n  m  l  k  j  i  h   g   f   e   d   c  b  a  `  _  ^  ]  \  [   Z   Y   X   W   V  U  T  S  R  Q  P  O  N M L K J I H G F  E  D  C  B  A @ ? > = < ; :  9 8 7 6 5 4 3 2 1  0  /  .  -  , + * ) ( ' & %  $ # " !                                                                                                                                                                                                                                             ~  }  |  {  z  y x w v u t s r  q p o n m l k j i h g f e  d  c  b  a  ` _ ^ ] \ [ Z Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L   K   J   I   H   G  F  E  D  C  B  A  @  ? > = < ; : 9 8  7  6  5  4  3 2 1 0 / . - ,  + * ) ( '  &  %  $  #  " !