SQLite format 3@ |@|@- ~YH~~Yi%!indexverses_indexversesCREATE UNIQUE INDEX verses_index on "verses" (book_number, chapter, verse)atablebooksbooksCREATE TABLE "books" ("book_color" NUMERIC, "book_number" NUMERIC, "short_name" NUMERIC, "long_name" TEXT)wItableversesversesCREATE TABLE "verses" ("book_number" NUMERIC, "chapter" NUMERIC, "verse" NUMERIC, "text" TEXT)=_tableinfoinfoCREATE TABLE info (name TEXT, value TEXT) f}f'right_to_leftfalse)strong_numbersfalse/russian_numberingfalse+languagesmall languages)chapter_stringChapter#!descriptionHmar Bible||vpjd^XRLF@:4.(" ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~z~t~n~h~b~\~V~O~H~A~:~3~,~%~~~~ ~}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}v}o}h}a}Z}S}L}E}>}7}0})}"}}} }||||||||||||||||||>k1Qj$Eb|Af~ } |6{RzRyMx?w4vPugtgsorzqxp~onm l\kjCivh gaf4e|dDc b@a}`5_t^];\[JZ YNX WKVUUT S>RjQP%ONKMyL/K=JuI>HGeF:ED6CYBAJ@z?'>k=$#:"p! 'l;j%A_ +Fp4au ' X  & 4Nk~ By~eL5~~~~~~t~Y~?~)~}}}}}~}_}D}+}|||||||g|J|1|{{{{{{{i{H{'{ zzzzzmzPz3zyyyyyy~yeyLy5yB!#ff7c80RevRevelationA#00ff00JudJude@#00ff003Jn3 John?#00ff002Jn2 John>#00ff001Jn1 John=#00ff002Pet2 Peter<#00ff001Pet1 Peter;#00ff00JamJames:#ffff00HebHebrews9#ffff00PhlmPhilemon8#ffff00vTitTitus7#ffff00l2Tim2 Timothy6#ffff00b1Tim1 Timothy!5+#ffff00X2Ths2 Thessalonians!4+#ffff00N1Ths1 Thessalonians3!#ffff00DColColossians2##ffff00:PhilPhilippians1#ffff000EphEphesians0#ffff00&GalGalatians/'#ffff002Cor2 Corinthians.'#ffff001Cor1 Corinthians-#ffff00RomRomans,#00ffffActsActs+#ff6600JohnJohn*#ff6600LukLuke)#ff6600MarMark(#ff6600MatMatthew'#ffff99MalMalachi&#ffff99ZechZechariah%#ffff99HagHaggai$#ffff99ZephZephaniah##ffff99HabHabakkuk"#ffff99NahNahum!#ffff99MicMicah #ffff99JonaJonah#ffff99|ObaObadiah#ffff99rAmAmos#ffff99hJoelJoel#ffff99^HosHosea#ff9fb4TDanDaniel#ff9fb4JEzekEzekiel%#ff9fb46LamLamentations#ff9fb4,JerJeremiah#ff9fb4"IsaIsaiah!+#66ff99SongSong of Solomon%#66ff99EcclEcclesiastes#66ff99ProvProverbs#66ff99PsPsalms#66ff99JobJob#ffcc99EsthEsther#ffcc99NehNehemiah#ffcc99EzrEzra%#ffcc992Chr2 Chronicles %#ffcc991Chr1 Chronicles #ffcc99x2Kin2 Kings #ffcc99n1Kin1 Kings #ffcc99d2Sam2 Samuel #ffcc99Z1Sam1 Samuel#ffcc99PRuthRuth#ffcc99FJudgJudges#ffcc99>>>G===< R *lIcXr#iB(%~E Kananhai ramri huop s�ng chu Zidon khuoa inthoka Gerar pan zawngin Gaza khuo chenin; Sodom le Gomora le Adma le Zeboiim pan zawngin Lasa khuo chen a nih. n}W Arvad hai, Zemar hai le Hamat hai a thla bok a. Chu hnung chun Kanan hnamhai chu an indar zau pei a. $|E Hiv hai, Arki hai, Sin hai, '{K Jebu hai, Amor hai, Girgas hai Xw Chu chu in kuoma um le longa inthoka in hung suokpui thilhring tinr�ng hai, vate hai, ran hai, ram sa tinr�ng le hi hnuoia thilhring chi tinr�nghai laka khom ka thlung a nih. eWE Tu hin ngai ro, nangni le in thla pei hai kuoma khom keima ngeiin thu ka thlung nghet a nih.=Vw Chun, Pathienin Nova le a umpui a nauhai kuoma chun, ]U5 Chi tam tak thlain hung pung unla, nau tam tak neiin hnuoi hung d�p suok ro" tiin.T Tu khom mihriem thisen insuotu chu mihriem v�kin a thisen insuo v�ng a tih; mihriem chu Pathien angpuia siem a ni si a. {Sq Chun, in hringna thisen insuotu chu ramsa an ni amanih mihriem an ni amanih an chungah phuba la ngei ngei ka tih. JR Amiruokchu, sa hring chu a thisen pumin in f�k ding a ni nawh. xQk In f�k dingin thlai hring ka p�k cheu a, thil hring tinr�ng le hringna nei po pohai khom fa thei in tih. _P9 Hnuoia sa tinr�ng hai, chungl�ng vate chi tinreng hai, hnuoia bokv�ka inv�k chi tinr�ng hai le tuifinrieta nga chi tinr�ng hai chun nangni tiin inz�ng an ti cheu; anni chu in kutah ka p�k vong tah. kO S Pathienin Nova le a nauhai chu mal a sawm a, "Chi tam tak thlaa hung pungin, hnuoi hi hluo sip ro. N Hnuoi hi a um s�ng chun,Thlai chi thlak hun le s�k hun,Sik le sa, nipui le thlasik, S�n le zan bo ngai naw nih," a ta.M LALPA chun pumraw rimtui chu a lo hriet a, a lungrilin, "Hnuoi hi mihriem leiin tongsie inphur nawk ta ngai naw ning, mihriem lungril ngaituona chu a ch�ntea inthokin a suol si a; tuta ka hrem ang hin thilhring danghai khom hrem nawk ta bok naw ning.L9 Chu zoah Nova chun LALPA ta dingin maich�m a siem a, sa thieng le vate thieng laia mi a l�k seng a, maich�mah pumraw thilhl�nah a'n hl�n a. (KK sa tinr�ng hai, rannung tinr�ng hai, vate chi tinr�ng hai, hnuoi chunga inv�k thei taphot hai chu a ch� ch�in longa inthok chun an hung suok bok a.]J5 Chuongchun, Nova chu a suok a, a naupahai, a nuhmei le a mohai khom an hung suok a; YI- I kuoma um, taksa put thilhring tinr�ng- vate hai, rannung hai, hnuoia bokv�ka inv�k chi po po hai khom hung thuoi suok rawh, hnuoia hin t� hung nei a, chi tam taka an inthla pung theina dingin a ta. NH Longa inthokin i nuhmei le i naupahai le an nuhmeihai leh suok ta ro. G= LALPA chun Nova kuomah, OF A thla hnina ni sawmhni le ni saria chun hnuoi chu a hul chieng ta a. UE%  Nova chu kum zaruk le kum khat a ni kum, a thla khatna ni khatnaa chun tui chu hnuoi chunga inthokin a kang ta a, chuongchun long inkhumna chu a hawk a, a hang ngha vel a, hnuoi chu a lo inhil ta huou a. uDe  Ni sari dang a ngh�k nawk a, vathu chu a'n vuong suoktir nawk a, hi tum hin chu a hung k�r nawk ta nawh.;Cq  Vathu chu z�n tieng a hung vuong k�r a, ngai ta, oliv hna thlam thar hlol chu a hm�rah a hung put a! Chu phing leh hnuoi chungah tui a tlawm tah ti Nova chun a hriet ta a. QB  Ni sari a ngh�k a, vathu chu longa inthokin a'n vuong suoktir nawk a. @A{  Khawmuol chu tuiin a la ch�m vong leiin vathu chun f�kna ding a hriet naw a, long tieng a hung vuong k�r a, Nova chun a kut a lo daw a, a fu a, longa chun a l�k l�t nawk a. \@3 Chun, tuiin khawmuol a kangsan ta le ta naw enna dingin vathu a'n vuong suoktir a. g?I vaak pakhat a'n vuong suoktir a, tui l�t a kang zo hmakhat chu a vuong kuol a vuong kuol a. F> Ni sawmli hnungah Nova chun long tukver a siem kha a hong a, {=q Thla sawmnaa chun tui chu a hung kang pei a, thla sawmna ni khat ni chun tl�ng s�phai khom a hung inlang ta a.V<' a thla sarina ni sawm le ni sari chun long chu Ararat tl�ngah a'n nghat a. m;U Tui chu damten a hung kang tiel tiel a, ni za le sawmnga hnunga chun tui chu a hung tlawm ta hle a, e:E lipui kuonghai le v�n tukverhai chu a hung inkh�r a, raw s�r khom a hung ch�t ta a. .9 Y Pathien ruok chun Nova le longa um ram sa tinr�ng le ran po po hai chu a hriet zing a. Pathien chun hnuoi chungah thli a'n hr�ngtir a, tui chu a hung kang tan a; :8q Tui chun ni za le sawmnga s�ng hnuoi a ch�m a.i7M Chuongchun, hnuoi chunga thilhring tinr�ng um hai, mihriem hai, rannung hai, bokv�ka inv�k chi po po le chungl�ng vate hai po po chu sukbohmangin an um a, Nova le longa a kuoma umhai chauh chu hlain an um tah a nih. V6' Hn�ra thuok laa hring, khawmuola ch�ng po po khom an thi fai vong bok a. 5% Hnuoi chunga khawsa thilhring po po- vate hai, ran ruol hai, ram sa hai, bokv�ka inv�k chi po po le mihriem po po chu an chimit vong a. S4! meter sari n�ka inth�kin tl�ng ins�nghai khom a ch�m pil a nih. `3; Tui chu a lien ins�ng �m leiin v�nkhup hnuoia tl�ng po po a ch�m pil vong a; n2W Tui chu a lien ins�ng pei a, hnuoi chungah a'n cham puou a, long chu tui chunga chun a'n l�ng a. p1[ Ni sawmli s�ng chu hnuoiah tui a l�t a, tui chu a hung lien tuol tuol a, long chu a tawm k�ng a. )0M Nova kuoma Pathienin thu a p�k angin, longa l�t taksa put hringna nei tinr�nghai chu nupa tuok vong an nih. Chun, LALPA chun long chu a kh�rp�k ta a. Z// Thuok laa hring po po chu nupa tuok peiin Nova kuomah longa chun an l�t a nih. :.o Ram sa chi tinr�ng, ran sa chi tinr�ng, hnuoia bokv�ka inv�k chi tinr�ng, chungl�ng vate chi tinr�ng le thla neia vuong hlak chi tinr�ng hai chu an l�t bok a. -  Chu ni ngei el chu a nih Nova le a nuhmei le an naupa pathum Sema, Hama le Jafet hai le an nuhmeihai po longa an l�t ni chu. J,  Ni sawmli le z�n sawmli zet hnuoiah ruopui v�nawn a s�r a. 5+e  Nova kum zaruk a ni kum, a thla hnina, ni sawm le ni sari ni ngei el chun, lipui inth�k kuonghai chu an hung t� ta hum hum a, v�n tukverhai khom a hung inhong bok a. :*q  Ni sari hnunga chun hnuoiah tui a hung l�t ta a.C)  Pathien thup�k angin Nova ruolin longa chun an l�t a. ( Sa thieng le thieng naw, chungl�ng vate le hnuoia bokv�ka inv�k chi tinr�nghai chu, a pui le a chal inkop peiin, l'S Tui a l�t ding leiin Nova le a nuhmei chu an naupahai le an nuhmeihai leh longa chun an l�t a. C& Hnuoia tui a l�t lai hin Nova chu kum zaruka upa a nih. =%w Nova chun Pathienin thu a p�k ang charin a thaw a. /$Y Tuta inthoka ni sari zoah ni sawmli le z�n sawmli s�ng hnuoiah ruo ins�rtir ka ta, ka thilhring siem tinr�nghai hi hnuoia inthokin ka sukbo ding a nih" a ta. #! chungl�ng vate chi tinr�ng laia mi, a pui le a chal inkop tuok sari peiin, hnuoiah chi thlaa an pung theina dingin, thuoi l�t rawh. " Sa thieng tinr�ng laia mi, a pui a chal inkop tuok sari peiin, sa thieng naw laia mi, a pui le a chal inkop tuok khat peiin, ! 7 LALPA chun Nova kuomah,"Nang le i s�nghai leh longah l�t ta ro; nang chauh hi tuta thang le suonhai lai hin ka mithmuah mi fel um sun i ni si a. ? { Pathien thup�k ang takin Nova chun iengkim a thaw a. eE Nang le anni tl�k khop f�k ding chi tinr�ng longah i s�k khawm bok ding a nih" a ta.2_ Vate chi tinr�ng, sa chi tinr�ng, hnuoia invak thilhring chi tinr�ng hai chu an him theina dingin a pui le a chal inkop peiin longa chun i thuoi l�t ding a nih. } Thilhring tinr�ng laia mi an him theina dingin, a pui le a chal, a kop kim peiin longa chun i thuoi l�t ding a nih.  Nang le ka thuthlung ruok chu suknghet zuol ka ta, nang le i nuhmei, i kuoma um i nauhai le i mohai khom longah l�t v�ng an tih. ! V�nkhup hnuoia thuoka hring po po sukbohmang dingin hnuoia hin tui ka'n l�ttir ding a nih; hnuoia thil um tinr�ng hi se vong a tih. p[ A chung khum siem i ta, a s�p tak chu centimeter sawmli le pali vela lien a ni ding a nih. Long s�ng tienga inthoka hong theiin tukver siem i ta; chun a sawng hnuoihnung, a sawng lailung le a sawng chung i siem bok ding a nih. E I bawl d�n ding chu hieng ang hin n�ng a tih: long dung seizie chu meter za le sawmthum le pathum, a khang meter sawmhni le pahnih, a'n s�ngzie meter sawm le pathum a ni ding a nih. ; Chuleiin, i ta dingin f�r thingin long siem la, chu taka chun pindan d�m siem la, a s�ng tieng le puo tieng chu alkatarain z�t phui vong rawh. C  Chuongchun Pathienin Nova kuomah, "Mihriem po po hi ka sukchimit ding a nih, anni leiin hnuoi hi inpawngn�knain a sip zo ta si a. Anni ruolin a hnuoi chopin a nih ka suksiet ding chu. kQ  A hluotu mihriemhai um d�n porche leia hnuoi hang siet nasat takzie chu Pathienin a hmu zing a. O  Hnuoi hi Pathien mithmuin a porche zo ta a, inpawngn�knain a sip a. A  Nova chun nau pasal pathum- Sema, Hama le Jafet- a nei a.{  Hi hi Nova chanchin chu a nih. Nova chu mi fel tak, a dam ruolpuihai laia dem kai lo, Pathien le intlon hlak mi a nih. +S Nova ruok chun LALPA mit a tlung a.A} Chuongchun LALPA chun, "Mihriem hai, ramsa hai, hnuoia inv�k le intawl thilhring hai le chungl�ng vate ka siem hai hi nuoi bo el ka tih, ka lo siem tawl kha poi ka ti a nih" a ta. H Hnuoia mihriem a lo siem chu poi a ti a, a lungril a na hle a. ue LALPA chun hnuoia mihriem suol nasat takzie le an ngaituonan ieng lai khom suol tieng a awnzie chu a hmu a. jO Chuong lai le chu hnunga khom, Pathien naupahaiin mihriem naunuhai chu pawla an lakah nau an nei hun lai chun milien, Nefelim an tihai chu hnuoiah an um a. Chuonghai chu tiena mi hrat khawkh�ng le hmingthang hai kha an nih.! = Chuongchun Pathienin, "Thi thei mihriem le ka Thlarau inhron kumkhuo zing thei naw nih; tuta inthok chu kum za le sawmhni b�k dam ta naw ni hai" a ta.d C Pathien naupahai chun mihriem naunuhai chu hmel tha an ti a, an dit dit nuhmeiin an nei a. M   Hnuoiah mihriem an hung pung pei a, nau nuhmei an hung hau ta hle a. P   Nova chun kum zangaa upa a niin, nau pasal Sema, Hama le Jafet a nei a.K  Kum zasari le sawmsari le pasarih a dam hnungin Lamek chu a thi a.{ Nova pieng hnungin Lamek chu kum zanga le sawmkuo le panga a la dam a, nau nuhmei le nau pasal dang khom a nei nawk a. 5 LALPA tongsie inphur hnuoia ei kut sinthawna le inrimna laka inthokin ama hin mi sawk z�ngkh�i t�ng a tih a ta, a naupa hmingah Nova a sak a. K Lamek chun kum za le sawmriet le pahnih a niin nau pasal a nei a. J Kum zakuo le sawmruk le pakuo a dam hnungin Methusel chu a thi a.}u Lamek pieng hnungin kum zasari le sawmriet le pahnih a la dam a, nau nuhmei le nau pasal dang khom a la nei nawk a. U% Methusel chun kum za le sawmriet le pasarih a niin nau pasal Lamek a nei a. gI Enok chu Pathien leh an intlon hlak a; chun, a um ta naw a, Pathienin a l�k hmang tah a nih.C A dam kum po po chu kum zathum le sawmruk le panga a nih. {q Methusel pieng hnungin Enok chu kum zathum LALPA leh an intlon a, nau nuhmei le nau pasal dang khom a nei nawk a. K Enok chun kum sawmruk le panga a niin nau pasal Methusel a nei a. H~ Kum zakuo le sawmruk le pahnih a dam hnungin Jared chu a thi a.^}7 Enok pieng hnungin kum zariet a la dam a, nau nuhmei le nau pasal khom a nei nawk a. R| Jared chun kum za le sawmruk le pahni a ni kumin nau pasal Enok a nei a. L{ Kum zariet le sawmkuo le panga a dam hnungin Mahalalel chu a thi a.z} Jared pieng hnungin Mahalalel chu kum zariet le sawmthum a la dam a, nau nuhmei le nau pasal dang khom a la nei nawk a. Py Mahalalel chun kum sawmruk le panga mi a niin nau pasal Jared a nei a. :xq Kum zakuo le sawm a dam hnungin Kenan chu a thi a.|ws  Mehalalel pieng hnungin Kenan chu kum zariet le sawmli a la dam a, nau nuhmei le nau pasal dang khom a nei nawk a. Ev  Kenan chun kum sawmsari a niin nau pasal Mehalalel a nei a. :uq  Kum zakuo le panga a dam hnungin Enos chu a thi a.}tu  Kenan pieng hnungin Enos chu kum zariet le sawmpanga a la dam a, nau nuhmei le nau pasal dang khom a la nei tawl a. >sy  Enos chun kum sawmkuo a niin nau pasal Kenan a nei a. >ry Kum zakuo le sawmpahnih a dam hnungin Set chu a thi a.vqg Enos pieng hnungin Set chu kum zariet le pasarih a la dam a, nau nuhmei le nau pasal dang khom a nei nawk a. @p} Set chun kum za le panga a niin nau pasal Enos a nei a. =ow Adam chu kum zakuo le sawmthum a dam hnungin a thi a.onY Set a pieng hnung hin Adam chu kum zariet a la dam a, nau nuhmei le nau pasal dang khom a nei nawk a. ume Adam chun kum za le sawmthum a niin ama ang, ama angpui ngei nau pasal a hung nei a, a hmingah Set a sak a. rl_ Pasal le nuhmei a siem a, anni chu mal a sawm a. Siema an um chun an hmingah 'Mihring' tiin a'n b�k a. }k w Hi hi zieka Adam thlahai suina chu a nih. Pathienin mihriem a siem khan Adam thlahai chu Ama angpui ngeiin a siem a. yjm Set khomin nau pasal a nei a, a hmingah Enos a sak a. Chuong lai chun mihaiin LALPA hming an hung lam tan ta a. ,iS Adam chun a nuhmei a pawl nawk a, nau pasal a hring a, "Kainan Abel a that hnungin, a aia chi thlatu ding Pathienin a mi p�k a nih" a ta, a hmingah Set a sak a. ^h7 Kaina thattu a l�t saria rul a ni chun,Lamek thattu chu voi sawmsari pasarih" a ta.2g_ Lamek chun a nuhmeihai kuomah, "Ada le Zila, mi lo ngaithla ro. Lamek nuhmeihai, ka thu lo ngaithla ro.Ami'n hliemtu tlangval chu ka that,Mi'n hliemtu tlangval ngei chu;%fE Zila chun nau pasal dang, a hming Tubal-Kaina a nei a, ama chu d�r le th�r hmangruo tinr�ng suttuhai thlatu a nih. Tubal-Kaina farnu chu Naama a nih. deC Jabal unaupa hming chu Jubal a na, ama chu tingtang le theihle tumtu pawlhai thlatu a nih. _d9 Ada chun Jabal a hring a, Jabal thlahai chu puon inah khawsaa ran vai hlak mi an nih. bc? Lamek chun nuhmei pahni a nei a, pakhat hming chu Ada a na, a dang hming chu Zila a nih. ebE Enok chun Irad a thla a; Irad chun Mehujael, Mehujael chun Methusael, Methusael chun Lamek. a Kaina chun a nuhmei a pawl a, nau a pai a, Enok a nei a. Chuong lai chun Kaina'n khuo a'n din a, a naupa hming chawiin Enok a'n b�k a. w`i Chuongchun, Kaina chu Pathien �ngs�nga inthok chun a suok a, Eden suo tieng Nod ramah umhmun a khuor ta a.>_w LALPA chun a kuomah, "That lo e! Kaina thattu taphot chu a l�t saria thungrul n�ng a tih" a ta. Tu khomin an hmua an that nawna dingin Kainaa chun LALPAN inchikna a siep�k a. J^ Ngai ta, voisun hin hi rama inthok hin nangin i mi hnot suok a, i hmu ph�k loah umin, hnuoia hin chanhai takin ka'n v�kv�i ta ding a na, chuleiin a mi hmutu chun mi that el an tih" a ta. Q]  Kaina chun LALPA kuomah, "I mi hremna hi a na �m a, tuor zo naw ning. \  Hnuoi inlet la khom, i ta dingin a h�ngna insuop�k ta naw ni che. Hnuoia hin chanhai takin v�kv�i t�ng i tih" a ta.h[K  Tu hin i kuta inthoka far thla i sang thisen lo dongtu leihnuoia inthokin tongsephur i ni tah. xZk  LALPA chun, "Ieng thil top am i thaw an ta le? Ngai ta, i sang thisen chun hnuoia inthokin a mi hung ko a nih. Y  LALPA chun Kaina kuomah, "Khaw la'm i sang Abel a um tah a?" a ta. Ama chun, "Ka hriet l�! Ka unaupa v�ngtu am ka nih?" a ta.X Chun, Kaina chun a sang Abel kuomah, "Loah f�ng ei tih" a ta. Loa an um lai chun Kaina chu a sang chungah a tuong a, a that el ta a.SW! Thil indik i thaw chun, lawm i hlaw naw ding am a ni? Thil indik lo i thaw ruok chun suolin i kot bulah a'n ch�n zing che a nih; a dit tak chu nangma hi i ni a, sienkhom i thuhn� ding a nih," a ta. dVC LALPA chun Kaina kuomah, "Ieng dinga i lung a sen am a na? Ieng dinga i hmel a'n t�r am? |Us Kaina le a thil inhl�n ruok chu a lawm nawh. Chuongchun, Kaina lung chu a sen hle a, a hmel a'n t�r ngul el a. T Abel khomin a beram ruol laia pieng hmasa tak le thau tak chu a hung chawi bok a. LALPA chun Abel le a thil inhl�n chu a lawm a, kSQ Iemani chen hnungah Kaina chun LALPA kuoma inhl�n dingin a lo tharsuok thenkhat a hung chawi a. cRA A hnungah Abel a hung nei nawk a. Abel chu beram v�ngtu a na, Kaina chu lo neitu a nih. Q } Adam chun a nuhmei Evi chu a pawl a, nau a p�i a, "LALPA z�rin nau pasal ka nei tah" a ta, a hmingah Kaina a sak a. 'PI Mihriem a hnot suok hnung chun hringna thing panna lampui v�ngtu dingin Eden huon sak tieng chun cherubhai le mei kawlhn�m inhlap ton zor zor chu a sie a.xOk Chuongchun, LALPA Pathien chun ama a l�k suokna hnuoi chu inlet dingin Eden huona inthok chun a hnot suok a.  Nuhmei chun thing ra chu thei tuihnai, inhnik tak, var theina dinga f�k ch�kum hlie hliea a hmu leiin a then a lo a, a f�k a, a kuoma um a pasal khom chu a p�k a, a f�k ve a. = In f�k pha in mit hung inhong a ta, a sie a tha hrein Pathien ang in hung ni ding ti Pathienin a hriet lei a ni chu" a ta.;<s R�l chun nuhmei kuomah, "Thi teu hlak inti'm ie! (;K huon lailunga thing ra ruok hi chu Pathienin, 'In f�k ding a ni naw a, tawk khom in tawk ding a ni bok nawh, chuong naw chun thing in tih' a ti a nih" a ta. Y:- Nuhmei chun r�l kuomah, "Ti lo e. Huona thing rahai hi kan f�k thei annawm; <9 u LALPA Pathienin ramsa a siem po pohai lai r�l chu a var verv�k tak a. R�l chun nuhmei kuomah, "Pathienin, 'Huona thing rahai hi in f�k a thieng nawh' a ti chie maw?" a ta. M8 Chun, Adam le a nuhmei chu saruokin an um a, sienkhom an inzak nawh.m7U Hi lei hin pasalin a nu le pa m�ksanin a nuhmei chel a ta,b taksa pum khat hung ni t�ng an tih. 6+ Adam chun, "Hi zet hi chu ka ru ang ru nei, ka taksa ang taksa put a nih. Pasala inthoka l�k suok a ni leiin 'Nuhmei' ti n�ng a tih" a ta. c5A Adam n�kru a l�ka inthok chun LALPA Pathienin nuhmei a siem a, Adam kuomah a thuoi a. -4U Chuongchun, LALPA Pathienin Adam chu imu ind�n takin a'n intir a, a in lai chun a n�kru laia pakhat chu a l�k suok a, chu hmun chu a taksain a sukbit nawk a. B3 Chuongchun, Adam chun ran po po hai, chungl�ng vate tinr�ng le ram sa tinr�nghai hming chu a sakp�k ta vong a nih. Amiruokchu, Adam ta dingin koppui ding awm hrim an um si nawh.]25 LALPA Pathien chun pilin ram sa tinr�ng le chungl�ng vatehai chu a siem a, an hming lo sakp�k dingin Adam kuomah a thuoi a, thilhring tinr�nghai chun hming a lo sakp�k ang peiin an hung put song tah a. y1m LALPA Pathien chun, "Ama chaua pasal a um hi a tha nawh, a thangpuitu ding koppui ditum siemp�k ka tih" a ta. ~0w sie le tha hrietna thei ra ruok hi chu i f�k ding a ni nawh, i f�k chun thi ngei ngei i tih" tiin thu a p�k a. `/; LALPA Pathien chun mihriem kuomah, "Hi huona thei rahai hi a ieng khom i f�k thei a, m.U LALPA Pathien chun mihriem chu a thuoi a, Eden Huona sinthawtu ding le huon enkoltu dingin a sie a. p-[ Vadung pathumna chu Tigris a na, chu chu Asuria suo tieng a luong a. Vadung palina chu Eufratis a nih. J,  Vadung pahnina chu Gihon a na, chu chun Kus ram a luong tlang a. `+;  Chu rama rangkachak chu rangkachak tha chi a na, lunghlu bedolak le berul khom a um a. W*)  Vadung pakhatna chu Pison a na, rangkachak tamna Havila ramah a luong kuol a. q)]  Huon sukhnawngtu dingin Edena chun vadung a luong a, chu taka inthok chun vadung paliin a p�ng dar a. 6(g  Chu huona chun LALPA Pathienin thing mawi tak tak le r� inhnik tak tak a'n totir a, huon lailung taka chun hringna thing le a sie le a tha hriet theina thing a sie bok a. g'I LALPA Pathienin sak tieng Edena chun huon a siem a, chu taka chun a mihriem siem chu a sie a. & Chun, LALPA Pathien chun hnuoia pilvutin mihriem a siem a, a hn�rah hringna thuok a'n thuok khum a, mihriem chu mihring a hung ni ta a._%9 Amiruokchu, hnuoia inthokin tui h� a hung suok a, chu chun hnuoi chu a sukhnawng a. c$A Hnuoi le v�n siem a ni lai chun, hnuoia hin hna hring hrim hrim a la um naw a, thlai hrim hrim a la to bok nawh. LALPA Pathienin hnuoi chungah ruo a la'n s�rtir naw a, hnuoi inlettu ding mihriem an la um bok nawh. H# Chu chu hnuoi le v�n hung um d�n tobul chanchin chu a nih. "{ A thil inumtir le siem sin po po a chawlsan t�k leiin Pathien chun ni sarina chu mal a sawm a, a'n ser thienghlim a. T!# Pathienin a thilsiem sin a zo fel tah leiin a ni sarina ni chun a chawl a. J   Chuongchun, hnuoi le v�n le thil iengkim chu siem zo a ni ta a. $ E Pathienin a thilsiem tinr�nghai chu a en a, ngai ta, tha a ti takzet a. Chuongchun, z�n tieng a um a, z�ng tieng a um bok a, chu chu a ni rukna a nih.b A Chun, hnuoia sa tinr�ng, chungl�ng va tinr�ng, hnuoia bokv�ka inv�k thilhring tinr�ng le hringna nei tinr�ng kuomah an bu dingin hna hring tinr�ng ka p�k a nih" a ta. Chuong ang tak chun a hung ni a.   Chun, Pathienin, "Ngai ta u, in f�k dingin hnuoia thlaihai, mal neia ra chihai le thing, mu neia ra chi taphothai chu ka p�k cheu.   Pathienin anni chu mal a sawm a: "Chi tam tak thlaa pungin, hnuoi hi hung hluo sip unla, in thu hnuoiah sie ro. Tuifinrieta ng�hai chunga d�m, chungleng vatehai chunga d�m le hnuoi chunga inv�k thilhring po po chunga d�m thu nei bok ro" a ta.k S Chuongchun Pathienin ama angpuiin mihriem a siem a, Pathien angpuiin a nih pasal le nuhmei a siem.  5 Chun, Pathienin, "Eini angin, eini angpuiin mihriem siem ei tiu, anni chu tuifinrieta ng�hai chunga d�m, chungleng vatehai chunga d�m, hnuoi chung po poa ranhai le ram sahai chunga d�m le hnuoi chunga bokv�ka inv�k po pohai chunga d�m thu inneitir ei tiu" a ta. u g Chuongchun, Pathienin ram sahai chu anni chi um d�n ding ang sengin, ranhai chu anni chi um d�n ding ang sengin, hnuoia bokv�ka inv�k chihai po po chu anni chi um d�n ding ang sengin a siem a. Pathienin a en a, tha a ti hle a. c C Chun, Pathienin, "Anni chi um d�n ding ang senga siem thilhringhai, hnuoia tla chi ran hai, bokv�ka inv�k thilhring chi tinr�ng hai le ramsa hai chu hnuoiin hung insuo raw se" a ta. Chuong ang chun a hung um a. Z 1 Chuongchun, z�n tieng a um a, z�ng tieng a um bok a, chu chu a ni ngana a nih. % Pathienin, "Chi tam tak thlain hung pung unla, tuifinriet hi hung hluo sip unla, vate khom hnuoiah hung pung raw hai se" tiin mal a sawm a. $ E Chuongchun, Pathienin tuipuia ch�ng thilhring lien tak tak le tuia ch�ng thilhring chi tin inzi mur mur elhai chu an ni um d�n ding ang sengin a'n umtir a, thla neia vuong vate chi tinr�ng khom an ni um d�n ding ang sengin a'n umtir bok a. Pathienin a en a, tha a ti hle a.   Chun Pathienin, "Tuiin thilhring insuo teu sien la, hnuoi chung boruok incham duoiah vate ruol vuong nuk nuk raw hai se" a ta. W + Chuongchun, z�n tieng a um a, zing tieng a um bok a, chu chu a ni lina a nih. ! s�n le z�n chunga roreltu ding d�m le var le thim th�tu ding d�min Pathienin v�nah a sie a. Pathienin a en a, tha a ti hle a. / ] Chuonghai chu hnuoi elvartu ding d�m,  % Pathienin var ropui pahnih, a var lem chu s�n roreltu ding le a var naw lem chu z�n roreltu dingin, a siem a, arasi d�m a siem bok a. ] 7 v�n z�uah hnuoi elvartu dingin um raw hai se" a ta, chuong ang chun a hung um a. * Q Chun Pathienin, "S�n le z�n th�tu dingin v�nkhup z�u takah elvartu um hai sien la, chuonghai chu hun bi hai, ni hai le kum hai inchikna ni hai sien la, [  3 Chuongchun, z�n tieng a um a, z�ng tieng a um bok a, chu chu a ni thumna a nih.Z  1 Chuongchun hnuoiin thlai hring insuoin, anni ding ang senga mal neia r� chi thlai d�m, anni ding ang senga mu neia r� chi thei kung hai d�m chu hnuoiin a hung insuo a. Pathienin a en a, tha a ti hle a. `  = Chun, Pathienin, "Hnuoiin thlai hring insuo sien la, anni ding ang senga mal neia ra chi hlo le thlai d�m, anni ding ang senga mu neia r� chi thei kung d�m, insuo raw hai se" a ta. Chuong ang chun a hung um a.   Pathienin khawmuol chu 'hnuoi' a'n b�k a, tui intling khawm chu 'tuifinriet' a'n b�k bok a. Pathienin a en a, tha a ti hle a.   - Chun Pathienin, "V�nkhup hnuoia tui po po chu hmun khatah intling khawm sien, khawmuol hung inlang raw se" a ta. Chuong ang chun a hung um a.   Pathienin v�nkhup z�u tak chu 'v�n' a'n b�k a. Chuongchun, z�n tieng a um a, zing tieng a um bok a, chu chu a ni hnina a nih. ' Chuongchun, Pathienin boruok z�u tak a'n umtir a, v�nkhup hnuoia tui le v�nkhup chunga tui chu a th� a, chuong ang chun a hung um a.   Chun Pathienin, "Tui le tui ink�rah boruok z�u tak, v�n ink�m kul um sien la, tui le tui chu th� raw se" a ta.  = Pathienin var chu 's�n' a'n b�k a, thim chu 'z�n' a'n b�k a. Chuongchun, z�n tieng a um a, z�ng tieng a um bok a, chu chu a ni khatna a nih.S # Pathienin var chu a en a, tha a ti hle a, var le inthim chu a the hrang a. J  Pathienin, "Var hung um raw se" a ta, chuongchun var a hung um a.  1 khawvel chu ruong�m mumal la nei loa ruok el a ni a, tui inth�k tak chu inthimin a bawm a, tui chunga chun Pathien Thlaraua a'n l�ng vel a. : u A tira Pathienin hnuoi le v�n a'n umtir lai chun, E]~~f}}}Z}.||{|{t{"zyyAxxww0vduutu'ttytssbs$rrjqqqXqpp?oo`nnmmOllWkk+jii*hKhgg%ff"eeKdd:ccbb a```\__B^]\\o[[}ZZZ YY X~WWVVLUUGTTSORRXQPPEONNlMMYLKKJJ;IHHfGGTFFaEEGDDPCC,BB>=*<^;;?::y99J88C7766i655L443q22@1100#/..8--,/++s**\*!))((''',&Q%%$J#""!!^ mDj$Gua(g: > V i %e h(fE.kW !Chu z�n chun an pa chu uoiin an hr�i rui a, a upa lem chu a l�t a, a z�lpui a; ama chun a hung z�l lai a hriet naw a, a tho nawk lai khom a hriet bok nawh.ljS  Ei pa hi uoiin hr�i rui ei ta, ei s�ngkuo a mang nawna dingin ei pa hi inpawlpui ei tih" a ta. >iw Ni khat chu a naunu upa lem chun a sang kuomah, "Ei pa hi a upa ta a, hnuoi hmun tina an thaw d�n anga mi pawltu ding hlak ei kawl le kiengah pasal dang an um d�r bok si naw a. h Lota chu Zoar khuoah a um ngam naw leiin a naunu pahnihai leh Zoar m�ksanin tl�ngah an kai a, chu taka chun p�kah an um a. .gW Pathienin phaizawla khuohai a suksiet khan Abraham chu a hriet zing a. Lota ch�ngna khuo a sukram lai khom khan Lota chu bohmangnaa inthokin a san suokp�k a nih.f5 Sodom le Gomora khuo tieng le phaizawl chu a zuk thl�r a, meikhu int�r ngul el, rawtuina meikhu ang ela khu tung ng�t ng�t chu a zuk hmu a. Ye- Abraham chu z�ngkar inhma takin LALPA hmaa a ng�rna hmuna khan a hang fe a, Od Lota nuhmei ruok chu a nghak�r leiin chi lungah a'n chang tah a nih.kcQ chu khuohai le phaizawl po poa mi ch�nghai le hnuoia thil to taphot chu a kang hmang ta vong a. xbk LALPA chun Sodom le Gomora khaw chunga chun v�na LALPA kuoma inthokin mei le k�t a'n s�rtir chur chur a, 8am Lota'n Zoar khuo a tlung chun nisa a suok ta a. $`C Sienkhom, inhmaw takin tl�n rawh, chu khuo i tlung hma po chun kut ka kei a ngai si a" a ta. Chu lei chun chu khaw hminga chun Zoarh ti an inb�k a nih.{_q Vantirko chun, "Ni e, chu i hni khom chu phalp�k ka ti che. Chu khuo i hril chu sukbohmang sa ve naw el ka tih. ^ Saw va saw tl�nna ph�k chauh khuo a um a, khaw chikte a nih. Chu khaw chiktea chun mi'n tl�ntir lem la, him ka tih" a ta.X]+ Ngai ta, i siehlaw hin i mit a tlung a, ka hringna hla dingin i zangaina lien tak chu ka chungah i'n langtir a. Sienkhom, tl�ng chu tl�n tlung zo naw ning, lampuiah sietnan mi nang a ta, thi tho ka tih. O\ Nisienlakhom Lota chun, " Pu, chuong ang chu tlung naw hr�m raw se. g[I Khaw puo an tlung charin, v�ntirko pakhat chun, "Tu hin in hringna dingin tl�n ro. Hnung tieng ngha naw unla, phaizawlah chawl hrim hrim naw unla, tl�nga son tl�n tung ro. Chuong naw chun bohmang pal in tih" a ta. ,ZS A la muongchang �m leiin v�ntirkohai chun ama le a nuhmei le naunuhai chu an kuta chelin khaw puo tieng chun an kei suok a, LALPAN anni chu a lunginsiet si a. dYC Khawf�ngchat vela chun v�ntirkohaiin Lota kuomah, "Tho la, i nuhmei le hi taka i naunu pahni umhai hi inrang takin thuoi suok rawh, chuong naw chun hi khaw hremnaah hin bohmang ve hlauh rawi in tih" tiin an hmaw a. xXk Chuongchun, Lota chu a fe suok a, a naunuhai nei dinga a m�kpa huolhai kuoma chun, "Tho unla, hi khuoa inthok hin suok ro, LALPAN hi khuo hi a sukbohmang ding a nih" tiin a va hril a. A m�kpa huolhai hlak chun a fiemthu an sawn lem si.W}  LALPA hmaah an riva a se ta �m leiin hi khuo hi kan sukbohmang ding a na, chu ding chun LALPAN a mi tir a nih" an ta. fVG  Chun, mihai chun Lota kuomah, "Hieng i ina mihai ti lo, hi khuoa hin s�ngkuo dang i nei am? I m�kpa hai, i naunu le naupa hai le khaw s�nga mi laichin hnai i nei taphot chu hi khuoa inthok hin thuoi suok tawl rawh. sUa  Kotkh�r bula umhai chu a chin a lienin an mit an sukdelp�k vong a, kotkh�r chu an hmu thei ta naw a.rT_  Nisienlakhom ina mihai chun an hei ban a, Lota chu in s�ngah an hn�k l�t a, kot chu an kal tlat a. gSI  Anni rawi chun, "Intawl hmang rawh. Nanga pa hrep hi, p�m mei meiin kan chungah thu nei i tum vei a ni? I mikhuolhai n�kin i tuor s� lem a tih" an ta. Lota chu an hung nor hl�ng a, kotkh�r chu sut siet an tum a. dRC Ngai ta u, tu la pawl ngai lo nau nuhmei pahni ka nei a, hung thuoi suok ka ta, tha in ti angin an chungah thaw lem ro; ka mikhuolhai ruok hi chu mi tawkp�k naw ro, ka in luma ka huol himna hnuoia um an ni si a" a ta.PQ "Ka unauhai, lunginsiet takin chuong khopa rilo chun um naw hr�m ro. GP Lota chun kot a hong a, a va suok a, kot chu a kh�r nawk a. O' Lota chu an ko kh�k a, "Voiz�na i ina tlung pasalhai kha khaw la'm an um a? Hung thuoi suok tawl rawh, kan lo pawl theina dingin" an ta. N Nisienlakhom, an z�l hmain a khaw mi, Sodom mihai chu a chin a lien v�ng tina mi inhawr khawmin in chu an hung inhuol a. M Ama chun nasa taka a ng�n leiin a ina chun an l�t a, ruoi a buotsai a, chawl thang lo beiph�k a siem bok a, an f�k ta a.VL' "Puhai, lunginsiet takin in siehlaw ina hin l�t phot unla, riek unla, in kehai sawp unla, zing inhma taka thoin in fe nawk ding annawm" a ta. Anni ruok chun, "Ni lo e, khawlaiah riek lem kan tih" an ta. NK  V�ntirko pahnihai chun z�n tieng Sodom khuo an tlung a, Lota chu Sodom kotsuoa chun a lo inthung a. An hung a hmuin lo lawm l�t dingin Lota chu a tho a, bawka hnuoi sikin chibai a lo b�k a. mJU !Chuongchun, Abraham le an inbiek zo chun LALPA chu a fe a, Abraham khom a umna tieng a k�r nawk a.QI  Abraham chun, "Aw LALPA, i lung sen naw hr�m sien, voi khat chauh hang hril nawk ka tih: chu taka chun mi fel sawm chauh i hmu el thei a" a ta. Ama chun, "Sawm lei khomin sukbohmang naw ning" a ta. KH Abraham chun, "Ngai ta, LALPA, ka biek pop ta si che hin chu, chu taka chun mi fel sawmhni chauh i hmu khom a ni el thei a" a ta. Ama chun, "Mi fel sawmhni lei khomin sukbohmang naw ning" a ta. NG Abraham chun, "Aw LALPA, lungsen naw la, hang hril nawk ka tih. Chu taka chun mi fel sawmthum chauh i hmu khom a ni el thei a" a ta. Ama chun, "Sawmthum khom ka hmu chun sukbohmang naw ning" a ta. CF Ama chun "Sawmli an um khomin sukbohmang naw n�ng" a ta.E! mi fel chu pangain sawmnga an tling naw khom a ni el thei a, pangaa an tling naw leiin a khaw pumpui chu i sukbohmang el ding maw?" a ta. \D3 Abraham chun, "Ngai ta, kei pilvut le meiv�p el hin ka biek pop ta laklaw che a; ~Cw LALPA chun, "Sodom khaw s�ngah mi fel sawmnga khom ka hmu chun anni leiin a khaw pumpui chu hl� el ka tih" a ta. OB Mi felhai chu mi rilohai leh sukbohmang a, mi felhai le mi rilohai thuhmun ronga en chu nang �m chun iIthaw awm si nawh. Hnuoi chung po poa Ror�ltu chun fel takin a thaw lem naw ding maw?" a ta.A Khaw s�nga chun mi fel sawmnga b�k an um el thei a, chuong mi fel sawmngahai lei chun khuo chu hla loin i sukbohmang el ding maw? b@? Abraham chun a va hnai a, "Mi felhai chu mi suolhai lai i sukbohmang ve el ding am a ni? r?_ Chuongchun, mihai chu Sodom khuo panin an inher liem a, Abraham ruok chu LALPA hmaah a la ng�r zing a. F> a'n dik tak tak am ti en fie dingin fe thl�ng ka tih" a ta.t=c Chuongchun, LALPA chun "Sodom le Gomora suolzie thu le an thilthaw r�pthl�kzie ka naah a hung tlung a, j<O Ip naw ning. A kuoma LALPA thuthlung chu hlena a um theina dinga ama s�ngkuo le a suon la hung pei dinghaiin thil fel tak le indik taka thawa LALPA lampui an hraw theina dinga thu petu dingin ama hi ka thlang a nih," a ta. ;! Abraham hi hnam ropui tak le thil thaw thei tak a la hung ni ngei ding a na, ama leiin hnuoia hnam tin malsawmin an la um ding a ni si a. X:+ Chun, LALPA chun, "Ka thil thaw tum hi Abraham laka hin ka ip ding am a ni aw? 9 Mihai chu chu taka inthok chun an suok a, Sodom khuo tieng an zuk thl�r a, Abraham khomin anni chu inthla dingin a zui a. c8A Sari chun ti takin, "Ka'n nui nawh" tiin a thang a. Ama chun, "I'n nui ngei kha teh" a ta.7 LALPA ta dingin thaw harsa a um am a ni? A hun takah kum nawk leh hung nawk ka ta, Sarin nau pasal lo nei t�ng a tih" a ta. 6  Chu phing leh LALPAN Abraham kuomah, "Iengti d�na Sarin, 'Kei ka tar t�k vei leh nau ka nei tak tak ding maw?' tia a'n nui am a na? !5=  "Ka chuoi hnung dai le ka lalpa hlak a upat ta hle hnungin, hi lawmna hi tu hin ka chang thei ding maw?" tiin lungrilin a ngaituo a, ar�kin a'n nui a.^47  Abraham le Sari chu upa tak an ni ta a, Sarin nau a von thei hun khom a pel dai tah. S3!  LALPA chun a kuomah, "Kum nawk hi hun hi a tlung pha i kuomah hung nawk ngei ngei ka ta, i nuhmei Sarin nau pasal nei a tih" a ta. A hnunga puon in kotkh�r bula chun Sari'n a lo ng�ithl�k zing a. w2i  Chun, anni chun a kuomah, "I nuhmei Sari khaw lai am a um a?" tiin an indon a. Ama chun, "Puon ina son" a ta. 61g Chun, bawngnene khal, bawngnene le bawng tuoi sa an buotsai chu chawiin an hmaa chun a va sie a. An f�k lai chun thing buk hnuoia chun anni bulah ngirin a ngh�k zing a. 0- Chu zoah a ran ruol umnaah a va tl�n a, bawng tuoi tha tak el a va kei a, a siehlaw kuomah a p�k a, ama chun inrang takin a hung buotsai a. ,/S Chuongchun, Abraham chu a puon inah a l�t nghal a, Sari kuoma chun, "Inhmaw takin beiphit indip tak tekhawng thum la suok la, hmet la, beip�r siem rawh" a ta. W.) In siehlaw kuom in hung tlung ta rau rau si hin chu, f�k ding iemani b�k va lang ka ta, insukhar unla, chu zoah in inzin nawk pei ding annawm" a ta. Anni chun, "A tha ie, i ti ang chun ni raw se" an ta.b-? Tui tlawmte b�k hung la hai sien, in kehai sawpin thing buk hnuoia hin chawl hadam ro. Y,- "Puhai, ditsakna dong tl�ka in mi hmu chun in siehlaw hi fe p�l lul naw ro. 2+_ A hang d�k chun a bul ela mi pathum ng�r a hmu a. A hmu charin a puon in kotkh�ra inthok chun anni chu lawm l�t dingin a tho a, hnuoi sikin chibai a lo b�k a. *  S�n lum lai tak Mamre saisaw thing bula a puon in kotkhara Abraham a thung lai chun a kuomah Pathien a hung inl�r a. )5 Abraham ins�nga ch�ng pasal po po, a ina pieng le hmun danga inthoka suma a'n chawk pasal po po khom ama ruolin sertan an hung ni ta vong a nih.U(% Chu ni ngei chun a nih Abraham le a naupa Ismael chu sertan an hung ni chu. 8'm a naupa Ismael chu kum sawm le pathum mi a nih. F& Ser a tan hin Abraham chu kum sawmkuo le pakuo mi a ni ta a, J% Abraham chun a naupa Ismael le a ina pieng po po le suma inchawk, an s�ngkuoa mi pasal po po chu a thuoi a, Pathienin a kuoma a hril angin chu ni l� l� chun an ser vun hmor a tanp�k a. <$u Abraham a biek zo chun Pathien chun a kai tungsan a.z#o Ka thuthlung ruok chu kum nawk tu ang hun v�la Sari naupa hung pieng ding Isak kuoma chun thlung ka tih" a ta. Q" Ismael chungthua i thil hni khom ka ng�ithl�kp�k che. Ama chu malsawm ka ta, chi thla hauin nasa takin a thlahai hung pung an ta, lal sawmpahni thlatu n�ng a ta, hnam ropui takin siem ka tih. M! Pathien chun, "Chang e, amiruokchu i nuhmei Sari'n nau pasal neip�k a ti che, a hmingah Isak i sak ding a nih. Ka thuthlung chu kumkhaw thuthlung dingin ama le a thlahai kuomah suknghet ka tih. ` ; Abraham chun Pathien kuomah, "Ismael hin i ditsakna changin dam pei phot sien la" a ta.0[ Abraham chu hnuoi sikin a bokkhup a, a'n nui a, "Kum za miin maw nau pasal a hang a nei el ding chu! Kum sawmkuo mi Sari'n maw nau a nei el ding chu!" a ti lungril a. ; Malsawm ka ta, amaa inthokin nau pasal pe ngei ka ti che. Malsawm ka ta, hnamhai thlatu n�ng a ta, amaa inthokin lal tam tak hung suok an tih" tiin.  Pathien chun Abraham kuomah hieng hin a hril bok a, "I nuhmei Sarai khom Sarai tia ko ni ta loin, Sari ti hming put lem t�ng a tih.  Chun, nangni lai ser tan lo an um hrim hrim chun ka thuthlung an bawsiet leiin nangni laia inthokin hnawl hmang ro" a ta.dC  i thlahai kher naw khom, i ina pieng amanih, hmun danga inthoka suma i'n chawk amanih pasal taphot chun ser in intantir ding a nih; chuong ang chun, ka thuthlung chu kumkhaw thuthlung dingin in taksaah put tang in tih. W)  I thlahai taphotin, an pienga inthoka ni rietnaah ser an intantir ding a nih; R  Ser in tan chu nangma le keima ink�ra thuthlung inchikna n�ng a tih.   Nang le i thla peihaiin ka thuthlung in zawm ding chu hi hi a nih: nangni laia pasal taphot chun ser in intantir ding a nih. #A  Pathien chun Abraham kuomah thu a hril pei a, "Nang khomin ka thuthlung i zawm ding a nih; nang le i thlahai le an thla peihai khomin an zawm ding a nih.  Tuta mikhuol anga i ch�mna Kanan ram po po hi nang le i thla peihai kumkhaw ro dingin p�ng ka ta, an Pathien ni pei ka tih" a ta.?y Nang le i thlahai ta dinga in Pathien ni dinga thu ka thlung hi, nang le i thlahai le an thlahai, suon la hung um pei ding hai ta ding khoma ka kumkhaw thuthlung dingin ka suknghet.  I thlahai nasa takin sukpung ka ta, nangmaa inthokin hnam tam tak indin ka ta, nangmaa inthokin lalhai hung suok an tih. sa I hming khom Abram ni ta naw ni a, 'Abraham' ni lem t�ng a tih, hnam tam tak paah ka siem ta che leiin. W) "Hi hi i kuoma ka thuthlung chu a nih: Hnam tam tak thlatu hung n�ng i tih. J Abram chu hmaia hnuoi sikin a bokkhup a, Pathienin a biek pei a, eE Nangma le keima ink�ra ka thlung chu suknghet ka ta, nasa takin sukpung ka ti che," a ta. * Q Abram chu kum sawmkuo le pakuo mi a niin a kuomah LALPA a hung inl�r a, "Kei hi Iengkim Pathien chu ka nih; ka ditzawng angin kalchawi la, soisel boin um rawh. [1 Hagarin Ismael a neip�k lai hin Abram chu kum sawmriet le kum ruka upa a ni tah.c A Hagar chun Abram chu nau pasal a neip�k a, Abram chun a naupa hmingah 'Ismael' a sak a. x k Chu lei chun tuikul hminga khom 'Beer-lahai-roi'g ti inb�k a na, chu chu Kades le Bered khaw ink�rah a um.    Hagar chun "Pathien ka hmu si a, damin a mi la hl� zing el chu a na maw!" a ta, a betu LALPA chu "El-roi"f tiin a'n b�k a. " ?  Ama chu ram sabengtung ang el n�ng a ta, mi tin do a ta, mi tinin ama chu do bok an ta, a unauhai po po leh intai zingin khaws�ng a tih" a ti bok a.    Ngai ta, nau i pai ta a, nau pasal nei i ta, LALPAN i rinum tuorzie hi a hriet tah leiin a hmingah Ismael i sak ding a nih. _9  V�ntirko v�k chun, "I thlahai chu tiem s�ng lo khop hiela tamin sukpung ka tih. a=  LALPA v�ntirko chun a kuomah, "I pi kuomah k�r nawk la, a thu thuin um rawh," a ta. :o Vantirko chun a kuomah, "Hagar, Sarai bawinu, khaw laia inthoka hung suok a, khaw laia fe ding am i na? a ta. Ama chun, "Ka pi Sarai kuoma inthokin ka tl�n hmang a nih" a ta. ^7 LALPA v�ntirko chun thlalera Sur khuo panna lampuia tuikhur kawla chun a lo hmu a. H Abram ruok chun Sarai kuomah, "Ngai ta, i bawinu chu i kuta um annawm, tha i ti d�n ang angin a chungah thaw ta la" a ta. Sarai chun nasa taka a sukrimsik leiin Hagar chu a tl�n hmang a. R Sarai chun Abram kuomah, "Ka thil tuor hi a maw i phur a nih. Ka bawinu ka p�k che a, a'n rai ti a hriet charin a mi hmusit tan el ta si hi. LALPA chun nang le keia chungthu hung r�l raw se" a ta. |s Hagar chu a lo pawl a, a hung inrai a, sienkhom a'n rai ti a hriet charin Hagar chun a pi chu a hmusit tan el ta a.9 Chuongchun, Kanan ramah kum sawm an um hnungin Sarai chun a bawinu, Aigupta mi chu a thuoi a, a pasal Abram kuomah chun nuhmeia nei dingin a p�k a. @{ Sarai chun Abram kuomah, "LALPAN nau a mi'n neitir phal si naw a, ka bawinu hi pawl el la, ama laka inthokin nau ka nei miel thei rawi mawh" a ta. Sarai thu chu Abramin a remtipui a. y o Abram nuhmei Sarai chun nau hrim a neip�k nawh. Sarai chun Aigupta mi bawinu a nei a, a hming chu Hagar a nih. I~ Amor mi hai, Kanan mi hai le Girgas mi hai ram po po khom" tiin.1}_ Hit mi hai, Periz mi hai, Refaim mi hai, 1|_ Ken mi hai, Keniz mi hai, Kadmon mi hai, { Chu ni chun LALPAN Abram kuomah thu a thlung a: "Aigupta vadunga inthoka vadungpui Eufretis ink�r ram hi i thlahai ka p�k, z' Ni tl�k hnunga khuo a hung inthim chun meiphu khu lui lui le meiser chok puot puot chu saruong khoi phel ink�ra chun an inlon zut zut a. }yu Suon linaah hi hmuna hin i thlahai chu hung k�r nawk chauh an tih; Amorhai suolna chu a la kin hri si nawh," a ta.mxU Nang ruok chu i thlatuhai kuomah thlamuong takin f�ng i ta, ngal f�ma damin vui liem an ti che. w Amiruokchu, rong an bawlp�k hnamhai chungthu chu la r�l ka ta, chu zoah an rosum nei tam tak leh la hung suok dok an tih. v%  Chuongchun, LALPAN Abram kuomah, "I thlahai chu mi ramah la mikhuol an ta, mi bawia umin kum zali s�ng suknomnat tuor an tih ti hre rawh. u  Ni a tl�k dier dier lai chun Abram chu ind�n takin a lo in ta d�r a, thim s� tak le tibaium takin ama chu a hung z�r khum a. `t;  Mulukolhai chun f�k tumin saruong chu an zuk baw a, Abram chun a lo hawl z�m pei a.s  Chuonghai chu a hung l�k a, ran po chu a laiah a khoi seng a, phel tin chu inhmatuokin a sie vong a, vatehai ruok chu a khoi ve nawh. r}  LALPA chun a kuomah, "Bawng la, k�l le beram chal, kum thum mi seng le v�thu le p�rva tuoi hung chawi rawh" a ta. _q9 Abram chun, "Aw LALPA Chunghnungtak, ka hluo ding ti iengtin am ka hriet ding?" a ta. p Chun, "Kei hi LALPA, hi ram hi pe ding che le inhluotir ding chea Kaldaihai khuo Ur-a inthoka ko suoktu che kha ka nih" a ti bok a. Ho Abram chun LALPA chu a ring a, chu chu a felnaah a pomp�k a. Cn Chun, Abram chu tuolah a thuoi suok a, "Van tieng khi en la, arasi khi i tiem s�ng hrim am hang tiem ta leh" a ta. Ama v�kin, "I thlahai chu khieng z�t khi la n�ng an tih" a ta. m Chuongchun, LALPA thu chu a hung tlung a, "Kha mi kha i ro hluotu ding a ni nawh. I r�la ra chauh naw chun i ro hluo naw ni hai"tiin. l Abram v�kin, "Ngai ta, chi i mi'n thlatir si naw a, ka ina inthoka pieng bawi hi ka ro hluotu ding a ni el tah si hi!" a ti nawk a. )kM Abram ruok chun, "Aw LALPA Chunghnungtak, nau bo ka na, ka ro khawmtu ding hlak chu Damaska khuoa mi Eliezar a ni dai si a, iem a na i mi p�k thei chu?" a ta.j 9 Chu hnung chun Abram chu z�lin a um a, LALPAN a kuomah, "Abram, ti naw, kei hi i phaw ka nih; lukhawng i dong ding khom a ropui a nih" a hung ti a. Hi Ka fepui ka mihai f�k ral tah chu a ral tah ni sien, a dang chu ieng khom la naw ning; ka thu inkoppui Anera mi hai, Eskol mi hai le Mamre mi hai ruok chun an chan seng la raw hai se" a ta.Oh Chuong naw chun, 'Abram chu ka sukhausak annawm' ti hlauh rawi i tih. Tg# Abram ruok chun Sodom khaw lal kuomah, "I thil nei ieng khom, pat z�i khat khom, pheikhok hrui hlek khom la lo dingin hnuoi le v�n siemtu LALPA Pathien Chunghnungtak kuomah thu ka lo tiem tah a nih. f Chun, Sodom lal chun Abram kuomah, "Ka mihai po hi mi pe suok la, r�ll�k sum hi chu nangin chang vong el rawh" a ta. e+ I hm�lmahai inhnetirtu che Chunghnungtak Pathien chu inp�kin um raw se" a ta. Abram chun a r�ll�k iengkima sawma pakhat chu a p�k a. tdc Ama chun Abram chu mal a sawm a, "Hnuoi le v�n siemtu Pathien Chunghnungtak chun Abram chu malsawm sien, c Chun, Salem khaw lal Melkisedek khomin bei le uoiin chawiin a lo hmuok bok a; ama chu Pathien Chunghnungtak thiempu a nih. #bA Kedorlaomer le a tienga thang lalhai tukdol zoa Abram a hung k�r tieng chun Sodom lalin Save ruomah a lo hmuok a (Save ruom chu 'Lal ruom' tina a nih.) &aG An r�ll�k sumhai po po chu a l�k k�r nawk vong a, a naupa Lota le a thil neihai b�kah, nuhmei ruol le mi dang an manhai khom an thuoi k�r nawk a.` Z�na chun Abramin anni chu bei dingin a mihai chu a sem dar a, an hne a, Damaska hmar tienga um Hoba khuo chenin an hnot thl�r a. 3_a Abramin a naupa sala an thuoi ti a hriet charin ama mi ngot, a ina seilien, indo inch�k thiem ta sa zathum le sawm pariet chu a thuoi a, Dan khuo chenin an hnot zui a. E^  Mi pakhat tl�n suok chun Hebrai mi Abram chu a hril a; ama chu Amor mi, Mamre saisaw thing bula um a nih. Mamre chu Eskol le Anera hai unau a na, anni chu Abram le thang tl�ng an nih. m]U  Abram sangpa naupa Lota chu Sodom khuoa um a ni leiin a thil nei po po leh an man sa a, an thuoi a. \  Chuongchun, lal palihai chun Sodom le Gomora mihai sum nei po po le an bu le bal nei po po chu an l�k a, an k�r ta a. -[U  Sidim ruom chu alkatara khura sip a na; Sodom le Gomora khaw lalhai chu an tl�nsie a, chu taka chun an tla a, a tla mahlahai chu tl�nga chun an tl�n hmang a. Z+  Elam lal Kedorlaomer hai, Goiim lal Tidal hai, Sinar lal Amrafel hai le Elasar lal Ariok hai, lal palihai chu lal panga le chun an inbei ta a. 'YI Chuongchun, Sodom lal, Gomora lal, Admah lal, Zeboiim lal, Bela (Zoar) lal hai chu an inthok suok a, Sidim ruoma chun anni chu bei dingin thang an lo khaw a; X Chu taka inthok chun En Mispat (Kades an ti bok) tieng an k�r a, Amalekhai ram po po le Hazazor Tamara um Amor mihai chu an hne vong a.lWS Seir tl�nga inthoka thlaler bula khaw um Elo Parana chena inz�r Hor mihai chu an hung r�n a. $VC Kum sawm le kum linaa chun Kedorlaomer le a'n thloppui lalhai chun Asterot Karnaim khuoa Refai mihai, Ham khuoa Zuzim-hai, Save Kiriathaim khuoa Emim-hai, U anni rawi hi kum sawm le kum hni zet Kedorlaomer lal hnuoiah an lo um ta hlak a, a kum sawm le kum thumnaa chun an hel tah a nih. [T1 A nuhnung lem pawlhai chun Sidim ruom, Tuifinriet Al ruomah thang hmun an khaw a; S- Sodom lal Bera hai, Gomora lal Birsa hai, Adma lal Sinab hai, Zeboiim lal Semeber hai le Bela (chu chu Zoar) lal hai thang khawm chu an indo a. R Chuong hun laia mi Sinar lal Amrafel hai, Elasar lal Ariok hai, Elam lal Kedorlaomer hai le Goiim lal Tidal hai thang khawm le Q7 Chuongchun, Abram chu insonin, Hebron khuoa Mamre saisaw thing lien tak bula chun umhmun a khuor a, chu taka chun LALPA ta dingin maich�m a siem a.\P3 Tho la, ram hi a dung a khangin fang suok rawh, ka p�k ding che a ni si a" a ta. O I thlahai chu hnuoia pilvut anga tamin ka siem ding a nih. Tu khomin pilvut a tiem s�ng chun i thlahai chu tiem s�ng chau a tih. _N9 Ram i hmu po po hi nangma le i thlahai kutah kumkhuoa dingin ka p�k ding che a nih. |Ms Lota fe hnungin LALPA chun Abram kuomah, "I umnaa inthok khan sak le thlang le sim le hmar tieng mit inl�n rawh. PL Sodom khaw mihai chu an rilo hle a, Pathien lakah nasa takin an suol a.K1 Abram chu Kananhai rama chun a um ta zing a, Lota chu Jordan phaizawla khuoa hai chun a ch�ng a, inson peiin Sodom khaw bulah umhmun a khuor a. pJ[ Chuongchun, Lota chun Jordan phaizawl chu a thlang a, sak tieng panga chun a'n son a, an um hran ta a. KI Lota chu Zoar khuo tieng thl�rin a ngha vel a, Jordan phaizawl chu LALPA huon ang le Aigupta ram ang ela ram hnawng tha a nih ti a hriet a, LALPAN Sodom le Gomora a suksiet hma kha a ni si a. VH' Ram a um dei duoi an naw am a ni? Lunginsiettakin ka kuoma inthok hin inmuolvom el ta rawh. Nang voi tieng i fe leh kei chang tieng f�ng ka ta, chang tieng i fe leh kei voi tieng fe el lem ka tih" a ta. 3Ga Chuongchun, Abramin Lota kuomah, "Lunginsiettakin, nangma le keima ink�r le i ran chingtuhai le ka ran chingtuhai ink�rah insel inhal um naw raw se, unau ei ni si a. F Chu lai ram chu Kanan mihai le Periz mihai ch�ngna hmun a nih. Abram ran puhai le Lota ran puhai ink�rah inhalna a hung suok a. E Amiruokchu, an pahnia khawsakna dingin ramin a keng ta naw a, an burip ta �m leiin an khawsa hmunkhat thei ta hlol naw a. XD+ Abram le inzui Lota khomin beram ruol le bawng ruol neiin, puon in a kei ve a. 6Ci Chu taka chun Abram chun LALPA hming a lam a. :Bo Negev-a inthok chun hmun hrang hrangah b�k khuorin, Bethel chen a fe a, chu chu Bethel le Ai khaw ink�ra kha hmaa puon in a keina hmun le maich�m a siemna hmun kha a nih. ZA/ Abram chun ranruol le sum le pai tangkaruo le rangkachakhai a hau hman ta hle a. y@ o Abram chun a nuhmei le a thil nei po po leh Aigupta ram a suoksan a, Negev tieng a pan a, Lota chun a zui pei a. ? Faraw chun a mihai chu Abram chunga an thaw d�n ding thu a p�k a, a nuhmei le a thil neihai po po le chun an inthla liem ta a. > Ieng dinga 'Ka farnu a nih' i ti? Chu lei chun annawm nuhmei dinga ka thuoi chu. Tu hin i nuhmei hi thuoi la, fe dai rawh" a ta. = Chuongchun, Faraw chun Abram chu a ko a, "Ka chunga i thilthaw hi ieng am an ta le? I nuhmei a nih ti ieng dinga i mi hril naw am a na? k<Q Nisienlakhom, Abram nuhmei Sarai lei chun LALPAN Faraw le a s�ngkuohai chu hripuiin a soisak a. ;9 Ama lei chun Abram chu an duot hle a, beram hai, bawngchal hai, sabengtung chal le a pui hai, bawipa le bawinu hai le sanghawngsei hai a nei pha ta a.t:c Faraw hnuoia thoktuhaiin an hmu chun Faraw chu an hrilhmu a. Chuongchun, nuhmei chu Faraw inah an thuoi a. ]95 Abramin Aigupta ram a tlung chun Aigupta mihaiin a nuhmei chu hmel tha an ti hle a. w8i I z�ra him taka ka um theina ding le ka hringna ka ch�n nawna dingin, 'A farnu ka nih' ti pei rawh" a ta. 7 Aigupta mihaiin an hmu pha che chu, 'Hi hi a nuhmei a nih' t�ng an ta, kei chu mi that an ta, nang chu hl�ng an ti che. j6O Aigupta an l�t tawm chun a nuhmei Sarai kuomah, "Ngai ta, nu hmel tha tak i nih ti ka hriet a. z5o Chun, chu rama chun t�m a tla a. T�m chu a nasa �m leiin Aigupta rama um hri dingin Abram chu a fe thla a. 94o Chun, Abram chu Negeve tieng panin a fe ta pei a.[31 Chu hmuna inthok chun Bethel sak tieng tl�ngah an inson a, chu taka chun puon in a kei a. Thlang tieng chun Bethel a um a, a sak tieng chun Ai khuo. Hi hmuna hin maich�m a siem nawk a, LALPA hming a lam a. <2s Chun, LALPA chu Abram kuomah a hung inl�r a "Hi ram hi i thlahai kuomah la p�ng ka tih" tiin a hril a. Chu taka a kuoma inl�r LALPA ta dingin Abram chun maich�m a siem a. 1+ Kanan ram an tlung chun, Abram chu Sekem hmuna Morea saisaw thing bul chen a fe pei a. Chuong hun lai chun chu hmuna chun Kanan mihai an um a. !0= Abram chun a nuhmei Sarai le a sang naupa Lota hai, a sum le pai khawl khawm po po le Haran khuoa a mi sorhai chu a thuoi a, Kanan ram panin an suok a. /- LALPAN a kuoma a hril angin Abram chu a'n thok suok a, Lota khomin a zui ve a. Haran a suoksan chun Abram chu kum sawmsari le kum nga mi a nih. . Malsawmtu che chu malsawm ka ta, tongsie inphurtu che chu tongsie inphur ka ta; nangma z�rin hnam tin malsawmin um an tih" a ta.q-] Hnam ropui takin siem ka ti che a, malsawm ka ti che a, i hming sukropui ka ta, malsawmna n�ng i tih. , } Chun, LALPAN Abram kuomah, "I ram le i laichinhai le i pa in suoksan la, ram ka la kawkhmu ding che tieng chu pan rawh. O+ Tera chu kum zahni le panga a dam a, Haran khuoa chun a thi tah a nih.a*= Tera chun a naupa Abram hai, a tupa Lota hai, a mo, a naupa Abram nuhmei Sarai hai chu a thuoi a, Kanan rama fe dingin Kaldai ram Ur khuo chu a suoksan a, Haran khuo an hung tlung a, chu taka chun umhmun an khuor a. 2)a Sarai chu a ching a, nau hrim a nei nawh. !(= Abram le Nahor chun nuhmei an nei a, Abram nuhmei hming chu Sarai a na, Nahor nuhmei chu Haran naunu Milka a nih. Haran chu Milka le Iska thlatu a nih. O' Haran chu a piengna Kaldai ram Ur khuoah a pa Tera thi hmain a thi a. & Hienghai hi Tera thlahai chu an nih. Tera chun naupa Abram hai, Nahor hai, Haran hai a nei a; chun, Haranin naupa Lota a nei a. \%3 Chun, kum sawmsari a niin Tera chun naupa Abram hai, Nahor hai, Haran hai a nei a. n$W Tera pieng hnungin Nahor chu kum za le sawm le pakuo a la dam a, naupa le naunu dang khom a la nei a.F# Kum sawmhni le kum kuo a niin Nahor chun naupa Tera a nei a. a"= Nahor pieng hnungin Serug chu kum zahni a la dam a, naupa le naunu dang khom a la nei a.>;==Z<<^;;::M9988c77&6n54433J22R11 0?//.e-,++>**)u) (G'')&v&!%%X$$##"!! ;I? ^4MEH"k Z=6k A s 3DS*hCN Chu taka chun maich�m a siem a, LALPA hming a lam a. Chun, chu hmuna chun puon in a kei a, a siehlawhaiin tuikul thar an cho nawk a.OM Chu z�n chun a kuomah LALPA a hung inl�r a, "Kei hi i pa Abraham Pathien chu ka nih. Ti naw, i kuomah ka um annawm. Ka siehlaw Abraham leiin malsawm ka ti che a, i thlahai sukpung ka tih" a ta. 6Li Chu taka inthok chun Beersheba a zuon tung a. K{ Chu taka inthok chun an inson a, tuikul dang an cho nawk a, chu ruok chu an hung inch�pui ta naw a. Chuongchun, "Tu hin chu LALPAN ei ta dingin hmun a mi p�k ta a, hi hmuna hin inthla pung t�ng ei tih" a ta, a hmingah 'Rehobot'r a'n b�k a.Jy Tuikul dang an cho nawk a, chu khom chu inch�pui tuma an hung ins�lpui nawk leiin a hmingah 'Sitna'q a'n b�k a. >Iw Sienkhom, Gerar khuoa ranpuhai chun, "Tui hi kan ta a nih" tiin Isak ranpuhai chu an hung inch�pui a; chuonga an hung inch�pui lei chun a tuikul hmingah 'Esek'p ti a'n b�k a. `H; Ruoma chun Isak siehlawhaiin tuikhur ding an cho a, tui hn�r inthieng an cho suok a. BG A pa Abraham dam laia tuikul a'n chotir, a thi hnunga Filistinhaiin an kh�rp�k vong tahai chu Isak chun a hong nawk a, kha hmaa a pain a kona hming seng kha a'n puttir nawk vong a. tFc Chuongchun, chu taka inthok chun Isak chu Gerar phaizawlah a'n son thla a, chu taka chun umhmun a khuor a. wEi Abimelek chun Isak kuomah, "Hi hmuna inthok hin inson ta rawh, keini n�kin i che thei lem dai ta si a" a ta.D{ A pa Abraham dam laia a siehlawhaiin tuikul an cho po po chu Filistinhai chun pil vur khumin an kh�rp�k ta vong a. hCK Beram ruol le ran ruol le siehlaw tam tak a hung nei a, Filistinhaiin an hung th�k ta hle a. OB  A hung neinung a, a'n thang tuol tuol a, mi hausa tak a hung ni ta a. pA[  Chu rama chun Isakin lo a siem ve a, Pathienin mal a sawm leiin a kum khatnaah a l�t zain a hlawk a. $@C  Chuongchun, Abimelek chun, "Tukhom hi mi hi amanih a nuhmei hi amanih poi tawk taphot chu sukhlum ngei ngei ding a nih" tiin mihai po po chu thu a p�k a.O?  Abimelek chun, "Kan chunga i thilthaw hi iem an ta a? Keini laia mi tu el khom hin lo z�lpui palh ta sien, kan r�nga chungah thiem nawna i hung intlungtir pha ding an son naw!" tiin a suosal a. J>  Abimelek chun Isak chu a'n kotir a, a kuomah, "I nuhmei a ni chieng si a, ieng dinga 'Ka farnu a nih' i ti am a na?" a ta. Isak chun, "Ama leia ka hringna ch�n palh ka'n lau lei a nih" a ta. = Hun sawt fe chu hmuna a um hnung chun, Isakin a nuhmei Rebek a sai lai chu Filistinhai lal Abimelek chun a tukvera inthokin a zuk hmu a. U<% Chu rama mihaiin a nuhmei chanchin an indon chun, "Ka nuhmei a nih" ti sien, a hmel a tha si a, a ram mihai chun Rebek leiin an that inlauna a nei a, "Ka nuhmei a nih" ti ngam loin "Ka farnu a nih" a ta. 8;m Chuongchun Isak chun Gerar-ah umhmun a khuor a. }:u a san chu, Abrahamin ka thu a awi a, ka ti ang ang ka thup�khai, ka thu ruothai le ka d�nhai a zawm leiin" a ta.9 V�na arasi anga tamin i thlahai chu sukpung ka ta, hi ram po po hi p�ng ka ta, i thlahaia inthokin hnam tin malsawmin la um an tih; ;8q Hi rama hin um hri phot la, i kuomah um ka ta, mal sawm ka ti che. Nangma le i thlahai kuomah hi ram po po hi p�ng ka ta, i pa Abraham kuoma ka'n kh�mna chu suknghet ka tih. t7c LALPA chu Isak kuomah a hung inl�r a, "Aigupta ramah fe naw rawh; i umna hmun dinga ka tia chun um rawh. 6 7 Abraham dam laia t�m nasa tak a tl�k hnungin chu rama chun t�m dang a tla nawk a, Isak chu Gerar-a Filistinhai lal Abimelek kuoma chun a fe a. F5 "Chu phing leh Jakob chun bei le a be sen suong hruoi chu a p�k a. Chuongchun, a f�k a, a dawn a, a tho a, a fe ta a. Chuong ang chun Esau chun nau lut�r a nina chu a ngain�p a nih. 4+ !Sienkhom Jakob chun, "Inkh�min thu mi tiem hmasa phot rawh" a ta. Chuongchun, Jakob kuoma chun inkh�min nau lut�r a nina chu a zor ta a. s3a  Esau chun, " En ta, ka thi t�p an ta hi! Nau lut�r nina chu ka ta dingin a hmangna iem a um a?" a ta. C2 Jakob ruok chun, "Nau lut�r i ninain inchaw rawh" a ta. 1% Jakob kuomah, "I thil sen suong kha mi hang inf�ktir vat ta, ka tamsawl a ni hih" a ta. Chu lei chun a nih Edom ti hming a put ph� chu. e0E Voi khat chu Jakobin thil a lo suong hruoi a, Esau ramv�k chu t�msawlin a hung tlung a. ]/5 Ram sa du mi Isak chun Esau chu a ngaina a, Rebek ruok chun Jakob a ngaina thung a. .! Naupanghai chu an hung seilien a, Esau chu thal k�p thiem le ram suok mi a na; Jakob ruok chu pa dei dap el, in tieng ngaisak mi a nih. .-W Chu zoah, a upa Esaun kekhong chu a kuta chelin a sang chu a hung suok a, a hmingah 'Jakob'o an sak a. Rebekin anni pahni a nei hin Isak chu kum sawmruk mi a ni tah.z,o A hung suok hmasa lem chu sen tul el, a pang chu puon inhmul anga inhmul dum el a na, a hmingah 'Esau' an sak a. H+ A nau nei a hung hun chun a sula chun nau inph�r an lo um a. 3*a LALPA chun a kuomah, "I sulah hnam hni an insieng a,I s�ngah hnam hni chu inth�ng an ta,Hnam pakhat chu hr�t lem a ta,A u chun a sang rong bawl a tih"tiin a hril a.) A nau paihai chu a s�nga chun an insuol nasa leiin "Iem an ta a ka chunga thil tlung hi?" a ta, LALPA rawn dingin a fe a. (- A nuhmei chu a ching leiin Isak chun a nuhmei aiawin LALPA kuomah a hnip�k a, LALPAN a tongtaina chu a don a, Rebek chun nau a hung pai ta a. "'? Isak chun kum sawmli a niin Laban farnu Rebek chu nuhmeiah a nei a, ama chu Mesopotamia hmar thlang Padan Arama um, Aram mi a hming Bethuel naunu a nih. T&# Hi hi Abraham naupa Isak chanchin chu a nih. Isak chu Abraham naupa a nih. %! A thlahai chu Aigupta ramri bul Sura inthoka Asuria pan zawnga Havila chen an inzar a, an unauhai po po leh intai zing zingin an khawsa a.n$W Ismael chu kum za le sawmthum le pasari a dam hnungin a thi a, a chipuihai kuomah thuoiin a um ta a. #) Hienghai hi Ismael nau pasal sawm le pahnihai chu an na, an ch�ngna le an ram del ang peiin anni chi bing sengah lalna an chang seng a nih. I" Hadad hai, Tema hai, Jetur hai, Nafis hai le Kedema hai an nih. '!K Misma hai, Duma hai, Masa hai, ;  An pieng huna an hminghai an inchik d�n chun Ismael thlahai chu: Ismael nau lut�r chu Nebaiot a na, a nauhai chu Kedar hai, Adbel hai, Mibsam hai, zo  Hi hi Sari bawinu, Aigupta mi Hagarin Abraham ta dinga naupa a neip�k Ismael thlahai chanchin suina chu a nih.   Abraham thi hnung chun a naupa Isak chu Pathienin mal a sawm a; chuong lai chun Isak chu Beer Lahai Roi khaw kawla ch�ng a nih.r_  chu hmun chu Abrahamin Hit mihaia inthoka a'n chawk a na, chu taka chun a nuhmei Sari leh an phum a nih. nW  Hit mi Zohar naupa Efron loa Makpela p�k, Mamre bula chun a naupa Isak le Ismael chun an ph�m a, I Tar k�na damin a thi a, a chipuihai kuomah thuoiin a um ta a. C Abraham dam s�ng chu kum za le sawmsari le panga a nih.  A hmei naupahai ruok chu a dam lai ngeiin thilp�k a p�k seng a, Isaka inthoka indangtirin, khawsak ram tieng a'n fetir vong a. 1_ Abraham chun a nei po po Isak a p�k a. { Midian naupahai chu Efa hai, Efer hai, Hanok hai, Abida le Elda hai an nih. Hienghai po po hi Ketura nauhai chu an nih.kQ Joksan chun naupa Seba le Dedan a nei a. Dedan naupahai chu Asur hai, Letus hai, Leum hai an nih. a= Ama chun Zimran hai, Joksan hai, Medan hai, Midian hai, Isbak hai le Suah hai a thla a. I  Ahraham chun nuhmei dang a nei nawk a, a hming chu Ketura a nih. =u CIsak chun a nu Sari puon inah Rebek chu a thuoi l�t a, a nei a, a nuhmei a hung ni ta a. Isak chun a hmangai �m �m a, a nu a s�nna chunga khom hn�min a hung um tah a nih.?{ BSiehlaw chun a thilthaw d�n po po chu Isak a hril a. 3a A"Ph�la mi hmuok dinga hung saw tu am a na?" tiin siehlaw chu a'n don a. Siehlaw chun, "Ka pu a ni saw" a ta. Rebek chun hmai inkhumna puon a l�k a, a hmai a'n khum a.oY @Chun, Rebek chu a hang d�k suok a, Isak chu a hmu charin sanghawngsei chunga inthokin a tum thla a.  ?Z�n tieng hin ph�lah fienriel dingin Isak chu a l�ng suok a. A hang ngha vel chun, ngai ta, sanghawngsei ruol hung chu a hmu a. W) >Isak chu Beer-lahai-roia inthoka hung a na, chu chu sim ram Negev-a um a nih. + Q =Chuongchun Rebek chu a tho a, a bawinuhai leh sanghawngsei chungah an chuong a, mi chu an zui ta a. Chuong ang chun siehlaw chun Rebek chu thuoiin a fe tah a nih.! = jy Chuongchun, siehlaw chun k�nin LALPA a chawibiek a, [i1 Kan inah bupawl le ran bu kan hau a, z�na i riekna ding hmun khom kan nei" a ta.Ih Nungh�k chun, "Milka le Nahor hai naupa Bethuel naunu ka nih. sga Ama chun, "Tu naunu am i na? I pa inah riekna ding a um thei di'm ti mi hril thei i tim?" tiin a'n don a. >fw A sanghawngseihaiin tui an dawn khop charin, siehlaw chun rangkachak hnarkuol, gram nga le a chenve b�k le rangkachak b�nbun pahnih, gram za le sawm vela rik chu a phor suok a. e A'n zinna san chu LALPAN a'n hlawtlingtir le tir naw hriet tumin siehlaw chun tong loin ama chu ch�k takin a enthl�k zing a.d Taikuonga chun tui chu a sung thl�k vat a, tuikhur tieng a tl�n thla a, sanghawngsei po po dawn khop a chawip�k a. sca A'n dawntir hnung chun, "I sanghawngseihai ta ding khom an dawn khop hma khat chu chawi pei ka tih" a ta. bb? Ama chun, "Pu, dawn rawh" a ti ruol chun a tui bel chu a chawi thl�k a, a'n dawntir a. yam Siehlaw chun inrang takin a zu pan a, "Lunginsiet takin i tui bela tui kha tlawmte mi'n dawntir raw khai" a ta. +`Q Nungh�k hm�l tha tak el, nungh�k thiengl�m, pasal tu khomin an la pawl lo a nih. Tuikhura chun a tum a, a tui bel chu a th�l sip a, a hung suok nawk a. 0_[ A tongtai khom a zo hmain, a liengkoah tui b�l inchuonin Rebek chu tuikhur panin a hung a. Ama chu Abraham sangpa Nahor le a nuhmei Milka naupa Bethuel naunu a nih. q^] Hieng ang hin thu ka rot nuom a: nungh�k tu kuoma khom, 'Lunginsiettakin i tui b�la tui kha mi'n dawntir raw khai' ka ti phaa amain, 'Dawn rawh, i sanghawngseihai dawn ding khom p�ng ka tih' titu taphot chu, chu nungh�k ngei chu i siehlaw Isak ta dinga i ruot chu ni raw se. Chu chun ka pu chungah lunginsietna i'n langtir a nih ti hrieng ka tih" a ta.r]_  En ta, hi tuikul bula hin ka ng�r a, a khaw nungh�khai chu tui chawi dingin an hung suok m�k a nih.+\Q  Chuongchun, a tongtai a, "Aw LALPA, ka pu Abraham Pathien, lunginsiet takin voisun hin mi'n hlawtlingtir la, ka pu Abraham chungah i lunginsietna inlangtir rawh. ['  A tlung chun z�n tieng, nuhmei ruol tuichawia an fe hunah khawhnawma tuikul s�ra chun a sanghawngseihai chu dingthathuonin a'n boktir a. 0Z[  Siehlaw chun a pu sanghawngsei sawm a thuoi a, a pu thil nei tha tam tak a chawi sa bok a, Aram Naharaim (Mesopotamia hmar thlang) a Nahor khuo panin a'n thok suok a. Y}  Chuongchun, siehlaw chun a kut chu a pu Abraham malpui hnuoia chun a rol a, chu chungthua chun a kuomah a'n kh�m ta a.=Xu Nuhmei chun a hung zui nuom naw che a ni chun hi inkh�mnaa inthok hin nang chu fihlim i tih. Ieng po khom ni sien, ka naupa chu chu taka chun i thuoi k�r ding a ni nawh" a ta. 5We LALPA, v�n Pathien, ka piengna ram le ka pa ina inthoka mi thuoi suoktu, mi be a, thu mi tiemtu chun mani meu inkh�min hi ram hi ka thlahai a la rochung ding thu a thlung ta leiin, chu taka inthoka ka naupa nuhmei ding chu i hmup�k ngei theina dingin Ama ngeiin a v�ntirko i hmaah tir a tih. OV Abraham chun, "Ka naupa chu i thuoi k�r ding a ni nawh ti hre rawh. 1U] Siehlaw chun a kuomah, "Nuhmei chun hi ram tieng hin mi zui nuom ta naw sien, i naupa chu i pieng le murna ramah chun ka thuoi k�r nawk ding am a ni?" tiin a'n don a.T+ kan ram tieng, ka laibunghai lai fe a, kan rama mi ngei chu nuhmeia ka naupa Isak hi inneitir dingin thu ka'n kh�mtir ding che a nih," a ta. S LALPA, v�n Pathien le hnuoi Pathien hming s�lin, ka ch�ngna Kanan mi nungh�khai hi nuhmeia ka naupa inneitir lo ding le ~Rw A ins�nga a siehlaw lu tak, a thil nei po po chunga thuneitu kuoma chun, "I kut kha ka malpui hnuoia hin rol rawh. KQ  Abraham chu tar tak a ni ta a, kong iengkimah LALPAN mal a sawm a. rP_ chu lo le p�k chu Hit mihai chun thl�n hmun dingin Abraham chu d�n ang takin an inhl�n tah a nih.O} Chu hnung chun Abrahamin a nuhmei Sari chu hi Kanan ram, Hebron khuoa Makpela p�k, Mamre bul ela uma chun a ph�m a; sNa kul kotkh�r bula hung inkhawm Hit mihai hmaa ngei chun d�n ang takin Abraham taa sie nghet a ni ta a. gMI Chuongchun, Efron ram, Mamre kawla Makpela p�k le lo le a ramri s�nga thing um po po chu, hLK Abraham chun Efron ram man sak z�t chu p�k a remti a, Hit mihai hmaa chun a man z�t dinga tuk tangkaruo chu a'n b�ktir a, sumdawnghaiin b�kna an hmang ang dungzuia shekel zali a na, chu chu Efron kuomah a p�k a..KW "Pu, mi ngaithla la, ram man chu tangkaruo shekel zali a nih. Amiruokchu, nangma le keima ink�rah chu chu ieng khop tham am a na? I mithi chu ph�m el rawh" a ta.#JC Efron chun Abraham kuomah, @I{  an r�nga hriet ph�ka inringin Efron kuoma chun, "Lunginsiet takin mi ngaithla la, a ram man chu p�ng ka tih. Mi pomp�k hr�m raw khai, ka mithi ka ph�m theina dingin" a ta.PH  A ram mihai hmaa chun k�nin Abraham chun chibai a b�k nawk tawl a, +GQ  "Ni lo e, pu, mi ngaithla la, ka chipuihai mithmua ngei hin lo chu ka p�k che a, a s�nga p�k um khom chu ka p�k bok che; i mithi chu ph�m el rawh" a ta.F5  Hit mi Efron chu a chipuihai lai chun a lo thung ve zing a. A chipuihai le khaw kul kotkh�r bula hung inkhawmhai hrieta ngei chun Abraham kuomah, &EG  a lo monga a ram Makpela p�k chu mi'n chawktir hr�m raw se. Nangni laia thl�n hmun man in sak z�t ang anga mi'n chawktir dingin mi hnip�k ro" a ta. D "Ka mithi ka ph�m in mi phalp�k chun, ka thu hi mi ng�ithlap�k unla, ka aiin Zohar naupa Efron kuomah mi ng�np�k unla, ]C5 Chuongchun, Abraham chu a tho a, Hit mihai chu k�nin chibai a b�k a, an kuomah, yBm "Pu, mi ngaithla hr�m rawh. Nang chu keini lai lal ropui tak i ni a, kan thl�nmuola hai hin i ditna hmun hmunah i mithi chu ph�m el ta la; i mithi i phumna dingin keini lai t� khomin kan thl�n hmun p�k che kan inro nawh" an ta. 'AK Hit mihai chun Abraham kuomah, @ "Kei chu nangni laia hung inp�m thar, mikhuol el ka ni a. Ka mithi ruong hi ka ph�mna ding thl�n hmun mi'n chawktir ro" a ta. \?3 Abraham chu a nuhmei ruong bula inthok chun a tho suok a, Hit mihaim chu a biek a. w>i Kanan rama Kiriat Arba (Hebron an ti bok) a chun a thi a, Abraham chu Sari s�n ding le t� dingin a hung a.5= i Sari chu kum za le sawmhni le pasari a dam a. g<I A hmei, a hming Reuma khomin naupa Teba hai, Gaham hai, Tahas hai le Maaka hai a neip�k bok.p;[ Bethuel chu Rebeka pa a nih. Milka chun chuong naupa pariet chu Abraham sangpa Nahor a neip�k a nih. L: Cheseda hai, Hazo hai, Pilda hai, Jidlaf hai le Bethuel hai an nih M9 A upa tak chu Uza a na, a sanghai chu Buza hai, Aram pa Kemuel hai, 8 Chu hnung iemani chena chun Abraham kuomah, "Milka khomin i sang Nahor kha nau pasal iemani z�t a neipek" tiin miin an hung hril a. 7 Chuongchun, Abraham chun a rawihai chu a zuk fin nawk a, Beer-sheba panin an suok a, Beer-shebaa chun Abraham chu a um ta zing a.b6? Ka thu i awi leiin, i thlahai hmangin hnuoia hnam tinin malsawmna la chang an tih" a ta. 65g Mal sawm ng�i ng�i ka ti che a, v�na arasi le tuifinriet kama tieuvut anga tamin i thlahai la sukpung ka ta, i thlahai chun anni dotuhai khawpui chu la hluong an tih. 4 "I naupa, i naupa nei sun ngei ngei khom inro loa hi thil hi i thaw leiin kei, LALPA ngei hin ka hming s�lin thu ka'n kh�m a nih. M3 LALPA v�ntirko chun v�na inthokin Abraham chu a hung ko nawk a, 92m Chuleiin, hi hmun hi Abraham chun 'Jehova-jire' (LALPA Phuhr�kna Tl�ng) tiin a'n b�k a. Tu lai chen khom hin, "LALPA tl�nga chun aman phuhr�k a tih" an ti hlak a nih.11]  Abraham chu a hang d�k a, ngai ta, beram chal, ch�mbuka a kia int�ng chu a hmu a. A va pan a, beram chal chu a man a, a naupa aiin pumraw thilhl�nah a hmang a. Y0-  V�ntirko chun "Naupang chungah khan kut thl�k naw la, a chungah ieng khom thaw naw rawh. I naupa, i naupa nei sun ngei ngei khom mi p�k i'n ro naw leiin Pathien i ti takzet ti tu hin ka hriet tah" a ta./}  Sienkhom, LALPA v�ntirko chun v�na inthokin "Abraham, Abraham" tiin a zuk ko a. Ama chun, "Hi taka hin ka um" a ta. Q.  Abraham chun a chemte a ban a, a naupa sun hlum dingin kut a hl�ng a. 5-e  Pathienin a hrilna hmun an tlung chun Abrahamin maich�m a siem a, a chungah thing a sep khawm a. A naupa Isak chu a khuop a, maich�ma thing chunga chun a'n z�ltir a. , Abraham chun, "Ka naupa, Ama kuoma pumraw thilhl�n ding chu Pathienin mi hung pe el a tih" a ta. An pahni chun an fe ta pei a.I+ Isak chun a pa Abraham chu a biek a, "Pa" a ta. Ama chun, "Iem, ka naupa?" a ta. Isak chun, "Hi, mei le thing chu a um a, sienkhom pumraw thilhl�n ding beram te chu khaw lai am a um?" a ta. )*M Abraham chun pumraw inthawinaa hmang ding thing t�l chu a l�k a, a naupa Isak chu a'n puttir a, ama chun mei le chemte a chawi a, an pahni chun an fe ta a. Q) A siehlawhai kuoma chun, "Kei le naupang chauh saw tl�nga son va f�ng kan ta, nangnin sabengtung leh hi taka hin mi lo ngh�k ro. Pathien chawibiek kan ta, chu zoah hung k�r nawk kan tih" a ta.`(; Ni thumnaa chun Abraham chu a hang d�k a, an fena hmun ding chu r�lah a hei hmu a. _'9 Abraham chu z�ng inhma takin a tho a, a sabengtung a siem fel a, a siehlaw pahni le a naupa Isak chu a thuoi a. Pumraw inthawinaa hmang ding thing an ng� hnung chun Pathienin a hril tl�ng tieng chu an pan a. C& Chuongchun, Pathienin, "I naupa, i naupa nei sun Isak, i hmangai kha thuoi la, Moria bielah fepui la, chu taka tl�ng pakhat ka kawkhmu chea chun pumraw inthawinaah inhl�n rawh" a ta.y% o Chuong thil hnunga chun Pathienin Abraham a fie a. A kuomah, "Abraham" a ta, ama chun, "Hi taka hin ka um" a ta. 6$i "Abraham chu Filistinhai ramah sawt tak a um a.f#G !Beer-shebaa chun Abrahamin tamaril thing a phun a, LALPA, Chatuon Pathien hming chu a lam a. p"[  Beer-shebaa thu an thlung zo chun, Abimelek le sipai hotu Fikol chu Filistinhai ramah an k�r nawk a. }!u Chu thil lei chun chu hmun chu Beer-sheba an inb�k a nih, an pahniin chu hmuna chun inkh�ma thu an thlung leiin.& G Abraham chun, "Hi tuikul hi keima cho ngei a nih ti i mi hrietpuina dingin hieng beram te, a la ngot pasarihai hi ka kuta inthokin i l�k ding a nih" a ta. mU Abimelek chun Abraham kuomah, "Beram te, a la ngot pasari a hrana i sie hi ieng lei am a na?" a ta. Q Abraham chun a beram ruol laia beramte, a la ngot pasari a sie hrang a.  Chuongchun, Abraham chun beram le bawng ruol a hung thuoi a, Abimelek kuomah a p�k a, an pahni chun thu an thlung ta a. 5 Abimelek chun, " Chu chu t� thaw amanih ti ka hriet d�r nawh. Hi thil hi a hmain i mi hril ngai si naw a, tu hi ka hriet voi khatna a nih" a ta.zo Chun, Abimelek siehlawhaiin tuikul an pawngl�k leia a lungni nawna thu chu Abrahamin Abimelek kuomah a hril a. 1_ Abraham chun, "Awleh, ka'n kh�m" a ta.  Kei le ka nauhai le ka thlahai chu thukh�la indawrpui d�r lo dingin tu hin Pathien hmaah inkh�m meuin thu mi tiem rawh. I chunga lunginsietna ka'n langtir ang bokin, mikhuol anga i ch�ngna ram hi lunginsiet ve dingin thu intiemkam bok rawh" an ta.}u Chuong lai chun Abimelek le a sipai hotu Fikol chun Abraham kuomah, " I thilthaw iengkimah Pathienin a umpui che a. O Paran thlalera an um lai chun a nuin Aigupta mi nuhmeiah a'n neitir a.{q Pathienin naupang chu a umpui a, a hung seilien pei a, thlalerah a um hlak a, thal k�p thiem mi a hung ni ta a.  Chu phing leh Pathienin a mit a hongp�k a, tuikul a hmu a, a va pan a, tui�ma chun tui chu a thun sip a, naupang chu a'n dawntir a. jO Tho la, naupang saw kei tho la, i kutin chel rawh, hnam ropui takin ka la siem ding a nih" a ta. L Pathienin naupang tap ri chu a hriet a. Pathien v�ntirko chun v�na inthokin Hagar chu a zuk biek a, "Hagar, iem i chang an ta le? Ti naw, saw taka naupang z�l tap ri chu Pathienin a hriet. != Iemani chena hla, thal k�p ph�k vela chun a thung chot a, lungrilin, "Ka naupa thi ding chu ka en ngam lul nawh" a ta, inhniek hlop hlopin a tap a. L Tui�ma tui an dawn zo chun, naupang chu hlo buk hnuoiah a sie a.  A t�k z�ngkar chun inhma takin Abraham chu a tho a, beip�r le savun tui�m, tui thun sip chu Hagar a p�k a, a liengkoa chun a'n chuonp�k a, naupang le chun a tir suok tah a. Chuongchun an fe a, Beersheba thlalera chun an inv�k an inv�k a. ]5  Bawinu naupa khom hi hnam ropui takah siem ka tih, i thlaa mi a ni tlat leiin" a ta.I  Sienkhom, Pathienin, "Naupang chungch�ng thu le iI bawinu chungthu hin i lung sukrim naw raw se. Sari ti ang ang chu zawm rawh, a san chu Isaka inthokin i thlahai chu an sui ding a ni si a. N   A naupa chungch�ng thu chun Abraham chu nasa takin a sukbeidong a. ~ w  Abraham kuomah, "Hi bawinu le a naupa hi hnot suok rawh; hi bawinu naupa hin ka naupa ro hluopui thei naw nih" a ta. c A  Aigupta mi Hagar naupa, Abraham ta dinga a neip�k chun a nuisaw lai chu Sari'n a hmu a, m U Naute chu a hung inthang lien a, nene n�k an inb�ntir ni chun Abrahamin ruoi ropui tak a the a.  5 A hril pei a, " 'Sari'n naute la pom a tih' ti tuin am Abraham kuomah an hril telul ding? Sienkhom a tar hnungin nau pasal ka neip�k ta hi!" a ta.fG Sari chun, "Pathienin a mi suknui a, hi thu hre taphot chun mi'n nuipui v�ng an tih" a ta. D A naupa Isak a pieng chun Abraham chu kum zaa upa a ni tah.b? A naupa Isak chu ni riet a tling charin, Pathienin thu a p�k angin a ser a tanp�k a. P Sarin a neip�k a nau pasal hmingah chun Abraham chun 'Isak' a sak a. wi Sari chun nau a pai a, Pathienin a kuoma a hril hun taka chun tar hnungin Abraham chu nau pasal a neip�k a. l U A hril tah angin LALPA chun Sari chungah zangaina insuoin, a thu tiem tah angin a chungah a thaw a. {q A san chu, Abraham nuhmei Sari leiin LALPA chun Abimelek s�ngkuo sul po po a lo kh�rp�k vong hman lei a nih.2_ Chuongchun, Abraham chu Pathien kuomah a tongtai a, Pathienin Abimelek le a nuhmei le an bawinuhai po po chu a sukdam a, nau nei thei dingin a hung siem nawk ta vong a. >w Chun, Sari kuoma chun, "I tapa hi tangka s�ngkhatk ka p�k tah a, i kuoma um po po hai hrieta i chunga thawsuolna laka thupha chawina a na, i chungthu a fel nawk vong tah" a ta. dC Abimelek chun, "En ta, ka ram chu a um dei duoi annawm, i ditna hmun hmunah um rawh" a ta. ~ Abimelek chun beram hai, bawng hai, bawinu le bawipa hai a hung thuoi a, Abraham a p�k a, a nuhmei Sari khom a p�k k�r bok a. a}=  Ka pa ina inthoka Pathienin a mi'n v�kv�itir lai khan a kuomah, 'I mi hmangaizie i'n langtir d�n ding chu hieng ang hin a nih: ei tlungna hmun taphotah 'Ka tapa a nih, ti pei rawh' ka ti ta sa hrim a nih" a ta.p|[  Chu b�kah, ka farnu a ni hrim a, pa hmun khat, sienkhom nu tum kan na, ka nuhmei a hung ni ta pei a. {  Abraham chun, "Hi hmuna hin Pathien tina nei mi an um ka ring naw leiin, ka nuhmei lei hin mi that an tih ti ka tithawng lei a nih. Gz  I poi ieng am ka tawk a, hienga kei le ka lalram chungah thiemnawna r�pthl�k tak i hung intlun ta hi? Thil thaw lo ding tawp ka chungah i thaw a nih. Iem a na hienga i thawna san?" a ta.vyg  Chu zoah Abimelek chun Abraham chu a'n ko l�ttir a, a kuomah, "Ka chungah ieng thil top am a na i thaw hi? xy Z�ngkar chun Abimelekin a khawnbawlhai po po a ko khawm a, a chunga thil hung tlung chu a hril a, an ti tawl hle a. 8wk Tu hin mi nuhmei kha pe k�r la, ama chu zawlnei a na, tongtaip�k a ti che a, hung dam i tih; i p�k k�r naw ruok chun nang le i thil nei po po leh thi ngei i tih" a ta.Iv A manga bok chun Pathienin, "A nih, lungril inthieng tak puta i thaw a nih ti ka hriet leiin, kei khomin ka chunga thil suol i thaw ding chu ka khap che a, chu leiin i tawk ka phal naw a nih. Qu Ama ngei khomin ka kuomah, 'Ka farnu a nih' a ti naw am a ni? Chun, amanu ngei khomin, 'Ka tapa a nih' a ti bok si a. Sie le tha hrietna inthieng tak le kut f�i takin hi thil hi ka thaw a nih" a ta.ftG Abimelek chun ama nu chu a la tawk hman naw a, "LALPA, poi tawk lo mihai i sukhlum ding maw? s Nisienkhom, z�na chun Abimelek mangah Pathien a hung a, "Ngai ta, i nuhmei thuoi lei hin thi ngei i tih, mi nuhmei a ni si a" a ta. r3 Gerar-ah iemani chen a um laiin Abrahamin Sari chu "Ka farnu a nih" a ti leiin Gerar lal Abimelek chun a nuhmei dingin Sari chu a va'n thuoitir a. fq I Chu taka inthokin Abraham chu Negev tieng a'n son a, Kades le Sur ink�rah umhmun a khuor a. npW &A naupang lem khomin nau pasal a nei a, a hmingah Ben-Amij an sak a, ama chu Amon-hai thl�tu a nih.moU %A upa lem chun nau pasal a nei a, a hmingah Moabi an sak a, ama chu tu laia Moab-hai thl�tu a nih.Yn- $Chuongchun, Lota naunu pahnihai chun an pa lakah nau an hung p�i ve ve tah a. /mY #Chu z�n khom chun an pa chu uoiin an hr�i rui a, a naupang lem chun a pa chu a va z�lpui a. Ama chun a hung z�l lai le a tho nawk lai a hriet chuong bok nawh.llS "A z�nga chun a upa lemin a sang kuomah, "Voiz�n khan ei pa kuomah ka z�l a; voiz�n khom hin uoiin indawntir nawk ei ta; chun nang l�t la, ei pa chi thla mang loa ei siem theina dingin a kuomah va z�l ve rawh" a ta. $z~j}}G||]{{^{$z~z"yy*xxcwwHvvCuu>ttGssPrrqqptoooCnn>mmAlGkkjiiUhgffXeebddGGiFFbEE DSCCBB AA{@@@??d? >>Z=<;;::999>88r77O66u6!5C43222110q/.---,+++**,))V(z(!'|'&p%%J$$###""h!!!, zJ%zAGV V ( u#6$w4i Chun, a dottu le a dot nawk le ran ruol khaltu po po kuoma chun, "Esau in hmu pha chuong ang chun ti seng ro; 3# "I siehlaw Jakob ta an nih; pu Esau, i ta dinga thilp�k a thon che a ni hi; ama khom kan hnunga son a hung' ti rawh" tiin thu a p�k a. =2u Chun, a hmatawng taka thang kuoma chun, "Ka u Esau leh in intuok pha, 'Tu mihai am in na? Khaw tieng pan ding am in na? In hmaa in somhai hi tu ta am an na?" tia a'n don che chun, 1 Chuonghai chu a hran sengin a siehlawhai kutah a'n koltir a. A siehlawhai kuoma chun, "Ka hmaah fe unla, k�r nei peiin inzui ro" a ta.0! sanghawngseipui sawmthum le an te thuoi lai seng, bawngpui sawmli le bawngchal sawm, sabengtungpui sawmhni le sabengtungchal sawm an nih. a/= Chuonghai chu k�lpui zahni le k�lchal sawmhni, berampui zahni le beramchal sawmhni, u.e Chu z�n chun chu hmuna chun a riek a, a u Esau kuoma a p�k ding a ran ruol laia mi chu a thlang suok a. - Nangin, 'Siem hmuingil ka ti che a, in thlahai chu tuifinrieta tieu vut tiem seng lo khopa tamin la siem ka tih' i ti si a" tiin.v,g Lunginsiettakin ka u kuta inthok, Esau kuta inthokin mi san him rawh, nunau chopa a mi hung bei ka ti a nih. ?+y ka phu ruol lo lunginsietna le ringumna chu i siehlaw chunga hin i'n langtir a. Ka hmol le chauh hi Jordan vadung hi ka k�n a, tu ruok hin chu hon hnia the khop zet kan lo ni tah. (*K Jakob chu a tongtai a, "Ka pu Abraham Pathien, ka pa Isak Pathien aw LALPA, 'I ram tieng le i laichinhai lai k�r nawk ta la, sukhmuingil ka ti che' mi titu, u)e Esauin pawl khat a hung bei hlau chun pawl dang chu an tl�n suok hmana ding ti lungril neia a thaw a nih. '(I Nasa taka ti le lungzingin Jakob chun a rawihai chu pawl hniin a th� dar a, chuong ang bokin beram ruol le bawng ruol le sanghawngsei hai khom chu a the a. ' Zuolkohai an hung k�r chun Jakob kuomah, "I u Esau kuom kan va tlung a, a hmuok ding chein mi zali leh a hung ding a nih" an ta. R& Bawngchal hai, sabengtung hai, beram le k�l hai, bawinu le bawipa hai ka nei tawl a. Chuongchun, i mit tlunga ka um theina dingin ka lalpa hril dingin mi ka hung tir a nih' a tih" tiin thu a'n cha a.*%O Zuolkohai kuoma chun, "Ka lalpa Esau kuomah hieng hin in hril ding a nih: I siehlaw Jakobin hieng hin a tih: Laban kuomah mikhuolin tu chen hin ka um ta zing a. ]$5 Jakob chun a u Esau umna Seir ram, Edom mihai rama chun a hmaah zuolko a'n fetir a. r#_ Jakobin anni a hmu chun, "Hi hmun hi Pathien ch�ngna hmun a nih" a ta, a hmingah Mahanaim a'n b�k a. I"  Jakob khom chu a fe pei a,Pathien v�ntirkohai leh an intuok a. ! 7Z�ng inhma takin Laban chun a tuhai le a naunuhai chu a fawp a, mal a sawm a, chu zoah a in tieng panin a k�r nawk ta a. # 6Chu tl�nga chun Jakobin inthawina a'n hl�n a, a unauhai chu thl�ithl�ng a k�lpui a. An f�k khop chun chu hmuna chun an riek a. 0[ 5Abraham Pathien, Nahor Pathien le an thlatuhai Pathien chu eini ink�ra ror�ltu ni raw se" a ta. Chuongchun, Jakob chun a pa Isak Inza hming chun thu a'n kh�m a. 0[ 4I poi tawk dingin hi lung intieng le lungphun hai hi hung kh�l ngai nawng ka ta, ka poi tawk dingin nang khomin i hung kh�l ding a ni bok nawh ti hrepuitu an nih.  3Laban bok chun Jakob kuomah, "Keima le nangma ink�ra thu hrepuitu dinga ka lung intieng khawm le ka lungphun hai hi en rawh. L 2Ka naunuhai i sukrimsi a, ka naunuhai ni lo nuhmei dang i nei chun, tu khom ei kuomah an um naw khom ni sien, nangma le keima ink�ra thu hrepuitu chu Pathien a nih ti hre zing rawh" a ti leiin.jO 1'Mizpah' ti a ni bok. A san chu Labanin, "LALPA chun ei inthe hnung khomin mi v�ng ton raw se. 5 0Laban chun, "Hi lung intieng khawm hi voisun hin keima le nangma ink�ra thu hrepuitu s�khi a nih" a ta, chu chu Galeed hming a putna san a nih.  /Laban chun lung intieng khawm chu 'Jegar Sahadutha' tiin a'n b�k a, Jakob ruok chun 'Galeed' tiin a'n b�k ve thung a.  .Jakob chun a unauhai kuomah, "Lung thak khawm ro" a ta, an lung l�khai chu an intieng b�m a, a bula chun bu an f�k a. I -Chuongchun Jakob chun lung a l�k a, lungphun dingin a phun a. {q ,Thaw rawh, keima le nangma hin thu thlung ei ta, chu chu eini pahni ink�ra thu hrepuitu s�khi ni raw se" a ta.}u +Laban chun Jakob kuomah, "Nuhmeihai hi ka nauhai an na, an nauhai hi ka nauhai an na, ran ruolhai hi ka ran ruol an na, i hmu po pohai hi keima ta vong a nih. Sienkhom voisun hin ka naunuhai le an nauhai chunga iem keiin thaw thei ka nei ta a? oY *Ka pi le puhai Pathien, Abraham Pathien le Isak inza Pathien chu ka kuomah um naw lem sien chu, kut ruokin mi'n suoktir ngei ngei i tih. LALPA chun ka rinum tuorzie le ka thokrimzie a hmu a, voiz�n khan a hal che a ni chu" a ta.tc )I ina kum sawmhni ka um s�ng khan chu chu ka ng�rhmun a nih. I naunu pahni hlaw dingin i rong kum sawm le kum li ka bawl a, i ran hlaw dingin kum ruk i rong ka bawl nawk a. Chu s�ng chun ka hlaw voi sawm zet i thl�k danglam a.  (Hieng hi ka um d�n a nih: s�nah ni int�ngin a mi em ch�r a, z�nah khaw deiin a mi sawm kon a, imu hrim ka hmu ngai nawh. >w 'Sahuoi kei chen hnung sa ka hung l�kp�k ngai naw che; a'n hmang ai chu keiin ka tuor pei hlak. Z�n amanih s�n amania ran an inr�k hrim hrim i mi'n thungtir vong hlak kha. $C &I kuomah kum sawmhni t�l top ka um ta a. I beram le kel haiin t� an insiet ngai naw a, i beram ruol laia beram chal pakhat khom ka la hm� ngai nawh. =u %Tu khan ka thuomhnaw po po i tlok kim vong tah a, i ina thil pakhat b�k i hmu hrim hrim a ni? I hmu leh i unauhai hmaa hin hung sie la, nang le ei ink�r thu hi rel raw hai se. ~w $Jakob lung chu a sen hle a, Laban chu a hal a. "Iem ka thaw suol a um a? Iem ka thaw suol hrima i mi hung hnot a na? 4 c #Rachel chun a pa kuomah, "Ka tho thei naw leiin ka lalpa chu lungsen naw raw se, thi ka pal lai a ni lei a nih" a ta. A tlok vonga chu a pathien lemhai chu a hmu si nawh. m U "Rachel chun a thil inr�khai chu a sanghawngsei z�ngdam lai a lo thup hman a, a thung de tlat a. D  !Chuongchun, Laban chun Jakob puon in, Lea puon in le an siehlawnuhai puon in pahni chu a dap a, ieng khom a hmu si nawh. Lea puon ina inthoka a hung suok chun Rachel puon inah a l�t a.   Amiruokchu, i pathien koltu chu i hmu suok phot chun ama chu dam naw nih. Ei unauhai hmu hoia ngei hin nang ngeiin i thil ka kol a um le um naw dap la, a um chun la nghal rawh" a ta. Jakob chun pathien lemhai chu Rachelin a'n r�k a nih ti a hriet si nawh.b ? Jakob chun Laban kuomah, "I naunuhai mi la luip�k i tih ti ka'n lau lungril lei a nih. zo I pa in tieng ngaia k�r nawk i nuom a ni khomin, ieng dinga ka pathien lemhai i mi'n r�kp�k am a na?" a ta.$C Sukse thei che ka ni a; amiruokchu i pa Pathien chun voizan khan mangah, "A sie a tha ieng khom Jakob kuoma hril lo dingin fimkhur rawh" tiin a mi hril a. mU Ka tuhai le ka naunuhai fawpa ka'n thla liem i phal bok nawh. Thil inv�tthl�k tak i thaw a nih. <s Ieng tiziea mi hl�m a, a r�k a r�la i'n rel hmang r�ng r�ng? Khuong leh dar leh tingtang rem a, hlim taka hla saka ka'n thla theina ding chein ieng dinga i mi hril naw? xk Laban chun Jakob kuomah, "Iem a na i thaw ta hi? I mi hl�m a, r�ll�k ang elin ka naunuhai i fen hmang a. ; Gilead tl�ngrama Labanin Jakob a hnot ph�k chun Jakobin puon in a lo kei tah a; Laban le a unauhai khomin chu taka chun puon in an kei ve nghal a.  Chun, Aram mi Laban kuoma chun mangah Pathien a hung a, "A sie a tha ieng khom Jakob kuoma hril lo dingin fimkhur rawh" tiin a hril a.nW Chuongchun, a unauhai chu a thuoi a, ni sari a hnot hnungin Gilead tl�ngrama chun a hnot ph�k a. G A ni thum nia chun Jakob inrel hmang thu chu Laban an hril a. ~w Chuongchun, a nei po po le chun tl�nin, Eufretis vadung chu a k�n a, Gilead tl�ng tieng a pan tah vang vang a. X~+ Chu b�kah Jakobin Aram mi Laban chu hl�min, a hriet loin a'n relsan bok a. ]}5 Beram hmul vawa Laban a fe laiin Rachelin a pa ina a pathienhai chu a lo inr�k a. |' Kanan rama a pa Isak kuom tieng pan dingin a ran ruol po po le Padan Aram-a rosum a khawl khawm po po chu somin Jakob chu a'n thok suok ta a.V{' Chuongchun, a nuhmei le nauhai chu sanghawngsei chunga chun a'n chuongtir a, *zO Kan paa inthoka Pathienin rosum a l�kp�k po po hi keini le kan nauhai chanvo hrim a nih. Chuleiin, Pathienin thaw dinga a hril ang che chun thaw rawh" an ta.y Ama chun mikhuol ang chauin a mi ngai tah an naw am a ni? A mi zor chauh khom ni loin, kan man khom a f�k zo vong tah. ]x5 Rachel le Lea chun, "Kan pa ro chungchangah ro inkhawm ding kan la nei rop am a ni? Bw  Bethela lung i phun tum, sahriek n�la thu i tiemna, kha Bethel Pathien ngei kha kei hi ka nih. Tu hin hi hmun hi suoksan la, i pieng le murna ram tieng k�r nawk ta rawh' a ta" tiin.#vA  Ama chun, 'Dak suok la, hei en ta, a chal, a pui zawltu po po saw a tiel amanih a r�ng vong an ni saw. Labanin a soisak d�n che hi ka hmu vong a nih. bu?  Ka manga chun Pathien v�ntirkoin, 'Jakob' tiin a mi ko a, kei chun, 'Iem a na?' ka ta. !t=  "Voi khat chu ran inrai tan hun hin mang ka nei a. Ka hang ngha vel a, kelpui zawltu kelchal po po chu a ze tiel amanih a r�ng amani vong an lo ni a. Vs'  Chuong ang chun Pathienin in pa ranhai chu l�kp�kin kei a mi p�k a nih.Xr+ 'A ze tiel le r�ng tik tekhai hi i hlaw ding a nih' a ti leh ran po po chun chuong ang chi ngot chu te an nei a. 'A ze r�nghai hi i hlaw ding a nih' a ti leh ran po poin chuong ang ngot chu te an nei a. q sienkhom a mi hl�m a mi hl�m a, ka hlaw khom voi sawm hiel a thl�k danglam ta a; ka poi a tawk ruok chu Pathienin a phal nawh. Ap In pa ta dingin ka theitawpin sin ka thaw ti in hriet a, o} An kuomah, "In pain a mi en dan hi kha hma ang kha a ni ta naw a, sienkhom ka pa Pathien chu ka kuomah a um zing a nih. hnK Chuongchun, Jakob chun Rachel le Lea chu a ran ruol tlatna ph�la chun hung dingin a'n cha a. m Chun, LALPA chun Jakob a biek a, "I thlatuhai ram le i laichinhai umna tieng k�r nawk ta rawh, i kuomah um zing ka tih" a ta. Ol Labanin a en d�n khom a hmaa ang kha a ni ta nawh ti a hriet bok a. k ! Laban nauhaiin, "Jakobin ei pa nei po po a l�kp�k a, a hausakna po po hi ei pa taa inthok vong a nih" an ti ri chu Jakobin a hriet a. j+ +Jakob chu nasa takin a hung hausa a, ran ruol tam tak a nei a, bawinu le bawipa le sanghawngsei le sabengtung khom tam tak a hung nei ta a nih..iW *Ran hrisel lo hmaa ruok chu thing tuoi chu a sie ngai nawh. Chuong ang chun ran chakvak nawhai chu Laban ta an ni pei a, a hrisel po chu Jakob ta an ni pei thung a. Jh )Ran ruol laia a hr�t bikhai chu an inr�i hunah thing tuoi hawng khok r�ng hmaa an inr�i theina dingin Jakob chun ranin an hmu ngei dingin taikuonga chun thing tuoihai chu a sie hlak a. g (Jakob-in Laban beram a v�nghai lai chun a r�ng iemani z�t an hung um ta a. Laban ran dumhai an inpawl ding pha Jakob chun a r�ng umna tieng a'n nghattir a. Chuong ang chun ama ran ruol chu a sukpung a, Laban ran ruolhai leh sie kop loin a sie hrang pei a. +fQ 'Ran an hur huna tui dawna an hung pha leh an inpawl a, an inr�i hlak a. Thing tuoi khek r�ng zawna inr�ihai chun te r�ng amanih tiel amanih an nei zie a. e &Ranin tui an dawnna taikuong po poa chun tui an hung dawn phaa an hmu ngei dingin thing tuoi, a hawng khok r�nghai chu a sie a. d %Jakob chun hriengzau thing, ruon thing le inse thing hring tuoi a s�t a, a hawng a khok r�ng tuk a, a r�ngna po chu a pho lang a. vcg $ama le Jakob ink�r ni thum lam zeta hlaa chun a'n umtir a, Jakob chun Laban ran ruol chu a enkol zui pei a.&bG #Chu ni l� l� chun kelchal r�ng taphot le kelpui r�ng taphot le beram dum taphot chu Labanin a l�k suok vong a, a naupahai enkolna hnuoiah a sie a, Ca "Laban chun, "Ka remti, i ti ang tak chun ni raw se" a ta. >`w !Ka hlaw i mi p�k hunah ka ringumzie chu hunin hung puong el a tih. Ka k�l lai a r�nga tiel ve lo amani, ka beram lai a dum ni lo i hmu taphot chu ka'n r�kah ngai rawh" a ta.N_  Voisun i ran ruol po po tiem ka ta, beram laia mi a r�ngin a tiel taphot, beramte laia mi a rong dum taphot, k�l laia mi a r�ngin a tiel taphot la suok vong ka ta, chu chu ka hlaw ni raw se. -^U Laban chun, "Ieng am ka p�k ding che?" a ta. Jakob chun, "Ieng khom mi pe naw rawh. Amiruokchu, hi thil hi i thaw chun i ranhai v�ngin la enkol zui pei ka tih. Z]/ Ka hung hma khan ran tlawm te chauh i nei a, tu hin chu an pung rawn ta hle a; sin ka thawna tieng photah LALPAN mal a sawm che a. Anleh, ieng tik am ka s�ngkuo ta dingin ka thaw suok ve ta ding chu?" a ta. Q\ Jakob chun, "Ka sinthaw d�n le i ran ka sukpung d�n i hriet vong a. 9[o Hlaw i tuk z�t hril la, p�ng ka ti che" a ta.Z/ Laban chun, "I mit ka tlung a ni chun, mi la ump�k hr�m rawh. Ka ais�na inthokin nangma leiin LALPAN mal a mi sawm a nih ti ka hmu suok a. Y' I rong ka bawlna san ka nuhmeihai le ka nauhai mi pe suokin mi'n fetir ta rawh, I rong ka bawlp�k d�n che hlak i hriet fai vong a" a ta. X Rachelin Josefa a nei hnung chun Jakobin Laban kuomah, " Ka in le ramah ka k�r nawk theina dingin mi'n fetir ta raw khai. _W9 Chun, "LALPAN nau pasal dang khom mi pe sa raw se" a ta, a nau hmingah Josefa a sak a.gVI Nau a hung pai a, nau pasal a nei a, "Ka muolphona Pathienin a mi l�k hmangp�k tah" a ta. eUE Pathien chun Rachel chu a hriet zing a, a hnina chu a ng�ithl�k a, a sul a hongp�k a. IT Chu hnunga chun nau nuhmei a nei nawk a, a hmingah Dina a sak a.:So Lea chun, "Pathien chun thilp�k hlu tak a mi p�k a, tu hin chu naupa paruk zet ka neip�k ta leiin ka pasal khomin mi'n z� t�ng a tih" a ta, a hmingah Zebulun a sak a. JR Lea chun nau a pai nawk a, Jakob chu naupa parukna a neip�k a. Q Lea chun, "Ka bawinu ka pasal kuoma ka'n hawtir leiin LALPA chun hlaw a mi p�k a ni hi" a ta, a hmingah Isakar a sak a. hPK LALPA chun Lea hnina chu a ng�ithl�k a, nau a pai a, Jakob chu naupa pangana a neip�k a. /OY Ph�la inthoka Jakob hung inlawi chu Lea chun a lo va tuok a, "I mi riekpui ding a nih, i naupa zawlaidia ka haw ta sa che i nih" a ta. Chu z�n chun a z�lpui a. wNi Ama chun, "Ka pasal i mi'n ch� thl�kp�k hi i la dittawk naw rop maw? Ka naupa zawlaidi chenin i mi'n ch� thl�kp�k nawk pei ding maw?" a ta. Rachel chun, "Chuong an leh i naupa zawlaidi aiah voiz�n chu riekpui a ti che" a ta.9Mm Bus�k hun lai hin Reuben chu ph�lah a fe a, zawlaidi a va hmu a, a nu Lea kuomah a hung chawi a. Rachel chun Lea kuomah, "I naupa zawlaidi kha a then mi sem ve rawh" a ta. qL]  Lea chun, "Ka va hang lawm ngei de aw! Nuhai chun hamtha mi tingot an tih" a ta, a hmingah Aser a sak a.g "Nau a hung pai nawk a, naupa bok a hung nei nawk chun, "Tuhin chu naupa pathum zet ka neip�k tah a, ka pasal khomin mi ngaisak t�ng a tih" a ta, a hmingah Levi a sak a. '=I !Chun, nau a pai nawk a, naupa a nei nawk a, "LALPA chun hmangai ka hlaw nawh ti a hriet a, hi khom hi a mi p�k a nih" a ta, a naupa hmingah Simeon a sak a. &<G  Lea chun nau a pai a, naupa a nei a, "LALPAN ka rinum tuor a hmu lei a ni hi, tu hin chu ka pasalin mi hmangai t�ng a tih" a ta, a hmingah Reuben a sak a. s;a Lea chun hmangai a hlaw nawh ti LALPAN a hmu a, a sul chu a hongp�k a; Rachel ruok chu a ching thung a. : Jakob chun Rachel khom chu a pawl a, Lea n�kin Rachel chu a hmangai lem a. Chuongchun, Laban rong chu kum sari dang a bawl nawk a.J9 a siehlawnu Bilha chu Rachel thangpuitu dingin a p�k sa bok a. 8 Chuong ang chun Jakob chun a thaw a, ni sari a tlingtla chun Laban chun a naunu Rachel khom chu a nuhmei dingin a p�k a, 7 Hi inneina hi k�r khat hang suo phot inla, chu zoah kum sari dang ka rong i bawl ding aiah a sang khom p�ng ka ti che" a ta.`6; Laban chun, "A upa lemin a nei hmaa a naupang lem inneitir hi kan ram d�n a ni nawh. g5I Z�ngkhuo a hung var hlak chun, ngai ta, Lea a lo ni lem dai el! Chuongchun, Jakob chun, "I mi soisak d�n hi iem an ta a? Rachel nei dinga inhlaw ka ni naw maw? Ieng leia i mi dawha am a na?" tiin Laban chu a suosal a. R4 Laban chun a naunu thangpuitu dingin a siehlawnu Zilpa chu a p�k bok a.s3a Sienkhom z�n a hung ni chun a naunu upa lem Lea chu a thuoi a, Jakob kuomah a p�k a, a lo z�lpui a. @2} Laban chun ruoi thein a khaw mi po po chu a ko khawm a. 1{ Jakob chun Laban kuomah, "Ka nuhmei chu ka pawl theina dingin mi pe ta raw leh, ka hun tiem chu ka hlen ta si a" a ta. !0= Chuongchun, Rachel hlaw dingin Jakob chun a pu rong chu kum sari a bawl a, sienkhom Rachel chu a ngaizawng �m leiin ni sawt naw te ang chauin a hriet./} Laban chun, "Mi dang kuoma ka p�k n�kin i kuoma ka p�k chu a tha lem hrim a nih, ka kuomah um zing el rawh" a ta. .1 Jakob chun Rachel chu a ngaizawng a, chuongchun a pu kuomah, "I naunu naupang lem Rachel hi nei dingin kum sari i rong bawlp�k ka ti che" a ta. `-; Lea mit chu a pawl riei a, Rachel ruok chu a duongk�i a tha a, a hm�l a tha bok a. i,M Laban chun nau nungh�k pahni a nei a, a upa lem chu Lea a na, a naupang lem chu Rachel a nih. 2+_ Jakob chu Laban kuoma thla khat a um hnungin Laban chun, "Ka tupa i ni lei elin a thlawnin ka ta dingin i thaw ding maw? I hlaw z�t dinga i ti chu mi hril rawh" a ta. A* Laban chun, "Ka taksa le thisena mi ngei i ni chuh" a ta.()K  A farnu naupa chanchin Labanin a hriet charin a hmuok dingin a suok nghal a. A kuo a, a fawp a, inah a thuoi a, Jakob chun a pu chu chanchin iengkim a hril a. (  Rachel kuoma chun a pa farnu Rebek naupa a ni thu chu Jakob chun a hril a. A hriet charin Rachel chu a tl�n a, a pa a va hril a.H'  Chu zoah Jakob chun Rachel chu a fawp a, inring takin a tap a. ,&S  Jakobin a nu tapa Laban naunu Rachel le a beram ruol a hmu chun a va pan a, tuikul s�nna lungkh�r chu a tawl son a, a pu Laban beramhai chu tui a'n dawntir a. }%u  An inbiek lai zing chun Rachel chu a pa beram ruol le chun a hung tlung a, ama chun beram a v�ng hlak hrim a nih. @${ Anni chun, "A thei nawh. Beram ruol po po an khal khawm vong hnungah tuikul s�nna lung hi dom son an ta, chu hnungah kan beramhai chu tui kan indawntir thei chauh hlak a nih" an ta."#? Ama chun, "En ta u, nisa a la'n s�ng si a, tu hi ran ruol khal khawm hun khom a la ni l�m. Tui pe unla, an tlatna hmunah va'n tlattir nawk ro" a ta. ~"w Jakob chun, "A dam lai a ni maw?" a ta. Anni chun "Dam e, saw, a naunu Rachel khomin a beram a hung khal saw" an ta. ^!7 Ama chun, "Nahort naupa Laban in hriet hlak am?" a ta. Anni chun, "Kan hriet" an ta.  Jakob chun, "Unauhai, khaw lai khaw mi am in ni a?" tiin beram v�ngtuhai a'n don a. Anni chun, "Haran khaw mi kan nih" an ta. - Beram ruol an inlawi kim pha leh ranpuhai chun tuikul s�nna lung chu an nam son a, beramhai chu tui an p�k zo pha leh an s�n nawk hlak a. 6g A hang en a, lo laia tuikul bula chun beram ruol hmun thuma bok lai a hmu a, chu tuikula tui chu beram ruol chun an tl�n hlak a nih. Tuikul s�nna lung chu a lien hle a. > { Jakob chu a fe pei a, khawsak mihai ram chu a tlung a.  hi ka lungphun hi Pathien in n�ng a ta, i thil mi p�k po po laia sawma pakhat chu pe ngei ngei ka ti che" tiin thu a tiem a.[1 ka pa in tieng him taka ka k�r nawk phot chun LALPA chu ka Pathien n�ng a ta,  Jakob chun, "Pathien ka kuomah a um takzet a, ka'n zinna lampuiah a mi v�ng a, f�k le dawn le sil le f�n a mi p�k a, X+ Chu hmun hminga chun 'Bethel' a'n b�k a, a hmaa chu khuo hming chu Luz a nih.fG Jakob chun z�ng hm�ngin a lung lukham chu a l�k a, a phun a, a s�pah hriek a buok a.  Chuongchun, ti takin, "Hi hmun hi inza a va um ngei de! Hi hmun hi Pathien tempul a na, hi hmun hi v�n kotsuo a nih" a ta. vg A hang thang har chun a lungrilin, "Hi hmuna hin LALPA a um takzet el! Ka lo hriet nawa mei mei a nih" a ta. 3a I kuomah ka um a, i f�na taphotah v�ng zing ka ti che a, hi rama hin thuoi k�r nawk ka ti che. Ka thu tiemhai hi ka hlen hma khat chun thlathlam naw ning che" a ta.)M i thlahai chu hnuoia pilvut anga tam la n�ng an ta, sim le hmar, sak le thlangah la um dar an tih. Nang le i thlahai hmangin hnam tin malsawmin la um an tih. 1]  Kailawn s�pa ng�r LALPA chun a kuomah, "Kei hi LALPA, i pu Abraham le i pa Isak Pathien chu ka nih. Nang le i thlahai kutah i z�lna ram hi la p�ng ka ti che a,   Mang a nei a, v�na inthoka hnuoi chena kailawn indaw thlaa a suk a tunga Pathien v�ntirko ruol inlon zut zut lai chu a hmu a. {  Hmun pakhat a tlung chun, nisa a tla ta leiin a riek a. Lung pakhat a l�k a, lukhamah a hmang a, z�l hmun a rem a. ;s  Jakob chun Haran khuo panin Beersheba a suoksan a. {q  Chuleiin, Esau chu Abraham naupa Ismael kuomah a fe a, naunu Malahalat, Nebaiot farnu chu nuhmeiah a va nei bel a.T# Kanan nuhmeihai chu a pa Isakin a lo nghok hle a nih ti a hung hriet ta a. ^ 7 a nu le pa thu chu awiin Jakob chu Padan Aram tieng a fe tah ti Esauin a hriet chun,  / Isakin Padan Aram tieng nuhmei zong dinga Jakob a tir khan mal a sawmp�k laiin, "Kanan nungh�k nuhmeiah i nei ding a ni nawh" tiin a hril a,   Chuongchun, Isak chun Jakob chu an suoktir a, Padan-Arama Jakob le Esau nu Rebek tapa Laban, Aram mi Bethuel naupa kuoma chun a fe ta a.A } Abraham kuoma Pathienin ram a p�k, mikhuol anga tuta i ch�ngna ram hi in hung hluo theina dingin, nang le i thlahai chu Abraham malsawmna dong kha indongtir bok cheu raw se" a ta. k Q Hung pung a, hnam tam taka in hung insiem theina dingin Iengkim Pathien chun mal sawm che raw se.  Padan Aram-a i nu pa Bethuel in tieng f� vat rawh. Chu taka chun i nu tapa Laban naunuhai laia mi nuhmeiah hang nei rawh.   Chuongchun, Isakin Jakob chu a ko a, mal a sawm a, thu a p�k bok a. "Kanan rama nungh�khai hi nuhmeiah i nei ding a ni nawh. gI .Rebek chun Isak kuomah, "Hieng Hit nuhmeihai lei hin dam khom ka nghok tah. Jakob khomin hi rama nungh�k, Hit nungh�khai laia mi hi nuhmeiah a nei nawk vai lem chun, ka ta dingin dam hi a sawtna ieng am um a ta?" a ta.T# -I chunga i u lungsen a dam a, a chunga i thilthawhai a theinghil pha leh hung hril ka ti che a, chu pha chun hung k�r chauh rawh. Ieng tin am ni khat thilthuah inpafain ka ch�n ding cheu a na?" a ta.A ,I u lungsen a dam hma po chu chu taka chun hang um rawh. vg +Tuhin ka naupa, ka hril ang hin thaw rawh: inrang takin ka tapa Laban kuom tieng Haran-ah tl�n hmang rawh. ym *Esau thu hril Rebekin a lo hriet chun Jakob chu a ko a, a kuomah, "I u Esau inhn�mna chu sukhlum ch� a nih. &G )A pain mal a lo sawmp�k leiin Jakob chungah Esau chu a lungsen �m �m a, "Ka pa ka s�n ni chun ka sangpa Jakob hi ka that ngei ngei ding a nih" a ta. zo (Kawlhn�min hring i ta,I sang rong bawl i tih.I nghok pha leh a ringkol chu,I thin thl�k hun la um a tih"tiin.vg 'A pa Isak chun a don a," I ch�ngna hmun chu,Pil h�ng um nawna n�ng a ta,V�n daidaw tla ngai naw nih. ~/ &Esau chun a pa kuomah, "Pa, malsawmna pakhat chau a ni maw i lo nei? Pa, kei khom mal mi sawm ve hram rawh" a ta. Esau chu inring takin a tap a. `}; %Isak chun, "Ama chu i lalah ka siem ta a, a unau danghai po po khom a siehlaw dingin ka p�k vong ta a; bu le uoiin tieng ka v�r ta bok a. Ka naupa, i ta dingin iem a na ka thawp�k thei ta ding che chu?" a ta. |# $Esau chun, "Jakob hin chu a hming a va hang put f�k kher de maw! Tum hni zet a mi dawh�na a ni tah. Ka nau lut�r nina a mi l�kp�k a, tu hin ka malsawmna dong ding a mi huip�k nawk vong a! Malsawmna ka ta dingin hl� hrim i nei ta naw a ni maw, pa?" a ta.`{; #A pa chun, "I sangpa'n a mi hung hl�m a, i malsawmna a l�kp�k vong ta che" a ta. z# "Esauin a pa thu hril a hriet chun inring tak le lung na takin a tap a, a pa kuoma chun, "Pa, kei khom hi mal mi sawm ve hr�m rawh" a ta. Cy !Isak chu nasa takin a'n thin a, "I hung tlung hmaa a sa k�p sa ka kuomah hung chawia ka f�k le mal ka sawmp�k ta kha tu am a na? A nih, ama chu malsawmin um ta tho tho a tih" a ta.exE  A pa Isak chun, "Nang tum i na?" a ta. Ama chun, "I naupa ka nih, i nau lut�r Esau" a ta. /wY Ama khomin hme inhnik tak a buotsai a, a pa kuoma chun a hung chawi a. "Pa tho k�ng la, ka sa hung k�pp�k che hi hang fa ta, mal i mi sawm theina dingin" a ta. uve Isakin mal a sawm zoa Jakobin a pa a m�ksan chauh ti chun a unaupa Esau ramv�k khom chu a hung tlung a. vug Hnamhan i rong bawl hai sien,I hmaah kun raw hai se. I unauhai chungah inl�ng la,I nu nauhan chibai b�k che raw se. Tongsie inphurtu che taphot chu,Tongsie phurin um hai sien la,Malsawmtu che taphot chu,Malsawmin um raw hai se"tiin. ctA Pathienin v�n daidaw le,Hnuoi thatna hmun pe sien che,Bu le uoiin v�r teu che raw se. s! A va hnai a, a fawp a, Isakin a silf�n rim a hang hriet chun mal a sawmpek a,Aw khai, ka naupa rim chu,LALPA malsawm ram rim ang a nih. Ir A pa Isak chun, "Ka naupa, mi hung hnai la, mi fawp rawh" a ta. 5qe Ama chun, "Ka naupa, i sa k�p sa a then chu mi hung pe la, mal khom sawm nghal ka ti che" a ta. Jakob chun a hung p�k a, a f�k a; uoiin a hung p�k bok a, a dawn a. Mp "Ka naupa Esau chu i ni chie de maw?" a ta, Jakob chun "Ni e" a ta. doC A kut chu Esau kut anga an hmul thum si leiin a hriet thei naw a, chuongchun mal a sawm a. wni Jakob chun a pa a va hnai a, a lo them a, "A rawl chu Jakob rawl a na, a kut hlak Esau kut a ni si hi!" a ta. m' Isak chun Jakob kuomah, "Ka naupa, mi hung hnai rawh, lo tuoi ka ti che, chu chun ka naupa Esau i ni ngei le ngei naw hre thei ka tih" a ta. Al} Sienkhom Isak chun a naupa kuomah, "Ka naupa, iengtizie am an ta a, i va hung thaw inrang �m �m ngei de?" a ta. Ama chun, "LALPA i Pathien chun a mi'n hlawtlingtir lei a nih" a ta.8kk Jakob chun a pa kuomah, "I nau lutir Esau ka nih. I mi tir ang tak khan ka thaw a; tu hin tho ink�ng la, mal i mi sawm theina dingin, ka sa k�p s� hi hang fa ta," a ta. mjU Jakob chu a pa kuomah a fe a, "Pa" a ta. Ama chun " Iem a na? Ka naupa a tu lem am i ni leh?" a ta. Ni Hme inhnik tak le bei a siem chu a naupa Jakob kuoma chun a p�k a. Qh A b�n le a r�nga pangti namna lai po chu k�l vunin a tuomp�k a. g9 Chu zoah Rebek chun ina a kol, a nau upa lem Esau thuomhnaw laia a tha tak hai chu a hung l�k suok a, a naupa naupang lem Jakob chu a'n h�ktir a. xfk Chuongchun a fe a, a va lak a, a nu kuomah a hung chawi a, a pain a du d�n ang taka inhnikin a suongp�k a. yem  A nu chun, " Ka naupa, tongsie chu ka chungah tla raw se. Ka ti ang tak chun thaw rawh; fe la, va la rawh" a ta.d  Ka pain mi tuoi hlau sien iem ni t�ng a ta? Ka hl�m tum angin ngai a ta, malsawmna n�kin tongsie a mi'n phur lem thei a nih" a ta. lcS  Jakob chun a nu Rebek kuomah, "Nu, ka u Esau chu pa hmul hau a na, kei hlak chu hmul nei lo ka na. fbG  Chu zoah i pa thi hmaa mal a sawm theina ding chein a f�k dingin a kuomah chawi rawh" a ta.a+  I pain a du d�n ang taka inhnika hme ka siem theina dingin, tu hin ran ruol lai va fe la, k�l tuoi tha tak pahni mi va lap�k rawh" a ta. r`_ Chuleiin, tu hin ka naupa, thu ka p�k ding che hi fimkhur takin ngaithla la, ka ti angin va thaw rawh. "_? 'Va ramsuok la, sa mi va k�pp�k la, ka hme ding inhnik deuin suong rawh, ka thi hma ngeia LALPA hmaa mal ka sawmp�k theina ding chein' a ti a nih. t^c Ramvaka Esau a suok char chun Rebek chun a naupa Jakob kuomah, "I pain i u kuoma thu a hril ka lo hriet a. M] Isakin a naupa Esau a biek lai chu Rebek chun a lo ng�ithl�k a. \ Chu chu ka du d�n ang taka inhnikin suong la, ka f�k dingin hung chawi rawh, ka thi hmaa mal ka sawm theina ding chein" a ta.g[I Tu hin i hriemhrei, thal bawm le thal ngul chawi la, va ramsuok la, sa mi va k�pp�k rawh. YZ- Ama chun a kuomah, "Ngai ta, ka tar ta hle a, ka thi ni ding ka hriet si naw a. "Y A Isak chu a hung upa ta hle a, khuo hmu thei lo khopa a mit a hung inthim hnung chun a naupa Esau chu a ko a. "Ka naupa" a ta, ama chun, "Iem a na?" a ta. 7Xk #Anni hi Isak le Rebek lung sukrimtu tak an nih.xWk "Esau chun kum sawmli a niin Hit mi Beri naunu Judit le Hit mi bok Elon naunu Basemot hai chu nuhmeiin a nei a. V{ !Isak chun tuikul hmingah 'Seba's a'n b�k a, chu khuo chun voisun ni chen hin Beersheba ti hming a la put zing a nih. kUQ  Chu ni chun Isak siehlaw chu tuikul an cho thu hril dingin a hung a, "Tui kan cho suok ie!" a ta. yTm A t�k z�ngkar inhma takin thu chu inkh�min an thlung a. Chu zoah Isak chun muong takin an k�rtir nawk a.9So Isak chun ruoi a buotsaip�k a, fain an dawn a. cRA LALPA malsawmna dongtu i ni ta si a, i poi tawk loa i chungah that inchu a, muong taka kan infetir ang che khan, keini chunga khom sietna ding ieng khom i thaw nawna dingin inkh�m meuin thuthlung siem ei tiu" an ta. #QA Anni chun, "I kuomah LALPA a um ti chieng takin kan hmu a. Kan inbiek tl�ng a, nang le keini ink�rah intiemna thuthlung nei ngei t�lin kan hriet a. fPG Isak chun, "In mi tai a, in mi tir suok ka ni si a, ieng leia ka kuomah in hung nawk?" a ta. O Chu lai chun Gerar-a inthokin Abimelek a hung a, a mi rawn tak Ahuzat le a sipai kawmandar Fikol hai chu a hung thuoi a. ~~}}R||{{9zzyxxLwwWvv!uu!ttsGrrEqvppoontnmmcmll5kkSjXii^hhaggaffeeeCdd/cWbb,a``A__g^^]\\K[[ZfZ"YlXXqWVVnV.UUbTTfSSSRRJQQsQ,PPOONONyN=MMULqKKK+JJ~IIqHHHG^FFjEEEWE DD9CCCC>BBpBAAy@@@O@?L>>>x==<<<;;[;:r988 77V655T44;3322v11:0//O.--M,,++f+*4))D(((g''':&%%$##U"8!!8 D8G2a C}/Y U U > 0 '[Y|C& (A chung taka chun Faraw ta ding bei inhnik tak tak a um a, sienkhom vatehan ka sipsuon lai zing chun an hung tl�n zo ta vong a" a ta.%1 (Bei siemtuhai hotu chun a hrilfiena chu tha a ti hle a. Josefa kuoma chun, "Kei khomin mang ka nei a. Ka lu-ah bei bawm pathum ka lo s�psuon a. $; (Hebraihai rama inthokin hi rama hin ka nuom thu ni loa thuoi thl�kin ka um a, hi rip s�nga an mi khumna khop ding poi ieng khom ka tawk nawh" a ta.D# (Amiruokchu, chan that i chang nawk pha leh mi hung hre zing la, lunginsietna ka chungah hung inlangtir la, ka chungthu hi Faraw hril la, hi t�ng ina inthok hin mi hung thuoi suok rawh. I" ( Tuta inthokah ni thumah Faraw chun i lu chawis�ng a ta, i nina ngaiah hl�ngk�i nawk a ti che a, a hmaa a uoiin petu i ni laia i thaw hlak ang khan a kutah uoiin i p�k nawk ding a nih. c!A ( Josefa chun, "I mang umzie chu hi hi a nih. Grep kaup�ng pathum chu ni thum tina a nih. t c ( Ka kutin Faraw no chu ka lo chawi a, grep chu ka lo a, noa chun ka sawr a, Faraw kutah ka lo p�k a" a ta.{ ( chu grep chun kaup�ng pathum a nei a. A kumum zo chun a hung p�r nghal a, bawr tina chun grep hmin a ra tuor el a. {q ( Chuongchun, uoiin semtu hotu tak chun a mang chu Josefa kuomah a hril a. "Ka mangin ka hmaah grep hrui a lo um a, H (Anni chun, "Mang kan nei ve ve a, sienkhom a mi hrilfiep�k ding an um si nawh" an ta. Josefa chun, "Mang hrilfie theina chu Pathien ta a ni naw am a ni? In mang chu mi hang hril ta u" a ta.  (Chuongchun, Faraw sinthawtuhai, a pu ina ama le an khumhai kuoma chun, "Iem a ta voisun chu in hm�l a va ngui ngei de?" a ta. X+ (Z�ngk�r Josefan anni pahni a hmu chun an hm�l a ngui ve ve ti a hriet a.  (Iemani chen an int�ng hnungin Faraw ina uoin semtu le bei siemtu hai chun z�nah a ruolin mang, umzie hrang nei ve ve, an nei a. K (An pahni chun Josefa enkolna hnuoiah t�ng v�ngtu chun a sie a.?{ (chu int�ngna in chu a nih Josefa khom an khumna chu.  (Faraw lungsen chun a sinthawtu pahni, a uoiin petu le a bei siemtu hai chu ama v�ngtu sipai kapten ina chun a'n t�ngtir a,  { (Iemani chen hnunga chun Aigupta lal ina lal dawn ding uoiin petu le a bei siemtu hai chun an pu lung an suk-awi naw a. 1 'A kuomah LALPA a um a, a thaw taphotah hlawtlingna a p�k pei lei chun, a kuta dandea um hrim hrim thilah lung in v�ngtu chu a'n rol ngai nawh.ue 'T�ng v�ngtu chun mi int�ng po po chunga hotuah a sie a, an thilthaw iengkimah mawphurna a'n hl�n a. / 'Nisienlakhom, int�ngna ina Josefa an t�ng lai chun a kuomah Pathien a um a, a chungah ngil a nei a, t�ng v�ngtu ditsakna a'n changtir a. _9 'Josefa chu lalhai an khumna hlak t�ng ina chun a thuoi a, chu taka chun a khum ta a. 'A nuhmeiin, 'Chuong ang chu i siehlaw mi soisak d�n chu a nih' a ti ri Josefa puin a hriet chun a lung an ling phut a. {q 'Sienkhom thangpuitu koa ka kh�k leiin a korfuol m�ksanin, ina inthokin a tl�n suok a nih" tiin a lo hril a. ym 'A hung chun a kuomah "Hebrai mi ei siehlaw ding i hung thuoi khan mi sukmuolpho tumin ka kuomah a hung l�t a. F 'A pasal a hung hma po chun korfuol chu a bulah a sie zing a. n W 'Santu ding koa ka kh�k charin ka bulah a korfuol m�ksanin ina inthokin a tl�n suok a nih" a ta. 3 'a siehlawhai chu a ko a, "En ro, hi Hebrai mi an hung thuoi l�t hin mi sukmuolpho a tum a nih. Mi z�lpui tumin a hung a, sienkhom ka kh�k a. K  ' A kutah a korfuol m�ksana ina inthoka a tl�n suok a hmu chun,  1 ' A pi chun a korfuolah a lo man a, "Mi z�lpui rawh" a ta, sienkhom a'n t�l suok a, a korfuol chu a pi kuta chun a m�ksan a, a suok ta dai a. i M ' Ni khat chu in s�ngah sin thaw dingin a l�t a, in s�nga chun siehlaw tu khom an um naw a. jO ' Josefa chu ni tin be hlak sienkhom a z�lpui nuom naw chauh ni loin a hnaia um khom a nuom nawh.vg ' Hi ina hin keima n�ka lien tu khom an um nawh. Ka pu hin a nuhmei nangma ti chauh naw chu ieng khom ka lakah inro a nei nawh. Chuong chu a ni leiin, iengtin am hieng ang thil rilo hi thawin Pathien lakah suol ka thaw ding a na?" a ta. T# 'Ama ruok chun a nuom naw a, a pu nuhmei kuoma chun, "Keima enkolna hnuoia um a ni s�ng chun hi ins�nga hin thil iem a um a um nawh ti ka pu chun a lungkham naw a, a nei iengkim ka kutah a sie top a. ym 'Josefa chu pa sa tha tak le hm�l tha tak el a na. A pu nuhmei chun a lo hriet sek a, "Mi z�lpui rawh" a ta. F 'Chuongchun, a nei po po chu Josefa enkolna kutah a sie ta vong a, a kuoma thil umhai r�ng r�ng chu a hrietpui der naw a, a bu f�k ding chauh naw chu thil dang a ngaisak a tul ta nawh.>w 'A ins�ng le a nei po po enkoltua a siema inthok chun LALPAN Aigupta mi ins�ng chu Josefa leiin mal a sawm a, in tieng le ram tienga Potifar thil nei po po chu malsawmin a um a.  'Josefa chun a pu mit a tlung a, ama thangpuituah a ruot a, a ins�ng enkoltu tak a hung ni a, a nei po po chu a kutah a sie vong a. nW 'Josefa kuomah LALPA a um a, a thilthaw taphot a'n hlawtlingtir a nih ti a pu chun a hung hriet ta a. ]5 'LALPA chu Josefa kuomah a um a, a hung hmuingil a, a pu Aigupta mi ina chun a um a. ' K 'Josefa chu Aigupta ramah an thuoi thl�k a, Faraw hnuoia v�ngtu sipai pawl kapten Potifar chun a hung thuoitu Ismael mihai kuta inthok chun a lo inchawk a. g~I &Chu zoah a kut r�nga patsen an inbuntir a unaupa chu a hung suok a, a hmingah Zeraf a sak a.}9 &A kut a kei l�t nawk chun a unaupa chu a hung suok a. Nau domtu chun, "Hieng hi maw i hung n�r thleng d�n chu!" a ta, a hmingah Pereze a sak a. $|C &Nau hase an voi lai chun pakhat chun a kut a hung rol suok a, nau domtu chun, "Hi hi a suok hmasa lem a ni hi" tiin a kutin a chel a, patsen a'n buntir a. ={w &A nau nei a hung hun chun, a sulah inph�r an um a. Tz# &Chuong thilhai chu a ta ngei a nih ti Juda chun a hriet nghal a, "Ama chu kei n�kin a fel lem a ni hi; ka naupa Sela hlak ka'n neitir ta si naw a" a ta. Juda chun ama chu a pawl nawk ta hrim hrim nawh.y+ &An thuoi suok lai chun Tamarin, "Hieng thilhai neitu laka nau hi ka pai a nih" tiin a tarpupa kuoma chun mi tirin thu a thon a. Chun ama v�kin, "Lunginsiet takin hieng suoi le a paina khaidiet le hmol hi tu ta am a na ti en chieng hrim ro khai" tiin thu a'n cha bok a. 5 %Hi hi Jakob thlahai chanchin chu a nih.Josefa chu tleirawl kum sawmpasari mi a ni laiin a pa hmei Bilha le Zilpa nauhai ran chingnaah a thangpui hlak a, a unauhai um d�n tha lo chu a pa kuomah a'n tlun hlak a. ?= } %Jakob chun a pa ch�ngna Kanan ramah umhmun a khuor a. < $+Magdiel le Iram. Chuonghai chu an tl�ng hluo ang dungzui peia Edom rama lalhai chu an nih. Edom mihai hnampa chu Esau a nih. ;; $*Kenaz, Teman,, Mibzar, :; $)Oholibama, Ela, Pinon, 9 $(Hienghai hi an pahnam, an tl�ng hluo le an hming put d�n ang peia Esau thlaa mi lala thunghai chu an nih: Timna, Alva, Jethet, 88k $'Akbor naupa Baal-Hanan a thi chun Hadad-in a hung thl�k a. A khawpui hming chu Pau a nih. Hadad nuhmei hming chu Mehetabel a na, ama chu Me- Zahab naunu Matred naunu a nih. D7 $&Saul a thi chun Akbor naupa Baal-Hananin a hung thl�k a. d6C $%Samla a thi chun tuipuid kama khuo Rehobot-a inthoka hung Saul chun a hung thl�k nawk a. A5 $$Hadad a thi chun Masreka mi Samla chun a hung thl�k a. |4s $#Husam a thi chun Moab rama Midianhai hnetu Bedad naupa Hadad chun a hung thl�k nawk a. A khawpui chu Avit a nih. G3 $"Jobab a thi chun Temani rama mi Husham chun a hung thl�k a. N2 $!Bela a thi chun Bozraa mi Zera naupa Jobab chun lalna a hung hluo a. Y1- $ Beor naupa Bela chu Edom ramah lalin a um a, a khawpui hming chu Dinhaba a nih. N0 $Israelhaiin lal an nei hmaa Edom rama lalhai chu hienghai hi an nih: z/o $Dison, Ezer le Disan. Chuong Hor lalhai chun Sier ramah an chi bing ang peiin lalna biel b�k an nei seng a nih.G. $Hienghai hi Hor lalhai chu an nih: Lotan, Sobal, Zibeon, Ana, --W $Disan naupahai chu Uz le Aran an nih.8,m $Ezer naupahai chu Bilhan, Zavan le Akan an nih. C+ $Dison naupahai chu Hemdan, Esban, Ithran le Keran an nih. C* $Ana nauhai chu a naupa Dison le a naunu Oholibama an nih. ) $Zibeon naupahai chu Aia le Ana an nih. Ana hi a nih thlalera a pa Zebeon sabengtunghai a v�ng laia tuikhur lum hmu suoktu kha. G( $Sobal naupahai chu Alvan, Manahat, Ebal, Sefo le Onam an nih. O' $Lotan naupahai chu Hori le Homam an nih. Lotan farnu chu Timna a nih. R& $Dison, Ezer le Disan. Edom mi Seir nau pasalhai hi Hor lalhai chu an nih.i%M $Chun, hienghai hi Hor mi Seir nau pasal, a rama chenghai chu an nih: Lotan, Sobal, Zibeon, Ana, R$ $Chuonghai po chu Esau (Edom an ti bok) naupahai le lala umhai chu an nih.#1 $Esau le a nuhmei Oholibama laka pieng, lala umhai chu Jeus, Jalam le Kora an nih. Hieng lalhai hi Esau nuhmei Oholibama, Ana naunu thlahai an nih.$"C $Esau naupa Reuel naupahai lala um chu Nahat, Zera, Sama le Miza an nih. Hieng lalhai hi Edom rama mi Reuel thlahai an na, Esau nuhmei Basemat tuhai an nih.! $Kora hai, Gatam hai le Amalek hai an nih. Hieng lalhai hi Edom rama mi Elifaz thlahai an na, Esau nuhmei Ada tuhai a nih. i M $Esau thla, lala um hai chu a nau lut�r Elifaz naupa Teman hai, Omar hai, Zefo hai, Kenaz hai, ue $Esau nuhmei Oholibama, Ana naunu le Zibeon tunu chun Esau chu naupa pathum Jeus, Jalam le Kora a neip�k a.eE $ Reuel naupahai chu Nahat, Zera, Sama le Miza an nih. Anni chu Esau le Basemat tuhai an nih. != $ Esau naupa Elifaz chun hmei a nei a, a hming chu Timna a na, ama chun naupa Amalek a neip�k a. Chuonghai chu Esau le a nuhmei Ada tupahai chu an nih. G $ Elifaz naupahai chu Teman, Omar, Zefo, Gatam le Kenaz an nih. `; $ Esau naupahai chu, a nuhmei Ada lakah Alifaz a nei a, Basemat lakah Reuel a nei bok a. Z/ $ Seir tl�ngrama khawsa Esau, Edom mihai thlatu chanchin chu hieng ang hi a nih. Z/ $Chuongchun, Esau (Edom an ti bok) chun Seir tl�ngramah hmun a khuor tah a nih.  $An thil neihai chu a tam ta �m leiin umhmun khat zing thei an ni ta naw a, an ranhai tlatna dingin ram an indai ta bok nawh. `; $Esau chun a nuhmeihai, a naupahai le a naunuhai, a ina mihai po po le a ran ruolhai le ran dang a nei po po hai, Kanan rama rosum a khawm po po hai chu somin, a sang Jakob umnaa inthoka ram hla reia chun a'n son a.  $Oholibamah chun naupa Jeus, Jalam le Kora hai a neip�k bok a. Hieng hai hi Esau naupahai, Kanan rama pienghai chu an nih.]5 $Ada chun Esau chu naupa Elifaz a neip�k a, Besamat chun naupa Reuel a neip�k a, 9o $Ismail naunu Basemat, Nebaiotc farnu hai an nih.  $Esau chun Kanan mihai nuhmeiah a nei a, chuonghai chu Hit mi Elon naunu Ada hai, Hiv mi Zibeon tunu, Ana naunu Oholibama hai, G $Esau, Edom tia ko bok thlahai chanchin chu hieng ang hi a nih. 5 #Chu zoah a thlarau a'n thla a, tar k�na dam a, upa taka a thi chun a chipuihai kuoma thuoiin a um ve ta a, a nauhai Esau le Jakob chun an v�i a.-W #Isak chu kum za le sawmriet a dam a.  #Jakob chun a pa umna Kiriat Arba (Hebron an ti bok) bula um Mamre hmun, a pu Abraham le a pa Isak hai umna chu a hung tlung a. ~w #Lea siehlawnu Zilpa naupahai chu Gad le Aser hai an nih. Hienghai hi Jakob naupahai, Padan Arama pienghai chu an nih.D  #Rachel siehlawnu Bilha naupahai chu Dan le Naftali an nih. 7 k #Rachel naupahai chu Josefa le Benjamin an nih.  - #Jakob chun naupa sawmpahni a nei a, chuonghai chu: Lea naupahai chu Jakob nau lutir Reuben le Simeon, Levi, Juda, Isakar le Zebulun hai an nih. l S #Hi hmuna Israel a um lai hin a hmei Bilha chu Reubenin a z�lpui a, chu chu Israel khomin a hriet.H  #Israel chu a fe pei a, Migdal Eder khela chun puon in a kei a. xk #A thl�n chunga chun Jakobin lung a phun a, voisun ni chen hin chu lungphun chu Rachel thl�n inchikna a nih._9 #Rachel chu a thi a, Efrat panna lampuia chun an ph�m a (Efrat chu Bethlehem a nih). } #A thlarau an thla hma, a hrang chat lai chun a nau hmingah Ben Onia a sak a. A pa ruok chun Benjaminb a sak ve thung a. q] #Harsa taka san a p�k lai chun a nau domtuin, "Lungngai der naw rawh, naupa i nei nawk a ni hih" a ta.  #Bethela inthok chun hmun dang an zuon pei a. Efrat an tlung hma hla feah Rachel chun nau hase a'n voi a, a na inrim hle a. A #Pathienin a biekna hmun chu Jakobin 'Bethel' a'n b�k a. #Pathienin a biekna hmuna chun Jakobin lung a phun a, lunga chun dawn thilhl�n uoin a buok a, sahriek a'n far khum bok a. =w # A biekna hmuna inthok chun Pathien chu a kai tung a. ~w # Abraham le Isak kuoma ka p�k ram chu nang khom ka p�k che a, hi ram hi i thlahai kuoma khom p�ng ka tih" a ta. fG # Pathien chun a kuomah, "Kei hi Iengkimthawthei Pathien chu ka nih. Suon tieng hmuingilin i thlahai hung pung raw hai se. Hnampui le hnam chi hrang hrang nangmaa inthokin hung suok an ta, lalhai khom hung suok bok an tih. ~# # A kuomah, "I hming Jakob a na chu Jakob ti ta loin Israel ti lem t�ng an ti che" a ta, chuongchun hmingah 'Israel' a hung put tah a nih. e}E # Padan Arama inthoka Jakob a hung k�r hin a kuomah Pathien a'n l�r nawk a, mal a sawm a. | #Chu hmuna chun Rebek dontu Debora chu a thi a, Bethela saisuo thing hnuoiah an ph�m a, a hmun hminga chun Alon Bakutchz a'n b�k a.2{_ #chu taka chun maich�m a siem a; a u Esau kuoma inthoka a tl�n siet laia a kuoma Pathien a hung inpuongna hmun a ni leiin chu hmun hminga chun El Bethely a'n b�k a.Az #Jakob le a kuoma umhai po po chun Bethel chu an tlung a, y5 #Chuongchun an fe suok a, an s� vela khuo po po chunga chun Pathienin thlab�rna hri a'n l�ngtir leiin tu khomin anni chu an hnot zui ngam nawh.x- #Chuongchun, ram dang pathien lem an kol po po le an nabehai chu Jakob kuomah an hung chawi a, ama chun Sekema thingsaisuo bula chun a ph�m a. #wA #Chun, hung unla, Bethel chen hang f�ng ei ta, ka lungz�ng nia mi dontu le ka f�na taphota mi umpuitu Pathien ta dingin maich�m siem ka tih" a ta. -vU #Jakob chun a s�ngkuohai le a kuoma um po po hai kuoma chun, "Hnam dang pathien in kolhai po po dehawn vong unla, insukthienghlim unla, in silf�nhai thl�k ro. Iu  #Pathien chun Jakob kuomah, "Bethel chen hang fe la, chu taka chun umhmun khuor rawh. I u Esau kuoma inthoka i tl�n siet laia i kuoma hung inl�r Pathien ta dingin maich�m siem rawh" a ta. Mt "Anni chun, "Kan farnu hi nawchizor angin an soisak ding maw?" an ta.\s3 "Jakob chun Simeon le Levi kuomah, "Hi rama ch�ng Kanan mihai le Periz mihai theida in mi'n phurtir a, ei tlawm si a, inthuruola an mi hung bei chun kei le ka s�ngkuo hi an hung inram d�r ding a nih" a ta. krQ "an hausaknahai, an naupanghai le an nuhmeihai chu an man a, an thil nei po po chu an l�kp�k a.]q5 "An beram ruol hai, an bawng ruol hai, an sabengtunghai, khuo le loa an thil neihai, wpi "Jakob naupa danghai chu an mi thathai chunga chun tuongin, an farnu an sukkhawhlo lei chun khuo chu an rok a. toc "Hamor le a naupa Sekem khom chu kawlhn�min an s�t hlum a, Dina chu Sekem ina inthokin an thuoi suok a. Gn "Chun, a ni thum hnungah nat an la tuor zing lai chun Jakob naupahai pahnih, Dina tahai Simeon le Levi chun kawlhn�m chawiin ar�kin khuo chu an bei a, pasal po po chu an that fai vong a. %mE "Chuongchun, khawpui kul kotkh�r bula fe khawmhai chun Hamor le a naupa Sekem thu chu zawmin, kul kotkh�ra suok taphothai chun ser an intantir ta vong a.'lI "An beram ruolhai, an thil neihai le an ran danghai po po khom ei ta a ni vong thei naw am a ni? An thu hi ei remtipui chun ei kuomah an um ding a nih" an ta. }ku "Amiruokchu, chi khata ei khawsak an mi remtipui thei d�n um sun chu anni ang boka pasal poin ser ei tan ve a nih. Tj# ""Hienghai hi eini leh inrem takin an um a. An ta ding khoma hmun a la'n dai si leiin ei ramah ch�ngin sumdawng hai sien, an naunuhai saw nuhmeiin nei inla, ei naunuhai hi nuhmeiin inneitir bok ei tiu. qi] "Chun, Hamor le a naupa Sekem chu an khaw kul kotkh�ra chun a khaw mihai chu inbiekpui dingin an fe a. h3 "Chuongchun, chu tlangv�l, a pa s�ngkuoa inza phur tak chun Jakob naunu chu a dit hle leiin chu an thil ngiet chu sawt riel loin a thaw nghal a.- Jakob chun, "Lunginsiet takin i hming mi hril thei i tim?" a ta. Ama chun, "Ieng leia ka hming i mi'n don?" a ta. Chu taka chun mal a sawm ta a.~=w Ama chun, "I hming chu Jakob ni ta loin Israelu ni lem tang a tih; Pathien le mihriem i buon a, i hne ta si a" a ta. Z</ Ama chun, "I hming iem a na?" a ta, Jakob chun, "Ka hming chu Jakob a nih" a ta. ;) Ama chun, "Mi'n thla ta rawh, khawfing khom a chat ding a ni tah hi" a ta. Jakob chun, "Mal i mi sawm zet naw chun inthla naw ning che" a ta. :3 A hn� nawh ti a hrietin a malpui ru inchuktuona lai chu a hmetp�k a, an inbuon lai chun Jakob malpui ru inchuktuona lai chu a hung inpelsol a. ^97 Chun, ama kh�t chauin a um ta a, mi pakhatin khawfingchat chen a buon ngat ngat a. [81 Anni an kaitir hnung chun an thuomhnaw nei po po khom a'n tawl kaitir vong bok a. 7! Chu z�n chun a tho a, a nuhmei pahnihai le a siehlawnu pahnihai chu a nau sawm le pakhathai leh a thuoi a, Jabok vadung chu a kaipui a. s6a Chuongchun, a thilp�khai chu ama hmain a'n fetir a, ama ruok chu, chu z�n chun a rawihai lai a riek a.^57 chun, 'I siehlaw Jakob khom kan hnunga son a hung' ti ngei bok ro" tiin thu a p�k seng a. Ama chun, "Ka hmaa fe thilp�k ka thon hin tlon lungawi zet ka ta, ka hmu pha leh mi lo lawm a tih" a ti lungril a nih. ~R}}p} ||*{zzpyygxx,ww1vuuAtt ssNrr6qq*pponn8mmrllYkkCjjFiidhhLgg1f[eddcdcbbaaM``*__<^n]]6\\>[[jZZ>=Y<Y ,Josefa chun, "Chuong ang chun thaw naw ning, a kuta no an hm�na chauh hi ka suokah um a tih. A dang po chu thlamuong takin in pa kuom tieng k�r nawk ta ro" a ta. f=G ,Juda chun, "Pu, ieng am hril t�ng kan ta? Ieng tin am kan inhril veng ta ding? I siehlawhai suolna chu Pathienin a hung phor suok tah a ni hi. Tu hin i suok vong kan ni ta hi, kei le a kuta no an hm�na khom hi" a ta. < ,Josefa chun an kuomah, "Ieng am a na in thaw ta hi? Kei chun aisanin thil ka hmu suok thei vong ti in hriet naw am a ni?" a ta. ; ,Juda le a unauhai an hung tlung chun Josefa chu inah a la um zing a, a unauhai chu an hung a, a hmaa chun hnuoi sikin an bokkhup a. : , Chu phing leh an silf�nhai an pot thl�r a, an ip seng chu an sabengtung seng an inphurtir a, khawpui tieng chun an k�r nawk a.k9Q , Ama chun a upa taka tanin a naupang tak chen ip chu a dap a, no chu Benjamin ipa chun a hmu ta a. K8 , Chuongchun, an ip seng chu hnuoiah an chawi thl�k a, an hong a. 71 , Ama chun, "Awleh, inti ang chun ni raw se. Amiruokchu, ka hmuna taphot chu kan suokah a um ding a nih; a dang ruok chu fihl�m vong in tih" a ta.z6o , I siehlawhai lai hin tu khom i hm�na taphot chu thi mol raw se, keini khom kan pu suokah um el kan tih" an ta. <5s ,Kan ip baua tangka kan hmuhai khom kha Kanan rama inthokin i kuomah kan hung chawi k�r nawk a ni kha. Ieng tin am i pu ina tangka amanih rangkachak amanih chu kan inr�k ding? 4 ,Anni chun a kuomah, "Pu, iengtizie am a na hieng thu i hril hi? I siehlawhai hin chuong ang thil chu kan thaw awm naw �m el. A3 ,A va hnot ph�k chun chuong thu chu an kuomah a hril a. 2} ,Kha kha ka pu uoiin dawnna le a �is�nna no a ni naw am a ni? In thilthaw hi thil tha lo tak a nih' va ti rawh" a ta.Z1/ ,Chun, khuoa inthoka an suok chu, an la ph�k hlat hmain, Josefa chun a in enkoltu kuomah, "Tho la, khanghai kha va hnot rawh. I hnot ph�k pha leh an kuomah, 'Ieng leia thil tha thil tha loa in rul am a na? L0 ,Zing khuo a var char chun anni chu an sabengtung leh an infetir a. x/k ,Chun, ka no, tangkaraw no kha a naupang tak ip bauah a bu lai thun sa rawh" a ta. A hril ang tak chun a thaw a.. + ,Josefa chun a in enkoltu kuomah, "Khanghai ip kha an phur zo tawka rikin bu thun sip la, an tangka seng kha an ip s�ngah sie nawk seng rawh. N- +"An thleng ding seng chu Josefa chun an semtir a, Benjamin thl�nga chun mi dang l�t nga topa tam an thurp�k a. Chuongchun, uoiin dawnin hlim takin ama le chun ruoi chu an k�l tl�ng ta a.. , +!Anni rawi chu an upat indotin, nau lut�r le a tlum tak chen indot thlapin Josefa hmaa chun an thung tlar a, makti takin an inen tuo a. +1 + Ama ta dingin a tumin, anni rawi ta dingin a tumin, Aigupta mi a f�kpuihai ta dingin a tumin thlaithleng an hung siem a. Aigupta mihai chun Hebrai mihai chu bu thl�ng hmunkhatah an kilpui ngai nawh, chuong ang thil thaw chu Aigupta mihai ta dingin thil thieng lo a nih. _*9 +A hmai a phi zo chun a hung suok a, ins�m hr�m hr�min, "Bu thur ta ro leh" a ta.*)O +A sang a hang hmu chun lungriemin a thl�k nasa �m leiin ins�m harsa a ta, tapna hmun zongin a pindanah a tl�n l�t a, chu taka chun a va tap suok ta a. N( +Chun, Josefa chu a hang d�k a, a sang Benjamin, a nu naupa chu a hmu a, "Kha maw in mi tlum tak, a chanchin in mi hril kha?" a ta. Ama bok chun, "Ka naupa, Pathienin lunginsiet raw se che" a ta. ' +Anni chun, "I siehlaw kan pa chu a la dam zing a, a la tha ie" an ta. Inza takin a hmaah an k�n a, chibai an b�k nawk a.~&w +Anni rawi chu iem an chang ti an don hnungin, "In pa tar tak in hril kha iem a chang a? A la dam zing de maw?" a ta. c%A +Inah Josefa a hung chun an thilp�khai chu an inhl�n a, hnuoi sikin chibai an b�k a. z$o +Suna Josefa a hung phaa an thilp�k dinghai chu an siem lawk a, chu taka chun bu an f�k ding ti an hriet si a.#y +Chuongchun, anni chu Josefa inah a thuoi a, ke sawpna ding tui a p�k a, an sabengtunghai khom chu bu a p�k bok a. A"} +Ama chun, "A poi nawh. Ti d�r naw ro. In Pathien, in pa Pathien chun in ipah rosum a p�k cheu a ni chu; in tangka kha ka hmu si a" a ta. Chun, Simeon chu an kuomah a hung thuoi a. ! +Chun, bu kan inchawkna ding khom tangka a hranin ka hung chawi bok a. Kan ipa tangka kha tu sie am a nih ti kan hriet nawh" an ta.T # +Sienkhom, z�na kan rieknaah kan ip kan hang hong leh kan tangka fun chawi seng kha, a rik d�n khom a ngai char seng chu, kan ip bauah a lo um a. Chuleiin, tangka chu kan hung chawi k�r nawk a nih. J +"Pu, kan hung hmasak khan bu inchaw ding chaua hung thla kan na. `; +Chuongchun, Josefa in enkoltu chu an va hnai a, a in kotkh�r bula chun an va biek a,  +Josefa ina an thuoi l�t lei chun anni chu an thlaph�ng a. "Ei fe hmasaka ei ipa tangka an lo sie leia hi taka an mi thuoi l�t a ni awm hi. Ama hin mi bei a, mi hne a, suokah mi man a, ei sabengtunghai l�k a tum n�ng a tih" tiin an ngaituo a.W) +Ama chun Josefa thup�k angin a thaw a, a ina chun anni chu a thuoi l�t a. 3a +Anni leh Benjamin a hmu charin Josefa chun a in enkoltu kuomah, "Hienghai hi ka inah thuoi la, ran that la, buotsai rawh; s�nah ka kuomah bu an f�k ding a nih" a ta. 3a +Chuongchun, anni chun thilp�k le tangka a l�t hni an chawi a, Benjamin an thuoi a, inhmaw takin Aigupta tieng an pan thl�k a, Josefa hmaa chun an inlang nawk ta a. T# +In unaupa leh Benjamin leh in hung k�r nawk a phalna dingin, LALPA Iengkimthawthei chun chu mi chu in chungah lunginsietna inneitir raw se. Kei ruok chu, lu ka s�n leh ka s�n ding a ni ma el" a ta.?{ + In sangpa khom thuoi unla, a kuomah zu fe nawk vat ro.  + Tangka khom in chawi l�t hni chawi ro, in ipa an lo thun kha in p�k k�r a tul ding a ni leiin, an thaw palh a ni el thei a.  + An pa Israel chun an kuomah, "Chuong a ni tlat si chun, hieng hin thaw ro. In ipa khan hi rama thil tha thenkhat thinghnai damdawi d�m, khuoizu d�m, mawsawla le murra d�m, makh�k mu d�m, ruon mu d�m tlawma zawng b�k a kuoma thilp�k dingin chawi ro. Y- + Tu khom hin, fe intak naw inla chu voi hni zet tlung hman ding ei ni tah" a ta. 7i + A him d�n ding chungthuah kei hi maw mi'n phurtir vong rawh. Hi taka hin i hmaah ka hung thuoi k�r nawk naw vai chun, ka dam s�ngin a maw iengkim chu phur vong ka tih. != +Juda chun a pa Israel kuomah, "Naupang hi kei leh mi'n fetir la, nang le keini le kan nauhai hi thi loa ei dam theina dingin inthok suok nghal kan tih. / +Anni chun, "Aman ch�k takin kan chanchin le ei ins�ng chanchin a mi'n don a. 'In pa teh a la dam am? Unau dang in nei am?' dam a ta. A thil indon chu mawl takin kan hril el a nih. 'In unaupa chu hung thuoi thla ro' a mi ti ding ieng tin am kan hriet kher ding?" an ta.  +Israel chun, "Ieng leia sang dang in la nei thu d�m chu hril kher kher a, ka chungah buoina in intlungtir am a na?" a ta. )M +A fe i phal si naw chun, zu fe nawng kan tih, a san chu mi khan, 'In sangpa in hung thuoi ve naw chun ka hm�l hmu ta naw ti niu' a ti ta sa a ni leiin" a ta. a= +Kan sangpa hi keini leh i'n fetir chun zu f�ng kan ta, bu chu zu'n chaw nawk kan tih.  +Juda chun, "Chu pa chun, 'In sangpa in hung thuoi sa ve naw chun ka hm�l hmu ta naw ti niu' tia ursun taka a mi hril sa a nih.  y +Aiguptaa inthoka an bu hung phur an f�k zo chun an pa'n, "Fe nawk ta unla, bu tlawma zawng zu'n chaw nawk ro" a ta. 0  _ +Chu rama chun t�m a la tla nasa hle a. d C *&Ama chun, "Ka naupa hi nangni leh fe thla ve naw nih. A u a thi ta a, ama chauh hi a ni ta a, in fena lampuiah tuoksuol in zu tuok pal hlauh chun ka lu kelsam to ta hi lungngaiin thl�nah in inliemtir ding a nih" a ta.? y *%Reuben chun a pa kuomah, "I kuomah ka hung thuoi k�r nawk naw chun ka naupa pahnihai hi that el rawh. Ka mawphurnaah sie la, i kuomah hung thuoi k�r nawk ngei ngei ka tih" a ta. v g *$An pa Jakob chun, "Nangni hi ka nauhai mi'n ch�ntirtu in ni hi. Josefa ka ch�n ta a, Simeon ka ch�n ta bok a, tu hin Benjam chen khom thuoi hmang in la tum ta deu deu a. Hieng hlol hi a ni maw ka chunga thil tlung d�n chu!" a ta.)M *#An ip an hang bun ruok lai chun, an ip senga chun an tangka f�n seng chu a lo um tlat el a! Chu chu an pa rawia an hmu chun an thla a ph�ng ta �m �m a. `; *"Chun, in tlum tak chu ka kuomah hung thuoi ro. Chu chun enthlatu ni loin mi indik tak in nizie hre thei ka ta, in unaupa chu pe k�r nawk ka ti cheu a, hi rama hin sum khom dawng thei in tih' tiin a mi ti a" an ta.8k *!An ram hotu chun, 'Mi indik tak in ni le ni naw chu hieng hin hre thei ka tih: in unau pakhat ka kuomah m�ksan unla, in s�ngkuo t�mhai ta dingin bu phur unla, fe ta ro. "? * Unau sawm le pahni kan na, mi pakhat nau vong kan na, pakhat chu a um ta naw a, kan mi tlum tak chu tu hin Kanan ramah kan pa kuomah a um a nih' kan ta. J *Keini chun, 'Mi indik tak kan nih, enthlatu kan ni awzawng nawh. ]5 *"Chu rama hotu chun v�n deuin a mi biek a, an ram enthlatua fe angin a mi ngai a. [1 *Kanan rama um an pa Jakob kuom an tlung chun thil um d�n iengkim chu an hril a. hK *A unauhai kuomah, "Ka tangka kha an mi p�kkir a ni hi tie, ka ip baua hin a lo um tlat el!" a ta. An lung a kak rak a, inthin dur durin, "Ei chunga Pathien thilthaw d�n hi iengtizie am a ni ta aw?" an ta, an inen tuo a.% *Chun, anni laia pakhat chun z�na an rieknaa chun a sabengtung chu bu pe dingin a ip a hong a, a tangka chu a ipa chun a hmu ta tlat el a! Q *Chuongchun, an ip seng chu sabengtung an inphurtir a, an suok dok ta a. P~ *Josefa chun an iphai chu bu thun sip tal a, an tangka hung chawi seng chu an ip sunga seng thunp�k a, lampuia an f�k le dawn ding pe bok dingin thu a p�k a, chuong ang tak chun an thawp�k a. 8}k *Chuongchun, anni chu naw tieng a nghatsan a, a tap a, sienkhom a hung ngha k�r nawk a, anni chu a biek a. Anni laia mi Simeon chu an thuoitir a, an hmua ngei chun a khuop a.r|_ *Josefa chun tong inlettu hmanga a lo biek tawl leiin an thu chu a lo hriet vong ti chu an hriet si nawh. D{ *Reuben chun, " 'Naupang chungah thilsuol thaw naw ro' ka ti r�ng cheu an naw maw? Sienkhom, in mi ng�ithl�k nuom si nawh. Tuhin a thisen maw chu ei tuor ding a ni hrim a nih" a ta. z *Chun, anni chun, "Ei unaupa chunga ei thilthaw leia hrem ei ni chieng khop el. A hringna hla dinga a mi ng�n tawk tawk laia a lungril beidongzie kha hmu zingin ei ng�ithl�k nuom si naw a. Chuleiin, hi mangangna hin a mi tl�kbuok a nih" an inti tuo a.y# *Amiruokchu, in mi tlum tak chu hung thuoi unla, chuongchun in thu chu chieng a ta, in thi naw ding annawm" a ta. Chuong ang chun an thaw a. x *Mi indik in ni chun, in unaupa pakhat hi lung inah um sien, a dang po chun in s�ngkuo t�mhai ta ding bu phurin k�r nawk ro. kwQ *A ni thum ni chun Josefa'n an kuomah, "Hieng hin thaw inla, hring in tih, Pathien chu ka ti si a. 4ve *An r�ng chun ni thum a'n t�ngtir tawl a.u *In thu an dik le indik naw fiena dingin, nangni laia pakhat tir inla, in mi tlum tak chu hung thuoi raw se; a dang po chu lung inah int�ng hri phot in tih. Chuong naw chun Faraw hringna salin. 'Enthlatu in ni ngei hi' ka ti ding cheu a nih" a ta. (tK *Hieng ang hin fie n�ng in tih: in mi tlum tak chu hi taka hin a hung naw chun hi hmuna inthok hin suok naw ti niu ti Faraw hringna salin ka hril cheu a nih. ?s{ *Josefa chun, "Enthlatu in nih ka ti kha in ni ngei hi. 1r] * Anni chun, "I siehlawhai hi unau pasal sawmpahni kan na, Kanana um mi pakhat nau vong kan nih. A tlum tak chu kan pa kuomah a um a, pakhat ruok chu a um ta nawh" an ta.eqE * Ama chun, "In ni kha. Kan ram hi kan v�ng that le that naw enthla dinga hung in nih" a ta.gpI * Mi pakhat nau vong kan nih. I siehlawhai hi mi indik tak kan na, enthlatu kan ni nawh" an ta. So! * Anni chun, "Ni lo e, pu, i siehlawhai hi p�r inchaw dinga hung kan nih. :no * Kha hmaa anni chungthua a mang d�m kha a hriet suok rum rum a. An kuoma chun, "Nangni hi enthlatu in nih. Kan ram kan v�ng that nawna lai hmun en dinga hung in ni hi" a ta. Zm/ *Josefa chun a unauhai a lo hriet tawla chu anni ruok chun ama chu an hriet nawh. "l? *Josefan a uhai a hmu chun a hriet nghal tawl a, sienkhom hnam dang anga insiem tehlemin, "Khaw laia inthoka hung cheu" tiin v�n takin a lo biek tawl a./kY *Chuong lai chun Josefa chu Aigupta rama l�rsap le a ram mihai po po kuoma bu zor suoktu a nih. A unauhai an hung tlung chun bokkhupa hnuoi sikin chibai an b�k a. xjk *Kanan rama khom t�m a tla vong leiin, mi dang p�r inchawa fehai lai chun Israel nauhai khom an thang ve a. sia *Josefa sang Benjamin ruok chu siet a zu tuok pal Jakob chun a ti leiin a uhai le chun a'n fetir ve naw a. [h1 *Chuongchun, Jakob naupa sawmhai chu p�r inchaw dingin Aigupta ramah an zu fe a. xgk *Aiguptaah bu a um ti ka lo hriet a. Thi loa ei dam khawsuok theina dingin zu fe unla, p�r zu'n chaw ro" a ta.zf q *Aigupta ramah bu a um ti Jakobin a hriet chun a nauhai kuomah, "Iem a ta meichok en ringota in inthung zing tawl? e )9Khawvelah t�m chu a nasat �m leiin ram tina mihai chu Josefa kuoma inthoka p�r inchawi dingin Aigupta ram an hung pan a. (dK )8A ram ph�ka an hung t�m phing leh Josefa chun a bu inhai chu a hong a, Aigupta mihai kuoma chun a zor a. T�m chu Aigupta ram pumah a hr�ng nasa hle a. Jc )7Aigupta ram khom an hung tam ve ta a, Faraw kuomah f�k ding ngenin mipui chu an kh�k a. Faraw chun Aigupta mi po po hai kuomah, "Josefa kuomah fe unla, a hril cheu taphot chu thaw ro" a ta.'bI )6Josefan a hril lawk angin t�m kum, kum sari chu a hung intan a. Ram dang po poa khom t�m a tla vong a, Aiguptaa ruok chu hmun tinah f�k ding a la um a. @a} )5Aigupta rama kum that kum, kum sari chu a hung invoi a, `y )4A nau pahnina hminga chun, "Pathienin rinum ka tuorna rama hin chi a mi'n thla pungtir ta si a" a ta, Efraimh a sak a._5 )3Josefa chun, "Pathienin ka rimsik tuor po po le ka pa s�ngkuo chen khom a mi'n theinghiltir ta si a" a ta, a nau lut�r hmingah Manaseg a sak a. v^g )2T�m a tl�k hmain a nuhmei Asenat, On khuoa thiempu Potifar naunu chun Josefa chu naupa pahni a neipek a. ]+ )1Chuong ang chun, tuipuia tieuvut anga tam bu a sung khawm a, a tawp tieng lem chu tiem s�ng a ni ta naw leiin inchik khom an inchik ta nawh. ,\S )0Kum sari s�nga an tharhai po po chu Josefan a l�k khawm vong a, khawpuia hai chun a hlu l�t a. Khawpui tina a siehai chu a se vela an bu tharsuokhai an nih. O[ )/Kum that kum, kum sari s�ng chun a ramin bu a thar suok rawn hle a. (ZK ).Aigupta ram lal Faraw hnuoia sin a thaw tan hin Josefa chu kum sawmthum mi a ni ta a. Josefa chu Faraw kuoma inthok chun a suok a, Aigupta ram po po a fang a. VY' )-Faraw chun Josefa hmingah Zafenat Panea a'n b�k a, a nuhmei dingin On khuo (Heliopolis an ti bok) a thiempu Potifar naunu Asenat chu a p�k a. Chun, Josefa chu a suok a, Aigupta ram po po a fang suok a."X? ),Faraw chun Josefa kuomah, "Kei hi Faraw ka nia chu nangma thu naw chun Aigupta ram s�ng po poa hin tu khomin an kut le ke inlet thei naw ni hai" a ta. GW )+Ama dottu a ni angin ama chuongna dottu tawlailira chun an chuongtir a, a hmaa fehai chun "Dingthathuon ro" tiin an kh�k pei a. Chuong ang chun Aigupta ram po po chunga hotuah a siem ta a.RV )*Faraw chun a hming namna suoi kutsebi chu a kuta inthokin a phawi dok a, Josefa chu a'n buntir a, puon z�i inhmia siem silf�nhai chu a'n beltir a, a r�nga chun rangkachak thi a'n hl�tir bok a. \U3 ))Faraw chun Josefa kuomah, "Tuhin Aigupta ram po po chunga hotuah ka sie che" a ta. 8Tk )(Chuleiin, ka lal ina hin a hotu tak n�ng i ta, ka khuo le tuihai hi i thu ang peiin um an ta, lalthungphaa thung ka nina chauh hi i n�ka kan lal lemna sun chu a nih" a ta.S5 )'Chun, Faraw chun Josefa kuomah, "Hieng po po hi Pathienin an hriettir che a ni leiin, nangma anga chinch�ng hre thei le mivar tu khom an um nawh. tRc )&Faraw chun, "Pathien thlarau kol mi, hi mipa ang hi mi ei hmu zo ding am a ni?" tiin a mihai chu a'n don a.UQ% )%A thu rot chu Faraw le a sinthawtuhai po po chun tha awmin an hriet seng a. P )$T�min a ram a sukram vong nawna dingin, Aigupta rama kum sari t�m a tl�k s�nga ring dingin vong tha raw hai se" a ta.O{ )#Kum that kuma bu suok po po chu Faraw thup�kin la khawm hai sien, chu chu khawpuia hai kudamah sie khawl raw hai se. vNg )"Bu suok tam hun kum sari s�ng po poa mi hmun ngaa thea hmun khat pei khon khawmtu dingin hotu ruot raw se. xMk )!"Tu hin Farawin thil chinch�ng hre thiem le mivar zong suok sien, Aigupta ram chunga hin hotuah ruot raw se. L) ) Mang pahnia Faraw kuoma inhriettir a nina san chu Pathienin a thilthaw ding chu a sukthl�k fel diem ta a, a thaw vak ta ding a ni lei a nih.tKc )A zuitu t�mpui mitsim chu a nasa �m leiin Aigupta ram hnienghn�rna po po khom theinghil vong an tih. J7 )chu chu t�m kum sariin zui a tih. Chu s�ng chun Aigupta hausakna po po chu mihaiin theinghil vong khopin t�m chun a ram pum nuoi tlaran a tih. OI )Aigupta ram s�ng po poa hin kum sari s�ng a tontawin bu tam a ta, qH] )"Faraw kuoma ka hril tah ang khan, Pathienin thil a thaw ding lai t�p chu Faraw a'n hriettir a ni hi. BG )Bawngpui kor le ber pasari hung suokhai chu kum sari tina a na, hmang tl�k lo bu vui sari, sak thliin a em tawlhai chu kum sari tina tho a nih. T�m tl�k ding kum sari tina a nih. F{ )Bawngpui tha pasari chu kum sari, buvui tha pasari chu kum sari tina ve ve a nih; a mang umzie chu thuhmun char a nih. E )Josefa chun Faraw kuomah, "Faraw mang hi thil thuhmun a na, Pathienin thil a thaw tep thu Faraw kuomah a puong a ni chu. &DG )Bu vui pisihai chun bu vui thahai chu an dol zo vong a. Hi thu hi ka mitvai-dawithiemhai ka hril a, sienkhom tu khomin an mi hrilfiep�k thei si nawh" a ta.uCe )Chu hnunga chun vui sari dang chikt� t�, sak thliin a mut tawl bor bor, rop riep el hi, an hung suok a. iBM )"Ka mang nawka chun bu kung khata inthokin vui sari, inhrol le tha tak tak, an hung vui suok a. A3 )An f�k zo hnung khom chun an f�k a nih ti tu khomin hre naw ni hai, a tira ang bok khan an la ber tawl zing a nih. Chu zoa chun ka thanghar a. X@+ )Bawngpui korhai chun bawngpui thau, a hung suok hmasahai chu, an f�k vong a. 9?m )Anni hnunga chun bawngpui dang pasari, a r� kh�t ringot el, ber tak tak le kor tak tak an hung suok a, chuong ang hrima bawngpui ber chu Aigupta ramah ka la hmu ngai nawh. |>s )Vadunga inthok chun bawngpui tlor tha le thau tak tak pasari hi an hung suok a, phairuong lai chun an tla khawm a. P= )Faraw chun Josefa kuomah, "Ka mangin Nile vadung kamah ka lo ng�r a. p<[ )Josefa chun, "Kei chun ka thaw thei nawh, sienkhom Pathienin Faraw beisei donna chu p�ng a tih" a ta.*;O )Faraw chun Josefa kuomah, "Mang ka nei a, a hrilfie thei an um si naw a. Sienkhom, nang chun mang an hril che chu i hrilfie thei pei ti thu ka lo hriet a" a ta. .:W )Chuongchun, Faraw chun Josefa chu a'n kotir nghal a, ripa inthok chun an hung thuoi suok a, a hmul a m�t fai a, a silf�nhai a'n thl�k a, Faraw hmaah a hung a. 9 ) A hrilfie ang char chun thil a hung tlung a, kei chu ka ngirhmun pangngaiah hl�ngkaiin ka um a, pakhat chu khai hlumin a um" a ta.)8M ) Kan int�ngnaa chun Hebrai tlangval, v�ngtu sipai kapten siehlaw a'n t�ng ve a. Kan mang chu kan hril a, a kawk umzie ang charin ami hrilfiep�k ve ve a. s7a ) Kan pahni chun z�n khat chu a ruolin mang kan nei ve ve a, kan mang chun umzie hrang a nei ve ve bok a. 6} ) A siehlawhai chunga Faraw a lungsen tum khan kei le bei siemtu hotu chu v�ngtu sipai kapten inah an mi'n t�ngtir a. g5I ) Chu phing leh uoiin semtu hotu chun Faraw kuomah, "Voisun hin ka b�ksamna ka hriet suok ie. M4 )A t�k z�ngk�r chun a lungril chu a mangang a, Aigupta ram s�nga mitvai-dawithiem hai le mi var po po chu a ko khawm a, a mang chu a hril tawl a, sienkhom a hrilfiep�k thei an um si nawh.3 )Bu vui chikt� t�hai chun vui sari lien tak tak hai chu an lem zo el ta a. Faraw a hang thanghar chun a mang a lo ni hlau a.z2o )Chu hnunga chun bu vui chikt� t� pasari, khawsak thliin a m�t tawl bor bor el hai chu an hung suok nawk a. v1g )A hang in nawk chun mang dang a nei a. Bu kung khata hin bu vui sari, inhrol le tha tak tak, an hung suok a. 0' )Bawngpui ber le kor tak tak hai chun bawngpui n�m tha le thau tak tak hai chu an f�k zo ta vong a. Chuongchun, Faraw chu a thanghar ta a.#/A )Chu hnunga chun, Nile vadunga inthok bokin bawngpui dang pasari, ber tak tak le kor tak tak an hung suok a, vakama bawngpui tlahai bula chun an ng�r a. z.o )Vadunga inthokin bawngpui pasari, thau le tlor tha tak el chu an hung suok a, phairuong lai chun an tla khawm a. _- ; )Kum hni zet a'n voi hnungin Faraw chun mang a nei a. Nile vadung pangah a lo ng�r a. d,C (Amiruokchu, uoiin semtuhai hotu chun Josefa thu incha chu hre zui loin a theinghil el ta a!p+[ (bei siemtuhai hotu ruok chu Josefan a hrilfie tah ang khan a hung tlung indik a, a khai hlum tah a nih.l*S (uoiin semtu chu a nina p�ngng�iah a hl�ngkai a, Faraw kuta uoiin petuah a hung thang nawk a; B) (A ni thumna chu Faraw pieng champha a na, a hnuoia thoktuhai po po ta dingin ruoi ropui tak a the a. Uoiin semtuhai hotu le bei siemtuhai hotu chungthu chu a thoktuhai hmaa a sukfel a, ( (Ni thum s�ngin Faraw-in i lu khai k�ng a ta, thing l�rah khai hlum a ti che a, vatehaiin i ruong tl�n an tih" a ta.]'5 (Josefa chun, "I mang umzie chu hi hi a nih. Bei bawm pathum chu ni thum tina a nih. o~~[}}K|s{zzyy\y wwvvbuuu ttssrkqq p/omm*ll kqjj,i\hh>=<Lw Mosie chun LALPA kuomah, "Aw LALPA, kei hi chu kha hma le i siehlaw i biek hnung khom hin, mi bau themthiem ka ni ngai naw a, pa dangawk le muong taka thu hril mi ka ni si a" a ta. KK Hi inchikna thil mak pahni hi pom lo a, i thu an la ng�ithlak naw rop a ni chun, Nile vadung tui zu th�l la, chu chu hnuoi ch�rah bun thla la, tui chu thisenah hung inchang el a tih" a ta.$JCLALPA chun Mosie kuomah, "Inchikna thilmak i thaw voi khatna hi an awi naw a, i thu an ng�ithl�k naw a ni khomin a voi hnina hi chu awi t�ng an tih. *IOLALPA chun, "Tu khan i kutin i mansa pur nawk rawh" a ta. Mosie chun a pur a, a hang l�k suok chun a kut chu a pang vun dang ang charin a hung um nawk el ta a.4HcChun, LALPA chun, "I kutin i korfuol mansa kha hang pur rawh" a ta. Mosie chun a pur a, a hang l�k suok chun, ngai ta, a kut chu vur anga varin a lo inph�r ta vong a. ,GSLALPA chun, "Hi hi LALPA, an thlatuhai Pathien, Abraham Pathien, Isak Pathien le Jakob Pathien chu i kuomah a hung inl�r ngeizie an ring theina ding a nih" a ta.FLALPA chun a kuomah, "I kutin ban la, a meia khan man rawh" a ta, a ban a, a hei man chun a hmolah a hung inchang nawk a. qE]LALPA chun, "Hnuoiah pei rawh" a ta. A pei thl�k charin r�lin a'n chang a, Mosie chu a tl�nsie a. XD+Pathienin a kuomah, "I kuta i chawi kha iem a na?" a ta, ama chun "Hmol" a ta. C Mosie chun, "Mi ringhlela ka thu ng�ithla loin, 'I kuomah LALPA inl�r naw nih' mi tihai sien, iem a na ka law ding?" a ta. zBoNuhmei taphotin a tuolbawmnu le a ina um nuhmei kuomah tangkaruo le rangkachaka siem incheina thilhai le silf�nhai hni sien, chuonghai chun in naunu le in naupa hai inthuomtir ro. Chuong ang chun Aigupta mihai chu in rok ding annawm" a ta.nAW"Chun, hi mihai hi Aigupta mihai inlunginsiettir ka ta, in suok pha khom kut ruokin suok naw ti niu. @/Chuongchun, keiin ka kut phar suok ka ta, anni laia thil mak ka la thaw ding po po chun Aigupta chu hrem ka ta, chu zoa chun insuoktir a ti cheu.?Chun, kut hr�t takin a'n thaw luitir a ni ngot naw chun Aigupta lal chun infetir phal mei mei naw ni cheu ti ka hriet. #>A"Chuongchun, i thu lo ngaithl�ng an tih. Chun, nang le Israel upahai chu lal kuomah fe unla, a kuomah, 'LALPA, Hebraihai Pathienin a mi hung kan a, chuleiin, thlaler ni thum lamah LALPA kan Pathien kuoma kan va'n thawi theina dingin, lunginsiet takin fe mi phalp�k rawh' ti ro. r=_Aiguptaa sukrinuma in umnaa inthoka thuoi suokin, Kanan mihai, Hit mihai, Amor mihai, Periz mihai, Hiv mihai le Jebu mihai umna ram, nenetui le khuoizu luongna rama chun thuoi l�t ka ti cheu ti ka tiem ta sa a nih' tiin hril rawh. z<oFe la, Israel upahai ko khawm la, an kuomah, 'LALPA, in thlatuhai Pathien, Abraham Pathien, Isak Pathien, Jakob Pathien chu ka kuomah a hung inl�r a, hieng hin a tih: Ka hung kan cheu a, Aigupta rama an soisak d�n cheu khom ka hmu vong. (;KChun, Pathien v�k chun Mosie kuomah, "Nangin Israelhai kuoma chun, 'LALPA, in thlatuhai Pathien, Abraham Pathien, Isak Pathien le Jakob Pathien chun in kuomah a mi hung tir a nih' i ti ding a nih. Hi hi kumkhuoa ka hming chu a nih, suon po po chena in mi hriet zingna ding hming chuh. :Pathien chun Mosie kuomah, "KEIMA CHU KA NIH.c Israelhai kuoma chun, 'KEIMA chun in kuomah a mi tir a nih' i ti ding a nih" a ta. f9G Mosie chun Pathien kuomah, "Israelhai kuoma chun zu fe ta lang, an kuomah 'In thlatuhai Pathien chun in kuomah a mi tir a nih' zu ti ta lang, anni rawiin, "A hming ieng am a na?' lo ti sien, iem a na ka hril ding?" a ta. f8G Pathien chun, "Ka umpui ding che annawm. Keima tir ngei i nizie i ta dinga inchikna chu hi hi n�ng a tih: Aigupta rama inthoka ka mihai i hung thuoi suok pha chun, hi tl�nga ngei hin Pathien chu chawibiek in tih"a ta. 7 Mosie chun Pathien kuomah, "Faraw kuomah fe a, Aigupta rama inthoka Israelhai thuoi suoktu ding chun kei hi tu am ka ni leh?" a ta. {6q Thaw rawh, tu hin Aigupta rama inthoka ka mi Israelhai thuoi suok dingin Faraw kuomah ka tir ding che a nih" a ta.w5i Tu hin Israelhai inr�m ri chun ka kuom a tlung zing a, Aigupta mihaiin an suknomnat d�n khom ka hmu zing. 4!Chuleiin, Aiguptahai kuta inthoka anni chu san him ding le chu rama inthoka thuoi suok a, Kanan mihai, Hit mihai, Amor mihai, Periz mihai, Hiv mihai le Jebu mihai umna, ram tha le thawveng, nenetui le khuoizu luongna rama chun thuoi l�t dingin, ka hung tum a nih. "3?LALPA chun, "Aigupta rama ka mihai rimsikzie ka hmu zing a, sal v�ngtuhai kut an tuor leia an inr�m ri ka lo hriet a, an tuorna ka hriet zing a nih. C2Chun, Pathien v�kin, "Kei hi i thlatuhai Pathien, Abraham Pathien, Isak Pathien le Jakob Pathien chu ka nih" a ta. Chu phing leh Mosie chun a hmai a hup a, Pathien chu a en ngam naw a. 1 Pathien chun, "Kha b�k kha hung hnai sap ta naw rawh. I pheikhok kha hl�p rawh, i ng�rna kha hmun thienghlim a nih" a ta. 0;En chieng dinga a fe lai chu Pathienin a hmu a, ch�mbuka inthok chun, "Mosie, Mosie" tiin Pathien chun a ko a. Mosie chun, "Hi taka hin ka um" a ta. }/uChuongchun a lungrilin, "Ch�mbuk saw a chok a, a k�ng bok si naw a, a va mak de! Va en chieng hrim ka tih" a ta..Chu taka chun ch�mbukah meichokin LALPA v�ntirko a kuomah a hung inl�r a. K�ng si loa ch�mbuk chok chu Mosien a hmu zing a. <- uMosie chun Midian rama thiempu, a tarpupa Jethro beram ruol chu a v�ng a; chun, r�l tieng thlaler ram hla tak chen a beramhai khalin, Horeb,b Pathien tl�ng chu a zu tlung a. G, Pathienin Israel thlahai chu a zuk thl�r a, a zuk ngaisak a.r+_Pathienin an inr�m ri chu a lo hriet a, Abraham le Isak le Jakob kuoma a thuthlung chu a hriet zing a. *7Chun, sawt fe hnunga chun Aigupta lal chu a thi a. Israelhai salt�ng inr�m ri le thangpuitu ngaia an kh�k ri chun Pathien kuom a hang tlung a. q)]Zipora chun nau pasal a nei a, Mosie chun, "Mi rama p�m ka lo ni ta hi" a ta a hmingah Gersom a sak a.s(aMosie chun chu pa kuoma um chu a remti a, ama chun a naunu Zipora chu nuhmeia nei dingin Mosie a p�k a. 'Ama chun, "An leh ama chu khaw la'm a um ta le? Iengtiziea in hung m�ksan el am a na? Va ko inla, bu d�m hung fa raw se" a ta. &1Anni chun, "Aigupta mi pakhatin beram v�ngtuhai lakah a mi san suok a. Tui d�m a mi th�lp�k a, beram ruol khom tui a p�ka a nih" an ta. x%kNungh�khaiin an pa Reuel kuom an tlung chun, "Iem a ta voisun chu in va hung inlawi inhma ngei de?" a lo ta. $Beram v�ngtu dang an hung a, anni chu an hung hnot zam a, sienkhom Mosie chun anni chu a lo san a, an beramhai chu tui a'n dawntir a. 8#kChun hieng hi a na, Midian rama thiempu chun nau nuhmei pasari a nei a, anni chun an pa beram ruol chu tui pe dingin tuikula chun an hung a, taikuonga chun tui an sung sip a. 5"eChu riva chu Faraw khomin a lo hriet a, Mosie chu that a tum a, sienkhom Mosie chu Faraw kuoma inthokin a tl�n hmang a, Midian ram a tlung a, tuikul s�rah a'n thung a. {!qChu mi chun, "Tuin am kan chunga thuneitu le ror�ltu dingin a ruot che a? Aigupta mi i that ang boka mi that ve iI tum a ni?" a ta. Mosie chun a lungrilin, "Ka thilthaw kha tl�ngin an hriet tah a ni awm de aw!" a ta, a ti thawng ta hle a.* O A z�nga chun a suok nawk a, Hebrai mi le Hebrai mi insuol lai a hmu a, a thaw indik naw pa lem kuoma chun, "Ieng dinga i Hebrai chanpui i vuok am a na?" a ta. tc A ngha v�l a, mi dang a hmu naw phing leh Aigupta mi chu a vuok hlum a, phaiphina chun a ph�m hmang a. <s Mosie chu a hung puitling hnungin ni khat chu a mihai umna hmunah a fe a, inrim taka sin an thaw lai chu a thl�r a. Aigupta mi pakhatin a unau Hebrai mi a vuok lai chu a hmu a. 'I Naute chu a hung inthang lien a, Faraw naunu kuoma chun a thuoi a, a naupain a um ta a. "Tuia inthoka ka l�k suok a ni leiin' a ta, a hmingah Mosie a sak a.+Q Faraw naunu chun a kuomah, "Hi naute hi fepui la, mi donp�k la, i don man hlaw p�ng ka ti che" a ta. Chuongchun, nuhmei chun naute chu a l�k a, a don ta a. [1Ama chun, "Va zong ta la" a ta. Nuhmeite chu a fe a, naute nu chu a hung thuoi a. ymA unu chun Faraw naunu kuomah, "Hi naute don p�ktu ding che hi Hebrai nuhmei ka va zongp�k ding che?" a ta. }A hang hong chun naute a hmu a. Naute chu a tap a, a lunginsiet ta �m �m a, "Hi hi Hebrai naute a ni hi tie!" a ta. 5eChun, Faraw naunu chu vadunga insil dingin a zu fe a, a tirtawnhai chun vadung kamah kein an zui a. Phairuong lai chun bawm a zuk hmu a, a siehlawnu chu a zu'n l�ktir a. \3Naute chunga chun iem a hung tlung hrim ti hmu tumin a unu chu hla feah a ng�r a.=uA thup zing thei ta naw phing leh phairuongin bawm a siem a, alkatarain a z�t ph�i vong a, chu taka chun naute chu a'n z�ltir a, Nile vakam hnaia phairuong lai chun a sie a. iMA hung inr�i a, nau pasal a nei a, nau lawmum tak a nih ti a hmu chun thla thum zet a thup a. M Chun, Levi s�ngkuoa mi pakhatin Levi chia mi bok nuhmeiah a nei a. . YChun, Faraw chun a mihai po po kuomah, "Hebrai mi nau pasal hung pieng hlim taphot chu Nile vadungah pei un la, nau nuhmei ruok chu hl� ro" tiin thup�k a'n suo a.Q Nau domtuhai chun Pathien an ti leiin s�ngkuo neiin an hung pung ve a. { sNau domtuhai chunga chun Pathienin ngil a nei a, chuongchun Israel mihai chu pungin an hung tam zuol pei ta lem a. D Nau domtuhai chun Faraw kuomah, "Pu, Hebrai nuhmeihai chu Aigupta nuhmei ang an ni ve naw a, an thoth�ng a tha leiin nau domtu tlung hmain nau an lo nei hman d�r ta hlak a nih" an ta.  Aigupta lal chun nau domtuhai chu a'n kotir a, "Hieng hi ieng leia thawa nau pasalhai chu in indamtir pei am a na?" tiin a'n don a, ~ yNau domtuhai chun Pathien an ti leiin Aigupta lalin a hril ang chu zawm loin nau pasalhai chu an indamtir vong lem a. p  ]"Hebrai mihai nau in dom pha leh, pasal a ni chun that unla, nuhmei a ni leh hla ro" tiin thu a p�k a.M  Aigupta lal chun Hebrai mihai nau domtu Sifra le Pua hai kuoma chun, 8  mSin h�utak, lung ch�rna le t�klei siema inrim taka sorin, lo sin rinum tinr�ng inthawtirin, an nun a rimsik thei d�n patawpin Aigupta mihai chun rawng takin an sor a.$  G an sor inrim nasa tul tul a.   Amiruokchu, an soisak rimsik po leh pung zuola an indar nasa ting leiin, Aigupta mihai chun Israel mihai chu an hung ti ta hle a,  9 Chuongchun, anni suknomna dingin an chungah siehlaw v�ngtuhai an sie a, Faraw hmang dingin Pithom le Ramases-ah thawluinain kud�m an inbawltir a. D  Thaw ro, anni hi dawha thiemin soisak ei tiu, chuong naw chun hung tam zuol pei an ta, indo a um pha ei hmelmahai leh thang kop an ta, ei rama inthokin tl�n suok hlauh rawi an tih" a ta.X - A mipuihai kuoma chun, "En ta u, Israelhai hi, eini ta dingin an tam taluo tah. F  Aigupta rama chun Josefa hre ngai lo lal thar a hung inlal a. m WIsrael thlahai chun chi tam tak thlain nasa takin an hung pung a, Gosen ram chu an hung sip el ta a. N Josefa le a unauhai le anni hun laia suon po po chu an thi vong ta a. d EJakob thlahai chu an r�ngin sawmsaria an ni a, Josefa ruok chu Aiguptaa lo um ta sa a nih.$ GDan le Naftali; Gad le Aser. $ GIsakar, Zebulun le Benjamin; % IReuben, Simeon, Levi le Juda; q~ aHienghai hi Jakobin Aigupta rama a l�tpui Israel naupahai hming le an s�ngkuo bing senghai chu a nih: } 2Chuongchun, Josefa chu kum za la sawm mi a niin a thi a, a ruong chu hmon thei lo dingin an siem a, Aiguptaa chun kuongah an sie a. 7|i 2Josefa bok chun, "Pathienin hung kan ngei ngei a ti cheu a, chu pha chun ka ruhai hi hi taka inthok hin in hawn tung ding a nih" tiin Israel thlahai chu thu a'n kh�mtir a. { 2Chun, Josefa chun a unauhai kuomah, "Ka thi ding an ta a, nisienlakhom Pathienin hung kan ngei ngei a ti cheu a, hi rama inthok hin thuoi suokin, Abraham hai, Isak hai le Jakob hai kuoma thu inkh�m meua a p�k ram tiema chun thuoi tung nawk a ti cheu" a ta. z 2a tuhai, Efraim nauhai khom kh�p thum zet a hmu hman a. Manase naupa Makir nauhai khom Josefa mal chunga pieng an nih. Xy+ 2Josefa chu a pa s�ngkuohai leh Aigupta ramah a um a, kum za le sawm a dam a, x 2Chuong chu a ni leiin, ti naw ro, nangni le in nauhai chu chawm pei ka ti cheu" tiin, bau inn�m taka bein a lo thlamuong tawl a.w 2Nangni chun mi suksiet in tum a. Pathien ruok chun thil tha tieng hlen a, voisun ni anga hringna tam tak sansuok hi a lo tum lem a nih. Ev 2Josefa chun an kuomah, "Ti naw ro. Pathien aiawtu am ka ni? Xu+ 2Chun, a unauhai chu an hung a, a hmaah bokkhupin, "I suokhai kan ni hi" an ta. ltS 2'I chunga i unauhai bawsietna le suolna le an soisak rimsikna po po che kha ngaidam dingin ka ng�n che' ti hi. Chuleiin, tu hin i pa Pathien siehlawhai suolna hi ngaidam lul rawh" tiin. Chu thu Josefa an va hril chun a tap a.sy 2Chuongchun a kuoma hril dingin thu an incha a, "I pa dam lai khan hieng ang hin i kuoma hril dingin thu a mi'n cha a: 'rI 2Josefa unauhai chun an pa a thi phing leh, "A chunga ei thilthaw that naw po po lakah Josefan ei chungah phuba la naw nih ti iengtin am ei hril thei?" an ta. q 2Chun, Josefan a pa a v�i zo chun ama le a unauhai le a pa v�i dinga ama le fehai po po le chun Aigupta tieng an k�r nawk ta a./pY 2 A ruong chu Kanan ram an zawn tlung a, Abrahamin inphumna dinga hmun, Hit mi Efrona inthoka a lo chopa a'n chawk, Mamre zawna Makpela p�ka chun an ph�m tah a nih.=ow 2 Jakob nauhai chun an pa thucha ang charin an thaw a. Dn 2 Aigupta mihaiin Atad hrizawla chuonga urs�n taka mithi s�nna an nei chu Kanan mihaiin an hmu a, chu hmun hminga chun Abel Mizraim an inb�k a, chu chu Jordan vadung bul ela um a nih.m1 2 Jordan vadung kawla Atad hrizawl an tlung chun nasa taka s�nin an tap a, chu taka chun Josefan a pa s�nna inser chu ni sari s�ng a hmang a. hlK 2 Sakor tawlailir le sakor chung chuong mi tam tak an thuoi bok a. An r�ng chun tam tak an nih.,kS 2Josefa s�ngkuo po po le a unauhai le a pa s�ngkuohai chun an zui a, an naupang nawihai, an beram ruolhai le bawng ruolhai chauh chu Gosen ramah an m�ksan a. j 2Chuongchun, Josefa chu a pa v�i dingin a hang fe a. Faraw siehlaw po po, a s�nghai laia an upahai le Aigupta rama mi poimaw hai le fiG 2Faraw chun, "I pain thu an kh�mtir ang che chun hang fe la, i pa chu hang v�i rawh" a ta.h 2'Ka pain, ngai ta, ka thi ding a ni ta a, Kanan rama thl�n ka cho saah, chu taka ngei chun mi hung ph�m rawh' tiin thu a mi'n kh�mtir a. Chuleiin, lunginsiet takin ka pa hi mi hang inv�itir la, hung k�r nawk nghal ka tih' tiin hril ro" a ta. g 2Chun, an s�n hun a tawp chun Josefan Faraw s�ngkuohai chu a biek a, "In mit ka tlung chun hi thu hi Faraw kuomah mi hrilp�k ro: ,fS 2Chuongchun, damdawi thiemhai chun thu thei lo dingin an siem a, a siemna dingin ni sawmli zet a aw a nih. Aigupta mihai chun ni sawmsari s�ng ama chu an s�n a.geI 2Chu zoah a pa Israel chu thu thei lo dinga buotsai dingin damdawi thiemhai chu thu a p�k a. ?d } 2Josefa chun a pa chu a baw a, a tah a, a fawp a fawp a. c 1!A nauhai kuoma thu a'n cha zo chun a ke chu khumah a hl�ng kai a, a thlarau an thla a, a chipuihai kuoma chun thuoiin a um ve ta a.Pb 1 Lo le a s�nga p�k um chu Hit mihaia inthoka a'n chawk a nih" a ta. wai 1Chu taka chun Abraham le a nuhmei Sari an ph�m a; Isak le a nuhmei Rebek an ph�m a, Leah an ph�m bok a. &`G 1Hit mi Efron loa p�k, Kanan rama Mamre zawna Makpela p�k, Abrahamin Hit mi Efron kuoma inthoka inph�mna dinga a lo chopa a'n chawka chun mi ph�m ro. m_U 1Chun, an kuoma hieng thuchahai hi a p�k a: "Ka chipuihai kuomah thuoiin ka um vak ding a ni ta a. ^5 1Chuonghai po po chu Israel hnam sawm le hnam hnihai chu an na, an nina ang pei le inmila an pain an chungthu hrila mal a sawmp�k d�n chu a nih. v]g 1"Benjamin chu satene hnukrawl ang,Z�ng k�rin a sa se a f�k a,Z�n tieng a r�ll�k a sem hlak"tiin. P\ 1I pa malsawmp�kna che hi,A ropui lem tl�ng hlunhai n�kin,Tl�ngpui hnienghn�rna n�k daiin. Chuong po po malsawmnahai chu,Josefa lu s�pa chun innghat raw se,A unauhai laia lal a ni si a. &[G 1I pa Pathien, thangpuitu che,Iengkimthawthei malsawmtu che,V�n malsawmna vur hlaktu che,Lipui rila malsawmna petu cheNene le sul malsawmna petu che leiin. Z 1Sienkhom a thalngul a khau zing a,A b�n th� a hr�t zing bok,Jakob Mi hr�tkhawkh�ng kut le,Israel Lungpui le Berampu lei chun;?Y{ 1Theidain thalpui leh an bei a,An k�p a, a hnaw tom a;gXI 1"Josefa chu grep ra nuom ang,Tuikhur bula ra k�r thluk ang,Banga inz�m kai dul ang a nih. JW 1"Naftali chu sazukpui insuo,T� nal tak tak nei hlak ang a nih. \V3 1"Aser hi a f�k th�ng a ta,Lal f�k chi anga thil inhnik,Amain siem suok a tih.JU 1"Gad chu r�lin hung bei an ta,Ama chun hnot thl�r tawl a tih.,TU 1"I sansuokna ka ngh�k zing, LALPA.wSi 1Dan chu lam sira rulpui,Lampuia rulriel ang el,A chunga chuong bin let khop a.Sakor kea chuk hlaktu ang a nih.VR' 1"Dan chun a mihai chungahIsrael hnam a nina anginIndik takin ro r�l a tih. Q 1Chawl chu thain a hriet a,A ram inhoizie khom a hriet bok.Sienkhom rikphur dingin liengko a daw a,Mi sor luiin a hung um tah. RP 1"Isakar chu sabengtung z�ngru chang tak,Ip pahni k�ra bok ang a nih. pO[ 1 "Zebulun chu tuipui kamah um a ta,Long chawlna vakam n�ng a ta,A ramri chu Sidon chen inz�r a tih. SN! 1 A mit chu uoiin n�kin dum lem a ta,A ha chu bawngnene nekin v�r a tih.)MM 1 A sabengtung chu grep hruiah thlung a ta,A sakor tuoi chu a ditna kau takah thlung a tih. A silf�nhai uoiin-in sawp a ta,A korfuol chu grep senin sawp a tih. ?Ly 1 Lal hmol chu Juda laka inthokin,L�k hmang ni ngai naw nih;A neitu tak a hung inlang pha a,Hnam tinin a thu an awi chenin,Juda ke kara rorelna hmol chu,L�k hmang ni ngai naw nih. ,KS 1 Aw Juda, sakeibaknei te ang i nih,Ka naupa, i sa ve lai i hung k�r;Sakeibaknei sa inch�n angin i bok a,Keipui bok lai ang elin,Tuin am an suktho ngam ding che?+JQ 1"Juda, nang chu i unauhaiin,Inp�k hlak an ti che;I kut chun i hm�lmahai r�ngah,Inr�ktir hlak a ti che a,I pa naupahai po po chu,I hmaah hung k�n an tih.3Ia 1An lungsenna int�r tak chu,Tongsie phurin um raw se;An lungtur�k rawng tak el chu,Tongsie phurin um bok raw se. Jakoba chun the dar ka ta,Israela chun sukdar ka tih. H 1An inrawn khawmnaah fe nawng ka ta,An inkhawmnaah thang ngai naw ning. An lungsen pha mi an that a,Bawngchal zaper an sat tan a;MG 1"Simeon le Levi hai unau kawlhn�m chu,Nunrawngna hriemhrei a nih. F7 1Amiruokchu, tui anga so but i ni leiin,Mihai kh�m ta ngai naw ti nih. I pa khumpuiah i kai a, Ka z�lna khum ngei el chuI mi sukporchep�k si a. E 1"Reuben, nang hi ka nau lut�r, Ka thilthawtheina, ka hr�tna ra hmasa tak, Hmingthang le thilthawtheia mi kh�m thei i nih. cDA 1Nangni Jakob nauhai, hung inkhawm unla, ng�ithla ro. In pa Israel thu hi ng�ithla ro. C  1Chun, Jakob chun a naupahai chu a ko khawm a, an kuomah, "Thil la hung tlung dinghai ka hril theina ding cheuin hung inkhawm ro. 1B] 0Nang chu i unauhai chunga um i ni leiin an chan n�ka tam pe chuong ka ti che a, Amor mihai kuta inthoka kawlhn�m le thala ka l�k tl�ng dung kha nei i tih" a ta.A/ 0Israel chun Josefa kuomah, "Ngai ta, ka thi t�p ta a, sienkhom Pathienin umpui a ti cheu a, in thlatuhai rama chun thuoi k�r nawk a ti cheu. T@# 0Chu ni chun mal a sawm tawl a: "Nangni hmingin Israel chun hi malsawmna hi a puong a nih: Efraim le Manase angin Pathienin inumtir raw se cheu" tiin. Chuong ang chun Efraim chu Manase hmaah a sie a nih .k?Q 0A pa chun a nuom naw a, a kuomah, "Ka hriet, ka naupa, ka hriet. Ama khom hi hnama hril khop la hung n�ng a ta, la ropui a tih. Amiruokchu, a sang hi ropui lem a ta, a thlahai khom hnam tam tak la hung n�ng an tih," a ta. > 0A pa kuomah, "Pa, i sie suol a nih. Hi hi annawm ka nau lut�r chu. A chungah i kut chang tieng innghat lem rawh" a ta. 6=g 0Chun, a pain a kut chang tieng Efraim lu sipa a'n nghat lai Josefan a hmu chun a lungni naw a, Efraim lu s�pa a kut innghat lai chu Manase lu sipa son tumin a dom kang a. d<C 0siet theina po po laka inthoka mi'n tlansuoktu V�ntirko chun naupanghai hi malsawm raw se. Chun, ka hming le ami thlatu Abraham le Isak hming chu hmingah put hai sien, hnuoia hin nasa takin hung pung raw hai se" tiin./;Y 0Chuongchun, Josefa chu mal a sawm a: "Mi thlatu Abraham le Isak haiin a hmaa kal an chawina hlak Pathien, ka pienga inthoka tu chena mi v�ngtu Berampu, ka Pathien, 4:c 0Chun, Israel chun a ban kawkal a, a kut chang tieng chu a naupang lem Efraim lu chunga chun a'n nghat a, a kut voi tieng chu a nau lut�r Manase chunga chun a'n nghat a. ^97 0 A nauhai pahni b�na chun a kei a, Efraim chu a kut chang tienga chelin Israel kut voi tieng panga chun a kei a, Manase chu a kut voi tienga chelin Israel kut chang tieng panga chun a kei a, a hung thuoi hnai a. p8[ 0 Josefa chun a nauhai chu a pa kap k�ra inthok chun a kei suok a, bawka hnuoi sikin chibai a b�k a. *7O 0 Israel chun Josefa kuomah, "I hm�l hmu nawk hi ka'n ring ta naw hrim hrim a, sienkhom tu hin i nauhai hmel chen khom Pathienin a mi'n hmutir tah a ni hi" a ta.'6I 0 A upa ta leiin Israel mit chu a ch�u ta a, a hmu thei ruon ruon chau a. Josefa chun a nauhai chu a hung thuoi hnai a, Jakob chun a lo kuo a, a fawp tawl a. "5? 0 Josefa chun, "Pathienin a mi p�k naupanghai an nih" tiin a pa chu a hril a. A pa chun, "Hung thuoi hnai tawl rawh, mal ka lo sawm theina dingin" a ta. F4 0Israelin Josefa naupahai a hmu chun, "Tuhai am an na?" a ta. a3= 0Padana inthoka ka hung k�r lai khan vangduoithl�k takin Rachel chu Kanan ramah, lam lailakah, Efrat khuo kan la hlat f� laiin a thi a. Efrat (Bethlehem an ti bok) panna lampuia chun ka vui liem tah a nih" a ta.v2g 0Hi hnunga nau i neihai ruok chu i ta n�ng an ta, ram an rochung dinga chun an uhai hming intawmpui an tih. 51e 0"Tu hin i naupa pahnihai, Aigupta rama ka hung thl�k hmaa i neihai kha ka rochana ngai ding an nih. Efraim le Manase hi, Reuben le Simeon ang bokin, ka ta n�ng an tih. %0E 0'Chi tam tak inthlatir ka ti che a, sukpung ka ti che a, hnam chi hrang hrangin siem ka ti che a, hi ram hi i thlahai kumkhaw ro dingin p�ng ka tih' a ta./ 0Jakob chun Josefa kuomah, "Pathien Iengkimthawthei chu Kanan ram Luz khuoah ka kuomah a hung inl�r a, mal a mi sawm a, .} 0Jakob kuomah, "I naupa Josefa a hung" tiin an va hril a. Israel chun a tha nei sun sangin khuma chun a thung ink�ng a.- ! 0Hun iemani chen hnunga chun Josef kuomah, "I pa a damnaw ie" tiin an hung hril a. Chuongchun, a naupahai, Manase le Efraim chu a thuoi a. $,C /Ama chun, "Inkh�m ngeiin thu mi tiem rawh" a ta, chuongchun a kuoma chun a'n kh�m a. Israel chun a funghrol hmawra innam kangin Pathien a chawibiek a. L+ /Ami thlatuhai kuoma ka chawl pha chun Aigupta rama inthok hin mi zawn suok la, anni an ph�mna hmuna ngei chun mi ph�m ve rawh" a ta. Josefa chun, "I hril ang tak chun thaw ngei ka tih" a ta. b*? /Israel chu a thi a hung hnai a, Josefa a ko a, "I mit ka tlung a ni chun i kut kha ka malpui hnuoiah rol la, lunginsietna le ringumna ka chungah inentir dingin thu mi tiem rawh. Aigupta rama hin mi phum lul naw rawh. |)s /Jakob chu Aigupta ramah kum sawm le kum sarih a um hman a, a dam sung po chu kum zakhat le sawmli le pasari a nih. (5 /Israel rawihai chun Aigupta rama Gosen biela chun umhmun an khuor a, chu taka chun in le lo nei sap peiin an hung hmuingil a, nasa takin an pung a. L' /Chuongchun, Faraw kuomah lo tharsuok hmun ngaa thea hmun khat sung ding ti d�n Josefa siem chu Aigupta ramin tu chen hin d�nah a la nei zing a; thiempuhai ram chauh a nih Faraw ta ni lo chu. }&u /Anni chun, "Nangin kan hringna i san him ta si a. Kan pu hin mi ditsak sien, Faraw bawia chun um el kan tih" an ta. A%} /In s�k pha leh hmun ngaa thea hmun khat Faraw ta dingin sung ro. Hmun ngaa hmun li chu in bu chi ding d�m le nangni le in s�ngkuohai le naupanghai f�k ding n�ng a tih" a ta. $% /Josefa chun mipuihai kuomah, "Tuhin nangni le in ramhai chu Faraw ta dingin kan chawk ta cheu leiin bu chi chu hung la unla, loah ching ro. 7#i /Thiempuhai lo ruok chu a'n chawk ve nawh, a san chu anni hin Farawa inthokin chatlak loin thangpuina an dong a, chu chu an f�k khop a tling a, chuleiin ram an zor ve nawh. b"? /Aigupta ram dung le khanga umhai po po chu Josefa chun Faraw bawiah a sie ta vong a nih. P! /Chuongchun Josefa chun Aiguptaa ram po po chu Faraw ta dingin a'n chawk ta vong a. T�m chu a nasa �m leiin Aigupta mihai chun an lohai chu an zor ta seng a, ram chu Faraw ta a hung ni ta vong a,   /I mithmua ngei keini le kan ram hi kan bohmang el di'm a ni? Keini ngei hi kan ram chopin buin mi'n chaw la, keini le kan ram hi Faraw bawiah um el kan tih. Thi loa kan hring suok theina ding le ram hi a chieurieu nawna dingin bu chi ding mi pe hr�m rawh" an ta.+ /Kum a hung invoi a, a kum nawk chun Josefa kuomah an hung nawk a, a kuomah, "Kan sum po po hlak kan inkhawng da zo ta a, kan ranhai hlak i chang vong ta bok si a, kan taksa le kan lohai chauh naw chu ieng khom nei hrim kan nei ta nawh ti hi kan pu hmaah ip kan tum nawh. mU /Chuongchun, an ran ruolhai chu Josefa kuomah an hung thuoi a, ama chun an sakor hai, beram le k�l hai, bawng ruol le sabengtung hai chu buin a lo thlengp�k pei a. An ranhai man chun kum khat chu an tlingtla thei ta hr�m a.hK /Josefa chun, "Chuonga tangka in nei ta si naw chun in ranhaiin bu chu hung thleng el ro" a ta. \3 /Aigupta mipui le Kanan mipuiin an sum nei an f�k zo vong hnung chun Josefa kuomah an hung a, "F�k ding mi pe raw khai. I mithmua kan thi i phal ding am a ni? Kan tangka hlak kan hmang zo vong ta si a" an ta."? /Josefa chun Aigupta ram le Kanan rama sum um po po chu bu a'n chawktirna mana chun a r�t khawm ta vong a, chuonghai chu Faraw inah a sung l�t pei a.  / T�mpui mitsim lei chun a ram pumah f�k ding hrim hrim a um ta naw a, Aigupta ram le Kanan ram khom a hung ch�u se zo ta a. q] / Josefa chun a pa le a unauhai le a pa s�ngkuo hai chu an tam d�n dungzuiin f�k ding a p�k bok a."? / Chuongchun, Josefa chun a pa le a unauhai chu hmun an khuortir a, Faraw thup�k angin a ram thatna lai tak, Ramases biela chun in le lo hmun a p�k a. M / Jakob chun Faraw chu mal a sawm a, a kuoma inthok chun a fe suok a. 'I / Jakob chun, "Ka khuolzinna hi kum za le sawmthum a ni ve ta a. Ka kum la tlawmin, ka thl�tuhai inzin kum la z�t naw sienkhom a rimsikthl�k a nih" a ta. 8m /Faraw chun, "Kum ieng z�t am i ni ta a? a ta. p[ /Chun, Josefa chun a pa Jakob chu Faraw kuomah a hung thuoi l�t a. Jakob chun Faraw chu mal a sawm a.  /Aigupta ram hlak chu i hmaah a'n zar d�i duoi a. I pa le i unauhai chu ram thatna hmun i nuomna lai laiah hmun inkhuortir ta la. Gosen ramah umhmun khuor raw hai se. Chun, anni lai mi thilthaw thei tak hriet i nei chun ka ran ruol chungah hotuin sie rawh" a ta.Q /Faraw chun Josefa kuomah, "Hi, i pa le i unauhai i kuomah an hung ta a. <s /Anni chun, "I siehlawhai hi kan pi le pua inthok ta khan ran vai mi kan nih. Kanan ramah t�m a tla nasa a, i siehlawhai ran ruol f�k ding a um ta naw a, hi taka hin iemani chen um hri dinga hung thla kan nih. Lunginsiet takin i siehlawhai hi Gosen rama umhmun khuor mi phalp�k rawh" tiin an ng�n a. O /Faraw chun, "Ieng sin am in thaw hlak a?" tiin anni chu a lo indon a. R /A unauhai laia mi panga a thlang suokhai chu Faraw hmaah a hung thuoi a. Q  /Josefa chu Faraw kuomah a a hang fe a, "Ka pa le ka unauhai chu an beram ruol, bawng ruol le an thil nei po po leh Kanan rama inthokin an hung tlung thla ta a, tu hin Gosen ramah an um" tiin a hril a.  % ."(A um nawh) L  .!Chun, Farawin a ko cheu a, 'Ieng sin am in thaw hlak a?' ti a'n don pha cheu chun, 'I siehlawhai hi kan thlatuhaia inthok ta khan kan naupang t�ta inthoka tu chen hin ran v�itu kan nih' ti ro, chuongchun Gosen ramah inumtir a ti cheu. Beram v�ngtuhai r�ng r�ng chu Augupta mihai tirdak zawng tak an ni si a" a ta.  . anni chu ran v�itu an ni leiin an beram ruol le bawng ruol le an nei po po khom an hung sawm thl�k vong a nih' tiin. T # .Chun, Josefa chun a unauhai le a pa s�ngkuohai kuomah, "Faraw kuomah hang f�ng ka ta, hieng hin hang hril ka tih: 'Ka unauhai le ka pa s�ngkuohai kha tu hin Kanan rama inthokin an hung tlung ta a, r _ .Israel chun Josefa kuomah, "Keima ngeiin i la dam zing ti ka hmu ta a, tu hin chu thi kan huom tah" a ta.) .Josefa chun a sakor tawlailir a buotsai a, a pa hmuok dingin Gosen a pan a. Josefa a tlung a, a pa a hang hmu chun a kuo a, sawt fe an tap a.  .Gosen biel tienga fe d�n ding lam zongtu dingin Jakob chun Juda chu Josefa kuomah a tir hmasa a, chuongchun Gosen ram an tlung ta a.~w .Aigupta rama pieng Josefa naupa pahnihai le tiem chun Aiguptaa Jakob s�ngkuo fe po chu an r�ngin sawmsari an nih.  .Jakob naupahai po, an nuhmeihai tiem sa loin, Jakob le Aiguptaa l�t, a th�lbea suok po po chu an r�ngin sawmruk paruk an nih. D~~}} ||L{{7zpyxww}w-vvuutlssWrr qpoo9nnmllkk-jjgi]hgg*gfeedOccbb`aaTa ``__^h]]h\\X[[,ZZ5YYsXXX7W{VVIUU_TSSRxPP!OjNN+MMULLKK>JeIIMHeGFFrEEE5DCC2BA@@:??>[== <;::e99T8877 6553443}22T1002//m..!--0,++ *p*$)((&''Q'&X%%F$#""! 0%Re#J(vZ sn C  IYNKmA'' "Hi ni hi theinghil loa in inser hlak ding ni, thang la hung thar peihai khomin LALPA ta dinga k�t hmanga an inser kumkhuo ding chu a nih. @&{ Thisen chu in ta dingin in umna inchikna n�ng a ta, thisen ka hmuna taphot chu fe k�n pei ka tih. Aigupta ka hrem ni chun nangni sukse thei hri r�ng r�ng inl�ng ve naw nih. H%  "Chu z�n ngei chun Aigupta ram fang ka ta, mihriem le sa, nau lut�r po po chu sukhlum ka ta, Aigupta rama pathienhai po po chu an chungthu r�lp�k ka tih; kei hi LALPA chu ka ni si a. $+ Chun, hieng ang hin in f�k ding a nih: thuom inbel sa diema pheikhok bunin, hmol chawiin, inhmaw takin fa ro, LALPA fek�n k�t a ni si a. g#I A z�nga ding ieng khom hla naw ro; a t�k chena f�k b�ng la um chu meiah raw hmang ro. q"] A selin fa naw unla, tuiin suong naw unla, a lu le a ke le a s�ng thang vongin in em hmin ding a nih. x!k Chu z�n l� l� chun a sa chu meiah em hminin, chol thang lo bei le thlai hna kha leh in f�k ding a nih.   A thisen iemani z�t l�ng in ta, chu chu a sa in f�kna in kotkh�r bieng chung le s�r ve veah in t�t ding a nih.  Chu thla ni sawm le ni lina chen chu kol inta, chu z�n tieng thimbut chun Israel s�ngkuo tinin in that seng ding a nih. y Ran tuoi in thlang dinghai chu kum khata upa, hmel hem lo n�ng a ta, kel amani beram amani laia mi a ni ding a nih. lS Chun, beram tuoi thatna khop ni loa tlawm s�ngkuo an um chun an tuolbawmhai leh an s�ngkuo tamzie ang peiin beram pakhat intl�ng raw hai se. Mi tin f�k khop tawk ang peia hisapin beram tuoi that ding z�t chu ruot ro.  Hi thla ni sawmnaa hin s�ngkuo tinin mani s�ngkuo ta ding seng beram tuoi pakhat la chit dingin Israel thlahai po po hril rawh. :q kum khat s�nga thla in tiem tanna n�ng a tih. r a Chun, LALPAN Aiguptaa chun Mosie le Aron a biek a, "Tuta thla hi in ta dingin thla hmasa tak n�ng a ta, 3a Mosie le Aron chun chuong thil makhai chu Faraw hmaah thaw hai sien khom LALPAN Faraw lungril a sukkhau tlat leiin a rama inthokin Israelhai chu a'n suoktir nuom si nawh.  LALPA chun Mosie kuomah, "Aigupta ramah thil mak tam lem ka thawna dingin Faraw chun i thu ng�ithl�p�k naw ni che" a ta. r_ I thoktuhai po po hi ka kuomah hungin ka hmaah la bokkhup an ta, 'Fe ta rawh, nang le a zuituhai po po le hin' tiin mi la hung ng�n an ta, chu pha chun suok ka tih" a ta. Chuongchun, Faraw kuoma inthok chun lungsen takin a suok a. D Israelhai lai ruok chu uiin mi amanih ran amanih an inbau ri tak ngiel khom hriet ni naw nih. Chu pha chun LALPAN Aigupta mi le Israel mihai chu a thlier ngei a nih ti hre t�ng in tih.  Aigupta ram chu tap inr�m riin sip a ta, chuong ang hrim hrim chu a hmain a la um ngai naw a, um nawk ta ngai bok naw nih. kQ Aigupta rama nau pasal pieng hmasa tak taphot, Faraw nau lut�r, lalthungphaa inthung laia inthoka bu rawtna lunga thok bawinu nau lut�r chen khom thi'ng an ta, ran chen khom a chal pieng hmasa tak chu thi vong bok an tih. eE Mosie chun, "Hieng ang hin LALPA chun a hril: 'Z�n ril velah Aigupta ram sir suok ka tih. 5 Mihai chu LALPAN Aigupta mihai lunginsiet a'n hlawtir a; chun Mosie chu Aigupta rama Faraw thoktuhai le a mipuihaiin nasa takin an ngais�ng bok a. Mihai kha hril la, a nuhmei a pasalin an tuolbawmhai kuomah tangkaruo le rangkachaka siem incheina thilhai chu hni raw hai se," a ta. M  LALPA chun Mosie kuomah, "Faraw le Aigupta chungah hripui dang ka la hung inl�ngtir ding a nih. Chu zoa chun inf�tir a ti cheu a, a'n f�tir pha cheu chu a hnotin a nih a hnot suok ding cheu. cA Mosie chun, "I ti ang tak chun ni raw se. I hmaah hung inlang nawk ta ngai naw ning" a ta.?y Faraw chun Mosie kuomah, "Ka hmu ph�k loah fe hmang dai rawh! Ka hmaah hung inlang ta lo hrim hrim dingin fimkhur rawh. I hmel ka hmu nawk ni chu i thi ni ding n�ng a tih" a ta. ^ 7 Faraw lungril chu LALPAN a sukkhau tlat leiin anni chu a'n suoktir phal chuong nawh.  Kan ran ruolhai chu keini leh an fe ngei ding a na, an tin hlek khom m�ksan ni naw nih. LALPA kan Pathien kan chawibieknaah a then hi kan hmang a ngai a, a hmun kan tlung hma chun ieng thil am hmangin LALPA chu kan chawibiek ding ti kan hriet si nawh" a ta.  Mosie chun, "LALPA kan Pathien kuoma kan inthawi theina dingin pumraw inthawinaa kan hmang dinghai chu chawi i mi phalp�k ding annawm. 3 a Faraw chun Mosie chu a'n kotir a, a kuomah, "Fe unla, LALPA in Pathien chu va chawibiek ro. Nunau khom an r�ngin thuoi unla, in ran ruolhai ruok chu m�ksan ro" a ta.  5 Tu khom an inhmu thei naw a, mani umna hmuna inthokin ni thum s�ng chu an inv�k suok thei bok nawh. Israelhai umna ruok chu a var vong thung a. xk Chuongchun, Mosie chun v�n tieng kut a hang phar a, ni thum s�ng zet Aigupta ram chu thimpuiin a'n khum a. .W Chun, LALPA chun Mosie kuomah, "V�n tieng khin i kut hang phar rawh, Aigupta rama hin ieng lai khoma an la hriet ngai lo thimpui a hung inzir theina dingin" a ta. jO Amiruokchu, LALPAN Faraw lungril chu a sukkhauh leiin Israelhai chu a'n suoktir phal chuong nawh.1] LALPA chun sak thli chu thlang thlipui hr�t takin a'n changtir a, khauhai chu Tuipui Senah a l�n l�t vong a, Aigupta ramah kh�u hlek khat khom a m�ksan nawh. C Mosie chun Faraw chu a fesan a, LALPA kuomah a tongtai a.  Tu hin ka suolna hi mi ng�idam nawk hr�m inla, LALPA in Pathien kuomah hi hripui tium hi la hmang dingin mi ng�np�k ro" a ta.  Faraw chun inrang takin Mosie le Aron chu a'n kotir a, an kuomah, "LALPA in Pathien le nangni lakah thil suol ka thaw a. dC Hnuoi an tuom sip vong leiin a ram ph�kin a'n thim khup el a. Riel d�ng siet b�k chu a rama thlai tinr�ng le thei ra po po chu an f�k ram a, Aigupta ram chu thil inder hrim hrim hmu ding um loin a kol r�t a.P khauhai chun Aigupta an r�n a, a ram s�ng hmun tinah an fu a, an tam �m �m el a. Chuong ang lawma kh�u int�m nasa chu a hmain hriet a la ni ngai naw a, hriet ni nawk ta ngai bok naw nih. iM Chuongchun, Mosie'n a hmol chu Aigupta ram chunga chun a hang inlet a. LALPA chun sunnithl�k le z�nkhawvarin chu rama chun sak thli a'n hr�ngtir a. A t�k z�nga chun thliin khauhai chu a hung l�n l�t hum hum a; O~ Chun, LALPA chun Mosie kuomah, "I kut kha Aigupta chungah phar rawh, a ram ph�ka kh�u honpui hung int�m a, rielin a d�ng siet b�k a rama thlai po po an f�k ram vong theina dingin" a ta. &}G Chuong chu ni thei naw nih. In ng�n tah angin, pasal po fe unla, LALPA chu va chawibiek ro" a ta. Mosie le Aron chu Faraw kuoma inthok chun an hnot suok a./|Y Faraw chun, "Nunau le in ran ruol le ka'n fetir ding cheu a ni chun, LALPA Pathien chun umpui mol raw se cheu! Thil suol thaw tum in ni hlak chu a chieng bal sia le! *{O Mosie chun a don a, "LALPA kuoma k�t hmang ding kan ni leiin kan r�ngin a chin a lien, kan naunu le naupahai le kan ran ruol po po leh f�ng kan tih" a ta. 6zg Chuongchun, Mosie le Aron chu Faraw kuomah an hung thuoi nawk a, an kuomah, "Fe unla, LALPA in Pathien chu va chawibiek ro. Amiruokchu, tuhai am an na a fe ding chu?" a ta. y Faraw thoktuhai chun a kuomah, "Ieng chen top am hi pa hi ei ta dingin ch�ng a'n chang ding a na? Hienghai hin LALPA an Pathien chu an chawibiek theina dingin inf�tir el rawh. Aigupta ram hi sukramin a um zo tah ti i la hriet naw a ni maw?" an ta. fxG Nang le i thoktuhai le i mihai inah sip vong an ta, chuong ang chu i pi le pu huna hi ram in hluo nia inthoka an la tong ngai lo thil n�ng a tih' a tih" tiin an hril a. Mosie chu a nghak�r a, Faraw chu a suoksan ta a.$wC Hnuoi hi inlang thei lo khopin d�p sip an ta, rielin a d�ng hlum b�k thil tlawmte inla neihai le rama thing hna la um sunhai chu fa ram vong an tih. nvW Ka mihai i'n suoktir phal naw chun z�nga hin in ramah kh�u honpui ka hung int�mtir ding a nih. nuW Chuongchun, Mosie le Aron chu Faraw kuomah an fe a, "LALPA, Hebraihai Pathien chun hieng ang hin a hril: 'Ka hmaah ieng chen top am inng�itlawm nuom loa i um ding chu? Ka mihai hi insuoktir rawh, an mi chawibiek theina dingin. %tE khau taka Aigupta mihai ka soisak thuhai chu in nauhai le in tu le tehai kuoma in inzawt theina dingin, Faraw le a thoktuhai lungril ka sukkhau a nih" a ta.1s _ Chun, LALPA chun Mosie kuomah, "Faraw kuomah fe la, LALPA chu ka nih ti in hrietna dinga inchikna thil mak tam tak ka thaw theina ding le chuong inchiknahai chu thaw a, r #Chuongchun, LALPAN Mosie kuoma a lo hril tah ang khan, Faraw chun a lungril a sukkhau a, Israelhai chu an suoktir nuom nawh. q "Farawin ruo le riel le v�ninrum a tawp tah ti a hmu chun a suol a pu nawk a, ama le a rawihai chun lungril an sukkhau a. %pE !Mosie chun Faraw a m�ksan a, khawpuia inthok chun a fe suok a. LALPA tieng a kut a phar a, v�ninrum le riel chu a tawp a, ruo khom a s�r zom ta nawh. Mo Huit le vai butun ruok chu an la to naw leiin a d�ng siet ve nawh.an= Pat le barli a d�ng siet vong a, barli chu a vui lai a na, pat chu a p�r lai a nih. nmW Amiruokchu, nang le i rawihai hin LALPA Pathien t�na hlek khom in la nei naw rop ti ka hriet" a ta.?ly Mosie chun, "Khawpui hi ka suoksan pha leh kut pharin LALPA kuomah tongtai ka tih. V�ninrum hi bo a ta, riel tla ta bok naw ni a, chu chun hnuoi hi LALPA ta a nizie hrieng in tih. k' Hun ta �m �m raw se. V�n inr�m le riel bona dingin LALPA kuomah hni unla, chu chun insuoktir ka ti cheu, sawt um ta naw ti niu" a ta.j5 Chun, Faraw chun Mosie le Aron chu a'n kotir a, "Tuta tum hin chu thilsuol ka thaw a nih. LALPA a'n dik a, kei le ka mihai ruok chu kan suol a nih. Ii  Riel a tl�k ve nawna chu Israelhai umna Gosen ram chauh a nih.h+ Riel chun Aigupta ram puma loa thil um po po le sa le mihriemhai khom a d�ng hlum vong a, loa thlaihai le thinghai khom a d�ng kol vong a. g1 Riel a tl�k ruolin a suk a tungin kawl a'n lep ton zok zok a. Aigupta ram a pienga inthokin chuong ang lawma thli sie chu a la hrang ngai nawh. [f1 Mosie chun a hmol chu v�n tieng a hang inlet a, LALPAN v�ninrum ri le riel a zuktir a, kawl inlepin hnuoi a k�p zor zor a. Chuongchun, Aigupta ram chunga chun LALPAN riel a'n tl�ktir ta chur chur el a. "e? LALPA chun Mosie kuomah, "Aigupta ram po poa mihriem le sa le loa thlai tinr�ng chungah riel a tl�k theina dingin v�n tieng i kut phar rawh" a ta. ddC LALPA thu poisa nawtuhai ruok chun an ranhai le suokhai chu ran tlatna hmunah an inumtir a.c Faraw thoktuhai laia LALPA thu poisatuhai chun an ranhai le an suokhai chu inhmaw takin an in s�ngah an hawl l�t tawl a. =bu I ran ruol nei po po le rama i thil nei po po chu a b�kah khum dingin thu pe rawh, mi le sa r�ng r�ng tuola umhai chu rielin a d�ng hlum vong ding a ni si a' ti rawh" tiin.a  Chuleiin, tu ang hun z�nga hin Aigupta ram a pienga inthoka tu chen khoma la tla ngai lo rielpui ka'n tl�ktir ding a nih. I`  Ka mihai chungah insukng�ngin i la'n suoktir nuom naw zing a. v_g Ka thilthawtheizie inentir ding che le khawvel po poa ka hming puong darna dinga ka hl� mei mei che a nih. ^{ Tu khom hin ka kut phar a, hri hung inl�ngtir a, nang le i mipuihai chu hnuoia inthoka sukram vong thei cheu ka nih. I]  Chuong a ni naw chun, tuta tum hin chu nang le i thoktuhai le i mihai chungah hripui tak tak ka hung inl�ngtir ding a nih, keima ang hrim hi hnuoia hin an um nawh ti in hriet theina dingin. M\ Chun, LALPAN Mosie kuomah, "Z�ngkar inhma takin tho la, Faraw va hl� khum la, a kuomah, 'LALPA, Hebraihai Pathien chun hieng hin a tih: Ka mihai inf�tir rawh, an mi chawibiek theina dingin. '[I Amiruokchu LALPAN Faraw lungril chu a sukkhau a, Mosie kuoma a lo hril lawk tah ang hrimin, Faraw chun Mosie le Aron thu chu a ng�ithl�k nuom chuong nawh.{Zq Mitdawivaithiemhai chun Aigupta mihai invoi ang bok khuoihli chu an invoi ve leiin Mosie chu an cho hne ta naw a. Y# Chuongchun, thuka inting chu an chawi a, Faraw hmaah ng�rin Mosie chun boruokah a vawr a, mi le sa po poin khuoihli huoisuol an invoi a. X Chu chu a ram po po chungah vut dip khuin inchang a ta, chu chun Aigupta rama mi le sa po po chu khuoihli huoisuol invoitir a tih" a ta.W Chun, LALPA chun Mosie le Aron kuomah, "Thuka mi inting iemani zat chawi inla, Faraw hma bulah Mosien boruokah vawr raw se. ;Vq Chun, Faraw chun en fie dingin mi a tir a, Israel mihai ran chu pakhat khom an thi ve nawh ti an hmu a. Chuong sa khom chun a lungril a sukkhau a, mihai chu an suoktir nuom nawh.!U= A z�nga chun chuong ang chun LALPAN a thaw a, Aigupta mihai ran po po chu an p�l ta vong a, Israel thlahai ran ruok chu pakhat khom an thi ve nawh. rT_ LALPAN a thaw hun ding chu tukin, "Z�ngah LALPAN hi rama hin chuong ang chun thawng a tih" a ti bok a. S) Amiruokchu, LALPAN Aiguptahai ran ruol le Israel mihai ran ruol chu the hrang a ta, Israelhai ran vai hrim hrim thi ve naw ni hai' tiin" a ta.dRC sabengtunghai, sanghawngseihai, bawng le beram le k�l ruolhai chungah inl�ngtir a tih. Q Infetir loa i chel t�ng tawl zing chun Pathien kutin ran p�l hri r�pthl�k tak el chu ran tlatna hmuna in sakorhai, :P q Chun, LALPA chun Mosie kuomah, "Faraw kuomah fe la, hieng hin hril rawh: 'LALPA, Hebraihai Pathien chun hieng hin a tih: Ka mihai hi infetir rawh, an mi chawibiek theina dingin. \O3 Chu tum khom chun Faraw chun a lungril a sukkhau a, mihai chu an suoktir phal nawh..NWLALPA chun Mosie ng�n ang takin a thawp�k a, Faraw le a thoktuhai le a mipuihai kuoma inthokin tho tlimpui chu a hawl hmang a, pakhat hlekte khom an um ta nawh. TM#Chuongchun, Mosie chun Faraw chu a m�ksan a, Pathien kuomah a tongtai a. #LAMosie chun, "Ka suoksan char che hin LALPA kuomah ng�n ka ta, z�nga hin Faraw le a thoktuhai le a mipuihai chu thoin inkiengsan an tih. Amiruokchu, LALPA kuoma inthawia an fe ding chu phal nawk lo a, dawhaa inhl�m nawk ta lo ding a ni thua hin Faraw hi chieng phot sien" a ta.K-Faraw chun, "LALPA in Pathien kuoma inthawi dingin thlalerah infetir ka ti cheu, amiruokchu fe hla naw ro. Tu hin mi tongtaip�k raw leh" a ta.J Ama thup�k angin, LALPA kan Pathien kuoma inthawi ding chun hi taka inthoka ni thum lam thlalerah kan fe a ngai a nih" a ta. DIMosie chun, "Chu chu thil fel ni naw nih. LALPA kan Pathien kuoma kan inthawina chu Aigupta mihai tirdak zawng n�ng a tih. An tirdak zawng a lo ni chun, lungin an mi deng naw ding maw? HChuongchun, Faraw chun Mosie le Aron chu a'n kotir a, "Fe unla, hi rama hin in Pathien kuoma chun va'n thawi el ro" a ta. )GMChuong ang char chun LALPAN a thaw a, Faraw in le a thoktuhai ina chun tho an hung vuong l�t ta hum hum el a, Aigupta ram hmun tin el chu thoin an suksiet a. FChun, ka mihai le i mihai chu thlier hrang ka tih. Hi inchikna thil mak hi z�ngah hung tlung a tih' tiin hril rawh" a ta.&EGChu ni chun ka mihai umna Goshen ramah tho hrim hrim an um ve nawna dingin anni chu thlier hrang ka ta, chuongchun LALPA chu ka nih ti hung hre thei in tih. =DuKa mihai i'n suoktir naw chun nang le i thoktuhai le i mihai inah tho hon hung tir ka ta, Aigupta mihai in po po chu thoin sip an ta, an ch�ngna ram po po khom thoin sip an tih. \C3LALPA chun Mosie kuomah, "Z�ngk�r inhma takin tho la, insil dinga Faraw a fe lai va nangching la, hi thu hi va hril rawh: Hieng hin LALPA chun a hril: 'Ka mihai infetir rawh, an mi chawibiek theina dingin'. BBMitdawivaithiemhai chun Faraw kuomah, "Hi hi Pathien kut a nih"e an ta. Sienkhom, Faraw lungril chu sukkhauin a um a, LALPA hril tah angin, an thu chu a ng�ithl�k nuom chuong nawh. AAn mitdawivaithiemhai chun an thiemna r�k hmanga thaw ve an tum a, an hlawsam d�r a. Hrik chun sa le mihriem hai chu an bawm a. :@oChuong ang chun a thaw a, Aronin a hmol a hang inlet a, hnuoia pilvut a vuok charin Aigupta rama pilvut po po chu hrikin an hung inchang a, sa le mihriem hai chu an hung baw a. (?KChun, LALPA chun Mosie kuomah, "Hieng hin Aron hril rawh" 'I hmol kha inlet la, pilvut vaw la, Aigupta ram po poa pilvut chu hrikind hung inchang a tih" a ta. >%Chuonga an hung re nawk ta phing leh Faraw chun a lungril a sukkhau a, LALPA lo hril tah ang khan, an thu chu a ng�ithl�k nuom ta naw a.U=%Utok thi chu an deng v�m hn�r hn�r a, a ram ph�kin a thu vut vut a. k<Q LALPA chun Mosie ng�n angin a thawp�k a, in le tuol lai le rama utokhai chu an thi ta vong a. t;c Mosie le Aronin Faraw an m�ksan hnungin Mosie chun Faraw chunga utok a'n tamtir chungthuah LALPA a ko a. :{ Utokhai chun nang le i in, i thoktuhai le i mihai in chu suoksan vong an ta, Nile vadunga chauh um t�ng an tih" a ta.9 Faraw chun, "Zingah ni raw se" a ta. Mosie chun, "I ti ang chun ni raw se, LALPA kan Pathien ang hi an um nawh ti i hriet theina dingin. U8% Mosie chun Faraw kuomah, "Nile vadunga um lai ti lo po po, nang le i thoktuhai le i mipuihai laia inthoka utok la hmang dinga i ta dinga ng�nna ka neip�k hun ding che chu nangman hung ruot rawh" a ta.d7CFaraw chun Mosie le Aron chu a'n kotir a, an kuomah, "Kei le ka mipuihai laia inthoka utok hi la hmang dingin LALPA kuomah mi hnip�k unla, in mipuihai chu LALPA kuoma inthawina inhl�n dingin inf�tir ka tih" a ta. 6Sienkhom, an mitdawivaihai chun an thiemna r�k hmangin chuong ang chun an thaw ve a, hnuoi chunga chun utok an hung insuoktir ve a.5Chuongchun Aron chun Aiguptaa tui chunga hai chun a ban a phar a, utok an hung suok a, a ram ph�kin an hung int�m a. U4%Chun, Pathienin Mosie kuomah, "Aron kuomah hieng hin hril rawh, 'I kutah hmol chawiin, vadung le tui lam le dil chunga hai i hmol chu inlet la, Aigupta ram chungah utok hung int�m raw se'ti rawh" a ta. ]35nang le i mipuihai le i thoktuhai panga chen khom invak sup sup an tih' tiin" a ta. ^27Nile vadung hi utokin sip an ta, i lal ina chen hungin, i riekna pindana hai, i khum chunga hai, i thoktuhai le i mipuihai ina hai, in thuk s�nga hai, bei tlang in hmetna thl�nga hai hung l�t sup sup an ta, J1An suok ding i phal naw chun a ram pumah utok int�mtir ka tih. 0 Chun, LALPAN Mosie kuomah, "Faraw kuomah fe la, hieng hin hril rawh: 'Ka mihai infetir rawh, an mi chawibiek theina dingin. F/Pathienin Nile vadung a vuoka inthokin ni sari zet a ni ta a. . Vadung tui chu an dawn thei si naw leiin Aigupta mi po po chun tui dawn ding zongin Nile vadung kam vel chu an cho ta sup sup a.a-=Ng�ithla n�k hmanin Faraw chu a in tieng a fe a, lungkham khom a lungkham zui nawh. W,)Aigupta rama mitdawivaihai khomin an thiemna r�k hmangin chuong ang chun an hang thaw ve a, chu chun Faraw lungril a sukkhau a, LALPAN a hril tah ang khan, an thu le hla a ng�ithl�k nuom chuong nawh. 3+aVadunga nga chu an thi vong a, vadung chu a thu vut vut a, Aigupta mihai chun tui chu an dawn nuom ta naw a, thisen hlak chu Aigupta ram s�ng po poah a um vong el si a.Z*/Mosie le Aron chun LALPA thup�k ang charin an thaw a, hmol chu a hang inlet a, Faraw le a thoktuhai po po hmua ngei chun tui chu a vuok a, chuongchun vadunga tui po po chu thisenin a hung inchang ta vong a. u)eChun, LALPAN Mosie kuomah, "Hieng hin Aron kuomah hril rawh: i hmol kha kutin chawi la, Aiguptaa vadungpui hai, vadungte hai, tui lam hai, dil hai le tui intling khawmna taphot chungah inlet la, tui po po chu thisenah inchang a tih. Aigupta ram po po chu thisenin sip a ta, thing kuong le lung b�la tui um po po khom thisenah inchang a tih' tiin hril rawh" a ta.(#Nile vadunga ngahai chu thing an ta, a vadung chu thu vong a ta, a tui chu Aigupta mihaiin dawn naw ni hai' tiin hril rawh a mi tih" a ta. 0'[Chuleiin, LALPA chun hieng hin a tih: Hi hin LALPA ka nizie chu hrieng in tih: Ngai ta, ka kuta ka chawi hmol hin Nile vadung chu vuong ka ta, thisenin inchang a tih. p&[Chun a kuomah hieng ang hin hril rawh: 'LALPA, Hebrai mihai Pathien chun hi thu hi i kuoma hril dingin a mi tir a nih: thlalera an mi chawibiek theina dingin ka mihai hi infetir rawh ka tia chu tu chen hin i la bengkhon nuom nawh. #%AZ�ngkar leh Faraw tui insilna ding hmuna chun fe la, ama chu hmu dingin Nile vadung kamah lo ngh�k la, r�la inchang thei i hmol kha chawi bok rawh. g$ILALPA chun Mosie kuomah, "Faraw lungril a la khau zing a, mihai chu a la'n suoktir phal nawh. }#u Chuong sa khom chun Faraw chun a lungril a sukkhau zing a, LALPAN a hril ang khan, an thu a ng�ithl�k nuom nawh." An hmol chu an hang pei seng a, r�lin an inchang ta vong a. Amiruokchu, Aron hmol chun hmol dang po po chu a lem vong a. &!G Faraw khomin a mi varhai, dawithiemhai le mitdawivai thiemhai chu a ko ve a, anni khomin an mitdawivai thiem r�k chu hmangin chuong ang chun an thaw ve a. 8 k Chuongchun, Mosie le Aron chu Faraw kuomah an fe a, LALPA thup�k ang char chun an thaw a. Aron chun Faraw le a thoktuhai hmaah a hmol chu a pei a, r�lin a hung inchang a. / "Farawin, 'Thil mak thaw ro' a ti pha leh nangin Aron kuomah, 'I hmol kha la la, Faraw hmaah pei la, r�lin inchang a tih' tiin hril rawh" a ta.!?LALPA chun Mosie kuomah, wiFaraw kuoma thu an hril lai hin Mosie chu kum sawmriet mi a ni ta a, Aron chu kum sawmriet pathum mi a ni tah.@}Mosie le Aron chun LALPA thup�k ang charin an thaw a. |sAigupta chungah kut inl�n a, Israelhai ka thuoi suok pha chun kei hi LALPA chu ka nih ti hre t�ng an tih" a ta.nWChu pha chun Aigupta chungah kut thl�k ka ta, ropui r�lin ka mi Israelhai chu thuoi suok ka tih. Amiruokchu, Faraw lungril sukkhauh ka ta, Aigupta ramah inchikna thil mak sukpung ka ta, sienkhom ng�ithla naw ni che. 7Hril dinga thu ka p�k taphot che chu puong suok i ta, i unaupa Aron chun Faraw kuomah a rama inthoka Israelhai po po insuoktir dingin hril raw se.  LALPA chun Mosie kuomah,"Ngai ta, Faraw ta dingin Pathien ang hielin ka siem che a, i unaupa Aron chu i zawlnei n�ng a tih. Mosie chun LALPA kuomah, "Kei hi pa dang inawk ka na, keima thuhril telul hi Farawin ieng tin am a ng�ithl�k ding a na?" a ta.~w"Kei hi LALPA chu ka nih. Aigupta lal Faraw kuoma chun ka hril po pohai che hi intlun rawh" tiin Mosie chu a hril a. ?{Chun, Aigupta rama LALPAN Mosie a biek ni chun LALPAN, :oAnni pahni chu an nih Aigupta lal Faraw va bie a, Israel thlahai chu Aigupta rama inthoka insuoktir dinga va nortu chu. Chu thil thawtuhai chu Mosie le Aron hai ngei chu an nih.#AAron le Mosie kuoma ngei hin a nih LALPAN, "Aigupta rama inthokin Israel thlahai hi an chi-hnam inthe d�n ang peiin thuoi suok rawh" tia a lo hril chu. +Aron naupa Eleazar chun Putiel naunu chu nuhmeiin a nei a, naupa Finehas a neip�k a. Chuonghai chu Levi sungkuoa pahnam pei luhai chu an nih.q]Kora naupahai chu Asir hai, Elkana hai le Abiasaf hai an na, chuonghai chu Kora chi-hnamhai chu an nih. 9Aron chun Aminadab naunu, Nason zuorpuinu Eliseba chu nuhmeiin a nei a, ama chun naupa Nadab hai, Abihu hai, Eleazar hai le Ithamar hai a neip�k a. H Uziel naupahai chu Misa hai, Elzafan hai le Sithri hai an nih. D Izar naupahai chu Kora hai, Nefek hai le Zikri hai an nih. Amram chun a pa farnu Jokebed chu nuhmeiin a nei a, a naupahai chu Aron le Mosie an nih. Amram chu kum za le sawmthum pasari a dam. x kMerari naupahai chu Mali le Musi hai an nih. Chuonghai po chu an chanchin inchiknaa Levi pahnamhai chu an nih. } uKohat naupahai chu Amram hai, Izhar hai, Hebron hai le Uziel hai an nih. Kohat chu kum za le sawmthum pathum a dam. ; sGerson naupahai chu Libni hai le Simei hai an nih. {An inchik dana Levi naupahai chu Gerson hai, Kohat hai le Merari hai an nih. Levi chu kum za le sawmthum pasari a dam. )MSimeon naupahai chu Jemuel hai, Jamin hai, Ohad hai, Jakin hai, Zohar hai le Kanan nuhmei laka a naupa Shaul hai an nih. Hienghai hi Simeon chi-hnamhai an nih. <sHienghai hi Israel pahnam tin luhai chu an nih: Israel nau lut�r Reuben naupahai chu Hanok hai, Pallu hai, Hezron hai le Karmi hai an na, anni hi Reuben chi-hnamhai chu an nih. ?y Chun, LALPAN Mosie le Aron chu a biek a, "Aigupta rama inthoka Israelhai thuoi suok dingin thu ka p�k ta cheu a nih ti thu chu Israel mipuihai le Aigupta lal chu hril ta ro" a ta. :o Sienkhom Mosie chun LALPA kuomah, "Israelhai hmana ka thu an ng�ithl�k nuom naw chun, kei mi dang inawk thu hril hi Faraw chun ieng leiin am a lo ng�ithl�k ding?" a ta. mU " Va fe la, Aigupta lal Faraw kuoma chun a rama inthoka Israelhai insuoktir dingin hril rawh" a ta. 'K Chun, LALPA chun Mosie kuomah, %E Chu thu chu Israelhai kuomah Mosien a hril a, sienkhom an lungril zuoina lei le rimsi taka an int�ngna lei chun a thu hril chu an ng�ithl�k nuom nawh.H Abraham le Isak le Jakob kuoma b�n phar meua p�k ka tiem rama chun thuoi l�t ka ti cheu a, chu ram chu in rochanah p�ng ka ti cheu. Kei hi LALPA chu ka nih' tiin hril tawl rawh" a ta.:oKa mihai n�ng in ta, kei in Pathien n�ng ka tih. Chu pha chun keima hi LALPA in Pathien, Aiguptahai bawi ringkola inthoka thuoi suoktu cheu ka nizie hung hre t�ng in tih. ~''Chuleiin, Israelhai kuomah hi thu hi hril rawh: 'Kei hi LALPA chu ka nih. Aiguptahai bawi nina ringkol rik tak in b�tnaa inthokin san suok ka ti cheu a, an bawia inthokin insuoktir ka ti cheu a, b�n phar meua ropui r�lin intlan suok ka ti cheu. k}QChu b�kah, Aigupta sala int�ng Israelhai inrum ri ka hriet a, ka thuthlung khom ka hriet zing.U|%Mikhuol anga an khawsakna Kanan ram chu pe dingin anni chu thu ka thlung a. {3Abraham le Isak le Jakob kuomah Iengkim Pathien ka nina angin ka'n l�r a, amiruokchu LALPA hming hin an kuomah keima ka la'n hriettir ngai nawh. DzPathien v�k chun Mosie kuomah, "Kei hi LALPA chu ka nih. Oy LALPA chun Mosie kuomah, "Tu hin Faraw chunga ka thaw d�n ding chu hmu t�ng iitih: ka kut hr�t leiin anni chu insuoktir a ta, ka kut hr�t leiin anni chu a rama inthokin hnot suok a tih" a ta.x#Faraw kuoma i hminga thu ka va hril nia inthokin hi mihai chunga hin harsatna a'n tluntir a, i mihai hlak chu i hung san bok si nawh" a ta.w1Chun, Mosie chu LALPA tieng a ngha a, "Aw LALPA, hi mihai chunga hin ieng leia buoina i siemp�k am a na? Hi ding lei hin a ni maw i mi tir chu? 1v]"Faraw le a siehlawhai mithmuah tirdakum in mi'n kaitir a, an mi thatna dingin kawlhn�m an kutah in sie leiin LALPA chun nangni enin in chungthu r�l raw se," an ta.cuAFaraw ina inthoka an hung suok chun lampuia ng�r Mosie le Aron chu an hmu a, an kuomah, t3Ni tina t�klei siem z�t dinga an bituk chu suktlawm a ni chuong naw ding thu Israel hotuhaiin an hriet chun an chan sietzie chu an hmu suok a. +sQChuleiin, fe unla, in sin va thaw ro. Bupawl p�k ni ta nawng in ta, sienkhom t�klei siem z�t dinga an bituk cheu chu in siem zo hrim hrim ding a nih" a ta. rAma ruok chun, "In tha a bo annawm, mi thabo ruol in nih. In thabo lei annawm, 'LALPA kuomah va'n thawi kan tih' in ti hi. xqkI siehlawhai hi bupawl hrim hrim i p�k ta naw a, i mihai hlak chun, 'T�klei siem ro' tiin an mi nor zing bok si. I siehlawhai hin an mi vuok a, sienkhom a thaw indik nawtu chu i mihai an ni lem sia" tiin an beidong thu an va'n tlun a. pChuongchun, Israelhai hotuhai chu Faraw kuomah an fe a, "I siehlawhai hi ieng dinga hieng lawm lawma i mi soisak am a na? @o{Chun, sinthaw v�ngtuhaiin Israel mi hotua an ruothai chu, "Iengtiziea zani le voisun hin kha hma ang boka t�klei in siem z�t dinga bituk chu in la siem zo naw?" tiin an vuok a. n Sinthaw v�ngtuhai chun, "Bupawl in dong laia in thaw suok z�t bok kha ni tin in thaw suok ding a nih" tiin an nor zing bok a. m Chuongchun, mipui chu Aigupta ram hmun tinah bupawl aia hmang ding bu kung bul la khawm dingin an fe dar ta chum chum a. l Nangnin bupawl chu in hmu theina ang anga inthokin la khawm ro. In sina tuk z�t chu suktlawm ni bok naw nih" tiin mipui chu an hril a. k  Chu ni ngei chun sinthaw v�ngtuhai le an hotuhai chun, "Faraw thup�k angin, tuta inthok chu bupawl p�k ni ta naw ti niu. pj[ Pasalhai sin sukrik zuol unla, khel thu an ngaisak hman nawna dingin chawl loin sin inthawtir ro" a ta.*iOA hmaa an siem z�t tho siem dingin tuk unla, suktlawm chuong naw ro. An tha a bo a, chu leia 'Kan Pathien kuomah fein va'n thawi kan tih' tia inphin an ni hi. {hq"Tuta inthok chu kha hma ang khan t�klei siemna dingin bupawl pe ta naw ro, anni ngeiin inzong chop raw hai se. MgChu ni l� l� chun sinthaw v�ngtuhai le an hotuhai kuoma chun, nfWFaraw bok chun, "En ta u, a ram mipui hi an tam ta hle a, an sin in hung sukchai nasatzie hih!" a ta.,eSAigupta lal ruok chun, "Mosie le Aron, ieng dinga an sin thaw buoi laia hieng mipuihai hi thuoi hmang ph�t in tum am a na? In sin seng va thaw tok tok ro" a ta. d5Anni chun, "Hebraihai Pathien chun a mi hung kan a. Tu hin hi taka inthoka ni thum lama hla thlalerah fe a, LALPA kan Pathien kuoma kan inthawi theina dingin lunginsiet takin mi'n fetir rawh, chuong naw chun hripui amanih kawlhn�m amanih hung inl�ngtir rawi a tih" an ta. -cUFaraw chun, "A thu awi a, Israelhai kan suoktir ngotna san ding LALPA chu tu am a na? Chu LALPA chu ka hriet ngai nawh; Israelhai khom insuoktir bok naw ning" a ta.Cb Chu hnunga chun Mosie le Aron chu Faraw kuomah an fe a, "LALPA Israelhai Pathienin hieng hin a tih: 'Ka mihai hi thlalera ka kuoma k�t an hmang theina dingin infetir rawh' tiin" an ta. {aqLALPAN Israel thlahai ngaisak a, an rinum tuor nasatzie a hmu tah ti an hriet chun k�nin ama chu an chawibiek a.`!LALPAN Mosie kuoma thu a hrilhai po po chu Aron chun a hril sawng nawk vong a, inchikna thil makhai a thaw bok a, mipui chun an awi ta a. C_Mosie le Aron chun Israel upahai po po chu an ko khawm a, u^eMosie chun LALPAN a tir thu po po le inchikna thil mak a'n thawtir d�n ding po po chu Aron a hril vong a. ]LALPA chun Aron kuomah, "Mosie tuok dingin thlalerah fe rawh" a ta. Chuongchun, Mosie chu Pathien tl�ngah a'n tuokpui a, a fawp a. v\gChuongchun, LALPA chun a tawk ta naw a (Hi taka 'thisen insuo hmang pasal' a ti hin sertan thu a hril a nih).H[ Ziporra chun lung s�r ngei a l�k a, a naupa ser vun chu a tan thl�k a, chu chun Mosie ke chu intawktirin, "Nang hi ka ta dingin pasal, thisen insuo hmang i lo ni ngei luo hi tie!" a ta `Z;Chun, lampuia an riekna hmuna chun LALPAN Mosie chu a zu sir a, a sukhlum hman vang a. 8Ykka naupa chun ka rong a bawl theina dingin insuoktir rawh khai, ka ti a, i'n suoktir phal naw vei a, chuleiin i naupa, i nau lut�r chu sukhlum ka tih, a tih' ti rawh" a ta. ~~T}a||{zzyBxxx.wvuuQtttszrrMqqpoofnnmsmll>.==<;;^::9887G655 44132x11Z1.0G//!.v--S,,[++4*)),((,''P&&M%$##~#"!!7 N@FXsbY <^ 6  >x>qSn u  Chun, LALPA chun Mosie kuomah, "Mipuihai kuomah va fe la, voisun le z�nga hin insukthienghlimin an puonhai sawp fai hai sien, at= Chun, LALPA chun Mosie kuomah, "Nang le ei inbiek lai ngei mipuiin hre a, an ring tlat theina ding chein s�m sa tak lai i kuomah ka hung inlang ding a nih" a ta. Mosie chun mipuihai donna chu LALPA a hril sawng a. sMipui chun lunginruol takin, "LALPA hril taphot chu thaw pei kan tih" an ti duol duol a. Mipui donna chu Mosien LALPA a hril sawng a.r Chuongchun, Mosie chu a k�r nawk a, Israel upahai chu a ko khawm a, LALPAN thu a p�khai po po chu an kuomah a hril vong a. q}nangni chu ka ta dinga lalram thiempu le hnam ser hran n�ng in tih' ti hi Israelhai kuoma i hril ding chu a nih" a ta.$pCTu hin ka thu a r�nga zawma ka thuthlunghai in vong zing phot chun hnam po po laia ka ro hlu bik n�ng in tih. Khawvel pumpui hi ka ta a ni lai zingin, o3'Nangni ngeiin Aigupta chunga ka thilthawhai in hmu tah a, mupuiin a thla z�ra a te a chawi anga chawiin, ka ta dingin ka thuoi suok cheu a nih. 5neChu zoah Mosie chu Pathien hmu dingin tl�ngah a hang lawn a, tl�nga inthok chun LALPAN a hung biek a, "Jakob s�ngkuohai be la, Israelhai kuomah hi thu hi puong rawh: ~mwRefidima inthoka Sinai thlaler chu hung tlung an nih. Sinai tl�ng ep thlalerah Israelhai chun rieb�k an khuor a. dl EIsraelhaiin Aigupta an suoksana inthoka a thla thumna ni tak chun Sinai thlaler an tlung a. \k3Mosie chun a tarpu Jethro chu a v�n thla a, a ram tieng panin a k�r nawk tah a.3jaChuonghai chun ieng lai khomin mipuihai chu ro an r�lp�k a, thu lien tham deuh chu Mosie kuomah an hung intlun a, thu ch�n tham ruok chu anniin an r�l ta vong a. Ii Israelhai laia mi hmang tl�khai chu a thlang khawm a, mipuihai hotua d�m, thoktuhai hotua d�m, a s�ng ruol, zanga ruol, za ruol, sawmnga ruol le sawm ruol chunga d�m hotuah a sie a. Zh/Mosie chun a tarpu thu chu a ng�ithl�k a, a hril ang takin iengkim a thaw a. /gYChuong anga i thaw a, Pathien khomin thaw dinga a ti a ni chun, hung tlin thei t�ng i ta, mipuihai khom lungawi takin mani in tieng inlawi thei t�ng an tih" a ta.fChuonghai chun ieng lai khomin mihai ro chu r�lp�k hai sien, thu lien tham deu chauh i kuomah hung put l�t hai sien, thu ch�n tham chu anniin r�l vong raw hai se. Chu chun i phur nasa takin hung z�ng a tih, an phurpui ding che a ni leiin. Ye-Amiruokchu, anni laia mi hmang tl�k, Pathien ti mi, mi ringum, hlawkna indik lo theida mihai chu thlang suok la, chuonghai chu s�ng ruol, za ruol, sawmnga ruol le sawm ruol chunga d�m hotuah ruot rawh. |dsThup�k le d�nhai chu inch�ktir i ta, an um d�n ding le an thaw d�n dinghai chu i kawkhmu pei ding a nih. 4ccKa thu hi ng�ithla la, rem ruotpui ka ti che a, Pathienin malsawm a ti che. Nang chu Pathien hmaa mipui aiawtuah thang la, an thubuoihai chu Pathien kuomah intlun rawh. b/Nang le a hung pantuhai che in insukch�u mei mei lem ding a nih. Hi sin hi i ta dingin a rik taluo a, makh�t chaua hang tlin ruol a ni nawh. ;asMosie tarpu chun, "I thilthaw d�n hi a tha nawh. `Thubuoi an nei pha leh ka kuomah an hung intlun a, an thu ka lo r�lp�k a, Pathien thup�k le d�nhai ka lo hril tawl bok a" a ta.K_Mosie chun, "Mipuihai hi Pathien rawn dinga ka kuoma hung an nih. r^_Chuonga mipuihai ta dinga thil a thaw po po a tarpuin a hmu chun, "Mipuihai hi iem a na i thawp�k tak chu? Ieng leia nang chauh ror�ltua thang a, z�ng tienga inthoka z�n tieng chen mipuiin an ng�r huol che am a na? " a ta. ]' A z�nga chun Mosie chu mipuihai ro r�lp�k dingin a thung a, z�ng tienga inthoka z�n tieng chenin mipuiin an ng�r ngha tuou el a. K\ Mosie tarpu Jethro chun Pathien kuomah pumraw thilhl�n le inthawina dang dang a'n hl�n a. Aron le Israel upahai po po chu Pathien hmaa Mosie tarpu inthawina ruoi chu k�l dingin an hung a. )[M Tu hin LALPA chu pathien dang po po n�ka ropui lem a nih ti ka hriet tah, chuong thilhai chu chapo taka Israelhai nghaisatuhai chunga a thaw a ni si a" a ta. Z5 Jethro chun, "Aigupta mihai le Faraw kuta inthoka sanhimtu cheu le Aiguptahai thu hnuoia inthoka Israelhai sansuoktu LALPA chu inp�kin um raw se. )YM LALPAN Aiguptahai kuta inthoka Israelhai a sansuok d�n le an ta dinga thil tha a thawp�k d�n chanchin lawmum po po chu a hrietin Jethro chu a lawm hle a. RXMosie chun Israelhai leia Faraw le Aigupta mihai chunga LALPA thilthaw d�n chanchin le an inzinna lampuia harsatna an tuokhai le LALPAN a san suok pei d�nhai iengkim chu a tarpu chu a hril vong a. WMosie chun a tarpu chu a lo va hmuok a, k�nin chibai a b�k a, a fawp a. An inchibai hnung chun puon inah an l�t a. {VqJethro chun Mosie kuomah, "Kei, i tarpu hi i nuhmei le nauhai thuoiin ka hung ding a nih" tiin thu a thon lawk a. UMosie tarpu Jethro chun Mosie nuhmei le naupahai chu thlalera Pathien tl�ng kawla Mosie rieb�k khuorna hmuna chun a hung thuoi a. $TCChun, a naupa dang hmingah Eliezar a sak a, chu chu "Ka thlatuhai Pathien chu mi thangpuitu a na, Faraw kawlhn�ma inthoka mi sansuoktu a nih' tina a nih.rS_Mosie chun a naupa upa lem hmingah Gersom a sak a, chu chu 'Ram dangah mikhuol ka lo ni tah' tina a nih. hRKMosien a nuhmei Zipora le a naupahai pahnih a tir k�r khan a tarpu Jethro chun a lo umpui a. AQ Mosie tarpu Jethro, Midianhai thiempu chun Mosie le a mi Israelhai chunga Pathienin thil a thawp�k le Aigupta rama inthoka a hung thuoi suok d�n chanchin po po chu a lo hriet ve a. P#Ama v�kin, "LALPA lalthungpha tieng kut ka phar ta si a. LALPA chun suona inthoka suon nawk peiah Amalek mihai chu do t�ng a tih" a ta.XO+Chu hmuna chun Mosien maich�m a siem a, a hmingah Jehova Nissih a'n b�k a. QNChun, LALPA chun Mosie kuomah, "Hi thu hi hriet zing dingin lekhabuah ziek thla la, Amalek mihai hi v�n hnuoi mi tu khom hriet ta lo dingin ka nuoi bo ding a nih ti Josua ngei khom hril rawh" a ta. [M1 Chuong ang chun Josuain Amalek sipaihai chu kawlhn�m hmangin a tukdol tah a nih.OL Mosie b�n a hung kham chun lung an va l�k a, chu chunga chun a thung a, a b�n chu a phar zing theina dingin Aron le Hur chun a b�n khing tieng ve vea thangin nisa tl�k chenin an dompui a. K  Mosien b�n a phar s�ng po chun Israelhaiin an hne a, a b�n a l�k thl�k pha leh Amalek mihai chu an hr�t ve thung a. J} Mosie thup�k angin Josua chun Amalek mihai chu a va do a, Mosie le Aron le Hur chu tl�ng s�pa chun an kai tung a. 3Ia Mosie chun Josua kuomah, "Eini laia mi iemani z�t thlang suok la, Amalekhai chu va bei ro. Z�ngah tl�ng s�pa khin Pathien hmol hi chawiin lo ng�r ka tih" a ta. MHRefidima an um lai chun Amalek mihaiin Israelhai chu an hung bei a. *GOChu hmun hminga chun Massa le Meribag a'n b�k a, Israelhaiin ama chu inhalpui a, "LALPA chu eini lai a um tak tak meu am um tak tak naw" tia an fie lei a nih. A yIsraelhai chu Sin thlalera inthok chun LALPA thup�k angin hmun dang dangah an inson pei a, Refidim-ah rieb�k an khuor a, sienkhom chu taka chun mipui dawn ding tui a um si nawh. ^@7$Chuong laia bu inkhinaa an hmang tak chu efa a na, chu chu litar sawmhni tluk a nih. y?m#Israelhai chun mihriem ch�ngna ram, Kanan ramri bul an tlung chenin manna chu kum sawmli s�ng an ring a nih.s>a"LALPAN Mosie kuoma thu a p�k angin, manna chu vong zing dingin Aron chun Thuthlungna hmaa chun a sie a. 4=c!Mosie chun Aron kuomah, "Bel chawi la, a s�ngah manna litar hni thun rawh. Chu chu Pathien hmaah suon la hung thar pei ding chena vong dingin LALPA hmaah sie rawh" a ta.<} Mosie chun an kuomah, "Hi hi LALPA thup�k chu a nih: Manna omer khat la unla, suon la hung thar pei dinghai khoma Aigupta rama inthoka ka thuoi suok lai cheua thlalera f�k ding bu ka p�k cheu hi an hriet zing theina dingin, sie tha ro" a ta. ;+Israel s�ngkuohai chun chu thil chu manna tiin an ko a. Maruoi mu anga v�r sar el a na, hang f�k chun beip�ra khuoizu n�l ang a nih. >:yChuongchun, mipuihai chu a ni sarinaa chun an chawl a.>9wEn ta, LALPA chun chawlni a p�k cheu a, chuleiin a ni ruk niah ni hni ring bu a p�k cheu a nih. Mi tin in umnaah um tok tok unla, a ni sarinaa chu tukhom suok dok naw ro" a ta. p8[Chun, LALPA chun Mosie kuomah, "Ieng chen am ka thup�k le ka d�nhai hi poisa loin in um ding a na? f7GA ni sari ni chun mi thenkhat chu r�t dingin an suok a, amiruokchu r�t ding an hmu nawh. ~6wNi ruk s�ngin t�k tin r�t in ta, a ni sari ni ruok chu Sabat a ni leiin r�t ding ieng khom um naw nih" a ta. |5sMosie chun an kuomah, "Voisun chu hi hi fa ro. Voisun hi LALPA ta dingin Sabat a na, tuolah r�t ding um naw nih. f4GMosie hril ang chun a z�nga ding khom an hla a, sienkhom a th�m naw a, a'n nge bok nawh. 3}Ama chun an kuomah, "Hi hi LALPA thup�k chu a nih: 'Z�nga chu LALPA Chawlni thienghlim, Sabat a ni leiin chawlna ni ding a nih. Chuleiin, beia zeu nuomin zeu unla, a suonga suong nuomin suong ro. In f�k mahla chu z�nga dingin hla ro" a ta. 2'A ni ruk nia ruok chu a l�t hnia tam, mi pakhatah litar li pei an r�t a, chu chu khawtl�ng hotuhai chun Mosie kuomah an hung ripawt a. u1eT�k tin mani f�k khop tawk chauh an r�t ta seng a, nisa a hung ins�ng pha leh a'n tui ral vong hlak.+0QAmiruokchu, thenkhatin an poisa naw a, a z�nga dingin an sie a, sienkhom a lo innge vong a, a rim a se �m �m a, chuleiin an chungah Mosie lung a sen hle a. X/+Chun, Mosien an kuomah, "Tu khomin a z�nga f�k dingin kh�k naw ro" a ta. .-Noa an inkhi pha a r�t tamin a hau b�k naw a, a r�t tlawmin a chang tlawm chuong b�k bok nawh. Mi tinin mani khop tawk seng an r�t a. d-CA hril ang chun Israelhai chun an thaw a, a r�t teuh an um a, tlawmte r�t an um bok a. 8,kHi hi LALPA thup�k chu a nih: Mi tinin mani mamaw tawk peiin in r�t khawm ding a nih. In puon ina ch�ng mi pakhat pei ta dingin litar hni pei in r�t ding a nih" a ta. '+IChu chu Israelhaiin an hmu chun, "Hi hi iem a na?"f an ta, iem a nih ti an hriet si nawh. Mosie chun an kuomah, "In f�k dinga LALPA bei p�k cheu a ni hi. *Daidaw a hang hul chun thlaler hnuoi chunga chun thil biel inp�r chik t� t�, daidaw khal ang el chu a bang uoi el a. )/ Z�n tieng chun an riekb�k tuom khopin vamim an hung vuong l�t ta hum hum a; z�ngkar chun an rieb�k vela chun daidaw a lo tla dup el a. c(A "Israelhai chierna kha ka lo hriet; an kuomah, 'Z�nbuah sa f�ng in ta, a t�ka ruok chu tlai takin bu fa t�ng in tih. Chuongchun, kei hi LALPA in Pathien chu ka nih ti hrieng in tih' a tih tiin hril rawh" a ta. )'O Chun, LALPAN Mosie chu a biek a, & Aronin Israel mipuihai kuoma thu a hril lai chun, thlaler tieng an hei thl�r a, LALPA ropuina chu s�mah a hung inlang a. % Chun, Mosie chun Aron kuomah, "Israel pungkhawmhai kuomah, 'LALPA hmaah hung ro, in chierna kha a hriet ta si a' tiin hril rawh" a ta. $Mosie chun, "LALPAN z�n tieng sa le z�ng tieng bu a p�k cheu in hmu pha chun a thawtu chu LALPA a nih ti hre t�ng in tih, a laka in chierna kha a lo hriet ta si a. Keini hi tu am kan ni a? Keini laka chier ni loin Pathien laka chier in ni lem" a ta.'#IChun, z�ng tieng leh LALPA ropuizie hmung in tih, a chunga in chierna thu chu a hriet ta si a. Keini hi ieng telul am kan na, in mi chier khum chu?" an ta. "Mosie le Aron chun Israelhai kuomah, "Aiguptaa inthoka thuoi suoktu cheu hi LALPA a nizie z�n tieng hin hrieng in tih. O!A ni ruknaa ruok chu an ni hni tlak r�tin an siem ding a nih" a ta. a =Chuongchun LALPAN Mosie kuomah, "In f�k ding v�na inthokin bu ka'n s�rtir ding a nih. Mitinin an ni khat tl�k pei chauh r�t raw hai se. Chuong ang chun ka thup�k an zawm le zawm naw hang fie tawl ka tih.  Israelhai chun an kuomah, "Aigupta ramah sa b�l bulah thung a, du tawka bei ei tl�n lai khan LALPA kutah lo thi ta lem inla a that awm vei leh, hi thlaler hmuna hin pungkhawmhai po po hi phingt�ma thi dingin in mi thuoi suok a lo ni hi tie!" an ta. JIsrael mipui chu thlalera chun Mosie le Aron chungah an chier a. : qIsrael mipui po po chu Elim hmuna inthok chun an suok a, Aigupta ram an suoksana inthoka thla hnina ni sawm le pangaa chun Elim le Sinai ink�ra um, Sin thlaler chu an tlung a. yChun, tui hnar sawm le pahni le t�m thing sawmsari umna Elim chu an tlung a, chu hmuna chun tuikhur bulah an riek a.-"LALPA in Pathien rawl fimkhur taka ng�ithla a, a mit hmua thil indik thaw a, a thup�khai le a d�nhai in poisa chun, Aigupta mihai chunga hremna hri ka'n l�ngtir ang kha nangni chunga chu inl�ngtir ve naw ning; kei hi LALPA, a sukdamtu cheu chu ka ni si a" a ta.X+Mosie chun LALPA a ko a, ama chun thing pakhat hi a kawkhmu a, chu chu tuiah a zuk d�ng l�t a, tui chu a hung inhnik ta a. Chu hmuna chun LALPAN thup�k le d�nhai a siemp�k a, anni chu a fie bok a. \3Mipui chun Mosie kuomah, "Iem a na ei dawn ta ding?" tiin a chunga chun an chier a.|sMara hmun an hung tlung a, tui chu a kha leiin an dawn thei naw a, chu leia chu hmun chu Mara ti an inb�k a nih.  Mosie chun Israelhai chu Tuipui Sena inthok chun Sur thlalerah a thuoi a, ni thum zet an inzin s�ngin tui hrim an hmu nawh. !=Miriam chun hi hla hi a sakp�k a: "LALPA inp�kna hla sak ka tih,Ropui takin a hne ta si;Sakor le a chunga chuonghai,Tuipuiah a pei thl�k tah"tiin. Chun, zawlnei Miriam, Aron farnu chun khuongte a chawi a, a hnunga chun nuhmei po poin khuongte chawiin an zui a, an l�m a. G Faraw sakor hai, tawlailir hai le sakor chungchuong hai chu tuipuia an l�t zoin LALPAN tui chu a hung inluong k�rtir a, Israelhai ruok chun hnuoi ch�rah tuipui chu an fe thleng a nih. G LALPA chun ro r�l a tih,Chatuon a'nthok chatuon chenin"tiin.<sAnni chu hung thuoi l�tin,I ro hluo tl�nga ngei chun,Anni chu la phun i ta,Chu hmun chu ch�ngna dinga,Aw LALPA i siem a na,A hmun thienghlim khom LALPA,I kuta i'n din a nih.9mTitna le thlaphangnaha'n,Anni chu tl�kbuok a ta,I b�n tha hr�t an hmuin,Lung angin inchang an tih,Aw LALPA, i mihaiin,I'n chawk sa i mihaiin,Chu hmun an fe thleng chenin.Edom lalhai chi-aiin, Moab hotuhai khom chu,Inthinnan man tawl a ta;Kanan rama ch�nghai khom,Intui ral zo vong an tih. r_Hnam danghan an hriet pha chun,Tiin inthin hawp an ta,Filistin mihai khom chu,Thlaphangnan man tawl a ta,wi I hmangaina chuoi lo chun,I'n tlansahai i thuoi a,I hmun thienghlim tlung chenin,I hr�tnan thuoi pei i tih. > y I kut chang tieng i phar a,Hnuoiin a lem zo tawl tah. # A Aw LALPA, nang ang hrim hi,Tu pathien am an um a?Thienghlimna tienga ropui,Ropuina tienga r�pum,Thil mak ropui tak thaw hlak,Tu hrim am um t�ng an ta?w i Sienkhom thuoka i m�t chun,Tuipuiin a chim pil tawl a,Tuia suon tum thl�k angin,Tuipuiah an pil vang vang.H   Hmelma chun chapo takin,'Hnot thl�rin hnot kh�m ka ta,Ka r�ll�khai chu semin,Ka du tawkin ch�n ka ta,Ka kawlhn�m chu phawi suokin,Ka kut ngeiin anni chu,Sukbohmang ka tih' a tih. , SI hn�r i hang hnawt meu chun, Tui a hung intieng th�r a,Tuifawn insawk lai hai khom,Bang angin an ng�r khup a,Lipui rila tuihai khom,An inkhal zo tah a nih. $CI lalna ropui tak chun,Nangma khingtuhai che chu,I pei thl�k tawl ta vong a,I lungsenna puok dar chun,Anni chu bu pawl angin,A k�ng hmang vong ta si a.vgLALPA, i kut chang tieng chu,Thilthawtheinan a sip a,LALPA, i kut chang tieng chun,Hmelmahai i pot nawi vong.]5Tuiin a ch�m pil vong a,Lungtum thl�k ang vang vangin,Li rilah an pil hmang tah.~wFaraw tawlailirhai leA sipaihai po po chu,Tuipuiah a pei thl�k tah. A hotu suongtawlolhai,Tuipui Senah an pil vong.<uLALPA chu r�lhr�t a na,A hming khom LALPA a nih.%ELALPA chu ka hr�tna le ka hla,Mi sandamtu a hung ni tah. Ama chu ka Pathien a na,Ama chu inp�k ka ta,Ka thlatuhai Pathien a na,Ama chu chawimawi ka tih.F Chuongchun, Mosie le Israelhai chun LALPA chawimawiin hi hla hi an sak a:"LALPA inp�kna hla sak ka tih,Ropui takin a hne ta si a;Sakor le a chunga chuonghai chu,Tuipuiah a pei thl�k tah."?Aigupta mihai chunga LALPA thilthaw ropui tak chu Israelhai chun an hmu a, mipuiin LALPA chu an ti a, LALPA le a siehlaw Mosie chu ringsanah an nei ta a.Chu ni chun Israelhai chu LALPAN Aigupta mihai kuta inthokin a sansuok a, tuipui kama Aigupta mi thihai ruong z�l thluk chu an hmu a. |sIsraelhai ruok chun hnuoi ch�rah tuipui chu an fe thleng a, an voi le changah tui bang insi khup chu a ng�r a. "~?Aigupta mihai chun tl�n suok an tum a, sienkhom LALPAN tuipuiah a'n l�n l�ttir ta vong a. Tuipui a hung a luong inmat nawk chun, tawlailir le sakor chungchuonghai po po le tuipuia Israelhai hnot l�ttu Faraw sipaihai po po chu a chim pil ta vong a, pakhat khom an suok nawh.p}[Mosie chun tuipui chungah kut a phar a, khuo a var charin tuipui chu a pangngaiin a hung inmat nawk a. )|MLALPA chun Mosie kuomah, "Aigupta mihai hi an tawlailir le an sakor chungchuonghai leh tuiin a chim pil tawlna dingin i kut kha tuipui chungah phar rawh" a ta. 8{kAn tawlailir kehai a sukthlongp�k a, an fe dukdak thei ta naw a. Aigupta mihai chun, "Israelhai tieng LALPA a thang a, a mi do a ni hi! Inrang takin k�rsan ei tiu" an ta. zyKhawfingchat vela chun LALPAN mei le sum lawn chunga inthokin Aigupta mihai chu a zuk en a, a sukbuoi ta nuoi nuoi a. yAigupta mihai chun hnot peiin, Faraw sakor hai, a tawlailirhai le a sakor chungchuong mihai chun tuipuiah an hnot l�t a. x}An chang tieng le voi tieng bang anga tui ng�r khup k�ra chun Israelhai chun tuipui chu hnuoi ch�rah an fe kai a. Xw+Chun, Mosien tuipui chunga chun kut a phar a, LALPAN z�nkhuoin khaw sak thli hr�t takin tuipui chu a'n nam k�rtir a, tuipui chu a hung intan a, tuipui tuong chu hnuoi ch�rah a hung inchang el tah a. Yv-Aigupta mihai le Israel mihai ink�ra chun a hung tla a. Z�n khuoin sum lawn chun Israelhai umna tieng chu a el var a, Aigupta mihai umna tieng chu a hlie thim leiin z�nkhuoin an hung pan hnai thei nawh.uIsraelhai hmaa fe Pathien v�ntirko chu an hnung tieng a'n son a, sum lawn khom chu an hmaa inthoka insonin an hnung d�lah a thang a, #tAFaraw le a sakor tawlailirhai le a sakor chungchuong mihai laka chawimawina ka hmu pha leh Aigupta mihai chun LALPA chu ka nizie hre t�ng an tih" a ta.  %Israel thlahai chun Ramases khuoa inthokin Sukoth an tlung a, naupang tiem loin, puitling, kea lawn ringot khom nuoi ruk lai an nih. =5 $LALPA chun anni chu Aigupta mihai lunginsiet a'n phurtir a, an hn� hn� an p�k a; chuong ang chun Aigupta mihai thil chu an rokp�k tah a nih.< #Mosien a hril tawl ang khan Israelhai chun Aigupta mihai chu tangkaruo le rangkachaka siem incheina thilhai le silf�nhai chu an hni a. ;! "Chuongchun, mihai chun an bei hmet lai khom chu chol pol hman loin, an hmetna thl�ng le chun puonin an f�n a, liengkoah an inchuon a. : !Aigupta mihai chun Israelhai kuomah, "In suok vat naw chun kan thi fai zo hman ding a nih" tiin an ram suoksan inhmaw dingin an nor a.. b9? In ti ang khan, in ran ruolhai khom thuoi unla, fe ta ro. Chun, mal mi sawm bok ro" a ta.Y8- Faraw chun Mosie le Aron chu a z�n a z�nin a'n kotir a, an kuomah, "Tho unla, nangni le Israel thlahai po po hi ka mipuihai laia inthok hin suok ro. In mi hni ang khan fe unla, LALPA chu va chawibiek ro. 71 Faraw chu a thoktuhai po po le Aigupta mi po po le chun z�nah an tho a, Aigupta chu lusun tap riin a sip a, mithi um nawna in hrim a um si nawh.G6  Z�n rila chun LALPAN Aigupta rama nau lut�r po po, lalthungphaa inthung Faraw naupaa inthoka rip s�nga int�ng nau lut�rhai le ran pieng hmasa tak po po chenin a sukhlum ta vong a. T5# Mosie le Aron kuoma LALPAN thu a p�k ang charin Israelhai chun an thaw a.4+ 'Hi hi LALPA Fek�n leia inthawina a nih, ama chun Aigupta mihai a sukhlum lai khan kan inhai fek�nin ami hl� a, Aigupta rama Israel nauhai in chu a hung fe k�n pei lei a nih' tiin in hril tawl ding a nih" tiin. Chu zoah mipui chun k�nin Pathien an chawibiek a. j3O In nauhaiin, "Hi ni in inser hin ieng am in ta dingin umzie a nei a?" tia an indon pha che chun, P2 LALPAN p�k a tiem cheu ram in l�t pha khom hi ni hi inser hlak ro. Q1 "Ka thup�khai hi nang le i thlahaiin in hung zawm kumkhuo ding a nih. J0 LALPAN Aigupta mihai hrem dinga a ram a hung fang pha, in kotkh�r chung le bieng intona thisen kai chu hmung a ta, fe k�n a ta, sukhlumtu chu nangni sukhlum dinga a hung l�t phal naw nih.J/ Husop kau thliek unla, maih�na beramte thisena chun phum unla, in kotkh�r chung le bieng ve veah thisen chu t�t seng ro. A t�k khuo a var hma chun tu khom mani ina inthokin suok naw ro /.Y Mosie chun Israel upahai chu a ko khawm vong a, an kuomah, "Fe vat unla, in s�ngkuo tin ta ding beram tuoi va thlang unla, Fek�n K�ta ding beramte chu that ro. - Chol thanga siem ieng khom fa naw ro. Khaw lai khom um inla, chol thang lo bei in f�k ding a nih' tiin hril rawh" a ta.<,s Ni sari s�ng chu in inah chol hrim hrim a um ding a ni nawh. A rama pieng le mikhuol tukhom chol thang bei f�tu chu Israel s�ngkuo laia inthokin in thlauthl�k ding a nih. + A thla hmasa tak ni sawm pali z�n tienga inthoka ni sawmhni pakhat z�n tieng chen chol thang lo bei in f�k ding a nih. o*Y "Chol Thang lo Bei K�t hi in inser ding a nih, chu ni ngei chun Israel mipuihai chu Aigupta rama inthokin ka thuoi suok a nih. Thangthar peihai khomin d�na neiin hi ni hi an inser hlak ding a nih ti hi kumkhaw thup�k a nih. $)C A ni hmasa tak le a tawpna takah inkhawmna hun ser in nei ding a nih. Hi ni hin mani f�k siem ti chauh naw chu sin dang hrim hrim in thaw ding a ni nawh.({ Ni sari s�ng chu chol thang lo bei in f�k ding a nih. A ni hmasa takah chol hrim hrim ina inthokin in inthiel fai vong ding a nih. Tu khom hi ni sari s�nga chol thang bei f�tu chu Israel s�ngkuo laia inthokin in thlauthl�k ding a nih. u~}}|{{NzqyyxxFwdvv2uuu_tssUrrr[qppVp7ppoo nnmmll-kjjiinhhUggaff\eeSddIccpbbbHba|``-_^^^N]]Z\\[ZZ1YXXuWVV]UTT|SS1RkQPOONNcMMYLLALKKgJJJ]II4HGGGFoEE\DD~CCOBB]AAgA+@=?W>>=R<KPuonhlap po po chu a sei tieng meter sawmpahni, a khang tieng meter hni seng, a ni ding a nih. h= M"Chun, puonhlap thl� sawm hmangin biekb�k siem la, chuong puonhlaphai chu patz�i inhmi thlur kop, a dumpawl, a senduk le send�ng inpola siem, puon khawng thiemhaiin cherub lim thiem taka an zep chei a ni ding a nih. Y<-(Tl�nga a ruongam kan entir ang che khan iengkim i siem ding a nih ti hre rawh.v;g'Khawnvar siena le a hmangruo ding po po siemna dingin rangkachak hl�r hlak talenn khat i hmang ding a nih. a:=&Khawnvar phita chep ruolna le hmangruo danghai khom rangkachak hl�ra siem ding a nih. k9Q%Chu taka sie ding chu khawnvar pasari siem i ta, i sit pha leh a vel chu a elvar vong ding a nih. u8e$A kumum le p�rhai po po le a ngul le thut hai chu rangkachak hl�r tlang sakhata inthoka ser ding a nih. R7#A z�r chung le hnuoi ink�rah p�r kumum pakhat pei a um ding a nih. ^67"Khawnvar siena ngula chun ruon k�m�m ang p�r vul lai lim pali a um ding a nih. D5!A z�r tinah ruon p�r k�m�m lai le a p�r lai lim pathum um a ta, a kau nawka chun chuong ang bok chu um a tih. Chuong ang chun khawnvar siena p�ng paruk chu i siem ding a nih. r4_ A ngula inthok chun kau ruk, s�r khatah kau thum, s�r khing tieng kau thum a p�ng suok ding a nih. @3{Chun, rangkachak hl�rin khawnvar siena i siem ding a nih. A ngul le bulthut chu a sera ser ding a na, a lu tienga a kum�m le a p�r vul lai limhai leh ser inzom vong ding a nih. W2)Dawk�n chunga chun ieng lai khomin ka hmaah hl�nbeim i sie rop ding a nih.17Chu taka ding chun rangkachak hl�ra siem thl�ng d�m, no d�m, uoiin thilhl�n bun thl�kna ding no tung le maih�n d�m i sie ding a nih. \03Sitim thingin dawk�n zawnna ding zawnfung siem la, rangkachak tuiin inluon rawh. h/KA zawnfung rol l�tna dingin rangkachak navalhai chu dawk�n kawm s�ra inb�k ding a nih. e.ERangkachak naval pali siem i ta, chuonghai chu dawk�n ke pali kil tina chun inb�k rawh. i-MMilimeter sawmsari panga tieta lienin a kawm siem i ta, chu chu rangkachakin i kawm ding a nih. _,9Chu chu rangkachak hl�r tuiin inluon vong la, a tl�ng chu rangkachakin kawm rawh. A+}"Chun, sitim thingin dawk�n siem la, a dung chu centimeter sawmriet le pariet, a khang chu centimeter sawmli le pali le an s�ngzie chu centimeter sawmruk le paruk a ni ding a nih. H* Chu taka chun intuokpui hlak ka ti che a, thuthlung bawm chunga cherub pahni ink�ra zang�ina thungpha chunga inthok chun Israel mihai kuoma thu ka p�k ding taphot chu pe hlak ka ti che.) Bawm chunga chun zang�ina thungpha chu innghat i ta, bawm s�nga chun Thuthlung ka la p�k ding che chu i sie ding a nih. (yCherubhai chu inhmatonin zangaina thungpha tieng ngh�ng an ta, an thlain zang�ina thungpha chu z�r khum an tih. ')A sin hmor khing tieng chun cherub lim pakhat sie la, a khing tieng chun pakhat dang sie bok la, zang�ina thungpha leh an inmat ding a nih. y&mChun, zang�ina thungpha sin hmor intona inthut ding rangkachak cherub lim, a suta sut ngei i siem ding a nih. %"Rangkachak hl�rin zang�ina thungpha,l a dung centimeter za le sawm, a khang centimeter sawmruk le paruka lien i siem ding a nih. i$MChun, bawm s�nga chun lungph�ka Thuthlung inziek ka la p�k ding che chu i sie ding a nih. ^#7Rangkachak kuola zawnfung i rol l�t chu um zing a ta, l�k suok ta lo ding a nih. h"KBawm zawnna ding zawnfunghai chu rangkachak kuola chun a khing a khingin rol l�t ve ve rawh. a!= Sitim thing bokin a zawnna ding zawnfung siem la, chu chu rangkachak tuiin inluon rawh. j O Rangkachak kuol pali siem la, a ke thutah khing tieng pahnih, a dang tieng pahnih, inb�k rawh.  A s�ng le puo tieng rangkachak hl�r hlakin inluon khum vong la, a tl�ng po po chu rangkachakin i kawm bok ding a nih. ?y "Chun, sitim thingin bawm insiemtir la, a dung chu centimeter za le sawmpakhat, a khang chu centimeter sawmruk le paruk le a'n s�ng tieng centimeter sawmruk le paruk n�ng a tih. ue A ruongam ka'n entir ang che khan biekb�k chu bawlin a s�nga hmangruo ding po po khom i siem ding a nih.T#Chun, anni laia ka ch�ng ve theina ding in thienghlim mi bawlp�k rawh. QEfod le awmbela bel ding onik lung le lunghlu dang dang hai chu an nih. p[khawnvara sit ding oliv hriek d�m, hriek n�l phaa pol chi mawsawla d�m le rimtui raw ding d�m, V'beramchal vun, rong sena nam d�m, tui bawngvunj d�m, sitim thingk d�m, _9patz�i dumpawl, senduk le senl�r d�m, puon z�i inhmi d�m, k�l hmul d�m, ymThilp�k i l�k khawm dinghai chu hienghai hi n�ng a tih: rangkachak d�m, tangkaruo d�m le d�r d�m; 2_"Israelhai kuomah hril la, ka kuomah thilhl�n hung chawi raw hai se. Lungrila an phal ang ang thilp�k an hung chawihai chu ka ta dingin i lo l�k khawm ding a nih. ( OChun, LALPAN Mosie chu a biek a, wiMosie chu s�m z�nga chun a va l�t a, tl�nga chun a hang lawn a, ni sawmli le z�n sawmli a hang um a.hKIsraelhai hmu d�n chun, LALPA ropuina chu tl�ng s�pa k�ng hmang thei mei ang el a nih. /LALPA ropuina chu Sinai tl�ngah a um a, s�min tl�ng chu ni ruk a bawm khum a, a ni sarina chun suma inthokin LALPAN Mosie chu a hung ko a. AMosien tl�ng a tlung chun tl�ng chu s�min a baw a, 2_Upahai kuoma chun, "Kan hung k�r nawk hma khat chu hi taka hin mi lo ngh�k zing ro. Nangni lai Aron le Hur an um a, thubuoi nei taphot an kuomah fe raw hai se" a ta.cA Mosie chu a kaiza v�ngtu Joshua leh a'n thok suok a, Pathien tl�nga chun a hang fe a. L LALPA chun Mosie kuomah, "Tl�nga khin ka kuomah hung kai la, chu taka chun lo um la, mipuihai zirtirna dinga an ta dinga lungph�ka d�n le thup�k ka ziekhai chu lo p�ng ka ti che" a ta. } u Sienkhom Israel hotuhai chunga chun Pathienin a kut a'n let nawh; Pathien chu an hang hmu a, fain an dawn tl�ng a.w i Israelhai Pathien chu an hmu a, a ke innghatna chu lungmantam safir rem khawm ang, v�n anga inthieng a nih. T # Mosie le Aron, Nadab le Abihu le Israel upa sawmsarihai chu an kai tung a, / YMosie chun thisen chu a chawi a, mipui chu th�in, "Ngai ta u, hi thuthlungna bua Pathienin in kuoma thu a lo thlung tah po po thuthlungna thisen chu a ni hih" a ta. 5Chun, Thuthlungna Bu chu a l�k a, mipui hrietah a tiem a, anni chun, "LALPA hril taphot chu thaw pei kan ta, zawm pei kan tih" an ti duol duol a. wiMosie chun ran thisen z�tve chu a l�k a, maih�nah a sie a, thisen z�tve dang chu maich�mah a the a. /Chu zoa chun Israel tlangvalhai chu pumraw thilhl�n nei dingin a tir a, inremna thilhl�na dingin LALPA kuomah bawngchal tuoiin an inthawi a. H Mosie chun LALPA hril po po chu a ziek thl�k vong a. A z�nga chun inhma takin a tho a, tl�ng thuta chun maich�m a siem a, Israel hnam sawm le hnam hni aiawin lung sawmpahni a phun a. %EMosie chu a zu fe a, LALPA thu le ror�l d�nhai po po chu mipui a zu hril a, anni chun lunginruol takin, "LALPA hril taphot chu thaw pei kan tih" an ta. |sMosie chauin LALPA hung pan hnai sien, mi dang chun hung hnai naw ro. Mipui khom ama leh hung naw raw hai se" a ta.! ?Chun, ama chun Mosie kuomah, "Nang le Aron le Nadab le Abihu le Israel upa sawmsarihai kha ka kuomah hung tung unla, rala inthokin mi hung chawibiek ro. %!(A um nawh) |s Anni amani le an pathienhai amani leh thu in thlung ding a ni nawh. In ram s�ngah an um ding a ni bok nawh, chuong naw chun ka chungah hin suol inthawtir pal an ti cheu; in ta dinga ch�ng tium chu an pathienhai chawibiek a nih' tiin" a ta.K"In ramri ding chu Tuipui Sena inthoka Filistinhai Tuipuii chen le thlalera inthoka Tuipui chen khangp�k ka ti cheu a, chu rama umhai chu nangni kutah p�ng ka ta, anni chu hnot suok in tih. p[A ram pum la thei khopa in hung pung hun chenin ahmatiemin in hmaa mihai hnot suokp�k pei ka ti cheu.$~CAmiruokchu, kum khat s�ng chun hnot suok vong el naw ning, chuong naw chun a ram chu rausan vong an ta, in ta dinga ram sa tium hung tam taluong an tih. }}uIn f�na ding lampuia inthoka Hiv hai, Kanan hai le Hit hai hnot suoktu dingin in hmaah khuoiv�nriel tir ka tih. |3"In hmaah ka tiumna inf�tir ka ta, tu hnam khom in hmasuon taphot chu sukchi-ai ka ta, in hm�lmahai po po chu in hmaah intl�nsiettir ka tih. u{enau insiet amani le ching amani nangni lai um naw ni ti niu a, in dam kum khom a tluontlingin suksei ka tih. zLALPA in Pathien rong chauh bawl unla, f�k le dawnah sukhnienghnar ka ti cheu a, nangni laia inthokin natna hri la hmang ka ta, #yAAn pathienhai hmaah k�nin chawibiek naw unla, an thil ch�nghai chu ch�ng bok naw ro. Anni chu inram vong unla, an lung biekhai chu suknawi vong ro. 8xkKa v�ntirko chun in hma thuoi pei a ta, Amor hai, Hit hai, Periz hai, Kanan hai, Hiv hai le Jebu hai umnaa chun thuoi a ti cheu a, anni chu ka la sukbohmang dai ding a nih. w Amiruokchu, a thu in pom a, a hril taphot in thaw pei chun, in hm�lmahai hm�lma n�ng ka ta, in dohai dotu ni bok ka tih. vAma chu ngaiven unla, a thu ng�ithla ro. A lakah hel naw ro, ama chun ka hming a put leiin in helna chu a ngaidam awm si naw cheu. u"En ta, in lampuia v�ng zing ding cheu le hmun ka buotsaia thuoi tlungtu ding cheuin ka v�ntirko in hmaah ka hung tir ding a nih. t%"In lo tharsuok hmasa tak laia a tha tak vong chu LALPA in Pathien kuomah hung chawi ro. Kel tuoi sa chu a pui nenetuiin suong ngai naw ro. 5se"Chol thanga siem thil hrim hrim leh ka kuomah inthawina thisen inhl�n naw ro. Chun, k�ta thil hl�na hmang thau r�ng r�ng chu a t�k zing chenin sie ngai naw ro.^r7Kum khatah pasal po po Chunghnung tak LALPA hmaah voi thum an hung inlang ding a nih.q3"Loa in bu tharsuok hmasa takin Bus�k K�t hmang ro. Chun, kum tawp pawl tl�kah in lo tharsuok in hlu l�t vong pha leh Pawl K�t hmang ro. )pMChol thang lo bei k�t hmang unla, thu ka p�k tah ang cheu khan, ni sari s�ng chu chol thang lo bei ring ro. Hi hi Abib thla s�nga ni ruotah khan hmang unla, chu thla chu Aigupta rama inthoka in suokna thla a ni kha. Chun, ka hmaah tu khom kut ruokin in hung inlang ding a ni nawh.:oq"Kum khatah voi thum ka ta dingin k�t hmang ro. n) In kuoma ka hril po po hi ngaiven unla, pathien dang hming hrim hrim lam naw unla, in baua inthok khomin mihaiin hre naw hrim hrim raw hai se.bm? Ni ruk s�ng in sin thaw unla, ni sarinaa chun chawl ro. Chuongchun in bawngchalhai le in sabengtunghai khom chawl thei v�ng an ta, in ins�nga pieng in bawihai le hnam dang mihai khom chawl hadam ve thei an tih. jlO a kum sarinaa ruok chu inlet lo le hmang loin sie ro; chu taka inthok chun mi retheihaiin fa ve thei an ta, an l�k mahla po chu ramsahaiin tl�n bok an tih. Chuong ang bokin in grep huonhai le in oliv huonhai chu thaw ro. 9ko "Kum ruk s�ng chu in loah bu tuin a ra sik la, j "Ram dang mihai n�ksawr naw ro, nangni khom Aigupta rama mikhuola in um lai khan mikhuol ni umzie in hriet chieng ta si a.jiO"Thamna la naw ro, thamna chun a hmutuhai mit a sukdel a, mi indikhai thu khom a h�m kawi hlak. hKh�la inh�knaah thang ve naw unla, poi tawk lo le mi indikhai sukhlumtuah thang naw ro, mi rilo chu ka'n suo naw ding a ni si a.^g7"In mi, rethei tak takhai thubuoi chu, indik naw takin in r�lp�k ding a ni nawh. f5Nangni theidatu cheu sabengtung chu a phurin a del de lai in hmu chun, ieng angin thangpui rin inla khom, thangpui loin in m�ksan ding a ni nawh. e"In hmelma bawngchal amanih a sabengtung amanih inv�k hmang in hmu chun a kuomah in khal k�rp�k nawk ngei ngei ding a nih. DdMi rethei khom a thubuoiah in tan b�k ding a ni bok nawh.c!Thil suol thaw tum mipui lai inz�l ve naw ro. Thubuoi hrilnaah mipui tieng awn zawnga thangin thudik chu in sukbuongbar ding a ni nawh. {b s"Thuthang indik lo in hril dar ding a ni nawh. Mi rilo thangpuitu dingin thuhretu riloah in insiem ding a ni nawh. aChun, ka mi thienghlimhai in ni ding a nih. Chuleiin, ram sa se sa hrim hrim in f�k ding a ni nawh; ui kuomah in p�k lem ding a nih.`Chuong ang bokin i bawng le beramhai khom i thaw ve ding a nih. Ni sari chu a pui kuomah um a ta, a ni riet ni-ah i mi p�k ding a nih. _I thlai thar hmasa tak le uoiin thar i sawr hmasa tak chu i hung inhl�n ding a nih. I naupa upa tak chu i mi p�k ding a nih. [^1"Pathien hrilse naw la, i mihai chunga ror�ltu chu tongsie inphur bok naw rawh. Q]a silpuon nei sun a na, a taksa suklumna dinga a silpuon a ni leiin ieng am silin z�l t�ng a ta? A mi hung ko vai chun lo ng�ithla ngei ka ta, kei hlak chu mi lunginsiet thei tak ka ni bok si a.k\QI tuolbawm silpuon chu bandaa i lo hr�np�k a ni khomin nisa tl�k ruolin pe k�r nawk rawh; [{"Nangni laia um ka mi, mi retheihai kuomah sum in inp�ktir pha an bat angah ngai naw unla, a pung ph�t bok naw ro. !Z=ka lung sen phut a ta, kawlhn�min hung sukhlum rawi ka ti cheu a, in nuhmeihai chu hmeithai hung n�ng an ta, in nauhai khom fahra hung n�ng an tih[Y1In soisak tha naw vai chun mi hung zuolko an ta, an rawl lo ng�ithl�ng ka ta, >Xy"Hmeithai amanih fahra amanih hai chu neksawr naw ro. hWK"Ram dang mi tukhom thaw sein neksawr naw ro, nangni khom Aigupta ramah mikhuol in ni hlak kha.cVA"Tu khom LALPA ti chauh lo pathien dang kuoma inthawi hrim hrim chu sukbohmang ding a nih.3Uc"Tu khom ran r�mtu taphot chu sukhlum ro.;Ts"Nuhmei dawithiem hrim hrim chu damin hl� naw ro.~SwA pain a naunu chu inneitir a phal tlat naw khomin nuhmeia a lo siem tah leiin a man chu a p�k tho tho ding a nih. R!"Pasalin nungh�k thiengl�m, nuhmei dinga mi la huol lo chu thl�ma a z�lpui chun, man le muol pein nuhmeiah a nei ngei ding a nih. |QsA neitu um lai a ni ruok chun rul a ngai nawh. Ran chu a man chawia haw a ni ruok chun a haw man chauh chawi a tih.P "Tu khomin a tuolbawm ran a hmang haw a, a neitu um naw laia ran chu a hliem amanih a thi chun, a hmang hawtu chun rul a tih. ^O7 Sain a se a ni chun, a sa hlek hung chawi sien, sa se ran ai chu a rul ngai naw nih. SN! Amiruokchu, an inr�kp�k a ni ruok chun a koltu chun a rul ding a nih. DM a koltu chun ran chu a tawk nawzie inchiengna dingin a tuolbawm hrieta ngei Pathien hmaah inkh�mna a nei ding a nih. Chu chu ran neitu chun pom a ta, a koltu chun a rul a ngai ta nawh. VL' "Tu khomin a sabengtung amanih, bawngchal amanih, beram amanih le ran dang ieng khom a tuolbawm kutah inkol thattir sien, ran chu thi le hliem le suomin lo um sien, a thawtu tu khomin hmu si naw hai sien, .KW Bawng amanih, sabengtung amanih, beram amanih le silf�n le thil dang inhmang thuah hrim hrim, tu khomin 'Hi hi chu ka ta a nih' a ti chun an pahni thubuoi chu ror�ltu hmaah an intlun ding a nih. Ror�ltuin thiem naw a'n changtir taphot chun a tuolbawmpa laka chun a l�t hni chawi a tih.zJoR�kru chu man a ni si naw chun, a koltu chu ror�ltu hmaah inlangin, ama thaw a ni le ni naw inchieng raw se. BI"Tu khomin a tuolbawm kutah a sum le pai le thil neihai inkol thattir sien, chu chu a koltu ina inthokin inhmang ta sien, r�kru chu man a ni phot chun a l�t hniin a rul ding a nih. H9"Miin mei insuo a, lo hnawm ink�ng zaptir a, mi buphal amanih, bu kung amani le lo po po a k�ng siet chun, mei insuotu chun a rul ngei ding a nih.$GCTu khomin a lo amanih grep huon amaniah ran a'n tlattir a, ranhai chu inv�ka mi loah an l�t chun a lo le a grep huon thatna lai takin a rul ding a nih.~FwRan inr�tu kutah bawngchal amanih, sabengtung amanih, beram amanih a hringa man a ni chun a l�t hniin rul a tih. gEIamiruokchu, nisa suok hnunga a vuok hlum a ni ruok chun a thisen lakah maw phur a tih. R�kru chun a thil inr�k chu thung k�r a ta, p�k ding a nei naw ruok chun a thil inr�k thungna dingin ama chu zor ding a nih. rD_"Miin a in roktu chu a rok laia a vuok hlum chun, a vawtu chunga chun thisen phuba l�k ding a ni nawh; C 1"Miin bawngchal amanih beram amanih inru a, that a, a zor chun, bawngchal pakhat aiin bawngchal panga le beram pakhat aiin beram pali chawi a tih.KB$Amiruokchu, bawngchal la dam chu a hma khoma mi sik hmang a na, a neituin a khum nuom si naw lei a ni chun a neitu chun bawngchal chu p�ng a ta, bawngchal thi ruong chu aman chang thung a tih.'AI#"Chun, mi pakhat bawngchalin mi dang bawngchal lo sikhlum sien, bawngchal la dam chu zor an ta, a man le bawngchal thi ruong chu inz�t charin insem an tih. }@u"khur neitu chun rul a ta, ran neitu kuomah z�ngna domna tangka p�ng a ta, ama chun ran ruong chu inhlawm a tih. ?!"Chun, miin a khur nei s�n lo amanih, a khur cho nel nawk loa a um leia bawngchal amanih sabengtung amanih a lo tla hlum chun, *>O Bawinu amanih bawipa amanih a lo sikhlum a ni ruok chun bawi neitu kuomah tangka shekel sawmthum p�ng an ta, a bawngchal ruok chu lunga d�ng hlum ding a nih.`=;Mi naupa amanih naunu amanih khom lo sikhlum sien, hi d�n ang boka r�l ding a nih. z<oAmiruokchu, intlan dinga intukna a um chun hringna aiah an tuk z�t taphot chu p�ka intlan thei n�ng a tih. ;Bawngchal chu a hma khoma mi sik hmang a ni a, a neitu khomin chu chu a hriet a, sienkhom a khum nuom chuong si naw leia nuhmei amanih pasal amanih a lo sikhlum a ni ruok chun, a bawngchal chu d�nghlum ding a na, a neitu khom sukhlum bok ding a nih. 4:c"Bawngchalin nuhmei amanih pasal amanih a sikhlum chun, chu bawngchal chu in d�nghlum ngei ding a nih; a sa khom fa naw ro. Bawngchal neitu ruok chu hrem lo ding a nih. 9A bawinu amanih bawipa amanih ha a lok tlam chun, a ha tlam aia z�ngna domna dingin a bawi chu a'n suo zalen ding a nih. 8-"Tu khomin a bawinu amanih bawipa amanih mitah vawin lo sukse pal sien, a mit siet aia z�ngna domna dingin bawi chu a'n suo zalen ding a nih. T7#raw aiah raw, hliem aiah hliem, vuok aiah vuokin in thung l�t ding a nih.<6umit aiah mit, ha aiah ha, kut aiah kut, ke aiah ke, 85mA hliem na a ni ruok chun hringna aiah hringna, M4"Pasal insuolin nuhmei inrai lai lo tawk sa palin nau insiet pha sien, hliem na naw sienkhom, a pasalin a ng�n z�t le ror�ltuin a remti ang z�t chu a sukhliemtu chu inchawitir ding a nih. 3sienkhom bawi chu ni khat ni hni hnunga a hung tho ink�ng nawk ruok chun hrem lo ding a nih, bawi chu ama thil nei laia mi a ni si a.i2M"Tu khomin a bawipa amanih a bawinu amanih hmola a vuok hlum chun ama chu hrem ngei ding a nih; _19hliema um kha a hung tho ink�ng a, funghrol thuna tuol a suok thei pha leh a vawtu kha insuo ding a nih; amiruokchu hliem tuortu hun inhmang hu z�t rul a ta, a dam var chena inenkolnaa seng po po tum bok a tih.0}"Chun, mi an inhal a, pakhatin lunga d�ngin amanih kuttum a thl�k a, thi ruok chu thi �m loa khum beta a um chun, D/Tu khom mani nu le pa tongsie inphurtu chu sukhlum ngei ro.n.WTu khom mihriem inrua zortu amanih, a la kol zing laia man amanih a ni chun ama chu sukhlum ngei ro. 9-o"Tu khom mani nu le pa vawtu chu sukhlum ngei ro.x,kAmiruokchu, phierr�k a, tum r�ng leia a that a ni chun ka maich�ma inthokin thuoi hmang unla, sukhlum ro.+{ Chun, tum r�ng lei ni loa Pathienin a'n tlungtir a ni ruok chun, a tl�n l�tna ding hmun keiman ruotp�k ka tih. R* "Tu khomin mi a vuok hlum chun ama khom sukhlum ve ngei ngei ding a nih. j)O Chuong thil pathumhai chu a thawp�k si naw chun, intlanna sum pe loin, zalenin suok thei a tih.(- A naupan nuhmei dang a neisan a ni khomin, f�k le dawn le sil le f�n a p�k b�kah a nuhmei a nina chanvo chu a hlipp�k ding a ni nawh. V'' A naupa nuhmei dinga a huol a lo ni chun a naunu ang charin a en ding a nih. ,&SA pu chun ama hmang dinga a thlang a lo ni a, a pu chu a suklawm bok si naw chun, mi dang intlan suoktir a ta, sienkhom a pu chun mi dang kuomah zor thei naw nih. ^%7"Tu khomin bawi dinga a naunu a zor chun, bawipa angin ama chu suok el thei naw nih. $;a pu chun ror�ltu hmaah thuoi a ta, kotkh�r amanih kotkh�r bieng bulah th�r zumin a na verp�k a ta, a dam s�ngin a pu bawi ni t�ng a tih.u#e"Amiruokchu bawi chun, 'Ka pu le ka nuhmei le nauhai hi ka hmangai �m leiin ka suok nuom nawh' a ti chun, y"mA puin nuhmei a lo inneitir a ni chun, a nuhmei le a nauhai chu a pu ta n�ng an ta, ama chauh suok thei a tih. !Ama chaua hung l�t a ni chun ama chauin suok a ta, a nuhmei le hung l�t an ni ruok chun a nuhmei khom a suok sa ve ding a nih.  Bawi dinga Hebrai mi in inchawk chun kum ruk s�ng in rong bawl a ta, a kum sarinaa ruok chu intlan loin zalen thei a tih. O "Chun, hienghai hi ro an r�l d�n ding i siep�k dinghai chu a nih:T#Ka maich�m kailawnah kai tung naw ro, in saruokna inlang pal rawi a tih. Chun, lung hmanga maich�m in siem pha leh lung ser hmangin siem naw ro, hriemhrei in hmang chun sukporche rawi in tih. xk"Pilin ka ta dingin maich�m siem unla, in beramhai, in k�lhai le in bawnghai chu pumraw thilhl�n le inremna inthawina dingin inhl�n ro. Khaw lai khom ka hming ka'n hriettirna taphota chun in kuomah hung ka ta, mal sawm ka ti cheu. Keima ti lo pathien dang hrim hrim in nei ding a ni nawh; tangkaruo le rangkachaka siem pathien lem khom in ta dingin siem bok naw ro. {LALPA chun Mosie kuomah, "V�na inthoka ka hung biek che ti Israelhai chun an hriet a, an kuomah hieng hin hril rawh: eEPathien umna s�m s� tak tieng pana Mosie a fe lai chun mipui chu hla takah an ng�r a. Mosie chun an kuomah, "Ti naw ro. Pathien tina nei a, thil suol in thaw nawna dingin Pathienin a hung fie cheu a ni hi" a ta.G Hla taka ng�rin Mosie kuomah, "Nangman kan kuomah thu hril lem ta la, lo ng�ithl�ng kan tih. Pathien ruok chun kan kuomah hril ta naw hr�m raw se, kan thi el thei ding a nih" an ta. 1Mipuihai chun v�ninrum d�m, kawlinlep d�m, tawtawrawt ri d�m hre a, tl�ng k�ng khu lui lui d�m an hmu chun thlab�rin an inthin a. C"I v�nghai in le lo inhnar naw rawh. I tuolbawm nuhmei amanih, a siehlawnu le siehlawpa amanih, a bawngchal le sabengtung amanih le a thil nei dang hrim hrim inhnar bok naw rawh" tiin.,U"I v�nghai khelin h�k naw rawh. +"Inru naw rawh.+"Uire naw rawh.5 "Tuol that naw rawh.fG "I nu le pa chawimawi rawh, chuongchun LALPA i Pathienin a p�k che rama hin dam sawt i tih.G  Ni ruk s�ngin LALPAN hnuoi le v�nhai, tuifinriet le a s�nga um po pohai a siem a, a ni sarinaa ruok chu a chawl si a. Chuleiin, LALPAN chawlni chu mal a sawm a, a sukthienghlim a nih. M ni sarina ruok chu LALPA i Pathien chawlni a nih. Chu ni chun sin ieng khom i thaw ding a ni nawh, nangni le i naupa le naunu, i suoknu le suokpa, i ranhai le i ina ch�ng ram dang mihai khomin. 5 g Ni ruk s�ng chu thokrimin sin thawng i ta, F "Sabat hi thienghlim taka inser ding a nih ti hre zing rawh. v g"LALPA Pathien hming s�lin khel hril naw rawh; LALPA chun a hming hmang suoltu chu hrem loin insuo naw nih. ymi hmangaia ka thup�k zawmtuhai ruok chu suon s�ng tam tak chen chunga khom hmangaina inlangtir hlaktu chu ka nih.h KChuong thil hmaa chun k�nin i chawibiek ding a ni nawh. Kei, LALPA i Pathien hi Pathien th�kthu sie, pahai thil suol thaw leia an nauhai hrem hlak, mi theidatuhai chu an thlahai suon thum suon li chen khom hrem hlak le +"I ta dingin milem siem naw rawh, chung tieng v�na mi amanih, hnuoi tieng hnuoia mi amanih, tui s�nga mi amanih lem i siem ding a ni nawh. 1_"Keima naw chu Pathien dang nei naw rawh.hK"Kei hi bawia in int�ngna Aigupta rama inthoka thuoi suoktu cheu LALPA in Pathien chu ka nih.1 aPathien chun hieng thu po po hi a hril a: ^7Chuongchun, Mosie chu mipuihai kuoma chun a zu fe a, chuong thu chu a zu hril tawl a.MLALPA chun Mosie kuomah, "Fe thla la, Aron kha hung thuoi rawh. Thiempu danghai chun LALPA kuoma hung dingin hung n�r lui naw raw hai se, chuong naw chun an chungah LALPA tuong rawi a tih" a ta.^7Mosie chun LALPA kuomah, "Mipuihai chun Sinai tl�ng hung kai naw ni hai. Nangma ngeiin, 'A tl�ng vela hin ramri khangp�k la, chu s�ng chu hmun thienghlimah sie rawh' tia i mi lo hrilthi ta lei khan" a ta. LALPA hung pantu thiempuhai khom an inhl�n thienghlim ding a nih, chuong naw chun an chungah LALPA tuong hlauh rawi a tih" a ta.-ULALPA chun a kuomah, "Tum thla la, LALPA hm�l hmu tuma mipuiin an hung paw thleng lui nawna ding le tam tak an thi pha nawna dinga f�mkhur dingin zu hril rawh. nWLALPA chu Sinai tl�ng s�pah a hung tum a, Mosie chu hung dingin a ko a, chuongchun a kai tung a. w~itawtawrawt ri chu a'n ring zuol deu deu bok a. Mosie chun thu a hang hril a, Pathien chun rawlin a hung don a.Y}-LALPA chu Sinai tl�nga chun meiin a hung tum a, tl�ng chu meikhuin a tuom a. Rawtuina meikhu ang elin tl�nga inthok chun meikhu int�r ngul el chu a suok hlut hlut a, a tl�ng chu a'n thin bup bup a, ~|wAn rieb�ka inthok chun mipuihai chu Pathien inhmupui dingin Mosien a thuoi suok a, tl�ng thuta chun an ng�r a. X{+A ni thumna t�ka chun v�n a hung inr�m dur dur a, kawl a hung inlep zuk zuk a, tl�ng s�p chu s�m sa takin a hung tuom a, tawtawrawt an ri ruoi ruoi a, rieb�ka um mipuihai chu an inthin hawp a. fzGChun, an kuomah, "A ni thumnaa dingin inbuotsai ro. Nuhmei le pasal khom inpawl naw ro" a ta.{yqTl�nga inthoka Mosie a fe thl�k hnung chun mipuihai chu a'n hl�n thienghlim a, an puonhai an sawptir bok a. txc Tu khomin kuta tawk loin, lunga d�ng hlum amani thala kap hlum n�ng an tih. Sa khom ni sien, mihriem khom ni sien, indamtir lo ding a nih. Beram ki an m�t ruoi ruoi pha le chauh mipuiin tl�ng chu an hung tlung ding a nih" a ta.gwI A tl�ng sir vela um mipuihai fe theina chin ding ramri khang la, tukhom tl�nga kai lo ding le tl�ng thut khom tawk lo dinga fimkhur dingin hril rawh. Tu khom tl�ng hang tawk taphot chu sukhlum ni ngei ngei an tih. v  a ni thumna nia dingin lo inring raw hai se, chu ni chun LALPA chu mipui hmua ngei Sinai tl�ngah a hung tum ding a ni si a. V~}}t} ||={zz/yWxxhwwov|utt2sraqqGpoQnmmell5kjjCiivhhggRgfeee6ddczbb$aP`A__K^^!]b\\y[LZZYkY X WJVVHUU2TTTqSS-RR9QQ(PPdOORNNMhLL$KK!JwII"HGGG"F\EE8DCCHBBAl@@6?>>>== Aron silf�n thienghlimhai chu a thlahaiin rochung pei an ta, chu taka inthok chun thiempua hriek n�l le namnghet hung ni pei an tih. (=KKa mihaiin inremna inthawina thilhl�n ka kuoma an hung inhl�n ir le a mal chu thiempuhai chanpuol ni rop a tih ti hi Israelhai laka ka thu ruot chu a nih. %<E"Thiempu namnghetnaa thilhl�n, beramchal ir le a mal, ka kuoma th�n thilhl�na inhl�n thienghlim chu thiempu Aron le a naupahai chanpuol ding a nih. &;GAron namnghetna dinga beramchal inhl�n ir chu la la, LALPA hmaa th�n thilhl�n dingin th�n la, chu zoa chun a sa chu i chanpuol hung ni t�ng a tih. : Chu zoah an kuta inthokin la k�r la, pumraw thilhl�n danghai leh LALPA hmaa rim inhnika inchang dingin meiah inhl�n rawh. s9aChuonghai chu LALPA hmaa th�n thilhl�na dingin th�n la, Aron le a naupahai kuta chun inhl�n rawh. 8 Bawma chol thang lo bei, LALPA ta dinga inhl�na inthoka mi, hrieka z�u beiphek le k�k le beiper inph�n chu la bok rawh. 37aChun, beram thau, a mei bul thau tak le a s�ng thau le a thin le kal tuomna duor le a thau po po le a chang tieng mal chu la la, chu chu namnghetna beram n�ng a tih. #6AThisen iemani z�t le hriek iemani z�t la la, Aron le a nauhai silf�na chun th� la, ama le a nauhai chu inhl�n thienghlim hung ni t�ng an tih. M5That la, a thisen iemani z�t la la, Aron le a nauhai chang tieng natila d�m, chang tieng kutpui le chang tieng kepuia d�m chun t�t la, chu zoah maich�m chunga chun a v�lin th� rawh. o4Y"Beramchal dang khom chu hung kei la, Aron le a nauhaiin beramchal lu chungah kut innghat raw hai se. 3Chun, beram sa po po chu maich�ma chun raw rawh, LALPA kuoma pumraw thilhl�n, LALPA ta dinga meia inhl�n, rim inhnik chu a ni si a.y2mBeramchal chu chan nawi vong la, a s�ng le a kehai chu sawp fai la, a lu le a sa dang le chun sie khawm rawh. R1That la, a thisen chu la la, maich�m chunga chun a v�lin th� rawh. l0S"Beramchal pakhat chu hung kei la, Aron le a nauhaiin beramchal lu chungah kut innghat raw hai se. /Bawngchal sa le a vun le a �k ruok chu d�i puo tieng i raw hmang ding a nih, chu chu suol ta dinga inhl�n a ni si a. . Bawngchal phing s�nga a thau po po, a thin le a kal tuomtu duor le thau po po chu �t thla la, maich�ma chun raw rawh. #-A Bawngchal thisen chu iemani z�t la la, i kutp�r hmorin maich�m kia chun thisen chu infar la, a dang chu maich�m ke thuta chun bun thla vong rawh. J, Intuokna Puon in tuola chun LALPA hmaah bawngchal chu that rawh. |+s "Bawngchal chu Intuokna Puon in kota chun hung kei la, Aron le a nauhaiin bawng lu chungah kut innghat raw hai se. A*} lukawm inkawmtir bok rawh. Chu zoah Aron le a nauhai chu cheizem inzemtir la, namnghet la, thiempu ni kumkhuo t�ng an tih. Chuong ang chun Aron le a nauhai chu i namnghet ding a nih.A)A nauhai khom hung thuoi la, korfuol inh�ktir tawl la, 6(iHriek n�l chi hung la la, a luah buok rawh. A'Chun, 'LALPA PUOL' ti inbelna lukawm chu inkawmtir rawh. !&=Thiempu silf�n chu hung chawi la, korchung, korfuol, efod le awmbel hai chu Aron inh�ktir la, thiem taka ta cheizem chun a kawng hr�n nghet rawh. n%WChu zoah Aron le a nauhai chu Intuokna Puon in kotah hung thuoi la, d�n angin tuiin insiltir rawh. d$CChuonghai chu bawmah thun la, bawngchal le beram chal pahni keiin chu chu hung chawi rawh. #)chol thang lo beiphit indip takin bei siem la, sahriek le bei hmet polin kek siem la, beiper inph�n siem bok la, a chungah thau n�l rawh. ?" {"Chun, thiempu sin thawa ka rong an bawl theina dingin anni chu hieng ang hin inhl�n thienghlim rawh: Hm�l hemna nei lo bawngchal tuoi pakhat le beramchal tuoi pahni hung kei la, {!q+Chu chu Aron le a nauhaiin Intuokna Puon in an l�t pha le Hmun Thienghlima rong bawl dinga maich�m bula an fe pha an bun zie hlak ding a nih, inlang pala an thipui nawna dingin. Hi hi Aron le a thlahai ta dinga kumkhaw thup�k chu a nih.\ 3*"An saruok inkhumna dingin kawnga inthoka malpui chen huop kekorte siemp�k rawh. 9)Hieng silf�nhai hi i u Aron le a nauhai inh�ktir la, ka ta dinga rongbawltu thiempu ni dinga hriek n�lin namnghet la, ser hrangin inhl�n rawh.vg(Aron nauhai khomin mi inza le ngais�ng an phur theina dingin, korfuol le cheizem le lukawm siemp�k rawh. A}'Aron h�k ding korchung le a lukawm ding chu patz�i inhmi taka inthoka khawng le siem a ni ding a nih. A cheizemq khom patz�i inhmia khawng le mawi taka chei a ni bok ding a nih. )M&Chu chu Aron chalbawk zawna chun um a ta, Israelhaiin thilp�k thienghlim LALPA ta dinga an inhl�n pha, an thilp�k inhl�na an suol tl�k tum chu ieng khom ni sien, Aron chun phurp�k pei a ta, LALPA hmaa pom tl�ka an um theina dingin Aronin a chalbawkah a bel zing ding a nih. `;%Chu ph�k chu thiempu lukawm hma tieng bel la, patz�i hruol dumpawlin khit de rawh. $"Chun, rangkachak hl�r hlak ph�k siem la, chu taka chun suoi namna kutsebia an ker ang elin, LALPA PUOL ti ker rawh. ;q#LALPA hmaa rongbawl dinga Aronin Hmun Thienghlim a l�t ri le chu taka inthoka a suok nawk ri chu hriet thei dingin a korfuol chu a h�k zie ding a nih, a thi pha nawna dingin.ue"Korfuol hmor tlang v�l tuokin theibufai lim le rangkachak teln�ng chu ink�rthl�kin a um ding a nih. .W!Korfuol hmor v�l tuoka khai dingin pat z�i dum pawl, sen duk le sen l�r hmangin theibufai lim siem la, a k�r inthl�k peiah rangkachak teln�ng khai rawh.   A lai taka chun lu thunna ding chep awng la, a awng rei chu a'n ek nawna dingin zakuo tl�ng an k�m angin k�m vong rawh. hK"Efod hnuoia h�k ding thiempu incheina korfuol chu puon dumpawl hlang hlaka siem ding a nih. Chun, ror�lna awmbela chun Urim le Thummimp khom inthangtir ve rawh, LALPA hmaa Aron a hung inlang z�ta a lungrila an um ve theina dingin. Chuong ang chun, LALPA hmaa a'n lang z�tin Israelhai ror�lna chu a lung zawnah Aron chun a put zing ding a nih.P"Kei LALPA hin Israel thlahai chu ka hriet zing theina dingin Hmun Thienghlima ka hmaa Aron a hung l�t z�tin an hming chuongna ror�lna awmbel chu a lung zawn takah a h�k zie hlak ding a nih. )MThiempu zakuoa naval le awmbela navala chun pat dumpawl hruolin khit mat la, chuonga i thaw chun awmbel chu thiempu zakuoa inthok chun inphaw hawk thei naw nih.%EChun, rangkachak naval dang siem la, chuonghai chu thiempu d�r b�t zakuo hma tienga thiempu zakuo d�rzem chung char, a s�r hmora chun inb�k rawh. '"Rangkachak naval dang pahni siem la, chuonghai chu awmbel kil khing tieng, thiempu d�r b�t zakuo dep, a s�ng tieng chun inb�k rawh. 2_Chun, rangkachak khaidiet her thlop pahni hmor khing tieng ve ve chu thiempu zakuo hma tieng d�rbaka rangkachak z�ia phier khum lung pahni le chun inb�k zom rawh. iMRangkachak khaidiet her thlop chu awmbel s�r ve vea rangkachak naval pahnia chun thlung rawh. j ORangkachak naval pahni siem la, chuonghai chu awmbel chung tieng s�r ve vea chun inb�k rawh. G  "Awmbela ding rangkachak hl�r z�i her thlopin hruol rawh. & GLung po chu sawmpahni n�ng a ta, lung tin chun Israel thlahai hming put seng an ta, lung tin chu Israel hnam sawmpahnihai suoi namna lung ang n�ng a tih.x ka tlar linaa chun krisoli, onik le jaspi lung a um ding a nih. Chu lunghai chu rangkachak z�iin zem khum ro. = wa tlar thumnaah jasin, agate le amethi lung um a ta, >ya tlar hninaah torkuis, safir le emeral lung um a ta, kQA chunga chun lunghlu tlar li bel rawh. A tlar hmasa taka chun rubi, topaz le beril lung um a ta, -Kil li nei, a dung centimeter sawmhni le pahnih, a khang centimeter sawmhni le pahnih n�ng a ta, chu chu a thuoa thlep theia siem ding a nih. T#Mi themthiem tak kutsuok anga thiemin, rorelna awmbel siem rawh. Thiempu d�r b�t ang bokin rangkachak z�i le patz�i dum pawl, sen duk le sen l�r le puon z�i inhmi le thl�r kopin siem rawh. rangkachak hl�r hlaka siem khaidiet pahnih her thlop la, chu chu lung phumna rangkachak z�i phiera chun inb�k rawh. C Chun, lungmantam phumna dingin rangkachak z�i phier la, 1] Israel thlahai hriet zingna lung dingin a d�rbak ve vea chun khit de rawh. Aron chun an hminghai chu LALPA hmaa hriet zingna dingin a liengkoah a phur ta ding a nih. 5 Lunghlu ker thiemin suoi namna ding mawi taka a ker ang elin Israel nauhai hming chu inkertir la, chu lunghai chu rangkachak z�iin phier khum la, + An hming ziek d�n ding chu an pienga an upat d�n indotin n�ng a ta, lung pakhatah hming paruk, a dangah hming paruk a chuong ding a nih. T# "Onik lung pahni la khawm la, chu taka chun Israel thlahai hming ker rawh. U~%A d�r zemna hruol chu chuong ang boka thiem taka siem, rangkachak z�i d�m, pat z�i dum pawl, sen duk le sen l�r le pat z�i inhmi thl�r kopa siem ding a na, tluon inzom a ni ngei ding a nih. }yHnung tieng le hma tieng d�r khing tieng khing tieng huopa h�k thei dinga a s�r ve vea tingmit a ni ding a nih. J|"Thiempu d�r b�t zakuo Efod chu rangkachak z�i, patz�i dum pawl, sen duk le sen l�r le pat z�i inhmi tak thl�r kop hmanga mi themthiemhaiin an riruong ang taka khawng ding a nih. {+Chu siemna ding chun rangkachak z�i d�m, patz�i dum pawl, sen duk le sen l�r d�m le puon z�i inhmi thl�r kop an hmang ding a nih.2z_Silf�n an siem dinghai chu awma inbel chi awmbel, thiempu d�r b�t zakuo,o korfuol, korchung chei infuol, kawng inr�k le b�n b�l, lukhum le kawngzem a nih. Hieng silf�n thienghlimhai hi i unaupa Aron le a naupahaiin thiempu rong an mi bawlp�k theina dingin an siemp�k ding a nih. ^^%]]o]\n[[r[ZGZ Y`X`WWVbVUUT9SS.RRQPOON5MM)LKK/JJnIISHHZGGQFFEE=DDCCBB0AAA?@@M@??>g==-%Chun, rangkachak hl�rin khawnvar siena a siem a, a ngul le a bulthut chu a sera ser ngot a na, a lu bawk hai, p�r kum�m lai le vul lai lim hai le chun rangkachak tlang khata inthoka ser zom vong a nih. =%Chu taka hmang ding chun rangkachak hl�rin thleng d�m, berbu d�m le uoiin thilhl�n bun thl�kna ding no tung d�m an siem a. N<%A zawnfung chu sitim thingin an siem a, rangkachak tuiin a'n luon a. /;[%dawk�n kawm s�ra chun a'n b�k a. >:y% A zawnfung rolna ding rangkachak naval pali a sung a, k9Q% Millimeter sawmsari le pangaa lienin a kawm a siem a, chu chu rangkachakin a tl�ng kawm vong a. i8M% Chu chu rangkachak hl�rin a'n luon khum vong a, a tl�ng chu rangkachakin a kawm vong bok a. 57e% Chun, sitim thingin dawk�n a siem a, a dung centimeter sawmriet le parieta sei, a khang centimeter sawmli le palia lien, a'n s�ngzie centimeter sawmruk le paruk a nih. (6K% Cherubhai chun thla an z�r a, an thla chun Thuthlung Bawm s�n chu a z�r khum a. Inhmatonin an ng�r a, zang�ina thungpha s�n chu an bi ve ve bok a. *5O%A hmawr khing tieng chun cherub pakhat a ng�r a, a khing tieng hmorah pakhat dang a ng�r bok a, an ke chu zang�ina thungpha s�n leh sakhata inzom a nih. f4G%A s�n hmawr tieng ve vea chun rangkachaka siem cherub lim, a sera ser chu a'n ng�rtir a. 31%Rangkachak hl�rin zang�ina thungpha s�n, a dung meter khat le centimeter sawma sei, a khang centimeter sawmruk le paruka lien a siem bok a. a2=%A zawnfunghai chu a khing a khinga rangkachak naval a'n b�ka chun a rol l�t ve ve a._19%A zawnfung dingin sitim thing tluon pahni a siem a, rangkachak tuiin a'n luon khum a. 0 %A zawnfung rol l�tna dingin rangkachak naval pali a sung a, bawm s�r khing tieng khing tieng chun pahni ve ve a'n b�k a. / %A s�ng tieng le puo tieng chu rangkachak hl�r tuia inluon suok vong a na, a tl�ng chu a vela rangkachaka kawm vong a nih. Q. %Bezalel chun sitim thingin Thuthlung Bawm a siem a, a dung chu meter khat le centimeter sawma sei, a khang chu centimeter sawmruk le paruka lien le a'n s�ngzie chu centimeter sawmruk le paruk a nih. 0-[$&puonz�r khaina dingin sitim thing ban panga le a khaina kuol, rangkachak tuia inluon vong chu an siem a. Ban panga thuta hmang ding d�r ph�k panga an siem bok a.",?$%Biekb�k l�tna kotkh�ra zar dingin patz�i inhmi thlur kop, a dumpawl, a senduk le a senlar inpola khawng, puon khawng thiemhai kutsuok an siem a, 8+k$$A zarna dingin sitim thing ban pali, rangkachak tuia inluon chu an siem a, a thut dingin tangkaruo ph�k pali an siem a, puon z�r khaina ding rangkachak kuol an siem bok a )*M$#"Biekb�k puonz�r ding chu patz�i inhmi thlur kop, a dumpawl, a senduk le senl�r inpola siem, puon khawng thiemhaiin cherub lim thiem taka an zep a nih. /)Y$"Bang ph�k po po chu rangkachak tuia inluon vong a nih. A bangru rolna ding rangkachak naval an siem bok a. A bangru po po chu rangkachak tuia inluon vong a ni bok. O($!A bangru lailung tak chun biekb�k bang sir tuok chun a man khawm a. 1'_$ chu chu sir tinah tlar nga an inb�k a. F&$"Chun, a bangru ding sitim thing tluonin tlar nga an siem a, %%E$Chuongchun, bang ph�k pariet inphunna ding a bulthut sawmparuk chu tangkaruoin an siem a, a bulthut pahni pei chu bang ph�k pakhat peiah an hmang a nih.a$=$Hi a s�r kila thang bang ph�k pahni hi a thuta inthoka a l�r chena kil kop a nih. 7#k$a kila dingin bang ph�k pahni an siem bok a. P"$A s�r kil, biekbuk thlang tienga dingin bang ph�k paruk an siem a, !1$a bulthut ding tangkaruoin sawmli an siem bok a, bang ph�k tinah bulthut pahni pei a um, chu taka chun a bang ph�k hmor sakzum chu an phun a. I  $Biekb�k hmar songa ding khomin bang ph�k sawmhni an siem a, 5e$a thuta hmang ding tangkaruoin bulthut sawmli an siem a, bang ph�k tinah bulthut pahni pei a um a, chu taka chun bang ph�k tinah a sir hmor sakzum pahni chu an phun a. @}$Biekb�k sim songa chun bang ph�k sawmhni an phun a, -U$Bang ph�k tin s�r ve ve chu a bulthuta inphun thei dingin a hmor sir ve ve sak zum vong a nih. Chuong anga a hmor sakzum pahni chu ph�k tinah an siem vong a. r_$Thing ph�k an remhai chu a dung meter lia ins�ng, a khang centimeter sawmruk paruka hlai seng a nih. U%$"Biekb�k banga intung dingin sitim thing ph�k tl�n tak a rem khawm a. }$Chun, beramchal vun, rong sena nam chun puon in chung chu an inkhum a, chu chunga chun tui bawng vunin an inkhum nawk a."?$Chun, d�rin a chep d�na ding sawmnga an siem a, a naval tin ve veah puonz�r pahnihai chu an chep de a, biekb�k chu pindan pakhat a hung ni ta a. $Puonz�r zom khat hmor tieng tl�nga chun a naval sawmnga an siema, chuong ang bokin puonz�r zom danga khom chun an siem bok a. gI$Puonz�r thl� nga chu an thui zom a, puonz�r thl� ruk dang khom chu an thui zom bok a. 1$Puonz�r thl� tin chu a dung meter sawmpathuma sei le a khang meter hni senga lien a na, puonz�r thl� sawmpakhat chu an inchen vong a nih. X+$Chun, biekb�k chung inkhumna dingin kel hmul puonz�r sawmpakhat an siem a. /$ Chu zoah rangkachakin a chep d�na ding sawmnga an siem a, a chepna chun a naval tinah an chep de a, biekb�k chu pindan pakhat a hung ni ta a. $ Puonz�r zom khata chun a naval sawmnga a um a, zom danga khom chun sawmnga an um bok a, a navalhai chu inep tuo vonga siem a nih. $ Puonz�r zom khat hmor tl�nga chun a naval ding a dumpawlin an siema, chuong ang bokin zom danga khom chun an siem bok a. ]5$ Puonz�r thle nga chu an thui zom a, a dang thl� nga khom chu an thui zom bok a. ^7$ Puonz�r tin chu a dung meter sawmpahnia sei le a khang meter hnia lien vong a nih. J$Sinthawhai laia mi themthiemhai chun biekb�k puonz�r ding thl� sawm, pat thl�r dumpawl, senduk le senl�ra khawng, puon khawng thiemhaiin cherubim lim thiem taka an zep chu an siem a. $An mamaw n�ka tam hiel biekb�k bawlna ding hmangruo an nga t�k leiin hung pe sap ta lo dingin an indangk�r a nih." ?$Chu phing leh Mosie chun, "Tu khom a nuhmei a pasalin biekb�k bawlna ding thilp�k hung chawi ta naw ro" tiin an rieb�ka chun tl�ng a'n samtir a.  $a kuomah, "LALPAN thu a p�k anga bawl zo vong theina khop n�ka tam hiel mipuiin thilp�k an hung chawi khawm tah" tiin an va hril a.s a$Chuongchun, biekb�k bawla sinthaw themthiemhai chun an sinthaw lai chu m�ksanin Mosie kuomah an fe a, e E$Biekb�k bawlna dinga Israelhaiin thilp�k an hung p�k khawm po po chu themthiemhai kutah Mosie chun a p�k suok a. Chun, t�k tinin mipuihai chun anni lungril puok suokin thilp�k an hung inhl�n sap pei bok a.  !$Mosie chun Bezalel le Oholiab le mi themthiem ruol, LALPAN theina a p�k le ph�r taka thaw dinga inpe nuom taphothai chu a ko khawm a. k S$"Chuong ang chun, LALPAN thu a p�k ang tak chu zuia a hmun thienghlim an bawl theina dingin Bezalel le Oholiab le mi danghai chu themthiemna le theina le a thaw d�n ding hriet theina chu LALPAN a p�k a nih" tiin a hril a. ##Anni chu thil tinr�ng thiem taka siem thiemna d�m, thaw ding thiem taka riruong lawk theina d�m, pat z�i dumpawl, senduk le senl�r le puon z�i inhmi hmanga ze mawi taka khawng thiemna le thui thiemna d�m nei dingin lungril varnain a sung sip a.gI#"Ama le Dan hnama mi Oholiab, Ahisamak naupa chu mi danghai zirtir thiem theina a p�k bok a. #A#!thiem taka lungmantam kera mawi taka zep thiemna d�m, mawi taka thing chei thiemna hai le ze mawi hrang hrang siem thiemna hai d�min a'n thuom a nih. gI# rangkachak le tangkaruo le d�r hmanga mawi taka thil siem d�n ding riruong thiemna d�m, #ama chu chemkalna, theina le hrietna nei ding le kong tinr�nga kut themthiemna nei dingin Pathien Thlarauin a sung sip a, y#Chun, Mosie chun Israelhai kuomah, "Ngai ta u, Juda hnama mi Hur naupa Uria, chu naupa Bezalel chu LALPAN a thlang a, R#Chuong ang chun, LALPAN Mosie kuoma siem ding le thaw dinga a ti taphothai siemna dingin Israel mi, a nuhmei a pasalin mani lungril puok suok ang peiin LALPA kuomah thilp�k an hung chawi khawm a nih. #Mawsawla le khawnvara sit ding oliv hriek d�m, hriek n�la hmang ding hriek rimtui le raw ding rimtui d�m an hung chawi bok a. vg#An hotuhai chun thiempu zakuo le a awmbela hmang dingin onik lung le lunghlu dang dang an hung thaw khawm a. F~#K�l hmul kher thiem nuhmeihai chun ph�r takin an kher a. }5#Pat them thiem nuhmei po poin pat an kher a, chuong an pat kher a dumpawl, a senduk le a senl�r d�m, pat z�i inhmi d�m chu an hung chawi a. |#Tangkaruo le d�r pe nuomhai chun LALPA kuomah an hung p�k a, sitim thing neihai chun an nei ang ang chu an hung chawi bok a. K{#Chun, pat z�i dumpawl, senduk le senl�r d�m, puon z�i inhmi d�m, k�l hmul d�m, beram vun, rong sena nam d�m, tui bawng vun d�m le an nei taphot chu, an hung chawi khawm bok a. |zs#An phal ang taphot chu a nuhmei a pasalin rangkachak b�nbun d�m, nabe d�m, suoi namna kutsebi d�m, thi d�m le incheina belmawi tinr�ng d�m le rangkachak tlang d�m hung pein, LALPA hmaah th�n thilhl�nahs an hung inhl�n a. (yK#Lungrila p�k nuomna neihai chun Intuokna Puon in le chu taka rongbawlna hmangruo ding le silf�n thienghlim siemna dinghai chu LALPA hmaah an hung chawi a. 8xm#Israel thla pungkhawmhai chu an t�n dar ta a. Iw #hmun thienghlima rongbawlnaa hmang ding silf�n mawi tak taka khawnghai, thiempuhaiin rong an bawl huna h�k ding thiempu Aron silf�n thienghlim le a naupahai silf�n dinghai d�m" a ta.[v1#biekb�k puon in le a tuolp�k puon in kil d�na hmangruohai le hruihai d�m; pu[#tuolp�ka zar ding puonz�r le a banhai le a thuthai d�m; tuolp�k kota zar ding puonz�r d�m; t#pumraw inthawina maich�m le d�r l�n inphanhai, a zawnfung le b�r le b�lhai d�m; d�r maih�n le a thut d�m; %sE#rimtui rawna maich�m le a zawnfung d�m, hriek n�la hmang ding hriek rimtui le rimtui raw ding d�m; biekb�k l�tna kota zar ding puonz�r d�m; Ur%#khawnvar siena le a hmangruohai, khawnvar le a tuia hmang ding hriek d�m; Hq # dawk�n le a zawnfung le a hmangruo po po le hl�nbei d�m; hpK# thuthlung bawm le a zawnfung le a chunga zang�ina thungpha le a hlietu ding puonz�r d�m; !o=# biekb�k le puon in le a'n khumna ding d�m, a man nghetna ding d�m, a bang ding thing ph�k d�m, a bangru d�m, a ban d�m, a ban thut d�m; qn]# "Nangni laia kut themthiem po po hung unla, LALPA hril d�n angin hieng po po hi hung siem raw hai se: Zm/# thiempu zakuo d�r bak le awmbela bel ding onik lung le lunghlu dang dang d�m.jlO#khawnvara sit ding oliv hriek d�m; hriek n�l phaa pol chi mawsawla le rimtui raw ding d�m; Sk!#beram vun, rong sena nam d�m le tui bawng vun d�m; sitim thing d�m; `j;#pat z�i dumpawl, senduk le senl�r d�m, puon z�i inhmi d�m, k�l hmul d�m; i)#'In thil neia inthokin LALPA ta dingin thilp�k hung pe ro. Mani phal ang ang hung chawi ro: rangkachak d�m, tangkaruo d�m, d�r d�m; Vh'#Mosie chun Israel thla pungkhawmhai kuomah, "Hi hi LALPA thup�k chu a nih: [g1#Sabat ni chun in ch�ngna hmunah hrim hrim mei in inkh�k ding a ni nawh," a ta.*fO#Ni ruk s�ng sin thawnain hmang in ta, a ni sarina ruok chu in ta dinga ni ser, LALPA chawl ni Sabat a nih. Tu khom hi nia sin thaw lui chu sukhlum ding a nih. e #Mosie chun Israel thla s�ngkuohai po po chu a ko khawm a, an kuomah, "Hieng hi in thaw dinga LALPA thup�k chu a nih. ~dw"#mipuiin a hm�l �ng an hmu hlak a. Chu zoah LALPA inbepui dinga a l�t nawk hma po chu hmaidier a khum nawk hlak.,cS""Amiruokchu, LALPA be dinga Puon ina a l�t s�ng po a hmai inkhumna chu a hl�p hlak. A hung suok pha leh LALPA thup�khai chu Israelhai kuomah a hung hril a, Fb"!Anni a biek zoin Mosie chun a hmai chu hmaidierin a'n khum a.a" Chu zoah Israel mipuihai khom chun an hung pan hnai a, LALPAN Sinai tl�nga thu a p�khai po po chu a lo p�k sawng a.r`_"Sienkhom, Mosie chun anni chu a ko a, Aron le khawtl�ng hotuhai chun an hung hnai a, a lo inbiekpui a. R_"Aron le Israelhaiin Mosie hmel �ng an hmu chun an pan hnai ngam naw a. #^A"Tl�nga inthoka thuthlung inziekna lung ph�k pahni chawia Mosie a hung k�r chun, LALPA leh an inbiek leia hm�l �ng a put chu a hriet d�r nawh. )]M"Mosie chu LALPA bulah bu fa lo le tui dawn loin ni sawmli le z�n sawmli a um a, a lung ph�k chawia chun thuthlungna thu, Thup�k Sawm chu a lo ziekp�k a.\7"LALPA bok chun Mosie kuomah, "Hieng thuhai hi ziek thla diem rawh, hieng thuhai dungzui hin a nih nang le Israel kuomah thu ka thlung chu nih" a ta. [5""In lo tharsuok laia a tha tak ngot chu LALPA in Pathien inah in hung chawi ding a nih. Kelte sa chu a pui nenetuiin in suong ding a ni nawh," a ta./ZY""Ka kuoma thisen in hung inhl�n pha leh, chol thanga siem thil ieng khom inhl�n sa naw unla, Fek�n K�t inthawina sa khom a z�nga chen in sie ding a ni nawh.IY "In hmaa hnam danghai chu hnot suok ka ta, in ram zauh lien pei ka ta, LALPA in Pathien hmaa inlang dinga kum khatah voi thum in hang fe changin tu khomin in ram chu hung l�k tum naw ni hai. sXa""I mihai laia pasal po po chu LALPA, Israel Pathien hmaah kum tin voi thum an hung inlang zie ding a nih. zWo"Bu in tharsuok hmasa takin Chawlkar K�t hmang unla, in buhai in hlu l�t vong pha leh Pawl K�t hmang bok ro.wVi""Ni ruk s�ng sin thaw unla, a ni sarinaa ruok chu chawl ro. Lo kei hun le bu s�k huna khom chawl hlak ro. ZU/"Sabengtung pieng hmasa tak chu beramtein intlan unla, in intlan naw chun a nghawng suktliek ro. In nau pasal pieng hmasa tak chu in intlan ding a nih. Ka hmaah tu khom kut ruokin an hung inlang ding a ni nawh.T{""Sul k�u hong hmasa tak chu ka chan a nih, in ran vai, beram ruol le bawng ruol laia a chal pieng hmasa takhai khom. S""Chol thang lo Bei K�t in hmang hlak ding a nih. Thu ka p�k ta cheu ang khan, ni sari s�ng chu chol thang loa siem bei chauh in f�k ding a nih. Hi k�t hi Abib thlaa a hun ruota ngei in hmang ding a nih. Abib thla chu Aigupta in suoksan thla kha a nih.6Ri""In ta dingin sung chop pathien insiem naw ro.$QC"In naupahaiin an naunuhai an nei chun, an pathienhai kuoma an inzor pha in naupahai khom an thil ch�ng chu thaw ve dingin thuoi l�t ve pal rawi an tih.BP""A ram mihai leh thuthlung siem lo dingin f�mkhur ro; an pathienhai kuomah inzorar an inhl�n pha chun nangni khom fiel v�ng an ti cheu a, an inthawina sa fa ve hlauh rawi in tih. gOI"Pathien dang hrim hrim be naw ro, in LALPA a hming Th�ka hi Pathien th�kthusie a ni si a. N{" An maich�mhai sukchim vong unla, an lungphunhai vaw koi vong unla, an pathiennu Asera lem po po ph�r thlu vong ro. M " I fena ding rama ch�ng hnamhai leh thuthlung siem lo dingin fimkhur rawh, chuong naw chun nangni lai ch�ng inchang an tih. L9" Voisuna thu ka p�k che hi zawm rawh. Amor mihai, Kanan mihai, Hit mihai, Periz mihai, Hiv mihai le Jebu mihai chu i hmaa inthokin hnot suok ka tih. }Ku" LALPA chun, "Ngai ta, nang leh thu ka thlung ding a nih. Khawvel po poa tu hnam chunga khom la thaw ngai lo thil mak chu i mihai hmaah ka thaw ding a nih. I ta dinga thil r�pum tak ka thaw ding chu in kawl vela umhai po poin la hmung an tih. XJ+" "Aw LALPA, tuhin i mit ka tlung takzet a ni chun, LALPA chun mi fepui hr�m raw se. Hnam lulul tak chu an ni ngei el, sienkhom kan r�tlona le suolnahai chu ngaidam la, i ro hluotuah mi pom lul rawh" a ta.8Im"Mosie chun inrang taka bokkhupin a chawibiek a. H7"s�ng tam tak chunga hmangaina inlangtirtu le an r�tlona hai, helna hai le suolna hai ngaidam hlaktu, amiruokchu thiem loa ruothai chu insuo ngai lo le an pahai suolna leia an nauhai le an nauhai nauhai, suon thum suon lina chen khom hrem hlaktu chu ka nih" tiin a puong a. G!"A hma tienga Mosie a fe p�l lai chun, "Kei hi LALPA, mi lainattu le lunginsiettu, lung inuoi, hmangaina le ringumnaa sip LALPA Pathien, ]F5"LALPA chu s�mah a hung tum a, Mosie bula chun a ng�r a, LALPA a nizie a hril a. 7Ei"Chuongchun, Mosie chun a hmaa ang bokin lung ph�k pahni a ser a, LALPAN thu a p�k angin, lung ph�k pahni chu a kuta chawiin z�ng inhma takin Sinai tl�ngah a kai a. )DM"Tu khomin an zui ding che a ni naw a, tl�ngah tu khom an inlang ding a ni bok nawh; beram ruol le bawng ruol khom tl�ng bula chu tla naw raw hai se," a ta. oCY"Z�ngah z�ng tieng siem zo la, Sinai tl�ngah hung la, tl�ng s�pah ka hmaah hung inlang rawh. B #"Chun, LALPAN Mosie kuomah, "A hmaa ang bok kha lung ph�k pahni ser la, lung ph�k i sukkoi taa thu inziek kha ziekp�k nawk ka ti che. {Aq!ka liem pha ka kut chu la son ka ta, ka hnung tieng chauh hmu thei i ta, ka hmel ruok chu hmu thei naw ti nih" ta.z@o!Ropui taka ka hung pha leh lungpui kak k�ra hin lo um la, ka fe khel hma khat che ka kutin hlieng ka ti che a, p?[!LALPA bok chun, "En ta, ka bula hin i ng�r theina ding lungpui a um a, chu taka chun lo ng�r rawh. f>G!Ka hm�l ruok chu hmu thei naw ti nih, ka hm�l hmua dam zing thei an um awm si nawh" a ta.?=y!LALPA chun, "Ka thatna po po i hmaah inlangtir ka ta, i hmaa ngei kei LALPA hin ka hming puong hlak ka tih. Ka nuom taphot lunginsiet ka ta, ka nuom taphot chungah za ng�i ka tih. :<q!Mosie chun, "I hmel mi'n hmutir hram ta la" a ta. |;s!LALPA chun Mosie kuomah, "Ka mit i tlung lei le hminga ka ko hiel i ni leiin i thil mi hni chu thawng ka tih" a ta.L:!Nangin i mi fepui si naw chun kei le ka mihai chungah i lawm a nih ti tuin am hre thei an ta? I mi fepui ruok chun hnuoi hmun tina ch�nghaiin i mihai hi kan danglam bikzie hrieng an tih" a ta. b9?!Mosie chun, "I mi som zing naw ding chun hi taka inthok hin m'n fe suoktir lul naw rawh. ]85!LALPA chun, "Ka umpuina chun som zing a ti cheu a, hadamna p�ng ka ti cheu" a ta. =7u! Chuonga i mit d�m ka lo tlung takzet a ni chun, nangma hre a, i mit ka tlung zing theina dingin i konglam mi zirtir rawh. Hi hnam hi i mihai ngei an nih ti hre zing rawh," a ta. ~6w! Mosie chun LALPA kuomah, "Ngai ta, nangin ka kuomah 'Hienghai hi thuoi suok rawh' i ti a, sienkhom tuin am a mi fepui ding ti i mi hril bok si nawh. Nang chun, 'Hminga ko nal khopa ka hriet che a na, ka mit khom i tlung ti ka hriet bok' i ti a. `5;! Ruolcham biek ang elin LALPA chun Mosie chu inhmatonin a biek hlak. Chu zoah Mosie chu a puon inah a hung k�r nawk hlak a, ama thangpuitu tlangval Joshua, Nuna naupa ruok chun puon in chu a m�ksan ve ngai nawh. ~~J}}||{{|zz_yyLxxDwww;vvvOuu(ttJss"rrqq'pp+o^nn0mm{ml_kk.jiiyhhgg+fedd5ccbbb!a``e_W^^l]\\;[[,ZYYXXWWBVV`VUTT=<<::988)7W65{4332C1G0{/8..--M,+**#)(''p&&M%$$J#""! >2[Uc\TpJV } ? |  , @^<iKWp Chun, Mosie chun hriek n�l chi chu a l�k a, biekb�k le a s�nga iengkim chu hriek a n�l a, a'n hl�n thienghlim a. o LALPAN thu a p�k angin, Mosie chun Aron chu lu a'n kawmtir a, a lukawm hma tieng chun rangkachak ph�k thienghlim chu a bel bok a._n9A chunga chun thiempu awmbel Efod chu a bel a, chu taka chun Urim le Thummim a zep a. EmAron chu zakuo a'n h�ktir a, cheizemin a'n zemtir a, korfuol a'n h�ktir a, a chunga chun thiempu zakuo chu a bel a, mawi taka khawng thiempu zakuo hr�nna cheizem chun a hr�n de a. RlMosie chun Aron le a naupahai chu a hung thuoi a, tui a'n siltir tawl a. _k9Mosie chun pungkhawmhai kuomah, "Hi hi thaw dinga LALPAN thu a p�k chu a nih" a ta. njWLALPA thup�k ang takin Mosie chun a thaw a, Intuokna Puon in hmaa chun mipui chu an hung inkhawm a.Yi-Intuokna Puon in kot bula chun Israel mihai po po chu hung ko khawm rawh" a ta. BhAron le a naupahai hung thuoi la, an silf�nhai, hriek n�l dinghai, suol thawina ding bawngchal pakhat le beram chal pahni le chol thang lo bei siena ding bawmhai chu hung chawi la, &g KChun, LALPA chun Mosie kuomah, f&chuonghai chu Sinai thlalera LALPAN Mosie kuoma thihl�n hung chawi dinga Israelhai a hril tuma a thup�khai chu an nih.pe[%Chuongchun, hieng hi pumraw thilhl�n d�m, bu le b�l thilhl�n d�m, suol thawina thilhl�n d�m, bawsiet thawina thilhl�n d�m, ser hrangna thilhl�n d�m le inremna thilhl�n d�ma in inthawi d�n ding chu a na, d)$Hriek n�l an nia inthoka suon la hung um pei dinghai kuoma khom, chu chu an chanpuola Israelhaiin an p�k rop dinga Pathien thup�k a nih.c9#LALPA ta dinga meia thilhl�nhai hi LALPA thiempu nia a rong bawl dinga Aron le a naupahai inhl�n an nia inthoka an chanpuol dinga ruot chu a nih. hbK"Israelhaiin inremna thilhl�n an inhl�n ch�nga a ir le a chang tieng mal ka kuoma th�na an hung inhl�n po po chu Aron le a naupahai chanpuol ni rop dingin ka p�k suok a nih ti hi Israelhai kuomah hril rawh" a ta.ra_!Aron naupa, inremna thilhl�na thisen le thau inhl�ntu chun a chang tieng mal chu a chang ding a nih. k`Q Inremna thilhl�na a chang tieng mal chu th�n thilhl�nah thiempu kuomah in p�k ding a nih. j_OA thau po chu maich�mah thiempuin rawng a ta, a ir ruok chu Aron le a naupahai chanpuol a nih. ?^yLALPA ta dinga mei hmanga thil inhl�n chu a kutin hung chawi a ta, a th�u chu a ir pumin hung chawi bok a ta, a ir chu th�n thilhl�na dingin LALPA hmaah a th�n ding a nih. ]-"Tu khom LALPA ta dinga inremna inthawina thilhl�n hung chawitu chun a thil hung chawi laia mi a then chu LALPA kuomah a'n hl�n ding a nih. !\?LALPA chun Mosie kuomah, z[oTu khomin thisen a f�k chun a mihai laia inthoka tuithl�r ding a nih' tiin Israelhai kuomah hril rawh," a ta.fZGKhaw lai hmuna khom um inla, vate amanih sa amanih thisen hrim hrim in f�k ding a ni nawh. mYUTu khom LALPA kuoma meia inhl�n ding sa thau fatu chu a mihai laia inthoka tuithl�r ding a nih. XA thia hmu sa le sahuoi se hlum sa thau hrim hrim khom chu thil dangah hmang thei in ta, f�k ruok chu in f�k ding a ni nawh. cWA" 'Bawng thau amanih, beram thau amanih le k�l thau amanih chu in f�k ding a ni nawh. #VCLALPA chun Mosie a biek a, `U;Mi tu khomin thil porche, mihriema thil porche amanih, sa porche amanih, tirdakum thil porche hrim hrim a tawk a, inremna inthawinaa LALPA chanpuol sa a f�k chun ama chu a mihai laia inthoka tuithl�r ding a nih.T Mi porche tu khomin inremna inthawinaa LALPA chanpuol sa a f�k chun, ama chu a chipuihai laia inthoka tuithl�r ding a nih. US%"Chun, inthawina sa chun ser le s�ng thila porchea ngai thil hrim hrim a tawk chun f�k ding a ni naw a, raw hmang ding a nih. Inthawina sa dang chu a fa thei dinga ngaihai chauin an f�k ding a nih. dRCInremna thilhl�n sa chu a ni thum ni chena a f�k chun a inthawina chu pom ni naw ni a; a'n hl�ntu thil inhl�n chu thil inhl�na ngai ni bok naw nih, thil porche a ni si a. A fatu tu khomin a maw chu phur a tih.^Q7A ni thum ni chena inthawina sa f�k b�ng la um ruok chu raw ral vong ding a nih. CP"Amiruokchu, a thilhl�n inthawi chu thu tiemna ding amanih, mani nuom thua thil inhl�n amanih a ni ruok chun, inthawina sa chu a nia f�k mahla chu a z�nga chen la fa thei a tih. OLawmna chunga inremna thilhl�n sa hi inhl�n ni ngei ngeia f�k ding a nih; a z�ng chena dingin ieng khom kh�k ding a ni nawh.'NIHieng thilhl�n tina pakhat seng chu LALPA ta dingin th�n thilhl�nah inhl�n a ta, chu chu inremna thilhl�na thisen th�tu thiempu chun chang a tih. wMi Lawmthu hrilna inthawia thilhl�na hin chol thanga siem bei ur hmin tlang khat a'n hl�n sa bok ding a nih. ^L7 Lawmthu hrilna inthawi a ni chun lawmna thilhl�n leh hrieka hmet chol thang lo bei amanih, chol thang lo beiper inph�n tak amanih, beiphit le hriek chokpola hn� taka hmet amani chu a'n hl�n sa ding a nih. `K; "LALPA kuoma inremna inthawia thil inhl�n d�n ding chu hieng ang hin n�ng a tih. J bu le b�l thilhl�n, hriek le chokpola hmet amanih le beiphit hulhal hrim hrim chu Aron naupahaiin an insem tl�ng ding a nih.I- Bu le b�l thilhl�n, thuka ur hmin amanih, b�la suong hmin amanih le thl�ngd�ra ur hmin amanih chu a'n hl�ntu thiempu chanpuol a na, fHGMi tu khom ta dinga pumraw inthawina inhl�np�ktu thiempu chun a vun chu chang bok a tih. G)"Bawsiet thawina chu suol thawina leh a thaw d�n thuhmun a nih. Chu taka inremna siemtu thiempu chun inthawinaa thilhl�n chu chang a tih. FThiempu s�ngkuoa mi pasal taphotin a sa fa thei an ta, sienkhom hmun thienghlimah an f�k ding a nih, thil thienghlim tak a ni si a.E Chuonghai chu thiempuin LALPA ta dinga meia thilhl�nah maich�ma chun a raw ding a nih, chu chu bawsiet thawina a ni si a. Da kal pahnihai le a diemnem vela thau d�m, a kalhai le l�k sa ding a thin tuomtu thau po po hai chu inhl�n vong ding a nih. CCA thauhai po po, a mei thau d�m, a ril bawm thau d�m, B#Pumraw thilhl�n an thatna hlak hmuna chun bawsietna thilhl�n khom that ding a na, a thisen chu maich�m s�r tinah th� ding a nih. ^A 9" Hieng ang hi bawsiet thawi d�n ding chu a nih, chu chu thil thienghlim tak a nih. D@Amiruokchu, suol thawina dinga ran inhl�n, inremna siemna dinga hmun thienghlim, Intuokna Puon ina a thisen an hung l�k l�t ruok chu a sa f�k ding a ni nawh; raw hmang ding a nih.f?GThiempu s�ngkuoa mi pasal taphotin a sa chu fa thei an tih; thil thienghlim tak a ni si a. >A sa suongna chu pil b�l a ni chun sukkoi ding a na, d�r b�l a ni ruok chun nawt fai a, tuia intl�ng fai ding a nih. =A sa tawk taphot chu hung thienghlim an tih; a thisenin silf�n a khiengna taphot khom hmun thienghlima ngei sawp thl�k ding a nih. z<oSuol thawina inhl�ntu thiempu chun Hmun thienghlim, Intuokna Puon in kot zawlah inthawina sa chu f�ng a tih. ];5"Aron le a naupahai kuomah hieng hin hril rawh: 'Hi hi suol thawi d�n ding chu a nih: pumraw thilhl�n in thatna hmunah suol thawina ran khom LALPA hmaah in that ding a nih; chu chu thil thienghlim tak a nih. ):OChun, LALPA chun Mosie a biek a, 9yThiempuin bu le b�l thilhl�n a'n hl�n r�ng r�ng chu raw fai vong ding a na, f�k d�r lo ding a nih" tiin.8)A naupahai laia mi, hriek n�l tah, thiempua a la hung thl�ktu ding chun buotsai a tih. LALPA chanpuol a ni leiin raw fai vong ding a nih. @7{Hriek leh thl�ng k�mah hmet unla, inhmet zoi hne pha leh hung chawi unla, a ph�k chikt� tea khoiin bu le b�l thilhl�n, LALPA ta dinga rim inhnikah in inhl�n ding a nih. _69"Aron le a naupahai hriek i n�l phaa LALPA kuoma an thilhl�n inhl�n ding chu hi hi a nih: beiphit indip tak, kilogram khat n�ng a ta, a z�ng tieng a z�tve, z�n tieng a z�tve an inhl�n ding a nih. )5OChun, LALPA chun Mosie a biek a, V4'Aron thla pasal po poin fa thei an tih. Chu chu LALPA ta dinga pumraw thilhl�n chungthua a thla peihai chena an kumkhaw chan chu a nih. A tawk taphot chu ser thieng ni pei an tih' tiin thu pe rawh" a ta.@3{Chol thangin bei in ur ding a ni nawh. Meia ka kuoma thil an inhl�n laia anni chanpuol dinga ka p�k a nih. Chu chu suol thawina le bawsiet thawina anga thil thienghlim tak a nih. 27An inhl�n b�nghai chu Aron le a naupahaiin hmun thienghlimah chol thang loin f�ng an ta, Intuokna Puon in tuol zawla chun an f�k ding a nih. >1wThiempu chun beiphit indip taka mi chu vei khat l�ng a ta, hriek le beraw chu la bok a ta, chuonghai chu LALPA suklawmtu, hriet zingna rimtui dingin maich�mah a raw ding a nih. 01" 'Chun, bu le b�l thilhl�n thaw d�n ding chu hieng ang hi a nih: Aron naupahai chun maich�m bulah, LALPA hmaah an hung chawi ding a nih. M/ Maich�ma mei chu maich�mah chok zing a ta, a mit ding a ni nawh.O. Maich�m mei chu chok zing a ta, a mit ngai ding a ni nawh. Z�ng tinin thiempu chun thing buk s�ng a ta, pumraw thilhl�n chu sie fel a ta, inremna thilhl�na a sa thau chu a raw ding a nih. -y Chu zoah a silf�nhai inthl�k a ta, silf�n dangin inthuom a ta, a v�phai chu khawhnawm hmun faiah fepui a tih. `,; Thiempu chun puon z�i inhmia siem silf�n inbel a ta, a taksa inkhumtu dingin puon z�i inhmia siem kekor hnuoi bun bok a ta, pumraw thilhl�n kang v�phai chu inthiel a ta, maich�m s�ra chun sieng a tih. +5 "Aron le a naupahai kuomah hi thup�k hi hril rawh: 'Hieng hi pumraw thilhl�n phaa an inthawi d�n ding chu a nih: pumraw thilhl�n chu maich�m chunga a rawnaa chun z�nkhuoin, a t�k z�ng chenin a um ding a na, z�nkhuoin maich�ma mei chu a mit ding a ni nawh. )*OChun, LALPA chun Mosie a biek a, )1Chuong ang chun thiempu chun LALPA kuomah inremna inthawina inhl�np�k a ta, thiem naw changna dinga a thilthaw po po lakah ngaidamin um a tih.M(A bawsiet man tl�kna dingin LALPA hmaah thiempu kuomah thiem naw thilhl�n dingin beram ruol laia mi beram chal, hm�l hem lo hung kei a ta, a bawsietna man hu z�t sum hung chawi bok a tih. '3an naw leh kh�la a'n kh�mna thil po pohai chu a p�kk�r vong ding a nih. A kima a rul vong b�kah hmun ngaa thea hmun khat h� chu a chuongin a p�k belsa ding a nih; thiem naw inthawina thilhl�n a'n hl�n ni chun a neituhai kuomah a p�kk�r vong ding a nih. &'suol a thaw leia thiem naw a chang pha leh mi thil a'n r�k le l�klui po pohai, miin thil an inkoltir po pohai, mi thil inhmang a hmuhai, %mi thil inhmang hmu sia hmu lo anga inhril a, kh�la inkh�m a, mihaiin suol an thaw hlak hrim hrim laia a ieng khom a thaw chun, 7$i"Tu khomin LALPA lakah thil suol thaw a, ringum lo taka um a, tuolbawmhaiin a kuoma thil an d�nde amanih le inkoltir chungthu amanih, thil inhmang thu amaniah mi hl�m a, (# OChun, LALPA chun Mosie a biek a, q"]Hi hi LALPA thu a bawsietna leia thiem naw a changna laka bawsiet inthawina thilhl�n chu a nih" tiin. ?!yBawsiet inthawina thilhl�na dingin beram ruol laia mi beram chal, hm�l hem lo chu thiempu kuomah hung kei a ta, a bawsiet man tl�kna ding h� z�t sum hung chawi bok a tih. Chuong ang chun thiempuin inremna inthawi inhl�np�k a ta, tum r�ng lei ni loa a thaw suol palhai chu ngaidam n�ng a tih. H  " 'Tu khomin thil suol a thaw a, LALPA thup�kin thaw lo dinga a khap chu a lo bawsiet chun, a hriet naw leia a thaw khom ni sien, thiem naw chang hrim hrim a ta, a suol maw chu phur a tih. xkThil thienghlim chunga a lo sukdik naw hai chu rul a ta, hmun ngaa thea hmun khat pe bels�ng a ta, chu chu thiempu kuomah inhl�n a ta, thiempu chun bawsiet inthawina beram chal chu inhl�nin inremna siemp�k a ta, ngaidamin um a tih.gI"Mi tu khomin tum lei ni loa thil a bawsiet a, LALPA d�n thienghlim lakah a lo suol palh chun, a suol manah beram ruol laia mi beram chal, hm�l hem lo chu LALPA hmaah hung kei a ta, a bawsiet inkhumna ding hu tawk, hmun thienghlima an shekel hmang ang tangkaruo iemani z�t a hung chawi bok ding a nih. Hi hi bawsiet inthawina thilhl�n a nih. )OChun, LALPAN Mosie chu a biek a, T# Chuong ang chun thiempuin a thil suol thaw laka inremna inthawina chu lo thawp�k a ta, ngaidamin um a tih. A dang la um po chu, bu le b�l thilhl�n angin, thiempu chanpuol ding a nih' ti rawh" a ta.E Thiempu kuomah hung chawi a ta, ama chun hriet zingna dingin vei khat l�ng a ta, LALPA ta dinga meia thilhl�nah maich�m chunga chun a raw ding a nih; chu chu suol thawina a ni si a. 4c " 'Amiruokchu, vathu pahni amanih p�rva pahni amanih chu a neiin a tlin hlol naw a ni chun a suol man dinga thilhl�nah suol thawina dingin beiphit indip tak, efa hmun sawma thea hmun khat hung chawi raw se. Suol thawina thilhl�n a ni leiin hriek amanih beraw amanih a thang sa ding a ni nawh. ; Thiempuin p�rva dang chu a d�n ang takin pumraw thilhl�nah hmangin, a thil suol thaw lakah inremna inthawi lo thawp�k a ta, ngaidamin um a tih.N a thisen iemani z�t chu suol thawina thilhl�na dingin maich�m s�r velah th�ng a ta, a thisen dang po chu maich�m bula chun infar kangtir a tih. Hi hi suol thawina thilhl�n chu a nih. 7Thiempu kuomah hung chawi sien la, suol thawina thilhl�n chu lo thaw hmas�ng a tih. P�rva chu a ringah her tliek a ta, sienkhom her bong loin, nW" 'Beram tuoi a chawi thei naw chun v�thu pahni amani p�rva pahni amanih a suol man dingin LALPA kuomah hung chawi sien la, pakhat chu suol thawina thilhl�n n�ng a ta, a dang chu pumraw inthawina thilhl�n n�ng a tih. Fa suol thaw manah ran ruol laia mi beram amanih k�l la tuoi amanih LALPA kuoma suol thawina thilhl�n hung chawi sien la, thiempuin inremna inthawi lo thawp�k a ta, ngaidamin um a tih.mU" 'Hieng thila hai hin mi tu khomin thiem naw a chang chun, thil suol a thaw d�n inpuong sien la, +" 'Tu khomin thil tha amanih thil tha lo amanih thaw dinga inngaituo chieng loa thu a'n kh�m zung zung chun, chu chu thu intiemkamnaa fimkhur lo taka a hril amanih, an naw leh a umzie a hriet naw leia a thaw a ni khomin, a hung hriet suok ni chun thiem naw chang a tih.R" 'Tu khomin mi sukporche thei mihriema inthoka suok inthieng nawna lai a tawk chun, a hriet naw leia a tawk khom ni sien, tawk a thieng nawh ti a hriet chara inthokin hung inthieng ta naw nghal a tih.{q" 'Tu khomin thil thieng lo hrim hrim, sa thieng lo ram sa amanih ran sa thi ruong amanih, hnuoi chunga inv�k chi sa thieng lo amanih a tawk palh chun, a hriet naw leia a tawk khom ni sien, a hung inthieng ta naw a, thiem naw a chang a nih.. Y" 'Tu khom a thil hriet amani le a hmu amani chu ror�lna hmaa puong dinga ti a ni hnung khoma a hril nuom naw leia thil suol a thaw chun, a suol maw chu phur a tih.{q#Inremna thilhl�na beramte thau an l�k ang bokin a thau chu thiempuin l�ng a ta, LALPA kuoma meia thilhl�nah maich�m chunga chun rawng a tih. Chuonga thiempuin inremna inthawi a'n hl�np�k hnung chun ama chu ngaidam n�ng a tih. F"Chu zoah thiempu chun a kutp�r hmor chu ran thisena chun ph�m a ta, pumraw inthawina maich�m kia hai chun thisen chu t�t a ta, a dang po chu maich�m bula chun bun thl�ng a tih. | s!Beramte lu chunga chun kut innghat a ta, pumraw thilhl�nhai an thatna hmuna chun suol thawina dingin that a tih. q ] " 'A suol inthawina thilhl�na beramte a hung chawi a ni chun a la tuoi hm�l hem lo a ni ding a nih. j OA thau po chu inremna inthawinaa an thaw angin at thl�ng a ta, maich�ma chun LALPA ta dinga rim inhnik dingin rawng a tih. Chuong anga thiempuin a suol thawina ding a'n hl�np�k hnung chun ama chu ngaidam n�ng a tih.$ CChu zoah thiempun kel thisena chun a kutp�r hmor zuk phum a ta, maich�m kia hai chun t�t a ta, a dang po chu maich�m bula chun bun thl�ng a tih. r _Suol thawinaa thilhl�n lu chunga chun kut innghat a ta, pumraw inthawina hmuna chun a that ding a nih. A thil suol thaw chu inhriettir a ni charin a suol thawina dinga inhl�n dingin k�l la tuoi hm�l hem lo a hung kei ding a nih. 0[" 'V�ntl�ng laia mi tu khomin tum r�ng lei ni loa thil suol a thaw palh a, LALPA thup�kin thaw lo dinga a khap chu a lo bawsiet chun, thiem naw a chang a nih. T#Inremna inthawina thilhl�na a thauhai a raw ang khan thiempu chun a thau po po chu rawng a tih. Chuong anga thiempuin a suol thawina a'n hl�np�k hnung chun a suol chu ngaidam hung ni t�ng a tih. OThiempu chun a kutp�r hmor chu k�l thisenah zuk phum a ta, thisen chu pumraw inthawina maich�m kia hai chun t�t a ta, a dang po chu pumraw inthawina maich�m bula chun bun thla vong a tih. 'K�l lua chun kut innghat a ta, LALPA hmaa pumraw thilhl�n an thatna hmuna chun a that ding a nih. Chu chu suol thawina thilhl�n a nih. ueA thil suol thaw chu inhriettir a ni charin k�lchal hm�l hem lo chu thilhl�nah a hung kei ding a nih. 'I" 'Ror�ltuin tum r�ng lei ni loa suol a thaw palh a, LALPA a Pathien thup�kin thaw lo dinga a khap thil chu a lo bawsiet chun, thiem naw a chang a nih. -Chu zoah bawngchal ruong chu khawhnawmah chawi a ta, bawngchal hmasa a raw angin rawng a tih. Hi hi khawtl�ng ta dinga suol thawina chu a nih.Esuol thawinaa bawngchal inhl�n a thaw ang charin a dang khom thaw veng a tih. Chuong anga thiempuin an suol thawina thilhl�n a'n hl�np�k hnung chun, ngaidam hung ni t�ng an tih. DA thau po po chu la suok a ta, maich�ma chun rawng a ta, j~OChu zoah thiempu chun Intuokna Puon ina rimtui rawna maich�m kihaia chun thisen chu LALPA hmaah t�t a ta, bawng thisen dang po chu Intuokna Puon in kota pumraw inthawina maich�m bula chun a bun thl�k vong ding a nih. }#a kutp�r hmor chu thisena chun zuk ph�m a ta, thisen chu hmun thienghlima puonz�r bula chun LALPA hmaah voi sari a th� ding a nih. e|EHriek n�l thiempu chun bawng thisen iemani z�t chu Intuokna Puon inah chawi l�t a ta, x{kLALPA hmaah Israel upahai chun bawngchal luah kut innghat an ta, bawngchal chu LALPA hmaah an that ding a nih. z+Chu an thil suol thaw chu an hriet pha leh an inpui chun suol thawina dingin Intuokna Puon in hmaa chun bawngchal tuoi an hung kei ding a nih. vyg " 'Israelhaiin an tum lei r�ng khom ni loa an hnam puma thil suol thaw a, LALPA thup�kin thaw lo dinga a khap chu an lo bawsiet palh chun, an thil suol thaw chu an hnam inpuiin an hrietpui naw khom ni sien, thiem naw an chang a nih. ixM khawhnawm hmun fai, vut an peina hmuna chun chawi a ta, vut chunga meipuia chun raw hmang a tih._w9 Amiruokchu, bawng vun le a taksa po po, a lu le a kehai, a phingpui le a �k hai chu v# inremna inthawinaa bawng thau a l�k suok ang bokin thawng a ta, thiempu chun pumraw inthawina maich�ma chun chuonghai chu rawng a tih. bu? a kalhai le a diemnem laia thau po po, a thin tuomtu duorda leh a kal pumin l�ng a ta, uteSuol thawinaa inhl�n bawngchal thau po po chu l�ng a ta, a kaws�ng thau le a r�l bawmtu thau po po, ssaChu zoah thiempu chun LALPA hmaah Intuokna Puon ina rimtui rawna maich�m kia hai chun thisen chu tlawmte t�t a ta, bawng thisen dang po chu Intuokna Puon in kota pumraw inthawina maich�m bula chun a bun thl�k vong ding a nih. ra kutp�r hmor chu thisenah zuk ph�m a ta, thisen chu hmun thienghlim puonz�r bula chun LALPA hmaah voi sari a th� ding a nih. uqeHriek n�l thiempu chun bawng thisen iemani z�t chu l�ng a ta, Intuokna Puon ina chun hung chawi a ta, p-Intuokna Puon in kotah bawngchal chu LALPA hmaah hung kei a ta, bawng lu chunga chun kut innghat a ta, LALPA hmaah bawng chu a that ding a nih. Johriek n�l tah thiempuin mipui chunga thiem naw intlungtir thei thil suol a lo thaw amanih a ni chun, bawngchal tuoi hm�l hem lo chu LALPA kuomah a suol thawina dingin hung inhl�n raw se. )nM"Israelhai kuomah hieng hin hril rawh: 'Tu khomin tum r�ng lei ni loa thil suol a thaw a, LALPA thup�kin thaw lo dinga a khap chu a lo bawsiet palh amanih, "m CLALPA chun Mosie a biek a: 3la" 'Thau le thisen hrim hrim f�k lo ding ti thu hi khaw lai khom khawsa unla, in thla peihai ta ding chen khoma ka thup�k ng�r zing chu a nih' tiin hril rawh" a ta. k5chuonghai chu thiempu chun bu le b�l thilhl�na dingin maich�mah LALPA lo lawm dingin a raw ding a nih. A thau po po chu LALPA chanpuol a nih. mjUa kal pahni le a diemnem chen bawmtu thau po po le a thin tuomtu a duorda po po leh phor suok a ta, Yi-LALPA kuoma meia inhl�n dingin a kaws�ng thau le a r�l bawmtu thau po po, h+ k�l lua chun kut innghat a ta, Intuokna Puon in kotah that a ta, Aron naupahaiin a thisen chu maich�m s�r vel tinah an th� ding a nih. Cg " 'K�l an inhl�n a ni chun LALPA hmaah hung kei a ta, ffG chuonghai chu thiempuin maich�mah rawng a ta, chu chu LALPA ta dinga meia thilhl�n a nih.pe[ a kal pahnihai le a diemnema thau po po le a thin tuomtu duorda po po chu a kal chopin phor suok a ta, Fd Chun, inremna inthawina thilhl�na inthok chun LALPA ta dinga meia inhl�n dingin a thau d�m, a mei thau, a bul rawta inthoka tan d�m, a kaws�ng le a r�l bawmtu thau po po d�m, +cQA beramte inhl�n lu chunga chun kut innghat a ta, Intuokna Puon in kotah that a ta, Aron naupahaiin a thisen chu maich�m s�r vel tinah an th� ding a nih. Ib Beramte a'n hl�n a ni chun LALPA hmaah a hung kei ding a nih. *aO" 'Inremna inthawina dinga LALPA kuoma a thil inhl�n chu beram ruol laia mi a ni chun, a pui amanih a chal amanih khom ni sien, hm�l hem lo a ni ding a nih. `)Aron nauhaiin maich�ma thing choka chun pumraw thilhl�nah an raw ding a nih. Chu chu meia thilhl�n, LALPA ta dinga rim inhnik chu a nih. _a kaws�ng thau le a r�l bawmtu thau po po, a kal pahni le a diem nem lai tuomtu thauhai le a thin tuomtu a duorda po po leh. ~^wChun, inremna inthawina thilhl�na inthok chun LALPA ta dingin hienghai hi meia inhl�n dingin a l�k ding a nih: 8]kA thil inhl�n lu chunga chun kut innghat a ta, Intuokna Puon in kot bulah that a ta, thiempuhai, Aron naupahaiin a thisen chu maich�m s�r vel tinah an th� ding a nih. *\ Q" 'Chun, a thil inhl�n chu inremna inthawina ding a ni chun bawng ruol laia mi, a pui amanih a chal amanih hm�l hem lo chu LALPA hmaah a'n hl�n ding a nih. C[Thiempu chun bu sukphit le hriek chu beraw le chun LALPA kuoma bu le b�l hriet zingna thilhl�nah inhl�n a ta, chu chu mei hmanga thil inhl�n, LALPA ta dinga rim inhnik chu a nih.ZZ/A chungah hriek bur la, beraw rimtui sie rawh, bu le b�l thilhl�n a ni si a. Y" 'I bu tharsuok hmasa tak LALPA kuoma i hung inhl�n ding chun, bu vui l�k hlim, meia zeu tawl le sukphit chu inhl�n rawh. X Bu le b�l thilhl�na inhl�n hrim hrim chu machi i saw vong ding a nih. Bu le b�l thilhl�nah machi a thang ngei ding a nih, machi chu Pathien le in ink�ra thuthlung inentirna a ni leiin i thil inhl�n po poah theinghil loin i saw vong ding a nih.qW] LALPA kuoma ra hmasa thilhl�n i hung chawihai chu rim inhnik dingin maich�mah i sie ding a ni nawh. 7Vi " 'Bu le b�l thilhl�n i hung chawi hrim hrim chu chol thang lo a ni vong ding a nih; chol amanih khuoizu amanih hrim hrim pumraw inthawina meiah i raw sa ding a ni nawh. U  Inhl�n b�ng po chu Aron le a nauhai ta ding n�ng a ta, chu chu LALPA ta dinga meia thilhl�n laia a thienghlim tak a nih. Pumraw inthawinaa thilhl�n ran lu chunga chun kut innghat a ta, a ta dinga inremna siemtu dingin pomp�k n�ng a tih. I= " 'Pumraw inthawinaa inhl�n chu bawng a ni chun a chal tuoi, hm�l hem lo a ni ngei ding a nih. LALPA ta dinga pom tl�k a ni theina dingin Intuokna Puon in kot bulah hung inhl�n raw se. 1< _"Israelhai kuomah hi thu hi hril rawh: 'Nangni lai tu khomin LALPA kuomah thil inhl�n ding in hung chawi chun beram amanih bawng ruol laia mi amanih hung inhl�n ro. D; LALPA chun Mosie a ko a,Intuokna puon ina inthokin a biek a. :7(&Thlalera Israelhai inzin s�ng po po an mithmu ngeiah LALPA s�m chu s�nah biekb�k chungah inz�min, z�nah z�nkhuoin meichokin a um hlak. 69i(%S�min a baw s�ng chu an fe son ngai nawh. 8y($Israelhai inzin s�ng po po chun, s�min biekb�k a'n kiengsan pha chauh an rieb�ka inthokin an inson suok hlak. 7/(#Chuonga s�m a z�ng mup lei le LALPA ropuinain biekb�k chu a hluo sip leiin Intuokna puon in s�nga chun Mosie khom a l�t thei ta naw a. w6i("Chu zoah, Intuokna Puon in chu s�min a hung tuom ta mup a, biekb�k chu LALPA ropuinain a hung hluo sip a. *5O(!Chu zoah Mosien biekb�k le maich�m vela chun tuolzawl a siem a, tuolzawl l�tna kota chun puonz�r a zar a. Chuong ang chun Mosie chun a sin chu a zo ta a.4( Mosie kuoma LALPA thup�k angin, Intuokna Puon in an l�t ding z�t le maich�m bula an fe ding z�tin an insawp hlak.S3!(chu chu Mosie le Aron le a naupahaiin kut le ke sawpna dingin an hmang a. f2G(Maih�n chu Intuokna Puon in le maich�m ink�rah a sie a, insawpna ding tui a sie bok a, :1o(Pumraw inhl�nna maich�m chu Intuokna puon in biekb�k kot bula chun a sie a, LALPA thup�k angin a chunga chun pumraw thilhl�n le f�k ding thilhl�n chu a'n hl�n a.<0u(Chun, biekb�k l�tna kota chun puonz�r a zar a.D/(LALPA thup�k angin maich�m chunga chun rimtui a raw a. c.A(Mosie chun rangkachak maich�m chu Intuokna Puon in s�ng, puonz�r hmaa chun a sie a. J-(LALPA thup�k ang takin khawnvarhai chu LALPA hmaa chun a sie a.e,E(Khawnvar siena chu Intuokna Puon in s�ng, biekb�k sim tieng, dawk�n epa chun a sie a. Q+(LALPA thup�k angin dawk�n chunga chun LALPA hmaah hl�nbei a sie a.r*_(Mosie chun dawk�n chu Intuokna Puon in s�ng, biekb�k hmar tieng, puonz�r puo tieng chun a sie a. )(Thuthlung Bawm chu biekb�ka chun a hung chawi l�t a, LALPA thup�k angin puonz�r a zar khum a, Thuthlung Bawm chu an hlietir a.)(M(Chun, Thuthlungna lungph�k pahni chu a l�k a, Thuthlung Bawma chun a sie a, a zawnfunghai chu a rol l�t a, a chunga chun zang�ina thungpha chu a sie a. c'A(LALPA thup�k angin, biekb�k chung chu puonin a zar khum a, a chungkhum a'n thuo bok a.&(Mosie chun biekb�k bulthut chu a rem hmasa phot a, a bang ph�khai chu a'n tung a, a bangruhai chu a rol a, a banhai chu a phun a. %(Chuongchun, Aigupta an suoksana inthoka kum hnina thla hmasa tak le ni hmasa taka chun biekb�k ding chu bawl zo a ni ta a. 9$o(Mosie chun LALPA thup�k angin iengkim a thaw a.}#u(Chuongchun, thiempu sin chu thaw a, ka ta dinga rong an bawl theina dingin, an pa hriek i n�l ang bok khan anni khom hriek n�l ve rawh. Hriek n�l an ni hnung chun an thlahai chen khom thiempu hung ni zui pei t�ng an tih" tiin a hril a. @"}(A naupahai hung thuoi la, korfuol inh�ktir tawl rawh. !( Chu zoah Aron chu silf�n thienghlim inh�ktir la, hriek n�l la, thiempu nia ka rong a bawl theina dingin inhl�n thienghlim rawh. i M( "Aron le a naupahai chu Intuokna Puon in kotah hung thuoi la, d�n angin tui insil raw hai se. J( Maih�n le a thut chu hriek n�l la, inhl�n thienghlim rawh. /( Chu zoah pumraw inhl�nna maich�m le a b�r le b�l po po n�l la, maich�m chu inhl�n thienghlim la, chuongchun hung thienghlim a tih. -U( "Hriek n�l chi chawi la, biekb�k le a s�nga um po po chu hriek n�l la, a cheina thilhai chenin inhlan thienghlim vong la, chuongchun hung thienghlim a tih. dC(Biekb�k tuolp�k ding a v�lin rem la, tuolp�k l�tna kota chun puonz�r zar rawh. A~~]}||7{{7zzyyxww,vsuu=tmslrrQqqopp;oo)ndmell,kjiiwiAhhWggCffleeddIcbbaA`__6^]\\[[[)Z6YXWW VFUTTQT$SS!R-QQOPPeOO2NNiMMMMLLLRKKnJJkIItHHGFFEDDaCC!BB>AAX@@%?n>>=<v�thu tuok khat amanih p�rva tuoi tuok khat amanih, a nei thei lem lem chawi bok a ta, pakhat chu suol thawina ding n�ng a ta, pakhat dang chu pumraw thilhl�na ding n�ng a tih. =" 'A rethei leia chuong ang chu a thaw zo naw a ni chun, beram chal tuoi pakhat, bawsiet inthawina chu inremna siemp�kna dinga th�n inhl�n dingin beiphit indip tak, kilogram khat, hriek le hmet pol le oliv hriek litar hmun thuma thea hmun khat chawi a ta, <%Pumraw thilhl�n le bu le b�l thilhl�n chu maich�ma chun thiempuin inhl�n a ta, inremna siemp�k a ta, hung inthieng t�ng a tih.1;]" 'Chu zoah thiempu chun suolthawina chu inhl�n a ta, a thienghlim nawna leia inthiena um ding ta ding chun inremna siemp�k a ta, pumraw thilhl�n chu that a tih. |:sChun, thiempu chun a kuta hriek la um po chun inthien ding lu chu n�l a ta, LALPA hmaah inremna siemp�k a tih. 9a voi tieng kuta hriek la um chun inthien ding chang tieng natil, kutpui le kepuia bawsiet inthawina thisen chunga chun t�t a tih. 8/a kut chang tieng hmor chu a kutpha voi tienga hrieka chun ph�m a ta, hriek chu LALPA hmaah a kutp�r chang tieng chun voi sari th�ng a ta, j7OHriek no khata inthok chun thiempu chun hriek l�ng a ta, ama kutpha voi tienga chun sung a ta, 6+Bawsiet inthawina thisen chu thiempu chun l�ng a ta, inthien ding chang tieng natila d�m, kutpui le kepuia d�m thiempu chun t�t a tih. 5{ Pumraw inthawina le suol thawina thilhl�n an thatna hmun thienghlima chun beram chal tuoi chu an that ding a nih. Suol thawina chu thiempu chanpuol a ni ang bokin bawsiet inthawina khom chu thiempu chanpuol a nih; thil thienghlim tak a ni si a. @4{ " 'Chu zoah thiempu chun beram chal tuoi pakhat le oliv hriek litar hmun thuma thea hmun khat chu suol thawina dingin inhl�n a ta, th�n thilhl�nin LALPA hmaa chun th�n a tih. 3 Intuokna Puon in kota chun a'n thieng tah ti puongtu thiempu chun inthiena um ding le a thilhl�nhai chu LALPA hmaah sieng a tih.\23 " 'A ni riet ni chun beram chal tuoi pahni le beram la tuoi pakhat, kum khata upa, hm�l hem lo le beiphit indip tak, kilogram thum, hrieka hmet le hriek litar hmun thuma thea hmun khat a hung chawi ding a nih.p1[ A ni sarinaa chun a sam a vaw kol vong ding a nih: a lu vaw kol a ta, a kh�khmul le a mitko hmul le a hmul dang po po khom a vaw n�m r�t ding a nih. A silf�nhai sawp a ta, tuiin insil f�i a ta, hung inthieng t�ng a tih.m0U" 'Inthiena um ding chun a silf�nhai sawp a ta, a sam vaw kol a ta, tui insil a ta, chuongchun hung inthieng t�ng a tih. Chu hnungah rieb�kah hung l�t thei a ta, sienkhom a puon in tuolah ni sari a riek phot ding a nih. /ph�ra inthoka inthiena um lu chunga chun voi sari th�ng a ta, a thienghlim thu puong a ta, vate hring chu ramah insuong a tih.. Chu zoah, tui chunga vate thisena chun vate hring lai chu sidar thing le pat z�i sen le husawp le chun thiempuin phum a ta, m-UThiempu chun vate pakhat chu pil b�la tui sung thar hlol chunga chun that dingin thu p�ng a ta. ,-thiempu chun inthiena um ding kuoma chun vate hring lai pahni le sidar thing le pat z�i sen le husawp kau hung chawi dingin thu p�ng a tih. b+?thiempu chu khaw daiah f�ng a ta, ph�r chu en a ta, a ph�r hri a hung dam ta chun, a*=" 'Hi hi inthien dinga thiempu kuoma ph�r in thuoi phaa in thaw d�n ding chu a nih: () OChun, LALPA chun Mosie a biek a, [(1 ;Hi hi silf�n, sahmul amanih patpuon, a khawnga khawng amanih, a phiera phier amani le savuna siem hrim hrim amania a hmuor hri um chu a tirdakum le tirdakum lo puong d�n ding thua d�nhai chu an nih" tiin."'? :Chun, silfen khawng amanih, phier amanih, savuna siem ieng khom i sawp a, a hmuor a bo chun sawp nawk ding a nih, chuongchun hung inthieng t�ng a tih. & 9Amiruokchu, silf�n khawng amanih phier amanih le savuna siem ienga khom a hmuor a hung inlang nawk chun, meia raw hmang ding a nih. B% 8Chun, thiempuin a en fie a, a hmuorna lai chu sawp hnunga a hung da ta khomin, puon amanih, savun amanih le a phiera phier chi r�ng r�nga a hmuorna lai chu �t thl�k ding a nih. 8$k 7A hmuorna lai sawp hnung chun thiempuin en fie nawk a ta, a hmuor chu a bo chuong naw chun, hmun dangah k�i zap naw sien khom, thil tirdakum a ni leiin meia raw ding a nih. S#! 6a hmuorna lai chu thiempuin insawptir a ta, ni sari sie hrang nawk a tih. " 5Chun, thiempuin a lo en a, silf�n khawng amanih, phier amanih, savuna siem chi hrim hrim amaniah ph�r hri chu a k�i zap naw chun, ?!y 4Silf�n chu khawng amanih, phier manih, sahmul amanih, patpuon inn�m amanih, savuna siem chi hrim hrim amanih khom ni sien, ph�r hri kaina taphot chu raw hmang vong ding a nih. { q 3Ni saria chun en nawk a ta, a hmuor hri chu silf�n a khawnga khawng d�m, phiera phier d�m, sahmula d�m, puon z�i inhmia d�m, savun siem chi hrim hrima d�m a k�i zap chun, chu hri chu ph�r nghet tak chi a na, tirdakum a nih. ^7 2Thil hmuor chu thiempuin en fel a ta, a hmuor po chu ni sari s�ng sie hrang a tih. 7i 1chuong khawng le phier le savuna inthoka siem thilhai hrim hrim chu a rong a hung sen amanih a hung hring chun a hmuor hrikin a f�k a na, thiempu kuoma inentir ding a nih. |s 0patpuon khawng amanih, sahmul phier amanih, savun le savuna inthoka siem thil r�ng r�ng amanih a hung hmuor a, G  /Sil le f�n ieng khom, sahmul amanih patpuon tha chi amanih, U% .Ph�rin a bawm s�ng chu tirdakum a nih. Khawhnawmah a um hran ding a nih.S! -" 'Chuong ang natna inkai thei ph�r hri neitu chun silf�n tiek h�k a ta, a sam hla thur a ta, a hmai chenve, a kh�k tieng chu tuom a ta, "Ph�r ka nih, ph�r ka nih" tiin a kh�k ding a nih. R ,tirdakum a kai ti thiempuin puong a tih, a luah ph�r hri a um lei chun.nW +thiempuin ama chu en fel a ta, a lu le a chala puor chu a v�r sen har chun, ama chu ph�r a ni a,  *Amiruokchu, a chal kol amani a lu kol amania thil sen v�r a hung puor suok chun a lu le chal vunah ph�r hri a hung suok a na, I  )A bawk sam a til a, a chal a'n lang vong chun a'n thieng a nih. @} (" 'Pasal sam a til a, a lu a kol chun a'n thieng a nih. W) 'a v�r dal deu chun a vun puor naran, tium lo a na, ama chu a'n thieng a nih.fG &" 'Nuhmei amanih pasal amanih vun a puor a, a v�r kak chun thiempu kuomah inentir sien la, 1] %Amiruokchu, a hmu danin a'n dar naw a, a'n thakna hmunah sam dum a hung mawng chun ph�r chu a dam tah a, a'n thieng a, thiempuin tirdakum kai loah a puong ding a nih.  $a lu thak hri chu a'n z�m dar chun thiempuin a hmul eng zong buoi ngai ta loin ama chu tirdakum kaiah a puong nghal ding a nih. ]5 #Inthienga puong a ni hnungin a lu thak hri chu a'n dar chun thiempuin en nawk a ta,  "Ni sari hnungah thiempu chun pupangliek chu en nawk a ta, a vunah indar lo a, a zung chu a mithi vun n�ka inth�k lema a'n lang naw chun, thiempuin ama chu tirdakum kai loah a puong ding a nih. Ama chun a silf�nhai sawp sien la, hung inthieng t�ng a tih. vg !a'n buotna lai ti chauh naw chu m�t kol ding a nih, chu zoah thiempuin ni sari dang khum hrang nawk a tih. ! = ni sari zoah thiempuin en nawk a ta, pupangliek chu a'n dar naw a, a hmul eng a um naw a, a hri zung chu a mithi vun n�ka inth�k loa a'n lang chun, . W Thiempuin pupangliek hri chu a en a, a zung chu a mithi vun n�ka inth�k loa inlang a, a hmul dum a um naw chun thiempuin ama chu ni sari s�ng khum hrang a ta,   thiempuin a p�nna chu en fel a ta, a zung chu a mithi vun n�ka inth�k lemin a'n lang a, chu taka chun a hmul eng ch�n tak a um chun thiempuin tirdakum kaiah a puong ding a nih. Chu chu lu thak, pupangliek a na, lu le kh�k hmula hri um a nih. _ 9 " 'Chun, nuhmei amanih pasal amaniin a lu amanih a kh�k amaniah p�nna a nei chun, F  A puor chu a umna pangngaiah a um zing a, vunah inv�k dar lo a, a tiem ta bok chun, mei kang leia puor a ni leiin thiempuin tirdakum kai loah puong raw se, mei k�ng ser chauh a ni si a. Chun, ni sari hnungah thiempuiin lo en nawk a ta, a vunah an z�m dar chun, thiempuin tirdakum kai a nih ti puong a tih, hri a ni si a. O Amiruokchu, thiempuin a lo en a, a hung inbawkna hmuna khan a hmul v�r a um naw a, a mithi vun n�ka inth�k lo a ni a, a puor chu a tiem ta bok chun, thiempuin ni sari s�ng khum hrang a tih. a= a puorna lai tak chu a v�r a, a mithi vun n�ka inth�ka a'n lang chun ph�r a na, a k�ngnaa inthok chun a hung inph�r suok a nih. Thiempu chun tirdakum kaiah a puong ding a nih, ph�r hri invoi a ni si a. # " 'Tu khom a vun a k�ng a, a k�ng inlawng lai chun a d�ng sen deu amanih, a v�r amanih a hung puor suok chun thiempuin lo en a ta, zo A umna inson lo a, a'n v�k dar naw chun khuoihli ser tina a na, thiempuin tirdakum kai loah a puong ding a nih.eE Vunah a'n z�m dar chun, thiempuin tirdakum kaiah a puong ding a nih, hri invoi a ni si a. F Amiruokchu, thiempuin a en fel a, hmul v�r a um naw a, a zung chu mithi vun n�ka inth�k lo a ni a, a v�ng chu a tiem ta bok chun, thiempuin ama chu ni sari s�ng khum hrang a tih. q] Thiempu chun lo en a ta, a hri chun a mithi vun n�ka inth�kah bu a khuor nia a hriet a, a hmul a hung v�r bok chun ama chu tirdakum kaiah a puong ding a nih. Chu chu inkai thei ph�r hri, khuoihli sera hung tuong suok a nih. zo a khuoihli umna d�ng hl�pin amanih d�ng sen deuin amanih a hung inv�ng chun thiempu hmaah inlang raw se. 9o " 'Chun, pangah khuoihli a suok a, a hung dam a, ~ Thiempu chun lo en a ta, a vun inraw chu a hung v�r chun hri invoitu chu tirdakum kai loah puong a ta, hung inthieng a tih.a}= A vun inraw thar chu a hung danglam a, a hung v�r ruok chun thiempu kuomah fe raw se. | Vun inraw thar chu tirdakum, ph�r hri kai a ni leiin thiempuin a vun inraw thar a hmu charin tirdakum kaiah a puong ding a nih. F{ A vun a hung inraw thar nawk ruok chun tirdakum a kai a nih. )zM thiempu chun en fel a ta, a pang po po a tuom suok vong tah chun ama chu a'n thieng tah ti a puong ding a nih. A puma a'n khek v�r ta leiin a'n thieng a nih. sya " 'A vun hri chu a pang po poah indar a, thiempu hmu thei chinah, a lua inthoka a ke chen a tuom ta chun, Fx Tirdakum kai a ni d�r ta leiin khum hran ding a ni ta nawh.aw= Thiempu chun a vun puorna lai chu a hung v�r le v�r naw, a hmul chu a hung v�r le v�r naw le a vunah v�ng thar a um le um naw lo en a ta, ph�r benvon invoi a ni chun thiempuin tirdakum kaiah puong a tih. Mv " 'Tu khom hri invoi chun thiempu kuomah fein a'n entir ding a nih. tuc Thiempu chun lo en nawk a ta, a vunah a kai dar chun inkai thei hri invoi a na, ama chu tirdakum kai a nih. t Amiruokchu, inthienna dinga thiempu a'n entir hnunga a vun hri chu a hung indar chun, thiempu kuomah a v�n entir nawk ding a nih. wsi Ni sarinaa chun thiempuin en nawk a ta, a puorna chu a hung kiem a, a vunah a'n v�k dar naw chun, pang puor naran a ni leiin, ama chu a'n thieng ti thiempuin puong a tih. Ama chun a silf�nhai sawp sien la, hung inthieng t�ng a tih. r Ni sarinaah en nawk a ta, a ngai zingin a hmu a, a hri chu a'n z�m dar naw chun ni sari dang la khum hrang nawk a tih. /qY " 'A vun puorna lai chu v�r sienkhom a mithi vun n�ka inth�ka inlang lo a, a hmul khom a v�r bok naw chun hri invoitu chu thiempuin ni sari khum hrang a tih. |ps Thiempu chun a vun puorna lai chu lo en a ta, hri umna laia hmul chu a v�r a, a puorna chu a mithi vun n�ka inth�k nia a'n lang chun, inkai thei vun hri a nih. Thiempuin a en fel lai chun ama chu tirdakum kai a ni thu a puong ding a nih.Go  "Mi tu khom a vun a hung inv�ng a, a puor a, a hung v�r a, inkai thei vuna ph�r hri um nia a'n lang chun Aron kuomah an naw leh a nauhai laia thiempu a tu el khom kuomah thuoi raw se. *n S LALPA chun Mosie le Aron a biek a, m- Chun, beram tuoi a nei zo si naw chun v�thu amanih p�rva tuok khat amanih a chawi ding a nih. Pakhat chu pumraw thilhl�na hmang ding, a dang chu suol thawinaa hmang ding n�ng a ta, thiempuin inremna siemp�k a ta, hung inthieng t�ng a tih' tiin hril rawh" a ta.?ly Thiempu chun LALPA hmaah inhl�nin inremna siemp�k a ta, thi a palna lakah hung inthieng t�ng a tih. Chu chu nau pasal amanih nuhmei amanih hringtu nu ta dinga d�n chu a nih. ky " 'Nau pasal amanih nuhmei amanih a nei leia inthienna ni a kim pha leh pumraw inthawina dingin kum khata upa beram tuoi le suol thawina dingin p�rva amanih v�thu tuoi amanih chu Intuokna Puon in kotah thiempu kuomah a hung chawi ding a nih. Nj Nau nuhmei a nei ruok chun, thla a pal laia nuhmei a porch� ang bokin, k�r hni s�ng chu a porch� a nih. Chu zoah thi a pal leia inthienna dingin ni sawmruk le paruk a la ngh�k ding a nih.ciA Chu zoah thi a pal leia inthienna dingin ni sawmthum pathum s�ng a la ngh�k ding a nih. A inthienna ni a kim hma chun thil thienghlim hrim hrim a tawk ding a ni naw a, hmun thienghlimah a l�t ding a ni bok nawh. =hw A ni rietnaah naute ser vun hmor chu tan ding a nih. g 'Nuhmeiin nau a pai a, nau pasal a nei chun, thla a pal laia nuhmei a porche ang bokin, ni sari s�ng chu a porch� a nih. Sf # Chun, LALPA chun Mosie kuomah, "Israel thlahai kuomah hieng hin hril rawh: xek /A thienghlim le porch� le thilhring f�k chi le f�k lo chi hai chu in thlier hrang ding a nih' tiin" a ta. d  ." 'Hieng hi sa le vate le thilhring tinr�ng tuia ch�ng chi le hnuoia a boka bokv�k chi hai chungthua d�n thu chu a nih. c) -In Pathien ni dinga Aigupta rama inthoka thuoi tungtu cheu LALPA chu ka ni si a; kei ka thienghlim leiin nangni khom in thienghlim ding a nih./bY ,Kei hi LALPA in Pathien chu ka ni si a; insukthienghlim unla, thienghlim takin um ro, kei ka thienghlim si a. Hnuoia inv�k chi ieng thil khomin insukporche naw ro. a/ +A boka bokv�k chi hrim hrimin in insukporche ding a ni nawh. Chuong thil chu hmangin insukporche naw unla, hung sukporche bok naw raw se cheu. 3`a *Intela intawl chi le ke palia inv�k chi amanih, ke tam tak nei chi amanih, hnuoi chunga a boka bokv�k chi hrim hrim chu in f�k ding a ni nawh, thil tirdakum a nih. s_a )" 'Chun, hnuoi chunga a boka bokv�k chi hrim hrim chu tirdakum an ni vong a, an sa f�k lo ding a nih. 9^m (A sa fatu taphot chun a silf�nhai sawp sien la, z�n tieng chen tirdakum kai a tih. A ruong latu khomin a silf�nhai a sawp ding a nih; z�n tieng chen tirdakum kai a tih.]} '" 'In f�k thei chi ran hrim hrim khom a p�l a ni chun, a ruong tawk taphot chu z�n tieng chen tirdakum kai a tih. ^\7 &Tuia thl�i chi inchie hnunga a tla ruok chun thl�i chia chun tirdakum kai a tih. \[3 %A thi ruong chu thl�i chi thl�k ding lai a lo tla palh chun sukporche naw nih. Z{ $Amiruokchu tuikhur amanih, tui b�l amanih chu a sukporche naw a, a ruong tawktu taphot ruok chu tirdakum kai an tih. >Yw #Chuong ang thilhring thi a tl�kna hmun taphot chu a sukporche leiin a tl�kna thuk amanih b�l amanih chu vuok koi ding a nih. Thil porche a ni leiin tirdakuma ngai ding a nih. {Xq "Chuong ang tui chu bu le hme suongna tui amanih le dawn ding tui amani-ah a thang chun tirdakum a kai vong a nih. yWm !Pil b�lah a tla hlum chun a s�nga thil um po po leh a sukporche vong leiin a b�l chu vuok koi ding a nih. V{ A thi ruongin a tawk taphot hmangruo chu thing amanih, puon amanih, savun amanih le saiip puon amania siem khom ni sien, tirdakum kai a tih. A tawkna hmun chu tuiin sawp unla, z�n tieng chen tirdakum kai a ta, chu zoah hung inthieng nawk a tih. U7 Hienghai hi bokv�ka fe chi, in ta dinga thil tirdakumhai chu an na, tu khomin a thi tah ruong an tawk chun z�n tieng chenin tirdakum kai an tih. `T; sokkhe d�m, laitang d�m, cholru d�m, hnapkawng d�m le laiking chi hrang hrang. S7 " 'Chun, hnuoia bokv�k chi po po laia in ta dinga thil tirdakumhai chu hieng hi a nih: b�i d�m, simt�r d�m, tangkawng chi hrim hrim d�m, R A ruong inkhawmtu taphotin an silf�nhai an sawp ding a nih; z�n tieng chen tirdakum kai an tih, in ta dinga thil tirdakum a ni si a.Q' Chun, ke pali nei laia mi ke bawra lawn taphot chu in ta dingin thil tirdakum a nih, tu khom chuong ang tawk taphot chu tirdakum kai an tih. 9Pm " 'Ran tin ink�k, sienkhom ink�k suok zo si lo le thil a soia soi naw chi po po chu in ta dinga thil tirdakum vong a na, tu khom chuong ang tawk taphot chu a porche a nih. pO[ Tu khom hieng ang ruong inkhawmtu chun a silf�nhai sawp a ta, z�n tieng chenin tirdakum kai a tih. N{ " 'Hienghai lei hin porcheah in insiem thei a, tu khom an ruong tawk taphot chu z�n tieng chenin tirdakum kai a tih. lMS Amiruokchu, thla nei, ke pali nei, a lawna lawn chi hrim hrim chu in ta dingin tirdakum a ni vong. L Chuonghai lai chun kh�u chi hrim hrim, kh�unurieng chi hrim hrim, khuongb�i le kh�uthikthi chi hrim hrim d�m fa thei in tih. K Amiruokchu, ke palia lawn, vuong thei bok si thilhring, inchawm thei dinga an ke le mala inzomna nei chu fa thei in tih. [J1 Thilhring ke pali nei, vuong thei hrim hrim chu in ta dingin thil tirdakum a nih. KI kanghl�i chi hrang hrang d�m, vakhawhri d�m le b�k d�m. =Hw tui vakawl d�m, tuivalong d�m, tuivaarngo d�m, :Gq hr�ngkir d�m, simbu d�m, chingpirinu d�m, lFS va ngal s�ng chi d�m, vabak d�m, tuifinrieta ch�ng chi vate hai, mute chi hrim hrim d�m, #EC va-ak chi hrim hrim d�m; q Hieng sahai hi an f�k ding a ni naw a, a ruong khom an tawk ding a ni bok nawh, in ta dinga sa thieng lo an nih.i=M Vok chu a tin a'n k�k suoka chu a soia soi chi a ni naw leiin in ta dinga sa thieng lo a nih. d<C Zupui chun a soiin a soi vea chu a tin a'n k�k naw leiin in ta dinga sa thieng lo a nih. t;c Sangawia chun a'n ir suok a soiin a soia chu a ke tin a'n k�k naw leiin, in ta dinga sa thieng lo a nih. p:[ Amiruokchu, a soia thil soi chi chauh amanih, ke tin ink�k suok amani chauh an ni chun, chuonghai sa chu in f�k ding a ni nawh. Sanghawngsei chun a soiin soi sienkhom a ke tin an k�k naw leiin in ta dinga sa thieng lo a nih. t9c Sa laia a ke tin ink�k suok taphot le an thil f�k inir suok, a soia soi chi taphot chu fa thei in tih. 8  "Israel thlahai kuomah hieng hin hril ro: 'Khawmuola ch�ng sa po pohai laia in ta dinga f�k thienghai chu hieng hi an nih: *7 S LALPA chun Mosie le Aron a biek a, 36c Mosien chu chu a hrietin a lung a awi ta a. 5 Aron chun Mosie kuomah, "Voisun khan an suol inthawina le pumraw inthawina LALPA kuomah an inhl�n a, chuong s� hman chun hieng ang thil hi ka chungah a tlung a. Voisuna suol thawina sa hi lo fa ta lang lem chu, ka chungah LALPA a lawm ding am a ni?" a ta. *4O A thisen chu Hmun Thienghlima l�k l�t a ni naw leiin, thu ka p�k ta cheu ang khan, k�l sa chu hmun thienghlima chun in f�k ngei ngei ding annawm" a ta.B3 "Ieng leia suol thawina chu hmun thienghlimah in f�k naw am a na? Thil thienghlim tak, mipuihai thiem naw changna phur a, LALPA hmaa inremna siemp�kna dinga a p�k cheu a ni si a. ,2S Chun, Mosie chun suol thawinaa k�l inhl�n chu a zong a, an lo raw hmang ta d�r si leiin Aron naupa la dam Eleazar le Ithamar hai chunga chun a lung a sen a, f1G A mal th�n le a ir th�n chu LALPA hmaa th�n thilhl�na th�n dingin meia thilhl�n thau leh an hung chawi ding a nih. Chu chu nang le i naupahai leh kumkhuoa in chanpuol ding a nih, LALPA thup�k ang khan" a ta.b0? Chun, a ir th�n le a chang tieng mal th�n chu nang le i naupahai le naunuhaiin hmun faiah in f�k ding a nih, Israel thlahai inremna thilhl�n inthawia inthoka i chanpuol le i naupahai chanpuola ruot a ni si a. &/G LALPA ta dinga meia thilhl�na mi chu i chanpuol le i naupahai chanpuol a ni leiin hmun thienghlimah in f�k ding a nih; chuong ang chun thu p�k ka nih. o.Y Mosie chun Aron le a naupahai dama la um Eleazar le Ithamar kuoma chun, " LALPA ta dinga meia thilhl�na mi, bu le b�l thilhl�na l�k b�ng, chol thang loa siem chu maich�m bula chun fa ro, thil thienghlim tak a ni si a. m-U Mosie hmanga a puong Israelhai ta dinga LALPA thusuok po pohai kha in inch�ktir ding a nih" a ta. c,A Thil thienghlim le thil naran le thil porche le thil inthieng in thlier hrang ding a nih. A+} "Nang le i nauhaiin Intuokna Puon ina in l�tin uoiin le zu hrim hrim in dawn ding a ni nawh; in dawn chun th�ng in tih. Hi hi in thlahai pei ta ding khoma kumkhaw d�n chu a nih. (*M Chun, LALPAN Aron chu a biek a, *)O Intuokna Puon in hi suoksan hrim hrim naw ro, in suoksan chun th�ng in tih, LALPA hriek n�l tasa in ni si a" a ta. Chuongchun, Mosie thu ang chun an thaw a. '(I Chun, Mosie chun Aron le a nauhai Eleazar le Ithamar kuomah, "In lu sukthurin, in silf�nhai kei thl�r naw ro, chuonga in thaw vai chun th�ng in ta, mi po po chungah LALPA lung sen rawi a tih. LALPAN meia a sukhlumhai ruok chu in unauhai le Israel s�ngkuohaiin s�n raw hai se. k'Q Chuongchun an hung hnai a, Mosie thup�k angin, an silf�n pumin khawhnawm tieng an zawn suok a.9&m Mosie chun Aron pate Uziel naupa Misael le Elzafan hai chu a ko a, an kuomah, "Hung hnai unla, in unauhai hi hmun thienghlim kota inthok hin khaw puo tieng zawn suok ro" a ta. R% Mosie chun Aron kuomah, "LALPAN thu a hril khan hi hi a nih a hril:'A mi hung hnaituhai kuomah,Thienghlimin inlang ka ta;Mipui po po hmaa chun,Chawimawiin um ka tih'tiin" a ta. Aron chu a to tok tok a.u$e Chuongchun, LALPA hmaa inthok chun meichok a hung suok a, anni chu a lem hmang a, LALPA hmaa chun an thi a. L#  Chun, Aron naupa Nadab le Abihu hai chun an mei l�kna berbu chu chawiin meiling an l�k a, chu taka chun rimtui an phul a, thup�k ang naw zawngin LALPA hmaah mei thienghlim lo an inhl�n a. W") Chun, LALPA hmaa inthok chun mei a hung suok a, mei chun pumraw thilhl�nhai le thauhai chu maich�ma chun a k�ng hmang ta vong a. Chuong thil po po mipuiin an hmu chun lawmin an kh�k a, an bokkhup a.'!I Mosie le Aron chu Intuokna Puon ina chun an l�t a, an hung suok nawk chun mipuihai chu mal an sawm a, LALPA ropuina chu mipuihai hmaa chun a hung inlang a. . W Chu zoah Aron chun mipui tieng b�n a phar a, mal a sawm tawl a. Suol thawina, pumraw inthawina le inremna inthawina thilhl�nhai a'n hl�n zo chun a hung tum a. |s Mosien thu a p�k angin, a ir le a chang tieng mal chu th�n thilhl�na dingin Aron chun LALPA hmaah a th�n a.P a thauhai chu a ir chunga chun a sie a, Aron chun maich�mah a raw a. ' Bawngchal thau le beramchal thau hai, a mei bul thau tak hai, a r�l thau hai, a kal hai, a thin tuomtu duorda hai chu an hung p�k bok a, 3a Chun, mipui puola inremna inthawina thilhl�n bawngchal le beramchal chu a that bok a, Aron naupahai chun a thisen chu an hung p�k a, maich�m chu a v�lin a the a. } Bu le b�l thilhl�n khom chu a hung chawi a, vei khat a l�k a, zing tienga pumraw thilhl�n b�ka chun, a raw a. O Pumraw thilhl�n chu a hung chawi a, a d�n ang takin a'n hl�n a. (K Chun, Aron chun mipuihai thilhl�n ding chu a hung kei a. Mipuihai suol thawina k�l chu a that a, a hmaa mi ang bok khan, suol thawina dingin a'n hl�n a. eE A kaws�ng le a kehai chu tuiin a sawp a, maich�ma pumraw thilhl�n chunga chun a buk a.b? Pumraw thilhl�n chu a tlang tlangin an hung p�k a, a lu le chun maich�mah a raw a. } Chu zoah pumraw thilhl�n chu a that a. A nauhai chun ran thisen chu an hung p�k a, maich�m sir vel tinah a the a. 3c A sa le a vun ruok chu khawhnawmah a raw a. LALPAN Mosie thu a p�k ang khan, suol thawina thau hai, a kal hai, a thin tuomtu duorda hai chu maich�ma chun a raw a. 1] Ran thisen chu a naupahaiin an hung p�k a, thisena chun a kutp�r hmor a ph�m a, maich�m kia hai chun a t�t a, thisen chu maich�m bula chun a bun thl�k a; ^7 Aron chun maich�m a va hnai a, ama puola suol thawina bawngchal tuoi chu a that a. ! Mosie chun Aron kuomah, "Maich�m hung hnai la, LALPA thup�k angin i suol thawina thilhl�n le pumraw inthawina thilhl�n chu inhl�n la, nang le mipui ta dingin inremna siem la; chun, mipuihai thilhl�n chu inhl�n la, an ta dingin inremna siem rawh" a ta.  Mosie chun an kuomah, "LALPA ropuina chu nangni lai a hung inlang theina dingin hi hi a nih LALPAN thaw dinga thu a p�k cheu kha" a ta.9 Mosien thaw dinga thu a p�k thilhai chu Intuokna Puon in hmaa chun an hung chawi a, pungkhawm po po chun an va hnai a, LALPA hmaa chun an ng�r a. {q inremna inthawina thilhl�na dingin bawngchal le beramchal hai chu hriek le chokpol bu le b�l inthawina thilhl�nhai le chun LALPA hmaa inhl�n dingin hung la ro. Voisun hin in kuomah LALPA a hung inlang ding a nih' tiin hril rawh" a ta.A } Chun, Israelhai kuomah hieng hin hril rawh: 'Suol thawina thilhl�na dingin k�lchal, pumraw inthawina thilhl�na dingin bawngte le beramte hm�l hem lo, kum khata upa ve ve d�m,4 c Aron kuoma chun, "Suol thawina thilhl�na dingin bawngchal tuoi le pumraw inthawina thilhl�na dingin beramchal, hm�l hem lo ve ve chu LALPA hmaah hung inhl�n rawh. W  + A ni riet ni chun Mosien Aron le a naupahai le Israel upahai chu a ko khawm a. l S$Chuongchun, LALPAN Mosie hmanga thaw dinga thu a p�k po po chu Aron le a naupahai chun an thaw a.A }#Intuokna Puon in kotkh�r bula chun ni sari s�ng, sun le z�n um zing in ta, in thi nawna dingin LALPA thup�k chu in zawm ding a nih, chuong anga thu p�k chu ka ni si a" a ta. Z/"Inremna siemp�k ding cheua LALPAN thu a mi p�k chu voisun hin ei thaw a nih. }!In inser hrang hunin ni sari a aw ding a ni leiin, a hun a kim hma ni sari s�ng chun Intuokna Puon in suoksan naw ro. 9o Sa le bei f�k b�nghai chu in raw ding a nih. [1Mosie chun Aron le a naupahai kuomah, "A sa chu Intuokna Puon in kotah suong unla, thup�ka 'Aron le a naupahai chun f�ng an tih' ti ang khan, ser hrangna thilhl�n bawma bei leh chun, chu taka chun fa ro. }uChun, Mosie chun hriek n�l chi le maich�ma ran thisen chu a l�k a, Aron le a silf�nhai le a naupahai le an silf�nhai chu a th� a. Chuong ang chun Aron le a silf�nhai le a naupahai le an silf�nhai chu a'n hl�n thienghlim a nih.LMosie chun ser thiengna beram chal ir chu a l�k a, LALPAN thu Mosie a p�k angin, LALPA hmaa th�n thilhl�na dingin a th�n a, chu ser thiengnaa thilhl�n beramchal chu Mosie chan a nih. 8kChu zoah an kuta inthokin Mosien a l�k nawk a, pumraw thilhl�n chungah maich�ma chun a raw a; chu chu LALPA ta dinga meia thilhl�n, ser thiengna rim inhnik chu a nih. wiHienghai po po hi Aron le a naupahai kutah a'n hl�n a, LALPA hmaa chun th�n thilhl�n dingin a th�n a. 5eLALPA hmaa bei bawm, chol thang lo bei sienaa inthok chun hriek le siem bei le beiper inph�n a l�k a, chuonghai chu a thauhai le a chang tieng mal chunga chun a sie a. !=A thau po po, a mei thau d�m, a kaws�ng thau po po d�m, a thin tuomtu duorda d�m, a kalhai le a tuomtu thau le a chang tieng mal chu a l�k a. 7~iMosie chun Aron naupahai chu a hung thuoi a, an chang tieng natil le kutpui le kepui senga chun thisen chu a t�t bok a. Maich�m s�r vel tina chun thisen chu a th� a. }Mosie chun a that a, a thisen chu a l�k a, Aron chang tieng natil le a chang tieng kutpui le kepuia hai chun a t�t a. |Beram chal dang, ser thiengna beram chal chu a hung kei nawk a, Aron le a nau pasalhai chun a lu chungah kut an innghat a. b{?A kaws�ng le a kehai chu tuiin a sawp fai a, LALPAN Mosie kuoma thu a p�k angin, beram chu maich�ma chun pumraw thilhl�nah a r�ngin a raw vong a; chu chu LALPA ta dinga meia thilhl�n, rim inhnik chu a nih.Tz#Beram chu a chan nawi a, a lu le a thau leh a chan nawi po po chu a raw a. \y3Mosie chun beram chal chu a that a, a thisen chun maich�m chu a velin a th� a. xChu zoah pumraw inthawina thilhl�na dingin beram chal a hung kei a, Aron le a naupahai chun a lu chunga chun kut an innghat a. owYBawng vun le a taksa le a �khai ruok chu, LALPAN Mosie kuoma thu a p�k angin, khawhnawmah a raw a.vMosie chun a kaws�ng thau po po, a thin tuomtu duordahai le a kalhai le a bawmtu thauhai chu a l�k bok a, maich�ma chun a raw a. u/Mosie chun bawngchal chu a that a, a thisen iemani z�t a l�k a, maich�m sukthiengna dingin ran thisen chu maich�m ki tina chun a kutp�rin a t�t a. Thisen dang po chu maich�m bulah chun a bun thl�k a. Chuong anga intlanna siemin a'n hl�n thienghlim a nih. qt]Chu zoah suol thawina ding bawngchal chu a hung kei a, Aron le a naupahai chun a luah kut an innghat a. s/ Chu zoah Aron naupahai chu a hung thuoi a, zakuo a'n h�ktir a, cheizem a'n zemtir a, lu an kawmtir a, a kuoma LALPAN a hril ang peiin a thaw a.Cr Hriek iemani z�t chu Aron luah a buok a, a ser hrang a. ;qq Maich�m chunga chun hriek iemani z�t chu voi sari a th� a, maich�m le a b�r le b�l po po le maih�n le a thut chu hriek a n�l vong a, a'n hl�n thienghlim bok a. !~~~}|{{{$zzyyxtwww6vtuutt~sssNsrrrqXpp{ooknnmmlkkBjzjiiBhhgg0ffp>==/<<};;|;::q:+99w88z877`66u55e44A33Z2u2R11=00j///.---3,,C++ *))*(J''7&&#%%5$$c##{#""[!!# ! ?hm)ohobF_;Z + P v 4y5mf}$+ GChun, LALPAN Mosie a biek a, _*9Chuong ang chun Mosie chun Aron le a naupahai le Israel thlahai po po kuomah a hril a.e)EChiengkuong nawna nei an ni leiin puonzar s�ng amanih maich�m hnai amania ruok chu fe thei naw ni hai, ka hmun thienghlim sukporche pal rawi an tih. Kei hi LALPA, anni sukthienghlimtu chu ka ni si a,' ti rawh" tiin. (!Amiruokchu, chuong mihai chun Pathien ta dinga thil inhl�n thienghlim le thiempu chanvo thil thienghlimhai chu fa ve thei chauh an tih. b'?Thiempu Aron thlahai laia mi pieng indik lo tu khomin ka hmaa thil inhl�n dingin an mi hung pan hnai ding a ni nawh. Piengsuolna nei a ni leiin a Pathien kuoma f�k ding inhl�n dingin a hung hnai ding a ni nawh. &z�ng bawng hai, mi thehre hai, mit tha lo hai, p�nna hnai p�t hai, til mu koi hai chun an mi hung hnai ding a ni nawh. "%Akut zeng hai, ke zeng hai,{$qPiengsuolna nei tukhomin an hung hnai ding a ni nawh; mit del hai, ke bai hai, hmai inh�k amanih piengsuol hai, 3#a"Aron kuomah hieng hin hril rawh: Suon la hung um pei dinga khom, i thlahai laia piengsuolna nei tu khomin Pathien kuoma f�k ding inhl�n dingin hung hnai naw raw se. %"GChun, LALPAN Mosie a biek a, !'Chuonga a thaw chun a chipuihai laia a thlahai chu sukporche naw nih. Kei hi LALPA, ama sukthienghlimtu chu ka ni si a' tiin hril rawh" a ta.( KHmeithai amanih, m�k hnung amanih, hming se ta hnung amanih, nawchizor amanih a nei ding a ni nawh, ama chipui ngei, nungh�k thiengl�m a nei ding a nih. A " 'Nuhmei dingin nungh�k thiengl�m a nei ding a nih. 7i Pathien mi dinga hriek n�la ser hrang a ni leiin hmun thienghlim a suoksan ding a ni naw a, Pathien hmun thienghlim a sukporche ding a ni bok nawh. Kei hi LALPA chu ka nih.wi Mithi ruong umnaa hrim hrim a l�t ding a ni nawh. A nu le pahai khom ni sien, a'n sukporche ding a ni nawh. D " 'A unauhai laia thiempu laltak, a lua hriek n�la um tah, thiempu silf�n inbel dinga ser hrang ta chun a sam a sukthur ding a ni naw a, a silf�nhai a kei thler ding a ni bok nawh. p[ Thiempu naunu tukhom nawchizora insukporche a um chun a pa a sukporche a na, meia raw hlum ding a nih. ;qI Pathien ta dinga f�k ding inhl�ntu an ni leiin mi thienghlimah ngai rawh. I ta dinga mi thienghlim an ni ding a nih; kei, LALPA, sukthienghlimtu che hi ka thienghlim si a. $C" 'Nuhmei nawchizor amanih, hming se ta hnung le mi m�k ta hnung chu an nei ding a ni nawh, thiempuhai chu an Pathien ta dinga mi thienghlim an ni si a. W)An Pathien ta dingin mi thienghlim an ni ding a na, an Pathien hming an sukpawi ding a ni nawh. Pathien ta dinga meia thilhl�n, Pathien ta dinga f�k ding inhl�ntu an ni leiin an thienghlim ding a nih. " 'Thiempu hrim hrimin lu an vaw kol ding a ni naw a, kh�khmul an tan ding a ni naw a, taksa an in-�t pop ding a ni bok nawh. FTarpuhai tienga m�kpa a nina leiin insukporche naw raw se. T#farnu umpui, pasal la nei lo hai thi lei ruok chun insukporche thei a tih. Amani s�ng bul, nu le pa, naupa le naunu hai, unau hai,  /Chun, LALPAN Mosie kuomah, "Aron naupa thiempuhai chu hril la, an kuomah, 'In chipuihai laia mithi leiin thiempu tu khom insukporche naw raw se; A}"Nangni laia mi, a nuhmei a pasalin, rau ko thiem le dawithiem po po chu sukhlum vong ro. Lungin in d�ng hlum ding a nih. An thisen maw chu an lu chungah um a tih' ti bok rawh" tiin.Ka ta dingin in thienghlim ding a nih, kei LALPA hi ka thienghlim si a; ka ta dinga hnam danghai laka ka ser hrang in nih.T#Chuleiin, sa thieng le thieng lo, vate thieng le thieng lo in thlier hrang thiem ding a nih. Sa amanih, vate amanih le hnuoia inv�k taphot laia thieng loa ka siehaiin an sukporche ding cheu a ni nawh. cANangni kuoma ruok chu, 'An ram chu la chang in ta, nenetui le khuoizu luongna ram chu in rochung dingin la p�ng ka ti cheu' ka ti lem a ni kha. Kei hi LALPA in Pathien, hnam danghai laka ser hrangtu cheu chu ka nih. In hmaa ka hnot suok ding hnamhai ch�ng d�n angin hung khawsa ve naw ro. Hieng thil hi an thaw leiin a nih ka tirdak tawl chu.   " 'Ka thuoina ding cheu ram, in ch�ngna ding chun a'n luok suok nawna ding cheuin ka thup�khai vongin ka d�nhai zawm ro.   " 'Miin a unaupa nuhmei a neip�k chun, thil tirdakum thawin a unaupa a sukmuolpho a nih. An pahniin nau boin th�ng an tih. y" 'Miin a pate nuhmei a z�lpui chun a pate a sukmuolpho a nih. An pahniin a maw phur an ta, nau boin th�ng an tih. " 'I pa farnu amanih, i nu zuorpuinu amanih i z�lpui ding a ni nawh, laichin hnai sukmuolphona a na, a maw chu in pahniin phur in tih.M " 'Tu khomin nuhmeiin thla a pal laia z�lpuia a pawl chun, a thla palna hn�r chu hl�m a, a nuhmei khomin a lo hawkp�k a ni leiin an pahniin an chipuihai laia inthoka hnot suok ding an nih.dC" 'Miin a farnu,- a pa naunu amanih a nu naunu amani khom ni sien,-nuhmeia neia a z�lpui chun thil inzakumthlak tak a ni leiin a chipuihai laia inthoka hnot suok ding a nih. A farnu a sukmuolphona maw chu phur a tih. 'I" 'Nuhmeiin inpawlpui dinga ran a pan chun nuhmei le ran chu an pahniin that ro. Sukhlum ngei ngei ding an nih; an thisen maw chu an lu chungah tl�ng a tih.a=" 'Pasalin ran a r�m chun ama chu sukhlum ding a na, ran khom chu that bok ding a nih.9" 'Miin nufa nuhmeia a nei kop chun ritlona nasa tak a thaw a na, chuong ang ritlona chu nangni lai a um nawna dingin, an r�nga rawhlum ding an nih.6g " 'Pasalin nuhmei anga pasal dang a z�lpui chun an pahniin thil tirdakum an thaw a nih. An pahniin sukhlum ve ve ding a nih; an thisen maw chu an lu chungah tl�ng a tih.3 " 'Tu khomin a monu a z�lpui chun an pahnia sukhlum ding a nih. An thilthaw chu thil letling a na, an thisen maw chu an lu chungah tl�ng a tih. ; " 'Tu khomin a pa nuhmei a z�lpui chun a pa a sukmuolpho a nih. Uirehai chu sukhlum ve ve ding an nih; an thisen maw chu an lu chungah tl�ng a tih. " 'Tu khomin mi dang nuhmei, a tuolbawmpa nuhmei a uiretpui chun, a uirepa le a uirenu chu an pahnia sukhlum ding an nih.+Q " 'Tu khom mani nu le pa tongsie inphurtu chu sukhlum ngei ding a nih. A nu amani a pa amani tongsie inphurtu a na, a thisen maw chu ama lu chungah tl�ng a tih.W)Ka thup�khai vongin zawm ro. In LALPA, sukthienghlimtu cheu chu ka ni si a. i~M" 'Chuleiin, inhl�n thienghlim unla, thienghlim takin um ro, LALPA in Pathien chu ka ni si a. }!" 'Rau ko thiemhai le dawithiemhai pan a, anni laka inzortu chunga chun ka hmai int�r a ta, a chipuihai laka inthokin sukbohmang ka tih.3|achu mi le a s�nghai chunga khom chun ka hmai sukt�r ka ta, a chipuihai lakah s�t thl�ng ka ta, ama ang boka Molek kuoma inzortu po po chunga chun thaw bok ka tih.{Chun, hi rama mihaiin chuonga mani rila ra Molek kuoma petu thil thaw chu hmu naw ang ziez�nga um a, an sukhlum naw chun, 4zcMolek kuomah mani nau pe a, ka hmun thienghlim sukporche a, ka hming sukpawitu chunga chun kei khomin ka hmai sukt�r ka ta, a chipuihai laia inthokin sukbohmang ka tih. y"Israel thlahai kuomah hieng thu hi hril rawh: 'Tu khom Israel thla laia mi amanih, ram dang mi Israel rama khawsa amanih, mani r�la ra naupang, Moleke kuoma petu taphot chu sukhlum ngei ding a na, hi rama mihai hin lungin an d�ng hlum ding a nih. x ;LALPAN Mosie a biek a, aw=%" 'Ka thup�khai vongin ka d�n po pohai zawm ro. Kei hi LALPA chu ka nih' tiin" a ta.v/$Inkh�na le b�kna indik, efa tekhawng le hin no indik tak hmang hlak ro. Kei hi LALPA in Pathien, Aiguptaa inthoka thuoi suoktu cheu ka ni hi.[u1#" 'Thil seizie, rikzie le tamzie inkh�na le b�kna indik lo hmang ngai naw ro. Vt'"Nangni laia ram dang mi ch�ng chu a rama pieng ang charin en ro. In inhmangai ang takin ama khom hmangai ve ro, nangni khom Aigupta rama khan ram dang mi in ni ve kha. Kei hi LALPA in Pathien chu ka nih.?s{!" 'Ram dang mi in rama ch�nghai chu sukrimsi naw ro. crA " 'Upahai hmaah ng�r unla, tarhai inza unla, Pathien chu ti ro. Kei hi LALPA chu ka nih.uqe" 'Rau ko thiemhai le dawithiemhai pan naw ro, sukporch�ng an ti cheu. Kei hi LALPA in Pathien chu ka nih.Lp" 'Sabat inser unla, ka biekb�k inza ro. Kei hi LALPA chu ka nih.o%" 'I naunu chu tempul nawchizorad siemin sukporche naw rawh, chuong naw chun a ramin nawchizor hung inchang an ta, r�tlona sip rawi a tih.pn[" 'Mithi leiin in taksa in in�t pop ding a ni naw a, in vunah lem in inchuk tiel ding a ni bok nawh. \m3" 'Bek sam in vaw ding a ni naw a, kh�khmul hmawr in tan ruol ding a ni bok nawh.Sl!" 'Sa hrim hrim a thisen chopin fa naw ro. Dawi le aisan thaw ngai naw ro.k#A kum nganaa a ra ruok chu fa thei t�ng in tih. Hieng anga in thaw chun in tharsuok hung pung a tih. Kei hi LALPA, in Pathien chu ka nih.bj?A kum linaa a ra po po chu ra thienghlim, LALPA inp�kna thilhl�na ngai n�ng a tih. +iQ" 'Chun, ram chu hluoa thing in phun pha khom, a ra hmasa chu f�k thieng loah sie ro. Kum thum s�ng chu a ra f�k thieng loa ngaiin in f�k ding a ni nawh. h1A bawsiet inthawina beram chu LALPA hmaah a suol ngaidamna dingin thiempu chun inhl�nin inremna siemp�k a ta, a suol chu ngaidam n�ng a tih.qg]LALPA kuoma bawsiet inthawina dingin Intuokna Puon in kotah pasal chun beramchal a hung kei ding a nih. \f3" 'Tu khom bawi nungh�k, miin hmei dinga a huol, sienkhom a man la pe tl�k si lo amanih le insuo zalen la ni lo chu pasalin lo inngaipui sien, bawi el a la ni leiin sukhlum loa a awm tawka hrem ding an nih. Ie " 'Ka thup�khai vong rawh. I ran chu ran chi hrang hrang leh inzawltir naw rawh. Lo pakhatah thlai chi hrang ching hmun khat naw rawh. Thil hrang chi hni inpola khawng thuom h�k naw rawh. d#" 'Phuba l�k ding zong naw la, i mihai tu khom theida naw la, nangma i'n hmangai angin i v�nghai hmangai rawh. Kei hi LALPA chu ka nih.zco" 'I unau theida r�k naw rawh. Tlang taka zilin in ink�r thu sukfel la, a thiem nawnaah chan nei ve naw rawh.b+" 'I mihai lai indem sietna thu th� dar naw rawh. I tuolbawm hringna ta dinga tium ieng khom thaw ngai bok naw rawh. Kei hi LALPA chu ka nih.a)" 'Fel takin i v�nghai thu r�lp�k la, mi rethei thlier naw la, mi lien ditsak bik naw la, i v�nghai chungah indik takin ro r�l rawh.`y" 'Naset chu tongsie inphur naw la, mitdel hmaah d�lkham sie naw la, i Pathien ti lem rawh. Kei hi LALPA chu ka nih.k_Q " 'I v�nghai thil l�kp�kin rok naw rawh. Inhlawfa hlaw z�n khat khom hr�np�k naw rawh.o^Y " 'Ka hming s�la indik lo taka inkh�min i Pathien hming sukpawi naw rawh. Kei hi LALPA chu ka nih.@]} " 'Inru naw ro. Kh�l hril naw ro. Inhl�mtuo naw ro. 4\c In gr�p huonah lo hmai gr�p zong naw unla, a ra til khom r�t bok naw unla, mi retheihai le ram dang mihai ta dingin hl� lem ro. Kei hi LALPA in Pathien chu ka nih.{[q " 'Chun, in loa bu in s�k pha lo hnawm rawta mi chen chen la naw unla, s�k hmai inkhawm dingin fe bok naw ro. ~ZwA fatu taphot chun LALPA thienghlimna an sukporche leiin a maw phur an ta, an chipuihai lai tuithl�r n�ng an tih.\Y3Ni thum nia mi in f�k chun a porche tah leiin in thil inhl�n chu pom naw ning. iXMIn inhl�n ni le a z�nga chena f�k ding a na, ni thum nia a b�ng la um chu raw hmang ro. fWG" 'LALPA ta dinga inremna thilhl�n in inhl�n pha leh a pom tl�k ni dingin inhl�n ro. gVIMilem tieng ngha naw unla, in biek ding milem sung naw ro. Kei hi LALPA in Pathien chu ka nih.}Uu" 'Mani nu le pa in inza seng ding a nih. Ka chawlni Sabat in inser ding a nih. Kei hi LALPA in Pathien chu ka nih. T"Israel thlahai po po ko khawm la, an kuomah hieng hin hril rawh: 'In thienghlim ding a nih, kei LALPA in Pathien hi ka thienghlim si a. S ?LALPA chun Mosie kuomah, aR=Chuleiin, hieng thil tirdakum, in hmaa an ch�ng ang chu in ch�ng ve nawna ding le chuonga chun in insukporche nawna dingin ka thup�khai hi in zawm ding a nih. Kei hi LALPA in Pathien chu ka ni si a' tiin" a ta.vQg"Nangni lai tu khom chuong ang tirdakum thaw an um ve chun a chipuihai laia inthoka tuithl�r n�ng a tih. kPQNangni khomin in sukporche chun a hmaa ch�nghai ang bokin a ram chun luok suok v�ng a ti cheu.oOYChuonghai po po chu in hmaa ch�nghai khan an lo thaw hlak a, a ram ph�kin an sukporche tah a nih. .NWNangni chun ka d�n le thup�khai in vong ding a nih. A rama pieng le ram dang mi nangni laia ch�nghai khomin hieng ang thil tirdakum hi an thaw ding a ni nawh. wMiA ram chenin an sukporche a, an suolna leiin ram chu ka hrem a, a s�nga chenghai a luok suok tawl el a nih. L" 'Chuong thila hai chun in insukporche ding a ni nawh, in hmaa ka hnot suok ding hnamhai hi chuong anga lo insukporche vong chu an nih. K" 'Ran r�min insukporche naw rawh. Nuhmei khom ran le inpawl dingin a'n p�k ding a ni nawh; chu chu piengsuolna a nih.aJ=" 'Pasalin nuhmei a pawl angin pasal a pawl ding a ni nawh; chu chu thil tirdakum a nih.~Iw" 'I nauhai tu khom Molekc kuoma inhl�n dinga pein Pathien hming i sukpawi ding a ni nawh. Kei hi LALPA chu ka nih.9Ho" 'I tuolbawm nuhmei pawlin insukporche naw rawh.ZG/" 'Nuhmeiin a d�n pangngaia thla a pal laiin pawl naw rawh, a porche lai a nih.FF" 'I nuhmei dam lai zingin a zuorpuinu nuhmeiah nei naw rawh.0E[" 'Nufa kopin i pawl ding a ni nawh. A naupa naunu khom, a naunu naunu khom i pawl ding a ni nawh, inlaichin hnai vong an ni leiin. Chuong thil thaw chu ritlona a nih.VD'" 'I unaupa nuhmei i pawl ding a ni nawh, i pawl chun i unaupa sukpawi i tih.XC+" 'I mo i pawl ding a ni nawh. I naupa nuhmei a ni leiin i tawk ding a ni nawh.CB" 'I pa unaupa nuhmei chu pawl naw rawh, i nute a ni si a.OA " 'I nu zuorpuinu i pawl ding a ni nawh, i nu laichin hnai a ni leiin.K@ " 'I pa farnu i pawl ding a ni nawh, i pa laichin hnai a ni leiin.h?K " 'I pa nuhmei naunu, i pa th�lbea inthoka suok chu i farnu a ni leiin i pawl ding a ni nawh.l>S " 'I naupa naunu amanih i naunu naunu amanih i pawl ding a ni nawh, nang le nang insukpawina a nih.= " 'I farnu amanih, i pa naunu amanih, i nu naunu amanih, in hmunkhata pieng amanih hmun danga pieng amani khom i pawl ding a ni nawh.Q<" 'I pa nuhmei i pawl ding a ni nawh, i pawl chun a hming sukpawi i tih.[;1" 'I nu pawlin i pa hming sukpawi naw rawh. I nu a ni leiin i pawl ding a ni nawh.g:I" 'Tu khomin s�ngkuo inhnaipuihai pawl dingin in thl�m ding a ni nawh. LALPA chu ka ni hi.h9KKa thup�k le ka d�nhai vong ro, a zawmtu taphot chun hringpui a tih. LALPA chu ka ni si a. i8MKa d�nhai zawm unla, ka thup�khai fimkhur takin zui ro. Kei hi LALPA in Pathien chu ka nih. >7wIn umna hlak Aigupta rama mihai thaw d�n angin thaw ve naw unla, ka thuoina ding cheu Kanan rama mihai thaw d�n angin thaw bok naw ro. An thil ch�nghai chu ch�ng ve naw ro. d6C"Israel thlahai inbiekpui la, an kuomah hieng hin hril rawh: 'LALPA in Pathien chu ka nih. 5 ?LALPA chun Mosie kuomah, 4%(A um nawh) 37" 'A rama pieng amanih ram dang mi tu khom, sa thi sa amanih le sahuoiin an pot chen neng tahnung sa a f�k chun a puon sawpin insil a ta, z�n tieng chen porche k�i a ta, chu zoah hung inthieng a tih. A puon sawp loa a'n sil bok naw chun a maw chu phur a tih' tiin " a ta.j2Othilhring tin hringna chu a thisen a ni si a. Chu lei chun annawm Israelhai kuomah, 'Thilhring taphot thisen in f�k ding a ni nawh, thilhring hringna chu a thisen a ni si a; a fa taphot chu tuithl�r ding a nih' ka ti chu.M1 " 'Israel mi tu khom le nangni laia ch�ng le ram dang mi tu khomin f�k dinga ram sa amanih vate a p�l chun a thisen chu hnuoiah infar kangtir vong a ta, chu chu pilin a vur khum ding a nih, -0U Chu lei chun a nih Israelhai kuomah, 'Tu khomin thisen in f�k ding a ni nawh, nangni laia ch�ng ram dang mi khomin an f�k ding a ni bok nawh' tia ka hril chu.,/S Thilhring hringna chu a thisenah a um si a, maich�ma in ta dinga inremna siemna dinga ka p�k cheu a nih; hringna ta dinga inremna siemna chu thisen a ni si a. .+ " 'Israel mi tu khom le anni laia ch�ng ram dang mi tu khom thisen fatu laka chun ka hmai sukthim ka ta, a chipuihai intuithl�rtir ka tih. - Intuokna Puon in kot bula LALPA hmaah an hung inhl�n si naw chun, chu mi chu a chipuihai laia inthoka tuithl�r a ni ngei ding a nih. , " Chun, hieng hin hril tawl rawh: 'Israel mi amanih nangni laia hnam dang mi ch�nghai tu khomin pumraw inthawi an inhl�n a, +%An uirena hlak k�l lemhai kuoma chun an inthawi ding a ni ta nawh' ti hi an thla peihai ding khoma an kumkhaw d�n ding chu a nih" tiin. *+Thiempu chun Intuokna Puon in kot bula maich�m chu ran thisen chun th�ng a ta, a thau chu LALPA ta dinga rimtui inhnik dingin rawng a tih. ) Chuong chu a ni leiin, tuta tuolp�ra Israelhaiin inthawina an inhl�n hlak po po hi LALPA hmaah an hung inhl�n vong ta ding a nih. Intuokna Puon in kotah thiempu kuomah, LALPA hmaah hung chawi an ta, inremna thilhl�nah an hung inhl�n ding a nih. m(ULALPA biekb�k hmaa LALPA ta dinga thilhl�n Intuokna Puon in kota hung la naw taphot chu thisen insuo leia thiem naw changa ngai n�ng a ta, thisen insuotu a ni leiin a mipuihai laia inthoka tuithl�r a ni ngei ding a nih. p'[Israel mi tukhom bawngchal amanih, beram le k�l amanih rieb�k s�ng le a puo tieng amania that a, r&_"Aron le a naupahai le Israel thlahai po po kuomah hieng hin hril rawh: 'Hi hi LALPA thup�k chu a nih: % ?LALPA chun Mosie kuomah, +$Q"An suolna po po leia Israelhai ta dinga kum tin inremna voi khat siem zie ding ti hi kumkhaw thup�k a nih" a ta. LALPAN thu a p�k angin Mosie chun an thaw a. 0#[!Hmun Thienghlim puola dingin inremna siem a ta; Intuokna Puon in le maich�m puola dingin inremna siem a ta, thiempu le mipuihai puola dingin inremna siem bok a tih. ") Thiempu, a pa aia thiempu ni dinga hriek n�l le namnghet chun inremna siem a ta, puon z�i inhmia siem silf�n thienghlim chu inbel a ta, o!YIn ta dingin Sabat, chawl tok tokna ni a na, ieng khom tawk naw ro, chu chu kumkhaw d�n ding a nih. $ CHi ni hin nangni sukthienghlimna dingin in ta dingin inremna siem a ni ding a na, chuongchun LALPA hmaah in suolna po po laka chun hung thienghlim in tih. S!"Chun, hi hi in kumkhaw d�n ding chu a nih: Thla sarina ni sawma chun ieng khom faa dawn loin, nangni le a ram mi r�ng amanih le ram dang mi nangni laia khawsahai khomin sin in thaw ding a ni nawh. mUA rawtu chun a silf�nhai sawp a ta, insil a ta, chu hnungah rieb�k tieng hung inlawi thei a tih.W)Inremna siemna dinga Hmun Thienghlima an thisen Aronin a chawi l�t, suol thawina bawngchal le suol thawina k�l ruok chu khawhnawma fepui ding a na, a vun hai, a sa hai le a �k hai chu raw ding a nih.  "Chun, suol phurtu k�l inthlaa fe khan a silf�nhai sawpa tui a'n sil zo hnungin rieb�kah a hung l�t chauh ding a nih. ?{Chun, suol thawinaa thau chu maich�mah raw bok a tih._9Hmun Thienghlima chun insil a ta, a silf�n pangngai inbel nawk a ta, hung suok a ta, ama puola pumraw thilhl�n le mipui puola pumraw thilhl�n chu inhl�n a ta, ama le mipui ta dingin inremna chu siem a tih. 1"Chu zoah Aron chu Intuokna puon inah l�t a ta, Hmun Thienghlim a l�t laia a silf�n inbelhai kha hl�p a ta, chu taka chun m�ksan a tih. fGK�l chun an suolna po po chu thlaler hmun reah phur a ta, chu taka chun insuo hmang a tih. wia lu chunga chun a kut khing hnia innghatin, Israelhai r�tlona, helna le suolna po po chu insam a ta, k�l lu chunga chun innghat vong a ta, kel chu mawphurtu dinga ruot diem ta sa mi pakhat kuta chun pein thlaler tieng infetir a tih. {"Chun, Hmun Thienghlim le Intuokna puon in le maich�m ta dinga inremna a siem zo chun k�l hring chu hung kei a ta, 1Chun, a kutp�r hmorin thisen chu voi sari th�ng a ta, inthien a ta, Israel thlahai chu an inthieng nawna laka inthok chun sukthienghlim a tih.;qLALPA hmaah maich�ma chun hung a ta, chu taka ding chun inremna siem a ta, bawngchal thisen le k�l thisen iemani z�t chu lain maich�m ki tina chun a v�lin t�t a tih. A}Ama le a s�ngkuo le Israel hnam pumpui ta dinga inremna siem dinga Hmun Thienghlima Aron a l�t lai le a hung suok nawk hmakhat chun Intuokna Puon inah tukhom an um ding a ni nawh.  Chuong ang chun Israel thlahai inthieng nawna le helna leiin, an suolna chu ieng po khom ni sien, Hmun Thienghlim ta dingin inremna siem a ta; chuong ang bokin an inthieng nawna huol vela um Intuokna Puon in ta ding khomin inremna a siem bok ding a nih. zo"Chu zoa chun mipui ta dinga suol thawina thilhl�nah k�l chu that a ta, a thisen chu puonz�r s�ng tieng chun chawi a ta, bawngchal thisen a thaw d�n ang khan thawng a ta, zangaina thungpha chunga le a hma tieng chun th�ng a tih. W)Bawngchal thisen iemani z�t chu l�ng a ta, a kutp�r hmorin zangaina thungpha hma tieng chu th�ng a ta; chu zoah a kutp�r hmor bokin a then chu zangaina thungpha chunga chun voi sari th�ng a tih.5 a thi nawna dingin, rimtui chu LALPA hmaah meia chun phul a ta, rimtui khu inz�m chun Thuthlung Bawm chunga zangaina thungpha chu tuom vel a tih. 2_ LALPA hmaa maich�ma inthokin mei l�kna berbua chun meiling a sipin l�ng a ta, rimtui inhnik tak rawt dip th�m hni leh puonz�r s�ng tieng chun l�tpui a ta, 4 c "Aron chun ama puola suol thawina bawngchal chu hung kei a ta, ama le a s�nghai ta dingin inremna thilhl�nah inhl�n a ta, ama suol thawina bawngchal chu that a tih. * O Suol phurtu chanpuola tlu k�l ruok chu LALPA hmaah a hringin hung thuoi a ta, inremna siemna dinga thlalera suol phur hmangtu dingin a hringa insuo ding a nih.X + Aron chun LALPA chanpuol k�l chu l�ng a ta, suol thawinain inhl�n a tih.  #Chun, k�l pahni chungch�nga chun thum vawr a ta, pakhat chu LALPA chanpuol n�ng a ta, pakhat chu suol phurtub chanpuol n�ng a tih. ] 5Chu zoah k�l pahni hung keiin Intuokna Puon ina chun LALPA hmaah hung thuoi a ta. "Aron chun ama puola suol thawina dingin bawngchal hung inhl�n a ta, ama le a s�nghai ta dingin inremna siemp�k a tih.  Israel s�ngkuoa inthokin an suol thawina dingin kelchal pahni le pumraw thilhl�na dingin beram pakhat a l�k ding a nih. Puon z�i inhmia siem zakuo thienghlim chu h�k a ta, a saruok inkhumna ding puon z�i inhmia siem kekorte bun a ta, cheizemin a kawng hr�n a ta, puon lukawm kawm bok a tih. Hieng hi silf�n thienghlim a ni a, a h�k hmain tui a'n sil hmasa zet ding a nih. 9m"Aronin hmun thienghlim s�ng a hung l�t d�n ding chu hieng ang hin a nih: suol thawina ding bawngchal tuoi le pumraw thilhl�na ding beram chal a hung chawi ding a nih. }uLALPA chun Mosie kuomah "I unaupa Aron hril la, puonz�r s�ng, Hmun Thienghlim taka thuthlung bawm chunga zangaina thungphaa chun s�min ka hung inl�r ding a ni leiin, a nuom hun hunah hung l�t naw raw se, chuong naw chun thi rawi a tih^ 9Aron naupa pahniin LALPA an va hnaia an thi pha hnung khan LALPA chun Mosie a biek a. %!(A um nawh) / " 'Hieng hi pasala inthoka thil p�t amanih chi p�tin amanih mi a sukporche thei d�n thua d�m, thla kipa nuhmei thi nei lai le a nuhmei a pasala inthoka thil p�tin a sukporche d�n thua d�m le pasalin nuhmei porche lai a z�lpui thua d�nhai chu an nih" tiin.>w" 'Israelhai chun anni laia ka ch�ngna biekb�k an sukporche nawna ding le chu leia an thi pha nawna dingin, anni sukporche thei thil laka inthokin i vong fihlim tawl ding a nih.V'Thiempu chun pakhat chu suol thawinaah inhl�n a ta, a pakhat dang chu pumraw inthawina thilhl�nah inhl�n a tih. Chuong ang chun thisen a palna laka chun LALPA hmaah thiempuin inremna siemp�k a tih.}~uA ni rietna chun thiempu kuomah v�thu an naw leh p�rva pahnih chawiin Intuokna Puon in kotah a hung ding a nih. z}o" 'A thi a tawp pha leh ni sari s�ng inthienna dingin inbituk sien, chu hnung chun hung inthieng t�ng a tih. g|IA tawk taphot chun a puonhai sawpin tuiin insil fai sien, z�n tieng chen porche k�i a tih.u{eA z�lna khum taphot amani le a'n thungna taphot chu thla a pal hun lai ang bokin porche k�i vong a tih. 'zI" 'A thla pal hun lai ni loa nuhmeiin thi sawt tak a nei amani le a thla pal hun s�ng n�ka sawt a nei amani chun thla a pal lai ang bokin a porche a nih. yPasalin a z�lpui a, a thla pal thiin a tawk chun ni sari s�ng porche k�i a ta, a zalna khum taphot chu porche k�i bok a tih.`x;Khum amanih ieng khom a thungna taphot tawktu chu z�n tieng chen porche k�i a tih. rw_A thungna tawk taphot chun a puonhai sawpin tuiin insil f�i sien, z�n tieng chen porche k�i a tih. lvSA khum tawk taphot chun a puonhai sawpin tuiin insil sien la, z�n tieng chen porche k�i a tih. ru_A thla pal s�nga a z�lna taphot chu porche k�i a ta, a thungna taphot khom porche k�i bok a tih. 5te" 'Nuhmeiin a d�n pangngai anga thi a nei chun, thla a pal z�ta a porche s�ng chu ni sari n�ng a ta, tu khom a tawk taphot chu z�n tieng chen porche k�i a tih. xskPasalin nuhmei a z�lpuia a chi a p�t chun an pahniin insil fai an ta, z�n tieng chen porche k�i an tih.[r1Puon amani savun amania chi hlek kai hrim hrim chu tuia sawp fai vong ding a nih. \q3" 'Pasal chi a p�t chun a pumin insil a ta, z�n tieng chen porche k�i a tih. DpThiempu chun pakhat chu suol thawinan inhl�n a ta, pakhat dang chu pumraw thilhl�nah hmang a tih. Chuong ang chun mi chu a thil p�tna laka chun LALPA hmaah inremna siemp�k a tih. oA ni rietnaa v�thu an naw leh p�rva pahni LALPA hmaah hung chawiin Intuokna Puon in kota chun hung a ta, thiempu hung p�ng a ta.?ny " 'Chun, thil p�t neitu chu a thil p�ta inthoka a hung f�i chun inthienna dingin ni sari s�ng inbituk a ta, a puonhai sawp a ta, vadung tuiah insil a ta, hung inthieng a tih.vmg " 'Pil b�l a tawk a ni chun vuok koi ding a na, thinga siem a ni ruok chun tuia intleu fai vong ding a nih.l3 " 'Thil p�t neituin tuia a kut sawp fai loa mi a tawk taphot chun a puonhai sawpin tuiin a'n sil ding a nih; z�n tieng chen porche k�i a tih.Nk a thung de ieng khomin a tawk taphot chu z�n tieng chen porche k�i a tih. Chuong thilhai la khawmtu chun a puonhai sawpin tui a'n sil ngei ngei ding a nih; z�n tieng chen porche k�i a tih. @j} " 'Iengkim a chuongnaa a thungna taphot chu a porche a, !i=" 'Thil p�t nei tu khomin mi porche lo khom chil a sakkhum chun, chu mi chun a puonhai sawpin a'n sil ding a nih; z�n tieng chen porche k�i a tih.hy" 'Tu khomin thil p�t neitu a tawk chun tuiin a puon sawpin a'n sil ding a nih; z�n tieng chen porche k�i a tih. gTu khom thil p�t nei inthungna tawk taphot chun tuiin an puon sawpin an insil ding a nih; z�n tieng chen porche k�i an tih.ofYA khum tawk taphot chun tuiin an puon sawpin an insil ding a nih; z�n tieng chen porche kai an tih. heK" 'Thil p�t nei z�lna khum chu a sukporche a, a thungna taphot khom a sukporche bok a nih. (dKA taksaa inthokin a p�t zing amanih a ch�t tah amanih a ni khomin, ama chu tirdakum a'n kaitir a nih. Thil p�tin mi a sukporche d�n chu hieng hi a nih: c "Israelhai kuomah hi thu hi hril ro: Pasal tukhomin a taksaah thil p�t suok a nei chun, chu thil p�t chu thil porche a nih. *b SLALPA chun Mosie le Aron a biek a, Ea9thil a porche le porche naw kawkhmuna d�n chu a nih" tiin.E`8thil inv�ng, thil hmuor le thil puor chungchanga d�m le :_q7silf�n le ina ph�r hri kai chungchanga d�m, [^16" 'Hienghai hi inkai thei ph�r hri chi tinr�ng le pupangliek chungchanga dam, ]5chu zoah vate hring chu khaw puo tieng ramah insuong a ta, chuong anga inremna a siemp�k hnung chun in chu hung inthieng t�ng a tih.k\Q4Vate thisen, tui thar, vate hring, sidar thing, husawp le pat sen l�r chun in chu inthien a ta, -[U3Chu zoah, tui chunga vate a that thisena chun vate hring lai chu sidar thing le pat z�i sen le husawp le chun thiempuin phum a ta, in chu voi sari th�ng a tih. [Z12Thiempu chun vate pakhat chu pil b�la tui sung thar hlol chunga chun that a ta. vYg1Inthienna dingin vate hring lai pahni le sidar thing le pat z�i sen le husawp kau a hung chawi ding a nih. >Xw0" 'Amiruokchu, thiempuin a hung en nawk a, a bang z�tnaah hmuor hri a hung inlang ta naw chun hmuor hri chu a bo tah tina a na, chu in chu a'n thieng tah ti thiempuin puong a tih.FW/Chu ina riek le bu fa taphotin an puonhai an sawp ding a nih.fVG." 'Tu khom chu in an kh�r s�nga l�t hrim hrim chu z�n tieng chen tirdakum kai a tih. U -A in chu thiek fai vong a, a lung, a thing le a ch�rna po po chu khaw puo tieng l�k suok a, hmun tirdakuma pei ding a nih. T,thiempu chu fein en fel nawk a ta, thil hmuor chu inah a hung inz�m dar nawk a ni chun ph�r hri tium a na, in chu tirdakum a nih. S#+" 'Lung bang an l�k hmang hnung le a thara an thl�k hnung le a thara a bang an z�t hnung khoma a hmuor a hung inlang nawk a ni chun, mRU*Lung thar l�ng an ta, chuonghai chun thl�k an ta, pil thar l�ng an ta, a puo chu z�t an tih.Q!)In s�ng tieng bang z�tna po po chu in khok thl�ktir vong a ta, an khok thl�k po chu khawhnawm hmun tirdakumah inpeitir bok a tih. {Pq(a hri bawmna lung bang chu invuok thl�ktir a ta, lung chu khawhnawm hmun tirdakuma pei dingin thu p�ng a tih. mOU'Ni saria chun thiempu chun in chu hung en nawk a ta, thil hmuor chu bangah a'n z�m dar a ni chun, ON&in chu thiempu chun suoksan a ta, ni sari s�ng in chu kh�r a tih. UM%%Thiempu chun banga thil hmuor chu en dik a ta, a hmuorna hmun chu ind�p bik met a, a rong chu a hring amanih a sen deu a, a hri chun bang z�tna thuo n�ka inth�kah zung a thl�k nia a hriet chun, `L;$Hri en dinga thiempu a l�t hmain in s�nga thil ieng khom tirdakuma a puong sa nawna dingin in chu sukruok vong dingin thiempu chun thu p�ng a ta, an sukruok vong pha leh en fie dingin thiempu chu l�t a tih. iKM#A in neitu chun thiempu kuomah fein, 'Ka inah ph�r hri ni awm tak ka hmu a' tiin hril raw se. wJi""Hluo dinga ka p�k cheu Kanan ram in hluo hunah, chu rama chun inah hmuor hri inkai ol tak el ka sie a nih. 1I_!Chun, LALPA chun Mosie le Aron a biek a, aH= Hi hi ph�r hri invoi inthienna dinga a tlin zo naw hai ta dinga d�n chu a nih" tiin.[G1Pakhat chu suol thawina ding n�ng a ta, pakhat dang chu pumraw thilhl�na ding n�ng a ta, chu chu bu le b�l thilhl�n leh inhl�nin, inthiena um ding chu thiempuin LALPA hmaah inremna siemp�k a tih. 5~}}'|n{{Uzzyy xwqvvGv#ttdsrrqVpoonnmnmm[ll`l7kjj[ii[hh7hg`ffDezdccba``#_u^^d]]U]/\\[[SZZYY9XWVVU*TpSSER~RQQNPJOOINN9MM#LKKKJJII\IHnGGG FFF ErDDACCBBKA@@(??L>==*<50a'n zor hnung khomin intlan suok theina a nei a, a laichinhaiin intlan thei an tih. P=/" 'Nangni laia hung khawsa ram dang mi amanih mikhuol amanih chu a hung hausa a, i unau chu a hung pasie a, in laia ch�ng ram dang mi amanih, a s�ngkuohai amanih kuomah i unau a'n zor a ni chun, ]<5.In le lo in inrochungtir angin anni chu in thlahai kuomah inrochungtir thei in ta, an dam s�ngin bawiah siem thei in ta, amiruokchu in unau Israel thlahai chunga ruok chu rawng takin ro in r�l ding a ni nawh.;+-Chun, nangni laia khawsa ram dang mi le in rama pieng an s�ngkuo laia mihai khom inchaw thei in ta, chuonghai chu in mi le sa n�ng an tih. ~:w," 'Bawinu le bawipaa in nei dinghai chu in kawl vela hnam dang mihai an nih; annia inthokin bawi inchaw thei in tih. W9)+An chungah rawng takin ro i r�l ding a ni nawh, Pathien i ti lem ding a nih.o8Y*Israelhai chu ka siehlaw, Aiguptaa inthoka ka hung thuoi suok an ni leiin, bawia zor thei an ni nawh. s7a)Chu zoah ama le a nauhai chu insuong i ta, a chipuihai lai le a pi le pu in le loa chun k�r nawk a tih. u6e(Inhlawfa ang le i kuoma mikhuol khawsa ve angin inumtir i ta, Jubili kum chen i ta dingin sin thawng a tih. i5M'" 'Chun, i hnam chanpui a hung rethei a, a hung b�l che chun bawi angin i sor ding a ni nawh. 4&Kei hi LALPA in Pathien, Kanan ram pe ding cheu le in Pathien ni dinga Aigupta rama inthoka thuoi suoktu cheu chu ka nih.r3_%A pung umin sum in inp�ktir ding a ni naw a, a hlawk umin f�k ding in inp�ktir ding a ni bok nawh. z2o$In unau chu in kuoma a khawsak zing theina dingin, a lakah thil ieng khom a pung la naw ro; Pathien ti lem rawh. =1u#" 'Chun, i unau a hung rethei a, a hung inenkol thei ta naw chun, nangni laia a khawsak zing theina dingin, khuolzin amanih ram dang mi in thangpui hlak angin, ama chu somdawl ro. b0?"An khaw kawl vela lo hmunhai ruok chu kumkhuoa an chanpuol a ni leiin zor thei a ni nawh./3!Levi chihai in le an khuo chu Israelhai laia an chanpuol hrim a ni leiin, intlan loa um, an in le an khuo chu Jubili kumah p�k k�r ding a nih. f.G " 'Levi chihai chun an chanpuol khuoa inhai ruok chu ieng huna khom intlan nawk thei an tih. -Kula inhuon lo khuo ruok chu ram anga ngai a ni leiin a neitu bulin intlan thei a ta, Jubili kuma p�k k�r nawk tho ding a nih.,Kum khat s�nga intlan a ni naw chun a'n chawtu le a thlahaiin nei song an ta, Jubili kuma khom p�k k�r ni ta naw nih. d+C" 'Chun, kula inhuon khuoah miin a in a zor chun kum khat s�ngin intlan nawk thei a tih. *Intlanna ding sum a nei naw chun Jubili kum chenin ngh�k a tih. Jubili kum chun ram chu p�k k�r n�ng a ta, chang nawk a tih.1)]a zora inthoka a'n chawk nawk chen ink�ra a hlutna chu s�t suok a ta, a pung le chun a man chu a'n chawtu kuoma chun pe k�r a ta, a ram chu chang nawk thei a tih.`(;Amiruokchu, miin intlanp�ktu ding a nei naw a, intlan thei dinga a hung neinung chun,'I unaupa chu hung retheiin a ram a then lo zor sien, a laichin hnai takin a unaupa ram zor chu a hung intlan nawk ding a nih.E&In ram hluo po po chu intlan theiin in siem vong ding a nih. %" 'Kumkhuoa dingin ram chu tu kuoma khom zor naw ro; ram neitu chu keima ka ni a, nangni chu mikhuol, ka ram s�ntu chauh in nih.l$SA kum rietnaa bu in hung ch�nga inthoka a kum kuonaa a ra ins�k chenin bu hlui chu ring in tih.a#=A kum ruknaah nasa takin malsawmna hung tir ka ta, kum thum f�k khop tharsuok in tih. y"m'A kum sarinaah lohma nei loa s�k ding ei nei bok naw chun ieng am fa t�ng ei ta?' in ti khom a ni el thei. e!ERam chun ra insuop�k a ti cheu a, hnienghn�r takin tl�n in ta, muong takin um in tih. s a" 'Ka thup�khai zui unla, ka d�nhai zawm ro, chuongchun, chu rama chun muong takin khaws�ng in tih. nWChuleiin, a t� t� khomin Pathien tiin insukdawng naw ro. Kei hi LALPA, in Pathien chu ka ni si a.FS�kna hun ding kum a la tam chun ram man chu sak to a ta, s�kna hun ding kum a tlawm ta chun sak hnuoi a tih, a zor tak che kha a ram ni loin a tharsuok i chang ding chu a ni lem si a. `;Jubili-a inthokin kum ieng z�t am a ni tah ti hisapin ram chu i khuo le v�nga inthokin inchaw rawh. Ram zortu che chun kum ieng z�t am a tharsuok s�kna ding i la nei ti hisapin ram chu a zor ding che a nih. q]" 'A ram mihai kuomah ram in zor amanih in inchawk amanih a ni chun a t� t� khom insukdawng naw ro. S! Jubili Kum hin mi tinin mani in le lo in chang k�r nawk vong ding a nih. Jubili a ni a, in ta dingin kum thienghlim a ni ding a nih; loa inthoka f�k fawm dinga in l�k thar hlol chauh fa ro. 2_ Kum sawmngana chu in ta dingin Jubili n�ng a ta, in ramah ieng khom ch�ng naw unla, amaa to bu le b�l chu s�k naw unla, in enkol lo gr�p ra chu lo bok naw ro. hK A kum sawmngana chu inser unla, a ram s�ng po po le a mi ch�nghai po po kuomah zalenna puong ro. In ta dingin Jubili n�ng a ta, mi tinin mani ta ngai nei nawk in ta, mi tinin mani s�ngkuo in le lo hluo nawk in tih. ~w Chu zoa a thla sarina ni sawmna, Inremna Ni chun a ram hmun tinah mi tir unla, inring takin tawtawrawt m�t raw se. kQ"Chun, chawl kum l�t sari chu tiem in ta, kum sari hmun sari chu kum sawmli pakuo n�ng a tih. V'In ran ruolhai le in rama sahai ta ding khomin f�k ding um tho bok a tih." 8kRam chu inchawltir inla khom in siehlawhai ta ding d�m, hlawfa in sorhai ta ding d�m, hnam dang in umpuihai ta ding d�m le nangni ta dingin f�k ding chu um tho a tih. p[Amaa hung to bu le thlai le in enkol lo grep ra chu s�k naw ro. Ram chu kum khat a chawl ding a nih. 5a kum sarinaa ruok chu LALPA chawlni inserin ram chu a chawl ve ding a nih. In loah ieng khom ch�ng naw ro, in grep kunghai khom thum bok naw ro. Kum ruk s�ng loah bu le thlai ching in ta, kum ruk s�ng in huona gr�p kunghai chu tana der thar insuotirin a ra s�k in ta, %"Israel thlahai kuomah hieng hin hril rawh: 'Ram ka p�k ding cheu in tlung pha leh, a ram khomin LALPA chawlni chu a'n ser ve ding a nih. 8 oChun, LALPA chun Sinai tl�ngah Mosie a biek a, @{Chuongchun, Mosie chun Israelhai chu a biek a, tongsie inphurtu chu khawhnawmah an thuoi a, lungin an d�ng hlum a. LALPAN Mosie kuoma thu a p�k ang peiin Israelhai chun an thaw a. A ram mi le hnam dang mihai ta ding khomin d�n thuhmun in nei ding a nih. Kei hi LALPA in Pathien chu ka nih' tiin" a ta.h KTu khom ran sukhlumtu chun ranin thung a ta, mihriem hringna latu ruok chu sukhlum ding a nih. n Wru tliek aiah ru tliek, mit aiah mit, ha aia ha. Mi a sukhliem chun ama khom sukhliem ve ding a nih.  Tu khomin a tuolbawmhai a sukhliem chun, a hliem d�n chu ieng ang khom ni sien, a thaw d�n ang chara a chunga thaw ve ding a nih: X +Mi dang ran sukhlumtu chun ran dangin a rul ding a nih, hringna chu hringnain. O" 'Tu khomin mihriem hringna a l�k chun ama chu sukhlum ding a nih. QLALPA hming tongsie inphurtu chu sukhlum ngei ding a nih. Pungkhawmhaiin lungin d�ng hlum raw se. A rama pieng amanih ram dang mi amanih tu khom Pathien hming hrilsetu taphot chu sukhlum ding a nih.hKIsraelhai kuomah hi thu hi hril rawh: Tu khom tongsie a Pathien inphurtu chun a maw phur a ta, ;"Tongsie inphurtu kha rieb�k puo tieng thuoi suok ro. A hril hretu po poin a chungah kut thl�k an ta, pung khawm po poin lungin d�ng raw hai se. 'K Chun, LALPA chun Mosie kuomah, ?{ LALPA thusuok an ngh�k s�ng po chu ripah an khum a.4c Israel nu naupa chun tongsie inphura Pathien hming a hrilsiet leiin ama chu Mosie kuomah an hung thuoi a. A nu hming chu Selomit a na, Dan chi-hnama mi Dibri naunu a nih. jO Mi pakhat, a nu Israel mi, a pa Aigupta mi chu Israel mi pakhat leh rieb�k tuolah an insuol a.  LALPA ta dinga meia thilhl�n thienghlim tak laia Aron le a naupahai chanpuol a ni leiin, hmun thienghlimah an f�k ding a nih" tiin.yHi bei hi chawlni z�tin Israel thlahai aiawin LALPA hmaah sie zie hlak ding a nih, chu chu kumkhaw thuthlung a nih. ~Bei tlar hni chung ve vea chun beraw f�m tak, LALPA hmaa meia thilhl�n anga bei khom chu inhl�n a nizie hrietzingna aiah sie rawh. w}iLALPA hmaa rangkachak dawk�n chunga chun bei chu tlar hniin rem la, tlar khatah bei paruk pei intieng rawh. |"Chun, beiphit indip tak kilogram sawmpahni la la, bei thawp sawmpahni ur la, bei pakhat siemnaah beiphit kilogram khat pei hmang rawh. i{MLALPA hmaa um rangkachak hl�ra siem khawnvar siena le khawnvarhai chu a enkai zing ding a nih.z{Intuokna Puon ina Thuthlung Bawm hmaa puonz�r puoa chun LALPA hmaah khawnvarhai chu sit var a ni zing theina dingin z�n tienga inthoka z�ng tieng chenin Aronin enkai a tih. Hi hi thang la hung thar pei dinga khom in kumkhaw d�n chu a nih. !y="Khawnvar sit var a ni zing theina dingin, oliv hriek f�m tak, khawnvara insit dinga sawr ngei chu i kuoma hung chawi dingin Israel nauhai hril rawh. x ;LALPAN Mosie a biek a, gwI,Chuong ang chun, LALPA k�t hunbi ruothai chu Israel thlahai kuomah Mosien a puong tah a nih.Cv+Chuongchun, in thlahai chun Aigupta rama inthoka Israel thlahai ka thuoi suok lai khan sawlb�kah kan umtir ti hung hre thei an tih. Kei hi LALPA, in Pathien chu ka nih' ti rawh" tiin. juO*Sawlb�kah ni sari um in ta, Israel rama pieng hrim hrim chu sawlb�kah an um vong ding a nih. :to)Hi k�t hi LALPA ta dingin kum tin ni sari s�ng in hmang hlak ding a nih. Hi hi in thla pei dinghai chena kumkhaw d�n ding chu a nih; thla sarinaah in nei hlak ding a nih. 6sg(A ni khat ni chun thei ra in du chi d�m, t�m k�u d�m, sawlhna d�m, phahram kau d�m la khawm in ta, LALPA in Pathien hmaah ni sari s�ng chu in hlim ding a nih. frG'" 'Chuongchun, thla sarina ni sawm le ni nga nia in loa thlaihai in sik zo pha leh LALPA k�t chu ni sari s�ng hmang in ta, a ni khatna chu chawl hadamna ni n�ng a ta, a ni rietna khom chawl hadamna ni ni bok a tih. Cq&Hieng thilhl�nhai hi LALPA Sabat nia thilp�k d�m, thilthlawnp�k d�m, thu tiemna leia thilp�k d�m le mani nuom thua LALPA kuoma in inhl�nhai b�ka in thaw ding chu a nih.vpg%" 'Chuong chu LALPA k�t ruot bi senga meia thilhl�n- pumraw thilhl�n d�m, bu le b�l thilhl�n d�m, inthawina le dawn ding thilhl�n d�m- LALPA kuoma in hung chawina dinga inkhawmpui thienghlim in siem dinghai chu an nih. oy$Ni sari s�ng chun LALPA kuomah meia thilhl�n inhl�n unla, a ni rietna chu in ta dingin inkhawmpui thienghlim n�ng a ta, meia thilhl�n LALPA kuomah in inhl�n ding a nih. Inkhawmpui tumtiek ni a na, sin hrim hrim in thaw ding a ni nawh.^n7#A ni hmasa tak chu inkhawmpui thienghlim a na, sin hrim hrim in thaw ding a ni nawh. m1"" 'Israel thlahai kuomah hieng hin hril rawh: 'Thla sarina ni sawm le ni nga ni hin LALPA Bawkte K�t chu intan a ta, ni sari s�ng awng a tih. )lO!Chun, LALPA chun Mosie a biek a, Pk Sabat chu chawlna ni a ni a, iengkimah an ins�m vong ding a nih. Hi thla, ni kuo hin z�n tieng nisa tl�ka inthoka a z�ng z�n tieng nisa tl�k chen sabat hi in inser ding a nih' tiin" a ta.xjkSin hrim hrim in thaw ding a ni nawh. Khaw lai hmuna khom um inla, hi hi kumkhuoa in zawm ding thup�k a nih. Ti#Hi nia sin thaw hrim hrim chu a chipuihai laia inthokin sukbohmang ka tih. Zh/Hi nia tukhom mani ins�mf lo chu a chipuihaia inthoka tuithl�r n�ng a tih. gHi ni hin sin hrim hrim in thaw ding a ni nawh, Inremna Ni, LALPA in Pathien hmaa in ta dinga inremna siemna ni a ni si a. f3"Thla sarina ni sawm ni chu Inremna Ni a nih. Inkhawmpui thienghlim nei unla, iengkim ins�m vong unla, LALPA kuomah meia thilhl�n inhl�n ro. #eCLALPA chun Mosie a biek a, qd]Sin hrim hrim in thaw ding a ni nawh. LALPA ta dinga meia thilhl�n in inhl�n ding a nih' tiin" a ta.c)"Israelhai kuomah hi hi hril rawh: Thla sarina ni khat ni chu chawl in ta, tawtawrawt m�ta puongin inkhawmpui thienghlim in nei ding a nih. #bCChun, LALPAN Mosie kuomah, gaI" 'Chun, in loa bu in s�k pha hnawm s�ra mi chen chen s�k naw unla, s�k hmai bu to khom zong bok naw un la, mi retheihai le ram dang mihai ta dingin hl� lem ro. Kei hi LALPA in Pathien chu ka nih' ti rawh" tiin. *`OChu ni chun inkhawmpui thienghlim hmang in ta, sin hrim hrim in thaw ding a ni nawh. Hi hi in umna taphota in thlahai chen khoma in kumkhaw d�n ding chu a nih.:_oThiempu chun beram pahni le thar hmasa thilhl�n bei tlang hl�m hni chu LALPA hmaah th�n a tih. Chuonghai chu thiempu chanpuol, LALPA ta dinga thilhl�n thienghlim a nih. '^IChun, suol inthawina dingin k�lchal pakhat inhl�n unla, inremna inthawina thilhl�nah beramchal tuoi pahnih, kum khata upa ve ve, in inhl�n ding a nih.=]uBei le hin beramchal tuoi pasari, kum khata upa le hm�l hemna nei lo le bawngchal tuoi pakhat le beramchal pahnih hung inhl�n ro. Chuong thilhl�nhai le bu le bal thilhl�n le dawn ding thilhl�nhai chu LALPA ta dinga pumraw thilhl�n, LALPA ta dinga meia thilhl�n rim inhnik tak chu n�ng a tih. B\Khaw lai hmuna khom um inla, beiphit indip kilogram hnia inthoka chol thanga siem le ur bei tlang hl�m hni chu thar hmasa tak th�n thilhl�na dingin LALPA kuomah hung inhl�n ro. i[MChu sabat voi sarina zo t�k, ni sawmnga ni chun in bu thar chu LALPA kuomah hung inhl�n ro. Z" 'Sabat zo z�nga th�n thilhl�na buphal in inhl�n nia inthoka tiema a chawlk�r sarinaah Pawl K�t in hmang ding a nih. hYKIn Pathien hmaa thilhl�n in hung chawi hma chun beia siemin amanih, a zeua zeuin amanih le a vuia chipin amanih in f�k ding a ni nawh. Khaw lai hmuna khom um inla, hi hi in thlahai chena in kumkhaw d�n ding chu a nih.FX Chu taka bu le b�l thilhl�na chun beiphit indip kilogram hni, hriek le hmet le dawn ding uoiin thilhl�n liter khat thangsain LALPA ta dinga rim inhnik, meia thilhl�nah inhl�n ro. W  Buphal th�n ni chun beramchal tuoi, kum khat mi le hm�l hem lo chu pumraw thilhl�nah LALPA kuomah in inhl�n ding a nih. V Buphal chu LALPA hmaah nangni aiawin thiempu chun th�n a ta, lo pomp�k a ti cheu. Sabat ni a ni chun a z�ngah th�n a tih. /UY "Israelhai be la, hieng ang hin hril rawh: 'Ram ka p�k cheu in tlung pha, in lo tharsuok bu in s�k hmasa taka buphal t�l khat chu thiempu kuomah hung chawi ro. !T? LALPA chun Mosie kuomah, 8SkNi sari s�ng chun meia pumraw thilhl�n inthawina LALPA kuomah in inhl�n ding a nih. Ni sari-a chun inkhawmpui thienghlim nei unla, sin hrim hrim thaw naw ro' tiin" a ta.eREA ni hmasa taka chun inkhawmpui thienghlim nei in ta, sin hrim hrim in thaw ding a ni nawh. Q)Chu thla, ni sawm le panga chun LALPA Chol thang lo bei k�t chu intan a ta, ni sari s�ng chu chol thang loa siem bei in f�k ding a nih. bP?Thla hmasa tak ni sawm le pali, nisa tl�ka inthokin LALPA Fekan K�t chu intan a tih. nOW" 'Hienghai hi LALPA k�t, a hunbi ang taka inkhawmpui thienghlim in puong hlak hun ding chu a nih. ?Ny" 'Ni ruk s�ng sin thawng in ta, ni sarina chu Sabat a ni a, in chawl ding a nih. Sabat hi LALPA puol a ni a, in umna taphotah sin ieng khom thaw loa inkhawmin in inser ding a nih.$MC"Israelhai be la, hieng ang hin hril rawh: Hienghai hi k�t ka ruothai, LALPA ta dinga k�t ruothai, inkhawmpui thienghlima in puong ding hai chu an nih:&L KChun, LALPA chun Mosie kuomah, lKS!in Pathien ni dinga Aiguptaa inthoka thuoi suoktu cheu chu ka nih. LALPA chu ka nih" tiin a hril a.J  Ka hming sukpawi naw ro. Israel thlahaiin mi thienghlimah an mi pom ding a nih. Kei hi nangni sukthienghlimtu LALPA chu ka na, AI"Ka thup�khai hi vongin zawm ro. LALPA chu ka ni si a. lHSA ni l� laah in f�k ding a nih; a z�nga ding ieng khom hl� naw ro. Kei hi LALPA chu ka nih.\G3"Chun, lawmthu hrila LALPA kuoma in inthawi pha a pom tl�k ni dingin inthawi ro. `F;Bawngpui amanih berampui amanih le a te chu ni khatah a ruolin in that ding a ni nawh. >Ew"Bawng amanih, beram amanih, k�lchal amanih a hung piengin a pui bulah ni sari a um ding a nih. A ni rietnaa inthok chun LALPA ta dinga meia thilhl�na pom thei ni t�ng a tih. !D?LALPA chun Mosie kuomah, bC?Chun, chuong ang ran chu in Pathien f�k ding thilhl�na dingin ram dang mi laka inthok khomin in pom ding a ni nawh. Piengsuolna le hm�l hemna nei an ni leiin nangni aia pom ni thei naw nih' tiin hril rawh" a ta.6BgA tilmu inhliem amanih, vuok nawi amanih, sut koi amanih le l�k amanih ran chu LALPA kuomah in inhl�n ding a ni nawh. Chuong ang chu in rama hin in thaw ding a ni nawh. ?AyMani nuom thua thilhl�na chu bawngchal amanih beramchal amanih a pieng infu rak lo khom in inhl�n thei a, amiruokchu thutiem hlenna thilhl�na ding chun chu chu pom ni naw nih. Q@Ran mitdel amanih, inhliemna nei le sil-ong amanih, inph�rna le p�nna nei lai amanih chu inhl�n naw ro. Chuong ang hrim hrim chu LALPA ta dinga meia pumraw thilhl�nah in hmang ding a ni nawh. ?}Tu khom thutiem b�k hlenna ding amani le mani nuom thu lei amania inremna thilhl�n inhl�n ding chun, a thil inhl�n chu ama aia pom a ni theina dingin, bawngchal amanih, beramchal amanih, k�lchal amanih hm�l hem lo hung inhl�n raw se. n>WHm�l hemna nei hrim hrim hung inhl�n naw ro, in inhl�n chun nangni aia pomp�k ni naw ti niu. =in thilhl�n chu nangni aia pom tl�k a ni theina dingin bawngchal amanih, k�lchal amanih hemna nei lo chu in inhl�n ding a nih. '<I"Aron le a naupahai le Israel thlahai po po chu be la, hieng ang hin hril rawh: 'Israel s�ngkuo laia mi amanih, Israelhai laia um ram dang mi amanih tu khomin LALPA ta dinga pumraw inthawina thilhl�n in inhl�n hunah, thutiemna amanih mani nuom thua thilhl�n amanih a ni khomin, !;?LALPA chun Mosie kuomah, J:Kei hi LALPA, anni sukthienghlimtu chu ka ni si a' ti rawh" a ta.Y9-Israelhaiin thil thienghlim LALPA kuoma an hung inhl�n chu fa a, thiem nawna an chungah intlungtir a, an thung nawk a ngai nawna dingin, thil thienghlim an inhl�n chu thiempuin sukporche ngai naw raw se. 8/" 'Thiempu thla ni loin hre loa thil thienghlim a lo f�k pal a ni chun thiempu chu rul vong a ta, hmun ngaa thea hmun khat pe bels�ng a tih. z7o Sienkhom, thiempu naunu chu nau nei hman loa a hmeithai amanih, an naw leh m�k a ni a, a pa inah a naupang lai ang boka khawsa dinga a hung k�r nawk a ni chun, a hung k�r nia inthokin fa thei a tih. Mi dang chun an f�k a thieng nawh.6{ Thiempu naunuin thiempu ni lo pasala a nei chun th�n thilhl�n, thil thienghlim laia mi chu a f�k ding a ni nawh. n5W Amiruokchu, suma thiempuin bawi a'n chawk amani le a ina pieng bawihai chun a bu chu fa thei an tih. 4  " 'Thiempu s�ngkuo ni ve lo le a mikhuol amanih inhlawfa a l�khai amani khomin thil thienghlim chu an f�k ding a ni nawh. B3 " 'Thiempuhai chun ka thup�khai chu an zawm ding a nih, an zawm naw chun thiem nawna phurin, an poisak nawna chu thipui rawi an tih. Kei hi LALPA, anni sukthienghlimtu chu ka ni si a.z2oSa thi sa amanih le sahuoi se hlum sa amanih a f�k leiin a'n sukporche ding a ni nawh. Kei hi LALPA chu ka nih.1+Nisa tl�k pha hung inthieng t�ng a ta, chu hnunga chun thil thienghlim laia mi chu fa thei t�ng a tih, a chanpuol dinga ruot a ni leiin. 50eChuong ang thil tawktu taphot chu z�n tieng chenin tirdakum kai a tih. Tuia a'n sil fai hma khat chun thil thienghlim inhl�nhai chu a ieng khom a f�k ding a ni nawh. +/Qtawk thieng lo hnuoia thil inv�k chi hrim hrim a tawk lei d�m, mi sukporche thei hrim hrim, ieng ang porchena khom ni sien, a tawk lei d�min a porche thei. ." 'Aron thla tukhomin inkai thei vun hri amanih a taksaa thil p�t amanih a nei chun, a porchenaa inthoka a'n thieng hma khat chu thil thienghlim inhl�nhai chu fa thei naw nih. Mithi ruongin a tawk thilhai a tawk lei d�m, chi a put suok lei d�m, R-Hieng hin hril rawh: suon la hung pei ding chen khomin, in thlahai tu 169G, "Aron le a naupahai hril la, Israel mihaiin ka hmaa thil ser an hung inhl�nhai chu ursun takin lo dong hai sien la, ka hming thienghlim sukmuolpho naw raw hai se. Kei hi LALPA chu ka nih. &~~$}9|L{azz[yywxx=ww4vv[vuuu]u)tt|tGtsssrrqppoonnmmllkkjjiihhyggyffyeesddqd)cccbaam``u`H_^^^D^]]a\\7[[[PZZYY2XXgXWWbW!V{UUUKUTThSSRQQOPPOOvONNMMLLOK_K'JJ@III|HHH9GGG F>EE:DDCCHBBBAM@??#>x==_<<;;D::g99[888}8766a5s44-33"2r21 /.x.F--,,a,&++{**()[((( '&&7%%O%$u###T""I" !! :J=qLmc)% q+ 3 D y D,<f${(" 'Thiempu chun chuonghai chu LALPA hmaah inhl�nin, suol thawina thilhl�n le pumraw thilhl�n chu inhl�n a tih. M(chuonghai chu bu le b�l le dawn thilhl�n- chol thang lo bei d�m, beiphit indip tak le hriek chokpola siem k�k d�m le beiper hriek n�l bawm khat le chun- a ruolin a'n hl�n ding a nih.b~?(LALPA ta dingin beramchal kum khat mi soisel bo chu pumraw thilhl�nah, beram la tuoi kum khat mi soisel bo chu suol thawina thilhl�nah, beramchal soisel bo pakhat chu inremna inthawina thilhl�nah inhl�n a ta, } ( " 'A'n ser hrangna ni a kim phaa Nazar mi chunga thaw d�n ding chu hieng hi a nih: Intuokna Puon in kotah thuoi ding a nih. R|( Thiem naw inthawina dingin beram chal tuoi, kum khat mi hung chawiin a'n ser hrangna chu LALPA kuomah thaw tha nawk a ta, a hmaa a'n ser hranna kha sukporche a ni t�k leiin tiem sa ve ni ta naw nih. l{S( Pakhat chu suol thawina dingin thiempu chun inhl�n a ta, pakhat chu mithi ruong leia suol a thawna laka inremna siemp�k dingin pumraw thilhl�nah inhl�n a tih. Chu ni ngei chun a lu chu a'n hl�n thienghlim ding a nih. z ( A ni rietnaa chun Intuokna Puon in kotah v�thu amanih p�rva tuoi amanih tuok khat thiempu kuomah a hung chawi ding a nih. y ( " 'A bula mi an thi pal thut a, a'n ser hrangna a lu a sukporche chun, an thien ni, a nisarinaa chun a lu chu a vaw ding a nih. Ix (A'n ser hran s�ng po chun LALPA ta dinga ser thienghlim a nih. w(A nu le pa le a unauhai le farnuhai thi khomin a'n sukporche ding a ni nawh, Pathien ta dinga a'n ser hrangna chun a phuor leiin. Wv)(LALPA ta dinga a'n ser hran s�ng po chun mithi ruong a hnai ding a ni nawh. Gu (" 'Thu tiema a'n ser hrang s�ng chun a luah hmul vawna hrim hrim a hmang ding a ni nawh. LALPA ta dinga a'n ser hrang s�ng hun a kim hma chun insie hrang a ta, a sam a hl� ding a nih. t(Nazarin thutiem neia a'n ser hrang lai chun gr�p huona mi hrim hrim, a mu le a hawng takngiel khom a f�k ding a ni nawh.Ks(uoiin amanih thil danga inthoka siem zu thur hrim hrim amani le gr�p ra tui khom a dawn ding a ni naw a, gr�p ra tharl�m amanih le gr�p ra inhro tawl amanih khom a f�k ding a ni nawh. frG("Israelhai kuomah hieng ang hin hril rawh: 'Tu khom pasal amanih nuhmei amanih intiemkamna b�k nei, LALPA ta dinga inser hrang dinga Nazarc thutiem nei lai chun inrui thei uoiin le zu dang hrim hrim a nghei ding a nih; q ?(LALPA chun Mosie kuomah, p(Chuong anga a thaw chun, pasal chu thiem naw chang theina laka chun fihlim a ta, nuhmei chun a suol maw chu phur a tih" tiin.Jo(Pasalin thikthusiet lei hrim hrima mi dang laka a nuhmei a ringhlel a ni chun a nuhmei chu Pathien hmaah thuoi sien la, thiempu chun hieng d�nhai ang hin a chungah thil a lo thaw ding a nih. {nq("Hi hi nuhmei tu khom a p�t hmang a, a pasal lakah a'n sukporche phaa inth�kna chungch�nga d�n chu a nih. pm[(Amiruokchu, nuhmei chu a porche naw chun thiem nawna laka chun fihlim a ta, nau la nei thei pei a tih. 5le(Tui a'n dawntir zo chun, nuhmei chu insukporchea a pasal lakah a lo uire a ni chun, tongsie intluntu tui sie chu a s�ngah l�t a ta, nasa takin a ph�ng hung n�ng a ta, a phing chu hung inv�ng a ta, a malpui ink�r chu hung hmon thla vong a ta, a chipuihai tongsie phurtu hung n�ng a tih. k+(Thiempu chun hrietzingna thilhl�n beiphit chu vei khat l�ng a ta, maich�ma chun rawng a ta, chu zoah nuhmei chu tui sie indawntir a tih. &jG(Thiempu chun th�k thilhl�n beiphit chu nuhmei kuta inthok chun l�ng a ta, LALPA hmaah beiphit thilhl�n chu th�n a ta, maich�ma chun fepui a tih. i+(nuhmei chu tongsie inphurna tui sie chu indawntir a ta, tongsie intluntu tui chu a ph�ngah l�t a ta, nasa takin a ph�ng sukn�ng a tih. ohY("Thiempu chun tongsiehai chu savun lekhaziela chun ziek thl�ng a ta, tui siea chun intleu fai a ta, "g?(Hi tui sie, tongsie phur hi i rilah l�tin i phing sukpuom sien, i malpui ink�r sukhmon raw se" t�ng a ta, nuhmei chun "Amen, Amen" a ti ding a nih.}fu(LALPAN i malpui ink�rb inhmontirin i phing inpuomtir sien, i mihai inhnawltirin an tongsie inphurtir rawh se che. e{(Amiruokchu, i pasal thu hnuoia i um laiin i p�t hmang a, i pasal ni lo mi dang z�lpuia i lo insukporche a ni chun, Sd!(Thiempu chun nuhmei chu inkh�mtirin a kuomah, "Tu khomin an z�lpui naw che a, i pasal thu hnuoia i um s�ngin tirdakum tieng i p�t hmang naw chun tongsie phurtu tui siea inthok hin fihlim i tih. uce(Thiempuin nuhmei chu LALPA hmaah inng�rtir a ta, a samtom ins�ttirin a sam chu a thlaiin put a ta, a kuta chun fiena beiphit, th�k thawina thilhl�n chu inchawitir a ta, ama chun tui sie, tongsie inphurtirna tui chu chawi a tih. gbI(pil b�lin tui thienghlim chawi a ta, tuia chun biekb�k tuonga pilvut chu hamin phul a tih.Qa("Thiempu chun nuhmei chu hung thuoi a ta, LALPA hmaah inng�rtir a ta; M`(a nuhmei aiawin th�k thilhl�na ding barli beiphit kilogram khat chawiin a nuhmei chu thiempu kuomah thuoi a tih. Beiphita chun hriek a buok ding a ni naw a, rim inhnik a pol sa ding a ni bok nawh; chu chu nuhmei ringhlel umhai leia thilhl�n, hriet zingna thilhl�n, thiem nawna man suokna dinga thilhl�n a ni si a. [_1(sienkhom a pasal chu th�kna lungrilin a sip a, a nuhmei chu a ringhlel a, a nuhmei chu a lo chesuol bok si amanih, an naw leh chesuol naw sienla khom a pasal chun th�kthu siet leia a ringhlel tlat si chun, ^( mi dangin an z�lpui ti a pasal lakah a thup a, a chetsuol lai chie hmutu an um naw a, a uiret laia man a ni bok naw a, e]E( "Israelhai kuomah hieng ang hin hril rawh: nuhmei tu khom a pasal lakah ringum loin a um a, #\C( LALPA chun Mosie a biek a, N[( Thiempu tinin thilhl�n an dong seng chu an chan n�ng a tih" a ta.Z( Israel thlahaiin chuong ang thilthlawnp�k thienghlim thiempu kuoma an hung chawi taphot chu thiempu chan n�ng a tih. zYo(Amiruokchu, suol man int�ltu ding chu a thi a, s�ngkuo inhnaipui a nei si naw chun, suol rulna man chu thiempu chanpuola dingin LALPA kuoma p�k ding a nih. Hi hi inremna dinga suol thawinaa beram chal inhl�n b�ka p�k ding a nih. X5(suol a thaw lei chun thupha chawi a ta, a suol thaw man chu a kimin rul a ta, a suol thawna tuortu chu hmun ngaa thea hmun khat pe bels�ng a tih. "W?("Israelhai kuomah hieng ang hin hril rawh: LALPA thu bawsein, pasal amanih nuhmei amanih tu khomin mi chungah thil poi a thaw chun thiem naw chang a ta, #VC(LALPA chun Mosie a biek a, ~Uw(Mosie kuoma LALPAN thu a p�k ang tak chun Israelhai chun an thaw a, rieb�k puo tieng chun an tir hmang ta vong a.T (Anni laia ka ch�ngna hmun chu an sukporche nawna dingin, a nuhmei a pasalin dai puo tieng i tir hmang vong ding a nih" a ta. GS ("Inkai thei vun hri nei amanih, taksaa inthoka thil p�t nei hrim hrim amanih, mithi ruong tawk leia insukporche po po chu rieb�ka inthoka tir suok vong dingin Israelhai chu thu pe rawh. "R C(Chun, LALPAN Mosie kuomah, Q/(1Mosie hmanga LALPA thup�k angin, mi tin sin thaw ding le phur ding chu ruotp�k a na, LALPAN Mosie kuoma thu a p�k anga tiem vong an ni bok.3Pc(0mi s�ngriet le zanga le sawmriet an nih. O}(/Intuokna Puon ina sin thaw ding le puon in phurtu dinga hung pasal kum sawmthum le sawmnga ink�ra upa an tiem po chu, N(.Chuong ang chun Mosie le Aron le Israelhai hotuhai chun Levi thlahai chu an chi le kuong le s�ngkuo kuoin an tiem vong a. M(-Chuonghai chu Merari thlahai, Intuokna Puon ina sinthaw, LALPAN Mosie thu a p�k anga Mosie le Aronin an tiem po z�t chu an nih. [L1(,an chi le kuong le s�ngkuo ang peia an tiemhai chu s�ngthum le zahnih an nih. ;Ks(+Pasal kum sawmthum le sawmnga ink�r po an tiem a,wJi(*Merari thlahai, Intuokna Puon ina sin thaw dinghai khom chu an chi le kuong le s�ngkuo ang peiin an tiem a. I()Chuonghai chu Gerson thlahai, Intuokna Puon ina sinthaw, LALPAN Mosie thu a p�k anga Mosie le Aronin an tiem po z�t chu an nih. eHE((an chi le kuong le s�ngkuo ang peia an tiem po chu s�nghni le zaruk le sawmthum an nih. [(Intuokna Puon ina rongbawla thang thei pasal kum sawmthum le sawmnga ink�r mihai chu tiem vong rawh. 8=m("Merari thlahai le s�ngkuohai khom tiem rawh. < (Chuong chu Intuokna puon ina Gerson thlahai thaw ding chu a nih; an thaw ding chu thiempu Aron naupa Ithamarin r�lp�k a tih.I; (Thil phur amanih le thil dang Gerson thlahaiin an thaw hrim hrim chu Aron le a nau pasalhai inrawina hnuoiah thawng an ta, an sin ding neu neu chen ruotp�k dingin thu i'n neitir ding a nih. 7:i(tuol inhuonna kotkh�ra puonz�r hai, biekb�k le maich�m bula puonz�r hai, a hruihai le hmangruo dang po po chu phur an ta, thaw ding t�l taphot chu thawng an tih. 9#(Biekb�k puonz�rhai, intuokna puon inhai, a'n khumna hai, a chung inkhumna tui bawng vunhai, Intuokna Puon in kotkh�ra puonz�r hai, 58g(Gerson thlahai sin puol chu thil phur a nih. p7[(Intuokna Puon ina rongbawla thang thei pasal kum sawmthum le sawmnga ink�r mihai chu tiem vong rawh. 86m("Gerson thlahai le s�ngkuohai khom tiem rawh. 5;(LALPAN Mosie a biek a, 4'(Amiruokchu, Kohathai chu a s�ngah l�tin thil thienghlimhai an en vel ding a ni nawh, sawt naw te khom an l�t chun th�ng an tih" tiin.L3(Thil thienghlim tak hung hnaia an thi pha nawna dingin hieng ang hin thawp�k ro: Aron le a naupahai chu biekb�kah l�tin mi tin sin thaw ding le chanpuol ding seng chu ruotp�k raw hai se. V2'("Kohathai hi Levi thlaa inthoka th� thl�k an ni nawna dingin fimkhur ro. /1[(Chun, LALPA chun Mosie le Aron kuomah, .0W("Thiempu Aron naupa Eleazar thaw ding chu khawnvara sit ding oliv hriek d�m, rim inhnik d�m, bu le b�l thilhl�na hmang ding hmangruo d�m le hriek n�l ding d�m ngaituo a nih. Biekb�k le a s�nga um po po, a cheina le hmangruohai po po enkol chu a mawphurna n�ng a tih" tiin. \/3("Aron le a naupahaiin hmangruo thienghlimhai le thil thienghlimhai po po an inkhum vong hnungin, an rieb�k an inson ding pha, Kohat nauhai chun zawn dingin an hung inthok ding a nih. Thil thienghlim ruok chu an tawk ding a ni nawh, an tawk chun th�ng an tih. Intuokna Puon ina thil um po po zawn chu Kohat thlahai chanpuol ding a nih. .(chu zoah maich�m rongbawlnaa an hmang b�r le b�l po po, mei l�kna berbu d�m, sa thurna thirkut d�m, vutluo d�m le maih�n d�m thangsain, maich�m chunga chun sieng an ta, a chunga chun tui bawng vunin inkhum an ta, a zawnfung inb�k an tih.U-%( "D�r maich�ma vut po po an inthiel fai zoah puon sendukin inkhum an ta, ,,S( "Hmun thienghlima hmang rongbawlna hmangruo po po chu l�ng an ta, puon dumpawlin f�n an ta, tui bawng vunin tuom nawk an ta, a zawnna chunga chun sieng an tih. +( "Rangkachak maich�m chu puon dumpawlin inkhum an ta, chu chunga chun tui bawng vunin inkhum nawk an ta, a zawnfung inb�k an tih.w*i( Chuonghai le a bebawm hmangruo danghai chu tui bawng vunin tuom an ta, a zawnna chunga chun an sie ding a nih.C)( "Chun, khawnvar siena le a khawnvarhai, a phit� chep ruolna chaichehai, a v�p siena thl�nghai le khawnvar tuia hmang oliv hriek siena b�r po po chu puon dumpawlin inkhum an tih. |(s(Chu chunga chun puon senl�rin inkhum an ta, chu chu tui bawng vunin inkhum nawk an ta, a zawnfung inb�k an tih.j'O("Chun, hlanbei siena dawk�n chunga chun puon dumpawl ph�ng an ta, chu chunga chun thl�nghai, haihawhai, berbuhai, dawn thilhl�n bun suokna no tung ring r�k le ieng lai khoma sie zing hlak hl�nbei chu sieng an ta. &(chu chunga chun tui bawng vunin inkhum an ta, chu chunga chun puon dumpawlin inkhum nawk an ta, a zawnfung inb�k an tih.:%o(Rieb�k an inson ding pha Aron le a naupahai chu Intuokna Puon inah l�t an ta, hmun thienghlim puonz�r chu hl�p thl�ng an ta, chu chun Thuthlung Bawm chu inkhum an ta, _$9("Kohat thlahai sin tak chu Intuokna Puon in, hmun thienghlimtaka thilhai enkol a nih. r#_(Intuokna Puon ina rongbawla thang tl�k pasal kum sawmthum le sawmnga ink�r mi po po chu tiem vong ro.R"("Levi nau pasalhai laia mi Kohat thlahai le an s�ngkuohai chu tiem ro. *! S(LALPA chun Mosie le Aron a biek a, Y -(3LALPAN thu a p�k angin Mosie chun tlanna sum chu Aron le a naupahai a p�k a.)(2Israel thla nau lut�r poa inthok chun hmun thienghlima shekel an hmang ang shekel s�ngkhat le zathum le sawmruk le panga a l�k khawm a. nW(1Chuongchun, Mosie chun Levihaiin an intlan b�k a chuong la um po intlanna sum chu a l�k khawm a; Q(0Chuonghai intlanna sum chu la la, Aron le a nauhai kuomah pe rawh" a ta.(/mi pakhat peiah hmun thienghlima an shekel hmang ang shekel nga pei i l�k ding a nih; shekel khat chu gera sawmhni a nih. (.Chun, Levihai n�kin Israelhai nau lut�rhai chu zahni le sawmsari le pathuma an tam lem leiin, a chuong po chu suma intlan ding a na, 2_(-"Israelhai laia pasal nau lut�r po po aiah Levihai chu la la, an ran lut�r aiah Levihai ran la bok rawh; Levihai chu ka ta ding an ni si a. Kei hi LALPA chu ka nih. #C(,Chun, LALPAN Mosie kuomah, %E(+An hming indot ang peia thla khata upa china inthoka a chung tieng pasal nau lut�r po po chu s�nghni le s�nghni le zahni le sawmsari le pathum an nih.^7(*Mosie chun LALPA thup�k angin Israelhai laia pasal nau lut�r po po chu a tiem a. 4c()Israel thla nau lut�r po po aiah Levihai chu ka chanpuol an nih; Israelhai ran lut�r po po aiah Levihai ran chu ka chanpuol bok an nih. Kei hi LALPA chu ka nih" a ta. 'I((Chun, LALPAN Mosie kuomah, "Israelhai laia nau pasal pieng hmasa tak po po, thla khata upa china inthoka a chung tieng po tiem vong la, an hming inchik rawh. .W('LALPA thup�ka Mosie le Aronin Levi thlahai, an pahnam ang peia an tiemhai chu, thla khata upa chin le a chung tieng pasal po po chu s�nghni le s�nghni an nih. (&Biekb�k sak tieng intuokna puon in hmai, ni suokna tieng panga chun Mosie le Aron le an nauhaiin puon in kei an tih. Israelhai aiawa hmun thienghlim enkol chu an mawphurna a nih. Mi dang tukhomin biekb�k a va hnai chun sukhlum n�ng a tih" tiin. mU(%a tuol kot inhuonna banhai d�m, ban thut ker kuokhai d�m, a kil dena le a hrui hai d�m a nih. >w($Merari thlahai enkol dinga ruot chu biekb�k ban rem khawm d�m, a bangruhai d�m, a banhai d�m, a ban thut ker kuokhai d�m, chuong thilhai le inzom hmangruo po pohai d�m, q](#Merari thlahai inrawitu chu Abihail naupa Zuriel a nih. Biekb�k hmar tieng pangah puon in kei an tih. _9("Thla khata upa china inthoka a chung tieng pasal po po chu s�ngruk le zahni an nih. `;(!Merari thlahai le Merari hnam thla sawngtuhai chu Mahli hnam le Mushi hnam hai an nih.  ( Levihai hotu lu tak chu thiempu Aron naupa Eleazar a nih. Ama chu hmun thienghlim enkoltuhai po po inrawitu dinga ruot a nih.^ 7(Anni enkol ding chu Thuthlung Bawm hai, dawk�n hai, khawnvar siena hai, maich�m hai, hmun thienghlima rongbawlna b�r le b�l po po hai, puonz�r hai le rongbawlnaa hmang chi thil hrim hrim hai chu an nih. ? {(Kohat thlahai inrawitu chu Uziel naupa Elizafan a nih. A (Anni chun biekb�k sim tieng pangah puon in kei an tih.  +(Thla khata upa china inthoka a chung tieng pasal po po chu s�ngriet le zaruka an nih. Kohat thlahai chu hmun thienghlim enkoltu ding an nih. eE(Kohat thlahai chu Amramit hnamhai, Izharit hnamhai, Hebron hnamhai le Uziel hnamhai an nih. K(biekb�k tuol zawla puonz�r d�m, biekb�k huoltu tuol zawl hang l�tna dinga puonz�r d�m, maich�m vela mi puonz�r d�m, chu taka hmang ding hruihruol po po le chun enkol an tih. %(Gerson nauhaiin Intuokna Puon ina an enkol ding chu biekb�k le puon in n�ng a ta, a chung d�m, intuokna puon in kota puonz�r d�m, >y(Gerson thlahai inrawitu chu Lael naupa Eliasaf a nih. O(Gerson thlahai chun biekb�k thlang tieng puon in an kei ding a nih. `;(Thla khata inthoka a chung tieng pasal an tiem po z�t chu s�ngsari le zanga a nih. X+(Gerson chu Libnihai le Simeihai thlatu a na, hienghai hi a thlahai chu an nih. }(Merari thlahai hming chu Mahli le Mushi a nih. Chuonghai chu an s�ngkuo inchik d�n ang peia Levi thlahai chu an nih.E(Kohat thlahai hming chu Amram, Izar, Hebron le Uziel a nih. 7k(Gerson thlahai hming chu Libni le Simei a nih. ?~{(Levi naupahai hming chu Gerson, Kohat le Merari a nih. H} (Chuongchun, LALPAN thu a p�k angin Mosie chun a tiem tawl a. |+("Levi thlahai chu an s�ngkuo kuo le an chi-hnam hnamin tiem rawh. Pasal taphot chu thla khata inthoka a chung tieng po tiem vong rawh" a ta. 5{g(Chun, LALPAN Sinai thlalerah Mosie a biek a, lzS( Nau lut�r po po ka chan an nih. Aigupta rama nau lut�r po po ka sukhlum ni khan Israelhai laia nau lut�r po po chu, a mihriem le a ranin, ka puol dingin ka hla a, anni chu ka ta ding an nih. Kei hi LALPA chu ka nih" tiin.y!( "Levihai hi Israel thlahai laia nuhmei sul keu hmasa takhai aia keima ngeiin ka ta dinga ka l�k an nih. Levihai chu ka chanpuol an nih. %xG( Chun, LALPAN Mosie a biek a, w( Aron le a naupahai chauh thiempu sin thaw dingin ruot rawh; mi dang tukhom hmun thienghlim hung hnai chu sukhlum n�ng an tih" tiin.evE( Levi chihai chu Israelhai laia Aron le a naupahai sor ding lieu lieua ka p�k suok an nih. u(Intuokna Puon ina hmangruo po po enkol an ta, Israel mihai an hung pha anni puola biekb�ka rongbawl sin chu thawng an tih. qt](Anni chun biekb�kah rong bawlin, Intuokna Puon ina chun thiempu le mipuihai rong chu bawl raw hai se. msU("Levi thlahai chu thiempu Aron kuomah thuoi la, a rong an bawl theina dingin a kuomah inumtir rawh. 'rK(Chun, LALPA chun Mosie kuomah, yqm(Amiruokchu, Nadab le Abihu hai chun Sinai tl�ngah mei thieng lo hmangin LALPA hmaah rimtui an inhl�n leiin, chi thla nei hman loin LALPA hmaah sukhlumin an um a, Eleazar le Ithamar chauin an pa Aron dam laiin thiempu sin an thaw a nih. Lp(Chuonghai chu thiempu sin thaw dinga hriek n�la ser hran an nih. `o;(Aron naupahai hming chu an upat d�n indotin Nadab, Abihu, Eleazar le Ithamar an nih. in O(Sinai tl�nga LALPAN Mosie a biek laia Aron le Mosie s�ngkuo chanchin chu hieng ang hi a nih: pm[("Chuong ang chun Israel thlahai chun an thaw a, LALPAN Mosie thu a p�k ang peiin, mani pawl inchikna puonz�r t�rna sengah pawl tinin puon in an kei a, chuong ang chun a ch� chiin, a s�ngkuo kuoin an intawl suok hlak a nih.klQ(!LALPAN Mosie thu a p�k ang khan, Levi chia mihai chu Israel thlahai laia tiem sa an ni ve nawh. ykm( Rieb�ka um Israel thlahai, pahnam tina mi an tiem z�t chu nuoi ruk le s�ngthum le zanga le sawmnga a nih. Kj(Dan pahnam inrawina hnuoia um po chu, an pawl the d�n dungzuiin, nuoi khat le s�ngnga le s�ngsari le zaruk a nih. Anni hi mani pahnam puonz�r seng khaia a nuhnung taka suok ding an nih."@i}(an tam z�t chu s�ngnga le s�ngthum le zali a nih. Zh/(Anni dotah Naftali pahnam um an ta, an thuoitu chu Enan naupa Ahira n�ng a ta, @g}(an tam z�t chu s�ngli le s�ngkhat le zanga a nih. Vf'(A dotah Aser pahnam um an ta, an thuoitu chu Okran naupa Pagiel n�ng a ta, Ae(an tam z�t chu s�ngruk le s�nghni le zasari a nih. d("Hmar tieng panga chun Dan pawla mihai anni inchikna seng t�rin um an tih. Dan pawl thuoitu chu Amisadai naupa Ahiezer n�ng a ta, "c?(Efraim pahnam inrawina hnuoia um po chu, an pawl the d�n dungzuiin, nuoikhat le s�ngriet le zakhat an nih. Anni pawl thumnaa suok dinghai chu an nih.>by(an tam z�t chu singthum le s�ngnga le zali a nih. \a3(A dotah Benjamin pahnam um an ta, an thuoitu chu Gideoni naupa Abidan n�ng a ta, A`(an tam z�t chu s�ngthum le s�nghni le zahni a nih. __9(Anni dotah Manase pahnam um an ta, an thuoitu chu Pedazur naupa Gamaliel n�ng a ta, 2^a(an tam z�t chu s�ngli le zanga a nih. ]("Thlang tieng panga chun mani pahnam inchikna seng t�rin Efraim pawlhai chu um an ta, an thuoitu chu Amihud naupa Elisama n�ng a ta, 4\c("Chu zoah Intuokna Puon in le Levi pawlhai chu a laiah thangin suok an ta, rieb�ka an inkul d�n indot ang peiin, mani pawl seng inchikna puonz�r khaiin, suok an tih.8[k(Reuben pahnam inrawina hnuoia um po chu an pawl th� d�n dungzuiin, nuoi khat le s�ngnga le s�ngkhat le zali le sawmnga an nih. Anni po hi pawl hninaa suok ding an nih.KZ(an tam z�t chu s�ngli le s�ngnga le zaruk le sawmnga a nih. YY-(Anni dotah Gad pahnam um an ta, an thuoitu chu Deuel naupa Eliasaf n�ng a ta, AX( an tam z�t chu s�ngnga le s�ngkuo le zathum a nih. ^W7( A dotah Simeon pahnam um an ta, an thuoitu chu Zurisadai naupa Selumiel n�ng a ta, ?V{( an tam z�t chu s�ngli le s�ngruk le zanga a nih. U( "Sim tieng pangah mani pahnam inchikna seng t�rin Reuben pawlhai chu um an ta, an thuoitu chu Sedeur naupa Elizur n�ng a ta, T+( Juda pahnam inrawina hnuoia um po chu, pawl the d�n dungzuiin, nuoikhat le s�ngriet le s�ngruk le zali an nih. Anni hin hma thuoi an tih.@S}(an tam z�t chu s�ngnga le s�ngsari le zali a nih. \R3(A dotah Zebulun pahnam n�ng an ta, an thuoitu chu Helon naupa Eliab n�ng a ta, >Qy(an tam z�t chu s�ngnga le s�ngli le zali a nih. gPI(Anni dotah Isakar pahnamin puon in kei an ta, an thuoitu chu Zuar naupa Nethanel n�ng a ta, @O}(an tam z�t chu s�ngsari le s�ngli le zaruk a nih. N1("Sak tieng, nisa suokna tieng chun Juda pawlin an pahnam inchikna seng t�rin puon in kei an ta, an thuoitu chu Aminadab naupa Nason n�ng a ta 4Mc("Israel thlahai chun Intuokna Puon ina inthoka iemani chena hlaah mani s�ngkuo inchikna puonz�r seng t�rin, an pawl thaw d�n ang sengin puon in an kei ding a nih. *L S(LALPAN Mosie le Aron chu a biek a: HK  (6Israelhai chun LALPAN Mosie kuoma a hril ang tak chun an thaw a.)J O(5Israelhai chungah lungsenna a tl�k nawna dingin Levihai chun Thuthlungna biekb�k huol velin puon in kei an ta, an v�ng ding a nih" tiin a lo hril ta si a. I  (4Chun, Israel thlahai chun mani hnam puonz�r inkhaina hmun sengah, an tam d�n ang peiin, a pawl pawlin puon in kei an tih. 2H a(3An inson ding z�tin biekb�k chu Levihai chun thiek an ta, an zar nawk ding pha leh Levihai bokin zar nawk an ta, mi dang hung inrol taphot chu sukhlum n�ng an tih. TG %(2Levi chihai chu Thuthlung biekb�k le a s�nga hmangruo le thil um po po enkoltu dingin ruot tawl lem rawh. Biekb�k le a hmangruo po po zawn hlak an ta, enkol an ta, biekb�k chu um ngh�ng an tih. @F (1"Levi hnam chu Israel pahnamhai lai tiem sa ve naw rawh. E 7(0LALPAN Mosie kuomah, ?D }(/Levi hnama s�ngkuohai ruok chu tiem sa an ni ve nawh. EC (.an r�ngin nuoiruk le s�ngthum le zanga le sawmnga an nih. B (-Israel thla s�ngkuo tina mi, r�ldo thei pasal, kum sawmhni le a chung tieng, Israel sipaia thang thei po chu an tiem vong a, rA a(,Chuonghai po chu an nih Mosie le Aron le Israel thlahai pahnam tin thuoitu lu sawmpahnihaiin an tiem chu. G@  (+Naftali hnama mi po chu s�ngnga le s�ngthum le zali an nih.8? m(*Naftali thlaa inthoka pasal kum sawmhni le a chung tieng, r�ldo thei chin hai chu an pahnam le s�ngkuo rikawta an inchik d�n angin, an hming indot peiin an ziek l�t a, D> ()Aser hnama mi po chu s�ngli le s�ngkhat le zanga an nih.5= g((Aser thlaa inthoka pasal kum sawmhni le a chung tieng, r�ldo thei chin hai chu an pahnam le s�ngkuo rikawta an inchik d�n angin, an hming indot peiin an ziek l�t a, E< ('Dan hnama mi po chu s�ngruk le s�nghni le zasarih an nih.4; e(&Dan thlaa inthoka pasal kum sawmhni le a chung tieng, r�ldo thei chin hai chu an pahnam le s�ngkuo rikawta an inchik d�n angin, an hming indot peiin an ziek l�t a, H:  (%Benjamin hnama mi po chu s�ngthum le s�ngnga le zali an nih.99 o($Benjamin thlaa inthoka pasal kum sawmhni le a chung tieng, r�ldo thei chin hai chu an pahnam le s�ngkuo rikawta an inchik d�n angin, an hming indot peiin an ziek l�t a, H8  (#Manase hnama mi po chu s�ngthum le s�nghni le zahnih an nih.77 k("Manase thlaa inthoka pasal kum sawmhni le a chung tieng, r�ldo thei chin hai chu an pahnam le s�ngkuo rikawta an inchik d�n angin, an hming indot peiin an ziek l�t a, 86 o(!Efraim hnama mi po chu s�ngli le zanga an nih. P5 ( Josefa nauhaia inthokin: Efraim thlaa inthoka pasal kum sawmhni le a chung tieng, r�ldo thei chin hai chu an pahnam le s�ngkuo rikawta an inchik d�n angin, an hming indot peiin an ziek l�t a, G4  (Zebulun hnama mi po chu s�ngnga le s�ngsari le zali an nih.83 m(Zebulun thlaa inthoka pasal kum sawmhni le a chung tieng, r�ldo thei chin hai chu an pahnam le s�ngkuo rikawta an inchik d�n angin, an hming indot peiin an ziek l�t a, D2 (Isakar hnama mi po chu s�ngnga le s�ngli le zali an nih.71 k(Isakar thlaa inthoka pasal kum sawmhni le a chung tieng, r�ldo thei chin hai chu an pahnam le s�ngkuo rikawta an inchik d�n angin, an hming indot peiin an ziek l�t a, D0 (Juda hnama mi po chu s�ngsari le s�ngli le zaruk an nih.5/ g(Juda thlaa inthoka pasal kum sawmhni le a chung tieng, r�ldo thei chin hai chu an pahnam le s�ngkuo rikawta an inchik d�n angin, an hming indot peiin an ziek l�t a, M. (Gad hnama mi po chu s�ngli le s�ngnga le zaruk le sawmnga an nih.4- e(Gad thlaa inthoka pasal kum sawmhni le a chung tieng, r�ldo thei chin hai chu an pahnam le s�ngkuo rikawta an inchik d�n angin, an hming indot peiin an ziek l�t a, G,  (Simeon hnama mi po chu s�ngnga le s�ngkuo le zathum an nih.7+ k(Simeon thlaa inthoka pasal kum sawmhni le a chung tieng, r�ldo thei chin hai chu an pahnam le s�ngkuo rikawta an inchik d�n angin, an hming indot peiin an ziek l�t a, B* (Reuben hnama mi chu s�ngli le s�ngruk le zanga an nih.H)  (Israel nau lutir Reuben thlaa inthoka pasal kum sawmhni le a chung tieng, r�ldo thei chin chu an pahnam le s�ngkuo rikawta an inchik d�n angin, an hming indot ang peiin an ziek l�t a, P( (LALPAN Mosie kuoma thu a p�k angin Sinai thlalera chun an tiem vong a.C' (a thla hnina ni khat ni chun mipui an ko khawm vong a, a pahnam hnamin, a s�ngkuo kuoin, an hming indot d�n ang peiin kum sawmhnia inthoka a chung tieng po hming chu an ziek l�t a, D& (Hieng an hming hril tahai hi Mosie le Aron chun an thuoi a, % (Hienghai hi mipuihai laia inthoka thlang, an pi le puhai hnam thuoituhai, Israel pahnam tina an lukh�ituhai chu an nih.>$ {(Naftali hnama inthokin Enan naupa Ahira n�ng an tih. /# ](Gad hnama inthokin Deuel naupa Eliasaf; /" ]( Aser hnama inthokin Okran naupa Pagiel; 2! c( Dan hnama inthokin Amisadai naupa Ahiezer; 6  k( Benjamin hnama inthokin Giddeoni naupa Abidan; q _( Josefa thla, Efraim hnama inthokin Amihud naupa Elisama le Manase hnama inthokin Pedazur naupa Gamaliel; 1 a( Zebulun hnama inthokin Helon naupa Eliab; 1 a(Isakar hnama inthoin Zuar naupa Nethanel; 2 c(Juda hnama inthokin Aminadab naupa Nashon; 8 o(Simeon hnama inthokin Zurishadai naupa Selumiel; W +(A thangpuituhai ding che hming chu: Reuben hnama inthokin Sedeur naupa Elizur; K (Pahnam tina s�ngkuo lukh�itu peiin an thangpui ding che a nih.   (Israel mi po po, kum sawmhnia inthoka a chung tieng, sipaia thang thei pasal po chu nang le Aronin a pawl pawlin tiem vong ro. d E("Israelhai po po chu an chi hnam, an s�ngkuo le an hming indot d�n ang peiin tiem rawh.  ;(Aigupta rama inthoka Israelhai an suok hnung a kum hnina le thla hnina ni hmasa taka chun Sinai Thlalera Intuokna Puon ina chun LALPAN Mosie a biek a. _9"Hieng thup�khai hi Sinai tl�nga Mosie kuoma Israelhai ta dinga LALPA p�k a nih. T#!A sie a tha thlier ding a ni naw a, thl�kthl�ng ding a ni bok nawh. A thl�ng lui a ni khomin a ran thl�ng le a aiawtu kha an thienghlim ta v� v� leiin intlan thei a ni ta nawh' ti rawh" a ta.|s Bawng ruol le beram ruol laia mi, berampu hmol hnuoia um sawma pakhat pei chu LALPA ta dinga ran thienghlim a nih. b?Tu khomin a sawmapakhat a'n tlan chun hmun ngaa thea hmun khat h� a bel sa ding a nih. ;" 'A rama inthoka suok hrim hrim sawmapakhat po po, bu le b�l amanih thing ra amanih khom LALPA chanpuol a na, LALPA ta dinga thil thienghlim a nih. _9Mihriem khom ni sien, chuong anga p�k suok taphot chu intlan loa sukhlum ding a nih.gI" 'Mi tu khomin LALPA ta dinga a thil nei a p�k suok tah mihriem amanih, ran amanih le s�ngkuo ram amanih hrim hrim chu zor le intlan nawk ding a ni nawh, LALPA kuoma inhl�n taphot chu thil thienghlim tak a ni si a. iMRan thienghlim lo a ni chun thiempuin a man z�t LALPA ta dinga a tuk angin a neitu chun intlan a ta, a man hmun ngaa thea hmun khat pe belsa bok a tih. Intlan a ni naw chun thiempuin a man z�t a ruot anga zor ding a nih.g I" 'Tu khomin ran pieng hmasa tak an inhl�n ding a ni nawh, ran pieng hmasa tak chu bawngchal amanih beram chal amanih khom ni sien an inhl�n ding a ni nawh, ran lut�r chu LALPA chanpuol ni ta sa, LALPA ta a ni si a. ' IThil man z�t s�tnaa hmang ding chu hmun thienghlima shekel an hmang anga hisap vong ding a na, chuong ang dungzui chun shekel khat chu gera sawmhni a nih.T #Jubili a tlung pha chun a'n chawkna pa kuomah ram chu pe k�r nawk a tih. V 'thiempu'n a ram hlutna chu Jubili hung tlung ding kum chena hisapin s�t suok a ta, a'n hl�n ni chun a man z�t dinga ruot chu ram petu chun Pathien ta dinga thilp�k thienghlimah a p�k ding a nih. F'~}|{{{C{zz{zyPxwwwvvEuutQssOrqqQqpXonnhmmllk^k jjaii>hgg7gf==;<;;k:999:98777y66{5554i4 33210//A..K--,++*a*6))0((c''v&%$$c##r"""f"!x!1 eQ@qoV-kkIQ&  c L 1h]gV6Fb_?( Mosie chu pa inngaitlawm tak el, hnuoi chunga mi po po laia z�idam chungchuong a ni a. ^ ( "Mosie kuoma chauh maw LALPAN thu a hril b�k chu? Keini kuoma khom a hril naw am a ni?" an ta. Chu chu LALPAN a lo hriet a. \] 5( Mosie chun Kush mi nuhmeia a nei leiin Miriam le Aron chun Mosie chu an hrilsiet a. P\( #Kibrot Hatavaa inthok chun Hazerot an pan a, chu taka chun an ch�m a.k[Q( "Sa inrawp leia thihai chu chu taka chun an ph�m leiin a hmun hmingah Kibrot Hatava an inb�k a.~Zw( !Sa chu an f�k lai zing, an la f�k zo hma chun LALPA lung a hung inling a, mipuihai chu hripui na takin a hrem a. >Yw( Chu ni le a z�n le a z�nga chen chun mipui chu fe suokin vamim chu an man khawm a, a man tlawm tak khomin kilogram s�ng chuong a r�t a, rieb�k vela chun an inhro thluk a. JX( Chun, LALPA chun thli a'n hr�ngtir a, tuipuia inthokin vamim ruol chu a hung fen khawm a, meter khat vel chauha ins�nga vuongin an rieb�k le a sir vel, ni khat lam d�pin an hung tum a. OW( Chuongchun, Mosie le Israel upahai chu rieb�k tieng an k�r nawk a. V;( Mosie chun, "Keima leiin th�kthu i lo suksiet vieu a ni maw? LALPA chun a thlarau mi po po pe sien, zawlnei ni vong hai sien ka ti nak lai a!" a ta. yUm( Nun naupa Josua, a tleirawl laia inthoka Mosie kaiza v�ngtua thang tah chun, "Pu Mosie, khap tawl rawh" a ta. T( Chuongchun, tlangval pakhat chu a tl�n a, Mosie kuomah, "Eldad le Medad-in rieb�kah thu an hril mol mol el" tiin a va hril a. ES( Upahai laia tiem sa, Eldad le Medad hai ruok chu Puon Inah fe ve loin an rieb�kah an um a, chuong sa khom chun thlarau chu an chungah a um ve a, rieb�ka chun thu an hril ve mol mol a. R)( LALPA chu s�mah a hung tum a, Mosie chu a biek a, amaa Thlarau a sie chu lain upa sawmsarihai chunga chun chu Thlarau chu a sie a, an chunga Thlarau a hung um charin zawlnei angin thu an hril duol duol a, sienkhom chuong ang chun a hnungin an thaw nawk ta ngai nawh.f Q( Chuongchun Mosie chu a suok a, LALPA thu chu mipuihai a hril a. Upa sawmsarihai chu a ko khawm a, Puon In chu a'n ng�r huoltir a. P( LALPA chun Mosie kuomah, "LALPA b�n a tawi taluo a ni? Ka hril anga i chunga a tlung le tlung naw la hmung i tih" a ta.#OA( bawng ruol le beram ruol khom hi that vong inla, an f�k khop a ni ding am a ni? Tuipuia nga khom man ta vong inla, an khopkham a tling ding maw?" a ta. N7( Mosie chun a kuomah, "Hi taka ka mi thuoihai hi mani kea fe thei ngot khom nuoi ruk an na, 'Thla khat pumhlum f�k ding sa p�ng ka ti cheu' i ta, OM( thla khat pumhlum top, ngei rak khop le luok suok rak khopin f�ng in tih, nangni laia um LALPA chu hnawl a, 'Ieng leia Aigupta kha ei suoksan am a na?' tia a hmaah in inhrawt leiin' ti rawh" a ta.vLg( Ni khat ni hni s�ng chauh amanih, ni nga amanih, ni sawm amanih le ni sawmhni amanih s�ng chauh fa loin, *KO( "Mipuihai chu hieng ang hin hril rawh: 'Z�ngah sa in f�k ding a na, chu huna ding chun inser thienghlim ro. 'Sa f�k ding tuin am mi pe t�ng a ta? Aigupta rama khan ei hnienghn�r vei leh!' tia in inhrawt ri kha LALPAN a hriet tah. Sa chu LALPAN p�ng a ti cheu a, fa mol in tih. EJ( Hung tum ka ta, inbiekpui ka ti che a, nangmaa um Thlarau kha lain an chungah Thlarau chu sie v�ng ka ta, mipui phurrik chu nangma chaua phur ta loin anni chun phurpui t�ng an ti che. 7Ii( LALPA chun Mosie kuomah, "Israel mipuihai hotu le enkoltu nia i ngai upa sawmsari ko khawm la, Intuokna Puon inah ka hmaa nang le ng�r tl�ng dingin hung thuoi tawl rawh. #HA( Hieng hi i mi thaw d�n ding a ni chun tu hin mi sukhlum nghal el rawh; i mit ka tlung a ni ruok chun, ka sietna ding mi'n hmasuontir lul naw rawh" a ta.VG'( Keima ringot chun hieng mihai hi ka phur zo naw a nih, ka chung a rik taluo. F1( Hieng mipuihai f�k ding hi khaw laia inthokin am sa chu hmu t�ng ka ta? 'Sa mi pe rawh' tia an mi'n hrawt khum ri hlak hi a r� top si nawh. 8Ek( Hieng mipuihai hi ka hring tawl am an ni? An pi le puhai kuoma inkh�m meua p�k i tiem rama chun nuin nautesen a pom anga pom tlung tawl dingin ieng dinga i mi ti am a na? 6Dg( LALPA kuomah, "Hi buoina hi ieng leia i siehlaw chungah i hung intlun am a na? I lawm naw zawng ieng am ka thaw a, hienga mipuihai phurrik po po ka chungah i'n nghat el hi? (CK( A s�ng s�ngin an puon in kotah an chier sup sup ri chu Mosien a lo hriet a. An chungah nasa takin LALPA a lungsen ti a hrietin Mosie chu a lungzing hle a. XB+( An rieb�k hmuna z�na daidaw a tl�k pha manna chu a tla sa ve hlak a nih. @A{( Mihai chun an va r�t khawm a, a rawt nawinaah an rawt nawi naw leh sumah an suk nawi a, b�lah an suong a, bei d�min an siem a, a'n hnik d�n chu oliv hrieka bei zeu ang a nih. T@#( Manna chu maruoi mu anga v�r sar el, thing hnai anga entlang thei a nih. ?( Tu ruok hin chu bu ch�kna hlak a r� d�r a, manna chauh naw hlak chu hmu khur ei nei ta si nawh!" tiin an inhrawt ve a. >>w( Nuom nuoma Aigupta rama ngasa ei hme hlak lai hun kha ei hriet zing a, fanghma d�m, vaifanghma d�m, purun b�l d�m, purun d�m le purun v�r d�m ei hme hlak lai hun kha. = ( Anni laia hnam dang thang ve peihai chun sa an ch�k leiin, Israelhai khom chun, "Tuin am sa f�k ding a mi p�k ding a na? a<=( Anni lai LALPA lungsenna mei chu a chok leiin chu hmun hminga chun Tabera an inb�k a. _;9( Mipui chun Mosie an ko kh�k a, LALPA kuomah a tongtai a, mei chu a hung r�m ta a. S: #( Mipui chu an harsatna chungthuah LALPA hrietin an chier a, chu chu LALPAN a hriet chun a lung a'n ling a, LALPA lungsenna mei chu anni lai a hung chok a, an rieb�k hnawm vel chu a k�ng ta dur dur a. s9a( $A chawl ding z�tin,"Aw LALPA hung k�r nawk rawh,I mi Israel s�ng tam tak lai hin"a ti zie bok a nih.89( #Thuthlung bawm chu a suok ding z�tin Mosien, "Aw LALPA, hung tho la,I hm�lmahai chu hnot dar la,I r�lhai chu i hmaah tl�n se raw hai se"a ta. Y7-( "An rieb�ka inthoka an suok chun sunah LALPA s�m chu an chungah a'n z�r a. 16]( !Chuong ang chun, LALPA tl�nga inthok chun an suok a, ni thum an inzin a. LALPA Thuthlung bawm chun an ta dinga chawlna hmun remchang zongin ni thum an hma a thuoi a. h5K( Kan kuomah i hung ve chun LALPAN thil tha a mi p�k taphot chu ei intl�ng ding annawm" a ta.4( Mosie chun, "Mi fesan lul naw rawh. Thlalera rieb�k khuorna ding i hriet lem a, keini ta dingin mit i ni ringot a nih. b3?( Ama chun, "Hung da el ka tih. Ka ram tieng, ka mihai kuom tieng k�r nawk ka tih" a ta. 2( Mosie tarpu Midian mi Reuel naupa Hobab kuoma chun Mosien, " 'P�ng ka ti cheu' tia LALPAN a hrilna ram tieng pan chun kan fe ding a nih. Nangni khom hung ve unla, in chungah tha takin thawng kan tih, LALPA chun thil tha Israelhai chungah a tiem si a" a ta. W1)( Hi hi Israel thlahai an fe suok phaa indot peia an insom suok d�n chu a nih.=0w( Naftali thlahai inrawitu chu Enan naupa Ahira a nih. ;/s( Aser thlahai inrawitu chu Okran naupa Pagiel a na, .( Dan thlahai chun an hnam inchikna puonz�r khaiin mi po po hnung d�lah an thang a, anni inrawitu chu Amisadai naupa Ahiezer a nih. A-( Benjamin thlahai inrawitu chu Gideoni naupa Abidan a nih.>,y( Manase hnam inrawitu chu Pedazur naupa Gamaliel a na, +( Anni hnungah Efraim thlahai chu an hnam inchikna puonz�r khaiin an inthok suok a, anni inrawitu chu Amihud naupa Elisama a nih. *( Chu zoah Kohathaiin thil thienghlimhai chu phurin an inthok suok a. An hung tlung tawl hmaa biekb�k chu lo inng�r ding a nih.;)s( Gad thlahai inrawitu chu Deuel naupa Elisaf a nih. D(( Simeon thlahai inrawitu chu Zurisadai naupa Selumiel a na, ' ( Anni zoah Reuben thlahai chu an hnam inchikna puonz�r khaiin an inthok suok a, anni inrawitu chu Sedeur naupa Elizur a nih. `&;( Biekb�k chu an thiek a, a zawntu Gersonhai le Merarihai chun zawnin an inthok suok a.>%y( Zebulun thlahai inrawitu chu Helon naupa Eliab a nih. @$}( Isakar thlahai inrawitu chu Zuara naupa Nethanel a nih. #( A hmasa takin Juda thlahai chu an hnam inchikna puonz�r chawiin an suok a, anni inrawitu chu Aminadab naupa Nason a nih. N"( Hi hi Mosie hmanga LALPA thup�ka an inthok suok hmasakna tak a nih.!3( Chuongchun, Israel thlahai chu Sinai thlalera inthokin an inthok suok a, hmun hrang hrang an fe pel hnungin, s�m chu Paran thlalerah a ng�r a. t c( Kum hnina, thla hnina, ni sawmhninaa chun s�m chu Thuthlung biekb�k chunga inthokin a'n k�ng tung a. #( Chun, in hlim ni, a hunbia in k�t ch�ng le thla thar lawmna in nei ch�ng d�m le pumraw thilhl�n le inremna thilhl�n in thaw ch�ngin in m�t hlak bok ding a nih. Chu chu in Pathien hmaa hriet in ni zingna ding a nih. Kei hi LALPA, in Pathien chu ka nih.jO( In rama in hm�lma, neksawrtuhai cheu do dinga in suok ding pha leh r�lkh�l m�tin tawtawrawt in m�t ding a nih. Chuong anga in thaw chun LALPA in Pathienin hre zing a ti cheu a, hm�lmahai lakah san suok a ti cheu. ( "Aron le a thla thiempuhai hi tawtawrawt m�ttu ding chu an nih. Hi hi nangni le in thlahai chena in kumkhaw thaw d�n ding chu a nih. Y-( Mipui ko khawmna dinga in m�t pha ruok chu r�lkh�l ri angin m�t naw ro. ( R�l kh�l ri anga an m�t voi hninaah sim tienga umhai an suok ding a nih. R�lkh�l ri chu inthok suok ding ti hrilna a nih. [1( Chun, r�lkh�l ri anga an m�t chun suo tienga um hai chu an suok ding a nih. lS( Pakhat chauh an m�t chun, Israel pahnam tina lukhaituhai chauh i hmaah an hung khawm ding a nih. ym( Chu chu an m�t kop chun mipui po po i kuomah Intuokna Puon in kot bulah an hung tl�n khawm vong ding a nih. ( "Mipuihai ko khawmna ding le rieb�k inson ding phaa.inhriettirnaa hmang dingin tangkaruoin tawtawrawt pahni insuttir rawh. ( O( Chun, LALPA chun Mosie a biek a, 7( LALPAN Mosie hmanga thu a p�k ang taka LALPA thu chu zawmin, LALPA thup�k angin hmun an khuor a, LALPA thup�k angin an inthok suok hlak a nih. /( S�m chu biekb�k chungah ni hni d�m, thla khat d�m le kum khat d�m a um chun an ch�m zing a, a'n kieng pha an inthok suok chauh hlak. \3( A ch�ng chun s�m chu z�ntienga inthoka a t�k z�ngk�r chen chauh a um a, z�ngkar a'n kieng pha an inthok suok nawk a. Sun ni sien, z�n ni sien, s�m chu an kieng pha leh an inthok suok el a nih. '( A ch�ng chun s�m chu biekb�k chungah ni sawt nawte a um a, LALPA thuin hmun an khuor a, chu zoah a thup�k angin an inson nawk pei a. zo( Biekb�k chunga sawt tak s�m a um chang khomin, Israelhai chun LALPA thup�k chu zawmin an fe son ngai nawh. /Y( LALPA thup�k ang peiin Israelhai chu an inthok suok a, a thup�k ang peiin umhmun an khuor a, biekb�k chunga s�m a um s�ng po chu rieb�k an son ngai nawh. ( S�min puon in chu a'n kiengsan pha leh Israel thlahai chu an inthok suok a, s�m chu a ng�rna hmun taphotah umhmun an khuor a. b?( Chuong ang chun a um a, s�m chun a tuom zing a, z�na chun mei chok angin a'n lang a. ' I( Biekb�k, Thuthlung Puon in an inng�r ni chun, s�min a hung tuom mup a, biekb�k chunga chun mei chok angin z�ntienga inthokin z�ngkar chen a um a. Y -( "Nangni laia khawsa ram dang miin LALPA Fek�n K�t hi hmang ve a nuom chun a hmang d�n ding ang takin hmang ve raw se. A rama pieng le ram dang mihai ta ding khomin d�n thuhmun in nei ding a nih" tiin.  ( Tu khom mithi ruong leia inthieng lo le khuol inzin lei ni si loa Fek�n K�ta thang ve lo a um chun, LALPA kuoma a hunbi taka thil inhl�n ding chu a'n hl�n ve naw leiin ama chun a maw chu phur a ta, a chipuihai laia inthoka tuithl�r n�ng a tih.1 ]( A z�nga dingin ieng khom an sie ding a ni naw a, a ru an suktliek ding a ni bok nawh. Fek�n K�t an hmang pha leh a hmang d�n ding ang takin an thaw ding a nih.  ( Thla hnina, ni sawm le ni li thimbutah hmang an ta, beram sa chu chol thang lo bei le hna hring kha leh an f�k ding a nih. G ( "Israelhai kuomah hieng hin hril rawh: Nangni le in thlahai lai tu khom mithi leia inthieng lo amanih, khuol inzin amanih an um hlauh chun Fek�n K�t hi an hmang ve hrim hrim ding a nih. 'K( Chun, LALPA chun Mosie kuomah, ]5( Mosie chun, "Nangni chungthua LALPA thup�k ka hmu hmakhat chu lo ngh�k ro" a ta.H ( "Mithi ruong leia inthieng lo kan ni a, amiruokchu Israel thlahaiin a hunbi taka LALPA kuoma thilhl�n an inhl�n huna kan inhl�n ve ding ieng leiin am in mi khapp�k ding a na?" an ta. !( Anni lai chun mi thenkhat, chu nia mithi ruong an nei leia inthieng lo le hmang thei lo an um a. Anni chu Mosie le Aron kuomah an hung a, +Q( a ti angin Sinai thlalera chun thla hmasa tak ni sawm le ni lina thimbut chun an hmang a, LALPAN Mosie kuoma thu a p�k ang takin Israel thlahai chun an thaw a. W)( Chuong anga Fek�n K�t hmang ding chun Mosien Israel thlahai chu a hril a, ;( A hunbi takah, hi thla ni sawm le ni lina z�n tieng hin nei in ta, chu taka thaw d�n dinga bituk po po ang chun in thaw ding a nih" tiin a hril a. J( "Israel thlahai chu a hunbi takah Fek�n K�t inhmangtir rawh. n Y( Aigupta ram an suoksana inthoka kum hnina thla hmasa taka chun Sinai thlalerah LALPAN Mosie a biek a, F~(Intuokna Puon ina sinthaw an chipuihai chu thangpui thei an ta, anni puol ruok chun rong an bawl ding a ni ta nawh. Hieng ang hin Levihai sin le mawphurna chu i r�lp�k ding a nih" a ta.6}i(Kum sawmnga an tling pha an chawl ding a nih. | ("Hi hi Levihai chungthua hmang ding chu a nih: kum sawmhni panga an tling pha Intuokna Puon inah sin an thaw seng ding a nih. !{?(LALPA chun Mosie kuomah, Fz(Chu hnung chun Levihai chu Aron le a naupahai inrawina hnuoia rong bawl dingin Intuokna Puon in s�nga chun an l�t a. LALPAN Mosie kuoma a hril ang thlapin Levihai chunga chun an thaw a.4yc(Levihai chun insukthiengin, an puonhai an sawp a; anni inthienna dinga inremna inthawina siemp�kin, th�n thilhl�n angin Aron chun anni chu LALPA hmaah a'n hl�n a. ~xw(LALPAN thu Mosie a p�k ang takin Mosie le Aron le Israel thla pung khawm po po chun Levihai chunga chun an thaw a. w (Israel thlahai aiawa Inbiekna Puon ina rong bawl ding le Israel thlahaiin hmun thienghlim an hung hnai khoma anni lai hri a'n l�ng nawna dinga inremna siemna dingin Israel thlahai laia inthokin Levihai hi Aron le a naupahai kuomah ka p�k a nih" tiin.Av(Israel nau lut�r po po aiin Levihai hi ka l�k a nih. u/(Israel rama nau lut�r po po chu, mihriem ni sien, ran ni sien, ka ta an nih. Aigupta mihai ka sukhlum lai khan ka chanpuola ka ruot an ni tah. "t?(Israel thlahai laia ka chan lieu lieua ruot an ni si a; Israel thlahai laia nau lut�r, sul keu hmasa tak, ka chanpuolhai aiawa ka l�khai chu an nih. s("Levihai chu sukthieng a, th�n thilhl�na i'n hl�n zo pha leh Intuokna Puon inah hungin ka rong an bawl ding a nih. orY(Chuong ang chun Levihai chu Israel mihaia inthokin ser hrang i ta, anni chu ka chanpuol n�ng an tih.rq_( Levihai chu Aron le a naupahai hmaah inng�rtir la, LALPA kuoma th�n thilhl�nah inhl�n tawl rawh. Fp( "Bawngchal luah Levihaiin kut an innghat hnung chun, pakhat chu suol thawina dingin, a pakhat dang chu Levihai ta dinga inremna siemna dinga pumraw thilhl�nah LALPA kuomah inhl�n rawh. o( Levihai chun LALPA rong an bawl theina dingin anni chu LALPA hmaa Israelhai th�n thilhl�na dingin Aronin inhl�n tawl raw se.bn?( Levihai chu LALPA hmaah hung thuoi la, Israelhaiin an lu chungah kut innghat raw hai se. nmW( Levihai chu Intuokna Puon in kotah hung thuoi tawl la, Israel thlahai po po khom hung ko khawm rawh. shekel sawma rik rangkachak berbu, raw ding rim inhnika sip d�m; 9Hm(=A thil inhl�nhai chu tangkaruo thl�ng pakhat, hmun thienghlima hmang shekel za le sawmthuma rik le tui amanih thisen amanih th�naa hmang chi tangkaruo maih�n pakhat, shekel sawmsari tluka rik, bu le b�l thilhl�na hmang hlak hriek le pol beiphit indip taka a pahnia sung sip hmar ve ve d�m; ^G7(_(3pumraw inthawia hmang ding bawng chal tuoi pakhat, beram chal pakhat le kum khata upa beram tuoi pakhat; Q=(2shekel sawma rik rangkachak berbu, raw ding rim inhnika sung sip d�m; 9<m(1A thil inhl�nhai chu tangkaruo thl�ng pakhat, hmun thienghlima hmang shekel za le sawmthuma rik le tui amanih thisen amanih th�naa hmang chi tangkaruo maih�n pakhat, shekel sawmsari tluka rik, bu le b�l thilhl�na hmang hlak hriek le pol beiphit indip taka a pahnia sung sip hmar ve ve d�m; ^;7(0A ni sarinaa thilhl�n hung chawitu chu Efraim hnama mi Amihud naupa Elisama a nih. A:}(/inremna inthawina dingin bawngchal pahni, beramchal panga, k�l chal panga le kum khata upa beram tuoi panga d�m a nih. Chuonghai chu Eliasaf naupa Deuel thil inhl�nhai chu a nih.19_(.suol inthawina dingin k�l chal pakhat; r8_(-pumraw inthawia hmang ding bawng chal tuoi pakhat, beram chal pakhat le kum khata upa beram tuoi pakhat; Q7(,shekel sawma rik rangkachak berbu, raw ding rim inhnika sung sip d�m; 96m(+A thil inhl�nhai chu tangkaruo thl�ng pakhat, hmun thienghlima hmang shekel za le sawmthuma rik le tui amanih thisen amanih th�naa hmang chi tangkaruo maih�n pakhat, shekel sawmsari tluka rik, bu le b�l thilhl�na hmang hlak hriek le pol beiphit indip taka a pahnia sung sip hmar ve ve d�m; Y5-(*A ni ruknaa thilhl�n hung chawitu chu Gad hnama mi Eliasaf naupa Deuel a nih. H4 ()inremna inthawina dingin bawng chal pahni, beram chal panga, k�l chal panga le kum khata upa beram tuoi panga d�m a nih. Chuonghai chu Selumiel naupa Zurisadai thil inhl�nhai chu a nih.13_((suol inthawina dingin k�l chal pakhat; r2_('pumraw inthawia hmang ding bawng chal tuoi pakhat, beram chal pakhat le kum khata upa beram tuoi pakhat; L1(&shekel sawma rik rangkachak berbu, raw ding rim inhnika sip d�m; :0o(%A thil inhl�nhai chu tangkaruo thl�ng pakhat, hmun thienghlima hmang shekel za le sawmthuma rik le tui amanih thisen amanih th�naa hmang chi tangkawruo maih�n pakhat, shekel sawmsari tluka rik, bu le b�l thilhl�na hmang hlak hriek le pol beiphit indip taka a pahnia sung sip hmar ve ve d�m; a/=($A ni nganaa thilhl�n hung chawitu chu Simeon hnama mi Selumiel naupa Zurisadai a nih. C.(#inremna inthawina dingin bawng chal pahni, beram chal panga, k�l chal panga le kum khata upa beram tuoi panga d�m a nih. Chuonghai chu Elizur naupa Sedeur thil inhl�nhai chu a nih.1-_("suol inthawina dingin k�l chal pakhat; x,k(!pumraw inthawia hmang ding bawng chal tuoi pakhat, beram chal pakhat le kum khata upa beram tuoi pakhat d�m; L+( shekel sawma rik rangkachak berbu, raw ding rim inhnika sip d�m; 9*m(A thil inhl�nhai chu tangkaruo thl�ng pakhat, hmun thienghlima hmang shekel za le sawmthuma rik le tui amanih thisen amanih th�naa hmang chi tangkaruo maih�n pakhat, shekel sawmsari tluka rik, bu le b�l thilhl�na hmang hlak hriek le pol beiphit indip taka a pahnia sung sip hmar ve ve d�m; [)1(A ni linaa thilhl�n hung chawitu chu Reuben hnama mi Elizur naupa Sedeur a nih. A(}(inremna inthawina dingin bawng chal pahni, beram chal panga, k�l chal panga le kum khata upa beram tuoi panga d�m a nih. Chuonghai chu Helon naupa Eliab thil inhl�nhai chu a nih.1'_(suol inthawina dingin k�l chal pakhat; r&_(pumraw inthawia hmang ding bawng chal tuoi pakhat, beram chal pakhat le kum khata upa beram tuoi pakhat; Q%(shekel sawma rik rangkachak berbu, raw ding rim inhnika sung sip d�m; 9$m(A thil inhl�nhai chu tangkaruo thl�ng pakhat, hmun thienghlima hmang shekel za le sawmthuma rik le tui amanih thisen amanih th�naa hmang chi tangkaruo maih�n pakhat, shekel sawmsari tluka rik, bu le b�l thilhl�na hmang hlak hriek le pol beiphit indip taka a pahnia sung sip hmar ve ve d�m; Z#/(A ni thumnaa thilhlan hung chawitu chu Zebulun hnama mi Helon naupa Eliab a nih. C"(inremna inthawina dingin bawng chal pahni, beram chal panga, k�l chal panga le kum khata upa beram tuoi panga d�m a nih. Chuonghai chu Zuar naupa Nethanel thil inhl�nhai chu a nih.1!_(suol inthawina dingin k�l chal pakhat; r _(pumraw inthawia hmang ding bawng chal tuoi pakhat, beram chal pakhat le kum khata upa beram tuoi pakhat; Q(shekel sawma rik rangkachak berbu, raw ding rim inhnika sung sip d�m; 9m(A thil inhl�nhai chu tangkaruo thl�ng pakhat, hmun thienghlima hmang shekel za le sawmthuma rik le tui amanih thisen amanih th�naa hmang chi tangkaruo maih�n pakhat, shekel sawmsari tluka rik, bu le b�l thilhl�na hmang hlak hriek le pol beiphit indip taka a pahnia sung sip hmar ve ve d�m; \3(A ni hninaa thilhl�n hung chawitu chu Isakar hnama mi Zuar naupa Nathanel a nih. C(inremna inthawina ding bawng chal pahni, beram chal panga, k�l chal panga le kum khata upa beram tuoi panga d�m a nih. Chuonghai chu Aminadab naupa Nason thil inhl�nhai chu a nih. /[(suol inthawina ding k�l chal pakhat; r_(pumraw inthawia hmang ding bawng chal tuoi pakhat, beram chal pakhat le kum khata upa beram tuoi pakhat; Q(shekel sawma rik rangkachak berbu, raw ding rim inhnika sung sip d�m; 1]( A thil inhl�nhai chu tangkaruo thl�ng pakhat, hmun thienghlima hmang shekel za le sawmthuma rik le tui amanih thisen amanih th�naa hmang chi tangkaruo maih�n pakhat, shekel sawmsari tluka rik, bu le b�l thilhl�na hmang hlak, hriek le pol beiphit indip taka sung sip hmar ve ve d�m; eE( A ni khat nia thilhl�n hung chawi hmasa tak chu Juda hnama mi Aminadab naupa Nason a nih. '( LALPA chun Mosie kuomah, "Chi-hnam tina luhai sengin an thilp�khai chu ahmatiemin ni khatah pakhat peiin an hung inhl�n ding a nih" a ta.9m( Mosien maich�m chu hriek n�la a'n thien zo chun maich�m inhl�n thienghlim lawmna dinga thuoituhaiin thilhl�n an hung chawihai chu maich�m bulah an hung inhl�n a. ym( Kohathai ruok chu hmun thienghlima thil put le zawn chu an mawphurna a ni leiin Mosie chun a p�k ve tawl nawh.7i(an sina an mamaw ang dungzuiin Merarihai chu tawlailir pali le bawngchal pariet a p�k bok a. An r�ng chun thiempu Aron naupa Ithamar inrawina hnuoia sinthaw vong an nih. _9(An sina an mamaw ang peiin Gersonhai chu tawlailir pahni le bawngchal pali a p�k a, ]5(Mosie chun tawlailir paruk le bawngchalhai chu a l�k a, Levihai kuomah a p�k a. ("Hieng thilp�khai hi Intuokna Puon ina hmang dingin lo pom rawh. Levihai kuomah an sin zira an mamaw ang peiin sem rawh" a ta. !?(LALPA chun Mosie kuomah, (An thilhl�nhai chu tawlailir chung khum nei paruk le bawngchal sawm le pahnih a nih. Thuoitu pahniin tawlailir pakhat pei an thaw intawm a, thuoitu tinin bawngchal pakhat pei an hung tuok a, chuonghai chu biekb�k kota chun LALPA kuomah an hung inhl�n a.  (Chu zoah Israel hnam thuoituhai, pahnam tin tiemnaa thuoitua an hmanghai chu an hung a, thilhl�n an hung chawi seng a. >  y(Mosien biekb�k a'n ng�r zo chun a cheina hmangruo po po leh hriek n�lin a'n hl�n thienghlim a. Maich�m le a bungb�l po po khom hriek n�lin a'n hl�n thienghlim bok a. f G(Chuong ang chun Israelhai chungah ka hming insam an ta, keiin anni chu malsawm ka tih," a ta.I  (Nangni tieng LALPA ngha sien,Thlamuongna pe ch�u raw se'tiin. F (In chungah LALPA hm�l hlim sien, Lunginsiet ch�u raw se; 0]('LALPAN malsawmin v�ng ch�u raw se; eE("Aron le a naupahai hril la, 'Hieng ang hi Israelhai mal in sawm hlak d�n ding chu a nih: )O(Chun, LALPA chun Mosie a biek a,  (Hi hi inser hrang a nuom d�n anga Nazar thutiem thaw d�n le LALPA hmaa a thil inhl�n d�n ding chu a nih, ama nuom thua thil a'n hl�nhai chu tiem sa loin. Intiemkamna a nei taphot chu Nazar d�n angin a hlen ding a nih' tiin hril tawl rawh" a ta.nW(Chu zoah thiempu chun LALPA hmaa th�n thilhl�na dingin th�n a ta, chu chu thil thienghlim, thiempu chanpuol n�ng a tih, th�n thilhl�n a irawm le a mal le chun. Chu zoa chun Nazar mi chun uoiin dawn thei t�ng a tih. 'I(" 'Nazar miin a'n ser hrangna lu an vawtir zo chun thiempu chun a kutah beram d�r, suong hmin sa le bawma chol thang lo bei le beiper chu inchawitir a tih. "?(Nazar mi chun Intuokna Puon in kotah a lu invawtir a ta, a'n ser hrangna sam chu l�ng a ta, inremna inthawina thilhl�na dingin meia chun rawng a tih.U%(Bawma chol thang lo bei le chun beramchal chu inremna inthawina thilhl�na dingin LALPA kuomah thiempu chun inhl�n a ta; chun, bu le b�l thilhl�n le dawn thilhl�n khom chu inhl�n sa bok a tih. `[~~1}||{{Szzzyy xxww{w2vvvvev0uuuuTu ttnsssrqpp8oonnmsllkjj#iiEhh ggQff[eddcbaag``|_^^^*]\\M[[mZZZYnXXWW%V0UUKTTSSzSRmQQ7QPONNDMM;LL'KK1JJ I9HnGGGSFFCEECDCBB&AA1@??N>>>.==D=! 3J  vh}Pafw>8   ~C.`uAe(A dang po chu Intuokna Puon in enkol sin in thaw hlaw a na, in s�nghai leh in nuomna naah fa thei in tih. 3@a(" 'Chun, Levihai kuomah hieng hin hril bok rawh: In thil nei laia a tha tak in inhl�n chu hrizawl le uoiin sawrna khura inthoka hung suok anga ngai n�ng a tih' tiin. ^?7(In thil dong laia a tha tak le thienghlim tak pei chu LALPA chan dingin inhl�n ro'.5>e(Chuong anga Israelhai laka sawmapakhat in dong po poa mi chu LALPA ta dingin in inhl�n ve pei ding a nih. Chu thilhl�na LALPA chanpuol po chu Aron in p�k ding a nih. =}(In thil inhl�n chu hrizawla bu thar hmasa tak le uoiin sawrna khura uoiin suok thar hmasa tak anga ngai n�ng a tih. k<Q("Levihai inbiekpui la, an kuomah hieng hin hril rawh: 'In rochan dinga Israelhai sawmapakhat ka p�k cheu chu an laka inthoka in dong pha chun, chu sawmapakhata inthoka sawmapakhat chu LALPA ta dingin in inhl�n ding a nih. #;C(LALPA chun Mosie a biek a, ;:q(Chu aia an rochana ka ruotp�k chu LALPA kuoma Israelhai sawmapakhat inhl�n po po chu a nih. Chu lei chun a nih, 'Israelhai lai rochan nei naw ni hai' ka lo ti hrim kha" a ta.]95(Intuokna Puon ina rongbawl sin chu Levihaiin thaw t�ng an ta, bawsietna maw iengkim chu phur t�ng an tih. Hi hi in thlahai chen khoma ka kumkhaw thup�k chu a nih. Israelhaia inthokin rochan nei naw ni hai. 8)(Tuta inthok chu Israel thlahaiin Intuokna Puon in hi an hung hnai ding a ni ta nawh, chuong naw chun an suol maw phurin thi hlau rawi an tih. s7a("Intuokna Puon in an enkol sawl manah Israelhai sawmapakhat po po chu Levihai chan dingin ka p�k a nih. 65(LALPA chun Aron kuomah, "An rama hin rochan nei naw ti nih; anni lai chan nei bok naw ti nih. Israelhai laia i chanvo le rochan chu keima hi ka nih.m5U(Israelhaiin thil thienghlim LALPA kuoma an inhl�nhai po po laia sie hrang po chu nang le i naupahai le i naunuhai chanpuol rop dingin ka p�k che. LALPA hmaa nang le i thlahai ta dinga kumkhuoa machi thluthlungg a nih," a ta.4 (An sahai chu i chan ding a nih, th�n thilhl�na inhl�n, a irawm le a chang tieng malhai chu i chanpuol a ni ang bok khan. x3k(Amiruokchu bawngchal le beramchal le k�lchal pieng hmasa tak chu ran thienghlim an ni leiin i'n tlan ding a ni nawh; an thisen chun maich�m th� la, an thau chu meia thilhl�nah raw rawh, chu chu LALPA ta dinga rim inhnik a ni si a. 25(Thla khat a tling pha intlanna man tuk z�t, hmun thienghlima hmang tangkaruo shekel ngain i'n tlan ding a nih. Shekel khat chu gera sawmhni a nih.a1=(LALPA ta dinga an p�k, sul k�u hmasa tak taphot chu, mihriem ni sien, ran ni sien, i chan a nih. Amiruokchu, nau pasal pieng hmasa tak le ran thienghlim lo t� pieng hmasa tak phot chu i'n tlan ngei ding a nih. T0#("Israel rama thil hrim hrim LALPA kuoma an hung inhl�n chu i chan a nih. /( A ram tharsuok hmasa tak LALPA kuoma an hung chawi po po chu in chan ding a nih. In s�ngkuoa inthieng nawna kai lo poin fa thei in tih.3.a( "LALPA kuoma Israelhaiin an tharsuok ra hmasa tak an hung inhl�na inthoka oliv hriek tha tak, uoiin thar inhnik tak le bu le b�l tha tak hai po po chu ka p�k cheu. -( "Hi khom hi in chanpuol a nih: th�n thilhl�na Israelhaiin thilp�k an hung inhl�nhai laia sie hranga um po po chu nang le i naupahai le naunuhai chanpuol ni rop dingin ka p�k cheu a, in s�ngkuoa inthieng nawna kai lo poin fa thei in tih. o,Y( Thil thienghlim tak a na, fa ro; pasal poin an f�k ding a nih. Thil thienghlimah in ngai ding a nih.C+( Maich�ma meia raw ve lo thilhl�n thienghlim tak, bu le b�l thilhl�n hai, suol thawina thilhl�n hai le thiem naw inthawina thilhl�n hai chu nang le i naupahai chanpuol a nih. k*Q(Chun, LALPAN Aron a biek a, "Ngai ta, ka kuoma thilhl�n an hung chawi po po enkoltuah kei ngeiin ka ruot che a; Israelhaiin thil inthieng an hung inhl�n po po chu nang le i naupahai kumkhuo chanpuola dingin ka p�k cheu. w)i(Chun, maich�m le puonz�r s�ng tienga thiempu rongbawlna chu nang le i naupahai chauin in thaw ding a nih. Thiempu nina sin hi a thlawna ka p�k che a nih. Mi dang tu khom hmun thienghlim hung hnaitu chu sukhlum n�ng an tih" a ta.,(S(Keima ngeiin i Levi chanpuihai hi Israelhai laia inthoka la suokin Intuokna Puon ina rong bawl dingin ka'n ser thienghlim a, i ta dinga ka thilthlawnp�k an nih. ' ("Israelhai chungah ka lungsen thut nawk ta nawna dingin nangin hmun thienghlim le maich�m enkol sinah maw i phur ding a nih. /&Y(Nang leh inthlopin, Puon in enkol tieng sin po poah maw phur an ta, an sin chu anni ngeiin ching fel an ta, mi dang mi naranin an hung thangpui ding ch�u a ni nawh.=%u(I hnuoiah thok an ta, Puon ina mawphurna sin po po thawng an ta, sienkhom hmun thienghlima hmangruo le maich�m ruok chu an tawk ding a ni nawh, anni le nang in thi nawna dingin. &$G(Nang le i naupahaiin Thuthlung Puon in hmaa rong in bawl phaa in bula khawsaa thangpuitu ding cheu in pi le pu hnama mi Levi chia mihai chu hung thuoi rawh. ># y(LALPA chun Aron kuomah,"Nang le i naupahai le Levi chihai hin hmun thienghlima bawsietna maw chu phur in ta, thiempuhai bawsietna maw ruok chu nang le i naupahai chauin phur an tih. b"?( LALPA biekb�k hung hnai met hman an thi vong chun, kan thi ram d�r el awm de!" an ta.!( Israelhai chun Mosie kuomah, "Chuong a ni chun kan thi ngei ding a ni chu! Mi boral kan ni ta a, kan se letd�r an tah! 1 _( LALPA thup�k angin Mosie chun a thaw a.V'( LALPA chun Mosie kuomah, "Thuthlung Bawm hmaah Aron hmol kha va sie nawk rawh. Hieng helhmang nauhai hi ka chunga an chier sukr�na ding le an thi pha nawna dinga inhriettirtu dingin sie zing rawh" a ta. !( LALPA kuoma inthokin hmolhai chu Israel pungkhawm po po hmaa chun Mosien a hung chawi suok a, an en a, mani hmol seng chu an l�k nawk a.-U(Z�ngkar chun Mosie chu Thuthlung puon ina chun a va fe a, Levi s�ngkuo aiawtu Aron hmol chu a lo inder chauh khom ni loin a kumum a, a p�r a, ruon a lo ra a. L(Mosie chun hmolhai chu Thuthlung Puon ina chun LALPA hmaah a sie a.>w(Mosie chun Israelhai chu a'n biekpui a, an thuoituhai chun hmol sawmpahni an p�k a, hmol pakhat chu pahnam lu peia ding a na, Aron hmol khom chu an hmol lai chun an inthangtir a. xk(Ka mi thlang hmol chu hung inder a ta, Israelhaiin an chier khum rop che hi keiin ka sukr� ding a nih" a ta. a=(Intuokna Puon ina ka'n tuokpuina hlak che Thuthlung Bawm hmaah hmolhai chu intung rawh. _9(Levi hmolah Aron hming ziek la, pahnam tin ta dingin hmol pakhat pei a ni ding a nih. ("Israelhai inbiekpui la, an s�ngkuoa pahnam tin thuoitua inthokin hmol sawmpahni la khawm la, hmola chun a neitu seng hming ziek rawh.  ?(LALPA chun Mosie kuomah, gI(2Hripui chu a'n kieng ta leiin Aron chu Mosie kuomah Intuokna Puon in kota chun a k�r nawk a.~w(1Chuong sa khom chun, Kora leia thihai b�kah mi s�ngkhat le s�ngli le zasari chu hripui chun a that hman a nih. P(0A thi le a damhai ink�ra chun a ng�r a, hripui chu a'n kieng ta a. 4c(/Aron chun Mosie hril angin a thaw a, mipui lai chun a tl�n l�t a. Hripui chu a'n l�ng tan tah a, sienkhom Aron chun rimtui rawin an ta dingin inremna a siemp�k a. ue(.Chun, Mosie chun Aron kuomah, "I mei l�kna kha chawi la, rimtui sie la, maich�ma mei la bok la, inrang takin mipui tieng pan la, an ta dingin inremna siemp�k rawh. LALPA lungsenna a hung suok a, hripui a'n l�ng tan a nih" a ta. (-"Thawk le khata ka sukhlum vong theina dingin pungkhawmhai laia inthok hin inthier hmang ro" a ta. Anni chu an bokkhup a.!?(,LALPA chun Mosie kuomah, >y(+Mosie le Aron chu Intuokna Puon in kota chun an fe a. * O(*Mosie le Aron khinga mipui inhawr khawmhaiin Intuokna Puon in tieng an nghat lai chun s�min Intuokna Puon in chu a hung bawm a, LALPA ropuina a hung inlang a. j O()A z�nga chun, "LALPA mihai in that" tiin Israel mipuihai chu Mosie le Aron chungah an chier a. d C((LALPAN Mosie a hril ang takin a thaw a. Hi hi Aron thlahai chauh naw chu LALPA hmaah rimtui raw dingin an hung ding a ni nawh ti inhriettirna ding a nih, chuong naw chun Kora le a hnung zuituhai ang hung n�ng an tih.  ('Thiempu Eleazar chun k�ng hluma um hai mei l�kna d�r berbu chu a l�k khawm a, maich�m inthuona dingin a ph�kin a'n suttir a,   (&Anni ngei hringna chunga suolhai meil�kna a ni kha. Meil�knahai chu sut phek la, maich�m chung inkhum thuona dingin ser rawh; LALPA kuoma inhl�n ta sa an ni leiin thil thienghlim a hung ni tah. Hi hi Israelhai ta dinga inchikna n�ng a tih" a ta.'I(%"Meilinghai kha hla deu hlekah thai dar la, thiempu Aron naupa Eleazar khan k�ng hlumhai mei l�knahai kha r�t khawm raw se, thil thienghlim an ni si a. !?($LALPA chun Mosie kuomah, tc(#Chun, LALPAA inthokin mei a hung suok a, rimtui inhl�ntu mi zahni le sawmnga chu a k�ng hlum ta vong a. ("An kh�k ri an hrietin, an kawl vela Israelhai chun, "Eini khom hnuoiin mi lem ve palh a tih" tiin an tl�n dar chum chum a. ;(!Chuongchun, an thil nei po po le chun a hringin Seolah an l�t a; hnuoi chun a bau a'n chip khum a, pungkhawmhai laia inthok chun an boral tah a nih. `;( hnuoi chun a bau a ka a, Kora le a s�ngkuo le an thil nei po po chu a lem ta vong a. K(Chuong thil chu a hril zo charin, an umna hnuoi chu a hung kak a, X+(Amiruokchu, LALPAN thil thar danglam tak thaw a, hnuoiin a bau ka a, anni le an thil nei po po lem zo a, a hringa Seola an l�t ruok chun, hieng mihai hin LALPA an lo ngain�p a nih ti hrieng in tih" a ta.)(Hieng mihai hi mi thi d�n pangngaiin an thi a, mi po po thil tuok anga an chunga hung tlung ve a ni chun Pathienin a mi tir naw ning a tih. %(Mosie chun, "Keima lungril puok suoka ka thaw a ni nawzie le hieng thil hi thaw dingin LALPAN a mi tir a nih ti hi thila hin hrieng in tih. \~3(Chuongchun, Kora le Dathan le Abiram hai puon ina inthok chun an suok ta sup sup a. Dathan le Abiram khom chu an hung suok a, an puon in kotkh�ra chun an nuhmeihai, an nauhai le nautehai leh chun an ng�r a. ;}q(Chun, pungkhawmhai kuoma chun, "Hieng misuolhai puon ina inthok hin suok vong ro. An thil ieng khom tawk naw ro, an suolna chun fen hmang ve hlauh rawi a ti cheu" tiin a hril a. e|E(Mosie chu a tho a, Dathan le Abiram hai rieb�k panin a fe a, Israel upahai chun an zui a. v{g("Pungkhawmhai hi hril la, Kora le Dathan le Abiram hai umna rieb�khai chu inkiengsan vong raw hai se" a ta./z[(Chu phing leh LALPA chun Mosie kuomah, :yo(Mosie le Aron ruok chu an bokkhup a, "Aw Pathien, nang chu mihriem hringna po po hn�r i na, mi pakhat suolna leiin pungkhawm po po chungah i lung a sen el di'm a nih?" an ta. kxQ("Pungkhawmhai laia inthok hin insie kieng ro, thawk le khata ka sukhlum vong theina dingin" a ta. )wO(LALPA chun Mosie le Aron kuomah, v-(Intuokna Puon in kota anni khingtu Kora le a hnung zuituhai po po an hung inkhawm chun LALPA ropuina chu pungkhawm po po hmaah a hung inlang a. uy(Mi tin chu mani mei l�kna seng chawiin, rimtui phulin, Intuokna Puon in kota chun Mosie le Aron leh an va ng�r a. ]t5(Mi tinin mei l�kna berbu hung chawi seng ro, a r�ngin zahni sawmnga a ni kha, chu taka chun rimtui phul unla, LALPA hmaah hung chawi ro. Nang le Aron khomin in mei l�kna chu in hung chawi ding a nih" a ta. s(Mosie chun Kora kuomah, "Nang le i hnung zuituhai chu Aron leh z�ngah z�ng tieng LALPA hmaah in hung inlang ding a nih. ?ry(Mosie lung chu a sen hle a, LALPA kuomah, "An thil inhl�n lo pom naw rawh. Anni laka inthokin ieng khom ka l�k nawh, sabengtung takngiel khom; tu poi khom ka tawk bok nawh" a ta.gqI(Chu chauh chu a ni le, nenetui le khuoizu luongna ramah i mi thuoi naw a, lo le gr�p huon hai kan rochung ding i mi p�k bok nawh. Hieng mihai mit hi i khel dokp�k vong tum a ni? Keini chu hung naw top kan tih" an ta.0p[( Nenetui le khuoizu luongna rama inthoka thlal�ra mi that vong dinga i mi thuoi khom hi huntawk i la ti naw a ni maw? Tu hin kan chungah insuklal i tum nawk nghal a! eoE( Mosie chun Eliaba nauhai, Dathan le Abiram chu a'n kotir a Anni chun, "Hung naw ning ungah. n ( Nang le i hnungzuituhai po po hi LALPA dodal zawnga inthuruol in nih. Aron hi tu am a na, hienga a chunga in chier hi?" a ta. m ( Nangni le in chipui Levihai chu ama bul hnaiah a'n umtir cheu leiin tuhin thiempu nina chen khom inchu thl�k in tum a ni maw? al=( Israelhai Pathien chun LALPA biekb�ka rong bawl a, mipuihai hmaah ng�ra an rong bawl dingin Israel mipuihai laia inthokin a ser hrang cheu a, a bulah a sie cheu hi in ta dingin huntawk in la ti naw rop a ni maw? Jk(Mosie chun Kora kuoma khom, "Nangni Levi thlahai, ng�ithla ro. *jO(chu taka chun meiling sie unla, LALPA hmaah rimtui raw ro. LALPAN tu am a thlang chu hre el ei tih. Nangni Levi thlahai hi an nawm insukng�ng taluo chu!" a ta.diC(Kora, nang le i hnung zuituhai thaw ding chu hi hi a nih: mei l�kna berbu hung chawi ro; Ch(Kora le a pawlhai kuoma chun, "Z�ngah z�ngk�r leh tu am ama mi, tu am a thienghlim ti LALPAN hung sukchieng a tih. Ama mi chu ama hnaia hung dingin ko a ta, a bulah inumtir a tih. 6gi(Chu chu Mosien a hang hriet chun a bokkhup a. f;(Anni pawl po chu Mosie le Aron inkhingpui dingin an hung inthok a, an kuomah, "In insukng�ng taluo! Mipuihai khom hi an thienghlim ve vong a nih. LALPA khom an kuomah a um. Chuong chu ni siin, ieng dinga LALPA mipui pungkhawmhai n�kin in insie chunghnung lem am a na?" an ta.e(Mosie lakah an hel a. Anni chu Israelhai laia v�ntl�ng kaunsila an mi thlang, thuoitu challang zahni sawmngain an lo thlop bok a. #d C(Levi naupa Kohat, Kohat naupa Izar, Izar naupa Kora le Reuben pahnama mi Eliab naupahai pahni- Dathan le Abiram le Pelet naupa Ona hai chu insukng�ngin, c()Kei hi LALPA in Pathien, Aigupta rama inthoka in Pathien ni dinga thuoi suoktu cheu, LALPA in Pathien chu ka nih' tiin" a ta.b((Chuonga in thaw chun ka thup�khai po po zawm nach�ng hrieng in ta, in Pathien ta dingin invong thienghlim thei in tih. ?ay('Pebuk chu in en z�tin, LALPA thup�khai chu hre zing a, zawm a, in lungril ch�k zawng le mit l�k zawng tienga inhmang loa khawsa ding in nizie inhriet suoktir hlak a ti cheu. /`Y(&"Israelhai chu hieng ang hin hril rawh: 'In thla la hung pei dinghai chen khomin, silf�n hmawr kuolin pebuk siem un la, pebuk tin chu pat dumpawla siem ding a nih. _=(%LALPA chun Mosie kuomah c^A($LALPAN thu Mosie a p�k angin mipui chun khawhnawmah an thuoi a, lungin an d�ng hlum a.]{(#Chun, LALPAN Mosie kuomah, "Chu mi chu sukhlum ding a nih. Khawhnawmah mipuiin lungin an d�ng hlum ding a nih" a ta. N\("Ieng anga thaw di'm a nih ti hriet a la ni hma chun ripah an khum a. d[C(!Thing a l�k khawm lai hmutuhai chun Mosie le Aron le pungkhawmhai hmaah an hung thuoi a. eZE( Thlal�ra Israelhai an um lai chun mi pakhatin Sabat nia thing a l�k khawm lai an hmu a. Y7(Chu mi chun LALPA thu chu a hmusit leiin a thup�khai chu a bawsiet a na, tuithl�r ngei ngei ding a nih, a suol maw chu phur a tih' ti rawh" a ta..XW(Hre zing sia tu khom suol lui chu, a rama pieng le ram dang mi khom ni sien, LALPA hming hrilsetu a ni leiin, chu mi chu a mihai laia inthoka tuithl�r ding a nih. W(Hre loa suol thawtu chungthua d�n chu Israel thla, a rama pieng le ram dang mi, anni laia ch�ng ta dingin a'n ang vong a nih. mVU(Hre loa LALPA hmaa suol thawtu ta ding chun thiempuin inremna siemp�k a ta, ngaidam n�ng a tih. U}(" 'Miin hre loa suol a thaw palh a ni chun, suol thawina dingin k�l la tuoi kum khata upa a hung inhl�n ding a nih. T(Israel thla pungkhawmhai po po le an kuoma um ram dang mihai khom ngaidam ni vong an tih, an r�nga an thaw palh a ni leiin.aS=(Chun, thiempuin Israel thla pungkhawm po po ta dingin inremna siem a ta, an thaw palh a ni lei le LALPA ta dinga meia thilhl�n le an bawsietna aia suol thawina chu inhl�n a ni t�k leiin, ngaidam n�ng an tih. -RU(Chuong thil chu mipuiin an hriet naw leia an bawsiet a ni chun, pumraw thilhl�nah bawngchal tuoi, LALPA ta dinga rim inhnik chu inhl�n an ta, chu ruol chun a d�n ang takin bu le b�l thilhl�n le dawn ding thilhl�n inhl�n an ta, suol thawina dingin k�lchal inhl�n bok an tih. zQo(Chun, hun la hung um peiah Mosie hmanga LALPA thup�khai chu Israel mipuiin an lo zawm kim vong naw thei bok a. _P9(" 'LALPAN Mosie hmanga d�n a p�khai chu tum r�ng lei ni loin an bawsiet thei a. O/(Hi hi thang la hung thar pei dinghai huna chen khom bei in hmet hmasa tak chu LALPA kuomah th�n thilhl�na dingin in inhl�n hlak ding a nih.N5(Bei tlang in hmet hmasa tak laia mi tlang khat chu hrizawla bu, th�n thilhl�na in inhl�n angin bei tlang chu th�nin in inhl�n ding a nih. lMS(a ram suok bu in f�k pha leh, a then chu LALPA kuoma th�n thilhl�nah in inhl�n ding a nih. bL?("Israelhai inbiekpui la, hieng hin hril rawh: 'Ka thuoina ding cheu ram in hang tlung a, )KO(Chun, LALPA chun Mosie a biek a, J(Nangni ta ding le in kuoma um hnam danghai ta dingin d�n le thup�k hmun khat chauh a um ding a nih' tiin hril rawh" a ta.GI (In thlahai chena ding khomin, mipuihai le in kuoma hnam dang umhai ta ding khomin d�n thuhmun in nei ding a nih; hnam danghai khom LALPA hmaa chu nangni leh angkhat vong an ni ding a nih. NH(Thang la hung thar pei chen khomin, ram dang mi amanih le nangni laia ch�ng ve tu khomin LALPA ta dinga rim inhnik, meia thilhl�n an thaw pha chun nangni thaw ang charin an thaw ve ding a nih. yGm( "Chu rama pieng po po chun hieng ang pei hin LALPA ta dinga rim inhnik, meia thilhl�n chu an thaw ding a nih. &FG( Ran pakhat n�ka tam in inhl�n pha leh ran pakhat in inhl�na thil dang in hmang sa z�t char kha ran in inhl�n sa z�t ang peiin thaw sa ve pei ro. E ( Bawngchal amanih, beramchal amanih, beramchal tuoi amanih k�lchal tuoi amanih in inhl�n pha chuong ang chun thaw hlak ro. hDK( uoin litar hni in inhl�n sa bok ding a nih. Hi inthawina hi LALPA ta dinga rim inhnik a nih. wCi( bu le b�l thilhl�na dingin beiphit dip kilogram thum le oliv hriek litar hni hmet pol chu inhl�n in ta, B'(Chun, pumraw thilhl�n amanih, thutiem hlenna dinga inthawina amanih le LALPA kuoma inremna thilhl�n amani-ah bawngchal in inhl�n chun, tAc(uoin litar khat leh in inhl�n sa bok ding a nih. Hieng thilhl�nhai hi LALPA ta dinga rim inhnik a nih. @(Bu le b�l thilhl�na beramchal in inhl�n chun beiphit dip kilogram hni, oliv hriek litar chenve le hmet pol chu inhl�n in ta, (?K(Chun, pumraw thilhl�n amanih, inthawina thilhl�n amania beramte in inhl�n pha leh dawn ding thilhl�nah uoiin litar khat in inhl�n sa bok ding a nih. ->U(LALPA kuoma thilhl�n inhl�ntu taphotin bu le b�l thilhl�na hmang, beiphit indip kilogram khat, oliv hriek litar khat le hmet chu an inhl�n sa ding a nih. =(LALPA kuoma meia thilhl�n, pumraw thilhl�n amanih, thutiem hlen dinga inthawina amanih, mani nuom thua thilhl�n amanih, in k�t hunbi pha amania bawngchal amanih, beram le k�l chal amanih in inhl�n taphot chu LALPA ta dinga rim inhnik a nih. j<O("Israelhai inbiekpui la, hieng hin hril rawh: 'In umna ding ram ka p�k cheu in tlung pha chun, ; 7(Chun, LALPAN Mosie a :5(-Chuongchun tl�nga um Amalekhai le Kanan mihai chu an hung chim thla a, an lo bei a, an lo s�t thal rem rum a, Horma chen an hnot thl�r tawl a.9(,Nisienlakhom, anni ngairuotna hmangin tl�ng tieng an pan lui a, LALPA Thuthlung bawm le Mosie ruok chun rieb�k chu an suoksan nawh. #8A(+Amalekhai le Kanan mihai le khin indo in ta, LALPAN a nghatsan ta si cheu leiin in kuomah um naw nih, an kawlhn�ma thi mei mei ding chauh in nih" a ta. c7A(*In kuomah LALPA a um naw leiin, in hm�lmahai lo that el ding chauh chun fe ting naw ro. g6I()Mosie ruok chun, "Ieng leia LALPA thup�k poisa loa fe in tum am a na? Hlawtling naw ti niu. 5+((A z�nga chun inhma takin an tho a, tl�ng ram tieng pan an tum a, "Kan suol takzet a nih. LALPA tiem rama chun tuhin f�ng kan tih" an ta. ^47('Chuong thu chu Israel thlahai po po kuomah Mosien a hril a, lungngaiin an inr�m a. g3I(&Ram thlithlai dinga fehai laia Nuna naupa Josua le Jefune naupa Kaleb ruok chu an thi ve nawh.2(%a ram chanchin ripawt tha naw taka th� dara mipui pungkhawmhai laia chierna intluntuhai po po chu LALPA hmaah hriin a man hlum vong a. L1($Chuongchun, ram thlithlai dinga Mosie mi tirh hung k�r nawk hai, q0](#Kei LALPA hin chu chu ka hril a, hieng mi rilo pung khawmhai, kei mi dod�l dinga inhawr khawmhai chunga hin chuong thilhai chu thaw ng�i ng�i ka tih. Hi thlalera hin an tawpna chu tlung a ta; hi hmuna hin th�ng an tih" a ta.D/("Ram in va thlithlai ni, ni sawmli s�ng chu ni khat aiah kum khat peia tiemin kum sawmli s�ng chu in suol leiin tuor in ta, keima hnawla thang umzie hi iem a na ti hung hrieng in tih. 2._(!Thlal�ra in ruonghai a riral vong hma khat chu, in ringum nawna ra chu tuorin, in nauhai chu kum sawmli s�ng beram chingin hi thlal�ra hin inv�k inv�k an tih. <-u( Nangni ruok chu in ruongin thlal�r ngh�k a tih. , ('R�lin an mi manp�k ding chauh' tia in hril in nauhai ruok chu thuoi l�t ka ta, in hnawl hnung ram chu la ch�n an tih. +(Jefune naupa Kaleb le Nuna naupa Josua ti chauh naw chun, b�n phar meua in umna hmun dinga ka tiem ram chu tu khomin l�t naw ti niu. *{(Nangni laia intiema thang tah, kum sawmhni le a chung tieng, ka chunga chier po po ruong chu thlalera hin z�l a tih. q)](An kuomah, ka hringna s�lin ka hril a nih, ka hriet ngeia in hril ang takin in chungah thawng ka tih. n(W("Hieng mi rilo pung khawmhai, ka chunga chier hmanghai laka hin ieng chen am z�i ka daw ding a na? -'W(Chun, LALPAN Mosie le Aron a biek a, ,&S(Amalek mihai le Kanan mihai chu ruomah an um leiin, zinga hin hnung tieng k�r nawk unla, Tuipui Sen hr�la fe thlaler panna lam tieng chun inthok suok ro" a ta.%9(Ka siehlaw Kaleb ruok hin chu ngaituona danglam puta lungril po poa a mi zui leiin, a ram va sira chun thuoi l�t ka ta, a thlahaiin rochung an tih. $#(an pi le puhai kuoma inkh�m meua p�k ka tiem ram chu hmu top naw ni hai; anni laia mi ngain�ptu hrim hrim khomin hmu bok naw ni hai. #7(tu khom ka ropuina le inchikna thil mak Aigupta ram le thlalera ka thawhai hmu ta si a, ka thu awi nuom loa voi sawm zet mi fietuhai hrim hrim chun, e"E(Amiruokchu, kei hi hring zing ka ni ang boka ka ropuina hnuoi pumah a sip zing s�ng chun, 0!](LALPA chun, "I hni ang chun ka ngaidam. ; q(Tuhin LALPA, i hmangaina nasa tak ang ngei le Aigupta ram an suoksana inthoka tu chena i ngaidam rop tah hlak ang khan hieng mipuihai suolna hi ngaidam lul rawh" tiin a ng�n a.tc(Nangma ngeiin, 'LALPA chu lung inuoi tak, hmangainaa sip, mi suolhai le helhai khom ngaidam hlaktu, amiruokchu pahai suolna leia an nauhai le an nauhai nauhai, suon thum suon lina chen khom hrem hlaktu chu a nih' tiin i lo puong ta a. Q(A hmaa i lo puong ta hlak angin tu hi LALPA hr�tna suklang hun a nih. !('LALPA chun intiemkam meua ram p�k a tiema chun a thuoi tlung thei ta naw leiin thlal�rah a sukhlum vong el a nih' an ti ding annawm! _9(Voi khat thil thua i sukhlum vong chun, hnam danghaiin an chanchin hung hrieng an ta, !(hi rama mihai kuoma hin hril sawng rawi an tih! Aw LALPA, anni chun hieng mihai lai hin i um ti an hriet tah a, nang chu aw LALPA, hmaisana meuh an hmu ta che a, i s�m chu an chungah i z�rpek hlak a, s�nah s�m ngirin, z�nah meiin an hma i thuoi hlak si a. &G( Mosie chun LALPA kuomah, "I thilthawtheina hmanga hi mihai hi Aiguptaa inthoka i thuoi suok an ni leiin chuong ang thu chu Aigupta mihaiin lo hre pal an ta, {q( Anni rawi hi hripuiin sukhlum vong ka ta, nang ruok chu anni n�ka hnam ropui le lien lemin siem ka ti che" a ta.X+( LALPA chun Mosie kuomah, "Ieng chen top am hi mihai hin an mi hmusit chei ding a na? Anni lai inchikna thil mak kh�ng zozai ka thaw hnung khom khan, ieng chen top am an mi la ring nuom naw zing ding a na? #A( Nisienlakhom, pungkhawmhai chun lunga d�ng an rot a. Chu phing leh Intuokna Puon in chunga chun pungkhawm po po hmaah LALPA ropuina chu a hung inlang a.L( LALPA chunga hin hel naw phot ei tiu. A ram mihai chu ti d�r naw ro, ei la dol zo vong tawl ding a nih. Humtu an nei nawh, eini kuoma ruok chu LALPA a um. Ti tawl d�r naw ro" tiin an hril a.  (Ei chungah LALPA a lawm chun, chu ram, nenetui le khuoizu luongna rama chun mi thuoi tlung a ta, ei ta dingin mi p�ng a tih. gI(Israel mipui pungkhawmhai kuoma chun, "Kan ram hang fang le thlithlai chu ram tha tawp a nih. sa(Ram thlithlaia fehai laia thang Nuna naupa Josua le Jefune naupa Kaleb chun an silf�n an pot thl�r a, V'(Mosie le Aron chu chu taka Israel mipui pungkhawmhai hmaa chun an bokkhup a. \3(Thuoitu ding thlang ei ta, Aigupta tieng k�r nawk ei tiu" an ta, an inrawn tuo a.B(Kawlhn�ma thi el dingin ieng leia Pathienin hi rama hin a mi thuoi a na? Ei nuhmei le nauhai hi r�lin mi l�kp�k an ta, ei ta dingin Aigupta rama k�r nawk a tha lem dai a nih. #A(Mosie le Aron chungah chierin, "Aigupta rama khan lo thi ta law law chu ni inla tha lem ding bah! An naw le bek thlalera khan lo thi ta lem inla ni ding! 4 g(Chu z�n chun beidongin mipui chu an tap a.  )( !Mi lien Anak thla, Nefelimhai khom kan hang hmu a, anni laka chu khau ang chauin kan inhmu a, anni khomin khau ang chauin an mi hmu bok" tiin.Q ( Israelhai lai chun an ram hang en thlithlai thu chu tha naw takin an hril dar a, "Kan ram hang en thlithlai chun a rama ch�nghai a f�k zo pei a nih. Mi kan hmuhai chu mi lien tak tak vong an nih.  ( Nisienlakhom a fepuihai ruok chun, "Anni chu eini hang t�r ruol ding an ni nawh, eini n�ka hr�t lem dai an nih" an ta.  9( Kaleb chun Mosie hmaa mipui chier mur mur chu a z�p dei a, "Inthok suok ei ta, a ram chu hang l�ng ei tiu, ei ngam tawl ngei ding a ni si a" a ta./ Y( Amalek mihai chu Negev-ah an um a; Hit hai, Jebu hai le Amor hai chun tl�ngram an del a; Kanan mihai chu tuipui kam hnai le Jordan vadung hr�lah an ch�ng" tiin.5( A mi ch�nghai ruok chu kawlhrawng tak el an na, an khawpuihai chu kula inhuon a na, a lien tawl hle bok a. Anak thlahai chen khom kan hang hmu a. 0[( Hieng hin Mosie kuomah an hril a: "I mi tirna ram chu kan hang thlithlai ngei a, nenetui le khuoizu luongna ram a lo ni takzet el! Hi hi a ram suok thei ra chu a nih. C( Paran thlalera Kades hmun, Mosie le Aron le Israel mipuihai umnaa an hung k�r nawk chun an r�nga pungkhawm hmaah an thil hmuhai chu an ripawt a, a ram suok theihai chu an inentir a. E( Ni sawmli zet a ram an fang hnung chun an hung k�r nawk a.^7( Chu ruom hminga Eskol an inb�kna san chu Israelhaiin grep ra bawr an lo lei a nih. )( Eskol ruom an tlung chun grep ra bawr khat, a kau pumin an sat bong a, chu chu theibufai le theichang ra leh mi pahniin an zawn a, an hawn a. V'( Negev fe thlengin Hebron an tlung a, chu chu milien Anak thlaa mi Abiman hai, Sesai hai le Talmai hai ch�ngna khuo a nih. Hebron khuo hi Aigupta rama Zoan khuo an indin hma kum saria an indin tah a nih. hK( Chuongchun, Zin thlalera inthok chun an pan tung a, Hamath kawn bul Rehob chen an thlithlai a. ue( a ram leilung hnawng d�n, hnuoi a h�ng that le that nawzie d�m, ram a ngaw am a pawn ti d�m hang thlithlai ro. A ram tharsuok thei hung hawn tum ngei ngei ro" tiin thu a'n cha a. Chu hun chu gr�p ra hmasa a hmin tan hun a nih.kQ( an ram hluo that le that nawzie d�m, an ch�ngna khuohai chu kula inhuon a ni le ni naw d�m, h~K( A ram hm�lhmang d�m, a rama ch�nghai tam le tam nawzie le hr�t le hr�t nawzie d�m, }{( Mosien Kanan ram thlithlai dinga a tirhai kuoma chun, "Negev fe tlanga hmar tieng panin, tl�ngrama khin kai tung ro. u|e( Hienghai hi ram thithlai dinga Mosien a tirhai chu an nih. Mosie chun Nuna naupa Hosea chu Josua tiin a ko. 7{k( le Gad hnama inthokin Maki naupa Geuel an nih. 1z_( Naftali hnama inthokin Vofsi naupa Nabi; 1y_( Aser hnama inthokin Mikael naupa Sethur; /x[( Dan hnama inthokin Gemali naupa Amiel; >wy( Manase hnam (Josefa hnam) a inthokin Susi naupa Gadi; 2va( Zebulun hnama inthokin Sodi naupa Gadiel; 2ua( Benjamin hnama inthokin Rafu naupa Palti; 0t]( Efraim hnama inthokin Nuna naupa Hosea; 1s_( Isakar hnama inthokin Josefa naupa Igal; 0r]( Juda hnama inthokin Jefune naupa Kaleb; 0q]( Simeon hnama inthokin Hori naupa Safat; Fp( A tirhai hming chu: Reuben hnama inthokin Zakur naupa Samua; loS( LALPA thup�k angin Mosie chun Paran thlalera inthokin Israel pahnam tin inrawituhai chu a tir a. n)( "Israelhai kuoma ka p�k ding Kanan ram chu hang en thlithlai dingin pahnam tin inrawituhai laia mi pakhat seng thlang suokin tir rawh" a ta. m ?( LALPA chun Mosie kuomah, al=( Chu hnunga chun mipuiin Hazerot chu an suoksan a, Paran thlal�rah rieb�k an khuor a.k( Chuongchun, Miriam chu rieb�k puo tieng ni sari s�ng an sie a, an thuoi l�t nawk hma chun mipui chu an inson nawh. djC( LALPA chun Mosie kuomah, "A pain a naunu hmaia chil a s�kkhum ngot khom ni sari s�ng chu inzak a phur a ni naw am a ni? Khawhnawmah ni sari sie hmang inla, chu hnung chun rieb�kah la l�t nawk thei in tih" a ta. Xi+( Mosie chun LALPA a ko a, "Aw Pathien, sukdam hr�m raw khai" tiin a ng�n a. {hq( A nu sula inthoka naute hlamzuia hung pieng, a taksa chenve z�r zo tah ang �m chun inumtir lul naw rawh" a ta.g( Chuongchun Aron chun Mosie kuomah, "Aw pu, inv�tthlak taka suol kan lo thaw maw kha kan chungah intl�ktir lul naw rawh. 4fc( Chun, Puon in chunga s�m a'n kieng chun, ngai ta, Miriam chu v�r anga v�rin a lo inph�r ta vong a. Ama tieng Aron a hang ngha chun a'n ph�r vong tah ti a hmu a. Ee( LALPA chu an chungah a lung a sen hle a, a fesan tawl tah a.Rd( Ama chu inhmatonin ka biek hlak a, thu khir hmang loin tlang takin ka biek hlak. Ama chu LALPA ruongam khom hmu ta sa a nih. Chuleiin, ka siehlaw Mosie hi ieng leia in soisel ngam am a na?" a lo ti a. |cs( Ka siehlaw Mosie kuoma ruok chu chuong ang chun ka thaw ngai nawh. Ama chu ka mi Israelhai chungah a ringum a nih. b%( An kuoma chun, "Ka thu hi ngaithla ro. Nangni lai LALPA zawlnei an um chun a kuomah inl�rin keima ka'n hriettir a, mangah ka biek hlak a. a( LALPA chu s�m ng�rin a hung tum a, Puon in kotkh�ra chun a ng�r a, Aron le Miriam chu a ko a, an pahni chun an hung suok a. !`=( LALPA chun Mosie le Aron le Miriam kuomah, "Hung suok unla Intuokna Puon inah mi hung hmu ro" a ti ta thut el a. Chuongchun, an pathum chun an va fe a. !;~h}}D||H{{6z;yhyxWwHvvOutssrBq}ppbpoo+n(mmglzlkHjiiVhhgRft==d<<-;g::9i877|66_655+443"221004/..-,++**X)),((<''&k%%q$$\##`""H!!~!+ iR Ql;[.Vu5O"M : K b  j FW%K~!Z%/(Hienghai hi Zebulun thl�h�i chu an na, an r�ngin s�ngruk le zanga an nih.$3(Zebulun thla pahnamhai chu: Sered s�ngkuo thl�tu chu Sered; Elon s�ngkuo thl�tu chu Elon; le Jahleel s�ngkuo thl�tu chu Jahleel a nih. b#?(Hienghai hi Isakar thlahai chu an na, an r�ngin s�ngruk le s�ngli le zathum an nih.\"3(Jasub s�ngkuo thl�tu chu Jasub; le Simron s�ngkuo thl�tu chu Simron a nih. f!G(Isakar thla pahnamhai chu: Tola s�ngkuo thl�tu chu Tola; Pua s�ngkuo thl�tu chu Pua; a =(Hienghai hi Juda thl�h�i an na, an r�ngin s�ngsari le s�ngruk le zanga an nih.sa(Perez thl�h�i chu: Hezron s�ngkuo thl�tu chu Hezron le Hamul s�ngkuo thl�tu chu Hazmul a nih. #(Juda thlaa mi pahnamhai chu: Sela s�ngkuo thl�tu chu Sela; Perez s�ngkuo thl�tu chu Perez; Zera s�ngkuo thl�tu chu Zera a nih. ?{(Juda naupahai chu Er le Onan an na, Kanan-ah an thi a. U%(Hienghai hi Gad thl�h�i chu an na, an r�ngin s�ngli le zanga an nih.Z/(Arodi s�ngkuo thl�tu chu Arodi; le Areli s�ngkuo thl�tu chu Areli a nih. K(Ozni s�ngkuo thl�tu chu Ozni; Eri s�ngkuo thl�tu chu Eri;  (Gad thla pahnamhai chu: Zefon s�ngkuo thl�tu chu Zefon; Hagi s�ngkuo thl�tu chu Hagi; Suni s�ngkuo thl�tu chu Suni; \3(Simeon pahnama mi po z�t chu an r�ngin s�nghni le s�nghni le zahnih an nih.U%( Zera s�ngkuo thl�tu chu Zera le Saul s�ngkuo thl�tu chu Saul a nih. ( Simeon thla pahnamhai chu: Nemuel s�ngkuo thl�tu chu Nemuel; Jamin s�ngkuo thl�tu chu Jamin; Jakin s�ngkuo thl�tu chu Jakin; 0]( Kora nauhai ruok chu an thi ram ve nawh.$C( Hnuoiin a bau a ka a, anni chu Kora leh a dol hmang a, Kora hnungzuitu zahni sawmnga khom meia lem hmangin an um kha. Anni chu inchikna ding an lo ni tah. /Y( Eliab naupahai chu Nemuel, Dathan le Abiram an nih. Dathan le Abiram hai hi khawtl�ng thuoitu, Kora hnung zuia Mosie le Aron beitu le LALPA laka helhai kha an nih. "A(Palu chun Eliab a thla a, r_(Hienghai hi Reuben pahnama mi po an na, tiem po chu s�ngli le s�ngthum le zasari le sawmthum an nih. [1(Hezron s�ngkuo thl�tu chu Hezron le Karmi s�ngkuo thl�tu chu Karmi a nih. wi(Israel nau lut�r Reuben naupahai chu: Hanok s�ngkuo thl�tu chu Hanok; Palu s�ngkuo thl�tu chu Palu; lS("LALPAN thu Mosie a p�k angin, mipuihai chu kum sawmhni le a chung tieng po tiem vong ro" an ta. n W(Chuongchun, Mosie le Eleazar chun Jeriko zawn, Jordan kam, Moab phaiah anni rawi chu an inbiekpui a, { q("Israel thlahai po po, r�l do thei chin kum sawmhni le a chung tieng po chu a pahnam hnamin tiem vong ro" a ta. _  ;(Hripui inkieng hnung chun LALPAN Mosie le thiempu Aron naupa Eleazar hai chu a biek a, - U(Peor-a khan dawhaa thawin an hl�m cheu a, an farnu, Midian mi lien naunu Kozbi, hripui a hung tlunga thata um khom kha, Peor-a thil tlung nghong suok a nih" a ta.> y("Midianhai chu hm�lma angin en la, sukbohmang rawh. !?(LALPA chun Mosie kuomah, mU(Midian nuhmei an that hming chu Zura naunu Kozbi a na, Zura chu Midian pahnam pakhat laia lal a nih.dC(Israel mi, Midian nuhmei le an that hming chu Simeon s�ngkuoa mi Salu naupa Zimri a nih. B( Pathien inzaumna hum dinga th�kthu sukse a, Israel thlahai ta dinga inremna a siem leiin, ka thuthlung hi ama le a thlahai kumkhaw thiempu nina thuthlung n�ng a tih', ti rawh" tiin._9( Chuleiin, ngai ta, keima le inremna thuthlung chu ama leh thlung ka tih ti hril rawh. hK( "Thiempu Aron naupa Eleazar naupa Finehas chun Israelhai laka ka th�kthu a siet anga a th�kthu a suksiet leiin Israelhai chunga ka lungsen chu a re ta a, ka th�kthu lungsen leiin Israelhai chu sukbohmang ta naw ning. !?( LALPA chun Mosie kuomah, K( Chu hremna hripui chun mi s�nghni le s�ngli a that hman a nih. (Israel pa chu a puon inah a zui l�t a, Midian nu le chun an pahniin feiin a sun tlang a, Israelhai chunga hremna chu a r� ta a. dC(Aron naupa Eleazar naupa Finehas chun a hmuin inkhawmnaa inthokin a suok a, fei a l�k a, 1~](Chuonga Intuokna Puon in bula Mosie le Israel pungkhawmhai po po an tap lai chun an mit hmua ngei Israel mi pakhat hin a ins�ngah Midian nuhmei a hung thuoi l�t a. v}g(Mosie chun Israel ror�ltuhai kuomah, "Peor-a Baal biea thang in mihai seng chu in sukhlum ding a nih" a ta.N|(LALPA chun Mosie kuomah, "Hieng hotuhai po po hi thuoi tawl la, LALPA lungsenna tibaium tak el chu Israelhai chunga inthoka a'n kieng theina dingin s�n varah LALPA hmaah sukhlum vong rawh" a ta. k{Q(Peor-a an Baal chu Israelhai khomin an biek ve tah leiin an chungah LALPA lungsen chu a so hle a. z(Chuong nuhmeihai chun an pathien kuoma inthawinaa d�m an fiel a, inthawina sa chu fain an pathien hmaa chun an k�n ve a. Ty %(Sitim ruoma Israelhai an um laiin chu taka um Moab nuhmeihai chu an pawl a. nxW(Chun, Balaam chu a tho a, a in tieng a k�r nawk a, Balak khom chun a fena ding tieng a pan ve ta a.dwC(Kittim a'nthok long hung an ta,Asur le Eber tukdol an ta,Anni khom tlu se vong an tih"tiin.evE(Chu zoah hi thu hi a hril nawk a:"Chuong chu Pathienin a thaw pha,Tu am dam zo t�ng an ta?[u1(Sienkhom Kenhai chu suksiet n�ng in ta,Asuria-haiin salah thuoi an ti cheu"tiin.dtC(Chu zoah Ken mihai a hmu a, a thu chu a puong a:"I ch�ngna hmun a him,Lungpuiah bu i sep; s(Chu zoah Balaam chun Amalek a hmu a, a thu chu a puong a:"Amalek chu hnam hmasa tak a na,Sienkhom a tawpah hung sieng a tih"tiin.Or(Jakob a'nthok roreltu hung a ta,Khuoa thi mahlahai nuoi bo a tih"tiin._q9(Edom chu tukdol a ta,A hmelma Seir chu hn�ng a tih.Israel ruok chu hr�t pei a tih.Kp("La hung ding mi chu ka hmu a,La hnai si lo mi chu ka hmuh.Jakob a'nthok arasi hung suok a ta,Israel a'nthokin lal hmol suok a tih. Moab lu b�r chu vaw hawp a ta,Setha nauhai lu ru po po khom.qo](Pathien thuhai hretu thu,Iengkimthawthei inl�rna hmutu,A hmaa bokkhup a,A mit hung inhong tah thu chu:nnW(Chuongchun, Balaam chun hieng thu hi a hril a:"Beor naupa Balaam thu,Mita chieng taka hmu theitu thu,8mk(Tu hin ka mihai kuom tieng ka k�r nawk ding a ni ta a, sienkhom la hung vak rawh, hieng mihai hin tuta hnunga i mihai chunga an thaw d�n ding la hang hril ka ti che" a ta.hlK( 'Balakin tangkaruo le rangkachaka sip a lal in khom mi pe ding ni sien, LALPAN thu a mi p�k b�k chu keima chun ieng khom, a sie a tha, ka thaw thei nawh, LALPA mi hril chauh ka puong thei a nih' ti ka lo hril tawl kha. Vk'( Balaam chun Balak kuomah, "I mi hung tirhai kha ka lo hril a ni naw am a ni? j( Tu hin suok nghal la, i in tieng fe dai rawh. Lawmman tam tak p�k che ka tum vei leh LALPAN i lawmman hmu ding a d�l si che a" a ta.4ic( Chu zet chun Balaam chunga chun Balak lungsenna chu a chok a. A kut chu nuoiin, "Ka hm�lmahai tongsie inphur dingin ka'n ch� suok che a, voi thum rau mal i sawm ta a. Fh( Keichal anga bok inzielin,Keipui angin bok z�l an ta,Tu'n am kei tho ngam an ta?Nangni malsawmtu cheu chu,Malsawmin um hai sien la,Tongsie inphurtu cheu chu,Tongsie phurin um raw se"tiin.0g[("Aigupta rama inthokin,Pathienin a hung thuoi suok a,Ramsiel anga tha hr�t an nih.Dotu hnam danghai dol hmangin,An ruhai vaw hawp an ta,An thalin k�p tlang an tih.f(V�n ruotui dong th�ng a ta,Ram hnawngah thlai chi thl�k an tih."An lal chu Agagl n�kin ropui a ta,An lalram chu hmingthang a tih.uee("Ruom angin an inz�r duoi a,Va kama huon ang a na,LALPA phun aloi thing ang,Va kama sidar thing ang a nih.Pd("Aw Jakob, i puon inhai a mawiin,Aw Israel, i ch�ngna hmunhai a mawi!ncW(Pathien thu hretu thu,Iengkimthawthei inl�rna hmutu,A hmaa bokkhup a,A mit hung inhong tah thu chu:Vb'(hi thu hi a hril ta a:"Beor naupa Balaam thu,Mita chieng taka hmu theitu thu,pa[(a pahnam a pahnama rieb�k khuor Israelhai chu a hmu a. Pathien thlarau chu a chungah a hung tlung a, !` ?(Israelhai malsawmp�k chu LALPA lawmzawng a nih ti Balaamin a hriet chun kha hma ang khan aien dingin a fe hrang nuom ta naw a, thlaler tieng a ngha a, x_k(Balak chun Balaam ti ang chun a thaw a, maich�m tina chun bawngchal pakhat le beramchal pakhat a'n hl�n a. ~^w(Balaam chun, "Maich�m pasari mi siemp�k la, bawngchal pasari le beramchal pasari mi buotsaip�k bok rawh" a ta. c]A(Balak chun thlaler zuk thlir theina tl�ng Peor tl�ng s�pa chun Balaam chu a thuoi a.+\Q(Chun, Balak chun Balaam kuomah, "Hung rawh, hmun dangah thuoi nawk ka ti che, chu taka inthok chun tongsie i mi'n phurp�k Pathienin a remti hlauh t�kah" a ta.s[a(Balaam chun, "LALPA hril ang ang chu ka thaw ding a nih ti ka hril ta che a ni naw am a ni?" tiin a don a.Z{(Balak chun Balaam kuomah, "Tongsie i'n phur d�r naw a ni khomin mal chu a te hlek khom sawmp�k lul naw rawh" a ta. Y;(Keipui angin mipui an tho,Keichal angin an hung tho suok;An sa se a f�k zo hma chun,A thisen a liek kawl hma chun,Chawlin bok nawk ngai naw nih"tiin.CX(Jakob chu dawi hne ruol lo,Israel chu �i ieng ang khoma,Hang ngam ruol ding a ni nawh.Jakob le Israel chungthua chu,"Pathienin a va thawpek nasa de!",Ti hi mihai hril tak n�ng a tih.cWA(Pathienin Aiguptaa inthokin,Anni chu a hung thuoi suok a,Ramsiel anga th� hr�t an nih;V(Jakob ta din sietna ka hmu nawh,Israel ta din buoina ka hmu nawh;LALPA an Pathienin a umpui a,Anni lai Lal rawl an ri zing;eUE(Malsawmp�k di'n thu ka hmu a,Mal a sawm ta sa hrim an na,Keiin chu chu ka s�t thei nawh.4Tc(Pathien chu mihriem ang a,Kh�l hril hlak mi a ni nawh;Mihriem nauhai anga lungril,Thl�k el hlak mi a ni bok nawh.Hril sia thaw ngai lo a ni?Thu tiem hlen ngai lo a ni?qS](Chuongchun, a hrillawkna chu a puong ta a:"Balak, tho la, ng�ithla rawh,Zipor naupa, ka thu ngai rawh;R7(Chuongchun a k�r nawk a, maich�m s�ra chun ama le Moab mi lienhai po po chu an lo ng�r a. Balak chun, "LALPA chun iem a hril che leh?" a ta. Q}(LALPA chun Balaam chu a'n hmupui a, a bauah thu a sie a, "K�r nawk ta la, Balak kuomah hi thucha hi hril rawh," a ta. lPS(Balaam chun Balak kuomah, "Saw laia LALPA ka va biek karin i thilhl�n bula hin lo um rawh" a ta. 6Og(Chuongchun, Pisga tl�ng s�pa khaw thl�rna Zofima chun a thuoi a, chu taka chun maich�m pasari a siem a, maich�m tina chun bawngchal le beramchal a'n hl�n seng a.tNc( Chun, Balak chun a kuomah, "Hmun dangah f�ng ei ta, chu taka inthok chun hmu thei tawl i tih. An umna chin po po hmu thei i ta, an r�ng chun hmu vong kher naw ti nih. Chu taka inthok chun tongsie i mi'n phurp�k ding a nih" a ta. ]M5( Balaam chun, "LALPAN ka baua thu a sie chu ka hril suok naw dim a ni?" tiin a don a.JL( Balak chun Balaam kuomah, "I mi thaw d�n hi ieng tizie am an ta a? Ka hm�lmahai tongsie inphur dingin ka hung inthuoitir che a, chuong chu thaw ta n�kin mal i sawm ta hlauh lem a!" a ta. OK( Jakob thla pilvut z�t hiel chu,Tuin am tiem zo thei an ta?Israelhai hmun lia thea hmun khat khom,Tu in am inchik zo s�ng an ta?Mi fel thiin mi'n thitir rawh,An tawpna anga tawp ve ka nuom!"tiin.J( Lung tolawta inthokin ka hmu ph�k a,Tl�ng s�pa inthokin ka thl�r tawl:A hlanga um ding hnam an na,Hnam dang ang an ni ve nawh;I}(LALPAN tongsie a'n phur naw chu,Ieng tin am inphur thei ka ta?LALPAN a hnawl si lo hai chu,Ieng tin am hnawl thei ka ta?]H5(Balaam chun hrillawkna thu chu a puong suok ta a:Aramk a'nthok Balakin a mi hung thuoi,Sak tl�ng rama Moab lal chun;'Hung la, Jakob s�ngkuohai chuKa ta din tongsie inphur la,Israel chu hnawl hmang rawh' tiin.kGQ(Chuongchun a k�r nawk a, maich�m s�ra chun ama le Moab mi lienhai po po chu an lo ng�r a. wFi(LALPA chun Balaam bauah thu a sie a, a kuomah, "K�r nawk ta la, hi thucha hi Balak kuomah hril rawh," a ta. E3(Pathienin Balaam chu a lo inhmupui a. Balaam chun, "Maich�m pasari ka buotsai a, maich�m tinah bawngchal le beramchal ka'n hl�n a nih," a ta.kDQ(Balaam chun Balak kuomah, "I thilhl�n bula hin lo ng�r zing la, kei chu va fe hrang ka ta, mi be dingin LALPA a hung el thei a, ka kuoma a puong taphot chu hril ka ti che" a ta. Chuongchun, tl�ng kol vungah a hang fe a. }Cu(Balak chun Balaam hril ang chun a thaw a, an pahni chun maich�m pakhat peiah bawngchal le beramchal an inhl�n a.B )(Balaam chun Balak kuomah, "Hi taka hin maich�m pasari mi bawlp�k la, bawngchal pasari le beramchal pasari mi buotsaip�k bok rawh" a ta. A ()A z�nga chun Balakin Balaam chu Bamot Baal-ah a hang fepui a, chutaka inthok chun Israel mihai a then chu a zuk hmu ph�k a._@9((Balak chu bawng le beramin a'n thawi a, Balaam le a kuoma umhai chu a then a p�k a. C?('Chuongchun, Balaam chu Balak leh Kiriat Huzot-ah an fe a. > (&Balaam chun, "Hi, tu hin ka hung annawm. Ka nuom nuom hril thei am ka ni? LALPAN ka baua a sie chauh ka hril ding a nih" a ta.=(%Balak chun Balaam kuomah, "Inhmaw takin ka ko che an naw maw? Ieng dinga i hung el naw? Lawmman pe thei lo ding che am ka ni?" a ta. <y($Balaam a hung ti Balakin a hriet chun an ramri hmawr, Arnon vadung kama Moab khuoa chun hmuok dingin a'n thok suok a. 2;_(#LALPA v�ntirko chun Balaam kuomah, "Hieng mihai hi zui la, amiruokchu ka hril che chauh hril suok rawh," a ta. Chuongchun, Balaam chun Balak mi lienhai chu a zui ta a.1:]("Balaam chun LALPA v�ntirko kuomah, "Ka lo suol a nih. Mi dang dingin lamah i ng�r ti ka hriet naw lei a nih. I lawm naw zawng a ni chun k�r nawk el ka tih" a ta. '9I(!Sabengtung chun a mi hmu a, ka hmaa inthokin voi thum a p�t a ni kha. P�t naw sien chu that t�ng ka ti che a, sabengtung ruok chu hl�ng ka tih," a ta.!8=( LALPA v�ntirko chun a kuomah, "Ieng dinga voi thum top el i sabengtung i vuok? I fena hi ka n�k kal zawng a ni leiin dang ding chein ka hung a nih. *7O(Chu phing leh LALPAN Balaam mit chu a hongp�k a, lampuia kawlhn�m chawia ng�r LALPA v�ntirko chu a hmu a, chuongchun a k�n a, hnuoi sikin a bokkhup a. B6(Sabengtung chun, "Voisun ni chena nuom nuoma i chuongna hlak i sabengtung ka ni naw am a ni? Hieng hi i chungah thaw ka ch�ng hlak am a ni?" a ta, ama chun, "Ch�ng ngai lo e," a ta.51(Balaam chun sabengtung kuomah, "Mi inv�t angin i mi soisak a ni hi! Ka kuta kawlhn�m chawi ni lang chu tu hin zuk that nghal ka ti che" a ta. 4#(Chuphing leh, LALPAN sabengtung b�u chu a hong a, Balaam kuomah, "Ieng am i chungah ka thaw suol a, voi thum zet i mi vuok el chu?" a ta.n3W(Sabengtung chun LALPA v�ntirko chu a hmu a, a bok a, Balaam lungsen chun a hmolin a zei zot zot a. 21(LALPA v�ntirko chu a kh�l deuah an tawl son a, hmun inch�p lai tak, chang tieng voi tieng p�tna ding a um nawna hmuna chun a lo ng�r a. 1(Sabengtung chun LALPA v�ntirko chu a hmu a, pal chu a va hneng a, Balaam ke chu pal leh a hneng de a, chuongchun a vuok nawk ta a. i0M(Chun, LALPA v�ntirko chu gr�p huon pal le pal ink�r inch�p taka hin a lo ng�r nawk a. =/u(Kawlhn�m chawia lampuia LALPA v�ntirko ng�r sabengtungin a hmu chun lam sirah a p�t a, ram hnuoiah a fe a, Balaam chun lampuia khal kai nawk tumin sabengtung chu a vuok a. 2._(A fe phing leh Pathien lung a sen a, lo dang dingin LALPA v�ntirko chu lampuiah a lo ng�r a. Balaam chu a sabengtung chungah a chuong a, a siehlaw pahniin an zui a. d-C(Chuongchun z�ngk�r a tho chun a sabengtung a buotsai a, Moab mi lienhai chu a zui ta a.,/(Z�na chun Balaam kuomah Pathien a hung a, "Hieng mihai hi nangma koa hung an ni leiin zui tawl la, sienkhom ka hril che chauh thaw rawh" a ta. +(A hung hmasahai ang bok khan voi z�n ka inah riek unla, LALPAN thil dang iem hril ding a mi nei la ngh�k ka tih" a ta. /*Y(Sienkhom Balaam chun an kuomah, "Balakin tangkaruo le rangkachaka sip a lal in mi pe ding khom ni sien, LALPA Pathien thup�k b�k chu ieng khom ka thaw thei nawh. &)G(lawmman tam tak p�ng ka ti che a, i hril ang ang chu thawng ka tih. Hung la, hieng mihai hi ka ta dingin tongsie hung inphur hr�m rawh khai' tiin" an ta.((Anni chu Balaam kuomah an hung a, "Zipor naupa Balakin hieng ang hin thu a mi'n cha: Ka kuoma i hung hi ieng khomin d�l naw raw se; O'(Balak chun mi lien tam lem, a hmaa fehai neka ropui lem a tir nawk a. y&m(Chuongchun, Maob mi lienhai chu Balak kuom tieng an k�r nawk a, "Balaamin a mi zui nuom nawh" tiin an hril a. %!( Z�ng k�r a hung tho chun Balaamin Moab mi lienhai kuomah, "In ram tieng k�r nawk ta ro, nangni le fe chu LALPAN a remti nawh" a ta. $( Sienkhom Pathien chun Balaam kuomah, "Anni chu zui naw rawh. Chuonghai chu tongsie i'n phur ding a ni nawh; mal ka sawmhai an nih" a ta.(#K( Ka ngam ruol an ni bok si naw leiin tu hin nang hung la, hnea a rama inthoka ka hnot suok tawl theina dingin, tongsie hung inphur tawl rawh' a ti a nih" a ta. "+( Balaam chun, "Moab lal, Zipor naupa Balakin thu a hung incha a, 'Aiguptaa inthoka hung suok mipuiin a ram an d�p sip el a, ka depah an um a. U!%( Balaam kuoma chun Pathien a hung a, "Hieng mihai hi tu hai am an na?" a ta. R (Ama chun an kuomah, "Voiz�n chu hi taka hin riek phot unla, LALPAN a mi hril d�n ang angin in kuomah thu hung inhriettir nawk ka ti cheu" a ta, chuongchun Moab milienhai chu a inah chun an riek a. (Moab upahai le Midian upahai chu aien man ding chawiin an suok a, Balaam kuom chu an va tlung a, Balak thucha chu an hril a.  (Ka ngam ruol an ni bok si naw leiin tu hin nang hung la, hnea a rama inthoka ka hnot suok tawl theina dingin, tongsie hung inphur tawl rawh. Nangin mal i sawmhai chu malsawmin an um a, tongsie i'n phurhai chu tongsie phurin an um ti ka hriet si a" tiin. Y-(Ama chun Eufretis Tuipui kama a pi le puhai ram Pethora um, Beor naupa Balaam kuoma chun mi tirin hieng ang hin thu a'n cha a: "Aiguptaa inthoka hung suok mipuiin a ram an hung d�p sip a, ka depah an um a. R(Chuongchun, Moab-hai chun Midian upahai kuomah, "Hi honpui hin bawngin hlo an pet zo angin ei sevela mi po po hi an pet zo vong ding a nih" an ta. Chuong hun laia Moab lal chu Zipor naupa Balak a nih. kQ(Israelhai chu an tam si leiin Moab mihai chu an thlab�r hle a, a ram pumin an mangang takzet a. `;(Chun, Zipor naupa Balakin Amor mihai chunga Israelhai thilthaw po po chu a lo hriet a. v i(Chuongchun, Israelhai chu fe peiin Jeriko zawn, Jordan suo tieng r�l Moab phairuoma chun umhmun an khuor a. (#Chuongchun, ama le a nauhai le a sipaihai chu tu khom hla nei d�r loin an that fai vong a, a ram chu an hluop�k tah a.8k("LALPA chun Mosie kuomah, "Ti d�r naw rawh. Ama le a sipaihai le a ram chu i kutah ka p�k tah. Hesbona Amor lal Sihon chunga i thaw angin a chunga khom thaw ve rawh" a ta. '(!Chu zoah an k�r a, Basan tieng an pan tung a, Basan lal Oga chu a sipai po po leh Edrei hmunah anni chu lo bei dingin a hung inthok suok a.{( Chun, Mosie chun Jazer khuo enthla dingin mi a tir a, chu khuo chu an l�k a, chu taka um Amorhai chu an hnot suok a. C(Chuong ang chun Amor-hai rama chun Israelhai chu an um a. (Sienkhom keinin kan tukdol,Hesbon kan suksiet d�r a,Dibon chen kan sukram a,Nofa chen kan sukchimit,Medebe chen khom thang sain"tiin. B(Aw Moab, i chung a pik, Khemo nauhaij, in se let d�r!In pathien chun v�kvai dingin,In nau pasalhai a siem a,In nau nuhmeihai khom chu,Amor lal Sihon kuomahSala man din a p�k suok.oY(Hesbon a'nthok mei a suok,Sihon khawpuia mei chu,Moab-a Ar khuo a lem zo,Arnon hmun s�nga l�nghai.mU(Hieng ang hin hlain an lo phuok a,"Hesbonah hung unla,Sihon lal khawpui chu,Indin thar nawk ei tiu. (Hesbon chu Amor lal Sihon khawpui a nih. Ama chu kha hmaa Moab lal do a, Arnon vadung chena a ram po po lap�ktu a nih. wi(Israelhai chun Amor mihai khuo po po, Hesbon le a se vela khuo po po khom chu an l�k vong bok a, an hluo a. ) M(Israelhai chun kawlhn�m leh an lo bei a, a ram chu Arnon vadunga inthoka Jabok vadung chen, kula inhuon Amon mihai le an ramri bul chen chun an l�k vong a. ; q(Sienkhom Sihon chun Israelhai hraw thleng chu a phalp�k nawh. A sipai po po a khawm a, Israelhai bei ding chun thlalerah a tir a, Jahaz an tlung chun Israelhai leh an inbei a. S !("I ram mi'n hraw tlangtir raw khai. Lo amanih grep huon amanih hraw nawng kan ta, i tuikhura tui dawn bok nawng kan tih. I ram kan fe thleng hma khat chun lal lamlienah fe pei kan tih" tiin mi an tir a.. Y(Israelhai chun Amor lal Sihon kuomah, a =(Bamot-a inthokin thlaler inlangna Pisga tl�ng hnuoia um Moab phaizawl chu an tlung a. =w(Matanaa inthokin Nahaliel, Nahaliela inthokin Bamot,  (Lalhai cho suok tuikhur chu,Mipui thuoituhai ngeiin,Lal hmol le funghrola an cho"tiin. Thlal�ra inthok chun Matana an pan a, oY(Chuongchun, Israelhai chun hi hla hi an sak a:"Aw tuikhur, hung inchik suok la,Z�iin awi kan ti che;3(Chu taka inthok chun Beer panin an fe pei a. Hi hmun hi a nih LALPAN Mosie kuoma, "Mipuihai ko khawm la, tui ka p�k ding a nih" a tina hmun chu. T#(A ruom pangp�r insawn thla chun,Moab ramria Ar khuo a sun"tiin a'n ziek. nW(Chu lei chun a nih LALPA Indona Bu-a chun,"Sufaah Waheb ruom inth�k a um,Arnon vadung ruom le chun,Y-( Chu taka inthok chun an suok nawk a, Arnon vadung kamah umhmun an khuor a, chu chu Amor ram chena inzar, thlal�r hmora um a nih. Arnon vadung hi Moab ramria um, Moab le Amorhai ink�ra ramri vadung a nih. D( Chu taka inthoka fe peiin Zered Ruom-ah umhmun an khuor a. ym( Obot-a inthok chun an suok nawk a, ni suokna tieng, Moab thlaler bul, Iye Abarim-a chun umhmun an khuor nawk a. D( Israel thlahai chu an fe pei a, Obot-ah umhmun an khuor a. ~{( Chuongchun, Mosien d�r r�l a siem a, ban l�rah a khai a, r�l chuk tu khom dar r�l en taphot chu an dam pei a.}}u(LALPA chun Mosie kuomah, "R�l lim siem la, ban l�rah khai rawh, r�l chuk tu khomin a en chun dam a tih" a ta. Q|(Mipuihai chu Mosie kuomah an hung a, "LALPA le nangma kal zawnga kan lo tong kha thil suol kan thaw a nih. R�l mi la hmangp�k dingin LALPA hni rawh" an ta, Mosie chun mipui ta dingin a hnip�k a.x{k(Chu phing leh, LALPAN r�l, mi chukna chihai chu mipuihai lai chun a tir a, Israelhai chu an chuk hlum teu a. bz?(Mipui chu Pathien le Mosie lakah an chier a, "Thlal�ra thi dingin ieng dinga Aigupta rama inthokin i mi thuoi suok am a na? Bei hlak um lo! Tui khom um bok lo! Hi bu luoksuokum vet khom hi kan hn�m zo tah!" an ta. y (Hor tl�nga inthok chun Edom ram h�lin Tuipui Sen tieng an k�r nawk a, a lam chu a'n kuol leiin mipuiin an nghok ta hle a. /xY(Israelhai hn�na chu LALPAN a ng�ithl�k a, Kanan mihai chu an kutah a p�k a, anni le an khuohai chu an sukram vong a, chu hmun hminga chun Hormai an inb�k a.w(Israelhai chun LALPA kuomah "Hienghai hi kan kutah i mi p�k phot chun, an khawpuihai hi sukram vong kan tih" tiin thu an intiem a. zv q(Kanan mi Arad lal, Negev-a um chun Israelhai chu Atarim panin an hung ti a hrietin a lo bei a, a then a lo man a. ]u5(Aron thi thu mipuiin an hriet chun Israel s�ngkuo po poin ni sawmthum an s�n a. 2t_(Mosie chun Aron thiempu silf�n chu a hlipp�k a, a naupa Eleazar chu a'n h�ktir a. Aron chu tl�ng s�pa chun a thi a, Mosie le Eleazar chu an hung k�r nawk a. ]s5(LALPA thup�k ang takin Mosie chun a thaw a. Mipui hmuah Hor tl�ng chu an kai a. #rA(Aron silf�n kha hlipp�k la, a naupa Eleazar inh�ktir rawh, Aron chu a chipuihai kuoma thuoi a ni ta ding a ni si a; tl�nga chun thing a tih" a ta.Aq(Aron le a naupa Eleazar ko la, Hor tl�ngah fepui rawh. (pK("Aron hi a chipuihai kuomah thuoi a ni ding a ni tah. In pahnia Meriba tuikhura ka thup�k laka in hel leiin Israelhai ka p�k rama chun l�t thei naw nih. @o}(Edom ramri bul Hor tl�nga chun LALPAN Mosie a biek a, Pn(Israel thla, mipui po po chun Kadesh suoksanin Hor tl�ng an tlung a. \m3(Chuonga Edomin an ram hraw thleng a phal naw lei chun Israelhai chun an k�rsan a. l(Ama ruok chun, "Hraw thleng lo ding" a ti tlat a. Edom chu a sipai tam tak le hr�t tak leh anni bei ding chun a hung inthok a. Ok(Israelhai chun, "Lamlienpui chauh hrawng kan ta, keini le kan ranhaiin in tui an dawn chun a man pe vong kan ti cheu. Kea hraw thleng chau a nih kan hni, thil dang ieng khom kan hni sa nawh" an ta. j1(Nisienlakhom, Edom lal chun, "Fe thleng thei naw ti niu; in fe thleng tum chun nangni bei dingin kawlhn�m leh hung inthok kan tih" tiin a don a.i(Lunginsiet takin in ram hraw tlang mi phalp�k ro. Lo amanih, gr�p huon amanih hraw nawng kan ta, in tuikhura tui dawn bok nawng kan tih. Lal lamlienah f�ng kan ta, in ram kan fe thleng hma khat chu voi tieng amanih chang tieng amanih pet nawng kan tih" tiin. 0h[(Amiruokchu LALPA kan ko a, a mi ng�ithl�k a, a v�ntirko a hung tir a, Aigupta rama inthokin a mi thuoi suok tah a nih. Tu hin in ram bul el, Kadesh-ah kan um a. 'gI(Kan pi le puhai chu Aigupta ramah an tla thla a, chu taka chun kum tam tak kan khawsa a. Keini le kan thlatuhai chu Aigupta mihaiin an mi soisak rimsi hle a. !f=(Mosie chun Kadesh-a inthokin Edom lal kuomah palai tirin thu a thon a: "I unau Israelhai chunga harsatna hung tlung po po chu in lo hriet vong ta thei. veg( Hi hi a nih Meribah tui, Israelhaiin LALPA inhalpui a, anni laia a thienghlimzie a hung t�rlangna hmun chu.Nd( LALPA ruok chun Mosie le Aron kuomah, "In mi ring zo tawk naw a, ka thienghlimna phua Israelhai mit hmua in mi chawimawi naw leiin, hieng pungkhawmhai hi ka p�k rama chun thuoi naw ti niu" a ta. #cA( Chun, Mosie chun a b�n a hl�ng a, a hmolin lung chu voi hnih a vuok a, tui a hung inkhaw suok huou huou a, pungkhawmhai le an ranhai chun an tl�n a.Eb( Ama le Aron chun mipui chu lungpui bula chun an ko khawm a. Mosie chun an kuomah, "Helhmanghai, ngai thla ro, hi lungpuia inthok hin tui kan hung l�k suokp�k ding cheu am a ni?" a ta. faG( Chuongchun, thu p�ka a um angin, Mosie chun a hmol chu LALPA hmaa inthokin a l�k suok a. i`M("I hmol chawi la, nang le i unaupa Aronin mipui ko khawm ro. An mit hmu ng�iah saw lungpui son tui insuo dingin hril rawh. Pungkhawmhai le an ran ruolhai dawn ding saw lungpuia inthok son tui i l�k suok ding a nih" a ta.!_?(LALPA chun Mosie kuomah, ^-(Mosie le Aron chu mipui laia inthokin an suok a, Intuokna Puon in kota chun an fe a, an bokkhup a, an kuomah LALPA ropuina chu a hung inlang a. ]y(Ieng leia Aigupta rama inthok khan hieng ang ram tha lo taka hin i mi thuoi l�t tawl am a na? Bu le b�l, theichang, gr�p le theibufai hai hlak hmu ding um hrim hrim lo, tui dawn ding hlek khom um bok si lo!" tiin Mosie chu an suosal hrep a.Z\/(Ieng leia LALPA mihai hi an ran ruol le thlal�ra thi el dinga i thuoi am a na? u[e(Mipuihai chun, "LALPA hmaa kan unauhai an thi lai khan Pathienin mi lo sukhlum ve law law sien ni ding bah! _Z9(Dawn ding tui a um naw leiin mipui pungkhawm chun Mosie le Aron chu an hung inhuol a. Y /(Israel thlahai po po chu a thla khatnaa chun Zin thlaler an hung tlung a, Kadesh-ah umhmun an khuor a. Chu taka chun Miriam a thi a, an ph�m a.{Xq(Mi porchein a tawk taphot chu a hung porche a, chu porche tawk taphot chu z�n tieng chen porch�ng a tih" tiin.AW}(Hi hi an ta dinga kumkhaw d�n ding chu a nih."Inthienna tui th�tu khom chun a silf�nhai a sawp ding a nih. Chun, inthienna tui tawk taphot chu z�n tieng chen porche kai a tih. AV}(Sienkhom, mi porche, inthien si lo chun, LALPA hmun thienghlim a sukporche leiin a mihai laia inthoka tuithl�r ding a nih. Inthienna tui chu th� khum a ni naw leiin a porche a nih.TU#(Mi inthieng chun mi porche chu a ni thumna le ni sarinaah tui chu th� khum a ta, a ni sarina chun hung inthieng a tih. A silf�nhai sawp a ta, insil a ta, z�n tieng chun hung inthieng t�ng a tih. T(Mi inthieng pakhatin hussop lain tuia chun ph�m sien, puon in le a s�nga hmangruo po po le a s�nga umhai chu th� raw se. Mihriem r� amanih, thl�n amanih, mi an that amanih le thi pangngaia thi amanih ruong tawkhai chu th� khum bok raw se. .SW("Chuonga porch�na kai chu hieng anga inthien fai ding a nih: B�l ring r�kah tui thar thun a, suol thawina bawng la v�p kha b�la tuia chun phul ding a nih. 0R[("Tuola kawlhn�ma mi that ruong amanih, thi pangngaia thi ruong amanih le mihriem ru amanih le thl�n amanih tawk r�ng r�ng chu ni sari s�ng porche kai a tih. QQ(Chun, b�r le b�l, s�n nei lo po po khom porche kai vong bok a tih.!P=("Puon inah mi a lo thi chun, hi hi in thaw d�n ding chu a nih: tu khom puon ina hung l�t le chu taka um po po chu ni sari s�ng porche kai an tih. O( Tu khomin tu ruong khom a them a, a'n thien si naw chun LALPA biekb�k a sukporche a nih. Chuong ang mi chu Israel mihai laia inthoka tuithl�r ding a nih. Inthienna tui chu th� khum a ni naw leiin mi porche a na, a porch�na chu amaah a kop zing a nih.,NS( A ni thumna le ni sarinaah inthienna tuiin inth�ng a ta, chu chun hung inthieng t�ng a tih. Ni thumna le ni sarinaah a'n thien naw chun porche kai zing a tih. ^M7( "Tu ruong khom ni sien, mithi ruong tawk taphot chu ni sari s�ng porche kai a tih. OL( Chun, bawng la sen v�p inkhawmtu chun a silf�nhai sawp a ta, z�n tieng chen inthieng nawna kai a tih. Hi hi Israel thlahai le anni laia um ram dang mihai ta dinga kumkhaw d�n ding chu a nih.wKi( "Inthieng nawna kai lo mi pakhatin bawng la sen v�p chu inthiel a ta, khawhnawm hmun faiah a pei ding a nih. Hi meiv�p hi tuia inthienna an nei phaa hmang dingin Israel thlahai chun an sie tha ding a nih; chu chu suol sukfaina a nih. eJE(A rawtu chun a silf�nhai sawpin tui insil a ta, z�n tieng chen inthieng nawna kai a tih.&IG(Chu zoah thiempu chun a silf�nhai sawpin tui insil fai a ta, rieb�kah hung k�r thei t�ng a ta, amiruokchu z�n tieng chen inthieng nawna kai a tih. H(Thiempu chun sidar thing d�m, hussop d�m le sahmul senl�r d�m chawi a ta, bawng la sen an rawna meia chun buk a tih. oGY(A hmu lai ngeiin bawng la chu a vun hai, a taksa hai, a thisen hai le a ek hai pumin raw vong an tih. F-(Thiempu Eleazar chun a kut p�r chang tieng bawng thisena chun zuk ph�m a ta, Intuokna Puon in hma tieng nghain voi sari a th� ding a nih. E(Bawng chu thiempu Eleazar kutah pe la, rieb�k puo tieng inkeitir sien la, chu taka chun ama hmu ngeiah that raw hai se. "D?("Hi hi LALPA thup�k anga d�nin a mamaw chu a nih: bawng la sen, hm�l hem lo le la sor ngai der lo chu i kuoma hung kei dingin Israelhai hril rawh. *C S(LALPA chun Mosie le Aron a biek a, AB}( A tha tak LALPA kuomah in inhl�n tah chun hieng thila hin thiem naw chang ngai naw ti niu a, Israelhai thilhl�n thienghlim chu sukporche ngai nawng in ta, thi naw bok in tih" tiin. _4~~r~}}|~|>{zzz/yyyyxxwwvvvv9uuugtttWssr~r;qqpponnvmm-lllDkkk9jMiibhh[gglfff3eddddYcbbba``:_]^^$]]\[p[ZZ>L==#dy(+beram nuoi thum le s�ngthum le s�ngsari le zanga, Oc(*R�l doa fehai chan an sem hnunga Israel mipui chan la um z�t chu, vbg()LALPAN Mosie kuoma thu a p�k angin, LALPA ta dinga ser hran po chu Mosien thiempu Eleazar kuomah a p�k a.oaY((Nuhmei naupang s�ngkhat le s�ngruka inthoka LALPA kuoma p�k z�t chu sawmthum le pahnih a nih. c`A('Sabengtung s�ngthum le zangaa inthoka LALPA kuoma p�k z�t chu sawmruk pakhat a nih. x_k(&Bawng chu s�ngthum le s�ngruk a na, chu taka inthoka LALPA kuoma p�k z�t chu sawmsari le pahnih a nih. H^ (%LALPA ta dinga p�k z�t chu zaruk le sawmsari le panga nih. f]G($A z�tve, indonaa fehai chan chu beram nuoithum le s�ngthum le s�ngsari le zanga a nih. Q\(#le nuhmei naupang, pasal la pawl ngai lo s�ngthum le s�nghni an nih.,[U("sabengtung s�ngruk le s�ngkhat, 'ZK(!bawng s�ngsari le s�nghni, wYi( Sipaihaiin anni puola an thil l�k tiem sa lo an hung hawn po chu beram nuoi ruk le s�ngsari le s�ngnga, LX(LALPAN thu Mosie a p�k ang chun Mosie le Eleazar chun an thaw a. xWk(Chun, a z�tve dang, Israel pungkhawmhai chana inthok chun mihriem hai, bawng hai, sabengtung hai, beram hai, k�l hai le ran dang ieng khom sawmnga peiah pakhat sie hran la, chu chu LALPA biekb�k enkoltu Levihai kuomah pe rawh" a ta. \V3(LALPA ta dinga ser hran po chu th�n thilhl�nah thiempu Eleazar kuomah pe rawh. )UM(Indonaa fe sipaihai chana inthok chun mihriem hai, bawng hai, sabengtung hai, beram hai, k�lhai chu zanga peia pakhat LALPA kuoma p�k dingin sie hran rawh. XT+(R�ll�k sumhai chu indonaa thang sipaihai le khawtlang mipuihai lai sem ro. |Ss("Nang le thiempu Eleazar le Israel pahnam luhaiin r�ll�k sum le mihriem le ran an hawn po po chu tiem vong ro. R;(LALPAN Mosie a biek a, Q(Chun, a ni sari niin in puonhai sawp in ta, hung inthieng in ta, chu zoah rieb�kah hung l�t thei t�ng in tih" a ta. MP(meia rawa se el thei lo thil taphot chu meiah raw unla, hung thienghlim a tih. Ieng thil khom ni sien, tl�ngfaina tuia sukthienghlim ding a nih. Meia raw lo chi po chu tuiah in phum ding a nih. ]O5(Rangkachak hai, tangkaruo hai, d�r hai, th�r hai, rangva hai le suon hai d�m, xNk(Chun, thiempu Eleazar chun indoa thang sipaihai kuomah, "Hi hi LALPAN Mosie kuoma thu a p�k d�n chu a nih: vMg(In silf�nhai le savun amanih k�l hmul amani le thinga siem hrim hrim chu in inthien fai ding a nih" a ta.?Ly(Tu khom mi that taphot le mithi ruong tawk taphot chu rieb�k puo tieng, khawhnawmah ni sari s�ng riek ro. A ni thumna le ni sarinaah nangni le in sal manhai chu inthien tawl ro. DK(pasal la pawl lo nuhmeihai ruok chu in ta dingin hl� ro. MJ(Tuhin pasalte po le pasal pawl tah nuhmei po po chu that vong unla, 1I](Hienghai hi Balaam thu zawma LALPA laka inthoka Israelhai kei hertu le Peor-a thil tlung leia mipuihai chunga LALPA hremna intlungtirtu kha an nih ti in hriet naw maw? 4He("Nuhmei po po damin in hl� vong a ni maw? G(Indonaa inthoka hung k�r an hotuhai, za chunga hotuhai le s�ng chunga hotuhai chunga chun Mosie lung chu a sen hle a. XF+( Mosie le thiempu Eleazar le khawtl�ng thuoituhai chun kotsuoah an lo tuok a. /EY( Jeriko zawn, Jordan vadung kam, Moab phaia an rieb�ka um Mosie le Eleazar le Israel pungkhawmhai kuomah an r�l manhai le r�ll�k sum po po chu an hung hawn a. OD( An r�ll�khai po po chu, mihriem leh ran leh, an hung hawn vong a. GC ( Midianhai khuo po po le an rieb�khai chu an raw fai vong a. B ( Midian mi nu le nau an manhai chu salah an thuoi a, an bawng hai, beram hai le thuomhnaw hai chu r�ll�k sumah an l�k a. %AE(An thathai lai chun Midian lal panga-Evi hai, Rekem hai, Zura hai, Hura hai le Reba hai khom an thang. Beor naupa Balaam khom kawlhn�min an s�t hlum a. b@?(LALPAN Mosie kuoma thu a p�k angin Midianhai chu an bei a, pasal po po an that vong a. ]?5(Pahnam tina mi s�ngkhat pei thlang suokhai chu thiempu Eleazar naupa Finehas inrawina hnuoiah indo ding chun Mosien a tir a, hmun thienghlima b�r le b�l le thu p�knaa m�t ding tawtawrawt an chawi bok a.o>Y(Chuongchun, pahnam tina inthokin mi s�ngkhat pei fe dingin mi s�ng le s�nghni an thlang suok a. `=;(Israel pahnam tina inthokin sipai s�ngkhat seng indonaa chun in fe ding a nih" a ta. <(Chuongchun, Mosie chun mipuihai kuomah, "Midianhai doa an chunga LALPA phuba chu la dingin nangni laia mi inr�lthuom raw hai se. n;W("Midianhai chungah Israelhai phuba la rawh; chu zoa chun i chipuihai laia lawr ni t�ng i tih" a ta.": C(Chun, LALPAN Mosie kuomah, +9Q(Chuonghai chu nuhmei pasal nei lo, pahai ina la um amanih, pasal nei laiin amanih intiemkamna an nei chungthua thaw d�n ding LALPAN Mosie a p�khai chu an nih.g8I(A pasalin a hriet hnunga a s�tp�k a ni ruok chun a pasal chun a maw chu phur a tih," a ta.57e(Amiruokchu, a pasalin a hriet a, ieng khom a hril naw chun a thu intiemkamna ang chun a thaw ngei ding a nih; a hriet nia inthoka a tosan leiin a namnghetpui t�na a nih. ]65( A thu intiemkamna hrim hrim chu a pasalin a remtipui thei a, a s�tp�k thei bok. 5+( Amiruokchu, a pasalin a hriet nia a thiek chun a thu intiemkamna chu s�t ni t�ng a tih, a pasalin a s�tp�k leiin LALPAN ngaidam a tih. p4[( a pasalin a hriet hnunga ieng khom a hril si naw chun, a thu intiemkamna chu a hlen ng�i ding a nih. U3%( A pasal le in khata um nuhmeiin thu tiem amanih intiemkamna amanih a nei a, g2I( Hmeithai amanih, m�k tuok amanih hai chun an thu intiemkamna chu an hlen ng�i ding a nih. 1(Amiruokchu, a pasalin a hriet nia a phal naw a ni chun dawn sei loa thu a lo intiemkamnaa inthok chun fihlim a ta, LALPAN ngaidam a tih. j0O(a pasalin a hriet nia ieng khom a hril naw chun, a thu intiemkamna chu a hlen ng�i ding a nih. K/("Thu intiemkamna a nei zing lai ngaituo ch�k loa pasal a nei a, .!(A pain a hriet hnunga a phal naw a ni ruok chun a thu intiemkamnaa inthok chun fihlim a ta, a pain a phal naw leiin LALPAN ngaidam a tih. {-q(a pain a'n tiemkamna chu a hriet a, ieng khom a hril si naw chun, a thu intiemkamna chu a hlen ng�i ding a nih. O,("A pa ina la khawsa nungh�kin LALPA kuomah thu intiemkamna a nei a, t+c(Miin LALPA kuomah thu intiemkamna a nei chun a thu s�t loin a tiem ta po po chu a hlen ng�i ding a nih.Y* /(Mosie chun Israel pahnam tin thuoituhai kuomah, "Hi hi LALPA thup�k chu a nih: L)((LALPAN a kuoma thu a p�k po po chu Mosie chun Israelhai a hril a.'(I('Hienghai hi mania thu in intiemkamna hlenna dinga thil in inhl�n le mani puok suoka thilp�k inhl�nhai b�ka a hunbi neia k�t in hmang phaa pumraw thilhl�n, bu le b�l thilhl�n, dawn thilhl�n le inremna inthawina thilhl�n in buotsai d�n ding chu a nih' ti rawh" tiin.='u(&Inremna dinga suol thawina thilhl�n, pumraw thilhl�n, bu le b�l thilhl�n le dawn thilhl�n pangngai hrim b�kah suol thawina dingin k�lchal pakhat inhl�n s� bok ro.&1(%Bawngchal le beramchal le beramchal tuoi pakhat peia bu le b�l thilhl�n le dawn thilhl�na inhl�n ding bituk z�t ang pei chu buotsai ro. O%($LALPA ta dinga meia thilhl�n le rim inhnik, pumraw thilhl�na dingin bawngchal pakhat, beramchal pakhat le beramchal tuoi pasarih, kum khata upa le an r�nga hm�l hem lo vong chu inhl�n ro. e$E(#" 'A ni rietnaa chun umni khamin inkhawmpui thienghlim nei unla, sin ieng khom thaw naw ro. =#u("Inremna dinga suol thawina thilhl�n, pumraw thilhl�n, bu le b�l thilhl�n le dawn thilhl�n pangngai hrim b�kah suol thawina dingin k�lchal pakhat inhl�n s� bok ro."1(!Bawngchal le beramchal le beramchal tuoi pakhat peia bu le b�l thilhl�n le dawn thilhl�na inhl�n ding bituk z�t ang pei chu buotsai ro. %!E( " 'A ni sarinaa dingin bawngchal tuoi pasari, beramchal pahni le beramchal tuoi, kum khata upa sawm le pali, an r�nga hm�l hem lo vong chu inhl�n ro. ; q(Inremna dinga suol thawina thilhl�n, pumraw thilhl�n, bu le b�l thilhl�n le dawn thilhl�n pangngai hrim b�kah suol thawina dingin k�lchal pakhat inhl�n sa bok ro.1(Bawngchal le beramchal le beramchal tuoi pakhat peia bu le b�l thilhl�n le dawn thilhl�na inhl�n ding bituk z�t ang pei chu buotsai ro. $C(" 'A ni ruknaa dingin bawngchal tuoi pariet, beramchal pahni le beramchal tuoi, kum khata upa sawm le pali, an r�nga hm�l hem lo vong chu inhl�n ro. ;q(Inremna dinga suol thawina thilhl�n, pumraw thilhl�n, bu le b�l thilhl�n le dawn thilhl�n pangngai hrim b�kah suol thawina dingin k�lchal pakhat inhl�n sa bok ro.1(Bawngchal le beramchal le beramchal tuoi pakhat peia bu le b�l thilhl�n le dawn thilhl�na inhl�n ding bituk z�t ang pei chu buotsai ro. #A(" 'A ni nganaa dingin bawngchal tuoi pakuo, beramchal pahni le beramchal tuoi, kum khata upa sawm le pali, an r�nga hm�l hem lo vong chu inhl�n ro. ;q(Inremna dinga suol thawina thilhl�n, pumraw thilhl�n, bu le b�l thilhl�n le dawn thilhl�n pangngai hrim b�kah suol thawina dingin k�lchal pakhat inhl�n sa bok ro.1(Bawngchal le beramchal le beramchal tuoi pakhat peia bu le b�l thilhl�n le dawn thilhl�na inhl�n ding bituk z�t ang pei chu buotsai ro. !=(" 'A ni linaa dingin bawngchal tuoi sawm, beramchal pahni le beramchal tuoi, kum khata upa sawm le pali, an r�nga hm�l hem lo vong chu inhl�n ro. ;q(Inremna dinga suol thawina thilhl�n, pumraw thilhl�n, bu le b�l thilhl�n le dawn thilhl�n pangngai hrim b�kah suol thawina dingin k�lchal pakhat inhl�n sa bok ro.1(Bawngchal le beramchal le beramchal tuoi pakhat peia bu le b�l thilhl�n le dawn thilhl�na inhl�n ding bituk z�t ang pei chu buotsai ro. (K(" 'A ni thumna dingin bawngchal tuoi sawmpakhat, beramchal pahni le beramchal tuoi, kum khata upa sawm le pali, an r�nga hm�l hem lo vong chu inhl�n ro. ;q(Inremna dinga suol thawina thilhl�n, pumraw thilhl�n, bu le b�l thilhl�n le dawn thilhl�n pangngai hrim b�kah suol thawina dingin k�lchal pakhat inhl�n sa bok ro.1(Bawngchal le beramchal le beramchal tuoi pakhat peia bu le b�l thilhl�n le dawn thilhl�na inhl�n ding bituk z�t ang pei chu buotsai ro. #A(" 'A ni hninaa dingin bawngchal tuoi sawmpahni, beramchal pahni le beramchal tuoi, kum khata upa sawmpali, an r�nga hm�l hem lo vong chu inhl�n ro. ;q(Inremna dinga suol thawina thilhl�n, pumraw thilhl�n, bu le b�l thilhl�n le dawn thilhl�n pangngai hrim b�kah suol thawina dingin k�lchal pakhat inhl�n sa bok ro.>y(beramchal tuoi pakhat peiah kilogram khat buotsai ro. )M(Bawngchal tuoi pakhat peia dingin bu le b�l thilhl�na ding, oliv hriek le hmet pol, beiphit indip tak kilogram thum, beramchal pakhat peiah kilogram hni le 9m( LALPA ta dinga rim inhnik, pumraw thilhl�nah bawngchal tuoi sawmpathum, beramchal pahni le beramchal tuoi kum khat mi sawm le pali, an r�nga hm�l hem lo chu inhl�n ro. & G( " 'Thla sarina ni sawm le ni ngana chun inkhawmpui thienghlim nei unla, sin ieng khom thaw naw ro. LALPA ta dingin ni sari s�ng k�t in hmang ding a nih. ; q( Inremna dinga suol thawina thilhl�n, pumraw thilhl�n, bu le b�l thilhl�n le dawn thilhl�n pangngai hrim b�kah suol thawina dingin k�lchal pakhat inhl�n sa bok ro.? {( beramchal tuoi pakhat peiah kilogram khat inhl�n ro.  -( Bu le b�l thilhl�na dingin beiphit indip tak, oliv hriek le hmet pol chu bawngchal pakhatah kilogram thum, beramchal pakhatah kilogram hni, 1 ](LALPA ta dinga rim inhnik, pumraw thilhl�nah bawngchal tuoi pakhat, beramchal pakhat le beramchal tuoi kum khat mi pasari, an r�nga hm�l hem lo chu, inhl�n ro. wi(" 'Thla sarina ni sawma chun inkhawmpui thienghlim nei ro. Ieng khom fain dawn naw unla, sin thaw bok naw ro. nW(Hieng thilhl�nhai hi thla tin le ni tina pumraw thilhl�n d�m, bu le b�l thilhl�n d�m le dawn thilhl�n, thaw d�n ding tuk ta sa hai b�ka thilhl�n chu a nih. Meia LALPA ta dinga thilhl�n, rim inhnik chu a nih.R(In ta dinga inremna siemna dingin k�lchal pakhat inhl�n s� bok ro. R(beramchal tuoi pakhat peia dingin beiphit kilogram khat pei inhl�n ro. /(Bawngchal pakhat peiah bu le b�l thilhl�na dingin beiphit, oliv hriek le hmet pol kilogram thum, beramchala dingin beiphit kilogram hni pei, 8k(LALPA ta dingin pumraw thilhl�n, rim inhnik buotsai unla, bawngchal tuoi pakhat, beramchal pakhat le beramchal tuoi pasarih, kum khata upa le hm�l hem lo chu inhl�n ro.  )(" 'Thla sarina, ni khat ni chun sin thaw loa umni kh�min inkhawmpui thienghlim nei in ta, chu ni chu in ta dinga tawtawrawt m�t ni a nih. C(Hienghai hi pumraw thilhl�n le bu le b�l thilhl�n p�ngngai hrim b�kah dawn thilhl�n leh inhl�n dingin buotsai ro. In ran inhl�nhai chu hm�l hem lo a ni ngei ding a nih.b?(In ta dinga inremna siemna dingin k�lchal pakhat suol thawina dingin inhl�n s� ro. I (beramchal tuoi pakhat peiah beiphit kilogram khat, inhl�n ro. ~)(Bawngchal pakhat peiah bu le b�l thilhl�na dingin beiphit, oliv hriek le hmet pol kilogram thum, beram pakhat peiah beiphit kilogram hni, 2}_(Pumraw thilhl�na dingin bawngchal tuoi pahnih, beramchal pakhat le beramchal tuoi pasarih, kum khata upa le hm�l hem lo chu LALPA ta dinga rim inhnikah inhl�n ro. %|E(Chun, in tharsuok hmasa tak in inhl�n hun, Hapta K�ta in bu thar suokhai in inhl�n ni chun inkhawmpui thienghlim nei unla, ieng sin khom thaw naw ro. `{;(A ni sarinaa chun inkhawmpui thienghlim nei unla, sin ieng khom in thaw ding a ni nawh._z9(Hieng ang hin LALPA ta dinga rim inhnik, bu le b�l thilhl�n chu ni tin, ni sa ri s�ng in inhl�n ding a nih; chu chu pumraw thilhl�n le dawn thilhl�n in thaw p�ngngai b�ka in buotsai ding chu a nih. Xy+(Hi hi z�ng tienga pumraw thilhl�n p�ngngai in inhl�n bakah buotsai ro. sxa(Mipuihai ta dinga inremna siemp�kna dingin, suol thawina thilhl�nah k�lchal pakhat inhl�n bok ro. ?w{(beramchal tuoi pakhat peiah kilogram khat inhl�n ro. v/(Bawngchal pakhat peiah bu le bal thilhl�na dingin beiphit, oliv hriek le hmet pol, kilogram thum, beramchal pakhat peiah beiphit kilogram hni, -uU(LALPA kuoma pumraw thilhl�n, meia thilhl�nah bawngchal tuoi pahnih, beramchal pakhat le beramchal tuoi pasarih, kum khata upa le hm�l hem lo chu inhl�n ro. at=(A ni khat ni chun inkhawmpui thienghlim nei unla, ieng sin khom in thaw ding a ni nawh. vsg(Chu thla ni sawm le ni nga ni chu ruoi the ni n�ng a ta, ni sari s�ng chu chol thang lo bei chauh fa ro. Tr#(Thla hmasa tak ni sawm le ni liah LALPA Fek�n K�t in hmang ding a nih. q#(Pumraw thilhl�n le dawn thilhl�n p�ngngai b�kah, LALPA kuoma suol thawina thilhl�nah k�lchal pakhat in inhl�n bok ding a nih. p (Bawngchal pakhat peiah dawn thilhl�n uoiin litar hni, beramchal pakhat peiah uoiin litar khat le a chenve le beramchal tuoi pakhat peiah uoiin litar khat a ni ding a nih. Hi hi thla thar ni khat z�ta pumraw thilhl�n in inhl�n d�n ding chu a nih. 2o_( beram pakhat peiah kilogram hni le beramchal tuoi pakhat peiah kilogram khat inhl�n ro. Hi hi pumraw thilhl�n, LALPA ta dinga meia thilhl�n, rim inhnik chu a nih. Vn'( Bawngchal pakhat peiah bu le b�l thilhl�na dingin beiphit kilogram thum, 4mc( " 'Thla thar ni hmasa takah LALPA kuoma pumraw thilhl�nah bawngchal tuoi pahnih, beramchal pakhat le beramchal tuoi pasarih, kum khata upa le hm�l hem lo inhl�n ro. ~lw( Ni tina pumraw thilhl�n le dawn thilhl�n b�kah hi hi Sabat z�ta pumraw thilhl�n in inhl�n ding chu a nih.Yk-( " 'Sabat pha beram tuoi pahnih, kum khata upa le hm�l hem lo inhl�n un la, bu le b�l thilhl�na dingin beiphit indip tak, oliv hriek le hmet pol kilogram hni le dawn thilhl�n chu inhl�n sa bok ro. )jM(Z�n tienga beram in inhl�n chu z�ng tienga in thaw ang bokin, dawn thilhl�n leh inhl�n ro. Hi hi meia thilhl�n, LALPA ta dinga rim inhnik chu a nih.i/(Dawn ding thilhl�n chu beram pakhat peiah litar khat a ni ding a nih. Uoiin tak chin chu hmun thienghlimah LALPA hmaah in bun suok ding a nih. {hq(Hi hi LALPA ta dinga meia thilhl�n, a ta dinga rim inhnik, Sinai tl�nga inthoka an lo thaw tan tah chu a nih. g'(Bu le b�l thilhl�n, beiphit indip tak kilogram khat, hriek a sawra sawr litar khat le hmet pol le chun in inhl�n hmun khat ding a nih. Lf(Z�ng tieng pakhat inhl�n unla, z�n tieng pakhat inhl�n ro. 2e_(Hieng hin hril rawh: Hi hi LALPA kuoma meia pumraw thilhl�n in inhl�n ding chu a nih: ni tinin beramchal tuoi, kum khata upa le hm�l hem lo pahni a ni ding a nih. 3da("Israel thlahai kuomah thu pe la, a hun ruot takah ka kuoma thilhl�n, meia thilhl�n le bu le b�l thilhl�n, ka ta dinga riminhnik chu an inhl�n hlak ding a nih. $c G(Chun, LALPAN Mosie a biek a, ]b5(Mosie hmanga LALPA hril angin, a chungah a kut a'n nghat a, a aiawtu dingin a ruota.a{(Mosie chun LALPA hril angin a thaw a, Josua chu a thuoi a, thiempu Eleazar le pungkhawm po po hmaa chun a'n ngirtir a. K`(Urim le Thummimm hmanga Pathien rawn chu thiempu Eleazar thaw ding a na, a thu ng�ich�ngin Josua chun Israel pungkhawmhai fe son hun ding le rieb�k khuorna ding hmun hril hlak a tih" a ta.V_'(Israel pungkhawm po poin a thu an awi theina dingin i thuneina sem bok rawh. f^G(Thiempu Eleazar le pungkhawmhai hmaah inngirtir la, an mithmua ngei thuoituah la l�t rawh. t]c(Chuongchun, LALPA chun Mosie kuomah, "Nuna naupa, thlarau nei mi chu thuoi la, a chungah kut innghat rawh. \(Ama chun an hma thuoiin an hnung d�l hlak sienla, LALPA mipuihai chu v�ngtu nei lo beram ang an ni nawna dingin" a ta.e[E("Mi po po hringna hn�r LALPA Pathien chun Israel pungkhawmhai thuoitu ding mi ruot raw se.'ZK(Chun, Mosie chun LALPA kuomah, YY-(Zin thlal�ra pungkhawmhai an chier lai khan ka thienghlimna phua mi chawimawi dinga thu ka p�k cheu chu in pahnia in bawsiet leiin" a ta. (Chu chu Zin thlal�r Kades-a Meriba tuia thil tlung kha a nih). kXQ( I hang thl�r zo pha leh, i unaupa Aron ang bokin i chipuihai lai lawr khawm ni ve t�ng i tih, zWo( Chun, LALPAN Mosie kuomah, "Abarim tl�nga khin hang fe la, Israel thlahai ka p�k ding ram hang thl�r rawh. hVK( Chun a pain unau a nei naw chun a ro chu a laibung hnai tak p�ng in ta, ama chun ro chu inkhawm a tih. LALPAN thu Mosie a p�k angin, hi thu hi Israelhai ta dingin d�n thup�k nghet n�ng a tih' tiin hril rawh" a ta.HU ( Unau a nei naw chun a ro chu a pa unauhai in p�k ding a nih. FT( Naunu a nei naw chun a ro chu a unauhai in p�k ding a nih. tSc(Chun, Israel thl�h�i kuomah, 'Nau pasal nei loa mi a thi chun a ro chu a naunuhai in p�k ding a nih. R("Zelofehad naunuhai hril hi a'n dik a nih. An pa unauhai lai chanvo i siem ngei ding a nih. An pa chanvo chu i p�k ding a nih. #QC(LALPA chun Mosie a biek a, 2Pa(An thu chu Mosien LALPA hmaah a'n tlun a. O/(Nau pasal a nei naw lei elin kan pa hming chu ieng leiin am a thl�h�i lai a bo el ding a na? Kan pa unauhai lai chanvo mi pe ve rawh" an ta. 'NI("Kan pa hi thlal�rah a thi a. LALPA khinga inthuruol, Kora hnung zuitu pawl lai khan a thang ve naw a, ama thil suol thaw leia nau pasal nei loa thi a nih. kMQ(Intuokna Puon in kot tieng hungin Mosie le thiempu Eleazar le pungkhawmhai hmaa chun an ng�r a, L /(Josefa naupa Manase thla Makira naupa Gilead, chu naupa Hefer, Hefer naupa Zelofehad nau nuhmeihai chu Mahla, Noa, Hogla, Milka le Tirza an nih. K/(ALALPAN, "Thlal�rah an thi ngei ngei ding a nih" a lo ti ta si a. Jefune naupa Kaleb le Nuna naupa Josua ti naw chu tu khom a dam an um ta nawh.hJK(@Mosie le Aronin Sinai thlal�ra Israel thla an tiemhai laia mi kha pakhat khom an um ta nawh. vIg(?Hienghai hi Jeriko zawn, Jordan kam, Moab phaia Mosie le thiempu Eleazarin Israel thla an tiemhai chu a nih. RH(>Levi thla, pasal thla khata upa chin le a chung tieng an tiem po chu s�nghni le s�ngthum an nih. Anni hi ram sem chang ve ding laia mi an ni naw leiin Israelhai an tiem ruolin an tiem ve naw a nih._G9(=Nadab le Abihu ruok chu LALPA hmaa mei hmang lo ding chi an inhl�n lai khan an thi.)@F}(G(4Chun, LALPAN Mosie a biek a, j=O(3Israel thla pasal an tiemhai po po z�t chu nuoi ruk le s�ngkhat le zasari le sawmthum an nih.e<E(2Hienghai hi Naftali thl�h�i chu an na, an r�ngin s�ngli le s�ngnga le zali an nih.W;)(1Jezer s�ngkuo thl�tu chu Jezer; Silem s�ngkuo thl�tu chu Silem a nih. x:k(0Naftali thlahai chu, an s�ngkuo angin, Jazel s�ngkuo thl�tu chu Jazel; Guni s�ngkuo thl�tu chu Guni; d9C(/Hienghai hi Aser thl�h�i chu an na, an r�ngin s�ngnga le s�ngthum le zali an nih.88m(.Aser chun nau nuhmei pakhat a hming Sera a nei. t7c(-Beria thlaa inthokin, Heber s�ngkuo thl�tu Heber le Malkiel s�ngkuo thl�tu Malkiel an hung suok a. 6 (,Aser thla pahnamhai chu: Imna s�ngkuo thl�tu Imna; Isvi s�ngkuo thl�tu Isvi; le Beria s�ngkuo thl�tu Beria a nih. \53(+D�n thla, Suham pahnama mi chu an r�ngin s�ngruk le s�ngli le zali an nih. H4 (*Dan thla pahnam chu: Suham s�ngkuo thl�tu chu Suham a nih. h3K()Hienghai hi Benjamin thl�h�i chu an na, an r�ngin s�ngli le s�ngnga le zaruk an nih. e2E((Bela thl�a mi Arda chun Arda s�ngkuo a thl� a, Naaman chun Naaman s�ngkuo a thl�. ^17('Supham s�ngkuo thl�tu chu Supham; le Hupham s�ngkuo thl�tu chu Hupham a nih. 0(&Benjamin thla pahnamhai chu: Bela s�ngkuo thl�tu chu Bela; Asbel s�ngkuo thl�tu chu Asbel; Ahiram s�ngkuo thl�tu chu Ahiram; ,/S(%Hienghai hi Efraim thl�h�i chu an na, an r�ngin s�ngthum le s�nghni le zanga an nih.Chuonghai po po chu Josefa thl�, pahnam hrang hrang hai chu an nih.=.w($Suthela thl�hai chu: Eran s�ngkuo thl�tu Eran. -5(#Efraim thla pahnamhai chu: Suthela s�ngkuo thl�tu chu Suthela; Beker s�ngkuo thl�tu chu Beker; le Tahan s�ngkuo thl�tu chu Tahan a nih. g,I("Hienghai hi Manase thl�h�i chu an na, an r�ngin s�ngnga le s�nghni le zasari an nih. + (!Hefer naupa Zelofehad chun nau pasal nei loin nau nuhmei chauh a nei a, chuonghai chu Mahla, Noa, Hogla, Milka le Tirza an nih. Y*-( Semida s�ngkuo thl�tu chu Semida; Hefer s�ngkuo thl�tu chu Hefer a nih. S)!(Asriel s�ngkuo thl�tu chu Asriel; Sekem s�ngkuo thl�tu chu Sekem; i(M(Gilead thl�h�i chu: Iezer s�ngkuo thl�tu chu Iezer; Helek s�ngkuo thl�tu chu Helek; y'm(Manase thlahai chu: Makir s�ngkuo thl�tu chu Makir, Makir naupa Gilead s�ngkuo thl�tu chu Gilead a nih. M&(Josefa thlahai chu an pahnam ang dungzuiin Manase le Efraim an nih. Je~~~]}}l|||e|!{{{a{zzz{zEzyyyoy;yxxxyxFxwwwew.vvruu_uttt\tsssNrrrdqqXqoo'nnmmcll&kkKjjj>=<;;|;::(98o87766"55m44]332100^//T/...x--:,,+T**)((L'Z&&&&P%p$$D#"";!! *=cuvBty.S-}+? n ~  m ! vJ2 In hung hnai a, tl�ng thutah in ng�r a, s�m dum le thim sa mup k�rah tl�ng chu v�n tongin a chok puot puot a. 12 Horeb tl�nga LALPA in Pathien hmaa in ng�r tuma LALPAN ka kuomah, "Ka hmaa hin mipuihai chu ko khawm la, a ram leilunga an ch�ng s�ng poa mi ti d�n an inch�k theina ding le an nauhai an zirtir dingin ka thuhai lo inhriettir ka tih" a ti ni khom kha hre zing ro. 2_2 "Mit ngeia in thil hmuhai kha theinghil lo ding le in dam s�nga in lungrila a bo nawna dingin, ngun taka mani inv�ngin, fimkhur ro. In nauhai le in tuhai zirtir ro. ue2Tuta in hmaa ka siep�k ch�u d�n le thup�khai anga d�n fel nei hi hnam ropui dang tu am an um ve a?  2Ei ko ch�ng phota mi don hlak LALPA ei Pathien anga an ko ch�nga ngaisak hlak pathien nei ve hnam ropui dang tu am an um a? G 2Fimkhur takin zawm unla, chu chu hnam dangha'n an hriet ve hunah, 'Hi hnam hi hnam var tak le thil hre mi tak an lo ni hih' ting an ta, in varzie le changk�ng b�kzie hung hrieng an tih. &G2"Ngai ro, l�ta in va hluo ding rama khom in zawm pei dingin LALPA ka Pathienin thu a mi p�k ang takin a d�n le thup�khai chu ka zirtir ch�u a nih. jO2sienkhom nangni laia LALPA in Pathien cheltu taphot chu hring le damin tu chen hin in la um hih. 2Baal-peor-a LALPA thilthaw kha in mit ngeiin in hmu a, LALPA in Pathien chun Peor hmunah nangni laia Baal betu po po a sukhlum vong a; !2Thu ka p�k b�k ch�u hi belsa naw unla, pei bok naw unla, ka p�k ch�u ang tak hin LALPA in Pathien thup�khai chu vong tlat ro. L 2"Aw Israelhai, d�n le thup�k ka zirtir ding hai ch�u hi tu hin ng�ithla ro. LALPA, in thlatuhai Pathienin ram a p�k ch�u chu hring le dama in hluo theina dingin ka hrilhai hi zawm ro. @ }2Chuongchun, Beth Peor bul ruoma chun umhmun kan khuor a. 72Amiruokchu, Josua hi thu pe la, infui tha la, sukhr�t rawh; hieng mipuihai hi ama'n thuoi kai a ta, i hang hmu ding ram chu inhluotir a tih' a ta. # A2Pisga tl�ng s�pah hang k�i la, sim le hmar le sak le thlang tieng mit inl�nin, a ram chu hang thl�r vel rawh, Jordan ruok chu k�n naw ti nih. E 2Nisienlakhom, nangni leiin LALPA chu ka chungah a lung a sen a, a mi ng�ithl�k nuom nawh. LALPA chun ka kuomah, 'A hun tah. Hi chungthua hin chu mi be nawk ta ngai hrim hrim naw rawh.  52Chu ram tha, Jordan r�l ram le tl�ng ram mawi tak el chu Lebanon chena hmu ve dingin min k�itir ve lul rawh khai' tiin LALPA chu ka ng�n a. cA2Thil ropui tak i thaw anga thaw ve thei hnuoi le v�nah pathien dang tu hrim am an um a? 2"Chu tum bok chun, 'Aw LALPA Chunghnungtak, i ropuizie le i kut hr�tzie chu i siehlaw kuoma hin i'n entir tan m�k tah a. `;2Anni chu ti naw rawh, LALPA i Pathien ngei chun dop�k a ti che' tiin thu ka p�k a. K2"Chun, chuong lai bok chun Josua kuomah, 'LALPA i Pathienin lal pahnihai chunga a thaw d�nhai kha mit ngeiin i hmu a. I fena dinga lalhai chunga khom khang ang bok khan LALPAN thaw pei a tih. zo2Chu zoah, in chanpuola ka p�k ch�u rama hin in hung k�r nawk ding a nih' tiin thu ka p�k ch�u a ni kha.72Nangni ang boka in unauhai khom LALPAN ralmuonga a siem hma po le Jordan thlang tienga LALPA in Pathienin ram a p�k ch�u chu an hluo chenin, in nuhmeihai, in nauhai le in ranruolhai chu khuo ka p�k ta cheua chun lo um raw hai se, ran khom in hau ta hle ti ka hriet si a. hK2"Chu tum chun in kuomah, 'LALPA in Pathienin hi ram hi in hluo dinga a p�k ch�u a ni ngei el. Amiruokchu, r�l do thei chin taphot chun r�lthuom inbelin, in unau Israelhai hmaah Jordan vadung hi in k�n ding a nih. (K2Thlang tieng ramri chu Jordan vadung, hmar tieng chu Kineret Dil, sim tieng tawp chu Araba Tuipui (Chi Tuipui)c le sak tieng chu Pisga tl�ng thut chen a nih.E2Reuben hnam le Gad hnamhai ruok chu Gilead-a inthoka Arnon ruom chen ka p�k a. A ruom lailung chu sim tienga an ramri a na, hmar tieng panga chu Amonhai leh Jabok vadungah an inramri a. %G2Gilead chu Makir ka p�k a. 1~]2Manase thlaa mi Jair chun Argob biel po po, Gesur-hai le Makat-hai ramri chen a chang a, chu ram chu a hming chawia koin, Basan chu tu chen hin Havot-Jair ti a la nih. ,}S2 Gilead tl�ng z�tve dang le Oga inlalna ram Basan po po chu Manase hnam z�tve kuomah ka p�k a. (Basana Argob biel po po hi Refahai ram tia hriet a ni hlak. 5|e2 "Chu tuma kan ram l�khai, Arnon ruom s�ra Aroer hmar tienga inthoka Gilead tl�ng z�tve chu, a ram s�nga khuo um po po leh Reuben hnam le Gad hnam hai ka p�k a. j{O2 (Basan lal Oga chu mi lien Refahai laia la dam um sun a na, a khum chu thira siem, a dung meter 4z 2 Tl�ng zam pheia khuo po po, Gilead chenin, Basan ram po po, Basan lal Oga khuo Saleka le Edrei chenin kan l�k vong bok a. My2 (Hermon chu Zidonhai chun Sirion an ta, Amorhai chun Senir an tih). x 2"Chu tum chun hieng Amor lal pahnihai ram, Jordan vadung sak tienga mi hi Arnon ruoma inthoka Hermon tl�ng chen kan l�k a. aw=2An ran ruolhai le khuoa mi kan r�ll�k thilhai ruok chu kan puola dingin kan l�k a.-vU2Hesbona Sihon lal chunga kan thaw ang bokin kan sukbohmang vong a, an khuohai le a s�nga cheng mihriem po po, nuhmei le naupang chenin, kan inram fai vong a nih. &uG2Hieng khuo po po hi kul bang ins�ng tak taka inhuon le kul kotkh�r le a kalna nghet tak tak nei vong an na, kula inhuon lo khuo khom tam tak a um bok a. itM2Chu tum chun Basan lal Oga ram, Argob biel po po le khuo sawmrukhai chu l�k naw kan nei nawh. s2"Chuong ang chun LALPA ei Pathien chun Basan lal Oga le a sipai po po chu kan kutah a mi p�k a, hl� nei loin kan that vong a. Jr2LALPA chun ka kuomah, "Ama chu ti d�r naw rawh, a sipai po po le a ram leh i kutah ka p�k diem tah a nih. Hesbona Amor lal Sihon chunga i thaw ang bok khan a chunga khom thaw ve rawh" a ta. q 2"Chu zoah kan inson a, Basan kan pan tung a, Basan lal Oga chu a sipai po po leh Edrei hmunah mi bei dingin a hung inthok suok a. "p?2%Amiruokchu, LALPA ei Pathien thup�k angin, Amon mihai ram chu ei tawk sa ve naw chauh a ni khah, Jabok vadung kama khuohai le tl�ngrama khuohai khom.!o=2$Arnon ruom s�ra Aroer le a ruom panga khaw umhaia inthoka Gilead chenin kan ngam lo khuo hrim a um nawh. LALPA ei Pathien chun a mi p�k vong a nih. dnC2#An ranruolhai le khuo kan l�knaa kan r�ll�khai ruok chu kan puola dingin kan hawn a. vmg2"Chu tum chun a khuo po po chu kan l�k a, kan suksiet vong a, a mi ch�nghai tu khom damin kan hl� nawh. wli2!LALPA ei Pathien chun ama chu kan kutah a p�k a, ama le a naupahai le a sipaihai po po chu kan that vong a. Rk2 Chuongchun, Sihon le a mihai po po chu mi bei dingin Jahaz-ah an hung a. j%2LALPA chun ka kuomah, 'Ngai ta, Sihon le a ram chu ka'n hlan tan mek ta che a, tuhin a ram chu la la, hluo tan pei ta ro' tiin a mi hril a. Vi'2Sienkhom, Hesbon lal Sihon chun a ram kan hraw ding chu a phal nawh. LALPA in Pathien chun tuta a ram ei hluo lai zing hi in kuta a p�k theina dingin a thlarau suklululin a lungril a sukkhaup�k a nih. ihM2Jordan k�na LALPA kan Pathien ram mi p�k kan l�t hma chenin, Seir tl�nga um Esau thlahai le Ar khuoa um Moab mihaiin kan chunga an thaw ang bokin, nang khomin kea i ram kan hraw tlang mi phalp�k hr�m rawh" tiin. cgA2Kan bu f�k ding le tui dawn ding mi'n chawktir la, a manah tangkaruo p�ng kan ti che. f2"I ram kan hraw tlang mi phalp�k raw khai. Lamlien peiah f�ng kan ta, chang tieng amanih voi tieng amanih p�t nawng kan tih. re_2"Chuongchun, Kedemot thlal�ra inthokin Hesbon lal Sihon kuomah inremna thu inchawtirin palai ka tir a, "d?2Voisuna inthok hin v�nkhup hnuoia hnam tin tisimah siem ka ti che a, i chanchin an hriet ringot khomin thlab�r le beidongin inthin hawp an tih' a ta.*cO2"Chun, LALPAN ka kuomah 'Tuhin suok unla, Arnon Ruom fe thleng ro. Amon mi, Hesbona lal Sihon le a ram chu i kutah ka p�k suok tah. Hluo tan inla, indopui ro. !b=2Khaw hrang hranga ch�nga Gaza chena inzar Av-hai khom Kret thlierk�ra inthoka hung Kaptorhaia chun an sukboral a, an ram chu a hluop�k tah a nih.)2a_2Chuong ang bok chun LALPAN Seir tl�nga um Esau thlahai ta ding khomin a thawp�k a, Hor-hai chu a sukbohmang a, anni hmuna chun voisun chen hin an ch�ng tah a nih. &`G2Mi lien tak, tam tak el, Anak-hai ang boka dung ins�ng tak tak an nih. Anni rawi chu LALPAN a sukbohmang a, an umna chu Amon-haiin an hung hluo tah a nih. _y2"(Chu hmun khom chu a hmaa ch�ng hlak Refahai rama ngai a na, sienkhom Amon-hai chun anni chu Zamzumhai tiin an ko. \^32Amon-hai umna in va paw pha khom sukbuoi naw unla, indo dingin cho bok naw ro. Amon-hai ram chu Lota thlahai chanpuola ka p�k tah leiin an ram chu a hlekte khom in chanpuola dingin pe nawng ka ti ch�u' a ta.E]2'Voisun hin Moab ram chu Ar khuoah in fe thleng ding a nih. \52LALPAN a mi biek a, 9[o2"R�l k�p thei chin an thi zo vong hnung chun dZC2Mipui laia inthoka sukchimit an ni vong hma khat chu LALPA kut chun a khing tlat tawl si a.nYW2Kadesh-barnea kan suoksana inthoka Zered vadung kan k�n chen ink�ra hin kum sawmthum pariet a tl� a nih. Chu s�ng chun, an kuoma LALPA a'n kh�m angin, chu suona mi laia r�l k�p thei chin chu an mang fai thak a nih. xXk2 "Chun, LALPAN ka kuomah, 'Tho unla, Zered varuom chu k�n ro' a ta, chuongchun Zered varuom chu kan fe kai a. YW-2 Chun, tuta hma chun Seir tl�nga hin Hor-hai an um hlak a, sienkhom Esau thlahaiin an hlu suok a, an tukdol hnung chun an hmun chu an hluo tah a nih, LALPAN Israelhai chanpuola ram a p�k an thaw ang khan.)gVI2 Anni chu Anak-hai ang boka Refa tia ko ni hai sienkhom Moab mihai chun Emim tiin an ko a nih. tUc2 (Chu hmuna chun a hmain Anak-hai ang boka mi lien le dung ins�ng Emim an tihai chu tam tak an um hlak a. KT2 "Chun, LALPAN ka kuomah, 'Moab-hai kha sukbuoi naw unla, indo dingin cho bok naw ro, an ram hlek khom ka p�k naw ding ch�u a nih. Ar khuo chu Lota thlahai chanpuola ka p�k a ni tah' a ta. .SW2Chuong ang chun Elat le Ezion-geber a inthokin Araba lam chu hrawin ei unauhai, Seir tl�nga um Esau thlahai ram chu kan pal tlang a, Moab thlal�r panin kan fe a.gRI2LALPA in Pathien chun in kut sinthaw mal a sawm a, thlal�r ram zau tak in pal tlang lai khomin a enkai zing ch�u a. Kum sawmli s�ng hin LALPA in Pathien chun a umpui ch�u a, tl�ksam ieng khom in nei nawh,' tiin. FQ2In f�k le dawn khom a man tangkaruoin in p�k ding a nih. P2Indo dingin cho naw ro, an ram chu kepha tiet khom ka p�k naw ding ch�u a nih. Seir tl�ngram hi Esau chanpuola ka p�k a ni tah. %OE2Hieng ang hin mipuihai chu thu pe rawh: Seir tl�nga um Esau thla, in unauhai ram chu in pal tlang ding a na, an ti ding ch�u a ni leiin fimkhur hle ro. GN 2'Hi tl�ng hi in h�l suok rawn ta a, hmar tieng pan ta ro. &MI2Chun, LALPA chun a mi biek a, &L K2"Chuongchun kan inher k�r a, =K y2.Chuongchun, Kadesh-ah ni tam tak, in um pha a ni kha. yJ o2-In hung k�r a, LALPA hmaah in tap a, sienkhom LALPA chun in tap rawl chu a �ksak naw a, a na a sit bok nawh. I 2,Chu tl�ng hluotu Amorhai chun an lo bei ch�u a, khuoi hon angin Seir tl�nga inthokin Horma chenin an hnot thl�r ch�u a. H 2+Chu thu chu ka hril ch�u a, in pom nuom naw a, LALPA thup�k chu kalin, awm-�u takin tl�nga chun in hang fe lui a. MG 2*Sienkhom, LALPA chun ka kuomah, 'Fe naw raw hai se, hang do bok naw raw hai se, nangni lai ka um naw ding a ni si a. 'In hm�lmahaiin lo intlawm an ti ch�u' tiin an kuomah hril rawh' a mi ti a. F 2)"Chun, nangnin, 'LALPA chungah thilsuol kan lo thaw tah a nih. LALPA kan Pathienin thu a p�k angin kai tung kan ta, hang bei kan tih' tiin in mi don a. Chuongchun, mi tinin r�lthuom in inbel a, tl�ngram pan tung chu olsam hle dingin in ngai a. ^E 92(Inr�ng hin k�r nawk unla, Tuipui Sen tieng panin thlal�rah fe ro' tiin a hril a..D Y2'Naupang chikt� te, r�ll�ka an l�k el dinga in hrilhai, tuta a sie a tha la hre thei lohai hi chu rama chun l�t an ta, anni chu p�ng ka ta, hluong an tih. C 2&I kaiza v�ngtu Nuna naupa Josua ruok chu l�t a tih. Ama hi infui ph�r rawh, Israelhai thuoiin a la'n hluotir ding a ni si a. \B 52%Nangni leiin ka chunga khom LALPA chu a lungsen a, 'Nang khom l�t bik naw ti nih. -A W2$Jefune naupa Kaleb ti chauh naw chun. Ama chun hmung a ta, a sir ram chu ama le a thlahai kuomah p�ng ka tih, lungril po poa LALPA a zui leiin" tiin a'n kh�m a. s@ c2#"Hi suon suol taka mi tu khom hin in pi le puhai kuoma inkh�m meua p�k ka tiem ram chu hmu naw ni hai,  ;2!in lampui ding a kawkhmu ch�u khom chun, LALPA in Pathien chu in la ring chuong nawh.= }2 Sienkhom, chuong saa in hmaah fe a, in riekna hmun ding zongp�k a, z�nah meichokin, s�nah s�min in hma thuoi a, <  2Pain a naupa a puok ang elin LALPA chun thlal�ra khom, hi hmun hi in tlung chenin, a puok ch�u ti in hmu ta kha' ka ti a. ;  2In hmathuoitu LALPA in Pathien chun, Aigupta rama in mit hmua ngei a thawp�k ch�u ang khan, anni chu dop�k a ti ch�u. P: 2"Chun, kei chun in kuomah, 'Thlab�r naw unla, anni chu ti bok naw ro. !9 ?2Ieng leiin am ie ei pan tung ding? Ei unauhai hlak chun, 'A rama ch�nghai chu eini n�k daiin an lien a, an ins�ng lem a, an khuohai a lien a, v�n tongin kul an nei a, mi lien Anak thlahai khom kan hmuh', an ti nawk nghal a, lungril an sukz�m vong annawm' tiin in chier a.8 2In puon ina hai chun, 'LALPAN a mi theida a, mi sukbohmang tumin Amorhai kuta p�k dingin Aigupta rama inthokin a mi thuoi suok a nih. Y7 /2"Nisienlakhom, kai tung nuom loin, LALPA in Pathien thup�k laka chun in hel a. 6  2A ram suok thei iemani z�t hung hawn thlain, 'LALPA ei Pathienin ram a mi p�k chu ram tha tak a nih' tiin an hung ripawt a.j5 Q2Anni chu an suok a, tl�ngrama chun an k�i a, Eskol ruom chen an tlung a, an thlithlai vong a. x4 m2In thil rot chu thaa ka hriet leiin nangni laia mi sawm le pahnih, pahnam tina mi pakhat pei, ka thlang suok a. B3 2Chu phing leh inr�ngin ka kuomah in hung a, 'A ram hang thlithlai a, lampui ei hraw ding le khuo ei sir ding hai chanchin hung ripawt nawktu ding enthlatu tir hmasang ei tiu' in ti a. U2 '2Ngai ta u, LALPA in Pathien chun hi ram hi a p�k tah ch�u a nih. LALPA, in thl�tuhai Pathienin a hril angin, hang fe unla, ram chu hang hluo ro. Ti naw unla, z�m bok naw ro' tiin ka hril ch�u a. n1 Y2Chun, in kuomah, 'LALPA ei Pathienin a mi p�k Amorhai ch�ngna tl�ngram chu in hung tlung ta hi. W0 +2"Chu zoah, LALPAN thu a mi p�k angin Horeb tl�nga inthokin ei suok a, in hmu tah thlal�r ram lien tak le tium tak chu fe thlengin Amor mihai ch�ngna tl�ngram tieng panin, Kadesh Barnea ei tlung a. E/ 2Chu lai chun in thaw ding danghai khom ka hril ta ch�u kha.-. W2Ditsak bik nei naw unla, mi ch�n mi lien a tu el khom thuhm�n vonga enin an thu r�lp�k ro. Tu khom tithawng naw ro, in thu r�l thl�k chu Pathiena inthok a ni si a. In ta dinga r�l khir taluohai ruok chu ka kuomah hung put l�t unla, keiman lo r�l ka tih' tiin thu ka p�k a. - }2In ror�ltuhai kuomah, 'In mihai laia thubuoi um hrim hrim chu ngun takin ng�ithlap�k unla, Israel unau le unau ink�r thu amanih, Israel mi le nangni laia hnam dang umhai ink�r thu amanih chu indik takin, thlei bik nei loin r�lp�k ro. t, e2"Chuong ang chun in hnam chita mi challang, mi var le inzaum in hung thlang suokhai chu s�ng chunga hai, za chunga hai, sawmnga chunga hai, sawm chunga hai ror�ltu dinga siein, in hnam lukh�itu dinghai khom ka ruotp�k ch�u a. Z+ 12Chun, nangnin, 'I thilthaw tum chu kan ta dingin a tha ngot el' tiin in mi don a. #* C2 In hnam chita inthokin mi var, thil chinch�ng hrie le inz� phurhai chu thlang suok unla, in chunga ror�ltuah sie tawl ka tih' tiin ka biek ch�u a. }) w2 Amiruokchu, iengtin am keima chauh chun in harsatnahai, phurrikhai le in k�ra thubuoihai chu phur zo t�ng ka ta? ( 2 LALPA, in thlatuhai Pathien chun tuta n�ka a l�t s�ngin sukpung sienla ch�u, a tiem angin malsawm raw se ch�u. ]' 72 LALPA in Pathien chun a sukpung ch�u a, v�na arasi z�t anga tam in lo ni ta hi.Z& 12 "Chun, chuong lai chun in kuomah, 'Keima ngot chun ka phur zo ta naw ch�u a nih.Q% 2Ngai ta u, hi ram hi ka p�k ta ch�u a nih. In thlatu Abraham hai, Isak hai, Jakob hai le an thla la hung pei dinghai kuoma inkh�m meua LALPAN a p�k ch�u rama chun l�t unla, hluo ta ro' tiin$ '2In rieb�khai thiek unla, Amor mihai umna tl�ngram tieng inson suok unla, Araba le a se vel tl�ngrama hai, thlang tieng tl�ng thut phaizawla hai, sim tieng panga hai, Kanan mihai ch�ngna tuipui kama hai, Lebanon tl�ng kh�l Eufretis Vadungpui chenin fe ro. }# w2"LALPA ei Pathien chun Horeb tl�ngah hieng ang hin a mi hril a nih: 'Hi tl�nga hin in ch�m sawt thawkkhat tah. I" 2Jordan sak tieng Moab ramah hi d�n hi Mosien a puong tan a nih:! 2Chu chu Hesbon-a um Amorhai lal Sihon a hn� hnung le Astarot-a um Basanhai lal Og chu Edrei hmuna a hn� hnung a nih.   %2Kum sawmlina, thla sawm le pakhatna ni hmasa tak chun LALPAN Israelhai chungthua hril ding thu a p�k po po chu an kuomah Mosien a hril a. c C2Seir tl�ng hrawa fe chun Horeb le Kadesh Barnea ink�r chu ni sawm le ni khat lam a nih.6 k2Hieng thuhai hi Jordan sak tieng, Paran le Tofel, Laban, Hazerot le Dizahab ink�r, Sufa ruom depa um Araba thlalera Israel mihai po po an um laia an kuoma Mosie hril a nih.  ($ Hienghai hi LALPAN Mosie hmanga Jeriko zawn, Jordan r�l, Moab phaia Israelhai kuoma thup�k le d�n a p�khai chu an nih.mU($ An pasalhai chu Josefa naupa Manase naupahai an na, an ram chu an pa hnama chun a um zing tah a nih.($ Zelofehad naunu Mahla hai, Tirza hai, Hogla hai, Milka hai le Noa hai chun an pa unauhai naupahai chu pasalah an nei seng a. E($ LALPAN thu a p�k angin Zelofehad naunuhai chun an thaw a. ($ Ram hrim hrim pahnam pakhata inthokin pahnam dangah son ding a ni naw a, Israel pahnam tinin an rochung ram chu an kol ding a nih" tiin.0[($Israel thlahai laia rohluotu ding nuhmei taphot chun, Israel thlahaiin an pi le pu ram an hluo seng theina dingin, a pa hnampui laia mi ngei pasalah a nei ding a nih. 3a($Israel thlahai ram chu pahnam pakhata inthokin pahnam dang kutah son ding a ni naw a, Israel pahnam tinin an pi le pua inthoka an rochung ram chu an kol seng ding a nih. ($Hi hi Zelofehad naunuhai chungthua LALPA thup�k chu a nih: an pahnam s�nga mi an ni phot chun tu khom pasala an nei a thieng. }u($Chuongchun, LALPA thu angin Mosie chun Israelhai chu thu a p�k a: "Josefa thlahai thu hung hril hi a'n dik a nih. 7i($Israelhai ta dinga Jubili Kum a hung tlung pha leh, pasal an va neina hnamhai ramah kan ram chu kop t�ng a ta, kan thlatuhai ram chu l�k hmang a hung ni ding a nih' tiin.dC($Tuhin, Israel s�ngkuoa mi pahnam dang pasalah lo nei ta hai sien, an pi le pu rama an rochan chu an pasal va neihai kutah a l�t ding a na. Chuong a ni chun, kan pahnam ta dinga p�k ram chu a kiem ding tina a nih. H ($"LALPA chun Israelhai ram hluo ding chu thum vawra sem dingin kan pu thu a p�k a; chun, LALPA chun kan pu chu kan unaupa Zelofehad hluo ding ram chu a naunuhai pe dingin thu a p�k bok a.  9($Josefa thlaa mi, Manase naupa Makir, Makir naupa Gilead thlaa mi s�ngkuo luhai chu an hung a, Mosie le Israel pahnam luhai hmaa chun thu an hril a:  (#"In umna ram, ka ch�ngna hmun hi sukporche naw ro, kei hi LALPA, Israelhai laia ch�ng chu ka ni si a' tiin hril rawh" a ta.6g(#!" 'In umna ram chu sukporche naw ro. Thisen insuona chun ram a sukporche. Thisen insuo leia sukporche ram chu thisen insuotu thisen chauh naw chun sukthieng thei a ni nawh. !(# Inhumhimna khuoa tuoltl�n chu chuong hun laia thiempu lal a thi hma chun a umna khaw hluia k�r nawk dinga intlan suok phal a ni nawh. q ](#Tuolthattu chu thi tl�k a ni leiin suma intlan suok ding a ni nawh; sukhlum ng�i ng�i ding a nih. B (#Tu khomin tuol a that chun, hrepuituhai baua inthoka thu suokin ama chu sukhlum ng�i ding a nih; amiruokchu, hrepuitu pakhat chauh bausuok thu chu mi sukhlumna dingin a huntawk nawh. j O(#" 'Hieng d�nhai hi khaw lai khom um inla, in thlahai chena ro in inr�l d�n ding chu a nih. # A(#Thiempu lal a thi hma khat chu a tuoltl�nnaah tuolthattu chu a um zing ding a nih; thiempu a thi hnung ruok chun a umna hmunah a k�r nawk ding a nih. G  (#thisen phuba latuin a hmu a, a that chun tuolthat ni naw nih. O(#" 'Amiruokchu, tuolthattu chu a tuoltl�nna khuo ramri puoah a fe a, T#(#Pungkhawmhai chun thisen phuba latu lakah tuolthattu chu hum an ta, a tuoltlanna khuoa chun inumtir nawk an ta, hriek thienghlim n�l thiempu laltak ni lai a thi hma khat chu taka chun a um ding a nih. r_(#pungkhawmhaiin a sukhlumtu le thisen phuba latu chungthu chu hieng d�nhai ang hin an r�l ding a nih.  (#an naw leh hmu loa lung inthl�kkhum leia mi a lo thi chun, a hm�lma a ni naw lei le a poi tawk tum khom a ni bok naw leiin, q](#" 'Intheidana um loa mi dang a nam thut amanih, tum lei ni loa thila mi a d�ng amanih a ni ruok chun, 1](#an naw leh an innghirnghona leia kuttuma a chum hlum chun, a sukhlumtu chu sukhlum ng�i ding a nih, tuolthat a ni leiin. Phubalatu chun a hmu hun hunah sukhlum a tih.nW(#Mi tu khomin theidana leia mi a nam rak amanih, thil iengin amanih tum hrima a d�ng a, a thi chun, J(#Phubalatu chun tuolthattu chu a hmu pha leh sukhlum nghal a tih.  (#Tu khomin a kutin mi that theina thing tum a chawi a, mi a zei a, a thi chun tuolthat a na, ama chu sukhlum ng�i ding a nih. wi(#Tu khomin a kutin lungtum a chawi a, mi a suk a, a thi chun tuolthat a na, ama chu sukhlum ng�i ding a nih. i~M(#" 'Tu khomin th�rin mi a vuok a, a thi chun tuolthat a na, ama chu sukhlum ng�i ding a nih. >}w(#Hieng khuo parukhai hi Israelhai le hnam danghai le an kuoma ch�nghai ta dinga inhumhimna khuo n�ng a ta, chu taka chun tu khom p�ngpala mi that taphot tuoltl�n thei an tih.t|c(#Jordan sak tieng hin chuong ang inhumhimna khuo chu pathum siem un la, Kanan ram tieng pathum siem bok ro. U{%(# Chuong khuo paruk in p�khai chu in ta dinga inhumhimna khuo n�ng a tih. -zU(# Pungkhawm hmaa a chungthu r�lp�k dinga a ng�r hmaa tuolthattu chu a thi nawna dingin, chuong khuohai chu phubalatuhai laka in tuoltl�nna ding n�ng a tih. dyC(# p�ngpala tuol thattuhai tl�n l�t theina dingin inhumhimna khuo iemani z�t siem ro. ixM(# "Israelhai inbiekpui la, hieng hin hril rawh: 'Jordan vadung k�na Kanan ram in l�t pha leh, 'wK(# Chun, LALPA chun Mosie kuomah, =vu(#Israelhai ram hluoa mi Levihai umna ding khuo in p�k d�n ding chu, in ram nei ang dungzuiin n�ng a ta, a nei lien deuin pe lien in ta, a nei tlawm deuin pe chin in tih" a ta.zuo(#Levihai in p�k ding khuo po po chu khaw sawmli le pariet n�ng a ta, a khawhnawm leh in p�k bok ding a nih. ;tq(#"Levihai in p�k ding laia khuo paruk chu tuol thathai tl�n l�tna ding, inhumhimna khuoah in siem ding a nih. Chu b�k chu khaw sawmli le khaw hni in p�k bok ding a nih. ssa(#Kul puo tienga inthokin inkhi unla, sak tieng meter zakuo, thlang tieng meter zakuo, sim tieng meter zakuo le hmar tieng meter zakuo n�ng a ta, a lai takah khuo um a tih. Hi hmun hi a khaw ta dinga ran tlatna hmun ding n�ng a tih.xrk(#Khaw kawla ran tlatna hmun in p�k ding chu kula inthoka inkhia meter zali le sawmngaa hlaah a ni ding a nih. qy(#Chuongchun, umna ding khuo nei v�ng an ta, an bawng le beram le ran ruol danghaiin tlatna hmun ding nei bok an tih. p(#"Israelhai chu thu pe la, an rama chun Levihai umna ding khuo siemp�k raw hai se. Khaw kawl vel ram chu ran tlatna dingin pe bok ro. Do (#Jeriko zawn Jordan kam Moab phaia chun LALPAN Mosie kuomah, enE("Chuonghai chu Kanan rama Israelhai ram hluo ding sem dinga LALPAN thu a p�khai chu an nih.:mq("Naftali hnama inthokin Amihud naupa Pedahel" tiin.1l_("Aser hnama inthokin Selomi naupa Ahihud; 2ka("Isakar hnama inthokin Azan naupa Paltiel; 6ji("Zebulun hnama inthokin Parnak naupa Elizafan; Ai("Josefa naupa Efraim hnama inthokin Shiftan naupa Kemuel; >hy("Josefa naupa Manase hnama inthokin Efod naupa Haniel; .gY("Dan hnama inthokin Jogli naupa Bukki; 5fg("Benjamin hnama inthokin Kislon naupa Elidad; 3ec("Simeon hnama inthokin Amihud naupa Semuel; Fd("Chuonghai hming chu: Juda hnama inthokin Jefune naupa Kaleb; :cq("Pahnam tin luhai chu a sempuitu dingin ruot rawh. gbI(""Ram hluo ding th�p�ktu ding cheu chu thiempu Eleazar le Nun-a naupa Josua n�ng an tih. !a?("LALPA chun Mosie kuomah, `%("Hieng hnam hni le a chenve hai hin ni suokna tieng Jeriko zawn Jordan r�l sak tienga an ram hluo ding chu an chang d�r tah a nih" a ta. d_C("Reuben pahnam, Gad pahnam le Manase pahnam chenve chun an chanvo ding chu an hluo ta si a. ^;(" Mosie chun Israelhai chu thu a p�k a, "Ram in rochung ding chu thum vawrin insem ro. Hnam kuo le a chenve kuoma sem dingin LALPAN thu a p�k a nih, ](" Jordan vadung zui pei a ta, Tuipui Thi-ah tawp a tih. Chuonghai chu sak le thlang, sim le hmara in ramri ding chu a nih' ti rawh" a ta.}\u(" Chu taka inthok chun Ain sak tienga um Ribla-ah tum thlang a ta, Galili Dil suo tieng kam pang p�rah f�ng a ta, P[(" " 'Sak tieng ramri chu Hazar Enan-a inthokin Stefam chen n�ng a tih. fZG(" Zifron tieng pan a ta, Hazar Enan-ah tawp a tih. Chu chu hmar tienga in ramri ding chu a nih.PY("chu taka inthok chun Hamat Kawna hrawng a ta, Zedad tieng fe pei a ta, ]X5("" 'Hmar tieng ramri chu Mediterranean Tuipuia inthokin Hor tl�ng chen f�ng a ta xWk("" 'Thlang tieng ramri chu Mediterranean Tuipui kam n�ng a tih. Chu chu tl�k tienga in ramri ding chu a nih.cVA("chu taka inthok chun inher a ta, Aigupta Ruom zui a ta, Mediterranean Tuipui-ah tawp a tihSU!("Chu taka inthok chun sim tieng pan a ta, Ainuvet Kawn tanin, Zin thlal�rah, Kadesh Barnea chen f�ng a tih. Chu taka inthok chun hmar thlang tieng inherin, Hazar Addar hrawin, Azmon chen f�ng a ta,T)("Sim tieng ramri chu Zin thlalera inthokin Edom ramri zulah f�ng a tih. Sak tienga a'n tanna chu Tuipui Thi sim tawpa inthokin n�ng a tih. S1(""Israelhai chu thu pe la, hieng hin hril rawh: 'LALPAN rochana a p�k cheu Kanan ram in hluo pha chu hieng ang hi a ramri ding chu n�ng a tih: R ?("LALPA chun Mosie kuomah, dQC(!8Chu pha chun anni chunga thaw ka tum r�k chu nangni chungah thawng ka tih' ti rawh" a ta.KP(!7" 'A rama lo umhai chu hnot suok loa in inumtir chun, chuong mihai chu in mit kheitu le in n�k suntu hlingah la hung inchang an ta, in umna rama buoina siemp�ktu cheu la hung n�ng an tih. O(!6In chi-hnam ang peiin thum vawrin ram chu insem ro. A s�ng ruol deuin chang lien hai sien, a s�ng tlawm deuin chang tlawm hai sien, thum vawra a tl�kna tieng pei chu an chanpuol n�ng a ta, an pi le pua inthoka an chi-hnam ang peiin in sem ding a nih.PN(!5Ram chu hluo unla, umhmun khuor ro, in hluo dinga ka p�k cheu a nih. M3(!4chu rama um po po chu hnot suok unla, milem an ker po po le pathien lim an sung po po sukse vong un la, an hmun s�nghai khom thiekp�k vong ro. iLM(!3"Israelhai inbiekpui la, hi thu hi hril rawh: Jordan vadung k�na Kanan ram in l�t pha chun, GK (!2Jeriko zawn Jordan kam Moab phaia chun LALPAN Mosie a biek a, IJ (!1Jordan kam Bet Jesimota inthoka Abel Sitim chen chun an inzar a.QI(!0Abarim tl�ng suoksanin Jeriko zawn Jordan kam Moab phaiah an inkul a. KH(!/Almon Diblathaim suoksanin Nebo kawl Abarim tl�ngah an inkul a. G(!%Kades-a inthok chun Edom ram depa um Hor tl�ng an tlung a, chu taka chun umhmun an khuor a.P=(!$Ezion-geber suoksanin Zin thlal�r, Kades an ti boka chun an inkul a. 4<e(!#Abrona suoksanin Ezion-geber ah an inkul a. 1;_(!"Jotbatha suoksanin Abrona-ah an inkul a. 7:k(!!Hor Hagidgad suoksanin Jotbatha-ah an inkul a. 99o(! Bene Jakan suoksanin Hor Hagidgad-ah an inkul a. 48e(!Moserot suoksanin Bene Jakan-ah an inkul a. 07](!Hasmon suoksanin Moserot-ah an inkul a. .6Y(!Mitka suoksanin Hasmon-ah an inkul a. ,5U(!Tera suoksanin Mitka-ah an inkul a. ,4U(!Tahat suoksanin Tera-ah an inkul a. 03](!Makhelot suoksanin Tahat-ah an inkul a. 12_(!Harada suoksanin Makhelot-ah an inkul a. 61i(!Sefer tl�ng suoksanin Harada-ah an inkul a. 80m(!Kehelatha suoksanin Sefer tl�ngah an inkul a. 0/](!Risa suoksanin Kehelatha-ah an inkul a. ,.U(!Libna suoksanin Risa-ah an inkul a. 3-c(!Rimon Perez suoksanin Libna-ah an inkul a. 3,c(!Ritma suoksanin Rimon Perez-ah an inkul a. 1+_(!Pi Hazerot suoksanin Ritmaah an inkul a. 7*k(!Kibrot Hatava suoksanin Hazerot-ah an inkul a. ?){(!Sinai thlal�r suoksanin Kibrot Hatava-ah an inkul a. 8(m(!Refedim suoksanin Sinai thlal�rah an inkul a. S'!(!Alus suoksanin mipui dawn ding tui a um nawna hmun Refedim-ah an inkul a. ,&U(! Dofka suoksanin Alus-ah an inkul a. A%(! Sin thlal�r an suoksan hnung chun Dofka-ah an inkul a. C$(! Tuipui Sen chu suoksanin Sin thlal�rah an inkul nawk a. C#(! Elima inthok chun an suok a, Tuipui Sen bulah an inkul a. x"k(! Mara suoksanin tuihn�r sawm le pahni le t�m thing sawmsari umna Elim an tlung a, chu taka chun an inkul a. ! (!Pi Hahirot suoksanin, Tuipui an kan a, thlal�rah an l�t a, Etham thlal�rah ni thum an fe hnungin Mara hmunah an inkul a. b ?(!Etham suoksanin, Baal Zefon sak, Pi Hahirot tieng inher k�rin Migdol bulah an inkul a. E(!Sukot an suoksan a, thlaler tontir Ethamah an inkul nawk a. >y(!Israelhai chun Ramases suoksanin Sukot-ah an inkul a. |s(!LALPAN an nau lut�r pasal po po a sukhlump�k chu an vui lai le an pathienhai khom LALPAN a hrem tum kha a nih. )(!Israelhai chu Ramases-a inthokin thla hmasa tak ni sawm le pangana, Fek�n K�t zo chun Aigupta mihai mit hmua ngei ngampa takin an suok a. S~~b}}Z||{{ zXyyxww v~uuTtssrqppRonncmllkkkj+ii:hggg)ffeedccXbbqb<`__4_^^^]]\[[ZYY)XXGWWVvUUTLSSS-RRORQOPpOOOFNN`MMZMLbKKCJIIfHGGHFEEDCBBaAA,@?>>=y=< ;;:T99=867|654443332110003/..#-,,C+**^)M(o'V&&*%$$B#""d!! 1U 2>#>x:;Mq @ G  y dZaBjIr@j{2 Chuonga in thaw chun, in chungah LALPA lungsen a ta, v�n kh�r a ta, ruo s�r naw ni a, hnuoiin ra insuo naw ni a, LALPA p�k ch�u ram tha taka inthok hin bohmang nghal in tih.~iw2 "Fimkhur ro, chuong naw chun zawr hmanga umin p�t hmang in ta, pathien dang bein an hmaah k�n hlauh rawi in tih. Sh!2 in ranhai tl�n ding in ramah hlo p�ng a ti ch�u a, fain tlai in tih.pg[2 a hunbi takah th�l ruo le favang ruo hung tir a ta, bu le b�l le uoiin le oliv hriek inthar in ta, *fO2 "Chuongchun, voisuna thup�k ka p�k ch�u hi fimkhur taka zawm a, LALPA in Pathien chu in lungril po po le in thlarau po poa hmangai a, a rong in bawl chun, zeo2 Chu ram chu LALPA in Pathien ram duot a na; kum bula inthoka kum tawp chenin LALPA in Pathien mit a fu zing hlak.Xd+2 in va hluo ding ram chu tl�ng le phairuom umna, v�n ruotui dong ram a nih. c72 In hluo ding ram chu in hung suokna Aiguptaa thlai chi in thl�k a, thlai huon anga harsa taka ke ngot hmanga tuia in chawm hlak ang kha a ni nawh; 0b[2 LALPAN inkh�m meua in pi le puhai le an thlahai p�k a tiem rama chun in ch�ng sawt theina dingin tuta thu ka p�k ch�u, thup�k po po hi in zawm ding a nih. faG2 "Hung hr�t a, in pan ram chu l�ta in hluo theina ding le nenetui le khuoizu luongna ram, ]`52 Chuong anga thil ropui LALPAN a thaw d�nhai mit ngeia hmutu chu nangni hi in nih. u_e2 Reuben naupa Eliaba naupa Dathan le Abhiram hai chunga a thaw d�n hai, hnuoiin a bau a ka a, Israel mihai hmu lai ngeia anni s�ngkuo chauh le an puon in le an ran nei po po a lem vong d�n hai hmutuhai kha in nauhai hi an ni nawh. J^2 Hi hmun in tlung hma poa thlalera in chunga a thilthaw d�nhai, 9]m2 Aigupta sipaihai le an sakor le an tawlailir hai chunga a thawzie le an hnot lai cheua Tuipui Sen tuia vur khuma tu chena LALPAN a sukbohmangzie hai kha theinghil ngai naw ro. s\a2 Aigupta ram s�nga Aigupta lal Faraw le a ram s�ng po poa inchiknahai le thil dang dang a thawzie hai; [12 Voisuna in nauhai hi LALPA in Pathien thununna hmua tonhriettu an ni nawh. Khanga a ropuizie hai, a b�n tha hr�tzie hai, b�n a pharzie hai; Z 2 "Chuleiin, LALPA in Pathien chu hmangaiin, thaw dinga a tuk hai, a thusuok hai, a d�n hai le a thup�k hai chu vong tlat ro. %YE2 Aigupta rama fe thla in pi le puhai kha mi sawmsari chauh an ni a, tu ruok hin chu LALPA in Pathien chun v�na arasi anga tamin a sukpung tah ch�u a nih.X%2 Ama chu in inp�k ding tak chu a nih; ama chu in Pathien, in mithmu ngeia thil ropui le r�pum tak thawp�k hlaktu ch�u chu a ni si a. {Wq2 LALPA in Pathien chu ti unla, a rong chu bawl ro. Ama chu chel nghet tlat unla, a hming s�lin thu tiem hlak ro. xVk2 Chuleiin, ram dang mihai chu in hmangai ve ding a nih, nangni khom Aigupta rama khan ram dang mi in ni ve kha. U2 Pa nei lohai le hmeithaihai chungthu fel takin a r�lp�k hlak a, ram dang mihai chu hmangaiin f�k ding le silf�nhai a p�k hlak. +TQ2 LALPA in Pathien chu pathienhai Pathien, lalhai Lal, Pathien ropui tak, hr�t tak le r�pum tak, tu khom ditsak b�k nei lo, thamna khom la ngai lo a ni si a. CS2 Chuleiin, lungril ser vun tan unla, lulul zing ta naw ro. "R?2 Chuong sa khom chun in pi le puhai kha ngainain a hmangai a, nangni an thlahai hi, voisuna in ni ang hin, hnam dang po po n�ka a thlanghai chu in nih. rQ_2 V�nhai, v�n chung ins�ng tak hai le hnuoi le a s�nga um po po hi LALPA in Pathien ta vong a nih. dPC2 in thatna dinga voisuna ka p�k ch�u LALPA thup�k le thusuokhai po po zawm chu a nih. jOO2 "Aw leh, aw Israel thlahai, nangni laka LALPA Pathienin a ph�t chu ieng dang ni loin, LALPA in Pathien chu ti a, a lampui po po hraw a, ama hmangai a, in lungril po po le in thlarau po poa LALPA in Pathien rong chu bawl a, %NE2 LALPA chun, "Tho la, mipuihai hma zu thuoi rawh, an pi le puhai kuoma anni ka p�k dinga inkh�m meua ka tiem ram chu l�ta an hluo theina dingin" a ta. ;Mq2 "Chun, a hmaa ang bok khan tl�nga chun ni sawmli le z�n sawmli ka thang a, chu tum khom chun LALPAN ka thu a ng�ithl�k a, LALPA chun a sukbohmang ta naw ch�u a ni kha. L!2 Chuleiin, Levi hnamhai chun an unauhai lai chanvo le rochan an nei ve naw a, an kuoma LALPAN a hril tah angin, LALPA chu an rochan a nih.)GK 2 Chuong lai chun Levi hnam chu LALPA thuthlung bawm zawntu ding le voisun ni chena an thaw anga a hmaah ng�r a, a rongbawltu ding le a hminga malsawmp�ktu ni dingin LALPAN a sie hrang a. pJ[2 Chu taka inthok chun Gudgoda-ah an fe a, chu taka inthok chun tui tamna hmun Jokbat-ah an inson pei a. BI2 "(Israel thlahai chu Jakan nauhai tuikula inthokin Mosera-ah an fe a, chu taka chun Aron chu a thi a, chu hmuna chun an vui a, a naupa Eleazar chun a ai hung awin thiempu sin a thaw a. H#2 Tl�nga inthok chun ka k�r thla a, bawm ka siema chun lungph�k chu ka sie a, LALPAN thu a mi p�k angin chu taka chun a um ta zing a.(GK2 Lungph�ka chun a hmaa a ziek ang, in pungkhawm nia tl�nga meichoka inthoka LALPAN in kuoma a hril thup�k sawm chu a ziek a, chu chu LALPAN a mi p�k a. F52 "Chuongchun, sitim thingin bawm ka siem a, a hmaa ang char lungph�k pahnih ka ser bok a, lungph�k pahni chu chawiin tl�nga chun ka hang fe a. vEg2 Lungph�k i d�ng koia thu chuonghai kha lungph�ka chun lo ziek ka ta, bawma chun i sie ding a nih" a ta.D 92 "Chuong lai chun LALPAN ka kuomah, 'A hmaa ang bok kha lungph�k pahni ser la, tl�ngah ka kuomah hung tung rawh. Chun, thingin bawm siem bok rawh. |Cs2 I thilthawtheina ropui tak le i b�n phara i thuoi suok, i mihai le i rochanhai an ni mieu si a' tiin ka ng�n a.NB2 Chuong naw chun i mi hung thuoi suokna rama mihaiin, 'LALPAN a ram tiema chun a thuoi l�t thei naw leiin le a theida tawl leiin thlalerah that dingin a thuoi suok tawl a nih' ti pal rawi an tih. A92 I siehlaw Abraham hai, Isak hai, Jakob hai kha hre zing la, hi mihai lululzie d�m, ritlozie d�m le suolzie d�m ruok hi chu hmu kh�m lul rawh. 7@i2 LALPA kuoma chun, 'Aw Chunghnungtak LALPA, thilthawtheina ropui taka i kut hr�ta Aigupta rama inthoka i'n tlan suok, i mihai le i rochanhai hi sukbohmang lul naw raw khai. ?72 Chuongchun, LALPAN, 'Ka sukbohmang tawl ding a nih' a ti lei ch�u khan LALPA hmaah ka k�n a, ni sawmili le z�n sawmli zet ka bokkhup a ni kha. P>2 Ka hriet tir cheua inthok khan LALPA chunga hel hmang mi in ni hrim a. K=2 Kadesh-barnea hmunah LALPAN, 'Ram ka p�k ch�u chu hang hluo ta ro' tia a tir lai ch�u khan LALPA in Pathien thup�k chu helsanin, ama chu in ring naw a, a rawl in ng�ithl�k bok nawh. U<%2 "Chun, Tabera le Masa le Kibrot-hatava hmuna hai LALPA in suklungsen bok a. B;2 Chun, in thil suol thaw, bawng tuoi lem in siem chu ka l�k a, ka raw a, hnuoiah ka suknawi a, pilvut angin ka rawt dip a, a dip chu tl�nga inthoka hung luong tuia chun ka dehawn a. :2 Sukbohmang nuom khopin Aron chunga khom LALPA lung chu a sen a, sienkhom chu lai chun Aron ta ding khomin ka hnip�k a. %9E2 LALPA lungsen inling chu ka ti a, sukbohmang vong ch�u khopin a lung insuksen bok si a. Sienkhom, chu tum khom chun LALPA chun a mi ng�ithl�k nawk a. :8o2 "Chun, ni sawmli le z�n sawmli LALPA hmaah k�nin ka bokkhup nawk a. LALPA lung suksen a, a mithmua thil suol in thaw po po lei chun bu ka f�k naw a, tui ka dawn bok nawh. r7_2 Chuongchun, kut khing hnia ka chawi lungph�k chu ka pei thl�k a, in mithmua ngei a koi dar ta vong a.Y6-2 Ka hei thl�r chun, ngai ta u, LALPA in Pathien lakah in lo suol ta a, milem, bawng tuoi lem siem fawn chu in lo insiem a, LALPAN lampui hraw dinga thu a p�k ch�u chu in lo p�tsan ta pang ti ka hmu a. ~5w2 "Chuongchun, tl�nga inthok chun lungph�k pahni chu kuta chawiin ka k�r thla a, tl�ng chu a chok puot puot a. Q42 Mi'n kiengsan la, anni sukbohmang ding le v�nkhup hnuoia inthoka an hming thai bo dingin ka law law hang law tawl ka tih. Nang ruok chu anni n�ka hnam hr�t lem le tam lemin siem ka ti che' a ta.h3K2 Chun, LALPA chun ka kuomah, 'Hi mihai hi ka en vang vang a, hnam lulul an lo ni takzet hi tie! v2g2 LALPA chun ka kuomah, 'Tho la, hi taka inthok hin fe thla nghal rawh. Aiguptaa inthoka i thuoi suok, i mihai chu an insukporche zo ta khu. Zawm dinga thu ka p�k lampui chu an p�tsan ta pang a, milem siem fawn an insiem ta khu' a ta. v1g2 "Ni sawmli le z�n sawmli hnunga chun lungph�k pahnih, thuthlungna lungph�khai chu LALPAN a mi p�k a. 70i2 LALPA chun lungph�k pahni, Pathien kutp�ra ziek chu a mi p�k a. Chu lungph�ka chun in pungkhawm nia tl�nga inthoka LALPAN in kuoma thu a hril po po kha a chuong a. N/2 Lungph�k, in kuoma LALPAN thu a thlungna lungph�k chu la dinga tl�nga ka hang fe lai khan ni sawmli le z�n sawmli ka hang thang a, chu s�ng chun bei ka f�k naw a, tui ka dawn bok nawh. X.+2 Horeb tl�nga khan nangni sukhlum pha khop hielin LALPA lung in suksen a nih. ,-S2 "Thlal�ra LALPA in Pathien lung in suksenzie kha theinghil ngai naw ro. Aigupta in suoksana inthoka hi hmun in tlung chen hin LALPA laka hel in hmang hle a nih. y,m2 Hi ram tha tak hi hluo dinga LALPAN a p�k ch�u hi in fel lei a ni nawh ti hre ro; hnam lulul tak in ni si a.+%2 In fel lei le in ringum leia ram chu hluo ding in ni naw a, hieng hnamhai hi an suol �m leiin le in pi le pu Abraham hai, Isak hai, Jakob hai kuoma inkh�m meua LALPAN a lo tiem tah chu hlen dingin LALPA in Pathienin anni chu a hnot suokp�k ding ch�u a ni lem. Z*/2 "LALPA in Pathienin a hnotsuokp�k pha ch�u in lungrilin, 'Kan felna leiin hi ram hi hluo dingin LALPAN a mi thuoi l�t a nih' ti naw ro. Hieng hnamhai hi an r�tlona leiin LALPAN a hnot suok ding a nih. )2 Nisienlakhom, meichok anga lem zo theitu, voisuna in hmaa fe ding hi LALPA in Pathien a nih ti hre chieng ro. Ama chun anni chu sukbohmang a ta, in hmaa ngei tukdol tawl a tih. In kuoma LALPAN a tiem tah angin, anni chu hnot suok in ta, sukchimit nghal in tih.(+2 Anni chu Anak thlahai, mi lien le dung ins�ng tak tak an nih ti in hriet ta a, 'Tuin am Anak thlahai chu an ngam thei ding?' in ti hlak kha. >' y2 "Aw Israelhai, ng�ithla ro. Nangni n�ka hnam lien lem le hr�t lem, an khawpuihai khom v�n tonga kula inhuon chu va hlu suok dingin Jordan vadung in k�n el ding a ni ta hi! &2In hmaa hnam danghai LALPAN a suksiet ang khan, LALPA in Pathien thup�k in zawm naw chun sukbohmangin um v�ng in tih. &%G2LALPA in Pathien chu in theinghil a, pathien danghai zui a, an rong bawla in biek vai chun bohmang ngei ngei in tih ti voisun hin ka hril lawk ch�u a nih. 6$g2Nisienlakhom, sum le pai lam suok theina petu ch�u le voisun chena in pi le puhai kuoma inkh�m meua a thuthlung suknghettu chu LALPA in Pathien a ni lem ti hre zing ro. y#m2Nangni chun, 'Ka hausakna hi keima theina le kut hr�tnaa ka hlaw suok a nih' in ti lungril khom a ni el thei. "y2in pi le puhaiin an la hriet ngai lo manna chun chawmin, fiein a suktlawm ch�u a nih, tuta hnunga in thatna dingin. }!u2Ama chun thlal�r zau tak le tium tak, ram tawl le tui um nawna hmun, mi chuk na tak r�l t�r nei mi le mi s� na tak khawmuol kaikuonghai tamna hmuna chun a thuoi tlang tah ch�u a; lungpui sakhata inthokin tui a sun suokp�k ch�u a,  2in lungril hung chapoin, bawia in int�ngna Aigupta rama inthoka thuoi suoktu ch�u LALPA in Pathien chu theinghil el in tih. oY2 in bawng ruol le beram ruolhai, in tangka le rangkachakhai le in thil nei po po a hung pung pha chun, L2 Chuong naw chun fa a, tlai a, in tha tak bawla in hluo huna d�m, #2 Voisuna ka p�k ch�u a thup�khai, thusuokhai le d�nhai hi zawm loin LALPA in Pathien chu theinghil pal hlau rawi in tih, fimkhur ro iM2 "In f�k a, in tlai hle pha, ram tha tak a p�k lei ch�uin LALPA in Pathien chu inp�k ro. G 2 chat loa bei in tl�nna ding, ieng khom in tl�ksam nawna ding ram, a lunghai chu th�r le a tl�nga inthoka d�r in cho suok theina ding rama chun a thuoi l�t ding ch�u a ni si a. mU2bu hai, barli hai, grep hai, theichang hai, theibufai hai, hriek nei oliv hai le khuoizu tamna ram; 2LALPA in Pathien chun ram tha tak, tl�nga inthoka hung luong vadungte hai, tuikhur hai, tl�ng le phaia luong dem dem tuihn�r umna; Q2"LALPA in Pathien thup�khai zawmin, a lampui hrawin, ama chu inza ro. jO2Pain nau a thunun angin LALPA in Pathien chun a thunun ch�u a nih ti hi lungrilin hre zing ro. a=2Chu kum sawmli s�ng chun in silf�nhai a tiek naw a, in ke khom a'n v�ng bok nawh.  2Mihriem hi bei chauin a hring naw a, Pathien baua thu tin suokin a hring lem a nih ti a'n hriettir theina ding cheuin a suktlawm ch�u a, in t�m a phal a, chun in hriet ngai lo, in pi le puhai khoma an la hriet ngai lo manna chun a chawm ch�u a nih. :o2A thup�khai in vong ding le ding naw hrietna dinga kum sawmli hiel LALPA in Pathienin in lungril fie ding le suktlawm dinga thlal�ra a thuoina po po ch�u kha hre zing ro. @ }2"Dam taka um a, hung pung pei a, in pi le puhai kuoma inkh�m meua LALPAN p�k a tiem ram chu l�ta in hluo theina dingin voisuna thup�k ka p�k ch�u hi fimkhur takin zawm ro. 6g2In inah thil tirdakum la l�tin chu thil ang boka sietna tuok ve dingin in insiem ding a ni nawh; namen loa tenin in theida ding a nih, sietna tuok dinga ruot sa a ni si a.2Pathien lem an siem fawmhai chu in raw vong ding a nih. Chu taka tangkaruo amanih rangkachak amanih chu inhnar naw unla, in ta dingin in l�k ding a ni bok nawh. Chuong naw chun inawk pal rawi in tih, LALPA in Pathien ngaia thil tirdakum a ni si a. +Q2An lalhai in kutah p�ng a ti ch�u a, an hming chu v�nkhup hnuoia inthokin thai bo in ta, insukbohmang vong chenin dang theitu ch�u tu khom um naw ni hai. eE2LALPA in Pathien chun anni chu p�ng a ti ch�u a, an chimit chenin sukchi-ai tawl a tih. >w2Chuong hnamhai chu LALPA in Pathien chun a z�iin hnot suokp�k a ti ch�u. Voi khat thilthuin inram vong naw ro, chuonga in thaw chun in v�lah ramsa hung pung taluong an tih. i M2Anni chu ti naw ro, nangni laia thang, LALPA in Pathien chu Pathien ropui le r�pum a ni si a.  2Chu b�kah, a thi mahla, inbi hmanghai khom bel hlum vong dingin LALPA in Pathien chun anni lai khuoiv�nriel tir a tih.  2Fiena nasa tak d�m, inchikna mak d�m, thil mak d�m hmang a, kut hr�t chu phara LALPA in Pathienin a l�k suok d�n ch�u mit ngeia hmutu in ni kha. LALPA in Pathien chun hnam dang in tihai chungah khang ang bok khan a thaw ve ding a nih. f G2Anni chu ti naw ro: Faraw le Aigupta po po chunga LALPA in Pathienin a thaw kha hre zing ro.  2"In lungrilin, 'Hieng hnamhai hi eini n�kin an hr�t lem si a, ieng tin am ei hnot suok ding a na?' in ti khom a ni thei. C2LALPA in Pathienin in kuta hnam a p�k ding ch�u po po hi in sukchimit vong ding a nih. Lunginsiet naw unla, an pathienhai rong bawl naw ro; in ta dingin ch�ng a ni ding a ni si a. 5e2LALPA chun hri po po la hmangp�k a ti ch�u a, Aigupta rama hri pangzatum ang kha nangni chungah inl�ngtir naw ni a, nangni theidatuhai chungah inl�ngtir lem a tih. '2Hnam dang po po n�kin malsawmna dong nas�ng in ta, a nuhmei a pasalin a ching um naw ti niu a, in ranhai khom te thuoi lo um naw ni hai. 2 Hmangai a ti ch�u a, malsawm a ti ch�u a, sukpung a ti ch�u. In pi le puhai kuoma inkh�m meua p�k a tiem rama chun in rila ra hai, in lo tharsuok bu le b�l le in uoiin thar le oliv hriek thar hai, in bawng tehai le beram tehai chu malsawm a tih. C2 "Hieng d�nhai hi ngaisak a, fimkhur taka in zawm chun, in pi le puhai kuoma inkh�m meua a tiem ang khan, LALPA in Pathien chun nangni laka a hmangaina thuthlung chu vong zing a tih. kQ2 Chuleiin, voisuna ka p�k ch�u thup�k hai, thusuok hai le d�n hai hi fimkhur takin zawm ro.#2 a theidatuhai ruok chu chop le chila thungrula sukbohmang hlaktu a nih; ama theidatuhai chu sawt riel loin, chop le chilin thungrul a tih. =u2 Chuleiin, LALPA in Pathien hi Pathien a nih ti hre ro; Pathien ringum, ama hmangaia a thup�khai zawmtu chunga chu suon s�ng chen khoma a hmangaina thuthlung vong zing hlak le, ^72LALPAN a hmangai ch�u lei le in pi le puhai kuoma inkh�m meua thu a lo tiem tah chu hlen a nuom lei lemin LALPA kut hr�tin bawia in int�ngna ram Aigupta lal Faraw kuta inthokin a'n tlan suok ch�u a nih. ym2"Hnam dang n�ka in tam lem leia LALPAN ngainaa a thlang ch�u a ni nawh; hnam po po laia a tlawm tak in nih. ~92LALPA in Pathien ta dinga hnam thienghlim in ni si a. Hnuoi chunga hnam po po laia a ro puol bik hnam dinga LALPA in Pathienin a thlang ch�u in nih.N}2An chungah hieng hin in thaw ding a nih: an maich�mhai sukchim unla, an lung biekhai vaw koi unla, an pathiennu Aseraf lem thinghai chu ph�r unla, an milem siem fawn hai chu raw hmang vong ro. 7|i2Chuong naw chun, in naupahaiin an mi zui lai hi pathien dang be dingin thuoi kawi an ta, LALPA lungsenna chu in chungah inling a ta, a sukbohmang nghal el ding ch�u a nih. {2Nuhmei pasalah in inneipui ding a ni naw a, an naunuhai chu in naupahai, in naupahai chu an naunuhai in inneitir ding a ni nawh. *zO2anni chu LALPA in Pathienin in kutah pe a, in hne hun pha chun, in inram vong tawl ding a nih. Inremna thuthlung siempui naw unla, zangaina inhmutir bok naw ro. ^y 92"LALPA in Pathienin in hluo ding rama a thuoi l�t pha ch�u, in hmaa nangni n�ka lien lem le hr�t lem hnam pasari, Hit hai, Girgas hai, Amor hai, Kanan hai, Periz hai, Hiv hai le Jebu hai a hnot suok pha le x2Thu a mi p�k anga a d�nhai po po fimkhur taka ei zawm chun, chu chu ei dingchangna ding a nih' tiin in hril ding a nih. :wo2Chuongchun, voisuna ei um anga hring le dama uma ei hnienghn�r pei theina dingin, LALPA chun hieng thup�khai hi zawm a, LALPA ei Pathien chu ti dingin thu a mi p�k a nih. v2Keini ruok chu kan pi le puhai kuoma inkh�m meua p�k a tiem rama chun mi thuoi l�t dingin Aigupta rama inthokin a mi thuoi suok a. u92Kan mithmua ngei inchikna le thil mak nasa tak le r�pthlak tak tak, Aigupta ram chunga le Faraw le a s�ngkuohai po po chungah LALPAN a'n entir a. ytm2nangnin in nauhai kuomah, 'Aigupta rama chu Faraw bawi kan ni a, sienkhom LALPA kut hr�tin a mi thuoi suok a. s92"Chun, in nauhaiin, 'LALPA ei Pathien thup�k, a thil bitukhai, thusuokhai le d�nhai chu a umzie iem a na?' tia nakie an la hung indon pha ch�u, Rr2LALPAN a hril angin, in mithmu ngeiah in hm�lmahai chu hnot suok a tih.q12LALPA mithmua fel le tha chu thaw unla, in ta dingin th�ng a ta, in puhai kuoma inkh�m meua LALPA tiem ram thaa chun l�tin hluo thei in ta, dpC2LALPA in Pathien thup�khai le a thil bituk le thusuokhai chu fimkhur takin vong tlat ro. ?o{2Masaa in fie ang khan LALPA in Pathien chu fie naw ro. n;2Nangni laia um LALPA in Pathien hi Pathien th�kthusie a na, in chungah a lungsen chok a ta, hnuoi chunga inthokin sukbohmang hlauh rawi a ti ch�u. Pm2Pathien dang, in kawl le kienga pathienhai chu in biek ding a ni nawh. al=2 LALPA in Pathien chu ti unla, a rong chauh bawl unla, a hming s�lin thu tiem hlak ro. pk[2 bawia in int�ngna ram Aiguptaa inthoka thuoi suoktu ch�u LALPA chu theinghil lo dingin fimkhur ro. [j12 in s�ng thang d�r loa thil tha tinr�nga sung sip in hai, in ch�ng ni d�r lo gr�p huon le oliv huon hai, in cho ni d�r lo tuikul hai umnaa a thuoi l�t ch�u hunah, fa le dawna in tlai pha chun, /iY2 "LALPA in Pathienin in pu Abraham hai, Isak hai le Jakob hai kuoma inkh�m meua p�k a tiem ch�u ram, in indin khom ni d�r lo khawpui hnienghn�r tak tak hai, Jh2 Chun, in in kotkh�r bienga hai le in tuolkotah hai ziek bok ro.Dg2Inchikna dingin b�nah zem unla, in chalah hr�n bok ro. f!2In nauhai taima takin zirtir unla, ina in um ch�ng amanih, lama in lawn lai amanih, in z�l le tho pha amani khomin hril zing hlak ro. Pe2Voisuna thup�k ka p�k ch�u hi lungrilah in vong zing ding a nih. qd]2LALPA in Pathien chu in lungril po poin, in thlarau po poin, in hr�tna po poin in hmangai ding a nih. Uc%2"Aw Israel mihai, ng�ithla ro. LALPA ei Pathien chauh hi LALPA chu a nih. Kb2Chuleiin, aw Israel, i thatpui ding le LALPA, i pi le puhai Pathienin thu a tiem anga nenetui le khuoizu luongna rama nasa taka i hung pung theina dingin, ng�ithla la, fimkhur takin zawm rawh.Va'2in dams�ng poa a d�nhai le thup�khai chu zawm a, chu hmuna in ch�ng sawt theina dinga LALPA in Pathienin nangni zirtir dinga a mi p�k, a thup�k hai, thusuok hai le d�nhai chu hieng hi a nih. ~` y2"Jordan vadung k�na in va hluo ding rama in kai phaa nangni le in nauhai le in t�haiin LALPA in Pathien chu ti a, _2!In hluo ding rama chun hm�ing�l taka khawsa a, sawt tak in hluo theina dingin LALPA in Pathien thup�k ang takin kal chawi ro.^2 Chuleiin, LALPA in Pathien thup�k cheu chu fimkhur takin zawm ro; chang tieng amanih voi tieng amanih p�tsan naw ro. 7]i2Nang ruok chu ka bulah ng�r la, an hluo ding ram ka p�ka an zawm ding thu i zirtir ding po po, ka thup�khai, ka thusuok hai le ka d�n hai chu hril ka ti che' a ti a. >\y2Fe la, 'In puon ina hai k�r nawk ta ro' va ti rawh. [52Chuong ang lungril chu puta mi tiin, ka thup�khai po po zawm rop nihai sien chu aw, anni le an nauhai khom kumkhuoin an hm�ing�l awm vei leh! $ZC2"Ka kuoma in thu hril chu LALPA chun a lo hriet a, ama chun ka kuomah, 'Mipuihaiin i kuoma an hril kha ka lo hriet a, an thu hrilhai po po kha tha ka tih. SY!2Nangin va hnai la, LALPA kan Pathien hril po po chu va ngaithla lem raw khai. LALPA kan Pathienin i kuoma a hril po po chu nangin kan kuomah hril sawng i ta, lo ngaithlang kan ta, zawm kan tih' an ti a.tXc2Meia inthoka suok Pathien hring rawl kan hriet ang hriea thi thei mihriem ni si la dam zing tu am an um a? W)2Tuhin ieng leiin am kan thi ding? Amiruokchu, LALPA kan Pathien rawl kan hriet zing chun hi mei r�pthl�k tak hin mi lemin thi el kan tih. KV2Anni chun, 'Ngai ta, LALPA ei Pathien chun a ropuizie le inlalzie a hung inlangtir a, meia inthoka a rawl chu kan hriet a. Pathienin a biek mihriem khom a la dam thei ti voisun hin kan hmu tah. U}2"Tl�ng k�ng puot puot laia thima inthoka rawl in hriet khan in hnam lukh�ituhai le upahai chun an mi hung hnai a. eTE2"Hieng thup�khai hi tl�nga s�m le thim sa mup k�ra meichoka inthoka rawl inring taka in r�nga pungkhawmhai laia a puong a na, thil dang a belsa nawh. Chuonghai chu lungph�k pahniah a ziek a, a mi p�k a nih.)SM2"I tuolbawm nuhmei inhnar naw la, a in le ram amanih, a bawipa le bawinu amanih, a bawngchal le sabengtung amanih le a thil nei ieng khom inhnar naw rawh" tiin.:Rq2"I v�nghai laka hrepuitu derah insiem naw rawh.eQ+2"Inru naw rawh.P+2"Uire naw rawh.O52"Tuol that naw rawh.N32"LALPA i Pathien thup�k che ang khan, i nu le pa chawimawi rawh, chuongchun dam sawt i ta, LALPA i Pathien p�k che rama hin hm�ing�l i tih.}Mu2Nangni khom Aigupta rama khan bawi in ni a, chu taka inthok chun LALPA in Pathien hin a kut hr�t khawkh�ng pharin a thuoi suok ch�u a nih ti hre zing rawh. Chuleiin, LALPA in Pathien chun sabat ni hi inser dingin thu a p�k ch�u a nih.cLA2ni sarina ruok chu LALPA i Pathien sabat ni a ni leiin, chu ni chun sin hrim hrim i thaw ding a ni nawh; i naupa le naunu hai, i bawipa le bawinu hai, i bawngchal le sabengtung hai, i ran hai hrim hrim le in khaw sunga ch�ng hnam dang mi hai khomin an thaw ding a ni nawh; nangma ang bokin i bawipahai le bawinuhai khom an chawl ve ding a nih. 2Ka2 Ni ruk s�ng thokin i sin po po thaw la, SJ!2 "LALPA i Pathien thup�k ch� angin, thienghlim takin sabat inser rawh. I2 "LALPA i Pathien hming hmang th�i naw rawh. LALPA chun a hming hmang pawlawttu chu thiem naw inchangtir loin a'n suo awm si nawh.dH2 mi hmangai a, ka thup�k zawmtuhai ruok chu an thla, a s�nga s�ng chen chunga lunginsietna inlangtir hlaktu chu ka nih. jGO2 Chuonghai hmaa chun i k�n ding a ni naw a, i chawibiek ding a ni bok nawh. Kei, LALPA hi i Pathien, th�kthusie, pahai khawhlona leia nauhai hrem hlak, mi theidatuhai chu suon thumna le suon lina chen khom hrem hlaktu le, .FW2"I ta dingin milem insiem naw rawh, chung tieng v�na mi amanih, hnuoi tieng leihnuoia mi amanih, tui s�nga um amanih, a ieng angpui khom, i siem ding a ni nawh. 7Ek2"Keima naw Pathien dang hrim hrim nei naw rawh.\D32'Keima hi LALPA i Pathien, Aigupta rama bawia inthoka thuoi suoktu cheu chu ka nih.5Ce2Kha tum khan meichok chu in ti leiin tl�ngah in lawn ngam naw a, LALPA le nangni ink�rah kei ka ng�r a, LALPA thu chu in kuomah ka puong a ni kha. Hieng hin a hril a:RB2LALPA chun hmai intonin tl�nga khan meichoka inthokin a biek ch�u a. tAc2Ei thlatuhai kuomah ni loin, eini, voisuna hring le dama la umhai kuoma ngei hin a nih th� a thlung chu. K@2LALPA ei Pathien chun Horeb tl�nga khan th� a mi thlungpui a. G? 2Chun, Mosien Israelhai po po a ko khawm a, an kuomah, "Aw Israel mihai, ngaithla ro, hieng thup�k le d�nhai hi nangni hrietin voisun hin ka puong a nih. Inch�k unla, zawm ngei ngei ro. ~>w21Chun, Jordan r�l sak tieng chu Araba ram po po a na, sim tieng chu Pisgah pangp�r hnuoia Tuipui Thi chenin a nih.=20An ram l�kin a huop chin chu Arnon ruom s�ra khuo Aroer a inthoka hmar tienga Sirion tl�ng, Hermon tl�ng an ti bok chen a nih. Z</2/Chuong ang bokin Jordan sak tienga um Basan lal Oga ram khom an hluop�k bok a. p;[2.Jordan sak tieng Beth Peor ep ruoma an um laia Mosien a p�k a nih. Hi lai ram hi Amor mi, Hesbon khuoa um lal Sihon ram a nih. Ama chu Mosie le Israel thlahaiin Aigupta an suoksan hnungin an hung hne a, a ram chu an hluop�k a. k:Q2-Hienghai hi thil bituk d�m, thup�k d�m le d�n d�m, Aiguptaa inthoka an hung suok hnung, ;9s2,Hi hi Israelhai kuoma Mosie d�n p�k chu a nih. O82+Chuong khuohai chu Reuben hnam puol delh, thlalera tl�ng zawla um Bezer khuo d�m, Gad hnam puol delh Gilead tl�nga Ramot khuo d�m le Manase hnam puol delh Basan biela Golan khuo d�m a nih.C72*chu khuo a ienga khom a tl�n l�t hman chun him a tih. &6G2)Theidana le tum lawk r�ng lei ni loa tu khom mani tuolbawm that paltu tuol tl�nna dingin Jordan r�l, ni suokna tieng chun Mosien khuo pathum a ruot a, Q52(Nangni le in thlahai ta dinga tha a ni lei le LALPA in Pathienin kumkhuoa dinga ram a p�k cheua hin in ch�ng sawt theina dingin, tuta a d�n le thup�k ka p�khai ch�u hi in zawm ding a nih."4}2'"Chuleiin, tu hin in lungrilah vongin, hnuoi le v�nah LALPA chu Pathien a nizie pom ro. Pathien dang hrim an um nawh. 83k2&nangni n�ka hnam ropui lem le hr�t lemhai ramah thuoiin, in rochung dinga a p�k theina ding cheuin, anni chu a hnot suokp�k ch�u a, tuta ang hi in hung ni tah a nih.*2O2%In thlatuhai a hmangai a, anni hnunga an thlahai chu a thlang leiin, Aigupta rama inthokin ama'n umpuiin, a thilthawtheina ropui tak chun a thuoi suok ch�u a, (1K2$A thunun theina ding cheuin v�na inthokin a rawl a'n hriettir ch�u a. Hnuoi chungah a meipui a'n hmutir ch�u a, meia inthokin a rawl in ng�ithl�k a. 0+2#"LALPA chu Pathien a nizie in hriet theina dingin hieng thilhai hi in kuoma suklangin a um a nih; ama naw chu Pathien dang hrim an um si nawh. /2"Fiena d�m, inchikna le thil mak d�m, indona d�m hmang a, kut hr�t tak phar a, in mithmu ngeia LALPA in Pathienin Aiguptaa thil ropui le r�pum tak a thawp�k ch�u anga hnam dang kuta inthoka mani ngeia a hnamhai la suok ngam pathien dang an um hlak am? ].52!Pathienin meichoka inthoka a biek mi, la dam si, nangni ang hi mi an um ta hlak am? ]-52 "Tiena tl�nga in um hma dai, Pathienin hnuoia mihriem a siem lai kha ngaituoin, kawlkawdong chen khom dap unla, hieng ang thil ropui hi a tlung ta hlak hrim hrim am? Hieng ang thil hi miin an hriet ta hlak am? H, 2LALPA in Pathien chu zangai thei tak Pathien a ni a, thlathlam naw ni ch�u a, sukbohmang bok naw ni ch�u a, inkh�m meua in pi le puhai kuoma thu a thlung chu theinghil ngai bok naw nih.+!2Buoina in tuok a, chuong thilhai in chungah a tlung pha chun, a tawpah LALPA in Pathien tieng hung k�r nawkin a thu zawm t�ng in tih. *2Amiruokchu, chu taka inthok khom chun LALPA in Pathien chu zong a, in lungril po po le in thlarau po poa in dap chun hmu nawk in tih. )!2Chu taka chun thing le lunga mihriem siem pathien lem, hmu thei lo, hre thei lo, fa thei lo le rim khom hre thei lo hai chu bieng in tih. ( 2LALPA chun hnam tin lai sukdar a ti ch�u a, LALPAN a hnot darna ch�u hnamhai lai chun mi tlawmte chauh dam khawsuok in tih. ['12Jordan k�na in va hluo ding rama inthok chun bohmang vak in tih ti in chungch�ng thua mi hrepuitu dingin tu hin hnuoi le v�n ka fiel a nih; ch�ng sawt naw ti niu a, matheiloin sukbohmang n�ng in tih. 6&g2"Tu le tehai nei a, chu rama sawt tak in ch�ng hnung d�min hung porche a, milem siem a, LALPA in Pathien mithmuah suol thaw a, a lungsenna in cho phawk d�m a ni chun, `%;2LALPA in Pathien chu mei anga mi k�ng hmang thei, Pathien th�kthusie tak a ni si a.G$ 2LALPA in Pathienin thuthlung in kuoma a thlunghai kha theinghil lo dingin fimkhur ro. LALPA in Pathienin a khap angin, ieng lem khom in biek dingin nangni ta dingin pathien lem siem naw ro. #2Kei chu Jordan k�i ve loin hi lai rama hin th�ng ka ta, nangni ruok chun k�n in ta, chu ram tha chu hluong in tih. ."W2"Kei ruok chu nangni leiin LALPA in Pathienin in hluo dinga ram a p�k ding ch�u, ram tha taka chun fe ve dingin Jordan vadung ka k�i ve a phal tlat naw a nih. !!=2Nangni chu, tuta in ni ang hrim hin a mihai, a rohluotu ni dinga LALPAN rawtuina meia inthoka a l�k suok, Aigupta rama inthoka a thuoi suokhai in nih.d C2Chun, v�n tieng in hang en a, v�n mawitu nisa hai, thlahai le arasihai in hmuin, chuonghai chun h�pin, an hmaa k�n ch�kna nei naw unla, LALPAN v�n khup hnuoia hnam tin ta dinga a ruot thilhai chu be naw ro. ]52hnuoia bokv�ka inv�k chi le tuia ch�ng nga amanih lem d�m siem rawi in tih. `;2an naw leh hnuoia ch�ng ransa amanih lem d�m, boruoka vuong vate amanih lem d�m, ~w2chuong naw chun hung porchein, in ta dingin milem d�m siem fawmin, thil lem, pasal amanih nuhmei amanih lem d�m, 2"Horeb tl�nga meichoka inthoka LALPAN a biek ch�u khan a ruong�m ieng khom in hmu naw kha. Chuleiin fimkhur hle ro, 2Chu tum chun Jordan k�na ram inhluo phaa in zawm ding d�n le thup�khai chu zirtir ding cheuin thu a mi p�k a ni kha.eE2 A Thup�k Sawm, in zawm dinga d�n a p�k, lungph�k pahnia a ziek chu, a hung puong a. )M2 Chu zoah LALPA chun meichoka inthokin a hung biek ch�u a. A thu hril chu in hriet a, a hm�l put d�n awm ruok chu in hmu naw a, rawl chauh in hriet a nih. )r~~}}9|{{Fzzzy^xxwvv+uBttbserrvrq^p> =<;;g;:b988*76655433^221;0/..)--H,,C+***)r(('~&&Y%%c$#""M!!" l4~m`=z=;-.:: f  ] nQb)%;E2Nuhmei ding huola la nei hman lo in um am? A inah k�r nawk raw se, nakie indonaah thi pal a ta, mi dangin nei hlauh rawi an tih' tiin in hril ding a nih. :2Chun, grep huon siema a ra la sor hman lo in um am? A inah k�r nawk raw se, nakie thi pal a ta, mi dangin sor hlauh rawi an tih. 89k2"Chun, hotuhai chun in mihai kuomah, 'In thar bawla la inhl�n hman lo in um am? A inah k�r nawk raw se, nakie thi pal a ta, mi dangin a in chu inhl�n hlauh rawi an tih. 8%2In hm�lmahai dop�k ding ch�u le hn�na inchangtir ding cheua nangni kuoma um chu LALPA in Pathien a ni si a' tiin an hril ding a nih.7'2'Aw, Israelhai, ng�ithla ro, tuhin in hm�lmahai leh in indo ding a nih. Ti naw unla, z�m naw ro; an hmaah thlab�rin ch�-ai naw ro. E62In indo tawmin sipaihai hmaah thiempu hung a ta, in kuomah, n5 Y2"In hm�lmahai leh indo dinga in suok huna an sakor hai, tawlailir hai le nangni n�k daia tam an sipai hai in hmu pha chun ti naw ro, Aigupta rama inthoka thuoi suoktu ch�u LALPA in Pathien chu in kuomah a um ding a ni si a. 4{2In lunginsiet ding a ni nawh: hringna aiah hringna, mit aiah mit, ha aiah ha, kut aiah kut, ke aiah ke a ni ding a nih.z3o2Mi danghaiin chu chu hrein ting an ta, tuta hnungah nangni lai chuong ang thil suol chu thaw ta ngai naw ni hai. J22Chuong anga thawin nangni laia inthokin suol chu inthiel fai ro. B12Ror�ltuhai chun ngun takin dawp an ta, thu hretua ng�r chu hretu der a ni a, a unau chu kh�la a'n tum a ni chun, a unau chunga thaw a tum char chu ama chungah in thaw ding a nih. Q02chuong hun laia thiempu le ror�ltuhai hmaa chun an ng�r ding a nih. x/k2Hrepuituah mi sietna ding zongtu a thang a ni chun, h�ka um le hrepuitu chu an pahniin LALPA hmaah inlangin, k.Q2Tu khom suol thaw le mi poi tawka intum leia thubuoi nei chu hrepuitu pakhat baua inthok ringot chun thiem naw in inchangtir ding a ni nawh. Hrepuitu pahni amanih pathum amanih baua inthoka thuin in suknghet chauh ding a nih. $-C2LALPA in Pathienin hluo ding le rochung dinga a p�k ch�u rama chun a hmaa hluotuhaiin an lo phun tah in tuolbawm ramri lung chu in son ding a ni nawh. ?,y2 In lunginsiet ding a ni nawh. Poi tawk lo thisen insuotu maw chu in chungah a tl�k nawna dingin, chuong ang mi chu Israel rama inthokin inthiel fai unla, in ta dingin thang a tih. +/2 a khaw upahai chun ama chu ko an ta, khuoa inthok chun thon k�r an ta, sukhlum dingin thisen phuba latu ding kuta chun an inhl�n ding a nih. * 2 "Amiruokchu, miin a tuolbawm theida a, inch�n r�k a, bei a, that a, inhumhimna khuo laia pakhata hin a tl�n l�t chun, M)2 LALPAN rochung dinga a p�k ch�u ram s�nga hin poi tawk lo thisen in insuo nawna ding le chuong ang thisen maw chu in chungah a tl�k nawna dingin ka hril ch�u ang hin in thaw ding a nih. S(!2 LALPA in Pathien chu hmangai a, a lampui hraw rop dinga voisuna thu ka p�k ch�u hi fimkhur taka in zawm zing chun, hi khuo pathum b�ka hin khaw dang pathum in ta dingin in la siem bel ding a nih. '52"Chun, LALPA in Pathienin in pi le puhai kuoma inkh�m meua thu a lo tiem tah anga in ram hluo chu zauhp�k a, a ram pum a p�k pha ch�u chun, e&E2Chu lei chun a nih nangni ta dinga inhumhimna khuo pathum ruot b�k dinga thu ka p�k chu.n%W2Chuong naw chun phuba latu lungsen inling chun hnot a ta, inhumhimna khuo chu pakhat chauh a lo ni chun, a hlat leiin hnot ph�k a ta, that pal hlauh rawi a tih, a hmaa intheidana nei loa a that a ni leiin thi awm a ni si nawh. $%2Entirnan, mi pakhat chu a tuolbawm leh thing ph�r dingin ramah an fe a, thing tuk dinga hreipui a hl�ng laiin a hrei chu a tlong a, a tuolbawm chu a d�ng hlum pal tah ang d�m hi a nih. Chu pa chu inhumhimna khuo laia pakhata chun tl�n l�t a ta, him a tih. # 2"Chu taka tl�n l�ta him thei tuolthathai chu tum r�ng lei le a hmaa theidana um loa mani tuolbawm that palhai chu an nih. "!2biel tina hmun laili taka chun nangni ta dingin khuo pakhat seng ruot unla, tuolthathai an tl�n l�t theina dingin lampui siem bok ro. Z!/2LALPA in Pathienin in rochung dinga a p�k ch�u ram chu biel thumah the unla,   %2"LALPA in Pathienin a p�k ch�u rama um hnamhai chu sukbohmang a, nangnin anni chu hnot suok a, an khuo le in le lohai in hluo pha chun, dC2Zawlneiin LALPA hmingin thu a hril a, a thil hril chu a hung tlung naw a, a hlawtling naw bok chun, chu chu a nih LALPA hril naw thu chu. Chu zawlnei chun ringv�nga a hril mei mei a nih. Ama chu in ti ding a ni nawh. |s2"Tuhin lungrilin, 'Ieng tin am thu chu LALPA hril a ni le ni naw ti kan hriet thei ding?' tiin in indon a ni thei. ;2Amiruokchu, ka hminga hril dinga thu ka p�k ni lo hriltu zawlnei amani le pathien dang hminga hriltu zawlnei taphot chu in sukhlum ding a nih' a ta. gI2Ka hminga hriltu zawlnei baua thu ka siehai ringnawtu chu a chungthu keiman ngaituong ka tih. %E2An unauhai laia inthokin nangma ang zawlnei indinp�k ka tih. A bauah ka thu sieng ka ta, hril dinga thu ka p�k taphot chu ama chun anni chu hril a tih. 6i2LALPA chun ka kuomah, 'An thu hril chu a tha. \32Horeb tl�nga mipui in pungkhawm ni khan, 'LALPA kan Pathien rawl chu min hriettir ta naw la, hi mei r�pthl�k tak hi mi'n hmutir ta naw rawh, thi rawi kan tih' tiin LALPA in Pathien chu in ng�n a ni kha. 2LALPA in Pathien chun nangni laia inthokin keima ang bok zawlnei a hung tirp�k ding ch�u a nih, a thu lo ng�ithla ro. 3a2"In hlu suok ding hnamhai chun aien thiem le thumvawr ch�nghai thu an ng�ithl�k hlak a, nangni ruok chun chuong anga in thaw ve chu LALPA in Pathienin a phal nawh. :q2 LALPA in Pathien hmaah soisel bo in ni ding a nih.?y2 Hieng thil thawtu taphot chu LALPAN a tirdak a, hieng ang ch�ng d�n tirdakum an ch�ng leiin LALPA in Pathien chun hieng hnamhai hi in hmaah a hnot suokp�k ding ch�u a nih. 2 dawi v�ttu d�m, ramhuoi zawl ruoitu d�m, rau ko thiem d�m le mithi inbiekpui ching mihai chu nangni lai an um ding a ni nawh. 2 Mani naupa amanih naunu amanih meia inhl�ntu d�m, aien ching le thumvawr ching d�m, mitvaidawi thiem d�m, dawithiem d�m, !2 "Chun, LALPA Pathienin a p�k ch�u ram in l�t pha chun, chu taka hnamhaiin thil tirdakum an thaw hlak chu in thaw ve ding a ni nawh. sa2An s�ngkuo thil nei a zor man chu hmu sienkhom, thiempu danghai chanpuol dong ang chu dong ve tho a tih.}2chu taka LALPA hmaa rongbawla um a unauhai, a Levi chanpuihai ang bokin LALPA a Pathien hmingin rong a bawl ding a nih.  2"Levi mi tu khomin in umna Israel rama ieng khuo khom suoksan a, LALPAN a la ruot ding hmunah ch�k taka a hung inp�m chun, 2LALPA in Pathienin LALPA hminga rongbawla um kumkhuo dingin in hnam po po laia anni le an thlahai chu a thlang an ni si a. 2In bu le b�l, uoiin le hriek in thar suok hmasa tak d�m le in beram laia a hmul in vaw hmasa tak d�m chu in p�k bok ding a nih.  '2"Inthawina inhl�ntu mipuihai laka thiempu chanpuol chu hieng hi a nih: bawngchal khom, beram khom a d�r, a bekbawr ve ve le a s�ng po. k Q2An unauhai lai rochan nei naw ni hai; LALPAN an kuoma a hril tah angin, LALPA chu an rochan a nih.F  2"Thiempu Levi-hai, Levi hnama mi po po chun Israelhai lai chanpuol amanih rochan amanih an nei ding a ni nawh; Pathien kuoma meia thilhl�nhai chu ring an tih, chu chu an rochan a ni si a. 2 _2a unauhai n�ka thaa inngai bik lo a, d�n hi voi tieng chang tieng a p�tsan nawna dingin. Chuongchun ama le a thlahai chun Israel lalramah sawt tak ro r�l an tih.2Chu chu kol a ta, a dam s�ng po a tiem hlak ding a nih, LALPA a Pathien chu ti a, hieng d�nhai le thup�khai hi fimkhur taka zui a, 2"Lalah a thung pha chun hieng d�nhai hi Levi chi thiempuhai kuoma inthoka lain a kut ngeiin lekhabu zielah a ziek thl�k ding a nih. 'I2Nuhmei tam tak a nei ding a ni bok nawh, chuong naw chun a lungril thuoi p�tin um rawi a tih. Tangkaruo le rangkachak a khawl khawm teu ding a ni bok nawh. }u2Chu b�kah, lal chun ama ta dingin sakor tam tak a nei ding a ni naw a, sakor zu la dingin Aigupta ramah mi a tir k�r ding a ni bok nawh. LALPA chun in kuomah, 'Tuta inthokin chu hmuna chun in k�r nawk ding a ni ta nawh' a ti sa a ni kha. B2LALPA in Pathienin a thlang ngei chu lalah in nei ding a nih. Nangni unau laia mi a ni ngei ding a nih. In unau Israel mi ni lo, hnam dang chu nangni optu dingin in sie ding a ni nawh. ;2"LALPA in Pathienin a p�k ch�u ram chu tlung a, hluo a, in va um pha, 'Ei kawl le kienga hnamhai ang bokin lal nei v�ng ei tiu' in ti huna chun, P2 Chu chu mi po poin hrieng an ta, ting an ta, inza naw ngam naw ni hai. 92 LALPA in Pathien hmaa rongbawl hlak thiempuhai le ror�ltuhai inza nawtu chu in sukhlum ding a nih. Israelhai laia inthokin suol chu inthiel fai ro. "?2 Thu sukthl�k d�n an lo zirtir ch�u le ror�l d�n an lo hril ch�u ang tak chun thaw unla, chang tieng amanih voi tieng amanih p�tsan naw ro. |s2 LALPAN hmun a la ruot dinga an thu tl�kna ang chu zuiin, an kawkhmu d�n ch�u ang chun fimkhur takin thaw ro. ~2 Thiempu Levihai le ror�ltuhai kuomah fe unla, rawn unla, anni chun thu sukthl�k d�n ding lo kawkhm�ng an ti ch�u. =}u2"Thisen insuo thua d�m, inkhingna thua d�m le invuokna thua d�m nangni r�l dinga thu khir taluoa in hriet taphot chu LALPA in Pathienin hmun a la ruot dinga chun fepui ro. &|G2A hretuhai chun sukhlum ding chungah kut thl�k hmas�ng an ta, chu zoah mipuiin. Chuong ang chun nangni laia inthokin suol chu in inthiel fai ding a nih. {/2Hretu pahni amanih pathum baua inthoka thu inchieng hnunga sukhlum ding a na, hretu pakhat bau chaua inthok chun tu khom sukhlum ding a ni nawh. yzm2thil suol thawtu pasal amanih nuhmei amanih chu kul kotkh�r puo tieng thuoi suok unla, lungin d�ng hlum ro. \y32Chuong ang thil tirdakum thaw chu Israel ramah an um ngei ti in hriet chieng chun, /xY2ka thup�k kala pathien danghai betu le an rongbawltu le nisa amanih, thla amanih, v�na arasi amanih betu an um ti an hril ch�u chun ngun takin indon chieng ro. !w=2"LALPA in Pathienin a p�k ch�u in umna khaw lai khuoa khom nuhmei amanih pasal amanih tu khom Pathien thuthlung bawsetu, LALPA mithmua suol thawtu, 1v _2"Bawngchal amanih beram amanih hm�l hemna le that nawna nei hrim hrimin LALPA in Pathien kuomah in inthawi ding a ni nawh, chu chu LALPA ta dingin thil tirdakum a nih.Mu2LALPA in Pathien theida zawng lung milem in phun ding a ni bok nawh.gtI2"LALPA in Pathien maich�m in la siem ding bula chun Asera lem thing in phun ding a ni nawh. tsc2LALPA in Pathien ram p�k ch�u hi dama in hluo theina dingin indikna le felna chauh in zawm ding a nih. Ir 2Indik lo takin ro an r�lp�k ding a ni naw a, ditsak b�k an nei ding a ni bok nawh. Thamna hrim hrim la naw ro; thamna chun mi varhai mit a sukdel a, mi indikhai thu khom a kei her hlak. (qK2"LALPA in Pathienin a p�k ch�u khaw tina chun in hnam ang peiin ror�ltu le hotu insiem unla, chuonghai chun mipui ro fel takin an r�lp�k ding a nih. xpk2LALPA in Pathienin malsawmna an dongtir ch�u ang peiin mi tinin mani thei ang tawk an p�k seng ding a nih. o/2"Nangni laia pasal po po chu LALPA in Pathienin hmun a ruota chun ama hmaah kum tin voi thum in inlang ding a nih; chu chu chol thang lo bei k�ta hai, chawlk�r k�ta hai le bawkte k�ta hai n�ng a tih. Chun, LALPA hmaah tu khom kut ruokin in inlang ding a ni nawh. [n12LALPAN hmun a la ruot ding hmuna chun LALPA in Pathien ta dingin ni sari in k�t ding a nih. LALPA in Pathien chun in tharsuok po po le in kut sinthawna po poah malsawm a ti ch�u a, in lawmna khom kim a tih.?my2Nangni le in naupahai le in naunuhai, in bawipa le in bawinuhai, in umnaa um Levi hai, nangni laia um ram dang mihai, pa nei lohai le hmeithaihai leh K�t ni chun hlim takin um ro. ~lw2 "In hrizawl le grep sawrna khura in tharsuok po po in hl� l�t vong pha leh ni sari s�ng Bawkte K�t hmang ro. dkC2 Aigupta rama khan bawi in nih ti hre zing unla, hieng thup�khai hi fimkhur takin zui ro. j 2 LALPA in Pathienin a hming innghatna hmun a la ruot dinga chun nangni le in naupahai le in naunuhai, in bawipa le in bawinu hai, in umnaa um Levi hai, nangni laia um ram dang mihai, pa nei lohai le hmeithaihai leh LALPA in Pathien hmaah hlim takin um ro. Ii 2 Chu ni chun LALPA in Pathienin mal a sawm d�n ch�u ang peia in tharsuok laia mi chu mani p�k nuom tawk ang seng inhl�nin LALPA in Pathien ta dingin chawlk�r k�t in nei ding a nih. Gh 2 "Bu in l�k tan nia inthoka chawlk�r sarina chu inchik ro. +gQ2Ni ruk s�ng chu chol thang lo bei in f�k ding a nih. A ni sarina chu LALPA in Pathien ta dinga inkhawmpui thienghlim n�ng a ta, sin in thaw ding a ni nawh. bf?2LALPAN hmun a ruota chun raw hmin unla, fa un la, z�ngkar in puon inah inlawi nawk ro. e}2Chu taka chun Aigupta in suoksan ni champha z�n tieng nisa tl�kin Fekan K�t inthawina chu in inhl�n ding a nih. %dE2"Fekan K�ta inthawina chu LALPA in Pathienin a hming innghatna hmun a la ruot dinga chauh naw chu in umna khaw lai hmuna khom in inhl�n ding a ni nawh. 8ck2Ni sari s�ng chu in ram s�ngah tu khomin chol an kol ding a ni nawh. A ni hmasa tak z�n tienga rana in inthawina sa chu a z�ng tieng chen in hl� ding a ni bok nawh. Vb'2Chol thang bei leh in f�k ding a ni nawh. Aigupta rama inthoka inhmaw taka in suok ni kha in dam s�nga in hriet zing theina dingin ni sari s�ng chu chol thang lo bei, tuorna bei in f�k ding a nih. a72LALPAN a hming innghatna hmun a la ruot dinga chun LALPA in Pathien Fekan K�ta inthawinaah in beram ruol le bawng ruol laia mihai chu inhl�n ro. ` 92"Abib thla chu thla serah hmang unla, hi thla hin z�nah Aiguptaa inthokin a thuoi suok ch�u leiin LALPA in Pathien Fekan K�t chu hmang hlak ro. `_;2A thisen ruok chu in f�k ding a ni nawh; tui angin hnuoiah in bun thl�k ding a nih.^2Chuong ang chu mani inah in f�k ding a nih. Inthieng le thieng naw khomin sazuk le sakhi sa angin fa thei vong an tih. ]-2Hm�l hemna nei a ke inbai d�m, mit indel d�m le soisel kai thei hrim hrim chu LALPA in Pathien kuoma inthawinain in hmang ding a ni nawh. \2LALPA in Pathien hmaah kum tinin LALPAN hmun a la ruot dinga chun, nangni le in s�nghai leh, in f�k hlak ding a nih. w[i2"In bawng ruol le beram ruol laia a chal pieng hmasa tak taphot chu LALPA in Pathien chanpuola dingin sie hrang ro. In bawngchal pieng hmasa tak chu in sor ding a ni nawh; in beramchal pieng hmasa tak hmul khom in vaw ding a ni bok nawh. FZ2"Bawi insuo hi rin ngai naw ro, kum ruk s�nga inhlawfaa in ruoi siehlaw l�t hnia tam sin a thawp�k ta ch�u a nih. Chun, LALPA in Pathienin in thilthaw iengkimah malsawm a ti ch�u.%YE2thirzum l�ng in ta, kotkh�r sana chun a na ver in ta, dam s�nga in bawi ni t�ng a tih. In bawinu chunga khom chuong ang chun in thaw ve ding a nih. X2"Amiruokchu, nangni le in s�ngkuo a ngainat lei le in inngei tl�ng leia in kuomah, 'Suoksan naw n�ng ch�u' a ti tlat chun, /WY2Aigupta rama khan bawi in ni a, LALPA in Pathien chun a'n tlan suok ch�u a nih ti theinghil ngai naw ro. Chu lei chun a nih voisuna hienga thu ka p�k ch�u chu. *VO2In ran ruol laia ran d�m, in hrizawla bu d�m le in grep sawrna khura uoiin d�m, LALPA in Pathienin mal a sawm d�n ch�u ang peiin, phal takin pe ve ro. 32Thilhring, thla neia a hona vuong chi hrim hrim chu in ta dinga thil porche a nih. A=2k�nghlai, dila vate chi hrim hrim, vakhawhri le b�k. 1<_2tuivalong hai, vadunga mu chi hrim hrim, H; 2hr�ngkir hai, simbuk hai, chingpirinu hai, simbuksielki hai, R:2vangals�ng hai, vabak hai, tuifinrieta vate hai, mu chi tinr�ng hai, 9=2vaak chi hrim hrim hai, ;8s2 mulukol hai, ngawihup hai, mute chi hrim hrim hai, \732 Hienghai ruok hi chu in f�k ding a ni nawh: mupui hai, lungdup hai, mu-arla hai, 46e2 "Vate thienghlim taphot chu fa thei in tih. ^572 p�ngpar le phuhlip nei naw taphot chu fa thei naw ti niu, in ta dinga porche a nih.L42 "Tuia ch�ng, p�ngpar le phuhlip nei taphot chu fa thei in tih, .3W2Chun, vok hi a tin ink�k a nia chu a thil f�k a soi naw leiin in ta dinga sa porche a na, a sa in f�k ding a ni naw a, a ruong khom in tawk ding a ni bok nawh.e2E2Amiruokchu, tin ink�k suok le an thil f�k a soia soi chi hieng sanghawngsei, mazupui le sangawi hai ruok hi chu fa naw ro. An thil f�k a soia soi chi, sienkhom tin ink�k si lohai chu in ta dinga sa porche a nih. h1K2Sa tinr�ng, tin ink�k suok le an thil f�k a soia soi nawi chi taphot chu fa thei in tih. N02sakhi, sazuk, sasen, sathar, ram k�l, ram lawi le ram beram a nih. :/q2In f�k thei ding sahai chu bawng, beram, k�l, ).O2"Thil porche hrim hrim fa naw ro.-2LALPA in Pathien ta dinga hnam thienghlim, hnuoi chunga hnam po pohai laia a ro chan b�k hnam dinga a thlang ch�u in nih., 2"LALPA in Pathien nauhai in ni leiin mithi s�n ch�nga mani insun pop le lu vaw kol an thaw hlak angin thaw ve naw ro. x+k2 LALPA in Pathien thu chu awi a, voisuna ka p�k ch�u a thup�k po po zawm a, a mithmuah thil indik in thaw chun zangaina inhmutirin lunginsiet a ti ch�u a, in pi le puhai kuoma inkh�m meua a tiem tah angin, sukpung bok a ti ch�u.*2 Chuong anga hnawl fithla thil hrim hrim chu in l�k ding a ni nawh, chuong chun LALPAN a lungsenna chu kei k�r a tih. k)Q2 A khaw s�nga in r�ll�k po po chu khaw lailungah d�ng bum unla, a khuo le r�ll�k thil po po chu LALPA in Pathien kuoma pumraw thlihl�nah raw fai vong ro. Kumkhuoa indin thar nawk ta ngai lo dingin ram song a tih. i(M2 chu khuoa umhai chu, mihriem le an ran ruol po po leh, kawlhn�min matheiloin sukhlum vong ro. '32 ch�k taka indon chiengin zong suok ro. Thuthang chu a'n dik a, hieng ang thil tirdakum hi nangni lai an lo thaw ngei ti in hriet chieng pha leh, & 2 anni laia mi rilo thenkhat hung suokin, in la hriet ngai lo pathien dang be dingin mihai an thuoi hmang ti an hung hril charin, o%Y2 "LALPA in Pathienin in ch�ngna dinga a p�k ch�u laia khuo pakhata inthokin thuthang in hriet a, $y2 Chuongchun, Israel mi po poin hrieng an ta, ting an ta, nangni lai chuong ang thil suol hrim hrim thaw chu sim an tih.'#I2 Bawia in int�ngna ram Aiguptaa inthoka thuoi suoktu ch�u LALPA in Pathien lampuia inthoka kei p�t ch�u a tum leiin, lungin in d�ng hlum ding a nih. m"U2 I sukhlum ngei ngei ding a nih. Nangin sukhlum dingin kut thl�k hmas�ng i ta, chu zoah mipuiin. !32 zawr thl�kin i um ding a ni naw a, a thu i ngaithl�k ding a ni bok nawh. Ama chu zangaina inhmutir naw la, hl� naw la, hliekhu bok naw rawh. Q 2 i ruol tha bul amanih ngei khomin in thlatuhai la biek ngai lo pathien dang, in kawl le kienga umhai amanih le ram kil le kapa ch�nghai pathien biek amanih chu be dingin ar�kin a zawr che khomin, Z/2 "Chun, i unaupa amanih, i naupa amanih, i naunu amanih, i nuhmei pom lai amanih, \32 Chu zawlnei amanih mang neitu amanih chun Aigupta rama inthoka thuoi suok a, bawia in int�ngna rama inthoka intlan suoktu LALPA in Pathien lakah inheltir a, LALPA in Pathienin hraw dinga thu a p�k ch�u lampuia inthoka kei p�t ch�u a tum leiin ama chu in sukhlum ding a nih. Chuong ang mi chu nangni laia inthokin inthiel fai ro. 2 LALPA in Pathien chauh hi a nih in zui ding le inza ding chu. A thup�khai vongin zawm unla, a rong bawl unla, chel nghet tlat ro. ;q2 chu zawlnei amanih mang neitu thu chu in zawm ding a ni nawh. Lungril po po le thlarau po poa in hmangai le hmangai naw ti hrietna dinga LALPA in Pathienin a fiena ch�u a nih. 3a2 inchikna le thil mak a puong chu a hung tlung a, 'Thaw ro, an pathienhai hi zui ei ta, be v�ng ei tiu' tia in la hriet ngai lo pathien dang zui dinga a ti ch�u chun, d E2 "Nangni lai zawlnei amanih mang neitu amanih a hung suok a, inchikna le thil mak a puong a, xk2 "Thaw dinga thu ka pekhai ch�u angin in thaw ding a nih; in belsa ding a ni naw a, in pei ding a ni bok nawh.2 Anni biek d�n angin LALPA in Pathien chu in biek ve ding a ni nawh. Anni chun an pathienhai an bieknaah LALPA theida zawng thil tirdakum tinr�ng an thaw a, an naupa le naunuhai ngei khom an pathienhai ta dingin meiah inhl�nin an raw hlak a nih.2 Amiruokchu, in hnot suok hnung le hluo hnung, in hmaa sukborala an um hnungin, 'Hieng hnamhai hin ieng tin am an pathien rong an bawl aw? An thaw angin eini khomin thaw v�ng ei tiu' ti ve lo dingin fimkhur ro, chuong naw chun inawk pal rawi in tih. }u2 "In va r�n le hlu suok ding hnam danghai chu LALPAN sukbop�k a ti ch�u a, ram chu hluoin umhmun khuor in tih. 5e2 Thu ka p�k po po ch�u hi fimkhur takin zawm ro, chuongchun LALPA in Pathien mithmuah thil indik thaw n�ng in ta, nangni le in hnunga in nauhai ta dingin thang a tih. D2 In pumraw thilhl�nhai chu LALPA in Pathien maich�mah, a taksa le a thisen leh, inhl�n ro; in inthawina thisen chu maich�m s�ra chun bun thla unla, a sa ruok chu fa thei in tih. fG2 "Thil thienghlim le inhl�n dinga in tiemhai chauh chu chawiin LALPA hmun ruota chun fe ro. wi2 Fa naw ro, chuongchun nangni le in nauhai ta dingin th�ng a ta, LALPA mithmua thil indik thaw ni bok in tih.K2 In f�k ding a ni d�r nawh; tui angin hnuoiah bun thla lem ro.  2 Sienkhom thisen ruok chu fa lo dingin fimkhur ro, hringna chu thisenah a um a, a hringna pumin sa chu in f�k ding a ni nawh. Y-2 Sazuk le sakhi sa in f�k angin, a thieng le thieng naw khomin fa thei in tih. hK2 LALPA in Pathienin a hming innghatna hmuna a la ruot ding chu a hla taluo a ni chun, thu ka p�k ch�u ang khan, in bawng ruol le beram ruol laia mi chu in khaw hmunah that thei in ta, in nuom z�t z�t fa thei in tih.  #2 "LALPA in Pathienin thu a tiem ang cheua in ram a zauh lien pha chu, sa in ngaia in f�k ch�k pha leh in du z�t z�t fa thei in tih. X +2 In rama in ch�ng s�ng phot chun Levi-hai hi ngaith� lo dingin fimkhur ro. y2 LALPA in Pathienin a ruot hmuna chun LALPA in Pathien hmaah nangni le in naupa le naunu hai, in bawipa le bawinu hai le in khuoa um Levi-hai leh in f�k lem ding a nih. In kut sinthaw tinr�ng chungah LALPA in Pathien hmaah in hlim ding a nih.   2 Sawma pakhat in p�k bu le b�l hai, uoiin thar hai, hriek hai, in bawng ruol le beram ruol laia pieng hmasa tak hai, in thutiema mi hai, in nuom thua thil in inhl�n hai le k�t phaa in inhl�n, th�n thilhl�n hai chu in inah fa thei naw ti niu. X +2 Sienkhom, a thisen chu fa naw ro; tui angin hnuoiah in bun thl�k ding a nih. dC2 "Amiruokchu, LALPA in Pathienin malsawmna a p�k ch�u ang peiin, khaw lai khuoa khom in ranhai chu that thei in ta, sazuk le sakhi sa in f�k angin, a thieng le thieng naw khomin in nuom z�t z�t fa thei in tih. 8k2 nangni laia hnam khat ram chanpuola LALPA hmun thlang le ruota chauh in pumraw thilhl�nhai chu inhl�n in ta, chu taka chun thu ka p�k po po ch�u hi in thaw ding a nih.Q2 Nuomna hmun hmunah pumraw thilhl�n chu inhl�n lo dingin fimkhur ro; ?y2 Chu taka chun nangni le in naupa le naunuhai, in bawipa le bawinuhai, nangni laia rochan le ram huol ding nei ve lo Levi hnamhai le chun LALPA in Pathien hmaah hlim takin um in tih. 72 Chu pha chun, LALPA in Pathienin a hming innghatna dinga a ruot hmuna chun in hung chawi dinga thu ka p�k pumraw thilhl�nhai, in inthawinahai, in sawma pakhathai, k�ta th�n thilhl�nhai, in thil nei tha tha laia LALPA kuoma p�k dinga in intiemhai chu hung chawi ro. 6g2 Sienkhom, Jordan hi k�nin, LALPAN rochana a p�k ch�u ram chu la hluong in ta, him taka in um theina dingin in vela hm�lma po po lakah chawlna la p�ng a ti ch�u. [12 LALPA Pathienin a p�k ch�u chawlna ram chu tlungin in la rochung hri si nawh. [12 "Mi tinin mani tha tizawng ang senga tuta ei thaw ang hin in thaw ding a ni nawh, 2 Chu taka chun malsawmtu ch�u LALPA in Pathien hmaah nangni le in s�ngkuoin in kut inrim ra chu fain hlim takin in um ding a nih.ym2 Chu taka chun in pumraw thilhl�nhai, in inthawinahai, in sawma pakhathai, k�ta th�n thilhl�nhai, intiemkamna thilp�khai, in nuom thua thilhl�nhai, in bawng ruol le beram ruol laia pieng hmasa takhai in hung inhl�n ding a nih. ~ 2 LALPA in Pathienin in hnam po po laia a hming umna ding hmun a la ruot ding chu zong lem unla, chu hmuna chun in fe ding a nih. P}2 "Anni biek d�n angin LALPA in Pathien chu in biek ve ding a ni nawh. e|E2 An maich�mhai sukchim unla, an lung biekhai vaw koi vong unla, an pathiennu Asera lem thinghai chu raw vong unla, an pathien lem siem fawnhai s�t bong vong unla, chuong hmuna inthok chun an hminghai nuoi bo vong ro. ({K2 Hnam in va hlu suok dinghaiin an pathienhai an biekna hmun hrim hrim, tl�ng s�nga hai, muola hai le thing buk hnuoia mihai chu in suksiet vong ding a nih. 6z i2 "LALPA, in thlatuhai Pathienin a p�k ch�u ram chu hluo a, a ram leilunga in um s�nga fimkhur taka in zawm dinga thup�k le d�n a p�khai ch�u chu hieng hi a nih. y2 Chu ram chu hluoa in khawsa pha chun, voisuna in hmaa ka sie thup�khai le d�nhai po po hi in zawm ngei ngei ding a nih.nxW2 "LALPA in Pathienin a p�k ch�u ram chu l�ta hluo dingin Jordan vadung in k�n t�p a ni tah. Pw2 Hieng tl�ng pahnihai hi Jordan ruoma ch�ng Kanan mihai rama mi, Jordan vadung tl�k tienga um an nih. Chu chu Gilgal khaw kawla More saisaw thinga inthoka thlang tieng pang hla lo tea um a nih. 0v[2 Chun, in hluo ding rama LALPA in Pathienin a thuoi l�t pha ch�u, malsawmna chu Gerizim tl�nga inthokin puong unla, tongsie chu Ebal tl�nga inthokin inphur ro. u 2 LALPA in Pathien thup�khai zawm lo a, in hriet ngai lo pathien danghai be dinga a thup�khai in p�tsan ruok chun, tongsie. [t12 voisuna ka p�k ch�u, LALPA in Pathien thup�khai hi in zawm chun, malsawmna; Fs2 "Ngai ta u, voisun hin in hmaah malsawmna le tongsie ka sie: %rE2 Tu khomin cho hne naw ni hai ch�u a, in fena taphotah LALPA in Pathien chun, thu a tiem tah angin, a ram pumah nangni pangzatna le tina inl�ngtir a tih.3qa2 In kephaa in sir taphot chu in ta n�ng a ta, in ram chu thlalera inthoka Lebanon chen le Eufretis vadunga inthoka thlang tieng Mediterranean tuipui chen inz�r a tih. p2 LALPAN hieng hnam po po hi hnot suokp�k a ti ch�u a, nangni n�ka ropui lem le thil thaw thei lem hnamhai ram chu hluong in tih. !o=2 "LALPA in Pathien chu hmangai a, a lampui po po hraw a, ama chel tlat dinga thahnemngai taka hieng ka p�k ch�u thup�k po po hi in zawm phot chun, 9nm2 Chuongchun, LALPAN in pi le puhai kuoma inkh�m meua p�k a tiem rama chun in dam s�ng ni le in nauhai dam s�ng ni chu hnuoi chunga v�n a um s�ng ni angin sei a tih. Cm2 Chun, in kotkh�r bienga hai le in tuolkota hai ziek ro. l2 Chuong chu ina in inthung lai amanih, lama in lawn lai amanih, in z�l lai amanih le in tho hun amani-ah in nauhai zirtir hlak ro. k2 "Chuleiin, hieng ka thuhai hi in lungril le ngaituonaah khum unla, inchikna dingin in b�nah zem unla, in chalah hr�n bok ro.  i~~~ }}a||{zz?yXxxTwwNvv uu6t9ssgrrqqPppofnnmmlskk.jjihh6gg(ffSfeeedd0cJcb_a``W_^^k]]Z]\D[[[ZYXXhWWdVVZUUUKTySSSRNQPP!OOFNNDMMQLKK JhIHHxGGG0F]EDD=CBAAW@p@Y??>|>>=<<;;[:[999588I77L66K5^443:211u00/..'-G,A+A*e)((m''E&%%V$$Q##h""B" ![ o#L3]1Sy# *<u W    UZ4{]\t 2,Inp�ktir an ti ch�u a, nangni ruok chun inp�ktir ve naw ti niu. Anni chu a lu n�ng an ta, nangni chu a mei n�ng in tih. lS2+"Ram dang mi, nangni laia umhai chu ins�ng tuol tuol an ta, nangni chu inhnuoi tiel tiel in tih. S!2*In thei kung po po le in thlai tharsuok chu khau honhai chan n�ng a tih.iM2)Naunu le naupa nei in ta, sienkhom nangni ta ni naw ni hai, salah an thuoi tawl ding a ni si a. ym2(In ram hmun tinah oliv huon nei inla khom a hriek sawr naw ti niu, oliv rahai chu an hlamtil zo ding a ni si a. 2'Gr�p phun in ta, enkol in ta, sienkhom a uoiin dawn naw ti niu a, gr�p khom lo bok naw ti niu, a nge-in an f�k zo ding a ni si a. iM2&In loah thlai chi thl�k teuh in ta, s�ka muol ruok chu nei naw ti niu, khauin fa zo an tih. b?2%LALPAN a thuoi hmangna ding ch�u hnamhai pangzat le hal kawng le endong n�ng in tih. 5e2$"Nangni le in lal chopin in pi le puhaiin an hriet ngai lo hnamhai kuomah LALPA chun thuoi a ti ch�u a, chu taka chun pathien dang, thing le lunga siem chu bieng in tih. wi2#Sukdam thei lo khuoihli na chiin in kh�p le ke bawm a ta, in kekhonga inthoka in lu s�p chenin tuom a tih.<u2"Chuong in thil hmuhai chun sukv�t zo a ti ch�u. {2!In ram ra suok le in sin inrim rahai chu in hriet ngai lohaiin tl�n an ta, ni tin tinin neksawr chauh hlawng in tih.  72 In nau pasalhai le nau nuhmeihai chu hnam danghai p�ng an ta, ni tin tina in thlirnain in mit chau zo a ta, thaw thei ieng khom nei si naw ti niu. w i2In mithmua ngei in bawngchal that an ta, a sa hlek khom chang ve ph�k naw ti niu. In sabengtung l�kp�k an ti ch�u a, hmu k�r nawk ta naw ti niu. In beramhai chu in hm�lmahai kuomah p�ng an ta, tu khomin san suok naw ni hai. ( K2"Nei dinga nuhmei in huol chu mi dangin chang an ta, z�lpui an tih. In bawl in ta, sienkhom hluo naw ti niu. Grep huon siem in ta, a ra sor hman naw ti niu. / Y2S�n changa khom thimthama mitdel inmai angin inmai in ta, in thaw taphotah hlawsam in ta, ni tin ni tina neksawr le rokin um in ta, santu ding hrim nei naw ti niu. ^72Inv�tna d�m, mitdelna d�m le lungril buoina d�min LALPAN hrem a ti ch�u a; ~w2Sukdam thei lo Aiguptaa khuoihli le pang inbawkna d�m, p�nna huoisuol le inthak d�min LALPAN hrem a ti ch�u. ym2In ruong chu chungl�ng vatehai le ramsahaiin tl�n hut hut an ta, a hawl z�mtu ding tu khom um naw ni hai. 4c2"LALPAN in hm�lmahai lakah suktlawm a ti ch�u a, anni chu s�r khatah inthokin bei in ta, s�r sariah tl�nsieng in ta, khawvel ram tinah mi pangzat n�ng in tih.  2In rama ruotui chu LALPAN pilvut dipah inchangtir a ta, in bohmang hma khat v�na inthokin in chungah pilvut ins�rtir a tih. _92In chunga v�n chu d�r angin inchang a ta, hnuoi chu kapathir angin inchang a tih. 8k2LALPAN ngorna d�m, khawsik le inv�ngna d�m, lum khawkh�ng le tawlna d�m, tlolna le hmonna hri damin hrem a ti ch�u a, in bohmang hma khat chu zui pei a ti ch�u. hK2Hluo dinga in l�tna rama inthoka sukbohmang in ni hma khat chu LALPAN hri inl�ngtir a tih. $C2"LALPA chun in chungah tongsie le in kut sinthaw taphotah buoina le inhalna hung tir a ta, thil suol thawa in mi hnung son leiin suksietin um thut in tih. ?{2"In fe le hung, in suok le l�tin tongsie phur in tih.o~Y2"In r�la ra chun tongsie phur a tih, in lo ra suok le in ran ruolhai, in bawngte le beramte hai leh.E}2"In bawm le bei in hmetna thl�nghaiin tongsie phur an tih.3|c2"In tieng le ram tieng tongsie phur in tih.P{2"Amiruokchu, LALPA in Pathien thu in awi naw a, voisuna ka p�k ch�u a thup�khai le d�nhai hi fimkhur taka in zawm naw chun hieng tongsiehai hi in chungah hung tlungin nangch�ng a ti ch�u:z+2Pathien danghai be ding le an rong bawl dingin voisuna ka thup�khai ch�u hi chang tieng amanih voi tieng amanih in p�tsan ding a ni nawh.Xy+2 LALPA in Pathien thup�khai ngaisak a, voisuna thu ka p�khai ch�u hi fimkhur taka in zawm chun, a mei ni loin a luah LALPAN siem a ti ch�u a, a mong d�p ni loin a chunghnung takah thang rop in tih. x2 "LALPA chun a hun taka in ram chawmtu ding ruotui pe ding ch�u le in kut sinthawhai po po malsawm dingin v�na a hausakna z�ngpui chu hung hongp�k a ti ch�u a; chuongchun, hnam tam tak inp�ktir in ta, nangni ruok chun p�k ve naw ti niu. 'wI2 Inkh�m meua p�k ch�u a tiem rama chun hnienghn�rna tinr�ngin v�r a ti ch�u a, in r�la rahai, in ran ruolhai le in lo ra suokhai malsawm a tih.hvK2 Chuongchun, khawvel hnam tinin LALPA hminga kohai in nih ti hrieng an ta, t�ng an ti ch�u. ?uy2 "In kuoma inkh�m meua a lo intiem tah angin, LALPA in Pathien thup�khai in zawm a, a lampuihai in hraw phot chun, LALPA chun ama ta dinga hnam thienghlimah suknghet a ti ch�u. t2"In bu in le in kut sinthawna iengkimah LALPAN malsawmna hung tir a ta; ram a p�k cheua chun LALPA in Pathienin malsawm a ti ch�u.s32"Nangni dotu, in hm�lmahai LALPAN hn�p�k a ti ch�u a, bei ding cheua s�r khata inthoka hung inthokhai chu s�r sariah tl�n dar an tih.7rk2"In fe le hung, in suok le l�t malsawm a tih. 2Sawl le chaua in inzin lai khan lampuiah an lo lambun ch�u a, Pathien tina nei hlek loin a hnufuol po an s�t hlum a ni kha. q=]2"Aigupta rama inthoka in hung suok laia Amalek mihaiin lampuia an lo thaw d�n ch�u kha hre zing ro. d<C2LALPA in Pathien chun chuong anga thawtu ni lo, indik lo taka mi dawrtu chu a tirdak a nih.;2B�klung indik le fel le inkhina indik le fel in nei ding a nih, chuongchun LALPA in Pathienin a p�k ch�u rama hin dam sawt in tih. g:I2Inkhina thuhmun ni si, a lien lem le a chin lem um bok si khom in inah in kol ding a ni nawh. 9y2 "In mansaah b�kna thuhmun ni si, a rik d�n inang lo, pakhat a rik lem, pakhat a z�ng lem in nei ding a ni nawh. M82 chu nu kut chu in tanp�k ding a nih. In lunginsiet ding a ni nawh.p7[2 "Mi insuol hai sien, a pakhat lem nuhmei chun a pasal san suok dingin an suolpuipa sera chun man sien, `6;2 Chu pa le a thlahai chu 'S�ngkuo pheikhok hlipp�k' ti hming inputtir n�ng an tih.|5s2 Ama chun, "Ka nei nuom nawh" tia a thang tlat chun a unaupa nuhmei chun upahai hmaah hang pan a ta, 'A unaupa s�ngkuo indin nuom nawtu chunga chun hieng anga thaw ni pei raw se' tiin a pheikhok hlipp�k a ta, a hmaiah chil s�kkhum a tih. ?4{2A khaw upahai chun ama chu ko an ta, inbiekpui an tih. 3/2Sienkhom, ama chun a unaupa nuhmei chu a nei nuom naw chun, a unaupa nuhmei chu kul kotkh�r bula upahai kuomah f�ng a ta, "Ka pasal unaupain Israelhai lai a unaupa hming inumtir zing a nuom naw leiin a unaupa thaw ding chu ka chungah a thaw nuom nawh" a ti ding a nih. ~2w2Nau pasal a neip�k hmasa tak chun Israel laia a hming a bo nawna dingin a unau thi tah hming chu a put ding a nih. ~1w2"Ur�ng an um khawm a, nau pasal nei loin anni laia mi chu thi ta sien, a thipa nuhmei chu mi dang, puo tieng miin an nei ding a ni nawh. A pasal unauhaiin rochung an ta, nuhmeiah nei an ta, an unaupa thaw ding chu a chunga chun thawng an tih. ;0s2"Bawngchalin bu a chil laiin a hm�r khuop naw ro./2Amiruokchu voi sawmli n�ka tam a'n vuoktir ding a ni nawh. Voi sawmli chuong vuok a ni chun, in mithmuah in unaupa chu muolpho a tih. .!2Mi suolin vuok a phu chun ror�ltuin inz�ltir a ta, a hmaah invuoktir a ta, a suol d�n zirin an vuok z�t ding bi chu thliek a tih. -- W2"Mi an inkhing chun ror�lnaah f�ng an ta, ror�ltuhaiin lo r�lp�k an ta, mi fel chu thiem inchangtir an ta, mi suol chu thiem naw an inchangtir ding a nih. ,%2(A um nawh) c+A2In huona grep ra in lo pha a to in zong ding a ni nawh; ram dang mihai, fahrahai le hmeithaihai ta dingin hl� ro. Aigupta rama bawi in ni lai kha hre zing ro. Chuleiin, hieng hi thaw dingin thu ka p�k ch�u a nih.*92In oliv ra in vuok til pha, a z�ra til mahlahai chu vaw til dingin fe nawk ta naw unla, ram dang mihai, fahrahai le hmeithaihai ta dingin hl� ro. b)?2In loa bu in s�k pha, in s�k hmaihai chu inkhawm dingin k�r nawk ta naw ro, ram dang mihai, fahrahai le hmeithaihai ta dingin hl� ro. Chuongchun, LALPA in Pathienin in kut sinthaw po poah malsawm a ti ch�u. 8(k2Nangni khom Aigupta bawiah in um a, chu taka inthok chun LALPA in Pathienin a'n tlan suok ch�u a nih ti hre zing ro. Chuleiin hieng hi thaw dingin thu ka p�k ch�u a nih.'52"Ram dang mihai le fahrahai ro chu indik lo takin in r�lp�k ding a ni nawh; hmeithai silpuon khom d�khamah in hr�np�k ding a ni bok nawh. 0&[2"Pahai chu an nauhai leiin in sukhlum ding a ni naw a, nauhai khom an pahai leiin in sukhlum ding a ni bok nawh; mi tin mani suolna seng leia sukhlum an ni ding a nih.@%{2A thaw nia a hlaw chu nisa tl�k hma ngeiin pe ro, mi rethei a ni leiin a hlawa innghat a nih. Chuong naw chun in chungthuah LALPA ko a ta, suola thiem naw chang ni hlau rawi in tih.$$C2"Inhlawfaa in ruoi mi rethei le tlasam chu, in hnam chanpui Israel mi a ni amanih, in khuoa um ram dang mi a ni amanih khomin in n�ksawr ding a ni nawh. O#2 A silpuon chu sila a in theina dingin, a d�kham chu nisa tl�k pha leh pe k�r nawk ngei ngei ro. Chuongchun, ama chu in chungah lawm a ta, LALPA in Pathien mithmuah thil fel thaw n�ng in tih.V"'2 Mi rethei a ni chun a d�kham chu z�n chen in hr�np�k ding a ni nawh. ^!72 Tuolah lo ngh�k la, i thil p�ktu chun a d�kham chu i kutah hung pe lem raw se. 2 "I tuolbawm kuomah thil i'n p�ktirin a aia d�khama hr�n dinga a thil inhl�n chu la dingin a inah i l�t ding a ni nawh. tc2 Aigupta rama inthoka in hung suok hnunga lam laka LALPA in Pathienin Miriam chunga a thaw kha hre zing ro. 6g2"Vun natna hri hrim hrim chungch�ngah, Levi mi thiempuhaiin an zirtir ch�u ang tak khan, fimkhur takin thaw ro. An kuoma thu ka p�k ang tak kha fimkhur takin zawm ro. ;q2"Tu khomin a unau Israel chanpui inru a, sal anga a soisak amanih le a zor hmu suok a ni chun, a'n rutu chu sukhlum ngei ding a nih. Nangni laia inthokin suol chu inthiel fai ro.72"Bat aia d�khamah bu rawtna lung amanih, a chung tienga a rawtna lung amanih in hr�npek ding a ni nawh, chu chu mi hringna hr�np�k ang a nih.K2"Nuhmei nei thar chu indonaah in infetir ding a ni naw a, mawphurna dang khom in p�k ding a ni bok nawh. Kum khat s�ng chu in tieng a nuom ang angin a nuhmei leh hlim takin a um ding a nih. Y-2a matu, a pasal hmasa, a m�k leia sukporchetu khan nei nawk thei ta naw nih. Nei nawk chu LALPA ngaia tirdakum a nih. LALPA in Pathienin hluo dinga a p�k ch�u rama hin suol in phur l�t ding a ni nawh.)2A pasal hnuhnung lem chun a dit naw a, inm�kna lekha a p�k a, a ina inthoka a'n suoktir amanih, an naw leh a pasal chu a thi a ni khomin, @}2A ina inthoka a suok hnung chun mi dang nei thei a tih. , U2"Miin nuhmei a nei a, a nungchang mawihnai loa a hriet leia a chungah a lungni naw chun, inm�kna lekha ziekp�k a ta, p�ng a ta, an in tieng ink�rtir a tih. }u2I tuolbawm loah i fe chun, a buvui thliek thei i ta, amiruokchu a bu ng�r lai chu kawitein i �t ding a ni nawh. y2"I tuolbawm grep huonah i fein i dit tawkin a ra fa thei i ta, sienkhom i bawmah ra khat khom i p�i ding a ni nawh. 2Baua in hril suok taphot chu in hlen ngei ding a nih, in bau ngeia LALPA in Pathien kuoma in nuom thua in intiem a ni si a. O2Thutiem kongah in ins�m ruok chun suola thiem naw chang naw ti niu. 0[2"LALPA in Pathien kuomah thutiem in nei chun sawt riel loin pe tl�k vat ro, LALPA in Pathien chun hung th�n ngei a ti ch�u a, suola thiem naw chang rawi in tih. gI2Ram dang mihai chu a pung umin inp�ktir thei in ta, in unau Israelhai ruok chu a pung umin in inp�ktir ding a ni nawh. Chuongchun, in hluo ding rama chun LALPA in Pathienin in kut sinthaw iengkimah malsawm a ti ch�u. 2"A pung umin in unauhai in inp�ktir ding a ni nawh, poisa amanih, bu amanih le a pung uma inp�ktir thei thil hrim hrim khom. G 2Nuhmei amanih pasalg amanih inzorna man chu in thutiem tl�kna dingin LALPA in Pathien inah in hung chawi l�t ding a ni nawh, a ieng ieng khom chu LALPA in Pathien ngaiin tirdakum a nih. kQ2"Israel mi nuhmei nawchizor an um ding a ni nawh; Israel mi pasal inzor an um ding a ni bok nawh. r _2A umna khuo dinga a thlang le a um nuomna in ina chun nangni lai inumtir ro. In suknomna ding a ni nawh. z o2"Suok tu khomin a pu tl�nsana nangni a hung b�l ch�u chun, a pu kuomah in p�k k�r nawk ding a ni nawh. N 2LALPA in Pathien chun nangni hum ding le in hm�lmahai laka san him dinga in rieb�k a fang zing leiin, nangni lai thil tirdakum hmua a z�msan nawna ding cheuin, in rieb�k vong thienghlim ro.\ 32 Hnuoi chona ding hmangruo nei unla, khur cho unla, in zun le �k chu vur nawk ro. I  2 "Inzun le inhnawmna ding rieb�k puo tieng hmun b�k ruot ro. a=2 Z�n tieng insil fai a ta, nisa a tl�k pha leh rieb�kah hung k�r nawk thei a tih.#2 Nangni laia tu khom z�na amaa inthoka thil p�t leia inthieng nawna kai a um chun rieb�ka inthokin suok a ta, tuolah a um ding a nih. oY2 "In hm�lmahai bei dinga in va rieknaah thil thieng lo hrim hrim lakah in inthier fihlim ding a nih. a=2An thlahai chu suon thumnaa inthokin LALPA mihai pungkhawmnaa chun thang ve thei an tih.32"Edom-hai chu in lungten ding a ni nawh, in unauhai an ni si a. Aigupta mihai khom in lungten ding a ni nawh, an ramah mikhuolin in zu um ta si a. Y-2In dam s�ng phot chu anni leh inruol thatna thuthlung in siem ding a ni nawh. jO2Amiruokchu, LALPA in Pathien chun Balaam chu a ngaithlak nuom naw a, LALPA in Pathien chun a hmangai ch�u leiin a tongsie inphur ding ch�u chu in ta dinga malsawmnaah LALPA in Pathien chun a'n changtir ta vong lem a nih. R2Aigupta rama inthoka in hung suok khan anni chun bei le tui chawia hung hmuok ch�u n�k hmanin, Aram Naharaim ram Pethor khuoa Beor naupa Balaam chu tongsie inphur ding cheuin an ruoi lem a ni kha.  2"Amon mi amanih Moab mihai le an thlahai amanih chu, suon sawmna chenin, LALPA mihai pungkhawmnaah an thang ve ding a ni nawh. lS2Sawn le an thlahai, suon sawmna chen khom LALPA mihai pungkhawmnaah an thang ve ding a ni bok nawh.c~ C2"Tu khom tilmu koi le mi tilr� chu LALPA mihai pungkhawmnaah an thang ve ding a ni nawh. X}+2"Tu khomin mani pahai nuhmei z�lpuiin a pa khum a sukporch� ding a ni nawh.:|o2a z�lpuitu chun a nungh�k pa chu tangkaruo shekel sawmnga a p�k ding a nih. A nungh�k chu a sukhmingsiet ta leiin a nei ngei ding a nih; a dam s�ngin ma thei naw nih. U{%2"Miin nungh�k thiengl�m, mi la huol lo a hmu a, a suol lui an hmu chun, z2Mi chun nungh�k chu ramhnuoiah a va tong f�k a, nungh�k chu a kh�k a, sienkhom santu ding a hmu si naw lei a nih.y 2Nungh�k chun thina khop suol a thaw naw leiin ieng khom law naw ro. Hieng ang thil hi mani tuolbawmhai beia that ang a nih. x 2"Amiruokchu, miin ramhnuoiah mi nungh�k huol sa a'n tuokpui a, a pawngsuol chun, a pawngsuoltu pasal chu sukhlum ding a nih. zwo2an pahniin khaw kul kotkh�rah thuoi in ta, in d�ng hlum ngei ding a nih- nuhmei chu khuoa um ni siin santu koa a kh�k naw leiin le pasal chun mi dang nuhmei a sukhmingsiet leiin. Nangni laia inthokin suol chu in inthiel fai ding a nih._v92"Miin khuoah nungh�k thiengl�m, mi nuhmei huol lai intuokpuia a lo z�lpui chun, u!2"Pasal tu khomin mi nuhmei a z�lpui chun an pahniin in sukhlum ngei ding a nih. Israel rama inthokin suol chu in inthiel fai ding a nih.ytm2a pa in kotah hung thuoi suok an ta, a khuoa pasalhai chun lungin d�ng hlum an tih, a pa ina a um laia nawchizor anga khawsa a, Israelhai ramah thil inzakumthl�k tak a thaw leiin. Nangni laia inthokin suol chu in inthiel fai ding a nih.qs]2"Amiruokchu, chu mi thu chu a'n dik a, nungh�k chu nungh�k thiengl�m a nizie fiena a um naw chun, O2 "Khuo r�n dinga in va hnai pha chun, a khaw mihai kuomah inrem in nuom thu hril hmasa phot ro. t=c2 Hotuhaiin an sipaihai kuoma thu an hril zo pha leh, sipaihai inrawitu ding kawmandar an thlang ding a nih. <!2Chun, hotuhai bokin, 'A ti le a z�m in um am? A inah k�r nawk raw se, ama ang bokin a unauhai khom lo lungph�ng rawi an tih' ti ro. ,~~^}||~{{zjyyFwwwv?uudtt's>rRqq p&oo)nrmm@ll"kk@jjmii3hhzggfqedd cQbGaa ``#_z^^]a\\[]ZZYXXWWV{VUTT;SRQQxPPOO*NWMWLLKK+J7IpHHGEEwDCBBsAADA@??>#==2! Aw LALPA, a kut malsawmin,An thilthaw taphotah lawm la;An hm�lmahai tha sat tan rawh,Ng�r suok ta ngai der lo dingin."z=o2! I d�nhai zawm pei dingin,Israel nauhai an zirtir a,I maich�mah rimtui inhl�nin,Pumraw inthawina a'n hl�n.p<[2! A nu le pa le unauhai n�kin,I chungah a ringum lem a,I thup�khai a zawm a,I thuthlung a vong tlat a;%2!Levi hnam chungthua chun:" I Thummim chu Levi pe la,I Uriml chu i laka ringum kuomah:Massa hmuna khan i fie a,Meriba tuiah i fie ta bok kha.:52!Juda hnam chungthua chun:"LALPA, Juda kh�k ri ngaithla la,A mihai kuomah thuoi l�t la,A kut nangin sukhr�tp�k la,A hm�lmahai dopui rawh." ^972!"Reuben chu dam khawsuok sien, Thi mang loin dam raw se,A mihai tlawm hle sien khom."P82!Jeshurun chunga lal a na,Mipui thuoitu luhai leIsrael hnam chunga chun.F72!Mosien D�n thu a mi p�khai,Jakob s�ngkuohai ro hlu chu.t6c2!A mihai hmangaitu a na,A mi thienghlimhai a hum a,A ke bulah an hung k�n a,A bau suok thuhai chu an dong: 52!Hieng ang hin a sawm a:"Sinai tl�nga inthokinLALPA chu a hung suok a,Seir tl�ngah ni zung angin,Ei chungah a hung inz�m a,Paran tl�nga inthokin,Ama chu a �ng suok a.Sim tieng tl�ng pangp�ra chun,V�ntirko s�ng tam takin,Ama chu an hung zui a.M4 2!Hi hi a thi hmaa Pathien mi Mosien Israelhai mal a sawmna chu a nih. ~3w2 4Chuleiin, Israel thlahai kuoma ka p�k ram chu r�la inthokin hmung i ta, l�t ruok chu l�t ve naw ti nih" tiin.*2O2 3Zin thlal�r Kadesh hmuna Meriba tuia khan Israel thlahai hmaah in pahniin in mi ring zo naw a, Israelhai lai ka thienghlimna in kengkaw zo naw lei khan a nih. +1Q2 2Hor tl�ngah i unaupa Aron a thi a, a chipuihai kuoma thuoi a ni ang bok khan iIlawn kaina tl�nga chun th�ng i ta, i chipuihai kuomah thuoi ni t�ng i tih. 0-2 1"Moab ram Jeriko zawna Abarim tl�ng dunga Nebo tl�nga chun hang kai la, Israel thlahai hluo dinga ka p�k Kanan ram chu hang thl�r rawh. 7/k2 0Chun, chu ni v�k chun LALPAN Mosie a biek a, .2 /Thu mei mei a ni nawh, in hringna a nih. Jordan vadung k�na in va hluo ding rama chun, hieng thil lei hin dam sawt in tih" a ta. -32 ."Voisuna hla thu in kuoma kh�n taka ka'n samhai hi lungrilin vong tlat unla, hieng d�nhai hi fimkhur taka zawm dingin in nauhai chu thu pe ro. >,y2 -Israelhai po po hrietah Mosien a'n sam zo hnung chun, b+?2 ,Mosie le Nuna naupa Josua chun chuong hla thu po po chu mipui hriet ng�iah an insam a. M*2 +Aw, nangni hnam tinr�nghai,A mipuihai leh hlim ro;A siehlawhai thisen phuba,A l�k ding a ni si a;A dotuhai chunga chun,Phuba a l�k ding a na,A ram le a mihai suol chu,A ngaidam ding a ni si.3)a2 *Ka thalhai chu thisenin,Ka la hrai rui ding a na,Ka kawlhn�m khomin taksa,A la lem ding a ni si:Thathai le manhai thisen,Hm�lma hotuhai lu chu"Tiin LALPA chun a hril.4(c2 )Ka kawlhn�m ngei t�t tl� a, Indik tak a ro ka r�l pha leh,Hm�lmahai chungah phuba,Ka la l�k ng�i ding a na,Mi theida hlaktuhai chu,Ka la thungrul ding a nih.C'2 (V�n tieng ka kut phar suokin,Ka hringna s�lin ka hril:@&{2 '"Kei chu keima ngei ka nih,Pathien dang hrim an um nawh,Ti hi hung hre ta ro khai;Ka that a, ka sukhlum a,Ka'n hliem a, ka sukdam a;Chu chu ka kuta inthoka,Inchu thla thei an um nawh.)%M2 &An inthawina thau fatu,Uoiin thilhl�n an p�khai,Lo dawn zo vongtuhai chu?Nangni thangpuitu dingin,Tu hin hung tho hai sien la,In b�lbul di'n hmang ro chu!=$w2 %"Khaw lai am an pathienhai,An ringsan lungpuihai chu?G# 2 $A mihai ro chu LALPAN,A hung r�lp�k ding a nih,A siehlaw chan hung chau a,Bawi le bawi naw tu el khom,Thi b�ng an tlawmzie a hmuin,A bawihai lunginsiet a ta,Am�n hung san suok a tih.,"S2 #"Phuba l�k hi ka chan a na,Anni chu thungrul ka ta,A hun a hung tlung pha chun,An sir la'n phet vong a tih.An sietna ni a hnai ta a,Sietnan hung nang vak a tih."]!52 "LALPAN an thilthaw a hriet a,Phuba laa a hrem hun ding,Remch�ng a zong zing a nih.G  2 !An uoiin khom r�l t�r ang,Chongkor t�r hr�t ang a nih.A2 Sodom le Gomora anga suol,Grep kha, t�r nei ang an nih.[12 Hm�lmahan an lungpui chu,Ei Lungpui ang a ni nawzie,An hriet chieng em em a nih.2_2 An Lungpuiin zor naw sien,LALPAN hnawl tawl ni naw sien,Ieng tin am mi pakhatin,S�ng khat hnot z�m thei an ta?Ieng tin am mi pahniin,Tiem s�ng lo hnot z�m an ta?a=2 Varin hre thiemhai sien chu,An la tawp d�n ding hai khom,Dawn thiem el ding an ni bah!>y2 Varna nei lo hnam an na,Hrietthiemna hrim an nei nawh.)M2 Hm�lmahai nuizatbur a,An um ding ka'n l�u bok si:Hm�lmahan hre thiem lo a,"Kan kuta kan hn� a nih,LALPA thaw vong a ni nawh"An ti pal ding ka v�ng si.W)2 Anni chu hnot dar vong a,Mihriemhai hriet ta lo dinga,Nuoi bo ding ka tia chu,*O2 Kotthlerah thal inl�ngin,Suon nei loin th�ng an ta,Ins�ngah thlab�rnain,Ro la hung r�lkhum a ta,Nungh�k, tlangval le naute,Tar chenin bohmang an tih.32 T�mpui mits�m tir ka ta,Lum le hripui tiumin,Anni chu lem zo a ta,Anni sukhlumtu dingin,Ramsa ha ngei tir ka ta,R�l t�r nei tir bok ka tih.<u2 Sietnain vur tawl ka ta,Ka thalin k�p zing ka tih.#2 Ka lungsenna chu chokin,Seol mong chen k�ng a ta,Hnuoi le a tharsuokhai khom,Meichokin lem hmang a ta,Tl�ng thut chen k�ng ral a tih.wi2 Pathien ni lo hrim hrimhai,Annin an mi'n th�ktir a, An siem fawn milemhai chun,Ka lungsen an chok tho a;Chuleiin keima khomin,Th�k khop tling lo hnamhai chu,Anni inth�ktir ka ta,Hnam inv�thai chu hmangin,Anni chu cho phawk ka tih.zo2 "Ka hm�l inhmutir naw n�ng,Iem an chang hrim en ka tih;Suon bengtla lo tak an na,Ringumna hrim an p�i nawh.iM2 LALPAN chu chu a hmu a,Th�kin a lung a na hle a,A naunu le naupahai chu,A lungsenin a hnawl a.mU2 Anni hringtu Lungpui chu,An hung ngaisak ta naw a,Anni siemtu Pathien chu,An hung theinghil ta si a.-2 Pathien kuomah ni loin,An hriet ngai d�r lo pathien,Vai hnunga an hriet thar chauh,An pi le puhaiin an ti ngai lo,Ramhuoi kuomah an inthawi a.r_2 Hnam dang pathien an biek a,A th�kthu an chok tho a,An thil tirdakum thaw chun,A lungsen an cho suok a.=u2 Jakobin chu chu tl�nin,Jesurunk chu a hung th�u a,Hel ch�kin a ke a per a, Mit pawnga inhnaw thauin,A Pathien a nghatsan a,A Sandamtu, Lungpui chu,A hung ngain�p tah a nih.8 k2 An ran ruola inthoka suokBawngnene le a khal d�min,Beram tuoi thau tak tak d�min,Basan bawngchal le k�l d�min,Bu le uoiin inhnik tak d�min,A chawmlien tawl a ni kha. }2 Tl�ngramah an chuongtir a,A ram tharsuokin a chawm a:Lungpui k�ra khuoizu d�min,Lungth�la to oliv hriek d�min,I  2 LALPA chauh an thuoitu a nih,Hnam dang pathien an thang ve nawh.s a2 Muv�nlaiin a buzawl a,A t�hai vuong inch�ktir a,A thla z�r chungah sie a,A vuongpui hlak ang elin.m U2 Thlal�r thli sie hrangnaah,An v�kvai lai a hmu a;Hliekhuin a enkol a,Mit nauleng angin a v�ng,>y2 LALPAN a chanpuol dingin,Jakob thlahai a thlang a nih.|s2 Chunghnungtakin hringmihaiA th� dar hun lai d�m leIsrael hnam tam z�t ang peia,An ramri a khamp�k lai kha. +2 Tienthu hluihai kha suiin,In pi le puhai kha ngaituo ro;In pahai le upahai kuomah,Thil chinch�ng indon unla,Iengkim hril chieng an ti ch�u:ue2 Aw, mi inv�t le ngolhai,Hieng hin maw LALPA in rul?A hringtu le siemtu ch�u,In Pa ngei kha a ni naw maw?y2 Sienkhom a mihai ni tl�k loin,A lakah in ringum naw a,In lungril l�t-inle le kawiin,Suon bengtla lo in inchang si. ;2 Ama chu Lungpui a na,A kutsuok a tha famkim a,A lampui tin a'n dik vong.Ama chu Pathien ringum,Thil tha naw hrim thaw ngai lo,Mi ng�l le indik a nih.?{2 LALPA hming chu puong ka tih,Ropuina chu Pathien pe ro!A}2 Ka thu inch�ktirhai chu,Khuongruo angin s�r sien la,Ka thu hril dinghai khom chu,V�n d�idaw angin tla raw se,Hlobet le thlai hring chawm dingaRuo phisi s�r seng seng ang hin.o [2 Aw v�nhai, na lo sit ro,Thu ka hril ding a ni hi;Ka tongkam suok thuhai hi,Leilungin ngaithla raw se.32Chuongchun, Israel mi pungkhawmhai po po hmaah, an na ngeia an hriet dingin, hieng hla thuhai hi a bula inthoka a tawp chenin Mosie chun a'n sam a:g~I2Ka thi hnungin nasa takin hung tla sieng in ta, ka thup�khai hi hung nghatsan in ta; LALPA mithmuah thil suol thawin, in kut ngeia in siem thilhai chun chophawkin suklungsen in ta, sietnain tl�kbuok a ti ch�u" a ta. B}2An hriet ngeia hieng thu hi ka hril theina dingin, in hnam thuoitu luhai le in hotuhai chu ka hmaah hung ko khawm unla, in chungch�ng thu mi hrepuitu dingin hnuoi le v�n ko ka tih. E|2Hel in hmangzie le in lululzie ka hriet a, ka la dam lai le in kuoma ka la um zing lai hmanin LALPA chungah in hel rop hlak a, ka thi hnung lem chun ieng ang topin am in zuolkai ding maw! s{a2"Hi D�n Bu hi la unla, in chungchang thua hrepuitu dingin LALPA in Pathien thuthlung bawm bulah sie ro. .zY2thuthlung bawm zawntu Levihai kuomah, by?2Chuong d�n thuhai chu a bula inthoka a tawp chen lekhabua Mosien a ziek zo hnung chun, Fx2LALPA chun Nuna naupa Josua kuomah, "Hr�t tak le huoisen takin um rawh, inkh�m meua ka tiem rama chun Israelhai hi i thuoi l�t ding a nih; chun, i kuomah um pei ka tih" tiin a hril a.gwI2Chuongchun, chu ni l� l� chun Mosien hla chu a ziek suok a, Israelhai chu a'n ch�ktir a.v72Sietna le harsatna tam takin a tl�k buok pha, hi hla hi an thlahaiin an la hriet zing ding a ni leiin, an ng�rhmun inhriet suoktirtu la n�ng a tih. Inkh�m meua p�k ka tiem rama ka hung thuoi l�t hma khom hin an lungril puthmang chu ka hriet ta sa hrim a nih" a ta. cuA2An pi le puhai kuoma inkh�m meua ka tiem, nenetui le khuoizua luong rama chun, khop le tlaia uma an hung hnienghn�r phing leh kei mi hnawla ka thuthlunghai bawsiein, hnam dang pathien tieng nghain la bieng an tih. t2"Chuleiin, hi hla hi an ta dingin ziek thla la, Israelhai inch�ktir la, anni laka ka thu hrepuitu dingin insaktir tawl hlak rawh. ssa2Chu pha chun rilo taka pathien dang tieng an mi nghatsan leiin anni lakah ka hm�l thup ngei ngei ka tih.)rM2Chu pha chun an chungah ka lung sen a ta, z�msan ka ta, an lakah ka hm�l thup ka ta, suksietin um an tih. Sietna le harsatna tinr�ngin tl�k buok tawl a ta, chu pha chun, 'Eini lai ei Pathien a um ta naw leiin hieng sietnahai hi ei chungah a hung tlung a ni naw maw?' ting an tih. sqa2LALPA chun Mosie kuomah, "Ngai ta, i pi le puhai kuomah i chawl innghil ding a ni ta a, hienghai ruok hi chu an l�tna rama ram dang mihai pathien kuoma chun inzor an ta, mi nghatsan an ta, an kuoma ka thuthlung chu bawsieng an tih. opY2LALPA chu puon ina chun s�m ng�rin a hung inl�r a, puon in kotkh�r lu chunga chun a ng�r a. ioM2Chun, LALPA chun Mosie kuomah, "Ngai ta, i thi hun a hnai ta a, Josua ko la, Intuokna Puon inah hung unla, ama ka ruot thu lo hril ka tih" a ta. Chuongchun, Mosie le Josua chu an fe a, Intuokna Puon ina chun an va'n lang a. Cn2 Jordan vadung k�na in va hluo ding rama in um s�ng po poa LALPA in Pathien ti d�n an inch�k theina dingin, a la hre ngai lo an nauhai khomin an ngaithl�k ngei ding a nih" a ta.pm[2 D�n chu ngaithla a, LALPA in Pathien ti d�n inch�k a, a d�nhai fimkhur taka an zawm theina dingin mipuihai chu a nuhmei a pasalin, in naupang tehai le in umpui ram dang mihai khom d�n thu chu ngaithla dingin ko khawm ro. l2 hmun a la ruot dinga Israel mi po po LALPA in Pathien hmaa in hung inlang pha leh hi d�n hi an hriet ngeiah in tiem hlak ding a nih. Yk-2 Mosie chun an kuomah, "Kum sari dan pei, bat ngaidamna kum, Bawkte K�t hunah, j 2 Chun, Mosie chun d�n chu a ziek thl�k a, LALPA thuthlung bawm zawntu Levi naupa thiempuhai le Israel upahai chu a p�k a. ,iS2I hmathuoitu chu LALPA n�ng a ta, umpui zing a ti che; ama chun m�ksan ngai naw ni che a, z�msan ngai bok naw ni che. Ti naw la, z�m d�r naw rawh" a ta. |hs2Chun, Mosien Josua a ko a, Israel mihai po po hmua chun a kuomah, "Hr�t tak le huoisen takin um rawh, an pi le pua inthoka LALPAN inkh�m meua p�k a tiem rama chun hi mihai hi i fepui ding a na, an rochan seng chu i'n hluotir ding a nih. Og2Hr�t tak le huoisen takin um ro. Ti naw unla, anni leiin thlab�r bok naw ro, a fepuitu ch�u chu LALPA a ni si a; ama chun m�ksan ngai naw ni ch�u a, z�msan ngai bok naw ni ch�u" tiin. }fu2LALPAN anni chu in kutah p�ng a ti ch�u a, thup�k ka p�k ch�u ang tak khan an chungah in thaw ding a nih. neW2LALPAN Amorhai lal Sihon le Oga le an ramhai a sukbohmang ang khan anni chunga khom thaw veng a tih. 3da2LALPA in Pathien chun in hma thuoi a ta, hieng hnamhai hi sukbohmang a ta, an ram chu in hluo ding a nih. Chun, LALPAN a lo hril tah angin, Josua hin inrawi a ti ch�u. "c?2"Tuhin kum za le sawmhnih ka lo ni ta a, LALPAN ka kuomah, 'Hi Jordan vadung hi k�n naw ti nih' a mi ti a, ka thuoi pei thei ta naw ding ch�u a nih. Wb +2Chun, Mosie chu a va suok a, Israel mi po po kuoma chun hieng thu hi a hril a: yam2LALPA in Pathien chu hmangai a, a rawl ngaithla a, in chel nghet tlat theina dingin. LALPA chu in hringna a ni leiin, in pu Abraham hai, Isak hai, Jakob hai kuoma inkh�m meua p�k a tiem rama chun kum sawt tak indamtir a ti ch�u" a ta.W`)2In hmaa hringna le thina, malsawmna le tongsie ka sie hi tuhin in chungchang thua hrepuitu dingin hnuoi le v�n ka ko a nih. Tuhin, hringna chu thlang ro, nangni le in thlahai khom an hring theina ding le _2bohmang ngei ngei in tih ti tuhin ka hril ch�u a nih. Jordan vadung k�n a, hluo dinga in l�tna rama chun dam sawt naw ti niu. }^u2Amiruokchu, in lungril naw tieng ngha a, thu awi lo a, thuoi hmanga um a, pathien danghai bea an rong in bawl chun, z]o2LALPA in Pathien hmangai ding d�m, a lampui hraw ding d�m le a ror�lhai pom ding d�ma thu ka p�khai ch�u hi in zawm chun hring le damin um in ta, hung pung in ta, in va hluo ding rama chun LALPA in Pathienin malsawm a ti ch�u. ]\52"Ngai ta u, tuhin in hmaah hringna le hmuingilna le thina le sietna ka sie a ni hi. _[92Chuong n�k hmanin, thu chun a hnai hle ch�u a, in baua le in lungrilah a um a nih.Z2 'Kan hrieta kan zawm theina dingin tu am tuifinriet r�la fein mi va lap�k a ta?' ti dingin tuifinriet r�la um khom a ni bok nawh. ~Yw2 'Kan hrieta kan zawm theina dingin tu am v�na hang lawnin mi hang lap�k a ta?' ti dingin v�na um a ni si nawh. sXa2 "Voisuna ka thup�khai ch�u hi in ta dinga thil harsa taluo amani le in tlin ph�k lo thil a um nawh. tWc2 Hi D�n bua chuong a thup�khai le a d�nhai zawm dinga LALPA in Pathien kuom tienga lungril po po le thlarau po poa in kir chun in pi le puhai chunga a lawm ang bok khan in chungah LALPA lawm nawk a ta, sukhnienghn�r a ti ch�u.$VC2 LALPA in Pathien chun in kut sinthaw tinr�nga hai, in rila ra hai, in ran vai chunga hai le in lo thlai suok tinr�ngah a tontawin sukpung a ti ch�u. iUM2Chuongchun, LALPA chu pom nawkin, voisuna ka p�k ch�u thup�khai hi hung hraw nawk in tih. T2Chun, hieng tongsie po po hi LALPA in Pathien chun a theidatu le suknomnatu ch�u in hm�lmahai chungah bun l�t a tih. >Sw2Chun, in khawsak theina ding le in lungril po po le in thlarau po poa in hmangai theina dingin, LALPA in Pathien chun in lungril le in thlahai lungril ser chu tanp�k a ti ch�u.  2Hi inkh�mna le thuthlungna hi in kuoma chauh ka p�k nawh; &=G2 in thlatu Abraham hai, Isak hai, Jakob hai kuoma le nangni kuoma a lo tiem tah anga in Pathien a ni theina dingin, ama mi ni dingin a suknghet ch�u a nih. <2 LALPA in Pathienin in kuoma inkh�m meua a namnghet, thuthlung a siema chun l�t dingin voisun hin hi taka hin in hung ng�r a; };u2 nu le nau, ram dang mi in umpuihai, thing ph�rtu le tui chawituhai d�m chenin LALPA in Pathien hmaah in hung a. P:2 "Voisun hin in r�ngin, in hnam thuoitu luhai, upahai le hotuhai dam, r9_2 Chuleiin, in thilthaw po poa in hmuingil theina dingin thuthlung ka p�khai ch�u hi pom unla, zawm ro.j8O2An ram chu ei l�kp�k a, Reuben hnam le Gad hnam le Manase hnam zatve hluo dingin ei p�k a. 72"Chun, hi hmun in hung tlung hin Hesbona lal Sihon le Basana lal Oga hai chu mi do dingin an hung inthok a, anni chu ei lo hne a. 62Bei in f�k naw a, uoiin amanih zu dang khom in dawn nawh. Hieng hi LALPA chu in Pathien a nizie in hrietna dinga ka thaw a nih. 52Kum sawmli hiel thlal�ra ka thuoi s�ng ch�u khan in silf�nhai in h�k chul naw a, in pheikhokhai khom in la bun tiek bok nawh. 4-2Amiruokchu, voisun ni chen hin LALPAN hriet thiemna lungril d�m, hmu fie theina mit d�m le hriet theina nakawr d�m a la p�k naw ch�u. 33a2a mihai po po chunga le a ram po po chunga LALPAN fiena r�pthl�k tak tak hai, inchikna mak tak tak le thil mak ropui tak tak a thawhai po po kha mit ngeiin in hmu a. d2C2Mosie chun Israel mihai po po chu a ko khawm a, an kuomah, "Aigupta rama Faraw chunga hai, 1 !2LALPAN Israelhai kuoma Horeb tl�nga thu thlung dinga Mosie thu a p�k b�ka Moab rama thu thlung dinga a p�khai chu hieng hi a nih. _092DK�r nawk ta ngai lo dinga ka ti ch�u Aigupta rama chun longin LALPAN tir k�r a ti ch�u. Chu taka chun in hm�lmahai bawipa le bawinu ni dingin inzor in ta, sienkhom tu khomin inchaw nuom naw ni hai ch�u.@/{2CIn lungrila titna lei le in mita in thil hmuhai lei chun, z�ng tieng po leh, 'Z�n tieng ni ta sien aw!' t�ng in ta, z�n tieng po leh 'Z�ng tieng ni ta sien!' t�ng in tih. .}2BIeng lai khom ti dor dorin, s�n le z�n thlaph�ngnaa sipin, iem in chang ding ti hrim hre loin, khaws�ng in tih. h-K2AChuong hnamhai lai chun hadamna hrim hrim hmu naw ti niu a, in ke ta dingin chawlna hmun hrim um naw ni a, chu taka chun lungrila lungkhamna d�m, khawsawt leia mit chauna d�m le lungril nguina d�m pe lem a ti ch�u. e,E2@"Chuongchun, LALPA chun kawlkila inthoka kawlkil khing tieng tawp chenin chi tin lai sukdar a ti ch�u a, chu taka chun thing le lung, in pi le puhai khoma an hriet ngai lo pathien danghai chu bein an rong bawl in tih. >+w2?LALPA chun sukhnienghn�r le sukpung ch�u a nuom ang bokin suksiet le sukbohmang ch�u khom hung nuom t�ng a ta, l�ta in va hluo ding rama inthok chun son hmang a ti ch�u.x*k2>LALPA in Pathien thu chu inzawm naw leiin, v�na arasi z�t ni hlak kha tlawmte chauh hung ni t�ng in tih. v)g2=Sukbohmang in ni chenin, hi D�n Bu-a chuong lo natna le sietna mak tak tak hai khom inl�ngtir bok a tih. _(92'w2;LALPAN nangni le in thlahai chungah hri mak tak tak le na tak tak d�m, sietna inkieng el thei lo ding d�m, natna khir tak, dam mei mei thei lo ding d�m chu inl�ngtir a tih. &2:"LALPA in Pathien hming ropui tak le r�pum tak chu inza lo a, a d�n thu, zieka umhai hi fimkhur taka in zawm naw chun, U%%29a naute pieng hlim sa le a hlamzui naute bawm chenin ar�kin f�ng a tih. a$=28Hm�lmahaiin kul kotkh�r an inhuol a, an dangch�p tlat leia iengkim in tl�ksam t�k lei chun, nangni laia nu zaidam le derd�p, a um inno leia a kepha khoma hnuoi la sir ngai lo khomin chuong ang tho chun um v�ng a ta, a nauhai sa chu a r�ka f�k a nuom leiin, a pasal dit tak d�m, a naunuhai le naupahai d�m chu huphur a ta, #27In hm�lmahaiin nasa taka in khuohai dangch�pa an inhuol leiin, a nauhai sa chu a thil nei sun a na, tu khom sem phal naw nih. "26Nangni laia pa zaidam tak le inzaum tak khomin a unau amanih, a nuhmei dit tak le a la umpui a nauhai takngiel khom lunginsiet naw nih. /!Y25"In hm�lmahaiin dangch�pa an inhuol lai cheua in rimsik tuor leiin, LALPA in Pathienin a p�k ch�u in r�la ra, in naupahai le naunuhai sa chu f�ng in tih. ' I24In ring zo �m �m in khuo inhuonna kul bang ins�nghai chu a chim vong chenin LALPA in Pathienin a p�k ch�u ram s�nga khuo po po chu inhuol an tih. 2_23In ram vong hma khat chenin in ranhai le in ram tharsuokhai f�ng an ta, bu le b�l le uoiin le hriek le in bawng le beram inte tharhai chu hl� hrim nei naw ni hai. W)22anni chu upa inz�na le naupang lunginsietna nei lo, hnam kolsen tak an nih. :o21"LALPA chun ram hla tak, hnuoi tawpa inthokin nangni bei dingin hnam dang, an tong khom in hriet ngai nawhai chu hung tir a ta, mupui inbir thla angin hung th�m an ti ch�u; D20phingt�m le dangch�r, saruok le rethei mong tolin LALPA hung tirh in hm�lmahai rong chu bawl in tih. A sukbohmang ch�u hma khat chu in r�ngah th�r kol inb�ttir a ti ch�u. b?2/In hnienghn�r hunah LALPA in Pathien rong chu hlim tak le lawm taka in bawl naw leiin, fG2.Chuong thilhai chu nangni le in thlahai ta dinga kumkhuoa inchikna le thil mak n�ng a tih. P2-Hieng tongsie po po hi in chungah hung tlung a tih. LALPA in Pathien thu in awi naw a, a thup�khai in zawm naw leiin a sukbohmang hma khat ch�u anni chun hnot thl�rin nangch�ng an ti ch�u. M~}}@|{{6zzezy`xww0vBuptssrqqoppoInn mm,lCkk&j^ii~hh#gffbedcccEbwbao`_^^J]L\\7[[=[ZZ>YY XXWVV=UTxTSNRQdPP\OO NMLLKbKJJIMH~GG"FPEE)DDC BoAA@9?=>=<<;1:v988P7V6w554-3e2}21-0/.-,++*b))('}&&b%z$q#"" !_ vh'e @LR_I - ' k ~ 1  ^6UJ('K< Israel thlahai chu an fe pei a, ni thum niin an khawpuihai an tlung a. An khawpuihai chu Gibeon d�m, Kefira d�m, Berot d�m le Kiriat-Jearim d�m a nih. &< Remna thuthlung an siempuia inthoka ni thuma chun Gibeon-hai chu an kawl hnai tea um an nih ti Israelhai chun an hriet suok ta a. y%m< Chuongchun, Josua chun inremna thuthlung a siempui a, chu chu pungkhawm hotuhai chun inkh�m meuin an pompui a.y$m< Israel mihai chun f�k ding an chawihai chu an en vela chu ieng khom an chungch�ng thuah LALPA an rawn nawh. Y#-< Hieng uoiin chawina savun p�nghai d�m hi uoiin kan thun chun savun thar a la ni a, tu ruok hin chu a kak tuor el ta hi. Kan inzin sawt leiin kan silf�nhai le pheikhokhai khom a tiek zo tah a nih" an ta."< Hi bei hi in kuom tieng hung dinga kan suok t�ka lum hlota kan f�n a na, tu hin chu a khong ta hle a, a ap rak an tah. V!'< Chun, kan upahai le kan rama ch�nghai po poin, 'Lampuia in f�k ding chawi unla, anni chu va'n biekpui unla, an kuomah, 'In siehlaw kan ni hi; kan kuomah thu thlung ro' ti dingin thurawn an mi p�k a. ;< Jordan suo tienga Amorhai lal pahnih- Hesbona lal Sihon le Basan ram lal, Ashtarot khuoa um Oga hai chunga a thilthaw po po hai kha kan lo hriet si a. O< Anni chun, "LALPA in Pathien hi a hming a'n thang �m leiin i siehlawhai hi ram hla taka inthoka hung kan nih. A chanchin an hrilhai kan lo hriet ve hlak a: Aigupta rama a thilthawhai po po d�m, < Anni chun Josua kuomah, "In siehlawhai kan ni hih" an ta. Josua chun, "Tuhai am in na, khaw laia inthoka hung am in na?" tiin a'n don a.)< Israel mihai chun Hiv mihai kuoma chun, "Kan kawl hnaia um khom in lo ni el thei a, nangni leh iengtin am thuthlung siem thei kan ta?" an ta. #A< Chuong ang chun Gilgala an inkulnaa chun Josua kuomah an fe a, ama le Israelhai kuoma chun, "Ram hla taka inthoka hung kan na, thu mi thlungpui ro" an ta. ;< pheikhok hlui tak le inphawk tek tuk an bun a, zakuo tiek neng nung an h�k a; bei tawl ngar vun el, a then chu hmuor ta dam f�k dingin an chawi a. E< dawha hmangin an che thung a. Palai anga insiemin, an ip hlui tak tak hai le savuna siem uoiin p�ng hlui tak tak, inek phen phun le phawk ta hai chu sabengtung an hung inphurtir luoi a; cA< Nisienlakhom, Josuan Jeriko khuo le Ai khuo a thaw d�n Gibeon mihaiin an lo hriet chun, J< inthuruola Josua le Israelhai chu do hrawn tumin an pung khawm a.i O< Hieng thilhai hi Jordan vadung thlang tienga lalhai po po, tl�ng le phai le tuifinriet zau tak kam tluona ch�ng, Lebanon chena inzar phei Hit hai, Amor hai, Kanan mihai, Periz hai, Hiv hai le Jebu haiin an lo hriet chun, 8k<#Mosie thup�k po po chu Israel mi pungkhawm po po le nuhmei le naupang chikt� t� le anni laia hnam dang ch�nghai chen hrietah Josua chun tiem hmai a nei hrim hrim nawh.~w<"An ng�r fel hnung chun D�n bua thu po po, malsawmna thu hai, tongsie dong ding thu hai Josua chun a tiem suok a. }<!Malsawmp�k anni ding phaa an thaw d�n ding LALPA siehlaw Mosien a lo hril tah angin, Israel thlahai po po chu an upa hai, hotu hai, ror�ltu hai le anni laia um hnam dang mihai leh chun thiempu Levihai zawn LALPA Thuthlung Bawm tieng nghain, khing tieng khing chun an ng�r a, a z�tve chun Gerizim tl�ng an hmason a, a z�tve dang chun Ebal tl�ng an hmason bok a iM< Chu taka chun Israel thlahai hma ngeiah, Josua chun Mosien d�n chu lunga chun a ziek sawng a. p[<Chu maich�ma chun LALPA ta dingin pumraw thilhl�n le inremna thilhl�nhai inhl�nin a'n thawi a. p[<LALPA siehlaw Mosiein ziek ngeia a D�n Bua Israel thlahai kuoma thu a p�k angin, Josua chun lung ser lo le th�r ha be la tuor ngai der lo ngot hmangin Ebal tl�nga chun LALPA, Israelhai Pathien ta dingin maich�m a siem a. y<Ai khaw lal chu z�n tieng chenin thingl�rah a khai a, nisa tlak tawmin thlingl�ra inthok chun an l�k thlak a, khawpui kul kotkh�r bula chun a ruong chu an pei a, a chunga chun lung an intieng v�m th�r a, chu chu tu chen hin a la um. <Josua chun Ai khuo chu a raw a, kumkhuoa hmunhnok b�m khawmna muol le voisun ni chena hmun rausanah a'n changtir tah a nih. <LALPAN thu Josua a p�k angin, chu khawpuia ranhai le r�ll�khai ruok chu anni puola dingin Israelhai chun an l�k a. t c<A fei inletna kutin Ai khuohai po po a rawt ram d�r hma khat chu Josua chun a kut a'n thla nuom si nawh. c A<Chu nia Ai khaw mi an that po po chu, a nuhmei a pasalin, s�ngkhat le s�nghni an nih. 6 g<Ai khaw mi, ph�la um le thlal�r tienga anni hung hnottuhai po po khom chu kawlhn�ma an that fai vong hnungin, Israelhai chu Ai khuoa la um hai that dingin an l�t a. F <Ai khaw lal chu a hringin an man a, Josua kuomah an thuoi a. > w<Khawpui latu pawl chu khuoa inthokin bei dingin an hung suok bok a, Israelhai chun an k�rche a, khing tieng khing tieng an dang chep leiin pakhat khom hl� le insuo an nei nawh. <Ar�ka inch�ntuhaiin khawpui chu an l�k tah ti Josua le a mihaiin an hmu chun Ai khuoa mihai bei ding chun an inl�t k�r a. <Ai khaw mihaiin an hnung tieng an hei thlir chun khawpui k�ng khu v�n tienga fe tung ng�t ng�t el chu an hmu a, khaw tieng tieng khom hang tl�n theina an nei ta nawh- thlal�r tienga an hnothai khan a hnottuhai chu an hung hnot l�t ve thung ta bok si. <Ar�ka inch�ntuhai kha an hung suok nghal a, a kut a phar charin an tl�n a, khawpuia chun an l�t a, an l�k a, an raw ta nghal a.P<Chu phing leh LALPAN Josua kuomah, "I kuta fei i chawi khan Ai khuo tieng tin rawh; i kutah hi khawpui hi ka p�k ding che a nih" a ta. Chuongchun, Josua chun a feiin Ai khuo tieng chu a hei tin a. <Ai khuo le Bethel khuoa mihai chu Israelhai hnotin an inthok suok vong leiin an khawpui chu kh�r loin an m�ksan el ta a.<Khawpuia umhai po po chu anni hnot dingin an inko khawm a, Josua chu an hnot a, khawpuia inthok chun a thlem suok tawl ta a. mU<Josua le Israel mihai po po chu a tlawm lem ni awm takin thlal�r tieng an tl�n ta hum hum el a. p[<Ai khaw lalin a hmu chun ama le khawpuia a mihai chu z�ngk�r inhma takin an tho a, a hmun ruot Araba zawna chun Israelhai chu bei dingin an inthok suok a; khawpui hnung tieng chun ama bei dingin an inch�n ti a hriet si nawh. E< Hmar tienga inthoka bei pawl ding sipaihai thanghmun le thlang tieng panga inthoka ar�ka inchantu dinghai thanghmun a r�l fel vong hnungin, chu z�n chun Josua chu ruoma chun a fe a. Y-< Ai khuo thlang tieng, Bethel le ink�ra inchantu dingin mi s�ng nga a sie a. >~w< A kuoma um r�l do mihai po po khom Ai khuo panin an inthok suok a, a khaw bul an hang tlung a, hmar tieng tl�ngah thanghmun an khuor a, Ai khuo le an ink�ra chun ruom a um a. }< Z�ngk�r inhma takin Josua chun a mihai chu a khawm a, ama le Israelhai hotuhai chu Ai khuo panin mipui hmaah an inthok suok a. -|U< Josua chun anni chu a'n fetir a, Ai khaw thlang tieng, Bethel le an ink�ra chun an inhuol r�k a; chu z�n chun Josua ruok chu mipuihai lai puon inah a riek a. {-<Khawpui in l�k charin raw nghal ro. LALPAN thu a p�k ang ch�u khan thaw ro. Chuong ang tak chun thaw ro, thu ka p�k ta ch�u hi" a ta. nzW<Kan tl�nse pha leh in inch�n r�knaa inthokin hung suok in ta, khawpui chu in l�k ding a nih. y<'A hmaa ang bok khan ei hmaah an tl�nse nawk ta r�k ie' tiin mi hung hnot an ta, kan thlem suok thei chen chen thlem suok kan ta. x<Kei le ka kuoma um po poin khawpui chu hung hnai kan ta, a hma anga mi bei dinga an hung suok charin an hmaah tl�nsieng kan ta. Cw<An kuoma chun, "Fimkhur takin ngaithla ro. Khawpui bei dingin a khaw hnung tieng a r�kin in inch�n ding a nih. Khawpuia inthokin um hla taluo naw ro. Inr�ngin inring zingin um ro. 'vI<Chuongchun, Josua le a sipaihai po po chu Ai khuo bei ding chun an inthok suok a. A mi huoisen laia mi s�ng thum a thlang suok a, z�na chun a tir suok a. ouY<Jeriko le an lal chunga i thaw ang bok khan Ai khuo le an lal chunga khom i thaw ve ding a nih. R�ll�k le ranhai chauh nangni puola dingin la thei in tih. Chun, a r�ka khawpui inch�ntu ding a hnung tieng mi sie rawh" a ta.Ht <Chun, LALPAN Josua kuomah,"Ti naw la, z�m bok naw rawh. Tho la, i sipai po po thuoi la, Ai khuoah hang fe rawh; ngai ta, Ai khaw lal le a mihai le a khuo le ram chu i kutah ka p�k ta che. $sC<Akan chu v�m hn�rin lung an indel khum a, Pathien lungsenna nasa tak chu a' kei k�r nawk tah a nih. Hi hmun hi tu chen hin Akor Ruom ti a la ni zing.r<Josua chun, "Ieng ti leia hi buoina hi kan chungah i hung intlun am a na? Voisun hin i chunga khom buoina LALPAN a hung intlun ve ding a nih" a ta. Israel mipui chun Akan le a s�nghai chu lungin an d�ng hlum a, an thil nei popo leh meiin an raw a. dqC<Josua le Israelhai chun Zera naupa Akan chu tangka hai, korfuol hai, rangkachak tlang hai, a naupa le naunuhai, a bawngchalhai, a sabengtunghai, a beramhai, a puon in le a thil nei po po le chun Akor ruomah an thuoi a. p<Chuong thilhai chu puon ina inthok chun an hung l�k a, Josua le Israel mi po po hmaa chun an hung chawi a, LALPA hmaa chun an sie a. o<Josua chun mi a tir a, puon in tieng chun an tl�n a, a puon ina chun a lo thup ngei a, a hnuoiah tangkaruo khom a um a. n<Ei r�ll�k lai khan Babulonad mi korfuol mawi tak le tangkaruo kilogram hni vel le rangkachak tlang kilogram chanve vel b�k ka hmu a, ka'n hnar �m a, ka l�k el a nih. Ka puon ina hnuoi s�ngah ka thup a, tangka khom chu hnuoia chun a um" a ta.{mq<Akan chun, "LALPA, Israelhai Pathien chungah thil suol ka thaw hrim a nih. Ka thaw d�n chu hieng ang hin a nih. =lu<Josua chun Akan kuomah, "Ka naupa, LALPA, Israelhai Pathien kuoma chun ropuina inkhumtirin ama chu chawimawi rawh. I thilthaw chu mi hril la, ka lakah ieng khom ip naw rawh" a ta. k+<Zimri s�ngkuoa mi chu a mal malin an hung inlangtir a, Juda hnama mi Zera naupa Zimri, chu naupa Karmi, chu naupa Akan chu man a lo ni ta a. )jM<Juda pahnamhai chu an hung inlangtir a, Zera pahnam chu an lo man a. Zera pahnamhai chu a s�ngkuo kuoin an hung inlangtir a, Zimri s�ngkuo chu man an ni a. i'<A tuk z�ngkar inhma takin Josua chu a tho a, Israel hnamhai chu a ch� chiin a hmaah an hung inlang a, Juda chihai chu man an lo ni ta a. mhU<Tu khomin hluihlawn thil a kol hmu suok a ni chun, LALPA thuthlung a bawsiet lei le Israelhai lai thil suol inv�t thl�k tak a thaw leiin, a thil nei po po leh meia raw hmang ding a nih' a ti a nih' tiin hril tawl rawh" a ta.}gu<Chuongchun, z�nga hin a ch� chiin in hung inlang ding a nih. LALPAN a pom hnamhai chu a pahnam hnamin hung an ta, LALPAN a pom pahnam chu a s�ngkuo kuoin hung an ta, LALPAN a pom s�ngkuo chu a pasal a pasalin an hung inlang ding a nih. =fu< Fe la, mipuihai chu inhl�n thienghlim phot rawh. Hieng ang hin hril tawl rawh: 'Z�nga dingin insukthienghlim ro khai. LALPA, Israelhai Pathienin, Aw Israelhai, nangni lai hin hluihlawn thil a um a nih. Nangni laia inthoka hluihlawn thil hi in l�k hmang hma khat chu in hm�lmahai hne thei naw ti niu. e+< Chu lei chu annawm Israelhaiin an hm�lmahai an ngam naw chu. Siet tuok tl�ka hluihlawna an insiem leiin annawm an tl�nsiet a, an hm�lmahaiin an hnot thl�r chu. Thil hluihlawnhai chu nangni laia inthoka in sukbo phot naw chun nangni lai ka um ta naw ding a nih. Zd/< Israelhai hin thil suol an thaw a nih. An vong zing dinga thu ka p�k, ka thuthlung chu an bawsiet a. Thil hluihlawn laia mi an l�k a, an inr�k a, kh�l an hril a, an thil neihai lai an zep r�k a nih. Tc#< LALPA chun Josua kuomah, "Tho rawh. Ieng dinga kh�nga i bokkhup zing am? mbU< Kanan mihai le hieng laia ch�ng hnamhai hin hung hrieng an ta, mi hung inhuol an ta, hnuoia inthok hin kan hming an nuoi bo vong el ding a ni hi. Chuong chu a ni si chun, i hming ropui tak hi ieng am i law ta ding a na?" a ta.\a3<Aw LALPA, hm�lmahai hnota Israelhai an tl�nse el ta hi, iem hril t�ng ka ta? d`C<Josua chun, "E khai, LALPA Chunghnungtak, Amor-hai kuta p�ka sukhlum el dingin ieng leia hi mipuihai hi Jordan vadung i thuoi kai am a na? Jordan vadung r�la khan lungawi takin um tok tok inlang ni ta lem ding kha! D_<Chuongchun, Josua chun a silf�n a pot thler a, LALPA Bawm hmaa chun hnuoi sikin z�n tieng chen a bokkhup a, Israel upahai khom chun a thaw anga thaw vein, an luah pilvut an inphul a. n^W<mi sawmthum le paruk an lo that a, an khaw kul kotkh�ra inthokin an lung l�kna khur Sebarim chen an hung hnot a, an liem thl�kna t�nbarama chun an that tawl a. Chu chun mipui a sukz�m a, tui angin an lungril a suktui a.y]m<Chuongchun, mi s�ngthum vel chauh chu taka chun an hang fe a, sienkhom Ai khuohai chun an lo intlawm d�r a; X\+<An hung k�r nawk chun Josua kuomah, "Ai khuo bei ding chun mi po po fe ngai kher naw nih. A la dingin mi s�nghni s�ngthum vel tir la, mi tlawmte chauh an na, mi po po suksawl kher ngai naw nih" an ta. [[1<Chun, Josua chun Jeriko khuoa inthokin Bethel suo tienga Beth-aven depa um Ai khuoa chun mi a tir a, an kuomah, "Hang fe unla, ram hang enthla ro" a ta. Mihai chu an hang fe a, Ai khuo chu an hang thlithlai a. vZ i<Amiruokchu, Israel thlahai lai chun hluihlawn thilah ringum lo taka khawsa an lo um a. Juda hnama mi Zera naupa Zabdi (Zimri), chu naupa Karmi, chu naupa Akan chun hluihlawn thil a l�k leiin LALPA lung chu Israelhai chungah a sen hle a.UY%<LALPA chun Josua chu a umpui a, a ram pumah a hming a hung inthang ta hle a.{Xq<Chuong lai chun Josuan, "Jeriko khuo indin thar nawk tumtu taphot chun LALPA tongsie phur a ta, a nau lut�r ch�nin a lungphum chu ph�m a ta, a nau tlum tak ch�nin a kul kotkh�rhai chu indin a tih" tiin vangsietna thu chu a'n sam a. KW<Amiruokchu, Jeriko khuo enthlatu dinga a mi tirhai lo thuptu nawchizor Rahab le a nei po po le a s�nghai ruok chu Josua chun a hl� vong a, Israelhai lai tu chen hin an khawsa ta zing a nih. 7Vi<Khawpui chu a s�nga thil um po po leh an raw fai vong a; tangkaruo le rangkachakhai, d�r le th�ra siem b�r le b�lhai chauh chu LALPA thil siekhawmna inah an sie a. aU=<Enthlatu tlangv�lhai chu an va l�t a, Rahab chu a nu le pa, a t�hai leh, a nei po po le chun an va thuoi suok a, a laichin unauhai po po khom chu an thuoi suok bok a, Israelhai rieb�k puo tieng an inumtir a. 8Tk<Josua chun ram enthla dinga mi a tir pahnihai kuoma chun, "Nawchizor ina chun fe unla, a kuoma thu in intiem tah angin, chu nuhmei chu a nei po po leh va thuoi suok ro" a ta. ;Sq<A khawpui chu LALPA ta dingin an inhl�n a, khawpuia ch�ng hringna nei taphot nuhmei pasal, a ch�n a lien, bawngchalhai, beramhai le sabengtunghai chenin, an sukhlum vong a.zRo<Chuongchun, tawtawrawt a hung inri chun mipui chu an kh�k dur dur a. Tawtawrawt inri ruoi ruoi a, mipui an kh�k dur dur lai chun Jeriko kul bang chu a hung chim a, mipui chu mani hma zawn sengah an kai tung a, khawpui chu an l�k ta a. *QO<Tangkaruo le rangkachakhai le d�r le th�ra siem hmangruo le thil danghai po po chu LALPA chanpuol a ni leiin, LALPA thil siekhawmna ina sie ding a nih" a ta.xPk<Amiruokchu, hluihlawnc thila chun inthier fihlim ro, chuong naw chun a ieng khom lo la pal in ta, in chungah sietna intlun rawi in tih. Chuonga in thaw chun Israelhai rieb�k hi sietna phur tl�kah siem in ta, buoina hung intlun in tih. YO-<Khawpui le a s�nga thil um po po hi LALPA ta dinga inhl�n fai thak ding a nih. Nawchizor Rahab le a in s�nga a kuoma um po pohai ruok chu, enthlatu ei tirhai kha a lo thup leiin, hl�a hum ding a nih. 5Ne<Voi sari an h�lna dinga thiempuhaiin tawtawrawt an hang m�t ruoi ruoi phing leh Josua chun mipuihai kuomah, "Kh�k ta ro leh! Hi khawpui hi LALPAN a mi p�k ta si a. M3<A ni sari ni chun vartienah an tho a, a hmaa an thaw ang bokin khawpui chu an h�l suok a, amiruokchu hi ni hin voi sari zet an h�l suok a nih. L'<A ni hnina khom chun khawpui chu voi khat an h�l suok a, rieb�ka chun an hung k�r nawk a; chuong ang ngot chun ni ruk s�ng an thaw a. K < Chun, tawtawrawt pasari chawi thiempu pasarihai chun tawtawrawt m�tin LALPA Bawm hmaah an fe a, a hmatawngah r�lthuom chawi r�l do mihai chu an thang a, a hnungd�ltuhai chun Bawm chu an som a, thiempuhai chun fe malamin tawtawrawt an m�t zing a. hJK< Z�ngk�r inhma takin Josua chu a tho a, thiempuhai chun LALPA Thuthlung Bawm chu an zawn a. $IC< Chuongchun, LALPA Thuthlung Bawm chun khawpui voi khat a'n h�l suoktir a, chu zo chun mipuihai chu an rieb�k tieng an k�r a, chu taka chun an riek a.H%< Chun, Josua chun mipuihai kuomah, "Kh�k naw unla, in rawl khom suks�ng naw ro. Kh�k ro ka ti pha le chauh in kh�k ding a nih" a ta. G< Tawtawrawt m�t thiempuhai hmaa chun r�lthuom chawi pawl chun hma an thuoi a, v�ngtuhai chun hnung dalin Bawm chu an som a. NF<Mipuihai kuoma Josuan thu a hril zo chun LALPA hmaa beram ki tawtawrawt pasari chawi thiempuhai chun an tawtawrawt chawi chu m�tin an inthok suok a, LALPA Thuthlung Bawm zawntuhai chun an zui a. &EG<Mipuihai kuoma chun, "Hma tieng pan peiin khawpui chu h�l suok ro. R�lthuom chawihai kha LALPA Bawm hmaah a hmatawngah fe raw hai se" tiin thu a p�k a..DW<Chuongchun, Nuna naupa Josua chun thiempuhai chu a ko a, an kuomah "LALPA Thuthlung Bawm kha zawn unla, a hmaah tawtawrawt chawi thiempu pasari fe raw hai se" a ta. KC<Thuok seia tawtawrawt an m�t ruoi ruoi ri in hriet pha leh mipuihai chu inkh�ktir dur dur la, khawpui kul chu chim thla rup a ta, mipui chu mani hma zawn sengah an kai tung ding a nih" a ta.>Bw<Thuthlung Bawm hmaah beramchal ki tawtawrawt chawi thiempu pasari infetir rawh. A ni sarina chun thiempuhaiin tawtawrawt m�t an ta, khawpui chu voi sari in h�l suok ding a nih. |As<A khuo hi r�l k�p mi po po leh voi khat h�l suok phot rawh. Chuong ang chun ni ruk s�ng i thaw ding a nih. p@[<Chun, LALPAN Josua kuomah, "En ta, Jeriko khuo le an lal le an r�l do mihai hi i kutah ka p�k tah. ^? 9<Israelhai leiin Jeriko khuo chu an kh�r tlat a, tu khom a l�t le suok an um nawh. *>O<LALPA sipaihai hotu chun Josua kuomah, "I kea inthokin i pheikhok kha hl�p rawh; i ng�rna kha hmun thienghlim a nih" a ta. Chuongchun, Josua chun a hl�p a.B=<Ama chun, "Ni lo e, LALPA sipaihai hotua hung ka nih" a ta. Josua chun hnuoiah bokkhupin chibai a b�k a, a kuomah, "Ka lalpan a siehlaw kuoma hin ieng am hril ding a nei a na?" a ta. s<a< Josua chu Jeriko khaw bula a um laiin a hang ngha a, ngai ta, a hmaa chun mi pakhat, kawlhn�m phawi saa ng�r a hmu a. Josua chun a pan hnai a, a kuomah, "Keini tienga thang i ni, kan hm�lmahai tienga thang lem?" tiin a'n don a. A;}< A ram suok bu an f�k t�ka inthok chun manna a tla ta naw a, Israel thlahai chun manna an dong ta ngai bok nawh. Chu kuma inthok chun Kanan ram bu le b�l chu an ring ta lem a nih.x:k< Fek�n K�t tumtiek tuk l� l� chun a ram tharsuok ngei bu, chol thang lo bei le beip�r an f�k tan a. 9 < Chu thla ni sawm le palina z�n tieng chun Jeriko phai Gilgala an umna hmuna chun Israel thlahaiin Fek�n K�t an hmang a. @8{< LALPA chun Josua kuomah, "Voisun hin Aiguptahai hmusitna ch�u hi nangnia inthokin ka l�k hmang tah a nih" a ta, chuleiin, chu hmun chu voisun chen hin Gilgal tia ko a la ni zing. h7K<Mi po poin ser an tan hnung chun, an dam hma khat an rieb�k pangngaia chun an ch�m zing a. 6-<Chuongchun, an thlahai, anni aiaw dinga a'n dinhai chu lamlaka chun ser tan lo an la ni zing leiin chuonghai ser chu Josua in a tanp�k a nih. 25_<LALPA rawl an ngaithlak nuom naw leia Aiguptaa inthoka suok r�l do thei chin sukbohmanga an um vong chen khan, Israel thlahai chu thlalerah kum sawmli top an inv�k an inv�k a. Inkh�m meua an thlatuhai kuoma a lo tiem tah nenetui le khuoizu luongna ram chu an hmu ve LALPAN a phal si nawh. 04[<Aigupta rama inthoka hung suok po po kha chu sertan sa vong an na; amiruokchu, Aigupta an suoksan hnunga thlal�r lamlaka pieng po po ruok chu sertan lo vong an nih. 33a<Ser a tanp�kna san chu hi hi a nih: Aiguptaa inthoka hung suok, r�l do thei chin po po chu Aigupta an suoksan hnung khan thlal�r lamlakah an thi zo deu vong tah a. p2[<Chuongchun, Josua chun lungin chemte a siem a, Gibeat Haralot-ahb Israel thlahai ser chu a tanp�k a. 1+<Chuong lai chun LALPAN Josua kuomah, "Lungth�rin chemte siem la, Israel thlahai chu a tum hninaa dingin an ser vun tanp�k nawk rawh" a ta. %0 G<Israel thlahaiin Jordan vadung an k�n zo hma poa LALPAN Jordan vadung tui a dangchat ti thu Jordan vadung thlang tienga um Amor lalhai po po le tuifinriet kama um Kanan lalhai po poin an hriet chun an lungril a tui zop a, Israelhai hang do ngamna lungril put hrim hrim an um ta nawh./!<Hnuoia hnam po poin LALPA kut hr�tzie an hriet theina ding le LALPA in Pathien chu in ti zing theina dingin hieng hi a thaw a nih" a ta.?.y<LALPA in Pathien chun Tuipui Sen kan k�n hma khata kan hmaa a lo sukkangchat ang khan Jordan vadung khom hi in kai hma khat chu in hmaah LALPA in Pathien chun a sukkangchat a nih. n-W<'Israel thlahaiin Jordan vadung hi hnuoi ch�rah an fe k�i lei a nih' tiin in la hril ding a nih. ,1<Israel thlahai kuoma chun, "Nakie hunah in thlahaiin an pahai kuomah, 'Hieng lunghai hi ieng tina am a na?' tia an la hung indon pha ch�u chun, c+A<Jordan vadunga inthoka an hung put lung sawm le pahni chu Gilgala chun Josua-in a phun a. t*c<Thla khatna ni sawma chun Jordan vadunga inthokin an suok a, Jeriko sak tieng Gilgal-ah umhmun an khuor a. 6)g<LALPA Thuthlung Bawm chu zawnin thiempuhai chu vadunga inthokin an hung suok a, an suok charin Jordan vadung tui chu a pangngaiin a kuong liem zur zurin a hung luong nawk a.i(M<Josua chun, "Jordan vadunga inthok khan hung suok ta ro leh" tiin thiempuhai chu thu a p�k a. j'O<"Thuthlung Bawm zawntu thiempuhai kha Jordan vadunga inthoka hung suok dingin thu pe rawh" a ta. #&C<Chun, LALPAN Josua kuomah, % <Chu ni chun Israel thlahai po po mithmuah LALPAN Josua chu a chawimawi a; Mosie ang bokin a dam s�ng inzain an ngais�ng a.l$S< Indo dinga inr�lthuom ngot mi s�ngli laiin indo dingin Jeriko phai chu LALPA hmaah an tlung a. %#E< Reuben thla hai, Gad thla hai le Manase hnam laia a z�tve hai chun r�lthuom chawiin, Mosien an kuoma a lo hril tah ang khan, mipui hmaah an lo k�i a. i"M< An kai vong hnung chun LALPA bawm le a zawntu thiempuhai khom mipuihai mithmuah an kai ve ta a. z!o< Mosien Josua a hril ang le LALPAN thaw dinga thu Josua a p�k po po anga mipuiin iengkim an thaw zo vong chenin, bawm zawntu thiempuhai chu Jordan vadung lailunga chun an ng�r a, mipui chu inhmaw takin Jordan vadung chu an kai ta vong a. + Q< Chun, Thuthlung Bawm zawntu thiempuhai ng�rna l�i tak, Jordan vadung lailunga chun Josuan lung sawm le pahni a phun a, chuonghai chu tu chen hin a la um zing.3a<Josua hril ang chun Israel thlahai chun an thaw a, vadung l�i taka inthok chun Israel pahnam z�t lung sawm le pahni chu an put suok a, an riekna hmuna chun an sie a. 5<Chu pha chun in nauhai kuomah, 'LALPA Thuthlung Bawm hmaah Jordan tui a kang chat lei a nih; Jordan an k�n laiin tui chu a hung kang chat annawm. Hieng lunghai hi Israel thlahaiin chu thil chu kumkhuoa an hriet zingna dinga an b�m a nih' tiin in la hril ding a nih" a ta. /<Tuta hnunga in nauhaiin, 'Hieng lunghai hi ieng tina am a na?' tia an la hung indon pha ch�u leh in ta dinga inchikna tha tak la n�ng a tih. <Josua chun an kuomah, "LALPA in Pathien bawm hmaah fein Jordan vadung lailunga lung, Israel pahnam z�t, lung pakhat seng put suok ro. p[<Chuongchun, Josua chun Israel thlahai laia mi sawm le pahni, hnam tina inthoka a thlanghai chu a ko a. J<thiempuhai ng�rna Jordan vadung lailung taka inthokin lung sawmpahni la hai sien, chu chu hung put hai sien, voiz�na in riekna ding hmunah i kuomah hung sie raw hai se" tiin thu a p�k a. a=<"Mipuihai laia inthokin mi sawmpahni, hnam tina inthokin mi pakhat pei, thlang suok la, H <A hnam pumpuiin Jordan an k�n hnung chun LALPAN Josua kuomah, '<Hnuoi ch�ra Israel mipuiin vadung an k�n vong chenin, LALPA Thuthlung Bawm zawntu thiempuhai chu Jordan vadung lailunga chun an ng�r a.<a hnar tienga inthoka tui hung luong chu a tawp a, hla fea Zarethan sevela um khuo pakhat Adam an ti hmuna chun tumbu ang elin tui chu an tieng th�r a, Tuipui Thi tienga luong thla ding chu a kangchat a, Jeriko khaw zawn taka chun mipui chun vadung chu an kai a. :o<Hi hun hi bus�k hun, Jordan vadung kuong a liem zur zur hun lai a nih. Bawm zawntuhai chun Jordan vadung chu an tlung a, bawm zawntu thiempuhai kein vakama tui a tawk charin, <Chun, Jordan vadung k�n dinga puon ina inthoka mipui an suok chun Thuthlung Bawm zawntu thiempuhai chu mipui hmaa chun an fe a. jO< LALPA, khawvel po po LALPA thuthlung bawm zawntu thiempuhaiin Jordan vadung tui an pal tan charin Jordan vadung luong chu inchat a ta, a hnar tienga inthoka tui hung luong po po chu v�m th�ra intiengin ng�r a tih" a ta.A< Tuhin, Israel hnam tina mi sawm le pahni thlang suok ro. ym< Ngai ta u, khawvel po po LALPA Thuthlung Bawm chun in hma thuoiin hi Jordan vadung hi a k�n hmasa ding a nih. [1< Nangni lai Pathien hring chu a um zing a, in hmaah Kanan mihai, Hit mihai, Hiv mihai, Periz mihai, Girgas hai, Amor hai le Jebu hai chu matheiloin a hnot suok ding a nih ti hi thila inthok hin hre thei in tih. lS< Josua chun Israelhai kuomah, "Hi taka hin hung unla, LALPA in Pathien thuhai chu hung ngaithla ro. nW<Thuthlung Bawm zawntu thiempuhai chu Jordan vadung kamah tui chu pala ng�r dingin hril rawh" a ta. D <LALPA chun Josua kuomah, "Mosie kuoma ka um hlak ang khan i kuoma khom ka um ding a nih ti an hriet theina dingin voisun hin Israel mi po po mithmua ngei ka chawimawi tan ding che a nih.  /<Chun, thiempuhai kuoma chun, "Thuthlung Bawm chu zawn unla, mipui hmaah fe ro" a ti bok a. Chuongchun, bawm chu an zawn a, mipui hma an thuoi a. | s<Josua chun mipui kuomah, "Insukthienghlim ro, z�nga hin eini lai thil mak tak el LALPAN a thaw ding a nih" a ta. e E<Hi lampui hi a hmain in la hraw ngai naw leiin anni chun lampui kawkhmung an ti ch�u. Amiruokchu, nangni le Thuthlung Bawm ink�rah kilometer khat vel a um ding a nih; in va hnai taluo ding a ni nawh" tiin an hril a.  !<"Thiempu Levi thlahaiin LALPA in Pathien Thuthlung Bawm zawna an suok in hmu pha leh in umnaa inthoka insonin anni chu in zui ding a nih. C<Ni thum hnunga chun hotuhaiin rieb�k chu an fang vel a, ' K<Z�ngk�r inhma takin Josua le Israel thlahai po po chu Sitim-a inthokin an inthok suok a, Jordan vadung an tlung a, an k�n hmain chu taka chun an riek a. <Josua kuoma chun, "LALPAN ram chu ei kutah a lo p�k takzet el; eini leiin a ram mipuihai chu thlab�rin an intui zop el a nih" an ta.3a<Chu zoah mi pahnihai chu tl�nga inthok chun an k�r thla a, Jordan vadung an k�n a, Nuna naupa Josua kuom an tlung a, an chunga thil tlung po po chu an hril vong a. \3<Anni chu an fe a, tl�ng chu an va tlung a, chu taka chun ni thum s�ng, anni hnottuhai an k�r nawk hma po chu, an inbi a; anni hnottuhai chun lampui intluonin an zong an zong a, sienkhom an hmu zo si nawh. <Ama chun, "In thu ang peiin ni raw se" a ta. Chuongchun, anni chu a'n f�tir a, an suok a, tukvera chun puon sen chu a khit de a.wi<Chun, kan thilthaw hi i hril suok vai chun inkh�ma thu kan intiemnaa hin maw kan phur thei bok nawh" an ta. H <Tu khom, hi ina inthoka tuola suok thisen maw chu kan chungah tla thei naw nih. Nang le hi ina i kuoma umhai laka ruok chu tu khomin kut an thl�k chun a thisen maw chu keinin phur kan tih. R<Hi rama kan hung l�t pha leh, i mi khai thl�kna tukvera hin hi pat sen hi lo khai la, i nu le pahai, i tahai le zuorpuihai le i s�ngkuohai po po khom hi ina hin i lo thuoi l�t vong ngai a tih. eE<Mihai chun a kuomah, "Inkh�ma thu i mi'n tiemtir ringot hin chu mi khuop el thei naw nih. t~c<An kuoma chun, "A hnottuhai ch�u khan an hmu pal hlauh nawna ding cheuin tl�ng tieng pan unla, chu taka chun ni thum vel, an hung k�r nawk hma po chu, inbi hmang unla, chu hnung chun in k�r nawk ding a nih" tiin thu a'n cha a. }}<Chuongchun, a in chu khawpui inhuonna kul chunga um a ni leiin, anni chu tukvera inthokin hruihruolin a thl�k thla a. N|<Mihai chun a kuomah, "Kan thilthaw hi i hril suok naw phot chun in thi aiin th�ng kan ta, LALPAN ram hi a mi p�k pha khom lunginsiet kan ti che a, i chungah ringum takin thawng kan tih" an ta. j{O< ka nu le ka pahai, ka t�hai le ka zuorpuihai le an thil nei taphothai chu hla a, kan hringna hi mi hump�k dingin LALPA hming s�lin lunginsiet takin ka kuomah inkh�m unla, inchikna chieng tak mi m�ksanp�k ro" a ta. z< Chuleiin, in chunga lunginsietna ka'n entir ch�u ang bok hin nangni khomin ka s�ngkuohai chungah lunginsietna inentir ve unla, Gy < In chanchin kan lo hrietin kan lungril a'n tui zop a, nangni leia lungril z�m naw hrim hrim an um nawh: LALPA in Pathien chu chung tieng v�na le hnuoi tieng leihnuoia Pathien a ni si a. Qx< Aigupta rama inthoka in hung suoka in ta dinga LALPAN Tuipui Sen a sukkangp�k d�n ch�u le Jordan suo tienga Amorhai lal pahnih, Sihon le Oga hai in sukbohmang d�n hai kha kan lo hriet vong a. 0w[< Chuong mihai kuoma chun, "Hi ram hi LALPAN a p�k ta ch�u ti ka hriet a, nangni t�nain a mi man tawl a, hi rama ch�nghai hi nangni tiin kan intui zop el a nih. Nv<Enthlatuhai chu an z�l hmain in chunga chun an kuomah a hang fe a. fuG<Jordan vadung kai chena hnot dinga a khaw mihai an suok charin kul kotkh�r chu an kh�r a.etE<Amiruokchu, anni chu in chungah a thuoi a, z�za kuong a buk khawmna hnuoia chun a thup a. 5se<Thimbut, khaw kul kotkh�r an kh�r hun lai vel khan mihai chu an suok nawk a, khaw tieng am an pan ti ka hriet naw a, hnot vat inla chu in la hnot ph�k el thei" a ta. +rQ<Nuhmei chun mi pahnihai chu a thuoi a, a thup a. Lal mi tirhai kuoma chun, "A ni ngei, an hung annawm, ana chu khaw laia inthoka hung am an nih ti ka hriet nawh. q7<Jeriko lal chun Rahab kuomah mi a tir a, "I ina hung tlung mikhuolhai kha hung thuoi rawh, a ram pumpui enthla dinga hung an nih" tiin thu a'n cha a.xpk<Miin, "Ngai ta, voiz�n khan a ram enthla dingin Israel thlahai an hung a nih" tiin Jeriko lal chu an hril a. uo g<Nuna naupa Josua chun, "Fe unla, a ram va thlithlai ro, ab�kin Jeriko khuo saw" tiin a r�kin Sitima inthokin enthlatu mi pahnih a tir a. Chuongchun, an fe a, nawchizor pakhat, a hming Rahab inah an l�t a, chu taka chun an tlung a. n '<Tu khom i thu kal a, i hril ieng khom zawm nuom lo chu sukhlumin um a tih. Hr�t tak le huoisen takin hma la sau sauh rawh" tiin an hril a. /m [<Kong iengkima Mosie thu kan zawm pei hlak ang khan, i thu khom zawm pei kan tih. LALPA i Pathien chu Mosie kuoma a um hlak ang khan i kuoma khom um ve phot el raw se. U"~}}7|{zzQz y=xwOvv)u=tssrqponnPmmmHllknjjYihh0gfeednccbqaa1`__^b]\\[[Z0YuXXWWTV~VU_TT SRQQ/PxP0ONNMLKKJtII@HGpFxF8FEEEvEHEDDDDZD$CCCqC"BB5AS@@??<>>0==d<w<Josua chun an kuomah, "Chuonga in tam a, Efraim tl�ng ram hi in ta dinga an ch�p taluo a ni chun Periz-hai le Refaim-hai ram ngaw d�m khi umna dingin hang thiek ro chu" a ta. b?<Chun, Josefa thlahai chun Josua kuomah, "Keini hnam hi LALPAN nasa takin mal a mi sawm a, kan tam tak �m �m vei leh, ieng tiziea rochung ding chanpuol khat le hmun khat chauh i mi ruotp�k b�k am a na?" an ta. < Israel thlahai an hung hr�t hnung ruok chun anni rawi chu sinthawa sor dingin an inumtir a, an hnot suok fai vong ta nawh. < Nisienlakhom, Kanan mihai chun um lui an tum tlat leiin Manase thlahai chun chuong khawpuia umhai chu an hnot suok thei naw a. (K< Isakar le Aser ram hluo s�nga um Bet Shan le Ibleam le an sevela khuohai le Dor, Endor, Tanak, Megido le an se vela khuohai chu Manase thlahaiin an chang a. J< Sim tieng Efraim-hai an um a, hmar tieng Manase-hai an um a, thlang tienga an ramri chu tuifinriet a nih. Aser hnamhai chu hmar thlangah an um a, Isakar hnamhai chu hmar sak tieng an um bok a. Z /< Ramri chu Kana vadungteah a fe thl�k a. Vadungte sim tienga khuohai chu Manase rama um ni sienkhom Efraim thlahaiin an chang a. Manase-hai ramri chu vadungte hmar tieng fein Mediterranean Tuipuiah a suok a. u e<Tapua sevela ram chu Manase thlahaiin an chang a, ramria um Tapua khawpui ruok chu Efraim thlahai ta a nih. ! =<Manase thlahai ramri chu Aserhai ramria inthoka Mikmetha le Sekem sak tieng ink�r a nih. Chu zoah Entapua ch�nghai huom sa dingin sim tieng a fe a. z o<pasal ang boka an naunuhaiin chanpuol an nei ve leiin Gilead ram chu Manase thla danghai chun an chang tah a nih.^ 7<Jordan r�la mi Gilead le Basan ram b�ka Manase thlahai chan chu biel sawm a nih; <Anni chu thiempu Eleazar le Nuna naupa Josua le hotuhai kuoma chun an fe a, "Kan unauhai lai rochan mi pe ve dingin LALPA chun Mosie thu a p�k a nih" an ta. Chuongchun, LALPA thup�k angin Josua chun anni chu an pa unauhai lai chun chanpuol a p�k ve ta a. D<Manase naupa chu Makir, Makir naupa chu Gilead, Gilead naupa chu Hefer an nih. Hefer naupa Zelofehad chun nau nuhmei ngot a nei a, chuonghai chu Mahla, Noa, Hogla, Milka le Tirza an nih. 3a<A chanpuol chu Manase thlahaiin an insem a, chuonghai chu Abiezer, Helek, Asriel, Sekem, Hefer le Semida hai an nih. Anni hi Josefa naupa Manase thla pasalhai chu an nih.\ 5<Manase thlahai chanpuol chu hieng hi a nih. Manase chu Josefa nau lut�r a na, Manase nau lut�r chu Makir a na, Gilead mihai thlatu bul a nih. Makir chu mi r�l hr�t a ni leiin Gilead le Basan ram a nei a. 1< Chun, Gezer-a um Kanan mihai chu an hnot suok vong naw leiin, tu chen hin Kanan mihai chu sinthawa sor lui dingin Efraim mihai lai an la um a nih.< Chun, Manase thlahai chanpuol s�nga Efraim thlahai chanpuol dinga ruot hrang khawpuihai le an khawperhai khom chu a thang sa bok a nih.+Q<Tapua-a inthokin ramri chu thlang tieng Kana vadung ruom a zui a, tuifinrietah a suok a. Chu chu an s�ngkuo zir ang peia Efraim thlahai chanpuol ram chu a nih. jO<Janoat-a inthok chun Atarot le Naara-ah a fe thlak a, Jeriko a hraw a, Jordan vadungah a suok a. <tuifinriet chen a fe a. Chu taka inthok chun Mikmethat hmar tieng fein, Tanat Silo panin sak tieng an her a, Janoa chu a tan tlang a. 5<An s�ngkuo zir peia Efraim thlahai ramri chu hieng ang hi a nih: sak tienga an chanpuol ramri chu Astarot Adar-a inthokin Bet Horon chuonchungah, H~ <Chu po chu Manase le Efraim, Josefa thlahai chanpuol chu a nih.+}Q<chu taka inthok chun Jaflet-hai ram tieng panin thlang tieng an her thla a, Bet Horon chuonhnuoi chen a fe a, chu zoah Gezer tieng a fe a, tuifinrietah a suok a. @|}<Bethela inthok chun Atarot-a Ark-hai ram a fe thleng a, O{ <Josefa thlahai chanpuol chu Jeriko zawn, Jordan vadunga inthoka thlal�r hnai tieng, sak tieng Jeriko tuihmunah a suok a, Jerikoa inthok chun tl�ng ramah Bethel (chu chu Luz) chenin a kai tung a, z!<?Juda hnamhai chun Jerusalema um Jebuhai chu an hlu suok vong naw a, tu chen hin Jebuhai chu Judahai leh an la ch�ng hmunkhat zing a nih.Py<>Nibsan, Chi Khawpui le En Gedi, khaw lien paruk le an khawperhai a nih.6xi<=Thlal�r tieng chu Bet Araba, Midin, Sekaka, ]w5<ty<9Kain, Gibea le Timna, khaw lien sawm le an khawperhai;!s?<8Jezreel, Jokdeam, Zanoa, "rA<7Maon, Karmel, Zip, Jutta, Wq)<6Humta, Kiriat Arba (chu chu Hebron) le Zior, khaw lien pakuo le an khawperhai;!p?<5Janim, Bet Tapua, Afeka, o1<4Arab, Duma, Esan, Gn <3Gosen, Holon, le Gilo, khaw lien sawm pakhat le an khawperhai;m5<2Anab, Estemo, Anim, +lS<1Dana, Kiriat Sana (chu chu Debir), 8km<0Chun, tl�ng ram tieng chu Samir, Jatir, Soko, j!</Asdod khaw sevela lobuk le khawper hai; Gaza le a sevela lobuk le khawper hai, Aigupta Ruom chen le Mediterranean Tuipui kam chenin a nih.Hi <.Ekron thlang tieng chu Asdod hnaia mi po po le an khawper hai; 0h]<-Ekron le a sevela lobuk le khawper hai: Ag<,Keila, Akzib le Maresa, khaw lien pakuo le an khawperhai;f3<+Ipta, Asna, Nezib, e5<*Libna, Ether, Asan, Xd+<)Gederot, Beth Dagon, Naama le Makeda, khaw lien sawm le paruk le an khawperhai;c;<(Kabon, Lahmas, Kitlis, b9<'Lakis, Bozkat, Eglon, !a?<&Dilean, Mizpa, Joktheel, %`G<%Zenan, Hadasha, Migdal, Gad, [_1<$Saraim, Adithaim le Gedera (Gederothaim), khaw lien sawm le pali le an khawperhai;%^G<#Jarmut, Adulam, Soko, Azeka, &]I<"Zanoa, En Ganim, Tapua, Enam, E\<!Thlang tieng tl�ng thuta khuohai chu: Estaol, Zora, Asna, ][5< Lebaot, Silhim, Ain le Rimon, a r�ngin khaw sawmhni pakuo le an khawperhai an nih."ZA<Ziklak, Madmana, Sansana, Y;<Eltolad, Kesil, Horma, X/<Bala, Iim, Ezem, *WQ<Hazar Shual, Beerseba, Biziothia, 'VK<Hazar Gada, Hesmon, Bet Pelet, U5<Amam, Sema, Molada, 5Tg<Hazor Hadata, Keriot Hezron (chu chu Hazor), S5<Zip, Telem, Bealot, R7<Kedes, Hazor, Itnan, Q7<Kina, Dimona, Adada, _P9<Edom ramri hr�l, sim tawp monga Juda hnamhai khawpui chang chu Kabzel, Eder, Jagur, PO<An s�ngkuo zir ang peia Juda thlahai rochan chu hieng ang hin a nih: IN <Ama chun, "I ditsakna vochuom ka hni a nih. Sim tieng ram i mi p�k ta si hin chu tuikhur khom mi pe sa ve rawh" a ta. Chuongchun, tuikhur chuon chung le tuikhur chuon hnuoi chu a p�k sa a.JM<Otniel inah Aksa a hung inlawi chun, a pa kuoma ram hni dingin a pasal chu a'n fui a. A sabengtung chunga inthoka Aksa a hung tum chun Kaleb-in, "Iem ka thawp�k ding che?" tiin a lo indon a. kLQ<Kaleb unaupa Kenaz, chu naupa Otniel chun a l�k a, Kaleb chun a naunu Aksa chu a'n neitir ta a. OK<Kaleb chun, "Hi khuo latu tu chu ka naunu Aksa inneitir ka tih" a ta. eJE<Chu taka inthok chun Debir khuo, kha hmaa Kiriat Sefer tia an ko hlaka mihai chu a r�n a. iIM<Kaleb chun Anak naupasal pathum Sesai, Ahiman le Talmai hai chu Hebrona inthokin a hnot suok a. DH< A kuoma LALPAN thu a p�k angin, Josua chun Jefune naupa Kaleb chu Juda thlahai lai chun chanpuol a siemp�k a, chu chu Kiriat Arba, Hebron an ti bok chu a nih. Arba chu Anak pu a nih. G/< Thlang tieng ramri chu Mediterranean Tuipui kam zar zar a nih. Chuong ang chu an s�ngkuo zir ang peia Juda thlahai ramri huom s�ng chu a nih.F1< Chu taka inthok chun Ekron hmar tieng pangp�r chu hrawin Sikeron tieng a'n her a, Bala tl�ng a hraw a, Jabneel a tlung a, tuifinrietah a tawp.5Ee< Chu zoah tl�k tieng inherin Bala-a inthokin Seir tl�ng a pan a, Jearim tl�ng (Kesalon) hmar tieng pangp�r hrawin, Bet Semes ah a fe thl�k a, Timna a tan tlang a. 1D]< Tl�ng s�pa inthok chun ramri chu Neftoa tuikhurah a fe thla a, Efron tl�nga khawpuihai a va paw a, chu taka inthok chun Bala (Kiriat Jearim) tieng a kawi thla a. VC'<Ramri chu Hinom ruomah fe tungin Jebu-hai ram s�r sim tieng, Jerusalem chu fe thlengin a kai tung a, Hinom thlang tieng ruom bula um tl�ng s�pa chun a kai a, hmar tieng Refaim ruom tawp chen a fe a. YB-<Akor ruoma inthokin Debirah a fe tung a, hmar tieng inherin Gilgalah a l�t a, chu chu sim tieng panga ruom Adumim Kawn epa um a nih. Chu taka inthoka fe peiin Ensemes tuikhurah a tan a, Enrogelah a suok a. &AG<Hmar tieng ramri chu Jordan vadung suoa intanin Bet Hogla-ah a kai tung a, Bet Araba hmar tieng a pan pei a, Reuben naupa Bohan lungphun tieng a kai tung a, F@<Sak tieng ramri chu Jordan vadung suo, Tuipui Thi chen a nih. ?<Chu zoa chun Azmon tieng fein Aigupta ruomah a l�t a, tuifinrietah a tawp a ni. Chu chu sim tienga an ramri chin ding chu a nih.F><chu taka inthok chun Ainuvet Kawn (Akrabim) ah a tan tung a, Zin thlal�rah fe peiin Kades-barnea sim tieng a va tan a. Chu zoah Hezron fe thlengin Addar-ah a kai a, Karka a h�l kuol a. M=<Sim tienga an ramri chin chu Tuipui Thi sim tienga litengsawl a na, }< w<An s�ngkuo zir ang peia Juda thlahai chanpuola ruot chu Edom ramri chen le sim tawp rawta Zin thlal�r chen a nih.';I<Hebron chu Anak mihai laia mi ropui tak Arba hming chawiin Kiriat Arba ti a ni hlak. Chu taka inthok chun a ram chu indona laka inthokin a hung ralmuong ta a.1:]<Chuongchun, Keniz mi Jefune naupa Kaleb chun LALPA, Israel Pathien chu lungril taka a zui tlat leiin, chu nia inthok chun Hebron khuo chu a rochan a hung ni tah a nih. _99< Josua chun Jefune naupa Kaleb chu mal a sawm a, Hebron khuo chu a rochanah a p�k a. 8!< Kha nia LALPAN p�k a mi tiem, hi tl�ngram hi tu hin mi pe ta la. Nang khoma kha tuma i hriet ang ngei khan, an khawpuihai chu Anakhai ch�ngna, kul ropui taka inhuon khup a ni kha. Amiruokchu, aman a ti angin, LALPA thangpuinain anni chu hnot suok ka tih" a ta.37a< Chuong sa khom chun, Mosien a mi tir suok ni ang khan voisun khom hin ka la hr�t zing a, r�l beia suok ding khomin kha hma ang bok khan thahrui ka la nei zing a nih. `6;< "Ngai ta, hi thu hi Mosie kuoma a hril hnungin, thlal�ra Israelhai an inv�k s�ng po po khan LALPA chun thu a tiem angin, kum sawmli le panga damin a mi la hla a, tu hin kum sawmriet pangaa upa ka lo ni ta hi. K5< Kha ni khan inkh�m meuin Mosie chun ka kuomah, 'LALPA ka Pathien chu lungril taka i zui leiin, i kea i sir ram taphot chu kumkhuoa nang le i nauhai rochan ni ngei ngei a tih' tiin a mi hril a.4<Amiruokchu, ka fepui ka unau danghai khan mipui lungril an sukzam a, kei ruok chun LALPA ka Pathien chu lungril takin ka pom tlat a. 3#<LALPA siehlaw Mosien Kades-barnea inthoka ram enthla dinga a mi tir khan kum sawmli mi ka ni ta a, ka lungril char chu a kuomah ka hril a. H2 <Chun, Juda thlahai chu Gilgal khuoah Josua kuomah an fe a. Keniz mi, Jefune naupa Kaleb chun a kuomah, "Kades-Barnea LALPAN Pathien mi Mosie kuoma eini pahni chungchang a hril kha i hriet a. Z1/<LALPAN thu Mosie a p�k ang tak khan Israel thlahai chun ram chu an insem a nih.T0#<Josefa nauhai chu hnam hniin an hung um ta a, chu chu Manase le Efraim an nih. Khawpuia umhmun khuorna ding le khaw kawla an ran tlatna ding hmun ti chauh naw chu Levi chihai chun rochan an nei ve nawh. "/?<Mosie chun hnam hni le hnam z�tve ta dingin Jordan suo tiengah rochan a lo p�k ta a, Levi chihai ruok chu anni lai chun rochan ding a p�k ve nawh. m.U<Mosie kuoma LALPAN thu a lo p�k tah angin, hnam kuohai rochan ding seng chu thum vawrin an sem a. $- E<Thiempu Eleazar le Nuna naupa Josua le Israel pahnam tina luhaiin Israel thlahai kuoma an rochan dinga Kanan ram an semp�k d�n chu hieng ang hin a nih. ,< !Levi chihai ruok chu Mosien rochan ding a p�k ve nawh. An kuoma a lo hril tah ang khan, LALPA Israel Pathien chu an rochan a ni lem.o+Y< Hienghai hi a nih Moab phai, Jeriko zawn, Jordan r�l sak tieng Mosien an rochan dinga a lo sem chu. Q*< Gilead ram z�tve le Basan ram lal Oga rama Astarot Edrei khuo hai leh; chuong chu Manase naupa Makira thla, Makira naupahai a z�tvehai ta dinga an s�ngkuo zir ang peia an rochana ruot chu a nih.)< An ramri chu Mahanaim-a inthokin Basan ram po po, Basan ram lal Oga ram po po le Basan rama Jair khawpui khaw sawmruk leh; (< Mosien Manase hnam z�tve, Manase thlahai laia a z�tve ta dinga an s�ngkuo zir ang peia ram a lo p�k chu hieng ang hin a nih. ' < Hienghai hi, a khawpui le a khawtehai po po leh, Gad thlahai ta dinga an s�ngkuo zir peia an rochan dinga an ruot chu a nih.!&=< ruom tieng chu Bet-haram hai, Bet-nimra hai, Sukot hai, Zafon hai, Hesbona lal Sihon ram la sem lo, Jordan sak tienga a ram, Galili dil chen chu a nih. \%3< Hesbona inthoka Ramat-mitzpe le Betonim chen; Mahanaim-a inthoka Debir ramri chen; ~$w< An ramri chu Jazer khuo le Gilead rama khawpui po po le Amon thlahai ram z�tve, Raba khaw depa um Aroer khuo chen; M#< Gad thlahai chu an s�ngkuo zir ang peiin Mosien ram a lo p�k a. A"}< Chuongchun, Reuben thlahai ramri chin chu Jordan le a kam po po chu a nih. Hieng khawpuihai le khawtehai hi Reuben thlahai ta dinga an s�ngkuo zir ang peia rochana an ruot chu a nih.y!m< Chuong lal a thathai b�ka chun Israelhai chun Beor naupa Balaam, aienthiem chu kawlhn�min an that sa bok a. < tl�ng zawla khawpui po po hai, Amor mi, Hesbona lal Sihon lalram po po khom a huom a nih. Sihon chu Mosien a hne a, chu ruol chun chuong lai rama Sihon lo thangpuitu Midian lal Evi hai, Rekem hai, Zur hai, Hur hai le Reba hai chu a tukdol vong bok a nih. D< Behpeor hai, Pisga tl�ng pangp�r hai, Bet-jesimot hai; C< Kiriathaim hai, Sibma hai, ruom khoa um Zeret Shahar hai; +S< Jahaz hai, Kedemot hai, Mefat hai, ]5< Hesbon le chu phai rama khawpui po po Dibon hai, Bamot Baal hai, Bet Baal Meon hai; nW< An ram chun Arnon Ruom s�ra um Aroer khuoa inthoka ruom lailunga khawpui le Medeba phaizawl po po, O< Reuben thlahai chu an s�ngkuo ang peiin Mosien ram a lo p�k ta a. ;q< Rochan ding a p�k ve naw chu Levi hnamhai chauh an nih; an kuoma a lo hril tah ang khan anni rochan chu LALPA, Israelhai Pathien ta dinga meia thilhl�nhai chu a ni lem si a. '< Amiruokchu, Gesurhai le Makathai chu Israel thlahai chun an hnot suok naw a, Israel thlahai lai tu chen hin an la ch�ng ta zing lem a nih. )< Astarot le Edrei khuoa lala inthung Basan ram lal Oga ram po po, Refaim hnam la um sunhai Mosien beia a lo hnot suok tawlna ram chenin a nih. r_< Gilead ram le Gesurhai le Makathai ramri chen le Hermon tl�ng po po, Basan ram po po, Salka khuo chen; T#< Amorhai lal Hesbon khuoa lal Sihon khawpui po po, Amon thlahai ramri chen; ~w< Chu ram chu Arnon Ruom s�ra um Aroer khuoa inthoka ruom lailung taka khawpui le Medeba phai ram po po, Dibon chen;  < Reuben hnam le Gad hnam le Manase hnam z�tve chun Jordan sak tieng ram, LALPA siehlaw Mosien a p�k chu, an lo chang ta a. hK< Chuong ang chun, hi ram hi hnam kuo hai le Manase hnam z�tvehai rochanah semp�k rawh" a ta.U%< Lebanona inthoka Misrefot-maim chenin, tl�ng rama ch�ng po po le Sidon mi po pohai chu Israel thlahai hmaa hin hnot suok ka ta, thu ka p�k che ang khan, Israelhai rochanah siemp�k ngei ngei rawh. r_< Gebalhai ch�ngna biel; sak tieng Lebanon ram, Hermon tl�ng hnuoi Baal Gad-a inthoka Hamat Kawn chen. [1< Kanan mihai ram bok, Sidon mihai umna Meara-a inthoka Amorhai ramri Afek chen; le ^7< sim tienga Avithai ram po po (Aigupta ramria um Sihor vadunga inthoka hmar tieng panga Ekron ramri chen hi Kanan mihai rama ngai a na, Filistin mi lal pangahai chu Gaza, Ashdod, Askelon, Gat le Ekron-ah an um a); ^ 7< Hieng ramhai hi a nih la l�k lohai chu: Filistin ram po po le Gesur-hai ram po po;   < Josua chu a hung upa a, a kum a tam ta hle hnung chun LALPAN a kuomah, "I lo upa ta a, ram l�k ding hlak chu a la tam hle si. L < Tirza lal pakhat an na, an r�ngin lal sawmthum le pakhat an nih. ? {< Dor zo tl�ng lal pakhat, Gilgala Goyim lal pakhat le > y< Kedes lal pakhat, Karmel tl�nga Jokneam lal pakhat, -W< Tanak lal pakhat, Megido lal pakhat; 3c< Simron Meron lal pakhat, Aksaf lal pakhat; ,U< Madon lal pakhat, Hazor lal pakhat; -W< Afek lal pakhat, Lasaron lal pakhat; ,U< Tapua lal pakhat, Hefer lal pakhat; -W< Makeda lal pakhat, Bethel lal pakhat;-W< Libna lal pakhat, Adulam lal pakhat; +S< Horma lal pakhat, Arad lal pakhat; ,U< Debir lal pakhat, Geder lal pakhat; ,U< Eglon lal pakhat, Gezer lal pakhat; -~W< Jarmut lal pakhat, Lakis lal pakhat; 1}_< Jerusalem lal pakhat, Hebron lal pakhat; =|w< Jeriko lal pakhat le Bethel bula Ai khaw lal pakhat; t{c< Tl�ng ram po po, tl�k tieng tl�ng thut po po, Araba hai, tl�ng pangp�r hai, thlal�r hai, sim tieng ramhai po poa Hit mihai, Amor mihai, Kanan mihai, Periz mihai, Hiv mihai le Jebu mihai lal um z�t le an khaw hluohai chu: z/< Jordan vadung r�l thlang tienga Josua le Israelhaiin an tukdolhai chu Baal Gad-a inthoka Lebanon phairuom chen, chu taka inthoka Seir tl�ng hang suntu Halak tl�ng chen a nih. Chuong ramhai chu Israel hnamhai inthe d�n ang peiin Josua chun an rochanah a sem tawl a. .yW< LALPA siehlaw Mosie le Israelhaiin chuong lalhai chu an hne a, LALPA siehlaw Mosie chun an ram chu Reuben hnam le Gad hnam le Manase hnam zatvehai rochanah a sem a. )xM< A lalramin a huop sahai chu Hermon tl�ng hai, Salka khuo hai, Basan ram po po, Gesur-hai le Maaka-hai ramri chen le Gilead ram zatve, Sihon ramri chen a nih. w< Basan lal Oga khom an hne a. Ama chu Refaim hnam tlawmte la um sun laia mi a na, Astarot-a inthoka Edrei chena lal a nih. "v?< Chun, Jordan varuom, Galili dila inthoka sim tieng Tuipui Thi sak tieng Bet Jesimot chen le Pisga sim tieng tl�ng pangp�r po po a huop sa bok a nih. ^u7< Amor mi Hesbona lal Sihon ramin a huop chin chu Arnon ruom sira um Aroer khuoa inthoka Arnon ruom lailunga khaw um le chu taka inthoka Amonhai ramri Jabok vadung chen a na, chu chun Gilead ram chenve a huop sa a. Pt < Ni suokna tienga Jordan r�l ram, Arnon Ruoma inthoka Hermon tl�ng chen le sak tieng panga Araba ram chena lalhai, Israel thlahaiin an tukdol tah le an ram an l�kp�khai chu hienghai hi an nih: 7si< LALPAN Mosie kuoma a hril ang khan, Josua chun a ram pumpui a l�k a, Israelhai chu an hnam inthe d�n ang peiin an rochan dingin a p�k a, a ram chu a hung ralmuong ta a.r}< Chuongchun, Gaza, Gath le Asdod khuoa a dam sun tlawmte la um ti naw chu Israelhai ramah Anakhai tu khom an um ta nawh. Fq< Chuong lai hun bok chun Josua chu a'n thok suok a, Hebron d�m, Debir d�m, Anab d�m, Judai tl�ngram d�m le Israel tl�ng rama um Anakhai chu an khawpuihai leh a sukchimit vong a. Jp< LALPAN Mosie thu a lo p�k tah ang khan, anni rawi chu lunginsietna nei d�r loa suksea a sukchimit tawl vongna dingin, LALPA ngei chun an lungril a sukkhau a, Israelhai chu a'n dotir a nih. o< Gibeon khuoa um Hiv mihai ti chauh naw chu Israelhai le inremna siem khuo hrim hrim an um naw a, indoa a l�k vong a nih. En< Chuong lalhai chu Josuan hun sawt tak a'n dopui tawl a nih. 3ma< Seir tl�ng hang zomtu Halak tl�nga inthoka Hermon tl�ng hnuoi, Lebanon phairuoma um Baal Gad chenin a l�k a, an lalhai po po a man a, a vuok thl�k a, a that a. 0l[< Chuongchun, Josua chun hieng ram po po hi a l�k a: sim tieng ram po po, Gosen ram po po, tl�k tieng panga tl�ng thut po po, Araba le Israelhai tl�ngram po po, :ko< LALPAN a siehlaw Mosie thu a p�k angin, Mosie khomin Josua chu thu a p�k a, chu chu Josua-in a hlen a nih; LALPAN Mosie kuoma thu a p�k po po chu hlen naw hrim a nei nawh.Zj/< Chuong khawpuia inthoka an r�ll�k le ranhai chu Israelhaiin an puola dingin an l�k a, mihriem ruok chu an sukbohmang vong hma khat chu kawlhn�min an that pei a, a'n thuok taphot chu hl� an nei nawh. i< Chuong chu a ni lai zingin, Hazor khuo ti chauh naw chu, muolpawnga khuo an lo indin ta sa hai ruok chu pakhat khom an raw nawh. 6hg< Josua chun chu biela lal khuohai chu a l�k a, an lalhai a man khawm a, kawlhn�min a sukhlum vong a. LALPA siehlaw Mosien thu a p�k angin, a sukchimit tawl vong a nih. g#< A s�nga ch�ng po po chu kawlhn�min a that vong a. A'n thuok thei taphot chu hl� nei loa a rawt chimit zoin Hazor khuo chu a raw a. f;< Chuong lai chun Josua chu a k�r nawk a, Hazor khuo a l�k a, an lal chu kawlhn�min a that a. Hazor chu chuong lai vel rama khaw poimaw tak a nih. xek< LALPAN thaw dinga Josua a hril angin, an sakor zaper th�hai an satp�k a, an tawlailirhai an rawp�k bok a.Rd< LALPA chun Israelhai kutah a p�k a, an hne a, Sidon khaw lien lem chen d�m, Misrefot Maim chen d�m le suo tieng pangah Mizpa Ruom chen an hnot a, pakhat khom hl� nei d�r loin an that vong a. Wc)< Chuongchun, Josua le r�l k�p mi po po chun Merom tuihmunah an bei thut a. Mb< LALPA chun Josua kuomah, "Ti tawl d�r naw rawh. Z�ngah tuta huna hin that dingin Israel kutah ka p�k suok tawl ding a nih. An sakor zaper th� sat unla, an tawlailir raw vong bok ro" a ta. iaM< Chuong lalhai po po chu an intuok khawm a, Israelhai chu bei dingin Merom tuihmunahe an inkul a.`< An sipai po po, tam tak el, tuifinriet kama tieu z�t zet el chu sakor le tawlailir tam tak leh an hung inthok ta rup el a. 7_i< sak tieng le thlang tienga um Kanan mihai d�m, tl�ng rama um Amor hai, Hit hai, Periz hai, Jebu hai d�m, Mizpa biel Hermon tl�ng hnuoia um Hiv hai kuomah mi a tir a. ]^5< hmar tieng tl�ng rama lal, Kinneret sim tienga Araba lal d�m, khawthlang tieng tl�ng thuta lalhai d�m, Kinneret sim tieng Arabaa lal d�m, tl�k tienga tl�ng thuta umhai le Dor khaw zoa lalhai d�m, ~] y< Hazor khaw lal Jabin-in chu chu a lo hrietin Madon khaw lal Jobab d�m, Simron khaw lal d�m, Aksaf khaw lal d�m, s\a< +Chuongchun, Josua le a kuoma um Israelhai po po chu an riekhmun Gilgal tieng chun an k�r nawk ta vong a.[)< *Tum khata hieng lalhai po po hi Josuan hnea an ramhai a l�k vong theina san chu LALPA, Israelhai Pathienin Israelhai chu a dopui lei a nih. ]Z5< )Kades-barnea inthoka Gaza chenin, Gosen ram po po le Gibeon chenin a tukdol vong a. [Y1< (Chuongchun, Josua chun chuong lai biel po po chu, tl�ng ram hai, sim tieng ram hai, tl�k tieng tl�ng thuta um phai ram hai le tl�ng pangp�ra um khuohai le an lalhai po po thang sain, a tukdol vong a, tu khom dama a hl� an um nawh. LALPA, Israelhai Pathienin thu a p�k angin, a'n thuok thei taphot chu a that fai thak a nih. )XM< 'A khuo chu an l�k a, an khawperhai khom, a s�nga um po po leh, kawlhn�min an bei a, an lal chopin an that vong a, pakhat khom hl� an nei nawh. Hebron khaw chunga an thaw ang khan Debir khuo le an lal chungah khom an thaw a nih, Libna khuo le an lalhai chunga an thaw ang bok khan.bW?< &Chu zoah Josua le a kuoma um Israel thlahai po po chu k�r l�tin Debir khuo an bei a. TV#< %A khawpui chu an l�k a, a s�nga um po po le an khawper po po chu kawlhn�min an bei a, an lal chopin an sukhlum vong a. Eglon an thaw ang bokin a khuo le a s�nga umhai chu an inram fai thak a nih.bU?< $Josua le a kuoma um Israelhai po po chu Eglon-a inthokin Hebron an kai tung a, an bei a. 7Ti< #Chu ni chun chu khuo chu an l�k a, chu ni v�k chun khuo chu an s�m a, a s�nga um po po chu an sukhlum vong a, Lakis khaw chunga an thaw ang bok khan an thaw ve a nih.S}< "Josua le a kuoma um Israelhai po po chun Lakis khuoa inthokin Eglon khuo tieng an pan a, thanghmun an khaw a, an bei a. "R?< !Chun, Gezer khaw lal Horam chu Lakis khuo thangpui dingin a hang fe a, ama le a rawihai chu pakhat khom hl� nei d�r loin Josua chun a lo that vong a.TQ#< Lakis khuo khom chu LALPAN Israelhai kutah a p�k a, a ni hninain an l�k a, chu khuo le a s�nga um po po chu kawlhn�min an sukhlum vong a, Libna khaw chunga an thaw ang bok khan an thaw ve a nih. |Ps< Josua le a kuoma um Israelhai po po chun Libnaa inthokin Lakis khuo tieng an pan a, thanghmun an khaw a, an bei a. O-< chu khuo chu LALPAN an lal chopin Israelhai kuta chun a p�k nawk a. Josua chun chu khuo le a s�nga um po po chu kawlhn�min a that vong a, a s�nga um tu khom hl� hrim hrim an nei nawh. Jeriko lal chunga a thaw ang bokin chu khaw lal chunga khom chun a thaw a nih.TN#< Josua chun Israelhai po po leh Makeda khuoa inthokin Libna khuo a va bei a,jMO< Chu ni chun Josuan Makeda khuo chu a l�k a, an lal chopin kawlhn�min a s�t hlum a, iengkim a suksiet vong a, pakhat khom a hringa hl� a nei nawh. Jeriko lal chunga a thaw ang bokin Makeda lal chunga khom a thaw a nih.SL!< Josua thup�k angin, an ruong chu ni tl�k tawmin an l�k thl�k a, an inbikr�kna p�ka chun an pei l�t a, p�k b�u chu lung lien tak takin an s�n khum a, chu chu tu chen khom hin a la um.K< Chu zoa chun Josuan lalhai chu a s�t hlum vong a, thing kung panga l�rah an ruong chu z�n tieng chen a'n kh�itir a. 0J[< Josua chun, "Ti naw unla, z�m bok naw ro. Hr�t tak le huoisen takin um ro. Hieng ang bok hin hm�lma indo dinghai chunga khom LALPAN a thaw pei ding a nih" a ta. lIS< Josua kuomah an hung thuoi chun Israel thlahai po po chu a ko khawm a, ama le hung sipai kawmandarhai kuoma chun, "Hung unla, hieng lalhai r�ng hi hung sir de ro" a ta. Chuongchun an hung hnai a, an r�nga chun an sir de a. H}< P�ka inthokin lal panga- Jerusalem lal, Hebron lal, Jarmut lal, Lakis lal le Eglon lal- hai chu an hung thuoi suok a. _G9< Josua chun, "P�k bau kha hong unla, lal pangahai kha ka kuomah hung thuoi ro" a ta. /FY< Chuongchun, an sipai po po chu Josua rawia an inkulna Makeda riekhmuna chun him takin an hung k�r a, tu khom Israelhai kal zawnga bau phong ngam hrim an um ta nawh.E< Josua le Israelhai chun anni chu an suksiet vong a, an khaw kula tl�n tlung hman mi tlawmte ti chau naw chu an that fai vong a nih. RD< Nangni ruok chu um ve naw ro. In hm�lmahai chu hnot pei unla, an hnung tienga inthokin bei unla, an khuoah inl�ttir hrim hrim naw ro. Anni chu LALPA in Pathienin in kuta a p�k ta sa a nih" a ta. nCW< Ama chun, "P�k baua chun lung lien tak tak inhlum l�t unla, a v�ngtu ding mi sie nghal bok ro. TB#< Makeda p�kah lal pangahai an inbi ti an hriet chun Josua an hung hril a. MA< Chun, lal pangahai chu an tl�n hmang a, Makeda p�kah an inbi a. ^@7< Chuongchun, Josua chu Israelhai po po leh an riekhmun Gilgala chun a k�r nawk ta a.+?Q< Chuong ang ni, LALPAN mihriem rawl a ng�ithl�k ni ang hrim hrim chu a hma khomin, a hnung khomin, a la um ngai nawh. Israelhai chu LALPAN a dopui takzet si a.J>< Chuongchun, Israelhaiin an hm�lmahai chunga phuba an l�k zo hma khat chun nisa chu ni khat pum hlum inson loin v�n laizawlah a ng�r zing a. Chu thu chu Jasar Bu-ah an ziek naw am a ni? ^=7< LALPAN Israelhai kuta Amor mihai a p�k ni chun, Israelhai po po hmaah Josua chun LALPA kuomah,"Aw, turnipui,Gibeon chungah ng�r zing la,Aw, sorthlapui,Aijalon Ruom chungah ng�r zing rawh"tiin thu a'n sam a. << Chun, hieng hi a na, Israelhai hmaa tl�nsiehai chu Bet Horon-a inthoka Azek khuo panna tieng an liem thl�k laiin an chungah v�na inthokin LALPAN riel lien tak tak a'n s�rtir a, riel d�ng hlum chu Israelhaiin kawlhn�ma an s�t hlum n�kin an tam lem.t;c< Israelhai hmaa chun anni rawi chu LALPAN a sukchi-ai a, an buoi ta nuoi nuoi a, Gibeon-a chun Israelhaiin hnena ropui tak an chang a, Bet Horon panna lam tunga chun Azeka le Makeda chen an hnot a, lampui intluonin an s�t hlum pei a. H: < Z�n khuoa Gilgala inthoka fein Josua chun a hang bei thut a. 9< LALPA chun Josua kuomah, "Ti tawl der naw rawh; anni chu i kutah ka p�k ta che. Anni lai tu khom a ngam ding che an um nawh" a ta.t8c< Chuongchun, Josua le a kuoma um r�l k�p mi le pasaltha po po chu Gilgala inthok chun an inthok suok a. +7Q< Gibeon-hai chun Gilgala an riekhmuna um Josua kuoma chun mi an tir a, "Tl�ng rama ch�ng Amor lal po po inthuruolin mi bei hron dingin an hung pung khawm a nih. I siehlawhai hi hung thlathlam naw la, inrang takin hung la, mi hung san suok rawh, san kan ngai a ni hi" tiin thu an thon a. h6K< Chuongchun, Amor mihai lal panga- Jerusalem lal, Hebron lal, Jarmut lal, Lakis lal le Eglon lal- hai chu an pung khawm a, an sipaihai po po leh an inthok suok a, Gibeon khaw epah thanghmun an khaw a, an bei ta mup mup el a.5y< "Gibeon khuoin Josua le Israel thlahai inremna a siempui leiin hung unla, va bei hron ei tiu" tiin a'n ch� khawm a. 4;< Jerusalem lal Adoni Zedek chun Hebron khaw lal Hoham hai, Jarmut khaw lal Piram hai, Lakis khaw lal Jafia hai le Eglon khaw lal Debir hai chu inpunin, F3< Chu thu lei chun ama le a mipuihai chu nasa takin an ti a. Gibeon chu khaw poimaw le lal khawpui a na, Ai khuo n�kin a lien lem a, a s�nga ch�nghai chu r�ldo thiem vong an ni si a. 2 =< Josuan Ai khuo a l�k a, a suksiet vong thu le Jeriko khuo le an lal chunga a thaw ang boka Ai khaw lal chunga khom a thaw thu d�m, Gibeon khuoa mihaiin Israelhai chu inremna an siempui a, anni lai an ch�ng ve tah ti thu d�m Jerusalem khaw lal Adoni Zedek-in a lo hriet a. J1< Chu nia inthok chun Gibeonhai chu pungkhawmhai le LALPAN a la ruot ding hmuna LALPA maich�m ta dinga thing phurtu le tui chawituah a ruot a, voisun ni chenin chu sin chu an thaw ta pei a nih.C0< Chuongchun, anni chu a hum a, Israelhan an that a khap a. y/m< Ngai ta, tu hin i kuta um kan ni a, i ngaia tha le indika i hriet ang chun kan chunga hin thaw pei rawh" an ta. ".?< Anni chun Josua kuomah, "LALPA in Pathien chun hi ram hi a p�k ch�u a, a s�nga ch�nghai po po sukhlum vong dingin a siehlaw Mosien thu a p�k ti khom kan ring a. Chuongchun, hma in hung sawn pei d�n kan hrietin, in mi that kan inlau a, hieng hin kan hung thaw el a nih. !-=< Chu lei chun tongsie phur in hung ni ta a, kan Pathien ina thing ti ding phurtu le tui chawituah thangin kan bawiah um zing in tih" tiin a hril tawl a. ,1< Josua chun Gibeon-hai chu a ko a, an kuomah, "Keini hnaia ch�ng ve ni zing si a ieng dinga ram hla taka hung anga inhrila in mi hl�m am a na? +7< Hl� tawl ei ta, sienkhom pungkhawm po po thing phurtu le tui chawituah hmang ei tiu" an ta, chuongchun hotuhai thu lo intiemkamna chu an zawm ta a.)*M< An kuomah ei lo inkh�m ta si leiin ei thu ei bawsiet chun ei chungah lungsenna tlung rawi a tih, hieng ang hin an chungah thawng ei ta, hl� tawl el ei tih. )+< Sienkhom an hotuhai chun an kuomah, "LALPA, Israel Pathien s�lin an kuomah kan lo inkh�m ta si a, chuleiin anni chu ei tawk a thieng nawh. Z(/< LALPA, Israelhai Pathien hminga pungkhawm hotuhaiin an kuoma inkh�m meua thu an lo thlung ta leiin, anni chu Israelhaiin an bei ve nawh. Hi lei hin pungkhawmhai chu an hotuhai chungah nasa takin an chier a. %~~^}k||y{{%zyxww;vv u$t{ss5rvqquppoooio"onnn mmQm-m lllRkjjjiihhgghg3gfff,ee{e?ddcc&bbbbao``D`%`_~_^^^b^C^]]\\z[[EZUZ*YYAX/WVUUSSjRRQ3PPONNN2MMMLLLLKKxJJJ.III8HHRGvGCFFFnEE1DDDPDCCCBBKAAY@@??V>=<(C'w&&6%%$h#""6!v!3  j( ES<'~ % W p /HTx/%dp EFLALPA chun, "Juda thlahai inthok suok hmasa tak raw se, a kutah ram chu ka p�k tah" a ta. o =FJosua thi hnung chun Israelhaiin LALPA kuomah, "Kan ta dinga Kanan mihai do dinga inthok hmasatu tak ding chu tu hnam am n�ng a ta?" tiin an indon a. n<!Aron naupa Eleazar khom chu a thi a, Efraim tl�ng rama ama puola hmun an p�k, a naupa Finehas rochung tl�nga chun an phum a.rm_< Chun, Israel thlahaiin Aigupta rama inthoka Josefa ru an hung hawn tung chu Sekem khuoa hmun, Sekem pa Hamor nauhaia inthoka Jakobin tangka zaa ram a'n chawka chun an ph�m a, chu hmun chu Josefa thlahai rochanin a hung um ta a nih.@l{<Josua dam s�ng po le ama n�ka dam sawt upahai, Israelhai ta dinga iengkim LALPAN a thawp�k d�n tonhriettuhai an la dam s�ng po chun Israelhai chun LALPA rong an bawl hlak a.ykm<Gaza tl�ng hmar tieng pang, Efraim tl�ng rama ama chanpuol ramri s�ng Timnat-sera hmuna chun an ph�m a. ]j5<Chu hnunga chun Nuna naupa Josua, LALPA siehlaw chu kum za le sawm mi niin a thi a. Ri<Chu zoah Josua chun mipuihai chu anni chanpuol ram sengah a'n k�rtir a.nhW<Mipui kuoma chun, "En ta u, hi lung hi ei thu mi hrepuitu ni raw se. LALPAN ei kuoma thu a hril po po kha hi lung hin a hriet vong a. LALPA lakah in ringum naw chun hi lung hi nangni k�ra hrepuitua ng�r ding chu a nih" a ta. )gM<Hieng thup�khai hi Josua chun Pathien D�nbu-ah a ziek thl�k a. Chun, lung lien tak a l�k a, LALPA hmun thienghlim bul saisaw kung hnuoia chun a phun a. f<Chu ni chun mipuihai ta dingin Josua chun thuthlung a siem a, Sekema chun an zawm ding thup�k le d�nhai chu a p�k a. \e3<Mipuihai chun, "LALPA kan Pathien rong bawl kan ta, a thu zawm pei kan tih" an ta. $dC<Josua chun, "Chuong a ni leh tu hin ram dang mi pathien umhai po po chu inthiel fai vong unla, LALPA, Israel Pathien kuoma chun in lungrilhai pe ro" a ta. c%<Josua chun, "LALPA rongbawl inthlang lem thua hrepuitu chu nangni ngei hi in nih" a ta. Mipui chun, "Ni e, hrepuitu kan nih" tiin an don a. _b9<Mipuihai ruok chun Josua kuomah, "Ni lo e, LALPA rong a nih kan bawl ding chu" an ta. >aw<LALPA chu nghatsan a, ram dang mi pathienhai rong in bawl vai chun, in chunga a that zing lai hin hung ngha l�t thut a ta, in chungah sietna intlunin sukbohmang a ti ch�u" a ta.?`y<Josua chun mipui kuomah, "LALPA rong chu in bawl thei ng�t dim maw! Ama chu Pathien thienghlim a na; ama chu Pathien th�kthu sie a nih. In helna le in suolnahai ngaidam naw nih. J_<LALPA chun kan hmaah hnam po po, chu rama um Amor-hai ngei khom chu, a hnot suok vong a nih. Chuleiin, keini khomin LALPA rong a nih kan bawl ding; ama chu kan Pathien a ni si a" tiin an don a.o^Y<LALPA kan Pathien ngei chu annawm keini le kan thlatuhai Aigupta bawia inthoka mi thuoi suok a, kan mithmu ngeia thilmak nasa tak thaw a, kan inzin s�ng po po le lampuia hnam tam tak kan pal tlanghai laka khom mi huolhimtu chu. d]C<Mipui chun, "LALPA Pathien m�ksana pathien danghai rong kan bawl chu thil hnai lo a nih. G\ <LALPA rongbawl hi tha lo awma hrie in um a ni chun, tu rong am in bawl ding, Vadung r�la in pi le puhaiin an rong an bawl hlak pathienhai rong am, annawleh tuta in umna Amorhai rama an pathienhai rong lem am in bawl ding ti voisun hin thlang ro. Kei le ka s�nghai ruok hin chu LALPA rong a nih kan bawl ding" a ta._[9<Josua chun a hril pei a. "Chuleiin, LALPA chu ti unla, titakzet le indik takin a rong bawl unla, in thlatuhaiin Vadungpui r�l le Aiguptaa an biek hlak pathienhai kha pei hawn vong unla, LALPA rong chauh bawl ro. MZ< Chuongchun, in thaw sawl thak lo ram le nangni bawl ni d�r lo khawpuihai ka p�k ch�u a, chu taka chun in um a; in ch�ng sawl khom ni lo gr�p huon le oliv huona mi in f�k a ni hi' tiin.%YE< In hmaah khuoingal hon ka tir a, in hmaah anni chu an lo hnot hmang a, Amor lal pahnihai ngei khom kha, in kawlhn�m le in thalngul leia z�m an ni nawh. X< "'Chu zoah Jordan in k�n a, Jeriko in hung tlung a. Jeriko khuohai chun an lo do ch�u a, chuong ang bokin Amor mi hai, Periz mi hai, Kanan mi hai, Hit mi hai, Girgas mi hai, Hiv mi hai le Jebu mi hai chun an do ch�u a, sienkhom in kutah ka p�k tawl vong a.W#< Amiruokchu, Balaam thu chu ka ngaithl�kp�k naw a, nangni mal a sawm ta lem hlauh ch�u a, a kuta inthokin ka sansuok ch�u a ni kha. |Vs< Moab lal Zipor naupa Balak-in a do ding lai ch�u khan tongsie inphurtu ding cheuin Beor naupa Balaam chu a ko a. CU<" 'Chun, Jordan sak tienga um Amor mihai ramah ka thuoi tlung ch�u a. An lo do ch�u a, sienkhom in kutah ka p�k tawl a. In mithmua ngei ka sukbohmang tawl a, an ram ka lakp�k a. 'TI<Anni chun thangpuitu dingin LALPA an ko a, Aigupta mihai le nangni ink�ra chun thimpui ka'n tl�ktir a; chun, anni chu tuipuiin ka'n tuomtir a, a chim pil ta vong a. Aigupta mihai chunga ka thaw po po chu mit ngeiin in hmu vong a ni kha. Chu zoah thlalerah hun sawt tak in khawsa a. AS}<Aigupta rama inthoka ka thuoi suok ch�u hnungin tuipui in va tlung a, Aigupta mihai chun in thlatuhai chu tawlailir le sakor chung chuong mihai leh Tuipui Sen chenin an hung hnot a. sRa<"'Chun, Mosie le Aron ka tir a, Aigupta ram chu thil mak thawa ka hrem zo hnungin ka thuoi suok ch�u a. $QC<Isak-a inthokin Jakob le Esau ka p�k nawk a. Seir tl�ngram chu Esau chanpuol dingin ka p�k a, Jakob le a nauhai ruok chu Aigupta ramah an fe thla a. :Po<Amiruokchu, in pu Abraham chu a umna Vadungpui kh�la inthokin ka thuoi suok a, Kanan ram s�ng po po-ah ka thuoi a, chi thla tam tak ka p�k a, Isak khom ka p�k a ni kha. QO<Josua chun mi po po kuomah, "Hieng hin LALPA, Israel Pathien chun a hril: 'Tiena tl�nga in thlatuhai, Abraham le Nahor pa Tera chen kha, Vadungpui kh�l tieng an um a, pathien dang an biek hlak a. +N S<Josua chun Israel hnam po po chu Sekemah a ko khawm a, Israel upahai, thuoituhai, ror�ltuhai le hotuhai chu a'n kotir vong a, Pathien hmaa chun an hung inlang a.M<LALPA in Pathienin a thuthlung zawm dinga thu a p�k ch�u chu bawse a, ama chu fesan a, pathien danghai rong bawl a, an hmaah in k�n vai chun, LALPA lungsenna chu in chungah inling a ta, ram tha tak a p�k cheua inthok hin sukbohmang nghal a ti ch�u" a ta.)LM<Amiruokchu, LALPA in Pathienin thil tha a tiemhai po po a hung tlung kim tah ang bok hin, LALPA in Pathienin hi ram tha tak a p�k cheua inthoka a sukbohmang vong hma khat ch�u chun LALPAN thil tha lo in chunga hung tlung thei a hrilhai po po ch�u khom kha la hung intlungtir a tih. #KA<"Tu hin leilung d�n angin kei chu ka liem ve ding a ni tah. LALPA in Pathienin in chungch�ng thua thil tha a tiemhai po po a tlung kim naw pakhat khom a um nawh ti lungril le ngaituona po poin in hriet. A tiem taphot chu a hung tlung kim vong a, pakhat khom inkh�l a um nawh. IJ < LALPA in Pathienin in hmaah hieng hnamhai hi hnotsuokp�k ta naw ni ch�u ti hre chieng ro. LALPA in Pathienin a p�k ch�u ram tha taka inthoka a sukchimit vong hma khat chu anni chu in ta dinga bil le ch�ng, in ruongz�ng ta dinga vuokna hmol, le in mit ta dinga hling hung ni lem an tih ti chieng takin hre ro. I;< "Amiruokchu, LALPA chu in nghatsan a, hieng hnam tam tak, nangni laia la umhai leh hin inkeizap a, nuhmei pasala in innei tuo a, in inkoppui vai chun, @H}< Chuleiin, LALPA in Pathien hi hmangai dingin fimkhur ro.G< A tiem tah angin LALPA chun in hm�lmahai a dopui ch�u leiin nangni laia mi pakhat khomin a s�ng tel in hnot z�m el a ni khah. F%< LALPA chun in hmaa hnam ropui le hr�t tak tak hai a hnotsuokp�k ch�u a, nangni hmaa thang thei voisun ni chen hin tu khom an um nawh. @E}<Tuta chena in um ang hin, LALPA chu chel nghet tlat ro.  !<LALPAN Israelhai chu an kawl le kienga hm�lmahai laka inthoka sawt rei muongna a p�k hnung chun Josua khom hung upain a tar ta hle a. =%<"Reuben le Gad thlahai chun maich�m hmingah Ed an inb�k a, chu chu 'LALPA chu Pathien a nizie eini ink�ra hrepuitu a nih' t�na a nih.$<C<!An ripawt an hriet chun an lawm hle a, Pathien an inp�k a, Reuben le Gad thla hai umna hang r�n a, sukchimit vong ding ti thu hrim an hril ri ta nawh. H; < An inbiek zo chun thiempu Eleazar naupa Finehas le hotuhai chu Reuben le Gad thla hai umna Gilead-a inthok chun Kanan ram tieng an k�r nawk a, Israelhai kuomah an thu hawn chu an ripawt a. w:i<Thiempu Eleazar naupa Finehas chun Reuben thla hai, Gad thla hai le Manase thla hai kuoma chun, "LALPA lakah in lo hel nawzie le LALPA chu voisun hin ei kuomah a um ti ka hriet ta a, LALPA khomin Israelhai a hrem naw ding a ni chuh" a ta. 9;<Thiempu Finehas le a hungpui Israel hnam tin luhaiin Reuben thla hai, Gad thla hai le Manase thla chanve hai thukhawchang an hriet chun an lawm hle a. {8q<LALPA chungah helin, LALPA chu voisun hin nghatsan nawng kan ta, a biekb�k hmaa LALPA ei Pathien maich�m ti ngot naw chu pumraw thilhl�n le inthawina thilhl�n dang dang hai inhl�nna dingin maich�m dang siem naw top kan tih" an ta.W7)<Hi thil hi a hung tlung pal hlauh a ni khomin, kan thlahai chun, 'En ta u, ei thlatuhai khan LALPA maich�m ang ang an siem hi. Hi maich�m hi pumraw thil inhl�nna ding le inthawina inhl�nna dinga an siem a ni nawh; nangni le keini ink�ra hrepuitu dinga an siem a nih' an la hung ti thei ding thil ngaituoa kan thaw a ni lem. m6U<Chuong n�k hmanin, nangni le keini chun LALPA chu a hmun thienghlima ngei chawibiekin, pumraw thilhl�n le inthawina thilhl�nhai chu ei inhl�n lem hlak a nizie eini le ei thlahai ink�ra inchikna dinga kan thaw a nih. Chuongchun, nakie hunah in thlahaiin kan thlahai kuomah, 'LALPA-ah chan ieng khom in nei ve nawh' an la hung ti nawna ding a nih. x5k<Hi maich�m kan siem hi pumraw thilhl�n inhl�nna ding amanih le inthawina ding amania kan siem a ni nawh. ,4S<Nangni Reuben thlahai le Gad thlahai, LALPAN nangni le keini ramri dingin Jordan hi a siem a na, LALPAA hin chanpuol in nei ve hrim hrim nawh' la hung ti hlauh rawi an ta, kan thlahai chu LALPA ti nachang hre loin siem pal an tih ti inlauna leia fimkhur thu hlaah hi thil hi kan thaw a nih. "3?<A nih, mi hl� teu naw raw se! Nakie hin in thlahaiin kan thlahai kuomah, 'Nangni hin LALPA, Israelhai Pathien hi in hmang ph�k vena ding iem a um a? S2!<LALPA nghatsan tuma keini ta dinga pumraw inthawina amanih, bu le b�l thilhl�n amanih le inremna thilhl�n inhl�nna dinga maich�m kan insiem a ni chun LALPA ngeiin kan chungthu ngaituo raw se. W1)<"LALPA ropui chu LALPA Pathien a nih. LALPA ropui, LALPA Pathien chun a hriet. Israelhai khomin hre raw hai se. Hi kan thilthaw hi LALPA laka helna le bawsietna a ni chun, voisun hin mi hl� d�r naw ro. i0M<Reuben thla hai, Gad thla hai le Manase hnam z�tve hai chun Israel hnam tin luhai kuoma chun, H/ <Zera naupa Akan-in hluihlawn thila thup�k a bawsiet lei khan Israel mipui po po chungah lungsenna a tla a ni naw maw? A suolna kha ama chauin a thipui naw kha' an ti a nih" tiin an hril a. .<In ram hluo hi a porche a ni chun, LALPA ram s�ng, LALPA biekb�k umnaah hung um unla, ram chu ei intl�ng el ding a nih. Amiruokchu, LALPA kan Pathien maich�m ti lo maich�m dang hrim hrim siem zawngin LALPA lakah hel naw unla, keini lakah hel bok naw ro. -<Tu hin LALPA chu in nghatsan nawk an ta naw maw? Voisun hin LALPA lakah in hel chun, z�nga hin Israel s�ngkuo chungah lungsen a tih. >,w<Peor-a an thil suol thaw hman kha a huntawk ta vei leh! LALPA mihai chungah hripui an leng hiela chu, tu chen khom hin kha taka ei bawsietna kha ei la tl�ng fai zo naw a ni si a. Q+<"LALPA mi pungkhawmhai po poin, 'Hieng el hin ieng tin am Israel Pathien laka in ringna chu a'n phet ding a na? Iengtin am LALPA chu nghatsana helin, nangni ta dingin maich�m chu in insiem el a na? n*W<Reuben thla hai, Gad thla hai le Manase hnam z�tve hai kuomah Gilead rama chun an fe a, an kuomah, W))<Ama ruol chun Israel hnam tina lu tak nina chel seng mi sawm an tir sa bok a. (+< Thiempu Eleazar naupa Finehas chu Israel thlahai chun Reuben thla hai, Gad thla hai le Manase hnam z�tve hai umna Gilead rama chun an tir a. k'Q< Israel pung khawmhaiin an lo an hriet chun, anni chu do dingin Silo khuoah an hung tl�n khawm a.\&3< Kanan ram bul tak, Jordan thlang tieng, Israel thlahai rama um Gelilot hmunah Reuben thla hai, Gad thla hai le Manase hnam z�tve haiin maich�m an siem ti thu chu Israel mi danghai kuoma chun an hung hril a. F%< Kanan ram Jordan thlang tienga um Gelilot hmun an hung tlung chun, Reuben thla hai, Gad thla hai le Manase hnam z�tve hai chun vadung kamah maich�m ropui le langs�r tak el an siem a. d$C< Chuongchun, Reuben thla hai, Gad thla hai le Manase hnam z�tve hai chun Israel thlahai chu Kanan rama Silo khuoa chun m�ksanin, Mosie kuoma LALPA thup�k angina an ram chan Gilead ram tieng chun an k�r nawk ta a.&#G<In tieng a'n k�rtir tawm chun Josuan, "In puon in tieng ran ruol tam tak leh, tangkaruo le rangkachak, d�r le th�r le silf�n tam tak leh hnienghn�r takin k�r nawk ta unla, in hm�lmahai laka in r�ll�khai hi in unauhai leh insem tl�ng ro" tiin malsawmnain a'n thla a./"Y<Manase hnam z�tve chanpuol chu Basan ramah Mosien ram a lo p�k tah a, an chanpuol z�tve dang chu Jordan r�l thlang tieng an unauhai lai Josuan ram a p�k a. T!#<Josuan anni chu mal a sawm a, a'n fetir a, an in tieng an k�r nawk ta a.  )<Amiruokchu, LALPA in Pathien chu hmangai a, a lampui po po hraw a, a thup�khai chu zawm a, ama chu chel tlat a, lungril po po le thlarau po poa a rong in bawl zing theina dingin LALPA siehlaw Mosien d�n thu a p�khai ch�u kha fimkhur takin kengkaw tlat ro" a ta. a=<Tu hin LALPA in Pathienin a lo tiem tah angin, in unauhai khomin muongna an lo chang ve tah leiin LALPA siehlaw Mosien Jordan r�la in chanpuol dinga ram a lo p�k tah cheua chun in puon in tieng k�r nawk ta ro. <hun sawt taka inthok khan voisun ni chen hin in unauhai thlathlam loin LALPA in Pathienin thaw dinga a ti ch�u chu in hlen pei a. sa<an kuomah, "LALPA siehlaw Mosien thu a p�k taphot chu in zawm pei a, ka thup�khai khom in zawm pei a, P <Josua chun Reuben hnam, Gad hnam le Manase hnam z�tve hai chu a ko a, |s<-LALPAN Israel s�ngkuo ta dinga thil tha a lo tiemhai po po chu a thlawn hrim um loin a hung tlung kim vong a nih.7i<,LALPAN an thlatuhai kuoma inkh�m meua a lo tiem tah angin, hmun tinah muongna a p�k a, an hm�lmahai chu an kutah a p�k leiin anni hmaa thang thei tu khom an um nawh. <+Chuongchun, an pi le pua inthoka Israel thlahai kuoma LALPAN inkh�m meua p�k a tiem ram chu an hluo a, umhmun an khuor ta a. a=<*Hieng khaw tina hin, a khaw lai khuoa khom, a dai velah ran tlatna hmun a um vong a nih. <)Israel thlahai ram s�nga Levi chihaiin khuo le a dai vela ran tlatna hmun an hluo po po chu khaw sawmli le khaw riet a nih. jO<(Chuonghai chu Levi chia mi Merari thlahai chang chu a na, a r�ngin khaw sawm le khaw hni a nih.O<'Hesbon le Jazer, khaw li le a dai vela ran tlatna hmun hai chu a nih. nW<&Gad hnama inthokin Gilead biela tuol thathai tl�nna dinga inhumhimna khuo an ruot Ramot, Mahanaim, G <%Kedemot le Mephat, khaw li le a dai vela ran tlatna hmun hai; ,U<$Reuben hnama inthokin Bezer, Jahaz, F<#Dimna le Nahalal, khaw li le a dai vela ran tlatna hmun hai; fG<"Levi chia mi Merari thlahai ta dinga an p�k po chu: Zebulun hnama inthokin Jokneam, Karta, q]<!Gerson hnam kuoma khuo le a dai vela ran tlatna hmun an p�k z�t po chu khaw sawm le khaw thum a nih.E< Naftali hnama inthokin Galili biela inthoka tuol thathai tl�nna ding inhumhimna khuo an ruot Kedes bakah Hamot Dor le Kartan, khaw thum le a dai vela ran tlatna hmun chu an p�k bok a. O <Helka le Rehob, khaw li le a dai vela ran tlatna hmun chu an p�k a. * Q<Aser hnama inthokin Misal, Abdon, S !<Jarmut le En Ganim, khaw li le a dai vela ran tlatna hmun chu an p�k a. 0 ]<Isakar hnama inthokin Kishion, Daberat, X +<Levi chia mi Gerson hnamhai chu Manase hnam z�tvea inthokin tuol thathai tl�nna dinga inhumhimna khuo an ruot Basan rama Golan khuo le Be Estara, khaw hnihai le a dai vel ran tlatna hmun chu an p�k a. fG<Hieng khaw sawm le a dai vela ran tlatna hmunhai chu Kohat thla danghai ta dinga p�k a nih.zo<Manase hnam z�tvea inthokin Tanak le Gat Rimon, khaw hni le a dai vela ran tlatna hmun chu an p�k bok a nih. Y-<Aijalon le Gat Rimon, khaw li le a d�i v�la ran tlatna hmun an p�k bok a. 3c<Chun, Dan hnama inthokin Elteke, Gibethon, a=<Kibzaim le Bet Horon khuohai le a d�i v�l ran tlatna hmun, ar�ngin khaw li a nih. jO<Chuonghai chu Efraim tl�ngrama tuol thathai tl�nna dinga inhumhimna khuoa ruot Sekem, Gezer, ]5<Levi chi, Kohat thla danghai po chu Efraim hnam chanpuola inthokin khuo an p�k a. zo<Aron thla thiempuhai ta dinga khuo le a dai vela ran tlatna hmun an p�k po po chu khaw sawm le khaw thum a nih.G <Anathot le Almon- hai chu ran tlatna hmun leh an p�k bok a. @}<Benjamin hnam chanpuola inthokin khaw li- Gibeon, Geba, ~+<Ain, Jita le Bet Semes khuohai le ran tlatna ding a dai vel, a r�ngin khaw kuo chu Juda le Simeon thlahai chanpuola inthokin an p�k a nih. })<Holon, Debir, |-<Jatir, Estemoa, u{e< Aron thla thiempuhai chu tuol that palhai tl�nna dinga inhumhimna khuo an ruot Hebron khuo b�kah Libna, hzK< A khaw sev�la lo hmunhai le khawperhai ruok chu Jefune naupa Kaleb rochan dingin an p�k a. wyi< Judai tl�ngrama Anak pu Arba hming chawi khuo Kiriat Arba (Hebron an ti bok) le a d�i vel chu an p�k a. Rx< hieng khuohai hi Juda hnam le Simeon hnam chanpuola inthokin an p�k a: cwA< An thum vawr chu Levi chi, Kohat hnama mi Aron thlahai chunga chun a tla hmasa tak leiin, 0v[<LALPAN thu Mosie a p�k tah angin, chuong khuohai le a sevela ran tlatna hmunhai chu Israel thlahaiin an chanpuola inthokin Levi hnamhai ta dingin an lo p�k a nih. yum<Merari thlaa s�ngkuohaiin Reuben, Gad le Zebulun hnamhai chanpuola inthokin khaw sawm le khaw hnih an chang a.t#<Gerson thlahai chun Isakar hnam, Aser hnam, Nafthali hnam le Basana Manase hnam z�tve hai chanpuola mi khaw sawm le khaw thum an chang a.{sq<Kohat thla a danghai po chun Efraim hnam, Dan hnam le Manase hnam z�tve chanpuola inthokin khaw sawm an chang a._r9<A s�ngkuo kuoa insemna dinga an thum vawr chu Kohat chungah a tla hmasa tak a. Levi hnama mi thiempu Aron thlahai chu Juda hnam le Simeon hnam le Benjamin hnam hai chanpuola mi khaw sawm le khaw thum an p�k a. q<Chuongchun, LALPA thup�k angin, Israel thlahai chun an chanpuola inthokin hieng khuohai le a d�i v�lhai chu Levi chihai an p�k a::po<Kanan rama Silo khuoah chun, "LALPAN Mosie hmangin kan umna ding khawpuihai le kan ran tlatna ding dai vela hlobet hmunhai mi pe dingin thu a lo p�k a nih" tiin an va hril a. o <Thiempu Eleazar le Nuna naupa Josua le Israel thlahai laia hnam tin luhai kuoma chun Levi chia mi s�ngkuo luhai chu an fe a. n < Israel thlahai laia mi amanih anni laia um hnam dang mi amanih tu khom tum reng lei ni loa pangpala tuol thattu chu ror�ltuhaiin a chungthu an r�l hma khat thisen phubalatu laka a him theina dingin, chuong khuo ruota hai chun a tuol tl�n thei a nih.Bm<Jordan r�l sak tieng chun Reuben-hai biela thlal�r tl�ng zawla um Bezer d�m, Gilead biela Gad-hai khuo Ramot d�m le Basan biela Manase-hai khuo Golan d�m chu an ruot bok a. :lo<Chuongchun, Galili biel tl�ngrama Naftali-hai khuo Kedes d�m, tl�ng rama Efraim-hai khuo Sekem d�m, tl�ng rama Juda-hai khuo Kiriat Arba (Hebron) d�m chu an ruot a. k<Mipui ror�ltuhai hmaa ng�ra a chungthu r�l a ni hma le chuong laia chu khuoa thiempu chu a thi hma khat chun, chu khuoa chun a um zing ding a nih. Chu zoah a hung tl�n suoksan khuoa chun ama ina ngei k�r nawk thei a tih ti hril rawh" a ta. j;<Thisen phubalatu dingin a hung hnot a ni khomin a kutah an lo p�k ding a ni nawh, a tuolbawm chu a hmaa theidana nei loa pangpala a that a ni leiin. i<Chuong khawpui laia a ienga khom chun tl�n a ta, khawpui l�tna kotkh�rah va ng�r a ta, chu taka khaw upahai hrieta chun a chanchin intlun a ta, anni chun khaw s�ngah thuoi l�t an ta, anni lai a ch�ng ve theina dingin a umna ding ruotp�k an tih. Ph<a tuol tl�nna ding khawpui ruotp�k dingin Israelhai chu hril rawh. g<"Mosie hmanga ka hril ta ch�u ang khan, tu khom tum lawk lei ni loa tuol that palh chu thisen phuba la tumtu laka a him theina dingin, (f O<Chun, LALPA chun Josua a biek a, leS<3Chuonghai po chu a nih Silo hmuna LALPA hmaa Intuokna Puon in kotah thum vawr a, thiempu Eleazar hai, Nuna naupa Josua hai le Israel thlahai laia hotuhaiin ram an lo sem d�n chu. Chuong ang chun ram insem chu an zo tah a nih.d <2LALPA thup�k angin, Efraimhai tl�ng rama a khaw dit Timnat Sera chu an p�k a, chu taka chun khawpui a siem a, a um ta a.&cG<1Chuongchun, an chanpuol seng ding chu insema an ramri ding an th� fel hnung chun Israel thlahai chun Nuna naupa Josua chu anni lai chanpuol an p�k ve a. ]b5<0Chuonghai chu Dan hnam le s�ngkuohai chanpuol khuohai le an khawperhai chu a nih. Qa</Dan thlahai hin nuom elin an ram chu an hluo thei naw leiin Lesem khuo an hang r�n a, an l�k a, kawlhn�ma an sukbohmang hnung chun an hluo a, an pu Dan hming chawiin Lesem chu Dan an inb�k a. C`<.Mejarkon le Rakon bakah Jopa khuo sevela ram po po a nih. '_K<-Jehud, Bene Berak, Gath Rimon, !^?<,Elteke, Gibethon, Balat, ]5<+Elon, Timna, Ekron, !\?<*Salabin, Aijalon, Ithla, A[<)An chanpuol ram huop s�ng chu Zorah, Eshtaol, Ir Semes,LZ<(Thum vawr voi sarina chu Dan hnam le s�ngkuohai chungah a tla a. bY?<'Chuonghai chu Nafthali hnam le s�ngkuohai chanpuol khuohai le an khawperhai chu a nih. X{<&Iron, Migdal El, Horem, Bet Anat le Bet Semes a nih. An khaw hluo chu ar�ngin khuo sawmpakuo le an khawperhai a nih. W=<%Kedes, Edrei, En Hazor, V5<$Adama, Rama, Hazor, DU<#Kula inhuon khuohai chu Zidim, Zer, Hamat, Rakat, Kineret, `T;<"Chu taka inthok chun ramri chu thlang tieng inherin Aznot Tabor-ah a fe a, chu taka inthok chun Hukok chen a fe a. Sim tieng Zebulun leh an inri a, thlang tieng Aser leh an inri a, sak tieng Jordan leh an inri bok. S3<!An ramri chu Helep-a inthokin Zananmim-a saisaw thingkung lienah, Adaminekeb le Jamnia fe thlenga Nakum chen va tlungin, Jordan vadungah a tawp a. PR< Thum vawr voi rukna chu Nafthali hnam le s�ngkuohai chungah a tla a. ^Q7<Chuonghai chu Aser hnam le s�ngkuohai chanpuol khuohai le an khawperhai chu a nih. `P;<Uma, Afek le Rehob a sir bok a. Arengin khaw sawmhni le pahni le an khawperhai an nih. $OC<Chu taka inthok chun ramri chu Rama tieng a'n her k�r a, kula inhuon Tura khuo a sir a, Hosa tieng a'n her a, Akzib bielah Mediterranean Tuipui a sun a, LN<Fe peiin Abdon, Rehob, Hamon le Kana sirin Sidon Lien chen a fe a. 5Me<Chu taka inthok chun sak tieng Bet Dagon tieng inherin Zebulun le Ifta El ruom fe thlengin hmar tieng Bet Emek le Neiel tieng a fe a, voi tieng pangah Kabul a fe thleng a. fLG<Alamelek, Amad le Misal an nih. Thlang tieng ramri chun Karmel le Sihor Libnat a zu tlung a. 9Ko<An ram huop chin chu Helkat, Hali, Beten, Aksaf, LJ<Thum vawr voi ngana chu Aser hnam le s�ngkuohai chungah a tla a. _I9<Chuong khawpuihai le an khawperhai chu Isakar hnam le s�ngkuohai chanpuol chu a nih. H <A ramri chun Tabor, Sahazuma le Bet Semes a tawk a, Jordan vadungah a tawp a, ar�ngin khaw sawmparuk le an khawperhai an nih. 3Gc<Remet, Enganim, Enhada le Bet Pazez a nih. F5<Rabit, Kision, Ebez;"EA<Hafaraim, Sion, Anaharat, 2Da<An ramri chin chu Jezrel, Kesulot, Sunem; MC<Thum vawr voi lina chu Isakar hnam le s�ngkuohai chungah a tla a. `B;<Chuonghai chu Zebulun hnam le s�ngkuohai chanpuol khuohai le an khawperhai chu a nih.A<Hi b�ka hin Katat, Nahalal, Simron, Idala le Bethlehem khuohai khom a thang sa. A r�ngin khuo sawmpahni le an khawperhai an nih. j@O<Chu taka inthok chun ramri chu Hanathon hmar tieng panin an her kuol a, Ifta El ruomah a tawp a. ~?w< Chu taka inthok chun sak tieng pan peiin Gat Hefer le Et Kazin-ah a fe a, Rimon-ah a hung suok a, Nea tieng a pan a. |>s< Sarid-a inthokin sak tieng, nisa suokna tieng a'n her a, Kislot Tabor ram a tlung a, Daberat le Jafia chen a fe a. b=?< Thlang tieng panin Marala a pan a, Dabeset a sir a, Jokneam kawla varuom chen a tlung a. x<k< Thum vawr voi thumna chu Zebulun hnam le s�ngkuohai chungah a tla a. An chanpuol ramri chu Sarid chen a nih. <;s< Simeon thlahai chanpuol chu Juda thlahai chana mi a nih, an mamaw b�ka lien an rochung leiin. Chuongchun, Simeon thlahai chun Judahai chan s�nga mi chanpuol chu an dong a nih.:#<hieng khuohai sevela khawpui po po, sim tieng rama Balat-Ber chenin.Chuonghai chu an s�ngkuo zir peia Simeon thlahai chanpuol chu a nih. ?9{<Ain, Rimon, Ether le Asan, khaw li le an khawperhai le E8<Bet Lebaot le Saruhen, khaw sawmpathum le an khawperhai dam;+7S<Ziklak, Bet Markabot, Hazar Susan, 6=<Eltolad, Bethul, Horma, !5?<Hazar Shual, Bala, Ezem, 14_<Chuonghai chu Beersheba (Sheba), Molada, 3 <An thum vawr voi hnina chu Simeon thlahai le s�ngkuohai chungah a tla a. An chanpuol chu Judahai ram s�ngah a thang a. +2Q<Zela, Haelep le Jebuhai khawpui (Jerusalem), Gibea le Kiriat, khawpui sawmpali le an khawperhai an nih.Chuonghai chu Benjamin s�ngkuo ta dinga rochan chu a nih. 1=<Rekem, Irpel le Tarala, 0;<Mizpa, Kefira le Moza, /;<Gibeon, Rama le Berot, D.<Kefar-Amoni, Ofni le Geba, khaw sawmpahni le an khawperhai;-1<Avim, Para, Ofra, %,G<Bet-Araba, Zemaraim, Bethel; i+M<Benjamin thlahaiin an s�ngkuo zir ang peia khuo an hluohai chu Jeriko, Bet-holga, Emek-keziz, */<Sak tieng panga ramri chu Jordan vadung a nih.Chuonghai chu an s�ngkuo zir ang peia Benjamin thlahai chanpuol kil tina huoltu ramri chu a nih. 9)m<Chu taka inthok chun Bet Hogla hmar tieng pangp�r a zui thl�k a, sim tienga Jordan vadung suo, Tuipui Thi hmar tieng litengsawlah a tawp a. Hi hi sim tieng ramri chu a nih.G( <Bet Araba hmar tieng pangp�r zuiin Araba-ah a fe thl�k a. 3'a<Chu taka inthok chun hmar tieng a kawi a, En Semes tieng a fe a, Adumim Kawn epa um Gelilot chen a tlung a, chu taka inthok chun Reuben naupa Bohan Lungphun a zuk sun a. ;&q<Ramri chu Refaim Ruom hmar tieng, Ben Hinom ruom ep tl�ng thuta chun a liem thla a, Jebuhai khawpui sim tieng pangp�r zuiin Hinom ruomah a fe thl�k a, En Rogel a zu sun a. t%c<Sim tieng ramri chu Kiriat Jearim thlang tieng kotsuoa inthokin a'n tan a, Neftoa tuikhurah a hung suok a. K$<Bet Horon sim tieng tl�ng bula inthokin thlang tieng pangah sim tieng panin a fe kuol a, Juda thlahai khawpui Kiriat-Baal (Kiriat-jearim) ah a tawp a, chu chu thlang tienga an ramri chu a nih.%#E< Chu taka inthok chun Luz (Bethel) sim tieng pangp�rah a fe a, chu taka inthok chun Bet Horon tl�ng chuonhnuoia um Atarot Adar tl�ngah a fe thl�k a. c"A< Hmar tieng panga an ramri chu Jordan vadungah a'n tan a, ramri chu Jeriko s�r hmar tieng a fe tung a, chu taka inthok chun thlang tieng panin tl�ng ramah a fe tung pei a, ramri tawpna chu Bet-aven thlal�r a nih. .!W< An s�ngkuo zir ang peia ram sem dinga thum an vawr chu Benjamin thlahai chungah a tla hmasa tak a, an ramri chin chu Juda thlahai le Josefa thlahai ink�r a nih. { q< Silo-a chun Josuan LALPA hmaah thum a lo vawrp�k a, chu taka chun an hnam inthe d�n ang peiin ram chu a sem a.%E< Mihai chu an fe a, ram chu an va fang a, hmun sariah an the a, lekhabuah a khuo po po chu an ziek thl�k a, an rieb�k Silo-ah chun an hung k�r nawk a. y<Ram entu le a um d�n ziek thlatu dinghai an inthok suok lai chun Josuan, "Fe unla, ram chu va en chieng unla, a um d�n ziek thlain ka kuomah hung k�r nawk unla, Silo hmuna hin LALPA hmaah thum lo vawrp�k ka ti ch�u" tiin thu a'n cha a. <Levihai ruok chun nangni lai chan an nei ve naw a, LALPA thiempu nina sin hi an chanpuol a nih. Chun, Gad thlahai, Reuben thlahai le Manase hnam z�tve hai ruok chu Jordan r�l sak tieng LALPA siehlaw Mosien an chanpuol seng a lo p�k ta kha" a ta. <Ram chu hmun sariah th� unla, chu chu ziekin mi hung pe unla, hi taka hin LALPA ei Pathien hmaah thum lo vawrp�k ka ti ch�u. "?<A ram chu hmun sariah th� phot in ta, Juda thlahai chu sim tienga an chanpuolah um an ta, Josefa s�ngkuohai chu hmar tienga an chanpuolah um an tih. =u<Hnam tina mi pathum seng hung thlang suok unla, a ram va fang vel dingin tir suok ka ta, an ram hluo ding seng chanchin hung ziek an ta, chu zoah ka kuomah hung k�r nawk an tih. <Josua chun Israelhai kuomah, "LALPA in pi le puhai Pathienin a p�k ta ch�u ram hi ieng chen am hluo loin in la ngh�k ding a na? xk<A ram chu an thu hnuoiah um ta sienkhom Israel thlahai laia hnam sarihai chun an chanpuol an la chang hri nawh.t e<Israel thlahai po po chu an r�ngin Silo khuoah an intuokkhawm a, chu taka chun Intuokna Puon in an zar a. oY<Tl�ngram khi in ta ding n�ng a ta, ram ngawpui khom ni sien thiek unla, in thiek ph�k chin chin chu in ta n�ng a tih. Kanan mihai chun th�r tawlailir neiin hr�t hle hai sienkhom, in la hnot suok vong ding annawm" a ta.3<Josua chun Josefa s�ngkuo, Manase le Efraim thlahai kuoma chun, "In tam hle a, hr�t khom in hr�t bok a, chan khat ringot chu nei naw ti niu. ~w<Josefa thlahai chun, "Tl�ng ram hi a'n ch�p taluo deu a nih, phaia Kanan mi ch�nghai hlak chun th�r tawlailir an nei a, Beth-sean khawpuia umhai le Jezreel phai ruom le a sevel khuohai chun th�r tawlailir an nei fur b�k a nih" an ta. 4~~"}||W{{Bzzzz yxRwvvuuLtt.ssrqqq!ppotnnmmOl~ljj6i}ihh,gngfeeddacbbra`_^^i]]D\\[cZZXZYXXWNVVMUU{TTSSRQQ:PPXOONMMLLKcKJmII|HGGQFEE0DD,CBAA@~?? >v=<<.;;i;:n99z88Q77g755=44 322]11>00j//D..r---,++*))p('''2&&%s$$.""!H _yzMc kVA`!_  ^!foO4::oFGideon le a kuoma um mi zahai chun z�n ril hma thet, diuti an inthl�k zo charin an kul tl�ng chu an tlung a, an tawtawrawt chu an m�t a, an bel chawi chu an vuok koi a. 49cFKei le ka kuoma um po poin tawtawrawt kan m�t pha leh, kil tina inthok khomin tawtawrawt lo m�t ve unla, 'LALPA ta ding le Gideon ta dingin' tiin kh�k seng ro" a ta.!8=FAma chun an kuomah, "Mi en unla, ka thaw ang ang hin in thaw ve pei ding a nih. Kul hmatawng tak ka tlung pha leh, ka thaw ang angin hung thaw seng ro. 7FChuongchun, mi za thum chu pawl thumin a siem a, an r�ng chun tawtawrawt le b�l ruok, a s�nga meiser sie sa chu a p�k seng a. O6FMang le a hrilfiena thu Gideon-in a hriet chun Pathien a chawibiek a. Israelhai inkulna hmun tieng chun a k�r nawk a, "Tho ro le khai, LALPAN Midian sipaihai chu in kutah a p�k tah a nih" a ta. 65gFA ruolpa chun, "Chu chu Israel mi Joas naupa Gideon kawlhn�m naw chu thil dang ni naw nih. Pathienin Midianhai le an sipaihai po po hi a kutah a p�k tah a ni chuh" a ta.s4aF Gideon a zuk tlung lai chun mi pakhat hin a ruolpa chu a mang a lo hril a: "Ngai ta, mang ka lo nei a, barli bei tlang hi Midianhai kula hin a hung inhlum thla a, puon inah a'n hlum l�t a, a del chim a, a del p�r vong el a" a ta. 73iF Midian hai, Amalek hai le khaw sak mihai chu ruoma chun khau intam ang topin an lo um khup el a, an sanghawngsei ringot khom tiem s�ng lo tuipui kama tieu anga tam an nih. Y2-F chuongchun an thu hril hrieng i ta, chu chun i kut sukhr�t a ta, an inkulna chu zu bei ngam nghal i tih" a ta. Chuongchun, a siehlaw Pura le chun an inkulna tontira r�l v�nghai umna chu an zuk tlung a. ]15F Amiruokchu, zu fe i ti chun i siehlaw Pura le hin an inkulnaa chun zu fe phot unla; ~0wF Chu z�n chun LALPAN Gideon kuomah, "Tho la, an inkulna hmunah tum thla rawh, anni chu i kutah ka p�k ding a nih. J/FGideon chun Israel mi zathum ti chauh naw chu an in tieng a tirk�r vong a, tawtawrawt le f�k ding an chawihai ruok chu mi zathum chun an kol a. Midianhai chu an hnuoi ruoma chun an inkul a.`.;FChuongchun, LALPAN Gideon kuomah, "Mi zathum, kuta tui luoka liekhai po kha hmangin ka sandam ding cheu a na, Midianhai hi i kutah ka p�k ding a nih. Mi dang po po chu an in tieng ink�rtir nawk vong rawh" a ta. p-[FKut phaa mi tui a lieka liek mi zathum an um a, mi dang po chu k�na thingthia tui d�t vong an nih. M,FGideon chun a mihai chu vadungah a thuoi thl�k a. Chu taka chun LALPAN, ui anga leia tui a lieka liek taphot chu sie hran la; k�na thingthia tui d�t taphot hai chu sie hrang bok rawh" a ta. ]+5FSienkhom, LALPA chun Gideon kuomah, "Mi an la tam taluo rop. Vadungah thuoi thla vong la, keiin thlierp�k ka ti che. Keiin, i kuoma hung ding ka ti po hung an ta, hung lo ding ka ti po k�r nawk raw se" a ta. `*;FChuleiin, mipuihai hriet ngeiah, 'Tu khom ti le inthin taphot chu Gilead tl�nga inthok hin k�r nawk raw hai se' tiin puong rawh" a ta. Chuongchun, mi s�ng hni le s�ng hnih an k�r a, s�ng khat an la um a.A)}FLALPA chun Gideon kuomah, "I kuta Midianhai ka p�k ding che a ni si chun mi i hau taluo. Chuong naw chun Israelhaiin, 'Keini kut ngeia insandam kan nih' mi tikhum hlauh rawi an tih. >( yFZ�ngk�r chun Jerub-Baal (chu chu Gideon) le a mihai chu Harod tuikhur bula chun an inkul a. Midianhai chu an umnaa inthoka hmar tieng ruom More tl�ng thuta chun an inkul ve a. '#F(Chuong ang tak chun Pathienin chu z�n chun a hung thaw a, beram hmul chauh chu a lo hul a, hnuoi chung chu daidawin a hu dup ta thung a. &%F'Chun, Gideon chun Pathien kuomah, "Ka chungah lungsen naw rawh. Voi khat b�k hang hril nawk ka tih. Lunginsiet takin voi khat chau b�k beram hmulin mi la'n fietir nawk rawh. Tuta tum hin chu beram hmul chauh hul sien, hnuoi chu daidawin hu dup thung raw se" a ta. %F&Chuong ang chun a lo um ngei a, z�ngk�r inhma takin a tho a, beram hmul a hang sawr chun tui no khat zet a sawr suok el ta a.]$5F%ngai ta, hrizawlah beram hmul sieng ka ta, beram hmula chun daidaw a lo um a, a vela hnuoi po po chu a hul vong si chun, i hril angin, keima kut hmangin Israelhai hi i sandam ding a nih ti hre thei ka tih" a ta. d#CF$Gideon chun Pathien kuomah, "I hril tah anga ka kuta Israelhai hi i sandam ding a ni chun, *"OF#Manase-hai kuomah mi an intl�ntir a, anni khom chun an hung pan khawm a. Aser-hai, Zebulun-hai le Naftali-hai khom a'n cha khawm a, anni khomin an hung fin a. ! F"LALPA Thlarau chu Gideon chungah a hung tlung a, a hnung zuitu ding Abiezar mihai ko khawmna dingin tawtawrawt a hang m�t a.  F!Chun, Midian hai, Amalek hai le khaw sak tieng mihai chu thangruolin Jordan an hung k�n a, Jezreel phairuomah an inkul a.  F 'Baal-in khing raw se' a ti leiin chu ni chun Gideon hming lemah 'Jerub-Baal' tiin an inb�k a, Baal maich�m a suksiet leiin.FJoas chun ama hung khingtuhai po po kuoma chun, "Baal chu in tan ding a ni maw? Ama chu in hum tum a ni? Tu khom a tantu taphot chu z�ng tieng la la hin sukhlum ding a nih. Baal chu pathien a ni takzet chun, a maich�m sukchimtu chu aman khing raw se" a ta. /YFA khaw mihai chun Joas kuomah, "I naupa hung thuoi suok rawh. Baal maich�m a sukchim a, a bula Asera lem thing a ph�r thl�k leiin a thi ngei ding a nih" an ta. "?F"Tu thaw tak am an ta ding maw?" an inti sup sup a. F�mkhur taka an hang dap vel hnung chun, "Joas naupa Gideon thaw a lo ni zing annawm!" an ti ta a. fGFA khaw mihai z�ng tieng an hung tho chun, Baal maich�m chu sukchimin a lo um a, a bula Asera lem thing khom ph�r thl�kin a um bok a, maich�m bawl thar hlol chunga chun bawngchal pahnina chu inhl�nin an hmu a. ;FGideon chun a siehlaw sawm thuoiin LALPAN a hril ang tak chun a thaw a. A s�nghai le a khaw mihai chu a ti leiin s�na n�kin z�nah a thaw lem a.A}FHi hmun s�nga hin LALPA i Pathien ta dingin maich�m nghet tak indin la, Asera lem thing i ph�r thl�k kha hmangin bawngchal pahnina chu pumraw thilhl�nah inhl�n rawh" a ta. @{FChu z�n v�k chun LALPAN a kuomah, "I pa bawngchal le bawngchal dang kum sari mi chu kei la, i pa Baal maich�m sukchim vong la, a s�ra Asera lem thing hi ph�r thlu bok rawh. 5FChu hmuna chun Gideon-in LALPA ta dingin maich�m a siem a, Jehova Shalom a'n b�k a, chu chu tu chen hin Abiezar mihai khuo Ofra-ah a la um zing.[1FLALPA chun a kuomah, "Thlamuong takin um rawh. Ti naw rawh; thi naw ti nih" a ta. 9FLALPA v�ntirko a nih ti Gideon-in a hung hriet chun, "Aw, LALPA Chunghnungtak, hlak chu hmaisana ngei LALPA v�ntirko ka hmu a lo ni zinga!" a ta. yFChuong ang chun a thaw a. LALPA v�ntirko chun a hmol chawi lai hmorin sa le chol thang lo bei chu a hang tawk a, lunga inthok chun mei a hung suok a, sa le chol thang lo bei chu a k�ng ral ta vong a. Chun, LALPA v�ntirko chu a bo ta dai a. FV�ntirko chun a kuomah, "Sa le chol thang lo bei kha la la, hi lung chunga hin sie la, a tui h�ng ruok kha chu bun thla rawh" a ta. U%FGideon chu inah a l�t a, k�l te le beiphit kilogram sawm, chol thang loin a hung buotsai a. A sa chu leipupah a sie a, sa tui h�ng chu bela hung chawiin, saisuo thing hnuoia chun a hung inhl�n a. NFI hmaa ka thil inhl�n ding chawia ka hung k�r hma khat chu hi taka hin lunginsiet takin mi lo la ump�k zing rawh" a ta. LALPA chun, "I hung k�r nawk hma khat chu lo ngh�k ka ti che" a ta.yFGideon chun, "I mit ka tlung ta rau rau si hin chu, a mi betu hi nang ngei i nih ti hrietna ding inchikna mi pe rawh. dCFLALPA chun, "I kuomah ka um ding annawm; Midianhai chu a ruolin hem thlu vong i tih" a ta. RFGideon chun, "Ieng tin am Israelhai chu sandam thei telul ka ta? Kan s�ngkuo hi Manase thlahai lai khom a che thei naw tak kan ni a, kei hlak hi ka unauhai laia a ch�n tak ka ni nawk bok si" a ta. # AFLALPA chu ama tieng a hung ngha a, a kuomah, "I hr�tna hin fe la, Israelhai chu Midianhai kuta inthokin va san suok rawh. Ka tir che an naw maw?" a ta. e EF Gideon chun, "Aw pu, LALPA kan kuomah a um si chun, iengtiziea hienga kan chunga thil a tlung si am a na? Kan thlatuhai khan LALPAN Aiguptaa inthokin a mi thuoi suok thu an hril ch�nga a thil mak thaw an mi hril zoz�ihai kha khaw lam iem a chang zo an ta a? Tu hin chu LALPAN a mi nghatsan d�r ta a, Midianhai kutah a mi p�k an ta hi" a ta.t cF LALPA v�ntirko chu a kuomah a hung inl�r a, "Nang mi hr�t le huoisen, LALPA chu i kuomah a um" a ta. J F Chun, LALPA v�ntirko chu Ofra khuoah a fe a, Abiezar mi, Joasa saisuo thing bula chun a thung a, Joasa naupa Gideon chun Midianhai hmu thei lo dingin grep sawrna khura chun bu a lo ch�l a. $ CF 'Kei hi LALPA in Pathien chu ka na, hieng in umna ram neitu Amor mihai pathien hi be naw ro' ka ti a, sienkhom ka thu in pom si nawh' a tih" tiin a hril a.1F Aiguptahai kuta inthok hn�k thlain, a n�ksawrtu cheu po po kuta inthoka san suokin, anni chu in hmaah ka hnot suok a, an ram ka p�k cheu a. ueFZawlnei chun, "LALPA, Israelhai Pathien chun hieng hin a tih: 'Aigupta bawia inthokin ka thuoi suok cheu a, Z/FMidianhai leia Israelhaiin LALPA an ko nawk chun an kuomah zawlnei a hung tir a. dCFChuonga Midianhaiin an sukrethei �m leiin Israelhai chun thangpuitu dingin LALPA an ko a.=uFAn ran ruol le puon inhai leh kh�u hon ang elin an hung phul a, anni le an sanghawngseihai chu tiem s�ng ruol khom an ni nawh; a ram chu sukram dingin an hung r�n hlak a nih.5eFAn rama chun an inkul a, Gaza chenin an thlaihai an suksiet a, Israel rama thil to r�ng r�ng le an beram hai, bawng hai le sabengtung hai chenin hl� hrim an nei nawh.FIsraelhaiin thlai an ch�ng charin Midianhai amanih, Amalekhai amanih le sak tieng mi tuhai amaniin an hung r�n zie a. FMidianhaiin an suknomnat nasa �m leiin Israelhai chun tl�ng kak k�ra hai, p�ka hai le kula hai chun hmun an khuor a.  FChuongchun, Israel thlahai chun LALPA mithmuah thil suol an lo thaw nawk ta a, LALPA chun Midianhai kutah kum sari a p�k suok a. ]5F"Chuong ang tak chun aw LALPA,I hm�lma po po chu ram raw se!Nangma hmangaituhai ruok chu,Ropui taka hung suok hlak,Z�ng nisa angin var raw se!"tiin.Chuongchun, a ram chu kum sawmli s�ng r�lmuongin a um a.G~ F'R�ll�k sum insem khop ding,Nungh�k pahni b�k hawn ding,Sisera r�ll�k ding puon ze mawi,Rong chi hrang hranga chei,R�ng b�t ding puon zep mawi,An hmu naw lei amani ding maw?'P}FAnni laia nu var tak chun,Ama zawna siem bok chu,Hril nonin a lo don a:+|QF"A nu'n zawngdaikal awngah,Sisera hung k�r ding a lo thl�r a,'Iem a ta a tawlailir a hung k�r intak?Ieng leia a muongchang am a na?'Tiin a'n don vel ruoi a.={wFA ke bulah a bok ruop a,Chu chun thiin an hlum ruou. qz]FPuon in h�mkil a l�k a,Chang tieng tubo a chawi a,Sisera lu a hem hawp a,A bekah a hem tlang p�r. gyIFSisera'n tui a hni a,Bawngnene a lo p�k a,Mi tha no ngei ela chun,Bawngnene khal a lo p�k.exEF"Puon ina ch�ng nu po po lai,Ken mi Heber nuhmei Jael chu,Nu v�ngnei chungchuong a nih. 7wiFV�ntirko chun hieng hin a hril:Meroze chu tongsie inphur ro,A s�nga ch�nghai po po khom,LALPA chu thangpui lo a,LALPAN mi hr�t a beinaah,A hung inthok nuom naw leiin.hvKFChu zoah sakor tl�n ri chu,A th�min a th�m dur dur a,Sakor hr�thai an tl�n puot puot.uyFVadung hlun Kison ngei chun,Anni chu a l�n hmang tah.Aw ka thlarau, hma tieng panin,Hr�t takin kal chawi pei rawh!OtFV�na arasihai chenin,An lampuia inthok chun,Sisera chu an hung do a.s-F"Lalhai an hung, an indopui,Tanak hmun Megido tuikhurah,Kanan lalhai leh an indo,Sienkhom tangka le r�ll�k,Ieng khom hawn k�r an nei nawh.ryF"Zebulun hnamhai ruok chun,Thi huomin thang an l�k a,Naftali-hai khomin thi an huom,An ch�ngna phul hmun s�ngah.q%F"Jordan r�l Gilead bielah,Gad hnamhai an um tok tok;Dan-hai hlakin long an ngh�k a,An rieb�k tuipui kamah,Aser-hai an inthung tok tok. pFIeng dinga ramriekhai lai,Ran chingtuhai rawl ringot,Ngaithla dinga in um am?A nih, Reuben biela mihai chu,Lungawp ink�iin an um. o%FIsakar hotuhan Debora an zui,Isakar a hung, Barak khom a hung,Varuomah an zui thla pei."Reuben khawzawla ruok chu,Lung awp ink�iin an um. n+FAmalek zungz�mhai chu,Efraim-a inthokin an hung a,Benjamin mihan an hung zui. Makir-a inthokin hotuhai an hung,Zebulun-a inthokin ziektuhai. ~mwF "Mi dang la um pohai chu,An thuoituhai leh an hung thla,Mi hr�t tak mi beipui dingin,LALPA mihai an hung chim thla.2l_F "Debora har rawh, har rawh!Z�i hla remin hma thuoi rawh;Aw nang Barak, Abinoam naupa,Hung thoin hma hung thuoi la,Manhai chu salah thuoi rawh"Tiin an kh�k dur dur a. kF Thal k�ptuhai ri hriet ph�k lona,Tuikhura an z�ihla sak ri chu,In r�ngin lo ngaithla ro khai:LALPA thil fel thaw thu inzawtin,Israel rama LALPA mi huoisenhan,Hnena an chang thu an hril a ni chu!"Chuongchun LALPA mipuihai chu,Kotsuoah inhawr khawmin,cjAF "Sabengtung v�r chunga chuong,Thungna innema inthunghai le,Nangni kea lawn pawl khomin, giIF Israel thuoiituhai ka lainat ngei,Tlawmngaia zuituhai khom chu:LALPA chu inp�kin um raw se. }huFPathien dang an biek charin,Kotsuoah r�lin an hung nang.Israel mi s�ng sawmli lai,Fei le phaw chawi an um nawh. (gKFIsrael rama khuohai chu,Hluo loin an ram zo a,An ram zo, an ram zo ie,Kei Debora ka ch�t hma chun,Kei Israel ram nu ngei hi,Ka hung ch�t ve hm� khat chu.zfoF"Anat naupa Samgar dam laiin,Jael dam lai ni ngeia chun,Lamlienhai chu rausana umin,Khuolzinhan lam kawi an hraw.`e;FSinaia khan LALPA hmaah,Tl�nghai chu an inthin dur dur, LALPA, Israel Pathien hmaah. dF"Aw LALPA, Seir tl�ng p�l a,Edoma inthok i hung suok ni khan,Hnuoi chu inthinin, v�n a t� a,Sumin ruo an s�rtir chur chur.cF"Lalhai, lo ngaithla unla,Hotuhai, in na lo sit ro;LALPA chu z�iin chawi ka ta,LALPA, Israel Pathien kuomah,Rimawi ka rem ding a nih.dbCF"LALPA chu inp�kin um raw se!Israel hotuhaiin hma an thuoi a,Inhawk takin mipuiin an zui.Va )FChuongchun, chu ni chun Debora le Abinoam naupa Barak chun hi hla hi an sak a:i`MFKanan lal Jabin chu an suksiet d�r hma khat chu Israelhai chun th� an inthla hrim hrim nawh.S_!FChu ni chun Israel thlahai chun Kanan lal Jabin chungah hnena an chang a. ^FBarak chun Sisera chu a hung hnot pei a, lo hmuok dingin Jael chu a va suok a, a kuomah, "Hung raw khai, i mi zawngpa chu lo inhmutir ka ti che" a ta. Chuongchun a zui l�t a, Sisera chu a bekah h�mkil inb�r ngura a thi saa lo z�l chu a hmu a. f]GFNisienlakhom, Heber nuhmei Jael chun puon in thlungna h�mkil hmol zum le tubo chu a l�k a, damtein a pan phei a, sawl �m �ma a in lai chu a bekah h�mkil zum chun a hem tlang a, hnuoiah a hem b�r a, a thi ta a.\!FSisera chun, "Puon in kotkh�ra khan ng�r la, 'Hi taka hin mi an um am?' tia an hung indon che chun, 'An um nawh' lo ti pei rawh" a ta.-[UFSisera chun, "Lunginsiet takin tui mi hung pe raw khai, ka dang a ch�r �m el" a ta. Ama chun bawngnene siena bawm a hong a, a'n dawntir a, puon an khum nawk a. kFEhud chun a kut voi tiengin a malpui chang tienga a kawlhn�m pai chu a phawi a, lal phinga chun a sun rak a. Q=FNipui ch�nga a chawl hadamna pindan chunghnunga ama kh�t chaua thung lal chu a va pan hnai a, "Pathienin i kuoma hril ding thu a mi'n cha a nih" a ta, lal chu a thungnaa inthok chun a hung tho a. y<mFSienkhom, ama ruok chu Gilgal khaw bula pathien lem lung an kerna hmuna inthok chun a k�r nawk a, "E khai, lalpa, thur�k hril ding che ka nei a nih" a ta. Lal chun, "To thiep ro khai" a ta, a bula ng�r po po chun an suoksan ta vong a.G; FSie a p�k zo chun sie chawituhai leh an k�r nawk nghal a. I: FMoab lal Eglon chu sie a p�k a, ama chu mi thau tak el a nih. }9uFEhud chun kawlhn�m ngei ton, tong chen vela sei a sut a, chu chu a malpui chang tieng puon hnuoiah a taivon sa a. Z8/FIsrael thlahai chun LALPA an ko nawk a, sandamtu dingin LALPAN Benjamin hnama mi Gera naupa Ehud, voikawlong chu a siemp�k a, ama chu Israel thlahai chun Moab lal Eglon kuoma p�k ding sie an inchawitir a. O7FIsraelhai chu Moab lal Eglon thu hnuoiah kum sawm le kum riet an um a.}6uF Ama chun Amon mihai le Amalek mihai chu a'n pun khawm a, Israel thlahai chu an bei a, T�m khawpuid chu an hluo a. !5=F Israel thlahai chun LALPA mithmuah thil suol an thaw nawk a. Chuonga thil suol an thaw lei chun LALPAN Moab lal Eglon chu anni n�ka hr�tin a sie a. Y4-F Chuongchun, ram chu Othniel a thi chenin kum sawmli s�ng a ralmuong tah a nih.@3{F LALPA thlarau chu a chungah a hung tlung a, Israelhai ro a r�lp�k a, r�l bei dingin a'n thok suok a, LALPAN Mesopotamia ram lal Kusan-Rishathaim chu a kutah a p�k a, a hne a. 82kF Israel thlahai chun LALPA an ko charin LALPA chun Israel thlahai chu sandamtu a hung siemp�k a, chu mi chun a hung sandam a, ama chu Kaleb sangpa Kenaz naupa Othniel a nih. 41cFChuongchun, LALPA chu Israelhai chungah a lungsen ta hle a, anni chu Mesopotamia hmar thlang tieng ram lal Kushan-Risathaim kutah a zor a, a hnuoia chun kum riet an um a. 0FIsrael thlahai chun LALPA mithmuah thil suol an thaw a, LALPA an Pathien chu an theinghil a, Baal le Astoret hai rong an bawl a. A/FChuongchun, an innei pol a, an pathienhai rong an bawl a.j.OFIsrael thlahai chu Hit mihai, Amor mihai, Periz mihai, Hiv mihai le Jebu mihai lai chun an um a. -/FLALPAN Mosie hmanga an thl�tuhai kuoma thu a lo p�khai kha Israelhaiin an zawm ding le ding naw hrietna ding le fiena dinga a'n umtir a nih. 3,aFChuonghai chu Filistinhai lal panga hai, Kanan mihai po po, Sidon mi hai le Lebanon tl�ng ram Baal-Hermon tl�nga inthoka Hamat kawn chena inzar Hiv mihai chu an nih. "+?FIsrael thla suon thar, tuta hmaa indo d�n ieng khom la hre ngai d�r lohaiin r�l bei d�n an inch�k theina ding chaua anni chu a'n umtir an nih. * }FKanan rama um Israelhai laia mi r�l la do ngai d�r lohai fiena dingin LALPAN hnam thenkhat a rama chun a'n umtir a. )yFChuleiin LALPAN chuong hnamhai chu Josua kutah pea hnot suok vong nghal el loin, a ramah a la'n umtir zing tawl a nih.(9FHieng Israel thlahai hin an thl�tuhaiin LALPA d�n an hraw ang khan an hraw ve ding le ding naw fiena dingin anni chu hmang tawl lem ka tih" a ta. z'oFkeikhomin tuta inthok chu Josua thi hmaa ka hnot suok tah hnamhai ti b�k kha chu hnot suokp�k ta naw n�ng. ?&yFChuleiin, LALPA lung chu Israelhai chungah a sen ta hle a, "Hi hnamhai hin an thlatuhai kuoma thu ka p�k, ka thuthlung chu an bawsiet a, ka thu khom an ng�ithl�k ta naw leiin, S%!FAmiruokchu, ror�ltu a thi pha leh mipui an hnungtol nawk a, an thlatuhai n�ka nasa lemin pathien danghai rong bawlin chibai an b�k a, an thil suol thaw ch�ng le lulul chu an ma chuong bok nawh. $FAn ta dinga ror�ltu LALPAN a siemp�k taphot kuoma chun LALPA chu a um a, n�ksawrtu le sukrimsituhai hnuoia an inr�m pha leh LALPAN a lunginsiet tawl tlat si leiin, ror�ltu dam s�ng po chun an hm�lmahai kuta inthokin a san suok pei hlak a. d#CFChuong sa khom chun ror�ltuhai thu chu zawm nuom loin, pathien danghai lakah an uire a, anni chu an biek lem a, an thlatuhaiin LALPA thup�k an pom le zawm hlak ang khan thaw loin inrang takin an p�tsan tah a nih. r"_FChuongchun, LALPAN ror�ltuhai a ruotp�k a, chuonghai chun roktuhai kuta inthokin an hung san suok a. ,!SFLALPAN inkh�m meua a lo hril tah angin, r�l do dinga an f�na taphotah LALPA kut chu anni chunga chun a se tieng zawngin a tla pei a, namen loin an beidong a.F FChuongchun, LALPA chu Israelhai chungah a lungsen a, anni rok hlaktu kuta chun pe suokin, an kawl le kienga um, an hm�lmahai kuoma chun a zor a, an hm�lmahai chu an ngam thei ta naw a. lSF LALPA chu nghatsan a, Baal le Astoretc hai rong an bawl leiin Pathien lungsenna chu an chok tho a. 2_F LALPA, an thlatuhai Pathien, Aigupta rama inthoka thuoi suoktu kha an nghatsan a, pathien dang, an kawl le kienga umhai pathien laia mi chu an zui a, chibai an b�k a. `;F Israel thlahai chun LALPA mithmuah thil suol an thaw a, Baal rong chu an bawl el ta a. 3aF Chuong suonhai po po khom chu an thlatuhai kuomah an fe zo ta a; chuonghai hnunga chun LALPA hre lo le Israelhai ta dinga a thilthawhai hre bok lo suon dang an hung um a.zoF Gaza tl�ng hmar tieng pang Efraim tl�ng rama chun ama chanpuol ramri s�ng Timnat-Heres khuoah an ph�m a. NFNuna naupa Josua, LALPA siehlaw chu kum za le kum sawm miin a thi a. :oFJosua dam s�ng po le ama n�ka dam sawt upahai, Israelhai ta dinga iengkim LALPAN a thawp�k d�n hretuhai an la dam s�ng po chun mipuihai chun LALPA rong an bawl hlak a.~wFJosuan mipuihai an t�ntir hnung chun Israel thlahai chu mi tin mani chanpuol seng ram chu hluo dingin an fe dar a. iMFChu hmun hminga chun 'Bokim'b an inb�k a. Chu hmuna chun LALPA kuomah inthawina an inhl�n a.a=FLALPA v�ntirkoin chuong thuhai a hril zo chun Israel mipui chu inring takin an tap a. 5eFChuleiin, tuta inthok hin anni chu hnot suokp�k ta nawng ka ti cheu. In n�ka suntu hling hung n�ng an ta, an pathienhai chu in ta dingin ch�ng n�ng an tih" a ta. CFHi rama umhai leh hin thuthlung siem lo ding le an maich�mhai sukchimp�k vong dingin thu ka p�k cheu a, sienkhom ka thup�k in zawm nawh. Ieng leia hieng thil hi in thaw am a na?  9FLALPA v�ntirko chu Gilgal khuoa inthokin Bokim khuoah a hang fe a, an kuomah, " Aigupta rama inthokin ka thuoi suok cheu a, in pi le puhai kuoma inkh�m meua p�k ka tiem rama chun ka thuoi l�t cheu a. Ka hril tah ang khan, in kuoma ka thuthlung kha bawse naw top ka tih. \ 5F$Amorhai ramri chu Ainuvet Kawn (Akrabbim) a inthoka Sela le a kh�l ram chen a nih.M F#Heres tl�ng le Aijalon le Salbim khuoa hai chun Amor mihai chun thang an khaw nghet tlat a; amiruokchu Josefa s�ngkuo an hung hr�t pei hnung chun sinthawa sor dingin an hung hmang tah a nih.  F"Amor mihai chun Dan hnamhai chu tl�ngram tieng an hnot tom vong a, phairuom tienga an hung tl�k thl�k an phal nawh. Y /F!Naftalia hnamhai chun Bet-semes khuo le Bet-anat khuoa umhai chu an hnot suok nawh; chu rama um Kanan mihai lai chun an ch�ng ve a, Bet-Semes le Bet-Anat khuoa umhai chu sinthawa sorah an hmang ta lem a nih.J F hieng lei hin Aser hnamhai chu Kanan mihai lai an um ta lem a nih.r  aFAser hnamhai chun hieng Ako, Sidon, Ahlab, Akzib, Helba, Afek le Rehob khuoa umhai chu an hnot suok nawh; #  CFZebulun hnamhai khomin Kitron le Nahalol khuoa Kanan mihai chu an hnot suok bik bok nawh; Kanan mihai chu sinthawa sor dingin anni lai an um ta zing a nih.  FEfraim hnamhai chun Gezer khuoa Kanan mihai chu an hnot suok naw a, Gezer khuoa chun anni lai an ch�ng ve ta lem a nih.~  yFIsraelhai an hung hr�t hnung khomin Kanan mihai chu sinthawa sor dingin an inumtir a, an hnot suok fai vong ta nawh.@  }FKhuo hieng Bet San hai, Tanak hai, Dor hai, Ibleam hai, Megido hai le an khawpera ch�ng Kanan mihai chun a ramah um lui an tum tlat leiin Manase hnamhai chun an hnot suok tawl nawh.   FChu mipa chu Hit-hai ramah a l�t a, khuo a siem a, a khaw hmingah 'Luz' a'n b�k a, tu chen hin chu hming chu a la put a nih. 9FKhawpui s�ng l�tna chu a hril a, chuongchun kawlhn�min khuo chu an bei a, chu mipa le a s�nghai ti chauh naw chu tu khom damin an hl� nawh. ( MFEnthlatuhai chun khaw s�nga inthoka hung suok mi pakhat hi an hmu a, a kuomah, "Khawpui s�ng l�tna mi hril la, i chungah tha takin thawng kan tih" an ta. l UFJosefa s�ngkuohai chun enthlatu ding Bethela chun mi an tir a (Bethel hming hmasa chu Luz a nih). ` =FJosefa s�ngkuohai khom Bethel bei dingin an inthok suok a, anni chu LALPAN a umpui a. 7 kFBenjamin thlahai ruok chun Jerusalem hluotu Jebu-hai chu an hnot suok naw leiin, Jebu-hai le Benjamin thlahai chu tu chen hin Jerusalemah an la ch�ng hmunkhat ta zing a nih.~ yFMosien thu a lo tiem tah angin, Hebron khuo chu Kaleb an p�k a, chu taka mi Anak naupa pathumhai chu a hnot suok a. / [FLALPA chu Judahai kuomah a um a, tl�ngrama ch�nghai chu an hnot hmang vong a, phairuoma ch�nghai ruok chun th�r tawlailir an nei leiin an hnot suok thei nawh. f IFJuda thlahai chun Gaza le Askelon le Ekron khawpui, mania rambung nei seng chu an l�k bok a.M FChun, Juda thlahai chu an unau Simeon thlahai leh an inthok suok a, Zefat khuoa um Kanan mihai chu an hang bei a, an khawpui an suksiet vong a. Chuleiin chu khawpui hminga chun Hormaa an inb�k a.~ %FKen mi Mosie tarpupa thlahai chu T�m khawpuia inthok chun Juda thlahai leh sim tienga Judai ram thlaler, Arad kawla chun an inson tung a. E} FAma chun, "Thil hni che ka nuom a nih. Sim tieng ram i mi p�k ta si hin chu tuikhur khom hi mi pe sa law law rawh" a ta. Kaleb chun tuikhur chuonchung le tuikhur chuonhnuoi chu a p�k a.m| WFNi khat chu a pasal Othniel kuomah Aksa chu a hung a, a pa kuoma ram hni bel dingin a pasal chun a lo infui a. Chun, a sabengtung chunga inthoka Aksa a hung tum chun Kaleb-in, "Iem ka thawp�k thei ding che?" tiin a lo indon a. k{ SF Kaleb sangpa Kenaz naupa Othniel chun a l�k a, Kaleb chun a naunu Aksa chu nuhmeiah an neitir a. ez GF Kaleb chun, "Kiriat Sefer beia lat� t� chu ka naunu a nuhmei dingin p�ng ka tih" a ta. ]y 7F Chu taka inthok chun Debir khuo, kha hmaa Kiriat Sefer an ti hlak chu an va r�n a. ~x yF Hebron (Kiriat Arba an ti hlak bok) a Kanan mihai chu an va bei a, Sesai hai, Ahiman hai le Talmai hai chu an that a. w F Chu hnung chun tl�ng ram le sim tieng le tl�k tieng pang tl�ng thuta um Kanan mihai chu bei dingin Juda thlahai chu an fe thla a. rv aFJuda thlahai chun Jerusalem an hang bei a, an l�k a, khawpui chu kawlhn�min an s�m a, an raw bok a. su cFAdoni-Bezek chun, "Lal sawmsari kutpui le kepui ka tanp�khaiin ka dawk�n hnuoiah ka bu mal tla an r�t hlak a, ka thaw ang charin Pathienin a mi thungrul ve a ni tah hi" a ta. Ama chu Jerusalemah an thuoi a, chu taka chun a thi a.\t 5Fa tl�n suok a, sienkhom an hnot zui a, an man a, a kutpui le kepui an tanp�k a. ds EFKanan mihai le Periz mihai chu an tukdol lai chun Adoni-Bezek khom an hang hmu a, an bei a, r FJudahai chun an hang do a, Kanan mihai le Periz mihai chu LALPAN an kutah a p�k a, Bezek khuoah mi s�ng khat an that a. kq SFJuda thlahai chun an unau Simeon thlahai kuomah, "LALPAN a mi p�k rama chun Kanan mihai mi hang dopui unla, nangni khom in ram chanpuola um mihai chu dopui v�ng kan ti cheu" an ta, chuongchun Simeon thlahai chun an fepui a.  %~}}{zz7yyxx>wvv+uut>~==UF Aigupta rama inthoka an hung suok khan Tuipui Sen le thlaler ram pal tlangin Kadesh chen an hung a. w=iF "Hieng hin Jeftha chun a hril: 'Israel thlahaiin Moab-hai ram amanih, Amon-hai ram amanih an l�kp�k nawh. M<F Jeftha chun Amon lal kuomah palai a tir nawk a, hi thu hi a thon a: ;3F Amon lal chun Jeftha palai kuomah, "Aiguptaa inthoka Israel thlahai an hung tung lai khan Arnon vadunga inthoka Jabok vadung le Jordan vadung chena mi ka ram an mi l�kp�k lei a nih. Chu chu ieng khom hril buoi ta loin hung pe k�r nawk raw hai se" tiin thu a lo incha a.:1F Chu zoa chun Amon lal kuomah, "I theida zawng iem kan thaw a, kan ram bei dinga i hung inthok el hi?" tia indon dingin Jeftha chun palai a tir a. [91F Chuongchun, Jeftha chun Gilead upahai chu a zui a, mipuihai chun an lu tak le an chunga kawmandar-ah an siem a; Jeftha chun an ink�ra thu po po chu Mizpa khuoa chun LALPA hmaah iengkim a hril non nawk vong a.w8iF Gilead-a upahai chun, "LALPA chu eini ink�ra hrepuitu a nih, i thu ang angin thaw ngei ngei kan tih" an ta. 73F Jeftha chun, "Amon mihai do dingin mi thuoi k�r ni ta inla, LALPAN anni chu ka kutah mi pe ta ang sien, hotuah in mi siem takzet ding maw?" a ta.]65F Gilead upahai chun a kuomah, "Ieng po khom lo ni ta sien, chu lei tak chun i kuomah tu hin kan hung tlu l�t a ni hi. Amonhai mi beipui dingin hung la, Gilead rama ch�nghai po po hotuah siem kan ti che" an ta.$5CF Jeftha chun an kuomah, "In mi theida a, ka pa ina inthokin in mi hnot suok a ni naw maw? Iengti d�na tuta buoina in tuok phinga ka kuoma in hung?" a ta. U4%F "Hung la, Amon mihai ei do theina dingin, mi hung inrawi rawh" tiin an ko a.}3uF A hnunga Amon mihai le Israel thlahai an hung indo phing leh Gilead upahai chu Tob rama chun Jeftha kuomah an fe a, $2EF Chun, hieng hi a hung ni a. 17F Chuongchun, Jeftha chu a unauhai kuoma inthok chun a suok a, Tob ramah umhmun a khuor a, chu taka chun mi tawrot ruol rawia neiin, a hnung an zui a. K0F Gilead nuhmei chun nau pasal dang khom a nei a, an hung puitling chun Jeftha kuomah, "Nang chu mi dang nau i ni leiin kan pa ro thuah chan nei ve naw ti nih" an ta, ina inthokin an hnot suok a. v/ iF Gilead mi Jeftha chu mi hr�t tak le huoisen tak a na, a pa hming chu Gilead a na, a nu chu nawchizor a nih. . F Chun, Gilead rama an hotuhai chu an inrawn khawm a, "Amon mihai bei hmasatu tak chu Gilead rama umhai lu takah um raw se" an ta.~-wF Chuonga Amon mihai inr�lthuoma Gilead rama an inkul lai chun Israel thlahai khom pung khawmin Mizpa-ah an inkul a. ,'F Chuongchun, hnam dang pathien an kolhai po po chu an sie hmang vong a, Pathien rong an bawl a, Israelhai rimsikna chu a tosan sawt thei nawh.F+F Nisienlakhom, Israel thlahai chun LALPA kuomah, "Thil suol kan lo thaw tah a na, kan chungah tha i ti ang angin thaw la, amiruokchu tu hin chu mi san suok lul rawh" tiin an ng�n t�l a. *%F In thlang lem pathienhai kuoma chun fe unla, anni chu ko kh�k ta unla! In lungzing pha leh annin hung san suok cheu raw hai se chu!" a ta.h)KF Sienkhom mi nghatsanin pathien danghai rong in bawl a, chuleiin, san suok ta nawng ka ti cheu. (F Sidon mi hai, Amalek mi hai, le Moan mi haiin an n�ksawr cheua in mi ko khan an kuta inthokin ka san suok hlak naw cheu am a ni? g'IF LALPA chun Israel thlahai kuomah, "Aigupta mi hai, Amor mi hai, Amon mi hai, Filistin mi hai, .&WF Chu phing leh Israel thlahai chun, "Kan Pathien kan lo nghatsan a, Baal rong d�m kan lo bawl t�k leiin i chungah thil suol kan lo thaw a nih" tiin LALPA an ko a.%%EF Chun, Amon-hai chun thlang tienga um Juda hai, Benjamin hai le Efraim s�ngkuohai chu do dingin Jordan an k�n a, Israelhai chu nasa takin an lungzing a. =$uF Chu kum chun an hung hn� b�n a, an sirsop nasa hle a. Kum sawm le kum riet s�ng chu Jordan r�l Gilead biel Amor mihai rama ch�ng Israel thlahai po po chu an n�ksawr a. _#9F Chuleiin, an chungah Pathien a lungsen hle a, Filistin-hai le Amon-hai kutah a zor a. ""?F Israel thlahai chun LALPA mithmuah thil suol an lo thaw nawk ta a. LALPA chu nghatsana a rong bawl ta loin, Baal d�m, Astoret d�m, Aramhai pathien d�m, Sidonhai pathien d�m, Moabhai pathien d�m, Amonhai pathien d�m, Filistinhai pathien rong d�m chu an bawl ta lem a. 4!eF Jaira chu a thi a, Kamon khuoah an ph�m a.V 'F Ama chun nau pasal sawm thum, sabengtung tuoi sawm thum chunga chuong hlak mi a nei a, Gilead rama khaw sawm thum chungah ro an r�l a, chuonghai chu tu chen hin Havot-Jair (Jaira khuo) ti an la ni vong. r_F Chu hnung chun Gilead mi Jaira a hung suok a, kum sawmhni le kum hni s�ng Israel chungah ro a r�l a. hKF Kum sawmhni le kum thum Israelhai chungah ro a r�l hnungin a thi a, Samir khuoah an ph�m a.  =F Abimelek hnunga chun Israelhai san suok dingin Isakar hnama mi Dodo naupa Pua, Pua naupa Tola chu a hung suok a, Efraim tl�ngram Samir khuoah a um a. 'F 9Sekem mihai khom an r�tlona po po leiin Pathienin a thungrul a, Jerub-Baal naupa Jotham tongsie inphur chu an chungah a hung tla tah a nih.~wF 8Abimelekin a unauhai sawmsari thata a pa chungah ritlona a'n suona lakah chuong ang chun Pathienin a thungrul a nih. X+F 7Israelhaiin Abimelek a thi tah ti an hmu chun mani in tieng an k�r ta seng a.U%F 6R�lthuom chawitu tlangval chu a ko nghal a, "I kawlhn�m kha phawi la, mi sun hlum rawh, 'Nuhmeiin a that a nih' an mi ti nawna dingin" tiin thu a p�k a. Tlangval chun a sun tlang pop a, a thi ta a. F 5Kulbing chu raw dinga a kotpui tieng a pan lai chun nuhmei pakhatin a lu chungah bu rawtna lung a zuk thl�k a, a lu a d�ng koi a. 7kF 4Abimelek chun kulbing s�ng chu a hang bei a. ,SF 3A khaw s�nga chun kulbing a um a, chu taka chun a khaw mi po po, a nuhmei a pasalin, an tl�n l�t a, kot an inkal khum a, kulbing s�nga chun an lawn kai a. LF 2Chu zoah Abimelek chu Thebez khuoah a fe a, a'n huol a, a l�k a. wiF 1A mihai po po chun thingkau an s�t thlak a, an put seng a, a hnung chu an zui a, kulbing vela chun an thing kau put chu an bum khawm a, an raw a, Sekem kula um po po chu an raw hlum a, nuhmei le pasal an r�ngin s�ng khat lai an nih.LF 0Chuongchun, a mihai le chun Zalmon tl�ng a kai a, hrei a chawi a, thing kau a s�t thl�k a, a put a. A mihai kuoma chun, "Inhmaw ro, ka thaw ang hin thing kau s�t unla, put seng ro" a ta. CF /Chu taka chun an inbeng khawm ti Abimelekin a lo hriet a. kQF .Sekem kula um po poin chu thu an lo hriet chun El-Berit tempula kulbingah an tl�n l�t vong a. F -Abimelekin khawpui chu sunnithl�kin a bei a, a l�k a, a s�nga mihai chu a that a, khawpui chu a suksiet vong a, chi a phulkhum a.2_F ,Abimelek le a pawlhai chu a hmatawnga thangin khawpui l�tna kotpui chen chun an hung hnot a, pawl hni danghai chun ph�la hunghai chu an lo bei a, an lo that tawl a. F +A mihai a thuoi a, pawl thumin a the a, ph�la chun ar�kin a'n ch�ntir a. Mipui an hung suok a hmu chun an lo bei a. Z /F *A z�nga chun Sekem mipui chu ph�lah an fe a, chu thu chu Abimelek an hril a. q ]F )Abimelek chu Aruma khuoah a'n kul a, Zebul chun Gaal le a unauhai chu Sekema inthok chun a hnot suok a. f GF (Abimelek chun Gaal chu khawpui kot bul chen chun a hung hnot a, mi tam tak hliemin an tlu a. _ 9F 'Chuongchun, Gaal chun Sekem mipuihai chu a ko suok a, Abimelek le chun an inbei ta a. p [F &Zebul chun a kuomah, "Kha hmaa, 'Tu'm a na Abimelek, a rong kan bawl ding chu?' tia i'n hrosa p�ng p�ng kha iem umzie a nei a? Hienghai hi nuizat b�ra i hmanghai kha an ni naw am a ni? Suok la, va'n beipui tawl raw leh" a ta.&GF %Gaal chun, "En hman rawh, ram lailung taka inthokin mipui an hung suok saw! Pawl khat lem chu ai en thiem ruol, saisuo bul tienga inthokin an hung saw" a ta.A}F $Gaal-in anni rawi a hmu chun Zebul kuomah, "En ta, tl�ng s�pa inthokin mipui an hung chim thla a ni saw" a ta. Zebul chun, "Tl�ng hlim saw mihriem i sawn mei mei a ni chu" a ta. )MF #An lo inch�n r�kna hmuna inthoka Abimelek le a sipaihai an hung suok lai tak chun Ebed naupa Gaal chu a fe suok a, khawpui l�tna kotpuia chun a ng�r a. F "Chuongchun, Abimelek le a sipai po po chu a z�n a z�nin an hung inthok a, pawl lia inthein Sekema chun ar�kin thanghmun an khaw a. +QF !Z�ng tieng nisa suok charin khuo chu hung bei unla, Gaal le a mihaiin do ding chea an hung suok pha leh i nuom ang angin lo thaw tawl rawh" tiin thu a'n cha a. U%F Chuleiin, i mihai leh a z�n a z�nin hung unla, ph�lah lo inch�n ro. )F Ar�kin Abimelek kuomah mi a tir a, "Ebed naupa Gaal le a unauhai chu Sekemah an hung a, a khaw mihai i laka helpui tumin an infuipor a nih. dCF A khaw ror�ltua um Zebul-in Ebed naupa Gaal thu hril a lo hriet chun a lung a sen hle a. *OF Hieng mihai hi ka thu hnuoia um ni hai sien chu aw, Abimelek kuomah, 'I sipai po po leh hung inthok rawh' ting ka ta, ka lo intlawm vong el ding a ni si a" a ta.9mF Faa an dawn lai chun Ebed naupa Gaal chun, "Tu am a na Abimelek in ti chu? Sekem khom chu tu am a na, chuonga a hnuoia ei hang k�n el ding chu? Jerub-Baal naupa an naw maw? Zebul hi a kaiza v�ngtu a ni naw am a ni? Sekem pa Hamor mihai rong bawl lem ro. Ieng leiin am Abimelek rong chu ei bawl ding? f~GF Chun, gr�p huonah an fe a, an lo a, an ch�l a, an pathien tempula chun k�t an hmang a. }F Ebed naupa Gaal chu a unauhai leh an hung inthok a, Sekem khuoah an l�t a, Sekem khaw mihai chun an lo inhnempui hle a. (|KF Chuongchun, ama khingtu Sekem khaw mihai chun mi a hung taphot lambuna lo suomtu dingin tl�ng s�pa chun mi an sie a, chu thu chu Abimelek kuomah an hril a.^{7F Jerub-Baal nauhai sawmsari rawng taka Abimelekin a that leia a chunga le a unauhai that dinga a kut lo sukhr�ttu Sekem khaw mihai chungah phuba l�k a ni theina dinga chuong thilhai chu Pathienin a thaw a nih. zF Pathienin Abimelek le Sekem khaw mihai ink�rah thlarau suol a'n tl�ktir a, a khaw mihai chu Abimelek chungah dawhain an che a. ;ysF Abimelek chu Israelhai chungah kum thum a'n lal a. gxIF Jotham chun a unaupa Abimelek chu a ti leiin Beer-ah a tl�n a, chu taka chun a um ta zing a.rw_F Chuong chu a ni si naw chun, Abimeleka inthoka mei suok chun Sekem le Bet Milo mihai po po hi k�ng hmang sien, chu chu a ni si naw leh Sekem le Bet Milo mihaia inthoka mei suok chun Abimelek chu k�ng hmang ve thung raw se" a ta. 4vcF Tuta Gideon le a s�ngkuohai chunga in thaw hi indik tak le titakzeta in thaw a ni chun, Abimelek chunga hin in lung awi sien, ama khom nangni chungah a lung awi raw se. luSF Voisun ruok hin chu ka pa s�ngkuohai chungah helin, lungph�k pakhat chungah a nau pasal sawmsarihai chu that sienkhom, in unaupa a ni lei ringotin a bawinu naupa Abimelek chu Sekem khaw mihai chunga lalah in lo siem ta hi. tF Midianhai kuta inthoka san suok ding cheuin ka pa khan a hringna ch�n huomin in ta dingin a lo bei a nih ti hre zing ro.s F "Tu hin ka thu hi ngaithla ro. Lal dinga Abimelek in thlang khan indik tak le ti tak zeta in thaw a ni? In chunga Gideon-in a thawp�k cheu ang phuin, ama hriet zingna le inz�na dingin a naupa Jerub-Baal le a s�ngkuohai chungah ieng am in thaw ve a? [r1F Hling chun, 'Lala hriek n�l in mi nuom takzet chun ka buk hnuoia hin hung ro, in ni naw ruok chun ka buk hlinga inthokin mei hung suok a ta, chu chun Lebanon sidar thing chen khom k�ng fai vong a tih' a ta.]q5F A tawpah thinghai chun hling kuomah, 'Hung la, kan lalah hung thang el rawh' an ta. p%F Gr�p kung chun, 'Pathienhai le mihriemhai suklawmtu ka uoiin hi suoksanin thing chunga lalah ka thang ding maw?' a lo tip�k nawk pei a. moUF Thinghai chun gr�p kung kuomah, 'Chuong an leh nang hung la, kan lalah hung thang el rawh' an ta. nyF Theichang chun, 'Ka ra thlum tak le inhnik tak hi suoksanin thing chunga lalah ka um ding maw?" a lo ti p�k nawk a. emEF Thinghai chun theichang kuomah, 'An leh, nang hung la, kan lalah hung thang el rawh' an ta. l+F Oliv thing chun, 'Pathien le mihriemhai ka chawimawi thei ph�na tak ka thau hi suoksanin thing chunga lalah ka um ding maw?" a lo tip�k a. ~kwF Voi khat chu lal thlang tumin thing po po an pung khawm a. Oliv thing kuoma chun, 'Kan lalah nang thang rawh' an ta. PjF Chu thu Jothamin a lo hriet chun Gerizim tl�ng s�pah a hang ng�r a, rawl inring taka kh�kin, "Nangni Sekem khuoa mihai, ka thu hi ngaithla unla, Pathienin nangni thu khom ngaithl�ng a tih. i/F Chuongchun, Sekem khuo le Beth Milo khuoa mi po po chu Sekem lungphun bula saisuo thing lien hnuoia chun an hung a, Abimelek chu lalah an siem a.>hwF Chun, Ofra khuoa a pa inah a fe a, Jerub-Baal nauhai, ama unauhai ngei sawmsari chu lung pakhat chungah a that vong a. An mi tlum tak Jotham ruok chu a lo inbi hmang leiin a him a. g3F Baal-Berit tempula inthokin tangka shekel sawmsari an p�k a, chu chun mi hmangna bo le tawrot tak tak a ruoi a, chuonghai chun a hnung an zui a. +fQF A nu tahai chun Sekem khuoa mi po po hrietah chuong thu chu an hril a, "Ama hi kan unaupa a nih" an ti lei chun Abimelek chu zui nuomna lungril an hung put ta a. Te#F "Sekem mihai kuomah, 'Jerub-Baal nauhai po po mi sawmsarihaiin in chunga ro an r�l am tha in ti lem an naw leh mi pakhat chauin?' ti indon ro. Kei hi in thisen inzompui ka nih ti hre zing bok ro" a ta.qd _F Jerub-Baal naupa Abimelek chu Sekem khuoa a nu tahai kuomah a fe a, a puhai s�ngkuo po po kuomah chun, cF#Israelhai ta dinga theitawp suoa thil tha po po thawtu Jerub-Baal s�ngkuohai chunga khom ngilneina an insuo zui chuong tah bok nawh.|bsF"Israel thlahai chun s�r tina um an hm�lmahai po po laka san suoktu LALPA an Pathien chu an hriet zui ta naw a, maUF!Gideon a thi charin Israel thlahai chu Baal lakah uirein, Baal-Berit chu pathienah an biek el ta a. `F Joas naupa Gideon chu tar kuna damin a thi a, chuongchun Abiezar mihai khuo Ofra-a chun a pa Joas thl�nah an phum ve ta a.Q_FA hmei, Sekema um khomin nau pasal a nei a, a hming chu Abimelek a nih. <^uFNuhmei a hau leiin nau pasal khom sawmsari a nei a. E]FChun, Joas naupa Gideon chu a ina um dingin a k�r nawk a. 9\mFChuong ang chun Midianhai chu Israel thlahai hmaah tukdolin an um a, an lu an ling nawk thei ta ngai nawh. Gideon dam s�ng chun ram chu kum sawm li s�ng ralmuongin a um a. y[mFChuong rangkachaka inthok chun Gideon-in thiempu zakuo Efod a siem a, a umna khuo Ofra-ah a sie a, chu chu Israel mihai chun an biek a, an Pathien lakah uire phanain an hmang a, Gideon le a s�ngkuohai ta dinga ch�ng a hung inchang ta a.Z{FRangkachak nabe a hni an p�k khawm po po rikzie chu kilogram sawmhni vang a na, chu taka chun Midian lalhaiin incheina man tam an be le or hai, khaidiet an hli hai, puon senduk an silhai, sanghawngsei r�nga an inortirhai chu tiem sa lo a nih. yYmFAnni chun, "Pe mol kan ti che" an ta, puon an pha a, mi tinin an r�ll�k nabe chu an d�ng khawm ta seng a. 8XkFGideon bokin an kuomah, "Thil pakhat ruok chu hni cheu ka nuom: mi tinin in r�ll�k nabe mi pe seng ro" a ta. (Ismael thlahai chun rangkachak nabe be an ching hrim a nih.) WFGideon ruok chun, "In chungah ro r�l naw n�ng, ka nauhai khomin r�l naw ni hai; LALPAN in chungah ro r�l lem a tih" a ta. 9VmFChuongchun, mihai chun Gideon kuomah, "Midianhai lakah i mi san suok leiin kan chungah nangin ro r�l ta rawh, i nauhai le i tuhai chen khom ror�ltuah um raw hai se" an ta. PUFZeba le Zalmuna chun, "Nang kha hung la, mi hung that ta la; pa le pa chu ei inbei ding annawm" an ta. Gideon chu a tho a, Zeba le Zalmuna chu a that a, an sanghawngsei nghawngor khom a l�kp�k a.TFA nau upa tak Jether kuoma chun, "That tawl raw leh" a ta. Jether chu naupang a la ni leiin a ti a, a kawlhn�m a phawi ngam naw a. BSFGideon chun, "Khanghai kha ka unauhai, ka nu sula inthoka pieng ve ngei an ni kha. An hringna lo hl� chu ni unla, LALPA hring zing hmingin, in hringna ka hl� ve awm vei leh!" a ta. ?RyFGideon chun Zeba le Zalmuna kuomah, "Tabor tl�nga in mi thathai kha mi ieng ang mi am an ni a?" tiin a'n don a. Anni chun, "Nangma ang char, lal nau hm�l put vong an nih" an ta. JQFChun, Peniel khaw kul chu a sukchim a, a khaw mihai chu a that a.bP?FA khaw upahai chu a man a, Sukot mihai mithmuah thlal�r hling le dai hlingin a hrem a. {OqFChun, Sukot mihai kuoma chun a hang fe a, "Zeba le Zalmuna hi en ta u, hieng mihai hi annawm, 'Zeba le Zalmuna hai i kuta um ta ang ziez�nga i mi chauhai beip�r kan hang p�kna san ding kan hriet nawh!' tia in mi ti-elna hai kha!" a ta. "N?FSukot mi tlangval pakhat chu a man a, thu an don a, Sukot khuoa an hotuhai le upahai hming chu an ziektir vong a, an r�ngin sawmsari le pasari an nih. UM%F Joas naupa Gideon chu indonaa inthok chun Heres kawnah a hung k�r thla a. LF Midianhai lal pahnih, Zeba le Zalmuna hai chu an tl�nsie a, sienkhom a hnot a, a man ve ve a, an sipaihai po po chu a tukdol vong a.K7F Noba le Jogbeha sak tienga um ran v�ngtuhai hraw hlak lam hluia chun fein, Gideon chun inring lawk d�r loa lo um sipaihai chu a hang bei thut a. \J3F Zeba le Zalmuna chu Karkor-ah an sipai s�ngkhat le s�ngnga leh an inkul a, chuonghai chu khaw sak sipai hunghai laia la dam um sun chu an nih, kawlhn�m chawi mi nuoi khat le s�ng hni chu an thi ta si a. IF Chuongchun, Penielhai kuoma chun, "Hnena changa ka hung k�r nawk pha leh hi kul hi hung sukchim ka tih" tiin a hril bok a.HFChu taka inthok chun Peniel-ah a hang fe a, a hni ngai bok chu a hang hni a, sienkhom Sukot mihai ang bokin an lo don a. FIsrael thl� Naftali hai, Asera hai le Manase hai chu an biel senga inthok chun Midianhai hnot dingin an hung pung khawm a. u=eFTawtawrawt za thum chu an hang m�t tuor tuor a, kul s�nga umhai chu LALPAN anni le anni kawlhn�min a'n sattir a. Sipaihai chu Zerera tieng Bet-Sita chena tl�n an um a, Tabat bula Abel Mehola ramri chen tl�n tlung an um bok a. <FHm�lmahai b�k huol tuok chun mani hmun sengah an ng�r a, Midianhai chu thlab�ra kh�kin an tl�nsie hum hum a. W;)FAn pawl danghai khom chun tawtawrawt an m�t a, an b�l chawi chu an vuok koi a, voi tiengin meiser an chawi a, chang tiengin tawtawrawt an chawi a, "LALPA le Gideon kawlhn�m" tiin an kh�k dur dur a. :~}}^|{{zyy-xwvutssPrqq~ppRohnnn.m`l>kjii:hh2gkff1eddcbb-aaA`.__]\\[+ZYXX%WFVVOU~TTSnRQPPONMLKKvKJJIwHH\H GFEDDD$CBB7A@@u??>>=<<;J::N99 8O776j554J330211x00:/.--.,+++&** )a(''&%$##"_!! nQH}s 0L8k_z 5 e QXLLn>WF/Mi zaruk ruok chu thlaler tieng Rimon lungpuiah an tl�nsie a, Rimon lungpuia chun thla li an um a. =F.Chu ni chun Benjamin mi kawlhn�m chawi ngot khom s�nghni le s�ngnga an that a, an r�ng chun mi hr�t le huoisen vong an nih. F<F-Anni rawi chu an intawl pei a, thlal�r tieng Rimon lungpui tieng chun an tl�nsie a, mi s�ngnga chu lamlien dungah an that a, Gidom chenin an hnot ngat ngat a, mi s�nghni an that a. s;aF,Benjamin mihai chu mi s�ngkhat le s�ngriet an that a, chuonghai chu mi hr�t le huoisen vong an nih. z:oF+Benjamin mihai chu an inhuol a, an hnot a, ni suokna tienga chawlna hmun, Gibea dep tieng chun an hnot ph�k a. ,9SF*Israelhai hmaa chun thlaler tieng panin an tl�n sie a, sienkhom tl�n hmang ngaina a um naw a, khawpuia inthoka hung hnottuhai khan chu taka chun an sukhlum a. 8F)Chu phing leh Israelhai chun an hung hnot k�r a, Benjaminhai chu an thlab�r hle a, sietn�n a tl�k buok a nih ti an inhmai nawh. +7QF(Nisienlakhom, khawpuia inthoka mei khu a hung suok phing leh Benjaminhai chu an hang ngha k�r a, khawpui pumpui khu chun v�n tieng a pan tung ngut ngut el a. D6F'mei an inkh�k charin an hung bei l�t tah a nih. Benjaminhai chun Israelhai chu beiin, mi sawmthum vel lai an that hman leiin, "A hmaa ang bokin ei hne nawk an tah" an ti hman hrim a. x5kF&A r�ka inch�ntuhai khan mei an inkh�k chara Israel mi danghai khan hung nor l�t dinga inremsiem an na, {4qF%A r�ka inch�ntuhai chun Gibea chu an bei thut a, an inzar dar a, a khaw pumpui chu kawlhn�min an suos�m a "3?F$Benjamin thlahai chun an tlawm tah ti an inhmai nawh. An hmaa Israelhai an hnung tol kha Gibea bula inch�ntu an lo sie r�khai an ring lei a ni si a. H2 F#Israel mihai hmaa chun LALPAN Benjamin thlahai chu a sukhlum teu a, chu nia Israel mihaiin Benjamin thla an that po po chu kawlhn�m chawi ngot khom s�nghni le s�ngnga le zakhat an nih. H1 F"Israel mihai laia mi huoisen thlang khawm s�ngkhatin Gibea khawpui chu an bei thut a, an indo nasa �m leiin Benjamin thlahai chun an tlawm t�p a nih ti hm�l khom an hriet chang nawh. R0F!Israelhai po po chu an umna hmuna inthokin an intawl k�r a, Baal Tamar-ah thang an khaw a; chu phing leh a r�ka lo inch�ntuhai kha an inch�nna hmun Gibea thlang tienga inthokin an hung suok a. L/F Benjamin thlahai chun, "A hmaa ang bok khan ei intlawm nawk tah ie" an ta. Chuonga an hril lai chun Israel thlahaiin, "Intawl k�r ei ta, khawpuia inthokin lamlien tieng zawr dok ei tiu" an ta. P.FLo bei dingin Benjamin thlahai chu khawpuia inthokin an hung suok a, ni dang ang bokin mihai chu beiin an lo that a, Bethel khaw pan tungna le Gibea khaw panna lama phula chun mi sawmthum an that a. -FIsrael mihai chu Benjamin thlahai bei dingin a ni thum ni chun an inthok suok nawk a, a hma ang bokin thanghmun an khaw a. S,!FChun, Israelhai chun Gibea khaw kawla ar�ka inch�ntu ding mi an sie a.+9FAron naupa Eleazar, Eleazar naupa Finehas chun rong a bawl a). Finehas chun, "Kan unau Benjamin thlahai chu kan hang bei nawk ding am a ni? an naw leh kan tawpsan lem ding?" tiin LALPA chu a'n don a. LALPA chun, "Hang bei nawk inla, z�nga chu in kutah pe t�ng ka tih" a ta. m*UFIsraelhai chun LALPA chu an rawn a (Chuong lai chun LALPA Thuthlung Bawm chu chu hmuna chun a um a, a)=FChuongchun, Israel thlahai le mipui po po chu Bethelah an hang fe a, LALPA hmaah an inthung a, an tap a, z�n tieng chen bu an nghei a, LALPA kuomah pumraw thilhl�n le inremna thilhl�na inthawina an hang nei a. 1(]FBenjamin thlahai chun bei dingin Gibea khuoa inthokin an hung suok ve a, Israel thlahai laia mi s�ngkhat le s�ngriet, kawlhn�m chawi mi ngot chu, an that nawk a. T'#FA ni hnina chun Israel mihai chun Benjamin thlahai chu an hang pan hnai a. I& FIsrael mihai chu an hang fe a, LALPA hmaah z�n tieng chen an tap a, "Kan unau Benjaminhai do dingin kan inthok dok nawk ding am a ni?" tiin an hang rawn a, LALPA chun "Hang bei nawk ro" a ta% FSienkhom, Israel thlahai chu an infui ph�r a, an bei tan nia an beina hmuna inthok bok chun bei dingin thang an khaw nawk a. $FBenjamin thlahai chu Gibea-a inthok chun an hung suok a, chu ni chun Israel mihai chu s�nghni le s�nghni an lo that a. [#1FIsrael thlahai chu Benjamin thlahai bei ding chun an suok a, thanghmun an khaw a. Q"FA z�nga chun Israel mihai chu an tho a, Gibea khuo huolin an inkul a. ?!yFIsrael mihai chu Bethel-ah an hang fe a, Benjamin thlahai chu bei dingin a tu hnam am fe hmas�ng an ta ti thu indonin Pathien an rawn a, LALPA chun "Judahai fe hmasa raw se" a ta. l SFIsrael mihai chu, Benjamin mihai tiem sa loin, kawlhn�m chawi, indo mi ngot khom nuoi li an nih. !=FChuonghai lai chun voikawlong thlang suok b�k ngat mi zasari an thang a, an r�ng chun saihli per thiem, sam z�i tiet khom per thel lo vong an nih.5eFGibea mi huoisen thlang suok za sari b�kah an ch�ngna khuohaia inthokin kawlhn�m chawi r�l do mi s�nghni le s�ngruk chu Benjamin thlahai chun an khawm nghal a. FChuongchun, Benjamin thlahai chu Israel thlahai do dingin an khawpuihaia inthok chun Gibea khuoah an l�t ta hum hum a. tcF Gibea khuoa mi rilohai chu kan sukhlum dingin kan kutah hung pe suok unla, Israel rama inthokin chuong ang ritlona chu inthiel fai kan tih" an ta. Amiruokchu, Benjamin hnamhai chun an unau Israel thlahai thu chu an bengkhon nuom nawh. ;F Israel thlahai chun Benjamin hnam umna taphotah mi an tir a, "Nangni lai hieng anga tuolthatna r�pthl�k tak a hung um el ta hi ieng tizie am a na? fGF Chuongchun, Israel thlahai po po chu thukhat chelin khawpui bei ding chun an ins�k khawm a.^7F Israelhai chunga thil indik lo tak an thaw ang peia thaw ve dinga Gibea khuoa Benjaminhai ei hang beinaa mipui f�k ding buoipuitu ding mi zaah sawm, mi s�ngah za, mi s�ngah s�ng thlang suok ei tiu" an ta. ueF Gibea-hai ei thaw d�n ding chu hieng hi n�ng a tih: Thum vawr ei ta, chuong ang pei chun thawng ei tih. FMipuihai chun thukhat chelin, "Tu khom mani in tieng inlawi nawng ei ta, tu khomin mani khuo tieng k�r bok nawng ei tiu. yFNangni Israel thlahai hin in r�ngin ngaituo unla, in ngaid�n le remti d�n chu hrilin thu tl�kna siem ro" a ta.G FKa hmei ruong chu ka hung phur a, a taksa chu ka chan nawi a, Israel thlahai ram hluo po poah ka thon dar a nih, Israel rama hin thil tirdakum le inzakum thl�k tak chu an lo thaw ta si a.  FGibea mihai chun an mi hung bei a, z�nah an mi hung inhuol a, mi that an tum a, ka hmei chu an pawngsuol hrep a, a thi ta a. zoFA nuhmei an thatp�k, Levi chia mi chun, "Benjamin chihai umna Gibea-ah riek dingin ka hmei leh kan va l�t a. G F(Benjaminhai chun Mizpa-ah Israel thlahai an pung khawm ti an lo hriet a.) Israel thlahai chun, "Ieng leia hieng ang ritlona hi hung um am a na ti mi hril rawh" tiin thu bulb�l an indon a.7FIsrael thlahai laia chihnam po po le an lukh�ituhai chu Pathien mihai inkhawmnaa chun an thang a, r�lthuom chawi sipai ngot khom nuoi li an nih. @ }FChuongchun, Israel thlahai po po chu inthuruolin an inthok suok a, Dan khuoa inthoka Beer-Seba khuo chen le Gilead rama mi po po chu Mizpa khuoa chun LALPA hmaah an hung pung khawm a. hKFA hmu taphot chun, "Israel thlahai Aigupta rama inthoka an hung suoka inthokin hieng anga thil thaw hrim hrim hi hmu le hriet a la ni ngai nawh. Ngaituo unla, inrawn tl�ng unla, iem kan thaw ding mi hril ro" an ti vong a.!=FIn a tlung chun chemte a l�k a, a hmei chu a kut le ke a tan bong vong a, hmun sawm le hmun hniin a chan nawi a, Israel ram po poa chun a thon dar a. D FAma chun, "Tho raw leh, fe nawk t�ng ei tih" a ta, sienkhom a hung don ta hrim hrim nawh. Chuongchun, a sabengtung chunga chun a hlang kai a, a tho a, a khuo tieng pan chun a suok ta a. {FA hotupa z�ng tho chun fe suok dingin kot a hang hong a, kot bula chun a hmei chu zangthala tlu let d�rin a hmu a. ;FKhuo a var phing leh nuhmei chu an infetir a, a hotupa tlungna in kotkh�r bula chun a thalin a tlu thlor a, khaw var hnung chenin a z�l ta zing a. l SFNisienlakhom, mi suolhai chun a thu chu an ngaithl�kp�k nuom nawh. Chu phing leh mi chun a hmei chu mihai kuoma chun a thuoi a, an lo pawl a, khawvar hma khat chu z�nkhuoin an soisak hrep a, khuo a var charin an fesan a. b ?FNgai ta u, hi taka hin ka naunu nungh�k le ka mikhuolpa hmei an um a, anni chu hung thuoi suok ka ta, hmang inla, in ti ang angin thaw ro. Hi pa chunga ruok hin chu chuong ang thil inzakum chu thaw lul naw ro" a ta.A}FIn neitupa chu a va suok a, an kuomah, "Ruolhai, chuong chu ni lo e, chuong ang �m chun suol lul lo e. Hi mi hi ka mikhuol a na, hieng anga thil inzakum thl�k chu thaw lul naw ro. |sFChuonga hlim le lawm taka an um lai chun a khuoa mi l�t-inle le suol turuhaih chun a in chu an hung inhuol a, a kotkh�r chu an hung chum dot dot a, putar kuoma chun, "I mikhuolpa kha hung thuoi suok rawh, kan lo pawl theina dingin" an ta. ~wFChuongchun, a inah a thuoi l�t a, an sabengtunghai chu bu a p�k a; a mikhuolhai ke a sawpp�k a, fain an dawn a.}FPutar chun, "Thlamuong takin um ro, in mamaw po po chu keiman tum vong ka tih; khawlaia ruok chu riek lul naw ro" a ta. X+FKan sabengtunghai f�k ding bupawl le ran bu kan nei a, kei le i bawinu le i siehlaw tlangval f�k ding le dawn ding bu le uoiin a um bok a, chuong tieng zawnga chu ieng khom tl�ksam kan nei nawh" a ta. ]5FMikhuol chun, "Judai ram Bethlehema inthoka Efraim tl�ng ram kilkhawr, kan umna pana inzin kan nih. Judai ram Bethlehemah ka zu'n zin a, tuhin LALPA ina fe tum kan na, tu khom a mi'n tlungtu kan hmu naw a nih. 'IFA hang ngha vel chun khawpui tuolzawla khuolzin inthung a hmu a, "Khaw laia inthoka hung am in na? Khaw tienga fe ding am in ni a?" tiin putar chun a'n don a. FChu z�n tieng chun Efraim tl�ng rama inthoka hung, Benjaminhai khuo Gibea hung khawsa putar pakhat lo fe chu a hung inlawi a.  FChu taka chun riek dingin an l�t a, khawpui tuolzawla chun an inthung a, sienkhom an ina riek dinga fiel tu khom an um nawh.[1FChuongchun, an fe pei a, Benjaminhai khuo Gilbea kawl an tlung chun nisa a tla a. r~_F Thaw ro, Gibea an naw leh Rama khuo ban tumin fe pei ei ta, a pakhat lem lemah ei riek ding a nih" a ta. }F A pu chun, "Ni lo e, Israel mihai umna ni lo, hnam dang mi khawpuia chun l�t lul lo e; Gibea khuo tieng pan pei lem ei tiu '|IF Jebuhai khawpui Jerusalem kawl an tlung chun nisa a tla t�p ta a. A siehlaw chun, "Thaw ro, Jebuhai khawpuia hin l�t ei ta, riek el ei tiu" tiin a rot a. #{AF Sienkhom, z�n dang la hang riek nawk chu a nuom naw leiin Jebuhai khuo Jerusalem tieng panin a hmei leh thuomhnaw phurtu sabengtunghai le chun a suok a. z;F Chu pa chu a hmei le a siehlaw leh a hang inthok suok lai chun, a tarpu chun, "En ta, khuo an hnu el ding an ta a, voi z�n chu la riek nawk phot el ro, nisa khom a tla ding a ni ta hi. La ch�m inla, hlim takin um ro. Z�ng inhma takin tho in ta, in fe el ding annawm" a ta. Hy FA ni ngana t�ka fe tuma a hang inthok khom ch�n a tarpu chun, "La hang insukhar phot unla, z�n tieng ni nemah suok lem ro" a ta. Chuongchun, an pahni chun bu an f�k tl�ng nawk ta a.rx_FSuok tumin a hang thoa chu a tarpuin cham nawk dinga a thlo tlat leiin chu z�n chun an la riek nawk a. wFAn pahni chun thungin, fain an dawn tl�ng a. Chu zoah a tarpu chun, "Voi z�n chu la riek unla, la chawl hadam ro" a ta. 1v]FA ni lina t�k chun inhma takin an tho a, fe tumin an insiem a, sienkhom a tarpu chun a m�kpa kuomah, "Fain la'n sukhar phot unla, chu zoah in fe ding annawm" a ta. yumFA hmei pa, a tarpu chun a kuoma ch�m dingin a thlo a, a ina chun riekin ni thum s�ng fain an dawn tl�ng a.At}FThuoi k�r nawk dinga thl�m tumin a pasal chu a'n thok suok a, a siehlaw le sabengtung pahni a thuoi a. A hmei chun a pa inah a lo thuoi l�t a, a pain a hmu chun a lo lawm hle a. tscFA hmei chun a uiresan a, a pa in Judai ram Bethlehemah a tl�nsan a, chu taka chun thla li zet a um ta a. r FIsrael rama lal an la um naw laiin Levi chia mi pakhat, Efraim tl�ng ram kilkhawra um chun Judai ram Bethlehema mi hmei a nei a. q FChuongchun, Mika siem chop milem chu chu taka chun a um zing a, Intuokna Puon in, Pathien in ruok chu Silo khuoah a um zing a.DpFDan thlahai chun milem siem chop chu anni ta dingin an indin a, Mosie naupa Gersom naupa Jonathan le a naupahai chu, ram chu miin an l�k hma khat chun, Dan chihai thiempuah an um ta a. oFDan thlahai chun khuo chu an bawl tha a, an hluo a. Israel naupa, an thlatu Dan hming chawiin Laish khawpui chu Dan tiin an inb�k a. @n{FSidona inthokin a hlat �m leiin hung san suoktu ding tu khom an nei naw a, an se velah s�ngkuo laina hnai tu khom an nei bok si nawh. An khawpui chu Bet Rehob bul ruoma um a nih. &mGFMika milem siemhai le a thiempu chu an fepui a, Laish khuo, ralmuong taka umhai kuom chu an hang tlung a, kawlhn�min an that a, an khuo chu an rawp�k a. rl_FDana thlahai chu an fe a, Mika chun hang bei ngam ruol nia a hriet naw leiin in tieng a k�r nawk ta a. BkFDana thlahai chun a kuomah, "Keini lai hin tong mei mei naw raw khai, chuong naw chun mi lungtur�k kut tuor hlauh rawi i ta, i s�nghai leh in hringna ch�n pha rawi in tih" an ta. 8jkFAma chun, "Ka pathien siemhai in l�k a, ka thiempu in fepui dai a, ieng am nei ka nei ta a? Ieng ti kongin am 'Ieng lungril am i puta? dam chu in mi ti hrim hrim chu?" a ta.:ioFDan thlahai chu an hei ko kh�k a, anni chu an hung ngha k�r a. Mika kuoma chun, "Ieng lungril am i put a, kan mihai inbei dinga i hang ko kh�k ngam hrim hrim chu?" an ta. h}FMika ina inthoka hla fe an ph�k hnung chun Mika tuolbawmhai chu an pung khawm a, Dan thlahai chu an va hnot ph�k a. fgGFChuongchun an naupang chik te te hai, an ranhai le an thil neihai chu hmasomin an fe suok a. fFChu phing leh thiempu chu a lawm hle a. Efod le chu ina pathien lemhai le milem ker hai chu a chawi a, anni lai chun a thang ve ta a. KeFAnni chun, "To la, lo tong ve naw rawh. Kan kuomah hung ve la, kan pa le thiempuah um rawh. I ta dingin ins�ng pakhat chaua thiempua um am Israel laia hnam khat thiempua um a tha lem?" an ta. 3daFChuonga Mika inah l�t a, a milem ker chop hai, efod hai, milem dang dang le milem sung chop hai an l�k lai thiempuin a hmu chun, "Ieng am a na in thaw ta kha?" a ta. ac=FKul kotkh�r bula thiempu le r�lthuom chawihai an ng�r lai chun ram enthlaa fe mi pangahai chu in s�ngah an l�t a, milem ker d�m, efod d�m, pathien lem dang dang le milem sung chop d�m chu an l�k a. Zb/FDan thlaa mi r�lthuom chawi mi zaruk ruol chu kul kotkh�r bulah an ng�r a. ayFChu hmuna inthok chun an kawi a, Levi chia mi tlangv�l umna Mika in chu an va tlung a, a chanchin d�m an indon a. ~`wFEnthlatu Laish khuoa hang fe mi pangahai chun an unauhai kuomah, "Hi laia in pakhata hin efod d�m, pathien hrang hrang milem d�m, milem ker d�m a sunga sung d�m a um ti in hriet am? Chuleiin, ieng tin am thaw inla tha in ring a?" an ta. Z_/F Chu taka inthok chun Efraim tl�ng ramah an kai tung a, Mika in chu an tlung a. ^yF An kai tung a, Judai ram Kiriat-Jearim khaw kawlah umhmun an khuor a, chu chu tu chen hin Mahane Dan ti a la ni zing. h]KF Chuongchun, Zora le Estaol khuoa inthok chun Dan hnama mi r�lthuom chawi mi zaruk an suok a. !\=F In hang tlung pha chun ralmuong taka um mihai le LALPAN a p�k ta cheu ram lien tak chu hang hmung in ta; tl�ksam hrim an nei nawna ram a nih" an ta..[WF Anni chun, "Thaw ro, hang bei ei tiu. A ram chu kan hang hmu ngei a, a tha khop el. Hi taka inthung mum el loin inrang takin inthok suok unla, a ram chu hang la ro. #ZAFChuongchun, Zora le Estaol khuoa an unauhai kuom tieng chun an k�r nawk a, an unauhai chun "In ram thlithlai chu ieng ang am a na?" tiin an lo indon a. fYGFMi pangahai chu an suok a, Laish khuo an tlung a, chuong mihai chu Sidon mihai ang bokin, tu khom inringhla lo le thlamuong taka khawsa an nih ti an hmu a. An ramin tl�ksam a nei naw a, anni khom an hnienghn�r hle a. YX-FAma chun, "Thlamuong takin fe ro. In fena ding chu LALPAN a hrietpui cheu" a ta.sWaFAnni chun, "Chuong a ni leh, kan inzinna hi kan tluong ding le ding naw Pathien mi rawnp�k rawh" an ta. aV=FAma chun a chunga Mika thil thawp�khai chu hrilin, "A thiempua a mi ruoi a nih" a ta. TU#FMika in an tlung tawm chun Levi tlangv�l rawl ri chu an hriet a, ina chun an l�t a, "Tuin am hi taka hin a hung thuoi che a? Hi hmuna hin iem i thaw a? Ieng leia hi taka um am i na?" tiin an indon a.TFDanhai chun Zora le Estaol-a inthokin ram enthla ding le thlithl�i dingin pahnam tin aiawa mi pasaltha panga an tir suok a, an kuomah, "Ram va thlithl�i ro" tiin an hril a. Anni chu Efraim tl�ng rama Mika ina chun an fe a, z�n khat an riek a. 0S ]FChuong lai chun Israel ramah lal an la um naw a. Chun, Dan hnamin Israel thlahai laia an chanpuol ding ram chu an la rochung ve naw leiin ram hluo ding an zong zing a. vRgF Mika chun a kuomah, "Tu zet hin chu Levi chia mi ngei thiempu ka nei ta a, LALPAN mi sukhmuingil a tih" a ta.NQF Mika chun Levi chia mi chu thiempuah a sie a, a inah a'n umtir ta a. ePEF Levi chia mi tlangval chun a remti a, chuongchun a naupahai laia pakhat ve angin a um ta a. /OYF Mika chun, "Ka kuomah um ve el la, ka pa le thiempuah thang la, i f�k le dawn le i silf�nhai ka tum b�kah kum khatah tangka shekel sawm p�ng ka ti che" a ta. N1F Mika chun, "Khaw laia inthoka hung am i na?" a ta, ama chun "Judai ram Bethlehema inthoka hung Levi chia mi ka na, umna ding ka zong a nih" a ta. MFAma chun umna ding hmun dang zongin Bethlehem a suoksan a. Chuonga a'n v�knaa chun Efraim tl�ngrama Mika in chu a va tlung a. `L;FJudai ram Bethlehemah Levi chia mi tlangv�l pakhat, Judahai laia khawsa hlak a um a. kKQFChuong lai chun Israel ramah lal an la um naw a, mi tinin mani tha tizawng zawngin an thaw seng a.JFMika chun pathien in a bawl a, chu taka chun Efod le milem a siemhai chu a sie a, a naupa pakhat chu thiempuah a sie bok a. QIFChuong ang chun tangka chu a nu kuomah a p�k a, a nu chun tangka shekel zahni chu a l�k a, tangkaruo sertu kuomah a p�k a, ama chun milemah a lo siem a, milemah a sung bok a, Mika inah a sie a. wHiFA nu kuoma tangka s�ngkhat le zakhat a hung p�kk�r ni chun a nuin, "Hi tangka hi keima kut ngeiin ka naupa puola milem siemna ding le milema sung dingin LALPA kuomah ka'n hl�n a; chuleiin, ka p�kk�r nawk ding che a nih" a ta. vGgFAma chun a nu kuomah "Tangka shekel s�ngkhat le zakhat an inrukp�k che a, nang khomin ka hriet ngeiah tongsie i'n phur a. Kha tangka kha keiin ka kol a, ka l�k a ni kha" a ta. A nu chun, "Ka naupa, LALPAN mal sawm che raw se" a ta.SF #FEfraim tl�ng rama inthoka hung mi pakhat a um a, a hming chu Mika a nih. cEAFA unauhai le a pa s�nghai po po chu a ruong la dingin an hung thl�k a, an l�k a, an zawn tung a, Zora le Eshtaol ink�ra a pa Manoa an ph�mna hmuna chun an ph�m a. Kum sawmhni s�ng Israelhai a thuoi a nih.oDYFSamson chun, "Filistinhai hi hang thi chil ka tih" a ta, a theina po poin a nam a, a s�nga ror�ltuhai le mipuihai chunga chun tempul chu a hung chim thla ta hum hum a. A dam laia a sukhlum n�kin a thi chilhai chu an tam lem.#CAFSamson chun a lailunga tempul dotu s�tpui pahni chu a hang them a, a kut chang tieng chun s�tpui pakhat, a kut voi tiengin s�tpui dang chu a nam a. {BqFSamson chun LALPA a ko a, "Aw LALPA Chunghnungtak, lunginsiet takin mi hre zing la, aw Pathien, ka mit khing hni phuba hi Filistinhai chungah tum khata ka l�k vong theina dingin voi khat b�k mi hung sukhr�t nawk rawh" tiin a tongtai a. KAFChu tempula chun nuhmei le pasalin an sip hmur a, Filistinhai laia mi lien po po khom an kim hle a; Samson ennuoma thl�rtu chu a sawng chunga ngot khom nuhmei le pasal mi s�ngthum lai an um.@%FSamson chun a kuta keitu siehlaw kuomah, "Hi in dotu banpui hi ka them ph�k theinaah mi sie rawh, banpuia ka'n nghai theina dingin" a ta. =?uFAn hung ph�r zuol deu hnung chun, "Ennuom dingin Samson hung thuoi suok ro" tiin an kh�k a. Samson chu an ko suok a, ban le ban ink�rah an inng�rtir a, ennuomah an siem a. 2>_FMipuiin an hang hmu chun,"Kan pathienin kan hm�lmapa,Kan ram mi sukramp�ktu,Kan mihai tam tak suomtu chu,Kan kutah a mi p�k ta si"tiin an pathien chu an inp�k a.M=FFilistinhai ror�ltuhai chu an pathien Dagong kuoma inthawina ropui tak inhl�n ding le insukhlim dingin an pung khawm a, "Ei Pathienin ei hm�lma Samson ei kutah a mi p�k tah annawm" an ta. R<FSienkhom, a lu an vaw kol hnung chun a sam chu a hung inthang tan nawk a.;7FChuongchun, Filistinhai chun an man a, a mit an khel dok a, Gaza tieng an thuoi thl�k a, d�r kol an inbuntir a, lung ina chun bu an inrawttir a. [:1FAma chun, "Samson, Filistinhaiin an hung bei tum che" a ta, a in lai chu a hung har a, "Ni dang ang bokin int�l suok nawk el ka tih" tiin a'n ngaituo a, sienkhom LALPAN a m�ksan tah ti hrim a hriet si nawh.E9FDelila chun Samson chu a malpui inkhamtirin a'n intir a, mi pakhat a ko a, a sam phier sari chu a'n chep thl�ktir vong a, a thuin a hung siem thei tan a, a hr�tna chun a zamsan ta si. M8FIengkim a hril ta vong ti Delila'n a hriet chun Filistinhai ror�ltuhai chu, "Iengkim a mi hril ta leiin hung nawk phot el ro" tiin a'n cha a. Filistinhai ror�ltuhai chu sum chawiin an hung a. !7=FChuongchun, iengkim a hril ta a. "Ka lua hin bakchep hrim hrim hmang a la ni ngai naw a, ka nu sula ka um laia inthoka Pathien ta dinga ser hrang Nazarit mia siem ka ni a, ka sam hi vaw ta inla chu ka hr�tna hi bo vong a ta, mi dang ang boka hr�t naw hung n�ng ka tih" a ta.D6FA nghok hlum vang chenin s�n le z�n a mor ngat ngat a. j5OFDelila chun Samson kuomah, "Ieng khom mi hril nuom si loin ieng tin am 'Ka hmangai che' dam i mi ti chu? Hi hi voi thum zet nuizat b�ra i mi siemna a ni ta a, i hr�tna r�k san hlak i mi hril nuom top bok si nawh" a ta. V4'FA sam chu puon kola chun tomkilin nghet takin a kil de a. Chu zoah, "Samson, Filisitnhaiin an hung bei tum che" tiin a ko a. A hung thanghar a, puonbu kil dena le a puonbu chop chun a kei thlong ta vong a.3 F Delila chun Samson kuomah, "Tu chen hin mi hlemin nuizat b�rah i mi la siem zing a nih. Khuop thei i ni d�n mi hril ta raw leh" a ta. Samson chun, "Ka sam hi hmun saria phierin puon khawngnaa pat z�i leh zep sain ta khum inla a ni el annawm" a ta. 2F Chuongchun, Delila chun hruol thar a l�k a, chu chun a zem bur a. Pindan s�ng rila inch�n r�ktuhai hrieta chun, "Samson tho rawh, Filistinhaiin an hung bei ding che a nih" a ta. Sienkhom, a kuta khuopna hruol chu patz�i ang elin a'n tan hmier hmier a. 1yF Ama chun, "Hruol thar la hmang ngai d�r loin nghet takin mi zem la, mi dang ang bokin che thei naw el ka tih" a ta. 0)F Delila chun Samson kuomah, "I mi hl�m a, nuizat b�rah i mi siem a nih. Tu hin ieng anga khuop thei di'm i na ti mi hril ta raw leh" a ta. /F Pindan s�ng rila chun inch�n r�ktu ding mi a sie a. "Samson tho rawh, Filistinhaiin an hung bei ding che a nih" a ta. Amiruokchu, meiin hrui z�i a k�ng chat ang elin a khuopna hruihai chu a'n tan hmok hmok el a. A hr�tna san chu hriet suok a ni nawh.k.QFFilistinhai ror�ltuhai chun hrui thar hlok, la vuoi lo chu an hung chawi a, chu chun a khuop a. {-qFSamson chun, "Hrui tharlam pasari, la tawl loin mi khuop unla, mi dang ang bokin hung hr�t naw el ka tih" a ta. ,;FChuongchun, Delila chun Samson kuomah, "I hr�t vieuna san thur�k mi hril rawh. Ieng tin am soisak dingin khuop thei kan ti che a?" tiin a'n don a. Y+-FFilistinhai ror�ltuhai chu nungh�k kuomah an fe a, "Ama hi thahne a, khuopa kan soisak theina dingin a hr�tna r�k hriet tumin zawr la, tangka shekel s�ngkhat le zakhat seng p�ng kan ti che" an ta.d*CFChu hnung iemani chena chun Sorek ruoma nungh�k pakhat a hming Delila chu a ngaizawng a. N)FSamson chu z�n ril chenin a z�l a, chu zoah a tho a, khawpui kul kotpui ban pahni chu a chel a, a kotkh�r le a kalna pumin a phawi dok a, a put a, Hebron zawn tl�ng s�p chen a put tung a.^(7F"Hi taka hin Samson a hung" tiin Gaza mihai chu an hril a. Chuongchun, an inhuol a, khawpui kul kotpui bula chun z�n khuoin an inch�n a. "Khawfingchatah ei that ding a nih" an ta, to tokin an inch�n thup a. e' GFSamson chu Gaza khuoah a fe a, nawchizor a hmu a, a kuomah z�n khat riek dingin a l�t a. V&'FFilistinhai v�nglaiin Samson chun Israelhai chu kum sawmhni a thuoi a nih. ]%5FLehi hmuna khur chu a hung kak phut a, chu taka chun tui a hung inchik suok a. Samson chun a dawn a, a tha ngai putin a hung har nawk ta a. Chu tui hnar hmun chu En Hakore an inb�k a, Lehi hmunah a la um zing. C$FSamson chu a dang a ch�r �m leiin, "Nangin i siehlaw kut hi hmangin ropui takin i mi san suok a. Tu hin dangch�ra thiin sertan lohai kutah ka l�t el dim a ni?" tiin LALPA a ko a.t#cFA hril zo chun sabengtung ru chu a dehawn a; chu hmun chu Ramat Lehi (Kh�k ru Tl�ng) tiin an inb�k a. "FSamson chun,"Sabengtung kh�k ru hmangin,Sabengtungin ka siem tawl a,Sabengtung kh�k ru hmangin,Mi s�ngkhat ka vuok hlum"a ta. `!;FSabengtung kh�k ru tharlam a hmu a, a l�k a, chu chun mi s�ngkhat a vuok hlum a. } uFLehi hmun an tlung chun Filistinhaiin an lo tuok a, an kh�k dur dur a. LALPA Thlarau chu Samson chungah thilthawtheinain a hung tlung a, a b�n an zemna hrui hruol chu ziza z�i, meia raw angin a kuta inthok chun a hung til thla tak tak a. mUF Anni chun, "Sukhlum lo e, sienkhom khuop kan ti che a, an kutah kan p�k ding che a nih, that chu that teu nawng kan ti che" an ta. Chuongchun, hruol thar pahniin an khuop a, lungpui kaw k�ra inthok chun an hung thuoi suok a.+QF Anni chun, "Khuop a, Filistinhai kuta inhl�n ding chein kan hung a nih" an ta. Samson chun, "Nangni chun mi sukhlum lo dingin ka kuomah inkh�m phot ro" a ta. 7F Chu phing leh Juda mi s�ngthum chu Etam lungpuia chun an zu fe a, Samson kuomah, "Filistinhai hi eini chunga ror�ltu an nih ti i hriet naw maw? Kan chungah ieng top am a na i thaw ta hi?" an ta. Ama chun, "Ka chunga an thaw ang charin an chungah ka thaw ve a ni kha" a ta. JF Judai rama mihai chun, "Ieng leia keini mi bei dinga in hung inthok am a na?" an ta. Anni chun, "Samson man dinga hung inthok kan nih; kan chunga a thaw ang chara thaw ve kan tum a nih" an ta. lSF Filistinhai chu an inthok tung a, Judai rama chun an hang inkul a, Lehi hmun chen an inzar phei a. [1FAnni chu a bei a, a that teu a, a fe thl�k a, Etam lungpuia p�ka chun a um a. jOFSamson chun an kuomah, "Hienga in thaw si hin chu phuba ka l�k hma chun chawl naw n�ng" a ta fGF"Tu thaw am a na?" ti Filistinhaiin an indon chun, "Timna khuoa mi pakhat m�kpa Samson thaw a nih; a tarpuin a nuhmei a l�kp�k a, a ruolpa a lo p�k lei a nih" an ta. Filistinhai chun an pafain an hang raw hlum a. 5FMeiser chu a raw chok a, sihalhai chu bu hmunah a'n suo a, buphal le bu la ng�rhai chu, an oliv huon le gr�p huon chenin, a k�ng ta dur dur a. FChuongchun a suok a, sihal zathum a va man khawm a, a kop peiin an mei a suizom a, meiser a siem a, an meia chun a khit de a. ueFSamson chun an kuomah, "Tuta tum hin chu Filistinhai poi tawk khom ni lang mi dem thei ta naw ni hai" a ta. 1F"I theida hle nia ka hriet leiin i ruolpa ka lo p�k el an tah. A sangnu hi ama n�kin a hm�l a tha lem naw maw? A aiin nei lem el rawh" a ta.7 kFChu hnung, bu s�k hun lai hin Samson chun k�l tuoi keiin a nuhmei zu kan dingin a fe a. "Ka nuhmei pindanah ka l�t ding a nih" a ta, sienkhom a tarpu chun a phal naw a. \3FSamson nuhmei chu inneinaa Samsonin thiena a hmang kuomah an lo p�k lem el ta a. FChun, LALPA Thlarau chu Samson chungah thilthawtheinain a hung inlang a. Askelon-ah a fe thl�k a, mi sawmthum a that a, an thuom a hlipp�k a, thu khirh hrilfietuhai kuoma chun silf�nhai chu a p�k a, lungsen �rin a pa in tieng chun a k�r nawk ta a. #FA ni sarina nisa tl�k hma chun a khaw mihai chun a kuomah, "Khuoizu n�ka thlum lem iem a na? Sakeibaknei neka hr�t lem iem a na?" an ta. Samson chun an kuomah,"Ka bawng la hi hnuoi inletah sor naw inla chu,Ka thu khirh hre suok teu naw ti niu"a tip�k tawl a. 0[FRuoi the hun ni sari s�ng chun a hmaah tapin a thl�t ngat ngat leiin a ni sarina chun a hril ta a, ama chun thu khirh umzie chu a chipuihai kuomah a hril sawng a. %EFSamson nuhmei chun tap pumin a zuot a, "I mi lo theida hle a ni hi tie! I mi lo hmangai tak tak naw top hih. Ka chipuihai hlak thu khirh i'n don a, kei hlak a hrilfiena khom i mi hril si nawh" a ta. Ama chun, "La to ta, ka nu le pa khom la hril loin nang ka hril ding che maw?" a ta. p [FA ni linaa chun Samson nuhmei kuomah, "Hi thu khirh hi mi hrilfie dingin i pasal hi thl�t rawh, chuong naw chun nang le i pahai s�ngkuo hi kan raw hlum el ding cheu a nih. Mi rok dingin a ni maw hi taka hin in mi fiel?" an ta. {FAma chun," A fatua inthoka f�k ding suok,Hr�t taka inthoka thil thlum suok"a ta. Ni thum s�ngin an don thei nawh.> wF A donna in mi hril thei naw chun puon thle sawmthum le silf�n sawmthum in mi p�k ding a nih" a ta. Anni chun, "Thu khirh chu mi hang hril ta la, lo ngaithl�ng kan tih" an ta. S !F Chun, Samson chun an kuomah, "Tu hin thu khirh ka'n don ding cheu a nih. Ruoi the hun ni sari s�nga a donna in mi hril thei chun puon z�i inhmi thle sawmthum le silf�n sawmthum p�ng ka ti cheu. V 'F Samson an hmu charin a tawiawmtu ding mi sawmthum an hung thuoip�k nghal a.F Chun, a pa chun nungh�k chu a zu hmu a, chu taka chun Samsonin ruoi a the a, chu chu moneitu tlangv�lhai thaw d�n hlak hrim a nih. b?F Khuoizu chu a l�k a, a fe nawk a, lawn malamin a f�k pei a, a nu le pa a hnot ph�k chun anni khom a then a p�k a, an f�k a, sienkhom sakeibaknei ruonga inthoka khuoizu chu a l�k a nih ti a hril tawl nawh. ?yFIemani chen hnungah nungh�k chu nei dingin an zu fe nawk a, sakeibaknei ruong chu en dingin Samson chu a p�t vak a, a ruonga chun khuoiin bu an lo sep a, khuoizu khom a lo um a. PFChun, an zu tlung a, nungh�k chu Samsonin a'n biekpui a, a dit hle a.dCFSamson chunga chun LALPA Thlarau thilthawtheina a hung tlung a, hriemhrei ieng khom chawi naw sienkhom, kut lawng ringotin sakeibaknei chu k�l te ang elin a pot nawi a, sienkhom a thilthaw chu a nu le pa a hril nawh. 5FChuongchun, Samson chu a nu le pa leh Timna khuoah an zu fe a. Timnaa gr�p huon an tlung tawmin sakeibaknei v�nglaiin a lo inr�m khum thut a. BF(Chuong laia Israelhai chunga ror�ltu chu Filistinhai an na, anni le an intauh thei d�n remch�ng chu zonga chu thil chu LALPAN a thaw a nih ti chu a nu le pain an hriet si nawh.) '+~~)}r|{{&ztyy(x`ww.vv4uutssrqpooZnn+mXmlklk^kj iihggfeed7ccbaa8`` _p^^?^ ]\_[oZYYIXWWVVUTSS-RQQSPP"OOINNJMM%LPKKJ^IIHxGG)F EDCBA@@c?>t=b<dwZChun, Eli kuomah Pathien mi a hung a, a kuomah, "LALPA chun hieng ang hin a tih: 'Aigupta rama Faraw bawia in um lai khan in thlatuhai kuomah ka hung inl�r hlak a ni naw am a ni? fcGZNaupang Samuel ruok chu a hung inthang lien deu deu a, Pathien le mihriemhai ditsak a hlaw a.Ib ZMi pakhat chungah mi dangin thil suol a thaw chun Pathienin an chungthu a r�l thei a, amiruokchu, LALPA chungah miin thil suol a thaw ruok chun tuin am a chungthu hrilp�k t�ng a ta?" a ta. Chuong sa khom chun a nauhai chun an pa zilhauna chu an poisa chuong nawh, LALPA chun sukhlum dingin a lo ruot tawl ta si a. yamZHieng ding hi a ni nawh, ka nauhai! Pathien mihai laia in chanchin an hril thang hi a tha naw tieng vong a nih. `5ZChuongchun, an kuomah, "Ieng leia hieng ang thil hi in thaw am a na? Hieng mihai po po baua inthok hin in thil rilo thawhai ka lo hriet vong a nih. :_oZEli chu a hung upa ta hle a, Israel mihai po po chunga a nauhai thilthaw po po le Intuokna Puon in kotkh�r bula rongbawltu nuhmeihai an z�lpui hlak thu d�m chu a hriet a. ^)ZLALPA chun Hana chu a kan a, nau a pai a, naupa pathum le naunu pahni a nei a. Chun, naupang Samuel chu LALPA hmaa chun a hung seilien pei a. J]ZEli chun Elkana le a nuhmei chu mal a sawm a, "LALPA ta dinga thilhl�n in inhl�n hi a'n hl�ntu nuhmei thlaa inthokin LALPAN rul cheu raw se" a ta, chuongchun in tieng an k�r nawk ta a. \)ZChu b�ka chun a nuin zakuo fuol a thuip�k a, kum tin pumraw inthawina inhl�n dinga a pasal le Silo-a an fe z�tin a chawip�k hlak a. [ZAmiruokchu, Samuel chu naupang te khom ni sien, puon z�i inhmia siem thiempu zakuo efod chu h�kin LALPA hmaah rong a bawl a. ZZHienga LALPA kuoma thilhl�n inza naw taka an lo thaw hlak lei hin tlangv�lhai suolna chu LALPA mithmua chun thil theidaum tak a nih. mYUZChun, inthawituin, "A thau hi hang raw phot ei ta, a dang chu i dit z�t z�t i l�k ding a nih" a ti pha leh siehlaw chun, "Ni lo e, i mi p�k nghal ding a nih. I mi p�k naw chun ka l�k lui tho ding a nih" a ti hlak a. UX%ZChu b�kah, a thauhai an raw hmain thiempu siehlaw chu inthawina inhl�ntu kuomah hungin, "Thiempu em hmin ding sa mi hung pe rawh, i sa suong hi fa naw nih, a sel chau a nih a dit" tiin a hung hril a. "W?Zsa suongna b�l bau lien amanih, b�l dawt nei amanih, b�l khei nei amanih le b�l ieng chi khom ni sien zuk sun a ta, sa a l�k suok suok chu thiempu ta dingin a l�k hlak a. Silo-a LALPA kuoma thil inhl�na hung Israelhai po po chungah chuong ang chun an lo thaw hlak a. &VGZ Mipuihai laka an lo thaw d�n chu, miin inthawina inhl�n a, a sa an suong lai chun thiempu siehlaw chu sa thurna thir kut zum thum nei chawiin hung a ta, JUZ Eli naupahai chu an rilo hle a, LALPA inz�na hrim an nei nawh. {TqZ Chun, Elkana chu a ch�ngna khuo Rama tieng a k�r nawk a, naupang chun thiempu Eli hnuoiah LALPA rong a bawl a.8SkZ LALPA dotu chu inchek vong an ta,V�n a'nthokin inr�m khum a ta,LALPAN kawl kil chen ro r�l a tih.A ruot lal chu sukhr�t a ta,A hriek n�l ki chu chawimawi a tih"tiin.wRiZ A mi thienghlimhai k� a v�ngp�k a, Mi rilohai chu thimah a hmet dei.Tha hr�t hi dingchangna a ni nawh,jQOZPasie chu pilvuta inthok a l�k suok a,Rethei chu �k d�ra inthok a chawis�ng a;Ama chu milien lai a'n thangtir a,Chawimawina lalthungpha a'n hluotir. Leilung nghatsan chu LALPA ta a na,A chungah khawvel hi a'n nghat a.KPZA sukpasie a, a sukhausa bok a,A suktlawm a, a chawis�ng bok a. ROZLALPAN a sukhlum a, a sukhring a,Thl�nah a hn�k l�t a, a kei tho a;NZKhophai chu bu zongin an inhlaw a,Phingt�mhai tlai takin an um a;Nu chingin nau 'sal sari a hring a,Nau hau nuin a s�n hmang zo tah.QMZR�lhr�thai thalngul a suktliek a,Mi hr�t nawhai chu a sukhr�t a,L#ZUongthuong takin tong zing naw la,Tong chaltlai hmang ta naw rawh,Iengkim hretu chu LALPA Pathien a nih,Mi tin thilthaw a b�k vong hlak. jKOZLALPA anga thienghlim an um nawh,Nangma ang tu khom an um nawh,Ei Pathien ang Lungpui an um nawh.+J SZChun, Hana chu hieng hin a tongtai a:"LALPA-ah ka lungril a hlim a,LALPAN ka ki a chawis�ng a,Hm�lmahai lakah ka uong thei ta a,A sandamnaa chun ka lawm a nih..I YZTuhin keikhomin LALPA kuomah naupang hi ka hung inhl�n a, a dam s�nga LALPA ta dinga p�k suok a nih" a ta. Chu taka chun Samuel chu LALPA rongbawlin a um ta a. PH ZHi naupang hi hniin ka tongtai a, ka hni ang takin LALPAN a mi p�k a. |G uZNuhmei chun, "Pu, i hringna s�lin ka hril, kei hi i bula hi hmuna ng�ra LALPA kuoma tongtai nu ngei kha ka nih. DF ZBawngchal chu an that a, naupang chu Eli kuomah an thuoi a. LE ZNene n�k a b�n chun naupang dawng tak la ni sien khom a nu Hana chun bawngchal kum thum mi keiin, beiphit kilogram sawm le uoiin savun p�ng khat chawi bokin Silo khuoa LALPA inah a fepui a. D ZA pasal Elkana chun, "Tha i ti ang tak chun thaw rawh. Nene n�k i'n b�ntir chenin hi taka hin um rawh; LALPAN i thu chu sukpuitlingp�k ngei raw se che" a ta. Chuongchun, naupangin nene n�k a b�n hma khat chu Hana chu inah a um a, a naupa chu a enkol a.JC ZHi tum hin Hana ruok chu a hang fe ve nawh. A pasal kuomah, "Naupang hin nene a nghei pha le chauh ama thuoiin LALPA hmaah hang inhl�n ka ta, chu taka chun ama chu um zing t�ng a tih" a ta. B -ZChun, LALPA hmaa kum tina pumraw inthawina an nei hlak ang le a thu intiemkamna hlen dingin a s�nghai thuoiin Elkana chu Silo-ah a hang fe a. }A wZChuongchun, Hana chun nau a pai a, nau pasal a nei a, "LALPA kuoma ka hni suok a nih" a ta, a hmingah Samuel a sak a.(@ MZA z�nga chun inhma takin an tho a, LALPA an chawibiek a, an khuo Rama tieng an k�r nawk a. Elkana chun a nuhmei a pawl a, LALPAN ama nu chu a hriet zing a. ? ZAma chun, "I bawinu hin i mit tlung ngei raw se" a ta. Chuongchun, nuhmei chu a fe a, bu a f�k a, lungngai hm�l a put zing ta naw a.y> oZEli chun, "Lungmuong takin fe ta rawh, LALPA, Israelhai Pathien chun i hni ang tak chu hung pe raw se che" a ta. = ZI siehlaw hi nuhmei rilo angah mi sie naw rawh; ka lungrila sip liem ka lungngaina le beidongna hai ka phor suok lem a nih" tiin a don a."< AZHana chun, "K'an rui naw ie, Pu, nu lungril rimsi tawpkhawk ka ni hi. Zu amanih uoiin amanih ka dawn nawh; LALPA hmaah ka lungril ka phor suok lem a nih. o; [ZEli chun zu inrui sawnin, "Ieng chen am inruiin i um zing ding a na? I uoiin sie hmang raw khai" a ta. W: +Z Hana chu lungril takin a tongtai a, ri nei si loin a hm�r a'n phu sep sep a. `9 =Z Chuonga a tongtai mel mel laia a hm�r inphu chu thiempu Eli chun a lo thl�r zing a. 8 Z LALPA kuomah, "Iengkim LALPA, i bawinu rinum tuor hi zuk thl�r la, hre zing rawh. I bawinu hi theinghil loa nau pasal i p�k chun, a dam s�ng po po LALPA ta dingin pe suok ka ta, a lu khom vaw ni ngai hrim hrim naw nih" tiin inkh�m meuin thu a tiem a.Z7 1Z Beidong le lungril na taka tap hlop hlop pumin Hana chu LALPA kuomah a tongtai a. 6 3Z Tum khat chu Silo-a an f�k an dawn zoin Hana chu a tho a. Chuong lai chun thiempu Eli chu LALPA tempul kotkh�r ban bula thungnaah a'n thung a. 25 aZElkana chun, "Hana, ieng dinga i tap am? Iem a ta bu i f�k naw? Iem a ta i lung a hnuol? Naupa sawm n�k khomin i ta dingin ka hlu lem naw maw?" tiin a thl�m hlak a.}4 wZKum tin kum tin elin LALPA ina Hana a fe z�tin a khingpuinu chun els�nin a suktap a, bu a nghei pha hiel hlak a. p3 ]ZLALPAN a sul a kh�r lei chun a khingpuinu chun a lung khei zawng ding tak thawin a suklungsen hlak a. m2 WZHana ruok chu a hmangai a, LALPAN a sul a kh�r hri bok leh, chan hni a siemp�k b�k zie hlak a. 1  ZInthawina an inhl�n ding pha Elkana chun a nuhmei Penina le a naupa le naunu hai chan ding seng sa iemani z�t a sem hlak a. c0 CZIengkim LALPA chawibiek ding le a hmaa inthawina inhl�n dingin Elkana chu an khuoa inthokin Silo khuoah kum tinin a hang fe zie hlak a, chu taka chun thiempu Eli naupa Hofni le Finehas hai chun thiempu sin an thaw a. / ZElkana chun nuhmei pahni a nei a, pakhat chu Hana a na, pakhat chu Penina a nih. Penina chun nau a nei a, Hana ruok chun a nei ve nawh. F. ZEfraim tl�ng ram Ramathaim- zofim khuoah mi pakhat a hming Elkana a um a, ama chu Jehoram naupa a na, ama chu Elihu naupa a na, ama chu Tohu naupa a na, ama chu Efraim mi Zufa naupa a nih. =-wPObed chun Jesai a hring a; Jesai chu Davida pa a nih.@,}PSalmon chun Boaza a hring a; Boaza chun Obed a hring a, E+PAminadab chun Nason a hring a; Nason chun Salmon a hring a; C*PHezron chun Rama a hring a; Rama chun Aminadab a hring a; L)PPerez s�ngkuo inthla sawng d�n chu: Perez-in Hezron a hring a; (PAn tuolbawm nuhmeihai chun, "Naomi'n nau pasal a nei" an ta, a hmingah Obed an sak a. Ama chu Davida pa Jessai thlatu a nih.K'PNaomi chun naute chu a l�k a, a mal chungah a pom a, a enkol a. P&PAma chu i hringna tungdingtu ding le i tar tienga chawmtu che hung ni bok raw se. I mo, nangma hmangaitu che, nau pasal pasari n�ka i ta dinga hlu lem chun, ama chu a hringp�k ta si che a" an ta.A%}PNuhmeihai chun Noami kuomah, "Voisun ni chena laichin hnai sansuoktu tlasam loa inumtirtu che LALPA chu inp�kin um sien la, Israelhai lai hin i tupa chu a hming hung inthang raw se. z$oP Chuongchun, Boaza chun Ruthi chu a thuoi a, a nuhmei a hung ni ta a, LALPAN nau a'n paitir a, nau pasal a nei a. #1P LALPAN hi nungh�k laka chi thla a la'n dinp�k ding che lei hin i s�ngkuo chu Tamar-in Juda laka a hring Perez ang kha hung ni raw se" an ta."P Chun, kul kotkh�ra mipui po po le upahai chun, "Hrepuitu kan nih. Rachel le Lea, Israel s�ngkuo indintu pahnihai ang bok khan i ina nuhmei hung l�t chu LALPAN siem ve sien la, Ephrat-a hin ng�rhmun neiin, Bethlehema hin hmingthang takin hung um raw se. #!AP Chu chauh chu ni loin, mithi chu a hming re loa rohluotu siemp�k ding le mithi chu a unauhai lai le a umna hmun kul kotkh�ra a hming a bo nawna dingin, Moab nuhmei Ruthi, Mahlon nuhmei chu ka nuhmei dingin ka'n chawk bok a, chu chu voisun hin nangni hi mi hrepuitu in nih" a ta.D P Boaza chun upahai le mipui po po hmaah, "Voisun hin in r�ngin Elimelek thil nei po po le Kilion le Mahlon thil nei po po Naomi kuta inthoka ka'n chawk a nih ti a mi hrepuituhai in nih. PChuong ang chun a laichin bul chun Boaza kuomah, "Nangman i ta dingin intlan el lem rawh" a ta, a pheikhok chu a hlip a, a p�k a.{qPIn le lo le ro an inchawk le intlan ch�nga neitu nina hming inthleng felna dinga tiena inthoka Israelhai thaw d�n chu, a zortuin pheikhok a hl�p a, a changtu kutah a p�k a, chu chu an thil inchawk le inthleng an namnghet d�n a nih. [1PA laichin bul chun, "Keima ta ding chun intlan thei naw ning, ka'n tlan chun keima ro hluotu ding tieng sukkhawhlo rawi ka tih. Intlantu ka nina ai chu nangin chang el rawh, kei chun intlan thei naw ning" a ta.LPBoaza chun, "Naomi-a inthoka ram i'n chawk nia inthokin pasal ch�n tah, Moab mi Ruthi laka mithi hming re loa a ro hluotu ding an um pei theina dingin ama chu i'n tlan sa bok ding a nih" a ta. H PChuleiin, hi taka inthunghai le upahai mithmua ngei hin ram chu inchaw rawh. I'n tlan nuom chun intlan la, i'n tlan nuom naw chun ka hrietah mi hril rawh. Nang naw chu tu khom intlantu ding awm an um naw a, kei hi i dota intlantu ding chu ka nih ti inhriettir che t�lin ka hriet" a ta. Ama chun, "Intlan ka tih" a ta.$CPChun, a laichin hnai, an s�ngkuo ro intlantu ding kuoma chun, "Naomi kha Moab rama inthokin a hung k�r nawk a, ei unaupa Elimelek ram kha zor a tum a.  PBoaza chun a khaw upa mi sawm a hung thuoihai kuoma chun, "Hi taka hin inthung ei tiu khai" a ta, a ti ang chun an inthung a.  PChuongchun, Boaza chu kul kotkh�ra chun a hang fe a, chu taka chun a thung a, a laichin bul, a chungchang thu a hril kha a hung a, Boaza chun, "E khai, unaupa, hi taka hin hung la, la hung inthung vak rawh" a ta. Chuongchun a hung a, a hung inthung a.CPA tarpi chun, "Ka naunu, ieng tin am thil a hung um ding i hriet hma chun ngh�k ringot el rawh; voisun hin chu thil chu a sukfel hma chun chu pa chu a to mei mei teu awm si nawh" a ta.P"Hi, kilogram sawmhni ding lai barli a mi p�k a, 'I tarpi kuomah kut ruokin i k�r ding a ni nawh' a mi ti a nih" a ta. PIn a tlung chun a tarpiin, "Ka naunu, iem i zu chang a?" a lo ta. Ama chun a chunga thil a lo thaw d�n po po chu a hril a. ;PBoaza chun, "I silpuon kha hl�p la, hung daw rawh" a ta, barli kilogram sawmhni ding lai a sungp�k a, a'n phurtir a, khuo tieng chun a k�r ta a. 4cPChuongchun, a ke bula chun z�ng tieng chen a z�l a, sienkhom tu khomin an hriet thei hmain a tho a, "Hrizawla hin nuhmei a hung ti tu khomin hre naw raw hai se" a ta. .WP A'n tlan nuom naw che a ni ruok chun, LALPA hring zing hmingin thu ka tiem che a, keiin intlan ngei ngei ka ti che. Z�ng tieng chenin hi taka hin z�l rawh" a ta.2_P Amiruokchu, i laichin hnai ni lang khom, keima n�ka laichin hnai lem intlantu ding che a um a, z�nga hin a'n tlan nuom che leh a tha n�ng a ta, intlan a ti che a. P Chuleiin, ka naunu, ti naw rawh, i hni po po chu thawp�k ka ti che. Hi khuoa mi po po hin nu inzaum tak i nih ti an hriet. QP Ama chun, "Ka naunu, LALPAN mal sawm che raw se. Mi rethei amanih hausa amanih tlangv�l i zui naw leia a hmaa i mi suklawmna n�k daiin voiz�na ngilneina i hung inlangtir hin a mi suklawm a nih. "?P Ama chun "Tu'm i na?" a ta. Nuhmei chun, "I siehlaw Ruthi ka nih. Mi'n tlantu ding laichin bul i ni leiin i siehlaw hi i puon mi'n zawnpui ve rawh" a ta.| sPZ�n thangah Boaza chu thil iengin amanih a chok har a. A hang inher chun a ke bulah nuhmei a lo z�l zing el a. # APFaa a dawn zo chun Boaza chu a hlim hle a, bu v�m sira chun a z�l ta a. Ruthi chun damten a va pan a, a ke tienga puon chu a hawk a, a z�l ve ta a. U %PChuongchun, hrizawla chun a fe a, a tarpi hril ang charin iengkim a thaw a. < uPRuthi chun, "I ti ang tak chun thawng ka tih" a ta.  'PA z�l pha leh a z�lna hmun chu inchik la, a ke tienga puon chu hawk la, a ke bula chun z�l la, i thaw ding chu lo hril a ti che" a ta. 'PInsil fai la, rimtui inn�l la, i thuom tha tak h�k la, hrizawla chun zu fe la, faa a dawn zo hma chun i um a nih ti inhriettir naw rawh. !PKan laibungpa Boaza, a siehlawhai laia sin i va thawna kha a um an naw maw? Ngai ta, z�na hin a hrizawlah barli a z�p fai ding a nih.  PNi khat chu a tarpi Naomi chun Ruthi kuomah, "Ka naunu, i ta dinga tha khawsakna ding zongp�k che hi ka thaw ding a ni naw am a ni? )PChuongchun, barli le huit an s�k zo chenin Boaza siehlaw nungh�khai lai chauh chun bu hnung zongin a fe hlak a, a tarpi kuoma chun a um a.)MPNaomi chun a monu Ruthi kuomah, "Ka naunu, lo danga chu an lo tawk pal el thei che leiin, a siehlaw nungh�khai lai chun um la, i ta dingin thang a tih" a ta. 7PMoab mi Ruthi chun, "A lo ni ngei chu tie! 'Ka buhai an s�k zo hma khat ka sinthawtuhai lai hin thang ve zing rawh' a mi ti nghe nghe a nih" a ta. eEPNaomi chun a monu kuomah, "LALPA, la dam lai le thi ta hai chunga a lunginsietna chuoi loa inlangtirtu chun ama chu mal sawm raw se" a ta. Naomi bok chun, "Chu mi chu kan s�ngkuo inhnaipui, kan laibung bul a nih" a ta.S!PA tarpi chun, "Voisun khan tuhai lo am bu hnung i zong a? A lo ngaisaktu che chu malsawmin um raw se" a ta. Ama chun a lo f�na chu a hril a, "Voisuna ka f�na lo neitupa hming chu Boaza a nih" a ta. PBu chu in tieng a phur a, a tarpi chun a bu zong khawm chu a lo hmu a, chun suna a bei f�k b�ng chu a phor a, a p�k a. PChuongchun, loa bu l�k hmai chu z�n tieng chenin a zong a, a l�k khawmhai chu a vuok a, kilogram sawm lai a tling a. y~mPChun, buphal t�la mihai khom pot suokin m�ksanp�k unla, inkhawm pei sien, hal naw ro" tiin thu a p�k a. }}PBu hnung zong dinga a tho hnung chun Boaza chun a mihai kuomah, "Buphal inkhawmtuhai laia a'n khawm ve khomin hal naw ror|_PSunbu f�k huna chun Baoza'n a kuomah, "Hung la, bei hung fa la, uoiin th�ra hin inchie ve rawh" a ta. Bu s�ktuhai le an ot tl�ng lai chun beip�r a p�k a, a khop tawk a f�k hnung khom chun f�k seng lo a la um ta rop a.-{UP Ruthi chun, "Pu, i ditsak hlaw zinga um ka nuom. I siehlaw laia pakhat tluk khom hi ka ni naw lai zingin, i siehlaw hi ngilnei taka bein i sukthlamuong si a" a ta. z)P LALPAN i thilthaw po po chu rul sien la che, a thla hnuoi i hung b�l, LALPA, Israelhai Pathien chun i that man chu pe teu raw se che" a ta. QyP Boaza chun, "I pasal thia inthoka i pi chunga i thilthaw po pohai le i nu le pa le i piengna ram m�ksana kha hmaa i mi hriet ngai lohai kuoma ch�ng dinga i hung d�n thu po po miin an mi hril a. 2x_P Ruthi chu a k�n a, hnuoi sikin a bokkhup a, a kuomah, "Kei hi hnam dang mi ni bok si, nangin mi ngaiven nuom a, i mit tlunga i mi sie el hi ieng tizie am a na?" a ta. lwSP An bu s�k hi en zing la, nungh�khai hnunga hin sui pei la, tlangv�lhai hin ieng khom law lo ding chein thu ka p�k hieu an tah. I dang a ch�r pha leh tui bela tlangv�lhai tui chawi sa hi i dawn hlak ding a nih" a ta.1v]PBoaza chun Ruthi kuomah, "Ka naunu, ngai ta, mi dang loa chu bu hnung zongin fe naw la, hi loa inthok hin inson naw la, ka siehlaw nungh�khai hnung hi zui zing rawh. suaP'In bu l�k hmai mi'n khawmtir ro. Buphal an l�k khawm zona hmun hmunah hung dap pei ka tih' a ta, a fe a, deihlimah sawt naw te a chawl met ti lo chu z�ng tienga inthok khan tu chen hin ng�k takin a thaw ngar ngar a nih" a ta.1t_PAma chun, "Moab mi Naomi le hung an nih. as=PBoaza chun sinthawhai inrawitu kuoma chun, "Hi nu hi khaw lai nungh�k am a na?" a ta. Ir PChu lai tak chun Bethlehema inthokin Boaza chu a hung tlung a, "LALPA chu in kuomah um raw se" tiin bu s�ktuhai chu a chibai a. Anni chun, "LALPAN mal sawm che raw se" tiin an b�k l�t a.q-PChuongchun a fe a, Elimelek thlaa mi Boaza loa ngei chun a va fe f�k hlauh el a, bu s�ktuhai l�k hmai chu an hnunga chun a r�t khawm a. )pMPChun, Moab mi Ruthi chun Naomi kuomah, "Loah f�ng ka ta, mi lo lunginsiettu tuhai bu l�k hmai va zong ka tih" a ta. Naomi chun, " Fe ta la, ka naunu" a ta. {o sPNaomi chun a pasal s�nghai,Elimelek thlaa mi, pa neinung tak el laichin pakhat a nei a, a hming chu Boaza a nih. n PChuong ang chun Naomi chu Moab rama inthokin a mo Ruthi, Moab mi le chun barli an s�k tan laiin Bethlehemah a hung tlung tah a nih.Wm +PS�ng kimin ka fe suok a, kut ruokin LALPAN a mi hung thuoi k�r a. LALPA chun a mi sukrinum a, Iengkimthawthei chun ka chungah vangduoina a'n tl�ktir a, ieng leiin am Naomi in mi la ti zing ding?" a ta.tl ePAma chun, "Naomi mi ti ta naw ro, Mara mi ti ta lem ro, LALPA chun ka hringnun hi kha takin a siem ta si a. Dk PChuongchun, an pahni chun Bethlehem an tlung chenin an fe pei a. Bethlehem an tlung chun anni leiin a khawnawtin an phul a, nuhmeihai chun, "Hi hi Naomi kha a ni naw maw?" an ti sup sup a.Qj PRuthi chun zui a tum tlat ti Naomi'n a hriet phing leh a ti zui ta naw a.Li PI thinaa chun thing ka ta, chu taka chun an mi phum ve el ding a nih. Nang le kei hi thina chauh naw thil dangin a mi the ding chun, ieng anga nasa khomin LALPAN a law law mi law el raw se" a ta. oh [PRuthi ruok chun, "Nangma the ding che le nang zui loa k�r ding chun mi ti ta lul naw raw khai. I fena taphotah hung ka ta, i riekna taphotah riek ka ta, i chihai chu ka chihai n�ng an ta, i Pathien chu ka Pathien n�ng a tih. g 5PNaomi chun, "Ngai ta, i mo chanpui chu a chihai kuom tieng le a pathienhai kuom tieng a k�r nawk a, nang khom ama ruolin k�r nawk el rawh" a ta.sf cPChuongchun an tap nawk rak a. Orpa chun a tarpi chu inthena dingin a fawp a, Ruthi ruok chun a kuo tlat a. 6e iP an puitling chenin pasal nei loin in ngh�k el ding maw? Ni lo e, ka naunuhai, chu chu ni thei naw nih. LALPA kut ka chunga tla hi nangni chan n�kin a kha lem a nih" a ta.1d _P Ka naunuhai, k�r el lem ro, pasal dang nei dingin ka upa taluo tah. Ka ta dinga beiseium khom lo ni ta hrim sien, voiz�n hin pasal neiin nau khom lo nei ni ta lang, c P Naomi ruok chun, "Ka naunuhai, k�r lem el ro. Ieng leiin am in mi zui ding a na? In pasal ding nau dang ka la pai thei ding am a ni? kb SP An pahni chun, "Fe nawng kan tih, i k�rna ding i chipuihai kuoma chun hung ve lem kan tih" an ta.a 5P LALPA chun hadam taka in khawsakna ding pasal dang pe cheu raw se" a ta. Chuongchun, inthena dingin an infawp ngawi ngawi a, inring takin an tap a. l` UPA nakie deu chun Naomi'n a mo pahnihai kuomah, "In nuhai in tieng ve ve panin k�r nawk ta ro. Ka chunga le in pasal thi tahai chunga lunginsietna in inlangtir ang bok khan LALPA khomin in chungah ngilnei takin thaw ve raw se. K_ PA mo pahnihai leh an umna chu suoksanin Judai ram panin an suok a. "^ APLALPAN a mihai hung kanin f�k ding a p�k nawk tah ti Moab rama inthoka a lo hriet chun, Naomi le a mohai chu in tienga k�r nawk dingin an insiem a. d] EPChun, Mahlon le Kilion khom chu an thi ve ve a, Naomi chu pasal bo le nau bo a hung ni ta a.\ )PA naupahai chun Moab mi nuhmeiin an nei a, pakhat hming chu Orpa a na, pakhat hming chu Ruthi a nih. Chu taka chun kum sawm vel an um hman a. P[ PNaomi pasal Elimelek chu a thi a, a naupa pahnihai le chauh an um ta a. OZ PPasal hming chu Elimelek a na, a nuhmei hming chu Naomi a na, a naupa pahnihai chu Mahlon le Kilion an na, Judai ram Bethlehema Efrat mi an nih. Moab rama chun an fe a, chu taka chun an um ta zing a.9Y qPRor�ltuhaiin ro an r�l laiin a ramah t�m a tla a. Judai ram Bethlehema inthokin mi pakhat chu a nuhmei le a naupa pahnihai thuoiin Moab ramah iemani chen um dingin a fe a. oXYFChuong lai chun Israelhai lai lal an la um naw a, mi tinin mani tha ti zawng zawngin an thaw el a nih. WFChu taka inthok chun Israel thlahai chu mani chi chi le mani hnam hnamin an int�l hrang a, anni ram sengah an k�r nawk ta a. EVFBenjamin thlahai chun chuong ang chun an thaw a, l�ma hunghai chu anni z�t seng nuhmei dingin an man a, an fe hmangpui a, an ram tieng an thuoi a, an khawpuihai cheiin an hluo nawk a. U1FAn pahai amanih an t�hai amanih an hung pha leh an kuomah, 'Lunginsiet ro khai. Indonaa khan an nuhmei ding ei lo manp�k si naw a, nangni hlakin in lo p�k bok si nawh, lo pe ni inla chu, thiem naw in hlaw ding a ni bok si a' kan lo ti ding a nih" tiin thu an p�k a. XT+Flo en zing unla, l�mnaa thang dinga Silo khuoa nungh�khai an hung suok pha leh gr�p huona inthokin hung suok unla, Silo nungh�khai chu mani nuhmei ding seng man unla, Benjaminhai ram tieng fepui ro. SS!FBenjamin thlahai kuoma chun, 'Va fe unla, gr�p hmunah lo inch�n unla, >RwFChun, anni bok chun, "Ngai ta u, Bethel hmar tieng, Bethela inthoka Sekem tieng fena lamlien sak tienga Lebon sim tienga um Silo khuoah kum tin LALPA ta dingin k�t a um hlak kha. EQFEi naunuhai hlak nuhmeiah ei inneitir thei si naw a" an ta. Israel thlahai chun, tu khom Benjaminhai nuhmei dinga mani naunu inneitir taphot chu tongsie phur dingin an lo inkh�m ta si a.P{FBenjamin hnam hi sukmanga a um nawna dingin Benjamin thla la um sunhai hi ieng tin am thla ei inneitir thei ding a na? !O=FPungkhawm laia upahai chun, "A la damhai nuhmei ding hi ieng tin am thaw t�ng ei ta, Benjaminhai laia an nuhmeihai hlak chu sukbohmang an ni ta si a? {NqFIsrael hnam lai LALPAN indaidanna a siem tak leiin mipuihai chu Benjaminhai chungchang thua chun an ins�r a nih.qM]FChu phing leh Jabes-Gilead rama nungh�k an manhai chu an p�k a, chu sa khom chun an la'n dai naw a. LF Chun, pungkhawmhai po po chun mi an tir a Rimon lungpuia chun Benjaminhai chu an va'n biekpui a, inremna thu an puong a. 'KIF Chun, Jabes-Gilead hmuna chun pasal la pawl ngai d�r lo nungh�k zali an hmu a, chuonghai chu an umna Silo khuoah an hung thuoi a, chu chu Kanan ram a nih.JF An thaw d�n ding thu an p�k chu hieng ang hi a nih: pasal po po le nuhmei, pasal zalpui taphot chu sukhlum vong ding. DIF Pungkhawmhai chun mi huoisen thlang khawm ngot s�ngkhat le s�nghni an tir a, "Fe unla, Jabes-Gilead rama umhai chu nuhmei le naupang chikte chenin kawlhn�min va s�t hlum vong ro. eHEF Mipui an hang intiem chun Jabes Gilead-a mihai an thang ve nawh ti an hmu suok chauh a nih. `G;FChun, anni chun, "Israel thlahai Mizpaa an pungkhawmnaa LALPA hmaa hung inlang ve lohai chu tuhai am n�ng an ta?" ti an hang indon chun Jabes Gilead-a mihai chu pungkhawmnaah an hung inlang nawh ti an hmu suok a. .FWFa la um sunhai ta dingin an nuhmei ding ieng tin am ei ngaituo ta ding a na? Ei naunuhai hlak nuhmeia inneitir d�r lo dingin thu ei lo inkh�m ta bok si a" an ta.E#FIsraelhai chu an unau Benjaminhai chungch�nga chun an ins�r a, "Voisun hi Israel hnamhai lai hnam khat chu s�tthl�k an ni ta si a, D)FChun, Israel thlahai chun, "Israel thlahai pungkhawmnaa LALPA hmaa hung inlang ve lohai chu tuhai am n�ng an ta?" tiin an indon a. Kha hma khan Mizpa khuoah LALPA hmaa hung inlang naw taphot chu sukhlum ngei ding tia kh�n taka thu an lo inkham ta tlat si lei a nih. C%FA z�nga chun mipuihai chu inhma takin an tho a, chu taka chun maich�m an siem a, pumraw thilhl�n le inremna thilhl�n an inhl�n a. 3BaF"Aw LALPA, Israelhai Pathien, iengti leia Israelhai lai hieng thil hi a hung um a, voisun hin Israel thlahai hi hnam khat an kim ta naw am a na?" ti chu an tap hla a nih.oAYFChun, mipui chu Bethelah an fe a, Pathien hmaah z�n tieng chen an inthung a, inring takin an tap a. @ FIsrael mihai chun Mizpa khuoah, "Benjaminhai nuhmei dingin tu khomin mani naunuhai p�k lo hrim hrim ding" tiin thu an inkh�m a. Q?F0Israelhai chu Benjamin mihai chungah an tuong nawk a, an khawpui s�nga mi an hmu taphot chu, an ranhai chenin kawlhn�min an s�t hlum pei a, chu bakah khuo an hmu taphot chu an raw pei bok a nih. ]~}}|{{=zuyy xxw*vrvuvtsrrLqq9ppsonnKmml kfjiihh(g4feNdcbbak``_^]]R\D[KZYY.X^WVV&UTTSRQQAPONNN#MM-LL=<<;d::9877[755E433"2Z11E0/.--@,**)((X'f&&#%S$j$#[#"h"!8 6lC~ JxCnzAa0 W . +p9ax;kZ A hming ropui tak leiin LALPAN a mihai chu hnawl naw nih, a mihaia siem cheu hi LALPA lawmzawng tak a ni si a. :-Z Hmangna bo milem bieksan naw ro. Chuonghai chun thil tha intlun naw ni cheu a, san suok thei bok naw ni hai cheu, hmangna bo thil an ni tlat a. *9OZ Samuel chun mipui kuomah, "Ti naw ro, thil tha lo tak chu in thaw ngei a, sienkhom LALPA chu p�t hmangsan naw unla, in lungril po poin LALPA rong chu bawl ro. .8WZ Mipui chun Samuel kuomah, "Kan thi nawna dingin LALPA i Pathien kuomah i siehlawhai hi mi tongtaip�k rawh, lal kan hni hin kan suolna chu a belsa zuol si a" an ta.$7CZ Chuongchun, Samuel chun LALPA a ko a, chu ni chun LALPAN v�n a'n r�mtir a, ruo an s�rtir bok a, mipui chun LALPA le Samuel chu an ti ta �m �m a. D6Z Voisun hin bu an s�k a ni naw am a ni? V�n inr�mtir ding le ruo ins�rtir dingin LALPA ko ka ta, chuongchun lal in hni thua hin thil suol in thaw nasatzie hrein hmung in tih" a ta._59Z Chuleiin, ngaithla ngun ro, LALPAN in mithmua thil ropui tak a thaw ding hi lo en ro. !4=Z amiruokchu, LALPA rawl ngaithla lo a, LALPA thup�k in helsan ruok chun in pi le puhaiin LALPA kut an tuor ang bokin nangni khomin tuor v�ng in tih. +3QZ LALPA chu ti a, a rong chu bawl a, a thu zawm a, a thup�khai lakah hel lo a, nangni le in chunga ror�ltu lal leh LALPA Pathien zuitu in ni chun th�ng a ta, t2cZ Chuong ang chun tu hin in lal thlang le dit chu en ro, en ro, LALPA chun lal a siemp�k ta cheu a ni hih. <1sZ Amiruokchu, LALPA Pathien chu in lal a ni zing si laiin Amonhai lal Nahas chu nangni do dingin a hung ti in hriet charin ka kuomah, 'A ni naw ie, lalin mi op lem raw se' in ti a. 70iZ "Chun, LALPA chun Jerubaal d�m, Barak d�m, Jeftha d�m le Samuel haic d�m a tir a, in hm�lma khing tieng khing tienga inthokin a san suok cheu a, him takin in um a. /yZ Chu phing leh thangpuitu dingin LALPA an ko a, 'LALPA chu kan nghatsan a, Baal-hai le Astoret-hai rong kan bawl leiin kan lo suol a nih. Nisienlakhom, kan hm�lmahai kuta inthokin mi san suok ta la, chuongchun i rong bawl t�ng kan tih' an ta. $.CZ Nisienlakhom, LALPA Pathien chu an theinghil a, ama chun Hazor sipai hotu Sisera kuta le Filistin mihai kuta le Moab lal kutah a zor a, anni chun an do a. S-!Z Aigupta rama Jakob a l�t hnung khan, in pi le puhai chun LALPA an ko a, LALPA chun Mosie le Aron a tir a, anni chun in pi le puhai chu Aigupta rama inthokin an thuoi suok a, hi hmuna hin a'n umtir a. &,GZ Chuleiin, LALPA hmaa hin ngaithla thap unla, LALPAN in chunga le in pi le puhai chunga thil fel taka a lo thaw d�nhai chieng takin hang suipui ka ti cheu. ~+wZ Samuel chun mipui kuomah, "Mosie le Aron ruottu le Aigupta rama inthoka in pi le puhai thuoi suoktu chu LALPA a nih. L*Z Samuel chun an kuomah, "Ka kutin thil awm lo ka thaw ngai nawzie voisuna mi hrepuitu chu LALPA a na, a hriek n�l lal khom hi a ni bok" a ta. Mipui chun, " Ni e, LALPA chu hrepuitu a nih" an ta.)Z Mipui chun, "I mi hl�m ngai naw a, i mi sukduda ngai bok nawh. Tu kuta inthok khomin ieng khom i l�k ngai nawh" an ta. Z(/Z Tu hin in hmaah ka ng�r a. LALPA le a hriek n�l hmaa hin mi hang fie hrim ta um khai. Tu bawngchal am lap�kin, tu sabengtung am ka l�kp�k hlak a? Tu am hl�min, tu am ka sukduda hlak a? Thlei b�k nei dingin tu laka inthokin am thamna ka l�k hlak a? Hieng thilhai hi ka lo thaw pal a um chun rul nawk vong ka ti cheu" a ta.O'Z Tu hin chu thuoitu lal in lo nei ta hi. Kei ruok chu ka lo upa tain ka luah k�l sam a to ta a, ka naupahai in kuomah an um hi. Ka tleirawla inthokin voi s�n chen hin in thuoitu ka lo ni hlak a. & Z Samuel chun Israel mi po po kuomah, "Ngai ta u, ka kuoma in thu hril po po ka ngaithl�k a, lal ding khom ka siemp�k ta cheu a. R%Z Chuongchun, mi po po chu Gilgalah an fe a, Saula chu LALPA hmaah lalin an siem nghet ta a. Chu taka chun inremna inthawina LALPA hmaah an inhl�n a, Saula le Israelhai chun lawmna ropui tak an siem a.x$kZ Chun, Samuel chun mipuihai kuomah, "Thaw ro, Gilgalah f�ng ei ta, ram chu indin thar nawk ei tiu khai" a ta. }#uZ Saula chun, "Voisun hi LALPAN Israelhai a san suok ni a na, voisun kher hin chu tu khom sukhlum lo ding a nih" a ta.5"eZ Mipuihai chun Samuel kuomah, "Tuhai am an na, 'Kan chungah Saulan ro a r�l telul ding maw' tituhai kha? Chuong mihai chu hung thuoi suok unla, lo sukhlum kan tih" an ta. p![Z A z�nga chun Saulan a mihai chu pawl thumin a the a, khawfingchatah an inkulna hmuna chun a va hl� khum a, Amon mihai chu s�nchang lai chen an that a, an that mahlahai chu an tl�n dar vong a, a kopa um hrim hrim an um nawh.| sZ Anni chun Amon mihai kuomah, "Z�nga hin kan hung inp�k ding a na, in nuom ang angin kan chungah thaw ro" an ta.]5Z Chun, an mi hung tirhai kuoma chun, "Jabes mihai kuomah hieng hin hril ro: 'Z�nga hin s�nchang hmain san suok n�ng in tih' tiin" a ta. An mi tirhai chu an k�r a, Jabes mihai chu an hril a, an lawm hle a. r_Z Bezek hmunah Saulan anni chu a tiem a, Israel mihai chu nuoithum an na, Juda mihai chu s�ngthum an nih.1]Z Bawngchal tuok khat a that a, an sa a chan nawi vong a, Israel ram po poa chun a'n semtir a, "Tu khom Saula le Samuel hung zui nuom naw taphot chu hieng ang hin an bawngchal thaw ve n�ng a tih"tiin. Chuongchun, LALPA t�na chu mipuihai lai chun a'n l�ng a, thu khat chelin an inthok suok a. wiZ Saulan chu thu a hriet char chun a chungah Pathien Thlarau thilthawtheina a hung tlung a, a lung a sen hle a. 7Z Chuong lai chun Saula chu loa inthokin bawngchal khalin a hung a, "Iem a ta mipui an tap chu?" a ta. Jabes khuoa mihai thu hril chu an hril sawng a. Z An mi tirhai chu Saula umna Gibea khuoah an fe a, an thil ngiet an hang ripawt chun mipui chu an tap kh�k ch�l el a. JZ Jabes khuoa upahai chun a kuomah, "Israel ram po poah mi kan tir theina dingin ni sari s�ng mi la ngai rawh. Mi sandam thei ding tu khom an um naw chun i kutah hung inpe l�t kan tih" an ta.*OZ Amon mi Nahas ruok chun, "Hieng ang hin in kuomah thuthlung siem thei ka tih: in mit chang tieng khel dok vong ka ta, Israelhai po po sukhm�lhem ka tih" a ta. 0 ]Z Amon mi Nahas chun Gilead rama Jabes khuo r�n tumin a hang inhuol a. Jabes mi po po chun Nahas kuomah, "Keini leh thuthlung siem la, i thu hnuoiah um kan tih" an ta. >wZ Buoina siem ch�k mi rilo thenkhat ruok chun, "Ieng tin am hi mi hin a mi san suok ding a na?" tiin an deusaw a, thilp�k ieng khom an p�k nuom nawh. Saula ruok chu a to zing a.oYZ Saula khom Gibea khuoa a inah a k�r a, Pathienin an lungril a them tah mi huoisenhai chun an zui a. A}Z Samuel chun lal hnuoia an invong d�n dinghai chu mipui a zirtir a, lekhabuah a ziek thl�k a, LALPA hmaa chun a sie tha a. Chu zoah mipui chu mani in sengah a'n t�ntir tawl ta a. .WZ Samuel chun mipui kuomah, "LALPA mi ruot hi in hmu am? Mi po po lai ama ang hrim an um nawh" a ta. Mipui chun, "Pathienin laltak chu humhim raw se" tiin an kh�k a.tcZ Chuongchun an tl�n a, an va thuoi suok a, mipui lai a hang ng�r chun anni lai a dung a'n s�ng tak a. 'IZ Chuongchun LALPA kuoma chun, "Ama chu a la hung inlang naw zing am a ni?" tiin an indon a, LALPA chun, "Ngai ta u, a thuomhnaw lai an bir�k a ni kha" a ta. (KZ Benjamin chihai chu an s�ngkuoin an hung inlang a, Matri s�ngkuoa mi, Kisa naupa Saula chu thlang a lo ni ta a, sienkhom ama an hang zong a, an hmu naw a. p[Z Chuongchun, Samuel chun Israel mi po po chu a hung inlangtir a, Benjamin hnam chu thlang a lo ni ta a. ~wZ nisienlakhom voisun hin an mangangna le rinumna po poa inthoka sanhimtu an Pathien chu an mi dit naw a, ka kuomah, 'Ni lo e, lal mi siemp�k rawh' an ti a. Chuleiin, tu hin Israel hnam po po le pahnam po po chu LALPA hmaah hung inlang ro" a ta.^ 7Z Israel thlahai kuoma chun, "LALPA, Israelhai Pathien chun hieng ang hin a tih: 'Israelhai chu Aigupta rama inthokin ka thuoi suok a, Aigupta mihai kuta inthok le a suknomnatu po pohai laka inthokin ka san suok a; K Z Samuel chun Israel mipuihai chu Mizpaah LALPA hmaah a ko khawm a.  'Z Saula chun a pate kuomah, "Sabengtunghai chu an hmu tah ti a mi hril" a ta, inlalna thu ruok chu ieng khom a pate kuoma chun a hril sa nawh. V 'Z A pate chun, "Samuel chun i kuomah iem a lo hril che, mi hang hril ta" a ta. = uZ Saula pate chun Saula le a siehlaw kuomah, "Khaw lai am in fe a?" tiin a lo indon a. Ama chun, "Sabengtung zongin kan fe a, kan hmu naw phing leh Samuel kuomah kan fe a nih" a ta. KZ Chun, zawlnei anga thu a hril zoin Saula chu hmun s�ngah a fe a.eEZ A umna khuoa mi pakhat chun, "Hieng zawlneihai khom hi an pahai chu iem an ni bik a? a lo ti a. Chu taka inthok chun, "Saula chen khom zawlneiin a thang an ta?" ti chu infiemna tongkam takah an hung hmang pha tah a nih. LZ A hmaa ama lo hretuhaiin zawlneihai ruola thu a hang puong ve an hmu chun, "Kisa naupa chungah ieng top am a tlung an ta le? Saula chen khom zawlneiah a lo thang an ta maw?" tiin an indon tuo a. 9Z Gibea an tlung chun zawlnei ruolin an lo hmuok a, Pathien Thlarau chu a chungah thilthawtheinain a hung tlung a, an thu hrilnaa chun a thang ve ta a. 3Z Samuel a m�ksan ding tawmin Pathienin Saula chu lungril thar a p�k a, chuong inchiknahai po po chu, chu ni chun a chungah a hung tlung vong a. nWZ Chun, ka fe hmain Gilgalah lo zu fe hmasa la, keikhom pumraw inthawina le inremna inthawinahai inhl�n dingin hung thla v�ng ka ta, ka hung tlung phaa i thaw ding ka hung hril hma che chu ni sari s�ng mi lo nghak rawh" a ta. Z Hieng inchiknahai hi i chungah a hung tlung pha leh thil hung um d�n zir ang peiin i thaw ding a nih, Pathien i kuomah a um si a. +Z Chun, LALPA thlarau i chungah nasa takin hung tlung a ta, nang khom an thu hrilnaa chun thang v�ng i ta, mi danglam daiah hung inchang i tih.Z Chu zoah Filistin sipaihai umna Pathien tl�ng Gibea chu va tlung i ta, chu taka chun perkhuong d�m, khuongte d�m, theihle d�m, tingtang d�m chawia zawlnei ruol, hmun s�nga inthoka hung thlahai chu intuokpui i ta, thu hril duol duol an tih. [1Z Chibai b�k an ti che a, beip�r pahni chu p�ng an ti che a, chu chu la rawh. ~!Z "Chun, chu taka inthok chun fe pei i ta, Tabor saisuo thing va tlung i ta, chu taka chun mi pathum, Bethela Pathien be dinga fehai chu intuokpui i ta, pakhat chun k�lte pathum kei a ta, pakhat chun beip�r pathum chawi a ta, pakhat chun uoiin p�ng chawi a tih. 9}mZ Voisuna i mi suoksan hnung hin Benjamin ramria Rachel thl�n bul Zelza-ah mi pahni intuokpui i ta, anni chun i kuomah, 'Sabengtung i zonghai kha an hmu ta a, i pa chun sabengtung ngaituo ta loin nang mol a ngaituo che a, 'Ka naupa chu ieng am a chang an ta maw?' a ti a ti el a nih' tiin hril an ti che."| AZ Samuel chun a hriek b�r chu a phor a, hriek chu Saula luah a bur a, a fawp a, "LALPA chun a rochan Israelhai chunga ror�ltu dingin hriek a n�l che. i{MZ Kotsuo an tlung chun Samuelin Saula kuomah, "Siehlaw hi ei hmaa lo fe dingin hril rawh. Nang ruok chu hi taka hin la ng�r phot la, Pathiena inthoka ka thu dong chu ka hril ding che a nih" a ta, siehlaw chu a lo fe hmasa a.CzZ Z�ngk�r inhma takin an tho a, Samuel chun Saula chu in chung zawlah a ko tung a, "In siem zo la, infetir t�ng ka ti che" a ta. Saula a'n siem zo chun Samuel leh an suok tl�ng a. yymZ Inthawina hmun s�nga inthoka khuoa an fe thl�k hnung chun Samuelin Saula chu in chung zawlah a'n biekpui a. +xQZ Thlai suongtu chun a mal le an thil buotsai danghai chu a hung l�k a, Saula hmaa chun a sie a, Samuel chun, "En ta, hi huna i ta dinga sa ka lo sie hranp�k che chu a nih. Ka mikhuolhai ruol hin k�lin fa rawh" a ta. Chu ni chun Saula chu Samuel leh thlaithl�ng an k�l tl�ng ta a.lwSZ Samuel chun bu suongtu kuomah, "Sie hran dinga ka p�k che satlang kha tu hin hung la rawh" a ta. "v?Z Samuel chun Saula le a siehlaw chu a thuoi a, mikhuol pindana chun a thuoi l�t a, an mi fiel sawmthumhai lai chun thungna poimaw takah a'n thungtir a. DuZ Saula chun, "Israel pahnamhai laia hnam ch�n tak Benjamin hnama mi ka ni a, Benjamin pahnam s�nga khom a ch�n tak kan nih. Iengti leia hieng thil hi ka kuomah i hril am a na?" a ta.'tIZ I sabengtung, ni thum inhmang tah khom chu lungkham naw rawh, an hmu tah. Israelhai mamaw tak tu am a na? Nang le i pa s�nghai hi in ni naw am a ni?" a ta. dsCZ Samuel chun, "Keima hi hmutheitu chu ka nih. Ka hmaah fein hmun s�ng tieng khi pan la, voisun hin ka kuomah bu i f�k ding a nih. Z�ngah infetir chauh ka ti che a, i thil hriet nuom po po khom hril vong ka ti che. rZ Chuongchun, Saula chun kul kotkh�ra ng�r Samuel chu a va hnai a, "Hmutheitu in chu khaw lai am a um ti mi hril raw khai" a ta. q Z Samuelin Saula a hmu char chun LALPAN a kuomah, "En ta, i kuoma ka hril pa kha; ama hin ka mihai chungah ro r�l a tih" a ta. +pQZ "Hieng tik huna hin zingah Benjamin rama inthokin tlangv�l pakhat i kuomah hung tir ka ta, ka mi Israelhai chunga hotu dingin hriek lo n�l rawh. Ama chun Filistinhai kuta inthokin ka mihai san suok a tih. An kh�k ri chun ka kuom a hung tlung tah leiin anni chu ka ngaisak a nih" tiin.Xo+Z Saula hung hma ni khata chun LALPAN Samuel kuomah hieng ang hin thu a puong a: jnOZ Chuongchun, khuo chu an pan tung a, an l�t chun hmun s�nga fe ding Samuel chu an hang nang a.m)Z Khuo in l�t charin, hmun s�nga bu f�ka a fe hmain ama chu hmu el in tih. An inthawina malsawmna hriltu ding a ni leiin, a tlung hma chun tu khomin bu fa naw ni hai, chu zoah fielhai chun bu an f�k chauh hlak a nih. Chuleiin, fe unla, hang nang el in tih" an ta. l5Z Anni chun, "Um e. In hma ela khan a fe. Inhmaw unla, hmun s�ngah mipuiin inthawina an nei ding a ni leiin kan khuoah voisun hin a hung vak a nih. {kqZ Khuo an pan tung lai chun tui chawia hung nungh�k ruol an hmu a, "Hi taka hin hmutheitu a um?" tiin an indon a. j#Z Saula chun a siehlaw kuomah, "A tha hlauh a ni chu, f�ng ei tih" a ta. Chuongchun, Pathien mi umna khuo tieng pan chun an inthok suok a. FiZ (Kha hma khan chu Israel mihai laia miin Pathien rawn an nuom changin, "Thaw ro, hmutheitu kuomah f�ng ei tiu" an ti hlak a; tu laia 'zawlnei' an ti hlak hi 'hmutheitu' an ti hlak a nih.)h+Z Siehlaw chun, "Tangka shekel hmun lia thea hmun khat chu ka la kol a, chu chu ei f�na ding a mi hril manah Pathien mi chu pe el ei tih" a ta.kgQZ Saula chun a siehlaw kuomah, "An leh, ei fe ding chun iem a na ei chawip�k hrim hrim ding? Ei bu chawi hlak ei f�k zo ta si. Pathien mi kuoma thilp�k chawi ding ei nei d�r naw a nih. Iem nei ei nei hrim hrim a?" a ta. qf]Z A siehlaw chun, "Ngai ta, hi khuoa hin Pathien mi a um a, mi inzaum tak a na, a hril taphot chu a hung tlung indik ngei ngei hlak a nih. Thaw ta, a umnaa chun f�ng ei ta, ei f�na ding tieng khom mi hril thei rawi naw nim" a ta. >ewZ Zufa biel an tlung chun Saulan a siehlaw kuomah, "Thaw rawh, k�r nawk t�ng ei tih. Chuong naw chun ka pa'n a sabengtunghai n�k hmanin eini mi lo ngaituo lem rawi a tih" a ta. hdKZ Chuongchun, Efraim tl�ngram le Salisa le a se vel chen an dap vong a, sienkhom an hmu zo naw a. Salim bielah an zong nawk a, sienkhom an hmu nawh. Chu zoah Benjaminhai ramah an zong nawk a, sienkhom an hmu zo chuong nawh.!c=Z Saula pa Kisa chun a sabengtung ruol an tla hmang leiin a naupa Saula kuomah, "Siehlawhai laia pakhat hi thuoi la, ei sabengtunghai va zong rawh" a ta. 7biZ Kisa chun naupa a nei a, a hming chu Saula a nih. Ama chu tlangv�l duongkai tha tak el a na, ama tluk hrim Israelhai lai an um naw a, a dung khomin mi a kh�m vong a nih. 5a gZ Benjamin hnama mi pa challang tak el a um a, a hming chu Kisa a na, ama chu Abiel naupa a na, ama chu Zeror naupa a na, ama chu Bekora naupa a na, ama chu Afia naupa a nih. `!ZLALPA chun, "An thu ngaithla la, lal pe tawl rawh" a ta. Samuel chun Israel mihai kuomah, "Mi tin mani khuo sengah k�r nawk ta ro" a ta.V_'ZSamuel chun an hril po po chu a hriet a, LALPA hmaa chun a hril sawng pei a. ^ZChuongchun, hnam danghai ang hung ni v�ng ei ta, ei lal chun ro mi r�lp�k a ta, hma thuoiin ei r�lhai mi dop�k a tih" an ta. z]oZNisienlakhom, mipuihai chun Samuel thu chu an ngaithlak nuom naw a, "Ni lo e, kan chunga lal ding kan dit a nih. \ZChu ni chu a tlung pha leh in lal thlang laka inthoka thawvengna hniin inr�m in ta, chu huna chun LALPAN donsak naw ni cheu" a ta._[9ZIn beram ruol laia mi sawma pakhat l�ng a ta, nangni ngei a siehlawah thang in tih. ZyZIn bawipa le bawinuhai le in ran ruol laia a tha tak ngot le in sabengtunghai chu ama hmang dingin lap�k a ti cheu. gYIZIn bu tharsuok le in uoin tharsuok sawma pakhat l�ng a ta, a thoktuhai kuomah p�ng a tih. XZChun, in in le lohai, in gr�p huonhai le in oliv huonhai a th� th� l�kp�k a ti cheu a, a siehlawhai p�ng a tih. aW=Z In naunuhai chu rimtui siemtua d�m, bu suongtua d�m, bei siemtua d�m hmang a tih. \V3Z A then chu mi s�ng chunga kawmandar d�m le sawmnga chunga kawmandar d�min sieng a ta, a thenin a hnuoi inletin a bu s�k an ta, a then r�lthuom siemtu le a tawlailir hmangruo siemtuah hmang tawl a tih. _U9Z An kuoma chun, "In chunga ror�ltu lal a la hung ch�t d�n ding chu hieng ang hin n�ng a tih: A tawlailir le a sakorhai enkoltu dingin in naupahai l�kp�k a ti cheu a, a tawlailir hmaa chun tl�n an tih. OTZ Samuel chun LALPA thu po po chu lal hnitu mipuihai chu a hril vong a. SZ Chuleiin, an thu ngaithla la, amiruokchu, an chunga lalhaiin an la hung thaw d�n dinghai chu ngun takin hril lawk tawl rawh" a ta. 7RiZAigupta rama inthoka ka thuoi suok nia inthok tah khan tu chen hin mi nghatsan le pathien dang rong mi bawlsan an ching a, chuong ang chun i chunga khom an thaw ve a ni hih. 4QcZLALPA chun a kuomah, "Mipuiin i kuoma an hril po po chu ngaithla rawh. Nangma an dit naw lei che a ni naw a, an chunga ror�ltu dingin keima an mi dit naw lei lem a nih. xPkZ"Ror�ltu dingin lal mi ruotp�k rawh" an ti lei chun Samuel chu a lawm naw hle a, LALPA kuomah a tongtai a. FOZa kuomah, "Ngai ta, i hung upa ta hle a, i naupahai hlak chun i um d�n an l�k ve si naw a, hnam dang po pohai thaw d�n angin kan chunga ror�ltu dingin lal mi ruotp�k rawh" an ta. bN?ZChuongchun, Israel upahai po po chu an inkhawm a, Rama khuoah Samuel kuoma chun an fe a, M}ZNisienlakhom, a nauhai chun a um d�n la ve loin sum le pai an hnot a, thamna an l�k a, indik lo takin ro an r�l a.iLMZA upa tak hming chu Joel a na, a dottu hming chu Abija a na, Beershebaa inthokin ro an r�l a. YK /ZSamuel chu a hung upa ta a, a naupahai chu Israelhai chunga ror�ltuah a sie a. J'ZAmiruokchu, ama in umna Rama khuoah a k�r nawk zie a, chu taka inthok khom chun Israelhai ro a r�l a, LALPA ta dingin maich�m a siem a.uIeZKum tinin Bethel le Gilgal le Mizpa khuohai chu a kan v�l hlak a, a fena naah Israelhai ro a r�l pei a. >HyZSamuel chun a dam s�ngin Israel mihai ro a r�l a. GZFilistinhaiin Israelhai an l�kp�k khuo po po chu, Ekron-a inthoka Gath chenin, Israelhai kutah an p�k k�r nawk vong a, an sevel ram po po chu Filistinhai kuta inthokin Israelhaiin an san suok a, Israel mihai le Amor mihai ink�rah inremna a hung um ta a.)FMZ Chuongchun, Filistinhai chu tukdolin an um a, Israel ram chu an r�n nawk ta ngai nawh. Samuel dam s�ng po po chu LALPA kutin Filistinhai a dang tlat a nih. E;Z Samuel chun lung a l�k a, Mizpa le Sen ink�ra chun a phun a, "Hi chen rauh hi LALPAN a mi thangpui a nih" tiin a hmun hmingah Ebenezer a'n b�k a.DZ Israelhai chu Mizpaa inthok chun an suok a, Filistinhai chu Beth Kar chuonhnuoi chen an hnot a, lampui intluonin an that a. CZ Samuelin pumraw thilhl�n a'n hl�n lai chun Filistinhai chun Israelhai chu bei dingin an hung nangching t�p ta a. Nisienlakhom, chu ni chun LALPAN v�ninrumin Filistinhai chu a hrawk a, nasa takin a sukchi-ai a, Israel mihai chun an intlawm ta d�r a. +BQZ Samuel chun beramte, nene ne lai a l�k a, LALPA kuomah pumraw inthawina dingin a'n hl�n a. Israelhai aiawin Samuel chun LALPA a ko a, LALPA chun a hung don a.uAeZSamuel kuomah, "Filistinhai kuta inthoka a mi san suok theina dingin LALPA chu ma loin ko zing rawh" an ta. D@ZMizpaah Israelhai an pung khawm ti Filistinhaiin an lo hriet chun anni chu bei dingin Filistin lalhai chu an inthok tung a. Filistinhai hung thu Israelhaiin an lo hriet chun an ti hle a. e?EZMizpa-a chun an f� khawm a, tui an chawi a, LALPA hmaah an bun thl�k a. Chu ni chun bu an nghei a, "LALPA lakah thil suol kan lo thaw a nih" tiin an inpuong a. Mizpaa inthok chun Samuelin Israelhai ro a r�lp�k a.q>]ZSamuel chun, "Israel mihai po po Mizpa-ah ko khawm vong ro, LALPA kuomah tongtaip�k ka ti cheu" a ta. j=OZIsrael mihai chun Baal le Astoret hai lem chu an sie hmang a, LALPA rong chauh chu an bawl ta a. ;<qZSamuel chun Israel s�ngkuo po po kuomah, "In lungril po poa LALPA tienga hung ngha in ni tak tak chun, ram dang pathienhai le Astoret lemhai chu sie hmang dai unla, in lungril LALPA ta dingin buotsai unla, ama rong chauh bawl ro, chuongchun Filistinhai kuta inthok hin san suok a ti cheu" tiin a hril a. ; ZLALPA Bawm chu kum sawmhni zet Kiriath-Jearimah a um a, chu s�ng chun Israelhai chu LALPA tieng an lung an l�ng nawk ta a. L: ZChuongchun, Kiriath-Jearim khuoa mihai chu an hung a, LALPA Bawm chu an l�k tung a, tl�nga Abinadab ina chun an chawi a, a naupa Eleazar chu LALPA Bawm enkoltu dingin an inhl�n thienghlim a.;9qZChuongchun, Kiriath-jearim khuoa mihai kuoma chun, "Filistin mihaiin LALPA Bawm an hung sie nawk ta a, hung thla unla, in kuom tieng la tung ro khai" tia hril dingin mi an tir a. 8;ZBeth-semes khaw mihai chun "Hi Pathien thienghlim LALPA hmaa hin tu am ng�r theiin, ei kuoma inthok hin tu kuom tieng am pan tung nawk a ta?" an ta. 67gZAmiruokchu, LALPA Bawm s�ng an en leiin Beth-semes khuoa mihai chu Pathienin a hrem a, mi sawmsarib a sukhlum a. LALPA kut thl�k nat leia thihai chu mipuiin an s�n a. u6eZRangkachaka siem mazute lem an inhl�n z�t chu Filistin lal pangahai khuo, kula inhuon le an khawperhai po po z�t a nih. LALPA Bawm an innghatna lungpui chu Beth-semes khuo Josua loah tu chen hin inchikna dingin a la um zing a nih. 5ZFilistin mihaiin bawsiet inthawina dinga rangkachaka siem khuoihli lem an inhl�n z�t chu hieng ang hin a nih: Asdod khaw puolin pakhat, Gaza khaw puolin pakhat, Askelon khaw puolin pakhat, Gath khaw puolin pakhat le Ekron khaw puolin pakhat seng a nih. y4mZChun, Filistin lal pangahai chun chuong thil chu an hmu hnungin a ni l� l�in Ekron tieng an k�r nawk ta a.l3SZLevihai chun LALPA Bawm le rangkachak thil lem umna thingrem chu an l�k thl�k a, lungpui chunga chun an sie a. Chu ni v�k chun Beth-semes khuoa mihai chun pumraw thilhl�n le inthawinahai chu LALPA kuomah an inhl�n a. b2?ZTawlailir chu Beth-semes khuoa Josua loa chun a l�t a, lungpui lien tak umna lai chun a ng�r ta zing a. Chun, tawlailir thing chu an ch�k nawi a, bawngpuihai chu LALPA ta dinga pumraw inthawinaah an inhl�n a. s1aZ Beth-semes khuoa mihai chun ruoma hin bu an lo s�k a, an hang ngha a, Bawm chu an hmu a, an lawm hle a. K0Z Bawngpuihai chun Beth-semes an pan ngat ngat a, inbu pei pumin lampui chu an hraw a, voi tieng amanih chang tieng amani khom an p�t nawh. Filistin lalhai chun Beth-semes ramri chenin an zui a./yZ Chun, LALPA Bawm chu tawlailira chun an sie a, rangkachak mazute lem le khuoihli lem siena thingrem chu an sie bok a. .!Z Chuong ang tak chun an thaw a, bawngpui, a nene sawr lai pahni an va kei a, tawlailir chu an inkeitir a, an tehai chu in tieng an khum a. b-?Z Ramri tieng pana Beth-semes tieng tawlailir a fe chun ei chunga thil tlung tha lo tak hi ama thaw n�ng a ta, a fe naw chun a mi hremtu chu ama kut ni loin, eini chunga tla ve hrim hrim a nih ti hrieng ei tih" an ta.@,{ZLALPA Bawm chu la unla, tawlailira chun sie unla, bawsiet inthawina dinga in inhl�n r�ngkachak thil hluhai chu thingremah khumin a s�rah sie unla, inf�tir unla, inthla el ro. U+%ZChuleiin, tu hin tawlailir thar buotsai unla, bawngpui pahni, a nene sawr lai, ringkol la b�t ngai d�r lo chu buotsai unla, tawlailir chu inkeitir unla, an tehai chu hung thuoi k�r unla, thlung ro. E*ZFaraw le Aigupta mihaiin lungril an sukkhauh ang khan ieng dinga in lungril in sukkhauh am? Anni chungah na taka a thaw lei khan Israelhai chu insuoin an inf�tir chauh a ni naw am a ni? <)sZChuleiin, khuoihli lem le in ram suksetu mazute lem chu siem unla, Israelhai Pathien chu chawimawi ro, a kut chu in chunga le in pathienhai chungah a sukz�ng nuom el rawi mawh! "(?ZFilistinhai chun, "Ieng ang bawsiet inthawina am inhl�n ei ta?" an ta. Anni chun, "R�ngkachakin khuoihli lem panga le mazute lem panga siem unla, Filistin lal tinin pakhat seng inhl�n ro, in r�nga chunga hri inl�ng le in lalhai chunga hri inl�ng chu thuhmun a ni si a. p'[ZAnni chun, "Israelhai bawm hi in thon k�r ding khomin a ruok chun inf�tir naw ro. A kuomah bawsiet inthawina inhl�n unla, chuongchun sukdamin um in ta, nangnia inthoka kut a l�kson nawna san khom hung hrieng in tih" an ta. ,&SZFilistinhai chun an thiempuhai le ai en thiemhai an ko a, "LALPA Bawm hi iem ei law ding a na? Ieng tin am ei thon k�r ding a na ti mi hril ro" tiin an indon a. :% sZLALPA bawm chu Filistinhai ramah thla sari a um a. '$IZ LALPA kut chu a rik hle a, thi inlauna chun a khawnawtin a sukthlab�r a. A thi nawhai khomin p�nsie an tuor a, khawpuia an inr�m ri chun v�n a tong a.M#Z Chuongchun, Filistin lalhai po po chu an ko khawm a, an kuomah, "Keini le kan mihai a mi sukhlum nawna dingin Israelhai Pathien Bawm hi thon hmang unla, a umna ngaia bok k�r nawk raw se" an ta. Q"Z Chuongchun, Pathien Bawm chu Ekron tieng an thon a. Pathien Bawmin Ekron khuo a l�t tawm chun, "Ei ni le ei mipuihai sukhlumtu dingin Israelhai Pathien Bawm an hung zawn k�r ie" tiin an kh�k a. #!AZ Gath khuoa Bawm an son hnung chun LALPA kut chu a khawpui chungah a tla a, thlab�rin an chi-ai a. A khaw mihai chu a chin a lienin p�nsiein a hrem a.  yZChuongchun, Filistin lalhai po po chu an ko khawm a, "Israelhai Pathien Bawm chu ieng tin am thaw t�ng ei ta?" an ta. Anni chun, "Israelhai Pathien Bawm chu Gath khuoah va fepui ro" tiin an lo hril a, chuongchun Pathien Bawm chu an fepui ta a. 5eZAsdod khuoa mihaiin chuong thil chu an hmuin, "Israelhai Pathien Bawm chu eini kuomah um zing naw raw se, ei chunga le ei pathien chunga a kut thl�k a na �m el" an ta. yZAsdod le a se vela umhai chungah LALPA kut chu nasa takin a tla a, an chungah sietna a tlung a, p�nsie an invoi a.a ZHi lei hin Dagon thiempuhai le Dagon be dinga Asdod tempula hung tukhomin tu chen hin tempul kotkh�r bul chu an la sir ngam nawh. W)ZA z�ngah an tho chun Dagon chu LALPA Bawm hmaa a hmaia hnuoi sika z�l chu an hmu nawk a. A lu le a b�nhai chu a tliek vong a, a bonghai chu kotkh�r bulah an inhlum rum a, a pum chauh chu a um ta a. 8kZA zing inhma taka Asdod khuohai an tho chun LALPA Bawm hmaa chun Dagon chu a hmaia hnuoi sikin a lo tlu d�r a. Dagon chu an l�k a, a umna p�ngng�ia bok an sie nawk a. ]5ZBawm chu an pathien Dagon tempulah an zawn l�t a, Dagon lem s�ra chun an sie a. c CZFilistinhai chun Pathien Bawm chu an l�k a, Ebenezer-a inthokin Asdod khuoah an fepui a. eEZAma chun, "Thuthlung Bawm an l�kp�k leiin ropuina chun Israel a suoksan tah" a ti a nih.'IZThuthlung Bawm an l�kp�k a, a tarpu le a pasal an thi ta bok lei chun, "Ropuinain Israel a suoksan tah" tiin nau domtu chun naute hmingah Ikabod a sak a. +ZA chat thla tawmin nau domtu nuhmei chun, "Beidong naw rawh, nau pasal i nei ta hi" a ta. Nisienlakhom, a don ta naw a, a ngaisak ta bok nawh. jOZChun, a mo, Finehas nuhmei chun nau a pai a, a nau nei hun a hnai ta hle a. Pathien Bawm an l�kp�k thu le a tarpu le a pasal thi thu a hang hriet chun a nau hase a'n tan nghal a, nau a nei a, a na chu a tuor zo ta naw a. `;ZPathien Bawm thu a hril charin kotkh�r bula thungnaa inthung Eli chu a thalin a tlu a, a ring a del tliek a, a thi ta a; ama chu a tar tain a'n thazo ta si nawh. Israelhai chungah kum sawmli ro a r�l hman a nih.8kZChanchin hung intluntu chun, "Filistinhai hmaah Israelhai an tl�nsie a, mi tam tak an thi a, i nauhai Hofni le Finehas khom an thi a, Pathien Bawm khom an l�kp�k" a ta. 1ZA kuoma chun, "Indona hmuna inthoka hung ka na, voisun ni ngeia hung tl�nsie ka nih" a ta. Eli chun, "Ka naupa, ieng tin am thil a um a?" a ta. Z/ZEli chu kum sawmkuo pariet mi a ni ta a, a mitin khuo a hmu dukdak thei ta nawh. 4cZAn kh�k ri Eli-in a lo hriet chun, "Ieng leia an kh�k ch�l ch�l am a na?" a ta. Chu mi chun inhmaw takin Eli kuom tieng a pan a, thil chinch�ng chu a va hril a. dCZ A va tlung chun Eli chun lam s�ra a thungnaa inthokin a lo thl�r zing a, a lungrila a tithawngpui tak chu Pathien bawm a nih. Khuo a hung tlung a, chanchin a hang hril chun a khuoin an kh�k ta ch�l ch�l el a. Z Chu ni chun Benjamin thlaa mi pakhat chu a zakuo inek nung le a luah pilvut kai nuoiin indona hmuna inthok chun Silo a tl�n tlung a. a =Z Chun, Pathien Bawm chu an l�kp�k a, Eli naupahai Hofni le Finehas chu an that bok a.& GZ Chuongchun, Filistin mihai chun an hung bei a, Israelhai chu an intlawm a, an inkulna tieng an tl�nsie a, an that teu a, Israel sipai s�ngthum an thi a. = uZ Aw nangni Filistin mihai, huoisen takin um ro. Insukpasal ro, chuong naw chun in thu hnuoia an um ang bok khan an thu hnuoiah um ve rawi in tih. Insukpasal unla, bei pei ro" an ta.D ZEi chung a pik ie! Chuong ang Pathien kut hr�ta inthok chun tuin am mi san suok t�ng a ta? Chuong ang Pathienhai chu an nih thlal�ra hri chi tinr�nga Aigupta mihai sukhlumtu kha! q ]Z"An inkulnaah Pathien a hung a ni chu! Ei chung a pik ie! Kha hma khan hieng thil hi a la um ngai nawh. OZAn kh�k ri Filistinhaiin an lo hriet chun, "Hebrai mihai inkulnaa an kh�k dur dur chu ieng tizie am an ta le? an ta. An inkulnaah LALPA Thuthlung Bawm a hung tlung ti an hriet chun an ti hle a. |sZAn inkulna hmuna Thuthlung Bawm a hung tlung chun hnuoi nghor hning hiel khopin Israelhai chu an kh�k dur dur a. <sZChuongchun, Silo-ah mi an tir a, chu taka cherubim chunga inthung Iengkim LALPA Thuthlung Bawm chu an va l�k a, Eli naupa Hofni le Finehas hai khomin bawm chu an hung zui ve a. %EZAn inkulnaa Israel sipaihai an hung k�r chun an upahaiin, "Ieng leiin am voisun hin Filistinhai hmaah LALPAN a mi suktlawm am n�ng a ta? Thaw ro, eini leh fe a, ei hm�lmahai kuta inthoka mi san suoktu dingin Silo-a inthokin LALPA Thuthlung Bawm hang l�ng ei tiu khai," an ta. nWZFilistinhai chun Israelhai chu an hung bei a, an hne a, indona hmuna chun mi s�ngli lai an that a.  ;ZChuong lai chun Israelhai chu Filistin mihai do dingin an inthok suok a, Israelhai chu Ebenezer-ah an inkul a, Filistinhai chu Afek-ah an inkul bok a. W~~c}||{Yz\yyxUwwnvuttsmrr\qqApoo7nmmlkkxjoiii"hgffeddcZbb aV``_^^^ ]L\\[AZZYWWoVZUUThSRR\QQ(OOqNN$MLLLKJIIWHGGOFFEEDCC B/A@@N??>t=<<4;;/::9y88P766k5433W211N0*//=.-,++z+*_))*(''Q&&%s$$r##p#"!z YQK`}V(6?T!f  p  *au}y|yZ9Filistinpa a that zo hung k�r tieng Davida chu Abnerin Saula kuomah a thuoi a, Filistinpa lu chu a la chawi zing a. M{Z8Lal chun, "Hi naupang hi tu naupa am a na ti indon suok rawh" a ta. \z3Z7Filistinpa bei dinga Davida a fe lai Saulan a hmu khan a sipai kawmandar Abner kuomah, "Abner, hi tleirawl hi tu naupa am a na?" a ta, Abner chun, "I hringna s�lin ka hril, aw lalpa, ka hriet d�r nawh" a ta syaZ6Davida chun Filistinpa lu chu a l�k a, Jerusalemah a fepui a, a r�lthuom ruok chu a puon inah a sie a.[x1Z5Israelhaiin Filistin mihai an hnot chu an hung k�r a, an rieb�k chu an rok a. twcZ4Israel mihai le Juda mihai chu an tho a, an kh�k dur dur a, Filistin mihai chu Gath chen le Ekron kul kotkh�r chen an hnot a. Filistin mi an thathai chu Saraim lampui intluonin, Gath-a inthoka Ekron chenin an inthal pheng phung a. hvKZ3Davida chu a tl�n a, Filistinpa bula chun a va ng�r a, a kawlhn�m chu a paia inthokin a l�k suok a, chu chun a that a, a lu chu a tan a. Filistinhaiin an mi hr�t khawkh�ng a thi ti an hriet chun an tl�nsie a. u Z2Chuongchun, Davida chun Filistinpa chu saihli le lungtein a ngam a, kawlhn�m thang d�r loin a per thl�k a, a that ta a. -tUZ1Davida chun a mansa a pur a, lungte a phor a, a virvom chun Filistinpa chald�r takah a d�ng a, a chalah lung chu a tlum a, a khupbokin a tlu ta ruoi ruoi el a. s Z0Bei dinga Filistinpain a hung pan hnai lai chun Davida chu inrang takin sipaihai umna tieng chun lo bei dingin a tl�n phei a. Ir Z/Chun, LALPA chun kawlhn�m le feiin a sandam nawh ti pungkhawm po po hin hre thei bok an tih. Indona chu LALPA indona a ni si a; Ama chun kan kutah nangni rawi hi a mi p�k ding a nih" a ta.#qAZ.Voisun hin nang hi ka kutah LALPAN a mi p�k ding a na, hn�ng ka ti che a, i r�ng tan ka tih. Filistin sipaihai ruong chu voisun hin chungl�ng vatehai le ram sahai ka'n f�ktir ding a nih. Chuongchun, hnuoi chunga mi po po hin Israelhai lai Pathien a um ti hre thei an tih. bp?Z-Davida chun Filistinpa kuomah, "Nang chu kawlhn�m d�m, fei d�m, feite d�m chawiin mi bei dingin i hung a, kei ruok chu i cho p�ng p�ng Iengkim LALPA, Israel sipaihai Pathien hmingin ka hung bei che a nih. ioMZ,"Hi taka hin hung rawh, i taksa kha chungl�ng vatehai le ram sahai lo inf�ktir ka tih" a ta.n%Z+Davida kuoma chun, "Ui am ka ni, hmol le i mi hung pan chu?" a ta. Filistinpa chun an pathienhai hming salin Davida chu tongsie a'n phur a. m Z*Filistinpa chu a hang ngha a, Davida a hmu chun a tham naw hle a, s�r veng vong, mit meng mawi tak le tleirawl el a ni si a. llSZ)Filistinpa chu a hung phei a, Davida chu a hung pan hnai a, a phaw chawitu chu a hmaa chun a fe a. +kQZ(Chuongchun, a hmol chu a chawi a, vadungtea lung inmum tha panga a r�t a, a beram v�ngna mansaa chun a pai a, a kuta virvom chawiin Filistinpa chu a pan ta a.ejEZ'Davida chun a thuom chungah kawlhn�m a pai a, hang fe a tum a, chuong ang chun a la thaw ngai si naw leiin Davida chun Saula kuomah, "Ka la thaw thang naw leiin hieng hin chu fe thei naw n�ng" a ta, a hl�p nawk a. siaZ&Ama thuomin Saula chun Davida chu a'n thuomtir a, d�r lukhum a'n khumtir a, awmphaw a'n h�ktir bok a. Sh!Z%Sakeibaknei kutbawr le savom kutbawra inthoka mi sansuoktu LALPA chun hi Filisitinpa kuta inthok khom hin mi sansuok ngei a tih" a ta. Saula chun, "Chuong an leh fe raw leh, LALPAN umpui a ti che" a ta.BgZ$I siehlaw hin sakeibaknei le savomhai khom ka that ta hlak. Chuong ang bok chun sertan lo Filistinpa khom hi ka soisak ding a nih, Pathien hring sipaihai d�m a hang cho ngam vei chu. 3faZ#Chuonghai chu ka hnot a, ka bei a, an baua inthokin ka san suok hlak a; chun, mi bei dinga an hung inthok changin an b�k hmulah ka man a, ka bei a, ka that hlak a nih. 7eiZ"Sienkhom Davida chun Saula kuomah, "I siehlaw hin ka pa beram ka v�ng hlak a. Sakeibaknei amanih savom amanih an hung a, beram ruol laia beram te an l�k chang a um hlak. d1Z!Saula chun, "Hi Filistinpa bei ding hin nang �m chu fe lo e. Tleirawl chauh i la ni a, ama ruok chu a tleirawla inthoka indo mi a ni si a" a ta.cZ Davida chun Saula kuomah, "Hi pa lei hin tu khomin lung sukhnuol naw raw hai se; i siehlaw hi f�ng ka ta, keiin va bei ka tih" a ta. [b1ZDavida thu hril lo hretuhai chun Saula kuomah an hril sawng a, Saula chun a ko a. a ZChuongchun, mi dang kuom tieng a ngha a, a hril ngai bok chu a hril nawk a, mihai chun a hmaa an don ang bok khan an don nawk a.P`ZDavida chun, "Iem a na ka thaw suol? Ka tong khom in khap a ni?" a ta. 1_]ZDavida u a upa takin mihai kuoma a sang thuhril a lo hriet chun Davida chungah nasa takin a lung a sen a, "Ieng dinga hi taka hung thla ve che? Thlal�ra beram tlawmte kha tu am i'n v�ngtir a na? I chapozie le i lungril r�tlozie ka hriet. Indo en ding d�min maw i hung mei mei chu?" a ta. l^SZAnni chun, "A sukhlumtu taphot chu kan hril tah ang khan a chungah thaw n�ng a tih" an ti nawk a.n]WZDavida chun a bula ng�rhai kuomah, "Hi Filistinpa thattu le Israelhai hmingsietna sukr�tu chunga chun ieng am ie an thaw ding chu? Hi sertan lo Filistinpa hi tu am a na, Pathien hring sipaihai a hang cho ngam vei chu?" a ta. *\OZIsrael mihai chun, "Kha mihriem hung suok kha in hmu am? Israel mihai cho dinga hung suok a ni kha. Tu khom ama that thei taphot chu lalin nasa takin sum tieng sukhausang a ta, a naunu p�ng a ta, a pa s�ngkuohai chun Israel rama hin leiman le sie ieng khom chawi ve naw ni hai" an ta. I[ ZIsrael mihaiin chu pa an hmu chun ti �m �min an tl�nsie a.WZ)ZChun, a unauhai a biek lai chun Filistinhai mi suongtawlol Goliat, Gath khuoa mi chu sipai pawlhai laia inthokin a hung inchawm suok a, a chona thu pangngai bok a hril nawk a, chu chu Davidan a lo hriet a. YZDavida chun a thil chawi chu f�k ding enkoltuhai kuta chun a sie a, sipaihai umna tieng chun a tl�n a, a uhai chu chibai a b�k a.pX[ZIsraelhai le Filistinhai chu inbei dingin an lo inzar phei a, sipai le sipai chu an lo inep thup el a. WZZ�ngk�r inhma takin Davida chun a ran ruolhai chu berampuhai kuomah m�ksanin a pa Jesaiin thu a p�k ang chu phurin a uhai inkulna tieng panin a suok a. R�l bei dinga sipaihai an inthok m�k lai le an kh�k dur dur lai chun an inkulna chu a va tlung a. `V;ZSaula le anni le Israel mi po po chu Filistin mihai beiin Ela ruomah an um a nih" a ta.4UcZChun bawngnene khal tlang sawm hi an pawla s�ngkhat chunga kawmandar ta dingin chawip�k bok la, i unauhai iem an chang hung indon la, an chanchin hung hawnk�r rawh. (TKZNi khat chu Jesai chun a naupa Davida kuomah, "Bufai zeu tawl kilogram sawm le bei tluon sawm hi chawi la, i unauhai inkulna hmunah va tl�npui vat raw khai. SZNi sawmli s�ng zet el chu Filistinpa chu z�ng tieng le z�n tieng z�tin a hung suok a, Israelhai chu a cho hlak a.bR?ZDavida chu Saula kuoma inthokin Bethlehema a pa beram enkol dingin a fe zing zing hlak a.aQ=ZDavida chu an unau laia naupang tak a na, Saula zuituhai chu a upa tieng pathum an nih. P7Z Jesai naupahai laia a upa tieng pathum chun indonaah Saula an zui a, chuonghai chu an upat d�n indotin Eliab hai, Abinadab hai le Sama hai an nih. (OKZ Chun, David chu Efrat mi Jesai naupa, Judai rama Bethlehem khaw mi a nih. Jesai chun nau pasal pariet a nei a, Saula hun lai chun upa tak le tar tak a ni tah. YN-Z Filistinpa rawl an hriet chun Saula le a sipaihai chu zamzalin an inthin hawp a.MZ Filistin mi bok chun, "Voisun hin Israel sipai po po ka cho cheu. Mi pakhat hung thlang suok unla, lo inbei kan tih" a ta. L%Z A mi hnea a mi sukhlum chun in siehlawah um kan ta, keiin ka ngama ka sukhlum ruok chun kan siehlawah um in ta, kan rong bawl in tih" tiin. K ZGoliat chu a ng�r a, Israel sipaihai chu a kh�k khum a, "Indo dinga ieng leia in mi hung ep am a na? Kei hi Filistin mi ka ni naw maw? Nangni khom Saula siehlawhai in ni naw maw? Nangni laia pakhat thlang suok unla, a mi bei dingin hung thla raw se. J ZA fei ngul chu puonkhawngna themtl�ng tiet a na, a fei lu zum chu kilogram saria rik a nih. A phaw chawitu chu a hmaah a fe a.[I1ZD�r ngal phaw a ngala chun a bun a, a ruongz�ng tieng chun d�r fei a pai a. ZH/ZD�r awmphaw kilogram sawmnga pasaria rik a h�k a, d�r lukhum a khum bok a. !G=ZGath khaw mi a hming Goliat chu Filistinhai inkulnaa inthok chun Israelhai chu cho dingin a hung suok a. A dung chu meter thum deuthawa ins�ng a nih. yFmZFilistinhai chun tl�ng pakhat an hluo a, Israelhai chun tl�ng dang an hluo a, an ink�ra chun ruom a um a. E}ZSaula le Israel mihai khom an pung khawm a, Ela ruomah thanghmun an khaw a, Filistinhai lo dang dingin an inzar phar a. &D IZFilistin mihai chun indo dingin an sipaihai an khawm a, Judai rama Soko khuoah an pung khawm a, Soko le Azeka ink�ra Efes Damim-a chun thanghmun an khaw a. *COZPathien tir ramhuoiin Saula chu a hung soisak z�tin Davida chun tingtang a l�k a, a tum a, Saula chu a hung har a, a tha nawk a, ramhuoi chun a suoksan hlak.BZSaula chun Jesai kuomah, "I naupa Davida hi ka kuomah um raw se. Ka mit a tlung hle a nih" ti thu hril dingin mi a tir a.A)ZDavida chun Saula kuom chu a va tlung a, a hmaa chun a ng�r a, ama chun a lo ngaina hle a, a r�lthuom chawituhai laia pakhatah a hmang a. 4@cZJesai chun sabengtung a buotsai a, bei le uoiin peng khat a'n phurtir a, k�l tuoi a hung l�k bok a, chuonghai chu inchawitirin a naupa David chu Saula kuomah a tir a. ?ZChuongchun, Saula chun Jesai kuomah mi a tir a, "Beram v�ngtu i naupa kha ka kuomah hung tir rawh" tiin thu a'n cha a. E>ZA siehlaw laia pakhat chun, "Bethlehema Jesai naupa tingtang tum thiem ka hmu ta a. Ama chu mi huoisen, r�ldo thiem, thu hril thiem le hmel tha tak a na, a kuomah LALPA khom a um" a ta. i=MZSaula chun a siehlawhai kuomah, "Chuonga tum thiem chu zong inla, ka kuomah hung thuoi ro" a ta.7<iZKan pu hin a siehlawhai hi tingtang tum thiem zong dingin thu mi pe sien, ama chun Pathien tir ramhuoiin a hung hluo pha che tingtang chu tum a ta, hung tha el i tih" an ta. ];5ZSaula siehlawhai chun a kuomah, "En ta, Pathien tir ramhuoiin a soisak che a ni hi. \:3ZLALPA thlarau chun Saula chu a suoksan a, LALPA tirh ramhuoiin ama chu a soisak a. i9MZ Samuel chun a hriek thunna fungki chu a l�k a, a unauhai mithmua ngei chun hriek a n�l a, chu nia inthok chun Davida chungah LALPA Thlarau chu thilthawtheina leh a hung tlung a. Samuel chu a tho a, Rama khuoah a fe ta a.F8Z Chuongchun, a va'n kotir a, an hung thuoi a. Ama chu s�r veng vong, hm�l tha tak le mit meng mawi tak a nih. LALPA chun Samuel kuomah, "Ama hi a nih; tho la, hriek va n�l rawh" a ta. 7}Z Samuel chun Jesai kuomah, "Hitaka hin i naupahai an kim vong a ni?" a ta, ama chun, "A naupang tak a la um nawh, beram a v�ng a nih" a ta. Samuel chun Jesai kuomah, "Va'n kotir raw khai. A hung tlung hma khat chu ei tan thei naw ding a nih" a ta.$6CZ Chuongchun, Jesai chun a nau pasarihai chu Samuel hmaah a hung inlangtir a, Samuel chun Jesai kuomah, "Hienghai khom hi LALPA thlang an la ni nawh." a ta. f5GZ Jesai chun Sama a hung thuoi a, Samuel chun, "Hi khom hi LALPA thlang a la ni naw rop" a ta. 4{ZChun, Jesai chun Abinadab a ko a, Samuel hmaa chun a hungpui a. Ama chun, "Hi khom hi LALPA thlang a la ni nawh" a ta. 3;ZSienkhom, LALPA chun Samuel kuomah, "A hmel tieng amanih, a dung ins�ng tieng amaniah en naw rawh, ama hi chu ka dit nawh. LALPA chun mihriem en d�n angin a en ve nawh; mihriem chun puo tieng inlang d�n an en hlak a, LALPA ruok chun lungril tieng a en lem hlak a nih" a ta.2ZAn hung tlung chun Samuelin Eliab chu a hmu a, a lungrilin, "LALPA hriek n�l ding chu LALPA hmaa um hi a ni ngei el" a ta. V1'ZSamuel chun, "A tha tienga hung ni e, LALPA kuoma inthawi dinga hung ka nih. Insukthieng unla, inthawinaah hung ro" a ta. Chun, Jesai le a naupahai chu a sukthieng a, inthawinaa hung thang dingin a fiel a.!0=ZSamuel chun LALPA hril angin a thaw a. Bethlehem a tlung chun a khaw upahaiin inthin pumin an lo hmuok a, "A tha tienga hung am i ni?" tiin an indon a. /ZChun, inthawinaa chun Jessai chu ko la, i thaw ding hril ka ti che. Mi ka kawkhmu ding che chu hriek i mi n�lp�k ding a nih" a ta.:.oZSamuel chun, "Iengtin am fe thei ka ta? Saulan a lo hriet chun a mi that el ding a nih" a ta. LALPA chun, "Bawngla tuoi kei la, 'LALPA kuoma inthawi dinga hung ka nih' ti rawh. - ZLALPA chun Samuel kuomah, "Ka mi Israelhai lal dinga ka hnawl ta hnung Saula hi ieng chen am i s�n ding a na? I hriek b�r fungkiah hriek thun sip la, fe rawh. Bethlehem khuoa Jesai kuomah ka tir ding che a nih. A naupahai laia mi lal dingin ka ruot tah" a ta. +,QZ#Saula chan chu Samuel chun tuorpui hle sienkhom a thi chenin Saula chu a hmu nawk ta ngai nawh. Israelhai lala Saula a lo siem leiin LALPA chu a'n s�r hle si a.b+?Z"Chun, Samuel chu Rama khuoah a fe a, Saula ruok chun a in umna Gibea tieng a pan tung a. L*Z!Sienkhom, Samuel chun, "I kawlhn�min nuhmeihai nau nei loa i siem ang bokin i nu khom nuhmei laia nau nei lo ni ve t�ng a tih" a ta, Gilgala LALPA maich�m hmaa chun Agag chu a s�t hlum a.,)SZ Chu zoah Samuel chun, "Amalekhai lal Agag chu ka kuomah hung thuoi ro" a ta. Agag chun thina chu a pumpel taa inngaiin, ngaingam takin Samuel kuoma chun a hung a. \(3ZChuongchun, Samuel chun Saula chu a k�rpui a. Saula chun LALPA chu a chawibiek a.F'ZSaula chun, "Ka lo suol a nih. Amiruokchu, lunginsiet takin Israel upahai le mipuihai hmaa hin mi chawimawi la, LALPA i Pathien chu ka chawibiek theina dingin mi fepui hram raw khai" a ta. &9ZAma Israel Ropuina chun kh�l a hril ngai naw a, a laml�t ngai bok nawh; Ama chu mihriem anga lungril thl�k dingin mihriem a ni ve si nawh" a ta.%%ZSamuel chun, "Voisuna inthok hin Israel lalram chu LALPAN a l�kp�k ta che a, i n�ka tha lem i tuolbawmhai laia mi pakhat a p�k tah. w$iZChuongchun, fe dinga Samuel a hang inher lai chu Saulan a zakaw fuol hmorah a man a, a zakuo chu a'n thler a. # ZSamuel chun, "Fepui naw top ka ti che. LALPA thu chu i hnawl a, Israelhai chunga lalah LALPA khomin a hnawl ta che a nih" a ta.v"gZChuongchun, ka suol ngaidam la, LALPA ka chawibiek theina dingin mi fepui nawk hram raw khai" tiin a ngen a. 8!kZChun, Saula chun Samuel kuomah, "Thil suol ka lo thaw a nih. LALPA thup�k le i thu mi p�khai chu ka lo bawsiet a nih. Mipuihai chu ka ti a, anni tieng ka lo thl� a nih. $ CZHelna hi aien thiemna suol ang a na, lululna hi milem biekna suol ang a nih. LALPA thu chu i hnawl leiin, ama khomin lal dingin a hnawl ta che a nih" a ta.X+ZSamuel chun Saula kuomah, "LALPA chun a thup�k zawm ang tlukin pumraw thilhl�nhai le inthawinahai hi a lawm am a ni? Inthawina n�kin thu awi a tha lem a, beramchal thau n�kin a thu poisak a tha lem. $CZR�ll�k thil, sukbohmang el ding laia beram le bawng tha tha chu Gilgala LALPA i Pathien kuoma inthawina dingin sipaihaiin an hung hawn bok a nih" a ta.ZSaula chun, "LALPA thu chu ka zawm annawm. LALPA mi tirnaa chun ka fe a. Amalek mihai chu ka sukhlum vong a, an lal Agag ka hung hawn a. +ZIengti leia LALPA thu chu inza loa i um am a na? Ieng leia r�ll�k thil chu baw huom huom a, LALPA mithmuah thil suol i thaw am a na?" a ta.'ZLALPA chun a tir suok che a, 'Fe la, mi suolhai, Amalek mihai chu sukhlum vong rawh, an bohmang d�r hma khat chu bei pei rawh' a ti che a. )MZSamuel chun, "Nangma ngaia ieng khop lo i ni zing lai khan Israel hnamhai lu taka sie i ni naw maw? LALPA chun Israelhai chunga lal dingin hriek a n�l che a. 'ZSamuel chun Saula kuomah, "La to ta, LALPAN voiz�na ka kuoma thu a hril chu hang hril ka ti che" a ta. Saula chun, "Mi hril raw khai" a ta.X+ZSaula chun, "Sipaihaiin Amalek mihai ta an hung l�kp�k a ni chu. LALPA i Pathien kuoma inthawina dingin sipaihaiin beram tha tha le bawngchal tha tha an hla a, a dang po chu kan sukhlum vong a nih" a ta.|sZSamuel chun, "Chuong beram inbe ri ka naa hung l�t le bawng inbu ri ka hriethai chu ieng thil am an ta a?" a ta. wiZ Samuel-in Saula kuom a tlung chun Saulan, "LALPAN malsawm che raw se. LALPA thup�k angin ka thaw tah" a ta.  Z A z�nga chun inhma takin Samuel chu a tho a, Saula hmuok dingin a suok a. Sienkhom, "Saula chu Karmel tl�ngah a fe a, chu taka chun ama hriet zingna lung a phun a, chun, a k�r nawk a, a fe pei a, Gilgalah a fe thl�k" tiin Samuel chu an lo hril a.+QZ "Saula hin a mi nghatsan a, ka thup�k anga a thaw naw leiin lala ka lo ruot hi ka'n s�r a nih" a ta. Samuel chu a lungz�ng hle a, z�nkhuoin LALPA a ko a. @}Z Chuongchun, LALPA thu chu Samuel kuomah a hung tlung a, hKZ Amiruokchu, Saula le a mihai chun Agag chu an hla a, beram le bawng tha tha, bawngchal tuoi le beram thau tha tha le thil tha an ti hrim hrim chu an sukhlum naw a, a tha naw an ti le a ongrop hai ruok chu an sukhlum vong a._9ZAmalekhai lal Agag chu a hringin a man a, a mihai chu kawlhn�min a that ram vong a. eEZChu zoah Saula chun Amalek mihai chu Havilaa inthoka Aigupta sak tienga Sur chenin a bei a. DZSaula chun Ken mihai kuomah, "Hung suok unla, Amalek mihai laia inthokin inthier fihlim ro, chuong naw chun sukhlum ve pal rawi ka ti cheu. Nangni chun Israel thlahai Aigupta rama inthoka an hung suok lai khan in lo lunginsiet si a" a ta. Chuongchun, Ken mihai chu Amalek mihai laia inthok chun an inthier fihlim a.U%ZSaula chun Amalek mihai khuo chu a zu tlung a, ruom k�rah an lo lambun a.  ZChuongchun, Saula chun mipui chu a ko khawm a, Telaim khuoa chun a tiem a, Israel mi nuoi hni le Juda mi s�ngkhat an nih. x kZTuhin Amalekhai bei dingin fe la, an thil nei hrim hrim hl� nei d�r loin sukbohmang vong rawh. Tu khom hl� nei naw la, a nuhmei a pasal, naupang le naute, bawng le beram le sanghawngsei le sabengtung hai chu that ram vong rawh" a ta. ;ZIengkim LALPA chun hieng hin a hril: Aigupta rama inthoka Israelhai an hung laia Amalek mihaiin lo lambuna an soisak lei khan ka hrem tawl ding a nih.   ZSamuel chun Saula kuomah, "Israelhai lal ni dinga hriek n�l ding chea LALPA hung tir kha ka na, tu hin LALPA thu chu ngaithla rawh. # AZ4Saula dam s�ng po po chu Filistinhai leh nasa takin an indo hlak a; Saula chun mi hr�t le huoisen a hmu taphot chu a hnuoia thok dingin a l�k pei a.?{Z3Saula pa Kisa le Abner pa Nera chu Abiel nauhai an nih. Z2Saula nuhmei chu Ahimaz naunu Ahinoam a nih. Saula sipaia kawmandar chu Nera naupa Abner a na, Nera chu Saula pa unaupa a nih. -Z1Saula naupahai chu Jonathan, Ishvi le Malki-Shua an nih. A naunu pahnihai chu, a upa lem hming Merab a na, a naupang lem hming chu Mikal a nih. ymZ0Huoisen taka doin Amalek mihai chu a hne a, Israelhai chu anni rok hlaktuhai kuta inthokin a san suok tah a nih.MZ/Israelhai chunga lal a hung nia inthokin Saula chun s�r tinah hm�lma Moab mihai, Amon mihai, Edom mihai, Zoba lalhai le Filistin mihai chu a do a, a nghatna tieng tieng chun a hne tawl pei a. gIZ.Chuongchun, Saulan Filistin mihai a hnot chu a k�rsan a, an ram tieng an insaseng tawl ta a.I Z-Mipui chun Saula kuomah, "Israelhai sansuokna ropui tak hung intluntu Jonathan hi a thi ding maw? Ni thei teu naw nih. LALPA hring zing hming s�lin kan hril, a sam z�i pakhat khom hnuoiah tla naw nih; voisuna a thilthaw hi Pathienin a thangpui lei a nih" an ta, mipui chun Jonathan chu thi lo dingin an sanhim ta a. hKZ,Saula chun, "Jonathan, i thi naw chun Pathienin a nuom ang taka nasain mi soisak raw se" a ta. EZ+Saula chun Jonathan kuomah, "Iem a na i thaw mi hril raw khai" a ta. Jonathan chun, "Ka hmol chawi hmora mi khuoizu tlawmte chu ka'n tem ngei kha tie. Chu lei chun ka thi ding maw?" a ta. q]Z*Saula chun, "Kei le ka naupa Jonathan ink�ra dingin thum chu vawr ro" a ta, Jonathan chungah a tlu a. F~Z)Chuongchun, LALPA Israelhai Pathien kuoma chun Saulan, "A'n dik tak chu hung suklang rawh" tiin a tongtai a. Saula le Jonathan ink�ra thumvawr chu a tlu a, mipui chu an fihlim ta vong a. J}Z(Chu zoah Saula chun Israelhai kuomah, "Nangni po kha tieng khan ng�r unla, kei le ka naupa Jonathan hi tieng hin ng�r kan tih" a ta. Mihai chun, "Tha i ti d�n ang takin thaw rawh" an ta. ,|SZ'Israelhai hnena petu LALPA hring zing hmingin thu ka tiem a, ka naupa Jonathan chungah a tla khomin, a thi ngei ding a nih" a ta, tu khomin ieng khom an hril nawh.{Z&Chun, Saula chun Israelhai kuomah, "Nangni sipai hotuhai, ka kuoma hin hung unla, voisun hin ieng suol am ei thaw ti zong suok ei tiu. *zOZ%Saula chun Pathien kuomah, "Filistinhai chu ka zu bei dim a ni? Israelhai kutah anni chu p�ng i ti?" tiin a'n don a, sienkhom chu ni chun Pathienin a don nawh.yZ$Saula chun, "Z�nah inthok suok ei ta, z�ng khaw var chenin Filistinhai zu rok ei ta, tu khom a hringin hl� hrim hrim nawng ei tiu" a ta. Anni chun, "Tha i ti d�n ang takin thaw rawh" an ta. Thiempu ruok chun, "Pathien la hang rawn hmasa phot ei tih" a ta. sxaZ#Saula chun LALPA ta dingin maich�m a siem a, chu chu LALPA ta dinga maich�m a siem hmasakna tak a nih.0w[Z"Saula bok chun, "Mipuihai lai fe unla, 'Mi tinin a bawng le beram chu a thisen puma faa LALPA chunga thil suol thaw loin, ka kuoma hung kei hai sien la, hi taka hin that raw hai se' a tih tiin va hril ro" a ta. Chu z�n chun mi tinin mani bawngchal seng an hung kei a, chu taka chun an that a. |vsZ!Chun, mi thenkhatin, "Ngai ta, mipuihai chun s� chu a thisen puma an f�k leiin LALPA chungah thil suol an thaw tah" tiin Saula chu an hril a. Saula chun, "Thuthlung in bawsiet a nih. Ka bula hin lung lien tak mi hung inhlump�k ro" a ta. -uUZ Chuongchun, mipuihai chun an r�ll�khai chu a bawin an baw a, beramhai, bawnghai le bawng tuoihai chu an man a, tuola chun an that a, a thisen pumin an f�k a. ttcZChu ni chun Mikmas-a inthokin Aijalon chenin Filistin mihai chu an bei a, mipuihai chu an ch�u ta hle a. CsZMipuiin an r�ll�k thil an hmu taphot an du duin fa hai sienla lem chu voisun hin ei va thaw tha nasa zuol awm de! Tuta n�k dai hin Filistinhai ei that rawn lem naw ding maw?" a ta.r!ZJonathan chun, "Ka pa hin mi a sukbeidong lem chauh a nih. En ta u, khuoizu tlawmte ka hang intem leiin ka mitmeng khom a hung fie ta hi. )qMZChu phing leh sipai pakhat chun, "I pa chun mi tu khom voisuna bu fa taphot chu tongsie phur dingin a mi khuop tlat a, chu leia mipui an tamsawl a ni hi" a ta. 9pmZJonathan ruok chun a pa inkh�mnain mipuihai chu a khuop ti a hriet naw a, a hmol chawi lai hmawr zum chun khuoithl�r chu a zuk sun a, a liek a, a mit meng a hung fie ta a. zooZMipui chun ramhnuoia khuoizu lo luong chu an hmu a, sienkhom tu khomin an liek nawh, inkh�mna chu an ti leiin. QnZSipai po po chun ramhnuoi an va tlung a, hnuoia chun khuoizu a lo um a. Ym-ZChu ni chun, "Ka hm�lmahai chunga phuba ka l�k hma le khaw inthim hmaa bu fa taphot chu tongse phurin um raw se" tia Saula a'n kham leiin Israel mihai chu an beidong hle a, sipai tu khom bu fa an um nawh.clAZChuongchun, chu ni chun LALPAN Israelhai chu a san suok a, Beth-aven tlung rakin an bei a.kZEfraim tl�ng rama Israel mi inbihaiin Filistinhai tl�nsiet thu an hriet chun indoah an hung thang ve a, an hnot zui ta ngat ngat a. j;ZKha hmaa Filistinhai tienga thang le an inkulnaa hang fe Hebrai mihai khom chu Saula le Jonathan tienga thang Israel mihai kuoma chun an hung pakai a. 3iaZChuongchun, Saula le a kuoma um po pohai chu an tl�n khawm a, indonaa chun an fe ta a. Filistin mihai chu namen loin an buoi a, anni le anni kawlhn�min an ins�t a. 9hmZChun, Saulan thiempu a biek lai m�k chun Filistinhai riekhmun tienga buoi mur murna chu a hung zuol deu deu pei a. Saula chun thiempu kuomah, "La thaw naw phot el rawh" a ta. gZSaula chun Ahija kuomah, "Pathien Bawm chu hang la raw khai" a ta. Chuong lai chun Pathien Bawm chu Israel thlahai kuoma um a nih. 6fgZA bula umhai kuoma chun Saulan, "Tu hin hang intiem unla, tuhai am a kim naw hang en ta u" a ta. An hang intiem chun Jonathan le a r�lthuom chawitu chu an lo um ve naw a. eZBenjamin ram Gibea Saula r�lv�ng b�ka inthoka an hang en chun s�r tinah sipai an t� dar hum hum a, an buoi nuoi nuoi el a. [d1ZChuongchun, Filistin sipai po po, an rieb�ka inkulhai, phula umhai, a hmatawnga umhai le r�ntu pawlhai chu ch�-�inain a man a, hnuoi chu an hning dur dur a. Chu ch�-�ina chu Pathien hung tir a nih. ~cwZChu an bei voi khatnaa chun Jonathan le a r�lthuom chawitu chun sangngam khat biel velah mi sawmhni an that a nih. Xb+Z Jonathan chu a kut le kea thangin a'n ban tung a, a hnunga chun a r�lthuom chawitu chun a zui a. Jonathan hmaa chun Filistinhai chu an tlu zot zot a, a r�lthuom chawitu chun a hnungah a hung that pei a. xakZ V�ngtuhai chun Joanathan le r�lthuom chawitu kuoma chun, "Hung tung ro, lo zil met kan ti cheu" an ta. Jonathan chun a r�lthuom chawitu kuomah, "Ka hnunga hin mi hung zui rawh, LALPAN Israelhai kutah a p�k tawl tah a ni chu" a ta. 6`gZ Chuongchun, an pahni chun Filistin diuti-hai hmua chun an va'n lang a. Filistinhai chun, "En tu, Hebrai mihai chu an inb�kna kuoa inthokin an hung inv�k suok ie" an ta. _Z Amiruokchu, "Hung kai ro" an ti leh kai ei ta, chu chu LALPAN anni chu ei kutah a p�k a nih ti inchikna n�ng a tih" a ta.c^AZ Annin, 'Kan hung hma chun lo ngh�k phot ro' an tih leh kai loin ei umnaa chun um ei ta. l]SZJonathan chun, "Chuong an leh hung rawh, an umna tieng son va kai ei ta, mi lo thl�r raw hai se. u\eZA r�lthuom chawitu chun, "I lungril ang char chu thaw rawh, lungril le thlarauin ka thlop che a nih" a ta.[ZJonathan chun r�lthuom chawitu tlangv�l kuomah, "Thaw rawh, LALPAN thil a mi thawp�k t�kduoiin ser tan lo ruol sipaihai umnaa son va f�ng ei tih, LALPA ta ding chun a tlawm amanih a tam amanih ieng khom a thei naw a um chuong si naw a" a ta. vZgZLung tolawt pakhat chu Mikmas zawn, hmar tieng panga um a na, a dang pakhat chu Geba ep sim tienga um a nih. -YUZFilistinhai r�lv�ng b�k panna, Jonathan fe tumna chu kawn, khing tieng khing tienga lungtolawt chep de a na, pakhat chu Bozez an ta, pakhat chu Seneh an tih. [X1ZChuonghai laia pakhat chu Ahija a na, thiempu thuom efod a h�k a. Ama chu Siloa LALPA thiempu Eli naupa Finehas naupa Ahitub unaupa Ikabod naupa a nih. Chun, Jonathan chu a fe ti tu khomin an hriet bok nawh. oWYZSaula chu Gibea kotsuoa Migron theibufai kung hnuoia chun a um a, a kuoma um chu mi zaruk lai an nih. UV 'ZNi khat chu Saula naupa Jonathanin r�lthuom chawi tlangv�l kuomah, "Thaw ta, r�l khing tienga Filistinhai r�lv�ngtu sipaihai umnaa son va f�ng ei tih" a ta, sienkhom a pa ruok chu a hril nawh. hUKZ Chun, Filistinhai chun an sipai pawl khat chu Mikmas kawn tienga lo inch�ntu dingin an tir a.T9Z Chuong chu a ni leiin, an indo ni chun Saula le Jonathan ti chauh naw chu an kuoma mi umhai chu kawlhn�m amanih fei amanih nei hrim hrim an um nawh.CSZ L�ngkawn le lungr�l t�t ngeina man chu shekel hmun thuma thea hmun hni a na, th�r kut le hreipui le ran hawlna th�r zum t�t ngeina man chu shekel hmun thuma hmun khat a nih. R3Z Chuleiin, Israel mihai chun an l�ngkawn hai, lungr�l hai, hreipui hai le kawite hai an t�t ngei ding pha Filistinhai umnaah an zu fe hlak a. QZ Filistinhaiin, "Hebrai mihai hin kawlhn�m le fei d�m siem rawi an tih" an ti leiin Israel ram pumah th�rsu hrim hrim an um nawh. PZ pawl khat chun Beth Horon tieng an pan a, pawl khat chun thlal�r dep Zeboim ruom tieng ep ramri lam tieng chu an hraw a.OZ Filistin tienga inthoka hung r�ntu pawl chu hmun thumah an inthe a. Pawl khat chun Shual bula Ofra tieng chu an pan a, N Z Saula le a naupa Jonathan le an kuoma umhai chu Benjamin rama Gibea khuoa chun an um a, Filistinhai chu Mikmas-ah an inkul a. MZ Samuel chun Gilgal a m�ksan a, Benjamin ram Gibea khuoa chun a hang fe a. Saula chun a kuoma umhai chu a tiem a, mi zaruk vel an nih.?LyZ Tu ruok hin chu i lalna hin dai sawt naw nih; LALPA thup�k chu i zawm naw leiin, LALPA chun ama lungril ang put mi a zong a, a mihai chunga ror�ltu dingin a ruot tah a nih" a ta._K9Z Samuel chun Saula kuomah, "I thilthaw hi thil inv�tthl�k a nih. LALPA i Pathienin thu a p�k che chu i zawm naw a nih; zawm chu ni la, LALPA chun Israelhai chungah i lalna hi kumkhuoin a suknghet awm vei leh. dJCZ chuongchun kan ngaituo a, 'Filistinhaiin Gilgalah an mi hung bei t�p ta si a, LALPA ditsakna ka la hni bok si nawh' ka ta; chuleiin, pumraw thilhl�n chu thaw lo thei loah ka ngai leiin ka lo inhl�n el a nih" a ta.[I1Z Samuel chun, "Ieng thil am i lo thaw ta le?" a ta. Saula chun, "Mipui an tin dar ka hmu a, nang hlak i ni ruot niah i hung tlung ta bok si naw a, Filistin mihai hlak Mikmas-ah an pung khawm lui lui bok si leh, TH#Z Saulan an hl�n zo charin Samuel a hung tlung a, Saula chun a va hmuok a. GZ Saula chun, "Pumraw thilhl�n le inremna thilhl�n dinghai chu ka kuomah hung chawi ro" a ta, pumraw inthawina chu a'n hl�n a. +FQZ Samuel ni ruot angin Saula chun ni sari s�ng Gilgala chun a lo ngh�k a, sienkhom Samuel chu Gilgalah a hung ta si naw leiin mipui chun an tl�n darsan ta a. 0E[Z Hebrai mi thenkhat lem chu Jordan vadung k�nin Gad le Gilead rama hai an tl�n a. Saula ruok chu Gilgalah a la um zing a, a sipaihai hlak chu tiin an inthin hawp a. D;Z Chuonga an sipaihai hnawch�pa an um ti Israelhaiin an hriet chun p�ka hai, ch�mbuka hai, lungpui k�ra hai, khura hai le tuikula hai an inbi a. yCmZ Filistinhai chu Israelhai bei dingin an inch� khawm a, tawlailir s�ngthum, sakor chung chuong mi s�ngruk le sipaihai chu tuifinriet kama tieu z�t zeta tam an nih. Chuongchun, an kai tung a, Beth-aven sak tieng Mikmas-ah an inkul a. =BuZ Israel mi po po chun, "Saula'n Filistinhai r�lv�ng b�k a bei a, Filistinhai theida a phur" ti thu chu an lo hriet ta a, mipuihai chu Saula kuomah Gilgala chun an ko khawm a. MAZ Jonathan chun Geba-a Filistinhai r�lv�ng b�k a bei a, chu chu Filistinhai chun an lo hriet a. Chuongchun, Saulan, "Hebrai mihai po poin lo hre ro" tiin a ram pumah tawtawrawt an m�ttir a. ~@wZ Saula chun Israelhai laia inthokin mi s�ngthum a thlang suok a, s�nghni chu Mikmas le Bethel tl�ngramah Saula kuomah an um a, s�ngkhat chu Benjamin ram Gibea khuoah Jonathan kuomah an um a, a dang po po chu an in tieng a tirk�r vong a.s? cZ Saula chu kum sawmthum le kum hni a niin a'n lal tan a, Israelhai chungah kum sawmli le kum hni a'n lal a. l>SZ Amiruokchu, suol taka thil in la thaw rop chun, nangni le in lal chopin phit hmang a ti cheu" a ta.=}Z LALPA chu ti phot unla, in lungril po poin titakzetin a rong bawl unla, in ta dinga thil ropui a thawhai hi ngaituo ro. %<EZ Keima chungthua chu, nangni ta dinga tongtaip�k b�nsanin LALPA lakah thil suol thaw ngai naw top ka ta, lampui tha le indik kawkhmu pei lem ka ti cheu. E~~|~ }||{{JzMzyJxxNwwtw,vuttntrr$qhq"ponn$mllkkBjnihhh.gg0fAeoedd6cc6buaaV`_^^r]\[ZZUYXX;W[VVSUU+T4SSRRQnPPONNlMM5LKKdJ@IkHHOGGFFEDDuCC)AAI@W??(>Z=<<; :99n87766\554j32110//.-,,w+Y*}))O((S''0&k%%$B##"!!` Z0D|KX_2?j)! 2 9 ( ! Czf[E=ZBeram hmul vawin hi taka hin i um ti Davidan a hriet a, i beram v�ngtuhai hi kan kuoma khawsa hlak an nizie d�m, an poi ieng khom kan tawk ngai nawzie d�m le Karmel tl�nga an um s�ngin thil ieng khom an inhmang ngai nawzie d�m lo hre ve la ti a nuom a. x<kZChun, a kuomah, 'I chunga le i s�nghai chunga le i nei po po chungah dam sawtna le thlamuongna tlung raw se. ;ZChuongchun tl�ngv�l sawm a tir a, an kuomah, "Karmel tl�nga khin Nabal kuomah hang fe unla, ka hmingin chibai hang b�k ro. j:OZThlal�ra Davida a um lai chun Nabal chu Karmel tl�ngah a beram hmul vawin a fe ti a hriet a. #9AZA hming chu Nabal a na, a nuhmei hming chu Abigail a nih. Nu var tak le hmel tha tak a na, a pasal ruok chu pa biek intak le tikkom, Kaleb thlaa mi a nih.E8ZMaon khuoa chun mi hausa pakhat a um a, a'n b�ngbelna tak chu Karmel tl�ng a na, chu taka chun beram s�ngthum le kel s�ng khat a vai a, a beram hmul vawin Karmel tl�ngah a um a. -7 WZSamuel chu a thi a, Israel mihai po po chu an pung khawm a, an s�n a, a umna Rama khuoa chun an ph�m a. Chu zoah Davida chu Maonf thlal�r tieng a'n son thla a.6ZChuongchun, Davida chun Saula kuomah thu a'n tiemkam a. Saula chu a in tieng a k�r a, Davida le a mihai chu kulb�nga chun an kai a.5#ZChuleiin, ka thlahai le ka pa s�ngkuoa inthoka ka hming sukbo lo dingin LALPA hmingin ka kuomah inkh�m meuin thu intiemkam rawh" a ta. t4cZNgai ta, lal i la hung ni ngei dingzie le Israel lalram khom i kut hnuoiah suknghet a ni dingzie ka hriet. 3ZMiin a hm�lma hmu sien la, him rongin a'n suo ding maw? Voisuna i mi thaw thatna chungah LALPAN thil thain rul che raw se. z2oZVoisun i kutah keima hi LALPAN pe zing si chea i mi sukhlum nawa inthok hin ka chunga i thatzie i suklang a nih. 1ZSaula bok chun, "Keima n�k daiin i fel lem. Nang chun tha takin i mi thaw a, kei ruok chun tha lo takin ka thaw che a nih. y0mZDavidan a hril zo chun Saulan, "Ka naupa Davida, chu chu i rawl ngei chu a ni maw?" a ta, inring takin a tap a. /ZEini ink�ra ror�ltu chu LALPA ni raw se. Ka chungthu hi ngaituoin thiem mi'n chang sien, i kuta inthok hin mi san suok raw se" a ta.x.kZIsrael lal chu tu zong dinga inthok suok am a na? Tu am a na i hnot thl�r hi? Ui thi hnung maw? Ui hrik maw? {-qZ Tienlai thuvar chun, 'Misuola inthokin thil suol a suok hlak' a lo ti a, chuleiin i chungah kut thl�k naw ning. /,YZ Nang le ei ink�r thu hi LALPAN r�l sien la, LALPA chun ka poi i tawkna chunga phuba chu mi la p�k sien la, kei chun i chungah kut thl�k naw hrim hrim ka tih. 8+kZ Chu chau chu a ni nawh. Pa, en ta, i silpuon hmawr hlek khom ka chawi zing hi. I silpuon hmawr at thla thei sia ka that naw chea inthok khan ka kuta hin thil tha naw le bawsietna a um nawh ti le nangin ka hringna l�k tumin mi zong mi zong la khom, i chungah ka suol ve nawh ti hre ngei ngei raw khai. *Z Ngai ta, voisun hin hi p�ka hin LALPAN ka kutah a'n hl�nzie che i mit ngeiin i hmu a; thenkhat chun sukhlum ding chein an mi ti a, sienkhom kei chun, 'Ka lalpa chungah kut thl�k naw ning, LALPA hriek n�l a ni leiin' ka ta, i hringna ka hla a. )Z Davida chun Saula kuomah, "Ngai ta, 'Davida chun i sietna a zong a nih' tia mihaiin i kuoma an hril chu ieng dinga i awi hlak am a na? )(MZDavida khom p�ka inthok chun a hung suok a, "Ka pu, ka lalpa" tiin Saula chu a ko zui a. Saula a hang ngha k�r a, Davida chun hnuoi sikin chibai a b�k a. ')ZChuong ang thu chu hrilin Davida chun a mihai chu a zil a, Saula an bei chu a khap a. Chuongchun, Saula chun p�k chu a suoksan a, a fe ta a.X&+ZA mihai kuoma chun, "LALPA hriek n�l, ka lalpa chunga hieng ang thil ka thaw amani le a chunga kut ka thl�k chu LALPAN mi phalp�k naw hram raw se, ama chu LALPA hriek n�l ta sa a ni tlat si a" a ta. [%1ZA hnunga chun Saula silpuon hmor a at thl�k chu a lungrilin an thiem naw hle a. o$YZMihai chun, "Voisun ni hi a nih LALPAN i kuoma, 'I nuom ang anga i law dingin i hm�lma chu i kutah p�ng ka ti che' tia a hril che kha" an ta. Chuongchun Davida chu a tho a, a r�kin Saula silpuon hmor chu a va �t thl�k a."#?ZLampuia chun beram riek khawmna p�k pakhat hi a va tlung a, Saula chu inthier dingin a va l�t a. Davida le a mihai chu p�k ril tieng chun an um a. +"QZSaula chun Israelhai po po laia mi s�ngthum a thlang suokhai chu thuoiin, sak�lhai tlatna ram lungkawhrot hmun tieng chun Davida zong dingin a'n thok suok a. |! uZFilistin mihai a va hnot z�m hnunga Saula a hung k�r chun, "Davida chu Engedi thlal�rah a um" tiin an hril a. V 'ZChu taka inthok chun Davida chu a fe tung a, Engedi kulb�nga chun a'n bi a.1ZSaula'n Davida a hnot lai chu a k�rsan a, Filistin mihai bei ding chun a fe ta lem a. Chuleiin, hi hmun hi Sela Hamalekot tiin an ko tah a nih. ZChuong lai tak chun Saula kuomah zuolko a hung a, "Inhmaw takin hung rawh, Filistin mihaiin ei ram an hung bei a nih" tiin a hung ko a. jOZSaula chu tl�ng pang khing tieng chun a fe a, Davida le a mihai chu tl�ng let liem tieng an fe a. Saula tiin Davida chu inhmaw takin a tl�n a; Saula le a mihai hlak chun Davida le a mihai chu man tumin an inhuol vel a. S!ZSaula le a mihai chu Davida zong suok dingin an inthok a, chu chu Davida an hril a, Maon thlal�ra lungpui b�l dingin a fe thl�k a. Saulan a lo hriet chun Maon thlal�ra chun Davida chu a hnot a. ;qZChuongchun, anni chu an suok a, Saula inthok suok hmain Zif tieng an k�r nawk a, sienkhom Davida le a mihai chu Jesimon sim tieng Arabaa Maon thlal�ra chun an lo inson ta a. `;ZInb�knaa a hmang hlak hmun po po sui suok unla, thu chieng tak leh ka kuomah hung nawk ro. Chu pha leh nangni ruolin hung ka ta, hi rama um hi a ni phot chun Juda mi s�ng tam tak lai khom zong suok ka tih" a ta. ZK�r nawk ta unla, a sulhnung le ama hung hmutuhai chu va dils�t zuol ro. Dawha nei taka che hlak a nih ti miin an mi hril a. H ZSaula chun, "In mi ngaituona leiin LALPAN malsawm cheu raw se. tcZChuleiin aw lalpa, i nuom hun hunah hung thla la, lalpa kuta ama p�k chu kan mawphurna ni raw se" an ta. ;ZZif mihai chu Gibea um Saula kuoma chun an fe a, "Davida chu keini lai, Jesimon sim tieng Hakila muola Hores kulb�ngah a'n bi zing a ni naw am a ni?  ZAn pahni chun LALPA hmaah thu an thlung a. Chuongchun, Jonathan chu in tieng a k�r nawk a, Davida chu Hores-ah a um ta zing a.DZA kuomah, "Ti d�r naw rawh, ka pa Saulan i chungah kut thl�k naw nih. Israelhai chungah lalin um i ta, kei i dottu n�ng ka tih. Ka pa Saula khomin chu chu a hriet vong a nih" a ta. {qZChun, Saula naupa Jonathan chu Hores-a chun Davida kuomah a fe a, Pathiena innghat dingin a kut a sukhr�tpek a. kQZZif thlal�ra Hores hmuna a um laiin ama that tumin Saula a hung inthok ti Davidan a lo hriet a. 3ZDavida chu Zif thlal�r tl�ngrama kulb�nga chun a um a. Ni tin tinin Saula chun Davida chu a zong a, sienkhom Pathienin a kutah a p�k nawh. xkZ Chuongchun, Davida le a mi zaruk vel chu an tho a, Keila khuoa inthokin an suok a, a remchangna tieng hmun hmunah an insaseng pei a. Keila khuoa inthokin Davida a tl�n suok tah ti Saula an hril chun an inthok suok ding chu an thulh ta a. Z Davida chun, "Keila khuoa mihai hin kei le ka mihai hi Saula kutah mi p�ng an tim?" a ta. LALPA chun, "P�ng an ti che" a ta. Z Keila khuoa mihai hin kei le ka mihai hi Saula kutah mi p�ng an ti'm? I siehlawin ka lo hriet d�n angin Saula chu a hung ding am a ni? Aw LALPA, Israelhai Pathien, lunginsiet takin i siehlaw hi mi hril rawh" a ta. LALPA chun, "Hung a tih" a ta.  )Z Davida chun Pathien kuomah, " Aw LALPA, Israelhai Pathien, Saula chun keima leiin khuo sukse dingin Keila-ah hung a tum ti thu ka lo hriet a.  -Z Saulan a chunga thil tha lo thaw dingin a phan r�k ti Davidan a lo hriet chun thiempu Abiathar kuomah, "Thiempu zakuo kha hung la rawh" a ta. h KZChuongchun, Saula chun Keila khuoa Davida le a mihai inhuol dingin a sipaihai chu a ko khawm a.M ZChun, Keila khuoah Davida a fe ti Saula an hril chun, "Pathienin ka kutah a p�k tah a ni chu; kul kotkh�r le a kalna nei khuoah l�tin Davida chun ama le ama a'n khum t�ng an ta chu" a ta. k QZKeila khuoa Davida kuoma Abimelek naupa Abiathar a hung tl�n chun thiempu zakuo a hung chawi a. LZChuongchun, Davida le a mihai chu Keilaa chun an fe thla a, Filistin mihai chu an zu bei a, an ranhai an l�kp�k a, an that teu a. Chuong ang chun Keila khuoa mihai chu Davidan a humhim a nih.  ZDavida chun LALPA a rawn nawk a. LALPA chun, "Tho la, Keila-ah fe thla rawh, Filistin mihai chu i kutah p�ng ka ti che" a ta. H ZDavida mihai ruok chun a kuomah, "Ngai ta, hienga Judai rama ei um hman hin ei ti a na, Keila khuoah zu fe a, Filistin sipaihai ei zu bei nawk lem lem chu a va tium nasa zuol awm de!" an ta. A}ZDavida chun Pathien a rawn a, "Inthok suokin Filistinhai chu ka zu bei ding am a ni?" tiin a'n don a. LALPA chun, "Filistin mihai chu zu bei la, Keila khuo chu zu san suok rawh" a ta.  ZChun, Davida kuomah,"Filistinhaiin Keila khuo an r�n a, an hrizawla buhai khom an l�kp�k vong a nih" tiin an hung hril a. !ZNang chu ka kuomah um la, ti d�r naw rawh; nangma that tumtu che chun kei khom mi that a tum a nih. Ka kuomah i um chun him i tih" a ta.&GZDavida chun, "Kha nia Edom mi Deog lo um ve khan Saula a hril ngei ngei ding ti ka hriet s� hrim a nih. I pa s�ngkuohai po po chu keima leia thi an nih. OZAbiathar chun LALPA thiempuhai Saulan a that thu chu Davida a hril a. ZSienkhom Ahitub naupa Abimelek naupahai laia pakhat, a hming Abiathar chu a tl�n suok hman a, Davida kuomah a tl�n a. #AZChun, thiempuhai khuo Nob chu kawlhn�min a bei a, a nuhmei a pasalin, naupang le nene ne lai chenin, bawng le sabengtung le beramhai leh a s�t hlum a.X~+ZChu phing leh lal chun Doeg chu thu a p�k a, "Ngha k�r la, hieng thiempuhai hi bei rawh" a ta. Edom mi Doeg chu a ngha k�r a, thiempuhai chu a bei a, thiempu zakuo h�k mi sawmriet le panga a that a. }/ZA bula ng�r v�ngtu sipaihai kuoma chun, "Ngha k�r unla, hieng thiempuhai hin Davida an san a, a tl�n hmang ti hre zing sia an mi hril naw leiin, that vong ro" tiin thu a p�k a. Amiruokchu, lal siehlawhai chun LALPA thiempuhai chunga chun kut an thl�k nuom nawh.r|_ZNisienlakhom lal chun, "Abimelek, i thi ngei ngei ding a nih, nang le i pa s�ngkuohai po po leh" a ta. y{mZTuta tum chauh hi Pathien ka biek rawnp�k tanna a ni am a ni? Ni lo e! Lal chun i siehlaw amanih a pa s�ngkuohai r�ng r�ng amanih mi'n tum naw raw se; i siehlaw hin nangni ink�r thu po po hi ieng khom ka hriet ve d�r nawh" a ta.FzZAbimelek chun lal kuomah, "Lal m�kpa, a v�ngtuhai che chunga kaptena i sie, i s�ngkuohai laia mi inzaum tak Davida anga i ta dinga ringum hi i siehlawhai po po lai hin tu am an um a? KyZ Saula chun, "Bei le kawlhn�m d�m pe a, LALPA d�m rawnp�k a, voisuna a thaw anga mi do ding le mi'n ch�n r�k dinga ieng leia nang le Jesai naupa hin thu in phier r�k am a na?" a ta.ax=Z Saula chun, "Ahitub naupa, tu hin ngaithla rawh" a ta. Ama chun, "Ni e, ka lalpa" a ta. #wAZ Chu phing leh lal chun Ahitub naupa thiempu Abimelek le a pa s�ngkuo, Nob khuoa thiempu sinthaw po po chu a ko a, lal kuoma chun an r�ngin an hung a. ~vwZ Thiempu Abimelek chun LALPA a rawnp�k a, f�k ding a p�k bok a, Filistin mi Goliat kawlhn�m a p�k bok" a ta.uZ Saula bula ng�r Edom mi Doeg chun a lo don a, "Jesai naupa chu Nob khuoah Ahitub naupa Abimelek kuoma a hung ka hmu a. 5teZChu lei chu a ni, hienga ka chunga thil in phier r�k hi? Ka naupain Jesai naupa thu a thlungpui khom khan tu khomin in mi hril nawh. Tu khom a mi'n voi in um naw a, vois�na a thaw ang hin kei mi'n ch�n r�k dinga ka naupain ka siehlaw a'n fui por thu khom tu khomin in mi hril bok nawh" a ta. \s3ZSaula chun an kuomah, "Nangni Benjamin mihai, ngaithla ro. Jesai naupain lo le gr�p huonhai a p�k ding cheu a ni? Sipai s�ngkhat chunga kawmandar le zakhat chunga kawmandarin a sie tawl ding cheu am a ni? 9rmZSaula chun Davida le a mihai chu an hmu suok tah ti thu a lo hriet a. Ama chu Gibea tl�ng tamariske thing buk hnuoiah fei chawiin a thung a, a rawihai chun an ng�r huol a. "q?ZChun, thiempu Gad chun Davida kuomah, "Kulb�nga hin um zing loin Judai ramah fe rawh" a ta. Chuongchun, Davida chu a suok a, Heret ramngawah a l�t a.~pwZChuongchun Moab lal kuoma chun anni chu a m�ksan a, kulb�nga Davida a um s�ng po chu chu taka chun an lo um a. Go ZChu taka inthok chun Davida chu Moab ram Mizpa-ah a fe a, Moab lal kuoma chun, "Pathienin thil a mi thawp�k ding ka hriet hma po chu ka nu le pahai hi i kuomah lo um raw hai se aw?" a ta. n-ZMi beidong le leibat neihai le lungawi nawna neihai chu a bula chun an hung fuon khawm a, an hotuah a um a, mi zali lai hiel an hung tling ta a.m +ZDavida chun Gath khuo chu a suoksan a, Adulam p�kah a fe a, chu taka chun a um ti a s�nghaiin an lo hriet chun zu kan dingin an fe thla a. l%Z(A um nawh) k ZAkis chun a siehlawhai kuomah, "En ta u, inv�t a nih ti hre zing sia ieng dinga ka kuomah in hung thuoi am a na? Mi inv�t ka tl�ksam leia ka hmaa a'n v�tzie inentir dinga in hung thuoi a ni? Hi mi hi ka inah hung chuong l�t hrep naw raw se" a ta.2j_Z Chuongchun, an r�nga hmaa chun a um d�n a sukdanglam a, inv�t nungchang a'n s�r a, kotkh�rhai a thai tiel a, a kh�khmulah a zer huom a'n fartir duon duon a. ai=Z Davida chun chuong thu chu a lungrilin a pai zing a, Gath lal Akis chu a t� ta hle a. Vh'Z Akis siehlawhai chun, "Ama hi a ram lal Davida kha a va hoi de! 'Saulan a s�nga s�ng a that,Davidan a s�nga s�ng a that'tia l�m puma a chungchang thu hlaa an sak dur dur kha a ni naw maw?" an ta.[g1Z Davidan Saula chu a ti leiin chu ni l� la chun Gath lal Akis kuomah a tl�n a. fZ Thiempu chun, "Ela ruoma i that, Filistin mi Goliat kawlhn�m kha thiempu zakuo hnunga khan puona tuomin a um kha. Chu chu i l�k nuom chun la la, chu naw chu a dang a um nawh" a ta. Davida chun, "Chu b�k b�k chu iem, mi hung pe raw khai" a ta.He ZDavida chun Abimelek kuomah, "Fei amanih kawlhn�m amanih i kol naw maw? Lalin inhmaw thuta a mi tir a ni leiin ka kawlhn�m le hriemhrei dang ieng khom ka hung chawi hman naw a nih" a ta. 9dmZChun, chu ni chun Saula siehlaw laia mi pakhat, a hming Doeg, Edom mi, Saula beram enkoltuhai laia lu tak chu LALPA hmaa thil hlen ding a nei leiin chu taka chun a lo um ve a. BwZka thi khomin ka s�ngkuohai chungah i lunginsietna chu tawp naw sien la, LALPAN Davida hm�lmahai po po hnuoi chunga inthoka a sukbohmang vong chen khomin tawp naw raw se" a ta. _A9ZKa dam s�ng phot chun LALPA lunginsietna chuoi lo chu ka chungah inlangtir zing la, s@aZ I poi tawk a la tum tlat a, chu chu ka hril naw che amanih, him taka ka'n suoktir che amanih a ni naw chun, LALPAN Jonathan hi ieng anga na khomin a law lawin law raw se. LALPA chu i kuomah um raw se, ka pa kuoma a um hlak ang bokin. O?Z Jonathan chun Davida kuomah, "LALPA Israelhai Pathien chu hrepuitu ni raw se. Hieng ang huna hin z�ngah an naw leh z�ng nawk hin ka pa lo dawp ka ta, a ditsak che chun hung hril ngei ka ti che. R>Z Jonathan chun, "Hung ta, ph�la son va fe vak ei tih" a ta, an fe ta a. p=[Z Davida chun Jonathan kuomah, "I pain b�l deuin lo don sienla che, tuin am mi hril t�ng a ta?" a ta.<Z Jonathan chun, "Chu chu thaw ngai naw ning. Ka pain i chungah poi tawk a tum ti ka hriet phot chun ka hril naw ding che am a ni?" a ta. \;3ZI siehlaw chunga hin ngilneina insuo rawh, nang le zawla inman dingin LALPA hmaah thu ei thlung ta si a. Bawsiet ka nei a ni chun nangin mi that el rawh. Ieng leiin am i pa kuta chun i mi p�k suok ding?" a ta.:%Z'A tha chu' a ti leh i siehlaw hi a him n�ng a ta, sienkhom a lung a sen ruok chun ka poi tawk a tum tlat a nih ti hre chieng thei i tih. 49cZI pain ka um naw hi a hriet suok leh, 'Davida chun a khuo Bethlehema fe vak dingin a mi hni a, an s�ngkuo ta dinga kum tina inthawina an nei hun a ni leiin' lo ti rawh. E8ZDavida chun, "Ngai ta, z�ng hi thla thar lawmna hun a ni ta a, lal kuoma ruoi ka k�l ngei a ngai a, sienkhom ni thum ni z�n tieng chenin ph�l tieng inbiru dingin fe lem el ka tih. W7)ZJonathan chun, "Thaw dinga i mi ti taphot chu i ta dingin thawng ka tih" a ta.56eZDavida chun, "I pa chun i mi ditsakzie hi a hriet chieng a. 'Hi thil hi chu Jonathanin hre naw raw se, a sukbeidong awm �m el' a ti lungril khom a ni el thei. Chuong chu a ni lai zingin, nangma le keima ink�ra tla thei chu thina chau hi a nih ti Pathien hringna le i hringna salin ka hril" a ta. f5GZJonathan chun, "That naw top a ti che. Thi naw ti nih. Ngai ta, ka pa hin thil lien amanih thil chin amani khom mi hril loin ieng khom a thaw ngai nawh. Ieng leiin am hi thu hi ka lakah a ip ding? Ip naw top a tih" a ta. 84 mZDavida chu Rama khuo Naioth- a inthokin a tl�n hmang a, Jonathan kuomah a fe a, a kuomah, "Iem a na ka thaw suol? I pa poi ieng am ka tawk a, hienga mi that a tum hi?" a ta. `3;ZSaula chun a silf�n a hl�p a, Samuel hmaa chun thu a hril ve ta muol muol a, chu ni le z�nkhuo chun saruokin a z�l a. Chu lei chun, "Saula khom zawlnei lai a thang ve an ta?" ti tongkam hi a hung suok a nih.2ZSaula chunga khom Pathien Thlarau a hung tlung ve a, a fe pei a, Rama khuoa Naioth a tlung chenin thu a hril malam pei a. W1)ZA tawpah Saula ngei chu Rama khuo panin a'n thok suok a, Seku hmuna tuikul lien tak chu a va tlung a, "Samuel le Davida khaw lai am an um a?" tiin a'n don a, mihai chun, "Rama khuoa Naioth-ah an um" an ta. B0ZChu chu Saula an hril chun mi tam lem a tir a, anni khom chun thu an va hril ve ta duol duol a. Saula chun a voi thumnaah mi a tir nawk a, anni khom chun thu an va hril duol duol tho a.8/kZSamuel rawia zawlnei ruolin thu hrila an insawi duol duol lai chu an va hmu a, Saula mihai chunga khom Pathien Thlarau a hung tlung a, insawi duol duolin thu an hril ve ta a. R.ZSaulan Naioth-ah Davida a um ti a hung hriet chun man dingin mi a tir a. F-ZHim taka Davida a tl�n suok hnung chun Rama khuoah Samuel kuomah a fe a, a chunga Saula thilthaw d�n po po chu a hril a. Davida le Samuel chu Naioth-ahd an fe a, chu taka chun an um a. =,uZSaula chun Mikal kuomah, "Ieng dinga mi dawhaa ka hm�lma i'n suoktir am a na?" a ta. Mikal chun, " 'I mi'n rel suoktir naw chun ka that ding che a nih' a mi ti tlat annawm" a ta.|+sZSienkhom, khum pindana a mi tirhai an l�t chun khuma milem z�l, a lu tieng k�l hmula inkhum chu an hmu ta a. ~*wZSaula chun Davida en dingin a mihai chu a tir nawk a, an kuomah, "A khum pumin hung zawn unla, lo that ka tih" a ta. _)9ZDavida man dinga Saula mi tirhai an hung tlung chun Mikalin "A damnaw a nih" a lo ta. u(eZ Mikal chun milem a l�k a, khuma chun a'n z�l a, puon a'n siltir a, a lu tieng chu kel hmulin a'n khum a.\'3Z Mikal chun Davida chu tukver tieng an rel suoktir a, a tl�n hmang a, a him ta a. N&Z Saula chun Davida chu a in tieng inch�na z�ngk�ra that dingin mi a tir a. Davida nuhmei Mikal chun, "Voiz�n hin i hringna hum dinga i tl�n naw chun z�nga chu that ngei an ti che" a ta. k%QZ Davidan tingtang a tump�k lai chun Saulan bang le thil khop tumin a fei chun a khaw a, sienkhom Davida chu a lo inh�m hman a, banga chun fei chu a khaw bur ngur el a. Davida chu a tl�n suok a, chu z�n chun a him ta a. `$;Z Chun, Saula chu a ina fei chawia a'n thung laiin LALPA tirh ramhuoiin a hung soisak a. #)ZIndo a hung um nawk a, Davida chu a'n thok suok a, Filistin mihai chu nasa takin a va bei a, a that teu a, a hmaa chun an tl�nsie dur dur a.#"AZJonathan chun Davida chu a ko a, chuong thil po po chu a hril a. Jonathan chun Davida chu Saula kuomah a thuoi a, a hma ang bokin a kuomah a um nawk ta a.!ZSaula chun Jonathan thu hril chu a pom a, "LALPA hringna s�lin ka hril, Davida chu sukhlum ni naw top a tih" tiin thu a'n kh�m a.  ZThi huomin Filistinpa a bei a, LALPAN Israelhai po po ta dingin ropui takin a'n hn�tir a, chu chu nang khomin i hmu a, i lawm hle kha. Chuleiin, poi tawk lo chungah ieng leiin am thil suol thawin, a san um loin Davida chu i that ding a na?" a ta. PZJonathan chun a pa Saula hmaah Davida chu inp�kin, "Lal chun a siehlaw Davida chungah poi tawk lul naw raw se, i poi ieng khom a tawk naw a, i ta dinga thil tha tak vong a nih a thaw lem hlak chu. |sZFe suok ka ta, i umna ph�lah ka pa ng�rpuiin inbiekpui ka ta, ka thil hriet chu hung hril nawk ka ti che" a ta.LZJonathan ruok chun Davida chu a ngaina �m leiin a kuomah, "Ka pa Saula hin sukhlum d�n che remch�ng a zong leiin z�nga inthok chu f�mkhur la, inbi hmang la, chu taka chun um zing rawh. [ 3ZSaula chun a naupa Jonathan le a siehlawhai po po chu Davida that dingin a hril a. A}ZFilistin sipai kawmandarhai chun an hung indopui zing a, an hung do z�tin Davida chu Saula kawmandar danghai n�kin a hlawtling lem zie a, a hming chu a hung inthang ta �m �m a.mUZChu taka inthok chun Saula chun Davida chu a ti nawkzuol a, a dam s�nga a hm�lma a hung ni ta a.mUZSaula chun Davida kuomah Pathien a um ti le a naunu Mikal chun a hmangai ti a hung hmu chieng ta a. ymZNi tiem a bo hmain Davida le a mihai chu an inthok suok a, Filistin mi zahni an that a, an ser vun hmawr chu a hung chawi a, lal m�kpa a ni theina dingin lal chu kim takin a p�k a, Saula chun a naunu Mikal chu nuhmeiah a'n neitir ta a. p[ZSaula siehlawhaiin chuong ang thu Davida an hril chun, lal m�kpa a hang ni el ding chu a lawm hle a. /Z"Davida kuomah hi thu hi va hril ro: 'Lal chun hm�lma chunga phuba l�kna dingin Filistinhai ser vun hmawr zakhat ti naw chu a naunu man dingin ieng khom a dit nawh' ti ro" a ta. Filistinhai kuta Davida inthitir d�n ding chu chuong ang chun Saulan a phier r�k a nih.CZSaula siehlawhaiin Davida thu hril an ripawt chun Saulan, 8kZChuong thu chu siehlawhai chun Davida an hril sawng a. Davida ruok chun, "Lal m�kpa ni hi thil tenaua in ngai am a ni? Kei chu mi rethei le tu hriet hlaw lo ka ni hi" a ta. LZSaula chun a siehlawhai kuomah, "Ar�kin Davida inbiekpui unla, 'Ngai ta, lal chu i chungah a lawm hle a, a siehlawhai po po khomin an hmangai che a, chuleiin lal m�kpaah um rawh' ti ro" a ta. ZSaula chun a lungrilin, "A'n awkna ding ch�ng le Filistin mihaiin a chunga kut an thl�kna remch�ng a ni t�kduoiin ka naunu chu p�ng ka tih" a ta. Chuleiin, Saula chun Davida kuomah, "Voisun hin ka m�kpa ni theina remch�ng i nei nawk tah" a ta. hKZSaula naunu Mikal chun Davida a ngaizawng a, chu thu chu Saula kuomah an hril a, a lawm hle a. ZAmiruokchu, Saula naunu Merab le Davida innei hun a hung tlung chun Meholat mi Adriel nuhmei dingin Saula chun a p�k lem ta dai a!)ZDavida chun Saula kuomah, "Lal m�kpa ni dingin kei hi tu am ka na, ka s�nghai le kan pahnam hi Israelhai lai khom ieng am an ni a?" a ta. 1ZChun, Saula chun Davida kuomah, "Ka naunu upa lem Merab hi i nuhmei dingin ka p�k che. Huoisen takin ka rong bawl phot la, LALPA indonaa hin thang la nasa rawh" a ta. Saula chun a lungrilin, "Kei chun a chungah kut thl�k naw ning. Filistinhaiin thaw lem raw se" a ti a. p [ZIsraelhai le Judahai po po ruok chun r�l beinaa an hma thuoitu a ni leiin Davida chu an ngaina hle a.E ZA hlawtlingzie Saulan a hriet chun ama chu a ti nawkzuol a. P ZA kuomah LALPA a um leiin a thilthaw taphotah nasa takin a hmuingil a.  Z Chuleiin, Davida chu a son hmang a, sipai s�ng chunga kawmandar-ah a sie a, an r�l beinaah Davida chun hma a thuoi a. g IZ Davida kuomah LALPA a um a, ama hlak a m�ksan ta si leiin Saula chun Davida chu a ti a nih. Z Saula chun fei a chawi a, "Banga son Davida hang khaw d� chor ka tih" tiin a khaw a, Davida chun voi hnih a'n tawl kiengsan hman a.2_Z A z�nga chun Pathien tir thlarau suolin Saula chu nasa takin a hung soisak a, ni danga a thaw d�n pangngaiin Davidan tingtang a tum lai chun thu a hril buon buon a. JZ Chu nia inthok chun Saula chun David chu a th�k ta �m �m a.ymZAn hla sak chun hmai sen rak khopin Saula lung a suksen el a. "Davida chu a s�nga s�ng thatah an ngai a, kei chu a s�nga s�ng chauh thatah an mi ngai a na, a ram ti ngot naw chu chang naw muol ieng am a nei ta a?" tiin a ngaituo a. r_ZNuhmeihai chun l�m pumin,Saulan a s�nga s�ng a that a,Davidan a s�nga sing a thattiin an insam a.W)ZDavidan Filistinpa a that hnunga mihai an hung k�r chun, Israel khaw tinah nuhmeihai chu hla saka l�min khuong le d�r le tum r�k thei tinr�ng leh hlim takin Lal Saula hmuok dingin an hung suok a. ^7ZSaulan thil thaw dinga a tirna taphotah hlawtling taka a hlen pei leiin Davida chu a sipaihai lai ng�rhmun ins�ng takah Saula chun a hl�ngkai a. Chu chun mipui po po le Saula thoktuhai chen khom a suklawm a. ZA zakuo fuol h�k lai chu a hl�p a, Davida a p�k a, a thuom le a kawlhn�m le a thalngul le a kawngch�n chenin a p�k sa a.lSZJonathan chun David chu lungril taka a ngaina leiin dam s�nga ruol tha ni dingin zawlin a man a. tcZChu nia inthok chun Saula chun Davida chu a pa in tieng inf�tir phal ta loin ama inah a'n umtir nghal a. ~ ZDavidan Saula kuoma thu a hril zo chun Jonathan lungril chu Davida chungah a fu ta hmak a, ama a'n hmangai ang topin a hmangai a. |}sZ:Saula chun, "Tu naupa am i na, tlangv�l?" a ta. Davida chun, "Bethlehema mi, i siehlaw Jesai naupa ka nih" a ta. ~~}}1||{]zz6yxvwwcvuuItyszrrq@pPoonnm#lgkkjiqhh:gg-ff5ee2dccbaO``_r^^K]\[[ZrY X>W@VV'UTSSLRpRQ?PP`ONNM/LKK0JxIIIHWGFFCEENDCBBA`@??1>s==GZChuongchun, a ch�n a lien, an naupahai le an naunuhai, an r�ll�khai le an thil l�khai po po chu kim takin Davida chun a hung hawn k�r nawk vong a. f=GZAmalekhai r�ll�k po po chu a l�k k�r nawk a, a nuhmei pahnihai chu a san suok bok a. +<QZDavida chun thimbuta inthoka a z�ng z�n tieng chenin a bei ngat ngat a, sanghawngsei chunga chuong tlangval zali tl�n suokhai ti naw chu a that fai vong a. ;;ZA zuk thuoi tlung chun, ngai ta, Filistin ram le Judai rama inthoka r�ll�k tam tak an hawn leiin ruoi an lo the mup mup a, an lo um dar nuoi el a. o:YZDavida chun, "Chuonghai umnaa chun mi thuoi thei i tim?" a ta. Ama chun, "Mi that lo ding le ka pu kuta mi pe k�r nawk lo dingin Pathien hming s�lin ka kuomah thu intiemkam phot la, chuonghai umnaa chun thuoi ka ti che" a ta. 9}ZKereth sim tieng le Judahai chan sim tieng kan r�n a, Kaleb sim tieng kan r�n bok a, Ziklag khuo khom kan raw" a ta.U8%Z Davida chun a kuomah, "Tu am i na? Khaw laia inthoka hung am i na?" tiin an don a. Ama chun, "Aigupta tlangv�l, Amalek siehlaw ka nih. Ni thum a ni ta a, ka damnaw leiin ka puin a mi m�ksan el a nih. =7uZ theichang tawl f�n khat le gr�p em tawl bawr hnih an p�k bok a, chuonghai a hang f�k chun a hung har nawk a, ni thum le z�n thum bu fa ta lo le tui dawn ta lo a ni si a. t6cZ Ph�la hin Aigupta mi an hmu a, David kuomah an hung thuoi a, f�k ding bei le dawn ding tui an p�k a, 5Z Mi zahni pawl chu an chau ta �m leiin Besor Ruom chu an k�n pei ta naw a, sienkhom Davida le mi zali chun an hnot ta ngar ngar a.s4aZ Chuongchun, Davida le mi zarukhai chun an hnot a, Besor Ruom inth�k an tlung chun a then an m�ksan a. B3ZDavida chun "Mi hung r�ntuhai hi hnot lang hnot ph�k ka tim?" tiin LALPA chu a'n don a. LALPA chun, "Hnot rawh, hnot ph�k ngei ngei i ta, san suok tawl ngei ngei bok i tih" a ta. 2ZDavida chun Abimelek naupa thiempu Abiathar kuomah, "Thiempu zakuo Efod kha hung la raw khai" a ta, Abiathar chun a hung l�k a. J1ZA mihai chun lunga d�ng hiel an nuom el leiin Davida chu a beidong hle a, mi tin chu an naupahai le naunuhai lei chun an lung a na hle si a. Davida ruok chu LALPA a Pathienah a'n sukhr�t a.s0aZDavida nuhmei pahnih, Jezrel-a mi Ahinoam le Karmela Nabal nuhmei thisan Abigail-hai khom chu an thuoi a. b/?ZDavida le a mihai chu inring takin, chaua an rawl a suok thei naw hiel chenin, an tap a. .-ZDavida le a mihaiin an umna khuo an va tlung chun a lo k�ng fai ta a, an nuhmeihai le an naupahai le naunuhai chu salah an lo man fai vong a. s-aZnuhmeihai le chu khuoa um taphot chu a ch�n a lienin salah an man a, tu khom that loin an thuoi vong a. , ZNi thum hnunga Davida le a mihaiin Ziklag an tlung chun Amalekhaiin Negev le Ziklag khuo chu an lo r�n d�r ta a, an raw a, +Z Chuongchun, Davida le a mihai chu Filistin rama k�r nawk dingin z�ng inhma takin an tho a, Filistinhai chun Jezrel an pan tung a.*Z Chuleiin, i kuoma hung ve, i pu siehlawhai le hin z�ngk�r inhma takin tho unla, khuo a var hlimin k�r nawk ro" a ta. ")?Z Akis chun, "Ka mita chu Pathien v�ntirko angin i tha a, amiruokchu Filistin kawmandarhaiin, 'Indonaa chu eini lai hung thei naw nih' an ti tlat a nih. b(?ZDavida chun, "An leh iem a na ka thaw suol chu? Ka hung nia inthoka voisun chen hin i siehlaw laka hin thil indik lo i hmu hrim hrim am a ni? Ieng leiin am ka pu, lal hm�lma do dingin ka fe ve thei naw ding?" a ta. a'=ZChuleiin, Filistinhai lalhai suklungninaw n�kin lungawi takin k�r lem el rawh" a ta. &ZAkis chun David chu a ko a, "LALPA hringna s�lin ka hril, mi ringum i ni a, ka sipaia thang dingin ka dit �m �m che a. Ka kuoma i hung nia inthoka voisun ni chen hin i tl�k nawna hrim hrim ka la hmu naw a, sienkhom lalhaiin an pom tlat naw che a nih. !%=ZHi Davida hi a ni naw maw, l�m pum a,Saulan a s�nga s�ng a that,Davidan a s�nga s�ng a that"tia a chungchang thu hlaa an sak hlak kha?" an ta.$!ZSienkhom Filistin lalhai chu a chungah an lung a sen a, "Chu pa chu i hmun ruotp�ka khan ink�rtir rawh, indonaa chu ei kuomah hung naw raw se, indonaah ei hm�lma tieng thang pal hlau rawi a tih. Eini mihai lu l�ng a ta, a pu leh inrem nawk hlauh sing an ta. R#ZFilistin kawmandarhai chun, "Hieng Hebrai mihai hin iem a na an hung thaw ve?" an ta. Akis chun, "Hi hi Davida, Israel lal Saula hnuoia ofisar a ni naw am a ni? Saula m�ksana ka kuoma a hung tl�k l�t nia inthoka voisun ni chen hin, kum khat n�ka tam rau ka kuomah a um ta a, a tl�k nawna hrim hrim ka la hmu nawh" a ta.0"[ZFilistin lalhai chun an rawihai a za ruol le a s�ng t�l t�la an the darhai chu somin an fe zut zut a, Davida le a mihai chu Akis leh a hnung d�lah an thang a. ! ZFilistinhai chun an sipaihai po po chu Afek-ah an ko khawm a, Israelhai chun Jezrel-a tuikhur bulah thanghmun an khaw a. p [ZSaula le a siehlawhai hmaa chun a sie a, an f�k ta a. Chuongchun an tho a, chu z�n chun an fe ta a.ZNuhmei chun bawng tuoi thau tak a nei a, inrang takin a va that a, beiphit a l�k a, a hmet a, chol thang lo bei a siem a, I ZSienkhom a nuom naw a, "Fa naw ning" a ti tlat a. A mi thuoihai le nuhmei chun an ng�n tlat leiin an thu chu a awi ta a. Chuongchun, hnuoia inthok chun a hung tho a, khuma chun a'n thung a. "?ZLunginsiet takin i siehlawnu thu hi awi ve thung la, bu tlawmte b�k siemp�k ka ti che a, i fe phaa thahrui i nei theina dingin fa hr�m rawh" a ta. :oZNuhmei chu Saula kuomah a hung a, nasa taka lungngaiin a hmu a, a kuomah, "Ngai ta, i siehlawnu hin i thu ka awi a, ka hringna ch�n huomin thaw dinga i mi hril chu ka thaw a. 1]ZSamuel thu hril lei chun Saula chu a ti ta �m �m a, hnuoiah a tlu let d�r a, s�nnithlak le z�nkhawv�ra bu fa ta lo a ni bok a, tha le zung hrim a nei nawh. b?ZChu naw khom chu, LALPAN nangma le Israelhai po po chu Filistinhai kutah p�ng a ta, z�nga hin nang le i naupa leh ka kuomah hung um t�ng in tih. LALPA chun Israel sipai khom Filistinhai kutah p�ng a tih" a ta.ZLALPA thu i awi naw a, Amalek mihai chunga nasa taka a lungsenna chu i hlenp�k naw leiin tu hin i chungah hieng hin a thaw an ta hi. ;qZKeima hmanga a hril che ang khan LALPA chun i chungah a thaw a ni ta chu. LALPA chun i kuta inthokin ram chu a l�kp�k ta che a, i tuolbawm Davida ngei chu a p�k tah a nih. ZSamuel chun, "Chuonga LALPAN a nghatsan ta che a, i hm�lma a lo ni tah ti hre zing siin ieng leia thu i min don am a na? PZSamuel chun Saula kuomah, "Ieng leia hienga ko suoka i mi sukbuoi am a na?" a ta. Saula chun, "Ka bei a dong �ma a nih. Filistinhaiin an mi hung do a, Pathien hlakin a mi nghatsan ta bok si a. Zawlnei amanih mang amanih hmang khoma a mi don ta naw hrim hrim. Chuleiin, ka thaw ding indon ding chein ka ko el che a nih" a ta. I ZSaula chun, "Ieng ang hm�l am a put a?" a ta, nuhmei chun, "Putar tak hi a hung suok a, korfuol a h�k" a ta. Saula chun Samuel a nih ti a hriet nghal a, hmaia hnuoi sikin chibai a b�k a.Z Lal chun a kuomah, "Ti d�r naw rawh. Iem i hmu a?" a ta. Nuhmei chun, "Hnuoia inthoka thlarau hung suok ka hmuh" a ta. ymZ Nuhmeiin Samuel a hmu chun a kh�k rak a, Saula kuoma chun, "Ieng dinga i mi hlem? Saula i ni zing si a" a ta. vgZ Chu phing leh nuhmei chun, "Tu am kop�k lang che i nuom a?" a ta, ama chun "Samuel mi ko p�k rawh" a ta. ;Z Saula chun LALPA hming s�lin, "LALPA hringna s�lin ka hril, hi thil lei hin i chungah hremna tlung naw nih" a ta, a kuomah inkh�min thu a tiem a.7iZ Sienkhom nuhmei chun, "Ngai ta, Saula thilthaw i hriet a, a rama inthokin aienthiem le dawithiemhai a sukbo vong ta a. Ka thina dingin ieng dinga chang i kam am a na?" a ta. 1]ZChuongchun, Saula chu silf�n dang inbelin a'n siem danglam a, mi dang pahnih thuoiin nuhmei kuoma chun a fe a, "A hming ka hril taphot rau chu mi kop�k rawh" a ta. *OZChuongchun a siehlawhai kuomah, "A kuomah fea ka rawn ding aienthiem nuhmei mi zongp�k ro" a ta. A siehlawhai chun, "Endor khuoah nuhmei aienthiem a um" an ta.y mZSaula chun LALPA a rawn a, sienkhom mang amani, Urim amani le zawlnei amani hmangin donna hrim hrim a hmu nawh. \ 3ZSaulan Filistin sipaihai a hmu chun a ti hle a, a lungril chu thlabarnain a sip a.  #ZFilistin mihai chu an pung khawm a, Sunema chun an hung a, an inkul a, Saula chun Israelhai po po chu a khawm a Gilboa chun an inkul ve a. 4 cZSamuel chu a thi ta a, Israel mi po poin an s�n a, ama khuo Rama-ah an vui a. Saula chun rau inzawlpui neihai le aienthiemhai chu a rama inthokin a hnot suok vong ta a. . WZDavida chun, "Ni e, chu pha chun nang ngeiin i siehlaw hin iem a thaw thei ti hrieng i tih" a ta. Akis chun, "A tha chu, mi v�ngtuah sie kumkhuong ka ti che" a ta.8 mZChuong lai chun Filistinhai chun Israelhai do dingin an sipaihai an khawm a. Akis chun Davida kuomah, "Nang le i mihai hi ka kuomah in hung ve ngei ding a nih ti hre ro" a ta. Z Akis chun Davida hril chu awiin, "A mihai theida a phur nasa ta �m leiin kumkhuoin ka siehlawah a um ding a ni hi" a ti lungril a.eEZ "Hieng ang hin Davida chun a thaw hlak hrim a nih" titu ding an um pal nawna ding tiin Davida chun tu khom dama hl� a nei naw hlak hrim a nih. Filistinhai rama a um s�ng po po chun chuong ang chu a thaw d�n a nih. 9Z Akis chun, "Voisun khaw tieng am i r�n a?" a ta. Davida chun, "Sim tienga um Judai ram d�m, Jerahmeel-hai ram d�m le Ken mihai ram d�m" a ta. a=Z Davidan a r�nna hmuna hrim hrim chun a nuhmei a pasalin tu khom a dama hla a nei naw a, an beram le bawnghai, an sabengtung le sanghawngseihai le an silf�nhai ruok chu a l�k a, Akis kuomah a k�r nawk hlak a. <sZChun, Davida le a mihai chun Gesur mi hai, Girzi mi hai le Amalek mi hai chu an hang r�n a; chuong hnamhai chu Sur panna lampuia Telam chen le Aigupta ram chena inz�r an nih. EZDavida chu Filistinhai rama chun kum khat le thla li a um a.!ZLal Akis chun chu ni l� l� chun Ziklag khuo a p�k a, chuleiin voisun chen hin Ziklag chu Judai ram lalhai ta a la ni ta zing a nih. Y-ZDavida chun Akis kuomah, "I mit ka tlung a ni chun, i rama khaw pakhata hin ka umna ding mi ruotp�k la, chu taka chun um kan tih. I siehlaw hi ieng dingin am lal khuoah i kuomah a um zing ding a na?" a ta. QZGath khuoah Davida a tl�n ti Saulan a hriet chun a zong nawk ta naw a.X~+ZDavida le a mihai chu Gath-a chun Akis kuomah an khawsa a. Mi tinin an s�ngkuohai an thuoi a, Davida khomin a nuhmeihai pahni, Jezrel-a mi Ahinoam le Karmela mi Abigail, Nabal nuhmei thisan chu a thuoi a. `};ZChuongchun, a mi zaruk thuoiin Davida chu Maok naupa Akis, Gath lal kuoma chun a fe a. | 'ZDavida chun a lungrilin, "Ieng ni amani chu Saula kuta hin ka la thi ngei awm hi. Ka ta dinga thaw ding tha tak chu Filistinhai rama tl�n l�t a nih. Chu chun, Israel ram po poa Saulan a mi zong hi tawpsan a ta, a kuta inthokin suok thei ka tih" tiin a'n ngaituo a. Y{-ZSaula chun Davida kuomah, "Ka naupa David, malsawmin um raw khai; thil ropui tak tak la thawng i ta, hn�na chu chang ngei i tih" a ta. Chuongchun, Davida chu a fe a, Saula khom a in tieng a k�r nawk ta a.zyZVoisuna i hringna ka ngaihlut ang bok hin LALPAN ka hringna ngaihlu sien, buoina po po lakah mi san suok raw se" a ta.4ycZLALPA chun mi tin an fel le an ringum man a p�k hlak a. LALPA chun ka kutah voisun hin a'n hlan che a, sienkhom LALPA hriek n�l chungah kei chun kut thl�k naw ning. ^x7ZDavida chun, "Hi, lal fei chu ka kol hi, in tlangv�l laia pakhatin hung la raw se. zwoZSaula chun, "Thil suol ka lo thaw a nih. Ka naupa David, hung k�r rawh. Voisun hin ka hringna chu i hlutsak leiin i sietna ding ieng khom thaw tum ta naw ning. Inv�t angin ka lo khawsa chieng khop el, nasa takin ka thaw suol a nih" a ta.Hv ZTu hin LALPA um nawna ram leilung hla taka hin ka thisen infartir lul naw ro. Tl�nga varung p�l dinga mi a ramsuok ang elin, Israel lal meu uihrik zong dingin a'n thok suok a ni hi" a ta.duCZTu hin ka lalpa, ka pu hin a siehlaw thu hi ngaithla raw se. Mi do dinga i lungril chokthotu chu LALPA a ni chun thilhl�n chu pom hr�m sien la, mihriem nauhai an ni ruok chun LALPA hmaah tongsie phurin um raw hai se. 'Fe la, pathien danghai rong va bawl rawh' tiin, LALPA rochung rama ka chanvo hluo ve thei lo dingin an mi hnot suok a ni hi. t3ZIengtiziea ka pu hin a siehlaw hi a hnot thl�r am a na? Ieng thil am ka thaw suol a, thiem naw changna ding ieng poi am ka tawk r�ng r�ng a? s/ZSaula chun Davida rawl a nih ti a hriet a, "David, ka naupa, chu chu i rawl ngei an naw maw?" a ta. Davida chun, "Aw lal le ka pu, ka rawl ni e. sraZI thaw indik naw top a nih. LALPA hringna s�lin ka hril hi, LALPA hriek n�l i pu i v�ng tha naw leiin nang le i sipaihai kha thi tl�k in nih. Hang ngha vel la, lal lu thluona fei le a tui�m kha khaw lai am an um ta a?" a ta.\q3ZDavida chun Abner kuomah, "Pasal i ni naw maw? I ni tak tak naw am a ni? Israelhai lai hin nangma ang tu am an um a? Iengtiziea i pu i v�ng tha naw am a na? Lal, i pu chu that dingin tuhai amanih an hung kha. @p{ZChu taka inthok chun sipaihai le Nera naupa Abner chu a ko kh�k a, "Abner, i mi hung don naw ding am a ni?" a ta. Abner chun, "Tu am i na lal hang ko tho ngam hrim hrim chu?" a ta. loSZ Davida chu r�l khing tieng a kai a, tl�ng s�pah a ng�r a, an ink�r chu hla rei a ni tah. 4ncZ Saula lu thluona a fei le a tuium chu Davida chun a l�k a, an fesan a. LALPAN imu inhnik taka a'n intir tawl leiin tu khomin an hmu naw a, tu khom an thang har bok nawh.mZ LALPA hriek n�l chunga kut thl�k chu LALPAN mi phal lul naw raw se. A lu thluona fei le tui�m kha chu la la, fesan ei tih" a ta. Hl Z LALPA hringna s�lin ka hril hi, LALPA chun a chungah kut thl�k a tih, a thl�k naw khoma a thi ni la hung tlung el a tih. Chu chu a ni naw le khom indonaah f�ng a ta, la thi el a tih. zkoZ Davida chun Abisai kuomah, " That naw rawh. LALPA hriek n�l chunga kut thl�k tu am thiem chang an um hlak a? ?jyZAbisai chun Davida kuomah, "Voisun hin Pathienin i hm�lma chu i kutah a p�k che a ni hi. Chuleiin, fei hin hnuoi leh hang sun d�ng ka ti aw, voi hni ka sun ngai naw nih" a ta. zioZZ�na chun Davida le Abisai chu sipaihai rieb�ka chun an zu fe a, Saula chu rieb�k s�ngrila chun a lo z�l a, a lu thluon tieng chun a fei chu hnuoiah a sun b�r a. Abner le a mihai chu a vela chun ama inhuol tuokin an z�l bok a. EhZDavida chun Hit mi Abimelek le Zeruia naupa Abisai, Joab unaupa kuoma chun, "Saula umna rieb�ka zu fe dingin a tu lemin am in mi zui ding?" a ta. Abisai chun, "Keiin zui ka ti che" a ta.]g5ZChuongchun, Davida chu a tho a, Saula thanghmun khuornaa chun a fe a. Saula le a sipai kawmandar Nera naupa Abner z�lna chu a hmu a, Saula chu an rieb�k s�nga chun a z�l a, a v�lin sipaiin an inhuol a. ufeZAma zongin Saula a hung ti Davidan a hriet chun enthlatu mi a tir a, a hung tak tak ti an hriet chieng ta a.e}ZSaula chun Jesimon ep Havila muola lampui s�ra chun thanghmun a khuor a, Davida ruok chu thlal�rah a'n kul thung a. {dqZChuongchun, Saula chun a mi thlang thieu s�ngthum thuoiin Davida zong dingin Zif thlal�ra chun a fe thl�k a zc qZZif mihai chu Saula umna Gibea-ah an fe a, "Davida chu Jesimon epa Havila muolah a'n bi a ni naw am a ni?" an ta. xbkZ,Saula naunu Mikal, Davida nuhmei ruok chu a pain Galim khuoa mi Laisa naupa Palti a lo inneitir tah hrim a nih.^a7Z+Davida chun Jezrel-a mi Ahinaomi chu a lo nei ta bok a, a nuhmeiah an um ve ve ta a. (`KZ*Abigail chu a tho vat a, sabengtung chungah a chuong a, a hnung zuitu nungh�k pangahai le chun Davida mi hung tirhai chu a zui a, Davida nuhmeiah a um ta a. _Z)Ama chu a tho a, a bawka hnuoi sikin chibai a b�k a, "In siehlawnu hi in rong bawl ding le ka pu ke sawp dinga siehlaw ka ni ie" a ta. ^5Z(Davida siehlawhaiin Karmel tl�nga Abigail kuom an tlung chun, "Davidan a nuhmei dinga thuoi ding chein a mi tir a nih" tiin ama chu an va biek a. Q]Z'Davidan Nabal thi thu a hriet chun, "Nabalin hmusit taka a mi thawna laka phuba mi lap�k a, a siehlawin thil tha lo a thaw ding laka cheltu LALPA chu inp�kin um raw se. Nabal thil tha naw thaw chu ama lu chunga ngei LALPAN a'n tl�ktir a ni chuh" a ta. Chun, Abigail chu a nuhmei dinga va be dingin Davida chun mi a tir a. R\Z&Ni sawm vel hnunga chun LALPAN Nabal chungah kut a thl�k a, a thi ta a.[Z%Z�ngk�ra Nabal uoiin inrui a hung har chun a nuhmeiin thil chinchang chu a hril a, a lung an chek dar a, a pumin a zeng ta vong a. 4ZcZ$Abigail chu Nabal kuomah a hang fe a, a ina chun lal ruoi the ang elin ruoi a lo the a, an rui leiin a hlim hle a, chuleiin z�ng khawvar hma chun ieng khom a hril nawh. 8YkZ#Chuongchun, Davida chun a thil hung chawip�khai chu a l�k a, "Thlamuong takin i in tieng k�r nawk ta rawh. I thu ka ngaithl�k a, i hnina khom ka pomp�k ta che" a ta.rX_Z"I chunga kut ka thl�k ding v�ngtu chu LALPA a nih. Nangin mi lo hmuok vat naw la chu, LALPA Israelhai Pathien hringna s�lin ka hril, z�nga khawvar chen hin Nabal mihai chu naupang pakhat te khom hla nei naw top ka tih" a ta. hWKZ!Phuba la a, mi ka that ding voisuna mi'n pumpeltirtu i remhrietna chu malsawmin um bok raw se. yVmZ Davida chun Abigail kuomah, "Voisuna mi hmuok dinga tirtu che LALPA, Israelhai Pathien chu inp�kin um raw se. _U9Zka pu hin a san um loa thisen insuo lo a, phuba i l�k bok naw lei hin lungrila poitina le ins�rnain hnot zui naw ni che. LALPAN ka pu chunga thil tha a thaw pha chun i siehlawnu hi hung hre zing rawh aw" a ta. jTOZLALPA chun a tiem anga i chunga thil tha po po intlungtir a, Israelhai lala a siem pha che chun, lSSZI hringna l�k tuma hnottu che um hai sienkhom, miin a rohlu a v�ng him tlat angin LALPA i Pathien chun ka pu hringna chu v�ng himp�k a tih. I hm�lmahai ruok chu miin saihlia saihlum a per hmang angin per hmang a tih. ZR/ZI siehlawnu hin thaw suol a nei a ni chun lunginsiet takin ngaidam rawh. LALPA indona chu i bei leiin ama chun i lalna chu suknghet a ta, i dam s�ngin i chungah thil tha lo hrim hrim a tlung hmu naw ti nih. vQgZPu, i ta dinga i siehlawin thilp�k a hung chawi hi nangma hung zuitu tlangv�lhai kuomah p�k ni raw se. _P9ZThisen insuo lo ding le i kuta phuba la lo dinga siemtu che chu LALPA a nih. Tu hin LALPA hringna le i hringna s�lin ka hril, i hm�lmahai le i that nawna ding zongtuhai po po chu Nabal anga hrem ni raw hai se. {OqZKa lalpa hin mi rilo Nabal thu chu ienga khom ngai naw hram raw se, ama chu a hming ang char put zo, mi Inv�t a na, thil inv�tthlak a thaw hlak hrim a nih. Kei i siehlawnu hin ka pu hung tirh tlangv�lhai chu ka lo hmu ve naw lei a nih. LNZChun, a ke bula chun a bokkhup a, "Ka lalpa, keima ng�iin thiem naw arbawm chu phur el ka tih. I siehlaw hin thu a hril ding phalp�k la, i siehlawnu thu hril hi lo ngaithlap�k hr�m rawh. vMgZAbigailin Davida a hmu chun a sabengtunga inthokin inrang takin a tum a, bawka hnuoi sikin chibai a b�k a. YL-ZZ�ngah z�ngk�r chena a ta po po laia mi pasal naupang pakhat t� khom ka hl� vai chun Pathienin Davida hi a nuom ang angin law sien la, chu n�ka nasa khomin thaw raw se" a lo ti zo hlim hlol a nih.@K{ZDavida chun, "Ieng khom a'n hmang nawna dingin hi pa thil nei po po hi a thlawn mei meiin ka lo v�ngp�k a ni takluo ngei hi tie! Thil tha chu thil tha loin a mi thungrul ta si a. JZA sabengtungah chuonga tl�ng k�r leisekot a hraw lai chun Davida le a mihai chun an hung pan thl�k a, an intuok ta a. IZSiehlaw tlangv�l kuoma chun, "Ka hmaah fe pei unla, hung zui ka ti cheu" a ta, sienkhom a pasal Nabal ruok chu a hril nawh.HZAbigail chun inhmaw takin bei tlang zahnih, uoiin p�ng pahnih, f�k el theia inpei sa diem beram pum nga, bu em tang kilogram sawm le pasari, gr�p em tawl bawr zakhat le theichang em tawl ph�k zahni chu a l�k khawm a, sabengtung a'n phurtir a. 2G_ZTu hin ka pu le a s�ngkuohai chunga sietna hung tlung ding hi dawn la, iem i thaw thei in ngaituo rawh. Ama hlak hi tu khom biek thei lo khopa mi rilo a ni si a" a ta.lFSZAnni bula beram kan v�ng s�ng po poin s�n le z�nin kan ta dinga kulpui an ni ringot a nih. 4EcZNisienlakhom, hieng mihai hi kan chungah an tha �m �m a, ph�la kan um tl�ng s�ng po poin kan poi an tawk ngai naw a, kan thil ieng khom a'n hmang ngai bok nawh. 8DkZNabal siehlaw laia pakhat chun Nabal nuhmei Abigail kuomah, "Thlal�ra inthokin chibai b�k dingin Davidan ka pu kuomah mi a hung tir a, sienkhom ka puin a lo r�u tawl a. >CwZ Davida chun a mihai kuomah, "In kawlhn�m pai seng ro" a ta, an pai a, Davida khomin a pai a, mi zali laiin Davida chu an zui tung a, mi zahni chu thuomhnaw v�ng dingin an sie a.SB!Z Tlangv�lhai chu an k�r nawk a, chuong thu po po chu Davida an hril a. A/Z Ka beihai, ka tuihai le ka beram hmul vawtuhai ta dinga ran ka that sa chu tu am an nih ti khom hriet lohai kuomah ka p�k lul ding maw?" a ta. 3@aZ Iemani chen hnunga chun Davida rawihai kuoma chun Nabalin, "Tu'm a na Davida chu? Jesai naupa chu tu am a na? Tu lai hin an puhai tl�n hmangsan siehlaw an tam khop el. t?cZ Davida rawihai an tlung chun Davida hmingin a thucha chu Nabal kuomah an hril a, a donna chu an ngh�k a. >yZChu chu i beram v�ngtuhai indon la, anni ngeiin hril an ti che. Hi, ruoi the ni takin kan hung tlung a, kan tlangv�lhai hi lo ditsak la, i nei ang ang chu i siehlawhai le i naupa Davida lo pe ve rawh tiin a mi'n cha a nih' tiin hril ro" a ta. 4~~:}}h||{zzxx[wwRvvXuu tsssrqppjooQnmm4llLkk j2ihgff.edd#cbuaa^``v_^^P]]Z\[[,ZYYXWVV[UTSSkRQQPOOUNM]MLlKKQKJJII{HGGjGFEEiEDACC>BbAAU@@I??I>\==<?wd Amon thlahaiin Aram mihai an tl�nsiet thu an hriet chun anni khom Abisai hmaa chun an tl�nsie a, khuoa chun an l�t a. Joab chun Amon thlahai chu Jerusalem tieng a kirsan ta a.i>Md Chuongchun, Joab le a rawihai chun Aram mihai chu an bei a, an hmaa chun an tl�nse dur dur a. =d Hr�t takin um unla, ei mihai le ei Pathien khawpuihai sanin huoisen takin bei ei tiu. LALPAN tha a ti ang peiin thaw raw se" a ta.w<id Joab chun, "Aram mihai kan ngam naw chun mi hung san unla, Amon thlahai in ngam naw leh hung san kan ti cheu. Y;-d A dang po chu a unaupa Abisai inrawina hnuoiah Amon thlahai bei dingin a sie a. 4:cd Joab chun a hma tieng le a hnung tieng an hung bei ding ti a hriet a, Israel sipaihai laia a huoisen f�l thal mi iemani z�t chu Aram mihai bei dingin a thlang suok a. 09[d Amon mihai chu an hung suok a, an kul kotkh�r bula chun thanghmun an khaw a, Zoba le Rehobaa inthoka hung Aramhai le Maaka mihai ruok chu a hranin ph�lah an um a. N8d Davidan chu chu a hrietin Joab le a r�ldo thiem po po chu a tir a. k7Qd Davida hn�rah thil rimsie an lo inchang tah ti Amon mihaiin an hung hriet chun Beth Rehob le Zobaa inthokin Aram mihai s�nghni, lal Maaka mihai s�ngkhat le Toba mihai s�ngkhat le s�nghni an incha khawm a, an ruoi a. J6d Chuonga an lo sukmuolpho thu Davida an hril chun a tuok dingin mi a tir a. Lal chun, "In kh�khmul inthang sei hma khat chu Jeriko-ah um zing unla, chu zoah hung chauh ro" tiin thu a'n cha a. B5d Chuongchun, Davida mi hung tirhai chu Hanun chun a man a, an kh�khmul khing tieng chauh a vaw kolp�k a, an silf�nhai chu an mongtam chena insingin a tanp�k a, a'n k�rtir ta a.4'd Amon thlahai ram an va tlung chun Amon mil�nhai chun Hanun kuomah, "Davida hin i pa a'n z� leia s�npuina thu hril dinga mi a hung tir ni i ring am a ni? A pei thl�k theina ding chea i khuo thlithlai ding le enthla dinga a mihai a hung tir a ni naw maw?" an ta. #3Ad Davida chun, "A pain a mi lunginsiet ang bokin Nahas naupa Hanun chu lunginsiet v�ng ka tih" a ta, a pa a s�npuina thu hril dingin a aiaw mi a tir a. c2 Cd Chuong thil hnunga chun Amonhai lal a thi a, a naupa Hanun chun a lalna chu a hung hluo a. r1_d Mefiboset chu Jerusalemah a um a, lal dawk�nah thlaithl�ng a k�l hlak a, ke khing hnia inbai a nih.q0]d Chun, Mefiboset chun nau pasalte, a hming Mika a nei a, Ziba ina um po po chu Mefiboset siehlaw an nih. `/;d Ziba chun lal kuomah, "Ka pu, lalin i siehlaw kuoma thaw dinga i p�k taphot chu i siehlaw hin thaw ngei ngei a tih" a ta. Chuongchun, Mefiboset chun lal naupahai angin lal dawk�nah thlaithl�ng a k�l ve ta a..d I pu naupa chun f�k a hmu theina dingin a ta dingin nang le i naupahai le i siehlawhaiin a lo inletp�k ro. I pu tupa Mefiboset chun ka dawk�nah thlaithl�ng ot zing t�ng a tih" a ta. Ziba chu naupa sawmpanga le siehlaw sawmhni nei a ni tah."-?d Chuongchun, lal chun Saula siehlaw Ziba chu a'n kotir a, a kuomah, "Saula thil po po le a s�ngkuohai thil po po chu i pu naupa hi ka p�k vong a nih. ,d Mefiboset chu a k�n a, "I siehlaw hi ieng am a na, ui thi sa ang chauh keima ang i mi hang ng�isak nuom el chu?" a ta.C+d Davida chun, "Ti naw rawh, i pa z�rin ditsakna inentir ngei ngei ka ti che. I pu Saula ram po po inneitir nawk ka ti che a, ka dawk�nah thlaithl�ng i k�l rop ta ding a nih" a ta.0*[d Saula naupa Jonathan naupa Mefiboset chu Davida kuomah a hung a, a hmaa chun inza takin a k�n a. Davida chun, "Mefiboset" a ta, ama chun, "I siehlaw hi ka um" a ta. a)=d Lal Davida chun ama chu Lo Debar-a Amiel naupa Makir ina inthok chun a va'n thuoitir a. j(Od Lal chun, "Khaw lai am a um?" a ta, Ziba chun, "Lo Debar khuoa Amiel naupa Makir inah a um" a ta.T'#d Lal chun, "Pathien ditsakna ka'n entir theina dingin Saula s�ngkuo laia mi a dam an la um am?" a ta. Ziba chun lal kuomah, "Pu um e, Jonathan naupa a la um a, sienkhom ke khing hnia inbai a nih" a ta. D&d Saula s�nghai siehlaw pakhat, a hming chu Ziba a um a, ama chu Davida hmaa inlang dingin an ko a. Lal chun, "Nang hi Ziba chu i ni maw?" a ta, ama chun , "Ni e, kei i siehlaw hi" a ta. $% Gd Chun, Davida chun, "Jonathan |$sdJehoiada naupa Benaia chu Keret mihai le Pelet mihai hotu a ni a; Davida nauhai chu lal kuoma thurawn petu an nih. j#OdAhitub naupa Zadok le Abiathar naupa Abimelek hai chu thiempu an ni a; Seraia chu ziektu a ni a; l"SdZeruia naupa Joab chu sipai lu takah a thang a; Alihud naupa Jehosafat chu chanchin ziektu a ni a; d!CdDavida chun Israel ram po po a op a, mipuihai chungah ro indik tak le fel takin a r�l a. dEdom ram hmun tinah optu sipai a sie a, Edom ram chu sie ramah a siem a. Davida chu a fena taphotah LALPAN hnena a'n changtir pei a.{d Chi Ruoma Edom mihaif s�ngkhat le s�ngriet thata a hung k�r hnung chun Davida hming chu a hung inthang ta hle a. hKd Chuong ang r�ll�k a'n hl�n tahai chu Suria mihai ta d�m, Moab mihai ta d�m, Amon thlahai ta d�m, Filistin mihai ta d�m, Amalek mihai ta d�m, Zoba lal Rehob naupa Hadadezer hai laka a r�ll�k d�m a nih. *Od Chuong thilp�khai chu hnam dang lal a hnehaia inthoka a r�ll�k tangkaruo le rangkachakhai a'n hl�n hlak ang bokin Davida chun LALPA kuomah a'n hl�n a. ]5d Ama leh khom lo indo tah hlak Hadadezer a hne leia chibai b�k le lawmpui dingin Tou chun a naupa Joram chu tangkaruo b�l d�m, rangkachak b�l d�m le d�r b�l d�m inchawitirin Davida kuomah a tir a. ]5d Chun, Hamat lal Tou-ine Hadadezer sipaihai po po Davidan a hne tah ti a lo hriet a. dCdChun, Hadadezer op khuo Beta (Teba) le Berot-haia inthokin d�r tam tak a hung hawn bok a.p[dDavida chun Hadadezer ofisarhai rangkachak phaw po po chu a l�k khawm a, Jerusalemah a hung chawi a. CdAramhai khawpui Damaskaa chun optu sipai a sie a, Aramhai chu Davida lalna hnuoiah an um a, a kuomah sie an hung chawi hlak a. Davida chu a fena taphotah LALPAN hnena a'n changtir pei a.}dDamaskaa inthoka Aramd mihai, Zobaa lal Hadadezer san dinga hunghai chu Davidan s�nghni le s�nghni a lo that bok a. ?ydDavida chun Hadadezer sakor tawlailir s�ngkhat, tawlailir khaltu s�ngsari le a sipai s�nghni a manp�k a, an sakor laia zakhat ti chauh lo chu an zaper tha a satp�k vong a. dZoba lal, Rehob naupa Hadadezer chu Eufretis vadung hr�la a lalna tungding nawk dingin a fe a, ama chu Davidan a lo bei bok a. oYdDavida chun Moab mihai khom a hne a. Anni chu hnuoiah hrui khangin tlar thumin an inz�ltir a, tlar hnia mi po an sukhlum a, tlar khata mi po an indamtir a. Chuongchun Moab mihai chu sie khuoah a siem a, sie an hung chawi hlak a. dChu hnunga chun Davidan Filistin mihai chu a bei a, a hne a, a tukdol tawl a, Metheg Amahc chu an kuta inthokin a l�kp�k a. kQdChuleiin, i siehlaw s�nghai chu i hmaa kumkhuoa an um zing theina dingin lunginsiet takin malsawm rawh. Aw LALPA Pathien, i tiem tah angin, i siehlaw s�nghai hi i malsawmna z�rin kumkhuoin malsawmin um ngei an tih" tiin.}dAw LALPA Pathien, nang chu Pathien i ni a, i thu chu innghatna tl�k a ni a, i siehlaw kuomah thil tha i tiem ta si a. 6gd"Aw Iengkim LALPA, Israelhai Pathien, i siehlaw kuomah 'S�ngkuo indinp�k ka ti che' tiin i puong ta si leiin i siehlaw chun hi thu hi i kuomah a hung intlun ngam a nih. 7idChuongchun, mihaiin, 'Iengkim LALPA chu Israelhai Pathien a nih' ting an ta, i hming chu chatuonin ropui a ta, i siehlaw Davida s�ngkuohai chu i hmaah suknghetin um an tih.7id"Chuongchun, aw LALPA Pathien, i siehlaw chungch�ng thu le a s�nghai chungch�ng thu chu i tiem tah ang khan kumkhuoa dingin suknghet la, i hril tah ang khan hlen rawh. l SdIsraelhai chu chatuona i mihai ni dingin i suknghet a, aw LALPA, nang chu an Pathien i hung ni tah.y mdAigupta rama inthoka an Pathienin a mihai ni dinga a san suok, thil mak le r�pum tak tak thaw a, an hmaa hnam tinhai chu an pathien chopa a hnot suokp�k, khawvel pumpuia a hming a serna hnam, Israel hnam ang hi hnam dang tu am an um a?  #dAw LALPA Pathien, i va hang ropui ngei de aw! Kan hrieta chu nangma ang hi tu khom an um naw a, nang naw chu Pathien dang hrim an um nawh. c AdI thu le i ditzawng angin hi thil ropui tak hi i thaw a, i siehlaw kuomah i'n hriettir a.  dHieng b�k lawm lawm hi Davida hin i kuomah ieng am ng�n sap ding a nei a? Aw LALPA Pathien, i siehlaw hi i hriet tlang vong si a. T#dAw LALPA Pathien, chu khom chu i mithmuah huntawk la ti loin, i siehlaw thlahai chen khom suknghet i la tum ta pei a. Aw LALPA Pathien, hieng ang hi mihriem i thaw d�n pangngai khom a ni hrim am a ni? G dChun, lal Davida chu LALPA puon inah a l�t a, LALPA hmaah a thung a, a tongtai a: "Aw LALPA Pathien, kei hi tu am ka na, ka s�nghai khom ieng am an na, hieng chen chen i mi thuoi el hi? LdNathan chun inl�rna thu po po chu a kip a kawiin Davida a hril a.uedI s�ngkuo le i ram chu kumkhuoin suknghet ka ta, i lalthungpha khom kumkhuoin suknghet bok ka tih' " tiin.dAmiruokchu i hmaa ka hnawl Saula laka ka hmangaina ka l�k hmang ang khan ka hmangaina chu a lakah la k�r ngai naw ning.  dA pa n�ng ka ta, ama chu ka naupa n�ng a ta, thil suol a thaw chun pain hmol hmanga a naupa a thunun angin thunun ka tih. hKd Ama chun ka hminga dingin in bawl a ta, a ram lalthungpha chu kumkhuoa dingin suknghet ka tih. 9d I nihai a kin phaa i thl�tuhai kuoma i'n lawi ve pha chun nangma hung thl�ktu ding che i rila ra ngei chu indin ka ta, a ram chu suknghet ka tih. Rd Ka mi Israelhai chunga ror�ltu ka ruot hlim lai ang kha ni ta bok naw ni a, in hm�lmahai po po lakah inchawldamtir ka ti cheu. Kei LALPA hin in s�ngkuo chu ka tungding ding a nih ti ka hril che. =ud Ka mi Israelhai chu an um nghetna ding hmun p�ng ka ta, tu sukbuoi ta lo dingin anni hmuna ngei chun anni chu phun ka tih. Tuta hma ang khan mi rilohaiin sukrimsi ta naw ni hai. ~7d I f�na taphotah i kuomah ka um zing a, i hmaa hm�lma umhai ka hnep�k che a, tuhin hnuoia mi ropui takhai angin i hming ka sukropui ding a nih. A}}d" Chuleiin, ka siehlaw Davida kuomah hieng hin hril rawh: Iengkim LALPA chun hieng hin a tih: I beram v�ngna hmuna inthokin ka mi Israelhai chunga ror�ltu dingin ka ko suok che a. P|dHmun hrang hranga ka fe kuolpui Israel thlahai le ka mi Israelhai enkoltu dinga ka ruot ror�ltuhai kuoma khom, 'Iengti dana sidar thingin in in mi bawlp�k naw am a na?' tiin ka hril hlak amanih? {1dIsrael thlahai Aigupta rama inthoka ka thuoi suoka inthoka tu chen hin inah ka um naw a, hmun hrang hrangah insonin puon inah ka um pei lem hlak. z/d"Fe la, ka siehlaw Davida kuomah hieng hin hril rawh. 'LALPA chun hieng hin a tih: Nang hi ka umna ding in mi bawlp�ktu ding chu i ni am a ni? 1y_dChu z�n chun LALPA chun Nathan kuomah: nxWdNathan chun lal kuomah, "I lungrila i ti ang tak chun thaw el rawh, i kuomah LALPA a um annawm" a ta. wdzawlnei Nathan kuomah, "Hi, kei chu sidar thinga bawl inah ka um a, sienkhom Pathien Bawm chu puon inah a la um zing si a" a ta. ov [dLal chun a lal in a hluo hnung le a v�la a hm�lmahai po po laka LALPAN ralmuonga an umtir hnungin, Iu dChuongchun, Saula naunu Mikal chun a thi chenin nau a nei nawh. (tKdHieng n�k hmana inzapuium hin la um ka tih, keima ngei khom inz�pui ka tih; amiruokchu, chuong siehlaw nungh�k i hrilhai chawimawi chun um ka tih" a ta. @s{dDavida chun Mikal kuomah, "I pa le a s�nghai po po n�ka mi thlang a, LALPA mi Israelhai chunga lala mi ruottu LALPA hmaa l�m ka ni lem; LALPA hmaah lawm ding ka ni hrim annawm. OrdChuongchun mi po po chu mani in tieng an inlawi ta seng a, Davida khom a s�nghai malsawm dingin an lawi ve ta a. Hmuok dingin Saula naunu Mikal chu a hung suok a, "Voisuna Israel lal chu a va ropui ngei de, mi ho tak, inzak nachang hre lo, saruoka um ang elin a siehlaw nungh�khai hmuah saruokin a um kha tie!" a lo ti a. }qudIsrael mipui po po chu a nuhmei a pasalin bei tlang khat, sa tlang khat le gr�p em tawl bawr khat a p�k seng a. rp_dPumraw thilhl�n le inremna inthawi a'n hl�n zo chun Iengkim LALPA hmingin mipuihai chu mal a sawm a. PodChuongchun, LALPA Bawm chu an l�k l�t a, a siena dinga Davidan puon in a buotsai s�nga a hmun dinga chun an sie a, Davida chun LALPA hmaah pumraw thilhl�n le inremna thilhl�n a'n hl�n a. 1n]dDavida khuoa LALPA Bawm a l�t lai chun Saula naunu Mikal chun tukvera inthokin a lo thlir a, LALPA hmaa Davida inchawma a l�m vel chu a hmu a, a lo inz�pui hle a.mdLALPA Bawm an l�k tung lai chun Davida le Israel mihai po po chu an kh�k dur dur a, tawtawrawt an m�t ruoi ruoi bok a. klQdDavida chun puon z�i inhmia siem thiempu zakuo a h�k a, theitawpin LALPA hmaa chun a l�m a. jkOd Chun, LALPA Bawm zawntuhaiin p�n ruk an p�n chun bawngchal le bawng tuoi thauin a'n thawi a. ijMd Pathien Bawm leia Obed-Edom s�ngkuohai le an thil nei iengkim LALPAN mal a sawm nasatzie lal Davida an hril chun a fe thl�k a, Pathien Bawm chu Obed-Edom ina inthokin Davida Khawpuia chun hlim takin a hung l�k tung a. ~iwd LALPA Bawm chu Git mi Obed-Edom ina chun thla thum a um a, Obed-Edom le a s�ngkuohai po po chu LALPAN mal a sawm a.|hsd Davida Khawpuia ama kuoma LALPA Bawm son l�t chu a nuom ta naw a, Git mi Obed-Edom in tieng chun a sie ta lem a. xgkd Chu ni chun Davidan LALPA chu a ti a, "Iengtin am LALPA Bawm chu ka kuom a hung tlung thei ta ding maw?" a ta. fdUza chunga LALPA a tuong leiin Davida lung chu a sen hle a, chu hmun chu Perez Uza a'n b�k a, tu chen hin a la put ta zing a nih. e%dLALPA lung chu Uza chungah a sen thut a, a thilthaw indik naw leiin chu taka chun Pathienin a sukhlum a, Pathien Bawm bula chun a thi ta a. qd]dNakon hrizawl an tlung chun bawngchal chu a petek leiin Uza chun Pathien Bawm chu a kutin a zuk chel a. Xc+dDavida le Israel s�ngkuo po pohai chun LALPA hmaah thil inri thei chi hrang hrang tingtang d�m, perkhuong d�m, khuongte d�m, tawtawrawt bi nei d�m le d�rbenthek d�m tumin, theitawpin an lawm a.Sb!dPathien Bawm chu tawlailir chungah an sie a, Ahio chu a hmaa chun a fe a. )aMdPathien Bawm chu tl�nga Abinadab ina inthok chun an l�k suok a, tawlailir tharah an sie a, Abinadab naupahai Uza le Ahio chun tawlailir thar chu an khal a. N`dJudai ram Baala khuoa inthoka Pathien Thuthlung Bawm, cherubhai chunga lalthungphaa inthung Iengkim LALPA hming an inputtir chu zu la dingin a kuoma mi um po po le chun Davida chu a'n thok suok a. S_ #dDavida chun Israelhai laia a mi thlang thieu s�ngthum a ko khawm nawk a. v^gdLALPA thup�k angin Davida chun a thaw a, Filistin mihai chu Gibeon-ab inthoka Gezer chenin a hne ta vong a.]9dThingtheihmi chunga ke pen ri thuop thuop i hriet charin inrang takin che nghal rawh, Filistin sipaihai do dingin i hmaah LALPA a fe tina a nih" a ta. \dDavida chun LALPA a rawn nawk a, ama chun, "Pan tung loin an hnung tieng inhuol la, thingtheihmi thing zawna khin hang bei rawh. T[#dFilistin mihai chu an hung tung nawk a, Refaim ruoma chun an inzar nawk a. cZAdChu taka chun Filistinhaiin an milemhai an tl�nsan a, Davida le a mihai chun an l�k a.UY%dChuongchun, Davida chu Baal Perazim-ah a fe a, anni chu a hne a, "LALPAN ka hm�lmahai chu tuiting inthe ang elin ka hmaah a sukdar vong tah" a ta. Chuleiin, hi hmun hminga hin Baal Perazim a'n b�k a. NXdDavida chun LALPA kuomah, "Fein Filistinhai chu ka bei di'm a ni? Anni chu ka kutah i p�k ding am a ni?" tiin a rawn a. LALPA chun, "Fe rawh, Filistinhai chu i kutah pe ngei ngei ka ti che" a ta.PWdFilistin mihai chu an hung tlung a, Refaim ruoma chun an inzar phei a. ?VydDavida chu Israel mihai lal dingin hriek an n�l ti Filistinhaiin an hriet chun ama zong dingin burip takin an inthok tung a, Davidan chu chu a lo hrietin kulbingah a fe thl�k a. 7UkdElisama hai, Eliada hai le Elifelet hai an nih.4TedIbar hai, Elisua hai, Nefeg hai, Jafia hai, LSdChuong a nauhai chu Samua hai, Sobab hai, Nathan hai, Solomon hai, {Rqd Hebron a suoksan hnungin Davida chun Jerusalemah nuhmei le hmei a nei belsa a, naupa le naunu khom a la nei sa a. Q-d LALPAN a mi Israelhai z�rin Israel mihai chungah lalin ama chu a suknghet a nih ti le a ram khom chu a chawis�ng a nih ti Davidan a hriet a. P;d Tura lal Hiram chun Davida kuomah mi a tir a, sidar thinghai a thon a, themthiemhai le lung ser thiemhai a tir bok a, Davida chu lal in a bawlp�k a. JOd Iengkim LALPA Pathienin a umpui leiin a hung ropui ta deu deu a. =Nud Davida chun kul s�ngah umhmun a khuor a, a hmingah Davida Khuo tiin a'n b�k a. A muol suo tienga kul thut dinga hnuoi an sung zawla inthoka tanin a vel tuokin khawpui a rem a. 3MadChu ni chun Davidan a mihai kuomah "Nangni lai hin keima anga that nuom khopa Jebuhai theidatu in um ve am? Jebuhai hne ding chun tui hor kuoah l�t inla, mitdel le kebaihai chu hlukhum ro" a ta. Chu lei tak chu annawm, 'Mitdel le kebaihai chu lal inah an l�t ding a ni nawh' ti a ni ta zing hi._L9dAmiruokchu, Davida chun Zion kul chu a l�k miel a, chu chu Davida Khawpui chu a nih.!K=dChun, lal le a mihai chu Jerusalem hluotu Jebuhai do dingin an inthok suok a. Jebuhai chun Davida kuomah, "Hi taka hin l�t naw top i tih, mitdel le kebaihai chauh khomin lo dang el an ti che" an ta. Anni chun an lungrilin, "Davida a l�t thei teu awm naw �m el" an ti a nih. %JEdHebrona inthokin Judai ramah kum sari le thla ruk a'n lal a, Jerusalema inthokin Israel ram po po le Judai ramah kum sawmthum le kum thum a'n lal bok a nih.[I1dLal a hung ni chun Davida chu kum sawmthum mi a ni ta a, kum sawmli ro a r�l a. /HYdIsrael upahai po poin Hebron-ah Lal Davida kuom an hung tlung chun anni chu LALPA hmaah thu a lo thlungpui a, Davida chu an lal dingin Hebrona chun hriek an n�l a. QGdKha hmaa kan chunga Saula an lal lai khom khan r�l beinaa mi thuoitu tak chu nangma i ni hlak a, LALPA chun i kuomah, 'Ka mi Israelhai thuoi i ta, an lalah i um ding a nih' a ti che a ni kha" an ta.yF odIsrael pahnamhai po po chu Hebron-ah Davida kuomah an hung a, a kuomah "Ngai ta, i thisen inzompuihai kan ni hi. `E;d Chuongchun, Davida chun a tlangv�lhai chu thu a p�k a, anni chu an that a, an kut le ke an tanp�k a, Hebrona d�l kama chun an khai a. Isboset lu ruok chu an l�k a, Hebron-a Abner thl�na chun an ph�m a.+dChun, Beerot mi Rimon naupa Rekab le Baana hai chu Isboset in panin an fe a, ni sat v�nglai tak, a s�n chawl lai chun a in chu an tlung a. =;dChun, Saula naupa Jonathan chun naupa kebai a nei a. Jezreel-a inthoka Saula le Jonathan thi thu an lo hriet chun kum nga mi chauh a la ni a, a enkoltu chun a pom a, a tl�npui a, a'n hmaw taluona lamah a'n thl�k pal a, a ke a hung inbai pha ta a. A hming chu Mefiboset a nih.Z</dBeerot mihai chu Gitaim-ah an tl�n a, tu chen hin chu taka chun an la um zing.)F;dChun, Saula naupa chun mi r�ntu pawla hotu pahni a nei a, an hming chu Baana le Rekab an nih. Anni chu Benjamin thla Beerot mi Rimon naupahai an nih (Beerot chu Benjamin rama ngai a nih. : dSaula naupa Isboset chun Hebrona Abner thi thu a lo hrietin a lungril a z�m �m �m a, Israel mihai po po khom an thlaph�ng a. O9d'Lala hriek n�l ni lang khom voisun hin kei chu ka la hr�t tawk naw leiin Zeruia nauhai hi tuorhlaumin an pawng taluo a nih. Thil suol thawtu chu a suolzie ang peiin LALPAN thungrul raw se" a ta.q8]d&Chun, lal chun a mihai kuomah, "Voisun hin Israelhai mi lien le mi ropui tak a thi ti in hriet naw maw? 7yd%Chu nia inthoka chun Nera naupa Abner an thatna chungchangah lal chu a thang ve nawh ti mi po poin an hung hriet ta a.m6Ud$Chu chu mi po poin an hrietin an lawm hle a; lal thilthaw taphot chun mipuihai chu a suklawm a nih. 53d#Chun, a lus�n lai chun iemani b�k fa dingin mi po poin Davida chu an hung ng�n a. Davida ruok chun, "Nisa tl�k hmaa bei amani le thil dang ieng khom ka f�k hlek chun Pathienin a law lawin mi law sien la, chu n�ka nasa khom chun mi thaw raw se" tiin a'n kh�m a. 4d"I kut khuop a ni naw a,Keah kol i bun bok nawh.Mi rilohai hmaa m�An tl�k anga tlu i nih tiin. Chuongchun, mi po po chu an tap nawk a._39d!Lal chun Abner s�nna thu a'n sam a:Mi inv�t thi ang elin,Abner chu a thi a ni maw?2d Abner chu Hebron-a chun an ph�m a. Abner thl�na chun rawlpui insuo meuin lal chu a tap a, mipui po po khom an tap a. 1-dDavida chun a hl�ng chu zuiin, Joab le a bula um mi po po kuomah, "In puonhai pot thl�r unla, saiip puon sil unla, Abner hi s�n ro" a ta. w0id[Joab le a unaupa Abisai haiin Abner an that san chu Gibeon hmuna indonaah an unaupa Asahel a that lei a nih.]/ dA thisen maw chu Joab lu chunga le a pa s�nghai po po chungah tla raw se. Joab s�nghai lai p�nna huoisuol nei d�m, vun hri chi hrang hrang invoi d�m, funghrol ringsana khawsa d�m, kawlhn�ma thi d�m le suongsama um bo naw raw hai se" a ta. .7dChu thu chu a hnung deuah Davidan a lo hriet chun, "Nera naupa Abner thisen insuona thua hin kei le ka ram chu LALPA hmaah kumkhuoin fihlim kan tih. +-QdAbnerin Hebron a hung tlung chun Joab-in kul kotkh�ra chun be ru dingin a thuoi hrang a, a unaupa Asahel thisen thungrulna dingin a phingah a sun a, a thi ta a.4,cdDavida kuoma inthoka Joab a hung suok chun Abner hnot dingin mi a tir nghal a, Sira tuikula inthokin an hung thuoi k�r nawk a, sienkhom chu chu Davidan a hriet ve nawh. +;dNera naupa Abner chu tu am a nih ti i hriet; dawha ding che le i ch�ng d�n iengkim ch�k a, i thilthaw taphot hriet suok tuma hung a ni chu" a ta.>*wdChuongchun Joab chu lal kuomah a fe a, "I thil lo thaw hi iengtizie am a na? En ta, Abner chu i kuomah a hung a. Ieng leia i lo inf�tir am a na? Tu hlak hin a fe dai ta bok si a! /)YdJoab le a sipai thuoihai an hung tlung chun, "Nera naupa Abner chu lal kuomah a hung a, lal chun thlamuong takin a lo inf�tir nawk tah" tiin Joab chu an lo hril a. ](5dAn fe charin mi r�na fe Davida mihai le Joab chu an hung tlung a, r�ll�k sum tam tak an hung hawn a. Abner ruok chu Hebrona Davida kuoma chun a lo um ta naw a, Davidan thlamuong takin a lo ink�rtir ta a. ,'SdAbner chun Davida kuomah, "K�r nawk nghal ka ta, Israel mihai po poin i kuoma thu an thlung theina ding le i duthusam ang taka an chunga ro i r�l theina dingin, ka lalpa kuoma hung inkhawm dingin va huoihot tawl ka tih" a ta. Davida chun a'n f�tir a, thlamuong takin a k�r nawk ta a.{&qdAbner le a mi thuoi sawmhni ruolin Davida inhmupui dinga Hebron an hung tlung chun Davidan ruoi a buotsaip�k a. W%)dAbner bok chun Benjamin mihai hriet ngeiah chu thu chu a hril nawk a. Chu zoah Israel mihai le Benjamin s�ngkuo po poin thaw dinga an dithai chu Davida hriet ngeia hril dingin Abner chu Hebron-ah a fe a. W$)dTu hin in lalah siem ro. LALPA chun Davida kuomah, 'Ka siehlaw Davida kutin ka mi Israelhai chu Filistin mihai kuta inthok le an hm�lmahai po po kuta inthokin san suok ka tih' tiin thu a tiem a nih" a ta.a#=dAbner chun Israel upahai chu a biek a, "Kha hma khan Davida chu in lalah in dit hlak a. "{dA pasal chun tap zing pumin Bahurim chen a hung zui a, Abnerin "K�r ta rawh" a ti leiin a in tieng a k�r nawk ta a.a!=dIsboset thup�kin Mikal chu a pasal Paltiel, Laish naupa kuoma inthokin an va thuoi a.  +dChu zoah Davida chun Isboset kuomah, "Filistin mihai ser vun zakhata ka'n chawk sa ka nuhmei Mikal kha mi hung pe k�r rawh" tiin mi a tir a. <sd Davida chun, "A tha, thu thlung ka tih. Amiruokchu, hi thil pakhat hi ka ngiet a, i hung pha leh, Saula naunu Mikal kha i hung thuoi naw chun ka hm�l hmu thei naw ti nih" a ta. =ud Abner chun a aiin Davida kuomah mi a tir a, "Hi ram hi tu ta am a na? Ka kuomah thu thlung la, Israel ram po po i kuta hui l�t vong dingin thangpui ka ti che" tiin thu a thon a. Ed Isboset chun Abner chu a ti leiin a don ngam hrim hrim nawh.Md LALPAN Davida lalthungpha indin dinga inkh�m meua thu a lo tiem tah anga ka sukpuitling naw vai chun Pathienin Abner hi a law lawin law sien la, chu n�ka nasa dai khom chun thaw raw se" a ta. U%d Dan-a inthoka Beersheba chen Saula s�ngkuoa inthoka ram chu l�kp�k a, .WdIsboset tong chun Abner chu a suklungsen hle a, "Judahai uicho ang mei meia i mi ngai a ni? Voisun chen hin i pa Saula s�nghai le a unauhai le a ruolhai chungah ringum takin ka um a, Davida kuta khom ka p�k naw che a ni kha. Chuong sa khom chun tu hin hi nuhmei laka suolah i mi'n tum hi. 7dSaula chun hmei a nei a, ama chu Aia naunu Rizpa a nih. Chun, Isboset chun Abner kuomah, "Ieng dinga ka pa hmei i z�lpui am a na?" tiin a suosal a.}udSaula s�ngkuohai le Davida s�ngkuohai an indo s�ngin Abner chu Saula s�ngkuohai lakah a tlatlum hman hle a. |sda parukna chu Ithream a na, Davida nuhmei Egla laka mi a nih. Chuonghai chu Davida naupahai, Hebrona pieng an nih. gIda palina chu Adonija, Hagit laka mi a nih; a pangana chu Sefatia a na, Abitala laka mi a nih; !da pahnina Kileab chu Karmela Nabal nuhmei thisan Abigaila inthok a nih; a pathumna Absalom chu Gesur lal Talmai naunu Maka laka mi a nih; q]dHebron khuoa Davida naupa pienghai po laia a hmasa tak chu Jezrela mi Ahinoam laka a hring Amnon a nih; " AdSaula s�nghai le Davida s�nghai chu sawt tak an indo a, Davida chu a hung hr�t tiel tiel a, Saula s�nghai ruok chu an hung chau tiel tiel thung a.$Cd Chuongchun, Asahel ruong chu an l�k a, Bethlehema a pa thl�nah an ph�m a. Chun, Joab le a mihai chu z�nkhuoa fein zing khawvarah Hebron an tlung a.`;dDavida rawihai ruok chun Benjamin mihai le Abner mihai chu zathum le sawmruk an that a.!dJoab-in Abner a hnot khom chu a hung k�r a, mipui a hang ko khawm vong chun Davida rawihai sawm le pakuo le Asahel chu an kim ta naw a. /dChu z�n chun Abner le a mihai chun Araba pal tlangin z�n khawvar an fe a, Jordan vadung an k�n a, Bithron fe thlengin Mahanaim an tlung a. hKdJoab chun tawtawrawt a m�t a, mihai chu an ng�r thup a, Israelhai chu an hnot zui ta nawh.  9dJoab chun, "Pathien hringna s�lin ka hril hi, ieng khom hril loin um la chu ka mihaiin an unauhai chu zing khawvar chenin an hnot ding a nih" a ta.  dAbner chun Joab kuomah, "Kawlhn�min ei ins�m zing el ding am a ni? Hi hin a tawpah intheidana chauh naw chu ieng khom a'n tlun naw ding a nih ti i hriet naw am a ni? Ieng tik am i mihai hi an unauhai hnot ta lo dingin thu i p�k ding a na?" a ta.| sdBenjamin thlahai chun Abner chu an hung pan khawm a, an intel khawm nawk a, tl�ng sipa chun thanghmun an khaw a.   dJoab le Abisai ruok chun Abner chu an hnot pei a, Gibeon thlal�r panna Gia sak tienga Ama muol an tlung chun nisa a tla ta a.z odAsahel chun a hnot lui pei tlat si leiin Abner chun a fei mong tiengin Asahel phinga chun a hnung tieng chen dawk p�rin a sun tlang a, chu hmuna chun a tlu a, a thi ta nghal a. Asahel thina hmun hung tlung taphot chu an ng�r chat pei a. dAbner chun, "Mi hung hnot ta naw rawh. Ieng leiin am ka that ding che? Ieng tin am i u Joab hmel ka hmu ngam ta ding?" a ta. KdAbner chun, " I voi tieng amanih chang tieng amanih mi p�tsan la, tlangv�l pakhat kha man la, a r�lthuom kha l�kp�k rawh" a ta, sienkhom Asahel chun p�t nuom loin a hnot ngar ngar a.dCdChun, Abner chu a ngha k�r a, "Nang i ni maw Asahel?" a ta, ama chun "Ni chieng e" a ta. hKdAsahel chun Abner chu voi tieng le chang tieng khom p�t d�r loin a hnot thlur ngat ngat a. %dChu inbeinaa chun Zeruia naupa hai pathum Joab hai, Abisai hai le Asahel hai chu an thang a. Asahel chu sazukpui ang ela ngal hr�t a nih. ^7dChu ni chun an inbei nasa hle a, Abner rawihai chu Davida rawihai chun an intlawm a. H dMani bitum seng lu-ah an inman a, an bitum seng n�kah kawlhn�min an insun a, an tlu ruol ta vong a. Chuleichun hi hmun hminga hin Helkat Hazurima an inb�k a, chu chu Gibeon-a um a nih. ~}}|W{{\zzNzyy/x wvvWu~u=tssrqqLpp o&nemllLkjjRiiShggf{edd8cc&bbaaaQ`@_<^]]e\[sZYYWXWWxVUUyTSSVRRQPPONNM~M(L(KwJJEITHGG1FF0EEEuDgCCdBBW@@??^>D=<;::U9r8766O5n54d3322{21V0// .-,, ++,*))((x''1%%}%$$#_"V! Wm ,G5  X  z 7_g0>l8 kd Tu khom hin p�k amanih khaw lai amaniah inb�ng a tih. In sipaihai a hung bei hmasa vai chun, a ri hre taphot hril ding chu, 'Absalom zuituhai an that teu' ti ni el a tih. N dI pa le a mihai hi i hriet a, mi r�l hr�ng, kolsen tak, ph�la savom huoi, a t� l�kp�k ang el an nih. Chu b�kah i pa chu r�l bei thiem a na, z�nah a sipaihai lai riek teu naw nih. ] 5dHusai chun Absalom kuomah, "Tuta tuma Ahitofel thurawn p�k che hi chu a tha nawh. dHusai a hung chun Absalomin, "Ahitofelin hi thurawn hi a mi p�k a. A rot ang hin ei thaw ding? I ng�id�n hang hril ve ta" a ta.sadSienkhom Absalom chun, "Ark mi Husai khom kha hung ko ro, iem a hril hang ng�ithla v�ng ei tih" a ta. KdA thil phan chu Absalom le Israel upahai chun tha an ti tl�ng a.p[dI mi zongpa a thi phot chun mipuihai chu tawk poi loin i kuomah hung thuoi k�r nawk el ka tih" a ta. -dA ch�u lai le a hr�t naw lai tak va nangching ka ta, va sukthlab�r ka ta, a kuoma mi um po po tl�n hmang an ta, lal chu va that ka tih. ( MdChuong naw khom chu Ahitofel chun Absalom kuomah thurawn pein, "Mi s�ngkhat le s�nghni thlang suok ka ta, voizan hin Davida hnot dingin inthok suok ka tih. +QdChuong lai chun Ahitofel thurawn p�k taphot chu Pathien thu ang hiela an ngai a nih. Chuong ang chun Davida le Absalom khomin Ahitofel thu chu an ngai ve a nih. dChuongchun, Absalom ta dingin in chunga chun puon in an kei a, Israelhai po po mithmua chun a pa hmeihai chu a z�lpui ta a. `;dAhitofel chun, "Lal in ngh�ktu dinga i pain hmei a m�ksanhai hi z�lpui rawh. Chuongchun, Israel mihai po poin i lakah i pa hn�r a k�r ti hung hrieng an ta, i tienga thanghai kut sukhr�t sot i tih" a ta. fGdAbsalom chun Ahitofel kuomah, "Iengtin am ei thaw ta ding a na? Thurawn mi pe raw leh" a ta. ~;dChu bakah, tu rong am a na ka bawl ding? A naupa rong chu ka bawl ding a ni naw am a ni? I pa rong ka bawl ang char khan i rong khom bawl ka tih" a ta.}1dHusai chun Absalom kuomah, "Fe ve naw ning. LALPA le hieng mipuihai le Israel mihai po poin an thlang thu thuin um ka ta, a kuomah um lem ka tih. |dAbsalom chun Husai kuomah, "Hieng ang hi a ni maw i ruolpa i lunginsiet d�n chu? Iengti d�na i ruolpa kuomah i fe ve naw?" a ta.{dChun, Davida ruolpa Ark mi Husai chu Absalom kuomah a fe a, "Lal chu dam sawt raw se, Lal chu dam sawt raw se" tiin chibai a b�k a {zqdChuong lai chun Absalom le a zuitu Israel mihai chun Jerusalem an l�t a, anni lai chun Ahitofel khom a thang a. iyMdLal le a kuoma umhai po po chun chau hn�pin Jordan an tlung a, chu taka chun an chawl hadam a.Mxd Chuongchun, Davida le a mihai chu an fe pei a, r�l khing tl�ng panga chun Simei khom chu a fe a, fe malamin tongsie a'n phur ngat ngat a, lungtein a d�ng a, lung thil d�min a th� bok a. w d Voisuna tongsie a mi'n phur leia ka rinum tuor hi LALPAN hmung a ta, a tha tiengin a mi rul nawk lem el thei bok a nih" a ta. v;d Chun, Davida bokin Abisai le a thoktuhai kuomah, "Ka naupa ngei ngei, ka taksa le thisen put ngei hmanin ka hringna l�k a tum chun, hi Benjaminpa lem hin chu nasa nawkzuola mi soisak a tum naw ding am a ni? Tosan ro, LALPAN thaw dinga a hril leia tongsie a mi'n phur a ni chu. ~uwd Sienkhom, lal chun, "Nangni Zeruia nauhai le kei hin inangna iem ei nei a? LALPAN, 'Davida saw tongsie inphur rawh' a ti leia a mi'n phur a lo ni lem chun, nang le keiin, 'Ieng leia hieng thil hi i thaw am a na?' ei ti thei ding am a ni?" a ta. $tCd Zeruia naupa Abisai chun lal kuomah, "Iengti dana hi ui thi sa hin ka lalpa hi tongsie a'n phur ngam am a na? F�ng ka ta, a lu va tan bong ka tih" a ta. jsOdA lalna i hlu suok Saula s�nghai thisen phuba chu LALPAN i chungah a hung bun l�t che a, LALPA chun ram chu i naupa Absalom kuomah a p�k tah a ni kha. Thisen insuo hmang mi i ni leiin i sietna i kei dok a ni khah" a ta.sradSimei chun tongsie inphurin, "Fe hmang dai rawh! Fe hmang dai rawh, nang thisen insuo hmang le mi rilopa! hqKdA v�ngtuhai chu voi le changah umhai sienkhom Davida le a thoktuhai chu lungtein a d�ng a. pdLal Davidan Bahurim a tlung chun Saula s�nghai laia mi, Gera naupa a hming Simei chu a hung suok a, tongsie a'n phur bor bor a. =oudLal chun Ziba kuomah, "Mefiboset thil nei po po chu tu hin i ta a ni tah" a ta. Ziba chun, "Inza takin chibai ka b�k che, aw ka lalpa le ka pu, i mit tlunga um pei ka nuom" a ta.\n3dDavida chun, "An leh, i pu tupa kha teh khawla'm iem a chang ta a?" a ta. Ziba chun, "Jerusalemah a um; 'Voisun hin Israel s�ngkuoin ka pu ram an mi p�kk�r nawk ding a nih' ti a beisei tlat an nawm" a ta. ~mwdLal chun Ziba kuomah, "Hieng hi ieng dinga i hung chawi am?" a ta. Ziba chun, "Sabengtunghai hi lal s�ngkuohai chuongna ding a na, bei tluon le theihai hi tlangv�lhai f�k ding a na, uoiin hi thlal�ra chau taphothai dawn ding a nih" a ta. l dDavidan tl�ng s�p a pel hnung hla rak loa chun Mefiboset siehlaw Ziba chun hmu tumin a lo ngh�k a. Ama chun bei tluon zahni, grep bawr em tawl ph�k zakhat, theichang em tawl ph�k zakhat le uoiin p�ng khat phur sabengtung iemani z�t a thuoi a. skad%Chuongchun, Davida ruol tha Husai chu Absalomin Jerusalem a l�t lai chun khawpuiah a hung l�t ve ta a.Jjd$Ngai ta, an naupahai pahni, Zadok naupa Ahimaza le Abiathar naupa Jonathan hai khom an kuomah an um kha. I thil hriet taphot chu mi'n hriettir dingin anni chu i hung tir hlak ding a nih" a ta. i1d#Chu taka chun i kuomah thiempu Zadok le Abiathar khom an um ve ding a na, lal ina thu suok i hriet po po chu anni kuomah i hril hlak ding annawm. ph[d"Jerusalemah i k�r nawk ruok chun Absalom kuomah, 'Aw lalpa, i siehlaw n�ng ka tih. Kha hma khan i pa siehlaw ka ni hlak a, tu hin chu i siehlaw ni lem t�ng ka tih' ti la, Ahitofel thu phierpui po po sukhr�ttu n�ng i tih. Yg-d!Davida chun a kuomah, "Ka kuomah i hung chun ka ta dingin phurrik n�ng i tih. -fUd Davidan tl�ng s�p, Pathien an biekna hmun a hang lawn kai chun Ark mi a hming Husai, a zakuo potthl�r chu h�ka, a luah pilvut kai nung el chun a lo tuok a. `e;dChun, "Absalom thu phierr�kpuitu chu Ahitofel a nih" tiin Davida chu an hung hril a. Chuongchun, Davida chu a tongtai a, "Aw LALPA, Ahitofel thu phierpui chu inv�tthl�kah inchangtir dingin ka ng�n che" a ta.;dIsrael mihai po po lai Absalom anga hm�l thata inp�k hlaw tu khom an um naw a, a ke hmawra inthoka a lu s�p chenin soiselna ding hrim a um nawh. =9dLal chun, "Ama in tieng fe sien la, ka hm�l ruok chu hung hmu naw raw se" a ti leiin Absalom chun a in tieng a pan a, lal hm�l chu a hmu ta naw a.d<CdChuongchun, Joab chu a tho a, Gesur-a chun a fe a, Absalom chu Jerusalemah a hung thuoi a. ];5dJoab chun hmaia hnuoi sika bokkhupin chibai a b�k a, lal chu mal a sawm a, "Aw lalpa, ka pu, lalpa chun a siehlaw hnina chu a'n hlawtlingtir leiin voisun hin i siehlaw hin i mit ka tlung ti ka hriet tah" a ta. r:_dChun, lal chun Joab kuomah, "A tha chu, thawng ka tih. Tlangv�l Absalom chu va thuoi k�r rawh" a ta. >9wdThil um d�n sukdanglam dingin i siehlaw Joab chun hieng thil hi a thaw a nih. Hi rama thil tlung po po hre fie vong thei dingin Pathien v�ntirko angin ka pu hi i var si a" a ta.A8}dLal chun, "Hieng thua hin Joab-in thangna a nei hrim hrim am?" a ta. Nuhmei chun, "Ka lalpa, ka pu, i hringna salin ka hril, ka lalpa, ka puin a hril tah chu tu khomin chang tieng amanih voi tieng amanih pumpel thei naw ni hai; a nih, i siehlaw Joab chun a mi tir a, hieng thu po po hi ama mi'n b� vong a nih. #7AdLal chun nuhmei kuomah, "Thu ka'n don taphot che chu ka lakah ieng khom ip naw raw aw" a ta. Nuhmei chun, "Ka lalpa, ka pu chun hang hril sien tie" a ta. _69dChuongchun, i bawinu ta ding hin ka lalpa, ka pu thu chu thlamuongum tak ni sien la, a sie a tha hmu fie thei dingin ka lalpa, ka pu chu Pathien v�ntirko ang a ni si a. LALPA Pathien chu i kuomah um raw se" a ta.!5=dChun, ka thu mi ngaithlap�kin, LALPA ro mi p�k, kei le ka naupain hluo thei lo dinga mi sukbohmang tumtu lakah a mi san suok el rawi mawh' ka ti a. D4dChun, lalpa, ka pu kuoma thu hril dinga ka hung khom hi mihai ka ti lei a nih. Ka lungrilin, 'Lal kuomah hril phot ka ta, lal chun a bawinu hnina chu a lo inhlawtlingtir khiet el thei a. s3adHnuoia tui sukbuok ta hnung r�t nawk thei lo anga thi vong ding chu ei ni ngei a. Pathien khomin mithi ta hnung chu a hung thuoi k�r nawk ta ngai nawh. Amiruokchu, lal chun mi tl�n hmang chu a hung thuoi k�r nawk thei annawm. o2Yd Nuhmei chun, "An leh ieng leiin am Pathien mihai kal zawnga hieng anga lalin thil poi a thaw? A naupa tl�n hmang hung k�r ding a phal si naw chun tuta a thu hril chun lal chu ama le ama thiemnaw changin a'n siem a ni naw maw? 1#d Nuhmei chun, "I siehlaw hin ka lalpa, lal kuoma hin thu bau khat chauh hang hril nawk hr�m raw se aw" a ta. Lal chun, "Hril ta la" a ta. 0'd Ama chun, "Ka naupa hi an sukbohmang nawna dingin, thisen phuba la tumtuhai laka v�ng him dingin lal chun LALPA Pathien kuomah dawvan mi k�ip�k raw se" a ta. Lal chun, "LALPA hringna salin ka hril hi, i naupa chu a samzai pakhat khom hnuoia hin tla naw nih" a ta.y/md Lal chun, "Tu khomin ieng khom an hril chun, ama chu ka kuomah hung thuoi la, sukbuoi nawk ta naw ni che" a ta. (.Kd Tekoa khuoa nuhmei chun, "Aw lalpa, bawsietna maw chu ka chunga le ka pa s�nghai chungah tla sien la, lal le a lalthungpha chun a maw phur naw raw se" a ta. u-edLal chun nuhmei kuomah, "I in tieng k�r nawk ta la, i chungchang thua chun thup�k insuong ka tih" a ta. U,%dTuhin an pahnam po poin i bawinu hi an do hron a, 'A unaupa thattu chu a unaupa a that leia kan that ve theina dingin mi hung pe suok rawh, rohluotu ding chu sukbohmang ngh�l kan tih' tiin an mi nor a. Ka'n hnemna meiling nei sun an sukchimit chun, hi hnuoia hin thla nei lo le hming nei loin ka pasal an siem el ding a nih" a ta.!+=dI bawinu hin naupa pahni a nei a, an pahni chun an lo f�naah an insuol a, theltu ding tu khom an um si naw a, pakhat chun pakhat lem chu a sukhlum a. e*EdLal chun, "Iem a na i harsatna?" a ta. Ama chun, "Hmeithai el ka ni a, ka pasal a thi ta a. )dTekoa khuoa nuhmei chu lal kuomah a fe a, bawka hnuoi sikin inza takin chibai a b�k a, "Aw lalpa, mi thangpui rawh" a ta. w(idChun, lal kuomah fe la, ka hril ang che hin va hril rawh" a ta, a hril ding thu chu Joab chun a'n b� diem a. 'dChuongchun Tekoa khuoa um nuhmei var tak el chu va thuoi dingin mi a tir a, a kuomah an hung thuoi a. Nuhmei kuoma chun, "Mithi p�r do angin insiem la, lus�n thuom inbel la, ieng khom inn�l naw la, nuhmei, ni tam tak mithi p�r do tah angin um rawh. && KdLalin Absalom a ngai �m �m Q%d 'Lal chun Amnon p�r a do zo phing leh Absalom hmu a ch�k �m �m a.;$sd &Gesura Absalom tl�n hmang chu kum thum a va um a.p#[d %Absalom chu Gesur lal Amihud naupa Talmai kuoma chun a fe a. Davida chun a naupa chu ni tin a s�n a. "d $A hril zo charin lal nauhai chu an hung l�t a, inring takin an tap a, lal khom chu a siehlawhai le chun lung na takin an tap a.x!kd #Jonadab chun lal kuomah, "En ta la, i siehlawin a hril ang char khan lal nauhai chu an hung tlung ta hi" a ta. ;d "Absalom ruok chu a tl�n hmang a. Chuong lai chun lal v�ngtu tlangv�l chu a hang ngha v�l a, a ng�rna thlang tieng tl�ng pang lampuia mi tam tak hung thla chu a hmu a, lal kuoma chun a zu fe a, "Horanaim tieng tl�ng panga mi tam tak hung thla ka hmu" tiin a hril a. {d !Chuleiin pu, lal chun lal naupahai po po an thi vong ti thuthang hi ring naw raw se, Amnon chauh a nih a thi chu" a ta.mUd Sienkhom Davida unaupa Simea naupa Jonadab chun, "Ka pu chun lal nau tlangv�l po po a that vong ti an hril hi ring naw raw se, Amnon chauh a nih a thi. A farnu Tamar a suolluia inthok khan hieng ang hin thaw a tum hrim a nih. 3d Lal chu a tho a, a silf�nhai a pot thl�r a, tuongah a z�l a; a siehlawhai po po khomin an silf�nhai pot thl�rin a bula chun an ng�r a. d Lampuia an la thang zing lai chun Davida kuomah, "Absalomin i naupahai po po a that a, pakhat khom hl� a nei nawh" tiin an hril a. -Ud Chuong ang chun Absalom siehlawhai chun Amnon chungah an thaw a. Chun, lal nau danghai po chu an tho a, an sabengtung chunga seng an chuong a, an tl�n hmang ta a.|sd Absalom chun a siehlawhai kuomah, "Ngai ro, Amnonin uoiin a'n ruia a hlim lai tak, 'Amnon kha vaw hlum ro' ka ti pha leh that ro. Ti d�r naw ro. Thu ka p�k cheu a ni naw am a ni? Hr�t tak le huoisen takin um ro" tiin a hril tawl diem a. S!d Absalom chun a ng�n tlat leiin Amnon le lal nau danghai chu a'n fetir a.3d Absalom chun, "Chuonga i ti a ni si chun ka unaupa Amnon b�k hi chu hung hr�m raw se" a ta. Lal chun, "Ieng leiin am a hung b�k ding?" a ta. -Ud Lal chun, "Ni lo e, ka naupa, kan r�ng chun ni lo e, sukrik taluo rawi kan ti che" a ta. Absalom chun a ngen raka chu a nuom chuong naw a, sienkhom mal a sawm a. 9md Absalom chu lal kuomah a fe a, "Ngai ta, i siehlaw hin beram hmul a'n vawtir a, lal le a siehlawhai khom i siehlaw thil lawmnaa chun an hung ve thei hr�m naw ding maw?" a ta. d Kum hni a'n voi hnungin Absalom chun a beram hmul vawtuhai umna, Efraim-hai ramri bul, Baal Hazor-a chun lal nauhai po po a fiel a. 'd Absalom ruok chun Amnon kuomah a sie a tha ieng khom a hril nuom nawh. A farnu a sukhmingsiet lei chun Absalom chun Amnon chu a theida hle a.[1d Nisienlakhom, lal Davidan chuong thil po po a hang hriet chun a lung a sen hle a. lSd A tapa Absolom chun a kuomah, "I tapa Amnon chun a tawkpoi che a ni maw? Ka farnu, to hram hram rawh, i tapa a ni si a. Tuor na taluo naw rawh" a ta. Chuongchun, Tamar chu a tapa Absalom inah mal takin a'n khum hmang ta dai a. d Tamar chun a lu-ah vut a phul a, a h�k lai korfuol chei chu a pot thl�r a, a kutin a hmai a hup a, inring taka tap pumin a suok a.:od A siehlaw chun a'n suoktir a, kot chu a s�ng tieng a kal a. Ama chun korfuol mawi taka chei a h�k a, chu chu lal naunu, nungh�k thiengl�mhaiin an h�k hlak hrim a nih. ~wd Amnon chun ama rongbawltu siehlaw chu a ko a, "Hi nuhmei hi ka kuoma inthokin insuoktir la, kot kal tlat rawh" a ta. T#d Tamar chun, "Chuong el ding chu ni lo e, hienga indik lo taka i mi'n f�tir tum hi ka chunga i thaw n�k khan a tha naw lem hman a nih" a ta. Amiruokchu a thu hril chu a ng�ithl�k nuom chuong nawh.F d Chu zoa chun Amnon chun Tamar chu theida taktein a theida nawk si a, a ngaizawng laia a ngaizawngna n�k daiin a theidana chu a sosang lem a. Amnon chun, "Tho la, fe hmang dai rawh" a ta. o Yd Amiruokchu, a thu a ng�ithl�k nuom naw a, amanu n�kin a th� a hr�t lem si leiin a suollui a.k Qd Kei hi iem chang ka ta? V�ntl�ng hmaah iengtin am ka ngha ngam ta ding? Nang khom iem i ni ding? Israelhai laia mi rilo le mi suola ngai hung n�ng i tih. Chuleiin, lal be lem la, i mi nei chu s�l chuong naw nih" a ta.  /d Tamar chun, "Ni lo e, ka tapa. Mi tilui naw rawh. Chuong ang thil chu Israel rama hin thaw ding a ni nawh. Hieng ang thil rilo hi thaw naw rawh. o Yd Inf�ktir dinga a kawl hnaia a va fe chun a lo man a, a kuomah, "Ka farnu, hung z�l ve rawh" a ta. Bd Amnon chun Tamar kuomah, "I kuta mi ngei ka f�k theina dingin f�k ding chu pindana hin hung la raw leh" a ta. Tamar chun a beip�r siemhai chu a tapa pindana chun a chawi l�t a. #Ad A urna thl�nga chun bei chu a va p�k a, sienkhom a f�k nuom naw a. Amnon chun, "Mi po po hin mi suoksan vong raw hai se" a ta, an suoksan ta vong a. ;d Tamar chu a tapa Amnon ina chun a fe a, ama chu a lo z�l zing a. Tamar chun bei phit a l�k a, a hmet a, Amnon hmua chun beip�r a siem a, a ur a. d Davida chun Tamar kuomah, "I tapa Amnon in tieng fe la, f�k ding va siemp�k raw khai" tia hril dingin lal ina chun mi a tir a. dCd Chuongchun, Amnon chu a z�l a, a damnaw tehlem a. Lalin a hung en chun a kuomah, "Lunginsiet takin ka farnu Tamar hung sien la, ka hmua ngei hin bei inhnik tak siem sien la, a kuta mi ngei chu lo f�ng ka tih" a ta. d Jonadab chun, "Va z�l la, damnaw tehlem thaw rawh. I pain a hung en pha che leh a kuomah, 'Ka farnu Tamar kha hung thei sien, bei f�k ding mi hung pe sien la, ka mithmua ngei f�k ding mi siemp�k sien, a kuta mi ngei chu lo f�ng ka tih' ti rawh" a ta.]5d Ama chun Amnon kuomah, "Ieng leia nang lal naupa ni si, a ni t�la i hmai a z�r tiel tiel am a na? A san i mi hril nuom naw maw?" a ta. Amnon chun, "Ka unaupa Absalom farnu Tamar ka ngaizawng lei a nih" a ta. ymd Amnon chun ruol pakhat a hming Jonadab a nei a, ama chu Davida unaupa Simea naupa a na, mi dawha nei tak a nih. A}d Amnon chu a farnu Tamar lei chun damnaw khopin a beidong a; ama hlak chu nungh�k thiengl�m a ni si a, a chunga thil iemani hang thaw chu a ta dingin thil thei lo tlukin a'n lang a. !d Chuong hun lai chun Davida naupa Amnon chun Tamar a ngaizawng a. Tamar chu Davida naupa Absalom farnu a na, nungh�k hmel tha tak a nih. ~{d A khaw mipuihai chu an man a, thing �ttu d�m, hnuoi inlettu d�m, thing ph�rtu d�m le t�klei siemtu d�min a sor a. Chuong ang chun Amon thlahai khuo po poa chun Davidan a thaw a, a sipaihai po po leh Jerusalem tieng a k�r nawk ta a. }d Amon thlahai milem biek Milkom an inkhumtir rangkachak lallukhum chu an l�k a, chu taka chun lunghlu khom a thang sa a, a rikzie chu kilogram sawmthum pali lai a nih. Chu chu Davida an inkhumtir a, khawpuia inthok chun r�ll�k sum tam tak an l�k bok a. c|Ad Davida chun a mihai po po chu a khawm a, a'n inthok suok a, an va r�n a, an l�k ta a. &{Gd Tu hin sipai dang po po hung khawm la, a khawpui hung inhuol inla, hung la rawh. Chuong naw chun keiin l�ng ka ta, hming that hlaw hlau rawi ka tih" a ta. bz?d Joab chun Davida kuomah mi a tir a, "Raba ka r�n a, an tui l�kna hmun ka l�k ta a. ]y5d Chuong lai chun Joab-in Amon thlahai khawpui Raba a r�n a, lal kul chu a l�k a. ax=d LALPAN a hmangai leiin zawlnei Nathan kuomah a hminga Jedadia sakh dingin thu a p�k a.*wOd Chun, Davida chun a nuhmei Bathsheba chu a thlamuon a, a kuomah a l�t a, a z�lpui a, naupa a hring a, a hmingah Solomon a sak a, ama chu LALPAN a hmangai a. @v{d Tu ruok hin chu a thi ta a, ieng leiin am bu ka nghei ta ding? Ka ko k�r thei nawk ding am a ni? A kuomah kei chu la f�ng ka ta, ama chu ka kuom tieng hung k�r ta naw nih" a ta.-uUd Ama chun, "Naupang damnaw lai khan bu ngheiin ka tap hrim kha. Ka lungrilin, 'LALPAN mi lunginsiet a ta, naupang chu a hung dam nawk el rawi mawh' ka ti lei a nih. Jtd A siehlawhai chun a kuomah, "I thilthaw d�n hi iengtizie am a na? Naupang damnaw lai khan bu i nghei a, i tap a, sienkhom naupang a thi a, i tho a, bu d�m i f�k ta lem tlat si a!" an ta. hsKd Chu phing leh Davida chu tuonga inthokin a tho a, a'n sil a, hriek a'n n�l a, a silf�n a thl�k a, LALPA inah a fe a, Pathien chibai a b�k a, a in tieng a k�r nawk a, f�k ding a lam a, an hung thur a, a f�k a. %rEd A siehlawhai inbiekr�k vel d�na inthokin Davida chun naupang chu a thi tah ti a hriet a, "Naupang chu a thi ta maw?" a ta, anni chun "A thi tah" an ta. ?qyd A ni sarinaa chun naupang chu a thi a, Davida siehlawhai chun naupang thi thu Davida kuoma hril an rin a, "Ngai ta u, naupang dam lai hman khan a kuomah thu ei hril a, a ng�ithl�k nuom naw a, tuhin naupang thi thu chu iengtin am ei hril ngam ta ding a na? Ama le ama iengtin amanih in thaw el a tih" an ta.p}d A s�ngkuoa upahai chun kei tho tumin an ng�r huol a, sienkhom a tho nuom naw a, an kuomah bu khom a f�k bok nawh. woid Naupang ta dingin Davida chun a ng�np�k a. Bu a nghei a, a inah a l�t a, z�nkhuoin tuongah a z�l a. nd In tieng Nathan a'n lawi hnung chun Uria nuhmeiin Davida a hringp�k naupa chunga chun LALPAN kut a thl�k a, a hung dam naw a. Qmd Amiruokchu, hi thil i thaw hin Pathien hrilsietna remch�ng tak LALPA hm�lmahai ta dingin i siemp�k leiin, i laka pieng naupang chu thi ngei ngei a tih" a ta. Nathan chun a in tieng a fesan ta a.ld Davida chun Nathan kuomah, "LALPA lakah thil suol ka thaw a nih" a ta. Nathan chun, "LALPAN i suolna a l�k hmang ta a, thi naw ti nih. xkkd Nang chun a r�kin i thaw a, kei ruok chun Israelhai po po mithmua ngei s�n varah ka thaw ding a nih" a ta. jd "Hi hi LALPA thu chu a nih: 'Nangma s�ngkuoa inthok ngeiin i chungah sietna hung intlungtir ka tih. I mithmua ngei i nuhmeihai chu l�kp�k ka ti che a, i tuolbawm kuomah p�ng ka ta, i mithmua ngei s�n pachangah i nuhmeihai chu z�lpui a tih. id I mi ngain�p a, Uria nuhmei chu i nuhmei dinga Uria i l�kp�k leiin tuta inthok hin i inah kawlhn�m inl�ng t�ng a tih' tiin. =hud Ieng dinga LALPA thu chu ngain�p a, a mithmuah thil tha lo i thaw am a na? Hit mi Uria chu kawlhn�min i sukhlum a, a nuhmei i neip�k a. Amon mihai kawlhn�min i that a nih. ag=d I pu in le lohai ka p�k che a, a nuhmeihai chu i �ngs�ngah ka sie a. Israel s�nghai le Juda s�nghai khom ka p�k che a. Chuonghai chu a tlawm taluo i ti a ni chun a dang khom ka pek belsa ding che annawm. Bfd Nathan chun Davida kuomah, "Chu pa chu nang hi i nih. LALPA, Israelhai Pathien chun hieng hin a hril: 'Israelhai lal dingin hriek ka n�l che a, Saula kuta inthokin ka san suok che a. xekd Hieng ang thil a thaw lei le lunginsietna a nei naw leiin a beram tuoi chu a l�t liin a rul ding a nih" a ta.d/d Chu mipa chunga chun Davida chu nasa takin a lung a sen a, Nathan kuomah, "LALPA hringna salin ka hril hi, chu thil thawtu chu thi tl�k a nih. Xc+d Chun, mi hausa chun mikhuol a nei a, a beram ruol le bawng ruol laia mi chu thata thlaithl�ng siemp�k n�kin mi rethei beram la tuoi chu a l�kp�k a, a ina mikhuol hme ding chun a thatp�k a" a ta. Wb)d Mi rethei ruok chun beram la chikte an chawk chauh chu a nei a, a v�i a, a nauhai leh a chawm tlei a, a f�k le dawn ang ang chu an intawm a, a �ngs�ngah a pom in a, a naunu ang hielin a cheibawl a. Cad Mi hausa chun beram ruol le bawng ruol a hau �m �m a. !` ?d LALPA chun Davida kuomah Nathan a tir a. A hung chun a kuomah, "Khaw pakhata hin mi pahni an um a, pakhat chu mi hausa a na, pakhat chu mi rethei a nih. -_Ud A s�n hun s�ng a hung p�l chun Davidan a in tieng a'n thuoitir a, nuhmeiin a nei a, naupa a neipek a. Nisienlakhom, Davida thilthaw chun LALPA a suklawm nawh.>^yd Uria nuhmeiin a pasal thi thu a hriet chun a s�n a. U]%d Davida chun zuolko kuomah, "Joab kuoma chun, 'Hi hin i lung sukhnuol naw raw se. Kawlhn�m chun a tu el khom a thlei naw a, nasa nawk zuolin khuo chu bei unla, sukse vong ro' tiin infui phur rawh" a ta. \#d Thal k�ptuhai chun i siehlawhai chu kula inthokin an lo kap a, lal siehlaw thenkhat an thi a, Hit mi Uria khom kha a thi ve a nih" a ta. $[Cd A mi tir chun Davida kuomah, "Mihai chun an mi hung nor phei a, phula chun an mi hung bei a, keinin an khaw l�tna kotkh�r tlung rakin kan nor k�r a. qZ]d Chuongchun, a mi tir chu a fe a, a tlung chun Davida kuomah Joab-in hril dinga a ti po po chu a hril a. Y;d Jerubeset naupa Abimelek kha tuin am a that kha? Nuhmeiin bu rawtna lung sin kula inthokin a lu chungah a zuk thl�k a, Thebez-ah khan a thi a ni naw am a ni? Iengti d�na kul bul ela chun in fe am a na?" a ti chun, "I siehlaw Hit mi Uria khom a thi ve' ti rawh" tiin a hril a.~Xwd 'Iengti d�na chuong anga hnaia chun in va bei am a na? Kula inthokin an lo kap ding cheu ti khom in hriet naw maw? SW!d A mi tir kuoma chun, "Indo chanchin i ripawt zo pha lal a lungsen thut a, EVd Joab chun indo chanchin chu a kimin Davida kuomah a thon a. Ud Khaw s�nga mihai chu Joab mihai do dingin an hung suok a, an bei a, Davida mihai ngei khom an thi a, Hit mi Uria khom chu a thi a.zTod Joab-in khuo a'n huol lai chun an r�lhai tienga mi huoisen sen umna nia a hrieta chun Uria chu a'n thangtir a. S/d Chu lekhathona chun Davidan, "Uria hi r�l zuolna lai tak a hmatawngah inthangtir la, an lo that ngei dingin hnung intawlsan ro" tiin a ziek a. ZR/d A z�nga chun Davidan Joab ta ding lekhathon a ziek a, Uria chu a'n chawitir a. 3Qad Chun, Davida chun Uria chu a ko a, a hmaa chun fain a dawn a, a'n ruitir ta d�r a. Z�n tieng chun a in tieng inlawi loin a pu siehlawhai lai riek dingin a suok ta a. P9d Davida chun Uria kuomah, "Voisun khom hi takah la ch�m la, z�ngah i fe chauh ding a nih" a ta, chu ni le a z�ng chun Jerusalemah a la ch�m a. .OWd Uria chun Davida kuomah, "Pathien Bawm le Israelhai le Judahai chu b�kah an um a; ka hotupa Joab le ka pu mihai chu ramah an inkul a, kei ka inah inlawiin, faa dawnin, ka nuhmei kuomah ka z�l bik ding maw? I hringna le i thlarau hringna s�lin ka hril, chu chu thaw naw top ka tih" a ta. %NEd Uria chu a in tieng a'n lawi nawh ti Davida an hril chun Uria kuomah, "Hla taka inthoka hung i ni nawm am a ni? Iem a ta i in tieng inlawi loa i um?" a ta. qM]d Amiruokchu, Uria chu lal in kotkh�r bula chun a pu siehlawhai lai a riek a, a in tieng chun a fe nawh. ~<}}|{zz$yFx~xwvVuttsssTrqq9pon]mll:kkgj\ii4h,gtffveedc}bba`J_v^]][[ZYY+X&WW9VV/U~ToSORXQvPOON M`LL$KaJII HG~G(F9EE DyCuCBBAuA@?]>==/<;; :87655j433C2I1009/t..B--,T++*)(Q''e'&&8% $S#u""G! $:@021`zq26D@v8 N o  W  ? AT SYvRdS�m um lo z�ng khaw thieng a,Ni var mawi suok ang hi a na,Raw s�r zo khaw inthieng a,Thlai hung har sieu ang a nih.QdIsraelhai Pathien chun a hril,Israelhai Lungpui ngei chun:'Mi chungah indik taka thaw a,Pathien ti puma ro r�l hlaktu chu,WP)d"LALPA Thlarau chun a thu,Keima hmangin a hung hril a,A thu chu ka leiah a um.@yd%Ka lam hraw i mi zaup�k,Ka sir a'n tl�u nawna din.p?[d$Sandamna phawn mi pein,I kut changa mi chelin,I'n ph� hnuoina lei chauin,Ropui ka hlaw ph� hlak si.I> d#Ka kut r�l do a'n thiemtir,D�r thalngul ka kuoi k�r thei. s=ad"Sazuk zaper anga hr�t, Zaper tha hr�t mi pein, Hmun s�ng l�rah him takin,A mi'n tlattir hlak si a.S<!d!Hr�tna thaa mi'n thuom a,Ka lampui suktluongtu chu,Pathien hi a ni si a.X;+d LALPA naw Pathien tu am,Ei Pathien naw tu hrim am,Lungpui b�l tl�k an um a?]:5dPathien lampui a tha kim,LALPA thutiem a'n kh�l nawh,A b�ltu ta di'n phaw a nih.Z9/dI thang chun r�l n�r ka ta,Ka Pathien zarin an kul,Lawn kaiin lap�k ka tih.Y8-dKa khawnvar i nih, Aw LALPA,LALPA chun keimaa thim chu,A mi sukvarp�k hlak si.>7ydInngaitlawmhai i san a,Meng s�nghai i suktlawm hlak.?6{dThienghlim lakah i thienghlim,Mi kawi lakah i khir bok.55gdRingum lakah i ringum,Mi fel lakah i fel fai,p4[dKa'n dikna ang phu peiin,A mit hmuah poi ieng khom,Ka tawk ve ngai naw leiin,LALPAN lawmman a mi p�k.<3udA hmaa dem kai lo din,Suol lakah ka'n thier fihlim. ;2sdKa hmaah a d�n ka sie,A thu ka bawsiet ngai nawh.[11dLALPA ditzawng ka vong a,Pathien inv�k hmangsanin,A kal zawng ka thaw ngai nawh.i0MdKa'n dikna phuin lawmman,LALPAN a mi siemp�k a, Ka kut a fai ang phuin,Ama chun a mi rul hlak.Y/-dHmun thawvengah a mi'n nghat a,Ka chungah a lawm leiin,A mi san suok tah a nih. @.}dSiet tuok lai mi bei sienkhom,Mi santu chu LALPA a nih. b-?dHm�lma hr�t le doral hr�nghai,Ka cho ruol lo kuta inthokin,A mi san suok tah a nih.T,#dChunga inthok mi zuk banin,A kutin a mi chel a,Li-a inthok a mi l�k suok;+)dAw LALPA, hn�r hnit meu a,I hang hrawk tawl takzet chun,Va tuonghai inlang rawtin,An hung kang zo ta vong a,Hnuoi thuthai khom a'n lang tah.s*adA thal chu a hang k�p a,Hm�lmahai an tl�n dar a,T�k a'n tl�ktir dum dum a,Anni chu a hne zo tah.G) dLALPAN v�nriel inr�mtirin,Chunghnungtak rawl a thangkhawk.9(od Ama vara inthok chun,Kawl a hung inphe zuoi zuoi.<'ud Tuomtuah thim a hmang a,Sum tui pai inthim khup chu.Z&/d Cherub chungah a chuong a,Thli chu thla zara hmangin,Hr�t takin a hung vuong a.E%d V�n kei k�rin a hung tum a,S�m dum chungah a ng�r a,a$=d A hn�rah meikhu a suok a,A baua chun k�nghmang thei mei,Chokin a'n hlap puot puot a.j#OdHnuoi inhn�ngin a'n thin a,Tl�ng thuthai chen an inhn�ng a,A lungsen leia inhn�ng a nih. v"gdLungzingin LALPA ka ko a,Ka Pathien thangpuina ka ng�n;A tempula inthokin a hriet,Ka tap riin a na a tlung.I! dThl�n hruolhruiin a mi v�t a,Ka hmasuon thina ch�ng a nih.? {dThina tuifawnin a mi'n huol,Sietna tuiin a mi chim vel;@}dInp�k tl�k LALPA ka ko a,Hm�lma lakah a mi humhim.BdKa Pathien, ka suonglungpui,Ka'n b�kna hmun le ka phaw,Mi'n tlantu ki hr�u a nih.Ama chu ka kulpui nghet,Ka'n b�kna le ka himna,Pawngn�ktuhai laka inthok,Mi san himtu chu a nih.8mdLALPA chu ka suonglungpui,Ka kulpui le sanhimtu, dA hm�lmahai po po kuta inthok le Saula kuta inthoka LALPAN a san suok leiin Davida chun LALPA kuomah hi hla hi a sak a:vgdChuong mi palihai chu Gath khuoa mi lien Rafa laka pieng an na, Davida le a mihai kutah an thi ta vong a nih.eEdAma chun Israel mihai chu a va deusaw a, Davida unau Simei naupa Jonathan chun a lo that a. vgdChun, Gath khuoah indona a um nawk a, chu taka chun pa dung ins�ng tak el, a kut khing hni ve veah kutp�r paruk le a ke khing hniah kep�r paruk ve ve, a r�nga sawmhni le pali nei hi a um a, ama khom chu mi lien laka pieng a nih. *OdHmun danga Filistinhai le indonaah Jare Oregim naupa Elbanan, Bethlehem mi chun Goliat unaupal a that bok a, a fei ngul chu puonkhawngna themtl�ng tiet a nih. 3dChuong hun vel lai bok chun Gob khuoah Filistinhai leh an indo a, Husat mi Sibekai chun mi lien naupahai laia mi Safa, Rafa thlaa mi chu a that a. xkdNisienlakhom, Zeruia naupa Abisai chun a san a, Filistin mi chu a bei a, a that ta a. A mihai chun Davida kuomah, "Israelhai khawnvar a mit nawna dingin indonaa chu kan kuomah hung thla ve ta d�r naw ti nih" tiin a chungah an inkh�m a.8kdChun, Ishbi Benob, mi lien Rafa thlahai laia mi pakhat, a d�r fei hmor zum ringot khom kilogram thum le a chenvea rik chawi le kawlhn�m thar pai chun Davida that a tum a. 7dFilistin mihai le Israel mihai chu an hung indo nawk a. Davida chu a mihai leh Filistinhai bei dingin a fe thl�k a, sienkhom a hung chau ta hle a. DdSaula ru le a nauhai ru chu Benjamin rama Zela khuoa a pa Kisa thl�nah an ph�m a, lalin thaw dinga a ti ang peiin an thaw a. Chu taka inthok chun a ram chungah Pathien a lungawi ta a.3d Davida chun chutaka inthok chun Saula le Jonathan ruro chu a hung chawi a, chu hmuna an thathai po po ru, phum loa umhai chu a'n khawm vong bok a. 3d Chuongchun, Davida chu a fe a, Jabes Gilead-a inthokin Saula le Jonathan ruro chu a hang inkhawm a (Filistin mihaiin Gilboa tl�nga Saula an that hnungin an ruong chu Bet Shan kotthl�rah an khai a, chu taka inthok chun Jabes Gilead mihaiin a r�kin an hang l�k a nih). Jd Chun, Aia naunu Rizpa, Saula hmei thilthaw chu Davida an hril a. d Chun, Aia naunu Rizpa, Saula hmei chun saiip a l�k a, bu an s�k huna inthoka ruotui tl�k hun chenin an ruong inkhaina hmun lungpuia chun a umna dingin a zar a, an ruong chu ieng khomin tawk lo dingin s�nah vatehai lakah a v�ng a, z�nah ramsahai lakah. Fd Gibeon-hai kutah a p�k a, anni chun LALPA hmaah tl�nga chun an khai hlum a. Chuongchun, an pasari chun hmun khatah an thi vong a, chu chu bu s�k hun, barli an s�k tan hun vel a nih.F dLal chun Aia naunu Rizpa-in naupa pahni Saula a hringp�k Armonia le Mefiboset hai le Meholat mi Barzilai naupa Adriel laka Saula naunu Mikal-in naupa panga a hringp�k hai chu a thuoi a, dDavida le Saula naupa Jonathanin LALPA hmaa thu an lo intiemkam leiin lal chun Jonathan naupa Mefiboset hringna ruok chu a hla a.  7da naupa pasarihai chu mi pe suok la, LALPA mi ruot Saula umna Gibea khuoah LALPA hmaah khai hlum kan tih" an ta. Lal chun, "P�ng ka ti cheu" a ta.   dAnni chun lal kuomah, "Mi suksetu le Israel ram s�nga hrim hrim um lo dinga mi sukchimit tuma phiertu chu hieng hin thaw la, Z /dGibeon mihai chun, "Saula le a s�nghaia inthok hin tangkaruo le rangkachak kan ngiet thei naw a, Israel mihai sukhlum theina kan nei bok nawh" an ta. Davida chun, "Ieng am ka thawp�k cheu in nuom a? a ta. 2_dDavida chun Gibeon mihai kuomah, "Ieng am ka thawp�k thei ding cheu? LALPA rohai chu mal in sawm theina dingin ieng ang inremna am ka siemp�k ding cheu a na?" a ta. +QdLal chun Gibeon mihai chu a ko a, a'n biekpui a. (Gibeon mihai chu Israel thlahai ni loin Amor mi la um sunhai an ni lem a, Israel thlahai chun anni chu hum dingin thu an lo inkh�m ta a, sienkhom Israelhai le Judahai ta dinga thahnem a ngai luotah Saula chun sukchimit a tum tawl a nih). 3 cdDavida inlal laiin a zawnin kum thum tam a tla a. Davida chun LALPA a rawn a, LALPA chun "Saula lei le a s�nghai thisen insuo lei a nih, Gibeon mihai an that si a" a ta.-WdJair mi Ira chu Davida thiempu a nih.CdSeva chu ziektu a na; Zadok le Abiathar chu thiempu an na;uedAdoniram chu sinthawa an sor luihai hotu a na; Ahilud naupa Jehosafat chu chanchin inchiktu le ziektu a na; q]dJoab chu Israel sipai po po chunga hotu a na; Jehoiada naupa Benaia chu Kerethai le Pelethai hotu a na; /YdChuongchun, nuhmei chun a varna hmangin mipui hai kuoma chun a fe a, Bikri naupa Seba lu chu an tan a, Joab umna tieng chun an d�ng thl�k a. Chuongchun, tawtawrawt a m�t a, mani in tieng seng panin khuoa inthok chun an suok dar ta a. Joab chu lal kuom tieng Jerusalemah a k�r nawk ta a.1dChuong ang tieng chu a ni nawh. Efraim tl�ngrama mi Bikri naupa Seba chun lal dodalin, Davida lakah kut a lek a, ama chu mi pe suok unla, in khuo hi suoksan el kan tih" a ta. Chu nuhmei chun Joab kuomah, "Ngai ta, a lu chu kula hin hung d�ng thlap�k kan ti che" a ta. kQdJoab chun, "Chuong ang chu a ni awzawng nawh, sukram amanih suksiet amanih kan tum naw hrim hrim. ?~ydKeini hi Israel mihai laia inremna dit pawl le ringum pawl kan ni a, nang ruok chun Israelhai khaw hlun hi suksiet i tum a ni hi. LALPA ro chu ieng dinga sukram i tum am a na?" a ta.}}udNuhmei chun, "Tien lai chun, 'Abel khuoah thurawn va la rawh' an ti hlak a, chuong ang chun thu an sukthl�k hlak. >|wdA kuom chu a va pan hnai a, nuhmei chun, "Joab i ni maw?" a ta, ama chun, "Ni e" a ta. Ama chun, "I bawinu thu hril hi ngaithla rawh" a ta, Joab chun, "Ka ngaithl�k annawm" a ta. |{sdKhuoa inthok chun nuhmei var pakhat hi a hung kh�k a, "Joab kha hung ko unla, a kuomah thu lo hril ka tih" a ta. )zMdJoab sipaihai chu an hung a, Seba chu Bet Maaka-ah an inhuol a. Kul bang hrulah a v�l tuokin hnuoi an d�ng pawng a, kul chu sukchim tumin an sut bur bur a. 4ycdSeba chun Abel le Bet Maaka chena um Israel hnam tinhai ram chu a sir bakah Bikri mihai biel khom a sir a, chuongchun mihai chu an hung pung khawm a, ama chu an zui ta a. wxid Lamliena inthoka Amasa ruong a son hnung chun Bikri naupa Seba hnot dingin mi po po chun Joab chu an zui ta a.Aw}d Lam lailung takah ama thisena inbuol Amasa hmu taphot chu an chawl chat pei ti chu tlangv�l chun a hmu leiin a ruong chu lamliena inthokin ph�lah a hn�k phei a, puon a'n khum a. vd Chun, an bula ng�r Joab rawihai laia tlangv�l pakhat chun, "Joab tieng le Davida tienga thang taphot chun Joab zui pei ro" a ta. juOd Amasa chun Joab kawlhn�m chawi chu a lo ringhla naw a, Joab chun a phingah a sun a, a r�l a hung dawk thla p�r a, sun non ngai loin a thi ta nghal a. Chu zoah Joab le a unaupa Abisai chun Bikri naupa Seba chu an hnot a. td Joab chun Amasa kuomah, "Unaupa, i dam de maw?" a ta. Joab chun Amasa chu fawp dingin a kut chang tiengin a kh�khmulah a chel a. vsgdGibeon lungpui umna an va tlung chun Amasa-in anni chu a lo hmuok a. Chun, Joab chun a r�lthuom a h�k a, a chungah kawlhn�m, a p�i chopin a kawngchunah a pai a, a hang lawn chun a kawlhn�m chu a p�ia inthokin a hung indok a. 2r_dChuongchun Joab rawihai, Keret mihai, Pelet mihai le an mi hr�thai po po chu Abisai inrawina hnuoiah Bikri naupa Seba hnot dingin Jerusalema inthokin an inthok suok a.q{dDavida chun Abisai kuomah, "Bikri naupa Seba hin Absalom n�kin ei poi a tawk nasa lem ding a nih. Chuleiin, i pu mihai hi thuoi la, hnot ro khai; chuong naw chun kul nei khuoa d�m l�t hman a ta, ei kuta inthokin suok hlauh rawi a tih" a ta. jpOdAmasa chu Judahai ko khawm dingin a fe a, sienkhom lalin hun a ruotp�k n�kin a thang sawt a. {oqdChun, lal chun Amasa kuomah, "Juda mihai ko khawm la, ni thum s�ngin nang leh hi taka hin hung inlang ro" a ta. xnkdDavidan a lal in a tlung chun in enkol dinga a m�ksan a hmei sawmhai chu a thuoi a, v�ngtu hnuoiah a khum a, an f�k le dawn a tump�k a, sienkhom a z�lpui ta naw a, hmeithai anga khawsain an thi chenin a khum hrang tawl tah a nih.@m{dChuongchun, Israel mihai po po chun Davida an z�msan a, Bikri naupa seba chu an zui ta hum hum a. Juda mihai ruok chun Jordana inthoka Jerusalem chenin an lal chu an thlathlam nawh.l !dChun, chu taka chun Benjamin hnama mi Bikri naupa a hming Seba, buoina siem ching mi a um a. Ama chun tawtawrawt a m�t a, "Davida lakah chan ei nei d�r nawh, Jesai naupa lakah thangna ei nei ve nawh, aw Israel mihai, in in tieng inlawi vong ro" tiin a kh�k a. Pkd+Israel mihai chun Juda mihai kuomah, "Lal laka kan chan hi chan sawm a na, chu b�kah Davida hi nangni n�ka hauh thei lem dai kan nih. Ieng leia hmusit taka in mi thaw am a na? Lal thuoi k�r nawk thu hi a rot hmasa lemtu kan ni naw am a ni kha?" an ta. Juda mihai hlak chu Israel mihai n�ka tong inrum lemah an thang a. vjgd*Chun, Juda mihai chun Israel mihai kuomah, "Lal chu kan inhnaipui a ni lei a nih. Ieng leia hi thila hin in lung a sen am a na? Lal thil nei hi ringa khawsa am kan ni? Keini ta dingin lal thil nei ieng am l�k kan nei ta hlak a?" an ta.kiQd)Sawt nawte hnunga chun Israel mi po po chu lal kuomah an fe a, a kuomah, "Iem a ta kan unau Judahai hin an pumbil b�k che a, lal le a s�nghai le Davida mihai po po khom Jordan r�lah an thuoi kai sa vong am a na?" an ta. h d(Lal chu Gilgalah a kai a, Kimham chu a kuomah a kai ve a. Juda sipaihai po po le Israel sipai a z�tve chun lal chu an thuoi a.#gAd'Chuongchun, mi po po chun Jordan r�l an kai a, chu zoah lal khom chu a kai ve a, Barzilai chu a fawp a, mal a sawm a, ama hmun tieng a k�r nawk ta a. $fCd&Lal chun, "Kimham chu ka kuomah kai v�ng a ta, tha i ti ang peiin a chungah thawng ka ta, thil ieng khom a mi hni taphot chu thawp�k pei ka tih" a ta. tecd%Lunginsiet takin i siehlaw hi mi'n k�rtir nawk la, ka nu le pa thl�n umna keini khuo ngeiah thi v�ng ka tih. Amiruokchu, en ta i siehlaw Kimham hi, lalpa, ka pu kuomah fe ve sien, a chungah tha i ti ang peiin thaw raw khai" a ta. dd$I siehlaw hin lal ruola Jordan kai ve ka tum chauh a nih. Ieng dingin am lal chun chuong ang lawmin that man a mi rul kher ding? ,cSd#Tu hin kum sawmriet ka ni ta a, a sie a tha thlier dukdak thei khom ka ni ta'm a ni? I siehlaw hin a f�k a dawn inhnik le inhnik naw khom ka hriet hrang ta'm a ni? Pasal le nuhmei hla sak khom hre thei am ka la ni? Ieng leiin am i siehlaw hi ka lalpa phurrik belsatuah ka thang ding a na? ubed"Barzilai chun lal kuomah, "Ieng chen am dam ding ka la ni a, Jerusalema lal kuoma ka hang fe vena ding chu? maUd!Lal chun Barzilai kuomah, "Ka kuomah Jerusalem tieng hung kai ve la, ka chawm ding che annawm" a ta. `d Barzilai chu upa tak, kum sawmriet mi zet a ni ta a. Mahanaim-a lal a um s�ngin a f�k dinghai a lo tum a, mi neinung tak a nih. _dGilead mi Barzilai khom lal chu Jordan thuoi kaia a panna ding tienga inthla liem dingin Rogelama inthokin a hung thla a. r^_dMefiboset chun lal kuomah, "Amain nei vong raw se; lalpa, ka pu chu him takin a hung tlung ta si a" a ta.p][dLal chun a kuomah "Hril tam iem a ngai a? Nang le Zibain ram chu insem dingin thu ka p�k cheu" a ta. \{dKa pu Saula thlahai po po chu ka lalpa, ka pu hmaa hin sukhlum vong ding an ni lai zingin i siehlaw hi thl�ithl�ng i otpuihai lai i mi'n thangtir a. Chuleiin, lal kuoma hin thil dang ph�t ngam ziez�ng ding awm ka la ni rop am a ni?" a ta. [dKa lalpa, ka pu kuomah i siehlaw hi a h�k bok a, sienkhom ka pu hi Pathien v�ntirko ang a ni leiin tha i ti ang angin thaw rawh..ZWdAma chun, "Aw lalpa, ka pu, i siehlaw hi kebai ka ni leiin ka sabengtung chungah chuongin lal chu zui dinga inngai ka ni a, sienkhom ka siehlaw Zibain a mi hl�m a.zYodJerusalema inthoka lal hmuok dinga a hung thla chun lalin, "Mefiboset, ka kuomah ieng dinga i hung ve naw?" a ta.kXQdChun, Saula tupa Mefiboset khom chu lal hmuok dingin a hung thla ve a. Ama chun lal a fe suok nia inthoka him taka a hung k�r nawk ni chenin a kehai a tuoi nam naw a, a hner hmul a vaw naw a, a silf�n khom a sawp bok nawh.SW!dChun, lal chun, "Simei, thi naw top i tih" tiin a kuomah thu a'n kh�m a.V!dDavida chun, "Nangni Zeruia naupahai, nangni mi lo hrietp�k ding ieng am a um a? Voisun hin a mi dotuhai in ni naw am a ni? Voisun hin Israelhai laia mi hrim hrim sukhlum ding an ni am a ni? Voisun hin Israel mihai chunga lal ka ni hi ka hriet naw am a ni?" a ta. U dChun, Zeruia naupa Abisai chun, "LALPA hriek n�l tongsie inphurtu a ni leiin Simei hi sukhlum ding a ni naw am a ni?" a ta. /TYdI siehlaw hin thil suol ka thaw ti ka hriet a, chuleiin voisun hin Josefa s�ngkuo laia ka lalpa, ka pu hmuok dinga hung thla hmasa tak ka ni nghe nghe a nih" a ta. S%dGera naupa Simeiin Jordan r�l a kai chun lal hmaah a bokkhup a, a kuomah, "Ka lalpa chun thiem naw changah mi sie naw hram raw se. Ka lalpa, ka puin Jerusalem a suoksan nia i siehlaw thil thaw suol kha mi hre p�k zing loin, lal chun a lungrilah pai zing naw sien. rR_dLal s�ngkuohai thuoi kai ding le lalin a ti ang ang thaw dingin r�l khing tieng kaia chun an k�i a.?QydSimei chun Benjamin mi s�ngkhat le Saula s�nghai siehlaw Ziba le a naupa sawm le panga le a siehlaw sawmhni a hung thuoi a, Jordan kama lal umna tieng chu inhmaw takin an pan a. PdBahurim khaw mi, Benjamin hnama mi Gera naupa Simei khom chu Juda mihai le chun Lal Davida hmuok dingin inhmaw takin a hung thla ve a. $OCdChuongchun, lal chu a hung k�r nawk a, Jordan vadung a hung tlung a. Lo hmuok a, lal chu Jordan vadunga thuoi kai dingin Judahai chu Gilgalah an hung a. 'NIdChu thu chun Judahai lungril a hne a, lungril hmunkhat an hung put ta a. Lal kuoma chun, "I mihai po po le khan hung k�r nawk ta ro" ti dingin mi an tir a. yMmd Chun, Amasa kuomah, "Ka thisen inzompui i ni naw am a ni? Tuta inthoka Joab aia ka sipai kawmandarah ka siem naw che a ni chun Pathienin a law law mi law sien la, chu n�ka nasa khom chun mi thaw raw se' a tih va ti rawh" tiin mi a tir a. Ld Nangni hi ka unauhai, ka taksa le thisen inzompui ni bok si a, ieng leiin am lal thuoi k�r thuah a awisawt tak ni in tum?' tiin. #KAd Lal Davida chun thiempu Zadok le Abiathar hai kuomah thu a thon a, "Juda upahai kuomah hieng hin hril ro: 'Israel mihaiin lal thuoi k�r ding thu an hril chun lal kuom a tlung ta si a, ieng dinga nangni hi a in tienga lal thuoi k�r ding thua a vuoicha taka thang in tum am a na? 3Jad Ei chunga lal dinga hriek ei n�l Absalom hlak chu indonaah a thi ta bok si a. Iengti leia lal ko k�r thu hi bau khat khom in hril puok naw am a na?" an ti sup sup a. ^I7d Hmun tinah Israel thlahai lai nasa takin an ins�l a, "Lal chun ei hm�lmahai laka inthokin a mi sanhim a, ama chu Filistinhai kuta inthoka mi sansuoktu a nih. Sienkhom tu hin Absalom leiin a tl�n hmang ta a. sHadChuongchun, lal chu a tho a, kul kotkh�ra chun a'n thung a, "Ngai ta u, lal chu kul kotkh�rah a'n thung" tiin mihai an hril dar a, an r�ngin lal hmaa chun an hung a. Israelhai ruok chu an in tieng seng an tl�n k�r nawk ta a.G3dTu hin tho la, va suok la, i mihai va chokphur rawh. LALPA s�lin ka hril hi, i va fe suok naw chun voiz�n hin mi pakhat khom i kuoma um hmu ta naw ti nih. Chu chu i tleirawl laia inthoka tu chena i chunga vangduoina hung tlung po po laia a zuolkai tak n�ng a tih" a ta. FdA theidatu che i hmangai a, a hmangaituhai che i theida a. I kawmandarhai le i mi le sahai hi i ta dingin ieng khom an lo ni nawzie voisun hin i t�r lang chieng hle a nih. Mi dang po thi hai sien khom Absalom a dam phot chun i hlim tho dingzie ka hmu tah. -EUdChun, Joab chu lal inah a fe a, a kuomah, "Voisun hin nang le i naunu le naupahai le i nuhmeihai le i hmeihai hringna sansuoktu, i mihai po po i sukhmaimawk a nih. sDadLal chun a hmai a hup a, "Aw ka naupa Absalom! Aw Absalom ka naupa, ka naupa!" tiin inring takin a tap a. CdIndonaa tl�n hmanghaiin inzak taka khuo an l�t ang elin chu ni chun indoa fe hung k�rhai chun dei zotin khawpui an hung l�t a. B d"Lalin a naupa lu a s�n" ti sipai po poin an lo hriet chun, chu nia an hn�na chu lu s�nna ni-ah a hung inchang ta lem a. ^A 9dChun, Joab kuomah, "Lalin Absalom a s�n a, a tap a tap el a nih" ti an hung hril a. @}d!Chuongchun, lal chu a beidong hle a. Kul kotkh�r chunga a pindan tieng chun a kai tung a, a tap a, a fe malam chun, "Aw, ka naupa Absalom! Ka naupa, ka naupa Absalom, i aiin thi lem chu ni lang maw! Aw, Absalom, ka naupa, ka naupa!" tiin a ta a. 9?md Lal chun, "Tlangv�l Absalom chu a dam de maw?" a ta. Kus mi chun, "Lalpa, ka pu hm�lmahai le i sietna zongtuhai po po chu, chu tlangv�l ang chun um vong raw hai se" a ta.Q>dChuong lai chun Kus mi chu a hung tlung ve a, lal kuomah, "Lalpa, ka pu ta dingin chanchin lawmum ka hung intlun ie; i chunga helhai po po phuba chu voisun hin LALPAN a l�kp�k ta che a nih" a ta. [=1dLal chun, "Ka s�ra hin hung ng�r phot rawh" a ta, a s�ra chun a va ng�r a.T<#dLal chun, "Tlangv�l Absalom a dam de maw?" tiin a'n don a. Ahimaz chun, "I siehlaw Joab-in kei i siehlaw a mi tir lai khan an buoi mur mur ka hmu a, sienkhom ieng chie am a nih ti ka hriet nawh" a ta. ;)dChu zo ela chun Ahimaz chu a hung kh�k a, lal kuoma chun "Iengkim a tha ie!" a ta. Lal hmaah hnuoi sikin a bokkhup a, a kuomah, "LALPA i Pathien chu chawimawiin um raw se. Lal, ka pu khingtu le a chunga kut thl�k tumtuhai chungah LALPAN hnena a'n changtir che" a ta.4:cdR�lv�ngtu chun, "A hung tl�n hmasa lem saw Zadok naupa Ahimaz hoi ka ti kher el" a ta. Lal chun, "Ama chu mi tha a na, chanchin lawmum a hung hawn hlak a nih" a ta. k9QdChu zo elah r�lv�ngtu chun mi dang hung tl�n a hmu nawk a, kotkh�r v�ngtu a zuk ko kh�k a, "En ta, ama chaua hung tl�n mi dang ka hmu nawk" a ta. Lal chun, "Ama khomin chanchin lawmum hung hawn ngei a tih" a ta. =8udR�lv�ngtu chun lal chu a zuk ko a, a thil hmu chu a zuk hril a. Lal chun, "Ama chaua hung a ni chun chanchin lawmum hawn ngei a tih" a ta, ama chun a hung pan hnai tiel tiel a.P7dChun, kul kotkh�r puo tieng le s�ng tieng ink�ra Davida a'n thung lai chun r�lv�ngtu chu kul bang sawng chunga chun a hang kai a. A hei ngha vel chun mi pakhat hung tl�n nal nal a hmu a. E6dAma chun, "Ieng khom ni sien, tl�n ve ka nuom a nih" a ta. Chu phing leh Joab chun, "An leh, tl�n ve el rawh"a ta. Ahimaaz chu phaizawl tieng lamah a tl�n a, Kus mi chu a lekh�l a.}5udChun, Zadok naupa Ahimaz chun Joab kuomah, "Ieng khom hung tlung ding ni sien, Kus mi kha va hnot zui r�ng r�ng ka tih" a ta. Joab chun, "Ka naupa, lawmman hmuna chi chanchin hawn ding i nei si naw a, ieng leiin am i tl�n ve ding?" a ta. 49dJoab chun Kus mik kuomah, "Fe la, i thil hmu hi lal kuomah va hril raw leh" a ta. Kus mi chun Joab chu k�nin chibai a b�k a, a tl�n ta nghal a. B3dJoab chun, "Chu thu chu voisun ni khera nanga tl�npui ding a ni nawh. Ni dangah va hril de ti nih. Lal naupa chu a thi tah leiin voisun chu chanchin ieng khom va hril naw rawh" a ta. 2dChun, Zadok naupa Ahimaaz chun, "LALPA chun a hm�lma kuta inthokin a san suok tah ti lal hril dingin tl�n ka tih" a ta. 1dAbsalom chun a dam laiin, "Nau pasal khom ka nei ve si naw leiin ka hming a thi nawna dingin" tiin Lal Ruomah dam lai lung a lo intieng khawm d�r ta a, a lung d�ng b�m chu ama hming chawiin voisun chen hin 'Absalom hriet zingna lung b�m' ti a la ni zing.J0dChun, Absalom ruong chu an l�k a, ramngawa khur lien taka chun an d�ng l�t a, a chungah lung an d�ng bum th�r a. Israelhai khom chu mani in tieng seng panin an tl�n hmang ta vong a. /dChu phing leh Joab chun tawtawrawt a m�t a, Israelhai hnottu mipui chu an hung k�r a, an hnot zui pei Joab-in a khap ta si a. [.1dJoab r�lthuom chawitu mi sawmin Absalom chu an hung inhuol a, an sun hlum ta a. -3dJoab chun, "I z�i ngh�kin um zing thei naw ning" a ta, fei pathum a l�k a, saisuo buka int�ng, dama la um zing Absalom lunga chun a sun a. 4,cd Lal lakah ieng khom thup thei a ni si naw leiin, a lakah ringum loa a naupa thatin ka hringna sukderthawng ta lang, ka lakah nang i'n thierfihlim nawk dai awm si a" a ta. +d Mi chun a don a, "Tangka s�ng b�k khom mi pe ding ni la, lal naupa chungah kut thl�k naw ning. Kan hrieta ngei nang le Abisai le Itai kuomah, 'Keima leiin tlangv�l Absalom kha tu khomin tawk na naw raw se' tiin thu khom a p�k cheu a ni kha. 6*gd Joab chun a hriltu kuomah, "Hmu sia ieng leia sukhlum a, hnuoiah i kei thl�k naw? Chuongchun thaw la chu, tangka sawm le ka kawngchun hi ka p�k ding che a ni bah!" a ta.k)Qd Tuin amanih a hmu a, Joab kuomah, "Ngai ta, saisuo buka Absalom inkhai lai ka hmu" tiin a hril a. ( d Absalomin Davida mihai a tuok thut chun a sabengtung chungah a chuong a, sabengtung chun saisuo thing buk hnuoiah a tl�n l�tpui a, a lu chu thing kaua chun a'n t�ng a, hnuoi tawk lo v�n tawk loin a'n khai a, a sabengtung hlak chu a tl�n pei a. s'adChuong lai ram ph�ka inbei chu an ni leiin kawlhn�ma thi n�k hmanin ram ngawpuia thi chu an tam lem.Z&/dChu taka chun Davida mihaiin Israel mihai chu an hne a, s�nghni zet an that a. }%udChuongchun, sipaihai chu Israel mihai do dingin indona hmun tieng an pan a, an indona chu Efraim ram ngawpui a nih. V$'dChun, lal chun Joab le Abisai le Itai hai kuomah, "Keima leiin tlangv�l Absalom chu indoi takin va thaw ro" tiin thu a p�k a. Absalom chungchang thua lalin thu a p�k chu mipui khomin an hriet seng a.E#dLal chun, "Tha in ti d�n ang tak chu thaw pei ka tih" a ta. Chuongchun, lal chu kul kotkh�r bula chun a ng�r a, mipui chu a za t�l t�l le s�ng t�l t�lin an suok zut zut a. /"YdNisienlakhom, mipuihai chun, "Fe ve lo e khai. Keini hi chu tl�n hmang khom ni inlang, mi �ksak rak naw ni hai. A chenve khom lo thi ta inlang, ieng rakah ngai bok naw ni hai. Nang ruok chu keini l�t s�nga hlu lem i nih. Chuleiin, khawpuia inthoka i mi lo thangpui hi a tha lem" an ta. 3!adDavida chun a mihai chu a tir suok a, hmun thuma thea hmun khat chu Joab-in a'n rawi a, hmun thuma thea hmun khat chu Zeruia naupa Joab unaupa Abisai-in a'n rawi a, hmun thuma thea hmun khat dang chu Git mi Itai-in a'n rawi a. Lal chun mipuihai kuomah, "Keima ngeiin ka fepui ding cheu a nih" a ta.o  [dDavida chun a mihai chu a khawm a, sipai s�ng chunga kawmandar le za chunga kawmandar ding a ruot a. ydbawngnene d�m, dahi d�m, beram d�m, bawngnene khal tlang d�m Davida le a mihai ta dingin an hung chawip�k a.a=d"Mipuihai chu thlalerah phingtam dangch�rin an chau zo tah" an ti leiin puonthuo d�m, thl�ng d�m, maih�n d�m, pil b�l d�m, bu d�m, barli d�m, beiphit d�m, zeupuok d�m, b� dam, dailuo d�m, 0[dDavidan Mahanaim a hung tlung chun Amon thlahai khuo Rabaa mi Nahas naupa Sobi le Lo Debara mi Amiel naupa Makir le Rogelima inthoka hung Gilead mi Barzilai hai chun, OdAbsalom zuitu Israel mihai chun Gilead ramah thanghmun an va khuor a. I dAbsalom chun Joab aiin Amasa chu sipai kawmandarah a sie a. Amasa pa chu Jether, Israel mi a na, a nuhmei chu Abigail a nih. Abigail chu Nahas naunu a na, a zuorpuinu chu Joab nu Zerui a nih. hKdDavida chun Mahanaim a va tlung a, Absalom le Israel mihai po po khomin Jordan chu an k�n a. [1dAhitofel chun a remruot ang an zawm nawh ti a hrietin a sabengtung a buotsai a, a suok a, an khuo tieng a fe a, a s�nghai khawsak d�n ding a r�l fel vong a, a'n awk hlum a, a pa thl�na chun an ph�m a.%dChuongchun, Davida le a mihai po po chu an suok a, Jordan vadung chu an k�n a, khuo a hung var chun a k�n lo pakhat khom an um ta nawh. BdAn liem phing leh tuikula inthokin an hung suok a, lal Davida chu an va hril a, a kuomah, "Suok unla, vadung k�n inhmaw ro; hieng ang hin Ahitofel chun thu a phierr�k a nih" an ta. r_dAbsaloma siehlawhai chu ina nuhmei kuoma chun an fe a, "Ahimaaz le Jonathan hai kha khaw lai am an um?" tiin an indon a, ama chun "Vadung an k�n tah" a ta, an va zong a, sienkhom an hmu zo naw a, Jerusalem tieng an k�r nawk ta a.iMdNuhmei chun tuikul sinin a s�n khum a, a chunga chun bu a em a, tu khom hriet thei a ni nawh. DdAmiruokchu, tlanglakte pakhatin anni chu a lo hmu a, Absalom a hril a. An pahni chun an tl�n hmang nghal a, Bahurim-a mi pakhat, tuola tuikul nei inah an fe a, tuikula chun an l�t a. Z/dJonathan le Ahimaz chu En Rogel-ah an um a. Khawpuia an hung l�t tu khomin an hmu chu a tha si naw leiin, an kuomah siehlaw nungh�k tira va'n hriltira, anni chun Davida va hril sawng dingin rem an ruot a. RdChuleiin, 'Voisun chu thlal�ra vadung kaia d�m riek ta loin k�n ngei ngei ro, chuong naw chun lal le a kuoma um po po chu sukbohmang hlau rawi an tih' tiin Davida va'n hriltir vat ro khai" a ta. NdChuongchun, Husai chun thiempu Zadok le Abiathar kuomah, "Chuong ang khang ang chun Ahitofelin Absalom le Israel upahai rem a ruotpui a, chun, keiin chuong ang khang ang chun rem ka ruotpui bok a. eEdChuongchun, Absalom le Israel mi po po chun, "Ark mi Husai remruot chu Ahitofel remruot n�kin a tha lem" an ti a. LALPA chun Absalom chungah sietna an tlun theina dingin Ahitofel thurawn tha tak chu a'n hnawltir a nih.Dd Chu el b�kah, khuoah a l�t chun, Israel mi po poin hruihruol chawiin chu khuoa chun l�t ei ta, a khaw pumin ieng hlek khom m�ksan lo khopin vadungah hn�k thla vong ei tih" a ta.;qd Chuongchun, khaw lai hmuna khom ei tuok f�kna taphotah, hnuoia daidaw tla ang elin, a tuomin tuom khum ei ta, ama le a kuoma umhai po po chu tu khom hla hrim nei nawng ei tiu. A }d "Ka thurawn p�k ve chu hi hi a nih: Dan-a inthoka Beersheba ink�ra Israel mihai po po, tuipui kama tieu z�t zeta tamhai chu khawm phot la, indonaah nangma ngeiin hma thuoi rawh. { qd Chuong a ni chun, in sipai huoisen tak hai, sakeibaknei lungril ang put mihai meu khom an lungril z�m a ta, Israel mi po po hlak chun i pa chu sipai huoi tak a ni thu le a kuoma umhai chu sipai huoisen tak tak an nih ti an hriet vong si a. $>~~n}|{zz_yyPxwvvutssirr9rqqq_pppp>oootonn)nmJltkkjqiihhh==I<<;::I99m87655)4 3\22}11T00/..-,,|+M*))4('n&&% $>#}""!! n ]rf\fR!0d v/)H E b D1^E P$)OnBenjamin bielah Ela naupa Simei; -WnIsakar bielah Parua naupa Jehosafat; /[nAser le Alot bielah Husai naupa Baana; ;snNaftali bielah Solomon naunu Basemat pasal Ahimaz; ,UnMahanaim bielah Ido naupa Ahinadab; fGn Gilead biela Ramo khuoah Ben-Geber (ama chun Manase naupa, Gilead biela Jair lobuk po po hai, Basan rama Argob biel po po le kula inhuon, kul kotkh�ra d�r tluon hmang khaw ropui tak tak sawmruk chu a chang sa a nih); 0[n Tanak khuo, Megido khuo, Jezreel phai monga Zarethan khaw bula um Bet Shan biel po po, Bet Shana inthoka Jokmeam r�la um Abel Mehola khuo chenin Ahilud naupa Baana; An Nafot Dor bielah Solomon naunu Tafat pasal Ben-Ahinadab; An Arubot bielah (Sukot le Heber khom huom sain) Ben-Hesed; X+n Makaz hai, Salbim hai, Beth Semes hai le Elon Bethanan khuo haiah Ben�Deker; AnChuong larsaphai hming chu: Efraim tl�ngramah Ben-Hur; +nSolomon chun Israel ram pumpui chu biel sawm le pahniin a the a, biel tinah enkoltu l�rs�p a sie seng a, chuonghai chun lal le a s�ngkuohai f�k ding an ngaituo a, kum khata larsap tin mawphurna chu lal le a s�ngkuohai thla khat tl�k ding hung tum seng a nih. [1nAhisar chu lal in enkoltu; Abda naupa Adoniram chu sinthawa sor luihai hotu a nih.oYnNathan naupa Azaria chu biel hotuhai inrawitu; Nathan naupa bok Zabud chu lal thiempu le lal mi rawn; ^7nJehoiada naupa Benaia chu sipai kawmandar lu tak; Zadok le Abiathar hai chu thiempu; fGnSisa naupa Elihoref le Ahija chu lekha ziektu; Ahilud naupa Jehosafat chu chanchin rikawttu; b?nHienghai hi hotu lien a hnuoia thokhai chu an nih: Zadok naupa Azaria chu thiempu a nih; B nSolomon chu Israelhai po po chungah lalin a hung um ta a. & GnIsrael mihai po poin lal thurem d�n an hang hriet chun maktiin an inza hle a, ro indik taka r�l thiem dingin Pathienin varna a p�k a nih ti an hriet a.q ]nChu phing leh lal chun, "Naute dam lai kha a hmasa lem kha pe ro, ama ngei kha a nu chu a ni kha" a ta. _ 9nNaute dam nu chun a nau chu a lunginsiet �m �m a, lal kuomah, "Pu, lunginsiet takin naute hi ama kha pe el ro. That lul naw ro" a ta. Pakhat lem chun, "A tu khomin chang b�k nawng kan tih. Tan bong ro" a ta. {nLal chun, "Naute kha a laiah tan bong unla, a chenve chu pakhat kha pe unla, a chenve dang chu pakhat kha pe ro" a ta. @ }nChuleiin, kawlhn�m hung la ro" a ta, an hung l�k a. #AnLal chun, "Hi nu hin 'A dam hi ka nau a na, a thi lem hi i nau a nih' a ta, kha nu khan, 'A thi hi i nau a na, a dam hi ka nau a nih' a ti tlat bok si a. mUnPakhat lem chun, "Ni hlak a tim ie! A dam lem hi ka naupa a na, a thi lem kha i naupa a nih" a ta. A hmasa lem chun, "A teu naw �m el! A thi hi i naupa a na, a dam hi ka naupa a nih" a ta, lal hmaa chun an ins�l ta rak el a. ;nZ�ngkar ka nau chu nene hang p�k ka tum a, a thi sa a lo ni zing a. Zing khawvarah ka hang en chieng chun ka nau kha a lo ni ta d�r da'l a" a ta.'nZ�n rilah a tho a, i siehlawnu in lai chun ka bula z�l ka nau chu a l�k a, a z�lpui a, a nau thisa chu ka bulah a hung inz�ltir a. DnHi nu nau hi z�nah a thi a, a del hlum a ni nghe nghe a. nKa nau a pienga inthoka ni thumnaa chun ama khomin nau a nei ve a. Keini pahni chauh naw chu kan inah mi dang tu khom an um nawh. tcnPakhat lem chun, "Ka lalpa, hi nu leh hin in khata um hlak kan ni a, chu ina kan um lai chun nau ka nei a. DnThubuoi nei nawchizor pahni hi lal hmaah an hung ng�r a. +nChun, Solomon chu a thang har a, a mang a nih ti a hriet suok a. Chuongchun, Jerusalemah a k�r nawk a, LALPA Thuthlung Bawm hmaa chun a ng�r a, pumraw inthawina le inremna inthawina thilhl�nhai chu a'n hl�n a, chu zoah a khawnbawlhai po po ta dingin ruoi a the a.vgnI pa Davidan ka lampui hrawa ka thu a zawm ang boka i khawsa ve chun dam sawtna khom p�ng ka ti che" a ta. ~)n Chu b�ka chun i mi hni sa lo hausakna le hmingthangna khom pe sa bok ka ti che a, i dam s�ngin a tluk phak che lal tu khom um naw ni hai. :}on i hni ang tak chun thawng ka ta, varna le hriet thiem theina lungril p�ng ka ti che a, nangma ang hrim tu khom an la um ngai naw ang bokin tu khom um nawk ta ngai naw ni hai. |#n Chuongchun, a kuomah, " I ta dinga dam sawtna d�m, hausakna d�m le i hm�lmahai thina ding d�m hni loa ror�l thiemna i hni leiin, 1{_n Solomon thil hni chun LALPA a suklawm a. mzUn Chuleiin, i mihai ro ka r�l thiem theina dingin varna lungril le a sie a tha ka thlier thiem theina dingin hrietthiemna lungril i siehlaw hi mi pe rawh. Chuong naw chun i mi hieng zozaihai ro hi tu in am r�l zo an ta?" a ta.yymnI mi thlanghai tam tak, ieng z�ta tam am an nih ti khom hriet lohai chunga hin i siehlaw hi lalah i mi sie a. 1x]nTu hin aw LALPA, ka Pathien, i siehlaw hi ka pa Davida hmunah lalah i siem taa chu naupangte chauh ka la ni a, ka mawphurna hlen suok d�n ding khom ka la hriet nawh. wnSolomon chun, "I siehlaw, ka pa Davida kha i lakah ringum le fel takin a um a, lungril ng�l tak a put leiin a chungah lunginsietna nasa tak i'n langtir a. I lunginsietna ropui tak chu inlangtir peiin voisun hin a lalthungpha chu a naupa i hung inhluotir pei a. v nGibeon khuoa chun z�nah a mangin a kuomah LALPA a hung inl�r a, Pathien chun, "I dit dit mi hni la, p�ng ka ti che" a ta.NunChun, lal chu inthawina inhl�n dingin Gibeon-ah a fe a, chu chu an hmun s�ng po po laia poimaw tak a nih. Chu taka chun Solomonin pumraw thilhl�n s�ngkhat zet maich�ma chun a'n hl�n a. t#nSolomon khom hmun s�ngaa hai inthawiin rimtui inhl�n ve hlak sienkhom LALPA a hmangaizie chu a pa Davida thuruothai zawmin a'n entir a.usenLALPA hminga tempul bawl a ni hri si naw leiin mipuihai chun hmun s�nga hai inthawina an inhl�n hlak a. nr YnSolomon chun Aigupta lal Faraw leh inkungkeina siemin Faraw naunu chu nuhmeiah a nei a, a lal in ding le LALPA tempul a bawl m�k lai chu an zo hma le kula Jerusalem a'n huon zo hma po chun a nuhmei chu Davida khawpuiah a sie a. q3n.Lal chun Jehoiada naupa Benaia chu thu a p�k a, a suok a, Simei chu a bei a, a that ta a. Chuongchun, ram chu Solomon kutah suknghetin a um ta a.zpon-Lal Solomon ruok chu malsawmin um a ta, Davida lalthungpha chu LALPA hmaah kumkhuoin suknghet n�ng a tih" a ta. on,Ka pa Davida chunga ritlona i'n suo po po kha i lungrilah i la hriet vong a. Tuhin i suolna kha LALPAN a thungrul ding che a nih. cnAn+Ieng leia LALPA kuoma i'n kh�mna chu zawm loa thu ka p�k che chu i poisa naw am a na? mn*Lal chun Simei chu a'n kotir a, a kuomah, "Jerusalem i suoksan ni, hmun danga i suok ni l� l�in i thi ngei ngei ding a nih tiin LALPA hming s�lin thu ka'n kh�mtir che a ni naw am a ni? Nang khomin ka kuomah, 'I hril hi a tha, zawm ngei ka tih' i ti kha. olYn)Simei chu Jerusalema inthokin Gath khuoah a fe a, a hung k�r nawk tah ti thu chu Solomon an hril a. ,kSn(Chu phing leh a sabengtung chungah a chuong a, a suokhai zong dingin Gath khuoa Akis kuoma chun a fe a, a suokhai chu Gath-a inthok chun a hung thuoi k�r nawk a.gjIn'Simei chu Jerusalemah sawt fe a um a. Kum thum a hung invoi chun Simei suokhai laia pahni chu Gath khaw lal Maaka naupa Akis kuomah an tl�n hmang a. Simei kuoma chun, "I suokhai chu Gath khuoah an um" ti an hung hril a. sian&Simei chun lal kuomah, "A'n dik annawm; lalpa, ka puin a hril ang chun i siehlaw hin thaw pei a tih" a ta.hn%I suok ni, Kidron vadung i k�n ni l� l�in thi ngei ngei i tih ti hre rawh; i thisen maw chu nangma lu chunga ngei um a tih" a ta. gn$Chun, lalin Simei chu a'n kotir a, a kuomah, "Jerusalema hin i in ding bawl la, chu taka inthok chun khaw lai khom suok naw rawh. f n#Chun, lal chun Joab hmunah Jehoiada naupa Benaia chu sipai kawmandarah a sie a; Abiathar hmunah Zadok chu thiempuah a sie bok a.~ewn"Chuongchun, Jehoiada naupa Benaia chu a hang fe a, Joab chu a bei a, a that a, thlal�ra ama rama chun an ph�m a. Yd-n!LALPAN an thisen maw chu Joab lu chunga le a thlahai lu chungah kumkhuoin inphurtir sien la, Davida le a thlahai, a s�ngkuohai le a lalthungpha chungah LALPA thlamuongna chu kumkhuoin um zing raw se" a ta. =cun Ama n�ka fel lem le tha lem mi pahnih, Israelhai sipai hotu Nera naupa Abner le Judahai sipai hotu Jether naupa Amasa hai kha ka pa hriet loin a lo bei a, kawlhn�min a that a. ^b7nLal chun Benaia chu thu a p�k a, "A ti ang tak chun thaw rawh. S�t hlum la, ph�m hmang rawh, a san um d�r loa Joab-in thisen a'n suona maw laka inthoka kei le ka pa s�nghai hi i sukfihlim theina dingin. laSnChuongchun, Benaia chu LALPA puon ina chun a l�t a, Joab kuomah, "Lalin hung suok rawh a ti che a nih" a ta. Ama chun, "Suok lo e, hi taka hin thi el ka tih" a ta. Joab-in a lo don d�n chu Benaia chun lal kuomah a ripawt a.1`]nLALPA puon inah tl�n l�t a, Joab-in maich�m ki a chel thu chu Solomon an hril a. Solomon chun Jehoiada naupa Benaia chu a ko a, "Fe la, va s�t hlum rawh" a ta. %_EnJoab-in chu thu chu a lo hrietin, Absalom tieng thang naw sien khom Adonija phierpuitu a ni leiin, LALPA puon inah a tl�n l�t a, maich�m ki a chel a. "^?nChuongchun, LALPAN Silo khuoa Eli s�ngkuo chungch�ng thu a hril kha a hung tlung kim a, Solomon chun Abiathar chu thiempu a ninaa inthokin a b�n a.]3nThiempu Abiathar kuoma chun lalin, "Anathot khuoa i in le lo umna tieng k�r dai rawh. Thi tl�k i nia chu ka pa Davida hmaah LALPA Pathien Bawm i lo zawn tah hlak leiin le ka pa rinum tuorna po poah i lo tuor ve ta hlak leiin, tu hin chu la sukhlum nawng ka ti che" a ta. s\anChuongchun, lal Solomon chun Jehoiada naupa Benaia chu a tir a, ama chun Adonija chu a va bei a, a that a.c[AnTu hin ka pa Davida lalthungpha nghet taka mi'n hluotirtu le a tiem tah anga kan s�ngkuo lal s�ngkuoa mi'n dinp�ktu LALPA hringna chu s�lin ka hril, Adonija chu voisun ngei ngei hin sukhlum n�ng a tih" tiin. 8ZknChun, LALPA hming s�lin Solomon chu a'n kh�m a, "Hi a thil hni hi Adonijain a thipui naw chun Pathienin a law lawin mi law sien, chu n�ka nasa khom chun mi thaw raw se. +YQnLal Solomon chun a nu kuomah, "Ieng dinga Sunam nunghak Abishag chu Adonija ta dinga i hnip�k am an ta a? Chuong ang thil i hnip�k ta rau rau si chun ram khom hi hnip�k law law ta la, ka upa a ni hi teh- ama le thiempu Abiathar le Zeruia naupa Joab hai ta ding chen khomin tie!" a ta.`X;nAma chun, "Sunam nunghak Abishag hi i unaupa Adonija nuhmei dingin inneitir rawh" a ta.%WEnAma chun lal kuomah, "Thil chikte hni ding che ka nei a, mi'n hlawsamtir lul naw rawh" a ta. Lal chun a kuomah, "Hni ta la, nu, hnawl naw top ka tih" a ta. VynBathseba chu Adonija thil hni hrilp�k dingin lal Solomon kuoma chun a fe a. Lal chun lo lawm l�t dingin a ng�r a, a hmaa chun a k�n a, a lalthungpha chu a nu bulah a'n son hnaitir a, a thung a, a chang tieng chun a nu chu a'n thungtir a. JUnBathseba chun, "Ni e, lal kuomah hung hrilp�k ka ti che" a ta. %TEnAdonija chun, "Lunginsiet takin Lal Solomon mi hnip�k la, Sunam nunghak Abishag hi ka nuhmei dingin mi pe raw se. Nanga hni chu s�l ngam naw nih" a ta. |SsnTu hin thil pakhat chauh hni che ka nuom a, chu chu mi'n hlawsamtir lul naw rawh" a ta. Ama chun, "Hni ta la" a ta.mRUnAma chun, "I hriet tah angin ram hi ka ta a ni tah zet a, Israelhai po po khomin keima hi lal dinga an mi beisei zing ka ni a, sienkhom thil a hung inthl�k thut a, ram chu ka unaupa kutah a um nawk ta a, LALPAN a p�k a nih. `Q;nAma bok chun, "I kuomah hril ding ka nei a nih" a ta, Bathseba chun "Hril ta la" a ta. %PEn Chun, Hagit naupa Adonija chu Solomon nu Bathseba kuomah a fe a, Bathseba chun, "A tha tienga hung am i ni?" a ta, ama chun, "A tha tienga hung ni e" a ta. }Oun Chuongchun, Solomon chu a pa Davida lalthungphaa chun a thung a, a lalna chu det taka suknghetin a hung um ta pei a.Nyn Israelhai chungah kum sawmli ro a r�l a, Hebrona inthokin kum sari le Jerusalema inthokin kum sawmthum le kum thum. ZM/n Chun, Davida chu a thlatuhai kuomah a chawl a, Davida Khawpuia chun an ph�m a. ,LSn Tu ruok hin chu, thiem changin insuo naw rawh. Pa var tak i ni leiin a chunga i thaw ding chu hre el i tih. A lu tuok chu thisen leh thl�nah vui liem rawh" a ta.K-n"Chun, Bahurima inthoka hung Benjamin mi, Gera naupa Simei, Mahanaim-a ka fe tuma tongsie tinr�ng mi'n phurtu kha nangni lai hin a um a nih ti hre zing rawh. Jordana a mi hung hmuok tumin LALPA hmingin, 'Ka kawlhn�m chun that naw ning chengah' tiin thu ka'n kh�m a. HJ n"Gilead mi Barzila nauhai chunga ruok chu lunginsietna inlangtir la, i dawk�na thlaithl�ng k�ltuhai lai inthangtir rawh. I unaupa Absalom laka ka r�ltl�n laia mi tan tlattu an nih. I%nI rem hriet d�n ang peiin ama chu hung thaw la, amiruokchu a luah kel sam to rak khopin thlamuong takin thl�n muolah inliemtir naw rawh.Hn"Zeruia naupa Joab-in keima chunga le Israel sipaihai kawmandar, Nera naupa Abner le Jether naupa Amasa chunga a thaw d�nhai kha nang khomin i hriet a. Indo lai ang elin muongleiah anni chu a that a, ama kawngchun le kekokah an thisen a'n kaitir ta vong a nih. }GunChuonga i khawsa chun LALPAN ka kuoma, 'Ka hmaah fimkhur taka i thlahai an khawsa a, lungril le thlaraua ringum taka ka lampui an hraw chun, Israelhai lalthungphaa inthung ding mi invai ngai naw ti nih' tia a lo tiem chu LALPAN vong zing a tih.FFnLALPA i Pathienin lampui hraw ngei dinga a ruothai chu hraw la, i thilthaw iengkima le i fena taphotah i hmuingil theina dingin Mosie D�na chuong thup�k le d�nhai chu vong tlat rawh. E n"Leilunga ch�ng po po khawsak d�n angin ka fe ve hun a hung tlung t�p ta a. Hr�t takin um la, patling takin khawsa la, MD nA thi a hung hnai chun Davidan a naupa Solomon kuomah thuro a sie a: +C Sn5Chuongchun, Solomon chun mi a tir a, maich�ma inthokin an hung thuoi thl�k a, lal Solomon chu chibai a b�k a, Solomon chun, "I in tieng inlawi ta rawh" a ta.0B ]n4Solomon chun, "Mi ringum a nih ti a'n langtir phot chun a sam z�i khat khom hnuoiah tla naw nih; amiruokchu, a suol ti hriet suok a ni ruok chun th�ng a tih" a ta. ZA 1n3Chun, lal Solomon kuomah, "Adonija chu a ti taluo a, 'Lal Solomon chun a siehlaw hi kawlhn�ma sukhlum lo dingin inkh�m meuin voisun hin thu tiem raw se' tiin maich�m ki a chel el a nih" tiin an va hril a.K@ n2Adonija chun Solomon a ti leiin a tho a, maich�m ki a va chel a. n? Yn1Chu thu chu an hrietin Adonija mi fielhai po po chu an ti ta hle a, an tho a, an z�m dar ta vong a. > 'n0'LALPA, Israelhai Pathien, ka lalthungphaa inthung ding mi ka hmu ph�k ngeia voisuna hung ruottu chu inp�kin um raw se' a ti a nih" a ta. = n/Lal khawnbawlhai chun Davida chu an hung lawmpui a, 'I Pathienin i hming n�kin Solomon hming chu suktha lem sien la, i lalthungpha n�kin a lalthungpha chu ropui lemin siem raw se' an ti a. Ei pu lal Davida khomin a khumah k�nin Pathien a chawibiek a, E< n.Chun, Solomon chu tu hin a ram lalthungphaah a thung ta bok. O; n-thiempu Zadok le zawlnei Nathanin Gihon hmunah lal dingin hriek an n�l a, chu taka inthok chun hlim takin an hung k�r a, an hlim ri chun khawpui a thangkhawk a, chu ri chu a nih in ri hriet chu. /: [n,Solomon zui dingin thiempu Zadok hai, zawlnei Nathan hai, Jehoiada naupa Benaia hai, Keret mihai leh Pelet mihai chu a tir a, lal sabengtung chungah an inchuongtir a, _9 ;n+Jonathan chun, "Ka hawn naw top el. Ei pu, lal Davidan lalah Solomon a sie tah annawm. 78 kn*A hril lai zingin thiempu Abiathar naupa Jonathan chu a hung tlung a. Adonija chun, "E khai, hung l�t rawh. Nang ang mi fel chun chanchin lawmum hung hawn ngei i tih" a ta. +7 Sn)Adonija le a mi fielhaiin ruoi an k�l zo tawm chun ri an hriet a. Joab-in tawtawrawt ri a hriet chun, "Khawpui s�nga ri so veng vung chu iem an ta leh?" a ta. w6 kn(Mipuihai chun ama chu an zui tung a, nasa taka lawmin theihlehai an m�t a, an ri chun hnuoi a nghor nghing a.a5 ?n'Thiempu Zadok chun hriek siena fungki chu hmun thienghlima puon ina inthok chun a l�k suok a, Solomon chu hriek a n�l a. Chun, tawtawrawt an m�t a, mi po po chun, "Lal Solomon dam sawt raw se" tiin an kh�k a. R4 !n&Chuongchun, thiempu Zadok hai, zawlnei Nathan hai, Jehoiada naupa Benaia hai, Keret mihai le Pelet mihai chu an zu fe a, Solomon chu Davida sabengtung chungah an inchuongtir a, Gihon-a chun an thuoi a. 13 _n%LALPA chu ka pu, ka lalpa kuomah a um hlak ang bokin Solomon kuoma khom um sien la, ka pu, lal Davida lalthungpha n�ka ropui lemin a lalthungpha chu siem raw se" a ta.k2 Sn$Jehoiada naupa Benaia chun, "Amen! Ka pu, ka lalpa thu chu LALPA a Pathien khomin pom ngei raw se. #1 Cn#Ama chu hung zui tung inla, ka lalthungphaa hin inthungtir unla, ka aiin ro r�l raw se. Israelhai le Judahai chunga ror�ltu dingin ka ruot a nih" a ta.50 gn"Chu taka chun thiempu Zadok le zawlnei Nathan haiin Israelhai lal dingin hriek n�l hai sien la; chun, tawtawrawt m�t unla, 'Lal Solomon dam sawt raw se' tiin kh�k ro. / !n!Lal chun an kuomah, "In pu khawnbawlhai thuoi unla, ka naupa Solomon hi ka sabengtung chunga ngei inchuongtir unla, Gihon-ah zu fepui ro. . n Lal Davida chun, "Thiempu Zadok le zawlnei Nathan le Jehoiada naupa Benaia hai kha hung ko l�t ro" a ta, a hmaa chun an hung a. - }nBathseba chun hnuoi sika bokkhupin lal chu chibai a b�k a, "Ka pu le ka lal Davida hi kumkhuoin dam zing raw se" a ta.[, 3nLALPA Israelhai Pathien hming s�la, 'I naupa Solomon hi ka hnungah lal la ni ngei a ta, ka hmunah lalthungphaa hin la'n thung a tih' tia thu ka'n kh�m ang khan voisun ngei hin ka hlen suok ding a nih" a ta. `+ =nLal chun, "Buoina po poa inthoka ka hringna san suoktu LALPA hringna s�lin ka hril a, * nChu phing leh lal Davida chun, "Bathseba kha hung ko l�t ro" a ta. Chuongchun, a hung l�t a, lal hmaa chun a ng�r a. /) [nHi hi lalpa ka pu thua a thaw a ni si chun lalpa ka pu hin a hnunga lalthungphaa thung ding chu a tu tak hi'm a na ti i siehlawhai hi a lo hril ve naw a ni maw?" a ta.( nAmiruokchu, i siehlaw ngei ngei kei le thiempu Zadok hai, Jehoiada naupa Benaia hai le i siehlaw Solomon hai ruok chu a mi fiel ve nawh. m' WnVoisun hin a fe thl�k a, ran thau thau, beram le bawng tuoi a that teu a, lal naupahai po po, sipai lalhai le thiempu Abiathar hai a fiel a, fain an dawn tl�ng a, 'Pathienin Adonija huolhim raw se' tiin an kh�k ruol a nih. ^& 9nNathan chun, "Aw lalpa, ka pu, 'Ka hnungah Adonija hi lalin thung a tih i ti am a ni? %  n"En ta, zawlnei Nathan khom a hung ve ie" tiin lal chu an hril a. Lal kuom a va tlung chun lal hmaah hnuoi sikin a bokkhup a. L$ nChuonga lal a biek lai zing chun zawlnei Nathan chu a hung l�t a. 6# inChuong naw chun hieng hi hung n�ng a ta, ka lalpa hi a pi le puhai kuoma a chawl ve pha chun, kei le ka naupa Solomon hi thil suol thawtuah an mi ngai el ding a nih" a ta. "  nKa pu, ka lalpa hnunga hin lalthungphaah tu am hung inthung a ta ti i puong hun ding chu Israelhaiin an ngh�k thup el a nih. :! qnRan tam tak, bawng le beram thau tak tak inhl�nin, lal naupahai po po le thiempu Abiathar le i sipai kawmandar Joab hai a fiel a, i siehlaw Solomon ruok chu a fiel sa ve nawh. o  [nNgai ta, tu hlak hin Adonija chu lalah a hung um ta a, chu chu ka pu, ka lalpa hin i la hriet si nawh. R !nAma chun, "Ka lalpa, nangma ngeiin i siehlaw kuoma hin LALPA i Pathien s�lin, 'I naupa Solomon chu ka hnungah lal hung n�ng a ta, ka lalthungpha hung hluong a tih' tiin inkh�m meuin thu i tiem a. b AnBathseba chun dingthathuonin lal chu chibai a b�k a, lal chun, "Ieng am i dit a?" a ta.  nBathseba chu lal pindana chun a va l�t a, lal chu a lo tar kuong el ta a, Sunam nunghak Abishag chun a rong a lo bawl a. j QnLal i biek lai zingin kei khom hung l�t v�ng ka ta, i thu hril chu hung namnghet ka tih" a ta. n Lal kuomah l�t la, a kuomah, 'Aw lalpa, ka pu, i naupa Solomon hi i hnunga lal hung ni ngei ding le i lalthungpha hung hluo ngei dingin i bawinu kuomah inkh�m meuin thu i tiem tah a ni naw am a ni? Iem a ta tu hin Adonija chu lalah a um el ta hi?' va ti rawh. ` =n Tu hin nangma him d�n ding le i naupa Solomon him thei d�n ding chu hril ka ti che.  #n Chun, zawlnei Nathan chun Solomon nu Bathseba kuomah, "Ei pu Davida hriet loin Hagit naupa Adonija chu lalin a um tah ti i lo hriet ve am? | un sienkhom zawlnei Nathan hai, Benaia hai, lal v�ngtu mi huoisenhai le a unaupa Solomon hai ruok chu a fiel ve nawh.e Gn Adonija chun beram le bawng, a ran chawm thauhai chu En Rogel bula um Zohelet lungpuia chun a that a, inthawina a'n hl�n a, chu taka chun lal nau, a unauhai po po le Judai rama lal khawnbawlhai po po chu a fiel khawm a,1 _nSienkhom thiempu Zadok hai, Jehoiada naupa Benaia hai, zawlnei Nathan hai, Simei hai, Rei hai le Davida v�ngtu mi huoisenhai ruok chun Adonija chu an zui nuom ve nawh.c CnAdonija chun Zeruia naupa Joab le thiempu Abiathar hai chu a rawn a, ama tieng an thang a.  ;nA pa chun, "Ieng leia hieng thil hi i thaw am a na?" tiin a lo inrol chuong nawh. Ama chu Absalom sang, a dottu char, tlangv�l hm�l tha tak a nih. ? {nChun, Hagit laka Davida naupa Adonija chun, "Kei hi lala um ding tak chu ka nih" a ta, a hmang dingin tawlailir le sakorhai a buotsai a, a hmaa tl�ntu ding mi sawmnga a ruot bok a. h MnNungh�k hm�l tha tak el a na, lal chu a enkol a, a um ngha a, sienkhom lal chun a pawl nawh.# CnChuongchun, Israel ram s�ng po poa chun nungh�k hm�l tha an zong a, Sunam mi nunghak hm�l tha deu el Abishag an hmu a, lal kuomah an hung thuoi a. ' KnA siehlawhai chun, "Lal enkoltu ding le dontu ding nunghak thiengl�m zongp�k ei tiu khai. Ama'n z�lpui sien la, ei pu pang chu hung lum el a tih" an ta. v knLal Davida a hung upat hnung le tar tieng chun puon an inthuo teu khomin a pang a lum thei chuong d�r naw a. _9dChu taka chun Davidan LALPA ta dingin maich�m a siem a, pumraw thilhl�n le inremna thilhl�n a'n hl�n a. Chuongchun, LALPA chu a ram chungah a lungawi a, Israel rama inthokin hri inl�ng chu a'n kieng ta a. 1dSienkhom lal chun Arauna kuomah, "Ni lo e, a man p�k ngeiin ka'n chawk ding a nih. Ieng khom s�ng loin LALPA ka Pathien hmaah pumraw thilhl�n inhl�n naw top ka tih" a ta. Chuongchun, hrizawl le bawngchalhai chu tangkaruo shekel sawmnga pein Davida chun a'n chawk a.  3dAw lalpa, Arauna chun hieng po po hi lal a p�k vong a nih" a ta. Chun, Arauna bok chun lal kuomah, "LALPA i Pathien chun lo pom che raw se" a ta.o YdArauna chun Davida kuomah, "Ka pu, ka lal chun awm a ti ang ang chu la sien, inthawina chu inhl�n raw se. En ta, pumraw thilhl�na ding bawngchal le thing ti ding hrizawl d�p thingph�k le bawng ringkolhai khom a um annawm. l SdArauna chun, "Ieng leiin am ka lalpa, ka pu chu a siehlaw kuomah a hung el am an ta le? a ta. Davida chun, "Mipuihai laka hri a'n kieng theina dinga LALPA ta dinga maich�m siemna ding i hrizawl inchaw dinga hung ka nih" a ta. -dChun, Arauna chu a ngha vel a, ama tieng pana hung lal le a mihai chu a hmu a, a suok a, a hmaah hnuoi sika bokkhupin lal chu chibai a b�k a, RdChuongchun, LALPAN Gad hmanga thu a p�k angin, Davida chu a fe tung a. dChu ni chun zawlnei Gad chu Davida kuomah a fe a, "Fe tung la, Jebu mi Arauna hrizawlah LALPA ta dingin maich�m hang siem rawh" a ta.  dDavidan mi sukhlumtu v�ntirko a hmu chun LALPA kuomah, "Thilsuol thawtu chu keima hi ka na, ka thaw indik naw a nih. Mi danghai hi chu beram ang mei mei an nih. Iem suol thaw an nei hrim a? I kut chu kei le ka s�nghai chunga hin thl�k lem rawh" a ta.8kdChun, v�ntirkoin sukse dinga Jerusalem tieng b�n a phar lai chun, an siet tuok ding laka chun LALPA lung a na em leiin kut a'n hn�kk�rtir a, mipuihai hremtu v�ntirko kuoma chun, "A hun tah! I kut kei k�r ta rawh" a ta. Chu lai chun LALPA v�ntirko chu Jebu mi Arauna hrizawla ng�r a nih. "?dChuongchun, chu t�ka inthoka ni thum s�ng chu Israel mihai chungah LALPAN hripui a'n l�ngtir a, Dan le Beersheba ink�rah mi s�ngsari an thi a. +QdDavida chun Gad kuomah, "Ka bei a va hang dong ngei de! LALPA kutah tlu l�t phot ei tiu, zangaina a hau si a. Mihriem kuta chu mi pe l�t naw hram rawh" a ta. Ld Chuongchun, zawlnei Gad chu Davida kuomah a fe a, a hril a, "I rama hin kum sarip t�m intl�ktir am, thla thum s�ng i hm�lmahai hnot l�nga um am, an naw leh i rama ni thum s�ng hripui inl�ngtir, a ieng am i thlang a? Tu hin inngaituo la, a mi tirtu kuoma ka hril ding thu tl�kna siem la, mi hril rawh" a ta. 7id "Fe la, hieng ang hin Davida hril rawh: 'Hi hi LALPA thu chu a nih: thil kong thum thlang ding ka p�k che laia mi hi i chunga tlung dingin pakhat thlang rawh' a tih" tiin. jOd A z�nga chun Davida tho hmain LALPA thu chu Davida zawlnei, zawlnei Gad kuomah a hung tlung a: ;d A mihai a tiem zo hnungin Davida chun lungrila inthiemnawna nasa tak a hung nei ta a. LALPA kuomah "Ka thilthawa hin nasa takin ka suol a nih. Tuhin aw LALPA, i siehlaw thiemnaw changna hi la hmangp�k hr�m dingin ka ng�n che. Thil inv�tthl�k tak ka lo thaw a nih" a ta.1~]d Joab chun mihriem an tiem z�t chu lal kuomah a ripawt a, kawlhn�m chawia r�l do thei chin Israel rama mi chu nuoi riet an ni a, Judai rama mi chu nuoi nga an nih.t}cdJudai ram po po an fang suok hnung chun, thla kuo le ni sawmhni hnungah, Jerusalemah an hung k�r nawk a. |dChun, Tura kul an va tlung a, Hiv-hai le Kanan mihai khuo po po an sir a, chu zoah Judai ram sim tieng Beersheba-ah an fe a. |{sdChun, Gilead ram le Tahtim Hodshio bielah an fe nawk a, chu taka inthoka fe peiin Sidon v�la Dan Jan an tlung a. z1dJordan r�l an k�i a, Gad-hai ram tieng panna, ruom lailunga khuo Aroer sim tieng chun an inkul a, Gad ram chu fe thlengin Jazer chen an fe a. y{dJoab le sipai kawmandarhai thu n�kin lal thu chu a hr�t lem si leiin Israelhai tiem dingin lal chu an suoksan ta a.\x3dJoab chun lal kuomah, "LALPA i Pathien chun i mipuihai a l�t zain sukpung sien la, chu chu lalin a mit ngeiin hmu hman raw se. Amiruokchu, ieng leiin am ka pu, lal hin hieng thil hi i thaw ch�k a na?" a ta. RwdChuongchun, lal chun Joab le sipai kawmandarhai kuomah, "Fe unla, Dan-a inthoka Beersheba chen ink�ra Israel mi r�l do thei chin ieng z�t am an um ti ka hriet theina dingin va tiem vong ro" a ta.Dv dChun, LALPA lungsenna chu Israelhai chungah a hung tuong nawk thut a. An chunga buoina intlungtir dingin Davida lungril a chok tho a, "Fe la, Israelhai le Juda mihai tiem vong rawh" a ta. u%d'(A um nawh) td&Jatir mi Ira le Gareb hai, Hit mi Uria hai an nih.Hienghai hi sipai huoisen hmingthang an na, an r�ngin sawmthum le pasari an nih.Zs/d%Amon mi Zelek d�m, Zeruia naupa Joab r�lthuom chawitu Beerot mi Naharai hai, Zr/d$Zoba khuoa mi Nathan naupa Igal hai, Gad mi Bania hai, Hagri (Hagadi) naupa hai, 0q]d#Karmel mi Hezro hai, Arba mi Parai hai, Rpd"Maakat mi Ahasbai naupa Elifelet hai, Gilon mi Ahitofel naupa Eliam hai, ?o{d!Harar mi Sama hai, Harar mi bok Sarar naupa Ahiam hai, >nyd Salbon mi Eliaba, Jasena nauhai laia mi Jonathan hai, 7mkdArbat mi Abi-Albon hai, Barhum mi Azmavet hai, Swd"Ka s�ngkuo hi Pathien lakah,Chuong ang chu a ni naw am a ni?Chatuonin thu mi thlungpuiin,Iengkim sukfelin a suknghet a. Mi sandamin ka duthusam,Tinr�ng a mi p�k naw dim a ni? Y~}}n||%{}{zGyxxkww`vLuutss`rqwpp"nn|mmlkkgjjYihhTggYfed6cpbbMba[a`` _b_^5]]\[[Z=YYgXOXWW/VVUU TaSSRRQPPONNMrL{KKJJII0HHVGGFEEDD&C"BAA@?>>=x=(<;;\::+99;888X77=665B4]3t22 1150//a.--_,,,"++)))(o'p&&%$##<"R! p}7t70Vcp|t 2 [ 3 uu3~^c7n ka p�k tah hi rama inthok hin Israelhai chu sukbo ka ta, ka hminga dinga ka sukthienghlim tah hi Tempul hi hnawl bok ka tih. Chu pha chun Israelhai chu hnam tin laia mi nuizatb�r le hmusit hung n�ng an tih. b n "Amiruokchu, nang le i nauhaiin in mi nghatsan a, ka thup�khai le thusuokhai zawm lo a, pathien dang rong bawla in biek chun, 1a]n i pa Davida kuoma, 'Israelhai lalthungpha hluotu ding mi invai ngai naw ti nih' tia ka lo tiem tah angin, Israelhai chungah i lalthungpha chu kumkhuoin suknghet ka tih.,`Sn "Nang khom i pa Davida anga lungril ringum tak le ng�l tak puta ka hmaah i khawsa ve a, ka thup�khai po po zui a, ka thusuokhai le d�nhai po po i zawm chun, T_#n LALPA chun a kuomah, "Ka kuoma tongtaia i hung hni kha ka lo ngaithl�k a, hi i Tempul bawl hi kumkhuoa ka hming umna dingin ka sukthienghlim ta a, chu taka chun ka mit le ka lungril fu zing hlak a tih._^9n kha hmaa Gibeon-a LALPA a hung inl�r ang khan Solomon kuomah a hung inl�r nawk a. U] 'n Solomonin LALPA tempul le ama in a nuom d�n ang taka a bawl zo hnung chun, |\snBA tumtiek t�k chun mipui chu lalin a'n tintir a. Mipui chun lal chu mal an sawm a, LALPAN a siehlaw Davida le a mi Israelhai chunga a thatna chuong ang zozai a'n langtir lei chun lungril hlim tak le lawm takin an in tieng an k�r tawl ta a.[/nAChu tum chun Solomon le Israel mipui pungkhawm, Hamath kotsuoa inthoka Aigupta ruom chena mi fe khawmhai chun k�t chu an hmang a. LALPA ei Pathien hmaah ni sari an hmang phot a, ni sari dang an hmang zom nawk a, a r�ngin ni sawm le ni li s�ng zet an k�t tl�ng a. pZ[n@LALPA hmaa d�r maich�m chu pumraw thilhl�n d�m, bu le b�l thilhl�n d�m le inremna thilhl�na a thauhai inhl�nna dingin a chin taluo leiin, chu ni ma chun LALPA tempul hma zawna tuolp�k lailung chu lalin a'n hl�n thienghlim a, chu taka chun pumraw thilhl�nhai, bu le b�l thilhl�nhai le inremna thilhl�na a thauhai chu a'n hl�n a.XY+n?Solomon chun LALPA kuomah inremna inthawinain bawngchal s�nghni le s�nghni le beram nuoi khat le s�nghni a'n hl�n a. Chuong ang chun lal le Israel mihai po po chun LALPA tempul chu an inhl�n a nih.MXn>Lal le Israel mihai po po chun LALPA hmaah inthawina an inhl�n a. W7n=Amiruokchu, voisun ang hin a thuruothai le thup�khai chu nunpuia zawm tlat dingin in lungrilhai chu LALPA ei Pathienah a kop tlat ding a nih" tiin.Vn n$v�na inthokin lo ng�ithla la, i siehlaw, i mi Israelhai suolna chu lo ngaidam la, an khawsak d�n ding lampui indik kawkhmu la, i mihai rochana i p�k rama chun ruo hung ins�rtir rawh.?=yn#"I mihaiin i lakah thil suol an thaw leia v�nin ruo hrim a'n s�rtir ta naw changin, hi hmun tieng hi nghaa hung tongtai a, i hming lam a, i hrem leia an suolhai an sim pha chun, <!n"v�na inthokin lo ng�ithla la, i mi Israelhai suolna chu ngaidamp�k la, an pi le puhai kuoma ram i p�ka chun thuoi k�r nawk rawh.+;Qn!"Nangma lakah an suol leia hm�lmahaiin i mi Israelhai an hn� changin, nangma tieng hung ngha a, i hming lam a, hi Tempula hin ngaidam an hung inhni pha chun, o:Yn v�na inthokin lo ng�ithla la, che nghal la, i siehlawhai chungah ro hung r�l la, a thiem naw lem lu chunga chun a thil suol thawna maw chu intl�ktir la, poi tawk nawtu chu thiem inchangtir la, a thiemzie chu namnghet rawh. 9n"Mi tu khomin a tuolbawm poi a tawk a, inkh�m hiel a lo ngai a, hi Tempula i maich�m hmaa thu inkh�m dinga a hung pha chun, B8nHi hmun tieng hi nghaa i siehlaw le i mi Israelhai dawv�n hung kaina chu lo ng�ithlap�k rawh. I ch�ngna v�na inthok chun lo ngaithla la, i hriet pha leh lo ngaidam hlak rawh. J7n'Chu taka chun ka hming chu um a tih' i lo tina hmun tieng hi ngha a, i siehlaw hung tongtaina chu i lo ng�ithl�k theina dingin, hi Tempula hin s�n le z�nin mit inl�n zing hlak rawh. ;6qnChuong sa khom chun aw LALPA Pathien, zangaina hnia i siehlaw tongtaina hi lo ngaisak la, voisuna i hma ngeia tongtaia i siehlaw hung kona che hi lo ng�ithlap�k hr�m rawh. f5Gn"Amiruokchu, nang Pathien meu chu hnuoi mihai lai i ch�ng nuom tak tak ding am a ni? V�nhai, v�n ins�ng tak hmanin an dawl zo naw che a na, hi ka Tempul bawla lem hin chu i va hang inleng naw nasa zuol awm de aw! \43nAw Israelhai Pathien, ka pa Davida kuoma thu i tiem kha hung intlungtir ngei rawh. 3n"Tu hin aw LALPA, Israelhai Pathien, ka pa Davida kuoma, 'Ka mithmua i um d�n anga i thlahai khom ka mithmua fimkhur taka an um ve phot chun, Israel lalthungpha hluotu ding mi chu invai ngai naw ti nih' tia thu i lo tiem kha vong ngei dingin ka ng�n che. q2]nKa pa, i siehlaw Davida kuoma bau ngeia thu i tiem chu i hung hlen a, chu chu voisuna kan hmu hi a nih. b1?na tongtai a: "Aw LALPA, Israelhai Pathien, lungril po poa i lampui hrawtu i siehlawhai kuoma i hmangaina thuthlung vong tlattu, nangma ang hi chung tieng v�na le hnuoi tieng leihnuoiah Pathien dang hrim an um nawh. {0qnSolomon chu Israel mi pungkhawm po po hmuah LALPA maich�m hmaa chun a ng�r a, v�n tieng banin kut a phar a, i/MnChu taka chun Thuthlung Bawm siena ding hmun ka ruot a, chu Thuthlung Bawma chun LALPAN Aigupta rama inthoka ei pi le puhai a thuoi suok hnunga an kuoma thu a thlung, LALPA thuthlung inziekna lungph�k chu a um a nih" a ta.{.qnLALPAN a thutiem chu a hung suknghet a, a tiem tah ang ngeiin kei chun ka pa Davida chu ka hung thl�k a, tu hin Israelhai lalthungphaah ka hung inthung ta a, LALPA Pathien, Israelhai Pathien hminga ding Tempul chu ka lo bawl ta ngei bok a. )-MnAmiruokchu, nang chu ka Tempul bawltu ding i ni nawh, i naupa, i th�lbea inthoka suok ngei chu ka hminga ding Tempul bawltu ding chu a nih' tiin a lo hril a. o,YnSienkhom ka pa kuomah LALPAN, 'Ka hminga ding Tempul bawl nuomna lungril i nei hi i thaw tha ngot el. Z+/nKa pa Davida khan Israel Pathien, LALPA hminga ding Tempul bawl a lo tum hlak a. *'nAma chu, 'Aiguptaa inthoka ka mi Israelhai ka thuoi suoka inthok khan Israel hnamhai khuo laia a ieng khom hi ka hming umna ding Tempul bawlna dingin ka la thlang ngai naw a, amiruokchu ka mi Israelhai chunga ror�ltu dingin Davida hi ka thlang a nih' titu kha a nih. )7n"LALPA, Israelhai Pathienin bau ngeia ka pa Davida kuoma thu a lo tiem tah chu ama kut ngeia a hung hlen suok tah leiin ama chu inp�kin um raw se. x(knA hmaa chun Israel mi pungkhawmhai po po chu an ng�r a. Solomon chun anni tieng a ngha a, mal a sawm tawl a: h'Kn A nih, kumkhuoa i ch�ngna ding, i ta dingin Tempul mawi tak el ka bawlp�k ta che ie" a ta. [&1n Solomon chun, "LALPA chun s�m s� mupah hung ch�ng ka tih i lo ti ta hrim a. q%]n S�m lei chun thiempuhaiin rong khom an bawl thei ta naw hiel a, LALPA ropuinain Tempul chu a sip si a.o$Yn Chun, thiempuhaiin Hmun Thienghlim Tak an suoksan charin LALPA in chu s�min a hung inkhum ta mup a. [#1n Aigupta rama inthoka an suok hnunga LALPAN Horeb tl�nga Israel thlahai kuoma thu a thlung laia Mosien LALPA Thuthlung inziekna lungph�k pahni a sie chauh naw chu Bawm s�nga chun ieng dang khom a um nawh. -"UnA zawnfung hmawr chu Hmun Thieng Tak kotkh�ra inthokin hmu thei a na, puo tienga inthok ruok chun hmu ph�k a ni nawh; chuong ang chun tu chen hin a la um zing. y!mnCherubhai chun Thuthlung Bawm chungah thla an z�r a, an thla chun Bawm le a zawnfung chen chu a z�r khum a. % EnThiempuhai chun LALPA Thuthlung Bawm chu a umna ding, tempul s�ngril, Hmun Thienghlim Taka chun an l�k l�t a, cherub thla z�r hnuoia chun an sie a. +QnLal Solomon le a kuoma Israel mi pungkhawm po po chu Bawm hmaa chun an fe a, beram le bawng tam tak, a z�t inchik s�ng lo le tiem s�ng lo chun an inthawi a.'nLALPA Bawm an zawn ruol chun Intuokna Puon in le a hmangruo le b�r le b�l po po chu thiempuhai le Levi chia mihai chun an zawn sa bok a. NnIsrael upahai an hung tlung chun thiempuhai chun Bawm chu an zawn a. fGnIsrael mi po po chu thla sarina, Ethanim thlaa k�ta chun Solomon kuomah an hung inkhawm a. g KnDavida khawpui, Zion-a inthoka LALPA Thuthlung Bawm chu Tempula son dinga hung zawn tung dingin Solomon chun Israel upahai, pahnam tina luhai le s�ngkuo tina luhai chu a kuoma hung inlang dingin Jerusalemah a ko khawm a. eEn3Solomonin LALPA tempula dinga hmangruo an siemtir po po chu zo a ni ta a. Chuongchun, a pa Davida lo inhl�n tah tangkaruo le rangkachak le b�r le b�lhai chu a l�k a, LALPA tempula rosum siekhawmnaa chun a sie a. a=n2rangkachak maih�n hai, khawnvar phita chep ruolna hai, berbu hai, thl�ng hai, mei l�kna hai; Hmun Thienghlimtak pindan kotkh�r le hmun thienghlim kotkh�ra inb�k rangkachak kopza po po hai d�m chu a nih.=un1Hmun Thienghlim hmaa sie ding khawnvar siena sawm, chang tieng panga le voi tieng panga, rangkachak hlang hlaka a ser hai; rangkachak p�rte lim hai, khawnvar hai le chaiche hai; +Qn0Solomon chun LALPA tempula hmang ding hmangruo dang khom tam tak a'n siemtir a, chuonghai chu: rangkachak maich�m hai; hl�nbei siena rangkachak dawk�n hai;  n/A tam tham �m leiin hienghai hi Solomon chun b�k chuong loin a sie a, chuleiin a d�r b�k z�t rikzie hriet a ni nawh.p[n.Hieng thilhai hi Jordan phaizawl Sukot le Zarethan ink�ra b�l hemna hmuna lalin a'n sungtir a nih. $Cn-b�l d�m, suod�r d�m le berbu d�m chu a nih.Huramin LALPA tempula hmang dinga lal Solomon a siemp�khai po po hi d�r tle chi vonga siem a nih. =wn,d�r tuiz�ng le a thut bawngchal sawmpahni d�m; 7kn+nor lir thei bawm sawm le maih�n sawm d�m; fGn*ban lu bawka theibufai lem zali, ban tinah tlar hnih, tlar tin zakhata a rem kuol hai d�m; n)d�r banpui pahni d�m; ban lu bawk, no rei anga ink�m d�m; ban lu bawka khaidiet lem tlar hni a kuola um hai d�m; eEn(Huram chun insawpna b�l d�m, suodur d�m le berbu d�m khom a siem bok a. Chuongchun,  n'Tempul sim tieng chun thil thut panga a sie a, hmar tieng chun panga a sie bok a; tui z�ng ruok chu sim sak kilah a'n thut a. ;n&Chun, insawpna ding d�r maih�n sawm a siem bok a. Maih�n tin chu hol tlanga meter khat le centimeter rieta lien, litar zariet inleng vong a nih. ^ 7n%Chuong ang chun nor lir thei bawm sawm a siem a, an inang vong a, an intiet vong bok.^ 7n$A dona le a bawm banga hai chun hmun ruokna taphotah cherub lim d�m, sakeibaknei lim d�m le t�m thing lim d�m a sie sip vong a, thil lim chuong nawna a tl�nghai chu p�r thi lim inher chietin a chei a.  n#A tl�ng v�ttu centimeter sawmhni pahnia sei thil kuol a um a. A dotu banhai chu a bawm banghai leh sung zom vong a nih. M n"Chun, a bawm kil lia chun bawm le inzomina a dotu thut a um seng a. #n!A k� chu tawlailir k� ang a na, a kal hai, a ke kuol tl�ng hai, a kuol do nghettu hai le a laivir po po chu th�ra sung vong a nih. -Un A ke palihai chu d�ra siem, centimeter sawmruk paruka ins�ng, a bawm bang hnuoia inb�k a na, a ke inb�kna kalhai le tawlailir bawm chu sung kop vong a nih. %EnBawm sina chun a kuolin tuib�l siena ding a um seng a. A chung tieng chun tuib�l chu centimeter sawmli pangain a hung lor suok a, a hnuoi tieng chu centimeter sawmpariet a tlum thung a. A v�l chun mi lim ker a um a. A kawm innghatna ruok chu inkuol loin kil li neia siem a nih. dCnBawm thut kil lia chun d�r tawlailir ke pali le a kei virtu d�r kalkhang a um a. Bawm s�ng kil tinah d�r maih�n innghatna a um a, chu innghat ban palihai chu p�r thi lim hriela siem, a sunga sung vong a nih.:onA kawm banga chun sakeibaknei lim d�m, bawngchal lim d�m le cherub lim d�m a ker a. Sakeibaknei le bawngchal limhai chung le hnuoia chun p�r thi lim, a suta sut a um a. -WnBawm tin chu kil li neia siem a nih. EnChun, d�r bokin nor lir thei bawm sawm a siem a, pakhat pei chu meter khat le centimeter rieta sei, meter khat le centimeter rieta lien le meter khat le centimeter thuma ins�ng a nih. %nTuiz�ng bang sazie chu millimeter sawmsari le panga a na, a rei chu lili p�r ang le no rei iner ang a na, tui litar s�ngli keng a nih.{nTuiz�ng chu bawngchal lim sawmpahni chunga innghat a na, bawngchalhai chu pathumin hmar tieng, pathumin sim tieng, pathumin sak tieng, pathumin thlang tieng an ngha a, tui z�ng chu an chunga chun a'n thut a, an mei chun s�ng tieng a ngha a. 3nA rei kuol hnuoi chara chun tui�mf lem zathumin tlar hniin a vel tuokin a'n huoltir a, chuonghai chu tuiz�ng le a ruola sung nghal vong a nih. B~nChun, d�r tuiz�ng lien tak el, meter hni le centimeter hnia ins�ng, hol tlanga meter li le centimeter lia lien, a rei kuol chu meter sawmpathum le centimeter hnia lien, a sung a. k}QnA ban s�pa a lu kheiparhai chu lili p�r ang an nih. Chuongchun, ban siem sin chu zo a ni ta a.|nChuong d�r banhai chu tempul hulhliepa chun a phun a, sim tienga ban chu Jakine a'n b�k a, hmar tienga ban chu Boaz a'n b�k bok a. {nChun, d�r ban pahni s�pa a lu kheipara khaidiet inher thlop chunga chun theibufai lim zahni a vel tuokin a sie bok a. znHulhliep ban s�pa d�r lu kheipar a siemhai chu lili p�r lim anga mawi vong a na, meter khat le centimeter rieta ins�ng a nih. (yKnKhaidiet inher thlophai chu theibufai lim tlar hniin an huol tir a, chu chun ban lu kheipar chu a cheimawi a, chuong ang chun a pakhat dang khom chu a siem a. PxnChu lu kheipara chun khaidiet inher thlop chit chet lim pasari a um a. wnD�r ban s�pa inthut ding a lu kheipar, d�r bokin meter hni le centimeter hnia ins�ng ve ve pahnih a s�ng bok a. nvWnHuram chun d�r ban meter rieta ins�ng le meter nga le centimeter thum biela lien pahni a sung a. tucnAma chu Naftali hnama mi hmeithai naupa a na, a pa chu Tura mi, d�r sut le ser thiem a nih. Huram chu d�r sut le ser tienga chemkal le thiem tak el a ni a, lal Solomon kuoma chun a hung a, a sin ding a ruot po po chu a thawp�k a.@t}n Lal Solomon chun Tura khuoa mi Huram a va'n thuoitir a. 1s]n LALPA tempul kota tuolp�k le in bathl�rhai ang bokin in inhuon s�ng tuol zawl lien tak chu lung insersuon thuo thum le sidar thingph�k thuo khata inhuon a nih. frGn Chu chunga chun lung tha tak tak, a huntawk ding ang chara ser le sidar thing tluon a rem a. ~qwn A in thut lungphumhai chu lung tha le lien tak tak, a then meter thum le centimeter nga, a then meter lia sei a nih. span Chuonghai po po chu in inhuonna tuol kot lien taka inthok le a in thuta inthoka dithlafarf�m chenin lung man tam chi, a huntawk ang chara ser, a s�ng tieng le a puo tieng hmorhai khom a �tnaa inruol hmara �t vonga bawl a nih. #oAnChuong ang char chu chu taka inthoka iemani chena hlaah ama umna dingin in a bawl a. Chuong ang bok chu a nuhmei Faraw naunu umna dingin in a bawl bok a. /nYnChun, rorelna pindan a siem a, chu taka chun lalthungpha a sie a, chu chu ror�lna hmun a nih. A tuonga inthoka siling chen sidar thingph�k a bel khum vong bok a. m)nBan neiin hulhliepd a siem a, a dung chu meter sawmhni pahnia sei le a khang meter sawmpathum le centimeter nga a lien a nih. A do k�ngtu banhai chu a tlarin a phun a, ban le bang inkarah a l�tna ding kailawm a siem a, ban khel chu dithlafarf�min a hung inkhum a. l9nKotkh�r le tukver bienghai chu kil li neia siem vong a na, a banga tukver pathumhai chu a khing tieng tlara tukver pathumhai le inep tuo vong a nih.]k5nA bang tieng tlar ve vea chun insang takah tukver pathum seng inhma tonin a hong a. j#nTlar khatah tlungp�m sawm le panga pei a um a, a r�ngin tlungp�m sawmli le panga a na, chu chunga chun sidar thingph�k a d�ng a. i9nA lal in, 'Lebanon Ramngaw Run' tia a ko chu a dung meter sawmli pali, a khang meter sawmhni pahni le a'n s�ngzie meter sawmpathum le centimeter nga a na; sidar thing ban tlar thumc a phun chunga chun sidar thing tlungp�m, �t le nawt n�m chu a ban zawn peiah a khang a. Rh !nAma in ruok chu Solomonin kum sawm le kum thum s�ngin a bawl zo chau a. g+n&A kum sawm le kum khatna, thla rietna Bul thlaah tempul chu a rel d�n ding ang takin iengkim chu zo fel a ni ta a. Kum sari zet a bawl a nih.Ffn%LALPA Tempul thut chu a kum lina, Ziv thla chun an rem zo a. eyn$Tempul hmaa chun kotzawl s�ngril lem a siem a, lung insersuon thuo thum le sidar thingph�k thuo khatin a'n huon a.&dGn#Chuong kotkh�ra chun cherub d�m, t�m thing d�m le p�r vul lai lim d�m a ker a, chuonghai chu rangkachak sut ph�kin inruol takin a tuom khum a. c n"Chun, f�r thing hmangin kotkh�r pahni a siem a, kotkh�r tin chu thing ph�k hnia siem, kopzaa zom, kei thlep thei a nih. kbQn!Tempul s�ng l�tna kotkh�r kawm chu kil li nei, kil tin inchen vong, oliv thinga siem a nih. a7n Oliv thing kotkh�r pahnia chun cherub hai, t�m thing hai le p�r vul lai lim a ker a, chuonghai chu rangkachak sut ph�kin a tuom khum vong a. `nChun, Hmun Thienghlim tak l�tna dingin kotkh�r tuok hni oliv thingin a siem a, kotkh�r bieng chu kil nga nei a nih. X_+nS�ng tieng le puo tienga tempul tuong po po chu rangkachak tuiin a'n luon a. ^ nChun, a s�ng tieng le puo tieng banga chun a v�l tuokin cherub d�m, t�m thing d�m le p�r vul lai lim d�m a ker a. 5]gnCherubhai chu rangkachak tuia inluon an nih. \#nCherubhai chu pindan s�ngril tak, Hmun Thienghlimtaka chun an sie a, thla an z�r a, pakhat thla chun bang khing tieng a va tawk a, cherub pakhat dang thla khomin bang khing tieng chu a va tawk bok a, chu pindan lailung taka chun an thla ki ve ve chu an intawk a. I[ nCherubhai chu meter li le centimeter lia ins�ng ve ve an nih. ZnCherub pahnina khom chu meter li le centimeter lia sei bok a na, cherubhai chu an ins�ngzie le lienzie thuhmun char a nih. QYnCherub thla khing khat chu meter hni le centimeter hnia sei a na, a thla khing tieng khom meter hni le centimeter hnia sei bok a na, a thla ki hmawr ve ve ink�r chu meter li le centimeter li a nih. sXanPindan s�ngrila chun oliv thinga siem cherub pahnih, meter li le centimeter li ve vea ins�ng a sie a. {WqnTempul s�ng tieng cheina hrim hrim le Hmun Thienghlimtaka maich�m khom chu rangkachaka inluon khum vong a nih.~VwnChuong ang chun tempul s�ng tieng po po chu rangkachak hl�r hlakin Solomon chun a'n luon khum vong a, pindan s�ngril tak l�tna kotkh�ra chun rangkachak khaidiet a thlung a, kotkh�r khom chu rangkachak hl�ra inluon khum vong a nih. JUnChu pindan chu a dung meter kuo, a khang meter kuo le a'n s�ngzie meter kuo a na, rangkachak hl�rin a'n luon khum vong a, chu taka sidar thinga siem maich�m khom chu a'n luon khum bok a. \T3nChun, LALPA Thuthlung Bawm siena dingin tempul s�ngrila chun pindan a buotsai a. VS'nChu pindan s�ng tieng po po chu sidar thingph�ka inthuo khum vong a na, chu taka chun �m lim le par vul lai lim a ker a; lung hrim hrim inlang lo dinga ar�nga sidar thingph�ka inkhum vong a nih. PRnHmun Thienghlimtak l�t hmaa pindan chu meter sawmpariet-a sei a nih. 'QInA chawr tieng kil tak meter kuo-a sei chu a tuonga inthoka a siling chenin sidar thingph�kin a ping a, chu chu tempul s�nga Hmun Thienghlimtak chu a nih. /PYnTempul s�ng tieng bang inthuona dingin sidar thingph�k a hmang a, a tuonga inthoka a siling chenin thingph�k a bel vong a, a tuongah f�r thingph�k a pha a. =OwnChuong ang chun Solomonin tempul chu a bawl zo ta a. XN+n Israelhai lai ch�ng ka ta, ka mi Israelhai chu thlathlam ngai naw ning" a ta.0M[n "Tempul chu i lo bawl zo ta a, ka thusuokhai zui a, ka thup�k le d�nhai zawma i kengkaw tlat chun, nangma hmangin Davida kuoma ka thu tiem chu sukpuitling ka tih. ;Lsn Chun, LALPA thu chu Solomon kuomah a hung tlung a, K1n Tempul bang ringsana bawl pindan sawng po po chu meter hni le centimeter hni senga ins�nga bawl a na, sawng tinah sidar kalkhang a hmang vong a.J{n Chuong ang chun tempul chu a bawl zo a, a chungah sidar kalkhang khangin chu chunga chun sidar thingph�k a d�ng a. BInA hnuoi tak pindan l�tna chu tempul sim tieng s�rah a um a. A sawnga lawn kaina dingin kailawn inher kuol a um a, chuong ang bokin a sawng chunghnung tak kaina khom chu siem a nih. [H1nTempul an bawl lai chun lunghai chu lung l�kna hmuna ser sa vong hmang a ni leiin an bawl s�ngin tubo vuok ri d�m, hreia thil tuk ri d�m le hriemhrei ri hrim hrim tempul hmuna chun hriet ding a um nawh.}GunA sawng hnuoi tak pindan chu meter hni le centimeter hnia lien a na, a sawng lailung chu meter hni le centimeter saria lien a na, a sawng chung tak chu meter thum le centimeter khata lien a nih. Tempul banga a kalkhang rol ngai loa sawng tin chu a hnuoi banga innghat thei dingin sawng tina tempul bang chu a hnuoia mi n�kin a chunga mi chu inphan lem hreta siem a nih. ?FynTempul puo tieng, a hnung tieng le a s�r ve vea chun a huol tuokin tempul bang ringsanin pindan sawng thum, sawng tin ink�r chu meter hni le centimeter hnia ins�ngin a bawl a. XE+nTempul banga chun tukver, a puo tieng para a s�ng tieng inzui chi, a siem a. D3nTempul tuolp�k bathl�r chu hmun thienghlim tieta sei, a khang meter kuoa lien a na, tempul kota inthok chun meter li le a chenve a sor dawk a. C7nSolomonin LALPA tempul a bawl chu a dung meter sawmhni pasaria sei, a khang meter kuoa lien, a'n s�ngzie meter sawmpathum le centimeter nga a nih. UB 'nIsrael thlahaiin Aigupta ram an suoksana inthoka kum zali le kum sawmrietna, Israelhai chunga Solomon a hung inlala inthoka kum lina le a thla hnina, Ziv thlaa chun LALPA tempul chu Solomonin a bawl tan a.AnSolomon le Hiram mistirihai le Gebal mihai chun lunghai chu serin, thinghai chu an �t a, tempul bawlna dingin an buotsai a.@/nLal thup�kin lung l�knaa inthokin lung tha le lien tak tak, a chunga lung an serhai remna ding le tempul thuta hmang dingin an hung l�k a. m?UnChuonghai b�ka chun sinthawhai inrawia an sinthaw keihruoitu mi s�ngthum le zathum a nei bok a. c>AnSolomon chun thil phurtu mi s�ngsari le lung sertu mi s�ngriet tl�nga chun a nei a. n=WnChuonghai chu thla khat peia inthl�k dingin tum khatah mi s�ngkhat pei Lebanon-ah a tir a, thla khat zoah an hung kir a, thla hni s�ng anni in tieng an um a. Chuonga sinthawa sor luihai inrawituhai hotu chu Adoniram a nih. V<'n Lal Solomon chun Israel ram s�ngah sinthawa sor lui mi s�ngthum a nei a. ;n LALPAN a tiem angin Solomon chu varna a p�k a. Hiram le Solomon chun inlaichinna tha tak neiin an ink�rah inremna thu an thlung a.M:n Solomon khomin Hiram le a s�ngkuohai f�k dingin huit beiphit metric tonb s�nghni le oliv hriek tha chi litar nuoi li a thon a, chu chu kum tina Solomonin Hiram a p�k hlak d�n chu a nih. d9Cn Chuong ang chun sidar thing le far thing chu Solomon mamaw ang peiin Hiram chun a p�k a. ;8qn Ka mihaiin Lebanon tl�nga inthokin tuipuiah hung tol thl�ng an ta, thakna ding hmun i tinaah p�min hung intol thl�ktir ka ta, chu taka chun s�t an ta, i lo l�k pei ding a nih. Nang khomin ka s�ngkuohai hi f�k ding pein ka ins�ng mamaw i lo phuhr�k ve ding ni naw nim" tiin thu a thon a.73nChuongchun, Hiram chun Solomon kuomah, "I thu mi hung incha kha ka lo hriet a, sidar thing le far thing chu i mamaw ang ang hung p�ng ka ti che. 16]nHiramin Solomon thucha a lo hriet chun a lawm hle a, "Hi hnam ropui tak chunga ror�ltu ding nau var Davida kuoma petu LALPA chu voisun hin inp�kin um raw se" a ta. 59nChuleiin, Lebanon tl�nga mi sidar thinghai kha mi ph�rp�k dingin thu pe la, ka mihai chu i mihai lai thang v�ng an ta, i mihai hlaw chu i ti ang z�t z�t p�ng ka tih. Sidon mihai ang tluka thing ph�r thiem ve ka mihai lai tu khom an um nawh ti i hriet si a" tiin.B4nChun, LALPAN ka pa Davida kuoma, "I aia lala ka sie ding i naupa chun ka hminga ding tempul chu hung bawl a tih' tia a lo hril tah angin, LALPA ka Pathien ta ding tempul bawl ka tum a. 3nTu ruok hin chu LALPA ka Pathienin s�r tinah muongna a mi p�k a, hm�lma amanih le siet tuok amanih khom a um ta nawh. R2n"Ka pa Davida kha a s� vel kil tina mihai leh indoa a buoi leiin le a ke hnuoia a hm�lmahai LALPAN a sie vong hma khat chun LALPA a Pathien hming chawitu ding tempul a bawl thei nawh ti i hriet a. E1nSolomon chun Hiram kuomah hieng ang hin thu a thon k�r a: A0 nTura lal Hiram chun Solomon chu a pa Davida thl�ktua lala hriek n�l a ni tah ti a lo hriet chun, Davida le inngaina taka lo khawsa hlak a ni leiin Solomon kuoma chun palai a tir a. }/un"Khawvela lalhai, Solomon varzie chanchin hre phak taphot chun a varna thu ngaithla dingin a kuomah mi an hung tir a..n!Thing le ruo le hna nei chi hrim hrim chanchin, Lebanon tl�nga sidar thinga inthoka kul banga hung to suok husop chanchin d�m chenin a hriet hne hle a; sa le vate chanchin d�m, bokv�ka inv�k chihai chanchin d�m le nga chanchin d�m mi a hril hlak a. L-n Thuvar s�ngthum a hril a, hla s�ngkhat le panga a phuok bok a. 8,knMi po po n�kin a var a, Ezra mi Ethan le Mahol nauhai Heman hai, Kalkol hai le Darda hai n�k khomin a var lem a, a hming chu an se vela hnam po po lai a'n thang ta hle a. i+MnSolomon varna chun khawsak mihai varna po po le Aigupta mihai varna po po khom a kh�m vong a. $*CnPathienin Solomon chu varna le sungril mit varna inth�k tak le thil hriet thiem theina zau tak, tuifinriet kama tiem seng lo tieuvut anga tam a p�k a. D)nChun, mi tinin an thaw z�t dinga bituk ang pei chu a siena dinga ruot hmuna chun sakor tawlailir hn�ktu sakorhai le sakor danghai f�k dingin barli le bupawl an hung sie bok hlak a. C(nBiel tina l�rs�phai chun an thaw hun dinga ruot thla sengah Solomon ta ding le a dawk�na kiltuhai po po f�k ding chu khorsaw an hung p�k seng a, p�k kim lo an nei ngai nawh. l'SnSolomon chun tawlailir hn�ktu sakor siena in s�ng li le sakor s�ngkhat le s�nghni a nei a. $&CnSolomon dam sung po chu Dan-a inthoka Beersheba khuo chena inzar Judahai le Israelhai chu mani gr�p huon le theichang kung bula muong taka khawsa an nih.%%nSolomon chu Eufretis vadung thlang tieng ram po po, Tipsaa inthoka Gaza chena lal a na, a se vela ramhai po po leh inrem takin an khawsa a. ,$Snbawngchal, ina chawm thau sawm, bawngchal hlobeta chawm thau sawmhni, beram le k�l zakhat; chu b�ka chun sakhi, sangai, sakhi chal le ar thau tak tak hai leh. s#anSolomon ni khat khorsaw chu beiphit indip tak kilogram s�ngnga le beiphit pangngai kilogram s�ngkhat; j"OnSolomon chun Eufretis vadunga inthoka Filistinhai ram chen le Aigupta ramri chena ram po po chungah ro a r�l a. Chuong ram po pohai chun Solomon kuomah sie an hung chawi hlak a, a dam s�ng po po chu a khuo le tui an nih. !nJudahai le Israelhai chu tuifinriet kama phaiphin anga tam an hung ni ta a, an f�kin an dawn a, hlim takin an khawsa a. # AnGilead biel (Amorhai lal Sihon le Basanhai lal Oga ram po poah) Uria naupa Geber a nih.Hienghai po po b�ka hin a ram pum chunga hotu pakhat a la um bok. 2~0}}&|{{|zyyyQxxBwvvRuttossorqqq'oonn?mll4kjbii{hhgffddcc@btaa#`__^5]\\\[[ZZ"YXX&WWV{UUTTbSRRQPP0ONNMALLKlJRIwIHYGFFPEE*DD7CC1BB$A@@q??>>p=<<;:99$8L776&55\4X33'2L1a100 .--U++E*e)((s''9&&8%%.$t$'##"4!!b  f6Y JNFN ] S L (QGp%nA pa ang bokin thil suol a thaw ve a; a pu Davidan a lungril a p�k zo angin a lungril chu LALPA a Pathien tieng a p�k zo ve nawh. Y$-nJerusalemah kum thum a'n lal a, a nu hming chu Maaka a na, Absalom naunu a nih. x# mnNebat naupa Jeroboam inlala inthoka kum sawm le kum rieta chun Abijak chu Judahai chunga lalah a hung um tan a. C"nChun, Rehoboam chu a thlatuhai kuoma chun a chawl a, Davida khawpuiah a thlatuhai lai an ph�m a. A nu hming chu Naama a na, Amon mi a nih. A naupa Abija chun a lalna chu a hung hluo a.@!}nRehoboam le Jeroboam chu indo zing zinga khawsa an nih.  nRehoboam inlal s�nga thil tlung danghai le a thilthaw po po chu Juda lalhai inlal lai chanchin ziekna lekhabuah a chuong. -UnLALPA tempulah lal a fe pha leh v�ngtuhai chun d�r phaw chu an chawi a, an hung k�r pha leh v�ngtuhai pindana a siena hmuna chun an thak k�r nawk hlak a. jOnLal Rehoboam chun a aiin d�r phaw a siem a, lal in kot v�ngtu kawmandarhai chu a'n koltir a. nLALPA tempula rosum le lal ina rosumhai chu a l�k fai vong a, Solomon siem rangkachak phawhai po po khom a l�k sa bok a. b?nLal Rehoboam inlala inthoka kum nganaah Aigupta lal Sisak chun Jerusalem a hung r�n a. ;nA ram s�nga chun pasal inzorna b�k d�m siemin, Israel thlahai hmaa LALPAN a hnot suok tah hnamhai ang bokin thil tirdakum tinr�ng an thaw ve a.-nHmun s�ng siemin, muol bawk ins�ngna deu taphot le thingbuk inz�r thatna taphotah lung ser le pathiennu Asera lem thinghai chu an phun a. }nJudahai chun LALPA mithmuah thil suol an thaw a, an thlatuhai po po kh�ma an suol lei chun a th�kthu an chok tho a. nSolomon naupa Rehoboam chu Judai ramah lalin a um a, a hung inlal chun kum sawmli le kum khat mi a na, LALPAN a hming umna dinga Israel hnamhai khuo po po laia a thlang khawpui Jerusalema chun kum sawm le pasari a'n lal a, a nu hming chu Naami a na, Amon mi a nih. nKum sawmhni le kum hni s�ng ro a r�l hnungin a thlatuhai kuomah a chawl a, a naupa Nadab chun a lalna chu a hung hluo a.'nJeroboam inlal laia thil tlung dang hai, a r�l bei thu d�m le a ror�l d�nhai chu Israel lalhai chanchin inziekna lekhabuah a chuong. jOnLALPAN a siehlaw zawlnei Ahija hmanga a hril tah angin an ph�m a, Israelhai po poin an s�n a.nChuongchun, Jeroboam nuhmei chu a tho a, a suok a, Tirza khuo tieng a pan a, an sumphuk a tlung charin naupang chu a thi a. ~wnJeroboamin thil suol a thawhai lei le Israelhai khom thil suol a'n thawtir leiin, Israelhai chu nghatsan a tih" a ta.*OnLALPAN Israel chu vuong a ta, va kama phairuong ang elin inhning an tih. LALPA chu suklungsen a, pathiennu Aser lem thinghai siema an phun leiin, an puhai a lo p�k tah, hi ram tha taka inthok hin Israelhai chu pot suok fai vong a ta, Eufretis Vadungpui r�la chen la sukdar vong a tih. ?yn"Voisun l� l� hin Jeroboam s�ngkuo sukbohmangtu ding LALPAN ama ta dingin Israelhai lal ding hung indin suok a tih. Voisun ngei hin tie! Tak tak maw? Ni e, tu ngei el hin tie! tcn Ama chu Israelhai po poin s�n an ta, vui an tih, Jeroboam s�ngkuo lai ama chauh chu thl�na ph�m hlaw ding um sun chu a nih. Jeroboam s�ngkuo lai hin ama chunga chauh hin thatna iemani LALPA Israelhai Pathien chun a hmu a nih.~wn "Chuongchun, tho la, i in tieng k�r nawk el ta rawh. Khawpui s�ng i kein i sir charin naupang chu th�ng a tih. 4cn Jeroboam s�ngkuoa mi, khawpuia thi taphot chu uiin f�ng an ta, ram hnuoia thi taphot chu chungl�ng vatehaiin tl�n an tih. Chu chu LALPA thu a nih' tiin hril rawh.  n 'Chuleiin, Jeroboam s�ngkuoah sietna hung intlungtir ka ta. Jeroboama inthoka nau pasal pieng taphot chu, bawia um amanih zalena um amani khom, sukram vong ka ta, miin �k tawng a raw fai vong hma khata a raw angin Jeroboama s�ngkuo chu raw fai vong ka tih. 7 in Nang ruok chun i hmaa mihai po po n�kin thil suol i thaw nasa lem a, lungsen dinga mi cho phawkin, hnam dang pathienhai lem th�rin i siem a, hnung tieng i mi nghatsan a. x knDavida s�ngkuohai ram ka l�kp�k a, chu chu ka p�k che a, sienkhom nang ruok chu ka siehlaw Davida angin i um ve nawh; ama ruok chun ka thup�khai a zawm a, ka mithmuah thil tha chauh thaw a tum a, a lungril po poin a mi zui hlak. ; qnK�r nawk ta la, Jeroboam kuoma chun "LALPA, Israelhai Pathien chun hieng hin a tih: 'Mipuihai laia inthokin ka chawis�ng che a, ka mi Israelhai chungah hotuah ka siem che a, S !nChun, Ahija chun kotkh�ra a hung p�n lut lai ri a hriet charin, "Nang Jeroboam nuhmei, hung l�t raw khai. Ieng dinga mi dang anga i'n siem am a na? Chanchin tha naw tak hril ding chea tir ka nih. `;nAmiruokchu, LALPAN Ahija kuomah, "Jeroboam nuhmei chu a naupa damnaw chungthu indon ding chein a hung m�k a, chu chu kha kha tiin i lo hril ding a nih. A hung pha chun mi dang ni awm takin hung insiem a tih" a ta.nA hril angin Jeroboam nuhmei chun a thaw a, Silo-a Ahija inah a fe a. A upat leiin Ahija mit chu a'n thim ta a, khuo a hmu thei ta nawh.!nBei tluon sawm le k�k iemani z�t le khuoizu b�r khat chawi la, a kuomah va fe la, naupang um d�n ding chu lo hril a ti che" a ta. ymnJeroboam chun a nuhmei kuomah, "Inthok la, Jeroboam nuhmei i nih ti an hriet thei nawna dingin inchei danglam la, Silo-ah fe rawh. Chu taka chun zawlnei Ahija a um a, ama chu hi mihai chunga lala ka la hung um ding thu mi hriltu kha a nih. F nChuong lai chun Jeroboam naupa Abhija chu a hung damnaw ta a. jOn "Chu chu Jeroboam s�ngkuo suolna, an tl�kna siemtu le khawvela inthoka sukbohmangtu chu a nih.?yn !Chuong thil po po hnunga khom chun Jeroboam chun a um d�n suolhai chu a la b�nsan chuong naw a, hmun s�nga thiempu dingin v�ntl�ng mi a nuom nuom a la ser hrang ta zing a. "?n Pathien thua Bethela maich�m le Samari ram khawpui hmun s�nga in po pohai a'n riem khumna thu kha a hung tlung indik ngei ngei ding a ni si a" a ta. /n A vui hnung chun a nauhai kuomah, "Ka thi pha chu Pathien mi z�lnaa hin mi hung ph�m ve un la, a ru bula hin ka ruhai hung inz�ltir ve ro. eEn Chun, ruong chu ama thl�nah a'n z�ltir a, "A va poi ngei de aw, ka unaupa" tiin a ta a. ;~qn Chuongchun, zawlnei chun Pathien mi ruong chu a'n hlawm a, sabengtung chunga chun a hl�ng kai a, a k�rpui a, zawlnei putar khuoa chun s�n ding le v�i dingin a l�tpui a.T}#n Chuongchun, a fe a, lam laia a thala ruong z�l le a bula sakeibaknei le sabengtung ng�r zing chu a va hmu a, sakeibaknei chun ruong chu a la f�k naw a, sabengtung khom chu ieng khom a law bok nawh.W|)n A nauhai kuoma chun, "Sabengtung mi buotsaip�k ro" a ta, an buotsaip�k a. a{=n Lam laka va thuoi k�rtu zawlneiin chu thu a lo hriet chun, "Pathien mi, LALPA thu awi nuom nawtu kha a ni chu. LALPA thuin a hril angin, LALPAN sakeibaknei kutah a p�k a, a lo th�m a, a se hlum a ni chu" a ta. $zCn Chun, chu lam hung hraw mi thenkhatin lampuia ruong z�l le a bula sakeibaknei ng�r zing an hmu thu chu zawlnei putar umna khuoa mihai chu an va hril a.syan A hang fe chu lam lakah sakeibaknei leh an intuok a, a lo se hlum a, a ruong chu lampuia chun a thalin a z�l a, a ruong s�r khing tieng chun sabengtung chu a ng�r a, khing tieng panga chun sakeibaknei chu a ng�r ve zing bok a.lxSn Chun, LALPA miin faa a dawn zo chun a hung thuoi k�rtu zawlnei chun sabengtung a buotsaip�k a. =wun i hung k�r nawk a, faa dawn d�r lo dinga a tina che hmuna ngei chun bu faa tui i dawn leiin, i ruong chu i thlatuhai z�lna hmunah phum ni ve naw nih' tiin a hril a nih" a ta.'vIn Judai rama inthoka hung Pathien mi kuoma chun inring takin, "LALPA thu a hung tlung a, 'LALPA thu chu i kal a, LALPA i Pathien thup�k che chu i zawm naw a, vugn Chuonga dawk�n k�la an thung lai chun a thuoi k�rtu zawlnei putar kuoma chun LALPA thu a hung tlung a. Vt'n Chuongchun, Pathien mi chu a in tieng a k�rpui a, a ina chun fain a dawn a.Ws)n Zawlnei putar chun, "Nangma ang boka zawlnei ka ni ve hi. V�ntirkoin ka kuomah 'Faa a dawn theina dingin i in tieng hung thuoi k�r nawk rawh' tiin LALPA thu chu a mi hril a nih" tiin thukh�l a hril a.)rMn LALPA thu chun, 'Chu taka chun bu fain tui i dawn ding a ni naw a, i va fena lam pangngaia chun i hung k�r nawk ding a ni bok nawh' tia hril ka ni si a" a ta.hqKn Pathien mi chun, "K�rin nang ka zui thei naw che a, hi hmuna hin fain ka dawn thei bok nawh. Jpn Zawlnei chun, "Ka inah hung la, bu d�m hung fa raw khai" a ta. 6ogn Pathien mi chu a hnot zui a, saisaw thing hnuoia a lo chawl lai chu a hnot ph�k a, a kuomah, "Judai rama inthoka hung Pathien mi chu i ni maw?" a ta, ama chun "Ni e" a ta.unen A nauhai kuoma chun, "Sabengtung mi buotsaip�k ro" a ta, an buotsai a, sabengtung chunga chun a chuong a. mn An pa chun, "Khaw tieng lam am a hraw a?" a ta, a nauhai chun Judai rama inthoka hung Pathien mi k�rna tieng lam chu an kawkhmu a. &lGn Chun, Bethela chun zawlnei putar pakhat hi a um a, a nauhai chun chu nia Bethela Pathien mi thilthaw po po le lal kuoma a hril chu a kuomah an hril sawng a. Tk#n Chuongchun, Bethela a hungna lampui chu hraw ta loin lam dangah a k�r a. j1n LALPA chun, 'Ieng khom fain i dawn ding a ni naw a, i hungna lampui hrawin i hung k�r nawk ding a ni bok nawh' tiin thu a mi p�k a nih" a ta. i)n Pathien mi chun lal kuomah, "I thil nei po po z�tve mi pe ding ni la khom i inah hung naw ning. Hi hmuna hin bu fain tui dawn bok naw ning. |hsn Lal chun Pathien mi kuomah, "Ka in tieng ka kuomah hung la, bu d�m fa la, thilp�k khom p�ng ka ti che" a ta. rg_n Chun, lal chun Pathien mi kuomah, "Ka b�n hi a hung that nawk theina dingin LALPA i Pathien kuomah tongtaiin mi hnip�k rawh" a ta. Chuongchun, Pathien mi chun a hnip�k a, lal kut chu a hmaa ang bokin a hung pangngai nawk ta a. zfon Maich�m chu a'n phel phok a, LALPA thua Pathien miin inchikna a p�k ang khan, meiv�p chu an baw ta vong a. \e3n Pathien miin Bethela maich�m a'n riem khum lai ri lal Jeroboamin a hriet chun "Man ro" a ta, maich�ma inthok chun kutin a hang ban a. Man tuma a banna b�n chu a'n kon nghal a, a l�k k�r thei ta naw a. .dWn Chun, chu ni v�k chun inchikna a p�k a: "Hi hi inchikna dinga LALPA thu puong chu a nih: maich�m hi koi phok a ta, a chunga meiv�p hi inbaw vong a tih" a ta.Zc/n LALPA thuin maich�m chu a'n riem khum a, "Aw maich�m, maich�m, LALPA chun, 'Ngai ta, Davida s�ngkuoa inthokin naupa a hming Josia hung pieng a ta, i chunga rimtui raw hlaktuhai le hmun s�nga thiempuhai hi i chunga ngei hin inthawina dingin la hung hmang a ta, i chunga hin mihriem ruhai an la hung raw ding a nih' a tih" tiin. b n Maich�ma Jeroboamin inthawina inhl�n dinga a ng�r lai chun LALPA thuin Judai rama inthokin Bethela chun Pathien mi a hung a. haKn !Amain a nuom anga a ruot thla ngei, thla rietna, ni sawm le ni nganaah Bethela maich�m a siema chun a hang inthawi a. Chuong ang chun, Israel thlahai ta dinga k�t ruotin, maich�ma chun thilp�k a hang inhl�n a nih.7`in Judai rama k�t an hmang hlak ang bokin a thla rietna, ni sawm le ni ngana chu Jeroboam chun k�t niah a ruot a, maich�ma chun inthawina a'n hl�n a. Chu chu Bethelah a thaw a, a bawngte lem siem kuoma chun inthawina a'n hl�n a, hmun s�nga ding thiempu a ruothai chu Bethela chun a sie bok a. _}n Jeroboam chun hmun s�ngah in d�m a bawl a, Levi thlaa mi ni lo v�ntl�ng laia mi a nuom nuom thiempuah a siem a. ^n Chu chu thil suol inthawtirtu a hung ni ta a, mipuihai chun a pahnia be dingin Bethel le Dan chen chen khom an fe el ta si. E]n Pakhat chu Bethelah a sie a, a dang chu Dan-ah a sie bok a. g\In Chuongchun, lal chun mi a rawn a, rangkachak bawngte lim pahni a siem a, an kuomah, "In ta dinga Jerusalema hang fe chu a hautak taluo. Aw Israelhai, en ta u, Aigupta rama inthoka thuoi suoktu cheu in pathienhai hi" a ta. W[)n Hienghai hi inthawi dinga LALPA Tempula an hang fe pha chun an lalpa, Judai ram lal Rehoboam tieng an lungril thle nawk a ta, kei mi that an ta, lal Rehoboam tieng pakai nawk el an tih" tiin a'n ngaituo a. gZIn Jeroboam chun a l�ngrilin, "Tuhin lalram hi Davida s�ngkuoa k�r nawk el theia um a nih. CYn Chuongchun, Jeroboam chun Efraim tl�ngrama Sekem khuo chu kulin a'n huon a, chu taka chun sawt naw te a um a. Chu taka inthok chun a suok nawk a, Peniel khuo chu kulin an huon nawk a. X{n LALPAN hieng ang hin a hril: Hang fe naw ro, Israel thla, in unauhai chu hang do der naw ro, mani in tieng fe vong ro. Hi thil hi keima thaw a nih' tiin hril tawl rawh" a ta. Chuongchun LALPA thu chu an awi a, LALPA ti ang chun an k�r ta vong a.|Wsn "Judai ram lal Solomon naupa Rehoboam kuoma le Juda le Benjamin s�ngkuo po pohai kuoma le mi danghai kuoma khom, HV n Amiruokchu Pathien mi Semai kuomah Pathien thu a hung tlung a, mUUn Rehoboamin Jerusalem a hung tlung chun Israel s�ngkuohai chu do a, Solomon naupa Rehoboam ta dinga la l�t nawk dingin Juda hnama mi le Benjamin hnama mihai laia mi huoisen thlang b�k mi nuoi khat le s�ng riet a khawm a. WT)n Israel mihai chun Jeroboam a hung k�r nawk tah ti an hriet chun, an pungkhawmnaa hung dingin an ko a, Israelhai chunga lalah an siem a. Juda hnam chauh naw chu Davida s�ngkuo tienga thang an um ta nawh.WS)n Chuongchun, Israelhai chu Davida s�ngkuo lakah tu chen hin an hel tah a nih.TR#n Lal Rehoboam chun sinthawa sor luihai inrawitu Adoniram chu a tir a, Israelhai chun lungin an lo d�ng hlum a. Lal Rehoboam ruok chu a tawlailirah a l�t hman hr�m a, Jerusalem tieng a tl�n sie a. XQ+n Judai ram khuoa um Israelhai ruok chu Rehoboam inlalna hnuoiah an la um zing a.YP-n Lal chun an thu a ng�ithl�k nuom d�r nawh ti Israelhaiin an hriet hnung chun lal kuomah,"Davida lakah iem chanvo kan nei hrim a?Jessai naupa lakah rochan iem kan nei ve a? Aw Israelhai, in puon in tieng k�r nawk ta ro.Aw Davida, i s�ngkuo chu nangin enkol ta rawh" an ta. Chuongchun, Israelhai chu in tieng an k�r ta rip a. SO!n Chuong ang chun mipuihai thu chu lal chun a ng�ithl�k nuom nawh; chu thil hung tlung chu LALPAN Silo mi Ahija hmanga Nebat naupa Jeroboam kuoma a lo hril tah chu sukdikna dinga LALPA thilthaw a nih.cNAn Tlangv�lhai remruotpui angin, "Ka pa khan in phur a lo sukrik a, kei chun ka sukrik zuol ding a nih. Ka pa khan vuokna hruolin a hr�k hlak cheu a, kei ruok chun khawmuol kaikuongin ka hr�k ding cheu a nih" a ta. YM-n Lal chun upahai thurawn a l�k naw leiin mipuihai chu inrum takin a lo biek a. L n Lalin, "Ni thum hnungah hung nawk ro" a ti angin ni thum hnungah Jeroboam le mipuihai po po chu Rehoboam kuomah an hung nawk a. iKMn Ka pa khan phur rik tak a'n phurtir cheu a, kei chun in phur chu ka sukrik zuol ding a nih. Ka pa khan vuokna hruolin a hr�k hlak cheu a, kei ruok chun khawmuol kaikuongin ka hr�k ding cheu a nih' tiin hril rawh" an ta. JJn A ruolchamhai chun, "Hieng mipuihai kuoma hin, 'I pa ringkol mi'n phurtir hi mi sukz�ngp�k rawh' tia hung hriltuhai kuomah hieng hin hril rawh: 'Ka kutte hi ka pa kawng n�kin a lien lem. I9n An kuomah, "Iem in ngaid�n ve chu? Mipuihaiin, 'I pa ringkol min phurtir hi mi sukz�ngp�k deu rawh' an ti hi iengtin am ei don ding a na?" a ta. Hn Sienkhom, upahai remruotpui chu Rehoboam chun pom loin, ama ruoltl�kpui tlangv�l ruol, a bula khawsa hlakhai chu a rawn lem a. G n Anni chun, "Voisun hin an siehlawah um a, an rong bawl a, tha taka i don tawl phot chun kumkhuoin i siehlawah um an tih" an ta. $FCn Lal Rehoboam chun a pa Solomon dam s�ng po poa a hnuoia sinthaw hlak upahai chu a rawn a, "Hieng mipuihai hi iengti anga don dingin am in ngai a?" a ta. {Eqn Rehoboam chun, "K�r nawk ta inla, ni thum hnungah hung nawk ro" a ta. Chuongchun, mipuihai chu an fe hmang ta a.!D=n "I pa khan kan phur a sukrik taluo a, inrim taka a mi sorna le ringkol rik tak a min phurtir hi tuhin mi sukz�ngp�k la, i rong bawl kan tih" an ta. eCEn Israel mi pungkhawmhai po po chun Jeroboam chu an ko a, ama rawiin Rehoboam kuomah an fe a, Bn Nebat naupa Jeroboam, lal Solomon leia Aigupta rama tl�n hmang chun chu ri chu a lo hriet a, Aigupta rama inthokin a k�r nawk a. qA _n Rehoboam chu Sekem khuoah a fe a, Israel mihai po po khom chu lala siem dingin chu taka chun an fe ve a. @)n +Chuongchun, Solomon chu a thlatuhai kuomah a chawl a, a pa Davida khawpuia chun an ph�m a, a naupa Rehoboam chun lalna chu a hung hluo ta a.U?%n *Solomon chun Jerusalema inthokin Israelhai chungah kum sawmli ro a r�l a. ~>wn )Solomon inlal s�nga thil tlunghai, a thilthaw po po le a varna thuhai chu Solomon chanchin inziekna buah a chuong. !==n (Chuongchun, Solomon chun Jeroboam chu that a tum a, sienkhom Aigupta lal Sisak kuomah a tl�n a, chu taka chun Solomon thi hma khat chu a um ta zing a.f<Gn 'Hi lei hin Davida thlahai chu suktlawm ka ta, sienkhom kumkhuo chun ni naw nih' a tih" tiin. %;En &Thu ka p�khai che po po anga thaw a, ka lampui hraw a, ka siehlaw Davidan a thaw anga ka thuruothai le thup�khai kengkaw a, ka mithmuah thil indik i thaw phot chun i kuomah um ka ta, Davida ka'n din nghet ang bok khan i s�ngkuo indin nghet ka ta, Israelhai hi p�ng ka ti che. t:cn %'Nang ruok hi chu ka ruot che a, i nuom d�n ang takin ro r�l i ta, Israelhai chungah lal n�ng i tih. 49cn $Amiruokchu, ka hming umna dinga ka thlang Jerusalema hin ka siehlaw Davida thlahaiin ror�ltu an nei zing theina dingin a naupa kuomah hnam khat chu la pe hr�m ka tih. c8An #A naupa kuta inthokin lalram chu lap�k ka ta, hnam sawmhai chu ka p�k ding che a nih. W7)n "'Sienkhom, a pa Davida, ka siehlaw le ka thlang, ka thup�khai le thuruothai zawmtu z�rin a ram pumpui ruok chu Solomon kuta inthokin l�kp�k nawng ka ta, a dam s�ng b�k chu lalah inumtir ka tih. 6'n !Ama chun a mi nghatsan a, Sidonhai pathiennu Astoret d�m, Moab-hai pathien Kemos d�m, Amon thlahai pathien Molek d�m a biek a, a pa Davida anga khawsa loin, ka lampui a hraw naw a, ka mithmuah thil indik lo a thaw a, ka thup�khai le ka d�nhai a zawm bok nawh.5#n Amiruokchu, ka siehlaw Davida le Israel thla po pohai khawpui laia ka khawpui thlang b�k Jerusalem z�rin hnam khat chu la chang a tih. V4'n Ama chun Jeroboam kuomah, "Phel sawm hi la rawh. LALPA Israelhai Pathien chun hieng hin a hril: 'Ngai rawh, lalram hi Solomon kuta inthokin ka l�k hmang ding a na, hnam sawm chu ka p�k ding che a nih. `3;n Ahija chun a h�k lai silf�n thar hlok chu phel sawm le phel hniin a pot thl�r a. =2un Chuong hun lai chun Jeroboam chu Jerusalema inthokin a suok a, Silo khuoa zawlnei Ahija, silf�n thara inthuom chun lam lakah a lo hmu a, an pahni chauin ram hnuoia chun an um a. (1Kn Jeroboam chu mi huoisen hmingthang a na, tlangv�l taima tak a nih ti Solomonin a hmu chun Josefa s�ngkuoa sinthawa sor luihai po po chunga hotuah a sie a. Q0n Solomon laka a hel d�n chanchin khom hieng ang hin a nih: Solomon chun lal in innghatna thut zawl do nghettu ding a siem b�kah a pa Davida khawpuia kul inhuonna bang se lai po po chu a thol tha a.)/Mn Chun, Nebat naupa Jeroboam khom Solomon lakah a hel a. Ama chu Efraim mi, Zeredaa inthoka hung, Solomon thoktu laia pakhat a na, a nu Zarua chu hmeithai a nih. .9n Hadad-in buoina a siem b�kah Solomon dam s�ng po po chun Rezon chu Israelhai hm�lma a ni zing a, Aram-ah lalin a um a, Israelhai a theida hle a.)-Mn Davidan Zoba sipaihai a that lai khan ama chun mi a khawm a, chuong helpawlhai thuoitua chun a thang a, Damaska khuoah an fe a, an hne a, ama chu lalin a um a. ,n Chun, Eliada naupa Rezon, a pu Zoba lal Hadadezer kuoma inthoka tl�n hmang chu Pathienin Solomon hm�lmaah a hung indin bok a. a+=n Faraw chun a kuomah, "Ka kuoma i um hin iem tl�ksam i nei a, chuonga i ram tienga k�r nawk i nuom el chu?" a ta. Hadad chun, "Tl�ksam lem chu ieng khom ka nei nawh, sienkhom mi'n fetir hrim hrim raw khai" a ta.e*En Lal Davida chu a thlatuhai lai a chawl tah ti le a sipai kawmandar Joab khom a thi tah ti Aigupta rama inthoka Hadad-in a lo hriet chun Faraw kuomah, "Ka rama ka k�r nawk theina dingin ka suok mi phalp�k rawh" a ta. )}n Tapenes sangnu chun naupa a hming Genubat a neip�k a, Tapenes chun a enkol a, Faraw nauhai lai chun a khawsa ve ta a. k(Qn Hadad chun Faraw mit a tlung �m leiin a nuhmei, lalnu Tapenes sangnu chu nuhmeiah a'n neitir a. 1']n Midian rama inthokin an suok a, Paran-ah an fe a, Parana inthok chun mi thuoiin Aigupta an pan a, Aigupta lal Faraw chun in le ram pein, f�k ding a lo ngaituop�k a.t&cn Chu lai chun Hadad chu naupang te chauh a la ni a, a pa hnuoia sinthawtuhai leh Aigupta ramah an tl�n a. |%sn Edom rama pasal po po an that vong hm� khat chu Joab le Israel mihai chu thla ruk zet Edom ramah an inkul a nih. $n Chu hma chun, Davidan Edom mihai a do laiin an mithihai ph�m dinga hang fe a sipai kawmandar Joab chun Edom mihai chu a that vong a, #}n Chuongchun, Edom mi Hadad, Edom lal s�ngkuoa inthoka hung suok chu Solomon hm�lmaah LALPA chun a hung indin suok a. "n I pa Davida z�r le ka khawpui thlang Jerusalem z�rin, a ram pumpui chu lap�k vong loin hnam khat chu la pe hr�m ka tih" a ta.! n Amiruokchu, i pa Davida z�rin, chuong thil chu i dam lai �m chun thaw naw ning, i naupa kuta inthokin la hmang lem ka tih.  n Chuongchun LALPAN Solomon kuomah, "Hieng hi i khawsak d�n a lo ni ta a, ka thuthlung le thuruothai zawm dinga thu ka p�khai che chu i zawm nuom si naw leiin i kuta inthokin i lalram hi lap�k ka ti che a, i hnuoia mi pakhat kuomah p�ng ka tih. eEn Pathien danghai zui lo dingin khap sienkhom Solomon chun LALPA thup�k chu a zawm si nawh. +n LALPA Israelhai Pathien, a kuoma voi hni zet hung inl�r tah chu Solomonin a lungrila a nghatsan t�k leiin a chungah LALPA a lungsen hle a. -n Chuong ang bokin hnam dang mi a nuhmeihai ta ding sengin an pathienhai kuoma inthawina le rimtui inhl�nna ding hmun s�ng a siemp�k bok a. )Mn Chuongchun, Jerusalem suo tieng muolah Solomon chun Moab-hai pathien tirdakum Kemos ta ding le Amon-hai pathien tirdakum Molek ta dingin hmun s�ngj a siem a. win Solomon chun LALPA mithmuin thil suol a lo thaw ta a, a pa Davidan LALPA a zui angin a zui pumhlum zo ta nawh.jOn Sidonhai biek pathiennu Astoret d�m le Amonhai pathien tirdakum Moleki d�m a zui ve el ta a. ;qn A hung upat hnung chun Solomon lungril chu a nuhmeihaiin pathien dang tieng an inp�ttir a, a pa Davidan lungril po po LALPA Pathien tieng a p�k ang khan a p�k ve ta naw a. n Lal naunu ringot khom nuhmei zasari a nei a, hmei zathum a nei bok a, a nuhmeihai chun a lungril an thuoi kawip�k ta a. cAn Chuong hnamhai chu an nih LALPAN Israelhai kuoma, "Anni leh innei pol naw ro, an pathien tieng innghattir ngei ngei an ti cheu" tia a lo hril chu. Chuong sa khom chun Solomon chun nghet takin a hmangai tawl tlat si a.  3n Solomon chun Faraw naunu chauh naw khom nuhmei dang tam tak Moab mi d�m, Amon mi d�m, Edom mi d�m, Sidon mi d�m, Hit mi d�m a hmangai a. Jn tawlailirhai chu Aigupta rama inthokin pakhat peiah tangkaruo shekel zaruk le sakor chu tangkaruo shekel za sawmnga peiin an inchawk a. Chun, Hit mihai le Aram lalhai kuomah an zor sawng bok a.'n Solomon sakorhai chu Musri le Kilikih rama inthoka a l�k deu vong a nih. Chu taka inthok chun lal sumdawnghaiin a honin an inchawk hlak a, !=n Lal chun Jerusalemah thil a hau �m leiin tangkaruo d�m chu lungte angina a tam a, sidar thing khom tl�ng thuta theichang bil ang hielin a tam bok.(Kn Solomon chun tawlailir s�ngkhat le zali le sakor s�ngkhat le s�nghni a nei a, chuonghai chu tawlailir siena khuoa hai le Jerusalemah ama kuomah a sie a. H n Chun, kum tinin a kuoma hung taphotin thilp�k tangkaruo le rangkachaka siem thil d�m, silf�n d�m, r�lthuom d�m, rimtui d�m, sakor d�m le sabengtung d�m an hung chawi hlak a.n Pathienin a lungrila varna thu a siep�k chu ngaithla dingin khawvela mi po poin Solomon chu an hung pan huoi huoi hlak a. S!n Hausakna le varnaah Solomon chun khawvela lal dang po po a kh�m vong a. \3n Lal chun tuifinrieta Hiram long ruol le inzin hlak sumdawng long ruol a nei a, chuonghai chun kum thum dan peiah rangkachak d�m, tangkaruo d�m, saiha d�m, zawng le ngau lien chi d�m an hung phur hlak a.  %n Lal Solomon no po po chu rangkachaka siem vong a na, Lebanon Ngawpui R�na a b�r le b�lhai chu rangkachak hl�r hlaka siem vong a nih. Solomon dam lai chun tangkaruo chu ieng thama ngai a ni naw leiin a b�r le b�lhai chu tangkaruoa siem hrim hrim a um nawh.  /n Kailawn paruka chun sakeibaknei lem sawmpahnih, kailawn sir tinah pakhat pei an ng�r a, chuong ang chu khaw lai rama khom an la siem ngai nawh.O n Lalthungpha kai tungna chu kailawn paruk a um a, lalthungpha hnung tieng chu a'n kuol pup a, thungna s�r ve vea chun kut innghatna b�n a um a, chu s�r ve vea chun sakeibaknei lem an ng�r a. t cn Chun, lal chun saiha ngotin lalthungpha ropui tak a siem bok a, chu chu rangkachak tuia inluon vong a nih. T #n Chun, rangkachak sut ph�k bokin phaw chin lem zathum a siem bok a, phaw pakhat peiah rangkachak kilogram khat le gram sawmsari an hmang a. Chuonghai chu a lal in 'Lebanon Ngawpui R�n' a chun a sie a.9n Lal Solomon chun rangkachak sut ph�kin phaw lien tak tak zahni a siem a, phaw pakhat peiah rangkachak kilogram thum le gram sawmnga vel an hmang a. yn Chu b�ka chun sumdawngtu le thil zortuhai le Arab lalhai le a ram optuhaia inthokin sie le leiman a hmu teuh bok a. b?n Kum tina Solomon kuta rangkachak l�t z�t chu kilogram s�nghni le s�ngthum a nih. 0[n Lal Solomon chun Seba lalnu dit le hni taphot chu a thawp�k b�kah a lal ina rosum tam tak a p�k bok a, chuongchun a rawihai leh ama ram tieng a k�r nawk ta a. /n Lal chun almuk thinghai chu LALPA Tempul le ama lal in thut do nghetna dingin a hmang b�kah rimawi tumtuhai hmang ding tingtang le perkhuong siemnain a hmang bok a. Chuong ang zoz�ia tam almuk thing chu a hnungin an l�k l�t ta ngai naw a, an hmu ta ngai bok nawh.) {qn (Hiram long ruol Ofira rangkachak tam tak phura fehai chun almuk thing tam tak le lunghlu an hung phur teu bok a. Kn Chuongchun, lal kuomah thilp�k rangkachak kilogram s�ngli le rimtui le lunghlu tam tak a p�k a. Seba lalnuin rimtui Solomon a p�k ang zozaia tam chu tukhomin an p�k nawk ta ngai nawh. :on LALPA i Pathien, a lawmtu che le lalthungphaa sietu che chu inp�kin um raw se. LALPAN kumkhuoin Israelhai a hmangai leiin fel taka an ror�ltu dingin a sie che a ni hi" a ta. n I mihai hi ieng ang lawma hamtha am an na! I bula ch�ng, i varna thu ngaithla roptu i siehlawhai hi an va hang hamtha ngei de aw! <sn Keima hunga mit ngeia ka hmu hma chun ka lo awi ngai naw a, a chenve khom an mi lo hril naw lem a ni hi tie! Varna le hausaknaah an hung hril n�k daiin i lo ins�ng lem a nih. l~Sn Lal kuoma chun, "I thilthawhai le i varzie hai ka rama inthoka ka lo hriet kha a lo indik khop el. $}Cn Solomon dawk�na f�k ding an hung siehai d�m, a khawnbawl thung khup el hai d�m, rongbawltuhai le an inchei d�n mawizie hai d�m, uoiin semtuhai d�m le Tempula pumraw inthawinaa thil a'n hl�n tamzie hai d�m Seba lalnuin a hmu chun maktiin a ngaina a hriet naw hiel a.W|)n Seba lalnu chun Solomon varzie chu a hriet a, a in bawl ropuizie hai a hmu a; n{Wn A thu indon taphot chu lal Solomon chun a don vong a, hriet naw le hrilfie harsa ti hrim a nei nawh. `z;n Hnungzuitu tam tak le sanghawngsei tam tak thuoiin Jerusalemah a hang fe a, rimtui le rangkachak le lunghlu tam tak a phur teuh bok a. Solomon kuom a tlung chun lungrila indon nuom a nei po po chu phorin a'n don a. y 'n Solomon hming inthangzie le LALPA hming le an inkungkeina chanchin Seba lalnuin a lo hriet chun thu khir tak taka fie tumin a'n thok suok a. xn Chuonghai chu Ofir-ah an fe a, rangkachak kilogram s�ngkhat le s�ngli chuong an hung hawn a, Solomon an hung p�k a.wwin Hiram chun a longpu ruol, tuinfinrieta che thanghai chu longa Solomon siehlawhai chu thangpui dingin a tir a. pv[n Lal Solomon chun Edom rama Elath bul, Agaba litengsawla um Ezion Geber-a chun long ruol a'n siemtir a. guIn Solomon chun kum tinin LALPA ta dinga maich�m a siema chun pumraw thilhl�n le inremna thilhl�nhai chu voi thum inhl�nin, LALPA hmaa chun rimtui rawin a'n thawi zie a, tempul d�nin a ph�thai chu a hraw kim hlak.t}n Davida khawpuia inthoka Solomonin a bawlp�k ina Faraw naunu a hung inson hnung chun a inthuthai khom chu a siem tha a.sn Chuonghai chu Solomonin in bawl prawzek-hai chunga hotu bik le sinthawhai v�ngtu mi zanga le sawmnga a ruoihai chu an nih.Prn Israel mihai ruok chu Solomonin suokah a siem ve naw a, sipaia d�m, sorkar thoktua d�m, ofisar-a d�m, kaptena d�m, a sakor tawlailir le sakor chung chuong mi kawmandara d�m a hmang thung a.qn chuong mihai thla, Israel mihaiin an sukchimit thieng lohai chu an nih Solomonin a sor luihai chu, tu lai chena an thaw d�n ang hin.opYn Chun, Israel mi ni ve lo, Amor mi hai, Hit mi hai, Periz mi hai, Hiv mi hai le Jebu mi la um sun hai, o-n thil a siekhawmna khuohai, tawlailir le sakor a siena khuohai, Jerusalem le Lebanon le a op ram s�nga bawl dinga a ti po po chu a bawl bok a. >nyn Baalat khuo le Israel ram thlal�ra Tamar khuo d�m,\m3n Solomon chun Gezer khuo chu a'n din thar nawk a. Beth Horon thlang hnung lem d�m,/lYn Gezer khuo chu Aigupta lal Faraw-in a hmain a r�n a, a l�k a, a raw a, Kanan mi ch�nghai po po a that vong a, chu zoah a naunu, Solomon nuhmei a'n somtir a nih.Tk#n Solomonin sinthawa a sor luihai chu LALPA Tempul le ama lal in le a in thuthai bawltu ding d�m, Jerusalem kul d�m, Hazor khuo d�m, Megido khuo d�m le Gezer khuo d�m bawl tha dinga a sor an nih.[j1n Chun, Hiram chun lal Solomon chu rangkachak kilogram s�ngli dang a thon nawk a. Gi n Hiram chun Solomon kuomah, "Ka unaupa, khuo i mi p�khai hi ieng ang khuo am an ni ta le?" a ta, a khuohai chu 'Kabulg ram' tiin a'n b�k a, chu hming chu tu chen hin a la put zing a nih. ~hwn Solomonin khuo a p�khai chu en dingin Hiram chu Turaa inthokin a'n thok suok a, a hmu chun a lung a awi naw hle a. 3gan Chu s�nga sidar thing hai, far thing hai le rangkachak a mamaw z�t po po chu Tura lal Hiramin a tump�k vong leiin Solomon chun Galili biela khaw sawmhni a p�k a. Pfn Solomonin kum sawmhni s�ngin LALPA Tempul le lal in chu a bawl zo a. ~ewn Mihai chun, 'Aigupta rama inthoka an pi le puhai thuoi suoktu LALPA an Pathien chu an nghatsan a, pathien dang an chel a, an biek a, an rong an bawl leiin hieng sietna po po hi an chungah LALPAN a hung intlungtir a nih' tiin la don an tih" a ta.Jdn Tu hin hi Tempul hi ropui hlein inlang sienkhom, a fe p�l taphotin maktia deusawin, 'Iengti lawm lawma LALPA an Pathienin hienga a ram le Tempul hi a thaw el am n�ng a ta?' la ting an tih. T~~r}}A||o|{zzfyyxwvuu9t(sQrrllk|jjJihhgff$ee#dccbban``;_^^]\\W[[ZYYY XW?WVV%UUETTT)SHRQPOO]NNRMML^KK.JJIIHHGGFEEE,D>X=<;;:-877E655T443352)1[00/j..f-{,++Y*))h(\''L&&>%$""G! 2&*JZXfA)>Fw   f;wlbSn!Chuong mihai chun ngai tha takin, a lungril taka a hril sawnin, "Ni e, i unaupa Ben-Hadad ni e" an ta. Ama chun, "Va fe unla, hung thuoi ro" a ta. Ben-Hadad chu a hung suok a, a kuomah a hung a, tawlailirah a lo inchuongtir a. kaQn Chuongchun, saiip dierkei a, r�ngah hruol b�tin Israel lal kuoma chun an fe a, a kuomah, "I siehlaw Ben-Hadadin, 'Lunginsiet takin mi hl� hr�m raw se' a tih" an ta. Ama chun, "A la dam a ni maw? Ka unaupa annawm" a ta.m`UnA rawihai chun a kuomah, "Ngai ta, Israel s�ngkuoa lalhai hi z�ng�i thei tak mi an nih ti kan hriet a. Saiip dierkeiin, hruola r�ng inkhitin Israel lal kuoma va f�ng ei ta, ei hringna a hl� nuom el rawi mawh" an ta. F_nThat b�nghai ruok chu Afek khaw s�ngah an tl�n l�t a, mi s�nghni le s�ngsari chu kul chimin a del hlum a. Ben-Hadad chu khawpui s�ngah a tl�n l�t a, pindan rilah a'n bi a.^'nNi sari s�ng chu an inep tuo a, a ni sari ni chun an inbei ta a, Israel thlahai chun Aram mihai chu ni khat thilthuah nuoi khat an that a. &]GnChun, Pathien zawlnei pakhat hi Israel lal kuomah a hung a, "LALPA chun hieng hin a hril: 'Aram mihaiin LALPA hi phaizawl pathien ni loa tl�ngram pathien ni dinga an ngai leiin, hieng zoz�i sipaihai hi i kutah p�ng ka ta, kei hi LALPA chu ka nih ti hung hrieng i tih' tiin" a ta.'\InIsrael thlahai chu an pung khawm a, f�k ding an s�k khawm a, lo bei dingin an inthok a. Aramhai epa chun Israelhai chu hmun hniah thanghmun an khuor a. Aramhai le hrilkhi chun Israelhai chu k�lte tlawmte bok khawm ang chauh an nih. Aramhai chu a ram ph�kin an inz�r sip mup a.t[cnA kum nawk th�lah Ben-Hadad chun Aram mihai chu a khawm a, Israelhai do dingin Afek chen a hang tlung a. JZnsipaihai sakor le tawlailir i ch�n z�t char kha indin thar nawk la, phaizawlah inbeipui ei ta anni n�k chun hr�t lem ngei ei tih" an ta. An thu chu a pom a, an ti ang tak chun a thaw a.lYSnChun, hi hi thaw ngei rawh: lalhai hi an r�ngin thl�k vong la, anni hmunah ram optuhai sie la, 3XanChun, Aram lal hotuhai chun lal kuomah, "An pathienhai chu tl�ngram pathien an ni leiin eini n�kin an hr�t lem a nih. Phaizawlah inbeipui inla, mi ngam naw ni hai. SW!nChu hnunga chun Israel lal kuoma chun zawlnei a hung a, a kuomah, "Kum nawk th�l hunah Aram lalin a hung do nawk ding che a ni leiin sipai la bel sauh sauh unla, thaw t�lhai chu thaw ngei ro" a ta. nVWnIsraelhai lal chun hma a nor pei a, sakorhai le tawlailirhai chu an bei a, Aram mi tam tak an that a._U9nMi tinin an bitum seng chu an that a, chuongchun Aram mihai chu an tl�nsie a, Israelhai chun an hnot a. Aram lal Ben-Hadad ruok chu sakor chungah chuongin, sakor chung chuong mi iemani z�t leh a tl�n suok a. xTknBiel optuhai thlang khawm sipaihai chu khawpuia inthok chun an suok a, an hnungah sipai nawlpui chun an zui a. ~SwnAma chun, "Inrem nuoma hung an ni leh a hringin lo man unla, indo dinga hung an ni leh a hringin lo man bok ro" a ta.@R{nBiel tin optuhai thlang khawm sipai thoth�ng thahai chun hma an tawn a, hma lawk dinga Ben-Hadad mi tirhai chun an lo hmu a, "Samari khuoa inthokin mi an hung suok" tiin an hril a. QnS�nchang lai an inthok suok a, Ben-Hadad le a thangruolpui lal sawmthum le pahnihai chu an rieb�kah zu an lo dawn rui a. HP nAhab chun biel tin optuhai hnuoia sipai thlanghai chu a ko khawm a, an r�ngin zahni le sawmthum le pahni an nih. Chu zoah Israel thlahai po po chu a khawm a, an r�ngin s�ngsari an nih. kOQnAhab chun, "Tuhaiin am an bei ding?" a ta. Zawlnei chun, "'Biel tin optuhaihai hnuoia sipai thlang khawmhaiin' ti hi LALPA thu suok chu a nih" a ta. Lal chun, "Tuin am hma a thuoi ding?" a ta. Zawlnei chun, "Nangin tie" a ta. {Nqn Chuong lai chun Israel lal Ahab kuomah zawlnei a hung a, "Hieng hin LALPAN a hril: 'Saw zoz�i sipai ruol saw i hmu am? Voisun hin sawnghai po po saw i kutah ka p�k ding a nih, chuongchun, LALPA chu ka nih ti hre t�ng i tih' tiin" a ta. -MUn Ama le lalhaiin rieb�ka zu an dawn laiin chu thu chu Ben-Hadad chun a lo hriet a, a mihai kuoma chun, "Va bei ro leh" a ta, khawpui chu bei dingin an insiem ta a. L n Israel lal chun, " 'Sipai huoisenhai chu indo hma ni loin indo zo hnungah a nih an uong chauh hlak chu' tiin hung hril ro" a ta.gKIn Chun, Ben-Hadad chun Ahab kuomah "Vei khat peia ka mihai kuoma sem ding Samaria-a hin pilvut ka hla vai chun, pathienhaiin an law law mi law hai sien, chuong n�ka nasa khom chun mi thaw raw hai se" tiin mi a tir nawk a. J#n Chuongchun, Ben-Hadad mi tirhai kuoma chun, "Ka lalpa, lal kuoma chun hieng ang hin hril ro: 'I thil ngiet hmasa po kha chu i siehlaw hin thaw ngei a ta, tuta i hung ngiet ruok hi chu thaw thei naw nih' tiin" a ta. A donna chu hawnin Ben-Hadad kuomah an k�r nawk a.mIUnUpahai le mipui po po chun, "Lo �ksak naw la, a thil ngiethai chu lo remtipui bok naw rawh" an ta.HnIsrael lal chun a rama upahai po po chu a ko khawm a, an kuomah, "En ta u, hi mi hin thil tha lo thaw a hang tum nasat d�n hi! Ka nuhmeihai le nauhai le ka tangkaruohai le rangkachakhai a hung ng�n khan ka lo s�l khom a ni bok si naw a" a ta. ]G5nAmiruokchu, z�ngah hieng tik hun vela hin nang le iIthoktuhai po po in dap dingin ka thoktuhai ka hung tir ding a nih. In ro hlu po po hung l�kp�k an ti cheu a, tol hmang an tih' a ti a nih" tiin an hril a.JFnChun, Ben-Hadad mi tirhai chu an hung nawk a, a kuomah, "Hi hi Ben-Hadad thu chu a nih: 'I tangkaruo le rangkachakhai le i nuhmeihai le nauhai ka l�kp�k ding che thuah mi ka hung tir ta a. EnIsrael lal chun, "Aw laltak, ka pu, i hril ang chun a ni hrim annawm, keima le ka nei po po chu i ta a nih" tiin a lo don a. eDEnI tangkaruo le rangkachak po po le i nuhmei le nauhai laia a tha tha chu ka ta a nih" tiin. WC)nIsrael lal Ahab kuomah mi tirin thu a thon a, "Hi hi Ben-Hadad thu chu a nih: $B EnAram lal Ben-Hadad chun a sipai po po a khawm a, lal sawmthum le pahnihai chun an sakorhai le tawlailirhai leh an zui a, Samaria chu an inhuol a, an bei a. lASnElisa chu a k�r nawk a, a bawng sorhai chu a hung thuoi a, a that a, bawng sorna hmangruohai chun sa chu a suong a, mipuihai kuomah a sem a, an f�k tl�ng a. Chu zoa chun a suok a, Elija chu a zui a, a rong a bawlp�k a. \@3nElisa chun a bawngchal sorhai chu a m�ksan a, Elija chu a zui a. "Ka nu le pa fawpin v�n thla zet ka ta, chu zoah hung zui ka ti che" a ta. Elija chun, "Va chibai rawh, ka khap r�ng r�ng che le'm" a ta. x?knChuongchun, chu taka inthok chun a suok a, Safat naupa Elisa chu a va zong suok a. Bawngchal tuok sawmpahni sorin lo a lo kei a, ama ngeiin bawngchal tuok sawmpahni chu a khal a nih. Elija chu a kuomah a fe a, a silpuon a va'n h�ktir a. > nChuong sa khom chun, Baal hmaa la k�n ngai lo le Baal la fawp ve ngai lo mi s�ngsari ka ta dingin ka huol zing a nih" a ta. |=snHazael kawlhn�m pumpel taphot chu Jehu-in that a ta, Jehu kawlhn�m pumpel taphot chu Elisa-in hung that a tih. '<InChun, Nimsi naupa Jehu chu Israel lalah hriek n�l la, Abel Mohala inthoka hung Safat naupa Elisa chu zawlneia nangma thl�ktu dingin hriek n�l bok rawh. #;AnLALPA chun a kuomah, "I hungna lampui tieng khan k�r nawk la, Damaska thlal�rah fe rawh. I tlung pha leh Aram lal dingin Hazael chu hriek n�l rawh. : nElija chun, "LALPA Iengkim Pathien ta dingin nasa takin thahnem ka ng�i hlak a. Israelhaiin i thuthlung an hnawl a, i maich�mhai an sukchim a, i zawlneihai chu kawlhn�min an that a. Kei chauh hi ka ni ta, kei khom hi mi that an tum zing a nih" a ta.39an Chu chu Elijan a hriet chun a korfuolin a hmai a hup a, a suok a, p�k kota chun a ng�r a. Rawl chun a kuomah, "Elija, hi taka hin ieng thawa um am i na?" a hung ti a.%8En Simkhawlei a hung inhning zo chun mei a hung suok puot puot a, sienkhom meia chun LALPA chu a um nawh. Mei a hung suok zo chun rawl dam diei a hung suok a. *7On LALPA chun a kuomah, "P�ka inthok khan hung suok la, tl�nga khin LALPA hmaah hang ng�r rawh, LALPA chun a hung fe p�l ding a nih" a ta. Chu zo chun thlipui na takin tl�ng chu a hung m�t phel a, LALPA hmaa chun lungpuihai chu a m�t koi pheng phung a, sienkhom thlia chun LALPA chu a um nawh. Thlipui a hr�ng zo chun simkhawlei a hung inhn�ng dur dur a, sienkhom simkhawleia chun LALPA chu a um nawh. 6 n Ama chun, "Iengkim LALPA Pathien ta dingin nasa takin thahnem ka ng�i hlak a. Israelhaiin i thuthlung an hnawl a, i maich�mhai an sukchim a, i zawlneihai chu kawlhn�min an that a. Kei chauh hi ka ni ta a, keikhom hi mi that an tum zing a nih" a ta.5n A tlung chun p�k pakhat a hmu a, riek dingin a l�t a. Chu taka chun Pathienin a biek a, "Elija, hi taka hin iem a na i thaw?" a ta. 4-nChuongchun a tho a, fain a dawn a, a bu f�k lei chun tha a hung nei a, Pathien tl�ng Horeb a tlung chenin ni sawmli le z�n sawmli a fe a. n3WnChun, LALPA v�ntirko chu a hung nawk a, "Tho la, fa rawh, i fena ding ban zo naw rawi i tih" a ta. 2nA hang ngha vel a, a lu thluona chun tui�m le meilinga em hmin diem beiper a hmu a. Chuongchun a f�k a, a z�l a, a in nawk ta a. y1mnThing buk hnuoia chun a z�l a, a in ta a. Inrang takin v�ntirkoin a hung not har a, "Tho la, fa rawh" a ta. 0 nama ruok chu chu taka inthoka ni khat lam thlal�rah a fe a. Hmunphi thing bul a tlung chun a buk hnuoiah a thung a, "LALPA ka tuor tawk tah. Ka hringna hi la el ta rawh. Ka thlatuhai n�kin ka tha chuong b�k bok si nawh" tiin thi nuomin a tongtai a. / nElija chun a ti leiin a hringna hum dingin a tl�n ta nghal a. Judai rama Beersheba a tlung chun a siehlaw chu a m�ksan a, i.MnJezebel chun Elija kuomah mi a tir a, "Khang i thathai laia pakhat ang bok khan z�nga hin ka siem ve naw che chun pathienhaiin an law law mi law hai sien, chuong n�ka nasa hman chun mi thaw raw hai se" tiin thu a thon a.v- inElija thilthaw po po le kawlhn�ma zawlneihai po po a'n thattir thu chu Ahab-in Jezebel kuomah a hril vong a , n.LALPA thilthawtheina chu Elija chungah a um a, a zakuo fuol chu a kawngah zemin, Ahab hmaa chun Jezreel chenin a tl�n khal a.4+cn-Sawt naw tea chun v�n chu s�min a hung duk ta kul a, thli a hung inthok a, ruopui v�nawn a hung s�r a, Ahab chu a tawlailirah chuongin Jezreel khuo tieng a pan a. Z*/n,A voi sarinaa chun, "Tuipuia inthokin mihriem kuttum tiet s�m a hung suok ka hmuh" a ta. Ama chun, "Ahab kuomah hang fe la, 'I tawlailir buotsai la, fe thla ta rawh, ruoin nang rawi a ti che' ti rawh" a ta. g)In+A siehlaw kuoma chun, "Fe tung la, tuipui tieng hei thlir ta" a ta. A ti ang chun a hang kai a, a hei thlir vel a, "Ieng khom a um nawh" a ta. Chuong ang chun voi sari zet Elija chun, "Hang en nawk rawh" tiin a tir non a. (n*Ahab chu a fe a, fain a dawn a; Elija ruok chu Karmel tl�ng s�pah a kai a, hnuoi sikin a k�n a, a kap k�rah a lu a thun a. q']n)Chun, Elijan Ahab kuomah, "Fe tung la, fain dawn ta rawh, ruopui vanawn s�r ding ri a hung chu" a ta. %&En(Elija chun an kuomah, "Baal zawlneihai hi man unla, pakhat khom insuo naw ro" a ta. Chuongchun an man a, Kison ruomah an thuoi thl�k a, an that tawl ta a.%n'Mipuiin chuong thil po po an hmu chun an bokkhup a, "LALPA hi Pathien chu a lo nih, LALPA hi Pathien chu a lo nih" tiin an kh�k a. 2$_n&Chuongchun, LALPA mei chu a hung tla a, pumraw thilhl�n hai, thing hai, lung hai, le pilvuthai chu a kang hmang a, khur cho huola tui khom chu a h�p kang ta vong a. J#n%Aw LALPA, mi hung don rawh. Hieng mipuihai hin nang LALPA hi Pathien i nizie hre a, an lungril inlaml�t a, sima i kuom tieng an hung k�r theina dingin aw LALPA, mi hung don ngei rawh" a ta." n$Z�n tieng inthawi huna chun Elijan maich�m a va pan hnai a, "Aw LALPA, Abraham Pathien, Isak le Israel Pathien, voisun hin Israelhai Pathien i nizie le kei i siehlaw hin hieng thil po po hi nangma thup�ka ka thaw a nih ti hung inhriettir tawl rawh. b!?n#Tui chu maich�m vela chun a luong dum dum a, a khur cho huola chun a'n tling sip dul a.} un"Chun, "Hung bur nawk ro" a ta, an bur khum nawk a. "A voi thumna dingin hung bur nawk ro" a ta, an bur khum nawk a. 5en!Thing chu a hang rem fel a, bawngchal chu a chan nawi a, thing chunga chun a sie a. "B�l paliah tui sung sip unla, pumraw thilhl�n le thing hi hung buok khum ro" a ta. ~wn Chu lunghai chun LALPA maich�m a siem a, maich�m s�r tuokin tui litar sawmpali vel inlengna ding a cho huol a. nChun, "I hming chu Israel ni t�ng a tih" tia LALPA thu lo dongtu Jakob naupahai hnam z�t lung sawm le pahni Elija chun a l�k a. 9nChu phing leh Elija chun mipuihai kuomah, "Mi hung hnai ro khai" a ta, mipui chun an va hnai a. LALPA maich�m an sukchim ta hnung chu a siem tha a. 7inNisa a hung inher a, z�n tieng inthawi hun ding chenin thu insamin an insawi duol duol a, sienkhom donna riva hrim a um naw a, dontu an um naw a, �ksaktu an um bok nawh. nChuongchun, an kh�k inring zuol sau a, an ch�ng d�n pangngaiin inthi pheng phungin kawlhn�min an in�t a, feiin an insun pop a. nS�nchanga chun Elija'n anni chu ti-elin, "Kh�k inring deu ro khai! In pathien chu a ni chie sia maw! A'n ngaituo vung vung amanih, a buoi amanih, a'n zin hmang amanih khom ni rawi naw nim. An naw leh a in a, kei tho a ngai khom ni ta b�ng a tih" a ta. ?ynChuongchun an chanpuol bawngchal chu an l�k a, an buotsai a. Chu zoah Baal hming chu z�ng tienga inthoka chawhnung tieng chen chun an ko an ko a. 'Aw Baal, mi hung don rawh" tiin an kh�k a. Sienkhom riva hrim hrim a um naw a, dontu tu khom an um nawh. Maich�m an siem chu an l�m huol an l�m huol a.iMnElija chun Baal zawlneihai kuomah, "Bawngchal pakhat lem lem hi nangni puola ding thlang unla, buotsai unla, in tam b�k �m leiin nangnin tan hmasa ro. In pathien hming ko unla, sienkhom a hnuoiah mei s�m naw ro" a ta. 8knChu zoah in pathien hming lam unla, kei khomin ka LALPA hming chu lam ka ta, ei kona meia hung dontu taphot chu Pathien ni raw se" a ta. Mipui chun, "I hril chu a tha" an ta. -nBawngchal pahni hung kei unla, anni chan dingin bawngchal pakhat thlang hai sien, chan nawi hai sien, thing chungah sie hai sien, mei ruok chu a hnuoiah s�m loin. Kei khomin bawngchal dang chu buotsai ka ta, thing chungah sieng ka ta, sienkhom a hnuoiah mei s�m loin. nElija chun an kuomah, "Kei chauh hi LALPA zawlneihai laia la um sun chu ka ni ta a, Baal ruok chun zawlnei zali le sawmnga a nei. RnElija chun mipuihai chu a va hnai a, "Lungawp ink�iin ieng chen top am in um ding a na? LALPA hi Pathien a ni chun zui unla, Baal hi Pathien a ni chun zui ro" a ta. Mipui chun ieng khom an hril nawh.ymnChuongchun, Ahab chun Israel thlahai po po kuomah mi a tir a, zawlneihai le chun Karmel tl�ngah a ko khawm a. gInIsrael mihai po po chu Karmel tl�nga mi hung hmu dingin ko khawm tawl rawh. Baala zawlnei zali le sawmnga ruol le Jezebel dawk�na thlaithl�ng k�l hlak Asera zawlnei zali ruol khom kha hung ko khawm vong rawh" a ta.+nElija chun, "Israelhai ta dingin buoina ieng khom ka siem nawh. Nang le i pa in ni lem. LALPA thup�khai chu b�nsanin Baal in zui ta lem a. PnElija a hmu chun, "Nanga pa hi i ni maw Israelhai sukbuoitu chu?" a ta.gInChuongchun Obadia chu Ahab be dingin a fe a, a va hril a, Ahab chu Elija hmu dingin a hung a.  nElija chun, "A rong ka bawl Iengkim LALPA hringna s�lin ka hril hi, voisun hin Ahab ka hmu ngei ngei ding a nih" a ta.  nAmiruokchu, tu hin ka pu kuomah fe a, 'Elija hi taka hin a um' ti hril dingin i mi tir si hih. Mi that ngei ngei a tih" a ta.P n Jezebelin zawlneihai a rawt laia ka thilthaw kha ka pu hin i hriet naw a ni maw? P�k pahniah LALPA zawlnei zakhat, p�k pakhatah sawmnga ve vein ka thup a, f�k le dawnin ka chawm tawl a ni kha. l Sn Ka m�ksan pha che LALPA Thlarauin khaw tieng am a thuoi ding che ti ka hriet nawh. I um ti Ahab va hril lang, a hmu zo si naw che chun mi that a tih. I siehlaw hi tleirawl ka ni laia inthoka LALPA chawibiektu ka ni bok si a. M n Tu hin, 'Elija chu hi taka hin a um' ti hril dingin i mi tir si hi. lSn LALPA i Pathien hringna s�lin ka hril hi, ka pu hin nangma zong dinga mi a tir nawna hnam le ram a um nawh. Tu hnam le ram khomin i um naw thu an hril pha leh an hmu zo naw takzet che thu inkh�m meuin a'n samtir zie a nih. fGn Obadia chun, "I siehlaw hi Ahab kuta thi dinga i hang p�k el chu, iem ka thaw suol a um a? `;nAma chun, "Ni e. Fe la, i pu kuomah, 'Saw taka son Elija a um' tiin va hril rawh" a ta.%EnChuonga Obadia a fe lai chu Elija leh an intuok a. Obadia chun a la hriet a, a hmaa chun hnuoi sikin a bokkhup a, "Ka pu Elija kha i ni chie si maw?" a ta. winChuongchun, an ram fang ding chu an insem a, Ahab chu amain a suok a, a fe nawna tieng chun Obadia chu a fe a.H nAhab chun Obadia kuomah, "Ei ranhai that ngai loa ei sakorhai le sabengtunghai tlatna ding hna hring umna hmun a um tak duoiin a ram s�nga tui hn�r le vadung umna taphot fang rawh" a ta. #AnJezebelin LALPA zawlneihai a rawt lai khomin Obadia hin zawlnei zakhat zet chu p�k pahniah sawmnga ve vea thupin f�k le dawn pein a chawm tawl a nih. QnAhab chun LALPA ti mi tak Obadia, a lal in enkoltua a hmang chu a ko a. dCnChuongchun, Elija chu Ahab hmaah a va'n lang a.Samari rama chun t�m chu a hr�ng hle a. 4 enChun, iemani chen hnung, a kum thumnaa chun LALPA thu chu Elija kuomah a hung tlung a, "Fe la, Ahab hmaah va'n lang la, chu zoah ruo hung ins�rtir ka tih" tiin a hril a. ~nNuhmei chun Elija kuomah, "Tu zet hin chu Pathien mi i nizie le i baua LALPA thu i puong chu thutak a ni takzetzie ka hriet tah" a ta.}'nElija chun naupang chu a pom a, pindana inthok chun a tumpui a, a nu kuoma chun, "En ta, i naupa hi a hung dam nawk tah ie" a ta, a p�k a. |ynLALPA chun Elija hnina chu a lo ng�ithl�kp�k a, naupang hringna chu amaah a hung k�r nawk a, a hung har ta a. *{OnNaupang chunga chun voi thum a bok a, tap pumin LALPA a ko a, "Aw LALPA, ka Pathien, lunginsiet takin hi naupang hringna hi hung pek�r nawk hr�m rawh' a ta. &zGnChun, LALPA a ko a, "Aw, LALPA ka Pathien, ka ch�ngna hmeithai chunga hin vangduoina intlungtirin a naupa hi ieng dinga i hung inthitir el am a na?" a ta. ynElija chun, "I naupa kha mi hang pe ta" a ta, a pom lai chu a l�k a, a umna pindan tieng chun a pom tung a, a khumah a'n z�l a. 5xenAma chun Elija kuomah, "Aw Pathien mi, nangin kei i mi khingna san ding iem a um a? Ka suolna mi'n hriet nontir ding le ka naupa mi thatp�k dinga hung i lo ni maw?" a ta.~wwnIemani chen hnunga chun in neitunu naupa chu a damnaw a, a natna chu a zuol deu deu a, a tawpah a thuok a tawp ta a. vnElijain LALPA thu a hril ang khan, beiphit siena b�l chu a phai chuong naw a, sahriek �m khom chu a kang chuong bok nawh.~uwnChuongchun a fe a, Elija hril ang tak chun a thaw a, ni tina ama le a s�ngkuo le Elija f�k khop chu a um zing a. LtnLALPA, Israelhai Pathien chun 'Hi rama LALPAN ruo a hung ins�rtir hma khat chun beiphit vei khat umna b�l chu phai naw ni a, sahriek tlawmte siena �m chu kang bok naw nih' a ti a nih" a ta.ysmn Elija chun a kuomah, "Ti d�r naw rawh. Fe la, i ti ang tak chun va thaw rawh. Amiruokchu, beiphit le sahriek tlawmte i nei chun bei chikte mi siemp�k hmasa phot la, hung chawi rawh, chu zoah i naupa le in ta ding chu i siem ding a nih. 9rmn Hmeithai chun, "LALPA i Pathien hringna s�lin ka hril, bei chu ka nei d�r naw a, ka nei ve sun chu b�la beiphit vei khat le �ma sahriek tlawmte chauh a nih. Chu chu kei le ka naupa f�k dinga siem dingin thing ka hung fom vak a nih. Chu chu f�ng kan ta, thi chu kan hmab�k a ni el tah" a ta.]q5n Tui la dinga a fe lai chun, "Bei tlawmte b�k mi hung chawip�k bok rawh aw" a ta.]p5n Chuongchun a tho a, Zarefat khuoa chun a fe a, kul kotkh�r a va tlung chun hmeithai pakhat hin thing a lo fom a. Elija chun a ko a, a kuomah, "Ka dawn ding b�lin tui tlawmte mi hung lap�k thei i ti?" a ta. oyn "Tho la, Sidon rama Zarefat-ah fe la, chu taka chun um rawh. A chawmtu ding che hmeithai khom thu ka p�k tah" tiin. 5ngnChun, LALPA thu chu a kuomah a hung tlung a, _m9nA ramah ruo a s�r ta naw leiin iemani chen hnungah vadung tui chu a hung kang ta a. ]l5nVa�khai chun z�ng le z�n bei le sa an hung thak a, vadung tui chu a tl�n a. }kunChuongchun, hrila a um ang tak chun a thaw a, Jordan sak tienga um Kerit varuoma chun a fe a, chu taka chun a um a. bj?nChu vadung tui chu tl�n i ta, a chawmtu ding che va�khai khom thu ka p�k tah" tiin.vign"Hi taka inthok hin suok la, khaw sak tieng pan la, Jordan sak tienga um Kerit varuoma chun inbi hmang rawh. 9honChun, LALPA thu chu Elija kuomah a hung tlung a, Pg nGilead rama Tisbe khaw mi Elija chun Ahab kuomah, "LALPA, a rong ka bawl, Israelhai Pathien hringna s�lin ka hril, kum iemani z�t chu ka thu loin daidaw tla naw ni a, ruo s�r bok naw nih" a ta. tfcn"Ahab inlal laiin Bethel mi Hiel chun Jeriko a bawl tha a. LALPAN Nuna naupa Josua hmanga a lo hril tah angin, a lungphum chu a nau lut�r Abiram ch�nin a ph�m a, a kul kotkh�rhai chu a nau tlum tak Segub ch�nin a'n din bok a. e5n!Chun, pathiennu Asera lemhai chu a siem a, a hmaa Israelhai lal po po n�k khomin LALPA, Israelhai Pathien lungsenna chu a cho suok nasa lem a nih.Kdn Samari khuoah Baal in a bawl a, chu taka chun maich�m a siem a. 4ccnNebat naupa Jeroboam suolna ang thaw vetuhai chu iengma loa ngai ni awm takin Sidon lal Ethbaal naunu Jezebel chu nuhmeiah a nei a, Baal rong bawlsanin a biek ve el ta a. ebEnOmri naupa Ahab chu a hmaa mihai po po n�kin LALPA mihmuin thil fel lo tak a thaw hlak a. BanJuda lal Asa inlala inthoka kum sawmthum le kum rietnaah Omri naupa Ahab chu Israelhai chungah a hung inlal tan a, Samaria khuoa inthokin kum sawmhni le kum hni Israelhai lalah a um a. t`cnOmri chu a thlatuhai kuomah a chawl a, Samaria-ah an ph�m a. A naupa Ahab chun a lalna chu a hung hluo a._nOmri inlal s�nga thil tlung danghai le a thilthaw le hlen suok hai chu Israel lalhai inlal lai chanchin inziekna lekhabuah a chuong. .^WnNebat naupa Jeroboam thaw d�n po po a l�k a, Israelhai chu hmangna bo milem inbiektirin, an thil suol thaw chun LALPA Israelhai Pathien chu an suklungsen hle a. y]mnOmri chun LALPA mithmuin thil tha lo tak a thaw hlak a, a hmaa mihai po po n�kin thil suol a thaw nasa bik a. Z\/nChun, Semer kuoma inthokin Samariaa tl�ng tangkaruo kilogram sawmsariin a'n chawk a, chu chu kulin a'n huon a, khawpui a siem a, a khaw hmingah a tl�ng neitu hmasa Semer hming chawiin Samaria a'n puttir a.A[}nJuda lal Asa inlala inthoka kum sawmthum le kum khatnaa chun Omri chu Israelhai chunga chun a'n lal tan a, kum sawm le kum hnih a'n lal a, Tirza khuoa a'n lal s�ng chu kum ruk a nih.|ZsnSienkhom, Omri zuituhai chun Ginat naupa Tibni zuituhai chu an hne a, Tibni chu an that a, Omri chu a hung inlal a.Y5nChuongchun, Israel mipuihai chu pawl hniin an inthe a, a z�tve chun Ginat naupa Tibni chu lala siem tumin an zui a, a z�tvein Omri chu an zui a.XnZimri inlal s�nga thil tlung danghai le a thil phier r�k thuhai chu Israel lalhai inlal lai chanchin inziekna lekhabuah a chuong.W7nLALPA mithmuah thil suol thaw a, a suol thaw lei le Jeroboam lampui a hraw ve leia Israelhai thil suol a'n thawtir leiin chuong ang chun a thi a nih. VnKhuo chu an l�k ngei ding a nih ti Zimriin a hriet chun lal in kulb�ngah a tl�n l�t a, in chu a raw a, a k�ng hlum ta a. vUgnChuongchun, Omri le a kuoma um Israel mi po po chun Gibethon an suoksan a, Tirza an pan tung a, an inhuol a. 9nJuda lal Asa inlal kum thumnaa Baasa-in Nadab a that chun a hmunah lalin a um nghal a.,=SnChun, Isakar s�ngkuo laia mi Ahija naupa Baasa chun a phier r�k a, Nadab le Israelhai po poin Filistinhai khuo Gibethon an inhuol lai chun Nadab chu a that a. <ynLALPA mithmuah thil tha lo tak a thaw hlak a, a pa lam hraw chu a hraw ve a, Israelhai chu thil suol a'n thawtir ve a.;}nJereboam naupa Nadab chu Juda lal Asa inlal kum hninaah Israel lalin a hung um a, Israelhai chungah kum hnih a'n lal a. :nAsa chu a thlatuhai kuomah a chawl a, Davida khawpuiah a thlatuhai lai an phum a. A naupa Jehosafat chun a lalna chu a hung hluo a.S9!nLal Asa inlal laia thil tlung danghai le a thilthawhai po po le a khaw siemhai chanchin chu Juda lalhai chanchin inziekna lekhabuah a chuong. Sienkhom a tar tieng chun a keah hri tha lo a hung invoi a. 8nChu phing leh Lal Asa chun Judai ram po poah thu a thon vel a, Baasa-in Rama khuo inhuonna dinga thing le lung a hmanghai chu tu khom a awl um loin an thak ta mur mur a, chuonghai chu Lal Asa chun Mizpa khuo le Benjamin rama Geba khuo siemna dingin a hmang a. y7mnChu thu chu Baasa-in a hriet charin Rama khuo kula a'n huon lai chu a tawpsan a, Tirza tieng a k�r nawk ta a. o6YnBen Hadad chun Lal Asa thu chu a remti a, chuongchun Israel khuohai chu bei dingin a sipai kawmandarhai a tir a, Ijon khuo d�m, Dan khuo d�m, Abel Beth Maaka khuo d�m, Kinneret biel po po le Naftalia ram po po chu an bei a. G5 nA kuoma chun, "I pa le ka pahai an indo hlak leiin nang le kei ink�rah inremna thuthlung siem ei tih. En ta, tangkaruo le rangkachak thilp�k khom ka hung thon hi. Israel lal Baasa hi ka rama inthoka a'n hn�k dokna ding chun ama le in ink�ra thuthlung i lo siem tah kha tu hin s�t el rawh" tiin thu a thon a. d4CnChun, Asa chun LALPA tempula mi le ama lal ina mi tangkaruo le rangkachak um po po chu a l�k suok a, a siehlawhai kutah a'n chawitir a, Damaska khuoa um Aram lal, Hezion naupa Tabrimon naupa Ben Hadad kuomah a tir a. "3?nIsrael lal Baasa chun Judahai a hang bei a, Judahai lal Asa rama inthoka tu khom hung l�ta an suok thei nawna dingin Rama khuo chu kulin an huontir a. Q2nJuda lal Asa le Israel lal Baasa chu an inlal s�ng po an indo hlak a. 1nA pain a lo inhl�n tah le ama ngeiin a lo inhl�n tah tangkaruo le rangkachak le thil danghai chu LALPA tempulah a l�k l�t a.u0enAn hmun s�nghai chu thiekp�k naw sienkhom a dam s�ngin a lungril po po chu LALPA tieng a ngha tlat a. B/n A pi Maaka chen khom pathiennu Asera lem tirdakum tak a'n siemtir leiin lalnu nu a ninaa inthokin a b�n a, a thing milem insiemtirhai chu a ph�r thl�k a, Kidron vadungah a raw a. v.gn Pasal inzorhai chu a rama inthokin a hnot suok a, a pa le puhai milem siem po po chu a pei hmang vong bok a. O-n Asa chun a pu Davida ang bokin LALPA mithmuah thil fel a thaw hlak a. f,Gn Kum sawmli le kum khat Jerusalemah a'n lal a, a pi hming chu Maaka a na, Absalom naunu a nih.f+Gn Israelhai lal Jeroboam inlala inthoka kum sawmhninaah Asa chu Judahai lalah a hung um tan a. *nChun, Abija chu a thlatuhai kuomah a chawl a, Davida khawpuia chun an ph�m a, a naupa Asa chun a lalna chu a hung hluo a.%)EnAbija inlal sunga thil tlung danghai le a thilthawhai chu Juda lalhai inlal lai chanchin inziekna lekhabuah a chuong. Abija le Jeroboam chu an indo hlak a. E(nAbija dam s�ngin Rehoboam le Jeroboam chu an indo zing a. ''nHit mi Uria chunga thil suol a thaw ti chauh naw chu Davida chun LALPA thup�khai a bawsiet ngai naw a, LALPA mithmuah thil tha a thaw hlak.(&KnSienkhom Davida z�rin LALPA a Pathien chun Jerusalema ror�ltu ding pein, ama hung thl�ktu ding naupa a'n dinp�k a, Jerusalem khuo a'n din nghet bok a. ~~}L||V{0zz yQyxWwHvvutssosr1qqppGoponn*m$lakjjvii_hhHhgVgffe dccTba``A_^^@]t\\[ZYYXWWVVOUTTLSYRRQPvOONNM\LL}KJJJ II`HH8GGF`EEDCCEBAA@@?>>/=$W{HMhpK$ W ; _ ~ o"i>Sw#ixChun, Gehazi chun hma a lo khal a, naupang hmaia chun hmol chu a sie a, sienkhom ieng ri khom a suok naw a, a ch�ng bok nawh. Chuongchun, Gehazi chu a tl�n k�r nawk a, "Naupang chu a la thanghar chuong nawh" tiin Elisa chu a hril a. "xSienkhom, chu naupang nu chun, "LALPA hringna le i hringna s�lin ka hril, "Inthla naw top ka ti che" a ta, a tho a, a zui ta a. g!IxElisa chun Gehazi kuomah, "I silpuon kha i kawngah z�l la, ka hmol hi chawi la, tl�n nghal rawh. Lampuiah tu khom chibai naw la, an chibai che khomin b�k ve kher naw la, ka hmol hi naupang hmaiah innghat rawh" a ta. xAma chun, "Pu, nau pasal ka hni che am a ni? 'Ka beisei suks�ngin mi hl�m der lul naw rawh' ka ti lem che a ni naw maw?" a ta.xChun, tl�nga Pathien mi kuom a hang tlung chun a keah a chel a. Gehazi chun ama chu va nam kieng a tum a, sienkhom Pathien mi chun, "Tosan rawh. Beidongna nasa takin a tl�k buok a ni hi. Chu chu LALPAN ka lakah a thup hri a, a mi la hril hri naw a nih" a ta. xTl�n la, lo va tuok la, 'I dam maw? I pasal a dam maw? I naupa a dam maw?' lo ti rawh khai" a ta. Ama chun, "Dam e" a ta.5exChuonga fe peiin Pathien mi umna Karmel tl�ng chu a tlung a. R�la inthokin Pathien mi chun a lo hmu a, a siehlaw Gehazi kuomah, "En ta, Sunama nuhmei kha a ni tlat el! ;xChuongchun, sabengtung chungah a chuong a, a siehlaw kuomah, "Hma thuoi la, fe pei la, thu ka p�k che a ni naw chun muongchang d�r naw rawh" a ta. %ExA pasal chun, "Voisun khera iem a kuoma fe a t�l a na? Thla thar ni khom a ni naw a, Sabat khom a ni bok si nawh" a ta. Ama chun, "A poi chuong lem" a ta.#xA pasal chu a ko a, "Pathien mi kuomah fea ka hung k�r nawk nghal theina dingin siehlaw pakhat le sabengtung mi buotsaip�k rawh" a ta. tcxA naupa chu Pathien mi pindana chun a pom tung a, a khum chungah a'n z�l a, kot a kh�r a, a suok ta a. q]xSiehlaw chun a nu kuomah a pom phei a, s�nchang lai chen a nu mal chungah a'n thung a, a thi el ta a. jOxA pa kuomah, "Ka lu, ka lu" a ta. A siehlaw kuoma chun, "Pom la, a nu kuomah va thak rawh" a ta. `;xNaute chu a hung sei lien pei a. Ni khat chu bus�ktuhai kana fe a pa chu a zui ve a. vgxChun, nuhmei chu a hung inrai a, Elisan a kuoma a hril ang ngei khan chu hun vela chun nau pasal a nei ta a. 8kxElisa chun a kuomah, "Tu ang hun a hung tlung pha leh nau pasal pom t�ng i tih" a ta. Ama chun, "Ni lo pu, nang Pathien mi chun i siehlawnu hi hl�m der lul naw rawh" a ta.]5xElisa chun, "Va ko nawk rawh" a ta, ama chu kotkh�r bieng chelin a hung ng�r a. .WxElisa chun a siehlaw kuomah, "Chuong a ni si chun iem ei thawp�k ding aw?" a ta. A siehlaw chun, "Nau pasal nei lo a na, a pasal hlak chu a tar ta bok si a" a ta. )x Ama chun a siehlaw kuomah, "Hieng hin hril rawh: 'Hieng khopa buoi hin i mi lo enkol a, thawp�k thei che iem kan nei a? Lal kuoma d�m sipai kawmandar kuoma d�m iem ka hnip�k ding cheu?' tiin" a ta. Ama chun, "Ka chipuihai laia in neia khawsa ka ni annawm" a ta. nWx A siehlaw Gehazi kuoma chun, "Sunam nu kha hung ko ta" a ta, a va ko a, a hmaa chun a hung ng�r a. Rx Ni khat chu Elisa a hung nawk a, a pindana chun a kai tung a, a z�l a. 2_x A mi hung sir changa a riekna dingin in sawnga khin a pindan ding siemp�k ei ta, khum d�m, dawkan d�m, thungna d�m le khawnvar siena d�m siep�k ei tih" a ta.a =x Chu nuhmei chun a pasal kuomah, "Ei in hung sir vet pa hi Pathien mi a nih ti ka hriet. E xNi khat chu Elisa chu Sunam khuoah a'n zin a, chu taka chun nuhmei neinung tak el a um a, bu fa dingin a lo fiel a. Chuong ang chun, a fe le hungah chu ina chun chawlin bu a f�k hlak a. 0 [xChun anni chun Pathien mi chu an va hril a, ama chun, "Sahriek chu va zor unla, i leibat chu va rul la, a chuong po chu i nauhai le in khawsakna dingin hmang ro" a ta. /xB�l a sung sip vong hnung chun a nauhai kuomah, "Bel hung la sa ro" a ta. Anni chun, "B�l dang a um ta nawh" an ta, sahriek chu a kang ta a.   xHmeithai chu a inah a'n lawi a, a nauhai leh kot an inkal khum a. B�lhai chu a kuomah an hung chawi a, a lo sung sip pei a. 5xChun, i inah l�t la, i nauhai leh kot inkal khum unla, chuong b�l ruok po poa chun sahriek chu sung sip unla, a sip po a tumin sie pei ro" a ta.fGxElisa chun, "Fe la, i tuolbawmhai b�l ruok po po haw khawm la, tlawmte chauh haw naw rawh. 8kxElisa chun, "Iem ka thawp�k thei ding che a na? Inah iem i nei mi hril rawh" a ta. Ama chun, "I bawinu hin sahriek b�r khat chauh naw chu ieng khom nei ka nei nawh" a ta.  xZawlnei ruol laia pakhat nuhmei chun Elisa kuomah, "I siehlaw ka pasal chu a lo thi ta a, ama chu Pathien ti mi a nih ti i hriet. Tu hin a leibatna pa chun ka naupahai pahni chu bawia nei dingin a hung thuoi tum a nih" tiin a beidongna thu chu a hung intlun a. cAxChu phing leh a naupa upa tak, a ro hluotu ding chu a thuoi a, kul tl�nga chun pumraw inthawinaiin a'n hl�n a. Israelhaiin chu chu an hmuin r�pthl�k an ti a,a an intawl k�r a, an ram tieng an k�r nawk ta a.$CxMoab lal chun a ngam tawl naw ding a nih ti a hrietin Edom tienga baw tlang tumin kawlhn�m chawi mi zasari ruol a thuoi suok a, amiruokchu an hlawsam a. 9mxAn khawpuihai chu an suksiet a, lo thatna hmun taphot chu lungin an d�ng siet a, lung an d�ng bum hn�r hn�r a. An tuikulhai chu an hruk bit vong a, thing tha taphot chu an ph�r a. Khuo an sukchim lo um sun chu Kir Hareset chauh a na, chu khom chu saihli chawi pawlin an inhuol a, an per hrep a.9xIsraelhai inkulna hmun an hung tlung chun Israelhai chu an che thut a, an lo bei a, an hnot z�m a, an ram chu an r�n a, Moab mihai chu an that a. !=xAnni chun, "Thisen a ni saw. Lalhai chu anni le anni an indo a, an inthat tawl a ni ngei saw. Thaw ro, Moabhai, r�ll�k sum va'n khawm ei tiu" an ta.ymxZ�ng inhma takin Moabhai chu an tho a, an hma zawna tui nisain a zuk el chu thisen anga sen k�kin an hmu a. ~)xAnni bei dingin lalhai an hung inthok ti Moab-haiin an hriet chun r�ldo thei chin po po chu an ko khawm a, ramri-a chun thang an lo khaw a. }+xA z�nga inthawina thilhl�n hun vel lai chun, ngai ta, Edom ram tienga inthokin tui a hung luong ta huou huou a, a ram chu tuiin a sip ta a.C|xKul nei khuo po po le khawpui deu hlek po chu sukse vong unla, an thing thahai ph�r vong unla, an tuikhurhai hruk ping unla, lo tha lai po po chu lungin d�ng se vong ro' tiin" a ta. i{MxChu chu LALPA ngaia chu thil ch�n tham a nih. Moab-hai khom in kutah ka p�k bok ding a nih. z xThli ri amanih ruo s�r ri amanih hre naw ti niu a, sienkhom hi ruom hi tuiin hung sip a ta, nangni le in ran haiin dawn ro. NyxAma chun, "Hi hi LALPA thu chu a nih: 'Hi ruoma hin khur cho teu ro. xxChuong a ni ta si leh tingtang tum thiem hung ko ro" a ta.Tingtang tum thiemin a hang tum chun LALPA kut chu a chungah a hung tlung a. KwxElisa chun, "A rong ka bawl Iengkim LALPA hringna s�lin ka hril, nangni laia hung thang Juda lal Jehosafat hmel inza ni naw lang chu en khom en nawng ka ti che a, ngaisak bok nawng ka ti che. ovYx Elisa chun Israel lal kuomah, "Nang le kei iem inmatna ei nei a? I pa zawlneihai le i nu zawlneihai kuoma fe lem rawh" a ta. Israel lal chun, "Fe lo e. Lal pathum hi Moab-hai kuta p�k dingin LALPAN a mi thuoi khawm a nih" a ta. ux Jehosafat chun, "A kuomah LALPA thu a um chu" a ta. Chuongchun, Israel lal le Jehosafat le Edom lal chu ama hmu dingin an fe thla a.t}x Jehosafat ruok chun, "Ama hmanga Pathien ei rawn theina dingin hi taka hin LALPA zawlnei pakhat khom an um naw a ni maw?" a ta. Israel lal hnuoia ofisar pakhat chun, "Safat naupa Elisa a um. Ama chu Elija kut tuia buokp�k hlaktu kha a nih" a ta. s+x Israel lal chun, "Iem ei chang top ding an ta leh! Lal pathumhai hi Moabhai kuta inhl�n dingin LALPAN a mi ko khawm am an ta ding maw?" a ta.%rEx Chuongchun, Israel lal chu Juda lal le Edom lal leh an inthok suok a, ni sari s�ng an fe kuol hnung chun anni le an ranhai dawn ding tui an nei ta naw a. qxChun, ama bok chun, "Khaw tieng panga inthokin am hang bei ding i ti a?" a ta, Joram chun, "Edom thlal�r tienga inthokin" a ta. pxChun, Juda lal Jehosafat kuomah, "Moab lal ka lakah a hel leiin i mi hang beipui thei naw di'm a nih?" tiin mi a tir a. Ama chun, "Hang beipui thei e. Nang le kei, ka mihai le i mihai le ka sakorhai le i sakorhai chu thang hmunkhat vong ei ni annawm" a ta. ao=xChuong lai chun lal Joram chu Israelhai po po khawm dingin Samaria-a inthokin a suok a. LnxAmiruokchu Ahab thi hnungin Moab lal chu Israel lal lakah a hel a. m xMoab lal Mesa chu beram vai mi a na, Israel lal kuomah sie chawinain beramte nuoi khat le beram nuoi khat hmul a p�k hlak a. lxSienkhom, Nebat naupa Jeroboam suolnaa chun a kop ve a, Israelhai thil suol a'n thawtir a, chu lampui chu a m�ksan ta nawh.k!xAma chun LALPA mithmuah thil suol a thaw hlaka chu a nu le pa ang �m chun a thaw ve nawh. A pain Baal lung a lo phun chu a pei hmang a. %j GxJuda lal Jehosafat inlala inthoka kum sawm le kum rietah Ahab naupa Joram chu Samaria khuoah Israelhai lalin a hung um a, kum sawm le kum hnih ro a r�l a. ^i7xChun, Karmel tl�ngah a fe a, chu taka inthok chun Samaria khuoah a k�r nawk ta a.JhxA ngha k�r a, anni chu a hmu a, LALPA hmingin tongsie a'n phur a. Chu phing leh ram hnuoia inthokin savom pahni an hung suok a, anni laia naupang sawmli le pahni chu an hung pot chen neng a. EgxChu taka inthok chun Elisa chu Bethelah a fe a. Lampuia a thang lai chun khuoa inthokin tleirawl ruol an hung suok a, "Fe tung rawh, lukawkpa, Fe tung rawh, lukawkpa" tiin an lo nuisaw a. OfxElisa hril ang chun, voisun chen hin a tui chu a hrisel ta zing a nih.\e3xTuikhurah a va fe a, chi a phul a, mihai kuoma chun, "LALPA chun hieng hin a tih: 'Tui hi ka sukthieng tah. Tuta inthok chu a thipui um ta naw ni hai a, a ram tharsuok khom hlawk t�ng a tih' a ti a nih" a ta. ^d7xAma chun, "Tui�m thar hung la unla, chi thun ro" a ta, chuongchun an hung l�k a. ? }xAhab thi hnungin Israelhai chungah Moab mihai an hel a. ~>wn5A pa thaw ang taphot a thaw ve a, Baal rong a bawl a, a biek hlak a, LALPA, Israelhai Pathien chu a suklungsen hle a..=Wn4Ama chun LALPA mithmuah thil tha lo a thaw hlak a, a nu le a pa lam hraw d�m, Nebat naupa Jeroboam, Israelhai thil suol inthawtirtu lam hraw d�m chu a zui ve a. <;n3Juda lal Jehosafat inlala inthoka kum sawmpasarinaa chun Ahab naupa Ahazia chu Samaria khuoah Israelhai chungah a hung inlal tan a, kum hni a'n lal a. ;yn2Jehosafat chu a thlatuhai lai a chawl a, Davida khawpuiah an ph�m a; a naupa Jehoram chun a lalna chu a hung hluo a.:n1Chuong lai chun Ahab naupa Ahazia chun Jehosafat kuomah, "Ka mihai hi i mihai leh fe raw hai se" a tia chu Jehosafatin a remti nawh. 9n0Jehosafat chun Ofir-a rangkachak phur dingin sumdawng long ruol a siem a, sienkhom Ezion Geber-ah long siet an tuok leiin an fe ta nawh. c8An/A'n lal lai hin Edom ramah lal an um naw a, Juda lalin a ruot, lal aiawtuin ro a r�l a. W7)n.A pa Asa inlal hnung khoma la um zing, pasal inzorna in po po chu a kh�r a. 67n-Jehosafat inlal laia thil tlung danghai le a thil hlen suokhai le hn�na a changhai chu Juda lalhai inlal lai chanchin inziekna lekhabuah a chuong. 75kn,Jehosafat chun Israel lal leh inremna a siem a.^47n+A pa Asa lampui hraw po po chu a hung hraw ve a, p�nsan d�r loin LALPA mithmuah thil tha a thaw hlak. Hmun s�nghai ruok chu a sukbo naw a, mihaiin chuonga hai chun inthawiin rimtui an la'n hl�n zing hlak. 31n*A hung inlal chun kum sawmthum le kum nga mi a na, Jerusalemah kum sawmhni le kum nga ro a r�l a. A nu hming chu Azuba a na, Silhi naunu a nih. o2Yn)Israel lal Ahab inlala inthoka kum linaah Asa naupa Jehosafat chu Judahai chungah a hung inlal tan a. j1On(Chuongchun, Ahab chu a thlatuhai kuomah a chawl a, a naupa Ahazia chun a lalna chu a hung hluo a.:0on'Ahab inlal laia thil tlunghai le a thilthaw dang po po, saiha hmanga lal in a bawl le khaw kul a siemhai po po chu Israel lalhai inlal lai chanchin inziekna lekhabuah a chuong. /'n&A tawlailir chu Samaria dila nawchizor ruol insilna hlak kama chun an sawp a, LALPA thu hrila a um ang ngei khan a thihai chu uiin an liek a._.9n%Chuongchun, lal chu a thi a, Samaria-a chun an hung phur a, chu taka chun an ph�m a.}-un$Ni tl�k tawm chun sipaihai kuomah, "Mi tin mani khuo le ram tieng k�r nawk vong ta ro" tiin tl�ng an insam a. \,3n#Chu nia an indo chu an inbei nasa hle a. Lal chu a tawlailir chunga chun Aramhai tieng nghain a thung a, z�n tieng chun a thi a, a hliemnaa inthoka thisen far chu tawlailir s�nga chun a luong nguoi nguoi a. +n"Chun, mi pakhat hin tum bik khom nei loin a thalngul a kuoi a, Israel lal chu a awmphaw inzomna kar takah a k�p a. Ama chun a tawlailir khaltu kuomah, "Tawlailir kha kei her la, sipaihai laia inthok hin mi tl�n suokpui rawh, hliem na tak ka tuok a nih" a ta.t*cn!Tawlailira chuong hotuhai chun Israel lal a ni nawh ti an hriet phing leh an hnot lai chu an k�rsan ta a.)7n Chun, tawlailir khaltu hotuhaiin Jehosafat an hmu chun, "Israel lal a ni ngei hi" tiin bei tumin an inhuol a, Jehosafat chu a hung kh�k suok ta a. 3(anAram lal chun tawlailir khaltu hotu sawmthum le pahnihai kuoma chun, "Israel lal ti chauh naw chu mi ch�n amanih mi lien amanih tu khom bei naw ro" tiin thu a p�k a. o'YnIsrael lal chun Jehosafat kuomah, "Insiem danglam ka ta, indonaa chun hang thang v�ng ka tih. Nang ruok chu i lal puon hin inchei zing rawh" a ta. Chuongchun, Israel lal chu a'n siem danglam a, indonaa chun a hang thang ve ta a.q&]nChuongchun, Israel lal le Juda lal Jehosafat chu Gilead biela Ramot khuo r�n dingin an inthok suok a. M%nMikaia chun, "Dama i hung k�r nawk a ni hrim chun LALPAN keima hmangin thu a hril nawh tina n�ng a tih" a ta. Chun, ama v�kin, "Nangni mipuihai, in r�ngin ka hril hi inchik r�n ro" a ta.:$onhieng hin an kuomah, 'Hieng ang hin lal chun a tih: Hi mi hi lung inah khum unla, him taka ka hung k�r nawk hma khat chu bei le tui chauh lo pe ro' a tih" tiin thu a p�k a. ]#5nIsrael lal chun, "Mikaia hi khawpui optu Amon le lal naupa Joash kuomah thuoi unla, h"KnMikaia chun, "Lo ngai zing rawh, pindan rila inbi dinga i fe ni pha leh la hrieng i tih" a ta. >!wnKenana naupa Zedekia chun a hung hnai a, "Iengtik lai khan am LALPA thlarau chun i kuoma thu puong lem dingin iengtik khan am ie kei a mi suoksan chu?" tiin Mikaia biengah a ben a. ) MnChuongchun, ngai ta, LALPA chun hieng i zawlneihai po po hm�ra hin thlarau kh�lhlip a sie a, siet tuok dingin i chungthu LALPA chun a r�l tah a nih" a ta.zonChun, LALPAN a kuomah, 'Iengtin am?' a ta. Ama chun, 'Zu f�ng ka ta, zawlnei po po hm�rah thlarau kh�lhlipah inchang ka tih' a ta. LALPA chun, 'Thl�m hne ngei i ta, hlawtling bok i tih. Fe la, chuong ang tak chun zu thaw rawh' a ta. oYnChun, thlarau pakhat hi a hung suok a, LALPA hmaah a ng�r a, 'Keiin thl�m thlu thei ka tih' a ta. EnChun, LALPAN, 'Ahab hi Gilead rama Ramot khuoah hang fe a, r�l kuta thi dingin tuin am thl�m thlu thei a ta?' a ti a. Pakhatin hieng hin a ti a, mi dangin chuong ang chun an ti bok a. :onMikaia chun a hril zom pei a, "Chuleiin, LALPA thu hi ng�ithla rawh. LALPA chu a lalthungphaa inthung a, a chang tieng le voi tienga v�n mipui ng�r khup lai chu ka hmu a. /nChun, Israel lal chun Jehosafat kuomah, "Ka chungthua chu a se tieng naw chu a tha tieng hrim hrim a hril ngai nawh ti ka hril ta che kha" a ta. X+nMikaia chun, "Israelhai chu v�ngtu nei lo beram anga tl�nga indar vong ka hmu a; LALPAN, 'Hienghai hin hotu an nei ta naw a, mi tin mani in tieng thlamuong takin inlawi diel raw hai se' a ti a nih" a ta.winLal chun, "Voi ieng z�t top am LALPA hminga thutak chauh mi hril dingin thu ka'n kh�mtir ta che a?" a ta. H nAn hung tlung chun lalin a kuomah, "Mikaia, Gilead biela Ramot khuo ka hang bei ding am bei lo ding?" a ta. Ama chun, "Bei la, hlawtling i tih, LALPAN lal kutah a p�k ding a ni si a" a ta. tcnSienkhom Mikaia chun, "LALPA hringna s�lin ka hril hi, LALPAN a mi hril chauh chu hril thei ka tih" a ta.fGn Chun, Mikaia ko dinga an tir chun a kuomah, "Ngai ta, zawlneihai po po chun inkhuongruol takin lal chu hlawtling ngei dingin an hril a nih. Nang khomin anni ang chun ngai ve la, a tha tiengin hrilp�k ve raw khai" a ta. 3n Chuong ang bokin zawlnei po po chun, "Ramot-ah hang fe la, hang hlawtling rawh khai, LALPAN lal kuomah a p�k ding a nih" tiin an hril seng bok a.,Sn Chun, Kenana naupa Zedekia chun th�rin siel ki a siem a, "Hieng ang hin LALPAN a hril: 'Hi ki hin Aram mihai chu an bohmang chenin phir tlang i tih' tiin" a ta. Cn Israel lal le Juda lal Jehosafat chu Samaria kul kotkh�r bula hrizawla chun lal thuom inbelin, an lalthungpha ve vea chun an inthung a, zawlnei dang po po chun an hmaah thu an hril a. _9n Lal chun a thoktuhai laia mi pakhat a ko a, "Imla naupa Mikaia hang ko vat rawh" a ta.6gnIsrael lal chun, "LALPA mi rawnp�k ding zawlnei pakhat Imla naupa Mikaia chu a um annawm. Amiruokchu ama hi ka mi theida zawng tak el a na, ka chungch�ng thu hi a se tieng ngot naw chu a tha tieng a la hril ngai hrim hrim nawh" a ta. Jehosafat chun, "Lalin chuong chun ti naw hr�m raw se" a ta. r_nSienkhom, Jehosafat chun, "Hi taka hin LALPA zawlnei tu amani b�k hang rawn ding an um naw maw?" a ta. ]5nChuongchun, Israel lal chun zawlnei zali lai a ko khawm a, an kuomah, "Gilead biela Ramot khuo ka hang bei ding am bei naw ding?" tiin a'n don a. Anni chun, "Hang bei rawh, LALPAN i kutah p�ng a ti che" an ta. `;nChun, Jehosafat chun Israel lal kuomah, "LALPA thu d�m la ngh�k phot la tie" a ta. u enChuongchun, Jehosafat kuomah, "Gilead biela Ramot khuo i mi hang beipui nuom ve naw maw?" a ta. Jehosafat chun Israel lal kuomah, "Kei le nang, ka mihai le i mihai le ka sakorhai le i sakorhai chu thang hmunkhat vong ei ni annawm" a ta.+ QnIsrael lal chun a khawnbawlhai kuomah, "Gilead biela Ramot khuo hi eini ta a nih ti hre zing sia ieng leia Aram lal kuta inthoka lap�k loa ei um am a na?" a ta.W )nA kum thumnaa chun Juda lal Jehosafat chu Israelhai lal hmu dingin a zu fe a. D  nKum thum s�ng Aramhai le Israelhai chu indo loin an um a. ( Kn"Ka hmaa Ahab inng�itlawmzie hi i hmu am? Ka hmaa a'n ph� hnuoi �m leiin ama huna chu sietna intlungtir loin, a naupa hunah intlungtir lem ka tih" a ta. CnChun, LALPA thu chu Tisbe mi Elija kuomah a hung tlung a, )nChuong ang thu Ahab-in a hriet chun a silf�nhai a pot thl�r a, saiip a sil a, bu a nghei a, saiip silin a z�l a, zain�m takin a um a. ymnLALPAN Israel thlahai hmaa a hnot suokp�k Amor mihai ang bokin, r�tlo theipatawpa riloin milem a biek a nih)~wn(A nuhmei infuipor leia LALPA mithmua thil tha lo thaw dinga inzor Ahab ang hrim hrim hi tu khom an la um ngai nawh. nAhab s�ngkuoa mi khawpuia thi taphot chu uiin f�ng an ta, ram hnuoia thi taphot chu chungl�ng vatehaiin tl�n an tih' tiin" a ta. xknChun, Jezebel chungthu khom hieng hin LALPAN a hril: 'Jezreel khaw kul bulah Jezebel hi uiin la f�ng an tih. 7inNangin i mi suklungsen lei le Israelhai chu thil suol i'n thawtir leiin Nebat naupa Jeroboam s�nghai le Ahija naupa Baasa s�nghai ang elin i s�nghai siem ka tih' tiin. 1]nNgai ta, i chunga hin sietna intlungtir ka ta, sukbohmang dai ka ti che a, Ahab-a inthok hin nau pasal taphot chu, bawi ni sien ni naw sien la, sukbohmang vong ka tih. ?ynChun, Ahab chun Elija kuomah, "Ka hm�lmapa, i mi hung hmu ta khong khong maw!" a ta. Elija chun, "Ka hung hmu ta ngei che, LALPA mithmuah suol thaw dingin i lo inzor ta tlat si a. nA kuomah, 'LALPAN hieng ang hin a tih: Ama chu thatin a huon i neip�k a ni naw am a ni?' ti rawh. Chun, a kuoma bok, 'LALPAN hieng ang hin a tih: Uiin Nabot thisen an liekna hmuna ngei hin i thisen khom hi an la liek ve ding a nih' ti rawh" tiin. ~n"Samaria-a Israelhai lal Ahab inbepui dingin fe thla rawh. Tu hin Nabot gr�p huonah a um a, nei tuma chu taka fe thla chu a nih. C}nChun, LALPA thu chu Tisbe mi Elija kuomah a hung tlung a: m|UnAhab-in Nabot a thi tah ti a hriet chun a tho a, Nabot gr�p huon chu nei dingin a fe thl�k ta a.S{!nNabot chu lungin an d�ng hlum tah ti Jezebelin a hriet chun Ahab kuomah, "Tho la, Jezreel mi Nabot gr�p huon, a'n chawktir phal naw che chu nei ta raw leh; Nabot chu a dam ta nawh, a thi tah" a ta. az=nChun, Jezebel kuomah, "Nabot chu lungin an d�ng hlum tah" tia hril dingin mi an tir a.Wy)n Chun, mi suol turu pahnihai chu an hung a, ama epa chun an inthung a, mipui hmaa chun, "Nabot hin Pathien le lal a hrilsiet' tiin an h�k a. Chuongchun, khaw puo tieng an thuoi a, lungin an d�ng hlum a. Qxn Bu nghei ni an puong a, Nabot chu mipui hmatawnga chun an inthungtir a. Tw#n Nabot umna khuoa upahai le mi l�nhai chun Jezebel ti ang chun an thaw a. Mvn A hmaah ama ep charah mi suol turu pahnih inthungtir unla, chuonghai chun mipui hmaah, 'Pathien le lal a hril siet' tiin h�k raw hai se. Chu zoah, thuoi suok unla, d�ng hlum ro" tiin a ziek a.juOn Chu lekhaa chun, "Bu nghei thu lo puong unla, mipuihai lai Nabot chu a hmatawngah inthungtir ro. ~twnChuongchun, Ahab hmingin lekha a ziek a, a suoi a nam a, Nabot umna khuoa upahai le mi l�nhai kuoma chun a thon a. )sMnA nuhmei Jezebel chun, "Tu hin Israelhai chunga lal i ni naw maw? Tho la, bu fa la, hlim takin um rawh. Jezreel mi Nabot huon chu keiin p�ng ka ti che" a ta. frGnAma chun, "Jezreel mi Nabot ka biek a, 'I gr�p huon hi mi'n chawktir rawh. I nuom lem chun a aiin gr�p huon dang p�ng ka ti che' ka ti a. Ama chun, 'Ka gr�p huon chu pe thei nawng ka ti che' tiin a mi don a" a ta.|qsnA nuhmei Jezebel chu a va l�t a, "Ieng tiziea chuong ang khopa lungril naa, bu khom fa ta lo hiel am i na? a ta. \p3nJezreel mi Nabotin, "Ka puhaia inthoka ka rochung ram chu pe thei nawng ka ti che" a ti lei chun Ahab chu hmai th�m le lungsenin inah a'n lawi a, inhm�r b�tin khumah a z�l a, bu khom a f�k nuom naw a. _o9nSienkhom Nabot chun, "Ka puhai ro ka p�k che chu LALPA khomin phal naw raw se" a ta. nnNi khat chu Ahab chun Nabot kuomah, "I huon hi ka in bul ela um a ni leiin thlai huona ka siem theina dingin mi'n changtir rawh khai. A aiah gr�p huon tha lem p�ng ka ti che a, suma i l�k nuom chun a man ang hu i sak taphot chu p�ng ka ti che" a ta. %m GnChuong thil hnunga chun Jezreel mi Nabot gr�p huon le inzomin thil a hung tlung a. Chu gr�p huon chu Jezreel khuoa Samaria lal Ahab in bul ela um a nih. Nln+Hmai th�m le lungdongin, Israel lal chu Samaria tieng a k�r ta a.4kcn*Zawlnei chun lal kuomah, "LALPAN hieng ang hin a tih: 'Thi ngei dinga ka ti ta sa chu i'n suoktir leiin a hringna aiah i hringna, a mihai aiah i mihai ch�n i tih" a ta. sjan)Chu phing leh zawlnei chun a hmai tuomna chu a hawk a, lal chun zawlneihai laia mi a nih ti a hriet ta a. -iUn(Chun, i siehlaw hi a khing khinga ka buoi vel s�ngin chu mi chu a lo bo ta dai a" a ta. Israel lal chun, "I chungthu chu nangin i r�l zo d�r tah annawm" a ta."h?n'Lal a hung tlung chun a lo ko a, "I siehlaw hi indona runpui hmunah a fe a, mi pakhat hi a r�l man thuoiin a hung a, ka kuomah, "Hi mi hi lo v�ng rawh, a tl�n hmang hlauh chun a hringna aiah i hringna ch�n i ta, chuong a ni naw chun tangkaruo s�ngthum chawi i tih' a ta. ogYn&Chuongchun, zawlnei chu a fe a, lampuia chun lal a lo inch�n a, a mit chauh inlangin hmai a tuom a. f{n%Zawlnei chun mi dang a hmu a, a kuomah, "Lunginsiet takin mi hang vaw ta leh" a ta, mi chun a vuok a, a vuok sil ta a. 5een$Zawlnei chun a kuomah, "LALPA thu i awi naw leiin i mi liemsan charin sakeibakneiin lo s�ng a ti che" a ta. A fe suok charin sakeibaknei a'n tuokpui a, a lo se hlum ta a.dn#Chun, zawlnei naupahai laia pakhat hin LALPA thuin a ruolpa kuomah, "Mi hang vaw raw khai" a ta, sienkhom a vuok nuom naw a. mcUn"Ben-Hadad chun a kuomah, "Ka pain i pa laka inthoka khuo a lo l�khai kha pe k�r nawk vong ka ti che a; ka pain Samaria dawrpui hmun a siem ang bok khan nang khomin Damaska khawpuiah dawrpui hmun i siem ve ding annawm" a ta. Ahab chun, "Chuong anga thu i thlung phot chun inf�tir ka ti che" a ta. Chuongchun, a kuomah thu a thlung a, a'n f�tir ta a. b~}}V||1{tzz&yCxBwvvHuu> =-<;:99K88,7%65433M2100/g..d--,++0**")((m'&&6%$$d#"":!!$ tyg-+{vp r  g % v7<FG>Pwx Jehu chun, "A hringin man tawl ro" a ta, a hringin an man a, beram hmul vawnaa tuikhur bul khura chun an that a, an r�ngin sawmli le pahni an na, pakhat khom damin an hl� nawh. {Oqx Lampuia berampuhai beram hmul vawna Beth Eked a va tlung chun Juda lal Ahazia unauhai laia a then a hmu a. Ama chun, "Tuhai am in na?" a ta, anni chun, "Ahazia unauhai kan nih. Lal nauhai le lalnu Jezebel zu chibai dinga hung kan nih" an ta. >Nyx Chun, Jehu chu a'n thok suok a, Samaria tieng a fe a. 1M]x Jehu chun Jezreel khuoa Ahab s�ngkuo la um po po, ama hnuoia lu tak nina chelhai, a ruol thahai le a thiempuhai po po chu a that ram a, tu khom hl� hrim a nei nawh.>Lwx Ahab s�ngkuo chungthua LALPA thu hrim hrim mal khat khom inkh�l a um nawh ti tu hin hre ta ro. A siehlaw Elija hmanga LALPAN thu a hril kha a hung intlungtir tah a ni hi" a ta. WK)x A t�k z�ngk�r chun Jehu chu a va suok a, mipui hmaa chun a ng�r a, an kuomah, "Poi intawk nawh. Kei ruok chun ka pu ka phierr�k a, ka that a. An leh, hienghai po po hi tu that am ni t�ng an ta? EJx Zuolko a hung tlung chun Jehu kuomah, "Lal naupahai lu chu an hung l�k tah" tiin a hril a. Ama chun, "Kul kotkh�r bulah hmun hniah intieng khawm unla, z�ngk�r chen um raw se" a ta.Ix Lekha an hmu chun lal nauhai chu an man a, sawmsari chu an that a, an luhai chu bawmr�ngah an sie a, Jezreelah Jehu kuomah an thon a. ;Hqx Chu phing leh Jehu chun lekha a thon nawk a, "Keima tienga thang in ni a, ka thu in zawm takzet ding a ni chun, in pu naupa in kolhai seng lu hung la un la, zingah hieng tik huna hin ka kuomah Jezreel-ah hung ro" tiin. Lal naupa sawmsarihai chu khawpuia mi lien ruol, anni enkol tleituhai kuoma um an nih. !G=x Chuongchun, lal in enkoltu, khawpui optu, upahai le naupanghai enkol tleituhai chun, "I siehlawhai kan ni a, thaw dinga i mi hril taphot chu thaw pei kan tih. Tu khom lalah siem nawng kan tih. Nangin tha i ti ang angin thaw lem rawh" ti thu chu Jehu kuoma hril dingin mi an tir a.Fx Nisienlakhom, anni chu an ti ta �m �m a, "Lal pahni hmana an ngam naw chu einin iengtin am ei ngam lul ding a na?" an ta.&EGx Hi lekha hi in hmu charin in pu naupahai laia fel tak le tl�k tak dinga in ngai chu a pa lalthungphaah inthungtir unla, in pu ta ding chun dopui ro" tiin. D#x , A lekhaa chun, "In pu naupahai enkoltu niin, tawlailirhai le sakorhai neiin, kula inhuon khuoah ch�ngin, r�lthuom koltu in ni bok a. *C Qx Samaria khuoah Ahab naupahai sawmsari an um a. Jehu chun lekha a ziek a, Samaria khawpuia upahai, hotuhai le Ahab nauhai lo enkol tleituhai kuomah a thon seng a. +BQx %Jezreel hmuna ngei hin Jezebel taksa chu �k tawng angin, 'Hi hi Jezebel a nih' ti tu khom hriet thei lo dingin la'n dar a tih' ti thu a hril kha a ni hi" a ta. *AOx $An hung k�r a, Jehu an va hril a, ama chun, "Hi hi LALPAN a siehlaw Tisbe mi Elija hmanga, 'Jezreel hmuna ngei hin uihaiin Jezebel ruong chu la f�ng an tih. }@ux #Ph�m dinga an va fe chun a luru d�m, a ke bawr d�m le kutpha bawr d�m chauh naw chu hmu ding a um ta naw a. {?qx "Jehu chu a l�t a, fain a dawn a. "Tongsephurnu kha lo va ngaiven unla, lal naunu a ni si a, va ph�m ro" a ta. )>Mx !Ama chun, "Kha nu kha hung th� thla ro" a ta, an hung th� thl�k a, a thisen inkhieng chun bang le sakorhai chu a per khum nuoi a, ama chu an lo ch�l a. = x Anni umna tukver tieng chu a hang en a, "Tu am ka tienga thang? Tu am?" a ta. Mi tilre pahni pathum vel an hung d�k suok a. l<Sx Kul kotkh�ra Jehu a l�t lai chun, "Mani puhai thattu Zimri, a tha tieng thu am a ni?" a lo ta. ;x Chu zoah Jehu chu Jezreel khuoah a fe a. Jezebelin a lo hriet chun a mithai a lo n�l a, a sam d�m a lo chei a, tukverah a d�k a. p:[x Ahazia chu Ahab naupa Joram inlala inthoka kum sawm le pakhatnaah Judahai chunga hung inlal tan a nih. 9x A siehlawhai chun tawlailirin Jerusalem tieng an phur tung a, Davida khawpuia a thl�na chun a thlatuhai lai an ph�m a. 85x Juda lal Ahazia-in chuong thilhai a hmu chun Bet Hagan tieng a tl�n tung a. Jehu chun a hnot a, "Ama khom kha that nghal ro" tiin a kh�k a. Ibleam kawl, Gur panna tungah a tawlailira chuong chu a'n inhliem a, sienkhom Megido tieng a tl�n hmang a, chu taka chun a thi a. 7{x LALPAN, 'Zani khan Nabot le a naupahai thisen suok ka hmu ngei annawm' a ti kha. Chun, LALPA bokin, 'Hi hmuna ngei hin ka thungrul ding che a nih' a ti bok. Chuongchun, LALPA thu ang chun a ruong saw va la la, hi hmuna ngei hin dehawn rawh" a ta. 6x Jehu chun tawlailir tienga inrawitu Bidkar kuomah, "Va hn�k thla la, Jezreel mi Nabot huona ngei khan pei hawn rawh. Kha hmaa nang le kei, a pa Ahab tawlailir hnunga ei fe tum khan LALPAN hi thu hi a lo hril lawk tah a nih ti i hriet zing ka ring. 5;x Chu phing leh Jehu chun a thalngul a kuoi a, Joram d�r inchuktuonaah a k�p a, thal chun a lungah a dawt tlang a, tawlailira chun a op ta rop el a. j4Ox Joram chun a tawlailir chu a kei her a, a tl�n a, Ahazia kuomah, "Inhlemna a nih, Ahazia" a ta.I3 x Joramin Jehu a hmu chun, "A tha tieng thil am a ni, Jehu?" a ta. Ama chun, "I nu Jezebelin milem biek le dawi a ch�ng nasat s�ng hin that tieng thil iengtin am a um thei ding a na?" a ta. a2=x Joram chun, "Ka tawlailir hung buotsai ro" tiin thu a p�k a, an hung buotsai zo chun anni tawlailir ve veah Israel lal Joram le Juda lal Ahazia chu Jehu hmuok dingin an suok a, Jezreel mi Nabot huonah an intuok a. b1?x Ralv�ngtu chun, "Ka mi tir chu a va tlung ve ngei a, sienkhom a hung k�r chuong bik nawh. An thuoitu tawlailir khal d�n saw Nimsi naupa Jehu khal d�n a hoi khop el, mi inv�t ang elin a khal hlak a nih" a ta.,0Sx Mi dang an tir nawk a, ama chun Jehu chu thu ngai bok a'n don nawk a. Jehu chun, "Chu chu nanga hriet ding ieng am a um a? Ka hnunga hin mi zui rawh" a ti nawk a. S/!x Chuongchun, sakor chung chuong pakhat chu anni hmuok dingin a fe a, "Lalin, 'A tha tieng thila hung am in ni?' ti indon dingin a mi tir a nih" a ta. Jehu chun, "Chu chu nanga hriet ding ieng am a um a? Ka hnunga hin mi zui rawh" a ta. Ralv�ngtu chun, " Ka mi tir chu a va tlung ngei a, sienkhom a hung k�r nawk ta nawh" a ta. |.sx Jezreel kula ralv�ngtuin Jehu le a sipaihai hung thl�k lai a hmu chun, "Sipai tuhai amanih hung thla ka hmuh" a ta. Joram chun, "Sakor chung chuong mi ko la, anni hmuok dingin tir la, 'A tha tieng thu am a ni?' tiin va'n don raw se" a ta. '-Ix Chuongchun Jehu chu tawlailirah a chuong a, Jezreel khuoah a fe a. Chu taka chun Joram chu nat khuma z�l a na, Juda lal Ahazia khom ama en dingin a zu fe a.6,gx Lal Joram ruok chu Aram lal Hazael leh an indonaah Aram mihaiin an inhliem a, insukdam dinga Jezreel khuoa a k�r nawk hun lai a nih). Jehu chun a ruolhai kuomah, "Keima tienga thang in ni chun mi tu khomin hi thu hi Jezreel khuoa an zu hril nawna dingin Ramot khuo insuoktir naw hrim hrim ro" a ta. 0+[x Nimsi naupa Jehosafat naupa Jehu chun Joram chu a phier tan ta a (Chu chu Joram le Israel mi po poin Aram lal Hazael laka Gilead biela Ramot khuo an v�ng lai a nih. *%x Chuongchun, inrang takin an silpuonhai an hlip a, kailawn chunga chun an pha a, tawtawrawt an m�t a, "Jehu lal a ni tah" tiin an kh�k a.A)}x Anni chun, "Hre teu hlak kan tim ie! Mi hang hril ta" an ta. Jehu chun, "Hi hi a thu mi hril chu a nih: 'LALPAN hieng hin a tih: Israelhai chunga lalah hriek ka n�l che' tiin" a ta. w(ix A ruolhai kuoma Jehu a hung nawk chun an ni laia pakhat chun, "Iengkim a tha de maw? Ieng leia kha mi inv�tpa kha i kuomah a hung tlat am a na?" a ta. Jehu chun, "Ama kha in hriet mi a na, a thu hril ding awm in hriet tho annawm" a ta. ,'Sx Chun, Jezebel ruong chu Jezreel khaw kul bulah uiin f�ng an ta, ph�mtu ding hrim um naw ni hai' tiin" a ta. Chuongchun, kot a hong a, a tl�n suok ta nghal a.z&ox Ahab s�ngkuohai chu Nebat naupa Jeroboam s�ngkuohai le Ahija naupa Baasa s�ngkuohai ang bokin siem ka tih. %%x Ahab s�ngkuo chu an ram ngei ding a nih. Israel rama mi Ahab thla pasal taphot chu, bawi le bawi naw khom, ka sukbohmang vong ding a nih. +$Qx Ka siehlaw zawlneihai thisen le LALPA siehlawhai po po thisen phuba chu Jezebel laka ka l�k theina dingin i pu Ahab s�nghai chu i sukbohmang vong ding a nih. :#ox Jehu chu a tho a, pindanah an l�t a, zawlnei chun a luah hriek a bur a, "LALPA, Israel Pathienin hieng hin a tih: LALPA mipui, Israelhai chunga lal dingin hriek ka n�l che. 9"mx A tlung chun sipai ofisar ruol thung khawm a hmu a. "Kawmandar, i kuomah thucha hril ding che ka nei" a ta. Jehu chun, "A tu tak hi'm ie?" a ta, ama chun "Nangma kuomah" a ta. R!x Chuongchun, zawlnei tlangv�l chu Gilead biela Ramot khuoa chun a fe a. [ 1x Chun, hriek b�r hi la la, a lu chungah hriek bur la, "LALPAN hieng hin a hril: 'Israel lal ni dingin hriek ka n�l che' tiin. Chu zoah kot hong la, muongchang loin hung tl�n kir nawk vang vang rawh" a ta. /x I tlung pha leh Nimsi naupa Jehosafat naupa Jehu indon suok la, i hmu pha leh a ruolhai laia inthokin ko bing la, pindan s�ngah l�tpui rawh.  1x Zawlnei Elisa chun zawlnei ruol laia pakhat chu a ko a, a kuomah, "Dier kei la, hi hriek b�r hi chawi la, Gilead biela Ramot khuoah va fe rawh. ymxAram lal Hazael a beinaah Joram chu Aram haiin Ramot khuoa an lo inhliem t�k lei chun insukdam dingin Jezreel-ah a k�r nawk a. Chuongchun, Jehoram naupa Juda lal Ahazia chu Ahab naupa Joram hliem chu kan dingin Jezreel khuoah a zu fe a.+xAhab naupa Joramin Gilead biel Ramot khuoa Aram lal Hazael a hang beinaa chun Ahazia chu a thang ve a, Aramhai chun Joram chu an lo inhliem a. xAhazia chu Ahab s�ngkuohai m�kpa a ni ang hrimin an lampui hraw chu a hraw ve a, LALPA mithmuah thil tha lo tak a thaw hlak a. #AxAhazia-in ro a r�l tan chun kum sawmhni le kum hni mi a na, Jerusalemah kum khat ro a r�l a. A nu hming chu Athalia a na, Israel lal Omri tunu a nih. {qxIsrael lal Ahab naupa Joram inlal kum sawm le pahninaa chun Juda lal Jehoram naupa Ahazia chu a hung inlal tan a. xJehoram chu a thlatuhai kuomah a chawl a, Davida khawpuiah an ph�m a, a hmuna chun a naupa Ahazia chu lalin a hung um ta a.{xJehoram inlal laia thil tlung danghai le a thilthawhai chu Juda lalhai inlal lai chanchin inziekna lekhabuah a chuong. |sxEdomhai chu tu chen hin Judahai lakah an la hel ta zing a nih. Chuong lai bok chun Libna khuo khom an lo hel ve a. ~wxChuongchun, Jehoram chu a tawlailir po po leh Zair khuoah a va fe a. Edomhai chun a tawlailir kawmandarhai leh an inhuol vong a, sienkhom z�na chun an tawn tlang a, an suok thei hram a, a sipaihai chu an in tieng seng an tl�n dar ta vong a. [1xJehoram hun lai chun Edom mihai chu Judahai lakah an hel a, lal an insiem chop a. +QxAmiruokchu, a siehlaw Davida leiin LALPAN Judai ram chu a suksiet nuom naw a, kumkhuoa Davida le a thlahai ta dinga ror�ltu inneitir zing chu a lo tiem ta si a."?xAhab s�nghai ang bokin, Israel lalhai lampui hraw chu a hung hraw ve a, Ahab naunu chu nuhmeiah a nei a, LALPA mithmuah thil tha lo tak a thaw hlak a. eExJuda lal a hung ni chun kum sawmthum le kum hni mi a na, Jerusalemah kum riet ro a r�l a. )xIsrael lal Ahaba naupa Joram a'n lala inthoka kum ngana, Juda lala Jehosafat a thang lai chun a naupa Jehoram chun a lalna chu a hung hluo a. 'xSienkhom a z�ngah Hazael chun puon sa tak hi tuiah a'n chie a, chu chun Ben Hadad chu a hmaiah a hup hlum a, a lalna chu a hung hluo ta a. W)xChuongchun, Elisa kuoma inthok chun a suok a, a pu kuom tieng chun a fe a. A pu Ben Hadad chun, "Elisan ieng tin am a lo hril che a?" a ta, ama chun, " 'Tha suok nawk mol a tih' tiin a mi hril a nih" a ta. B x Hazael chun, "Kei i siehlaw uicho mei mei hin chuong ang thil nasa chu ieng tin am a thaw thei ding?" a ta. Elisa chun, "Aram lal i la hung ni dingzie LALPAN a mi'n hmutir a nih" a ta. 0 [x Hazael chun, "Pu, ieng dinga i tap am?" a ta. Elisa chun, "Israelhai poi i la tawk nasat dingzie ka hmu tlang vong lei a nih. An kulhai rawp�k i ta, an tlangv�lhai kawlhn�min that i ta, an naupanghai chu hnuoi vuoknan hmang i ta, nuhmei nau pai lai hai phing chen phir thl�r i tih" a ta.t cx Hazael chu v�ng hiel khopin Elisha chun mit la son d�r loin a en a. Chu zoah Pathien mi chu a tap ta a. x Elisa chun, "Fe la, a kuomah, 'Hung tha suok ngei i tih' ti va hril rawh. Chun, a thi ngei ding thu khom LALPAN a mi hril a nih" a ta. x Hazael chu Elisa hmu dingin a fe a, Damaskaa an thil nei tha tinr�ng, sanghawngsei sawmli phur tawk a chawi a, a hmaa chun a va ng�r a, "I naupa Ben Hadad, Aram lalin, 'Ka damnaw hi ka tha suok nawk ding?' ti indon dingin i kuomah a mi tir a nih" a ta. 'IxAma chun Hazael kuomah, "Thilp�k chawi la, Pathien mi chu va hmu rawh. Ka natna hi ka dam suok thei ding am ti ama hmangin LALPA mi lo rawnp�k rawh" a ta.uexElisa chu Damaska khuoah a fe a, Aram lal Ben Hadad chu a lo damnaw a, Pathien mi a hung thu chu an hril a. xLal chun nuhmei chu a chanchin a'n don a, ama chun a hril a. Chun, a thil hni chungch�nga chun lal chun a thoktu pakhat kuomah, "A ta po po le a lo tharsuok po po chenin, hi ram a suoksana inthoka a hung k�r nawk chen s�nga mi chu pe k�r vong rawh" a ta.xNuhmei naupa thi hnung Elisan a sukhring nawk thu Gehaziin a lo hril lai taka chu nuhmei ngei lal kuomah a hung a hmu chun, "Aw laltak, ka pu, hi nuhmei naupa hi annawm Elisan a sukhring nawk chu! Hi a naupa ngei hi annawm a sukhring nawk chu" a ta. xChu lai chu lalin Pathien mi siehlaw Gehazi kuoma, "Elisan thil ropui a thawhai po po chu mi hril rawh" tia a lo indon lai tak a nih.  xKum sari hnungin nuhmei chu Filistinhai rama inthokin a hung k�r a, a in le lo pek�r dinga hni dingin lal kuomah a hung a. uexPathien mi hril ang chun nuhmei chun a thaw a, ama le a s�nghai chu Filistinhai ramah kum sari an va um a.X -xElisa chun a naupa thi hnung a sukdamp�k nuhmei kuoma chun, "Tho la, nang le i s�nghai leh in um theina hmun hmunah lo va um hri phot ro, LALPAN hi rama hin kum sari t�m a'n tl�ktir ding a nih" a ta. saxChu char chu a chungah a hung tlung a, kotkh�ra chun mipuiin an ch�l nuoi nuoi a, a thi ta d�r el a.wixChu ofisar chun Pathien mi kuomah, "LALPAN a v�n tukver a hong ding ni ta hrim sienkhom, chuong ang chu thil thei a ni hliek ding am a ni?" a ti a nih. Pathien mi chun, "I mit ngeiin hmung i ta, f�k ruok chu fa ve naw ti nih" a ti a. ~-xLal kuoma Pathien miin "Z�ngah hieng ang hun vela hin Samaria khaw kul kotkh�r bula hin beiphit indip tha tak chu kilogram thumah shekel khat pei le barli beiphit indip tha tak chu kilogram rukah shekel khat peiin zor an tih' tia a hril ang charin a hung tlung a nih. Y}-xChun ofisar, lalin ringsan taka a hmang kha kotkh�r v�ngtuin lal chun a ruot a. Pathien mi ina lal a hung thl�k laia a lo hril tah ang khan, mipui inzi nuoi nuoi chun ama chu an ch�l hlum d�r el a. _|9xChuongchun, mipui chu an inthok suok a, Aramhai rieb�k chu an va rok ta mur mur a. LALPA thu ang ngeiin, beiphit dip kilogram thum chu shekel khat pei le barli beiphit kilogram ruk chu shekel khat peiin an zor a.a{=xAnni chun Jordan vadung chen an va hnot a, an inhmaw taluo leia Aram sipaihaiin an silf�n le thuomhnaw an peihai chu lampui intluonin a um zel zul a. An mi tirhai chu an hung k�r a, thil umzie chu lal an hril a. czAxChuongchun, sakor tawlailir pahni le a hn�ktu ding sakorhai chu an buotsai a, Aram sipaihai hnot dingin an tir a. Lal chun tawlailir khaltuhai kuomah, "Fe unla, ieng thil am a tlung va en fie ro" tiin thu a p�k a. yx A khawnbawl laia pakhat chun, "Ieng le khaw leh, hi khawpuia ch�nghai hi a thi tahai chan ang bok chang hmab�k vong ei ni hi. Chuleiin, khawpuia sakor um sun panga hi thuoiin tuhai amanih tir inla, ieng thil am a tlunga ti enfie hrim hrim ei tiu khai" a ta.-xUx Lal chu z�na chun a tho a, a khawnbawlhai kuomah, "Aramhai mi thaw d�n hi hril ka ti cheu. Ei t�mzie hi an hriet a, chuleiin, 'Khawpuia inthoka an hung suok pha a hringin lo man ei ta, khaw s�ngah ei l�t ding a nih' tiin rama inbir�k dingin an rieb�k an suoksan a ni chu" a ta. fwGx Chu thu chu kotkh�r v�ngtuhai chun an kh�kpui a, lal in s�nga mihai chu an va hril a."v?x Chuongchun, khaw kul kotkh�r v�ngtu chu an va ko kh�k a, "Aramhai rieb�kah kan va fe a, tu khom an um ta d�r naw a, mihriem ri hrim hrim khom a um naw a, an sakorhai le sabengtunghai chu an inthlung a, an puon inhai khom a ngai ngaiin a la um zing a nih" tiin an hril a. u'x Nakie deu chun, "Eini thilthaw d�n hi a'n dik naw top a nih. Voisun hin chanchin lawmum a tlung a, eini chauh a hretu ei ni a, hril loa khawvar chen ei ngh�k chun hrem tuok ei tih. Chuleiin, thaw ro, f�ng ei ta, lal s�ngkuohai va hril ei tiu" tiin an inbiek a. At}xPh�rhaiin rieb�k tontir an va tlung chun puon in pakhatah an l�t a, fain an dawn a, chu taka tangkaruo d�m, rangkachak d�m le silf�n d�m chu an l�k a, an va thup hmang a. Chun, an hung k�r nawk a, puon in dangah an l�t nawk a, chu taka thil umhai khom chu an l�k a, an va thup hmang nawk a.FsxChuongchun, an tho a, thimbutin an tl�n se ta a, an puon in hai, sakor hai, sabengtung hai le an rieb�k chu a ngai charin an m�ksan a, an hringna humhim dingin an tl�nse ta vong a. Vr'xAram sipaihai chu LALPAN tawlailir ri d�m, sakor ke pen ri d�m, sipai tam tak ri d�m a'n hriettir leiin, "Ngai ta u, Israel lal hin Hit lalhai le Aigupta lalhai ruoiin a mi hung bei an ta hi" an ta. $qCxChuongchun, Aram sipaihai inkulna hmuna fe ding chun thimbutin an inthok suok a. Aram sipaihai rieb�k tontir an va tlung chun tu khom an lo um ta naw a. p7xKhaw s�ngah l�t inla hlak khawpui an t�m leiin ei va thi tho awm si a. Hi taka hin thung zing inla hlak ei thi tho bok ding a na. Thaw ro, Aram sipaihai tieng tlu l�t rok el ei tiu. An mi hl� leh dam ei ta, an mi that leh ei thi a ni el ding annawm" tiin an inbiek a.oxKul kotkh�r bula chun ph�r pali an um a. Anni chun, "Ieng leiin am hi taka hin thi ngh�kin ei inthung zing ding a na? }nuxLalin a ringsan tak sipai hotu chun Pathien mi kuomah, "LALPAN a v�n tukver a hong ding ni ta hrim sienkhom, chuong ang chu thil thei a ni hliek ding am a ni?" a ta. Elisa chun, "I mit ngeiin hmung i ta, f�k ruok chu fa ve naw ti nih" a ta.m )xElisa chun, "LALPA thu hi ng�ithla rawh. LALPA chun, 'Z�ngah hieng ang hun vela hin Samaria khaw kul kotkh�r bulah beiphit indip tha tak kilogram thumah shekel khat pei le barli beiphit indip tha tak kilogram rukah shekel khat peiin zor an tih' tiin a hril" a ta. 5lex!Chuonga a biek tawl lai zing chun mi tirhai chu an hung tlung thla a. Lal chun, "Hi sietna hi LALPAA inthok a nih. Ieng leiin am LALPA chu ka ngh�k zing ding a na?" a ta.^k7x Elisa chu a inah a um a, upa ruolin an pan a. Lalin hma lawka a tirhai an hung tlung hma chun upahai kuomah, "Hi tuolthattupa hin ka lu la dingin mi a hung tir ti in hriet ve naw maw? Ngai ta u, mi tirhai an hung tlung pha leh kotkh�ra khan lo dang tlat ro. A hnunga ke p�n ri khom chu a pu ke p�n ri a ni nghe nghe ta naw maw?" a ta. j#xAma chun, "Safat naupa Elisa r�ng voisuna tan a ni naw chun LALPAN a law law mi law sien, chu n�ka nasa khom chun mi thaw raw se" a ta.i1xLalin chu chu a hrietin a lal thuom a pot thl�r a. Kul tl�nga a fe lai chu mipuiin an en thup a, a zakuo hnuoia chun saiip a lo h�k zing a. %hExChuongchun, ka naupa chu kan suong a, kan f�k ta a. A t�ka chun a kuomah, 'I naupa hung thaw ve ta raw leh' ka ta, sienkhom a thup hmang dai si a" a ta.$gCxIem a na i harsatna chu?" a ta. Nuhmei chun, "Hi nu hin, 'Voisuna ei f�k dingin i nau thaw la, z�ngah ka nau ei f�k dingin thaw v�ng ka tih' a ta. %fExAma chun, "LALPAN a thangpui che a ni ngot naw chun kei chun iengtin am ka thangpui ding che a na? Hrizawla inthokin maw? Gr�p sawrna khura inthokin maw? {eqxChun, kul tl�nga Israel lal a fe lai chu nuhmei pakhatin, "Aw laltak, ka pu, mi thangpui rawh" tiin a ng�n a. FdxAn inhuol bet tlat leiin Samaria chu an t�m nasa �m �m a, sabengtung lu hi tangkaruo shekel sawmrietin an zor a, vathu �k khom gram zahniah tangkaruo shekel ngain an zor hiel a nih.ocYxChu hnung chun Aram lal Ben-Hadad chun a sipai po po a khawm a, Samaria khawpui chu an hang inhuol a. NbxChuongchun, f�k ding hnienghn�r takin an buotsaip�k a, faa an dawn zo chun an inf�tir ta vong a, an pu kuomah an k�r nawk a. Aram lal sipaihai chun Israel ram an r�n nawk ta ngai nawh. :aoxElisa chun, "That lo e. Kawlhn�m le thalngul hmanga sala in manhai khom in that ngai lem. Bu le dawn ding pe la, fain dawn hai sien, an pu kuomah k�r nawk raw hai se" a ta. d`CxIsrael lalin anni rawi a hmu chun Elisa kuomah, "Pa, kan that tawl el ding?" a ti ch�l a.]_5xKhawpui an l�t hnung chun Elisan, "LALPA, an hmu theina dingin an mit sukvarp�k rawh" a ta. Chuongchun, an mit chu LALPAN a hongp�k a, an hang ngha vel chun Samaria khawpui s�ngah an lo um ta d�r el a. 1^]xElisa chun, "Hi chu lampui a ni nawh, hi chu khuo a ni nawh. Mi zui pei unla, in mi zong kuoma chun thuoi ka ti cheu" a ta, Samaria khawpuia chun a thuoi l�t vong a. 2]_xAma tieng pana hm�lmahai an hung thl�k lai chun LALPA kuomah Elisa a tongtai a, "Hienghai hi an mit sukdel rawh" a ta, Elisa hni ang chun an mit a sukdel ta vong a. ^\7xElisa chu a tongtai a, "LALPA, a hmu theina dingin a mit hung sukvarp�k rawh" a ta. LALPA chun siehlaw mit chu a sukvarp�k a, Elisa umna vel tl�nga mei tawlailir le sakor sip hmur el chu a hmu ve thei ta a. o[YxZawlnei chun, "Ti naw ta la. Anni tienga thang n�kin eini tienga thang an tam lem dai annawm" a ta. WZ)xPathien mi siehlaw chu z�ng inhma takin a tho a, tuolah a va d�k a, sipaihaiin sakor leh tawlailir leh khuo an lo inhuol khup chu a hmu a. "E khai, pu, ieng tin am ei thaw ta ding a na?" a ti ch�l a. lYSxChuongchun, sakor le tawlailir le sipai tam tak a tir a, z�nah an va fe a, khuo chu an inhuol a. Xx Lal chun, "Mi tira ka man theina dingin fe unla, a umna va zong suok ro" a ta. Anni chun, "Dothan khuoah a um" tiin an hung ripawt a. cWAx Anni laia ofisar pakhat chun, "Aw ka lal le ka pu, a thang r�k tu khom kan um nawh. Israel rama um Zawlnei Elisa a ni lem. I khum pindan s�ngrila i hrilhai chen khom hi Israel lal kuomah a ripawt vong a nih" a ta. 5Vex Chu chun Aram lal chu a suklungsen hle a. A ofisarhai chu a ko a, "Eini lai hin a tu tak hi'm a na Israel lal tienga thang r�k, in mi hril thei naw maw?" tiin a'n don a. ?Uyx Israel lal chun Pathien miin a hrilna hmun chu a va'n thlithlaitir pei hlak a. An hung z�tin Elisa chun lal chu a lo hril lawk pei leiin chuong hmuna hai chun an inhum thei pei a. Tx Pathien mi chun Israel lal kuomah, "Chuong hmuna fe chu fimkhur ro, Aram mihai an hung ding a nih" tiin mi a tir hlak a. S{xChun, Aram lalin Israelhai a'n dopui a. A ofisarhai a rawn hnung chun, "Chu hmun kha hmuna chun inch�n ei tiu" a ta. >RyxElisa chun, "La raw leh" a ta, a hei ban a, a l�k a.IQ xPathien mi chun, "Khaw lai am a na a tl�kna?" a ta, ama chun a tl�kna lai chu a kawkhmu a. Elisa chun thing kau a s�t a, tuia chun a khaw l�t a, hrei ha chu a hung inl�ng suok ta a. P/xMi pakhatin thing a tuk lai chu a hreipui ha a tlong a, tuiah a tla a. Ama chun, "Pu, a va poi de aw! Mi hrei ka haw a ni nawk nghal si a" a ta. \O3xChuongchun, anni le chun a fe ve a. Jordan vadung an tlung chun thing an ph�r a. {NqxAnni laia pakhat chun, "I siehlawhai lai hin nang khom hung ve ta la" a ta, ama chun "Hung v�ng ka ti chu" a ta.M5xJordan vadungah zu f�ng kan ta, thing zu put kan ta, kan inthung khawmna ding chu taka chun in bawl kan ti aw?" an ta. Ama chun, "Zu fe ro" a ta. lL UxZawlnei ruol chun Elisa kuomah, "Ngai ta, i bula kan inthung khawmna hmun hi kan intar taluo a nih. @K{xNaamana ph�r chu nang le i thlahai chungah kumkhuoin kop lem t�ng a tih" a ta. Gehazi chu Elisa kuoma inthok chun a suok a, v�r anga varin a taksa chu a hung inph�r ta vong a.uJexSienkhom Elisa chun, "A be ding chea tawlailira inthoka mi a hung tum lai khan ka thlarau chu i kuomah a fe pei a ni naw am a ni? Tu hi tangka hai, silf�n hai, oliv huon hai, grep huon hai, bawinu hai le bawipa hai l�k hun am a ni? $ICxGehazi chu inah a l�t a, a pu hmaa chun a ng�r a. Elisa chun, "Gehazi, khaw laia fe che?" a ta, ama chun, "I siehlaw hi khaw lai khom ka fe nawh" a ta.HxTl�ng an tlung chun Gehazin ip hnihai chu a l�k a, inah a sie hre a. Chuongchun, mi pahnihai chu a tir k�r nawk ta a. hGKxNaaman chun "S�ngruk hi la lem hr�m raw khai" a ti t�l a. Chuongchun, tangkaruo s�ngruk chu inthl�kna ding silf�n pahni le chun ip hniah a thun a, a siehlaw pahnihai chu a'n phurtir a, Gehazi hmaa chun an fe a. |FsxAma chun, "Ni e, thil tha tieng thu a nih. Ka puin, 'Efraim tl�ngrama inthokin zawlnei pahniin an mi hung sir thut a, anni chu tangkaruo ch�ng s�ngthum le inthl�kna ding silf�n pahni pe raw khai' tia hril dingin a mi tir a nih" a ta.:EoxChuongchun. Gehazi chun Naaman chu a hnot zui a. A kuom tienga hung tl�n mi tu amanih Naamanin a hmu chun lo be dingin a tum a, "Thil tha tieng thu chu ni awm tak maw?" a ta. lDSxAn la ph�k hlat hmain Elisa siehlaw Gehazi chun, "Ka pu hin Aram mi Naaman thil hung chawihai la hlek loin a'n fetir nawk el a, LALPA hringna s�lin ka hril hi, va hnot ka ta, iemani z�t b�k chu va lap�k ka tih" a ta. `C;xElisa chun, "Thlamuong takin fe rawh" tiin a'n thla a, a kuoma inthok chun a suok ta a.7BixHi thil pakhata chauh hin LALPAN i siehlaw hi ngaithiem raw se: Aramhai pathien Rimon be dinga ka pu a fe ch�ngin a hnung ka zui a ngai a Rimon tempula ka puin ka kut ringsana k�na chibai a b�k pha ka k�n ve a ng�i hlak a, chu chungthua kher chun, i siehlaw hi LALPAN ng�idam raw se" a ta. }AuxNaaman chun, "Chuong chu a ni si leh i siehlaw hi sabengtung pahni phur tawk b�k pil mi pe raw khai; tuta inthok chu i siehlaw hin LALPA kuoma chauh naw chu pumraw thilhl�n le inthawina hrim hrim pathien dang kuomah inhl�n ta naw ningah. @/xElisa ruok chun, "A rong ka bawl LALPA hringna s�lin ka hril, ieng khom la naw ning" a ta. Naamanin a ng�n raka chu a l�k nuom chuong nawh.~?wxNaaman chu a rawihai leh Pathien mi in tieng chun a k�r nawk a, a hmaah a ng�r a, a kuomah, "Israel rama chauh naw chu khawvel hmun dangah Pathien a um nawh ti tu hin ka hriet tah. Tuhin i siehlaw thilp�k hi mi pomp�k hr�m rawh" a ta. >!xChuongchun, a tum a, Pathien mi ti ang chun voi sari a zuk inph�m a, a pangti chu naute vun ang elin a hung um a, a hung inthieng ta a. c=Ax Chun, Naaman siehlaw chun a va hnai a, "Pa, zawlnei khan thil khir tak inthawtir ding che ni sien, i thaw el naw ding maw? 'Va'n sil la, va'n sukthienghlim rawh' i kuoma a ti kha thaw ding lem awm a ni naw maw?" a ta. i<Mx Damaskaa vadung Abana le Pharpar hai chu Israel rama vadung po po n�ka thienghlim lem an ni naw am a ni? Chuong vadunga hai chun insilin ka'n sukthienghlim thei naw am a ni?" a ta. Chuongchun, lungsen takin a k�r nawk a.l;Sx Naaman chu lungsen takin a k�r nawk ta a. "Ngai ta u, ama ngei hung suok a ta, ka hmaah ng�r a ta, LALPA Pathien hming lam a ta, ka'n ph�rna hmun hmuna chun a kut thin a ta, ka ph�r chu sukdam dingin ka lo beisei a na. :+x Elisa chun, "Jordan vadungah voi sari inph�m la, i vunhai chu hung pangngai nawk a ta, hung dam inthieng el i tih" ti hril dingin mi a tir a.b9?x Chuongchun, Naaman chu a sakor le tawlailirhai leh a fe a, Elisa in kota chun a chawl a. _89xIsrael lalin a puon a kei thl�r thu Pathien mi Elisan a lo hriet chun thu a thon a, "Ieng dinga i puon i pot thl�r am a na? Chu mi chu ka kuomah hung tir la, Israel rama hin zawlnei a um ti hre el a tih" tiin. 75xIsrael lalin chu lekha a hang tiem zo chun a lal puon a kei thl�r a, "Kei hi Pathien am ka ni? Mi sukhluma sukhring thei am ka ni? Ieng dinga hi mi hin ph�r sukdam dinga ka kuoma a hung tir am a na? Ngai ta u, ka chunga buoina siem tuma remch�ng a zong d�n hi!" a ta. *6OxIsrael lal ta dinga a lekha chawia chun, "Hi lekha hi chawiin ka kawmandar Namaan chu a ph�r i lo sukdamp�k dingin i kuomah ka hung tir a nih" ti a chuong a.g5IxAram lal chun, "Zu fe raw khai, Israel lal kuomah lekhathon ziek ka tih" a ta. Chuongchun tangkaruo ch�ng s�ngthum, rangkachak ch�ng s�ngruk le inthl�kna ding thuomhnaw man tam tuok sawm chawiin a'n thok suok a. x4kxNaaman chu a pu kuomah a fe a, Israel rama inthoka nuhmei naupang an hung thuoiin a hrilhai chu a pu a hril a. 3xA pi kuoma chun, "Ka pu hin Samaria-a um zawlnei pakhat va hmu sien ka va ti de aw! A ph�r hi a lo sukdam el ding a ni si a" a ta."2?xAram mihai chu a pawl pawla an ramsuoknaah voi khat chu Israel rama inthokin nuhmei te pakhat hi salah an hung hawn a, Naaman nuhmei rong a bawl hlak a. W1 +xAram lal sipai kawmandar Naaman a um a. Ama hmangin LALPAN Aramhai chu hnena a'n changtir hlak leiin a pu mita chu mi ropui tak le ngais�ngum tak a nih. Ama chu sipai huoisen a na, amiruokchu ph�r a nih.v0gx,Chuongchun a hang sem a, an f�k seng a, LALPA hril ang khan, an f�k mahla iemani z�t a la chuong a nih.}/ux+A siehlaw chun,"Ieng tin am hieng z�t chauh hi mi za zet f�k ding chun ka sem ngam ding?" a ta. Elisa ruok chun, "Mipui f�k dingin sem ro. Hieng hin LALPA chun a hril: 'Fa seng an ta, an f�k bang khom iemani z�t um a tih' tiin" a ta. _.9x*Chun, Baal Salisaa inthokin mi pakhat a hung a, Pathien mi ta dingin bu thar hmasa taka inthoka siem barli beip�r sawmhni le bu thar vui iemani z�t a hung chawi a. Elisa chun, "Mipui f�k dingin sem ro" a ta. 1-]x)Elisa chun, "Beiphit hung la ro" a ta. B�la chun beiphit chu a phul a, "Hi mihai f�k ding hin thur ta ro leh" a ta, b�l s�nga chun tium ieng khom a um ta naw a.,%x(Bu hruoi chu an hang thur a, an f�k tan chun, "Aw Pathien mi, b�l s�nga hin thina a um" tiin an kh�k ch�l a, an f�k thei naw a. 9+mx'Chun, mi pakhat hi ram tieng hmeruo zongin a fe a, ram hrui a hmu a, �m ra chu a silpuon sipin a hung f�n a, a khoi a, iem a nih ti hre lo chun bu hruoia chun a thl�k a. F*x&Elisa chu Gilgal tieng a k�r nawk a, chu lai rama chun t�m a tla nasa hle a. Zawlnei ruolin an hung inhmupui a, a siehlaw kuoma chun, "Bel lien tak khan bu hruoi suongp�k rawh" a ta. X)+x%Amanu chu a ke bulah a bokkhup a, chu zoah a naupa chu a pom a, a suokpui ta a. ( x$Elisa chun Gehazi chu a ko a, "Sunam nu kha hung ko rawh" a ta. A ko a, a hung l�t chun, "I naupa hi pom ta raw leh" a lo ta. ;'qx#Elisa chu a tho a, pindana chun an v�k v�l a, khuma chun a k�i a, naupang chunga chun a bok nawk a. Chuongchun, naupang chu voi sari a hung insim a, a mit a hung meng ta a.<&sx"Chun, khumah a k�i a, naupang chu hm�r le hm�r, mit le mit, kut le kut inchuktuoin a chungah a bok a. Chuonga a chunga a hang bok chun naupang pang chu a hung lum tan ta a. E%x!A l�t a, kot a'n kh�r khum a, LALPA kuomah a tongtai a. S$!x Elisan in a hung tlung chun naupang chu ama khumah thiin an lo inz�l a. ~~}m|{{-z^yy wvvkuuytss.rrqopppo(nmzmlllk-j`jiah5gfeeHdcbb aa+``L_d^^ ]\[iZZoYoXX_WW:VUhTTNS}RRQmPP#OUNqMMeLLKWJJ-IIMHMGGFEE_DvDCMBB)AA@??>y=phyx"A pa Uzia ang bokin LALPA mithmuah thil tha a thaw a. g!x!A hung inlal chun kum sawmhni le panga mi a na, Jerusalemah kum sawm le kum ruk a'n lal a. A nu hming chu Jerusa a na, Zadok naunu a nih. yfmx Israel lal Remalia naupa Peka inlala inthoka kum hninaa chun Uzia naupa Jotham chu Juda lalah a hung inthung a. e xPeka inlal s�nga thil tlung danghai le a thilthawhai po po chu Israel lalhai inlal lai chanchin inziekna lekhabuah a chuong.*dOxJuda lal Uzia naupa Jotham inlal kum sawmhninaa chun Ela naupa Hose chun Remalia naupa Peka chu a phier r�k a, a bei a, a that a, a lalna chu a hung hluo ta a.cxIsrael lal Peka inlal lai chun Assuria lal Tiglat-Pilesar chun Ijon hai, Abel Beth Maaka hai, Janoa hai, Kedes hai le Hazor khuohai po po d�m, Gilead le Galili biel le Naftalia ram chenin a l�k vong a, a ram mihai chu Assuria ramah salin a thuoi a. bxAma chun LALPA mithmuah thil suol a thaw a, Israelhai thil suol inthawtirtu Nebat naupa Jeroboam suolna chu a'n kiengsan ngai nawh. a;xJuda lal Azaria inlala inthoka kum sawmnga le pahninaa chun Remalia naupa Peka chu Samaria-ah Israel lalin a hung inthung a, kum sawmhni ro a r�l a. `xPekahia inlal laia thil tlung dang le a thilthawhai po po chu Israel lalhai inlal lai chanchin inziekna lekhabuah a chuong.Z_/xA sipai hotuhai laia pakhat, Remalia naupa Peka chun ama chu a phier r�k a, Gilead mi sawmnga thuoiin Samaria-a lal in kul s�ngah Pekahia chu Argob le Arie hai leh a that a, Peka chu lalin a hung um ta a. ^xPekahia chun LALPA mithmuah thil suol a thaw a, Israelhai thil suol inthawtirtu Nebat naupa Jeroboam suolna chu a'n kiengsan ngai nawh. !]=xJuda lal Azaria inlala inthoka kum sawmnganaa chun Menahem naupa Pekahia chu Israel lalah a hung inthung a, Samari khuoa inthokin kum hni ro a r�l a. e\ExMenahem chu a thlatuhai kuomah a chawl a, a naupa Pekahia chun a lalna chu a hung hluo ta a. [xMenahem inlal s�nga thil tlung danghai le a thilthawhai po po chu Israel lalhai inlal lai chanchin inziekna lekhabuah a chuong. DZxTangka a p�k chu Menahemin Israel rama mi hausa pakhat peiah tangka shekel sawmnga seng ph�t luia a'n thawtir a nih. Chuongchun, Asuria lal chu a ramah sawt um loin a k�r nawk ta a.TY#xAssuria lal Pul, Tiglat-Pilesar an ti bok chun ram chu a hung r�n a, Menahem chun a rama ama lalna a suknghet theina dinga thangpuitu dingin tangkaruo kilogram s�ngthum le s�ngli pein a lo tlon a. X+xLALPA mithmuah thil suol a thaw a, Israelhai thil suol inthawtirtu Nebat naupa Jeroboam lampui hraw chu a'n lal s�ng po poin a p�tsan nawh."W?xJuda lal Azaria inlala inthoka kum sawmthum le pakuonaa chun Gadi naupa Menahem chu Israel lalah a hung inthung a, Samaria khuoah kum sawm ro a r�l a. [V1xChuong lai chun Menahem chu Tirzaa inthokin a suok a, Tipsa khuoin kot an lo hongp�k nuom naw leiin a khuo le a se vel po po chu a bei a, a suksiet vong a, nuhmei inrai lai phing chenin a phir thl�r vong a.U#xSalum inlal s�nga thil tlung danghai le a thil phier r�khai chanchin chu Israel lalhai inlal lai chanchin inziekna lekhabuah a chuong. T}xChun, Gadi naupa Menahem chu Tirza khuoa inthokin Samaria-ah a fe a, Salum chu a that a, a hmunah lalin a hung um ta a. "S?x Juda lal Uzia inlala inthoka kum sawmthum le pakuonaa chun Jabesh naupa Salum chu Israel lalah a hung inthung a, Samaria-a inthokin thla khat a'n lal a. R-x Chuongchun Jehu kuoma LALPAN, "I thlahai chu suon lina chenin Israel lalthungphaah inthung an tih" tia a lo hril chu a hung tlung kim tah a nih.tQcx Zekaria inlal s�nga thil tlung danghai chu Israel lalhai inlal lai chanchin inziekna lekhabuah a chuong. yPmx Jabesh naupa Salum chun Zekaria chu a phier r�k a, mipui hmaah a bei a, a that a, a hmunah lalin a hung um a. Ox A pa ang bokin LALPA mithmuah thil suol a thaw a. Israelhai thil suol inthawtirtu Nebat naupa Jeroboam lampui hraw chu an kiengsan nawh.(NKxJuda lal Azaria inlala inthoka kum sawmthum le parietnaa chun Jeroboam pahnina naupa Zekaria chu Samaria-ah Israel lalin a hung inthung a, thla ruk a'n lal a. MxAzaria chu a thlahai kuomah a chawl a, Davida khawpuia chun an ph�m a, a naupa Jotham chun a lalna chu a hung hluo ta a.LyxAzaria inlal laia thil tlung danghai le a thilthawhai chu Juda lalhai inlal lai chanchin inziekna lekhabuah a chuong. )KMxLALPAN lal Azaria chu a thi chenin ph�r hriin a hrem a, in hranah a um a, a naupa Jotham chun a aiin lal in chu a enkol a, a ram mihai chu ro a r�lp�k a. JxAmiruokchu, hmun s�nga bawlhmunhai chu a la sukbo chuong naw a, Israelhaiin chu taka chun inthawina le rimtui an la'n hl�n zing tho.CIxA pa Amazia ang bokin LALPA mithmuah thil indik a thaw a. H/xA hung inlal chun kum sawm le kum ruk mi a na, Jerusalemah kum sawmnga le kum hni ro a r�l a. A nu chu Jerusalem mi, a hming chu Jekoli a nih. G xIsrael lal Jeroboam pahnina inlala inthoka kum sawmhni le pasarinaa chun Juda lal Amazia naupa Azaria chu lalin a hung inthung a. lFSxJeroboam pahnina chu a thlatuhai kuomah a chawl a, a lalna chu a naupa Zekaria-in a hung hluo ta a.ExJeroboam pahnina inlal s�nga thil tlung danghai, a thilthawhai, a r�l bei thuhai, Israel ta lo ni ta hlak, Hamat kawna inthoka Damaska chen Israel rama a hui l�t nawk chanchinhai chu Israel lalhai inlal lai chanchin inziekna lekhabuah a chuong. D-xLALPA chun Israel hming chu v�n hnuoiah nuoi bo d�r a tum naw leiin, sansuoktu dingin Jehoash naupa Jeroboam pahnina kut a hung hmang a nih.CxIsrael mi tu khom, bawi khom bawi naw khomin rinumna nasa tak an tuor chu LALPAN a hmu a, thangpuitu tukhom an um si nawh. =BuxLALPA, Israelhai Pathienin a siehlaw, Gath Hefer mi, Amitai naupa zawlnei Jona hmanga a lo hril tah angin, Hamath kawna inthoka Tuipui Thi chen chu Israel ramah a hui l�t nawk a.A+xLALPA mithmuah thil suol tinr�ng a thaw a, Israelhai thil suol inthawtirtu Nebat naupa Jeroboam suolna po po chu inkiengsan hrim a nei nawh. I@ xJuda lal Joash naupa Amazia inlala inthoka kum sawm le panganaa chun Israel lal Jehoash naupa Jeroboam pahnina chu Samaria-ah Israel lalin a hung inthung a, kum sawmli le pakhat ro a r�l a. }?uxA thlatuhai kuoma Amazia a chawl hnungin Azaria chun Elath khuo chu Judai ramah a l�k l�t nawk a, a siem tha a. l>SxJudai ram mihai chun Amazia naupa Azaria, kum sawm le kum ruk mi chu, an thuoi a, lalah an siem a. [=1xA ruong chu sakorin an hung phur a, a thlatuhai lai Davida khawpuiah an ph�m a. <xJerusalemah ama chu an phier r�k a, Lakis-ah a tl�n a, sienkhom a hmelmahai chun an hnot zui a, chu taka chun an that a. n;WxAmazia inlal laia thil tlung danghai chu Juda lalhai inlal lai chanchin inziekna lekhabuah a chuong. w:ixJuda lal Joash naupa Amazia chu Israel lal Jehoahaz naupa Jehoash thi hnungin kum sawm le kum nga a la dam a. $9CxJehoash chu a thlatuhai kuomah a chawl a, Samaria khawpuia chun Israel lalhai lai an ph�m a. A lalna chu a naupa Jeroboam pahnina chun a hung hluo ta a. ?8yxJehoash inlal s�nga thil tlung danghai le a thilthawhai le a hlen suokhai, Juda lal Amazia le an indo chanchinhai chu Israel lalhai inlal lai chanchin inziekna lekhabuah a chuong. \73xChun, LALPA Tempul le lal ina ro an siekhawmnaa mi rangkachak le tangka le b�r le b�l um taphot chu a l�k vong a, hr�n t�ng ding mi iemani z�t a manhai leh an khawpui Samaria tieng a k�r nawk ta a.a6=x Israel lal Jehoash chun Juda lal Ahazia naupa Joash naupa Amazia chu Bet Semes-a chun a man a, Jerusalemah a kai tung a, Jerusalem kul chu Efraim Kotkh�ra inthoka a kil chen, meter zahni vela sei chu, a sukchim a. f5Gx Juda lal chu Israel lal lakah a tlawm a, mi tin chu mani in tieng an tl�n k�r ta vong a. )4Mx Amiruokchu, Amazia chun a lo bengkhon nuom naw leiin Israel lal Jehoash chu a hang fe a, Juda lal Amazia le chun Juda ram Bet Semes-ah hmai intuoin an inbei a. u3ex Nang hin Edom i zu hne lei sekin i lungril a chapo a ni hi tie! Hn�na i chang kha suongin lungawi takin inah intom tok tok rawh. Nangma chopa Juda ram sietna ding ieng leia buoina chok suok i tum t�l t�l am a na?" tiin a lo don a.2x Israel lal Jehoash ruok chun Juda lal Amazia kuomah, "Lebanon tl�nga hlingin Lebanon tl�nga sidar thing kuomah, 'I naunu kha ka naupa nuhmeiah inneitir raw khai' tiin thu a'n cha a. Chun, ram sa huoi hi a hung a, hling chu a hung ch�l thl�k a. 1;xAmazia chun Israel lal Jehu naupa Jehoahaz naupa Jehoash kuomah a mi a tir a, "Hung la, pa le pa chu inhmasonin inbei ei tih" tiin chona thu a thon a. 0/xAma hin Chi Ruomah Edomhai mi s�ngkhat a that a, an khawpui Sela a l�k a, Joktheel tiin a thl�k a, chu hming chu tu chen hin a la put zing./xAmiruokchu, Mosie D�n bua "Nauhai leiin pahai chu sukhlum ding a ni naw a, pahai leiin nauhai sukhlum ding a ni bok nawh, mi tin mani suol leiin an thi ding a nih" tia LALPA thup�k ang dungzuiin, chuong tuolthattuhai nauhai ruok chu a that ve nawh. N.xA ram chu a suknghet phing leh a pa thattuhai chu a that ve thung a. -xAmiruokchu, hmun s�nga bawlhmunhai chu a la sukbo chuong naw a, Israelhaiin chu taka chun inthawina le rimtui an la'n hl�n zing tho.{,qxPathien mithmuah thil tha a thaw a, a pu Davida ruok chu a tluk zo nawh. Iengkimah a pa Joash thaw d�n a zui a. +;xLal a ni chun kum sawmhni le panga mi a nih. Jerusalemah kum sawmhni le pakuo lalin a thung a, a nu hming chu Jehoaddin a na, Jerusalem khaw mi a nih. }* wxIsrael lal Jehoahaz naupa Jehoash inlala inthoka kum hninaa chun Joash naupa Amazia chu Juda lalah a hung inthung a. N)x Jehoahaz naupa Jehoash chun Hazael naupa Ben Hadadin a pa Jehoahaz a r�na khuo a l�kp�k tahai kha a l�k nawk vong a. Joash chun voi thum a hne a, Israel khuohai chu a l�k nawk vong a nih.T(#x Aram lal Hazael chu a thi a, a naupa Ben Hadad chun a lalna a hung hluo a. e'Ex Nisienlakhom, Abraham hai, Isak hai le Jakob hai kuoma a thuthlung leiin LALPAN anni chu a hmangai a, a l�inat a, a ng�isak a. Tu chen hin anni chu sukbohmang a nuom naw a, a kuoma inthokin a pei hmang nuom bok nawh._&9x Aram lal Hazael chun Jehoahaz inlal s�ng po po chun Israelhai chu a sukrimsi hle a. N%x Mi pakhat an ph�m ding lai tak r�ntu pawl chu an hmu thut a, a ruong chu Elisa thl�na chun an thl�k a. A ruongin Elisa ruhai a zuk tawk chun mithi chu a hung hring nawk a, a ng�r el ta a.r$_x Elisa chu a thi a, an ph�m ta a. Kum a hung invoi chun Moab-haiin an ram chu th�lah an hung r�n a. J#x Pathien mi chu lal chungah a lung a sen a, "Voi nga voi ruk lai sun la chu Aramhai tukdolin i sukram vong tawl ding a ni vei leh. Voi thum chauh i sun leiin voi thum chauh hn�ng i tih" a ta. t"cx Chun, "Thalhai kha hung la rawh" a ti nawk a, lal chun a l�k a. "Hnuoi sun rawh" a ta, voi thum a sun a. |!sx "Sak tieng tukver kha hong rawh" a ta, lal chun a hong a. Elisa chun, "K�p raw leh" a ta, a k�p a. "LALPA hn�na thal, Aramhai chunga LALPA hn�na thal a nih. Afek hmunah Aramhai chu boral d�r khopin i hn� ding a nih" tiin a puong a. }x Elisa chun Israel lal kuomah, "Thalngul kha chel rawh" a ta, a hang chel chun a kut chungah Elisa chun kut a'n nghat a. X+x Elisa chun, "Thalngul le thal iemani z�t hung la rawh" a ta, a hung l�k a. x Elisa chu thi suolin a damnaw a. Israel lal Jehoash chun a zu kan a, "Pa, pa, Israel v�ngtu ropui" tia insamin a ta a. ;x Jehoash chu a thlatuhai kuomah a chawl a, Samaria khawpuiah Israel lalhai lai an ph�m a. A naupa Jeroboam pahnina chun a lalna chu a hung hluo ta a. :ox Jehoash inlal s�nga thil tlung danghai, a thilthawhai le a hlen suokhai le Juda lal Amazia le an indo thuhai chu Israel lalhai inlal lai chanchin inziekna lekhabuah a chuong. /x LALPA mithmuah thil suol tak a thaw a. Israelhai thil suol inthawtirtu Nebat naupa Jeroboam suolnahai chu bansan n�kin a ch�ng zui pei lem a..Wx Juda lal Joash inlala inthoka kum sawmthum le pasarinaa chun Jehoahaz naupa Jehoash chu Samaria khawpuiah Israelhai lalin a hung inthung a, kum sawmparuk a'n lal a. {qx Jehoahaz chu a thlatuhai kuomah a chawl a, Samaria-ah an ph�m a, a naupa Jehoash chun a lalna chu a hung hluo a. x Jehoahaz inlal s�nga thil tlung danghai le a thilthawhai chu Israel lalhai inlal laia an chanchin inziekna lekhabuah a chuong. `;x Jehoahaz chun sakor chungchuong mi sawmnga le tawlailir sawm le sipai s�ngkhat ti chauh naw chu sipai a nei zo ta naw a, Aram lalin a dang po po chu a sukram vong a, hrizawla pilvut ang elin a chil pher tah a nih.Jx Amiruokchu, Israelhai thil suol inthawtirtu Jeroboam s�ngkuohai suolna kha an m�ksan chuong naw a, an la sunzom zing a, Asera lim thinghai khom Samaria khawpuia chun a la ng�r zing tho a."?x LALPA chun sansuoktu a p�k a, Aramhai thuneina hnuoia inthok chun an int�l suok a, kha hma ang bok khan Israelhai chu mani inah an khawsa nawk ta a. ;x Chun, Jehoahaz chun LALPA ditsakna a ng�n rak a, Aram lalin Israelhai a sukrimsik nasatzie chu LALPAN a hmu leiin a thu chu a lo ngaithl�kp�k a. ;x Chuong lei chun LALPA lung chu Israel chungah a chok a, hun sawt tak s�ng chu Aram lal Hazael le a naupa Ben Hadad thuhnuoiah a p�k tawl tah a nih.)Mx LALPA mithmuah thil suol a thaw hlak a, Nebat naupa Jeroboam suolna kha ch�ng vein, Israelhai chu thil suol a'n thawtir a, chu lampui chu a m�ksan ta nawh. ; sx Juda lal Ahazia naupa Joash inlala inthoka kum sawmhni pathumnaa chun Jehu naupa Jehoahaz chu Samaria khawpuiah Israelhai lalin a hung inthung a, kum sawm le pasari ro a r�l a. Mx Thoktu a thattuhai chu Simeat naupa Jozakar le Somer naupa Jehozabad an nih. Chuongchun a thi a, a thlatuhai lai Davida khawpuia chun an ph�m a, a naupa Amazia chun a lalna chu a hung hluo ta a.x A mihaiin an phierr�k a, Sila pan sukna, Jerusalem sak tienga hnuoi an vur ruol chunga in an bawlna hmuna chun an that a. x Joash inlal s�nga thil tlung dang po po le a thilthawhai chanchin chu Juda lalhai inlal lai chanchin inziekna lekhabuah a chuong. E x Amiruokchu, Joash chun Juda lal a pu Jehosafat hai, Jehoram hai le Ahazia hai le ama ngeiin a lo inhl�n tah thil ser po po chu LALPA tempula mi le lal ina ro siekhawmnaa mi rangkachak um po po chu a l�k suok vong a, Aram lal Hazael chu a thon a, chuongchun Jerusalem chu r�n ta loin a'n hn�k k�r tah a nih. x Hieng hun lai vel hin Aram lal Hazael chun Gath khuo a hang bei a, a l�k a, chu zoah Jerusalem bei dingin fe pei a tum a.  /x Bawsiet inthawina thilhl�n le suol inthawinaa thilhl�n tangkahai ruok chu thiempu chan a ni leiin LALPA Tempulah an hung chawi l�t ve nawh. x Ringum tak le indik taka an thaw hlak leiin an sum hmangnahai chu en fel zui dinga zieka inchik ngai ieng khom a um nawh. 3 cx Tempul siemtuhai hlawah an hmang lem ta a. V'x LALPA Tempula sum hung l�thai chu LALPA Tempula thl�ng d�m, khawnvar phita chepna d�m, maih�n d�m, tawtawrawt d�m, rangkachak amanih tangkaruo b�r le b�lhai d�m siemnaah hmang ta loin, |sx anni chun LALPA Tempul bawla thoktuhai, mistirihai, lung sertuhai le cho suoktuhai hlawah d�m, LALPA Tempul sietna lai siemna ding thing le lung ser sa inchawkna ding d�m le Tempul siemna dinga an mamaw taphot inchawkna d�min an hmang a.sax Hmang z�t ding an sukfel hnung chun tangka chu Tempul bawlhai inrawitua ruothai kuomah an p�k suok a, {x Bawma chun tangka a tam ti an hriet pha leh lal lekha ziektu le thiempu laltak chu an fe a, an tiem a, ipah an thun a. +x Chuongchun thiempu Jehoiada chun thingrem bawm a hung l�k a, a s�n chu an ver pop a, LALPA Tempul l�tna chang tieng, maich�m bula chun an inthut a, LALPA Tempula tangka an hung chawi po po chu kotkh�r v�ngtu thiempu chun thingrem s�ngah a lo thl�k pei a. {qx Thiempuhai chun mihaia inthoka tangka khon ta lo ding le anniin tempul riper sin khom la ta lo dingin an remti a. x Chuleiin, Joash chun thiempu Jehoiada le thiempu danghai chu a ko khawm a, an kuomah, "Ieng leia tempul riper sin hi in la thaw naw zing am a na? Tempul siemnaa hmang dingin tuta inthoka tangka in l�k khawm taphot chu hung inhl�n pei ta ro" a ta. x Amiruokchu, Joash chu kum sawmhni le kum thum a'n lal hnung khomin thiempuhai chun Tempul siem that sin chu an la thaw naw zing a. Ex Thiempu tinin rong an bawlp�khai thil hung chawi lo l�k khawm chu an mawphurna seng ni sien la, chuong an l�k khawmhai chu hmangin Tempul sietna lai po hi siem tha raw hai se" a ta. dCx Joash chun thiempuhai kuomah, "LALPA Tempula mi thil hung chawi le inhl�n-thutiem hlenna d�m, intiemnaa thang ph�k chin chawi dinga bituk d�m, mani lung puok d�n ang peia p�k-hai po po chu la khawm vong ro. b~?x Hmun s�nghai ruok chu a la sukbo chuong naw a, mihai inthawiin rimtui an la raw zing a.w}ix Thiempu Jehoiada inch�ktirna hnuoia a um s�ng po chun LALPA mithmuah Joash chun thil indik a thaw hlak a. 1| _x Israel lal Jehu inlala inthoka kum sarinaah Juda lal Joash chu a hung inlal tan a, Jerusalemah kum sawmli a'n lal a, a nu hming chu Zibia a na, Beersheba khaw mi a nih. ={wx Ro a hung r�l tan chun Joash chu kum sari mi a nih.z x Chuongchun, chu rama mi po po chu an lawm a, Athalia chu lal inah kawlhn�ma an that ta leiin khawpuia chun buoina a re ta a.yymx Chuongchun, sipai kawmandar hai, Kerit mi hai le v�ngtu sipai hai chu a thuoi a, LALPA Tempula inthokin lal chu an thuoi thl�k a, v�ngtu sipaihai l�tna kota chun l�tin lal inah an fe a, lal chu a lalthungphaah an inthungtir ta a. uxex A ram mipuihai po po chu Baal tempulah an fe a, an sukchim a, maich�mhai le milemhai chu an vuok nawi vong a, Baal thiempu Matan chu maich�m hmaah an that a. Thiempu Jehoiada chun LALPA Tempul v�ngtu dingin v�ngtu sipai a sie a.#wAx Mipuihai chu LALPA mihai an hung nina dingin Jehoiada chun LALPA le lal le mipuihai ink�rah thuthlung a siem a, lal le mipuihai ink�rah a siem bok a. Xv+x Lal in huonga sakor l�tna kot a tlung chun an man a, chu taka chun an that a.au=x Thiempu Jehoiada chun ama chu man dingin kawmandarhai chu thu a p�k a, "LALPA Tempula em chu that lo ding" a lo ti ta leiin, an kuomah, "Sipaihai k�ra khan hung thuoi suok unla, a zuitu taphot chu that ro" a ta. 6tgx Chun, a hang en a, lal chu d�n angin ban hr�lah a lo ng�r a, sipai kawmandarhai le tawtawrawt m�ttuhai chu lal bula chun an ng�r a, chu rama mihai chu an hlim �m �m a, tawtawrawt an m�t an m�t a. Athalia chun a puonhai a pot thl�r a, "Phierr�kna! Phierr�kna!" tiin a kh�k a. ps[x V�ngtu sipaihai le mipuihai ri Athalia-in a lo hriet chun LALPA Tempula mipuihai lai chun a va fe a. (rKx Chuongchun, Jehoiada chun lal naupa chu a hung thuoi suok a, lallukhum a'n khumtir a, lalhaiin thuthlung le d�n le thup�k an kengkaw ding hai inziekna bu chu a p�k a, lalah a puong a, hriek a n�l a, mipuihai chun kut an ben dur dur a, "Lal chu dam sawt raw se" tiin an kh�k a. )qMx V�ngtu sipaihai chun hriemhrei chawi sengin, Tempul sim tieng panga inthoka hmar tieng chenin, maich�m le Tempul hr�la chun lal chu an ng�r huol mup a. Opx LALPA Tempula um Davida feihai le phawhai chu kawmandarhai a p�k a. Io x Sipai za pawl peia kawmandarhai chun thiempu Jehoiada hril ang tak chun an thaw a, mani rawihai po, Sabat nia diuti ding pawl le awl ding pawl chu an thuoi a, thiempu Jehoiada kuomah an fe a. Qnx Mi tinin hriemhrei chawiin lal chu s�r tinah v�ng in ta, tu khom in v�ng himna huol s�nga hung l�t hrim hrim chu that pei ro. Lal l�t le suok chu in zui pei ding a nih" tiin thu a p�k a.gmIx Pawl hni dang, Sabat nia diuti ve lo poin lal ta dingin LALPA Tempul hi in v�ng ding a nih. l;x hmun thuma thea hmun khatin kula Sur Kotkh�r v�ng in ta; hmun thuma thea hmun khat dang chu kul kotkh�r v�ngtuhai hnungah in diuti ding a nih. gkIx An kuomah, "Sabat nia diutia in hung pha leh hmun thuma thea hmun khatin lal in v�ng in ta; 6jgx A kum sarinaa chun Tempula thiempu Jehoiada chun lal v�ngtu hai Keret mihai le lal in v�ngtu hai laia sipai zakhat pawl pei inrawitu kawmandarhai chu LALPA Tempul s�nga ama inhmupui dingin a'n kotir a, LALPA Tempula chun inkh�m meua thu a thlungpui hnung chun lal naupa chu a'n hmutir tawl a. qi]x Athalia-in ram ror�lna a chel s�ng, kum ruk chu LALPA Tempul s�ngah a enkoltu leh an inbi hmang a.lhSx Ahazia naupa Joash ruok chu Israel lal Joram naunu Jehoseba, Ahazia farnu chun that dinga ruot lal naupahai laia inthok chun a l�k hmang a, Athalia hmu thei lo dingin khum pindanah a enkoltu leh a thup a, that a ni ta naw a. ug gx Ahazia nu Athalia-in a naupa thi thu a lo hriet chun, lal naupahai po po chu that vong dingin thu a p�k a. `f;x $Samaria-a inthoka Israelhai chunga Jehu inlal s�ng chu kum sawmhni le kum riet a nih.yemx #Jehu chu a thlatuhai kuomah a chawl a, Samaria-ah an ph�m a, a naupa Jehoahaz chun a lalna chu a hung hluo a. dx "Jehu inlal laia thil tlung danghai le a thilthaw le a hlen suokhai chu Israel lalhai inlal lai chanchin inziekna lekhabuah a chuong. ccAx !Aram lal Hazael chun Israel ram Jordan vadung sak tieng po po, sim tieng Arnon vadunga Aroer khuo chenin a hne vong a, chu chun Gilead le Basan biel, Gad hnam, Reuben hnam le Manase hnamhai ch�ngna a huom vong a nih.Cbx Chuong lai chun LALPAN Israel ram chu a sukchin tan ta a. 7aix Amiruokchu, Jehu chun LALPA, Israelhai Pathien d�n chu a lungril po poin a zawm naw a, Jeroboamin Israelhai thil suol a'n thawtir anga inthawtir chu a b�nsan chuong nawh.G` x LALPA chun Jehu kuomah, "Ka mit tlung taka thil i thaw lei le ka dit d�n anga Ahab s�nghai chunga i thaw leiin i naupahai chu suon lina chenin Israel lalthungphaah inthung an tih" a ta. A_}x Sienkhom, Jehu chun Nebat naupa Jeroboam suolna, Bethel le Dan khuoa rangkachak bawngte lem biek chu a b�n chuong naw a, chu thil lei chun Israelhai chu thilsuol an thawtir zing tho.U^%x Chuong ang chun Jehu-in Israel rama inthokin Baal biekna chu a sukbo a nih. ]'x Baal lim lung an phunhai chu an vuok nawi vong a, Baal tempul chu an sukchim a, tu chen hin mihaiin inhnawmna hmunah an la hmang zing a nih. T\#x A s�ngrila Baal lim thingtum an phun chu an hung l�k suok a, an raw a. 7[ix Pumraw thilhl�n an inhl�n zoin Jehu chun v�ngtu sipaihai le an hotuhai kuomah, "Va l�t unla, va that ro; tu khom insuo d�r naw ro" a ta, kawlhn�min an s�t hlum ta vong a. V�ngtu sipaihai le an hotuhai chun an ruong chu an d�ng suok a, chu zoah Baal tempul s�ngrila chun an l�t a. Z x Chuongchun, inthawina le pumraw thilhl�n inhl�n dingin an l�t a. Jehu chun puo tieng mi sawmriet a lo sie r�k ta hrim a. An kuomah, "Hieng in kuta ka p�k cheu hi tu khom in insuo vai chun, a'n suotu chun a'n suo aiin a hringna ch�n a tih" a ta.GY x Jehu chu Rekab naupa Jehonadab leh Baal tempula chun a l�t a. Jehu chun Baal betuhai kuomah, "Hi taka hin Baal betu ni lo, LALPA betu lo um ve pal rawi an tih, zong unla, en fel ro" a ta. Xx Jehu chun tempula silf�n enkoltuhai kuomah, "Baal rongbawltu po po b�t ding puon hung lap�k ro" a ta, an hung l�k a.KWx Israel ram po poah an hril dar a, Baal betuhai po po chu an hung a, a thang naw hrim hrim an um nawh. Baal tempula chun an l�t a, kotkh�ra inthokin a chawr tieng chen an inthung sip hmur a. ^V7x Jehu chun, "Baal hmingin k�tpui siem ro" a ta, chu chu nasa takin an hril thang a. BUx Chuleiin, Baal zawlneihai po po, a betuhai po po le an thiempuhai po po ka kuoma hin hung ko khawm ro. Baal ta dingin inthawina ropui ka'n hlan ding a ni leiin tu khom a kim naw um naw raw hai se. A hung naw an um chun damin suok naw ni hai" a ta. Jehu chun Baal betuhai chu sukhlum tuma dawhaa a thaw tawl a nih.T%x Jehu chun mipui po po chu a ko khawm a, an kuomah, "Ahab khan Baal rong hi a bawl met chauh a na, Jehu hin chu uor takin a bawl ding a nih. S'x Samaria a tlung chun Ahab s�ngkuohai Samariaa la um sunhai chu a that vong a; Elija hmanga LALPA thu ang ngeiin a sukchimit tawl tah a nih.R/x Jehu chun, "Ka kuomah hung la, LALPA ta dinga thahnem ka ngaizie hung hmu ve hrim hrim rawh" a ta. Chuongchun, a tawlailira chun an chuongtir a. WQ)x Chu taka inthoka a suok chun ama hmuok dinga hung Rekab naupa Jehonadab chu a'n tuokpui a. Jehu chun chibai a b�k a, a kuomah, "I chunga lungril indik ka put ang hin ka chungah i put ve am?" a ta, Jehonadab chun, "Put ve e" a ta. Jehu chun, "Chuong an leh i kut kha mi hang pe ta" a ta, a hang p�k a, tawlailira chun a kei kai a. @~}}{||{\zzyxpww!v}uuIttEsvrrq}qppo=nn)mll:kk>jj ihhgqfGeeGdcfbba`_a^^!]2\L[[EZYXX3WhVVIUgTTkSRRKQPPpOO*NMMTLLKgK JxIIHVGFFEMDD/CbBfAAF@|@?>>=<<;;]:G9e88?7d66c5433622$1\0//.._-Z,,++*)V)(c'&&]%$$ #z""">!!!+ =zm$~?S*(>7 l B V 7oS JxChun, hmun s�nga thiempuhai po po chu maich�m chungah a that a, mihriem ruhai chu a raw a, Jerusalem tieng a k�r nawk ta a.(IKxBethela a thaw ang chiein Israel lalhaiin LALPA suklungsena an bawl Samaria ram khuo po poa hmun s�nghai le an bawlhmun po po chu Josia chun a thiek vong a. 2H_xLal chun, "Sawng son um raw se. Tu khomin a ruhai la son naw raw se" a ta. Chuongchun, a ruhai chu Samaria inthoka zawlnei hung ruhai le chun ieng khom an thaw ve nawh. TG#xLal chun, "Saw saw tu lungphun am a na?" tin a'n don a. A khaw mihai chun, "Pathien mi, Judai rama inthoka hung, Bethela maich�m chunga i thaw tah hi a hung tlung ding thu lo hril lawktu a nih" an ta. ^F7xChun, Josia chu a hang ngha vel a, tl�nga thl�nhai chu a hmu a, thl�na ruhai chu a va'n l�ktir a, chuong ang thu chu Pathien miin a lo hril lawk ang ngeiin, maich�ma chun ruhai chu a raw a, a suksiet a. DExIsraelhai thil suol inthawtirtu Nebat naupa Jeroboamin Bethela maich�m le hmun s�ng a siemhai chen chun a sukchim a, a raw a, a rawt nawi vong a, Asera lim thinghai khom chu a raw a. D)xJosia chun an lungphunhai chu a vuok koi vong a, Asera lim thinghai chu a ph�r thl�k a, chuong bawlhmunhai po poa chun mihriem ru a sie a.Cx Chun, Jerusalem sak tienga Sietna Muol sim tienga Sidonhai pathiennu tirdakum Astoret ta ding d�m, Moab-hai pathien tirdakum Kemos ta ding d�m, Amon-hai pathien tirdakum Molek ta ding d�ma Israel lal Solomon-in hmun s�ng a siemhai po po chu a sukchim a. lBSx Chun, Ahaz insawng chung zawla Juda lalhai maich�m siemhai le Manase-in LALPA Tempul inhuonna s�ng kot zawl hmun hnia maich�m a siemhai chu lal chun a sukchim a, a vuok nawi vong a, a nawihai chu Kidron vadungah a pei a. iAMx Juda lalhaiin nisa kuoma inhl�n ding sakor an p�khai chu LALPA Tempul l�tnaa kotkh�r bula lal in v�ngtu Nathanmelek pindana inthoka hla lo teah a son hmang a, an nisa pathien an keina tawlailirhai chu a raw bok a. @x Molek kuoma meia inthawinaa an naupa le naunu hai an inhl�n ta nawna dingin Ben Hinom ruoma an inthawina hmun Tofet chu a suksiet a. &?Gx Chuong hmun s�nga thiempuhai chun Jerusalema LALPA maich�mah rong bawl ve thei naw hai sienkhom, thiempuhai lai chol thang lo bei an f�k ve hlak a nih.>>wxJudai ram Geba le Beersheba ink�r khaw hrang hranga thiempuhai po po chu a thuoi khawm a, rimtui an inhl�nna hmun s�nga bawlhmun po po chu a suksiet vong a. Khawpui l�tna kotsuo voi tienga khawpui optu Josua-in kotkh�r a bawl bula sakel huoi an biekna hmun s�nghai po po chu a sukchim vong bok a. ={xTempula nuhmeiin Asera ta dinga puon an khawngna, a nuhmei a pasala inzor ruol um khawmna inhai chu a thiekp�k bok a."<?xLALPA Tempula Asera lim thing chu Kidron vadungah a l�k thl�k a, an raw a, an rawt dip vong a, a diphai chu v�ntl�ng thl�nmuolah an the dar a. +;QxJuda lalhaiin Judai ram khaw hrang hrang le Jerusalem le a se vel hmun s�nga milem betuhai ta dinga rimtui inhl�ntu dinga thiempu an ruothai po po le Baal hmaa d�m, ni le thla le arasi le v�na thil umhai po po kuoma d�m rimtui inhl�ntu thiempuhai po po chu a sukbohmang vong a. Q:xLal chun thiempu laltak Hilkia le a dottu thiempuhai le kotkh�r v�ngtuhai chu LALPA Tempul s�nga Baal hai, Asera hai le v�na thil umhai po po biekna dinga siem mi lim le b�r le b�lhai chu la suok vong dingin thu a p�k a, Jerusalem khaw kawl, Kidron ph�la chun an raw hmang a, a v�phai chu Bethelah an fepui a. C9xLal chu ban hr�lah a ng�r a, chu lekhabua chuong thuthlung chu namnghet nawk ding le chu thu anga lungril po po le thlarau po poa LALPA zui ding le a thup�k hai, a thu inhriettir hai le a thuruot hai chu zawm dingin LALPA hmaah thu a thlung thar a, mipui po po khomin thuthlung chu zui dingin an intiemkam a.8xJudai rama mi po po, Jerusalema mi po po, thiempuhai le zawlneihai le mipui, a ch�n taka inthoka a lien tak chen chu thuoiin LALPA Tempulah a fepui a, LALPA Tempula an lekhabu hmu suok thuthlung bua chuong thuhai chu an hriet ngeiah a tiem suok a. T7 %xChuongchun, lal chun Judai ram le Jerusalema upahai po po chu a ko khawm a. j6OxChuleiin, i thlatuhai kuomah thuoi ka ti che a, thlamuong taka vui liemin um i ta, hi hmuna sietna ka hung intlungtir dinghai po po chu i mitin hmu ve naw ti nih' tiin" a ta. Chuongchun, chu thu chu lal kuomah an hung hawn a.5yxHi hmun le a s�nga ch�nghai hi tongsephur le sukdara an um ding thu i lo hrietin i lungril i sukn�m a, LALPA hmaah i'n ngaitlawm a, i puonhai pot thl�r a, ka hmaah i tap leiin, keikhomin i thu chu ka lo ng�ithl�k a nih, LALPAN a tih. 47xLALPA indon dinga hung tirtu cheu Juda lal kuoma chun hieng hin hril ro: 'I thu hriet chungchang thua LALPA, Israelhai Pathien hril chu hi hi a nih: M3xMi nghatsan a, pathien danghai kuomah rimtui inhl�n a, an kut ngeia an siem milemhai chun ka lungsenna an cho suok leiin, ka lungsenna chu hi hmun laka hin chok a ta, mit el thei naw nih' tiin. /2YxLALPAN hieng hin a tih: 'Ngai ta u, lalin a tiem lekhabua inziek d�n ang tak khan, hi hmun le a s�nga ch�nghai chunga hin sietna ka hung intlungtir ding a nih. {1qxAma chun an kuomah, "LALPA, Israel Pathien chun hieng hin a tih, 'Ka kuoma hung tirtu cheu chu hieng hin hril ro: b0?xChuongchun, thiempu Hilkia hai, Ahikam hai, Akbor hai, Safan hai le Asaia hai chu lal silf�n enkoltu Harhas naupa Tikva naupa Salum nuhmei, zawlnei Hulda, Jerusalem v�ng thara um kuoma chun an fe a, an va biek a. ?/yx "Fe unla, hi lekhabu hmu suoka um s�nga thu chuong, keima le mipui le Judahai po po inch�k dinghai chu LALPA mi va rawnp�k ro. Hi lekhabu thuhai hi ei pi le puhai khan an lo zawm naw leiin ei chunga LALPA lungsenna chu a'n ling ta hle a nih; eini chungthua zieka umhai angin an lo khawsa si naw a" a ta. .!x Thiempu Hilkia hai, Safan naupa Ahikam hai, Mikaia naupa Akbor hai, lekha ziektu Safan le lal enkoltu Asaia hai kuoma chun thu a p�k a: R-x Lalin D�n lekhabu thuhai a hang hriet chun a lal puon a pot thl�r a. ,x Chun, lekha ziektu Safan bok chun, "Thiempu Hilkia-in lekhabu a mi lo p�k annawm" tiin lal chu a hril a, lal hmaa chun a hang tiem a. &+Gx Lekha ziektu Safan chun lal kuomah, "I mihai chun Tempula tangka um po chu an l�k suok a, LALPA Tempul bawltuhai le inrawituhai kuomah an p�k tah" a ta. "*?xChun, thiempu laltak Hilkia chun lekha ziektu Safan kuomah, "LALPA Tempulah D�n Bu ka hmu suok tlat el!" a ta. D�n bu chu Safan a p�k a, a tiem a. )xTangka an p�k suok chu indik taka an hmang hlak leiin an hmang d�n en zui dinga an inchik khom ngai chuong l�m naw nih" a ta.5(exLALPA Tempul rip�rtu karpentar hai, in bawltu mistiri hai le lung sertuhai hlaw b�kah Tempul bawlnaa hmang ding thing le lung ser sa inchawkna dingin hmang raw hai se. W')xTangka chu LALPA Tempul rip�ra thoktuhai inrawitu kuomah inhl�n hai sien, /&Yx"Thiempu laltak Hilkia kuomah hang fe la, mihaiin LALPA Tempula tangka an hung chawi, kotkh�r v�ngtuin a lo l�k khawmhai chu lo tiem fel dingin hang hril rawh. %xJosia inlala inthoka kum sawm le parietnaah Mesulam naupa Azalia naupa Safan, lekha ziektu chu lalin LALPA Tempula chun a tir a. $xLALPA mithmuah thil tha a thaw a, a pu Davida lampui po po a hraw a, voi tieng amanih chang tieng amanih a p�tsan nawh.+# SxLal a hung ni chun Josia chu kum riet mi a ni a, Jerusalemah kum sawmthum le kum khat ro a r�l a. A nu hming chu Jedida a na, Bozkat khaw mi, Adaia naunu a nih. a"=xAma thl�n Uza huona chun an ph�m a, a naupa Josia chun a lalna chu a hung hluo ta a.!xAmon inlal s�nga thil tlung danghai le a thilthawhai po po chu Juda lalhai inlal lai chanchin inziekna lekhabuah a chuong. o YxChu zoah mipuiin lal Amon phiertu po chu an that vong a, a naupa Josia chu ama hmunah lalah an sie a. FxA thoktuhaiin Amon chu an phier r�k a, lal inah an that a. U%xLALPA, a thlatuhai Pathien chu a m�ksan a, LALPA lampui hrim a hraw nawh. MxA pa lampui hraw po po a hraw ve a, milemhai bein an rong a bawl a. AxA pa Manase ang bokin LALPA mithmuah thil suol a thaw a. $CxLal a hung ni chun Amon chu kum sawmhni le kum hni mi a nih; Jerusalemah kum hnih a'n lal a, a nu hming chu Mesulemet a na, Jotba khuoa Haruz naunu a nih. xManase chu a thlatuhai kuomah a chawl a, a lal ina huon, Uza huona chun an ph�m a, a naupa Amon chun a lalna chu a hung hluo ta a.xManase inlal laia thil tlung danghai, a thilthawhai le a suol thawhai chu Juda lalhai inlal lai chanchin inziekna lekhabuah a chuong. ]5xChu b�kah, Manase chun thil suol tak tak thawin, Judahai chu milem a'n biektir el chauh khom ni loin, poi tawk lo mi a that rawn �m �m a, Jerusalem khaw dung le le vaiah an thisen a luong nguoi nguoi a nih.Z/xAiguptaa inthoka an pi le puhai ka thuoi suoka inthokin voisun ni chen hin ka mithmuah thil suol an thaw a, ka lung suksen dinga an mi cho phawk leiin an hm�lmahai po poin rok an ta, suom an tih' tiin" a ta.a=xKa rochana ka la hl� sunhai khom z�msan ka ta, an hm�lmahai kutah pe suok ka tih. b?x Samaria ka hremna ang le Israel lal Ahab le a s�ngkuohai chunga ka thaw ang charin Jerusalem chunga khom thaw v�ng ka ta, miin thl�ng a hr�k faia a'n khup angin, Jerusalem chu hr�t fai ka ta, inkhup ka tih. 8kx Chuleiin, LALPA, Israelhai Pathien chun hieng hin a tih: 'Ngai ta u, a hre taphot na khawk rum rum khopin Jerusalem le Judai ram chungah sietna ka hung intlungtir ding a nih. ,Sx "Juda lal Manase hin hieng thil suol tirdakum tak hi a thaw a. A hmaa Amor mihai n�k hmanin thil suol a thaw nasa lem a, milem bieknaah Judahai a thuoi l�t a. @}x Chun, LALPAN a siehlaw zawlneihai hmangin thu a hril a: &Gx Mipuihai chun LALPA thu an zawm naw a, Manase chun a thuoi hmang tawl a, Israelhai hmaa LALPAN a hnot suok hnamhai n�k hmana nasain thil tha lo an thaw a. |sxka thup�k po po le ka siehlaw Mosie-in D�n a p�khai po po kha an zawm phot chun, an pi le puhai ka p�k tah rama inthok hin Israelhai ke chu inp�n suoktir ta naw ning" a lo ti ta sa hmuna ngei chun Asera lim thing kerhai chu a sie a. 'xLALPAN Davida le Solomon kuoma, "Hi Tempul le Israel hnamhai hmun po po laia ka thlang suok Jerusalema hin kumkhuoin ka hming inumtir ka ta, cAxA naupa ngei chu meia inthawinaah inhl�nin, dawithiem a hmang a, aisan thiemhai a ruoi a, rau ko thiem le be thiemhai a rawn hlak a. Chuong ang chun thil suol tak el thawin LALPA suklungsen dingin a cho phawk hlak a.j OxLALPA tempul inhuonna s�ng tuol zawl pahnia chun v�na um po po ta dingin maich�m a siem a. i MxLALPAN, "Jerusalemah ka hming inumtir ka tih" a tina hmuna chun maich�m hrang hrang a siem a.  }xA pa Hezekia-in a thiek ta hnung hmun s�nga an bawlhmunhai chu a'n din thar nawk a; Israel lal Ahab thaw d�n angin Baal ta dingin maich�m a siem a, pathiennu Asera lim thing a siem a, v�na ni le thla le arasihai a biek a, an rong a bawl a.  xIsraelhai hmaa LALPAN hnam a hnot suokhai thil ch�ng tirdakum takhai chu thaw vein LALPA mithmuah thil tha lo takhai a thaw hlak a.   3xLal a hung ni chun Manase chu kum sawm le pahni mi chauh a la ni a, Jerusalemah kum sawmnga le kum nga ro a r�l a. A nu hming chu Hefziba a nih. dCxHezekia chu a thlatuhai kuomah a chawl a, a naupa Manase chun a lalna chu a hung hluo ta a.G xHezekia inlal s�nga thil tlung danghai, a thilthawhai po po, khawpuia tui l�kna kor siema tui a l�k l�t d�nhai po po chu Juda lalhai inlal lai chanchin inziekna lekhabuah a chuong.%xHezekia chun Isai kuomah, "LALPA thu i hril hi a tha" a ta. Ama bokin, "Ka dam s�ng muongna le himna a um phot chun" a la ti nawk nghal a!Dx'Chun, i thlahai, nangma taksa le thisen put ngei la hung pieng dinghai laia mi ngei khom la thuoi hmang an ta, Babulon lal ina an sor mi tilrehai lai la thang v�ng an tih' a tih" a ta.Bx'Ngai ta, i in s�nga um po po le voisun chena i pi le puhai ro khawl khawmhai chu Babulon tienga an fepui ni la hung tlung a ta, ieng khom m�ksan hrim nei naw ni hai' LALPAN a tih. I xIsai chun Hezekia kuomah, "LALPA thu hi lo ng�ithla raw khai. 8kxZawlnei chun, "I ina hin ieng ieng am an hmu ta a?" a ta. Hezekia chun, "Ka in s�nga thil um po po hi an hmu vong ta a, ka ro laia mi inentir naw hrim hrim a um nawh" a ta. FxChun, zawlnei Isai chu Hezekia kuomah a fe a, "Hienghai hin iem an hril a, khaw laia inthoka hung am an na?" tiin a'n don a. Hezekia chun, "Ram hla tak, Babulona inthoka hung an nih" a ta. x Hezekia chun anni chu a lo lawm a, a thil hlu siena po po d�m, tangka le rangkachak d�m, rimtui d�m, hriek hlu tak d�m, r�lthuom a siena d�m le a ina ro um po po chu a'n entir a; a ina mi le a ram s�nga thil inentir naw hrim a nei nawh.3x Chuong lai chun Babulon lal Baladan naupa Merodak Baladan chun Hezekia damnaw thu a lo hriet leiin lekhathon le thilp�k inchawitirin mi a tir a. ~x Chuongchun, zawlnei Isai chun LALPA a hang ko a, LALPA chun lal Ahaz sirbi siema hlim chu sirbi sawm a'n tawl k�rtir a.x}kx Hezekia chun, "Sirbi sawm chen intawl tung chu thil olsam a na, sirbi sawm chen intawl k�r lem raw se" a ta. W|)x Isai chun, "LALPAN a sukdam ngei ding che a nih ti i ta dinga LALPA laka inchikna chu hi hi n�ng a tih: hlim chu sirbi sawm chen intawl tung am i nuom, an naw leh sirbi sawm chen intawl k�r lem?" a ta. {;xChun, Hezekia chun Isai kuomah, "LALPAN mi sukdam a ta, LALPA Tempulah ni thum niin ka hang kai nawk ta ding a nih ti inchikna iem n�ng a ta?" a ta. zyxChun, Isai chun a kuomah, "Theichang hmet hn�k kha hung la ro" a ta, a khuoihlia chun a bel a, a hung dam nawk ta a.^y7xChun, i dam s�ng kum khom kum sawm le kum ngain suksei ka ta, nang le hi khawpui hi Asuria lal lakah san him ka ta, keima z�r le ka siehlaw Davida z�rin hi khawpui hi huol him bok ka tih, a tih' tiin" a ta. xx"K�r nawk la, ka mihai thuoitu Hezekia kuomah hieng hin hril rawh: 'LALPA, i pu Davida Pathien chun hieng hin a tih: I tongtaina kha ka lo hriet a, i mitthli tl�k khom ka hmu a. Ngai ta, sukdam ka ti che a, ni thum niah LALPA Tempulah fe pei nawk t�ng i tih. kwQxIsai chun lal chu a m�ksan a, sienkhom lal tuolzawl a kh�l hma chun LALPA thu a hung tlung a, 5vex"Aw LALPA, i hmaah ringum tak le inpe fai thakin kal ka chawi hlakzie le i mithmua thil tha ka thaw hlakzie kha mi hrep�k zing rawh" tiin a tongtai a, namen loin a tap a.7ukxHezekia chu bang tieng a ngha a, LALPA kuomah, gt KxChuong hun lai chun Hezekia chu thi ngamin a na a. Chun, Amoz naupa zawlnei Isai chun a hung kan a, a kuomah, "LALPA chun hieng hin a tih: 'Dam suok loin i thi ding a na, i s�ngkuo um d�n ding rel fel rawh' tiin" a ta. Xs+x%Chun, tempula an pathien Nisrok a biek laiin a nauhai pahnih, Adramalek le Sarezer chun kawlhn�min an hung s�t hlum a, Ararat ramah an tl�n l�t a, a naupa Esarhadon chun a lalna chu a hung hluo ta a.ar=x$Chuongchun Asuria lal Senakerib chun an rieb�k chu a suoksan a, Ninevi khuoah a um a. Nqx#Chu z�n chun LALPA v�ntirko chu a'n thok suok a, Asuria-hai rieb�ka chun mi nuoi khat le s�ngriet le s�ngnga a sukhlum a. Z�ng tieng an hang tho chun mithi ruong ngot an lo ni el ta a. [p1x"Keima z�r le ka siehlaw Davida z�rin,Hi khawpui hi huol him ka tih'tiin" a ta.`o;x!A hungna lamah k�r nawk a ta,Hi khawpui hi l�t naw nih,Ti hi LALPA thu suok a nih. Fnx "Chuleiin, Assuria lal chungthua chun LALPAN hieng ang hin a hril:'Hi khawpui hi l�t naw ni a,Thal khomin k�p bok naw nih.Phaw leh hung inlang naw ni a,Inhuolna ding hl�n daw naw nih.1m]xJerusalema inthokin,Hlaa umhai hung suok an ta,Zion tl�nga inthokin,A dam sunhai hung suok an tih.Iengkim LALPA thahnemngaina z�rin,Chuong ang chun hlen suok a tih.hlKxHlaa la um Juda s�ngkuo chun,Hnuoi tieng zung hung kei an ta,A l�r tieng ra insuong an tih.xkkxChun, Isai chun Hezekia kuomah,"I ta ding chun hienghai hi,Inchikna ding n�ng a tih:Tu kum bu tuolto ring in ta,Kum nawk ring bok in tih.Kum thumnaah bu tuin,A ra khom s�k tang in ta,Gr�p huonhai siem unla,A ra suokhai chu tl�n ro.Ij xKa chungah lung suksen a,Tong uong i mi thaw khum chu,Ka na'n a lo hriet leiin,I hn�r le i baua chun,Ka th�r bar inb�k ka ta,I hungna lama bok chun,In k�rtir nawk ka ti che'tiin" a ta.\i3x" 'I ch�ngna hmun ka hriet a,I fe le hung ka hriet vong,Ka chunga i lungsen khom.;hqxTha nei lo mipuihai chu,Chi-aiin an muolpho a,Ph�la hlo hna ang an na,Hna z�k dawng ang an ni a,In chunga hlo a hung mawng,A'n thang lien hmaa nisa'n,A em vuoi ang hi an nih.Bgx" 'Tiena tl�nga inthokaKeiman ka lo ruot ta sa,Ka ruohmang ta sa lei a,Thil hung tlung a nizie hai,Khaw kula lungremhai khom,I sukchim hn�r hn�rzie hai,I hriet f�k naw a ni maw?f xRam dangah tuikhur choin,An ram tuihai ka tl�n a;Aigupta vadungte po po,Kein ka pal kangp�k vong'Tiin i hril hlak a ni kha.)eMxI mi tirhai chu hmangin,LALPA chu i vau khawng a,'Ka tawlailir tam tak leh,Tl�ng s�ngah ka hung kai a,Lebanon tl�ng s�p ka chuon a,An sidar thing ins�ng takhai,An far thing th� th�hai le chun,Ka nuom nuomin ka ph�r a,An ram ril le ngaw thatna,L�t nawna hrim ka nei nawh.dxTu lak am i rawl suks�ng a,Vauna le hrilsietna s�k suok a,Mit i hang meng s�ng v�l chu?Israel Mi Thienghlim chungah. >cwxA chungchang thua LALPA kalna thu chu hi hi a nih:" 'Zion nungh�k thiengl�m chun,Hmusitin a nuizat che,Jerusalem naunu chun,I tl�n siet lai a hmuin,A lu a thin khum che a nih.b5xChun, Amoz naupa Isai chun Hezekia kuomah, "LALPA, Israel Pathien chun hieng hin a tih: 'Asuria le Senakerib chungthua i tongtaina kha ka lo hriet. ;aqxChuleiin aw LALPA kan Pathien, nangma chauh hi LALPA Pathien i nizie hnuoia lalram po po hin an hriet theina dingin, a kuta inthokin mi hung san suok ngei rawh" tiin a tongtai a.`xAn pathienhai chu meiah a pei a, a suksiet a, chuonghai chu pathien an ni naw hrim a, mihriem kuta siem thing le lung mei mei an nih. Y_-x"A nih, aw LALPA, Senakeribin hnam le ramhai a sukram nasatzie hi thudik a nih. )^MxAw LALPA, i na lo dawin mi ng�ithla hram rawh; aw LALPA, i mit mengin mi hung en ta; Senakerib-in Pathien hring a hrilsietna thu hi lo ng�ithla hr�m rawh.B]xLALPA kuoma chun, "Aw LALPA, Israelhai Pathien, cherubhai ink�ra lalthungphaa inthung, nang chauh hi hi hnuoia lalram po po chunga Pathien i nih. Hnuoi le v�n hi nangma siem a nih. w\ixChu lekha a hmu chun Hezekian a hang tiem a, LALPA Tempulah a tl�n l�t a, LALPA hmaah lekha chu a phar a. [/x Hamat lal hai, Arpad lal hai, Sefarvaim khaw lal hai, Hena lal hai le Iva lal hai kha tu hin khaw lai am an um zo ta a?' tiin" thu a'n phurtir a.JZx An leh, nang hi san him ni bik dinga inngai i ni? Ka pi le puhaiin Gozan hai, Haran hai, Rezef hai le Tel Assar-a um Eden mihai an sukbohmang lai khan in hnam pathienhai chun an san suok a ni? gYIx Asuria lalhaiin ram po po sukse vonga an chunga kut an thl�k d�n khom i hriet chieng kha. X9x "Hieng ang hin Juda lal Hezekia kuoma chun hril ro: 'I ring Pathien chun 'Jerusalem hi Asuria lal kutah p�k ni naw nih' tiin hl�m naw raw se che. W9x Chuong lai bok chun Aigupta lal Kushc mi Tirhaka chu ama r�n dingin a hung ti Asuria lal Senakerib chun thu a dong leiin Hezekia kuomah mi a tir a, {VqxRabsake chun Asuria lalin Lakis a suoksan ti a hrietin an hn�k k�r a, Libna khuo a lo bei lai chu a va hmu a. *UOxNgai ta, a s�nga chun thlarau sieng ka ta, thuthang a hriet charin a ram tieng k�r nawk a ta, chu taka chun kawlhn�min inthattir ka tih, a tih' tiin" a ta.+TQxIsai chun an kuomah, "In pu chu hieng ang hin hril ro: 'LALPA chun hieng hin a tih: I thu hriet, Asuria lal hnuoia thoktuhai mi hrilsietna chu ti d�r naw rawh. :SqxHezekia mi tirhai chun Isai kuom an hung tlung a. RxA pu Asuria lalin Pathien hring hrilsie dinga a tir Rabsake thu hrilhai po po chu LALPA i Pathien chun hre ngei a ta, a thu hriethai lei chun ama chu LALPAN la hal ve rawi nawnim. Chuleiin, hlaa la um sunhai ta dingin tongtaip�k rawh' tiin" a ta. YQ-xAnni chun a kuomah, "Hezekia-in hieng hin a tih: 'Voisun hi beidongna ni, invauna ni le hmaimawkna ni a na; naute pieng a hun ta sia a hring suokna dingin a nuin tha sang ding a nei ta si naw ang hi kan nih. PxLal in enkoltu lu Eliakim le lekha ziektu Sebna le thiempu upahai chu saiip inbelin Amoz naupa zawlnei Isai kuomah a tir a. pO ]xHezekian chu chu a lo hrietin a silf�nhai a pot thl�r a, saiip a'n bel a, LALPA tempulah a l�t a. ^N7x%Chuongchun, Hilkia naupa Eliakim, lal in enkoltu lu tak le lekha ziektu Sebna le chanchin ziektu Asaf naupa Joa hai chu Hezekia kuomah an fe a, an puonhai an pot thl�r a, Rabsake thu hrilhai chu an hril sawng a.mMUx$Lal Hezekiain, "Anni chu don d�r naw ro" tia thu a p�k angin mihai chun ieng khom an hril nawh. +LQx#A tu ram pathienin am hi ram hi ka kuta inthokin an san suok thei ta hlak a? LALPA chun ka kuta inthokin Jerusalem khuo hi a san suok telul ding maw?' tiin" a ta.GK x"Hamat le Arpad hai pathien kha khaw lai am an um zo ta a? Sefarvaim hai, Hena hai le Ivva hai pathienhai khom kha khaw lai am an um zo ta a? Samaria chu ka kuta inthokin an san him am a ni? cJAx!Tu hnam pathienin am hi ram hi Asuria lal kuta inthokin a san suok ti in hriet ta hlak a? +IQx Chu chu nangni ram ang boka ram hnienghn�r, bu le uoiin thar tamna ram, bei le gr�p tamna ram, oliv le khuoizu tamna rama ka thuoi hma cheua in khawsak d�n ding chu a nih. Thi n�kin hring thlang lem ro. Hezekian, 'LALPAN mi san him a tih' tia a thl�m cheu khomin a thu la naw ro. ZH/xHezekia thu ngai naw ro. Asuria lal chun hieng hin a tih: Mi'n rempui unla, ka kuomah hung inpe ro. Chuongchun, mi tinin mani huona gr�p le theichang fain, mani tuib�l ngeia tui chu dawn zing thei in tih. G1xHezekia chun, 'LALPAN mi san suok ngei a ta, hi khawpui hi Asuria lal kutah p�k ni naw nih' tiin LALPA chu ring dingin thu hne naw raw se cheu. yFmxLal chun hieng hin a tih: 'Hezekia hl�m bawlin um naw ro, ama chun ka kuta inthokin a san suok thei naw cheu. E xChuongchun, Rabsake chu a ng�r a, Hebrai tongin inring takin a kh�k a, "Lal ropui tak Asuria lal thu hi lo ng�ithla ro. bD?xRabsake chun, "Ka pu chun in pu kuoma le nangni kuoma chauh hieng thu hi hril dingin a mi tir am a ni? Kul chunga thunghai, nangni le anni mani �k faa mani zun la dawn dinghai kuoma khom a mi tir naw am a ni?" a ta.kCQxHilkia naupa Eliakim le Sebna le Joa chun Rabsake kuomah, "Lunginsiet takin Aramik tongin mi hrilp�k rawh, i siehlawhai hin kan hriet thei tho si a; kul chunga umhai hrieta chu Hebrai tong chun mi be ta naw hram rawh" an ta.!B=xChu bakah, LALPA thu thang loin hi hmun hi bei le hne dinga hung am ka ni? LALPA ngei chun hi ram hi hang beia sukse dingin a mi hril a nih' tiin" a ta.A)xAigupta mihai tawlailir le sakor chung chuonghai i ringsan ringota chu ka pu mihai laia hotu ch�n tak khom hi i dang k�r zo ding am a ni? @5x"Chuongchun, ka pu Asuria lal kuomah hung la, indawrpui rawh: a chunga chuong ding mi i hmu indai phot chun sakor s�nghnih khom p�ng ka ti che. ?xTu hin, 'Kan ringsan chu LALPA kan Pathien a nih' i ti d�m a ni chun, Judahai le Jerusalem mihai kuoma Hezekia'n, 'Jerusalema maich�m hmaa chauh hin in biek ding a nih' a ti leia hmun s�nga a bawlhmun le maich�mhai po po a dehawnp�kpa kha a ni naw maw?o>YxTu hin ngai rawh, luong hmol por tah, kut chu �t thi thei, innghai chun mi sukhliem thei Aigupta ang mei mei chauh hi ka'n hn�mpui d�m i ti maw! Aigupta lal Faraw inhn�mpuituhai chan chu chuong ang char chu ni vong a tih. 6=gxIndonaa dingin remruot thiem le sipai hr�t tak tak kan nei d�m i ti a, sienkhom kawk boa inpawt mei mei ang a nih. A tu am ringsanin ka lakah i hel ngam hrim hrim a na? <;xRabsake chun an kuomah, "Lal Hezekia kuomah hieng hin hril ro: 'Lal ropui tak Asuria lal chun hieng hin a tih: I ringsan, i'n nghatna hi ieng am a na? 3;axChu taka inthok chun lal chu an hang ko a, lal in enkoltu lu tak Hilkia naupa Eliakim hai, lekha ziektu Sebna hai, chanchin ziektu Asaf naupa Joa hai chu an hung suok a. &:GxAsuria lal chun a sipai hotu lien tak tak pathum Tartan hai, Rabsari hai le Rabsakeb hai chu sipai tam tak leh Lakis-a inthokin Jerusalema lal Hezekia bei dingin a tir a. Jerusalem an tlung chun an tui l�kna kor chuonchunga tui kul, Puonsawptuhai Hmun panna lampuia chun an chawl a. 9;xHi tum hin Juda lal Hezekia chun LALPA Tempul kotkh�r le kotkh�r bieng tuomna rangkachakhai chen khom a khok fai vong a, Assuria lal a p�k a nih.Y8-xHezekia chun LALPA Tempul le lal ina ro siekhawmnaa an nei po po chu a p�k a. &7GxJuda lal Hezekia chun Lakis khuoa Asuria lal kuomah, "Ka lo suksuol a nih. Inhn�k k�r la, ka laka i thil ngiet po po chu p�ng ka ti che" tiin thu a thon a. Asuria lal chun Juda lal Hezekia chu tangkaruo kilogram s�ngkhat le rangkachak kilogram s�ngkhat chawi dingin a tuk a. 6x Hezekia inlala inthoka kum sawm le palinaa chun Asuria lal Senakerib chun Judai rama khuo, kula inhuonhai chu a hung bei a, a l�k a. p5[x LALPA an Pathien thu zawm loa a thuthlung, a siehlaw Mosie hmanga LALPAN thu a p�k po pohai chu an bawsiet leiin hieng thil hi an chungah a hung tlung a nih. LALPA thup�khai chu an ngaithl�k nuom naw a, an thaw nuom bok nawh.4'x Asuria lal chun Israel mihai chu salah a thuoi a, Hala rama d�m, Gozan rama Habor vadung phaia d�m le Medes-hai khuoa d�m a'n umtir a. 3 x Kum thum an inhuol hnungin Asuria-hai chun an l�k a. Samaria an l�k kum hi Israel lal Hosea inlala inthoka kum kuona a nih. 22_x Lal Hezekia inlala inthoka kum lina, Israel lal Ela naupa Hosea inlala inthoka kum sarinaa chun Asuria lal Salmaneser chun Samaria khawpui chu a hung bei a, a'n huol a. e1ExR�l v�ng b�k le kul nei khuo Filistinhai ram chin po po chu Gaza chenin a hne vong a. 0xLALPA chun a umpui zing a, a thilthaw tinr�ngah a hlawtling a. Assuria lal lakah a hel a, a thu a awi zing nuom ta nawh. q/]xNghet takin LALPA a chel tlat a, a zui zing a, LALPAN Mosie kuoma thu a p�khai chu a zawm tlat bok a. .xHezekia chun LALPA, Israelhai Pathienah ringna a'n nghat a. Juda lalhai lai ama ang hrim a hma khomin, a hnung khomin an um ta nawh. {-qxHmun s�nga an bawlhmunhai chu a pei hmang a, an lungphunhai chu a vuok nawi a, Asera lem thinghai chu a ph�r a. Chuong lai hun chen chun Mosie d�r rul siem Nehustan an tia chun Israelhaiin rimtui an la raw hlak leiin a vuok nawi vong a.[,1xA pu Davida thilthaw d�n anga thaw vein, LALPA mithmuah thil tha a thaw hlak a. +%xLal a hung ni chun kum sawmhni panga mi a na, Jerusalemah kum sawmhni le kum kuo a'n lal a. A nu hming chu Abija a na, Zekaria naunu a nih. x* mxIsrael lal, Ela naupa Hosea inlala inthoka kum thumnaa chun Ahaz naupa Hezekia chu Juda lalin a hung inthung a. D)x)Chuongchun, hieng mihai hin LALPA be hai sienkhom an milemhai rong an la bawl zui zing bok a. Tu chen hin an tu le tehai chen khomin an pi le puhai thaw d�n angin an la thaw zing a nih.( x(Amiruokchu, iengti kong khomin a thu chu an pom nuom chuong naw a, kha hmaa an ching d�n pangngai kha an la sunzom zing tho.' x'LALPA in Pathien chauh chawibiek ro; ama chu in hm�lmahai kuta inthoka sansuoktu ding cheu chu a ni si a" tiin a lo hril a. _&9x&Nangni le thuthlung ka siem kha theinghil naw unla, pathien danghai chawibiek naw ro. %x%In ta dinga ziek a thuruot hai, ror�l hai, d�n hai le thup�k hai chu fimkhur takin zawm hlak ro. Pathien danghai chawibiek naw ro. 8$kx$Kei LALPA, thilthawtheina nasa tak leh b�n phar meua Aigupta rama inthoka thuoi suoktu cheu hi a nih in biek ding chu. A hmaa chun kun unla, a kuomah inthawina inhl�n ro. ##Ax#LALPAN Israelhai kuoma thu a thlung khan, "Pathien danghai be naw unla, an hmaah k�nin, an rong bawl naw unla, an kuomah inthawina inhl�n bok naw ro. K"x"Tu chen hin an ch�ng d�n pangngai an la thl�kthleng nawh. LALPA chawibiek an ni nawh, LALPAN Jakob, 'Israel' ti hminga a ko thlahai kuoma d�n le thu a p�khai chu an zawm si naw leiin. t!cx!LALPA an chawibieka chu an hungna rama an ch�ng d�n ang sengin an pathienhai rong an la bawl zing tho.  x LALPA an chawibieka chu hmun s�nga an bawlhmuna hai anni aia inthawina inhl�ntu dingin thiempu an nuom nuom an ruot hlak a. .WxAvi mihai chun Nibhaz lim le Tartak lim an biek a, Sefarvit-hai chu Sefarvaimhai pathien Andramelek le Anamalek kuomah inthawiin an nauhai meiah an inhl�n hlak a. yxBabulona mihai chun Sukot Benot lim an biek a, Kuthahaiin Nergal lim an biek a, Hamat mihai chun Asima lim an biek a. ;xAmiruokchu, hnam tinin khaw hrang hrangah anni puol senga ding pathien an siem a, Samaria mihaiin hmun s�nga biekb�k an lo bawlhaia chun an sie a. xChuongchun, Samaria rama inthoka an thuoi laia thiempu pakhat chu Bethel khuoah a va um a, an thaw d�n ding a zirtir a.ExAsuria lal chun, "Samaria-a inthoka sala inthuoihai laia thiempu pakhat kha thuoi k�r unla, nangni lai um ve sien, chu ram Pathien biek d�n chu zirtir raw se cheu" tiin thu a p�k a. /xChuongchun, Assuria lal kuomah, "Samaria ram hluo dinga i hung son hnamhai hin hieng lai ram Pathien biek d�n hi an hriet ve naw leiin ama chun anni lai sakeibaknei ruol a tir a, hieng lai ram Pathien biek d�n hre lohai chu an se hlum tawl a nih" tiin ripawt an thon a.wixAn um hlim chun LALPA an chawibiek naw leiin ama chun anni lai sakeibaknei ruol a tir a, a then an se hlum a. _9xAsuria lal chun Babulon, Kutha, Ava, Hamat le Sefarvaim khuoa mihai chu Samaria rama Israel thlahai hmun le hma hluo sip dingin a'n cha khawm a, Samaria ram chu an hung hluo a, an khuoa hai chun umhmun an khuor a. nWxChuongchun, Israelhai chu an rama inthokin Asuria ramah salin an thuoi a, tu chen hin an la um a nih.8kxLALPAN a siehlaw zawlneihai po po hmanga a lo hril lawk tah anga a mithmu ph�k loa a son bo dai tawl hma khat chu Israelhai chun Jeroboam suolna chu an thlathlam ngai nawh. I xDavida s�ngkuoa inthoka Israel a l�k hmang chun an lal dingin Nebat naupa Jeroboam chu an siem a, Jeroboam chun Israelhai chu LALPA zui lo dinga zawr hmangin, suol nasa tak a'n thawtir a. xLALPAN Israel thlahai hrim hrim chu a hnawl a, a hrem a, a mithmu ph�k loa a son bo dai hma khat chun roktuhai kutah a p�k suok ta a.}uxJudahai khom chun LALPA an Pathien thup�k chu an zawm naw a, Israelhai thil ch�ng bok chu an hung ch�ng ve a. ;xChuleiin, LALPA chu Israelhai chungah a lung a sen ta �m �m a, a mithmu ph�k loah a son hmang dai a, Juda hnam chauh naw chu a um an um ta nawh. 5xAn naupahai le naunuhai chu meiah an inhl�n a. Aien le dawi an ch�ng a, LALPA lungsenna cho phawk dingin a mithmuah thil suol thawin an inzor a.<sxLALPA an Pathien thup�k po po nghatsanin milem pahni, bawngte lem an sung a, Asera lem thing an siem a, v�na ni le thla le arasihai an biek a, Baal bein a rong an bawl bok a. Uq~~<}E||!{zyxxwvv3uIttEsvrr3qq3ppojonnkmlkkXjj}iinhgggf)ee-dccc bb&a``Y__^]]W\\H[Z3YfXWWWVVvVEUUUWUTTTSSSLSRRRR,QQUQPPP{POOOOONNN4MMuM+LL|L&KKcKJJIITHHH:GGEFFFF|FEE2DDDCCCCSBBwBFAAAzA @@> =="<<< ;;t;+::c: 99y9;888{8777b766W65444G33S22A211=0U0///l/..--c-#,,e,++;**=)));((~''J'&&&'%$$U##v"""J! U\E.N. e6{ 6m ?o p G p - $ N +eUHg Hienghai hi Levi naupahai chu Gerson, Kohat le Merari an nih. {foJehozadak chu LALPAN Nebukadnezzar kutaa Judai ram le Jerusalem khuoa mihai a p�k lai khan salah an thuoi ve a.DeAzaria chu Seraia pa a na, Seraia chu Jehozadak pa a nih. @d{ Salum chu Hilkia pa a na , Hilkia chu Azaria pa a nih. =cu Ahitub chu Zadok pa a na, Zadok chu Salum pa a nih. @b{ Azaria chu Amaria pa a na, Amaria chu Ahitub pa a nih. Wa' Johanan chu Jerusalema Solomon tempul bawla thiempu sinthaw Azaria pa a nih. A`} Ahimaz chu Azaria pa a na, Azaria chu Johanan pa a nih. >_wAhitub chu Zadok pa a na, Zadok chu Ahimaz pa a nih. A^}Meraiot chu Amaria pa a na, Amaria chu Ahitub pa a nih. @]{Uzi chu Zerahia pa a na, Zerahia chu Meraiot pa a nih. 9\mAbisua chu Buki pa a na, Buki chu Uzi pa a nih. D[Eleazar chu Finehas pa a na, Finehas chu Abisua pa a nih. tZaAmran nauhai chu Aron, Mosie le Miriam an nih. Aron naupahai chu Nadab, Abihu, Eleazar le Ithamar an nih. AY}Kohat naupahai chu Amran, Izar, Hebron le Uziel an nih. :X qLevi naupahai chu Gerson, Kohat le Merari an nih. W!Chuongchun, Israelhai Pathien chun Asuria lal Pul (Tiglath-Pileser) lungril chu a chok tho a, Reuben thlahai, Gad thlahai le Manase thla hnam z�tve hai chu salah a man a, Hala, Habor, Hara le Gozan vadung ruoma chun a'n umtir a, tu chen hin an la um ta zing a nih.V-Amiruokchu an pi le puhai chu Pathien lakah an ringum naw a, an hmaa Pathienin a sukbohmang hnamhai umna rama an pathienhai chu bein an inzor a.XU)Hienghai hi an s�ngkuo lukh�ituhai chu an nih: Efer, Isi, Eliel, Azriel, Jeremia, Hodavia le Jahdiel. Chuonghai chu mi huoisen le hr�t khawkh�ng, mi hmingthang, pahnam tina thuoitu luhai chu an nih. TManase thla hnam z�tvehai chu tam tak an ni ta a, Basana inthoka Baal Hermon le Senir (Hermon tl�ng) chenin an um dar pei a. S%Chu indonaa chun Pathienin a thangpui leiin an hm�lmahai chu tam tak an that a nih. Sala thuoi an ni chenin chu ram chu an hluo ta zing a.%RCHagar mihai ran an manp�k z�t chu s�nghawngsei s�ngnga, beram nuoi hni le s�ngnga, sabengtung s�nghni a na, mihriem nuoi khat an man sa bok a. SQIndonaa chun thangpuiin an um a, indo lai chun thangpuitu dinga Pathien an ko leiin ama chun Hagar mihai le an inkoppuihai po po chu an kutah a p�k a. Ama an ring leiin an tongtaina chu a don a nih. NPHagar mihai, Jetur mihai, Nefis mihai le Nodab mihai leh an indo a. TO!Reuben hnam, Gad hnam le Manase hnam z�tve laia mi huoisen thlang khawm, phaw le kawlhn�m hmang thiem le thal k�p thiem sipai an nei z�t chu mi s�ngli le s�ngli le zasari le sawmruk an nih. }NsHieng chanchinhai po po hi Juda lal Jotham le Israel lal Jeroboam inlal laia thlatuhai chanchin suinaah ziek a nih.|MqGad hnamhai chu Gilead-a d�m, Basan le a se vel khuoa hai le Saron phaia ran tlatna hmun tha chenin an inzar a. bL=Ahi chu Abdiel naupa a na, ama chu Guni naupa a na, an s�ngkuoa lukh�itu tak a nih. [K/Hienghai hi Huri naupa Abihail naupahai an nih: ama chu Jaroa naupa a na, ama chu Gilead naupa a na, ama chu Mikael naupa a na, ama chu Jesisahi naupa a na, ama chu Jahdo naupa a na, ama chu Buza naupa a nih. J  An laibunghai chu an s�ngkuo luhai peia tiemin Mikael, Mesulam, Seba, Jorai, Jakan, Zia le Eber, an r�ngin pasari an nih. qI[ An thuoitu lu tak chu Joel a na, a dottu chu Safam a na, a danghai chu Basana mi Janai le Safat an nih.EH Gad hnamhai chu anni ep Basan ramah Saleka chenin an um a. G Saula inlal laiin Hagar-hai leh an indo a, an hne a, Gilead sak tienga an ch�ngna biel po po chu an hluop�k tah a nih.F Gilead-a chun an ranhai an hung pung nasat leiin sak tieng chu Eufretis vadunga inthoka thlal�r l�tna chen an hang inzar phei a. EAzaz naupa Bela, chu naupa Sema, chu naupa Joel hai an nih. Anni chu Aroera inthoka Nebo le Baal Meon hmun chen an inzar a. hDIAn thlatuhai hnam sui d�na Reuben hnama s�ngkuo tin lukh�ituhai chu lal Zeiel, Zekaria, wCgchu naupa Beera, Asuria lal Tiglat Pileser-in sala a thuoi chu a nih. Bera chu Reuben hnama an thuoitu a nih.:Bochu naupa Mika, chu naupa Reaia, chu naupa Baal, LAJoel thlahai chu, a naupa Semaia, chu naupa Gog, chu naupa Simei, Y@+Israel nau lut�r Reuben naupahai chu Hanok, Palu, Hezron le Karmi hai an nih.b?=Juda thlahai hin an unauhai kh�m hai sienkhom nau lut�r nina chu Josefa chan a nih. }> uIsrael nau lutir Reuben chu nau lut�r ni sienkhom a pa nuhmei zalpuia a khum a surporchea inthokin a nau lut�r nina chu Josefa nauhai kuomah p�k a ni tak leiin thlatuhai chanchin upat d�n indota suinaah a piengvo anga sie a ni ta nawh. `=9+Amalek mi a tl�n hmang naw po chu an that vong a, tu chen hin an hluo ta zing a nih. <*Chun, Isi naupahai Pelatia, Neraria, Refaia le Uziel hai inrawina hnuoiah Simeon thla mi zanga ruolin Seir tl�ngram an r�n a. 5;c)Amiruokchu Juda lal Hezekia inlal laiin Simeon thlahaiin an hung r�n a, Hama thlahai le Meuna thlahai chu an bei a, an hlu suok vong a, an hmun chu an hluo songp�k a. : (Ran tlatna hmun tha, ram zau tak, muongum tak le re dup el chu an hmu a. Chu hmuna chun a hmain Hama thlahai an lo um hlak a. w9g'Chuongchun, Gedor (Gerar) kotsuo, ruom sak tieng pang chenin an ran ruolhai tlatna ding zongin an fe suok a. x8i&Hieng an hming inchuona umhai hi pahnam tina lukh�ituhai an na, an s�ngkuo chu nasa takin an hung pung a. x7i%le Sifi naupa Ziza hai an nih. Sifa pa chu Alon, chu pa chu Jedaia, chu pa chu Simri, chu pa chu Semaia a nih.b6=$Elioenai hai, Jakoba hai, Jesohaia hai, Asaia hai, Adiel hai, Jesimiel hai, Benaia hai, S5#Joel hai, Josibia naupa Jehu hai (Jehu pa chu Asiel naupa Seraia a nih), H4 "Chuonghai chu Mesobad hai, Jamlek hai, Amazia naupa Josa hai, 3'!an kawl vela khawtehai chu Balat chenin an inzar a. Chuonghai chu an inb�ngbelna hmun a na, an thlatuhai indota suina lekha khom an kol a. F2 An khaw se vela khuo panga Etam, Ain, Rimon, Token, Asan le !1;Bet Markabot, Hazar Susim, Bet Biri le Saraim khuoa hai an khawsa a, Davida inlal hun chenin chuong khuohai chu anni puola khuo an hluohai chu an nih. !0=Bethuel, Horma, Ziklag, /5Bilha, Ezem, Tolad, 1.]Anni chu Beersheba, Molada, Hazar Sual, (-ISimei chun naupa sawm le paruk a nei a, naunu paruk a nei bok a, a unauhai ruok chun nau an hau ve naw a, Juda thlahai angin an thlahai khom an pung ve nawh. a,;Misma naupa chu Hamuel a na, Hamuel naupa chu Zakur a na, Zakur naupa chu Simei a nih. `+9Saul naupa chu Salum a na, Salum naupa chu Mibsam a na, Mibsam naupa chu Misma a nih. M*Simeon naupahai chu Nemuel, Jamin, Jarib, Zera le Saul hai an nih. e)CChuonghai chu b�l hemtu, lalin a sin thawtu dinga Nataim le Geder khuoa a'n umtir an nih.+(OKozeba khuoa ch�nghai thlatu Jokim d�m, Moab le Jasubi Lehem chunga ror�ltu Joash le Saraf hai chu an nih. (Hieng chanchinhai hi tiena tl�nga mi a nih). '}Juda naupa Sela naupahai chu Leka pa Er d�m, Maresa pa Lada d�m, Bet Asbea puon z�i inhmi khawngtu pawlhai d�m, p&YSimon naupahai chu Amnon, Rina, Ben-Hanan le Tilon an nih. Isi thlahai chu Zohet le Ben Zohet an nih. %Chun, Hodia chun Naham farnu nuhmeiah a nei a, a naupahai chu Garm-hai thlatu Keila le Makathai thlatu Estemoa hai an nih. >$uMered nuhmei Juda mi chun Gedor pa Jered hai, Soko pa Heber hai le Zanoa pa Jekuthiel hai a hring a. Mered nuhmei, Aigupta mi a hming Bithia a na, Aigupta lal s�ngkuoa mi a nih. &#EEzra naupahai chu Jether, Mered, Efer le Jalon an nih. Mered nuhmeihai laia pakhat chun Miriam, Samai le Isba hai a hring a, Isba chu Estemoa thlatu a nih. D"Jehalelel naupahai chu Zip, Zifa, Tiria le Asarel an nih. ^!5Jefune naupa Kaleb naupahai chu Iru, Ela le Naam an nih. Ela naupa chu Kenaz a nih. yMeonothai chu Ofra pa a nih. Seraia chu Gerahasim-hai thlatu Joab pa a nih. Gerahasimhai chu kut themthiem mi an nih. eC Kenaz naupahai chu Otniel le Seraia an nih. Otniel naupahai chu Hathat le Meonothai an na, ta Eston chu Beth Rafa, Pasea le Tehina pa a nih. Tehina chu Ir Nahas pa a nih. Anni hi Rekaa ch�ng an nih.G Suha unaupa Kelub chu Mehir pa a na, ama chu Eston pa a nih.  Jabez chun, "Aw, nangin mal mi sawmin ka ram mi zaup�k la ka va hang ti ngei! Mi sukna thei suol laka ka him theina dingin, ka chungah i kut innghatin mi v�ng him rawh" tiin Israelhai Pathien chu a ko a. Pathienin a hnina chu a'n hlawtlingtir a.~u Jabez chu a unauhai laia inza phur tak a nih. A nu chun, "Rimsi taka ka hring a nih" a ta, a hmingah Jabez a sak a. dAle Koz a hringp�k. Koz chu Anub le Hazobeba pa le Harum naupa Aharhel hai thlatu a nih. 'IHela chun Zeret, Zohar, Etnan KNara chun Ahuzam, Hefer, Temeni le Hahastari hai a hringp�k a. A}Tekoa pa Asur chun nuhmei pahnih, Hela le Nara a nei a. PPenuel chu Gedor khuo indintu a na, Ezer chu Husa khuo indintu a nih. ]3Efrata nau hmasa chu Hura a na, ama chu Bethlehem indintu a nih. Hura chun naupa pathum Etam, Penuel le Ezer a nei a. Etam chun naupa pathum Jezreel, Isma le Idbas a nei a, an farnu hming chu Hazelelponi a nih. lQSobal naupa Reaia chu Jahat pa a na, ama chu Ahumai le Lahad pa a nih. Anni hi Zorat hnam an nih. K Juda naupahai chu Perez, Hezron, Karmi, Hura le Sobal hai an nih. `9Elioenei naupahai chu Hodavia, Eliasib, Pelaia, Akub, Johanan, Delaia le Anani an nih.A}Nearia naupahai chu Elioenai, Hizkia le Azrikam an nih. X)Sekania naupa Semaia naupahai chu Hatus, Igal, Baria, Nearia le Safat an nih. 3Hanania naupahai chu Pelatia le Jesaia an nih. Jesaia chu Refaia pa a na, ama chu Arnan pa a na, ama chu Obadia pa a na, ama chu Sekania pa a nih. Z-A naupa dang pangahai chu Hasuba, Ohel, Berekia, Hasadia le Jusab-Hesed an nih.  Pedaia naupahai chu Zerubabel le Simei an nih. Zerubabel naupahai chu Mesulam le Hanania an na, an farnu chu Selomit a nih. H  Malkiram, Pedaia, Senazar, Jekamia, Hosama le Nedabia an nih. R Babulon sala int�ng Jehoiachin (Jekonia) naupahai pasari chu Seatiel, H  Jehoiakim naupahai chu Jehoiachin (Jekonia) le Zedekia an nih.p YJosia naupahai chu a upa tak Johanan, a dottu Jehoiakim, a pathumna Zedekia le a palina Salum an nih. =uchu naupa chu Amon a na, chu naupa chu Josia a nih. Z- chu naupa chu Ahaz a na, chu naupa chu Hezekia a na, chu naupa chu Manase a na, [/ chu naupa chu Amazia a na, chu naupa chu Azaria a na, chu naupa chu Jotham a na, c? chu naupa chu Jehoram (Joram) a na, chu naupa chu Ahazia a na, chu naupa chu Joash a na, {o Solomon naupa chu Rehoboam a na, chu naupa chu Abija a na, chu naupa chu Asa a na, chu naupa chu Jehosafat a na, gG Chuonghai chu a hmei nauhai tiem sa loa Davida naupahai chu an nih. An farnu chu Tamar a nih.4cElisama, Eliada le Elifelet hai a nei bok. 5Noga, Nefeg, Jafia, A}Hienghai b�ka hin naupa pakuo Ibar, Elisua, Elifelet, KHieng palihai hi Amiel naunu Bathsheba laka pienghai chu an nih. d~AHieng parukhai hi kum sari le thla ruk Hebron khuoa Davida inlal laia pienghai chu an nih.Kum sawmthum le kum thum Jerusalema Davida a'n lal s�nga a naupa pienghai chu Samua (Simea), Sobab, Nathan le Solomon an nih. d}Apangana chu Abital laka mi Sefatia a na; parukna chu a nuhmei Egla laka mi Ithream a nih. r|]pathumna chu Geshur lal Talmai naunu Maaka laka mi Absalom a na; palina chu Hagit laka mi Adonija a na; %{ GHienghai hi Davida naupahai, z/7lekha ziektu Sofer hnam, Jabez-a um Tirat hai, Simeat hai, Sukat hai an nih. Chuonghai chu Rekab thlahai laia mi Hamat thla Ken mihai chu an nih.pyY6Salma thlahai chu Bethlehem hai, Netofat hai, Atrot Beth Joab hai, Manahat hai z�tve le Zor mi hai, x#5Kirait Jearim hnamhai chu Ithri hai, Put hai, Sumat hai, Misra hai an nih. Hienghaia inthok hin Zorat-hai le Estaol-hai an hung suok a nih.Xw)4Kiriat Jearim-hai thlatu Sobal chun Haroe-hai, Manahat hnam z�tve a thla a. ;vq3Bethlehem pa Salma le Beth Gader pa Haref an nih. ouW2Chuonghai chu Kaleb thlahai chu an nih.Efratha nau lut�r Hura thlahai chu: Kiriat Jearim pa Sobal, ;to1Ama chun Saaf khom a hring bok a. A hnungah nau pahnih, Madmana khuo indintu Saaf le Makbena le Gilbea khuo indintu Seva hai chu a hringp�k bok a. Kaleb naunu chu Aksa a nih. Ls0Kaleb hmei dang Maaka chun naupa Seber le Tirhana a hringp�k a. Or/Jadai naupahai chu Regem, Jotham, Gesan, Pelet, Efa leh Saaf an nih. kqO.Kaleb hmei Efa chun Haran, Moza le Gazez a hringp�k a. Haran naupa hming khom Gazez bok a nih. ?py-Samai naupa chu Moan a na, ama chu Beth Zur pa a nih. Xo),Sema chu Raham pa a na, Raham chu Jorkeam pa a nih. Rekem chu Samai pa a nih. @n{+Hebron naupahai chu Kora, Tapua, Rekem le Sema an nih. m*Jerameel unaupa Kaleb naupahai chu: A nau lut�r Mesa chun Zip a hring a, Zip chun Maresa a hring a, Maresa chun Hebron a hring a. Al})Salum chu Jekamia pa a na, Jekamia chu Elisama pa a nih.?ky(Eleasa chu Sismai pa a na, Sismai chu Salum pa a nih. >jw'Azaria chu Helez pa a na, Helez chu Eleasa pa a nih. :io&Obed chu Jehu pa a na, Jehu chu Azaria pa a nih. ;hq%Zabad chu Eflal pa a na, Eflal chu Obed pa a nih.  1Saul a thi chun Akbor naupa Baal-Hanan chun a lalna chu a hung hluo a. R= 0Samla a thi chun tuipui kama Rehobot khaw mi Saul chun a hung thl�k a. A< /Hadad a thi chun Masreka mi Samla chun a hung thl�k a. ~; w.Husam a thi chun Bedad naupa Hadad, Moab rama Midianhai hnetu chun a hung thl�k a, a khawpui hming chu Avit a nih. [: 1-Jobab a thi chun Temanhai rama inthoka hung Husam chun a lalna chu a hung hluo a. ^9 7,Bela a thi chun Bozraa inthoka hung Zera naupa Jobab chun a lalna chu a hung hluo a. 8  +Israela thlahai an inlal hmaa Edom rama lalhai chu hienghai hi an nih: Beor naupa Bela a na, a khawpui hming chu Dinhaba a nih. _7 9*Ezer naupahai chu Bilhan, Zavan le Akan an nih. Disan naupahai chu Uza le Aran an nih.^6 7)Ana naupa chu Dison a nih. Dison naupahai chu Hemdan, Esban, Ithran le Keran an nih. n5 W(Sobal naupahai chu Alvan, Manahat, Ebal, Sefi le Onam an nih. Zibeon naupahai chu Aia le Ana an nih. O4 'Lotan naupahai chu Hori le Homam an nih. Timna chu Lotan farnu a nih. S3 !&Seir naupahai chu Lotan, Sobal, Zibeon, Ana, Dison, Ezer le Disan an nih. <2 u%Reuel naupahai chu Nahat, Zera, Sama le Miza an nih.m1 U$Elifaz naupahai chu Teman, Omar, Zefi, Gatam le Kenaz an na; a nuhmei Timnaa inthokin Amalek a nih. G0  #Esau naupahai chu Elifaz, Reuel, Jeush, Jalam le Kora an nih. J/ "Abraham chu Isak pa a na, Isak naupahai chu Esau le Jakob an nih.o. Y!Midian naupahai chu Efa, Efer, Hanok, Abida le Elda a nih. Chuonghai po chu Ketura thlahai chu an nih. -  Abraham hmei Ketura naupahai chu Zimran, Joksan, Medan, Midian, Isbak le Sua an nih. Joksan nau pasalhai chu Seba le Dedan an nih. &, IJetur, Nafis le Kedema an nih.)+ OMishma, Duma, Masa, Hadah, Tema, g* IIsmael naupahai, hnam sawmpahni thlatuhai chu a nau lut�r Nabaiot le Kedar, Abdeel, Mibsam, 4) eAbraham naupahai chu Isak le Ismael an nih. ( ;Abram (Abraham) an nih.' 9Serug, Nahor, Tera le & 1Eber, Peleg, Reu, ^% 7Semaa inthoka Abram (Abraham) chena an inthla sawng d�n chu: Sema, Arpaksad, Sela, U$ %Ofir, Havila le Jobab an nih. Chuonghai po chu Joktan naupahai vong an nih. # 7Obal, Abimael, Seba, " 9Hadoram, Uzal, Dikla, >! yJoktan naupahai chu Almodad, Selep, Hazarmavet, Jera,   Eber naupa pahnihai laia pakhat chu a dam laia mihriemhai an in the dar leiin a hmingah Peleg an sak a, a sang hming chu Joktan a nih. @ }Arpaksad chun Sela a hring a, Sela chun Eber a hring a. { qSema naupahai chu Elam, Asur, Arpaksad, Luda le Aram an nih. Aram naupahai chu Uza, Hula, Gether le Mesek an nih. ) OArvad, Zemar le Hamat hai an nih. /Hiv, Arka, Sina,  5Jebu, Amor, Gisgas, 8 m Kanan naupahai chu, a nau lut�r Sidon le Hit, < u Pathrus, Filistinhai thlatu Kaslu le Kaftor an nih. 7 k Mizraim naupahai chu Luda, Anam, Lehab, Naftu, I  Kusa chu khawvela indoa hr�t khawkh�ng Nimrod thlatu a nih. r _ Kusa naupahai chu Seba, Havila, Sabta, Raama le Sabteka an nih. Raama naupahai chu Seba le Dedan an nih. ? {Hama naupahai chu Kusa, Mizraim, Puta le Kanan an nih. C Javan naupahai chu Elisa, Tarsis, Kitim le Rodanim an nih.F Gomer naupahai chu Askenaz, Difat (Rifat) le Togarma an nih. Z /Jafet naupahai chu Gomer, Magog, Madai, Javan, Tubal, Mesek le Tiras hai an nih. 6 iNova naupahai chu Sema, Hama le Jafet an nih. U %Jared-in Enok, Enokin Methusela, Methusela-in Lamek, Lamekin Nova a thla a, . YKenanin Mahalalel, Mahalalelin Jared, 9 qAdamin Seth a thla a, Seth-inEnos, Enos-in Kenan, ` ;xJehoiachin dam sung po chun ni tina ama inenkolna tawk somdawlna lal chun a p�k hlak.{ qxJehoiachin chun a salt�ngna zakuo chu a hl�p a, a dam s�ng po chun lal bulah thlaithl�ng a k�l ve ta a. U %xNgilnei takin a biek a, Babulona a kuoma um lalhai n�ka inzaumin a sie a. l SxBabulon sala Juda lal Jehoiachin int�nga inthoka kum sawmthum le pasarina, thla sawm le thla hnina, ni sawmhni le ni sari ni chun Evil Merodak chu Babulon lalah a hung um a, Jehoiachin chu t�ng ina inthokin a thuoi suok a.   xChu phing leh mi po po chu a chin a lienin, sipai hotuhai leh Babulon mihai chu an ti leiin Aigupta ramah an tl�n ta vong a.I xAmiruokchu, thla sarinaa chun lal thlaa mi, Elisama naupa Nethania naupa Ismael chun mi sawm Mizpa-ah a thuoi a, Gedalia chu a that a, a bula um Juda mi le Babulon mi umhai chu a that vong a. cAxGedalia chun chuong mihai le an rawihai kuoma chun inkh�m meuin, "Babulon sorkar mi lienhai hi ti naw ro. Hi rama hin ch�ng unla, Babulon lal hnuoiah um unla, in ta dingin th�ng a tih" tiin a lo thlamuong tawl a.*OxChuongchun, sipai pawl hotu po po le an rawihaiin Babulon lalin optuah Gedalia a sie ti an hriet chun Mizpa khuoah Gedalia kuomah an hung a, chuonghai chu Nethania naupa Ismael hai, Karea naupa Johanan hai, Netofat mi Tanhumet naupa Seraia hai, Makat naupa Jazania hai le an mihai an nih. q]xNebukadnezzar chun Judai rama an m�ksanhai optu dingin Safan naupa Ahikam naupa Gedalia chu a ruot a. )xHamat ram, Riblaa chun lal chun a'n sukhlumtir vong a. Chuong ang chun, Judahai chu an rama inthoka hla takah sala thuoiin an lo um tah a nih.nWxV�ngtu pawl hotu Nebuzaradan chun anni chu thuoi a, Babulon lal kuomah Ribla khuoa chun a thuoi a. I xKhawpuia la um zinghai lai chun sipai hotu hai, lal khawnbawl panga hai, lal ina lekha ziektu hai, sipai dinga mi latuhai laia hotu le a rawihai mi sawmruk chu khaw s�nga chun an man bok a. xV�ngtu pawl kawmandar chun thiempu laltak Seraia le a dottu Zefania le kotkh�r v�ngtu pathumhai chu salah a thuoi a. *OxBan pahni chu intiet char a na, meter rieta insang ve ve a na, a s�pa chun d�ra sung a kheibawk a um ve ve a, chu d�r sung kheibawk ins�ngzie chu meter 1 xSolomonin LALPA Tempula dinga a'n siemtir d�r ban pahni le d�r tuizeng le a'n thutna hai chu hang b�k ruol khom a ni nawh. ~ xChun, mei l�kna hai, maih�n hai le tangkaruo le rangkachaka siem hrim hrim chu lal v�ngtu kawmandar chun a l�k vong a. }7xChun, b�l hai, vutluo hai, khawnvar phita chep ruolna hai, haihaw hai le d�r b�r le b�l po po, rongbawlna dinga an hmanghai chu, an l�k a. |1x Chun, LALPA Tempula d�r ban hai le d�r tuiz�ng le a'n thutnahai chu Babulon mihai chun an sukkoi vong a, d�r chu Babulon tieng an hawn a. {x A rama mi rethei mong khawnhai ruok chu v�ngtu pawl kawmandar chun gr�p huon enkoltu ding le loa sinthawa sor dingin a m�ksan a.Pzx Khawpui s�nga mi la umhai chu Nebuzaradan chun salah a thuoi vong a. }yux Babulon sipai po po chun lal v�ngtu kawmandar inrawina hnuoiah Jerusalem inhuonna kul bang chu an sukchim vong a. oxYx LALPA tempul le lal in le Jerusalema in po po chu a raw a, in poimaw po po chu raw fai lo a nei nawh. w'xBabulon lal Nebukadnezzar inlala inthoka kum kuona, thla ngana ni sari ni chun lal v�ngtu kawmandar Nebuzaradan chu Jerusalemah a l�t a. vxZedekia mithmu ngeiah a nauhai chu an that a, ama chu a mit pahniin an khel dok a, d�r kol an inbuntir a, Babulon tieng an fepui ta a.kuQxChuongchun, lal chu an man a Babulon lal kuomah Ribla khuoah an thuoi a, a chungchang an r�l a. txAmiruokchu, Babulon sipaihai chun an hnot zui a, lal chu Jeriko phaiah an hnot ph�k a, a sipaihai chu an tl�n dar ta vong a. lsSxChuongchun, khawpui inhuonna bang chu an ver pop a, Babulon sipaihaiin khuo chu inhuol vong hai sienkhom, z�na chun sipai po po chu lal huon bul, kul bang inthuo ink�ra chun an inrel suok vong a, Araba tieng panin an fe a. irMxThla lina, ni kuo ni chun khuo chu an t�m ta �m �m a, f�k ding hrim hrim a um ta naw a. RqxZedekia inlala inthoka kum sawm le pakhatna chenin khuo chu an inhuol a. Bp xZedekia inlala inthoka kum kuona, thla sawm le ni sawma chun Babulon lal Nebukadnezzar chun a sipai po po thuoiin Jerusalem a hang bei a, umhmun an khuor a, d�i an inhuon khum vong a. JoxLALPA lungsenna leiin Jerusalem le Judahai chungah hieng po po hi a hung tlung a, a tawpah a hmu ph�k loah a hnawl hmang tawl ta a. Chuongchun, Zedekia chu Babulon lal chunga chun a hel ta a.Zn/xJehoiakim thaw d�n po po ch�ng vein, LALPA mithmuah thil suol a thaw hlak a. .mWxZedekia a hung inlal chun kum sawmhni le pakhat mi a na, Jerusalemah kum sawm le kum khat a'n lal a, a nu hming chu Hamutal a na, Libna khaw mi Jeremia naunu a nih. elExJehoiachin pate Matania chu a aiin lalah a sie a, a hming chu Zedekia tiin a thl�kp�k a.pk[xSipaia thang tl�k mi s�ngsari le kut themthiem le thil siem thiem mi s�ngkhat zet a thuoi a nih. j!xNebukadnezzar chun Jehoiachin chu Babulon tieng a thuoi a, a nu hai, a nuhmei hai, a thoktuhai le mi challang po po chu a thuoi sa bok a. Si!xJerusalema mi po po, mi lien po po, mi hr�t le huoisen po po le kut themthiem le thil siem thiemhai po po chu mi s�ngkhat zet salah a thuoi a. A rama mi rethei mong khawnhai chauh an m�ksan a nih.Phx LALPAN a lo hril tah angin, Jerusalema LALPA Tempula rosum po po le lal ina thil hlu po po chu a l�k a, LALPA Tempula Israel lal Solomonin rangkachak b�r le b�l a siem po po chu a hawn vong a. Mgx Juda lal Jehoiachin chu a nu hai, a mi hai, a thoktu hai, a khawnbawl hai le rongbawltu hai leh a kuoma chun an hung inp�k a. Babulon lal inlala inthoka kum rietnaa chun Jehoiachin chu a man a. Kfx An inhuol lai chun Nebukadnezzar chu Jerusalema chun a hang fe a. ae=x Chuong lai chun Nebukadnezzar mihai chu Jerusalemah an hang fe a, khuo chu an inhuol a. Jdx A pa thaw d�n ang bokin LALPA mithmuah thil suol a thaw hlak a.$cCxJehoiachin a hung inlal chun kum sawm le pariet mi a na, Jerusalemah thla thum a'n lal a, a nu hming chu Nehusta a na, Jerusalem mi, Elnathan naunu a nih. 0b[xBabulon lalin Eufretis vadunga inthoka Aigupta ruom chen chu a ramah a siem vong leiin Aigupta lal chu a rama inthokin mi r�n dingin a'n thok suok nawk ta ngai nawh.jaOxJehoiakim chu a thlatuhai kuomah a chawl a, a naupa Jehoiachin chun a lalna chu a hung hluo ta a.`xJehoiakim inlal laia thil tlung dang le a thilthawhai chu Juda lalhai inlal laia an chanchin inziekna lekhabuah a chuong. v_gxa hmu ph�k loa anni chu son hmang dingin hieng thil hi Judahai chungah LALPA thup�kin a'n tlungtir a nih.v^gxManase thil suol thaw po po lei le Jerusalemah poi tawk lo mi a that teuh leiin LALPAN a ngaidam nuom naw a, F]xLALPA chun ama do dingin Babulon hai, Aram hai, Moab hai le Amon hai chu a tir suok a. LALPA thu, a siehlaw zawlneihai a lo inpuongtir tah anga Judai ram chu sukse dingin a tir tawl a nih. K\ xJehoiakim inlal lai chun Nebukadnezzar, Babulon lalin a hung r�n a, Jehoiakim chu sie khuoah a siem a, sienkhom kum thum a um hnung chun a lungril a thl�k a, Nebukadnezzar laka chun a hel a. V['x%Chun, a pi le puhai thaw d�n angin, LALPA mithmuah thil suol a thaw hlak a.'ZIx$Jehoiakim an lal chun kum sawmhni le kum nga mi a na, Jerusalemah kum sawm le kum khat a'n lal a, a nu hming chu Zebida a na, Ruma khaw mi Pedaia naunu a nih.fYGx#Jehoiakim chun Faraw Neko tuk z�t tangkaruo le rangkachak a p�k a, chu chu a p�k theina dingin a ram mihaia inthok chun an neinung d�n zirin sie an chawitir a, tangkaruo le rangkachak an chawi z�t ding a tuk a. @X{x"Faraw Neko chun Josia naupa Eliakim chu a pa Josia aiin a'n laltir a, a hming chu Jehoiakim tiin a thl�kp�k a. Jehoahaz ruok chu Aigupta ramah a thuoi a, chu taka chun a thi ta a.XW+x!Jerusalema inthoka a'n lal thei nawna dingin Faraw Neko chun Hamat ram Ribla-ah khaidietin a thlung a, a ram chu tangkaruo kilogram s�ngthum le zali le rangkachak kilogram sawmthum le pali a'n chawitir a. =Vwx A puhai ang bokin LALPA mithmuah thil suol a thaw a. -UUxLal a hung ni chun Jehoahaz chu kum sawmhni le kum thum mi a na, Jerusalemah thla thum a'n lal a, a nu hming chu Hamutal, Libnaa inthoka hung, Jeremia naunu a nih. sTaxJosia siehlawhai chun a ruong chu Megido-a inthokin Jerusalem tieng tawlailirin an phur tung a, ama thl�na chun an ph�m a. A ram mipuihai chun Josia naupa Jehoahaz chu an thuoi a, hriek an n�l a, a pa lalna chu a hung hluo ta a.YS-xJosia inlal lai hin Aigupta lal Faraw Neko chu Asuria lal thangpui dingin Eufretis vadung chen a hang fe a. Lal Josia chun lo bei dingin a'n thok suok a, Neko leh an inbei a, Josia chu Megido-ah a lo that a. RxJosia inlal s�nga thil tlung danghai le a thilthaw po po chu Juda lalhai inlal lai chanchin inziekna lekhabuah a chuong.~QwxChuongchun, LALPAN, "Israel ka son bo ang bokin Judahai khom hi ka hmu ph�k loah la son bo v�ng ka tih, hi khuo, ka thlang Jerusalem ngei el, 'Chutaka chun ka hming chu um a tih' ka ti le Tempul ngei khom hi hnawl ka tih" a la ti zing a nih.P}xChuong sa khom chun Manase-in LALPA a lo suklungsenna po po leiin Judahai chunga a lungsenna chu a la r� chuong nawh. O1xMosie d�n anga lungril po po, thlarau po po le hr�tna po poa LALPA rong Josia anga bawltu hi a hma khomin a hnung khomin lal an um ngai nawh. sNaxLALPA tempula thiempu Hilkia hmu suok lekhabua d�n thuin a ph�t ang takin Josia chun rau ko thiem le dawi thiemhai le in tina an pathien limhai, milemhai le thil tirdakum po po chu Judai ram le Jerusalema inthokin a sukbo vong a. MxLal Josia inlala inthoka kum sawm le parietnaa chun Fek�n K�t chu Jerusalemah LALPA ta dingin an nei nawk ta chauh a nih.'LIxIsraelhai chunga ror�ltuhaiin ro an r�la inthok le Israel lalhai le Juda lalhai inlal s�ngin chuong ang chun Fek�n K�t an la hmang ropui ngai nawh. KxLal chun mi po po kuomah, "Hi thuthlung bua chuong ang hin LALPA in Pathien ta dingin Fek�n K�t hmang ro" tiin thu a p�k a. e~~;}}}&|||1{{}{+zyySxxx,wwfvvv,uuwttstss9r=qq\ppooo=nnndmm*lakkFjjSiiihhMLLLLrL5LKKJJJJbIIxI5HHJGG[FFEEE3DDlCC*BB0A@??L>>==/<.;;k::A99u88]77E766=55 44[4(33M322\11s00u/..~. -B,++o+**))('&&~%%$$##-"x"! N<W_%xh/t:Y(~RO&x1q@ . !ZVw Fc[ec? "Naftalia thlaa mi ofisar s�ngkhat le phaw le fei chawi sipai s�ngthum le s�ngsari;  !Zebulun thlahai, hriemhrei tinr�ng hmanga indo thiem, Davida laka ringum taka um, thangpui dinga inr�lring zing mi s�ngnga; 3 Isakar thlaa mi, thil chinchang hrie le Israelhaiin iem a na an thaw ding ti hre chieng, hotu zahni le an thu hnuoia um an s�ngkuohai po po leh; dA Manase hnam z�tve laia mi, lala Davida siem dinga an tir suok s�ngkhat le s�ngriet; kO Efraim thlaa mi, mi hr�t le huoisen, an s�ngkuo laia mi hmingthang ngot s�nghni le zariet; r~] Benjamin thla, Saula chipuihai mi s�ngthum (Benjamin hnama mi tam lem chu Saula tantu an la ni zing); Y}+ tlangv�l huoisen Zadok le a s�ngkuo laia mi, sipai hotu sawmhni le pahnih; N| Aron thlahai thuoitu Jehoiada le a rawihai mi s�ngthum le zasari; *{O Levi thlaa mi s�ngli le zaruk; Tz! Simeon thlaa mi huoisen, indo dinga inr�lthuom mi s�ngsari le zakhat; Xy) Juda thla, phaw le fei chawia indo dinga inr�lthuom mi s�ngruk le zariet; xy LALPA thu anga Saula n�ka Davida chu lala siem dinga Hebron khuoa inr�lthuom sa ngot Davida kuoma hung z�t chu: w Pathien sipaihai ang tluka ropui sipai an din chenin ni tinin Davida tienga thang ding mi an hung inpe a, sipai tam tak a nei ta a.pvY R�kr�la che pawlin Davida an hung bei laia lo dopuitu mi huoisen an na, a sipai hotu vong an nih. Cu Ziklag-a Davida a fe laia a kuom tienga Manase mi hung pakaihai chu Adnan, Jozabad, Jediael, Mikael, Jozabad, Elihu le Zilethai hai an na, sipai s�ngkhat chung peia hotu vong an nih. ltQ Saula do dinga Filistinhai an inthok laiin Davida khom anni tieng a thang ve a, Manase-hai laia mi thenkhat chu Davida tieng an hung pakai bok a. (Amiruokchu, Davida le a mihai chun Filistinhai chu an thangpui ta nawh. Filistin hotuhai an inrawn hnung chun, "A pu Saula tieng pakai a ta, ei lu ch�n hlau rawi ei tih" an ti a, an hnar k�r tah a nih.) cs? Chuongchun, 'Pasaltha Sawmthum' hai hotu Amisai chunga chun thlarau a hung tlung a, "I mihai kan nih, aw Davida!I tienga thang kan nih, aw Jesai naupa!Hlawtling la, hlawtling ngei rawh,A thangpuituhai che khom hlawtling sien,In Pathienin thangpui cheu raw se"a ta. Chuongchun, Davida chun anni chu a lawm l�t a, sipai pawl hotuah a sie tawl a.2r] Davida chun anni chu a lo hmuok a, "A tha tienga mi thangpui dinga ka kuoma hung in ni chun lungril takin ka lawm l�t cheu a, amiruokchu, in chungah ieng khom poi ka tawk naw sa khoma ka hm�lmahai mi'n mantir tuma hung in ni chun, ei pi le puhai Pathien chun inchikin hrem cheu raw se" a ta. Pq Benjaminhai le Judahai laia thenkhat chu kulah Davida kuomah an fe a. p Anni hi a nih thla khatnaa Jordan vadung kuong a liem zur zur lai khom pal kai a, ruom sak le thlanga ch�nghai hnot dartu chu. o Chuong Gad mihai chu sipai hotu an na, anni laia hr�t naw tak khomin mi za a hen a, a hr�t tak chun mi s�ngkhat a hen a nih. ;nq a sawmna Jeremia le a sawmpakhatna Makbanai a nih.0m[ a parietna Johanan, a pakuona Elzabad, +lQ a parukna Atai, a pasarina Eliel, .kW a palina Mismana, a pangana Jeremia, Ij An hotu tak chu Ezer a na, a pahnina Obadia, a pathumna Eliab, fiE Gad mihai laia thenkhat chu thlal�r kula Davida a um laiin ama tieng an hung pakai a. Anni chu mi huoisen, indo thiem, phaw le fei hmang thiem le sakeibaknei hm�l ang put, tl�nga sazuk tuoi anga zuonz�ng an nih. 5 A dottu chu Aho mi, Dodai naupa Eleazar, hotu lien pathumhai laia pakhat chu a nih. 1=[ a kuoma um mi hr�t khawkh�nghai chu an nih: Hakmon mi Jasobeam chu sipai hotu lien pathumhai laia a lu tak, tum khata inbeinaa fei ringota mi zathum thattu a nih. < Hienghai hi Davida sipai huoisen, Israelhai po po leh thang tl�nga, LALPAN a lo tiem tah anga a ram pum huopa a lalna indinpuitu, P; Iengkim LALPA chun a umpui leiin Davida chu a hung ropui ta deu deu a.:1 Suo tieng muola kul thut ding hnuoi an sung zawla inthoka intanin kul vel tuok chu Davidan a siem tha a, Joab-in khawpui s�ng chu a siem tha a. a9; Davida chun kulah umhmun a khuor phot a, chu lei chun Davida Khawpui tiin an ko a nih. ,8Q Davida chun, "Jebuhai bei dinga hma thuoitu chu kawmandar lu takah ruot ka tih" a ta. Zeruia naupa Joab chu a hang fe hmasa tak a, kawmandar lu takah a sie ta a. 47a Jebuhai chun, "Hi taka hin hung l�t thei teu naw nih" an ti a. Amiruokchu, Davida chun Zion kul chu a l�k a, chu kul umna muol chu 'Davida Khawpui' ti a hung ni ta a.`69 Israelhai po po chu thuoiin Jebuhai khawpui Jerusalem bei dingin Davida chu a suok a. T5! Israel upahai po po chu Hebron-ah Davida kuomah an hung a, LALPA hmaah anni chu thu a lo thlungpui a, LALPAN Samuel hmanga a lo tiem tah angin Davida chu Israel lal dingin Hebrona chun hriek an n�l a.\41 Kha hmaa kan chunga Saula inlal lai khom khan kan r�l beinaa Israelhai thuoitu tak chu nangma i ni hlak a. LALPA chun i kuomah, 'Ka mi Israelhai thuoi i ta, an lalah i um ding a nih' a ti che a ni kha" an ta.}3 u Israel pahnam po po chu Hebron-ah Davida kuomah an hung a, a kuomah "Ngai ta, i taksa le thisen inzompui kan ni hi. =2s thuoitu dinga LALPA rawn n�kin ramhuoi zawl, rau ko thiem le aisan thiemhai chen a rawn lem leiin LALPAN a sukhlum a, a ram khom Jesai naupa Davida kuomah a p�k lem tah a nih.M1 Saula chu LALPA lakah a ringum naw a, LALPA thu a zawm nuom naw a, X0) an mi huoisen po po chu an inthok suok a, Saula ruong le a naupahai ruong chu an va l�k a, Jabes-ah an hung hawn a, an ruhai chu Jabes-a saisuo kung lien bulah an ph�m a, ni sari s�nin bu an nghei a. f/E Filistinhaiin Saula an soisak d�n po po Gilead biela Jabes khaw mihaiin an lo hriet chun, g.G Saula r�lthuom chu an pathien tempulah an sie a, a lu chu an Dagon tempula chun an t�r a.J- Saula lu chu an l�k a, an r�lthuom chu an hl�ppek a, an l�k a, an chanchin chu an pathien lem biekhai le mipuihai kuoma puong dar dingin Filistin ram pumpuiah zuolko an intl�ntir a. ,' A z�nga chun Filistinhai chu an r�l thathai r�lthuom va rok dingin an fe a, Gilboa tl�nga Saula le a naupahai ruong chu an va hmu a. E+ Ruoma um Israelhai chun sipai an tl�nsiet thu le Saula le a nauhai an thi thu an hriet charin an khuohai suoksanin an tl�n dar chum chum a. Filistinhai chu an hung a, an va hluo ta a.p*Y Chuongchun, Saula le a nau pathumhai chu an thi a, an thi ruolin an lalna khom a mang ta nghal a nih. l)Q A r�lthuom chawitu chun Saula a thi ti a hriet chun a kawlhn�m chu a baw ve a, a thi ve ta a. ( Saula chun a r�lthuom chawitu kuomah, "I kawlhn�m kha phawi la, mi hung sun tlang rawh, hieng sertan lohai hin mi uongkhum pal rawi an tih" a ta. Sienkhom, a r�lthuom chawitu chun a sun ngam naw leiin Saula chun a kawlhn�m chu a l�k a, a baw ta a. u'c Saula thangna hmun lai chun an inbei nasa hle a, thal k�ptuhai chun an hung hnot ph�k a, an inhliem a. {&o Filistinhai chun Saula le a nauhai chu an hnot ngat ngat a, Jonathan le Abinadab le Malki-Sua hai chu an that a. }% u Filistinhai chun Israelhai chu an bei a, an hmaah Israelhai an tl�nsie a, Gilboa tl�nga chun tam tak an that a. $y ,Azel nau parukhai chu Azrikam, Bokeru, Ismael, Searia, Obadia le Hanan an nih. Chuonghai chu Azel naupahai chu an nih.b#= +Moza chu Binea pa, Binea chu Refaia pa, Refaia chu Eleasa pa, Eleasa chu Azel pa a nih. e"C *Ahaz chu Jada pa a na, Jada chu Alemet, Azmavet le Zimri pa a na, Zimri chu Moza pa a nih. A!} )Mika naupahai chu Pithon, Melek, Tahrea le Ahaz an nih. B  (Jonathan naupa Merib-Baal (Mefiboset) chu Mika pa a nih.  'Nera chu Kisa pa a na, Kisa chu Saula pa a na, Saula chu Jonathan, Malki-Sua, Abinadab le Esh-Baal (Ish-Boset) hai pa a nih. M &Miklot chu Simeam pa a na, an laibunghai bulah Jerusalemah a um a. 0[ %Gedor, Ahio, Zekaria le Miklot an nih. U# $A nau lut�r chu Abdon a na, a danghai chu Zura, Kisa, Baal, Nera, Nadab, W' #Gibeonhai thlatu Jeiel chu Gibeon-ah a um a, a nuhmei hming chu Maaki a nih. ~u "Chuonghai chu Levi s�ngkuoa lukh�ituhai, an hnam chanchin inzieknaa lu nina cheltu, Jerusalema umhai chu an nih.+O !Hla saktuhai le rimawi tumtu, Levi s�ngkuoa lukh�ituhai chu sun le zana thok zing an ni leiin tempulah an riek a, rongbawlna sin danga khom an inawl vong a. eC Chun, Kohat thlaa mi a then chu Sabat z�ta hl�nbei sie ding buotsaitu le sietu an nih. iK Kora thla, Saluma naupa upa tak, Levi mi Mathithia mawphurna chu inhl�n ding bei siem a nih. 1] Thiempu a thenin rimtui an siem hlak a. *M A then chu in cheina hmangruo hai, hmun thienghlima b�r le b�l hai po po, beiphit hai, uoiin hai, hriek hai, beraw le rimtui hai enkoltu dinga ruot an nih. gG A thenin rongbawlna b�r le b�l an enkol a, an l�k suok le sie l�t z�tin an tiem a. ta Enkoltu sin thaw an ni lei le t�k tina kot hong chu an sin a ni leiin Pathien in bula chun an riek hlak.3 V�ngtu hotu palihai chu Levi chia mi an na, mawphurna ins�ng tak an chel a, tempul s�nga thil po po le rosum siena pindanhai enkoltu an nih. b= Chun, khuoa um an unauhai chun tum khatah ni sari pei an sin chu an hung thangpui hlak. dA A kil li, sak le thlang le sim le hmara kotkh�ra hai chun v�ngtuhai chu an um hlak a. N Anni le an nauhai chu LALPA biekb�k kotkh�r v�ngtuhai an nih. U# Chuong kotkh�r v�ngtu dinga thlang po po chu mi zahni le sawmpahnih an nih. Davida le zawlnei Samuelin an thaw ding senga an lo ruothai chu an umna khuo senga an thlahai tiemna lekhabuah ziek a nih. L  Meselemia naupa Zekaria chu Intuokna Puon in kota v�ngtu a nih. q [ Tuta hma chun Eleazar naupa Finehas chu kotkh�r v�ngtuhai hotu a ni hlak a, a kuomah LALPA a um a. } s Salum chu Kore naupa a na, ama chu Ebiasaf naupa a na, ama chu Kora naupa a nih. Ama le a kotkh�r v�ngpui Kora thlahai chun an pi le puhaiin LALPA biekb�k kot an v�ng hlak ang bokin, Intuokna Puon in kot v�ng chu an mawphurna a nih. n U Anni chu tu lai chena suo tieng lal kotsuo ngh�ktu an na, Levihai rieb�k tienga um hlak an nih. | q Kotkh�r v�ngtuhai chu Salum hai, Akub hai, Talmon hai, Ahiman le a unauhai an na, an hotupa chu Salum an nih. +O Semaia naupa Obadia hai: Semaia chu Galal naupa, ama chu Jeduthun naupa a nih; Asa naupa Berekia hai: Asa chu Elkana naupa a na, Netofat-hai khuoa um hlak a nih.{o Bakbakar hai, Heresh hai, Galal hai le Mika naupa Matania hai: Mika chu Zikri naupa, Zikri chu Asaf naupa a nih;  Levihai laia Jerusalema umhai chu: Hasub naupa Semaia: Hasub chu Azrikam naupa a na, Azrikam chu Merari hnama Hasabia naupa a nih; :m Thiempu, s�ngkuo tin lukh�itu z�t chu s�ngkhat le zasari le sawmruk an nih. Anni rawi chu mi thei tak tak vong an ni a, Pathien ina rongbawl sin chu an mawphurna a nih.fE Jeroham naupa Adaia hai: Jehoram chu Pasur naupa a na, ama chu Malkija naupa a nih; Adiel naupa Maasai hai: ama chu Jazera naupa a na, ama chu Mesulam naupa a na, ama chu Mesilemit naupa, a na, ama chu Imer naupa a nih. 'G Pathien in enkoltu Hilkia naupa Azaria hai: Hilkia chu Mesulam naupa a na, ama chu Zadok naupa a na, ama chu Meraiot naupa a na, ama chu Ahitub naupa a nih; N Jerusalema um thiempuhai chu: Jedaia hai; Jehoiarib hai; Jakin hai; %C An s�ngkuo thlatuhai suina dungzuia Jerusalema Benjamin thla um po chu zakuo le sawmnga paruk an na, chuonghai chu s�ngkuo tina lukh�itu vong an nih.+O Jeroham naupa Ibneia s�nghai; Uzi naupa, Mikri tupa Ela le a s�nghai; Sefatia naupa Mesulam s�nghai: Sefatia pa chu Reuel a na, Reuel pa chu Ibnija a nih.  Benjamin hnam hrang hrang Jerusalema umhai chu Mesulam naupa Salu hai s�ng: Mesulam pa chu Hodavia a na, ama pa chu Hasenua a nih; s~_ Zera thlahai laia um chu Jeuel a nih. Juda thla Jerusalema um po chu an r�ngin zaruk le sawmkuo an nih.N} Silon thlahai laia um chu a nau upa tak Asaia le a naupahai an nih. n|U Amihud naupa Uthai, chu naupa Omri, chu naupa Bani an na, anni chu Juda naupa Perez thlahai an nih. P{ Jerusalema Juda thla, Benjamin thla, Efraim le Manase thla umhai chu: z An chanpuol khuo hung hluo tan nawktuhai chu Israelhai laia a then le thiempuhai, Levi chihai le tempula sinthawhai an nih. (y M Israel lalhai chanchin zieknaah +xO(Ulam nauhai chu mi huoisen, thal k�p thiem an nih. Anni chun tu le te tam tak, an r�ngin za le sawmnga, an nei.Chuonghai po chu Benjamin thlahai chu an nih. bw='A unaupa Esek naupahai chu, a upa tak Ulam, a pahnina Jeush, a pathumna Elifelet a nih. v&Azel naupa parukhai chu Azrikam, Bokeru, Ismael, Searia, Obadia, le Hanan an nih. Chuonghai po po chu Azel naupahai an nih. ru]%ama naupa chu Binea a na, ama naupa chu Rafa a na, ama naupa chu Eleasa a na, ama naupa chu Azel a nih. st_$Ahaz naupa chu Jehoada a na, chu naupahai chu Alemet, Azmavet le Zimri an na, Zimri naupa chu Moza a na, @s{#Mika naupahai chu Pithon, Melek, Tarea le Ahaz an nih. Pr"Jonathan naupa chu Meri-Baal (Mefiboset) a na, ama chu Mika pa a nih. q!Nera chu Kisa pa a na, ama chu Saula pa a na, ama chu Jonathan pa a na, ama chu Malki-Sua, Abinadab le Esh-Baal (Is-Boset) hai pa a nih. jpM le Miklot an na, Miklot chu Simea pa a nih. Anni khom Jerusalema an s�ngkuohai laia um an nih.o5Gedor, Ahio, Zeker, Xn)an naupa upa tak chu Abdon a na, a danghai chu Zura, Kisa, Baal, Nera, Nadab, SmGibeon khuoa chun Gibeon pa Jeiel a um a, a nuhmei hming chu Maaka a na, elCHienghai hi an s�ngkuo chanchin inziek dana an lukh�ituhai an na, Jerusalema um an nih.*kOJaaresia, Elija le Zikri an nih. :joJeroham naupahai chu Samserai, Seharia, Athalia, "i?Ifdeia le Penuel an nih. $hCHanania, Elam, Anthothija, g7Abdon, Zikri, Hanan, 0f[Sasak naupahai chu Ispan, Eber, Eliel, )eMAdaia, Beraia le Simrat an nih. #dAElienai, Zilethai, Eliel, 1c]Simei naupahai chu Jakim, Jikri, Zabdi, )bMIsmerai, Islia le Jobab an nih. =auElpaal naupahai chu Zebadia, Mesulam, Hizki, Heber, &`GMikael, Ispa le Joha an nih. _7Zebadia, Arad, Eder, 2^_Beria naupahai chu Ahio, Sasak, Jeremot, h]I Beria le Sema chu Aijalona an s�ngkuohai lukh�itu le Gath khuoa mihai hnot suoktu an nih. w\g Elpaal naupahai chu Eber, Misam, Semed an na, Semed chu Ono khuo le Lod khuo le an khawperhai indintu a nih. 3[a Husim lakah Abitub le Elpaal a nei bok a. ;Zq Jeuz, Sakia le Mirma, an r�ngin pasari a nei a. GY Hodes a nei a, ama le chun naupa Jobab, Zibia, Mesa, Malkam, QXSaharaim chun Moab-a a um laiin a nuhmei Husim le Baara hai a m�k a, 4WaGebaa umhai laia s�ngkuo tin lukhaituhai le Mahanat-a sala an thuoihai chu Naaman, Ahija, le Gera an na, Gera chu sala thuoitu a na, naupa Uza le Ahihud hai a hring a. V)Ehud thlahai, (UKGera, Sefufan le Huram an nih. T9Abisua, Naaman, Ahoa, /SYBela naupahai chu Adar, Gera, Abihud, 0R[a palina Noha le a pangana Rafa a nih. PQ Benjamin nau lut�r chu Bela a na, a pahnina Asbel, a pathumna Ahara, JP (Hieng Aser thlahai hi pahnam tina lukh�ituhai, thlang f�l, mi huoisen le thuoitu challanghai chu an nih. An thlahai, r�l doa ramtang thei an tiemhai po chu s�nghni le s�ngruk an nih.6Og'Ula naupahai chu Ara, Haniel le Rizia an nih.9Nm&Jether naupahai chu Jefune, Pispa le Ara an nih.DM%Bezer, Hoda, Sama, Silsa, Ithran (Jether) le Beera an nih.;Lq$Zofa naupahai chu Sua, Harnefer, Sual, Beri, Imra,GK#A unaupa Helem naupahai chu Zofa, Imna, Seles le Amal an nih.;Jq"Somer naupahai chu Ahi, Roga, Huba le Aram an nih.;Iq!Jaflet naupahai chu Pasak, Bimhal le Asvat an nih.SH Heber naupahai chu Jaflet, Somer le Hotham an na, an farnu chu Sua a nih.VG%Beria naupasahi chu Heber le Malkiel an na, Malkiel naupa chu Birzait a nih.UF#Aser naupahai chu Imna, Isva, Isvi le Beria an na, an farnu chu Sera a nih.'EGManase-hai ramri bula khuohai chu Beth San, Tamanak, Megido le Dor le an khawperhai an nih. Israel naupa Josefa thlahai chu hieng khuoa hai hin an um a nih. :DmAn chanpuol ram le umhmun an khuornahai chu Bethel le a khawperhai, sak tieng Naaran, thlang tieng Gezer le a khawperhai, Sekem le a khawperhai le Ayya le a khawperhai chenin. =Cuchu naupa chu Nuna a na, chu naupa chu Josua a nih. [B/chu naupa chu Ladan a na, chu naupa chu Amihud a na, chu naupa chu Elisama a na, AEfraim chun naupa dang a hming Refa a nei a, chu naupa chu Resef a na, chu naupa chu Tela a na, chu naupa chu Tahan a na, ~@uA naunu hming chu Seera a na, ama chu Beth Horon khuo chuonchung le chuonhnuoi le Uzen Seera khuohai indintu a nih. ?Chun, a nuhmei chu a pawl a, nau a pai a, nau pasal a hring a, a ins�ng vangduoinan a tl�k buok lei chun a hmingah Beria a sak a. R>An pa Efraim chun ni tam tak a s�n a, a unauhai chun an hung r�l a. *=Mchu naupa chu Zahad a na, chu naupa chu Suthela a nih. A nau danghai Ezer le Elead chu Gath khuoa mihai ran ruol inr�k an tumnaah a ram mihaiin an lo that a. <Efraim naupa chu Suthela a na, ama naupa chu Bered a na, chu naupa chu Tahat a na, chu naupa chu Eleada a na, chu naupa chu Tahat a na, A;}Semida naupahai chu Ahian, Sekem, Likhi le Aniam an nih.I: Chun, a farnu Hamoleket chun Ishod, Abiezer le Mala a hring a. h9IUlam naupa chu Bedan a nih. Chuonghai chu Manase thla Makir naupa Gilead naupahai chu an nih. 8Makir nuhmei Maaka chun nau pasal a hming Peres a nei a. A unaupa hming chu Seres a na, a naupahai chu Ulam le Rakem an nih. 7+Makir chun Hupim le Supim mi nuhmeiah a nei a. A farnu hming chu Maaka a nih. A thla dang chu Zelofehad a na, ama chun nau nuhmei chauh a nei. o6WManase thlahai chu: Asriel chu a hmei Aram mi thlaa mi a nih. Hi hmei hin Gilead pa Makir a hring a, {5o Naftalia naupahai chu Jaziel, Guni, Jezer le Sillum (Salum) an na, chuonghai chu Jakob hmei Bilha thlahai an nih.d4A Anni hnam laia Supim le Hupim hai chu Ira thlahai an na, Husimhai chu Aher thlahai an nih.37 Hieng Jediael thlahai hi s�ngkuoa lukh�itu vong an nih. An s�ngkuoa r�l doa ramtang thei z�t chu s�ngkhat le s�ngsari le zahni an nih. 2w Jediael naupa chu Bilhan a na, Bilhan naupahai chu Leush, Benjamin, Ehud, Kenana, Zethan, Tarsis le Ahisahar an nih. 1 An thlahai tiemnaa s�ngkuo lukh�ituhai an nih. An r�nga r�l doa ramtang thei mi an tiem po chu s�nghni le zahnih an nih. 0'Beker naupahai chu Zemira, Joash, Eliezer, Elioenai, Omri, Jeremot, Abija, Anathot le Alemet an nih. An r�ngin Beker naupahai vong an nih. X/)Bela naupahai chu Ezbon, Uzi, Uziel, Jerimot le Iri, an r�ngin panga an na, s�ngkuo lukhaitu vong an nih. An thlahai tiemnaa indoa ramtang thei an tiem po chu s�nghni le s�nghni le sawmthum an nih. >.wBenjamin naupahai chu Bela, Beker le Jediael an nih. t-aChun, Isakar hnam pumpui intiemnaa indoa ramtang thei chin an tiem po chu s�ngriet le s�ngsari an nih. ,Nuhmei tam tak le nau tam tak an nei leiin an s�ngkuo intiemnaa indoa thang thei chin po chu mi s�ngthum le s�ngruk an nih. +#Chun, Uzi naupa chu Izrahia a na, Izrahia naupahai chu Mikael, Obadia, Joel le Isia an na, an r�ngin pahnam lukhaitua thang vong an nih. l*QTola naupahai chu Uzi, Refaia, Jeriel, Jamai, Ibsam le Samuel an na, chuonghai chu pahnam tin lukh�ituhai an nih. Davida inlal laia Tola thlahai laia indo mi hming an inchik po chu mi s�nghni le s�nghni le zaruk an nih. R) Isakar naupahai chu Tola, Pua, Jasub le Simron, an r�ngin pali an nih. @({QHesbon le Jazer khuohai le an ran tlatna hmunhai a nih.B'PGad hnam chanpuola inthokin Gilead rama Ramot, Mahanaim, =&uOKedemot le Mephat khuohai le an ran tlatna hmunhai; f%ENJordan r�l, Jeriko sak tienga Reuben hnamhai chanpuola inthokin thlaler rama Bezer, Jaza, *$MMLevi chia mi hmun la chang lo Merari hnamhai an p�k po chu: Zebulun hnam chanpuola inthokin Jokneam, Karta, Rimono le Tabor khuohai le an ran tlatna hmunhai; #wLle Naftalia hnam chanpuola inthokin Galili biela Kedesh, Hamon le Kiriathaim khuohai le an ran tlatna hmunhai a nih. :"oKHukok le Rehob khuohai le an ran tlatna hmunhai; 4!cJAser hnam chanpuola inthokin Masal, Abdon, 9 mIRamot le Anem khuohai le an ran tlatna hmunhai; 8kHIsakar hnam chanpuola inthokin Kedes, Daberat, GGerson hnamhai an p�k po chu: Manase hnam z�tve chanpuola inthokin Basan rama Golan le Astarot khuohai le an ran tlatna hmunhai; -SFManase hnam z�tve chanpuola inthokin Israelhai chun Kohat thlaa mi hmun la chang ve lohai chu Aner le Bileam khuohai le an ran tlatna hmunhai chu an p�k bok a.REAijalon le Gat Rimon khuohai le an ran tlatna hmunhai chu an p�k bok. 5DJokmeam, Bet Horon, [/CEfraim tl�ng rama inthokin inhumhimna khawpui Sekem le a d�i v�l le Gezer, jMBEfraim hnamhai chanpuola inthokin Kohat thlaa hnam thenkhatin khuo iemani z�t an chang bok a. }AJuda hnam, Simeon hnam le Benjamin hnamhai khomin an chanpuola inthokin a hmaa khawpui hming hril tahai kha an p�k a. {o@Chuong ang chun Israel thlahai chun Levi chia mihai chu chuong khuohai le ran tlatna hmunhai chu an p�k a nih. +?Merari thlahai chu a chi hnam hnamin Reuben hnam chanpuol, Gad hnam chanpuol le Zebulun hnam chanpuola inthokin khuo sawm le pahnih an p�k a.E>Gerson thlahai chu a chi hnam hnamin Isakar hnam chanpuol, Aser hnam chanpuol, Naftalia hnam chanpuol le Basan rama Manase hnam z�tve chanpuola inthokin khuo sawm le pathum an p�k a. kO=Hieng b�ka hin Kohat thlahai chu Manase hnam z�tve chanpuola inthokin khaw sawm an p�k bok.H  w5chu naupa chu Zadok a na, chu naupa chu Ahimaz a nih.\ 14chu naupa chu Meraiot a na, chu naupa chu Amaria a na, chu naupa chu Ahitub a na, W '3chu naupa chu Buki a na, chu naupa chu Uzi a na, chu naupa chu Zerahia a na,  2Hienghai hi Aron thlahai chu an nih: Aron naupa chu Eleazar a na, chu naupa chu Finehas a na, chu naupa chu Abisua a na, xi1Aron le a thlahai ruok chun Pathien siehlaw Mosien thu a lo p�k tah angin, Hmun Thienghlim taka rongbawlna sin po po chu an chang a, maich�mah pumraw thilhl�n le inthawina rimtui inhl�nin Israelhai ta dingin inremna an siem hlak. kO0An unau dang Levi hnama mihai chu Pathien biekna hmuna sin dang po po thaw dinga d�nde an nih. q[/ama chu Mahli naupa a na, ama chu Musi naupa a na, ama chu Merari naupa a na, ama chu Levi naupa a nih.U#.ama chu Amzi naupa a na, ama chu Bani naupa a na, ama chu Semer naupa a na,[/-ama chu Hasabia naupa a na, ama chu Amazia naupa a na, ama chu Hilkia naupa a na,"=,Heman voi tienga thang z�ipawl thuoitu chu Merari hnama mi Ethan a nih. Ethan chu Kishi naupa a na, ama chu Abdi naupa a na, ama chu Maluk naupa a na,X)+ama chu Jahat naupa a na, ama chu Gerson naupa a na, ama chu Levi naupa a nih.W'*ama chu Ethan naupa a na, ama chu Zima naupa a na, ama chu Simei naupa a na, V%)ama chu Etni naupa a na, ama chu Zera naupa a na, ama chu Adaia naupa a na, a;(ama chu Mikael naupa, ama chu Baaseia (Maaseia) naupa a na, ama chu Makija naupa a na, z~m'Heman chang tienga thang z�ipawl thuoitu dang chu Asaf a na, ama chu Berekia naupa a na, ama chu Simea naupa, b}=&ama chu Izar naupa, ama chu Kohat naupa, ama chu Levi naupa, ama chu Israel naupa a nih.^|5%ama chu Tahat naupa, ama chu Asir naupa, ama chu Ebiasaf naupa, ama chu Kora naupa, a{;$ama chu Elkana naupa, ama chu Joel naupa, ama chu Azaria naupa, ama chu Zefania naupa, ^z5#ama chu Zup naupa, ama chu Elkana naupa, ama chu Mahat naupa, ama chu Amasai naupa, _y7"ama chu Elkana naupa, ama chu Jeroham naupa, ama chu Eliel naupa, ama chu Toa naupa, &xE!Hienghai hi an nauhai le chu taka rongbawltuhai chu an nih: Z�ipawl pakhat thuoitu lu tak chu Heman a nih. Ama chu Joel naupa a na, ama chu Samuel naupa, 9wk Solomonin Jerusalema LALPA tempul a bawl hma po chun anni hin biekb�ka Intuokna Puon in hmaah rimawi an rem hlak. Anni rongbawl d�n dinga ruota um angin rong an bawl hlak.nvUHienghai hi LALPA ina Thuthlung Bawm an sie hnunga rimawi remtu dinga Davidan a ruothai chu an nih. Ouchu naupa chu Simea, chu naupa chu Hagia, chu naupa chu Asaia a nih. dtAMerari naupa chu Mahli a na, chu naupa chu Libni, chu naupa chu Simei, chu naupa chu Uza, Js Samuel naupahai chu a nau lut�r Joel le a dottu Abija an nih. hrIchu naupa chu Eliab, chu naupa chu Jeroham, chu naupa chu Elkana, chu naupa chu Samuel a nih. NqAhimot naupa Elkana a na, chu naupa chu Zofai, chu naupa chu Nahat, 6pgElkana thlahai chu: Amasai le Ahimot an nih. ao;chu naupa chu Tahat, chu naupa chu Uriel, chu naupa chu Uzia, chu naupa chu Saul a nih.Knchu naupa chu Elkana, chu naupa chu Ebiasaf, chu naupa chu Asir, `m9Kohat thlahai chu: Kohat naupa chu Aminnadab, chu naupa chu Kora, chu naupa chu Asir, cl?chu naupa chu Joah, chu naupa chu Ido, chu naupa chu Zera, chu naupa chu Jeatheral a nih._k7Gerson thlahai chu: Gerson naupa chu Libni, chu naupa chu Jehat, chu naupa chu Zima, jwMerari naupahai chu Mahli le Mushi an nih. Chuonghai chu an pahaia inthoka an sui d�n anga Levi hnamhai chu an nih.Ai}Kohat naupahai chu Amram, Izar, Hebron le Uziel an nih. 4hcGerson naupahai chu Libni le Simei an nih. b~}}|{{zdyyxxwvvnuuWttOsss"rrurRr2qqponnynmllmlkjj1iiiGhhhRgggfeevdd)c}bbdaaN``__^]] \([rZZqYXXuWWoW.VV~V UUyTTTRSSSzSRR/QQLPPyPOONNMMGLqKK0JJIMHGGoFFKFErDDMCBB A @i@?c>>=<:69987n66-55B44 322]1v10*/f/ .f---,,&+*m)('&&l%%%$$M##P"!!5 <n  CXAx P  ' )cZV }YsSidon le Tura mihaiin sidar thing tam tak an hung thon a, sidar thing a p�k suok z�t khom inchik seng lo a nih.GXA tuol inhuonna kotkh�ra hmang ding th�rkil d�m, a man nghetna ding kopza d�m le hmangruo dang dang siemna dingin th�r tam tak le d�r tam tak, b�k seng lo hiel chu a p�k a. |WqChuongchun, Davidan Israel rama hnam dang umhai chu a ko khawm a, LALPA in bawlna ding lung sertuah a sor tawl a. }V uDavida chun, "LALPA in le Israelhai ta dinga pumraw inthawina maich�m chu hi hmuna ngei hin a um ding a nih" a ta.UySienkhom LALPA v�ntirko kawlhn�m tuor a'n lau leiin Pathien rawn dingin chu hmuna chun Davida a fe ngam naw a nih. TChuong lai chun thlal�ra Mosien LALPA biekb�k le pumraw inhl�nna maich�m a siem chu Gibeon khuo hmun s�nga la um a nih. vSeJebu mi Arauna hrizawla chun LALPAN a hung don ngei a nih ti Davida'n a hmu chun inthawinahai a'n hl�n a. ^R5LALPA chun v�ntirko chu thu a p�k a, a kawlhn�m chu a paiah a thun nawk ta a. eQCDavida chun maich�m a siem a, pumraw thilhl�n le inremna thilhl�n hai chu inhl�nin LALPA chu a ko a, LALPA chun v�na inthokin a hung don a, mei a zuk tir a, maich�ma pumraw thilhl�n chu a kang hmang ta a. yPkChuongchun, hrizawl hmun inchawkna dingin Davida chun Arauna chu rangkachak tangkaruo shekel zarukd a p�k a. [O/Sienkhom lal chun Arauna kuomah, "Ni lo e, a man indik tak p�ng ka ti che. LALPA ta dinga thilhl�n dingin i ta a thlawnin la nawng ka tih; a man pe loin pumraw thilhl�n khom inhl�n bok naw ning" a ta. N/Arauna chun Davida kuomah, "Ka pu, ka lal chun awm a ti ang ang chu la raw se. En ta, pumraw thilhl�na ding bawngchal le thing hmang ding hrizawl hmangruohai le bu le b�l thilhl�na hmang ding huit khom p�ng ka ti che. Hieng po po hi keim�n tum vong ka tih" a ta. 4MaDavida chun a kuomah, "Mipui chunga hripui inl�ng hi a re theina dingin i hrizawla hin LALPA ta dingin maich�m siem ka tih, a man tlingin min chawktir raw khai" a ta.L1Davida chun a va pan a, Arauna chun a hei hmu phing leh hrizawla inthok chun a hung suok a, a hmaah hnuoi sika bokkhupin lal chu chibai a b�k a.}KsChun, Arauna-in bu a chil lai chun a hang ngha a, LALPA v�ntirko a hmu a, a bula um a nauhai pali chu an inbi a. NJLALPA hminga Gad-in thu a p�k chu zawmin, Davida chu a fe tung a. 7IgChuongchun, LALPA v�ntirko chun zawlnei Gad chu Davida kuomah a tir a, "Fe tung la, Jebu mi Arauna hrizawlah LALPA ta dingin maich�m hang siem rawh" tiin a hang hril a. H{Davida chun LALPA kuomah, "R�l do thei chin mi tiem dinga thupetu chu keima hi ka ni naw am a ni? Kei hi thilsuol thawa poi tawktu chu ka ni a, mi danghai hi chu beram ang mei mei an nih. Ieng am anni hin suol thaw an nei hrim a? Aw LALPA ka Pathien, i kut chu kei le ka s�nghai chunga hin thl�k lem la, hripui hi i mihai chungah inl�ngtir zing ta naw raw khai" a ta.dGADavida chu a hang ngha a, hnuoi le v�n ink�ra v�ntirko ng�r, a kuta kawlhn�m chawi a, Jerusalem chunga inlet zing chu a hmu a. Chu phing leh saiip sila ng�r Davida le a upahai chu hnuoi sikin an bokkhup a. 5FcChun, v�ntirkoin sukse dinga Jerusalem tieng b�n a phar lai chun, an siet tuok ding laka chun LALPA lung a na leiin kut a'n hn�kk�rtir a, mipuihai hremtu v�ntirko kuoma chun, "A hun tah! I kut kei k�r ta rawh" a ta. Chu lai chun LALPA v�ntirko chu Jebu mi Arauna hrizawla ng�r a nih.iEKChuongchun, Israel mihai chungah LALPAN hripui a'n l�ngtir a, Israel mi s�ngsari an thi a. 3D_ Davida chun Gad kuomah, "Ka bei a va hang dong ngei de! LALPA kutah tlu l�t phot el ka tih, zangaina a hau hle si a. Mihriem kuta chu mi pe l�t naw hram rawh" a ta. iCK 'I rama hin kum saric t�m intl�ktir am, thla thum s�ng i hm�lmahaiin chem tum le an hnot l�nga um am, an naw leh i rama ni thum s�ng LALPA kawlhn�m, hripui inl�ngtir a, v�ntirkoin Israel ram hmun tin a suosam, a ieng am i thlang a? Tu hin inngaituo la, a mi tirtu kuoma ka hril ding thu tl�kna siem la, chu chu mi hril rawh" a ta. NB Chuongchun, Gad chu Davida kuomah a fe a, "LALPAN hieng hin a hril: BA} "Fe la, hieng ang hin Davida hril rawh: 'Hi hi LALPA thu chu a nih: thil kong thum thlang ding ka p�k che laia mi hi i chunga tlung dinga i nuom tak pakhat thlang rawh' a tih" tiin. /@Y LALPA chun Davida zawlnei Gad kuomah, 5?cDavida chun Pathien kuomah, "Thil suol nasa tak ka lo thaw a nih. Sienkhom i siehlaw thiemnaw changna hi ngaidam hram rawh. Thil inv�tthl�k tak ka lo thaw si a" a ta. V>%A thilthaw chu Pathien mithmuah thil suol a ni leiin Israel mihai a hrem a. n=ULevihai le Benjaminhai ruok chu a tiem sa ve nawh, lal thup�k chu Joab theida zawng tak a ni si a.:<mJoab chun Israel mi r�l do thei, kawlhn�m chawi chin z�t a ripawt chu maktaduoi khat le nuoi khat le Judai rama mi, kawlhn�m chawi chin mi nuoili le s�ngsari an nih. :;mJoab le sipai kawmandarhai thu n�kin lal thu chu a hr�t lem si leiin Israelhai tiem dingin lal chu a suoksan a, Israel ram po po a fang a, Jerusalemah a hung k�r nawk a. @:yJoab chun lal kuomah, "LALPA i Pathien chun i mipuihai a l�t zain sukpung raw se. Ka pu le ka lal, chuonghai po po chu i khuo le tui an ni vong naw am a ni? Ieng leia ka pu, lal hin hieng thil hi a thaw ch�k am a na? Ieng leiin am Israelhai chungah thiemnaw changna chu a hung intlungtir ding a na?" a ta. X9)Chuongchun, Davida chun Joab kuomah, "Fe unla, Dan-a inthoka Beersheba chen ink�ra Israel mi, r�l do thei chin ieng z�t am an um ti ka hriet theina dingin va tiem vong la, hung ripawt nawk rawh" a ta._8 9Setanin Israelhai chu a bei a, Israelhai chu tiem dingin Davida lungril a chok tho a. `79Chuonghai chu Gath-a Rafa thlahai an na, Davida le a mihai kutah an thi ta vong a nih.\61Ama chun Israelhai a deusaw a, Simea naupa Jonathan, Davida unaupa chun a that a. H5 Chun, Gath hmuna an indonaa chun Rafahai thlaa mi bok, pa lien tak el, kut khing hni ve vea kutp�r paruk ve ve le ke khing hnia kep�r paruk ve ve, ar�ngin sawmhni le pali nei, a um a. 47Chuong laia an indonaa bok chun Jair naupa Elhanan chun Git mi Goliat unaupa Lami, a fei ngul khom puonkhawngna themtleng tiet zet chu a that bok a. B3}Chuong hun lai chun Filistinhai leh Gezer-ah an indo nawk a. Chu tum chun Husat mi Sibekai chun mi lien Rafahai thla laia mi Sipai (Safa) chu a that a, Filistinhai chu an tukdol ta a. q2[A khaw mihai chu a man a, thing attua d�m, lei inlettua d�m le thing ph�rtua d�m a sor a. Chuong ang chun Amon thlahai khuo po poah Davida chun a thaw a. Chu zoah Davida le a sipaihai chu Jerusalem tieng an k�r nawk ta a.E1Davida chun an rangkachak lallukhum kilogram sawmthum le palia rik, lunghlua chei chu a l�k a, chu chu Davida an inkhumtir a, khawpuia inthok chun r�ll�k sum tam tak a l�k bok a. b0 ?Th�l lai, lalhai indo dinga an suok lai chun Joab-in a sipaihai a thuoi a, Amonhai ram chu a suksiet a, Raba-ah a fe a, a'n huol a, Davida ruok chu Jerusalemah a um a. Joab chun Rabat chu a bei a, a suksiet vong a. V/%Hadadezer hnuoia lalhaiin Israelhai an ngam nawh ti an hmu chun Israelhai chu inremna an siempui a, an kut hnuoiah an um ta a. Chuongchun, Aramhai chun Amon thlahai chu an thangpui ngam nawk ta ngai nawh.1.[Israelhai hmaa chun an tl�nse a, Davida chun an tawlailir khaltu mi s�ngsarib b�kah kea lawn pawl sipai s�ngli a that a, an kawmandar Sobak khom a that bok a. - Chu thu Davida an hril chun Israel mihai po po a khawm a, Jordan an k�n a, indo dingin thanghmun an lo khaw a, an lo bei a. T,!Chun, Aram mihaiin Israelhai an ngam nawh ti an hmu chun mi an tir a, Eufretis vadung khela mi Aram mihai chu an inpung khawm nawk a, chuonghai chu Hadadezer sipai kawmandar Sobak chun a hung inrawi a. 3+_Amon thlahaiin Aram mihai an tl�nsie ti an hriet chun anni khom Abisai hmaa chun an tl�nse ve ta a, khuoa chun an l�t a. Joab chun Jerusalem tieng a k�rsan ta a.j*MChuongchun, Joab le a rawihai chun Aram mihai chu an bei a, an hmaa chun an tl�nse dur dur a. ) Hr�t takin um unla, ei mihai le ei Pathien khuohai sanin huoisen takin bei ei tiu. LALPAN tha a ti ang peiin thawng a tih" a ta.x(i Joab chun, "Aram mihai kan ngam naw chun mi hung san unla, Amon thlahai in ngam naw leh hung san kan ti cheu. Z'- A dang po chu a unaupa Abisai inrawina hnuoiah Amon thlahai bei dingin a sie a. 4&a Joab chun a hma tieng le a hnung tieng an hung bei ding ti a hriet leiin Israel sipaihai laia a huoisen f�l thal mi iemani z�t Aram mihai bei dingin a thlang suok a. % Amon mihai chu an hung suok a, kul kotkh�r bula chun thanghmun an khaw a, lal dang hunghai ruok chu a hranin ph�lah an um a. Z$-Davidan chu chu a hrietin Joab le a mihai, r�l do thiemhai po po chu a tir a. ^#5Tawlailir le a khaltu s�ngthum le s�nghni an ruoihai le Maaka lal le a sipaihai chu an hung a, Medeba bulah an inkul a, Amonhai khomin an khawpuihaia inthokin an mihai an khawm a, indo dingin an inthok suok a""=Amon mihai chun Davida hn�rah thil rimsie an lo inchang tah ti an hung hriet chun Hanun le Amon mihai chun Aram Naharaim (Mesopotamia hmar thlang) le Aram Maaka le Zobaa inthoka tawlailir le tawlailir khaltuhai ruoina dingin tangkaruo kilogram s�ngthum le s�ngli an thon a. d!AChuonga muolphona an tuok thu Davida an hril chun a tuok dingin mi a tir a, anni chu an inzak hle a. Lal chun, "In kh�khmul inthang sei hma khat chu Jeriko-ah um zing unla, chu zoah hung chau ro" tiin thu a'n cha a. 0 YChuongchun, Davida mi hung tirhai chu Hanun chun a man a, an kh�khmul a vaw kolp�k a, an silf�nhai chu an mongtam chena ins�ngin a tanp�k a, a'n fetir ta a.Amon thlahai ram an va tlung chun Amon milunhai chun Hanun kuomah, "Davida hin i pa a'n za leia sunpuina thu hril dinga mi a hung tir ni i ring am a ni? A pei thlak theina ding chea i khuo thlithlai ding le enthla dinga a mihai a hung tir a ni naw maw?" an ta. "=Davida chun, "A pain a mi lunginsiet ang bokin Nahas naupa Hanun chu lunginsiet v�ng ka tih" a ta, a pa a sunpuina thu hril dingin a aiaw mi a tir a. q ]Chuong thil hnunga chun Amonhai lal Nahas chu a thi a, a naupa Hanun chun a lalna chu a hung hluo ta a. |qJehoiada naupa Benaia chu Keret mihai le Pelet mihai hotu a na; Davida naupahai chu lal kuoma thurawn petu an nih.oWAhitub naupa Zadok le Abiathar naupa Ahimelek hai chu thiempu an na; Savsa (Seraia) chu ziektu a na; dAZeruia naupa Joab chu sipai lu tak a na; Alihud naupa Jehosafat chu chanchin ziektu a na; q[Davida chu Israel ram po poa lal a hung ni ta a, mipuihai chungah ro indik tak le fel takin a r�l a. 9 Edom rama chun optu sipai a sie a, Edom mi po po chu Davida thu hnuoiah an hung um ta a. Davida chu a fena taphotah LALPAN hn�na a'n changtir pei a.Y+ Zeruia naupa Abisai chun Chi Ruomah Edom mi s�ngkhat le s�ngriet a that a. @y Chuong thilp�khai chu hnam dang lal a hne tah Edom hai, Moab hai, Amon hai, Filistin hai le Amalek haia inthoka a r�ll�khai a'n hl�n hlak ang bokin LALPA kuomah a'n hl�n a.hI Ama le khoma lo indo tah hlak Hadadezer a hne lei chun chibai b�k le lawmpui dingin Tou chun a naupa Hadoram chu tangkaruo b�l d�m, rangkachak b�l d�m le d�r b�l d�m inchawitir teuin Davida kuomah a tir a. ]3 Hamat lal Tou-in Davidan Zoba lal Hadadezer sipai po po a hne tah ti a lo hriet a. c?Chun, Hadadezer khuo Teba le Kun-a inthokin Davida chun d�r tam tak a hung hawn bok a, chuonga inthok chun a nih a hnungin Solomonin d�r tuiz�ng d�m, d�r ban pahni d�m le b�r le b�l tam tak a siem chu.q[Davida chun Hadadezer ofisarhai rangkachak phaw po po chu a l�k khawm a, Jerusalemah a hung chawi a. 6eAramhai khawpui Damaskaa chun optu sipai a sie a, Aramhai chu a lalna hnuoiah an l�t a, sie an hung chawi a. Davida chu a fena taphotah LALPAN hn�na a'n changtir pei a.{oZoba lal Hadadezer san dinga Damaskaa inthoka hung Aram sipaihai chu Davidan s�nghni le s�nghni a lo that a. 7A tawlailir s�ngkhat, tawlailir khaltu mi s�ngsari le sipai s�nghni a manp�k a. Sakor zakhat ti chauh naw chu an zaper tha a satp�k vong a.Chu b�kah, Zoba lal Hadadezer chun Hamat-a inthoka Eufretis vadung hr�l hmar tieng chen nei tuma a bei leiin Davida chun a r�n a. ^ 5Davida chun Moab-hai khom a hne a, a thu hnuoiah a sie a, sie an hung chawi hlak a.   Chuong lai chun Davidan Filistinhai a bei a, a hne a, Gath le a se vel khuohai chu Filistinhai kuta inthokin a l�kp�k a. E I mithmu ngeia i siehlaw s�nghai chu i hmaa kumkhuoa an um zing theina dingin lawm takin mal i lo sawm ta a; Aw LALPA, nangin mal i sawm tah chu kumkhuoin malsawmin um ngei a tih" tiin.u cAw LALPA, nang chu Pathien i ni leiin hieng thil thahai hi thawp�k dingin i siehlaw hi thu i tiem a nih. ) K"Aw nang ka Pathien, i siehlaw kuomah s�ngkuo i hung inng�rp�k ding thu i lo puong ta leiin i siehlaw hin i kuomah hieng thu hi ka hung hril ngam a nih. s_I suknghet chun kumkhuoin i hming chawimawiin um a ta, mihaiin 'Iengkim LALPA, Israel chunga Pathien hi Israelhai Pathien a lo ni takzet el' ting an tih. Chuongchun, i siehlaw Davida s�ngkuo chu i hmaah suknghetin um t�ng an tih./W"Chuongchun, tu hin aw LALPA, i siehlaw chungch�ng thu le a s�nghai chungch�ng thu i hril chu kumkhuoa dingin suknghet la, i tiem tah ang khan hlen ngei rawh. nUI mi Israelhai chu i mihai ni kumkhuo dingin i siem ta a, aw LALPA an Pathien i hung ni tah ngei el.Aigupta rama inthoka hming ser khopa i'n tl�n suok, thil ropui tak tak le r�pum tak tak thawa an hmaa hnamhai i hnot suokp�k i mi Israelhai anga an Pathien ngei inthok suoka a ta dinga a'n tl�n suok hnam dang khawvela hin tu khom an um nawh. zmKan hriet ph�ka chu aw LALPA, nangma ang hi tu khom an um naw a, nangma naw chu Pathien hrim hrim an um nawh. Aw LALPA, i siehlaw thatna dingin i dit d�n ang takin hieng thil ropui tak hi thawin, i thutiem ropui tak chu i hung inhriettir ta a. "I siehlaw i chawimawina b�k hi ieng am Davida hin ng�n ding dang ka la nei rop a? I siehlaw hi i hriet tlang vong si a. eCAw Pathien, hi khom hi i mithmua chu huntawk i la ti naw ang elin, i siehlaw s�ngkuo la hung um d�n pei ding chen khom i hril a. Aw LALPA Pathien, mihriem laia chawimawi hlaw tak angin i mi cheibawl el chu a na maw!;oChuongchun, lal Davida chu a l�t a, LALPA hmaah a thung a, "Aw, LALPA Pathien, kei hi tu am ka ni a, ka s�nghai khom ieng am an ni hrim a, hieng chen chen i mi thuoi el hi? Z-Chuong chun thu inhriettira a umhai chu Nathan chun Davida kuomah a hril vong a.~wKa mihai le ka lalram enkoltu dingin kumkhuoin sieng ka ta, a lalthungpha chu kumkhuoin suknghet ka tih' a tih" tiin.)}K A pa n�ng ka ta, ama chu ka naupa n�ng a ta, ka hmangaina i hmaa inlal ka l�kp�k ang khan ama lakah ka hmangaina chu la hmang ngai hrim hrim naw ning. V|% Ama chun in mi bawlp�k a ta, a lalthungpha chu kumkhuoin suknghet ka tih. 3{_ I nihai a kin phaa i thlatuhai kuoma i chawl pha khomin i thlahai ngei, i nauhai laia mi chu nangma thl�ktu ding indinp�k ka ti che a, a lalram chu suknghet ka tih. gzG Ka mi Israelhai chunga ror�ltu ka ruothai chun a t�r phata inthokin an sawr de char char hlak a ni kha. Chun, i hm�lmahai po po suktlawm bok ka tih. Chu b�kah, LALPAN s�ngkuo indinp�k a ti che ti ka hril che. fyE Ka mi Israelhai ta dingin hmun p�ng ka ta, chu taka chun anni chu phun ka ta, anni puolin in nei t�ng an ta, sukbuoi ni ta naw ni hai. A t�ra inthoka mi rilohaiin an sawr de hlak ang khan sawr de ni ta naw ni hai. x3I fena taphotah ka umpui che a, i hm�lmahai po po khom i hmaah ka tukdol vong ta a, tu hin khawvela lal hmingthang takin ka siem ding che a nih. 3w_" 'Chuleiin, ka siehlaw Davida kuomah, 'Iengkim LALPAN hieng hin a tih: Beram tlatna hmuna beram i v�ng lai chu ka mi Israelhai chunga lal dingin ka l�k suok che a. vIsrael mihai thuoia ka fepui lai khom khan thuoitua ka ruot tu khom sidar thinga Tempul mi bawlp�k dingin ka ph�t ngai nawh. uAigupta rama inthoka Israelhai ka thuoi suoka inthok tu chen hin inah ka la um ngai naw a, puon in le biekb�kah ka um pei lem hlak a. t"Fe la, ka siehlaw Davida kuomah hieng ang hin hril rawh: 'LALPA chun hieng hin a hril: Nang chu ka umna ding in bawltu ding i ni nawh. @s{Chu z�n chun Nathan kuomah LALPA thu a hung tlung a. urcNathan chun Davida kuomah, "I ngaituo d�n ang tak chun thaw raw khai, LALPA chu i kuomah a um si a" a ta.(q KA lal ina Davida a um hnung chun zawlnei Nathan kuomah, "Hi taka hin kei sidar thing inah ka um a, LALPA Thuthlung Bawm hlak chu puon in elah a um si a" a ta. ypk+Chuongchun, mi tin mani in tieng seng an k�r nawk a; Davida khom a s�nghai malsawm dingin a'n lawi ve ta a.Fo*Heman le Jeduthan hai chu tawtawrawt m�ttu le d�rbenthek bentu anni b�kah inp�kna hla thienghlim an sak changa rimawi tumtu an nih. Jeduthan naupahai chu kotkh�r v�ngtu an nih.n!)Kumkhawtluonga LALPA hmangaina inp�ktu dinga anni ruola an siehai chu Heman le Jeduthan le hming meu lama an thlang suokhai chu an nih. ?mw(Anni chu LALPAN Israelhai kuoma D�n a p�k ang thlapa z�ng tieng le z�n tienga LALPA biekb�ka pumraw inthawina maich�ma pumraw thilhl�n inhl�n rop dinga ruot an nih. ~lu'Thiempu Zadok le a thiempu chanpuihai chu Gibeon hmun s�nga LALPA biekb�ka rongbawl dingin Davida chun a sie a. k/&An rongbawlpui dingin Jeduthan naupa Obed-Edom le a rawihai mi sawmruk le pariet chu a sie bok a. Jeduthan le Hosa chu kotkh�r v�ngtu an nih.j%Chuongchun, Davida chun Asaf le a rawihai chu ni tina a tul le mamaw ang peia LALPA Thuthlung Bawm hmaa rongbawl zing dingin a sie a. )iK$LALPA, Israel Pathien chu,Chatuona inthok chatuon chenin,Inp�kin um pei raw se"tiin. Chuongchun, mi po chun "Amen, LALPA chu inp�kin um raw se" an lo ti a.Rh#"Aw LALPA kan Sandamtu,Hnam danghai lak a'nthokin,Nangman mi hung san suokin,Mi hung thuoi khawm tawl nawk rawh,I hming thienghlim inp�k a,Kan chawimawi theina ding che'n"Tiin nangni kh�k suok ro.Ug#"LALPA chu a tha �m a,A kuomah lawmthu hril ro,Ngil a nei kumkhawtluongin.{fo!Ramngaw thinghai chen khomin,Lawm hla sakin kh�k raw se.Hnuoi chungah ro r�l dingin,LALPA a hung m�k a nih.qe[ Tuifinriet le a s�nga Umhai kh�k dur dur raw se.Ram le a s�nga umhai,Hlimin lawm seng raw hai se.{doV�nhai, hlim z�i vawr unla,Hnuoiin lawm hla rem raw se;"LALPA chun ro a r�l ie"Ti raw hai se, hnam tin lai.mcSLeihnuoia ch�ng po pohai,A hmaa chun inthin ro!Hnuoi hi inhning lo dingin,Aman a rem nghet a nih. bA hming ropuizie phuin,Chawimawina LALPA pein,A thienghlimna z�m velah,In thilp�khai hung chawiin,LALPA chu hung chawibiek ro.gaGHnam tin chi tina mihai,Ropuina le hr�tna hi,LALPA z�r a nih hrein,Chawimawina ama pe ro.o`WRopuina le chawimawinan,Ama chu a'n huol vel a,Thilthawtheina le lawmnan,A Hmun Thienghlim chu a sip.^_5Hnam dang pathienhai ruok chu,Milem mei mei vong an na,LALPA chu v�n siemtu a nih.j^MLALPA chu a ropui a,Inp�k tl�k takzet a na,Pathien dang po po n�kin,Ama ti tak ding a nih.s]_A ropuizie thu hrilin,Hnam tin lai puong dar unla,A thilmak thawhai khom chuMi tinr�ng lai hril dar ro.o\WHnuoia ch�ng mi tinr�nghai,LALPA kuomah hla sakin,A sandamna thu hrilin,Sunni tinin puong dar ro.d[A"Ka hriek n�lhai tawk naw ro,Ka zawlneihai poi r�ng r�ng,In tawk ding an nawh" tiin.oZWSienkhom hnam dang tu khomin,An neksawr a phal naw a,Anni leiin lalhai chu,Halin a zil tawl lem hlak:7YiHnam tin laia v�kvaiin,Ram tinah an indar a.@X{Mi tlawm te, ieng tham ni lo,Mikhuol el an ni lai khan,XW)"In chan le rochung dingin,Kanan ram p�ng ka ti cheu"Tiin a lo tiem nghet a.pVYChuong chu Jakob thlahai din,D�n hmangin a namnghet a,Israelhai ta dingin,Chatuon thuthlunga siemin,6UgAbraham kuoma a thlung,Isak kuoma a tiem chu.xTiA thuthlunghai hrim hrim chu,Kumkhuoin a hriet zing a,Suon s�ng tam tak ta dinga,A thup�khai a hriet zing,QSAma chu LALPA Pathien,Leihnuoi hmun kil tinr�nga,Ror�ltu a ni si a.=Ru A bawi Abraham suonhai,A thlang b�k Jakob thlahai,nQU Thil ropui a thawhai chu,Theinghil loin hre zing ro,Thilmak a thawhai po po,A ror�lhai po po khom.RP LALPA chu zong rop unla,A hr�tna chu hni unla,Ama chu pan rop hlak ro.XO) A hming thienghlim suong unla,LALPA zongtu lungril chu,Nasa takin hlim raw se.>Nw Z�i hla saka inp�kin,A thilthaw ropuihai hril ro.{MoLALPA kuomah lawmthu hrilin,A hming chu lam hlak unla,A thilthaw tinr�nghai chu,Hnam tinr�ng lai hril dar ro.LChuongchun, chu ni chun Asaf le a rawihai chu LALPA kuoma lawmthu hrilna hla sak dingin Davida chun a hmang tan tawl ta a:K}thiempu Benaia le Jahaziel hai chu Pathien Thuthlung Bawm hmaa a'n khat tawka tawtawrawt m�t hlaktu dinga ruot an nih.]J3An hotu tak chu Asaf a na, a dottu chu Zekaria a na, a danghai chu perkhuong le tingtang tumtu Jeiel, Semiramot, Jehiel, Matithia, Eliab, Benaia, Obed-Edom le Jeiel hai an nih. Asaf chu d�rbenthek bentu a na, ILALPA Bawm hmaah rong bawl a, LALPA Israel Pathien be a, a kuomah lawmthu hril a, inp�ktu dingin Levihai laia thenkhat chu a ruot a. H{Chu zoah Israelhai chu a nuhmei a pasalin bei tlang khat, sa tlang khat le gr�p em tawl bawr khat pei a p�k seng a.yGkDavidan pumraw thilhl�n le inremna thilhl�nhai a'n hl�n zo chun LALPA hmingin mipuihai chu mal a sawm a. 2F _Pathien Bawm chu an hung l�k a, a siena ding puon in Davidan a zar s�nga chun an sie a, pumraw thilhl�n le inremna thilhl�nhai chu Pathien kuomah an inhl�n a. `E9Chun, hieng hi a na, LALPA Thuthlung Bawmin Davida khawpui a l�t lai chun Saula naunu Mikal chun tukvera inthokin a lo thl�r a, lawma lal Davida l�m le inchawm a hei hmu chun a lungrilin a lo inz�pui hle a.ODChuongchun, beram ki le tawtawrawt bi nei m�t ruoi ruoiin, d�rbenthek ben a, perkhuong le tingtang tumin, Israel mi po po chu hlim takin an kh�k a, LALPA Thuthlung Bawm chu an zawn tung ta a.3C_Davida le Bawm zawntu Levihai le hla saktuhai le z�ipawl thuoitu Kenania hai chu puon z�i inhmiin an inthuom a. Davida chun thiempu zakuo efod chu a h�k sa bok a. BLALPA Thuthlung Bawm zawntu Levihai chu Pathienin a thangpui leiin, bawngchal pasari le beramchal pasariin an inthawi a. A7Chuongchun, Davida le Israel upahai le sipai s�ngkhat pei kawmandar hai chu Obed-Edom ina um LALPA Bawm chu zuk la tung dingin hlim takin an fe a. Y@+Thiempu Sebania, Josafat, Nethanel, Amasai, Zekaria, Benaia le Eliezar hai chu Pathien Bawm hmaa tawtawrawt m�ttu ding an nih. Obed-Edom le Jehia hai chu Bawm siena kotkh�r v�ngtu dinga ruot sa an nih.P?Berekia le Elkana hai chu Bawm siena kotkh�r v�ngtua ruot an nih. [>/Levihai lukh�itu tak Kenania chu hla sak thiem le hla saktuhai inrawitu a nih. = Matithia, Elifelehu, Miknei, Obed-Edom, Jeiel le Azazia hai chu tingtang ri inhnuoi chi tumtu ding le hma thuoitu ding an nih. <Zekaria, Aziel, Semiramot, Jehiel, Uni, Eliab, Maaseia le Benaia hai chu perkhuong ki ins�ng chi tumtu dingin an ruot a, W;'Rimawi tumtu Heman, Asaf le Ethan hai chu d�rbenthek tumtu dingin an ruot; ;:oAnni le saktu dingin Zekaria, Jaaziel, Semiramot, Jehiel, Uni, Eliab, Benaia, Maaseia, Matithia, Elifelehu, Mikneia, kotkh�r v�ngtu Obed-Edom le Jeiel hai chu an ruot bok a.(9IChuongchun, Levihai chun Joel naupa Heman hai, a unauhai laia mi Berekia naupa Asaf hai, an unau Merari naupahai laia mi Kusai naupa Ethan hai chu an ruot a. >8uChun, hla sak mi, rimawi tum thiem mi, perkhuong hai, tingtang hai, d�rbenthek hai leh hlim taka hla remtu ding an unauhai laia mi ruot dingin Levi hotuhai chu Davidan a hril a. 7LALPA thu anga Mosien thu a p�k d�n ang takin, thiempuhai chun Pathien Bawm chu liengkoah a zawnfung chu putin an zawn a.z6mChuongchun, Israelhai Pathien, LALPA Bawm chu zawn tung dingin thiempuhai le Levihai chu an inser thienghlim a. %5C A t�r khom khan nangnin in zawn naw leiin eini chungah LALPA lung a sen a ni kha, amain thaw d�n ding a ti ang tak chu ei lo indon bok si naw a" a ta. G4 An kuoma chun, "Nangni hi Levi hnama lukh�ituhai in na, Israelhai Pathien, LALPA Bawm chu a hmun ka buotsaia chun in zawn tung theina dingin, nangni le in unauhai leh insukthienghlim ro. 3  Chun, Davida chun thiempu Zadok le Abiathar hai le Levi chia mi Uriel, Asaia, Joel, Semaia, Eliel le Aminadab hai chu a ko a. \21 Uziel thlaa inthokin an thuoitu Aminadab le a s�ngkuo mi za le sawmpahni an nih.M1 Hebron thlaa inthokin an thuoitu Eliel le a s�ngkuo mi sawmriet; M0Elizafan thlaa inthokin an thuoitu Semaia le a s�ngkuo mi zahni; R/Gerson thlaa inthokin an thuoitu Joel le a s�ngkuo mi za le sawmthum; V.%Merari thlaa inthokin an thuoitu Asaia le a s�ngkuo mi zahni le sawmhnih; Q-Kohat thlaa inthokin an thuoitu Uriel le a s�ngkuo mi za le sawmhni; :,oAron thlahai le Levi thlaa mi a ko khawmhai chu: +Chuongchun, LALPA Bawm siena ding hmun a buotsaia Bawm chu zawn tung dingin Davida chun Israel mihai po po chu Jerusalemah a ko khawm a. ;*oChun, David chun, "Pathien Bawm hi Levihai chauh naw chun tu khomin an zawn ding a ni nawh; Pathien Bawm hi kumkhuoa zawntu le a rongbawltu dinga LALPA thlang an ni si a" a ta. ) Davida khawpuia Davidan ama in ding a bawl zo chun Pathien Bawm umna ding hmun a buotsai a, chu taka chun puon in a kei a. [(/Davida hming chu a hung inthang ta hle a, LALPA leiin ama chu hnam tinin an ti a.'Davida chun Pathienin a hril ang tak chun a thaw a, Filistin sipaihai chu Gibeon-a inthoka Gezer chen a hnot a, a that teu a.&Balsam l�ra ke p�n ri tlut tlut i hriet charin anni chu bei rawh. Filistin sipaihai bei dingin i hmaah Pathien a fe tina a nih" a ta. % Davida chun Pathien a rawn nawk a, Pathien chun, "Hmason chot el loin inhuol tawl la, balsam thing kung zawna son bei tawl rawh.Y$+ Sawt naw te hnungah Filistinhai chun Refaim ruom bok chu an hung r�n nawk a. q#[ Filistinhai chun an pathien lemhai chu an tl�nsan a, Davida chun raw hmang vong dingin thu a p�k a. "  Chuongchun, Davida chu a mihai leh Baal-Perazim-ah a hang fe a, chu taka chun Filistinhai chu a hne a. Ama chun, "LALPAN ka kut hmangin, ka hm�lmahai chu tuiting inthe angin a vuok dar vong tah" a ta, chu hmun hminga chun Baal Perazim tiin a'n b�k a. L! Davida chun "Fe suokin Filistinhai chu ka do ding am a ni? Anni chu ka kutah i mi p�k ding am a nih?" tiin Pathien a rawn a. LALPA chun, "Hang fe rawh, anni chu i kutah p�ng ka ti che" a ta.A } Filistinhai chu an hung a, Refaim Ruom an hung r�n a. c?Filistin mihaiin Davida chu Israel mi po po lalah hriek an n�l tah ti an hriet chun zong dingin an sipai po po leh an inthok suok a, sienkhom Davidan a lo hriet lawk leiin anni chu lo bei dingin a'n thok suok ve a. :oElisama, Beliada (Eliada) le Elifelet hai an nih.5Noga, Nefeg, Jafia, ;Ibar, Elisua, Elpelet, OJerusalema inthoka a nau pienghai chu Samua, Sobab, Nathan, Solomon, X)Jerusalema chun Davidan nuhmei a nei bel a, naupa le naunuhai a nei sa bok a. LALPAN Israelhai chunga lala a suknghetzie le a mi Israelhai z�ra a ram chu a chawis�ng a nizie Davida chun a hriet a. 5Tura lal Hiram chun } Obed-Edom ina chun Pathien Bawm chu thla thum a um a, a s�ngkuo le a thil nei po po chu iengkimah LALPAN mal a sawm a.xi Chuleiin, Davida chun Thuthlung Bawm chu Davida khawpuiah hawn ta loin, Git mi Obed-Edom inah a sie ta lem a.  Chu ni chun Davida chun Pathien a ti hle a, "Hieng hi a ni si chun, iengtin am Pathien Bawm chu ka hawn ngam ding a na?" a ta.  Uza chunga LALPAN kut a thl�k lei chun Davida lung chu a sen hle a, chu hmun chu tu chen hin Perez Uza ti a la ni zing.  Chu phing leh LALPA lung chu Uza chungah a sen thut a, Bawm a chel lei chun a sukhlum a, chu hmuna chun Pathien hmaah a thi ta a. }s Chun, Kidon hrizawl an hang tlung chun bawnghai chu an inpal leiin Bawm chu chel nghet tumin Uza chun a zuk ban a. +O Davida le Israel mi po po chun hla sakin, tingtang hai, perkhuong hai, khuong hai, d�rbenthek hai, tawtawrawt hai tumin, Pathien hmaah an l�m suou suou el a.ve Pathien Bawm chu Abinadab ina inthokin tawlailir tharin an fepui a, Uza le Ahio-in tawlailir chu an khal a. <q Davida le mi po po chu Judai rama Baala khuo, Kiriat Jearim an tia chun cherubim thla z�r k�ra inthut LALPA hming chuongna Pathien Thuthlung Bawm chu la dingin an hang fe a. E Chuongchun, Davida chun Aigupta vadung Sihora inthoka Hamat khaw l�tna chena Israel mi um po po chu Kiriat-Jearima inthoka Pathien Bawm chu Jerusalema la tung dingin a ko khawm vong a. I  Pungkhawmhai po po chun thil indik niin an hriet a, an remti a.v e Ei Pathien Bawm hi la k�r nawk t�ng ei tiu, Saula inlal s�ng po khan ei ngaiven d�r si naw a" a ta. ! ; Chu zoah Israel pungkhawmhai po po kuomah, "Tha in ti zawng a ni a, LALPA ei Pathien remti zawng a ni bok chun, Israel ram po poa ei unau la hung ve lohai le an kuoma um thiempuhai le Levi chihai, an khuo le ran tlatna hmuna ch�nghai po po chu hung ve dingin fiel ei tiu khai. l  S Davida chun mi s�ngkhat chunga kawmandarhai le zakhat chunga kawmandar tinhai chu a'n rawnpui a. y (Chu b�kah, an unau hmun hlaa inthoka hung Isakar hai, Zebulun hai le Naftalia hai chun sabengtung d�m, sanghawngsei d�m, sakor d�m le bawngchal d�m hung thuoiin f�k ding tam tak bei d�m, theichang p�r d�m, gr�p ra em tawl d�m, uoiin d�m, hriek d�m an hung phur a, that ding bawngchal le beram an hung kei teu bok a, Israel ram chu lawmnain a sip a.oW 'Davida kuoma chun ni thum faa dawnin an um a, chuonghai chu an unauhaiin an buotsaip�k vong a nih. ]3 &Chuonghai po po chu r�ldo dinga mani nuom thua inpe, Davida chu Israel ram pumpuia lala siem ngei dinga Hebrona hung an nih. Chun, Israel hnam dang po po khom Davida chu lala siem dingin an khuongruol vong a.  %Jordan vadung sak tienga ch�ng Reuben hnam, Gad hnam le Manase hnam z�tvea inthokin inr�lthuom sa nuoikhat le s�nghni an nih.M $Aser thlaa mi, indo thiem le indo dinga inr�lring zing s�ngli; K #Dan thlaa mi, indo dinga inpei sa s�nghni s�ngriet le zaruk; "~~j}}"|1{zzz=yx}xwhvvutt5ss4rr@r qqUpp9onnnmn2mmjlllDkkjjLiiLhyggBfeedddGcObwaza```N` __M^^^;]]n\\X\3[[[K[ZZZkZEYXWW1V?UTT+SSROQQQBPPP8OOO%NNZMMM'LLXKKK+JJYIIeHHH'GGRFFAEErDD8CCBAAc@@??k?0>>=<<;;R:98{7a66n55433D22&100k//..I---9,,^+**))=((''(&&F%$x#"!! ~Ec\lYc W " _ < '|d"4)Chuongchun, Solomon chu LALPA lalthungphaa chun a pa Davida hmunah lalin a thung a, hmuingil takin a um a, Israelhai po poin a thu an zawm a. U3#Chu ni chun LALPA hmaah hlim taka fain an dawn tl�ng a. Davida naupa Solomon chu lalah an namnghet nawk a, ror�ltu dingin LALPA hmaah hriek an n�l a, Zadok chu thiempu dingin hriek an n�l bok a. i2KA z�nga chun LALPA kuoma inthawina le pumraw thilhl�na dingin bawngchal s�ngkhat le beramchal s�ngkhat le beramte s�ngkhat le dawn ding thilhl�nhai leh Israelhai po po ta dingin inthawina tam tak an inhl�n a. \11Chu zoah Davida chun pungkhawm po po kuomah, "LALPA in Pathien chu inp�k ro" a ta. Chuongchun, mipui po po chun LALPA, an pi le puhai Pathien chu an inp�k a, an k�n a, LALPA le lal hmaa chun an bokkhup a.70gKa naupa Solomon hin i thup�k hai, i thu inhriettir hai le i d�n hai po po zawm a, ka lo buotsai lawk tah i in ropui bawl dingin inp�kzona lungril inneitir rawh" a ta.:/mAw LALPA, kan thlatu Abraham le Isak le Israel Pathien, phal taka p�k nuomna hi kumkhuoin i mihai lungrilah inneitir la, nangma tan zing dingin an lungrilhai vongp�k rawh. w.gAw ka Pathien, nang chun lungril i fie hlak a, indikna i lawm ti ka hriet. Hieng thilhai po po hi phal takin ka hung p�k a, ka p�kna san khom a'n dik a nih. Hi taka um i mipuihaiin phal taka an p�k ka hmu hin ka lawm takzet a nih. -9Aw LALPA kan Pathien, i hming thienghlim ta dinga Tempul bawlna dinga kan hung p�khai po po hi nangma kuta inthoka hung vong a na, i ta vong a nih. ',GI mithmuah ram dang mi le mikhuol el kan ni a, kan pi le puhai khom an ni tho kha. Hnuoia kan ni tin nun hi hlim ang chauh a na, beisei ding hrim a um nawh. +"Nisienlakhom, kei le ka mihai telulin hieng khopa tam i kuoma thilhl�n phal taka kan hung p�k thei hi kan theina leia kan hung p�k ni loin, iengkim hi nangmaa inthoka kan dong vong a na, i kuta inthoka kan donghai chu kan hung p�k nawk el lem che a nih. ]*3 Chuleiin tu hin kan Pathien,I kuomah lawmthu hung hrilin,I hming ropui kan inp�k.?)w Hausakna le chawimawinahai,Nangmaa inthoka hung vong a na,Iengkim chunga roreltu i nih.Hr�tna le thilthawtheinahai,Chawis�ng le sukhr�t theina po po,Nangma kuta um vong a nih.?(w Ropuina le thilthawtheina hai,Chawimawina, lalna le mawina hai,Hnuoi le v�na thil iengkim hai,Nangma ta vong a nih, LALPA.Ram chu LALPA i ta a na,Iengkim chunga l�ng i ni si a. ''G Mipui hung inkhawm po po hmaa chun Davida'n LALPA a'n p�k a:"Aw LALPA, kan pu Israel Pathien,Chatuona inthok chatuon chenin,Chawimawina chang kumkhuo rawh.& Lungril hmun khat puta lawm taka LALPA an p�k leiin mipuihai chu an hlim �m �m a; lal Davida khom nasa takin a hlim a.k%OLunghlu neihai chun LALPA tempula thilhlu sie khawmna enkoltu Gerson mi Jehiel kutah an p�k a. $Pathien Tempul bawlna dinga an p�k po chu rangkachak kilogram nuoi khat le s�ng sari n�ka tam, tangkaruo kilogram nuoi thum le s�ng li n�ka tam, d�r kilogram nuoi ruk le s�ng hni neka tam, th�r kilogram maktaduoi thum le nuoi li n�ka tam a nih. =#sChuongchun, s�ngkuoa lukh�itu hai, Israel hnam tina hotu hai, sipai s�ngkhat pei le zakhat pei chunga kawmandar hai le lal hnuoia thoktuhai chun phal takin an hung p�k a. "a hmangna kong hrang hranga kut themthiemhai hmang dingin Ofiraa inthoka rangkachak hl�r ka phur suok kilogram nuoi khat le tangkaruo hl�r kilogram nuoi hni le s�ngli vel a nih. Tu hin, LALPA ta dinga phal taka pe ve nuom mi dang ei um am?" a ta.:!oChuonghai chu a bang inluonnaa hmang ding d�m, J  Chu chau khom chu ni loin, ka Pathien Tempul hi ka'n voipui �m leiin, tuta ka buotsai ta sahai hi tiem loin, keima sum, rangkachak le tangkaruohai khom ka Pathien Tempula dingin ka p�k a. MKa theitawpin ka Pathien tempul bawlna dingin ch�k ka lo l�k khawm a, rangkachak hmangna dingah rangkachak, tangkaruo hmangna dingah tangkaruo, d�r hmangna dingah d�r, th�r hmangna dingah th�r, thing hmangna dingah thing hmang dinghai khom ka lo buotsai ta a. Chun, a cheinaa zep ding onik lung hai, lunghlu dumpawl chi d�m, lungmawi rong chi hrang hrang d�m, lunghlu chi hrang hrang le sailungvar hai tam tak ka l�k khawm ta bok a. ^ 7Chun, lal Davidan mipui po po kuomah, "Pathien thlang suok ka naupa Solomon hi a la naupangin a tonhriet a la tlawm a. A thaw ding hi mihriem ch�ngna in ding ni loin Pathien ta dinga in a ni leiin a ropui si a. r]Tempula thiempuhai le Levihai sinthaw ding seng khom ruot fel vong a ni ta a, ieng sina khom kong tinr�nga kut themthiem thangpuitu ding che um zing an ta, hotuhai le mipui po po khomin i thup�k taphot chu zawm pei an tih" a ta.Chun, Davidan a naupa Solomon kuomah, "Hr�t tak le huoisen takin um la, in chu bawl ta rawh. Ti naw la, z�m bok naw rawh. LALPA Pathien, ka Pathien chun umpui a ti che. LALPA chun Tempul i bawl zo hma khat inthla naw ni che a, nghatsan ngai bok naw ni che. /WDavida chun, "Hieng thil po po, ka chunga LALPA kut innghatin a ziekhai chu ka kol vong a, a ruohmanghai a kip a kawia hriet thiemna khom a mi p�k bok a nih" a ta.b=rangkachak hl�ra siem, rimtui rawna maich�m ding d�m, rangkachak cherubhaiin LALPA Thuthlungna Bawm chunga thla z�ra an v�ng lai lem le a chuongna ding tawlailir siem d�n ding lem hai khom a p�k bok a. [/sa thurna ding rangkachak hl�ra siem thirkut hai, thil th�na thl�ngk�m hai, notung hai, rangkachak hl�ra siem thl�ng hai, tangkaruo hl�ra siem thl�ng le berbu hai siemnaa hmang z�t ding hai; uchl�nbei siena ding dawkan lem hai, pakhat pei siemna dinga rangkachak le tangkaruo hmang z�t ding hai, !;a hmangna ding dungzui ang peia rangkachak le tangkaruo khawnvar siena ding lem le a khawnvarhai siemnaa rangkachak le tangkaruo hmang z�t ding hai, ,Qrongbawlna kong hrang hranga hmang ding b�r le b�l chi tin, rangkachak le tangkaruo b�r le b�l le a siemnaa rangkachak le tangkaruo hmang z�t ding hai, .U Chun, thiempuhai le Levihai a pawl pawla an umna ding lem hai, LALPA ina rong an bawlna hmun ding lem hai, LALPA ina rongbawlnaa hmang ding b�r le b�l lem hai, ^5 a lungrila a suongtuona ang po po, LALPA in inhuonna tuolzawl lem hai, a vela pindan lem po po hai, Pathien ina sum sie khawmna ding in lem hai, thil ser thieng tah hai sie khawmna ding in lem hai chu a p�k a. H  Chuongchun Davida chun a naupa Solomon chu biek in hulhliep lem hai, a in lem hai, sum sie khawmna in lem hai, pindan chunghnung lem hai, a s�ng pindan lem hai, zangaina thungpha lem hai,   Inngaituo raw khai; hmun thienghlim ding in bawl dingin LALPAN a ruot ta che a ni hi. Hr�t takin um la, bawl ta raw leh" a ta.1 "Chun, nang ka naupa Solomon, i pa Pathien hi hre la, lungril tha famkim putin ph�r takin a rong bawl hlak rawh. LALPA chun lungril a en hlak a, lungrila suongtuona po po khom a hriet vong a. Ama i zong chun hmung i ta, i nghatsan ruok chun kumkhuoin pei thlang a ti che. ,Q"Chuongchun, LALPA mihai, Israelhai po po mithmuah le ei Pathien hrieta hin LALPA in Pathien thup�k po po chu zawm ding le ngaiven dingin ka'n fui cheu a nih. Chuonga in thaw chun hi ram tha tak hi hluo zing in ta, in hnunga in thlahai pei kuomah kumkhuoin in rochung sawngtir pei in tih. Tuta in zawm zing anga ka thup�khai le ka ror�lhai a zawm zing phot chun, a ram chu kumkhuoa dingin suknghet ka tih' a ti a. 1Chuongchun, ka kuomah, "I naupa Solomonin ka in le ka tuolzawlhai chu indin a tih. Ka naupa dingin ka thlang ta a, chuongchun a pa n�ng ka tih. ( ILALPAN naupa tam tak a mi p�ka chu ka naupahai po po laia inthokin Israel lala LALPA ram lalthungphaa inthung dingin ka naupa Solomon hi a lo thlang bok a. 0 Y"Amiruokchu, LALPA, Israel Pathienin ka pa s�ngkuo po po laia inthokin Israel lala kumkhuoa um dingin a mi lo thlang ta a. Juda hnam chu lukh�itu dingin a thlang a. Chun, Juda hnam lai khom ka pa s�ngkuo, ka pa naupahai laia inthokin Israelhai po po lalah a mi lo thlang suok ta b�k a.  Nisienlakhom, Pathienin ka kuomah, 'Nang chu indo mi, thisen insuo mi i ni leiin ka hminga ding in chu bawl naw ti nih' a ti a. h ILal Davida chu a ng�r a, "Ka unauhai le ka mihai, ka thu hi lo ng�ithla ro. Kei chun LALPA Thuthlungna Bawm siena le ei Pathien ke innghatna ding in bawl ka lo lungril hlak a, in bawlna ding ch�k khom ka l�k ta a. S  !Davida chun Israel hotu po po-hnam tina upa hai, lal rongbawltu sipai divizon tina kawmandar hai, sipai s�ngkhat pei le zakhat pei chunga kawmandar hai, lal le a s�ngkuohai in le lo le ran ruolhai enkoltu hai, lal ina thoktu po po hai, mi lien le indonaa mi huoisen le hr�t khawkh�nghai po po chu Jerusalemah a ko khawm a.ta"Ahitofel chu Benaia naupa Jehoiada le Abiatharin an hung thl�k a. Joab chu lal sipaihai kawmandar a nih.N!Ahitofel chu lal mi rawn a na, Ark mi Husai chu lal ruol tha a nih.  Davida pate, mi inril tak le lekha thiem tak Jonathan chu remruotpuitu a na, Hakmoni naupa Jehiel chu lal naupahai zirtirtu a nih. ucBeram ruol enkaitu chu Hagar mi Jaziz a nih. Chuonghai po po chu lal Davida in le lo enkoltuhai chu an nih.veSanghawngsei po po enkoltu chu Ismael mi Obil a nih. Sabengtung po po enkoltu chu Meronot mi Jehdeia a nih. {Saron phaia ran tlatna hmun po po enkaitu chu Saron mi Sitrai a nih. Ruoma ranhai enkaitu chu Adlai naupa Safat a nih. /Thlang tieng tl�ng thuta oliv le theichang bilhai po po enkoltu chu Geder mi Baal-Hanan a nih. Oliv hriek siena po po enkoltu chu Joash a nih. xiGr�p huon po po enkoltu chu Ramat mi Simei a nih. Uoiin le a siena hmun po po enkoltu Sifmot mi Zabdi a nih.ELoa sinthawtuhai po po enkoltu chu Kelub naupa Ezri a nih. _7Lal ina rosum le thil sie khawmna po po enkoltu chu Adiel naupa Azmavet a nih. Khawpui puo tieng biel hrang hrang le khawpui, khawte le ralv�ngb�ka an sie khawmhai po po enkoltu chu Uzia naupa Jonathan a nih. [~/Zeruia naupa Joab chun a hang tiem tan a, sienkhom intiem lei chun Pathien lungsenna Israel chungah a hung tla a, a tiem zo hman ta naw a, lal Davida inlal lai chanchin zieknaa khom a z�t ziek a ni bok nawh.})Israel thlahai chu v�na arasi anga tam an la ni dingzie LALPAN thu a tiem leiin, Davida chun kum sawmhni hnuoi tieng chu a tiem sa ve nawh. l|QDan hnam hotu Jeroham naupa Azarel. Hienghai po hi Israel hnamhai chunga lukh�ituhai chu an nih.i{KGilead rama Manase hnam z�tve hotu Zekaria naupa Ido; Benjamin hnam hotu Abner naupa Jasiel; [z/Efraim hnam hotu Azazia naupa Hosea; Manase hnam z�tve hotu Pedaia naupa Joel; Zy-Zebulun hnam hotu Obadia naupa Ismaia; Naftalia hnam hotu Azriel naupa Jerimot; RxJuda hnam hotu Davida unaupa Elihu; Isakar hnam hotu Mikael naupa Omri; Jw Levi hnam hotu Kemuel naupa Hasabia le Aron thlahai hotu Zadok; }vsIsrael hnam tin chunga an hotuhai chu: Reuben hnam hotu Zikri naupa Eliezar; Simeon hnam hotu Maaka naupa Sefatia; *uMDivizon sawmpahnina, a thla sawm le thla hninaa hotu chu Netofat mi, Otniel s�ngkuoa mi Heldai a nih. A divizona um z�t chu mi s�nghni le s�ngli an nih.#t?Divizon sawmpakhatna, a thla sawm le thla khatnaa hotu chu Efraim thla Pirathon mi Benaia a nih. A divizona um z�t chu mi s�nghni le s�ngli an nih.s Divizon sawmna, a thla sawmnaa hotu chu Zera thla Netofat mi Maharai a nih. A divizona um z�t chu mi s�nghni le s�ngli an nih.r Divizon pakuona, a thla kuonaa hotu chu Benjamin thla Anathot mi Abiezer a nih. A divizona um z�t chu mi s�nghni le s�ngli an nih.q Divizon parietna, a thla rietnaa hotu chu Zera thla, Husat mi Sibekai a nih. A divizona um z�t chu mi s�nghni le s�ngli an nih.p Divizon pasarina, a thla sarinaa hotu chu Efraim thla Pelon mi Helez a nih. A divizona um z�t chu mi s�nghni le s�ngli an nih.o  Divizon parukna, a thla ruknaa hotu chu Teko mi Ikes naupa Ira a nih. A divizona um z�t chu mi s�nghni le s�ngli an nih.n Divizon pangana, a thla nganaa an kawmandar chu Izra mi Samhut a nih. A divizona um z�t chu mi s�nghni le s�ngli an nih..mUDivizon palina, a thla linaa hotu tak chu Joab unaupa Asahel a na, ama thl�ktu chu a naupa Zebadia a nih. A divizona um z�t chu mi s�nghni le s�ngli an nih.l%Hi Benaia hi a nih 'Pasaltha Sawmthum' laia mi huoisen, sawmthum chunga hotu nina cheltu kha. A divizon inrawitu chu a naupa Amizabad a nih.8kiSipai divizon pathumna, a thla thumnaa kawmandar chu thiempu Jehoiada naupa Benaia a nih. Ama chu sipai lu tak a na, a divizona um z�t chu mi s�nghni le s�ngli an nih. jThla hninaa divizon hotu chu Aho mi Dodai a na, a hnuoia hotu chu Miklot a nih. A divizona um z�t chu mi s�nghni le s�ngli an nih.`i9Ama chu Perez thlaa mi a na, thla khatnaa sipai hotu po po chunga hotu lien tak a nih. hDivizon pakhatna, a thla khatnaa hotu chu Zabdiel naupa Jashobeam a nih. A divizona um z�t chu mi s�nghni le s�ngli an nih. g 'Hi hi Israel mi, s�ngkuo tina lukh�itu, sipai s�ngkhat pei le zakhat peia kawmandar hai le an ofisar hai, lal Davida sipai divizona thang, kum tluona thla khat peia inthl�khai z�t inchikna chu a nih. Sipai divizon khata um chu mi s�nghni le s�ngli an nih.f' Jeria chun unau, s�ngkuo tina lukh�itu mi s�nghni le s�ngsari zet a lo nei a, chuonghai chu Jordan vadung sak tieng Reuben hai, Gad hai le sak tienga Manase hnam z�tve hai ram s�nga sakhuo tieng thil le tuols�ng tieng thu r�ltu dingin Davida'n a ruot a.keOAn s�ngkuo chanchina a'n ziek d�nin, Hebron mihai thuoitu tak chu Jeria a nih. Davida inlala inthoka kum sawmlinaah Hebron thlahai chanchin an sui suok a, Gilead biel Jazera khuoah mi hr�t le huoisen an lo um teu el a. Id Hebron mi Hasabia le a unauhai, mi huoisen s�ngkhat le zasarihai chu Jordan vadung thlang tieng ram optuah an sie a, sakhuo tieng thu le v�ntl�ng thil ngaituo hlaktu dinga ruot an nih. {coIzar mi Kenania le a naupahai chu tempul puo tieng sina inhmang, Israel ram s�nga hotu le ror�ltuhai an nih. 9bkZawlnei Samuel hai, Kisa naupa Saula hai, Nera naupa Abner hai, Zeruia naupa Joab hai le mi dang dangin an inhl�n ta po po enkoltu le vongtu chu Selomit le a unauhai an nih.OaR�ll�k sum thenkhat chu LALPA in siemna dinga an inhl�n a nih. `wSelomit le a unauhai chu lal Davida le an s�ngkuoa lukh�itu sipai s�ngkhat chunga le zakhat chunga kawmandar hai le kawmandar hrang hrang haiin r�ll�k sum hmun thienghlima an hung inhl�n po po siekhawmna in enkoltu le vongtu an nih. ,_QChun, Gersom unaupa Eliezar naupa chu Rehabia a na, chu naupa chu Jesaia a na, chu naupa chu Joram a na, chu naupa chu Zikri a na, Zikri naupa chu Selomit a nih. N^Mosie naupa Gersom naupa Subael chu sum tieng enkoltu lu tak a nih. J] Aram mihai, Izar mihai, Hebron mihai le Uziel mi haia inthokin: 8\kLALPA tempula sum sie khawmna in vongtu an nih. [Chuonghai chu Ladan thlahai, Ladan s�ngkuoa lukh�ituhai, Gerson mi tia hriet Jehieli le a naupahai Zetham le Joel hai an nih. ZChun, Pathien ina rosum siekhawmna le Pathien kuoma thil inhl�nhai siekhawmna in chu an unau Levihai bokin an v�ng a. lYQChuong ang chu a nih kotkh�r v�ngtu pawla Kora thlahai le Merari thlahai an inth� d�n chu.nXUThlang tieng in inhuon s�nga dingin a l�tnaah mi pali, a huon s�ngah mi pahni an diuti bok a. WSuo tieng kotah ni tin Levihai paruk, hmar tieng pali, sim tieng pali, thil sie khawmna kudamah pahni ve ve, an diuti a. 8ViThlang tieng kot le a chung tienga Saleket kotkh�r v�ng chu Supim le Hosa chanah a tlu bok a. V�ngtuhai v�ng s�ng ding le an inthl�k hun ding chu an ruot vong a. uUcSim tieng kotkh�r chu Obed-Edom chanah a tlu a, thil sie khawmna in kot chu a nauhai chanah a tlu bok a. 1T[Thum an vawr chun suo tieng kotkh�r chu Meselemia chanah a tlu a. A naupa, ror�ltu var tak Zekaria dingin thum an vawr nawk a, hmar tieng kotkh�r chu a chang a. bS= A chin a lien, an s�ngkuo zir ang peiin kotkh�r tina diuti ding chu thum an vawr a. 0RY Chuong ang chu an lukh�ituhai hmanga an unau danghaiin an thaw hlak ang boka LALPA tempula kotkh�r v�ng sin chu thaw dinga v�ngtu pawl an siemhai chu an nih. Q} a dottu Hilkia, a pathumna Tabalia, a palina Zekaria hai an na, a naupahai le unauhai chu an r�ngin sawmpathum an nih.rP] Merari thlaa mi Hosa naupahai chu Simri (a upa tak a ni nawa chu a pain naulut�r nina a p�k a nih), WO' Meselemia khomin naupa le unau sawm le pariet, mi thei tak tak vong a nei a. NChuonghai chu Obed-Edom thla, a naupahai le unauhai, rongbawlna konga mi hr�t le thei tak tak, an r�ngin mi sawmruk le pahni an nih. wMgSemaia naupahai chu Otni, Refael, Obed le Elzabad an na; a unauhai Elihu le Semakia khom mi thei tak an nih. ^L5A naupa Semaia naupahai khom mi thei tak vong le anni s�ngkuoa lukh�itu an nih. qK[a parukna Amiel, a pasarina Isakar le a parietna Peulethai an nih. Ama chu Pathienin mal a sawm a nih. {JoObed-Edom naupahai chu a upa tak Semaia, a dottu Jehozabad, a pathumna Joah, a palina Sakar, a pangana Nethanel, OIa pangana Elam, a parukna Jehohanan le a pasarina Eliehoenai an nih. kHOMeselemia naupahai chu a upa tak Zekaria, a dottu Jediael, a pathumna Zebadia, a palina Jatniel, |G sKotkh�r v�ngtu pawlhai chu: Kora thlahaia inthoka mi chu Asaf naupahai laia pakhat Kore naupa Meselemia a nih. rF]a voi sawmhni le voi linaa chun Romamti-Ezer le a unauhai le naupahai sawm le pahnihai chungah a tlu a. fEEa voi sawmhni le voi thumnaa chun Mahaziot le a unhai le naupahai sawm le pahnihai chungah; fDEa voi sawmhni le voi hninaa chun Gidalti le a unauhai le naupahai sawm le pahnihai chungah; fCEa voi sawmhni le voi khatnaa chun Hothir le a unauhai le naupahai sawm le pahnihai chungah; [B/a voi sawmhninaa chun Eliatha le a unauhai le naupahai sawm le pahnihai chungah; cA?a voi sawm le voi kuonaa chun Malothi le a unauhai le naupahai sawm le pahnihai chungah; c@?a voi sawm le voi rietnaa chun Hanani le a unauhai le naupahai sawm le pahnihai chungah; f?Ea voi sawm le voi sarinaa chun Josbekasa le a unauhai le naupahai sawm le pahnihai chungah; c>?a voi sawm le voi ruknaa chun Hanania le a unauhai le naupahai sawm le pahnihai chungah; c=?a voi sawm le voi nganaa chun Jerimot le a unauhai le naupahai sawm le pahnihai chungah; d<Aa voi sawm le voi linaa chun Mathithia le a unauhai le naupahai sawm le pahnihai chungah; c;?a voi sawm le voi thumnaa chun Subael le a unauhai le naupahai sawm le pahnihai chungah; b:=a voi sawm le voi hninaa chun Hashabia le a unauhai le nauhai sawm le pahnihai chungah; _97a voi sawm le pakhatnaa chun Azarel le a unauhai le nauhai sawm le pahnihai chungah; T8!a voi sawmna chu Simei le a unauhai le naupahai sawm le pahnihai chungah; W7'a voi kuona chu Matania le a unauhai le a naupahai sawm le pahnihai chungah; U6#a voi rietna chu Jesaia le a unauhai le naupahai sawm le pahnihai chungah; Y5+a voi sarina chu Jesarela le a unauhai le a naupahai sawm le pahnihai chungah; S4 a voi rukna chu Bukia le a unauhai le naupahai sawm le pahnihai chungah; X3) a voi ngana chu Nethania le a unauhai le a naupahai sawm le pahnihai chungah; X2) a voi lina chu Izri (Zeri) le a unauhai le naupahai sawm le pahnihai chungah; T1! a voi thumna chu Zakur le a unauhai le naupahai sawm le pahnihai chungah; K0 Thumvawr hmasa tak chu Asaf naupa Josefa chungah a tlu a, ama le a naupahai le a s�nghai chu sawm le pahnih an nih. A voi hnina chu Gedalia le a unauhai le naupahai sawm le pahnihai chungah; u/cA chin a lien, inch�k lai le zirtirtu khom ni hai sien, an sinthaw ding seng enna dingin thum an vawr a. .An tam tieng chu, an unauhai leh hla sak le rimawi tum inch�k lai m�k le a thiem ta sa po chu, zahni le sawmriet le pariet an nih. D-An r�ng chun an pa rawiin d�rbenthek le perkhuong le tingtang tuma hla le rimawi remin Pathien inah rong an bawl a. Asaf hai, Jeduthun hai le Heman hai ruok chu lalin a ruot an nih. ,3Hienghai po po hi lal zawlnei Heman naupahai an nih. Ama chu Pathienin chawis�ng dinga a tiem a ni leiin naupa sawmpali le naunu pathum a p�k. '+GHeman nauhai chu Bukia, Matania, Uziel, Subael le Jerimot; Hanania, Hanani, Eliatha, Gidalti le Romamti-Ezer; Josbekasa, Malothi, Hothir le Mahaziot an nih. n*UJeduthun nauhai chu Gadalia, Zei, Jesaia, Simei, Hasabia le Matithia, an r�ngin paruk an nih. LALPA kuomah lawmthu hrila, tingtang leh an inp�k huna chawibiek rongbawlna thuoitu an na, an pa Jeduthun chu anni inrawitu a nih.)-Asaf nauhaia inthokin Zakur, Josefa, Nethania le Asarela an nih. Lal inrawina hnuoia chawibiek rongbawlna nei hlak Asaf chu anni inrawitu a nih.\( 3Tingtang hai, perkhuong hai d�rbenthek hai tuma chawibiek rongbawlnaa inhmang b�k dingin Davida le a sipai kawmandarhai chun Asaf hai, Heman hai le Jeduthun hai naupahai chu an thlang suok a, chuonghai chu: ''An unau, Aron thlahai thaw d�n angin an s�ngkuo lukh�itu tak le a naupang tak chen khom rong an bawl d�n ding hrietna dingin thum an vawr hlak a, chu chu lal Davida hai, Zadok hai, Ahimelek hai, thiempuhai le Levi s�ngkuoa lukh�ituhai mithmuah an thaw hlak.x&iMusi nauhai lai Mahli, Eder le Jerimot.Chuonghai po chu Levi thlahai laia s�ngkuo lukh�ituhai chu an nih. #%AKisa nauhai lai Jerameel; 4$cMahli naupa Eleazar, nau pasal nei loa um; 6#gJazia nauhai lai Beno, Soham, Zakur le Ibri; 1"]Merari nauhai lai Mahli, Musi le Jazia; 9!mMika unauhai lai Isia; Isia nauhai lai Zekaria; 7 iUziel nauhai lai Mika; Mika nauhai lai Samir; oWHebron naupahai lai a hmasa takah Jeria, a dotah Amaria, a pathumnaah Jahaziel, a palinaah Jekameam; 9mIzar-hai lai Selemot; Selemot nauhai lai Jahat; "?Rahabia nauhai lai Isia; }sHienghai khom hi Levi chihai laia s�ngkuo lukh�itu an nih: Amram nauhai lai Subael; Subael nauhai lai Jedeiah; Chu chu LALPA, Israelhai Pathienin an pu Aron kuoma thu a lo p�k anga amain LALPA tempula rong an bawl d�n ding a lo ruot chu a nih.hIa voi sawmhni le voi thumna Delaia chungah, a voi sawmhni le voi lina Maazia chungah a tlu a. _7a voi sawmhni le voi khatna Jakin chungah, a voi sawmhni le voi hnina Gamul chungah, V%a voi sawm le voi kuona Pethahia chungah, a voi sawmhnina Jehezkel chungah, \1a voi sawm le voi sarina Hezir chungah, a voi sawm le voi rietna Hapizez chungah, W'a voi sawm le voi ngana Bilga chungah, a voi sawm le voi rukna Imer chungah, Z- a voi sawm le voi thumna Hupa chungah, a voi sawm le voi lina Jesebeab chungah, \1 a voi sawm le voi khatna Eliashib chungah, a voi sawm le voi hnina Jakim chungah, B a voi kuona Jesua chungah, a voi sawmna Sekania chungah, A} a voi sarina Hakoz chungah, a voi rietna Abija chungah, D a voi ngana Malkija chungah, a voi rukna Mijamin chungah, @{a voi thumna Harim chungah, a voi lina Seorim chungah, [/An vawr hmasa tak chu Jehoiarib chungah a tlu a, a voi hnina chu Jedaia chungah, ykLal le thoktuhai le thiempu Zadok le Abiathar naupa Ahimelek hai hmaa chun thum chu Eleazar s�ngkuo le Ithamar s�ngkuo ink�ra chun ink�rthl�kin an vawr a, Levi mi, lekha ziektu, Nethanel naupa Semai chun a lo ziek thl�k pei a. T !Eleazar le Ithamar thlahai lai chun tempula hotu le Pathien rongbawlna tienga hotu an um ve ve si leiin hlei nei bik um loa rong an bawl theina dingin an rongbawl d�n ding indotin thumvawrin an sem a.t aIthamar thlahai n�k chun Eleazar thlaa mi chu s�ngkuo lukh�itu an tam lem dai leiin, chuong ang dungzui chun an the a, Eleazar thlahai chu s�ngkuo sawm le parukin an the a, Ithamar thlahai chu s�ngkuo parietin an the bok a.  #Eleazar thlaa mi Zadok le Ithamar thlaa mi Ahimelek hai thangpuiin Davida chun an rongbawl d�n ding ang peiin a pawl pawlin a the dar a. yNadab le Abihu chu thla nei loin an pa n�kin an thi hmasa lem a, Eleazar le Ithamar hai chun thiempu sin an thaw a.  Aron thlahai pawl hrang hranga an insiem d�n chu hieng ang hi a nih: Aron naupahai chu Nadab, Abihu, Eleazar le Ithamar an nih. 2] Intuokna Puon in enkol d�m, Hmun Thienghlima biekb�k enkol d�m, LALPA ina rongbawl, an unau Aron naupahaiin thaw ding an ruot ang pei thaw d�m chu an sin a nih.#chawlnia d�m, thla thara d�m, hunbi nei k�t hrang hranga an thaw dinga ruot ang peia LALPA kuoma pumraw thilhlan inhl�n rop d�m, _7Chun, t�k tin le z�n tieng z�ta LALPA kuoma lawmthu hril le ama inp�k d�m, QBei sie ding d�m, bu le b�l inhl�na hmang ding beiphit indip tak buotsai d�m, chol thang lo bei p�r amanih, b�la ur amanih zeu amanih d�m, indik thlapa thil b�k le inkhi d�m a nih. OLevihai sinthaw chu Pathien Tempula rongbawl, Aron nauhai thangpui d�m, Tempul tuolzawl le pindan s�nga thil serhai po po vong thienghlim le LALPA ina rongbawlna dang hrim hrima inhmang a nih. Davida thup�k nuhnung tak ang dungzuiin Levi chia mihai chu kum sawmhni an tlingin rongbawla ko thei dingin an hming ziek vong a nih.hILevihai khomin biekb�k zawna, b�r le b�lhai an som pei ngai ta naw nih" a lo ti hrim a. Davida ngeiin, "LALPA Israel Pathien chun a mihai muongna pe a, ama chu kumkhuoa Jerusalema cheng dinga a hung tah leiin, 3_Chuonghai po chu Levi thla, an s�ngkuo hming inziek d�n anga s�ngkuo lukh�itu, LALPA ina rongbawla thang, kum sawmhni chin chung tieng an tiem pohai chu an nih. NMusi naupahai chu Mahli, Eder le Jerimot, an r�ngin pathum an nih.e~CEleazar chun naupa nei loin naunu chauh a nei a, an laichin Kisa naupain nuhmeiah a nei a. _}7Merari naupahai chu Mahli le Musi an nih. Mahli naupahai chu Eleazar le Kisa an nih. K|Uziel naupahai chu a upa lem Mika a na, a naupang lem Isia a nih.s{_Hebron naupahai laia upa tak chu Jeria, a dottu Amaria, a pathumna Jahaziel le a palina Jekameam an nih. 7ziIzar naupahai laia upa tak chu Selomot a nih. y Eliezar thlahai laia upa tak chu Rehabia a nih. Eliezer chun naupa dang a nei naw a, sienkhom Rehabia chun naupa tam tak a nei. 8xkGersom naupahai laia upa tak chu Subael a nih. 5weMosie chun naupa Gersom le Eliezar a nei a. Iv Pathien mi Mosie thlahai chu Levi chihai laia z�l sa an nih. muS Amram naupahai chu Aron le Mosie an nih. Aron le a thlahai chu LALPA bieknaa rimtui rawtu, in thawina thilhl�nhai inhl�na hmangruo thienghlim enkoltu le LALPA hminga mipuihai ta dinga malsawm hriltu dinga ser hrang an nih. Tt! Kohat naupahai chu Amram, Izar, Hebron le Uziel, an r�ngin pali an nih. s/ Jahat chu a upa tak a na, Ziza chu a pahnina a na, Jeus le Beria hai chun nau an hau naw leiin sin insem pha leh s�ng khat angin an tiem hlak. zrm Chun, Simei naupahai chu Jahat, Ziza (Zina), Jeus le Beria an nih. Chuong mi palihai chu Simei naupahai an nih. sq_ Simei naupahai chu Selemot, Haziel le Haran an nih. Chuonghai chu Ladan s�ngkuoa lukh�ituhai an nih. ;pqLadan naupahai chu Jehiel, Zetham le Joel an nih. 4ocGerson naupahai chu Ladan le Simei an nih. Xn)Davida chun Levihai chu Gerson pawl, Kohat pawl le Merari pawlin a the tawl a.m#Mi s�ngli chu kotkh�r v�ngtu ding an na, s�ngli dang chu LALPA inp�kna dinga lalin rimawi hmangruo a p�khai tumtu ding an nih. lChuong laia mi s�nghni le s�ngli chu LALPA in bawltuhai inrawitu ding an na, s�ngrukhai chu hotu le ror�ltu ding an nih. okWKum sawmthum le a chung tieng Levi thlaa mi pasal an tiem po po chu s�ngthum le s�ngriet an nih. Zj-Israel thlahai lukh�itu po po le thiempuhai le Levi thlahai chu a ko khawm a. ni WDavida chu sawt tak a dam a, a hung upat hle hnung chun a naupa Solomon chu Israelhai lalah a siem a.h Chuongchun, LALPA in Pathien tieng nghain, lungril le thlarauin a rong bawl unla, LALPA Thuthlung Bawm le Pathien ta dinga hmangruo thienghlimhai chu LALPA hminga ding Tempul in bawla chun in l�k l�t vak theina dingin Tempul bawl chu tan ta ro" a ta.\g1"LALPA in Pathien chu in kuomah a um a ni naw am a ni? S�r tinah r�lmuongna a p�k cheu a ni naw am a ni? Hi rama mihai hi ka kutah a hung inhl�n ta a, ram hi LALPA le a mipuihai thu hnuoia um a ni tah. vfeChuongchun, Davida chun Israel hnama lukh�ituhai po po chu a naupa Solomon thangpui dingin thu a p�k a. e/rangkachak le tangkaruo, d�r le th�r ser thiem tak tak i nei teuh ta bok leiin bawl tan nghal el ta rawh, LALPA chu i kuomah um raw se" a ta.sd_Sinthawtu tam tak, thing �ttu hai, lung sertu hai le mi themthiem, iengkima hmang thei i nei teu ta a, c"Inrim takin LALPA in bawlna dingin rangkachak kilogram maktaduoi thum le nuoi li le tangkaruo kilogram maktaduoi thum le nuoi li, d�r le th�r khom b�k seng lo le thing le lung ch�khai ka lo l�k khawm ta a, sienkhom i la l�k sa ngai a tih. 2b] Israelhai ta dinga thuruothai le D�nhai LALPAN Mosie a p�k kha i zawm phot chun hmuingil pei i tih. Hr�t tak le huoi takin um rawh; ti naw la, z�m bok naw rawh.a3 Israelhai chunga ror�ltuah LALPAN a sie pha che leh varna le hriet thiemna pe sien la che, chuongchun LALPA i Pathien d�n chu zawm thei i tih. `) "Tuhin ka naupa, LALPA chu i kuomah um sien la, hmuingil pei la, LALPA i Pathienin a in bawl dinga a ti che hi hung bawl hlawtling ngei rawh. 3__ Ama chun ka hminga ding in chu bawl a tih. Ka naupa n�ng a ta, kei chu a pa n�ng ka tih. Israelhai chunga a ram lalthungpha chu kumkhuoa dingin suknghet ka tih' tiinm^S Ngai ta, inremna dit mi naupa a hming Solomon p�ng ka ti che a, a hming hi 'muongna' ti a ni ang hrimin, a v�l rama a hm�lmahai po po lakah r�lmuongna p�ng ka ta, ama inlal s�ngin inremna le muongna inl�ng a tih. U]#Nisienlakhom, LALPA thu ka kuomah a hung tlung a, 'Indonaah i thang rawn a, thisen tam tak i lo insuo ta a. Hi hnuoia hin ka mithmuah thisen i'n suo rawn ta leiin ka hminga ding in bawl thei naw ti nih. l\QDavida chun Solomon kuomah, "Ka naupa, LALPA ka Pathien hminga ding in bawl ka lo lungril hlak a. m[SA naupa Solomon chu a ko a, LALPA Israelhai Pathien ta ding Tempul bawlp�k dingin thu a p�k a. "Z=Davida chun, "Ka naupa Solomon hi a la naupang a, chinch�ng a la hriet tlawm a, LALPA in ding a bawl ding hlak chu hnam tin mithmua mawi ropui le hmingthang tak ding a ni si leiin ch�k ka lo buotsaipui lawk ding a nih" a ta, a thi hmain nasa takin a lo s�k khawm hman a nih. n~~y}}f||{zz'yxx2ww)vuttsrqqpp=oomqlkjj9ihhfgg_eeJd`ccbfba``3__8^g]]/\[ZYY%XWWtVUTT(S7RQQQQP]OORO!NN MMLLKK J3IFHHwHGCFFELDCBA;@@t@ ?? >=V<<;::c9877'6 5443O2l100@/..-2,w++#*)(W''&O%d$$#*""Y! J #t$u?}oEZN p d M54 ah8hmI Nangma chunga lawmtu LALPA i Pathien ta dinga ror�ltua a lalthungphaa sietu che chu inp�kin um raw se. LALPAN kumkhuoin Israelhai tungding a nuom leiin fel tak le indik taka an ror�ltu dingin a sie che a ni hi" a ta.l I mihai hi ieng ang lawma hamtha am an na! I bula ch�ng, i varna thu ng�ithla roptu i siehlawhai hi an va hang hamtha ngei de aw! =ks Keima hunga mit ngeia ka hmu hma chun ka lo awi ngai naw a, a chenve khom an mi lo hril naw lem a ni hi tie! Varna le hausaknaah an hung hril n�k daiin i lo ins�ng lem a nih. ljQ Lal kuoma chun, "I thilthawhai le i varziehai ka rama inthoka ka lo hriet kha a lo indik khop el. uic dawkana f�k ding an siehai d�m, a khawnbawl thung khup el hai d�m, rongbawltuhai le an inchei d�n hai d�m, uoiin semtuhai d�m le LALPA tempula pumraw thilhl�n a'n hl�nhai d�m Seba lalnu-in a hmu chun mak a ti hiel a. =hu Solomon varzie d�m, a lal in bawl ropuizie d�m, hgI A thil indon po po chu Solomonin a don vong a, hriet naw le hrilfie harsa ti hrim a nei nawh. $f C Seba lalnuin Solomon hming inthangzie a lo hriet chun zawna khir tak taka fie dingin Jerusalemah a hang inzin a. Hnung zuitu tam tak leh, rimtui le rangkachak le lunghlu tam tak phurtu sanghawngsei ruol leh Solomon kuom a hang tlung a, a lungrila a pai po po chu phorin a titipui a. }esChu taka chun Hiramin a longpuhai, tuinfinrieta che thang mihai chu long leh a tir a, Solomon siehlawhai leh Ofir-ah an fe a, chu taka mi chu rangkachak kilogram s�ngkhat le s�ngrukc laia tam an va phur a, lal Solomon kuomah an inhl�n a.bd=Chu zoah Solomon chu Edom rama Agaba litengsawla um Ezion Geber le Elath a chun a fe a. /cWSolomonin bawl d�n dinga a riruong ang thlapin LALPA Tempul chu a thut an rema inthoka an zo fel chenin an bawl a, chuongchun LALPA Tempul chu zo fel a lo ni ta a.b%Lal Davidan thiempuhai le Levi-hai thaw ding le rosum siena an enkol d�n dinga thu a p�k iengkim chu a p�k ang thlapin an thaw vong a.yakA pa Davida lo ruot tah angin thiempu pawl le Levi pawlhai chu an chanpuol seng ni tina thaw t�l ang peia thaw ding, hlaa inp�kna thuoitu pawl d�m le ni tina an mamaw ang peia thiempuhai thangpuitu ding d�m a ruot a. Kotkh�r hrang hrang v�ngtu ding a pawl pawlin a ruot bok a. Chuong anga an thaw ding seng chu Pathien mi Davidan a lo ruot sa diem a nih. `  Mosie thup�k anga ni ser b�k Sabat hai, thla thar lawmna nia hai, k�t bi nei huna hai, kum khata k�t pathum- chol thang lo bei k�ta d�m, chawlkar k�ta d�m le bawkte k�ta d�m pumraw thilhl�n inhl�n dinga bitukhai chu a'n hl�n a. i_K Solomon chun tempul hulhliep hmaa LALPA maich�m a siema chun inthawinahai a'n hl�n hlak a. ^y Solomon chun "Ka nuhmei chu Israel lal Davida inah a um ding a ni nawh, LALPA Bawm l�tna hmun taphot chu hmun thienghlim a ni si a" a ta, Faraw naunu chu Davida Khawpuia inthokin ama puola a ch�ngna dinga a bawlp�k ina chun a thuoi tung a. k]O Chuonghai chu mipuihai inrawitu, Solomon thoktu luhai an na, an r�ngin zahni le sawmnga an nih.&\E Israel thlahai ruok chu Solomonin siehlaw anga sor ve loin, sipaia d�m, sipai hotua d�m, tawlailir le sakor chung chuong mihai hotua d�m a sie lem a. _[7Solomonin suoka neiin sinthawah a sor lui a, tu chen hin chuong ang chun an la um a. Z Israel mi ni lo hnam danghai, Israelhaiin sukbohmang loa an hl� Hit hai, Amor hai, Periz hai, Hiv hai le Jebu hai thlahai chu IY Chuong ang bokin Baalat khuo le Jerusalem le Lebanon le a lalram s�ng po poa hmangruo sie khawmna le sakor-tawlailir le indosakor sie khawmna khawpui po po hai chu a'n din thar vong bok a. XBeth Heron chuonchung le Beth Heron chuonhnuoia khuohai chu a bawl tha a, kul bang nei, kotkh�r le a kalna nei vongin a siem a. vWeThlal�ra khuo Tadmor chu a bawl tha a, Hamat biela hmangruo siekhawmna khuo po po khom a'n din tha bok a. >VwChu zoah Solomon chun Hamat Zoba a bei a, a l�k a. mUSHiramin khuo a p�khai chu a bawl tha a, chuong khuoa hai chun Israelhai chu hmun a'n khuortir a. YT -LALPA tempul le ama in ding kum sawmhni s�nga Solomonin a bawl zo hnung chun, SwMihai chun, 'Aigupta rama inthoka an pi le puhai thuoi suoktu LALPA an Pathien chu an nghatsan a, pathien dang an chel a, an biek a, an rong an bawl leiin hieng sietna po po hi an chungah LALPAN a hung intlungtir a nih' tiin la don an tih" a ta.+ROTu hin hi Tempul hi ropui hlein inlang sienkhom, a fe p�l taphotin pangzatin, "Iengti lawm lawma hienga LALPA an Pathienin a thaw el am a na?" la ting an tih. >Quka p�k tah hi rama inthok hin Israelhai chu phawi hmang ka ta, ka hminga dinga ka sukthienghlim tah hi Tempul hi hnawl bok ka ta, hnam tin nuizatbur le hmusit hung n�ng a tih. |Pq"Amiruokchu, nangnin mi nghatsan a, ka thup�khai le thusuokhai zawm lo a, pathien dang rong bawla in biek chun, 3O_i pa Davida kuoma. 'Israelhai lalthungpha hluotu ding chu mi inv�i naw ti nih' ti a ka lo tiem tah angin, Israelhai chungah i lalthungpha chu kumkhuoin suknghet ka tih+NO"Nang khom i pa lungril ang put a, ringum tak le ng�l taka ka hmaah i khawsa ve a, ka thup�khai po po zui a, ka thusuokhai le D�nhai po po i zawm ve chun, MKumkhuoa ka hming umna dingin hi Tempul hi ka ruot a, ka sukthienglim ta a, chutaka chun ka mit le ka lungril fu zing hlak a tih.^L5Hi hmuna tongtaia in hung hnina laka chun ka mit phong ka ta, ka na sit bok ka tih. eKCka hming puttu ka mihaiin inpha hnuoia ka kuomah an hung tongtai a, an mi zong a, an um d�n suolhai an nghatsan chun, v�na inthokin lo ng�ithlang ka ta, an suolhai ngaidam ka ta, an ram chu thawi dam nawk ka tih. EJ V�nhai ka kh�r leia hnuoiah ruo hrim a s�r naw ch�ng amanih, khau hon ka hung tir leia a ram an f�k ram ch�ng amanih, ka mihai laia hripui ka hung inl�ngtir ch�ng amania, *IM z�nah Solomon kuomah LALPA a hung inl�r a, a kuomah "I tongtaina ka lo hriet a, hi hmun hi ka kuoma inthawina in hung inhl�nna ding tempulah ka ruot tah. +HO Solomonin LALPA Tempul le ama in chu a nuom ang taka bawl zo a, LALPA Tempula ding le ama ina dinga thaw ding a lungrila a lo phan po pohai a hlen suok zo chun, dGA Chun, thla sarina ni sawmhni le ni thum ni chun mipui chu a'n t�ntir a, LALPAN Davida le Solomon le a mi Israelhai chunga a thatna a'n langtir lei chun hlim tak le lawm takin mihai chu an in tieng an k�r nawk ta a.%FC A ni riet ni chun inkhawmna ropui tak an nei a, chuong ang chun ni sari s�ng Tempul inhl�n lawmna an hmang b�kah ni sari dang k�tb an hmang bok a. EChu tum chun Solomon le Israel mi po po, Hamat Kawna inthoka Aigupta Varuom chena mi pungkhawmhai chun ni sari s�ng k�t an hmang a. ?DwD�r maich�m a siem chun pumraw thilhl�n d�m, bu le b�l thilhl�n d�m le sathau an inhl�nhai chu a keng naw leiin Solomon chun LALPA tempul hmaa tuolzawl inhuon s�ng khom chu a'n hl�n thienghlim a, chu taka chun pumraw thilhl�n le inremna inthawina thilhl�na a thauhai chu an inhl�n a.8CiThiempuhai chu an hmun sengah an ng�r a, Levi-hai khom, "A hmangainan kumtluong a dai" tia LALPA an chawibiek ch�nga an tum hlak dinga Davidan LALPA rimawi hmangruo a'n siemtirhai chu chawiin an ng�r a. Levihai epa chun thiempuhaiin tawtawrawt an m�t a, Israel mipui po po chu an ng�r thup a.FBLal Solomon chun inthawinain bawngchal s�nghni le s�nghni le beram le k�l nuoikhat le s�nghni a'n hl�n a. Chuong ang chun lal le mipuihaiin Pathien Tempul chu an inhl�n a nih. SAChuongchun, lal le mipuihai chun LALPA hmaah inthawinahai an inhl�n a. @Israel thlahai po poin v�na inthoka mei hung tla le Tempul chunga LALPA ropuina inz�m an hmu chun tempul tuolzawl lungrema chun bawka hnuoi sikin an bokkhup a,"Ama chu a tha si a,A ngilneinan kumtluong a dai"tiin lawmthu an hril a, LALPA chu an chawibiek a.Z?-LALPA ropuinain LALPA tempul a sip lei chun thiempuhai chu an l�t thei naw a. '> KSolomon tongtai zo chun v�na #=?*I hriek n�l hi LALPA Pathien,Hnawl hmang ngai hrim hrim naw la,I siehlaw Davida kuomaI tiem hmangaina ropui kha,Theinghil ngai hrim hrim naw rawh"a ta.h<I)Tuhin hung tho la LALPA Pathien,I thilthawtheina Thuthlung Bawm leh,I tempula hin hung ch�ng ta rawh.I thiempuhai chu LALPA Pathien,Sandamnain inthuom tawl la,An chunga i thatna leiin,I mi thienghlimhai chu hlim raw se. ;3("I siehlaw hnina le i mi Israelhai hnina lakah i mit ins�m ngai naw la, hi hmuna inthoka an hung ko pha che chun lo ng�ithlap�k hr�m rawh. ):K'i ch�ngna v�na inthokin an tongtaina le hnina chu lo ng�ithlap�k la, an hnina chu lo pomp�k la, i laka i mipuihai thil suol thaw chu lo ngaidam rawh.g9G&an hm�lmahai, sala thuoituhai rama inthoka lungril le thlaraua nangma tieng hung ngha k�r a, an pi le puhai i p�k ram tieng, i khawpui thlang le i hming dinga ka bawl Tempul tieng hi nghaa an hung tongtai pha chun, A8{%sala an thuoina hmunah inngaituo suok a, ins�r a, an int�ngna rama inthokin hung ng�n a, 'Thil suol kan lo thaw a, poi kan lo tawk a, rilo takin kan lo khawsa a nih' an ti pha, G7$"I lakah thil suol an thaw a, (tu khom suol lo an um bok si naw a), an chungah i lung a sen a, hm�lma kutah i p�k a, an ram tieng, hn�i t� amanih hla tak amaniah sala an thuoi pha, u6c#i ch�ngna v�na inthokin an tongtaina le hnina chu lo ng�ithlap�k la, an hnina chu lo pomp�k rawh.@5y""I mihaiin hm�lmahai an bei pha, i tirna hmun chu khaw tieng khom ni sien, i khawpui thlang le i hminga ding Tempul ka bawlna hmun tieng hi nghaa LALPA kuoma an hung tongtai chun, t4a!i ch�ngna v�na inthokin lo ng�ithla la, ram dang mi thil hni chu lo thawp�k la, chuongchun i mi Israelhai ang boka khawvela hnam tinin i hming hung hrein, tiin, hi ka Tempul bawl hin i hming a put ngeizie hung hre thei an tih. 3 "Ram dang mi, i mi Israelhai ni ve lo, sienkhom i hming leia ram hla taka inthoka hung pantu che khom, (i hming ropui tak le kut hr�t tak phara i thawp�kzie hi mihaiin an la hung hriet pei ding a ni si leiin) Tempul tieng nghaa an hung tongtai pha chun, 2Chuongchun, kan pi le puhai kuoma ram i p�ka hin an um s�ng chun ieng lai khomin nangma ti nach�ng hung nei pha tang an tih.@1yi ch�ngna v�na inthokin lo ng�ithla la, ngaidam la, che la, an ngaituona seng i hriet leiin an nina ang peiin thaw rawh, nangma chauh hi mihriem po po lungril hretu i ni si a. 70gi Tempul tieng kut hung phar a, hrem an tuor d�n chit chu mani lungril sengah pai a, i mi Israelhai laia mi tu khomin i kuomah tongtaia hnina an hung intlun ch�ng chun, c/?"A ramah t�m tla a, hripui d�m, inlawngna d�m le hmonna hri d�m inl�ng a, khauthikthi le tuktulung d�m int�m a, hm�lmahan an khuohai inhuol a, sietna le hri le hrai ieng khoma a tl�k buok ch�ngin, I. v�na inthokin lo ng�ithla la, i siehlaw, i mi Israelhai suolna chu lo ngaidam la, an khawsak d�n ding lampui indik kawkhmu la, i mihai rochana i p�k rama hin ruo hung ins�rtir rawh.>-u"I mihaiin i lakah thil suol an thaw leia vanin ruo hrim a'n s�rtir ta naw changin, hi hmun tieng hi nghaa hung tongtai a, i hming lam a, i hrem leia an suolhai an sim pha chun, ,!v�na inthokin lo ng�ithla la, i mi Israelhai suolna chu ngaidamp�k la, an pi le puhai kuoma ram i p�ka chun thuoi k�r nawk rawh.2+]"Nangma lakah an suol leia hm�lmahaiin i mi Israelhai an hne ch�ngin, nangma tieng hung ngha k�r a, i hming lam a, hi Tempula hin ngaidam an hung inhni pha chun, p*Yv�na inthokin lo ng�ithla la, che nghal la, i siehlawhai chungah ro hung r�l la, a thiem naw lem lu chunga chun a thil suol thawna maw chu intl�ktir la, poi tawk nawtu chu thiem inchangtir la, a thiemzie chu namnghet rawh.)w"Mi tu khomin a tuolbawm poi a tawk a, hi Tempula i maich�m hmaa a thiem thu inkh�m meua a hung intlun pha chun, _(7Hi hmun tieng hi nghaa i siehlaw le i mi Israelhai kan hung tongtai pha chun mi lo ng�ithlap�k rawh. A nih, i ch�ngna v�na inthok chun lo ng�ithla la, i hriet pha leh kan suolnahai lo ngaidam hlak rawh. K''Chu taka chun ka hming chu um a tih' i lo tina hmun tieng hi ngha a, i siehlaw hung tongtaina chu i lo ng�ithl�k theina dingin, hi tempula hin s�n le z�nin mit inl�n zing hlak rawh. <&qChuong sa khom chun aw LALPA Pathien, zangaina hnia i siehlaw tongtaina hi lo ngaisak la, voisuna i hma ngeia tongtaia i siehlaw hung kona che hi lo ng�ithlap�k hr�m rawh. O%"Amiruokchu aw LALPA, hnuoia mihriemhai lai chu i ch�ng tak tak ding am a ni? V�n ins�ng tak hmanin a keng naw che a, hi ka Tempul bawla lem hin chu i va hang inleng naw nasa zuol awm de aw! W$'Aw Israelhai Pathien, ka pa Davida kuoma thu i tiem kha hung hlen ngei rawh. #)"Tu hin aw LALPA, Israelhai Pathien, ka pa Davida kuoma, 'Ka mithmua i um d�n anga i thlahai khom ka mithmua fimkhur taka ka d�n an zawm ve phot chun, Israel lalthungpha hluotu ding mi chu invai ngai naw ti nih' tia thu i lo tiem kha vong ngei dingin ka ng�n che. "Ka pa, i siehlaw Davida kuoma bau ngeia thu i tiem chu nangma kut ngeiin i hung hlen a, chu chu voisuna kan hmu hih a nih. x!iChuongchun hieng hin a tongtai a: "Aw LALPA, Israelhai Pathien, lungril po poa i lampui hrawtu i siehlawhai kuoma i hmangaina thuthlung vong tlattu, nangma ang hi chung tieng v�na le hnuoi tieng leihnuoiah Pathien dang hrim an um nawh. ; o D�r dawk�n, a dung meter hni le centimeter hnia sei le a khang meter hni le centimeter hnia lien, a'n s�ngzie meter khat le centimeter thum a siem a, Tempul tuolzawl laili taka a'n thut chunga chun a lawn kai a, Israel thla pungkhawm po po hmaah a dingthathuon a, v�n tieng nghain b�n a phar a. uc Chun, Israel mi pungkhawmhai chu hma sonin LALPA maich�m hmaa chun Solomon chu a ng�r a, kut a phar a. lQ Chu taka chun Israel thlahai kuoma a lo thlung, LALPA Thuthlungna Bawm chu ka sie tah a nih" a ta.{ Chun, LALPAN a thutiem chu a hung suknghet a, a tiem tah ang ngeiin kei chun ka pa Davida lalna ka hung hluo a, tu hin Israelhai lalthungphaah ka hung inthung ta a, LALPA Pathien, Israelhai Pathien hminga ding Tempul chu ka lo bawl ta ngei bok a. (I Sienkhom, nang chu ka Tempul bawltu ding i ni nawh, i naupa, i th�lbea inthoka suok ngei chu ka hminga ding Tempul bawltu ding chu a nih' tiin a lo hril a. nUAmiruokchu LALPAN a kuomah, 'Ka hminga ding Tempul bawl nuomna lungril i nei hi i thaw tha ngot el. _7"Ka pa Davida chun LALPA Israelhai Pathien hminga ding Tempul bawl a lungril hlak a. )KAmiruokchu, ka hming umna dingin Jerusalem hi ka lo thlang ta a, ka mi Israelhai chunga ror�ltu dingin Davida hi ka lo thlang ta bok a nih' tiin a lo hril a.Ama chun, 'Aigupta rama inthoka ka mihai ka thuoi suok nia inthok khan Israel hnamhai laia a ieng khuo khom hi ka hming umna ding Tempul bawlna dingin ka la thlang ngai naw a; ka mi Israelhai chunga lukh�itu ding tu khom ka la thlang ngai bok nawh. /"LALPA, Israelhai Pathienin ama bau ngeia ka pa Davida kuoma thu a lo tiem tah chu ama kut ngeia a hung hlen suok tah leiin inp�kin um raw se. ]3Chun, a ngha k�r a, a hmaa ng�r Israel mi pungkhawmhai po po chu mal a sawm a: fETu hin kumkhuoa i ch�ngna ding, i ta dingin tempul mawi tak ka bawlp�k ta che ie" a ta. L Solomon chun, "Aw LALPA, 'S�m s� mupah ch�ng ka tih' i ti a. ucS�m lei chun thiempuhaiin rong an bawl thei ta naw hiel a, Pathien tempul chu LALPA ropuinain a sip si a.T! LALPA inp�kna le a kuoma lawmthu hrilna hla an sak le tawtawrawt an m�t ri chu z�i khatin a luong a. Chuongchun, tawtawrawt le d�rbenthek le rimawi danghai leh rema,"Ama chu a tha si a,A ngilneinan kuomtluong a dai"tia rawl tawp insuoa LALPA inp�kna hla an sak lai chun LALPA tempul chu s�min a hung baw sip ta mup a. G Levi-hai laia rimawi tumtu le hla saktu Asaf hai, Heman hai, Jeduthan hai le an naupahai le s�ngkuohai po po chu puon z�i inhmia khawng thuom inbelin, d�rbenthek d�m, perkhuong d�m le tingtang d�m chawiin maich�m sak tieng pangah an ng�r a. Tawtawrawt m�ttu thiempu za le sawmhni an thang sa bok a. #? Chun, hmun thienghlima inthokin thiempuhai chu an hung suok a. Chu taka thiempu umhai chu ieng ang pawla mi khom ni hai sien, an insukthienghlim vong a. C Bawm s�nga chun Aigupta rama inthoka Israelhai an hung suok hnunga Horeb tl�nga LALPAN an kuoma thu a thlungna lung ph�k pahni Mosien a sie chauh naw chu ieng dang khom a um nawh.M Bawm zawnfung chu a sei leiin a hmawr chu Hmun Thienghlim kota inthok khomin a'n lang ph�k a, sienkhom hmun danga inthok ruok chun hmu thei a ni nawh; chuong ang chun tu chen hin a la um zing. i KCherubhai chun Thuthlung Bawm chungah thla z�rin, bawm le a zawnfunghai chu an z�r khum a. 6 eChuongchun, thiempuhai chun LALPA Thuthlungna Bawm chu a umna ding Tempul s�ngril, Hmun Thienghlim Taka chun an l�k l�t a, cherubhai thla z�r hnuoia chun an sie a. G Lal Solomon le a kuoma Israel mi pungkhawmhai po po chu Thuthlung Bawm hmaa chun an hung a, beram le bawngchal tam tak, a z�t khom inchik le tiem seng ruol lo chu inhl�nin an inthawi a.f EIntuokna Puon in le a cheina le a hmangruo thienghlimhai po po khom chu an zawn tung bok a. d AIsrael upahai an hung tlung chun thiempu Levi-hai chun Thuthlung Bawm chu an zawn tung a, eCChuongchun, Israel mihai po po chu thla sarinaa k�t lai chun lal kuomah an hung khawm a. iKSolomon chun Israel upahai, Israel thlahai laia hnam tin thuoituhai le s�ngkuo tina lukh�ituhai chu Davida Khawpui Zion-a inthoka LALPA Thuthlungna Bawm chu Tempul tienga zawn tung dingin Jerusalemah a'n ch� khawm a. S !LALPA tempul ding Solomonin a bawl zo chun a pa Davidan thil a lo inhl�n ta po po tangkaruo le rangkachak le in cheina hmangruo po po chu a hung l�k a, LALPA tempula rosum sie khawmnaa chun a sie a.;okhawnvar phita chep ruolna hai, thil th�na berbu hai, thl�ng hai, mei l�kna hai d�m; Hmun Thienghlim Tak pindana kotkh�rhai le a pindan puia kotkh�rhai d�m a nih. Nrangkachak hl�ra siem p�rte lim hai, khawnvar hai, chaiche hai, ~uruot anga Hmun Thienghlim hmaa sit ding rangkachak hl�r hlaka siem khawnvar siena hai le khawnvar sit ding d�m; wgSolomonin tempul hmangruo dang a'n siemtirhai chu: rangkachak maich�m d�m, hl�nbei siena dawkan d�m; {oHieng po po Solomonin a'n siemtirhai hi a tam tham �m leiin d�r an hmang z�t khom b�k seng ruol lo a nih.ucLal chun Jordan phai Sukot le Zarethan ink�ra pilbel khurah chuonghai popo chu a'n s�ngtir vong a nih. Pb�r le b�l hai, suodur hai, sa thurna th�rkut hai le chuonghai le inzom thil danghai po po. Huram-Abiin LALPA tempula ding lal Solomon a siemp�khai po po chu d�r tle chi vonga siem a nih. ?~ytuiz�ng le a'n thutna bawngchal sawmpahnihai d�m; .}Wmaih�nhai le an innghatna thuthai; a|; ban s�pa thut mum hmor bawk khei para theibufai lim zali, tlar hnia a rem hai d�m; #{? Chuong a siemp�khai chu: d�r ban pahnih; a ban s�pa thut mum ding a hmor inbawk pahnih; ban s�pa thut mum hmor inbawk pahnihai cheina ve ve hai; 'zG B�r le b�l d�m, vutluo d�m le thil th�na berbu d�m a siem bok a. Chuongchun, Pathien tempula dinga lal Solomonin Huram an siemtir chu a zo ta a. Fy Chun, tuiz�ng chu tempul sim sak tieng kila chun a sie a. %xC Chun, thiempuhai umna ding tuolzawl a siem a, a puo tieng chun tuolzawl lien tak le a kotkh�rpui chu a siem bok a, kotkh�r chu d�r tuiin a'n luon a. w)Dawk�n sawm a siem a, tempula chun sim tieng panga, hmar tieng panga ve ve a sie a. Thil th�na ding rangkachak berbu zakhat a siem bok a. v3Chun, a siem d�n dinga ruot ang takin rangkachak khawnvar siena ding sawm a siem a, tempula chun sim tieng panga, hmar tieng panga ve ve a sie a.muSChu zoah insawpna ding maih�n sawm a siem a, panga chu sim tieng, panga dang chu hmar tieng, a sie a. Chuonghai chu pumraw thilhl�nhai sawpna dingin an hmang a, tuiz�nga mi ruok chu thiempuhai insawpnaa hmang ding a nih. +tOTuiz�ng bang chu millimeter sawmsari le panga vela s� a na, a rei chu no rei ang, lili p�r vul lai ang a nih. Tuiz�ng chu tui litar s�ngli keng a nih. sTuiz�ng chu bawngchal sawmpahni chunga inthut a na, bawngchal pathumin hmar tieng, pathumin sim tieng, pathumin sak tieng, pathumin thlang tieng an ngha a. Bawngchalhai chunga chun tuiz�ng chu a'n nghat a, an r�ngin hnung tieng an innghat tuo seng a. 1r[A rei hnuoi chara chun bawngchal lim, meter chenve dan peia intlarin, a v�t suok a. Chu bawngchal limhai chu tlar hniin a um a, tuiz�ng le sakhata sung vong a nih.Uq#Chun, d�r tuiz�ng kuol a sung a, chu chu a laiah hol tlanga meter li le a chenve le an s�ngzie meter hni le centimeter hni a nih. A rei kuol chu meter sawm le pathum le centimeter hnia lien a nih. xp kSolomon chun d�r maich�m a dung meter kuo, a khang meter kuo, a'n s�ngzie meter li le a chenve a siem a. +oOChu d�r banhai chu tempul kota chun sim tieng pakhat, hmar tieng pakhat a phun a. Sim tienga ban chu Jakin a'n b�k a, hmar tienga mi chu Boaza a'n buk bok a.nA lu thut mum khei par chu khaidiet inher thlopin a v�t kuol a, khaidieta chun theibufai lim zakhat a khai tlar bok a. 9mkChun, tempul hmaa phun ding d�r ban pahnih, meter riet ve vea ins�ng le a s�pa inchuon ding, a lu thut mum meter hni le centimeter hni ve vea ins�ng chu a siem bok a. &lEHmun Thienghlim Tak l�tna puonz�r chu a dumpawl le senduk le sen l�r inpol, pat z�i inhmi taka khawng a na, chu taka chun cherub lem an zep chuoi a.rk] Chuong cherubhai chun meter kuo inkhumin thla an z�r a, kea ng�rin in s�ng tieng an ngha ve ve a. }js Chuong ang bokin cherub dang thla khom chu meter hni le centimeter hnia sei a na, a thla ki pakhat chun tempul bang a va sun phak a, a thla khing tieng chu meter hni le centimeter hnia sei bok a na, cherub pakhat thla ki chu a va hawl phak a. )iK Cherubhai chun thla an z�r a, meter kuo an z�r khum a. Cherub pakhat thla chu meter hni le centimeter hnia sei a na, a thla ki pakhat chun tempul bang a va sun phak a; a thla khing tieng khom chu meter hni le centimeter hnia sei bok a na, cherub pakhat thla ki chu a va hawl phak a. }hs Chun, Hmun Thienghlim Taka sie dingin cherub lim pahni a'n siemtir a, chuonghai chu rangkachaka inluon vong a nih. 4ga A kilna khom rangkachak th�rkil vong a hmang a, th�rkil pakhat chu gram zanga le sawmsari peia rik a nih. Pindan siling po po khom rangkachak tuia inluon vong a nih. MfHmun Thienghlim Tak chu a dung le a khang meter kuo ve ve a na, a s�ng chu rangkachak hlir hlaka inluon vong a na, chu taka ding chun rangkachak kilogram s�nghni le s�ngkhat vel a hmang a. eTempul kalkhanghai, banghai, kotkh�r le tuong hai chu rangkachaka inluon vong a na, a banga hai chun cherub lim a ker a.pdYTempul chu lunghlu chi hrang hrangin a cheimawi a; rangkachak khom Parvaim rangkachak ngot a hmang a. -cSChun, pindan lien lem banga chun far thing a hmang a, chu chu rangkachak hl�r hlakin a'n luon khum a, chu taka chun t�m thing le khaidiet lim a'n chuongtir a. 8biTempul tuolp�k bathl�r chu tempul khang le intiet char, meter kuo a na, a'n s�ngzie chu meter sawmpathum le a chenve a nih. A s�ng chu rangkachaka inluon vong a nih. oaWPathien tempul thut dinga Solomon rem chu a dung meter sawmhni le pasari le a khang meter kuo a nih. Q`Lal a nia inthoka kum lina, thla hnina le ni hninaa chun a bawl tan a. *_ OSolomon chun Jerusalema Moria Muol, a pa Davida kuoma LALPA a hung inl�rna, Jebu mi Arauna hrizawl, Davidan hmun a lo buotsaia chun LALPA tempul chu a bawl a. ^3Chuonghai laia mi s�ngsari chu thil phurtu ding, s�ngriet chu tl�nga lung sertu ding le s�ngthum zaruk chu sinthawhai inrawitu ding an nih.']GA pain intiemna a thaw ang khan Solomon khomin Israel rama ram dang mi um po po chu a tiem a, an r�ngin mi nuoi khat s�ngnga s�ngthum le zaruk an nih. f\Ekeinin Lebanona thing chu i dit z�t z�t lo ph�r kan ta, tuifinrietah Jopa khaw kai chen hung tolp�k kan ti che a, chu taka inthokin nangin Jerusalem tieng i lo tol tung pei ding annawm" tiin donna lekha a thon a.|[q"Ka lalpain a siehlawhai hung thon dinga a tiem huit le barli hai, uoiin le oliv hriek hai chu hung thon sien la, ZA nu chu Dan hnama mi a na, a pa chu Tura mi a nih. Rangkachak le tangkaruo, d�r le th�r, lung le thing, pat senduk le senl�r le dumpawl le z�i inhmi tinr�ng a ieng ieng khom them thiem a nih. Thil ker tienga chemkal le ieng ang ruong�m khom a lim an p�k taphot chu ker thiem vong a nih. I mistiri themthiem ruol le ka pu Davida ruoi mi themthiemhai leh thok tl�ng raw hai se.?Yy Mi themthiem tak el Huram-Abi ka hung tir ding a nih. AX{ Lal Davida kuoma nau var tak, lungvar nei le hriet thiemnaa inthuom, LALPA tempul le ama lal in bawltu ding petu LALPA, Israel Pathien, hnuoi le v�n siemtu chu inp�kin um raw se. VW% Tura lal Hiram chun, "LALPAN a mihai a hmangai leiin an lalah a siem che a. NV I siehlawhai le thing ph�rtuhai chu huit beiphit kilogram maktaduoi hni, barli beiphit kilogram maktaduoi hni, uoiin litar nuoi li le oliv hriek litar nuoi li p�ng ka tih" tiin lekha a thon a.$UA Tempul ka bawl ding chu lien tak le ropui tak a ni ding a ni leiin, thing ka mamaw tawk ka hmu theina dingin ka mihai chu i mihai lai thok ve raw hai se. T/Chun, Lebanon-a inthokin sidar thing, far thing le algum thing mi hung lap�k bok rawh, i mihai chu thing ph�r thiem an nih ti ka hriet si a. S"Chuleiin, Judai ram le Jerusalema mi themthiem, ka pa Davidan a lo ruoi hlakhai le thok tl�ng ding mi pakhat, rangkachak le tangkaruo, d�r le th�r them tienga chemkal, pat senduk le sen l�r le dumpawl nam thiem le thil ker thiem mi hung tirp�k raw khai. tRaSienkhom, v�n z�u tak le ins�ng tak hmana a keng zo lo chu tuin am a tempul ding bawlp�k thei a ta? A hmaa inthawina thilhl�nhai rawna ding chauh naw chu kei telul hin iengtin am a ta dingin tempul chu bawlp�k thei ka ta? Q"Ka tempul bawl ding chu ropui tak a nih, kan Pathien chu pathien danghai po po n�ka r�pthl�k le ropui lem a ni si a. $PALALPA ka Pathien hminga ding tempul bawl tan ka tum m�k a. Chu chu kei le ka mihai ta dinga hmun serh, LALPA hmaa rimtui rawna ding d�m, chatlak loa hl�nbei kan sie zingna ding d�m, z�ng le z�n le Sabat le thla thar hun le LALPA kan Pathien hminga hunbi ruot k�thai kan hmang ch�nga pumraw thilhl�n kan inhl�n zingna ding chu a nih. Chu chu Israelhai thaw dinga kumkhaw thu ruot a ni si a. O)Solomon chun Tura lal Hiram kuomah, "Ka pa Davidan a in a bawl laia sidar thing i lo thon hlak ang khan sidar thing mi hung thon ve raw khai. NThil phurtu mi s�ngsari le tl�nga lung sertu ding mi s�ngriet le anni inrawitu ding mi s�ngthum le zaruk a ruot a.eM ESolomon chun LALPA hminga ding tempul le ama ta ding lal in bawl dingin thup�k a'n suo a. YL -Aigupta rama inthoka an inchawkhai chu tawlailir pakhat peiah tangkaruo shekel zaruk, sakor pakhat peiah tangruo shekel za le sawmnga an p�k a. Anni chun Hit lalhai le Aram lalhai kuomah an zor sawng hlak. oK YSolomon sakorhai chu Aigupta le Kilikia a inthokin lal aiawa sumdawnghai chun an inchawk suok hlak a. =J uA'n lal s�ng hin Jerusalemah tangkaruo le rangkachak chu lung ang elin a b�m hn�r hn�r a; sidar thing khom phai thuta theichang bil ang hiela ngai thei khopin a hau a nih. II  Solomon chun sakor-tawlailir s�ngkhat le zali le indona sakor s�ngkhat le s�nghni a nei a, chuonghai chu tawlailir sie khawmna khawpui hrang hrangah a sie a, a then Jerusalemah a kol a. H  Chuongchun, biekb�k umna Gibeon hmun s�nga inthokin Solomon chu Jerusalem tieng a k�r nawk a, Israelhai chungah ro a r�l a. .G W varna le hrietna ka p�k che b�kah i hma le i hnunga lal tu khomin an nei d�r lo ding sum le pai hai, hausakna hai le chawimawina hai pe sa bok ka ti che" a ta.,F S Pathien chun Solomon kuomah, "Hieng ang lungril hi put a, sum le pai d�m, hausakna d�m, chawimawina d�m le i hm�lmahai thina ding d�m hni lo a, dam sawtna hai khom hni bok lo a, an chunga lala ka siena che ka mihai ro i r�lp�k theina dinga varna le hrietna i mi hni lem leiin, E - Hi mihai hi ka thuoi theina dingin varna le hrietna mi pe rawh. Chuong naw chun i mi hieng zozaihai ro hi tuin am r�lp�k thei an ta?" a ta. D ! Aw LALPA Pathien, pilvut anga tam mipuihai chunga ror�ltuah i mi sie ta si hin chu, ka pa Davida kuoma i thu tiem kha sukpuitling rawh. C  Solomon chun Pathien kuomah, "Ka pa Davida kuoma khan lunginsietna nasa tak i'n langtir a, ama hmunah lalin i mi lo sie ta a. {B qChu z�n chun Solomon kuomah Pathien a hung inl�r a, a kuomah, "I dit dit mi hni rawh, p�ng ka ti che" a ta. A ;Intuokna Puon in hm�ia um d�r maich�ma chun Solomon chu LALPA hmaah a hang fe a, maich�ma chun pumraw thilhl�n s�ngkhat a hang inhl�n a. <@ sAmiruokchu, Hura naupa Uri naupa Bezalel siem d�r maich�m chu Gibeon-a biekb�k hmaa chun a la um zing leiin, Pathien rawn dingin Solomonin chu hmun chu a panpui tawl a nih. ? Pathien Bawm ruok chu Kiriat Jearim-a inthokin Jerusalemah an l�k tung ta a, a siena dinga Davida buotsai puon ina chun an sie a. &> GPungkhawmhai po po chu Gibeon hmun s�ngah a thuoi tung a, chu taka chun LALPA siehlaw Mosiein thlal�ra a siem biekb�k, Intuokna Puon in kha a la um a. A= }Solomon chun Israelhai po po, sipai s�ng chunga kawmandarhai le za chunga kawmandarhai, ror�ltuhai, Israel pahnam tina thuoituhai le s�ngkuo tina lukh�ituhai chu a ko khawm a. < Davida naupa Solomon kuoma chun LALPA a Pathien a um leiin a lalna chu a ram s�ngah a suknghet a, nasa takin a sukropui a.;5chu b�kah a'n lal laia chanchin le a thilthawtheizie po po le ama le Israelhai le a ram chunga thil tlunghai chu kimchang takin an ziek bok a nih.":=Davida inlal lai chanchin, a bula inthoka a tawp chenin, zawlnei Samuel lekhabua hai, zawlnei Nathan lekhabua hai, zawlnei Gad lekhabua hai a chuong a; 9 Upa tak, tar k�na nun hmangin, hausaknaa vur le chawimawi hlawin a thi a, a naupa Solomon chun a lalna chu a hung hluo ta a. 8}Israelhai chungah kum sawmli lalin a um a, Hebron khuoah kum sarih, Jerusalemah kum sawmthum le kum thum a'n lal a nih. B7Jesai naupa Davida chu Israelhai po po chunga lal a nih. ,6QIsrael mihai po po hmuah LALPAN Solomon chu a chawis�ng a, Israel rama a hmaa lalhai laia tu khom la chang ph�k ngai lo lal nina ropui tak chu a'n changtir a.5Hotu po po le mi huoisen le hr�t khawkh�nghai le Davida naupahai po po chun lal Solomon hnuoia k�n dingin thu an intiemkam a. +-~}||i{{Cz|zy xowZvqvutssrrr_q\qpp oyo ndmmRll5kjj ii4hLgkfeddfcwc-baaFa````_x^^]]U\[[\[ZYYIXyXWuVVpU\TTSRRjQQ.P ONNYMMXLL?KK%JIHH FEEUDDCCcBBPAAa@@*??0>>=}<;M::H88f766L65 4433&2100O//q..-,,Z++W*)(''&%%&$G##-"v" ! pg 0l{ Pk$uI C e  / `+5)Aram lal chun tawlailir khaltu hotu kuomah, "Israel lal chauh naw chu mi ch�n amanih mi lien amanih tu khom bei naw ro" tiin thu a p�k a. X4)Israel lal chun Jehosafat kuomah, "Kan indo pha kei chu insiem danglam ka ta, nang ruok chun lal incheiin inchei zing rawh" a ta. Chuongchun, Israel lal chu a'n siem danglam a, indonaa chun a thang ve ta a.i3KChuongchun, Israel lal le Juda lal Jehosafat chu Gilead biela Ramot khuo bei dingin an suok a. R2Mikaia chun, "Dama i hung k�r nawk a ni hrim chun LALPA chun keima hmangin thu a hril nawh tina n�ng a tih" a ta. Chun, ama v�kin, "Nangni mipuihai, in r�ngin ka hril hi inchik r�n ro" a ta.$1Aan kuomah, 'Lal chun hieng hin a tih: Hi mi hi lung inah khum unla, ka hung k�r nawk hma khat chu bei le tui chauh lo pe ro' a tih" tiin thu a p�k a. d0AChun, Israel lal chun, "Mikaia hi khawpui optu Amon le lal naupa Joash kuomah thuoi unla, i/KMikaia chun, "Lo ngai zing rawh, pindan rila inbi dinga i fe ni pha leh la hrieng i tih" a ta. (.IKenana naupa Zedekia chun a hung hnai a, "LALPA thlarau chun i kuoma thu hril lem dingin kei hi iengtik am ie a mi suoksan chu?" tiin Mikaia biengah a ben a. '-GChuongchun, ngai ta, LALPAN hieng i zawlneihai po po hm�ra hin thlarau khelhlip a sie a, siet tuok dingin i chungthu hi LALPA chun a r�l tah a nih" a ta.,{Chun, LALPA chun a kuomah, 'Iengtin am?' a ta. Ama chun, 'Zu f�ng ka ta, zawlnei po po hai hm�rah thlarau khelhlipah inchang ka tih' a ta. LALPA chun, 'Thl�m hne ngei i ta, hlawtling bok i tih. Fe la, chuong ang tak chun zu thaw rawh' a ta. p+YChun, thlarau pakhat hi a hung suok a, LALPA hmaah a ng�r a, 'Keiin thl�m thlu thei ka tih' a ta. O*Chun, LALPA chun, 'Ahab hi Gilead biela Ramot khuoa hang infetir a, r�l kuta thi dingin tuin am thl�m thlu thei a ta?' a ti a. Pakhatin hieng hin a ti a, mi dangin chuong ang chun an ti bok a. 5)cMikaia chun a hril zom pei a, "Chuleiin, LALPA thu hi ng�ithla rawh. LALPA chu a lalthungphaa inthung a, a chang tieng le voi tienga v�n mipui po po ng�r, ka hmu a. &(EChun, Israel lal chun Jehosafat kuomah, "Ka chungthua chu a se tieng zawng naw chu a tha tieng hrim hrim a hril ngai nawh ti ka hril ta hrim che kha" a ta. Z'-Mikaia chun, "Israelhai chu v�ngtu nei lo beram anga tl�nga indar vong ka hmu a; LALPAN, 'Hienghai hin hotu an nei ta naw a, mi tin mani in tieng thlamuong takin inlawi diel raw hai se' a ti a nih" a ta. v&eLal chun, "Voi ieng z�t top am LALPA hminga thutak chauh mi hril dingin thu ka'n khamtir ta che a?" a ta. C%A hung tlung chun lalin a kuomah, "Mikaia, Gilead biela Ramot ka hang bei ding am bei lo ding?" a ta. Ama chun, "Bei la, hlawtling i tih, LALPAN lal kutah a p�k ding a ni si a" a ta. u$c Sienkhom Mikaia chun, "LALPA hringna s�lin ka hril hi, LALPAN a mi hril chauh chu hril thei ka tih" a ta.g#G Chun, Mikaia ko dinga an tir chun a kuomah, "Ngai ta, zawlneihai po po chun inkhuongruol takin lal chu hlawtling ngei dingin an hril a nih. Nang khomin anni ang chun ngai ve la, a tha tiengin hrilp�k ve raw khai" a ta. *"M Chuong ang bokin zawlnei po po chun, "Gilead biela Ramot-ah hang fe la, hang hlawtling rawh khai, LALPAN lal kuomah a p�k ding a nih" tiin an hril seng bok a.1![ Chun, Kenana naupa Zedekia chun th�rin siel ki lim a siem a, "Hieng ang hin LALPAN a hril: 'Hi ki hin Aram mihai chu an bohmang chenin phir tlang i tih' tiin" a ta. E  Israel lal le Juda lal Jehosafat chu Samaria kul kotkh�r bula hrizawla chun lal thuom inbelin, an lalthungphaa ve vea chun an inthung a, zawlnei dang po po chun an hmaah thu an hril a. `9Lal chun a thoktuhai laia mi pakhat a ko a, "Imla naupa Mikaia hang ko vat rawh" a ta.5cIsrael lal chun, "LALPA mi rawnp�k ding zawlnei pakhat Imla naupa Mikaia chu a um annawm. Amiruokchu ama hi ka mi theida zawng tak el a na, ka chungchang thu hi a se tieng ngot naw chu a tha tieng a la hril ngai hrim hrim nawh" a ta. Jehosafat chun, "Lalin chuong chun ti naw hr�m raw se" a ta. s_Sienkhom, Jehosafat chun, "Hi taka hin LALPA zawlnei tu amani b�k hang rawn ding an um naw maw?" a ta. _7Chuongchun, Israel lal chun zawlnei zali a ko khawm a, an kuomah, "Gilead biela Ramot khuo ka hang bei ding am bei naw ding?" tiin a'n don tawl a. Anni chun, "Hang bei rawh, LALPAN i kutah p�ng a ti che" an ta. a;Chun, Jehosafat chun Israel lal kuomah, "LALPA thu d�m la ngh�k phot la tie" a ta. a;Ama chun Jehosafat kuomah, "Gilead biela Ramot khuo i mi hang r�npui nuom naw maw?" a ta. Jehosafat chun, "Kei le nang le ka mihai le i mihai chu thang hmunkhat ei ni a, r�l chu ei bei tl�ng ding annawm" a ta.?wKum iemani z�t hnunga chun Israelhai lal Ahab hmu dingin Samaria-ah a zu fe a. Ahab chun beram le bawng tam tak a lo that a, Gilead biela Ramot khuo chu dopui dingin a lo fiel a.  Jehosafat chu hausaa a hung ropui ta hle hnung chun ama s�ngkuoa mi le Israel lal Ahab s�ngkuoa mi chu inneitir dingin rem a ruot a. %(A um nawh) PJehozabad, indo dinga inr�lthuom sa mi nuoikhat le s�ngriet chunga kawmandar hai an nih. Hienghai hi Judai ram s�nga kul nei khaw hrang hranga sipai a siehai b�ka lal kuoma umhai chu an nih.s_Benjamin s�ngkuoa inthok chun, sipai huoisen Eliada, thal le phaw chawi mi nuoihni chunga kawmandar le }A pathumna chu LALPA rongbawltu dinga ama thu ngota inpe Zikri naupa Amasia a na, sipai nuoihni chunga kawmandar a nih. Z-A dottu chu Jehohanan a na, sipai nuoihni le s�ngriet chunga kawmandar a nih. (IA chi chiin mani chi hotu an nei a, Juda thlahai laia sipai s�ngkhat pei inrawituhai chunga kawmandarhai chu Adna a na, mi nuoithum chunga kawmandar a nih. r] Judai ram khuoa hai chun f�k ding a s�k khawm teu a. Jerusalemah r�l do thiem mi a sie teu bok a. iK Jehosafat chu a hung ropui deu deu a, Judai rama chun kul le thil siekhawmna khuohai a bawl a, mS Filistin mi thenkhatin Jehosafat chu thilp�k an hung inhl�n a, a thenin sie dingin tangkaruo an hung chawi a; Arab mihai khomin ran ruol, beramchal s�ngsari le zasari le k�lchal s�ngsari le zasari an hung p�k bok a.hI Judai ram vela ram dang po po chun LALPA an ti leiin tu khomin Jehosafat chu an do ngam nawh. V % LALPA D�n Bu chawiin Judai rama khaw tin an sir a, mihai an inch�ktir a.U #chuonghai chu Levi chia mi Semaia hai, Nethania hai, Zebadia hai, Asahel hai, Semiramot hai, Jehonathan hai, Adonija hai, Tobija hai le Tob-Adonija hai b�kah thiempu Elisama le Jehoram haiin an zui a. 7 gA hung inlala inthoka kum thumnaa chun a thoktu Ben-Hail hai, Obadia hai, Zekaria hai, Nathanel hai le Mikaia hai chu Judai ram khuoa mihai inch�ktir dingin a tir suok a;  7A lungril chu LALPA lampui tieng a thle a, Judai ram hmun s�nga bawlhmun po po chu a thiek a, Ashera lem thinghai chu a ph�r thl�k vong bok a.  'Chuleiin, a ram chu ama enkolna hnuoiah LALPAN a suknghet a, Judai rama mi po poin thilp�k an hung p�k a, hausain a hung ropui ta hle a. kOIsrael lalhai ch�ng d�n zui ve loin an pi le puhai Pathien a zong a, a thup�khai a zawm a.  Jehosafat chun a hung inlal t�r lai chun a thlatu Davida kalchawi d�n a zui a, Baal a biek naw leiin a kuomah LALPA a um a. /Judai rama kul nei khuo po poah v�ngtu sipai a sie a, Judai ram le a pa Asa lo l�k Efraim rama khuoa hai chun sipai hmunpui a sie vong bok a.o YA naupa Jehosafat chun a lalna chu a hung hluo a, Israelhai do thei dingin a ng�rhmun a suknghet a. zmDavida khawpuia ama thl�n dinga a kera chun an ph�m a. A kuonga chun rimtui siemtuhaiin rimtui chi hrang hrang an siemhai chu an thun teu a, chu chunga chun a ruong chu an inz�l a, inza inentirnain ama puolin meipui nasa tak an sep a.fE Kum sawmli le kum khat a'n lal kumin Asa chu a thi a, a pi le puhai kuomah a chawl ve ta a. 3_ Kum sawmthum le kum kuo a'n lal kumin Asa kep�r chu nasa takin a hung na ta a, a na inrim hle a, sienkhom a natnaa chun LALPA rawn loin damdawi thiemhai a ruoi lem a. nU Asa chanchin a bula inthoka a tawp chen chu Juda le Israel lalhai chanchin inziekna bu-ah a chuong. %C Asa chu zawlnei chunga chun a lungsen hle a, lung inah a khum ta hiel a. Chu taka inthok chun mi dang chunga khom rawng taka kut thl�k a hung ching ta a.[/ Ama tienga lungril pe vongtuhai chu sukhr�t dingin hnuoi chung po poa hin LALPAN mit a'n l�n kuol zing hlak a nih. Thil inv�tthl�k tak i thaw leiin tuta inthok chu indopui nei zing t�ng i tih" a ta. 6~eKush mihai le Libia mihai khan sipai le sakor-tawlailir le sakor chungchuong mi tam tak an nei a ni naw am a ni? Sienkhom, LALPA i ring leiin i kutah a p�k che a ni kha. <}qChuong lai chun zawlnei Hanani chu Juda lal Asa kuomah a hung a, a kuomah, "LALPA i Pathienah innghat loa Aram lal i ring lem leiin Israel lal sipaihai chu i'n suo tah a ni kha. `|9Chuongchun, Asa chun Juda mihai po po chu a'n pun khawm a, a thuoi a, Baasa-in Rama kul siemna dinga thing le lung a l�k khawmhai po po chu an l�k vong a, chu chu Geba le Mizpa khuo siemna dingin an hmang ta a.X{)Chu thu chu Baasa-in a hriet charin Rama khuo an huon lai chu a tawpsan ta a. `z9Ben-Hadad chun lal Asa thu chu a remtipui a, Israel rama khuohai r�n dingin a sipai kawmandarhai a tir a, Ijon khuo d�m, Dan khuo d�m, Abel Maim le Naftalia biela hmangruo sie khawmna khuo po po chu a bei a. 4ya"Ka pa le i pa ink�ra inremna thuthlung an siem ang bok khan nangma le keima ink�ra khom thuthlung siem v�ng ei tih. En ta, tangkaruo le rangkachak ka hung thon hi. Israel lal Baasa le in thuthlung lo siem tah kha s�t la, ka rama inthokin a sipaihai hi hn�k dok raw se" tiin thu a thon a.x5Chu phing leh Asa chun LALPA tempul le ama ina mi tangkaruo le rangkachak um po po chu a l�k suok a, Damaskaa Aram lal Ben-Hadad kuomah a thon a, 6w gAsa inlal kum sawmthum le kum ruknaah Israel lal Baasa-in a hang bei a, Juda lal Asa rama inthoka tu khom suoka an l�t thei nawna dingin Rama khuo chu kulin an huontir a. Zv-Asa inlal hun kum sawmthum le kum nga s�ngin indo hrim hrim a um nawk ta nawh."u=A pain Pathien kuoma a lo inhl�n tah leh ama lo inhl�n tah tangkaruo le rangkachak le b�r le b�lhai po po chu Pathien tempulah a l�k l�t a. tIsrael rama inthokin hmun s�nghai chu inthiel fai zo naw sienkhom Asa lungril chu a dam s�ngin LALPA chungah a ringum a nih. NsLal Asa chun a pi Maaka khom chu Asera lem tirdakum tak thing an kertir leiin lalnu a nina a hlipp�k a. Asa chun a milem siem chu a ph�r thluk a, a s�t nawi vong a, Kidron vadungah a raw a. CrTitakzeta intiemkamna thu an thlung tlang leiin Judai ram mihai chu an lawm hle a, thahnemngai takin LALPA chu an zong a, hmu khom an hmu hrim a, LALPA chun kil tinah hadamna a p�k a.rq]LALPA kuomah rawl inring taka kh�kin, tawtawrawt le beram ki m�tin, intiemkamna thu chu an insam a. wpg LALPA, Israelhai Pathien zong lo chu a chin a lien, nuhmei pasal tu khom sukhlum dingin thu an thlung bok a. ioK Lungril po po le thlarau po poa LALPA, an pi le puhai Pathien chu zong dingin thu an thlung a. onW Chu ni chun an r�ll�k bawngchal zasari le beram le k�l s�ngsariin LALPA kuomah an inthawi a. mmS a hung inlala inthoka kum sawm le kum ngana, a thla thumnaa chun Jerusalemah an hung pung khawm a. Nl LALPA chun a umpui ti an hrietin Israel rama inthokin mi tam takin an hung bel a. Asa chun Judai ram le Benjamin rama mihai le anni laia ch�ng Efraim le Manase le Simeon mihai chu a ko khawm a, k5Chuong thuhai le zawlnei Oded naupa Azaria thu hrilhai Asa-in a hriet chun a sukhuoi pha a, Judai ram le Benjamin ram po po le Efraim tl�ngrama khuo an l�k po poa inthok chun thil tirdakum mi lemhai chu a'n thiel fai vong a. LALPA Tempul tuola maich�m chu a siem tha a. pjYNangni ruok chu hr�t takin um unla, inthlada naw ro, in thilthaw ra chu in hmu ding a ni si a" a ta.~iuHnam le hnam, khuo le khuo an insuksiet rem rum a, an chungah beidongna chi tinr�ng Pathienin a'n tlungtir a nih. khOChuong hun lai chun a ram chu buoina r�npuiin a ch�m leiin inzin suok ngamna khom a ni nawh. ggGAmiruokchu, an beidongin LALPA, Israel Pathien tieng an ngha a, an zong a, ama chu an hmu a. f Israelhai chu Pathien tak be loin hun sawt tak an khawsa a, zirtirtu ding thiempu an nei naw a, d�n khom an hriet bok nawh. wegAsa hmuok dingin a suok a, a kuomah, "Asa le Juda mi po po le Benjamin mi po po hai, mi lo ng�ithla ro. Amaa in um s�ng po nangniah LALPA khom um a tih. In zong chun ama chu hmung in ta, in inphatsan chun inphatsan v�ng a ti cheu. Cd Oded naupa Azaria chungah Pathien thlarau a hung tlung a. c Ranpuhai b�k khom an rok a, an ran ruol beram, k�l le sanghawngsei tam tak an thuoi a, Jerusalem tieng an k�r nawk ta a.0bYGerar le a se vela khuohai po po chu an suksietp�k a, LALPA tiumna chu an chungah bunin a um si a. Chuongchun, khuohai chu an rok a, r�ll�k tam tak an l�k a. Va% Asa le a mihai chun Gerar chenin an hnot a, Kush mihai chu an that rawn �m leiin an thang zo ta naw a, LALPA le a sipaihai hmaa chun an tlawm ta d�r a. Judahai chun r�ll�k sum tam tak an l�k a. e`C Chuongchun, LALPAN Asa le Judahai hmaa chun Kush mihai chu a bei a, an tl�nse dur dur a. v_e Asa chun LALPA Pathien a ko a, "LALPA, nang chauh naw chu mi hr�t tak laka mi hr�t nawhai san theitu tu khom an um nawh. Aw LALPA kan Pathien, mi hung thangpui raw khai, nang chu kan innghatna i na, hieng sipai tam tak hi bei dingin i hmingin kan hung inthok suok a nih. Aw LALPA, nang chu kan Pathien i na, mihriemin ngam lul naw raw se che" tiin a tongtai a.g^G Anni chu dang dingin Asa chu a'n thok suok a, Maresaa Zefatha ruoma chun thanghmun a khaw a. ]' Chun, Kusf mi Zera chun sipai maktaduoi khat le sakor-tawlailir zathum thuoiin anni chu r�n dingin a hung inthok a, Maresa a hung tlung a. >\uAsa chun Juda mi, phaw le fei chawi sipai nuoithum a nei a; chun, Benjamin mi, phaw le thal hmang nuoihni le s�ngriet a nei bok a, chuonghai chu mi hr�t le huoisen vong an nih.j[MAma chun Judahai kuomah, "Thaw ro, hieng khuohai hi indin ei tiu khai; kulin inhuon ei ta, r�lv�ng b�k s�nghai bawl ei ta, kul kotkh�r le a kalnahai siem ei tiu. LALPA ei Pathien ditzawng ei zong leiin ram chu ei kutah a la um zing a, s�r tinah r�lmuongna a mi p�k a nih" a ta. Chuongchun, khuohai chu an indin tha a, an hmuingil pei a.Z#R�l a muong leiin Judai rama chun kul nei khuohai an din a, LALPAN r�lmuongna a p�k leiin chu s�ng chun tu khomin an hung do nawh. Y)Judai ram khaw tina hmun s�nghai le rimtui inhl�nna bawlhmunhai po po chu a thiek vong a, a'n lal s�ngin a ram chu r�lmuongin a um a. {XoJudahai chu LALPA, an pi le puhai Pathien chu zong ding le a d�n le thup�khai chu zawm dingin thu a p�k a. (WIRam dang pathienhai maich�m le hmun s�nga bawlhmun po po chu a thiek a, an lung biekhai chu a vuok koi a, Asera lem thinghai chu a ph�r thl�k vong a. KVAsa chun LALPA Pathien mithmuah thil tha le indik a thaw hlak a. ;U qAbija chu a pi le puhai kuomah a chawl a, Davida khawpuia chun an ph�m a, a naupa Asa chun lalna chu a hung hluo a, a'n lal s�ngin a ram chu kum sawm zet r�lmuongin a um a.uTc Abija chanchin danghai, a thilthawhai le a thil hrilhai chu zawlnei Iddo ziek chanchin inchiknaah a chuong.S Abija ruok chu a hung hr�t deu deu a. Nuhmei sawm le pali a nei a, naupa sawmhni le pahni le naunu sawm le paruk a nei a. bR= Abija inlal s�ngin Jeroboam chu a ng�r suok nawk ta nawh. LALPAN a hrem a, a thi a. Q} Abija chun Jeroboam chu a hnot a, Bethel khuo hai, Jesana khuo hai, Efron khuo hai le an khawperhai chu a l�kp�k a. P Chu tum chun Israel mihai chu an tlawm a; LALPA, an pi le puhai Pathiena an innghat leiin Judahai chun hn�na an chang a nih. [O/ Abija le a mihai chun an that teu a, Israel sipai tha tha nuoinga an that a nih. XN) Judahai hmaa chun Israelhai chu an tl�nsie a, Pathienin an kutah a p�k a. M Judahai chu an kh�k dur dur a, an kh�k ruol chun Abija le Judahai hmaah Pathienin Jeroboam le Israel mihai po po chu a suktlawm a. L9 Judahai an hang ngha k�r chun hnung tieng le hma tieng r�lin an inhuol an hmu a, chuongchun LALPA chu koin thiempuhai chun tawtawrawt an m�t a. vKe Nisienlakhom Jeroboam chun an hnung tienga inch�ntu sipai a sie a, ama chu Judahai hma tieng chun a um a. jJM Ngai ta u, Pathien chu kan kuomah a um a, ama chu mi thuoitu a nih. A thiempuhai chun nangni dona dingin tawtawrawt m�t an tih. Israel mihai, in pi le puhai Pathien LALPA chu kalin do naw ro, hmuingil naw top in tih" a ta.MI Ni tin z�ng tieng le z�n tieng pumraw thilhl�n le rimtui thilhl�n LALPA kuomah an inhl�n a; dawk�n thienghlimah bei an sie diem a, z�n tieng z�tin rangkachak khawnvar sienaa khawnvarhai chu an insit a. Keini chun LALPA kan Pathien thup�k chu kan zawm zing a, nangni ruok chun ama chu in nghatsan ta si a. H3 "Keini Pathien ruok chu LALPA a na, ama chu kan inphatsan naw a, LALPA rongbawltu thiempuhai khom Aron naupahai le anni thangpuitu Levihai an nih. G LALPA thiempu, Aron nauhai le Levi-hai chu hnot suokin, ram dang mihai thaw danin thiempu in insiem chop a ni naw am a ni? Bawngchal tuoi le beramchal pasari chawia hung inhl�n taphothai chu pathien ni hrim hrim lohai thiempuah in lo siem thei pei a ni khah. @Fy Tu khom hin Davida thlahai kuta um LALPA ram chu do dingin in inpuocha a, sipai khom in hau hle a, Jeroboamin in pathien dinga a siemp�k cheu bawngte lemhai khom in kuomah a um a. E1 Solomon naupa Rehoboam chu naupang dawng a la ni lai le a la do hne tawl hmain ama kal zawngin Jeroboam chun mi hmangna bo ruol a'n pung khawm a. uDc Chuong sa khom chun Nebat naupa Jeroboam, Davida naupa Solomon siehlaw chu a pu chungah a lo hel el ta hi! C5 LALPA, Israel Pathien chun Israel ram chu Davida le a thlahai kuomah machi thuthlunge thlungin kumkhuoa dingin a p�k tah ti in hriet naw am a ni? {Bo Abija chu Efraim tl�ng rama Zemaraim tl�ngah a ng�r a, "Aw Jeroboam le Israel mi po pohai, lo ngaithla ro. A' Abija chun indo mi, sipai huoisen thlang khawm nuoi li leh a va bei a, Jeroboam chun mi hr�t thlang khawm nuoi riet leh thang a lo khaw a. @ Jerusalemah kum thum a'n lal a, a nu hming chu Maaka a na, Gibea khaw mi Uriel naunu a nih. Abija le Jeroboam chu an indo a. s? a Israel lal Jeroboam inlala inthoka kum sawm le kum rieta chun Abija chu Judahai chunga lalah a hung um a. > Chun, Rehoboam chu a pi le puhai kuomah a chawl a, Davida khuoah an ph�m a, a naupa Abija-in a lalna chu a hung hluo ta a.\=1 Rehoboam inlal s�nga thil tlunghai, a bula inthoka a tawp chen chu zawlnei Semaia ziek le zawlnei Ido zieka inthla sawng d�n chanchin an suinaah a chuong. Rehoboam le Jeroboam chu an indo zing zing hlak a. D< LALPA tieng lungril a p�k naw leiin thil suol a thaw a. ;9 Lal Rehoboam chu Jerusalemah inlal zom peiin a'n suknghet pei a. Kum sawmli le kum khat a ni kuma inlal tanin, LALPAN a hming umna dinga Israel hnam po pohai hmun laia a thlang b�k khuo Jerusalema chun kum sawm le kum sari a'n lal a, a nu hming chu Naama a na, Amon mi a nih. : Rehoboam inpha hnuoi lei chun LALPAN a lungsenna a l�k kieng a, a suksiet vong ta naw a, Judai ram chu a tha tluong pei a..9U LALPA tempulah lal a fe pha leh v�ngtuhai chun d�r phaw chu an chawi a, an hung k�r pha leh v�ngtuhai pindana a siena hmuna chun an thak k�r nawk hlak a. k8O Lal Rehoboam chun a aiin d�r phaw a siem a, lal in kot v�ngtu kawmandarhai chu a'n koltir a. .7U Aigupta lal Sisak chun Jerusalem chu a bei a, LALPA tempul le lal ina rosum po po chu a l�k fai vong a, Solomon siem rangkachak phawhai po po khom a l�k bok a. 6 Amiruokchu, ka rongbawl le hnuoi lalhai rongbawl indanglamzie an hriet theina dingin Sisak thu hnuoiah sie tawl ka tih" a ta.d5A An inpha hnuoi ti LALPAN a hmu chun LALPA thu chu Semaia kuomah a hung tlung a, "An inpha hnuoi leiin anni chu sukse loin intlan suok vat tawl ka tih. Sisak hmangin Jerusalem chungah ka lungsenna bun thla ta naw ning. \41 Israel lal le an lukh�ituhai chu inpha hnuoiin, "LALPA chu a'n dik a nih" an ta.3 Rehoboam le Juda hnama lukh�ituhai, Sisak an ti leia Jerusalema pungkhawmhai kuoma chun zawlnei Semaia a hang fe a, an kuomah, "LALPA chun hieng hin a hril: 'In mi nghatsan a, chuleiin kei khomin Sisak kutah ka m�ksan ve ta cheu a nih' a tih" tiin a hril a. V2% Judai rama kula inhuon khuohai chu a l�k a, Jerusalem chen a hang tlung a.(1I Sisak chun sakor-tawlailir s�ng le indo sakor s�ngruk le Libya mi hai, Suki mihai le Kushd mihai, tiem seng loa tam chu Aiguptaa inthokin a hung thuoi a, 0 LALPA chungah an ringum naw leiin lal Rehoboam inlala inthoka kum nganaa chun Aigupta lal Sisak-in Jerusalem a hung r�n a. v/ g Rehoboam chu a hung inlal nghet phing leh ama tienga thang Israelhai po po leh LALPA d�n an nghatsan ta a. L. Var takin rem a ruot a, a naupahai chu Judai ram le Benjamin ram po poa kul nei khuoa hai chun mawphurna pein a'n um dartir a, f�k ding tam tak a p�k a, nuhmei tam tak a'n neitir tawl bok a.x-i Chun, Rehoboam chun Maakai naupa Abija chu lala a siem theina dingin a unauhai laia chunghnung takah a sie a. Y,+ Rehoboam chun Absalom naunu Maakai chu a nuhmei danghai le hmeihai po po n�kin a hmangai lem a. Rehoboam chun nuhmei sawm le pariet le hmei sawmruk a nei a, naupa sawmhni le pariet le naunu sawmruk a nei. s+_ Ama hnunga chun Absalom naunu Maakai a nei a, ama chun Abija, Ataia, Ziza le Selomit hai a hringp�k a. B* Naupa pathum Jeush, Semaria le Zaham hai a hringp�k a. )# Rehoboam chun Davida naupa Jerimot naunu Mahalat chu nuhmeiah a nei a. Mahalat nu chu Abihail a na, ama chu Jesai naupa Eliab naunu a nih. (7 Chuonghai chun Solomon naupa Rehoboam chu tanin, Judai ram chu an suknghet a, kum thum s�ng chu Davida le Solomon hai lampui hraw chu an hraw ve a.9'k Chun, Israel hnamhai laia LALPA Israelhai Pathien tienga lungril thle taphot chun LALPA, an pi le puhai Pathien kuoma inthawi dingin Jerusalem tieng Levihai chu an zui bok a. }&s Hmun s�nga k�lchal le bawngte lem a siehai bieknaa hmang dingin Jeroboam chun ama thiempuhai chu a ruot lem a. (%I Jeroboam le a nauhaiin LALPA thiempu dingin an hnawl si leiin, Levihai chun an in le lo le ran tlatna hmunhai chu m�ksanin Judai ram le Jerusalem an pan a. T$! Israel ram biel tina thiempuhai le Levihai chu Rehoboam tieng an thang a. #1 Khaw tinah r�lthuom phaw le fei hai a sie a, khaw hr�t takin a siem tawl a. Chuong ang chun Judai ram le Benjamin ram chu a ta a hung ni ta a."! Chuong kulhai chu a suknghet a, khaw tinah v�ngtu kawmandar a sie vong a, f�k ding d�m, hriek d�m le uoiin d�m a s�k khawl a. l!Q Zora hai, Aijalon hai le Hebron hai an na, Judai ram le Benjamin rama kul nei khuohai chu an nih. , S Adoraim hai, Lakis hai, Azeka hai, (K Gath hai, Maresa hai, Zif hai, ,S Bet Zur hai, Soko hai, Adulam hai, ;q Chuonghai chu Bethlehem hai, Etam hai, Tekoa hai, a; Rehoboam chu Jerusalemah a um a, Judai ram v�ng himna dingin a khuohai a siem tha a. ' LALPAN hieng ang hin a hril: 'Hang fe naw ro, Israel thlahai, in unauhai chu hang do hlek naw ro. Mani in tieng seng k�r nawk ro. Hi thil hi keima thaw a nih' tiin hril tawl rawh" a ta. Chuongchun LALPA thu chu an awi a, Jeroboam chu hang bei loin an k�r ta vong a.eC "Judai ram lal Solomon naupa Rehoboam kuoma le Juda le Benjamin s�ngkuo po pohai kuomah, G Amiruokchu Pathien mi Semai kuomah LALPA thu a hung tlung a, k Q Rehoboamin Jerusalem a hung tlung chun Israel s�ngkuohai chu do ding le an ram del po chu a rama la k�r nawk dingin Juda hnama mi le Benjamin hnama mihai laia mi huoisen thlang b�k mi nuoi khat le s�ng riet a khawm a. X) Chuongchun, Israelhai chu Davida s�ngkuo lakah tu chen hin an hel tah a nih.nU Lal Rehoboam chun sinthawa mi sor luihai inrawitu Adoniram chu Israel pungkhawmhai kuomah a tir a, anni chun lungin an lo d�ng hlum a. Lal Rehoboam ruok chu a tawlailirah a l�t hman hr�m a, Jerusalem tieng a tl�n sie a. O Judai rama um Israelhai chunga chauh Rehoboam chu lal a hung ni ta a.b= Lal chun an thu a ng�ithl�k nuom der nawh ti Israelhaiin an hrietin lal chu hieng ang hin an don a:"Davida lakah iem chanvo kan nei hrim a? Jesai naupa lakah rochan iem kan nei ve a? Aw Israelhai, in puon in tieng k�r nawk ta ro.Aw Davida, i s�ngkuo chu nangin enkol ta rawh" tiin. Chuongchun, Israelhai chu in tieng an k�r ta rip a. ]3 Chuong ang chun mipuihai thu chu lal chun a ng�ithl�k nuom nawh; chu thil hung tlung chu LALPAN Silo mi Ahija hmanga Nebat naupa Jeroboam kuoma a lo hril lawk tah chu sukdikna dinga LALPA thilthaw a ni si a.dA Tlangv�lhai remruotpui angin, "Ka pa khan in phur a lo sukrik a, kei chun ka sukrik zuol ding a nih. Ka pa khan vuokna hruolin a hr�k hlak cheu a, kei ruok chun khawmuol kaikuongin ka hr�k ding cheu a nih" a ta. M Lal chun upahai thurawn a l�k naw leiin inrum takin a lo biek a.  Lalin, "Ni thum hnungah hung nawk ro" a ti angin ni thum hnungah Jeroboam le Israelhai chu Rehoboam kuomah an hung nawk a. fE Ka pa khan phur rik tak a'n phurtir cheu a, kei chun in phur ka sukrik zuol ding a nih. Ka pa khan vuokna hruolin a hr�k hlak cheu a, kei ruok chun khawmuol kaikuongin ka hr�k ding cheu a nih' tiin hril rawh" an ta. % A ruolchamhai chun, " 'I pa ringkol min phurtir hi mi sukz�ngp�k rawh' tituhai kuoma chun, 'Ka kutte hi ka pa kawng n�kin a lien lem. 9 An kuomah, "Iem in ngai ve d�n chu? Mipuihaiin, 'I pa ringkol mi'n phurtir hi mi sukzangp�k deu rawh' an ti hi iengtin am ei don ding a na?" a ta.  Sienkhom, upahai remruotpui chu Rehoboam chun pom loin, ama ruoltl�kpui tlangv�l ruol, a bula khawsa hlakhai chu a rawn lem a.   Anni chun, "Voisun hin hieng mihai thu hi ngilnei tak le tha taka i lo dongsawng chun kumkhuoin i siehlawah um an tih" an ta. " = Lal Rehoboam chun a pa Solomon dam s�ng po poa a hnuoia sinthaw hlak upahai chu a rawn a, "Hieng mihai hi iengti anga don dingin am in ngai a?" a ta. i K Rehoboam chun, "K�r nawk ta unla, ni thum hnungah hung nawk ro" a ta, palaihai chu an suok a."= "I pa khan kan phur a sukrik taluo a, tuhin inrim taka a mi sorna le ringkol rik tak a min phurtir hi mi sukz�ngp�k la, i rong bawl kan tih" an ta. lQ Israel mi pungkhawmhai po po chun Jeroboam chu an ko a, ama rawiin Rehoboam kuomah palai an fe a,  Nebat naupa Jeroboam, lal Solomon leia Aigupta rama tl�n hmang chun chu ri chu a lo hriet a, Aigupta rama inthokin a k�r nawk a. v g Rehoboam chu Sekem khuoah a fe a, Israel mihai po po khom ama chu lala siem dingin chu taka chun an fe ve a. ~u A pi le puhai kuoma a chawl chun a pa Davida khuoah an ph�m a, a naupa Rehoboam chun a lalna chu a hung hluo ta a.S Solomon chu Jerusalemah Israel mihai po po chungah kum sawmli a'n lal a. w Solomon inlal laia thil tlung danghai chu a bula inthoka a tawp chenin zawlnei Nathan thu zieka hai, Silo mi Ahija hril lawkna thu inziekna bua hai, Nebat naupa Jeroboam chungthua zawlnei Ido-in inhriettirna a donghai inziekna bua hai a chuong. _7 Solomon sakorhai chu Aigupta rama inthok le hmun hrang hranga inthoka a l�k a nih. -S Lal chun Jerusalemah thil a hau �m leiin tangkaruo d�m chu lungte ang hiel le sidar thing khom tl�ng thuta theichang bil ang hiela ngai khopin a siem a nih. ~u Solomon chu Eufretis vadunga inthoka Filistinhai ram chen le Aigupta ramri chena lalhai po po chunga lal tak a nih. K~ Solomon chun sakor-tawlailir le sakor siena hmun s�ngli a nei a, indo sakor khom s�ngkhat le s�nghni a nei a, chuonghai chu tawlailir siena khuoa hai a sie a, a then Jerusalemah a kol a. I} Chun, kum tinin a kuoma hung taphotin thilp�k tangkaruo le rangkachaka siem thil d�m, silf�n d�m, r�lthuom d�m, rimtui d�m, sakor d�m le sabengtung d�m an hung chawi hlak a. | Pathienin a lungrila varna thu a siep�khai chu ng�ithla dingin khawvela lal po poin Solomon chu an hung pan huoi huoi hlak a. O{ Hausakna le varnaah Solomon chun khawvela lal dang po po a kh�m a. ezC Lal chun tuifinrietah sumdawng long ruol a nei a, chu chu Hiram longpuhaiin an khal a, chuonghai chun kum thum dan peiah rangkachak d�m, tangkaruo d�m, saiha d�m, zawng le ngau lien chi d�m an hung phur hlak a. y Lal Solomon no po po chu rangkachaka siem vong a na, Lebanon Ngawpui R�na a b�r le b�lhai chu rangkachak hl�r hlaka siem vong a nih. Solomon dam lai chun tangkaruo chu ieng thama ngai a ni naw leiin a b�r le b�lhai chu tangkaruoa siem hrim a um nawh. x- Kailawn paruk s�r tona chun sakeibaknei sawmpahni, s�r tinah pakhat pei an ng�r a, chuong ang chu khaw lai rama khom an la siem ngai nawh.twa Lalthungpha kai tungnaa chun kailawn paruk a um a, kailawn thut le inzomin rangkachak tlanga siem ke nghatsan a um a. Lalthungpha s�r ve vea chun kut innghatna chelb�n a um a, chu s�r ve vea chun sakeibaknei pahnih an ng�r a. tva Chun, lal chun saiha ngotin lalthungpha ropui tak a siem a, chu chu rangkachak tuiin a'n luonkhum vong a. Cu Chun, rangkachak sut ph�k bokin phaw chin lem zathum a siem bok a, phaw pakhat peiah rangkachak kilogram hni an hmang a. Chuonghai chu a lal in 'Lebanon Ngawpui R�n' a chun a sie a. t Lal Solomon chun rangkachak sut ph�kin phaw lien zahni a siem a, phaw pakhat peiah rangkachak kilogram sari v�l an hmang a. s! Chu b�ka chun sumdawnghai le dawrkaihaiin sie an p�k b�kah Arabiaa lalhai le a ram optuhaia inthokin sie le leiman a hmu teu bok a. cr? Kum tina Solomon kuta rangkachak l�t z�t chu kilogram s�nghni le s�ngthum a nih. Qq Lal Solomon chun Seba lalnu dit le hni taphot chu a thawp�k b�kah a lal ina rosum tam tak chu amanu hung chawi n�ka tam a p�k bok a, chuongchun a rawihai leh ama ram tieng a k�r nawk ta a. p Lal chun almuk thinghai chu LALPA tempul kailawn le ama lal in kailawn siemnan a hmang b�kah rimawi tumtuhai hmang ding tingtang le perkhuong siemnain a hmang bok a. Chuong ang zoz�ia tam almuk thing chu a hnungin Judai ramah an hmu ta ngai nawh.) |oq (Hiram long ruol Ofira rangkachak tam tak phura fehai chun almuk thing tam tak le lunghlu an hung phur teu bok a. On Chuongchun, lal kuomah thilp�k rangkachak kilogram s�ngli le rimtui le lunghlu tam tak a p�k a. Seba lalnuin rimtui Solomon a p�k ang zoz�ia tam chu tu khomin an p�k nawk ta ngai nawh. #~}}||{zz{yxx wv tt:s\rrpqpp4onmmRlVlkjihoggcf2e\dcbba```_^^v]])\\S[`ZZY3XX4WVVUUTSSRsRQPPnONMM7LLKBJhI~HGGEE~DDC)BA@?>>s=<<#:99C8776c5<443382100 /..S-%,U+*+))A(''G&%$$ # "! ^rS\Yb_z+VG r  + / u<6i%^f5Thiempu Azaria chun a zui a, mi huoi tak tak LALPA thiempu sawmriet an thang bok a. We'Nisienlakhom, a hung hr�t hnung chun a hung chapo ta hle a, chu chu ama ph�r thlutu a hung ni ta a. LALPA, a Pathien chungah thil suol a thaw a, maich�mah rimtui raw dingin LALPA tempulah a l�t a. d!Kulbing s�nga hmang ding le kul kil tina inthoka thal k�pna ding le lung lien tak tak vor suokna ding khawlhai mi themthiemhai siem chu Jerusalemah a sie teu a. A hming chu ram tinah a hung inthang a, Pathienin a thangpui leia chuong khopa hung hr�t chu a nih.cUzia chun a sipai po pohai ta dingin phaw hai, fei hai, th�r lukhum hai, thalngul hai, virvoma hmang ding lungte mum hai a buotsai a. b Chuonghai hnuoia chun r�ldo thiem thalh mi nuoithum le s�ngsari le zanga, hm�lma laka lal ta dinga hr�t taka dotu ding, an um a. Aa} Sipaihai chunga chun kawmandar s�nghni zaruk an um a. I`  Uzia chun indo dinga inpei zing sipai tam tak a nei a, chuonghai chu lal thoktu Hanania inrawina hnuoiah an um a, lekha ziektu Jeiel le hotu Maaseia hai chun a pawl pawlin an inchik thlap a. _} Thlal�ra khom in ins�nghai a bawl a, ran tam tak a nei leiin tl�ng thut le zawla hai chun tuikul tam tak a siem a. Lohma tieng ngaina mi tak a ni leiin tl�ngram le phairam thatna hmuna a lohai le gr�p huona hai chun sinthawtu a sor teu a.&^E Uzia chun Jerusalem kul bang kila kotkh�r le ruom tienga kotkh�r ink�ra kul kawina tak bang hrula chun in ins�ng a bawl a, kul chu a'n huon thar a. ]Amon mihai chun Uzia kuomah sie an hung chawi hlak a. A hung hr�t ta hle leiin Aigupta ram chenin a hming a hung inthang ta a. f\EChun, Pathienin Filistinhai laka le Gur Baala um Arabhai le Meunhai laka chun a thangpui a. 5[cUzia chun Filistinhai a r�n a, Gath kul hai, Jabne kul hai, Asdod kul hai a sukchim a. Asdod khaw kawla khuohai le Filistinhai rama khaw thenkhathai chu a'n din thar a. Z!Zekaria dam s�ng po chun Pathien ti dingin a zirtir a, Pathien a zong hlak a, LALPA a zong s�ng po chun Pathienin a sukhmuingil pei a.XY)A pa Amazia thilthaw ang pei thaw vein LALPA mithmuah thil tha a thaw hlak a. X3Uzia a hung inlal chun kum sawm le kum ruk mi a na, Jerusalemah kum sawmnga le kum hni ro a r�l a. A nu chu Jerusalem mi, a hming Jekolia a nih. hWIAma chun a pa Amazia thi hnungin Elath khuo chu a bawl tha a, Judai ramah a sie l�t nawk a. mV UJudai rama mihai chun kum sawm le kum ruk mi Uzia chu an thuoi a, a pa Amazia aiin lalah an siem a. iUKA ruong chu sakorin an inphur k�rtir a, a pi le puhai kuomah Davida khawpuiah an ph�m ta a.QTAmazia-in LALPA zui a b�nsana inthokin Jerusalema chun that tuma phierr�k an um zing leiin a tawpa chu Lakis khuoah a tl�n a, sienkhom a hm�lmahai chu an hnot zui a, chu taka chun an that a. SAmazia inlal laia thil tlung danghai chu, a bula inthoka a tawp chenin, Juda lalhai le Israel lalhai chanchin inziekna buah a chuong. xRiJuda lal Joash naupa Amazia chu Jehoahaz naupa Israel lal Jehoash thi hnungin kum sawm le kum nga a la dam a. QQObed-Edom enkolna hnuoia um LALPA Tempul kudama rangkachak le tangkaruo le b�r le b�l um po po le lal ina um po po chu a l�k a, mi hr�n ding a man bok a, Samaria khuo tieng a k�r nawk ta a._P7Israel lal Joash chun Juda lal, Ahazia naupa Joash, chu naupa Amazia chu Bet Semes-a chun a man a, Jerusalemah a thuoi a, Jerusalem kul chu Efraim kotkh�ra inthoka kul bang meter zahni vela sei chu a sukchim a. iOKIsraelhai chan chu a tha lem leiin Judahai chu mi tin mani in tieng an tl�n k�r ta vong a. N Chuongchun, Israel lal Joash chu a hang fe a, Juda lal Amazia le chun Judai ram Bet Semes khuoah hmaisanah an inbei ta ngei a. 0MYNisienlakhom, Amazia chun a lo ng�ithl�k nuom nawh; Edomhai pathien a biek leia Pathienin Judai ram chu a hm�lmahai kuta a p�k theina dinga a thaw a ni si a. LLNang hin 'Ngai ta, Edom ka hn� b�n d�r' tiin i uong a ni hi tie. I inah intom tok tok lem rawh. Ieng dinga nang le Judai ram chopa sietna ding chok suok i tum am a na?" tiin mi a tir ve a.KIsrael lal Joash chun Juda lal Amazia kuomah, "Lebanon tl�nga hlingin Lebanon tl�nga sidar thing kuomah, 'I naunu kha ka naupa nuhmeiah inneitir raw khai' tiin thu a'n cha a. Lebanon tl�nga chun ram sa a hung a, hling chu an hung ch�l thl�k ta d�r a. ;JoJuda lal Amazia-in a remruotpuituhai a rawn hnungin Israel lal Jehu naupa Jehoahaz naupa Joash kuomah, "Hung la, pa le pa inhmatonin hang inbei ei tih" tiin chona thu a thon a. "I=A hril lai zing chun lalin, "Lal kuoma thurawn petu dingin tuin am a siem che a? To vat rawh! Ieng leiin am i hringna i ch�n ding?" a ta. Zawlnei chun, "Hienga i thaw lei le ka thu i ng�ithl�k nuom naw leiin Pathienin sukbohmang che a tum a nih ti ka hriet" a ta, a to ta a.YH+Chu lei chun Amazia chungah LALPA lung a chok a, a kuomah zawlnei a tir a, ama chun, "Hieng hnam danghai pathien, i kuta inthoka a mihai khom san suok thei hlei lo chu ieng ding hrima i biek am a na?" a ta. (GIEdomhai r�n zoa Amazia a hung k�r chun Seir mihai pathienhai chu a hung hawn a, a pathiena dingin a'n din a, chibai a b�k a, rimtui d�m a'n hl�n a. 7Fg Chuong lai chun Amazia-in sipai a tir k�rhai khan Judai rama khuohai, Samaria inthoka Bet Horon chenin an bei a, mi s�ngthum an that a, r�ll�k tam tak an hawn bok a. E A hringin mi s�ngkhat an man bok a, chuonghai chu rawl khoah an thuoi a, rawla chun an nam thl�k a, an tla dar pheng phung a. wDg Amazia chun z�m loin a sipaihai chu Chi Ruom tieng a panpui a, chu taka chun Seir mi s�ngkhat an that a. ;Co Chuongchun, Amazia chun Efraimhai rama inthoka sipai hung po po chu an in tieng a tirk�r ta vong a. Anni chu Judahai chunga chun an lung a sen hle a, lungsen takin an k�r a.FB Amazia chun Pathien mi kuomah, "An leh, Israel sipaihai ka ruoina tangkaruo zozai kha iem ka law ta ding a na?" a ta. Pathien mi chun, "LALPAN a n�ka tam lem dai a p�k thei che" a ta. 'AGFein huoisen takin va bei khom ni ta hrim la, i hm�lmahai hmaah Pathienin suktlawm tho a ti che, hne theitu le suktlawm theitu chu Pathien a ni si a" a ta.=@sNisienlakhom, a kuomah Pathien mi, mi pakhat a hung a, "Aw lalpa, Israel sipaihai hi thuoi sa naw rawh. Israel mihai lai LALPA a um ta naw a, Efraimhai lai khom a um ta bok nawh. ?Chu b�kah, Israel rama mi hr�t le huoisena hril nuoi khat chu tangkaruo kilogram s�ngthum le zali sengin a ruoi bok a. >/Amazia chun Judahai chu a ko khawm a, Juda le Benjamin mi po po chu an s�ngkuo dungzui peiin s�ngkhat chunga kawmandara d�m le zakhat chunga kawmandara d�m a'n umtir a, pasal kum sawmhni le chung tieng, fei le phaw chawia r�l do thei chin chu mi nuoithum an nih. h=IAn nauhai ruok chu a that sa ve nawh; Mosie D�n bua LALAPA thu, "Nauhai leiin pahai sukhlum ding an ni naw a, pahai leiin nauhai sukhlum ding an ni bok nawh, mi tin mani suol leiin an thi ding a nih" ti kha a zawm a nih.P<A ramah a lalna a suknghet hnung chun a pa thattuhai chu a that ve a. R;LALPA mithmuah thil tha a thaw a, a lungril ruok chu a p�k vong nawh. %: EAmazia chu kum sawmhni le kum nga mi a niin lal a hung ni a, Jerusalemah kum sawmhni le pakuo ro a r�l a. A nu chu Jerusalem mi, a hming Jehoaddin a nih. a9;A naupahai chungchang thu d�m, a chunga hrillawkna tam tak hai d�m le Pathien Tempul siem that a ni d�n chanchin po po chu lalhai chanchin inziekna buah a chuong. A naupa Amazia chun a lalna chu a hung hluo a.n8UA phiertuhai chu Amon mi nuhmei Simeat naupa Zabad le Moab mi nuhmei Simrit naupa Jehozabad an nih. 7}Joash chu na taka an inhliem hnungin Aramhai chun an k�rsan a. Thiempu Jehoiada naupa a that leiin Joash chu ama mihai ngeiin an phierr�k a, a khum laizawlah an that a, Davida khawpuiah an ph�m a, sienkhom lalhai thl�na ruok chu a ni nawh. ~6uHung r�ntu Aram sipaihai chu mi tlawmte ni hai sienkhom an n�ka tam dai Juda sipaihai LALPAN an kutah a p�k a nih. LALPA, an pi le puhai Pathien chu Juda mihaiin an nghatsan leiin, chuong ang chun Joash chungah hremna a'n tlungtir a nih. K5Chu kum, kum tawp tieng chun Aram sipaihaiin Joash chu an hung r�n a, Judai ram le Jerusalemah an l�t a, an mi lienhai po po an that a, an r�ll�k sum po po chu Damaska tieng an thon a. B4}Chuong ang chun lal Joash chun a chunga Jehoiada lunginsietna chu theinghilin a naupa chu a thatp�k a. Jehoiada chun a thi tawmin, "Hi hi LALPAN hmuin aman phuba chu la raw se" a ta.y3kSienkhom ama chu an phier r�k a, lal thup�kin, LALPA Tempul inhuonna s�nga chun lungin an d�ng hlum a. %2CChun, thiempu Jehoiada naupa Zekaria chungah LALPA thlarau a hung tlung a. Ama chu mipui hmaah a ng�r a, an kuomah, "Pathienin hieng hin a tih: Ieng leia LALPA thup�k in bawsiet am a na? Hmuingil naw ti niu. LALPA chu in nghatsan leiin ama khomin a nghatsan ta cheu a nih" a ta. 1+LALPA kuoma thuoi k�r nawk dingin an kuomah zawlneihai a tir a, an thiem nawzie an inhriettir a, sienkhom an ng�ithl�k nuom chuong nawh. K0Chuongchun, an pi le puhai Pathien Tempul chu nghatsanin Asera lem thinghai le milem danghai chu an biek a, an bawsietna lei chun Judai ram le Jerusalem chungah LALPA lungsenna a hung tlung a. / Thiempu Jehoiada thi hnung chun Juda mi lienhai chu an hung a, lal kuomah dawvan an hung kai a, lal chun an thu chu a lo pom a. .Israel rama Pathien ta ding le a Tempul ta dinga thil tha a thaw leiin Davida khawpuiah lalhai z�lnaa chun an ph�m a.`-9Jehoiada chu a hung upa ta hle a, tar k�na damin kum za le sawmthum a niin a thi a. },sAn siem zo chun tangka la um po po chu lal le Jehoiada kuomah an hung chawi a, chu sum chun LALPA Tempula rongbawlnaa hmang ding b�r le b�lhai, pumraw inthawinaa hmang ding hmangruohai, rangkachak le tangkaruoa siem thl�ng le hmangruo danghai chenin an siem a. Jehoiada dam s�ng po chun LALPA tempula chun chatlak loin pumraw thilhl�n chu an inhl�n zing hlak.%+C Thoktuhai chun taima takin an thaw a, anni vilna hnuoiah sin tha takin an thaw a, Pathien Tempul chu a ngai chiein an siem tha a, an indin nghet nawk ta a.L* Lal le thiempu Jehoiada chun LALPA Tempul enkoltuhai kuta chun an p�k suok a, LALPA in rip�rtu ding lung sertuhai le thing them thiemhai le d�r le th�r tienga mi themthiemhai an ruoi a. *)M Bawm chu Levihaiin a enkoltu dinga ruot lal thoktuhai kuomah ni tin an hung chawi a, a sip pha leh lal lekha ziektu le thiempu lal tak hnuoia thoktuin bawma inthokin an l�k suok a, a bawm chu a umnaah an inthut nawk a. Chuong ang chun ni tin an thaw a, tangka tam tak an khawl khawm a. (y Thoktuhai le mipuihai chun lawm takin an hung p�k a, bawm chu a sip liem chenin thawlawm an hung thl�k rui rui a. A'{ Thlal�ra Pathien siehlaw Mosiein Israelhai thaw z�t ding a bituk chu LALPA ta dinga hung pe dingin Judai ram po po le Jerusalema mihai kuoma chun lalin inhriettirna a thon dar a. k&OChuongchun, lal thup�kin thingrem bawm an siem a, LALPA Tempul l�tna kot puoa chun an sie a. %Nu rilo Athalia nauhaiin Pathien Tempul chu rokin, hmangruo thienghlimhai chen khom Baal bieknaah an lo hmang zo ta si a.K$Chuleiin, lal chun thiempu lal tak Jehoiada chu a ko a, a kuomah, "LALPA siehlaw Mosie le Israel pungkhawmhaiin Thuthlungna Puon in siemnaa hmang dinga Israel mi tu khomin an thaw z�t ding bi an tuk kha Judai ram le Jerusalema mihai laka inthoka hung la khawm dingin ieng leia Levihai hi i tir suok naw am a na?" a ta. #Thiempuhai le Levihai chu a ko khawm a, an kuomah "Judai ram khaw tinah fe unla, LALPA Tempul bawl thatna dinga Israel mi tu khomin kum tina a p�k dinga bituk chu va la khawm ro. Tu hin thaw nghal ro" a ta. Sienkhom, Levihai chun an thaw nghal el chuong nawh. A"}Chu hnungah Joash chun LALPA Tempul siem that a nuom a. a!;Chun, Jehoiada chun nuhmei pahnih a'n neitir a, naunu le naupa tam tak an hringp�k a.x iThiempu Jehoiada inch�ktirna hnuoia a um s�ng po chun LALPA mithmuah Joash chun thil indik a thaw hlak a.  'Joash hung inlal tan chun kum sari mi chauh a la ni a, Jerusalemah kum sawmli a'n lal a, a nu hming chu Zibia a na, Beersheba khaw mi a nih. Chuongchun, chu rama mi po po chu an lawm a, Athalia chu lal inah kawlhn�ma an that ta leiin khawpuia buoina chu a re ta a.#?Chun, sipai kawmandar hai, khawnbawl hai, mipui chunga ror�ltu hai le a ram mipuihai po po chu a thuoi a, LALPA Tempula inthokin lal chu an hung thuoi thl�k a, v�ngtu sipaihai l�tna kot chuonchunga chun l�tin lal inah an fe a, lal chu a lalthungphaah an inthungtir ta a. /Thiempu Jehoiada chun LALPA Tempulah mi porche tu khom an l�t nawna dingin LALPA Tempul kotkh�r v�ngtu dingin v�ngtu sipai a ruot bok a. xiMosie D�n bua ziek anga hlim taka hla sak puma LALPA tempula pumraw thilhl�n inhl�ntu dinga Davida thup�k anga Levi chia mi thiempu an lo hmang hlakhai thlahai ngei chu LALPA tempul enkaitu dingin Jehoiada chun a sie tawl nawk a. :mA ram mipuihai po po chu Baal an biekna tempulah an fe a, an sukchim a, maich�mhai le milemhai chu an vuok nawi vong a, Baal thiempu Matan chu maich�m hmaa chun an that a. Mipuihai chu LALPA mihai hung ni ngei dingin thiempu Jehoiada chun LALPA le lal le mipuihai ink�rah thu a thlungpui a. Y+Lal in huonga sakor l�tna kot a tlung chun an man a, chu taka chun an that a.s_Thiempu Jehoiada chun chu minu chu man dingin sipai za chunga kawmandarhai chu thu a p�k a, "LALPA ina chu that lo ding" a lo ti ta leiin, an kuomah, "Sipaihai k�ra khan hung thuoi suok unla, a zuitu taphot chu that sa ro" a ta.   Chun, a hang en a, an thaw d�n anga kotkh�r ban hr�la lal ng�r chu a hmu a, sipai kawmandarhai le tawtawrawt m�ttuhai chu lal bula chun an ng�r a, chu rama mihai chu an hlim �m �m a, tawtawrawt an m�t an m�t a, hla saktuhai chun rimawi tinr�ng tumin inp�kna hla an sak a. Athalia chun a puonhai a pot thl�r a, "Phierr�kna! Phierr�kna!" tiin a kh�k a.  V�ngtu sipaihai le mipuihaiin lal chawimawia an inzi mur mur ri Athalia-in a lo hriet chun LALPA Tempula mipuihai lai chun a va fe a.  Jehoiada le a nauhai chun lal naupa Joash chu an hung thuoi suok a, lallukhum an inkhumtir a, lalhaiin thuthlung le D�n le thup�k an kengkaw ding hai inziekna bu chu an p�k a, lalah an puong a, hriek an n�l a, "Lal chu dam sawt raw se" tiin an kh�k a. "= V�ngtu sipaihai chun hriemhrei chawi sengin, tempul sim tieng panga inthoka hmar tieng chenin, maich�m le tempul hr�la chun an ng�r huol mup a. s_ Chun, kawmandarhai kuoma chun LALPA tempula um Davida feihai le phaw lien le phaw chinhai chu a p�k a. }Levihai le Judahai po po chun thiempu Jehoiada hril ang tak chun an thaw a, mani rawihai po, Sabat nia diuti ding pawl le awl ding pawl chu an thuoi a, thiempu Jehoiada kuomah an fe a, thiempu Jehoiada chun diuti zo tahai khom chu a'n tintir nawh. V%Levihai chu mani hriemhrei chawi sengin, inring sain lal bulah um an tih. Mi dang Tempula hung l�t taphot chu in that pei ding a nih. Lal l�t le suok chu in zui pei bok ding a nih" tiin thu a p�k a.taRongbawla um thiempuhai le Levihai chauh naw chu tu khom LALPA Tempulah an l�t ding a ni nawh. Anni chu l�t le suok thei dinga ser thienghlim an ni a, mi dang ruok chun an chan dinga LALPA ruot hmun seng chu an v�ng ding a nih. ?wHmun thuma thea hmun khat chu lal inah um in ta, hmun thuma thea hmun khat dang chun kul kotkh�r v�ng in ta, mipui po po chu LALPA tempul inhuon s�ng tuolah an um ding a nih. ! ;In thaw d�n ding chu hieng hi a nih: Sabat nia diutia hung nangni thiempuhai le Levihai chu hmun thuma thea hmun khatin kotpui in v�ng ding a nih. U #Pungkhawm po po chun Pathien tempulah lal kuoma chun thu an thlung a.Thiempu Jehoiada chun an kuomah, "LALPA chun Davida thlahai chungchanga thu a lo tiem tah angin, lal naupa chu lalah a um ding a nih.  Anni chu Judai ram khaw tinah an fe a, Levihai le Israel s�ngkuoa lukh�ituhai chu an ko khawm a, Jerusalemah an hung a. n  WA kum sarinaah Jehoiada chun ngam takin, v�ngtu zakhat pawl pei kawmandar Jeroham naupa Azaria hai, Jehohanan naupa Ishmael hai, Obed naupa Azaria hai, Maaseia naupa Adaia hai, Zikri naupa Elishaphat hai chu thu a thlungpui a. p Y Athaliain ram ror�lna kum ruk a chel s�ng po chun Pathien Tempulah anni kuomah a thup r�k a nih.*M Ahazia naupa Joash ruok chu lal Jehoram naunu Jehoseba chun lal nau a that dinghai laia inthok chun a l�k hmang a, a dontunu leh a pindanah a thup a. Chuonga lal Jehoram naunu Jehoseba, Ahazia farnu le thiempu Jehoiada nuhmeiin Joash a thup lei chun Athalia-in a that ve thei ta naw a. ~u Ahazia nu Athalia chun a naupa thi a hriet charin Juda s�ngkuoa lalhai po po chu that chimit tumin hma a l�k a. 0Y Chun, Ahazia chu an zong a, Samaria-a inbir�k chu an hmu a, an man a, Jehu kuomah an hung thuoi a, an that a. "A lungril po poa LALPA zong hlak Jehosafat naupa a ni si a" an ti leiin a ph�min an ph�m a. Chuongchun, Ahazia s�ngkuoa inthokin lal nina chel theia hr�t mi an nei ta naw a.&EJehu-in Ahab s�ngkuo chunga kut a thl�k lai chun Joram damnaw en dinga fe Ahazia mihai- Juda hotuhai le Ahazia s�ngkuohai chu a hmu a, a that vong a. fEAhazia-in Joram a zu kan lai chun a chungah Pathienin sietna a hung intlungtir a. Ahazia a hung tlung chun Ahab s�ngkuo suksetu dinga LALPA hriek n�l Nimsi naupa Jehu chu tuok dingin Joram chun Ahazia chu a fepui a. V%Chuongchun, Aram lal Hazael a va donaa Ramot-a an lo inhliem chu insukdam dingin Jezreel-ah a hung k�r a. Chun, Juda lal Jehoram naupa Ahazia chu Ahab naupa Joram hliem kan dingin Jezreel-ah a zu fe a. J Gilead biel Ramot khuoa Aram lal Hazael do dinga Ahazia-in Israel lal Ahab naupa Joram a fepuina san khom anni thurawn a l�k lei a nih. Chu taka chun Joram chu Aram mihaiin an lo inhliem a. +OAhab s�ngkuohai ang bokin LALPA mithmuah thil suol a thaw a, a pa thi hnungin Ahab s�ngkuo danghai chu thurawn a l�kna le a chunga sietna intluntu an nih. ucAhazia khom chun Ahab s�ngkuohai lampui chu a hraw ve a, thil suol thaw dinga keithuoitu chu a nu a nih. #A hung inlal chun Ahazia chu kum sawmhni le kum hnii mi a na, Jerusalemah kum khat a'n lal a, a nu hming chu Athalia a na, Omri tunu a nih.~ {Kha hmaa Jerusalem hung r�ntu Arab mihai le an inkoppuihaiin Jehoram naupahai laia an mi tlum tak Ahazia ti lo chu an that fai vong leiin, Jerusalem mihai chun Jehoram nau mi tlum tak Ahazia chu Judai ram lalah an siem a, a hung inlal tan ta a. ?}wKum sawmthum le kum hni a niin Jehoram chu a'n lal tan a, Jerusalemah kum riet a'n lal a. Inrotu nei loin a thi a, Davida khawpuiah an ph�m a, lalhai thl�na ruok chu a ni nawh. S|Chun, hieng ang hin a hung tlung a, a kum hninaa chun a natna leiin a r�l chu a suok vong a, na tak tuorin a thi a. A pa inz�na le sunnaa a mihaiin meipui an sepp�k ang khan an sepp�k ve nawh. H{ Chu hnunga chun sukdam thei lo r�l natnain LALPAN a hrem a. gzGChuongchun, Judai ram an hung bei a, an r�n a, lal ina thil tha po po chu, a naupahai le a nuhmeihai chenin, an l�k vong a, a nau mi tlum tak Jehoaza (Ahazia) chauh naw chu a naupahai lai tu khom m�ksan an nei nawh.qy[Chun, LALPA chun Kush mihai vela um Filistinhai le Arabhai lungril chu Jehoram do dingin a chok tho a. Xx)I r�l po po a suok vong chenin r�l natna re thei lo invoi bok i tih" tiin. w Chuleiin, tu hin i mipuihai, i naupahai le nuhmeihai le i thil nei po po chungah LALPA chun na takin kut a thl�k ding a nih. @vy Chu n�k hmanin Israel lalhai lampui i hraw lem a, Judahai le Jerusalema umhai chu Ahab s�ngkuohai angin i'n uiretir a, nang n�ka tha lem i pa s�ngkuoa mi i unauhai i that a. Cu Jehoram chun zawlnei Elijaa inthokin lekhathon a hmu a: "LALPA, i pu Davida Pathien chun hieng hin a tih: 'I pa Jehosafat lampui i hraw naw a, Juda lal Asa lampui khom i hraw bok nawh. t Chun, Judai ram tl�nga hai chun hmun s�nghai a siem a, Jerusalem mihai chu inuir�tirin, Judahai chu a thuoi suol a. ;so Tu chen hin Edomhai chu Judahai lakah an la hel ta zing a nih. Jehoram chun LALPA, a pi le puhai Pathien chu a nghatsan leiin, chuong hun lai bok chun Libna khuo khom an hel a. Fr Jehoram chu a sipai hotuhai le a tawlailir po po leh anni chu bei dingin a suok a. Edomhai chun ama le a tawlailir hotuhai chu an inhuol vong a, sienkhom z�nah a bei a, an tawn tlang a. Xq)Jehoram inlal laiin Edomhai chu Judahai lakah an hel a, lal an insiem chop a. #p?Amiruokchu, LALPAN Davida kuoma ama le a thlahai chena kumkhuoa lal inneitir zing dinga a lo tiem tah leiin, Davida s�ngkuo chu sukbohmang a nuom nawh.oIsrael lalhai ang bokin Ahab s�ngkuohai lampui chu a hraw ve a, Ahab naunu chu nuhmeiah a nei a, LALPA mithmuah thil tha lo a thaw a. dnAJehoram chu kum sawmthum le kum hni a niin a'n lal tan a, Jerusalemah kum riet a'n lal a. m!A pa ram chungah a lalna a suknghet phing leh a unauhai po po le Israel hnamhai laia lukh�itu tam tak chu kawlhn�min a sukhlum vong a.[l/An pa chun a nauhai chu thilp�k tam tak, tangkaruo le rangkachak le thil hlu tam tak b�kah Judai rama kul nei khuo tam tak rochung sienkhom, ram ruok chu Jehoram kuomah nau upa tak a nina zarin a p�k a. 3k_Jehoram unauhai, Jehosafat naupahai chu Azaria, Jehiel, Zekaria, Azariahu, Mikael le Sefatia an nih. Chuonghai chu Judai rama Israel lalh Jehosafat naupahai chu an nih. j !Jehosaafat chu a pi le puhai kuomah a chawl a, anni lai Davida khawpuia chun an ph�m a, a naupa Jehoram chun a lalna chu a hung hluo a. oiW%An siem zo chun Maresa mi Dodavahu naupa Eliezer chun Jehosafat kuomah, "Ahazia leh in inkop leiin LALPA chun i thil siemhai hi suksep�k a ti che" a ta. An longhai chu a koi dar vong leiin sumdawng dingin an suok thei ta nawh. Zh-$Sumdawng long ruol siem a remtipui a, chu chu Ezion Geber-ah an siem tl�ng a. vge#A hnungin, Juda lal Jehosafat chun ritlona leia thiem naw chang tah Israel lal Ahazia chu a'n thuruolpui a. =fs"Jehosafat inlal s�nga thil tlung danghai chu a bula inthoka a tawp chenin Hanani naupa Jehu chanchin zieknaah a chuong a, chu chu Israel lalhai chanchin inziekna buah a chuong. e !Hmun s�nghai ruok chu sukbo loin a la um zing a, mipuihai khomin an pi le puhai Pathien tieng lungril an la p�k bok nawh. `d9 A pa Asa lampui hraw chu pensan loin a hraw ve a, LALPA mithmuah thil indik a thaw a. Tc!Chuongchun, Jehosafat chun Judai ram chungah ro a r�l a. A hung inlal chun kum sawmthum le kum nga mi a na, Jerusalemah kum sawmhni le kum nga a'n lal a. A nu hming chu Azuba a na, Silhi naunu a nih. ^b5S�r tinah Pathienin muongna a p�k leiin Jehosafat ram chu a r�lmuong ta hle a.oaWLALPAN Israel hm�lmahai a do ti an hang hriet chun ram tina mihai chun Pathien chu an ti ta hle a. t`aChuongchun, perkhuong le tingtang rem a, tawtawrawt m�tin Jerusalem an l�t a, LALPA Tempulah an fe a. _Chu zoah Jehosafatin hma a thuoi a, LALPAN an hm�lmahai a hn�p�k leiin hlim takin Jerusalem tieng an k�r nawk ta a. ^A ni li ni chun Beraka ruomah an inkhawm a, LALPA an chawimawi a, chu lei chun voisun ni chen hin Beraka Ruomg tia ko a la ni zing. []/Chuongchun, Jehosafat le a rawihai chu r�ll�k thil inkhawm dingin an fe a, hmangruo le silf�n le thil man tam, phur seng lo an l�k a, a tam �m leiin a s�k khawmna dingin ni thum top a l�k a nih. 4\aJudahaiin thlal�r zuk thl�r theina hmun an tlung chun sipai tam tak inkulna tieng chu an zuk thl�r a, hnuoiah an tlu thal phung a, dama tl�n suok hrim an um nawh.W['Amon mihai le Moab mihai chun Seir tl�nga um Edom mihai chu that chimit le sukbohmang vong tumin an bei rak el a; Edom mihai an that zo hnung chun anni le anni chu insukchimit tumin an inbei nawk rak a. OZChuonga inp�kna hla an hang sak tan char chun Judai ram r�n dinga hung Moab hai, Amon hai le Seir tl�nga mihai lo lambuntu ding LALPAN a sie a, chuongchun anni rawi chu intlawmin an um ta a. RYMipuihai a'n f�i zo chun sipaihai hmaah fe a, lawn puma,"LALPA kuomah lawmthu hril ro,A ngilneinan kumtluong a dai"tia LALPA inp�kna hla sak a, a thienghlimna mawizie chawimawitu ding mi a ruot a.-XSA z�nga chun inhma takin an inthok suok a, Tekoa thlal�r an pan a. An suok ding chun Jehosafat chu a ng�r a, "Aw Juda mihai le Jerusalem mihai, ka thu hi lo ng�ithla ro. LALPA in Pathien chu ring zo unla, sukdingchang a ti cheu; a zawlneihai chu ring zo unla, hmuingil in tih" a ta. uWcKohat thla le Kora thla Levihai chu an ng�r a, rawl inring takin LALPA, Israel Pathien chu an inp�k a. VChuongchun, Jehosafat chu hmaia hnuoi sikin a k�n a, Juda mi po po le Jerusalem mi po po chun LALPA chawibiekin a hmaah an k�n a. U9Hi indonaa hin in ch�t ve ngai naw nih. Thanghmun khaw unla, nghet takin ng�r unla, aw Juda mihai le Jerusalem mihai, LALPA sansuokna chu thl�r ringot el ro. Ti naw unla, z�m bok naw ro. Z�ngah bei dingin inthok ro, LALPA chu nangni tieng a thang ding a ni si a" a ta.T}Z�nga hin zu bei ro. Ziz kawna an hung k�i tung lai n�ng a ta, Jeruel thlal�ra ruom tawp tieng zu hmung in tih. sS_Ama chun, "Lal Jehosafat le Judai ram le Jerusalema ch�nghai, lo ng�ithla ro. LALPA chun hieng hin a tih: 'Ti naw unla, chuong sipai tam tak lei chun z�m bok naw ro. Indona chu nangni indona a ni naw a, Pathien indona a ni lem.rR]Chuongchun, mipui laia ng�r ve zing Jahaziel chungah LALPA thlarau a hung tlung a. Ama chu Zekaria naupa a na, ama chu Benaia naupa a na, ama chu Jeiel naupa a na, ama chu Matania naupa a na, ama chu Levi chia mi Asaf thla a nih. MQ Chun, Judahai po po chu nu le nau leh LALPA hmaa chun an ng�r a. xPi Aw kan Pathien, an chungthu i hung r�l naw ding am a ni? Mi chuong zozai mi bei dinga hung inthokhai chu hang do hne ziez�ng ding kan ni nawh. Thaw ngaina hrim kan hriet naw a, nangma tieng kan hung ngha lem a ni hi" tiin a tongtai a.O En ta, an mi hang thungrul tum d�n hrim hrim hi! Kan rochan dinga ram i mi p�ka inthoka mi hnot suok an tum a ni hi. YN+ "Chuongchun, ngai ta, tuhin Aiguptaa inthoka Israelhai an hung laia an r�n ding i phal naw leia sukbohmang loa an fesan Amon thla hai, Moab thla hai le Seir tl�nga mihai khan an mi hung bei tum a ni hi. "M= Chun, i kuomah, 'Sietnain a mi tl�k buok a, kawlhn�ma hremna amanih, hripui inl�ng amanih, t�m tl�k amanih kan tuok pha hi Tempul, i hming umnaa hin i hmaah ng�rin hung ko kan ti che a, nangin mi lo ng�ithlap�kin mi hung sandam rawh' tiin dawvan an lo kai ta kha. UL#Hi rama hin khawsain i hming umna ding hmun thienghlim khom an indin ta a. (KIAw kan Pathien, hi rama ch�nghai hi i mi Israelhai hmaah hnot suokp�kin, ruola i nei Abraham thlahai kuomah kumkhuoa dingin i p�k tah a ni naw am a ni? pJYChuongchun Pathien kuomah, "Aw LALPA, kan pi le puhai Pathien, v�na um Pathien chu i ni naw am a ni? Nang chu hnam le ram po po chunga ror�ltu i nih. Thilthawtheina le hr�tna chu i kutah a um a, tu khom ngam ruol i ni nawh. I)Jehosafat chu LALPA tempul inhuonna tuolzawl thara chun Judai rama inthok le Jerusalema inthoka hung mipui pungkhawmhai hmaa chun a ng�r a. pHYLALPA thuoina hni dingin Judai ram hmun tina inthokin Judahai chu Jerusalemah an hung tl�n khawm a. vGeJehosafat chu a ti hle a, LALPA thuoina hniin a tongtai a. A ram pumpuia bu nghei dingin thu a p�k bok a. ZF-Mi tuhaiin amanih Jehosafat kuomah, "Nangma do dingin Tuipui Thi r�l Edom rama inthokin sipai tam tak an hung a, tu hin Hazazon Tamar-ah an um tah" tiin an hung hril a (chu hmun chu Engedi an ti bok hlak). E {Chu hnunga chun Moab mihai le Amon mihai chu Meunhai iemani z�t leh inthukopin Jehosafat do dingin an inthok suok a. HD  LALPA tieng thil hrim hrima hotu tak chu thiempu Amaria n�ng a ta; lal tieng le inzom thil hrim hrima hotu tak chu Juda s�ngkuoa lukh�itu, Ismael naupa Zebadia n�ng a ta; Levihai chu ror�ltuhai thusuok kengkawtu n�ng an tih. Huoi takin thaw unla, indik taka thawtuhai kuoma chun LALPA chu um raw se" a ta. C% In khuo le tui chanpuihai, khawpuia um mi tu khomin thubuoi an hung intlun a, tuolthat d�m le D�n thup�k hai, thuruot hai le thusuok hai bawsietna chungthu d�ma inkhing an ni chun LALPA chunga thil suol thaw lo dinga fimkhur dingin hril ro, chuong naw chun nangni le in unauhai chungah LALPA lungsenna hung tlung hlauh rawi a tih. Indik taka in thaw chun thiem naw chang ngai naw ti niu. eBC An kuoma chun, "LALPA ti d�kin, ringum tak le lungril po poin a rong in bawl ding a nih. bA=Jehosafat chun Jerusalema khom LALPA d�nhai kengkawtu ding le thubuoihai ching feltu dingin Levihai, thiempuhai le Israel s�ngkuoa lukh�ituhai laia thenkhat chu a ruot bok a, chuonghai chu Jerusalemah an um a. /@WChuleiin, LALPA chu tiin, fimkhur takin ro r�l hlak ro, LALPA ei Pathiena chun indiknawna d�m, thlei b�k neina d�m le thamna f�k d�m a um si nawh" a ta. R?Ror�ltuhai kuoma chun, "In thilthaw taphot ngun taka ngaituoin thaw hlak ro. Mihriem ta dinga ro r�l in ni naw a, LALPA aia ror�ltu in ni lem. Ama chu ro in r�l pha in kuomah a um zing a nih. P>Khaw tinah, Judai rama kul nei khuo po poa chun ror�ltuhai a sie a. /=WJehosafat chu Jerusalemah a um a, a mihai kanin Beershebaa inthokin Efraim tl�ngram chen a'n zin a, LALPA, an pi le puhai Pathien tieng a thuoi k�r tawl nawk a. < Amiruokchu, hi rama inthoka Asera lem thinghai inthiel fai a, LALPA chu i zong leiin thatna kong iemani chu i la nei hih" a ta.7;gZawlnei Hanani naupa Jehu chun a lo hmuok a, a kuomah, "Mi rilo thangpuiin, LALPA theidatu chu i'n thloppui ding maw? Hi lei hin LALPA lungsenna chu i chungah a f� a nih. F: Jehosafat chu him takin Jerusalema a inah a k�r nawk ta a. 9'"Chu nia an indo chu an inbei nasa hle a. Lal chu a tawlailir chunga chun Aram mihai tieng nghain a thung a, nisa tl�k ruol chun a thi ta a.8!Chun, mi pakhat hin tum bik khom nei loin a thalngul a kuoi a, Israel lal chu a awmphaw inzomna k�r takah a k�p a. Ama chun a tawlailir khaltu kuomah, "Tawlailir kha kei her la, sipaihai laia inthok hin mi tl�n suokpui rawh, hliem na tak ka tuok a nih" a ta.]73 Tawlailir khal hotuhai chun Israel lal a ni nawh ti an hriet chun an k�rsan ta a.Y6+Tawlailir khaltuhaiin Jehosafat an hmu chun, "Israel lal a ni ngei hi" tiin bei tumin an inhuol a, Jehosafat chu inring takin a kh�k a, LALPA Pathienin a hung don a, a hung beituhai chu a dang kirp�k a. ~}}|%{zz3yXxxPwLvvGuuTtt@ssr:q{pp#onimml k~iiiNhMggOffQeKddc]bbaa<`__O^]]H\\ZZZ*YXWVV8UTSSXRVQgPPOXNMLLKJIIH*GGFEDCeBTA:@@%?x?>`=y<;::9877+6%5|44"21h0/..--,++(*U)H(z'}&%% $I## "h!! tS 2x   RY / F W  K%4K2]!LALPA maich�m a siem tha a, inremna thilhl�n inthawina le lawmthu hrilna thilhl�nhai a'n hl�n a, Judahai chu LALPA Israelhai Pathien rong bawl dingin a hril a. C!Ram dang pathienhai le milemhai po po chu LALPA Tempula inthokin a'n thiel fai vong a, LALPA Tempul muol le Jerusalema maich�m a siemhai po po chu khuoa inthokin an pei hmang vong a. }!Chu hnung chun Davida khawpui inhuonna tuol bang, Gihon vadung thlang tieng ruoma inthoka Nga Kotkh�r l�tna chenin, a siem tha a, Ofel muol inhuol velin ins�ng takin a rem a. Chun, Judai rama kul umna khaw tinah sipai kawmandar a sie vong a. Z-! Chuonga tongtaia a hang hni chun LALPA lung a tawk a, a hnina chu LALPAN a ng�ithl�k a, Jerusalemah a rama chun a thuoi k�r nawk a. Chu phing leh Manase chun LALPA chu Pathien a nizie a hung hriet ta a.  ! Beidong taka a um lai chun LALPA a Pathien ditsakna chu a zong a, a pi le puhai Pathien hmaa chun nasa takin a'n ph�hnuoi a. -S! Chuleiin, LALPAN Asuria sipai kawmandarhai a tir a, Manase chu an man a, a hn�rah khaidiet an inbuntir a, d�r kol an inbuntir bok a, Babulon tieng an thuoi a. T!! Manase le a mihai kuoma chun LALPAN thu a hril hlaka chu an ngaisak nawh. %! Manase chun Judahai le Jerusalema mihai chu thuoi suolin, LALPAN Israelhai hmaa a sukbohmang hnamhai n�ka nasa lemin thil suol an thaw a. " =!Mosie hmanga thu ka p�k hai, d�n hai, thusuok hai le thuruot po po hai chu fimkhur taka an zawm phot chun, an pi le puhai ka p�k tah hi rama inthok hin Israelhai ke chu inp�n suoktir ta naw ning" a lo tina Pathien tempula chun ama milem inkertir chu hung chawiin a sie a.  /!Pathienin Davida le a naupa Solomon kuoma, "Hi tempul le Israel thlahai hmun laia ka thlang Jerusalema hin ka hming chu kumkhuoin inumtir ka ta, I  !Ben Hinom ruomah a naupahai meiah a'n hl�n a, aisan a ch�ng a, dawi a hmang a, ramhuoi zawlhai le rau ko thiem hai a rawn a, LALPA suklungsen dingin a mithmuah thil suol tam tak a thaw a.Z -!LALPA Tempul tuolzawl ve vea chun v�na um po po ta dingin maich�m a siem a.  !Chun, LALPAN "Jerusalem-ah kumkhuoin ka hming um a tih" a tina LALPA Tempula ngei chun pathien danghai maich�m a bawl a. 6e!A pa Hezekia-in a sukchim hmun s�nghai chu a'n din thar nawk a, Baal maich�mhai a bawl a, Ashera lem thinghai a phun a, v�na um po po khi a biek a, an rong a bawl a. |q!Israelhai hmaa LALPAN a hnot suok hnamhai ch�ng d�n tirdakum tak chu zuiin LALPA mithmuah thil suol a thaw a. m U!Manase a hung inlal chun kum sawm le pahni mi a ni a, Jerusalemah kum sawmnga le kum nga a'n lal a. eC !Hezekia chu a pi le puhai kuomah a chawl a, Davida thlahai thl�nmuola chun an ph�m a. Juda mi po po le Jerusalema mihai po poin a thi ni chun ropui takin an s�n a. A naupa Manase chun a lalna chu a hung hluo ta a.&E Hezekia inlal s�nga thil tlung danghai le a thilthaw thathai chu Amoz naupa Isai inl�rna bu, Juda lalhai le Israel lalhai chanchin inzieknaah a chuong. ;o Amiruokchu, Babulon lalin a rama inchikna mak hung tlung chu indon dinga palai a hung tir chun, a lungrila thil um po po a hriet theina dinga fie dingin Pathienin a thlathlam a.=s Hezekia bok hin Gihon vadung chuonchung lem chu a kh�r a, Davida khawpui thlang tieng pangah an luong thl�ktir a. Chuongchun, Hezekia chu a thilthaw po poah a hmuingil pei a. oW Khuohai a siem a, bawng ruol le beram ruol tam tak a nei a, Pathienin hausakna nasa takin a v�r a.  Bu le uoiin le hriek sie khawmna in a bawl bok a. Ran ruol tinr�ng sie khawmna ding b�k le beram huong hai a bawl a. 4a Hezekia chun sum le pai a hung hau a, a hung ropui ta hle a, tangkaruo hai, rangkachak hai, lunghlu hai, rimtui hai, phawhai le thil hlu tam tak sie khawmna in a bawl a. ?~w Hezekia chun a lungril chapona chu a'n s�r a, chuong ang bokin Jerusalem mipuihai chun an ins�r ve leiin Hezekia dam s�ng chun LALPA lungsenna chu an chungah a tlung ta nawh. ?}w Nisienlakhom, Hezekia lungril chu a chapo a, a chunga z�ng�ina inhmutira a um angin a thaw ve naw leiin ama le Judai ram le Jerusalem chunga chun LALPA lung nasa takin a sen a. w|g Chuong lai chun Hezekia chu thi ngamin a na a, LALPA kuomah a tongtai a, a lo don a, inchikna mak a p�k a. O{ Chun, mi tam takin LALPA ta dingin Jerusalemah thilp�k an hung chawi a, Juda lal Hezekia chu thil hlu tak tak an hung p�k a. Chu taka inthok chun nasa taka hnam tin ngais�ng a hung hlaw ta a.7zg Chuong ang chun LALPAN Hezekia le Jerusalema mihai chu Asuria lal Senakerib kuta inthok le mi dang po po kuta inthokin a sanhim a, an kawl le kienga mihai lakah a v�ng a. y Chuongchun, LALPAN v�ntirko a tir a, Asuria lal riekhmuna mi hr�t huoisen po po le an hma thuoitu le hotuhai po po chu a sukhlum vong a, hmai th�min a ram tieng a k�r nawk a. A pathien tempula a fe chu ama nauhai ngeiin kawlhn�min an lo s�thlum a.pxY Chuong ang thil lei chun, lal Hezekia le Amoz naupa zawlnei Isai chu v�n tieng nghain an tongtai a. gwG Jerusalem Pathien chu mihriem kuta siem, khawvela mi danghai pathien ang mei meiin an hril a.v% Khawpui chu an l�k theina dinga Jerusalem mipuihai r�kr�p le sukthlab�r dingin kul chunga umhai chu Hebrai tongin an kh�k khum a. qu[ Chun, Asuria lal chun Israelhai LALPA Pathien hmusit zawngin, "Ram dang mi pathienhaiin ka kuta inthoka an mipuihai an san suok thei naw ang bokin, Hezekia Pathien khomin ka kuta inthokin san suok naw top a tih" tiin a ziek bok a. jtM Senakerib mihai chun chu n�ka nasa lem chun Pathien le a siehlaw Hezekia chu an biek sisaw a. s7 Hieng ang hin Hezekia chun hl�min thuoi suol naw raw se cheu. Ama chu ring naw ro; tu hnam pathien le ieng ram pathien khom ka kuta inthok le ka pi le puhai kuta inthoka san suok thei an um nawh. In Pathien lem lem chun ka kuta inthokin san suok naw nawkzuol a ti cheu" tiin.Or Ka pi le puhaiin an sukbohmang ta hnung a tu hnam pathien hin am ka kuta inthokin an san suok tah ti in hriet ta hlak a? In Pathien chun ieng tin am ka kuta inthokin a san suok thei bik ding cheu? 6qe Ram danghai chunga kei le ka pi le puhaiin kan thaw d�n in la hriet naw a ni maw? Chuong hnamhai pathienhai chun ka kuta inthokin an ramhai chu an hump�k thei am a ni? Up# Hezekia ngei hi hmun s�nga maich�mhai sukchim a, Judai ram le Jerusalema mihai kuoma, 'Maich�m pakhatah Pathien bein, a chungah pumraw thilhl�n in inhl�n ding a nih' titu kha a ni naw am a ni? 6oe Hezekia-in, 'LALPA ei Pathien chun Asuria lal kuta inthokin mi san suok a tih' tia a hril cheu kha, phingt�m le dangch�ra in thina dinga a hl�m bawlna cheu a ni kha. n "Asuria lal Senakerib chun hieng hin a tih: 'Jerusalem inhuol a ni ta hnung khoma in um zing ngamna san chu iem ni t�ng a ta? m) Senakerib-in Lakis khuo a'n huol lai chun Jerusalema Juda lal Hezekia le Juda mipuihai po po kuomah a ofisarhai a tir a, hi thu hi a'n cha a: [l/ Ama kuoma chu mihriem b�n chauh a um a, eini kuoma ruok chu mi thangpuitu ding le ei r�l dotu ding LALPA ei Pathien a um a nih" tiin a thlamuong a. Juda lal Hezekia thu hril chun mipuihai chu a sukhuoi a. "k= "Hr�t tak le huoi takin um ro. Asuria lal le a sipai tam takhai chu ti naw unla, z�m bok naw ro, ama n�ka thil thaw thei lem ei kuomah a um si a. bj= Chun, indonaa mipuihai inrawitu ding hotu a siem a, khawpui kotzawla chun a ko khawm a, wig Chu zoah Hezekia chun inrim taka thokin kul bang chim tah po po chu a siem tha a, kulbing ins�nghai a'n din thar a, kul puo tieng kul dangin a'n huon thuo a, Davida khawpui thut chu a suknghet a, hriemhrei le phaw tam tak a siem bok a.5hc Chuongchun, mi tam tak an pung khawm a, "Ieng leiin am Asuria lal chun tui tam tak a nei ding?" an ta, a rama luong l�t vadungte tui hnar po po chu an dang chat vong a. Tg! khaw puo tienga tuikul po po chu kh�r a rot a, anni chun an thangpui a. fy Jerusalem r�n dingin Senakerib a hung inthok ti Hezekia-in a hriet chun a mi lienhai le sipai hotuhai chu a rawn a, e 5 Chuonga ringum taka Hezekia-in thil a thaw hnung chun Asuria lal Senakerib-in Judai ram a hung r�n a, l�k tumin kul nei khuohai chu a'n huol a. +dOPathien Tempula rongbawlna thua d�m, d�n le thup�khai a zawmna konga d�m le Pathien a zongnaa d�m iengkim a lungril po poin a thaw a, a hmuingil pei a. cChuong ang chun Judai ram po poah Hezekia chun a thaw a, LALPA a Pathien mithmuah tha le indik le ringum takin thil a thaw hlak a. ?bwChun, Aron thla thiempuhai, khaw se vel ph�la ch�nghai le khaw hrang hranga ch�ng le Levi thlahai hming inzieknaa chuong taphothai chanvo semtu ding mi ruot b�k an um bok a.Ua#Thiempuhai chu an nuhmei hai, ieng anga naupang khom an naunu le naupa hai le an s�ngkuoa thang mi danghai leh ringum taka an insukthienghlim zing leiin an s�ngkuo inziekna anga tiem sa vong an nih. =`sThiempuhai sinthaw d�n ding chu an chi inthla d�n ang dungzuiin an ruot a, Levihai ruok chu, kum sawmhni chung tieng po, an sinthaw dungzuiin, an thangna ding pawl an ruot a. S_Chun, thlatu inzieknaa hming chuong pasal, kum thumj le a chung tieng mi, an pawl inthe d�n le mawphurna insem d�n ang dungzuia LALPA Tempula ni tina fe t�lhai ruok chu an inthangtir sa ve nawh. y^kThiempuhai umna khaw tina ringum taka lo thangpuituhai chu Eden hai, Miniamin hai, Jesua hai, Semaia hai, Amaria hai le Sekania hai an nih; anni chun an unauhai chu a pawl pawlin, a chin a lien kuomah an chanvo ding seng an semp�k hlak. J] Levi mi Imna naupa Kore, sak tieng kotkh�r v�ngtu chu mani nuom thua Pathien kuoma thil an hung inhl�nhai lo dongtu le LALPA kuoma thawlawm le thilp�k an hung inhl�nhai semtu a nih. \  Konania le a unau Simei inrawina hnuoia thok dinga lal Hezekia le Pathien Tempula hotu Azaria haiin enkaitu mi an ruothai chu Jehiel hai, Azazia hai, Nahat hai, Asahel hai, Jeromot hai, Jozabad hai, Eliel hai, Iskamia hai, Mahat hai le Benaia hai an nih. O[ Chu zoah indik takin an thilp�k hai, sawma pakhathai le Pathien puola thilp�k an inhl�n hai chu an hl� l�t a. A enkoltu lu tak chu Levi mi Konania a na, a dottu chu a unaupa Simei a nih. Z  Chuongchun, LALPA Tempula chun a sie khawmna ding hmun siem dingin Hezekia chun thu a p�k a, chuong ang tak chun an thaw a. yYk Zadok s�ngkuoa mi thiempu laltak Azaria chun, "Mihaiin LALPA Tempula an thilp�k an hung chawia inthok hin chu f�k ding kan nei zing ta a, LALPAN a mipuihai mal a sawm a, hieng zozai hi f�k seng lo a la v�m th�r el a nih" a ta. aX; Hezekia chun an thil sie khawm chungchang thu chu thiempuhai le Levihai chu a'n don a. WHezekia le a thoktuhaiin chuong thilp�k v�m th�r el an hang hmu chun LALPA an chawimawi a, Israel mipuihai chu an inp�k hle a.UV#A thla thumnaa an l�k khawm tan kha a thla sarinaah an l�k khawm zo a. iUKIsrael mi le Juda mi, Judai rama ch�nghai chun an ranhai sawma pakhat le LALPA an Pathien chanpuola thilp�k an inhl�n thienghlim tahai laia sawma pakhat chu an hung chawi khawm a, an intieng khawm hn�r hn�r el a. tTaThup�k a suok charin Israel thlahai chun phal takin an bu le b�l tharsuok hai, uoiin hai, hriek hai, khuoizu hai le an lo tharsuok hmasa tak hai chu an hung p�k tuk tuk a; chun, an iengkima sawma pakhat chu an hung p�k bok a. S9Thiempuhai le Levihai chu LALPA d�na an inp�k zo theina dingin an chanpuol dinghai chu pe dingin lal chun Jerusalema ch�nghai chu thu a p�k a.ZR-Lal chun ama ran ruola inthokin z�ng le z�na pumraw thilhl�n ding d�m, LALPA d�nin a tuk anga Sabat ni d�m, thla thar lawm ni d�m le hunbi nei k�t hmang ch�nga inhl�n dinghai chu a tum a. #Q?Hezekia chun thiempuhai le Levihai chu an pawl inthe d�n le thaw ding chan an insem ang peia pumraw thilhl�n le inremna thilhl�n inhl�ntu ding d�m, rongbawltu ding d�m, lawmthu hriltu ding d�m le LALPA ch�ngna in kotkh�ra inp�kna hla saktu ding d�m a ruot a. P Chuong po po chu an thaw zo hnungin chu taka um Israel mihai chu an inthok suok a, Judai ram po po le Benjamin ram le Efraim ram le Manase ram s�nga an lungserhai po po chu an vuok koi a, Asera lem thinghai chu an ph�r a, hmun s�nga an bawlhmun le maich�m po po chu an sukchim vong a. An suksiet vong hnung chun Israelhai chu anni khuo seng le an in le lo sengah an k�r nawk ta a.0OYThiempuhai le Levihai chun ng�rin mipuihai chu mal an sawm a, Pathienin a lo ng�ithl�k a, an tongtaina chun a ch�ngna Hmun Thienghlim v�n chu a tlung si a. "N=Jerusalema mihai khom nasa takin an hlim a, Israel lal Davida naupa Solomon thi hnungah chuong ang hrim hrima hlimna chu Jerusalemah a la um ngai nawh. %MCJuda mipui po po chu, thiempuhai le Levihai leh, Israel rama inthoka hunghai le hnam dang, Israel rama inthoka hung le Judai rama umhai chu an hlim hle a. L}Juda lal Hezekia chun an k�tna dingin mipuihai kuomah bawngchal s�ngkhat le beram s�ngsari a p�k a; mi lienhai khomin bawngchal s�ngkhat le beram le k�l s�ngkhat an hung thaw bok a. Thiempu tam tak chu an lo insukthienghlim ta bok a. ~KuPungkhawmhai po po chun ni sari dang k�t sunzom an rot a, chuongchun ni sari dang chu hlim takin an k�t nawk a. J7Levihaiin thiem taka LALPA chawibiekna rong an bawlna chungthuah Hezekia chun Levihai chu a'n p�k tawl a. Chuong ang chun, LALPA an pi le puhai Pathien kuomah inremna thilhl�nhai chu inhl�na LALPA chawimawiin, an chan seng faa dawnin, ni sari s�ng k�t ruoi an the a. mISJerusalema um Israelhai chun chol thang lo bei k�t chu hlim takin ni sari s�ng an hmang a; Levihai le thiempuhai chun LALPA chawimawina rimawi hmangruohai chu inring taka tumin ni tinin LALPA kuomah inp�kna hla an sak a. UH#Hezekia tongtaina chu LALPAN a lo ng�ithl�k a, mipuihai chu a sukdam a.RG"Tu khom lungril taka Pathien, an pi le puhai LALPA Pathien zongtu taphot chu Hmun Thienghlim d�n ang takin insukthienghlim naw hai sienkhom LALPA thatna chun ngaidam tawl raw se" tiin a tongtai a. \F1Efraim mihai, Manase mihai, Isakar mihai le Zebulun mihai laia tam tak chu insukthienghlim lo an ni a, sienkhom d�n lo angin fek�n k�tna ruoi chu an f�k ve a. Anni ta ding chun Hezekia-in a hnip�k a, EMipuihai lai chun ser le s�ng thaw dinga insukthieng hman lo le chu leia LALPA kuoma Fekan k�t beramte inhl�n thei lo an um a, chuonghai chu LALPA ta dinga inthienna dingin a thienghlim lohai puolin Levihai chun Fek�n k�tna beramtehai chu an that a. D#Pathien mi Mosie d�na a hril ang takin mani thawna ding hmun senga chun an um a, thiempuhai chun Levihai hung chawi thisen chu an the a. cC?A thla hnina ni sawm le ni linaa chun Fek�n k�tna beramte chu an that a. Thiempuhai le Levihai khom an inzak em leiin an lo insukthienghlim ta a, pumraw thilhl�nhai chu LALPA tempula chun an hung l�k l�t a. $BAJerusalem khaw s�nga maich�m an lo siemhai po po chu an thiek vong a, rimtui rawna maich�mhai po po khom an suksiet a, Kidron vadungah an dehawn a. mAS A thla hninaa chun chol thang lo bei k�t hmang dingin mipui tam tak Jerusalemah an pung khawm a. )@K Judai rama lem chu LALPA thu anga lal le mi lienhai thup�k chu hlen suok ngei dingin Pathien kut chu mipuihai chungah a um a, lungril hmun khat a'n puttir a.q?[ Amiruokchu, Aser hai, Manase hai Zebulun hai laia thenkhat ruok chu inphahnuoiin, Jerusalemah an fe a. >3 Lekhathon tl�npuituhai chu khaw tinah, Efraim le Manase hai ram po poah, Zebulun ram chenin an fe a, sienkhom anni chun hmusitin an lo nuizat a. =% LALPA kuom tieng in hung k�r chun, in unauhai le in nauhai chu sala mantuhai inlungsiettir a ta, hi rama hin hung k�r nawk an tih; LALPA in Pathien chu ngilnei tak le z�ng�i thei tak a ni si a. Ama tieng in ngha phot chun nghatsan hrim hrim naw ni cheu" tiin. <In pi le puhai ang khan lulul ve naw unla, LALPA kuomah tlu l�t unla, kumkhuoa dinga a ser thienghlim, a hmun thienghlima chun hung ro. LALPA, in Pathien rong chu bawl ro, chuongchun in chunga a lungsenna nasa tak chu nangni lakah a l�k kieng ding a nih. 6;eIn pi le puhai le in unauhai chu LALPA, in pi le puhai Pathien chunga an ringum naw leia mihai pangzata a siemzie nangni ngeia in hmu ang hin nangni ruok chu um ve naw ro. n:UChuongchun, lal thup�kin Israel ram le Judai ram hmun tinah lal le a mi lienhai lekhathon chu thu phurtuhaiin an tl�npui a. Chu lekhathona chun, "Nangni Israel thlahai, Asuria lalhai kuta inthoka tl�n suok la dam sunhai tieng LALPA a hung ngha nawk theina dingin, LALPA, Abraham Pathien, Isak Pathien le Israel Pathien tieng hung ngha k�r nawk ro. #9?Chuleiin, Israel ram po poah, Beershebaa inthoka Dan chenin LALPA, Israelhai Pathien ta dinga Fek�n k�t Jerusalema hung hmang dinga inhriettirna chu thon dar an r�l thl�k a. D�n ang chun tam tak pungkhawma hmang ding a na, sienkhom chuong ang chun hmang a la ni hri nawh.H8 Lal le pungkhawmhai chun an thil rot chu tha hlein an ngai a. 07YChuong lai chun thiempua ser thienghlim an la tam tawk naw b�kah Jerusalemah mipui an la pung khawm tam tawk naw leiin a hun pangngaiah an la k�t thei hri naw a. p6YLal le a mi lienhai le Jerusalema pungkhawmhai po po chun a thla hninaa Fek�n k�t hmang an rot a. Z5 /Hezekia chun Israel ram le Judai ram po poah mi a tir a, Efraim-hai le Manase-hai rama khom lekha a thon a, Jerusalema LALPA Tempulah hung a, LALPA, Israelhai Pathien Fek�n k�t hung hmang dingin a fiel a. 4$LALPA thangpuina z�ra chuong po po hun sawt nawte s�nga an thaw thei leiin Hezekia le mipuihai chu an hlim �m �m a.3#Pumraw thilhl�n chu a tam hle a, pumraw thilhl�n le inkopa inhl�n hlak inremna thilhl�na ding thau hai, dawn ding thilhl�na ding uoiin hai khom chu a tam �m �m el a. Chuong ang chun LALPA Tempula rongbawlna chu an tan thar nawk a nih. 2/"Amiruokchu, thiempu an indai naw leiin pumraw thilhl�nhai chu a vun an inhlip seng naw a. Thiempu danghai an insukthienghlim hma po le an sin an zo hma po chu an unau Levihai chun an thangpui a (Levihai chu insukthieng thuah thiempuhai n�k hmanin an khermei lem si a). J1 !Thilhl�n po po chu bawngchal zaruk le beram s�ngthum a nih. :0m Mipuiin pumraw thilhl�n an hung inhl�n z�t chu bawngchal sawmsari le beramchal za le beramte zahni a na, chuonghai po po chu LALPA ta dinga pumraw thilhl�n vong a nih. 5/cHezekia chun, "Tuhin LALPA kuomah nangni in inhl�n ta a. Hung hnai unla, LALPA tempulah inthawina le lawmthu hrilna thilhl�n hung inhl�n ta ro khai" a ta. Mipuihai chun inthawina hai le lawmthu hrilna thilhl�nhai an hung inhl�n a; a nuom taphotin pumraw thilhl�n an hung inhl�n bok a. \.1Lal Hezekia le a thoktuhai chun Davida phuok le zawlnei Asaf phuok inp�kna hla hai chu sak dingin Levihai chu thu an p�k a. Chuongchun, hlim takin inp�kna hla chu an sak a, k�nin Pathien an chawibiek a.z-mInthawina thilhl�nhai an inhl�n zo chun lal le a kuoma um po po chun dingthathuonin Pathien an chawibiek a. 6,eHla sak pawlin hla sak a, tawtawrawt m�ttuhaiin an m�t lai chun LALPA chawibiekin mipuihai chu an k�n a, chuong ang chun pumraw thilhl�n chu an zo chenin an thaw a.A+{Hezekia chun pumraw thilhl�n chu inhl�n ta dingin thu a p�k a. An inhl�n tan chun tawtawrawt le Israel lal Davida insiemtir rimawihai leh remin LALPA hla chu an sak tan ve a. *Levihai chun Davida insiemtir rimawi hmangruohai chu chawiin inring zingin an ng�r a, thiempuhai chun tawtawrawt an chawi bok a.k)OChun, Davida le lal zawlnei Gada le zawlnei Nathan thup�k angin, LALPA tempula chun Levihai chu d�rbenthek hai, perkhuong hai le tingtang hai tum dingin lal chun a sie a; chu chu a zawlneihai hmanga LALPA thup�k a nih. ~(uThiempuhai chun an that a, lalin Israel mihai po po ta dinga pumraw thilhl�n le inremna thilhl�n inhl�n dinga thu a p�k angin, k�l thisen chu Israel mi po po ta dinga inremna siemna dingin maich�ma chun suol thawinaah an inhl�n a.w'gSuol thawina ding k�lchalhai chu lal le pungkhawmhai hmaa chun an hung kei a, an chungah kut an innghat a. y&kBawngchalhai chu an that a, thiempuhai chun a thisen chu an l�k a, maich�m chu an the a. Beramchalhai khom chu an that a, a thisen chun maich�m chu an the a. Chun, beramtehai khom chu an that a, a thisen chun maich�m chu an the a. k%ORam le Hmun Thienghlim le Judahai ta dinga suol thawina dingin bawngchal pasari, beramchal pasari, beramchal te pasari le k�lchal pasari an kei a, Aron thla thiempuhai kuoma chun LALPA maich�ma inhl�n dingin a p�k a. w$gHezekia chu z�ng inhma takin a tho a, khawpuia mi lienhai chu a ko khawm a, LALPA Tempulah a hang fepui a. #Chun, Ahaz inlal laia depde taka thil a l�k hmang po po kan inchik vong a, kan inthien bok a, tu hin LALPA maich�m hmaah a um" an ta.m"SChu zoa chun lal Hezekia kuomah an fe a, "LALPA Tempul chu kan inthien fai zo ta a, pumraw thilhl�n inhl�nna maich�m hai, chu taka hmang b�r le b�l po po hai, hl�nbei siena dawk�n hai le hmangruo dang po po khom. b!=Thla khatna ni khat nia inthienna sin an bei tan chu a ni rietnaa chun LALPA hulhliep chen an ph�k hman a. Ni riet dang LALPA Tempul inthien chu an bei nawk a, thla khatna, ni sawm le ni ruk ni chun an zo fel ta a.o WThiempuhai chu LALPA Hmun Thienghlim inthiel fai dingin an l�t a, LALPA Tempul s�nga thil thieng lo an hmu po po chu LALPA Tempul tuolzawla chun an hung l�k suok a, chu chu Levihaiin an l�k a, Kidron vadungah an fepui a. Anni chun an unauhai an ko khawm a, an insukthienghlim a, LALPA thua lal thup�k angin LALPA Tempul chu sukfai dingin an l�t a. gGHeman thlaa inthokin Jehiel le Simei hai; Jeduthan thlaa inthokin Semaia le Uziel hai an nih.b= Elizafan thlaa inthokin Simri le Jeiel hai; Asaf thlaa inthokin Zekaria le Matania hai;   Chuongchun, Levihai chu an inthok suok a. Chuonghai chu, Kohat thlaa inthokin Amasai naupa Mahat le Azaria naupa Joel hai; Merari thlaa inthokin Abdi naupa Kisa le Jehalelel naupa Azaria hai; Gerhon thlaa inthokin Zima naupa Joah le Joah naupa Eden hai; F Ka nauhai, LALPA chun a rongbawltu ni a, a hmaa ng�ra a rong bawl ding le rimtui inhl�n dinga a ruot cheu in ni leiin, tu hin chu a rong bawl unla, inthlada ta hrim hrim naw ro" a ta. ve A lungsen inling chu an kieng theina dingin, LALPA, Israelhai Pathien kuomah thuthlung thlung ka tum a nih. ! Hieng lei hin an nawm ei pi le puhai kha kawlhn�ma s�m thlukin an lo um a, an naupa le naunu le nuhmeihai chu mi salah an um chu nih. 0YChuleiin, Judai ram le Jerusalem mihai chungah LALPA lungsenna chu a tla a, in mit ngeia in hmu ang hin, mi pangzat le makti le nuizatbur dingin a lo siem tah a nih. 7gTempul kotkh�rhai chu an kh�r a, khawnvarhai chu an sukmit a. Israelhai Pathien Hmun Thienghlima chun rimtui an raw ta naw a, pumraw thilhl�n an inhl�n ta bok nawh. /Ei pi le puhai chu an lo ringum naw a, LALPA ei Pathien mithmuah thil suol an thaw a, ama an nghatsan a. LALPA ch�ngna hmun chu an hnungson a. kOAn kuomah, "Nangni Levihai, ka thu hi ng�ithla ro. Tuhin nangni insukthienghlim phot unla, chu zoah LALPA, in pi le puhai Pathien Tempul hi inthien fai unla, Hmun Thienghlima inthokin thil porche po po inthiel fai vong ro. \1Thiempuhai le Levihai chu a thuoi l�t a, suo tieng tuolzawla chun a ko khawm a. gGA'n lal tan kum thla khatnaa chun LALPA Tempul kotkh�rhai chu a hong nawk a, a chei tha a. ]3Hezekia chun a thlatu Davida thaw d�n zuiin Pathien mithmuah thil indik a thaw a. 7Hezekia chu kum sawmhni le panga a niin a hung inlal tan a, Jerusalemah kum sawmhni le pakuo a'n lal a. A nu chu Zekaria naunu, a hming Abija a nih. 1[Ahaz chu a pi le puhai kuomah a chawl a, Jerusalem khawpuiah an ph�m a, Israel lalhai thl�na ruok chu a ni nawh. A naupa Hezekia chun a lalna chu a hung hluo ta a. 9Ahaz inlal laia thil tlung danghai le a khawsak d�n po po chu, a bula inthoka a tawp chenin, Juda le Israel lalhai chanchin inziekna buah a chuong. %Judai ram khaw tinah pathien danghai ta dinga rimtui inhl�nna ding hmun s�ng a siem a, a pi le puhai Pathien, LALPA chu a cho lungsen a., QAhaz chun Pathien Tempul cheinahai chu a l�k khawm a, a chawi hmang vong a. LALPA Tempul kothai chu a kal a, Jerusalem kotthl�r kil tinah maich�m a siem a.  }Ama hung dotu Damaska mihai pathien kuoma chun a'n thawi a, "Aram lal pathien chun anni a thangpui leiin keikhom a mi thangpui ve theina dingin a kuomah ka'n thawi a nih" d�m a ti a. Nisienlakhom, chu chu ama le Israel mi po po sietna a ni si a. Y +Buoinain a nangching lai chun lal Ahaz chu LALPA lakah a suol zuol sauh lem a.  5Ahaz chun LALPA tempul le a lal ina inthok le a mi lienhaia inthokin rangkachak a l�k a, Asuria lal chu a p�k a, sienkhom a sawtpui chuong nawh.l QAsuria lal Tiglat-Pileser khom a kuomah a hung a, sienkhom thangpui n�k hmanin a sukbuoi lem a. Juda lal Ahaz chun Judai ramah r�tlona sukhluor a, LALPA lakah a ringum naw hulhuol leiin LALPAN Judahai chu a suktlawm a nih. }sChuong lai zing chun Filistinhai khomin tl�ng thuta khuohai le Judai ram sim tieng an hung r�n a, Beth Semes hai, Aijalon hai, Gederoh hai le Soko hai, Timna hai le Gimzo hai le an s� vela khuohai chu an hung bei a, an l�k, an hluo a. SEdomhai chun Judai ram an hung r�n nawk a, mihai chu salah an thuoi a. U#Hieng hun lai hin lal Ahaz chun ama thangpuitu dingin Asuria lal a fiel a. ~uAn hming hril tah thuoituhai chu an hung tho a, t�nghai chu an thuoi a, saruoka um po chu r�ll�k silf�nhai chun an inthuomtir a, puon an p�k a, pheikhok an inbuntir a, f�k le dawn ding le inz�tna ding hriek an p�k a, a ongrophai chu sabengtung chungah an inchuongtir a, T�m khuo Jerikoa an unauhai kuomah an zu thak a, Samaria tieng an hung k�r nawk a.  Chuongchun, an hotuhai le mipui pungkhawmhai kutah sipaihai chun sala an hung thuoihai le r�ll�k sumhai chu an inhl�n a. q[ An kuomah, "In sal manhai chu hi khuoa hin hung thuoi l�t naw ro. LALPA lakah thil suol ei thaw d�r ta a, mi hrem nuom hiel khopin ei suklungsen a nih.Ei thil suol thaw tah b�kah la thaw sap pei in tum am a ni" an lo ti ve a.U# Efraim-hai thuoitu thenkhat, Jehohanan naupa Azaria hai, Mesilemot naupa Berekia hai, Salum naupa Jehizkia hai le Hadlai naupa Amasa hai chun indonaa inthoka hung k�rhai chu hmaisanah an lo hal bok a.  Tu hin ng�ithla ro, in unauhai, sala in manhai hi ink�rtir nawk ro. LALPA lungsenna nasa tak in chungah a'n ling a nih" a ta. ) Tu hin Judai ram le Jerusalem mihai chu a nuhmei a pasalin bawiah siem in tum pei a. LALPA in Pathien chungah thil suol in thaw a ni naw maw? ~- Amiruokchu, chu taka chun LALPA zawlnei, a hming Oded a um a, Samaria hung tlung ding sipaihai chu tuok dingin a suok a. An kuomah, "Judahai chungah LALPA in Pathien lung a sen leiin in kutah anni chu a p�k cheu a. Sienkhom lungsena in suom ri khan v�n a hang tlung a M}Israel sipaihai chun Judahai chu an unauhai ni hai sien khom nuhmei le naupang nuoi hni zet an man a, salah an thuoi a, r�ll�k tam tak an l�kp�k bok a, chuonghai chu Samaria-ah an hawn a.|Chun Efraim mi hr�t Zikri chun lal naupa Maaseia hai, lal in enkoltu Azrikam hai le lal dottu Elkana hai chu a that a. ;{oJudahaiin LALPA, an pi le puhai Pathien chu an nghatsan t�k leiin, Remalia naupa Peka lem chun ni khat thilthuin Judai rama mi huoisen ngot mi nuoikhat le s�nghni a that a. SzChuleiin, LALPA a Pathienin ama chu Aram lal kutah a p�k a, an hung hne a, a mihai tam tak chu an man a, Damaska tieng salah an thuoi a. Israel lal kutah a p�k bok a, ama chun mi tam tak a that a, ~yuHmun s�nga maich�ma hai le tl�ng s�p le thing buk inz�r thatna hnuoi taphotah inthawiin rimtui a raw hlak.*xMBen Hinom ruomah inthawina rimtui a raw a, Israelhai hmaa LALPAN hnam a hnot suokhai thil ch�ng tirdakum tak chu zui vein a naupahai chen meiah a'n hl�n a. cw?Israel lalhai lampui a hraw lem a, a biek dingin Baal pathien, milem sung chop a siem a. *v OAhaz chu kum sawmhni mi a niin a hung inlal a, kum sawm le kum ruk Jerusalemah a'n lal a. A thlatu Davidan LALPA mithmuah thil tha a thaw angin a thaw ve naw a. u Jotham chu a pi le puhai kuomah a chawl a, Davida khawpuia chun an ph�m a, a naupa Ahaz chun a lalna chu a hung hluo ta a.ftEKum sawmhni le kum nga mi a niin a hung inlal a, Jerusalemah kum sawm le kum ruk a'n lal a. s/Jotham inlal s�nga thil tlung danghai, a r�l do po po le a thilthaw danghai po po chu Israel le Juda lalhai chanchin inziekna buah a chuong. cr?LALPA a Pathien hmaa ringum taka kal a chawi leiin Jotham chu a hung hr�t ta deu deu a.qyJotham chun Amon lal a do a, a hne a. Chu kum chun Amonhaiin tangkaruo kilogram s�ngthum zali, huit metric ton s�ngkhat le barli metric ton s�ngkhat an hung p�k a. Chuong z�t bok chu a kum hnina le kum thumnaa khom an hung p�k bok a. }psJudai ram tl�ng pheia chun khuohai a'n din a, ramngaw hmuna hai chun kul le v�ngb�k ins�nghai a bawl bok a.oChun, LALPA Tempula kotkh�r chunghnung lem chu a siem tha a, Ofel muola kul banghai chu nasa takin a'n din thar nawk a. Wn'A pa Uzia-in a thaw ang bokin LALPA mithmuah thil tha a thaw hlak a, sienkhom a pa thaw angin LALPA Tempul s�nga ruok chu a l�t lui ve nawh. Mipuihai ruok chun thil tirdakum thaw an la ch�ng zing a. m 5Jotham a hung inlal chun kum sawmhni le kum nga mi a nih. Jerusalemah kum sawm le kum ruk lalin a um a; a nu chu Zadok naunu, a hming Jerusa a nih. Wl'Uzia chu a pi le puhai kuomah a chawl a, mihaiin "Ama chu ph�r a nih" an ti leiin a pi le puhai z�lna kawl hnaia lalhai thl�n hmuna chun an ph�m a. A naupa Jotham chun a lalna chu a hung hluo ta a.sk_Uzia inlal s�nga thil tlung danghai chu a bula inthoka a tawp chenin Amoz naupa zawlnei Isaiin a ziek. ljQChuongchun, Uzia chu a thi chena a'n ph�r leiin lal ina inthokin a suok a, in hranah a um a, LALPA Tempulah a l�t thei ta naw bok a. A naupa Jotham chu a ram mipuihai chunga ama aia ror�ltu le optuin lal inah a um ta a. FiThiempu laltak Azaria le thiempu danghaiin an hang en chun a bawka ph�r um chu an hmu a, inrang takin an hawl suok nghal a. LALPAN a hrem leiin ama ngei khomin fe suok a nuom ta hrim a. ?hwLal Uzia chu a lungsen a, rimtui rawna ding mei l�kna chu a chawi a. Chuonga thiempuhai chunga LALPA tempula maich�m hmaa a lungsen lai chun a bawkah a hung inph�r suok ta a. Zg-Anni chun Lal Uzia chu hmaisanah an khap a, a kuomah, "Uzia, LALPA ta dinga rimtui raw hi nangma thaw ding a ni nawh, rimtui raw dinga ser hrang Aron thlaa mi thiempuhai thaw ding a ni lem. Hmun thienghlima inthok hin suok vat rawh. LALPA chungah thil suol i thaw a nih. LALPA Pathien laka chawimawi i hlawna ding khom a ni nawh" an ta. ~}}|{{{Zzz{yxwwPvutssrKqXpooonn'mmClk9jii%hgffYewdgcbaa`V_^^E]\d[ZZbYXWVVUTT(S_R8QtPOONN5MMVLKK4JJ4ImHHGGF8ECDCBAA@V?>=<;;-:9O8f77665e44333~3)2222l2<2111o1410000P0&///}/B/...|.F.---u-,,,,,@, ++Y+.+***u*L*))))l)((( 'r' &0%$$i###"w! E[EVV_Y-w)W  5 J  = 6SYk+Chun, anni bok chun, "Hi in bawltuhai hi tuhai am an na?" tiin an indon bok a. _j7Chu phing leh Eufretis thlang tieng ram optu Tatenai le Sethar-Bozenai le a thawpuihai chu Jerusalemah an hung a, "Hi tempul hi bawl tha ding le a kulhai indin thar nawk dingin tuin am thu a p�k cheu a?" an ta. RiSealtiel naupa Zerubabel le Jozadak (Jehozadak) naupa Jesua hai chun an thu chu zawmin, Jerusalema Pathien Tempul bawl chu an sunzom nawk ta a, an kuoma Pathien zawlnei pahni umhai chun an thangpui a.(h KChuong lai chun zawlnei Hagai le Ido thlaa mi zawlnei Zekaria hai chun Judai ram le Jerusalema Juda umhai kuomah Israelhai Pathien hmingin thu an hril hlak a. g{Chuongchun, Jerusalema Pathien in indin thar sin chu Persia lal Daria hung inlal kum hnina chenin an chawlsan ta hri a.KfRehum le lekha ziektu Simsai le an inkoppuihaiin lal Artazerzia lekhathon an tiem zo chun inhmaw takin Jerusalema Judahai kuomah an fe nghal a, thawluinain an thilthaw lai chu an inchawltir a. eHi thil hi ng�itha hrim hrim naw ro. Lal ta dinga sietna ding thil hi ieng leiin am a zuolkai pei ei phal ding a na?" tiin.dwKhang mihai khan thu ka p�k nawk hma khat chu khawpui siem that sin kha chawlsan phot dingin thup�k lo insuo ro. awIn lekha hung thon kha ka hmaah fie takin an inlet a .`ULal chun donna a hung thon a: "Ram optu Rehum, lekha ziektu Simsai le an inthloppui, Samaria ram le Eufretis vadung thlang tienga umhai po po chibai ka b�k cheu. 2_]Hi khawpui hi indin that a ni a, a kulhai zo fel a ni pha chun Eufretis vadung thlang tieng hin lalin chan nei naw ph�ng i tih ti lal kan hung inhriettir a nih" tiin.H^ Chuleiin, hi khuo hi hel hmang khuo a nizie d�m, a ram le lal ta dinga buoina siemtu a ni hlakzie d�m le tiena tl�nga inthoka hel zing zing a nizie d�m lalin a hriet theina dingin thil hlui siekhawmnaa a pi le puhai chanchin inziekna buhai chu indaptir raw se. Chuong thil leia hi khawpui hi suksiet a lo nih. ]/Lal chunga mawphurna latu kan ni leiin sukhm�lhema lal a um hmu hi keini ta dingin a fel naw leiin hi thu hi lal kuomah kan hung intlun a nih. M\ Chu b�kah, hi khuo hi indin tha a, a kulhai siem zo a ni pha chun sie le leiman le an thil nei man hrim hrim chawi nuom ta naw ni hai a, lalin sum a ch�n pha ding a nih ti lo hre bok raw se. /[W I kuoma inthoka Juda mi hung tunghai kha Jerusalemah an hung a, hi khawpui suol tak le hel hmang hi indin thain, a lungphumhai an ph�m tha ti lalin lo hre raw se. Z- Lal Artazerzia kuomah hieng ang hin lekha an thon a: "Lal tak Artazerzia, i siehlaw Eufretis vadung thlang tienga mihaiin chibai kan b�k che. Y9 mi ropui Asurbanipal (Osnappar)-in sala inthoka a hung insuo, Samaria khawpui le Eufretis vadung thlang tieng rama a'n ch�ngtirhai d�m chu an nih.X' A thontuhai chu: Ram optu Rehum le a lekhaziektu Simsai le an inkoppui Erek le Babulon le Elam ram Susaa mi ror�ltuhai le thoktuhai d�m, WChun, ram optu Rehum le lekha ziektu Simsai khomin Jerusalem mihai ng�rhmun chu Persia lal Artazerzia kuomah ripawt an thon bok a: aV;Chu hnung khom chun Persia lal Artazerzia kuomah Bislam hai, Mithredat hai, Tabeel hai le an inkoppuihaiin Judahai an h�kna lekha, Aramik tonga inziek chu an thon a, chu chu Persia tongin lal chu an inletp�k a. U%Chu hnung chun, Lal Artazerzia inlal tan tir laiin Judai ram le Jerusalema umhai chu an hm�lmahai chun lal kuomah lekhathonin an h�k a. KTPersia lal Kura inlal s�ng po po le Daria inlal hun chenin anni kal zawngin an thang ru a, anni h�ktu dingin hrilpuitu d�m a hranin an ruoi a, an thiltumhai chu sukhlamzui an tum tlat a. S Chu phing leh an kawl le kienga mihai chun Juda mihai chu suklunghnuol tumin an thang a, Tempul chu bawl lo dingin an inthi a. %RCNisienlakhom, Zerubabel le Jesua le Israel s�ngkuo lukh�ituhai chun an kuomah, "LALPA kan Pathien ta ding Tempul kan bawlnaa hin in hung thang ve ngai naw nih. Persia lal Kura thup�k angin LALPA, Israel Pathien ta dinga Tempul chu keini ngeiin kan bawlp�k ding a nih" an ta. (QIChuongchun, Zerubabel le an s�ngkuo lukh�ituhai kuomah an fe a, an kuomah, "Keini khomin bawlpui v�ng kan ti cheu, in Pathien biek hi keini khomin kan biek ve a, hi taka mi thuoitu Asuria lal Esar-hadon inlal laia inthok ta khan keini khom a kuomah kan inthawi hlak a nih" an ta. P !Salt�ng hung k�rhaiin LALPA Israel Pathien ta ding Tempul an bawl tan nawk tah ti Judahai le Benjaminhai hm�lmahaiin an lo hriet a. O% (A um nawh) SN Nisienkhom thiempuhai, Levihai le s�ngkuoa lukh�itu upa tieng, Tempul hmasa hmu ph�khaiin tempul thut an rem lai an hmu chun, mi tam tak hlima an kh�k dur dur laiin, inring takin an lo tap ve thung a. Hlima an kh�k ri le tap ri thlier hran thei lo khopa nasaa infawk khawm chu hla taka inthok khoma hriet ph�k a nih. sM_ Chuongchun lawmthu hrilin,"Ama chu a tha si a,A ngilneina chu kumtluongin,Israelhai chungah a um zing"tiin LALPA chu an inp�k a. LALPA in lungph�m an ph�m t�k lei chun lawm taka LALPA inp�kin mipui chu an kh�k dur dur a. 3L_ In bawltuhaiin LALPA tempul lungphum an ph�m zo chun, Israel lal Davida-in thaw d�n ding a lo ruot angin, thiempuhai chun thuom an inbel a, tawtawrawt m�t dingin an umna ding hmunah an ng�r a, Levi chia mi Asaf thlahai khom LALPA inp�kna hla sak dingin d�rbenthek leh an ng�r bok a. EK Chuongchun, Jesua naupahai le a unauhai, Kadmiel le a naupahai, Hodavia thlahai chun LALPA tempula sinthawtuhai chu an inrawi a; Levi chia mi Henedad s�ngkuohai chun an thangpui bok a. mJSJerusalema Pathien in an tlunga inthoka a kum hnina le thla hninaa chun Sealtiel naupa Zerubabel hai, Jozadak naupa Jesua hai le an unau dang thiempuhai, Levi chia mihai le Jerusalema salt�ng hung k�r po po chun tempul bawl chu an tan a, Levi chia mi, kum sawmhni le a chung tienga upa chinhai chu LALPA in bawla sinthawhai inrawitu dingin an ruot a. VI%Persia lal Kura'n phalna a p�k angin, lung sertu le themthiemhai an ruoi a, Tura le Sidon mihai chu Lebanona inthokin Jopa kaiah sidar thing an hung intoltir a, a manah bu le uoiin le hriek an p�k a. H9LALPA Tempul lungph�m chu la ph�m tan naw hai sienkhom, thla sarina ni khat nia inthok chun pumraw thilhl�nhai chu an inhl�n tan nghal a nih. KGPumraw thilhl�n b�kah thla thar lawmnaa thilhl�nhai d�m, LALPA ta dinga k�t ni an ruot an inser changa thilhl�nhai d�m, mani lung puoka thilhl�nhai d�m chu an inhl�n bok a. FChun, Mosie d�n bua inziek angin, Bawkte K�t an hmang a, ni tina pumraw thilhl�n inhl�n dinga bituk ang thlapin an inhl�n a. .EUAn kawl le kienga mihai chu ti hle hai sienkhom, maich�m chu a hmun pangngaiah an indin thar nawk a, z�ng tieng le z�n tieng pumraw thilhl�n an inhl�n a. fDEJozadak naupa Jesua le a thiempu chanpuihai le Sealtiel naupa Zerubabel le a rongbawlpuihai chun Pathien mi Mosie D�n bua inziek angin pumraw thilhl�na inthawina ding Israelhai Pathien ta dingin maich�m an siem a. C Mani khuo senga Israelhai an inb�ngbel nawk hnungin, thla sarina fav�ng intan hlim chun inthuruol takin Jerusalemah an pung khawm a. xBiFChuongchun, thiempu hai, Levi-hai, kotkh�r v�ngtuhai le tempula rongbawltuhai le v�ntl�ng mipuihai laia thenkhat chu Jerusalem se vela chun an um a, Israel mi danghai po po chu Judai rama anni khuo sengah an inb�ngbel nawk ta a.A1EAn tlin ang tawka thawlawma an p�k khawm z�t chu rangkachak kilogram zanga, tangkaruo kilogram s�nghni zariet le thiempu zakuo zahni a nih. @7DJerusalema LALPA in an hang tlung chun a hmun pangngaia Pathien in chu bawl nawk dingin s�ngkuoa lukh�itu thenkhat chun thilp�k an inhl�n a. j?MCsanghawngsei zali sawmthum panga le sabengtung ch�n chi s�ngruk zasari sawmhni an nei bok a.O>BSakor zasari sawmthum paruk, sabengtung lien chi zahni sawmli panga, =AChu b�kah siehlaw nuhmei le pasal mi s�ngsari zathum sawmthum pasari le hla saktu nuhmei le pasal mi zahni an thang sa bok a. h<I@Judai rama hung k�r nawk po po chu an r�ngin mi s�ngli s�nghni zathum sawmruk an nih. Q;?Urim le Thummimb hmanga hieng thila LALPA rawn theitu thiempu an nei hma lem chun hienghai hin inthawina thilhl�na thiempu chanvo an f�k le dawn ding takngiel khom ram optuin a phalp�k ve nawh.:>Hieng thiempuhai hin an s�ngkuo inthla sawng d�n inchikna lekhabu chu an sukhmang leiin thiempua pom an ni ta naw a. W9'=Chun, thiempu chihai laia mi Hobaia, Hakoz le Barzilai thlahai khom Jerusalemah an hung k�r bok a. Hi Barzilai hin Gilead mi Barzilai naunu chu nuhmeiah a nei a, a nuhmei tieng hming a put ta lem a nih. d8A" Chu zoah Jerusalema um po po le Benjamin mihai po po khom chu chuong ang taka um dingin intiemkamna a'n neitir a; Jerusalema umhai chun Pathien, an pi le puhai Pathien thuthlung ang chun an thaw a. ="Lal chu a ng�rna dinga ruot, ban hr�la chun a ng�r a, chu lekhabua chuong thuthlung thu chu suknghet dingin a lungril po po le thlarau po poin LALPA zui ding le a thup�k hai, thupuong hai le thuruot hai chu pom dingin LALPA hmaa chun thu a thlung a. ^<5"Judai rama mi po po, Jerusalema mi po po, thiempuhai le Levihai le mipui hai, a chin a lien chu LALPA Tempulah a hang fepui a, LALPA Tempula an hmu suok thuthlung bua thu po po chu an hriet ngeiah a tiem suok a. b;="Chuongchun, lal chun mi a tir a, Judai ram le Jerusalema upahai po po chu a ko khawm a. {:o"Ngai rawh, i pi le puhai kuomah thuoi ka ti che a, thlamuong taka vui liem n�ng i ta, hi hmun le a s�nga ch�nghai chunga sietna ka hung intlun ding chu i mitin hmu ve naw ti nih' tiin hril ro" a ta. Chu thu chu lal kuomah an intlun a. _97"Chuong thu i hriethai chun i lungril an suknem a, hi hmun le a s�nga ch�nghai siet ding chungchang thu chu hre a, ka hmaah inphahnuoi a, i puon pot thl�ra i tap leiin kei khomin i thu ka lo ng�ithl�k a. 8{"LALPA thu indon dinga tirtu cheu Juda lal kuoma chun hieng hin hril ro: LALPA, Israelhai Pathien chun hieng hin a tih: >7u"Mi nghatsan a, pathien dang kuomah rimtui raw a, an kuta an siem fawm thilhaia ka lungsenna an cho phawk leiin, hi hmuna hin ka lungsenna chu bun thl�ng ka ta, sukre ni naw nih. H6 "LALPA chun hieng hin a tih: Ngai ta u, hi hmun le a s�nga umhai chunga hin sietna intlungtir ka ta, Juda lal hmaa an tiem suok lekhabua chuong tongsie po pohai khom chu intlungtir ka tih. 5}"Ama chun an kuomah, "LALPA Israel Pathien chun hieng hin a tih: 'Ka kuoma hung tirtu cheu kuoma chun hieng hin hril ro: ^45"Chuongchun, lalin a tirhai le Hilkia chu silf�n enkoltu Hasra naupa Tokat, Tokat naupa Salum nuhmei, zawlneinu Hulda kuoma chun an fe a, chu chungthua chun an va rawn a. Ama chu Jerusalem biel hninaa um a nih. $3A""Fe unla, hi lekhabu in hmu suoka thu zieka umhai chungthua hin keima le Israel le Judai rama hlaa la um sunhai ta dingin LALPA mi va rawnp�k ro. Ei pi le puhaiin hi d�n bua inziek ang hin LALPA thu chu an lo zawm naw leiin ei chungah LALPA a lo lungsen nasa ta hle a nih" a ta.2"Lal chun Hilkia hai, Safan naupa Ahikam hai, Mika naupa Abdon hai, lekha ziektu Safan hai le lal siehlaw Asaia hai kuomah thu a p�k a: J1 "Lalin D�n thuhai a hang hriet chun a silpuon a pot thl�r a. |0q"Chun, thiempu Hilkia-in lekhabu a mi p�k" tiin lal chu a hril a. Safan chun lal hmaah lekhabu chu a hang tiem a.\/1"LALPA Tempula tangka um po chu an lak suok a, hotuhai le sinthawtuhai an p�k a. x.i"Safan chun lekhabu chu lal kuomah a chawi a, a kuomah, "I siehlawhaiin thaw dinga i ruot po po chu an thaw a. s-_"Hilkia chun lekha ziektu Safan kuomah, "LALPA Tempulah d�n bu kan hmu suok" a ta, Safan chu a p�k a. ,"Chun, LALPA Tempula sum an sie khawmhai an phor lai chun thiempu Hilkia chun Mosie hmanga p�k LALPA D�n bu chu a hmu suok a. O+" Levi danghai chu thil phurtuhai inrawitu d�m le sinthawhai thaw ding iengkim r�lbawltu d�m an na; Levi thenkhat chu lekha ziektu d�m, thil rikawttu d�m le kotkh�r v�ngtu d�m an nih.o*W" Mihai chun an sin ringum takin an thaw a. An hotuhai, sin r�lbawltu palihai chu Levi chia mi ngot, Merari thlaa mi Jahat le Obadia le Kohat thlaa mi Zekaria le Mesulam hai an nih. Hieng Levihai hi rimawi tum thiem vong an nih. F)" Juda lalhaiin an lo intawptir tah Tempul siem thatna ding lung ser sa d�m, tlungp�m le kalkhanga hmang ding thing d�m inchawkna dingin themthiemhai le in bawltuhai kuomah an p�k a."(=" Chu sum chu LALPA Tempul siem thatnaa inrawitu dinga ruothai kuoma chun an p�k sawng a, anni chun Tempul rip�rtuhai le cheituhai hlawah an p�k a. '" Thiempu Hilkia kuomah an fe a, kotkh�r v�ngtu Levihaiin Manase mi hai, Efraim mi hai, Israel mi hlaa la um sun po po hai, Juda mi le Benjamin mi hai le Jerusalema ch�ng haiin Pathien tempula thawlawm an hung chawi an lo l�k khawmhai chu an lo p�k a. m&S"Josia inlala inthoka kum sawm le parietnaa a ram le tempul an inthien fai tumin lal chun LALPA a Pathien tempul siem tha dingin Azalia naupa Safan hai, khawpui optu Maaseia hai le lekha ziektu Joahaz naupa Joa hai chu a tir a. t%a"Maich�mhai a sukchim a, Asera lem thinghai chu a ph�r a, milem siem fawmhai chu a rawt nawi a, rimtui rawna maich�mhai chu a vuok koi vong a. Chuong ang chun Israel ram s�ng po poah a thaw a, Jerusalem tieng a k�r nawk ta a.$%"Chuong ang chun Manase hai, Efraim hai, Simeon hai le Naftali hai ch�ngna khuohai le an kawl vela hmun rausan tahai chenin a thaw vong a. i#K"An maich�mhai chunga chun thiempuhai ru a raw a, Judai ram le Jerusalem chu a'n thiel fai a. ")"Baal maich�mhai chu a mithmua ngei an sukchim a, a bula rimtui rawna maich�mhai chu a suksiet vong a, Asera lem thinghai chu a ph�r a, milemhai le thil limhai po po chu a rawt nawi vong a, a nawihai chu chuong milem hmaa inthawituhai thl�n chunga chun a phul a. !"Kum riet a'n lal kum, naupang tak a la ni laia inthok hrimin a pu Davida Pathien chu a zong tan a, kum sawm le kum hni a'n lal kumin Judai ram le Jerusalema hmun s�ng hai, Asera lem thinghai, milem siem fawm le sung fawm hai po po chu an thiel fai vong a.  "LALPA mithmuah thil tha a thaw hlak a, a thlatu Davida lampui chu a hraw a, voi tieng amanih chang tieng amanih a p�tsan ngai nawh.e E"Josia chu kum riet mi a niin a'n lal tan a, Jerusalemah kum sawmthum le kum khat a'n lal a. ta!Nisienlakhom. Amon phiertu po po chu mipuiin an that vong a, mipui chun a naupa Josia chu lalah an siem a.D!Chun, a siehlawhaiin an phierr�k a, ama inah an that a. L!A pa Manase inphahnuoi ang khan LALPA hmaah a'n phahnuoi ve nawh. ,Q!A pa Manase thaw ang bokin LALPA mithmuah thil suol a thaw a, a pa Manase siem fawm milem po po kuomah a'n thawi a, an rong a bawl a, a suol zuol sauh lem a nih. c?!Amon chu kum sawmhni le kum hni a ni kumin a'n lal tan a, Jerusalemah kum hni a'n lal a. !Chuongchun, Manase chu a pi le puhai kuomah a chawl a, ama inah an ph�m a, a naupa Amon chun a lalna chu a hung hluo ta a."=!A tongtaina thu le a hninain Pathien lungril a tawk thu hai, a'n ph�hnuoi hmaa a khawsak d�n hai, a suolna le ringum nawna hai, hmun s�ng a bawlna hmun hai le Asera lem thing le a milem siem fawmhai a siena hmun po po chanchin chu Hozaiin a chanchin a ziekna buah a chuong. F!Manase inlal laia thil tlung danghai le Pathien kuoma a tongtai thu hai, LALPA, Israelhai Pathien hminga a kuoma zawlneiin thu a hrilhai chu Israel lalhai chanchin inziekna buah a chuong. }s!Mipuihai chu hmun s�nga an inthawi hlak chu an la thaw zing a, sienkhom LALPA an Pathien kuoma chauh a ni ta lem. A~~]}A||R{zzCy%xwvvcutyssrPqponn=m+lkQjj@ijhh|gfee(ddmdcbaaE``#_s_ ^{]] \J[}ZZVYXX2WxVsU{TT RR'QQqQPPP8OOO>NNN%MMLAJJIHGFF0EDCCeBxAA@O?>>o<<-:99S876553321_0{/.-,++A*));(e'7&r%%X$_#U"!!P *.#BE`{T'.'ZhE{!b  A |.:y!:Kvi'KHoron mi Sanbalat hai, Amon mi thoktu Tobia hai le Arab mi Gesem haiin chu thu chu an hrietin an mi nuisaw a, nuizatburah mi hmangin, "Iem a na nangni rawiin in thaw ta hi? Lal lakah hel tum a ni?" tiin an mi biek sisaw a. Q&Pathien ditsakna kut ka chunga a um d�n le lal le kan inbiekna thuhai d�m chu ka hril tawl a. Anni chun, "Thaw ro, indin thar nawk ei tiu" an ti ve nghal a, sin tha thaw ding chun an pu tan ta a.k%OChun, an kuomah, "Ei chan sietzie hi in hmu seng a. Jerusalem chu a tlu ram ta a, a kotkh�rhai khom a k�ng hmang vong tah ti in hriet. Thaw ro, ei hmai a mawk zing nawna dingin Jerusalem hi indin thar ei tiu khai" ka ta. c$?Khawpui optuhai chun khaw lai am ka fe a, ieng am ka thawa ti an hriet naw a, ka thil thaw tum chu Judahai, thiempu hai, thuoitu hai, thoktu hai le ror�ltu hai, hmalatu ding takhai khom chu tu khom ka la hril nawh. #Chuongchun, z�na chun Kidron vadung ka hraw tung ta lem a, kul chu ka en vong a, Ruom Kotpui tieng bok chun kan hung k�r nawk a.B"}Chu taka inthoka hung k�rin, Tuikul Kotpui le Lal Dil umna kotkh�r chu kan hung p�l a, sienkhom kul chimin lam a dang leiin ka chuongna sabengtung chun a fe tlang thei ta naw a. =!s Ruom Kotpui tieng kotkh�ra chun ka suok a, sihal tuikulc chu fe pelin, Hnawlhnok Kotpui tieng kan fe a, Jerusalem kul chim tahai le a kotkh�r k�ng tahai chu kan en v�l a. p Y Chu zoah mi tlawmte chauh thuoiin z�nah ka suok dok a. Jerusalem ta dinga ka thaw ding Pathienin ka lungrila a mi'n hriettir thu chu tu khom ka hril naw a, ka chuongna sabengtung chauh naw chu ran sa dang thuoi ka nei bok nawh. K Jerusalem ka hang tlung chun ni thum s�ng ka chawl hri phot a.  Horon mi Sanbalat le Amon mi Tobia haiin Israel thlahai thangpui dinga ka hung tlung thu an hriet chun an lung a sen hle a. M Chuongchun, Eufretis vadung thlang tieng biel optuhai kuoma chun ka fe a, lal lekhahai chu ka p�k tawl a. Lal chun a mi fepui dingin sipai hotuhai le sakor chungchuong mi sipaihai a tir bok a. fEChun, tempul vela kul kotkh�rhai siemna ding le kulb�ng bang rela hmang ding b�kah keima in bawlna dingin thing ka mamaw ding a ni leiin lal thing bil enkoltu Asaf kuomah thing mi pe dinga hrilna lekha mi ziekp�k bok sien ka nuom khop el" ka ta. LALPA ditsakna kut chu ka chungah a um leiin lal chun ka hni po po chu a mi phalp�k vong a. KChu b�ka chun lal kuomah, "Lal remti zawng a ni chun, Judai ram ka tlung chena him taka mi v�ng dinga hrilna lekha Eufretis vadung thlang tieng biela ror�ltuhai kuomah mi ziekp�k sien. I Lalnu bula inthung lal chun, "Ieng chen am i thang ngai a ta? Ieng tik am hung k�r nawk thei i ta?" a ta. Lal chun lawm takin ka fe a mi phalp�k a, ka suok hun ding khom chu ka sukfel a. I Chun, lal kuomah, "Lal remti zawng a ni a, i siehlaw hin lal mit a tlung a ni chun, Judai rama ka thlatuhai ruong z�lnaa ka fe mi phalp�k la, khuo chu hang indin thar nawk ka tih" ka ta. ^5Lal chun, "Iem a na i dit chu?" a ta, chuongchun v�n Pathien kuomah ka tongtai a. c?Amiruokchu lal kuomah, "Lal chu kumkhuoin dam zing raw se. Ka thlatuhai ruong z�lna khawpui a tlu ram zo a, a kotkh�rhai khom a k�ng �t vong ta si chun ieng leiin am hm�l hlim ka put thei ding a na?" ka ta. #?Lal chun ka kuomah, "Damnawna nei si loin i hm�l a va hang ngui ngei de! Thil dang rak ni naw nih, lungzingna i nei a ni hih" a ta, ka ti ta hle el a. E Lal Artazerzia inlala inthoka kum sawmhnina Nisan thla, th�l intan hlim lai chun lal dawn ding uoiin an hung l�k chu lal ka va p�k a. Kha hma khan lungngai hm�l ka put ngai naw a. J  Aw LALPA, lunginsiet takin i siehlaw ka hung tongtaina le i hming inzaa hlimpuitu, i siehlawhai tongtaina hi lo ng�ithla hr�m rawh. Voisun l� l� hin ditsakna ng�n dinga hi lal hmaa i siehlaw ka ng�r ding hi mi'n hlawtlingtir hram rawh" tiin ka hni a. Chuong lai chun kei chu lal dawn ding zu no petub ka nih. n W Hienghai hi i mi le sa, thilthawtheina ropui tak le kut hr�t taka i'n tlan suokhai kha an ni si a. p [ sienkhom in hung inlaml�t a, ka thup�khai in zawm chun, kawl kil tawp chena hnot dara umhai khom ka hming ch�ngna dinga ka thlang hmuna chun thuoi khawm nawk vong ka ti cheu' tia i lo hril kha lunginsiet takin hre zing rawh. c A"I siehlaw Mosie kuoma, 'Ka lakah in ringum naw chun hnam tin lai th� dar ka ti cheu a,  I lakah rilo takin kan lo khawsa a, i siehlaw Mosie hmanga i hril i thup�k hai, thusuok hai le d�n hai chu kan lo nghatsan ta si a. 1 ]ka tongtaina hi mi lo ng�ithlap�k lul rawh. I mi Israelhai ta dinga s�n le z�na i kuoma i siehlaw ka hung tongtai hi mi zuk thl�r la, mi hung en hram rawh khai. I lakah nasa takin kan lo suol ta a, a nih, keima s�ngkuo ngei khomin thil suol kan thaw ta a, thupha ka hung chawi a nih.  "Aw LALPA, v�n Pathien, Pathien ropui le r�pum, nangma hmangaia i thup�k zawmtuhai chunga i hmangaina thuthlung vong zing hlaktu,  Chuong ang thu ka hriet char chun ka thung a, ka tap a. Ni iemani z�t bu ngheiin ka s�n a, v�n Pathien hmaah ka tongtai a. n  WAnni chun, "Salt�ngnaa inthoka dam khawsuok, Judai rama k�r nawkhai ng�rhmun chu a se khop el. Buoina le inzakna namen lo an tuok a. Jerusalem kul chu a chim se vong ta a, a kotkh�rhai khom a k�ng siet vong tah" an ta. I   Judai rama inthoka hung k�r ka unauhai laia mi pakhat Hanani le mi thenkhatin an mi hung sir a. Jerusalem chanchin le Babulona salt�ng, Juda unau k�r nawk hai chanchin d�m ka'n don a.   3Hienghai hi Hakalia naupa Nehemia thuziek a nih:Lal Artazerzia inlala inthoka kum sawmhnina Kislev thlaaa chun lal khawpui Susa kula chun ka um a. e C ,Hienghai po hi hnam dang minu nuhmeia neihai chu an na, a thenin anni lakah nau an nei bok.a; +Nebo s�ngkuoa inthokin Jeiel, Matithia, Zabad, Zebina, Jadai, Joel le Benaia an nih. "? *Salum, Amaria le Josefa; #A )Azarel, Selemia, Semaria, #A (Maknadebai, Sasai, Sarai; != 'Selemia, Nathan, Adaia, *O &Binui s�ngkuoa inthokin Simei, $C %Matania, Matenai le Jaasu; "? $Vania, Meremot, Eliasib, != #Benaia, Bedeia, Keluhi, 6g "Bani s�ngkuoa inthokin Maadai, Amram, Uel, `~9 !Hasum s�ngkuoa inthokin Matenai, Matata, Zabad, Elifelet, Jeremai, Manase le Simei; %}E Benjamin, Maluk le Semaria; M| Harim s�ngkuoa inthokin Eliezar, Isija, Malkija, Semaia, Simeon, j{M Pahat-moab s�ngkuoa inthokin Adna, Kelal, Benaia, Maaseia, Matania, Bezalal, Binui le Manase; Rz Bani s�ngkuoa inthokin Mesulam, Maluk, Adaia, Jasub, Seal le Jeremot; Iy Bebai s�ngkuoa inthokin Jehohanan, Hanania, Zabai le Athlai; Yx+ Zatu s�ngkuoa inthokin Elioenei, Eliashib, Matania, Jeremot, Zabad le Aziza; Uw# Elam s�ngkuoa inthokin Matania, Zekaria, Jehiel, Abdi, Jeremot le Elija; v Israel mi danghai laia thiem naw changhai chu: Paros s�ngkuoa inthokin Ramia, Izia, Malkija, Mijamin, Eleazar le Benaia; u} Hla saktu thiem naw chang chu Eliashib a nih. Kotkh�r v�ngtu laia thiem naw changhai chu Salum, Telem le Uri an nih.t{ Levi thlaa mi thiem naw changhai chu: Jozabad, Simei, Kelaia (Kelita tia an ko bok), Pathahia, Juda le Eliezer an nih. `s9 Pasur s�ngkuoa inthokin Elionai, Maaseia, Ismael, Nethanel, Jozabad le Elasa an nih.Lr Harim s�ngkuoa inthokin Maaseia, Elija, Semaia, Jehiel le Uzia; Gq Chun, Imer s�ngkuoa inthokin Hanani le Eliezer le Zebadia; mpS An nuhmeihai ma dingin thu an intiem a, an thiem nawna leiin beramchal pakhatin an inthawi seng a. 2o] Hienghai hi thiempuhai laia hnam dang minu nuhmeia neihai chu an nih: Jehozadak naupa Jesua le a unauhai s�ngkuoa inthokin Maaseia, Eliezer, Jarib le Gedalia an nih. sn_ A kum nawk thla khatna ni khatnah ni chun hnam dang mi nuhmeia neihai chungchang chu an s�t fel hman a.tma Chuongchun, salt�ng hung k�rhai chun an rot d�n ang chun an thaw a, Ezra chun s�ngkuo tin aiawtu ding hming suot meuin a thlang suok a, an chungchang ngaituo dinga hotu ruothai chun thla sawmna ni khatg ni chun an thok tan a. l Asahel naupa Jonathan le Tikva naupa Jahzeia hai chun chu rotna chu an kal a, Levi chia mi Mesulam le Sabethai hai khomin an remti nawh. k Kan hotuhai hin keini aiawin thaw lem raw hai se. Hi chungthua eini laka ei Pathien lungsenna nasa tak chu a'n kieng theina dingin, hnam dang mi nuhmeia neihai po chu an khuo chita hotu le ror�ltuhai leh hun ruotah hung inlang lem raw hai se" an ta. ujc Amiruokchu hi taka ng�r mipuihai lai hin hnam dang nuhmeia nei tam tak kan um a, hi thil hi ni khat ni hni s�nga ching fel el thei ding a ni nawh. Tu hi raw s�r hun a ni bok si a, tuola hin sawt tak ng�r zing ngaina a um nawh. bi= Mipui po po chun rawl inring takin, "I hril indik ie! I ti ang tak chun thawng kan tih. 1h[ LALPA, in pi le puhai Pathien hmaa chun in suolhai inpuong unla, a dit zawng angin thaw ta ro. A ram mihai le hieng hnam dang minuhai laka hin inthier fihlim ro" a ta.Ag{ Thiempu Ezra chu a hung ng�r suok a, an kuomah, "Thil suol in lo thaw ta a, hnam dang minuhai chu nuhmeiah in nei a. Kha hma n�k hmana nasa nawkzuola thiemnaw chang ei lo ni tah. *fM Chuongchun, Juda le Benjamin thlahai rama um po po chu ni thum s�ngin Jerusalemah an fe khawm ta vong a. Thla kuona ni sawmhninaaf chun an inkhawm a, mipui po po chu Pathien Tempul tuolzawla chun an thung khup a, an thu chai ding rik lei le ruo a s�r bok leiin an inthin hlop hlop a. Re tu khom ni thum s�nga hung inlang ve lo chu, mi lienhai le upahai thu r�l angin, a thil nei po po hr�np�k a, ama chu salt�ng hung k�rhai laia inthoka hnot suok ding a ni thu chu a puong a.dy Chuongchun, Judai ram po po le Jerusalema salt�ng hung k�rhai po po chu Jerusalema hung inkhawm dingin a'n cha a, Mc Chu zoah Ezra chu LALPA Tempul tuola inthok chun a suok a, Eliasib naupa Jehohanan pindanah a fe a, chu taka a um s�ng chun salt�ng suokhai suolna leia lungngaiin ieng khom fain a dawn nawh. -bS Chu phing leh Ezra chu a tho a, thiempuhai le Levihai laia an hotu un deu deuhai le Israel mipui po po chu Sekania hril anga thaw dingin intiemkamna a'n neitir a. a/ Tho raw khai, hi thil siem that d�n ding mi kawkhmu chu i mawphurna a nih. Huoi takin um la, thaw rawh, nangma tieng thang tlat kan tih" a ta. i`K Thaw ro, hnam dang mi nuhmeia ei neihai le an laka pieng po pohai chu the dingin Pathien kuomah thu thlung thar nawk ei tiu. I thurawn le ei Pathien thup�k inzatuhai thu angin thawng ei ta, Pathien d�n chu zawm ei tiu. {_o Elam thlaa mi Jehiel naupa Sekania chun Ezra kuomah, "Hi rama hnam dang minuhai hi nuhmeiah kan lo nei leiin ei Pathien chungah thil suol kan lo thaw takzet a nih ti kan inpuong a. Amiruokchu, Israelhai lai ei la'n siem tha thei tho annawm. R^  Chuonga Pathien tempul tuolah bokkhup a, tap puma thupha chawi a, Ezra a tongtai lai chun Israel mipui tam tak, pasal le nuhmei le naupanghai chu a kuomah an hung pung khawm a, nasa takin an tap ve a. k]O Aw LALPA, Israelhai Pathien, nang chu i fel a, voisun chen hin dama hl� sun chu i mi la nei a ni hi. Kan bawsietna leia i hmaa ng�r thei hrim hrim um naw inlang khom, kan thiem nawna pumin i hmaah kan hung a nih" ka ti a.f\E Hieng hi hre zing siin i thup�khai bawse nawkin, thil tirdakum thawtuhai leh kan innei pol pei ding am a ni? A dam khawsuok um lo le hl� hrim nei loa mi sukram vong hiel khopin kan chungah i lung a sen naw dim a ni? `[9 "Kan chunga thil hung tlunghai hi kan thil suol thaw lei le kan thiem nawna nasa tak lei vong a nih. Chuong sa khom chun kan Pathien, kan suol ang phua mi hrem loin hieng z�t hi damin i mi la hla ta rop a ni hi! gZG Chuleiin, in naunuhai chu an naupahai nuhmei dingin inneitir naw unla, in naupahai khom an naunuhai pasalah inneitir bok naw ro. In hr�t zing a, a ram tharsuok thahai tl�n a, a ram chu in thlahai kuoma kumkhuoa in inrochungtir theina dingin, ieng lai khomin anni chu inruol thatna thu thlungpui ngai naw ro' tia thu i lo p�k tah kha a ni si a.7Yg I siehlaw zawlneihai hmanga, 'In va fena ding, in va hluo ding hmun chu a ram mihai suolnain a sukporche ta a, thil tirdakum an ch�ng chun a ram kil le kap a sukporche a. mXS " Tu hin aw kan Pathien, ieng am hril t�ng kan ta le? I thup�khai chu kan lo nghatsan ta si a. W Sala kan int�ng lai khomin kan LALPA chun i mi thlathlam ngai naw a, Persia lal lunginsiet i mi'n hlawtir a. LALPA in chu indin thar nawk ding le a sietnahai siem tha dingin hringna thar i mi p�k a, Judai ram le Jerusalemah himna bangin i mi'n huol a.gVG "Tu hin hun tawite sung chu z�ng�ina mi pein, LALPA kan Pathienin mi a tlawma zawng dama i mi la hlahai chu i Hmun Thienghlima hin i mi'n umtir a, kan mitmeng i sukhar a, kan salt�ngnaa inthokin i mi sawk z�ng a. Uw Kan pi le puhaia inthok tah khan tu chen khom hin nasa takin kan suol a, kan suol lei tak chun kan lalhai le thiempuhai khom ram dang lalhai kawlhn�ma that le sala thuoiin an um a, an rok a, an sukmuolpho a, voisun chena kan um d�n ang hin. cT? "Aw ka Pathien, ka hmai a va hang mawk tawpkhawk ngei de aw! Nangma tieng ka hung ngha ringot khom hi inzakum ka ti a nih. Aw Pathien, kan bawsietnahai chun a mi ch�m pil a, kan thiem nawna chun v�n a tong a nih. +SO Z�n tieng inthawi huna chun thuomhnaw inek neng nunga lungngai taka inthung lai chu ka tho a, dingthathuona b�n pharin LALPA ka Pathien kuomah ka tongtai a, IR Salt�ng hung k�r laia mi, LALPA Israel Pathien thu hrea ti le poisa taphot chu ka kuomah an hung tl�n khawm a, z�n tieng inthawi hun chenin a ngaina tak hre loin ka thung tlok tlok a.Q! Chu thu chu ka hriet phing leh ka silf�nhai ka pot thl�r a, ka sam le ka kh�khmul ka vaw kol a, hrilhai takin ka thung tlok tlok a. dPA Anni ngei le an nauhaiin hnam danghai chu nuhmeiah an nei a, ei chi thienghlim tak chu hi rama mihai chi leh an chok pol a, mi lien le mi lalhai chu hi bawsietna thila hin a zuolkai tak an nih" tiin an mi hung hril a. VO ' Chuong thil po po zoa chun an thuoituhai chu ka kuomah an hung a, " Israel mi tam tak chu, thiempuhai le Levihai chenin, hi rama ch�nghai laka hin an inthier fihlim chuong naw a, Kanan mi hai, Hit mi hai, Periz mi hai, Jebu mi hai, Amon mi hai, Moab mi hai, Aigupta mi hai le Amor mihai thil ch�ng tirdakum tak chu an thaw ve a. NN$Chun, lal thusuokhai chu Eufretis vadung thlang tieng biela ram optu le a rawihai kuoma chun an inentir a, anni chun thlopin, Tempul bawlna le Pathien chawibieknaah mipuihai chu an thangpui pei a.lMQ#Chu zoa chun salt�ng hung k�r po po chun Israel Pathien hmaah pumraw thilhl�n an inhl�n a. Israel hnam hming kipa dingin bawngchal sawm le pahnih, beramchal sawmkuo le paruk le beramte sawmsari le pasarih an inhl�n a. Suol inthawina dingin k�lchal sawm le pahnih an inhl�n bok a. Hienghai po po hi LALPA kuoma pumraw thilhl�n vong a nih. \L1"Iengkim kan tiem a, an b�k vong a, an b�k z�t chu ziekin an inchik thlap a. $KA!Kan tlunga inthoka ni linaa chun tangkaruo hai, rangkachak hai, b�r le b�l hai chu Pathien inah kan b�k a, thiempu Uria naupa Meremot kutah kan inhl�n a; chu taka chun Finehas naupa thiempu Eleazar le Levi chia mi Jesua naupa Jozabad le Binui naupa Noadia hai khom an um a. VJ% Chuong ang chun Jerusalem kan tlung a, ni thum s�ng chu kan chawl hadam a.II Ahava tuilama inthokin Jerusalem panin thla khatna ni sawm le pahniah kan inthok suok a, Pathien lunginsietna kut chun a mi v�ng a, hm�lmahai le lampuia suomhmanghai lakah a mi humhim a. HChuongchun, thiempuhai le Levi chia mihai chun chuong rosumhai chu Jerusalema Pathien Tempula chawi dingin an l�k ta a.QGJerusalema LALPA tempula hl� l�t dinga thiempu lal hai, Levi chi hai le Israel upahai kuta a hlekte khom inhmang loa in inhl�n hma po chu hieng rosumhai hi tha takin v�ng ro" tiin ka hril a. iFKChun, thiempuhai kuomah, "Nangni le hieng rosumhai hi LALPA ta dinga inhl�n thienghlim in ni ta a; tangkaruo le rangkachakhai hi LALPA, in pi le puhai Pathien ta dinga mihaiin mani lung puoka an hung inhl�n vong a nih. Erangkachak thl�ngk�m sawmhni, kilogram riet le a chenve vela rik; rangkachak tluka hlu, d�r b�l tle mawi taka siem pahnih a nih.NDKa b�k le an kuta ka'n hl�n sawng z�t po chu tangkaruo kilogram s�nghni le s�nghni; tangkaruo b�r le b�l zakhat, kilogram sawmsaria rik; rangkachak kilogram s�ngthum le zalia rik; TC!Lal le a khawnbawlhai le mi lienhai le Israel mipuihaiin Pathien Tempul bawlna dinga tangkaruo hai, rangkachak hai le b�r le b�l hai an hung thaw khawm po po chu ka b�k a, an kutah ka'n hl�n a. BChuongchun, hotu ding thiempu mi sawm le pahnih ka ruot hrang a, chuonghai chu Serebia le Hasabia le an unauhai sawm an nih. AChu lei chun a nih bu ngheia Pathien kuoma mi hum dinga nasa taka kan tongtai chuh; kan hnina chu a mi hung don tah hrim a.@#Lal kuomah, "Kan Pathien chun ama chawibiektu chu a hum hlak a, ama phatsantu chunga ruok chu a lungsenna a chok hlak" tia kan lo hril tah hlak si leiin, lampuia r�l laka mi v�ngtu ding sakor chungchuong sipaihai tir dinga hang hni chu inzakum ka ti ta bok si a. c??Ahava khaw kawla tuilam kama chun kan inzin s�ng Pathienin keini le kan naupanghai mi thuoi a, kan thuomhnawhai mi v�ngp�k a, him taka kan inzin theina dingin a hmaah kan inphahnuoi a, bu ngheiin kan tongtai a. W>'Chu b�kah tempula thoktu mi zahni le sawmhni an thang sa a. Hieng tempula thoktuhai hi Levihai thangpuitu dinga Davida le a thoktuhaiin an lo ruot tahai kha an na, an r�nga hming ziek l�t vong a nih.j=MChun, Hasabia le Merari thlaa mi Jesai chu a unauhai le naupahai sawmhni leh an hung tir bok a. ^<5Ei Pathien lunginsietna kut chu kan chungah a um leiin, mi pakhat a hming Serebia le a naupahai le unauhai mi sawm le pariet an hung tir a. Ama hi pa thei tak el, Mahli thlaa mi, Israel naupa Levi chia mi a nih. Z;-Anni chu Kasifiaa Levihai thuoitu Ido kuomah fe a, Jerusalema Pathien tempula rongbawltu ding a unauhai le an tempula thoktu laia mihai chu hung tir ve dinga hni dingin ka tir tawl a; ei Pathien ina thoktu ding mi an hung tir ve theina dinga Ido le a unauhai le Kasifia tempula thoktuhai kuoma an tong d�n ding chenin ka hril vong a. B:}Chuleiin, anni laia lukh�itu Eliezar, Ariel, Semaia, Elnathan, Jarib, Elanathan, Nathan, Zekaria le Mesulam hai chu ka ko a, an mi thiem Joiarib le Elnathan hai khom ka ko sa bok a. J9 Chuonghai po chu Ahava khaw kawla tuilamah ka ko khawm a, chu hmuna chun ni thum kan riek a. Mipui le thiempu hunghai hming ziekna ka hang en chun Levi chia mi hrim hrim tu khom ka hmu naw a. M8Bigvai thlaa mi Uthai le Zakur le an hungpui pasal sawmsari an nih.n7U Adonikam thlaa mi, a nuhnung tak Elifelet hai, Jeuel hai le Semaia hai le an hungpui pasal sawmruk; N6 Azgad thlaa mi Hakatan naupa Johanan le a hungpui pasal za le sawm; T5! Bebai thlaa mi, Bebai naupa Zekaria le a hungpui pasal sawmhni le pariet; P4 Bani thlaa mi Josifia naupa Selomit le a hungpui pasal za le sawmruk; T3! Joab thlaa mi Jehiel naupa Obadia le a hungpui pasal zahni le sawmpariet; M2Sefatia thlaa mi Mikael naupa Zebadia le a hungpui pasal sawmriet; J1 Elam thlaa mi Athalia naupa Jesaia le a hungpui pasal sawmsari; H0 Adin thlaa mi Jonathan naupa Ebed le a hungpui pasal sawmnga; J/ Zatu thlaa mi Jahaziel naupa Sekania le a hungpui pasal zathum; Q.Pahat-Moab thlaa mi Zerahia naupa Eliehoenai le a hungpui pasal zahni; T-!Sekania thlahai; Paros thlaa mi Zekaria le a hungpui pasal za le sawmnga; \,1Finehas thlaa mi Gersom; Ithamar thlaa mi Daniel; Davida thlahaia inthokin Hatus; + Hieng hi Artazerzia inlal laia Babulona inthoka keima ruola hung s�ngkuo lukh�ituhai le an s�ngkuo inziek d�n chu a nih: S*Ama chun lal le a khawnbawlhai le a hnuoia thuneituhai po po hmaah a hmangaina chuoi ngai lo chu ka chungah inlangtirin a mi chawimawi a. LALPA ka Pathien zang�ina kut chu ka chungah a um leiin a mi sukhuoi a, Israelhai laia lukh�itu deu deuhai chu ka ruola Jerusalem tienga k�r tung ve dingin ka hawr khawm thei tah a nih. )Hieng anga Jerusalema LALPA Tempul chawimawi nuomna lal lungrila inneitirtu LALPA, ei pi le puhai Pathien chu inp�kin um raw se. Z(-Tu khom in Pathien d�n le lal d�n zawm naw taphot chu sukhlum amanih, a rama inthoka hnot suok amanih, a thil neihai l�kp�k amanih le lung ina int�ngtir amanih a ni nghal ngei ngei ding a nih" tiin.t'a"Chun, nang Ezra, Pathienin varna a p�k che kha hmangin, Eufretis vadung thlang tieng biela mipuihai chunga indik taka roreltu dingin in Pathien d�n hre mi hotu le ror�ltu dinghai chu ruot la, a hre nawhai chu inch�ktir rawh. &{Chun, thiempu hai, Levi hai, hla saktu hai, kotkh�r v�ngtu hai le tempula rongbawltu hai le Pathien ina sinthawtu hrim hrim hai chu sie amanih, an thil nei man amanih le leiman ieng khom in inchawitir ding a ni nawh ti ka'n hriettir bok cheu. 6%eV�n Pathienin thaw dinga a ti taphot chu v�n Pathien Tempula dingin thaw ngei ro. Ieng leiin am Pathien lungsenna chu lal le a naupahai ram chunga hin a tla ding a na? >$uAn p�k thei z�t ding chu tangkaruo kilogram s�ngthum zali, huit kilogram s�ngkhat, uoiin litar s�nghni, hriek litar s�nghni le machi chu tiem chin nei lo n�ng a tih. S#"Tu hin kei, lal Artazerzia ngeiin Eufretis vadung thlang tieng biela lal sumkoltu po po kuomah thiempu le v�n Pathien d�nhai zirtirtu Ezra-in a hni taphot chu lo pe pei dingin thu ka p�k a nih. "In Pathien Tempula dinga mamaw le chuong ang thila dinga sum in t�l z�t z�t chu lal sum ina inthokin lo hmang pei rawh. !In Pathien Tempula rongbawlnaa hmang ding b�r le b�lhai ruok kha chu a kimin Jerusalema in Pathien Tempula chun inhl�n rawh.  "Chun, tangkaruo le rangkachak hmang b�nghai chu in Pathien dit zawng nia in hriet d�n ang angin nang le i unau Judahaiin hmang ro. I Hi sum hin bawngchal d�m, beramchal d�m, beramte d�m le f�k le dawn thilhl�n dinghai chu inchaw nghal i ta, Jerusalema in Pathien Tempula maich�ma chun i hang inhl�n ding a nih.RBabulon rama inthoka i hmu thei z�t taphot tangkaruo le rangkachakhai le mipuihai le thiempuhaiin Jerusalema an Pathien ta dinga mani lung puoka an inhl�n thilp�k po po khom chu chawi bok rawh. /WKei le ka khawnbawlhaiin mani lung puoka phal taka Israelhai Pathien, Jerusalema Tempul neitu ta dinga thilp�k an inhl�n tangkaruo le rangkachakhai hi chawi la, $AI kuta i kol, in Pathien D�nhai chungthua Judai ram le Jerusalem ng�rhmun chu hang thlithlai dingin lal le a khawnbawl pasarihaiin kan tir che a nih.  "Tu hin ka ram s�nga Israel mi po po le thiempuhai le Levihai tu khom a nuom taphot chu nangma le fe thei dingin thu ka p�k. fE Lalhai lal Artazerzia-in thiempu Ezra, v�n Pathien D�nhai zirtirtu chu chibai ka b�k.,Q Chun, hi hi lal Artazerzia-in thiempu Ezra, lekha ziektu, Israelhai ta dinga LALPA thup�khai le thuruothai hrietna tienga mi thiem kuoma lekha a thon chu a nih:   Ezra chu LALPA D�n inch�k le zawm tum tlat mi, a d�nhai le thup�khai chu Israelhai inch�ktir dinga inpe zo mi a nih.  Babulona inthokin thla khatna ni khat niin a suok a, Pathienin ama chu a v�ng pei a, thla ngana ni khat ni chun Jerusalem a tlung a. gGChu kum thla khatna ni, Artazerzia inlala inthoka kum sarinaa chun Jerusalem a hang tlung a. W'Lal Artazerzia inlala inthoka kum sarinaah Israel mi iemani z�t chu thiempu hai, Levi chia mi hai, hla saktu hai, kotkh�r v�ngtu hai le tempula thoktu thenkhathai chu thuoiin Jerusalemah a hang fe a.~uHi Ezra hi lekha ziektu a na, LALPA, Israelhai Pathienin Mosie hmanga Israel mipuihai kuoma a p�k d�nhai chu hre tak el a nih. Babulona inthokin Jerusalemah a hung a, LALPA a Pathienin a ditsak leiin lal chun a hni po po chu a p�k pei a. ama chu Abisua naupa a na, ama chu Finehas naupa a na, ama chu Eleazar naupa a na, ama chu thiempu lal Aron naupa a nih. W'ama chu Zerahia naupa a na, ama chu Uzi naupa a na, ama chu Buki naupa a na, \1ama chu Amaria naupa a na, ama chu Azaria naupa a na, ama chu Meraiot naupa a na, Y+ama chu Salum naupa a na, ama chu Zadok naupa a na, ama chu Ahitub naupa a na, . WKum tam tak hnung, Persia lal Artazerzia inlal laiin mi pakhat a hming Ezra a um a. Ama chu Seraia naupa a na, ama chu Azaria naupa a na, ama chu Hilkia naupa a na, zmLALPAN Asuria lale lungril chu anni tieng a'n thl�ktir a, Pathien, Israelhai Pathien in an bawlnaah nasa takin a thangpui a. Chuonga LALPAN lawmnaa a sung sip tawl lei chun chol thang lo bei k�t chu hlim takin ni sari s�ng an hmang a.? wIsrael thla, salt�ng hung k�r nawkhai le hnam dang umhai, an thil ch�ng tirdakum laka inthier fihlima LALPA, Israelhai Pathien pomtuhai leh fek�n ruoi chu an kil tl�ng a. ] 3Thiempuhai le Levi chihai chun an r�ngin inthienna an nei a, an hung inthieng ta a. Levihai chun salt�ng hung k�rhai po po ta ding le thiempu danghai le anni ta dingin fek�n k�t beramte chu an that a. p YChuongchun, thla khatna, ni sawm le ni linaahd salt�ng hung k�rhai chun fek�n k�t an hmang a. x iMosie d�n bua ziek angin, thiempuhai le Levi chihai chu Pathien Tempula an sin ding seng an siem felp�k a.R Pathien Tempul an inhl�n ni chun bawngchal tuoi zakhat, beramchal zahni le beramte zali an inhl�n a. Israel hnam sawm le hnam hnihai suol thawina dingin k�lchal sawm le pahni an inhl�n bok a. !;Chuongchun, Israel mipui hai, thiempu hai, Levi hai le mi dang salt�ng hung k�rhai po po chun Pathien Tempul inhl�nna chu hlim takin an hmang a. iKLal Daria inlala inthoka kum rukna, Adar thla ni thumahc Tempul chu an bawl zo vong hman a nih.-SChuongchun, Juda upahai chun Tempul bawl chu an sunzom pei a, zawlnei Hagai le Iddo naupa zawlnei Zekaria hai thu hril chun nasa takin a sukph�r tawl a. Israelhai Pathien thup�k ang le Persia lal Kura le Daria le Artazerzia hai thup�k ang chun an bawl a, Tempul chu bawl zo a ni ta a. %C Lal Daria thup�k chu hlen suok dingin Eufretis vadung thlang tieng ram optu Tatenai le Sethar-Bozenai le a thawpuihai chun taima takin thang an l�k a.  Hi ka thup�k thl�k danglamtu amanih le Jerusalema Tempul sukse dinga kut lektu hnam le lalhai chu ama hming ch�ngna dinga hi hmun thlangtu Pathien chun sukbohmang vong raw se. Kei Daria hin in zawm thlap dingin hieng thup�khai hi ka p�k a nih" tiin. /W "Tu khom hi thup�k lo thl�k danglamtu chu a in chung insun pot dok unla, a hmor inzum unla, chu chun ama chu thil tlang unla, a in chu ek d�rah inchangtir ro. + Chuonga in thaw chun v�n Pathien lawm zawng inthawina chu inhl�n thei an ta, lal le a naupahai d�m sawtna dingin tongtai thei bok an tih. V�n Pathien kuoma pumraw thilhl�na hmang ding an mamaw taphot bawngchal tuoi hai, beramchal hai, beramte hai, bu le b�l hai, machi hai, uoiin hai le hriek hai chu, Jerusalema thiempuhaiin an hung hni ang peiin in lo p�k ngei ngei ding a nih. 5Chun, hi thu hi ka p�k cheu: Juda upahaiin Pathien Tempul an bawl nawknaa hin lo thangpui unla, an sin a chai nawna dingin hieng mihai s�ngso po po hi in biel s�ng, Eufretis vadung thlang tienga sie le leiman in khon, lal sum ina inthoka p�k nghal vat pei ding a nih. #Hi Pathien in an bawl nawknaa hin lo inrol naw ro. Judahai optu le Juda upahaiin Pathien in hi a hmun pangngaiah bawl tha nawk raw hai se. 1~[Chuongchun, lal Daria chun hieng ang hin thu a thon a: "Eufretis vadung thlang tieng optu Tatenai le Sethar-Bozenai le nangni a biela thoktuhai, lo inthier fihlim ro. ]}3Jerusalem Tempul, Pathien ina mi rangkachak le tangkaruoa siem b�r le b�lhai, Nebukadnezzarin Babulona a hawn po pohai chu a umna hmunah thak k�r nawk vong a, Pathien ina hl� l�t nawk ding a nih" tiin.|Lung chei thuo thum ink�rthl�k peiah thingph�k rem pei ding a na, a bawlnaa s�ngso chu lal sum ina inthoka p�k ding a nih. o{W"Thuf�n: Lal Kura inlal tan kuma Jerusalema Pathien Tempul chungch�nga lal thup�k insuo chu: Judahaiin inthawina an inhl�nna hlak hmuna bok Tempul chu bawl nawk ni sien la, a thut lungph�m khom a pangngai charah ph�m nawk ni raw se. A in ins�ngzie chu meter sawmhni le pasari n�ng a ta, a khang chu meter sawmhni le pasari bok n�ng a tih. tzaMedia biela Ektabana kulbing s�nga chun lekhabu ziel an hmu suok a, chu taka chun hieng hin a'n ziek a: ey ELal Daria chun Babulona ro hlu le thil hlui an sie khawmna in chu dap dingin thu a p�k a. x Chuleiin, lalin tha a ti zawng a ni chun Babulon lal ina thil hlui sie khawmnaah lal Kura'n Jerusalema Pathien in indin thar nawk dinga thup�k a lo insuo chu zong suok ni raw se. Chu hnungah hi chungthua thu tl�kna chu lalin mi hung hril raw se" tiin.?ww"Chuongchun, Sesbazar chu a hung a, Jerusalema Pathien in lungph�m khom a hung ph�m a. Chu nia inthoka voisun ni chen hin bawl zom a la ni zing a, sienkhom bawl zo a la ni nawh.v'Hieng b�r le b�lhai hi la l�, fe la, Jerusalema Tempulah sie la, Tempul chu a hmun ngaiah bawl nawk ni raw se' tiin. u-Nebukadnezzarin Jerusalema an Pathien ina inthoka rangkachak le tangkaruoa siem b�r le b�l a l�khai, Babulona ama tempula a siehai chu lal Kura chun a l�k suok vong a. Chun, lal Kura chun mi pakhat a hming Sesbazar chu keini mi optu dingin a mi p�k a, a kuomah, tw Amiruokchu, Babulon lal Kura hung inlal tan kum chun Pathien in hi bawl tha nawk dingin Lal Kura chun thu a p�k a. Is  Kan pi le puhaiin v�na Pathien an suklungsen leiin anni chu Kaldai mi Babulon lal Nebukadnezzar kutah a p�k a, ama chun hi tempul hi a suksiet a, mihai chu Babulon tieng salah a thuoi a. mmDll@kjjjihh gfpeeddJcIHHmH G;F6EDCC BBAV@@$?>==]<;$:988!7777%6666_6/5555\54444Z4333Y32222C2111d0000H///....i.G.&-----e-,,,,+Q**6))((6''c&%%I$|#P"! @_,^2D$G r ^ # a :hIz "Sienkhom thu an awi naw a, i lakah an hel a, i d�nhai chu an hnung son a. Nangma tienga k�r nawk dinga ziltu zawlneihai chu an that a, nangma hrilsietna thil tirdakum tak tak an thaw a. y Kul nei khuohai le ram tha tak tak hai chu an l�k a, thil tha tinr�nga sip inhai an hluo a, tuikhur cho sa hai, gr�p huon hai, oliv huon hai le thei kung bil tam tak an hung nei a, tlai takin an inf�k thau a, i thatna nasa tak chungah inhoi an ch�n a.5xc An thlahai chun ram chu an hluo a, nangin chu rama um Kanan mihai chu an hmaah i suktlawm a, an nuom nuoma thaw dingin an lalhai le chu rama umhai chu an kutah i p�k a. w An thlahai chu v�na arasi anga tamin i sukpung a, an hluo dinga an pi le puhai kuoma i lo hril tah rama chun i thuoi l�t a. -vS "Lalramhai le hnam danghai chu an kutah i p�k a, ram hla le kilkhawr chenin an ram i zauhp�k a. Hesbon lal Sihon ramhai le Basan lal Oga ramhai chu an hluo a. u Kum sawmli s�ng zet thlal�rah i chawm tawl a, ieng khom an tlasam naw a, an silf�nhai a tiek naw a, an kehai a'n vung bok nawh.1t[ Anni inch�ktirtu dingin i Thlarau tha tak chu i tir a, an phingtamin v�na inthoka manna p�k i thul naw a, an dangch�r khomin tui p�k i thul chuong bok nawh. Vs% "I ngilneina nasa tak leiin anni chu thlal�ra khan i thlathlam chuong naw a, an lampuia s�na thuoitu s�m lawn chun a m�ksan naw a, z�na an lampui elvartu mei lawn chun a m�ksan ngai bok nawh. ;ro bawngtuoi lem siem a, 'Hi hi a nih Aigupta rama inthoka thuoi suoktu cheu in Pathien chu' tia tirdakum taka i hming an hril siet lai khom khan anni chu i thlathlam chuong nawh. lqQ I thu an ng�ithl�k nuom naw a, anni laia thilmak i thawp�khai khom an hriet zing nuom ta nawh. Lulul takin an um a, an hel a, bawia an int�ngna tienga thuoi k�r nawktu dingin hotu an ruot ta lem a. Nisienlakhom, nang chu ngaidam dinga inpei zing Pathien, mi lunginsiet thei tak, l�inatna hau tak, lungsen mei mei lo le hmangainaa sip i ni a, fpE "Sienkhom, kan pi le puhai chun chapo takin lulul an insuo a, i thup�k an zawm nuom nawh. >ou An phingt�m pha v�na inthokin bu i p�k a, an dangch�r pha lungpuia inthokin tui i p�k bok a. Kut phar meua an kuoma p�k i tiem rama chun l�ta rochung dingin i hril a.n I chawlni thienghlim chu anni i'n hriettir a, i siehlaw Mosie hmangin thup�k hai, thuruot hai le d�n hai chu i p�k a. -mS "Sinai tl�ngah i hung tum a, v�na inthokin an kuomah thu i hril a. Ror�lna indik le fel, d�n indik le fel le thuruot le thup�k tha takhai chu i p�k a. jlM S�nah s�m lawnin i thuoi a, z�nah an fena lampui elvartu dingin mei lawnin i thuoi bok a. #k? An hmaah tuipui chu i suktan a, hnuoi hulah an fe thleng a, a hung hnottuhai ruok chu lipuia lung thl�k ang elin tuipui inth�kah i pei hmang tawl a. Qj Aigupta mihaiin hmusit taka an soisak i hmu zing leiin, Faraw le a siehlaw po pohai le a rama um po pohai chungah inchiknahai le thilmakhai i'n langtir a, chuong ang chun tu chen hin hming i siem a. tia "Aigupta rama kan pi le puhai rinum tuor chu i hmu a, Tuipui Sena an kona che rawl chu i ng�ithl�k a. [h/ A lungril chu i lakah ringumin i hriet a, Kanan hai, Hit hai, Amor hai, Periz hai, Jebu hai le Girgas hai ram chu a thlahai kuoma rochung dingin thu i thlungpui a, i fel leiin i thutiem chu i hlen ngei bok a. ygk "Nang chu LALPA Pathien, Abram thlangtu, Kaldai ram Ur-a inthoka thuoi suoktu le a hminga Abraham saktu i nih. f Nang chauh hi LALPA i nih. V�nhai, v�n ins�ng takhai le a s�nga um arasi po po le leihnuoi le a s�nga um po po le tuifinriet le a s�nga um po pohai chu nangin i siem a. Iengkim hi hringna i p�k a, v�n l�ng ruolin an chawibiek hlak che.qe[ Chun, Levi chia mi bok Jesua, Kadmiel, Bani, Hasabneia, Serebia, Hodia, Sebania le Pathahia hai chun mipui kuomah, "Ng�r unla, chatuona inthoka chatuon chena LALPA in Pathien chu inp�k ro" tiin an kh�k a.Chuongchun, Israel mipui chu hieng ang hin an tongtai a: "I hming ropui chu inp�kin um sien, chawimawina le inp�kna po po chungah l�ng raw se. 'dG Levi mi thenkhat Jesua, Bani, Kadmiel, Sebania, Buni, Serebia, Bani le Kenani hai chu kailawnah an ng�r a, rawl inring takin LALPA an Pathien chu an ko a. Pc Mani umna sengah an ng�r a, d�rkar thum vel inring takin LALPA an Pathien D�n bu chu an tiem a, chu zoa d�rkar thum s�ng a hmatiemin thupha an chawi a, LALPA an Pathien chu an chawibiek a. b Israel thlahai po chu hnam danghai lakah an inthier hrang a, an suolnahai le an pi le puhai r�tlona lakah thupha an chawi a. a Chu thla, ni sawmhni le pali ni chun Israel thlahai chu an pung khawm nawk a, bu ngheiin, saiip silin, luah pilvut an inphul a. <`qNi tinin ni sari an k�t s�ng po chun Pathien D�n bua mi chu Ezra-in a tiem a. A ni rietna ni, k�t tumtiek ni chun Mosie thup�k angin, inkhawmpui urs�n takin an nei a.S_Salt�ng hung k�r po po chu k�r khat s�ng sawlb�ka chun an riek a, lawmnain an sip a. Nuna naupa Josua thia inthoka Israel thlahaiin Bawkte K�t chuong anga an hmang nawk hmasakna tak a nih. ^Chuongchun, mipuihai chu an inthok suok a, an va l�k a, mi po poin an in chunga d�m, an tuol kota d�m, Pathien Tempul kota d�m, Tuikul Kotkh�rpui tuolzawla d�m, Efraim Kotkh�rpui tuolzawl lien tak laia d�m sawlb�k an bawl fek fuk a. -]S"Tl�ngah hang fe unla, d�nin a ph�t anga k�t hmang s�nga umna ding sawlb�k bawlna ding oliv kau d�m, ruon kau d�m, inhmui kau d�m, t�m kau d�m le thingb�k kau d�m hang la ro" tia khuo po po le Jerusalema tl�ng insamtir dinga thu a p�k d�m chu an tiem suok a. .\UD�n thu an inch�k a, thla sarinaa k�t an hmang lai chun Israel thlahai chu sawlb�kah an um ding a nih ti LALPAN Mosie hmanga thu a p�k chu an hmu suok a. %[C Chun, chu thla ni hninaag chun s�ngkuo tina lukh�ituhai le thiempuhai le Levihai chu d�n thu inch�k dingin lekha ziektu Ezra kuomah an fe khawm a. JZ  Chuongchun, mihai chu in tieng an inlawi a, hlim taka fain an dawn a, mi danghai khom an nei ang ang chu an p�k a, an kuoma D�n thu an tiem kha ng�ithlaa an lo hriet leiin an lawm a nih. Y  Levihai khomin mipui kuomah, "To unla, tap ta naw ro. Vois�n hi ni thienghlim a nih. Lungngai naw ro" tiin an lo z�p dei a. |Xq Nehemia chun, "Fe unla, ruoi inhnik hnik fain, dawn ding a thlum thlum dawn unla, ieng khom buotsai ve nawhai khom sem ve ro. Vois�n hi LALPA ta dinga ni thienghlim a nih. Lungngaiin um naw ro, LALPA lawmna chu in hr�tna a ni si a" a ta. W D�n thu an hang hriet chun mipui chu an tap mur mur leiin ram optu Nehemia hai, thiempu le lekha ziektu Ezra hai le mipui inch�ktirtu Levi hai chun mipui kuomah, "Voisun hi LALPA in Pathien ta dinga ni thienghlim a na, thla suksieta tap hun a ni nawh" an ta. VPathien D�n bu chu an tiem a, tlar tin umzie chu an hriet thiem vong theina dingin an tiem non a, chieng takin an hrilfie pei a. ]U3Levi mi Jesua hai, Bani hai, Serebia hai, Jamin hai, Akub hai, Sabethai hai, Hodia hai, Maaseia hai, Kelita hai, Azaria hai, Jozabad hai, Hanan hai le Pelaia hai chun mipui ng�rhai chu d�n thu an hrilfie a. %TCEzra chun LALPA, Pathien ropui tak chu a'n p�k a, mipui po po chun b�n pharin, "Amen, Amen" tiin an lo don a, hnuoi sika k�nin LALPA an chawibiek a. .SUEzra chun mi po po hmuah lekhabu ziel chu a hang s�t a. Mipui n�ka ins�nga ng�r a ni leiin an hmu thei vong a, a s�t lai chun mipui chu an ng�r vong a. 0RYChu huna dinga tham an dawa chun lekha ziektu Ezra chu a ng�r a. A chang tieng chun Matithia hai, Sema hai, Anaia hai, Uria hai, Hilkia hai le Maaseia hai an ng�r a. A voi tieng chun Pedaia hai, Misael hai, Malkija hai, Hasum hai, Hasbadana hai, Zekaria hai le Mesulam hai an ng�r bok a. OQTuikul Kotkh�rpui kh�la tuolzawl tieng chu nghain, z�ng tienga inthoka s�n chang chenin mi po po hriet theia inringin D�n thu chu a tiem a, mipui chun ngun takin an ng�ithl�k thup a. *PMChuongchun, thla sarina ni khat ni chun thiempu Ezra chun nu tling pa tling pungkhawmhai le a hre thiem thei chin awm po hmaa chun D�n bu chu a hung chawi a. (O KThla sarina, favang laihawlaf mani khuo senga Israelhai an inb�ngbel hnung chun, mi po po chu z�i khata luongin Tuikul Kotkh�rpui bula tuolzawla chun an pungkhawm a. LALPAN Israelhai zawm dinga thu a p�k, Mosie D�n bu chu hung laa tiem dingin lekha ziektu Ezra chu an ng�n a.IN IChuongchun, thiempu hai, Levi hai, kotkh�r v�ngtu hai, hla saktu hai, tempul siehlaw hai, mi dang thenkhat hai le Israel thla hai po po chu mani khuo sengah umhmun an b�ngbel nawk ta a./MWHS�ngkuo lukh�itu iemani z�tin rangkachak kilogram za le sawmruk le pariet le tangkaruo kilogram za le sawmli le thiempu zakuo sawmruk le pasari an p�k bok a. L GHotu danghai chun rangkachak kilogram za le sawmruk le pariet le tangkaruo kilogram s�ngkhat le zahni le sawmnga an p�k a. VK%FS�ngkuo lukh�itu thenkhatin Tempul bawlna dingin thawlawm an hung p�k a. Ram optu chun thawlawmah rangkachak kilogram riet, rangkachak maih�n sawmnga le thiempu zakuo zanga le sawmthum a p�k a. bJ=Esanghawngsei zali sawmthum panga le sabengtung chin chi s�ngruk zasari sawmhnih a nih.kIODRan an hung thuoi z�t chu sakor zasari sawmthum paruk, sabengtung lien chi zahni sawmli panga, HCChuonghai b�ka chun nuhmei le pasal siehlaw s�ngsari zathum sawmthum pasarih le hla saktu za sawmli panga an hung bok a. WG'BJudai rama hung k�r po po chu mi s�ngli s�nghni zathum sawmruk an nih. F9AUrim le Thumim hmanga LALPA rawn thei thiempu an nei hma khat chu ram optu chun anni chu thiempuhai chan thil serhai chu an f�k ve khom a phal nawh.tEa@Hienghai hin an thlatuhai suina an zong hmu naw leiin thiempu sin thaw dingin thienghlim loa ngai an nih. 7Dg?thiempu laia inthokin Hobaia, Hakoz le Barzilai thlahai an nih (Barzilai hin Gilead mi Barzilai s�ngkuoa mi nuhmeiah a nei a, a nuhmeihai tieng hming a put ta lem a nih). ]C3>Chuonghai chu Delaia, Tobia le Nekoda thlaa inthokin mi zaruk sawmli pahnih an na, WB'=Hieng Tel Mela, Tel Harsa, Kerub, Adon le Imer khuohaia inthoka Jerusalema hung k�r an um a, sienkhom an s�ngkuo chanchin inziekna lekha an hmu zo naw leiin Israel thlahai lai tiem sa thei an ni nawh. oAW79Lal Solomon siehlawhai thlaa mi hung k�r nawk chu Sotai, Soferet, Peruda (Perida), $=C8Nezia le Hatifa hai an nih.<97Barkos, Sisera, Tema, !;=6Bazlut, Mehida, Harsha, !:=5Bakbuk, Hakufa, Harhur, -9U4Besai, Meunim, Nefusim (Nefusesim), 873Gazam, Uzia le Pasea 792Reaia, Rezin, Nekoda, 671Hanan, Gidel, Gahar, !5=0Lebana, Hagaba, Salmai, $4C/Keros, Siaha (Sia), Padon, F3.Tempul siehlaw hung k�r nawkhai chu Ziha, Hasufa, Tabaot, t2a-Kotkh�r v�ngtu Salum, Ater, Talmon, Akub, Hatita le Sobai hai s�ngkuoa mi za sawmthum pariet an nih.=1u,Asaf s�ngkuoa mi hla saktu pawl za sawmli pariet; p0Y+Levi thlaa mi hung k�r nawkhai chu: Jesua le Kadmiel s�ngkuoa mi (Hodavia thlahai) sawmsari pali; 6/g*Harim thlahai s�ngkhat sawm pasarih an nih.9.m)Pasur thlahai s�ngkhat zahnih sawmli pasarih; 1-](Imer thlahai s�ngkhat sawmnga pahnih; p,Y'Thiempu hung k�r nawkhai chu: Jedaia s�ngkuoa mi (Jesua zungz�ma inthok) zakuo sawmsari pathum; ;+q&Senaa khaw mihai s�ngthum zakuo sawmthum an nih.=*u%Lod, Hadid le Ono khaw mihai zasari sawmhni pakhat; 0)[$Jeriko khaw mihai zathum sawmli panga; +(Q#Harim khaw mihai zathum sawmhnih; ?'y"Elam khaw danga mihai s�ngkhat zahnih sawmnga pali; /&Y!Nebo khaw danga mihai sawmnga pahnih; 4%c Bethel le Ai khaw mihai za sawmhni pathum; .$WMikmas khaw mihai za sawmhni pahnih; 7#iRama le Geba khaw mihai zaruk sawmhni pakhat; K"Kiriat Jearim, Kefira le Beerot khaw mihai zasari sawmli pathum; /!YBet Azmavet khaw mihai sawmli pahnih; , SAnathot thlahai za sawmhni pariet; OBethlehem mi hung k�r nawk hai: Netofa thlahai za sawmriet pariet; .WGibeon (Gibar) thlahai sawmkuo panga./YHarif (Jora) thlahai za sawmpahnih le ,SBezai thlahai zathum sawmhni pali; .WHasum thlahai zathum sawmhni pariet; <sAter thlahai (Hezekia zungzama mi) sawmkuo pariet; +QAdin thlahai zaruk sawmnga panga; 3aBikvai thlahai s�nghni sawmruk pasarih; 1]Adonikam thlahai zaruk sawmruk pasarih; 8kAzgad thlahai s�nghni zathum sawmhni pahnih; -UBebai thlahai zaruk sawmhni pariet; 3aBinui (Bani) thlahai zaruk sawmli pariet; 'IZakai thlahai zasari sawmruk; +Q Zatu thlahai zariet sawmli panga; 5e Elam thlahai s�ngkhat zahni sawmnga pali; [/ Pahat-Moab thlaa mi (Jesua le Joab zungzama mi) s�nghni zariet sawm le pariet; +Q Ara thlahai zaruk sawmnga pahnih; 1] Sefatia thlahai zathum sawmsari pahnih; 9 mParos thlahai s�nghni zakhat sawmsari pahnih; 9 kan thuoituhai chu Zerubabel, Jesua, Nehemia, Azaria, Raamia, Nahamani, Mordekai, Bilsan, Misperet, Bikvai, Nehum le Baana hai an nih. Israel thla salt�ng hung k�rhai chu, , QSala Babulon lal Nebukadnezzarin a thuoihai laia an sal int�ngnaa inthoka suok, Jerusalem le Judai rama mani khuo senga k�r nawk a, chu rama ch�ng tahai le  )Mi l�nhai, ror�ltuhai le v�ntl�ng mipuihai chu ko khawm a, mani s�ngkuo senga ziek l�t dingin Pathienin ka lungrilah a mi'n hriettir a. Judai rama hung k�r nawk hmasa takhai inthla d�n ziekna lekhabu ka hmu suok a, chu taka chun hieng ang hin an ziek a: w gKhawpui chu a lienin a la'n thawl a, mi ch�ng an la tlawm a, in tlu se tahai chu bawl loin a la um zing a. %An kuomah, "Jerusalem kotpuihai hi z�ng tieng nisa a hung ink�ng hma chu hong naw unla,e z�n tieng ni tl�k pha, kotkh�r v�ngtuhai an la um lai zingin kh�r unla, a kothai hi kal vong ro. Jerusalem mihai laia mi khaw v�ngtu ruot unla, ngun takin v�ng raw hai se. A then chu hmun ruot b�kah diuti hai sien, a then ruok chun mani in bul vel seng v�ng raw hai se" tiin ka hril a./Ka unaupa Hanani, mi ringum le Pathien t�na tienga mi tam lem kh�m zo le kulbinga kawmandar Hanania hai chu Jerusalem optu dingin ka ruot a.  3Kul kan indin zo a, kotkh�rhai kan inb�k zo hnung chun kotkh�r v�ngtu hai, hla saktu hai le Levi hai chu an thaw ding seng ka ruotp�k a. LTobia thilthaw thathai chu ka hrietah an hril an hril hlak a, ka hril iengkim chu a kuomah an hril sawng bok a. Chuleiin, Tobia chun mi sukz�m tumin inth�na lekha a mi hung thon hlak a nih. STobia chu Ara naupa Sekania m�kpa a ni leiin ama chunga ringum dingin Juda mi tam takin thu an lo tiem ta a, chu b�ka chun a naupa Jehohananin Berekia naupa Mesulam naunu chu nuhmeiah a nei bok a. }sChu b�kah, ni sawmnga le ni hni s�ng chun Judai rama thoktuhai le Tobia chu lekha an lo inthon tuo rawn hle a. ,QKan kawl le kienga kan hm�lmahai le hnam danghaiin an hriet chun an mi t� a, an z�m bok a, kan Pathien thangpuina leia kan hlen a nih ti an hriet vong si a.wChuongchun, kan tana inthoka ni sawmnga le ni hnina, Elul thla ni sawmhni le pangana chun kul chu bawl zo a ni ta a. ;oAw ka Pathien, Tobia le Sanbalat haiin thil suol an thaw po po hi hre zing la, zawlnei Noadia le ama nu ang boka zawlnei dang mi sukz�m tumtuhai po po khom hre zing tawl rawh.kO Mi sukz�m a, a thu mi'n zawmtir a, suol mi'n thawtir a, mi sukhmingsiet tuma an lo ruoi a nih. ~+ Ka hang hriet suok chun ama chu Pathien tir ni loin Tobia le Sanbalat-in an lo ruoi leia ka sietna dinga chuong thu chu a hril a lo ni zing a. D} Kei chun, "Keima ang ngirhmuna ng�r si tu am a na tl�nse ding chu? Keima ng�rhmun ang chel si hi himna zongin Tempulah a tl�n l�t ding maw? Chu chu thaw naw top ka tih" ka ta. |{ Chu hnung chun Mehetabel naupa Delaia naupa Semaia, suok inv�k thei ta lo chu a inah ka va kan a. Ama chun, "LALPA Tempul s�ngah inhmung ei ta, kot inkal khum tlat ei tih. Voiz�n hin nangma that tumin i hm�lmahai an hung ding a nih" a ta. -{S Mi hril ti v�l a, kan thilthaw mi'n thultir thei an inbeisei leia an thaw a ni si a. Chuongchun, Pathien kuomah ka kut mi sukhr�tp�k pei dingin ka tongtai a.z!Chuongchun, a kuomah, "I hril ang hin thil a um nawh ti le i phuok fawm el a nizie chu nangma ngei a hretu i nih" tiin a donna ka thon a. y{Chun, Jerusalemah, 'En tu, Judai ramah lal a um zing annawm' tia puongtu ding zawlnei khom i ruot tah ti thu a hril bok a. Hieng thu hin lal kuom a tlung ngei ding a nih ti hre zingin, hung la, thil umzie hril tl�ng ei tih" ti thu hi a chuong a.Jx Chu lekhaa chun, "Gesem-in a fena taphotah nang le Judahaiin hel in tum leia kul in bawl that thu a hril thang nasatzie a mi hril a. A hril pei d�n chun, nang hi an lal ni i tum a ni awm a. aw;A voi nganaa chun Sanbalat bokin lekhathon ch�r lo hi a siehlaw a hung inchawitir a. ivKChuong ang chun voi li thu pangngai ngot an hung thon a, ka don hmasak ang charin ka don pei a.CuKei chun, "Sin poimaw tak ka thaw lai a na, hung thla hman naw ning. In kuoma ka hung thl�k s�ngin ieng leiin am ka kut a chawl el ding a na?" ti hril dingin an kuomah mi ka tir a. ?twChuongchun, Sanbalat le Gesem chun, "Hung la, Ono phaia khaw pakhatah intuok khawm ei tiu" tiin thu an hung incha a. Nisienkhom, ka chungah thil tha lo thaw tum an lo ni zing si a. Ws )Kul kotkh�rpuia kotkh�rhai kan la'n b�k hman nawa chu kul chu a popna lai um der loin kan indin thar nawk tah ti Sanbalat hai, Tobia hai, Arab mi Gesem hai le kan hm�lma danghai chun an lo hriet a. grGAw ka Pathien, hieng mihai ta dinga ka thaw po po hi ka thatna dingin mi hrep�k zing rawh. (qINi khata dinga kan khorsaw chu bawng pakhat le beram tha chi ngot paruk le �r tam tak a na, ni sawm dan z�tah uoiin chi hrang hrang kan mamaw teuh bok a. Amiruokchu, mipui an harsa �m leiin ram optu ka nina puola f�k le dawn ka dong dinghai chu ka ph�t ve ngai hrim hrim nawh.2p]Chu b�ka chun, kan kawl le kienga ram dang mikhuol ka donghai b�kah Judahai le ror�ltuhai laia mi ka dawkana thlaithl�ng k�l hlak za le sawmnga an um zing a. :omChuong chu thaw n�k hmanin, kul bawlah ka'n hmang char char lem a, ram hlekte khom ka'n chawk naw a, ka hnuoia thoktuhai po po khom kul bawla inhmang tlat dingin ka ngiet a. MnKeini hmaa ram optuhai chun mipuihai chung an sukrik thei hle a, an ni tin f�k ding bu le dawn ding uoiin an intumtir b�kah tangkaruo shekel sawmli an l�kp�k hlak a; an hnuoia thoktuhai chen mipui chungah an insuklal thei hle hlak. Sienkhom kei ruok chun Pathien ka t� leiin chuong ang chun ka thaw ve ngai nawh. mChu b�kah Lal Artazerzia inlal kum sawhninaa inthoka kum sawmthum le kum hnina chen, a r�ngin kum sawm le kum hni s�ng chu Judai ram optu ka ni a, chu s�ng chun keima le ka hnuoia thoktuhaiin kan chan ding lal busung voi khat khom kan l�k ve nawh. }ls Chun, ka zakuo fuol hmawr chu ka thin a, "In thu tiem anga in thaw naw a ni chun in in le loa inthokin Pathienin thin thla ve raw se cheu" ka ta. Pungkhawm po po chun, "Amen" an ta, LALPA an inp�k a. Mipuihai chun an thutiem angin an thaw a.k Anni chun, "Pe k�r nawk vong kan ta, an lakah ieng khom ph�t nawng kan ta, i ti ang tak chun thawng kan tih" an ta. Chu phing leh thiempuhai chu ka ko a, mi l�nhai le ror�ltuhai chu thu an intiem tah anga thaw dingin intiemkamna ka'n neitir a. Nj Voisun ngei hin an in le lohai, an grep huonhai le oliv huonhai chu pe k�r nawk unla, sum le bu le uoiin le oliv hriek in lo inp�ktira inthoka a pung po kha pe k�r nawk hram ro" ka ti bok a.!i; Keima ngei le ka unauhai le ka hnuoia sinthawtuhai hin a pung umin sum le bu d�m ei unauhai kuomah ei inp�ktir hlak a, hi hi b�nsan ei tiu khai. 2h] Chuongchun, ka hril zom pei a, "In thilthaw hi thil indik a ni nawh. Ei hm�lma hnam danghai mi endong ding v�ngna lei b�kin ei Pathien hi ei ti naw ding am a ni? gy An kuomah " Hnam danghai kuoma inzor tah ei unau Judahai chu ei thei ang angina ei intlan hram hram hlak a. Tu hin nangnin in unauhai chu ei intlan nawk ngai dingin bawiah in siem nawk tum a ni hih" ka ta. An to chip a, tu khomin an mi don nawh.rf]An ng�rhmun chu ka ngaituo neu neu hnungin an mi l�nhai le ror�ltuhai kuomah, "In unauhai a pung uma sum in inp�ktir hin anni chu in sawrde a nih" tiin ka khak a. Chu chungchang ngaituo ding chun v�ntlang inkhawm ka ko a. ;eqAn chierna thu ka hriet chun ka lung a sen hle a. NdJuda mi kan ni ve a, kan nauhai khom Juda dang nauhai ang bok an ni ve naw am a ni? Sienkhom, kan nauhai chu Juda mi bok bawia kan sie a lo ngai ta hiel a. Kan naunuhai a then lem chu bawiah an l�t d�r tah. Kan lo le gr�p huonhai hlak mi dangin an mi neip�k zo ta bok si, chet ngaina a um ta naw a nih" an hung ti a.zcmA then nawk chun, "Lal kuoma sie chawi ding sum kan p�k aiah kan lo le gr�p huon hai dakhamah kan sie ta a. b}A then ruok chun, "T�m laia bu inchawkna dingin kan in le lo le gr�p huonhai kan b�nda zo vong tah" an hung ti a. uacA thenin, "Keini s�ngkuo hi kan tam a, kan f�k khop inchawkna ding sum tam lem kan mamaw a nih" an ta. |` sChuong lai chun pasal ruol le an nuhmeihai chu ka kuomah an hung a, an unau Judahai chungah nasa takin an chier a. 2_]Hi s�ng hin kei le ka unau hai, ka mi hai le ka kuoma um v�ngtu hai chun silf�n kan hlip ngai naw a, tui chawi le insila kan fe chenind r�lthuom kan chawi hlak.:^mChuong lai bok chun mipuihai kuomah, "Z�nah v�ngtu sin le s�nnithl�ka sin thaw dingin mi tin in siehlawhai leh Jerusalem s�ngah hung riek l�t vong ro" ka ti bok a. ]Chuong ang chun a z�tvein fei chawiin, khawfingchata inthoka z�n tieng arasi a'n lang chenin sin chu kan sunzom ngat ngat a. \ Rikrum thilah, tawtawrawt ri in hrietna tieng tieng ka kuomah hung tl�n khawm unla, ei Pathien chun mi dop�k a tih" ka ta. [ Chuongchun, mi l�nhai, ror�ltuhai le mipuihai kuoma chun, "Sin a tamin ei indar sar a, ei sinthawna k�r a hla tawl si a. uZckul bawltuhai po po khomin kawlhn�m an pai vong bok a. Tawtawrawt m�ttuhai ruok chu ka kuomah an um a. YKul bawl thatna ding hmangruo phurtu le thaktuhai khomin kut khing khatin sin an thaw a, khing tiengin hriemhrei an chawi a, bX=Chu taka inthok chun tlangv�l z�tvein sin an thaw a, a z�tve dang chun hriemhrei fei, phaw le thalngul chawiin awmphaw an inbel a. Chun, ror�ltuhai chun kul bawl thatu Juda s�ngkuo po po chu an tan tlat a. 9WkKan hm�lmahai chun an thil phier kan lo hriet pei ti le an thiltum chu Pathienin a suktlol ti an hriet chun keini khom mani sin seng sunzom dingin kul tieng kan pan nawk a. .VUKan ng�rhmun ka hang en vel hnung chun an hotuhai le mipuihai chu ka ko khawm a, an kuomah, "Ei hm�lmahai chu t� d�r naw ro. LALPA ropui tak le r�pum tak chu hre zingin in unauhai, in naupahai le naunuhai, in nuhmeihai le in in le lohai hum dingin bei ro khai" tiin ka'n fui tawl a.>Uu Chuleiin, a kul inhnuoina lai tak, hmun uol-aua chun kul ph�nah mipuihai chu a s�ng s�ngin an kawlhn�m hai, an fei hai le an thalngul hai chawiin thanghmun ka'n khawtir a. +TO An kawl le kienga ch�ng Judahai chu kan kuomah hungin, "S�r tina inthokin an hung bei ding cheu a nih" tiin voi sawm n�ka tam rau an mi hung hril ta bok a.S3 Kan hm�lmahai hlak chun, "An hriet hma le an mi hmu hmain ch�m nel ei ta, that fai rip ei ta, an sin chu a chawl a ni el" an lo ti zing bok a. LR Chuong lai zing chun Judahaiin, "Thoktuhai an ch�u zo ta a, hmunhnok inthiel ding hlak chu a la tam bok si a, eini th� ringot chun kul chu ei indin zo naw ding a ni hi" tiin an hung hril a. vQe Sienkhom kan Pathien kuomah kan tongtai a, anni laka inv�ngna dingin s�n le z�nin v�ngtu kan sie a. KPAnni chun Jerusalem hung bei a, buoina siem tumin ro an phier a. KOJerusalem kul chu siem that a ni pei thu le a sietna lai khom hruk phui a ni t�k thu Sanbalat hai, Tobia hai, Arab mi hai, Amon mi hai le Asdod mi haiin an lo hriet chun an lung a sen hle a. N-Chuong ang chun kul chu kan bawl tha pei a, a chenvea ins�ngin kan zom suok vong chenin mipuihai chun lungril po poin thang an l�k takzet a.*MMAn bawsietna hi ng�ith� hrim hrim naw rawh. An suolnahai chu thai bo naw rawh, kul bawltuhai hmaa ngei suklungsen che tumin an cho phawk che a ni hi" tiin. gLGChu phing leh ka tongtai a, "Aw kan Pathien, mi lo ng�ithla rawh, nuizatburin an mi hmang a ni hi. An mi deusawnahai chu an lu chungah intl�ktir la, anni ngei hi ram dang mihai inroktir la, an salah int�ngtir rawh. {KoA bula ng�r Amon mi Tobia chun, "An lung remhai saw sihal khom lawn sien la, sir chim vong a tih" a lo ti ve a.kJOA ruolhai le Samaria sipai ofisarhai kuoma chun, "Hieng Juda mi rethei le ongrop ruol hin ieng am thaw kuok nei dingin in ngai hrim hrim a na? An inthawi rawn lei ringotin ni khat thilthuin kul chu bawl zo dingin an inring am a ni? En hman ro, lung k�ng char ta sa hmunhnok laia mi an r�t khawm a, an bel nawk mei mei a ni hi" tiin a deusaw tawl a. qI ]Kul kan bawl that thu Sanbalatin a hriet chun a lung a sen hle a, a lung chok chun Judahai a cheksol a. tHa A kil pan tungna le Beram Kotkh�rpui ink�r po chu rangkachak sertu le sumdawnghaiin an bawl tha bok a.-GSA dot chu rangkachak sertu laia mi Malkija rawiin Enfiena Kotkh�rpui zawna tempula sinthawtuhai le sumdawnghai umna chen le a kil pan tungna chen an bawl tha a. *FMA dot chu Selemia naupa Hanania le Zalaf naupahai laia parukna Hanun rawiin an bawl tha a. A dot chu Berekia naupa Mesulam rawiin ama in zawn po an bawl tha a. "E=Anni dota chun Imer naupa Zadok rawiin ama in zawn po chu an bawl tha a. A dot chu Sak Kotkh�rpui v�ngtu Sekania naupa Semaia rawiin an bawl tha a. [D/Sakor Kotkh�rpui chung tieng chu thiempuhaiin mani in zawn seng an bawl tha a. vCeA dota mi chu Tekoa inthoka hunghaiin Ins�ng Lor danga inthoka Ofel muola kul bang chen an bawl tha bok a.~BuOfel muola um tempula thoktuhai chun sak tienga Tuikul Kotkh�rpui zawn chen le ins�ng lor chenin an bawl tha a. +AOUzai naupa Palal chun kul kawi tanna epa lal in chuonchunga inthoka Ins�ng Lor zawn chen chu a bawl tha a. A dota mi chu Paros naupa Pedaia chun a bawl tha a. a@;A dota mi chu Henadad naupa Binui chun Azaria ina inthoka a kul kil chen a bawl tha a, ?9Anni dota mi chu Benjamin le Hasub rawihaiin an bawl tha a, anni dota mi chu Anania naupa Maseia naupa Azaria rawiin ama in bul po chu an bawl tha a. G>Chu kh�la mi chu a s� v�la thiempuhaiin an bawl tha a. {=oA dot chu Hakoz naupa, Uria naupa Meremot-in thiempu Eliasib kotkh�ra inthoka a tawp chen chu a bawl tha bok a. <A dota mi chu Zabai naupa Baruk chun thahnemngai takin kul kawinaa inthoka thiempu lal Eliasib in kotkh�r chenin a bawl tha a. ;+A dota mi chu Mizpaa ror�ltu Jesua naupa Ezer chun kul kawinaa inthoka r�lthuom siena hmun hang pan tungna zawn lai chen chu a bawl tha a. l:QA dota mi chu a unauhai, Keila biel chenve optu Henadad naupa Binui (Bavai) rawiin an siem tha a. ,9QA dota mi chu Levi chia mi Bani naupa Rehum inrawina hnuoiah an siem tha a. Chu kh�la mi chu Keila biel chenve optu Hasabia chun ama biel hmingin a siem tha a. 8%Chu kh�la mi, Davida thl�n epa tuiting le Mihr�ng R�n chenin Beth-Zur biel chenve optu Nehemia naupa Azbuk rawiin an bawl tha bok a.N7Mizpa biel optu Kol-Hoze naupa Salun rawiin Tuikul Kotkh�rpui chu an siem tha a, a chung khum an siem a, kotkh�rhai le a kalna le a th�r tluon inb�tnahai po po chu a tharin an thl�k vong a. Chun, Lal Huon bula Siloam Dil inhuonna banghai chu Davida khuoa inthok zuk pan thl�kna kailawn chenin a bawl tha vong a. K6Hnawlhnok Kotkh�rpui chu Beth Hakerem biel optu Rekab naupa Malkija rawiin an siem tha a, a kotkh�rhai a thl�k vong a, a kot kalna le th�r tluon inb�tnahai chu a siem tha vong bok a. 95k Ruom Kotkh�rpui chu Hanun rawiin Zanoa khuoa ch�nghaiin an siem tha a. A kotkh�r bieng an rem tha vong a, a kotkh�r an inb�k a, a kalna le th�r tluon inbatnahai an thl�k vong a. Chun, Ruom Kotkh�rpuia inthoka Hnawlhnok Kotkh�rpui, meter zali sawmlia sei kul bang chu an bawl tha bok a.j4M Chu kh�la mi chu Jerusalem biel chenve optu Halohes naupa Salum le a naunuhaiin an siem tha a.v3e Chu kh�la mi chu Thuk Ins�ng chenin Harim naupa Malkija le Pahat-Moab naupa Hasub rawiin an siem tha a. 2 Anni zawna mi chu Harumaf naupa Jedaia rawiin an siem tha a, chu kh�la mi chu Hasabneia naupa Hatus rawiin an siem tha a. d1A Chun, anni dota mi chu Jerusalem biel chenve hotu Hura naupa Refaia rawiin an siem tha a. c0?A dota mi chu rangkachak sertu laia mi Harhaia naupa Uziel rawiin an siem tha a, chu dota mi chu Hanania, rimtui siemtu laia mi rawiin an siem tha a. Chuong ang chun Jerusalem kul chu a Bang Sei chenin an bawl tha a. */MAnni kh�la mi chu Gibeon mi Melatia hai, Meronot mi Jadon hai le, Eufretis vadung thlang tieng biel optu hmunpui Gibeon le Mizpa khuoa mihaiin an siem tha a. Q.Khawhlui Kotkh�rpui chu Pasea naupa Joiada le Besodeia naupa Mesulam hai rawiin an siem tha a, a kotkh�r bieng hai, a kotkh�r hai, a kalna le th�r tluon inb�kna hai chu an siem tha vong a. y-kChu kh�la mi chu Tekoa khaw mihaiin an siem tha a, sienkhom an mi lienhai ruok chun an thangpui nuom ve nawh.N,A dota mi chu Hakoz naupa Uria naupa Meremot rawiin an siem tha a, a dota mi chu Mesezabel naupa Berekia naupa Mesulam rawiin an siem tha a, chu dota mi chu Baana naupa Zadok rawiin a siem tha a. 5+cNga Kotkh�rpui chu Hasena thlahaiin an siem tha a, a kotkh�r bienghai an inb�k a, a kotkh�r an inb�k a, a kalna le th�r tluon inb�tnahai an siem tha vong a. i*KA dot chara mi chu Jeriko mihaiin an bawl a, chu dota mi chu Imri naupa Zakur rawiin an bawl a.) )Chuongchun, thiempu lal Eliasib le a unau thiempuhai chu an inthok a, Beram Kotkh�rpui chu an siem tan a, an inhl�n thienghlim a, a kotkh�rhai an siem tha a, a kul bang khom Ins�ng Zakhatnaa inthoka Hananel Ins�ng chen an bawl pei a, an inhl�n thienghlim a. -(SKei chun, "V�n Pathien chun mi'n hlawtlingtir a tih. Keini hi a siehlawhai kan ni a, kul bang hi kan indin thar nawk ding a nih. Nangni rawi hin Jerusalemah chanvo ieng khom in nei ve naw a, thuneina amanih le neitu bul nina amanih ieng khom in nei hrim hrim bok nawh" tiin ka don tawl a. ~}|{{|zygxwwhvuuRu-u ttttxt>ssshsCsrrrzrYr8rqqqqqcq>qponnEll=jiihfoedKcpc"ba`j`_p_^^l]\\H[[=ZZYYXX=<;::F9@8776R443w32d100g/5.-.,g,*))Y(W'c&&B%,##L"!!& Hj%a\ 9uj3 U  N E ay/U7JgChun, lal kot bula Mordekai a'n thung lai chun lal pindan v�ngtu laia mi pahnih, Bigthan le Teres hai chu Lal Zarzia chungah an lung a sen a, that tumin an phier r�k a. IEsther chun ama keitleitu Mordekai thu a zawm hlak ang khan a la zawm zing a, a chi le hnam nina chu tu khom a la hril nawh. gHGNungh�k thiengl�mhai an ko khawm voi hninaa chun Mordekai chu lal kota chun a'n thung a. ?GwLal chun a mi lienhai le thoktuhai ta dingin Esther hmingin ruoi ropui tak a the a, a ram pumah umni a'n kh�mtir a, lal thaw d�n ding ang hrimin inphal takin a thilhai a sem a. )FKNuhmei dang po po n�kin lal chun a hmangai a, nungh�k thiengl�m dang po po n�kin a ditsak a, lallukhum a'n khumtir a, Vashti aiin lalnuah a siem ta a. E{Chuongchun, Tebet thla, thla sawmna,b Lal Zarzia inlala inthoka kum sarinaa chun Esther chu lal kuoma chun an thuoi a. DMordekai pate Abihail naunu, Mordekaiin a naunu dinga a umpui Esther chu lal kuoma a fe ve hun a hung tlung chun, lal hmeihai v�ngtu mi tilre Hegaiin a tihai chauh naw chu thil dang ieng khom a thaw nawh. Esther chu a hmu taphot lung tl�k zawng mi a tling a. C/Z�na chun lal pindanah an thuoi a, a z�ngah mi tilre dang Saasgaz v�ngna hnuoia um lal nuhmeihai umnaa chun an sie hlak a. Lal suklawmtu le lalin an hming lama a ko nawkhai chauh naw chu lal kuomah k�r nawk ta loin chu taka chun an dam s�ngin an um ta hlak a nih. B Lal kuoma an fe ve hun a hung tlung pha, lal hmeihai umnaa inthoka lal ina hawn dinga an dit le an hni taphot chu an p�k hlak a. dAA Lal Zarzia kuoma nungh�k tu khom thuoi a ni hmain thla sawm le thla hni s�ng an chei nam hlak a, thla ruk s�ng mura hriekin an z�t a, thla ruk dang s�ng rimtui le hriek tha chi hrang hrangin an z�t nawk a. s@_ Esther chu ieng am a chang ti hre dingin ni tin lal hmeihai umna tuolzawla chun Mordekai chu a fe hlak a.k?O Mordekaiin hril lo dinga a'n f�i leiin Esther chun a chi le hnam nina chu tu khom a hril nawh. > Hegai chun Esther chu fel a ti hle a, ditsak takin a enkol a, f�k ding tha b�k le intuoi namna dinghai chu a p�k nghal a, a rongbawltu dingin lal ina inthokin siehlaw nungh�k pasari a p�k bok a, lal hmeihai umnaa hmun tha taka chun a sie a. 0=YLal thuruot ang chun, Esther khom nungh�k tam tak lai Susaa lal hmeihai sie khawmnaa chun nuhmeihai v�ngtu mi tilre Hegai enkolna hnuoia um dingin an thuoi ve a. @<yMordekai chun a pate naunu, nungh�k nal le hm�l tha tak el, a hming Hadasa, Esther tia an ko bok chu a umpui a, a nu le pa an thi hnunga a naunu anga a l�k le a keitlei a nih. ;Anni s�ngkuo chu Babulon lal Nebukadnezzarin sala Juda lal Jekonia a thuoi ruola Jerusalema inthoka sala a thuoi sa ve an nih. 1:[Susaa lal umna kul s�nga chun Juda mi pakhat, a hming Mordekai a um a, ama chu Benjamin hnama mi Jaira naupa a na, Jaira pa chu Simei a na, Simei pa chu Kisa a nih. !9;Chu zoah lal suklawmtu tak nungh�k chu Vashti aia lalnu ni raw se" an ta. An thurawn chu lal remti zawng tak a na, chuong ang chun a thaw ta nghal a.8Biel tina inthoka hung zongtu ding lalin mi ruot sien la, nungh�k hm�l thahai chu Susa khawpuia lal hmeihai siekhawmnaah hung thuoi hai sien, nuhmeihai enkoltu mi tilre Hegai hnuoiah sie ni hai sien, an intuoin�mna ding seng p�k ni raw hai se. w7gLal siehlaw, a rongbawltuhai chun a kuomah, "Lal ta dingin nungh�k thiengl�m le hm�l tha zong kan tih. s6 aLal lungsen a hung re hnung chun Vashti thilthaw le a chungthua thup�k a'n suo chu a ngaituo neu neu a. =5 uA lalram s�ng po po le biel tinah, a mi ch�nghai tong le hawrop chita ziekin, pasalin mani ins�ng sengah thu an nei ding a nih ti lal thup�k chu an thon dar ta chum chum a.m4 UChu thurawn chun lal le a mi lienhai chu a suklawm hle a, Memukan hril ang takin lal chun a thaw a. "3 ?A ram pumah lal thusuok puong dar a ni pha chun nuhmei tu khomin, a chin taka inthoka a lien tak chenin, an pasalhai thu hung poisa t�ng an tih" a ta. 2 Chuleiin, lal remti zawng a ni chun, lalnu Vashti chu lal hmaa inlang thei ta lo dingin thup�k, s�t nawk thei ta lo, Persia le Media ram d�n hmangin insuo sien ti hi kan thurawn p�k nuom chu a nih. Chun, lalin ama aiin a n�ka tha lem lalnuah sie sien la. 61 gVoisuna Persia le Media rama mi lien nuhmei hunghai ngei khom hin, 'Lal Zarzia-in a nuhmei lalnu Vashti chu hung dingin thu a p�k a, sienkhom a hungp�k nuom nawh' ti an hriet charin ama thaw d�n zuiin an pasalhai hmusit tum v�ng an ta, a ram pumah inzanawna le inhalnan chin tawk nei naw nih. `0 ;Lalnu Vashti thilthaw hi a rama nuhmei po poin hung hrieng an ta, 'Lal Zarzia-in a kuoma hung dingin Lalnu Vashti thu a p�ka chu a fe nuom nawh' tiin hril sup sup an ta, an pasalhai hmusit ph�nain hmang an tih. =/ uMemukan chun lal le a mi lienhai kuomah, "Lalnu Vashti hin lal chunga chauh poi a tawk naw a, a ram pumpuia mi lien po po le Lal Zarzia khuo le tuihai po po poi khom a tawk a nih. @. {Lal chun, "Pindan v�ngtu mi tilrehai tira a d�n ang taka lalin hung dinga a kona chu lalnu Vashtiin a zawm naw leiin, d�n angin a chungah iem ei thaw ding a na?" tiin a'n don a.M- Chuonghai chu Persia le Media ram s�nga a mi lien pasari Karsena hai, Sethar hai, Admatha hai, Tarsis hai, Meres hai, Marsena hai le Memukan hai an na, lal inhnaipui le a mi rawn takhai an nih. }, u Lal chun a thaw d�n pangngaiin mi var, a hun laia thil chinchang le d�n hre mihai chu rawn dingin a ko khawm a. +  A mi tirhai chun lal thup�k chu an va hril a, sienkhom Lalnu Vashti chu a fe nuom naw a, lal chu namen loin a lungsen a. 0* [ Lalnu Vashti hm�l thatzie chu a mi lienhai inhmutir a nuom leiin, a lallukhum khuma a hmaa hung thuoi dingin anni rawi chu a tir a, lalnu hm�l chu a tha hle si a. C)  A ni sari nia Lal Zarzia-in uoiin a'n rui deu hnung chun a rongbawltu mi tilre pasari Mehuman hai, Biztha hai, Harbona hai, Bigtha hai, Abagtha hai, Zethar hai le Karkas hai chu a ko a. X( + Lalnu Vashti khomin Lal Zarzia ina chun nuhmeihai ta dingin ruoi a th� ve a. q' ]Tu khom pe lui loa mi tin mani du ang tawk senga tam indawntir dingin uoiin semtuhai chu lalin a hril a.v& gChi hrang hranga siem rangkachak no mawi tak takin lal uoiin chu lal thup�k angin ren d�r loin an sem a. %  Kotzawl chu pat z�i inhmia mawi taka khawng puon v�r le dumpawlin a chei a, chuonghai chu sailungv�r bana a kei b�tna ding tangkaruo kuol an hlinga chun puon v�r le senduk hruiin an khai a. A tuolzawl tuonga chun sailungv�r sen le v�r inpol d�m, tuikeplung le lung man tam chi d�m a pha a, chu chunga chun rangkachak le tangkaruoa siem thungna d�p an rem khup a. @$ {Ruoi tumtiek zo chun Susaa a lal in huon kotzawla chun a siehlawhai le thoktuhai, a ch�n taka inthoka a lien tak chen ta dingin k�r khat s�ng ruoipui lal chun a buotsai nawk a. c# AA hausakzie le a lalram ropuizie chu inentirin, thla ruk s�ng zet chu chong an ch�n a.[" 1A hung inlala inthoka kum thumnaa chun lal nauhai le thoktu poimawhai ta dingin ruoi a buotsai a, Media le Persia rama sipai ofisar lien po po le biel tina mi lienhai le thoktu poimawhai chu a fiel kim vong a. L! Chuong lai chun Susa khawpuia a kula inthokin a lalram chu a op a.  India rama inthoka Ethiopia chen ink�r biel za le sawmhni le pasari chunga Lal Zarziaa inlal lai chun hi thil hi a hung tlung a. Z- A hun taka maich�ma hmang ding thing an hung p�k ngei d�n ding le thiempuhaiin thlai thar hmasa tak an l�k khawm hun dinghai khom chu ka ruotp�k vong a.Aw ka Pathien, a tha tiengin mi hre zing rawh.C Chuong ang chun hnam dang mihai le an inpolsopna po po lakah ka'n thien thienghlim tawl a, thiempuhai le Levi chihai chu an sin ding seng le an rongbawl d�n ding seng ka ruotp�k a. 6e Aw ka Pathien, hieng mihai hin thiempu an nina leia an ng�rhmun chel chu an sukporche a, thiempuhai le Levi chihai le in thuthlung an bawsiet tawl d�n hi hre zing rawh.!; Thiempu lal Eliasib naupa Joiada nauhai laia pakhat chun Bet Horon mi Sanbalat naunu chu nuhmeiah a nei a, chuleiin Jerusalema inthokin ka hnot suok a./ Chuong ang chun nangni khomin thil rilo r�pthl�k thaw vein, Pathien chungah ringum loin, ram dang mi nuhmeiah in nei ve ding am a ni?" ka ta.=s Chun, an kuomah, "Israel lal Solomon ngei khom kha hieng anga innei pol thil lei hin thil suol a thaw a ni naw am a ni? Ama tluk hrim hnam danghai lai lal an um nawh. Pathienin a hmangai a, Israelhai chungah lalah a sie a ni kha. Sienkhom ama meu khom kha hnam dang nuhmeihaiin suolah an thuoi l�t a nih.  Anni chu ka khak tawl a, tongsie ka'n phur a, a then ka vuok a, an baksamah ka th�m a, an naunuhai in chuonghai naupahai chu pasala inneitir lo ding le an naupahai khomin chuonghai naunuhai chu inneitir lo dingin Pathien hming s�lin thu ka'n kh�mtir tawl a. {  An nauhai a z�tve chun Juda tong thiem loin Asdod tong an naw leh chuong laia hnam danghai tong chu an hmang lem a. ) Chuong hun lai bok chun Asdod nungh�k hai, Amon nungh�k hai le Moab nungh�k hai chu Juda mi tam takin nuhmeiah an nei ti ka hmu suok a. pY Levihai chu inser thieng a, Sabat thienghlimna vong dinga kul kotpuihai chu v�ng tlat dingin thu ka p�k a.Aw ka Pathien, hi chungthua khom hin mi hre zing la, i hmangaina nasa tak z�rin ka chunga hin zangaina inlangtir rawh.~u Sienkhom an thaw indik nawzie inhriettirin, "Ieng dinga kul bulah in hung z�n riek am a na? In thaw nawk vai chun in chungah kut kan thl�k ding a nih" tiin ka vau tawl a. Chu taka inthok chun Sabat ni hrim hrimin an hung nawk ta ngai nawh. X) Voi khat voi hni chu Jerusalem velah thuomhnaw phurtuhai chu an hung inkul a. &E Chuongchun, Zirtawp z�n tieng Sabat intan an thim chara inthoka Inrinni z�n tienga Sabat tawp chenin Jerusalem kul kotpui po po kh�r vong dingin thu ka p�k a. Sabat niin thuomhnaw ieng khom Jerusalemah an hung phur l�t nawna dingin kotpui tin chu ka mihai ka'n v�ngtir a. %C In pi le puhaiin hieng thil hi an lo thaw hlak leia Pathienin eini chunga le ei khawpui chunga buoina a hung intlungtir hi in la dit tawk naw am a ni? Hienga Sabat in sukporche hin Pathien lungsenna chu Israel mipuihai chungah nasa nawk zuolin in chok tho a nih" tiin ka zil tawl a. ]3 Chuongchun, Juda hotuhai chu khakin, "Ieng leia hienga Sabat in sukporche am a na? C Tura khuoa inthoka zor ding nga le thuomhnaw hung tol pawl khom ka hmu a. Chuonghai chun Judai ram khaw hrang hrang chu hril lo, Jerusalema chen khom Sabat niin an hung zor hlak a nih. lQ Sabat voi khat chu Judai rama mihaiin gr�p sawrna khura gr�p an ch�l lai ka hmu a. A thenin buphal an hung chawi a, inphurtir dinga sabengtung chunga an siem lai d�m ka hmu bok a. Jerusalema zor dingin uoiin d�m, grep d�m, theichang d�m le an tharsuok chi hrang hrang d�m chu an hung phur a. Sabat nia thil an zor lei chun ka zil tawl a.  Aw ka Pathien, hi ka thilthaw thathai lei hin mi hre zing la, ka Pathien in ta dinga indik taka ka thawhai hi mi theinghilp�k naw rawh.. U Tempul kud�m enkoltu dingin thiempu Selemia hai, lekha ziektu Zadok hai le Levi chi Pedaia hai chu ka ruot a. Anni thangpuitu dingin Zakur naupa Hanan, Matania tupa chu ka ruot sa bok a. Hienghai hi mi ringuma inthang an na, an sinthaw ding chu an unauhai kuoma thil inruol taka sem a nih. y Juda mihai po po chun an bu hai, an uoiin thar hai le an hriek hai sawma pakhat chu tempulah an hung chawi nawk ta a.  1 Tempul an ngaisak naw leiin ror�ltuhai chu ka hal a, Levi chihai le z�ipawlhai chu Tempulah ka ko k�r a, an sin seng an thaw tan nawk ta a. U # Chun, Levihai chanpuola ruot thilp�khai chu an p�k that naw leiin rongbawlna tienga mawphurtu zaipawlhai le Levi chia mihai chu mani in le lo tieng seng an k�r nawk deu vong tah ti ka hriet bok a. + O Chu pindan chu inthien fai dingin thu ka p�k a, Pathien Tempula b�r le b�lhai chu beiphit le rimtui thilhl�nhai chu sie k�r nawk dingin thu ka p�k a.a; Ka lung a sen hle a, Tobia thuomhnaw po po chu a pindana inthok chun ka d�ng suok a.  Jerusalem tieng ka hang k�r nawk chun Eliasib-in Pathien in pindan pakhata Tobia a lo inumtir chu ka hriet ve chauh a nih. P Chuong hun lai chun Jerusalemah ka um naw a, Babulon lal Artazerzia inlal kum sawmthum le kum hninaah lal kuomah ka k�r nawk a, a hnungah Jerusalema k�r nawk phalna ka hni chu a mi phalp�k a. xi Eliasib chun Tempula Levi hai, hla saktu hai le kotkh�r v�ngtu hai chanvo dinga Mosien a lo ruot, thilp�k an hung inhl�n beiphit hai, rimtui hai, b�r le b�l hai, bu sawma pakhat hai, uoiin le hriek thar hai le thiempuhai chanvo dinga th�n thilhl�n an hung inhl�nhai po po an sie khawmnaa an hmang hlak pindan lien tak el chu Tobia a lo inhluotir a.9k Hieng thil hi a tlung hma hin Pathien tempula thil siekhawmna kud�m enkoltu dingin thiempu Eliasib chu an ruot a. Eliasib le Tobia chu sawt tak an lo inpawl ngei ta hlak a.  Chuongchun, d�n thu an ngaithl�k zo charin anni pol soptu hnam dang po po chu inkhawmnaa inthok chun an hnot suok ta vong a.hI Aigupta rama inthoka Israel thlahai an hung khan dawn ding le f�k ding chawia lo hmuok n�kin anni hin tongsie inphurtirtu dingin Balaam an ko a, sienkhom a letlingin Pathienin malsawmnaah a'n changtir lem hlauh a nih. 3 a Chu nia mipui po po hrieta Mosie lekhabu an tiem lai chun, Pathien mihai inkhawmnaah Amon mihai le Moab mihai chu an thang ve hrim hrim ding a ni nawh ti thu a chuong a. } /Zerubabel dam lai le Nehemia dam lai chen khom hla saktuhai, kotkh�r v�ngtuhai le Levihai f�k ding chu mipuiin an hung tump�k hlak a. Chun, Levihai chun an chana inthokin Aron thlaa mi thiempuhai chanvo ding chu an sie hrangp�k nawk hlak.&E .Pathien kuoma lawm thu hrilna le inp�kna hla an sak phaa z�ipawl thuoitu an nei hlak chu kha hmaa Davida le Asaf hun lai daia an lo thaw tan tah a nih. 1~[ -Davida le a naupa Solomon thup�k angin, hla saktuhai le kotkh�r v�ngtuhai khomin Pathien rong an bawl d�n ding le an insukthienghlim d�n ding chu an zawm a. O} ,Chu ni chun thilp�k hai, lo tharsuok hmasa tak hai le sawma pakhat hai siekhawmna pindanhai enkoltu ding an ruot a, anni chun d�nin a ph�t anga chuong thilhai chu loa inthoka thiempuhai le Levihai ta dinga la khawm dingin mawphurna an l�k a, Judai ram mi po poin thiempuhai le Levihai rongbawlna chu an hlutpui si a. ]|3 +Chu ni hlimuma chun inthawina tam tak an inhl�n a, Pathienin hlimna nasa tak a p�k a. Nuhmei le naupanghai khom a lawmnaa chun an thang a, Jerusalema an hlim ri chu hla taka inthok khomin hriet ph�k a nih.m{S *hla saktu Maaseia hai, Semaia hai, Eleazar hai, Uzi hai, Jehohanan hai, Malkija hai, Elam hai le Ezer hai khom chu an l�t a, z�ipawl thuoitu Jezrahia inrawina hnuoiah rimawi remin, inring tak le fie takin hlapawl an sak a. z )Tawtawrawt chawi thiempu Eliakim hai, Maaseia hai, Miniamin hai, Mikaia hai, Elioenei hai, Zekaria hai le Hanania hai le "y= (Inp�kna hla saktu zaipawl pahnihai chun Pathien Tempul an pan a, an hmun dinga ruota chun an ng�r a, kei le roreltu a z�tve chun kan zui l�t a. xxi 'khawpui hlui kotsuoa Efraim Kotkh�rpui chung zawlah, chu zoah Nga Kotkh�rpui chung zawlah fein, Hananel Ins�ng fe pelin Za Ins�ng tieng kan pan a, fepeiin Beram Kotkh�rpui kan p�l a, Kotkh�r v�ngtuhai kotpui chen kan fe a.Jw &Anni intuokpui dingin z�ipawl pahnina chu hmar tieng pangah an fe kuol a, kei le mipui a z�tvein kan zui a, kul bang chung zawlah Thuk Ins�ng fe thlengin Bang Sei chung zawl kan hraw a, )vK %Tuikul Kotkh�rpuia inthok chun Davida khawpui tieng kailawnah an pan tung a, Davida in chu an fe kh�l a, sak tienga Tuikul Kotkh�rpuia chun an fe kuol a.u $Chu zoah Zekaria thokpui Semaia hai, Azarel hai, Milalai hai, Gilalai hai, Maai hai, Nethanel hai, Juda hai le Hanani hai chun hnung an d�l a. Lekha ziektu Ezra-in hma a thuoi a, Pathien mi Davidan rimawi hmangruo a lo ruot ang char chu an tum a. Qt #tawtawrawt m�ttu thiempuhai khom an thang sa bok a. Anni hnunga chun Asaf thlaa mi Zakur, chu naupa Mikaia, chu naupa Matania, chu naupa Semaia, chu naupa Jonathan, chu naupa Zekaria chun a zui a. Hs "Juda hai, Benjamin hai, Semaia hai le Jeremia hai an thang a, ?ry !chuonghai lai chun Azaria hai, Ezra hai, Mesulam hai, ;qq Hosaia le Judai ram thuoitu a z�tvein an zui a, jpM Judai rama thuoituhai chu kul bang chung zawla chun ka thuoi a, inp�kna hla saktu ding pawl hni tam tham tak ve ve ka ruot a. Z�ipawl pakhat chu kul bang chung zawla chun sim tieng Hnawlhnok Kotkh�rpui tieng an pan a, "o= A hmasa takin thiempuhai le Levihai chu an inhl�n thienghlim hmasa phot a, chu zoah mipuihai le kul kotpuihai le banghai chu an inhl�n thienghlim a.Pn A then chu Bet-gilgal le Geba le Azmavet vela inthokin an hung bok a. m  Levi chia hla sak mi, Jerusalem le a s�vela umhai le Netofat mihai khuo hrang hranga inthok chun an hung fuon khawm a. Ll Jerusalem kul thar inhl�n nia d�rbenthek le perkhuong le tingtang rema lawmthu hrilna le inp�kna hlahai hlim taka saktu dingin a ram s�nga um Levi chia mihai po po chu an incha khawm a. #k? Hienghai po po hi Jozadak naupa Jesua, chu naupa Joiakim hai, ram optu Nehemia hai le thiempu le lekha ziektu Ezra hai hun laia rongbawltuhai chu an nih.+jO Kotkh�r v�ngtuhai laia kotpui bula rosum siekhawmna pindanhai v�ngtu chu Matania hai, Bakbukia hai, Obadia hai, Mesulam hai, Talmon hai le Akub hai an nih.i Chu taka chuong Levi s�ngkuoa lukh�ituhai chu Hasabia hai, Serebia hai, Kadmiel naupa Jesua hai le an unauhai, Pathien mi Davida'n a lo ruot anga lawmthu hril inkhawma a pawl pawl indota tongtai le hla saktu dinga anni rawi epa ng�r hlak hai chu an nih. h Eliasib tupa Johanan dam lai huna inthok chauin Levi chihai chu an s�ngkuoa lukh�ituhai hming sui suoka ziek fel a nih. Ag{ Thiempu laltak Eliashib hai, Joiada hai, Johanan hai le Jadua hai hun laia Levihai s�ngkuoa lukh�ituhai le thiempuhai chu Persia lal Daria inlal laiin fel takin rikawt an siem a. Mf Hilkia s�ngkuoah Hasabia; Jedaia s�ngkuoah Nethanel hai an nih.8ek Salu s�ngkuoah Kalai; Amok s�ngkuoah Eber; >dw Joiarib s�ngkuoah Matenai; Jedaia s�ngkuoah Uzi; Ac} Bilga s�ngkuoah Samua; Semaia s�ngkuoah Jehonathan; Ub# Abija s�ngkuoah Zikri; Miniamin s�ngkuoa le Moadia s�ngkuoah Piltai; @a{ Ido s�ngkuoah Zekaria; Ginethon s�ngkuoah Mesulam; H` Harim s�ngkuoah Adna; Meremot (Meraiot) s�ngkuoah Helkai; L_ Maluk s�ngkuoah Jonathan; Sekania (Sebania) s�ngkuoah Josefa; A^} Ezra s�ngkuoah Mesulam; Amaria s�ngkuoah Jehohanan; ] Hienghai hi Joiakim dam laia thiempu s�ngkuoa lukh�ituhai chu an nih: Seraia s�ngkuoah Meraia; Jeremia s�ngkuoah Hanania; B\ Joiada chu Jonathan pa a na, Jonathan chu Jadua pa a nih.^[5 Jesua chu Joiakim pa a na, Joiakim chu Eliasib pa a na, Eliasib chu Joiada pa a na, WZ' Bakbukia le Uni le an unauhai, inkhawmnaa anni epa ng�r hlakhai chu an nih.Y Levihai chu Jesua, Binui, Kadmiel, Serebia, Juda le lawm thu hrilna inkhawma hla saktuhai inrawitu Matania le a unauhai, Xy Salu, Amok, Hilkia le Jedaia hai an nih. Anni hi Jesua hun laia thiempuhai lukh�itu le an inthloppui hai chu an nih."W? Semaia, Joiarib, Jedaia, ,VS Mijamin (Miniamin), Moadia, Bilga, U; Ido, Ginethon, Abhija, "T? Sekania, Rehum, Meremot, S9 Amaria, Maluk, Hatus, R / Sealtiel naupa Zerubabel le Jesua rawia salt�ng hung k�r thiempuhai le Levihai chu hienghai hi an nih: Thiempuhai chu Seraia, Jeremia, Ezra, `Q9 $Judai rama um Levihai laia thenkhat chu Benjamin hnamhai lai umhmun an inkhuortir bok.`P9 #Lod hai le Ono khuoa hai le themthiemhai ch�ngna ruoma d�m umhmun an khuor bok a. -OU "Hadid hai, Zeboim hai, Nebalat hai, *NO !Hazor hai, Rama hai, Gitaim hai, +MQ Anathot hai, Nob hai, Anania hai, kLO Chun, Gebaa Benjamin thlahai chu Mikmas hai, Aija hai le Bethel le a s� vel khuoa hai an um a. ^K5 le Adulam le a khawpera hai d�m an um bok a. Lakis le a s� vel rama dam le Azeka le a s� vel khuoa hai dam an um bok a. Chuong ang chun Beersebaa inthoka Hinom ruom chenin umhmun khuorin an inz�r phei a. 6Jg En-Rimona d�m, Zoraa d�m, Jarmuta d�m, 8Ik Ziglaka d�m, Mekona le a khawpera hai d�m, ?Hy Hazar-suala d�m, Beersheba le a khawpera hai d�m, ?Gy Chun, Jesuaa d�m, Moladaa d�m, Beth-peleta d�m, F Juda mi thenkhat chu Kiriat Arba le a khawpera hai d�m, Dibon le a khawpera hai d�m le Jekabzeel le a khawpera hai d�m an um a. tEa Juda naupa Zera thlaa mi Mesezabel naupa Pethahia chu mipuihai chunga ror�lna iengkima lal aiawtu a nih.WD' Lalin an thaw dinga thu a p�k ang ang thaw chu ni tina an rongbawlna a nih./CW Jerusalema Levihai hotu tak chu Mika naupa Matania, chu naupa Hasabia, chu naupa Bani, chu naupa Uzi a na, anni hi Perez thlaa mi, Pathien tempula hla saktu an nih. ZB- Tempul siehlawhai chu Ofel muolah an um a, an hotuhai chu Ziha le Gishpa an nih.A} Hienghai ti lo Israelhai le thiempuhai le Levihai chu Judai ram khaw hrang hranga anni chanpuol ram senga chun an um a. @ Kotkh�r v�ngtuhai chu Akub le Talmon le an thawpuihai, an r�ngin za sawmsari pahnih an na, an sin tak chu kotkh�r v�ng a nih.N? Khawpui thienghlima Levi mi um po po chu zahni sawmriet pali an nih.c>? Asaf naupa Zabdi, chu naupa Mika, chu naupa Matania, lawmthu hril inkhawma tongtaia hun hongtu hai d�m; Matania thangpuitu Bakbukia hai d�m; Jeduthun naupa Galal, chu naupa Samua, chu naupa Abda hai d�m an nih. N= Pathien tempul puo tieng sin enkoltu Sabethai le Jozabad hai d�m; r<] Levihai laia mi chu Buni naupa Hasabia, chu naupa Azrikam, chu naupa Hasub, chu naupa Semaia hai d�m; ; le an unau mi hr�t le huoisen, an r�ngin za sawmhni pariethai khom an thang sa bok a. An hotu tak chu Hagedolim naupa Zabdiel a nih..:U a unauhai, s�ngkuo tina lukh�ituhai chu an r�ngin zahni sawmli pahnih an nih. Chun, Imer naupa Mesilemot, chu naupa Ahzai, chu naupa Azarel, chu naupa Amasai d9A an unauhai, tempula rongbawltu po po chu an r�ngin zariet sawmhni pahnih an nih. Chuonghai b�ka chun Malkija naupa Pasur, chu naupa Zekaria, chu naupa Amzi, chu naupa Pelalia, chu naupa Jeroham, chu naupa Adaia le 8 Pathien tempul enkoltu Ahitub naupa Meraiot, chu naupa Zadok, chu naupa Mesulam, chu naupa Hilkia, chu naupa Seraia hai; le =7u Thiempuhai chu Joiarib naupa Jedaia hai; Jakin hai; _67 Zikri naupa Joel chu khawpuia hotu lu tak a na, Hasenua naupa Juda chu a dottu a nih._57 ama zuituhai Gabai le Salai an na, an r�ngin pasal po zakuo sawmhni pariet an nih. &4E Benjamin thlaa mihai chu Jesaia naupa Ithiel, chu naupa Maaseia, chu naupa Kolaia, chu naupa Pedaia, chu naupa Joed, chu naupa Mesulam le chu naupa Salu le M3 Perez thlaa mi, Jerusalema um po po chu zali sawmruk pariet an nih.(2I le Sela (Silon) s�ngkuoa mi Zekaria, chu naupa Joiarib, chu naupa Adaia, chu naupa Hazaia, chu naupa Kol-Hoze, chu naupa Baruk le chu naupa Maaseia an nih. k1O Jerusalema hung l�t nawk chu Judai ram le Benjamin thlahai rama mi deuh chauh an nih):Juda thlaa mihai chu Perez thlaa mi Mahalalel, chu naupa Sefatia, chu naupa Amaria, chu naupa Zekaria, chu naupa Athaia, chu naupa Uzia; 0+ Hienghai hi chu biel danga hotuhai, Jerusalema hung insonhai chu an nih ( Judai rama khawpui le thingtl�ng khuoa hai chun mani chanpuol hmun le ram sengah Israel mi iemani z�t chu thiempu hai, Levi hai, tempul siehlaw hai le Solomon siehlaw thla hai chu an khawsa a, K/ Jerusalema um dinga mania inpehai chun mipuiin an ngaisang hle a.W. ) Mipui thuoituhai chu Jerusalemah an um a. Khaw danga umhai po chu s�ngkuo sawm peiah s�ng khat khawpui thienghlim Jerusalema um ding le sawma pakuo chu an ch�ngna khuo senga um dingin thum an vawr a. p-Y 'Israel mihai le Levi chihaiin bu le b�l thilhl�n d�m, uoiin thar d�m le oliv hriek thar d�m an inhl�nhai chu tempulah hung chawi an ta, rongbawltu thiempu le kotkh�r v�ngtu le hla saktuhai umna bula b�r le b�l siekhawmna kudama sie dingin an hung chawi seng ding a nih."Kan Pathien in hi ngaith� lo dingin kan r�ngin kan intiem" tiin.,,Q &Levi chihaiin sawma pakhat an l�ka inthoka sawma pakhat chu Aron thlaa mi thiempuhai ta dingin kan Pathien tempula ro siekhawmnaah an p�k ve hlak ding a nih. *+M %"Kan bei hmet hmasa tak hai, kan bu le b�l thilhl�n hai, thing le thei chi tinr�ng ra hmasa tak hai, uoiin thar le hriek thar hmasa tak hai laia a tha tak pei chu LALPA ina a siekhawmnaah thiempu kuomah hung chawi dingin kan intiem. Kan lo tharsuok sawma pakhat changtu ding le chu chu kan umna khaw tina la khawmtu dinga ruot Levihai kuoma chun kan lo tharsuok sawma pakhat hung chawi seng dingin kan intiem. r*] $Kan naupa pieng hmasa takhai le kan ran pieng hmasa tak, kan bawng ruol le beram ruolhai laia pieng hmasa takhai chu d�nin a ph�t anga LALPA ta dinga kan Pathien tempula rongbawltu thiempu kuoma hung inhl�n dingin kan intiem. )3 #"Kan lo tharsuok bu le b�l le thlai thar hmasa tak le kan thing le thei kung ra hmasa takhai chu LALPA tempula hung chawi rop dingin kan intiem. t(a ""D�nin a ph�t anga LALPA kan Pathien maich�ma t� ding kum tina a hun bi ruot ang thlapa kan Pathien tempula thing hung latu ding s�ngkuohai hrietna dingin thiempuhai, Levihai le mipuihaia inthokin thum vawrin kan sukthl�k. ' !Chu thawlawm chun chatlak loa hl�nbei sie ding d�m, bu le b�l inhl�nna le pumraw thilhl�na ding d�m, Sabat ni le thla thar lawmna le kum tina k�t hrang hrang hmangnaa ding d�m, thil thienghlim inhl�nnaa ding d�m, Israel mihai ta dinga inremna siemna dinga suol thawinaa ding d�m le kan Pathien tempula thaw t�l dang po poa hmang ding mamawhai chu phuhr�k a tih.8&i "LALPA in siemna dinga sum mamaw tawk a um theina dingin, kum tin shekel hmun thuma thea hmun khat p�k dinga thup�k um chu sukpuitling dingin mawphurna l�k kan intiem. H% "Kan kawl le kienga mihaiin thuomhnaw amanih f�k ding thil amanih zor dinga Sabat ni le umni kh�ma ni kan inser ch�nga an hung phur hrim hrim chu inchawp�k lo dingin kan intiem. Chun, kum sarina z�tin lo thaw loa ram chu inawl ding le kan laka Juda mi leibat chu thai bo dingin inkh�min thu kan intiem bok.$5 "Kan kawl le kienga ch�nghai chu kan naunuhai inneitir loa, kan naupahai ta ding khoma an naunuhai chu nei bok lo dinga inkh�min thu kan intiem.#{ Hienghai hin an unauhai le an mi lienhai thu chu chel tlatin, Pathien siehlaw Mosie p�k Pathien d�n zawm a, LALPA, kan Pathien thup�k po po le a ror�lnahai le thuruothai chu fimkhur taka zawm le vong dingin inkh�m meuin thu kan thlung a."{ Namnghettu mi danghai chu thiempuhai, Levihai, kotkh�r v�ngtuhai, hla saktuhai, tempula siehlawhai le Pathien d�n zawm tuma an s� vela umhai laka insie hranghai le an nuhmeihai le chinchang hre thei tah an naupahai le naunuhai chu an nih. +!Q Maluk, Harim le Baana hai an nih.  3 Ahia, Hanan, Anan, "? Rehum, Hasabna, Maaseia, ; Halohes, Pilha, Sobek, ; Hosea, Hanania, Hasub, ; Pelatia, Hanan, Anaia, "? Mesezabel, Zadok, Jadua, != Magpias, Mesulam, Hezir ; Harif, Anathot, Nebai, 7 Hodia, Hasum, Bezai, 7 Ater, Hezekia, Azur, ; Adonija, Bigvai, Adin, 5 Buni, Azgad, Bebai, V% Mipui tienga namnghettu hotuhai chu Paros, Pahat �Moab, Elam, Zatu, Bani, *O Hodia, Bani le Beninu hai an nih."? Zakur, Serebia, Sebania, 9 Mika, Rehob, Hasabia, D le an Levi chanpui Sebania, Hodia, Kelita, Pelaia, Hanan, jM Levi chia inthoka namnghettuhai chu Azania naupa Jesua, Henedad s�ngkuoa mi Binui, le Kadmiel 7i Maazia, Bilgai le Semaia, thiempu vong an nih." ? Mesulam, Abija, Mijamin, " ? Daniel, Ginethon, Baruk, ! = Harim, Meremot, Obadia, ; Hatus, Sebania, Maluk, ! = Pasur, Amaria, Malkija, "? Seraia, Azaria, Jeremia, y m Mani suoi nama thuthlung namnghettuhai chu: Nehemia, ram optu, Hakalia naupa; thiempuhai laia inthokin Zedekia, Q &"Chuong po po kan chunga thil hung tlunghai lei chun i kuomah ziek ngeiin thu kh�n takin kan thlung a, chu chu kan mi lien hai, Levi chi hai le thiempu haiin suoi namin an mi hrietpui a nih" tiin. A{ %Kan suol leia kan chunga lala i ruothai chun a ram tharsuokhai chu an hui vong a, kan taksa le kan ranhai chunga chen khom an nuom nuomin thu an nei a, kan bei a dong �m �m a nih. $Ngai ta, tu ruok hin chu bawi kan lo ni ta a, kan pi le puhai tl�n dinga a ram tharsuok thil tha i p�k rama hin bawi kan lo ni tah. )K #An chunga i hang that �m �m vei leh, an ram, ram lien tak le tha tak i p�ka chun i rong an bawlp�k naw che a, an thil suol thaw an ma chuong bok nawh. 8i "Kan lal hai, kan mi lien hai, kan thiempu hai, kan pi le pu hai khomin i d�n an lo zawm naw a, i thup�k le i thu inhriettirhai le anni i zilnahai chu an lo pom bok nawh. *M !Ieng khom ni sienla, kan chunga thil hung tlung po poa hin nang chu i fel a, indik takin thil i thaw a, keini ruok chun thil tha naw takin kan thaw hlak a nih. c? "Chuleiin, kan Pathien, Pathien ropui, iengkimthawthei le r�pum, i thuthlung hlena lunginsietna suklang hlaktu chun keini chunga le kan lal hai, mi lien hai, thiempu hai, zawlnei hai, kan pi le pu hai le i mi hai po po chunga Asuria lalhai inlal laia inthoka tu chena rinumna hung tlung zoz�i hi thil chin thamah mi ngaip�k naw hram rawh. oW Sienkhom, i ngilneina nasa tak leiin anni chu i sukchimit phal naw a, i thlathlam song ngai bok nawh.)~K Kum tam tak chu an chungah i dawthei a, i Thlarau chun zawlneihai hmangin i zil ngat ngat a, an poisa chuong si naw leiin an tuolbawmhai kutah i p�k tawl a. ,}Q "Chun, i D�nhai zawma hung k�r nawk dingin i zil hlak a, sienkhom chapo takin thil an thaw a, i thup�khai an pom naw a, a zawmtuin a hringpui ngei ding i ror�lnahai chu kalin thil suol an thaw a, tuklul insuoin tukkhum an innghat che a, an insuklulul a, an ng�ithl�k nuom nawh. |! "Amiruokchu, muongleia an um charin i mithmuah thil tha lo an thaw zui nawk nghal a. Chuongchun, an hm�lmahai hnuoia k�n dingin an kutah i p�k a. An hung ko pha che leh v�na inthokin i lo ng�ithl�k a, voi tam tak i ngilneina leiin i san suok tawl hlak a.{+ Chuongchun, suknomnatna tuor dingin an hm�lmahai kutah i p�k suok tawl a. Chuonga sawrdea an um phing leh nangma chu an hung ko che a, v�na inthokin i lo ng�ithl�k a, i ngilneina nasa tak leiin sansuoktuhai i p�k a, an hm�lmahai kuta inthokin an san suok a. ~~/}x}|{zyxxww$vtsrr1qq"poGnnSm1llkRkjoiki2gg|feedd%ccGbEaa`]_^]{\\V[ZZYYQXW~VUTT SjS R[QPPCONMLbKK'JvIIWH;GFFDCBB)An@??Y>{=f<<;|:::I:99e9766e544[332~271-0/..-,+*))b((Q''&&"%$O##H"y"!!f n| )i; +/0M   5 ] . /BIFw 9l1NTitna le inthinin a mi man a,Ka r� le ch�ng a'n thin hlop hlop. E Z�n reah mihai in innghil lai,Z�n mang an intuo laiin, 8k "A r�ktein ka naa hin,Thuin a mi biekr�k a,b= Sakeibaknei hr�t tak el khom,S� ding invaiin a boral a,A te thruoihai an indar hlak.e C Sakeibaknei chu inr�min,Inh�k dum dum hlak sien khom,A h� tlam hun a hung tlung hlak.K  Pathien thuokin a m�t hmang a,A lungsenin a k�ng hmang hlak.  {Ka hmu d�n chu hieng hi a nih:Suolna leilet inlettu le, Buoina ch� t�tuhai chun,An t� r� charh an s�k hlak. }"Hang inngaituo vang vang la,Poi tawk lo tu'm an bohmang hlak?Khaw lai am mi ng�lhai chu,S�t thl�kin an um hlak a?f EPathien t� chu i'n nghatna tak,Nun ng�l hraw chu i beisei san,A ni lem naw ding am a ni?ykTu hin buoinan a nang che a,I bei i sukdong ngh�l a;A hang tl�k buok meu che chun,I ch�-�i el ta si hi.SI b�u suokin tlu tahai i tungding a,Kh�p zoihai i sukhr�t hlak kha.veMi tam tak i zirtir tah hlakzie,Kut zoihai i sukhr�t hlakzie d�m kha,Hang ngaituo k�r hr�m raw khai.hI"I kuomah b�u khat hril lang,Mi ng�ithlap�k pei i tim?Tu'm ins�min to zing thei an ta?$ EChuongchun, Teman mi Elifaz nUH�damna ka nei naw a,Ka um tok tok thei naw a,Chawl damna hrim hmu loin,Buoinain a mi nang v�l."{oKa thil tuok inl�u rop chu,Ka chungah a hung tlung a,Ka thil pangzat rop hlak chun,A mi hung nangch�ng ta si.xi"Bu hrim hrim fa thei loin,Tapin ka'n hniek hlop hlop a, Ka beidong inr�m ri khom,Tui angin a'n baw hok hok.H Pathienin an lampui hrukp�k a,D�i a'n huon khumhai kuomah?BThlan muol an liem ni khuoa Hlim le lawma siphai kuomah? Z~-Thi ch�ka thi thei si lo,Ro ph�m r�k n�ka nasaa,Th�na daptuhai kuomah?~}u"Ieng leia rinum tuor kuomah,Var p�ka an um am a na?Ieng leia lungril beidong kuomah,Hringna p�ka an um am a na?{|oChu chun mi ch�n mi lienhai,An r�ngin an z�l tl�ng a,Siehlawhai khom an pu lakah,An zalen fihl�m ta si.d{AT�nghai khom chawl h�damin,V�ngtuhai vauh khawng rihai,Hriet ding hrim a um ta nawh.bz=Thl�na chun mi rilohaiin,Buoina an siem tah ngai naw a,Ch�uhai an chawl h�dam tah.`y9Ieng leia ni �ng hmu hman lo,Hlamzuia thi tahai ang el a,Ph�m hmanga ka lo um naw?cx?A nih, mi lien le lal hausahai,Rangkachak le tangkaruo a,An lal in sung siptuhai le chun.owWHnuoi lalhai le an khawnbawlhai,Hmun indin tlu ram hnunga chun,Z�l hmun rem tl�ng t�ng kan tih,Gv Ka pieng khan lo hlamzui lang,Inin chawl hadam t�ng ka tih.Ju  Ka nu'n mal chungah mi chawi a,Ieng leia nenetuia a mi chawm am?Lt S�la inthoka ka suok ni khan,Ieng leia ka lo hlamzui naw'm a na?s Ka nu s�l mi lo kh�rp�k lo a,Hieng ang buoina tuok dinga,A mi lo inpiengtir leiin,Chu z�n chun tongsie phur raw se.sr_ A sikhawvar chu inthimp�k sien,Var chu ngh�k thlawn d�r hai sien,Ni �ng hrim hmu naw raw hai se. rq]Tongsie inphur thiema mi hril,Leviathan khom chok tho thiemha'n,Chu n� chu tongsie inphur raw hai se. KpChu z�n chu inrieng song sien,Hlimna ri hrim hre ta naw raw se.moSChu z�n chu th�i hmangin um sien,Ni le thla le kum tiemnaa khom,Chuong ta hrim hrim naw raw se.rn]Thim le thina hlimin chang hai sien,S�m inthimin bawm khum tlat sien,A var chu ch�m nel zing raw se.kmOChu ni chu thimah inchang sien,Chung Pathien khomin hre fu naw sien,Thimin bawm khum tlat raw se.Zl-"Ka piengna ni chun tongsie phur raw se,'Naupasal a pieng ie!' an ti z�n chun.&kGJoba chun hieng hin a hril a:[j 1Chu hnunga chun Joba chun a b�u a phong a, a piengna ni chu tongsie a'n phur a. oiW A natna chu a'n rim �ma an hriet leiin, to tokin ni sari le z�n sari hnuoia chun an inthungpui a.%hC R�la inthoka an hei hmu chun Joba a nih ti khom an hriet el thei ta naw a. Inring takin an tap a, an puonhai an pot thl�r a, an luah pilvut an phul a. ^g5 Joba chunga thil tha lo a tlung thu a ruolhai Teman mi Elifaz hai, Suha mi Bildad hai le Naamat mi Zofar haiin an lo hriet chun tuorpui ding le thlamuong dingin an in senga inthokin a ruolin an hung pan khawm a. f% Sienkhom, Joba chun a kuomah, "Nanga nu hi nuhmei intlaw, Pathien inz�na hrim nei lo tongin i tong a ni hi tie! Pathiena inthokin thil tha ei hmu ang bokin thil tha lo khom ei hmu s� ve naw ding am a ni? " a ta. Hieng po poa hin Joba chun thu indik lo a hril nawh.e A nuhmei chun a kuomah, "I ringumna chu chel tlat i la tum a ni? Pathien hril se la, thi law law la a ni el annawm" a ta. MdA pang huotna dingin b�l koi h�r a l�k a, vut lai a thung a. cChuongchun, Setan chu LALPA kuoma inthokin a suok a, Joba chu a lua inthoka a kepha chenin p�nsie na takin a'n bawmtir a. }bsLALPA chun Setan kuomah, "Chuong an leh, a tha, ama chu i kutah ka p�k che. A hringna ruok chu hl� rawh" a ta. a)Tu hin a chungah i kut thl�k la, a taksa le r� le ch�nghai ngei hang tawkp�k ngat rawh, i hm�isanah hril se ngh�l a ti che" a ta. `Setan chun, " 'Vun aia vun' ti a ni hlak r�ng annawm. Mi tu khomin hringna ta ding chun nei po po khom pe phal ng�i naw ni hai! *_MLALPA chun Setan kuomah, "Ka siehlaw Joba hi i thlithl�i hlak am? Ama anga dem kai lo, indik famkim, Pathien t� mi le suol laka inthier fihl�m hi hnuoi chungah tu khom an um nawh. A san boa suksie a, ka laka hel dinga i cho phawk hnung khomin a ringumna a la vong tlat a nih" a ta. ^LALPA chun Setan kuomah, "Khaw tienga inthoka hung am i na?" a ta. Setan chun, "Suk le tunga ka'n v�k v�lna hnuoia inthokin" a ta.] Ni khat dang chu Pathien hmaah v�ntirkohai an hung inlang nawk a, Setan khom chu LALPA hmaa inlang dingin anni lai chun a hung ve a. ^\ 7Chuong thil po poa chun Joba chun Pathien a mawsiet naw a, thil suol a thaw bok nawh.<[ sJoba chun,"Ka nu s�la inthokin,Saruokin ka hung pieng a,Saruok boka k�r ding ka nih;LALPAN iengkim a mi p�k a,LALPAN a lak nawk vong a,A hming chu inp�kin um raw se"a ta. tZ cChuongchun, Joba chu a tho a, a puon a pot thl�r a, a lu a vaw kol a, Pathien hmaah hnuoiah a bokkhup a. \Y 3thlal�ra inthokin thlipui hr�t takin s�r tinah an umna in chu a hung nuoi a, in chu a chim a, i nauhai a del hlum vong a, keima chauh hi hung hril thei dinga tl�n suok um sun chu ka nih" a hung ti bok a.wX iA hril lai zing chun zuolko dang a hung tlung a, "I naupahai le naunuhaiin an upa tak inah faa an dawn laiin, uW eA hril l�i zing chun zuolko pathumna chu a hung tlung a, "Mi rok pawl Kaldai mi pawl thum an hung a, i sanghawngseihai an l�k vong a, i siehlawhai an that a, keima chauh hi hung hril thei dinga tl�n suok um sun chu ka nih" a ti a.nV WA hril lai zing chun zuolko dang a hung tlung ve a, "V�na inthokin Pathien mei a hung tla a, i beram ruol le berampuhai a k�ng hlum vong a, keima chauh hi hung hril thei dinga tl�n suok um sun chu ka nih" a hung ti nawk a. 'U ISabe mihaiin an mi hung r�n a, ranhai an l�k vong a, i siehlawhai khom an that a, keima chauh hi hung hril thei dinga tl�n suok um sun chu ka nih" a ta.{T qChuong lai chun Joba inah zuolko a hung a, "I bawngchal ruolin lo kei a, a bulah i sabengtung ruol an tlat laiin, \S 3 Ni khat chu Joba nauhaiin an upa tak inah ruoi an k�l a, fain an dawn tl�ng a. ]R 5 LALPA chun Setan kuomah, "Chuong a ni leh hang fie hrim ta la. A nei po po chungah i nuom ang angin thaw la, ama tak ruok chu tawk poi naw rawh" a ta. Chuongchun, Setan chu Pathien kuoma inthok chun a suok ta a. Q  Tu hin a chungah kut inletin, a nei po po chungah i kut thl�k ta ngat la chu, hm�i sanah hril se ng�i ng�i a ti che" a ta.7P i Ama le a s�ngkuo le a thil neihai po po kil tinah nangin i huol himp�k a ni naw am a ni? A kut sinthaw mal i sawm a, a ram ph�kah a beram le bawng ruolhai i sukpung a. UO % Setan chun LALPA kuomah, "Ni e, Joba chun a san boa Pathien a t� ni lo a! KN LALPA chun Setan kuomah, "Ka siehlaw Joba hi i thl�thl�i hlak am? Ama anga dem kai lo, indik famkim, Pathien t� mi le suol laka inthier fihl�m hi hnuoi chungah tu khom an um nawh" a ta. M LALPA chun Setan kuomah, "Khaw tienga inthoka hung am i na?" a ta. Setan chun, "Suk le tunga ka'n v�k v�lna hnuoia inthokin" a ta. pL [Ni khat chu Pathien hmaah v�ntirkohaia an hung inlang a, anni lai chun Setan khom a hung thang ve a. VK 'A ch�ngin an ruoi th� chun ni iemani z�t a aw hlak a, a tumtiek pha leh Joba chun, "Ka nauhai hin thil suol thawin Pathien lo hril se pal hlauh rawi an tih" a ta, z�ng inhma takin a tho a, an r�ngin a ko khawm a, inthienna dingin an hming kipin pumraw inthawina a'n hl�n a, chu chu d�na neiin a thaw ng�i ng�i hlak.vJ gA naupahai chun an pieng champhaah ruoi an th� hlak a, an farnuhai an fiel a, fain an dawn tl�ng hlak a. ,I SBeram s�ngsari, sanghawngsei s�ngthum, bawngchal tuok zanga, sabengtung zanga le siehlaw tam tak a nei a, khawsak ram tienga mihai lai chu a neinung tak a nih..H YNaupa pasari le naunu pathum a nei a. G Uz ramah mi pakhat a hming Joba a um a. Ama chu dem kai lo, mi indik famkim, Pathien ti mi le thil suol laka inthier fihl�m mi a nih. 6Fe Juda mi Mordekai chu Lal Zarzia dottu a na, Judahai laia an mi ngais�ng, a chipuihai ta dinga thil tha thawtu le a hnam chanpuihai po po thatna ding hrilpui hlaktu a nih.(EI A thilthawtheizie le a thilthaw ropuihai po po le Mordekai ropuizie chu kimchang takin Media le Persia lalhai inlal lai chanchin inziekna lekhabuah a chuong. bD ? Lal Zarzia chun a lalram pumpuia mihai le tuifinriet kama umhai khom sie a'n chawitir a. }Cs Aien K�t hmang d�n ding chungch�ng thu chu Esther thup�k insuoin a namnghet a, chu chu lekhabua ziek a nih.B' Hieng lekhahai hin Juda mi Mordekai le Lalnu Esther thup�k anga kum tina a hun taka Aien K�t chu hmang ding a ni thu a namnghet a. Mipuiin anni ta ding le an thlahai ta dinga bu ngheia sunna ni an lo ruot ang bokin hi k�t hi inser dinga mipuiin an lo ruot a nih. 4Aa Chu b�ka chun, Lal Zarzia lalram ram bung za le sawmhni le pasaria Juda mi ch�nghai po po kuomah him tak le thlamuong taka an um an ditpuina thu lekha an thon bok a. L@ Chuongchun, Abihail naunu Lalnu Esther le Juda mi Mordekai hai inkop chun lekha an thon bok a, chu taka chun Lalnu Esther-in Aien K�t hmang d�n ding thua Mordekai thup�k chu a namnghet a. >?u A ram s�ng biel tin le khaw tina s�ngkuo tinin hi ni hi hre zinga inserin, an thlahai le an suon la hung um peihai kuoma khom an inhl�n sawng pei ding a nih. Hieng nihai hi tawp loin Judahaiin an inser ding a na, an thlahai khomin hieng nia an chunga thil tlunghai chu an theinghil ngai ding a ni nawh.7>g Anni le an thlahai pei khomin, Mordekai lekha insuo angin, hi ni hnihai hi kum tin a ram pumah umni kh�ma a hun taka mathei loa inser zie dingin Judahai chun an intiem a. z=m An chunga thil tlung lei le Mordekai lekha insuo lei chun chu k�t chu Purim, Aien K�t an hung ti tah a nih. `<9 Amiruokchu, a thil phierr�k chu lalin a hung hriet phing leh lal chun thup�k letling insuoin, Judahai chunga a thil phierr�k chu Haman chungah a'n tl�ktir a, ama le a nauhai chu thingah an kh�i ta lem a. 5;c Judahai hm�lma Agag mi Hamedatha naupa Haman chun Judahai chu a sukbohmang hun ding ni le thla remch�ng zongin thum a vawr a, chu thum vawra aisan chu 'purim' an tih. : Chuongchun, an lo thaw tan tah ang le Mordekaiin lekhathona a hril ang chun kum tina inser zom pei dingin Judahai chun an remti a. 9 Hieng ni hnihai hi an hm�lmahai laka r�lmuonga an hung um t�k ni, an lungngaina chu lawmnaah inchang a, an tapna chu innuinaa a hung inchang ni a ni leiin, hlim taka ruoihai the a, mi retheihai kuoma thilp�k nia hmang dingin thu a p�k a nih. D8 hi ni hnihai hi kum tina inser hlak dingin thu a'n cha a. 7+ Chuong ang thil tlunghai chu Mordekai chun a ziek thl�k a, Lal Zarzia lalram bung tina a hla le hnaia um Juda mihai kuoma chun a thon dar a, 16[ Chu lei chun, thingtl�ng khuoa um Judahai chun hi ni hni s�ng hin hlim taka ruoi thein umni an kh�m a, f�k ding inp�k tonna niah an hung hmang ta pei a nih. 5 Susaa mihai ruok chun a ni hninaa chun an hm�lmahai chu an la that a, a ni thumnaa chun an chawl a, lawmna ruoi an siem a. 4 Chuong ang chun a ram pumpuiah Adar thla ni sawm le ni thuma chun an thaw a, a zinga chun hn�na lawmin hlim takin ruoi an the a. J3 A ram s�nga Judahai po po khom chu an pung khawm a, insanhim dingin thang an khaw a, an hm�lmahai chu mi s�ngsari le s�ngnga an that a, sienkhom r�ll�k sum ruok chu an l�k nawh. '2G Chun, Adar thla ni sawm le ni lia chun Susaa Judahai chu an pung khawm nawk a, an hm�lmahai mi zathum an that bel a, r�ll�k sum ruok chu an l�k nawh.o1W Lal chun chuong ang taka thaw dingin thup�k a'n suo a, Haman naupa sawmhai chu an kh�i k�ng a. B0} Esther chun, "Lalin rem a ti chun, Susaa Judahai hin voi suna ang bok hin a z�ngah la thaw hai sien la, Haman naupa sawmhai ruong chu kh�ihlumnaa chun kh�i k�ng ni sien" a ta. c/? Lal chun Lalnu Esther a ko a, "Judahaiin Susa kula ringot khom mi zanga an that a, Haman naupahai sawm an that vong bok a. Hi hmuna hman chuong ang a ni chun, ram bung hrang hranga lem chu an ch�t nasat d�n ding chu hril loa hm�ng a nih. Tu hin dit dang i nei chun mi hni rawh, p�ng ka ti che. I hni taphot chu p�k n�ng a tih" a ta. ^.5 Chu ni z�n tieng chun Susa kul s�nga mi an that z�t chu lal kuomah an hril a. l-Q Hamedatha naupa Haman naupahai sawm an thang sa a, sienkhom r�ll�k sum ruok chu an l�k nawh.?,y Parmasta hai, Arisai hai, Aridai hai, Vaizatha hai le 0+[ Poratha hai, Adalia hai, Aridatha hai, X*) Anni hm�lmatu an thathai lai chun Parsandatha hai, Dalfon hai, Aspatha hai, :)o Susa kul s�nga ringot khom mi zanga an that a. (' Ni ruot ni a hung tlung chun Judahai chu an nuom ang angin an che a, an hm�lmahai chu kawlhn�min an s�m a, an that a, an sukbohmang a. ' Mordekai chu lal ina chun ng�rhmun ins�ng taka hl�ngkai a ni leiin ram bung tinah a hming a'n thang a, a hung ropui ta deu deu a. x&i Ram bung tina mi lien hai, ram optu hai le thoktuhai chun Mordekai chu an ti leiin Judahai chu an thangpui a. U%# Lal Zarzia ram bung hrang hranga ch�ng Judahai chu anni chunga kut thl�k theitu laka inv�ng him dingin khawpuia hai chun an tl�n khawm a, tu khom a ngam an um naw a, mi po poin an t� ta lem a. $  Judahai chunga lal thup�khai sukpuitling ni dinga ruot, thla sawm le thla hnina, Adar thla, ni sawm le ni thumna ni chu a hung tlung a. Chu ni chun an hm�lmahaiin Judahai chu rawt chimit vong an inbeisei a, sienkhom a letling daiin thil a hung inher ta lem a. Z#-Lal thup�k a tlungna ram bung le khawpuia um Juda mi taphot chun hlim takin lawmna ruoi an the a, umni an kh�m a. Chuong ramhaia mi tam tak chu Juda-ah an inlet pha a, Judahai t�na chun a man tawl si a.Z"-Judahai ta ding chun hlimna le lawmna ni, chawimawia an um ni, ni hlimum a nih. r!]Mordekai chun lal thuom, a dumpawl le a v�r inbelin, rangkachak lallukhum ropui tak a khum a, pat z�i inhmia khawng korfuol senduk h�kin lal ina inthok chun a hung suok a, Susa khawpuia mihai chun hlim takin lawmna an siem a. > uChuongchun, lal thup�k angin, lal d�k thaktuhai chun lal sakor lien le hr�t chiah chuongin inhmaw takin an tl�npui a. Susa kul s�nga khom lal thup�k chu an puong dar a.7g Chu nia hm�lmahai chunga phuba an l�k theina dinga inpei sa diema Judahai chu an lo um theina dingin ram bung tina chun thon dar a, mi po po kuoma puong dinga ti a nih. 1[ Lal Zarzia lalrama ram bung po po s�ngah chu thup�k chu Judahai that ni dinga ruot, thla sawm le thla hnina, Adar thla, ni sawm le ni thumna nia hmang ding a nih. q[ Chu lekhaa chun lal chun khaw tina um Juda mihai chu pungkhawma lo inv�ng him dingin a ti a. Khaw lai rama mi khom anni bei dinga hung inthok taphot chu lo bei l�t a, nu le nauhai khom suom a, an thil neihai rok a phalp�k a. 7g Chu lekha chu Lal Zarzia hminga ziek a ni a, lal kutsebi suoi an nam a, lekha chu sakor an inphurtir a, ama vai ngat sakor lien le hr�t chi chunga chuongin an tl�npui a.} Chuongchun, chu ni l� l�, thla thumna, Sivan thla, ni sawmhni le pathumnaa chun lal lekha ziektuhai chu Mordekai chun a ko a, a thup�k ang chun Judahai kuoma d�m, hotuhai kuoma d�m, India rama inthoka Ethiopia ram chena biel hrang hrang za le sawmhni le pasaria ram optuhai le mi lienhai kuoma thon ding ram bung tina ch�nghai tong le hawropin lekha an buotsai a. >uJudahai kuoma lal hminga thon ding i dit d�n ang takin ziek la, lal suoi namin char rawh. Lal hminga ziek le lal kutsebia suoi nam le char ta chu sukdanglam thei a ni nawh" a ta.?wLal Zarzia chun Lalnu Esther le Juda mi Mordekai kuomah, "Hamanin Judahai chungah kut a thl�k leiin Haman in le lo chu Esther kuomah ka p�k a, ama khom ka'n kh�ihlumtir ta a. 5Ka chipuihai chunga sietna hung tlung ka hmu chu iengtin am tuor zo lul ka ta? Ka s�ngkuohai sukmanga an um chu iengtin am ka tuor zo ding?" a ta.)Lal kuoma chun, "Lalin tha a ti zawng a ni a, a mit ka tlung a, ka chungah a lung a awi chun, Agag mi Hamedatha naupa Haman remruota Judahai suksietna dinga lekha, lal rama biel po poa thon dara um chu thaw ta lo dinga hrilna lekha ziek ni thei sien ti ka ng�n a nih. wgLal chun a rangkachak hmol chu Esther tieng chun a lek phei a, Esther chu a tho a, lal hmaa chun a ng�r a. !;Chun, Esther chu mitthli tla puma lal ke bula bokin, Judahai laka thil tha lo Agag mi Hamanin a lo remruot chu sukbo dingin lal kuoma chun a ng�n a. -SLal chun Haman kuta inthoka a l�kp�k, lal suoi namna kutsebi chu a phawi a, Mordekai a p�k a. Esther chun Mordekai chu Haman in le lo chunga hotuah a sie a. 8 kChu ni chun Judahai hm�lma Haman in chu Lal Zarzia chun lalnu Esther a p�k a. Chun, Mordekai chu lal hmaah a hung a, Esther chun s�ng khat an ni thu chu a lo hril ta a. |q Chuongchun, Mordekai kh�ihlumna dinga a buotsaia chun Haman chu an khai hlum a, lal lungsen chu a hung dei ta a.0Y Lal pindan v�ngtu mi tilrehai laia pakhat, lal rongbawltu Harbona chun, "Ngai ta u, lal ta dinga thu tha hriltu Mordekai kh�ihlumna dingin Hamanin a inah meter sawmhni pahni le a chenvea ins�ng inkh�ihlumna a siem sa diem a um" a ta. Lal chun, "Chu taka chun ama hi khai hlum ro" a ta. "=Huona inthoka ruoi k�lna pindana lal a hung k�r lai chun Haman beidong chu Esther inthungna thungpha chunga chun a tlu a. "Hi lal ina ka bula lalnu a um lai zing khom hin suol lui a tum a ni hiel awm de!" a ti nghur a. Chuonga lal a tong phing leh Haman hmai chu an inkhum a. c?A uoiin dawn lai chu m�ksanin lal chu lungsen takin a tho a, lal huonah a l�t a. Haman chun a chungah lalin thil tha lo thaw a tum nia a hriet leiin lalnu Esther kuoma chun a hringna hl�p�k dingin a ng�n a. 1Esther chun, "Mi dotu le hm�lmatu chu hi mi rilo Haman hi a nih" a ta. Chuongchun, lalnu le lalpa hmaa chun Haman chu tiin a hm�l a d�ng a.  Lal Zarzia chun, "Chuong ang thil chu tuin am a thaw ding a na? Chuong ang thil thaw ngamtu chu khaw lai mi am a na?" a ta. r ]Kei le ka chipuihai chu that a, suom a, sukbohmang vong dinga zor hmang kan ni ta a. A nuhmei a pasalin bawia zor hmang vong ding ti ringot ni inlang chu, lal meu hang sukbuoina tham a tling naw leiin, ieng khom hril naw ning" a ta. !Esther chun, "Lal mit ka tlung a, lal remti zawng a ni chun, ka hringna le ka mihai hringna mi hl�p�k hr�m dingin ka hni che a nih. . UNi hninaa uoiin an dawn lai chun lalin Esther kuomah, "Lalnu Esther, iem a na i dit chu? P�k ni ngei i tih. Ram z�tve hiel khom p�k n�ng i tih" a ti nawk a.Z  /Chuongchun, lal le Haman chu Lalnu Esther ruoi buotsai chu k�l dingin an fe a. 5Chuonga an la tong zing lai chun lal pindan v�ngtu mi tilrehai chu an hung tlung a, lalnu buotsai ruoi k�l dingin Haman chu an thuoi ta nghal a.O Hamanin a nuhmei le a ruolhai kuomah a thil tuok a hril chun, "Sukhmaimawk tuma i bei Mordekai hi Juda mi a ni tlat a, i phierna hi hlawtling ngai naw ti nih. I kal zing chun sietpui i tih" an ta. $A Chu hnunga chun Mordekai chu lal in kota chun a hung k�r nawk a, Haman ruok chu hmaimawk taka lu inkhumin, inhmaw takin a in tieng a'n lawi ve thung a. # Chuongchun, Haman chun lal puon chu a l�k a, sakor chu a kei a, Mordekai chu a'n thuomtir a, sakor chungah a'n chuongtir a, khawpui kotthl�ra chun a hmaa fein sakor chu a kei a, "Lalin a chawimawi nuom chunga chun hieng ang hin thaw a ni hlak" tiin a puong pei a.Z- Lal chun Haman kuomah, "I hril ang chun lal puon le sakor chu va la vat la, lal in l�tna kot bula inthung, Juda mi Mordekai chunga chun va thaw rawh. I hrilhai po po kha thaw thelh nei d�r naw rawh" a ta.R lalin a chawimawi nuom inthuomna ding lal silf�n le sakor chu lal hnuoia mi lienhai laia a lu lok tak kuomah inhl�n ni sien, chawimawi ding chu inthuomtirin, sakor chungah inchuongtir sien, sakor chu keiin kotthl�r fangpui sien, 'Lalin a chawimawi nuom chunga chun hieng ang hin thaw a ni hlak'tiin puong pei raw se" a ta.zmlal inbel hlak lal thuom hai, a chuongna hlak sakor hai, lalin a khum hlak lallukhum hai hung lap�k hai sien, eCChuongchun, lal kuomah, "Lalin a chawimawi nuom chu hieng ang hin thaw sien a tha ka ring: PHaman a hung l�t chun lalin, "Lalin chawimawi a nuom mi chu ieng am thawp�k inla tha'ng a ta?" a ta. Haman chun, "Keima n�ka lalin a chawimawi nuom chu tu am an um ding a na?" a ti lungril a. jMA siehlawhai chun, "Kot puoa ng�r saw Haman a nih" an ta, lal chun "Hung inl�ttir ro" a ta. 2~]Lal chun, "Tu am a na, kot puoa um saw?" a ta. Chuong lai tak chun Haman chu kh�ihlumna a siema Mordekai khai hlum phalna chu lal hni dinga a pindan kota hung a nih. "}=Lal chun, "Hi thil lei hin Mordekaiin chawimawina le kais�ngna ieng am a dong a?" a ta, lal rongbawltuhai chun, "Ieng khom thawp�k a ni nawh" an ta.|3Kotkh�r v�ngtu pahnih, Bigthana le Teres haiin Lal Zarzia that tuma an phier thu Mordekaiin lal kuoma a'n hriettir thu chu an hang hmu suok a. { {Chu z�n chun lal chu a in thei naw leiin lal chanchin ziekna bu hung la dingin thu a p�k a, a hmaa chun an tiem a. ~zuA nuhmei Zeres le a ruolhai po po chun a kuomah, "Chuong a ni leh kh�ihlumna ding meter sawmhni pahni le a chenvea ins�ng siem la, z�ngah z�ng tieng lal kuomah Mordekai chu inkh�ihlumtir dingin va hni rawh. Chu hnungah z�nbu k�l dingin lal leh fe la, hlim takin um rawh," an ta. An thil rot chun Haman chu a suklawm a, kh�ihlumna ding chu a'n siemtir ta a.y  Nisienlakhom, lal in kota inthung, Juda pa Mordekai saw ka hmu s�ng chun hieng thil po po hin a mi suklungawi zo nawh" a ta.Px Hril zom peiin, "Chu chauh chu an le! Lalnu Estherin lal ta dinga ruoi a buotsai k�l dinga mi dang a fiel sa chu keima chauh ka nih. Z�nga khom hin lal leh ruoi kil dingin a mi fiel nawk a nih. 2w] Haman chun a hausakzie hai, nau a hauzie hai, lalin chawimawina a p�kzie hai le a hnuoia thoktuhai po po chunga a'n kais�ngtirzie hai chu uong takin a hril tawl a. v Amiruokchu, Haman chu a'n s�m hr�m hr�m a, in tieng a'n lawi a, a ruolhai le a nuhmei Zeres chu a'n kotir nghal a. 'uG Chu ni chun Haman chu hlim takin a suok a. Sienkhom, lal in kota ng�r khom ng�r ve lo le che ch�ng loa lo inthung Mordekai a hmu chun a lung a chok a. ~tulalin ditsak tl�kah a mi ngai a, ka thil hni chu lalin p�k a remti zawng a ni chun, lal le Haman ta dinga z�nga ruoi ka buotsai chu mi hung k�l p�k nawk hr�m raw hai se. Chu pha chun lal thil mi'n don chu iengkim hril ka tih" a ta. >$==Q<<;;;m; ::999(988N77_66q555B444C333O322n211w13000'//p/!...N.--U,,t,1+++-***0))K((o(%''L&&&2%%B$$f##t#1""b!!W J07@>z!lW~6T $Bx `n  c g  % ]  = Ll=_reYC Z�n hi s�n an inb�k a,Thim hnuoia ka'n l�ng laiin,"Var a hnai tah" ti'n an mi hril.[X/ Ka nihai an liem m�k a,Ka thil tum a hlawsam zo a,Ka duthusam a thlawn zo tah. Wy "In r�ngin hung k�r nawkin,Mi ruol bom nawk khom ni unla,Nangni rawi lai hin mi var,Tu khom hmu chuong naw ningah.fVE Mi felhai ruok chun an um d�n,Inthla ngai naw ni hai a,Kut f�ihai hr�t deu deu an tih.mUSMi ng�lhai pang a sukza hle a,Pathien ng�isak lohai chungah,Poi tawk lohai h� khom a sukz�.kTOLungngai leiin ka mit a'n thim a,Keima hlimthla ang hiel khopin,Ka taksa bung tin a z�r thla a.ZS-"Pathienin mihai hmaah,Nuizatb�rin a mi siem a,Chil an mi s�kkhum hut hut a.aR;Hlawkna hmuna ding lei ela,Mani ruolhai thlauthlatu chu,A nauhai mit la'n v�i a tih. kQOHrietthiemna nei lo ding a,An lungril i kh�rp�k ta si leiin,Hn�na inchangtir lul naw rawh. yPk"Aw Pathien nangma ng�iin,Ka ta dingin dakhamd sie rawh,Tu dangin am ka dakham ding,An mi siep�k ding a na?aO;Ch�ksoltuhan an mi'n huol a,An mi diriem d�nhai chu,Lung na takin ka thl�r zing. ]N 5"Ka thlarau hi a koidar a,Ka nihai khom a kin ta a,Thl�nin a mi ngh�k ta zing a.]M3"Kum sawt nawte hnungah,K�r nawk ta ngai nawna lam chu,Ka hraw ta ding a ni si a.vLeMiin a tuolbawm ta dinga thu,A hrilpui hlak ang el hin,Mihriem aiawin Pathien hmaah,Ama chun a hrilpui hlak.JK Mi hrilpuitu chu ka ruol a na,cKa mitthli Pathien hmaah a s�r.hJITu ngei el khom hin chieng takin,Ka thu hretu v�nah a um a,Mi hrilpuitu v�n s�ngah a um.MI"Aw hnuoi, ka thisen inkhum naw la,Ka tap ri khom chawl naw raw se.EHSienkhom, poi ka tawk naw a,Ka tongtaina khom a thienghlim.>GwHmai sen rak khopin ka tap a,Ka mit vun a duk vong a.DF"Ka vunah saiip ka thui de a,Pilvutah ka hmai ka ph�m a.EEVoi tam tak a mi ch�l sop a,Ka chungah a nunrawng a nih. }Ds A thal k�ptuhan mi'n huolin,Indoina hrim mi nei d�r loin,Ka kalhai a phor suok a,Hnuoiah ka m�t a bun dok a. C H�dam taka ka um laiin, Aman a mi vuok dar a,Ka r�ngah a mi r�k a,A mi pot nawi ta vong a. Ama chun mi thl�r bingin,SB Pathienin mi suol kutah mi'n hl�nin,Mi rilohai kutah a mi pei l�t a. _A7 Mihan b�u mi phong khumin,Hmusitin biengah an mi ben a,Mi do dingin an pung khawm. r@] Pathienin a mi soisak a,Lungsenin a mi pot nawi a,A h� a mi rawt khum a,Mi khingtu chun a mi mel rum. ?A vun kh�t chauh ka ni ta a,Chu chun a mi sukhm�lhem a,Ka ch�rna chu a mi khingtu niin,Hm�i sana mi kawktu a nih.N>Pathien in a mi sukch�u d�r a,Ka s�ngkuo a sukram vong bok a. `=9"Amiruokchu ka hang tongin,Ka nat a r� chuong naw a,Ka to a, a r� chuong bok nawh.l<QSienkhom, chuong chu thaw loin,In tangkaipui ding chauh hrilin,In nat tuor hn�m tum lem ka tih. t;aKa ng�rhmuna um ni unla,Nangni ang boka tong vein,Thu mawi tak tak inzawtin,Lu ka lei khum ve thei cheu.:In thu sep kawi sei tak tak hin,Tawp z�i a r�l naw di'm a ni?Ieng hri am in invoi tawl a,Hienga in mi sel tlut tlut hi?M9"Chuong thil chu ka hriet rawn tah. Hn�mtu nghokum in va ni ngei!08 ]Chuongchun, Joba chun hieng hin a don a:b7=#Buoina n�uin an p�i a, Nauah suol an hring suok a,An sul r� chu inhl�mna a nih."i6K"Pathien ngaisak lo mi chu tawl an ta,Thamna ng�inatu puon in chu,Meiin lem hmang vong a tih. 5}!A ra hmin hmaa sawi til,Gr�p k�ng ang el n�ng a ta,A p�r vul laia sawi til vong,Oliv thing ang el n�ng a tih. J4  A thi hma'n a chan hm�ng a ta,A k�uhai tawl bor bor an tih. ]33Hausakna teploa innghatin,Mani inhl�m naw raw se,Ieng khom hlaw suok nei naw nih.h2IThima inthok suok naw ni a,A k�uhai meiin hlieu tawl a ta,Pathien thuokin l�n hmang a tih.z1mHausa zom zing naw ni a,Sum le p�iin t�nsan an ta,A hausakna chu kawl kil tinah,Inz�r dar ta bok naw nih. J0 Khawpui ram hnung hluong a ta,In tawp r�usanah ch�ng a tih. P/"A hm�i th�u puom ch�r ch�rin,A kawng inchuor hn�r sienkhom,E.A phaw lai pawng tieng hmasonin,Lulul takin a bei hlak si. D-Pathien chungah kut a'n let a,Iengkimthawthei chu a kal a,h,IMangangna le lungngainahan,An sukthlab�r zing zing hlak a,R�l bei ding nei lal ang a nih. {+oMulukol bu inchang dingin,Ama chu a'n v�k v�l a,Inthimna chun a hung nang tahTi khom a hriet vong s� a nih.D*Thim a suoksan ngam naw a,A hmab�k chu kawlhn�m a nih._)7Titna ri a hriet zing hlak a,Muong huna mi ng�i lai khom,Roktuin an hung nang hlak.}(sMi rilo chu a dam s�ngin,Natna tuorin a'n kon hlak a,Mi nunrawng khomin a chana ruot,Kumkhawtluongin a tuor hlak.E'Anni chauh chu ram a p�k a,Hnam danghai an thang ve nawh.L&Pi le pua inthoka an donghai,Ip loa mi varhan an lo hril hlak chu.H% "Mi ngaithla la, hril ka ti che,Ka thil hmuhai hril ka ti che,d$ATirdakum le porch� ta sa, Tui anga suolna dawn hlaktu,Mihriem lem chu ti nawzuol a tih. w#gPathien chun angelhai khom,Ring tl�kah a ng�i naw a,V�n khom ama mithmuah,Inthieng tawk a ti naw chun, ["/"Mihriem an inthieng thei maw?Nuhmei hring mihriemhai lai,Mi fel an um theia maw?G! Pathien lakah meng inrum a,Chuong thu d�m chu i hril a na? d A Ieng dinga i lungril ditzawngin,A thuoi hmang che am a na?Iengti leia i mit d�m phiel a,a; Pathien thlamuongna che le Zain�m taka a t�na che hi,Hun tawk i la ti naw rop a ni?b= Lu-a k�lsam to tah upahai,Kan kuoma hin an um ve a,I p� n�ka upa lem d�m an nih.M Kan hriet b�k iem i hriet b�k? Kan hmu b�k iem i hmu b�k a?V%Pathien ror�lnaah i thang tah maw? Varna chu pumbil b�ka inng�i i ni? LPieng hmasa taka inng�i i ni? Tl�nghai um hmain i pienga maw? r]I b�u ng�iin, keima b�u ni loin,Thiem naw a'n changtir che a,I hm�r ng�iin a h�k che a nih. I I suolna chun i b�u a mor a,Mi verv�k lei hmangin i tong a.NPathien t�na hrim i nei naw a,A kuoma inhl�n i nuom d�r nawh. b=Tongkam tl�ktl�i r�ng r�ng lo,Hlutna nei lo thu hmangin,Thu a hril ding am a ni?xi"Mi var chun thu takbo hmangin,Mi a don hlak am a ni?A ph�ngpui chu sak thli lumin,A hnaw puom hlak am a ni?/ [Teman mi Elifaz chun hieng hin a don a:GA taksa n� chauh a hriet a,Mani chauh ins�nin a'n r�m. r]A nauhai an chawimawi a,Aman a hriet zui ta naw a,Suktlawma an um khomin,A hriet zui chuong ta bok nawh.yAma chu i hn� kumkhuo a,A hmuna inthokin i sukbo a,A thi ph� leh a hm�l puthmang,Sukdanglamin i tir hmang hlak. kOTuiin lung a hr�t hek angin,Tui lienin pil a l�n hmang angin,Mihriem beiseina i nuoi bo hlak.G"Tl�nghai chima an ral angin,Lungpui son hmang an ni angin,_7Ka bawsietna po po khom,Ip s�ngah mi kh�rp�kin,Ka suolna hliekhu t�ng i tih. ykChu pha chun ka kal chawi tin,Nangin mi tiemp�k i ta,Ka suolna hn�hm� ruok chu,Mi suip�k ta nawng i ta,K Mi hung ko la, don ka ti che,I kut suok hi ng�ina t�ng i tih.~ uMihriem hi a thi pha leh,A hring nawk thei am a ni?Ka suok hun a tlung hm�khat,Inrim takin ngh�k fan fan ka tih.> u Thl�nah mi thup hmang daiin,I lungsen a'n kieng hma po,Mi sie hmang la ka va ti ngei!A hun s�ng ding mi ruotp�k la,Chu hun chu a tlingtla pha,Mi hung hre zui nawk chauh rawh. ! Mihriemhai chu an z�l a, An hung tho nawk ta si nawh,V�nhai an bo hm�khat chun,Thang har nawk ta naw ni a,Kei har ni bok naw ni hai.p Y Tuifinrieta inthoka Tui h� a hung suok ang le,Khuo a hung inth�l pha a,Vadung a hung kang ang hin,nU Mihriem ruok chu a thi pha,Tlawm takin an inz�l a,A hnuk a hung chat charin,Khaw lai am a um ta a?[/ Tui rim a hung hriet charin,Hung inder suok nawk a ta,Dawn tuoi insuo nawk a tih.@{Hnuoia a zung chu z�rin,A bul chen tawl tah sienkhom,wg"Thing chu ph�r thlu inla khom,A zung inder thar nawkin,Dawn thar a'n suo thei leiin,Beisei ding a la um a.ucA chawl h�dam theina di'n,Ama chu nghatsan ta rawh,Mi sor lai inhlawfa anga, A hun a tlingtl�k chenin. {oMihriem dams�ng nihai hi,I ruotp�k s� diem a na,A k�n thei chin ding ramri,I khangp�k s� vong a nih. [/Tuin am porchea inthok,Thil thienghlim a l�k thei a?Tu khomin a thaw thei nawh.ykChuong ang chauh mi chunga chun,I mit inf�ktir zingin,A chungthu r�lp�k dingin,I hmaah i thuoi ding maw? q[P�r ang a hung vul liet a,Sawtnawteah a chuoi a,Hlim intawl zing ang elin,A bo nawk nghal el hlak si.[ 1"Nuhmei hring mihriem nun hi,A hang tawi �m �m vei leh,Buoina ngota sip a nih.Q~ Thil hmon angin ka z�r thla a,H�ngth�m f�k siet silf�n angin.e}C Ka keah kol i mi'n buntir a,Ka fena taphotah mi b�thlain,Ka hniekhnung i sui ngat ngat a.J| Ka chung thu na taka ziekin,Ka tleirawl lai suol mi'n phurtirin,{ Thli m�t l�ng hnatawng el hi,I sukthlab�r zing ding maw?Bupawl inl�ng ang mei mei hi,I hnot thl�r zing ding am a ni?Gz Ieng leiin am i hm�l thup a,Hm�lmaa i mi ng�i ding chu?}ys Ka bawsiet le ka suol thawhai,Ieng ang hiela tam am a na?Ka bawsietna le suolnahai chu,Nangmain mi'n hriettir rawh.Yx+ Chun, mi ko la, don ka che a,An naw leh kei tong ka ta,Nangin mi hung don rawh.ww Ka laka inthok hin i kut,Hla takah mi la sonp�k la,I r�pumnan mi sukthlab�rin,Mi r�kr�p ta naw hr�m rawh.`v9 "Hi thil pahnihai b�k hi,Aw Pathien mi phalp�k la,I hm�l hmu ngam t�ng ka tih:fuE Tu am mi s�l ding an um a?Ka suolna hril thei an um chun,Thi chenin to song t�ng ka tih.Gt Hril dingin ka'n buotsai ta a,Thiem chang ka tih ti ka hriet.Gs Ka hril hi ng�ithla ngun ro,Ka thu hi in naah l�t raw se.Xr) Hi hin mi san him a tih:Pathien hre mi nawhai chu,A hmaah inlang ngam naw nih.aq; Mi that ding khom ni sienla,Ama chu beisei tlat ka ta,A hmaah ka thiem thu hril ka tih.Bp Ka taksa hi s� put ka ta,Ka kutah ka nun th�p ka tih.@o{ "Tongna ding mi'n ken unla,A ni ding ang ang ni raw se.n In thusim le thuvarhai hi,Vut l�k voi thuvar ang chauh a na,In thiem thu hril derd�pzie khom,Pil bel anga dawrawm a nih.Tm! A ropuinan a r�p naw ding cheu maw?A tibaiumnan a del naw ding cheu maw?=lu A r�ka hlei in nei khomin,Ama chun kawk a ti cheu.ikK Man suok sien cheu a tha ding maw?Mihriem in hl�m hlak angin,Hl�m ve el thei in inring maw?Jj Ama tan zawnga thu hrilin,In hlei neizie in t�r lang ding maw?Ii Pathien �ia rilo taka tongin,Thu kh�lhlip in hril ding maw?Eh Ka thu hi lo ng�ithla unla,Ka kam suokhai hi bengkhon ro.Bw "Sienkhom i lungril pe a,Ama tieng b�n i phar chun,A Ram sabengtung hi mihriema A pieng hun a tlung hm� khat,Mi hmanglo chun hrietthiemna,Nei ph�k ng�i hrim hrim naw nih.U@# Mi hmanglohai a hriet a,Khawhlona a hmu ch�ngin,A ngaith� ding am a ni?v?e T�ng inah hung khum sien che,I chungthu r�ltu dingin,Ror�ltuhai khawm sien la,Tuin am khap thei a ta? G> Hnuoi n�kin a sei lem a,Tuifinriet n�kin a lien lem bok. = V�n n�ka ins�ng lem a na,Ieng tin am i thaw ta ding?Seol n�ka inth�k lem a na,Ieng tin am i hriet ph�k ta ding?g<G "Pathien inth�kzie i paw zo ding?Iengkimthawthei thaw thei chin,I dap suok zo ding am a ni?; A varna thur�k hril a ti che,Varna chun thuo tam a nei si a.Pathienin i suol phua nasain,A la hrem naw ch� ti hre rawh. [:/ Pathien chu hung tong suokin,Hung kalin kawk sienla che,Ka va hang ti ngei de aw!_97 'Ka ring d�n hi a fel fai a,I mithmuah ka thienghlim'Tiin Pathien kuomah i hril a. 8{ I tong tam lei elin mihaiin,Tosan ding chein i ring maw?Kh�nga mi i hang nuisaw khan,Hal tuok loa suok i'n ring maw? T7! "I thu vuok thl�k zoz�ihai chu,Don lo le let thl�k lo ch� am a ni?56 g Chun, Naamat mi Zofar chun hieng hin a don a:l5Q Chu ram chu thim sa mup bawm,Buoina inlalna, thina hlim ram,Var khom thima a'n changna ram a nih."H4 K�r nawk ta lona hmun thim,Thina deihlim ram ka pan hma hin.s3_ Ka damlai ni hi a liem t�p ta a,Tawite b�k ka h�dam theina dingin,Mi'n kiengsan hr�m el raw khai,g2G Lo pieng naw lang ni ding maw!S�la inthok khan hlamzuiin,Thl�nah lo liem lang ni ta ding!1 "Ieng leia s�la inthok khan, I mi lo l�k suok hrim am a na?Tu khomin an mi hmu hma khan,Lo thi dai ta lang ni ding bah.g0G Ka chungah thu thar i rol pei a,I lungsenna a zuol deu deu a,A honpuiin an mi hung bei a nih.d/A Lo meng ins�ng lang lem chu,Keipui angin mi v�ng i ta,I hr�tnan mi r�kr�p i tih.|.q Suol lang ka va dok awm de!Poi ka tawk naw sa hman hin,Ka hm�i khom d�k tha ngam loin,Inzaknan ka sip a ni hi.D- Ieng lai khom mi enthl�k a,Ka suol chun ngaidam lo ding.A,} Sienkhom, i lungrila i thup,I tum r�k chu hi hi a nih:z+m Nangin hringna i mi p�k a,Lunginsietnan i mi vur a,I pathienna chun ka thl�,V�ngin i enk�i zing hlak si.B* Vun le taksaa mi tuomin,R� le th�in i mi phier khawm.m)S S�lah bawngnene angin,Nangin i mi bun thl�k a,Bawngnene khal ang elin,Nangin i mi hmet hlawm a,|(q Pila inthokin i mi siem ti,Ieng lai khom theinghil naw rawh.Tuhin nangman pila bok,I mi'n kirtir nawk el ding maw?b'= "I kuta indinin i mi siem a,Tu hin nang hung ngha l�tin,I mi suksiet nawk el ding maw?a&; Ka suol nawzie ka hriet chieng a,Sienkhom i kuta inthoka,Mi la suok thei an um si nawh.[%/ Ka khawhlonahai chu dapin,Ieng leia ka suolnahai chu,Hmu tuma i melk�i zing am?M$ I ni chu mihriem ni ang,I kum khom anni kum ang,A lo ni ve am a ni?>#w Mihriem mit ang hi put vein,An hmu angin i hmu ve am?t"a Kei hi i kutsuok ni siin,Hmusitin i mi sawr de a,Mi suol remruot lawmpui lem hi,Inhoi i ti zawng a ni maw?!} Hieng hin ka nuor thusim chu,Pathien kuomah intlun ka tih:Thiem naw mi'n changtir el loin,I mi s�lna thu mi hril rawh.g  I "Ka nun hi ka nghok tah leiin,Ka thla nuor ngawi ngawi pumin,Ins�m loin ka hril ding a nih. gG #Chu pha chun ama t� loin,Huoi takin tong ve t�ng ka tih,Tuhin chu chu ka thaw thei nawh. ]3 "Ka laka inthokin a hmol,La hmang ding um hai sien chu,Ka thlab�rna khom bo a tih.F !Kan ink�rah kut hung rol a,Mi rem theitu ding um hai sien,E Ror�ltu hmaa inkhing dingin,Ama chu mihriem a ni si nawh.M Chir d�mah mi nam ph�m i ta,Ka silf�n chenin mi tirdak a tih.H V�rin insil fai khom ni lang, Sabonin ka kut sawp lang khom,M Thiem naw chang sa ka ni si chun,Ieng leiin am ka sawl thlawn ding?=u Ka tuornahan an mi sukti,Mi suolah i mi ng�i si a.nU "Ka lungninawna theinghilin,Lungngai n�ka hlim hm�l putin,Um hr�m ka tih" ka ti ch�ng khom, G Long hr�t tak angin an liem a,Mupui thla bir anga hr�tin.dA "Ka nihai hi thangko n�kin,An liem inrang lem dai a,Hlim hm�l hmu loin an vuong hmang. Mi rilo kutah ram a tlu l�t a,Ror�ltuhai mit a tuomp�k si.hu chu ama thaw a ni naw chun,Tu dang thaw am ni t�ng a ta?=u Poi tawk lo an vuok hlumin,An rinum tuor a nuisaw a.hI 'Dem k�i le k�i lohai khom,Thuhmun vong an nih' ka ti a,A suksiet v� v� tlat bok si a.]3 "Dem k�ina nei naw lang khom,Keima tieng inngaisak loin,Ka nun hi ka hnuolsuot a. Indik khom lo ni ta r�ng lang,Ka b�uin thiem naw mi'n changtir a ta,Dem kai lo ni ta hrim lang khom,Mi riloah mi puong tho a tih.{o Thaa inbei ding ni sien, Ama chu hr�tna neitu a na,Ro indik r�l tieng ni sienla, Ama chu tu am cho ngam ding??y Thuok ka l�k a phal naw a,Rinumnain a mi sung sip a.D  Thlipui hmangin a mi nuoi a,San boin ka hliemna a belsa a.D  Ka ko hung a ni khomin,Ka thu a l�k ka ring chuong nawh.L  Indik lang khom don naw ning,A z�ng�ina chauh hni lem ka tih. a ; Kei telul hin iengtin am,Ama chu don l�t thei ka ta?Ieng thuin am ka s�l thei ding? w "Pathien chun a lungsenna,A l�k k�r naw ding a nih;Rahabb le a thangpuituhai khom,A kein a sir sop tawl a ni kha.J A l�k a, tu am khap thei ding?A thaw san tu'm indon ngam ding?b= Ngai ta, ka hmaah a mi p�l a, Sienkhom ka lo hmu naw a,A f� pei a, ka hriet si nawh.wg A thilthaw ropuizie chu,Sui ph�k ruol a ni naw a,Thil mak a thaw rawnzie khom,Inchik s�ng ruol a ni nawh._7 Z�ngkhuo, sizucho le sirukhai,Sim tienga arasi bawrhai khom,Ama siem vong an ni si.F M�kh�tin v�n a kei phar a,Tuifawn chunga hai a lawn a.]3 Nisa kuomah thu a p�k a, Var hrim a'n suo ngam naw a,Arasi var a kh�rkhip vong.F Hnuoi thutah a sawi hn�ng a,A banhai an inhn�ng dur dur.B An hriet loa tl�nghai sonin,A lungsenin a th�i let a.`9 A var d�n a chungchuong a,A tha hr�tna a khawkh�ng a,Tu am beia ngam ta hlak um?c? Ama s�l nuom khom ni sien,Voi s�ngah voi khat chauh khom,A don thei teuh awm si nawh.j~M "Ni e, chu chu a'n dik ti ka hriet.Sienkhom, Pathien hmaah hringmi,Tu am mi fel an um thei ding?-} W Chu zoah Joba chun hieng hin a don a:\|1Nangma theidatuhai chu,Muolphona insiltir a ta,Mi suol puon in ng�r ta naw nih."Y{+I b�u chu innuinain,I hm�r chu hlimna hlain,La sung sip nawk ng�i a tih. ~zu"Pathien chun dem kai lohai,Tu khom a hnawl ngai naw a,Thil suol thawtuhai kut khom,A sukhr�t ngai hrim hrim nawh.DyChu chu a tawpna chu a na,A hmunah a dang an hung to hlak.mxSSienkhom, a bul phawi a ni pha,A mawngna hmun ngei chun hnawlin,"Ka hmu ngai naw che" a ti el hlak.MwLung hmuna hai a'n z�m dar a,Lung kuo kara hai a'n z�m l�t a.av;Ni hmu le tui dong tha thing,Huona zung inz�m dar angin,Mi rilo chu a'n thang hlut a,fuEAium r�l chu a'n ngh�i a, Nisienlakhom a'n tan ngh�l a,A'n t�l a, a dawl zo si nawh.Jt A'n nghatna chu a derd�p a,A ringsan chu aium r�l ang a nih.~su Pathien theinghiltu lampui chu,Chuong ang chu a ni vong a,Pathien nei lo beiseina chu,Chuong ang chun bohmang a tih.Rr An p�r zing lai, s�t hun hmain,Hlo dang rop hma'n an tlep thla hlak.Tq! D�ma naw phairuong a to hlak maw?Tui hulnaah phaiph�ng a tha hlak maw?Gp An hriethai hril an ti che a,Pipu varna thu zirtir an ti che.~ou Zani ela pieng ei ni leiin,Thil ieng khom hriet ei nei naw a,Hnuoia ei um s�ng hlak hi,Hlimthla ang chauh a ni si.GnThang hluihai kha indon la,An pipu tonhriet chu ngaiven rawh.GmMawl taka intan ni la khom,I tawpna tieng hm�ing�l a tih.klOThienghlim le ng�la i um chun,I ta dingin hung tho suok a ta,I n�naah tungding nawk a ti che.?kySienkhom Pathien chu zong a,Iengkimthawthei chu hni a,MjI nauhai a chungah an suol leiin,A hremna chu a'n tuortir el a nih.eiCPathienin ro a r�l suol hlak maw?Iengkimthawtheiin thudik,A h�m kawi hlak hrim am a ni?Sh"Ieng chen am hieng thu hi i hril ding? I thu hlak thlipui angin a na si.-g WSuha mi Bildad chun hieng hin a dona:>fuIeng leia ka bawsietna chu,I ngaidam el naw am a na?Ieng leia ka khawhlona chu,I l�khmang naw am a na?Pila k�r vak ding ka ni tah,Mi zong l� khom um ta naw ning."Bildad donnae+Aw nang mihriemhai v�ngtu,Ka suol pal a lo ni khomin,Ieng am a na ka thaw suol?Ieng leia i mi thl�r b�k am?Ieng leia i phur rik ka chang?\d1Ieng leia mi nghatsan lo a,Ka chil lem s�ng ringot khom,I mi'n thla naw am a na?DcT�k tin ama chu kan zing a,Ieng lai khoma i fie hlak ni?Ib "Mihriem hi iem a ni hrim a,A chungah i lungril innghat tlat a,ayKa nun ka tirdak put put a,Dam zing khom ka nuom ta nawh.Hun tawite ka la nei s�ng hin,Mala um di'n mi f�san rawh.N`Hi taksa ina ch�ng zing n�k hin,R�k hluma um ka thlang ta lem.A_}Nangin ka mang i suksiet a,Inl�rna thuin i mi'n thi a.v^e "Ka khumah z�l h�dam ka ta,Ka rinumn tuor po pohai hi,Ka in pha theinghil ka tih"Tia ka'n ngaituo laiin,Y]+ Kei hi Tuipui am ka ni,Kei hi Rulpui am ka ni,Hienga mi enthlatu i sie zing hi?s\_ "Chuleiin, ka b�u hi kh�r naw ning: Lung na takin hril pei ka ta,Ka thl� hi nuor ngawi ngawi a tih.J[  An inah an k�r ta ngai naw a,An hmun khomin a hriet zing nawh.SZ S�m inkienga a th�m ral angin,Thl�na liem hnung an k�r ngai nawh.wYgTuta mi hmutu mit hin,Mi hmu zing ta naw ni a,I mit ka chungah a f�k laiin,Lo liem hmang dai t�ng ka tih.fXEAw Pathien, ka hringnun hi,Thuok chauh a nih ti hre zing la,Ka mitin hlim ni hmu ta naw nih.gWG"Puonkhawngtu khawthei n�kin,Ka nihai hi an liem inrang lem a,Beisei boin a tawp nawk hlak.RVKa pang inlungin, hn�iin a sip a,A hung inhil a, a puok koi nawk hlak.UZ�nah ka hang z�l pha leh,"Ieng tik am ka tho ding maw!" ka ta,Z�n khuo a sawt thei �m �m a,Khaw var zakin ka'n let ka'n let a.lTQTl�ktl�ina hrim nei d�r loin,Thla tam ka hmang ral ta a,Ka chan chu z�n rinum chauh a nih.MSDeihlim ngai salt�ng ang le,Hlaw l�k ngh�khla inhlawfa angin,R "Hnuoi mihriemhai hin harsatna,Tawn ding an nei zing an naw maw?An ni tin chu inhlawfa ang elin,An hmang liem hlak an naw maw?|QqKa hm�rah ritlona hrim,A kai ti in hriet hlaka maw?Ka b�uin suol le thahai,Thlier thei lo dingin in ring maw?"^P5Nangnin thiem chang lo anga,In mi ngai hi b�nsan unla,Hlei nei takin um ta naw ro.DOTu hin mi hang en hrim ta u,In hmaah kh�l hril naw ning.wNgFahrahai chunga chen khom,Sumdawngnan thum in vawr a,Ruolhai khom sumdawngnaa,Zor hmang hlaktuhai in ni kha. SMKa beidong kh�k in ng�ith� chun,In thu hi pom tl�k a ni ding maw?DLThudik chun a d�ng na hle a,In thu chun kawk a nei nawh.BK"Mi hril unla, chun to ka tih;Ka suksuolna mi kawkhmu ro.JHm�lma laka mi san dingin,Ka hni hlak r�ng r�ng cheu maw?Tawrothai laka mi'n tlan dingin,Ka ng�n hlak cheu am a ni?zImIeng tik am nangni kuomah,Thilp�k ka hni hlak hrim a?Ka ta dingin sum le pai,S�ng di'n ka hni hlak cheu maw?_H7Chuong ang char chu in ni ve-Ka siet tuok in hung hmu a,Pangzat cheiin in mi chei hi.;GqTui hrim a hmu naw leiin,An beisei a tawp d�r a.WF'Tema le Seba a'nthoka hung,Sumdawnghai khomin tui chu,Beiseiin an hung pan a,WE'Sumdawnghan tui zong dingin,Vadung chu an p�tsan a,Thlal�rah an thi zo a.bD=Sienkhom th�l hun a tlung pha,Vadung chu a kang chat a,Th�l rumah a'n hil rawt hlak.GCV�r khal zopin vadungte kuong,Dum kula a hnaw liem ang hin.\B1Vadungte hung lien thut a,A kuong luong liem ang el hin,Ka unauhai chu in um si a-A"Ch�ua tlep tah ruolhai chu,Thangpui hlak a ni ngai a,Sienkhom Iengkimthawthei khom ti loin,Thiem naw in mi'n changtir a.d@A Hlawtlingna i mi l�kp�k a,Mani hang inthangpui dingin,Theina ieng khom ka nei ta nawh._?7 Lung anga chang le sakhat,Hr�tna ka nei hrim am a ni?Ka taksa hi d�r tum am a ni?>{ "Beiseina leh tuor thleng pei di'n,Hr�tna ka nei hrim am a ni?Teirei taka tuor thleng dingin,Beisei ding ka neia maw?+=O Chuong ang khom chu lo ni sien la,Natna r� lo tuor zing lang khom,Inhn�mna ding ka nei tlat si:Mi Thienghlim thuhai hrim hrim,Pakhat khom ka'n phatsan nawh. K< Pathienin mi rawt nawi sien,A kut hl�ngin mi s�t nawi raw se.P;"Aw, ka dit ang hni thei ni lang,Pathienin ka t� tak mi pe sien chu:H: Ka enin ka phingt�m a sukbo a,Ka ngaituon ka luok a suksuok.v9eH�ngna nei lo thil f�k ding,Chi boin an f�k hlak maw?Artui v�ra hin h�ngna,A um hrim hrim am a ni?y8kRam sabengtung hlo pet lai,A'n hr�m ngai hlak am a ni?Bawngchal khom bupawl chungah,A'n bu ngai hlak am a ni?7Iengkimthawthei thalhai chu,Ka s�nga hin an inb�r a,A t�r chun ka thlarau a fang a,Pathien t�baiumnan a mi'n huol. P6Tuipuia tieu n�kin rik lem a tih. Chuleiin ka tong hi a b�l a nih.O5"Ka lungz�ngna le siettuokhai hi,Phahlaa b�k thei ni sien chu aw!04 ]Chuongchun, Joba chun hieng hin a don a:x3iHi thu hi kan sui ch�k ta a,A'n dik ng�izie khom kan hriet a,Ng�ithla la, i nunah hmang rawh."Joba donnaE2A huna bu an s�k angin,Kum tling damin thl�n pan i tih.v1eI thl�hai tamzie ding khom,Chu chun hung hre t�ng i ta,Hlobet ang hiela tamin,An hung pung ding a ni si.y0kI puon in himzie hai d�m,Chu chun hung hre t�ng i ta,I thil nei i tiem ph� khom,A kim lo hrim um naw nih.n/ULo le rama lunghai chenin,Inthuruolpui t�ng i ta,Ram hnuoia sakolhai leh,Inremin um t�ng in tih.r.]Sietna le t�mna hai chu,Nangin nuisan lem i ta,Hnuoia ram sakolhai khom,T� ding hrim nei naw ti nih.|-qHrilsietna kawlhn�m lakah,Aman humhim a ti che a,Sietna a hung tlung ch�ng khom,T� ding hrim nei naw ti nih.Y,+T�m tl�kin thi nawng i ta,Indo pha kawlhn�m lakah,Aman san suok a ti che.{+oSietna thuo ruka inthok khom,Ama chun a san suok hlak a,Thuo sari khom lo ni sien la,Suksiet ni ngai nawng i tih.H* A vuok sil leh a tuomp�k a,A sukhliem leh a thawi dam hlak. x)i"LALPA zilna hlaw mi chu,Mi hamtha a va ni ngei!Iengkimthawthei thununna hi,Ngain�p ngai hrim hrim naw rawh.X()Beiseina a p�k tawl a,Ror�lna indik naw chun,A b�u a phong ngam ta nawh.s'_Kawlhn�ma an that el ding,Retheihai chu san suokin,Mi hr�thai kuta inthokin,Anni chu a pot thl�k a,K&S�n lai thimin a nang tawl a,S�n changah an z�n inmai hlak.H%  Verv�k dawha a man nghal a,An thil phier a suktlol vat hlak.>$w Mi verv�khai thil tum chu,A'n hlawsamtir hlak si a.F# Mi hnuoihnunghai dom sangin,Lus�nhai hmun himah a sie kai.:"o Hnuoiah ruo a'n s�rtir a,Lohai tuiin a chawm a.D! Thil mak sui suok ruol lo le Tiem s�ng ruol lo a thaw a.r ]"I ng�rhmuna um ni lang,Kei chun Pathien zong ka ta,Ka chungthu khom a kuomah,Inkoltir lem dai ka tih.EMei s� a fe tung angin,Mihriem hi buoi dinga pieng a nih.nUTuorna hi pila inthoka Hung to suok a ni naw a,Buoina khom hnuoia inthoka,Hung inder suok a ni nawh./Hling le buor k�ra a l�k,Bu thar a hl� l�thai khom,Phingt�mha'n an f�k zo a,A hausaknahai khom chu,Dangch�rhan an tl�n lem hlak. V%A nauhai an him naw a,Kul tuolah an ch�l hlum a.Santu tu khom an nei nawh._7Inv�t zung kei ka hmu ta a,Sienkhom hun sawtnawteah,A in chu tongse phurin a um si.RInv�t chu lungsen zingin a thi a,Mi mawl khom th�k nei zingin a thi.~ w"I nuom leh hang ko hrim ta la,Tu'n am a don hrim ding che?Tu mi thienghlim kuom tieng am,I ngha hrim hrim ding a na?BA puon in hrui s�t a ni pha,Var chuong loin a thi hlak._7Z�ng le z�n k�r a boral a,T� khaw ngaisak hlaw loin,Kumkhuoin a th�m ral a,Pil ina ch�ng mihriem lem chu,A va ring zo naw zuol awm de!Pilvut thuta innghat el a ni a,Bangthak n�ka ongrop a nih. EA v�ntirkohai hman ring lo a,Thaw suola intum lemtu chun,{Hringmi lai hin Pathien n�ka,Indik le ng�l an um thei am?Hringmi lai hin Siemtu n�kaThienghlim lem an um thei am?Chuongchun ng�rin a chawl a,A hm�l awm ka siem thei naw a,Ka hmaah ruongthla chu a ng�r a,Rawl damte'n a mi biek a:I Ka hmaah thlar�uin a mi p�l a,Ka hmulthi an ding uoi uoi a. ]5~~~Z}}}'|||I{{{g{zzzTTT1SSS3RRVQQQ1PPOOtONNAMMMPLLL9KKKJJJJWIIqHHqH GGPFFF>EEE DDkDCCJCBB*AAm@@@??I>>>/==S<...--V,,,O,++[+**B)))5(((D''w'&&`%%%B$$$>###2"""!!!: v !dv-t"rp0CY  [JaPJ6 w  z 2 z ) B WSX G8DMP6!Mihai anga ka suolna thup r�k a,Ka khawhlonahai ka ip r�k ve chun,W5' Tuolah mikhuol ka'n riektir ngai naw a,Khuolzin ta din kot ka hong zing hlak-N4'Joba hrai tlai lo tu'm an um a?'Tia ka siehlawhan an hril naw chun-I3 Ama chu tongsie inphur dingin,Ka b�u hrim ka phong ngai nawh-Q2"Ka hm�lma sietna chungah lawm a,A siet tuok ka hlimpui a lo ni chun-P1Ka suolnaa tiem s� ni raw se,Chung Pathien laka uir�tna a ni si a.J0 Ka lungril hi a r�ktea h�p a,Kut phara ka lo biek a ni chun,I/ Nisa var ropui khi ngais�ng a,Thla var mawi tieng khi ngha a,N.Ka hausak chu ka lawmna san ni a,Ka kuta sum inhn�mpui ka ni chun,o-W"Rangkachak inhn�mnaa hmanga,Rangkachak hl�r kuoma chun,"Nang hi ka ringsan i nih" ka lo ti chun,k,OPathien hremna chu pangzat a,A ropuina chu ka t� �m leiin,Chuong thil chu ka thaw ngam nawh. R+Ka liengko hi ka d�rah khok sien,Ka b�n hi a bulah tlam hmok raw se.K*Ror�ltuhai ka thuhn� lei a,Fahrahai chunga kut ka'n let chun,E)Ka beram hmula tuom lum lo a,Lungrilin a mi'n pak naw chun,D(Tu khom silf�n boa boral,Sil le bil nei lo rethei hmu a,i'KKa ch�ntea inthokin,Pain nau a enkol angin,Fahrahai enkol tleiin,Hmeithaihai ka somdawl hlak-@&{Keima chauin bu ka f�k a,Fahrahai ka sem ve naw chun-B%"Pasiehai mamaw somdawl lo a,Hmeithaihai ka sukbeidong a,y$kS�la kei mi siemtu khan,Anni khom a siem naw maw?Nu ph�ng s�nga mi'n dintu chu,Thuhmun zing a ni naw maw?}#sPathien leh kan inhmason pha,Iengtin am thaw t�ng ka ta?A hung indon chieng pha leh,Iengtin am hril t�ng ka ta?h"I Ka siehlawpa le siehlawnu haiin,Ka chungah nuorna thu an hril a,Ka lo ng�isak naw a ni chun,J!  Mi k�ng hmang theitu mei a na,Ka nei po khom k�ng ram a tih.O  Chu chu suol thl�k tak a na,Hrem ng�i ng�i hlak chi suol a nih.E Ka nuhmeiin mi b� suk sien,Mi dangin z�lpui raw hai se.N "Nuhmeiin ka lungril l�m hne a, Ka tuolbawm nuhmei ka beisei chun,QKa t� r� mi dangin fa sien la,Ka thl�i ch�ng phawi vong raw se.a;Lam indik ka lo p�tsan a,Ka mitin ka lungril a thuoi a,Ka kut ka lo sukporch� chun,EPathienin mi b�k sien la,Poi ka tawk nawzie hre el a tih.K"Thukh�l lampui ka lo hraw a,Hl�mna thu hnota ka tl�n chun,LKa lampuihai hmu f�i vongin,Ka kal p�n tin a tiem naw am a ni?]3Mi rilohai chan chu sietna,Suol thawtuhai chan ding khom,V�ngduoina a ni naw maw?xiChung Pathiena inthoka,Ka chan chu iem n�ng a ta?Chunga Iengkimthawthei laka,Ka rochan chu iem n�ng a ta? A "Nungh�k ngaimel lo dingin,Ka mit th� ka thlungpui a.MKa tingtangin lus�n hla a rem a,Ka theihl�in tap hla a'n zawt. J Ka vun duk chu a hung inkhek a,Khawsikin ka pang a sa vut vut a.FSihal unaupa hung inchangin,Chingpirinu ruolpa ka lo ni tah.c?Nisa em lei ni loin ka duk a,Pungkhawmhai hmaah ka ng�r a,Thangpuina hniin ka kh�k a.DChawl loin ka s�ng a sa a,Tuornain ni tin a mi hmason a.~uThil tha ka beisei laiin,Thil tha naw a hung tlung a,Var ng�ia ka Tlumte thl�r laiin,Inthim a hung tlung lem si.dAHarsatna tuokhai tuorpuiin,Mi retheih�i ta dingin ka thl�,A lungngai hlak naw am a ni?O"San ng�ia kh�k beidong chungah,Mi an tuong ngai hrim hrim l�m!J  I mi sukhlum ding ti ka hriet,Hringmi po po tuok dinga ruot chu.K Thawngaleivirah mi d�ng l�tin,Thliin i mi'n nuoi hm�ttir a.R Ka chungah rawng takin i tuong a,Indoi loin ka chungah kut i thl�k a. k O"Aw Pathien, ka ko che a,Sienkhom i mi don naw a,Ka hung ng�r suok a,Sienkhom i mi en ringot a.G Chihrakah a mi pei l�t a,Pilvut le vut ang chauh ka ni tah.'Iakuo r�ngah a mi r�k de a.r]I leibatnahai hung tuongin,Hung th�n thut an ti che a,Suklungzing an ti che a,An kuttum la tuor i tih.I Mi po poin ti-el le hmusitin,'A thil inr�khai b�m hn�r a,A{Hausaknab hi hl�mhmang a na,Mi chapo khomin sawt a dai nawh.Thl�n angin a b�u a ka zing a,Th�na angin khop tik a nei nawh.Mi po po a l�k khawm a,Sal dingin a man khawm hlak.RA awng lienna tieng an hung nor a,A chim sietna tieng an hung chim thla.mS Ka lampui suksein an dangchat a,Thangpuitu ka nei nawh ti hrein,Ka siet theina ding taphot an thaw.ta Pawl khatin chang tieng an mi bei a,Ka ke awkna ding ch�ng an kam a,Ruongch�iche an mi thl�k khum a.q[ Pathienin ka thalngul hrui s�t a,A mi sukrinum hnung ruok hin chu,Ka hmaah ins�m k�r an nei nawh.K Tirdakin k�r an mi'n hlat a,Hmaia chil mi sak khum an rin nawh.L Tuhin an nauhan hla mi phuok elin,Fiem thawna takah an mi hmang a,F~Mi hmangna bo le bengtla lo,A rama inthoka hnot suok an nih.O}Ch�mbukah ram sa anga inhr�min,Zakthl�i bukah an intom khawm a.J| Ruom thlavaiumah khawsain,Lungpui kak k�r le p�k an b�l a.N{An mihai laia inthoka hnot suok,R�kru anga an r�u khawng an nih.LzThing zung le der hai an pot a,Hmunphi thing zung d�m an ring a.jyMTlasam le phingt�ma z�r thlain,Thlal�r ram tawl le pilrilah,Z�n thimah an inmai v�l a,NxAn th� sorna ding iem ka nei a?An hr�tna a ch�u se zo ta si a.w )"Tu ruok hin chu ka n�ka naupanghan,An mi nuisaw el chu a ni ta hi!An pahai chu ka ran ruol v�ngtuUihai laia um tl�ka ka ngai lo an nih. vAn lampui ding ka thlangp�k a,An hotuah kei ka'n thung a;A sipai ruol laia lal angin ka um a,Lus�nhai thlamuongtu ka ni hlak. Tu!Ka'n nuip�k ph� awi harsa an ta,Ka hm�l hlim an ta dingin a hlu si. Zt-Raw s�r ding angin ka th� an ngh�k a,A mal dong ch�kin b�u an lo ka a.NsKa hril zoin an hril sap ngai naw a,Ka thurawnah an lung a awi hlak.Qr"Mihaiin ka th� an ng�ithl�k a,To thapin ka thurawn an ngh�k a.FqChawimawiin um zing ka ta,Ka hr�tna thar zing a tih" tiin.^p5Ka zung hmun hnawngah inz�m l�t a ta,Ka z�rah z�nkhuoin daidaw tl�ng a ta,noU"Hieng hin ka lo inng�ituo hlak a:"Tieu z�ta tam ka nihai hmangin,Ka in luma ngei th�ng ka ta,Un#Mi rilohai kh�k ru ka vuok tliek a,An s�put laihai ka pot thl�k hlak.:moTlasamhai p� tak ka na,Mikhuolhai santu ka nih.OlMitdelhai ta dingin an mit ka na,Keb�ihai ta dingin an k� ka nih.MkFelna chu ka silf�n inbel a na,Ror�l indik chu ka lukawm a nih.fjE Hrang chat teph�n mal an mi sawm a,Hmeithaihai lungril suklawmin,Hlimin hla ka'n saktir a.Fi San ngai mi retheihai san a, Fahrahai ka somdawl hlak leiin.Lh A mi hre photin an mi'n p�k a,A mi hmu photin an mi chawimawi a:Rg Mi lienhan rawl k� an sukhnuoi a,Dangah lei an inkoptir lai d�m kha!Gf Hotuhai inbiek laklaw lai chawlin,An kutin an b�u an hup a.meSTlangv�lhan ka hung an mi hmu a,Inz� takin lam an mi'n ken a,Upahai an tho a, an ng�r thup a.Jd "Khawpui kot tuol zawlah fe a,Pungkhawm laia ka'n thung hun kha!RcBawngnene kan sawr huou huou lai,Oliv hriek kan her put zur zur lai kha!PbIengkimthawtheiin mi umpui a,Ka bula ka nauhai an ch�ng lai hun kha!naUKa v�nglai nihai tak kha aw!Pathien leh inhnai taka inpawl a,Ka ins�ng mal a sawm lai nihai kha!T`!A khawnvar ka lu chungah invartir a,A vara lam inthim ka hraw lai hun kha!]_3"Aw, thla liem tahai kha ka va ng�i ng�i,Pathienin a mi huol him lai nihai kha!#^ CJoba chun a hril zom pei a:v]eMihriem kuoma a hril chu hi a nih:LALPA ti hi varna chu a ni takzet a,Suol nghatsan hi hriet thiemna a nih."P\Varna chu a en a, a hril vong a;A suknghet a, ch�k takin a en fie a.L[Ruotui tl�k z�t dinghai leThlipui lampui ding a ruot lai khan,VZ%Thli kuoma hr�tna a p�k lai khan,A'n kh�naa tui a'n khi suok lai khan,\Y1Ama chun hnuoi kil tin a hmu vong a,V�nkhup hnuoia thil tinr�ng hi a hmu vong.QXPathien chauhin a lampui a hriet a,Ama chauhin a ch�ngna chu a hriet.KWSietna le Thina ruok chun,"A umna ringv�ngin kan hriet" an tih.\V1Thilhring po po hmu thei loa thup a na,Chungl�ng vat�hai laka khom thup a nih.TU!"Varna chu khaw taka inthoka hung?Hriet thiemna chu khaw lai am a ch�ng?[T/Ethiopia topaz khomin a khan zo naw a,Rangkachak hl�r khomin a'n chawk zo nawh.ZS-Koral le jaspi lunghluin a man zo naw a,Varna chu lunghlu rubiin a man zo nawh. `R9Rangkachak le lunghlu n�kin a hlu lem a,Rangkachak incheina tinr�ng n�k khomin. RQOfir rangkachakin a man zo naw a,Onik lung le safir lung tha tak khomin._P7Rangkachak hl�ra inchawk thei a ni naw a,Tangkaruo ieng z�t khomin a man zo nawh.]O3Lipuiin, "Ka kuomah a um nawh" a ta,Tuipuiin, "Ka kuomah a um bik nawh" a ti bok a.UN# Mihriemin a hlutzie an hriet ph�k naw a,Hringmi ramah hmu ding a um nawh.rM] Sienkhom khaw laia inthokin am,Varna chu hmu thei ni t�ng a ta?Hrietthiemna chu khaw la'm a ch�ng a?JL  Vadung hn�rhai an zong suok a,Thil inthuphai chu an phor suok.LK Lungpui an ver tlang seng sung a,Ro thil tinr�ng an hmu suok a. RJ Mihaiin lungth�rhai chu an cho a,Tl�ng thuthai rawtin an phor let a.QIRamsa kol khomin an la sir naw a,Sakeibaknei khom an inv�k ngai nawh.eHC"Chu hmun inthup chu sa fa mi,Mupuihai khomin an hriet naw a,Mitin an la hmu ngai bok nawh.NGChu chun safir lung d�m a um a,A pilvut chu rangkachak phit a nih.GFBu le thl�i suokna hnuoi s�ng chu,Meia raw tui ang a nih.uEcMihriem ch�ng ngai nawna hmunah,Mi sir ngai nawnaah hnuoi an cho a,A khurah hruiin an inkh�i thl�k a.TD!Mihriemin kil tina th�r an zongnaah,Hmun thim ram pilril an baw �ng a.YC+Hnuoia inthokin th�r an l�k suok a,Lungth�ra inthokin d�r an raw tui a.NB "Tangkaruo cho suokna khur a um a,Rangkachak raw thiengna p�m a um.DANuisawin kut a ben khum a,A hmuna inthok a len hmang hlak.a@;Z� ngai d�r loin a nuoi a,A thilthawtheina hmaa chun,Pai chon chonin a tl�nsie a.F?Sak thliin a l�n hmang dai a,A umnaa inthokin a nuoi bo a.W>'Thlaph�ngnan tui lien angin a ch�m a,Thlipuiin z�nah a fen hmang dai a.h=IMi rilo chu hausa takin a z�l a, Sienkhom zing a tho ruok chun,A hausakna chu um ta naw nih.V<%A in bawl chu aium r�l ang chauh a na,V�ngtu thamte daw ang chauh a nih.h;ISilf�n chu mi felhan nei an ta,A tangkaruo khawl khawmhai chu,Poi tawk lohaiin insem an tih.\:1Pilvut anga tangkaruo h�i khawmin,Pil angin silf�n d�ng b�m hai sien khom,W9'A la dam sunhai chu hriin th�ng an ta,An nuhmeihai khomin s�n naw ni hai.[8/Nau a hau leh kawlhn�m tuor rawn an ta,A thlaha'n bu f�k khop hmu naw ni hai.j7M k"Pathienin mi rilo chana a ruot,N�ksawrtuin Iengkimthawthei laka A dong ding chu hi hi a nih:U6# Nangni ng�iin in hmu vong ta si a,Ieng dinga hmang lo in la hril zing am?X5) "Pathien hr�tzie zirtir ka ti cheu a,Iengkimthawthei lampui chu ip naw ning.J4  Iengkimthawtheia chun hlim a ti?Ieng lai khomin Pathien ko a ti?O3 Beidongna'n a nangch�ng ph�,Pathienin a kona ng�ithl�ng a ti?o2WPathien nei lo chu s�t thl�ka uma,A hringna l�kp�k a ni pha chun,Ieng am beisei ding a nei a?R1"Ka hm�lma chu mi rilo ang ni sien,Mi beitu chu mi suol ang ni raw se.0Ka felna chu vong tlat ka ta,Inthl� ng�i hrim hrim naw ning;Ka dam s�ng ka sie le tha hrietnain,Thiem naw mi'n chang ngai naw nih.p/YKa th� hm� khat chu in indik ti,Pom ngai naw hrim hrim ka ta,Ka'n dikna hi inphat ng�i naw ning.Y.+Ka hm�rin r�tlona thu hril naw ni a,Ka leiin hl�mna thu hril bok naw nih.`-9Ka s�ngah hringna a la ch�m s�ng,Ka hn�rah Pathien thuok a ch�m s�ng chun,y,k"Ka thiem anga thiem mi'n changtir lo a,Ka thlarau suklungng�itu Pathien,Iengkimthawthei s�lin thu ka tiem:$+ EJoba chun a hril zom pei a: *'Hieng hi a thilthaw theizie pawhleu,A mi biekr�kna ang chauh a la ni a,A thilthawtheina inr�m ri lem chu,Tuin am hre thiem ph�k an ta?"V)% A thuokin v�n a m�t thieng a,A kutin r�lpui tl�n lai a thil tlang a.M( A lungsenin tuipui a chok phul a,A varnain r�lpuij a rawt nawi a.@'{ A hal pha chun pangzatin,V�n dotu banhai an inthin a.G& Tui chungah kawlr� a khang a,Ramriah thim le var a hmang a.M% Thla lir l�i hm�l chu a tuom a,A chungah s�m a z�r khum a.iS$S�m s� takin tui a f�n khawm a,Tui rik leiin s�m chu a t� nawh.P#Hmar tieng boruok a z�r duoi a,Hnuoi chu boruokah a kh�i k�ng a.L"Seol hi Pathien hmaah saruok a na,Abadon chun inkhumtu a nei nawh.R!"Thi tahai bei chu a dong hle a,Tui hnuoi le a s�nga ch�nghai chuh. T !Hieng thu hi khaw laia i hriet am ie?Tu thlarauin am a'n hriltir che a na?QMi mawl i hril var tum d�n chu,Ieng hrietna ril am a na i ph� suok?R"Hr�t naw i thangpui d�n le, B�n zoi i hang san d�n tak chu maw!) OJoba chun hieng ang hin a don a: Thil ng� ang chauh mihriem chu,A va'n thieng naw zuol awm de!Mihriem naupa hi ieng khom lo,Thil ng� ang chauh hi a nih."|qA mita chu thl�p� khom khi,Var tawkah a ngai naw chun,V�na arasihai khom khi,Inthieng tawka a ngai naw chun,{oIengtin am Pathien hmaah,Mihriem chu a fel thei ding?Nuhmei hring si mihriem chu,Iengtin am a'n thieng thei ding?GA sipai ruol tiem s�ng an ni?Tu chung am var a'n suo naw a?R"Lalna le tiumna chu Pathien ta a na,V�n s�ngah inremna a'n umtir a.. YSuha mi Bildad chun hieng hin a don a:NTu am chu chu a ni nawh ti thei?Tu am ka'n dik nawh ti mi fie thei?"+Sawt nawte chawis�ngin an um a,Chu zoah an bohmang nawk a,Sukhnuoiin an hung um a,L�k khawmin an um nawk hlak,Buvui an s�k khawm ang hin.^5Muong awm taka inng�iin,In chawl h�damtir sien khom,A enthl�k tawl zing a nih.}Sienkhom Pathien hr�tnain,Mi ropuihai a hn�k thl�k hlak.Ng�rhmun an suknghet khomin,Nun thlamuongna an nei nawh.KNau bo chinghai chungah an tuong a,Hmeithaihai an ng�isak nawh.  S�lin a theinghil tawl a,An ng�in anni chu an tl�n a;Mi rilohan hriet zing an hlaw naw a,Thing k�ng angin an tliek hlak.QNi lumin v�r khal a em tui angin,Thl�nin mi suolhai chu a lem hlak.nUg "Tui huom inl�ng ang an na,An ram hluo khom tongsephur a na,An gr�p huonah tu khom an fe nawh.RThim s� chu an z�ng tieng a na,Thim tibaium chu an ruol th� a nih.] 3Z�nah mi in an rok a,S�nah an inkh�rkhum a,Var hrim hrim an ng�i thei nawh.k OUirepa chun thimbut a ngh�k a,'Tu khomin mi hmu thei naw nih' a ta,Hmai kawrin a hmai a tuom a.s _Retheihai le tlasamhai that dingin,Tuolthattuhai thimbutin an tho a,Z�nah r�kr� angin an inv�k a.a ; "Var laka hel pawl an um a,A lampui an hriet nuom naw a,A lampui an hraw nuom bok nawh.y k Hrangchat inr�min khawpui a sip a,Hliem tuorhaiin santu ding an ko a,Pathien hlakin a ng�isak bok si nawh. gG Oliv huonah hriek an her a,Dangch�r ngawi ngawi pumin, Uoiin sawrkhurah gr�p an ch�l a.P Silf�n boin, saruokin an l�ng a,Tam ngawi ngawiin buphal an put a.}s Nene ne lai fahrahai chu,An nuhai t�nga inthokin,Retheihai bat aiah l�k dingin,An inch� thl�kp�k hlak si.STl�nga ruopuiin a nang pha leh,Ph�n ding nei loin lungpui an b�l a.GZ�n deiah puon bo le saruokin,Sil ding nei loin an z�l a.MMi bu l�k hmaih dap khawmin,Mi rilohai gr�p lo hmaih an zong a.yThlal�r ram sabengtung angin,Retheihai chun f�k ding dapin,hlal�rah an inmai fawm a,Nauhai an chawm tawk tawk a.J Lampuiah tlasamhai an kapz�t a,Retheihai himna zongin an inbi.T!Fahrahai sabengtung an khal hmang a,Dakhamah hmeithai bawngchal an hr�n.H Ram ri son ch�ng mi an um a,Mi ran an inr�khai an v�i a.~ "Ieng leia Iengkimthawtheiin,Ror�lna hun a ruot naw am a na?Ama hretuhaiin chu n� chu,Ieng leia an ngh�k thlawn am a na?N}Thim s� takin a mi tuom v�l a,Sienkhom thimin a mi hup dei nawh.R|Pathienin ka lungril a suktlep a,Iengkimthawthei chun a mi sukthlab�r.N{Chuleiin a hmaah ka thlab�r a,Ka ngaituo ch�ngin ka'n thin hlak.Jz Ka chunga a ruot angin a thaw a,Remruot dang khom a la nei teuh.qy[ Sienkhom, ama chu amaa ng�r a na,Tu'n am ama chu khing ngam an ta?A nuom d�n ang takin a thaw hlak.ixK A thup�khai ka p�tsan naw a,Ka lungrilah ka khawl khawm a,Ka ni tin bu n�kin ka hlut lem.Lw Ka kein a hniekhnung a hraw pei a,Khaw tieng khom a p�tsan nawh.cv? Sienkhom, ka fenahai a hriet a,Aman a mi fie zo pha chun,Rangkachak hl�rah suok ka tih.yuk Hmar tieng khom ka hmu zo nawh,Ama chu a'n bi tlat a,Sim tieng ka va fe khomin,Ka hmu thei chuong bok si nawh. ty"Sienkhom sak tieng ka hang fe a,Chu taka chun a um naw a,Thlang tieng ka zu fe nawk a, Chu taka chun ka hmu bok nawh; s A hmaah mi nun ng�lhai chun,Thiem thu a hril thei leiin,Ka chungthu r�ltu kuta inthokin,Kumkhuon thiem chang t�ng ka tih. Ur#A hr�tna ropui chun mi khing a ti'm?Teu lo e! Mi lo ng�ithla lem a tih.MqA mi don d�n hriet ka nuom a,A hril ka hriet thiem theina dingin.RpKa chungthu a kuomah intlun ka ta,Ka b�u ngeiin thiem thu hril ka tih.KoAma hmu thei d�n ding hre lang,A ch�ngnaa fe ka va nuom ngei!unc"Voisun chen khom ka la nuor hle,Hieng ang khopa ka'n r�m khom hin,Ka lakah a kut rik a'n thl� si nawh.%m GJoba chun hieng hin a don a: LlPoi tawkhai chen san suok a ta,I kut f�ina z�rin suok an tih."dkAMihai an lunghnuol ch�nga,"Tungding raw khai" i ti pha chun,Beidonghai chu sandam a tih.LjI ti ang angin thawp�k a ti che a,I lampuihai sunvar zing a tih.^i5A kuomah tongtai i ta,Aman lo ng�ithl�ng a ti che a,I thutiemhai chu hlen i tih.OhIengkimthawtheia chun lawm i ta,Pathien tieng hung ngha t�ng i tih.Jg Iengkimthawthei chu i ta dingin,Rosum hlu tak hung n�ng a tih.OfI rohluhai chu pilvut lai pei la,Ofir rangkachak chu ruom inth�kah.eIengkimthawthei kuoma i k�r chun, Aman tungding a ti che,Fel nawna chu i puon ina inthoka,Hla takah i sie hmang phot chun.BdA kam thu suok chu awi la,A thuhai i lungrilah vong rawh.ac;"Pathien kuomah intukl�t la,Ama chu inrempui rawh,Chuongchun hmu�ng�l nawk i tih.Qb'Ei hm�lmahai an se chieng ie,An hausakna meiin a lem zo tah' an tih.LaAn siet hmuin mi felhai an lawm a,Poi tawk lohai chun an nuisan a,`Chuong s� chun thil tha tinr�ngin,An inhai chu a sung sip hlak.Mi rilohai remruotna laka chun,Kei chu ka'n thier fihl�m dai a nih._yPathien kuoma, 'Mi fesan rawh,Iengkimthawtheiin ieng hrim am,Kan chungah a thaw thei a?'Tia hril hlaktuhai chu an nih.R^An v�nglai l�k hmangin an um a,An innghatna tuiin a l�n hmang tah.A]}"Mi suol hraw hlak lam hlun chu,I hraw ve ding am a ni ?\ Ama chu s�m s� takin a tuom a,Chuleichun a mi hmu thei nawh.Hla takah, v�n kuol s�nga khin,An lon v�l a nih' i ti a.[ Amiruokchu nangma chun,'Pathienin iem a hriet ph�k a?Thim s� tak k�r dana inthokin,Ieng tin am ro a r�l thei ding?RZ "Pathien chu v�n s�ngah a um.Arasi ins�ngzie le hlatzie khi i hmu?PY Chuleiin thimin a bawm khum che a,Tui fawnin a v�r khum ch� a nih.VX% Chuleiin ch�ngin an huol v�l che a,Thlab�rnan a nang thut ch� a nih.OW Kut ruokin hmeithaihai i'n tintir a,Fahr�hai kut i ul tliekp�k a.NVRam chu mi thilthawtheihai ta leAnni chanpuol bik hrimah i ng�i a.RUCh�uhai tui i p�k nuom naw a,Phingt�mhai f�k dingin bu i'n ro a,dTAA san boin i unau lakah d�kham i ph�t a,Mi silf�n i hl�pp�k a, saruokin i sie a.QSI r�tlona hi a nasa hle an naw maw?I suolnan tawp chin a nei am a ni?WR'"Pathien i'n z� �m leiin ama chun,Khingin i chungah ro a hung r�l a ni?`Q9Mi fel ni la, Iengkimthawthei lawm a ti?Sois�l boin kal chawi la, iem hlawkpui a ta?XP)"Mihriem hi Pathien ta din a tangkai am? Mi var chu Pathienin hlawkpui a ti'm?/O [Teman mi Elifaz chun hieng hin a don a:N""Thu hmang lohai in mi hril hin,Iengtin am mi thlamuong in ta?In mi donna thu po po hin,Kh�l naw chu f�n a nei nawh."`M9!Pil khom a chungah a lo tha.A hmaah tiem seng lo an fe ta a,A hnungah mi tinin an zui.EL Thl�nah ama chu an v�i a,A thl�nah v�ngtu an sie a.iKKA khawsak d�n chungthua,Hm�isana kawk an um am?A thilthaw tahai lakah,Tuin am a thungrul a?_J7'Vangduoina a hung tlungin,Mi suol chu hl�in a um a, Lungsen niah san suokin a um.'XI)Khuolzin fe le hunghai chu,In indon ngai naw a ni?An hril chu in awi naw maw ?DH'Khaw lam mi rilopa ch�ngna,Mi ropui pa in chu?' in tih.IG "In ngaituohai ka hriet vong,Ka sietna dinga in phierhai khom. FFPilvutah an z�l tl�ng a,A ng�in an bawm sip v� v�.SEThenkhat chu rinum taka,Thil tha intem phak loa,Lungngaia thi an um bok. [D/Taksa th�u inm�m puol el,An r� thlina hnaw sip chu,An v�nglaiin an thi a.DCThenkhat chu an hr�t lai hunaMuong le inhoi taka khawsa,aB;Ins�ng tak chung chen khoma,Ror�ltu Pathien chu tuin am,Hrietna a zirtir thei ding?eACA dams�ng ni a kin pha chun,A m�ksan a s�ngkuohai chu,Ieng leiin am a'n voi rak ding?d@AMit ngeiin a siet tuok hmu sien,Iengkimthawthei lungsenna chu,Ama ngeiin dawn mol raw se. ?'A r�tlona leiin Pathienin,A nauhai a hrem hlak' in tih.Ama chungah tla lem raw se chu,A hung inhriet suok theina dingin.d>AThli l�n hmang bupawl ang leThlipui l�n dar fav�i ang el,An ni rop hlak naw am a ni?='"Mi rilohai khawnvar chu,Sukmitp�kin a um rop a,Pathien lungsenin an chungah,V�ngduoina an tlungtir rop a,Chu chu an chana a ruot a nih. <Sienkhom, an hm�ing�lna chu,An kutah um a ni si nawh.Mi rilohai remruotna lakah,Kei chu ka'n thier fihl�m dai hlak. ; Iengkimthawthei chu tu'm a na?Ieng leiin am a rong kan bawl ding?A kuomah kan tongtai chun,Hlawkna iengam kan hmu ding?" an tih.e:CChuong sa chun Pathien kuomah,"M�kh�tin mi fesan rawh. I lampui hriet kan ch�k nawh. H9  An dam s�nga hm�ing�lin,Muong takin thl�nah an liem a.E8 Perkhuong, tingtang, theihle remin,Hlim takin hla an sak a.F7 Ran ruol angin nau an inpung a,Tuolah naupang an tuolchai a.Q6 An bawngchalhan an thla pung a,An bawngpuihan t� an insiet ngai nawh.a5; An inhai chu a r�lmuong a,Titna lakah an fihlim a,An chungah Pathien hmol a tla nawh.E4An v�la an tu le tehai chu,An mithmua ngei an suknghet a.F3Ieng leiin am mi rilohai hi,Dam sawtin an hm�ing�l a na?M2Hi thil hi ka ngaituo ch�ngin,Pangzatin ka pumin ka'n thin hlak. :1oMakti takin mi en unla,In kutin in b�u hup ro. P0"Mihriem chunga chier am ka ni?Ieng leiin am z�i chu ka ng�i ding?P/Thu mi'n hriltir ve hr�m un la,Ka hril zo pha leh mi nuisaw lem ro. 7.ila un la,Chu chu in mi thlamuongna ni raw se. v- gSakeibaknei v�ng lai angin,A mihai an inh�k dum dum a,Sakeibaknei tehruoi angin,Mi an inngur khum hlak a.j,Mam a ta,Sihalhai tuol l�ngna hmun, Mi makti le inchek khum,Tu ch�ng nawna hmun n�ng a tih.^+5A ina a thil nei po po chu,Pathien lungsenna nia chun,Tui lienin l�n hmang a tih. A*}V�nha'n a suolna puong an ta,Hnuoiin ama chu do a tih.k)OA ro ding chu thim s� tak a na,M�t lo meiin k�ng hmang a ta,A ina a nei po po lem zo a tih.j(MA hnunga thal chu phawi a ta,D�r thal hmor zum tle tak el chu,A thina inthokin pot suok a tih.N'Th�r hriemhrei pumpel sien khom,D�r thal chun k�p tlang a tih.t&aA ph�ng a khop lai takin,Pathien lungsenna phuba chu,A chungah hung tlung a ta,Kut tum ins�rtir a tih.Z%-A hausak v�ng lai takin,Buoinain hung nang a ta,Retheina honpuiin bawm an tih.I$ A dolin a dol thl�k zung zung a,A hausakna'n a tuor zo nawh. K#"A du�mnan khop tik a nei naw a,F�k mahla a hl� ngai naw a,m"SPasiehai sir sopin a nghatsan a,Ama bawl khom ni hrim hrim lo,An inhai chu a l�kp�k hlak si a. !A thawsuokhai chu pe k�r a ta,Hnuk tlainain hmang naw ni a,Sumdawngnaa a hlawkhai chu,Inhoi takin ch�n ngai naw nih. F Khuoizu le nenetuia luong,Vadunga chun ch�ng hlim naw nih.KR�l t�r hr�t chu dawk a ta,R�lriel t�r chun that a tih.`9Hausakna a dol tah po po,Hung luok suok nawk vong a ta,Pathienin inluok suoktir a tih.J A ph�ng s�ngah hung th�r a ta,R�l t�rin inchang a tih.E A b�ua inthoka pei suok rinin,Hmuom zing khom ni sien la,B "A b�uah suol chu thlumin,A lei hnuoiah thup sien khom,R Thalai tha hr�t a ni l�i zingin,A r�hai leh pilvutah z�l a tih.   A nauhan mi retheihai kuomah,Ditsakna hniin dawvan k�i an ta,Ama kut ngeiin a hausakna chu,Retheihai kuomah pe k�r a tih. G Mita hmutuin hmu ta naw ni a,A hmun khomin hre fu ta naw nih.c?Mang angin th�m ral a ta,Tu khomin hmu ta naw ni hai a,Z�n inl�rna angin ral a tih.mSA �k angin kumkhuon bohmang a ta,Ama hmu hlaktuhai khomin,"Khaw lai am a um ta a?" t�ng an tih.J V�n tongin ropui sien khom,A l�in s�m tong phak sien khom,gGMi rilo hlimna chu a tawi a,Pathien hre lo mi hlimna chun,Mit khap k�r chauh a daih, ti hi.mSTiena tl�nga inthok ta khan,Hnuoia mihriem an ch�nga inthokin,Hieng hi a nih ti i hriet chieng:SMi sukzaktu kawkna ri chu ka hrietin,Don dingin ka lungin a mi tur a nih.D"Ka lung a khei tlat leiin,Chu chun don dingin a mi mor a.3 cNaamat mi Zofar chun hieng ang hin a don a:&ESienkhom kawlhn�m chu ti ro,Kawlhn�ma inhremna hi,Pathien lungsen inlangna a nih.Chu hun chu a tlung pha chun,Ror�ltu a um ti hung hre t�ng in tih."]3" 'Iengtin am soisak ei ta?Ama hi buoina bul chu a nih'In mi ti khom a ni el thei. s _Keima ng�iin, ka mit ng�iin,Mi dang mit ni loin la hmung ka tih,Ka lungrilin a va ngh�khl� de aw!N Ka vun hi a siet vong hnungin,Taksa ngeiin Pathien la hmung ka tih. Q Ka Tlantuf chu a hring ti ka hriet a,A tawpah hnuoiah la ng�r a tih. R Th�r le suon ziekfunga hmangin,Kumkhuoa din lungpuiah ker inla chu aw!M "Aw, ka thuhai hi zieka umin,Lekhabuah chuong sien ka va nuom ngei!Ieng leia Pathien ang ziez�nga,In mi hnot thl�r zing am a na?Taksaa ka tuorna po po hi,Hun tawk in la ti naw a ni maw?H "Aw ruolhai, mi lunginsiet ro,Pathien kutin a mi tawk a ni hi!RVun le r� kh�t chauh ka ni ta a,Ka han� chu ka la chang hr�m a.eI Ka ruol bulhaiin an mi ten a,Ka hmangaihan hnung an mi'n nghat.DNaupang chenin mi hmusitin,Ka hm�l hmuin an mi d�usaw.A}Ka nuhmeiin rimsie a mi ti a,Ka unauha'n an mi tirdak a.QKa siehlaw ka ko, a mi don nawh,B�u ng�ia ka ng�n hr�m khomin. nUKa mikhuolhan an mi theinghil a,Ka siehlawnuha'n mikhuolah mi ng�iin,Ram dang mi angin an mi en a.I Ka laibunghan an mi z�msan a,Ka ruolhan an mi thlauthl�k a.^5 "Ka unauhai a sukhel a,Ka hm�lhriethai po po khom,Hm�l hriet lo an inchang tah. _~7 A sipaihai a hung tir a,Kul d�i an mi bawl khum a,Ka puon in v�lah hmun an khuor.A}} A lungsenna chun a mi hlieu a,Hm�lma angin a mi en a. y|k Ka siet lailet d�r chenin, S�r tinah a mi pot chen a.Ka beiseina po po khom,Thing angin a mi phawip�k a. D{ Ka ropuina a mi hlipp�k a,Ka lallukhum a l�k hmang a. OzSuok thei lo di'n ka lam a kh�r a, Ka lampui thimin a'n bawmtir a. y "Ka poi an tawk" ti'n ka kh�k a,Donna hrim ka hmu naw a,Thangpuitu ding ka ko kh�k a,Indika r�lp�k ka ni chuong nawh. MxKa chunga thawtu chu Pathien a na,A l�nin a mi tuom ti hi hre ro.fwEKa chungah hin insuklien a,Ka muolphona remch�nga laa,Ka suolna t�r lang tum in ni chun,mwA zung tieng a hung tlol a,A k�uhai an hung vuoi a.DlA puon in a ruok vong a,A ch�ngna hmun k�tin a tuom a.FkA muongpui puon ina inthokin,Titna lal kutah a fen l�t a. Fj P�nin a vun a f�k siet a,Thina nau lut�rin a kefuhai. Ki T�m leiin a th� a hung chuoi a,A lampuiah sietna a'n khang a,Hh  S�r tinah titnan a'n huol a,Man tumin a hnot thl�r zing a.Fg A awkna dingin a lampuiah,Ch�ng kamin val an ph�m r�k.Gf A ker�ngah a ph� awk a,L�n ch�nga chun a'n t�ng a. LeL�n ch�ngah ke a rol l�t a,Tl�kp�ma chun a fen l�t a. Id A kal p�n inrang chu a zuoi a,Ama remruotin a kei thl�k a. FcA puon ina var chu inthimin,A bula khawnvar chu a mit hlak. Fb"Mi rilo khawnvar a sukmit a,A chok lai chu a her hlum hlak.aLungsena puok koi nang lei hin,Hnuoi hi r�usanin a um ding maw?Lungpui khom a hmuna inthokin,Son hmang a ni ding am a ni?L`Ieng leia ran anga ng�i kan ni?Ieng leia intlawa i mi hmu tawl? X_)"Ieng tik am i to ding a na? Hang inngaituo phot la, Chu zoah inbieng ei tih. .^ YSuha mi Bildad chun hieng hin a don a:]]3Seol a zu tlung ding maw? Ka beiseina leh pilvutah,Kan liem thla diel el ding maw?"G\Ka beisei chu iem n�ng a ta?Tu'n am ka beisei hrieng an ta?k[OThlan chu "Ka p� i nih" ti lang,Chokchawnal chu "Ka n� i nih,Ka farn� i nih" lo ti ta lang,ZZ- Ka in beisei nei sun chu,Seol chauh lo ni tah sien,Thimah z�lhmun rem ta lang, P~~~?}}}||${{@zz yyMxxx2wwQvvvMuuufutt{t(sss4rrrYrqqrq$pp\ooo;nnn[nmmsmllFkkbjjjYii}i)ihhZggg4fffYeeeddEcccMbbzaaa\a ``s`.___^^T]]"\\l\[[p[ ZZ_Z YYVXXX=WWrW VVCUUUhUTTESSSHSRRBQQ2PPPOO NNoMMMRMLLQKKK&JJJ2IIwI#HHSGGGEFFFXFEE!DDhDCC?BBB-AA*@@s@ ??[? >>G===S<<=;;>:::H999V988e877X666/55444;333N222E11`100I///G...k.!--6-,, ++w+(**M*))>((@''x'&&&U&%%D$$$(##q#""U!!!; ,@Kbz#w-4s#H?rfM2W# r c Y 0`l a$k k$ta Chuong naw chun lungsen a ta,Bohmangna tuok rawi in tih,Lungsen thut thei a ni si.A b�ltu chu an hamtha.D T��puma LALPA rong bawlin,Inthin pumin a k� fawp ro.@{ Hnuoi lalhai, var suok unla,Ror�ltuhai, f�mkhur ro.[/ Th�rtiengin ro r�l i ta,Pil b�l ang d�ng koi i tih"Tiin ka kuomah a hril.\1I dit hni rawh, p�ng ka che,Hnamhai i rochan an na,Kawl kil tawp chen khom i ta.U#LALPA thu chu puong ka tih:"Nang hi ka Naupa i nih,Voisun i P� ka ni tah.^5" Ka tl�ng thienghlim Zionah,Ka Lal thlang ka'n thungtir tah"Tiin a suosal tawl a.:oLungsenin a zuk kawk a,Lung choka sukthlab�rin,7~iV�na inthung LALPA chun,Anni chu a nuisaw a,l}Q"An hr�nth�r kh�ng koi ei ta,An khaidiet thin thl�ng ei tih".Tiin an kh�k thuop thuop a._|7LALPA le a hriek n�l chu,Hnuoi lalhai chun khing hronin,Ror�ltuhai an pung khawm.m{ UIeng leia hnamha'n phier a,Hel dinga insingsa a,Mipuiha'n tep lo mei mei,An phan r�k hlak am a na?z {Mi fel kalchawina lam tin chu,LALPAN a v�ngp�k zing hlak a,Mi rilo lampui hraw ruok chu,Bohmangnain a tawp hlak si.~y wChuleiin ror�lna hmaah,Mi rilo dingchang naw ni a,Mi felhai inthung khawmnaah,Hmun chang ngai hrim hrim naw ni hai.Lx Mi suol ruok chu an ni v� nawh,Thli l�n dar bu s� ang an nih.w  Tui luong zingna kama thing phun,A hun taka r� insuo hlak,A hn� vuoi ngai lo ang a nih.A thilthaw phot a hm�ing�l hlak.Hv  A lawmzawng LALPA d�n a na,S�n le z�nin a dawnkhawl hlak.u Mi suolhai remruot zui ngai lo, Mi suolhai lampui hraw ngai lo,Hmusittu lai thung ngai lo chu,Mi hamth� a va ni ngei de!t%*(A um nawh) 0sY*Chuong lai chun Joba chu kum za le sawmli a ni ta a, a naupahai le a tuhai kh�p li chen a hmu hman a. Chuongchun, Joba chu ngal f�ma damin, tar takin a thi ta a. r#*Joba naunuhai anga hm�l tha a ram puma chun tu khom an um nawh. Joba chun a naunuhai chu an t�hai ang bokin rochan a siemp�k vong a. nqU*A naunu upa tak hming chu Jemima a na, a pahnina chu Kezia a na, a pathumna chu Keren-Hapuka a nih. 3pa* Naupa pasari le naunu pathum a nei bok a. Uo#* Chuongchun, LALPAN Joba hun nuhnung tieng chu a hmasa n�ka nasa lemin mal a sawm a, beram s�ngkhat le s�ngli, sanghawngsei s�ngruk, bawngchal tuok s�ngkhat le sabengtungpui s�ngkhat a nei a. n7* Chuongchun, a unauhai le a farnuhai po po le kha hmaa a hm�lhriet po po hai kha an hung a, a inah ruoi an k�l tl�ng a; LALPAN a chunga thil tha naw a'n tlungtirna chungah an tuorpui a, an thlamuong a, mi tinin tangkaruo kesitap khat seng le rangkachak kutsebi an p�k a. m * A ruolhai pathum ta dinga Joba a tongtai hnung chun LALPAN Joba chu a sukhm�ing�l nawk a, a hmaa a nei l�t hni a p�k a. :lm* Chuongchun, Teman mi Elifaz le Suha mi Bildad le Naamat mi Zofar hai chu Joba kuomah an fe a, LALPAN thu a p�k ang tak chun an thaw a, LALPA chun Joba hn�na chu a lo pom a.rk]*Chuleiin, tu hin bawngchal pasari le beram chal pasari keiin ka siehlaw Joba kuomah fe unla, in ta dingin pumraw inthawina thilhl�n chu va'n hl�n unla, ka siehlaw Joba chun tongtaip�k a ti ch�u a, chu chu lo pom ka ta, in indik nawna angin in chungah thaw naw ning; ka siehlaw Joban a thaw angin ka chungch�ng thu indik takin in hril nawa chu" a ta. Wj'*LALPAN Joba kuoma chuong thu a hril zo chun Teman mi Elifaz kuomah, "Ka siehlaw Joba angin ka chungch�ng thu indik taka in hril naw leiin i chunga le i ruolhai pahni chunga khan ka lung a sen hle a nih. Oi*Chuleiin, keima hi ka'n tirdak a,Vut le pilvutah thungin ka sim"tiin.Sh*N� ringotin ka lo hriet hlak che a,Tu ruok hin chu mitin ka hmu ta che;pgY*Nangin, 'Mi lo ng�ithla rawh,Tong ka ta, thu indon ka ti che a,Chu chu i mi s�ng ding a nih' i ta.>fu*'Tu am a na hrietna nei si loa,Ka remruot lo kaltu hi?' tiin i'n don a.Ni e, kei ngei hi ka ni annawm,Ka hriet lo thilhai ka lo hril a nih,Ka hriet ph�k lo thil ropui takhai chu.Te!*"Iengkim i thaw thei ti ka hriet a,I tum chu tu khomin an d�l thei nawh.*d Q*Chun, Joba chun LALPA chu a don a:Fc)"Insuklien po po a hnuoi en vong a,Insuklulinghai lal a nih."@b{)!Ama anga titna hrim nei lo,Hnuoi chunga hin an um nawh.Pa) A f�na hn�hm� a �ng ph�t a,Tuipui huom chu a v�r sur hlak.`y)B�lpui intlok ang but butin,Li ril khom a suktlok but but a,Sahriek b�r thin ang elin,Tuipui khom a nok phul hlak._)A ph�ng vun tuomtu phuhlip chu,Bel koi h�r ngei tak ang vong a na,Chirdieka a fena s�lhnu chu,Bu ch�lna khawla hr�t ang a nih. N^)Hmol chu bupawl angin a ngai a,Fei khaw vungin a nui a sukza chauh. ^]5)Thalin a hnot z�m naw a,Virvoma d�ng lem lem chu,Bu sia d�ng ang lekah a ngai.P\)Th�r chu bupawl angin a ngai a,D�r chu thing hmon tah ang chauin. K[)Kawlhn�ma s�t a poisa naw a,Fei le thal zum a poisa bok nawh.eZC)A hung inthok suok meu chun,Pasalthahai khom an thlab�r a,A tawk hmain an tl�n se hlak.HY )A awmbawr lung sakhat ang chu,Bu rawtna lung anga chang a nih.AX})A taksa inhrolin a muk a,A thau inn�mna lai a um nawh.IW )A r�ngah a hr�tna a um a,A fena photah mi a sukthlab�r a.MV)A thuokin meihol a m�t ling a,A b�ua inthokin meichok a suok a.mUS)Phairuong tawl thinga hmang a,Sa b�lpui suong hlut hlut angin,A hn�rah meikhu a suok lui lui a.NT)A bauah meichok a suok hlut hlut a,Meisi angin an int�k uoi uoi a.MS)A hang insim chu a var ph�t a,A mit chu kawl angin a sen r�m a,GR)An inpawthuo thlap vong leiin,A karah thil a l�t thei nawh.0Q[)Boruok l�t thei lo khopa ph�i a na,)PM)A vun inpawthuo chu a phaw a na,GO)Tuin am a ha tibaiuma inhuol, A b�u chu pur ngam lul an ta?VN%) Tuin am a vun thuo khok thei an ta?Tuin am a hm�rah thirbar inb�k an ta?PM) "A fuk�, hr�tzie le pien hmang khom,Hril hmai chi hrim a ni nawh. TL!) Thin nawk dinga tu am thil mi pe?V�n hnuoia thil iengkim hi ka ta a nih.QK) Cho ngam khopa rorum an um nawh.Ka hmaa lem chu tu am ng�r ngam ding?LJ) Hn� beisei chu thilthlawn a na,I hmu ruolin tlawm ngh�l i tih.aI;)A chungah kut i thl�k vai chun,Inbei nasa hl�ng in ta,Thaw nawk ta ngai naw ti nih.RH)A vunah thal a'n b�r thei ding?A luah thal kibarin a k�p tlang ding?FG)Sumdawnghan an hung dot ding che?An dawrah an zor i ring am?@F{)Vate anga v�i ngamin,I naunu i'n tl�itir ngam ding?FE)Kumkhuoa i rongbawltu ni dingin,A remti i ring hrim hrim am?ID )Ngilnei dingin a ng�n ding che?Hoihawm takin a biek ding che?QC)A hn�rah hruihruola thlungin,A orah ngakuoiin i thil tlang thei ding?UB %)"Ngakuoiin leviathano i kuoi dok zo ding?Hruolin a lei i khuop de thei ding?PA(A'n r�lring lai tuin am manin,Khuopin, a hn�r verp�k thei an ta?G@(Tui lien s�ng a ti der nawh,Jordan kuong liem zur zur khom.L?(Lotus buk chun a z�r hlie a,A v�lah phahr�m a ng�r khup a.E>(D�ma phairuong bil k�ra umin,Lotus buk hnuoiah a bok a,R=(Tl�ngha'n a bu ding an insuo a,A v�l chu ram sahai tuolchaina a nih.b<=(Ka thilsiemhai lai khom hin,A mak chungchuong v� a nih,Sienkhom kei chun ka ngam thei.U;#(A r�hai chu d�r tluon ang a na,A kef�hai khom th�r tluon ang a nih.O:(A mei chu sidar thing ang el a na,A mal th�hai chu an inphan tuk a.M9(A kawng th� hang hr�tzie le A ph�ng tihrol mukzie hi en rawh.Z8-(Nangma ang boka ka siem,"Behemotn hi en hman ta,Bawng anga hlohna ring mi a nih.j7M(Chu pha chun i kut chang tiengin,Nang le nang i'n sanhim thei ti,Keima ngeiin hre t�ng ka tih.N6( An r�ngin pilvutah ph�m la,Thl�n s�ngah an hm�i tuom rawh.n5U( Mel rum tawl la, suktlawm la,Mi rilohai chu an ng�rhmuna inthokin,Phet thla la, sir sop neng rawh.W4'( I lungsen sip liem chu hr�k thla la,Chapo taphot en la, suktlawm tawl rawh.b3=( Chuong an leh insukropui la,Inzaumna le lalnaa inthuomin,Mawi takin hang inchei raw leh.O2( Pathien b�n ang b�n i nei maw?A rawl angin i'n r�m ve thei maw?k1O("Ka thur�lhai sukmuolphoin,Nangma thiem chang theina dingin,Thiem naw i mi'n changtir ding maw?W0'("Pasal takin ins�r� la,Thu indon ka ti che a,Chu chu i mi don ding a nih.Q/(LALPA chun thawngaleivira inthokin hieng ang hin Joba chu a hung don a:|.q(Voi khat ka hril taa chuh, Donna hrim ka hmu naw a,A nih, voi hni zet a ni ta lem,Ieng khom hril sap ta naw ning.">-w(Iengtin am don ka ti che a?Ka b�u ka hup el a nih. N,(Joba chun LALPA chu a don a:"Ngai ta, kei tl�ktl�ina nei lo hin,F+("Mawsiet ding zongtu chun,Iengkimthawthei a la cho pei a ni?/* [(ALPA chun Joba kuomah a hril zom pei a:I) 'Thisenin a t�hai chu a chawm a,Saruong umna photah a um hlak.Y(+'Chutaka inthokin f�k ding,Zongin a melkai hlak a,Hla tak tak khom a hmu thei.b'='Rawl khoah ch�ngin a riek a,Lungtolawt kak k�rhai chu,A ta di'n kulpui nghet an nih.`&9'V�n s�nga l�ng muvanlai khi,I thup�k leia vuongin,Hmun s�ngah bu a sep a ni?L%'"Mute hi i varna leia thl� z�rin,Sim tieng panin a vuong a ni?+$O'Tawrawrawt ri a hriet chun,'Khai leh!' tiin hn�r a hnawt a,R�l hla taka inthokin,Indo rim a hriet thei a,Kawmandarhai kh�k ri leHawhawa an innor rihai chu.n#U'A kein hnuoi a th�i nasa zuol a,Tawtawrawt ri a hriet pha chun,A ng�r tok tok thei ta ngai nawh.P"'A chunga thal bawm an ri rok rok a,Fei le thal a hung tle zuoi zuoi a.H! 'A ti naw a, a z�m bok naw a,Kawlhn�m lakah a'n t�m nawh.c ?'A kein hnuoi a hang th�i a,A th� a hung inza zok zok a,Indona hmason dingin a suok a,r]'Kh�u anga inchawm thei dingin,Nangin hr�tna thahrui i p�k a ni?A hn�r hnawt ri tiumzie d�m hi?L'"Sakor hr�tna hi i p�k a ni?A r�ng hmul hi nangma chei a ni?T!'Tl�n dinga thla a phar ruok chun,Sakor le a chungchuonghai a tham nawh. O'Pathienin varna tlasamin a siem a,Hriet thiemna a p�k ve naw leiin.'A t�hai chu a t� naw ang topin,Indoi d�r loin a soisak a,A'n rim thlawn ding le ding naw,Ieng khom a ngaituo ve nawh,W''Miin hung sir koi an ta,Ram sain chil koi an tih,Ti hrim hrim a ngaituo nawh.0['Hnuoiah a'n tui a,Pilvutin a vur lum a, ' "Ostrikm thla z�p ri chu,Ieng angin hlimum sien khom,K�nghl�i thla ch�ng le hmul leh,Hang tekhi thei ch� a ni nawh. \1' I buphalhai hung la khawma,Hrizawla thak khawm dingin,I d�nde thei ding am a ni?G' A th� a hr�t ti lei ringotin,Ringsanah i hmang thei ding?A}' Changkuongah langkawn b�tin,I ta dingin lo a kei ding?I ' "Ramsiel i v�i ngam thei ding?I ran b�kah a riek nuom ding?I 'A tlatna chu tl�ngpui dung a na,Hna hring taphot a zong hlak.N'Khawpui ri sie a ngai thei naw a,Khaltu kh�k ri a hriet ngai nawh.P'A tlatna di'n ram ruok ka p�k a,S� tamna ruomah ka'n ch�ngtir a.[/'Tuin am ram sabengtung hi,An insuo zal�n a na?A thlungna hruol tu'n am a s�t? 'An t�hai chu ram palail�ngah,Hr�t takin an hung seilien a,An puihai m�ksanin an fe dar a, An hung k�r nawk ta ngai nawh.6g'An bok a, t� an nei a,An nauha s� a re a.K 'Thla ieng z�t am an p�i i tiem am?T� an nei hun i hriet am?X  +'"Tl�nga sak�lhai int�t hun i hriet am?Zukpuiin t� a nei lai i hmu ta'm? &)Va�kte ruol phingt�m inv�kin,Pathien koa an inchiek lai khan,Tuin am an puihai kuomah,An f�k ding a p�k tawl a na?f E&(An p�ka an bok lai leh�mbuka s� ding an inch�n laiin,I enkol thei tawl ding am a ni?L &'Keipui ta dinga f�k zongp�kin,Sakeibaknei phingt�m chawmin, N&&Ieng leiin am pilvut hi inhlomin,Pil tlanghai hi an inmat thei a na?X)&%Tu am s�m tiem thei dinga varna nei?Tu am v�n tuib�l tong baw thei ding?1]&$Tuin am lungvar le hrietthiemna a p�k?[/&#T�k chu a tl�kna dingah i tir thei ding?'Hi taka hin kan um' an hung ti ding?T!&""S�m khi hang kh�k khum rak la,Ruopui v�nawn i ko thl�k thei ding?fE&!V�nv�l inop d�n i hrieta maw?An invong d�nhai chu hnuoiah,I hmang ve thei di'm a ni?& Arasi bawrhai khi an hun bi takah,Hung inlang dingin thuoi thei i ti?Z�ngkhuo khi a te hruoihai leh,I hung thuoi thei ding am a ni?P&"Siruk khi i khit khawm thei am?Sizucho intlar khi i phel dar thei am?K&Tui khom lung angin a chang a,Tuipui inth�k chunghai an inkhal.w&Tu s�la inthokin am,V�r khal a hung suok a na?V�na inthoka zil hung tla hi,Tuin am a hring thl�k n�ng a ta?B~&"Ruo hin pa a nei am a ni?Daidaw hi tuin am a hring a na?_}7&Hlobet hring intotir dingin,Ram se tawl le r�usan hmunhai,Tuin am a sukhnawng a na?F|&Tu ch�ng nawna thlal�r ramah,Tuin am ruo a'n s�rtir a?p{Y&"Ruopui v�nawn s�r thl�kna di'n,Tuin am kor ruom a cho a?T�k tl�kna ding lam tuin am a siem?Nz&Var suokna lampui khaw la'm a na?Sak thli hung suokna hmun khom teh?Ry&Buoi huna dinga ka sie khawl leIndo le inbei huna dinga ka kh�k a nih.Rx&"V�r siekhawmnaah i l�t ta hlak am?Riel siekhawmna i hmu ta hlak am?Dw&Hre ngei i tih, i pieng ta si a,I kum khom a tam ve ta hi!Fv&An umna hmunah thuoi thei i ti?An in lampui i hriet am a ni?Pu&"Var ch�ngna in lampui i hriet am?Thim hi khaw laia ch�ng am a na?St&Hnuoi lienzie i ngaituo ta hlak am?Hienghai hi i hriet chun mi hril rawh.Vs%&Th�na kotkh�r an inentir ta che?Th�na hlim kotkh�r i hmu ta hlak am?Er&"Tuipui hn�rhai chu sirin,Lipui rilhai i fang ta hlak am?Rq&Mi rilohai chu var p�k an ni naw a,B�n an phar a, suktliekin a um a.p&Pilpok chunga suoi nam angin,Hnuoi chu a hung inlang chieng a,Silf�n rong hrang hranga chei angin,A hm�lhmang a hung inlang hlak.ioK& Hnuoi ph�k chu a kiah man a,Mi rilohai chu thin thla dingin,Thu i p�k ta hlak hrim hrim am?qn[& "Z�ng tieng nisa hung suok ding le Khawf�ng khom hung chat dingin,Thu i p�k ta hlak hrim hrim am?m5& 'Hi chen hi hung ch�m thei i ta,Hi b�k hi chu phal ni naw nih,I tui fawn s�nghai khomin,Hi chen chauh hi an ch�m thei'Tiin ka hril a ni kha.Il & A ch�m chin dinghai ka ruot a,A dangna le kh�rna ding khom;Mk& S�m chu a silf�n dingin ka siem a,Thim sa takin ka tuom khum a;Uj#&"A s�la inthoka tuipui a t� lai khan,Tuin am kot a lo kh�r khum a na?kiO&Z�ng arasihaiin z�i hla rem a,V�ntirkohail hlima an kh�k lai khan,Nang khawlai am i um a?Uh#&A thut chu khaw lai am a'n nghat a?A kil thut lung chu tuin am a ph�m a? Kg&Tuin am a lienzie a'n khi a?Tuin am a'n kh�na hrui a kei zam a?af;&"Hnuoi thut ka ph�m lai khan,Nang khaw lai am i um a?I hriet thiem chun mi hril rawh.^e5&Pasal takin dier kei s�ng la,Thu indon ka ti che a,Chu chu i mi s�ng ding a nih.Pd&"Tu am a na hrietna nei si loa,Ka thurawnhai thu ni loa s�lkaltu hi?_c 9&Chu zoa chun LALPAN Joba chu thawngaleivira inthokin a hung don a. Hieng hin a hril a:Rb%Chuleiin, mihaiin ama an inza a,Var intihai chu ienga khom a ngai nawh."a%Iengkimthawthei chuEi hriet suok ruol a ni nawh.Thilthawtheina le indiknaah a ropui a,Felnaah a hnienghn�r a,Mi a n�ksawr ve nawh.l`Q%Pathien chu hmar tienga inthokin,Rangkachaka inthuomin a hung a,Mawina le ropuinain a tuom v�l. R_%Thliin v�n a m�t f�i hnungin,Nisa var khi tu am en zing ngam ding?U^#%Keiin hril ka tih ka ti ding am a ni?Mani insukbohmang ch�k tu'm an um a?b]=%"A kuoma hril ding i ti chu hril raw leh,Ei inthim �m leiin ei hril thiem naw a ni hi.m\S%V�n chu darthlalang inling anga,Var a'n elkhaltir lei a ni khah.Chuong ang chun i thaw thei ding?\[1%Sim thli hr�ng loa khuo inup chur lai,I zakuo tuom chin an thlan hlup hlup khan,WZ'%Hrietna famkim neitu thilthaw mak, S�m a'n k�ngtir d�nhai i hriet ta'm?[Y/%Tu hin Pathienin s�m a thunun d�nhai,Kawl a'n leptir d�nhai i hriet ta maw?XX)%"Joba, ka thu hi ng�ithlain to la,Pathien thilthaw makhai hi ng�ituo rawh.qW[% S�m hmangin thenkhat a hrem a,A hmangaina le ditsakna inentirin,Hnuoi chungah ruo a'n s�rtir bok a.nVU% Ama thuin s�m an inziel tup tup a,Mihriem ch�ngna hnuoi hmun tinah,A ti taphothai chu an thaw a.OU% S�m chu tui h� a'n p�itir a,S�ma chun kawlphe a'n z�mtir a,PT% Pathien thuokin v�r a sukkhal a,Tui cham duoi elhai chu an inkhal a.NS% A kuoa inthokin thlipui a hung inthok a,Thli chun dei a hung phur a.FR%Ram sahan an rieb�k an pan a,An bu zawlah an intom zing a.VQ%%Chu huna chun mi tin sin a'n chawltir a,A thilthawtheizie an hrietna dingin.]P3%V�r kuomah, "Hnuoiah tla rawh" a ta,Ruo kuomah "S�r chur chur rawh" a ti bok a,RO%Pathien rawl r� chu a mak a,Ei hriet ph�k lo thil ropui a thaw hlak.Ny%Chu zoah a hung inr�m a,A rawl ropui chun a nghor v�l a,A rawl thangkhawkna hmunah,Kawl an ph�ttir zur zur hlak.IM %V�n hnuoi kipah a tir suok a,Kawl kil chen a phe zuoi zuoi a.QL%Pathien rawl ri chu ng�ithla ta u, A b�usuok th�m dur dur el chu!GK %"Hi lei hin ka lung a chawmchawrok a,A'n phu zok zok el a nih.nJU$!V�n inr�min a chungch�ng a hril a,Ranhai chenin thlipui hung chu,An lo puong lawk hlak a nih. PI$ A kutin kawlph� chu a chel a,A tum tak fu dingin a d�ng suok hlak.IH $Chuong ang chun hnamhai a op a,F�k ding tam tak a p�k hlak.RG$En ta, kawl a'n leptir d�n d�m hi,Tuifinriet mong khom a el ph�k..~Fu$S�m a'n z�m dartir d�n d�m le,V�n a'n r�mtir dur dur d�n d�m hi,Mihriem hriet ph�k ruol a ni nawh.ME$V�nin ruo chu a'n s�rtir a,Mihriem chungah a s�r chur chur a.WD'$"Tui mal far tin chu a h�p tung a,Tui hua thlit f�min ruo a'n changtir a,dCA$Pathien hang ropuizie hi,Ei va hriet ph�k naw de aw!A kum z�t sui suok ruol a ni nawh.FB$Mi tinin chu chu an hmu a,Hla taka inthokin an thl�r hlak.NA$Mihaiin z�ia an chawimawi hlak,A sinthaw ropui chu chawimawi rawh.Q@$Tuin am a lampui ding r�lp�kin,'I thaw indik nawh,' a ti thei ding?S?$"Pathien chu a hr�tnan a'n chawis�ng a,Ama ang zirtirtu tu'm an um a?p>Y$Suola tlu lo dingin fimkhur rawh,Khawlona nuna i tl�k l�t leiin,Pathienin tuorna a hung tir a nih.K=$Z�n hun ngh�khla naw rawh,Mihai l�k hmanga an um hun a nih.J< $I hausakna le theina po poin,Mangangna lakah a hum ding che maw?s;_$Lungsenna chun deusawna tieng,Zawr thlu lo ding ch�in fimkhur la,Thamna tamin kei p�t naw raw se che.:w$Tu ruok hin chu mi rilohai chana tl�,Ror�l p�kna chu i chungah a tla a,Ror�lna indikin a khit ta ch� a nih.}9s$"Sietna b�ua inthoka zawr suokin,Hmun thawveng le zal�nah a sie che a,F�k tha thain i dawk�n a v�r sip a.d8A$Tuorhai ruok chu tuornaa inthokin,Ama chun a san suok a,Tuorna chun an n� a sukvar hlak.F7$Tempul nawchizora inhmang ralin,An v�nglai hunah an thi a.6+$ "Lungrila Pathien hre lo mihai chun,Lungsenna an khawl khawm hlak a,Khaidieta thlung an ni ch�ng khomin,Thangpuina hniin an kh�k ngai nawh.p5Y$ An ng�ithl�k nuom naw ruok chun,Kawlhn�ma sukbohmangin um an ta,Hrietna tlasamin th�ng an tih.k4O$ A thu awia a rong an bawl chun,Hm�ing�l takin nun hmang an ta,An dam s�ngin lungawi an tih.Q3$ A zilna thu a'n ng�ithl�ktir a,An suol sim dingin thu a p�k hlak.A2}$ Chapo taka an bawsiet leiaTuor an nizie thu a hril hlak.D1$Nisienkhom kolhai bun a,N�ksawrna hruia khit an ni chun,_07$Mi felhai a enk�i zing a,Lalthungphaah a'n thungtir a,Kumkhuoin a chawis�ng hlak.Q/$Mi rilohai a hl� ngai naw a,Tuorhai indik takin ro a r�lp�k hlak.m.S$"Pathien hi thilthawthei tak a na,Tu khom a hmusit el naw a,Hrietthiemnaa hr�t khawkh�ng a nih.P-$Thu kh�l ka hril nawh ti ring rawh,Hrietnaa famkim i bulah ka um hi.],3$Ka hrietna hi hla taka inthoka ka dong a na,Ror�lna chu mi Siemtu kutah ka sie a.^+5$"Mi la hang dawthei met la,Pathien aiawa hril ding ka hauzie,Hang inentir ka ti che.$* E$Elihu chun a hril zom pei a:P)#Joban thu hmang lo a s�k suok a,Inv�t angin a tong a tong a ni hi.O(#Lungsena a hrem el naw lei le R�tlona chu a poisa el naw lei sekin,q'[#Ama chu hmu loa inhril sia,I chungthu r�l dinga i ngh�k si chu,A va ng�isak naw zuol awm che de! f&E# Samphuol mei meia an kona chu,Pathienin a ng�isak naw a,Iengkimthawtheiin a bengkhon nawh.H% # An ko khomin a don tawl nawh,Mi rilohai lungril chapona leiin.}$s# Hnuoil�nghai n�ka mi zirtir rawntu,Chungl�nghai n�ka vara mi siemtu chu?'Tiin an indon ngai hrim hrim nawh._#7# Nisienlakhom mi tu khomin,'Khaw la'm mi Siemtu a um,Z�na khom hlahai mi'n saktirtu,X")# "N�ksawrna hnuoia inr�mhai chun,Mi hr�thai kuta inthoka san an ng�n a.Y!+#I r�tlona chun nang ang mihriem a tawk a,I felna chun mi danghai a tawk thei.V %#I fel kha Aman a hlawkpui duok a ni?Ieng am p�k ve thei i nei hrim hrim a?X)#I suol khan Ama a tawk buoi ph�k maw?I bawsiet teu khan iem Ama a tawk buoi?R#V�n tieng d�k la, hang en ta,I chung daia s�mhai khi thl�r rawh.J #"Nang le i kuoma um i ruolhai hi,Keiin hang don tawl ka ti cheu.q[#Iem ka fel chu ka hlawkpui a?Thil suol lo thaw naw d�m ni lang,Iem ka ta din a tha chuong a?' i ti a.M#" 'Pathien hmaah ka fel a nih' i ti hi,Thil indikah i ngai am a ni?$ E#Elihu chun a hril zom pei a:y"%A suol b�kah a hel sa bok a;Ei mithmua ngei hmusit takin,Pathien chu kut a ben khum a,A hr�ng khum nghek a ni hi."N"$Mi rilo anga Joba a tong el hi,Fie f�i vong ni sien ka va ti ngei!b="#'Joba hi ieng chinch�ng hre loaNuoma tong mei mei a na,A thuah varna a kop nawh' tiin.N"""Thil hre mihai le mi varhai,Ka thu ng�ituhan hieng hin an hril a:-S"!I sim nuom tlat si naw chun,I hn�na ang charin ror�lna chu,Pathienin a h�m ding am a ni?Kei ni loin i thua innghat a nih.Chuleiin, i hriet chu hril raw leh. ~u" Ka hmu lo chu mi zirt�r la,Ka lo suksuol a ni khomin,Thaw nawk ta ngai naw ningah'Tiin lo hril ni tah ang sien la,fE""Miin hieng hin Pathien kuomah,'Thil suol ka lo thaw taa chu,Poi tawk nawk ta ngai naw ning;Z-"Pathien hre lo mihai ror�l a khap hlak,Mipui awktu ch�ng an ni nawna dingin.ta"Ama chu to sien tu am dem thei ding?A hm�l thup sien tu am hmu thei ding?Mi mal le hnam chunga um a nih.V%"A na tlung khopin retheihai an suktap a,Rimsihai tap ri chu a lo hriet si a.A}"Ama chu p�t hmangsan a,A d�nhai an poisak naw leiin.B"Mihai hmu ngeiah anni chu,An r�tlona leiin a hrem hlak,F "An thilthaw a'n chik vong a,Z�n k�rin a nuoi hmang hlak.L "Tu rawn loin mi hr�thai a suksiet a,Anni hmunah mi dang a sie a.N "Pathien hmaa ror�lnaa fe dingin,Tu khom hun a ruot lawkp�k nawh.I  "A laka mi suol inb�kna dingin,Thim s� taluo hrim a um nawh.O ""Mihriemhai lampui tin a en zing a,An kal p�n tin a hmu f�i vong.}s"Z�n khat mits�m tuokin an bo a,Tu kut thl�k khom ng�i d�r loin,Mi hr�thai chu l�k hmangin an um hlak.xi"Lal s�ngkuohai a ditsak b�k naw a,Rethei le hausahai a thlier b�k nawh,An r�ngin a kutsuok an ni si a.U#"Ama chu lalhai khom "Hmangna bo",Mi lienhai khom "Mi rilo ruol" titu a nih.U#"Thudik theidatun ro a r�l ding maw?Indik le Ropui chu i mawsiet ding maw?N""Hrietthiemna i nei chun ng�ithla la, Ka hrilhai hi bengkhon rawh.L"Hringmihai hi thi ruol vong ei ta,Pilvutah k�r nawk vong ei tih.uc"A thlarau a kuom tieng ko k�r a,A thuok a kuom tieng l�k k�r nawk hi,A thil tum lo ni tah sienla chu,W'" Hnuoi enkoltu dingin tu'n am a ruot a?Khawvel pumpui hi tu'n am a'n koltir a?r]" Pathienin suol a thaw ngai naw a,Iengkimthawtheiin a r�l suol ngai nawhTi tluka thudik dang a um nawh.O" An thilthaw ang peiin mi a thung a,An um d�n ang peiin a thaw hlak.x~i" Nangni, lungvar neihai, ng�ithla ro,Pathienin suol a thaw teu nawh,Iengkimthawtheiin a r�l suol ngai nawh.H} " 'Pathien suklawm tum d�m hi,A hlawkna a um d�r nawh' a ta.K|"Thil suol thawtuhai a'n koppui a,Mi rilohai a'n thuruolpui bok a.?{y"D�usawna tui anga dawn mi,Joba ang hi tu am an um a?rz]"Ka'n dika chu kh�lhlipah a mi ng�i a,Poi ka tawk ve nawa chu,Dam ruol loin a thalin a mi sun' a tih.Qy""Joba chun, 'Poi ka tawk nawa chu,Pathienin thiem a mi'n changtir nawh.Zx-"Ei ta dinga thil indik hriet thei tum inla,Thil tha chu inch�k tl�ng ei tiu.Kw"Leiin thil inhnik a hriet angin,N� khomin thu a lo thlier hlak.Wv'""Nangni mi varhai, ka thu hi ng�ithla ro,Mi thiemhai, in na mi dawp�k ro.$u E"Elihu chun a hril zom pei a:Qt!!I nei naw chun to tokin ng�ithla la,Varna thu inch�ktir ka ti che."{so! Hril ding i nei a ni chun hril la,Thiem i chang ngei ka ditpui ch� leiin,I thuhai chu lo ng�ithl�ng ka tih.[r/!"Chuleiin Joba, hieng thil hi inchik la,Mi ng�ithla la, hril zom pei ka ti che.Jq !Thl�na liem ding sanhim a,Hringna vara a l�ng theina dingin.Up#!Hieng hi Pathienin mihriem chungah,Voi hni voi thum d�m chen a thaw hlak,ao;!Ka nun varah inl�ngtir dingin,Thl�na liem ding a mi san suok' Tiin hung hril a tih.rn]!Chuongchun, mihai kuomah hungin,'Suolin thil indik ka sukkhawhlo a,Sienkhom ka ph� anga mi thung loin,lmQ!A tongtaina Pathienin don a ta,Hlim takin lo lawm l�t a ta,Felna hmunah hl�ngk�i nawk a tih.Ll!Naupang anga a pang dawngin,Tleirawl angin hung intuoi thar a tih.ikK!A chungah ama chu z�ngaiin,'Thi loin insuo zal�n ta ro,A'n tlanna ding ka hmu tah' ti sien,ojW!"Mi chu a'n dikzie puongtu ding,V�ntirko s�ngkhat lai pakhat b�k,Hrilpuitu ding um chu ni sien,Hi !Thl�n ko tl�ng a hung hnai a,Thina palaihai umna hmun chu.Nh!A taksa a hung z�r tiel tiel a,A r� kh�t chauh a hung ni ta a.Ig !Bu d�na hrim hrim a nei naw a,Bu inhnikin a luok a suksuok a.Df!A khumah natnain a thunun a,Chawl loin a ruha'n an chip a.Me!Thl�na a liem ding chel k�r a,Kawlhn�ma a boral nawna dingin.Fd!A thil suol thaw inlaml�ttir a,Chapona lakah v�ng him a,Wc'!A na bulah a biekr�k a,Tium tlung dinghai hrillawkin,A sukthlab�r hlak a,Yb+!Khum laizawlah z�nmu,Inhnik taka a tuo rem laiin, A z�n mangah a'n l�r a,haI!Miin man ph�k naw sien khom,Pathien chun kong hrang hrangin, Mihriem kuomah thu a hril hlak.J` ! 'Mihriem thu a donsak nawh' tiin,Ieng leia ama i'n tum am i na? x_i! "Sienkhom hi hi ka hril che,Hi thua hin i hril indik nawh,Thi thei mihriemhai n�kin,Pathien chu a ropui lem.K^! Ka keah kol a mi'n buntir a,Ka f�na taphot a sui dap' i ti kha.H] ! Sienkhom Pathienin suolah a mi ngai a,Hm�lma enin a mi en a,H\ ! 'Ka'n thieng a, poi ka tawk naw a,Bawsietna lakah ka fihl�m;N[!"Ka hrieta ng�i i hril takluo a,I thu hrilhai kha ka hriet chieng:>Zw!Huphurin mi ti naw la,Ka kut thl�k khom na naw nih.JY !Pathien hmaa chu nang ang boka,Pila inthoka l�k suok ka ni ve.JX !I mi don thei phot chun mi don la,Thang khaw la, mi hmason rawh.WW'!Mi siemtu chu Pathien Thlarau a na,Hringna mi petu chu Iengkimthawthei a nih.MV!Lungril ng�l takin hril ka ta,Ka hril ding hi thudik vong a nih. GU!Ka b�u ka phong ding a na,Ka hril ding ka lei hmawrah a um.PT !"Joba, tuhin ka thu hi ng�ithla la,Ka hril taphot hi inchik dap rawh.MS "Mi inp�k der thiem ka ni chun,Mi Siemtuin mi la hmang vak a tih.JR Tu khom thlei bik nei naw ning,Tu khom inp�k der bok naw ning.KQ Hril suokin insukthawl ka ta,Ka hm�r phongin don v�ng ka tih.FP A penga uoiin thar thun angin,Ka puok koi t�p a ni ta hi! KO Hril ding ka hau �m �m a,Ka s�ngrilah thlarauin a mi tur a;MN Kei khomin hril ding ka nei a,Ka hriethai hi ka hril ve ding a nih.ZM- Kei khomin to tokin ka ngh�k ding maw?Hril ding hre loin in ng�r inzum si a.NL "Tu hin don ngaina hrim hre loin,Hril ding cha d�rin in inthung a.SK Joba thu hin a mi la k�p ve naw a,In kal d�n ang hin don ve naw ning.jJM 'Eini khing ding chun a var taluo, Pathienin hril fie lem raw se'Tiin mi hril tum rok naw ro aw.qI[ Ngun takin ka ng�ithl�k ch�u a,Joba kal thla thei in um naw a,A thu let thla thei in um bok nawh.wHg In thuhai ka lo ng�ithl�k zing a,Hril ding inv�ia in inmai lai leIn thang d�nhai ka lo ch�k vong a.LG Chuleiin, mi ng�ithla ve unla,Ka hriet d�n hril v�ng ka tih.OF Upahai chauh an var chuong naw a,Thudik an man ph� chuong bok nawh.vEe Sienkhom, hriet thiem theina petu chu,Mihriem s�nga ch�ng hlak thlarau, Iengkimthawthei thuok chu a nih.WD' 'A chal chang deuin hril hai sien la,Upah�n varna thu zirtir raw se' ka ta.5Cc Chuongchun, Buz mi Barakel naupa Elihu chun a hril ve ta a:"Kei chu naupang, nangni chu upa in na,Chu lei tak chun ka'n t�m tlat a,Ka ngaid�n ka hril naw ch�u a nih.dBA Hieng mi pathumhai hin donna ding an hriet ta nawh ti a hmuin Elihu lung chu a sen zuol a.[A/ Anni chu a n�ka upa an ni si leiin Elihu chun hril ve loin a lo ins�m a nih. @} A ruolhai pathumin Joba chu thiem naw inchang sia a thu kal thl�k ngaina an hriet si naw lei chun a lung a sen bok a. ?# Pathien inthiem n�ka Joban ama a'n thiem tlat lei chun Barakel naupa Elihu, Buz mi, Rama s�ngkuoa mi chu a chungah a lung a sen hle a. V> ' Joba chun fel a'n ti tlat leiin a ruolhai pathum chun an don l�t ta naw a. |=q(Huit n�kin hling to lem sien la,Barli n�kin hlo intak to lem raw se."Chuong ang chun Joba chun thu a kh�r a.M<'Man pe loa a tharsuokhai fa a,A s�ntuhai ka suknuor a lo ni chun,W;'&"Ka ramin mi dit loa a tap kh�k a,Changkuong tin mitthli'n a sip a ni chun,J: %Ka kalchawi tin chu hril ka ta,Mi lien angin ama chu pan ka tih.I9 $Chu thu chu ka liengkoah put ka ta,Lallukhum angin khum ka tih.28]#(Aw, bengkhontu nei lang chu maw!Ka chungthu chu ka hril zo ta a,Iengkimthawthei chun mi don raw se;Ka khingpui chun a mi h�kna thu chu,Ziek ngeiin t�r lang raw se.o7W"Mipuihai ka ti dor dor lei le,Ka chipuihai hmusit ka'n lau leia,To toka tuol suok ngam lo ka ni chun, 4s~~~&}}G}|~{{v{zz]yyyHxxnx$wwNvvcuuttss9rrgqqqIppp3ooo;nnNmm1ll!kkk'jjuj'ii8hhMggqgfff=eee3dddccJbbbaa3``M__X^^^,]]h\\\[[$ZZ8YYY XX;WW+VV7UU8TTMSSNRR]QQQAPPJOOOkNN^MMeLLL+KKBJJVII=HHH GFFF^F EE(DD[CCeBB~AAA@@d??x?>>>!==6<);;W:::K:99+88~877z7.66-55q5144b4333 222K11w100f///)...W---Z,,r,++?+*u*)u(((X''b'&&%$$$H###""t"!!6 UEPut^|p:MaTaE6j` A 6 I L } =vJSd?7c:?Ama tituhai kuoma chun,LALPAN thur�k a hril hlak a,A thuthlung khom a'n hriettir hlak. K9 Thil tha tinr�ng chu ch�n a ta,A thlaha'n ram rochung an tih.[8/ LALPA ti mi chu tum a na?A lampui dinga a ruot chu,Ama ngei chun kawkhmung a tih.F7 LALPA, ka suolna tam sienkhom,I hming leiin mi ngaidam rawh.^65 LALPA thuthlung zawmtu ta di'n,LALPA lam tin chu hmangaina,Ringumna vonga sip a nih.?5y Mi mawlhai thutakah thuoiin,A lam indik a zirtir hlak.^45LALPA chu a tha indik a,Chu lei tak chun mi suolhai khom,A lampuihai a kawkhmu hlak.3wKa tleirawl lai suol le helna,Mi hre zuip�k zing ta naw la;I hmangaina le thatnain,Mi hre zing lem hlak rawh LALPA.D2Tien a'nthoka i z�ngaina,I hmangaina kha nghil naw rawh.`19Ka Sandamtu Pathien i na,Nangin thuoiin mi'n ch�ktir la,Ka ni tin beisei nang i nih.B0LALPA, i ditzawng mi hril la,I lampuihai mi kawkhmu rawh./{A nih, nangma ngh�ktuhai chu,Tu khom muolpho ngai naw ni hai;Verther taka phatsantu chu, Sukmuolphoin um ngei an tih.o.WAw ka Pathien, nang ka ring che.Ka muolpho el ding phal naw la,Hm�lma mi hn� b�n phal naw rawh.)- OAw LALPA, i tieng ka hung ngh�,Y,+ Tu am a na, Lal ropui chu?Iengkim LALPAs ngei chu a na,Ama chu Lal ropui a nih.h+I Ropuina Lal l�t theina din,Aw kotkh�rhai, inhong unla,Korkh�r hlunhai, inhong s�ng ro.c*?Tu am a na, Lal ropui chu?LALPA ropui le hr�t khawkh�ng,Hn�tu LALPA ngei chu a nih.j)MRopuina Lal l�t theina din,Aw kotkh�rhai, inhong s�ngin,Kotkh�r hlunhai, inhong lien ro.j(MJakob Pathien, chuong mihai chu,I hm�l dittu le zongtu che,Suon le p�rhai chu n�ng an tih.a';LALPA malsawmna dong a ta,A Sandamtu Pathien ngei chun,Thiem inchangtir ngei bok a tih.h&IKut fai le lungril thienghlim put,Mi lem bea k�n ve ngai lo,Kh�la inkh�m ngai lo mi chu:K%Lalpa tl�ngahr tu am lawn a,A hmun thienghlima ng�r ding chu?H$ Tuipui inth�k chungah remin,Tuipui tuongah chun a'n nghat a.a# =Leihnuoi le a s�nga umhai,Khawvel le a s�nga ch�nghai,A r�ngin Lalpa t� a nih.s"_ I thatna le hmangainan, Dam s�ng mi zui ngei a ta,LALPA inah inlawiin,A chun ch�ng kumkhuong ka tih.t!aKa hm�lmahai hm� ng�iah,Ruoi i mi buotsaip�k a, Ka luah hriek i n�l a,Ka no i sung sip zing bok. Th�na hlim ruom hraw lang khom,Thil tha lo hrim ti naw ning,Nang ka kuomah i um a,I hmol le i funghrol chun,An mi sukthlamuong si a.taTui cham d�l kamah thuoiin,Ka hringnun a tuoi thar hlak.Felna lampuia hai chun,A hming leiin a mi thuoi.A}Hlo hn� hring dup hmuna hai,A mi'n chawl h�damtir a,V 'Mi v�ngtu berampup chu,Ka LALPA a ni leiin,Tlasam ngai hrim hrim naw ning.qwA mihai a san suok d�n hi,Thang la thar peihai kuoma khom,Hrilin la hung um pei a tih,A thawp�k tawl takzet si a.fEThangtharhan a rong bawl an ta,An thlahai lai khom LALPA thu,La hung hril zui pei bok an ta,3Hnuoi hausakna tl�ntu po po,A hmaa chun hung k�n an ta,Inchawm hring zo ve lohai lePilvuta k�r el dinghai khom,A hmaah la k�n vong an tih.oBLalna chu LALPA ta a na,Hnam tin chungah ro a r�l hlak.Hnuoi kil tinah LALPA hrein,A kuom tieng hung k�r nawk an ta,A hmaah hnam tinhai k�nin,Ama chu hung chawibiek an tih.c?Retheiha'n tlai takin fa sien,LALPA zongtuhan inp�k sien-An lungril dam kumkhuo raw se.{oPungkhawm ropuihai hmaa chun,Nangma inp�k ka ti che a,Nangma t�tuhai hmaa chun,Ka thutiemhai hlen bok ka tih.~uSird�na tuor a diriem nawh,Ama chu a tirdak bok nawh,A lakah a hm�l thup loin,Thangpui a ng�nin a ng�ithlak.`9LALPA tituhai, inp�k ro, Jakob thlahai, chawimawi seng ro!Israel thlahai, inz� ro.DUnauhai lai i hming hrilin,Pungkhawmnaah inp�k ka ch�.I Keipui b�u a'nthok mi hum la,Tump�ng ki zum a'nthok khomin.a;Kawlhn�m lakah mi hung san la,Aw ka hringna hlu tak el hi,Uichohai laka hin hum rawh.iKLALPA, nang chun mi'n hlat naw la,Aw ka Hr�tna, mi san dingin,Hung inthok inhmaw ta raw khai!A}Ka silf�nhai an insem a,Ka zakuo di'n thum an vawr ie.DR� kh�t ringot ka ni tah a,nDiriem takin an mi endong.e CUichohan an mi k�l tuou a,Mi suol honin mi'n huol velin,Ka kut le k� an sun chor chor. } sPil b�l koi h�r angin ka dangm,Inhilin a ch�r zo ta a,Ka dangah ka lei a kop a,Th�na vutah i mi'n buoltir.  Tui bun thl�k ang ka ni tah a,Ka r� le ch�ng a'n pelsol zo,Ka lungril hlak khuoihlu angin,Ka s�ngah a'n tui ral zo tah.H   Sakeibaknei hnukrawl angin,B�u sen huouin an mi'n ngur khum.M  Bawngchal huoiin an mi'n huol vel,Basan bawngchal kol tak hai chun;N Buoina a hn�i, mi'n hlat naw rawh, Santu tu dang khom ka nei nawh.   Ka hung pieng thl�ka inthokin,Nang chauh hi ka'n nghatna i na;Ka nu s�la inthok r�ng khan, Nang chauh hi ka Pathien i nih.\1 S�la inthok mi la suokin,Ka nu t�nga kan bei angin,I t�ngah i mi'n beitir a,~u"LALPAA innghat mi a na,Aman hung san suok raw se chu;Ami ditzawng hlak mi annawm,Hung san suok raw se chu!" an tih.BMi hmu photin an mi nuisaw,An lu thin a, mi'n sietkhumin:mSKei ruok chu chokchawnal ang chauh,Mihriem laia khom z�l tl�k lo,Mi biek rawp le endong ka nih.]3An ko che a, i san him a;Nangmaah chun an innghat a,Muolphoin i siem ngai naw khah.EKan pipuhan an ring che a, An ring lei che'n i san suok a, a;Nang chu Mi Thienghlim i na,I lalthungphaah i'n thung a,Israelhan an inp�k hlak che. _7S�nah ka ko che, ka Pathien,Sienkhom i mi don naw a,Z�nah ka to thei bok si nawh.}~ uKa Pathien, aw ka Pathien, Ieng dinga i mi zamsan am?Thangpui ngaia ka'n r�m lai hin, Ieng leia mi'n hlat am i na?q}[ LALPA, i hr�tna leiin,Nang chu chawi s�ngin um la,I thilthawtheina ropui,Inp�kin hla sak kan tih.<|s I thala i tin pha chun,Tukkhum sonin tl�n an tih.`{9 I lakah suol thaw tumin,Phierr�k ieng ang hai sien khom,An tum hlawtling naw ni hai.sz_ Hnuoi a'nthokin an thlahai,Sukchimitin um an ta, An t� le t�hai khom chu,Mihriem lai tiem naw ni hai.y I hung pha thuk inlingahAnni chu pei l�t i ta,I lungsenna chun LALPA,Anni chu lem zo a ta,Mei chun k�ng hmang tawl a tih.Zx-Hm�lmahai chu i kutin,An r�ngin dap suok i ta,Chang tiengin man khawm i tih.{woLal hin LALPA a ring a,A Chunghnungtak hmangaina,Chul ngai hrim hrim lo z�rin,Inhn�ng ngai hrim hrim naw nih.?vyChatuon malsawmna v�rin, I hm�lin i suklawm hlak. ouWHn�na i'n changtir z�rin,A hung ropui ta hle a;Ropuina le chawimawina,Tonlairang i'n khumtir si. >twHringna a hnih, i lo p�k,-Kumkhuoa damna nawknghal!Ws'Malsawmna tama hmuokin,Rangkachak hl�r hlaka siem, Lallukhum i'n khumtir a.Ar}A ditzawng i p�k pei a,A hn� phot i s�l ngai nawh.oq YI hr�tna leiin LALPA, Lal chu a hlim �m �m a,Hn�na i'n khumtir leiin,A va hang lawm nasa ngei![p/ Aw LALPA, lal hi hung san him ngei rawh!Kan ko pha che leh mi hung don ngei rawh.]o3Chuong mihai chu la tlu thal d�r an ta,Keini ruok chu thoin ng�r nghet kan tih.rn]Thenkhatin an tawlailir an ring a,Thenkhatin an sakor an ring a,Keini chun LALPA Pathien hming kan ring.*mMA hriek n�l chu LALPAN a hum ngei hlak,Ti hi tuhin chu ka hung hriet ve tah;A san suokna kut chang tieng ngei el chun,A v�n thienghlim a'nthokin a hung don.l}Hn�na i chang pha, lawmin kh�k kan ta,Pathien hmingin ei puonz�r khai kan tih.I hn� taphot LALPAN pe raw se che.Zk-I lungril ditzawnghai pe sien la che,I thil tumhai chu hung hm�ing�l raw se.Xj)I thil inhl�nin hriet zing hlaw sien la,I pumraw inthawi khom lo pom raw se.Yi+Hmun thienghlim a'nthok santu hung tirin,Zion a'nthok hung thangpui che raw se.Ph Lungzing niin LALPAN don sien che,Jakob Pathien hmingin hum che raw se.gwLALPA, ka Lungpui le Tlantu,Ka kam thu suok tinr�nghai leLungrila ka dawnkhawlhai chu,I hmaah pom tl�k ni raw se.f7 Chapona lakah mi v�ng la,Ka chungah thu inneitir naw.Chuongchun dem kai lo hung niin,Bawsietna nasa tak lakah,Hung fihl�m thei ve t�ng ka tih. ^e5 Sienkhom mani thaw suolhai chu,Tuin am inman suok a ta?Suol palna lakah mi hum rawh.Fd Chuong chu i siehlaw i kawk hmu,A zawmtu din lukhawng a tam. c  Rangkachak n�kin a hlu lem,A tha inhl�r tak n�k khomin.Khuoizu n�kin a thlum lem a,Khuoi thl�ra far thla n�k khomin.}bs LALPA t� chu a felfai a,A dai sawt hlak, kumtluong chenin.LALPA thusuok chu a'n dik a,Ar�ngin a fel indik hlak.|aqLalpa zirtirna a'n dik a,Lungrilah hlimna a p�k hlak.Lalpa thup�k a �ng mawi a,Lungril mithai a sunvar hlak.~`uLALPA d�n chu a famkim a,Thlarau hringna a sukhar hlak.LALPA thusuok chu a chieng a,Mi mawlhai khom a sukvar hlak.__7Sak kawlrawnah ni a suok a,Thlang kawlrawn panin a'n her a,A lumna hre lo an um nawh.d^APindan a'nthok inhmaw tak a,Moneitu a hung suok ang le,Ph�r taka mi hr�t tl�n angin, ]Sienkhom an rawlin hnuoi a fang,An th�in kawl kil a d�ng suok.Chung thangv�n s�nga khin puonin,Ni ta dingin a zarp�k a.F\Kam le thuin an hril naw a,An rawl hriet ding a um bok nawh.H[ S�nni tinin an puong suok a,Z�n tin a thiemzie an suklang;Z V�nhai khin Pathien ropuizie,Puongin an inhriettir hlak a,Boruok z�u tak khin a kutsuok, An tl�ng insampui hlak a nih.Y72A lal chu hn�na ropui,Ama chun a'n changtir a,A hmangaina chuoi lo chu,A hriek n�l Davida leA suon le p�rhai chungah,Kumkhuo'n inlangtir a tih.ZX-1Chuleiin, hnam tin lai hin,LALPA i hming chawimawiin,I'n p�kna hla sak ka tih. W 0Hm�lma laka mi humtu,Ka hm�lmahai chunga chun,Nangman i mi hl�ngk�i a,Mi nunrawnghai laka chunNangin i mi san suok tah.:Vo/Phuba lap�ktu Pathien,Ka hnuoia hnamhai sietu, tUa.LALPA chu a hring zing ie!Ka Lungpui chu inp�k ro!Ka Sandamtu Pathien chun,Chawimawina chu chang raw se.^T5-An lungril a z�m vong a,Kul a'nthok inthin pumin,An hung suok tah th�m th�m a.XS),Ka thu hrea zawm ngh�lin,Bokkhupin ram dang mihai, Ka hmaah an hung k�n a,oRW+Mihai lakah mi humin,Hnamhai luah i mi siem,Ka hriet ngai lo hnam chen khom,Ka khuo le tui an ni tah.sQ_*Thli l�n dar pilvut angin,Anni chu ka rawt nawi a,Kotthl�ra chirhak angin,Ka peihawn tawl tah a nih. ZP-)Santu koin an kh�k ch�l, Tu khom hlak an um si nawh;LALPA an ko, a don nawh.=Ou(Ka r�lhai i mi'n hnottir,Ka hm�lmahai ka tukdol.]N3'R�ldo hr�t di'n i mi'n thuom,Ka r�lhai ka ke bulah,I'n bokkhuptir tawl si a. BM&Ka vuok thluk tawl, an op song,Ka bulah an inthal phung. HL %Ka hm�lmahai ka hnot kh�l,Ka'n ram hma chun ka k�r nawh.?Ky$Ka kal p�n i suksei a,Ka sir a'n tl�u bok si nawh.vJe#Sandamna phawl mi pein,I kut chang tieng mi chelin,I'n ph� hnuoina lei chauin,Ropui ka hlaw ph� hlak si.JI "Ka kut r�l do a'n thiemtir,D�r thalngul ka kuoi k�r thei. tHa!Sazuk zaper anga hr�t, Zaper tha hr�t mi pein, Hmun s�ng l�rah him takin,A mi'n tlattir hlak si a.TG! Hr�tna thaa mi'n thuom a,Ka lampui suktluongtu chu,Pathien hi a ni si a.YF+LALPA naw Pathien tu am,Ei Pathien naw tu hrim am,Lungpui b�l tl�k an um a?[E/Pathien lampui a tha kim,LALPA thutiem a'n kh�l nawh,A b�ltu di'n phaw a nih.]D3I thang chun r�l n�r ka ta,Ka Pathien z�rin an kul,Lawn kaiin lap�k ka tih.qC[Aw LALPA, ka khawnvar hi,I mi sit chokp�k hlak a;a Pathien chun ka'n thimna,A mi sukvarp�k hlak si.?ByInngaitlawmhai i san a,Meng s�nghai i suktlawm hlak.@A{Thienghlim lakah i thienghlim,Mi kawi lakah i khir bok.8@kRingum lakah i ringum,Mi fel lakah i fel f�i,s?_Ka'n dikna ang ph� peiin,A mit hmuah poi ieng khom,Ka tawk ve ngai naw leiin,LALPAN lawmman a mi p�k.@>{A hmaa dem kai lo di'n,Suol lakah ka'n thier fihl�m. <=sKa hmaah a d�n ka sie,A thu ka bawsiet ngai nawh.\<1LALPA ditzawng ka vong a,Pathien inv�k hmangsanin,A kal zawng ka thaw ngai nawh.q;[Ka'n dikna ph�in lawmman,LALPAN a mi siemp�k a,Ka kut a f�i ang ph�in,Ama chun a mi r�l hlak.X:)Hmun thawvengahk a mi'n nghat,Ka chungah a lawm leiin,A mi san suok tah a nih.=9uSiet tuok lai mi bei sien khom,Mi santu LALPA a nih.a8;Hm�lma hr�t le dor�l hr�ng, Ka cho ruol lo kut a'nthok,A mi san suok tah a nih.U7#Chung a'nthok mi zuk banin,A kutin a mi chel a,Li a'nthok a mi l�k suok; 6+Aw LALPA, hn�r hn�t meua,I hang hrawk tawl takzet chun,Va tuonghai inlang rawtin,An hung kang zo ta vong a,Hnuoi thuthai khom a'n lang tah.a5;Thalin hm�lma a k�p dar,T�k a'n tl�ktir dum dum a,Hm�lma an tl�nse dur dur.I4  LALPAN v�n riel a'n r�mtir,Chunghnungtak rawl a thangkhawk.Z3- A hmaa var ropui chun,S�mhai chu a khaw tlang a,Riel le mei a s�r chur chur.@2{ Tuomtuah thim a hmang a,S�m tui pai a'n z�r khum a.a1; Cherub chunga chun chuongin,Thl� chu thla z�ra hmangin,Hr�t takin a hung vuong a.D0 V�n kei k�rin a hung tum,S�m dum chungah a ng�r a.c/?A hn�rah meikhu a suok,A b�uah k�ng hmang thei mei,Meichok a'n hlap suok puot puot.c.?Hnuoi inhn�ngin a'n thin a,Tl�ng thuthai chen a'n hn�ng a,A lungsen chok lei a nih.t-aLungzingin, LALPA ka ko,Pathien thangpui ka ng�n a,A tempul a'nthok a hriet,Ka rawl ri'n a n� a tlung.@,{Seol hruolin a mi v�t,Ka hmasuon chu th�na ch�ng.:+oTh�na hruiin a mi awk,Sietna tuiin a mi ch�m,<*sInp�k tl�k LALPA ka ko,Hm�lma lakah a mi hum. )LALPA chu ka suonglungpui,Ka kulpui, mi sanhimtu,Ka Pathien, ka lungpui b�l,Ka phaw le ka kulpui nghet,Mi humtu ki hr�uja nih;<( uAw LALPA, ka hmangai che,Nang chu ka hr�tna i nih.'Kei ruok chun felna leiin,I hm�l chu la hmung ka ta;Nangma angna chu neia,Ka thanghar hun ve pha chun,Lungawi takzet t�ng ka tih. & Aw LALPA, ka hringnun hi,Hi khawvel dam s�ng huna, Lawmman beiseihai lakah,Nangman hung san suok hr�m rawh.I ditsak mihai ruok chu,An ph�ngpui hr�i tlai zing la;An nauhai hnienghn�r hai sien,An suonhai ta ding chenin,Hausakna khawl khawm raw se. % Aw LALPA, nang hung tho la,Hmasonin suktlawm tawl la,Mi rilohai laka hin,I kawlhn�m chun mi humin,Ka hringna hung san suok rawh.X$) Sakeibaknei ang boka,Mi pot chen ve vong ch�kin,Keipui angin an mi'n ch�n.b#= Ka hnung an hung sui suok a,Tu hin an mi'n huol khum a,Mi th� thl�k d�n an melkai.<"s Lunginsietna an nei nawh,An b�u suok a chapo bok;Q! Mi rilo, mi beituhai,Ka v�la mi'n huol khumtu,Dor�l tium laka chun.\ 1I mit naul�ng ang elin,Nangin mi v�ng him tlat la,I thla hnuoiah mi thup rawh-taI hmangaina chul lo chu,Mak takin mi'n hmutir rawh,I chang tieng b�ltuhai chu,Hm�lma lakah i hum hlak.r]Aw LALPA, ka ko che hi,I mi don ding a'n leiin;Ka tieng i n� hung dawin,Ka hn�na hi ng�ithla rawh.?yI lampuiah kal chawiin,Ka sir khom a'n phet ngai nawh.\1Mihai thilthaw zui loin,I bau thu suok zawm lemin,Inpawngn�k ka ch�ng ve nawh.Z�na chen khom mi fiein,Ka lungril hi hung dap la,Mi enfie vong khom ni la,Ka suolna hmu naw ti nih-Ka hm�r inkhap suol naw nih.b=Ka thiemzie t�rlangna chu,Nangma a'nthok ngei ni sien,I mit ng�iin mi'n chieng rawh. yLALPA, ka'n dikzie hrein,Ka hn�na rawl lo ng�i t�m!Ka tongtaina ng�ithla rawh,Hm�r kh�lhlipa suok an nawh.gG Hringna lam i mi kawkhmu,I bulah lawmna a kim,I chang tieng chun inhoina,Chatuonin a um si a.zm Ka thlarau chu Seolah,M�ksan phal ngai nawng i ta,I Mi Thienghlim chun hmon hm�l,A hmu ding phal naw ti nih.yk Chuleiin ka lung lawmin,Ka thla a hlim �m �m bok,Ka taksa khom muong takin,Chawl h�dam thei t�ng a tih.wgIeng lai khomin ka hmaah, LALPA a um zing hlak a,Ka chang tieng a um leiin,Inhn�ng ngai hrim hrim naw ning.s_Rem iengkim mi ruotp�ktu, LALPA chu inp�k ka tih;Z�na chen khom lungrilah,h� a mi zirtir hlak si.T!Ram th� i mi rochung a,Ramr� i mi khangp�k a,Ka chan a ditum takzet.]3LALPA, ka ro chanpuol ding,Ka no ding i mi ruotp�k a,Ka chan khom i suknghet tah.!Pathien dang hnottuhai chu,An lungngaina pung a tih.An thisen inhl�n ang chu,Inhl�n ve ngai nawng ka ta,An pathien hming lam naw ning.;qHnuoia mithienghlimhai hi,An ropuiin ka lawm tawl.T!"Ka Lalpa chu nang i nih,Nang chauh ka ta di'n i tha"Tiin LALPA ka hril a.? {Aw Pathien, ka hung b�l che,Nangin mi lo humhim rawh.. UPung boin sum a'n p�ktir a,Poi tawk lohai suksietna din,Thamna a l�k ngai hrim hrim nawh.Chuong ang mihai chu ieng lai khom,Inhn�ng ngai hrim hrim naw ni hai.t aMi suolhai chu a endong a,LALPA tituhai a hlut a,A ta dinga poi khom ni sien, A thutiem chu a chel zing a,i KMi a dem ngai hrim hrim naw a,Tuolbawm poi a tawk ngai naw a,Ruolhai a hril siet ngai bok nawh.a ;Sois�l boa kal chawi hlaktu,Indik taka thil thaw hlaktu,Lungril taka thu dik hril mi.J  LALPA, tu'm i inah riek a,I tl�ng thienghlima ch�ng ding chu?1Israel sandamna chu, Zion a'nthok hung a ta,LALPAN a mihai ngirhmun,A sukhm�ing�l huna chun,Jakob thla Israelhai chu,An va hlim nasa awm ngei!veMi retheihai thil thaw lai,Thil rilo thaw chinghaiin,Chokbuoi tum hlak hai sien khom,An humtu Pathien a nih.r]Chuong anga khawsahai chu,Titnan ch�ngchil tawl a ta,Pathien ruok chu mi felhaiUm khawmnaah a um hlak.taKa mihai f�k ding po po,Fa zotu an nih ti hi,Hlemhl�han an hriet naw maw?LALPA hming an lam ngai nawh.xiNaw tieng an p�t hmang vong a,Hlemhl�nain an sip a,Thil tha thaw an um naw a,Pakhat b�k khom an um nawh.kOLALPA chun v�na inthok,Ama zongtu mi var hrim,An um am ti hmu tumin,Hringmihai a zuk thl�r a. Inv�thai chun lungrilin,"Pathien a um nawh" an tih.Hlemhl�i takin an che a,Thil tirdakum an thaw a,Thil tha thaw hrim an um nawh.8k LALPA chu inp�k ka tih,Ka chungah a tha si a.jM I hmangaina chul lo hi,Kei chu ka'n hn�mna a na,I sandamna chunga hin,Ka lungril a lawm a nih.}s "Ka tukdol d�r tah" tiin,Ka hm�lma uong pal a ta,Ka tlu hlauh chun ka r�lhai,Lawm s� chang pal rawi ka tih.v~e Aw LALPA, aw ka Pathien,Mi en la, mi hung don rawh,Varin ka mit hung khaw rawh,In hlum song pal rawi ka tih;u}c Ieng chen top am rimsi a,S�n-z�n lungril beidong a,Hm�lmahai lu ling khum a,Nangin i mi sie ding chu?|  Aw LALPA, ieng chen rau am,I mi thl�thlam ding a na?I mi theinghil song ding maw?Ka lakah ieng chen hiel am,I hm�l i thup ding a na?>{w Suol an lawmna taphotah,Mi suol an inv�k nuoi nuoi.Bz Hieng ruoltharhai laka hin,LALPA, mi v�ng kumkhuo rawh.Vy% Raw tuina khura tangka,Voi sari raw thieng angin.LALPA thutiem a tha hl�r. x "An n�ksawr rimsihai le Retheihai inr�m leiin,Tu'n kei hung inthok ka ta,Ngh�isatuhai lak a'nthok,Hum ka tih"LALPAN a tih.hewC "Bau thiemah hn� b�n ei ta,Ei hm�r hlak ei th� a na,Tu'm ei chunga l�ng?" an tih.Dv LALPAN an hm�r �t thla sien,An lei chapo tak khom chu;^u5 Kh�lin an inhl�m tuo a,An inp�k derna hm�r chun,Inhl�mna thu ngot an hril.qt ] Aw LALPA, mi thangpui rawh,Pathien ngaisak an bo zo;Hringmi zal�nghai lai hin,Mi ringum an bo zo tah!as; LALPA chu mi indik a na,Ror�lna dik a ng�ihlu a,Mi ng�lhan a hm�l hmung an tih. r Mi suolhai chungah mei le k�t,Hung ins�rtir chur chur a ta;Thli lum takin nuoi tawl a ta,Chu ng�i chu an chan ding a nih.vqe Mi fel le mi rilohai khom,LALPAN a en fie tawl vong a,Nunrawngna ngaina mihai chu,A thlarauin a theida hlak.p} A tempul thienghlimah LALPA,A v�n lalthungphaah a'n thung;Hringmihai a zuk thl�r zing a,A mitin a hmu fai vong tawl.doA Thil niphung a'n lumlet zo tah,gMi dikhan iem an law thei ding!"Ieng dinga in ti am a na? ny Mi suolhaiin thalngul an kuoi,A hruiah thal zum an inb�k,Thima inthoka k�p tumin,En rawh, mi ng�lhai an tin saw!pm [ LALPA �ngs�ng ka b�l ta hi."Vat� angin i tl�ng tieng khin,Vuong hmang ve dai el ta rawh khai!l Fahr�hai le neksawrhai chu,Hnuoi mihriemhai lai tu khomin,An hrawk thlab�r ta nawna di'n,Nangman sanin hung huol him rawh.k N�ksawrhai dit d�n chu LALPA, Nangin lo ngaithlap�k hr�m la,Anni tieng nghaa n� dawin,An lungril hung sukph�rp�k rawh._j7 LALPA chu kumkhaw Lal a na,A ram a'nthokin hnamhai chu,An la bohmang vong ding a nih.liQ Mi suolhai b�n suktliekp�k la,An suolhai a r� inlangin,Nangin hung phor suokp�k vong rawh.h3 Aw Pathien, nang chun i hmu a,Buoi mangang tuokhai i'n chik a,Thangpui d�n i ngaituo hlak.Tuorhai inhn�mna tak i nih,Fahr�hai santu i ni si. xgi Ieng leia mi rilohaiin, Pathien an deusaw am a na?"A maw mi'n phurtir teu naw nih",Ieng leia an ti lungril am?gfG LALPA, tho la, aw ka Pathien,I kut inlet khum hr�m raw khai!Santu nei lohai nghil naw rawh.eeC A lungrilin hieng hin a tih:"Pathienin a hriet f�k ta nawh;A hmai a hup, a hmu teu nawh."Ad} A manhai chu an op rop a,A hr�tna chun a sop hn� si.icK Keipui angin a'n ch�n r�k a,Santu nei lohai chu manin,A l�n s�ngah a hn�k l�t hlak.gbG Khawhnawmah mi a'n ch�n r�k a,A r�kin mi a p�l zing a,Poi tawk lohai chu a phil hlak.aw Tongsie le kh�l, inth�na hai,A b�uin a s�k suok zing a;A lei hnuoia chun suolnain,Buoina bupui chu a khuor a.j`M "Ieng khomin mi sukch�ng naw nih;Buoina ieng khom tuok ve loin,Hlim zing ka tih" a ti lungril._w A tum lam a hlawtling rop a,Chuleiin a uongthuong hle a;I d�n leh an inhnai naw a,A hm�lmahai a'n siet khum hlak.^w Mi rilo chu a chapo a,Pathien hrim a zong ngai naw a, A lungrilah Pathien ta din,Hmun hrim hrim a'n ken ve ngai nawh.g]G A lungril ch�k zawng uongpuiin,Du�m taka hlawkna hnotin,Pathien hnawlin tongsie a'n phur.f\E Mi rilo chun chapo takin,Hr�tnawhai chu s� ang p�lin,A ch�ng kam r�kah a'n awktir.][ 5 Aw LALPA, iengtizie hrim a,Ka beidong mangang nia hin,Hla takah i'n bi hmang dai am?aZ; LALPA, anni sukthlab�r la,Mihriem el an nizie thu hi,Hnam tin kuomah inhriettir rawh.nYU Aw LALPA, nang hung tho suok la,Mihriemin hn�na chang naw sien,Hnamhai chungah ro hung r�l rawh.NX Retheihai thlathlam zing naw nih,Tuorhai beisei thlawn song naw nih.gWG Mi rilohai chu Seole tieng,Pathien ngaisak lo hnamhai leh,An r�ngin k�r nawk diel an tih._V7 A ror�lah LALPA a'n puong,Mi rilohai chu anni kam,Ch�nga ngei chun an inawk hlak.U Hnamhai chu anni khur cho ngei,Tl�kholah chun an tla l�t a,An l�n ch�ng kam r�k ngeia chun,An k�hai an t�ng tah a nih. bT= Zion Naunud kotsuoa chun,Ka'n p�kna ch� chu puong darin,I sansuokna chu lawm ka tih.~Su Aw LALPA, mi lunginsiet la,Hm�lma kut ka tuor hi en ta!Th�na kho tl�nga inthokin,LALPA, nangin mi san suok la,gRG Thisen phuba la hlaktu chun,Ngaivenin a hriet zing tawl a,Tuorhai tap ri a'n nghil ngai nawh.{Qo Ziona thung LALPA ta din,Inp�kna hla chu sak unla,A thilthawhai chu inzawtin,Hnam tin kuomah chun puong dar ro.gPG I hming hretu ringsan i na,Nangma zongtu che chu, LALPA,I thl�thlam ngai hrim hrim si nawh.^O5 N�ksawrhai ta din LALPA chu,An kulpui b�lbul tak a na,Harsat huna kulbing a nih.aN; Felnan khawvel ro a r�l a,Indik le thlei bik nei loin,Mi tin chungah ro a r�l hlak.FM LALPA chu chatuon lal a na,Ror�lna thungpha a'n din nghet.Ly Kumkhawtluonga se song dingin,Hm�lmahai i sukbohmang a,An khawpuihai i sukram a, T� hriet hlaw hrim an um ta nawh.yKk Hnamhai chu zilin i kawk a,Mi suolhai i sukbohmang a,An hminghai chu kumkhuoa di'n,I th�i bopek tawl ta si a.ZJ- Ka thangna tieng i mi tan a,I lalthungphaa inthungin,Indik takin ka thu i r�l.@I{ Ka hm�lmahai chu tl�nsiein,I hmaah an insui hlum a,fHE Nangmaah lawmin hlim ka ta,Aw Chunghnungtak, i hming chawiin,Z�i hla remin inp�k ka che.]G 5 Ka lungril po poin LALPA,I kuomah lawmthu hril ka ta,I thilmak thawhai puong ka tih.>Fw Aw LALPA, nang kan Laltak,Hnuoi pumah i hming a mawi!HE Tuipuia ch�ng nga tinr�ng, Thilhring chi tinr�nghai leh.?DyBeram le bawng ruol po poRamsa le chungl�ng v�hai,OCI kut suok po po chungahLalin anni i siem a,An ke hnuoiah i sie vong:RBAngel hnuoi thetah siein,Ropuina le chawimawina,Tonlairang i'n tontir a.rA]Hringmi hi ieng am a na,I hriet fuk lop lop el ni?Hriem nauhai khom iem an na,I ngaisak �m �m el ni?d@AI kut suok thangv�n s�nga,Sorthla si�r i'n nghathai,Thl�ra ka dawnkhawl ch�ngin, ?Pom lai nautehai b�uah,I hr�tzie i'n puongtir hlak;I ch�ngnan kul nghet i'n din,Doa phuba la tumtu,m�lmahai tukdolna din.bX> +Aw LALPA, nang kan Laltak,I ropuinan v�n kh�min,Hnuoi pumah i hming a mawi!=yA felna leiin LALPA chu,Inp�kin lawmthu hril ka ta;LALPA Chunghnungtak hming ngei chu,Inp�kin lawm hla sak ka tih.h<IA buoina siem chun vaw l�tin,A nunrawngnan ama lu b�r,A hung d�ng l�t nawk hlak a nih.K;Tl�khol inth�k tak chotu chu,A khur choah chun tl�ng a ta, a:;Suolnain nau a'n paitirhai,Buoina naua vontuhai chun,Beidongna an hring suok ngei hlak.K9 Th�na hriemhrei a buotsai a,A thal chok thei khom a'n pei zing.g8G Tu khom sim nuom naw ta dingin,A kawlhn�m t�t ngei zing a ta,A thalngul kuoiin tin a tih.A7} Ror�ltu fel Pathien a na,Ni tin a lungsen a r� nawh.I6  Chung Pathien hi ka phaw a nih,Lungril ng�lhai a sandam hlak.5{ Felna Pathien, lungril hretu,Mi rilohai tawrotna hi,Nangman hung suktawpp�k vong la,Mi felhai chu hung suknghet rawh.4Mi tin ror�lp�ktu LALPA,Ka felna ph�in mi'n khi la,Aw Chunghnungtak, ka ringum phu'n,Ka chungthu hi mi r�lp�k rawh,l3QMipui pung khawmhan i v�lin,Inhuol tlim hmur hai sien la che,Chung a'nthokin ro hung r�l rawh.*2MLungsenin hung tho la, LALPA,Hm�lma lungsen int�rhai hi,Thoin mi zuk hrawkp�k t�m leh!Aw ka Pathien, nang hung tho la,An chungthu hi hung r�l ta rawh. 1Ka hm�lmahan mi hnot thl�rin,Mi hung hnot kh�m dai hai sien la,Hnuoiah ka hringna sir hm�tin,Pilvut lai mi sop ziel raw se.Y0+Keima le inrema um mi,Suola ka thungrul a ni chun,San boa hm�lma ka rok chun,E/LALPA Pathien, hieng hi thaw a,Ka kutin thil suol a tawk a,d.AKeipuiin a pot thl�r angin,Santu ding tu khom nei loin,Mi kei nawi vong pal rawi an tih.F- LALPA Pathien, ka hung b�l che,Mi hnottu lakah mi hum rawh;i,K Ka hm�lmahai chu inzakin,Maktiin chi-�i hl�ng an ta,Hm�i mawk takin k�r nghal an tih.B+ Ka hn�na LALPAN ng�ithlain,Ka tongtaina LALPAN a pom.b*=Nangni suol thawtu po po hai,Hla takah min kiengsan dai ro.Ka tap ri LALPAN a hriet tah.G)Lungngaiin ka mit a'n thim zo,Hm�lma leiin a ch�u zo tah.f(EKa'n r�mnain ka ch�u zo tah,Ka mitthliin ka khum laizawl,Z�n tin a far hu vong hlak a.h'IFam tah hre zing ch� an um nawh,Seolaa inthokin tu'n am,An inp�k hlak r�ng r�ng che a?d&ANgha k�rin mi hung san suok la,I hmangaina chuoi lo z�rin,LALPA nangin mi sanhim rawh.h%IKa thl� a beidong �m �m a,Ieng chen top am, ieng chen hiel am,I mi tosan ding chu LALPA?$Aw LALPA, z� mi ngaip�k rawh,Ch�uin ka ongrop a ni hi;Aw LALPA, mi hung sukdam rawh,Ka r� le ch�ng a na zo tah.E# Lungsenin mi zil naw, LALPA,Lungpuom lai mi thunun naw rawh.|"q A nih, LALPA, mi felhai chuMathei loin mal i sawm a,I ditsakna chun phaw angin,Anni chu �n huol v�l zing hlak.! Nangma b�ltu ruok chu him sien,Hlimna hla sak kumkhuo raw se.I humhimna thla z�r khum la,I hming dittuhai hlim an tih. 9 Aw Pathien, thiemnaw inchang la,An thil phier sietpui hai sien la,An bawsietna zozai lei hin,Anni chu pei suok dai tawl rawh,I lakah an hel tlat si a.+O An b�u thu suok mal khat t� khom,Ring tl�k hrim hrim a um naw a,An lungril sietna'n a sip a,An hnuk chu thl�n inhong a na,An lei inp�k dernan a'n khap.dALALPA, ka hm�lmahai leiin,I felnaah mi thuoi pei la,Ka tluonglam mi siem ng�lpek rawh.yI hmangaina chuoi lo z�rin,I inah hung inlawi ka ta;I tempul thienghlim tieng nghain,Inz� takin hung k�n ka tih.hIKh�l hril ch�nghai i sukram a,Thisen insuo le hl�mhmanghai,I tirdak zawng an nih, LALPA.hII hmaah mi uongthuong tu khom,An inlang ngam ngai d�r naw a,Thil suol thawhai i theid� si.GSuol lawm Pathien i ni naw a,Mi rilo leh i ch�ng thei nawh.nULALPA, z�ngk�r ka ko che a, Ka thil hn�hai ka'n tlun hlak a,Beisei takin ka ngh�k zing hlak.fEKa Laltak le aw ka Pathien,Thangpui ngaiin ka ko che a,Ka hn�na lo ng�ithla hr�m rawh.H LALPA, i n� mi dawp�kin,Kan r�m ri hi lo ng�ithla rawh.hINg�i ngamin z�nmu tuong ka ta,Nangma chauh hi i nih LALPA,Muongleia mi'n ch�ngtirtu chu.\1B� le uoiin an thar tam kum N�ka nasain ka lungril,Hlimnain i hung sung sip a.mS"Thil tha kan dong theina dingin,LALPA, i hm�l �ng mi'n hmu rawh"Tiin tam tak chun an hni hlak.?yInthawina indik inhl�nin,LALPA-ah ringna innghat ro.dAIn lungsen ch�ng suol pha naw ro,In khum laizawlah to zingin,In lungrilin indap hlak ro.|qPathien chun ama ta dingin,Ama ngaisak hlak mihai chu,A ser hrang hlak ti hi hre ro.Ka ko pha LALPAN a hriet hlak.Aw mihriemhai, ka'n zaumna,Ieng chen am in sukmuolpho ding?Thu teplo mei mei ngainain,Ieng chen top am kh�l in hnot ding? {Mi tantu, ka felna Pathien, Ka ko ch�in mi hung don la,Beidong hunah mi thawi dam la,Z�ngaiin ka hn�na ngai rawh.BSansuoktu chu LALPA a nih.I mihai mal hung sawm pei rawh. Aw LALPA, nang hung tho suok la,Aw ka Pathien, mi san suok rawh.Ka hm�lmahai kh�kah hem la,Mi rilohai h� vaw tlam rawh!Q S�r tina mi'n ch�ntu s�ng tam,Hm�lmahai chu ka t� d�r nawh.a ;LALPAN a mi huolhim leiin,Z�lin z�nmu ka'n tuo thei a,Harin ka tho nawk hlak a nih.d ARawl tawpa LALPA ka ko ch�ng,A tl�ng thienghlima inthokin,Ama chun a mi hung don hlak. wLalpa, nang chu ka v�l tina,Mi hliekh�tu phaw chu i na;Ropuina i mi'n khumtir a,Ka l� hi i chawis�ng hlak si.A}"Pathienin san teu naw ni che"Mi titu an va tam ngei de!F LALPA, ka hm�lma pung hr�tin,Mi dotu an va tam sawt ngei! +G~~~^}}},||_{{{BzzzhyyyDxx^wwQvv6u|u'tt ssprr{r0qqpp3ooBnniisihhfggfff*eexddcccJbbb!aa1`___^^q^ ]]\[[sZZfZ!YY^XXXW[VVVUUTTLTSS]RRRTR QQYPPPnP"OONN.MMM;LLLHLKK3JJJ#IIFHHHcHGG^GFF}FEEoE!DDCCCBBhAAN@@x??A>>w>== <C' Liem hmanga ka bo song hma hin,Hlim taka ka um theina di'n,I hm�l inthim mi'n hmutir naw.H= ' LALPA, ka tongtai ng�ithla la,Ka hn�na mi lo hrep�k la,Ka tap r� lo ng�ithla hr�m rawh.Ka pi le puhai ang bokin,Kei khuolzin hin ka hung b�l che,Sawtnawte ch�m ding ka ni hi.<' Mi suolhai zila thununin,An hausakna h�ngth�m angin,I'n f�k siettir zo hlak si a;Mihriem hi thuok ang chauh a nih. F;' I mi vuokna hruol la hmang la,I kut ka tuorna ka ch�u tah.E:' I mi'n tuortir a ni leiin,Ka to tok a, b�u ka phong nawh.a9;'Bawsietna lakah mi hum la,Mi inv�than nuizatb�ra,An mi siem ding phal lul naw rawh.D8'LALPA, tu am beisei ka ta? Ka beisei chu nang chauh i nih. 79'Suk le tunga lawn mihriem hi,Hlim thla ang mei mei chauh a nih;Iengma lo thil a buoipui a,A neitu ding hre si loin,Rosum tinr�ng a khawl khawm hlak.t6a'Ka dam s�ng hlak kutpha bok chauh,Nangma ta di'n ieng khom an nawh,Dam s�ng hi thuok chen chauh a nih.l5Q'LALPA, ka hringnun tawp hun ding,Hun ka la nei z�t mi hril la,Ka nun tawizie mi'n hriettir rawh.b4='Ka lungril hi a sah�l a,a dawnkhawl ch�ng a mi hlieu a,Ka bau ka phong el tah a nih.f3E'Sienkhom thu tha hril d�r lo a,Bau phong loa ka um hlak chun,Ka lungzingna a pung zuol si. 2 '"Ka lam hraw en fimkhur ka ta,Suol lakah lei v�ng thang ka ta,Mi rilohai an um s�ng chun,Ka hm�r khuop tlat ka tih" ka ta.@1{&Aw ka LALPA le Sandamtu,Mi san dingin hung inhmaw rawh.L0&Aw LALPA, mi thl�thlam naw la,Aw ka Pathien, mi'n hlat naw rawh.~/u&Anni rawi hi annawm suola, Ka thil tha thawhai thungrultu;Thil tha ka bawzui pei leiin,An mi theida �m �m a nih.t.a&San um loa mi theidatu,Ka r�lhai hi an hrohr�ng hle;Indik loa mi dotuhai,A tam khom an lo tam kher el.B-&Ka bawsietnahai ka'n puong a,Ka suol leiin poi ka ti hle.I, &Ka natnain a mi'n thla nawh,A tlu l�ng l�ng chauh ka ni hi.L+&Ka tl�k leia hm�lma diriem,Mi uongkhum ding phal lul naw rawh.M*&Nang chauh i nih ka ngh�k, LALPA,Mi don ngei rawh, LALPA Pathien,f)E&Mithi, ieng khom hre thei ta lo,Mi don dinga bau phong thei lo,Ang hlol el ka lo ni ta hih. ( & Kei hlak chu nas�t ang elin, Ieng khom ka hriet ve ngai naw a,ihriem tong thei lo ang elin,Ka bau ka phong ve ngai bok nawh."'=& Ka hringna la tumtuhai chun,Ka awkna dingin ch�ng an kam,Mi suknat tumtuhai khomin,Ka siet tuok ding thu ngot hrilin,S�nnithlakin an mi phier r�k.& & Ka p�n leiin ruol le paiin,Hnai khom an mi hnai nuom ta nawh;Ka khuo le v�nghai chen khomin,Hla takah an min kiengsan tah.c%?& Ka lungphu a chawmchawrok a,Th� nei loin ka zoi d�r a,Ka mithai khom a'n thim zo tah.G$& LALPA, ka lungkham i hriet vong,Ka beidong inthuok ri chenin.I# &Ka ch�u a, ka zoi letd�r a,Lungril sah�lin ka'n r�m ie.a";&Ka kawng bawr a sa vut vut a,Ka taksa bung tinr�ng hai hi,A damna lai hrim a um nawh.M!&Na tuorin ka k�n tlok tlok a,S�nnithl�k beidongin ka'n r�m.\ 1&Ka thilthaw indik naw leiin,Tirdakum khopin ka p�nna,A mi huoisuolp�k a ni hi.@{&Ka r�tlonan ka lu a b�k,Phur ruol loin a rik a nih. &I lungsen leiin ka pum hin,Dam ni r�ng r�ng a hmu ta nawh;Ka suol leiin ka r� le ch�ng,A sil na th�m th�m vong a nih.@{&I thal chun a mi sun tlang a,I kut ka chungah a tla hi.` ;&Aw LALPA, i lungsen pumin,Nangin mi zilhau ngai naw la,Lungpuom lai mi thunun naw rawh.hI%(LALPA chun a thangpui a,Aman a san suok tawl a,Ama chu an b�l leiin,Mi suol lakah a san him.fE%'Mi felhai sandamna chu,LALPA-a inthok a na,Ama chu harsat ni a, An b�lbul kul nghet a nih.@{%&Bawsetuhai ram an ta,Suon tieng z�k b�l bok an tih.{o%%Dem kai lohai ngaituo la,Mi ng�lhai nun bi chieng rawh;Inremna dittuhai chun,Suon le p�r an thl� ngei hlak.A}%$Ka sir nawk, a um ta nawh,Ka zong v�l, ka hmu ta nawh.A}%#Mi suol tawrot ka hmu a,Tuolto thing ang a'n buk hl�p.7g%"LALPA chu ngh�k zing hlak la,A lampui chu hraw hlak rawh.Chuongchun chawi s�ng a che a,Ram inrochungtir a che;Mi suolhai a s�t thl�k pha,Mit ngeiin la thl�r i tih.s_%!Sienkhom, mi rilo kutah,LALPAN a m�ksan ngai nawh;Ror�lnaah khom thiem naw,An inchangtir a phal nawh.@{% Mi rilo chun that tumin,Mi fel a'n ch�n r�k hlak a;a;%Lungrilah Pathien d�nhai,Ieng lai khom an vong tlat a,An sir khom a'n phet ngai nawh.@{%Mi felin thuvar an hril,An bau suok thu a'n l�i hlak.G%Mi felhan ram hluong an ta,Chu chun ch�ng kumkhuong an tih.&E%LALPAN indikna a lawm,A ta dinga ringumhai,A m�ksan ngai hrim hrim nawh.Chatuonin hum tawl a ta,Mi rilo thl�hai ruok chu,S�t thl�kin um vong an tih.D%Suol b�nin thil tha thaw la,Ram hi hluo kumkhuong i tih.v e%Thilp�kah an tik a tl�i, A thlawnin an inp�ktir,An suon le p�rhai khomin,Malsawmna an dong pei hlak.0 Y%Naupang ka ni lai a'nthok,Ka tar k�n hun chen khom hin,LALPAN mi fel a thl�thlam,Ka la hmu hrim hrim naw a,An nauhai kutdaw lai khom,Ka la hmu hrim hrim bok nawh.B %An sui ch�ng khom tlu naw nih,LALPAN a chel nghet si a.? y%LALPA ditzawng thawtu chu,A kalchawi a sukhr�t hlak,z m%LALPAN mal a sawmhai chun,Ram hi hluo'n rochung an ta;Tongsie a'n phurhai ruok chu,S�t thl�kin la um an tih.pY%Mi rilohan an p�k a, An rul nawk ta ngai naw a,Mi felhan tiktlai takin,A thlawnin an p�k lem hlak.!%Mi suol chu an bohmang a: Mit khap k�r loa ph�l mawi,Meia a z�m ral angin,LALPA hm�lmahai khom chu, Mei khu ang an z�m ral hlak.I %Hun khirah muolpho naw nih,T�m kum khom an hnienghn�r hlak.Z-%Dem kai ngai lo mihai chu,LALPAN a hriet kim vong a,Rochan nei kumkhuong an tih.T!%Mi suol thilthawna kut chu,Suktliekin la um a ta,LALPAN mi fel a tungding.U#%Mi suol hausakna n�kin,Mi fel thil nei tlawmte chu, A thain a hlu lem si.a;%Sienkhom an kawlhn�m ngei chun,Anni lung dawt tlang a ta,An thalhai tliek vong a tih.{o%Pasiehai sietna ding le,Mi ng�lhai sukhlumna di'n,Mi suolha'n kawlhn�m phawiin,An thalpui an kuoi k�r hlak.;q% LALPAN mi suol a nuizat,An tawp a hnai ti a hriet.F% Mi suolhan mi fel an phier,H� an rawt khum suot suot hlak;E~% Zain�mhan ram hluong an ta,Muong takin khaws�ng an tih.v}e% Sawt naw te chauh hnunga chun,Mi suolhai bohmang an ta,Anni chu zong zong la khom,Hmu zo tawl ta naw ti nih.^|5% Mi suol s�t thl�k n�ng an ta,LALPA beiseituhai chun,Ram hi la rochung an tih. ~{u%Lungsenna hi b�nsan la, Lungtur�k insuo sim rawh;Insuklunghn�r nuom naw rawh,Suol tieng chauh mi a thuoi hlak.z)%LALPA hmaah to zingin,Ama chu ngh�k fan fan rawh.Mi suol an hlawtling lei d�m,An suol phier an hlen lei d�m,I lung sukna d�r naw rawh.tya%I felzie z�ng n� angin,Hung invar suoktir a ta,I ng�rhmun indikzie khom,S�n chang angin var a tih.vxe%I um d�n ding lampui chu, LALPA-a chun innghat la,Ama chu ring nghet tlat la,Hieng hin thawp�k a ti che:=wu%LALPA-ah hlimin lawm la,I d�s�m p�ng a ti che.Vv%%LALPA ringa thaw thain,Hi rama hin khawsa la,A muong himna chu tl�n rawh. Du%Hlo angin vuoi vak an ta,Hn� hring ang r�m vak an tih.xt k%Thil suol thawtuhai leiin,I lung sukhn�r ngai naw la,Thil dik lo thawtuhai khom,Inhnarin th�k bok naw rawh.Is $ En ta, mi suol ruol an tlu saw,An inthal d�r, an tho ta nawh!hrI$ Chapohai mi sir sop ding le,Mi rilohai mi vai l�ng ding,Nangin phalp�k hrim hrim naw rawh.qy$ Nangma hretuhai chunga chun, I hmangaina thla z�r khum la, Lungrila mi ng�lhai chungah,I felna inlangtir pei rawh.Ep$ Nang chu hringna tuikhur i na,I varah hringna var kan dong.foE$I ina i hnienghn�rna chu,Tlai takin an hung tl�n hlak a,Lawmna fiertui i'n dawntir hlak. n$I hmangaina chuoi ngai lo chu,A hlutzie inkh� ruol an nawh!Mi lien mi ch�nhan i thla hnuoi,B�l dingin an hung pan hlak che.m{$I felna chu tl�ng ang lienin,I'n dikna lipui ang a'n th�k.Mihriem le ramsa tinr�nghai,Aw LALPA, i humhal hlak si.bl=$Aw LALPA, i hmangaina chun,V�nv�lhai khi a tong vong a,I ringumnan v�n dum a tong.k$A khum laizawla hai chen khom,Thil suol thaw ding a suongtuo a,Suol lampui hraw a tum tlat a,Suol theid�na hrim a nei nawh.Zj-$A bau thu suok a rilo a,Inhl�mna thuin a sip a,Thil tha le var a thaw ta nawh.bi=$A mitah a'n hmu mawi leiin,A suolna chu hmu thei lo leTheida ph�k ruol lo di'n a ngai.h $Mi rilo lungril s�nga chun,Bawsietnan a biekr�k hlak a; Pathien hang tina san ding r�ng,A mitin a hmu hrim hrim nawh.Ig #Chuongchun, i'n dikzie hril ka ta,S�nni tinin inp�k ka che. f #Ka thiem changna lawmtu ruok chu,Lawm le hlimin kh�k suok hai sien,"A siehlaw chan thatna dittu, LALPA ropui sien" ti raw se.ew#Ka chan siet mi diriemtu chu,Inzakin ch�-�i hai sien la;Mi uongkhumtu po po khomin,Muolphona puon sil raw hai se.cd?#"Ei duthusam a tlung tah ie,Ei tukdol zo d�r an tah hi"An mi ti ding phal lul naw rawh.Gc#I felnain thiem mi'n chang la,An mi diriem phal lul naw rawh.Gb#Tho la, mi san di'n inthok la,LALPA Pathien, mi dop�k rawh.daA#Chu chu LALPA, i hmu zing a,Chuleiin, tosan tawl naw la, LALPA, nangin mi'n hlat naw rawh.c`?#An b�u inza huoua phongin,"Eheu! Eheu! ei mit ngeiin,Ei hmu annawm!" ti'n an hril hlak.o_W#Inremna thu an hril ngai nawh,Thukh�la khuo le tui thahai,H�k siet d�n ngot an phan r�k hlak.y^k#Mi sukse tum hm�lmahai chun,Mi diriem ta naw raw hai se.San boa mi theidatuhan,Mit mi lir khum ta naw raw se.f]E#Pungkhawm ropui tak hmaa chun,Lawmthu hril ng�i ka ti che a,Mipui lai inp�k ka ti ch�.|\q#LALPA, ieng chen am anni hi,I en thei tawl zing ding a na?Ka hringna hi keipui angaSuos�mtu lakah san suok rawh.H[ #Z�p� nei loa mi nuisaw'n,H� an mi rawt khum suot suot a.)ZK#Anni ruok chu ka'n sui thl�k pha,Hlimin an inhawr khawm lem a, Mi bei hron di'n an pung khawm a;Hm�l hriet lo misuolhai chenin,Mi dem le suosam an ma nawh.Y#Ka hn�na don a ni naw pha,Ruol le paihai s�n ang el le,Mani nu ngei s�n ang hielin,Lungngaiin ka k�n tlok tlok hlak.jXM# Kei chun an damnaw ch�ng khomin, Saiip sila bu nghei hielin,K�n zingin ka tongtaip�k hlak.fWE# Ka thil tha thaw tahai po po,Suolin an mi thungrul vong a,Ka thl� a va'n v�i ngei de aw!HV # Hrepuitu der rawng tak an hung,Ka hriet lo thilah an mi s�l;KU# Ka lungrilin LALPA kuomah,"LALPA, nang ang tu'm an um a?An ngam lo mi hr�thai lakah,Mi retheihai i san suok a,Mi rimsi le pasiehai khomAn neihai rokp�ktu lakah,I hum bok a" ti thei ka tih. BT# Chuongchun, LALPA-ah lawm ka ta,A sandamnaah hlim ka tih.lSQ#Sietnan hung nang thut tawl sienla,An ch�ng kamah inawk hai sien,An tl�kpumah tla hlum raw se.hRI#A san boin ka'n awkna din,L�n ch�ng ar�kin an kam a,Ka tl�kna di'n tl�kp�m an cho.AQ}#Thimtham le lampui inn�lah,LALPA angelhan hnot raw se.KP#Thli l�n hmang bu s� ang elin,LALPA angelhan hawl hmang sien;~Ou#Mi that tumtuhai inzakin,Sukmuolphoin um hai sien la,Ka sietna ding phiertuhai chu,Chi-�iin tl�nsie hai sien la,N#Fei inlet a, kawlhn�m phawiin,Mi hnottuhai lo dang tlat la,"I sandamtu ka nih" tiin,Nangin ka thl� hi hung huol rawh.KM#I phaw chawi a, awmphaw h�kin,Mi thangpui din hung inthok rawh.;L s#LALPA, mi beituhai bei la,Mi dotuhai hi do ve rawh.dKA" LALPAN a siehlawhai a'n tlan,Ama b�ltuhai tu khomin,Thiem naw chang ta ngai naw ni hai.fJE"Mi suol chu suolin that a ta,Mi fel theidatu taphot chu, Thiem naw inchangtir n�ng an tih.JI "A r� le ch�nghai a v�ng a,Pakhat khom suktliek ni naw nih.GH"Mi fel chun buoina hau sienkhom,LALPAN a san suok pei hlak a.GG"LALPAN lungdonghai a hnai a, Beidong letd�rhai a san hlak. EF"Mi fel kona LALPAN a hriet,Buoina a'nthok a san suok hlak. mES"Thil suol thawtuhai laka chun, LALPA hm�l a'n t�r zing hlak a,Hnuoiah hriet zing ni naw ni hai.JD "LALPAN mi felhai a hmu zing, An ko pha a ng�ithl�k var hlak.FC"Suol nghatsanin thil tha thaw ro,Inremna zongin hnot pei ro.MB" Suol lakah a lei v�ng tha sien,A hm�rin kh�l hril naw raw se.GA" Tu khom mani nun thl�khla a,Ni tha hmua dam sawt nuom chun,K@" Ka nauhai, hungin ng�ithla ro,LALPA t� d�n hril ka ti cheu. ?" Sakeibaknei v�nglai khom hi,F�k ding tlasamin a ch�u thei;LALPA zongtu ruok chun thil tha,Ieng khom an tlasam ngai si nawh.h>I" Mi thienghlimhai, LALPA ti ro,Ama tituhai hrim hrim chun,Tl�ksam ieng khom an nei ngai nawh.a=;"LALPA hang thatzie �m �m hi,Intemin hang hre ve hrim t'um;Ama b�ltu chu a hamtha.><w"V�ntirkohan LALPA titu,An umngha a, an humhim hlak.];3"Hi mi rimsi hin a ko a,LALPA chun a lo ng�ithl�k a,Buoina lakah a san suok tah.o:W"Ama entuhai r�ng r�ng chu, An hm�l a hung �ng suok hlak a,Inzak hm�l hrim an put ngai nawh.@9{"LALPA ka zong, a mi lo don,Titna a'nthok a mi san suok.I8 "LALPA chu mi chawimawipuiin,A hming chu inp�k tl�ng ei tiu.B7"LALPA chu ka thla'n a suong a,Rimsihan hrein lawm raw se._6 9"LALPA chu inp�k rop ka ta,Ka b�uin ama inp�kna,Ieng lai khomin s�m zing a tih.b5=!I hmangaina chuoi ngai lo chu,LALPA, kan chungah um sien la,Kan beisei tak nang i ni si.B4!Amaah ei lungril a lawm,A hming thienghlim ei ring leiin.F3!Beisei takin LALPA ei ngh�k,Mi thangpuitu, ei phaw a nih. a2;!Th�na a'nthok san suok ding le,T�mpui laka indam dinga,Beiseina neihai chunga khom.r1]!Ama inzaa titu leA hmangaina chuoi thei ngai lo,Beiseituhai po po chungah,LALPA mit chu a fu zing hlak; 0!Sakor chu insanhimna di'n,Ringsan tl�k a ni tak tak nawh;Ieng anga hr�t khom ni sien la,A san him thei tak tak ngai nawh. /!Sipai nei rawn lei ringotin,Lal tu khom an him ngai naw a,Mi r�lhr�ng khom a hr�t leiin,A him thei chuong ngai bik bok nawh.I. !An r�nga lungril siemtu chun,An thilthawhai a hriet fai vong.>-w!A ch�ngna hmuna inthokin,Hnuoi mi po po a enkai a, F,! V�n a'nthok LALPAN a thl�r a,Mihriem po po a hmu vong a,^+5! LALPA chu Pathiena nei hnam,Rochungtua a thlanghai chu,Hnam hamtha an va ni ngei de!F*! LALPA remruot chu chatuon dai,A tum khom suon tin dai a nih.e)C! Hnamhai remruotna chu LALPAN Ieng khom loah a'n changtir a;Mihai thiltum khom a d�l hlak.G(! Thu a hril a, a hung um a,Thu a p�k a, a ng�r nghet hlak.['/!Hnuoi pumpuiin LALPA ti sien,Khawvela hnam po po haiin,Ama chu inz� raw hai se.H& !Tuipui tuihai a sung khawm a,Li inth�kah a s�k khawm hlak.]%3!V�nhai khi LALPA thua siem,Iengkim a de taphot el khi,A tong bau suoka um an nih.`$9!Indik le fel a ng�ina a,A hmangaina chuoi ngai lo chun,LALPAN hnuoi hi a sung sip a.B#!LALPA thu chu a'n dik tak a,A thaw taphot ring a um vong.D"!A kuomah hla thar sak unla,Thiem tak le hlim takin rem ro.J! !Tingtang leh LALPA inp�kin,Perkhuong hrui sawm nei leh rem ro.u  e!Mi indikhai, LALPA kuomahInp�kna hla hlimin sak ro;Mi ng�lhai ta din ama chu,Inp�k awm hrim a ni si a.} Aw mi felhai, LALPA-a chun,Lawm rop unla, hlim bok hlak ro;Lungril ng�l puttuhai po chun,Inring takin lawm hla sak ro.{ Mi rilohai tuor ding a s�;LALPA ringsantuhai ruok chu,A hmangaina chuoi ngai lo chun,Ieng lai khomin a huol vel hlak. Hriet thiemna nei lo sakor le Sabengtung ang ni ve naw rawh.Thunun dingin thirbar a ngai,Chuong naw chun, i thu zawm naw nih."I "Kal chawi d�n inch�ktir ka che,Rem ruotpuiin enkai ka che.dA Nang chu ka'n b�kr�kna i na, Buoina lakah mi humhimin,Sansuokna hla'n i mi'n awi hlak.'G Chuleiin, hmu thei i ni lai,Pathien ngaisak mi taphot chun,ongtaiin i hmaah k�n sien,Buoina tui a lien s�ng pha khom,Anni chu ch�m ph�k ngai naw nih.1 "Ka bawsiethai LALPA kuomah,Inpuong fai vong ka tih" ka ta;Ka suolnahai ip nei loin,I hmaah ka hung inpuong a,Chuongchun, ka suol i ng�idam tah.H S�n-z�na i kut rik tuorin,Th�l rum angin ka tawl zo tah.jM Tong loa ka to tlat lai khan,aS�nnithlak ka'n r�mna leiin,Ka r� le ch�ng a z�r zo tah.dA Suol nei loa LALPAN a ngai,Hl�mna lungril nei lo mi chu,A va hang hamtha lawm lawm ngei!Y - A bawsiethai ngaidama um,A suolhai thaiboa um chu,A va hang hamtha lawm lawm de!BLALPA ngh�ktu po pohai chu, Insukhr�tin insukhuoi ro.wAw, nangni a mi thienghlimhai, LALPA Pathien chu hmangai ro, LALPAN mi ringum a huolhim,Chapohai a thungrul kim hlak."I hmu loah an mi hnot suok", Thlab�rin ka ti hman hiel a;Sienkhom, i thangpui ka hni chun,Nangin i mi lo ngaithl�k hlak.|qLALPA inp�kin um raw se,Khawpui anga an mi'n huol lai, A hmangaina mak chuoi lo chu,Ka chungah a'n langtir si a.Mihaiin an phierr�k ch�ngin,I �ngs�ngah i hum him a,Kh�la an hril siet bor bor ch�ng,I b�k s�ngah i thup tlat hlak. 'Nangma tituhai ta dinga,Thatna i khawlkhawm zozai hi,A lo va tam nasa de aw!Chuonghai chu mihai hm� ng�iah,Nangma b�ltuhai i v�r hlakiKChapo tak le hmusit takaMi indik tong khumtuhai leKh�l hril hmanghai hm�r kh�rp�k rawh.| qLALPA, ka hung ko che a nih,Nangin mi sukmuolpho lul naw.Mi suolhai chu sukmuolpho la,Seolahz inliemtir diel rawh.d AI siehlaw chungah hmangainaHm�l mawi chu hung inlangtirin, Lunginsietin mi san him rawh.[ /Ka hunhai i kutah a um,Ka hm�lma le mi'n huoltuhaiLakah nangin mi san him rawh.G Sienkhom, ka ring che, aw LALPA,Ka Pathien i nih ti ka puong.  An mi dem siet d�n khom ka hriet,S�r tinah titnan a mi'n huol;Ka chungah thu an phierr�k a,Mi sukhlum d�n ding an r�l hlak.M Thi tah angin an mi'n nghil tah,Pil b�l koi dar ang chauh ka nih.'G Ka hm�lmahai leiin kei chu,V�nghai nuizat b�r ka'n chang a,Ka hm�lhriethan an mi ti a,Tuolah an mi hmu ch�ng khomin,Mi h�lin an mi'n relsan hlak. Lungngainan ka nun a tuom v�l,Inr�mnain hun ka hmang zo,Tuor rim leia ka th� ch�uin,Ka r� le ch�ng a rop zo tah.7 Ka bei a dong a nih LALPA, Ka chunga hin z� hung ngai rawh.Lungngai leiin ka mit a'n vai,Ka taksa le lungrilhai khom,Beidongin an lo ch�u zo tah.J Hm�lma kutah mi'n hl�n loin,Hmun thawvengah i mi'n thut si.y\1I ngilnei leiin hlim ka ta,Ka tuor inrimzie i hmu a,Ka lungril beidongzie i hriet.a;Tl�ktl�i lo mi lem betuhai,Ka theida zawng tak an ni a,Kei chu LALPA ringtu ka nih.c?I kutah ka thl� ka'n koltir,Aw LALPA le Pathien ringum,Nangin mi hung intlan suok rawh.fENang ka'n b�kna i ni leiin,Ka awkna dinga an kam r�k,Ch�nga inthok chun mi'n suo rawh.BKa lungpui le ka kul i na,I hming leiin mi keithuoi rawh. ~Ka tieng hin i n� hung daw la,Mi san di'n hung inthok nghal rawh;Ka'n b�kna lungpui nang ni la,Mi sanhimtu kul nghet ni rawh.f} GAw LALPA, nang ka hung b�l che,Ka muolpho ding phal lul naw la,I ringum a, mi hum him rawh.| Chuongchun to zing loin lawm hla,Ka lungrilin rem t�ng a ta;Aw LALPA, ka Pathien i nih,Inp�k kumkhuo t�ng ka ti che.b{= Ka tap hi l�m inchangtirin,Ka saiip sil mi hl�pp�kin,Hlimnain mi'n thuom lem rawh.Jz  LALPA, mi lo ng�ithla hr�m la,Lungsietin mi san rawh, LALPA.y Siet tuokin thl�nah lo z�l lang,I ta di'n hlawkna iem a um?Pilvutin inp�k thei a che'm?I ringumzie puong thei a ti'm?Ax}LALPA, nang i nih ka ko che,I z�ngaina ka hnih, LALPA;wLALPA, i lungsietna leiin,Tl�ng angin i mi suknghet a;Sienkhom i hm�l i hang thup chun,Ka ch�-�i nawk el hlak si a.Uv#Ka hang hnienghn�r ve chang hin chu,"Inhn�ng ngai naw ning" ka ti hlak. u A lungsenna a r� vat a,A ditsaknan dam s�ng a dai.Z�nah mitthl� hul naw sienkhom,Z�ngk�r hlimn� a tlung nawk hlak.Jt LALPA hming thienghlim inp�kin,A mi thienghlimhai, hla sak ro.^s5 Seol a'nthok mi la suokin,Khurpuia ka tl�k phal loin,Aw LALPA, i mi san suok tah.\r1Aw ka LALPA le ka Pathien,Mi thangpui di'n ka ko che a, Nangin i mi lo sukdam tah.iq MAw LALPA, chawimawi ka ti che,Thl�n khur a'nthok mi san suokin,Hm�lma diriem i mi phal nawh.\p1 LALPAN a mihai sukhr�t sien,LALPAN a mihai malsawmin,Remna le muongna pe raw se.Ao} Tuil�t chunga LALPA a na,LALPA chu kumkhaw Lal a nih. |nq A rawlin saisuo a her tliek,xRamngaw thing hn� a nuoi til vong;A tempula chun "A ropui" Tiin ama chu an inp�k.OmA rawlin thlal�r a nghor hn�ng,Kadesh thlal�r a'n thin buk buk.&lGLALPA rawlin kawl a'n leptir,hkILebanon chu bawng t� angin,Sirionw chu ramsiel t� angin,A'n chawm khiengtir bap bap bok a.^j5A rawlin sidar a nghor tliek,Lebanona sidar thinghai,A nghor tliek rem rum el a nih.DiLALPA rawlin thil a thaw thei,LALPA rawl chu a ropui ngei!fhETui chungah LALPA rawl a'n l�ng,Pathien ropuina a'n r�m a,Tuipui chungah a'n ri dur dur.{goLALPA hmingin a ph� angin,Ropuina chu inhl�n unla,Thienghlimna thuoma inbelin,LALPA Pathien chu chawibiek ro.\f 3Nangni v�na mi ropuihai,vRopuina le hr�tna hai chu, LALPA kuomah inhl�n unla,deA I mihai hi hung sandam la,I rochanhai mal hung sawm la,V�ng tawl la, enkol kumkhuo rawh._d7LALPA chu a mihai hr�tna,A hriek n�l ta di'n humhimtu,Kulpui nghet chu a ni si a. c9LALPA ka hr�tna le phaw chu, Ka lungrilin a ring tlat a,A mi thangpui ngei hlak r�ng a,Ka lungril hlimin a'n chawm a,A kuomah lawm hla sak ka tih.fbELALPA chu inp�k tl�k a nih,Lunginsietna ka hn�na rawl,A mi lo ng�ithl�kp�k si a.aLALPA thilthaw le a thilsiem,An ngain�p lui tlat si leiin,Anni chu sukse vong a ta,Tungding nawk hrim hrim ngai naw nih.K`An suol ang ph� peiin rul la,An ph� ang tawk peiin hrem rawh. _Suol ch�ng mi rilohai ruolin,Mi la hmang sa v� naw hr�m rawh.Bau thain v�nghai an biek a,An sietna an zong r�k zing si. ^I hmun thienghlim tieng chu nghain,I z�ngaina le thangpuina,Ng�nin ka b�n ka hung phar a,Ka hn�na mi ng�ithlap�k rawh. ] Ka Lungpui, LALPA, ka ko che,Keima tieng n� suks�t naw rawh. I to zing chun ka chan ding chu,Khurpuiau tl�k ang n�ng a tih.H\ Insukhr�ta LALPA ngh�kin,Insan marin ngh�k fan fan rawh.f[E Hringmi l�ngna hi rama hin, LALPA thatna la hm�ng ka tih,Ti hi ka ring nghet tlat a nih.Z  Ka hm�lmahai kut thak n�lnaDingin mi'n hl�n phal lul naw rawh;Kh�la mi beitu nunrawnghai,Ka chungah an tuong a ni hih!eYC LALPA, i ditzawng mi hril la,Mi'n ch�ntu hm�lmahai leiin,Lam indikah mi thuoi pei rawh.EX Nu le pa'n mi m�ksan sienkhom,Ka LALPAN mi lo lawm a tih.W/ I hm�l ka lakah thup naw la,I siehlaw thangpuitu i na,Lungsenin mi nghatsan naw rawh.Aw ka Pathien le Sandamtu,Mi hnawlin mi m�ksan naw rawh.eVC"Ka hm�l hm� tum ro" i ti a, "LALPA, nang a nih ka zong tak",Tiin lungrilin ka hril a. RULALPA, ka ko che, ng�ithla la,Z� ng�i hr�m la, mi hung don rawh.6TeMi'n huoltu hm�lmahai chungah,Ama chun mi chawi s�ng a ta,A biekb�kah lawm hla sakin,Inthawinahai inhl�n ka ta,LALPA inp�ka hla sakin,A ta di'n rimawi rem ka tih.ySkBeidong niin a rieb�kah,Ama chun mi lo hum a ta,A biekb�k rilah mi thupin,Lungpui chungah mi'n chuon a tih.R/Thil pakhat LALPA ka hni a,hu chu a nih ka hnot tak chu:Ka dam s�ng a inah ch�ng a,LALPA hm�l mawi tak chu thl�r a,A tempula ama pawl hi. QSipai ruolin min huol sienkhom,Ka lung ph�ng chuong hrim hrim naw nih;Mi do hron khom ni hai sien la,Ka ringzona inphet naw nih.zPmMi suolhan dol hmang mi tuma,Nasa taka an mi bei khan,A'n sui thlu le tlu se lem chu,Dotu hm�lmahai an ni lem.~O wLALPA chu ka var le sandamtu,A ni leiin tu'm t�ng ka ta?LALPA chu ka hringnun kulpui,A ni leiin tu'm t�ng ka ta? bN= Ka ng�rna tuol zawlat hin,N�lvaipui pungkhawmhai hmaah,LALPA i hming inp�k ka tih.EM Kei chun soiselbo nun ka hraw,Lunginsietin mi san him rawh.KL Suol thaw di'n an kut a'n za a,An kut chang tieng thamna'n a sip. K  Mi suolhai i l�khmang ruolin,Ka thlarau la hmang ve naw la,Tuolthathai ruolin ka hringnun,Mi la hmangp�k ve naw hr�m rawh.>JwLALPA i ch�ngna ka ngaihlu,I ropuina umna hmun chu.JI Z�ihla remin lawmthu ka hril,I thilmak thawhai ka puong hlak. IH Poi hrim ka tawk ngai nawh, LALPA,I maich�m bulah ka k�n a,eGCThil suol thawa pungkhawmhai hi,Ka theid� zawng tak an ni a,Mi rilohai ka pawl ngai nawh.OFHl�mtu lai ka thung ve ngai nawh,L�mderhai ka pawl ngai bok nawh.`E9I hmangaina chuoi ngai lo chu,Ka hma thuoitu a ni zing a,I thutakah kal ka chawi zing.@D{LALPA, fiein mi ensin la,Ka lungril ngaituona fie rawh.C LALPA, kan dikzie puong el rawh,Soisel bo nun ka hraw si a;LALPAA ringna ka'n nghat hi,Ieng lai khomin a'n hn�ng ngai nawh.gBGIsrael hi, aw ka Pathien,Buoina po po lak a'nthokin,Nangman hung san him ng�i ng�i rawh. XA)Nangma ngh�ktu ka ni leiin,Indikna le ringumna chu,A mi huolhimtu ni raw se.j@MKa nun v�ngin mi san suok rawh,Nangma ka b�l ta che leiin,Ka muolpho ding phal lul naw rawh.J? Ka hm�lma pung d�n hi en ta,An mi theida �m �m d�n hi!I> Ka rimsikzie mi dawnp�k la,Ka suolhai mi la hmangp�k rawh. M=Ka lungz�ngna hung sawkz�ng la,Buoina a'nthok mi san suok rawh.H< Lungsietin ka tieng hung ngha la,Khawsawtin kan rim takmeu si.k;OLALPA tieng chu ka thl�r zing a,Ch�ngin ka k� a awk khom hi,Aman mi s�tpek ng�i a tih. #~~~.}}7|| {{z_yyty(xx\wwwMwvvPvuu7ttt4sshrrrCqq@ppiooann[mmMlltlkjjjPii]hh1gg:ffWfee ddTT|T/SSxSRRgRQQQ5PPOONNNNPN MKLLUKKK?JJ5II8HHH.GG^GF]F EEDDCCBBzAAp@@g?? >==e<;;;`:::J99A888#777*66{55544.3322[21q1)00/<..l.!--N,,p++h+**L))(('',&&=%%L%$$%##)""\!!!% MVnYI3Xy~ KIQ2V>t)W & X n  BjCbHyeC@Suol thaw an tum ngar ngar a,Ch�ng kam r�k an r�l zing a,"Tu nam a hmu ding?" an tih._7@Poi tawk lo k�p hlum tumin,A r�kin an inch�n a;An k�p thut, kut an kei nawh. X)@An lei chem anga ngei chun,Tong kha tak an hlap suok a,Thal angin mi an tin a.q[@Phierrutu mi rilohai,Thil tha naw thaw tumtuhai,Mi suol pungkhawm laka chun,Nangman humin mi thup rawh.v g@Aw Pathien, mi ng�ithla rawh,Nuor thusim ka hung inzawt.Hm�lma tibaium lakah,Ka hringna mi hump�k rawh.3? Lal chu Pathienah hlim a ta,Pathien hming lamtuhai poin,Ama chu la chawimawi an ta,Mi kh�lhliphai bau ruok hi chu,Kh�rp�kin la um ngei a tih.J ? Kawlhn�ma s�t hlum n�ng an ta,Sihalin an sa tl�n an tih.F? Ka hringna la tumtuhai chu,Khuorkhur�mah la tl�ng an ta,H ?Ka thl�in a'n t�l zing che a,I kut chang tiengin i mi kuo.H ?Mi thangpuitu chu nang i na,I thla hnuoiah hlim z�i ka vawr.M~?Khum laizawlah ka nghil naw che,Z�nkhuon i thu ka dawnkhawl hlak.} ?Bu hnienghn�r tak tl�n ang elin,Ka thlarau hi a tlai hle a,Ka hm�r khom lawm hlaa sipin,Ka b�uin ka'n p�k che a nih.J| ?Ka dam s�ngin chawnb�n vawrin,I hming hi inp�k pei ka tih.d{A?I hmangaina chuoi ngai lo chu,Hringna n�ka a hlut leiin,Ka hm�rin chawimawi ka ti che.bz=?I hmun thienghlimah ka hung a,I hr�tzie le i ropuizie,Ka hung thl�r vong vong a nih.;y q?Aw Pathien, ka Pathien i na,Nangma ka zong ngar ngar che a,Ram tawl, ram sie, tui v�ngnaah,Ka thlarau hi nangma ngaiin,A dang a ch�r takmeuh si a;Ka taksa'n a ngai che a nih.ixK> Hmangaina khom hi LALPA,Nangma ta chauh a lo nih.Mi tin an thilthaw anga, Rul hlaktu i ni si a.mwS> Pathienin a hril pakhat,Voi hni zet ka hriet tah chu:Thilthawtheina po po hi,Pathien kuta um a nih. v > Mi thil l�k lui ch�ng naw la,Inr�k thil ngais�ng naw rawh;Hung hausa th�r th�r la khom,Lungril innghatnan hmang naw.>uu> Mi hnuoihnunghai po po hi,Thuok ang chauh an ni vong a;Mi chunghnunghai hlak khom hi,Kh�l tlang f�n khawm ang an nih;B�kin rikna an nei nawh,Thuok n�k khomin an z�ng lem.ltQ>A mihaiin ama chu,Ieng lai khom ring tlat unla,Ama tieng lungril hong ro,Ei b�l Pathien a ni si.xsi>Mi'n tlantu le chawimawitu,Pathiena chauh ka'n nghat a,Ka b�l lai lungpui nghet chu,Pathien chau hi a ni si.Xr)>Ama chauh chu ka lungpui,Ka sandamna kul a na,Inhning ngai hrim hrim naw ning.pqY>Ka thlain ka Pathien chauh,To zingin a ngh�k fan fan,Ama a'nthok chun a nih,Ka beiseina khom a hung.3p_>A ng�rhmun ins�ng a'nthok,Kei thl�k tumin in bei a;Kh�l hi in lawmzawng a na,In tongkam suok a thlum hle,In lungril ruok chun tongsie,In mi'n phur lem hlak si a.wog>Bang inawn le pal tlu t�pAnga ongrop ta hnung hi,Nangnin nor chim ng�i tumin,Ieng chen am in mi bei ding?Zn->Ama chauh chu ka lungpui,Ka sandamna kul a na,Inhn�ng ngai hrim hrim naw ning.rm _>Ka thl�in ka Pathien chauh,To zingin a ngh�k fan fan, Ama a'nthok chun a nih,Ka sandamna khom a hung.Hl =I hming inp�k kumkhuong ka ta,Ka thutiem hlen ni tin ka tih.}ks=I hmaa chun kumkhawtluongin,Aw Pathien, inlal zing sien la,I hmangaina le ringumnan,Ama chu v�ngin huol him rawh.Gj=Lal dam chen ding sukseip�k la,Tu mong benin indamtir rawh._i7=Aw Pathien, ka thutiem hrein,I hming tituhai rochan chu,I mi'n changtir ve tah a nih.khO=I thla z�r hnuoi himna b�l a,I puon inah kumkhawtluonga,Ch�ng song ka va hang ch�k de aw!Eg=Hm�lma laka ka'n b�kna tak,Ka kulbing s�ng i ni si a.f=Lungz�nga ka ch�u tlep ch�ngin,Hnuoi tawp a'nthok ka ko che a,Keima n�ka ins�ng lem daih,Lungpuia chun mi hl�ngk�i rawh.Ee =Aw Pathien, ka kona ngai la,Ka tongtaina lo ng�ithla ta'm!^d5< Pathien z�rin huoi taka,Beiin hn�na chang kan ta,Kan r�lhai ch�l pher a tih.^c5< Hm�lma lakah mi san rawh,Mihriemhai thangpuina chu,Ienga khom a tl�ktl�i nawh.Zb-< Aw Pathien, i mi hnawl maw?Kan sipai ruol lai, Pathien,I thang nuom ta naw a ni?faE< Kula inhuon khawpuiah,Tu'n am mi thuoi t�ng a ta?Edom ramah tuin am,Thuoiin mi fepui a ta? `<Moab ram chu ka maih�n;Edom ram ka ta a nih, Ka pheikhok ka d�ng l�tna.Filistinhai chu hn�naHlado ka'n sam khum der tah".k_O<Gilead le Manase ram,A r�ngin ka ta a na,Efraim ram ka th�r lukhum,Judai ram chu ka lal hmol,^<A hmun thienghlim a'nthokin,Hieng hin Pathienin a hril:"Ka mihan hn�na changin,Sekem khuo sem dar ka ta,Sukot ruom th� dar ka tih.^]5< Thangpuiin mi san suok la,pI hmangaihai himna din,I kut chang tieng hung phar rawh.[\/<Nangma tituhai ruok chu,Thal k�p ph�k loa hlaah,Puonz�r i'n khaitir lem si.q[[<Hun khirh, tuor harsa tak chu,I mihai i'n tuortir a;Pai chon chon khopa nasa'n,Uoiin i mi hr�i rui a.yZk<Ram i hang sawi hn�ng meu chun,I sukphel ta pheng phung a,A kaknahai thol ph�i rawh,A tlu el ding a ni hih.|Y sg:Lungrilin thil tha naw ngot,Thaw d�n ding in suongtuo a,Tharum hmanga kut thl�kna,Hnuoiah a pung a ni hi!o= Y:Ror�ltuhai, thu indik,In hril hlak chie de a maw?Mihai chungthu in r�lin,Indik takin in r�l maw?g<G9 Aw Pathien, v�nhai kh�la khin,Ropui takin nang chu l�ng la,I ropuinan hnuoi sip raw se.H; 9 I hmangainan v�n a kh�l a,I ringumnan v�n s�m a p�l.:w9 Hnam ze tin lai hin aw LALPANangma inp�k ka ti che a,Mipui lai khom z�ia chawiin,I'n p�kna hla hung sak ka tih.l9Q9Aw ka thl�, nang hung tho har la,Tingtang le rimawi hai tumin,Khawf�ng hi hang ko chat ka tih.a8;9Aw Pathien, ka ring tlat che a,Inphet loa nang ring tlatin,Rimawi remin inp�k ka che.79Ka awkna di'n l�n ch�ng an kam,Beidongin ka k�n tlok tlok a;Ka lampuiah tl�kkhur an cho,Sienkhom anni an tla tah lem.g6G9Aw Pathien, v�nhai kh�la khom,Nang chu ropui takin l�ng la,I ropuinan hnuoi sip raw se.|5q9Sakeibaknei anga ti-um,Mi fa nuomhai lai ka um a;An h� chu thal le fei zum ang,An lei kawlhn�m ngei ang a nih.49V�n a'nthokin mi don a ta,Ama chun mi hung sanhimin,Mi p�ltuhai hung r�u a ta,A lungsietna le ringumna,Pathienin inlangtir a tih.a3;9A Chunghnungtak Pathien ka ko,Ka ta dinga a tum tinr�ng,Inhlentir hlaktu Pathien chu.*2 O9Aw Pathien, mi lunginsiet la,Ka chunga hin z� hung ngai rawh.Ka thl� inb�kna nang i na,Sietna thlipui a'n kieng hma chun,I thla hnuoi hi b�l zing ka tih. 18 Pathien hmaah, hringna varah,D�r ang ka l�ng ve theina din,Th�na lakah mi san suokin,Ka'n sui thl�k ding i mi v�ng hlak.c0?8 Ka thutiemhai kha aw Pathien,Hlenin lawmthu hril inthawina,I kuomah hung inhl�n ka tih.h/I8 Pathien ka ringsan tlat leiin,Tiin thlaph�ng ngai naw ningah.Hringmin iem mi law thei an ta?H. 8 Kei chun Pathien thu ka suong a,Kei chun LALPA thu ka suong a,-8 Ka ko ph� ch�, ka hm�lmahai,Tukkhum sonin tl�n sieng an ta,Chu pha chun ka kuom tieng Pathien,A thang ngei ti hre t�ng ka tih.o,W8Ka'n r�m ri hi inchik vong la,Ka mitthli luonghai daw khawl rawh.kIengkim i'n chik vong an naw maw?i+K8Hieng mihai hi ieng kong khomin,Aw Pathien, hla tawl d�r naw la,I lungsenin tukdol tawl rawh.o*W8Kil tinah an mi'n ch�n r�k a,Ka ch�ng d�n po an enthl�k a,Mi that ch�kin an kut a'n z�.G)8Ni tin ka tong an l�kkawi a,Ka sietna ding an phier zing a;(8A thu ka suong Pathien ngei chu,Ka ring Pathien a ni leiin,Tiin thlaph�ng ngai naw ningah;Hringmin iem mi law thei an ta?H' 8Tia ka thla a ph�ng ch�ngin,Nangmaah inhn�m hlak ka tih.`&98S�nni tina mi v�tuhan,Uongthuong takin an mi bei a,A tam khom an va hang tam ngei!j% O8Aw Pathien, mi lunginsiet la,Miha'n p�lin an mi hnot thl�r,An mi v� zing, s�nnithl�kin.@$y7Mi rilohai chu aw Pathien,Khuorkhur�mah pei tawl i ta,Thisen insuo hmang mihai leKh�la inhl�m ch�ng mihai chu,An dam chenve khom dam naw nih.Kei ruok chu nangmaah ka'n nghat.#7I lungkhamna po po hai chu,LALPA chungah innghat vong la,Aman sawk z�ngkh�i a ti che,Mi felhai tl�k phal ngai naw nih."/7A kam suok thu chu a thlum a,Nisienkhom a s�ngril takah,Indona lungril a put a;A bau hriek n�ka tlor lem chu,Kawlhn�m ngei tak ang a ni si.E!7Ka'n koppui chun a ruol doin,Kan thuthlung chu a bawsiet a. 37Tiena inthoka ror�ltu, Pathien chun mi lo ng�ithlain,Anni chu hung suktlawm a tih;An inlaml�t nuom ngai naw a,Pathien t�na an nei bok nawh.F7Mi dotu tam hl� hai sien khom,Him takin mi san suok a tih.wg7Z�ng, s�n, z�n le ieng lai khomin,Ka'n r�m ri a tlung tung zing a,Ka rawl lo hre ng�i ng�i a tih.D7Kei ruok chun Pathien ka ko a,LALPAN mi hung sandam a tih.)K7Hm�lmahai chu an hun tlung hma'n,Thinan hung nang thut tawl sien la,A hringhr�na Seol panin,Muol liem thla diel tawl raw hai se,Suol bu khuorna an ni si a.b=7Ka titipui mel mel hlak le,Mipui ruola Pathien in tieng,Pana ka'n sompui hlak ngei kha! a;7 Sienkhom nang i lo ni zing si,Keima ang ela ka ngai hlak,Ruolcham ang ela ka pawl ngei,{7 Hm�lmahan an mi nuisan chun,A tuor d�n tak a la um a;Dotuhan an mi'n huol v�l chun,Inb�kr�ksan thei a ni bok.fE7 Sietna sipaihai an hr�ng a,Inpawngn�kna le inhl�mnan,Kotthler an rielsan ta ngai nawh._77 S�n-z�n zomin an inv�k a,Indemna le inhrilsietnan,A khawpui s�ng hi a sip a. #7 Aw LALPA, mi rilohai hi,An ngaituona sukch�-ai la,An tong khom hung sukbuoip�k rawh,Inpawngn�kna le inbeina,Khawpuia hin a sip si a. c?7Thlipui le ruopui laka chun,Inb�kna ding hmun him zongin,Fe hmang inrang ka tih" ka ta.F7A nih, ram hla takah vuongin,Thlal�rah umhmun khuor ka ta,nU7"V�th� ang thla nei ve lang chu,Chawl hadamna hmun ding zongin,Hla takah vuong hmang tang ka ta,@{7Titna'n thaah a mi man a,Inl�uin ka'n thin dor dor a.B7Ka lung hi a'n lap dor dor a,Thi inl�u zingin ka um a. y7Hm�lma rawlin a mi h�mz�ng,Mi rilohan an mi mel rum;Buoina ka chungah an siem a,Lungsenin an mi hr�ng khum ie.G7Mi ng�ivenin mi hung don rawh,Buoinan a mi ch�m a ni hih.M 7Aw Pathien, ka hn�na ngai la,M�nah mi thl�kp�k lul naw rawh; {6Harsatna tinr�ng a'nthokin,Nangman i mi san suok leiin,Hm�lmahai chungah hn�na mit,Kan lo inl�n thei tah a nih. y6Keima lungril puoksuok ngeiin,Inthawina hung inhl�n ka ta;LALPA, i hming a tha �m a,Inp�kin chawimawi ka ti che.m S6Mi'n ch�n zingtu hm�lmahai chu,An suolna chun d�ng kir tawl sien,I ringumnan sukbo tawl rawh.> w6Mi thangpuitu Pathien a na,Mi tungdingtu LALPA a nih.b =6Pathien poisakna hrim nei lo,Mi uongthuonghai chun mi beiin,Mi tawrothan that an mi tum.M6Ka tongtai ng�ithla la Pathien, Ka hn�na mi bengkhonp�k rawh.F 6I hmingin mi hum la Pathien,Ka thiemzie i theinan puong rawh.5c5Israel sandamna ruok chu,Zion a'nthok hung suok a ta,Pathienin anni tungding a,A hung sukhmuingil nawk pha chun,Jakob thlahai chu hlim an ta,Israel khom lawm t�ng a tih./W5Ti ding a um nawnaa khom,Ti dor dorin intom an ta;Nangma dotuhai r� ro chu,Pathienin pei dar vong a ta, Pathienin a hnawl tah leiin,Muolphoin an hm�i mawk a tih.5Hlemhlehan ka mihai f�k ding,An f�k r�k hmangp�k hlak ti hi,Ieng dinga an hriet nawm a na?Pathien hlak an zong d�r si nawh.5An r�ngin ama nghatsantu,Hlemhl�naa sip vong an na,Thil tha thaw hrim an um naw a,Pakhat b�k khom an um d�r nawh. 5Pathien chun v�na inthokin,Mihriem nauhai lai chun mi var,Pathien zong le thil hre thiem hrim,An um am ti'n a zuk thl�r a.! =5Mi inv�thai chun lungrilin,"Pathien a um nawh" an ti hlak.Hlemhl� takin an khawsa a,Thil suol tirdakum an thaw a,Thil tha thaw hrim hrim an um nawh.3_4 Thil i mi thawp�khai leiin,Kumkhuoin inp�k ka ti che;I hming leiin beisei ka ta,I hming hi a va tha de aw!I mi thienghlimhai hmaa khom,Inp�kin chawimawi ka ti che.wg4Kei chu Pathien ina olivHring inno tak ang hi ka na,Pathien hmangaina chul lo chu, Kumkhuoa ka ringsan a nih. ~4"En tu, en tu, hi mipa hi,Pathiena innghat nuom loa,Mani hausakna ringsan a,Mi sietnaa insuklien pa"Tiin kh�ksaw bok an ti che.A}}4Mi indikha'n chu chu hmuin,Pangzatin nuisawng an ti che.B|}4Pathienin pot thl�ng a che a,Kumkhuoin sukram a ti che.I puon in a'nthok hn�k suokin,La pot chen neng a ti che a;Hringmi laia ch�ng thei lo di'n,A phawi hmang dai ding che a nih.N{4Aw nang hm�r khelhlip neitupa,Mi lung khei zawng hril i hr�t de!Pz4Th� n�kin suol i lawm lem a,Thu dik n�kin kh�l hril i ch�ng.gyG4Mi sietna ding i phierr�k a,Thukh�l i ph� suokna lei hi,Chem hriem tak anga ngei a nih.|x s4Aw mi ropui le hr�t khawkh�ng,Pathien mita inzapuium,Pathien laka suol i thaw chu,Ieng dinga i uongpui ni tin? w3Chuongchun, i lawmzawng inthawina,Indik tak chu inhl�n an ta,Pumraw inthawinan bawngchalhai,I maich�mah inhl�n an tih.v3I ditzawng angin Zion chu,Hnienghn�rnan hung vur nawk ta la,Jerusalem kul banghai khom,Tungdingin indin thar nawk rawh.u3Pathien lawmzawng inthawina chu,Lungril tet koi vong hi a nih;Lungrila ins�r ngawi ngawihai,I hmusit ngai nawh, aw Pathien.gtG3Inthawina i lawmzawng an nawh,Ni sien chu hung inthawi ka tih;Pumraw inthawi i lawm bok nawh.Ms3LALPA, ka hm�r mi hongp�k la,I'n p�kna hla puong suok ka tih.8ri3Aw ka Pathien, mi sandamtu,Thisen insuo leia thiem naw,Ka changna laka inthokin,Mi san suok la ka va ti ngei!Chuongchun, i felna inp�kin,Rawl tawp insuo thei t�ng ka tih.Bq3 Bawsetuhai chu i lampui,Kawkhmung ka ta, laml�t an tih.`p93 Sandam hlimna mi pe nawkin,Thuawina thlarau mi pe la,Chu chun nangin mi suknghet rawh.joM3 I lakah mi hnawl hmang naw la,I Thlarau Thienghlim ka lakah, Mi la hmangp�k ngai bok naw rawh.nnU3 Lungril inthieng mi siemp�k la,Ka s�ngrilah thlarau nghet tak,Intuoi thartir nawk rawh, Pathien.Hm 3 Ka suol lakah i hmai hup la,Ka bawsietnahai th�i hmang rawh.Kl3Hlim le lawm ri mi'n hriettir la,Ka ru tliek khom hi hlim raw se.k%3Husawpa th�in mi'n thien la,jChuongchun hung inthieng t�ng ka ta,Mi sawp faiin mi tl�ng fai la,V�r n�kin hung v�r t�ng ka tih.`j93S�ng ril tienga takna i dit,Chuleiin ka s�ng ril takah,I varna thu mi zirtir rawh.fiE3Ka n� s�nga ka'n sieng laiin,Suol s� hrima von ka ni a,Ngai ta, suol saa pieng ka nih.h33I lakah thil suol ka thaw a,A nih, i mit hmua ngei chun,Thil suol ka lo thaw tah a nih.Ka chungthu i r�l indik ie,Demna ding hrim hrim i um nawh.?gy3Ka bawsietnahai ka hriet a,Ka suolna ka hmasom zing a.Gf3Ka khawhlonahai sawp fai la,Suola inthok mi tl�ng fai rawh.e 3I hmangaina chuoi lo z�rin, Ka chungah z� ngai rawh, Pathien, Z�ng�ina i hauzie angin,Ka bawsietnahai th�i bo rawh.|dq2Lawmthu hrilna inhl�ntu chun,Keima a mi chawimawi a na,Lampui indik hrawtu khomin,Pathien sandamna hmung a tih."tca2"Pathien theinghil ch�nghai, ngai ro,Chuong naw chun pot chen ka ti cheu,Santu ding hrim nei naw ti niu:>bu2Hieng po po hi in ch�ng hlak a,Sienkhom ka tosan zing cheu a;Nangni anga lungril put ve,In mi sawn hman hiel a ni kha.Tu hin hmaisana ngei kawkin,In thiem nawzie hril ka ti cheu.@a{2In unauhai in hrilsiet a, In laizawnhai in h�k bok a.K`2Suol hrilna di'n bau in phong a,In lei kh�l hrilna'n a'n khap a@_{2R�kru in inthuruolpui a,Uir� zawlpuon in zawnpui a.^!2Ka thucha3"]=2Mi rilohai kuoma ruok chun,Pathienin hieng hin a hril a:"Ka d�n thuhai inzawt ding le,Ka thuthlunghai s�m hlak dingin,Tu'n am phalna a p�k cheu a?\\12Harsat niah mi ko unla,Keiin san him ka ti cheu a,Nangnin kei mi chawimawi ve ro."[y2Pathien kuomah lawmthu hrilna,Inthawina inhl�n lem unla,Chunghnungtak kuoma in thu chu,In tiem angin hlen suok unla,JZ 2 Bawngchal sahai d�m fa hlakin,K�l thisen ka dawn hlaka mawh?eYC2 "T�m khom ni lang hril naw ning cheu,Khawvel le a s�nga umhai,Keima ta vong an ni si a.GX2 Tl�nga vate tin ka hriet vong,Thil hring po po ka ta a nih.JW 2 Ram sa tinr�ng ka ta a nih,Tl�ng tina ch�ng ransahai khom;HV 2 In bawngchalhai ka mamaw nawh,In ran huonga k�lchalhai khom.MU2Ka kawk naw cheu, in thilhl�n lei,In inthawina a hung tlung zing;eTC2"Ka mihai, ka thu ng�ithla ro, Aw Israel, khing ka ti che,Pathien, in Pathien chu ka nih.FS2V�n khin a'n dikzie a puong a,Ror�ltu chu Pathien a nih.]R32"Ka kuoma inthawina hl�ntu,Thu thlungtu serhranhai ko ro"Tiin kona thu a'n suo a.HQ 2Chung v�n a ko, hnuoi a ko bok,A mihai ro r�lp�k dingin.iPK2Ei Pathien a hung, to naw nih,A hmaah mei a'n hlap puot puot,A v�lah thlipui a hr�ng v�l.JO 2Khaw mawi famkim Zion a'nthok,Pathien var chu a �ng suok hlak.}N u2LALPA Pathien Ropui tak chun,Ni suokna sak kawla inthok,A tl�kna thlang kawl rawn chen,Thu hrilin hnuoi hi a ko a.?My1Hriet thiemna nei lo hausa chu,Ramsa anga boral a nih.@L{1Var um nawna thl�n inthimah,An pipuhai la fin an tih.DK1An dam lai hamtha inti'n,Mihai ngais�ng ni hai sienkhom,HJ 1An thi ph� som nei naw ni hai,An thil neiin zui bok naw nih.OI1Mi an hlawk ph� inhnar naw rawh,An nei a pung th�r th�r khomin.^H51Kei chu Seol kut a'nthokin,Pathienin mi'n tlan suok a ta,Aman mi lo lawm ngei a tih.G51Beram anga thi ding an na,An v�ngtu chu Thina a nih.Thl�n thimah liem thla nghal an ta,An taksa chu hmon hmang a ta,Mithi khuoa chun um an tih.ibF=1 Mania innghattuhai chu,Chuong ang chu an chan a ni hlak,An thu kh�kpuituhai chan khom.fEE1 Ieng anga neinung khom ni sien,Mihriem chun a dai sawt ngai nawh,Ramsa angin a bohmang hlak.D1 An ramin an hming hiel putin,Thang tam lo hluo ta hai sienkhom,An chang sun chu an thl�n a na,An kumkhaw in ni zing a tih.|Cq1 Inv�t le mawlhai ang bokin,Mi varhai khom an thi ve a,An hausakna mi dang ta di'n,An m�ksan hlak ti hi hre ro.HB 1 Thl�n thima hmon ve lo ding a,Chatuona hring ding a ni chun.EA1Hringna man chu a to taluo,Ieng po khomin a'n tlan zo nawh,~@u1Tu khomin mi danghai hringna,Intlanp�k thei a ni naw a,Pathien kuomah intlanna man,Tu khomin an pek thei bok nawh.I? 1An hausak an inhn�mpui a,An hnienghn�r thu an uongpui hlak.f>E1Hm�lma rilohai suolna chun,S�r tinah mi'n huol vel sienkhom,Hun tha loah iem ting ka ta?h=I1Thuvar tieng ka n� dawng ka ta,Tingtang keiin thukhirhai chu,Ka hung hril fie ding a ni hih:k<O1Varna thu kan zawt ding a na,Ka lungril ka phor suokhai chun,Hriet thiem theina p�ng a ti cheu.L;1Mi ch�n mi lien, hausa rethei,In r�ngin lo ng�ithla ro khai.f: G1Mi tinr�nghai, ng�ithla unla,Khawvela ch�ng po pohaiin,In n� kha lo daw seng ro khai.P90Hi Pathien hi chatuona,Ei Pathien a ni si a, Kumkhuoin mi thuoi a tih.L80 A kul bang, r�lv�ng b�khai, Ruolthar hriet di'n inchik rawh.K70 Zion tl�ng hi fang v�l la,V�ngb�k s�nghai tiem vong la,[6/0 Zion tl�ng chu lawm hl� sien,Judai ram mi lawm raw se,Fel taka i r�l leiin.w5g0 I hming inthang ang bokin,I'n p�kna chun kawlkawdong,A lo d�ng suok vong tah a;Indikna'n ro i r�l hlak.U4#0 Aw Pathien, i tempulah,I hmangaina chuoi lo chu,Suiin kan dawnkhawl hlak a.t3a0Kumtluonga LALPA huol him,Iengkim LALPA khawpui ngei,Pathien khawpui ei hriet kha,Mit ngeiin ei hmu ta hi!E20Khawsak thli'n Tarsis long ruol,A nuoi angin i nuoi hm�t.71i0Tha inthinin a man a,Nau hase tuor ang an nih.X0)0Sienkhom a tl�ng an hmu chun,Maktinain an sip a,Thlab�rin an tl�n sie a.>(==*\8 = W Z   KNW^Re=A>}N4A mihai chu beram angin,Thlal�rah a thuoi suok vong a;W='N3Aiguptaa nau lutir po,Hama ina v�nglai nauhai,An r�ngin a sukhlum vong a.e<CN2A lungsen hr�kthl�kna dingin,Th�na laka hum tawl loin,Hripui a'n l�ngtir tah a nih.c;?N1Sukramtu v�ntirko hmangin, A lungsenna int�r ngul chu,An chunga chun a bun thl�k a.R:N0Rielin an bawng ruol d�ng hlum a,T�kin ran ruol a d�ng hlum d�m.J9 N/Rielin an gr�phai d�ng sie a,Zilin theichanghai hmet hlum a,H8 N.Tuktulungin thl�i inram a,Kh�uin bu an f�k zo thu d�m;c7?N-Tlip inl�ngin s� hrep tawl a,Ram pumah utok int�m a,Thil nasa tak an suksiet d�m;b6=N,An vadung tuihai thisen a,A'n chang leia tui dawn ding hrim,Hre loa an um lai hai d�m;>5wN+Aiguptaa Zoan ph�ia,Thilmak ropui tak a thaw d�m;H4 N*A thilthawtheizie an theinghil-Hm�lma kuta a san suok d�m,g3GN)Pathien an fie an fie hlak a,Israelhai Mithienghlim chu,An chophawk z�ng z�ng hlak a nih.A2}N(Thlal�ra khan an hel rop a,Voi tam a lungril an sukna.M1N'Thl� hr�ng anga liem nawk el hlak,Mihriem el an nih ti a hriet.#0?N&Chuong sa khom chun ngil a nei a,An bawsietnahai ngaidamin,Anni a sukbohmang nuom nawh.A lungsen a'n s�m hr�m hr�m a,A lungpuom a kei dei lem hlak.D/N%An lungril chu a nghet naw a,A thuthlungah an ringum nawh.K.N$Sienkhom, hm�rin an inp�k der,An leiin kh�l an hril bok si.e-CN#An himna Lungpui chu Pathien,Chunghnungtak chu anni Tlantu,A nizie an hriet suok nawk hlak.f,EN"A that tawl pha, Pathien zongin,Sima thahnem hung ngai nawkin,Ama tieng an ngha nuom chau a.h+IN!Chuleiin, an dam s�ng nihai,Thuok angin a suktawpp�k a,Thlab�rin dam s�ng an hmang zo.k*ON Chuong s� khom chun an suol lui pei,A thilmak thaw an hmua chu,Ama an ring nuom chuong si nawh.~)uNAn chungah Pathien a lungsen;An mi hr�thai a thatp�k a,Israel tlangv�l tam tak chu,An lo bohmang zo tah a nih.I( NSienkhom, s� an la r�t zing lai,An bauah an la hmuom laiin,D'NDit tawka tlaiin an f�k a,An ch�k tak a p�k a ni si.I& NAn b�k tuolah an hung tla a,An ch�ngna puon in v�la chun.g%GNPilvut angin s� a'n s�rtir,Vakam tieu z�t ang hiela tam,Vat� hon a hung p�k tawl a.J$ NSak thli chu hung inhr�ngtirin,Sim thli khom a hung tir bok a.I# NV�ntirko bu chu an f�k a,Hnienghn�r takin a chawm tawl a.J" NF�k ding mana a'n s�rtir a,V�n bu chun a chawm tawl tah a.I! NSienkhom v�n khi thu a p�k a,V�n kotkharhai chu a hong a;H  NPathien chu an ring zo naw a,A san suok thei an ring bok nawh.a;NLALPAN a hriet, a lung an ling,Jakob chungah mei an tl�ktir,Israel chungah a lungsen.gGN"Lungpuiah tui vaw suok sienkhom,A mihai hi bei le s�in,A chawm thei rok ding maw?" an tih.c?N"Thlal�rah Pathienin ruoipui,Ieng tin am th� teu hlak a ta!"Tiin Pathien an deusaw a.QNPathien fie ph�t tum lungrilin,An ch�kzawng f�k ding an ng�n a;ONChuong s� khom chun, thlal�ra khan,Chunghnungtak lakah an hel si.FNLungpui kaka tui hung suok chu,Vadung angin a luong dum dum.DNThlal�rah lungpui vaw koiin,Tuipui anga tam tui a p�k.DNS�na po s�min a thuoi a,Z�nah meichok varin a thuoi.GN Tuipui suktanin a thuoi kai,Tui chu bang angin a'n ng�rtir.`9N Aigupta ram Zoan ph�iah,An pipuhai mithmu ng�iah,Thilmak tam tak a thawp�k hlak.GN A thilthawhai an theinghil a,Thilmak a thawp�k hlakhai chu.H N Pathien thuthlung an zawm naw a,A d�n angin an um nuom nawh.DN Thal le thang Efraim mihai chu,Indonaa chun an tl�n sie;wgNAn pipuhai anga lulul,Hel hmang le lungril nghet lo tak,Pathien laka ringum lo mi,An hung ni ve nawna dingin.a;NPathienah beiseina nghat a,Pathien thilthawhai nghil lo a,A d�n an zawm peina dingin;hINThangtharhaiin chu chu hre a,Thang la pieng lohai chen khoma,An nauhai an hril sawng pei di'n;xiNA thu Jakob-ah suknghetin,Israelhai D�n a p�k a,An thl�hai hril sawng pei dingin,Ei pipuhai thu a rosie:$ANAn nauhai kuomah ip loin,Thang la thar pei ding kuoma khom,LALPA ropuizie le hr�tzie,Thilmak a thaw hlakhai thu chu,An hriet di'n hril sawng pei ei tiu.K NEi ng�ithl�k le hriet tahnunghai,Pipuhan an mi hril hlak kha.G NTekhinthu hmangin hril ka ta,Tienlai thu inthup puong ka tih-E  NKa mihai, ka thu ng�ithlain,Ka tong bausuok hi ngaiven ro.a ;MMosie le Aron kut hmangin,I mihai chu ran ruol angin,I thuoi d�l d�l hlak a ni kha.f EMTuipui chu i lampui a na,Tui inth�khai i fe thleng hlak,Sienkhom i hniek an hmu ngai nawh.  MS�mpui inziel mup mup a'nthok,T�k a hung tla ri dur dur a,Kawlphe'n khawvel a d�t suok a,Hnuoi inthinin a'n sawi bup bup.jMMS�min ruo a'n s�rtir chur chur,Khawk dur durin v�n a'n r�m a,Kawl inlepin a phe zuk zuk.gGMAw Pathien, tuihai chen khomin,An hmu ch�in an thlab�r a,Li inth�khai an inthin h�wp.H MI b�n tha hr�tin i'n tlan suok, I mi, Jakob-Josef thlahai.EMThilmak thawtu Pathien i na,I hr�tzie hnam tin i'n entir;c?M Aw Pathien, i lampui a th�;hEi Pathien anga ropui hi,Pathien dang hrim an um ngai nawh.dAM I thilthawhai dawnkhawl ka tih,Thil ropui tak i thawhai chu,Suiin ngaituo rop hlak ka tih.fEM Kei chun LALPA, i thilthawhai,Tien a'nthoka i thilmak thaw,Tinr�nghai chu hre zing ka tih.fEM Chuongchun, hi hi ka ti hiel a:"Chunghnungtak kut a chawl el hi,Kei ka beidongna tak a nih."eCM Z�ngai nachang theinghil songin,Lungsen leiin a lainatna,A kh�rkhip song el di'm a ni?"E~MAmi hmangaina r� songin,A thutiem a'n kh�ltir ding maw?G}M"LALPA chun mi hnawl kumkhuoin,A mi ditsak naw song ding maw?E|MZ�nah kh�n taka dap v�lin,Lungrilin zawna ka'n don a:L{MHun liem tahai ka dawn k�r a,Kum s�l tam liem ta hnunghai kha;Jz MKa'n s�m met khom i phal naw a,Beidongin ka tong thei ta nawh.PyMPathien ngaituoin ka'n r�m a,Ch�u hn�p khopin ka dawnkhawl hlak. xMKa beidong pha LALPA ka zong;B�n kham ding khom dawn l�k loin,Zankhawv�rin ka phar suok a,Sienkhom ka thla a muong thei nawh.Gw MRawl tawp suoin Pathien ka ko,Mi ng�ithla di'n ka ko inring.bv=L Ama chun lalhai lungril khom,A sukdul thei vong tlat leiin,Khawvel lalhan an t� a nih.$uAL LALPA in Pathien hmaa chun,In thu tiemhai hlen ngei unla;In kawl v�la ch�ng po pohan, T�dingpa kuoma chun hungin,Thilp�k hung inhl�n raw hai se.tyL Mihriem lungsen a na po leh,Nangma inp�kna zuol a ta;I lungsen tuor muolsuohai chun,Nang b�lin inp�k an ti che.gEsL Hnuoia sird�hai san dinga,Ror�l dinga i'n thok ni khan.DrLV�n a'nthoka thu i puong khan,Hnuoi chu tiin a to tok a-cq?LA nih, i r�pum hrim a nih,I lungsen ph� i hma bulah, Tu am ng�r ngam ding um an ta?jpMLJakob Pathien, i hal meu chun,Sakor le a chunga chuonghai,An che ch�ng thei hrim hrim si nawh.~ouLAn pasaltha, mi roktuhai,Saruokin an inthal phung a,An r�l do thiemhai tu el khom,Kut lek thei hrim an um ta nawh.dnALI ropuiin i �ng ph�t el!R�l i thatna tl�ng a'nthoka,I hung k�r ni khan i ropui!flmQLChutaka chun hm�lma thalhlawn,An phawsiel le an kawlhn�mhai,An r�lthuom a suksietp�k vong.;lqLA puon in Salemah a um,A ch�ngna chu Zion a nih.Ek LJudai ramin Pathien an hriet,Israel ramah a hming a'n thang.Aj}K Mi suol k� chu tan a ta,Mi fel k� chawis�ng a tih.>iwK Kei ruok chun Jakob Pathien,Kumkhuoin inp�k ka tih."h=KLALPA lungsenna no a,Uoiin chi tin chokpol chu,Phul b�t b�tin a um a;Chu chu la bun thl�ng a ta,Hnuoia mi rilohaiin,A hlek chen liek kawng an tih.Yg+KRor�ltu Pathien a na,A nuom nuom a suktlawm a,A nuom nuom a chawis�ng hlak._f7KSak tieng, thlang tieng amanih,Thlal�r a'nthok amanih,Chawis�ngna hi a hung nawh.Ie KIn ki'n v�n lei khum naw'n la,R�ng sukf�nin tong naw ro".?dyKChapohai, insuong naw'n la,Mi suolhai, lu ling naw ro,zcmKHnuoi le a s�nga ch�nghai,Insawiin inhn�ng sienkhom,A'n nghatna ban phuntu le Chel nghettu chu kei ka nih.Yb+KNang chun hieng hin i hril a:"A hun ding ka ruota chun,Indik takin r�l ka ta, a KLALPA, lawmthu kan hril che,I hming hi a'n ri zing a,Chuleiin lawmthu kan hril;I thilthaw ropuizie hi,Mihaiin an hril luoi luoi.?`yJHm�lma rih�u chu ngai ta,An zuol tul tul a ni chu.z_mJAw Pathien, hung inthok la,I n�na hung suklang rawh.Mi intlawhan s�nnithl�k,An d�usaw che hre zing rawh.q^[JN�ksawrna tuortuhai hi,Muolphoin k�r naw hai sien,Pasiehai le tlasamhan,I hming inp�k raw hai se.^]5JI thuthlung kha hre zing rawh,Hmun inthimna kil tinah, Nunrawngna a hr�ng v�l a,y\kJSakolhai kut thak n�lnan,I v�thue pe suok naw la,I mi, retheihai chan hi,Innghil songp�k naw hr�m rawh.[JAw LALPA, hm�lmahaiin,An deusaw d�nhai che le,Mi intlaw ruolin i hming,An hril siet nasat d�n hi,Theinghil ngai hrim hrim naw rawh.8ZkJHnuoiah ramri i kham a,Nipui le thlasik i ruot.;YqJS�n le z�n i ta a na,�ntu ni le thla i siem.[X/JTui hn�rhai i sun suok a,Vadungtehai i siem a,Tui hn�r kum hlun i kh�r bok.bW=JLeviathanc l� vaw koiin,Thlal�ra ch�nghaid f�k din,A s� khom i p�k tawl kha.WV'J I thilthawtheina hmangin,Tuipui khom i vuok tan a,R�lpui l� i vuok koi a;WU'J Aw Pathien, tien a'nthokin,Nangma chauh ka Lal i na,Hnuoi sandamtu chu i nih.WT'J Ieng dinga i kut kei a,I kut i hma sui zing am?Phar la, sukbohmang tawl rawh.dSAJ Aw Pathien, hm�lma d�usaw'n,Ieng chen am i um ding chu?I hming an d�u song ding maw?vReJ Inchikna mak a'n lang nawh,bZawlnei an um ta bok nawh;Hienga kan um chen ding hi,Tu khom a hrie kan um nawh.XQ)J"Hn� chimit ei tiu" an ta,Kan rama Pathien bieknaHmun taphot an raw ram pei.?PyJI hmun thienghlim an raw ram,I ch�ngna an sukporche.?OyJA cheina thing ker mawihai,Hreiin an tuk siet mur mur.#IPathien hmun thienghlim ka l�t chin,An tawp d�n ding ka hmu chieng tah.J= IHieng hi hriet thiem ka hang tum a,Sienkhom a lo harsa hl� si.H< IChuonga lo ti v� chu ni lang,I naua tiem tl�k ni naw ning.F;IS�nnithl�ka suknat tuor a,T�k tin zilna ka tuor el hi?N:I Ka'n vong thienghlim thlawn el am aw-Thil poi ka tawk naw sa khom a,L9I Mi rilohai um d�n tak chu:Ng�ingam muta, hausak th�r th�r.d8AI "Iengtin am Pathienin a hriet?Chunghnungtakin hriet a nei maw?"Tiin an hril vel hlak si a.G7I Chu lei chun miha'n an huor a,An hril taphot an awi pei hlak.G6I An b�uin v�n an hauh ngam a,An leiin hnuoi an pumbil bok.B5IMi an nuisaw, an hrilsiet bok,Mi chungdelin an vau tom a.S4IMit pawng hiel rak khopa th�uin,Uong d�n tawk chin l�m an nei nawh.A3}IUong hi an thi hl� tak a na,Nunrawngnain an inthuom a.F2IMi angin an buoi inrim nawh,Mi tuor ang an tuor ve bok nawh.M1INat hlak nei ve r�ng r�ng lo hai,An th�uin an inm�m kung a;L0IMi rilo v�ngnei ka hmu ch�ng Mi chapohai ka'n hnar hl� hlak.Z/-IKei chu ka'n sui thl�k v�ng ch�ng d�m,Ka sir inphet v�ng ch�ng a um;F. IIsraela chungah Pathien a tha,Lungrila thienghlimhai chungah.?-yH Hi hi Jessai naupa DavidaTongtai tawpna chu a ni tah.|,qHA hming ropui chu inp�kin,Kumkhawtluongin chawimawi unla,A ropuinan hnuoi pumpui hi,Hung sip raw se. Amen, Amen.~+uHLALPA Pathien chu inp�k ro,Israel Pathien chu inp�k ro,Ama chauh hi a ni si a,Hieng thil makhai thaw hlaktu chu.K*HA hming chu kumkhawtluong khomin,R� ni um ngai hrim hrim naw nih,Nisa khi a var s�ng phot chun,A hming inthang zuol pei sien la,Hnam tinin a z�r zo hai sien,'Mi hamth� a nih' ti raw se._)7HRam puma chun a tontawin,Bu le thl�i thar suok teu sien la;Muol tinah bu fawn d�l d�lin,Lebanon tl�nga bu angaHlawkin ra hung insuo hai sien,Ram hlo hn� inno dur angin,Hung inthang hlut hlut raw hai se.y(+HAma chu ngal f�min dam sien,Seba rama rangkachakhai,A kuomah hung pe raw hai se.A ta din tongtai zing hai sien,Ni tinin mal sawmp�k raw se.Z'-HN�ksawrtu le pawngn�ktuhaiLaka inthok san suok a tih,A mita chu an hlu si a.D&H Rethei ch�uhai lunginsietin,Th� theina lakah hum a ta,a%;H Thangpui ngaia kotuhai chu,Thangpuiin hung somdawl tawl a ta,Santu nei lohai san a tih.F$H Lalhai a hmaah k�n hai sien,Hnam tinin a rong bawl raw se.,#QH Tarsis le thlierk�r hrang hrang a,Lalhai chun dawv�n hung kaiin,Thilp�k hung inhl�n hai sien la,Seba le Saba lalhaiin, Thilp�k hung inhl�n raw hai se.n"UH Thlal�ra ch�ng hnam tinhaiin,Chibai hung b�k tawl hai sien la,A hm�lmahan hnuoi liek raw se. ! HA lalram chun tuipui a'nthok,Tuipui dang r�l chen huop sien la,Khawsak tuipuia inthokin,Thlang kawlrawn chen zu huop raw se.x HAn lal s�ngin mi indikhai,Hung inthanglien tuol tuol hai sien,Thl� khin a var a'n suo s�ng chun,Malsawmna pung tuol tuol raw se.nUHHlo s�m fai hlim chunga raw s�r,Hnuoi ch�ra inbaw huk huk a,Ruopui v�nawn s�r ang ni sien.hIHNi le thla khi an var s�ng phot,Thang la hung thar pei huna khom,Ama chu inlal zing sien la.[/HMi rimsihai humtu ni a,Tlasamhai phuhr�ktu niin,N�ksawrtuhai sir d� raw se._7HI mihai ta dingin tl�nghan,Malsawmna insuo hai sien la,Muolhan felna ra insuo sien!{oHI mihai chungah fel taka,Ro a hung r�l theina ding le,Mi retheihai chungthua khom,Indik taka r�l thei dingin.{ qHI ror�l thiemna chu Pathien,Lal hi hung inrochungtir la,Lal naupasal kuoma ngei hin,I'n dikna inrochungtir rawh.{oGI thilthaw indikziehai chu,S�nnithl�kin hril dar ka taMi sukse tumtuhai hlak chu,Muolphoin an chi-�i ta si.fEGI'n p�kna hl� ka sak hunah,Ka hm�r hlimin kh�k suok a tih,I mi'n tlan sa ka ni si a.}sGAw ka Pathien, i ringumna,Tingtang keiin inp�k ka tih. Aw, Israelhai Mithienghlim,Tingtang leh inp�k ka ti che.QGMi chawis�ng nawk zuol sauh i ta,Mi hung thlamuong nawk ng�i i tih.GBuoina tam mi'n tuortir la khom,Ka nun hi sukhar nawk i ta,Khur inth�k taka inthokin,Mi hung la suok nawk ng�i i tih.`9GAw Pathien, thil ropui thawtu,I felnain v�nhai a tong, Nangma ang tu'm an um hrim a?#?GLuah k�l sam to ta sienkhom,Mi maks�n naw rawh, aw Pathien;I ropuizie le thilthawhai,Thang la thar pei dinghai kuomaKa hril hm� chun mi umpui rawh.}sGKa tleirawl laia inthokin,Aw Pathien i mi zirtir a,Tu chen khom hin i thilmak thaw,Ka la hril ngat ngat hlak a nih.fEGI thilthaw ropuizie puongin,Hril dar ka tih LALPA Pathien,�'n dikzie chauh hi hril ka tih.a;GHrein sui suok zo naw lang khom,I felna le sandamna thu,Ni tin hrilin puong pei ka tih.GGKei chun beisei zing ka che a,Inp�k zuol deu deu ka ti che.~uG Mi beituhai chu muolphoin,Sukbohmang ni vong hai sien la,Ka sietna ding zongtuhai chu,Inzakin hm�imawk raw hai se.N G Aw Pathien, mi'n hlat ngai naw la,Mi san din hung vat rawh, Pathien.k OG "Pathien khomin a z�msan tah,Hnot thl�r ei ta, man t�ng ei tiu,Santu a nei ta nawh" an tih.f EG Ka hm�lmahan an mi tawng zing,Phil tuma mi'n ch�ntuhai chu,Mi sukse din an inrawn khawm.G G Upat hunah mi hnawl naw la, Ka tha z�r pha mi m�ksan naw.G GIeng lai khomin i ropuina,Chawimawiin ka'n p�k ni tin hlak.hIGVangduoina phurtuw ang hielaMi tam tak ngai khom lo ni lang,Nang ka'n b�kna kul nghet i nih.GKa pieng a'nthok ka ringsan tak,Ka nu ph�ng s�nga inthoka,Mi la suoktu chu nang i na,Inp�k kumkhuo t�ng ka ti che.H GLALPA, nang chu ka beiseina,Tleirawl a'nthok ka'n nghatna tak,eCGMi rilohai kut a'nthok le Mi suol rawng takhai kut a'nthok,Mi san suok rawh, aw ka Pathien. GKa'n b�kna lungpui nang ni la,Ka tl�k l�t rop theina ding chu;Mi san him dingin th� pe rawh,Ka lungpui le kul i ni si.dAGI felnain mi san suok la,I n� ka tieng hin hung daw la,Nangin mi hung san him ngei rawh.K GAw LALPA nang ka hung b�l che,Ka muolpho ding phal lul naw rawh.}FKei pasie le riengvai tak hi,LALPAN a mi ngaituo hlak si;Mi thangpuitu le sansuoktu,Aw ka Pathien, muongch�ng lul naw.FNangma zongtu taphothai chu,Nangmaah hlimin lawm hai sien;I sandamna dittu poin,"LALPA chu a va ropui ngei!"Tiin lawm hla rem rop raw se.jMF"Chei leh, Chei leh!" tia kh�k a,Mi'n riem khumtuhai po po chu,Inzakin k�n tlok tlok raw se.~FKa hringna la tumtuhai chu,Muolphoin ch�-�i hai sien la,Ka sietna ding phiertuhai chu,Hm�imawkin tl�n se raw hai se.G} FAw LALPA,v lunginsiettakin,Hung vat la, mi hung san suok rawh.w|gE$A siehlaw suonha'n ram chu,Hung rochung sawng pei an ta,A hming ngainatuhai chu,Chu rama chun ch�ng an tih. {E#LALPAN Zion hum a ta,Judai rama khuohai khom,Hung tungding nawk vong a ta,A mihai chun hluong an ta,Ram chu rochung t�ng an tih.\z1E"Hnuoi le v�nin inp�k ro,Tuipui le a s�nga mi,Thilhring ch�ng po po khomin.@y{E!LALPAN retheihai a hriet,Salt�nghai a'n z�pui nawh.^x5E N�ksawrhan hmu'n lawm an ta,Nangni, Pathien zongtuhaiLungril khom tuoi thar a tih._w7EChu chu Lalpa hmaa chun,Ran inhl�n n�kin a hl�,Bawngchal lien inhl�n n�kin.Av}EPathien hming z�ia chawiin,Lawmthu leh inp�k ka tih.Xu)EKei na tuorin ka'n r�m hi,I sandamnan aw Pathien,Nangin mi humhim tlat rawh.vteEHringna bua inthokin,An hming chu th�i bo dai la,Mi felhai hming chuongnaah,An hming chuong ve naw raw se.Ys+EI hremna ding sukpung la,I sandamnaah chan r�ng, Inneitir hrim hrim naw rawh.Wr'EVuok tuorhai an soisak a,Hliem tuorhai natzie d�m chu,An titi inhnik a nih.Aq}EAn ch�ngna ram vong sien la,An in rausan chang raw se.GpEI lungsen bun khum tawl la,Lungpuomin nang ch�ng tawl rawh.ao;EAn mithai sukdelp�k la,Khuo hrim hmu thei naw hai sien,An z�ng ink�l song raw se.`n9EAn ruoi chu ch�ng inchang sien,Inremna ruoi an k�l khom,Bilah inchangp�k raw se.]m3EKa bu-ah t�r an pol a,Ka dangch�r hn�mna dingin,Zu th�r an mi p�k lem si.!l;EAn mi hang hmusit d�n hin,Ka lung a sukse hle a,Chan lam boin ka um a;Mi l�inat ka beisei a,Sienkhom an um d�r naw a,Thlahuoltu ding ka hmu nawh.^k5EAn mi hmusit d�n i hriet,An mi sukhmaimawk d�n khom,Ka hm�lmahai i hriet vong.BjEHung hnaiin mi san suok la,Hm�lma lakah mi'n tlan rawh.Vi%EI siehlaw lakah i hm�l,Thup naw la, mi don vat rawh,Ka bei a dong a ni hi!uhcEI hmangaina le thatnan,Mi hung don ngei la LALPA,Z�ngaina i hau leiin,Ka tieng hin hung ngha hr�m rawh.^g5ETui lien mi'n ch�mtir naw la,Li rilin mi lem naw sien,Thl�nin mi dol naw raw se.f%EChird�m a'nthok mi hum la,Ka pil hmang ding phal naw rawh;Mi theid�tu lak a'nthok,Nangin mi hung san suok la,Li inth�k a'nthok khomin.eE Aw LALPA, kei ruok hi chu,I lungawi lai huna hin,I kuom tieng ka hung tongtai;I hmangaina chuoi lo chun,San him di'n mi hung don rawh.kdOE Kotkh�ra inthunghai chun,Hmusitin an mi nuisaw;Zu ruihan nuizatburah,An mi lo hmang bok si leh.Ac}E Saiip ka sil ch�ng khomin,Fiem pawlawtnan an mi hmang.D Aw Pathien, ruopui v�nawn hiel,Nangin i hang ins�rtir chun,I ram p�k tawl hawp ta hnung chu,Hnawng ramah i hung siem thar a.=}DSinai tl�ngah, Pathien hmaah,Israel Pathien hmaa chun,Simkhawlei a'n hn�ng dur dur a,V�nin ruo a'n bawtir huk huk.E<DAw Pathien, i mihai thuoi a,Hmun se ram i hrawpui lai khan,";=DMi v�kv�ihai chu Pathienin,Ch�ngna in a buotsaip�k a,Int�nghai chu a thuoi suok a, Hamthatnain a vur tawl aHel hmanghai chun ram tawl an hluo.h:IDHmun thienghlima ch�ng Pathien chu,Fahr�hai ta di'n p� a na,Hmeithaihai ngaituotu a nih.$9ADPathien kuomah z�i hl� sakin,A hming chawimawiin inp�k ro,S�m chunga l�ng chu chawimawi ro,A hming chu LALPA a ni si,A hmaa chun hlimin lawm ro.e8CDMi felhai chu hlim hai sien la,Pathien hmaah lawm hai sien la,Hlim le lawmin um raw hai se.!7;DThliin meikhu a l�n angin,Nangin hung l�n hmang vong tawl la,Meia khuoihlu em tui angin,Misuolhai chu Pathien hmaah,Intui ral v� vong raw hai se.k6 QDPathien chu hung inthok dok sien,A hm�lmahai hung ph�n dar sien,A hmaah tl�n dar raw hai se.g5GCPathien chun mal mi sawm a tih,Hnuoi tawp kawlkawdong chen khomin,Ama chu ti seng raw hai se.j4MCHnuoiin thlai thar insuong a ta,Pathien, ei Pathien ngei el chun,Malsawmnan mi hung v�r a tih.F3CAw Pathien, mihan inp�kin,Hnam tinin chawimawi che raw se.2CHnam tinin lawm hla rem raw se:Hnam tin chungah indik takin,Nangin ro i r�lp�k hlak a,Hnuoia hnam tin i keihruoi hlak.F1CAw Pathien, mihan chawimawiin,Hnam tinin inp�k che raw se.b0=CI ditzawng khawvelin hre a,Hnam tin lai hin i sandamna,An hung hriet seng theina dingin.f/ GCPathien ei chungah ngilneiin,Malsawmnan mi hung vur sien la,A hm�l ei chungah �ng raw se:q.[BKa tongtaina hnawl lo a,A hmangaina tawp ngai lo,La k�r ngai lo Pathien chu,Inp�kin um zing raw se.@-{BPathien chun a mi ngaithl�k,Ka hn�na a lo bengkhon.D,BSuol lawm r�k mi ni lang chu,LALPAN mi ngaithla naw nih;5+eBBauin ama ka ko a,Ka lei a'n p�knan a sip.r*]BPathien. tituhai hungin,Ka thu hi hung ng�ithla ro;Ka chunga a thilthawhai,Iengkim lo hril ka ti cheu.){BRan th�u th�u inhl�n ka ta,Beram chal inhl�n ka ta,Bawngchal khom inhl�n ka ta,K�lchal inhl�n bok ka tih.?(yBLungz�ng laia ka tiem kha,Ka hril angin hlen ka tih.V'%B I tempulah hung ka ta,Pumraw inthawi inhl�nin,Ka thutiem hlen ngei ka tih-z&mB Kan chungah mi an chuong a,Mei le tui lien kan pal tlang;Nisienkhom hmun thawvengah,Nangin i mi thuoi l�t tah.?%yB Ch�ngah i mi'n awktir a,Phur rik tak i mi'n phurtir.S$B Aw Pathien, nangma ngeiin,Meia tangka fie angin,I mi fie fai tah k�l a.A#}B Hringdamin a mi'n umtir,Ei tl�k ding a mi v�ng hlak.F"BHnamhai, Pathien inp�k ro,A'n p�kna ri thang khawk sien;\!1BA hr�tnan ro a r�l zing,Hnamhai a enthl�k zing a,Helhai huongtau naw raw se.v eBTuipui inth�k takhai chu,Hnuoi ch�rah a'n changtir a,Kein tuipui an k�n a,A chungah ei hlim hl� kha.[/BEn ta �, hringmi laia Pathien thilthaw zoz�i hi,A va hang r�pthl�k de aw!BHnuoi mi po po bokkhupin,I hmaah an hung k�n a,�'n p�kna hl� an sak a,I hming an chawimawi," tiin,Pathien kuoma chun hril ro.oWB"I thilthaw a ropui ngei!I hr�t khawkh�ng �m leiin,I hmaah i hm�lmahai,Tiin an inthin hawp a.DBA hming ropui chawimawiin,Lawm hl� sakin kh�k suok ro!; sBLeihnuoia ch�ng po pohai,Hlima Pathien inp�kin,{oA Hlo hring duphai chu tl�nin,Ran ruol an tla dup dup a,Phai zawlah bu a tlim hmur,Lawm hla sak ri a'n z�m vel.c?A Thlal�r ram tawlah hlo hn�,Inthangin a z�ng dum dur,Muol tin chu lawmnan i'n thuom.pYA Kum tawpah a tontawin,Bu le b�l i'n thartir a,I tawlailir tina chun,Bu i sung v�m hn�r hn�r a.wA Hnuoi r�t thl�r tin sukhnawngin,A tl�nghai i sukruol a,Ruotuiin i sukhnip a,Thl�i thar i'n thanglientir hlak.$AA Hnuoi i kan, tuiin i chawm,Rip takin i sukhnienghn�r;Pathien vadung tinhai chu,Tuiin i sung sip vong a,I tiem anga bu le b�l,Mihan an hau theina di'n.yAHnuoi hmun tawpa ch�nghai khom,I thilthaw'n a r�p tawl a;Ni a suok le tl�k hunah,Lawmna hl� a thangkhawk hlak.ykATuipui inr�m ri hum hum,Tuifawn insawk hlup hlup hai,Mipui so mur mur hai khom,Nang chun i sukr� vong thei.@{AI hr�tnan tl�nghai i'n din,Thilthawtheinan i sip a,AAw mi Sandamtu Pathien,R�pthl�k le indik taka,Thil thawin i mi don a,Kawl kil le tuipui tawp chen,Beisei innghatna i nih. AI bula ch�ng ve dinga,I thlanghai chu an hamtha,I tempul thienghlima mi, I hnienghn�rna chu tl�nin,Kan tlai ding a ni si a!>wASuolnan a mi ch�m laiin,Kan bawsiethai i ng�idam.;qAKan tongtaina ng�ithlatu,Mi tinin pan an ti che.o YAAw Pathien, Zion tl�ngaInp�k i ph� hlie hlie a;I kuoma kan thutiem chu,Hlen ni la um ngei a tih.r ]@ LALPA-ah mi fel hlim sien,Inhumhimnan hmang sien la,Lungrila mi ng�lhai chun,Ama chu chawimawi raw se.b =@ Mi tinr�ng thlab�r an ta,Pathien thilthaw chu puongin,A thilthaw ng�ituong an tih.  @An b�ua thu suok ngei chun,Anni chu hung d�ng k�rin,Sietna hung intlun a ta,A hmu photin lu thinin,Anni chu diriem an tih.[ /@Pathien chun a thal ngeiin,Anni chu k�p thung a ta,Thawk-le-khatin sieng an ta, -@Thil tha lo an phan zing a,"Tu hriet suok ruol lo thaw d�n,Tha tak kan hmu suok" an tih.Mihriem ng�ituona r�k hi,A lo va verv�k ngei de! 7p~~9}}}+||~|5{{{W{zzyyyPPEOOOONNaNMM&LLwLKK JJUIIeHH_HGGFFkFEEtE#DDkCCCIBBAAA @@|???c>>}>5=== <;;;::%99F88d877Z66V6 55s444S3337222=11|100J0//X...r. --9,,p,++****))A(((=''l&&;%%d$$h##c#""f!!!* m ?tq]O Tx!E2$WW \  b | * |  Rg9TwYxui` V�nhai, hlim z�i vawr unla,Hnuoiin lawm hla rem raw se;Tuifinriet le a s�ngaUmhai kh�k dur dur raw se.$tA` "LALPA chun ro a r�l ie.Hnuoi hi inhn�ng lo dingin,Aman a rem nghet tlat a.Mi tin chungah fel takin,Ro a r�l ding a ni si"Tiin hnam tin hril vel ro.ss_` Thienghlimna thuom inbelin,LALPA hung chawibiek unla,Hnuoia ch�nghai po po khom,A hmaah inthin raw se.prY`A hming ropuizie ph�in,Chawimawina LALPA pein,In thilp�khai hung chawiin,A tuolzawla chun hung ro.gqG`Hnam tin chi tina mihai,Ropuina le hr�tna hi,LALPA z�r a nih hrein,Chawimawina ama pe ro.opW`A hmaah ropuina leChawimawina chu a som a,Thilthawtheina le mawinan,A hmun thienghlim chu an ngh�k.poY`Hnam danghai pathienhai chu,Mi lem mei mei an ni a,Sienkhom ei LALPA ruok chu,V�nhai siemtu a ni si.knO`LALPA chu a ropui a,Inp�k tlak takzet a nih.Pathien dang po po n�kin,Ama t� tak ding a nih.sm_`A ropuizie thu hrilin,Hnam tin lai puong dar unla,A thilmak thawhai khom chuMi tinr�ng lai hril dar ro.klO`LALPA kuomah hla sakin,A hming chu inp�k unla,A sandamna thu hrilin,S�nni tinin puong dar ro.sk a`Hla thar LALPA remp�kin,A'n p�kna hla chu sak ro,Hnuoi hmun tinah z�i remin, LALPA inp�kin sak ro.cj?_ Lungsenin tong k�n kh�m a,"P�k ka tiem chawlna ram chu,L�t thei naw ti niu" tiin.i_ Kum sawmli s�ng zet el chu,An chungah ka lungsen a,"An lungril a f� suol a,Ka ditzawng khom an hriet nawh"Tiin ka lo hril hlak a.Uh#_ Chu chun in thl�tuhaiin,Ka thil thawp�k hmu zingin,Ensinin an mi fie a.Rg_Meribaa ang el khan,In lungril sukngar naw ro, Mesa thlal�ra ang khan.dfA_Ama ei Pathien a na,Eini khom a rama tla,A enkol beram ei nih.Voisun a rawl in hriet chun,keO_Hung unla, chibai b�kin,Mi Siemtu LALPA hmaah,Dingthathuona bokkhupin,Ama chu chawibiek ei tiu.hdI_Tuipui hi a t� a na,Aman a siem vong a na,Khawmuol khom a t� a na,Aman a'n din vong a nih.@c{_Hnuoi pilrilv le tl�ng ins�ng,A kuta um vong a nih.Ob_LALPA chu Pathien ropui,Pathienhai po po chunga,Laltak chu a ni si a.maS_Lawmthu hrilin a hmaah,Hlimin hung inkhawm unla,Inp�kna rimawi remin,Hlim takin chawimawi ei tiu.s` a_Hung ro, LALPA chawimawiin,Hlim takin hla sak ei tiu;Ei sandamna Lungpui chu,Inp�kin kh�k suok ei tiu._3^Aman an suolnahai chu,La hung thungrul ngei a ta,An r�tlonahai leiin,Anni chu nuoi hm�t a ta,LALPA ei Pathien ngei chun,Anni chu nuoi bo a tih.V^%^Sienkhom LALPA Pathien chu,Ka kulpui le lungpui b�l,Ka'n humhimna a ni si.[]/^Mi fel chu an bei hron a,Poi tawk lo chu thi dingin,Thiem naw an inchangtir hlak.W\'^Mi chunga phurrik siemtu,Ror�lna indik naw chu,Nang leh an inkop thei nawh.@[{^Ka beidong lungz�ng laiin,Hn�min i mi sukhlim hlak.^Z5^"Ka sir an phet" ti charin,LALPA, nang chun hmangainan,I mi chel ng�r nawk hlak a.^Y5^LALPA chu mi thangpuitu,Lo ni hlauh naw sienla chu,Fam khuoah ch�ng t�ng ka tih.iXK^Mi suolhai chu do dingin,Tu am hung pen suok a ta?Mi rilohai laka chun,Tu'nam mi hum ngam a ta?qW[^Mi fel kutah ror�lna,Inhl�n k�r ni nawk a ta,Lungrila mi ng�l poin,Chu chu tawmpui seng an tih.[V/^A rochan le a mihai,LALPAN thl�thlam nawng a ta,M�ksan tawl ngai bok naw nih.wUg^ Mi suolhai tl�kna ding khur,Tl�khol an cho lai chen khom,Buoina laka inthokin,Chawl hadamna i p�k hlak.PT^ Aw LALPA, i thununhai,I d�n i zirtirhai chu,An va hang hamtha de aw!xSi^ LALPAN mihriem ngaituohai,Iengkim a hriet fai vong a,Ieng m� lo el a ni khom,A hriet chieng �m �m a nih.yRk^ Hnam thununtu'n hrem loin,An suo in ring r�ng r�ng maw?Mihriem zirtirtu meu chun,Hrietna a tlasam ding maw?xQi^ Nakawr siemtun hre loin,A um in ring r�ng r�ng maw?Mit siemtun hmu thei loin,A um in ring r�ng r�ng a?=Pu^Mi intlawhai, ngaituo ro,Ieng tik am var suok in ta?YO+^"LALPA chun hmu hlak a tim!Israelhai Pathien chun,A ngaisak nawh" ti'n an hril.YN+^Hmeithai le ram dang mihai,An nuom nuomin an phil a,Fahr�hai an that pei bok.QM^Aw LALPA, mi suolhai hin,I mihai an sir sop a,I rochanhai an n�ksawr.`L9^Chapo takin an tong a,Thil suol thaw ch�ngtuhai hin,Uong chin tawk hrim an nei nawh._K7^Aw LALPA, mi suolhai hi,Ieng chen rau am hl�ng i ta,Ieng chen hiel am an hlim ding?wJg^Leihnuoi chunga Ror�ltu,Hung thoin ro hung r�l la,An ph� tawk ang h� peiin,Chapohai hi thungrul rawh.TI #^Phuba latu, aw LALPA, Phuba latu, aw Pathien, Hung inlang ta rawh, Pathien!mHS]Aw LALPA i thusuok chu,Kumkhawtluongin a nghet a,I ch�ngna sukmawitu chu,I thienghlimna hi a nih.iGK]Tuifawn insok rihai leAn inhlap dar ri n�kin,V�n s�nga um LALPA chu,A ropui lem dai si a.\F1]Aw LALPA, tuifinriet chu,Hung infawn ri hlup hlupin,An inhlap thl�r puot puot a.TE!]Tiena tl�nga inthokin,I lalthungpha i'n din a,Nang chu chatuon mi i nih.D ]Ropui taka incheiin,Hr�tna thuoma inbelin,LALPA chun ro a r�l a,Inhning thei d�r lo dingin,Khawvel hi a rem nghet a.C \LALPA chu mi ng�l a na,Ka'n b�kna Lungpui a na,Amaah r�tlona hrim,A um ngai nawh ti thu hi,Puongin hril dar hlak an tih.aB;\An upa hle hnung khomin,K�r thlek thlukin r�ng an ta,Hring inno nghuol zing an tih.RA\ LALPA ina phunhai chu,A tuolah inz�r an ta,Hung inno hlut hlut an tih.v@e\ Mi thahai chu t�m thing ang,Hung inthang hlut hlut an ta,Lebanon tl�nga sidarThing angin inthang an tih.r?]\ Ka hm�lmahai tlawm lai khom,Ka mitin a hmu zing a,Mi beituhai siet thu khom,Ka n�in a lo hriet zing.X>)\ Tump�ng ki mawi ang elin,Ka k� hi i cheimawi a,Hriek tha i mi n�l bok a.r=]\ I hm�lmahai chu LALPA,Chieng takin bohmang an ta;Thil suol thawtu po po khom,Nangin sukdar vong i tih.F<\Sienkhom, nang chu aw LALPA,Kumkhuon chawi s�ng i ni zing.};s\Mi suolhai chu hlo ang a,Hung inthang duong hlut hlutin,Vul chuoiin p�r hlak sienkhom,Bohmang song ding an ni si.E:\Intlawin an hriet ph�k nawh,Inv�tin an man ph�k nawh.W9'\I kutsuokhai aw LALPA, An va ropui lawm lawm de!I ngaituo a va'n th�k ngei!o8W\Aw LALPA, i thilthawin,A mi sukhlim �m �m a,I kutsuokhai ka hmuin,Lawmin hlim z�i ka vawr hlak.b7=\Tingtang hrui sawm neihai lePerkhuong rimawi hrang hrang a,Inp�k le puong an hoi ngei!;6q\T�k tin a ngilneinahai,Z�n tin a ringumziehai,]5 5\LALPA inp�k hi a tha,Chunghnungtak hming chawimawi a,Z�i le rimawi rem d�m hi.F4[Dam sawtnan suklungawi ka ta,Ka sandamna chu hm�ng a tih."[3/[Mi ko a ta, lo don ka ta,Harsatnaah umpui ka ta,San suok ka ta, chawimawi ka tih.2+[LALPA chun hieng ang hin a tih:"Aman a mi hmangai leiin,Ama chu san suok ngei ka ta, Ka hming a pom tlat hlak leiin,Ama chu humhal tlat ka tih.1[ Sakeibaknei le r�lriel hai,I k�in la sir d�ng i ta,Sakeibaknei v�nglai ngei chu,R�lpui leh la sir d�ng i tih.F0[ Kutin chawi k�ng an ti che a,Lungah i k� sui naw ti nih.E/[ V�ntirkohai thu p�ng a ta,I lam tinah v�ng an ti che;K.[ Thil tha loin nang nawng a che,Sietnan tl�kbuok bok naw ni che.L-[ Chunghnungtak r�npuiah ch�ng a,Ka b�l LALPA i b�l ve chun,E,[Mi rilohai a hrem d�n chu, I mit ngeiin la thl�r i tih.r+][I voi tieng a s�ng t�l tluin,I chang tieng s�ng t�l tlu sienkhom,Tawk ve naw hrim hrim a ti che.i*K[Z�na v�tu che hril�nghai,S�n changa hripui l�ng lakah,Sietna ieng khom ti naw ti nih.M)[Z�n thim r�pum ti nawng i tih,S�na thal inl�ng velhai khom;}(s[I chung zawnah thla z�r a ta,A thla hnuoiah inb�ng i ta,A ringumna chu i phaw leI kul d�i lo ni t�ng a tih.G'[Ch�ng a'nthokin san suok a ch�,Hripui tium lak a'nthokin.b&=["Ama chu ka'n b�kna kulpui,Ka ring Pathien ngei chu a nih"Tiin LALPA thu puong ka tih.K% [Chunghnungtak thla hnuoia khawsa,Iengkimthawthei bula ch�ngtu'n,$ZLALPA Pathien ditsakna chu,Kan chungah v�rin um sien la,Kan kut sinthaw hung suknghetin,Kan kut hi mal hung sawm raw se.z#mZI siehlawhai mithmua ngei,I thilthawhai inentir la,An suon le p�rhai kuoma khom,I ropuizie hi puong lang rawh.i"KZRinumna le thil tha nawhai,I mi'n tuortir hun chen h� b�k,Hlimnain mi'n ch�nchiltir rawh. !ZI hmangaina chuoi ngai lo chun,Z�ngk�r hin mi hung hr�i tlai rawh,Kan ni tinhai chu hlim taka,Kan intawi liem theina dingin.f EZ Aw LALPA, hung ngha k�r ta rawh.Ieng chen am i mi tosan ding?I siehlaw hi lunginsiet rawh.kOZ Kan dam lai nihai tiem dan dik,uNangman mi hung inch�ktir rawh,Lung var kan nei ph�na dingin.b=Z I lungsen natzie hre ph�k a, I tium anga ti nach�ng,Hre ph�k t� hrim am an um a?H Z Kan dam s�ng chu kum sawmsarih,Hrisel leiin kum sawmriet khom;Dam sawt chu rimsik tuor sawtna,Lungngai sawtna chauh a ni si.Inrangtakin a liem hmang a,Kan vuong hmang nawk diel hlak a nih.{Z I lunginsenna hnuoia chun,Kan ni tin nun hi a liem a,Beidong inthuok bong hak ang hin,Dam lai ni hi kan hmang zo hlak.tI ZKan bawsiethai i hmu vong a,Kan suol thaw r�khai chen khomin.?yZI lungsenin a mi hlieu a,I lung chokin a mi thlab�r.PZA'n thang lien a, a hung p�r a,Z�n tieng vuoiin a r�m nawk hlak.lQZTui lien angin i l�n hmang a,Thang khat ins�m ang chauh a na,Z�ngk�ra hlo mawng ang a nih;lQZI ngaia chun kum s�ngkhat khom,Zani liem tah ang chauh a na,Z�n v�ng khat ang chauh a ni si.PZ"K�r ro, hriem nauhai" i ti ph�,Pilvutah kan k�r nawk diel hlak.  ZTl�nghai i hung indin suok hma,Hnuoi le khawvel i siem hma daih,Chatuon a'nthok chatuon chenin,Nang chu kan Pathien i ni si. E ZLALPA, nang chu suon po po a,Kan ch�ng himna in chu i nih.OY4LALPA kuomah kumkhawtluongin,Inp�kna chu um zing raw se.Amen, Amen.\1Y3I hriek n�l hi hm�lmahaiin,A f�na photah aw LALPA,Hmusitin an cheksol a nih.Y2I siehlaw an nuisaw d�n hi,Hung theinghil lul naw rawh LALPA,Hnam danghai endong le hmusit,Ka tuor inrim d�n po po khom.Z-Y1LALPA, i hmangaina hmasak,David kuoma ringum ding a,I'n tiemna kha iem an ta le?a;Y0Mihriem pieng tah a tu hrim am,Thi lo ding an um ta hlak a?Tu am Seol pumpel thei ding?b=Y/Ka nun tawizie mi dawnp�k rawh.Tep lo mei meia mihriemhai,I mi hang siem el hi chu aw! Y.Ieng chen rau am ie aw LALPA,I hm�l i mi thupp�k ding chu?I lungsen hi meichok angin,Ieng chen am a'n hlap ding a na?I  Y-A tlangv�l s�ng khom kei tawiin,Inzakna puon i'n siltir si.c ?Y,A ropuina chu lap�kin,A lalthungpha khom hnuoi ch�rah,Nangin i pei thalp�k d�r a.> wY+A kawlhn�m i sukmawlp�k a,Indonaah i san ta nawh.E Y*Dotuhai kut i sukhr�t a,Hm�lma lawms� an inchang tah.Z-Y)A hung taphotin an rok a,An sev�l ramhai nuizatb�r,A lo inchang el ta si hi.BY(A kul banghai i thiekp�k a,A kulbinghai i sukchim vong.`9Y'I siehlaw kuoma i thuthlung,S�tin a lallukhum khum chu,Hnuoiah i pei hawnp�k si a.GY&Sienkhom, i hriek n�l chu hnawlin,A chungah i lung a sen a.eCY%Chung sorthla khi a um s�ng chun,A ram a kin ngai naw dingzie,Hrepuitu dik ni zing a tih.[/Y$A thlahai mang ngai naw ni a,A lalna nisa ang tloin,Ka hmaa hin nghet zing a tih.iKY#'Davida hl�m ngai naw ningah'Tiin ka hming thienghlim s�lin,A tawp chen dingin ka'n tiem a:QY"Ka thuthlung s�t ngai nawng ka ta,Ka b�u suok inphat ngai naw ning.jMY!Sienkhom ka hmangaina ruok chu,A lakah la k�r ngai nawng ka ta,Ka ringumna kei k�r naw ning._7Y An suolna leiin hrem ka ta,An bawsietna leia hr�kin,Vuokna hmolin hlap tawl ka tih.M~YKa thup�khai an ng�in�p a,Ka d�n p�khai an zawm naw chun,E}Y"A nauhan ka D�n hi hnawl a,Ka thu suokhai an zawm naw a,h|IYA thl�hai inlal pei an ta,V�nhai um s�ng chun a ramin,Kin ni hrim hrim nei ngai naw nih.F{YAma chu hmangai zing ka ta,Ka thuthlung hi inkh�l naw nih.ezCYKa nau lut�rah siem ka ta,Hnuoia lal po pohai lai hin,Chawimawi hlaw tak la n�ng a tih.Xy)YAma chun, 'Ka Pa, ka Pathien,Ka Lungpui le ka SandamtuI nih' tiin mi ko a tih.DxYTuipui chungah th� nei a ta,Vadungpui chen inlal a tih.s{woYKa ngilneina le ringumna,A kuoma chun um zing a ta,Ka hming leiin a k� khom chu,Chawi s�ngin la um pei a tih.FvYA hm�lmahai hn�p�k ka ta,A hmaah vaw thlu tawl ka tih.KuYHm�lma hnuoiah k�n naw ni a,Mi suolhan n�ksawr bok naw nih.It YKa hr�tnan inthuom zing ka ta,Ka kutin sukhr�t zing ka tih.Js YKa siehlaw David ka hmu suok,Ka hriek thienghlim chu ka n�l a;3r_YI mi ringumhai chu z�lin,Kha hma khan thu i lo hril a: "Pasaltha chu hr�tnan ka'n thuom,N�lvai laia ka thlang suok b�k,Tlangv�l ng�i chu ka chawi s�ng tah.cq?YKan phaw hi LALPA ta a na,Kan lal khom Israel Mi ThienghlimT� ng�i el chu a lo ni si.Yp+YAn ropuina-hr�tna i na,I ditsakna an dong leiin,Kan k� khom a mawi a ni hi!EoYI hming lawmin an hlim ni tin,I felna chungah an lawm hlak.gnGYLALPA, nangma chawimawi nachang,Hretuhai chu an ham a tha,I hm�l �nga l�ng hlaktu chu. umcYIndikna le ror�lna fel,I lalthungpha lungphum an na;Hmangaina le ringumna chu,I hmatawnga i hmang an nih.tlaY I b�n th� a hr�t �m �m a,I voi tieng th� a hr�t hle a,I chang tieng th� a hr�t nawkzuol.ekCY Sim le hmar khom i siem an na,Tabor le Harmon tl�ng khomin,Nangma chawimawina hla an sak.`j9Y V�nhai i ta, hnuoi khom i ta,Khawvel le a s�nga umhai,Nangma siem vong an ni si a.i}Y Mithi ruong z�l ang top elin,Nangin Rahabr i sir sop a,I b�n tha hr�tin hm�lmahai,I vai dar chum chum tawl si a.nhUY Tuipui hr�ng buon buon chunga khom,Nang chu ror�ltu i ni a,Tui fawn s�ng khom i hal r� hlak.{goYLALPA Iengkim Pathien ang hi,Mi tu dang am an um hrim a?LALPA, nang chu i ropui a,I ringumnan a'n huol v�l che.f{YV�n mi thienghlim thungkhawmhai lai,Pathien hi ti a um tak a,Ama k�l v�ltu po po lai,LALPA a mak r�pum tak bok.eYThangv�nah nangma tluk LALPA,Tu dang hrim am an um thei a?V�n mihai lai khin nangma tluk,Tu dang hrim am an um thei ding?zdmYV�nv�la hai khin aw LALPA,I ropuina an inp�k a,Mi thienghlimhai pungkhawmnaah,I ringumzie an inp�k hlak._c7Y'I thlahai lal ni pei an ta,An suonhai khom inlal peiin,Lalna hluo pei an tih' tiin".FbY"Ka mi thlang kuomah thu ka thlung,Ka siehlaw Davida kuomah:EaYI hmangainan kumtluong a daih,I ringumna v�n ang a nghet.}` uYLALPA hmangaina ropui chu,Kumkhawtluongin inp�k ka ta,Suon po po lai i ringumzie,Ka b�u ngeiin puong dar ka tih.c_?XKa ruol bul le ka lainahai,I mi l�k hmangp�k dai si a,Thim hi ka ruol nei sun an tah.J^ XTui angin an mi ch�m ni tin,Ka v�lin an mi'n huol khum hlak.D]XI lungsennan a mi nuoi a,Ka t�na che'n ka ch�u se tah.\{XKa tleirawl a'nthok tuor tanin,Ka thi v�ng v�ng ch�ng a tam a;I tibaiumnan mi manin,Beidong takin ka um hlak kha.A[}XIeng dinga kei mi pei thla a,LALPA i hm�l i thup a na?FZX LALPA kei chun ka ko che hi,Tuk tin ka hn�na a hung tlung.YX I thilmak thawhai hmun thimah,Hmu thei a ni hlak am a ni?Hriet zing hlaw ta lohai ramah,I'n dikzie an hriet ph�k ding maw?dXAX I hmangaina thl�nah hrilin,I ringumna sietna khurah,Puongin a um r�ng r�ng hlak maw?W{X Mithihai ta dingin thil mak,I thawp�k hlak r�ng am a ni?Mithi tahnung hung tho nawkin,An inp�k ch� i ringa maw?bV=X Lungngaiin ka mit a'n v�i a,Nangma tieng ka kut hung pharin,Ni tin ka ko che aw LALPA.bU=XKa ruol thahai i mi l�kp�k, Anni pangzat mi'n hlawtirin,Che thei loin i mi khuokhir.FTXI lungsennan mi del dein, A sos�ng chun a mi ch�m v�l.KSXThl�n mong d�pah i mi sie a,Hmun inthim s� tawpkhawka chun.RXMithi laia an m�ksan tah,Thl�na z�l ruonghai ang ka nih.Chuonghai chu i hriet ta naw a,I lakah s�t thl�k an ni tah.fQEXThl�n khura liem dinghai laia,Tiem sa ka lo ni ta hiel a,Th� hlekte khom ka nei ta nawh.LPXKa thl� hi buoinan a ch�m a,Thl�n koa ng�r ang kan tah hi.NOXKa tongtaina i kuom tlung sien,Ka hn�na lo ng�ithla hr�m rawh.CN XMi sandamtu LALPA Pathien,S�n-z�nin nang ka ko che hi,`M9WHla phuoktuhai le l�m mihan,"Ka iengkim hn�r Zion a nih"Tia sakin la l�m an tih.KLWLALPA hming ziekna b� ng�iah,"Hi taka pieng" ti'n ziek a tih.KyWZion chungthuah mihaiin,"Hi khom, kha khom kha a pieng a",Tiin la hung hril v�l an ta;Chunghnungtakin namnghet a ta,JW"Ziona pieng ngei a ni hih"Tia an hril ka hriet lai chun,Aiguptaq le Babulon hai,Filistin hai le Tura hai,Ethiopia hai khom an thang sa.GIWPathien khawpui, i chanchin hi,An va hang hril ropui ngei de!BHWJakob thlahai khuo po n�kin,LALPAN Zion a ng�ina lem.HG WAma tl�ng thienghlima ng�i chun,LALPAN a khawpui a'n din a,F)VKa hm�lmahai hmu hoia ngei,Ka chunga hin that insuo la,Inzakin an hm�i th�m raw se.LALPA nang chu mi thangpuia,Mi thlamuongtu i ni si a.gEGVZ�ngaiin ka tieng hung ngha la,I siehlaw hi hung sukhr�t la,I siehlaw nu nau hi san rawh. D VSienkhom LALPA, nangma ruok chu,Mi ngilnei le hm�l tl�i �m �m,Lung inuoi le hmangaina hauh,Pathien ringum tak el i nih.`C9VAw Pathien, mi uongthuonghai leNangma poisa lo nunrawnghan,Beiin mi that an tum a nih.bB=V I mi hmangaina a'n th�k a,Seola liem thla el ding kha,Nangin ka thl� i san suok tah.cA?V Ka lungril po poin LALPA,Inp�k ka che, aw ka Pathien,Kumkhuon i hming chawimawi ka tih.@ V LALPA, i d�n mi'n ch�ktir la,I thutakah kal chawi ka tih;I hming ka t� zing theina di'n,Lungril sakhat mi'n puttir rawh.c??V Nang chu i ropui takzet a,Thil mak tam tak i thaw hlak a,Nang chauh hi Pathien chu i nih.b>=V I siem hnam tinr�ng hai chun,I hmaah hunga chawibiekin,LALPA i hming chawimawi an tih.i=KVAw LALPA, pathienhai lai hin,Nang ang tu khom an um d�r nawh;I thaw ang thaw thei an um nawh.@<{VBeidonga ka ko ch�ng chein,Nangin i mi don hlak si a.m;SVLALPA, ka tongtai ng�ithla la,Z�ngaina ng�na ka ko hi,Mi lo ng�ithlap�k hr�m rawh khai.~:uVLALPA, i va tha ngei de aw,Ngaidam dingin i'n pei zing a, Nangma lamtu taphot chungah,I hmangaina a chuoi ngai nawh.G9VI siehlaw hi mi sukhlim la,LALPA i kuom tieng ka hung ngh�.G8VAw LALPA, mi lunginsiet rawh,S�nnithl�kin ka ko ch� hi. 79VI ta dingin ka hung inp�k,Ka hringna mi v�ng himp�k rawh.Nangma ringtu, i siehlaw hi,Nangin mi hung san him ngei rawh,Nang ka Pathien i ni si a.\6 3VAw LALPA, i na lo daw la,Ka kona ch� mi hung don rawh,Rethei le pasie ka ni hih! D5U Indikna chun hm� thuoi a ta,A lampui ding buotsai a tih.M4U LALPAN thil tha'n mi v�r a ta,Ei ram tharsuok hnienghn�r a tih.x3iU A ram leilungah ringumna,A tharin indawn suok a ta,Indikna chu v�na inthok,Hung inz�m thla ngei bok a tih.{2oU Hmangaina le ringumna haiHung luong khawm diel diel t�ng an ta;Indikna le inremna haiInkuoin infawp ton an tih.1yU Ei rama hin a ropuina,A hung ch�ng zing theina dingin,A t�tuhai chu ieng lai khom,Sandam dingin a'n pei zing hlak.>0uULALPA Pathienin ieng th� am,A hril ka ng�ithl�k ding a nih:Suola an k�r nawk naw phot chun,A mihai le mi thienghlimhai,Lungrila pantuhai kuomah,Inremna thuthlung a tiem a;pc/?UI hmangaina chuoi ngai lo chu,Kan chungah inlangtir nawkin,Mi hung sandam rawh, aw LALPA.d.AUI mihai hi nangma chungah,Kan hung hlim nawk theina dingin,I mi chokhar nawk naw ding maw?h-IUKan chunga chauh lungsen loin,Suon hung pei dinghai chunga khom,I lungsen a r� naw ding maw?,UMi Sandamtu aw kan Pathien,Nangin mi hung tungding nawk la,Kan chunga i lung ni nawna,Mi hung la hmangp�k hr�m rawh khai!A+}UI lungsen chu inkei deiin,I lungpuomna i l�kk�r tah.@*{UI mihai suolna ng�idamin,An suolhai i'n khum hmang a.W) )UAw LALPA i ditsakna chu,I ramah hung inlangtirin,Jakob i sukhmuingil nawk tah.B(T Iengkim LALPA, nangma chunga,Innghattu chu a hamtha hlak.'1T LALPA chu ka nis� le phaw,Ditsakna le chawimawina hai,Mi v�r rop hlaktu chu a nih.Lam indik hrawtu ta dingin,LALPAN thil tha a'n ro ngai nawh.?&wT I tuolzawla ni khat ch�ng chu,Hmun danga ni s�ng ch�ng n�kin,Nasa takin a tha lem a;Mi suol ina khawsak n�kin,Pathien ina kot v�ngtu ni,Kei chun ka thlang lem dai a nih.K%T Kan phaw Pathien, mi zuk en ta,I hriek n�l hi hung ditsak rawh.$TIengkim LALPA, ka hn�na hi,Nangman mi lo ng�ithlap�k la,Jakob Pathien, i na dawin,Ka hn�na lo ng�ithla hr�m rawh.c#?TAn kalchawi a z�ng tul tul hlak,Zion tl�nga Pathien hmaa,An r�nga an inlang chenin.l"QTBakao varuom hraw hai sien khom,Tuihn�r hmunah a'n changtir a,Favang ruotui a'n tling puou hlak.W!'TI hr�tnaa innghattuhai,Lungrila Zion tieng pana,Biekzintuhai chu an hamtha!f ETI in luma ch�ngtuhai chu,An va hang hamtha lawm lawm de!An inp�k tawp thei ngai naw che.5TIengkim LALPA, ka Laltak leKa Pathien maich�m v�la chun,A tuihai op k�una dingin,Chongzong hmanin b� a nei a,Pel�u khomin b� a sep hlak.TLALPA, i tuolzawl hi ngaiin,Ka thl� hi a'n uoi ngawi ngawi a,Pathien hring chu ngaia k�rin,Ka taksa le lungril a'n r�m.I TIengkim LALPA, i ch�ngna chu,A va hang mawi chuong ngei de aw!}SI hming JEHOVAH hi zong sien,Nang chauh hi khawvel pumpuia,A Chunghnungtak i nizie hi,Hung hre v� tawl tah raw hai se.FSInzakin muolpho rop hai sien,Hming se nengin bohmang raw se.H SAn hm�i inzaknan inkhum la,LALPA, i hming lam t�ng an tih.FSThlisiein inhnottir tawl la,Thlipuiin nuoi hrep tawl raw se.ESMeiin rampui a lem angin,Mei chokin tl�ng a k�ng angin,iKS Aw ka Pathien, anni rawi chu,Kokbong angin hung l�n hmang la,Bu si inl�ng ang chang raw se.KS "Pathien ram dit lai ngei el chu,Hluo suokp�k ei tiu" an ti si.zmS Oreb le Zeba hai angin,An mi lienhai chu hung siem la,Zeba le Zalmon hai angin,An lalhai chu hung siem bok rawh.^5S Endor khuoa i sukhlumhai,An ruong chu hmunhnok ang ela,Hnuoia peihawn a ni ang khan.xiS Midian mihai i thaw ang khan,Anni khom hi hung thaw ve rawh,Kison ruoma Sisera leJabin hai i thaw ang el khan,<sSLota thlahai chu san dingaHung inthok Asuria mihai.8kSGebal, Amon, Amalek hai,Filistin le Tura mihai,?ySEdom mihai, Ismail thla hai,Moab mihai, Hagar thlahai.FSThangruolin thu an phierr�k a,Do ding che'n an inthukop a-a;S"Hung ro, an hnam nuoi bo ei tiu,Israel hnam bo song raw se"Tiin an inhawr khawm a nih.e CSI mihai chu verv�k tak a,An bei d�n ding an phan r�k a;I ditsakhai chu an phierr�k.< sSI hm�lmahai inhrosain,An lu an lei but but el hi!@  }SAw Pathien, to zing naw la,Aw Pathien, r� tok tok naw.i KRAw Pathien, nang hung tho suok la,Hnuoi chunga hin ro hung r�l rawh,Hnam po po i ta an ni si.i KRNisienlakhom, mihriem angin,Nangni khom la thi v�ng in ta,Lalhai angin tlawm v�ng in tih'".kOR"Chuongchun hieng hin ka hril tawl a:'Nangni hi pathienhai in na,Chunghnungtak nauhai chu in nih.*MR"Ieng khom an hriet tawl d�r naw a,Hrietthiemna ieng khom an nei nawh.Thimtham hnuoiah an inmai a,Khawvel innghatna lungphumhai,An hn�ng dur dur el a ni hi.>wRCh�u le tlasamhai san unla,Mi rilohai lakah hum ro.c?RFahr� retheihai san unla,Mi pasiehai le n�kch�phaiChanvo chu hump�k tlat hlak ro.`9RIndik naw taka ro r�lin,Ieng chen top am mi suolhai chu,In ditsak zui pei ding a na?b ?RPathien chu pungkhawm ropui lai,Ror�lna inpuiah thungin,Pathienhain chungah ro a r�l:mSQNangni ruok chu, b� lai poaBu tha tak le lungpui khuoizu'n,Hung chawmin hr�i tlai ka ti cheu". _7QLALPA theid�tu hrim hrim chu,A hmaah ti'n inkon an ta,Chatuonin hremna tuok an tih.H QAn dohai chungah kut rolin,Ka hn�p�k nghal ding a ni bah! _7Q "Ka mihaiin ka th� ngaiin,Israelhan ka lampui hi,Hung hraw nawk chu ni hai sien la,E~Q An l�lul nasa �m leiin,An thu'n ka'n tlattir tah a nih.}Q "Sienkhom ka mihai chun ka rawl,An ng�ithl�k nuom ta si naw a;Israel chu ka hmaa hin,A hung tlu l�t nuom ta d�r nawh.b|=Q Aigupta a'nthok thuoisuoktu,LALPA in Pathien chu ka na,In b�u ka ro, chawm ka ti cheu.j{MQ Ram dang pathien be naw unla,Hnam dang pathien hmaa hrim hrim,Ieng lai khomin k�n ngai naw ro.`z9Q"Aw ka mihai, ka thu ngai roKa zil mol mol cheu a ni hi,Aw Israel, ngai la ka ti ngei!y7QLungz�ngin in mi hung ko a,Keiin ka lo san suok cheu a,Ka hung don cheu, ka'n b�kna hmun,V�n inrum k�ra inthok chun;Meriba tuiah ka fie cheu.FxQ"In rikphurhai ka l�khmang a,In leikhawr dom ka pei bok a.~wuQAigupta ram a fang vel lai,Ei hriet ngai d�r lo rawl hmang a,Josefa thlahai zawm ding a,A thup�k chu a ni si a. @v{QIsraelhai thaw hlak dinga,Jakob Pathien thup�k a nih. uQThla thar d�t pha a lawmnain,Beram ki m�t ri hlak unla,A �rk�i z�n, K�t v�nglaiin,A lawmnan m�t ring bok hlak ro,dtAQInp�kna hlahai sak unla,D�rbenthek le khuongte benin,Perkhuong tingtang rimawi rem ro.ys mQMi sukhr�ttu ei Pathien chu,Hlima inp�kin hla sak ro.Jakob Pathien chu inp�kin,Inring takin zaihla rem ro. rPAw kan LALPA, Iengkim Pathien,Mi hung tungding tawl nawk hr�m la,Sandama kan um theina din,I hm�l �ng mawi mi'n hmutir rawh.nqUPChuongchun nghatsan ta nawng kan che,Nangin mi hung sukhar tawl la,I hming kan hung lam ding annawm.bp=PI chang tienga mihriem naupa,I ta ding lieua i sukhr�tChungah i kut hung innghat rawh.oPI gr�p hruihai chu s�t bongin,Meiah peiin an raw ta hi;I hm�l inthim inhm�tirin,Anni chu hung hal hlum tawl rawh.=nuPI kut ngeia, i ta dingaI phun le suknghet kha a nih.lmQPIengkim LALPA, hung ngha k�r la,V�n a'nthokin mi zuk en la,I gr�p kung hi hung ngaisak rawh.KlP Sanghal ruolin an phir tan a,Thilhring tinr�ngin an f�k siet.^k5P Ieng leia a huon dai thiek a,Mi inlonhai lo thei dinga,Gr�p chu i siem el am a na?MjP Thlang tuipuil chen inz�m tlungin,Sak vadungpuim a'n z�m kai a.kiOP Tl�nghai chu a z�r hliep dup a,Sidar lien tak takhai l�rah,A kauhai a'n z�m k�r luoi a.lhQP A bul v�l chu i'n thiel fai a,Nghet takin zung a hung thl�k a,A ram ph�kin a'n z�r duoi a.|gqPAigupta rama inthokin,Gr�p hruik bul chu i phawi dok a,Hnam dang umhai chu hnot suokin,Anni hmuna chun i phun a;hfIPIengkim Pathien, mi tungdingin,Sandama kan um theina din,I hm�l �ng mawi mi'n hmutir rawh,Ie PTuolbawmha'n an mi ch�ksol a,Hm�lma nuisaw kan inchang tah.BdPMitthli bu�n i'n ringtir a,Nopuiin mitthli i'n dawntir._c7PAw kan LALPA, Iengkim Pathien,Ieng chen am i mihai hn�na,I lung insensan ding a na?ibKPAw Pathien, mi tungding nawk la,Sandama kan um theina din,I hm�l �ng mawi mi'n hmutir rawh.}asPEfraim hai le Benjamin hai,Manase hai chunga ngei hin,I hr�tzie chu hung suklangin,Hungin keini mi san suok rawh.` 3PAw, Israel v�ngtu Berampu,Ran anga Josefa thuoitu,I n� mi lo dawpek hr�m rawh.Nang Cherubhai chunga inthung,I hm�l �ng hung inlangtir la,#_?O Chuongchun, keini i tahai hin,I rama tl� i beramhan,Lawmthu hril kumkhuo t�ng kan ta,Suon a'nthoka suon nawk peiin,I'n p�kna thu puong pei kan tih.a^;O Aw LALPA, kan v�la ch�ngha'n,An cheksolna che phuba chu,A let sariin rul ngei rawh. ] O Lung in int�nghai inr�m ri,I kuomah hung tlung ngei sien la,Thi dinga an r�l tahai chu,I b�n tha hr�tin san suok rawh.;\oO Hnam danghaiin iengti lei a, "An Pathien chu khaw lam a um?"An mi ti vet el am a na?I siehlawhai thisen phuba,I l�k ngei ti hnam dang kuomah,Kan hm� ng�iah inlangtir rawh.[{O I hming ropuina di'n, Pathien,Mi thangpui rawh, aw Sandamtu;I hming leiin mi san suok la,Kan suolnahai mi ngaidam rawh.Z}OKan pipuhai suolna maw chu,Kan chungah intl�ktir naw la,I ngilneizie suklang vat rawh,Kan chan a ch�u ta �m el hi.BYOJakob s�nghai an that zo a,An khuohai an sukram zo tah.aX;ONangma hre lo hnamhai chungah,I hming an lam nawna ramah,I lungsenna bun thla lem rawh.ZW-OLALPA, i lunginsenna hi,Ieng chen am a aw ding a na?I lung a sen song di'm a ni?fVEOKan tuolbawmhai diriem hlawin,Kan v�la ch�nghai hmusit leAn nuizatb�r kan chang ta hi.\U1OJerusalem khawlaia chun,An thisen tui ang a luong a,Vuitu ding tu khom an um nawh.TOChungl�ng vatehai tl�n dingin,I siehlawhai ruong an m�ksan;I mi thienghlimhai ruong ngei khom,Ramsahai tl�n di'n an m�ksan.S yOAw Pathien, i rochung ram hi,Hnam danghaiin an hung r�n a,I tempul thienghlim sukporche'n,Jerusalem an sukchim vong.;RqNHRingum takin a enkol a,Rem hre takin a keithuoi a.rQ]NGBeramte hruoi a enkol lai,A rochan Israel hnamhai,Jakob thlahai keitleitu di'n,Ruotin a lo um tah a nih.DPNFA ber�m v�ng lai la suokin,A siehlaw David a thlang a;ONEV�n s�nga a hmun thienghlim ang,Chu chun a tempul a bawl aKumkhaw dai dinga siem nghetin,Hnuoi angin a suknghet tah a.FNNDJuda hnam chu a thlang lem a,A lungdum tak Zion tl�ng leh.GMNCJosefa thlahai a hnawl a,jEfraim hnam khom a thlang bok nawh.AL}NBHm�lmahai chu a tukdol a,Kumkhuon a sukmuolpho tawl a.FKNAMi hr�t zu rui thophang angin,LALPA chu a hung tho suok a.KJN@Thiempuhai khom an s�t hlum a,An hmeithaihan an t� ngam nawh.DIN?Tlangv�lhai meiin a lem zo,Nungh�kin pasal an inv�i.FHN>A lungsen chun a rochanhai,Kawlhn�min a'n s�mtir tawl a;^G5N=A hr�tna le a ropuizie,Inlangtirna Thuthlung Bawm chu,Hm�lma kutah a'n mantir a.IF N>>n>==Y=<<;b::T99k888t87774666=55u44g4*3330222&11i1 00h0-//!..\.--e-(,,u++_+ **i)))8((c(''K&&&/%%y%$$I$##"""@!!b WtR 9L k:x2X1d; Q  l  W  t oFu1Y A<VK= pHaleluia!LALPA t�tu chu a hamtha,A thup�khai lawm hlak mi chu.<o LALPA ti chu varna bul,l A thu zawmtu taphot chu,Hriet thiemna tha a p�k hlak.Chawimawina chu kumkhuoin,Ama ta a ni si a.Z;-o A mihai a hung intlan,Kumkhuoin thu a thlung nghet;A hming thienghlim a r�pum.Q:oKumkhawtluongin a nghet a,Ringumna le indikna, Hmanga p�k an ni si a.W9'oA thilthawhai hrim hrim chu,A ringumin a'n dik a,A thup�k ringtl�k a nih.T8!oA thil thaw theiziehai chu,A mihai an entir a,Hnam dang ram an rochungtir.W7'oAma tituhai kuomah,F�k ding iengkim a p�k a,A thuthlung kumkhuon a hriet.l6QoThilmak a thaw nasan khom,Ei hriet a dit lei a nih.LALPA chu mi tl�i a na,Lungsietnaa sip a nih.L5oA thilthawhai a ropui,A mawiin inz� a um,A felnan chatuon a dai.[4/oLALPA thilthaw ropuizie,Ama lawmtu taphot chun,Ng�ituon an sui ch�k rop hlak.w3 ioHaleluia,Mi ng�lhai inkhawmnaah,Mipui pungkhawmna hmunah,LALPA chu ka theitawpin,Inp�kin chawimawi ka tih.A2}nLam s�ra fiertui luong chu,Dawnin har thar nawk a tih.x1inHnamhai chungthu r�l a ta,Mi ruong chu d�ng b�m a ta,Hnuoia lalhai po po chu,Hn�in intlawm vong a tih.S0nI chang tieng LALPA a um,A lunginsen nia chun,Lalhai chu nuoi hawp a tih.q/[n"Melkisedek ang chi a,Chatuon Thiempu nang i nih"Ti'n LALPAN thu a tiem a,A thu chu s�t ngai naw nih.1.[nI hm�lmahai bei dinga,Tl�ng thienghlim i pan ni chun,Tlawmngaiin i tlangv�lhai,Hung inpe tuk tuk an ta,Z�ng daidaw tla khawm angin,Thalai hung inkhawm an tih.js-_nLALPAN i lal hmol ropui,Zion a'nthok sukseiin,I hm�lma z�ng khup lai chun,Nangin ro hung r�l i tih. , nLALPAN ka Lalpa kuomah,"Ka chang tieng hin hung thung rawh,I hm�lmahai po po chuI ke sirsana ka siemHm�khat chun" tiin a hril.R+mAman mi pasie a tan,Thiem naw inchangtir tumtu,Lakah a mi san suok hlak.N*mKa b�uin nasa takin,LALPA sukropui ka ta,Mipui lai inp�k ka tih.:)omMi sukpawi tumtuhai chun,Inzakna puon sil an tih.s(_mTongsie mi'n phur hai sien khom,Nangin mal mi sawm i tih.Mi dotuhai muolpho sien,I siehlaw hi hlim a tih.>'wmI thaw a ni ngeizie khom,Hung inhriettir rawh, LALPA.[&/mLALPA Pathien mi san rawh.I hmangaina chuoi lo chun,Nangin mi hung san suok rawh.:%omMi nuizat b�r ka ni a,Mi hmu photin lu an thin.[$/mBu nghei leiin ka kh�phai,An lo ongrop zo tah a,Ch�rin kan hriel neng el tah.G#mZ�n tieng ni hlim ang ralin,Khau ang thin thl�kin ka um. :"omRetheiin ka tlasam a,Ka lungril s�ng a hliem a.t!amAw LALPA le ka Pathien,I hming leiin mi duot la,I hmangaina chuoi lo chun,Mi hung san suok ngei ngei rawh.{ omMi h�ktuhai chu LALPAN,Chuong ang chun thungrul sien la,Mi hrilsetuhai chan khom,Chuong ang pei chun ni raw se.Z-mA korfuol a'n zem angin,Ama chu zem khum sien la,Kawngch�n angin khit raw se."X)mTong sie a silf�n a na,Tui angin a ch�m v�l a,Hriek angin a r� a fang.pYmTong sie inphur a ch�ng chu,Ama chungah tla raw se.Mi a ditsak ngai naw a,Ditsakna chang naw raw se.b=mNgilneina ch�ng a hriet nawh,Rethei, pasie, beidonghai,An th� chenin a hnot thl�r.tamAn suolnahai po po chu,LALPAN inchik zing sien la,Hi hnuoia hin tu khom hriet,Hlaw lo di'n thai bo raw se.pYm"A pipu bawsietnahai,LALPAN inchik vong sien la,A nu suolnahai khom chu,Thai hmang ni ngai naw raw se.dAm A thl�hai mang vong hai sien,Thangthar la hung ding lai khom,An hming nuoi bo ni raw se.V%m Tu khomin lainat naw sien,A th�san a nauhai chu,Lunginsiet naw raw hai se.q[m Bata inp�ktirtu chun,A nei po l�kp�k sien la,A sin inrim rahai khom,Ram dang mihan ch�n raw se.oWm A nauhai chu chavaiin,Kutdawin inv�k hai sien,An in se tawp a'nthok chun,Hnot suokin um raw hai se.:om A nauhai fahra hai sien,A nuhmei hmeithai raw se.;qmA nun suktawiin um sien,A hotu n�na ch�n sien,ximA chungthu an r�l pha leh,Thiem naw inchangtir ngei sien,A tongtainahai ngei khom,Suola ngai ni vong raw se.wmAnni chun hieng hin an tih:"A chungthu r�lp�k dingin,Ror�ltu mi suol ruot la,H�ktu a chang tieng ng�r sien.:omThatna, suolin an mi rul,Hmangaina, theid�nain.;qmHmangaiin ka tongtaip�k,Annin an mi do l�t si.<smTheid�na thu'n an mi'n huol,A san boin an mi bei.Z-mMi rilo le hl�m hmanghan,An mi hril siet luoi luoi a,Kh�lin an mi bei a nih.C  mKa'n p�k rop hlak aw Pathien,Mi tosan zing lul naw rawh.^ 5l Pathien z�rin huoi taka,Beiin hn�na chang kan ta,Kan r�lhai ch�l pher a tih.^ 5l Hm�lma lakah mi san rawh,Mihriemhai thangpuina chu,Ienga khom a tl�ktl�i nawh.Z -l Aw Pathien, i mi hnawl maw?Kan sipai ruol lai, Pathien,I thang nuom ta naw a ni?f El Kula inhuon khawpuiah,Tu'n am mi thuoi t�ng a ta?Edom ramah tuin am,Thuoiin mi fepui a ta? l Moab ram chu ka maih�n;Edom ram ka ta a nih,Ka pheikhok ka d�ng l�tna.Filistinhai chu hn�naHlado ka'n sam khum d�r tah".kOlGilead le Manase ram,A r�ngin ka ta a na,Efraim ram ka th�r lukhum,Judai ram chu ka lal hmol,lA hmun thienghlim a'nthokin,Hieng hin Pathienin a hril:"Ka mihan hn�na changin,Sekem khuo sem dar ka ta,Sukot ruom th� dar ka tih.^5lThangpuiin mi san suok la,iI hmangaihai himna di'n,I kut chang tieng hung phar rawh.uclAw Pathien, v�nhai kh�lah,Ropui takin nang l�ng la,I ropuinan hnuoi ram hi,Ar�ngin hung sip raw se.?ylI hmangainan v�n a kh�m,I ringumnan s�m a p�l.pYlHnam tin lai hin aw LALPANang inp�k ka ti che a,Mipui lai z�ia chawiin,I'n p�kna hla sak ka tih._7lAw ka thl�, hung tho har la,Tingtang rimawi chu tumin,Khawfing hang ko chat ka tih.U %lAw Pathien, ka ring tlat che,Inphet loa ring tlatin,Rimawiin inp�k ka che.oWk+Mi var chun hieng thuhai hi,Inzain poisa sien la,LALPA ngilneina ropui,Ngaituoin s�t chieng raw se.t~ak*Mi indikhan an hmu chun,An hlim ta �m �m el a,Mi suolhai ruok chun an bau,An inch�p hmak ve thung a.s}_k)An tuornaa inthokin,San ngaihai a chawi k�ng a,Ran ruol angin an s�ngkuo,An hung pung nawk tah a nih.p|Yk(Sienkhom milienhai chunga,Hmusitna bun thlatu chun,Lam um lo thlal�r rama,Inv�kvaitirtu ngei chun,^{5k'N�ksawrna, sietna leiin,An hung kiem ta tiel tiel a,Lungngaiin an k�n tlok tlok.Bzk&Mal a sawm, an pung tuol tuol,An ranhai kiem a phal nawh.Fyk%Thlai ch�ngin gr�p an phun a,A ra k�r t�r tuor el a.txak$Chu taka chun ch�ng dingin,Phingt�mhai a hung thuoi a,Umhmun an khuornaa chun,Khawpui an hung indin a.wwk#Thlal�r ram khom tui tamnaHmunah a'n changtir hlak a;Ram tawl khom tui hn�r tamna,Ram hnawngah a'n changtir hlak._v7k"A ch�ngtuhai suol leiin,Pil h�ng khom hmangna um lo,Hnuoi alah a'n changtir hlak.{uok!Vadung khom thlal�r hmunah,Ama chun a'n changtir a;Tui hn�r umna ram hnawng khom,Ram tawlah a'n changtir bok.ltQk Mipui pung khawmna hmunah,Ama chu chawimawi unla,Upa ruol thung khawmnaah,Ama chu inp�k hlak ro.qs[kHmangaina chuoi lo LALPA,Mihriem ta dinga thilmak,Tam tak thawp�ktu kuomah,Lawmthu intlun raw hai se.]r3kA r� chun an hlim hle a,An pan tum tak long chawlnaHmuna chun a thuoi tlung hlak.>qwkThlipui chu a suktawp a,Tui fawn khom an r� chip a.gpGkHarsatna an tuok pha leh,LALPA koin an kh�k a,An beidongnaa inthok,Aman a lo san suok hlak.]o3kZu rui lam lawn pai angin,An thle ton an thle ton a,Thaw ngaina hrim an hriet nawh.{nokV�n tieng an invor tung a,Li tieng an bir nawk vung vung,A pangzatum �m leiin,Thlab�rin an ch�-�i hlak.DmkThu a p�k, thlipui a hr�ng,Tuipui a sukfawn hlup hlup.Ul#kLALPA thilthaw an hmu a,Tui inth�k taka thilmak,A thawhai po po khom chu.9kmkThenkhat longa inzinin,Tuipuiah f�k an zong a.sj_kA kuomah lawmthu hrilin,Inthawina inhl�n hai sien,Lawmna hla mawi chu remin,A thilthaw hril raw hai se.qi[kHmangaina chuoi lo LALPA,Mihriem ta dinga thilmak,Tam tak thawp�ktu kuomah,Lawmthu intlun raw hai se.Ah}kThu a p�k, a sukdam a,Thl�n a'nthok a san suok hlak.fgEkHarsatna an tuok pha lehLALPA koin an kh�k a,An beidongnaa inthok,Aman a lo san suok hlak.OfkF�k ding tinr�ng an hn�m a,Thl�n ko tieng an pan hn�i hlak.re]kInv�thai nat san tak chu,Hel kong an hraw lei a na,An tuor hlakna san tak khom,An bawsietna lei a nih.?dykD�r th�r kot a suksiet a,A kalna th�r a sukbong.qc[kHmangaina chuoi lo LALPA,Mihriem ta dinga thilmak,Tam tak thawp�ktu kuomah,Lawmthu intlun raw hai se.Xb)kThim le th�na hlim a'nthok,Aman a l�k suok tawl a,An khaidiethai a suktan.gaGk Harsatna an tuok pha leh,LALPA koin an kh�k a,An beidongnaa inthok,Aman a lo san suok hlak.T`!k Sin rinum del d� hnuoiah,An lung a dong kor kor a,Santu nei loin an tlu.X_)k Pathien thu lakah hel a,Chunghnungtak remruotp�k chu,Hmusita an hnawl leiin.Y^+k Thenkhat chu inthim hnuoiah,Beidonga rinum tuorin,An inthung, th�r kol bunin,^]5k Dangch�rhai a sukkhop a,Phingt�mhai f�k ding thain,A hrai tlai tawl hlak si a.q\[kHmangaina chuoi lo LALPA,Mihriem ta dinga thilmak,Tam tak thawp�ktu kuomah,Lawmthu intlun raw hai se.^[5kLampui indikah a thuoi a,An ch�ngna ding khawpui chu,An tlung thei tawl tah a nih.iZKkHarsatna an tuok pha leh,LALPA koin an kh�k a,An beidongna a'nthokin,Aman a lo san suok hlak.IY kPhingt�m le dangch�r tuorin,Ch�uin an tlep ngawi ngawi a.vXekA then chu thlal�r ram sie,Hmun reah an inv�k a,Hmun khuorna ding khawpui chu,A p�wna lam an hmu nawh.GWkSak, thlang,g sim le hmar rama,Mi a hung thuoi khawmhai chun.UV#kHmelma laka inthoka,LALPAN a'n tlan suokhai chun,Chu chu ti rop raw hai se,QU kLALPA chu a tha �m a,A kuomah lawmthu hril ro,Ngil a nei kumkhuo si a._T7j0LALPA, Israel Pathien chu,Kumkhuon inp�kin um sien,Mi tinin "Amen" raw se.Haleluia.0SYj/Aw LALPA le kan Pathien,Nangin mi hung san suok la,Hnam dang laia inthokin,Nangin mi thuoi khawm nawk la,I hming thienghlim inp�k a,Kan chawimawi theina ding che'n.;Rqj.Sala mantuhai chen khom,Anni a'n lungsiettir hlak.rQ]j-Anni leiin a thuthlung,A hriet zing, a nghil ngai nawh,Ngilneina a hau leiin,A ngaisak tawl nawk hlak a,:Poj,Sienkhom an beidong meu chun,An kona a ngaisak a;_O7j+Voi tam san suok tawl sien khom,Hel hrim an ma chuong naw a,Suolah an inhmang zo lem.6Ngj*Hm�lmahaiin sirdein,An thuhnuoiah an sie a.YM+j)Hnam dang kutah a p�k a,An hm�lmahan an chungah,Ro an r�l khum tah a nih.iLKj(A mihai chungah LALPA,A lunginsen �m �m a;An rochanhai chen khom chu,A tirdak ta uoi uoi a.VK%j'An thil thaw chun anni chu,A sukporch� zo vong a;Nawchizor an inchang tah.6Jej&Poi tawk lo thisen insuo,An hung ch�ng tan ve leiin,Kanan mi lemhai kuomah,An naunu naupa thisenInhl�nin an inthawi a;An thisen chun a ram chu,An sukporch� tah a nih.OIj%An naupa le naunu hai,Ramhuoi kuoma inthawinaDingin an inhl�n ve a.8Hkj$An mi lemhai be vein,An ch�nga chun an awk a.DGj#Chuonghai leh chun inneiin,An hnam ch�ng d�n an zui a.ZF-j"LALPAN a ram mihai chu,Sukhlum di'n thu a p�k a,Sienkhom an sukhlum nuom nawh.ZE-j!A lung a sen �m leiin,Thu hnung ding khom dawn loin,A tong pha tah hiel a nih.`D9j Meriba tuiah LALPALung chu an suksen nawk a,Anni leiin Mosie khom,Nasa takin a buoi a.WC'jChu thil chu kumkhawtluongaThangtharhai hriet pei dingin,A felnaa ngai a nih.XB)jSienkhom Finehasf ng�r a,Kut a hung rol t�k leiin,Hripui chu a r� tah a.WA'jAn thil rilo thawhai chun,Pathien an suklungsen a,Hripui a'n l�ngtir tah a.R@jPeor-ah Baal an biek,Mi lem pathien biekna thil,Inthawina sa an f�k a.y?kjIn thl�hai chu hnam dang lai,Inchek dartir vong ka ta,Ram tinah ch�ng dar an tih"Tiin a'n kh�m ta hiel a.<>sjKut phar meua intiemin:"Thlal�rah tlu hlum in ta,<=sjAn puon inah an chier a,LALPA thu an awi nuom nawh.:<ojA thutiem chu ring loin,Ram ditum an ngain�p a.;!jA mi thlang Mosie ngei chun,A lungsen sukr� dingin,An k�rah b�n phar meuin,Lo ng�np�k naw sien la chu,Sukbohmang vong a tum kha.s:_jAigupta rama thil mak,Tam tak a thawp�khai le,Tuipui Sena thil r�pthl�k,A thawp�khai chen khomin.k9OjAigupta rama thil mak,Ropui tak tak thawp�ktu,An Sandamtu Pathien chu,An lo theinghil el tah a,W8'jAn Pathien ropuina chu,Hlo pet hlak bawng ang chauin,An inchangtir tah a nih.A7}jHoreb tl�ngah bawng tuoi lem,Sungin chu chu an biek a.@6{jAn lai mei a hung suok a,Mi suolhai a k�ng hlum vong.m5SjHnuoi chu a hung kak phut a,Dathan chu a lem nghal a;Abiram le a rawihai,An pil hmang ve ta vong a.^45jChuongchun an puon in a'nthok, Mosie le ser hran Aron,An hung th�k ta �m �m a.<3sjAn thil hn� chu a p�k a,Sietna hri a tir bok a.<2sjThlal�rah an inr�wp a,Pathien chu an fie tah a.^15j Sienkhom a thilthawhai chu,K�r loin an nghil nawk a,A remruot an ngh�k pei nawh.@0{j A thutiem an ring tah a,A'n p�knan z�i hla an vawr.E/j Tui chun hm�lma a lem zo,Pakhat khom an tl�n suok nawh.i.Kj Dotuhai kut a'nthokin,A mihai a san suok a,Hm�lmahai kut an'thokin,A mihai chu a'n tlan suok.t-aj Tuipui Sen chu a hal a,Chuongchun a hung kang chat a,A mihai chu hnuoi ch�rahVa r�l chu a thuoi kai a.o,WjSienkhom a theina mak chu,An hung hriet theina dingin,A hming leiin anni chu,A san suok ta tho a nih.!+;jAiguptaa an ch�ng lai,I thilmak thaw pipuhan,M�nah an lo thl�k hlak a,I ngilneina innghilin,Tuipui Sen kama ngei khan,Chunghnungtak lakah an hel.f*EjKan pipuhai ang bokin,Thilsuol kan lo thaw ve a,Indik lo taka thawin,Rilo takin kan um hlak.5)cjI thlanghai hmuing�lna chu,Ka chang ve theina ding d�m,I hnam thlanghai hlimna chu,Ka hlimpui v�na ding le,I rochanhai leh hlim z�i,Kan vawr tl�ng theina dingin. (jI mihai chungah LALPA,Ditsakna i'n suo pha chun,Mi hung hre v� zing rawh aw;Anni i san suok hunah,Kei khom mi'n thangtir ve rawh;S'jRor�lna dik kengkawtu,Thil indik thaw roptu chu,Mi hamtha a va ni ngei!T&!jLALPA thilthaw ropuizie,Tuin am hril zo theiin,Inp�k tawk thei um an ta?]% 5jHaleluia!LALPA chu a tha �m a,A kuomah lawmthu hril ro,Ngil a nei kumkhawtluongin.Z$-i-A thup�khai chu vong a,A d�n an zawm theina di'n.LALPA chu inp�k seng ro.eU##i,Hnam danghai ram a p�k a,Mi danghai inrim r� chu,Anni an rochungtir a,-@"{i+A mi thlanghai a thuoi suok,Hlim le lawmin an kh�k a.9!mi*A bawi Abraham kuoma A thutiem chu a hriet zing.? yi)Lungpuiah tui a vuok suok,Thlal�rah a luong dem dem.A}i(S� an ng�n, vamim a p�k,V�n buin a chawm tawl a.Ei'S�nah s�m hlim a z�r khum,Z�nah �ntu mei a p�k.Ki&An suok leiin Aigupta,Nasa takin a lawm a,Anni chu an pangzat si.V%i%Tangka, rangkachak phurin,Israelhai a thuoi suok,Inpal thlu khom an um nawh.;qi$A ram nau lutir po po,V�nglai nauhai a'n thitir.I i#Thing hn� an f�k kol vong a,An thlaihai khom an f�k vong.J i"Thu a p�k, kh�u an int�m,Tiem seng lo kh�u an hung pung.Mi!Gr�p le theichang a d�ng siet,Thing hn�hai a d�ng kol vong.>wi Ruo aiah riel a'n s�rtir,T�k a tla dur dur bok a.=uiThu a p�k, tho an int�m,A ram chu tlipin an sip.<siRam pumah � a'n t�mtir,Lal ina chen an int�m.=uiAn tui thisen a'n changtir,An ng�hai a sukhlum zo.W'iA thu an awi naw leiin,Thim khuo a'n zingtir mup a,A ram pum a'n thim vong a.MiAigupta mihai kuomah,Pathien inchikna thilmak,Tam tak an inentir a.9miA siehlaw Mosie a tir,A mi thlang Aron leh chun.iKiA ram mihai lungrilah,Anni a'n theid�tir a,A siehlawhai chu phierin,Verv�k takin an soisak.c?iLALPA chun nasa takin,A mihai a'n pungtir a;Anni lo ertuhai chu,An hung tam del el tah a.dAiChu zoah Israel chu,Aiguptaah a hung a,Hamd ramah mikhuol angin,Jakob chu a ch�ng tah a.q [iMi lienhai a nuom nuom a,Thunun le zirtir ding le,A khawnbawl mil�nhai chuVarna thu inch�ktir di'n.J  iA ram hotuah siemin,A nei po po chunga chun,Thuneituah a sie a,-? yiLal chun mi tirin a'n suo,Hnamhai lal chun an suoktir.X )iA hril lawk ang hung tlung a,LALPA thu indikzie chu,Chieng taka an fie chenin.@ {iA kol bunna k� hliemin,A r�ngah khaidiet an thlung-3aiAn hmaah mi a tir a,Sala an zor Josef kha.?yiRam pumah t�m a'n tl�ktir,An buhai a suksiet vong;dAi"Ka hriek n�lhai tawk naw ro,Ka zawlneihai poi r�ng r�ng,In tawk ding an nawh" tiin.q[iSienkhom hnam dang tu khomin,An n�ksawr a phal naw a,Anni leiin lalhai chu,Halin a zil tawl lem hlak::oi Hnam tin lai inv�kv�iin,Ram tinah an indar a.Bi Mi tlawm t�, ieng tham ni lo,Mikhuol el an ni lai khan,X)i "In chan le rochung dingin,Kanan ram p�ng ka ti cheu"Tiin a lo tiem nghet a.q[i Chuong chu Jakob thlahai di'n,D�n hmangin a namnghet a,Israelhai ta dingin,Chatuon thuthlunga siemin,6gi Abraham kuoma a thlung,Isak kuoma a tiem chu.xiiA thuthlunghai hrim hrim chu,Kumkhuoin a hriet zing a,Suon s�ng tam tak ta dinga,A thup�khai a hriet zing,9~miAma chu LALPA Pathien,Hnuoi pum ror�ltu a nih.;}qiA bawi Abraham suonhai,A thlang bik Jakob thlahai,n|UiThil ropui a thawhai chu,Theinghil loin hre zing ro,Thilmak a thawhai po po,A ror�lhai po po khom.;{qiLALPA hr�tna chu zongin,Ama chu pan rop hlak ro.Xz)iA hming thienghlim suong unla,LALPA zongtu lungril chu,Nasa takin hlim raw se.Vy%iA kuomah z�ihl� remin,A'n p�kna hla sak unla,A thilthaw ropui hril ro.ux eiLALPA chu lawmthu hril ro,A hming chu lam hlak unla,A thilthaw tinr�nghai chu,Hnam tin kuomah hril dar ro."w=h#Mi suolhai chu hnuoi a'nthokin,Lem hmangin um vong hai sien la,Mi rilohai ram vong raw se!Aw ka thl�, LALPA inp�k la,LALPA chawimawiin inp�k rawh.Fvh"Ka dawnkhawl hi a lawm chang sien,LALPA-a chun ka lawm si a.uh!LALPA kuomah z�i hla remin,Ka dam s�ngin chawimawi ka ta;Ka Pathien chu z�ia chawiin,Ka dam s�ngin inp�k ka tih.Qth Hnuoi a mel chun an thin hlak a,Tl�ng a tawk leh a k�ng hmang hlak.As}hChatuonin LALPA ropui sien,A thilsiemah hlim bok raw se.mrShI Thlarau i hung tir pha leh,Siemin an hung um nawk hlak a,Hnuoi hm�l hmang khom i tuoi thar hlakqhI hm�l i thup hmang pha ruok chu,Thlaph�ngin an ch�-�i hlak a,An thuok i suktawp ph� ph� leh,Famin vutpilah an k�r hlak.mpShI p�k p�khai an l�k khawm a,I kut a'nthok thil tha tinr�ng,Khop le tlai takin an dong hlak.Ho hAn r�ng elin a hun tak a,B� i p�k ding chu an ngh�k a.jnMhLong an ins�lp�l zut zut a,I thilsiem leviathanc ngei khom,A'n l�ng ve zuoi zuoi el a nih.umchTuifinriet saw an cham duoi el!Thilhring tiem seng lo an ch�ng a,Chikt� t� d�m, lien tak tak d�m.bl=hLALPA, varnaa i'n din suok,I kutsuok an va hang tam ngei!I thilsiemhan leilung an d�p.PkhSin thaw din mihriem an hung suok,Z�n tieng chenin sin an thaw hlak.@j{hNi a suok pha inbi hmangin,An p�kah an inrel hmang a.hiIhSakeibaknei v�nglaihai chu,Sa s� ding zonga inr�min,Pathien kuomah f�k ding an ng�n.Jh hKhuo a'n thim a, z�n a hung na,Ramsa tinr�ng an hung suok a,BghThl� chu hun bi hriltu a na,Ni khom a hunah a tla hlak.qf[hTl�ng s�ng chu sak�lhai ch�ngna,Lung kuo k�r chu sangawib ta din,Inb�kr�kna hmun a ni si.Ze-hA bukah vaten b� an sep,Tuivaarngohai ta dingin,A z�r chu an rieb�k a nih.edChLebanon tl�nga sidar thing,LALPA thing phunhai chun chawmtu,Tui dittawkin an dong zing a.ncUhLung suklawmtu uoiin an thar,Hm�i n�mna dingin hriek an thar,An tl�n khop bu le b�l an thar.kbOhRan pet din hlo i'n thangtir a,Mihriem ch�ng di'n thlai a to a,Hnuoiin f�k ding i'n suotir a:maSh I ch�ngna hmun s�ng a'nthokin,Tl�ngah khuongruo i'n s�rtir a,Malsawmnan hnuoi hi i v�r a,g`Gh A kama chun chungl�ng v�hai,Rieb�k remin an khawsa a,Thing z�ra chun z�i an vawr a.B_h Ramsa tinr�ngin an tl�n a;Ram sabengtungin an dawn a.J^ h Tuihn�r le vadung i siem a,Tl�ng k�rah an luong dem dem a.J] h Hnuoi a ch�m pil nawk nawna din, A ramri ding i khangp�k a. c\?hTl�nga hai chun a luong liem a,A umna ding ngeia i ruot,Ruomah a luong l�t hum hum a.B[hI zuk hal chun a tl�nsie,I rawl hrein a tl�n hmang a;LZhPuon angin liin i'n khum a,Tl�ng s�p khom tuiin a ch�m vong.)YMhChe lo dingin hnuoi i'n nghat a,EXhThl� hi i tir palai an na,V�n meichok i siehlaw an nih. W hA chung s�nga tlungp�mhai chu,Chung tieng tuipuiaha i kham a,Tawlailirin s�m i hmang a,Thli thla z�r chungah i chuong a,GVhVar chu silf�nin i hmang a,V�n khom puon angin i z�r a.dU ChAw ka thl�, LALPA inp�k rawh.LALPA Pathien, i ropui ngei!Ropui takin lal thuom i'n bel.TwgA thu hnuoia um po po leA kutsuok thilsiem tinr�ngin,LALPA inp�kin chawimawi ro.Aw ka thl�, LALPA inp�k rawh.bS=gA rongbawltu v�n mipuihai,A ditzawng thil thaw hlaktuhai,LALPA inp�kin chawimawi ro.bR=gNangni a v�ntirko hr�thai,A thu le ditzawng zawmtuhai,,LALPA chawimawiin inp�k ro.eQCgV�n s�nga khin a lalthungpha,LALPA chun a hang innghat a,Iengkim chungah ro a r�l ie.DPgA thuthlung vong zingtuhai leA thup�k zawmtuhai ta di'n.{OogAma t�tuhai chunga chun,LALPA a ngilnei kumkhuo a,A felna khom an tu suon chen,A danglam nawh, a pangngai zing,PNgThli hung hr�ngin a l�n hmang a,Tu hriet khom a hlaw ta ngai nawh.AM}gMihriem hi hlobet ang a na,Ram hlo angin a hung p�r a;GLgEi pienhmang hi a hriet chieng a,Pilvut el ei nih ti a hriet.[K/g P�in nau a lungsiet angin,Ama t�tuhai chunga chun,LALPAN lunginsietna a hauh.bJ=g Sak le thlang an inhlat ang hin,Ei bawsietnahai hla takah,A mi sie hmangp�k dai a nih.gIGg Hnuoi n�ka v�n an s�ng ang hin,Ama t�tuhai chunga chun,A lungsietna chu a'n s�ng a.cH?g Ei suol anga mi thung loin,Ei bawsietna ang ph� khomin,A mi thungrul ve ngai bok nawh. HG g Mi a kawk mei mei ngai naw a,A lungsen a p�i zing ngai nawh.iFKgLALPA chu ngilnei le hm�l tlai,A lung khom sen mei mei ngai lo,Hmangaina chuoi ngai lo a nih.XE)gA ditzawng Mosie a hril a,Israel mihai kuoma chun,A thilthawtheizie a'n entir.^D5gThilthawah LALPA a'n dik a,N�ksawrna tuortuhai ta din,Indik takin ro a r�l hlak.DCgThil tha tinr�nga mi chawmin,Mupuiz angin a mi tuoithar.EBgKhur a'nthoka mi'n tlan suokin,Lunginsietna a mi'n khumtir.?AygEi suol po po a ng�idam a,Ei natnahai khom a sukdam.j@MgAw ka thl�, LALPA inp�k la,Hamthatna a mi p�khai hi,Theinghil pal ngai hrim hrim naw rawh.c? AgAw ka thl�, LALPA inp�k la,Ka s�nga umhai po poin,A hming thienghlim inp�k raw se. >fKan thlahai chu i �ngs�ngah,Him takin ch�ng muong tang an ta,An suonhai khom i �ngs�ngah,Siem nghetin hung um pei an tih.G=fNang ruok chu i p�ngngai zing a,I kumin kin ni nei naw nih.$<AfSienkhom la th�mral vong an ta,Nang ruok chu um kumkhuong i ta;Puon angin la chul vong an ta,Silf�n angin la hnawl i ta,An r�ngin la bohmang an tih.G;fA tirin hnuoi thut i ph�m a,V�nhai khom i kutsuok an nih. :fChuongchun, hieng ang hin ka ti a:Aw ka Pathien, ka v�nglai hin,Mi la hmang ve naw hr�m raw khai;I kum chun thang tin a dai si.B9fKa v�nglai th� sukkulchoin,Ka nihai khom a suktawi a.H8 fRam tina mi hung pung khawmin,LALPA chu hung chawibiek an tih.7fChuongchun mihan LALPA hming chu, Zionah hril dar t�ng an ta,Jerusalem khawzawla chun,A hming hung chawimawi bok an ta,I6 fT�nghai inr�m ri ng�ithlain,Thi dinga ruothai a san suok.L5fA hmun ins�ng v�n a'nthokin LALPAN hnuoi a zuk thl�r hlak a,4fThang la hung thar peihai ta di'n,Hieng thuhai hi inchik tha la,Suon la hung pieng pei dinghaiin,LALPA an inp�k theina din.i3KfV�kv�ihai tongtaina LALPAN, Donin ngaisakp�k t�ng a ta,An thil hn� lo hmusit naw nih.<2sfLALPAN Zion tungding a ta,Ropuina leh inlang a tih.\11fHnamhan LALPA hming ti sien la,Hnuoia lalhai po po khomin,A ropuina chu ti raw se.]03fI siehlawhan a lung bang chen,An ngainain an lungdum a;A pilvut chen an lunginsiet.Y/+f Thoin Zion lunginsiet la,Ditsak hun a ni takzet a,Hun bituk khom a tlung ta hi. .f Nang chu LALPA, chatuon chenin,Lalthungphaah in thung leiin,Ruolthar hung pei dinghai lai khom,I hming r� ngai hrim hrim naw nih.k-Of Ka hringnun hi z�n tieng hlim thla,Ral nawk el hlak ang hi a na,Hlo hn� angin ka vuoi zo tah.A,}f I lungsen so ins�ng leiin,Khai dokin sirah i mi hnawl.B+f Bu-a ka ring chu vut a na,Ka dawn khom mitthli pol a nih.I* fHm�lma'n ni tin mi deusawin,Ka hming inriem khumnan an hmang.J) fIn chung s�pa chongzong fu f�lAngin ka ngha v�l lep lep a.G(fThlal�r tuivalongy ang ka na,Khaw ram simbuk ang el ka nih.F'fKa beidong inr�mna leiin,A r� kh�t chauh ka lo ni tah.n&UfHlobet sir hm�t vuoi hnung angin,Ka lung a koi inhm�t vong a,F�k le dawn ka zong pei tah nawh.%fKa dam s�ng nihai hi damten,Meikhu ang an inz�m ral a,Thuka thingthu hring k�ng angin,Ka r� le ch�nghai an in�t.$fBeidong taka ka um lai hin,Ka lakah i hm�l thup naw rawh.Keima tieng i n� hung daw la,Ka koin mi hung don nghal rawh.J# fLALPA, ka tongtai ng�ithla la,Ka hn�na'n i kuom tlung raw se."eA ram s�nga mi suolhai chu,T�k tinin hmet dei tawl ka ta,LALPA khawpuia inthokin,Suol thaw ch�nghai hnot suok ka tih.!%eTu khom mi hl�m hmang hrim hrim chu,Ka ins�ngah ch�ng naw ni hai;Tu khom kh�lhril hmang hrim hrim chu, Ka bula um phal bok naw ning. )eRam s�nga mi ringumhai chu,Ditsak takin cheibawl ka ta,Ka kuomah inch�ngtir ka ta,Soisel boa kalchawihai chu,Ka rongbawltuin hmang ka tih.eA r�ka v�nghai dem ch�ng chu,An bauhai kh�rpek hmak ka ta;Meng s�ng le lungril chapohai, Ka ngai thei zawng mi an ni nawh.jMeMi lungril kawihai hrim hrimin,An mi hung hnaih ka nuom naw a,Thil suol leh inkop thei naw ning.+OeThil tha naw tieng pangah hrim hrim,Ka mit inl�n ngai naw ningah.Ringduophai thilthaw hrim hrim chu,Ka theida zawng tak a ni a,An mi'n koppui ka phal bok nawh. 9eSoisel boa nung thei dingin,F�mkhur takin kal chawi ka tih. Iengtik am mi hung kan i ta?Dem kai lo lungril chu putin,Ka ins�ngah khaws�ng ka ta;\ 3eI hmangaina le indikna,Inp�kin z�i hla sak ka ta,LALPA, z�iin inp�k ka che.zmdLALPA chu a va tha de aw!A hmangaina chuoi ngai lo chu,Kumkhuoin a p�ngngai zing a,A ringumnan suon tin a dai.|qdLawmthu hrila a kot l�tin,A tuolzawla chun hung unla,A kuoma chun lawmthu hrilin,A hming inp�kin chawimawi ro.r]dLALPA hi Pathien a nizie,A siem le a ta ei nizie,A rama tl�, a beram ruol,Ei ni ngeizie hi hre fie ro.BdLawmin LALPA chawibiek unla,Z�i vawrin a hmaah hung ro.E dHnuoi hmun tinah, inring takin,LALPA kuomah lawm hla rem ro.s_c LALPA Pathien chawimawi ro,A tl�ng thienghlimah be ro,Ei biek LALPA Pathien hi,Mi Thienghlim a ni si a.cAw LALPA le kan Pathien,Anni chu i don hlak a;An thilsuol thawhai laka,Phuba latu ni la khom,Israelhai ta dingin,Ngaidamtu Pathien i nih.\1cS�m ng�r a'nthok a biek a,A thusuok le thup�khai,Anni chun an vong tha hlak.%cMosie le Aron hai chu,A thiempuhai an ni a;A hming lamtuhai lai chun,A thang ve Samuel khom;LALPA hming chu an lam a,Aman a lo don pei hlak.T!cLALPA Pathien chawimawiin,A ke bulah chawibiek ro!Mi Thienghlim a ni si a.cAw Lal Ropui le Indik,Iengkim chokruoltu i nih;Jakob s�ngkuohai chungah,Indik taka ro r�lin,I felzie i'n langtir tah.V%cA hming ropui le r�pum,Chawimawiin inp�k raw se.Mi thienghlim a ni si a.=ucZion-ah LALPA a ropui,Hnam tin chungah an chawimawi.v  gcLALPA chun ro a r�l ie,Hnam tin inthin raw hai se;Cherubim chungah a thung,xLeihnuoi khom inhn�ng raw se. {b LALPA a hung, hnuoi ro r�l din,A hmaah lawm hla rem raw se;Khawvel chungah indik takin,Ro a hung r�l ding a ni si. L bVadunghan kut ben hai sien la,Tl�nghan lawm hla sak ruol raw se. bTuipui le a s�nga ch�nghai,Insawkin kh�k dur dur hai sien,Khawvel le a s�nga ch�nghan,Chuong ang chun thaw ve raw hai se.` 9bTawtawrawt le beram ki hai,M�tin Laltak LALPA hmaah,Lawmna hla remin kh�k suok ro.A}bTingtang keia rimawi remin,Z�iin LALPA chu inp�k ro.a;bLeihnuoia ch�nghai po poin,LALPA inp�ka kh�k suokin,Rimawi remin lawm hla sak ro.1bIsrael s�ngkuo ta dinga,A hmangaina le ringumna,A theinghil ngai hrim hrim naw a,Hnuoi kil tawpa ch�nghai khomin,Pathien sandamna chu an hmuh.eCbLALPAN hnam tinr�nghai kuomah,A sandamna a'n hriettir a,A'n dikzie khom a puong lang bok. }bLALPA kuomah hla thar sak ro,Thil ropuihai a mi thawp�k;A kut chang tieng b�n thienghlimin,Sandamna a hung intlun a.U#a Aw, nangni mi indikhai,LALPAA chun lawm unla,A hming thienghlim inp�k ro.yka Mi indikhai chunga chun,Ni �ng mawi a'n z�mtir a,Lungrila mi ng�l ta di'n,Lawmna �ng a'n z�mtir hlak.s_a Suol theidatu taphot chun, LALPA chu a lawm hlak a,wA mi thienghlimhai v�ngin,Mi suol lakah a hum hlak.\1a LALPA, hnuoi chung po poa,A Chunghnungtak nang i na,Pathien danghai i kh�m vong.iKaZion-in a hriet, a lawm,Judai ram khaw tinhaiin,I ror�lna thu hrein,An hlim nasa ngei, LALPA!e~CaMilem betu po po leMilim hmang lo suongtuhai,Inzak takin a siem tawl.Ama be ro, pathienhai!Q}aV�nhan a felna an puong,Khawvela hnam po poin,A ropuizie chu an hmuh.[|/aTl�nghai chu khuoihlu angin,LALPA hmaah an zop thla,Hnuoi hmun tin LALPA hmaah.B{aA kawlphe'n khawvel a �n,Hnuoiin a hmuh, a'n thin hawp.9zmaA hmaa meichok lawn chun,A hm�lmahai a lem zo.Xy)aS�m le thim mupin a'n tuom,A lalthungpha nghatsan chu,Ror�lna indik a nih._x 9aLALPA chun ro a r�l ie,Hnuoi hi lawmin hlim sien la,Thlierk�rhai khom hlim raw se.-wS` Hnuoi chungah ro r�l dingin,LALPA a hung m�k a nih;Khawvel chungah fel takin,Ro chu hung r�lp�k a ta,Indik takin mi tinr�ng,An chungthu r�lp�k a tih.wvg` Ram le a s�nga umhai,Hlimin lawm seng raw hai se,Ramngaw thinghai chen khomin,Lawm hla sakin kh�k raw se. r@q,~~Y~}}|| {{r{%zztz*yy_yxxYxwwUvvvGuuu[tttRssfsrrJqqq;ppphpooknnninmmMmllil"kkkPjjjdjiiQhhhkh(gg]fff^feeaeddOcccHbbbPbaaa9``e___E_^^s^.]]]B\\\I[[[h[ ZZZFYYYgYXXZXWWsW&VVVFUUUJUTTBSSSiSRR{R.QQzQ/PPPQPOOqO#NNNDMMMYMLL\LKKK8JJJSJ IIWIHHH6GGG7FFEEEKEDDCCCCCBBB[BAA<@@@U@??u?)>>>L>==p=<<>No^mx9[@FMYr*`  C k  { 3 GtO}t{@`/7A ch�ngna hmun thienghlimah,In chawnban vawr sieu sieuin,LALPA chu inp�k seng ro.N. LALPA ina siehlawhai,Z�na a rongbawltuhai,Hungin LALPA inp�k ro.-}Hermon daidaw ZionaTla hlak ang el hi a nih!Chutaka chun malsawmna,LALPAN a'n tlungtir hlak a,Kumkhuoa hringna ding chu.,)Thlunglua hriek rimtui n�l,Kh�khmula luong thla ngiei ngiei,Aron kh�khmula luong thla,A korfuol r�ng chena luongThla ang elin a hlu a;Y+ +Ngaita, lung inruol taka,Unau ch�ng khawm diel diel hi,A thain a va'n hoi de!}*qA hm�lmahai chu sukzakin,Muolphonan inthuomtir ka ta,Ama khum lallukhum ruok chu,Suktlep�k zing ka tih" a tih.)Chutaka chun Davida ta di'n,K� hung indawn suoktir ka ta,Ka hriek n�l ta dingin khawnvar,wChu taka chun inthut ka tih.(yA thiempuhai chun silf�nah,Sandamna thuom inbel an ta,A mi thienghlimhai chun lawmin,Hlimna hla mawi chu rem an tih.J' F�k le dawnah malsawm ka ta,Pasiehai khom hr�i tlai ka tih.J& "Hi hi ka kumkhaw chawlna ding,Ch�ng zingna dinga ka dit chu.H% LALPAN Zion tl�ng a thlang a,A ch�ngna hmun di'n a dit a: $ I nauhan ka thuthlung le d�n,Ka'n ch�ktirhai an zawm phot chun;An nauhan hung hluo pei an ta,Kumkhuon inlal an tih" a tih.# David kuomah LALPA a'n kh�m,A thu chu s�t ta ngai naw nih:"I thl�hai laia pakhatin,I lalthungpha hung hluong a tih-H" I siehlaw Davida z�rin,I hriek n�l hi hnawl lul naw rawh.!w I thiempuhaiin silf�nah,Indikna thuom inbel hai sien,I mi thienghlimhai chun lawmin,Hlimna hla mawi rem raw hai se.e AAw LALPA, tuhin hung tho la, I chawlna dinga chun hung rawh,I thilthawtheina Bawm le chun.E"A umnaah chun f�ng ei ta,A ke bulah chawibiek ei tiu!".J Ngai ta, Efrata-ah kan hriet a,Ja�r ph�lah kan va hmu tah.vPJakob Mi Hr�t LALPA ch�ngna Hmun ding ka hmu hm�khat chu" ti'n.MKa mit hrim insim nawng ka ta,Z�nmu khom tuo hrim hrim naw ning,F"Ka inah inlawi nawng ka ta,Ka khuma khom kai bok naw ning;I LALPA kuomah thu a'n kh�m a,Jakob Mi Hr�t ngei kuoma khan:@ {Davida hre zing rawh, LALPA,A rinum tuorhai po po khom.QAw nangni Israelhai, Tuta le kumkhawtluongin,LALPA chu beisei tlat ro.vcKa thl� hadamin a chawl,Nene tlai tah pom lai nau,Nu t�nga inbei angin,Ka thl� ka'n chawl damtir tah. 1Aw LALPA, ka lungril hin,Uongthuongna hrim a nei nawh,Ka mit meng khom a'n s�ng nawh.Thil lien tham ka'n voi ta nawh,Ka ph� ve lo thilhai chu.:mAma ngeiin Israelhai,An suol lakah intlan a tih.pWAw Israelhai, in beisei chu,LALPA-a chauh innghat unla,LALPA-ah hmangaina a um,Amaah tlanna kim a um.zkKa thla'n LALPA a ngh�k zing a,R�lv�ngtuhan z�ng khawvar k�r,An ngh�khl� n�kin ka ngh�khl�.J Ka thla'n LALPA a ngh�k zing a,A thu chu ka'n hn�mna a nih.ENangmaah ng�idamna a um,Mihan an t� theina ding che'n.SLALPA, kan suol i'n chik pei chun,Tu'n am thiem chang thei t�ng an ta?LLALPA, ka hn�na rawl ngai la,I n� mi lo dawp�k hr�m rawh.? yBeidongna khur inth�k taka,Inthokin LALPA ka ko che.r [A bula inlonhaiin,"LALPAN malsawm sienla cheu,A hmingin mal kan sawm cheu"Ti ngai hrim hrim naw raw se.| oChuong ang chu bu s�ktuin,A s�k khawm ngai d�r naw a,Buphal int�ltu khomin,An int�l s� ngai bok nawh.] 1A'n thang lien hmaa vuoi hlak,In chunga hlo to ang hin,An r�ngin um vong raw se.: mZion theidatuhai chu,Muolphoin k�r raw hai se.Y )LALPA ruok chu a'n dik a,Mi suolhai mi khuopna hruol,S�t tanin a mi'n suo a.`7Leilettu changkuong angin,Ka hnungz�ng an r�tna chu,A ser an thl�r seng sung a.:mAn mi soisak hlea chu,An mi tukdol thei si nawh.W 'Israel chun hieng hin ti sien-Ka tleirawl lai a'nthokin,An mi va sukrimsi de!LTu mong benin hringkhuo hmang rawh.Israelhai lai rem leng raw se.wZion a'nthok LALPAN mal tin,I dam s�ngin sawm che raw se,Jerusalem hmuing�lna chu,I dam s�ng po po chang ve la,ELALPA t�tu chu chuong ang chun,Malsawmin a um hlak si a.I nuhmei chu i in s�ngah,Gr�p r� nuom tak ang n�ng a ta,I nauhai khom oliv tuoi ang,Thl�ngpui k�l khup khop n�ng an tih.FI kut inrim ra tl�n i ta,Hlim i ta, hmuing�l bok i tih.< sLALPA t�tu chu a hamtha,A lampuia kalchawitu chu.#Thal bawm sip chuong ang nei chu,Mi hamtha tak a ni a,ul kotkh�rah hm�lmahai,�'n bichilpui pha khomin,Muolpho ngai hrim hrim naw nih.Y~+V�nglai nau pasalhai chu,Mi r�l hr�t kuta a chawi,Thal ang hi an ni si a.n}UNauhai hi LALPA a'nthok,Ei rochan donghai an na,R�la r� naupanghai hi,Ei lawmman donghai an nih.#|?Z�ng inhma taka tho a,Z�n thangah z�l hman chau a,F�k ding zonga inrim hi,A thlawna sawlna a nih.A hmangaihai chu z�nmu,Inhoi takin a'n tuotir.y{ mLALPAN in a bawl naw chun,A bawltuhai an sawl thlawn.LALPAN khuo a v�ng naw chun,A v�ngtuhai an meng thlawn.Zz-~Tap puma chi thl�k dinga,Fe suoktuhai chu hlimin,Buphal leh hung k�r an tih.;yq~Mitthli puma t�tuhan,Hlimna hla leh s�k an ta,wxg~Negev thlal�r ram tawl a,Vadung tui luong ang elin.Aw LALPA, kan v�ngneinaNangin hung tungding nawk rawh.Vw%~LALPA chun ei ta dingin,Thil ropui tak a thaw a,Ei hlim b�k b�k a ni hi.v ~Kan b�u innuiin a sip,Kan lei inp�kna hlain."LALPA chun an ta dingin,Thil ropui tak a thawp�k"Tiin hnam tin lai an hril.Pu ~Sala int�nghai LALPAN Ziona a thuoi k�r khan,Mang amani ei ti hiel! t }Suol lam hrawtuhai ruok chu,Mi suolhai ruolin LALPAN,La hnot suok tawl vong a tih.Israelhai chunga chun,Inremna inl�ng raw se._s7}Aw LALPA, mi thahai leLungril ng�lhai chunga chun,Thil tha thawp�k rop hlak rawh.prY}Mi indikhai rama chun,Mi suol inlal zing naw nih,Mi indikhai chun thil suol,An thaw v� nawna dingin. q }Jerusalem khawpui chu,Tl�ngin a'n huol v�l angin,LALPA chun a mihai chu,Tuta le chatuon chenin,An huol vel zing hlak a nih.Xp +}LALPA-a innghattu chu,Zion tl�ng sukhning ruol lo,Kumkhaw dai ang chu an nih.Go|Hnuoi le v�n Siemtu LALPA chun,A hming leiin a mi san hlak.}ns|Ch�ngkamtu ch�nga awk vate Angin aman a mi'n suo a;Ch�ng chu aman a suksiet a,Ei int�l suok thei tah a nih.Fm|LALPA inp�kin um raw se,An mi p�t nawi vong a phal nawh..lW|Mi ch�m pil tawl vong t�ng a tih.Jk |Tui lienin mi la vong a ta,Mi l�n hmang tawl vong t�ng a ta,Hj |An lungsen so ins�ng lai khan,A hringin mi lem t�ng an ta;Gi|"LALPA ei tieng thang ni naw sien,Mihaiin an mi bei lai khan,@h }|"LALPA ei tieng thang ni naw sien"Israelhaiin ti raw se,ag;{Nuomtawlhai mi hmusitna le,Chapohai mi diriemna hi,Kan tuor nghok ta b�k b�k a nih.sf_{LALPA, kan chungah z�ng�i la,Z� hung ng�i la, hung ng�i mol rawh,Mi hmusit kan tuor rawn ta hi! e{A pu kut ngh�k bawipa ang le,A pi kut ngh�k bawinu angin,Z�ng�ina a'n langtir hma khat,LALPA Pathien kan thl�r zing hlak.Hd {Aw v�n lalthungphaa inthung,I kuom tieng mit ka hung inl�n.Ecz LALPA Pathien ch�ngna a na,I thatna ding zong pei ka tih.]b3zKa unau le ruolhai leiin,"I s�ngah muongna tlung raw se"Kei khomin ka lo ti ve a.MazI s�ngah remna inl�ng sien,I kulbing s�ng muong raw se" ti'n.``9zJerusalem khawpui ta di'n,Remna le muongna hnip�k ro:"A dittu che chu hmuingil sien;D_zChu chun a nih David thlaha'n,Ror�lna thungpha an indin.^zChu chun hnamhai khuoi ang an kai,LALPA hnam Israelhai chu,D�n thu a p�k tawl ang ngei a,LALPA hming hang inp�k dingin.;]qzJerusalem chu khawpui nghet,Bubit taka indin a na;D\zJerusalem, i kul s�ngah,K� ngeiin kan ng�r ve ta hi!A[ z"LALPA in s�ngah kai ei tiu"Tia an mi fiel pha ka hlim.EZyI suok i l�t LALPAN a v�ng,Tuta le chatuon chen khomin.AY}ySiet theina laka inthokin,LALPAN i nun v�ng him a tih.FXyNi int�ngin em nawng a che,Thla varin sukbuoi nawng a che.HW yLALPA chun a v�ng zing che a,I chang tieng hliekhutu a nih.uIV yA nih, Israelhai v�ngtu chu,A in innghil ngai hrim hrim nawh.GUyI sir inphet ding phal naw nih,A v�ngtu che a in ngai nawh;BTyThangpuina chu v�nhnuoi siemtu,LALPA-a inthokin a hung.gS IyTl�ng tieng khin mit ka'n l�n a,Khaw tieng panga inthokin am,Mi thangpuitu ding hung a ta?_R7xInremna dit mi ka ni a,Sienkhom inremna ka hril ch�ng,Indo an puoch� lem hlak si.?QyxInremna ditnawtuhai lai,Ka lo ch�m sawt taluo a nih.KPxMesekah ka ch�ng, ka v�ngduoi,Kedar puon ina ka ch�m khom!tKOxR�l thal zum le thingthu hringin,A hrem tawl ding cheu a ni si.kNOxAw nangni mi hl�mhmang ruolhai,Iengtin am a soisak ding cheu,Ieng am a law tawl hrim ding cheu?KMxKh�lhlip le hl�mhmanghai lakah,LALPA, nangin mi san him rawh.AL xKa beidong ni'n LALPA ka ko,Aman a mi hung don ngei hlak.nKSwBeram angin ka'n v�k hmang a,I siehlaw hi hung zong suok rawh,I thup�k ka'n nghil ngai si nawh.NJwNang inp�k ding chauin dam lang,I d�nhai chun mi suknghet rawh.AI{wLALPA, i sandamna ka ng�i,I d�n hi ka hlimna a nih.JH wI d�n thuhai ka thlang leiin,Mi v�ng di'n i kut inpei sien.BG}wI thup�khai a'n dik leiin,Ka leiin i thu inp�k sien,JF wI d�n i mi zirtir leiin,Ka hm�r inp�knan luong liem sien,JE wKa hn�na hin i kuom tlung sien,I tiem angin mi san suok rawh.KD wLALPA, ka rawl i kuom tlung sien,I tiem hrietthiemna mi pe rawh.GCwI d�n thuhai po po ka zawm,Ka um d�nhai i hriet vong si.HBwI d�nhai hi ka zawm pei a,Ka ng�ina �m �m hlak a nih.IA wLALPA i sandam ka ngh�k zing,I thup�khai khom ka zawm bok.N@wI d�n dittu an thlamuong hlak,Ieng khomin a sukthl�k thei nawh.I? wNi tin voi sari ka'n p�k che,I d�n thu a'n dik �m leiin.L>wKh�l ka tirdak, ka theida bok,I d�n ruok chu ka ng�ina hle.@=ywRosum tam tak changtu angin,I thu hi ka hlimpui a nih.G<wLalhan kh�lin an mi bei a,Sienkhom i thu hi ka'n z� tak.@;ywI thu laimu thutak a na,I d�n po po a'n dik kumkhuo.e:AwI thu ka ng�inatzie dawn la,I hmangaina chuoi lo zarin,LALPA, ka hringnun vong him rawh.K9 wPhatsantuhai ka hmuh, ka ten,I d�n thu an zawm ng�i si nawh.L8wMi soisatu hm�lma an hr�ng,Sienkhom i d�n ka p�tsan nawh.I7 wI z�ng�ina a lien, LALPA,I d�n angin mi'n hringtir rawh.J6 wMi suol sandam chu a hn�i nawh,I d�n thu an zong naw leiin.H5wMi hrilpuiin, mi'n tlan suok la,I tiem angin ka nun hum rawh.N4wKa tuor en la, mi hung san rawh,I d�nhai ka'n nghil ngai si nawh.d3?wTiena tl�nga inthok ta khan,I d�nhai chu chatuona di'n,I suknghet ti ka lo hriet tah.?2wwNang ka bulah i um LALPA,I thup�khai a'n dik a nih.F1wThil suol rottuhan an mi hnai,Anni chun i d�n an hlat si.0wI hmangaina chuoi ngai lo chun,Ka kona hi lo ng�ithla la,LALPA, i thu r�l d�n angin,Ka hringnun hi mi hump�k rawh.N/wI thu ka dawnkhawl theina di'n,Z�n khuoin ka mit ka'n s�m nawh.E.wVartien hma'n thoin ka ko che,I thuah beiseina ka'n nghat.K- wKa ko che hi, mi sanhim rawh,Chuongchun, i d�nhai zawm ka tih.e,AwLungril po poin ka ko che,Aw LALPA, nangin mi don rawh.Chuongchun, i d�nhai zawm ka tih.e+AwI d�nhai a'n dik kumkhuo a,I thu ka hringpui theina di'n,Hrietthiemna nangin mi pe rawh.E*wHarsat beidongnan a mi nang,Sienkhom i thu'n a mi suklawm.J) wI'n dikna p�ngng�i zing a ta,I d�n khom indik zing a tih.O(wCh�nin hmusitum ni lang khom,I d�n thu ka theinghil ng�i nawh.C'wI thu tiem chun fie a dawl a,I siehlawn a ng�ina a nih.G&wR�lhan i thu an nghil leiin,Thahnemng�ina'n a mi lem zo.C%wI thu inhriettir a'n dik a,Ring tl�k a ni takmeu a nih.C$wAw LALPA nang chu i'n dik a,I ror�lhai khom a'n dik ie.I# wI d�n an zawm nuom naw leiin,Ka mitthli hi a luong rop hlak.n"SwI siehlaw chungah i hm�l �ng,Mawi tak chu inlangtir hlak la,I d�n thuhai mi'n ch�ktir rawh.E!wI thu ka zawm theina dingin,N�ksawrtu lakah mi hum rawh.G wI thu angin mi kei thuoi la,Suolin a mi hn� phal naw rawh.pWwI hming ng�inatuhai chunga,I thawp�k rop hlak ang ngei khan,Z�ng�iin ka tieng hung ngha rawh.OwI thup�khai chu hriet ch�kin,Ka b�u kain ka'n thuok hlop hlop.J wI thu luong suok chu var a na,Hrietthiemna mi mawlhai a p�k.sA{wI thusuokhai a mak ropui,Chuleichun ka zawm hlak a nih.MwI d�n thu ka zawm vong leiin,Suol kong hrim hrim ka theida vong.J wRangkachak inhl�r n�k khomin,I d�n thup�k ka ngaina lem.Ew~Aw LALPA, i ch�t a hun tah,I D�n an bawsiet zing a nih.c?w}I siehlaw ka ni tlat leiin,I d�nhai ka hriet theina din,Hriet thiemna inril mi pe rawh.J w|I siehlaw hi lunginsiet la,I d�n th�hai mi'n ch�ktir rawh.dAw{I tiem sandamna chu ngh�k a,I hlen hun ding ka thl�rnaah,Ka mithai khom a chau zo tah,H wzI siehlaw hi ngaisak tha la,Chapohai mi n�k ch�p phal naw.J wyN�ksawrtu kutah mi'n hl�n naw,Thil dik le fel ka thaw leiin.PwxKa t� lei che'n ka th� a'n thin,I d�nhai hi r�pthl�k ka tih.b=wwHnuoia mi rilohai po po chu,Th�r �k angin i ngai vong a,Chuleiin i d�n hi ka lawm.GwvI d�n p�tsantuhai i hnawl,An hl�mna iengma lo i'n chan.LwuMi chel nghet la, chun him ka ta,I d�nhai ng�ihlu zing ka tih.FwtI th� angin, mi vong hring la,Ka beisei hi sukmuolpho naw.DwsSuol thawtuhai, mi zamsan ro,LALPA thu ka zawm ding a nih.F wrNang ka'n b�kna le phaw i na,I th�, ka beisei innghatna.I  wqLungril thieng neihai ka theida,I D�n ruok chu ka ngaina hle.H  wpA tawp chena i d�n zawm din,Ka lungril khom ka siem fel tah.? ywoI th� ka kumkhaw ro a na,Ka lungril sukhlimtu a nih.O wnMi suolha'n ch�ng an mi kam khum,Sienkhom i th� ka p�tsan nawh.EwmKa nuna mawphurtu ka na,rI D�nhai theinghil nawng ka tih.LwlLALPA, ka'n p�kna che pom la,I d�n thuhai mi'n ch�ktir rawh.BwkLALPA, ka tuor nasa ta �m,I th� angin mi sukhar rawh.BwjI d�n indik chu zawm dingin,Thu intiemin ka namnghet a.BwiI th� hi ka k� di'n khawnvar,Ka lampui elvartu a nih.PwhI thu'n hriet thiemna a mi p�k,Suol kong hrim hrim ka theid� vong.I wgKa bauah i thu a'n hnik ie,Khuoizu hn�ng n�kin a thlum lem.J wfI d�n thu ka p�tsan ngai nawh,Nangin i mi'n ch�ktir leiin.KweI d�n thu ka zawm theina din,Suol lampui hrim ka sir ngai nawh.BwdUpahai n�kin ka hriet ril,I d�n thuhai ka zawm leiin.K~wcMi'n ch�ktirtu n�kin ka'n th�k,I thuhai ka dawnkhawl leiin.J} wbKa vong tlat hlak, i thup�k chun,Hm�lma n�kin a mi sukvar.I| waAw, i d�n ka va ng�ina ngei!Ni tin ka dawnkhawl hlak a nih.h{Iw`Thil famkima ngaihai khomin,Tawp chin an nei vong ti ka hriet,I thup�k ruok chun a nei nawh.izKw_Mi riloha'n mi that tumin,Mi'n ch�n r�k zing hai sienlakhom,I d�n thuhai ka ngaituo hlak.Eyw^I t� ka nih, mi sandam rawh,I d�n thuhai zongtu ka nih.Oxw]I d�n thuhai nghil thei naw ning,Chuonghai hmang chun ka nun i hum.Hw w\I d�nhai hlimpui ni naw lang,Rinum tuorin fam t�ng ka tih.Hv w[I d�nhai khom an la ng�r zing,Iengkim hi i siehlaw an nih.luQwZI ringumna a pangngai zing,Suon la hung pei dinghai lai khom;Hnuoi i'n ng�r nghet, a um ta zing.GtwYAw LALPA v�n s�nga hai khin,I thu chu um kumkhuong a tih.DswXI z�ngaina'n ka nun hum la,I thuhai chu zawm pei ka tih.Vr%wWHnuoi a'nthok an mi'n ram hman v�ng,Sienkhom i d�n thu ka'n thl� nawh.cq?wVI thup�k po po ring a um;Anni chun kh�lin an mi bei,Nangin mi hung thangpui vat rawh.FpwUChapohai chun i d�n kalin,Ka tl�kna ding khur an cho hi.o{wTMi sukdudatuhai chungthu,Ieng tik top am r�lp�k i ta?Ieng chen top am i siehlaw hi,I la'n ngh�ktir pei ding a na?rn]wSSavun ip t�wng, inting kai hnung,Ang chauh lo inchang tah lang khom,I d�nhai ka theinghil ngai nawh.mwRI thu tiem ka thl�rna lamah,Ka mit khom a'n vai zo tah a,"Ieng tik am i mi thlamuong ding?"Tiin ka'n don ka'n don hlak a.flEwQI mi sandamna chu ng�iin,Ka thl� hi a'n uoi ngawi ngawi a,Sienkhom i thu ka beisei tlat.Ik wPI d�n zawm thuah fai var lang,Muolphona tuok ngai naw ningah.Ij wONangma titu chun i d�nhai,Hre di'n ka tieng hung ngha raw se.diAwNKh�la mi h�ktu chapohai,Sukmuolphoin um hai sien la,Kei chun i th� dawnkhawl ka tih.FhwMI z�ngainan mi'n hringtir la,I d�n ka lawmzawng a ni si.GgwLI siehlaw thu i tiem ang khan,I hmangainan mi thlamuong sien,BfwKI d�n a'n dik ka hriet LALPA,I ringum leia tuor ka nih.FewJNangma titu'n mi hmu'n hlim sien,I thu ka beisei tlat leiin.fdEwII kuta siemin i mi'n din,I thup�k ka'n ch�k theina di'n,Hrietthiemna lungril mi pe rawh.FcwHRangkachak, tangkaruo s�ng tam,N�kin i thu a hlu lem si.GbwGKa tuor hi ka ta din a tha,I d�nhai hriet phana'n ka hmang.EawFAn lungril ngarin a chawlol,Kei chun i d�n ka hlimpui si.J` wEChapohan kh�lin an mi bei,Sienkhom i d�n ka zawm t�l hlak.M_wDNang chu i tha, i thilthaw khom,I d�nhai chu mi'n ch�ktir rawh.L^wCKa tuor hma khan ka'n vak hmang hlak,Tu hin chu i thu ka zawm tah.E]wBI thup�khai ka ring leiin, Varna le hrietna mi t� rawh.A\}wALALPA, i siehlaw chunga hin,I thu angin i thaw tha hlak.F[w@I hmangainan hnuoi i'n khum a,LALPA, i d�n mi zirtir rawh.@Z{w?Nangma tituhai ruol ka na,I d�n thu zawmtuhai po leh.fYEw>I d�nhai chu a'n dik leiin,I kuomah lawmthu hril dingin,Ka zuong tho hlak, thangrila khom.NXw=Mi suolhan mi khuop de sienkhom,I d�n thuhai ka'n nghil ngai nawh.NWww#I thup�khai mi'n zawmtir la,Chu chu ka lawmzawng tak a nih.c=?w"I d�n ka zawm theina dingin,Hriet thiemna lungvar mi pe la,Lungril po poin zawm ka tih.H< w!LALPA, i d�nhai mi hril rawh,Ka zawm kim vong theina dingin.H; w I thup�k ang takin ka tl�n,Ka hrietthiemna khom i sukpung.F:wI d�n thuhai ka chel nghet a,LALPA, mi sukmuolpho lul naw.H9 wThutak lampui ka thlang tah a,I d�nah ka lungril ka'n nghat.I8 wLam dik lo ka hraw phal naw la,Z�ngaiin i d�n mi hril rawh.J7 wKa thl� lungngaiin a ch�u a,I th� angin mi sukhr�t rawh.K6wI thu zirtir ka hriet thiem chun,I thilmak thaw dawnkhawl ka tih.N5wKa um d�n ka'n zawt, i mi don, I d�n thuhai mi'n ch�ktir rawh.E4wPilvutah ka'n t�l zing el a,I th� angin mi sukhar rawh.A3}wI d�n thuhai ka hlimpui a,Ka ta di'n remruottu an nih.e2CwLalhan ka sietna zong sienkhom,I siehlaw hin i d�nhai chu,Ngaituoin dawnkhawl zing a tih.^15wI thup�khai ka zawm leiin,M� hmusit le cheksolnahaiLaka inthok mi siekieng rawh.A0}wI zil hlak chapo, tongsephur,I d�n poisa nawtuhai chu.N/wIeng lai khomin ka thlarau hi,An v�l ruoi, i d�n hriet ch�kin.G.wHnuoia hin khuolzin chauh ka na,Ka lakah i thup�k thup naw.H- wKa mit mi hung sukvarp�k la, I d�n makzie hmu thei ka tih.@,{wI siehlaw chunga hin tha la,I thu zawma ka hringna din.I+ wI thu suok ka lawmzawng a na,I thu ng�ith� ngai naw ningah.E*wI d�nhai chu ka dawnkhawl a,I lampuihai khom ka sui hlak.D)wMihan sum hau an lawm anginI d�n thu zawm hi ka hlimpui.J( w I kam suok d�nhai po po kha,Bauin ka'n sam non ngat ngat hlak.J' w Inp�kna chu chang la LALPA,I d�n thuhai mi'n ch�ktir rawh.E&w I chungah suksuol lo dingin,I thu lungrilah ka khawl khawm.F%w Lungril takin ka zong che a,I thu ka p�tsan phal naw rawh.e$Cw Tleirawlhan ieng tin takin amAn nun vong thienghlim thei an ta?I thu angin khawsa hai sien.M#wI d�n thuhai zawm pei ka tih,Mi z�msan ngai hrim hrim naw rawh.J" wI d�n felziehai ka'n ch�k pha,Lungril ngilin inp�k ka che.L!wI thup�khaiah ka'n b�r chun,Muolpho ngai hrim hrim naw ningah.B wI d�nhai chu ringum takaZawmtu ni thei ve lang chu maw!FwI thuruothai chu i mi p�k,Zawm ng�i dinga i t�hai chu.EwThil indik lo an thaw ngai nawh,A lamah kal an chawi leiin.>wwA thu zawmtuhai an hamtha,Lungril taka zongtuhai chu.@ }wSoiselbohai chu an hamtha,LALPA d�n lam hrawtuhai chu.\1vLALPA kuomah lawmthu hril ro,Ama chu a tha �m si a,A ngilneinan kumtluong a dai.{ovNang ka Pathien i ni leiin,I kuomah lawmthu hril ka ta,Nang ka Pathien i ni leiin,Chawimawina inhl�n ka ti che. vLALPA chu Pathien a ni si,A var ei chungah a hung �ng.Sawl hn� chawiin, maich�m chenin,K�t hmangtu ruolin f�ng ei tiu.nBvLALPA hminga hung a hamtha,LALPA in an'thok mal kan sawm.FvLALPA, nangin mi sandam la,Aw LALPA, mi'n hlawtlingtir rawh.@{vVoisun hi LALPA ruot a na,A chungah hlimin lawm ei tiu.>wvChu chu LALPA thilthaw a na,Ei hmuin ropui ei ti hle.GvIn bawltuhai lung hnawl ngei chu,A kil thut poimaw tak a nih.BvI mi don leiin ka'n p�k che,Ka sandamna chu nang i nih.DvHi hi LALPA kotkh�r a nih,Mi indikhai l�t thei an tih.iKvFelna kotkh�rhai mi'n hong rawh,Chu chun l�tin, LALPA kuomah,Lawmthu ka hril theina dingin.GvLALPAN a mi thunun na hle,Ka th� �m ruok chu a phal nawh.J vFam chang loa hringkhuo changin,LALPA thilthaw puong pei ka tih.mSvLALPAN a kut chang tieng a hl�ng,LALPA kut chang tiengin thilmak,Tam tak a thaw!" tiin an kh�k. }vMi felhai puon in v�la chun,Hn�na lawm ri a thangkhawk a:"LALPA kut chang tiengin thilmak,Ropui tak el a mi thawpek!< svLALPA chu ka hr�tna le hla,Ka sandamtu a ni si a.J  v Tlu v�ngin an mi hneng l�ng a,Sienkhom LALPAN a mi thangpui.f Ev Khuoi hon angin an mi tuom a,Hling buk k�ng angin an ral a,LALPA hmingin ka hnot dar vong.I  v S�r tinah an mi'n huol tuou a,LALPA hmingin ka hnot dar vong.Ev Hnam po poin an mi'n huol a,LALPA hmingin ka hnot dar vong.?yv Lalhai ringsana nei n�kin,LALPA-a innghat a tha lem.@{vMihriem ringsana nei n�kin,LALPA-a innghat a tha lem.wgvLALPA ka kuom tieng a thang a,Mi thangpuitu ama a na,Mi dotuhai diriem takin,Hlado la'n sam khum ngei ka tih.gGvLALPA ka kuom tieng a thang a,Titna hrim hrim nei naw ningah,Hringmi'n iem mi law thei an ta?^5vKa beidongin LALPA ka ko,LALPA chun a mi hung don a,A mi'n suo tah, hmun thawvengah.@{v"A hmangainan kumtluong a dai,"LALPA tituhan ti raw se.Bv"A hmangainan kumtluong a dai," Aron thlahaiin ti raw se.@{v"A hmangainan kumtluong a dai",Israel miha'n ti raw se.[ 1vLALPA kuomah lawmthu hril ro,Ama chu a tha �m si a,A hmangainan kumtluong a dai.l~QuA mi hmangaina a ropui,LALPA ringumna chu kumkhuon,A pangngai zing a ni si a.LALPA chu inp�k ro.R} uHnam po po hai,LALPA chu inp�k ro;Mi tinr�nghai,Ama chu chawimawi ro.L|tLALPA sumtuol zawla ngei chun,Jerusalem khaw zawl ngeiah.Haleluia.?{ytLALPA kuoma ka thu tiem chu,A mihai hmaah hlen ka tih,Iz tLawmthu hril inthawina hl�nin,LALPA hming chu lam zing ka ta,[y/tAw LALPA, kei chu i siehlaw,I siehlawnu naupa ka na,Phuorna lakah i mi'n suo tah.ExtA mi thienghlimhai fam chang hi,LALPA mitah thil hlu a nih.?wytLALPA kuoma ka thu tiem chu,A mihai hmaah hlen ka tih.Evt Sandamna no-mawi chu domin,LALPA hming lamin kh�k ka tih.Dut LALPA thatna zozai el hi,Ieng tin am rul k�r thei ka ta?Ntt "Mi po po kh�lhlip vong an nih",Ka ti hlak bok, ka ch�-�i pha.Est "Ka rimsi ngei!" ka ti lai khomAma chu ka ring tlat hlak a.Hr t Mihring ramah, LALPA hmaah,D�r ang ka l�ng thei tah a nih.qtAw LALPA, nangin ka thlarau,Thina a'nthok i'n tlan suok a,Ka mitthlihai i hr�k hul a,Ka'n sui thl�k ding i v�ng bok a,EptAw ka thl�, muong takin um rawh,I chungah LALPA a tha si.GotLALPAN inng�itlawmhai a hum,Ka tla hnuoi pha a mi san suok.@n{tPathien chu mi tl�i le indik,Lunginsietnaa sip a nih.LmtChuongchun, LALPA hming chu ka lam,"LALPA, mi san suok rawh" tiin.mlStThina ch�ngin a min huol vel,Thl�n thim lungngainan mi tuomin,Beidong buoina'n a mi ch�m vel.Hk tKa kona a ng�ithl�k leiin,Ka dam s�ngin pan zing ka tih.cj AtLALPA chu ka hmangai a nih,A z�ngaina ka hn�na rawl,A mi lo ng�ithl�kp�k leiin. Ii sTuta inthok chatuon chenin,Einin LALPA inp�k ei tiu.Haleluia.>hwsTo songnaa liem mithihan,LALPA an inp�k thei naw a;EgsV�nhai khi LALPA ta an na,Hnuoi hi mihriem a p�k a nih.GfsHnuoi le v�n siemtu LALPA chun,Malsawmnain vur cheu raw se.He sLALPA chun sukpung sien la cheu,Nangni le in suon le p�rhai;Dds LALPA tituhai hrim hrim chu,A ch�n a lien malsawm a tih.zcms LALPA chun a mi hriet zing a,Mal mi hung sawm ngei ngei a tih:Israelhai malsawm a ta,Aron thlahai malsawm a ta, Wb's Aw nangni ama tituhai, LALPA-ah ringna innghat ro,Thangpuitu le phaw a ni si.`a9s Aw nangni Aron s�ng le kuohai,LALPA-ah ringna innghat ro,Thangpuitu le phaw a ni si.\`1s Aw Israel s�ng le kuohai,LALPA-ah ringna innghat ro, Thangpuitu le phaw a ni si.|_qsMilem siemtuhai chu milem,An thil siem leh an indang nawh;Milem betuhai khom milem,An lem biek leh angkhat an nih.j^MsKut an nei a, an tawk thei nawh,K� an nei a, an lawn thei nawh,An hnukah ri a suok thei nawh. P]sNakawr an nei, an hriet thei nawh,Hn�r an nei ve, rim an hriet nawh.M\sBau an nei ve, an tong thei nawh,Mit khom an nei, an hmu thei nawh.c[?sAnni rawi milem biek ruok chu,Tangka le rangkachak hmang a,Mihriem kuta siem vong an nih.DZsKan Pathien chu v�nah a um,A dit angin thil a thaw hlak.HY s"An Pathien chu khaw la'm a um?" Ieng leia hnam danghan an ti?WX )sAw LALPA, keini ni loin,I hming chauh hi ropui raw se,Ngilneia i ringum leiin._W7rSuonglungpui chu d�lah a'n changtir a,Lungth�r khom tuihn�rah a'n changtir bok.QVrAw leihnuoi, LALPA hmaah inthin la,Jakob Pathien hmaa chun inthin rawh.UU#rTl�nghai, ieng da beram ang inchawma,Muolhai, beramte ang in tuolchai am?UT#rAw tuipui, ieng leia i tl�n sie am?Aw Jordan, ieng leia i luong k�r am?SSrTl�nghai beramchal ang an inchawm a,Muolhai beramte angin tuol an chai.SRrTuipuiin a hmu chun a tl�nsie a,Jordan vadung khom chu a luong k�r a;UQ#rJudai ram chu Pathien hmun thienghlim leIsrael ram chu a lalram a hung nih.MP rIsraelhan Aigupta ram suoksana,Jakob suonhan mi ram an suoksan khan,[O/q Chinghai din s�ngkuo a'n dinp�k,Hlimin hrai l�ng an chawitir hlak.Haleluia.AN}qMilienhai lai a'n thungtir a,A nih, milienhai laia chun.MqRetheihai chu pilvut a'nthok,A l�k suok a, a tungding hlak;Pasiehai khom vut buol a'nthok,Kei thoin a dom k�ng bok a;GLqV�nhai le hnuoi zuk en ding a,K�na inphahnuoi tu'm an um?HK qLALPA ei Pathien ang hrim a,Hmun s�ng lalthungphaah thung a,cJ?qLALPA chu hnam po po n�ka,Chunghnung lem daia l�ng a na,A ropuinan v�nhai a kh�l.JI qSak kawl a'nthok thlang kawl chenin,A hming inp�kin um raw se.EHqTuta inthok chatuon chenin,LALPA hming chawimawiin um sien,MG qHaleluia.Aw nangni LALPA siehlawhai,LALPA hming chu inp�k seng ro.F!p Mi riloin a hang hmu chun,A lung chu khei �m �m a ta,A ha rawtin bohmang a ta;Mi rilohai beiseina chu,Ieng khom loin a th�mral hlak.wEgp A thilp�khai a sem dar a,Pasiehai kuomah a p�k a,A felna chun chatuon a dai,A lu chawi s�ngin um a tih.~DupA lungril a det indo a, Z�mna hrim hrim nei ngai naw nih;A tawpah a hm�lmahai chu,Intlawmin hnuoisie vong a tih.fCEpThu sie dong a'n lau ngai naw a,A lungril a z�m ngai bok nawh,LALPA-ah a'n suknghet leiin.PBpMi indik chu a'n hn�ng ngai nawh,Kumkhawtluongin hriet hlawng a tih.aA;pPhal taka inp�ktir hlaktu,Indik taka hringnun khaltuTa din thil tha hung tlung a tih.l@QpMi nun ngil ta din thima khom,Khaw var mawi a hung suok hlak a,Mi tl�i, ngilnei le indik ta din.B?pAn s�ngkuo chu neinung an ta,A felnan chatuon a dai si. >pA thl�hai chu hi hnuoia hin,Mi ropui tak hung n�ng an ta,Mi nun ng�l thlahai hrim hrim chun,Malsawmna hung dong pei an tih. JA~~y~ }}X|||4{{{gzzszyyy xwwwNvvv_v!uuu`utt^tsss:rrrZrqqqLpppmpooennn%mmllnkk)jjj ihhZhgg?fff[eeleddiccc7bbaa ``F__^^^]]r\\\ [[:ZZZYY3XX]XWZVV?UUDTTT&SSKRRPQQPPOxO3NNZMMLLKKJJIIHHMGGyG.FF5EEDDCCmCBB2AAdA@@??w>>>d>==s=<<%;;i;::>99;88H777;66655Z44k4 33j322b2 11O0003///C...L---g-,,_+++:***))s),((M''' &&_&&%%U$$n$##."""6!!z! | 1d\l8k`:ROJm_X.Fd X j # ]  C  E5;yz w Hy Mi rilohai lampui sir naw la,Mi suolhai lampui hraw naw rawh. gxG Ka zirtirna hi chel tlat la,Inthl�d� ngai d�r naw rawh;Vong tlat rawh, i hringna a nih.Hw  I pheikh�i sukz�ng a ta,Tl�n rak la khom tlu naw ti nih.Ev Varna lampui ka kawkhmu che a,Lam ng�lah ka thuoi che hi.juM Ka naupa, ka thu ng�ithla la,Ka thu hril che hi pom tlat la,Chuongchun dam sawt ph�ng i tih.Ot Tonlairang intontir a ti che a,Lallukhum ropui inkhumtir a ti ch�. Js Ng�ihlu la, chawis�ng a ti che,Pom la, chawimawi a ti ch�.rVarna nei hi a poimaw tak a,Chuleiin, varna nei rawh;Thil dang ieng po n�k khomin,Hrietthiemna lungvar chu thlang rawh.aq;Varna nghatsan ngai naw la,Humhim a ti che a;Ng�ina rop hlak la,V�ng zing a ti che.mpSVarna nei la, hrietthiemna nei rawh;Ka thuhai hi theinghil naw la,P�tsan ngai hrim hrim naw rawh.voeHieng hin ka pa'n a mi zirtir a:"Lungrilin ka thuhai hi vong zing la,Ka thup�khai zawm la, hringpui i tih.DnKa pa inah tlanglakte ka ni lai,Ka nu nau mal duot ka nih.Im Inch�ktirna tha ka p�k cheu hi,Ka zirtirna nghatsan naw ro.Vl 'Ka nauhai, in pa zirtirna hi ng�ithla unla,Hre thiem dingin ngaiven tha ro.Ok#Mi varin chawimawina rochung a ta,Mi inv�tin muolphona chang a tih.Hj "Chapohai chu a hmusit a,Inng�itlawmhai z�ng�ina a p�k.tia!Mi rilo s�ngkuo chungah, LALPA tongsie a fu a,Mi fel s�ngkuo chunga ruok chu,Malsawmna a vur lem hlak.Hh  LALPAN mi l�tinle a theida a,Mi ng�lhai ruok chu a ringzo.?gyMi nunrawng inhnar naw la,A lampui hraw ngai naw rawh.If I poi ieng khom tawk lohai chu,A san boin h�k ngai naw rawh. EeNg�ingam taka i bula um,I tuolbawm phier r�k naw rawh. gdGNuoma i p�k thei zing si,"Z�ngah hung la, p�ng ka ti che"I tuolbawm kuomah ti naw rawh.kcOI thaw thei thil a ni phot chun,Mamawhai p�k di'n i thil tha nei, Inro ngai hrim hrim naw rawh.GbLALPAN v�ng tlat a ti che a,I ke ch�nga awk phal naw nih.EaMi suolhan sietna an tuok ang,Tuok ve thut inlau naw rawh. ?`yTi loin z�l hmun rem i ta,Imu inhnik takin in i tih.>_wNghet takin kal chawi i ta,I sir inphet ngai naw nih.H^ I nun sukhringtu n�ng a ta,I r�ng cheimawitu ni bok a tih.l]QB�k thiemna le fimkhur thiemna,Ka naupa, vong tlat hlak la,I hmu ph�k loah inthl� naw rawh. R\A hrietnan li inth�khai a sukthe a,S�m hmangin daidaw a'n tl�ktir.b[=LALPA chun varna hmangin,Leihnuoi bulthut a ph�m a,Hrietna hmangin v�nv�l a'n din.KZA cheltu din hringna thing a na,A pomtu taphot hamth�ng an tih.BYA lampuihai chu a hlimum a,Thlamuongna lampui vong a nih.HX A chang tieng dam sawtna a um,A voi tieng hausakna le ropuina.NWLunghlu rubi n�kin a hlu lem a,Duthus�m ieng khomin a tluk nawh.KVTangkaruo nei n�kin a hlawk a,Rangkachak n�k daiin a hlu lem.IU  Varna hmu ph�ktu chu a hamtha,Hrietthiemna nei ph�ktu khom.GT Pain a nau dit a thunun angin,LALPAN a hmangaihai a zil hlak.cS? LALPA thununna ch� chu,Ka naupa, ngain�p naw la,A zilna ch� khom theid� naw rawh.VR% Chuongchun, i bu in sung v�m a ta,I dawnb�l uoiin tharin sung sip a tih.KQ I thil neiin LALPA chawimawi la,I tharsuok hmasahai po po khomin;EPI taksa'n hrisel phang a ta,I r�hai khom sukhr�t a tih.FOMani var inti ngai naw la,LALPA t� la, suol m�ksan rawh.JN I thilthaw taphotah ama hre la,I lampui suktluongp�k a ti che.HM I lungril po poin LALPA ring la,I hrietnaah innghat naw rawh. JL  Pathien le mihriemhai lakah,Ditsakna le hming tha hlawng i tih.}KsHmangaina le ringumnahai,Inthl� ngai hrim hrim naw la,I r�ngah hl� zing hlak la,I lungril ph�kah ziek rawh.DJChuongchun sawt tak dam i ta,V�ngneina v�rin um i tih.]I 5Ka naupa, ka zirtirna hi theinghil naw la,Ka thup�khai i lungrilin vong tlat rawh._H7Mi rilohai chu s�t thl�k n�ng an ta,Phatsantuhai chu phawi hmang n�ng an tih.SGMi ng�lhai chun ram hluong an ta,Dem kai lohai chu ch�ng zing an tih.IF Mi thahai lampui chu hraw la,Mi felhai lampuiah kal chawi rawh.fEEA in pantuhai chu tu khom,An hung k�r nawk tah ngai naw a,Hringna lam an paw ta ngai nawh.ID A in tieng pan chu th�na a na,A lampui chun mithi khuo a sun.SCPathien hmaa a thu tiem ngain�p a,A v�ng lai koppui l�rsantu a nih.IB Kam thluma lawithl�mtu che,Nuhmei suol lakah v�ng a ti che;?AyAn lampuihai a kikawi a,Suol tieng awn tlat mi an nih.I@ Thil tha naw thaw an hlimpui a,Suol h�m kawia um an lawm bok.E? Anni chun lam ng�l p�tsanin,Lampui inthimah an l�t a;f>E Mi rilohai lampuia inthok le Thu teplo hril hmanghaia inthokin,Varna chun san suok a ti che.N= Fimkhur thiemnan enkai a ti che a,Hrietthiemna chun v�ng a ti che.R< Varna chu i lungrilah hung l�t a ta,Hrietna chun i nun sukinhoi a tih.V;% Chuongchun, thil fel, indik le inlai,Lampui tha tinr�ng hung hrieng i tih.O:Mi indikhai kalchawi a v�ngp�k a,Ama ringtuhai lampui a hum hlak.9Mi ng�lhai ta dingin hlawtlingna,A lo s�k khawmp�k hlak a,Indik taka kalchawituhai ta din,Ama chu an phaw a ni bok.\81Varna petu chu LALPA a na,Hrietna le hmu f�k theina chu,Amaa inthoka suok a nih.F7LALPA ti nachang hung hre-in,Pathien hrietna man suok i tih.>6wTangkaruo anga zonga,Ro ph�m r�k anga i dap chun,L5Thu ril hriet theina chu zong la,Hriet thiem theina hni hlak rawh.F4Varna tieng i na daw la,Hre thiem dingin i lungril pe rawh. &3 IKa naupa, ka thuhai hi pom la,d2 C!Ka thu ng�itu chu him a ta,Sietna hrim hrim ti ve loin,Lungmuong takin khaws�ng a tih. u1 e Mi mawlhan an mawl invaina,An la thipui ding a na,Inv�than an ngai sukngamna,An la sietpui bok ding a nih.J0 In nun r� chu fa t�ng in ta,In remruot chun insukkhop in tih.@/ }Ka thurawnhai pom nuom lo a,Ka zilnahai in hmusit leiin,7. kHrietna chu in theida a,LALPA in ti nuom naw a,I-  Mi ko in ta, don naw ning cheu;Mi zong in ta, mi hmu naw ti niu.t, cA nih, thlipui anga a nuoi pha cheu,Thawngaleivir anga a l�k pha cheu,Lungngai buoinan a ch�m pha cheu,k+ QSiet in tuok pha leh innui ka ta,V�ngduoinan a tl�kbuok pha cheu,Ka nuisaw ve ding cheu a nih;:* qKa thurawn la nuom lo a,Ka zilna in pom naw leiin,>) yKuta h�iin ka ko cheu a,In mi �ksak nuom si nawh. l( SKa zilna cheu ng�ithla unla chu,Ka lungril nangni tieng hongin,Ka thu ka hril ding cheu a ni bah!u' e"Mi mawlhai, ieng chen top am,In la mawl zing ding a na?angni varna deusawtuhai,Ieng chen am in deusaw ding?F& Kotthl�r l�n lai a kh�k a,Khawpui kotsuoah thu a hril: A% Kotthl�r le tuolzawla hai,Varna chun tl�ng a'n sam a;s$ aHlawkna indik lo hnottuhai chu,Chuong ang chu an tawpna a nih,A neituhai hringna ng�i a l�kp�k hlak.R# Chuong mihaiin an inch�n chu,Anni thisen bok a na,Mani inlambun an nih.G"  Vat�hai hm� lai zing a,L�n ch�ng kam chu a hlawk nawh.N! Thil suol hnotin ke an p�n a,Thisen insuo dingin an kut a tuonrang.G   Ka naupa, anni lai thang ve naw la,An lampui hraw ve naw rawh.] 5Keini tieng hin hung thang la,Poisa bawm int�wm ei tiu"Tia an z�wr ch� khomin,O  Ro hlu tam tak hm�ng ei ta,Ei thil rokhaiin ei inhai sungsip ei tiu;e E Thl�n ang elin anni rawi chu,A hring pumin dol vong ei tih,Khuorkhur�ma tlahai ang elin;a = "Hung rawh, thisen insuo dingin,Anni chu inch�n ei ta,Poi tawk lohai chu lambun ei ta,8 m Ka naupa, mi suolhai zawr thl�kin um naw rawh.S ! I lu cheimawitu tonlairang n�ng a ta,I r�ng mawitu th� ni bok a tih.c AKa naupa, i pa zirtirnahai che hi ng�ithla la,I nu inch�ktirna khom nghatsan naw rawh.k QLALPA ti hi hrietna tobul a nih,Mi inv�thai ruok chun varna le inch�ktirna chu an hmusit hlak.f GThuvar hai, tekhinthu hai, mi varhai thu le hla khirh hai an hriet thiem theina ding d�min. yMi varhan ng�ithla a, hrietna an sukpungna ding d�m, hrietthiemna nei mihaiin thuoitua an hmang theina ding d�m,` ;Mi mawlhai sukvar a, hrietna le f�mkhur taka remruot thiemna thalaihai pe ding d�m,i MVar taka khawsak d�n d�m, indik tak le thlei b�k nei loa ro r�l thiem theina ding d�m,` ;Varna le inch�ktirna tha dong theina ding le thu inril hriet thiem theina ding d�m,5 iIsrael lal Davida naupa Solomon thuvarhai chu:HIengkim a'n thuok taphotin,LALPA chu inp�k raw se.Haleluia.\/D�rbenthek ben thek thekin,D�rbenthek tuv� chi leh,Ama chu inp�k seng ro.t_Khuongt� bena hr�ng l�min,Ama chu inp�k unla,Tingtang le theihl� tumin,Ama chu inp�k seng ro.Y)Tawtawrawt leh inp�kin,Perkhuong tingtang leh remin,Ama chu inp�k seng ro.i IA thilthaw ropui leiin,Ama chu inp�k unla,A ropui chungchuong leiin,Ama chu inp�k seng ro.}  sHaleluia.A ch�ngna hmun thienghlimah,Pathien chu inp�k unla,A v�n s�ng ropuia khin,Ama chu inp�k seng ro.Z + An chungthu r�l tah chu hlen raw se-A mi thienghlimhai ropuina di'n.Haleluia.C An lalhai chu khaidieta khitin,An hotuhai kol inbuntirin,P Hnam danghai chungah phuba la sien,Mihai chu thununin hrem tawl sien,OInring taka Pathien inp�kin, An kutah kawlhn�m ngei ton chawiin,t_Hi chawimawina chunga hin lawmin,Mi thienghlimhan khum laizawla chen,Hlim takin z�i hla sak raw hai se.K A mihai chungah LALPA a lawm,Inng�itlawmhai chu a sandam hlak.U!L�min a hming inp�k hai sien la,Khuong le tingtang leh inp�k raw se.LA Siemtu chungah Israel hlim sien,Zion nauhan an Lal lawm raw se.X )Haleluia.LALPA chawimawiin hla thar sak ro,Mi thienghlim inkhawmah inp�k ro.uaA mihai ta di'n k�f a'n din a,A mi thienghlimhai a chawimawi a,A lungdit Israel mihai ngei chu.Haleluia.we LALPA hming inp�k seng raw hai se,A hming chau hi a mawi chungchuong a,A ropuinan hnuoi le v�n a kh�m.3_ Nungh�k tlangv�l, naupang le tar hai,S Hnuoi lalhai le hnam chi tinr�nghai,R�ngtehai le hnuoi ror�ltuhai,Y~) Ramsa kol le ran sa tinr�ng hai,Thilhring ch�n le chung l�ng vat� hai,2}] Muol le tl�ng, thei kung le sidar hai,Q|Kawlph� le riel, v�r le s�mpui hai,Thlipui tium, a thu awituhai,P{Leihnuoi a'nthok LALPA inp�k ro:Tuifinrieta thilhring tinr�nghai,RzAn hmun sengah kumkhuon a'n nghat a,Ramri hlunhai a khangp�k vong si.LyLALPA hming chu inp�k raw hai se,Thu a p�k a, siemin an um a.Ux!Chung v�n s�nghai, ama inp�k ro,Chung v�n tuihai, ama inp�k ro.eLwNi le thla hai, ama inp�k ro,Si-�r l�nghai, ama inp�k ro.FvAngelhai, ama inp�k unla,V�n mihai, ama chu inp�k ro.Xu )Haleluia.V�n a'nthok LALPA inp�k unla,Chung tieng khin ama chu inp�k ro.htGChu chu hnam danghai lai a thaw ngai nawh,A thur�lhai khom an hriet ngai bok nawh.Haleluia.SsJakob kuomah a th� chu a puong a,A d�n thusuokhai chu Israel kuomah.Yr)Thu a p�k a, v�r chu an tui ral a,Thli an hr�ngtir a, tui chu a luong a.]q1Lungte angin riel an tl�ktir chur chur,Thli dei hr�ng chu tunam tuor zo an ta?TpSahmul pha angin v�r a'n tl�ktir,Vut anga paw uoiin zil an tl�ktir.Xo'A thup�khai hnuoi chungah a puong a,A thup�khai chu an tl�npui nghal a.QnI ramrihai khom a sukr�lmuong a,Bu inhnik tak elin a chawm tlai che.Vm# I kul kot kalna th�r tluon a sukdet,A s�nga ch�ng i mihai mal a sawm.Rl Aw Jerusalem, LALPA chawis�ng la,Aw Zion, i Pathien chu inp�k rawh.Jk LALPA chun ama tituhai a lawm,A ngilneina beisei tlattuhai chu.\j/ Sakor tha hr�tna a ngais�ng naw a,Mihriem tha hr�tna a ngais�ng bok nawh.\i/ Ramsahai pet ding hlo hn� a p�k a,Va�k te phingt�m inhr�m chen a chawm. hV�nah s�m a zar, khuongruo an s�rtir,Tl�nga hai hlo hna hring an mawngtir a,Mihriemhai f�k ding thlai hringhai chenin.dVg#Lawm hla sakin LALPA inp�k unla,Tingtang leh ei Pathien chu chawimawi ro._f5LALPAN inng�itlawmhai a chawis�ng a,Mi suolhai chu hnuoiah a th� thl�k hlak.re[Ei LALPA chu a ropui �m �m a,Thilthawtheina mak takin a sip a,A hrietthiemnan tawpintai a nei nawh.PdArasi um z�t a hriet fai vong a,An r�ngin an hmingin a ko seng a.[c-Lungril na ngawi ngawihai a thawi dam a,An hliemhai chu puonin a tuomp�k hlak.PbLALPAN Jerusalem a'n din thar a,Israel tl�n darhai a thuoi khawm a._a 7Haleluia.Z�ia Pathien chawimawi a va tha de!Inp�k a phu, chawimawi an hoi bok si.U`! LALPA chu kumkhuoin inlal a tih,Aw Zion, suon tina i Pathien chu.Haleluia.z_k LALPAN mikhuolhai chu a v�ng hlak a,Fahra le hmeithai hai a somdawl a,Mi suolhai lampui ruok chu a kh�rpek.s^]LALPAN mitdelhai mit a sukvarp�k.LALPAN lungngaia k�nhai a kei har.LALPAN mi indikhai chu a hmangai.]N�ksawrhai thu fel taka r�lp�kin,Phingt�mhai kuomah f�k ding a p�k hlak.LALPAN int�nghai po po khom a'n suo.w\eAma chun hnuoi le v�nhai a siem a,Tuifinriet le a s�nga umhai leh.A thu chu kumkhawtluongin a vong hlak.o[UJakob Pathien, thangpuitua nei a,LALPA a Pathien chunga beiseina,Innghat hlaktu chu mi hamtha a nih.]Z1An thuok tawp ph� pilah an k�r nawk a;An thil tum khom iengma lo a chang hlak.VY#Lalhai chungah ringna innghat naw rawh,Hringmihaiin an sandam thei naw che.~XsKa dam s�ng po LALPA inp�k ka ta,Ka damlai ni hi a tl�k hm� khat chu,Ka Pathien chawimawiin hla sak ka tih.8W kHaleluia,Aw ka hringna, LALPA chu inp�k rawh.VLALPA inp�kna thuhai chu,Ka b�uin puong suok hlak a ta,Thilsiem tinin a hming thienghlim,Kumkhuoin inp�k raw hai se.^U3Ama hmangaituhai po chu,LALPAN a v�ng him tlat hlak a,Mi suolhai chu sukbo a tih.aT9Ama tituhai ditzawng chu,A sukhlawtlingp�k ngei hlak a,An rawl hrein a san him hlak.WS%Ama kotu taphot kuomah,LALPA chu a hn�i zing hlak a,Titakzeta kotu kuomah.BR}Kong iengkimah LALPA a'n dik,A thaw taphotah ngil a nei.OQI kut phara i hang hr�i chun,Hring tinr�nghai an tlai seng hlak.FPNangma thl�rtuhai po po chu,A hun takah f�k ding i pek.EOTluhai chu LALPAN a tungding,Indom k�nhai chu a kei har.Nu I ram chu kumhlun ram a na,I lalram khomin suon tin a daih.A thutiemah LALPA a ringum,A thilsiem chungah ngil a nei.^M3 I thilthaw ropuiziehai chu,Mihai kuomah puong dar an ta,I ram ropuizie hril an tih.BL} I lalram ropuizie hrilin,I thilthawtheizie puong an tih.~Ks Aw LALPA i thilsiemhaiin,Lawmthu hrilin, inp�k an che,I mi thienghlim po po khomin,Inp�kin chawimawi an ti che!aJ9 Mi tin chungah LALPA a tha,A thilsiem po po hai khom hi,An r�ngin a lunginsiet vong._I5LALPA chu lainatna hau tak,Mi ngilnei le lung inuoi tak,Hmangaina tawp lo nei a nih.gHEThatna i hauzie chu lawmin,Hlim takin tl�ng l�mpui an ta,I'n dikzie hi kh�kpui an tih.aG9I thaw ropui le r�pumzie,Mihaiin puong dar tawl an ta,I ropuizie hril v�ng ka tih.dF?I mawi ropuizie hril an ta,Keikhom i thilthaw makziehai,S�tin dawnkhawl ve hlak ka tih.gEEThang tinin i thilthawhai chu,Ruoltharhai hril sawng pei an ta,I thaw ropuizie puong an tih.gDELALPA chu a ropui �m a, Inp�k chungchuong ding hrim a nih,A ropuizie sui ph�k an nawh.HCNi tinin inp�k ka ti che,Kumkhuon i hming chawimawi ka tih.KB Chawimawi ka che, ka Lal Pathien,Kumkhuon i hming inp�k ka tih.AuChuong anga malsawmna dongtu,Hnamhai chu an va hamtha de!Pathien, LALPA-a neitu chu,Hnam v�ngnei le hamtha an nih.@Kan bawngchalhai thau tha raw se.Hlamzuia pieng um naw hai sien,Kan kotthl�rah beidong kh�k ri,Hriet ni naw hrim hrim bok raw se. ? Kan bu inhai chu v�m hn�rin,Thlai r� tinr�ngin sip sien la,Kan rama kan beramhai khom,A s�ng a s�ngin pung hai sien,> Kan naupahai tleirawl hunah,Thing tuoi ang inthang duong hai sien,Kan naunuhai khom lal in ban,Mawi taka ker ang ni raw se. = Hnam danghai kuta inthokin,Mi san suokin mi hum him rawh. Chuong mihai chu an kh�lhlip a,Inhl�mnan kut chang tieng an phar.h<G Lalhai kuomah hn�n� i p�k,I siehlaw Davida ngei khom,Kawlhn�m ngei a'nthok i san him.H; Tingtang hrui sawm rimawi remin,I ta din hla thar sak ka tih;Q:Chuong mihai chu an kh�lhlip a,Inhl�mnan kut chang tieng an phar.b}9qV�n s�nga inthok zuk ban la,Tuipui inth�ka inthokin,Mi la suokin mi san him rawh,Hnam danghai kuta inthokin.O8T�kin hm�lmahai d�ng dar la,I thal k�p la, tl�n se raw se.s7]Aw LALPA, v�nhai kei k�r la,Nang khom hnuoiah hung tum thla la,Tl�nghai them la, khu lui lui sien,l6OMihriem hi thuok ang chauh a na,A dam s�ng khom hlim thl� anga,Ral nawk el hlak ang hi a nih.}5qMihriem hi iem a na LALPA,I ngaituo �m �m hlak a na?Mihriem naupa khom iem a na,Hieng ang khopa i'n voi el hi?4/Ka Pathien dit, ka kulpui nghet,Ka kulbing s�ng, ka'n humhimna,Ka phaw le ka himna a na,Hnam danghai le ka mihai khom,Ka thuhnuoia sietu a nih.j3 MKa Lungpui LALPA inp�k ro,Indo d�n a mi'n ch�ktir a,R�l tawn d�n a mi'n ch�ktir bok.}2q I hmangaina chuoi ngai lo chun,Ka hm�lmahai vaw dei vong la,Mi dotuhai sukchimit rawh,Nangma siehlaw ka ni si a.}1q I hming leiin aw ka LALPA,Ka hringnun hi mi hump�k la,I felnain buoina tinr�ngA'nthok nangin mi san suok rawh. 0 I ditzawng thaw mi'n ch�ktir la,Nang chu ka Pathien i ni si.I thlarau ditum tak el chun,Lam tluong z�lah mi thuoi pei rawh.c/= Ka hm�lmahai kut a'nthokin,LALPA, nangin mi san suok la,Nang chu ka'n b�kna i ni si.).II hmangaina chuoi ngai lo chu,T�k tinin mi'n hriet nontir la,Ka ringsan tak chu nang i na,Ka lam hraw ding mi kawkhmu rawh,Ka thl� i tieng a hung ngha hi.$-?Aw LALPA mi hung don vat rawh,Ka thl� a chau h�wp a ni hi!Ka lakah i hm�l thup naw rawh,Chuong an naw chun khuorkhurumaTla ang el ka ni ding a nih.h,GI tieng ka kut ka hung phar a,Hnuoi ch�r, tui ngaia dang inhilAngin ka thla hin a ngai che.k+MHun liem ta hnung ka thl�r k�r a,I thilthawhai sui neu neuin,I kutsuokhai ka dawnkhawl hlak.B*}Chuleiin ka thl� a ngui a,Ka lungril a chi-�i a nih.)Hm�lmain a mi p�l zing a,Th� thluin a mi sop ziel a,Tiena tl�nga fam tah angin,Hmun thim a mi'n ngh�ktir a nih. ( I siehlaw chungah ror�lna,Potchat inhmawp�k naw hr�m rawh,I hmaah hringmi tu el khom,Thiem chang thei ding an um si nawh.' }LALPA, ka tongtai ng�ithla la,I ringum leiin ka hnina, I na sitin ng�ithla hr�m la,I'n dik leiin mi hung don rawh. &I hming ka chawimawi theina di'n,T�ng in a'nthok mi thuoi suok la,Ka chungah i that �m leiin,Mi felhan mi ng�r huol an tih.(%GKa kona rawl lo ng�ithla la,Thangpui ka ng�i takmeu a nih.Mi hnot thl�rtuhai laka chun,Nangman mi hung san suok ngei rawh,Keima n�kin an hr�t si a.e$A"Nang chauh hi i nih ka'n b�kna,Hring khawvela ka chanpuol chu"Tiin aw LALPA ka ko che. #Ka chang tieng ka hei ngha v�l a,a Mi ng�isaktu hrim an um nawh.B�l ding tu khom ka hmu naw a,Mi ng�iven tu khom an um nawh."Ka thlarau a hung ng�i pha khom,Nangin ka um d�n ding i hriet.Ka lampui hraw dinga hai chun,Hm�lmahan ch�ng an kam r�k a.F!Ka nuorna a hmaah ka'n tlun,Ka buoina khom ka'n tlun bok a.^  5LALPA ka ko, inring takin,Rawl tawp suoin, LALPA kuomah,A z�ng�ina chu ka hni a.W% Keiin ka pumpel laiin,Mi suolhai chu an ch�ngah,Inawk vong lem raw hai se.`7 Ka awkna dinga an kam,Mi suolhai ch�ng a'nthok chun,Nangin mi hung v�ng him rawh.r[Aw ka LALPA le Pathien,Nang chauh ka en zing che a,Nangma ka hung b�l che a,Saruokin mi m�ksan naw.{Leilettun lei an let a,Pil a hr�t dar phung ang hin,An r�hai thl�n ko tl�ngah,La'n chek dar nuoi v�ng a tih.zmQRawlah an ror�ltuhai,Nam thl�ka an um pha chun,LALPA thu lo indikzie,Mi rilohan hrieng an tih.'EMi fel le mi indik chun,Vawin mi thunun raw se;Mi rilo ruok chun hriek khom,An mi n�l ka nuom d�r nawh,An thil thawhai chu do a,Tongtai zingtu ka ni si.2[Ka lungril hin suolna tieng,Awn lo dingin v�ng tlat la;Mi suolhai lai inz�l a,Suol thaw dingin phal naw la;Mi suolhai ruoi th�naah,Ka k�l ve phal bok naw rawh.J Aw LALPA, ka b�u v�ng la,Ka hm�r inkhap khom v�ng rawh.t_I hmaah ka tongtaina,Rimtui inhnik chang sien la,Ka kut phar hi z�n tiengaThilhl�n angin lo pom rawh.\ 1Aw LALPA, ka ko che hi,Ka kuom tieng hung inhmaw la,Ka kona rawl ng�ithla rawh. ua Mi indikhai chun lawmin,I hming inp�k ngei an ta,Mi nun ng�lhai i bulah,Ch�ngin khawsa hlak an tih. mQ Mi retheihai chu LALPAN,A tan rop hlak ti ka hriet,Pasiehai ta dingin ro,Indik takin a r�l hlak.zk Mi sietna hriltuhai chu,Hnuoia hin hlawtling naw sien,Nunrawnghai chu sietnain,Hnotin nang ch�ng tawl raw se._5 An chungah meiling s�rin,Khuorkhur�mah tla sien la,Hung suok nawk ta naw raw se.=s Mi'n huoltuhai lu chungah,An mi vauna chu tla sien;vcMi suolhai duthusam chu,Inhlawtling tir naw LALPA;An tum i'n hlawtlingtir chun,Chapo pal hlauh rawi an tih.TAw ka Lal le ka Pathien,Sandamtu hr�t le ka phaw,Dor�l laka mi humtu-vc"Ka Pathien chu nang i nih"Tiin LALPA ka hril a.Aw LALPA, z�ng�ina hni'n,Ka ko che, mi ng�ithla rawh.w eChapohan mi awk tumin,A r�kin ch�ng an kam a,Ka kh�n hrawah l�n zarin,Lampui tluonin ch�ng an kam.r [Mi suol lak a'nthok LALPA,Nangman v�ngin mi hum la,Mi sukthlu tum nunrawnghaiLaka inthok mi hum rawh.E An lei r�l lei ang a ngei,An hm�r r�l t�rin a sip.^ 3An lungrilin ieng lai khom,Thil suol thaw an tum zing a,Ni tin buoina an chok suok.t  aMi suol lak a'nthok LALPA,Nangin mi hung san suok la,Mi nun rawnghai laka chun,Nangin mi hung humhim rawh.`7Keimaa hin r�tlona hrim,A um le um naw en chieng la,Chatuon lampuiah mi thuoi rawh.  Aw Pathien, mi dap fai k�l la,Ka lungril hi hre tlang vong rawh.Ka ng�ituona po po fie la, Nangin iengkim hre fai vong rawh.FTheid� takte'n ka theida a,Hm�lmaah ka ruot tawl a nih.vcA theid�tu che chu LALPA,Ka theid� ve naw am a ni?I chunga helhai chu LALPA,Ka tirdak tawl naw am a ni?GSuol takin an hril siet che a,Dotuhan i hming an hmang suol.xgMi rilohai hi aw Pathien,Sukbohmang tawl la ka ti de!Nangni thisen insuo hmanghai,Hla takah mi zamsan dai ro. Tiem ding ni lang, a tam tieng chuPhaiphin n�kin tam dai a tih.Tiem zo ding chun, i dam kum z�t,Keikhom ka dam ve ngai a tih.yyiAw Pathien, i ng�ituona chu,Ka ta dingin a va hlu de!A r�ng lem chun, a ropuiin,A va hang nasa awm de aw! #Ka ruong�m la kim lohai chu,I mitin i hmu fai vong a,Ka nihai an tan hma daiin,Ka dam s�ng hun dinga ruot chuI lekhabuah a chuong vong.yAr�ka siem ka ni lai a,Hnuoi rila i mi rem khawm lai,Ka r�r�l iengkim i lakah,Thup hrim hrim a um d�r naw kha.f~CMak tak le r�pum taka siem,Ka ni leiin lawmthu ka hril,I thilthaw makzie ka hriet chieng.B}} Ka taksa bung tin i siem a,Ka nu s�lah i mi rem khawm.|w Thim chu i ta di'n thim an nawh,Z�n hi s�n angin a var a,Thim le var hi i ta dingin,Thil thuhmun char an ni si a.c{= "Inthimin mi thup tlat a ta,Ka v�la varhai chu z�nin,Inchang a tih" ti ding ni lang,Ez I kutin mi lo thuoi i ta,I chang tieng chun mi chel i tih.Ry Z�ng thla putin inl�ng lang khom,Tuipui kilah hmun khuor lang khom,ax9V�nah lawn lang, nang i um a,Seolah z�lna zu rem lang,Chu taka khom chun i um si. wI Thlarau kuoma inthokin,Khaw lai am fe hmang thei ka ta?I hmu ph�k loah khaw lai am,Tl�n hmang thei hrim hrim ka ta le?NvI mi hriet ch�k d�n makzie hi,Ka ta di'n sui suok ruol an nawh.FuKa hma thuoiin ka hnung i d�l,I kutin i mi hum tlat hlak.GtKa hril hma khomin aw LALPA,Ka hril ding po po i hriet vong.ds?Ka f�na le ka chawlna hai,Nangin iengkim i hmu vong a,Ka um d�n po po i hriet chieng.irIKa thung ka ng�rhai i hriet a,R�l hla taka inthok khomin,Ka ng�ituohai i hmu tlang vong.Eq Aw LALPA, nang chun ngun takaMi dap suokin i mi hriet vong.pLALPA, i ngilnei kumkhuo a,I kut sinthawhai hi LALPA,Tawpsan loin sunzom pei rawh.Ka ta dinga LALPA ruot chu,Amain hung hlen suok a tih. "o;Buoina k�ra ka'n l�ng lai khom,Ka hringnun i humhim hlak a,m�lma lungsen hung inthok chu,I kut pharin i vai kieng a,I kut chang tiengin i mi san.nLALPA chu ropui hle sienkhom,Mi hnuoihnunghai a ng�isak a,Mi chapo ruok chu a'n chik vong,R�l hla taka inthok khomin.am9LALPAN thil a thaw d�nhai chu,Inp�kin z�i rem raw hai se,LALPA chu a ropui si a.al9Hnuoi lalhai po poin LALPA,angma chu inp�k an ti che,I b�u suok an hriet ta leiin.>kuKa ko chein, i mi don a,Mi sukhuoiin i mi sukhr�t.?juI tempul thienghlim tieng nghain,Hung chawibiek rop ka ti che a,I z�ng�ina le ringumnaLeiin i hming inp�k ka tih,Iengkim chungah i thu le hming,Nangin i chawi s�ng ta si a.i wKa lungril po poin LALPA,Lawmthu ka hung hril ch� a nih.Hnam dang pathienhai hmaa khom,Nangma inp�kin hla ka sak.Rh I nautehai l�kp�k a,Lung vuoknaa hmangtu chu,A va hlim nasa awm de!Ug!Siet hmasuon zing, Babulon,Ka chunga i thaw anga,Rultu che chu a hlim awm! fJerusalem siet ni a,"Sukchim ro, sukchim vong ro,A lungphum chen sukchim ro"Tia Edomhai kh�k kha,Theinghil ngai naw rawh, LALPA.vecKa lo theinghil pal che a,Jerusalem n�ka hlut,Thil dang ka nei ngai hrim chun,Ka lei ka dangah kop sien.x`d7Aw Salem, ka nghil che chun,Ka kut chang hin a thil thiem,Ar�ngin theinghil raw se,Ac{Ieng tin am singkhuol ramah,LALPA hl� sak lul kan ta?b! Sala mi mantuhai chun,"In Zion hla pakhat b�k,Mi sakp�k ro" ti'n an ng�n;Mi n�ksawrtuhan hlim z�i,Vawr dingin an mi ph�t bok.MaPhahr�m z�r thing l�ra hai,Kan tingtang bing ang kan kh�i.X` )Babulon va kamah hai,Chu chun inthungin kan tap,Zion kan dawn k�r ch�ngin.Z_+Chung thangv�na Pathien chu,A kuomah lawmthu hril ro,Ngil a nei kumkhuo si a.A^{Hring tin f�k ding petu chun,Ngil a nei kumkhuo si a.;]oHm�lma laka mi humtu'n,Ngil a nei kumkhuo si a.Z\+Ei ng�rhmun a siet laia,Mi theinghil ngai nawtu chun,Ngil a nei kumkhuo si a.U[!A siehlaw Israel kuomaChuong ang rochan petu chun,Ngil a nei kumkhuo si a.:ZmAn ram inrochungtirtu'n,Ngil a nei kumkhuo si a.9YkBasan lal Oga thattu'n,Ngil a nei kumkhuo si a.:XmAmor lal Sihon thattu'n,Ngil a nei kumkhuo si a.AW{Lal hr�t tam tak thattu chun,Ngil a nei kumkhuo si a.Qu Kut hr�t phara humtu chun,Ngil a nei kumkhuo si a.LP Anni kuta inthokaIsrael thuoisuoktu chun,Ngil a nei kumkhuo si a.TO Aigupta nau lut�rhai,An r�nga sukhlumtu chun,Ngil a nei kumkhuo si a.YN) Chung sorthla le si-ar hai,Z�n �ngtua siemtu chun,Ngil a nei kumkhuo si a.IuThil mak thawtu um sun chun,Ngil a nei kumkhuo si a.SHLal po pohai Lal a nih,A kuomah lawmthu hril ro,Ngil a nei kumkhuo si a.UG!Pathienhai pathien a nih,A kuomah lawmthu hril ro.Ngil a nei kumkhuo si a.SF LALPA a that �m leiin,A kuomah lawmthu hril ro.Ngil a nei kumkhuo si a.E%(A um nawh) UD!Nangni Levi s�ngkuohai,LALPA chu inp�k seng ro,Nangni LALPA tituhai,LALPA chu inp�k seng ro;Zion tl�nga inthokin,LALPA chu inp�k un la,Jerusalema ch�nghai,LALPA chu inp�k seng ro.Haleluia.sC]Nangni Israel s�ngkuohai,LALPA chu inp�k seng ro,Nangni Aron s�ngkuohai,LALPA chu inp�k seng ro.rB[Milem siemtu chu milem,An thil siem ang char an nih;Milem betu khom milem,An lem biek leh angkhat char.HAN� an nei, an hriet thei nawh,An b�uah thuok a suok nawh.H@B�u an nei, an tong thei nawh,Mit an nei, an hmu thei nawh.Y?)Hnam danghai milem biek chu,Tangkaruo le rangkachakHmanga mihriem siem an nih.r>[LALPA chun a mihai chu,Thiem la'n changtir vong a tih,A siehlawhai chunga chun,Z�ng�ina a hau si a.|=o Aw LALPA, kumkhawtluongin,I hming hi d�i ngai naw nih;Suon la hung dinghai khomin,LALPA, i hming hrieng an tih.5<c A mi Israelhai chu,An ramhai an rochungtir.P; Amonhai lal Sihon d�m,Basanhai lal Oga d�m,Kanana lal po po khom.?:w Hnam tam tak a suksiet a,Lal lien tam tak a that bok-g9E Aiguptaa Faraw leA siehlawhai hremna di'n,Inchikna thil mak tam tak,Anni lai a'n tlungtir a.;8oAiguptaa s� le hriem,An naulut�r an th�tir.y7iKawl kilah s�m a'n suoktir,Kawl inleptir zor zorin,Khuongruopui a'n s�rtir a,Thli a'n suo, a bawm a'nthok.U6!V�nhai le hi leihnuoia,Tuipui le tuifinrietah,LALPAN a nuom nuom a thaw.X5'LALPA ropuizie ka hriet,LALPA a ropui chungchuong,Pathien dang po po n�kin.k4MLALPAN ama ta dingin,Jakob chu a thlang tah a,A ro hlu di'n Israel chu,A lo nei b�k tah a nih.o3ULALPA chu inp�k seng ro,LALPA chu a tha si a.A hming chu z�iin chawi ro,Chu chu an hoi hle si a.S2LALPA ina rongbawltu,A in huonga ch�ngtuhai,LALPA chu inp�k seng ro._1 7Haleluia.LALPA hming chu inp�k ro,LALPA siehlawhai po chun,Ama chu inp�k seng ro.Z0+V�nhnuoi Siemtu LALPA chun,Zion tl�nga inthokin,Malsawmnan vur cheu raw se. R E~~~}}|}2|||8{{{Kzzz6yyyxx{x www:vvv4uuttt&ss`rrqqspppMooonnVmmm.lll=kkkNjjejiiqi5hhhHgggNfffMeeeJdddedcc|c=bbbFaaama``~`5__a_^^^@]]]R\\\E[[[NZZZ6YYxY(XXX,WWjWVVxV*UUUTTDSS}S2RRpR%QQbQPPpP$OO=NN6MMMLLLAKKKJJDIII HH!GGIFFvEEqEDDUCCuC BBAAwA@@:??? >>S====<=Remruot lawk loa thil thaw chu a tlol nuom a,Rem hrie an tam ruok chun a hlawtling hlak.e=CHrietna tlasam chun a'n v�tna a hlimpui a,Hrietna neitu ruok chun lam ng�l a hraw hlak.U<#Nau var chun a p� a suklawm a,Nau inv�t ruok chun a n� a hmusit hlak.W;'Mi thabo lampui chu hlingin a bawm a,Mi indik lampui ruok chu a tluong z�l.Q:Mi lungromin inhalna a chok suok a,Mi lunguoiin inhalna a sukr� hlak.e9CIntheida puma bawng tuoi thau s� f�k n�kin,Inhmangai taka thl�i hna ring a tha lem.N8Hausa hn�ra buoina nei n�k chun,Tlawmte neia LALPA ti a tha lem.Z7-Rethei nun chu a rimsikthl�k a,Lungril hlim ruok chun ruoi a th� zing a nih.l6QSungril mit varna neitu chun hrietna a zong a,Mi inv�t ruok chun kh�l ringot buin a ring hlak.O5 Lungril hlimin hm�l hlim a siem a,Lungril nain thlarau a sukng�i.W4' Hmusittu chun zilhauna a ngai thei naw a,Mi varhai khom a biekrawn ngai nawh.a3; Seol le Abadon hre tlangtu LALPA chun,Mihriem lungril lem chu a hriet chieng awm de aw!c2? Lam indik p�tsantu chu na taka thunun a ni hlak a,Zilhauna theidatu chu a bohmang hlak.W1' Mi rilo lampui chu LALPAN a tirdak a,Felna lampui hrawtu chu a ng�ina hlak.Y0+Mi rilo inthawina chu LALPAN a tirdak a,Mi tha tongtaina chu a lawmzawng a nih.g/GMi var hm�r chun hrietna a th� dar hlak a,Mi inv�t chun thaw v�na lungril a nei nawh.U.#Mi fel inah rosum tam tak a um a,Mi rilo sum lam chun buoina a'n tlun hlak.l-QMi inv�t chun nu le pa keithuoina a ng�in�p a,Mi var ruok chun an zirtirna chu a poisa hlak.T,!B�u innem chu hringna thing a na,Lei l�tinl� chun lungril a sukngui.R+LALPA mit chu hmun tinah a fu a,Mi rilo le mi tha khom a enthl�k zing.d*AMi var b�u chun varna thu a hril hlak a,Mi inv�t lei chun thu inv�t a per suok hlak.W) )Donna inn�m chun lungsen a thawi dam a,Inv�n ruok chun lungsen a chok tho.Q(#Siehlaw var chungah lal a lawm a,A sukmuolphotu chungah a lungsen hlak.O'"Indiknain hnam a chawi s�ng a,Suol chu hnam tin sukmuolphotu a nih.a&;!Hrietthiemna nei mi chun lungvar a nei a,Mi inv�t ruok chun thuvar a hriet thei nawh.`%9 Mi rilo chu a suolna'n a b�k thl�k a,Mi fel chu thi chenin a ringumnan a hum hlak.k$ORetheihai neksawrtu chun anni Siemtu a hmusit a,An chunga ngilneitu chun anni Siemtu a chawimawi.Y#+Lungril hadam chu taksa sukhriseltu a na,Th�kthu siet chu ru sukhmontu a nih.b"=Lung infuol chun hrietthiemna ril a nei a,Lung inrom chun a'n v�tzie a phor lang hlak.S!Mipui hau hi lal ropuina a na,Khuo le tui nei lo lal chu a se d�r hlak.Q LALPA ti chu hringna tuikhur a na,Th�na ch�nga inthoka himna a nih.T!LALPA titu chun kulpui nghet a nei a,A nauhaiin inhumhimnan an hmang hlak.V%Hrepuitu indik chun mi a san suok a,Hrepuitu der ruok chun mi a hl�m hlak.W'Mi var chu hausaknaa vurin a um a,Mi inv�t chun inv�tna chauh a hli hlak.Y+Thokrimna chun hlawkna an tlun a,Hril ringota tl�k tum chu tl�kranna a nih.`9Thil suol rottu chun thil suol a thaw a,Thil tha zongtu chun mi ring le lainat a hlaw.X)Tuolbawmhai hmusittu chu mi suol a na,Retheihai somdawltu chu mi hamtha a nih.a;Pasiehai chu tuolbawmhai khomin an hnawl a,Mi hausahai ruok chun ruol an hau �m �m._7Mi suolhai chu mi tha hmaah k�n an ta,Mi rilohai chu mi fel kot bulah k�n an tih.\1Mi mawlhai chu inv�tnan an inthuom a,Mi var chun hrietna tonlairang an ton hlak.iKLung inrom chun thil inv�tthl�k a thaw hlak a,Dawhaa thil phantu chun theid� a hlaw hlak.dAMi var chu a f�mkhur a, suol a hnawl a,Mi inv�t chu a'n sukhuoi a, a che rok rok hlak.b=Mi mawl chun mi hril taphot a awi hlak a,Mi var chun a kal p�n tin a b� chieng hlak.W'Mi suol chun a suol man int�l a ta,Mi tha chun a thaw that man hmung a tih.Q Innui lai khomin lung a na thei a,Hlimna khom lungngainan a tawp thei. Z- Mihriemin lam indik nia a ngai a um a,Sienkhom th�na lampui a lo ni zing thei.]3 Mi rilo s�ngkuo chu suksietin um a ta,Mi indik s�ngkuo ruok chu hmuingil a tih.c? Mani chauhin ei lungngaina ei hriet a,Ei lawmna khom mi dangin an mi'n tawmpui thei nawh._7 Mi inv�than suol nghatsantuhai an hmusit a,Mi varhai ruok chun an lawmpui lem hlak.p YMi varhai chun an f�na ding lam an hriet a,Mi inv�thai inv�t chil ruok chu mani inhl�m a nih. \ 1Mi inv�t lakah inthier fihlim rawh,A hm�ra inthokin varna thu dong naw ti nih.f EHmusittu chun varna a zong a, a hmu naw a,Lungril mit varna neitu ta din hmu a olsam hle si.g GHrepuitu ringum chun kh�l a hril ngai naw a,Hrepuitu der ruok chun kh�l a phuokfawm hlak.e CBawngchal um nawnaa chun bu in a ruok a,Bawngchal thain bu s�k ding a thaw suok teu hlak.gGMi inv�t chun vuok tuorna ding a hril suok a,Mi var ruok chun a himna ding a hril lem hlak.c?Indik taka kalchawitu chun LALPA a ti a, R�tlona lampui hrawtu ruok chun a hmusit hlak.Z /Nuhmei var chun s�ngkuo a tungding a,Nu inv�t chun a kut ngeiin a thiek hlak.[/ Mi felhai chun dutawka f�k ding an nei a,Mi rilo ph�ng ruok chu a t�m hlak._7 Hmol hmang nawtu chun a nau a theida a na,Nau hmangaitu ruok chun a thunun ngei hlak.gG Mi rethei loah bu a suok teu a ni thei,Sienkhom ror�lna indik naw leiin a ch�n vong thei.nU Mi tha chun a t�hai ro ding chen a m�ksan a,Mi suol hausakna chu mi fel ta dinga khawl a lo nih.Z- V�ngduoinan mi suol a hnot zui a,Mi fel lawmman ruok chu hnienghn�rna a nih.R Mi var pawltu chu a hung var ve a,Mi inv�t le inpawl chu sietna a nih.]3 Duthus�m hmu hin lungril a sukhlim a,Sienkhom, inv�tin suol nghatsan an theida.\~1 Thununna ngaith�tu chu retheiin muolpho a ta,A poisatu chu chawimawiin um a tih.[}/ Thangko rilo chun buoina a chok suok a,Palai ringum chun damna thu a'n tlun hlak.k|O Mi fimkhur chun hrietna hmangin thil a thaw a,Mi inv�t ruok chun a'n v�tzie a phor lang hlak.\{1 Hrietthiemna tha nei chu ditsak hlawna a na,Mi depd� lampui ruok chu a kholkham.Rz Mi var zirtirna chu hringna tuikhur a na,Th�na ch�ng pumpelna a nih.Sy Zirtirna hnawltu chun tuor a ta,Thup�k zawmtu chun lawmman hmung a tih.ax; Beisei tlung inhn�k hin lung a sukna a,Duthus�m tlung ruok chu hringna thing a nih.w Hm�na indik loa hausa thut chu,A riral nawk tiel tiel hlak a,Harsa taka thaw suoktu ruok chu,Damten a pung tiel tiel hlak. Tv! Chapona chun inhalna a chok suok a,Thurawn l�k hi thil varthl�k a nih.Ou Mi fel chu mei angin a �ng a,Mi rilo chu khawnvar sukmit ang a nih.at; Mi hausa chu a sumin a'n tlan suok thei a,Mi rethei chun inl�upui ding a nei ve nawh.[s/ Hausaa inngai, ieng khom nei lo an um a,Retheia inngai, hausa hl� si an um bok._r7 Felna chun mi ringumhai lampui a v�ng a,R�tlona chun mi suol a suot thl�k hlak.Zq- Mi indik chun thu kh�l a theida a,Mi suol chun muolphona le inzakna a'n tlun. epC Mi thabo chu a vir em em a,Sienkhom f�k ding a nei si nawh;Mi taima ruok chu a tlai zing.]o3 B�u v�ng thatu chun a nun a v�ng tha a,Mi hm�r tam chun sietna a tuok hlak.cn? Mi thahan bau that man thil tha an tl�n a,Mi suol ruok chun rawng taka ch�t a ch�k.Vm ' Nau var chun a pa thununna a poisa a,Hmusittu chun zilhauna a ngai thei nawh.Ol Felna lampuia chun hringna a um a,Chu lampuia chun th�na a um nawh.ck? Mi thaboin sa raw ding a k�p ngai naw a,Mi taima ruok chun thil hl� a khawm teu hlak.Qj Mi fel chu a ruolhai keidingtu a na,Mi rilo chun a thuoi suol lem hlak.Ii Lungkham nei hin a mi sukngui a,Thu tha ruok chun a mi sukhlim.Nh Mi taima chun ror�lna chel a ta,Mi thabo chu suoka sorin um a tih._g7 Mi f�mkhur chun a hrietzie a thup a,Mi inv�t chun a'n v�tzie a puong suok hlak.Wf' Hm�r kh�lhlip chu LALPAN a theida a,Mi indikhai ruok chu a ng�ina hlak.]e3 Sietnan mi felhai a tl�k buok ngai naw a,Mi suolhai chun buoina an tuok rop hlak.Zd- Suol phantu lungrilah hl�mna thu a um a,Remna zongtuhai lungrilah hlimna a um.dcA Thu tak hrilna bau chun kumtluong a dai a,Lei kh�lhlip chun mit khap k�r chauh a daih._b7 Tong tlahol chun kawlhn�m angin a sun a,Mi var bau suok ruok chun lung a thawi dam.Va% Mi ringum chun thudik a hril hlak a,Hrepuitu der chun thukh�l a hril hlak.\`1 Mi inv�tin lungsen a suklang nghal a,Mi var chun theida naw sak sak a thaw hlak.Y_+ Mi inv�t chun indikin a'n ngai tlat a,Mi var chun thurawn a ng�ichang hlak.V^% Bau thiemin a bau suok ra tha a s�k a,A kut sawl man khom a hmu ngei hlak.N] Mi suol chu a kam tl�uah a tlu a,Mi fel chun buoina a pumpel hlak.Z\- Mi rilo chun mi suol thil rok a'n hnar a,Mi fel ruok chun zung a kei nghet hlak.`[9 Mani lo enkoltu chun bu le b�l hau a ta,Suongtuona hnottu chun varna a tlasam a nih._Z7 Mi fel chun a ranhai chen a lunginsiet a,Mi rilo zang�ina ruok chu a nunrawng hlak.`Y9 Insukliena f�k ding nei si lo n�k chun,Hriet hlaw loa siehlaw nei si ni a tha lem.GX Mi var chun inp�k a hlaw a,Lungril kawi chun endong a hlaw.`W9 Mi rilohai chu pei hmangin an um dai a,Mi fel s�ngkuo ruok chu an ng�r nghet hlak.YV+ Mi suol bauin that ding mi a'n ch�n a,Mi indik kam suok chun a san suok hlak.\U1 Mi felhai thil r�l chu a'n dik hlak a,Mi rilohai thurawn p�k chu a kh�lhlip.TT! Nu tha chu a pasal lallukhum a na,Nu inzapuium chu a r� ng� ang a nih.YS+ R�tlonain mi a siem nghet ngai naw a,Mi fel ruok chu sukhning ruol a ni nawh.ZR- Mi tha chun LALPA ditsak a hlaw a,Suol phiertu chu thiem naw a'n changtir hlak. bQ ? Thununna ng�inatu chun hrietna a ng�ina a,Zilhauna theidatu ruok chu mi intlaw a nih.vPe Mi felin hnuoiah lawmman a dong chun,Pathien hre lo le mi rilo lem chun,Hremna a va hang tuor chieng awm de!=Ou Felna ra chu hringna a na,Nunrawng chu thina a nih.bfNE S�ngkuo chokbuoitu chun thli chauh s�k a ta,Mi inv�t chu mi var siehlawah thang a tih.[M/ Hausaknaa innghattu chu tl�ng a ta,Mi fel chu hna hring angin inthang no a tih.]L3 Thil tha zongtu chun ditsakna a dong a,Thil suol zongtu chun thil suol a tong hlak.|Kq Hlawkna hnot leia bu inrotu chu,Mihaiin tongsie inphur an ta,A pe suok nuomtu ruok chu,Malsawmna v�rin um a tih.UJ# Mi tiktl�i chu hmuingil a ta,Tuia chawmtu chu tuia chawm ve n�ng a tih.^I5 Phal taka p�k chu a tam lem hm�na a na,Mamaw b�k kompui chu tl�kranna a nih.XH) Mi fel ditzawng chu thil thain a tawp a,Mi rilo beisei chu lungsennain a tawp.bG= F�mkhur nachang hre lo nu hmel tha chu,Vok hn�ra rangkachak kuol inbuntir ang a nih.TF! Mi rilo chun hrem pumpel naw top a ta,Mi fel ruok chu san suokin um a tih.NE LALPAN lungril kawi a theida a,Soisel boa khawsahai ruok chu a lawm.ND Felna chel tlattu chu hring a ta,Suolna hnot tlattu chu thing a tih.TC! Mi rilo chun hlaw indik lo a lak a,Felna t�tu chun lukhawng a dong hlak.NB Mi ngilneiin a ngilneina a sor a,Mi tawrotin ama buoina a siem hlak.A} Nuhmei felin inz� a phur a,Nu lepchie chu inzapui a um.Mi zomthaw chu a hung pasie a,Mi hr�t chu a hung hausa hlak.aR@ Mi dakhama insietu chun tuor a ta,Inthier fihl�mtu ruok chu him a tih.{?o Inthuoina tha um nawnaah,Ram le hnam a tlu se hlak a,Remruot thiem an tamnaa chu,Hn�na an chang ngei ngei hlak.R> Bau tamin thur�k a ip thei naw a,Mi ringum ruok chun a vong tlat hlak.t=a Tuolbawmhai deusawtu chun,Varna a tlasam a nih,Hrietthiemna neitu ruok chun,A b�u a v�ng tha lem hlak.<{ Mi indik malsawmna dong chun,A khaw pumpui a chawimawi a,Mi rilo b�u suok ruok chun,A khaw nawtin a d�ng siet hlak.y;k Mi felhai an hm�ing�l pha,A khaw nawtin an hlim hlak a;Mi rilohai an thi pha leh,Lawmna ri a so v�l hlak.: Pathien ng�isak lo mi chun a bauin,A tuolbawmhai a suksiet hlak a;Mi fel ruok chun hrietna hmangin,Sietna chu a pumpel hlak.T9! Mi fel chu buoina laka humin a um a,Mi rilo chungah buoina chu a tla hlak.8 Mi rilo chu a thi ruolin,A beiseina khom a boral nghal a,Thaw thei dinga a hisaphai khom,Iengm� lo an hung inchang hlak.b7= Mi ng�lhai chu an indikna'n a san him a,Mi depdehai chu ch�kna suolah an inawk hlak.6 Mi indikhai chu an indiknain,An lampui a suktluong hlak a,Sienkhom mi rilohai ruok chu,An r�tlonain a b�k thl�k hlak.5{ Lungsenna nia dingin,Hausak ieng khomin th� a phur nawh,Sienkhom indikna ruok chun,Th�naa inthokin a san suok hlak.\41 Mi indikhai chu an ringumna'n a thuoi a,Mi depdehai chu an verv�knan a awk hlak.O3 Chapona chu muolphonan a zui a,Inng�itlawmna chu varnan a zui hlak.a2 = B�kna indik lo hi LALPA theida zawng a na,B�k lung indik hmang hi a lawmzawng a nih.Z1- Mi fel bauin pom tl�k thu a hril a,Mi suol b�u chun thu letling a hril hlak.]03 Mi fel bau chun varna a ph� suok a,Lei kh�lhlip ruok chu �t tan n�ng a tih.S/ Mi fel chu ng�r nghet tlat an ta,Mi suol chun ram hi hluo zing naw nih.. LALPA lampuia kalchawi hi,Mi fel ta di'n himna kulpui a na,Thil tha naw thawtuhai ruok chun,Sietna chauh an hmasuon hlak.Q- Mi fel tuok ding chu hlimna a na,Mi rilohai hmab�k chu boralna a nih.N, LALPA ti chu dam sawtna a na,Mi suol dams�ng ruok chu a tawi hlak.s+_ Thilthaw dinga mi thabo tir chu, Uoiin th�rin h� a suktim ang le, Meikhu'n mit a sukth�p ang a nih.j*M Thlipui a hung hr�ng pha chun,Mi rilohai an nuoi bo hlak a,Mi indikhai chu an nghet tlat hlak.T)! Mi rilo chun a ti tak intuokpui a ta,Mi fel chun a duthusam hm�ng a tih.P( Mi inv�t chun suol thaw inhoi a ta,Mi var ruok chun varna a hlimpui.N' LALPA malsawmnan mi a sukhausa a,Harsatna a thang s� ve ngai nawh.h&I Mi indik bau suok thu chun,Mi tam tak a chawm tlai hlak a,Mi inv�t chu varna tlasamin a thi.|%q Mi indikhai bau suok chu,Tangkaruo tha inhl�r ang a na,Mi rilohai lungril ruok chun,Hlutna ieng khom a nei nawh.h$I Ei tong rawn taluo pha chun,Kh�l khom a thang sa t�i hlak;Mi var chun tong a'n s�m hlak.e#C Theid�na iptu chun hm�r kh�lhlip a nei a,Hrilsietna th� dartu chu mi inv�t a nih.s"_ Inthununna poisatu chun,Hringna lampui a hraw a,A ng�i thei nawtu ruok chun,A p�t hmangsan lem a nih.O! Mi fel hlaw suok chu hringna a na,Mi suol hlaw suok chu hremna a nih.o W Mi neinunghai kulpui chu,An hausakna a ni hlak a;Mi retheihai sietpui ruok chu,An pasietna a ni hlak.R Mi varin hrietna an khawl khawm a,Inv�t chun sietna ding an hril hlak. Lungril mit varna neihai chun,Thu var an s�k suok hlak a;Hrietthiemna nei lo ruongz�ng chu,Vuokna hmol le inmat a nih.xi Intheid�na hrim hrim chun,Innghirnghona a hring a,Hmangaina chun tl�k nawna,Iengkim a hmu kh�m lem hlak.r] Mi indik bau suok hai chu,Hringna tuikhur an inchang a,Mi rilo bau suok ruok chu,Nunrawngna thuin a sip.Y+ Mi mit rak hin lung a khei,Tlang taka kawktu ruok chun,Inremna a siem lem hlak.[/ Mi fel kalchawi a nghet a,Lam suol hrawtuhai ruok chu,Man suokin an um ngei hlak.uc Lungrila varna neitu chun,Thup�khai a zawm hlak a,Mi inv�t bau tam ruok chu,Sietna leh an intuok hlak. q[ Mi indik hriet zui zing chu,Malsawmna a ni hlak a,Mi rilo hming ve ruok chu,A thu hmon vong hlak a nih.q[ Mi indik lu chunga chun,Malsawmna v�rin a um hlak a,Mi rilo bau suok ruok chu,Nunrawngna thuin a sip.xi Nau var chun nipui hunah,F�k ding a s�k khawm hlak a,Bus�k huna z�l hlak ruok chu,Nau inzapuium a nih.?y Mi thabo chu rethei a ta,Mi taima chu haus�ng a tih.ve Mi felhai phingt�m ding chu,LALPAN a phal ngai naw a,Mi rilohai duthusam khom,A hlawtling a phal bok nawh.~u Indik loa hmu hausakna chun,Hlutna ieng khom a nei nawh;Indik taka thilthaw ruok chun,Thi ding khom a san suok hlak.H Nau varin a p� a suklawm a,Nau inv�tin a n� a sukbeidong.ta Sienkhom a pantuhai chu,Seol khurpuia tla ta sa,Mithi ruol um khawm an nih,Ti an hriet tawl d�r si nawh.nU A r�ka tui dawn a thlum b�k a,A r�ka bei f�k a'n hnik b�k bok"Tiin a lo h�i tawl hlak a.A} Ningkhong hre lohai kuomah," Mi mawlhai, hi hin hung ro.?y Lama inv�k taphothai chu,Ko kh�kin a lo zawr hlak.J  A kota inthung biel a ch�ng,Tuol p�ra inthung a ch�ng bok.G  Nuhmei Inv�t r�h�u a na,A mawlin hriet muol a nei nawh.r ] Chu varna chu i nei chun,I varna chu hlawkpui i ta,Hmusittu i ni ruok chun,I hmusit man tuor ngei i tih.G  Chu chun sukdamsawt a ti che a,I dam s�ng kum suksei a tih.T ! "LALPA ti chu varna tobul a na,Mi Thienghlim hriet chu hrietthiemna a nih.zm Mi var i zirtir a ni chun,Var zuol ph�nan hmang a ta,Mi indik i zirtir khomin,Hriet tam ph�nan hmang a tih.  Hmusittu chu kawk naw rawh,Theid� ph�na'n hmang a ti che;Mi var i zilhau ruok chun,Ng�inat ph�nan hmang a ti che.  "Tu khom hmusittu ziltu chun,Kh�ksawna a tuok l�t hlak a,Tu khom mi rilo kawktu chun,Kawk l�t hrep a tuok ngei hlak. Y+ In mawlnahai hnungson unla,Hring le damin um inla,Hrietthiemna lam chu hraw ro.H Ka ruoi buotsai hung k�l unla,Ka uoiin siem hi hung dawn ro.'I "Mi mawlhai, hi tieng hung ro,eC A rongbawltu nungh�khai chu,Khaw s�nga chun infetirin,Tuolp�rah tl�ng a'n samtir a:Z- A lawmnan ran a that a,Dawn ding uoiin a buotsai a,Ruoi chu a pei fel diem tah. = w Varna chun in a bawl a, Lung ser ban pasari a phun a,~u$Mi hmu theltuhai ruok chun,Anni le anni an insuksiet a na,Keima mi theidatu phot chun,Th�na an ng�izawng a nih."G~#Mi hmutu chun hringna an nei a,LALPA ditsak an hlaw ngei bok.o}W"Ka tuol kotah mi ngh�k zing a,Ka kotkh�r bulah ch�ng zing a, Ka thu ng�ithlatu chu an hamtha.K|!Ka zirtirna hi ng�ithla un la,Var pha unla, ng�ith� naw ro.G{ "Ka nauhai, tuhin ka thu ngai ro,Ka thu zawmtu chu an hamtha.Az}A khawvel siem ka hlimpui a,Hringmihai hi a nih ka lawm.~yuChuong lai chun themthiem angin,A bulah ka um zing hlak a,A bulah ka ch�ng hlak leiin,Ni tinin hlimin ka sip hlak;sx_A ruot chin b�k ch�m lo ding a,Tuipui ramri ding a khangp�k lai leHnuoi innghatna a siem lai khan. OwV�n s�ngah s�m a z�r lai leLi mong thut a rem nghet lai khan;qv[V�n a rem khawm lai ka um ta a,Tui inth�k tak huoltu ramri dingaKawlkil a khangp�k lai khom khan;KuLeilung pieng hma, ramhai pieng hma,Pilvuthai pieng hma dai khan;Tt!Tl�nghai an ng�r suok hma dai le,Muolhai indin an ni hma dai tah khan;Js Tuifinriet um hmain ka pieng a,Tui hn�rhai an p�t hma daiin,MrChatuona inthoka indin ka nih,Leilung insieng hmaa inthok ta khan. Gq"LALPAN a mi siem hmasa tak a,A thilsiemhai hmaa siem ka nih.RpMi ng�inatu chu hausaknan ka v�r a,A robawm ka sung sip hn�r hlak.Ho Felna lampui chu ka hraw a,Ror�lna indik lamtluong ngei chu.rn]Ka r� suok in dong ding chu,Rangkachak hl�r n�kin a tha lem a,Tangkaruo tha tak n�kin a hlu lem.QmHausakna le inzaumna neitu ka na,Hlawtlingna le hm�ing�lna tlo chu;Hl Mi ng�inatu chu ka ng�ina a,Mi zongtu chun an mi hmu hlak.Wk'Keima leiin r�nghaiin ro an r�l a,Hnuoia ror�ltu mil�n po po khomin. LjKeima leiin lalhan ro an r�l a,Ror�ltuhan d�n indik an siem.Ii Remruot le ror�l ka thiem a,Hrietna le thilthawtheina ka nei.mhS LALPA ti d�n chu suol theida a nih.Uongthuong, chapo, nun suol,Tong chaltlaihai ka theid� vong.Mg "Kei, varna hin rem ka hriet a,Hrietna le f�mkhur thiemna ka kol.Mf Lunghlu n�kin varna a hlu lem a,Duthusam ieng khomin a tluk nawh.re] Tangka n�kin ka zirtirna thlang la,Rangkachak ditum tak n�k khomin,Hrietna chu thlang lem hlak rawh.edC A hre thiemtu ta dingin,Thu indik a ni vong a,Hrietna neitu ta dingin,Soisel boa fie a nih.DcKa bau suok thu a'n dik a,Thu kawi letling hrim a um nawh.BbKa bauin thu dik a hril a,Ka hm�rin r�tlona a tirdak.Ta!Ngai ro, thil tha hril ding cheu ka nei,Thu dik hril dingin bau ka phong. S`Mi mawlhai, f�mkhur inch�k unla,Mi inv�thaiin, hrietthiemna nei ro.Z_-"Aw nangni mihriemhai hi,Ka ko kh�k cheu a ni hi;In hriet dinga ka hril a nih.Z^-Khawpui kotsuo bula hai,A l�tna kotpuia hai chun,Inring takin a kh�k suok a:A]}Lam s�r kho tl�nga hai le Lam thuoma hai a ng�r a,G\ Varnan tl�ng a'n sam naw maw? Hrietna a kh�k suok naw maw?F[A in chu Seol panna lam a na,Chu chun th�na pindan a sun. >ZwMi tam tak a suksiet tah a,Sukhlum khom a hau ta hle.NYNuhmei tieng chun ngha naw unla,A lampui tieng inv�k l�t naw ro.?XyTu hin ngai ro, ka nauhai,Ka thu suok hi bengkhon ro. gWGThalin a lung a dawt tlang a,Vaten a thipui ding hre d�r loaCh�ng a baw ang el hi a nih. eVCChuongchun a zui ta nghal a:That dinga bawngchal an kei angin,Sakhiin ch�ng a sir chim a,EUA kam thlumin a l�m hne a,A kam n�lin a zawl thl�k a.FTTangka ip sip a chawi a,Thla lir hma chu hung naw nih" a ta.;SqKa pasal inah a um naw a,Ram hla taka inzin a nih.bR=Hung rawh, z�ng khaw var chenin,Hmangaina tuitling dawnin,Hmangaina nun ch�n ei tih.>QwBeraw, aloi, thingzungthak,Rimtuiin khum ka ch�l a;}!Hliem le hming siet tuor a ta,Dam s�ngin muolpho a ta;O= Mi nuhmei uirepuitu chu,Hrietna tlasam mi a na,A nun a suksiet a nih.^<5Man suok a ni ph� ruok chu,A l�t sariin rul a tih,A nei po h� khom lo ni sien.>;wT�m leia thil inrutu chun,Endong a hlaw ngai naw a,\:1Mi nuhmeihai suolpuitu chu,Chuong ang char chu a ni a,Hrem loin suok ngai naw nih.G9K� k�ng loin meiling chungah,Mi a lawn thei hlak am a ni?88kZakuo k�ng loin meiling,Tuin am a pom thei a?T7!Beiin nawchizor a'n chawk thei a,Uirenu ruok chun i hringna a p�l a nih.I6 A pangti mawina inhnar naw la,A mitin kuoi thlu naw raw se che.K5Nuhmei khawlohai lakah leNu suol kam thlum lakah v�ng a ti che.u4cHieng thup�khai hi khawnvar a na,Hi zirtirna hi var a nih.Inthunun dinga inzilna hi,Hringna lampui a nih.l3QI kalchawinaah thuoi a ti che a,I in ch�ngin v�ng a ti che a,I har pha leh inbiekpui a ti che.D2I lungrilah vong kumkhuo la,I r�ngah zem tlat hlak rawh.Q1Ka naupa, i pa thup�khai zawm la,I nu zirtirna che nghatsan naw rawh.N0Hrepuitu der, khel hril h� hai,Unau k�ra innghirnghona tutu hai.P/Suol thaw ding phierr�k ch�ng hai,Suol thaw dinga ngal hr�t hai,N.Mit chapohai, kh�l hril hmang hai,Poi tawk lo mi that ch�ng hai,G-Thil paruk LALPAN a theida a,Thil pasari a ten �m �m bok:a,;Sietnain hung nang thut a ta,Siem that ruol lo sietnain,Thawk le khatah nang rup a tih.`+9A lungril a l�tinle a,Suol thaw ding ringot a phan a,Innghirnghona a chok suok hlak.[*/ A mitin mi a siei khum a,A k�in mi a z�izir a. A kut chalin a kh�k kuol a. ?)y Mi hmangna bo le khawlo chun,Thu vuongva a'n virpui a,~(u Pasietna chun r�kru angin,Hung nang thut a ti che a,Tl�ksamna khomin r�l angin,Hung nangch�ng thut a ti che.'{ 'La hang z�l met ka tih, La hang inhn�r met ka tih,Kut hmasuiin, hadam takin,La'n zam met ka tih' i ti s�ng khan,R& Mi thabo, ieng chen am i z�l ding?I z�l chu ieng tik a'm i tho ding?R%Nipuiah f�k ding an zong khawm a,Bus�k hunah bu an s�k khawm hlak.A$}Lal le hotu an nei naw a,Ror�ltu khom an nei bok nawh.T#!Nang thabo, phaiv�ng kuomah fe la,An um d�nhai ng�ituo la, var rawh."Sap�ltu hmaa sakhi a tl�n suok ang le,Vate v�tu laka vate a vuong suok angin,Nang khom int�l suok ngei ngei rawh. G!I mit ins�m hrim hrim naw la,I mit vun ins�ntir naw rawh.U #I tuolbawm kutah i awk hrein,I hung int�l suok theina dingin,Ka naupa, hieng hin thaw rawh:Fe la, a kuomah inph�hnuoi la,I th� i s�t phalp�k hr�m dingin,I tuolbawm chu thl�t ngat ngat rawh.KI bau ngeiin i lo inhril awk a,I thu suoka i lo inkhit a ni chun,u eThu intiemkamI tuolbawm aia tuor intiem a,Hm�lhriet lo leiba rulp�k dinga,Dakhama i lo insiem a ni chun,lQIn thununna tlasamin th�ng a ta,An inv�t bilingna chun fen hmang a tih.F�mkhur ng�ina dangRMi rilohai chu an suolnan a awk a,An suolna hruolin a v�t t�ng hlak.dAMihriem khawsak d�n po po hi,LALPA chun a hmu fai vong a,A lampuihai a enthlithlai hlak.iKIeng leiin am nang ka naupa,Uirenu z�nah int�ngin,Lawithl�mnu t�ngah i'n bei ding a na?  Zukpui sen anga ditum,Zuk latuoi anga nal chun,A t�ngah inbei tlaitir rop sien che,A hmangainan h�p t�ng zing che raw se.PI tuikhur chu malsawmin um sien,I v�nglai nu-th�ia chun hlim rawh.SI tuikhur chu nangma tl�n ding chauh ni sien,Mi dang leh intawm naw ro.SI tuikhur chu kotthl�rah luong suokin,Tuol zawlah a luong dar ding maw?QI tuib�la tui ngei chu tl�n rawh,I tuikula tui tharl�m ngei chu. V%V�ntl�ng pungkhawmhai hmaah,Ka se let d�r an ta hih" la t�ng in tih.N Mi zirtirtuhai thu zawm lo a,An zirtirna ka ng�ithl�k naw leiin,A} " Thununna ng�i thei lo a,Zilna ka lo hnawl el kha aw!K In taksa le th� z�r hnungah,In thi tawm ruoiin inr�m in ta,W' Mi dangin in hausakna tl�n an ta,Mi ins�ng ta dinga inrim ni rawi in tih.N In hr�tna tak chu mi dang pein,Nunrawng kutah thi pal rawi in tih;BA kawl hnaiah fe naw unla,A tuol kot khom va hnai naw ro.i KChuong chun tu hin ka naupahai,Ka hril cheu hi ng�ithla unla,Ka hril cheu hi p�tsan naw ro.b =Hringna lam hraw a tum naw a,Lam kikawi indik lo a hraw a,Ama hlak chun a hriet si nawh.L Th�na tieng panin ke a p�n a,A lampui chun thl�n khur a sun.i KSienkhom, a tawp tieng ruok chu,Sairam kh�kin a tong a kha a,Kawlhn�m ngeituo angin a ngei.P Uire nu hm�rah khuoizu a far a,Sahriek n�kin a dang a'n n�l lem.PF�mkhur thiem theina nei a,I hm�rin hrietna a vong theina dingin. S !Ka naupa, ka varna thu hi ng�iven la,Thu ril ka hril hi ng�ithla rawh,OVoi tieng chang tieng p�t naw la,Suol lakah i k� v�ng tha rawh.?yI lampui ding en ngun la,I kalchawi khom tluong a tih.DHma tieng tl�n takin en la,I hma zawn bi ngar ngar rawh.LTong chaltl�i hmang ngai naw la,Thu porch� hril b�nsan rawh.^5Thil dang po po n�k khomin,I lungril v�ng fimkhur rawh,Hringna hn�r a ni si a.FA hmutu ta di'n hringna a na,A taksa ta di'n hriselna a nih.LHm� ph�k loah inthl� naw la,I lungrilah vong tlat hlak rawh.NKa naupa, ka hril hi ng�iven la,Ka thuhai hi ng�ithla ngun rawh.^~5Mi suolhai lampui ruok chu,Thim s� tak ang hi a na,An insuina khom an hriet nawh. y}kMi felhai lampui ruok chu,Z�ng ni zung ang hi a na,A hung �ng zuol deu deu a,Nisa a hung suok ang hi a nih.D|R�tlona hi an bu ring a na,Nunrawngna hi an uoiin a nih.j{MSuol thaw lo chun an in thei naw a,Mi an sukthl�k hm� khat chu,An imu hrim a suok thei nawh.Iz Pumpel la, hraw naw rawh,Nghatsan la, i lam hrawa chun fe rawh. DC~~u~}}i}||D{{{6zzqz yySxxx-wwcvvv(uubutt,ssTrrprqq3ppkpooXonnMmmmllFkkk,jjpj iiIhhh;ggmg ff_fee]ddd?cccbbNaaaG``}`__a_^^g]]d]\\4[[i[ZZYYYqYXX]WWW)VV4UUkUTT SSORRR.QQ|Q$PPP*OOPNN^MMM7LLiLKK\KJJ;IIjIHHWGGG3FFkFEE6DDxD CCZBBB6AAoA @@O??>>>G===*<7R�l do dingin r�l r�l thiem a ngai a,Remhre hauhai chun hm�lma an hn� hlak.={Pasaltha var chun mi hr�t khawkh�ng n�kin,Nasa takin thil a thaw thei lem a,Hrietna hi awmkhau n�kin a tha lem.P<In s�ng chu ro hlu le mawi tinr�nga,Hrietna hmanga sung sip a nih.S;Varna hmanga s�ngkuo chu indin a na,Inhrietthiem tonnaa suknghet a nih.R:Inpawngn�kna ding ngot an dap a,Poi tawk d�n ding ngot an hril hlak.H9 Mi rilohai inhnar naw la,Anni lai thang ve ch�k bok naw rawh;8#"An mi loka chu a na nawh,An mi vuoka chu ka hriet si nawh!Ieng tik am kei hi tho harin,Dawn ding ka hmu thei ding chu aw?" ting i tih.m7S"Tuipui insok chunga z�l ang leLong ngul l�ra inth�n inth�n,Long inrui ang el n�ng i tih. S6!I mitin thil mak tak tak hmung i ta,Thil inzom lo tak tak ngaituong i ta,S5 A tawpah r�l angin mi a chuk a,R�lng�n t�r angin mi a fang hlak. d4ANoa uoiin sen phul sar sar el,An lem khiet khiet lai d�m chu,A en khom en ngai naw rawh.Q3Sawt tak tak uoiin inthung chila,Uoiin chokpol dawn hlakhai chu an nih.2Tu am chungpik, tu am lungngai,Tu am buoina nei, tu am thubuoi nei,Tu am t�l loa hliem tuor hlak,Tu am mit meng sen r�m hlak chu?O1Suomhmang angin mi an inch�n a,Pasal ruol lai bawsietna an sukpung.g0GNawchizor chu tl�kkhur inth�k tak ang a na,Nuhmei suol chu tuikul inch�p tak ang a nih;I/ Ka naupa, i lungril mi pe la,Ka lampui chauh bi ngar ngar rawh.O.I chungah i n� le p� lawm hai sien,A hringtu che chu hlim raw se.\-1Nau fel neitu chu nasa takin a hlim a,Nau var neitu chu a nau chungah a lawm hlak.b,=Thu dik inchaw la, zor ta naw rawh;Varna, inkeithuoina le hrietthiemna hai inchaw rawh. V+%A hringtu che i p� thu zawm hlak la,I n� a hung tar pha hmusit naw rawh.c*?Inrui hmang le hnukrawlhai chu rethei an ta,Inrui muchukhai chun zakaw tiek h�k an tih.S)Uoiin h� mi chu inkoppui naw la,Sa h� mihai lai inz�l bok naw rawh;Q(Ka naupa, ngaithla la, var rawh,Lampui indikah i lungril sie tlat rawh.b'=Chuongchun, hma tieng beisei ding nei i ta,I beiseina chu thlawn ngai hrim hrim naw nih.\&1I lungrilin mi suolhai inhnar naw la,LALPA t�na tieng thahnem ngai pei lem rawh.G%I b�uin thu indik a hril chun,Ka thlarau lawm takzet a tih.G$Ka naupa, i lungril a var chun,Ka lungril lawm takzet a tih. H# Hmol hmangin hrem la,Seola inthokin a thlarau san suok i tih. K" Naupang thununah int�m naw rawh,Hmola i vuok leiin thi naw nih.O! A zirtirnaah i lungril innghat la, Hrietna thu tieng i n� daw rawh.F  Anni Humtu chu a hr�t a,Anni chu tan a ta, khing a ti che.P Pipu ramri lungphun son naw la,Fahr�hai ram n�k ngai bok naw rawh,V% Mi inv�t chu ieng khom hril naw rawh,I thu varhai chu iengah ngai naw nih.V%I f�k tah tlawmte khom inluok suokin,Inp�k thlawn pal hlauh rawi i tih. zmA s�ng z�t ding ngot s�t mi a na,e "Fain dawn teuh rawh" ti sien khom,A lungrilin a ng�i poimaw naw che.T!Mi tiksie inah bu fa ngai naw la,Thil inhnik a neihai chu inhnar naw rawh;~uHausakna chu i hmu vuoi a, a bo nawk dai a,Mupui thla put ve ang elin v�n tiengA vuong hmang nawk thut hlak a nih.X)Hausak tum leiin insuk-kulcho naw la,Ins�m dan chintawk hre dingin var rawh.X)Indawh�na ruoi el a ni thei ti hre zingin,A'n hnikna ngot chu hnot naw rawh.[/T�m taluoa i beng tuom tuom chun, I hnuk le chemte i chuktuo ang n�ng a tih. U %Ror�ltu leh thlaithl�ng i k�l ch�ngin,I hmaa um kha en f�mkhur la,iKMani sin thiem mi i hmu am?Ama chu lal kuomah sin thawng a ta,Mi naranin sor ph�k naw ni hai.QTiena tl�nga in pi le puhai lo phun,Ramri lung chu son ngai naw rawh.QA thungna ding i nei si naw chun,I z�lkhum chen l�kp�k an ti che.SMi leibat rul dingin intiemkam naw la,D�khamah insie ngai bok naw rawh;@{A nungchang la pal i ta,Int�ng song hlauh rawi i tih.GMi nunsie ruolah siem naw la,Lungsen hmang inkoppui naw rawh,MLALPAN an thu hung hrilpui a ta,Anni roktuhai chu rok v�ng a tih.fEMi pasiehai rok naw rawh, an rethei si a,Ror�lnaah hrilpuitu nei lohai pal z�t naw rawh. {Chu taka chun thu dik ring tl�k hrieng i ta,Thu dik hmu suok dinga an tir ph� che,A donna indik tak hre thei i tih.t aThurawn le hrietna thuvar sawmthum,Ka ziek suokp�k diem che a nih,Chu chun remruot thiem d�n a chuong.Z -LALPA ringa amaah i'n nghat theina dingin,Voisun hin i kuoma ngei ka hril a nih.V %I lungrilah vong a, i hm�rah i sie zing chun,Thil lawmum tak n�ng a tih.V %I n� dawin, ka thuhai hi ngaithla la,I lungrilin ka hrilhai chu vong rawh;_7Hausak nuom leia pasiehai n�ksawr leThilp�ka mi hausa tlon chu tl�kranna a nih.W'Naupang lungrila inv�tna bu khuor chu,Thununna hmola hnot hmang thei a nih.q[Nu lepl�r b�u chu tl�kp�m inth�k tak ang a na,LALPA lungsenna phurtuhai chu tla l�t an tih.c? Mi thabo chun, "Tuolah sakeibaknei a um!Ka suok chun mi s� hlum a tih" d�m a ti hlak.b= Hrietna nei mi chu LALPAN a hum tlat a,Mi kh�lhliphai thu ruok chu a pei thl�k hlak.dA Lungril thienghlim ngainatu leHawihawm taka mi biengbiek thiem chu,Lalin ruolah nei a tih.dA Hmusittu hnot suok la, innghirnghona bo a ta, Inhal le inbiek sisawhai khom r�ng a tih. S Mi tiktlai chu malsawmin um a tih,Mi retheihai chu bu a p�k hlak leiin.oWHleineina t�t� chun buoina a s�k hlak a,Mi chunga lungsenna hmol a lek chu suktliekin um a tih.`9Mi hausahan pasiehai chungah thu an nei a,Thil p�ktu chu inp�ktirtu siehlaw a nih.\~1Naupang chu lampui indik inch�ktir la,A upat hnung khomin p�tsan ngai naw nih.b}=Mi rilo lampui chu hling le ch�ngin a sip a,Nun vong him nuomtu chun a hnai ngai nawh.R|Inngaitlawm le Pathien ti man chuHausakna, chawimawina le hringna a nih.Y{+Remhre mi chun titna a hmu pha a'n bi a,Mi mawl chun a tawn a, a tuor pha hlak.SzRethei le hausain nina an intawm chu,LALPA kutsuok vong an nina hi a nih.gy IHming tha hi sum tam tak n�kin a ditum lem,Mi ngaihlut ni khom tangka le rangkachak n�kin.PxSakor chu indo nia dinga buotsai a na,Hn�na ruok chu LALPA ta a nih.Zw-Varna, hrietthiemna le remruot iengkim,LALPA kalzawng chu a hlawtling ngai nawh.RvMi rilo chu a meng inrum a,Mi indik ruok chun a lam hraw a ngaituo hlak.Tu!Hrepuitu der chu bohmang a ta,A thu awituhai khom kumkhuon bohmang an tih. tMi rilo inthawina chu LALPAN a tirdak a,Suol thaw tumna lungril puta a hung chawi lem chu,A va hang tirdak nasa zuol awm ngei de!^s5Mi rilo inhnarna chu a pung ni tin hlak a,Mi fel ruok chun inro nei loin a sem hlak.drAMi thabo chun ieng khom a thaw pei naw leiin,Ruol inhnar r�ng r�ngin a thi hmang hlak.Xq)Mi chapo hming chu 'Hmusittu' a na,Chin l�m nei loa uongin thil a thaw hlak.^p5Tu khom a b�u le lei v�ng thatu chun,Siet theina lakah a nun a v�ng him a nih.^o5Mi var chun mi hr�thai khawpui a r�n a,An ringsan tak kulpui chu a sukchim hlak.Wn'Felna le hmangaina hnottuhai chun,Hringna, felna le chawimawina an dong hlak.hmIMi var ch�ngnaah rosum le hriek a um zing a,Mi inv�t ruok chun a ch�n ral vong pei hlak.Vl%Nuhmei hr�ngsie le inhal hmang le ch�ng n�kin,Thlal�ra um a tha lem._k7Mi suol chu mi fel intlanna'n hmang an ta,Mi ringum lohai chu mi indikhai intlanna'n.cj?Nuomtawl ngot thl�kthlatu chu rethei a ta,Zu le sa ngainatu chu hausa ngai bok naw nih.PiHrietthiemna lampui p�tsantu chu,Mithi ruol lai khawsa v�ng a tih.Yh+Ro a fel pha mi indikhai an lawm a,Thil suol thawtuhai ruok chu an chi-ai hlak.igKA r�ka thilp�kin lungsen a thawi dam thei a,Nasa taka lungsen khom tham lungawi thei a nih._f7 Mi retheihai kh�k ri ngaith�tu chu,A kh�k ve pha leh ngaith� ni v�ng a tih.We' Mi Dik chun mi suol s�ngkuo a'n chik a,An chungah sietna a'n tlungtir hlak.jdM Hmusittu ei hrem chun mi mawlhai an var pha a,Mi var ei zirtir chun a hriet sap ph� teuh hlak.icK Mi rilo chun suol thaw a ch�k dop dop a,A tuolbawmhai lakah z�ngaina a'n langtir ngai nawh.Vb% Nuhmei inhal hmang le in lien hluo n�kin,In chung s�p kila um a tha lem.`a9Thiem naw changtu lampui chu a kikawi a,Poi tawk lo lampui ruok chu a tha ng�l hlak.``9Mi suolhan thil dik thaw an nuom naw leiin,An nunrawngna chun ph�t hmang tawl a tih.X_)Kh�la hausak chu tui hu inz�m ang a na,A zongtu chun th�na a zong a nih.X^)Mi taima thiltum a hlawtling hl� hlak a,Hmawsaruma thawtu chu a tlaran hlak.h]IMit meng ins�ng le lungril chapo hi,Mi riloin hmathead a hmang a na,Chu chu thil suol a nih.Q\Thil fel tak le indik taka thaw hi,Inthawina n�kin LALPAN a pom lem. X[)Miin a lampui tin indikin a hriet hlak a,LALPA ruok chun lungril a b�k hlak.^Z 7Lal lungril chu LALPA kuta tui hn�r ang a na,A nuomna tieng tieng an luongtir hlak.iYKHliem khopa invuokin thil tha lo a sukfai a,Vuokna chun s�ngril chen khom a tl�ng fai hlak.`X9Tlangv�lhai ropuina chu an hr�tna hi a na,Upahai mawina chu an lu intuok hi a nih._W7Hmangaina le ringumnain lal a vong him a,A lalthungpha chu hmangainaa suknghet a nih.cV?Mihriem lungril elvartu chu LALPA a na,A s�ngril inth�k tak chenin a �n suok hlak. SULal var chun mi rilohai a z�p l�ng a,Tawlailirin a ch�l tawl hlak. ZT-Thu intiem thuta a hnunga ngaituo chauh hi,Mani le mani insukkolawkna a ni hlak.QSEi kalchawi tin hi LALPA ruot a na,Tuin am a lampui ding hre thei a ta?VR%B�kna indik lo hi LALPAN a theida a,Inkh�na indik lo chu a tha bok nawh.sQ_"Ka poi i tawk, thungrul ka ti che"Ti ngai hrim hrim naw ro,LALPA ngh�k unla, hung san suok a ti cheu. SPOlsam taka rosum hau thut mihai chu,A tawp tieng hm�ing�l naw ni hai.aO;Tu khom n� le p� tongsie inphurtu chu,Thim sa lai tak a khawnvar sukmitin um a tih.^N5Mi b�u tam chun thur�k a ip thei naw a,Chuleiin, mi b�u tam chu pawl naw rawh.\M1Mi berawnin thil ruohmang hlak la,Var taka r�l r�l hmasa zetin bei hlak rawh. fLEThil f�k r�k chu inhnik hle khom ni sien,A tawpah b�ua lung th�l hnaw sip ang a nih.KHnam dang ta dinga dakhama insietu silf�n chu la la,Nuhmei tha lo ta ding a ni lem chun a silfen chu dakhamah sie rawh.mJSRangkachak d�m, lunghlu rubi d�m a tam,Hrietna thu hrilna hm�r ruok chu lunghlu v�ng a nih.eICInchawtuin, "A tha nawh, a tha nawh" a ta,A fe pha a thil inchawk chu a suong vieu si hlak.TH! Imu i thl�khla chun rethei i ta,I har zing chun f�k seng lo nei i tih.KG Hriet theina n� le hmu theina mit hai hi,LALPA siem vong a nih.OF Naupang khom a changchavoiah,Mi th� le indik a nizie a'n lang vong.TE! B�kna indik lo le inkh�na indik lo chu,Pathienin a theida ve ve a nih.ND "Ka lungril ka vong thienghlim a,Suol lakah ka f�i" tu am ti thei?\C1Ro r�l dinga lal a'n thung pha chun,A mitin thil tha naw po po a s�p fai hlak.PBIndiknaa kalchawi hlak mi fel chu,A hnung zuitu a thl�hai an hamtha._A7Mi tam tak ringumin an ins�l hlak a,Mi ring tl�k tak tak chu tuin am hmu zo a ta?f@ELungrila mihriem tumhai chu li angin a'n th�k a,Sienkhom mi var chun a man suok vong thei.e?CMi thabo chun a hunah hnuoi a'n let pei naw a,Bus�k hunah s�k ding a hmu ngai bok nawh.d>AInnghirnghona laka fihlim hi inzaum nina a na,Mi inv�thai ruok chu an inrol ph�t hlak.\=1Lal lungsen chu keipui inh�k ang a na,A suklungsentu chun hringna a ch�n hlak.< {Uoiin hi nuizatb�ra mi siemtu a na,Zu hr�t chu insuol kh�kna siemtu a na,Zu dawi v�ta um chu a varthl�k nawh.b;=Nuisawtuhai chu thiem naw chang s� an na,Mi inv�thai chu ruongz�ngah vuong an tih.d:AHrepuitu porch� chun ror�lna a palz�t a,Mi rilo chun suolna a dol thl�k zung zung.]93Ka naupa, zirtirna i dong pei theina dingin,Hrietna lampui p�t hmangsan naw rawh.Y8+P�hai rok a, n�hai hnot suoktu nau chun,Inzakna le muolphona a'n tlun hlak.7Mi hmusit ch�ng hlak i vuok chun,Chu mimawl chun f�mkhur inch�k a ta;Hrietthiemna nei mi i zil ruok chun,A hrietna hung pung a tih.T6!Mi thabo chun buthl�ng a pur a,Bu beng dingin kut a hl�ng pei si nawh.q5[LALPA ti chu hringna a ni takzet a,A t�tu chu lungawi takin an um a,Thil tha loin tl�kbuok naw nih.c4?Mihriema thl�khl�um chu a ringumna a na,Mi kh�lhlip n�kin mi rethei ni a tha lem.X3)Mihriem lungrilin thaw tum hau sien khom,LALPA remruot chauh a dingchang hlak.W2'Thurawn ng�ithla la, thup�k zawm la,A tawpah mi var la hung n�ng i tih.Y1+Lung inrom chun a nunsiet man hmung a ta,San la khom i san nawk pei ngai a tih.b0=Beiseium a la ni laiin i nau chu thunun rawh,Chuong naw chun a th� i remti tina a nih.~/uTu khom retheihai lunginsiettu chu,LALPA kuoma thil inp�ktirtu ang a na,A thil thaw thathai chu la rul vong a tih.U.#Thup�k zawmtu chun nun a vong tha a,A ngaith�tu ruok chu bohmang a tih.N-Mi thabo chu a in chur chur a,Mi zomthaw chun phingt�m tuor a tih.a,;In le lo hi nu le paa inthoka ei rochung a na,Nuhmei var ruok chu LALPA mi p�k a nih._+7 Nau inv�t chu a pa tl�kranna a na,Nuhmei hrangsie chu ruo nich�ng do ang a nih.d*A Lal lungsen chu keipui inr�m ang a na,A ditsakna chu hlobet chunga daidaw tla ang a nih.b)= Mi var chu a lungsen mei mei nuom naw a,A poi an tawk a haider thei chu a ropuina a nih.j(M Khawsak ins�ng le mi inv�t an inhm� naw a,Milien chunga siehlaw inlal an inhm� naw zuol.X') Hrepuitu der chun hrem pumpel top naw nih,Kh�l hril hmang chu bohmang a tih.S&Varna nei chu mani inditsakna a na,Hrietthiemna nei chu hmuingilna a nih.'%GMi rethei chu a s�nghai hmana an nghok chun,A ruolhai lem chun an va hnawl nasa awm de!Anni chu ko lom lom hlak sien khom,A bul hnaia hrim an um nuom nawh.L$Mi tiktl�ihaiin tlontu an hau a,Mi thilphalhan ruol an hau hlak.^#5Hrepuitu der chun hrem tuor ngei a ta,Kh�l hril ch�ng khomin pumpel bok naw nih.D"Hausakna hi ruol hauna a na,Retheina chun ruol a sukth�.M!Mihriemin a'n v�tna a sietpui pha,Pathien chungah a lungsen hlak.c ?Hrietna nei si loa ph�r hlut a tha nawh,Pawng inhmawa kalchawi chu a'n suithl�k hlak.` ;Mi inv�t le mi kh�lhlip ni n�kin,Mi rethei, dem kai loa kal chawitu ni a tha lem.Z-Ruol tha dai sawt lo um hai sien khom,Unau n�ka inhnaipui lem ruol an um hlak.hIMi rethei chun rienginko takin thu a hril a,Mi hausa ruok chun chaltlai takin a lo v�n hlak.W'Nuhmeia nei ding zong hmutu chu thil tha hmu a na,LALPA ditsakna a dong hlak.W'Lei hin damna le th� theina a p�i a,I hmang d�n angin a ra s�k i tih.MI bau suok dungzuiin khop i ta,I hm�r suok r� zirin tlai i tih.ucUnau suknuor chu kul nghet n�kin hn� an tak lem a,Inhal chu th�r tluona kul kotkh�r kalh ang a nih.NThum vawrin inkhingna a rem a,Inkhing bur bur khom a kei th� hlak.fEMi dang hunga an hung khing l�t hma chun,Thiem thu hril hmasatu chu indikin a'n lang hlak.\1Thilp�k chun a petu hma a sukkawp�k a,Milien khom olsam taka paw theina a nih.X)Lungvar nei chun hrietna a khawl khawm a,Mi var n� chun hrietna a zong hlak.hINat khom mi'n tuortir theitu chu lungril a na,Lungril hliem chu tuin am tuor thei t�ng a ta?O Ng�ithl�k hmaa mi don chu,Thil inv�tthl�k le muolphona a nih.[/ Lungril chapo chu sietna leh an intlon a,Inngaitlawm chu chawimawinan a som hlak._7 Mi neinunghai kulpui chu an hausakna a na,Lung bang ins�ng tak angin an inngai hlakU# LALPA hming chu kulbing nghet a na,Mi fel chu a tl�n l�t a, a him hlak.B Sinthawa inthl�d� mi chu,Suksetu leh unau bul an nih.PInr�l hi bu inhnik tak ang a na,A dolin ei dol thl�k zot zot hlak.T !Mi inv�t chun a b�u a sietpui a,A hm�r chu a ta dinga ch�ng a nih.^ 5Mi inv�t hm�r chun inhalna a chok dok a,A b�u suok chun vuok a'n tuortir hlak.b =Mi rilo chunga hlei nei a tha naw ang bokin,Poi tawk lo thiem naw inchangtir a tha nawh.d AMihriem b�u suok chu li inth�k ang a na,Varna tuikhur chu tui luong hok hok ang a nih.T !R�tlona chu muolphonan a zui hlak a,Muolphona khom inzaknain a zui hlak.\1Mi inv�t chun hrietna a ngaina naw a,A ngaid�n kh�kpui chauh a hlimpui hlak.R Mal tla mi chun mani hma chauh a siel a,Thurawn tha khom a tai vong hlak.b=Mi inv�t khom a to chun var a hlaw a,A lei a v�ng lem chun mi vara ng�i a ni hlak.W'Hrietna nei mi chu a tong f�mkhur a,Hrietthiemna nei mi chu a dei dap hlak.b=Poi tawk lo mi lei inchawitir a'n dik naw a,An ringum leia milien hrem a'n dik bok nawh.U#Nau inv�t chun a p� a sukbeidong a,A hringtu a n� lung a sukrim hlak._7Lungvar nei chun varna a hnot zing a,Mi inv�t chun kil le kapah mit a'n l�n hlak.SMi rilo chun ar�kin thamna a l�k a,Indik takin ro a r�l thei nawh. [/Lungril hlim hi damdawi tha tak a na,Lungril ngui chun r� le ch�ng a suktawl.`9Nau inv�t chu lungng�ina intluntu a na,A chungah a p�in lawmna hrim a nei nawh. ^~5Lungril kawi chu a hmuingil ngai naw a,Lei kh�lhlip chu buoinaah a tlu l�t hlak.f}EInhal ch�ng mi chun suol a ng�ina a,Kotkh�r ins�ng bawltu chun sietna a fiel a nih.cj|MMi leibat mawphurtua insiem a,Tuolbawm ta dinga dakhama thang chu,Thil inv�tthl�k tak a nih.e{CRuol chun ieng lai khom a mi hmangai zing a,Laibunghai chu mangang huna dinga pieng an nih.`z9Mi inv�t kuta sum um chu iem a tangkaina?Lungril boin varna a'n chawk thei ding maw?`y9Mi suol thiem inchangtir a,Mi tha thiem naw inchangtir hi,LALPAN a tirdak ve ve a nih.MxInhal hi tuiting inth� ang a na,A buoi zuol hmain inhal ma rawh. Rw Suola thatna thungrultu ins�ng chu, Thil tha loin ch�ng chil a tih. cv? Inv�tin thil inv�t a thaw lai tong n�kin,A te l�kp�k savom le intuok a tha lem.Vu% Mi suol chun hel d�n ngot a zong a,A kuomah thuneitu nunrawng tir an tih. Nt Mi inv�t voi za vuok n�kin,Lungvar nei voi khat zil a hlawk lem.`s9 Mi khingtu ngaidam hi ngainat hlawna a na,B�u suktam ruok chu ruol sukth�na a nih.`r9Thamna hi a petu chun dawi angin a ngai a,A lekna tieng tieng hlawtlingin a ngai hlak.jqMThu hril thiem le mi inv�t an inhm� naw a,Ror�ltu b�u le kh�l an inhm� naw nawkzuol.]p3T� le t�hai hi upahai lallukhum an na,Nauhai ropuina chu an nu le pahai an nih.joMPasiehai hmusittu chun anni Siemtu a hmusit a,Mi sietna diriemtu chun hremna pumpel top naw nih.knOMi rilo chun hm�r kh�lhlip a ng�ithlak a,Mi kh�lhlip chun hrilsietna thu a bengkhon hlak.qm[Tangkaruo le rangkachak chu thukah,Meia an raw thienghlim hlak angin,LALPAN mihriem lungril a fie hlak.ylkMuolpho taka khawsatu nau chungah,Siehlaw var chun ro r�l a ta,Unau laia mi angin p� ro chang v�ng a tih.Wk )S�ngkuo inhal puma ruoipui th� n�kinInngei taka bu thing ring a tha lem.Xj)!Mal chungah thum ei vawr hlak a,Thu tawpna ruok chu LALPA a'n thok vong a nih.yik Mi r�lhr�ng n�kin mi zaidawthei ni a tha lem a,Khawpui latu n�kin lungsen kei dei thei mi ni a tha lem.Yh+Lu tuok hi ropuina lallukhum ang a na,Fel taka kalchawihai dong hlak chu a nih.ggGMi mits�r ch�ng chun thil suol a phan hlak a,Hner pet ch�ng chun suol tieng a awn hlak.Wf'Tharum thaw mi chun tuolbawmhai a sukhmu a,Lampui tha loah a thuoi tawl hlak.peYMi kawi chun innghirnghona a chok suok a,A kawi zawnga thu kher mi chun ruol bul khom a sukth� hlak.]d3Mi rilo chun suol thaw ding a phier hlak a,A kam suok chu meichok inhlap ang a nih.bc=Sinthawtu chu a phing khopna dingin a'n rim a,A phingt�mna chun sin a'n thawtir a nih.Yb+Mihriem ngaia lampui indik nia inlang,A tawpah th�na intlun lem hlak si a um.iaKTongkam thlum chu a thl�ra khuoizu ang a na,Lungril a sukhlim a, r� le ch�ng a sukhrisel.[`/Mi var lungril chun a b�u ch�ng a thuoi a,A thu hril khom a awium b�k hlak.W_'Varna nei hi hringna tui hn�r a na,Inv�tna hi mi inv�thai hremna a nih.h^ILungvar nei chu s�ngril mit varna nei mi an na,Tongkam thlum chun mi hn� theina a sukpung.]]3Zirtirna thu poisatu chu a hm�ing�l hlak a,LALPA-a innghattu chu a hamtha hlak.h\IMi chapo le r�l l�k sum insem n�k chun,Inngaitlawm taka pasiehai laia khawsak a tha lem.M[Chapona chu sietnain a zui a,Lungril ind�na chu tl�knain a zui.dZAMi indik lampui chu suol leh an inpaw naw a,Fimkhur taka kalchawitu chun a nun a hum hlak.YY+Varna hi rangkachak n�kin a tha lem a,Hrietna hi tangkaruo n�kin a hlu lem.]X3Lal hm�l a hlim chu nun a sukhoi a,A ditsakna chu th�l s�m tui pai ang a nih.TW!Lal lungsen chu th�na zuolko a na,Mi var chun a lo thl�m lungawi thei.QV Lalhan thu indik hril hi an lawm a,Thu dik hril mi chu an hlutsak hlak.ZU- Thil suol thaw hi lalhan an tirdak a,Indikna lei chauhin an lalna a nghet a nih._T7 B�kna le inkh�na indik chu LALPA ta a na,Ip rikna po po khom ama siem vong a nih.`S9 Chung tieng thu anga ro r�l hlaktu lal chun,A kam suokin ro r�l suol ngai naw nih.YR+ Mihriemin a lampui ding a duong hlak a,A kalchawi thuoitu ruok chu LALPA a nih.PQFel lo taka sum tam tak nei n�k chun,Fel taka tlawmte nei a tha lem.WP'A um d�na LALPA suklawmtu chun,A hm�lmahai khom inrem takin a umpui thei.eOCHmangaina le ringumnain bawsietna a tl�ng fai a,LALPA tina leiin miin suol a pumpel hlak.aN;Lungril chapohai chu LALPAN a tirdak a,Hremna pumpel naw top an tih ti hre chieng rawh.[M/LALPAN iengkim hi san neia a siem a na,Mi rilohai khom hi sietna nia ding an nih.ZL-I thilthaw iengkim chu LALPA inkoltir la,I thil tumhai chu hung hlawtling a tih. G~~L}}P|||8{{{ zvzyy-xx{x"wwawvv!uuBtttHss}rrr&qq[ppp:oo3nnfnmm'llWkkkFjjj$ii]hhh$ggZfffIeeedd^dccLbb}b+aaU```:__f_^^_^]]\\H[[ZZ1YYoYXX/WWVV&UUTTTDSSSISRR^RQQ=PyP@OOO#NN{N,MMM$LLLIKKxK%JJJEIII6HHxHGG|GFF8EEEMEDD^CCEBBLAAYA@f??>>C==_<<;;S;#:s998m7756655t4432211l00=//..R---U-,,_,+***)B(('L&%r$$}#""_!!F a fhW+[.on~~\g  $ L / l,] @QyG$%AKa hringnun iengma lo s�ng hin,Hieng hi ka tong v� v� tah:Mi indik, a felna leia bohmang,Mi rilo, rilo taka nun hmang,Sienkhom dam sawt vieu bok si.*$MThatnia chun hlim la,Sietniaah inngaituo rawh,Pakhat chu a dang ang bokaathien siem ve tho a nih.A ieng lem am a hung tlung ding,Mihriemin a hriet thei si nawh.N# Pathien thilthaw d�n ngaituo ro,A siem kawi chu tu'm suktlun thei?" Varna hin tangka ang bokin,A neitu nun a hum thei a,Varna chun a neitu nun a vong him,Chu chu hrietna hlawkna chu a nih. I!  Varna hi rochan angin a hlu a,A dam lai ta dinga hlawkna a nih.  "Tu lai n�kin tien lai hun kha,Ieng leia a'n hoi lem am a na?" iin indon ngai naw rawh,Chu chu thil var thl�k a ni nawh.I  Lungsen ins�m thei a tha,Inv�t chun lungsenna a p�i zing.KZo hi tan n�kin a tha lem a,Dawthei khom lungril chapo n�kin.OL�kluina hin mi var a sukv�t a,Thamna chun lungril a sukporch�.}sMi inv�t innui thek ri chu,Thuka hling int�k ang a na,Sawtnawteah a r� nghal hlak.Hi khom hi iengma lo a nih,GMi inv�t inp�k hlaw n�kin,Mi var zilhau hlaw a hlu lem.MMi var chun lus�nhai a ngaituo a,Mi inv�t chun hlimhlopna ngot.H Innui n�kin lungngai a tha lem,Ngui hm�lin lungril a tawk.wRuoithena ina fe n�kin,Lus�n ina l�ng a tha lem;i tin hi la thi ding vong ei na,Chu chu dam laia ngaituo a tha,Y -Hming tha hi a hlu lem,Hriek rimtui to tak n�kin,Thi ni khom pieng ni n�kin.^5 Hlimthla anga ral el ding a hringnun tawite le iengma lo hi mihriemin a hmang s�ngin a ta dinga tha tak ding chu tuin am hre thei a ta? A liem hnunga nisa hnuoia thil la hung um ding chu tuin am hril thei a ta?D Thu a tam leh kawk bo a tam,Iem a na hril teu a tangkaina?wg Thil um phot hi hming nei sa vong,Mihriem nina khom hriet sa vong a na,A n�ka hr�t lem a hn� thei nawh.w Um lo beisei kuol v�l n�kin,Hmu ph�ka lungawi a tha lem. Hi khom hi iengma lo le,Thli hnot ang chauh a ni vong.#Mi var ni chu inv�t n�kin,Iem a hlawk b�kna a um a?Mihai hmaa ch�ng d�n mawi,Mi retheiin a'n ch�k khan,Iem a na a hlawkpui chu?\1Mihriem hi a hnuk ta dinga inrim a na,Sienkhom a ch�kna a r� thei chuong nawh.taKum s�ng l�t hni khom mi chu dam sien la, thil tha a ch�n thei si naw chun thuhmun an ni el naw maw?wgChu b�kah, var a hmu naw a, ieng khom a hriet hman bok naw leiin, chu mi n�k chun a hadam lem dai a nih. taNaute hlamzui chu a hung pieng a, thimah a l�t nghal a, hming khom nei hman loin thimin a tuom hmang a. L Miin nau zakhat neiin kum tam tak dam sien khom, a dam lai thil tha ch�n lo a, a thi pha ph�m khom a hlaw bok si naw chun, naute a ni lai khan hlamzuiin lo liem sien, a ta dingin a tha lem. 0 YPathienin mi thenkhat chu hausakna, sum le pai le inzaumna a p�k a, an lungril dit zawng le ch�k zawng po po chu tl�ksam hrim a nei naw a, sienkhom ch�n ve theina a p�k si naw leia a hausakna mi dangin an ch�n ta lem hi a nih. Hi hi iengma lo le mi sukrinumtu thil tha lo chu a nih.F  Ni hnuoia thil tha lo dang, mihriemhai del riktu ka hmu chu: g GPathienin lungril hlimnaa a sung sip leiin a dam s�ng nihai zuk lungkhamna hman a nei nawh.2 ]Pathienin hausakna sum le pai a p�k chu ch�n thei ding le a chana tlu khuor�l chu pom a, a sina lawm thei dinga mihriem a siem hi Pathien thilthlawn p�k a nih. NChu zoa ka hmu suok chu, Pathienin hun tawite mihriem a p�k s�nga a ta dinga tha le indik chu nisa hnuoia a sin inrimna r� ch�na a, lungawi taka faa dawn hi a nih; chu chu a chanvo a nih. mSA dam s�ng hun po poin,Thim hnuoiah bu a f�k a,Lungni lo le na tuorin,Lungsenin hun a hmang zo.,QThil tha lo tak dang le beidongum thl�k chu hi a nih:A hung pieng d�n ang bokin,Mihriem chu a k�r nawk a,Thli hnota inrimtu chun,Iem a sawtpui hrim hrim a? }A nu s�la inthokin,Saruokin a hung pieng a,Saruokin a k�r nawk a,A sin inrim rahai chu,Ieng khom a som thei si nawh.ucHausak tum taluo luot a,A sum nei sukpung tum a,A naupa m�ksanp�k ding,Nei lo khopa cha d�r hi a nih.^5 Ni hnuoia thil poi dang chu,Mani sietna ding ni si,Hausakna khawl t�n t�n d�m,   Inrim taka sinthawtu chu,Fa tamin fa tlawm sienkhom,Ind�n takin a in hlak a,Hausa chu a hausaknan,Imu a'n hm�tir ngai nawh.jM Sum le pai a hung pung chun,A fatu an pung pei hlak.Mita en liem el naw chu,Iem a sawtna a um a? Tangka sum ngainatu chun,Dit tawk a ng� ngai naw a,Hausakna ngainatu chun,Dit tawk a hmu ngai bok nawh.Hi khom hi iengma lo a nih.Z- A ram tharsuok an l�k seng a, lal chen khom a ram tharsuok ringa khawsa a nih.e~CA rama mi retheihai an n�ksawr lai le indik lo taka an chanvo an l�kp�k lai i hmu chun makti naw rawh; biel tina hotu chun a chunga hotu thup�k ang peia a thaw a na, chuong ang chun hotu an insersuon teu a nih. s}_A manga mang rawn zawng le a hril rawn tienga hr�t rak hi umze bo a nih. Chuleiin, Pathien inz� rawh._|7I bauin suol inthawtir naw raw se che. Tempula Pathien tirko kuomah, "Ka lo intiem suol a nih" tiin thang la ngai naw rawh. Ieng leiin am i bau suoka Pathien suklungsenin, i thilthaw a suksietp�k ding che a na? E{Thu tiem sia hlen lo n�kin intiem naw law law a tha lem. zPathien kuoma thu i tiem chu hlen inhmaw rawh. Mi inv�t chungah Pathien a lawm ngai nawh; i thu tiem chu hlen ngei rawh. ByBuoi taluo chu mang sietna,Inv�t chu tong rawnna a nih./xWI bau phong inrang naw la,Pathien hmaa thu i tiem dingin,I lungril inhmaw naw raw se.Pathien chu v�na um a na,Nang chu hnuoia um i na,Chuleiin hril rawn naw rawh. 7w iPathien ina i fe ch�ngin f�mkhur rawh. Thil thalo an thaw ti khom hre thei lo mi inv�thaiin inthawina an inhl�n n�kin thu ng�ithla dinga Pathien ina fe a tha lem.7vgSienkhom, lal chu ienganga inl�rin mi tiem s�ng loin zuihai sien khom, thang tharhaiin an la hung hnawl nawk tho hlak. Hi khom hi iengma lo le thli hnot ang chauh a nih.qu[Nisa hnuoia l�ng mi tinin chuong ang tleirawl chu lala siem dingin thangpui an nuom ti ka hriet tah. t'Chuong ang tleirawl chu lung ina inthoka hung suok khom ni sien, an naw leh rethei mongtola pieng khom ni sien, lal a la hung ni thei a nih. msS Lal tar le inv�t, mi thurawn la ta lo n�k chun tleirawl rethei, sienkhom var si chu a tha lem. r  A mal ringota um chu,Hneb�n a olsam hlak a,Pahni chu an insan thei.Hrui khom thlop thum a ni chun,Kei tan el thei a ni nawh.vqe Pahni an z�l hmunkhat chun,An inhneng lum tuo thei a,Makhat chun mani le mani,Iengtin am inhneng lum a ta?p1 Pakhat a lo tlu khomin,Pakhatin a tung ding thei.Makhat chaua khawsa chu,Mi vangduoi tak a ni a,A tlu pha leh mi tu khom,Tungdingtu a nei si nawh.[o/ Mani chaua thaw n�k chun,Thawpuitu nei a tha lem a,An thaw suok khom a tam lem.!n;Nau nei lo, unau khom nei lo,Mi pakhat, pa mal hi a um a,Chawl loin sin a'n rim a,A hausak leia a lungawina,A hm�lah a'n lang hrim hrim nawh. Fain a dawn tha ngam naw a,Tu ta dinga inrim am a na,Ti khom a ngaituo bok nawh.Hi khom hi thil ho tak le,Thil retheithl�k tak a nih.Wm'Chun, ka hei thl�r nawk a, ni hnuoia hin iengma lo thil dang khom ka hmu a:l)"Hadam taka b�r khat nei chu,Inrim taka b�r hni nei n�kin a tha lem"Ti zawnga la pawl an um bok a,A tawp chu thli hnot ang chauh a nih. Dk"Inv�t chun a kut a sui a,Phingt�min a thi" ti a ni a.,jQChun, sin inrimna po po le thil ei hlen suok po po hi tuolbawmhai ei inhnarna leia hung um a nih ti ka hriet tah. Hi khom hi iengma lo, thli hnot ang chauh a nih.diAAnni n�ka chan tha lem chu,Ni hnuoia thil thalo la hmu hman lo,La pieng lohai hi an nih.ihKDama la um zinghai n�k daiin,Thi tahai chu inhnar an um lem,Ti hi kei chu ka hmu d�n a nih.]g 5Ka hei thl�r vel a, nisa hnuoia inpawngn�kna um po po chu ka hmu a:N�ksawrhai chu an tap zoi zoi a,Hn�mtu tu khom an nei si nawh;N�ksawrtuhan thuneina an chel leiin,Thlamuongtu ding tu khom an nei nawh.Jf Chuleiin, mihriem chun a thilthaw inhoi a ti n�ka tha lem ieng khom a um nawh ti ka hmu suok a, chu chu a chan a nih. A hnunga thil hung umhai hmu dingin tuin am a hung thuoi k�r teu ding?}esMihriem nauhai thlarau chun chung tieng pan a ta, ram sahai thlarau chun hnuoi tieng pan a tih ti tuin am a hriet? pdYAn r�ngin hmun khatah an k�r vong a, pilvuta inthoka siem an na, pilvutah k�r nawk vong an tih. :cmMihriem nauhai chana tlu khuor�l char chu ram sahai chan ding a ni ve a, chu chan chun an pahniin a ngh�k v� v� a nih. Pakhat a thi ang bokin a dang khom chu thi v�ng a tih. Thuok laa hring vong an na, ram sa n�ka mihriem chan a vawng b�kna a um nawh. Thil iengkim hi iengma lo vong a nih. b%Mihriem nauhai chungthua chun, ram s� ang el an nizie an inhriet theina dingin Pathienin anni chu a fie hlak a nih tiin ka ngaituo bok a. >auLungrilin ka ngaituo a:"Mi felhai le mi suolhai chungthu,Pathienin la hung r�l a tih;Iengkim ta dingin hun remch�ng leThil iengkim thawna hun chu,A la ruot ding a ni si," tiin.`Chun, nisa hnuoia thil um danghai khom ka hung hmu suok pei a:Ror�lna hmunah r�tlona a thung a,Indikna hmunah r�tlona a thung bok. _%A um lai hi a um ta sa a na,A la hung um pei ding khom,A um ta sa vong a nih;Pathien chun a bo tahai kha,A hung l�k k�r nawk pei a nih. K^Pathienin a thaw taphot hi kumkhuo dai ding a nih ti ka hriet a, ieng khom bel sa thei a ni naw a, ieng khom pei thei a ni bok nawh. Mihriemin ama an ti theina dinga Pathienin a thaw a ni si a.j]M Mi tinin fa le dawn a, an sin inrimna po poa lungawina an hmu hi Pathien thilthlawnp�k a nih. l\Q Hlim taka um a, an dam s�nga thil tha mihriemin an thaw n�ka tha lem ieng khom ka hriet nawh. O[ Iengkim mani hun senga mawi dingin a siem a. Mihriem lungrilah chatuon a sie bok a. Sienkhom, chuong s� khom chun a t�ra inthoka a tawp chena Pathien thilthaw chu an hmu suok thei chuong nawh. LZ Pathienin mihriem nauhai chunga phur a lo innghat chu ka hmu tah. GY Sinthawtuin a sin inrimnaa inthokin hlawkna ieng am a hmu a? PXHmangai hun a um a, theid� hun a um;Indo hun a um a, muong hun a um.MWSukthl�r hun a um a, phawk hun a um;To hun a um a, tong hun a um;MVZong hun a um a, sukhmang hun a um;Kol hun a um a, dehawn hun a um;XU)Lung pei hun a um a, l�k khawm hun a um;Inkuo hun a um a, inhn�m hun a um;JT Tap hun a um a, innui hun a um;S�n hun a um a, l�m hun a um;OSSukhlum hun a um a, sukdam hun a um;Thiek hun a um a, bawl hun a um; KRPieng hun a um a, th� hun a um;Phun hun a um a, phawi hun a um;\Q 3Iengkim ta dingin hunbi ruot a um a,V�n hnuoia thil iengkim hin hunbi a nei seng:uPcAma suklawmtu kuoma chun Pathienin varna hai, hrietna hai le lawmna hai a p�k si a. Mi suolhai ruok chu Pathien suklawmtuhai rochung ding la khawmtu le s�k khawmtuah a sor thung a nih. Hi khom hi iengma lo, thli hnot ang tho a nih.>OwAma boin tuin am faa dawnin, inhoitiin um thei a ta? N9Mihriem ta dingin dit tawka f�k le dawn le mani sina lungawi b�ka tha hi a lo um nawh. Hi khom hi Pathien kuta inthok a nih ti ka hung hriet tah. MA dam s�ng rimsikna le tuornain a sip a, z�na chen khom imu hmu loin a ng�ituo hlak. Hi khom hi thil ho tak a lo nih.PLMiin nisa hnuoia sawl taka a thawna po poa chun ieng am a hlawkpui a? BK}Varna le hrietna le thiemna hmanga nasa taka thokrimtuhai thaw r� chu ieng khom thaw ve hrim hrim loin a rochung hlauh hlak si. Hi khom hi thil ho tak le vangduoi thl�k tak a nih. WJ'Chuleiin, nisa hnuoia ka thokrimna po po chungah ka'n sir rum rum tan a nih. 1I[Ama chu mi var amanih mi inv�t amanih ding tuin am hre thei a ta? Sienkhom, nisa hnuoia ka thokrimna ra po po neitu a hung ni ding a ni si. Hi hi thil ho tak a nih. H{Nisa hnuoia ka thokrimna san po po hi ka hnunga hunghai ta dinga ka m�ksan el ding chauh a ni leiin, ka nghok a nih. G Nisa hnuoia thilthaw r�ng r�ng hi mi sukrimtu a ni leiin, nun hi ka nghok a nih; iengma lo vong, thli hnot ang char a nih. CFMi var chu inv�t ang bokin,Hriet zing hlaw b�k naw ni a,Hun la hung tlung pei dinga chun,Theinghil la ni ve v�ng an tih.Mi inv�t ang bokin mi var chu,A la thi ve ding a ni si a.CTangkaruo le rangkachak ka s�k khawm teu a, lalhai le biel optuhai ro mi p�khai khom ka nei th�r th�r a. Hla sak thiem nungh�k le tlangv�l ka nei teu a, pasal lawmzawng hmei hm�l tha tak tak ka hau bok a. +=OBawi ding nuhmei le pasal ka'n chawk a, ka ina inthoka pieng ngot khom an tam. Ka hmaa Jerusalema lal po pohai n�kin bawng ruol le beram ruol khom ka hau lem. ,<SHuon chawmtu ding d�l ka siem a. \;1Lengna hmun huon inhoi tak tak ka siem a, theikung chi hrang hrang ka phun teu a. W:'Thil tam tak ka thaw a, ka in ding ka bawl a, ka gr�p huon ding ka siem a. a9;Ka'n ngaituo f� hnungin, uoiin-a insukhlim ka tum a. Varna zong zing siin inv�tna chu ka'n kuopui a. Chuong ang chun, v�n hnuoia mihaiin hringnun tawite s�nga hlimna an hmu chu tong ve ka lo inbeisei a nih. g8G"Innui ringot hi thil inv�tthlak a nih. Hlimhlop ringot khom iem a hlawkna a um a?" ka ta. 7 Ka lungrilin, "Khaw tam,nuomsip hang ch�n v�ng ka tih, ieng angin am a'n hoi hrim!" ka ta, sienkhom ieng khom a lo ni chuong nawh. K6 Varna hau chu lungkham hauna,Hrietna hau chu beidong tamna a nih. .5 WKa lungril hi varna hre thiem ding le inv�tna le intlawkna hre thiem dingin ka hmang a, sienkhom chuong thilhai khom chu thli hnot ang chauh a nih ti ka hriet tah.4 -"En ta u, ka hmaa Jerusalema lalhai po po n�ka nasain varna tieng ka'n thanglien a, varna le hrietna khom ka hmang rawn lem" ka ti lungril a. Z3 /A kawi tah chu suktl�n thei a ni naw a,A um naw chu tiem sa thei a ni bok nawh.p2 [Nisa hnuoia thil thawa umhai chu ka hmu a, iengkim el hi iengma lo le thli hnot ang chauh a lo ni vong.+1 Q V�n hnuoia thil thaw tah po po chungch�ng khom varna hmanga hmu suok tumin ka lo bei ta hlak a. Pathienin mihriem chana phur a lo siemp�k hi a rik ngot el. ?0 { Kei, Thuhriltu hi Jerusalema Israelhai lal ka ni ta a. j/ O Miin thil hlui an hriet zing naw a,La tlung ding peihai khom chu,A hnunga haiin hre zing naw nih.. { "En ta, hi hi thil thar a nih!"Hang ti ding ieng am a um a?Sawt taka inthoka um ta vong,Ei um hma daia lo um tah a nih.l- S A um tah kha a hung um nawk a,Thaw ta sa kha ei thaw nawk a,V�n hnuoiah thil thar hrim a um nawh., Iengkim hi a sawlum thl�k vong,Hang hril s�ng khom a ni nawh.Mitin khop tik a nei naw a,N�in tlai tik a nei bok nawh. + Vadung tin tuipuiah an luong l�t a,Tuipui ruok chu a liem chuong nawh.A hung suokna vadunga bok,Tui chu a k�r nawk vong hlak.* Thl� chu sim tieng a hr�ng a,Hmar tieng a hung l�t nawk a,A'n vir kuol a'n vir kuol a,A lam ngaia bok a k�r nawk a. H)  Nisa a suok a, a tla nawk a,A suokna tieng a pan nawk nghal a. T( #Thang khat an liem a, thang dang an hung a,Hnuoi ruok chu a pangngai zing. G'  Ni hnuoia mihriem sawlpui po poa hin, Ieng am hlawkna a hmu a?S& !Thuhriltu chun iengkim el hi Iengma lo,Iengma lo takzet a ni vong, a ti a.9% qJerusalem lal, Davida naupa,Thuhriltua thuhai chu:S$A thaw r� lukhawng dong sien la,Kul kotkh�rah chawimawi hlaw raw se. |#qNgainobeina hi thil hlun lo a na,Hm�lthatna khomin sawt a dai nawh;LALPA t�tu nuhmei chu inp�k tl�k a nih.X")"Thil hl� thaw nuhmei an tam vei leh, Nang ruok chun i kh�m zo vong" tiin.d!AA nauhai chun a hmaah thoin, "Hamthanu" tiin an ko a,A pasal khomin chuong anga inp�kin,Q Ins�ng khawsak tha takin a enkai a,Thabona bu a f�k v� ngai nawh.J Var takin thu a hril a,A b�u suok chu ringumna thuch� a nih.U#Hr�tna le inzaumna'n an thuom a,A hm� tieng chu a ta din innuina a nih.T!Silf�n man to siemin a zor a,A hr�npuon t� chu sumdawnghai a thon a.b=Kul kot bula pungkhawmhai lai,A pasal chu upahai lai a thung ve a,Mihai inz� a hlaw a.PKhumpha puon mawi a khawng a,Silf�n to le puon sendukin a'n thuom a.lQV�r tl�k hunah a s�ngkuohai,An lungkham ve ngai d�r nawh,An r�ngin thuom lum an nei si. GMi retheihai ta din a thilphal a,Mi baivaihai a somdawl hlak.EA kutin hm�i thl�r a chel a,A kut khingin pat a kher a.MHlawk ngei dingin sum a dawng a,Z�nah a khawnvar a mit ngai nawh.BThatho takin sinah a pu a,A b�n th�hai a sukhr�t a.OHuon ding ng�ituoin a'n chawk a,A thaw suokin gr�p huon a siem a.jMKhaw var hmain a tho a,A s�nghai z�ng b� a p�k a,A siehlawnuhai thaw ding a r�l fel a._7Ram hla taka inthoka hung,Bu tol sumdawng long angin,F�k ding a l�k khawm hlak a.F Beram hmul le pat a zong a,A kutin inhawk takin a khawng a. P Ama chun a dam s�ng po poin,Sietna n�kin thil tha a hung intlun a,9m A pasalin a ringzo a,Hlutna iengkim koltu a nih.\1 Nuhmei tha le inzaum hi,Thil hmu harsa tak a na,Lunghlu sen n�k daiin a hlu lem.Q Hrilpui la, thu inlai takin r�l la,Mi retheihai chanvo hump�k rawh.O "Mani thu hril thei lohai chu hrilp�k la,Mi baivaihai chu san rawh.K Dawn hai sien, an pasietna le,An rinum tuor theinghil raw hai se.N Boral m�khai chu zu hr�t pe la,Mi lungngaihai chu uoiin pe rawh.R An dawn chun d�n theinghilin,N�ksawrhai piengvo lap�k rawi an tih. }Aw Lemuel, uoiin dawn hi,Lalhai thaw ding a ni naw a,Ror�ltuhai khom zu hr�t ngaiin,An dang a ch�r ding a ni nawh;FLalhai suksetu nuhmei lakah,I hr�tna hmangth�i naw rawh.H "Aw ka naupa, aw ka r�la r�,Ka thu intiemkamna r� suok, 5 gLal Lemuel thuvarhai, a nuin a zirtirhai chu:?w!Bawngnene inluma chok zing chun,A khal a hung suok hlak ang le,Hn�r her chun thisen a suok hlak angin,Lungsenna i cho phawk ngei chun,Insuolna chok dok a tih."Lal Lemuel thuvarhaiuc "Inv�t taka nangma inchawis�ng a,Thil suol thaw ding i lo phan a ni chun,I kutin i b�u hup hmak rawh.`9Arkhong lawn theu theu; A ruol laia k�lchal;Lal, a sipaihan an ng�r huol khup lai.@{Sakeibaknei, ramsahai lal,T� hmaa khom z�m ngai lo;X)"Thil pathum, an nawh thil pali lem,An hang ch�t vela inz� phur tak an um:J Cholru hi man el thei a nia chu,Lal inah a ch�ng tlat hlak si.=uKhau hin lal an nei nawa chu,A honin an intlon hlak;L~Sangawi hi hrat naw tak a nia chu,Lungpui kak k�r inin an hmang;[}/Ph�iv�ng hi hr�t naw tak an nia chu,Th�lah f�k ding an s�kkhawl hlak;H| "Hnuoia hin thil pali chikt� t�,Sienkhom var deu el an um:B{Nu theidaum pasal nei,Siehlaw nungh�k, a p� hl�ntu.8zkSiehlaw lala inthung, Mi inv�t bu le sa hauh,Ry"Thil pathum leiin hnuoi hi an hn�ng a,Thil pali khawvel tuorhla a um:wxg"Hi hi a nih nuhmei uire um d�n chu:Mi a uirepui a, a'n sawp fai a,'Suol ieng khom ka thaw nawh' a ti hlak. w Boruoka muv�nlai f�na hn�hma,Lungpuia r�l f�na hn�hma,Tuipuia long f�na hn�hma,Pasalin nuhmei a pawlna hn�hma.Vv%"Thil pathum mak ka ti tawp lo an um a,Thil pali ka hriet thei lo an um bok:u+"Nau, p�hai mit phielkhumtu,Nau, n� thu awi loa nuisantu chu,Phaia va�khaiin a mit la chuk dok an ta,Mulukolhan a ruong la tl�n an tih.at;Thl�n, sul ching,Tui khopkham dong lo hnuoi ch�r, 'A hun tah' ti ngai d�r lo mei.'sG'Mi pe rawh, mi pe rawh' tia kh�k hlak,Invot chun nau nuhmei pahni a nei. 'Thil pathum, khop tik nei lo an um a,'A hun tah' ti ngai lo thil pali an um bok:rHnuoia mi retheihai f�kna dingin,An h� kawlhn�m angin a ngei a,Mi pasiehai soi nawina dingin,An hapui chu chemte lu zum ang a nih.Pq Ieng lai khomin an meng chapo a,Mi tham naw �m �min an meng inlir.Qp Mani tirdakumna sawp fai si loa,Thienghlim �m �ma inngai an um bok.No "Thenkhat chu p�hai tongsie inphur,N�hai malsawm lo d�m an um.lnQ "A p� bulah siehlaw dem naw rawh,Tongsie inphur hlauh a ti che a,Thiem naw chang palh rawi i tih9mk Ka hausa taluo pal hlauh chun,'LALPA chu tu am a na?' tiin,Inphatsan hlauh rawi ka ti che.Ka rethei chun r�k d�m inr�ng ka ta,Ka Pathien hming sukhm�lhem rawi ka tih. lIndik nawna le kh�l po po lakah,Nangman mi v�ng him la,Mi sukhausa naw la,Mi sukpase bok naw la,Ka ni khat tl�k char bu mi pe rawh;Xk)"Aw LALPA, thil pahni chauh ka ng�n che,Ka th� hmain mi remtipek lul rawh.aj;A thuhai chu belsa naw ro,Chuong naw chun zil a ti cheu a,Kh�lhlip ni pal rawi i tih.Xi)"Pathien thu tin hi soisel boa indik a na,Ama b�ltuhai ta dingin phaw a nih.Vh%Tu am v�nah lawna hung tum nawk?Tuin am kutp�rin thl� a f�n khawm thei?Tuin am puonin tui a f�n thei?Tuin am kawlkil tin a siem nghet?Tu am a hming le a naupa hming?A hrie in um chun mi hril ro.Ag}Varna ka'n ch�k naw a,Mi Thienghlim ka hriet bok nawh.Jf "Mi laia a mawl tak ka na,Mi hriet ang ka hriet ph�k ve naw a,Ie Jakeh naupa Agur thu,Ithiel le Ukal kuoma thuvar a hrilhai chu:gEdMi felin mi ringum lo a ten a,Mi riloin mi indik a ten bok.Yc+Mi tam takin lal ditsakna an zong a,Indik taka ror�ltu chu LALPA a ni lem si.]b3Mihriem tina chun ch�ng angin m� a awk a,LALPA-a innghattu ruok chu a him hlak.faER�kru inkoppuitu hm�lma chu ama a nih,Thudik hril dinga intiemkam siin a hril ngam nawh.f`EMi chapo chu a chaponain a hn�k hnuoi a,Lungrila inng�itlawm chun chawimawi a hlaw hlak.[_/Thinsie chun innghirnghona a chok suok a,Lunginrom chun suol a thaw rem rum hlak._^7A ch�n laia inthoka siehlaw duot suol chun,A tawpah ro chen hung inch� pei a tih.U]#Nuompawnga tong puot puot mi n�kin,Mi inv�tin beisei ding a la nei lem._\7Siehlaw chu hril chaua thunun thei a ni nawh,Hre thiem khom ni sien, �ksak naw nih.o[WHmulawkna a um nawna hmuna chun,Mipui an inthl�d� hlak a,D�n zawmtuhai ruok chu an hamtha hlak.NZI nau i thunun tha chun hadam i ta,I lungril suklawmtu n�ng a tih.mYSMi rilo an inlal pha bawsietna khom a pung a,Mi felhai ruok chun an tl�ksiet hun la hmung an tih.ZX-Thununna hmol chun varna a'n tlun a,Thunun lo nau chun a n� a sukmuolpho hlak.RWPasiehai chunga indik taka ror�ltu chu,A lalna suknghet ni zing a tih.^V5 Pasie le a n�ksawrtu inthuhmunna chu,LALPAN hmu theina mit a p�k ve ve hi a nih.VU% Ror�ltuin thukh�l a dondai chun,A thoktu po po mi rilo an inchang hlak. TT! Mi inv�t lungsen chu a'n hrawt hrep a,Mi var ruok chu a'n khap dei hlak.ZS- Thisen insuo mihan mi indik an theida a,Mi ng�lhai sukhlum d�n an zong hlak.rR] Mi varin mi inv�t a khing chun,Mi inv�t �ltam hr�ng ri chun,Tawp z�i r�ng a r�l ngai nawh.TQ!Hmusittuhai chun khuo an chokbuoi a,Mi felhai ruok chun an thawi dam hlak.cP?Mi fel chun retheihai chan a hriet thiempui a,Mi rilo ruok chun a hriet thiempui ve nawh.POMi tha lo chu a suolnan a awk a,Mi fel ruok chun hlim takin hla a sak.VN%Tuolbawm inp�k der ching mi chun,A'n awkna ding l�n ch�ng a kam a nih._M7Ror�ltu indik lal chun ram a suknghet a,Thamna ng�inatu ruok chun a suksiet hlak.]L3Varna dittu nau chun a p� a sukhlim a,Nawchizor inkoppuitu chun a suktlaran hlak.eKCMi felin lalna an chang ph� mipui an lawm a,Mi riloin ro an r�l ph� mipui an inr�m.gJ IZil rop khoma r�ng la sukkhong tlattu chu,Sukdam ruol loa suktliekp�k thut la n�ng a tih^I5Mi rilo an dingchang pha mihai an inbi a,Mi rilo an ram pha leh mi fel an pung hlak.hHIPasiehai somdawltu chu tlasam ngai naw ni a,Mit ins�msantu ruok chun tongsie phur teu a tih.\G1Mani lungrila innghattu chu mi inv�t a na,Varnaa kalchawitu ruok chu a him hlak.cF?Mi du�m chun innghirnghona a chok suok a,LALPA-a innghattu ruok chu hm�ing�l a tih.fEEMani n� le p�hai rok a,"Ieng khom a suolna a um nawh" titu chu,Suomhmang ruol tha a nih.UD#Mi ziltu chun mi inp�k dertu n�kinA tawpah mi ng�inat hlaw lem a tih.[C/Mi tiksie chun hausak vat a ch�k a,Pasietnan a ngh�k zing ti a hriet si nawh.RBThlei b�k nei hi a tha nawh-Bei hlek chunga khom thaw suol thei a nih._A7Mi ringum chun malsawmna dong rawn a ta,Hausak thut tumtu chu hrem loin suok naw nih.T@!Mani lo inlettu chun bu hau a ta,Duthusam ringot hnottu chu pasieng a tih.Y?+Soisel boa kalchawitu chu him a ta,Nun khawkher hrawtu ruok chu tlu thut a tih.o>WTuolthattu chu tuoltl�n sien khom,Tu khomin hum naw hai sien la,A thi chenin tl�n se zing raw se.=Hrietthiemna tlasam lal chun,Rawng takin mi a n�ksawr hlak;Hl�pr�kna theidatu lal ruok chu,A dam sung nihai sukseiin um a tih.\<1Ror�ltu suol chu mi retheihai ta dingin,Keipui inrum le savom mi hnot ang a nih.H; LALPA ti roptu chu a hamtha,Mi lulul ruok chu a vangduoi hlak.^:5 Mani suolna iptu chu hmuingil naw ni a,Inpuonga simtu chun z�ng�ina hmung a tih.g9G Mi fel a hlawtling chun hlimna nasa tak a um a,Mi rilo a dingchang pha mi an inbi hmang hlak.g8G Mi hausa chun var a'n ti hle khom a ni thei a,Lungvar nei mi rethei chun a hmu tlang vong si.7' Lampui tha loa mi indikhai thuoitu chu,Ama tl�kkhur choa ngei chun tl�ng a ta,Soisel boa khawsatu ruok chunThil tha dongin rochung a tih.P6 Tu khom d�n bengkhon nawtu chu,An tongtainahai chen khom a tirdakum.b5=Sum pung la teua insukhausatu chun,Mi rethei l�inatuhai ta dingin a khawl khawm a nih.c4?D�n zawmtu nau chu lungvar nei mi a na,Mi hnukrawlhai pawltu chu a p� sukzaktu a nih._37Nun khawkher hrawtu mi hausa ni n�kin,Soisel boa kalchawitu mi rethei ni a tha lem.d2AMi suolhan ror�lna dik an hriet thiem naw a,LALPA zongtuhai chun iengkim an hriet thiem.]13D�n bawsetuhan mi rilohai an inp�k a,D�n zawmtuhai ruok chun an dod�l hlak.X0)Pasiehai n�ksawr mi ror�ltu chu,B� ph� setu ruopui v�nawn ang a nih./#Ram s�ngah helna a suok pha, Ror�ltu an inthl�k z�r zut hlak a;Lal var le hrietna hau mi ruok chun,Buoina um loin ram a enkol hlak.T. #Mi suol chu tu hnot loin a tl�nsie a,Mi fel chu sakeibaknei angin a huoi.o-WI s�ngkuo chawmna dinginK�l nenetui tam tak sawr i ta,I siehlaw nungh�khaiin tl�n bok an tih.E,I beram hmulhai chu sil i ta,K�l manin ram inchawng i ta,^+5Hlo an �t a, der thar a hung insuo a,Tl�nga inthokin ran bu an l�k khawm hlak.K*Hausaknain kumkhuo a dai naw a,Lalna khomin thang tam a dai nawh.T)!I beramhai ng�rhmun hre chieng la,I ran ruol f�mkhur takin enkol rawh.(}Mi inv�t chu bu rawtna lunga rawtin,Sumah fahrelin suk hrep khom ni la,An v�tna chu sukkh� thei chuong naw ti nih.' Suongtuina b�l chu tangkaruoa ding a na,Rawtuina p�m chu rangkachaka ding a na,Mihriem fiena chu inp�k a hlawnaah a nih.\&1Thina le Sietnan khop tik an nei naw angin,Mihriem mit khomin khop tik a nei nawh.O%Tuiah hm�l thla a'n lang angin,Mihriem lungrilah a n�na a'n lang.b$=Theichang kung enkoltu chun a r� f�ng a ta,A pu enkoltu chun chawimawi hlawng a tih.W#'Th�rin th�r bok a sukngei thei angin,Mihriemin mi dang a t�t ngei hlak.U"#Khap dei tum chu thli dang tum ang leKuta sahriek f�n d� tum ang a nih.8!kNuhmei inhal hmang chu ruo nich�ng ang a nih;r ]Z�ng inhma taka mi kei tho a,Inring vuola mi chibai ch�ng chu,Tongsie inphur ang charin ngai an tih.{ Hriet lo mi ta dinga dakhama insietu silf�n chu la la,Nu tha lo lakah a ni lem chun a silf�n chu dakhamah sie rawh.Y+ Remhre mi chun titna a hmu pha a'n bi a,Mi mawl chun a tawn a, a tuor pha hlak.b= Ka naupa, var la, ka lungril suklawm rawh,Mi hrilsetuhai chu ka don l�t theina dingin. I ruol le i p� ruolhai nghatsan naw la,Sietna i tuokin i unau kher pan naw rawh.R�la unauhai n�kin tuolbawmhai an tangkai lem.zm Hriek le rimtuiin lungril a suklawm angin,Lungril taka suok ruol tha thurawn p�k chun,Lungril a sukhlim hlak.fOIn le lo ngaisak loa daur�p chu,A bu op lum hman lo vate ang a nih.Z-Khop lai chun khuoizu khom ei hn�m a,T�m chun thil kh� khom a'n hnik vong.NRuol mi ben chu thatna ding a na,Hm�lma fawp luom chu a der a nih.FA r�ka inhmangai n�k chun,Tlang taka inzil hi a hlu lem.xiLungsenna hi a rawng a, Lungsen int�r lem chu a phul buon buon a,Sienkhom th�kna chu tuin am tuor zo a ta?b=Lung hi a rik a, phaiphin hi a kh�n a,Mi inv�t chona chu an pahni n�kin a rik lem.Mani b�ua mani inp�k loin,Mi dangin inp�k lem raw hai se che,Nangma hm�ra inthok ni loin,Hm�l hriet lo hm�ra inthok ngeiin.Y -Z�nga ding thil uongpui naw rawh,Z�ngin iem a her suok ding i hriet si nawh.iKLei kh�lhlip chun a'n hliemhai chu a theida a,Inp�k derna hm�r chun sietna a'n tlun hlak.s_Tl�kkhur chotu chu ama khur choa chun tl�ng a ta,Lung inhlumtu chu a chungah hung inhlum l�t a tih.oWA theid�na chu hl�mna thuin thup sien khom,A r�tlona chu tl�ng hrieta phor lang ni tho a tih. 1A~~U}}}=||D{vzz/yyxxwewvvPuu2tss8rr)qGp8onmlkjjSiiJhh3gf>}>=R='<<7;::m:9w9877665\44m4$3 211003//7.f-o,,.++7*))t(((3''"&&%q$$X##g""=Nang chu huona tuikhur tha,Lebanon tl�nga inthoka hung,Zo tuiin a chawm ang chu i nih.=Nard kung le safrona kung hai,Mafu rimtui le thingzungthak,Rimtui thing chi tinr�nghai,Beraw le aloi rimtui,Rimtui tha tak po po leh.Y<+ I huona chun theibufai,K�r thlek thlukin a r� a,Henna le nard rimtui a tam,~;u Aw ka rohlupui le ka lungdi,Huon humhal tlat ang i nih,Tui hn�r inhuon khum ang leTuikhur kh�r tlat ang el chu. 4:a I b�u suok a thlum, ka lungdi,Khuoi thl�ra far thla angin.I lei hnuoi a'nthok khuoizu leBawngn�n� an hung far thla.I silf�n rimtuizie chu,Lebanon rim ang a nih.09Y Ka rohlupui le ka lungdi,I hmangaina hi a hlimum de!oiin n�k daiin i hmangaina chu,A lo va hang hlimum nasa de!Rimtui dang po po s�ngin,I rimtui chu a rimtui lem.8/ Aw ka rohlupui le ka lungdi,Ka lunglai hluo zotu i nih;Lunghlu thi r�ngah hli a,Mit s�ra i mi �t zauh khan,Ka lungril i'n r�k hmang vong.7wHung rawh, Lebanon tl�nga inthokin,Lebanon tl�nga inthok ngei chun,Tum thla d�n ei tih ka lungdi;Amana tl�ng s�pa inthoka tumin,Keipui le keitehai tuol l�ngna,Senir le Hermon tl�ng s�pa inthokin,Zuk tum thla riel riel ei ti khai.E6I tha zo ngei, ka hmangai chu,I va hang tha famkim ngei aw!{5oKhawfing a hung chat hma ngei,Thimna a'n kieng hma ngei hin,Beraw tl�nga chun fein,Rimtui muolah f�ng ka tih.l4QI t�ng v�m mawi inthieng that chun,Lili buka tla d�n riel riel,Zukte ph�r an ieng ngei ie!37I r�ngin a ieng, Davida kulbing s�ng,R�lthuom siena dinga siem chu;Chu chun phaw s�ngkhat an sie a,R�l hr�t khawkh�nghai phaw ngei chu.2 I hner senin zoz�m a ieng,I b�u ch�ng a va mawi ngei!I hmai dier ph�na i bienghai khan,Theibufai phel an va ieng ngei! 1Beram ruol hmul vaw zo a,An insil f�i hlim angin,A var sieu el, i h�hai chu!A va hang kopkim ngei de,A mel hrim khom a um nawh.J0 I hm�l a tha, aw ka hmangai,I va h�ng nal ngei de aw!I hmai dier ph�na i s�ngmit khan,Th�va s�ngmit a va ieng ngei!Gilead tl�nga hung thl� k�l ruol,I b�samin a ieng ngei ie!/ Hung suok ro ie, Zaiawn l�nuhai,Solomon hi hung hmuok ro khai,A nu'n lallukhum a'n khumtir ie,A th�i l�k ni, a hlimna nia hin..' A ban chu tangkaruoa siem,A chung khum rangkachaka chei,A thungna puon senduka tuom,A s�ng chu Jerusalem l�nuhan,Uluk taka an chei a nih.V-% Lal Solomon chuongna chu,Ama ta dinga a siem a na,Lebanon thinga siem a nih., An r�ngin kawlhn�m an chawi,Indo thiem mi vong an nih;An ng�m s�rah kawlhn�m an p�i,Z�n tiuma inv�ngna dingin.e+CEn ta, Solomon tawlailir a nih.Israel pasaltha le r�lhr�t ngot,Mi sawmrukin an zui saw!*Thlal�ra inthoka hung,Meikhu ng�r ang saw tu'm a na? Beraw le rimtui an nam rum rum a, Sumdawnghai phur hmuihmer rim leh.)-Aw Jerusalem l�nuhai,Ram zuktuoi le zukpui s�lin,Kan ink�ra hmangaina hin,Dit tawk a ng� hm� khat chu,Inther lo dingin ka ng�n cheu.(-Anni rawi ka p�l charin,Ka hmangai chu ka hmu tah.Ka kuo a, inthla naw ning,Ka n� in, mi p�itu pindanah,Ama ka thuoi l�t hm� khat chu.n'UKhawpui kan kuola inv�k,Z�n v�ngtuhai ka hmu a,"Ka hmangai in lo hmu am?"Tiin anni ka'n don a.z&mTho ka ta, khawpui fangin,Kotthl�r le tuol zawla chun,Ka hmangai chu zong ka tih.Ka zong vel, ka tong si nawh.'% KZ�n khuo'n ka laikhum zawlah,8$iKhawfing a hung chat hma, Z�n thim a'n kieng hma ngei hin,Hung k�r ta rawh, aw ka hmangai,Zuktuoi anga hr�tin hung tl�n rawh,Bether tl�nga sakhi tuoi anga hr�tin.j#MKa hmangai chu ka t� a na,Kei khom ka hmangai ta ka nih.Lili p�r lai a ran ruol a'n tlattir.S"Mi manp�k ro, sihal le a tehruoihai,Kan gr�p vul lai an sukram hmain.~!uSuonglung kak k�ra inb�,Aw ka th�va hung suok rawh;I hm�l mawi mi'n hmutir la,I rawl mawi mi'n ngaitir rawh. ' Theichang an inb�l tan a,Gr�p khom an hung p�r vul a,A rim a va'n hnik ngei de!Tho la, hung rawh, ka hmangai,Ka enchimlo, hung raw leh. Hnuoiin p�r a hung insuo a,S�rvahan z�i hl� an rem a,Th�va z�i ri khom ei hriet tah,Ei ram muol le tl�nga hin.A} Thlasik hun a liem ta a,Khuongruo s�r khom a r� tah.Z- Ka hmangai chun a mi biek.Ka hmangai, ka enchim lo,Tho la, mi hung zui raw khai.{ Zuktuoi anga hr�t ka hmangai chu,En ta, bang ph�nah a ng�r;Tukver a'nthok a hung bi a,Zawngdaikal awnga inthokin.{Ka hmangai rawl ri ka hriet,En ta, saw a hung m�k ie!Tl�nghai a hung zuon kh�m a,Muolhai a tl�n khel zung zung.-Aw Jerusalem l�nuhai,Ram zuktuoi le zukpui s�lin,Kan ink�ra hmangaina hin,Dit tawk a ng� hm� khat chu,Inther lo dingin ka ng�n cheu.BA kut voi tieng ka lukham a,A kut chang tiengin a mi kuo.[/Gr�p beiin mi sukhr�t la,Epul theiin mi sukhar rawh,I z�na inuoi ka ni hi! LRuoith�na hmunah a mi thuoi a,A mi hmangaina puonz�r a kh�i. Ka hmangai chu v�l ruol lai hin,Ngaw kara epul kung ieng a nih.A z�r hnuoiah hlimin ka chawl,A r� a thlum, ka ta dingin.J Hling buk laia lili ieng hi,Ka hmangai chu a nih, l�nuhai lai.E Kei hi Saron raws p�r ka nih,Phaizawla lili p�r vul chu.N Mi z�r khumtu sidar thing leF�r thing z�rhai chen khom an mawi!i MI nal ngei maw, aw ka lungrun,Ka lung i va hang dum ngei aw!Ei z�lna sawl hring nghiel chenin.o YI mawi chuong ie, aw ka hmangai,I sakhm�l a mawi chuong ngei!I s�ngmitin th�va s�ngmit a ieng.I  Ka hmangai hin a ieng ngei maw,Engedi huona henna p�r vul lai.G   Ka t�nga inbei ka hmangai hi,Ka ta din beraw bawmpui a nih. F  Laikhumah ka lal a z�l a,Ka hriek rimtuiin in s�ng a sip.K   Tangkaruo tle senga bel mawi,Rangkachak thi siemp�k ka ti ch�.S  ! I bieng no le i nab� an inhm�,I ring mawitu lunghlu par sing seng leh.L   Faraw tawlailir keitu sakor la tuoi,I ieng ngei maw, aw ka hmangai!"  ?I hriet naw chun, aw nang hm�ltha,Minu po po s�ng zotu,Beram ruol hniekhnung zui la,Berampuhai b�kthl�m s�rah,I k�ltehai hung intlattir rawh.*  OMi hril rawh, aw ka hmangai,Khaw la'm i ran ruol intlattirin,S�n lai khaw la'm i'n chawltir hlak?Ieng leiin am hmai inkhumin,Mi ran ruol lai ka zong ding che? $ CKa h�ng leiin mi iei naw rawh,Ni int�ng em h�ng ka ni hi.Ka t�hai an lungsen leiin,Gr�p huon an mi'n v�ngtir a,Ka'n tuoi nam hman ve naw a nih.{ qAw Jerusalem l�nuhai,Ka h�nga chu ngaino ka bei;Kedar puon in ienga h�ng,Solomon puonz�r ienga nal ka nih.( KMi thuoi la, sawt riel loin,Lal pindana chun mi thuoi rawh.Kan hlimna le lawmna i nih,I hmangaina kan k�rpui, uoiin s�ngin.An hlut che hi an thaw dik ngei!k QI rim a va hang inhnik de aw!I hming khomin lunglai a kuoi!Dit naw che ruol an ni nawh, l�nuhan.Q Mi fawp rawh, i hm�r ngei khan,I hmangaina a thlum lem, uoiin n�kin.% IHienghai hi hla thlang khawm, } Pathien chun ei thilthaw iengkim, a r�ka ei thawhai khom, a sie a tha ang peiin, ei chungah ro a r�l ding a ni si a. Hieng thu po po khaikhawmna chu hi hi a nih: Pathien ti la, a thup�khai vong rawh; chu chu mihriem po po thaw ding tak chu a nih.  Ka naupa, hieng thuhai hi infuinaah hmang rawh. Lekhabu siemin tawpint�i a nei naw a, tiem rawn khom taksa sawlna a nih. / Mi varhai thu chu Berampu p�k ran khalna hawlth�r zum ang a na, an thuvar khon khawmhai khom th�rkila nghet taka kil bur anga nghet a nih. m~S Thuhriltu chun a hril suokna ding thu fie tak a dap suok a, a thuhrilhai hi a felin a'n dik a nih. } Thuhriltu chu a var chauh khom ni loin, mihai chu hrietna a zirtir a, thuvar tam tak ngaituoin a zong suok a, indot peiin a rem khawm a. p|Y Thuhriltu chun, "Iengma lo el,Thil po po hi iengma lo takzet,An lo ni vong a nih" a ta.Thu khaikhawmnaZ{- Pilvut chu hnuoiah k�r a,A petu Pathien kuom tieng,I thlarau a k�r hma hin. }zs I nun tangka z�i chu inchat a,Rangkachak berbu chu koi a,Tuikhura tuib�l chu koi a,A khai suokna hrui inchat a,y1 Thil ins�nghai hung ti a,Kotthl�rah inv�k ngam ta lo a,Luah k�lsam hung to a,Khau ang ela hung inv�k a,Tisa ch�kna hrim nei ta lo a,Th�na kotkh�ra chun ng�r a,Chatuon in i pan tawm a,Kotthl�rah mipui inzui d�l d�l a,S�na an t� liem hm� che hin;>xu I n�hai hung s�t vong a,Kotthl�ra ri hre thei ta lo a,Bu her khawl ri hre liet liet a,Vate inhr�min kei tho a,An inhr�m i hriet liet liet hun,A hung tlung hm� ngei hin;4wa I'n v�ngna i kut inthin a,I z�ng hung ink�l vong a,Bu f�kna ding h� nei ta lo a,Bu khom soi thei ta loa um a,I mithai hung inthim a,Khuo i hmu thei naw hma hin; v Nisa le var, thla le arasihai,I hmu that thei naw hma le,Ruo s�r zo, s�m inkieng khom,Inn�m zinga i hriet hm� ngei hin;u - I v�nglaiin nangma Siemtu che hre zing rawh-Hun harsa, tar hunin a nang hma che,"Dam khom inhoi ka ti ta nawh"I ti hun a tlung hm� ngei hin;ktO In lungrila lungkhamna,In taksaa borsawmna,A r�ngin hlip thla vong ro,n that lai ni a tawi si. Os Thalaihai, v�ng lai ch�nin,In lungril chu hlim raw se.In lungril nuom zawng zuiin,In thaw nuom nuom chu thaw ro.Sienkhom in thaw ang peiin,Pathien khomin in chungthu,R�l a tih ti hre zing ro.4ra Ieng chen khom mihriem dam sien,Hlim takin hmang vong raw se. Sienkhom, inthimna hun khom,A tam dingzie hre raw se. Iengkim la hung dinghai khom,Iengma lo vong a ni si a.1q] Var chu a mawi a,Nisa hmu khom a hlimum.0pY Z�ng tieng leh thlaichi thl�k la,Z�n tieng khom chawl chuong naw rawh,A ieng tak am a puitling ding,Nangin i hriet thei si nawh,An puitling vong khom a ni thei.o Thli lampui i hriet naw a,S�la nau insieng d�n khom.Chuong ang bokin Iengkim Siemtu, Pathien thilthaw i hriet thei nawh.n Thli poisatu tu khomin,Thlai ch� thl�k ngai naw ni a,S�m ringot thl�r hlaktu chun,S�k ding nei ngai bok naw nih.m7 S�min tui a pai rawn chun,Hnuoi chungah ruo a s�r hlak.Thing chu sim tieng am hmar tieng,A khaw tieng khom tlu sien la,A tl�knaah a z�l hlak.~lu I neihai chu sem dar rawh,Hmun sarih, hmun rieta khom,A ram chungah sietna ieng am,A tlung ding ti i hriet si nawh. Zk / Tui chungah i bei pei rawh,Ni iemani z�t hnunga chun,I hmu nawk ding a ni si a.Hj I lungril r�k khomin lal chu,Hril se ngai hrim hrim naw la,I khum laizawla inthok khomin,Mi lienhai tongsie inphur naw rawh,Chungl�ng vatehan put dar an ta,An kuomah va hril rawi an tih.qi[ Ruoi hin mi a suklawm a,Uoiin hin nun a sukhlim;Amiruokchu hienga ding hin,Sum hi a tul pei hlak a nih.Hh Thabo in chu a hung insawi a,Zomthaw inchung a hung zung hlak.g' Mi tha lala an neina ram,Inruina ding n�ka hr�tna dinga,An mi lienhaiin a hun taka,Ruoi an th�na hlak ram chu,Ram vangnei a va ni ngei!f{ Siehlaw lala an siena ram,Mi lienhan z�ng hm�ng hm�ng a,Ruoi an th� dur durna chu,Ram vangduoi a va ni ngei de!meS Mi inv�t sinthawa f� v� chu,Inlawi nachang khom hre loin, changTamsawl khopin a pu rak hlak. d Inv�t chun thu uor a ch�ng a,Hma tieng hre lawk ni awm takin,Mihai kuomah thu a hril hlak a;Sienkhom tu'n am hma tieng a hriet?Gc Thu inv�tin a hang tan a,Lei chawina ding a hril suok hlak.Eb Mi var bausuok a hoihawm a,Inv�t bau chun ama a dol hlak.Ra A dawi v�t hmaa r�lin a chuk chun,R�l dawithiem ni a tangkai nawh.` Hreipui mawl chun th� a he a,Chuleiin, t�t ngei ding a nih;Chu chu annawm varna hlutzie,Hlawtlingna intluntu a nizie chu.M_ Lung sertu lungin inhliem a ta,Thing ch�ktu chu a thing ch�kin.\^1 Tl�kp�m chotu tl�kp�mah tl�ng a ta,Bang n�rtu chu r�lin chuk a tih. J] Sakor chungah siehlaw a chuong,Siehlaw angin hotu k�in a lawn.M\ Inv�t ng�rhmun s�ngah an sie a,Mi hausa ng�rhmun inhnuoiah.L[ Ni hnuoia thil tha lo ka hmu chu,Ror�ltuhaia inthoka suok a nih:~Zu I chunga ror�ltu lungsen chu,In hm�rin tausan el naw rawh;To inchu hin lungsen khom,A thawi dam thei hlak a nih.cY? Mi inv�t khawlai l�ng chu,Ningkhong a hriet naw leiin,A'n v�tzie a t�r lang hlak.sX_ Mi var lungril hrim hrim chun,Indikna tieng a awn a,Mi inv�t lungril ruok chun,Indik nawna tieng a awn.W y Tho thiin rim inhnik khom Rimsiea a siem angin,Inv�tna chikte chauin,Varna le inzaumna khom,A sukmuolpho hlak a nih.mVS Varna hi r�lthuom n�kin a hlu lem;Mi suol pakhat ringot khomin,Thil tha tam tak a suksiet hlak.\U1 Damtea mi var hril chu,Lal inv�t ruol kh�k n�kin,Ngai poimaw lem ding a nih.T1 Mi rethei varna chu hmusitin, a thu chu ngaithla nuom ta naw hai sienkhom, kei ruok chun, "Hr�tna n�kin varna a tha lem" ka ti tho tho a nih. S Chu khuoa chun mi rethei var tak a um a, a varna hmangin khuo chu a san suok a, sienkhom chu mi rethei chu tu khomin an hriet zing nawh. Rw Khawpui lien lo, mi tlawmte umna hi a um a. Lal hr�t takin a hung bei a, a'n huol a, a v�lin d�i a sak khum a. _Q7 Nisa hnuoiah hieng ang varna hi ka hmu suok bok a, chu chu ka ngai poimaw hle a nih. .PU Mani hringna tawp hun ding,A hrie tu khom an um nawh:L�n tiumah nga int�ng a,Ch�ngah vate a awk angin,Hun tha loin mihriemhai hi,A tl�kbuok thut hlak a nih.BO} Ni hnuoia thil dang ka hmu chu:Hi intl�nsieknaa hin,Tl�n hr�t an hr�t bik naw a,Hi indonaa khom hin,R�l hr�t an hr�t chuong bok nawh.Mi varin f�k an hmu b�k naw a,Mi chuongkai an hausa chuong naw a,Mi thiemin ditsak an hlaw b�k naw a,A hun le khuor�l angin,Mi tin chungah a tlung el a nih. +NO I kutin thaw ding a hmu taphot chu theitawpin thaw rawh; i f�na ding thl�na chun sinthaw ding le remruot ding amanih le hrietna le varna amanih a um si nawh.BM} Pathienin ni hnuoia a p�k ch� i hun iengma lo s�ng hin i nuhmei, i hmangai leh chun nun inhoi takin hmang ro. Chu chu i chanvo a na, ni hnuoia i sin inrimnaa i chanvo chu a nih. LL I silf�nhai chu v�r zing sien la, i lu khom tlor zing raw se. uKc Fe la, lawm takin bu fa la, lungril hlim takin uoiin dawn rawh, Pathienin i thilthawhai chu a pom ta si a. J An hmangaina, theid�na le th�knaIengkim khom a bohmang dai tah.Ni hnuoia thilthawna ienga khom,Thang nawk ta ngai naw ni hai.I3 A dam lai chun an thi ding ti an hriet a,Mithi chun ieng khom an hriet ta nawh.Lawmman dong ding an nei ta naw a,Tu hriet khom an hlaw ta bok nawh.H "Sakeibaknei thi hnung n�kin ui hring n� chu a tha lem" ti angin, a la damhai ta ding chun beisei ding a la um annawm. G% Ni hnuoia thil tlung po poin a tawpa an intawm seng thil tha lo chu hi khuorel thuhmun hi a nih. Chu chun a tawpah a hnot kh�m vong hlak. Mihriem lungril chu a suol a, a dam s�ng inv�tnain a lungrilah hmun a khuor a, chu hnungah thi tahai chu a zui ve el a nih. F9 Mi fel le mi rilo, mi tha le mi suol, inthieng le porch�, inthawina inhl�n hlak mi le inhl�n ngai lohai khomin khuor�l thuhmun an intawm vong a nih.Mi tha chunga tlung chu,Mi rilo chunga khom a tlung a,Inkh�m ch�ng chunga tlung chu,A ch�ng naw chunga khom a tlung.BE  Hi thil hi ngaituoa ka dap suok chu a nih: Mi fel le mi varhai thilthaw po po hi Pathien kuta um vong a na, sienkhom ditsaknain a lo hmuok ding le ding naw hre thei tu khom an um nawh. D Pathien thilthaw d�n ka hmu suok a. Mi tu khomin nisa hnuoia thil um d�n hi an man ph�k nawh. Ieng anga beiin zong suok tum sienkhom, a umzie mihriemin hmu suok zo naw nih. Mi varin hre angin inhril sien khom, a umzie man ph�k tak tak thei naw nih.C5Varna zonga ka ngaituona pe a, s�n le z�na imu khom intuo tha hman l�k loa nisa hnuoia inrim taka mihriemin sin a thaw d�n ka thl�r chun, B Chuleiin, khawvela hin inhoi taka faa dawn tluka thil tha mihriemin a nei chuong si naw leiin, inhoi taka nun hmang hi tha ka ti a nih. Chu chu nisa hnuoia a dam hun dinga Pathienin a ruot s�nga sin inrim taka a thaw puma hlim taka a thaw thei sun a nih.]A3Khawvela hin iengma lo thil dang khom a tlung hlak. Mi felhaiin mi rilohai tuok ding ni awm tak an tuok a, mi rilohaiin mi felhai tuok ding ni awm tak an tuok bok a. Hieng thilhai khom hi thil ho tak chu a nih. @# Mi rilohai chun Pathien t�na an nei naw leiin inhoiin nun hmang naw ni hai a, an nihai khom z�n tieng ni hlimthla angin sei ve naw nih.q?[ Voi zakhat thil suol thawtu hman a dam sawt chun, Pathien tituhai chu dam sawt lem an tih ti ka hriet. t>a Thil suol thawtuhai hrem nghal an ni naw chun, mipui khomin thil suol thaw ding an phan sup sup pha hlak. [=/ Inzaum taka mi rilo an vui liem ka hmu tah hlak a. Chuong mihai chu tempula fe zing zing hlak le thil tha naw an thawna khawpui ngeia mihai inp�k hlaw mi an ni tlat chu tie! Hi khom hi thil ho tak chu a nih.<3 Nisa hnuoia thilthaw po po kim taka ka ngaituo laiin hieng hi ka hmu suok chu a nih. Maniin sietpui pha khopa mihai chunga insuklal hun a um hlak. >;uTu khomin thl� an chel thei nei naw angin,Mani hringna chel thei tu khom an um nawh. Indo lai tu khom an inchawltir ngai naw angin,Suolna chun a thawtuhai a'n chawltir ngai nawh.W:'Mihriemin a hma tieng a hriet lawk naw a,A hril thei tu khom an um bok nawh. U9#Mihriem chu rimsiknan deld� sienkhom.Iengkim thaw hun le thaw d�n a um.Z8-A thup�k zawmtu chun tuor naw ni a,Mi var chun zawm hun le zawm d�n a hriet.Z7-Lal chu thu tawp neitu a ni leiin tuin am, "Iem a na i thaw hi?" a ti thei ding?56cI sin dinga dande chu pumpel tum naw la, thil tha naw phiertuhai lai thang ngai naw rawh. Lal chun a thu zawm nawtuhai chunga chun a nuom ang angin a thaw ding a ni si a. o5WPathien hmaa thu inkh�mna i nei tah angin lal thup�k chu i zawm ding a nih ti ka hril che a nih. |4 sMi var ang chu tu am a um?Thil hrilfie theitu an um maw?Varna chun hm�l a sukhlim a,Hm�l inrum khom a sukn�m.3/Hi hi a nih ka hmu suok chu:Tluongng�l taka khawsa dingin,athienin mihriem a siem a,Sienkhom thil dang dang zongin,An kawi hmang ta seng a nih.y2kKa hm� hm� khat ka zong a,Pasal s�ngkhat lai mi ng�l,akhat vel chu ka hmu a,Nuhmei lai chu ka hmu nawh.1{Thuhriltu chun, "En ta u,Ka thil hmu suok chu hi a nih:Thil niphung hmu suok ding chun,S�r tina en chieng a tha hlak.<0qThina n�ka kha lem ka hmu chu:Tokdara thang nuhmei a nih.A lungril chu ch�ng a na,A kut chu th�rkol a nih;Pathien suklawmtu chun pumpel a ta,Mi suol ruok chu man bet a tih.I/ Chuleiin, varna le thil niphung hai,Hre a, bi a, zong suok tumin,Ka lungrilin ka dap v�l a;R�tlona hang intlawkzie d�m leMawlna hang inv�tzie d�m chu,Hriet thiem tumin ka bei bok a.f.EIeng ang varna khom ni sien,Inril le inth�k tak a ni vong a,Tu'n am hmu suok ph�k an ta? - Hieng po po hi varna hmangin,Ka lo fie chieng vong tah hlak a;'Kei khom var t�ng ka tih' ka ta,Sienkhom a lo thei teu si nawh.N,Tongsie mi i'n phur r�khai khom,Nangma ng�iin i hriet zing kha. V+%Mi hril nazong bengkhon naw rawh,I siehlaw tongsie inphur che hre pal i tih;h*IThil indik chauh thaw hlak mi, Thil suol thaw ngai d�r lo tu khom,Hi hnuoiah hin an um nawh.i)KVarna chun mi pakhat chauh khom,Khawpuia ror�ltu sawm n�kin,Thilthawthei lemin a siem hlak.{(oA taluo thil hrim hrim chu,A ieng khom thaw a tha nawh.Pathien tituhai ruok chun,Thil inb�k tawk an hriet hlak.\'1Rilo taluoin um naw la,Inv�t biling bok naw rawh;I thi hun hma'n i thi ding maw?[&/Insukfel taluo naw la,Insukvar taluo bok naw rawh;Ieng leiin am i'n suksiet ding? ~~}~}u}|{| {jzLy9xxLww5vvguuOuttt`ssrrgqqNppdoonnmmDllkjjdiiNhh(gggfffeZeddicc*bwaa3`__\^^!]R\r[[!ZZY#X{WW,VV"UTTSShRRPP^OO;NMMILL"KJJNIIH\GFF`EDCCIBqBAA@t???>> =o=,++s*N))'((';&.%%^$$g##1""0! wl1R;i{V.9 c p f 5 9]Gzj1" Efraim th�kthu khom bo t�ng a ta,Juda dotuhai khom bo t�ng an ta,Efraim chun Juda th�k ta naw ni a,Juda khomin Efraim theid� ta naw nih.i" Hnamhai puonz�r ding khai a ta,Israel tl�n darhai thuoi khawm a ta,Hnuoi kil tina inthokin,Juda tl�n darhai chu thuoi khawm a tih.1h[" Chun, chu ni chun Asuria rama d�m, Aigupta chuonhnuoi le chuonchunga d�m, Ethiopia rama d�m, Elam rama d�m, Babulon rama d�m, Hamath rama d�m le tuifinriet thlierk�r hrang hranga Israel mi thi b�ng, hlaa la umhai chu thuoi k�r dingin a voi hninaah LALPAN a kut phar nawk a tih.g%" Chu ni chun Jesai Zungz�m chu hnam tin phol�ngah ng�r a ta, a v�lah hnam tin hung fuon khawm an ta, a chawlna hmun chu ropui a tih. $fA" Ka tl�ng thienghlimah tu khom,Insukna ta naw ni hai a,Insuksiet um ta bok naw nih.Tuipui chu tuia a sip angin,Hnuoi hi LALPA hrietna'n sip t�ng a tih.xei" Chongkor buzawl bula chun,Nautehai inhnel an ta,Rulng�n bu khom naupangtehan,Nuom nuomin pur t�ng an tih. d" Bawngpui le savom tla khawm an ta,An tehai khom bok tl�ng an ta,Sakeibaknei chun bawng angin,Bupawl fa ve t�ng a tih.Ic " Saten� le beramte hai chu,Huong khatah ch�ng tl�ng an ta,Keite le k�l bok tl�ng an ta,Bawngte le sakeibakneite khom,Tla khawm diel diel t�ng an ta,Naupangtein thuoi dul dul a tih.I" Ram hla taka inthoka,Sietna ka hung tir pha leh,Iem in chang hrim ding a na?Thangpuitu tu'm in ko ta ding?In hausakna po po kha,Khawlam in thup hmang ta ding?=7" Ka mihai chu n�ksawrin,Rethei, hmeithai le fahra hai, hanvo an inch� thl�kp�k a,Hmeithaihai thil an f�kp�k a,Fahrahai rokin an suom hlak.X< +" D�n indik lo siem suok a,N�ksawrna thu petuhai chu,An chung a va pik de aw!$;A" Manase le Efraimhai inbei an ta,An pahni'n Judahai beihron an tih.Chuong thil hiel chu tlung sien khom,A lungsen a r� naw a,A kut a la hl�ng zing tho.0:Y" Chang tienga mi an dol a,An t�m a r� chuong naw a,Voi tienga mi an f�k nawk a,Khop tik an nei chuong si nawh.Mi tinin mani nauhai sa,Int�m loin f�ng an tih:95" Iengkim LALPA lungsenin,Ram po po raw hawp a ta,Mihai chu meia t� din,Thing herah inchang an ta,Mani unauhai chen khom,Tu khomin hl� naw ni hai.38_" Meiin buor le hlo hling nei,A k�ng hmang vong hlak angin,Suolna khomin mei angin,Ram a k�ng dur dur hlak a,Rampuihai khom a k�ng a,A khu a tung ng�t ng�t hlak.7%" Pathien poisakna nei lo,Mi rilo le kh�l hril hmang, Anni tawl vong tlat leiin,Thangtharhai chungah Pathien,A lungni thei ta naw a,Fahr� le hmeithaihai khom,A lunginsiet thei ta nawh.Chuong ang hiel chu ni sienkhom,A lungsen a r� naw a,A kut a hl�ng zing a nih.?6y" Hnam thuoituhan an mihai,An thuoi suol a, an boral zo.{5o" Mi lien le upahai chu,A l� tieng pang n�ng an ta,Kh�l hriltu zawlneihai chu,A mei tieng pang n�ng an tih.~4u" Chuleiin, Israel l� le mei chu,T�m k�u le phairuong angin,LALPAN ni khat thilthuin,A fik bong vong ding a nih.c3?" Chuonga a hrem tawl khomin,Iengkim LALPA kuom tieng chun,Simin an hung k�r chuong nawh.J2 " Sak tieng pangah Aramha'n,Thlang tieng pangah Filistinha'n,Israelhai f�k zo tumin,An b�u an ka tuou a nih.Chuong ang hiel chu ni sienkhom,A lungsen a r� naw a,A kut a hl�ng zing a nih.U1#" Sienkhom anni bei dingin,An hm�lma Rezin kut chu,LALPAN a sukhr�tpek a.0+" "A t�klei chim tahai chu,Lung ser n�min thl�k ei ta;Theichang tluon an hmanghai khom,Sidar thingin thl�k ei tih"Tiin an hril hlak si a.|/q" Israel ram le Samaria ch�nghaiin,An r�ngin la hrieng an tih.Anni chun chapo tak leLungril uongthuong tak elin,L." Israel chunga thil tlung ding chu,LALPAN Jakob s�ngkuo a hril a.- " A ram lien zuol pei a ta,A ramah inremnain,Tawpint�i nei ngai naw nih.Davida lalthungphaah,Thungin ro hung r�l a ta,Indik tak le fel takin,Chu hun le chatuon chenin,A ram chu suknghet a tih.Iengkim LALPA thahnemngainan,Chuong po po chu thawng a tih. C," Ei ta dingin nau a pieng a,Nau pasal p�kin ei um a,A liengkoa chun ror�lna,Innghatin kengkawng a ta,A hming chu Remruottu Mak,Pathien Hr�t, Chatuon P�,Remna Lal la ti'ng an tih. + " Indonaa sipaihai pheikhok bun d�m,Thisen k�i hnuong an thuomhai d�m,Meiin la raw hmang an ta,Thing angin la ti'ng an tih.*" Midianhai i hn� ni ang khan,An rikphurna ringkolhai,An thil inkotna liengkothai,N�ksawrtuhai hmoltumhai,Nangin i suktliekp�k tah.!);" Hnamhai chu i siemlien a,An hlimna i sukpung a,Bu s�k huna an hlim angin,R�ll�k sum insem ch�nga,Nasa taka an hlim angin,I hmaa chun an hlim a.}(s" Thim hnuoia kalchawihai chun,Var ropui tak an hmu a,Th�na hlima ch�nghai chungah,Z�ng khaw mawi a hung var a. ' ;" Nisienlakhom, beidonga umhai khom lungz�ng zing ta naw ni hai. Kh� hm� khan Zebulun ram le Naftalia ram chu a suktlawm a, sienkhom hun la hung dinga ruok chu Jordan vadunga inthoka tuipui panna lampuia um Jentelhai ch�ngna Galili ram chu ropui taka chawimawiin um a tih. &"Chu zoah hnuoi tieng en an ta, beidongna le thim, thimpui tium chauh hmung an ta, thim s� mupah hnaw hmangin um an tih.-%S"Beidong le phingtamin ram tinah inv�k kuol an ta, an tamsawl ph� leh lungsen �m �min chung tieng en an ta, an lal le an Pathien chu tongsie inphur an tih. $"D�n Thu le Inhriettirna Thu chu zawm lem ding a nih. Hi thu anga an hril a ni naw chun an ta dingin khawfing chat ngai naw nih. t#a"Dawi hla th�m bul bula insam hlak aienthiem le r�u ko thiemhai rawn dinga mihaiin an hril pha cheu chun, "Mihaiin Pathien an rawn lem ding a ni naw am a ni? Dam lai n�kin mithi hnung an rawn lem hlak am a ni?" tiin don hlak ro. ""En ta, kei le LALPA mi p�k ka nauhai hi, Zion tl�nga ch�ng, Iengkim LALPAN Israel rama inchikna thil maka a hmanghai chu kan nih.d u!c"Jakob s�ngkuohai laka,A hmai thuptu LALPA chu,Kei ruok chun ngh�k zing ka ta,Amaah innghat tlat ka tih.t a"Inhriettirna thuhai chu,Ziek thlain kol diem ka ta,Ka thuoihruoihai lungrilah,Inhl�nin t�nghet ka tih.`9"Tam tak insui thl�ng an ta,Tluin koi dar phung an ta,Awkin man tawl bok a tih" tiin.!;"Ama chu i himna ding a nih;Israel s�ng hni ta ding ruok chun,Tl�kna le d�lna lungpui,Jerusalema ch�nghai ta din,An bil le ch�ng ni lem a tih.~u" Iengkim LALPA chauh a nih,Thienghlima i ngai ding chuh.Ama chauh chu a nih ti ding,Ama chauh chu a nih pangzat ding.w" "Hienghai thu phiernaa hin,Nang chu thang ve d�r naw rawh;An t�hai hi t� ve naw la,An pangzat pangzat naw rawh.^5" LALPA chun hieng mihai lampui hi ka zui ve nawna dingin khau takin thu a mi p�k a:<q" Thang khaw d�n ding phan inla khom, ieng bar ni chuong naw ti niu. Thaw d�n ding r�l inla khom, ieng khom sawt naw nih, Pathien kan kuomah a um si a" tiin vaukhawng an tih.T!" Asuria-hai chun, "Aw hnam tinhai, indo dingin tl�ng insam ro, hang nuoi hm�t kan ti cheu. Ram hlaa mihai khomin lo ng�ithla un la, indo dingin inpuoch� ro, hang nuoi hm�t tak tak kan ti cheu. '"Judai ram chenin luong l�t hum hum a ta, r�ng chena ins�ngin ch�m a tih. I thla z�r chun, Aw Immanuel, i ram z�r khum duoi a tih.=s"Chuleiin, kei LALPA hin Eufretis vadungpui khauh tak le tam tak el, Asuria lal le a sipaihai chu tui angin hung inlientir ka ta, a kuong liem zuoi zuoiin a kama chun l�t a tih. ta""Hi mihai hin Siloa tui luong dam diei chu hnawlin, Rezin le Remalia naupa Peka hai chu an hlimpui lem a. (K"Chun, LALPAN a mi biek nawk a, +"Hi nau hin 'P�, N�' a ti thei hmain Damaska hausakna po po le Samaria r�l l�k sumhai po po chu Asuria lalin tol hmang vong a tih" a ta.)K"Chu hnungah zawlneinu, ka nuhmei chu ka umpui a, nau a hung pai a, nau pasal a nei a. LALPA chun ka kuomah, "A hmingah Maher-Shalal-Hash-Baz i sak ding a nih. ta"chun, ka ta dinga hrepuitu ringum dingin thiempu Uria le Jaberekia naupa Zekaria hai chu ko ka tih" a ta. $ E"LALPA chun ka kuomah, "Thil +O"Tuthlaw hmanga tl�ng lo in neina hlakhai chu hling le buorin bawm khum a ta, fe ta ngai nawng in ta, bawng ruol le beram ruol tlatna hmun inchang t�ng a tih."A ram chu hling le buorin a bawm sip t�k leiin chu taka chun sap�lin mihai chu thalngul le thal chawiin ramsuok an tih. xi"Chu ni chun tangka b�k s�ngkhat man gr�p k�ng s�ng umna hmunhai kha hling le buorin bawm sip a tih. Z -"A rama ch�ng la um sunhai chun bawngn�n� khal le ram khuoizu ring an tih. S "Chu ni chun bawng tuoi pakhat le k�l pahni b�k chang nei naw ti niu. % C"Chu ni chun Eufretis vadung kh�la LALPA hmul vawna haw Asuria lal chu hmangin in l� le k� vaw kol vong a ta, in kh�khmul chen khom ziet fai a tih. o W"ruom khokroka hai, lungpui kak k�ra hai, hling buk le tui l�kna hmun po poah fu sip vong an tih. o W"Chu ni chun LALPAN Aigupta vadung tawp r�ta thohai le Asuria rama khuoihai chu faif�kin ko a ta, <q"Efraim-in Juda a th�ab inthoka la tlung ngai lo thil chu LALPAN nangma le i khuo le tuihai le i p� s�ngkuohai chungah hung intlungtir a ta, Asuria lal chu hung thuoi a tih. "Chu naupang chun a sie hnawl a, a tha a thlang thei tak tak hma khomin i ti �m �m hlak lal pahnihai ram chu sukramin um a tih. c?"Ama chun a sie le a tha a thlier thei pha chun bawngn�n� khal le khuoizu ring a tih. '"LALPA ngei chun inchikna inhmutir a ti cheu: Nungh�k thiengl�m chun n�u p�i a ta, nau pasal nei a ta, a hmingah Immanuel sak an tih. F" Chu phing leh Isai chun, "Davida s�nghai, tuhin lo ng�ithla ro. Mihriemhai dawtheizie fie hi huntawk in la ti naw rop a ni maw? Ei Pathien dawtheizie chen khom fie pei in tum am a ni? D" Ahaz chun, "Hni naw n�ng, LALPA chu fie naw ning" a ta. " "Seol inth�k tak amanih le v�n ins�ng taka inthokin amanih inchikna inentir dingin LALPA i Pathien kuomah hni rawh," a ta. (K" LALPA chun Ahaz a biek nawk a, #" Efraim l� chu Samaria a na,Samaria l� chu Remalia naupa el a nih.Ringnaah in ng�r nghet naw chun,Dingchang thei ngai naw ti niu"tiin."="Aram khawpui chu Damaska a na,Damaska lu chu Rezin el hi a nih.Kum sawmruk le panga s�ngin,Efraim hnam khom se vong an ta,Hnamin dam khawsuok naw nih.r~]"Lalpa PATHIEN ruok chun hieng hin a hril:"An thil phier puitling naw ni a,Hlawtling ngai bok naw ni hai,}w"'Judai ram hang r�n ei ta, khoi dar vong ei ta, insem ei ta, lal Tabeel naupa chu lalah sieng ei tiu" an ti a nih. Y|+"Aram hai, Efraim hai le Remalia naupa hai chun i sietna ding an phier r�k a, S{"A kuomah, 'F�mkhur la, ti loin muong takin um rawh. Aram lal Rezin le Remalia naupa lungsen inhrawk chu thingthu hring r�m hnung khu lui lui ang chauh a na, thlaph�ngna ding ieng khom a um nawh. .zU"Chuongchun, LALPAN Isai kuomah, "I naupa Sear-Jasub thuoi la, Ahaz va hmu rawh. Dil sakhnung lema tui l�kna lampui tawpa puon sawptuhai hmun panna lampuiah a um. Ny"Chu phing leh Davida s�nghai kuoma chun, "Aram lal le Efraimhaia an thang ruol a nih" tiin an va hril a, lal Ahaz le a mipuihai lungril chu thliin ram thing a mut hn�ng ang elin a'n hn�ng a.>x w"Juda lal Uzia naupa Jotham naupa Ahaz inlal laiin, Aram lal Rezin le Remalia naupa Israel lal Peka hai chu Jerusalem r�n dingin an hung inthok a, sienkhom an hn� el thei naw a. Iw " A ramah sawma pakhat,La ch�ng zinghai sienla khom,La tlaran tho tho a tih.Insie le saisuo ph�r hnung,A bul a um zing ang bokin,Chi thienghlim chu a rama,Bul hluo zingtu n�ng a tih"tiin.Vv%" Mihai chu ram hla taka,LALPAN a son hmang vong a,A ram an rausan d�r chen.huI" Chu phing leh kei chun LALPA kuomah, "Aw LALPA, chu chu ieng chen am ni t�ng a ta?" ka ta. Ama chun hieng hin a mi don a:Hluotu tu khom um loa.Khawpuihai hung ram vong a,Inhai khom rausan vong a,Lohai khom tlaran vong a,0tY" Hi mihai lungril hi sukngar la,An n�hai suks�t la,An mithai ins�mtir rawh.Chuong naw chun mita hmuin,Lungrilin man bok an ta,Ngha k�rin dam rawi an tih" tiin.!s;" Ama chun, "Fe la, hi mihai kuomah hieng thu hi hril rawh:'N� chun hrieng in ta, A ngaina hre naw ti niu,Mit chun hmung in ta,A umzie man naw ti niu.'$rA"Chu zoa chun, "Tu am tir ka ta? Tu am ei ta dingin f�ng a ta?" tiin LALPA rawl chu ka hriet a. Kei chun, "Hi taka hin kei ka um, mi tir ta la" ka ti a. q5"meiling chun ka hm�r a dep a, "Ngai rawh, hi hin i hm�r a tawk ta a, i khawlona chu l�k hmang a ni ta a, i suol khom ng�idam a ni tah" a ta.|pq"Chu phing leh serafimhai laia pakhatin maich�ma meiling chu chaich�in a chep a, ka kuom tieng a hung vuong a, Ro"Chu phing leh kei chun, "Hm�r porch� put mi ka na, hm�r porch� puthai laia um ka na, ka mit ngeiin Lal, Iengkim LALPA chu ka hmu ta si a, ka chung a va hang pik de aw!" tiin ka kh�k suok a. ynk"An rawl ri chun tempul kotkh�r bieng le tuong chu a nghor nghing dur dur a, tempul chu meikhuin a bawm sip a.}ms"Anni chun, "Iengkim LALPA chu a thienghlim,A thienghlim, a thienghlim,A ropuinain hnuoi a sip"tiin an insam ton a. !l;"A bula chun serafimhai an ng�r a, thla paruk seng an nei a. Thla hniin an hmai an hlie a, thla hniin an kepha an hlie a, thla hni dangin an vuong a. k )"Lal Uzzia a thi kumin LALPA chu lalthungpha ins�ng taka chawimawia a thung lai ka hmu a, a silf�n fuol hmorin tempul chu a'n khum vong a. >ju"Chu ni chun tuifinriet inr�m angin,Anni chun inr�m khum an ta,Mihan ram hang thl�r an ta,Thimna le beidongna naw chu,Thil dang hmu nei naw ni a,Var khom s�min hlieng a tih.i"Keipui angin an inr�m a,Sakeibaknei vanglai angin,An sa s� an inngur khum a,Tu khomin san ngam loin,An sa s� chu an fen hmang.$hA"An thal zumhai a ngei a,An thalngul kuoi s� a na,An sakor tinhai khom chu,Lungth�r angin a chang a,An tawlailir ke invir khom,Thawngaleivir ang a nih.vge"Tu khom ch�uin tlu naw ni a,In innghil bok naw ni a,An kawng inth�p naw ni a,An pheikhok se bok naw nih.f'"Hla taka um hnamhai kuomah,Inhriettirna thon suok a ta,Kawl kil tawpa um hnamhai chu,Faif�kin ko khawm a ta,Inrang takin hung nghal an tih. e "Chuleiin, LALPA lungsenna chu,A mihai chungah a chok a,A kut hl�ngin a vuok a,Tl�nghai an inthin dur dur a,Kotthl�ra hmunhnok ang elin,Ruong an inthal rem rum a.Chuong khom chun a lungsenna,A la l�k k�r chuong naw a,A kut khom a la hl�ng zing.Yd+"Meiin bu pawl a k�ng ang le,Hlo tawl a k�ng ral angin,An zunghai hung hmon a ta,An p�rhai chu pilvut angin,L�n hmangin la um a tih,Iengkim LALPA d�n hnawl a,Israel Mi Thienghlim thu an hnawl leiin.~cu"Thamna an f�k r�k leia,Mi suol thiem inchangtir a,Mi fel thiem naw inchangtirtuhai,An chung a va hang pik de aw!Ib "Uoiin dawna mi hn�b�ntuhai,Zu pol thiema mi chungchuonghai,]a3"Mani ngaia vara insietu,Mani mithmua thiema inngai chu,A chung a va hang pik de aw!G`"Thil tha lo thil tha ti a,Thil tha thil tha lo titu d�m,Thim chu vara ngai tlattu,Var chu thima ngaitu d�m,Kh�kna thlumnaa ngai a,Thlumna kh�knaa ngaitu chu,An chung a va pik de aw!R_""Ei hm� v� theina dingin,Pathien chun thaw inhmaw sien,Ama chun mi hung hnaiin,Ei hriet v� theina dingin,Israelhai Mi Thienghlim chun,A remruot intlungtir raw se"Tituhai chung chu a va pik ngei!e^C"Inhl�mna hruola suol hn�ktu,Tawlailir anga ritlona hmangtu chu,An chung a va pik de aw!~]u"Chu pha chun beramhai chu,An tlatna hmunah tla nawk an ta,Hausahai rausan hmuna chun,Beramte ruolin tuolchai an tih.\"Sienkhom Iengkim LALPA chu,A'n diknain chawis�ng a ta,Pathien thienghlim chu a felnain,A thienghlimzie inlangtir a tih.["Chu ni a hung tlung pha chun,Mihai chu thum hnuoi a ta,Mihriemhai suktlawm a ta,Chapo meng ins�nghai khom,Sukhnuoiin um t�ng an tih.3Z_"Seol phing a sukt�m zuol a,Inkh� ruol loa lienin,A b�u chu a ka huou a,An mi ropuihai le mipuihai,Inrui puom le hlimhlop ch�nhai,Chu chun l�t thla diel an tih.#Y?" Hriet thiemna an tl�ksam leiin,Ka mihai chu salah int�ng an ta,An mi lienhai chu phingt�min,An mipuihai chu dangch�rin,An la thi tawl ding a nih.YX+" Ruoi an k�lna hmuna chun,Tingtang, perkhuong le khuongt�,Theihl� le uoiin an nei a,Sienkhom LALPA thilthawhai chu,An ngaisak hrim hrim naw a,A kut suok thilhai khom chu,An ngaituo chuong ngai bok nawh.W" Zu dawn ding ringot hnot a,Z�ng inhma taka tho hlak,Uoiin inrui hm� khat a,Z�n sawt tak tak meng hlak chu,An chung a va pik de aw!V" Gr�p huon pari nga v�lah,Uoiin litar sawmhni chauh,Thlai chi t�n sawm t�naah,T�n khat chauh inthar an tih" tiin.&UE" Iengkim LALPA chun ka hrietah,Hieng ang hin thu a hril a:"A in ropui tak el chu,Rausanin um ngei a ta,In ropui le mawihai chun,Hluotu ding hrim nei naw nih.!T;"Ram laili lai tak hluo a,In dang inchaw sap pei a,Lohai khom zauh sap pei a,Mi dang hmun inchan lo a,M�kh�ta pumbiltu chu,A chung a va pik ngei de![S/"Iengkim LALPA gr�p huon chu,Israel s�ngkuo hi an na,Judahai hi a huon mawitu an na,An lakah ror�lna fel a beisei a,Thisen insuona ngot a hmu a,Felna hmu a'n beisei laiin,Beidong kh�k ri a hriet lem si.JR "Ka gr�p huon chu sukram ka ta,Tu khomin thum ta naw ni a,A hnuoi cho phit ni ta nawng a ta,Hling le buorin bawm lem an ta,A chunga ruo ins�rtir lo dingin,S�mhai khom th� pe bok ka tih.$QA"Huon chunga ka thaw d�n ding chu,Tuhin mi lo ng�ithlap�k hr�m ro.A'n z�mnahai thiek ka ta,A d�ihai thiek bok ka ta,Mi pal sopin hung um a tih. P"Ka huona ka thaw ta po b�k kha,Thaw d�n ding chuong iem a um a? Gr�p tha ka beisei zing laiin,Ieng leia a puopa ngotin a ra? yOk"Nangni Jerusalem mi le,Judai rama ch�nghai hin,Ka gr�p huon le kan chungthu hi,Tuhin mi r�lp�k ro khai.GN"Lung a'n thiel a, khur a cho a,Gr�p tha tak chi a phun a;V�ngb�k ins�ng a bawl a,Gr�p sawrna ding khur a cho a.A r� thlum tak lo hun a ngh�k a,Sienkhom gr�p suok a lo ni si! M "Ka gr�p huon duot chungchang thu,Hlain ka'n zawt ding a nih:Tl�ng pang hnuoi thatna hmunah,Ka hmangaiin gr�p huon a nei a.qL["Chu chun s�n lum v�nglaia z�r hlimtu bawkte le thlipui le ruopui laka an inhumhimna n�ng a tih.JK "LALPA chun Zion tl�ng le chu taka mi ch�ng khawmhai chunga chun s�nah s�m anga inz�m meikhu sieng a ta, z�nah meichok var sie bok a ta, a ram pum chu a ropuinain z�r khum a tih. .JU"LALPA thlarau chun Zion minuhai chungthu chu r�l felin, an porch�na chu sawp fai a ta, Jerusalema thisen kai po po chu LALPA thlarau mei chun k�ng fai a tih. oIW"Zion-a la um zing, Jerusalema la um zinga an hming inchikhai chu mi thienghlim tia ko n�ng an tih. GH"Chu ni chun LALPA-a inthoka inder suok Kau chu mawi tak le ropui takin la hung um a ta, a ram tharsuok chu Israel rama dam khawsuoka la umhai uongpui tak le an ropuina chu la n�ng a tih. %G G"Chu nia chun nuhmei pasariin,oFW"Zion kotkh�rhai chun s�nin,Mitthli leh tap tlok tlok an ta,V�kvaiin hnuoiah inthung zap an tih.QE"I mihai kawlhn�min that an ta,I mi hr�thai indonaah th�ng an tih./DW"Rimtui n�kin rimsie,Kawnghr�n n�kin hrui z�n,Sam chei n�kin lu kawk,Puon mawi n�kin saiip,Hm�l tha n�kin hmai dep kawng,An chan hung ni ta lem a tih.rC]"hlimen hai, puon z�i inhm� hai, kh�i nel nel hai le b�tpuon hai chu LALPAN la hmangp�k a tih. VB%"k�t nia incheina thuomhnaw tha korfuol hai, silpuon hai, aiman zakuo hai, 4Ac"suoi namna kutsebi hai, hn�rbe kuol hai, @}"samhr�n hai, ker�ka bun teln�ng hai, kawnghr�n hai, rimtui bawm hai, �i thatna dinga an bun hlak �ibun hai, 4?c"nab� hai, ng�n kuol hai, hmaidier hai, O>"Chu nia chun an incheina tha b�nbun hai, luhren hai, thimkuol hai, r=]"Chu lei takin LALPA chun,Zion min�hai lus�p chu,Pansie inbawmtir a ta,An lu sukkolp�k a tih" tiin.+<O"LALPA chun a hril pei a:"Zion min�hai chapozie hi,D�k awr awrin an lawn a,L�m tumin mi an mel a,Teln�ng pal ri sieu sieuin,Hniek tiemin an lawn awt awt. z;m"Ka mihai sir sop neng a,Retheihai hm�i in rawt hi,Iengtizie am an ta a?" tiinLalpa, Iengkim LALPA chun a hril.:"Upahai le thuoituhai chungthu,LALPA chun a hang r�l a:Ka gr�p huon in sukram a,Pasiehai thil in rokhai chu,In inah in kol fur tawl a.s9_" Ro r�l dingin LALPA chu,Ror�lna hmunah a thung a,A mihai chungchang thu chu,Hril dingin a hung tho a.F8" Ka mihai n�ksawrtu chu,Tleirawl t� t� chauh an na,An chunga ror�ltu khom,Nuhmei an ni tlat chu tie!Aw, ka mihai, in thuoituhan,Lam naw tienga thuoi suolin,An inhmangpui cheu a nih.r7]" Mi rilohai chung a pik!Sietnan thla a z�r khum zing!An kut thilthaw ang peiin,Thungrulin la um an tih.x6i" Mi felhai ruok chu hril la,An kalchawi la tluong a tih,An thilthaw r� suokhai chu,An la tl�n ding a ni si.'5G" An hm�lah an suolzie a'n lang a,Sodom mihai ang bokin,Uol�u taka che pawrin,An suol an thup thlawt ta nawh.An chung a va pik de aw!Mani insuksetuhai chu.x4i"LALPA ropuina chu cho a,Tong le thilthawa an do leiin,Jerusalem chu a chim thla a,Judai ram an tlu thal rum a.=3s"Sienkhom chu ni chun aman,"Kei chun ieng law thei naw ning,Ka inah f�k ding a um naw a,Sil le bil ding a um bok nawh,Mipui thuoituah mi sie lul naw ro"Tiin la kh�k suok a tih.o2W"Miin a p� inah a unaupa chelin,"Nang chun zakaw fuol i nei a,Kan thuoituah thang rawh" t�ng a ta,1"Anni le anni inn�ksawr an ta,Pasalin pasal, tuolbawmin tuolbawm.Upa chungah tleirawl inlek a ta,Mi ch�nin mi inzaum hmusit a tih.P0"An lalah naupang sieng ka ta,Tlanglaktehan an chungah ro r�l an tih./}"Sawmnga chunga hotu le lalhai,Remruottuhai le themthiemhai,Aikei thiemhai khom an r�ngin,A la suktawp vong ding a nih.\.1"Mi huoisen le r�lhr�thai,Ror�ltuhai le zawlneihai,Ais�nthiemhai le upahai,- "Lalpa, Iengkim LALPA chun,Jerusalem le Judai rama inthokin,F�k le dawn le tui l�kna hn�r,A sukch�t ding t�p a nih!c,?"Hn�ra thuok la ve hlak tho,Mihriem ringsana nei hi ma ro.Ieng am ringsan tl�k a ni a?-+S"Thoa hnuoi hi a sawi pha chun,LALPA tiumna le mawina ropuiLaka inthoka inbi hmang dingin,Lungpui k�ra hai tl�n l�t an ta,Lung tolawt k�rah inb�ng an tih.{*o"Rangkachak le tangkaruoa siem,An milem biek hlakhai chu,Buikelek le b�khai hmaah,Pei hawnin la m�ksan an tih.[)/"LALPA a hung tho suok a, Hnuoi hi a sawi hn�ng pha chun,A hm�lmahai thlab�r an ta,Hnuoi kuoah inv�k l�t an ta,LALPA tiumna le mawina ropuiLaka inb�k hmang tumin,Lungpui k�rah tl�n l�t an tih.'(I"Milem po po sukram vong a tih.k'O"Mi indu chu sukhnuoiin um a ta,Mi chapo chu suktlawmin um a ta,LALPA chauh chawis�ngin um a ta,=&u"Sumdawng long ruol po po leLong ropui po pohai khom..%W"Kulbing ins�ng le kul bang s�hai,*$O"Tl�ng le muol inchung l�rhai,J# " Lebanona sidar thing ins�nghai,Basana saisuo kung ins�nghai,"" Chapo le inngais�nghai ta dingin,Iengkim LALPA chun hun a ruot a,Chawis�nga um po po chu,Suktlawmin la um vong an tih: ! " Mit meng s�ng chu sukhnuoi a ta,Mi chapo chu suktlawm a tih.Chu ni a hung tlung ph� chun,LALPA chauh chawis�ngin um a tih.Y +" Lalpa tiumna le mawina ropuiLaka inbi hmang dingin,Lungpui k�ra hai l�t ro.mS" Mihai chu rawt hnuoi n�ng an ta,Mihai chu suktlawm n�ng an tih,Ngaidam tawl hrim hrim naw rawh._7"An ram chu milemin a sip a,An kuta siem hmaah an k�n a,Kuta an siem ngei hmaa chun./W"Chuong mihai ch�ngna ram chu,Tangkaruo le rangkachakin a sip a,An sum hauzie hriet ph�k an nawh.An ram chu sakorin a sip a,Sakor tawlailir tiem s�ng lo an nei.3"I mi, Jakob s�ngkuohai chu, I lo thlauthl�k ta si a.Khawsak tieng dawi an hmang a,Filistin zawlneihai chu ruoiin,Ringnawtuhai leh kut an insui.G"Hung ro, aw Jakob s�ngkuohai,LALPA vara chun l�ng ei tiu."Hnam tin ink�r thu r�l a ta,An thubuoi r�l felp�k a tih.An kawlhn�mhai chu l�ngk�mah,Leiletna dingin sut t�ng an ta,An feihai theikung tanna chemin.Hnam dangin hnam dang chungah,Kawlhn�m inlet ta naw ni a,R�ldo d�n inch�k ta naw ni hai.+"Hnam tinr�nghai hung an ta,"Hung ro, LALPA tl�ngah kaiin,Jakob Pathien inah f�ng ei tiu;A lampui ei hraw theina dingin,A lampui mi lo zirtir a tih"Tiin an la hril ding a ni si a.Zion-a inthokin d�n thu chu,Jerusalema inthokin LALPA thu,A f� suok ding a ni si a.1["Ni nuhnunga hai chun,LALPA tempul tl�ng chu,Tl�ng po po laia lien takin,A la hung ng�r ding a nih.Tl�ng po po kh�m vong a ta,Hnam tin hung fuon khawm an tih.W )"Amoz naupa Isaiin Judahai le Jerusalem chungch�ng thu a hmu chu hi hi a nih: '"Mi hr�t chu rawpon ang el,A sinthaw khom meisi ang,A la hung ni ding a ni si a;An pahni chun k�ng a ta,Tu khomin sukmit naw ni hai" tiin.[ 1"Saisaw thing vuoi ta hnung leTui hmu lo huon ang bokin,Nangni khom la tawl in tih. "Saisaw buk hnuoia milem,Lawm taka in biek hlak kha,Chu pha chun inz�pui in ta,Huona fe in thlang hlak khan,La sukmuolpho a ti cheu.q ]"Mi hel le suolhai ruok chu,Suksiet ni v� v�ng an ta,LALPA nghatsantuhai khom,Sukbohmangin um an tih.v g" Ror�lna indik hmangin,Zion chu intlan suok ka ta,A s�nga ins�ra simtuhai khom,Felnain san suok ka tih. )"Kha hmaa in nei ang bok,Ror�ltu tha le remruot thiem,Siep�k nawk ka ti cheu a,Chu chun khawpui indik le ringum,Tiin ko nawk t�ng in tih.i M"In chungah kut thl�k ka ta,In nghar�knahai sukfai var ka ta,In inthieng nawnahai pei ka tih. E~y}}@||g{{+zz^yyNxxwwHvuuattQss#rrTqqMpp+oonbmfllYl kk4jiiChggHfff,eeMddcvbb&a``O__^^]L\\[VZZBYzYXXWJVV.UdTNSS5RQPOOONMM6LKKmKJgII]HdGFFyEDDCBB Ak@?>>A==<<=;;0::;9T88C7765543221M00J/..!-X,++l*))1((L'o&&%x$$%##=""I!!O 6PW5-{-`7D  7 3  Q>u2}>s"A dam sunhai chun lawmin,Hlim takin kh�k suok an ta,Khawthlang rama ch�nghaiin,LALPA ropuizie kh�kpui an tih.o=W" A r� sawi til hnung oliv kung leGr�p r� lo hnung v� nawk angin,Khawvel hnam tin la um an tih.E<" Khawpui a tlu ram vong a,Kul kotkh�rhai an s�t siet zo.;}" Uoiin a um ta naw leiin, Kotthl�rah an kh�k ch�l a,Hlimna chu beidongnan inchangin,Hnuoi lawmnan muol a liem tah. e:C" Buoina khawpui chu tlu ramin, In tin kot chu a'n kal vong a,T� khom l�t thei a ni nawh.\91" Uoiin dawna hlim taka,Hla sak rihai a um ta nawh,Zu chu kh� an ti �m �m si. Z8-"D�rbenthek ri a chawl a,Hlimhlop ri a hung re a,Tingtang ri hlimum a r� tah.^75"Uoiin a hung kang zo a,Gr�p hrui a hung vuoi a,Hlimhlop ch�nhai an ngui zo tah. 36_"Chu lei tak chun hi hnuoi hin,Tongsie a lo phur ta a, A s�nga ch�ng mipuihai chun,An suol thaw man int�lin,Hnuoia ch�ng an hung kiem a,A dam suok tlawmte an nih.5%"Hnuoia ch�ng mipuihaiin,Hnuoi hi an sukporche a,D�nhai an zawm nuom naw a,Thup�khai chu an bawsiet a,Kumkhaw thuthlung an poisa nawh. i4K"Hnuoi hi ch�rin hung chuoi a ta,Khawvel hi ch�uin ongrop a ta,Hnuoi le v�n dul rui a tih.Y3+"Hnuoi chu sukram d�r a ta,Rok ram d�rin la um a tih,Tiin LALPA chun a hril.i2K"V�ntl�ng chunga a thaw angin,Thiempu chunga khom thawng a ta,Hotu chunga a thaw angin,Siehlaw chunga khom thawng a ta,A p� chunga a thaw angin,Siehlawnu chungah thawng a ta,Zortu chunga a thaw angin,Inchawtu chungah thawng a ta,P�ktu chunga a thaw angin,Inp�ktirtu chungah thawng a ta,Battu chunga a thaw angin,A batna chungah thawng a tih. 1 }"Ngai ta, LALPAN hnuoi hi sukruokin,A sukram vong ding a nih.A letin kei khup thop a ta,A mi ch�nghai d�i dar a tih. 0}"A sum lam suok le a hlawhai po po chu LALPA ta dinga ser hran hung ni t�ng a ta, hmang loa khawl khawm ni ta naw nih. A hlawkhai chu LALPA hmaa rongbawltuhai p�ng a tih, f�k le dawnah hnienghn�r a, silf�n tha le mawi an nei theina dingin.%/C"Kum sawmsari hnungah LALPAN Tura chu hung sir nawk a ta, a sumdawngna hung sunzom a ta, khawvel ram po po leh nawchizor angin hung indawr ton nawk an tih. o.W"Tingtang tumin khawpui fang rawh,Mi theinghil hnung, aw nawchizor;Tingtang tum la, hla sak teu rawh, 6-e"Chu pha chun Tura khuo chu lal dam kum z�t kum sawmsari s�ng chu theinghilin um a ta; sienkhom kum sawmsari hnunga chun, nawchizor hlaa a hril angin hung um nawk a tih:E,"Tarsis longhai, tap inr�m ro,In kul suksietin a um ta si.a+;" En t�, Kaldaihai ram hi,T� khop mi an um ta nawh.Thlal�ra ram s�hai tlatna dingin,Asuria-h�n an inchangtir zo tah.A'n huolna di'n in s�ng an bawl a,An kulhai chu an rok fai k�l a,An sukchim vong bok a.*1" Chun, ama chun an kuomah,"Aw Sidon naunu, nu thiengl�m,Tuhin intlawmin i um ta hi!Thoin Kupra-ah fe thla la khom,Chu chun him chuong naw ti nih.){" LALPAN tuipui chungah kut inletin,Lalram tam tak a sawi hn�ng a,Foinikihai kul po po khom,Sukse dingin thu a p�k a.(y" Aw, nangni Tarsis mihai,Nile vadung kam an thaw angin,Nangni khomin in ram inlet ve ro,Long chawlna in nei ta si nawh.j'M" Iengkim LALPAN a thaw a nih,An ropuina suonghai suktlawm a,Hnuoi mi l�rhai sukmuolpho dingin. )&K"Lala mi tam tak indin suoktu,Mi hausa tam tak indintu,An sumdawngtuhai khom,Khawvel hrieta mi hmingthang,Tura chunga tlung dingin,Tuin am hieng hi a ruot a na?%/"In khawpui hlui, hlimhlop ch�nna,Khawtotima inthoka khawpui,Hla taka hmun khuor dinga,Thuoi hlaktu cheu khawpui kha,Hi khawpui hi a ni naw maw?G$"Tarsis tieng tl�n hmang ro,Tap ro, thlierk�ra ch�nghai.E#"Tura chanchin an lo hriet pha,Aigupta mihai beidong an tih.U"#"Inzak rawh, aw Sidon,Nang, tuipui kama kulpui nghet,Tuipui chun hieng hin a tih:"Nauha s� ka'n voi ngai naw a,Nau khom ka hring ngai bok nawh;Naupa ka chawm tlei naw a,Naunu ka kei tlei bok nawh" tiin.!"Tuipuia sumdawnghai chun,Nile vadung kam tharsuok,Sihor-a bu chu an hung tol a,Hnam tinin an hung inchawk a,Tura sum hn�r tak a nih.k O"Longpuhaiin an sukhausa,Tuipui kama ch�nghai leSidona sumdawngtuhai,To thiepin t� ta ro khai./ Y"Tura khaw chungthu chu:Aw Tarsisl longhai, tap ro,Tura chu suksietin a um ta a,In l� long chawlna a nei ta nawh.Kupraa thuthang in lo hriet kha,Thu indik a ni si a.0Y"Chu pha chun hmun nghet taka ka ban phun chu hung inhn�ngin inkar phong a ta, chu taka inkh�i po po chu chim se vong a tih, Lalpa, Iengkim LALPA chun a tih" tiin.!;"A s�ngkuohai le an thl�hai pei ropuina po po chu amaah inthlung nghet a ta, a s�ngkuohai laia hnuoihnung tak chen khom kh�idingtu n�ng a tih.{o"Ama chu hnuoi changa ban nghet taka phun angin suknghet ka ta, a s�ngkuohai ta dinga suongum tak n�ng a tih. "A kutah Davida s�ngkuo chabi chu inhl�n ka ta, a hong chu tu khomin kh�r naw ni hai a, a kh�r chu tu khomin hong naw ni hai. F"Ama chu i korfuol inh�ktir ka ta, a kawngah kawnghren hr�np�k ka ta, i lalna hi a kuomah inhl�n ka ta, ama chu Jerusalema mihai le Judai rama mihai ta dingin p� ni t�ng a tih. E"Chu ni chun ka siehlaw Hilkia naupa Eliakim chu ko ka tih. J "I sina inthoka b�n n�ng i ta,I ninaa inthokin tl�ng i tih.-S"Thil hl�m angin th�m a che a,Ram z�u takah d�ng l�t a ti che.Chu taka chun i suong �m �m,I tawlailir bulah th�ng i ta,I p� ins�ng sukzak i tih."Ngai ta, f�mkhur hl� rawh,LALPAN a th�m t�p ta che a,Aw, nang mi ropui b�ng b�ng,A peihawn dai ding che a nih.{o"'Hi taka hin iem i thaw a?Hi taka hin i thl�n ding,Tl�ng pangah lung ker dingin,Tuin am phalna a p�k che a?wg"Chu b�kah Lalpa, Iengkim LALPA chun, "Lal sum enkoltu Sebna kuomah fe la, hmaisanah hi thu hi va hril rawh:"="Hi suolna hi in th� n� chenin ngaidam ni hrim hrim naw nih tiin Iengkim LALPA chun ka kuomah a hril. Chu chu Lalpa, Iengkim LALPA ror�l chu a nih.3_" Sienkhom bawng le beram thatin,Ruoi thea uoiin dawnin,Hlimhlop ch�nna'n in hmang a,"Khai leh, fain dawn ei tiu,Z�nga thi el ding ei ni hih"In ti tawl lem hlauh si a.nU" Lalpa, Iengkim LALPA chun,Awm inchuma tap ding leLu vaw kola saiip sil di'n,Chu ni chun a ko cheu a.J " Dil chuonchunga luong l�t di'n,Kul bang pahni ink�rah,Tui sie khawlna in siem a;Sienkhom, tiena inthokaChuong thilhai lo ruot lawka,Hung intlungtirtu ruok chu,In ngaisak ta hrim hrim nawh.K" Jerusalem inhai chu in tiem a,A then bang tholna di'n in thiek a.nU" Davida khawpui kul sietna laiHang tamzie chu in thl�r vel a,Dil chuonhnuoiah tui in s�k khawl a. "Judahai inhliekh�na kul chu,Ph�n darin a hung um tah.Chu ni chun Lebanon Ngawpui R�n-ah,R�lthuom lam dingin in fe a;| q"I ruom mawi taka chun tawlailir,An inhnaw sip hmur el a,Sakor chung chuong pawlhai chu,I kot bulah an tlim hmur a.b ="Elam miha'n thal bawm an p�i,Sakor tawlailirah an chuong a,Kir miha'n an phaw an phor./ W"Lalpa, Iengkim LALPAN,Ch�-�ina le sietna tibaium tak,Inl�rna Ruoma a'n tlungtir ni chun,Jerusalem bang a chim dur dur a,Tl�ng tinah beidongin an kh�k chul.5 c"Chulei tak chun an kuomah,Hieng ang hin ka hril tawl a:"Mi f�san vong tawl ro khai,Ka mi an thathai ruong hi,Lung na takin t�ng ka tih,Mi hn�m khom tum naw ro" tiin.#?"I ror�ltuhai an tl�nsie a,Hriem hmang loin an man vong a,Int�ng dingin an thuoi tawl a,Hm�lma hung tlung hma dai a,Lo tl�nsie tawl vong an nih.2]"Khawpui inzi nuoi nuoi el,Hlima inri beng bung hlak kha,Nang hi i nih an naw maw?I mithi ruong z�l khep khup hi,Kawlhn�ma that an ni naw a,Indoa thi an ni bok nawh.U %"Jerusalemk chungthu chu:Iengin am a sukbuoi cheu a,In chunga in kai seng hi?1"Kedar thlahai laia mi huoisen, thal k�p mi dam khawsuok chu tlawmte n�ng an tih" tiin a hril a. Hi hi LALPA, Israelhai Pathien hril chu a nih.oW"LALPA chun ka kuomah, "Inhlawfahai kum tiema kum khat s�ngin Kedarhaij ropuina po po chu bo a tih. }s"Indona r�pthl�k tak hmun,Kawlhn�m le thal inl�ngna,Thalpui an kuoinaa inthokaHung tl�n suokhai an ni kha. "Nangni Tema khaw mihai,Dangch�rhai dawn ding tui hung chawiin,R�ltl�n ch�uhai ta dingin,F�k le dawn ding hung chawi ro.T!" Arabia chungthu chu:Aw Dedan mi, in ran ruolhai leArabia ph�la inkulhai,4a" R�lv�ngtu chun a don a:"Khuo a var ding an tah a,Z�n hung tlung nawk vak a tih;I'n don nuom nawk a ni chun,Hung k�r la, mi'n don nawk rawh" Tiin ama chu a hril a.#" Dumai chungthu chu:Seir tl�nga inthokin tuin amanih,"R�lv�ngtu, z�n a bo v�ng ta?Iengtik am khuo a var ding?"Tiin a hung indon a."~=" Hrizawla bu an ch�l anga,Ch�l hrep tuok tah aw ka mihai, Iengkim LALPA thu mi'n hriettir,Israel Pathien thu ka hriet chu,Ka hril sawng cheu a ni hi.>}u" En ta u, sakor chung chuong mi,A kop kopin an hung saw.Anni chun hieng hin an hril:'Babulon a tlawm tah, a tlawm tah,A pathien lemhai po po khom,Hnuoiah an tlu dar vong tah!' tiin.| "R�lv�ngtu chu a hung kh�k a:"Aw LALPA, kulbing s�ngah,S�nnithl�kin ka ng�r zing a,Z�n khawv�rin ka um bok a.X{)"Sakor chung chuong mi hung a hmu a,A kop kopa an hung chun,Sabengtung chunga chuong d�m,Sanghawngsei chunga chuong d�m,An hung a hmu pha chun,Ngun takin en chieng sien la,Inr�lring hl� raw se" tiin.cz?"LALPA chun ka kuomah," F� la, kulah r�lv�ngtu sie la,A thil hmu hung ripawt raw se.zym"Ruoi an buotsai a,Tuongah zampher an pha a,An f�k a, an dawn a!Tho ro khai, hotuhai,In phawhai hriek n�l ro!x)"Ka lung a chawmchawrok a,Tiin ka'n thin hlop hlop a,Z�n tieng ni tla inn�m riei,Ka ngh�khl� �m �m hlak khom,Ka pang sukzatu a nih.Fw"Chuleiin ka t�i bawr vel,A satin a sa huoi huoi a, Nuhmei nau ha se angin,Inkon khopin a mi th�m a;LALPA thilthaw tum ka hrietin,Khuo hre loin ka zoi thla a,Pangzatin ka mit a'n v�i.Nv"Inl�rna r�pum tak ka hmu a:Phatsantu chun a phatsan a,Mi roktu chun a rok a.Elam, nangnin nor tung unla,Media, nangnin hang inhuol ro.Inr�mna a'n tlungtir po po chu,Ka suktawp ta ding a nih.u }"Babulon ram chungthu chu:Negev nuoitu thawngaleivir angin, Thlal�ra inthokin r�ntu a hung,Ram t�t�muma inthokin.xti"Chu ni chun tuifinriet kama ch�nghai chun, 'En ta �, Asuria lal laka mi sanhim dinga ei ringsan le an mi thangpui beiseia ei b�lhai kha ieng am an chang an ta maw! Iengtin am ei insan suok thei ta ding a na?' la t�ng an tih" a ta.esC"Ethiopia hr�tna le Aigupta ropuina inhn�mpuituhai chu ti'ng an ta, sukzakin um an tih. Dr"Asuria lal chun Aigupta mihai le Ethiopia mihai chu a naupang a upain man khawm a ta, Aigupta chu muolpho taka siemin, saruok le pheikhok bun loin, mong inlangin thuoi hmang tawl a tih. Hq "Chun, LALPA chun, "Ka siehlaw Isai hi kum thum zet saruok le pheikhok bun loin a um ta a. Hi hi Aigupta chunga le Ethiopia chunga buoina nasa tak ka hung intlungtir ding inchikna chu a nih. kpO"Chuong lai chun Amoz naupa Isai kuomah LALPA thu a hung tlung a, "Fe la, i kawnga i dierkei saiip kha hl�p la, i pheikhawk khom kha hl�p bok rawh" a ta. A ti ang chun a thaw a, saruokin, pheikhok khom bun loin a fe ta a. ho K"Asuria lal Sargon chun a sipai lal tak chu Filistin khawpui Asdod bei dingin a tir a, a hne a. n'"Iengkim LALPA chun, "Ka mi Aiguptahai, ka kutsuok Assuria-hai, ka rochan Israelhai, mal ka sawm cheu ie" tiin mal a sawm tawl ding a ni si a.cm?"Israel ram chu an ram inzompui ni t�ng a ta, khawvel ta dinga malsawmna n�ng an tih. El"Chu pha chun Aigupta le Asuria ink�r chu lamlienin sun tlang t�ng a ta, Asuria mihai le Aigupta mihai chu insir paw thei t�ng an ta, Pathien pakhat chawibiek tl�ng ta bok an tih. :km"LALPAN Aigupta chu a sukdam theina dingin hripuiin hrem a tih. Chuongchun, Aigupta mihai chu LALPA tieng ngh�ng an ta, an hn�na chu lo ngaithl�ng a ta, sukdam tawl a tih.djA"Chuongchun, LALPAN Aigupta mihai kuomah ama inhriettir a ta, chu ni chun LALPA chu hung pom t�ng an ta, inthawina le thilp�k inhl�nin chawibiek t�ng an ta, LALPA kuomah thu tiem an ta, chu chu hlen bok an tih. Ni"Chu chu Iengkim LALPA ta dinga Aigupta rama inchikna le hrepuitu n�ng a tih. N�ksawrtuhai leia LALPA an ko pha chun, sandamtu le humhimtu an kuomah tir a ta, ama chun anni chu san suok a tih. h}"Chu ni chun Aigupta lailia chun LALPA ta dingin maich�m um a ta, a ramria chun LALPA ta dingin lungphun um bok a tih. Fg"Chu ni chun Aigupta rama khawpui pangahai chun Hebrai tong hmangin Iengkim LALPA chungah ringum dingin thu intiemkam an tih. Chuong laia khuo pakhat chu Heliopolis, Nisa Khawpuih ti a nih. f9"An chunga tlung ding LALPA thu ruot lei chun Judai ram chu Aigupta mihai pangzat hung n�ng a ta, Juda hming an s�m ringot khomin thlab�r an tih. e"Chu ni chun Aigupta mihai chu nuhmei ang el n�ng an ta, Iengkim LALPAN kut a hl�ng khum an hmu chun tiin inthin hawp an tih. xdi"Mi hausa amanih rethei,Mi poimaw amanih poimaw lo,Tu khom ta din Aigupta chun,Thawp�k thei a nei d�r nawh.)cK"LALPA chun an lu chungah,Lu h�ina thlarau a buok a;Zurui chu a luok bulah,A pai chon chon hlak angin,Aigupta thilthaw tinr�ngah,An infe suoltir vong a nih.!b;" Zoan khaw thuoituhai chu,An lo inv�t zo ta a,Memfis-a thuoituhai khom,Hl�mbawla um vong an nih;A mihai innghatna banha'n,Aigupta an thuoi hmang si.gaG" Khaw lai am i mi varhai chu? Aigupta chunga Iengkim LALPAN,A thaw tum chu inentir che raw se!b`=" Zoan khaw thuoituhai chu,Inv�t um khawm ruol an nih;Faraw remruottu mi varhaiin,Thurawn hmang lo an p�k a.Iengtin am Faraw kuomah,"Mi var pakhat v� ka na,Tien lai lalhai thl� ka nih"An ti ngam hrim hrim a na?q_[" Pat thema inhlawhai chu,Lungzingin ngui tlep an ta,Inhlawfahai hrim hrim chu,An lungril lungngai a tih.|^q" Ziza khawnga f�k zonghai chu,Beidong takin um an ta,Puon z�i inhm� khawngtuhai chu,An beisei bo d�r a tih.r]]"Ngamantuhai tap an ta,Nile-a ngakuoi le l�n d�ngaF�k zongtuhai po po chu,Beidongin inr�m an tih.\"Nile kam le a suo lai a,An thil ch�nghai po po chu,Hung tawlin hung rop a ta,Thliin l�n hmang vong a ta,Hmu ding hrim um ta naw nih.["Tuilamhai hung th�ng a ta,Aigupta va hn�r tui chu,Hung tlawmin kang vong a tih.Phairuong le tui hlohai chu,Vuoiin hung rop vong a ta,>Zw"Vadung tui kang vong a ta,Va kam inhil bor bor a tih.~Yu"Hotu rawng le suol tak kutah,Anni chu pe suok ka ta,Lal kol takin hruol tawl a tih,"Lalpa, Iengkim LALPA chun a tih.#X?"An lungril hung zuoi a ta,An thil tum suktlol ka ta,An milemhai rawn an ta,Mithi thlarau rawn an ta,Aisanthiemhai rawn an ta,Rau ko thiemhai rawn an tih. W""Aigupta miin Aigupta mi,Do dingin chok ph�r ka ta,Unau le unau, tuolbawm le tuolbawm, Khuo le khuo, ram le ramIndo tuong an tih.MV "Aigupta chungthua hril lawkna thu chu:En t�, s�m hr�t tak chunga chuongin,Aigupta panin LALPA chu a hung.Aigupta milemhai chu,A hmaah an inthin a,Aiguptahai lungril chu,A tui inzop el a nih.'UG"Chu hun chu a tlung pha chun,Hnam dolkai th� le pangti n�m,An kawl le kienga mihai t�sim,Hnam kol le tong dang hmang mi,Nile vadung p�ng dar rama um hai khom,Iengkim LALPA kuomah hungin,A hming ch�ngna Zion tl�ngah,Thilp�k hung chawi t�ng an tih.Aigupta chungthu hrilnaT#"An ruonghai chu tl�nga vate leRamsahai tl�n di'n m�ksan an ta,Nipui s�ng vatehaiin tl�n an ta,Thlasik lai ramsahan tl�n an tih.S/"Gr�p a p�r a, a hung r� a,Gr�p hmina a'n chang hmaa,Theik�ng thumnaa a k�uhai,At bonga an dehawn angin,Ethiopia khom la s�m an tih.FR"Hi hi LALPA mi hril a nih:"S�n luma laiking b�l raw angin,Busik hun thal rum v�ng laia,D�idaw p�itu s�m ang elin,Ka ch�ngna hmuna inthokin,To zingin zuk thl�r ka tih" tiin.,QQ"Khawvela ch�nghai po po,Leihnuoi hluotu po poin,Tl�ngah indona puonzar,Ka kh�i ph� hmu seng in tih.Tawtawrawt ka m�t ph� leh,A ri hre seng bok in tih.P'"Tuipuiah phairuong long hmang a,Palai hung tir hlaktu ram chu,A chung a va hang pik de aw!Hnam dolkai tha le pangti n�m,An kawl le kienga mihai t�sim,Hnam kol le tong dang hmang mi,Nile vadung p�ng dar ramaCh�nghai kuoma chun fe ro,Aw, nangni palai tuonranghai.KO "Nile vadung hr�la um Ethiopia,Kh�u anga thla z�p ri hum hum,N3"Z�n tienga tium r�pthl�k chu,Khaw var hmain a bo zo tah!Chu chu mi roktuhai chan a na,Chu chu mi suomtuhai chan a nih.Ethiopia chungchang thu`M9" Tui lien s�ng ang hum humin,Hnamhai so buon buon sienkhom,Am�n a zilh�u pha chu,Hla takah tl�n hmang an ta,Tl�nga bu si thli l�n dar ang leThlipuiin kokbong a fen angin,Anni chu hnot l�ngin um an tih.L{" Hnamhai lungsen hr�ng vel chu,Tuipui insok r� ang a nih!Hnamhai r� sos�ng d�n chu,Tui tam tak r� ang a nih.+KO" An inthang nuom �m leiin,Ni khat s�ngin inp�rtir inla khom,Gr�p r� hrim lo naw ti niu a,In s�k ding chu lungngaina leNatna benvon chauh n�ng a tih.0JY" In Sandamtu Pathien chu,In lo theinghil d�r ta a,In himna kul Lungpui chu,In hriet f�k ta ngai bok nawh.Hmun danga inthoka in l�k,Gr�p tha tak phun inla khom,tIa" Chu n� chun khaw nghet tak tak, kha hmaa Israelhai leia Hiv mihai le Amor mihai lo tl�nsan ang khan an khawpui kul nghet tak takhai chu ram hnuoi ch�mbuk k�ra rausan khuo ang vong ni t�ng a ta, khaw ram inchang t�ng a tih.H3"An kuta siem maich�m tieng,Ngha zing ta naw ni hai a,Kuta siem Asera lim thing d�m,Rimtui inhl�nna maich�m d�m,Ngaihlu ta bok naw ni hai.dGA"Chu huna chun mihaiin,Anni Siemtu tieng ngh�ng an ta,Israel Mi Thienghlim chu en an tih.F-"Oliv ra sawi til hnung a,A z�k tieng pahni pathum,A buk thatnaah pali panga,La um ang chauh ni t�ng a tih,"LALPA, Israel Pathien chun a tih.cE?"Refaim ruoma bu s�k huna,Buphal l�k khawm zo hnunga,L�k hmai zong ang n�ng a tih.uDc""Israel ropuina chu,Chu n� chun chuoi t�ng a ta,A ram hausaknahai khom,Z�r thla zo vong t�ng a tih.YC+"Kula inhuon khawpui hrim hrim,Israel ramah um ta naw ni a,Damaska inlalna khom tawp a ta,Aram mi la um sunhai chun,Israel chan ang chu chang v�in,An ropuina la chuoi v�ng a tih,"Iengkim LALPA chun a tih.nBU"Aroer biela khuohai chu,R�usanin um vong a ta,Beram ruol bok khawm an ta,Suktitu um ta naw ni hai.A "Damaska chungthu chu hieng ang hin a nih:"Ngai ta, Damaska khawpui chu,Chimin tlu se vong a ta,Khawpui ni zing ta naw nih.t@a"Tu hin hieng hin LALPAN a hril nawk a: "Kum thum s�ngin, inhlawfa kum tiema kum thum s�ngin, Moab ropuina le a mipuihai po po chu hmusitin la um a ta, a dam khawsuok um sunhai chu mi tlawmt�, hril khop lo la n�ng an tih" tiin.G?" Chu chu Moab chungthua LALPAN kha hmaa a hril tah kha a nih. |>q" A hmun s�nga Moab kai chu,A sawl thlawn mei mei a nih;A tempula a tongtai khom chun,Tangkaina a nei d�r nawh."`=9" Tingtang ri inuoi ngawi angin,Ka lungrilin Moab a s�n a,Ka lairil takin Kir Hareset.M<" Thei huona hlimna rihai kha,L�k hmangin a um ta a,Gr�p huonah tu khom kh�kin,Z�i hl� rem an um ta nawh.Gr�p sir sawrna khura hai,Uoiin sawr ta naw ni hai,Hlimna ri ka suktawp ta si a.Z;-" Jazerin Sibmaa gr�p huon,A t� angin ka t� ve cheu a nih.Aw Hesbon, Aw Eleale,Mitthliin ka'n siltir cheu hi!I thei hmin chunga i lawm rihai,Bus�k huna i hlim rihai kha,Tu hin a va hang r� ta ngei de!{:o"Hesbona huonhai an r�m zo a,Sibmaa gr�p huonhai khom.Gr�p th� anga inz�m dar Moab,Jazer khuo chen inz�m a,Thlal�r ramah inz�m l�t a,A k�upenghai inz�m dar a,Tuipui th� chena inz�m chu-Hnam tin lalhan an pal sop tah.9+"Chuleiin, Moab mihai po poin,Moab chana tlu chu s�nin,An r�ngin an tap kh�k a nih.Kir Hareset mihai ta dingin,Lungse v�nkaiin t�p ro.}8s"Moab chapo hlakzie kan hriet-An chapo d�n a hleiinhluok;Mi an chaldel, an tuklul bok;Umzie boa uongthuong an nih.7"Davida s�ngkuoa mi chu,Lalin la hung inthung a ta,Ringumna le hmangaina leh,Thudik tanin, ro fel takin,A la r�l zung zung ding a nih.6"Moab mi, tl�n darhai hi,Nangni lai kan um phal unla,Mi sukbohmang tumtuhai lakah,R�ltl�nhai hi mi hum hr�m ro"Tiin Judahai chu an ng�n a.N�ksawrtu chu la bo a ta,Sietnahai khom la r�ng a ta,A rama inthokin r�ntu khom,An inkieng hun la tlung a tih.E5""Kan um d�n ding mi r�lp�kin,Nangnin rem mi ruotp�k unla,S�nchanga thingbuk hlim angin,In hlimah mi'n chawltirin,R�ltl�nhai mi hliekhu unla,Hm�lma kutah mi'n hl�n naw roq4["A bua inthoka rau darh,Vate vuong v�l ang elin,Arnon vadung k�i velah,Moab n�hai an inv�kv�i."3 ?"Thlal�r dep Sela khuoa,Moab mi r�ltl�nhai chun,Ram ror�ltuhai kuomah,Dawvan an kaina dingin,Beramte chawi raw hai se,Zion naunuhai tl�nga chun.N2" Dimon vadung tuihai chu,Thisenin a pol sen kul a.Chu n�ka r�pthl�k lem chu, Dibon chungah la tir ka tih:Moab rama inthoka r�ltl�n leA rama la um sunhai chu,Sakeibakneiin s� hlum a tih.y1k"Moab ramri intluonin,An tap ri a thangkhawk a,An chieu riin Eglaim a tlung a,An inr�m riin Beer Elim a tlung.c0?"Rosum an khawl khawmhai chu,Phurin an tl�npui tawl a,Phahr�m Ruom r�l tieng an pan.u/c"Nimrim tui chen a kang a,Hlohai an hung vuoi zo a,Thil mawnghai an thi vong a,Hmun hring hrim a um ta nawh.C."Ka lungrilin Moabhai a t�.Zoar le Eglat Selisya chenin,Mipui chu an r�ltl�n a.Tap pum zinga pan tungin,Luhit khuo chen an tlung a,Horonaim lampui tluonin,An siet tuok chu an ta a.-'"Hesbon le Eleale tap ri chu,Jahaz chen a'n hriet ph�k a,Chu chun Moab sipaihai lungril,Nasa takin a sukz�m a,An tap r�t r�t el a nih.t,a"Kotthl�rah saiip silin,In chung le tuol zawla hai,Dingthathuona inthungin,Tapin kh�k rong rong an tih.(+I"I mihai chun Dibon-aHmun s�ng tempula hai chun,Nebo le Medeba chan chu,S�nin tap tlok tlok an ta,An lu m�t kol vong an ta,An kh�khmul khom tan an tih.* "Moab-hai chungthu hril lawkna chu:Moab rama Ar khuo chu,Z�n khat thilthu'n a ram ie!Moab rama Kir khuo khom,Z�n khat thilthuin a ram!-)S" Filistin hnam palaihai chu,Iengtin am ei lo don ta ding?"Zion chu LALPA indin a na,A mi sukdud�na tuorhaiin,Chu chun himna hmung an tih"Tiin in hril ding annawm.5(c"Aw kotpui, tap kh�k rawh!Aw khawpui, tap inr�m rawh!Nangni Filistinhai, zop thla ro!Mei khu lui lui angin hmar tieng,Sipai an hung mup mup a,A hnufuol hrim an um nawh.?'w"Rethei mongtolhan tlatna,LALPA bulah hmung an ta,Tlasamhai chu muong takin,A bulah chawldam an tih.In zunga suokhai ruok chu,T�min sukhlum tawl ka ta,A thi mahl� po that ka tih.Q&"Filistin mi po pohai,An vuokna hlak cheu hmol chu,A tliek leiin lawm naw ro;Kh� r�l tuia inthok khan,R�lngan dang hung suok a ta,Chu r�l chu t�ra sip r�l,R�l vuong thei la n�ng a tih.7%i"Lal Ahaz a thi kumin,Hi thu hi a hung tlung a:p$Y"Iengkim LALPA thaw tum chu,Tuin am s�t thei a ta?A kut inlet ta hnung chu,Tuin am kei thl�ng a ta?q#["Khawvel pum pui ta dinga,Chu chu a thaw tum a nih;Chu kut chu hnam tin chungah,Inlet a ni tah zing bok.O""Ka ramah ngei hung thuoiin,Asuria chu tukdol ka ta,Ka tl�ngpuiah sir sop ka tih.Ringkol a lo inb�ttirhai chu,Keiin hl�p thlap�k ka ta,An liengkoa inthokin,An rikphur chawi thl�ng ka tih." ! "Iengkim LALPAN hming s�l meuin,Hieng ang hin thu a'n kh�m a:"Ka tum d�n angin tlung a ta,Ka thu ruot chu dingchang a tih.~ u""Simbug ch�ngnaah siem ka ta,Chird�mah inchangtir ka ta,Sietna hmunphiin ph�t ka tih,"Iengkim LALPA chun a tihI ""Anni bei din hung tho ka ta,Babulona inlal ta lo dingin,An hming chu sukbo ka ta,A dam khawsuok sunhai le,An nauhai le an thl�hai chenin,Ka sukbohmang ding a nih,"Iengkim LALPA chun a tih."An pahai suolna leiin,An nauhai that ram pei ro:Ram hluoa lal hung ni a,Khuo siema hluo sip dinga,An k�r ta nawna dingin.'"I ram i suksiet neng a,I khuo le tuihai i that leiin,Anni lai ph�m ve naw ni ch�.Mi rilo thl�hai hming chu,Tu khomin s�m zui naw nih.,Q"Nang chu k�u s�t thl�k angin,I thl�na inthoka pei suokin,R�l kuta thi, kawlhn�ma sun tlang,Ruong an sir ziel mei mei haiin,An del khum ding che a nih.O"Hnam dang lalhai chu ropui takin,Mani thl�n sengah an inz�l hlak."Hnuoi hi thlal�ra inchangtir a,Khawpui tam tak suksetu le,A sal manhai insuo nuom lotu kha?"Tiin i chungthu la hril an tih.eC"A hmu phot che chun en zuiin,"Hi hi maw hnuoi sawi hn�ng a,Lal ramhai sawi danglamtu kha?B"Sienkhom Seol khur mong r�tah,Nam thl�kin i um ta si!iK"S�m chungah hang kai ka ta,Chunghnungtak tlukah insiem ka tih"I ti lungril hlak vei leh khan! 9" 'V�nah hang lawn kai ka ta,Pathien arasihai chunga khin,Ka lalthungpha indin ka ta,Hmar tawp kil, pathienhai tl�ngah,fLalthungphaah inthung ka ta,3" Aw nang, 'Vartien naupa leSikhawvar' inti hlak pa,eV�na inthokin i tla d�r el a!Nang, hnam danghai suksetupa,Hnuoiah pei thl�kin i um tah hi!/W" I ropui b�ng b�ng vei leh khan,I perkhuong ri siehai po po leh,Seol-ah thuoi thl�k i ni ta si.I puonph� chu thil ng� a na,I sil ding chu thil lung a nih," " An r�ngin nangma chu bein,I kuomah hieng hin hril an tih:"Nang khom keinihai ang bokin,I ch�u v� d�r el an ta maw?;o" Hnuoia Seol, mithi khuoah,I tlung hun ding an t�ng a nih!Fam lo chang tah thlarauhai chu,Hmuok ding chein a chok tho a,Hnam tin lalhai an hung tho ie,An lalthungphaa inthokin.#?"Lebanona f�r le sidarhai chenin,I chungthu leiin an lawm a,"Suktlawma i um hnung hin chu,Mi ph�r thlu ding an hung ta nawh"Tiin lawmin an hril a nih.K"Ram po po r�lmuonga chawlin,Z�i hl� an rem thei nawk ta hi."Chu hmol chun lungsen eltiengin,Mipui i vuok zot zot hlak a,Hnam danghai chawl loa n�kin,Rawng takin i tukdol hlak kha. I "LALPAN i r�tlona hmol le,I lal hmol a suktliekp�k ta ch�. "hi ti-elna thu hi Babulon lal chu in insam khum ding a nih:N�ksawrtu chu i va r� ta ngei de!I vaup�m khom a va r� ta ngei de!u c"Inrim tak le rawng taka sala in int�ngna le buoina in tuoknaa inthoka LALPAN a'n chawltir pha cheu chun, w g"Hnam tinin hung thuoi khawm an ta,Anni ram ngeia chun fepui an ta,LALPA rama chun Israel s�ngkuoin,Siehlawpa le siehlawnua dingin,Hnam danghai chu la sor an ta,Sala neituhai chu salah man an ta,N�ksawrtuhai chunga ro la r�l an tih.+  Q"LALPAN Jakob lunginsiet a ta,Israel chu hung thlang nawk a ta,An ramah inch�ngtir nawk a ta,Ram dang mihai khoma hung zomin,Jakob s�nghai chu inkoppui an tih.  " Kulah satene hon inhr�m an ta,Lal inah sihal ruol inhr�m an tih.Babulon siet n� a hn�i ta a,Hun sawt riel ni ta naw nih." Thlal�r ramsa ch�ng an ta,Sihal inzi nuoi nuoi an ta,Chingpirinuhan bu sep an ta,Sak�lhai tuolchaina ni t�ng a tih.)K" Tu khomin hluo ta naw ni a,Tu thl� khom ch�ng ta naw nih; Arab mi khuolzinhaiin,Puon in kei ta naw ni a,Berampuhan an beram ruol,Intlattir ta ngai naw nih.pY" Lal ram khuoa ropui tak,Kaldaihai nunphung vulna chu,Sodom le Gomora ang bokin,Pathienin sukram a tih.{o" An thalin tlangv�lhai k�p tlang an ta,Naute chungah z� ngai naw ni hai a,Naupang lunginsiet bok naw ni hai." En ta u, Babulon chu bei dingin,Tangkaa tlon lungawi thei lo,Rangkachak ienga khom ngai lo,Media mihai ka chok tho a nih.w" An nautehai chu an hmu ng�iah,Hnuoi vuoknan hmangp�k an ta,An inhai rokp�k an ta,An nuhmeihai pawngsuol an tih.H " An hmu taphot sun tlang an ta,An man taphot s�t hlum an tih. " Mi p�l lai sazuk tuoi ang leV�ngtu um lo beram ruol angin,Mi tinin mani mihai b�l dingin,An ram tieng r�lz�m an tih.1" Iengkim LALPA lungsen n� chun,V�n sawi hn�ng dur dur a ta,A lungsen a chok suok n� chun,Hnuoi hi inson dawr khopa,Sukhningin la um a tih. fE" Rangkachak hl�r n�k khomin,Ofir rangkachak n�k khomin,A dam khawsuok mi v�ng an tih.!~;" Khawvel hi a suolna leiin,Mi suolhai chu an suolna leiin,Ka hrem tawl ding a ni si a.Chapohai uongna suktawp ka ta,Tawrothai insuongna suktlawm ka tih.|}q" Arasi le arasi bawrhai khin,Var insuo ta naw ni hai a,Z�ng ni suok chu inthim a ta,Thla khom var ta bok naw nih.2|]" En ta, LALPA n�, ni r�pthl�k tak,Lungsen sos�ng le tium n� chu,A hung tlung ding a ni tah.Ram chu rausan ramah siem a ta,A s�nga mi suolhai that vong a tih.+{O" Thlaphangnain man tawl a ta,Natna le lung natnain th�m a ta,Nau hase tuor angin inkon an ta,Anni le anni inpangzat an ta,An hm�l mei angin sen ph�t a tih. Bz" Hi lei hin kut po po zoi a ta,Lungril tin itui zop a tih.yw" LALPA n� chu a hn�i ta a,Nasa takin tap kh�k ro,Iengkimthawtheia inthokin,Sietna r�pthl�k hung tlung a tih.~xu" Hla taka inthokin an hung,Kawl kil tawp r�ta inthokin.A ram pum sukse vong dinga,LALPAN hriemhreia a hmang an nih.6we" Ngai ta u! Mipui tam tak ri ang,Tl�nga ri so nuoi nuoi chu!Hnam tinhai kh�k ri a na,An sipaihai an khawm a ni chu!Iengkim LALPA chun indo di'n,A sipaihai a khawm a nih. v " Ka mi thienghlimhai thu ka p�k a,Ka lungsenna hr�k thla dingin,Ka mi huoisenhai ka khawm tah,Ka hn�na chunga lawmhai chu.~uu" Muol kol s�pah puonz�r khaiin,Anni chu ko kh�k unla,Mi lienhai kotkh�ra l�t di'n,Anni chu kutin h�i ro. Ct " Babulon chungthua hril lawkna Amoz naupa Isaiin a hmu chu:s{" Zion mihai, hlima kh�kin,Inring takin z�i hl� rem ro,Nangni laia um mi ropui chu,Israelhai Mi Thienghlim a ni si.`r9" LALPA inp�kna hl� remin,Thil ropui tak a thawhai chu,Khawvel pumpui inhriettir ro.Sq" Chu ni chun lawm hla remin,LALPA kuomah lawmthu hril ro,A hming chu lam rop hlak ro!A thilthaw le ropuiziehai,Hnam tin kuomah puong darin,A hming chawimawi tl�k a nizie,Hnam tin kuomah hril v�l ro.Bp" Sandamna tuikhura tui chu,Hlim takin chawi t�ng in tih.o" LALPA chu mi sandamtu a na,Ring ka ta, ti ta naw ning;Lalpa, JEHOVA ngei chu,Ka hr�tna le ka hl� a na,A mi sandamtu a nih" tiin,n +" Chu ni chun hieng hin hla sak in tih:"Inp�k ka ti che aw LALPA,Ka chunga i lungsenna chu,I mi l�k kiengp�k ta a,Tuhin i mi thlamuong tah.m'" Israelhan Aigupta an suoksana,Hraw ding lamlien an nei ang khan,Hlaa um a mihai k�rna dingin,Asuria rama inthokin,Lamlien la um rung a tih.Gl" Aigupta kaia litengsawlhai chu,LALPAN inkangtir vong a ta,A kutin thli lum huom huom chu,Eufretis vadung chungah tir a ta,Vadungte pasariin luong dar a ta,Mihan ke hu loin pal k�i an tih.6ke" Thlang tienga um Filistinhai chu,Fe thlain zu do hron an ta,Sak tieng khom hang rok tl�ng an ta,Edom le Moab chungah kut thl�k an ta,Amonhai chu sie khuoah siem an tih. ]~)}||{{zz3yxx,wBvuu\tssprrWqqrpppooVnn>mllqkkvjjj5ihrggEff*eedwccxc*ba`__ ^M]]b\\'[ZZCYY)XXwWyWV)UAT}SSRQQTQPOONNpMMaLLuKK JJIHH%GFF5EMDDCBBAA @??G>==j<<;::99y88F77M65443>2w110u//+.--,H+j*i*)(''<&Y%e$$J##"!! 9bETk"XAJg  y 5ig-SHgQ "" A ram optua thang nuom,Tu khom um naw ni hai a,Hotu ding um naw ni hai.\ 1"" Simbu le chingpirinu hai,Mung�k le va�k ruolin,pChu hmun chu hluo t�ng an tih.Pathienin Edom chunga chun,Ch�-�ina hrui kei zam a ta,Inkh�na hmol a hmang khom chu,Tl�kram d�rna hmol n�ng a tih. "" S�n le z�n mit naw ni a,Kumkhuoin khu tung a ta,Suon an um s�ng po po chu,Sukramin um t�ng a ta,Tu khomin sir ta naw nih.w g"" Edom vadunghai po po chu,Alkatara angin inchang a ta,A pilvut chu k�t chok angin,A ram ph�kin chok a tih.W'""LALPAN phuba a l�k n�,Zion chunga Edom thilthaw,A thungrul kum a ni si a.{o""Ramsielhai leh that a ta,Bawng tuoi le bawngchalhai leh.An ram chu thisena zopin,An pilvut chu thauin tlor a tih.C""LALPA kawlhn�ma kai chu,Thisen le thau inpol a nih:Beram le k�l thisen d�m,Beramchal kala th�u d�m.LALPA chun Bozrah khuoah,Inthawina la hmang a ta,Edom mihai that teu a tih. +""V�nv�la khin ka kawlhn�min,A khop tawk a dawn ta a, En ta, hnam ka suksiet hnung,Edom chungah ro r�l dingin,A hung tum thla ding a nih.O""V�na arasihai khi,Sukbohmangin um an ta,V�n khi lekhabu angin,A zuolin la zuol a tih.V�na umhai po po khi,Gr�p hna tawl hnung ang le,Theichang ra vuoi ang elin,La hung til thla vong an tih.ve""Thathai chu pei suok an ta,An ruong thu vut vut a ta,Tl�nghai chu an thisenin,Luong khumin chie zop a tih.""Hnam tin chungah LALPA a lungsen a,An sipaihai chungah a lung an ling.Anni chu sukse vong a ta,That dingin pe suok a tih.G ""Hnam tinr�nghai, hung hnai unla,Ng�ithla dingin hung inkhawm ro!Aw hnamhai, ngai poimaw ro,Hnuoi le a s�nga um po po le,Khawvel le amaa suok po po khomin,An r�ngin ng�ithla raw se. "!Zion tl�nga ch�ng tu khomin,"Ka dam nawh" ti nei naw ni hai;Chu taka ch�nghai suolna chu,Ngaidamin um vong t�ng a tih.2]"!In long hrui inthl� fuol in ta,Long ngulah v�t ngai naw ni a,Puonz�r in z�r ngai bok naw nih.R�ll�k sum tam tak insem in ta,Kebai chenin phur v�ng an tih.s~_"!LALPA chu ei ro r�ltu a na,LALPA chu d�n mi petu a na,LALPA chu ei lal a na,Ama chun mi sandam a tih.E}"!Chu taka chun LALPA chu,A Ropuitak n�ng a ta,Ama chu hn�r tam tak nei,Vadungpui ang n�ng a ta,Hm�lmahai long hrim hrimin,Long kar chi le long lienin,Chu chu l�t thei naw ni hai.x|i"!Ei k�tna hlak Zion tl�ngpui,Jerusalem, muongna khawpui,Umhmun nghet in khuorna chu,Mitin thl�r lem t�ng in tih.In puon in thlungphunhai khom,Pot phawi ni ta ngai naw ni a,In puon in keina hruihai khom,Intan ngai hrim hrim naw nih.c{?"!Chuong ang mi kol takhai leTong hriet thei lo hmangtuhai chu,Hmu nawk ta ngai naw ti niu.sz_"!In thlaphang hun in thl�r k�r ch�ng,Asuria hotu lien tak d�m,An r�ll�k sumhai tiemtu d�m,R�l v�ngb�k z�t tiemtuhai d�m,Lungrilin la ngaituo suok in ta,'Khaw lai am an um zo ta a?'Tiin in la'n don ding a ni si.My"!Lal hm�l mawi chu hmung an ta,Ram inz�r duoi la thl�r an tih.x!"!Hmun ins�ngah ch�ng an ta,Tl�nga suonglungpuihai chu,An himna kul n�ng a ta,F�k ding p�kin um an ta,Tui tlasam ngai naw nihai.vwe"!Indik taka kalchawihai,Thudik chauh hril hlak mihai,Pawngl�kna leia hlawkna,Hmutuhai lungten mihai,Thamna la nuom nawtuhai,Mi that dinga rotna thu,Ng�ithla nuom ng�i nawtuhai,Suol ng�ituonahai laka,Nakawr hip tlat hlaktuhai chu,Zv-"!Ziona mi suolhai chu,Tiin an inthin hawp a,Pathien inz� nawhai chu,Inthinnan a man tawl a,"Kang hmang thei meichok lai hin,Tu am khawsa thei an ta?Kumkhuoa chok zing mei hi,Tuin am tuor thei an ta?" an tih.luQ"! Nangni ram hlaa mihai,Ka thilthaw hi lo hre ro;Nangni k�r hnaia umhai,Ka thilthawtheizie hre ro.wtg"! Chinai ang elin mihai chu,Meipuia raw n�ng an ta,Hling tawl angin pei an ta,K�ng hmang vong an tih" tiin.xsi"! In nau von chu favai a na,Bupawl in hung hring suok a;Meichok in inthuok suok chu,Nangni k�ng hmangtu a nih.zrm"! LALPA chun hieng hin a tih:"Tu hin hung tho suok ka ta,Keima in chawis�ng ka ta,Ka ropuizie t�r lang ka tih.q!"! Ram chu tapin a ch�u a,Lebanon inzakin a ng�i a,Saron chu thlal�r a'n chang a,Basan le Karmel tl�nga,Thing hn�hai an til zo tah.$pC"!Lamlienhai a thing thuop a,poY"!En ta, an pasalthahai saw,Kotthl�rah an tap kh�k a,Inremna palaihai khom,Lung na takin an tap saw!n/"!Ama chu in dam s�nga,Nghet taka in innghatna,In sandamna le varna,Hrietna robawm n�ng a ta,Robawm hongna chabi chu,LALPA t�na n�ng a tih.ymk"!V�n s�nga khin ropui takin,LALPA chu chawis�ngin a um,Indik tak le fel takin,Zion-ah ro hung r�l a tih.lw"!Aw Asuria, i r�ll�k sumhai chu,Khau int�m anga tamin,Inch� thl�kp�k che tumin,Hung baw sup sup an ti che.k}"!I rawl inri dur dur chu hrein,Mipui an tl�n se dur dur a,Nang i hung inthok meu chun,Hnam tin an tl�n dar chum chum.j"!Aw LALPA, kan chungah z�ngai la,Nangma a nih kan ngai chu.T�k tina kan hr�tna ni la,Beidong nia kan sandamna ni rawh.zi o"!Aw, nang suksetu Asuria,oSuksieta um ve ngai si lo,Aw, nang mi dawhaa thaw hlak,Mi dawhaa um ve ngai si lo,I chung a va hang pik de aw!Mi i suksiet zo pha leh,Nang khom suksiet n�ng i ta,Mi i dawha zo pha leh,Nang khom dawh�ng an ti che.zhm" Ruom tinah thl�i ch�ng in ta,In ran ruol le sabengtunghai,Zalen takin tl�ng an ta,In ham a va tha awm de! ggG" Rampui chu thli le rielin,Hung nuoi hm�t vong khom ni sien,Khawpui chu tlu hm�t sienkhom,Zf-" Ka mihai chu muongleiah,Tu khomin chawkbuoi loin,In himah ch�ng t�ng an tih.|eq" Fel taka thil an thaw leiin,Hmun r�lmuong inchang a ta,Felna chun kumkhawtluongin,Muongna le himna intlun a tih.vde" Thlal�r hmun ni hlaka chun,Indiknan ro r�l a ta,Ram thaa chun fel takin,Thil iengkim thaw t�ng an tih.-cS" Sienkhom, chunga inthoka Thlarau buok a ni pha chun,Thlal�r ram chu ram hnawngah,La hung inchang nawk a ta,Lohai chu rampui angin,La hung z�ng khup nawk a tih.8bi" Kul chu rausanin um a ta,Khawpui so r� r� t�ng a ta,A muol zawl le r�lv�ngb�khai,Kumkhuoin ram t�ng a ta,Sabengtung le beram ruolin, Tlatna hmunah hmang an tih.a" Hling le buorin a bawm ding,Ka mihai ram hi s�n ro,Hi hlim chenna khawpui leHlimhlopna in po po hi,S�nin tap kh�k rong rong ro.Y`+" In lo tha le ditum hai, In gr�p r� nuomhai s�nin,Beidongin awm inchum ro._" Inthin ro, ng�i sukngamnuhai,Hima inng�i naunuhai,In mit �r int� raw se!In silf�nhai hl�p unla,In kawngah saiip b� ro.^" Kum khat invoi hnung elah,Hima inng�ihai hi inthin in ta,Gr�p s�k ding um naw ni a,Huon thei ieng khom tlung naw nih.]{" Nangni ngai sukngam nuhai,Tho unla, ka thu hi ng�ithla ro;Nangni hima inng�i nuhai,Ka thu hril hi lo ng�ithla ro.M\" Mi tha chun thil tha a ngaituo a,Chu chu a ng�rpui ngam pei hlak.[" Mi verv�k tum d�n chu a rilo a,Kh�la retheihai suksiet tumin,An indikna thila hai khom,Thil tha lo a phan r�k hlak.cZ?" Inv�t tong chu a tlahol a,Suol thaw ding ngot a phan a,Pathien poi tawk a tum r�n a,LALPA thu indik lo takin,Mihai kuomah a th� dar a,Phingtamhai f�k ding a ban thl�k a,Dangch�rhai dawn ding a ch�r hlak.pYY" Inv�thai chu inzaumah,Mihan ngai ta naw ni a,Mi verv�k chu tu khomin,Ngais�ng ta bok naw ni hai.|Xq" Lungril inhmawhai khomin,Mani'n hre thiem t�ng an ta,Dang inawk hlakhai khomin,Inn�l takin hril t�ng an tih.mWS" Mita entuhai mit chu,Inkhup ngai ta naw ni a,Naa ng�ituhai khomin,An n� daw zing t�ng an tih.V" Thlipui laka inb�kna,Ruopui laka inhumhimna,Thlal�ra vadungte ang,Ram ch�ra lungpui hlim ang,An hung ni ta ding a nih.vU g" Ngai ta u, fel taka ror�ltuding,Lal a hung suok ding a na,A upahai khomin ro,Fel takin r�l t�ng an tih.jTM" Tium r�pthl�k tak lei chun,An kulpui nghet chu chim a ta,Indona puonz�r an hmu pha,An kawmandarhai ch�-�iin,Bak l�ngin tl�n sieng an tih"Tiin Zion-a mei s�mtu leJerusalema thuk neitu,LALPA chun a puong ta si.!"LALPAN v�ngduoina bu le tuorna tui pe sienla cheu khom, in Zirtirtu chu inbi hmang zing ta naw ni a, in mit ng�iin hmu t�ng in tih. B=}"Aw Zion mipui, Jerusalema ch�nghai, tap ta naw ti niu. Thangpui in hn�na rawl ri a hriet pha chun ieng ang lawmin am a lunginsiet ding cheu chu! A hriet charin hung don a ti cheu. R<"Chuleiin, in chungah z�ngai dingin,LALPAN a la ngh�k zing cheu a,Lungsietna inhmutir ding cheuin,A mong a phong zing a nih.LALPA chu ror�l thiem Pathien a na,Ama ngh�ktuhai chu an eng a thawl.E;"Mi pakhat inth� le hrawkin,Mi s�ngkhat tl�n sieng in ta,Mi panga inth� le hrawkin,In r�ngin tl�n sieng in ta,Tl�ng s�pa in puonz�r kh�i chu,A malin tlansietsan in tih.X:)"'Kan nuom ve nawh,Sakor chungah chuong kan ta,Tl�n hmang kan tih' in tih.A nih, tl�n hmang mol in tih.'Sakor hr�tin tl�n hmang ei tih'In ti v�l vei a ni naw maw?Sakor hr�t lemin hnot an ti cheu.^95"LALPA Iengkim LALPA, Israelhai Mi Thienghlim chun,Hieng ang hin a t� a nih:"Inlaml�ta um tok tok hi,In ta dinga sandamna a na,Dei dapa um le ring ngam hi,In ta dinga hr�tna a nih.Nisienkhom in nuom si nawh.)8K"B�lhemtu'n indoi loa,B�l a vuok dar vong angin,Vaw dar vong a ti cheu a,A koih�r mei luokna khop,B�la tui luokna khop khom,R�t ding um naw nih" tiin.m7S" Lung bang s�ng, kak puom p�r,Thawk le khata chim thut angin,In suolnan del chim thut a ti cheu.6" Chuleiin, Israel Mi thienghlim chun:"Nangnin ka thu hi hnawla,Inpawngn�kna le inhl�mna thuRinga in innghat lem leiin,u5c" Hi thil hi tawpsan unla,Hi lampui hi p�tsan ta ro;Israel Mi thienghlim lehMi'n hmasontir ta naw ro" tiin.54c" Hretheituhai kuoma chun,"Inl�rna hmu ta naw ro" an ta,An zawlneihai kuoma khom,"Thu dik mi hril lawk ta loin,Ngaithl�k inhoi chauh hril unla,Duthusam thil hril lem ro.b3=" Hienghai hi hnam helhmang,Nau kh�lhril hmang tak el,LALPA thup�k ngai pei lo an nih.21"Tu hin fe la, an ta dingin,Lung ph�kah ziek thlap�k la,Lekhabuah ziek thla bok rawh,Ni la hung tlung pei dinga hai,Hrepuitu ni kumkhuo dingin.Y1+"Aigupta thangpuina chu,Hmangna bo d�r a ni leiin,'Rulpui Kawkbo' ka ti a nih.0)"Negev-a ramsahai chungthu chu:Harsatna le beidongna ram,Keipui le keichalhai l�ngna,R�lriel le r�l vuong thei tamna,Tangkai lo hnamhai p�k dingin,Palaihaiin an sum le paihai chu,Sabengtung ruol inphurtirin,An sanghawngseihai thlukv�mahAn rosumhai an inphurtir./'"An ta dinga hmangna bo der,Thangpui thei lo, hlawkna nei lo,Inzakna le muolphona chauh,Pe theitu hnamhai lei chun,An r�ngin muolpho an tih.D."An hotuhan Zoan an tlung a,An palaihan Hanes an tlung tah.-"Sienkhom Faraw humhalna chu,Anni sukzaktu chauh n�ng a ta,Aigupta �ngs�ng an b�l chu,An muolphona chauh n�ng a tih.x,i"Keima mi rawn d�r loin,Aigupta ramah an f� thl�k a,Faraw humhalna ng�nin,Aigupta �ngs�ng an pan a.[+ 1"LALPA chun hieng hin a tih:"Nau helhmanghai chung chu a pik!Ka remruotna thang ve d�r lo,Anni thil phan chu an thaw a,Ka thlarau thang d�r loin,Anni k�rah thuthlung an siem a,An chungah suol an intieng a;}*s"Thlaraua fe suolhai khomin,Hrietthiemna nei t�ng an ta,Mi chier hmang hlakhai khomin,Zirtirna zawm t�ng an tih.)5"Ka p�k ngei a nauhai chu,Anni lai a hmu pha chun,Ka hming vong thienghlim an ta,Israel Mi Thienghlim chu pomin,Jakob Pathien chu ti t�ng an tih.(3"Chuleiin, Abraham sansuoktuLALPA chun Jakob s�ngkuo chungthu, hieng ang hin a hril a nih:Jakob muolpho ta naw ni a,A hm�i mawk ta ngai naw nih.'"Mi dang suola intum ch�ng,Ror�ltuhai khal awk a,Mi indik khom thu hmang loa,Intuortir hlaktuhai chu,An r�ngin bo t�ng an tih.&}"Mi tawrothai r� t�ng an ta,Hmusittuhai bo t�ng an ta,Suol thaw ding meltuhai chu,S�t thl�kin um t�ng an tih.t%a"Retheihai chun LALPA-ah,Lawmna hmu nawk t�ng an ta,Israel Mi Thienghlim hmaah,Pasiehai khom hlim an tih.$y"Chu ni chun nas�thaiin,Lekhabu thu tiem ri hrieng an ta,Thima thung mitdelhai mit khom,Hung varin hmu t�ng an tih.`#9"Sawtnawteah Lebanon chu,Lo hnienghn�rah inchang a ta,Ramngaw angin z�ng dup a tih.v"e"A letlingin thu an l�k a nih!Bepilin a hemtu a tluk hlak maw?Thilsiemin a siemtu kuomah,"I mi siem ka ni teu nawh"A ti hlak hrim hrim am a ni?Thilsiem chun a'n dintu kuomah, "Ieng khom hriet i nei d�r nawh" A ti hlak hrim hrima maw?!+"LALPA laka an thil phan r�k,Thup tumtuhai chung chu a pik!A r�ka an thawa inngaiin,"Tuin am mi hmu thei a ta?Tuin am a mi hriet a?" an tih.' G"Chuleiin, hi mihai chunga hin,An lung sukthawngna dingin,Thilmak tak tak thaw nawk ka ta,An mi varhai varna la bo a ta,An mi thiemhai thiemna r� dai a tih.c?" LALPA chun hieng hin a tih:Hi mihai hin b�uin an mi hnai a,An hm�rin an mi chawimawi a,Lungril ruok chun an mi hlat hl� si.An mi chawibiekhai khom hi,nMihriemin an inzirtir d�n angaAn thaw v�l mei mei a nih.  " Chun, a tiem thei nawtu kuomah in chawi a, "Mi tiemp�k hr�m raw khai" in ti chun aman, "Lekha ka tiem thei nawh" ting a tih.b=" Hieng inl�rna po po hi in ta dingin lekhabu ch�r tlat s�nga thu ang a nih. A tiem theituhai kuomah chawi a, "Mi tiemp�k hr�m raw khai" in ti chun aman, "Ka tiem thei nawh, ch�r tlat a ni hih" ting a tih. ve" LALPAN inl�sukna hrivoi,In chungah a buok ta si a;Zawlneihai mit a tuomp�k a,Hmutheituhai lu a khupkhum..U" Maktiin ka h�k ro!In mit �r-int� sien la,In mit sukdel law law ro!Uoiin dawn ve si loin,Inrui hriel hrep unla,Rakzu intem si loin,P�m tliei tlieiin lawn ro.q["Phingt�min mangah bu a f�k a,A har pha a khop chuong naw a,Dangch�rin mangah tui a dawn a,A har pha a lo la ch�u zing a,A dangch�r a r� chuong naw angin,Zion tl�ng beitu hnam po po khom,Chuong ang chu la n�ng a tih.xi"Ariel dotu hnamhai po po,Ama le a kulbing beitu po po,A suklungzingtu po po chu,Z�n mang ang inchang an tih.Q"Mit khap k�r loin, inrang takin,LALPA Iengkimthawthei chun,V�ninrum d�m, lirngh�ng d�m,R� nasa tak d�m, thawngaleivir d�m,Thlipui le k�ng hmang thei meiin,A hung kan ding che a nih."Sienkhom, nangma dotuhai chu,Pilvut dip ang inchang an ta,Mi tawrot ruolhai po po chu,Busi l�n dar ang hung n�ng an tih.E"Hnuoi rila inthoka tong angin,I rawl chu pilvut laia inthokin,Damtein hung inri suok a ta,Hnuoi s�nga inthoka thlarauin,A hung biekr�k ang ela damin,Pilvut lai i rawl hung suok a tih.hI"Bei dingin inhuol ka ti che a,I v�lin hnuoi sung pawng ka ta,Thamte daw huol khum ka ti che.|q"Sienkhom, Ariel chu inhuol ka ta,Lus�nin tap inr�m a ta,Ama chu ka ta dingin,Maich�m thuk ang n�ng a tih.m !"E khai, nang Ariel, Ariel,Davida ch�ngna khawpui,I chung a va hang pik ngei de!Kum tinin, kum tin elin,In k�t hunhai tlung pei raw se.s_"Chuong po po zirtirtu chu,Iengkim LALPA chu a na,Ama chu thurawn petu ropui,Varnaa mak chungchuong a nih.yk"A mal innawi khop hielin,Huit an ch�l ngai naw a,A mal koi naw tawk charin,Sakor tawlailirin an ch�l thiem.C"Zira chu an khawng ch�ngin,Hmoltumin an vuok ngai naw a,P�rdi an khawng ch�ng khomin,Tawlailirin an ch�l ngai nawh;Hmolfiekin zira an vuok til a,Hmoltein p�rdi an khawng hlak.A}"Indik taka lo nei d�n ding,LALPAN a zirtir vong a nih.E"A hnuoi a hr�t ruol pha leh,P�rdi chi chu a the a,�ra chi a th� bok a,A tlarin huit a ch�ng a,Barli khom a hmun dingah;Hnawmah m�m a t� bok a,An huong ding seng a ruot hlak.I  "Lo neitu'n thl�i ch�ngna di'n,A kei d�r kumkhuo hlak maw?? y"Chuleiin ka rawl ngai ro,Ka hril ch�u hi ngaisak ro. "Chuleiin, mi nuizat ta naw ro,In kol bun sukrik ting a tih;Lalpa, Iengkim LALPA chun,A ram pum sukse dingin,A ruot fel tah ti ka hriet.5 c"Perezim tl�nga a thaw ang leGibeon ruoma a thaw ang khan,LALPA chu hung tho suok a ta,A thaw tum mak tak tak leA thaw tum inril tak tak chu,LALPA chun hung thawng a tih.v e"In khum siem a tawi taluo,Hang inthluonna khop an nawh;In rizai a ch�n taluo,Hang sil khop khom a ni nawh.L"A lien z�ta a thaw d�n angin,Fen hmang hlak a ti cheu a,Z�ng tin z�ng tinin lien a ta,S�n le z�nin hr�t ziel a ti cheu.Hi thu umzie hi hre inla chu,In pang inza nasa hl�ng a tih.  "Th�na le in thuthlung s�t ka ta,Seol le in thutiem thiek ka tih.Hremna tuipui a hung lien pha,Hnuoiah chim hm�t a ti che.?w"Ror�lna dik chu inkh�na hruiah,Felna chu d�rmumkhaiah ka hmang.Kh�la in inhumhimna kul chu,Rielin d�ng se vong a ta,In inb�kr�kna hmun chu,Tuiin ch�m pil vong a tih.c?"Chuleiin, LALPA Pathien chun,Hieng ang hin a hril a nih:"Ngai ta u Zion-ah lung ka phum,Lung him tak le ringum tak el,A kil do nghettu lung poimaw,A thut suknghettu lung ngei chu.Ama a innghattu chu inhn�ng naw nih.c?"Nangni chun chapo takin,"Th�na leh thu kan thlung ta a,Seol leh inremna kan siem tah.Hremna tuipui hung lien sien khom,Mi ch�m buoi ve thei naw nih,Inb�knan kh�l kan hmang a,Inhumnan hl�mna kan ruoi" in tih.dA"Chuleiin, nangni mi ch�ksoltu,Jerusalem chunga ror�ltuhai,LALPA thu hi lo ngaithla ro.yk" Anni chun LALPA thu chu"Hi hi tiem rawh, a mal malin,Tlar khat peiin, tlar khat peiin,Hi hi tlawmte, kha kha tlawmte"Ti ang chaua an ngain�p leiin,F�ng an ta, tlu thal d�r an ta,Hliem an ta, ch�ngah awk an ta,Man khawmin um an tih.?y" "Hi hi chawlna hmun a na,Ch�uhai chawl hadam raw se;kO" Chuong ang chu a ni leiin,Hnam dang hm�r le tong hmangin,Pathienin hi mihai hi be t�ng a tih.  " Hi hi tiem rawh, a mal malin,Tlar khat peiin, tlar khat peiin,Hi hi tlawmte, kha kha tlawmte,Tiin mi zirtir a tum a nih" an tih.~" "Tu am zirtir a tum hrim a na?Tu kuom am thu a hril fie tum?N� t�nga inthoka l�k thl�k,Nene nghei hlimhai kuoma maw?L}"An dawk�nhai luokin a sip a,A porch� nawna lai hrim a um nawh.|#"Zawlnei le thiempuhai khom,Inh�i khopin uoiin an inrui a,Pai tliei tlieiin an thle b�r b�r a;Uoiin le rakzuin a chokv�t a,Zawlneihan inl�rna an hmu chu,Dongsawng thei lo khopin an inrui a;Thiempuhai khomin an ro r�l ding,R�l thei lo khopin an inrui bok.v{e"Ror�ltuhai ta dingin,Indikna thlarau n�ng a ta,R�lv�ngtuhai ta dingin,Hr�tna thahrui n�ng a tih.yzk"Chu ni chun Iengkim LALPA chu,Hlaa la um a mihai ta dingin,An lallukhum ropui leAn p�r thi mawi n�ng a tih.9yk"Phai tontira um khawpui mawi,A p�r mawina chuoi m�k chu,Busik tawm nipui intan hlima,Theichang hmin hmasa hmutuin,Loa a beng zo nghal hlak angin,Sawtnawteah bohmang a tih.Gx"Ruihmang Efraimhai p�r thi chu,Hnuoiah hung sir sop an tih.w/"Ngai ta, Asuria sipai ropui tak chu,Ama bei dingin LALPAN hung tir a ta,Thlipui hr�ng le ruopui v�nawn angin,Anni chu hung nuoi hm�t an ta,9v m"Zurui ruol Efraimhai p�r thi uongpui,Phai hnienghn�r tontira um khawpui,Uoiin f�k siethai chapopui khuo,A ropuina p�r anga chuoi m�k chu,A chung a va hang pik de aw! ?uw" Chu ni chun tawtawrawt lien tak m�t an ta, Asuria le Aiguptaa khawsa, thi l�ng l�ng tahai chu hung k�r an ta, Jerusalema tl�ng thienghlima chun LALPA chu chawibiek an tih.Tt!" Chu ni chun buphal angin anni chu LALPAN a mal malin a kutin r�t khawm a ta, sak tieng Eufretis vadunga inthoka thlang tieng Aigupta varuom chena Israelhai chu a hrizawla chun hung thuoi khawm a tih. Vs%" Thing z�rhai a hung tawl a,A kauhai a hung rop thla a,Nuhmeihan meia ti dingin,A kau tawlhai chu an fom khawm.Hrietthiemna nei lo hnam an na,An Siemtu'n a lunginsiet naw a,An Siemtu'n a lainat bok nawh.r" Kul khuohai a ram vong a,Thlal�r hmun r� a'n chang a,Ranha'n tlatnaa hmangin,Bok khawmnain an hmang a,Thing hn�hai an pet zo a.q" Hnam danghai maich�m lungrem,Chinai anga rawt phit vong a,Asera lem thinghai ph�r a,Rimtui inhl�nna maich�mhai,An sukbo vong huna chauh,Jakob thlahai suolna chu,Thawi dam hung ni chauh a ta,Israelhai suolna r� po po chu,L�k hmang ni ve chauh a tih.Jp "Salt�ng dingin a tir suok a,Khawsak thliin a'n l�n hmangtir.`o9"Anni vawtuhan an vuok angin,LALPAN anni a vuok ve nawh;Anni thattuhai a that rawn lem.n%"Hun la hung tlung dinga chun,Jakob thlahan zung kei an ta,Israelhai chu hung kumumin,La hung p�r vul nawk an ta,An r�in hnuoi sip a tih.m!"An hm�lmahai chen khomin,Ka humhimna an dit a ni chun,Ka kuomah hung tlu l�tin,Mi hung inrempui hai sien,Dawv�n hung kai raw hai se.l'"Ka lung sen zing ta naw nih.Hm�lma hling le buorhai chu,Keima ngeiin hmasuon ka ta,Inthiel fai vong tawl ka ta,Meiah raw hmang vong ka tih.zkm"Kei, LALPA hin ka v�ng a,Tuiin ka chawm zing hlak a,Tu khom suksiet lo dingin,S�n le z�nin ka v�ng hlak.bj="Chu ni a hung tlung pha chun,A gr�p huon tha chanchin chu,LALPAN hieng hin hril a tih:0i ["Chu ni chun a kawlhn�mngei,Tium le hromhraw tak chu,R�lpui vuong thei Leviathan, Inziel hn�r chu hrem dingin,LALPA chun inlet a ta, Tuipui dragon chu that a tih.#h?"A ch�ngna hmuna inthokin,Hnuoia mi suolhai hrem dingin,En ta u, LALPA a hung suok m�k.Hnuoiin a mithi z�t puong a ta,An ruong thup zing ta naw nih.gy"Ka mihai, in pindanah l�t ro,Sung tieng kot inkal khum ro;A lungsen inkieng hma po chu,Chu chun inbi hmang hr� ro.f"I mi thihai chu hring nawk an ta,An ruonghai chu tho nawk a tih.Pilvuta z�lhai khom hung har suokin,Hlim takin z�ihl� rem an tih.Daidaw fimin hna vuoi hnung khom,A hung sukhar nawk hlak angin,I daidaw chun hnuoia z�l hnung,Mithihai sukhring nawk a tih. *eM"A nih, nau kan pai ve a,Nauha se tuorin kan inr�m a,Sienkhom thli chauh kan hring suok si.Hnuoi sansuokna kan intlun nawh,Khawvel hluotu ding kan hring nawh. _d7"Nuhmei, nau nei ding tawm t�p,Nauha se tuor lai ang elin, LALPA, i hmaah kan um hi.bc="I thununna an tuor ph� leh,Beidongin an pan che, LALPA,An rawl khom a suok zo ta nawh.tba"LALPA, kan hnam sukpungin,Kan hnam hi i suklien a;Kan ramri khom mi zauhp�kin,Nangma i hung inchawimawi.zam"Thiin muol an liem zo a,Hung k�r nawk ta naw ni hai.Nangman beiin i sukbohmang a,Hriet zui ding an um ta nawh.y`k" Aw LALPA kan Pathien,Lal dang khomin kan chungah,Thu neiin an inlal hlaka chu,Nangma hming chauh a nih kan lam.X_)" Muongna mi pe rawh, LALPA,Kan thil hlenhai po po hi,Nangma thaw vong a ni si. @^y" I kut inlet khom hi LALPA, An mitin an hmu hrim hrim nawh.An ta dinga i thahnemngaizie hi,Hrea an inzak theina dingin,Hm�lma ta dinga i s�k khawl,Mei khan k�ng tawl lem raw se.']G" Mi rilohai chunga chun,Lungsietna inentir la khom,Mi fel ni an tum chuong nawh.Indikna rama ngei khom,Thil suol an thaw zui zing a,LALPA ropui an poisa nawh.\#" Z�n khuo'n ka thla'n a ngai che a,Z�ng tieng ka thlain a zong che.Hnuoi ro i hung r�l ph� le chauh,Mihan thil fel thaw an tum hlak.z[m"A nih, LALPA i d�n zawmin,Nang chu kan ngh�k zing che a,I hming sukropuitu ni hi,Kan lungril nuom tak a nih.dZA"Mi fel lampui a tluongngil a,Aw Mi Indik, mi felhai lampui chu,Nangin i sukruolp�k hlak.SY"Mihaiin an sir sop a:N�ksawra umhai k�in,Retheihai k� ngei el chun.X"Hmun ins�nga ch�nghai chu,Ama chun a suktlawm a,Khawpui inchung l�rhai chu,Hnuoi tawkin a thum hnuoi a,Pilvut lai a'n z�ltir a.PW"Kumkhuoin LALPA ring ro,LALPA JEHOVA ngei chu,Chatuon lungpui a ni si.oVW"I chunga lungril innghattu,Nangma ring tlattuhai chu,Thlamuongna famkim pein,Anni chu huol him i tih.EU"Hnam fel le ringumhai chu,Kot hongp�kin in l�ttir rawh.T )"Chu ni chun Judai rama mi tinin,Hi hla hi sak t�ng an tih:Khawpui nghet tak kan nei a,Pathien sandamna kul bang chu,A mi huol v�ltu a nih.[S/" Kul bang ins�nghai khom chu,Sukchimin um vong a ta,Pilvut lai inlet rum an tih.5Rc" Tuia mi an inhlieu pha,Kuta an inz�p hlak ang hin,�k khura chun kut z�p an ta,Ieng angin z�p thiem sienkhom,An chapona leh �k d�rah,Pathienin nam ph�m a tih.Q" LALPA kut chu hi tl�nga hin,A hung innghat ding a ni si a.�k d�ra bupawl sir ph�m angin,Moab-hai chu sir sop a tih.:Pm" Chu ni chun, hieng hin hril an tih:"Ama ngei hi ei Pathien a nih;Ei ringsan a, a mi sansuok tah.Ei innghatna LALPA chu a nih;A sandamna chunga hin,Hlim takin lawm ei tiu" tiin.O5"Th�na chu lem song t�ng a ta, A mihai mitthli hru hul a ta,A mihai hmingsietna po po chu,Hnuoi a'nthok la hmang a tih, Chu chu LALPA hril a nih._N7"Mi po po hmai tuom hlaktu,Hnam tin chunga inz�r chu,Chu ni chun hl�p kieng a tih.DM"Chu tl�nga chun Iengkim LALPAN,Mi tin ta di'n ruoi hnienghn�r,A la buotsai ding a na,Sa inhnik hnik, a thl�nhai leh,Uoin tha tha, a tuitling ngat leh,Ruoipui a la th� ding a nih.5Lc"Thlal�r lum anga chawl loa,Hung nuoitu hnam dang rihau chu,Nangman i sukr� ta vong a,S�min ni a z�r hlim angin,A ram chu i z�r hlim a,Tawrothai rihau a r� tah.eKC"Thlipuiin bang a n�k anga,Thlal�r sa huom huom anga lum,Mi tawrothai thuokin a m�t,Retheihai inb�kna i na,Beidong tlasamhai ta dinga,An kulbing nghet chu i nih,Ruo le thlipui laka himna,Nisa laka an deihlim chu.J "Chuleiin, mi hr�t takhai chun,Nangma chawimawi an ti che a,Hnam tawrothai ch�ngna khuohan,Nangma inz� hl�ng an ti che.NI"Hmunhnok d�ng b�mna angin,Khawpuihai chu i'n changtir a,Kul nei khuohai po po khom,Nangman i sukchim vong a.Ram danghai kulpui nghet khom,Nangman i sukram vong a,Indin thar ni ta ngai naw nih."H ?"Aw LALPA, ka Pathien i na,I hming inp�kin chawimawi ka tih.Thil mak tak tak i thaw hlak a,Tiena inthoka i remruothai chu,Ringum takin i hlen suok hlak.7Gg"Zion tl�ng, Jerusalemah,An upahai hmaah ropui takin,Iengkim LALPA chun ro r�lin,Lalah inthung t�ng a ta,Thlap� khi inzakin d�ng a ta,Nis� khi inzakin sen a tih. F"Rip s�nga int�nghai angin,Anni chu khal khawm a ta,T�ng inah khum tawl a ta,Ni iemani z�t hnungah,Anni chu hrem tawl a tih.aE;"V�na v�n l�ngruolhai chu,Chu pha chun LALPAN hremin,Hnuoi lalhai khom hrem a tih.D+"Hnuoi hi zurui lawn angin,A paiin pai tliei tliei a ta,Tu sawi hn�ng ang n�ng a tih.A bawsietnan a del rik a,A tlu d�r a, tho ta naw nih.[C/"Hnuoi hi koi dar vong a ta,Hnuoi hi inchek dar a ta,Hnuoi hi sawi letin um a tih.^B5"Titna ri leia tl�nsie chu,Khuorkhur�mah tl�ng a ta,Khuorkhur�ma inthoka suok chu,Ch�nga chun inawk a tih.V�n kotkh�r hung inhong a ta,Ruopui v�nawn hung s�r a ta,Hnuoi lungphum inhn�ng a tih. _A7"Aw, hi leihnuoia ch�nghai,Titna le khur le ch�nghaiin,An inhuol vel ch�u a nih./@W"Mi fel an chawimawina ri chu,Hnuoi kil tawpa inthok khomin,Kan lo hriet ph�k ve vong a.Nisienlakhom kei ruok chun,"Lungngaiin ka z�r tiel tiel,Lungngaiin ka z�r tiel tiel,Ka chung a va pik de aw!Mi'n phattu chun mi'n phat peiin,A mi'n phat zuol deu deu si"Tiin ka lo hril ve thung a nih.?5"Khawsaka ch�nghai khomin,LALPA ropuizie chawimawiin,Thlierk�ra ch�nghai khomin,LALPA, Israel Pathien hming chu,Inp�kin chawimawi raw hai se. _~}}E||^{}{-z]zySxww]vvu,tssSrxqFppoInFmm lkkjsiihkhgffe1dcc*bzaaK``:_g^^B^]`\\O[[ZFYXWW VDUtU T,S0RRQHPPOOBNcMqM5LjL-KwJJuIINHHGBFEED|CCrBBNAA-@?>==<<;t;:c99Q88L77Y6544 32211 00!/.. -,,++ *R* )) (P'M&&S%%$$;##/"">!!O 'k>1MSy2" HR<ju C a " 9 ~*uGZokIU "+ Kei chauh hi LALPA chu ka nih,Kei chauh hi Sandamtu chu ka nih.Tw"+ LALPA chun hieng hin a tih:"Aw nangni Israelhai,Ka thu hretu, ka siehlaw in nih.Kei chauh hi Pathien ka nizieHre a, ring a, hre thiem dingin,Nangni ka thlang cheu a nih.Ka um hmaa um Pathien,Ka um hnunga um Pathien,Tu khom an um ngai d�r nawh.S3"+ Hnam tinr�ng thuoi suok unla,Mi tin um khawm raw hai se.Thil hung tlung ding hril lawk thei,Thil tlung ta sahai hril thei bok,An milem lai an um a ni?An indikzie hrietna dingin,Hrepuitu hung thuoi raw hai se.Chuongchun, mihaiin chu chu hre a,"A'n dik" an ti theina dingin. aR;"+Mit nei si, indel tlat si,Na nei si, s�t tlat bok sihai chu,Hung thuoi khawm tawl ro.`Q9"+Ka hming puttu taphothai chu,Ka ropuina inlangtirtu dinga,Indina ka siem an nih, tiin.hPI"+Hmar tieng kuoma chun keiin,Hung inthl� di'n hril ka ta,Chuong ang chun sim tieng kuomah,Chel t�ng lo din hril ka tih:Ram hla taka inthokin,Ka naupahai hung thuoi la,Kawl kil tawpa inthokin,Ka naunuhai hung thuoi rawh.O5"+Ti naw rawh, i kuomah ka um;I thl�hai chu khawsak a'nthokin,Keiin hung thuoi khawm ka ta,Khawthlanga inthok khomin,Ka hung thuoi khawm ding a nih.N"+Ka ng�ihlu �m �m che a,Ng�is�nga ka hmangai che leiin,I aiah mi dang pe suok ka ta,I hringna aiah mi dang tam tak.0MY"+LALPA i Pathien ka na,Israelhai Mi Thienghlim,Nangma Sandamtu ka nih.Nangma intlanna dingin, Aigupta ram ka p�k a,Nangma ka thlengna aiah,Ethiopia le Seba ka p�k.#L?"+Tui inth�k i pal laiin,I kuomah um zing ka ta,Vadung i pal k�i laiin,Tuiin ch�m pil naw ni che;Meipui i hraw tlang laiin,Meiin hlieu na naw ni che.'K I"+LALPA chun hieng hin a tih:"Jakob, nang hi ka siem che a,Israel, keima indin suok i nih.lTi naw, nangma intlantu ka nih;I hming lamin ka ko che a,Ka ta i nih.6Je"*Chuleiin a lungsenna chu,An chungah a bun thl�k a,Indona a hung intlungtir a,Chu meichok chun a tuom vel a,Chu chun anni chu a k�ng a,Sienkhom an bengkhon chuong nawh. dIA"*Tuin am suomhmang kutah,Jakob thl�hai a p�k suok a?Tuin am roktuhai kutah,Israelhai a'n hl�n a na?Ei suol hmangsan LALPA ngei chu,A pe suoktu a ni naw maw?A lampui an zui nuom naw a,A d�n an zawm nuom bok nawh.dHA"*Chuong thila chun nangni lai,Hun la hung tlung dinga khom,Tu am ng�ithlaa bengkhon cheu?RG"*Sienkhom hi mihai ruok hi chu,Mi rok le suomin an um a,Mihai tl�kkhurah an tla a,T�ng inah an int�ng a,Suom le rok takah an thang a,San suoktu ding an nei naw a,"K�r ta ro" ti ding an um nawh.aF;"*A'n dikzie suklangtu dinga,A D�n chawimawi le sukropui hi,LALPA lawm zawng tak a nih.yEk"*Thil tam tak a hmu ta a,Sienkhom, a �ksak si nawh.A n� a daw ve ngeia chu,Ieng khom a hriet d�r si nawh."}Ds"*Ka siehlaw naw, tu am mitdel?Ka tirko naw, tu am nas�t? LALPA siehlaw le thlang ang hrima,Mitdel hi tu'm an um a?IC "*"Aw nas�thai, lo ng�ithla ro, Aw mitdelhai, enin hmu ta ro!`B9"*Sienkhom milemhai ringsana,'Kan pathienhai in nih' titu chu,Inzakin ink�rtir ka tih.pAY"*An hraw ngai lo lam tharahMitdelhai chu thuoi ka ta,An hriet lo lampuiah thuoi ka tih.An hma zawna inthimna chu,Varah inchangtir ka ta,An lam hraw ding sukruol ka tih.Chuong ang tak chun thawng ka ta,Anni chu thl�thlam naw ning.~@u"*Tl�ng le muolhai sukram ka ta,Hna hringhai suktawl ka ta,Vadunghai khawmuolah siemin,D�lhai khom sukkang ka tih.?"*"Sawt tak el ka to zing a,Ins�min ka'n kei dei a;Tuhin nuhmei nau hase angin,Inr�min ka kh�k suok a,Ka'n thuok hlop hlop el a nih.4>a"* Indonaa mi hr�t khawkh�ng,Lungsena inthok suok angin,LALPA a hung inthok suok a,Mi r�lhr�ng anga ins�ruin,A hm�lmahai tukdol dingin,Inring takin a kh�k suoke=C"* Tuipui kama thlierk�rhai chun,LALPA chu chawimawi hai sien,'n p�kna hla sak raw hai se.(<I"* Thlal�r le a s�nga khuohan,An hla chu lo zawm ve unla,Kedara khuohai chu hlim sien,Sela mihan lawm hla rem sien,Tl�ng s�p a'nthokin kh�k raw hai se.%;C"* LALPA chu hla thar remp�kin,Kawl kil tawp chenin sak ro,Tuipuia inzin le a s�nga umhai,Thlierk�ra ch�nghai khomin,LALPA inp�kin z�i hla rem ro.:'"* Ng�i ta u, hril lawka umhai kha,A hung tlung kim tawl ta a,Tu hin thu thar ka puong a,Chu chu a hung tlung hmain,In kuomah ka puong a nih. +9O"*Kei hi LALPA chu ka nih,Chu ngei chu ka hming a nih.Tu khomin ka ropuina,An mi'n tawmpui thei naw a,Chawimawia an mi'n p�kna khom,Milem ka'n tawmpui thei nawh.8"*Mitdelhai mit sukvar ding d�m,Ripa int�ng le thima thunghai,Insuoa thuoi suok ding d�min,Nang hi ka ruot ch� a nih.,7Q"*"Kei hi LALPA chu ka nih.Indik taka ro r�l dingin,Nang hi ka ko suok che a,Kuta chelin hum ka ti che.Hnam tin ta dinga thuthlung le,Jentelhai el var ding d�m,6"*V�n inumtira kei phar duoitu,Hnuoi le a s�nga umhai indintu,Hringna thuok le thlarau petu,LALPA chun hieng hin a tih:)5K"*Hnuoi chungah ror�lna indik,A'n din hma khat chawl naw ni a,A lung hnuolin beidong naw nih.A d�n thu chu thlierk�r tinhai,Beisei innghatna ni zing a tih.e4C"*Hr�t nawhai pal z�t naw ni a,An beisei sukthlawn naw ni a,sThudik tanin ro r�l a tih.n3U"*Kh�kin r�u khawng naw ni a,V�ntl�ng hmaah rawl ki ins�ng,Hmang ngai hrim hrim bok naw nih.2 -"*En ta, ka siehlaw, ka cheltlat,Ka mi thlang le ka lawmna hi;A chungah ka Thlarau ka buok a,Ama chun hnamhair chungah,Indik takin ro r�l a tih.}1s")En ro, milem vong an ni hi!Ieng khom thaw thei an nei nawh;An milem sunghai po po hi,Buoina thli ang chauh an nih. Y0+")Milemhai ka en vel a,Thurawn pe thei an um naw a,Ka zawna an don thei bok nawh.|/q")Keiin Jerusalem kuomah,"En tu, in mihai an hung saw" tiin,Chanchin lawmum tlung ding chu,Ka lo hril lawk a ni kha.d.A")Ei hriet lawk theina dingin,Tu'n am a t�r khan a lo hril hlak?"Hi hi a'n dik" ei ti theina dingin,Tu'n am a mi lo hril lawk hlak?Tu khomin an hril ngai naw a,Tu khomin an hril lawk naw a,In thu hrie an um d�r nawh.U-#")"Khawsaka inthokin mi ka ko a,Ama chun ka hming lam a tih;Hmar tienga inthokin hung a ta,Ama chun ror�ltuhai chu,Bu rawt lung angin rawt a ta,Belhemtun bepil a sir hriel angin,Anni chu sir hriel a tih.d,A")Sienkhom ieng khom ni lo a,Hmangna bo d�r in lo ni chun,A thlangtu cheu chu tirdak a um. +")Thil tlung ding hril lawk unla,Pathien in ni am lo hrieng kan tih.Maktia kan inthin hawpna dingin,A tha a sie iemani b�k thaw ro._*7")"In milemhai hung chawi unla,Thil tlung ding hril lawk unla,Thil tlung ta sa hril bok unla,Chu chu lo ng�ituong kan ta,Thu tawpna hre thei ei tih.Chuong an naw leh thil tlung ding,Iemani b�k hung hril ro khai.d)A")"In thu hung put l�t unla,In thiemthu hung hril ro khai"LALPA, Israelhai lal chun a tih. (9")Chu chu miha'n hmung an ta,LALPA kutin chuong po po chu,A thaw a niziehai ng�ituoin,Israel Mi Thienghlimin a'n umtir,A nizie hung hre t�ng an tih.'")Sidar thing le sitim thing d�m,Inhm�i le oliv thing d�m,F�r thing chi hrang hranghai lehThlal�ra chun phun ka ta;&5")Tl�ng ch�ra inthok khomin,Vadung inluongtir ka ta,Ruomah tui hn�r suok a taThlal�r chu d�lah siem ka tih,Ram ch�r khom tuihn�r hmunah.7%g")"Retheihai le tlasamhaiin,Tui an zong a, an hmu naw a,An dangch�rin a'n hil a nih.Kei, LALPA chun ng�isak ka ta,Kei, Israel Pathien ngei chun,Anni chu m�ksan naw ning.$")Hang z�p in ta, thliin l�n a ta,Thawngaleivirin fen hmang a tih.Chuongchun LALPA-ah lawm in ta,Israel Mi Thienghlim ropui a tih.#")"Bu ch�lna khawl thar tha tak,Ha nei chi angin siem ka ti che a,Tl�nghai chu ch�l dar i ta,Muolhai chu bu s� angin siem i tih."")Aw Israel, mi hmusit ni la khom,Ti naw rawh, thangpui ka ti che"Tiin nangni intlantu LALPA, Israel Mi Thienghlim chun a hril._!7") In kut chang tiengah chela,'Ti naw, thangpui ka ti cheu'Titu LALPA in Pathien ka nih.y k") In hm�lmahai zong inla khom,Tu khom hmu zo ta naw ti niu.Nangni hung dotuhai po chu,Iengma lo inchang an tih.pY") "Nangni theidatuhai chu,Muolpho takin um an ta,Nangni khingtuhai po po chu,Iengma loin bohmang an tih.-") Ti naw ro, kei in kuomah ka um,Ch�-�i naw ro, kei in Pathien ka ni si. Sukhr�tin thangpui ka ti cheu a,Ka felna kutin tungding ka ti cheu.iK") Ka rong in bawl theina dingin,Hnuoi tawpa inthoka thuoi suokin,Pei thla loin ka thlang cheu hi.a;")"Nang chu aw ka siehlaw Israel,Ka mi thlang Jakob nauhai,Ka ruolpa Abraham thla in nih.iK")Thil ser le sung thiem mi chun,Rangkachak sungtu a'n f�i ph�r a,An milem siem vaw n�mtu chun,Th�rs� chu a'n f�i ph�r a,Th�r ch�rtu kuomah "A tha ie" a ta,Mi lem chu tlu lo dingin,A ch�r a, a kil nghet a.`9")"Hr�t takin um rawh" tiin,Mi tin an inthangpui tuo a,An unauhai an inf�i ph�r a.]3")Thlierk�rhan hmuin an ti a,Kawl kil chenin an inthin a,Hung panin an hung hnai a.'")Hieng hi thaw a, inhlentirtu,Mihriemhai um d�n ding r�l a,Suon peihai ko suoktu chu,KEIMA, LALPA ngei ka na,Kei hi a bul le tawp ka nih."Z-")Kea a la sir lo ram chenin,Anni chu a hnot thl�r a,Him takin hma a tawn pei a.~u")"Khawsak tienga mi pakhat,Felna leia rongbawla a ko,S�r tina hn�na changtu hi,Tuin am a ko suok a na?A kutah hnamhai a p�k a,A hmaa lalhai a tukdol a,A kawlhn�m chun pilvut angin,A thal chun bu si inl�ng angin,Anni chu a'n changtir a.5 e")"Aw nangni thlierk�r tinhai,To tok tokin mi ng�ithla ro.Hnam tinin tha thar insuoin,Ka ror�lna hmaah hungin,In chungthu hung hril unla,Hang inhmu tl�ng ei tiu khai.2]"(LALPA ngh�ktuhai ruok chun,Hr�tna thar dong pei an ta,Mupui angin v�n s�ngah,Vuongin inher s�ng an ta,Sawl loin tl�n pei an ta,Ch�u loin kal chawi an tih.H "(Tleirawl sawlin an ch�u a,Tlangv�l khom an tlu d�r hlak.A}"(Ch�uhai hr�tna a p�k a,Hr�tnawhai a sukhr�t a.2]"(LALPA chu chatuon Pathien,Hnuoi kil tawp chen khom Siemtu,Ch�u thei lo, sawl thei bok lo,A hriet thiemna inth�kzie,Inkh� ruol a ni nawzie,In la hriet naw am a ni?"(Iengti leia aw Jakob,Iengti leia aw Israel,"LALPAN a mi hriet f�k nawh,Ka thu a ng�ithl�k ta nawh"In ti hlak am a na?pY"( V�n tieng mit hang inl�n t'u,In hmuhai khi t� siem zoz�i?Ama chu v�n l�ngruolhai ,A dot dota thuoi suok theitu,An hming senga kotu a nih.A thilthawtheina ropui le,A hr�tna nasa tak leiin,Pakhat khom an bo ngai nawh.a;"("Tu le'm mi hrilkh�ng in ta?Tu am ka tlukpui a um a?"Tiin Mi Thienghlim chun a'n don.' G"(A phun a, a phawi nawk a,A tu a, a l�k hmang a,Zung an kei hma'n a phawi a,Ama chun a m�t vuoi a,Thawngaleivirin bupawl,A l�n angin a l�n hmang hlak.l Q"(Ama chun mi lienhai chu,Iengma loah a siem a,Khawvel ror�ltuhai khom,Ieng khom loah a siem hlak.] 3"(Ama chu hnuoi khup khumtu,V�n khup chungah a thung a,Mihai a zuk hmu d�n chun,Khauthikthi ang chau an nih.Ama chun puon hlap angin,V�nhai khi a kei phar a,Ch�ngna hmun dinga siemin,Puon in angin a zar a.4 a"(Chu chu in hriet ngai naw maw?Ieng leia in hriet thiem naw?A t�ra inthok khomin,An lo hril ngai naw cheu maw?Leihnuoi insieng a'nthok khan,In hriet thiem naw hrim a ni?y k"(Chuong ang thaw zo ve nawhan,Hmon thei thingin an siem a,A ker thiemhai an ruoi a,Tlu lo dingin an siemp�k a.s_"(Mi lem chu kuta an ser,Rangkachaka inluon khum,Tangka khaidiet an siemp�k,Themthiem kutsuok vong a nih.q["(Pathien chu tu le hrim am,I hrilkh� ta ding a na?An naw leh ieng le hrim am,I t�kh� ta ding a na?xi"(Hnam tinr�ng khom a hmaah,Iengma tham an ni naw a,Iengma lo n�ka tlawm lem,Boruok le thil huom ang an nih."(Lebanon chu maich�m meia,T� thamah a ruot naw a,A ran ruolhai po po khom,Pumraw inthawina thilhl�na,Hmang thamah a ngai bok nawh.2]"(Hnamhai chu balt�na tui,Far khat ang chauh hi an na,Phahlaa pil hlek kai ang,Hriet khop lo ang chauh an nih.Thlierk�rhai chu pilvut angin,Ama chun a th�m hmang a.;o"(Ama chun bengvarna di'n,Tu am a rawn hlak hrim a?Tuin am lampui indik,A kawkhmu hlak hrim hrim a?Tuin am hrietna zirtirin,Hrietthiemna lampuihai chu,A kawkhmu hlak hrim hrim a? oW"( Tuin am Pathien lungril,A hriet suok thei hrim hrim a?Tuin am thurawn pein,A thaw ding a hril hlak a?S"( Tuin am tui tamzie hi,Kutphain a'n kh� thei a?Tuin am v�n ins�ngzie,Tongin a'n khi thei hlak a?Tuin am hnuoi pilvut hi,Bawma khaia inkhiin,Tl�ng le muol rikzie hre di'n,Phahlaah a b�k hlak a?$A"( Ama chun berampu angin,A mihai chu chawm a ta,Beramtehai chu kuta chawiin,A �ngs�ngah pom a ta,A tehruoi nei lai hai chu,Damten thuoi diel diel a tih."( En tu, Pathien Ropuitak chu,Thilthawtheina leh a hung,A kut hr�t chun ro a r�l.A lawmman a kuomah a um,A thungrulna khom a um bok.5~c"( Aw nangni Zion tl�nga,Chanchin tha hung intluntuhai,Tl�ng s�nga khin hang lawn ro.Aw nangni Jerusalema,Chanchin tha hung intluntuhai,Inring takin kh�k unla,Kh�k inring zuol sauh unla,Ieng khom ti hrim hrim naw ro.Judai ram khuoa hai chun,"En ro, in Pathien a hung!"Tiin khaw tinah hril ro.u}c"(Hlobet chu a hung vuoi a,A p�r chu a hung til a,Ei Pathien thu ruok hi chu,Chatuonin um zing a tih" tiin.v|e"(LALPA thuokin a m�t a,Hlobet chu a hung vuoi a,A p�r chu a hung til hlak.Mi tin hlobet ang an ni takzet.{'"(Rawl chun, "Kh�k rawh" a mi ta,"Iem ka kh�kpui ding?" ka ta."Mi po po hlobet ang an na,An ropuina po po khom,Ph�la hlo p�r ang a nih.ezC"(LALPA ropuina chu,Suklangin hung um a ta,Mi tinin hmu seng an tih,Tiin LALPA bauin a hril."y}"(Ruom tin chu sung sip unla,Tl�ng le muolhai rawt hnuoi unla,Lam kawihai siem ng�l unla,Hmun khokrokhai siem ruol ro.x"(Rawl chun hieng hin a tih:"Thlal�rah LALPA lampui ding rel ro;Ei Pathien lamlien ding chu,Thlal�rah ng�l takin rel ro.+wO"("Jerusalem kuoma chun,Thlamuongna thu hril unla,A tuor inrim hun a kin ta a,A suolhai ng�idam a ni ta a,A suol man bat a l�t hniin,LALPAN a'n tuortir zo tah.]v 5"("Ka mihai hi thlamuongrawh,A nih, hn�min thlamuong rawh," In Pathienin a ti a nih.u"'Hezekia chun a dam s�ng chu r�lmuong le him takin a um ding thu a hrilnaa ngaiin, Isai kuomah, "LALPA thu i hril hi a tha" a ta. Gt"''Chun, i thl�hai, nangma taksa le thisen put ngei la hung pieng dinghai laia mi ngei khom la thuoi hmang an ta, Babulon lal ina an sor mi tilrehai lai la thang v�ng an tih' a tih" a ta.Es"''Ng�i ta, i in s�nga um po po le voisun chena i pi le puhai ro khawl khawmhai chu Babulon tienga an fepui ni la hung tlung a ta, ieng khom m�ksan hrim nei naw ni hai' LALPAN a tih. Rr"'Isai chun Hezekia kuomah, "Iengkim LALPA thu hi lo ng�ithla raw khai. ?qw"'Zawlnei chun, "I ina hin ieng ieng am in inentir ta a?" a ta. Hezekia chun, "Ka in s�nga thil um po po hi an hmu vong ta a, ka ro laia mi inentir naw hrim hrim ka nei nawh" a ta. Gp"'Chun, zawlnei Isai chu Hezekia kuomah a fe a, "Hienghai hin iem an hril a, khaw laia inthoka hung am an na?" tiin a'n don a. Hezekia chun, "Ram hla tak, Babulona inthoka hung an nih" a ta. o"'Hezekia chu an chungah a lawm hle a, a rosum tangkaruo le rangkachak d�m, rimtui d�m, hriek hlu tak d�m, r�lthuom d�m siena in le a ina ro um po po chu a'n entir a; a ina mi le a ram s�nga a thil nei po po chu inentir naw sam a nei nawh.n 3"'Chuong lai chun Babulon lal Baladan naupa Merodak Baladan chun Hezekia damnaw thu a lo hriet leiin lekhathon le thilp�k inchawitirin mi a tir a. m "&Hezekia chun, "Tempulah ka kai nawk ngei dingzie hrietna dingin inchikna ieng am n�ng a ta?" tiin a lo indon tah hrim a nih.l"&Chun, Isai chun, "Theichang kha hmet hlawm unla, a hn�k kha hung la un la, a khuoihliah bel sien la, hung dam suok el a tih" a ta. vke"&LALPAN a mi sukdam a,Tingtang rimawi leh remin,Ka dam s�ng po poin lawm hla,LALPA inah sak t�ng ka tih. %jC"&Hring le dama umhai chauin,Voisuna ka thaw ang bok hin,An inp�k thei che a nih.Paha'n an nauhai kuomah,I ringumna thuhai hi,An inhl�n sawng pei a nih. |iq"&Mithi khuoa inthokin,Lawmthu an hril thei naw che,Khuorkhur�ma tla tahai chun,I ringumna an beisei thei ta nawh.h"&Lungz�ngna ka lo tuor kha,Ka thatna ding a lo nih.Sietna khura inthokin,I hmangainan mi humin,Ka suolhai i ng�idam tah.g%"&LALPA, chuong thilhaia chun,Mihan damna an hmu hlak a;Ka thlarau khomin damna a hmu a,Chuleia mi sukdam nawkin,I mi'n hringtir nawk a ni hi./fW"&Iengtin am hril t�ng ka ta?Ama chun a mi biek a,Hi natna hi ama hung tir a ni si!Ka lungzingnahai lei chun,Ka dam s�ng la um poah,Fimkhur takin kal chawi ka tih.feE"&Vam�r le k�nghlai angin,Inhr�min ka kiu vel a,Z�ngk�r v�th� ang elin,Inr�min ka'n kuk bok a.V�n tieng ka thl�rna leiin,Ka mithai a'n thim zo tah.Aw LALPA mi hung san rawhKa bei a dong a ni hih," tiin.d"& Z�n khawv�rin ka ngh�k a,Sienkhom sakeibaknei ang elin,Ka r� le ch�ng a pot nawi a,S�n le z�n a mi suklungdong.Mc"& Berampuhai puon in angin,Ka hringnun puon in chu thiekin,A l�k hmang el ta si a.Puonkhawngtu puonkol angin, Ka nunkol chu a zuol a,Puonkol a'nthok mi tan thlain,S�n le z�n a mi suklungdong.b'"& Hringmi l�ngna rama hin,LALPA hm�l hmu ta loin,Hringmi tu khom hmu ta loin,Hringmi khawvela ch�nghai lai,Ka um ta naw el ding a na maw!a+"& Hieng ang hin ka lo ti a:"Ka hringnun v�nglai tak hin,Thl�n muol ka liem el ding maw?Ka nun hmang zo hman loin,L�kp�kin ka um ding maw?S`"& Judai ram lal Hezekia damnaw hung dam nawk chun hieng hin lekha a ziek a:K_"&nisa hlim chu sirbi sawm chen, lal Ahaz-in d�rkar inher chin inkh�na dinga sirbi a bawl chen intawl k�r a tih" a ta, chuongchun nisa tla ta hnung chu sirbi sawmin an tawl k�rtir nawk a.W^'"&"Chun, LALPAN a thutiem a hlen ngei dingzie inchikna chu hi hi n�ng a tih: "]="&Ngai ta, i dam s�ng kum khom kum sawm le kum ngain suksei ka ta, nang le hi khawpui hi Asuria lal lakah san him ka ta, khawpui hi huol him bok ka tih.1\["&"K�r nawk la, Hezekia kuomah hieng hin hril rawh: 'LALPA, i pu Davida Pathien chun hieng hin a tih: I tongtaina kha ka lo hriet a, i mitthli tl�k khom ka hmu bok. 9[m"&Chun, LALPA thu chu Isai kuomah a hung tlung a, FZ"&"Aw LALPA, i hmaah ringum tak le inpe fai thakin kal ka chawi hlakzie le i mithmua thil tha ka thaw hlakzie kha mi hrep�k hr�m rawh" tiin a tongtai a. Hezekia chu nam�n loin a tap a.8Yk"&Hezekia chu bang tieng a ngha a, LALPA kuomah, mX U"&Chuong hun lai chun Hezekia chu th� ngamin a na a. Chun, Amoz naupa zawlnei Isai chun a hung kan a, a kuomah, "LALPA chun hieng hin a tih: 'Dam suok loin i thi ding a na, i s�ngkuo um d�n ding r�l fel rawh' a tih" a ta. ZW-"%&Ni khat chu tempula an pathien Nisrok a biek laiin a nauhai pahnih, Adramalek le Sarezer chun kawlhn�min an s�t hlum a, Ararat ramah an tl�n l�t a, a naupa Esarhadon chun a lalna chu a hung hluo ta a.tVa"%%Asuria lal Senakerib chun an rieb�k chu a suoksan a, Ninevi khuo tieng a k�r a, chu taka chun a um a. NU"%$Chu z�n chun LALPA v�ntirko chu a'n thok suok a, Asuria-hai rieb�ka chun mi nuoi khat le s�ngriet le s�ngnga a sukhlum a. Z�ng tieng an hang tho chun mithi ruong ngot a lo ni el ta a. OT"%#Kei le ka siehlaw Davida z�rin,Hi khawpui hi hum ka tih'tiin" a ta.dSA"%"A hungna ngaiah k�r nawk a ta,Hi khawpuia hin l�t naw nih,Ti hi LALPA thu suok a nih. BR}"%!"Chuleiin, Asuria lal chungthuah, LALPAN hieng ang hin a hril:'Hi khawpui hi l�t naw ni a,hal khomin k�p bok naw nih.Phaw leh hung inlang naw ni a,Inhuolna ding hl�n daw naw nih.2Q]"% Jerusalema inthokin,laa umhai chu hung suok an ta,Zion tl�nga inthokin,A dam sunhai chu hung suok an tih.Iengkim LALPA thahnemngainan,Chuong ang chun hlen suok a tih.fPE"%Hlaa um Juda s�ngkuo chun,Hnuoi tieng zung hung kei an ta,A l�r tieng ra insuong an tih.wOg"%Isai chun Hezekia kuomah,"Hi hi i ta dingin inchikna n�ng a tih:Tu kum bu tuolto ring in ta,Kum nawk leh ring bok in tih.Kum thumnaah thlai ch�ng unla,A r� khom s�k t�ng in ta,Huonah gr�p phun unla,A r�hai chu tl�n ta ro.YN+"%Ka chunga i lungsen hr�ng,Tong uong i mi thaw khumhai,Ka n�in a lo hriet leiin,I hn�rah hn�r kol inbunin,I bauah thir bar inb�k ka ta,I hungna tieng lama bok,Hn�k k�r nawk ka ti che'tiin" a ta.fME"%" 'Sienkhom i ch�ngna hmun le,I fe le hung ka hriet vong,Ka chunga i lungsen hr�ng khom.KL"%An mipuihai chu che thei loin,Ch�-�iin an muolpho a,Ph�la hlo mawng ang an na,Thing tuoi dawng lai ang an na,In chunga hlo a hung mawng,A'n thang lien hmaa nisa'n,A em vuoi ang hi an nih.DK"%" 'Tiena inthoka keiman,Thaw dinga ka lo ruot sa,A nih ti i hriet naw maw?Ka ruohmang ta s� angin,Thil iengkim a hung tlung a,Kul nei khuohai i suksiet a,Lung bum khawm i'n changtir a;J"%Ram dangah tuikhur choin,An ram tuihai ka tl�n a.Aigupta vadungte po po,Kein ka pal kangp�k vong'Tiin i hril a ni kha.+IO"%I mi tirhai b�u hmangin,LALPA hming i hrilsiet a: 'Ka tawlailir tam tak leh,Tl�ng s�ng chen ka hang hn� a,Lebanon tl�ng s�p ka chuon a,A sidar tluon sei sei hai leA f�r thing th� th�hai chu,Ka nuom nuomin ka ph�r a,An ram ril le ngaw thatna,Tlok naw sam ka nei ta nawh.AH{"%A tu hrim hrim am a na,Hmusita i deusaw kha?Tu chung am a na i rawl,I hang sukpuom hrim hrim kha?Tu lak am a na i mit,I hang meng s�ng hrim hrim kha?Israelhai Mi Thienghlim chungah.5Gc"%hieng hi ama chungthua LALPA thu chu a nih:"Zion nungh�k thiengl�m chun,Hmusitin a nuizat che.Jerusalem naunu chun,I tl�nsiet lai a hmuin,A lu a thin khum che a nih.:Fm"%Chuong lai chun Amoz naupa Isai chun Hezekia kuomah mi a tir a, a kuomah, "Hi hi LALPA, Israel Pathien hril chu a nih: 'Asuria lal Senakerib chungthua i hung hn�na ang khan, 0EY"%Chuleiin aw LALPA kan Pathien, nangma chauh hi LALPA Pathien i nizie hnuoia lalram po po hin an hriet theina dingin, a kuta inthokin mi hung san suok ngei rawh" tiin.D"%An pathienhai chu meiah a pei a, a suksiet a, chuonghai chu pathien an ni naw hrim a, mihriem kuta siem thing le lung mei mei an nih. ZC-"%"A nih, aw LALPA, Senakeribin hnam le ramhai a sukram nasatzie hi thudik a nih. .BU"%Aw LALPA, i n� lo dawin mi ng�ithla hr�m rawh; aw LALPA, i mit mengin mi hung en ta; Senakerib-in Pathien hring a hrilsietna thu hi lo ng�ithla hr�m rawh.6Ae"%"Aw Iengkim LALPA, Israelhai Pathien, cherubhai ink�ra lalthungphaa inthung, nang chauh hi hnuoia lalram po po chunga Pathien i nih. Hnuoi le v�n hi nangma siem a nih. #@A"%LALPA kuomah a tongtai a, ?y"%Chu lekha a hmu chun Hezekia chun a hang tiem a, LALPA tempulah a tl�n l�t a, LALPA hmaa chun lekha chu a phar a. >/"% Hamat lal hai, Arpad lal hai, Sefarvaim khaw lal hai, Hena lal hai le Iva lal hai kha tu hin khaw lai am an um zo ta a?' tiin" thu a'n phurtir a.N="% An leh, nang hi san him ni b�k dinga inngai i n�? Ka pi le puhaiin Gozan hai, Haran hai, Rezep hai le Tel Asar-a um Eden mihai an sukbohmang lai khan in hnam pathienhai chun an san suok a ni? h<I"% Asuria lalhaiin ram po po sukse vonga an chunga kut an thl�k d�n khom i hriet chieng kha. ;9"% "Hieng ang hin Juda lal Hezekia kuoma chun hril ro: 'I ring Pathien chun 'Jerusalem hi Asuria lal kutah p�k ni naw nih' tiin hl�m naw raw se che. :9"% Chuong lai bok chun Aigupta lal Kushq mi Tirhaka chu ama r�n dingin a hung ti Asuria lal Senakerib chun thu a dong leiin Hezekia kuomah mi a tir a, 9"%Sipai kawmandar chun Asuria lalin Lakis a suoksan ti a hrietin a'n hn�k k�r a, Libna khuo a lo bei lai chu a va hmu a. +8O"%Ngai ta, a s�nga chun thlarau sieng ka ta, thuthang a hriet charin a ram tieng k�r nawk a ta, chu taka chun kawlhn�min inthattir ka tih, a tih' tiin" a ta.,7Q"%Isai chun an kuomah, "In pu chu hieng ang hin hril ro: 'LALPA chun hieng hin a tih: I thu hriet, Asuria lal hnuoia thoktuhai mi hrilsietna chu t� der naw rawh. ;6q"%Hezekia mi tirhai chun Isai kuom an hung tlung a. 5"%A pu Asuria lalin Pathien hring hrilsie dinga a tir sipai kawmandar thu hrilhai po po chu LALPA i Pathien chun hre ngei a ta, a thu hriethai lei chun ama chu LALPAN la hal ve rawi nawnim. Chuleiin, hlaa la um sunhai ta dingin tongtaip�k rawh' tiin a tih" an ta. [4/"%Anni chun a kuomah, "Hezekia-in hieng hin a tih: 'Voisun hi beidongna ni, invauna ni le hmaimawkna ni a na; naute pieng a hun ta sia a hring suokna dinga a nuin th� sang ding a nei ta si naw ang hi kan nih. 3 "%Lal in enkoltu lu tak Eliakim le lekha ziektu Sebna le thiempu upahai chu saiip inbelin Amoz naupa zawlnei Isai kuomah a tir a. q2 ]"%Hezekia-in chu thu a lo hrietin a silf�nhai a pot thl�r a, saiip a sil a, LALPA tempulah a l�t a. f1E"$Chu zoah Hilkia naupa Eliakim, lal in enkoltu l� tak le lekha ziektu Sebna le chanchin ziektu Asaf naupa Joa hai chu Hezekia kuomah an fe a, an puonhai an pot thl�r a, sipai kawmandar thu hrilhai chu an hril sawng a.g0G"$Lal Hezekia-in, "Anni chu don d�r naw ro" tia thu a p�k angin mipui chu an to tok tok a. &/E"$Chuong rama pathienhai po po lai chun tuin am ka lakah an ram a san him a? LALPA chun ka kuta inthokin Jerusalem hi a san suok telul ding maw?' tiin" a ta. %.C"$Hamat le Arpad hai pathien kha khaw lai am an um zo ta a? Sefarvaim-hai pathien kha khaw lai am a um ta a? Ka kuta inthokin Samaria khuo an san suok a ni? .-U"$Hezekiain, 'LALPA chun mi san suok a tih' a ti hin thuoi suol naw raw se cheu. Tu hnam pathienin am Asuria lal kuta inthokin ram a san suok tah hlak ti in hriet a? !,;"$Chu chu nangni ram ang boka ram hnienghn�r, bu le uoiin thar tamna ram, bei le gr�p tamna rama ka thuoi hma cheua in khawsak d�n ding chu a nih. ^+5"$Hezekia thu chu ngai naw ro. Asuria lal chun hieng hin a tih: 'Mi'n rempui unla, ka kuomah hung inpe ro. Chuongchun, mi tinin mani huona mi theichang le gr�p fain, mani tui b�la mi ngei tui dawn zing in tih. *3"$Hezekia chun, 'LALPAN mi san suok ngei a ta, hi khawpui hi Asuria lal kutah p�k ni naw nih' tiin LALPA chu ring dingin thuhn� naw raw se cheu. ~)u"$Lal chun hieng hin a tih: 'Hezekia hl�m bawlin um naw ro, ama chun ka kuta inthokin a san suok thei teu naw cheu. s(_"$ Chuongchun, kawmandar chu a ng�r a, Hebrai tongin, "Lal ropui tak, Asuria lal thu hi lo ng�ithla ro. *'M"$ Sipai Kawmandar ruok chun, "Kula inthunghai, nangni le anni, mani �k faa mani zun la dawn dinghai kuoma khom hril dingin a mi tir bok a ni naw am a ni?" a ta.~&u"$ Chu phing leh Hilkia naupa Eliakim le Sebna le Joa chun sipai kawmandar kuomah, "Lunginsiet takin Aramik tongin mi hrilp�k hr�m rawh, i siehlawhai hin kan hriet si a; kul bula umhai hrietah Hebrai tong chun mi be ta naw hr�m rawh" an ta. 8%i"$ Chu b�kah, LALPA thu thang loin hi hmun hi bei le hn� dingin ka hung i ring am a ni? LALPA ngei chun hi ram hi hang beia hn� dingin a mi hril a nih' tiin hril ro" a ta.$3"$ Aigupta sakor tawlailir le sakor chungchuonghai i ringsan a ni chun, iengtin am ka pu sipaihai laia a n�p tak khom hi i dang k�r zo ding a na? #+"$"'Chuleiin, tuhin ka pu Asuria lal kuomah hung la, indawrpui rawh. A khaltu ding mi i hmu dai phot chun sakor khom s�nghni p�ng ka ti che. -"S"$Tu hin, 'Kan ringsan chu LALPA kan Pathien a nih' d�m i ti maw? A biekna hmun s�nga a bawlhmun le maich�mhai Hezekian a nuom nuomin a sonp�k a, Judahai le Jerusalem mihai kuomah, 'Jerusalema maich�m hmaa chauh hin Ama hi in biek ding a nih' a ti Pathien kha maw in la ring rop chu?V!%"$Tu hin ngai rawh, Aigupta, luong hmol por ang, chel pal chun kut �t popa mi sukhliem thei ang mei mei hi maw ringsana i nei chu? Aigupta lal Faraw inhn�mpuihai chan chu luong por ang chauh a ni vong.  #"$R�l r�l thiem le sipai hr�t tak tak ka nei d�m i ti v�l a, kawk boa inpawt mei mei i nih. A tu am ringsanin ka lakah i hel a na? #?"$Sipai kawmandar chun an kuomah, "Hezekia kuomah hieng hin hril ro. Asuria lal ropui tak chun hieng hin a tih: 'Ieng am i ringsana ngai i sukngam ringot? "$Lal in enkoltu Hilkia naupa Eliakim hai, lekha ziektu Sebna hai le chanchin ziektu Asaf naupa Joa hai chu ama hmu dingin an hung suok a.mS"$Chu zoah Asuria lal chun Jerusalema lal Hezekia r�n dingin sipai tam tak leh a sipai kawmandar Rabsake chu Lakis-a inthokin a tir a, d�l chuonchung tui l�kna kor bul, puon sawptuhai ph�l panna lamliena chun a ng�r a.  )"$Hezekia inlala inthoka kum sawm le kum linaa chun Asuria lal Senakerib chu Judai rama kul nei khuo po po r�n dingin a hang fe a, a l�k a. 5"# LALPA intlanhai hung k�r an ta,Hla sakin Zion l�t an ta,Chatuon lawmna chu khum an ta,Lungngai inr�mna bo a ta,Hlimna le lawmnan hmuok a tih. }s"# Sakeibaknei um naw ni hai a,Ram sa kolin hraw naw ni hai a,Hmu ding um bok naw ni hai;Tlanhai chauin hrawng an tih.6e"#Lamlienin hung sun a ta,'Thienghlimna Lamlien' tiin,A hming khom inb�k an tih.Mi porch�han hraw naw ni a,Lam mihai chauhin hrawng an ta,Mi rilo inv�than hraw naw nih.5c"#Pilvut sa huom huom hlak chu,D�lah hung inchang a ta,Ram tawlah tui hnar p�t a ta,Sihal ruol inkulna hmun chu,Hlobet, phairuong le thielkuongTamna bilah inchang a tih.?w"#Keb�ihai chu sakh� angin,Inchawm zek zek t�ng an ta,Tong thei lohai khomin hlimin,Lawmna hla sak t�ng an tih.Thlal�rah tui hung p�t a ta,Thlal�rah vadung luong a tih. B"#Mitdelhai mit hung var a ta,Nas�thai n� inhong a tih.K"#Lungril dawihai kuoma chun, "Insukpachangin ti naw ro,In hm�lmahai sukse dingin,In Pathien a hung ding a nih;Phuba lain hrem tawl a ta,Ama chun san suok a ti cheu"Tiin i hril tawl ding a nih.L"#In b�n zoihai sukhr�t unla,In kh�p tlephai chu sukhr�t ro.\1"#Bulhlawng angin hung vul a ta,Hlim takin lawm hla rem a ta,Lebanon tl�ng anga hringin,Karmel phul le Saron phai angin,Thlal�r chu hung inchang a ta,LALPA ropuina hm�ng an ta,Pathien mawina hmu bok an tih.F "#Thlal�r ram tawl chu lawm a ta,Hlimin hung p�r vul a tih.)""An chan seng a ruotp�k a,Ama kut ngeiin a sem a,Kumkhawtluongin hluo t�ng an ta,Suon an um s�ng po po chu,Chu taka chun ch�ng an tih. -S""LALPA lekhabuah en ro, Chuonghai chu pakhat t� khom,A kim lo um naw ni hai a,Koppui bo um bok naw nih.A b�u ngeiin thu a p�k a,A Thlarauin thuoi khawm a tih.,Q""Chu chun simbuin bu sep a ta,Intuiin op k�u a ta,A thla hnuoiah op khawmin,A te hruoihai chu chawm a ta;Muzum khomin a kop kopin,Riekna hmunah hmang bok an tih.2]""Thlal�ra ram sahai chu,Satene ruol leh tl�ng an ta,Sak�lin sak�l ko a ta,Z�na f�k zong hlakhai chun,Chu taka chun hmun khuorin,Z�nah rieknan hmang an tih. 1"" Lal in chu hlingin bawm a ta,Theihm� le zakthlai bilin,An kulhai chu inchang a ta,Sihalhai le chingpirinuhai,Tuol l�ngna hmun ni t�ng a tih. ~W}d}||{{ z^zyxx#ww7vvLuuDttBsorqqp onnm;lzkjjUihggBfsejdd.cOcb7av``3__^_]\[[PZYY5WW}WVUTT,S RuQQPPO]NNMLLHKK,JkIIQHHHGG?FFEVDCC BBAa@p??>6=<<;;/:99;877765433G211'000 /..-+**%)*((8''3&&%$$2#"z! )[ly}[ l1 YW  E   e SIs}n)}"4I r�lv�ngtuhai r� chu ngai rawh,Hlimin an kh�k ruol a ni chu!Zion-a LALPA hung k�r chu,Mit ngeia an hmu leiin.@y"4"I Pathien chun ro a r�l ie!"Tia Zion kuomah hung hril a,l�ng tinah inremna thu insampui a,Chanchin lawmum hung intlun a,Sandamna thu puongtuhai chu,An pheikh�i a va mawi ngei!.U"4Chuleiin, ka mihaiin,Ka hming hi la hung hrieng an ta,Chu ni chun keima ngei hi,Hieng thil hril lawktu ka nizieLa hung hrieng an tih,Keima ngei hi ka ni si a" tiin.H "4Tu hin ieng am ka nei ta le?Ieng khom loin ka mihai chu,Thuoi hmangin an um zo a,An chunga ror�ltuhai chun,Nuizatb�rah an siem a.S�nnithl�kin ka hming hi,Chawl loin an hrilsiet zing. /"4LALPA ka Pathien ngei chun,Hieng ang hin a hril a nih:"A hmasain ka mihai chu,Aiguptaa ch�ng dingin an zu fe a;Tu hin Asuria n�ksawrin an um.k O"4LALPA chun hieng hin a hril:"Ieng khom loa zor hmang in na,Tangka loa intlan n�ng in tih" tiin. /"4I pilvut kai chu thin thla la,Aw, Jerusalem, tho suok la,Lalthungphaah inthung rawh.Aw salt�ng, Zion naunu,I r�ng thlungna kha s�t ta rawh.5  e"4Aw Zion har la, tho rawh,Hr�tna thuomin inbel la,Ropui takin inchei rawh.Aw Jerusalem, khawpui thienghlim,I s�ngah sertan nawhai l�tin,Sukporch� ta nawng an ti che. '"3Nangma sukrinumtu che,'Sirsana kan hmang dingin,Hnuoiah tlun takin bok rawh,'Tia i ruongz�ng hrawtu kutah,Berbu chu pe t�ng ka tih" tiin.Q"3LALPA i Pathien ngei el,I mihai humhaltu chun,Hieng ang hin a hril a nih:" En t�, a sukruitu ch� no kha,I kut a'nthokin ka l�k hmang tah.Ka lungsenna berbua mi kha,Dawn nawk ta ngai naw ti nih.X)"3Chuleiin, nang hrem tuortu,Uoiin loa vai ruia um,Hi thu hi lo ng�ithla rawh:)K"3I nauhai ch�uin an tlu hm�t a,L�n ch�nga sakhi awk ang elin,Kotthl�r tont�rah an tlu phung a.LALPA lungsennan a del a,Pathien zilhau an tuok a nih."3I chunga sietna thuo hni tlung-Sukr�una le sukramna lakah,T�mpui le kawlhn�m laka hin,Iengtin am hn�m ka ti che a?"3I nau pasal hringhai lai khan,Thangpui ding che an um naw a,I nau chawmlienhai lai khan,Kei b�t ding che an um bok nawh.$A"3LALPA kuta inthoka,A lungsenna no dawn a,A hlek chikte khom hla loa,Nang, a berbu tl�k f�i paptu,Har ta rawh, har ta rawh,Aw Jerusalem, thanghar rawh.(I"3Kei, v�nhai khom kei phartu,Leihnuoi innghatna ph�mtu,'Ka mihai in ni ie' ti a,Zion kuoma hriltu chun,I b�uah ka thu ka sie a,Ka kutin ka hum zing che."Y+"3Kei hi LALPA in Pathien,Tuipui chok phula infawntirtu,Iengkim LALPA chu ka nih;}"3Kun tlok tloka int�nghai chu,Insuo zalen ni vak an ta,Lung in thimah thi nawng an ta,F�k ding tlasam bok naw ni hai.!;"3 Kei hi LALPA, nangni siemtu,V�n kei phar a, hnuoi thut remtu,Ka nizie in theinghil ta maw?Ieng leia n�ksawrtu lungsen,Ti r�ng r�nga in um a na?~%"3 "Keima, keima ngei el hi,A thlamuongtu cheu chu ka nih.Hlobet anga ral nawk el ding,Thi thei mihriemhai mei mei hi,Ieng dinga in ti am a na?(}I"3 LALPA, i'n tlanhai hung k�rin,Lawm hla leh Zion l�t an ta,Chatuon lawmna khum t�ng an ta,Hlimna le lawmnan hmuok a ta,Beidong inr�m r� t�ng a tih.{|o"3 Tuipui inth�k chu sukkang a,I'n tlanhai k�n theina dinga,Tuipui monga lam siemtu kha,Nangma i ni naw am a ni?O{"3 LALPA har la, har la, tho rawh,I b�n tha hr�tin inthuom rawh.Tiena ang khan hung tho dok rawh,Thang tam liem taa i thaw ang khan.Nangma in naw Rahabw s�t nawi a,Tuipui Dragon sun tlangtu kha?Yz+"3Anni chu silf�n angin,H�ngth�min fa zo a ta,Sahmul a f�k siet angin,A la f�k siet ding a nih.Sienkhom ka felna ruok chu,Kumkhuoin um t�ng a ta,Ka sandamna chun suon tin,A dai vong ding a ni si a.y!"3"A tha le a sie thlier theitu,Lungrila ka d�n vongtuhai,Ka th� hi lo ng�ithla ro:Mihai deusaw ti naw unla,An diriemna ti bok naw ro.Ax{"3Chung tieng khi hang thl�r unla,Hnuoi tieng khom zuk thl�r bok ro.V�n khi meikhu ang elin,A la'n z�m ral ding a na,Hnuoi khom hi silf�n angin,A la chul vong ding a na,A chunga ch�ng po po khom,Tho angin la th�ng an ta,Sienkhom sandamna ruok chu,Kumkhawtluonga ding a na,Ka felna tlol ngai naw nih.7wg"3Ka felna chu a hung hnai a,Ka san suok hun a tlung m�k;Ka b�nin hnam tin chungah,Indik takin ro r�l a ta,Thlierk�rhan mi beisei an ta,Ka b�n hr�t hi ngai an tih.-vS"3"Ka mihai, mi lo ng�ithla ro;Ka hnamhai, mi lo ng�ithla ro:Keima kuoma inthokin,D�n thu chu a hung suok a,Ka ror�lna indik chu,Hnamhai �ntu n�ng a tih.!u;"3LALPA chun matheiloin,Zion chu thlamuong a ta,A chim sietnahai po po khom,Lungsietna mitin thl�r a ta;Thlal�r chu Eden huon angin,Ram tawl chu LALPA huon angin,A la hung siem ding a nih.Chu taka chun hlimna le lawmna,Lawmthu hrila inp�kna ri,Hriet hung ni lem t�ng a tih.t'"3In pu Abraham tieng en ro,A hringtu cheu Sari en ro.Ka ko lai chun nau an nei nawh.Mal ka sawm a, ka sukpung a,Mi tam takin ka siem suok kha.s /"3"Felna hnottuhai po po leLALPA zongtuhai po po chun,Ka th� hi lo ng�ithla ro:In piengna lungpui hi en unla,In hung suokna lung khur hi en ro.r)"2 Tuta mani mei awi a,Mani mei insittuhai,In meichoka chun l�ngin,In mei lum chu awi mol ro,Ka kuta in dong ding chu,Na tak tuora inper a nih.,qQ"2 Nangni lai hin LALPA titu,A siehlaw thu awi in um am?Inthim hnuoiah kal chawiin,Var hrim nei nawtu khomin,LALPA hming chu ring sien la,A Pathienah innghat raw se.p1"2 LALPA ka Pathien ngei chu,Mi thangpuitu a ni leiin,Tu'n am thiem naw mi'n chang a ta?Silf�n angin la hlui an ta,H�ngth�min fa se vong a tih.o "2Mi tantu a hung hn�i ie,Tu'n am mi khing ngam an ta?Hang inhmason ei ti aw!Tu'm a na mi h�ktu chu?Hmaisanah inbei kan tih.Fn"2 LALPA ka Pathien ng�i chu,Mi thangpuitu a ni leiin,Muolphoin um ngai naw ning.Chuleiin, meitawk lung angin,Ka hm�i ka sukpachang a,Inzakin mi siem naw nih,Ti hi chieng takin ka hriet.Em"2Mi vawtuhai kuoma chun,Ka hnungz�ng ka dawp�k a,Ka kh�khmul pottu kuomah, Ka bieng khom ka dawp�k a,Nuizatbura mi siem a,Chil mi s�kkhumtu kuomah,Ka hm�i ka dawp�k lem hlak.zlm"2LALPA ka Pathien ngei chun,Ka n� a mi hongp�k a,A lakah ka hel ta ngai naw a,Ka hnung tawl ngai ta bok nawh.Ok"2Thua ch�uhai tungding d�n,Ka hung hriet theina dingin,LALPA ka Pathien ngei chun,Zirtir thiemna lei mi pein,T�k tin tina mi keiharin,A thu zirtir hre thiem dingin,Ka n� a mi hongp�k hlak.Dj"2V�n chu thimin ka'n khum a,Saiipa tuom khum angin" tiin.]i3"2Ieng leiin am ka hung khan,Tu khom in um naw a na?Ieng lei am ka ko cheu khan,Mi don ding in um d�r naw?Nangni sansuokna dingin,Ka b�n a tawi taluo tah maw?Nangni san suokna dingin,Ka hr�t tawk ta naw a ni?Tuipui khom ka hal kang a,Ka thuin vadunghai khom,Thlal�rah ka'n changtir a,Tui tlasamin nga an thi a,Ngahai chu an thu zo a.nh W"2Hi hi LALPA chun a hril:"In nu ka tir hmang lai khan,M�kna lekha ka p�k maw? Ka leibatna mihai kuomah,Nangni ka zor cheu a ni?In suolna leiin annawm,Zor hmanga in um lem chu.In bawsietna lei chauin,In nu khom tir hmang a nih.jgM"1Nangma n�ksawrtuhai chun,Anni taksa la f�ng an ta,Uoiin inrui ang elin,An thisen inrui an tih.Chuongchun hringmi tinr�ngin,Kei hi LALPA, in Sandamtu, In Tlantu le Israel Mi Hr�t chu,Ka nih ti hre t�ng an tih" tiin.If "1LALPA chun hieng hin a hril:"Mi r�lhr�t kuta inthokin,Salhai chu l�p�k ka ta,Mi kolsen kuta inthokin,A r�ll�khai la k�r ka tih.Nangma dotu chu do ka ta,I nauhai san suok ka tih.e{"1Mi huoi r�ll�k chu tuin am,An inch� thl�k ngam hlak a?Mi kolsen sal man chu tuin am,An san suok ngam hlak a na?d"1Lalhai chu i paah siem ka ta,Lalnuhan enkol an ti che.Bokkhupa hmaia hnuoi sikin,I hmaah hung k�n an ta,I kea pilvut chu liek an tih.Chu ph� chun kei hi LALPA,Ka nizie hung hrieng i tih.Ka chunga beiseina neituhai chu,Muolpho ngai naw ni hai" tiin.;co"1LALPA Pathienin hieng hin a tih:"Ngai ta, hnam tin hmuah b�n vaiin,Jentelhai chu h�i ka ta, I naupahai hung pom an ta,I naunuhai hung puong an ta,I kuomah hung thuoi an tih.:bm"1Chu pha chun i lungrilin,'Hienghai hi tu r�ngin am,A mi lo hringp�k a na?Nauhai s�nin ka ching a,Salt�ng mi hnawl ka ni a;Tuin am hieng nauhai hi,A lo chawm tlei n�ng a ta?Keima chaua mal taka,An mi m�ksan kha ka na,A tuin am hienghai hi,A lo hring ni t�ng a ta?' Tiin la'n don ngei i tih."uac"1I lus�n laia nau pienghan,'Kan intar taluo ta a,Hmun inthawl lem mi pe rawh'Tiin i kuomah la hril an tih.`"1"Sukchim le rausana umin,I ram chu tlaran sienkhom,Inleng loin hluo sip nawk an ta,Sukramtu i hm�lmahai chu,Hla takah um t�ng an tih.a_;"1D�k la, i mit inl�n rawh,I nauhai an inko khawm a,I kuom tieng an hung pan saw!Ka hringna s�lin ka hril:"Incheina thi ang elin,I r�ng mawitu n�ng an ta,Moin a hl� ang elin,Nang khomin hl� t�ng i tih.[^/"1I nauhai an hung k�r inhmaw,Nangma suksetuhai chun,An suoksan ding ch� a nih.l]Q"1En ta, ka kutphaa hin,I hming ka ker a ni hi!I kul bang chim tahai chu,Mitthlain ka hmu zing hlak./\W"1Nenea a chawm lai naute,Nuin a theinghil hlaka maw?A r�la r� naupang ngei chu,A lunginsiet naw ding maw?A theinghil a ni khomin,Kei chun theinghil nawng ka cheu.Y[+"1Nisienlakhom Zion chun,"LALPAN a mi fesan tah,LALPAN a mi theinghil tah" a tih.#Z?"1 Aw v�nhai, hlimin kh�k ro;Aw leihnuoi, hlimin lawm rawh;Aw tl�nghai, z�i hl� vawr ro!LALPAN a mihai a thlamuong a,Tuorhai chu lunginsiet a tih.Y"1 En ta u, hmar tienga inthok d�m,Thlang tieng panga inthok d�m,Aswan bielav inthok d�min,An hung kir tawl a ni saw!"fXE"1 Ka tl�ng tinhai chu lampuiin,Insun tlangtir rui vong ka ta,Ka lamlienhai siem ruol ka tih.vWe"1 Phingt�m tuor ta naw ni hai a,Dangch�r tuor ta bok naw ni hai;Thlal�r lum le ni int�ngin,Sukrinum ta ngai naw ni a,Anni lunginsiettu ngei chu,An thuoitu ni t�ng a ta,Tui luong del delna vakamah,Anni chu thuoi lem t�ng a tih.BV}"1 T�nghai kuomah 'Suok ta ro' ti a,Thima inthunghai kuomah, 'Zalen ta ro' titu ding d�min.Lam sira hai tla khawm an ta,Muol kol vung hmunah hai khom,Tlatna hmun hring hm�ng an tih.bU="1Hieng hin LALPA chun a hril:"Ka lungawi hunah ka ng�ithl�k che a,Sandamna niah ka thangpui che;Hnamhai kuoma ka thuthlungna,Ni dingin ka hum che a nih:In rochan, rausan hnung ram,Tungding le hluo nawk ding d�m;?Tw"1Israelhai intlantu LALPA, Mi Thienghlim chun hieng hin a tih:"Nang, mi hmusit le endong,Ror�ltuhai siehlawa um,Bawia inthoka i suok lai,Lalhaiin an hmu pha chun,A thlangtu che LALPA ringum,Israelhai Mi Thienghlim leiin,Nangma inz�in tho an ta,Milienhan hm�ng an ti che a,I hma bulah k�n an tih" tiin. wSg"1"Jakob thl�hai tungding a,Israel thl� ka hum sunhai,Thuoi k�r dinga ka siehlaw ruot,I n�na hi a huntawk nawh.Jentelhai sukvartu ding khomin,Ka ruot s� ding che a nih,Hnuoi kil tinah ka sandamna,Intluntu hung n�ng i tih" tiin.RR"1Jakob thlahai thuoi k�r ding le,Israelhai h�i khawm dinga,S�la ka um laia inthok khoma,A siehlaw dinga mi'n dintu,A mitah inzauma mi siemtu,Ka hr�tna le ka Pathien,LALPA chun hieng hin a hril:DQ"1Kei ruok chun ama kuomah,"Hmang loa thokrim mei mei,A thlawna tha s�ng ka nih.Sienkhom keima chungthu chu,LALPA kuta um a na,Ka lawmman hmu ding khom chu,Pathien kuoma um a nih" ka ta.UP#"1"Ka ropuizie ka puongna ding,Ka siehlaw Israel i nih'Tiin ka kuomah a hril.O#"1Kawlhn�m ang topa ngeiin,Ka b�u hi a'n changtir a,A kut hr�t hnuoiah mi thupin,Thal tle tak anga mi siemin,A thal bawmah a mi khum a.!N ?"1Thlierk�rhai, ka th� XM)"0"Mi rilo ta ding ruok chun,Muongna hrim hrim a um nawh"Tiin LALPA chun a hril.*LM"0Thlal�ra a thuoi lai chun,Dangch�r hrim an hriet naw a,Lungpuia inthokin tui,An ta di'n a'n luongtir a,Lungpui chu a vuok koi a,Tui a'n chik suok zur zur a.=Ks"0Babulon suoksan unla,Kaldaihai tl�n hmangsan ro.Hi thu hi hlima kh�kin,Hrilin puong dar vel unla,"LALPAN a siehlaw Jakob,A'n tlan tah" tia hrilin,Hnuoi kil tinah puong dar ro.*JM"0Tieulung ang hiela tamin,In thl�hai hung pung an ta,Pilvut anga tiem seng lo,T� le t� hung nei in ta,An hming chu ka hmaa hin,Thai bo ni ta ngai naw nih..I!"0Ka thu in ng�ithl�k phot chun,Inremna chu in chungah,Tui ang luong dem dem a ta,Felna khom tui fawn angin,In chungah fawn v�l a tih.0HY"0Nangni intlantu LALPA, Israelhai Mi Thienghlim chun,ieng ang hin a hril a nih:" LALPA in Pathien chu ka nih,In thatna dinga zirtirtu,zKal chawi d�n hriltu cheu chu.G "0Ka kuom hung pan hnai unla,Ka hril hi hung ng�ithla ro:Thu ka puong hmasa tak khan,A r�kin ka hril naw a,A hung tlung hun lai khomin,Keima chu um zing ka tih."Tuhin Chunghnungtak LALPA chun,A Thlarau leh a mi tir a nih.A mihai ta dinga LALPA thil tumiFK"0Keima ngeiin ka hril hi,Ama chu ka ko ta a,Ama chu hung thuoi ka ta,A thilthaw hlawtling a tih.~Eu"0In r�nga hung inkhawmin,Ka hril hi hung ng�ithla ro.Hieng thil hi milemhai lai,Tu'm hril lawk thei an um a?LALPA thlang Kura ngei chun,Babulon chunga a thiltum,A r�ngin hung hlen a ta,Kaldai mihai chunga chun,A kut chu hung thl�k a tih.D/"0 Hnuoi innghatna lungph�m chu,Ka kut ngeiin ka ph�m a,V�n khi ka kut chang tiengin,Ka kei phar a, ka z�r a,Ka ko pha an ng�r thup hlak. DC"0 Aw, nangni Jakob s�ngkuo,Nangni Israel hming chawituhai,YB+"0 Keima le keima z�rin,Keima le keima z�r chauin,Hieng thil hi ka thaw a nih.Ieng leiin am ka hming hi,Sukhm�lhemin um a ta?Mi dang kuomah ka ropuina,Pe suok ngai hrim hrim naw ning.Kura, LALPA mi thlang_A7"0 En ta u, ka sukthienghlim cheu,Tangkaruo ang chu ni loin,Tuorna meiin ka fie cheu hi."@="0 Ka s�t thl�k nawna ding cheuin,Ka hming z�rin ka lungsen,Ka'n kei t�m hr�m hr�m hlak a,Inp�k ka hlawna dingin,In chungah ka'n s�m a nih.X?)"0N�in in hriet ngai naw a,Lungrilin in hriet ngai nawh,Hun sawt taka inthok khan,In na a var ta si nawh.Verv�k taka thaw hlak mi,In nizie ka hriet chieng a,In pienga inthok hrima,Hel hmang tia ko in nih.l>Q"0A hmaa in hriet ngai lo,Tuta ka'n umtir a nih,'Kan hriet ta sa vong a nih'In ti thei nawna dingin.=!"0Hieng thil hi in hriet tah a,Indik in ti hle naw maw?Tuta inthok ruok hin chu,Thu thar hril t�ng ka ti cheu,In hriet lo thil inthup chu.H< "0'Kan milemhai thaw a nih,Kan thing milem siemhai leKan th�r sung pathienhaiin,An intlungtir vong a nih'In ti thei nawna dingin,Hieng thil hung tlung hma dai hin,Ka hril lawk cheu a ni kha.f;E"0In lululzie ka hriet a,In r�ng th� chu th�r ang a na,In bawk khom d�r angin a chang.5:c"0Kh� hmaa thil tlunghai kha,Tiena ka hril lawk s� a na,Ka b�u ngeiin ka puong a,Kei ngeiin ka'n hriettir a,Chuonghai chu ka hlen thut a,Chuongchun an hung tlung ta a.y9k"0"Khawpui thienghlim mi le s�Tiin in inko hlak a,In innghatna Israel Pathien khom,A hming Iengkim LALPA a nih.E8 "0Aw, nangni Jakob s�ngkuo,Nangni Israel hming chawitu,Juda th�lbea inthoka suok,Thutak le felnaah ni loa,LALPA hminga inkh�ma,Israel Pathien hming lamtuhai,Hi thu hi lo ng�ithla ro:=7s"/I naupang laia inthoka, I lo thokrimpuihai leI lo indawrpuihai kha,Chuong ang chauh chu an ni si.Mi tinin an lam inhmang,An la zui tawl ngat ngat a,San suok ding ch� an um nawh.)6K"/Sienkhom, meia k�ng hmang thei,Bupawl ang chauh an ni si.Meichok laka inthokin,An in san suok thei si nawh.Thuka mei awi ang an nawh,An ta dingin a sa taluo.l5Q"/ Remruottu i hau taluo hi,I sawl ph� lem a ni hi.V�n arasihai hmanga,Thil hung tlung ding hril lawk thiem,Thla kipa ding hrillawktuhan,Hung thangpuihai sienla che,Thil hung tlung ding laka chun,Hung san suok che raw se chu!\41"/ I naupang lai a'nthoka,Mitvaidawi le dawithiemhai,I lo ng�is�ng hlakhai khan,An san thei ding phot ch� chun,Chuonghai chu ko kh�k ta la!Mipuihai pangzat ding zawng,Thawp�k nawk ding che'n ng�n rawh.E3"/ Sietnan tl�k buok a ti che a,Dang ngaina hrim hre naw ti nih.Vangduoinan tl�k buok a ti che a,Intlan suok zo naw ti nih.Sietna r�npuiin hriet lawk loin,A nang thut ding ch� a nih.22]"/ I r�tlona ringsanin,'Tu khomin an mi hmu nawh'I ti hlak a ni naw maw?Var le hrea inngai a,'Kei hi ka ni el a nih,Kei naw tu khom an um nawh'I ti hin a thuoi suol che.I1 "/ Chu pahni chun thawklekhatin,Hung nang thut an ti che a,Ni khatah tlung ruol a ta,Nau ch�nin hmeith�i i tih.Ieng anga ais�n thiemin,I dawithiemna hmang la khom,A kimin hung tlung a tih.@0y"/Chuleiin, nang hoithawnu,Ngaingam taka khawsain,'Kei hi ka ni el a nih,Kei naw tu khom an um nawh;Hmeith�i ni ngai nawng ka ta,Nauhai ch�n ngai naw ningah'I ti hlak a ni naw maw?:/m"/'Lalnu ni kumkhuong ka tih'Tiin ni song i'n ring a.Sienkhom hieng thil hrim hrim hi,I lo ng�ituo ngai naw a,Thil la hung tlung theihai khom,S�t nach�ng i hriet bok nawh. '.G"/Ka mihai chunga lungsenin,Ka rochanhai ka soisak a,I kutah ka'n hlan tawl a,An chungah z� i ngai naw a,Tar chen khom indoi loin,Phur rik tak i'n phurtir a.z-m"/Aw Kaldai naunu, to zingin,Thimthama hin inthung rawh,'Ram tin lalnu' ti hrim hrimin,Ko ta ngai nawng an ti che.P,"/Am'in Tlantu chu Israel Mi Thienghlim,A hming chu Iengkim LALPA a nih.m+S"/Saruok filin um i ta,I zamaw inlang a tih.Phuba ka l�k ding a na,Tu khom hl� hrim nei naw ning.9*k"/Bu rawtna lung kha chel la,Bei ding buh�m rawt phit rawh.I hmai inkhumna kha hawk la,I puonbil kha hl�m s�ng la,I pheikhokhai hl�p vong la,Ke lawngin tui pal kai rawh.) /"/Aw Babulon naunu n(U". Tu hin hun sawt riel loin,Ka sandamna hung hnai a ta,Zion chu san suok ka ta,Israel sukropui ka tih.['/". Nangni lungril ngar le khauh,Felna le ink�rk�khai,Ka thu hi lo ng�ithla ro.6&e". Khawsak tienga inthokin,Vate hnukrawl ko ka ta,Ram hla taka inthokin,Ka mi ruot chu ko ka tih,Ka thil tum hlentu dingin.Ka hril angin thawng ka ta,Ka tum angin hlen ka tih.<%q". Kei chun a tawp d�n dinghai,At�ra inthokin ka'n hriettir a,Thil la hung tlung dinghai khom,Tiena inthokin ka hriet vong.Ka tum chu dingchang a ta,Ka nuom angin thawng ka tih.8$i". Tiena tl�nga thil tlung tah,Thil um d�n kha hre zing ro.Keima hi Pathien chu ka nih,Keima naw tu khom an um nawh.Keima hi Pathien chu ka nih,Keima ang tu khom an um nawh.[#/".Nangni lungril helhmanghai,Chu chu hre zinga ngaituoin,In lungrilah vong zing ro.!";".Liengkoah an inchuon a,A hmunah an inthut a,Chu chun che son thei loin,Milem chu a ng�r zing a,An ko khomin a don nawh;An buoiin a san thei bok nawh.-!S".Thenkhatin an ipa inthokin,Rangkachak an bun suok a,An tangkaruo an b�k suok a,Thil ser thiemhai an ruoi a,Pathien lem an insungtir a, K�nin chibai an b�k a.r ]".A t� le am mi tekhiin,T� am ka tlukpuiah in sie?T� am ka ang nia hrein,T� le'm in mi tekhi ding? 9".Tar k�n lu tuok in ni chenin,Keima, keima ngei el hi,Nangni tungdingtu ni zing ka tih.Ka siem cheu a, pom ka ti cheu,Tungdingin san suok ka ti cheu.3".Aw, nangni Jakob s�ngkuo,Israel s�ngkuo la um sunhai,Ka thu hi lo ng�ithla ro.S�la inthoka tungdingtu cheu,In pienga keitleitu cheu ka nih.#?".Phurtuhai le an thil phurhan,Inkhup lupin hnuoi tieng an en.A betuhan an hum thei naw a,An biekhan an hum thei bok naw a,An pahnin salah an thuoi diel a. -".An pathien Bel le Nebou hai chu,An va tlawm ta rong rong de!Sabengtung ruolin an phur a,Milemhai chu an rik leiin,A phurtu ran khom an sawl hle.q["-Israel thlahai po po chu,LALPA-ah thiem chang an ta,Ama chu chawis�ng an tih" tiin.Babulon pathienhai"-'Indikna le hr�tna chu,LALPA-a chauh a um' tiin,Mihaiin la hril an ta,A chunga lungsenhai chu,Muolpho takin la um an tih.N"-Keima s�lin ka'n kh�m a,Ka bau suok thu a'n dik a,Ka thu ka l�k k�r ngai nawh.Ka hmaah hnam tinr�nghai,K�nin la bokkhup an ta,Ka hmaah lei tinr�ngin,Ka hming s�lin inkh�m an tih."-Khawvel kil tina ch�nghai,Ka kuom tieng hung k�r unla,Keiin lo sandam ka ti cheu.Kei hi Pathien chu ka na,Kei naw tu khom an um nawh.-"-Inrawn khawm tawl unla,Milem biek hlawk inti d�n,Mi hang hril r�ng r�ng ta u.Hieng ka thu inhriettirhai hi,Tiena tl�nga inthok khan,Tuin am an hril ta hlak a?Kei, LALPA hi ka ni naw maw?Kei naw Pathien an um nawh,Pathien fel le sandamtu,Kei naw tu khom an um nawh.;o"-Inko khawm unla, hung ro.Hnam tina mi salt�nghai,Inko khawmin hung hnai ro.Thing milem zawntuhai le,Mi sandam thei hlei lo milem,Pathiena betuhai chun,Hrietna an tlasam a nih.H "- Hmun inthima inthokin,A r�kin thu ka hril ngai nawh.Jakob thl�hai kuoma khom,'Mi zong thlawn ro'Tiin ka hril ngai d�r nawh.Kei, LALPA hin thutak ka hril a,Thu indik tak ka puong hlak.X)"-LALPA chu Pathien a na,V�nhai siemtu Pathien a na,Leihnuoi hi ch�ngna dinga,A ruoka sie ding ni loa,Indintu chu ama a na,Ama chun hieng hin a hril:"Keima hi LALPA chu ka na,Keima naw tu khom an um nawh."-Israelhai ruok chu LALPAN,A chatuon sandamnain,Kumkhuoin sandam a tih.Inzak le muolpho takin,Kumkhuoin siem ngai naw nih.[/"-Milem siemtuhai po po chun,Inzakna la tuok an ta,Muolpho takin liem hmang an tih.M"-Israelhai Sandamtu Pathien chu,Pathien inthup hlak i lo ni ngei el!b="-LALPA chun hi hi a hril:'Aigupta mihai, Ethiopia mihai,Mi dung sei Seba mihai chu,I thu hnuoiah sie vong ka ta,An ram thil nei po po lehI hmaah hung tlu l�t an ta,I ta hung ni vong a tih. Th�r khaidieta thlung khawmin,Zui dul dul an ti che a,I hmaah dingthathuonin,'Pathien i kuomah a um,Ama chauh Pathien a nih'Tiin chibai b�k an ti che.2]"- Ka felnan Kura chawm ka ta,A lampui sukng�lp�k ka tih.Sum le lawmman beisei loin,Ka khawpui indin nawk a ta,Ka salt�nghai insuong a tih,Iengkim LALPA chun a tih. "- Kei hi hnuoi siemtu ka na,Mihriem khom ka siem a nih.Ka kutin v�n ka kei phar a,V�n l�ngruolhai po po khi,Ka thu hnuoia um an nih.H  "- Israelhai Mi Thienghlim,Anni Siemtu LALPA chun,Thil la um ding chungch�ng thu,Hieng ang hin a hril a nih:Ka thilthaw in sois�l maw?Ka thaw d�n dinghai chenin,Thu in mi p�k hlaka maw?l Q"- Mani nu le pa kuomah,'Iengti leia hieng anga,In mi nei hrim hrim am a na?'Titu chung chu a pik ie! "- Siemtu inkhingpuitu chu,A chung a va hang pik ngei de!Chu mi chu belhemtu dehawn,Bel koi h�r ang chauh a nih.B�l chun a hemtu kuomah,'Iem a na i siem kha?' tiin,A'n don hlak hrim am a ni?I thilsiem khan i kuomah,'I mi siem ka ni teu nawh'A ti hlak hrim am a ni?j M"-Aw nangni chung v�n s�nghai,elna hung ins�rtir unla,S�m kha hung t� thla raw se.Hnuoi khom lo inhong lien sien,Sandamna le felna chu,A ruolin hung to raw se.Chuong thil inumtirtu chu,Kei, LALPA ng�i el hi ka nih. "-Var ka siem, thim ka siem bok,Malsawmna petu ka n�,Sietna intluntu ka ni bok a,Keima, LALPA ngei el chun,Chuong thil chu ka thaw a nih.!;"-Khawsak a'nthok khawthlang chenin,Keima naw chu Pathien dang hrim,An um nawh ti mihaiin,An hung hriet theina dingin,Keima naw Pathien dang an um nawh. "-Keima hi LALPA chu ka nih,Tu dang khom an um nawh,Keima naw Pathien dang an um nawh.I mi hriet ngai nawa chu,Ka sukhr�t ding che a nih,"-Ka siehlaw Jakob thl�hai leKa thlang Israelhai leiin,Hming suot meuin ka ko che a,I mi hriet ngai nawa chu,Hming inzaum ka p�k che.,Q"-Kei hi LALPA, Israelhai PathienI hming ngeia kotu ch� chu,Ka nizie i hriet theina dingin,Pindan rila an rohlu sie khawl,An thup r�khai chu p�ng ka ti ch�. "-'Kei i hmaah f�ng ka ta,Tl�nghai rawt cham vong ka ta,D�r kotkh�rhai suksieng ka ta,A kalna th�r tluonhai sukbong ka tih.< s"-A hmaa hnamhai tukdol a,Lalhai r�lthuom hl�pp�k a,An kul kotkh�rhai nor hong a,Kh�r ta loa inumtirtu dingaA mi thlang le a kut a sukhr�t,Kura chungthua LALPA hril chu:J ",Kura khom, "Ka berampu a nih,Ka tum angin hlen a tih" titu,Jerusalem chungthua, "Indin tharin um nawk a tih" titu,Tempul chungthua,"I lungph�m remin um nawk a tih'Titu ngei chu ka nih" tiin.E",Lipui ril kuoma, "Kang rawh,Vadunghai sukkang ka tih" titu,Z-",A siehlaw thu suknghet a,A mi tirhai th� hlenp�k a,Jerusalem chungch�ng thua,"Hluoin la um nawk a tih" titu le,Judai ram khuohai chungthua,'Indin thatin um nawk a ta,A sietna lai siem nawk ka tih' titu,1",Zawlnei kh�lhliphai hril lawkhai,Suktloltu chu kei ka na,Aisan thiemhai inv�ta siemtu,Mi varhai khom sukv�t a,Thurawn indik lo inp�ktirtu;~%",S�la inthoka indintu che,Nangma intlantu LALPA chun,"Kei hi iengkim siemtu LALPA,ani chaua v�n kei phartu,Hnuoi ph�k zartu chu ka nih.}",Aw v�nhai, hlimin kh�k ro,LALPAN a thaw ta si a;Piellei thuo riet khom hlimin,Inring takin kh�k raw se.Aw tl�nghai, hlimin kh�k ro,Rampui le thing tinr�ng khomin;LALPAN Jakob thlahai chuA hung intlan suok ta a,Israelhai lai a'n chawimawi.J| ",In bawsietnahai chu s�m angin,ka l�k kiengp�k ta ch�u a,In suolnahai khom tieusum angin,Ka l�k kiengp�k vong ta ch�u.Ka kuom tieng hung k�r ta ro,Ka'n tlan suok ta si ch�u a.%{C",Hieng hi hre ro, Jakob thlahai,Israelhai khomin hre zing ro,Ka siehlaw in ni si a.Ka'n din cheu a, ka siehlawhai in nih,Israelhai, theinghil naw ning cheu.Mz",An lungril dawi v�ta a um leia fe suol le vut b�r an ni tlat leiin, "Ka chang tienga ka chawi hi inhl�mna thil meimei a ni naw maw?" tia hang int�l suok nach�ng an hriet hrim hrim nawh.kyO","A z�tve meiah ka ti a, meilingah bei ka hlieu hmin a, sa ka em a, ka f�k a. A dang po hi thil tirdakumah siemin, thing tum hmaah ka k�n el ding am a ni?" hang ti nach�ng hre dingin hriet thiem theina an nei si nawh. "x=",An hriet naw a, an man ph�k nawh. An hmu thei nawna dingin an mit a'n del tlat a, an hriet thiem thei nawna dingin an lungril mit a'n del s� bok a. w+",Meia a ti b�ng po chun pathien a siem a, a hmaah a k�n a, a biek a; a kuoma chun tongtaiin, "Mi sanhim rawh, ka pathien i ni si" a ti hlak.v+",Thing z�tve chu meiah a ti a, s� a raw a, a f�k a, a khop a. Mei chu awiin, 'Tuhin chu ka lum tawk tah. Mei awi chu a manhl� ie" a ta. duA",Thinga t� thei a ni ph� chun a then meia ti dingin a l�k a, mei a s�m a, a awi a, bei d�m siemin a ur a. A thing l�k a thena inthokin pathien lem a siem a, a biek a, a milem ker hmaa ngei chun a bokkhup a. >E=t<<;h:99 8b766s554322w100// .,-D,i+**N))?(~''J&%$$,#"! |m7=i4V|8.]$3\ ( B  Z}9\K1"@Lawm taka thil fel thaw a,I lampui hrawtuhai chu,Nangman i thangpui hlak a.Sienkhom i lampui hraw loa,Kan hung suol zui pei hnungin,Kan chungah i lungsen a.Iengtin am keini rawi hi,Sandam ni thei t�ng kan ta?RJ"@Tiena tl�nga inthok khan,Nang Pathien chauh naw hi chu,Anni ngh�ktuhai ta dinga,Hieng ang thil thawp�k hlak hi,Tu khom an hriet ngai naw a,Nain an la hriet ngai naw a,Mitin an hmu ngai bok nawh.I"@Tien lai khan i hung tum a,Kan beisei n�ka nasain,Thil r�pthl�khai i thaw a,Tl�nghai chu i hma bulah,An inthin dur dur hlak kha.EH"@Thukah thing tawl ei ti a,Tui ei suong so bor bor anga, hm�lmahai hin i hming,An hung hriet theina ding leHnamhai chu i hma bulah,An inthin hlop hlopna dingin,Hung tum la ka nuom a nih.vG g"@V�n kei thl�rin hung tum la,Ka va hang ti ngei de aw!I hma bulah tl�nghai chu,An inthin dur dur awm si!zFm"?Tiena inthoka i t� kan na,Sienkhom kan lal ni ngai lo,I hming put ngai lohai ang el,Kan lo inchang zo ta si a. E"?I mihai hin sawt nawte chauh,I hmun thienghlim an hluo hman a,Tu hin kan hm�lmahai chun,I hmun thienghlim an ch�l siet zo tah.ID "?Aw LALPA, i lampui a'nthok,Ieng dinga i mi'n v�k hmangtir?Ieng dinga nangma ti lo dinga,Kan lungril i sukngar hlak am?I siehlaw, i rochan hnamhai leiin,Hung ngha k�r nawk hr�m raw khai!6Ce"?Nang chu kan Pa i nih;Abrahamin a mi hriet ph�k nawh,Israelin a mi hmu ph�k bok nawh.LALPA, nang ruok chu kan Pa i na,Tiena inthokin i hming hi,Kan Tlantu a ni kumkhuo.fBE"?I hmun thienghlim le ropui,I ch�ngna v�n s�nga inthok khan,Zuong thl�rin mi zuk en ta,I thahnemngaina le hr�tna kha,Khaw lai am a um zo ta a?I mi'n voina le l�inatnahai kha,Kan lakah i l�k k�r vong an ta?A"?Phaia ran ruol tla dem dem angin,LALPA thlarauin an chawl hadamtir a,Chuong ang chun a hming ropuina din,A mihai chu a thuoi tawl si.{@o"? Li ril inhraw thlengtirtu,Hmun rema sakor thuoi anga,Insui thlu loa in kantirtu kha,Khaw lai am a um ta a? an ta.? "? Mosie b�n chang tienga thang,B�n mak le hr�t hung tirtu kha,Kumkhaw hrilf�k tling hiel khop,An hmaa tui vaw tantu kha,{>o"? Chu phing leh a mihai chun,Mosie hun laia thil tlung tahai,Tien lai thilhai chu an sui k�r a,An ran ruolhai le an v�ngtu,Tuipui a'nthoka thuoi suoktu kha,Khaw lai am a um ta le?Anni laia a Thlarau Thienghlim,Sietu kha khaw lam a um ta a?=3"? Sienkhom a lakah an hel a,A Thlarau Thienghlim an suknuor a.Chu lei chun a lungril thl�kin,An hm�lmaah a thang a,Anni chu a do l�t tah a nih.a<;"? An lungzingna a lungzingpui a,An beidong ni po poah,A v�ntirkohai chu hmangin,Anni chu a san suok a,A hmangaina le z�ngainain,Anni chu a'n tlan suok a,Tiena tl�nga inthok ta khan,Pom k�ngin a puok tawl hlak.b;="?LALPAN, "Ka mihai ngei an na,Mi hl�mtu nau an ni nawh" a ta,Anni sandamtuah a thang a,I: "?LALPA ngilneizie hril ka tih;Ka ta dinga a thilthawhai d�m,A lungsietna le ngilneina z�ra,Israel s�ngkuo ta dinga thil tha,A thawp�k zozaihai d�m leiin,Ama inp�kin hla sak ka tih.h9I"?Ka lungsen chokin hnamhai chu,Sukruiin ka sir sop neng a,Hnuoiah an thisen ka bun thl�k a." p8Y"?Thangpuitu an nei am tiin,Ka hei ngha v�l ruoia chu,Mi tu khom an hung si nawh.Santu an nei hlol naw el chu,Mak khom ka ti �m �m a.Chuleiin ka b�nin sandamna chu,Keima ngeiin ka hlen suok a,Ka lung chokin a mi sukthatho a.r7]"?Phub� ka l�k ni ding chu,Ka lungrilah a um tlat a,Ka mihai intlanna dinga,Ka kum ruot a tlung ta si.l6Q"?"Keima chauin hnam danghai chu,Gr�p r� angin ka sir sawr a,Keima chauin ka ch�l tawl a,Tu khomin an mi thangpui nawh.Lungsenin ka sir sop a,Lung chokin ka ch�l rak a,An thisenin a mi chik khum a,Ka thuomah a kai a nih.c5?"?Iengti leia i thuom khom chu,Gr�p sawrna khura thokhai anga,A sen hneng hnuong am a na?M4 "?Edom rama inthoka hung,Bozra khuoa inthoka mi,Thuom sen h�k saw tu am a na?Lal thuom mawi tak inbel a,Hr�t taka hung saw tu'm a na?"Keima, indik taka thu hril hlak,Ropui taka sandamtu ka nih."~3u"> Anni chu 'Mi thienghlimhai,LALPA tlanhai' t�ng an tih.Nang khom,'Khawpui Ditum,Hnawl lo khawpui' t�ng an ti che.+2O"> LALPAN hnuoi kil tawp chenin,Hi thu hi a puong dar a:"Zion naunu kuoma chun,'En ta, i Sandamtu a hung!A san suokhai a hung thuoi a,A'n tl�n suokhai a hung som.1-"> Fe suok ro, fe suok ro,Ka mihai ta di'n lam siem ro;Sung pawng ro, lamlien siem ro,Lunghai inthiel fai unla,Hnam puonz�r chu kh�i k�ng ro. 09"> Bu s�ktuhan an bu fa t�ng an ta,LALPA chu inp�k an tih;Gr�p r� lotuhai khomin,Ka in thienghlim tuolzawlah,An uoiin dawn t�ng an tih" tiin.@/y">A chang tieng b�n tha hr�tin,LALPA chun thu a'n kh�m a:"Ienglai khomin in buhai chu,Hm�lma f�k di'n pe ta naw ning,Hnam dangin in uoin tharsuok,Dawn zop�k ta naw ni cheu../">Jerusalem hung tungding a,Hnam tin inp�k tl�k dinga,A hung siem nghet hma khat chun,A thutiem kha hre zing dingin,Chawl loin LALPA chu ko ro.1-[">Aw Jerusalem, i kul chungah,R�lv�ngtuhai chu ka sie a,S�n le z�n ieng lai khomin,An r� chu r� ngai naw nih.Nangni LALPA kotuhai,Chawl loin ko zing hlak ro, , ">Tlangv�lin nunghak a nei angin,I nauhaiin hluong an ti che a,Moneituin mo a lawm angin,I chungah i Pathien lawm t�ng a tih.U+#">'M�k hnung' ti ta naw ni hai a,'R�usan ram' ti ta bok naw ni hai.'Ditlai' tiin ko t�ng an ti che a,I ram khom 'Pomlai' ti t�ng an tih. I chungah LALPA lawm a ta,I ram chu neiin hluo t�ng i tih.J* ">LALPA ta din lallukhum mawi,Pathien ropuina lukhum n�ng i tih. )">Hnam tinin i felzie hm�ng an ta,Lalhan i ropuizie hm�ng an tih.LALPA ngeiin i hming thar ding,A la sakp�k ding ch� a nih.( %">A felna z�ngkhuo anga var a,A sandamna chu meiser anga,A hung var suok hmakhat chun,Zion leiin to nawng ka ta,Jerusalem leiin to naw ning.'%"= Leilungin thil intotir a,Huonah thlai a'n thanglien ang hin,LALPA ei Pathien ngei chun,Felna le inp�knahai chu,Hnam tin lai intotir a tih.O&"= LALPA-ah ka lawm hle a,Pathienah ka thlarau a hlim.Moneituin thiempu anga,Ch�ng l�ra l� a kawm ang le,Moin thuom mawi a'n bel angin,Sandamna silf�n mi'n belin,Felna korfuol a mi'n h�ktir.P%"= An thl�hai chu hnam tin lai,Mi hriet l�r hung n�ng an ta,An thla sawng peihai khom chu,Mi hriet hung hlaw pei an tih.Anni hmutu taphot haiin,'LALPA malsawmhai an nih'Tiin hung namnghet an tih.@$y"=Kei hi LALPA chu ka na,Ror�lna fel ka ngaina a,Inrok le khawlonahai,Ka theida �m �m a nih.Anni chu ringum takin,An lawmman ding p�ng ka ta,Chatuon thuthlung thlungpui ka tih.2#]"=An muolpho aiah chan let hni,Ka miha'n chang t�ng an ta, An inzak aiah hlim takin,An chanvo rochung an ta,An ram l�t hnih hluong an ta,Kumkhuoin hlim t�ng an tih.$"A"=Nangni chu 'LALPA thiempu,'Tia ko ni t�ng in ta, 'Ei Pathien rongbawltuhai'Tia ko ni bok in tih.Hnam danghai nei tl�n in ta,An nei chu uongpui in tih.!w"=In ran ruol v�ngtuhai chu,Ram dang mi ni t�ng an ta,In leilet le gr�p huona hai,Ram dang mi sor t�ng in tih. . U"=Hmun hlui tlu ram tahai chu,A tharin rem nawk an ta,mun rausan ta hnunghai chu,Hung indin thar nawk an ta,Thang tam lo tlu se ta hnung,Khuohai chu bawl thar an tih.  "=Zion-a p�rdohai chu hn�m a,Vut n�ka p�r thi inhl�tir lem a,S�nna n�ka hlimna hriek n�l a,Ngui muchukna thlarau n�ka,Inp�kna silf�n pe lem dingin.LALPAN ama chawimawina dinga,Felna saisaw thing a phun an nih, Ti thu hriltu ding ka nih.kO"=LALPA lungawi kum thu puonga,Pathien phuba l�k ding thu hril a,Lus�nhai thlamuong ding d�m,} u"=LALPA Pathien thlarau chu,Ka chunga hin a um a,LALPAN hriek a mi n�l a,Riengvaihai kuoma chanchin tha,Hril dingin a mi tir a nih:Lungril koihai thawi dam ding d�m,Salt�nghai suok thu hril ding d�m,Thima int�nghai insuo ding thu d�m,C"<In laia ch�n tak khom hi,A s�ngin la pung a ta,In laia hnam ch�n tak khom,Hnam ropui la n�ng a tih.Kei hi LALPA chu ka na,Hienghai hi a hun takah,Inrang takin hlen ka tih" tiin.F"<Chu pha chun i mihai chu,Mi fel ni vong t�ng an ta,A ram chu kumkhawtluongin,An hluo song ta ding a nih.Ka mawina t�r lang dinga,A zung inder ka phun an na,Ka kutsuok lieu lieu an nih.'G"<I nisa chu tla ta naw nih,I thl� mang ta bok naw nih.LALPA chu kumkhawtluonga,I var hung ni t�ng a ta,I lungngaina nihai chu,Kumkhuoin tawp t�ng a tih.B}"<S�na nangma �ntu dingin,Ni khi hmang ta nawng i ta,Thla var ngai ta nawng i ta,LALPA chu kumkhawtluonga,I var hung ni t�ng a ta,Pathien chu kumkhawtluonga,I ropuina n�ng a tih.P"<Inpawngn�kna r� hrim hrim,A ramah hriet ni ta naw nih.R�una le sietna ri hrim hrim,A ramah hriet ni bok naw nih.In kul hming chu 'Sandamna'Kotkh�r hming chu 'Inp�kna'Tiin ko ta lem in tih.?w"<D�r aiah rangkachak pein,Th�r aiah tangkaruo pein,Thing aiah d�r th�r pe lemin,Lung aiah th�r p�ng ka ti che.Thlamuongna chu inlal a ta,Felna chun ro r�l t�ng a tih.9k"<Hnam tin nenetui tl�n i ta,Lalhai nenetui dawn i tih.Chu hun a hung tlung pha chun,Kei LALPA hi, i Sandamtu,Tlantu le Jakob Mi Thienghlim chu,Ka nizie hung hre t�ng i tih.yk"<"Rausan le theida changin,T� sir hlaw naw ni la khom,Kumkhuoa khawpui suongum,Suon tin lawmah siem ka ti che.2]"<N�ksawrtu che thl�hai chu,In hmaah hung bokkhup an ta,A hmusittu che po po khom,I ke bulah bokkhup an ta,'Israel Mi Thienghlim Zion,LALPA Khawpui' t�ng an ti che.<q"< Lebanon tl�ng sukropuitu,F�r thing chi hrang hranghai chu,Ka hmun thienghlim cheimawina di'n,Hung tol thla hum hum an ta,Ka ke nghatna hmun ngei chu,Ka sukropui ding a ni si._7"< Tu khom i rong bawl nuom lo,Ram le hnamhai hrim hrim chuSein bohmang letd�r an tih.'G"< In kul kotkh�rhai s�n le z�nin,Kh�r loin inhong t�ng a ta,Hnam tin lalhan an rosumhai,Hung tol l�t zut zut an ta,An lalhan hung zui l�t an tih.!;"< "In kul bang chim tahai chu,Ram danghan rem nawk an ta,An lalhan in rong bawl an tih.Lungsenin ka vuok cheua chu,Ditsakin lunginsiet t�ng ka ti cheu.w"< Thlierk�r hla taka inthoka,Israel thlahai hung phurtu,Tarsis long ruol an ni saw!Israelhai Mi Thienghlim,LALPA in Pathien ropuina di'n,An rangkachak le tangkaruo leh,An hung phur tawl a ni saw.Ama chun ropui takin,A'n thuom mawi cheu a ni hih.mS"<"S�m anga intawl duol duol,Mani buzawl seng pana,Vathu ruol anga vuong saw,Tuhai am an ni ta le? V %"<Kedarhai ran ruol po po khom,I kuomah hung thuoi an ta,Nebaiothz beramchalhai khom,Ka maich�ma inthawina dingin, Pumraw thilhl�nah hmang i ta,Chuonghai chu pom n�ng an ta,Ka tempul chawimawi ka tih.c ?"<"I ramah sanghawngsei ruol,Midian le Efaa inthoka,Sanghawngsei tuoihai le chun,Hmun tinah tla khawm an ta,Seba rama inthokin,Rangkachak le rimtui phurin,Hung pan duol duol an ti che a,LALPA inp�kna thu puong an tih.Y +"<Chu huna chun i hm�l chu,Hlimin hung �ng suok a ta,Um ngaina hre lo khopin,Hlimnain sip t�ng i tih.Tuifinrieta sumdawnghaiin,Hausakna hung phur an ta,Hnam tinhai hausakna chu,I kuomah hung l�t a tih.) K"<"Ngha v�lin hang thl�r v�l la,An r�nga inh�i khawmin,I kuom tieng an hung pan ie.Ram hla taka inthokin,I naupahai an hung a,I naunuhai an hung thuoi.Z -"<Hnamha'n i �ng pan an ta,I hung var suokna tieng chu,Lalhai khomin pan an tih. "<En ta, thimin hnuoi a'n khum a,Thim sain mipui a tuom a,Nisienlakhom, i chungah,LALPA �ng a hung suok a,A ropuinan a'n khum che.q ]"<"Tho la, i �ng insuo rawh,I var chu a hung tlung ta a,LALPA ropuina i chungah,A hung suok tah a ni hi.V%";LALPA chun hieng hin a hril a, "Hi hi anni le keima ink�ra ka thuthlung chu a nih: Nangmaa um ka Thlarau le i b�ua ka sie ka thuhai hin, tuta inthok le chatuon chenin, i b�u suoksan ta naw ni a, i thl�hai b�u khom suoksan ta naw ni a, i thl�hai thl�hai pei b�u khom tuta inthoka kumkhuoin suoksan ngai naw nih" tiin.|q"; Zion tl�nga Jakob thl�hai,M�ni suol simhai kuoma chun,Tlantu a hung ding a ni si a"Tiin LALPA chun a puong.W'";Khawthlang tienga ch�nghaiin,LALPA hming t� t�ng an ta,Khawsak tienga ch�nghaiin,A ropuina inz� t�ng an tih.LALPA thuoka a m�t luong,Tui lien ins�ng hung angin,A hung inthok ding a ni si a./W";An thilthaw dungzui peiin,Ama chun thungrul a ta,Hm�lma chungah a lungsenna,Dotu chungah a thungrulna,Ama chun intl�ktir a ta,Thlierk�rhai khom thungrul a tih. ";Felna awmphaw chu h�kin,Sandamna lukhum khumin,Phuba l�kna silf�n inbelin,Thahnemngaina korfuol chun,Ama chu a'n zem khum a.5";Mi indik a hmu d�r nawh,Hrilpuitu khom an um nawh.Mak a ti �m �m leiin,Ama b�n th� ngei hmangin,Sandamna a siemp�k a,Ama felnan a hum a.3_";A nih, thutak an leng ta naw a,Thil tha lo hnawltuhai chu,S� anga p�lin an um pei.Chuong chu LALPAN a hmu zing a,Indikna a bo tah lei chun,A lung a awi thei ta nawh.";Ror�ltu tha kan hnot hmang a,Felna chu hla takah a ng�r a,Thutak chu kotthl�rah a tlu a,Indikna a l�t thei ta nawh.H~ "; Kan khawhlonahai kan hriet:Inphatsan le helsanin,LALPA chu kan hnung nghat a,N�ksawr ding le hel dingaInfui portu kan ni a,Kan lungrila kan p�i r�k,Kh�l thu ngot kan s�k suok hlak.}"; Kan bawsietna a tam a,I mithmuah a'n tieng hn�r a,Kan suolnahan an mi h�k a,Kan bawsietnahai hlak chun,An mi ch�ngchil zing bok si.9|k"; Savom angin kan inh�k a,Vath� angin kan ink�rakuka a.Ror�lna indik kan ngh�k a,Sienkhom a um d�r si naw a,Sansuoktu ding kan ngh�k a,Sienkhom a hla hl� bok si.X{)"; Mitdel anga bang chel b�tin,Kan inmai kan inmai hlak a,Mit bo mihriem ang kan nih.Thimbut angin s�nchanga khom,Kan insui khut khut hlak a.Mi hr�thai le tekh� ding chun,Mithi ruong ang chauh kan nih.9zk"; Ror�lna indik chu kan hlat a,Felnain a mi tlung ph�k nawh;Var chu zongin kan ngh�k a, Sienkhom thimnan a mi ch�m a,�ng zongin kan inmai a,Thim s� mup vong a ni si.(yI";Thlamuongna lam an hriet naw a,An lam hraw taphota chun,Indikna a um ngai nawh.A kawitan ngot an zong a,Anni le fe tu el khomin,Thlamuongna an hmu ngai nawh. .xU";Suol dingin an ngal a hr�t a,Poi tawk lo thisen insuo chu,An kut inrangna zawng a nih.Thil suol ngot an ng�ituo a,R�una le sietnahaiin,An lam tin chu a sip a.Qw";Aiumr�l puon chu puon dingaHmang tl�k hrim a ni naw a,An puon khawng chu silf�na,Inbel thei chi a ni nawh.yAn thilthawhai hrim hrim chu,Khawhlona thil vong a na,Rawng takin kut an thl�k hlak.vw";R�lng�n tui in op keu a,Aiumr�l puon in khawng a,An tui fatuhai chu an thi a,A koia chun r�l dang an pieng a.Lu";Thudik zong in um naw a,In chungthu khom indik takin,Tu khomin in hril ngai bok nawh.Thu hmang loin in ins�l a,Thukh�l ngot in hril tuo a,Buoina chu nauin in von a,Khawhlona in hring suok a.t";In kutah thisen a kai a,In kut parhai po po khom,Khawlonain a sukporche a;In hm�rin kh�l a hril a,In leiin r�tlona a s�k suok. s";Sienkhom in khawlonain,LALPA leh a kei th� cheu a,Insuolnain a hm�l chu,Hmu thei loin a hlie a,A rawl khom in hriet thei nawh.Xr +";Sansuokna din LALPA kutchu,A tawi taluo teu naw a,A n� khom a s�t bok nawh.4qa":LALPA-a chun lawm in ta,Hmun s�ngah sieng ka ti cheu a,In pu Jakob ka rochung thilhaiin,Ka hr�i tlai ding cheu a nih"Tiin LALPA b�uin a hril.Suol, puongna le tlannaOp": "Ka Chawlni bawse lo ding leNuom thawnaa hmang lo dinga,In k�hai in v�ng tlat chun,Ka Chawlni chu lawmum ti a,LALPA ni thienghlim chu inz� a,Nuom thawnaa hmang lo a,Titinaa in hmang naw chun,Bo}": Khaw ram hnunghai bawl th�ng in ta,A lungph�mhai rem s�ng in ta,'Bang tlu hnung tungdingtuhai,Umna ding le kotthl�r siemthatuhai'Ti hming la hung put in tih.Sabat inser lawmman3n_": LALPAN thuoi a ti cheu a,Ni int�ng le ram tawlah,In mamaw phuhr�k a ta,In rur�lhai sukhr�t a ta,Tui chawm zing huon ang el leTuihn�r kang lo ang n�ng in tih.=ms": Phingt�mhai chu ng�isak a,N�ksawrhai in suktlai pha chun,In var chu inthim mup lai,Hung varin �ng suok a ta,In z�n chu s�nchang angin,Hung var ph�t lem t�ng a tih.ilK": Chu huna chun ko in ta,LALPAN hung don a ti cheu. Thangpui dinga in ko pha,'Hi taka hin ka um ie'Tiin don ngh�l a ti cheu. "N�ksawrtu ringkol th� thla a,Mi kh�ksaw ch�ng mihai leHrilsetuhai in th� thl�k ph�,.kU":Chu ph� zet chun in var chu,Z�ngkhuo angin var a ta,In natna dam nghal a ta,Mi Dik chun in hma thuoiin, LALPA ropuina chun somin,In hnung d�ltuah thang a tih.j1":Retheihai f�k ding sem d�m,V�kvaihai ina thuoi d�m,Saruokhai silf�n p�k d�m,Laichinhai nghatsan lo d�m,Ka dit d�n chu a ni lem. @iy":Bu nghei d�n dinga ka dit chu,Indik lo taka hr�nhai,An hr�ngthir s�tthlakp�k d�m,An ringkol hrui s�tp�k d�m,N�ksawrhai chu insuo a,An ringkol suktliekp�k d�m,@hy":Insukrimsik nia ngaiin,Thli m�t k�r luong ang elin,In lu in kei k�n tawl a.Saiip sila z�l thlep a,Vut laia in inbuol hi,Bu nghei d�n ding chu a ni?LALPA a lawm in ring maw?g":In bu nghei ve nihai chu,Inhal insuolin a tawp a,Kuttum in inthl�k khum a,Tuta in bu nghei d�n hi,Chung tieng hriet tl�k a ni nawh.f":'Nangin i mi hmu si naw chun,Ieng leiin am bu ka nghei ding?I mi hriet f�k si naw chun,Ieng leiin am ka'n sukrimsi ding?'Tiin in hril hlak a ni kha.Bu in nghei ve ch�ng hlak chun,Nuom ang angin in che a,Sinthawtu in sorhai hlak,In n�ksawr a r� chuong nawh.Be}":An Pathien thup�khai chu,Zamsan naw ni awm takin,Ka lampuihai hre ch�k a,Thil indik thaw nuom angin,Ni tin tin an mi zong a;Pathien hung hnai ch�k angin,Ror�lna fel an mi hnih.\d 3":"Inring takin kh�k unla,In rawl ren hrim hrim naw ro.Tawtawrawt ri ang elin,Inring takin kh�k suok ro.An bawsiet le helna chu,Ka mihai kuoma chun hril la,Jakob s�ngkuohai kuomah,An suolnahai chu hril rawh.c%"9(A um nawh) b"9"Sehnok le chir vor suok hlak,Tuipui insok zing ang hin,Mi rilohai chu um an ta,Muongna hrim hmu naw nihai"Tiin ka Pathienin a hril.)aK"9Israel rama lusun po po b�uah,Inp�kna thu sieng ka ta,Ram hla le hnaihai kuomah,Inremna inl�ngtir ka ta,An r�ngin sukdam ka tih"Tiin LALPA chun a hril.y`k"9An um d�n ka hmu vong a,Sienkhom sukdam nawk ka tih.Thuoi ka ta, an ng�rhmun khom,Hadamin siem nawk ka tih.#_?"9An suol le du-�m leiin,An chungah ka lungsen a,Anni chu ka hrem tawl a,Ka hm�l ka thupp�k dai a,Anni hlakin an nuom zawng,Lampui chu an hraw pei a.|^q"9Suolah intum zing naw ning,Ka lung sen zing bok naw nih.A sen zing chun bohmang an tih,Thuoka ka'n din an ni si a. ]"9Hmuns�nga ch�ng, chatuona hring,Mi Thienghlim chun hieng hin a tih:"Hmun chunghnungtakah ch�ngin,Hmun thienghlimah um lang khom,Thuhnuoirol le ins�rhai kuomah,An thlarau chawis�ng ding leIns�rhai lungril kei har dingin,An kuomah ka um zing hlak.\%"9"Sung pawng ro, sung ruol lo,An lam hraw ding buotsai ro;Ka mihai inpalna thei po po,A r�ngin inthiel fai ro"Tiin ama chun la hril a tih. [ "9 Thangpuitu ding in ko pha,In milem l�k khawmhai hin,Hung thangpui cheu raw se chu!Thliin la hmang vong a ta,Thuokin m�t l�ng vong a tih.Keima mi b�ltu ruok chun,Ram hi hung rochung a ta,Tl�ng thienghlim hi hluong a tih.Lungng�ihai thlamuongnaaZ;"9 Dika in hriet le thilthawhai chu,Ka hung puong lang ding a na,Sawtpuina nei naw ti niu.9Yk"9 Ka kuomah thukh�l hril a,Hriet khom mi hre ta lo a,Mi ng�ituo zui lo khopa,In pangzat le in ti chu,Tu hi'm a ni r�ng r�ng a?Ka to sawt taluo leia,In mi ti ta naw a ni?7Xg"9 Biek ding in zongna lamah,In insuksawl d�r hlak a,Sienkhom, "Beisei a bo ie!"In ti nuom chuong ngai si nawh.Beisei ding thar in hmu pei a,In ch�u tlep naw mei mei a nih.9Wk"9 In pathien Molek kuomah,Oliv hriek leh in fe a,Rimtui in inn�l teuh bok a.In palaihai chu hla takah,Biek ding zongin in tir a,Seol chena inth�kin,In infetir hlak a ni kha.uVc"9In kot bul le in s�ngah,Pathien lemhai in sie a,Keima mi theinghil daiin,In khumpha chu in hawk a,Khum laizawlah in kai a,In inkei phar hlak a ni khah.In z�lpui ch�k deuhai chu,Thu in intiempui hlak a,An saruokna in enhl� hlak.~Uu"9Hmun s�ng le tl�ng s�ng tinah,In z�lkhum ding in rem a,Chutaka chun inthawi dingin,In hang fe hlak a ni kha.zTm"9Ruoma lung m�m taphot chu,In pathien lema ngaiin, In chanpuol b�kah in ruot a,In chanpuol khom a ni hrim.A chungah uoiin burin,Bu le b�l thilhl�nhai chu,In inhl�n hlak a ni kha.Hieng ang thil po po lei hin,Ka lung a awi ding a ni?ySk"9Saisuo bilah z�uthau takin,A buk tin hnuoiah in che a;Ruom inth�k, rawl ko hnuoiah,In nauhai in inhl�n a.R'"9Tu am a na in nuisaw?Tu am hm�l insiet khum a,Tu am a na lei in thl�k khum?Hel hmang nauhai in ni naw maw,Mi kh�lhlip ruol thlahai chu?\Q1"9Nangni dawithiemnu nauhai,Uire le nawchizor thlahai,Hi taka hin hung hnai tawl ro.YP+"9Ng�l taka kal chawitu chu,Thlamuongnaah an l�t a,Hadam takin an chawl hlak.JO "9Mi indik chu a thiin,Ngaituo zui hrim an um nawh;Pathien ngaisaktuhai khom,L�k hmanga an um lai khan,Thil tha naw tuok lo dinga,L�k hmang an nih ti hrim hrim,Tu khomin an hriet ph�k nawh.N"8 "Hung ro, uoiin lam ka ta,Dit tawkin dawn ei tiu khai;Z�nga lem chu voisun n�k hin,Inhoi dai lem hman a tih"Tiin an inko tuo a..(MI"8 Ui hnukrawl, t�m zing angin,Khop tik hrim an nei naw a,Berampu an ni dea chu,A sie a tha an thlei thei nawh.Mani hlawkna tieng hnota,Mani lam hrawtu an nih.AL{"8 Israel v�ngtuhai chu,Mitdel le ieng khom hre lo,Rawl nei lo ui ang an na,Tu khom an inbauh thei nawh.Z�l puma thil suongtuo hi,An inhoi tizawng a na,In bur bur hi an thl�khl�.TK!"8 Ram sa po pohai hung ro,Ram hnuoia sa tinr�nghai,Anni fa dingin hung ro..JU"8Israel s�lt�nghai thuoi khawmtu,LALPA ka Pathien chun, "Ka thuoi khawm tahai b�kah,A dang khom hung thuoi ka tih"Tiin a hril bok a nih.Israel thuoituhai a demjIM"8Ka tl�ng thienghlimah thuoiin,Ka tongtaina ina chun,Anni chu sukhlim ka ta,Pumraw thilhl�n le inthawina,Ka maich�ma an inhl�n chu,Keiman lo pomp�k ka tih;Ka in chu hnam tin ta dinga,Tongtaina in la t�ng an tih." 6He"8"Ram dang mi, LALPA cheltu,A rong bawl dinga inpe,LALPA hming chu hmangaia,Ama chawibiek hlaktuhai,A chawlni bawse loaInser thienghlim hlaktuhai,Ka thuthlung vongtuhai chu-Gy"8Ka tempul le kul bang s�nga,Ka naunu le naupahai n�kin,Hming tha lem chu p�ng ka ta,Kumkhuon a hming bo naw nih.F"8Mi tilrehai chungthuah,LALPA chun hieng hin a hril:"Ka chawlnihai insertu,Ka lawmzawng thaw thlang hlaktu,Ka thuthlung vong nghettu chu-KE"8LALPA cheltu ram dang miin,"LALPAN a mihai lakahKei chu mi en hrang a tih"Ti ngai hrim hrim naw raw se.Mi tilre khomin inthlahrungin,"Kei chu thing tawl ang ka nih"Ti ngai hrim hrim naw raw se.D"8Indikna kengkaw tlata,Kei mi pom nghet tlat hlaktu,Ka chawlni vong thienghlimtu,Suol thaw laka kut keitu chu,Chuong ang mi chu a hamtha.C '"8LALPA chun hieng hin a tih:"Indikna kengkaw unla,Indik takin ro r�l hlak ro;Ka san suok vak ding cheu a na,Ka felzie hung inlang vak a tih.cB?"7 Hlingin a bawm rama chun,F�r thing hung to t�ng a ta,Buorin a bawm rama chun,Inhm�i to lem t�ng a tih.Chu chu LALPA thil thawhai,Kumkhuoa hrietna dingaInchikna ni t�ng a ta,Ph�r thl�k ni ta ngai naw nih.5Ac"7 "Hlim tak le thlamuong takin,An thuoi suok ding cheu a nih;In hmaa muol le tl�nghai,Hlim z�i vawrin kh�k an ta,L�ntu thing tinhai khomin,Hlim takin kut ben an tih.@%"7 Ka b�ua thu suokhai khom,Ka dit d�n anga hlen suoka,Ka tum le tir san ang chu,Sukhlawtling a ni hm� chun.A thlawnin a k�r ngai nawh.r?]"7 "V�n a'nthokin ruo le v�r,Hnuoiah a hung tla hlak a,Leihnuoi chawm le sukhnawng a,Thil intotir le inthangtir a,Lo neitu ta dingin thlai chi,A fatu ta dingin bu le b�lA hung insuotir hma chun,V�n tieng a k�r nawk ngai nawh./>W"7 V�n khi hi hnuoi n�k daia,Ins�ng lem a ni angin,Nangma lampui n�k daiin,Ka lampui a'n s�ng lem a,I ng�ituona n�kin daiin,Ka ng�ituona a'n s�ng lem.b=="7LALPA chun hieng hin a tih:"Ka ng�ituo i ng�ituo an nawh,Ka lampui i lampui an nawh.4<a"7Mi riloin a nun d�n b�nsan sien,Mi suolin suol ng�ituo b�nsan raw se.LALPA kuom tieng k�r nawk sienla,Ama chun lo lunginsiet a ta,A thlawnin lo ng�idam a tih.P;"7Hmu theia a la um lai hin,LALPA chu zong unla,A la hnai lai hin ko ro.C:"7In hriet ngai lo hnamhai khom,In nuom nuomin ko in ta,A hre nawtuhai cheu khom,Inhmaw takin hung an tih,LALPA in Pathien ngei el,Israelhai Mi Thienghlim chun,A chawimawi cheu lei a nih.R9"7En tu, ama chu hnam tin lai,Hrepuituah ka ruot a,Thuoitu le hotuah khom.=8s"7"Ng�ithlain ka kuomah hung ro,Ng�ithla ro, in hring theina di'n.Davida kuoma hmangaina thu,Ka lo tiem tlat tah angin,Nangni leh kumkhaw thuthlung,Ka thlungpui ding cheu a nih.u7c"7Bua ring thei ni si loah,Ieng leiin am sum in s�ng ding?Khop le tlaina ni si loah,Ieng leiin am th� in s�ng ding?Ka thu hi ngun takin ngai ro:Thil tha chu fain dawn ro,Thil h�ng inhnik in tl�n chun,In thlarau khom lawm a tih.6 5"7Dangch�r taphot hung unla,Tui hi hung dawn ro; Poisa nei nawhai khomin,A thlawnin bu hung fa ro!Uoiin le bawngnene hai,A thlawnin hung la tawl ro.Q5"6Nangma beina dinga ser,Hriemhrei chu tangk�i naw nih;Nangma h�ktuhai po po khom,Thiem naw inchangtir ka tih.Chu chu LALPA siehlawhai chan a na,Hn�na petu chu kei ka nih,"Tiin LALPA chun a hril.4/"6Ngai ta, th�rs� chu ka siem a na,P�mah meihol z�p lingin,Indona hriemhrei a ser a.Hriemhrei suksetu ding khom,Keima siem tawl tho an nih.w3g"6Bei ding chea hung inthok chu,Ka thua hung ni naw ni a,A beitu taphothai ch� chu,I hmaah tlawm vong an tih.2+"6Felnain suknghet ka ti che a,Neksawrtu leh inhlat in ta,Ti ding hrim nei naw ti nih.Titum la hmangp�k ka ti che a,I kawl hnaiah hung naw nih.B1"6 In nauhai LALPAN zirtir a ta,Nasa takin thlamuong an tih.e0C"6 I v�ngb�kah rubi lung,Kotkh�rah lung chang tle chi,Bangah lung tha ngot hmang ka tih.//W"6 "Aw, nang khawpui rimsi,Tui fawn vor anga vor l�ng,Muongna hmu ngai lo, khawpui,Indin thar nawk ka ti che.Lung tha ch�in rem ka ti che a,A kil thutah safir lung,K."6 Tl�nghai inhn�ng dur durin,Muolhai son hmang ni sien khom,Ka ngilneina chu i lakah,La hmang ta ngai nawng ka ta,Ka remna thuthlunghai kha,Sonin um ngai d�r naw nih"Hmangaitu LALPAN a tih.)-K"6 "Tuiin hnuoi ch�m pil ta lo dingaNova kuoma ka'n kh�m ang khan,I chungah ka lung sen ta naw ni a,Zilh�u ta bok naw ning cheng,Tiin thu ka'n kh�m a nih.,-"6Ka lungsen phulin sawtnawte,I lakah ka hm�l ka thup a,Sienkhom kumkhaw ngilneinain,Ka lunginsiet ding che a nih"Tiin LALPA, i Tlantu'n a hril.d+A"6"Sawtnawte ka m�ksan che a,Sienkhom lungsietna inth�k takin,Ka ko nawk ding che a nih.*!"6Tleirawlte laia pasal nei,Sienkhom hnawl le m�ka um,Lungril beidong taka khawsa,A pasalin a ko nawk ang elin,Pathienin ko nawk a ti che.|)q"6I pasal chu nangma Siemtu,A hming chu Iengkim LALPA,I Tlantu chu Israel Mi Thienghlim,Khawvel po po Pathien a nih.O("6"Ti naw, muolpho naw ti nih, Hmingsiet inl�u hrim hrim naw,Hm�imawkin um naw ti nih.I tleirawl lai muolphona kha,Theinghilin um t�ng a ta,I hmeithai hmaimawkna khom,Hre zing ta naw bok i tih./'W"6Chang tieng le voi tieng pangah,Hung indar zau pei i ta;I thl�haiin hnam danghai,La hung hnot suok pei an ta,An khaw rausan hnunga hai,Umhmun la khuor nawk an tih.|&q"6I puon in hmun chu zauh la,I puon in chu z�r lien la,A keina hruihai suksei la,A thlungphun vaw nghet sauh rawh.N% "6"Aw nang ching, nau nei ngai lo,Hlim takin hla sak rawh;Nang, nau hase tuor ngai lo nu,lim takin z�i hl� rem rawh.Pasal nei n� n�k daiin,Rausan nu chun nau a hau lem"Tiin LALPA chun a hril.m$S"5 Chuleiin, ka siehlaw chun,Thi hiela hringna bun thla a,Bawsetu lai tiema a um leiin,Mi lienhai lai tiem v�ng ka ta,Mi tam tak kuomah r�ll�k,Ama chun sem t�ng a tih;Mi tam tak suolhai phurtu,Bawsetuhai hrilpuitu a ni si.9#k"5 A tuor inrim r� a hmu pha,Hringna var la hm�ng a ta,A lung chu awi t�ng a tih.Ka siehlaw mi fel hrietna chun,Mi tam tak thiem inchangtir a ta,An suolhai phurp�k a tih.S""5 Sienkhom LALPA thu leia,Vuok thitling chu tuor a nih;Ama chu suol inthawinan,Lo inhl�n tah sienla khom,A chi thlahai la hmung a ta,A dam kum suksei a ta,A kutah LALPA tum chu,Sukhlawtlingin um a tih.v!e"5 Tharum insuo ngai lo leKh�l hril ngai lo ni sien khom,Mi suol angin an v�i a,Mi hausa thl�nah a z�l.P "5Mana a chungthu r�lin,Ama chu an thuoi hmang a,A thl�hai chanchin tu'n am,An hung hril ta ding a na?Mihring rama inthokin,A hringna an l�kp�k a,Ka mihai bawsietna leiin,Thatin a lo um ta si.7g"5Soisakin an intuortir a,Sienkhom a don l�t ve nawh.That ding beramte angin,Ama chu an thuoi v�l a,Beram hmul vawtu hmaa,Beram a to zing angin,Ama khomin b�u a ka nawh."5Ei r�ng hin beram angin,Mani lampui seng hrawin,Ei inv�k hmang zo ta a;Ei khawlona po po chu,LALPAN a'n phurtir a nih.J "5Ei bawsietnahai leiin,Ama chun hliem a tuor a,Ei khawlonahai leiin,Vuok thitlinginx a um a;Thlamuonga ei umna dingin,Hremna a chungah a tla a,An vuokna hliemhai lei chun,Sukdamin ei lo um tah.'G"5Ama chun ei natna mi tuorp�kin,Ei lungngainahai a mi phurp�k.Sienkhom Pathien kut a tuor leia,Vuok thitling le suknata um,Niin ei ngaip�k lem hlauh si."5Mihan hmusitin an hnawl a,Mi lungngai, natna hre mi a nih.Mihan an hmuin hm�i an hup a,An endong a, ei ngais�ng nawh. W'"5A hmaa chun thing tuoi inno,Hnuoi ch�ra zung thl�k angin,Ama chu a hung pieng a.Ama chu hang ditzawng dingin,Pienhmang mawina a nei naw a,A hm�l inlang d�n hrima khom,Hang lungdumna ding a um nawh.\ 3"5Kan thu hril hi tuin am awi a ta? LALPA kut hung inlang hi,Tuin am hre thiem an ta?=s"4Hnam tinin mak t�ng an ta,Ama hmuin lalhai chun,An hm�r inch�p hmak an tih.An la hmu ngai lo hmung an ta,An la hriet ngai lo hre bok an ta,Hung hre thiem thei t�ng an tih.'"4Tam tak makti ang hrimin,Hm�l pangngai put lo khopaA hm�l an sukhemp�k a na,Mihriem ruong�m ang lo khopa,A pienhmang an sukhem a nih.}"4 En ta u, ka siehlaw chun,Var takin hung thawng a ta,Dom s�ng le hl�ng kai n�ng a ta,Chawimawiin ngais�ng an tih.5c"4 Hmawsarumin suok naw ro,R�ltl�n angin suok bok naw ro;LALPAN in hma thuoi a ta,Israelhai Pathien ngei chu,In hnung d�ltu ni bok a tih.LALPA siehlaw tuorna le ropuina!;"4 Suok ta ro, suok ta ro khai!Chu taka inthok chun suok ro.Thil thieng lo hrim tawk naw ro!LALPA b�r le b�l chawituhai,Thienghlim takin hung suok ro."4 LALPAN hnam tin mithmuah,A b�n thienghlim a phar suok a,Ei Pathien sandamna chu,Kawlkila umhai chen khomin,An la hmu ding a ni si a.w"4 Jerusalem tlu rama ch�nghai,Hlim z�i vawrin kh�k suok ro,LALPAN a mihai thlamuongin,Jerusalem a'n tlan ta si a. 0~y}}?|| {zz)yxx_ww3vPuttVsrrqApfooCnmmllkjjiXgfeeCdcc1bb6a8`__H^^%]o\#ZZYYXYWW}VVlUU==8I,Chu lei chun ruo a s�r naw a,Th�l ruo hrim khom a s�r naw hi.Chuong sa khom chun hmai suksain,Zakmaw nawchizor ang elin,Inzak hm�l hrim i put naw hih.=,Tl�ng kol lul tieng khi thl�r la,An zalpui nawna che hmun hrim,Khaw lai am a um r�ng r�ng a?Thlal�ra ch�ng Arab mi angin,Z�lpui ding ngh�kin lam s�rah,I thung ngat ngat hlak a ni kha.I hurna le ritlonain,Ram i sukporch� zo ta hi.v< g,"Miin nuhmei ma sien la,Suokin pasal dang nei sien,A nuhmei chu a ko nawk ding?A ram a sukporch� vong naw ding?Nang khom nawchizor ang elin,Ng�izawng i kop rawn �m �m a,Ka kuomah i k�r nawk ding maw?"Ti hi LALPA thu suok a nih.;,%I lua i kut suiin,Chu hmun chu suoksan i tih,Ringsana i neihai chu,LALPAN a hnawl tawl leiin,Hung thangpui nawng an ti che. :,$I um d�n thl�k zung zungin,Ieng dinga mi dawr kuol che?Asuria thaw ang bok khan,Aigupta khoma thawin,La sukzak v�ng a ti che.49a,#Chuong s� khom chun nang ruok chun,'Ieng khom suksuol ka nei nawh,Ka chungah a lungsen nawh'I la ti ta t�l si a.Thiem changa i'n ngai leiin,I chungah ro r�l ka tih.8},"Mihaiin i silf�nahPoi tawk lo le retheihai,Thisen kai chu an hmu a;I in rok naw hai sien khom,I sukhlum tawl a ni kha.Z7-,!Ngaizawng zawr i va thiem de!Nawchizorhai chen hiel khom,I zirtir thei an ta hi!;6o, Nuhmeiin a'n cheinahai,A theinghil hlak am a ni?Mo khomin a mo thuomhai,A theinghil hlak am a ni?Ka mihai ruok chun ni tam,Tiem seng loa sawt hiel chu,An mi lo theinghil ta si. e5C,"Nangni tuta ruoltharhai,LALPA thu hi ngaituo ro:Israelhai ta dingin,Thlal�r ka ni am a ni?Thim sa ka chang ta'm a ni?Ieng leia ka mihaiin,'Kan zalen engthawl ta a,I kuom tieng k�r nawng kan tih'Tia an hril am a na?84i,"I nauhai chu ka hrem a,Sienkhom ieng khom a sawt nawh,That phana'n an hmang chuong nawh.Sakeibaknei hnukrawl angin,Nangni rawi kawlhn�m ngei chun,Ka zawlneihai a lem hlak.S3,Ieng leia in mi khing am?Ka lakah in hel vong si,"Tiin LALPA chun a hril.2#,In kutsuok pathienhai chu,Khaw la'm an um zo ta a?Hung san suok raw hai cheu chu!Aw Juda, khuo i nei z�t anga tam,Pathien i nei bok si a!R1,Thing kuomah, 'Ka p� i nih,'Lung kuomah 'I nau ka nih'Tituhai chun hnung nghatin,An hmai an mi'n son nuom nawh.Sienkhom, buoina an tuok pha,'Hung la, mi hung san suok rawh'An ti nawk ang loi bok si.$0A,"R�kru an man suok pha a,A'n zak �m �m hlak ang hin,Israel s�ngkuohai khom,An lalhai le hotuhai, Thiempuhai le zawlneihai,An muolpho vong ta si a.V/%,Ram dang pathienhai hnotin,I k� sukna pha naw la,I dang khom suktawl naw rawh.Sienkhom i poisa naw a,'Inhrilin a sawt ta nawh,Ram dang pathien ka ngai a,Ka hnot naw thei naw a nih'Tiin i don lem si kha.W.',Ram sabengtung hur laia,A ch�kna a suok ch�ng a,Thli chen a'n hnam hlak angin,Tuin am i ch�kna chu, An chel hn� ta ding a na?A hung beiseituhaiin,An zong sawl che ngai loin,Anni i hnot lem hlak si.H- ,'Porch� ka kai hrim hrim nawh,Baal ka hnot zui ngai nawh'Iengtin am i ti thei a?Ruoma i um d�n en la,I thilthawhai ng�ituo rawh.Sanghawngsei hur lai angin,Ram tinah i tl�n v�l kha. , ,Changala insawp faiin,Sabon inn�l teu la khom,Porch� i kaina lai chu,Ka mitah a'n lang zing tho,Chunghnungtak LALPAN a tih.k+O,Gr�p inziet tak ang leTha tak ang ka phun che a,Ieng leia gr�p puopaa,I hung inchang am a na?E*,Tiena tl�nga inthok khan,I ringkol suktliekp�kin,I khaidiet ka suktan a,Sienkhom, ka rong bawl loin,Tl�ng s�ng thing buk tin hnuoiah,Milem hmaah bokkhupin,I mi hur hmangsan lem a.R),I r�tlonan hrem a che a,I hnungtolnan zil a ti che.T�na hlek khom mi nei loa,LALPA i Pathien i tl�nsan hi,Ieng ang suol kh� am a na,Ngaituoin hre suok ta rawh,"Lalpa, Iengkim LALPA chun a tih.(',Sihorf tuihai dawn dinga,Aigupta tieng i pan hi,Iem a na i hlawkpui ding?Eufretis tui dawn ding a,Asuria-a i fe chu,Iem a na i hlawkpui ding?v'e,LALPA i Pathien thuoi lai che,Nangin i tl�nsan leiin,Hieng thilhai hi i chungah,I'n tlungtir a ni naw maw?;&q,Memfise le Tapanhes-haiin,I lu an vaw kol r�t a.%,Sakeibaknei inr�mha'n,An inh�k khum dur dur a,A ram an sukpawn zo a,A khuohai an raw fai a,Hnung son ram an inchangtir.m$S,Israel chu siehlaw a ni?Vanlunga piengd am a ni?Ieng leia r�ll�k thila,A'n chang el am an ta a?-#S, Ka chungah thil suol pahnih,Ka mihaiin an thaw a:Hringna tui kei mi hnawlin,Tuikhur ding an cho fawm a,Tuikhur kak le f�m thla zing,Tui intling thei lo ding chu.U"#, V�nhai, in pangzat naw maw?Maktiin inthin hawp ro"Tiin LALPA chun a hril.!3, Pathien tak ni naw sien khom,Hnam danghai chun an pathien,An thl�k mei mei hlaka maw?Ka mihai ruok chun an Ropuina,Milem hmangloin an thl�k si.+ O, Kittim thlierk�rah fein,A kamhai zu fang ta u'm;Kedarc chen mi tir unla,Ngun takin bi chieng hai sien,Hieng hi an thaw hlak hrim am,Ti d�m en fie raw hai se.uc, "Chuleiin khing ka ti cheu,In nauhai thlahai chen khom,Ka khing pei ding cheu a nih,Tiin LALPA chun a hril.jM,In thiempuhai chen khomin,'Khaw lam LALPA a um a?'Ti hrimin an indon nawh.D�n kengkawtuhai khomin,Keima an mi hriet naw a,Thuoituhai ka lakah an hel. Zawlneihan Baal hmingin,In kuomah thu an hril a,Milem hmang lo an zui a.,Q,Ram tha le a tharsuokhai,Hnienghn�r taka tl�n dingin,Keiman ka thuoi l�t cheu a,Sienkhom in hung l�t hnungin,A ram in sukporche a,Ka rochan in sukmuolpho.zm,'Aigupta ram a'nthok a,Thlal�r ram tawl pal tlang a,Ram fil, ruom inth�k k�r a,Th�na hlim le ram tawl hmun,Tu khom inzin ngai nawna,Tu khom ch�ng ngai nawnaa,Mi thuoi tlangtu LALPA kha,Khaw lai am a um ta a?'Tiin an indon ta nawh.',Hieng hin LALPA chun a hril:"Inthlatuhan keimaah,Ieng am fel nawna hmuin,An mi fesan dai a na?Hmangna bo milem bein,Hmangna boah an insiem a.Q,Nangni Jakob s�ngkuohai,Israel thla po pohai,LALPA thu hi lo ngai ro.7g,Israel chu LALPA ta d'in,Mi thienghlim tak la niin,A tharsuok hmasa a nih;Ama fa ramtuhai chu,Thiem naw changa ruot an na,Sietnain a tl�k buok hlak'Tiin LALPA chun a hril.hI,Fe la, Jerusalem hriet ngeiah,Hieng thuhai hi puong dar rawh:'I tleirawl le mo thar laia,I mi suklawm nuomzie kha,Ka theinghil ngai hrim hrim nawh.I mi hmangai �m �m a,Tuk lo ram thlal�ra khom,I mi zui hlak a ni kha.+ S,LALPA thu ka kuomah a hung tlung a: y,Bei an ti che a, sienkhom hn� nawng an ti che, kei i kuomah ka um a, san suok ka ti che" ti hi LALPA thu suok a nih.* O,Voisun hin a ram puma Juda lal le hotuhai, thiempuhai le mipuihai chu ep dingin khawpui kul nghet tak nei, th�r ban le d�r bang nei angah ka siem che a nih. B ,"Chuleiin, insiem zo nghal rawh. Ng�r suok la, hril dinga thu ka p�khai che chu an kuomah va puong rawh. An hmaah z�m d�r naw rawh, chuong naw chun an hmaah sukz�m ka ti che.  -,Rilo taka mi m�ksan a,Pathien dang hmaa rimtui inhl�n a,An kuta siem an biek leiin, Anni chu ka hrem ding thu,Ka hung puong lang ding a nih.v g,Hmar tieng lalrama ch�ng po pohai hi ka ko suok t�p tawl an tah" a ta."An lalhai chu hung an ta,Jerusalem kotkh�r bulah,An lalthungpha hung rem an ta,A bang po po chu inhuol an ta,Judai rama khuo po po khom,Anni chun inhuol an tih.k Q,LALPA chun, "A rama ch�nghai po po chungah hmar tienga inthokin sietna a hung tlung ding a nih. 5 e, LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung nawk a, "Iem i hmu a?" a ta. Kei chun, " Hmar tienga b�l intlok bor bor ka hmu a, hieng tieng hin a hung so liem t�p a nih" ka ta. [ 1, LALPA chun, "I hmu indik ie, ka thu hlen d�n ding ka melk�i zing a nih" a ta.  y, LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a, "Jeremia, iem i hmu a?" a ta. Kei chun, "Ruon thing kau z�r ka hmuh" ka ta.   !, Ng�i ta, hnamhai le lalramhai chu phawi a, thiek a, suksie a, pei thla a, siem tha a, indin dingin ka ruot che a nih" tiin a mi hril a. c  A, Chun, LALPA chun a kutin ka bau a hung them a, "Tu hin ka thuhai chu i bauah ka sie ta a. a  =,San suok pei ding chein i kuomah ka um ding a ni leiin anni chu ti d�r naw rawh" a ta.%  E,LALPA ruok chun ka kuomah, " 'Ka la naupang' ti naw rawh. Ka tirna ch� taphot kuomah f�ng i ta, hril dinga thu ka p�khai ch� chu i hril ding a nih. s  a,Kei chun, "E khai, Chunghnungtak LALPA, tong d�n khom ka la thiem nawh, naupang ka la ni si a" ka ti a. 4 c,S�la ka'n din hm� ch� khan,Ka lo hriet dai ta che a,S�la inthoka i suok hm�in,Ka lo ser hran ta che a,Hnamhai kuoma zawlnei dingin,Ka lo ruot ta che a nih" tiin.+ S,LALPA thu ka kuomah a hung tlung a,] 5,Juda lal, Josia naupa Jehoiakim inlal lai khomin a hung tlung a; Juda lal Josia naupa Zedekia inlala inthoka kum sawm le kum khatna, thla nganaab Jerusalem mipuihai sala thuoi an ni chen khan, a hung tlung bok a.p [,Juda lal, Amon naupa Josia inlala inthoka kum sawm le kum thumnaaha a kuomah LALPA thu a hung tlung a. d E,Benjamin ram Anathot khuoa thiempuhai laia mi pakhat Hilkia naupa Jeremia thuhai chu a nih. <q"BChun, fe suok an ta, ka laka helhai ruong chu en an tih; an ng�hai chu thi naw ni a, mei khom chu sukmitin um bok naw ni a, mi po poin tirdakum ting an tih" tiin LALPAN a hril.s_"BThla thar ni z�t le Sabat ni z�tin mi po po chu chibai mi b�k dingin ka hmaah hung zut zut an tih. "B"Chun, v�n thar le hnuoi thar ka siem ding chu ka hmaah um zing a ta, in thlahai le in hminghai khom um zing bok a tih. uc"BChuonghai laia mi thenkhat chu thiempu ding d�m le Levi chia ding d�min ruot ka tih," LALPA chun a tih. "BIsrael thlahaiin an thil inhl�nhai chu b�r le b�l thienghlim taka LALPA tempula an hung l�k l�t hlak ang hin, LALPA kuoma thilhl�n dingin hnam tin laia inthokin in unauhai po po chu sakor chunga d�m, tawlailira d�m, thuomhnaw phurna tawlailira d�m, sabengtung le sanghawngsei chunga d�m chuongin, ka tl�ng thienghlim, Jerusalemah ka hung thuoi khawm ding a nih.. G~"B"Chun, anni lai inchikna inentir ka ta, hlaa la um sunhai chu hnam tin- Tarsis mihai, Libia mihai, thal k�p thiem Lydia mihai, Tubal le Grik mihai le thlierk�r hla taka um, ka hming inthangzie la hre ngai lo le ka ropuizie la hmu ngai lohai- kuoma chun tir ka ta, hnamhai kuoma chun ka ropuizie puong dar an tih. 1}["B"An thilthawhai le an suongtuohai ka hriet a, hnam tin le tong tina mihai chu lawr khawm dingin ka hung t�p a nih; chuongchun hung an ta, ka ropuina hm�ng an tih. $|A"B"Inthawi le insukthienghlim dinga huona fehai le voksa le mazu sa le sa porch� fatuhai chu an r�ngin bohmang tl�ng an tih," tiin LALPA chun a hril. v{e"BA meichok le kawlhn�min,Mihriemhai chungah ror�lna,LALPA chun hung chelek a ta,Mi tam tak sukhlum a tih.z"BA lungsen hr�k thla ding leMeichoka zilhau tawl dingin,En ta, mei leh LALPA chu a hung;A tawlailirhai khom chu,Thawngaleivir ang a nih.Yy+"BChu thil chu in hmu pha chun,In lungril lawm t�ng a ta,In r�hai khom hlobet angin,Hung inno dur dur a tih.A siehlawhai chunga chun,LALPA kut chu um a ta,A hm�lmahai chunga chun,A lungsen suklang a tih.vxe"B Nuin nau a'n awi angin,Kei khomin inawi ka ti cheu; Jerusalema chun muong takin,In um ta ding a ni si" tiin.ywk"B Hi hi LALPA chun a hril:"Remna chu vadung angin,A kuom tieng luong l�t a ta,Vadungte l�t ang elin,Hnam tinhai hausakna chu,A kuongah luong liem a ta;Chuonghai chu tl�n t�ng in ta,A kutin pom a ti cheu a,A mal chungah chuong in tih.v"B A t�ngah inbeitirin,A nene'n chawm tlei a ti cheu;Fawpin ne kuong kuong in ta,A tui tam chu lawm in tih"Tiin in LALPA chun a hril.duA"B "A hmangaitu po po chun,Jerusalem chu hlimpuiin,Ama s�ntu po poin,Nasa takin lawmpui ro.t3"B Nau nei hun chen thuoi tlungin,Nau ka'n hringtir naw ding maw?A hring hun a tlung phing leh, A s�l ka kh�rpek ding maw?"Tiin LALPA chun a hril.zsm"BChuong ang thil chu tuin am,Hrein an hmu hlak hrim a?Ni khat s�ng thilthu chauin,Ram a pieng hlak am a ni?Mit khap k�r khom tling loin,Hnam a pieng hlak am a ni?Nisienlakhom Zion chun,Nau hase a tuor tan chauin,A nauhai a hring tlat si!mrS"B"Nau hase tuor hman lo a,Nau nei ta thut ang elin, A nat hung intan hmain,Nau a hring a ni chu tie!q"BKhawpui buoi ri chu ngai ro,Tempula an rih�u chu!An suol d�n ang ph� pei a,A hm�lmahai thungrultu,LALPA ch�t r� a ni chu!p"BA thu tia inthin hlakhai,LALPA thu hi lo ng�ithla ro:"Ka hming leia theid�tu le,Hnawltu ch�u in unauhai chun,'LALPA chu ropuina leh,Hung inlang mol raw se chu,In lawm chie am hang en ei tih'Tiin an tong khum cheu kha.Sienkhom la muolpho an tih.doA"BKa koin an mi don naw a,Ka biekin an mi �ksak nawh.Ka mithmuah thilsuol thaw a,Ka theida zawng an thaw leiin,Kei khomin indoi loin,Na takin soisak tawl ka ta,An lo tithawng tak thil chu,An chungah intlungtir ka tih." n "B"Sienkhom hienghai ngaia chu,Bawngchal thata inhl�n amanih,Mihriem thata inthawi amanih,A danglamna a um chuong nawh.Beramte inhl�n amanih,Ui r�k hlum inhl�n amanih,Bu le b�l inhl�n amanih,Vok thisen inhl�n amanih,Rimtui an raw amanih,Milem an biek amanih,Thil danglamah an ngai nawh.An nuom nuomin thil an thaw a,Thil porch� an thawhai chun,An lungril a suklawm hlak.>mu"BThil iengkim hi ka kuta siem,Ka'n umtir vong a ni naw maw?" Hi hi ka ngaihlut zawng a nih:Lungrila inngaitlawm hlak mi, Lungrila ins�r ngawi ngawi mi,Ka thu inzaa inthin hlak mi.8l k"BLALPA chun hieng hin a tih:"V�n khi ka lalthungpha a na,Hnuoi hi ka ke nghatsan a nih.Khaw lai am ka in ding chu,In mi bawlp�k ta ding a na?Khaw lai hmun am ch�ng ka ta?_k7"ASaten� le beram tla khawm an ta,Sakeibaknei khomin bupawl,Bawngchal angin fa v� t�ng a ta,R�lin pilvut buah ring a tih.Insuknat le insuksiet hrim,Ka tl�ng thienghlimah um naw nih,LALPA chun a t� a nih.Gj"AAn mi ko hmain don ka ta,An hril laiin ng�ithl�ng ka tih.i"ASin inrim thlawn ta naw ni a,V�ngduoi ding nau nei bok naw nih;An t� le t�hai chen khomin,LALPA malsawmna dong an tih.zhm"AMi dang hluop�k el dingin,A thlawnin in bawl ta nawng an ta,Mi danghai f�kp�k el dingin,A thlawnin gr�p ch�ng ta bok naw nih.Thing dam kum z�t zet dam an ta,Ka mi thlanghai chun an thaw r�,Tark�n chenin tl�n t�ng an tih.Lg"AAn in bawla chun ch�ng an ta,Gr�p phunin a r� tl�n an tih.Vf%"AChu taka pieng nautehai chu,Hlamzuia thi um naw ni hai a,Tark�nin dam t�ng an ta,Kum za tling chauha thihai chu,Tleirawla thiah ngai an ta,Kum za khom dam tling lo chu,Tongse phura ngai n�ng an tih.e}"AJerusalem chungah lawm ka ta,Ka mihai chungah hlim ka tih.Chu hmuna chun tap ri hrim hrim,Hriet ni nawk ta ngai naw nih.d"AKa thil thar inumtira chun,Lawmin hlim kumkhuong in tih.Jerusalem chu ditum takin,A mi ch�nghai khom lawm takin,Ka siem ding a ni si a.c"A"Ngai ta u, v�n thar le hnuoi thar,Ka hung inumtir ding a nih.Thil hmasahai kha an liem ta a,Hriet f�k ni ta naw ni hai.Vb%"AA ram s�nga malsawmna hni photin,Thutak Pathien kuomah hn�ng an ta,A ram mi intiemkamtu taphotin,Thutak Pathien hmingin intiem an tih.An buoina nihai kha theinghil an ta,Tong nawk tah ngai naw ni hai.=as"AKa thlanghaiin in hming chu,Tongsie inphurnan hmang an ta,Kei LALPA Pathien ngei hin,Nangni chu sukhlum ka ti ch�u a,Ka siehlawhai kuoma ruok chu,Hming thar ka p�k ding a nih.`'"AKa siehlawhan lungril takin,Hlimin lawm hla sak an ta,Nangni ruok chu lungzinga tapin,In thlarau beidongna leiin,Inr�min tap kh�k in tih.h_I"A Chuleiin, LALPA Pathien chun hieng hin a tih:Ka siehlawhaiin f�ng an ta,Nangni chu phingtamin um i tih;Ka siehlawhaiin dawn an ta,Nangni chu dangch�rin um i tih;Ka siehlawhai chu hlim an ta,Nangni ruok chu inzak i tih.E^"A In chanah kawlhn�m be ka ruot a,Sukhlumtu hmaah k�n in tih;Ka ko cheu a, in mi don nawh,Ka biek cheu a, in ng�ithlak nawh;Ka mitah thil suol in thaw a,Ka theida zawng in thlang si a]"A Sienkhom LALPA m�ksantu,Ka tl�ng thienghlim theinghiltu,V�ngnua ta dinga dawkan buotsaia,Khuor�l ta dinga uoin chokpoltu chu,!\;"A Ka mi, mi zongtuhai ta dingin,Saron phai chu an beram ruolhai,Tlatna hmun hung n�ng a ta.Akor ruom chu an bawng ruolhai,Chawldamna hmun n�ng a tih.;[o"A Jakob thlaa inthokin,Chi pakhat indin ka ta,Juda thlaa inthokin,Ka tl�ng hung hluotu ding chu,La hung indin suok ka ta,Ka thlanghan rochung an ta,Ka siehlawhai ch�ng an tih.^Z5"AHi hi LALPA chun a hril:"Gr�p r� bawr luoi lai chun,A tha a la um lei a,'A r�ng khan dehawn naw rawh,A tha thenkhat a la um'An ti hlak ang deu bok khan,Ka siehlawhai z�r chauin,An r�ngin sukse naw ning.=Ys"AAnni suolna chauh ni lo,An pi le puhai suolna khom.Tl�ngahai chun inthawiin,Muol tin an sukporch� a,An thil suol thaw tahai chu,A kimin thungrul ka tih"Tiin LALPA chun a hril.fXE"A"Ng�i ta, ka hmaah ziekin a um:To zing loin thungrul ka ta,A nih, a kimin thungrul ka tih-W#"AMi kuomah, 'Mi hnai naw rawh,Kei chu mi thienghlim ka nih'Ti hlak sihai chu an nih.Chuonghai chu ka hn�r urtu,Rimsie ang char an ni si a.V'"AThl�n muola hai chun thungin,Hmun fienrielah an riek a,Voksa d�m an f�k hlak a,Sa thieng lo b�lah suongin,A tuih�ng d�m an sie a;U"AChuong mihai chu chawl loa,Hm�i sana mi cho phawktu,Huonah pumraw thilh�nhai,Lung rem chungah rimtuihaiInhl�n hlaktuhai an nih.qT["AMi lululhai ta dingin,Ni tin tinin b�n ka phar a,Lam tha naw tieng an hraw a,An suongtuona an hnot a.gS I"ALALPA chun hieng hin a tih:"Mi lam ngai nawtu kuomah,Keima chu inpuong ka ta,Mi zong ngai nawtu khomin,Mi hmu thei ve t�ng an tih.Ka hming lam ngai lohai kuomah,'Hi takah ka um, hi takah ka um'Tiin keiman ka hril tawl a.{Ro"@ Hieng s� khom hin aw LALPA,Kut i kei t�m zing ding maw?To zingin, tawp nei loin,I mi hrem zing tawl ding maw?Q'"@ Kan thlatuhan an inp�kna che,Tempul ropui le thienghlim chu,A lo k�ng ram vong ta a,Kan hlut rosum po po khom,A k�ng ram ta vong a nih.P#"@ I khawpui thienghlimhai chu,Thlal�r an inchang zo a,Zion khom thlal�r inchangin,Jerusalem chu rausan khawpui,A lo inchang d�r tah hi!*OM"@ Aw LALPA kan chunga hin,I lung sen taluo naw sien,Kan suolnahai kumkhuoin,Mi hre zing p�k naw hr�m rawh.Mi zuk en nawk hr�m rawh khai,I mihai kan ni si a.N"@Chu khom chu ni sien LALPA,Nang kan Pa i ni tlat si.Keini hi bepil kan na,Nang chu b�lhemtu i na,I kutsuok vong kan ni hi.2M]"@I hming kan lam ta naw a,Nangma chel tuma bei hrim,Tu khom kan um ta bok nawh;Kan lakah i hm�l i thup a,Kan khawlonaa z�r hmang dingin,I mi lo p�k suok tah a nih.KL"@Kan r�ng el hin mi porch�,Kan lo ni tawl ta vong a,Felna thil kan thawhai khom,Suontiek bal ang chauh a na,Hnatawng angin kan rop a,Kan suolna chun thl� angin,A mi l�n hmang hlak a nih. ~}}A||M{S{zyyxx%wvuutUssTrVqVppLonnmwllJkk#jj%iRi9ihTgg0ff2eeqddccbYaa`]__^]\\1[oZZ)YYX[WWVeUeTTCSdRtQQPmONNPMLLhKkJzIIH8G{G!F EEVDDCxBBAa@@?Q>==., Tl�ng ram kol sen vunga chun,Sukramtu inv�k an ta,A ram dung le khanga mihai,LALPA kawlhn�min lem a ta,A him tu khom um naw nih.U=#, Rausan hmunah an siem a,Tawlin a thing bor bor a,Tu ngaisak a hlaw ta nawh.q<[, Berampuhan ka gr�p huon,Ch�lin an suksiet zo a,Ka lo tha tak el khom chu,Ram tawl an inchangtir zo.*;M, Ka rochanhai chu vate ang,Muin la dinga a v�l lai zing,Vate dangin an ching hron,An lo ni ta hiel naw maw?Ramsa po po ko khawm la,A fa dingin hung thuoi rawh. : , Ka rochan ka tihai hlak,Ram hnuoia keipui angin,An lo inchang zo tah a,An mi'n r�m khum dur dur a,Ka theid� zawng tak a nih.w9g, Ka in chu suoksan ka ta,Ka ro khom m�ksan ka tih;Ka hmangai chu hm�lma kutah,Ka p�k suok ta ding a nih. 8, I unau le s�nghai chenin,An lo inphatsan ta che a,An dem luoi luoi che a nih.An lo biek tha che khomin,Anni chu ring ta naw rawh.L7, Mi leh in intl�nsiek hmana,An hneb�n che a ni chun,Sakor d�m leh lem lem chu,Iengtin am in intluk ding?Hmun hima hman i'n sui thlu chun,Jordan ramngawpuia lem chu,Iengtin am i che ta ding?}6s, Ieng chen am ram hi tawlin,Hn� tinr�ng an vuoi vong ding?A ch�ngtuhai r�tlona leiin,Ramsahai an ram zo a,Vate khom an thi zo tah.Chu b�ka chun mihaiin,"Ei chungah ieng am a tlung,Ti d�m chu en hlak a tim!"An ti hiel ta ch� a nih.Y5+, Aw LALPA, i mi hriet a,Nangin i mi hmu zing a,Ka ngaituo zing che ti khom,Enin i fie vong hlak kha.That ding beram ang elin,Anni rawi hi hn�k suok la,Thata an um ni ding khom,Nangma chun hung ruot ta rawh.i4K, I phun a, zung an kei a,Inthangin an hung ra a,An hm�rah i hnai zing a,An lungrilah i hla si.o3 Y, Aw LALPA, ka chungthuhai,I kuoma ka hung intlun changin,Indik takin i thaw hlak.Sienkhom ka vuivaina thu chu,Ka hung hril tho ding a nih:Ieng leia mi suolhai hi,An hmuingil hlak am a na?Ieng leia mi depdehai,Inhoi taka an um hlak?2), Anathot mihai ka hrem kum a tlung pha chun an chungah sietna ka hung intlungtir ding a ni leiin a thi mahla tu khom um naw ni hai' tiin" a ta.1, 'Anni chu hrem tawl ka ta, tlangv�lhai chu kawlhn�min th�ng an ta, an naunuhai le naupahai chu t�min th�ng an tih. 00Y, Chuleiin, Iengkim LALPA chun, "I hringna la tumtu Anathot mihai, 'Kan kuta i thi nawna dingin LALPA hmingin thu hril ta naw rawh' tituhai kuoma chun hieng hin a tih: W/', Sienkhom aw Iengkim LALPA,Ror�lna fel kengkawtu,Sungril le lungril fietu,Iengkimthawthei i ni leiin,Anni rawi chunga phuba,I l�k ph� mi'n hmutir rawh,Ka chungthu hi i kuomah,Iengkim ka'n koltir si a. .9, Kei chu that dinga an thuoi beramte nunnem tak ang ka ni leiin hieng anga an mi lo phierr�k thu khom hi ka lo hriet d�r si nawh:"Thing chu a r� leh ph�r ei ta,Hringmi khawvela inthok hin,Ama chu s�t thl�ng ei ta,Tu khom hriet ta lo dingin,A hming khom sukbo ei tih." -, That tuma an mi phierr�kna chu LALPAN a mi'n hriettir leiin ka hriet a, chuong lai chun an thilthaw po po chu a mi'n hmutir a. m,S, Israel s�ngkuohai le Juda s�ngkuohaiin suol thaw a, Baal kuomah rimtui inhl�n a, nangni phuntu cheu, Iengkim LALPA chu lungsen dinga in cho phawk leiin, nangni ngeiin in chunga sietna in intlun thu chu a hung puong a nih.L+, 'Oliv thing hring le mawi,K�r thluka ra tha insuo hlak',Tiin LALPAN a ko hlak che.Sienkhom thlipui anga nasa,Meipui inr�m hum huma chun,A raw hmang ding che a na,I kauhai k�ng hmang a tih.d*A, "Mi tam tak suolpui hlak siin,Ka hmangai chun ka tempulah,Ieng am a thaw r�ng r�ng a na?Sa ser i hung inhl�nhai leiin,Hremna pumpel i'n ringa maw?R�tlona i thaw ph� ph� leh,Inhoi i ti chauh hlak si a" tiin./)W, Chuleiin, hieng mihai hi tongtaip�k naw la, an ta dingin ka kuomah dawv�n hung kai naw rawh, an beidong huna khom an mi kona chu ka don naw ding a ni si a" tiin.6(e, Aw Juda, khuo i nei z�t hiela tam pathien i nei a, thil inzakumthl�k tak el, Baal hmaa rimtui i rawna ding maich�m khom Jerusalem kotthl�r z�t hiel i nei bok hi. S', Sietnan a hung tl�k buok pha chun, Judai rama khuohai le Jerusalema ch�nghai chun rimtui rawa an biek hlak pathienhai chu ko kh�k an ta, chuonghai chun sietna laka chun hung thangpui naw ni hai. 6&e, Chuleiin, LALPA chun hieng hin a tih: Ngai ta u, an pumpel thei lo ding sietna chu an chungah ka hung intlungtir ding a nih. Mi ko kh�k hai sien khom, don tawl naw ning. g%G, An thlatuhai, ka thu ngaithla nuom nawtuhai suolna tieng chun an k�r nawk a, pathien danghai zuiin an rong an bawl a, Israel s�ngkuo le Juda s�ngkuohai chun an thlatuhai kuoma ka thuthlung chu an bawsiet tah a nih. c$?, LALPA chun ka kuomah, "Juda mihai le Jerusalema ch�nghai hin thil phierr�k an nei a. # , Sienkhom, an awi nuom naw a, an ngaisak bok nawh; chuong n�k hmanin lulul takin an lungrila r�tlona chu an zawm lem hlak. Zawm dinga ka p�k thuthlung thuhai chu an zawm naw leiin chuong thil po poa tongsie chu an chungah a hung tlung tah a nih" tiin.", Aigupta rama inthoka in thlatuhai ka hung thuoi suok nia inthoka voisun chen hin, 'Ka thu zawm ro' tiin ka hril zing tawl a. !+, LALPA chun ka kuomah, "Judai ram khuoa hai le Jerusalem kotthl�ra hai hieng thu po po hi puong rawh: "Hi thuthlunga thu bitukhai hi zawm ro. ` 9, Chuongchun, nenetui le khuoizu luongna ram, in thlatuhai kuoma inkh�m meua p�k ka lo tiem chu hlen suok ka tih' ka ta, chu chu voisuna in hluo ram hi a nih" a ta. Chun, kei chun, "Amen, Aw LALPA" tiin ka don a.|q, Chuonghai chu Aigupta ram, rawtuina meia inthoka in thlatuhai ka hung thuoi suok laia an zawm dinga thu ka p�khai chu a nih. An kuomah, 'Ka thu awiin ka hril taphothai hi zawm unla, ka mihai n�ng in ta, kei khom in Pathien n�ng ka tih. y, LALPA, Israel Pathien chun hieng hin a hril: "Hi thuthlunga thu bitukhai ngaithla nawtu chu tongsie phurin um raw se. iK, Hi thuthlungin a bitukhai hi ngaithla la, Judai ram le Jerusalema ch�nghai kuomah hril rawh. < u, Hi hi Jeremia kuoma LALPA thu hung tlung chu a nih: D, Nangma pom ve nuom nawtu,I hming lam ve nuom nawtu,Hnam dang mihai chunga chun,I lungsenna bun thla lem rawh.Jakob s�ngkuohai fa zoin,An ram an suktlaran a,An f�k ram r�t an ta hi.ve, Aw LALPA, mi thunun la,Sienkhom lungsenin ni loin,Zaidam takin mi thunun rawh,Chuong naw chun thi el ka tih.s_, Mihriem nun hi aw LALPA,Ama thua nung a ni naw a,Mihriem chun ama le ama,A'n thuoi thei nawh ti ka hriet./W, Ngai tu, ri a hung tlung chu,Hmar tieng panga inthokaBuoina r� r�pthl�k tak chu;Judai khawpuihai sukramin,Sihal ruol ch�ngna hmunah,An inchangtir ding a nih.*M, Beram v�ngtuhai hlak chun,An hmuingil theina dinga,LALPA hang rawn nachang khom,An hriet teu teu bok si nawh.Chuleiin, an beram ruol,An inchek dar vong a nih. , Ka puon in a chim ta a,A thlungna a chat vong tah.Ka nauhai an thuoi hmang a,Puon in mi z�rp�ktu ding,Tu khom an um ta si nawh.!, Ka hliem chu ka vangduoi ngei!Sukdam ruol ka ni si nawh!"Ka natna a ni tlat leiin,Keiman ka tuor el ma naw'n!"Tiin kei ka'n hn�m fawm a."=, LALPA chun hieng hin a tih:"Tuta a rama ch�nghai hi,Ka th�m suok tawl ding a nih.An man khawm vong theina di'n,Buoinan hung tl�k buok a tih" tiin.J , An inhuol m�k ta cheu leiin,In puonthuo zielin tl�n suok ro., Jakob Chanpuol LALPA ruok chu,Anni ang a ni ve nawh;Thil iengkim Siemtu a na,Israel chu a ro hluotu a na,A hming chu Iengkim LALPA a nih.r], An r�ngin hmangna bo leNuizatb�r an ni vong a,An chungthu r�l a ni pha,An r�ngin bohmang an tih.!;, Mi tin an chawlol zo a,Hrietna hrim an nei naw a,Rangkachak sertu phot chu,A milemhan sukzak an tih,Inhl�mna thil vong a na,Maniin thuok an nei nawh.,Q, A rawl a hang insuo pha,V�n tui a'n ri hum hum a;Kawl bulah s�m hung suokin,Ruo s�rin kawl a'n leptir a,A thli bawma inthokin,Thli a hung inth� suok hlak.{o, Sienkhom a thilthawtheinan,Pathienin hnuoi a siem a,A varnaa khawvel indinin,A hriet thiemnan v�n a z�r phar.J  , "An kuomah hieng hin hril rawh: 'Hieng pathienhai, hnuoi le v�nhai siemtu khom ni ve lohai hi chu hnuoia inthokin la bohmang an ta, v�nkhup hnuoia inthokin bohmang vong an tih' tiin" a ta. -, LALPA ruok chu Pathien tak,Pathien hring, chatuon Lal a nih.A lungsen pha, hnuoi a'n hn�ng a,A lungsenna inling chu,Hnamhaiin an tuor zo nawh.k O, Tangkaruo an sut ph�k chu,Tarsis a'nthokin an l�k a,Upaz-a inthokin rangkachak.Themthiem le rangkachak sertuhan,Milim an hung siem suok a,Puon dumpawl le sendukin,Chuonghai chu an inthuomtir a,Sienkhom kuta siem an ni si.j M, An r�ngin mi chawlol leHmangna bo an ni vong a,Hmangna bo thing milim chu,An zirtirtu a ni si.( I, Aw, nang hnam tinhai Laltak,Tu'm inz� lo an um ding che?Inz� i ph� hrim a nih,Hnam tina mivarhai leAn lalram s�ng po poah,Nangma ang an um d�r nawh.s_, Aw LALPA nangma ang hrim,Mi tu khom an um d�r nawh;I hr�t a, thil i thaw thei a,I hming a ropui bok. \1, Leipuia vate ti ding,Tikhai an sie ang a nih:Milem chu an tong thei nawh;K� an nei ve naw leiin,A puta put son an ngai.Anni chu t� naw unla,Ieng poi an tawk thei naw a,Thil tha an thaw thei bok nawh." tiin.  , Tangkaruo le rangkachakin,Milem chu an cheimawi a,A tl�k el nawna dingin,Tubo le th�rkil hmangin,Nghet takin an kil khawm a.', Hnam danghai thil ch�nghai chu,Hmangna bo thil vong a nih:Rama thing an va l�k a,Kut themthiemha'n hrei hmangin,Milem an hung ker suok a.1[, LALPA chun hieng hin a tih:"Hnam danghai ch�ng d�n taphot,Thaw ve di'n inch�k naw ro;V�na inchiknahai chu,Hnam dangha'n an t� angin,Nangni chun ti ve naw ro.= w, Aw, Israel s�ngkuohai,LALPA hril hi lo ngaithla ro, , Aigupta mi hai, Juda hai, Edom mi hai, Amon mi hai, Moab mi hai le thlal�r ram hla taka um, baksam ziet kawnghai po po khom chu hrem ka tih. Chuonghai chu sertan lo hnam vong an na, Israel s�ngkuohai ng�i khom lungril tienga sertan lo an nih" tiin.lQ, LALPA chun, "Ngai ta u, taksa chauha sertanhai ka hremna ding nihai chu a hung tlung m�k a nih. pY, A uongpui taphot chun kei LALPA, hi hnuoi chunga zangaina le indikna hmanga fel taka ror�l hlaktu le chuong ang thil lawm hlaktu ka nizie a hriet thiemna le a hrietna chu, uongpui lem raw se," tiin. Chu chu LALPA thu suok a nih..U, LALPA chun hieng hin a tih: "Mi varin a varna uongpui naw sien la, mi hr�t khomin a hr�tna uongpui naw sien, mi hausa chun a sum le pai uongpui bok naw raw se. ~, "Miruong chu hnawmhnok angin,Tuol lai indar phung a ta,Buphal l�k hmai ang elin,Tu khomin inkhawm naw nih"Tiin LALPA chun a hril. E}, Th�na chu ei tukverah,A hung inv�k l�t ta a,Ei kul s�ngah a l�t tah;Kotthl�ra naupang inhnel,Hmu ding an um ta naw a,Tuolzawla tlangv�l um khawm,Hmu ding hrim an um ta nawh.;|o, Aw nangni nuhmei ruolhai,LALPA thu hi ngaithla ro; A thu in naah l�t sien,In naunuhai chu tap hla,Insam d�n zirtir unla,Mani tuolbawmhai seng chu,Lus�n hla inch�ktir ro.7{g, Zion-a inthok khomin,Tap ri chu an hriet ph�k a,'Ei va hang se ta ngei maw!Ei va hang muolpho de aw!Ei inhai a ram zo tah,Ei ram suoksan el ei tiu'Ti chu an tap hla a nih.sz_, Inhmaw takin hung hai sien,Kan mitthli far zoi zoi a,Tui anga a luong chenin,Mi hung tap khum raw hai se.y3, Hi hi Iengkim LALPA chun a hril:"Tuhin in ngaituo ro khai,Nuhmei ruol tap kh�khai chu,Hung dingin hril tawl unla,Tap thiem thiem hung raw hai se.x7, Anni le an thlatuhai khomin an la hriet ngai lo hnamhai lai chun sukdar ka ta, ka sukbohmang vong hm� khat chu kawlhn�min inhnottir ka tih" a ta.w', Chuleiin, Iengkim LALPA, Israelhai Pathien chun, "Ngai ta u, hieng mihai hi bu kh� inf�ktir ka ta, an dawn dingin tui kh� peng ka tih. pvY, Zawm n�k hmanin lulul an insuo a, an thlatuhaiin an lo inch�ktir ang khan, Baal an biek ta lem a. u, LALPA chun, "An kuoma d�n ka p�khai chu an hnawl a, ka rawl an ngaithl�k nuom naw a, ka thu an zawm nuom bok nawh. Tt!, Chuong thil chu hre thiem ding tawk mi var an um naw a ni maw? Tu am a na LALPA thu lo dongtu le puongtu ding chu? Tu khom hraw ngai lona thlal�r ang topa ieng leia ram chu a se hm�t zo am an ta a? s!, "Jerusalem chu hmun se ram,Sihal ch�ngna hmun n�ng a ta,Judai rama khawpuihai chu,Hluotu tu khom um loin,Rausan hmunah inchang a tih."nrU, Tl�nghai s�nin tap ka ta,Inring takin kh�k ka ta,Thlal�r ph�l khom s�n ka tih;Rausan hmun inchang zoin,Tu khom an f� ta naw a,Bawng inbu ri a r� ta a,Chungl�ng vahai an t�n hmang a,Ran ruol tla an um ta nawh.q, Hieng thil lei hin anni chu,Ka hrem naw ding am a ni?Chuong ang hnamhai chunga chun,Phuba ka l�k naw ding maw?"Tiin LALPA chun a hril.>pu, An lei chun thalhlawn angin,Kh�l a phu suok zung zung a;An tuolbawm seng b�u thain,An biek liem liem tawl hlak a,Sienkhom an lungril ruok chun,Ch�ng an kam khum tawl hlak si.Oo, Chuleiin, Iengkim LALPA chun, Hieng ang hin a hril a nih:"Ngaitu, ka mihai suol leiin,Raw tuina meiah rawin,Anni chu ka fie ding a nih.Chuong b�ka thaw d�n ding chu,Ieng am a um chuong b�k a?unc, Hl�mhmang laia ch�ng i na, Inhl�ma an buoi leiin,Kei an mi hriet f�k ta nawh"Ti hi LALPA thu a nih.2m], Ruolin ruol dang a hl�m a,Thudik hril an um ta nawh.An lei chu kh�l hril dingin,An inch�ktir ngat ngat a,Anni rawi sawlpui tak chu,Thil suol thaw ngat ngat a nih.xli, "Ruolhai lakah fimkhur ro,In unauhai ring naw ro.Unauhai chu hl�mhmang an na,Ruolhai chu mi demhmang an nih._k7, "An leiin kh�l k�p suok di'n,Thal ngul angin a'n pei zing.A ram s�ngah thudikin,Hn�na a chang thei ta nawh.Suol pakhata inthokin,Suol dangah an pakai a,Kei an mi hriet f�k ta nawh"Tiin LALPA chun a hril.j!, Thlal�rah khuolb�k nei lang,Ka mihai hi m�ksan daiin,Intom bo ka va nuom ngei!Uire hmang vong an ni si!Depde fuon khawm ruol an nih.i 9, Ka thlunglu hi siktui hn�rah, Ka s�ngmit hi mitthli hn�rah,Inchang thei sien la chu aw!Ka mi an thathai s�nin,S�n le z�n ka t� ding bah!h1,Gilead-ah thing hnai damdawi,A um hlol naw a ni maw?Chu taka chun sukdamtu,A um ve naw am a ni?Ka mihai hliempui tuor hi,Ieng leia a dam thei naw?Yg+,Ka mihai an hliem ch�ngin,Kei khomin ka tuor ve a,Hrilhaiin ka s�npui hlak.ifK,"Bu s�k hun a liem ta a,Nipui khom a tawp ta a,Sandam ei la ni si nawh"Tiin mipui an beidong.|eq,A ram dung le khanga ch�ng,Ka mihai tap ri chu ngai ro:'Zion-ah LALPA a um naw maw?A s�ngah a Lal a um naw maw?"Tia an tap kh�k ri chu."An milim siem fawmhai leHnam dang pathienhai bein,Ieng leia ka lungsenna,An cho phawk hrim am a na?"Vd%,Ka hlimna a hung chuoi a,Lungngainan a mi tuom a,Ka lung a na ngawi ngawi a.8ci," Nangni lai r�l t�r neihai,Tu khom khawi ngam thei lo chu,Ka hung tir tawl ding a na,Chuonghai chun chuk an ti cheu"Ti hi LALPA thu suok a nih.Jeremia'n Jerusalem a t�Fb,Hm�lma sakor hn�r hnawt ri,Dan a'nthokin ei hriet a,An sakor inhr�m ri chun,Ram pumpui a sukthin a.A ram s�nga um po po,Khawpui le a mi ch�nghai,Rawt ram dingin an hung ie" tiin.zam,Muongna ei beisei hlak a,Sienkhom thil tha a tlung nawh;Dam hun ding ei beisei a,Thlaph�ngna chauh ei dong si.t`a,'Ieng leia inhawr khawma,Ei thung zing el am a na?Thaw ro, kul nei khuoa hai,Thi dingin tl�n khawm ei tiu!LALPA ei Pathien hlak chun,A lakah ei suol leiin,T�r tui a mi'n dawntir a,Bohmang dinga a ruot sa,Ei ni tawl vong tlat si a.l_Q, LALPA chun hieng hin a hril:"S�k ding nei d�r naw ni hai,Gr�p hrui r� naw ni a,Theichang r� bok naw ni a,A hn�hai vuoi vong a tih.An kuoma ka p�k po khom,La k�rp�k nawk vong ka tih"Ti hi LALPA thu suok a nih.x^i, An ch�ng d�n luoksuokum chu,An inz�pui d�r naw maw? Inz�pui teu teu lo e!An hm�i a tim naw hrim hrim.Chuleiin, a tluhai lai,Anni khom tlu v�ng an ta,Anni ka hrem huna chun,Pei thl�kin um vong an tih'Tiin LALPA chun a hril.{]o, Ka mihai hliempui tuor chu,R�nd�lin an tuomp�k a,'Dam a tih, dam a tih' an ta,A dam chuong teu teu si nawh.j\M, Chuleiin mi dang kuomah,An nuhmeihai p�ng ka ta,An in le lohai khom chu,Mi dangin chang t�ng an tih.A ch�n tak le lien tak chenin,Du�mna ringotin an sip a,Zawlneihai le thiempuhai khom,Mi hl�m ringot a nih an thaw.v[e, Mi varhai chu inzakin,Ch�-�iin man tuok an tih.LALPA thu an hnawl si chun,Ieng varna'm nei t�ng an ta?%ZC,Iengtin am 'Mi var kan nih,LALPA d�n koltu kan nih'In ti ngam hrim hrim a na?In lekhaziektuhaiin,An kawlom kh�lhlip hmanga,An hl�m lei cheu a ni kha.4Ya,Chungl�ng tuivaarngo chun,Hunbi inthl�k a hriet a,Vathu, vam�r le k�nghlai ha'n,An inp�m hun ding an hriet.Keima mihai ruok hin chu,LALPA thuruot an hriet nawh.5Xc,N� sitin ka ngaithl�k a,Thudik hril an um d�r nawh."Iem ka thaw leh?" an ti a,An suol an b�nsan nuom nawh.Indonaa sakor l�m angin,An lampui tieng seng an tl�n.)WK,Ieng leia hi mihai hi,An p�t hmang hlak am a na?Ieng leia Jerusalem hi,A p�t hmang hlak am a na?Lam indik lo hraw tlatin,Hung k�r zai hrim an r�l nawh.2V],Chuong naw khom chu an kuomah,LALPA chun hieng hin a tih:Mi an tlu pha, tho ta loin,An um song hlak am a ni?An p�t hmang pha, k�r ta loin,An liem song hlak am a ni?U3,Hi hnam suol tak la um sun po po, ka hnot darna hmuna la chamb�nghai chun dam n�kin th� thlang lem an tih ti hi Iengkim LALPA thu suok a nih.kTO,Ngaina taka an rong an bawl, an zui, an rawn le biek hlak nisa le thla le v�na arasihai hmua chun an r�hai chu phor suok an ta, la khawm an ta, ph�m nawk ta naw ni hai a, hnuoia hmunhnok d�ng b�m angin indar a tih. ZS /,LALPAN hieng ang hin a hril: "Chu ph� chun Juda lalhai r� d�m, hotuhai r� d�m, thiempuhai r� d�m, zawlneihai r� d�m, Jerusalema ch�nghai r� d�m chu an thl�na inthokin la suok an tih. 0RY,"Judai rama khawpuihai le Jerusalem kotthl�ra hai chun lawmna le hlimna ri hrim hrim, mo le moneitu rawlhai khom sukr� vong ka ta, rausan ram inchang t�ng a tih.iQK,!Ruonghai chu chungl�ng vatehai le ram sahaiin tl�n an ta, tu khomin hnot z�m naw ni hai. {Po, Chuleiin, fimkhur ro, nihai chu a hung tlung ding a ni tah, LALPA chun a tih. Chu pha chun mihaiin 'Tofet' amanih 'Hinom Ruom' ti ta loin 'Ins�mna Ruom' ti ta lem an tih, a ruoma ph�m s�ng naw khop Tofeta chun mithi ruong z�l a tih. (OI,Meia an naupa le naunuhai rawna dingin Hinom Ruoma chun Tofet bawlhmunhai an siem a, chuong chu ka thup�k a ni naw a, ka ngaituonaa khom a l�t ngai nawh. N,"Judai rama ch�nghai chun ka mithmuah thil suol an thaw a. Ka hming chawitu ina chun an thil tirdakum milemhai siein an sukporche a. .MU,I sam tan la, peihawn rawh. Tl�ng s�ng kol vula chun l�sun angin um rawh. Hi suonhai chunga hin kei LALPA hi ka lungsen a, peithlain ka hnungson tawl ta si a.2L],An kuomah hieng hin hril rawh: Hi hnam hin LALPA an Pathien thu an ngaithl�k naw a, a keithuoina an zawm bok nawh. Thudik a bo ta a, an baua inthokin a suok ta nawh. xKi,"Chun, hieng thu po po hi an kuomah hril la khom ngaithla naw ni hai che a, ko la khom don naw bok an ti che. J%,Nisienlakhom, an ngaithl�k naw a, an bengkhon bok nawh. Lululin r�ng an sukkhong a, an thl�tuhai n�kin thil tha lo an thaw nasa lem.I},In thlatuhaiin Aigupta an suoksana inthoka voisun chen hin ka rongbawltu zawlneihai chu in kuomah ka tir ni tin hlak a. :Hm,Nisienlakhom, an ngaithl�k naw a, an �ksak bok nawh; chuong n�k hmanin, an lungril tha naw tieng chu awnin tuklul an insuo a, hma tieng pan n�kin an hnungtol ta lem a. =Gs,Hi thu hi a nih ka p�k lem chu: 'Ka thup�k zawm unla, in Pathien n�ng ka ta, ka mihai n�ng in tih. Ka thup�k ang taka in khawsa chun, in ta dingin th�ng a tih,' tiin. (FI,Aiguptaa inthoka in thlatuhai ka hung thuoi suok khan, pumraw thilhl�n le inthawina thilhl�n chungch�ngah in thlatuhai kuomah ieng khom ka ph�t nawh. E7,Hi hi Iengkim LALPA, Israelhai Pathien chun a hril: "Fe unla, pumraw thilhl�n chu inthawina pangngaiah bel sa unla, a s� khom chu fa law law ro. D,Chuleiin, Chunghnungtak Pathien chun hieng hin a tih: "Ngai ta u, hi hmun chunga d�m, mihriem le sahai chunga d�m, rama thing le hnuoia thei rahai chunga d�m ka lungsenna le lung inlingna chu hr�k thl�ng ka ta, k�ng a ta, mit naw nih" tiin.C},Kei hi a n� an cho phawk chu? Anni sietna ding le muolphona ding an thaw lem an naw maw?" ti hi LALPA thu suok a nih. dBA,Naupanghan thing an fom a, pahaiin mei an s�m a, nuhaiin bei tlang an hmet a, v�n lalnu kuoma inhl�n dingin bei an siem a, pathien danghai kuomah dawn thilhl�n uoiin an bun suok a, ka lungsen cho phawk dingin. \A1,Judai ram khuoa hai le Jerusalem kotthl�ra an thilthawhai hi i hmu naw am a ni? 3@_,"Chuleiin, hieng mihai hi hung tongtaip�k naw la, an ta dingin ka kuomah dawv�n hung kai naw la, hung hnip�k naw bok rawh, ka ngaithl�k naw ding che a ni leiin. ?!,Efraim thla, in unauhai ka hnot suok vong ang khan, nangni khom ka kuoma inthokin hnot suok v�ng ka ti cheu, ti hi LALPA thu suok a nih.&>E,Silo chunga ka thaw ang khan, hi tempul, ka hming chawitu, nangni le in thlahai kuoma ka hmun p�k, in ringsan hlak chunga khom hin ka thaw ve ding a nih. *=M, Hieng thil in thaw zing pum khomin, kei chun ka la biek tawk tawk cheu a, sienkhom in mi ngaithl�k naw a, ka ko cheu a, in mi don bok nawh, LALPA chun a tih. |<q, "Ka hming ch�ngnaa ka hmang hmasak Siloa chun fe unla, ka mi Israelhai r�tlona leia ka thilthaw chu va en ro. ;, Hi tempul, ka hming chawitu hi suomhmang p�ka in ngai am a ni? Ka bithl�k zing cheu a nih" ti hi LALPA thu suok a nih.7:g, tu hin hi tempul, keima hming ngei chawitua hin in hung a, ka hmaah ng�rin, 'Ei him tah ie!' in ti hin, hieng thil tirdakum po po hi thaw thei dinga him taa inngai in ni? 97, "R�k inruin, tuol thatin, uirein, pathien danghai hming s�la inkh�min, Baal hmaah rimtui rawin, in hriet ngai lo pathienhai chu zui zing siin, K8,Sienkhom en ta u, kh�l thu, thu hmang lo chu in ringsan lem si.n7U,hi ram, tiena tl�nga inthoka in thlatuhai kuoma ka p�ka hin, kumkhuoin inch�ngtir ka ti cheu. 6),hnam dang mihai, fahrahai le hmeithaihai poi tawk lo a, hi hmuna hin thisen in insuo naw a, in sietna ding pathien dang in zui naw phot chun, ]53,"In um d�n le thilthaw d�nhai in insiem tha takzet a, indik taka indawr tuo a, 4y,'Hi hi LALPA tempul, LALPA tempul, LALPA tempul' in ti lei ringota him dinga in inring a ni chun chu chu kh�l a nih.3-,Iengkim LALPA, Israelhai Pathien chun hieng hin a tih: In um d�n le in thilthaw d�nah insiemtha unla, hi hmuna hin inch�ngtir ka ti cheu. '2G,"LALPA in kotkh�ra chun ng�r la, hi thu hi puong rawh: 'Nangni Juda mi, LALPA chawibiek dinga kotkh�r s�nga hung l�thai, LALPA thu hi ngaithla ro. 51 g,LALPA thu chu Jeremia kuomah a hung tlung a: 0%,(A um nawh) N/,P�m z�ptun a z�p ling a,Suon chu a'n tui ral vong hlak.Annihai rawi ruok hi chu,Mi suolhai pei vong naw chun,Sukthieng tum a tangkai nawh.Tangkaruo �k sie ang a,LALPA hnawl hnung an ni si..,An r�ngin hel hmang an na,Mi hrilsiet an hmang bok a,D�r le th�r ang hi an na,An thilthawna iengkimah,Nghar�k an kai vong a nih.c-?,"Th�r fietuah ka siem che a,Ka mihai hi kapath�r an na,Fiein an lampui inchieng rawh.$,A,Aw ka mihai, saiip silin,Vut lai int�l ta ro khai;Naupa mal ch�n ang topin,S�nin tap rak rak ta ro,Sawt nawteah suksetu'n,A mi nang thut ding a nih.z+m,Ram tieng fe suok naw unla,Lampuiah inv�k naw ro,Hm�lmahan kawlhn�m an chawi,Kil tinah r�l an hung lien.l*Q,An r�va kan lo hriet a,Kan kuthai a zoi zo tah.Lungngainan a mi man a,Nau hase tuor ang kan nih.8)i,Thal ngul le fei an chawi a,An kolin z� an ngai nawh.Sakora an tl�n ri chu,Tuipui inrum ang a na,R�lthuom an inbel vong a,Do ding chea hung an nih,Aw, nang Zion naunu." ( ,Hi hi LALPA chun a hril:Hmar tieng rama inthokin,En rawh, sipai an hung saw;Hnuoi kila hnam ropui chu,Chok thoin a um m�k tah.D',LALPA chun hieng hin a tih:Hieng mihai lampuia hin,Tl�kna ka sie ding a nih.P�hai le naup�hai chu,Inpal thlu rem rum an ta,Tuolbawmhai le ruolhai khom,Tlu hlum rem rum tawl an tih.F&,Seba a'nthoka rimtui le, Ram hlaa mafu hmui chu,Iem a na ka thl�khla ding?In pumraw thilhl�nhai chu,Lawm tl�kah ka ruot naw a,In inthawinahai khom chun,A mi suklawm chuong bok nawh."-%S,Aw leihnuoi, lo ngaithla rawh,Hienghai chunga hin sietna,Ka hung intlun ding a nih,An thil phanhai r� ngei chu;Ka thuhai ngaithla loin,Ka d�nhai an hnawl si a.\$1,An chunga thil tlung ding chu,Aw hnamhai, ngaithla unla,Hrepuituhai, en chieng ro.%#C,Nangni enkaitu dingin,R�lv�ngtuhai ka sie a,"Tawtawrawt ri ngaithla ro"Tiin ka hril diem cheu a,Nisienlakhom, nangni chun,'Ngaithla naw ning' in ti si.{"o,LALPA chun hieng hin a tih:"Lamthuomah ng�rin en ro,Lampui hlun chu indon ro,Lampui tha indon suok unla,Chu lampui chu hraw unla,Chu chun in thla muong a ta,Chawl hadamna hmung in tih."Amiruokchu, nangni chun,"Hraw nawng kan tih" in ti si.y!k,An ch�ng d�n luoksuokum chu,An inz�pui d�r naw maw? Inz�pui teu teu lo e!An hm�i a tim hrim hrim nawh.Chuleiin, a tluhai lai,Anni khom tlu v�ng an ta,Anni ka hrem huna chun,Pei thl�kin um vong an tih'Tiin LALPA chun a hril.x i,Ka mihai hliempui tuor chu,R�nd�lin an tuomp�k a,'Dam a tih, dam a tih' an ta,A dam chuong teu si naw a.y, A ch�n taka inthokaA lien tak chenin tu khom,Du�mnain an sip a,Zawlnei le thiempuhaiin,Mi hl�m ringot an thaw a.+O, Chu rama ch�nghai chunga,Ka kut hi kan let pha chun,An in le lo le nuhmeihai,A r�ngin ch�n vong an ta,Mi dangin neip�k an tih"Ti hi LALPA thu suok a nih.b=, Sienkhom LALPA lungsennan,A mi hluo sip tlat leiin,Ins�m harsa ka ti a nih."Khawlaia naupang ruol leTlangv�l pungkhawmhai chungah,Bun suokin hr�kthla el rawh;Nupa khomin tuor an ta,Upa, tark�na damhai khomin.G, Tu am bein, fimkhur dingin,Ka'n hriettir ta ding a na?An ngaithl�k nawna dingin,An n�hai an sukset a,LALPA thu chu an ta dingin,Ngai nghokum a'n chang ta a,An hlimpui ta hrim hrim nawh.F, Iengkim LALPA chun hieng hin a tih:Israel mi hlaa um sunhai chu,Gr�p r� i lo fai k�l angin,An r�ngin r�t khawm vong la,A k�u tin chu kuta maiin,A r�ngin lo f�i k�l rawh."3,Aw Jerusalem, fimkhur hl� la,Ka zilna che hi poisa rawh;Chuong an naw chun nghatsanin,Hmun rausanah siem ka ti che a,Hluotu hrim nei naw ti nih."+O,Tuikulah tui a p�t angin,Khawlona a ph� suok zing a.Inpawngn�kna le inroknahai,A s�nga hin a hluor a;A natna le hliemna tuorhai,Hmu ding a um zing a nih.4a,Iengkim LALPA chun a hril:"A thinghai ph�r thlu unla,Jerusalem inhuolna dingin,A v�lin hnuoi sung pawng ro.N�ksawrnaa sip khawpui hin,Hremna a tuor ngei ding a nih.J ,Thaw ro, z�nah bei lem ei tiu,A kulhai ei suksiet ding a nih."5,"Do dingin inbuotsai ro khai!Tho ro, s�nchangah bei ei tiu!Sienkhom, a va hang poi ngei de!Nisa a tla dier dier ta a,Ni hlim khom a sei ta hle hi.,Ama chu hung do dingin,Berampuhai chu hung an ta,An beram ruol hung thuoi an ta,A v�lah puon in kei an ta,An nuomna sengah um an tih.:o,Zion naunu hm�l tha leInno chu suksieng ka tih.u e,"Nangni Benjamin thlahai,Himna zongin tl�n hmang ro,Jerusalem suoksan ro!Tekoa-hai hril dingin,Tawtawrawt chu m�t unla,Beth-Hakerem-ah puong dar ro!Hmar tieng panga inthokin,Sietna a hung inthok ie,Tl�ksietna r�pthl�k tak chu.-S,Zawlneihan kh�l an hril a,Thiempuhan an thu hmangin,Nuom d�n d�nin an r�l a,Chuong ang zawnga khawsak chu,Ka mipuihan an lawm si.A tawp iem ni t�ng a ta?>w,Thil r�pthl�k le pangzatum,Hi rama hin a tlung a:,Hi lei hin hrem tawl loin,Ka um el ding am a ni?Chuong ang hnamhai chunga chun,Phuba ka l�k naw ding maw?"Ti hi LALPA thu suok a nih.6e,An th�u a, an hung n�m a.Thil tha naw thawna tiengah,Chin tawk hrim hrim an nei nawh.Fahr�hai chan thatna ding,An hrilp�k nuom ngai naw a,Pasiehai an tan ngai nawh.q[,Vatea sip bawm angin,An in inhl�mnan a sip a,An hung hausa tuol tuol a,Thil an thaw thei deu deu bok.} s,Ka mipuihai laia hin,Mi rilo ruol an um a,Vate v�tu ang elin,Mihai an inch�n r�k a,Ch�ng kamin mi an awk a.t a,In bawsietnahai leiin,Hieng thil hi in ch�n hlak a,In suolna leiin thil tha,In chang naw pha hlak a nih. ~+}m}|K{zz ywxxUww:vv2umu)tssds rYqq9p|oo=nCmQlEkqjZihggTfee dc-bbaj``_=^]]]1\[[&ZlYXXWWNVVtUTSS6RQQPeONNKMXLLK7JgII7HGGHFEEQEDKCC8BB2A^@@??o>==b<<;t:98B7M766X55u44>33C21}00;/..r-,,~++*g))$('&%%1$D##"!!7 PO5} dy N N  ;%k'l, Q, Lal thi chu t� naw unla,A um naw chu s�n naw ro;Salt�ng chu s�n rak lem ro,A pieng le murna ramah,Hung k�r ta ngai naw ni a,Hmu khom hmu ta bok naw nih.{o, 'An Pathien, LALPA thuthlung chu m�ksana hnam dang pathienhai be a, an rong an bawl lei a nih' tiin don an tih.*M,"Chun, hnam danghai, hi khawpui hung pal tlangtuhai chun, 'Ieng dinga hieng ang lawma LALPAN hi khawpui chunga hin a thaw el am a na?' tiin indon tuong an tih.  ,Suksetu ding hung tir ka ta,Hreipui hung chawi seng an ta,I sidar th� th�hai ph�r an ta,Meipuiah t� hlut hlut an tih. =s,LALPA chun Juda lal in chungthu chu hieng ang hin a hril:Ka ta dingin Gilead ang el leLebanon tl�ng s�p ang ni la khom,Thlal�rin siem ka ti che a,Khawpui rausan hnung angin.%C,Amiruokchu, hieng thup�khai hi in zawm naw chun hi lal in hi tlu ram vong a tih ti keima ngei ins�lin ka hril a nih ti hi LALPA thu suok a nih' tiin." S,Hi thu hi fimkhur taka in zawm chun, Davida lalthungphaa inthung lalhai chu tawlailir amanih le sakor amanih chunga hai chuongin, an thoktuhai le mipuiin zuiin, hi in kotkh�ra hin l�t hlak an tih. #,LALPA chun hieng hin a tih: Indik tak le fel takin ro r�l unla; sukdudatu kuta inthokin rok tuokhai chu san suok unla; mikhuolhai, fahrahai le hmeithaihai n�ksawr le an chunga indik lo taka thaw ch�ng naw unla; hi hmuna hin poi tawk lo thisen insuo bok naw ro. /,Aw, Juda lal, Davida lalthungphaa inthung, nangma le i thoktuhai le hi kotkh�ra hung l�t hlak i mihai leh, LALPA thu suok hi lo ngaithla ro. V ',LALPA chun hieng hin a tih, "Juda lal inah zu fe la, hi thu hi zu hril rawh: 7g,In thilthaw ph� ang peiin,Ka hrem ve ding ch�u a nih..In ramngaw k�ng ral dingin,Mei insuop�k ka ti ch�u a,A v�l po k�ng vong a tih,Ti hi LALPA thu suok a nih.@~y, Nang, tl�ng s�p zawla ch�ng,Lungpui zawl chungah chuonga,'Tu'n am an mi bei thei ding?An mi hl� khum ngam ding maw?'Tituhai, ka khing ch�u a nih,Ti hi LALPA thu suok a nih.}y, Aw Davida s�ngkuohai, LALPA chun hieng hin a tih:'T�k tinin ro r�lp�k unla,Sukd�d�tu kuta inthokin,Roka um chu san suok ro;Chuong naw chun ka lungsennan,In thil tha naw thaw leiin,Meichok angin k�ng a ta,Thel ngaina hrim um naw nih.E|, "Juda lal s�ngkuohai chungthua LALPA thu hi ngaithla ro. {9, Hi khawpui thatna ding n�ka a sietna ding thaw ka tum leiin, Babulon lal kutah p�k n�ng a ta, meiin raw hmang a tih' ti hi LALPA thu suok a nih.Mz, Hi khawpuia um taphot chu kawlhn�m amanih, t�m amanih, hripuiin amanih th�ng an tih. Tu khom tl�n suoka, a'n huoltu cheu Kaldaihai kuoma inpehai chu dam an ta, an hringna humin um a tih. y,"Chu b�kah, mipuihai kuomah hieng hin hril rawh: 'Ngai ro, in hmaah hringna lampui le th�na lampui ka sie ding a nih. 9xk,Chu hnunga chun Zedekia le a thoktuhai le mi dang, hi khuoa ch�ng, kawlhn�m le t�ma thi lohai chu Babulon lal Nebukadnezzar le hm�lmahai kuta le anni that tumtuhai kuta chun p�ng ka tih. Kawlhn�m ngeiin that an ta, lunginsiet naw ni hai a, lainat bok naw ni hai' ti hi LALPA thu suok a nih. ]w3,Hi khuoa ch�ng mihriem le ranhai chu nghais�ng ka ta, hripuiin th�ng an tih. v,Keima ngei hin lungsen tak le int�r takin, keima kut hr�t ngei inletin, int�mna nei d�r loin ka bei ding cheu a nih. fuE,Israelhai Pathien, LALPA chun hieng hin a tih: 'Ngai ta, Babulon lal le Kaldai mi, kul puo tienga inhuoltuhai che i dona hriemhrei chu nangma tieng inlettir ka ta, khawpui s�nga hin hm�lmahai chu thuoi l�t ka tih. Lt,Jeremia chun an kuomah, "Zedekia kuomah hieng ang hin va hril ro. tsa,Ama chun an kuomah, "Hi, Babulon lal Nebukadnezzar chun a mi do ta si a. LALPAN kha hmaa thil mak a thaw hlak ang bok khan a mi thawp�k chun, a'n k�rtir el thei a. Chu thu chu Jeremia-in LALPA kuomah mi lo indonp�k raw se" a ta.jr O,Malkija naupa Pasur le Maseia naupa thiempu Zefania hai chu Lal Zedekian Jeremia kuomah a tir a. q,Buoi le lungngaina tuor a,Ka nihai inzak taka,Hmang zo nawk el ding chauin,Ieng leia sul a'nthokin,Ka pieng r�ng r�ng am a na? `p9,S�lah mi lo sukhlum sien,S�l chu ka thl�n n�ng a ta,A mi von song el ding bah!o!,Lungsietna nei d�r lo a,LALPA sukram khuo angin,Chu mi khom chu um sien la,Z�ngk�r tap ri ngaithla sien,S�n chang pha leh indo ri.lnQ,"Nau pasal i nei!" ti a,Ka pa kuomah hung hril a,A lungril suklawmtu chu,Tongsie phurin um raw se.rm],Ka hung pieng thl�kna ni chu,Tongsie phurin um raw se!Ka nu'n a mi nei ni chu,Malsawmin um naw raw se! l, LALPA kuomah hla sak ro!LALPA inp�kin chawimawi ro!Mi suolhai kuta inthokin,Thangpui ngaihai hringna chu,San suokin a hum si a.Qk, Aw Iengkim LALPA,Mi indik chu bi chieng a,Lungril le ngaituonahai,Thl�thl�ia en fie hlaktu,An chunga i phuba l�k chu,Mit ngeiin mi'n hmutir rawh,Ka chungthu hi i kutah,Ka'n koltir vong ta si a._j7, Sienkhom mi hr�t le huoisen,LALPAN a mi umpui leiin,Mi sukd�d�tuhai chu,Mi hn� loin tl�ng an ta,An tum hlawsam d�r an ta,Kumkhuoin muolpho an ta,An muolpho hmingsietna chu,Theinghil ni ta ngai naw nih.8ii, S�r tina mi deusawin,"Titna ringot hril hlakpa,I hril phot ripawt kan tih"Tiin an mi nuisaw a,Ka hril suol an inch�n a,Chu chun kei chu mi khita,Phuba l�k an tum a nih.ah;, "Ama s�m s� ta naw ningah,A hmingin hril ta ngai naw ning"Tia ka hang hril hlak chun,Ru s�nga mei thun angin,I thu chun ka lungrilah,Mei angin a mi hlieu a,Ka pai tok tok thei naw a,Ka topui thei hlol si nawh!3g_,Ka hang kh�k ve z�t hlak chun,Inpawngn�kna thuhai leSietna thu ngot ka puong si.LALPA thu ka puonghai chun,Nuizatb�r mi'n changtirin,Mi hal kawng a mi'n hlawtir.5fc,Aw LALPA, nangin i mi hl�m a,Hl�min ka um let d�r a ni hi.Ka n�kin i hr�t lem si a,Ka dol zor d�r a ni hi.S�nnithl�ka mi ch�ksolin,Mi tinin an mi nuisaw.`e9,Chun, nang Pasur chu, i ina ch�ng po pohai leh, salah int�ng i ta, Babulon tieng thuoi an ti che a, chu taka chun th�ng i ta, kh�l thu i'n b� hlak i ruolhai po po leh chu taka chun ph�m an ti che" a ta.pdY,Chu b�kah, khawpui hausakna po po hai, a thaw suok le thar suok po po hai, a ro hlu po po hai le Juda lalhai rosum po po hai chu hm�lmahai kutah p�ng ka ta, anni chun rok an ta, l�ng an ta, Babulon tieng hawn vong an tih. :cm,LALPA chun hieng hin a tih: Ngai ta, nangma le i ruolhai po po ta dingin mi tibaiumah siem ka ti che a, hm�lmahai kawlhn�ma i ruolhai an s�m thl�k lai chu i mit ngeiin hmung i tih. Judahai po po Babulon lal kutah pe vong ka ta, ama chun Babulon tieng sala a thuoi naw po kawlhn�min that a tih. b/,A z�nga Pasurin Jeremia kol bun a s�t lai chun Jeremian, "Pasur, LALPAN i hming hi a thl�k ta a, Magor-Misabib tia ko ni lem t�ng i tih. "a=,Chuongchun, thiempu Pasur chun zawlnei Jeremia chu mi a'n vuoktir a, LALPA tempula Benjamin Kotkh�r Chuonchunga chun kol inbuntirin ripah a hr�n a. b` ?,LALPA tempula hotu tak, Imer naupa thiempu Pasurin Jeremia thu hrilhai chu a lo hriet a. u_c,"Hi hi Iengkim LALPA, Israelhai Pathienin a hril chu a nih: 'Ngai ta u, thil tha lo ka hrilhai po po kha hi khawpui le khaw dang po po chunga hin ka hung intlungtir ding a nih, insuklulul a, ka thu an ngaithl�k naw leiin' tiin" a ta.^1,LALPAN thu hril dinga a tirna hmun Tofet-a inthok chun Jeremia chu a hung tung a, LALPA tempul inhuonna s�nga chun a ng�r a, mipuihai kuomah, b]=, Jerusalema inhai le Juda lalhai in po po, in chunga rimtui raw a, v�n l�ngruol le pathien dang dang be a, dawn thilhl�nhai an bun suokna hmun po po chu Tofet hmun ang boka tirdakumah inchang v�ng a tih" tiin.\%, Hieng ang char hin hi hmun le hi khawpuia ch�nghai chunga hin thaw v�ng ka ta, hi khawpui hi Tofet angin siem ka tih' LALPA chun a tih. {[o, an kuomah, 'Iengkim LALPA chun hieng hin a tih: b�lhemtuin b�l a vuok koi a, siem that nawk ruol a ni naw ang hin, hi hnam le hi khawpui hi b�l ang hin vaw dar ka tih. An mithihai chu Tofet-ah ph�m an ta, a hmun khomin keng naw nih. ,Chuongchun, LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung nawk a: =),Pilpoka b�l a siem lai chu a kuta a tawk siet pal pha leh a pilpok bok chu hmangin tha a ti d�n ang takin b�l dangin a siem nawk pei a. S<,B�lhemtu inah chun ka zu fe a, a b�l siemna khawlah sin a lo thaw a. a;;,"Tho la, b�lhemtu inah zu fe la, chu taka chun ka thuhai inhriettir ka ti che" a ta. 5: g,LALPA thu chu Jeremia kuomah a hung tlung a: p9Y,Amiruokchu, phur ieng khom Jerusalem kul kotkh�ra phur l�t loa chawlni inser thienghlim dinga ka hril ang cheua in thaw naw vai chun, kul kotkh�rah thel ruol lo mei insuoktir ka ta, a kul po po k�ng hmang vong a tih" tiin.^85,"Chun, Judai ram khawpuihaia inthok d�m, Jerusalem s�v�l khuohaia inthok d�m, Benjamin rama inthok d�m, thlang tieng tl�ng thut v�la inthok d�m, sim tienga inthok d�min hung an ta, pumraw thilhl�n le inthawina hai, bu le b�l thilhl�n le rimtui hai le lawmna thilp�khai chu LALPA tempula chun hung inhl�n an tih. 7,hi khawpui kul kotkh�ra hin lalhai le hotuhai, Davida lalthungphaa thunghai chu tawlailir le sakora chuonghai le an hnung zuitu mi lienhai, Judai rama mihai le Jerusalema ch�nghai chu hung l�t an ta, hi khawpuia hin ch�ng song t�ng an tih. A6{,LALPA thu suok chun hieng hin a tih: Amiruokchu, ka thu hi in poisa a, chawlniin ieng khom kul kotkh�r s�ngah hung la l�t lo a, sin ieng khom thaw loa in inser thienghlim chun, 5,Chuong s� khom chun in ngaithl�k naw a, in uksak bok nawh; in insuklulul a, inthununna in ng�i thei naw a, in donsak bok nawh. C4,Chawlniin in ina inthokin phur in phur suok ding a ni naw a, sin hrim hrim in thaw ding a ni bok nawh. In thlatuhai kuoma thu ka p�k angin chawlni chu in inser thienghlim ding a nih. 3,LALPA chun hieng hin a tih: Chawlniin thil phur lo dingin fimkhur unla, Jerusalem kul kotkh�rah thil phurin l�tpui bok naw ro. 2!,Chun, an kuomah, 'Nangni Juda lalhai, Juda mi po po le Jerusalema ch�ng, hieng kotkh�ra l�t hlaktuhai, LALPA thu hi lo ngaithla ro. .1U,LALPA chun hieng hin a mi hril: "V�ntl�ng l�tna tieng kul kotkh�r, Juda lalhai l�ta an suokna le Jerusalem kul kotkh�r po poa chun fein va ng�r rawh. <0q,Mi sukdudatuhai chu,Nangman sukmuolpho tawl la,Kei chu mi sukmuolpho naw.Sukthlab�rin um hai sien,Kei chu mi sukthlab�r naw.Sietna ni intlungtir la,A l�tin sukse tawl rawh.\/1,Mi sukthlab�r naw hr�m rawh,Nang chu siet tuok nikhuo a,Ka'n humhimna i ni si.+.O,Nangma zuitu berampu,Ka n�na ka'n phat ngai nawh;Sietna hung intlungtir chu,Ka dit nawh ti i hriet chieng.Ka baua thu suok hrim hrim,Nangin i hriet vong a nih.^-5,"Khaw'm a na LALPA thu chu?Tu'n hung hlen sien ni naw ni!"Tiin an hril an hril hlak.y,k,Aw LALPA, mi sukdam la,Chuongchun dam ka ta,Mi sanhim la, Chuongchun him ka tih,Ka'n p�k hlak chu nang i nih.O+, Aw LALPA, Israel beisei,Nangma phatsantuhai chu,Sukmuolphoin um an tih.Nangma nghatsantuhai chu,Pilvuta hming ziek angin,An la bohmang ding a nih,Hringna tuikhur LALPA chu,An inv�k hmangsan si a.[*/, A t�ra inthoka chawi s�ng,Lalthungpha anga ropui chu,Ei tempul hmun hi a nih.")=, Kut tling loa hausa chu,Mani tui ni lo op k�utu,Varung ang chauh hi a nih.A v�nglaiin a hausaknan,Ama chu la tinsan a ta,Mi inv�t la hlawng a tih.(, "Kei hi lungril entu LALPA,Ngaituonahai fie hlaktu,Mi tin an nun d�n ang leThilthaw d�n ang ph� peia,Lawmman pe hlaktu ka nih."{'o, Lungril hi ieng po n�ka,Mi hl�m hmang chungchuong a na,Beidongum khopin a sie a,hTu'n am hre thiem thei a ta?0&Y,Tui luongna bula thing phun,Vakama zung kei angin,Th�l tlung ding a ti naw a,A hn�hai a hring zing hlak.Khaw th�l kum a poisa naw a,R� naw kum a nei bok nawh.M%,LALPAA ringna nghattu,Ama ringzotu ruok chu,Mi hamtha a va ni ngei!$),Thlal�r hlobuk ang a na,Vangneina a hung ph� khom,Dong ve ph�k ngai naw ni a,Thlal�r ram tawl, tu hluo lo,Chi leilungah ch�ng a tih.#,LALPA chun hieng hin a tih:"Mihriem ringsana neitu,Mihriem hr�tnaa innghattu,Lungrila LALPA nghatsantu chu,Tongsie phurin um raw se.@"y,I bawsietna leiin i chanpuol ka'n rochungtir che ram hi ch�n i tih. I lakah ka lungsenna chu mei anga a chok zing leiin, i hriet ngai lo ramah i hm�lmahai rong bawl i tih," tiin.1![,A ram dung le khanga i suolna leiin a rama ka tl�nghai le i hausakna le rosum po po chu, i hmun s�nga bawlhmunhai po po leh, r�ll�k sumah ka p�k ding a nih. ( I,An nauhai khomin thing buk hnuoi le tl�ng s�p tina bawlhmun an siemna le an pathiennu Asera lem thing an phunna hmunhai chu an hung hriet kar vong a nih.  ,"Juda suolna chu th�r kawlom le lunghlu hmor zum ngei taka an lungril ph�ka ker a na, an maich�m kia khom ker a ni bok. +,Chuleiin, tu tum khom hin,Ka hr�tna le thilthawtheina,Hang inhriettir nawk ka tih.Ka hming hi LALPA a nizie, Chu chun hung hre t�ng an tih. ,Miin mani pathien ding,A siem fawm thei am a ni?Chuong ang milem siem fawm chu,Pathien an ni thei si nawh"Tiin la hung hril an tih.K,Aw LALPA, Ka hr�tna le ka kulpui,Lungzing nia ka b�lbul,Kawlkawdonga inthokin,Hnam tin i kuomah hung an ta,"Kan thlatuhai rochung chu,Hmangna bo d�r pathien lem,Milem siem fawm el an nih.]3,Hringna nei lo milem tirdakuma a ram an sukporch� lei le ka rochung ram chu an pathien lem tirdakuma an suksip leiin, an r�tlona le suolna chungah a let hniin thungrul ka tih" ti hi LALPA thu suok chu a nih.{o,An um d�n po po ka hmu vong a, ka lakah thup a um naw a, an suolnahai khom ka mita inthoka thup a um bok nawh. ;o,"Ngamantu tam tak ko ka ta, anni chun man tawl an tih. Sap�ltu tam tak tir bok ka ta, anni chun muol le tl�ng tin le lungpui kak kara mihai khom chu hung p�l suok an tih. nU,'Hmar tieng ram le a hnot darna rama inthoka Israelhai hung thuoi suoktu LALPA hringna s�lin' tia in inkh�m hun a la hung tlung ding a nih. An thlatuhai kuoma ka p�k rama chun ka thuoi k�r tawl nawk ding a ni si a" tiin.,Chun, LALPA thu suok chun hieng hin a hril: "Mihaiin, 'Aiguptaa inthoka Israel nauhai thuoi suoktu LALPA hringna s�lin' ti ta loa, wg, Chuleiin, hi rama inthok hin nangni le in thlatuhai khoma an la hriet ngai lo rama chun ka hnot suok ding cheu a na, chu taka chun a s�n a z�nin pathien danghai rong bawl in ta, ka ditsakna hmu naw ti niu' ti hi LALPA thu suok a nih., Nangni hlak chun tuklul insuoa in lungrila r�tlona chu zawm lemin, in thlatuhai n�ka nasa lemin in thaw nawk pei si a. %, Chun, nangin, 'In thlatuhaiin mi m�ksan a, Pathien danghai hnot a, an rong bawl a, anni be a, mi fesan a, ka d�n an zawm naw lei a nih. wg, "Hieng thuhai po po hi mihai kuoma i hril pha chun annin, 'Ieng leiin am hieng ang lawma sietna hi LALPAN kan chungah a thaw el am a na? Iem kan thaw suol a um? LALPA ei Pathien chungah ieng suol am kan thaw hrim hrim a?' t�ng an tih. K, Iengkim LALPA, Israel Pathien chun hieng hin a hril: 'Ngai ta, i mithmu le i dam s�ng ngei hin hlimna le lawmna ri le mo le moneitu rawlhai khom hi hmuna inthok hin sukr� vong ka tih' tiin.fE,"Chun, ruoi th�na hmuna hrim hrim anni lai thunga k�l ve dingin i l�t ding a ni nawh. +O,Mithi s�nhai r�lna dingin tu khomin f�k ding pe naw ni hai a, an nu amanih an pa amanih lei khomin, anni hn�mna dingin tu khomin dawn ding pe naw ni hai.+,"Hi rama hin mi lien le mi ch�nhai th�ng an ta, tu khomin ph�min s�n naw ni hai a, anni s�nnain tu khomin lu vaw kol bok naw ni hai. ,LALPA chun hieng hin a tih: "Khawsawt ina ruoi an siemnaah l�t naw la, s�n dingin fe naw la, anni chu t� bok naw rawh, hieng mihai laka hin ka malsawmna hai, hmangaina hai le l�inatna hai chu ka l�k k�r ta si a," ti hi LALPA thu suok a nih. _ 7,'Hripuiin th�ng an ta, tu khomin ph�min s�n naw ni hai a, an ruong chu tuolah hmunhnok angin indar a tih. Kawlhn�m le t�mpuiin thi bok an ta, an ruong chu chungl�ng vatehai le ramsahaiin tl�n an tih.r ],Hi hmuna pieng naunu le naupahai le anni hringtu nu le pahai chungthua chun LALPAN hieng ang hin a tih: ` 9,"Nuhmei i nei ding a ni naw a, hi hmuna hin nau le te i nei ding a ni bok nawh" tiin. 0  ],LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a:  ,Mi rilohai kut a'nthokin,Keiman san suok ka ti che a,Mi nunrawnghai lak a'nthokin,Keiman hum him ka ti che"Ti hi LALPA thu suok a nih.)K,Hienghai laka hin kul bang,D�r bangah siem ka ti che.Hung bei hlak an ti che a,Sienkhom hn� nawng an ti che,San suok le hum ding chein,I kuomah ka um si a.[/,LALPA chun hieng hin a tih:"I sim chun tungding ka che,Ka rong i bawl theina di'n;Hmangna bo thu hril lo a,Thu tak hriltu i ni chun,Ka thu puongtu n�ng i ta,Mihai chu nangin pan loin,Annin pan lem an ti che.B},Ieng leia ka nat tuor hi,A r� thei d�r naw'm a na?Ieng leia ka hliem tuor hi,Dam thei loa a um zing?Ka laka hin vadungte,B�l tl�k lo le kang el hlak,I'n chang el ding a ni maw?5c,Inhoina ch�ntuhai lai,Ka thung ve ngai d�r naw a,Hlimhlop ka ch�n ve ngai nawh;Kut i mi'n nghat khum leiin,Makh�t chauin ka'n thung a,Lunghn�rnain i mi sung sip.!;,I thuhai ka dong pha leh,Kei chun ka f�k miel miel a,Ka ta dinga lawmna leLungril sukhlimtu a nih.Aw Lalpa, Iengkim Pathien,I hming puttu ka ni si a._7,Aw LALPA, nang chun i hriet,Mi hre zingin, mi kan la,Mi sukdudatuhai chungaKa phuba chu mi lap�k rawh.Nang chu i dawthei leiin,Mi la hmang ve lul naw la,Nangma leia ka tuorzie kha,Mi hrep�k zing lem hlak rawh.}s,Hm�lma ram hriet ngai loah,Salah thuoi an ti cheu a,Ka lungsen chu chok a ta,Chu chun hlieu hrep a ti cheu" tiin.Z-, Ka mihai suolna leiin,An ro hlu le sum po po chu,R�ll�k sumah p�ng ka tih.G, "Hmar tienga th�r le d�r chu,Tu'n am suktliek thei an ta?)K, LALPA chun hieng hin a tih: "A san tha tak a um chun,San him ngei ka ti cheu a,Siet ni le lungz�ng niah,Hm�lmahai chu in hmaah,Hung ink�ntir ngei ka tih.0~Y, Ram pum do le khing dinga,I mi nei kher kher hi chu nu,Ka chung a va hang pik ngei!Tu khom inp�ktir loin,Tu t� p�k lo khom ni lang,Tongsie an mi'n phur vong si.Y}+, Sal sari hringtu nu chu,Thidangin tlu hlum a ta,S�n lai a ni liem a ta,Hming sein muolpho a tih.A thi b�ng la um po chu,Kawlhn�ma sukhlum dingin,Hm�lma kutah p�ng ka tih"Ti hi LALPA thu suok a nih.5|c,Hmeithai pung deu deu an tih,Tuipui tieu n�ka tamin.S�n chang lai tak suksetu,Tlangv�lhai lai tir ka ta,Beidongna le thlaph�ngnan,Hung nangch�ng thut tawl a tih.{,Khaw tin kul kot bula chun,Cheiruongin vaw dar ka ta,Sietna le lus�nnain,Ka mihai tl�k buok a tih,An nun d�n an thl�k si nawh..zU,Nangin i mi hnawl thl�k a,I hnungtol deu deu pei si.Chuleiin, sukse ding chein,I chungah kut thl�k ka ta,Z�i daw zozai ta naw ning"Ti hi LALPA thu suok a nih.y'," Aw Jerusalem.Tuin am a lunginsiet ding che?Aw, Jerusalem,Tuin am a t� ta ding che? I chanchin indon dingin,Tu hrim am chawl t�ng an ta?pxY,Jerusalema Juda lal Hezekia naupa Manase thilthaw leiin hnuoia lalhai po po tirdakah siem tawl ka tih.Ow,"LALPA chun hieng hin a tih: 'Suksetu dingin thil chi li tir ka tih- sukhlumtu ding kawlhn�m, an ruong fen hmangtu dingin ui, fa zo le sukraltu dingin chungl�ng vatehai le hnuoia ramsa kolhai. v,'Khaw la'm kan fe ding?' tia an indon che chun, an kuomah hieng ang hin hril rawh:Hieng ang hin LALPAN a tih:'Thi dinga ruothai chu th�naah,Kawlhn�m tuor ding chu kawlhn�mah,T�mpui tuor ding chu t�mpuiah,Salt�ng ding chu salt�ngnaah' tiin.:u o,LALPA chun ka kuomah,"Mosie le Samuel khom ka hmaah hung hai sien, ka lungrilin hi mihai tieng hi ngha chuong naw nih. Ka hmu ph�k loah hnot suok la, fe hmang dai raw hai se. _t7,Hnam dang pathienhai lai hin,Ruo hung tir thei tu'm an um?V�nin a'n s�rtir am a ni?Ni lo e, nangma i nih,Aw kan LALPA kan Pathien.Kan beisei nang chauh i nih:Hieng thil po po thawtu chu,Nangma chauh i ni si a.s7,I hming leiin mi th�m naw la,I lalthungpha ropui tak chu,A muolpho phal lul naw rawh.Kan kuoma i thuthlunghai kha,Hre zingin bawse naw hr�m rawh.orW,Kan suolzie hi aw LALPA,I hmaah kan inphat nawh,Kan thl�tuhai suolzie khom;Kan lo suol takzet si a.oqW,Juda chu i hnawl d�r el an ta?Zion khom i tirdak am an ta?Sukdam thei naw hiel khop a,Ieng dinga i mi'n tuortir am?Muongna hun kan beisei a,Thil tha ieng khom a tlung nawh,Damna hun kan beisei a,Thlaph�ngna chauh a tlung lem.Xp),Ramhnuoiah ka va suok leh,Kawlhn�ma an thathai ruong,Z�l thlek thluk ka va hmu a;Khawpui s�ngah ka l�t leh,T�mpuia thi ka hmu bok a.Zawlneihai le thiempuhai khom,Hriet lo ram an pan zo tah' tiin."=os,"Hi hi an kuomah hril rawh:'Ka mi, ka naunu thiengl�m chun,Siet d�rna khop kut tuok a,Hliempui na tak a tuor leiin,Ka mitthli hi s�n le z�nin,Chawl loin luong zing raw se.n,Chun, an chungthu an hril mihai chu t�m le kawlhn�m inl�ng lei chun Jerusalem kotthl�rah pei suokin um an ta, anni le an nuhmeihai, an naunuhai le naupahai chun ph�mtu hrim nei naw ni hai. An ph� ang hrimin an chungah sietna ka bur khum ding a ni si a.Om,Chuleiin, LALPA chun hieng hin a hril: Ka tir khom ni hlei lo, ka hming s�la, 'Hi rama hin kawlhn�m le t�m tlung naw nih' tia hriltu cheu zawlneihai chu kawlhn�m le t�min bohmang an tih. l,LALPA chun, "Zawlneihaiin ka hmingin kh�l an hril hlak a ni chu. Anni chu ka tir naw a, ka ruot naw a, ka biek tawl bok nawh. An thil hmu khom ni lo, hmangna bo thumvawra an thil dong le an lungril suongtuona mei mei an hrilp�k cheu a ni chu" a ta. mkS, Kei chun, "E khai, LALPA Chunghnungtak, i zawlneihai po poin, 'Kawlhn�m tuok naw ti niu a, t�m khom tuor bok naw ti niu. Hi hmuna hin muongna hlun ka p�k lem ding ch�u a nih' tiin i thu an lo hril rop hlak si a" ka ta. ujc, Bu nghei hai sien khom an rawl lo ngaithla naw ning; pumraw thilhl�n le bu le b�l thilhl�n an hung inhl�nhai khom lo pom bok naw ning. Chuong n�k hmanin, kawlhn�m le t�mpui le hripuiin ka sukbohmang tawl ding a nih" a ta.Pi, LALPA chun ka kuomah, "Hieng mihai thatna ding hin hnip�k naw rawh. fhE, Hi mihai chungch�nga hin,LALPA chun hieng hin a hril:"Inv�k hmang inhoi an ta,An k� an thunun ngai nawh.Chu lei tak chun anni hi,LALPAN a lawm tawl naw a,An r�tlozie a hriet zing a,An suol leiin hrem a tih" tiin.8gi, I ch�-�i ve am an ta?Ieng leia mi san thei lo,Pasaltha anga i um?Sienkhom nang chu aw LALPA,Keini lai i um zing a,I hming puttu kan ni a,Mi m�ksan tawl naw hr�m rawh! f ,Aw, Israelhai Tlumte thl�r,Beidong huna Sandamtu,Hi ramah mikhuol anga,Z�n khat chauh riek ding ang a,Ieng dinga um am i na? e,Kan suolnan mi h�k sien khom,I hming leiin Aw LALPA,Mi hung thangpui lul raw khai.Kan hnungtolna a tam a,I lakah kan suol a nih./dW,Ram sabengtunghai khom chu,Tl�ng s�ng filah an ng�r a,Sihal inthuok ang topin,An inthuok ve hlop hlop a,Ram hring an thl�rna lamah,An mithai a ch�u zo tah.Sc,Ph�la zasukpui khomin,Pet ding a nei naw leiin,A t� chu a m�ksan a.rb],Ruo a s�r d�r naw leiin,Hnuoi chu a hung kak tuor a,Lo neituhan hrilhaiin,An lu puon an khup khum a.Da,Mi lienha'n an siehlawhai,Tui chawi dingin an tir a,Tuikul tieng an pan tawl a,Sienkhom tui hrim an hmu nawh.An tuib�l leh hrilhaiin,Beidong takin an k�r a,An lu puon an khup khum a.`{,"Judai ramin a s�n a,Khawpuihai a ng�i ruoi a,A ram chu an t� khum a,Jerusalema inthokin,Tap ri a so veng vung a.@_ },Khaw inth�l ding chungthua,LALPA hril chu hi hi a nih:@^y, Tl�ng tin le ph�l hmuna hai,Uirea hur kawd�k a,Zakmaw taka inzor a,Tirdakum i thawhai kha,Ka phawk suok vong ta si che.Aw Jerusalem, i chung a pik!Ieng chen am i porch� ding?t]a, "Kei ngeiin i puonbil chu,I hmai inkhum hiel khopin,Ka hl�mp�k ding ch� a na,I z�maw inlang a tih. \, Nangin kei mi theinghil a,Pathien dang i biek leiin,Chu chu i chan dinga tlu,Keiman ka ruot chu a nih;Ti hi LALPA thu suok a nih._[7, "Thlal�r thliin a l�n hmang,Bu s� vuong dar ang elin,Ka sukdar ding cheu a nih.3Z_, Ethiopia miin a rong,A thl�k thei hlak am a ni?Keite khomin a zie tiel,A thup thei hlak hrim hrim maw?Thil suol thaw ch�nghai khomin,Thil tha an thaw thei ngai nawh."Y=, 'Ieng leiin am hieng thil hi,Ka chungah a tlung a na?'Tia i'n don a ni chun,I suolnahai lei a nih:I puonbil an hl�mp�k che a,An soisak che a ni kha!wXg, Ruol thaa i siem kha LALPAN,Nangma r�ntuah a sie pha chun,Nuhmei nau hase angin,N� i ti hle naw ding maw?W, Hmar tieng son mit inl�n la,A hunghai saw hei thl�r rawh.I beram ruol enkolhai,I uongpui �m �m hlak kha,Khaw lai am an um ta a?AV{, Sim tieng khuohai po po chu,Tu khom suok thei lo dingin,Inhuolin dang ch�p an ta,Tu khom suok thei naw ni hai.Juda mihai po po chu,Sala thuoiin um an ta,An r�ngin int�ng an tih.+UO, Lal le a nu kuoma chun,'In lalthungphaa inthok khan,Khai leh, hung tum thla ta ro;In lallukhum khumhai kha, Lak thl�k a ni ta ding si'Tiin an kuomah hril rawh.CT, In ngaithl�k chuong naw ruok chun,In chaponahai leiin,Ar�kin t�ng ka ti cheu;LALPA beram dit ruolhai,Sala thuoi an ni ding chu,Lung na takin t�ng ka ta,Mitthliin mi'n sil a tih.HS , LALPA in Pathien chawimawi ro:Inthimna a hung tir hma,Tl�ng thimah insui thlu a,In ke p�n a'n phet hma hin;Var in beisei lai zingin,Beidongna thimpui z�ngin,Thim s� inchangtir a tih.QR, N� dawin ngaithla unla,A tu khom chapo naw ro,LALPA thu suok a ni hi.9Qk, Anni le anni invaw hm�ttir ka ta, pahai le nauhai chu insuol an tih. Anni chu hl� loa ka sukbohmang theina dingin lunginsietna le z�ngaina le l�inatna insuo naw ning. lPQ, nangin hieng hin hril tawl rawh: 'LALPA chun hieng hin a tih: Hi rama ch�ng po po, Davida lalthungphaa inthung lalhai d�m, thiempuhai d�m, zawlneihai d�m le Jerusalema ch�nghai po po chu hr�i rui hrep tawl ka tih. _O7, "An kuomah hieng hin hril rawh: 'Hieng hin LALPA, Israel Pathienin a hril: Uoiin peng po po chu uoiin thun sip ro' ti hi. Chun, tu khomin, 'Uoiin peng tin sung sip ding chu ka hriet nawa i ngai a ni?' an ti chun, W~~b}}|K{zz[yxx@ww vv"uu7tssOrNqqponnmKlokkjihgg5ffBee0dd$cwcbaa``_^]]\o[[AZYYXWW;WVAUTSSVRQQfPqONNM]LKKsKJ^II HbGGFF'EPEDDD9CCXBA@?>>=V<<;;L::X9e8877J66:5S433C22"1@00,/.-m,,F++**O)) ('&& %M$##-"y!!h {~n@jrcd_Z 3 !k#u#[J/,Anni lei chun Judai rama mi Babulona salt�ng po po chun, 'Babulon lalin meia a raw hlum Zedekia le Ahab angin LALPAN i chungah thaw ve raw se' ti hi tongsie inphurna tonglamkeiah hung hmang pha hiel an tih. {Io,Ka hming s�la in kuoma kh�l thu hril hlaktu Kolai naupa Ahab le Maseia naupa Zedekia chungthua Israel Pathien, Iengkim LALPA hril chu hi hi a nih: "Babulon lal Nebukadnezzar kutah p�ng ka ta, in mithmu ng�iah anni chu sukhlum a tih. uHc,'Chuleiin, Jerusalema inthoka Babulona ka thon hmang, nangni salt�ng po pohai, LALPA thu hi ngaithla ro. HG ,An kuomah ka thu hriltu ding ka siehlaw zawlneihai ka tir ka tir khoma an lo ngaithl�k nuom si nawh. Nangni salt�nghai khomin in ngaithl�k chuong bik nawh" ti hi LALPA thu suok a nih. :Fm,Kawlhn�m le t�m le hripuiin hnot zui ka ta, hnuoia lalram po po intentir ka ta, mi tongsie le pangzat phur an ta, ka sukdarna hnam po po hmusit le hal kawng n�ng an tih. AE{,A nih, Iengkim LALPA chun hieng ang hin a tih: "An chungah kawlhn�m d�m, t�m d�m le hripui d�m inl�ngtir ka ta, theichang hr�t, f�k tl�k d�r lo angin siem ka tih. )DK,Davida lalthungphaa thunghai le Jerusalema la chamb�ng, Babulon tienga sala thuoi sa ve lo in unauhai chungch�ng thu LALPAN a hril chu hieng ang hi a nih. qC[,Nangni chun, "LALPAN Babulon rama khom kan ta dingin zawlnei a mi'n dinp�k" in ti khom a ni el thei. NB,Nangni mi hmu theiin um t�ng ka ta, hnam tin lai le ram tina ka hnot darna cheu hmuna inthok chun thuoi khawm nawkin, in salt�ngnaa inthokin thuoi k�r ka ti cheu" ti hi LALPA thu suok a nih.SA, Mi zong in ta, in lungril po poa in mi zong huna chun mi hm�ng in tih. [@/, "Chun, ka hming lamin, ka kuomah hung tongtai in ta, lo ngaithl�ng ka ti cheu. O?, In hmuingilna ding d�m, thil tha lo in chunga a tlung nawna ding d�m, beiseina neia hma tieng in thl�r theina ding d�ma in ta dinga ka remruothai chu ka hriet," ti hi LALPA thu suok a nih. A>{, Hi hi LALPA hril chu a nih: "Babulon ta dinga kum sawmsari a tlingtla pha leh hung kan ka ti cheu a, hi hmuna thuoi k�r nawk ding cheua ka thu tiem inzaum tak chu hung hlen ka tih. t=a, Ka hmingin kh�l thu an hril cheu a ni kha. Anni chu ka mi tirhai an ni nawh" ti hi LALPA thu suok a nih.,<Q,A nih, hi hi Iengkim LALPA, Israel Pathien hril chu a nih: "Nangni laia zawlneihai le aisanthiemhai hl�min um naw ro. An mang an hril cheu chu ngaithla naw ro. .;U,Sala ka thuoina cheu khuo ta dinga muongna le hmuingilna chu zong ro. Chu ding chun LALPA kuomah hni ro; a hmuingil chun nangni khom in hmuingil ve ding a ni si a. q:[,Nuhmei pasal inneiin, naupa le naunuhai nei unla, in naupahai nuhmei ding zongp�k unla, in naunuhai pasal ding zongp�k bok ro, nangni anga thla an hung nei ve theina dingin. Chu taka chun hung pung unla, kiem tieng pan naw ro. P9,"Inhai bawlin umhmun khuor unla, thlaihai ch�ngin a tharsuok fa ro. u8c,Hi hi Iengkim LALPA, Israel Pathienin Jerusalema inthoka Babulona sala an thuoihai kuoma a hril chu a nih: (7I,Chu lekha chu Safan naupa Elasa le Hilkia naupa Germaria hai, lal Zedekia-in Babulona lal Nebukadnezzar kuoma a tirhai chu a'n chawitir a. Hieng hin a ziek a:26],Chu chu lal Jehoiachin le lalnu nu hai, lal ina thoktu hai, Judai ram le Jerusalema thuoitu hai, mi themthiem hai le thirsu haiin Jerusalem an suoksan hnung kha a nih. U5 %,Hi hi Jerusalema inthoka Nebukadnezzarin Babulon tienga sala a thuoi upa hai, thiempu hai, zawlnei hai le mi dang hai laia a dam la um sunhai kuoma Jerusalema inthoka zawlnei Jeremia lekhathon chu a nih. O4,Chuongchun, chu kum thla sarinaa chun zawlnei Hanania chu a thi ta a.>3u,'Ngai ta, hnuoi chunga inthok hin ka sukbohmang dai ding ch� a nih' ti hi LALPA thu suok a nih. LALPA laka helna thu i tl�ng insampui leiin tu kum ngei hin th�ng i tih" a ta.,2Q,Chun, zawlnei Jeremia chun zawlnei Hanania kuomah, "Ngai rawh, Hanania, LALPAN a tir awzawng naw che! Hieng mihai hi kh�l thu inringtir i tum mei mei a ni lem. 1y,Hieng ang hin Israel Pathien, Iengkim LALPA chun a hril: Babulon lal Nebukadnezzar rong an bawl theina dingin hieng hnam po po hi th�r ringkol i'n b�ttir a nih; ama rong bawl an ta; ram hnuoia ramsahai chen khom ama ka p�k bok a nih, tiin. 0, "Fe la, Hanania kuomah hieng ang hin va hril rawh: Thing ringkol i suktliek a, chu ai chun th�r ringkol i siemp�k lem a. o/W, Zawlnei Hanania-in zawlnei Jeremia ringkol b�t a suktliek hnung chun LALPA thu chu a hung tlung a, . , Mipui po po hmaa chun Hanania-in, "Hieng hin LALPA chun a tih: Hieng ang bok hin Babulon lal Nebukadnezzar ringkol chu kum hni s�ng ngeiin hnamhai po po ringa inthokin suktliek ka tih' a ti a nih" a ta. Chu phing leh zawlnei Jeremia chun a m�ksan ta a.f-E, Zawlnei Hanania chun zawlnei Jeremia ringkol b�t lai chu a l�k thl�k a, a suktliek a. , , Muongna hun hung tlung ding zawlnei hrilhai chu a hung tlung indik chun, ama chu LALPA tir ngei a nih ti chieng el a tih" a ta.Q+,Kha hma daia inthok tah khan, nangma le keima inlang hma khan zawlneihai chun ram tam tak le lalram tam tak chunga indona d�m, sietna d�m le hripui d�m hung tlung ding thu an hril lawk hlak a. [*/,Amiruokchu, nangma le mipuihai hriet ph�k ngeia ka hril hi lo ng�ithla rawh. J) ,Ama chun, "Amen, chuong ang chun LALPAN thaw sien ni ding maw! LALPA tempula b�r le b�lhai le salt�nghai chu i hril ang chun LALPAN thawin hi hmuna hin hung intlungtir nawk vong raw se. (y,Chu phing leh zawlnei Jeremia chun LALPA tempula ng�r thiempuhai le mipuihai hmaa chun zawlnei Hanania chu a don a. `'9,Hi hmuna hin Juda lal Jehoiakim naupa Jehoiachin le Babulona fe Juda mi sala int�nghai po po chu hung thuoi k�r nawk vong ka ta, Babulon lal ringkol chu ka suktliek ding a nih' ti hi LALPA thu suok a nih" tiin.!&;,Babulon lal Nebukadnezzarin LALPA tempula inthoka b�r le b�l a l�k po po chu kum hni s�ngin hi hmuna ngei hin hung inthaktir nawk vong ka tih. g%G,Iengkim LALPA, Israel Pathien chun hieng hin a tih: Babulon lal ringkol chu suktliek ka tih. =$ u,Juda lal Zedekia inlala inthoka a kum lina, thla nganaq chun Azur naupa zawlnei Hanania, Gibeon mi chun thiempuhai le mipui po po hmaah LALPA tempula chun a mi biek a, ka kuomah, "K#,"Chuonghai chu Babulon tieng l�kin um an ta, anni ka hung kan hma po chu chutaka chun um zing an ta, keiin la k�r nawk ka ta, hi hmuna hin sie k�r nawk ka tih" ti hi LALPA thu suok a nih. ",A nih, LALPA tempul le Juda lal in le Jerusalema thil m�ksana la umhai thu kha Iengkim LALPA, Israel Pathien chun a hril a nih. @!y,Babulon lal Nebukadnezzar-in Juda lal Jehoiakim naupa Jehoiachinp le Judai ram le Jerusalema mi tha po po Babulon tienga sala a thuoi khan chuonghai chu a l�k s� naw hrim a nih. 7 g,Chuong ang chun Iengkim LALPAN d�r ban hai, d�r tuizem hai, thilthuta hmang tawlailir hai le b�r le b�l, khawpuia an m�ksanhai chungchang thu chu a hril a ni kha. V%,Zawlnei an ni a, LALPA thu an kuomah a um a ni chun, LALPA tempul le Juda lal in le Jerusalema b�r le b�l la umhai chu Babulon tienga tol a ni nawna dingin Iengkim LALPA kuomah ng�n lem raw hai se. ,Anni chu ng�ithla naw unla, Babulon lal rong bawl unla, hring in tih. Ieng leiin am hi khawpui hi sukrama a um ding chu? ),Chun, thiempuhai le mipuihai kuoma khom ka hril bok a. LALPA chun hieng hin a tih: In kuoma zawlnei tu khomin, 'Ngai ro, Babulona inthokin LALPA tempula b�r le b�lhai chu an hung chawi k�r nawk vak ding a nih' an ti chun awi naw ro, kh�l thu an hril cheu a nih. I ,'Anni chu ka tir an ni naw a, ka hming s�lin kh�l thu an hril hlak a, nangni le in kuoma thu hung hriltuhai chu hnot suok a, ka sukbohmang theina ding cheuin' ti chu LALPA thu suok a nih.',Zawlnei tu khomin in kuomah, 'Babulon lal rong bawl naw ro' an hung ti chun ng�ithla naw ro, in kuoma kh�l thu an hril mei mei a ni lem. /W, Babulon lal rong bawl nuom lo hnam chungthu LALPAN a hril tah ang khan, ieng leiin am kawlhn�m hai, t�m hai le hripui hai leiin nang le i mihai chu in thi ding? &E, Chun, Juda lal Zedekia kuomah chu thu char chu hieng hin ka hril a: Babulon lal ringkol b�t unla, ama le a mihai rong bawl unla, chuongchun hring in tih. B}, 'Amiruokchu, Babulon lal ringkol b�t a, a rong bawl nuomtu hnam chu an ram ngaiah inumtir ka ta, a hnuoi inlet an ta, chu taka chun ch�ng zing an tih'" ti hi LALPA thu suok a nih. )K, Keiin in rama inthoka hla takah ka hnot suok theina ding cheu le in bohmang theina dingin in kuomah kh�l thu an hril hlak a nih" ti hi LALPA thu suok a nih. :m, In zawlnei hai, aisanthiem hai, mang hril fie thiem hai, rau ko thiem hai le dawithiem haiin in kuomah, 'Babulon lal rong bawl naw ti niu' an ti chun an thu ng�ithla naw ro. dA,"Amiruokchu, hnam amanih ram amanih tu khom Babulon lal Nebukadnezzar ringkol b�t nuom lo le a rong bawl nuom lo an um chun chuonghai chu amain a tukdol hmain kawlhn�m le t�m le hripuiin keiman hrem tawl ka tih. b=,Ama tl�kran hun a tlung hma chun hnam po poin ama le a nauhai le a tuhai rong bawl an ta, chu hnunga ruok chu a siet hun hung tlung a ta, hnam hrang hrang le lal tum tumin an thu hnuoiah sie ve thung t�ng an tih.7,Tu khom hin ka rongbawltu Babulon lal Nebukadnezzar kutah hi ram po po hi ka p�k tah a, ramsahai khom ama rong bawl dingin ka p�k tah bok a nih. /,'Ka thilthawtheina ropui tak leh ka b�n pharin hnuoi le mihriemhai le a chunga um ramsahai hi ka siem a, ka p�k nuom nuom kuomah ka p�k a. q[,Hieng thu hi an puhai kuoma hril dingin hril rawh: Israel Pathien, Iengkim LALPA chun hieng hin a tih: 5c,Edom lal hai, Moab lal hai, Amon lal hai, Tura lal hai le Sidon lal hai kuoma chun Jerusalema Juda lal Zedekia kuoma an palai hung tirhai hmangin an kuomah thu thon rawh. G,LALPA chun, "Ringkol le a hrui siem la, i ringah b�t rawh. f G,Juda lal Josia naupa Zedekia inlal tan hlimin LALPA kuoma inthokin hi thu hi a hung tlung a.  },Chu b�kah, Safan naupa Ahikam chun Jeremia chu a tan tlat leiin, that dingin mipui kuomah an p�k l�t ta naw a nih.6 e,Uria chu Aigupta rama inthokin an hung thuoi k�r a, lal Jehoiakim hmaah an thuoi a, kawlhn�min a s�t hlum a, mi naran ph�mnaah a ruong an pei l�t a ni kha" an ta.\ 1,Lal Jehoiakim chun Aigupta ramah Akbor naupa Elnathan le mi iemani z�t a tir a. B },Lal Jehoiakim le a mi lienhai po po le ror�ltuhaiin an hriet chun Uria chu lalin sukhlum a tum a, sienkhom chu chu Uria-in a lo hriet a, tiin a tl�n hmang a, Aigupta ramah a fe a.  %,Chun, mi dang, Kiriat Jearim mi, Semaia naupa Uria khomin LALPA hmingin hi khawpui siet ding thu bok hi Jeremia ang hin a hril lawk ve kha. ,Juda lal Hezekia le Judahai khan ama chu an sukhlum am a nih? LALPA tiin, LALPA ditsakna an ng�n a, LALPAN an chunga sietna intlungtir dinga a puong ta chu a s�t nawk a ni naw am a ni? Sietna r�pthl�k tak chu eini ngeiin ei tong buok t�p lem a ni hi! ,"Juda lal Hezekia hun lai khom khan Moreset mi Mika khomin Juda mi po po kuomah, "Iengkim LALPA chun hieng hin a hril:'Zion chu lo anga inlet n�ng a ta,Jerusalem chu tlu se rem rum a ta,Tempul muol chu ch�mbukin bawm a tih"tiin a lo hril lawk a ni kha. V%,A ram mi upa iemani z�t an hung ng�r suok a, mipui pungkhawm hmaa chun, 5c,Chuongchun, ror�ltuhai le mipuihai chun thiempuhai le zawlneihai kuomah, "Hi mi hi thi ding a ni nawh! LALPA ei Pathien hmingin ei kuoma thu a hung hril a ni hi" an ta. ]3,In mi sukhlum chun nangni le hi khawpui le a s�nga ch�nghai chungah poi tawk lo thisen maw chu tl�ng a tih ti hre ro; LALPA chun in hriet ng�ia hieng thuhai hi indik taka hril dingin a mi tir si a" a ta.[/,Kei ruok chu in kuta um ka ni hi; indik le tha in ti d�n ang angin mi thaw ro. =s, Chuleiin, tuhin in um d�n le ch�t d�n insiem tha unla, LALPA in Pathien thu chu awi ro, chuongchun LALPAN in chunga sietna hung tlung ding a puong tah chu s�t nawk a tih. .U, Jeremia chun ror�ltuhai le mipuihai kuomah, "In thu ng�ithl�k tah po po ang khan, hi tempul le hi khawpui siet ding thu hi hril dingin LALPAN a mi tir a nih. C, Thiempuhai le zawlneihai chun ror�ltuhai le mipuihai kuomah, "Hi khawpui siet ding thu hi a hril lawk leiin hi pa hi thi tl�k a nih. In n� ngeiin a hril khom in hriet kha!" an ta., Hieng thu hi lal ina Juda ror�ltuhaiin an hriet chun tempulah an hang fe a, LALPA tempul l�tna Kotkh�r Thara chun an inthung a. b~=, Ieng dinga LALPA hming s�la, 'Hi tempul hi Silo ang la n�ng a ta, hi khawpui hi hluotu um loin la rausan an tih' tia i hril am a na?" an ta. Chuongchun, LALPA tempula chun mipuiin Jeremia chu an bawr luoi luoi a.}+,Mipuihai kuoma hril dinga LALPAN thu a p�k po po a hril zo chun thiempu hai, zawlnei hai le mipui hai chun an man a, "I thi ngei ding a nih. n|U,Thiempu hai, zawlnei hai le mipui po po chun LALPA tempula Jeremia thu hril chu an ng�ithl�k a. {{o,hi in hi Siloo angin suksieng ka ta, hnuoi chunga hnam tinr�ng tongsephurin um a tih' tiin hril bok rawh" tiin.Nz,In kuoma ka hung tir rop hlak ka zawlneihai thu in poisa naw leiin, y},Chun, nangin an kuomah, 'Hi hi LALPAN a hril: In kuoma ka p�k, ka thu in poisa naw a, ka d�n khom in zawm bok nawh. >xu,Ng�ithla a, an um d�n suol m�ksan khom an um miel el thei a nih. Chuong a ni chun, an suolna leia an chunga sietna intlungtir ka tum chu intlungtir loin ka thu s�t ka tih. nwU,"LALPA chun hieng hin a hril a: 'LALPA tempul tuol s�ngah ng�r la, Judai ram hmun hrang hranga inthoka LALPA tempula chawibiek dinga hunghai kuomah thu ka p�khai po po che kha ieng khom hmai nei d�r loin hril vong rawh. iv M,Juda lal Josia naupa Jehoiakim inlal tan t�r lai LALPA thu chu Jeremia kuomah a hung tlung a. u},&Sakeibaknei ang elin,A buzawl suoksan a tih;N�ksawrtu kawlhn�m lei leLALPA lung int�r leiin,An ram a ram zo ta si.Ut#,%LALPA lungsenna leiin,Tlatna hmun hring muongum chu,Rausanin a um m�k si.qs[,$Berampu rawl chu ngai ro,Ran ruol thuoitu tap ri chu;An tlatna hlobet hmun chu,LALPAN a sukram m�k a;orW,#Berampuhai ta dingin,Tl�n hmangna a um naw a,Beram ruol thuoitu ta dingin,Suok ngaina a um ta nawh.Dq,"Berampuhai, tap rak unla,Inring takin kh�k rong rong ro;Beram ruol hmathuoituhai,Hnuoiah int�l top top ro.Thata in um ni a tlung,Belhemtu b�l ang el a,D�ng dar in ni ding ni chu.,!"Hieng mipuihai laia mi tuin amanih, zawlnei tuin amanih, thiempu tuin amanih 'LALPA thucha chu ieng am a na?' tia an indon cheu chun, 'Nangni hi a thuchal chu in na, ka pei hmang ding cheu a nih' ti hi LALPA thu suok a nih, tiin in don ding a nih. g=G, "A nih, ka tir le ruot khom ni lo, mang tehl�m mei mei hrila kh�l muhluma ka mihai thuoi hmang ch�ng hlak zawlneihai hi ka do takzet a nih. Ka mihaiin tangkaipuina hlek khom an nei nawh" ti hi LALPA thu suok a nih. <},"Ngai ta u, zawlnei mani phuokfawm hril tlor a, 'LALPAN a tih' ti hlaktuhai hi ka do a nih" ti hi LALPA thu suok a nih. ; ,"Chuleiin, ngai rawh, ka thu ni awm taka an ruolhai thu hril sawng hlak zawlneihai hi ka do a nih" ti hi LALPA thu suok a nih. h:I,"Ka thu hi mei ang le lung vuok nawina tubo ang a ni naw am a ni?" ti hi LALPA thu suok a nih.M9,Mang neitu zawlnei chun a mang chu hril sien la, ka thu hretu zawlnei ruok chun ka thuhai chu ringum takin puong raw se. Bu tak le bupawlin ieng am inangna an nei a?" ti hi LALPA thu suok a nih. 85,Anni le anni mang inhril tuoin, an thlatuhaiin Baal an biek leia ka hming an theinghil ang khan, ka mihai chu ka hming intheinghiltir an tum a nih. u7c,Zawlnei kh�lhlip, mani suongtuona thu hril hlakhaiin hieng ang lungril hi ieng chen am an put ding a na? p6Y," 'Mangah ka mang, mangah ka mang' tia ka hminga kh�l hril hlaktu zawlneihai thu hril chu ka hriet. (5I,"Ka hmu thei lona dinga inbiru thei tu am an um ding a na?" ti hi LALPA thu suok a nih. "Kei hi hnuoi le v�n hluo siptu ka nih" ti hi LALPA thu suok a nih. d4A,"Hla taka um Pathien ni loin, hn�itea um Pathien ka ni lem" ti hi LALPA thu suok a nih. 37,Ka remruotnaa thang ve,An lo ni chu ni sienla,Ka mihai kuomah ka thu,An puong dar tah ding a na,Thil tha naw an thaw lakah,Inlamlettir t�ng an tih.w2g,Hieng zawlneihai hi ka tir nawh,Anni thu a nih an invirpui;An kuomah thu ka hril nawh,Anni thu a nih an hril.1,A lungrila a thil tum,A hlen kim zo hm� khat chun,LALPA lungsen k�r naw nih.A ni a hung tlung pha chun,Iengkim la hre chieng in tih.|0q,LALPA lungsenna thlipui chu,En rawh a hung hr�ng ding a nih,Thawngaleivir a hung thla,Mi suolhai lu nuoi dingin.o/W,LALPA remruotna hmunah,A tu am thang ve hlakin,Ama hmu le a thu hrein,An ngaithl�k tah hrim hrim a?@.y,Kei mi hmusittu kuomah,'I ta dingin th�ng a tih'Tiin an hrilp�k rop a;An lungril nuomzawng hnota,Lulul insuohai kuomah,'Sietna i chungah tlung naw nih'Tiin an hrilp�k bok hlak.;-o,Iengkim LALPA chun hieng hin a hril:" Zawlneihai thu hril awi naw ro,Beiseina lem petuhai hi.LALPA b�ua an dong ni lo,An lungrila an suongtuo thil,In kuomah an hril hlak si a.c,?,Zawlneihai chungchanga Iengkim LALPA thu suok chu hi hi a nih:"Bu kh� in f�ktir tawl ka ta,T�r tui indawntir tawl ka tih,Jerusalema zawlneihai leiin,Pathien ngaisak nawna lungril,A ram pumah a'n l�ng si" tiin.+},Jerusalema zawlnei lai,Thil r�pthl�k tak ka hmu a,Uirea kh�l hringpuiin,Thil suol thawtuhai kut chu,Sukhr�ttuah an thang a,Tu khomin an r�tlona,B�n an tum naw ph� a nih.Jerusalem mihai hi,Ka ta ding chun Sodom leGomorra mi ang an nih.j*M, "Samaria zawlneihai lai,Thil tirdakum ka hmu a,Baal thu an hril tawl a,Israelhai an thuoi hmang.G), Chuleiin an lampui khom,Hung inn�l deu deu a ta,Thimah hnot l�t n�ng an ta,Chu chun intol thl�ng an tih.Ka hrem hun a tlung pha chun,Sietnain vur tawl ka tih"Tiin LALPA chun a hril.(, "Zawlneihai le thiempuhan,Pathien an poisa naw a,Ka tempul s�nga chen khom,R�tlona thil ka hmu si"Tiin LALPA chun a hril.W'', Ram chu uiretnan sipin,Tongsie phur a ni leiin,A ram ph�kin a tawl a,Thlal�ra hmun hringhai khom,A hung tawl zo ta vong a,Zawlneihan lam suol hrawin,An thilthawtheina kol chu,Fel naw takin an hmang si.4&a, Zawlneihai chungthua chun:Ka lung hi a koi dar a,Ka r�hai an inthin a.Zu rui ang el ka ni ie,Zuin a chie zor ang el. Chu chu LALPA thaw a na,A thu thienghlim lei a nih.U%#,'Hmar tieng ram le a hnot darna ram po poa inthoka Israel thlahai hung thuoi khawm nawktu LALPA hringna s�lin' tiin thu inkh�m lem t�ng an tih. Chu ph� chun anni rama ngei um t�ng an tih" tiin.<$q,"Chuongchun, chu hun chu a hung tlung ding a ni tah" ti hi LALPA thu suok a nih. "Chu ph� chun, 'Aigupta rama inthoka Israelhai thuoi suoktu LALPA hringna s�lin' ti ta loin, z#m,Ama huna chun Juda chu sandamin um a ta, Israel chu him takin um a tih. A hmingah EI FELNA LALPA tiin ko an tih.e"C,"Ngai ta, Davida ta dinga felna kau z�r ka hung insuop�k hun ding chu a hung tlung ding a nih" ti hi LALPA thu suok a nih. Ama chu lalah inthung a ta, var takin a ram pumah indik tak le fel takin hung thawng a tih. !!,Anni enkoltu ding berampu sieng ka ta, tiin an thl� ph�ng ta naw ni a, tu khom inhmang um ta nawng an tih" ti hi LALPA thu suok a nih.) K,"Ka ran ruol, hlaa la um sunhai chu ka hnot darna hmuna inthokin thuoi khawm nawk ka ta, an huongah tla nawk an ta, chu taka chun nasa takin hung pung an tih. |q,Chuleiin, LALPA, Israelhai Pathien chun ka mihai enkoltu berampuhai kuomah hieng thu hi a hril: "Ka ran ruolhai sukdar a, hnot hmang a, in enkol tha naw leiin, in thilthaw indik naw leiin ka hrem ding cheu a nih," ti hi LALPA thu suok a nih.  y,"Ka ran tlatna hmuna beramhai suksetu le sukdartu berampu chu a chung a va hang pik ngei" ti hi LALPA thu suok a nih. "=,Hieng hin LALPA chun a hril:Nau nei d�r naw ang elin,Hi mipa hi inchik rawh:Pa hmuing�l lo ding a na, A thl�hai laia tu khom,Mi hmuing�l um naw ni a,Davida lalthungphaah,Tu khom inthung naw ni a,Judai ram chungah tu khom,Inlal ngai bok naw ni hai,"Tiin LALPA chun a puong.:o,Aw ram, aw ram, aw ram,LALPA thu hi lo ngai rawh!,Hi Jehoiachin hi b�l koi dar,Mi hnawl hnung a ni naw maw?Ama le a thlahai chu,An hriet ngai lo rama chun,Ieng leia an pei suok am?T!,K�r nawk in ch�k �m �mna rama chun k�r nawk ta naw ti niu" tiin.r],I piengna ni lo ram dangah nang le i nu, a hringtu che hi pei suok ka ta, chu taka chun th�ng in tih. oW,That dinga zongtu che, Babulon lal Nebukadnezzar kuta le Kaldaihai kuta ngei chun pe suok ka ti che. ,"Nang Jehoiachink hi Juda lal Jehoiakim naupa, ka suoi namna kutsebi khom ni la, ka kuta inthokin ka phawi suok ding ch� a nih. 7,Lebanon Ngaw Runaj ch�ng,Sidar ina bu khuortu,Nau hase ang topa n�,Natnan a bawm pha chea,I nat tuor inr�m ding chu,Ieng am top am n�ng a ta!4a,I berampuhai po po,Thliin l�n hmang vong a ta,I'n zompuihai po po khom,Salah int�ng vong an tih.I r�tlonahai leiin,Chu pha chun muolpho taka,Hmaimawkin la um i tih./W,I ngai i sukmuong lai khan,Fimkhur di'n ka'n fui che a,'Ngaithla naw n�ng' i ti si.I tleirawl lai a'nthok a,Chu chu i um d�n a na,Ka thu i ngaithl�k nuom nawh.)K,Lebanon tl�ngah kaiin,Chu tak a'nthok chun kh�k la,Basan chen thangkhawk raw se;Abarim tl�ngah tap rawh,I'n zompuihai po po kha,An bohmang vong ta si a. s_,Sabengtung ph�m ang elin,Jerusalem kul puo tieng,A ruong chu kei ph�t an ta,Tuola chun dehawn an tih.s_,Chuleiin, Juda lal Josia naupa Jehoiakim chungthu chu LALPAN hieng ang hin a hril:'' 'A poi ngei maw, unaupa!A poi ngei maw, unaunu!'Tiin s�n naw ni hai a;'I p�m ngei maw, ka lalpa!I ropuina a p�m ie!'Tiin s�n bok naw ni hai.}s,Sienkhom hl�pr�k d�n ding le,Poi tawk lo thisen insuoa,N�ksawra l�klui d�nhai,Lungrilin i mel r�n si.4a,Mi pasie le tlasamhai,Chungthu a r�l fel hlak a,Iengkimah a tluong a ni kha.Chuong ang chu nang ngei khomin,I mi hriet d�n ding an naw maw?Ti hi LALPA thu suok a nih.#?,Sidar thing in i bawl leiin,Inlal lemah i'n ngai a ni?I pa khan f�k le dawn ding,A tlasam hlak am a ni?Indik taka a thaw leiin,A hmuingil an nawm a ni?1 [,'In ropui tak bawl ka ta,Pindan chunghnung lien tak leh;Tukver lien tak siem ka ta,Sidar thing ph�k bel ka ta,Rong senin n�l vong ka tih'Titu chung ngei chu a pik. , "Felnawnaa lal in bawl a,Indik loa insawng bawltu,A ram mihai sor hrep a,An hlaw pe si lotu chu,A chung a va hang pik ngei!g G, Sala an thuoinaa an siena hmuna chun th�ng a ta, hi hmun hi hung hmu nawk ta ngai naw nih. $ A, Juda lal Josia naupa Salum,i a pa Josia hung thl�ktu, hi hmuna inthoka thuoi hmanga um chu hung k�r nawk ta ngai naw nih, ti hi LALPA thu suok a nih. ~}}P||{{rzypyhh gffed#cIbaa`_^^}]]1\_[[YYiYXX"WcVVZUTT RR5QPPXOONaMLLVKAJJ HH'GGF===\<;::9s887B65554c33I21-005//.A--$,+*)('&&W%%5$$O#"!! ;IDhkvZv%&6 ; l do Y,$Juda lal Josia naupa Jehoiakim inlala inthoka kum linaa chun Jeremia kuomah LALPA thu a hung tlung a: .U,#Rekab naupa Jonadab chun kumkhuoin ka hmaa rongbawla ng�r ding mi inv�i ngai naw nih' ti hi Iengkim LALPA, Israelhai Pathien thu suok a nih" tiin a hril tawl a.I ,#Jeremia chun Rekab thl�hai kuomah, "Iengkim LALPA, Israel Pathien chun hieng ang hin a tih: 'In thl�tu Jonadab thup�k zawm a, a thu suok po po zui a, a ti d�n ang taka in thaw leiin, :m,#Chuleiin, Iengkim LALPA, Israel Pathien chun hieng hin a tih: Ngai ro, Judai ram le Jerusalema ch�nghai po po chungah sietna hung intlun dinga ka lo hril tahai po po kha ka hung intlungtir ding a nih. An kuomah thu ka hril a, an mi ngaithl�k nuom si naw a, anni ka ko leh an mi don bok si nawh" tiin. ,#Rekab naupa Jonadab thl�hai ruok chun an thl�tu thup�k an zawm a, hi mihai ruok hin chu ka thup�k an ngaithl�k si nawh. w,#Ka rongbawltu zawlneihai chu in kuomah ka hung tir ka hung tir hlak a. In kuomah, 'Mi tinin in um d�n suol m�ksan unla, in thil thawhai thl�kin insiem thar unla, pathien danghai rong bawl dingin zui naw ro. Chuongchun, nangni le in thl�hai kuoma ka p�k rama hin ch�ng in tih' tiin an hril hlak cheu a, sienkhom in bengkhon naw a, in mi ngaithlak nuom bok nawh. ~,#Rekab naupa Jonadab chun a nauhai kuomah uoiin dawn lo dingin thu a p�k a, an thlatu thup�k chu inz� �m �ma zawmin voisun chen hin uoiin an dawn naw a nih. Kei chun voi tam ka hril non ka hril non ta cheu a, sienkhom ka thu hrim in zawm nawh. Z}-,# "Israel Pathien, Iengkim LALPA chun hieng hin a tih: Judai rama mihai le Jerusalema mihai kuomah fe la, an kuomah, LALPA chun, 'Ka thuhai a inthoka thil tha inch�kin in zawm naw ding am a nih?' a ti a nih. A|},# Chun, LALPA thu chu Jeremia kuomah a hung tlung nawk a. c{?,# Chun, Babulon lal Nebukadnezzarin ram a hung bei lai khan, 'Thaw ro, Kaldai sipai ruol le Aram sipai ruolhai laka ei him theina dingin Jerusalemah tl�n ei tiu' kan ta, kan hung a, kan ch�ng ve el tah a nih" an ta.hzI,# puon ina hai kan um lem a, kan thl�tu Jonadab thup�k po po chu awiin kan zawm vong a nih. y ,# kan ch�ngna ding in bawl lo ding d�m, gr�p huon siem lo ding d�m, thl�i ch�ng lo ding- tihai d�m chu kan zawm a, :xm,#Chuongchun, kan thl�tu Rekab naupa Jonadab-in tongbaua thu a mi'n ch� po po- kan dam s�nga keini le kan nuhmeihai le kan naupahai le naunuhaiin uoiin dawn lo ding d�m, Ew,#inhai bawlin, thlaihai ch�ngin, gr�p huonhai in siem ding a ni bok naw a, in umna rama hin in dam sawt theina dingin in dam s�ngin puon inah ch�ng ro,' tiin thu a mi p�k a nih. 3v_,#Nisienlakhom, anni chun, "Uoiin chu kan dawn ngai nawh. Kan thl�tu Rekab naupa Jonadab chun, 'Nangni le in thl�hai tu khomin kumkhuoin uoiin in dawn ding a ni nawh; u,#Chun, Rekab s�ngkuoa pahai hma senga chun berbu le no iemani z�t, uoiin sung sip chu ka sie a, "Uoiin hi dawn ro khai" ka ti a.St,#An r�ngin LALPA tempula Pathien mi Igdalia naupa Hanan naupahai pindana chun ka hung thuoi a, chu pindan chu tempul hotuhai pindan bul, kotkh�r v�ngtu Salum naupa Maaseia pindan chunga um a nih. s,#Chuongchun, Habazinia naupa Jeremia naupa Jaazania le a unauhai le an naupahai po po le Rekab s�ngkuo po po kuoma chun ka fe a. r,#"Rekab s�ngkuohai chu LALPA tempul s�nga pindan pakhatah hung dingin fiel tawl la, dawn ding uoiin pe rawh" tiin a mi hril a.\q 3,#Juda lal Josia naupa Jehoiakim inlal laia Jeremia kuoma LALPA thu hung tlung chun: Kp,"Hi khawpuia hung k�r nawk ding hin thu p�ng ka ta, hung bei nawk an ta, l�ng an ta, raw ram vong an tih. Judai ram khawpuihai chu hluotu um loin sukram ka tih" ti hi LALPA thu suok a nih.o,""Juda lal Zedekia le a rawihai chu that tuma zongtu an hm�lmahai le Babulon lal sipai ruol, anni tinsantuhai kuta chun p�ng ka tih. n,"that tuma zongtu an hm�lmahai kutah p�ng ka ta, an ruonghai chu chungl�ng vate le hnuoia rams�hai tl�n ding chauh n�ng a tih.*mM,"Judai ram le Jerusalema hotu hai, ror�ltu hai, thiempu hai le a rama ch�ng hai po po, bawng tuoi tan bong k�ra fe thlenga thu an thlung hlen lotuhai chu, l3,"Ka thuthlung bawsetuhai po po le ka hmaa an thutlung zawm si lohai chu bawng tuoi tan bong, a bong k�ra fe thleng ang charin siem v�ng ka tih. k,""Chuleiin, LALPA chun hieng hin a tih: Ka thu in zawm naw a, in unau chanpuihai chu zal�nna in p�k nuom nawh. Chuleiin tu hin kawlhn�m le t�mpui le hripuiin zalen taka a nuoi dingin zal�nna ka p�k cheu a, hi hnuoia lalramhai po po tirdak kai in tih. Jj ,"Amiruokchu, in lungril in thl�k a, in nuom d�n ang taka in insuo in bawinu le bawipahai chu in thuoi k�r a, ka hming in suksiet a, in bawia sie nawk dingin in l�k lui tawl nawk tah hi.;io,"Tu lai hn�i el khan inlaml�tin ka mithmuah thil indik in thaw a, mi tinin in unau chanpuihai chu in insuo zal�n a. Ka hming put tempula chun ka hmaah thuthlung in siem a. hy,"An kuomah, 'Tu khomin in unaupa Hebrai mi, in kuomah an hung zora in inchawk chun, kum ruk in rong a bawl pha, a kum sar�naah in insuo zal�n ding a nih' tiin ka hril a. In thl�tuhai chun ka thu an ngaithl�k naw a, an mi �ksak bok nawh. g," "Hi hi LALPA, Israel Pathien hril chu a nih: In pi le puhai Aigupta bawia inthoka ka hung thuoi suok lai khan thu ka thlungpui a. Bf," Chuongchun, LALPA thu chu Jeremia kuomah a hung tlung a. |eq," Amiruokchu, iemani chen hnungah an lungril an thl�k a, an bawi insuohai chu la k�rin bawiah an siem nawk ta a.qd[," Chuong ang chun hotuhai le mipuihai chun an bawi kol senghai chu insuo zal�n an remti a, an insuo a. 3c_," Chu dungzui chun, mi tinin Hebrai mi bawi an neihai chu a nuhmei a pasalin an insuo ding a na, tu khomin mani Juda chanpuihai hrim hrim bawiah an sie ding a ni ta nawh. Cb,"Hebrai mi bawipa amanih bawinu amanih nei po poin an bawihai insuo vong dinga Lal Zedekia-in Jerusalema um mipuihai chu thu a thlungpui hnungin Jeremia kuomah LALPA thu a hung tlung a. a,"Babulon lal sipai ruolin Jerusalem an inhuol lai chun Judai rama kul nei khuo dang an la l�k naw chu Akis le Azeka hai chauh a ni tah. a`;,"Zawlnei Jeremia chun chuong thuhai po po chu Jerusalema Juda lal Zedekia chu a hril a. W_',"i hmaa lal lo thi tah i pi le puhai ang bokin nang khom an s�nna le inzanain rimtui rawp�k an ti che a, 'Aw Pu' tiin s�n an ti che' ti hi keima ngeiin ka tiem a nih' ti hi LALPA thu suok a nih" tiin./^W,"Aw Juda lal Zedekia, LALPA thutiem hi ngaithla pei rawh. I chungchang thua chun LALPAN hieng hin a tih: kawlhn�min thi nawng i ta, thlamuong takin chawl lem i ta, ]5,"a kuta inthokin int�l suok naw top i tih. Man n�ng i ta, a kutah p�ng an ti che a, b�u ngeiin inbiekpui i ta, Babulon ramah thuoi a ti che. e\C,""LALPA, Israel Pathien chun hieng ang hin a tih: 'Juda lal Zedekia kuomah fe la, a kuomah hieng hin hril rawh: 'Hi hi LALPA thu chu a nih. Hi khawpui hi Babulon lal kutah ka p�k t�p ta a, ama chun meiin rawng a ta, ?[ y,"Babulon lal Nebukadnezzar le a sipai ruol po po le a hnuoia ram po poa lalhai le an sipaihaiin Jerusalem le a s� v�la khuohai an bei laia LALPA thu Jeremia kuoma hung tlung chu: mZS,!Jakob thlahai le ka rongbawltu Davida thlahai chu pei hmang ka ta, Abraham hai, Isak hai, Jakob thlahai chunga ror�ltuah a thlahai chu inumtir naw ning. An v�ngneina chu tungdingin, ka lunginsiet tawl ding a ni si a" tiin. Y1,!LALPA chun hieng hin a tih: S�n le z�n kuoma ka thuthlung hi a nghet naw a, hnuoi le v�n um d�n ding ka ruot hi a nghet naw a ni chauhin, 8Xi,!" 'LALPA thlang s�ngkuo hnihai ram chu a suksiet tah' tia mihai hril hi i lo hriet ve hlak am? Chuong ang chun ka mihai chu hmusitin hnama khom an tiem sa ve ta naw a nih. +, *LALPA chun hieng hin a tih: "Hi mihai chunga thil tha naw ka'n tlungtir ang bok khan an kuoma thil tha ka tiem po pohai kha intlungtir ka tih. x=i, )An thatna ding thaw chu ka lawmzawng n�ng a ta, ka lungril po poin hi rama hin phun nghet tawl ka tih" tiin.'<G, (An kuomah kumkhaw thuthlung siem ka ta, an thatna ding thaw ma ngai nawng ka ta, an mi nghatsan nawna dingin, mi ti dingin an lungril sukph�r zing ka tih. &;E, 'Anni thatna ding le an thl�hai thatna ding le kumkhuoa an mi t� song theina dingin, anni chu lungril hmun khat inputtirin zai khatin inluongtir ka tih. >:w, &Ka mihai n�ng an ta, kei an Pathien n�ng ka tih. 97, %Sienkhom, ka lungsen inling laia ka hnot hmangna ram po poa inthok chun anni chu hi hmuna hin hung thuoi khawm nawk ka ta, him takin inumtir ka tih. 83, $Israelhai Pathien, LALPA chun hieng hin a lo hril a: "Hi khawpui hi Babulon lal kutah p�k n�ng a ta, kawlhn�m le t�m le hripui tuor a tih. 97k, #Ben Hinom ruomah Baal ta dingin hmun s�nghai an bawl a, an naunuhai le naupahai chu Molek kuoma meia inhl�n dingin an p�k a; chuong thil chu thaw dingin thu ka p�k ngai naw a, hieng thil theidaum hi thawin Judahai chu suol inthawtir an tih ti khom ka ngaituonaah a l�t ngai hrim hrim bok nawh.W6', "Ka hming chuongna in chu sukporch� dingin milem tirdakum an l�k l�t a. 5, !Ka tieng ngha loin tukhnungkhur an mi'n nghat a, zirtir ngat ngat tawl lang khom an ngaithl�k nuom naw a, insiem that an tum bok nawh. &4E, Israel le Juda mipui hai, an lal hai, hotu hai, thiempu hai, zawlnei hai le Juda mi le Jerusalema mi hai chun ka lungsenna ding thil tha lo ngot an thaw a. 3', Hi khawpui hi an rela inthoka tu chen hin, ka mithmua inthoka sukbohmang dai awm hrimin, ka lung suksenna ding ngot an thaw ngat ngat a nih. v2e, "Israelhai le Judahai chun an tleirawla inthokin ka mithmuah thil suol naw chu ieng khom thaw an nei nawh. A nih, Israelhai chun kuta an siem fawm milema mi cho phawk naw chu ieng dang khom thaw an nei nawh" ti hi LALPA thu suok a nih. 1}, Hi khawpui r�ntu Babulon mihai chu hung l�t an ta, rawng an ta, k�ng dur dur a ta, ka lungsenna cho phawk dinga Baal kuoma rimtui inhl�n a, pathien danghai kuomah inthawia dawn ding an bun thl�kna in chung po po khom raw chim vong an tih.0/, Chuleiin, LALPA chun hieng hin a tih: Hi khawpui hi Babulon mihai le Babulon lal Nebukadnezzar kutah ka'n hl�n t�p a, ama chun l�ng a tih. \/1, "Kei hi LALPA, mi po po Pathien chu ka nih. Ka ta dingin thaw harsa a um am a ni? ?.y, Chu zoah LALPA thu chu Jeremia kuomah a hung tlung a: ,-Q, Aw LALPA Chunghnungtak, khawpui chu Babulon mihai kutah p�k ding ni sien khom, nang ngeiin 'Lo chu tangkain inchaw la, hrepuitu ko rawh' i mi ti bok si a" tiin.,, "En ta, khawpui inhuolna le l�kna dinga hnuoi an sung pawng po po hi? Kawlhn�m le t�m le hripui leiin khawpui chu a hung beitu Babulon mihai kutah p�kin a um ding a ni si a. I hril tahai po po kha i hmu ang hin a hung tlung m�k tah a ni hi. =+s, An hung l�t a, an hluo a, sienkhom i thu an awi naw a, i d�n an zawm naw a, i thup�k angin an thaw bok nawh. Chuleiin, hieng sietnahai hi an chungah i hung intlungtir a nih.j*M, Hi ram, nenetui le khuoizu luongna ram, an pi le puhai kuoma p�k i lo tiem tah chu i p�k a. )7, I mi Israelhai chu Aigupta rama inthokin inchikna le thil mak leh, i kut thilthawtheina chu pharin, thil r�pthl�k tak tak thawin i thuoi suok a. =(s, Aiguptaa khan inchikna le thil mak tam tak i thaw a, tu chen khom hin Israelhai le mihriemhai po po chungah i la thaw zom zing a, chu chu i n�na hrim, i hming sukthangtu a nih. +'O, i thiltumhai a lien a, i thilthawhai a ropui a. Mihriem nauhai um d�n po po i hmu vong a, mi tin an um d�n le thilthaw ph� ang peiin lawmman i p�k hlak. .&U, S�ng tam tak chungah i hmangaina i'n langtir a, an p�hai suolna leiin an nauhai i hrem bok a. Aw Pathien ropui le thilthawthei, i hming chu Iengkim LALPA a na, %', "Aw LALPA Chunghnungtak, i kut thilthawtheina nasa tak chu pharin hnuoi le v�nhai i siem a. Ieng khom i ta ding chun thaw harsa a um nawh. ^$5, Neria naupa Baruk kuoma inchawkna lekha ka p�k zo chun LALPA kuomah ka tongtai a: #, Israel Pathien, Iengkim LALPA chun, 'Hi rama hin in hai, lo hai le gr�p huon hai mihaiin an la'n chawk ding a nih, a tih' tiin.,"Q, 'Hi hi Iengkim LALPA, Israel Pathien hril chu a nih: Hieng lekhahai, inchawkna lekha, suoi nam le nam nawhai hi sawt tak a um theina dingin pil b�lah sie rawh. F!, Chuonghai hmaa chun Baruk chu hieng ang hin thu ka p�k a: Q , chuong lekhahai chu ka papui naupa Hanamel le hrepuitua hming chuonghai mithmua le v�ngtuhai inkulna huong s�nga Juda inthunghai po po mithmua chun Maseia naupa Neria naupa Baruk chu ka p�k a. yk, Inchawkna lekha, inchawk a ni d�n le a umzie ziekna le suoi namna kawpi le suoi nam lo kawpi chu ka l�k a, , Inchawkna lekhaa chun ka hming ka ziek a, suoi ka nam a, hrepuituhai hming ka'n inziektir bok a, phahlaa chun tangkaruo chu kan b�k a. , Ka papui naupa Hanamel, Anathot khaw mi lo chu ka'n chawk ta a, tangka chu kan hang b�k a, tangkaruo shekel sawm le pasari a nih. K, Chuongchun LALPA hril ang ngei chun ka papui naupa Hanamel chu lal v�ngtuhai inkulna s�nga chun a hung a, ka kuomah, 'Benjamin rama Anathot khuoa ka lo inchaw ta la, ka ro khawm theitu i ni leiin a'n tlantu ding tak i na, i ta dingin inchaw el rawh' a ta. Chuongchun, hi hi LALPA thu ngei kha a nih ti ka hriet ta a. nU, Ngai rawh, i papui Salum naupa Hanamel chu Anathot khuoa inthokin i kuomah hung a ta, 'Ka lo mi'n chawp�k rawh, nang chu laichin hnai le an ro khom khawm thei, a'n chaw ding tak i nih' tiin a hung ng�n ding che a nih" tiin. @{, Jeremia chun, "LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a: , Zedekia chu Babulon ramah thuoi a ta, ama ka kan hm� khat chu chu taka chun um zing a tih. Kaldai mihai chu do inla khom hlawtling chuong naw ti niu. Chu chu LALPA thu suok a nih' ti d�min ieng leia i hril am a na?" a ta, chu thil leia lung ina a khum a nih., Juda lal Zedekia chu Babulon lal kuta inthokin tl�n suok naw ni a, a kutah p�kin um a ta, hmai intonin, a mit ngeiin hmung a tih. ]3, Juda lal Zedekia chun Jeremia kuomah, "Ieng leia thil hril lawk i ch�ng am a na? Hieng hin i hril a, 'Hieng hin LALPA chun a tih: Hi khawpui hi Babulon lal kutah ka p�k t�p a, ama chun a l�k ding a nih. , Babulon lal sipaihaiin Jerusalem an inhuol lai a na, zawlnei Jeremia ruok chu Juda lal in v�ngtuhai inkulnaa chun an int�ngtir a. 9, Juda lal Zedekia inlala inthoka kum sawmnas le Lal Nebukadnezzar inlala inthoka kum sawm le kum rietnaa chun Jeremia kuomah LALPA thu a hung tlung a. b=,(Mithi ruong le vut peina ruom pumpui le khawhnawm po po, Kidron vadung chenin, sak tieng Sakor Kotkh�r kil chen chu LALPA ta dinga ser thienghlim n�ng a ta, a khawpui chu sukdar le thiek ni ta ngai naw nih" tiin.hI,'"A'n kh�na hrui chu Gareb tl�ng chenin tl�n takin fe thleng a ta, Goa tieng kawi a tih. !,&"Hananel kulb�ng s�nga inthoka a Kil Kotkh�r chen bawl thar a ni ding hun chu a hung tlung m�k a nih" ti hi LALPA thu suok a nih. ,Q,%LALPA chun hieng hin a hril:"V�n khi inkh� thei a ni pha,Hnuoi thut zong suok a ni ph� chauh,Israel thl�hai khom chu,An thilthaw leiin hnawl ka tih" tiin.,$Hieng thu ruothai po po hi,Ka hmua an bo hun chauin,Israel thl�hai khom chu,Hnam an nina a'nthokin,Ka hmaah bo chauh an tih" tiin.-S,#LALPA chun hieng hin a hril:"S�n elvartu dinga nisa petu,Z�n elvartu dinga thl� le arasi petu,Tuipui inr�m dinga chokthotu chu-A hming Iengkim LALPA a nih.!;,"Tu khomin mani tuolbawmhai amanih unau amanih kuomah, "LALPA chu hre rawh" tiin zirtir ta naw ni hai a, a ch�n taka inthoka a lien tak chenin, an r�ngin mi hre vong t�ng an tih. An ritlonahai chu ngaidamin, an suolnahai chu hre zing ta naw ning" ti hi LALPA thu suok a nih.T !,!"Chu ni a hung tlung pha chun, Israelhai chu thuthlung thar siempui ka ta, an ngaituonaah ka d�nhai sieng ka ta, an lungrilah ziek bok ka ta, an Pathien n�ng ka ta, anni chu ka mihai n�ng an tih. T !, Aigupta rama inthoka an thlatuhai kuta chela ka thuoi suok laia ka thuthlung ang kha ni ta naw nih. An ta dinga l� ka ni zing khomin chu thuthlung chu an bawsiet a ni kha" ti hi LALPA thu suok a nih.  %,"Ngai ta u, Israel s�ngkuo le Juda s�ngkuo leh thuthlung thar ka siem ding hun chu a hung tlung ding a nih" ti hi LALPA thu suok a nih. w g,Chuong n�k hmanin, mi tinin mani suol thaw thipui an ta, gr�p th�r fatu h� chu tim lem t�ng a tih.  ,Chuong nia hai chun mihaiin,'Pahaiin gr�p th�r an f�k a,An nauhai h� a suktim'ti d�m hi ti nawk ngai tah naw ni hai. :m,Phawi dok le kei thl�k a, th� zap le suksiet dinga ka'n ch�n ang khan anni ka tungding hun le phun nawk ding hun chu ka mel k�i zing a nih" ti hi LALPA thu suok a nih. -,'Ngai ta u, Israel s�ngkuo le Juda s�ngkuohai ka phun nawk ding hun le an ran ruolhai ka sukpung nawk ding hun chu a hung tlung ding a nih. R,Chuongchun, ka hang har a, ka ngha vel a. Ka mang chu inhoi ka ti hle a.N,Ch�uhai chu sukhar ka ta, tamsawlhai chu hr�i tlai ka tih" tiin. ,Judai ram le a khawpuia hai chun mi po po chu ch�ng tl�ng an ta, loneituhai le beram v�ngtuhai chu ch�ng tl�ng an tih. 1,Iengkim LALPA, Israel Pathien chun hieng hin a tih: An salt�ngnaa inthoka ka thuoi k�r tawl pha chun Judai ram le a khawpuia ch�nghai chun hieng ang tongkam,'Aw nang tl�ng thienghlim,Felna a ch�ngna tl�ngpui,LALPAN malsawm che raw se'ti hi la hmang nawk an tih. 3,Aw, nang naunu lepchie,Ieng chen am i'n v�k rawlai ding?LALPAN hnuoi hi a letlingin,A lo siem danglam am an ta,Nuhmeiin pasal a l�ng lem el hi?5,'Lam inchiknahai siem la,Lam kawkhmunahai t�r rawh.I lamlien hraw en ngun rawh. Aw Israel nungh�k thiengl�m,I khuo tieng hung k�r nawk rawh.M,Efraim chu ka nau dit tak,Ka lawmna a ni naw maw?Ka khak ch�ng um rop sien khom,Ka theinghil ngai hrim hrim nawh.Lungrilin ka thl�khla a,Ka lunginsiet hl� a nih"Ti hi LALPA thu suok a nih. ,Inv�k hmang ka sim ta a,Ka hung inhriet chieng hnungin,Poitiin awm ka chum a;Ka tleirawl suolna phurin,Inzakin ka hm�i a mawk' tiin.0~Y,"Efraim inr�m ri chu ka hriet:'Bawng tuoi hel sawi ang elin,Nangin i mi thunun a,Thununin ka um ta hi.Mi siem thar la, hung k�r ka tih,LALPA ka Pathien i ni si a.{}o,"Hma tieng beisei ding i nei,I nauhai chu an ram ngeiah,An hung k�r nawk ding a nih"Ti hi LALPA thu suok a nih.M|,LALPA chun hieng hin a tih:" I tap lai b�ng ta raw khai,I mitthli khom hul ta raw se,I thilthaw'n lukhawng neiin,Hm�lma rama inthokin,An hung k�r nawk ding a nih"Ti hi LALPA thu suok a nih.4{a,LALPA chun hieng hin a tih:"Rama khuoa ri an hriet chu,Lusun tap kh�k rong rong a nih;Rakilin a nauhai a ta a,An um ta si naw leiin,Thl�m tl�i ruol hrim a ni nawh."yzk,Thiempuhai hr�i tlai ka ta,Ka hausak hnienghn�rna chun,Ka mihai sung sip ka tih,Ti hi LALPA thu suok a nih.Iy , An nungh�khai l�m an ta,Tlangv�lhan hung zawm an ta,A tar a z�r hlim an tih.An lus�n chu lawmnaahInchangtir lem t�ng ka ta,Lungngaina n�kin hlimna,Thlamuongnan v�r lem ka tih.x, Zion tl�ng s�pah chuongin,Hlimna hl� hung sak an ta,Bu hai, uoiin hai, hriek hai,Beram ruol le bawng ruolhai,Hnienghn�r taka hung vurtu,LALPA chungah lawm an tih.An hringna chu tuia chawm zing,Huon hring dup ang n�ng a ta,Lungz�ngin um tah naw ni hai.]w3, Jakob chu LALPAN intlan a ta,Anni n�k daia hr�t lem,Kut a'nthok san suok a tih.Uv#, Khawvela hnam po pohai,LALPA thu lo ngaithla ro;Tuipui r�l ram hla takah,A thuhai chu puong dar ro.Israelhai sukdartu chun,A l�k khawm nawk ding a na,Berampuin a beramhai,A v�ng angin v�ng a tih.`u9, Mitthli pumin hung an ta,Chuonga ka thuoi k�r lai chun,Tongtai mol mol tawl an ta,Vadung kam hmun ruol remah,An insui nawna dingah,Anni chu thuoi tawl ka tih.Israelhai p� ka na,Efraim chu ka nau lut�r a nih.r t ,"En ta u, hmar tieng rama inthokin,Anni chu hung thuoi ka ta,Kawl kil tawp chena mi khom,An r�ngin thuoi khawm ka tih.Mitdel d�m le kebai d�m,Nuhmei nau pai inrik d�m,Nau hase invoi mek d�m,Anni lai chun thang an ta,Mi tam tak hung khawm an tih.Ws',LALPA chun hieng hin a tih:Jakob ta di'n lawm hla rem ro,Hnam laia ropui tak ta dingin,Inring taka kh�k suokin,Chawimawiin puong suok unla,"Hlaa um sun i mi Israelhai chu,LALPA, nangin humhim rawh" tiin.r+,Efraim tl�ngrama ngei chun,"Thaw ro, Zion-ah f�ng ei tiu,LALPA ei Pathien kuomah"Tia v�ngtuhai an kh�k ni,A la hung tlung ding a ni si.uqc,Samari tl�ng dung tluonin,Gr�p huon siem nawk i ta,Loneituhan ch�ng an ta,Annin a r� tl�n an tih.p,Aw Israel nunghak thiengl�m,Indin thar nawk ka ti che a,Tungdingin um nawk i ta,I khuongt� leh inthokin,Hlim takin l�m nawk i tih.o+,Tien lai khan chu ei kuomah,LALPA a hung inlang hlak a,Ei kuomah hieng hin a hril a:Hmangai tawp loa hmangaiin,Laina takin ka kei hn�i che a.!n;,LALPA chun hi thu hi a hril:"Kawlhn�ma thi mahlahai chun,Thlal�rah ditsakna hm�ng an ta,Keima hungin, Israelhai chu,Chawl hadamna p�ng ka tih."m },"Chu hnunga chun kei hi,Israelhai Pathien ni t�ng ka ta, Anni khom ka mihai n�ng an tih" Ti hi LALPA thu suok a nih.l,A thil tum a hlen hma chun,LALPA lungsen int�r chu,A laml�t naw ding a nih.Ni la hung tlung dinga chun,Hi hi la hre thiem in tih.{ko,En ta, LALPA lungsenna thlipui,Thlipui int�r ngul el chu,Mi rilohai nuoi dingin,A hung hr�ng thla ding a nih.Gj,Chun, ka mihai n�ng in ta,Kei in Pathien chu n�ng ka tih.uic,Anni mi le s� ngei chu,An thuoitu hung n�ng a ta,An ror�ltuhai khom chu,Anni mi bok n�ng an tih.Ka bulah hung thuoi ka ta, Aman mi hnai t�ng a tih.Keimain ka fiel naw chun,Tu'n am mi hnai ngam a ta?Ti hi LALPA thu suok a nih.*hM,Tuta hmaa ang bokin,An nauhai hung pung an ta,An khaw tl�nga ch�nghai chu,Ka hmaah phun nghet ka ta,Anni n�ksawrtu taphot chu,Keiman hrem pei tawl ka tih.>gu,Chu mihaia inthok chun,Lawmthu hrilna hlahai leLawmna ri hung suok a ta,Anni chu sukpung ka ta,Tlawm tieng pan ngai naw ni hai.Anni chu chawis�ng ka ta,Endong ni ta nawng an tih.Hf ,LALPA chun hieng hin a tih:Jakob puon ina ch�nghai,Hung intuoi thar nawk ka ta,Anni lunginsiet ka ta,An muol le tl�ng ngeia chun,An khawpui tlu ram hnung chu,Hung indin thar nawk ka tih.e),Sukhrisel nawk ka ti che a,I hliemhai sukdam ka tih,"LALPA thu suok chun a tih,'T� ngaisak hlaw lo Zion,Mi hnot suok hnung' an ti che leiin.bd=,Nangma fa ramtuhai chu,F�k ramin um v�ng an ta,In hm�lmahai po po chu,Salah la'n t�ng v�ng an tih.A hung roktuhai cheu chu,Mihaiin rok v�ng an ta,R�ll�ka latuhai che chu,R�ll�kin la v�ng an tih.>cu,Ieng dinga i hliemna leiaI tap kh�k ringot am a na?I natna sukdam ruol an nawh;I bawsietna a tam lei le,I suolna a nasat leiin,Hieng po po hi i chungah,Ka hung intlungtir a nih. Fb,I'n koppuihai po po khan,An theinghil vong ta che a,Ngaisak ch� an um tah nawh.Hm�lma angin ka vuok che a,Mi tawrot angin ka hrem che,I bawsietna a tam �m a,I suolna a nasa si leiin.Ua#, I p�nna sukdam dingin,Enkoltu che an um naw a,Damdawi hrim a um bok nawh.a`;, LALPA chun hieng hin a tih:"I hliemna sukdam ruol an nawh,A b� sukdam thei a ni nawh.[_/, Umpuiin hum ka ti che,Ti hi LALPA thu suok a nih.Ka sukdarna cheu hnamhai,An r�ngin sukram lang khom,Sukram vong nawng ka ti cheu.Thunun ka ti cheu a,Sienkhom a hun tawk chauin;Hrem lo chun suok naw ti niu."M^, Chuleiin, aw ka siehlaw Jakob,Lungph�ng hrim hrim naw la,Aw Israel, z�m der naw raw khai,Ti hi LALPA thu suok chu a nih."Ram hla takah um la khom,San suok ng�i ng�i ka ti che a,I salt�ngna rama inthokin,I thl�hai chu san suok ka tih.Muongna le himna hmunah,Jakob chu ch�ng nawk a ta,Thlab�rin um ta naw nih.}]s, LALPA an Pathien le an lal dinga ka tungding ding Davida rong chu bawl lem t�ng an tih, Iengkim LALPA chun a tih.\',Chu ni chun, an ringkol b�t chu suktliek ka ta, a hrui chu sukchat ka ta, ram dang mihaiin anni chu rongbawltuah hmang ta ngai naw ni hai. y[k,Chu ni r�pthl�k dingzie chu,A tlukpui um thei naw nih.Jakob beidong ni a na,Sienkhom san suok n�ng a tih.*ZM,Indonin hang en vel tu'm,Pasalin nau an nei thei maw?Chuong ni s� chun ieng lei a,Nuhmei nau hase ang a,Pasalthahan an t�i dom a,An hm�i a d�ng am a na?dYA,LALPA chun hieng hin a tih:" 'Thlaph�ng tap rawl ka hriet,Muongna ni lo, lungph�ng ri.DX,Israel le Juda chungthua LALPA thuhai chu hieng hi a nih: LW,Ngai ta, ka mi Israel le Juda salt�nghai ka thuoi k�r nawk hun le an thlatuhai rochung dinga ram ka p�ka ka tungding tawl nawk hun chu a hung tlung m�k a nih' ti hi LALPA thu suok a nih.kVO,"Hi hi LALPA, Israel Pathien hril chu a nih: 'Ka thu hril po po che hi lekhabuah ziek thla rawh. 0U ],Jeremia kuoma LALPA thu hung tlung chu: /TW, Chuleiin, LALPA chun hieng hin a tih: Nehelam mi Semaia le a thl�hai chu hrem ngei ngei ka tih. Ka laka hel thu a hril leiin hieng a mihai lai hin tu khom dam khawsuok um naw ni hai a, ka mihai ta dinga thil tha ka thaw dinghai khom hmu ph�k bok naw nih' ti hi LALPA thu suok a nih", tiin.IS ,"Hi thucha hi salt�nghai kuomah thon rawh: Nehelam mi Semaia chungthua LALPA thu suok chu hi hi a nih: Semaia kha ka tir ni si loin thil d�m a hril lawk a, kh�l thu a'n ringtir cheu a. ER,Chu phing leh LALPA thu chu Jeremia kuomah a hung tlung a: ]Q3,Thiempu Zefania-in Semaia lekhathon a hmu chun Jeremia kuomah a chawi a, a tiem a. CP,Babulona d�m lekha a hung thon a, 'In sal int�ng s�ng ding hi a sawt ding a ni leiin in bawlin umhmun khuor unla, huonhai siemin a tharsuok chu fa ro' d�m a hung ti a nih" tiin.hOI,Ieng dinga Anathot khaw mi Jeremia, in kuoma zawlnei anga hung ins�l kha i zil naw am a na? N3,'LALPA tempul enkoltu dingin LALPAN Jehoiada aiin thiempuah a ruot che a, mi inv�t, zawlnei inti taphothai chu th�r kol i'n buntir ding i nih. _M7,"Israel Pathien, Iengkim LALPA chun hieng hin a tih: Nangma thuin thiempu Maseia naupa Zefania kuomah lekha i thon a, thiempu dang po pohai le Jerusalema mipuihai kuomah a kawpi i thon tawl a. Zefania kuoma chun, 7Li,Nehelam mi Semaia kuomah hi thu hi hril rawh. jKM,Israel rama chun thil inv�t thl�k tak an thaw a, an tuolbawmhai nuhmei an uirepui a, ka hming s�lin, ka thup�k ni si loin, kh�l thu an hril a. Chu chu kei a hmutu le hrepuitu chu ka nih" ti hi LALPA thu suok a nih. ~L}}K|O{zz+y|yx wvv0uu:ttSssrqqdpoofnmlkjjihhDggEfjeeMdd6ccbaa``T__^]\\&ZZzYfXX_WsVUUSTSS`R}QPPXOOsNcMM#LPKJJTIIH-GtFFEE6DDCCB~AA2@H?? ==h<;; :=9c8}76544d32Z100//N.[--,N+{**)((_'&}&%x$##D"!!' D4WBklNOMz = T c 0mM;,,"LALPA hminga kan kuoma thu i hrilhai hi ng�ithla nawng kan tih. Q:,,Chuongchun, pasal po po, an nuhmeihaiin pathien danghai kuomah rimtui an inhl�n ti hretuhai le chu taka um nuhmeihai le mipui tam tak, Aigupta chuonhnuoi le chuonchunga um hai chun Jeremia kuomah, W9',,Chuongchun, Aigupta rama ch�ng dinga fe Juda la um sunhai chun Judai rama k�r nawk nuom �m �m hai sien khom, a r�ka inrel suok tihai chauh naw chu, tu khom k�r dinga dam khawsuok um naw ni hai.v8e,, Jerusalem ka hrem ang bokin Aigupta rama ch�nghai chu kawlhn�m le t�m le hripuiin ka hrem ding a nih. L7,, Juda mi la um sun, Aigupta rama ch�ng lui tumhai chu la hmang tawl ka tih. An r�ngin Aigupta ramah bohmang an ta, kawlhn�m an naw leh t�min bohmang an tih. A nih, a ch�n taka inthoka a lien tak chenin kawlhn�m an naw leh t�min th�ng an tih. Mihaiin tongsie inphurin pangzat an ta, demin hril sieng an tih. >6u,, "Chuleiin, Iengkim LALPA, Israel Pathien chun hieng hin a tih: 'Ngai ro, in chungah sietna hung intlungtir ding le Judahai po po rawt chimit vong dingin lungril ka siem tah a nih. +5O,, Voisun ni chen hin inph� hnuoiin in mi la'n z� chuong naw a, in thl�tuhai le nangni kuoma ka p�k, ka d�n le thu suokhai chu in la zawm chuong bok nawh.-4S,, In thl�tuhai, Juda lalhai le lalnuhai, nangni le in nuhmeihaiin Judai ram le Jerusalem kotthl�ra r�tlona thil in thaw zoz�ihai kha in theinghil ta'm a ni? v3e,,In va ch�ngna Aigupta pathienhai kuomah rimtui rawin, in kuta siem thil ngei chun ieng leia lungsen dinga in mi cho phawk am a na? Nangni le nangni insuksieng in ta, hnuoia hnam tin tongsie phurin, mi biek s�saw hung n�ng in tih. 2,,"Chuleiin, tu hin LALPA, Iengkim Pathien, Israel Pathien chun hieng hin a tih: Nangni laia a nuhmei a pasal, naupang le naute chen khom hl� um d�r loa rawt chimit vong tum ang hrimin ieng leia hieng thil suol hi in hringna chungah in thaw am a na? F1,,Chuleiin ka lungsenna le lung inlingna chu an chungah ka bun thl�k a, Judai ram khawpuihai le Jerusalem kotthl�rhai chu a k�ng a, voisun hin an ram d�r a, rausanin an um tah a nih. 0,,Sienkhom, an ritlona chu nghatsan a, pathien danghai kuoma rimtui inhl�n lo dinga ka hril chu an ng�ithl�k nuom chuong nawh. )/K,,Chuong s� khom chun keiman, 'Hieng thil tirdakum, ka theida zawng hi chu thaw lul naw ro' ti hril dingin ka rongbawltu zawlneihai ka hung tir ka hung tir a. ,.Q,,Ka lungsenna chok tho dinga anni khomin, nangni khomin, in thlatuhai khomin in hriet ngai lo pathien danghai rong bawl a, an kuomah rimtui an inhl�n lei a nih. d-A,,Iengkim LALPA, Israel Pathien chun hieng hin a tih: 'Jerusalem le Juda khawpui po po chunga sietna ka hung intlun tahai chu in hmu a, an thil suol thaw leiin chuonghai chu tuhin an ram ta vong a, hluotu an um ta nawh. $, C,,Aigupta chuonhnuoia khuo Migdol hai, Tahpanhes hai le Memfis hai le Aigupta chuonchung a Juda ch�nghai po po chungthua Jeremia kuoma thu hung tlung chu: "+=,+ Aigupta ram Heliopolis-a an nisa pathien tempula lung ban ins�nghai chu sukchim a ta, tempula Aigupta pathienhai chu meiin rawng a tih' ti rawh" a ta.h*I,+ Aigupta rama an pathien tempulhai chu rawng a ta, k�ng a ta, an pathienhai chu salah hawn a tih. Berampuin a silfena inthoka thil hrik a thin fai angin Aigupta ram chu thin f�i vong a ta, ngaingam takin suoksan a tih. N),+ Ama chu hung a ta, Aigupta ram hung r�n a ta, thi dinga ruothai chungah th�na, sala int�ng dinghai chungah salt�ngna, kawlhn�ma thi dinghai chunga kawlhn�ma th�na hung intlun a tih. }(s,+ Chun, an kuomah, "Israel Pathien, Iengkim LALPA chun hieng hin a tih: 'Ngai rawh, ka rongbawltu Babulon lal Nebukadnezzar chu inch� suok ka ta, hieng lung ph�mhai chunga hin a lalthungpha chu innghat ka ta, a lal puon in z�r khum a tih. $'A,+ "Lung lien tak tak la khawm la, Tahpanhes-a Faraw in l�tna kotsuoa lung rem kailawn s�ra chun pil hn�kah Judahai mithmu l�i ng�iin ph�m rawh. R&,+Tahpanhes khuoa an um lai chun Jeremia kuomah LALPA thu a hung tlung a. j%M,+Chuongchun, LALPA thu chu awi loin Aigupta rama chun an fe a, Tahpanhes khuo chen an zu tlung a.^$5,+Babulon lal v�ngtu kawmandar Nebuzaradanin Safan naupa Ahikam naupa Gedalia le zawlnei Jeremia le Neria naupa Baruk hai kuoma mi a m�ksan, pasal le nu le nauhai le lal naunuhai po po chu an thuoi vong bok a. H# ,+Awi n�k hmanin Karea naupa Johanan le sipai pawl hotuhai chun Juda la um sunhai, hnam danghai laia hnot dara um, sienkhom Judai rama ch�ng nawk dinga hung k�rhai po po chu an thuoi a. ",+Chuongchun, Karea naupa Johanan le sipai pawl hotuhai le mipuihai chun Judai rama um zing dinga LALPA hril chu an awi nuom ta naw a. !#,+Babulon mihai mi'n mantir a, an mi that amanih sala an mi thuoi theina dinga Neria naupa Barukin a hung infui por ch� a ni lem hi" an ta.f E,+Hosaia naupa Azaria le Karea naupa Johanan le mi uongthuong po pohai chun Jeremia kuomah, "Nang hin kh�l i hril a nih. LALPA kan Pathien chun, 'Aigupta rama ch�ng dingin fe naw ro' ti hril dingin a tir hrep naw che. e E,+LALPAN mipuihai kuoma LALPA an Pathien thuhai hril dinga Jeremia a tir anga a hril zo chun, yk,*Chuongchun, hi hi hre ro: in ch�ng nuomna hmuna chun kawlhn�m le t�m le hripuiin thi ng�i in tih" a ta.dA,*Voisuna in kuoma ka puong, LALPA in Pathien mi hril thu chu in awi nuom chuong si naw hi! P,*'LALPA kan Pathien kuomah mi tongtaip�k la, LALPA kan Pathienin a ti taphot mi hril la, zawm pei kan tih' tia LALPA in Pathien kuoma in mi tir a ni leiin in th�na ding thil chu thaw lul naw ro. #,*Aw Juda la um sunhai, LALPA chun in chungthu ding a hril ta a, Aiguptaa chun l�t naw ro. Voisuna chieng taka ka hril cheu hi hre mol ro. C,*"Iengkim LALPA, Israel Pathien chun hieng hin a tih: Jerusalema ch�nghai chunga ka lungsenna ka bun thl�k ang bokin Aigupta rama in l�t pha chun in chungah ka lungsenna bun thl�ng ka ta, tongse phur le mi makti huoi huoi, mi biek s�saw le hril siet n�ng in ta, hi hmun hi hmu nawk ta ngai naw ti niu. H ,*Aigupta rama ch�ng dinga ngha lui tlat po po chu chuong ang chun kawlhn�m le t�m le hripuiin th�ng an ta, an chunga sietna ka'n tlungtir ding laka chun tu khom himin suok naw ni hai.(I,*in ti ang ngeiin kawlhn�min Aigupta rama chun nangch�ng a ti cheu a, in ti ang ngeiin t�min hnot zui pei bok a ti cheu a, chu taka chun th�ng in tih. >u,*Aw Juda la um sunhai, LALPA thu chu hre ro khai, Iengkim LALPA, Israel Pathien chun hieng hin a tih: 'Aigupta rama l�t ding le chu taka ch�ng dinga in ngha lui tlat a ni chun, ?w,*'A teu nawh. Aigupta ramah fe lem kan tih. Chu taka chun indona tuok tah nawng kan ta, tawtawrawt r� hre tah naw bok kan ta, t�m tuor khom um tah naw nih' in ti a ni ruok chun, gG,* "Amiruokchu, 'Hi rama hin um nawng kan tih' tia LALPA in Pathien rawl chu poisa loa in um a, ),* In chungah z�ngaina insuo a, in ramah a'n k�rtir nawk theina ding cheuin in chungah z�ngaina inentir ka tih' ti hi LALPA thu suok a nih.1,* Tuta in t� �m �m Babulon lal hi t� d�r naw ro. Ama chu t� naw ro, keima in kuomah ka um a, keiin a kuta inthokin san suok ka ti cheu. 5,* 'Hi rama hin in um zing chun thiek loin tungding ka ti cheu a, phawi loin phun ka ti cheu; in chunga sietna ka'n tlungtir hin poi ka ti v� a nih. iK,* An kuomah, "LALPA in Pathien, a hmaa in hn�na intlun dinga in mi tirna khan hieng hin a tih: ,*Chuongchun, Karea naupa Johanan le a kuoma um sipai pawl hotu po po le mipui, a ch�n taka inthoka a lien tak chenin, a ko khawm a. K,*Ni sawm hnunga chun LALPA thu chu Jeremia kuomah a hung tlung a. )K,*Kan tirna che LALPA thu chu a sie a tha khom ni sien, LALPA kan Pathien thu chu awi ngei ngei kan tih; a thu awi chu kan ta dinga thatna ding a ni si a" an ta.' G,*Anni chun Jeremia kuomah, "LALPA i Pathienin kan ta dinga thu a hril che ang peia kan thaw naw chun LALPA chu kan lakah thu hretu indik le ringum ni raw se. > u,*Zawlnei Jeremia chun, "In thu chu ka hriet. In hn� angin LALPA Pathien kuoma chun tongtai mol ka tih. LALPAN a mi hril po pohai chu ip nei d�r loin hril vong ka ti cheu" a ta. ,*Khaw tieng am kan pan ding a na, ieng am kan thaw ding a na ti mi hril dingin LALPA i Pathien kuoma chun mi hnip�k rawh" an ta.c ?,*"I hmaa kan hn�na hi lo pom la, hieng la dam sunhai po po ta ding hin LALPA i Pathien kuomah mi tongtaip�k dingin kan ng�n che a nih. I mi hmu ang hin, mi tam tak ni hlak kha tlawmte chauh hl�in kan um ta hi. 7  i,*Chun, sipai pawl hotuhai le Karea naupa Johanan le Hosaia naupa Jezania le mipui po po, a ch�n taka inthoka a lien tak chenin zawlnei Jeremia chu an hung hnai a, a kuomah, ,)Babulon lalin ram optu dinga a ruot Ahikam naupa Gedalia chu Nethania naupa Ismaelin a that lei chun an ti �m �m a nih.wg,)Babulon mihai laka tl�n suok tumin Aigupta an panpui a, Bethlehem khaw bula Gerut Kimhama chun an chawl a. R,)Ahikam naupa Gedalia-in Gibeon-a inthoka a hung thuoi sipaihai, nu le nauhai le thoktuhai chu Nethania naupa Ismaelin Gedalia a that hnung chun a chang ta vong a, chuonghai laia a dam la um sun, Johananin Ismael kuta inthoka a san suokhai chu Johanan le a sipai hotuhai chun an r�ngin Mizpa khuoa inthok chun an thuoi suok a, ,)Nethania naupa Ismael ruok chu mi pariet leh Johanan kuta inthok chun an tl�n suok a, Amon mihai kuomah an tl�n l�t a.-,)Chuongchun, Ismaelin Mizpaa inthoka sala a thuoi po po chu an ngha k�r a, an k�r a, Karea naupa Johanan tieng chun an pakai tah deu vong a. ,) Ismael kuoma umhai po po chun Karea naupa Johanan le a kuoma um sipai pawl hotuhai po po an hang hmu chun an lawm hle a. zm,) mi po po chu an thuoi a, Nethania naupa Ismael bei ding chun an fe a, tui tamna hmun Gibeon-a chun an va hmu a. ~u,) Karea naupa Johanan le a kuoma um sipai pawl hotuhaiin Nethania naupa Ismael thil suol thaw po po an lo hriet chun, pY,) Ismael chun Mizpa khuoa mi a dam um sun lal naunuhai le Ahikam naupa Gedalia hnuoia v�ngtu kawmandar Nebuzaradanin a'n koltir, Mizpa khuoa la um po pohai chu salah a thuoi vong a, chuonghai le chun Amon mihai ram panin a suok a.N,) Ismaelin Gedalia ruola a thathai ruong a peina khuorkhur�m chu lal Asa-in Israel lal Baasa laka inhumhimna dinga khur a siem a nih. Nethania naupa Ismael chun chu chu mithi ruongin a vur sip a. G~,)Anni laia sawm ruok chun, "Mi that naw ro, ram hnuoiah bu hai, buman hai, hriek hai le khuoizu hai kan thupr�k teu si a" an ti leiin an hla a, an unauhai ruol chun an that sa ve ta naw a.}{,)Khawpui s�ng an l�t chun Nethania naupa Ismael le a mi thuoihai chun anni chu an that a, khuorkhur�mah an pei a. 6|e,)Nethania naupa Ismael chu Mizpa khuoa inthokin anni hmuok dingin a suok a, lampui intluonin a tap a. Anni a hmu chun an kuomah, "Ahikam naupa Gedalia kuomah hung ro" a ta. n{U,)Sekema inthok d�m, Siloa inthok d�m le Samaria inthok d�min mi sawmriet, kh�khmul vaw a, silf�nhai kei thl�r a, mani in�t pop neng nungin, LALPA ina inhl�n ding bu le bal thilhl�n le rimtui chawiin, an hung a. Uz#,)Gedalia an that ni z�nga chun, an that t� tu khomin an la hriet hmain, tya,)Ismael chun Mizpa khuoa Gedalia kuoma Juda um po po le chu khuoa Babulon sipai um ve hai chu a that bok a.(xI,)Nethania naupa Ismael chu a mi thuoi sawm le chun an tho thut a, Safan naupa Ahikam naupa Gedalia, Babulon lalin ram optua a siem chu kawlhn�min an that a. `w ;,)Fav�ng lailung v�lah Elisama naupa Nethania naupa Ismael, lal chia mi le lal khawnbawl laia pakhat chun mi sawm thuoiin Mizpa khuoa Ahikam naupa Gedalia kuoma chun a hung a, chu taka chun bu an f�k tl�ng a. $vA,(Ahikam naupa Gedalia ruok chun Karea naupa Johanan kuomah, "Chuong thil chu thaw hrim hrim naw rawh! Ismael chungch�ng thu i hril hi kh�l a nih" a ta.?uw,(Karea naupa Johanan chun ar�kin Mizpa khuoa Gedalia chu a'n biekpui a, "Ar�kin mi'n f�tir la, Nethania naupa Ismael chu va that ka ta, chu chu tu khomin hre naw ni hai. Ieng leiin am ama chun i hringna lain, i kuoma um Juda mihai po po le Judai rama la um sunhai hi indarin an bohmang ding a na?" a ta. At{,(a kuomah, "Amon mihai lal Baalis chun i hringna la dingin Nethania naupa Ismael a hung tir ti i hriet naw a ni maw?" an ta. Ahikam naupa Gedalia ruok chun an thu hril chu a ring nawh.s ,( Chuonghai b�ka chun Karea naupa Johanan le sipai pawl hotu, rama umhai po po chu Mizpa khuoah Gedalia kuoma chun an hung a, &rE,( Judai ramah, Mizpa khuoa Gedalia kuoma chun an tl�n darna hmun hrang hranga inthokin an hung k�r a, uoiin le nipuia r� thei an hung chawip�k teu a. q,( Chuong ang bokin, Moab rama ch�nghai, Amon mihai laia ch�nghai, Edom rama ch�nghai le ram danga Juda um haiin Babulon lalin Judai ramah mi tlawmte a m�ksan ti le ror�ltu dingin Safan naupa Ahikam naupa Gedalia chu a siem ti an hriet chun, p,( Kei ruok chu nangni aiawa Babulon mihai hmaa ng�r dingin Mizpa khuoa hin um ka ta, nangni ruok chun uoiin hai, nipuia r� theihai le hriekhai chu la khawm unla, in b�lpuia hai chun sie khawm unla, khawpui in hluo tah haia chun ch�ng ro" tiin a lo hril a.@oy,( Safan naupa Ahikam naupa Gedalia chun anni le an mihai kuomah, "Babulon mihai rongbawla um hi ti naw ro. Hi rama hin um inla, Babulon lal rong bawl unla, in ta dingin th�ng a tih. an;,(Gidelia kuomah Mizpaa chun an hung a, chuonghai chu Nethania naupa Ismael hai, Karea naupa Johanan le Jonathan hai, Tanhumet naupa Seraia hai, Netofat mi Efai naupa hai, Makat naupa Jaazania hai le an mihai an nih. Um#,(Chun, ram hnuoia um sipai hotuhai po po le an rawihaiin Ahikam naupa Gedalia chu ram optu ding le a rama mi rethei tak tak, sala thuoi ve lohai enkoltu dingin Babulon lalin a ruot ti an hriet phing leh, Kl,(V�ngtu kawmandar chun f�k ding le thilp�k a p�k a, a'n fetir ta a. Jeremia chu Ahikam naupa Gedalia kuomah Mizpa khuoa chun a fe a, a kuoma chun a rama mi la um sunhai lai a um ve ta a.%kC,(I nuom leh Babulon lalin Juda khuohai optu dinga a sie Safan naupa Ahikam naupa Gedalia kuomah k�r la, an naw leh fe i nuomna tieng tieng fe rawh" a ta. qj[,(Nisienlakhom, nang chu voisuna inthok hin i khaidiet bun chu ka sutp�k che a, Babulon tieng ka kuoma hung i nuom leh hung la, lo enkol ka ti che a, i nuom naw leh i nuomna tieng tieng fe la, ram po po i hmaah a'n z�r duoi hih. 6ie,(Tu hin LALPA chun a hung intlungtir ta a, thaw dinga a hril ang takin a thaw ta ngei a. Hieng po po hi a hung tlungna san chu LALPA thu zawm loa a lakah an suol lei a nih. h,(V�ngtu kawmandarin Jeremia a hmu chun a kuomah, "LALPA i Pathien chun hi hmuna sietna hung tlung ding hi a lo puong tah a. g ,(Lal v�ngtu sipai kawmandar Nebuzaradanin Rama khuoa Jeremia a'n suo hnung chun LALPA thu chu Jeremia kuomah a hung tlung a. A'n suo hma chun Jeremia chu Judai ram le Jerusalema um hai, Babulon tienga sala an thuoi m�khai lai chun khaidiet bunin a lo um ve a. -fS,'Kei i mi ring tlat leiin hum ka ti che a, kawlhn�min thi naw ti ni a, i hringna chu san himin um ngei a tih' ti hi LALPA thu suok a nih' tiin va hril rawh" a ta.e ,'Chu ni chun nang ruok chu san suok ka ti che a, i mi t�hai kutah p�k l�t ni v� naw ti nih ti hi LALPA thu suok a nih. edC,'"Ethiopia mi Ebedmelek kuomah Iengkim LALPA, Israel Pathien thu chu hieng hin hril rawh: 'Ngai rawh, hi khawpui laka ka thuhai chu i mithmu ng�iah ka hlen t�p a, thatna ni loin sietna ka hung intlungtir ding a nih. hcI,'V�ngtuhai inkulna huong s�nga Jeremia an khum lai chun a kuomah LALPA thu a hung tlung a: [b/,'Jeremia chu v�ngtuhai inkulna huong s�nga inthok chun an ko suok a, Safan naupa Ahikam naupa Gedalia kuta chun a in tienga fepui dingin a'n koltir a, chuongchun ama mihai lai chun a khawsa v� nawk ta a. a,' V�ngtu hotu Nebuzaradan chun an hotu lu tak Nebusazban hai, Nergal-Sarezer le Babulon lal hnuoia ofisar lienhai chu a ko khawm a, `,' "Ama hi thuoi la, a chungah tha takin thaw la, sukna naw la, i kuoma a hril ang peiin thaw lem rawh" tiin thu a p�k a. k_O,' Jeremia chungthua ruok chu Babulon lal Nebukadnezzar chun v�ngtu kawmandar Nebuzaradan kuomah, ^%,' A b�ng la um sun, mi rethei ruol ieng khom nei lohai chu Judai ramah Nebuzaradan chun a m�ksan a, gr�p -huon le lohai a p�k tawl a. ],' Lal v�ngtuhai kawmandar Nebuzaradan chun khawpuia mipui la umhai le a kuoma mania hung inpehai chu Babulon tieng salin a thuoi a. p\Y,'Babulon mihai chun lal in le mi dang in po po chu an raw a, Jerusalem kul bang chu an sukchim vong a. f[E,'Chu zoah Zedekia mit chu a khel dokp�k a, d�r kol a'n buntir a, Babulon tieng a thuoi a.xZi,'Riblaa chun Zedekia mithmu ngeiah a naupahai chu Babulon lal chun a that a, Juda mi tha tam tak a that bok a. _Y7,'Amiruokchu, Babulon sipaihai chun an hnot a, Jeriko phaizawlah Zedekia chu an hnot ph�k a, an man a, Babulon lal Nebukadnezzar kuomah Hamat ram Ribla khuoa chun an thuoi a, ama chun a chungthu chu a lo r�l a. 4Xa,'Juda lal Zedekia le a sipaihaiin an hmu chun an tl�nsie a, z�na chun lal huon tienga kul bang pahni ink�ra lama chun an inrel a, Arabia panna tieng chun an suok a. dWA,'Chuongchun, Babulon lal hnuoia hotu Samgar mi Nergal Sarezer hai, an hotu lu tak Nebo-Sarsekim hai, lal mi rawn tak Nergal-Sarezer hai le hotu dang tam tak an hung l�t a, kotkh�r lailung taka chun umhmun an rem a. eVC,'Zedekia inlal kum sawm le pakhatna, thla lina ni kuoa chun khawpui kul chu an sut tlang a. PU ,'Jerusalem l�k a ni d�n chu hieng ang hi a nih: Judai lal Zedekia inlala inthoka kum kuona thla sawmnaav chun Babulon lal Nebukadnezzar le a sipai po po chun Jerusalem an hung bei a, an inhuol a. uTc,&Chuongchun, Jeremia chu Jerusalem an l�k ni chenin v�ngtuhai inkulna huong s�nga chun a um ta zing a.ZS-,&Chun, hotuhai po po chu Jeremia kuomah an hung a, an hung indon ta ngei a, lalin thu a p�k ang tak chun a lo hril a, tu khomin an indon sap ta nawh, lal le an inbiekna chu a hrie tu khom an um bok si nawh. R7,&nangin an kuomah, 'Jonathan inah mi'n k�rtir ta naw rawh, chuong naw chun ka thi el ding a nih' tiin hn�na ka siem a nih' i ti ding a nih" a ta. NQ,&Nisienlakhom, hotuhan ka biek che hi an hriet a, i kuomah an hung a, 'Lal kuoma i hril chu mi hril ve rawh; kan lakah ieng khom ip nei naw la, chuong naw chun kan that ding che a nih' an ti chun, mPS,&Zedekia chun Jeremia kuomah, "Hieng thuhai hi tu khomin hre naw raw se, chuongchun thi naw ti nih. JO ,&I nuhmeihai le nauhai po po chu Babulon mihai kuomah thuoi vong an ta, an kuta inthokin int�l suok naw ti ni a, Babulon lal kutah manin um i ta, nangma leiin hi khawpui hi rawng a tih" a ta. N,&Ngai rawh, Juda lal ina nuhmei la um po pohai chu Babulon lal hotuhai kuoma thuoiin um an ta, nuhmeihai chun,I ringsan i ruolhai ngei khan,Thuoi suolin an hn� che a,Kemit tlumin chirdiek i pal a,I ruolhan an z�msan ta si chetiin hla sak khum an ti che. HM ,&Inp�k i nuom naw chun hi hi LALPAN thu a mi hril chu a nih: L!,&Jeremia chun, "Inmantir naw ni che, i kuoma ka hril hi LALPA rawl a na, awi el rawh. Chuongchun, i ta dingin th�ng a ta, dam bok i tih. K#,&Lal Zedekia chun Jeremia kuomah, "Babulonhai kuta lo inpe tah Judahai mi'n mantirin, nuizatb�rah mi siem an tih ti ka'n lau a nih" a ta. J3,&Babulon lal kuoma in inp�k naw ruok chun hi khawpui hi Babulonhai kuta p�k n�ng a ta, rawng an ta, a kuta inthokin suok naw top i tih" a ta. dIA,&Jeremia chun Zedekia kuomah, "Iengkim LALPA, Israel Pathien chun hieng hin a tih: 'Babulon lal hotuhai kuomah in inp�k chun him in ta, hi khawpui hi raw hmang ni naw ni a, nang le i s�nghai khom hl�in um an tih. ^H5,&Lal Zedekia chun Jeremia kuomah, "Ka hringna siemtu LALPA hringna s�lin thu ka'n tiem a, sukhlum naw top ka ti che a, i hringna l�k tumtuhai kuoma khom pe bok nawng ka ti che" tiin a r�kin thu a'n kh�m a.G%,&Jeremia chun Zedekia kuomah, "Ka hril che chun i mi sukhlum ngei naw ding maw? Thurawn pe lang che khom i ng�ithl�k awm si naw a" a ta. SF,&Lal Zedekia chun zawlnei Jeremia chu a ko a, LALPA tempul l�tna kotkh�r pathumnaa chun an hung thuoi a. Lal chun Jeremia kuomah, " Thil indon ka ti che a, ka lakah ieng khom ip nei naw rawh" a ta. |Eq,& Jeremia chu khura inthok chun an kh�i suok a. Jeremia chu v�ngtuhai inkulna huong s�nga chun a um ta zing a. D9,& Ethiopia mi Ebedmelek chun Jeremia kuomah, "Hieng puon tiekhai hi i zak hnuoiah hrui hin thlung de rawh" a ta, chuong ang chun Jeremia chun a thaw a. HC ,& Ebedmelek chun mihai chu a thuoi a, lal tangka siena in hnuoia chun an l�t a, zakuo tiek le silf�n hluihai chu a chawi a, hnuoi s�nga ripa chun Jeremia kuomah hruiin a thl�k thla a. )BK,& Lal chun Ethiopia mi Ebedmelek chu thu a p�k a, "Hi taka inthok hin mi sawmthum thuoi la, Jeremia chu a thi hm� ngeiin khura inthok chun la suok ro" a ta. gAG,& "Ka lalpa, hieng mihai hin zawlnei Jeremia chungah rilo takin thil an thaw a, hnuoi s�ng ripah zawlnei Jeremia an thl�k thla a, chu taka chun phingtamin thi el a tih, khawpuia takngiel khom bei a um ta si naw a" a ta.B@,&Ebedmelek chu lal ina inthokin a suok a, lal kuoma chun, ,&Chuongchun, Jeremia chu an thuoi a, v�ngtuhai inkulna huong s�nga um lal naupa Malki in hnuoia rip inth�k taka chun hruiin an thl�k thla a. Chu khur s�ng ripa chun chirdiek ngot naw chu tui a um naw a, Jeremia chu chirdieka chun an thl�k thla a nih.x=i,&Lal Zedekia chun, "Ngai ta u, ama chu in kuta um an nawm; lal hi in dit naw zawng thaw thei a ni l�m" a ta. +<O,&Chuongchun, hotuhai chun lal kuomah, "Hi mi hi sukhlum ni sien ti kan ng�n ch� a nih. Ama hin hieng thu hi a hril leiin mipuihai le hi khawpuia la um sun sipaihai lungril khom a sukhnuol vong a nih. Hi mi hin hi mipuihai thatna hi a zong naw a, an sietna ding a zong lem a nih" an ta. ;!,&Hi khawpui hi Babulon lal sipaihai kutah p�k n�ng a ta, l�ng an tih, ti hi LALPA thu suok a nih" tia a hril chu an ng�ithl�k a. N:,&"LALPA chun hieng hin a tih: hi khawpuia um zinghai chu kawlhn�m amanih, t�m amanih, hripuiin amanih th�ng an ta, Babulonhai kuoma inpehai ruok chu an hringna sanhimin um an ta, dam an tih. 9 ,&Chun, Matan naupa Sefatia le Pasur naupa Gedalia le Selemia naupa Jukal le Malkija naupa Pasur haiin mipuihai kuoma Jeremia'n, z8m,%Lal Zedekia chun thu a p�k a, v�ngtuhai inkulna s�nga chun a'n t�ngtir a, ni tin bei siemtuhai bei tlang khat, khawpuia bei a um s�ng phot chu a p�k a, chuong ang chun Jeremia chu v�ngtuhai inkulna s�nga chun a um ta zing a.;7o,%Aw ka pu, lal tak, ka hn�na hi ng�ithlaa mi pomp�k dingin ka ng�n che a nih; ziektu Jonathan ina chu mi'n k�rtir ta lul naw rawh, chuong naw chun thi el ka tih" a ta. r6],%I kuoma, 'Babulon lalin hung bei naw ni che' tia hriltu che i zawlneihai kha khaw lai am an um zo ta a? u5c,%Nangma chunga le i thoktuhai le i mipui hai chungah ieng am ka suksuol a, hienga lung ina i mi khum el hi? 34_,%Chun, lal Zedekia chun a ko suok a, ar�kin "LALPA kuoma inthokin thu iemani b�k a um am?' tiin a'n don a. Jeremia chun, "Um e. Babulon lal kuta inmantirin um i tih. a3;,%Jeremia chu in hnuoi ripa chun an khum a, chu taka chun hun sawt tak an int�ngtir a. 2',%Hotuhai chu Jeremia chunga chun an lung a sen hle a, an vuok a, ziektu Jonathan ina chun an int�ngtir a, chu chu t�ng ina an hmang a nih.1,%Jeremia chun, "Ni hlak a tim ie! Babulonhai tieng inpe naw ning" a ta, sienkhom a ngaithl�k naw a, a man a, hotuhai kuomah a thuoi a. .0U,% Sienkhom Benjamin Kotkh�r a tlung chun v�ngtuhai kapten, Hanani naupa Selemia naupa a hming Irija chun, "Babulonhai tieng inp�k i tum a nih" tiin a lo man a. b/=,% Jeremia chun Benjamin rama a chanvo ram la dingin khawpuia inthok chun a'n thok suok a. ^.5,% Faraw sipaihai leia Babulon sipaihaiin Jerusalema inthoka an inhnuk dok hnung chun, 0-Y,% A hung beitu che Babulon sipaihai hi hn� vongin, a hliemhai chauh an puon inah m�ksan khom ni la, chuonghai chu hung suokin khawpui hi raw hmang tho an tih" tiin.,7,% LALPA chun hieng hin a hril: 'Babulonhai chun mi'n kiengsan ngei an tih' ti lungril neiin nang le nang inhl�m naw rawh. Inkiengsan teu naw ni hai! u+c,%Chu zoah Babulon sipaihai chu hung k�r an ta, khawpui hi hung bei an ta, l�ng an ta, raw hmang an tih. V*%,%"LALPA Israel Pathien chun hieng hin a tih: Juda lal, mi rawn dinga mi hung tirtu kuoma chun hieng hin hril rawh: Ngai ta, Faraw sipai ruol, nangma santu dinga hunghai chu an ram tieng k�r nawk an tih. J) ,%Chuongchun LALPA thu chu zawlnei Jeremia kuomah a hung tlung a, ,(Q,%Faraw sipaihai chu Aiguptaa inthokin an hung inthok suok a, an hung ti Jerusalem inhuoltu Babulon sipaihaiin an hriet chun Jerusalema inthokin an inhn�k suok a.x'i,%Chuong lai chun Jeremia chu lung inah an la khum hri naw leiin mipuihai lai a nuom nuomin a la l�ng thei a. G&,%Chun, lal Zedekia chun Selemai naupa Jehukal le Maaseia naupa thiempu Zefania hai pahni chu zawlnei Jeremia kuomah, "LALPA, ei Pathien kuomah mi tongtaipek rawh" tia ng�n dingin a tir a. t%a,%Nisienlakhom ama le a rongbawltuhai le a rama mihai chun LALPA thu zawlnei Jeremia hril chu an poisa nawh. $ ,%Josia naupa Zedekia chu Juda lal dingin Babulon lal Nebukadnezzar chun a ruot a, Jehoiakim naupa Jehoiachin aiin a hung inlal ta a. '#G,$ Chuongchun, Jeremia chun lekhabu ziel dang a l�k a, ziektu Baruk, Neria naupa chu a p�k a, ama chun Jeremia b�ua inthoka thu a hmaa lekhabua a ziek ta po po, Jehoiakimin meia a raw hmanghai chu a ziek suok nawk vong a, chuonghai b�ka chun thu inang iemani z�t a bel sa bok a.p"Y,$Chun, a r�tlona leiin ama le a thl�hai le a rongbawltuhai chu hrem ka ta; anni le Jerusalema ch�nghai le Juda mihai chunga sietna hung tlung ding ka puong tahai, an ngaithl�k nuom lo po po chu hung intlungtir ka tih" tiin.P!,$Chuleiin, Juda lal Jehoiakim chungthua chun LALPAN hieng ang hin a tih: Davida lalthungphaa inthung ding mi nei naw ni a, a ruong khom s�n ni lum em ding le z�na vur del dingin pei suok an tih. H  ,$Chun, Juda lal Jehoiakim chungchang thua chun hieng hin hril rawh: LALPA chun hieng hin a tih: 'Babulon lal chu hung ng�i a ta, hi ram hi suksein, hi taka um a mi le s�hai hi sukbohmang vong a tih' tia ziekna lekhabu chu nangin, 'Ieng dinga chuong thil chu i ziek am a na?' tiin lekhabu ziel chu i lo raw hmang a.  ,$"Lekhabu ziel dang la la, lekhabu ziel hmasaa thu po po, Juda lal Jehoiakimin a raw hmang tahai chu ziek thla nawk vong rawh. ,$Jeremia thu hril sawng Barukin a lo ziek thl�k po po lalin a raw hmang hnung chun LALPA thu Jeremia kuomah a hung tlung a: Z-,$Chuong n�k hmanin, lal chun a naupa Jerameel le Azriel naupa Seraia le Abdeel naupa Selemia hai chu ziektu Baruk le zawlnei Jeremia hai chu man dingin a tir a. Sienkhom, anni pahni chu LALPAN a thupr�k a.,$Elnathan hai, Delaia hai le Gemaria hai chun lekhabu ziel chu raw hmang lo dingin lal kuomah an ng�n raka chu a sawt chuong nawh. },$Lal le a thoktuhai, hieng thu po po ngaithlatuhai chun tit hmel an put naw a, silf�n kei thl�r khom an um bok nawh. F,$Jehudiin thlep thum amanih thlep li amanih a tiem zo chun lal chun a chemtein lekhabu ziel chu a �t bong a, thuka chun a hmatiemin a r�nga a raw hmang vong chenin a d�ng l�t pei a.c?,$Thla kuona a ni ta a, lal chu a thlasik ina chun a hmaa thuka mei chu awiin a'n thung a. !;,$Lal chun lekhaziel chu la dingin Jehudi a tir a, ziektu Elisama pindana inthok chun a hung l�k a, lal le a bula ng�r hotuhai hrieta chun a tiem a. ,$Ziektu Elisama pindanah lekhabu ziel chu an sie hnungin lal tuolzawla chun lal kuomah an fe a, an thu hriet po po chu an hril a. ta,$Hotuhai chun Baruk kuomah, "Fe la, Jeremia leh inbi hmang ro; tu khomin in umna hre naw raw hai se" an ta.kO,$Baruk chun, "Ni e, aman a hril a, keiin savun lekhaah lekhatuiin ka lo ziek thl�k a nih" a ta. iK,$Hieng thu po po hi iengtinam i ziek thl�k a na? Jeremia-in a hril che a ni? tiin an indon a. ,$Chuong thuhai an hang hriet chun tiin an inen a. Baruk kuoma chun, "Hieng thu po po hi lal kan hril ngei ngei ding a nih. hI,$Anni chun, "Inthung la, kan hriet ngeiah tiem ve raw khai" an ta, Baruk chun a tiem tan ta a. }s,$Hotuhai po po chun Kushi naupa Selemia naupa Nethania naupa Jehudi chu Baruk kuomah an tir a, "Mihai hrieta i tiem lekhabu chu chawiin hung rawh" tia hril dingin thu an incha a. Chuongchun, Neria naupa Baruk chu lekhabu ziel chawiin a hung a. jM,$ Mikaia chun mihai hrieta Barukin lekhabua mi a tiem thuhai chu a hriet ang angin a hril tawl a. ,$ lal inah a fe thla a, ziektu pindana chun a l�t a, chu taka chun hotu po po chu an lo inthung a. Chuonghai chu ziektu Elisama hai, Semaia naupa Delaia hai, Akbor naupa Elnathan hai, Safan naupa Gemaria hai, Hanania naupa Zedekia hai le hotu danghai an nih. Z-,$ Safan naupa Gemaria naupa Mikaia'n lekhabua mi LALPA thuhai po po a hriet chun, * M,$ Baruk chun LALPA tempul lutna Kotkh�r Thar chuonchunga ziektu Safan naupa Gemaria pindana inthokin Jeremia thu dong lekhabua um chu mi po po hrietah a tiem a.I  ,$ Juda lal Josia naupa Jehoiakim inlala inthoka kum ngana thla kuonaau chun Jerusalema mi po po le Judai ram khaw tina inthoka Jerusalema hung mi po po chun LALPA hmaa bu nghei thu an puong a.  ,$Chuongchun, Neria naupa Baruk chun zawlnei Jeremia hril ang chun lekhabua LALPA thuhai chu LALPA tempula chun a tiem suok ta a.C ,$Mihaiin an um d�n suolhai inlaml�t a, LALPA hmaah ngaidam an inhni t�kduoiin, ka ti a nih. LALPA thu puong, a mihai laka a lungsen inling d�n hi a r�pthl�k �m si a" a ta. w g,$Chuleiin, nang fe la, ka tongbaua inthoka LALPA thu ka hril, lekhabu ziela i ziek kha chawi la, bu nghei niah LALPA tempula um mipuihai hriet ngeiah tiem suok rawh; Juda mi, an khuoa inthoka hunghai po po hrieta khom tiem suok bok rawh. Z-,$Jeremia chun Baruk kuomah, "LALPA tempula fe thei lo dinga khuokhir ka ni si a. 5,$Chuongchun, Jeremia chun Neria naupa Baruk chu a ko a, a kuoma LALPA thu hril po po chu a hril a, savun lekhaah Baruk chun a lo ziek thl�k pei a. 7g,$Juda s�ngkuohai chun an chunga sietna intlungtir ka tum po po chu hrea an um d�n suolhai an sim t�kduoiin; an sim chun an r�tlona le suolna chu ngaidam ka tih" a ta.s_,$"Lekhabu ziel la la, chu taka chun i kuoma ka thu hril tah po po, Israel chungthu d�m, Juda chungthu d�m, hnam po po chungthu d�m, Josia hun laia i kuoma ka hrila inthoka voisun ni chena thil tlunghai po po chu ziek thla rawh, ~}||{{t=w<<;::2998776z644322.100.//^..--1,X+**!))>(h''#&&Y%L$$0#""! IQ\*SD\}W\0g v  uXL0nwg,3 Nang tui tam tak laia ch�ng,Sum le pai hau �m �mtu,I tawpna chu a tlung tah,I nun hrui sat chat ni chu.R,3 Babulon kul bang ep-a chun,In puonz�r chu khai unla,V�ngtu tam lem sie unla,Enthlatu sie bok unla,Lambun dingin inring ro!Babulon mihai chunga,LALPAN thaw a tumhai chu,A hung hlen suok ding a nih.=s,3 Thalhai chu t�t ngei unla,In phawhai chu chawi seng ro!Babulon suksetu dingin,Media lalhai lungril chu,LALPAN a chok tho a nih.LALPAN phuba l�ng a tih,A tempul phuba ngei chu.c?,3 'LALPA chun a mi'n thiem tah.LALPA ei Pathien thilthaw hi,Thaw ro, Zion-ah puong ei tiu.'0~Y,3 "Babulon sukdam ka tum a,Sienkhom a dam thei si nawh;Chuleiin, mani ram sengah,Ama chu m�ksan ei tiu.A thiem nawna'n v�n a tong a,V�n s�nga s�m a hang tong.v}e,3Babulon tlu dar thut a tih.Ama chu t� rak rak ro!A hung dam thei takduoiin,Thinghn�i damdawiin z�t ro. |,3Babulon chu LALPA kutaRangkachak no ang a na,Chu chun hnuoi pum a'n ruitir a;Hnamhan a uoiin an dawn a,An inh�i hmuol vong a nih.{!,3"Babulon chu tl�nsan ro,In hringna hum di'n tl�n ro!A suolna th� ph� naw ro.LALPA thungrul hun a na,A ph� ang tak hm�ng a tih.z,3Israel Mi Thienghlim hmaah,A ram chu suolin sip sien khom,Pathien, Iengkim LALPA chun,Israel le Judahai chu,A m�ksan tawl ngai si nawh.Gy,3Kaldai ramah that teu an ta,Kotthl�rah inthal phung an tih.x1,3Thal k�ptuin a thalngul,Kuoina hman nei naw ni a,Th�r zakuo h�k hman naw nih.A thalaihai hl� nei d�r naw la,A sipaihai rawt chimit rawh.w,3Babulon chu s�p fai ding leA ram sukse vong dingin,Ram dang mi hung tir ka tih.A siet ni a tlung pha chun,S�r tinah inhuol an tih.rv _,3LALPA chun hieng hin a tih:Ngai ta, Babulon chunga leLeb Kamaie mihai chunga chun,Suksetu chu tir ka tih.{uo,2.Babulon tlawm thu riva chun,Hnuoi nghor hn�ng dur dur a ta,A tap ri chu hnam tin lai,A thangkhawk ding a ni si. t,2-Babulon le Kaldai chunga,LALPA thaw tum hi ngai ro:Ran tehai chu kei hmang a ta,Ran tlatna hmun po po chuAnni leiin sukram a tih.s-,2,Jordan ngawa inthokaRan tlatna hmun hringa suokSakeibaknei ang elin,Babulona ch�nghai chu,Keiman hnot suok thut ka ta,A chunga thuneitu ding,Ka dit ang ang ruot ka tih.Keima ang tu'm an um a?Mi cho thei tu hrim am an um?A t� berampu hrimin am,An mi cho thei ding a na?frE,2+Babulon lalin a hriet chun,A kuthai a zoi thla a,Lungngainain a man a,Nuhmei nau hase angin.Dq,2*Phaw le feihai an chawi a,An rawng a, ngil an nei nawh.Tuipui so hum hum angin,Sakor chungah an hung chuong;R�l bei dinga insingsain,Aw nang Babulon naunu,An hung r�n ding che a nih.p,2)En ta, hmar tienga inthokin,Sipai ruol an hung a ni saw!Hnuoi kil tawpa inthokin,Hnam ropui le lal tam takhai,An hung inthok a ni saw!$oA,2(Sodom le Gomorra khuo leAn s�vela khuo po po,Sukram a ni vong ang khan,Tu khom um ta naw ni a,Tu khom ch�ng ta bok naw nih"Ti hi LALPA thu suok a nih.2n],2'Thlal�r ram sakolhai leSaten� ruolin hluong an ta,Chingpirinuhai ch�ng an ta,Hluo ni ta ngai naw ni a,Suon a'nthok suon dang chenin,Tu khom ch�ng ta naw ni hai. m,2&A tuikhurhai chunga khom,Kawlhn�m inl�ngtir ka ta,A r�ngin kang vong a tih,Milem pangzatum tamna,An inv�tchilna ram a nih.Dl,2%A sakor le tawlailirhai,Hnam dang an sorhai chungah,Kawlhn�m inl�ngtir ka ta,An r�ngin thaiduop an tih.A ro sie khawlhai chungah,Kawlhn�m inl�ngtir ka ta,A rosumhai rok an tih.&kE,2$A zawlnei derhai chungah,Kawlhn�m inl�ngtir ka ta,Mi inv�t inchang an tih.A pasalthahai chungah,Kawlhn�m inl�ngtir ka ta,Thlab�rnain sip an tih.}js,2#"Babulona ch�ng Kaldaihai,An mi lien le varhai chungah,Kawlhn�m inl�ngtir ka tih"Tiin LALPA Pathienin a hril.9ik,2"Sienkhom an Tlantu a hr�t,A hming Iengkim LALPA a nih.Ama chun a k�l a t�ia tanin,An ramah muongna intlun a ta,Babulona ch�nghai ruok chun,Muongna hrim hmu naw ni hai.$hA,2!Iengkim LALPA chun a hril:"Israelhai le Judahai chu,Suknomnatin an um a,Sala mantuhai po po chun,Nghet takin an chel tlat a,An insuo nuom hrim hrim nawh. g,2 Mi chapo inpal thl�ng a ta,Tu khomin kei tho naw nih;A khuohai rawp�k ka ta,A v�la umhai po po leh,An r�ngin kang hlum a tih.f,2Ngai rawh, aw nang mi chapo,Khingin ka do ch� a nih;I ni ding chu a tlung tah,Hremna i tuor hun ding chu,Iengkim LALPA chun a tih.e,2Chuleiin, a tlangvalhai,Kotthl�ra hai tl�ng an ta,Ni khat thil thu ringotin,A sipaihai chimit an tih"Ti hi LALPA thu suok a nih.Zd-,2Babulon beitu dingin,Thal k�p thiemhai ko khawm ro.Tl�n suok um d�r lo dingin,A v�lin inhuol tlat ro.A thilthaw thungrul unla,A thaw angin thaw ve ro,Israel Mi Thienghlim,LALPA chu a khing ngam leiin.!c;,2A tempul suksetuhai laka,LALPA ei Pathien phuba l�k d�n,Babulona inthoka tl�n suok,R�ltl�n k�rhan Zion tl�nga,An hril chu lo ngaithla ro.b,2Ran thatna inah thuoiin,A bawngchal tuoi that vong ro.Hrema an um ni ding chu.A hun a hung tlung ta si a,An chung a va hang pik ngei!)aK,2Kawl kil tina inthokin,Ama chu hung bei unla,A sum siekhawmna hong un la,Bu h�m angin deng v�m ro.Iengkim sukse vong unla,Hl� ieng khom nei d�r naw ro.`,2LALPA chun a lungsennaHriemhreihai la suok dingin,A r�lthuom siena a hong a,LALPA Iengkim LALPAN chun,Kaldai ramah thaw ding a nei.w_g,2Aw Babulon, ka ch�ng kamah,I'n ring hma'n i awk chieng de!Hmu suok le man i ni tah,LALPA chu i khing leiin.^ ,2Leihnuoi tubo lien tak el,Babulon chu a koi dar a,A va hang se nasa de aw!Hnam tin lai Babulon chu,A va hang ram nasa ngei de!F],2A ramah indona r� a so a,Sietna r� r�pthl�k tak chu.\),2Merathaim ram chu bei unla,Pekod-a ch�nghai khom chu;Hnotin, thatin, rawt ram unla,Ka thup�k ang takin thaw ro"Ti hi LALPA thu suok a nih.{[o,2Chu hun chu a tlung pha chun,Israel bawsietnahai chu,Zong suok tumin dap an ta,Sienkhom ieng khom um naw nih.Juda suolna hrim hrim khom,Hmu ding um ta bok naw nih,A dam sun, ka hl�hai chu,Ka ngaidam ding a ni si"Ti hi LALPA thu suok a nih.Z,2Sienkhom Israel ruok chu,A tlatnaah thuoi k�r ka ta,Karmel tl�ng le Basan ramah,Efraim le Gilead muolah,Khop takin tla nawk a tih.Y1,2Chuleiin, Israelhai chungthua chun Iengkim LALPA, Israel Pathien chun hieng hin a tih:"Asuria lal ka hrem ang khan,Babulon lal le ram hrem ka tih.%XC,2Sakeibaknei hnot dar angin,Israelhai chu an tl�n dar a;Asuria lalin a f�k hmasa phot a,A tawpa an r� chen kheltu chu,Babulon lal Nebukadnezzar a nih.%WC,2Babulona inthokin,Chi th�tu le bu �ttuhai,An r�ngin hnot hmang unla,Hung n�ktu kawlhn�m tiin,An mihai umna panin,An ram tieng tl�n seng raw se.>Vu,2S�r tinah hawhaw'n nor ro:Ama ngei a hung inp�k,A r�lv�ngb�k a tl� ie!A kul bang a chim dur dur.LALPA thungrul ni a na,Mi a thaw d�n ang charin,A chungah phuba la ro.lUQ,2Thalngul chawituhai poin,Babulon inhuol unla,K�p ro, in thal ren naw ro,LALPA lakah a suol si a.T#,2 LALPA lungsenna leiin,Hluoin um ta naw ni a,R�usan d�rin um a ta,Babulon sir taphotin,A hliemna zozai lei chun,Pangzatin diriem an tih.S#,2 I n� la'n zak hl�ng a ta,A hringtu che hmaimawk a tih-Hnamhai laia hnuoihnung tak,Thlal�r ram tawl le fil ang,I la ni ding a ni si a. R,2 Nang ka rochanhai roktu,Bu ch�ltu bawngla tuoi angin,Bupawl lai inv�l kuolin,Sakorchal inhr�m angin,Hlima lawmin um la khom,SQ,2 Babulon chu rok an ta,A roktuhai tlai an tih,"Ti hi LALPA thu suok a nih.vPe,2 Babulon hung bei dingin,Hmar tienga hnam ropuihai,Suikhawmin chok tho ka ta,Ama chu hung ep an ta,Hmar tieng panga inthokin,An hung l�k ding a ni si.Kut ruoka k�r ngai d�r lo,R�l do thiemhai thal angin,Hlawsama k�r um naw nih.yOk,2"Babulon chu tl�nsanin,Kaldai ram chu m�ksan ro,K�l ruol thuoitu k�lchal ang,Nangni khom hung ni ta ro.2N],2A hm� hm�n an lo f�k a,'Ieng poi khom kan tawk d�r nawh,LALPA, an tlatna huongpui,An thl�tuhai beisei chu,An suol hmangsan lei a nih'Tiin an r�lhan an hril.GM,2Ka mihai chu beram angin,An lo inhmang zo ta a,Berampuhan thuoi suolin,Tl�nga hai an inv�k hmang a.Muol le tl�ng dungahai chun,An inv�k dar ta vong a,An huong khom an hriet ta nawh.L,2Zion lampui indonin,Zion tieng ngha t�ng an ta,Hungin LALPA chel an ta,An theinghil ta ngai lo ding,Kumkhaw thuthlung thlung an tih. K ,2"Chu hun le ni a tlung pha,Israel le Judahai chu,Hung insuikhawm t�ng an ta,LALPA an Pathien zongin,Tap pumin hung pan an tih.J ,2Hmar tienga hnam pakhatin,Ama chu hung do a ta,A ram suktlaran a ta,Tu khom ch�ng ta naw ni a,Mi le s� z�m hmang an tih.I ,2"Hnam tin lai hrilin puong rawh,Puonz�r kh�iin puong suok rawh,Ieng khom ip nei d�r naw rawh. Hieng hin i hril ding a nih:Babulon chu tlawm a ta,Beld chu muolpho d�r a ta,Titnan Marduk sip a ta,A hm�l chu inzak a ta,A limhai thlaph�ng an tih.JH ,2Babulon le Kaldai ram chungthua Jeremia hmanga LALPA hrilhai chu:xGi,1'"Sienkhom Elam vangneina,Ka tungdingp�k nawk hun chu,A la hung tlung ding a nih,"Ti hi LALPA thu suok a nih.uFc,1&An lal le hotuhai suksein,Elama chun ka lalthungpha,Ka hung innghat ding a nih,"Ti hi LALPA thu suok a nih.GE,1%That tuma anni zongtu,An hm�lmahai hmaa chun,Anni chu vaw dar ka ta,An chungah sietna buok ka tih,Ka lungsenna inling ngei chu;Ka sukchimit vong hma khat,Kawlhn�min hnot thl�r ka tih.QD,1$Kawl kil lia inthokin,Thli thuong li hung tir ka ta,Elam chungah hr�ng a ta,Thli thuong li chun l�n dar a ta,A l�n dar nawna hnam le,An tl�n dar nawna hmun hrim,Khaw lai hmun khom um naw nih.qC[,1#LALPA Iengkimthawthei chun hieng hin a tih:"En ta, Elamhai suongtawlol tak,An thalngul ul tliek ka tih.jBM,1"Juda lal Zedekia inlal tan tira Elam chungthua LALPA thu, zawlnei Jeremia kuoma hung tlung chu: A!,1!"Hazor chu sihal ruolhai,Ch�ng khawmna hmun n�ng a ta,Rausan hmun ni kumkhuoin,Tu khom ch�ng ta naw ni a,Tu khomin hluo ta naw nih."h@I,1 "An sabengtung ruolhai leAn ran ruolhai po po chu,R�lin l�kp�k vong an ta,Lu ziet kawng hlak hnamhai chu,Thli angin l�n dar ka ta,Kil tin a'nthokin sietna,An chungah bun thl�ng ka tih,"Ti hi LALPA thu suok a nih.,?Q,1"Nuoma ngai sukngam ringot,Kul le kotkh�r khom nei lo,Kot kalna tluon khom nei lo,Thlal�ra khawsahai chu,Tho unla, va bei tawl ro,"Ti hi LALPA thu suok a nih.T>!,1"Nangni Hazora ch�nghai,Inhmaw takin tl�n hmang ro!P�k rila hai chun inbi hmang ro.Babulon lal Nebukadnezzar chun,Do ding che'n thu a phierruk a,Suksiet a tum che a nih"Ti hi LALPA thu suok a nih.8=i,1An puon in le ran ruolhai,An puonz�r le hmangruohai,Iengkim l�kp�k vong unla,An sanghawngseihai hawn ro."S�r tinah titnan a'n huol cheu"Tiin mihan kh�k khum an tih."<=,1Kedarhai le Hazor ramhai Babulon lal Nebukadnezzarin a hung bei ding thua LALPA thu suok chu:"Tho unla, Kedar hai bei unla,Khawsak mihai chu nuoi bo ro.P;,1"Damaska kul chu rawng ka ta,Ben-Hadad kulpui chu k�ng hmang a tih."q:[,1Chu taka thalaihai chu,Kotthl�rah tlu phung an ta,A sipaihai chimit an tih,"Iengkim LALPA chun a tih.<9s,1Khaw inl�r le hlim thei chu,Rausanin a lo um tah. 8,1Damaska chu zoi thlain,Tl�n hmang di'n a'n singsa a,Thlab�rnan a man khong a,Nuhmei nau hase angin,Lungngaina tuorin a'n kon.&7E,1Damaska chungthua chun:"Hamat le Arpad an ch�-�i,Thu tha lo an hriet leiin.An lungril a z�m hle a,Tuifawn insawk zing angin,An lungril a chawmchawrok.M6,1En ta, mupui vuong tung khi,A hung bir thla ding a na,Bozra chungah thla z�r a ta,Chu ni a hung tlung pha chun,Moab mihr�nghai lungril chu,Nuhmei nau hase lai angin,Thlaph�ngnain sip a tih.5w,1An tl�ksiet ri a hriet pha,Hnuoi inthin dur dur a ta,An beidong kh�k thangkhawk chun,Tuipui Sen ruom khawk a tih..4U,1Edom chunga thaw dingaLALPA ruot chu ng�ithla ro,Teman mihai chunga a ruot khom.An ran tehruoi fen hmang an ta,Anni leiin ran tlatnahai,A r�ngin suksieng a tih.3},1Jordan ram pik a'nthok a,Ran tlatna hmun ph�lzawlaSakeibaknei hung angin,Ama rama inthokin,Edom chu hnot thl�r ka ta,A chunga thuneitu ding,Ka nuom taphot ruot ka tih.Keima ang tu'm an um a?Mi cho thei ding tu'm an um?Berampu tu am mi kal thei?%2C,1Sodom le Gomorra khuo leAn kawl v�la khuo po po,Suksieta a um ang khan,Tu khom ch�ng ta naw ni a,Tu khomin hluo ta naw nih,"Ti hi LALPA thu suok a nih.i1K,1"Edom chu pangzat an ta,Mi inlon v�l taphotin,A hliemnahai chu hmuin,Maktiin nuisawng an tih.0,1I'n sukparapnahai kha,Lungrila i chaponain,A dawi v�t lei che a nih.Aw nang rawl lung k�ra ch�ng,Tl�ng s�pa umhmun khuortu,Mupui bu sepna angaIns�ngah bu sep la khom,Chu hmun s�nga inthok chun,Hn�k thla tho tho ka ti che,"Ti hi LALPA thu suok a nih._/7,1"Ngaita, nang chu hnamhai lai,Ka sukch�n ding ch� a na,Mihai endong n�ng i tih..-,1LALPA thucha ka hriethai chu:Hnam tinhai kuomah hi thu hi,Hril dingin palai an tir a:"Pung khawm unla, bei ro,Indo puongin kh�k suok ro!" tiin&-E,1 Bozra chu tlu ramin, mi pangzat, diriem le tongsie inphur huoi huoi hung n�ng a ta, a khuohai chu kumkhuoin tlu ram a tih" ti hi LALPA thu suok chu a nih.@,y,1 LALPA chun hieng hin a tih: No chu a dawn naw dinghai hman an indawntir si chun, hrem lo topin i suok thei ding am a ni? Hrem loin suok naw top i tih, no chu i dawn ngei ding a nih. u+c,1 I fahrahai chu m�ksan la,Keiman lo hum him ka tih;I hmeith�ihai chen khomin,Kei hi mi ring raw hai se."**M,1 Kei chun Edom inn�m ka ta,A'n b�kna h�i l�ng ka ta,Inbi hmang thei ta naw nih.A nauhai le laichinhai,A tuolbawmhai bo an ta,Hmu ding hrim um ta naw nih.})s,1 Gr�p lotuhai an hung pha,Hl� tawk an nei naw ding maw?Z�nah r�kru an hungin,An dit b�k an l�k hlak maw? ( ,1Nangni Dedana ch�nghai,Ngha k�rin tl�nsie unla,P�k rilah inbi hmang ro,Esau ka hrem huna chun,Sietna hung intlun ka tih.@'y,1Edom chungthua chun Iengkim LALPA chun hieng hin a hril:Teman-ahc mi var hrim hrim,An um d�r ta naw a ni?Thurawn pe theitu rem hrie,An bo d�r el am an ta?An varna a thing zo maw?y&k,1Nisienlakhom chu hnungah,Amon thl�hai v�ngneina chu,Ka tungding nawk ding a nih'Ti hi LALPA thu suok a nih.C%,1I v�l tina inthokin,I chungah thlab�rnahai,Ka hung intlun ding a nih.Hnot hmang vong an ti cheu a,Tl�nsehai h�ikhawmtu ding,Tu khom um ta naw ni hai"Lalpa, Iengkim LALPAN a tih.'$G,1Aw naunu ringumlonu,Ieng leia i phairuom thahai,I suong b�k b�k am a na?I hausaknahai chu suongin,'Tuin am a mi bei ngam ding?'Tiin i tong hlak a ni kha.x#i,1Aw Hesbon, tap rak rak rawh,Ai khuo suksiet a ni ta si a!Nangni Raba khaw mihai,Inring takin tap rak rak ro!Saiip silin s�n unla,Kul s�ngah tl�n v�l ruoi ro,Molek le a thiempuhai,A rongbawltu po po leh,Salah an thuoi ding a ni si.f"E,1Sienkhom indona rihai,Amon khawpui Raba-ahAn hriet hun la tlung a ta,A khuo tlu ram vong a ta,A sevel khuohai khom chu,A r�ngin raw fai an tih.Ama hnot suoktuhai chu,Israelin hnot suok a tih"Ti hi LALPA thu suok a nih.V! ',1Amon chungthua chun LALPAN hieng ang hin a hril:"Israelin nau a nei naw maw?Rohluotu ding a nei naw a ni?Iengti leia Gad-hai ram chu,Molekinb a chang am a na?Ieng leia a mihaiin,An khuohai an hluo am a na? 3,0/Sienkhom ni nuhnunga chun,Moab v�ngneinahai chu,Ka tungding nawk ding a nih"Ti hi LALPA thu suok a nih.Hi chen hi Moab chungthu hrilna chu a nih.mS,0.Aw Moab, i chung a pik!Khemos mihai an boral tah.I naunu le naupahai chu,Salah an thuoi tawl ta si.1[,0-Hesbon hlim ph�na inbi,R�ltl�nhai bei a dong ngei!Sihon lal khawpui Hesbon chu,Mei suok tanna hmun a na,Moabhai bawksam a k�ng ie,Chapo ri siehai lu b�r chu.I ,0,Titna tl�nsan tumtu chu,Khuorkhur�mah tl�ng a ta,Khuorkhur�m suoksantu chu,Ch�nga chun inawk a tih.Hremna a tuor ding kum chu,A hung tlung vak ding a nih"Ti hi LALPA thu suok a nih.yk,0+Aw nangni Moab mihai,Thlaph�ngna le khuorkhur�m,Ch�nghaiin an lo ngh�k cheu"Ti hi LALPA thu suok a nih.<s,0*LALPA a cho ngam leiin,Moab hnam chu r�ral a tih.-S,0)Khawpuihai chu la'ng a ta,Kulhai khom la vong a tih.Chu ni a hung tlung pha chun,Moab mihr�nghai lungril chu,Nuhmei nau hase lai angin,Thlaph�ngnain sip a tih._7,0(Hieng hin LALPA chun a hril:"En ro, mupui chu thla z�rin,Moab chungah a bir thla a.;o,0'A va hang koi nasa de!An va hang tap nasa ngei!Moab chu muolpho taluo'n,Tu khom a hmason ngam nawh.A kawl le kienga ch�nghai,Nuizatb�r inchang zoin,Mi pangzat a k�i ta si.7,0&Moab in chung po po leAn tuolzawl po pohai chu,Lus�nna hmun a'n chang a,Tu dit lo b�l ang elin,Moab ka vuok dar ta si,Ti hi LALPA thu suok a nih.wg,0%Mi tinin lu an vaw kol a,An kh�khmul an vaw bok a;Mi tinin b�n an �t pop a,Saiip an kawngchun seng bok..U,0$Theihl� angin ka lungrilah,Moab s�nna hla a'n ri a;Kir Hareset-hai s�nna hla chu,Ka lungrilah a'n ri bok a.Hausakna an khawl khawmhai,A riral zo vong ta si a.,0#Hmun s�nga an inthawina,An biek pathienhai kuoma,Rimtui an inhl�nnahai khom chu,Keiin suktawp vong ka tih,Ti hi LALPA thu suok a nih.7g,0"Hesbon khuoa inthokaEleale le Jahaz chenin,An kh�k r� a'n hriet ph�k a;Zoar a'nthok Horonaim leEglath Selisiya chenin.Nimrim tuikhurhai chen khom,A lo kang zo ta si a.dA,0!Moab rama huona hai,Hlim le lawm r� a re a;Uoiin sawrna khur a'nthok,Uoiin a suok ta naw a,Hlima gr�p ch�l sawr r�hai,Hriet ding hrim a um ta nawh.Kh�k r� an hriethai khom chu,Hlimna kh�k r� an ta nawh.[/,0 Aw Sibma gr�p k�nghai,Jazer ka ta n�k hmana,Nasain t�ng ka ti cheu.I z�rhai chu Tuipui Thi chen,An inz�r phar dei duoi a,Suksetun a hmal vong a,I gr�p le thei hminhai chu,A hmal fai vong ta si a.q[,0Chuleiin, inring takin,Moab chu t� khum ka ta,Moab pumpui s�n ka ta,Kir Hareset mihai s�n ka tih.U#,0A chapo a tangkai nawh,A uongin kawk a nei nawh"Ti hi LALPA thu suok a nih.pY,0Moab chapozie kan hriet,A hang insie s�ngziehai,A uongzie le chaltlaizie,A lungril ind�ziehai chu. %,0Moab rama ch�ngtuhai,In khawpuihai tl�nsanin,Lungpui k�ra b� sep hlak, V�th� angin p�k tontirah,Nangni khom b� khuor ve ro.  5,0Israel chu i ta dingin,Nuizatb�r a ni hlak maw?R�kru lai an man sa maw,A chanchin i hril z�t a,Hmusit tak le endong a,I lu i thin zie hlak hi?t a,0"Moab chu v�i rui d�r rawhLALPA a khing ngam leiin;A luokah inbuol sien la,Mi nuizatb�r kai raw se. X ),0Moab ki a rawt tliek a,A b�n khom a suktliek bok"Ti hi LALPA thu suok a nih.W ',0Keriot le Bozra khuoahai,Moab rama khuo po po,A hnai le kilkhawr chunga chun.-U,0Kiriathaim, Beth Gamul le Beth Meon,(K,0Dibon, Nebo le Beth Diblathaim,Y+,0Ror�lna a hung tlung ie,Tl�ng zawla khuohai chungah-Holon, Jahza le Mefaat,,0Moab a muolpho ta ie,A tlu hm�t ta vong el ie!Tia s�nin tap kh�k ro.Moab a siet t�k thu hi,Arnon-a khom puong dar ro.-S,0Aroer khuoa ch�nghai chun,Lamah ng�rin thl�r v�l ro;Pasal hung tl�nsiehai leNuhmei hung inrelhai chu,'Ieng thil am a tlung ta leh?'Tiin lo indon tawl ro."=,0Nangni Dibon hraichawihai,In ropuina suoksanin,Hnuoi ch�ra hin hung thung ro;Moab suksetu ngei chun,Nang khom hung bei a che a,I kulhai sukchim a tih.,0A kawl hnai vela umhai,A hmingthangzie hretuhai,'Khang anga hmol ropui si.A tliek ruop el hi chu aw!'Tiin ama chu t� ro.=u,0Moab chu a tlu t�p a,Sietnan hung nang thut a tih.  ,0Moab chu ram vong a ta,A khuohai chu r�n an ta,A tlangv�l th� th�hai chu,Indonaah suom an tih,Iengkim LALPA chun a tih.V%,0'Tu cho ruol lo mi r�lhr�t,Indoa huoisen kan nih'Ieng leia in ti'm a na?~},0 Israel s�ngkuohaiin,Bethela an bawng lem biek,An muolphopui ang bok khan,Moab khomin a pathien,Khemos inz�pui a tih.2}],0 Sienkhom bun suoktu ding mi,Ka tir ni hung tlung a ta,Anni chun bun suok an ta,An bun suok f�i r�t pha leh,B�l chu vaw koi vong an tih,Ti hi LALPA thu suok a nih.<|q,0 A b�la sie tok tok hlak,Uoiin angin Moab chu,Muong takin a um hlak a,Bun suok a tuok ngai naw a,Salah an thuoi ngai bok nawh.Chuleiin a'n hnik zing a,A rim khom a danglam nawh. { ,0 LALPA sin ngaith�tu chu,Tongsie phurin um raw se;Thisen insuona dingaKawlhn�m hmang ngai nawtu chu,Tongsie phurin um raw se!uzc,0 Moab chu machi th� khum rawh,Sukram a ni ding si a;A khuohai chu rausan an ta,Hluotu tu khom nei naw nih./yW,0Suksetu chun i khawpui tin,A hung r�n tawl ding a na,A pumpel um naw ni hai.Phai ruom le tl�ng zawla ch�ng,Tu khom sukse vong a tih,Ti hi LALPA thu suok a nih.x5,0I theina le sumah i'n nghat leiin,Salah man v�ng an ti che.In pathien biek Khemos chu,A thiempu le rongbawltuhai leh.Salah thuoi hmang bok an tih.Ew,0Tl�n ro, in hringna ta dingin,Thlal�rah inbi hmang ro.anvU,0Nasa taka tap pumin,Luhit tungah kai an ta,Horonaim suka hai khom,Thlaph�ng tap ri inl�ng a tih.Tu!,0Moab chu koi dar a ta,A nauhai inchiek ri chu,Zoar chen hre ph�k an tih.Gt,0Heronaim rihau chu ngai ta,Sietna r�pthl�k r�h�u chu!^s5,0Moab hming chu tu khomin,Uongpui ta ngai naw ni hai.Mihai chun Hesbonah,"Hi hnam hi nuoi bo ei tiu"Tiin la phierr�k an tih.Aw nang Madmen khuo khom hi,I la chimit ding a nih,Kawlhn�min hnot thl�r a ti che. hr K,0Moab chungthua Iengkim LALPA, Israel Pathien hril chu hi hi a nih:Nebo chung a va pik de aw!Sukramin a um ding a ni si a;Kiriathim chu l�ng an ta,Hm�i mawk takin siem an ta,A kulhai sukmuolphoin,An sukchim ding a ni si.q,/LALPAN thu a p�k si chun,Ieng tin am chawl thei a ta?Askelon le tuipui kama ch�nghai,Do dingin thu a p�k mieu si a.p{,/"Aw, nang LALPA kawlhn�m,Ieng tik am chawl t�ng i ta?I p�iah chun l�t nawkin,Chawl ta rawh" ti'n kh�k in tih.,oQ,/Lus�n p�rdo Gaza chun,A l� vaw kol vong a ta,Askelon chu chimit a tih.Aw, ph�ia ch�ng mi um sunhai,Ieng chen am nangni le nangni,In insun pei ding a na?bn=,/Filistinhai chu hung bei a,A suos�m ni a tlung ta a,Tura khuo le Sidon khuo,Thangpui thei um sunhai chu,A that ram ni a tlung tah.Kaftorz kama inthoka hung,Filistin la dam sunhai chu,LALPAN a suksiet tawl t�p si.C,,Chun, nuhmei ruol chun, "V�n lalnu kuomah rimtui raw a, dawn ding kan bun suok lai khan, ama limin bei d�m siemin, a kuomah dawn thil kan bun suok hlak ti kan pasalhaiin an hriet nawa i ngai am a ni?" an lo ti ve a.5=c,,Amiruokchu, v�n lalnu kuomah rimtui raw lo a, dawn thil kan inhl�n ta nawa inthokin iengkim kan tlasam a, kawlhn�m le t�ma sukbohmangin kan um ta lem a nih" an ta.b<=,,Keini le kan thl�tuhai, kan lalhai le kan hotuhaiin Judai ram khawpuia le Jerusalem kotthl�ra hai an lo thaw ta hlak ang khan v�n lalnu kuomah rimtui rawin, a kuomah dawn ding uoiin bun suok kan ta, kan hril ang char khan thawng kan tih. Khang lai huna khan f�k le dawn thilah kan hnienghn�r a, kan tha a, sietna hrim kan hriet nawh. o~\}}7||4{{YzzPyxwwwv?uuctsrrLqqSpp(oofnn:mll\kkDjj-iihggKf~edd,ccLbbaea"`Y__&^]] \\ [sZZ.YXXYWW VUQTSS&RRQQPP.OoNN)MMDMLdKJJNIHH G:FsEDD6C~BAA;@?>>0=r<;;:a99 8]766(5E4322 1?0/.--!,Y,+++6***S*)))>)((p(''''=&&&F%%%H$$${$=###\"""U" !!! M O-o3VD/&{kl4ny b . j  L  ?-qS }.DIt JKei thiempu Ezekiel, Buzi naupa kuoma hin Babulon rama Kebar vadung kamah LALPA thu chu a hung tlung a, LALPA kut chu ka chungah a um a.\s 3JChu thla a ni ngana chu sala lal Jehoiachin int�nga inthoka a kum ng�na a nih. r )JA kum sawmthumna, thla lina,ni nganaaa Juda salt�nghai lai Kebar vadung kama ka um laiin v�n a hung inhong a, Pathien inl�rna ka hmu a. ^q56Nangin mi hnawl letd�r aKan chunga i lungsenna kha,Dam thei lo a ni ngot naw chun.p6Nangin LALPA mi siemtharin,I kuom tieng mi thuoi k�r rawh.Tiena kan hlim lai ni ang khan,Nangin mi tuoi thar nawk rawh-Ko6Ieng leia i mi theinghil zing?Ieng leia hi chen hi i mi m�ksan?Dn6Aw LALPA, chatuon Lal i na,I lalna chu suon tin dai a nih.Dm6Zion chu r�usana umin,Sihalhai tuolchaina a'n chang tah.Bl6Hieng lei hin kan lung a se a,Kan mithai a'n thim zo tah.Yk+6Kan lallukhum khum a tla a,Kan suol tlat bok si leiin,Kan chung a va pik de aw!?jy6Kan hlimna a chuoi zo a,Kan l�m lusunah a'n chang a.zim6Kul kotkh�r bula thung hlak,Upahai an z�m zo ta a,Tlangv�l hla sak pawl khomin,An hla sak an chawlsan tah.tha6 Bu rawtnaah tlangv�lhai,Bu herin an sor kawng a,Naupanghan kat tang tangin,An thing t� ding an phur a.@g{6 Lal nauhai hruiin an khai a,Upahai khom an inz� nawh.nfU6 Zion-ah kan nuhmeihai,Mihaiin an pawngsuol a,Judai ram khaw tinah hai,Kan nungh�khai an pawngsuol.=eu6 T�m khawsik mi not leiin,Kan pang thuk angin a sa.[d/6 Thlal�r ram hmun ti-umah,Kawlhn�m inl�ngna hmunah,Thi huomin bu kan zong a.bc=6Kan chungah bawi an inlal a,An kut a'nthoka mi san suok ding,Tu khom hlak an um si nawh.Yb+6Kan pahan an lo thaw suol a,Anni an um ta si naw a,Keinin a maw kan tuor a nih.Fa6F�k ding kan hmu theina din,Aigupta le Asuria kan b�l a.d`A6Mi hnottuhan an mi'n thl� nawh,Chauin sawl hle inlang khom,Kan chawl hadam thei si nawh.g_G6Kan tuisik tl�n lai ngei khom,Kan inchawk hiel a ngai ta a,Thing khom kan �nchawk a ngai.G^6Pa nei lo, fahra ang kan ni ta a,Kan nuhai khom hmeithai ang.b]=6Kan rochung kan ram hluohai,Hnam dangin an nei zo tah, Kan inhai khom hm�l hriet loin.Z\ /6Kan chunga thil tlunghai hi,Aw LALPA hung hre zing rawh.En ta, kan muolphozie hi!)[K6Aw nang Zion Naunu,I hrem tuor chu la tawp a ta,Salah hr�n sawt ta naw ni che;Nang Edom Naunu ruok chu,I suol leiin hrem a che a,I r�tlona phor lang a tih.Z{6Edom le Uz rama ch�nghai,In lawm thei lai hin hlim ro;No chun a nang t�p ta cheu a,Inrui in ta, saruokin um in tih. Y 6LALPA hriek n�l, kan b�l tak,An ch�ng kamah a awk ta si;A rawi chun hnam dang lai khom,Um el ei tih', kan lo ti hlak kha. X6V�na mupui vuong n�k daiin,Mi hnottuhai chu an hr�t lem;Tl�ngahai an mi hnot pei a,Thlal�rah an mi lo inch�n.Wy6Mihan an mi sui zui zing a,Khawlaiah kan suok ngam nawh. Kan tawp a hnai, kan ni a kin,Kan tawpna ni a hung tlung tah.V6Thangpuitu ding kan thl�rnaah,Kan mithai khom a chau zo tah;Mi san him thei lo ding ngh�kin,Kulbing s�ng a'nthokin kan thl�r.yUk6LALPAN a hnot dar tawl a na,A en zui zing tawl ta bok nawh;Thiempuhai a'n z� naw a,Upahai a ditsak bok nawh. ?Tw6"Fe hmang dai ro, tirdak kaihai,Fe hmang dai ro, mi tawk naw ro"Tiin mihan an kh�k khum a.Hnamtin lai an tl�n hmangnaah,"Hi hin um thei ta naw ti niu"Tiin an lo kh�k khum pei.S%6Kotthl�ra hai, mitdel angin,Inmaiin an inv�k v�l a;Thisen an kai nasat leiin,Mihaiin an tirdak a,An silf�n chen khom an lo th�m a,R76 Sienkhom chu chu a hung tlung,A zawlneihai suolna lei leA thiempuhai khawhlona leiin.A s�ngah mi fel thisen insuoin,Khawpui an sukporch� hlak si.wQg6 Hm�lmahai le dotuhaiin,Jerusalem an l�t thei hrim,Hnuoia lalhaiin an ring nawh,Khawvela mi po po khomin. vPe6 LALPAN lungsen hr�k thlain,A lung inlingna a bun suok;Zion-ah mei a'n suo a,A lungphum chen a k�ng ram. xOi6 Ka mihai siet tuok ni chun,Nu ngilnei takhai khomin,An hring ngei an nauhai s�,Suongin an f�k hiel el si! ,NQ6 Kawlhn�ma lo thihai kha,T�ma thihai n�k daiin,An lo vangnei lem a nih.Phingt�min an hung rop a,Lo suok f�k ding nei loin,Damten an hung z�r hlum hlak.5Mc6Tu'n chu inting n�k daiin,An inlang dum ta lem a,Kotthl�ra hmu ch�ng khomin,Hriet hrang thei an ni ta nawh.An r� vunin a tuom tawk a,Thing tawl angin an tawl hawp.zLm6V�r le bawngn�n� n�kin,An mi lienhai an ngo lem a,An t� rubi angin a s�r a,Safir lung angin an mawi.tKa6Santu ding tu khom um lo,Thawk le khata bohmang thut,Sodom tuorna n�k dai khan,Ka mihai tuor a s� lem.J}6F�k ding tha tl�n hlakhai kha,Kotthl�rah an v�kv�i a,Puon senduk sil hlakhai kha,Hmunhnok lai an int�l tah. sI_6Dangch�r leiin nautehai lei,An dangah a kop zo a;Naupanghan bei an ng�n a,Tu khomin an p�k si nawh.H!6Sihal hmanin a t�hai chu,Nene p�k nachang a hriet a;Ka mihai chun an hriet nawh:Thlal�r vanghawngsei angin,Lunginsietna an nei nawh.uGc6Rangkachak hl�r anga hlu,Zion naupa ditumhai kha,B�lhemtu pil b�l ang chauh,An hung inchang zo ta ie!F 6Rangkachak hl�r ni hlak si kha,A tl�t d�n chu a va dul ta de!Hmun Thienghlima lunghluhai,Kotthl�rah an pei dar rui a. `E96BLungsenin hnot thl�r tawl la,V�n hnuoia inthok hin LALPA,Anni chu sukbohmang rawh.>Dw6AAn lungril sukmawkp�k la,I tongsie phur raw hai se![C/6@Aw LALPA, an ph� ang le,An kut sinthaw ang peiin,Nangin thungrul tawl lem rawh.bB=6?En ta, an thung le ng�r hi!An mi nuisawna hla naw chu,Kh�kpui dang hrim an nei nawh.@A{6>S�nnithl�ka hm�lmahan,An mi hrilsietna zozai chu.S@6=An mi biek s�sawnahai,An mi phierr�kna po po,Aw LALPA i hriet vong a-`?96%6;Ka chunga tha naw taka,An thaw d�nhai i hmu a,Ka'n dikna mi hump�k rawh!T=!6:Ka chungthuah aw LALPA,Nangma i hung inrol a,Ka hringna i'n tlan suok kha.@<{69Nang chun i mi hung hnai a,"Ti naw rawh" i hung ti kha.r;]68"Beidongin ka ko che hi,I na mi sitp�k hr�m rawh"Tia ka hung hn�na chu,I mi lo ngaithl�kp�k a,>:w67Khuorkhur�m mong a'nthokin,LALPA, i hming ka lam a,<9s66Tuiin a mi ch�m pil a,Thi ngei dingin kan ngai a.W8'65A hringin khuorkhur�mah,Thi dingin an mi pei a,Lungin an mi d�ng mur mur.87k64San boa mi hm�lmatuhan,Vate angin an mi ve a.=6u63Jerusalem nuhai chan ding,Ka hmuin ka lung a z�ng.85k62V�na inthoka LALPAN,A mi zuk en hmakhat chun.=4u61Ka mitthli hi ch�t loin,A la luong pei ding a nih,T3!60Ka mihai siet tuok leiin,Vadung tui anga tamin,Ka mitthli a luong zoi zoi.D26/Thlaph�ngna le tl�kkhurhai,Sietna le ramna kan tuor a.@1{6.Kan hm�lmahan dit tawkin,An b�u an mi phong khum a.:0o6-Hnamhai lai mi tirdak kai,Hmunhnokah i mi siem a.F/6,Kan hn�na tlung thei lo di'n.S�min i'n tuom khum tlat a.o.W6+Lungsennaa inthuomin,Nangin i mi hnot thl�r a,Lungsietna nei d�r loin,Dittawkin i mi suom tawl a.=-u6*"Suol thawin kan lo hel a,Nangin i mi ngaidam naw a.E,6)Ei lungril le ei kuthai hi,Chung Pathien tieng phar suokin,B+6(Ei lam hrawhai bi chiengin,LALPA tieng k�r nawk ei tiu.@*{6'Suol leia hremna tuor hi,Hringmi tu'm soisel thei ding?_)76&Sietna le thil tha tlunghai hi, Chunghnungtak baua inthokaSuok vong a ni naw am a ni??(y6%LALPA thup�k a ni naw chun,Tu thu am hlawtling a ta?B'6$Mi thu sukkhawhlop�k d�m hi,LALPAN a hmu naw am a ni?E&6#Chunghnungtak hmaa mihriem,A chanvo hnawlp�k amani d�m,*%O6"Salt�nghai sird� amani d�m,W$'6!Hriem nauhai chunga tuorna,Lungngaina intlungtir hi,A nuomzawng a ni si nawh.z#m6 Lungngaina intlun sien khom,Lainatna a'n entir nawk hlak a,A hmangaina ropui chu,Ieng lai khom a r� ngai nawh.@"{6Mihriemhai hi kumkhuoin,LALPAN a pei thl�k ngai nawh.Z!-6A bieng bentu kuoma chun,Khing tieng khom dawp�k sien la,Inzaknain sip raw se.; q6Pilvutah hmai phum sien la,Beisei ding a la um si.:o6LALPAN a'n b�ttir leiin,To zingin um el raw se.>w6Tleirawl laia inthununnaRingkol b�t hi a tha a nih.7i6A sandamna beisei a,To zinga ngh�k hi a tha.L6Amaa beiseina neitu,Ama ngh�ktu ta dingin,LALPA chu a tha a nih.Z-6"Ka chanpuol LALPA a na,Ama chu ngh�k zing ka tih"Tiin ka'n hn�m hlak a nih.=u6A thar pei hlak, t�k tinin,A ringumna a ropui si. [/6Bohmang loa ei um el hi,LALPA z�ngaina lei a na,A lungsietna a tlol ngai nawh. A}6Chuong s� chun, hi hi hrein,Beiseina ka nei nawk hlak:D6Ka hriet chieng nasa leiin,Ka s�ngril a sukng�i hlak. fE6Ka tuorna le v�kvainahai,M�t hang kh�kziehai d�m chu,Ienglai khomin ka hriet zing a,W'6"Ka ropuina a chuoi ta a,LALPA-a ka beiseina khom" Ka ti hlol el a'n tah hi! H 6Muongna a mi p�k naw a,Hm�ing�l umzie ka theinghil tah. ?y6Lungah ka h� tauh tlamin,Pilvut lai a mi sir ziel a;E6Thil kh�in a mi hnaw sip a,A m�t ringot a mi'n b� si.J 6Ka mihai nuizatb�r k�iin,S�nnithl�k hl�in an mi ti-el.?y6 A thal bawma thal ngei chun,Ka lungah a k�p tlang a.9m6 A thalngul chu a kuoi a,K�p dingin a mi tin a.D6 Lam a'nthok mi hn�k thlain,Santu nei loin a mi pot chen.D 6 Savom mi'n ch�n ang el le,Sakeibaknei intom r�k angin,? y6 Lung b�min ka lam a kh�r,Ka lampui a sukping vong.> w6Santu ding ka ko khomin,Ka hn�na a kh�rkhip vong.\ 16Ka tl�n suok thei nawna di'n,Dai a mi sakkhum vong a,Khaidiet rikin a mi thlung.@ {6Fam lo chang daih tah angin,Thimah a mi'n ch�ngtir a.;q6Kh�kna le harsatnain,S�r tinah an mi'n huol a.V%6Ka taksa le ka vunhai khom,A suktawm zo vong ta a,Ka r�hai a vuok tliek a.A}6Ka chungah s�nnithl�kin,A kut a thl�k ngat ngat a.9m6Ama chun vara inthokin,Thimah a mi hnot l�t a.C 6A lungsenna hmoltum hnuoia,A'n tuortir d�n hmutu ka nih.C6K�ta i ko khawm angin,S�r tina min huol dingin,Ka r�pzawnghai i ko khawm.LALPA lungsenna ni chun,Hima tl�n suok an um nawh;Ka mi duot le keitleihai,Hm�lman an rawt ram zo tah.L6Naupang le a tar a z�r,Kotthl�r pilvut lai an tlu a,Ka nungh�k tlangv�lhai chu,Kawlhn�min an s�t thl�k a,I lungsen ni'n i that a,Lainatna hrim nei loin,A s�min i s�m tawl kha! |q6LALPA en la, dawn ve rawh!Hieng ang hrim hrim hin mi dang,I soisak hlak am a ni?Nuhaiin an r�la r�,An nau duot ngawi ngawi laihai,An f�k el ding am a ni?Thiempu le zawlnei chen khom,LALPA hmun thienghlim ngeiah,Thatin an um el ding maw?]36Z�n v�ng intana inthokin,Tho unla, kh�k tan ve ro;LALPA hmaah in lungril,Tui angin bun suok unla,In nauhai hringna ta di'n,LALPA hmaah b�n phar ro,Kotthl�r tontir taphotah,Phingt�min an tlep thla hi.&E6Aw Zion Naunu kulpui,aLungrilin LALPA ko kh�k ro,In mitthli s�n le z�nin,Vadung angin luong raw se.Chawl loin tap zing unla,In mit ins�m naw raw se.:~m6LALPAN a tum a thaw a,A thu chu a hlen zo tah,Tiena a puong tah angin.Lungsietna nei d�r loin,Aman a kei thl�k che a;Hm�lma a'n uongkhumtir che,I dohai ki a chawis�ng. G}6I hm�lmahai po poin,An bau an phong khum che a,Nuisaw le h� rawt khumin,"Ei lem zo d�r an ta hi!Hi ni ngei hi an naw maw,Ei lo Tlumte thl�r hlak kha?Damin ei tong an ta hi!" an tih.K|6A fe p�l taphot chein,An kut an ben khum che a,Jerusalem Naunu chu,Nuisawa lu thin khumin,"Hi khawpui hi an naw maw,Hnuoia khaw mawi famkim leHlimna khuoa an hril chu?"Tiin an ti-el hlak che.4{a6I zawlneihan inl�rna,Tl�ktlai d�r lo an hmu a,I suolna tar lang lem hai sien,Salt�ng pumpel thei i na,Sienkhom kh�l le inhlemna thu,An inba lem tlat si che kha.rz]6 I ta di'n iem hril ka ta?Ieng le'm ka t�khi ding che,Aw Jerusalem Naunu?Ka hn�m theina ding chein,Ieng am ka'n chansin ding che,Aw Zion Naunu thiengl�m?I hliemna inth�kzie hi,Tuipui li ril ang a na,Tu'n am a sukdam ding che?5yc6 "Khaw la'm bei le uoiin teh?"Tiin an nuhai an indon a;Hliem tuor this�k baw angin,Kotthl�rah an tlep thla a,An nuhai �ngs�ng ng�iah,An nun a chat thla riei riei.^x56 Ka tapna'n ka mit a'n vai zo,Ka s�ngril a sa huoi huoi a;Ka mihai siet tuok lai thl�r a,Naupanghai le nautesenhai,Chaua kotthl�ra an thidang lai,Ka hmuin ka lainat �m �m a,Ka thlarau a'n chek dar vong. w56 Zion Naunu upa ruol chu,To toka saiip silin,Hnuoiah an inthung biel a,Luah pilvut an inphul a.Jerusalem nungh�khai chu,Bawka hnuoi sikin an k�n.Dv6 A kotkh�rhai a tlu zap a,A kalna tluon a bong rem rum.Lal le an mi lienhai chu,Hnam dang salah an int�ng. D�nhai an nei ta naw a,LALPA inhriettirna khom,Thiempuhan an dong ta nawh.Du6Zion Naunu kulpui chu,LALPAN sukchim a tum a,Suksiet chin ding a'n khi a,A kut thl�k a na ngei el!Kul chung zawl le banghaiin,An siet tuok chu an s�n a,A ruolin an chim thla rem rum.(tI6LALPAN a maich�m hnawlin,A biekb�k a r�usan a.A kul banghai inthiektirin,Hm�lma kutah a p�k a;Hlima k�t an hmangnaah,Hm�lma r� a so veng vung.d w6 Ka r� s�ng hlieutu dingin,V�na inthok mei a hung thl�k.Ka awkna di'n ch�ng a kam a,A letlingin a mi kh�i a.Inrieng taka mi m�ksanin,S�nni thl�kin thi hmun ka suol.Pc 6 Nangni inlon inv�khai,Iengma loah in ngai maw?Ngha v�lin en chieng unla,Hremna ka chunga hung tlung,Ka tuor n�ka nasa lem hi,A um hlak hrim am a ni,A lungsen inling ni aLALPA mi hremna tluk hi? b ;6 A mihan inr�m pumin,F�k le dawn ding an zong a,An hring theina ngaituoin,An rosumhan bu an thleng."Mi zuk en ta, aw LALPA,Mi hmusit ka kai tah hi!"Ba 6 A rosum nei po pohai chu,Hm�lmahaiin an rok a,I mihai pungkhawmnaa,An thang i phal ngai naw hlak,Pathien ringnawtuhai kha,I hmun thienghlima an l�t lai,Mit ngeiin a thlir vong vong.K` 6 A tirdakumnahai chu,A puonbilah a kai luoi a,Thup nachang a hriet ta nawh.A tlawm d�n a r�pthl�k a,Hn�mtu tu khom an um nawh. "En ta, LALPA, ka tuorna hi,Hm�lmahai an dingchang ta si!"S_ !6A suol nasat �m leiin,Jerusalem khawpui chun,Tirdakum a k�i zo tah;Ama ngais�ngtuhaiin,Saruoka an hang hmu chun,An endong ta �m �m a;Mi hm�l khom hmu ngam loin,Naw tieng nghain a'n r�m a. G^  6Rinum tuora an v�i lai chun,A ropui lai nihai kha,Jerusalem chun a hriet suok a.Hm�lman an hung l�k lai khan,Santu tu khom a nei nawh.A chan siet chu hm�lmahan,Hmuin an diriem hle a.] 16Zion naunu mawina chu,Puon ang a lo chul zo tah.A hotuhai khom tlatna bo,Sazuk ang an hung ni tah.A hnottuhai hmaa chun,Zoi nengin an tl�nsie a.'\ I6A dotuha'n an op khum a,Hm�lmahaiin nunkhuo an ph�m;A suol nasa �m leiin,LALPAN a'n tuortir ta si.A nauhai chu hm�lmahaiin,Salah manin an thuoi hmang..[ W6Zion lampui a thing zo a,K�t hmanga hung an um ta nawh.A kotkh�rhai chu ram zoin,A thiempuhai an tap inr�m.A nungh�khai an beidong a,A lairil a na vong vong.2Z _6Salah an int�ng, Juda mihai,Hrem le sor inrim an tuor;Hnam danghai lai khawsain,Sawl damna hrim an hmu nawh.Anni hnottuhan nangch�ngin,An beidong lai an hnaw ch�p.0Y [6Biengah mitthli luong zoi zoiin,Z�nah a tap tlok tlok a;A ngaizawnghai tu el khom,Thlamuongtu an um ta nawh.A ruolhaiin l�m ang derin,Dor�l an lo inchang zo tah.'X M6Kh�ng khopa khawpui l�n kha,pWY,4"A thi chena ama inphuhrukna dingin Babulon lal chun Jehoiachin chu sum le pai a p�k thlar bok a nih.mVS,4!Chuongchun a salt�ngna zakuo chu hl�pin, a dam s�ng hun po lal dawkanah fain a dawn ve ta a. jUM,4 Jehoiachin chu hoihawm takin a biek a, a kuoma um ve lal danghai n�ka ins�ng lemah a sie a. ST,4Sala Juda lal Jehoiachin kum sawmthum le kum sari a'n t�ng kum, Babulon lal Evil-Merodakm inlala inthoka kum khatnaa chun Juda lal Jehoiachin chu salt�ngnaa inthokin Babulon lal chun a'n suo ta a. :Sm,4kum sawmhni le kum thum a'n lal kuml a lal v�ngtu pawl kawmandar Nebuzaradan-in a hung thuoi po Juda mi zasari le sawmli le panga an na, an r�ngin s�ngli le zaruk an nih.nRU,4Nebukadnezzar kum sawm le kum riet a'n lal kumah,k Jerusalem mi zariet le sawmthum le pahnih an na; nQU,4Nebukadnezzarin sala a thuoihai chu: a kum sarinaahj Juda mi s�ngthum le sawmhni le pathum an na; P,4Hamat ram Riblaa chun Babulon lal chun anni chu a'n thattir a. Chuongchun, Juda hnam chu an rama inthokin sala thuoiin an um ta a.ZO-,4Kawmandar Nebuzaradan chun anni chu Riblaa um Babulon lal kuoma chun a thuoi a. N+,4Khawpuia la um sipai hotu hai, lal khawnbawl mi pasari, a rama sipai latu lu tak le a mihai sawmruk, khawpuia la umhai chu a thuoi tawl bok a. M},4Kawmandar Nebuzaradan chun thiempu lal Seraia le a dota mi thiempu Zefania le kotkh�r v�ngtu pathumhai chu a man a. }Ls,4Chun, a panga chun theibufai lim sawmkuo paruk a um a, a v�la cheimawina theibufai lim um z�t chu zakhat a nih.Kw,4A ban hmawra d�r lu bawk chu meter khat le centimeter thuma ins�ng a na, a lu bawk vel tuoka chun d�ra mawi taka siem theibufai lim a'n tlar suok a, d�r ban pakhat dang, chuong ang boka theibufai lim chuongna chu, inang chara siema nih. !J;,4Ban pakhat ins�ngzie chu meter riet, a lienzie meter nga le centimeter li vel tuok a na, a sa zawng chu centimeter riet a na, a lai chu a kawrong a. :Im,4D�r ban pahnihai le d�r tuiz�ng le a thut, son thei le d�ra siem bawngchal lim sawmpahni, Solomonin LALPA tempula dinga a'n siemtir rikzie chu b�k zo ruol a ni nawh. wHg,4Chun, m�ih�n hai, mei l�kna berbu hai, thil th�na maihunte hai, b�l hai, khawnvar siena hai, dawn ding inhl�n ch�nga hmang hlak thl�ng le thl�ngk�m, rangkachak le tangruoa siem po po chu kawmandar chun a l�k vong a.@Gy,4Tempula an hmang b�r le b�lhai, vutluohai, khawnvar phita chep ruolnahai, maih�nhai, thl�ng le d�r hmangruo po po, tempula rongbawlnaa an hmang hlakhai chu a l�k vong a. F,4LALPA tempula d�r banhai le d�r tuiz�ng inthutnahai chu a vuok chim a, a d�rhai chu Babulon tieng a hawn vong a. E,4Sienkhom, a rama mi rethei mongtol thenkhat ruok chu gr�p huon enkoltu ding le loa sinthaw dingin Nebuzaradan chun a m�ksan a.HD ,4V�ngtu pawl kawmandar Nebuzaradan chun mipuihai laia mi rethei tak tak, khawpuia an m�ksanhai, a hmaa Babulon lal kuoma lo inpe tahai le themthiem la um sunhai chu salah a thuoi vong a. sC_,4Babulon lal v�ngtu pawl sipai kawmandar hnuoia sipaihai chun Jerusalem kul bang chu an sukchim vong a. wBg,4 LALPA tempul le lal in le Jerusalema in po po chu a raw a; Jerusalema in poimaw taphot chu hl� a nei nawh. EA,4 Babulon lal Nebukadnezzar inlala inthoka kum sawm le kum kuona, thla ngana ni sawmi chun lal v�ngtu pawl kawmandar, Babulon lal hmaa ng�r hlak, Nebuzaradan chu Jerusalemah a l�t a. @!,4 Chu zoah Zedekia mit chu a khel dokp�k a, d�r kol a'n buntir a, Babulon tieng a thuoi a, chu taka chun a thi chenin lung inah a sie a.|?q,4 Babulon lal chun Zedekia naupa chu a mithmu ngeiah a that a, Riblaa chun Juda mi lienhai po po khom a that bok a. z>m,4 ama chu an man a, Hamat rama Ribla khuoa chun Babulon lal kuomah an thuoi a, ama chun a chungthu chu a r�l a. =,4Amiruokchu, Babulon sipaihai chun Zedekia chu an hnot zui a, Jeriko phaizawlah an zu nang a. A sipaihai chu an tl�n dar vong a, z<m,4Chuongchun, khawpui kul bang chu an sut hong a, sipaihai po po chu an tl�n suok a. Babulon mihai chun khuo chu inhuol v�l vong hai sienkhom, lal huon bang pahni ink�ra lampuia chun z�nah an inrel suok a, Araba lampuia chun an fe a. ;,4A kum sawmpakhatna thla lina ni kuonah chun khawpui chu an hung t�m ta hle a, mipuiin f�k ding ieng khom an nei ta nawh. Y:+,4Lal Zedekia inlal kum sawmpakhatna chenin khawpui chu inhuolin an ch�rchil a.Q9,4Zedekia inlal kum kuona thla sawmna le ni sawmag chun Babulon lal Nebukadnezzar le a sipai ruol po po chu Jerusalem do dingin an hung inthok a, rieb�k an khuor a, a v�lin kulin an inhuol khum a. D8,4LALPA lung a sen �m leiin hieng thilhai hi Jerusalem leh Judai ramah a hung tlung a, a tawpah a mithmua inthokin a pei suok a. Zedekia chu Babulon lal chunga chun a hung hel tah a nih.?7y,4Ama chun Jehoiakim thaw ang bokin thil suol a thaw a. .6 W,4Zedekia a hung inlal chun kum sawmhni le kum khat mi a na, Jerusalemah kum sawm le kum khat a'n lal a. A nu hming chu Hamutal a na, Libna khuoa Jeremia naunu a nih. J5 ,3@'Babulon chu hieng ang hin a mi ch�nghai leh la pil a ta, a chunga sietna ka hung intlun ding lei chun tho nawk ta ngai naw nih' tiin i hril ding a nih" a ta. Hi po hi Jeremia thu chu a nih.a4;,3?Chun, hi lekha ziel hi i tiem zo pha lungtum leh khit de la, Eufretis vadungah pei la, y3k,3>'Aw LALPA, hi hmun hi kumkhuoa mi le sa ch�ng ta lona dinga i sukram ding thu chu i lo hril tah hi' ti rawh. _27,3=Ama chun Seraia kuomah, "Babulon i tlung pha leh hieng thuhai po po hi tiem ngei la, t1a,3LLKJXIHGFEElDCBBBA@@?2>><euJTawpna chun a hung nang ta che a, i chungah ka lungsenna ka bun thl�k ding a nih. I um d�n ang peiin i chungah ro r�l ka ta, i tirdakumna po po laka chun thungrul ka ti che. d J"Mihriem naupa, Israel ram chungthua Lalpa PATHIEN thu chu hi hi a nih: Hun tawp, tawpna chu a ram kil tinah a hung tlung ie. 5c gJLALPA thu chu ka kuomah a hung tlung nawk a: MuJ Nangni lai ngei pahaiin an nauhai sa f�ng an ta, nauhaiin an pahai sa fa bok an tih. I chungah hremna intlungtir ka ta, a la dam sunhai po po chu thliin inl�n hmangtir ka tih. L'J I milem biek tirdakumhai leiin thil ka la thaw ng�i d�r lo, a hnunga khom ka thaw ta ngai bok lo ding chu, i chungah ka thaw ding a nih. 5KcJ"Chuleiin, Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Jerusalem, ngai rawh, kei meu khomin ka dod�l che a, hnamhai mithmua ngei i chungah hremna ka hung intlungtir ding a nih. jJMJChuleiin, Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: In v�la hnamhai n�kin thunun in harsa lem a, ka thu ruothai in zawm naw a, ka d�nhai in vong bok nawh. In kawl le kienga hnamhai nun d�n ang khomin in khawsa ph�k nawh./IWJSienkhom a r�tlona leiin a v�la hnam le ramhai n�k khomin ka d�n le thu ruothai lakah a hel nasa lem a; ka d�nhai a hnawl a, ka thu ruothai a zawm si nawh.HJ"Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Hi Jerusalem hi annawm a v�la ram le hnam po pohai laia a lailung taka ka sie chu. {GoJTlawmte la umhai chu meiah pei la, raw hmang rawh. Chu taka inthok chun Israel ins�ngah mei a suok ding a nih..HF JSam tlawmte ruok chu hl� la, i korfuol hmawrah inbawk rawh. )J Ni tinin i bu dingin barlia siem bei i ur ding a nih. Chu chu mi um lai le an hmu lai ngei, mihriem �k tawl thinga hmangin i ur ding a nih. =J Tui khom inkh� vongin dawn i ta, litar ruk inleng b�la mi chu hmun rukin inkh� suok i ta, a hun tak peiah i dawn ding a nih. B<J I f�k ding chu inkhi vong ding a na, ni khatah gram 228h;IJ "Chun, huit le barli, bete le dailuo, butun le huit tha naw chi la la, b�l pakhatah sie la, beiin siem rawh. I pang s�r khat chauh dela i z�l s�ng, ni zathum le sawmkuo s�ng chu, chuonghai chu i ring ding a nih. :yJInhuol dinga ka ti s�ng a tlingtl�k hm� khat chu che son thei d�r loin hruolin ka khuop d� ding ch� a nih.j9MJChu zoah Jerusalem tieng nghain inhuol la, i kuttum inletin, a siet ding thu hril mol mol rawh. <8qJChuong anga i thaw zo pha leh i chang tieng s�r delin, Juda s�ngkuohai suolna chu phurin ni sawmli s�ng z�l nawk i ta, ni khat pei chu kum khat pei anga tiem ning a tih. 75JAn suol s�ng po po kum khat pei kha ni khat pei anga tiemin ni zathum le sawmkuo s�ng Israel s�ngkuohai suolna chu phurin i z�l ding a nih. 36_J"Chun, i voi tieng s�r delin z�l la, i chungah Israel s�ngkuohai suolna po po innghat rawh. A s�ra i z�l s�ng po po chun an suolnahai chu i phur ding a nih. j5MJChun, th�r ph�k la la, chu chu nang le khawpui ink�ra kul bang angin sie la, chu tieng pang chun ngha rawh. Khawpui chu inhuolin um sien la, nangman inhuol rawh. Chu chu Israel s�ngkuo ta dinga inchikna n�ng a tih.47JA v�la inhuolna ding hl�n daw kuol la, muol d�ng pawng siem huol la, sipai rieb�k siem la, kul bang sut hongna ding a v�lin siem bok rawh. z3 oJ"Nang mihriem naupa, t�klei ph�k la la, i hmaah rem khawm la, chu taka chun Jerusalem khawpui lem ziek rawh. 2JI kuomah thu ka hril ph� ruok chu i bau inphongtir ka ti che a, an kuomah, 'Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: A ng�ithlain ng�ithla hai sien, a ng�ithla naw chun ng�ithla naw el raw hai se; hel hmang s�ngkuo an ni si a' tiin i hril ding a nih.1JI lei chu i dangah inkoptir ka ta, tong thei loin um i ta, hel hmang s�ngkuo ni hai sien khom kawk thei ta naw ti nih. m0SJNang mihriem naupa, anni lai l�ng suok thei ta lo dingin hrui hruolin an khuop ding ch� a nih. z/mJThlarau chu keimaah a hung l�t a, ka kein a mi'n ng�rtir a, a mi biek a, "Fe la, i inah inkh�r khum rawh. 5.cJChuongchun, ka tho a, phaizawla chun ka fe a. Chu taka chun Kebar Vadung kama ropuina ka hmu ang bok kha LALPA ropuina chu ka hmaah a hung ng�r a, hnuoiah ka bokkhup a. -JChu taka chun LALPA kut chu ka chungah a um a. Chun, ka kuomah, "Tho la, phaizawlah fe la, chu taka chun inbiekpui ka ti che" a mi ti a. %,CJAmiruokchu, mi felhai chu suol lo dinga i zilh�u a, i zilna chu poisaa thil suol thaw loa an um chun hring ngei an ta, nang khomin tuor naw ti nih" a ta.5+cJ"Chun, mi felhaiin felna lampui b�nsanin thil tha naw an thaw a, an hmaah d�lkham ka lo kham bok chun, chutaka chun tlu hlum an tih. Zilh�una i nei naw leiin an suolnaa chun th�ng an tih. Thil fel an lo thaw tahai kha hriet zing ni ta naw ni a, an thisen maw ruok chu i lakah ph�t ka tih. L*JAmiruokchu, mi rilohai chu i zil lawk a, r�tlona le suolna lampuia inthoka inlaml�t nuom loa an suol lui pei a ni ruok chun, an suolna chu th�pui an ta, an th�na maw chu phur naw ti nih.^)5JMi rilohai kuomah, 'Thi ngei in tih' ti lang, inlaml�t a, an suolna chu b�nsan a, an hringna chu hum dinga i zilhau tawl si naw chun an r�tlona chu th�pui an ta, an th�na maw chu i lakah ph�t ka tih. (}J"Mihriem naupa, Israel s�ngkuohai v�ngtu dingin ka ruot che. Ka thu hril hi ngaithla la, anni chu zilhaup�k rawh. >'wJNi sari zoa chun ka kuomah LALPA thu a hung tlung a. &#JKebar vadung kama Israel salt�nghai umna Tel Abib chu ka hung tlung a, chu hmuna chun anni lai hrilhai takin ni sari zet ka'n thung ve a.%'JChu zoah thlarauin a mi chawi k�ng a, a mi l�k hmang a, lungsen tak le rin tak pumin ka fe a, LALPA kut hr�t chu ka chungah a um si a. p$YJ Thilhringhai thla z�p inkhak ri le an bula um tawlailir ri le thil inrum ri dur dur ka hriet bok a. :#mJ Chuongchun, thlarauin a mi chawi k�ng a, ka hnung tieng chun th�m bul bula thu insamin, 'A ch�ngna hmuna chun LALPA ropuina chu malsawmin um raw se' an ti ri ka hriet a. 6"eJ Tu hin i chipui salt�nghai kuomah fe la, an ng�ithl�k ta'm, an ng�ithl�k naw ta'm, an kuomah, 'Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih' tiin hril tawl rawh" a mi ti a.!}J Chu b�ka chun ka kuomah, "Mihriem naupa, fimkhur takin ng�ithla la, ka thu hril po po che hi i lungrilah khum rawh. 6 eJ I chal chu meitawk lung n�ka chang, lung chang tak angin siem ka tih. Hel hmang s�ngkuo ni hai sien khom, anni chu ti d�r naw la, an vaup�mah z�m naw rawh" a ta. EJ Anni ang boka tawk khir le lungril khauin siem ka ti che. 4aJIsrael s�ngkuohai ruok chun an ng�ithl�k naw ding che a nih, kei an mi ng�ithl�k nuom naw leiin. Israel s�ngkuohai po po chu mi lungril khau le lulul an nih. PJChuong hnam danghai kuoma tir chu ni la, lo ng�ithl�ng an ti che.  JTong dang le tong harsa hmang mi, an tong i hriet thiem nawhai kuoma tir i ni naw a, Israel s�ngkuohai laia tir i ni lem hih. oWJChun, ama chun ka kuomah, "Mihriem naupa, tu hin fe la, Israel s�ngkuohai lai ka thu va hril rawh. ,QJAma chun ka kuomah, "Mihriem naupa, lekhabu ziel ka p�k che hi lem la, khop takin fa rawh" a ta. Chuong chun ka f�k a, ka b�ua chun khuoizu angin a thlum a.LJChuongchun, ka b�u ka ka a, lekhabu ziel chu a mi'n f�ktir a.  JChun, ka kuomah, "Mihriem naupa, i hmaa lekhabu ziel hi fa rawh; chu zoah fe la, Israel s�ngkuohai kuomah thu va hril rawh" a ta. )KJ Ka hmaa chun lekhabu ziel chu a kei phar a, khing tieng khing tieng chu thu ziekin a sip vong a, chuonghai chu tapna le lus�nna le chungpikna thu vong a nih.iKJ Chuongchun, ka hang en a, ngai ta, kuta a mi hung ban lai chu ka hmu a, lekhabu ziel a chawi a.JMihriem naupa, nang ruok chun ka hril hi ng�ithla la, anni angin hel ve naw rawh. I b�u ka la, ka thil p�k che hi lem rawh" a ti a.JHnam hel hmang an nia chu, an ng�ithl�k ta'm, an ng�ithl�k naw ta'm, an kuomah ka thu i hril hrim hrim ding a nih. JNang mihriem naupa, anni chu ti naw la, an vauh z�m tum che khomin z�m naw rawh. Th�l le hling k�rah, ainuv�t ruol laia um ni la khom, ti d�r naw rawh. Hel hmang s�ngkuo an nia chu an vaupum le inth�nahai chun sukz�m naw raw se che.  JHnam hel hmang an ni leiin, i hril chu an awi ta'm, an awi naw ta'm, anni lai zawlnei a um ti an hriet ve hrim hrim ding a nih. wJKa tirna che mihai hi mi lulul le timaw tak an nih. An kuomah, 'Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih' i ti ding a nih. T!JAma chun, "Mihriem naupa, Israel nauhai, hnam hel hmang tak le ka chunga hel zing zing hlakhai kuomah ka tir ding ch� a nih; anni le an thlatuhai chu voisun ni chen hin ka lakah an la hel zing a nih. {JKa kuoma thu a hril lai chun thlarau chu keimaah a hung l�t a, a mi'n ng�rtir a, a thu hril chu ka ng�ithl�k a.\ 3JChun, ka kuomah, "Mihriem naupa, ng�r suok la, thu ka hril ding che a nih" a ta. E  JRaw s�r zoa sumris�ng inz�m ang ph�tin a v�la chun a'n z�m a. Hi hi Pathien ropuina inlang d�n chu a nih. Chu chu ka hmuin bokkhupin ka tlu a, a mi betu rawl chu ka hriet a.   9JA kawnga inthoka chung tieng chu d�r tle s�t angin ka hmu a, a kawng hnuoi tieng chu mei chok angin ka hmu bok a, var ropui takin a tuom v�l a. -  UJAn lu chunga chun lalthungpha ni awm tak, safir lunghlu ang ela inlang hi a um a, chu hmun ins�ng tak chunga lalthungphaa chun mihriem ni awm tak hi a'n thung a.   JVuong loa thla inkhupa an chung inkhumna zau tak hnuoia an um lai chun an lu chung tienga inthok chun rawl a hung suok a. ,  SJAn vuong laia an thla z�p ri chu tuipui insok ri ang le sipai ruol hawhaw ri le Iengkim Pathien rawl ang a nih. An vuong naw pha leh an thlahai chu an inkhup a. " ?JChu inchung z�u tak hnuoia chun thilhringhai chun an thla ki intawkin an thla pahni seng chu an z�r a, an thla pahni dang chun an taksa an inkhum a. ~ wJThilhringhai lu chunga chun boruok ink�m ang z�u tak, r�pum deu el, v�r anga tle sur el hi a'n z�r duoi a. J JThilhringhai chu an f� pha tawlailirhai khom an fe a, an ng�r pha an ng�r ve a, hnuoia inthoka an ink�ng pha an ink�ng ve pei a, tawlailir kea chun thilhringhai thlarau chu a um si a. 1JThilhringhai chu thlarau f�na tieng tieng an fe a, tawlailirhai khom chun an zui pei a, tawlailir kea chun thilhringhai thlarau chu a um a nih. n WJThilhringhai chu an che son pha leh tawlailirhai khom chun an zui pei a, an tho leh an tho ve pei a. h KJTawlailir ke kuol chu lien tak le r�pum tak a na, a rei kuol tl�ng chu mit ngotin a sip a. ; sJInher loin khaw tieng ngha khomin an inlir thei a.  %JTawlailirhai chu an inang vong a, lunghlu krisolit angin an var ph�t seng a, tawlailir ke kuol s�nga tawlailir ke dang um ang hi a nih.  yJThilhring pali, hmai li seng neihai chu ka en zing laiin, an s�r senga chun tawlailir, hnuoia innghat ka hmu bok a. I  JThilhringhai chu kawlph� anga hr�tin an invir ton zok zok a.#~ AJ Thilhringhai hm�l chu meiling amanih meiser chok lai amanih ang a na, anni lai chun mei var tak a lawn kuol a, chutaka inthok chun kawl a hung inlep a. z} oJ Thilhring palihai chu khaw tieng khom inh�m kuol ngai loin thlarau f�na tieng tieng chun an fe nghal thei a. | +J Chu chu an hm�l put d�n a nih. An thla pahni seng chu an thla ki intawk ph�kin an z�r a, an thla pahni dang chun an taksa an inkhum a. 4{ cJ Thilhring palihai inlang d�n chu an hm� tieng mihriem hm�l, an chang tieng sakeibaknei hm�l, an voi tieng bawngchal hm�l, an hnung tieng mupui hm�l ang a nih. z J An thl�hai chu intawk phak vongin an z�r a. Chu thilhringhai chu inh�m ngai loin khaw tieng tieng khom an vuong suok thei nghal a.cy AJHmai pali le thla pali b�kah an thla hnuoia chun kut, mihriem kut ang hi an nei seng a. jx OJAn ngal a tl�n a, an ke tin chu bawng ke tin ang a na, d�r nawt tl�t angin a tle ph�t a. Aw JThilhring tin chun hmai pali le thla pali an nei seng a. `v ;JChu meilinga chun thilhring pali ni awm tak, mihriem ruong�m put ni si hi, ka hmu a. au =JKa hei en a, hmar tienga inthoka thlipui hung inthok ka hmu a, s�mpui int�r ngula inthok chun kawl a hung inphe zor zor a, a kawl v�l chu a el var ph�t el a. Kawl inph�tnaa mei chu th�r inling ang a nih. ~~g~}Y|| {)zz/y=x]ww;vvuutTsssqqTpp,o+nnwmm lfkk-jiii gg#ffKee,dLdckbbfaa5``l_^^8\\[[Z\YXXWVUTTSYR_RQQOOWNMMLIKJJIIHlGpFFEhD{CBcAAu@@f??`>> ==`=xuJtl�nga an bawlhmunahai bu fa ve loin, Israel s�ngkuohai milem biek tieng chun ngha ve ngai naw sien, a tuolbawm nuhmei sukporch� loin, nuhmei thla pal lai pawl bok naw sien, ?wyJ"Mi fel pakhat hin thil fel le indik chauh thaw sien, v'JHringna po po hi ka t� a na, pa hringna chu ka ta a ni ang bokin naupa hringna khom ka ta a nih. A thi ding chu thil suol thawtu chu a nih.zumJHi thuvar hi Israel ramah hmang nawk ta ngai naw ti niu ti hi kei Lalpa PATHIEN hin ka hringna s�lin ka hril. tJ"Israel ram s�nga nangni rawiin thuvar in hmang hlak, 'Pahaiin gr�p th�r an f�k a, an nauhai ha a tim' ti hi ieng tina am a na? 3s cJPathien thu ka kuomah a hung tlung nawk a. ryJThing ins�nghai thum hnuoi a, thing inhnuoihai chu suks�ngtu, thing hringhai suktawl a, thing tawlhai chu sukhringa inthangtirtu LALPA chu ka nizie hung hre t�ng an tih' ti hi kei LALPA hin ka hril ta a, ka hril angin thaw bok ka tih" tiin.Zq-JIsrael tl�ng s�pa hai chun phun ka ta, a kauhai hung inz�r a ta, ra insuong a ta, sidar ropui tak hung n�ng a tih. Va tinr�nghaiin a z�rah bu sep an ta, a z�r hlima hai chun chawl hadam an tih. ;poJ"Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: 'Sidar z�k dawng chu keiin l�ng ka ta, phun ka tih. A kau dawnghai khom chu thliek ka ta, tl�ng ins�ng leh langs�rah phun ka tih. ^o5JA sipai tl�n siehai po po chu kawlhn�min that vong an ta, a la dam sunhai chu thli l�n dar angin kawlkil tinah indar an tih. Chu pha chun kei LALPA hin ka lo hril ta sa vong a nih ti hung hre t�ng in tih.'nGJKa l�n ch�ng zar khum ka ta, awk ka ta, Babulon tieng thuoi ka ta, ka chunga a ringum naw leiin chu taka chun a bawsietna lakah a chungthu r�l ka tih. 1m[J"Chuleiin, Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: 'Ka'n tiemkamna hmusit a, ka thuthlung bawsetu chunga chun tuong ng�i ng�i ka tih ti hi ka hringna s�lin ka hril. l)JA thuthlung bawsein a thu intiemkamna chu a hmusit a. Thu intiemkam hnunga hieng ang thil a thaw nawk si lei hin, int�l suok naw top a tih. `k9JMi tam tak sukhlum dinga Babulon lalin Jerusalem inhuol a, thanghmun khawna ding hnuoi d�ng pawng a, thamte a daw kuol pha chun Faraw sipai le a r�lhr�thai chu ama ta dingin ienga khom hmangna um naw ni hai. Ij J"A thuthlung bawsie a, a thu intiemkamna hmusittu Israel lal chu lala siemtu le thu thlungpuitu Babulon lal rama chun th�ng a tih ti kei Lalpa PATHIEN hin ka hringna s�lin ka hril a nih. iiKJNisienlakhom, Israel lal chu Babulon lal lakah a hel a, Aigupta sakorhai le sipaihai inpun dingin palai a tir a ni kha. A hlawtling am? Chuong ang thawtu chun a'n san suok am? Thuthlung bawse siin himin a suok ding am a ni?%hCJChuongchun chu ram chu amaa ng�r suok thei ta lo dinga siem a hung ni a, thuthlung zawm chauh chu Israel hnam dam khawsuok theina ding lampui chu a nih. gJ Chun, lal s�ngkuo laia a man pakhat chu thuthlung a siempui a, thu a'n tiemkamtir a. A rama thuoituhai po po khom a thuoi hmang bok a. DfJ "Hel hmang s�ngkuohai kuomah hieng hin hril rawh: 'Hi thil umzie hi in hriet am? Babulon lal chu Jerusalemah a fe a, an lal le hotuhai chu a man a, ama ruolin Babulon tieng a thuoi a. >ewJ Chu zoa chun LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a: 2d]J Phun son khom ni inla, a puitling chuong ding am a ni? Khaw sak thliin a hung nuoi pha leh a zung thl�kna hmuna chun a mut tawl vong tho naw ding maw?' ti rawh" tiin.c!J "Lalpa PATHIEN chun hieng hin hril tawl rawh a tih: 'Hi gr�p hi puitling thei a tim? A phuntu chun a zung pot phawiin, a r�hai suktilin, a dawn tharhai chu a sukvuoi el naw ding maw? A pot phawina dingin tha tam seng ngai naw ni a, mi tam ruoi ngai bok naw nih. b+JChu gr�p chu gr�p kung tha tak hung ni a, a kauhai hung inz�r duoi a, ra tha tak insuo dinga hnuoi thatna le tui tamna hmuna phun a nih. 9akJ"Mupui lien tak dang, thla sei tak le hmul sa tak nei a um bok a. A tona hmuna inthok chun tui a dong tam theina dingin gr�p zung le z�r chu mupui tieng chun a'n z�m a. `}JChun, a hung inthang a, gr�p buk inhnuoi chi angin a hung inz�m dar a. Hnuoiah zung nghet tak thl�kin, a kau z�rhai chu mupui tieng chun an inz�m a. Chuong ang chun gr�p chu a hung um a, a kau inz�r duoiin a hna a hung inbuk hl�p a.v_eJ"In rama thlai chi khom a l�k a, hnuoi thatna hmunah a'n so a, tui tamna hmunah phahr�m angin a phun a. p^YJa z�k dawng chu a thliek a, sumdawng mihai khawpuiah a vuong l�tpui a, chu khawpuia chun a phun a.4]aJLalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: 'Mupui lien tak le hr�t tak, thla ki sei tak le hmul s� tak nei, tiel buoi el chu Lebanonah a hung a, sidar thing z�kah a fu a, m\SJ"Mihriem naupa, tienami inentir nei buotsai la, Israel s�ngkuo kuomah tekhinthu angin hril rawh. 0[ ]JLALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a, (ZIJ?I thilthaw tah po po ka ngaidam vong pha che chun i suolnahai hung hre suokin inzak i ta, i bau phong ngam loin um i tih" ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih. aY;J>Chuongchun, thuthlung thlungpui ka ti che a, LALPA chu ka nizie hung hre t�ng i tih. MXJ=Chuongchun i zuorpuihai, i u le i sanghai i hmu hunah i um d�nhai hung hre suok i ta, inz�pui i ta, anni chu i kuoma ka thuthlunga thang ni ve naw hai sienkhom, i naunuhai angin ngai ka tih. {WoJJ#"Chuleiin, nang nawchizor, LALPA thu hi ng�ithla rawh! #=?J"Nawchizor dangdai le letling i nih: z�lpui dingin an pan naw che a, nangnin i zawr tawl lem a; an z�lpui man che pe loin nangin a man i p�k lem si.-<SJ!Nawchizor tinin an inzor man an l�k hlak a, nang ruok chun a z�lpuitu ding che hmun tina mihai i zawr a, a z�lpui taphot che chu thilp�k i p�k lem si a. <;sJ "Nang uirenu, mani pasal n�ka mi dang dit lemtu! ,:QJ"Kotthl�r hmatawng taphotah muol siem a, tuolzawl lailia bawlhmun s�ng i bawl lei hin nawchizor naran el khom i ni nawh; i'n zorna man khom i l�k bok nawh. 9#J"Nawchizor zakmaw anga hieng thilhai i hang thaw el hi chu, thl�m thl�k i lo va hang olsam de aw!" ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih. t8aJInphalrai zuol peiin sumdawnga hung Babulon mihai kuomah i'n zor a, sienkhom i la dit tawk chuong naw rop.v7eJI la dit tawk ta naw rop leiin Asuriahai kuoma khom i'n zor a, chu khom chun i la dit tawk chuong bok nawh. B6}JChuleiin, i chungah kut ka'n let a, i ram chu ka sukch�n a; nangma theidatu Filistin mihai, i hur d�n makti �m �mtu kuoma chun nuom nuoma an soisak dingin ka p�k suok che a. {5oJAigupta mihai, i tuolbawm mi hurhai kuomah inzorin, uolau taka i hur herna chun lungsen dingin i mi cho phawk a. &4EJKotthl�r tontir taphotah bawlhmun ins�ng i bawl bok a, i mawina chu thil tirdakumah inchangtirin, a fe inlon taphot kuomah uolau takin i lo inhl�m a. {3oJChuong i r�lonahai b�ka chun tuolzawl laili tinah muol d�ng pawngin, a chungah bawlhmun ins�ng i bawl a. F2J"Lalpa PATHIEN chun, 'I chung a pik! I chung a pik!' a tih. 1+JThil tirdakum thaw ch�ng a, nawchi i zor hnung hin i naupang lai, saruoka uma i thisena i'n per lai nihai d�m kha i hriet f�k ta si nawh.50eJKa nauhai thatin, milem hmaah i'n hl�n a. /3J"Chu b�kah, i mi hringp�k i naunuhai le naupahai chu milemhai kuoma pumraw inthawina dingin i p�k a. Nawchi i zor hi i la dit tawk naw a ni? F.JF�k dinga bu ka p�k che beiphit tha, oliv hriek le khuoizu hai khom chu rimtui inhnik dingin an hmaah i'n hl�n a. Chu chu thil um d�n chu a nih' ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih.-+JMawi tak taka thui i silf�nhai chu i l�k a, anni inthuomnan i hmang a, ka hriekhai le rimtuihai chu anni hmaah rimtui dingin i'n hl�n a. , JRangkachak le tangkaruo belmawi tak tak ka p�khai che kha i l�k a, pasal lem i siem a, chuonghai hmaa chun i'n phalrai a. 0+YJI silf�nhai hl�pin, hmun s�nga bawlhmunhai chu i cheimawi a, chu taka chun i'n zor a. Chuong thil chu a la tlung ngai naw a, tlung hlak chi khom a ni bok nawh. F*J"Nisienlakhom, i hm�l thatna chu suongin, i hming inthangna chu nawchizora insiem phanain i hmang a. A hung pan taphot che kuomah i'n phalrai a, i hm�l thatna chu a ta a hung ni ta a. /)WJKa mawina ropuia ka'n thuom che leiin i hm�l a tha famkim a, i hm�l that lei chun hnam tin lai i hming a'n thang luoi luoi a" ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih.(J Chuongchun, rangkachak le tangruo belmawia chei i ni ta a, puon z�i inhmi le silf�n man to le puon cheimawia inthuom i ni a, beiphit indip le khuoizu le oliv hrieka chawm i ni bok a. I hm�l a hung tha ta �m �m a, lalnu ni dinga hl�ngkai i ni bok a. _'7J i hn�rah hn�rbe le i naah nab� inbetirin, i luah lallukhum ka'n khumtir che a. l&QJ Belmawi tinr�nga cheiin, i kutah b�nbun inbuntirin, i r�ngah rangkachak th� inhl�tirin, %wJ Puon cheiin ka tuom che a, savun pheikhok ka'n buntir che a, puon z�i inhmi le silf�n man toin ka'n thuom che a. n$UJ "Chuongchun, tui ka'n siltir che a, i thisen kai chu ka sawp fai a, hriek rimtuiin ka ch�l che a. h#IJKa hung hmu nawk che chun ngaizawng nei ruol i ni ta leiin ka puon ka'n zawn che a, i saruokna ka'n khump�k che a. Kh�n takin thu tiemin, thu ka thlungpui che a, ka ta i hung ni tah" ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih.T"!JRama thing tuoi angin ka'n thanglientir che a. I hung seilien a, lunghlu laia mawi tak ang i hung ni a, iit�ng a hung inb�l a, i sam a hung sei a, sienkhom saruok le ruok ringot el i la ni zing si. ~!uJ"Chun, kei ka hung a, thisena sipa inperin ka hmu che a, i thisena i'n buol lai chun keiin, 'Dam rawh' ka ti che a. 7 gJTu khomin an lainat en naw che a, chuong ang thil thaw dingin lunginsiettu che i nei bok nawh. Lainat n�k hmanin kawhnawmah an pei che a, i pieng nia inthoka mi ten i nih.JI hung pieng thl�kin i laihrui �t a ni naw a, tuia insil fai i ni naw a, machi nal i ni naw a, tuom lum i ni bok nawh. J'Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: I pieng le murna ram chu Kanan mihai ram a na, i pa chu Amor mi a na, i nu chu Hit mi a nih. \1J"Mihriem naupa, Jerusalem chu a thil ch�ng tirdakumhai leh hmason la, a kuomah, 0 ]JLALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a: r]JKa chungah an ringum naw leiin a ram chu suktlaran ka tih' ti hi Lalpa PATHIEN thu suok chu a nih" tiin.,QJAnni chu soisak ka ta, meia inthoka hung suokhai khom, mei chun la k�ng hlum tho tho a tih. Anni ka soisak pha chun LALPA chu ka nih ti hung hre t�ng in tih. 9J"Chuleiin, Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: 'Ramhnuoi thinghai lai meia ti dinga gr�p hrui ka p�k angin, Jerusalem hluotuhai khom siem ka tih. }JA k�ng hma hmana hmangtl�k a ni naw chun, a k�ng ch�r hnung lem chu hmangna ding a um naw nawk zuol awm ngei de!{oJMeiah an ti a, a bul le a l�r tieng a k�ng a, a k�ng b�ng thingthu bong chu ieng am hmangna ding a um a? JGr�p hruia inthokin thil hmang tl�k an siem suok hlak hrim hrim am a ni? Thil t�rna ding takngiel khomin an hmang hlak am a ni? veJ"Mihriem naupa, gr�p hrui le a kauhai hi ramngaw thing kau danghai n�ka a that chuong bikna iem a um a? 0 ]JLALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a: 5cJAn nungchang le an khawsak d�n in hmu pha chun an chunga ka thaw po po chu san boa ka thaw a ni nawzie hung hre t�ng in tih' ti hi Lalpa PATHIEN thu puong a nih" tiin.8iJChuong s� khom chun dama hl� iemani z�t um an ta, chuonghai naunuhai le naupahai chu thuoi suokin um an tih. Anni chu in kuomah an hung chun, an nungchang le an thil thawhai in hmu pha leh, Jerusalem chunga sietna ka'n tlungtir chungthua ka thil thaw po po chu thaw awm hrim a nih t�ng in tih. V%J"Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Mi le sahai sukhlum dinga Jerusalem chunga ka hremna tibaium pali- kawlhn�m le t�m le sakol le hripui-hai ka tir pha chun ieng anga nasa nawk zuol am n�ng a ta! hIJNova hai, Daniel hai le Joba hai meu khom an lo um ni sien, an naunuhai le naupahai khom hum thei naw ni hai a, an felna leiin anni hringna chauh sanhim an tih ti hi ka hringna s�lin kei Lalpa PATHIEN hin ka puong a nih.%J"An naw leh, chu rama chun hripui inl�ngtirin, an chungah thisen insuoin ka lungsenna bun thla lang, mi le sahai chu lo rawt bo tah lang, H Jhieng mi pathumhai hi lo um khom ni hai sien, an naunu le naupahai khom hum thei naw ni hai a, anni hringna chauh sanhim an tih ti hi ka hringna s�lin kei Lalpa PATHIEN hin ka puong a nih. /J"An naw leh, chu ram chunga chun kawlhn�m inletin, 'A ram ph�kin kawlhn�m inl�ng raw se' ti lang, a rama mi le sahai sukhlum ni ta lang, w gJhieng mi pathumhai hi chu hmuna chun an lo um khom ni sien, an naunu le naupahai khom hum thei naw ni hai a, anni hringna chauh sanhim thei an ta, a ram chu sukramin um a tih ti hi ka hringna s�lin kei Lalpa PATHIEN hin ka puong a nih.- SJ"An naw leh a ram pumah ram sakol tirin, suon le thla khom nei loa siemin, sakolhai an hr�ng leiin a ram chu tu khom sir ngam loa rausanin lo um ni ta ang sien, 9 kJhieng mi pathum Nova hai, Daniel hai le Joba hai khom hi an lo thang ve khom ni sien, an felna lei chauin anni hringna chauh sanhim an tih' ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih.D J "Mihriem naupa, ka chungah ringum loa a ram mihai an suol a, keiin an chungah kut inlet a, an f�k dinghai siktan a, an chungah t�m intl�ktir a, mi le sahai ka sukbohmang lai chun, 7iJ Chun, LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a: lQJ Israel s�ngkuohai chu ka laka inthokin inv�k hmang ta naw ni hai a, suol lakah insukporch� ta ngai naw ni hai. Ka mihai n�ng an ta, an Pathien n�ng ka tih ti hi Lalpa PATHIEN thu suok chu a nih' tiin hril rawh" a ta.taJ An suolna maw chu phur an ta, zawlnei le a rawntu chu thiem naw an chang d�n thuhmun char n�ng a tih. 7gJ "Chun, zawlnei tu khom thu puong dinga hl�ma a um chun, chu zawlnei hl�mtu chu kei LALPA hi ka na, a chungah kut inlet ka ta, Israelhai laia inthokin sukbohmang ka tih. "=JLo soisak ka ta, mi pangzat le hrils�mah siem ka ta, ka mihai laia inthokin pei suok ka ta, chu ph� chun LALPA chu ka nih ti hung hre t�ng in tih.nUJIsrael s�ngkuohai laia mi tu khomin amanih, Israel rama ch�ng ram dang mi tu khomin amanih mi fesan a, lungrilah milem sie a, suola intl�ktirtu milem pomtuin zawlnei rawn dinga a fe chun, kei LALPA ngei hin lo don ka tih. 3_J"Chuleiin, Israel s�ngkuohai kuomah hril la, Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Sim unla, in milemhai nghatsanin, thil tirdakum in ch�nghai po po khom b�nsan ro.  JHieng milemhai lei hin Israelhai chun an mi lo fe hmangsan tah leiin, an lungril hn� k�r nawk theina dinga ka thaw a nih. 1[JChuleiin, hieng hin hril tawl rawh: 'Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Israel s�ngkuohai, lungrila milem pathien sie a, suola intl�ktirtu milem pom tlat sihai chu zawlnei rawn dinga an hung pha leh kei LALPA hin milem betuhai chu an milem biek le inph� tawk charin ka lo don ding a nih. 8iJ"Mihriem naupa, hieng mihai hin lungrilah milem pathien an sie tlat a, suola intl�ktirtu milemhai chu an pom tlat si leiin, an thu chu ka donsak an ring hrim hrim am a ni? 7~iJChun, LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a: I} JIsrael upa thenkhat ka kuomah an hung a, ka hmaah an inthung a. u|cJ Chuleiin, inl�rna tehlem in hmuhai hi suktawp ka ta, thumvawra aisan khom thaw ta naw bok in tih. In kuta inthokin ka mihai ka san suok ding a nih. Chu pha chun kei hi LALPA chu ka nih ti hung hre t�ng in tih' tiin hril rawh" a ta.7{gJ Suklungngai ka nuom lo mi indikhai chu kh�l thuin an lungril in sukhnuol a, mi rilohai inlaml�ttir tum n�kin suolna lampui nghatsan lo dingin in infuipor lem hlak si. ruJ "Chuleiin, Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: 'Ka lung inlingin thlipui na tak insuong ka ta, ka lungsenin riel inhrol le ruopui v�nawn tir thl�ng ka ta, sukse rem rum a tih. q{J Bang chu a chim thla pha leh mihaiin, 'Chinaia i n�l v�r bang kha khaw lai am a um ta leh?' tiin indon ngei an tih.Vp%J Chuleiin, bang n�l v�rtuhai kuoma khan an bang n�l v�r kha a tlu tho ding a nih ti hril rawh. Ruopui v�nawn hung tir ka ta, riel inhrolin hung d�ng a ta, thlipui hr�tin hung nuoi bok a tih. zomJ "Muongna um si loin, 'A muongum' tiin ka mihai an thuoi hmang a; bang lem an bawl a, chinaiin an z�t v�r a. 5ncJ Inl�rna tehlem hmutu le thu kh�l hmanga thil hril lawktu zawlneihai chu ka kutin dodal a ta, ka mihai inrawn khawmnaah thang naw ni hai a, Israel s�ngkuo hming zieknaah ziek sa ni naw ni hai a, Israel ramah l�t bok naw ni hai. Chu pha chun Lalpa PATHIEN chu ka nih ti hung hre t�ng an tih.0mYJ "Chuleiin, Lalpa PATHIEN chun hi hi a hril a nih: In kh�l hril lei le inl�rna tehlem hmua in inhril leiin ka khing cheu a nih ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih. lJ Keiin in kuomah thu hril si loa, 'LALPA thu suok a nih' in ti chun inl�rna hmang lo hmuin thu indik lo in hril lawk a ni naw am a ni? ck?J An inl�rna hmu chu a lem a na, thum vawra an hril lawkhai chu thukh�l vong a nih. LALPA tir ni r�ng r�ng loin, "LALPA thu suok a nih" an ti ve a, an thu hrilhai chu hung tlung kim dingin an ring nawk nghal a! zjmJ Israel s�ngkuo ta dinga LALPA nia indonaa ng�r zo dinga siem tha dingin kul chimna lai an va paw ngam nawh. GiJ Aw Israel, i zawlneihai chu khaw ram sihal ang chauh an nih. hJ Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Zawlnei inv�t, ieng khom hmu nei si loa mani z�ldin thu kh�kpuituhai chung chu a pik ie! g-J "Mihriem naupa, Israelhai zawlnei ruol, z�ldin thu hmanga thil hril lawkhai chungthu chu hril la, LALPA thu ng�ithla dingin hril tawl rawh. 0f ]J LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a: LeJ Chuleiin, an kuomah, 'Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: ka thu ieng khom hi sukhn�k um naw ni a, ka hril taphot chu tlung kim a tih' ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih, tiin hril rawh" a ta.'dGJ "Mihriem naupa, Israel s�ngkuo chun, 'Inl�rna a hmuhai chu nakie huna ding a na, a thu hril lawkhai khom hla tak hnunga tlung ding chauh a nih' an ti a. 1c]J LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a: [b/J Kei LALPA hin ka hril ding taphot chu hril ka ta, chuonghai chu hlenin um vak a tih. Nangni s�ngkuo hel hmanghai, in dam lai ngei hin ka hril taphot chu hlen ka tih' ti hi LALPA Pathien thu suok a nih" tiin.a}J Israel mihai laia inl�rna tehlem le hmangna bohai le ngai thatna dinga thum vawra inhl�mna hrim hrim um ta naw nih. `J Hi thuvar hi sukbo ka ta, Israel ramah tu khomin hril sawng nawk ta ngai naw ni hai. Inl�rna tin tlung kimna ni ding chu a hn�i tah. _5J Mihriem naupa, Israel rama thuvar tawi in nei, 'Ni khuo a hung sawt pha inl�rna tin chu iengma lo a hung inchang hlak' ti hi ieng t�na am a na? 1^]J LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a: +]OJ An ch�ngna khawpuihai chu tlu hm�t vong a ta, a ram chu r�usanin um a tih. Chu ph� chun LALPA chu ka nih ti hung hre t�ng in tih' tiin hril rawh" a ta.5\cJ A ram mipuihai kuomah hieng ang hin hril rawh: 'Hi hi Jerusalem le Israel rama ch�nghai chungthua Lalpa PATHIEN hril chu a nih: 'An bu chu lungkham takin f�ng an ta, an tui chu beidong takin dawn bok an tih, anni laia inpawngn�kna leiin a ram sunga um po po chu rok faiin a um ding a ni si a. p[YJ "Mihriem naupa, inthin hlop hlop pumin i bu fa la, mit �rint� rak khopa tiin i tui chu dawn rawh. 7ZiJ Chun, LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a: xYiJ Amiruokchu, kawlhn�m hai, t�m hai le hripui hai laka chun mi tlawmte hl�ng ka tih. Chuonghai chun an salt�ngna rama mihai hrietah an tirdakumzie po po chu puong an ta, chu pha chun LALPA chu ka nih ti hung hre t�ng an tih" tiin.pXYJ Hnam danghai lai hnot dar a, ram tinah ka sukdar pha chun LALPA chu ka nih ti hung hre t�ng an tih. WJ Ama thangpuitu, a bula um thoktuhai le v�ngtu sipaihai chu thliin inl�n dartir ka ta, kawlhn�m phawiin hnot thl�r ka tih. #V?J Ka l�n ch�ng zara chun inawk a ta, Kaldaihai ram Babulon tieng thuoi ka ta, sienkhom chu khuo chu a mitin hmu thei loin chu taka chun th�ng a tih. U9J Lal Zedekia khomin puonthuo putin thimbutah tl�n suok a ta, a suokna dingin bang ver popp�k an ta, khuo a hmu thei nawna dingin a mit tuom a tih. T5J Keima hi in ta dinga inchikna chu ka nih. Ka thaw ang hin nangni chunga khom thaw ni v�ng a ta, sala int�ng dingin thon hmang la n�ng in tih. DSJ an kuomah hieng ang hin hril rawh: Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Hi thu hi Jerusalema ror�ltuhai le chu taka ch�ng Israel s�ngkuo po po ta dinga inentir lawkna thucha a nih. hRIJ "Mihriem naupa, hel hmang Israel s�ngkuohaiin, 'Iem a na i thaw hi?' tia an indon che chun, DQJ Z�ng tieng chun LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a: |PqJ Chuongchun, thu a mi p�k ang chun ka thaw a. S�n vara chun salt�nga fe ding angin ka thuomhnawhai chu ka'n t�l a. Z�n tieng chun ka kutin bang chu ka ver pop a. An hmu zing laiin ka thuomhnawhai chu ka put a, thimbutin ka suokpui a.@OyJ An hmu ngeiah i puonthuo chu liengkoah put la, thimbutah suok rawh. Khuo hmu thei lo dingin i hmai tuom rawh; Israel s�ngkuohai ta dinga entir lawknaah ka siem che a ni si a" a ta._N7J An mithmua ngei kul bang chu ver pop la, chu taka chun i thuomhnawhai leh suok rawh. M3J S�nah an hmu l�i ngei i Salt�ngna ding puonthuo chu hung put suok la, z�n tieng chun an hmu l�i ngei sala int�ng ding angin suok rawh. L J Chuleiin, nang mihriem naupa, s�n pachangah an mithmua ngei salt�ngnaa fe ding angin i puonthuo int�l la, an hmu lai zingin i umnaa inthok khan hmun dang panin inthok suok rawh; hel hmang s�ngkuo an nia chu inhriet suoknaa an hmang pha takduoiin. BK}J "Mihriem naupa, hel hmanghai laia um i ni khah! Enna dingin mit an nei a, an hmu thei si naw a, ng�ithl�kna ding na an nei a, an hriet thei chuong bok naw a, an hel lui pei a nih. 0J ]J LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a. QIJ LALPA thil mi'n hmutir po po chu salt�nghai kuoma chun ka hril ta a. ]J LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a, \=1J Chuonga ka hang hril lai chun Benaia naupa Pelatia chu a tlu a, a thi el ta a. Chu phing leh ka bokkhup a, inring takin, "E khai! Lalpa PATHIEN, Israel mi i hl� sunhai hi i suksiet vong el ding a ni?" ka ta. :<mJ Chu pha chun LALPA ka nizie hrieng in tih, ka thu ruothai zui loin, ka d�nhai vong bok loin, in kawl le kienga hnam danghai ch�ng d�n in zawm hlak si a' a ti a nih" tiin. ;J Hi khawpui hi in sa b�l ni ta naw ni a, a s� khom ni bok naw ti niu. Israel ramri s�nga ngei ka thu r�l chu hlen ka tih. ":=J Kawlhn�min th�ng in ta, Israel ramri s�ng ngeiah in chunga ka thu r�l chu hlen ka tih. Chu pha chun LALPA chu ka nih ti hung hre t�ng in tih. c9?J Khawpuia inthoka hnot suokin, ram dang mihai kutah p�ng ka ti cheu a, hrem ka ti cheu. h8IJ Kawlhn�m in ti a, kawlhn�m ngei chu in chungah hung tir ka tih, Lalpa PATHIEN chun a tih. :7mJ Chuleiin, Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: a s� chu mithi ruong in peihai chu an na, a sa b�l chu khawpui hi a nih. Sienkhom, chu taka inthok chun hnot suok ka ti cheu. j6MJ Hi khawpuia hin mi tam tak in that tah a, a kotthl�rhai chu mithi ruongin in suksip hlak kha. d~~ }o|{{Kzgyxxowvuu$tt"sRrVqqMppp oo nnmllYkjjiihggFfDe}dczbdbaa__N^]]n\\h[ZZFYY.XWWV(UTSSRQQPPuONgMELtKKJIIhH GFFF8EED}DBB\A@@~??>9==<<\;Q:98766S5~4322'10000/..,--%,,a++Y*s*)J((a(!'S&%%~$$$#"![ [`:@CJ_Jn.h  s  k y ,b]&L=Q @J0Chuong ang chun hurherna chu a rama inthokin sukbo ka tih, nuhmei po poin entona hmang tl�k in ni nawzie an hriet theina dingin. ?/J/Mipuiin lungin d�ng an ti cheu a, kawlhn�min s�t bong an ti cheu a, in naunuhai le naupahai khom that an ta, in in pumin raw hmang an tih. >J.'Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Nangni beitu dingin mipui hung ko khawm ka ta, in roktir ka ti cheu a, soisak hrep an ti cheu. 4=aJ-Nisienlakhom, mi felhai ruok chun uire le thisen insuo ch�ngah ngai an ta, thiem naw inchangtir ngei an tih; uire hmang an ni hrim a, an kutah thisen a kai rawn a nih. U<#J,Chu char chu an thaw hrim a, nawchizor Ohola le Oholiba chu an z�lpui a. 1;[J+Chun, nawchi zorna leia chul zo tah nuhmei chungthu chu hrilin, 'Hieng anga tar ta hnung nawchizor d�m an z�lpui nuom phot leh, z�lpui ta raw hai se chu' ka ta. U:#J*An bula chun nuomtawl inhawr khawm ri a so a. Chuonghai chu thlal�ra inthoka an fiel khawm, mi hur le zu rui ruol an nih. Nuhmei le a sangnu chu b�nbun an inbuntir a, lukhim mawi tak an inkhimtir a. v9eJ)Thungna n�mah lo inthungin, an hmaa dawkan lien tak chunga chun ka rimtui le ka hriekhai chu an lo zar a. 88iJ("Chuong naw khom chu, hla taka inthokin pasal an incha a, mi an tir a, an hung tlung chun anni epna dingin an insil fai a, an mit an n�l a, belmawi th� th� an inbel a. 7J'Milem hmaa an nauhai an inhl�n ni l� l�in, chu ni ngei chun ka Hmun Thienghlimah an hung a, ka in an hung sukporch� hlak.q6[J&Hi thil chauh hi ka chungah an thaw le! Ka hmun thienghlim an sukporche a, ka chawlnihai an bawsiet a. E5J%Inzorin an uire a, an kutah thisen a kai hnuong a nih. Milem an biek a, ka ta dinga an mi hringp�k nauhai chu an that a, an milemhai kuomah k�ng hmang dingin meiah an inhl�n a nih. *4MJ$LALPA chun ka kuomah hieng hin a hril nawk a. "Mihriem naupa, Ohola le Oholiba chungthu chu i r�l naw ding am a ni? An thil ch�ng tirdakum leh hmason rawh. 3+J#"Chuleiin, Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Mi theinghil a, i mi hnungson tah leiin, i hurna le nawchizorna maw chu nangin phur i tih" tiin. 2J"Kang rawtin dawn vong i ta, A no chu d�ng koi i ta,I t�ng bawr huot thl�r i tih'ti hi kei, Lalpa PATHIEN hin ka puong a nih.]13J!Inruina le lungngainaa sip,I zuorpui Samaria no chu,Sietna le r�una no a ni si a!%0CJ "Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih:I zuorpui no tung, sip luou chu,Nang khomin dawn v�ng i tih;Nuisaw le ch�ksolin um i tih,A keng rawn nasa hle si a!Z/-JI u anga i khawsak ve pei leiin tuorna no chu i kutah indomtir v�ng ka ti che..JHnam danghai hnota an milemhaia i'n sukporch� leiin, i z�uthauna le inphalraina chun hieng thil hi i chungah a hung intlun a nih. G-JTheida takin soisak an ti che a, inrim taka i thaw rahai po po l�kp�k vong an ti che. Saruok inkhumna nei loin m�ksan an ti che a, i nawchizorna chu muolpho taka tar langin um a tih. ,J"Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: 'Ngai rawh, i theid�, ngei �m �ma i nghatsanhai kuta khan ka p�k suok ding ch� a nih. A+{JChuong ang chun Aiguptaa inthoka i ch�ng tan hurna le nawchizorna chu suktawp ka ta, chuong tieng pang chu ngaiin mit inl�n ta naw ti ni a, Aigupta khom hre fu zing ta naw ti nih.j*MJI silf�nhai hl�pp�k vong an ti che a, i belmawi tha tak takhai khom l�kp�k an ti che. )wJKa th�kthu lungsen inling lai ang elin lungsen takin bei an ti che a, i hn�r le i nakawrhai �t thl�ng an ta, a la dam sunhai chu kawlhn�min that an tih. I naunuhai le naupahai chu man an ta, an man b�ng po chu meiin raw hlum an tih. A({JAnni chun hriemhrei chawiin, indona tawlailir hai, thil phurtu tawlailir hai le mipui tam tak thuoiin hung bei an ti che a, phaw ch�n le phaw lien chawiin, d�r lukhum khumin s�r tinah hung inhuol an ti che. An nuom d�n ang anga i chungthu r�l le hrem ding chein an kutah ka p�k suok ta ch� a nih. 'JBabulon mihai le Kaldai mihai po po, Pekod mihai, Soa mihai, Koa mihai, Asuria mi po po, tlangv�l hm�l tha tak tak, a then ram optu d�m, kawmandar d�m, sakor tawlailir neitu d�m, mi hmingthang d�m, an r�nga sakor chungchuong mi vong chu hung an tih. O&J"Chuleiin, aw Oholiba, hieng hin LALPAN a tih: Ngai rawh, ngaizawng i lo umpui tah le hn�m �m �ma i th� tahai po po kha nangma khingtu dingin kil tina inthokin ka hung tir tawl ding a nih. %)JChuleiin, i tleirawl hur v�nglai, Aigupta mihaiin i nene tl�i a, i t�ng v�m an ch�l hrep lai hun kha i ngai vong vong hlak a ni hih.p$YJChuong laia a hurpuihai chu sabengtung ser ang ser nei, sakor ch� z�t zet ch� suok thei an nih. d#AJSienkhom, a tleirawl laia Aigupta rama a'n zor lai kha hre zingin a'n phalrai deu deu si. r"]JChuonga uolau taka inzor le inhl�m a thaw lei chun a u ka nghatsan ang bokin beidongin ka nghatsan a. !-JChuongchun, Babulon mihai chu an hung a, an hung z�lpui a, an sukporche a. Dit tawka an sukporch� hnung chun anni chu nghokin a z�msan a. ^ 5JAnni a hang hmu chun a ch�k huom huom a, Kaldai ram chenin palai bawngte a tir a. <qJChuonghai chun kawngch�n an ch�n a, lukawm mawi tak an kawm b�r a, hang en khoma hotu ni awm hlie hlie an ni a, Kaldai rama Babulon mi sakor tawlailir khaltuhai lim a nih. mSJA hurna chu a hung zuol tul tul a. Kaldai ruol lim, sen v�ta an ziek, banga int�r chu a hmu a. SJ Ama khom chu a'n sukporche ve a, an pahni chun lampui thuhmun an hraw a. 1[J Tlangv�l ch�kum tak tak vong Asuria mihai, a then ram optu d�m, kawmandar d�m, r�ldo mi thuom famkima inthuom d�m le sakor chungchuong mihai chu a hnot a. {J A sangnu Oholiba chun chu chu a hmu vong a, hur tieng le inzor a ch�kna tieng chu a unu n�k daiin a zuolkai lem a. 8iJ Anni chun kawlhn�min an that a, saruokin an m�ksan a, a naupahai le naunuhai an l�kp�k a. A thil tuor chu nuhmeihai lai inth�na takin an hung hmang tah hiel a nih. PJ Chuleiin, a ngaizawng le a hurpui Asuriahai kutah ka p�k tah a nih. $AJA tleirawl lai Aiguptaah inzor a, mihan z�lpui a, a tleirawl t�ng v�m ch�l a, an ch�kna an hr�kthl�k hlak lai nun kha a b�nsan ngai nawh. pYJChuong mi lienhai lai chun inphalr�iin, a hurpui taphot milem biek chu be ve peiin a'n sukporche a. {JAnni chu zakuo dumpawla inthuom, mi lien le mi lal, tlangv�l hmeltha thlang khawm, sakor chungchuong mi vong an nih. mSJ"Ohola chu ka nuhmei a ni lai zingin a hur hmang a, mi r�lhr�t Asuria-hai chu huorin a hnot a. W'JA upa lem hming chu Ohola na, a sangnu hming chu Oholiba a nih. An pahni chun nuhmeiin ka nei a, naupa le naunuhai an mi neip�k a. Ohola chu Samaria inentirna a na, Oholiba chu Jerusalem inentirna a nih. JAn tleirawla inthokin Aigupta ramah an inzor a, chu taka chun an nene tl�ip�kin, an tleirawl t�ng nem chu an ch�lp�k a. DJ"Mihriem naupa, nuhmei pahni an um a, nu hmunkhat an nih. 0 ]JLALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a. B}JChuleiin, an thilthaw ph� angin an lu chungah ka lungsenna chu bun thl�ng ka ta, ka lungsen inlingin anni chu k�ng hmang a tih ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih,' ti rawh" a ta.JRam chu ka suksiet nawna dinga anni laia dai lo saktu ding le kan ink�ra kut lo phartu ding mi ka zong a, ka hmu si nawh. "=JA ram mihai chun mi thil la luiin an rok a, mi pasiehai le tlasamhai an n�ksawr a, ram dang mihai chungthu indik naw taka r�lp�kin an suknomna a. I  JAn thilthawhai chu an zawlneihai chun inl�rna tehl�m hmuin le kh�la �i s�nin an tlip n�m a, 'Hi hi Lalpa PATHIEN hril a nih' an ta, LALPA hlak chun a biek tawl d�r bok si nawh. 9JAnni laia hotuhai chun satene virkawngin a sa s� a kei chen ang topin, indik lo taka an hl�p r�k theina dingin thisen an insuo a, mi an that a. JAn thiempuhaiin ka d�n an bawsiet a, ka hmun thienghlim an sukporche a, thil thienghlim le thil naran an thlei naw a, mi inthieng le mi inthieng naw danglamna um lo angin an inch�ktir a, ka chawlnihai an bawsiet a, anni lai tu khomin an mi'n z� nawh. n UJSakeibaknei inr�min sa s� ding a v� lai ang elin anni laia mihai ng�iin an zawlneihai suksiet d�n ding thu an phier a, mi hringna an dol a, an thil hlu le rosumhai an l�kp�k a, nuhmei tam tak hmeithaiin an siem a. J"Mihriem naupa, a ram chungthu chu hieng ang hin hril rawh: 'Lungsen nia ruotui um nawna le ruo a s�r ngai nawna ram chu i nih. <sJChun, LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung nawk a. %CJRawtuina meia tangkaruo an raw tui anga raw tui in ni pha chun, kei LALPA hin ka lungsenna in chungah ka bun thl�k a nih ti hung hre t�ng in tih' tiin.oWJA nih, la khawm ka ti cheu a, in chungah ka lungsenna mei sem ka ta, chu taka chun intui ral in tih. OJRawtuina mei sa taka raw tui dinga miin d�r hai, t�n hai, th�r hai le suon hai a l�k khawm angin, kei khomin ka lungsen inlingin khawpui s�ngah la khawm ka ti cheu a, raw tui ka ti cheu.  JChuleiin, Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Th�r �k ang chauh in ni vong tah leiin, Jerusalemah d�ng khawm ka ti cheu. I J"Mihriem naupa, ka ta ding chun Israel s�ngkuo chu th�r �k, rawtuina hmuna d�r hai, t�n hai, th�r hai le suon k�ng �k ang chauh an ni tah. Tangkaruo tui �k ang char an nih. <sJChun, LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung nawk a. ~uJHnamhai mithmua tirdakumah ka siem pha cheu chun LALPA chu ka nih ti hung hre t�ng in tih' tiin hril rawh," a ta. c?JHnam tin lai sukdar ka ti cheu a, ram tinah indar in ta, in tirdakumna chu sukbo ka tih. 1[JNang ka bei ni che chun, i huoisenna khan mi ngamin i kut hr�tna khan a mi tuor zo ding am a ni? Kei LALPA hin ka hril ta cheu a, ka hril ang takin thaw bok ka tih. o~WJ "Indik lo taka i hl�pr�kna thua le nangma s�nga thisen i'n suona thuah kut ben khum ka ti che. a};J I s�ngah mihaiin thisen insuo dingin thamna an l�k a; a pung tam tak hnotin thil an inp�ktir a, tuolbawmhai thil tam tak an l�k lui a, kei ngei khom in mi lo theinghil tah ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih.|3J I s�ngah mani tuolbawm nuhmei sukporch�tu d�m, mani mo inzakumthl�k taka sukporch�tu d�m le mani farhai ngei suol luitu d�m an um a. b{=J I s�ngah mani pahai khum sukporch�tu le nuhmei thla pal laia pawl lui hlak an um a. tzaJ sukhlum dingin mi an h�k a, tl�nga bawlhmunah inthawina ruoi fain an dawn a, hurna thilhai an thaw a. Hy JKa hmun thienghlim an suknomna a, ka chawlnihai an bawsiet a, xJI s�nga hin miin nu le pa an hmusit a; i s�ngah ram dang mihai an suknomna a, fahrahai le hmeithaihai an n�ksawr a. zwmJ"Ngai ta, Israel mi lien tinin i s�nga thisen insuo dinga an thuneina seng an hang chelek d�n �m �m hi! pvYJAw, hming inpawi le buoinaa sip khawpui, i s� v�la umhai le ram hlaa umhaiin nuisawng an ti ch�.bu=Jthisen insuoa thiemnaw i phur lei le milemhai siema i'n sukporch� leiin, i tawpna hun ding i kei hnai a, i tawpna kum a tlung m�k a, hnam danghai cheksol le ram dang mihai nuizatb�rah ka siem ding ch� a nih. $tAJA kuomah, 'Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Aw khawpui, mani chunga sietna intlun dinga mani s�nga thisen insuotu le milemhai siema insukporch�tu, sJ"Mihriem naupa, thisen insuo hmang khawpui chungthu hi i hril naw ding am a ni? A tirdakumna po po chu hmaisanah hril rawh.0r ]JLALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a. q+J Meiah t�ng an ti che a, i ram ngeiah i thisen luong a ta, tu khomin hre zui ta naw ni hai che' ti hi LALPA thu suok chu a nih, ti rawh" a ta.p%JI chungah ka lungsenna mei buok ka ta, ka lungsen chokin hlieu ka ti che a, mi suksiet thiema chemkal mi tawrothai kutah pe suok ka ti che. o J"Kawlhn�m chu a p�iah khum nawk el rawh. I pi le pu ch�ngna ram, i pieng le murna ram ngeiah i chungthu chu r�l ka tih. nJI zawlnei tehl�m le �is�n thiemhaiin inl�rna tehl�m an hmup�k che a, kh�lin �i an s�npek bok che a. Mi rilo le mi suol i ni leiin, i chunga hremna tawpkhawk tlung ding chu a hung tlung m�k a, i r�ngah kawlhn�m inb�r a tih. m!J"Nang mihriem naupa, Amon mihai chungthu le an mi hril sietna thua chun hieng ang hin hril rawh: 'Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Nangma thatna dingin ka kawlhn�m chu phawi saa um a ni ta a, mi thatna ding le sukbohmangna dinga kawlphe anga nawt tl�t a nih. "l=JSietna maw! Sietna maw! Ni e, sietna chu intlungtir mol ka tih! A neitu indik tak a hung hma chun indin thar ni ta naw nih; ama kuta chun p�ng ka tih.PkJLalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: I lukawm kha hl�p la, i lallukhum kha la thla rawh. A hma ang kha ni ta naw nih: mi hnuoihnunghai chawi s�ng n�ng an ta, mi lienhai suktlawm n�ng an tih. j}JAw nang Israel hotu, mi tirdakum le rilop�, i suolna leia hremna tawpkhawk i hm�na ni ding chu a hung tlung tah ie! iiKJChuleiin, Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: 'In tuol helna chun in lungril suolzie le in thilthaw taphotah in suolzie in suklang leiin, chu thil in thaw lei chun sala thuoiin um in tih ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih. Th!JJerusalem mipuihai chun Babulon lal chu thu an thlungpui ta s� a ni leiin a �is�n chu thil thlawn elah ngai an ta, sienkhom a laka an suolnahai inhriettir dingin anni chu bei a ta, man tawl a tih./gWJA �is�nna thal vawr, Jerusalem tieng kawka tlu po chu a kut chang tiengin l�ng a tih. Kul sut hongna dinghai siem a ta, mihai chu suom dingin thu p�ng a ta, haw hawa kul kotkh�r chu sut hong dingin hril a ta, kul inhuolna dingin a v�lin muol d�ng pawngin, thamte daw kuol a tih. .fUJBabulon lal chu lam thuoma chun chawl a ta, a thal bawma thalhai chu vawrin �i s�n a ta, a milemhai rawn a ta, inthawinaa ran an inhl�nhai thin chu en a tih. DeJKawkb�r pakhat chun kawlhn�m l�tna ding Amon mihai khuo Raba chu inkawktir la, kawkb�r dang chun kawlhn�m l�tna ding Judai ram le Jerusalem kul tieng chu inkawktir bok rawh. dJ"Mihriem naupa, Babulon lal kawlhn�m chu a hung tlung theina dingin lampui pahni s�t la, chu lampuihai chu ram pakhata inthoka hung suok a ni ding a nih. Khawpui l�tna kotsuoa chuong lam pahnihai p�ngnaa chun lam kawkhmuna kawkb�r siem rawh. J"Chuleiin, Israel s�ngkuohai kuomah hieng hin hril rawh: 'Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: In pahai ang bokin nangni khom insukporchein, milem tirdakum chu hnotin in hur hmang ve ding am a ni? =JKei chun, 'Hmun s�ng in fe hlak hi ieng in t�na am a na?' ka ta. (Chuleiin tu chen hin a hmingah 'Bamah'g ti a hung ni tah a nih.)e<CJRam p�k ding ka tiemah ka thuoi l�t hnungin, tl�ng ins�ng le thing z�r buk tha an hmuna taphotah inthawina an inhl�n a, rimtui rawin, dawn ding thilhl�nhai an bun suok a, lungsen dingin an mi cho phawk a. T;!J"Chuleiin, nang mihriem naupa, Israel mipuihai chu inbiekpui la, an kuomah hieng hin hril rawh: Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Hieng thila hin in pahai chun mi nghatsanin an mi hrilsiet zui pei a. Q:Jka thilp�khai ngei chun anni le anni an insukporch� a, an nau lut�rhai chu an milem kuomah meiah an inhl�n a; LALPA chu ka nih ti an hriet theina dingin, anni chu pangzatnain ka suksip a nih.i9KJChuleiin, an thatna ding ni lo d�n hnuoiah siein, an nunpui thei lo ding thu ka p�k bok a, 8'Ja san chu ka d�nhai an zawm naw a, ka thu ruothai an hnawl a, ka chawlni an bawsiet a, an pahai milem tieng an lungril a nghat tlat leiin. x7iJChun, hnamhai lai sukdar a, ram tinah th� dar vong dingin kut phar meuin thlal�ra khan thu ka'n kh�m a, s6_JAmiruokchu, ka hung thuoi suok lai hmutu hnamhai laia ka hming inpawi ding ka v�ng leiin kut ka kei a. 5J"Nisienlakhom, an nauhai chu ka lakah an hel a, an hringpui ding ni si ka thu ruothai chu an zawm naw a, ka d�nhai an vong fimkhur naw a, ka chawlnihai an bawsiet a. Chuleiin, thlal�ra khan ka lungsenna hr�k thla a, an chungah bur khum dingin ka ti a. 4#JKa chawlni inser ro, kei le nangni ink�ra inchikna a ni theina dingin. Chuongchun, LALPA in Pathien ka nizie hung hrieng in tih" ka ti a.j3MJKei hi LALPA in Pathien chu ka na, ka thu ruothai zawm unla, ka d�nhai fimkhur takin vong ro. 2JThlal�ra khan an nauhai kuomah, "In pahai d�n siem kha zawm naw unla, an d�nhai vong naw unla, an milemhaiin insukporch� naw ro. 1JNisienlakhom, hang sukbohmang �m dingin ka lunginsiet tawl si a, thlal�ra khom khan ka sukbohmang vong ta naw a nih. #0?JA san chu ka d�nhai hnawlin ka thu ruothai an zawm nuom naw a, ka chawlni an bawsiet bok a; an lungril chu an milemhai tieng a ngha tlat si lei a nih. +/OJChu b�kah, thlal�ra khan ka ram p�k, nenetui le khuoizu luongna ram, ram po po laia mawi taka chun thuoi l�t lo dingin kut phar meuin thu ka'n kh�m a. .JAmiruokchu, ka hung thuoi suok lai hmutu hnamhai laia ka hming inpawi ding ka v�ng leiin chuong ang chun ka thaw ta naw a. '-GJ "Sienkhom Israel s�ngkuohai chu thlal�ra khan ka chungah an hel a. An hringpui ding ni si ka thu suokhai chu zawm nuom loin, ka d�nhai an hnawl a, ka chawlnihai nasa takin an bawsiet a. Chuleiin, thlal�ra chun ka lungsenna an chungah bun thla a, sukse vong di'm a nih ka ti a. ,J Keima le anni ink�ra inchikna dingin ka chawlni Sabat ka p�k bok a, kei LALPA hi anni ser hrangtu ka nizie an hriet theina dingin.r+]J Ka thu suokhai le ka d�nhai ka p�k a, chuonghai chu mi tu khomin zawm a, an hringpui theina dingin. O*J Aigupta rama inthoka thuoi suokin thlal�rah ka thuoi l�t tawl a. )J Nisienlakhom, an ch�ngna rama hnam danghai mithmua ka hming hril sieta a um ding chu ka v�ng leiin chuong ang chun an chungah ka thaw ta �m naw a, Aiguptahai mithmua ngei Israelhai kuomah keima chu inpuongin, a rama inthok chun ka thuoi suok tawl ta lem a. ;(oJ"Amiruokchu, ka chungah an hel a, ka thu an ng�ithl�k nuom naw a, an mit latu milem tirdakumhai chu an pei hmang naw a, Aigupta milemhai chu an nghatsan bok nawh. Chuongchun, an chunga ka lungsenna ka hr�k thl�k ding thu le Aigupta ram s�nga ngei ka lungsenna ka bun thl�k ding thu ka hril a. >'uJAn kuomah, 'Mi tinin in mit latu milem tirdakumhai chu sie hmang vong unla, Aigupta milemhaiin insukporch� ta naw ro, kei hi LALPA in Pathien chu ka ni si a' tiin ka hril tawl a.B&}JChu ni chun inkh�m meuin, Aigupta rama inthoka thuoi suok a, an ta dinga ka ram huol, nenetui le khuoizu luongna ram, ram po po laia mawi taka ka thuoi l�t ding thu chu ka hril a. }%sJan kuomah, 'Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih tiin hril rawh: Israelhai ka thlang ni khan, Jakob s�ngkuo le an thl�hai hmaah kut phar meuin, "Kei hi LALPA in Pathien chu ka nih" tiin, Aigupta rama khan keima chu anni kuomah ka'n puong a. $J"An thu i r�lp�k di'm a ni? Mihriem naupa, an thu i r�lp�k naw ding maw? An pahai thil ch�ng tirdakum leh anni chu hmason la, r#]J"Mihriem naupa, Israel upahai kha inbiekpui la, an kuomah hieng hin hril rawh: 'Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: 'Mi rawn dinga hung in ni maw? Nangni rawnin um naw ning' ti hi Lalpa PATHIEN hin ka hringna s�lin ka hril a nih. 6"gJChun, LALPA thu chu ka kuomaha hung tlung a. @! {JBabulon sala Lal Jehoiachin int�nga inthoka kum sari kum, thla ngana, ni sawm nif chun Israel upahai laia thenkhat chu LALPA rawn dingin ka kuomah an hung a, ka hmaah an inthung a. g GJA k�u pakhata inthokin,Mei suokin a k�ng dar a,A r�hai a k�ng vong a,Lal hmola hang hmang tl�k ding,A k�u hrim hl� a nei ta nawh'tiin. Hi hi lus�nna hla a na, lus�n ch�nga hmang hlak ding a nih", a ta.<sJ Thlal�r tui um nawnaah,A k�ngpui chu an phun a. 9J Nisienlakhom lungsenin,An phawi a, an pei zap a;Sak thliin a nuoi kon a,A r� a m�t til vong a,A k�uhai a rop thla a,Meiin a k�ng hmang zo tah.0YJ Lal hmola hmang thei hielin, A k�uhai khom a'n uoi a,Thing buk danghai a kh�m a,An chungah a dawk l�r a,A k�u a'n z�r duoi bok a,Ins�ngin a langs�r hle. J I ch�nnu kha gr�p huon,Tui tamna hmun s�ra phun,Gr�p kungpui ang a na,Tuiin a chawm hn� leiin,Inbukin a r� luoi a.-SJ Th�r khaidietin an khit a,A bawm s�ngah an thun a,Babulon lal an p�k a,Lung in s�ngah a khum a,Israel muol le tl�ngah,A'n r�m ri an hriet ta ngai nawh.ykJA s� v�la hnamhai chun,Pung khawmin an bei hron a,A v�lin ch�ng an kam khum a,An tl�kp�mah a tla a.JAn kulhai chu baw chimin,An khuohai a sukram a.A'n r�m ri an hang hrietin,Ram le a mi ch�nghai chu,Tiin an inthin hawp a.{oJKeichal hr�t tak hung niin,Sakeibakneihai lai a tla a,Sa se d�nhai hung thiemin,Mihriem s� a f�k hlak a. lQJA ch�nnu beiseina chu,A hung hlamzui tak leiin,A t� laia pakhat chu,Chawmin a keitlei nawk a. xiJHnam danghan an hung hriet chun,An tl�kkhurah an awk a,Hr�ngth�r kol inbuntirin,Aigupta tieng an thon a.s_JA t� laia pakhat chu,Hr�t takin a keitlei a;Sa s� d�n inch�ktirin,Mihriem s� a f�k hlak a. wgJI ch�nnu kha sakeibaknei laia,A keipui tak a ni hlak kha!A te hruoihai lai bokin,Chawmin a keitlei tawl a. K J"Chu b�kah, Israel hotuhai s�nna hla hieng ang hin phuok rawh:kOJ Tu th�naa khom lawmna ka nei nawh ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih. Sim unla, hring ro" tiin.#JIn bawsietna po po lakah fihl�m unla, lungril thar le thlarau tharin inthuom ro. Aw Israel s�ngkuohai, ieng leiin am in thi ding a na? wgJ"Chuleiin, aw Israel s�ngkuohai, mi tinin in thaw d�n ang peiin in chungthu r�l ka tih, ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih. Sim ro! In bawsietna po pohai chu nghatsan unla, thil suol thaw chu in tl�k sietna san ni ta da'l a tih. KJSienkhom, Israel s�ngkuo chun, 'LALPA thaw d�n a felf�k nawh' in ti tho. Aw, Israel s�ngkuohai, ka thaw d�nhai maw a felf�k naw chu? In thaw d�nhai an naw maw felf�k lo lem chu?}sJThil poi a tawkhai po po chu ng�ituo a, chuong thilhai chu a m�ksan leiin, matheiloin hring a ta, thi naw nih. } sJAmiruokchu, mi riloin r�tlona a thaw hlak chu m�ksana, thil fel le indik a thaw chun, a hringna chu hum a tih.  JMi felin felna lampui m�ksana thil suol a thaw chun, chu chu th�pui a tih; a thil suol thaw lei chun a thi ding a nih. d AJ"Chuong a ni s� khom chun, 'LALPA thaw d�n hi a'n ang chuong vong ngai lem' in ti hlak. Aw Israel s�ngkuohai, lo ng�ithla ro. Ka thaw d�n hi maw a felf�k nawh? In thaw d�n an naw maw felf�k lo lem chu? < qJ"Sienkhom, mi fel chun a lampui m�ksanin, thil suol thawin, mi rilo thaw hlak thil tirdakumhai chu thaw ve sien, a hring ding am a ni? Thil fel a lo thaw tahai kha pakhat khom hrietp�k ni ta naw nih. A ringum nawna leia thiem naw a changna lei le a thil suol thawhai lei chun, ama chu a thi ding a nih. JMi rilo thi hi ka lawma in ngai am a ni? A lampui m�ksan a, a hring hi an naw maw ka lawm lem chu? ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih.s_JThil suol a lo thaw tahai po po chu hriet zing ni ta naw nih. Thil indik a thawhai lei chun hring a tih. )J"Amiruokchu, mi rilo chun a suol thawhai b�nsan a, ka thuruothai zawm a, thil fel le indik a thaw chun, matheiloin hring a ta, thi naw nih. _7JA thi ding chu thil suol thawtu chu a nih. Naupa chun a pa khawlona chu tuor naw ni a, pa khomin a naupa khawlona chu tuor bok naw nih. Mi fel chun a fel man int�l a ta, mi rilo chun a r�tlona man tuor a tih. _7J"Sienkhom nangni chun, 'Ieng leiin am naupa chun a pa khawlona chu a tuor ve naw ding?' in ti hlak. A naupa chun thil fel le indik thaw a, ka thu suokhai fimkhur taka a zawm leiin, ama chu matheiloin hring a tih. JA pa ruok chu rawng taka mi n�ksawr a, a unauhai rok a, a mihai laia thil tha lo thawtu a ni leiin, ama suolna leiin a thi ding a nih.\1Jsuol tawk lo dinga kut int�m tlatin, a pung neia inp�ktir loin, a pung la bok naw sien, ka d�nhai vongin ka thusuokhai zawm sien, chu mi chu a pa thilsuol thaw leiin thi naw ni a, matheiloin hring a tih. 'GJtu khom n�ksawr loin, thil a'n p�ktirin dakham la nuom ve naw sien, mi rok ngai loin, phingt�mhai chu f�k ding pein, saruokhai chu silf�n pe sien, )Jtl�nga bawlhmunahai bu fa ve loin, Israel s�ngkuohai milem biek tieng chun ngha ve ngai naw sien, a tuolbawm nuhmei sukporch� naw sien, {oJ"Amiruokchu, a naupa hin nau nei sien, a pa thil suol thaw po po chu hmu vong sien, thaw nuom ve d�r naw sien, T!J a pung hnota inp�ktirin, a pung la teu sien, chuong ang mi chu a hring ding maw? Hring lo e! Hieng thil tirdakum po po hi a thaw si leiin matheiloin sukhlum n�ng a ta, ama thisen maw chu phur a tih.~'J mi rethei le tlasamhai n�ksawrin, mi rokin, dakhama thil an siehai chu pe k�r ngai loin, milem tieng nghain, thil tirdakumhai thaw sien, 7~~+}g||e{{zzyxxuwvvnuutwt srr1q}poo[nnanmldkk j iihphgzfee+dacc*bWa``u__ ^V]\\[>ZZYNXHW=VUTT6TSRRRQ_PP0OONeMMxM LKKSJJWJ II=HHAGG-F`FEEDDLCC=BBA@@S??l>>Q==d=<<;:x:9,8i7q666`544*3!211 0(/..%-,,H++@*))5('&%$$g##""e!!8 B]mRX'T>-fR W e :E( v^ 5J I siet ni ka'n tlun pha chun,I hriet ngai lo rama chen,Mi tam tak ch�-�i an tih.n UJ V�n s�nga var po pohai,I chungah sukthim ka ta,Thimin i ram bawm a tih,Lalpa PATHIEN chun a tih.J Ka sukchimit ph� che chun,V�nhai khi inkhum ka ta,Arasihai sukthim ka ta,Nisa chu s�m inhlietir ka ta,Thlain var insuo naw nih. xiJ I ch�ngna muol le tl�ngah,I thisen inluongtir ka ta,Kor tin le ruom tinhai chu,I ruongin hnaw sip ka tih. I J I ruong hmon chu tl�ng le ruomah,Th� dar phengphung ka tih.<qJ Khawmuolah pei ka ti che a,Khaw hnawmah pei suok ka ti che,Chungl�ng vatehai po po chu,A tl�n ding che'n hung tir ka ta, Hnuoia ramsahai po poin,Fain pot chen neng an ti che.J "Lalpa PATHIEN chun,I chungthu hieng hin a tih:'L�na mantu ding ch�in,Mi tam tak hung tir ka ta,L�nin kh�i suok an ti ch�.)J "Mihriem naupa, Aigupta lal Faraw s�nna hla inzawt la, a kuomah hieng hin hril rawh:"Hnamhai lai chun nang chu,Sakeibaknei angin i'n ngai a,Tuipuiah dragon angin i'n ngai;I ch�ngna va hn�rah inper velin,I kein tui i chok phul buon buon a,Vadung tuihai i suknu zo.  5J Babulon sala Jehoiachin int�nga inthoka kum sawm le kum hnina, thla sawm le thla hnina le ni khatnaw chun LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a. NJ"Eden thinghai lai hin mawina le ropuinaah nang le hril kh� ding tu am an um a? Chuong sa khom chun nang chu Eden thinghai leh hnuoi rilah pei thl�k n�ng i ta, chu taka chun kawlhn�ma that, sertan lohai lai z�l v�ng i tih. Hi hi Faraw le a khuo le tuihai chan chu a nih' ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih" tiin.JA z�r hlima ch�ng, a'n koppui hlak hnamhai khom chu ama ruolin kawlhn�ma an that tahai laia um ve dingin an liem thla diel a. 3JKhuorkhur�ma liem tahai umna thl�na ka pei thl�k ni chun, a tl�k ri hrein hnamhai chu an inthin hawp a. Mithi khuoa lo liem tah, tuia chawm Edena thing po pohai le Lebanona thing th� th�hai chun hnuoi s�nga an umnaa a hung tl�k thl�k an hmu chun an lawm a. t~aJ"Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Mithi khuoa a liem ni chun tui hn�r rilhai chu ka'n s�ntir a, an hn�rhai inkang ch�ttirin tui an insuo nawh. Lebanon chu lus�n thuom ka'n beltir a, ram thing hnahai khom a th�m vong a. }}JChuleiin, tuta inthok chu, ieng anga tui thaa chawm lien thing khom ni sien, ama anga s�m tong rak khopa ins�ng l�r el um ta ngai naw ni hai. Mihriemhai ang boka thi ding le mithi khuo, khur inth�ka liem thla dinga ruot sa vong an ni si a. r|]J Chungl�ng vat�hai chun a bukah bu sep an ta, a k�u z�r hnuoia chun ramsahai chu ch�ng an tih. m{SJ Hnam tibaium tak takhai chun ph�r thluin m�ksan an ta, tl�ng le phaihai a bukin del a ta, ruoma hai chun a k�u tliekhai chu tla dar rem rum a tih. A buk hlima ch�ng hnam po pohai chu hung suok an ta, z�msan an tih. pzYJ Chuleiin ka hnawl a, hnam dang lal kutah ka p�k a, ama chun a r�tlona ang charin lo thawng a tih. 0yYJ "Chuleiin, Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: A hung ins�ng tah �m �m a, thing buk dang po po chungah a dawk l�r a, a'n s�ng �m lei chun a hung chapo a. rx]J A k�u z�r inbuk hl�pa,Mawi taka siemtu ka na,Pathien huon Eden thinghan,An th�k le er tak a nih.^w5JPathien huona sidarhai,Ama s�ng zo an um nawh;Far thing po pohai n�kin,A buk a'n z�r tha lem a,Thing danghai po po khomin,A k�u z�r chu an chen nawh.Pathien huona thinghaiin,A mawizie an s�ng zo nawh.uvcJA ropuiin a mawi a,A k�u chu a'n z�r duoi a,A zung chu fiertui thiengin,Hnienghn�r takin a chawm si. ,uQJChungl�ng va tinr�nghaiin,A z�rah bu an sep a;Hnuoil�ng ramsa tinr�nghan,A buk hnuoiah hrai chawiin,Hnam ropui po pohai chu,A z�r hlimah an ch�ng a.t'JChuonga inthang lien peiin,Thing danghai a kh�m vong a,A buk a lien deu deu a,A k�uhai a hung z�r duoi a,Fiertui thieng chawm a ni si. Bs}JSiktui inthienga chawm lien,Tui hn�r rila chawm lien a nih . A k�ng bul v�la hai chun,Fiertui a luong dem dem a. Tui hn�r hung luong dar pei chun,Ram thing tin an chawm lien a.rJLebanon sidar lo ni ta hlak,Asuria ang kha i nih. A z�rin thing dang kh�min,Thing buk dang po po chungah,A dawk l�r hlak a ni kha. qJ"Mihriem naupa, Aigupta lal Faraw le a khuo le tuihai kuoma chun hieng hin hril rawh: Ropuinaa s�ng zotu che,Tu am an um hrim hrim a?p #JBabulon sala lal Jehoiachin int�nga inthoka kum sawm le kum khatna, thla thumna, ni khatnav chun LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a. o JAigupta mihai chu hnam tin lai sukdar ka ta, ram tinah um dar an tih. Chu ph� chun LALPA chu ka nih ti hrieng an tih" tiin. An{JBabulon lal b�n chu sukhr�t ka ta, Faraw b�n chu z�r tlep a tih. Babulon lal kutah ka kawlhn�m sie a, Aigupta lakah a vilik pha chun, LALPA chu ka nih ti hre t�ng an tih. 9mkJBabulon lal b�n chu sukhr�t ka ta, a kutah ka kawlhn�m inchawitir ka ta, Faraw b�n ruok chu vaw bong ka ta, a hmaa chun thi suola na tuor inr�m angin inr�m a tih. Tl!JAigupta mihai chu hnam tin lai sukdar ka ta, ram tinah d�ng dar ka tih. 9kkJChuleiin, Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Ngai rawh, Aigupta lal Faraw chu ka khing a nih. A b�n tliek nawna tieng khom suktliek ka ta, kawlhn�m chel thei ta naw nih. FjJ"Mihriem naupa, Aigupta lal Faraw b�n chu ka suktliek ta a, a hung dam nawk theina dinga tuom a ni naw a, kawlhn�m chel thei khopa hung hr�t nawk thei dinga ngar khuo a ni bok nawh. i'JBabulon sala lal Jehoiachin int�nga inthoka kum sawm le kum khatna, thla khatna le ni sarinau chun LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a. hhIJChuong ang chun Aigupta chungah,Hremna chu intlungtir ka ta,LALPA chu ka nih ti hrieng an tih.4gaJAigupta ringkol ka suktliek pha,A chapopui hr�tna ka suktawp pha,Tahpanhest chan chu inthim a tih;Ama chu sumpuiin ch�m khum a ta,A khaw mihai chu salin thuoi an tih.tfaJHeliopolis le Bubastis tlangv�lhai chu,Kawlhn�min tlu phung an ta,A khaw mihai chu salah thuoi an tih. e JAiguptaah mei insuong ka ta,Pelusium chu na tuorin inkon a ta,Thebe chu thlipuiin nuoi a ta,Memfis chu buoinan tlung chil a tih.gdGJAigupta kulpui Pelusium chungah,Ka lungsenna buok khum ka ta,Thebe ruol chu rawt tawl ka tih.fcEJAigupta chuonchung sukram ka ta,Zoanr chu meiin raw hmang ka ta,Thebes khom hrem bok ka tih.CbJ "Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih:A lembiekhai suksieng ka ta,Memfis-aq a milemhai po po khom,Sukbohmang vong ka tih.Aiguptaah lal um ta nawng an ta,A ram pumah titna inl�ng a tih. daAJ Nile vadung hn�rhai po po,A r�ngin sukkang ka ta,Ram chu mi suolhai kuomah,Ka zor hmang vong ding a nih.Ram dang mihai kut hmangin,A ram chu sukram ka tih,A s�nga um po po leh, ti hiKei LALPA hin ka puong a nih. `5J Hnamhai laia t�b�ium tak,Ama le a sipai ruolhai chu,Ram sukse dingin hung an ta,Aigupta lakah chemsen inl�n an ta,A ram chu ruongin sip a tih.y_kJ "Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Babulon lal Nebukadnezzar kut hmangin,Aigupta hausakna chu suktawp ka tih.K^J "Chu ni chun ngai tha deua um Ethiopia mihai chu thawng tho dingin zuolkohai chu longin suok an tih. Aigupta siet tuok ni chun beidongnan hung nang tawl a tih; a hung tlung ngei ding a ni si a.`]9JAigupta ka raw phaa,A thangpuituhai ka rawt ram pha,LALPA chu ka nih ti hrieng an tih.}\sJR�usana um ramhai lai,Ram r�usan ni v�ng an ta,An khawpui r�usanhai khom,Khaw chul ram chang t�ng an tih.q[[JLALPA chun hieng hin a tih:Aigupta inkoppuihai po po khom,An r�ngin tlu vong an ta,A tha hr�t a suong hlak chu,Ch�uin hung z�r thl�ng a ta,Migdol a'nthok Aswan chenin,Kawlhn�min tlu vong an tih'Lalpa PATHIEN chun a tih.tZaJEthiopia, Put, Lydia le Arabia,Libya le thuthlung rama ch�ng po po,Aigupta leh chemsenin tl�ng an tih.0YYJAigupta chungah chemsen inl�ngin,Lungngainan Ethiopia tl�k buok a tih: Aiguptaah ruong z�l thluk a,A hausaknahai tol hmangp�k a,A lungphumhai a chim ni chun. zXmJChu n� chu a hn�i ta a,LALPA ni chu a hn�i tah,S�mpui hung z�ngna ni ding,Hnamhai sietna ni ding chu. %WCJ"Mihriem naupa, hril lawk la, 'Hieng hin Lalpa PATHIEN chun a tih' tiin hril rawh:'E khai! Chungrikna n� tak hi chu aw!'Tiin tap kh�k ch�l ch�l ro.0V ]JLALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a. !U;J"Chu ni chun Israel s�ngkuo chu sukhr�t ka ta, an hmaah thu inhriltir ka ti che a, chu ph� chun LALPA chu ka nih ti hung hre t�ng an tih" tiin.TJAma le a sipaihaiin ka rong an bawl leiin Aigupta ram hi lawmmanah ka p�k ding a nih ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih.zSmJChuleiin, Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Aigupta ram chu Babulon lal Nebukadnezzar kutah p�ng ka ta, a hausaknahai chu hawn a tih. Rok a ta, a rama thil umhai chu r�ll�k sumah l�ng a ta, chu chu a sipaihai hlawah p�ng a tih. R J"Mihriem naupa, Babulon lal Nebukadnezzar chun ngor taka Tura bei dingin a sipaihai a nor rak a, an lu kol rak khop le an d�r vunhai inhlip neng nung khopin an bei a, sienkhom ama le a sipaihaiin Tura an beinaa inthokin hlawkna ieng khom an hmu si nawh. Q-JBabulon sala lal Jehoiachin int�nga inthoka kum sawmhni le kum sarina, thla khatna le ni khatnap chun LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a. bP=JIsraelhai ringsan ni ta loin, thangpuitu dinga Aigupta tieng an ngha z�ta an suolzie lo inhriet nontirtu hung ni ta lem a tih. Chu ph� chun Lalpa PATHIEN chu ka nih ti hung hre t�ng an tih a tih' ti rawh" tiin.,OQJLalram po po laia a mong d�p n�ng a ta, hnam danghai chungah inlek ta ngai naw ni a, hnam dang chunga thu nei nawk ta lo dingin hr�t naw takin siem ka tih. N-JAn salt�ngnaa inthokin thuoi k�r ka ta, an pi le puhai ram, Aigupta chuonchungah thuoi k�r ka ta, chu taka chun tlawm takin inlal an tih. -MSJ Chuong sa khom chun, Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: 'Kum sawmli a ral pha Aigupta mihai chu an tl�n darna hnamhai laia inthok chun thuoi khawm nawk ka tih. 5LcJ Aigupta chu r�usan ramah siem ka ta, a khawpui chu kum sawmli s�ng hluotu um loin tlu ram a tih. Aigupta mihai chu hnam tin lai hnot dar ka ta, ram tinah indar an tih.bK=J Kum sawmli s�ng chu mihriem khom ramsa khomin sir naw ni hai a, hluotu um naw ni hai. J3J Chuleiin, nang le i vadunghai hi ka do cheu a, Migdol-a inthoka Aswan chen le Ethiopia ramri chenin sukram vong ka ta, r�usan ramah siem ka tih. 1I[J 'Nile vadung hi ka t� a na, keima siem a nih' i ti hlak leiin, Aigupta chu r�usan ram inchangtir ka ta, chu ph� chun LALPA chu ka nih ti hung hre t�ng an tih. HJ"Chuleiin, Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Nangma bei dingin kawlhn�m leh hung inthok ka ta, i mi le sahai rawt ram vong ka tih. GJAn hang thun ch� leh i por ruop a, an d�r an her pha a; an hang ringsan tum che leh i tliek buk a, an z�ng ru a'n pelsol a. F7J"Chu pha chun, Aigupta rama ch�ng po poin kei hi LALPA chu ka nih ti hung hre t�ng an tih. Israel s�ngkuo ta dingin luong hmol i lo ni hlak a. AE{JNang le i vadunga ng� po po,Thlal�rah m�ksan ka ti cheu. Ram palail�ngah tla dar in ta,R�t khawm ni naw ti niu a,Ramsa le chungl�ng vat�haiTl�n dingin pe suok ka cheu.D!JI kh�kah ngakuoiin kuoi ka ti che a,I phuhlipah nga inkopptir ka ta,I phuhlipa k�i ng� po po leh,Vadunga inthok pot suok ka ti che. ]C3JHieng hin hril rawh: 'Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih:Nang Aigupta lal Faraw,Vadung suoa r�lpui hr�u bok hlak,Ka khing che a nih. "Nile vadung hi ka t� a na,Keimain ka siem a nih"I ti rop hlak a ni kha!xBiJ"Mihriem naupa, Aigupta lal Faraw chu hmason la, a chungthu le Aigupta ram po po chungthu ding hrilp�k rawh.A JBabulon sala lal Jehoiachin int�nga inthoka kum sawmna, thla sawmna le ni sawm le ni hninao chun LALPA thu ka kuomah a hung tlung a. @{JChuongchun, him takin um t�ng an ta, inhai bawlin gr�p huonhai siem an ta; anni sukse tumtu, an v�la ch�ng hnamhai ka hrem pha chun muong takin um t�ng an tih. Chu ph� chun kei hi LALPA an Pathien chu ka nih ti hre t�ng an tih" tiin.?J"Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: An um darna ram tina inthoka Israel s�ngkuohai ka thuoi khawm pha chun, hnam tin mithmuah Israelhai lai ka thienghlimna inentir ka ta, chu pha chun Jakob kuoma ka p�k, an ram ngeia chun ch�ng t�ng an tih. 4>aJ"Chun, hling buk le hling zum anga Israel s�ngkuohai na taka sun hlaktu tuolbawm suol um ta naw ni hai. Chu pha chun Lalpa PATHIEN chu ka nih ti hung hre t�ng an tih.(=IJHripui inl�ngtir ka ta,Kotthl�rah thisen luong a tih.A s�ngah ruong tlu phung a,S�r tinah kawlhn�m a'n l�ng pha,LALPA chu ka nih ti hrieng an tih.K<J'Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih:" Aw Sidon, ka khing che a nih;I s�ngah chawimawi ni nawk ka tih.Hremna ka'n tlun zo phaa,Ka thienghlimzie ka'n entir pha,LALPA chu ka nizie hrieng in tih.Y;+J"Mihriem naupa, Sidon khuo tieng ngha la, a chungthu ding hieng hin hril rawh: 1:]JLALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a: {9oJA hretu che hnam tinin,Maktiin pangzat an ti che,I tawp d�n a r�pthl�k �m a,I bo song ding a ni si" tiin.s8_JFel lo taka sumdawnga,Suol tam tak i thaw leiin,I hmun thienghlim po po chu,Tirdakumah i siem a,Chuleichun nangni s�ngah,Mei ka hung insuoktir a,Chu chun a k�ng hmang che a,A thl�r taphot mithmuah,Meiv�mah ka'n changtir che. >7uJI hm�l thatnan lungrilah,Chapona a p�k che a,I varna khom i ropuinan,A hung sukkhawlo vong a;Hnuoiah ka pei thl�k che a,Lalhai hrilf�k tling khopin,Ennuomah ka siem che hi.l6QJI sumdawngna a hung lien a,Inpawngn�knan i hung sip a,Suolah i tlu l�t ta si.Pathien tl�nga inthokin,Hnawlin ka hnot suok che a;V�ngtu cherub-a ka ruot ni la khom,Lunghlu ling laia inthokin,Ka hnot suok ch� a ni kha.W5'JSiema i uma inthokin,R�tlona i thaw hma po khan,Soisel boin iIkhawsa hlak. 47JV�ngtu cherub ni dingin,Hriek khom ka n�l diem che a,Chu dinga namnghet i nih. Pathien tl�ng thienghlimah umin,Lunghlu inling chungah i l�ng.q3[J Pathien huon Edenah ch�ngin,Lunghlu tinr�ng i'n bel a,Rubi, topaz, emeral,Krisolit, onik le jaspi,Safir, torki le beril haiin,Lunghluhai belna ding chu,Rangkachaka siem a na,Siema i um ni ngei khan,Chuonghai chu buotsai a nih. 12[J "Mihriem naupa, Tura lal s�nna hla insam la, a kuomah hieng ang hin hril rawh: 'Hi hi Lalpa PATHIEN hril chu a nih:Varna le hm�l thatnaa,Famkim tling zo i ni khah!<1sJ Chun, LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung nawk a. X0)J Ram dang mihai kuta chun,Ser tan lo thiin th�ng i tih'Lalpa PATHIENIN a tih./ J A thattu che hmaa chun,"Pathien ka nih" i ti ngam ding? A thattu che kuta chun,Pathien ni naw ti ni a,Mihriem el ni lem i tih.\.1JKhurah hn�k l�t an ti che a,Tuipui rilah rawng takin,An that ding che a ni si.!-;JNangma hung beitu dingin,Hnam dang mi tibaium tak,I kuomah hung tir ka ta,I varna chungah kawlhn�m,Inlet khum an ti che a,I ropuina sun tlang an tih.q,[JChuleiin, Lalpa PATHIEN chun,Hieng ang hin a ti a nih:Pathien anga var hiel a,I hung inng�i ta leiin,f+EJI sumdawng thiemna leiin,I hung hausa ta hle a,I hung hausa ta leiin,I hung chapo tah a nih.y*kJI varna le i hriet thiemnain,Hausakna i khawl khawm a,I robawmah rangkachak leTangkaruo i hl� l�t rawn hle.D)JDaniel n�kin i var lem maw? Thu thup i hriet vonga maw? B(}J"Mihriem naupa, Tura lal kuomah hieng hin hril rawh, 'Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: I lungril a chapo a,"Kei hi pathien ka nih,Tuipui laili lai takah,Pathien thungnaah ka'n thung"Tiin i hril a ni kha!Pathien anga var hielin,I lo inng�i a ni khomin,Mihriem v� el chauh i na,Pathien i ni hrim hrim nawh. 0' ]JLALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a. &9J$Hnam tin laia sumdawngtuhan,An inchek khum tlok tlok che;I tawp d�n a r�pthl�k �m a,I bo song ding a ni si" tiin.Tura lal chungthu hril lawkna~%uJ#Tuipui kama ch�ng po poin,An pangzat huoi huoi che a,An lalhai an inthin hawp a,Titnan an hm�i a sawm kon vong. $yJ"Sienkhom sietna i tuok ni khan,Tuipui rilah i pil hmang a,I sumdawngna thil po po khom,Nangma ruolin an th�mral tah.#J!I thuomhnawhai chu tuipuiah,An thon suok ch�ng hnamhai an tlai.I sum le pai le thuomhnawhan,Hnuoi lalhai i sukhausa hlak.D"J Lungse v�nkaiin tap an ta,S�nna hla d�m phuok an ta,|!qJNangma leiin lu met kol an ta,Saiipin inthuom an ta,Lungna takin t�ng an ti che a,I p�r inrim takin do an tih ~ uJI chungah tap rawl insuoin,Lung na takin tap khum an ti che.An luah pilvut phul an ta,Vut lai z�lin inbuol an tih.}sJLong karna hmol cheltuhaiin,Long chu tl�nsan vong an ta,Long khaltu le long mihai chu,Va kama chun ng�r an tih.EJI long khaltuhai kh�k ri chun,Va kama mihai sukthin a ta,H JI hausakna, dawr thuomhnaw,Long mihai le long khaltuhai,Long siemtu le ch�rtuhai,Sumdawngtuhai le sipaihai,Long s�nga um po po leh,Long siet i tuok ni pha chun,Tuipuiah pil vong in tih. JSienkhom long khaltuhaiin,Tui fawnah an khal l�t che;Tuipui laili lai taka chun,Khaw sak thliin hung notin,A nuoi phit ding che a nih.ykJTarsis long ruol po po chu,I thuomhnaw phurtu an na,Tuipuiah an intlon duol duol a,An phur khom a rik tawl hle.%JSilf�n mawihai, puon dumpawlhai,Thuichei puonhai, karpet rong hrang hrang,Pat thl�ra det taka t�hai chu,Chawiin an hung dawr hlak che.]3JHaran le Kanne le Eden mihai,Seba, Asur le Kilmad ramaSumdawnghan an hung dawr che.`9JSeba le Rama mihaiin,Rimtui tha tak, lungmantam leRangkachak f�rin an hung dawr che.eCJArabia mihai le Kedar lalhan,Beramte le beramchal d�m,K�l d�m keiin an hung dawr che.I JDedanhai chun sahmul puonpha lum,Chawiin an hung dawr hlak che.oWJUzala Dan le Grik mihai khomin,Th�r le thingzungthakhai d�m,Mafu rimtui d�min an hung dawr che.JThilsiem chi hrang hranghai leDawr thuomhnaw i hau leiin,Helbon uo�in le Zahar sahmulin,Damaska khomin a hung dawr che. 7JJuda le Israelhan an dawr che,Minit-a inthoka huit d�m, Theichang em tawl d�m,Khuoizu d�m, oliv hriek d�m,Thing hn�i damdawi d�m chawiin.'GJDawr thuomhnaw i hau leiin,Edom mihan an hung dawr che,Lungmantam hai, puon senduk hai,Thuichei puon hai, puon z�i inhm� hai,Kawral le rubi belmawihaiin.eCJDedan mihan an hung dawr che,Tuipui kama ram dang khomin,Saiha le eboni thing hung chawiin.hIJChuongna le tawlailira hmang ding,Sakor le sabengtung chawiin,Togarma-haiin an hung dawr che. gGJ Grik,n Tubal le Mesek ramhan,Sal le d�r b�r le b�l chawiin,An hung dawr hlak bok che a.~uJ Dawr thuomhnaw i hau leiin,Tarsis-hanm an hung dawr che a,Tangkaruo, th�r le suonhai,Thuomhnaw manah an p�k che.- SJ I kul chu a s�r tuokin,Arvad le Helek-han an v�ng a,I kulbing s�ng tieng po chuGamad mihan an v�ng bok.Bangah phaw an khai tuor a,I hming sukmawitu an nih.z mJ Persia, Lydia le Libya mihai,I sipaiah an thang tawl a,I banga an phaw le lukhum,An t�rhai chun a sukmawi che. %J I longa chun Geball mi un,Long thol le ch�r nghettu ding,Mi themthiem ruol an um a. Tuipuia long le a puhaiin,Hung panin an dawr hlak che.u cJI long kartuhai po po chu,Zidon le Arvad mi an na,I long khal thiemhai po po khom,Tura khaw mi vong an nih.1 [JLong puonz�ra i hmang khom,Aigupta puon chei a na,Chu chun i'n chikna a chuong.Puon rong dumpawl le senduk,Elisa k�ia inthoka l�k chu,Hliepz�rah i hmang bok a.7gJZ�pna hmola i hmang dingin,Basan saisaw thing an hmang. I tuong khom Kuprak kaia inthoka,F�r thing an hung tol a nih.I long kh�nd�r po po khom,Saihaa cheimawi a nih.jMJSenirj f�r thingin an siem che a,I ngula hmang ding khomin,Lebanon sidar ngat a nih an hmang. c?JI ch�tna chu tuipui lien a na,A siemtuhai ch� khomin,Mawi famkim di'n an duong ch�.SJSumdawng hnamhai le tuipui kam ram tam tak hnaia tuipui suoa um Tura chungch�ng chu, hieng ang hin Lalpa PATHIEN chun a tih tiin Tura kuoma chun hril rawh:'Aw nang Tura,"Ka mawi famkim" i ti kha maw!6gJ"Mihriem naupa, Tura s�nna hla insam rawh. 0 ]JLALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a. 3_JTawpna r�pthl�k i chungah intlungtir ka ta, boral song t�ng i tih. Mihaiin zong an ti che a, sienkhom hmu ta naw top an ti che' ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih.nUJTiena tl�nga mihai l�tna khur inth�k takah thl�k ka ti che a, hmakhaws�nga tlu ram tah hnuoia z�lhai angin hnuoi pilrilah anni leh inch�ngtir ka ti che a, mihring ramah hung k�rin i hmun hluo ta ngai naw ti nih. FJLalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Khawpui r�usan ta hnung, tu khom hluo lo anga ka siem pha ch� chun, tuifinriet li mongah inpiltir ka ti che a, tui tam takin ch�m pil a ti ch�. JI hang tl�k rum ni khan chu,Vakama ch�nghai inthin hawpin,I tl�k sop nuoi chu pangzatin,Thlierk�rhai an �i inch�'tiin.~JI lus�nna hla ding phuok an ta, hieng ang hin t�ng an ti che:Aw nang khawpui hmingthang,Tuipuia f�k zonghai ch�ngna,I siet d�n a va r�pthl�k de!Nang le i s�nga ch�nghai chu,Tuifinrieta thuneitu niin,Mi t�sim in ni hlak vei le khan! }{JChu pha chun chuong rama lalhai po po chu an lalthungphaa inthoka tumin, an silpuonhai th� thlain, an silf�n thuicheihai hl�p an ta, thlab�rna puon sil an ta, hnuoiah inthung biel an ta, i siet d�n chu pangzatin inthin hlop hlop an tih. I| J"Hi hi Tura chungthua Lalpa PATHIEN hril chu a nih: 'I s�nga mi an thathai, hliem tuor inr�m ri le i tl�k riin tuipui kama ramhai a nghor ngh�ng pha chun an inthin hawp naw ding maw? >{uJLungpui fil ringotah inchangtir ka ti che a, l�n zar hulna hmunah inchang i tih. Indin ni nawk ta naw ti nih ti kei LALPA hin ka hril ta si a' ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih.[z/J I hla sak r� suktawp ka ta, i tingtang tum r� hrim hriet ni ta ngai naw nih. [y/J I hausaknahai chu r�ll�k sumah hawn a ta, i sumdawng thuomhnawhai chu rok a ta, i bang sukchim a ta, in i suong �m �m hlak hai chu thiek a ta, lung le thing le thil tlu hnophai chu tuipuiah pei a tih. x+J I kotthl�r chu a sakorhaiin chil phit dur an ta; i mihai chu kawlhn�min that an ta, i lungphun detdo tak takhai chu hnuoiah tlu sop a tih. w1J A sakorhai chu an tam �m leiin an pilvut pal kh�k chun vur khum a ti che. Miin kul bang vera khuoa a l�t anga i kotkh�ra an h�ng l�t hum hum pha chun indo sakor ruol inhnawt ri le tawlailir tl�n ri chur chur lei chun i kul banghai chu inhn�ng dur dur a tih. uvcJ I kul banghai chu a sut hongnain sut hong a ta, a hriemhrei chawiin i kulbing s�nghai chu sukchim a tih. 1u[JA kam ram lob�ka ch�nghai po po chu kawlhn�min rawt ram a ta, inhuol a ti che a, muol pawng siem a ta, i kul chenin thamte dawng a ta, a phaw-in n�k a ti che. gtGJ"Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: 'Tura beitu dingin hmar tienga inthokin Babulon lal Nebukadnezzar, lalhai lal chu hung tir ka ta, a sakor hai, tawlailir hai, sakor chungchuong mi hai le sipai tam tak leh hung a tih. yskJLob�ka umhai po po chu kawlhn�min rawt ram an tih. Chu pha chun LALPA chu ka nih ti hung hre t�ng an tih.rJKei Lalpa PATHIEN hin ka hril tah angin, ngamantuhai l�n zar hulna hmunah inchang a ta, hnam danghai rok ramin um a tih. "q=JTura kul banghai chu nor chim an ta, a kulbing s�nghai chu sukchim an ta, a tlu sophai po po ph�t fai vong an ta, lungpui fil ringotin siem ka tih. ,pQJChuleiin, Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Aw Tura, ngai rawh, ka do ch� a nih. Tuipui fawn invor tung angin nangma beitu ding hnam tam tak hung tir ka tih. NoJ"Mihriem naupa, Tura mihai chun Jerusalem siet thuah, 'Eheu! sak ram le insumdawng tuona kotsuo Jerusalem chu a se tah ie! A siet t�k leiin keinin hm�ing�l pha hlauh kan tih' an ti v�l a. n #JBabulon sala lal Jehoiachin int�nga inthoka kum sawm le kum khatna, chu thla ni hmasa takai chun LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a. m+JAn chungah na takin phuba l�ng ka ta, lungsenin hrem ka tih. An chunga phuba ka l�k pha chun, LALPA chu ka nih ti hre t�ng an tih," a ta.ElJLalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Ngai rawh, Filistinhai chunga chun kut ka'n let t�p a, Keret khaw mihai chu rawt ram vong ka ta, tuipui kama ch�nghai khom sukbohmang vong ka tih. ;koJ"Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: 'Filistinhai chun tiena tl�nga inthoka an lo hm�lm�kna chu p�i zinga suksiet nuomna lungril neia Juda chungah phuba an l�k leiin, >juJKa mi Israelhai hmangin Edom lakah phuba l�ng ka ta, ka lungsen inling d�n ang peiin soisak an ta, phuba ka l�k a nih ti hre t�ng an tih ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih.GiJ Chuleiin, Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Edom chungah kut inlet ka ta, a mi le sahai that ka ta, a ram chu suktlaran ka ta, Temana inthoka Dedan chenin kawlhn�min s�m tawl ka tih. h{J "Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: 'Edom chun Juda s�ngkuo chungah phuba a l�k leiin nasa takin a suksuol a nih. lgQJ Moab ram chungah hremna intlungtir bok ka tih. Chu pha chun LALPA chu ka nih ti hre t�ng an tih.fJ Moab ram le Amon thlahai ram chu khaw sak rama umhai ta dingin p�ng ka ta, Amon thlahai chu hnamhai laia hriet zing ni ta naw ni hai. e J Moab ramria a ram huoltu khawpui Beth Jesimot hai, Baal Meon hai le Kiriathaim hai, a ram sukropuitu khuohai khom thang vongin, dJ"Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: 'Moab le Seir chun, "Entu, Juda s�ngkuo chu hnam dang ang char an nih" an ti leiin, gcGJin chungah kut inlet ka ta, hnam danghai r�ll�ka hawn dingin inroktir ka ti cheu. Hnama tiem tl�k loah siem ka ti cheu a, ram nei loin sukchimit ka ti cheu. Ka suksiet pha cheu LALPA chu ka nih ti hre t�ng in tih.bJLalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Israel ram chu kut ben khum a, ke tet khum a, in lungril po poa a sietna chungah in lawm leiin, @ayJRaba khuo chu sanghawngseihai tlatna hmunah siem ka ta, Amon thlahai ram chu beram ruol bok khawmna hmunah siem bok ka ta, chu pha chun kei hi LALPA chu ka nih ti hre t�ng in tih. -`SJkhawsak mihai kutah ka p�k suok ding cheu a nih. In ramah umhmun khuorin an puon inhai zar an ta, in thei r�hai le in ranhai nenetui chu tl�nin dawn an tih. m_SJLalpa PATHIEN thu hi lo ngaithla dingin hieng hin hril rawh: Hi hi Lalpa PATHIEN hril chu a nih: Ka tempul an suosam lai le Israel ram an sukram lai le Judai ram mipuihai sala an thuoi lai khan, 'Eheu!' tia in lo diriem leiin, U^#J"Mihriem naupa, Amon mihai tieng ngha la, an chungthu ding hrilp�k rawh. 0] ]JLALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a. A\{JChu pha chun i bau hung inhong a ta, ama chu inbiekpui i ta, to zing ta nawng i tih. Chuong ang chun an ta dingin entirna n�ng i ta, LALPA chu ka nizie hung hre t�ng an tih" a ta. [JChu ni ngei chun Jerusalema inthoka tl�n suok um sun chu Babulon-ah i kuomah hung a ta, thil tlung chanchin hung hril a ti che. 3Z_J"Chun, nang, mihriem naupa, an kulpui nghet, an hlimpui le suong, an en nghok ngai lo le lungdum chu l�kp�k ka ta, an naunuhai le naupahai khom la hmang bok ka tih. TY!JChuong ang chun Ezekiel hi in ta dinga entirna n�ng a ta, a thaw d�n ang peiin in thaw ve ding a nih. Hi hun hi a hung tlung pha chun kei hi Lalpa PATHIEN chu ka nih ti hung hre t�ng an tih' tiin./XWJLukawm kawm zing unla, pheikhok bun zing bok ro. S�n naw unla, mitthli intl�ktir bok naw ro. Amiruokchu, in suolna lei le in lus�nna leiin z�r hmang in tih. lWQJKa thaw ang char hin in thaw v� ding a nih. In hm�r tuom naw unla, ruokngha sa fa bok naw ro. VJLalpa PATHIEN chun hieng ang hin a tih: 'Ka Hmun Thienghlim, in thlamuongpui le suong �m �m, in en nghok ngai lo le ng�inat tawp ngai lo chu ka sukporch� ding a nih. Judai rama in m�ksan in naunuhai le naupahai chu kawlhn�min s�m an tih. ZU-JChuongchun, an kuomah hieng hin ka hril a. "LALPA thu ka kuomah a hung tlung a. iTKJMipui chun, "Hieng thil i thawhai hin kan ta dingin inentir iem an nei a?" tiin an mi'n don a. S9JChun, z�ng tieng chun mipuihai kuomah thu ka hril a, z�n tieng chun ka nuhmei chu a thi el ta a. A z�nga chun hrila ka um ang charin ka thaw a. 8RiJA r�kin inr�m la, sienkhom s�n naw rawh. I lukawm kawm zing la, pheikhok bun zing bok rawh. I hm�r hup naw la, ruokngha sa khom k�l bok naw rawh" tiin a mi hril a .QJ"Mihriem naupa, i dit lai ngawi ngawi ka l�kp�k thut ding che a nih. Sienkhom, i s�n ding a ni naw a, i tap ding a ni bok nawh. 6PgJLALPA thu chu ka kuomah a hung tlung nawk a. O}J"Kei LALPA hin ka hril ta a. Ka ch�t hun a hung tlung ta a, ka kut kei ta nawng ka ta, lunginsiet ta nawng ka ta, inhn�k k�r ta bok naw ning. I nungchang le thilthaw angin i chungthu chu r�l ka tih' ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih" tiin.AN{J "Hur hi i porch�na a na,Tl�ng f�i ngiel ka tum che a,Sienkhom i f�i thei chuong nawh;I chunga ka lungsenna hi,Ka hr�kthl�k vong hma khat chu,Tl�ng f�iin um naw ti nih.jMMJ Sienkhom a k�ng khirhai chu,Nghok khopa thaw hnung khomin,A k�ng hmang thei hrim hrim nawh. L'J B�l ruok chu meiling chungah,Suon loin inchuon zing ro,B�l chu hung inling vong a,A panga kophai zop thla a,A khir a k�ng vong chenin. KJ Thing her buk khum teu unla,Meiin raw hlut hlut unla,Sa chu hmin taka suongin,A bawlhlohai thl�k unla,A r� tawl rakin ur ro. |JqJ " 'Lalpa PATHIEN chun a hril:Thisen insuona khawpui chu,A chung a va hang pik ngei!Thing tam tak buk khum ka tih. }IsJPhuba ka l�k theina dinga,Lungsenna chok thotu dingin,Tu khom vur khum lo dinginLung chungah ka buok v� a nih. H J" 'A thisen insuohai chu,Amaah a kai zing a;Pila vur hmang el theina,Hnuoiah bun thla ta n�kin,Lung chungah a bun thl�k a. BG}JLalpa PATHIEN chun a hril:Thisen insuo hmang khawpui,Sa b�l anga kang dum tah,A khir r� thei lo ang chu,A chung a va hang pik ngei!A s� kha luok teu loin,A mal malin thur dok ro.FJRan ruol laia a th� th� thlang la,Thukah thingher rol teu la,Soin intlok but but sien la,A r� khom hmin vong raw se. tEaJSa chan sahai kha thl�k la,A'n hnikna lai, a mal le a d�rhai leh,A ru tha tha khom thl�k s� rawh. ?DwJHi hel hmang s�ngkuo kuoma hin tekhin thu hril la, "Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih'" tiin hril tawl rawh:'B�l inchuon rawh, thlai suongna b�l,A s�nga chun tui bur rawh. uCcJ"Mihriem naupa, voisun, voisun t�rik ngei hi inchik rawh, Babulon lalin Jerusalem a'n huol tan ni a nih. B JBabulon sala lal Jehoiachin int�nga inthoka kum kuona, thla sawmna le ni sawma,h chun LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung nawk a. DAJ1Nangni unau hin in inphalr�ina maw chu tuor in ta, milem in biekna leia in suolna maw khom chu phur in tih. Chu pha chun Lalpa PATHIEN chu ka nih ti hung hre t�ng in tih' tiin" a ta. ~~}} |{{Szzyxx_wvIu/tCrrqpoonnmmlkjiijhtg3f>=<;;};*:=998E7j6554l33R2J110//..--E,+**)l((?''<&&%\$$#Q"I! %>$Ef$M9 Q\# q   cn+GD/J&Chu ni chun hieng ang hin n�ng a ta, Israel ram bei dinga Gog a hung pha chun ka lungsen suksos�ng a tih ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih. >CuJ&"Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: 'Anni do dinga mi hung inthok ding thu, tiena tl�nga inthoka kum tam tak s�ng ka siehlaw Israel zawlneihai hmanga ka lo inhril lawktir tah hlak kha, nang hi i ni naw maw? Chuong lai chun anni ka la'n dotir ding che thu hi kum tam tak an lo puong ngat ngat tah a nih. xBiJ&S�mpuiin ram a tuom mup mup angin ka mi Israelhai chu hung tuom i tih. Chu ni hung tlung dinga chun aw Gog, nangma hmanga hnamhai mithmua keima ngeia ka thienghlimzie ka'n entir theina ding chein, ka ram bei dingin hung thuoi ka ti che.A7J&I ch�ngna hmar tieng ram tawpa inthokin hung i ta, i ruolin hnam tam taka mi sakor chungchuong ngot, sipai nawlpui ropui tak hung thuoi bok i tih. :@mJ&"Chuleiin, mihriem naupa, Gog chungthu chu hieng ang hin hrilp�k rawh: Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Chu ni, ka mi Israelhai him taka an um hun ding chu i hriet kar a. u?cJ& Seba le Dedan le Tarsis sumdawnghai le an khuohai po po chun, "Mi rok dingin i hung a ni maw? Tangkaruo hai, rangkachak hai, ran ruol hai le sum tam tak nuom tawka roka phur hmang dingin maw i mihai i hawr khawm chu?" t�ng an ti che.I> J& Chuong hnamhaia inthoka thuoi khawm, khaw ram tahnung hung hluo nawktu, ram lailia ch�ng, ran ruol le sum hung hau nawkhai chu r�nin rok ka ta, an chungah kut inlet ka tih' t�ng i tih. 7=gJ& Chuongchun, 'Ram, kul khom nei ve lo khuohai chu r�n ka ta, him taka um tok tok, kul nei loa ch�ng, kul kotkh�r le a kalna th�rhai khom nei ve lohai chu bei ka tih. < J& "Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Chu ni a hung tlung pha chun lungril tha naw hung put i ta, thil tha lo tak phier i tih. d;AJ& Chun, nang chu thlipui ang elin hr�ng tung i ta, a ram chu s�m angin bawm khum i tih. *:MJ&Ni iemani z�t hnungah r�l bei dinga ko n�ng i tih. Indonaa inthoka san suoka um le hnamhai laia inthoka l�k khawma umhai ch�ngna Israel tl�ng, r�usana um hlak chu la hung bei i tih. Anni chu hnamhai laia inthoka thuoi suok an ni hnunga thlamuong taka an rama khawsa an nih. `99J&"Chuleiin, inr�lring la, inpei la, i mi hawr khawmhai chunga thu petuah thang rawh. 8+J&Gomer le a sipai ruolhai d�m, hmar tieng hla taka mi Bet Togarmat le a sipai ruolhai d�m le hnam tam tak chu nangma ruolin hung bok an tih.m7SJ&Persia mihai, Sudan mihai le Libya mihai chu phaw chawia th�r lukhum khumin nang leh hung an ta, w6gJ&Tuoi vir ka ti che a, i kh�kah ngakuoiin kuoi ka ti che a, r�lthuom kima inthuom i sipai ruol, sakor le sakor chungchuong hai, mi tam tak, phaw lien le phaw chin chawituhai le kawlhn�m viliktuhai po po le chun khai suok ka ti che. l5QJ&Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: 'Aw Gog, Mesek le Tubal hnamhai hotu tak, ka khing che a nih. z4mJ&"Mihriem naupa, Mogog rama mi, Mesek le Tubal hnamhai lu tak Gog chu hmason la, a chungthu ding hrilp�k rawh. 03 ]J&LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a. 2'J%Kumkhuoa anni lai ka biekb�k a um pha chun kei, LALPA hi Israelhai sukthienghlimtu chu ka nizie hnamhaiin hre t�ng an tih' ti rawh" tiin.S1J%Anni lai ch�ng ka ta, an Pathien n�ng ka ta, ka mihai n�ng an tih. :0mJ%Inremna thuthlung siempui ka ta, chu chu an ta dingin kumkhaw thuthlung n�ng a tih. Anni chu suknghet ka ta, sukpung bok ka ta, anni lai ka biekb�k kumkhuoin indin ka tih. [//J%Ka siehlaw Jakob kuoma ka p�k, in pi le puhai ch�ngna rama chun ch�ng an ta, anni le an nauhai, an nauhai nauhai khom kumkhuoin ch�ng t�ng an ta, ka siehlaw Davida ang chu an lal ni kumkhuong a tih. ".=J%"Ka siehlaw Davida ang lal nei an ta, ror�ltu pakhat hnuoiah um t�ng an ta, ka d�nhai zui an ta, ka thu ruothai fimkhur takin vong t�ng an tih. p-YJ%Milem biek le thil tirdakum an thawhai le thil poi chi hrang hrang an tawk hlakhai chun insukporch� ta naw ni hai a, an hnungtol ding v�ng ka ta, tl�ng fai tawl ka tih. Ka mihai n�ng an ta, kei hi an Pathien n�ng ka tih.6,eJ%Chu ram, Israel tl�ngahai chun hnam pakhatah indin ka ta, ror�ltu lal pakhat nei an ta, hnam hni le ram pahnia inth� hlak kha hnam khat le ram khat ni t�ng an tih. _+7J%an kuomah hieng ang hin hril rawh: Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Israelhai chu an f�na hnam danghaia inthok chun la suok ka ta, hmun tina inthokin thuoi khawm ka ta, an ramah hung thuoi k�r nawk ka tih. E*J%An mithmua ngei thu i ziekna hmol pahni chu hmet thlop la, )J%an kuomah 'Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Efraim kuta um Josefa hmol chu l�ng ka ta, a zompui Israel sungkuohai hmol chu la bok ka ta, Juda hmol leh hmet thlop ka ta, hmol pakhatah siem ka ta, ka kutah hmol pakhat hung ni t�ng an tih' i ti ding a nih. g(GJ%"Chun, i mihaiin, 'Hi hi ieng t�na am a nih ti mi hril thei i tim?' tia an indon che chun, E'J%Chu hmol pahni chu hmet thlop la, hmol pakhatin siem rawh. c&?J%"Mihriem naupa, hmol pakhat la la, hmola chun 'Juda le a zompui Israel nauhai ta' tiin ziek rawh. Chun, hmol dang la bok la, chu hmola chun, 'Efraim hmol, Josefa le a zompui Israel s�ngkuo po po ta' tiin ziek rawh. 7%iJ%Chun, LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a. L$J%Chun, nangniah ka Thlarau sieng ka ta, hring in ta, in ram ngeiah sie nawk ka ti cheu' tiin kei LALPA hin ka hril ta a, thaw ngei bok ka tih ti hrieng in tih, ti hi LALPA thu suok a nih" a ti a.m#SJ% In thl�nhai honga kan suoktir pha cheu chun, aw ka mihai, LALPA chu ka nih ti hre t�ng in tih. Z"-J% Chuleiin, an kuomah thu hril la, Lalpa PATHIEN chun hieng hin a ti a nih: 'Ka mihai ng�i ro, in thl�nhai hong ka ta, in thl�na inthokin insuoktir ka ti cheu a, Israel ramah thuoi l�t nawk ka ti cheu. Z!-J% Ama chun ka kuomah, "Mihriem naupa, Israel s�ngkuo pumpui hi hieng ru tawl ang hi an nih. Ngai ta, anni chun, 'Kan r�hai a tawl zo a, kan beisei a bo zo ta a, s�t thl�kin kan um tah' an lo ti hlak a. # ?J% Chuongchun, a thup�k ang chun ka hril a, thuok chun a hung m�t a, an hung hring a, mani ke sengin an ng�r a, sipai ruol ropui tak an hung ni ta a. 7J% Chuongchun, ama chun ka kuomah, "Mihriem naupa, thli kuomah thu hril la, hril ng�i ng�i la, hieng hin ti rawh: 'Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Aw Thuok,z kawl kil lia inthokin hung la, hieng thata um tahai hi an hring theina dingin hung m�t rawh' ti rawh" a mi ti a.'J%Ka hei en chun, ngai ta, anni thahrui seng an hung put a, taksain a hung tuom a, vunin a hung inkhum a, thuok ruok chu annia chun a um nawh. -SJ%Chuongchun, thu a mi p�k ang chun ka hril a. Ka hang hril chun ri a hung um a, a hung inri rok rok a, r�hai chu mani inzompui senga chun an inchuktuo khawm a. [/J%Chun, nangniah thahrui sieng ka ta, taksain tuom ka ti cheu a, vunin inkhum ka ti cheu; chun, in s�ngah thuok inumtir ka ta, hring in tih. Chu pha chun LALPA chu ka nih ti hrieng in tih' ti rawh" a mi ti a. |qJ%Hieng r�hai kuoma Lalpa PATHIEN hril chu hi hi a nih: Ng�i ro, nangniah thuok inl�ttir ka ta, hring in tih. }J%Ama chun ka kuomah, "Hieng r�hai chunga hin thu hril la, an kuomah, 'Aw nangni ru tawlhai, LALPA thu hi lo ng�i ro. J%Ama chun ka kuomah, "Mihriem naupa, hieng r�hai hi hring nawk thei a ti?" a ta. Kei chun, "Lalpa PATHIEN, nang chauin i hriet" ka ta. ]3J%Ruom chu a mi fangpui a, ruom d�pin r� a'n hlum rem rum a, ru tawl vong a nih.  J%LALPA kut chu ka chungah a um a, LALPA thlarau chun a mi thuoi suok a, ruom lai takah a mi sie a; chu ruom chu r� ngotin a sip a. T!J$&Jerusalema k�t hmang huna inthawinaa inhl�n ding ran ruol ang topa tamin khawpui tlu ram tahai chu mipuiin hung hluo sip nawk an tih. Chu pha chun kei hi LALPA chu ka nih ti hre t�ng an tih" a ta.<qJ$%"Hi hi Lalpa PATHIEN hril chu a nih: Israel s�ngkuohai thil hni chu ng�ithlap�k nawkin, hi hi thawp�k ka tih: Israel s�ngkuohai chu ran ruol anga tamin sukpung ka tih. J$$Chu pha chun, a tiek ta hnunghai tungding nawk a, a tlaran ta hnunghai phun thar nawktu chu kei LALPA hi ka nih ti in kawl le kienga hnam la umhai chun hung hre t�ng an tih. Chu thu chu kei LALPA hin ka puong a, ka hril ang takin thaw ngei ka tih.GJ$#Anni chun, "R�usan ram ni hlak kha Eden huon ang elin a hung inchang nawk ta hi! Khawpui tlu ram hnung, r�usan le suksieta umhai khom kha kula inhuonin an hluo nawk tah" t�ng an tih. xiJ$"Chun, ram r�usan ta hnunghai chu inlet nawk in ta, inzin inlonhai mithmuah r�usan ram ni zing ta naw nih. >uJ$!"Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: In suolnahaia inthoka ka sawp fai ph� cheu leh in khawpuihai inhluotir nawk ka ti ch�u a, hmun ram ta hnunghai chu indin thar nawk ka tih. /WJ$ Hieng thil hi nangni leia ka thaw a ni nawh ti hre ro ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih. Aw Israel s�ngkuohai, in um d�n chu inz�puiin, inphalam tlok tlok ro.+OJ$Chu pha chun in nun d�n suolziehai le in thilthaw riloziehai hung hrieng in ta, suolna le thil tirdakum in lo ch�nghai lei chun nangni chen intirdak in tih. xiJ$Thing r�hai sukpung ka ta, in lohma sukth�ng ka ta, t�m leiin hnamhai lai muolphona tuok ta naw ti niu.   J$In porch�na po poa inthokin san suok ka ti cheu a; f�ng ko ka ta, a tontawin bu hau in ta, t�m intl�ktir ta naw ning. r ]J$In thl�tuhai kuoma ka p�k rama chun ch�ng in ta, ka mihai n�ng in ta, in Pathien n�ng ka tih. w gJ$In chungah ka thlarau sieng ka ta, ka thu suokhai inzawmtirin ka d�nhai fimkhur takin invongtir a ti cheu. - SJ$Lungril thar p�ng ka ti cheu a, in s�ngah thlarau thar sieng ka ta; in lungril, lung anga ngar chu la suokin, pangt� anga inn�m lungril p�ng ka ti cheu.  #J$Tui f�min buok ka ti cheu a, hung inthieng t�ng in ta, tirdakum in k�ihai po po le in milem bieknaa inthokin tl�ng fai ka ti cheu. wJ$"Hnam danghai laia inthokin thuoi suok ka ti cheu a, ram tina inthoka thuoi khawmin in ramah thuoi k�r ka ti cheu. J$Ka hming ropui tak, hnam danghai laia sukpawia um, nangni ngeiin in sukpawi chu, a thienghlimzie inhm�tir ka ti cheu. An mithmu ngeia nangni hmanga ka thienghlimna ka'n entir pha chun LALPA chu ka nih ti hung hre t�ng an tih ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih. /WJ$"Chuleiin, Israel s�ngkuohai kuomah hieng hin hril rawh: 'Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Aw nangni Israel s�ngkuohai, nangni ka l�inat cheu lei ni loin, in f�na taphot hnamhai laia in sukpawi hlak ka hming thienghlim chu ka l�inat lei lemin hieng thilhai hi ka thaw ding a nih. lQJ$Israelhaiin an f�na taphot hnamhai laia ka hming thienghlim an sukpawi hi ka l�i a n� a nih.0YJ$An fena taphota hnamhai lai ka hming thienghlim an sukpawi a, mihaiin 'Hienghai hi LALPA mihai an nia chu a rama inthokin a hnot suok tawl a ni hi!' an ti hlak si a. {J$Hnam tin lai ka sukdar a, ram tinah an um dar a; an um d�n ang le thilthaw d�n angin an chungah ro ka r�l a nih. c?J$A ramah thisen insuo a, milemhai biea an insukporch� leiin ka hnot suok tawl a ni kha. FJ$'Mihriem naupa, Israel s�ngkuohai chu an rama an ch�ng lai khan an um d�n le thilthawin a ram chu an sukporche a. Ka mita chu an um d�n hi nuhmei thla pal lai anga tirdakum a nih. =uJ$"Chun, LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung nawk a. -SJ$Hnam danghai �s�lna le hmusitna tuor ta naw ni hai a, an hnam ph�rthlutu ni ta ngai bok naw ni hai' ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih, tiin hril rawh" a ta.u~cJ$Sienkhom mihriemhai fa ramtu le nauhai s�nna ram ni ta ngai naw nih' ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih. }J$ "Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Mihaiin, 'Hi ram hi mihriemhai fa zotu le an nauhai ins�ntirtu a nih' an ti hlak. |7J$ Ka mihai, ka mi Israelhai ngei tuol l�ngnaah siem ka ta, hluong an ti cheu a, an rochan n�ng in ta, in nauhai chu ch�n nawk ta ngai naw ti niu.{J$ Nangni laia khawsa mihriem le ranhai chu sukpung ka ta, hung hmuingil an ta, tam tak hung n�ng an tih. Kha hma ang bok khan ram chu hluo nawk an ta, a hmaa n�ka hm�ing�l lemin siem ka tih. Chu pha chun LALPA chu ka nih ti hre t�ng in tih. z9J$ A hluotuhai chu sukpung ka ta, Israel s�ngkuo hung pung tuol tuol an tih. Khuohai chu hluo nawk an ta, hmun tlu ram tahai chu tungding nawk an tih. qy[J$ Ka'n voi cheu a, ditsakna mitin en ka ti cheu. Ram chu inlet nawk an ta, thl�i ch� thl�k an tih. (xIJ$"Aw Israel tl�nghai, nangni ruok chu in kauhai hung inder tharin, ka mi Israelhai ta dingin r� insuong in tih, in tieng an hung k�r vak ding a ni si a. wJ$I s� v�la ch�ng hnamhai chun muolphona tuok v�ng an tih tiin Lalpa PATHIEN hin kut hl�ng meuin ka'n tiemkam a nih.bv=J$Chuleiin, Israel ram chungch�ng thu chu muol le tl�ng le ruom le phaihai kuomah hieng hin hril rawh: Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Hnamhai hmusit i tuor leiin ka th�kth� lung intar takin ka hril a nih. Zu-J$Ka thahnemngai sos�ngin in s� v�la hnam danghai chu demin ka hril a nih. Edom lem chu ka dem nawkzuol. Dit tawka ka ran tlatna hmunhai suos�m tumin, hlim tak le lungril se takin ka ram chu a l�k a. Vt%J$Chuleiin, Israel tl�nghai, Lalpa PATHIEN thu hi lo ngaithla ro: tl�ng hai, muol hai, ruom hai, hmun r�usan le rok tuok, in kawl le kienga hnamhai hmusit hlawhai, Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: QsJ$Chuleiin, hieng ang hin an kuomah hril rawh: 'Hi hi Lalpa PATHIEN thu suok chu a nih: In v�la hnamhai chun in ram chu an nei theina dingin an bei cheu a, an sukram cheu a, an ch�ksol cheu a nih. rJ$Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: 'I hm�lmahai chun �s�l takin, "Sei leh! Tl�ng hluihai chu ei chang nawk an ta hi" an ti a. q J$"Mihriem naupa, Israel tl�nghai chungthua chun hieng ang hin hril rawh: 'Aw Israel tl�nghai, LALPA thu hi lo ngaithla ro. hpIJ#Israel s�ngkuohai rochan ram sukrama a um khan i hlim hle a, chuong ang char chun thaw v�ng ka ti che. Aw nang Seir tl�ng, Edom ram po po leh sukram ka ti che. Chu pha chun LALPA chu ka nih ti hung hre t�ng an tih.OoJ#Hnuoi pumpui lawmah sukram ka ti che ti hi Lalpa PATHIEN hril a nih. PnJ# I mi uongkhum a, ins�m der loa i mi tong khumhai kha ka hriet vong. EmJ# Israel tl�nghai diriem khum a, "Sukramin a um ta a, dol el dingin kan kuomah p�kin a um tah" i tihai po po kha kei LALPA hin ka lo hriet vong a nih ti, chu pha chun hre t�ng i tih. plYJ# Anni chu theida a, an chungah lungsen a, an ram i'n hnar ang char hin i chunga khom thaw v�ng ka ta, i chungthu ka r�l pha chu keima hi an kuomah inhriettir ka tih ti hi kei Lalpa PATHIEN hin ka hringna s�lin ka hril a nih. kJ# Kei LALPA hi ka um zing laiin, 'Hieng hnam pahnihai le an ramhai hi ka ta hung n�ng a ta, nei ka tih' d�m i ti v�l a. jJ# R�usan ram ni song i ta, i khawpuihai chu tu khomin hluo ta naw ni hai. Chu pha chun kei hi LALPA chu ka nih ti hung hre t�ng i tih.iJ#I tl�nghai chu mithi ruongin suksip ka ta, i muol hai, phai hai le ruom haia chun kawlhn�ma an thathai ruong inhlum rem rum a tih. PhJ#Seir tl�ng chu ram se tawngah siem ka ta, tu khomin sir ta naw nih. Yg+J#Chuleiin, thisen insuotu kutah inhl�n ka ti che a, chu chun hnot thl�r a ti che ti hi kei, Lalpa PATHIEN hin ka hringna s�lin ka hril a nih. Thisen insuo i ch�k a, thisen chun hnot thl�r a ti che. f5J#"Tiena inthoka Israelhai i theid�na kha la p�i zingin, an ng�rhmun siet lai, hremna vawrtawp an hmasuon lai khan kawlhn�min i lo bei lem a. ~euJ#I khawpuihai intl�k ramtir vong ka ta, r�usanin um i ta, chu pha chun LALPA chu ka nih ti hung hre t�ng i tih.dJ#'Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Seir tl�ng, nang hi ka khing che a, i chungah kut inlet ka ta, hmun r�usanah siem ka ti che. `c9J#"Mihriem naupa, Seir tl�ng tieng ngha la, a chungthu ding hieng hin hrilp�k rawh: 0b ]J#LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a. a/J"Nangni ka beramhai, ka ran tlatna hmuna beramhai hi ka mihai chu in na, keima hi in Pathien chu ka nih' ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih" tiin.(`IJ"Chu pha chun kei, LALPA an Pathien hi an kuomah ka um ti le Israel s�ngkuo hi ka mihai an nih ti hung hre t�ng an tih ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih. _J"Thlai thatna hmuna mi hril chu p�ng ka ta, a ram s�ngah tam tuor ta naw ni hai a, hnam danghai hmusitna tuor ta bok naw ni hai. ^J"Hnam danghaiin rok ta naw ni hai a, ramsa kolhaiin s� ta bok naw ni hai a, him takin khaws�ng an ta, tu khomin sukti ta naw ni hai. w]gJ"Rama thinghai chun r� insuong an ta, hnuoiin r� insuong a ta, a rama ch�nghai chu him an tih. An r�ngkolhai suktliekpek a, bawia siemtuhai kuta inthoka ka san suok tawl pha chun kei hi LALPA chu ka nih ti hung hre t�ng an tih. \J"Anni chu mal sawm ka ta, an v�la tl�nghai khom mal sawm bok ka tih. A hun takah ruo ins�rtir ka ta, malsawmna ruopui s�r a tih. S[J""Chun, anni leh inremna thuthlung siem ka ta, sakolhai chu a rama inthokin sukbo ka ta, thlal�ra hai khom him takin ch�ng an ta, ramngaw hnuoia khom ng�ingam takin in bor bor thei t�ng an tih. Z J"Kei LALPA hi an Pathien n�ng ka ta, ka siehlaw Davida ang chu an chunga hotu n�ng a tih ti hi kei LALPA thu suok chu a nih.Y+J"Anni enkoltu dingin berampu pakhat, ka siehlaw Davida ang chu sieng ka ta, ama chun enkol a ta, an v�ngtu n�ng a ta, anni chu chawm a tih. XJ"Kei ruok chun ka beram ruolhai chu hum ka ta, tu khomin suom ta naw ni hai. Beram le beram ink�r chungthu chu keiman r�l ka tih. cW?J"A hr�t nawhai in n�k p�r a, in nor l�ng a, in kiin in sik a, in ph�n dar hlak. V%J""Chuleiin, Lalpa PATHIEN chun an kuomah hieng hin a tih: Ngai ro, keima ng�iin beram th�u le beram ch�r ink�r thu chu r�l ka tih. wUgJ"Ka beramruolhai chun kea in sir sop hnung hlo chu petin, in pal nu ta hnung tui bal chu an dawn ding am a ni?wTgJ"Tlatna hmun thaa tlat hi in ta dingin a hun tawk an naw maw? Ieng leiin am tlatna hmun tha danghai chu kein in ch�l siet ding a na? Tui inthieng in dawn hi a hun tawk an naw maw? Ieng leiin am tui danghai chu kein in pal nu ding a na? 1S[J""Nangni ka beram ruolhai chungthua chun, Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Ka beramhai ink�r thu chu r�lp�k ka ta, beramchal le k�lchal ink�r thuhai khom. cR?J"Beram inhmanghai chu zong ka ta, a p�t hmanghai chu hung thuoi k�r ka tih. Hliem tuokhai tuomp�k ka ta, a chauhai sukhr�t ka ta, a th�uhai le a hr�thai sukbo ka ta, beram ruol chu indik takin enkol ka tih.gQGJ"Keima ngeiin ka beramhai chu enkol ka ta, inboktir ka tih ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih.DPJ"Hlo thatna hmuna hai thuoi ka ta, Israel tl�ng s�nghai chu an tlatna hmun n�ng a tih. Chuong tlatna hmun inhoia chun bok an ta, Israel tl�nga hlo tha thahai chun inchawm an tih. OOJ" Hnam tin laia inthokin la suok ka ta, ram tina inthokin hung thuoi khawm ka ta, an ramah hung thuoi k�r ka ta, Israel tl�ng le ruom le a rama umhmun an khuorna hmuna hai chun intlattir ka tih. =NsJ" Berampuin a beram tla darhai enkola a umpui angin ka beramhai chu enkol ka ta, s�mpui z�ng le inthim hnuoia khom ka beramhai chu an tlat darna hmuna inthokin san suok ka tih. qM[J" "Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: 'Keima ngeiin ka beramhai chu zong suok ka ta, enkol tawl ka tih. -LSJ" Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Berampuhai chu khing ka ta, ka beramhai maw chu anni inphurtir ka tih. Beram v�ngtu an n�na chu suktawp ka ta, mani inchawmnan hmang thei ta naw ni hai. An baua inthokin ka beramhai chu inch� thlap�k ka ta, an ta dinga b� ni ta naw ni hai' tiin.AK}J" Chuleiin, aw berampuhai, LALPA thu hi lo ng�ithla ro: JJ"Ka beramhaiin berampu an nei naw leiin suomin an um a, ramsa kolhai bu an inchang a; ka berampuhaiin ka beramhai chu an zong naw a, beram ruol n�kin anni hmakhuo chauh an ng�ituo lem a nih ti hi kei Lalpa PATHIEN hin ka hming meu s�lin ka hril a nih. DIJ""Chuleiin, nangni berampuhai, LALPA thu hi ng�ithla ro. H5J"Ka beramhai chu tl�ng tin le muol tinah an indar a, hnuoi hmun tinah an inv�k dar a, zongtu le enkaitu tu khom an um nawh' tiin hril rawh" a ta.qG[J"Berampu an um naw leiin sukdarin an um a, a tl�n darhai chu ramsa kolhai bu remchangah an inchang a. aF;J"A songnawihai in keitlei naw a, natna neihai in ngaisak naw a, hliem tuorhai in tuomp�k naw a, p�t hmanghai in thuoi k�r naw a, inhmanghai in zong bok nawh. Khauh tak le rawng takin an chungah lal in hrawt a. ~EuJ"An thau in sawk a, an hmulin in inthuom lum a, a th�u th�u in that a, sienkhom beram ruol chu in enkol si nawh. D J""Mihriem naupa, Israelhai v�ngtu berampuhai chungthu chu an kuomah hieng ang hin hril rawh: 'Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Israel berampuhai, mani chauh inngaisaktuhai chung chu a pik! Berampuhai chun beram ruol an ngaisak lem ding a ni naw maw? 0C ]J"LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a. 5BcJ!!Hieng thilhai po po hi a hung tlung pha, a hung tlung ngei bok ding a na, anni lai zawlnei a lo um takzet a nih ti hung hre chauh an tih' a tih, tiin hril tawl rawh" a ta.5AcJ! A nih, rawl mawi taka hla l�nglawng sak thiem le rimawi tum thiem tak ang lekah an ngai ch� a nih. I thuhai chu an hriet a, sienkhom anniah a takin hmang an tum nawh. '@GJ!An thaw d�n pangngaiin a hon honin i kuomah hung an ta, ka mihai ni awm takin i hmaah inthung an ta, i thu ngaithl�ng an ta, sienkhom a takin zawm chuong naw ni hai. An b�u chun an inp�k zozie hril an ta, an lungril ruok chun hl�pr�ka hausak d�n ringot a nih an ngaituo. l?QJ!"Chun, nang, mihriem naupa, i mihai chun kul bang bul le kotkh�r bula hai an intuokna taphotah i chungch�ng thu an hril nak nak a, mi tinin an unauhai kuomah, 'Hung ro, LALPA thu a hril chu va ngaithl�ng ei tiu' an tih. t>aJ!Thil tirdakum tak tak an thaw leia a ram ka suktlaran pha chun LALPA chu ka nih ti hung hre t�ng an tih.'=GJ!Ram chu r�usan ramah siem ka ta, an hr�tna an suong �m �m hlak chu suktawp ka ta, Israel tl�nghai chu r�usan an ta, tu khomin sir ta naw ni hai. <<qJ!"Hieng ang hin an kuomah hril rawh: 'Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: 'Hmun ram ta hnunga ch�nghai chu kawlhn�min th�ng an ta, ram hnuoia umhai chu sakolhai f�k zo dingin p�ng ka ta, kul nghet le p�ka umhai chu hripuiin th�ng an tih ti hi kei Lalpa PATHIEN hin ka hringna s�lin ka hril. P;J!In kawlhn�m in ringsan a, thil tirdakum tam tak in thaw a, in tuolbawmhai nuhmei in sukporche a. Chuong s� khom chun ram chu in hluo ding maw? ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih' tiin hril rawh.:%J!Chuleiin an kuomah, 'Sa thisen in f�k a, milem biekna tieng mit in inl�n a, thisen in insuo si chun nangnin ram chu in chang dinga maw? r9]J!"Mihriem naupa, Israel rama khawpui tlu ram hnunga ch�nghai chun, 'Abraham chu m�kh�t chauh khom ni sien ram pumpui a p�k a, eini ruok chu tam tak ei ni ta a, ram chu ei rochung dingin a mi p�k ngei chu a lo nih' an ti a. 78iJ!Chun, LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a. K7J!Chu mi hung tlung ni z�n tieng chun ka lu chungah LALPAN kut a hung innghat a; a t�k z�ngk�ra mi tl�n suokin a mi hung hmu hma chun ka b�u a mi hongp�k a, ka hung tong thei ta a. J6 J!Babulon sala kan int�nga inthoka kum sawm le pahnina, thla sawmna, ni nganaay chun Jerusalema inthoka hung tl�n suok mi pakhat a hung a, "Khawpui chu an l�k tah!" tiin a mi hung hril a. M5J!Chuong s� khom chun, aw Israel s�ngkuohai, 'LALPA thaw d�n hi a felf�k nawh' in la ti zing tho. Mi tinin in thilthaw d�n ang peiin in chungthu ka r�l ding a nih' tiin hril rawh" a ta.g4GJ!Mi riloin a r�tlona nghatsana thil tha le indik a thaw chun, a thilthaw leiin hring a tih. K3J!Mi felin felna lampui nghatsana suol a thaw chun thi ngei a tih. 2J!"Amiruokchu, i hnam chanpuihaiin, 'LALPA thaw d�n hi a felf�k nawh' an ti a, sienkhom anni thaw d�n a nih a felf�k naw lem chu. |1qJ!Suol a lo thaw tahai po po khom hriet zing ni ta naw nih. Thil tha le indik a thaw leiin, matheiloin hring a tih. O0J!a thil inp�ktir leia dakhama a l�k chu pe k�r a, a thil inr�k thak k�r a, hringna petu d�n thusuokhai chu zawm a, thil tha lo ieng khom thaw loa a um chun hring ngei a ta, thi naw nih. r/]J!Chun, mi rilo kuomah, 'Thi ng�i i tih' ti ka hril a, a suolna inlaml�t a, thil tha le indik thaw a, ?.wJ! Mi fel kuomah, 'Hring ngei i tih' ti ka hril a, a felna ringa thil suol a thaw chun a thil tha thaw tah pakhat khom hriet zing ni naw ni a, a thil suol thaw lei chun thi lem a tih. r-]J! "Mihriem naupa, i hnam chanpuihai kuomah hieng hin hril rawh: 'Mi fel felna chun a bawsiet niah san him naw ni a, mi rilo r�tlona chun a laml�t niah sukse bok naw nih. Mi felin a bawsiet chun a hmaa a felna leiin hring naw nih. <,qJ! Chuleiin an kuomah, 'Mi rilo thi hin lawmna hrim ka nei naw a, inlaml�ta a dam hi ka lawmna lem chu a nih ti hi kei Lalpa PATHIEN hin ka hringna s�lin ka hril. Chuleiin, inlaml�tin, in nun d�n suola inthokin k�r ro! Aw Israel s�ngkuohai, ieng leiin am in thi el ding a na?' tiin hril tawl rawh.q+[J! "Chun, mihriem naupa, Israel s�ngkuohai kuomah hieng hin hril rawh: 'Ei bawsietnahai le suolnahai chun an mi del a, chuonghai lei chun ei ongrop zo tah a nih. Hieng ringot hin chu iengtin am ei hring zo ding a na?' in ti hlak a. * J! Amiruokchu, mi rilo chu inlaml�t dingin i hril a, a poisa si naw chun a suolnaah th�ng a ta, nang ruok chu fihl�m i tih.I) J!Chun, keiin mi rilo chu thi ng�i ng�i a tih ti lang, inlaml�t a, a hringna hum dinga i hril si naw chun mi rilo chu a suolnaah th�ng a ta, a thisen phuba chu i chungah l�ng ka tih. ;(oJ!"Chuong ang chun nang mihriem naupa, Israel s�ngkuo ta dingin r�lv�ngtuah ka ruot che a, chuleiin ka thu suokhai hi ng�ithla la, an inr�lringna dingin hril tawl rawh. 'J!Amiruokchu, r�lv�ngtu chun r�l hung a hmu a, mipui inr�lring theina dinga tawtawrawt a m�t si naw chun, r�lin mi pakhat khom that sien, chu mi chu r�lv�ngtu suol leia thiah ngai ka ta, a thisen phuba chu r�lv�ngtu chungah l�ng ka tih. &J!Tawtawrawt ri chu a hriet a, a poisak naw leiin a thisen maw chu amain a phur a nih; poisa sien chu thi pumpel thei a tih. %J!Tu khom tawtawrawt ri chu hrea, poisa nawtu chu r�l kuta a lo thi a ni khomin a thisen maw chu ama chungah tl�ng a tih. f$EJ!ama chun r�l hung a hmu pha leh mipui inr�lringna dingin tawtawrawt a m�t ding a nih. ;#oJ!"Mihriem naupa, i hnam chanpuihai kuomah hieng hin thu hril rawh: 'A ram s�nga indona ka'n tlungtir ding pha leh, mipuihaiin anni laia mi pakhat r�lv�ngtuah ruot sien la, 0" ]J!LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a. L!J Faraw le a rawihai chu mi hring rama thlab�rna inl�ngtir dinga ka hmang ni hai sien khom sertan lo, kawlhn�ma thihai lai chun z�l v�ng an tih' ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih" a ta.) KJ " 'Farawin a mihai po po, ama le kawlhn�ma that tah, a sipai ruol po po leh, a lo hmu pha chun thlamuong pha hiel a tih' ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih. !;J "Chu taka chun hmar tienga hotuhai chu an r�ngin, Sidon mihai po po, thathai laia liem thla tahai le chun an um a, an hr�tnain mi sukthlab�r hlak sienla khom kawlhn�ma thi, sertan lohai lai muolpho takin an z�l a, khuorkhuruma fe tahai leh an muolpho tl�ng tah a nih.SJ "Chu taka chun Edom khom a lalhai le hotuhai po po leh a um ve a, an hr�t hle hlaka chu kawlhn�ma thihai lai an r�ngin an inz�ltir a, sertan lo, khuorkhur�ma liem tahai lai chun an sie a nih.hIJ Nang khom aw Faraw, kawlhn�ma that, sertan lohai lai chun bong rem rumin z�l v�ng i tih.MJ Anni chu tiena sertan lo mi r�lhr�t tlu tah, an r�lthuomhai leh thl�nah liema, an phawin an r�hai inkhuma, an kawlhn�m lukhama z�l tahai le chun hmun khatah an z�l an naw am a ni? Hieng r�lhr�thai tit�mumna chun mihring ram lo inhuol v�l hlak sien khom, anni hremna chu an lu chungah a tla ta si a. gGJ "Mesek le Tubal hai khom chu taka chun an rawihai leh an z�l a; an rawihai thl�nin an thl�n chu a'n huol vel a. An r�ngin sertan lo an na, mi hring ramah thlab�rna an siem hlak leia kawlhn�ma thi vong an nih. #J Thata umhai lai chun ama le a rawihai z�lna ding chu an siemp�k a. An r�ng chun sertan lo, kawlhn�ma thi vong an nih. Mi hring rama thlab�rna siemtu an ni leiin, thathai lai inz�ltirin, khuorkhur�ma liem tahai leh an muolphona chu an phur tl�ng a nih.EJ "Chu taka chun Elam khom chu a z�l ve a, a mihai thl�nin a'n huol vel a. An r�ng chun kawlhn�ma that vong an nih. Anni chu mihring rama thlab�rna siem hlaktu le sertan lohai laia z�l dinga khuorkhur�m monga fe thl� an nih. Thl�na chun khuorkhur�ma liem tahai leh an muolphona chu an z�lpui a. GJ An thl�nhai chu khuorkhur�m inth�k taka um a na, a sipaihai thl�n chun a thl�n chu an inhuol vel a. Mihring rama thlab�rna siem hlaktuhai po po chu kawlhn�ma that vong an nih.wgJ "Thl�na chun Asuria chu a sipaihai po po leh a um a, kawlhn�ma a mi thathai thl�n chun a'n huol vel a. 4aJ Thl�n khur ngh�ka um thuoitu hr�thai chun Aigupta le a thloptuhai chungthu chu hrilin, 'An hung thla a, kawlhn�ma that, sertan lohai lai an z�l' la ting an tih.yJ Kawlhn�ma thathai lai chun z�l v�ng an tih. Kawlhn�m chu phawi a ni ta a; a mihai rawi leh hn�k hmang rawh. {J An kuoma chun, 'Mi n�kin ditsak i hlaw bik ding maw? Fe thla la, sertan lohai lai khun zu z�l rawh'tiin hril rawh. 0YJ "Mihriem naupa, Aigupta ruol chu tap khum rak rak la, ama le hnam ropui tak tak naunuhai chu khuorkhuruma liem thla tahai kuom tieng hnuoi rilah thon thla tawl rawh.  J Babulon sala Jehoiachin inlala inthoka kum sawm le kum hnina, ni sawm le ni nganax chun LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a. &EJ "Hi hi a s�nna hla ding chu a nih. Hnam tin naunuhai chun hi tap hla hi insamin, Aigupta le a mihai chu t�ng an tih' ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih.J Aigupta suktlaran a,A iengkim sukram vong a,A ch�nghai ka sukhlum pha,Kei hi LALPA chu ka nih,Ti hi hung hre t�ng an tih,'tiin. r]J Tuihai chu sukv�r ka ta,An vadung chu hriek angin,Luong del del ta lem a tih,Lalpa PATHIEN chun a tih.mSJ Tui tam tak kama tla,A ran ruolhai sukbo ka ta,Mihriem k� le ran kein,Tui chu pal nu ta naw nih. & EJ Mi r�lhr�nghai kawlhn�mah,I mihai intl�ktir ka tih,Hnam tibaium tawphai kutah.Aigupta ropuina suksein,A mipuihai po po chu,Ka sukbohmang ding a nih.g GJ "Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih:'Babulon lal kawlhn�m chun,A hung bei ding ch� a nih.^ 5J Mihai pangzat huoi huoiin,An hmaah siem ka ti che a,Ka kawlhn�m ka vilik pha,Nangma leiin lalhai khom,Thlab�rin inthin an tih.I siet ni ka'n tlun pha chun, Mi tinin nun ch�n inlauin,Tiin inthin hawp an tih. ~~}}|Q{{7zyyy x7wvuttsreqqnpIonn>mm;lUlkjii'hgg'fvekdd.bbb aq```__^]\\d[[TZHY[XWVVDUU SS}RRUQPP?O|NN M!LLJJ)IIH$GFEElDCBBbA\@??b>>?=y<<<;z::f9a88=766V544'322`112004//d.._,++**N))((|''5&&]%$##"d!$ ;p-n[LF2  c me"0NS~P|J,"Thiempu chun rochan ieng khom a nei ding a ni nawh; a rochan nei sun chu keima chauh hi ka ni ding a nih. Israelhai lai chanpuol ieng khom in p�k ding a ni nawh; keima hi an chanpuol chu ka nih. +{OJ,Hmun Thienghlim chuonchunga hmun thienghlima rongbawl dinga a l�t ni chun, ama ta dingin suol thawina a'n hl�n ding a nih ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih.GzJ,A'n thienfai hnungah ni sari s�ng a la ngh�k ding a nih. ]y3J,"Mithi ruong hnaia fein thiempu chu a'n sukporch� ding a ni nawh; mithi chu a nu le pa amanih, a naunu le naupa amanih, a unaupa amanih, pasal la nei lo a farnu amanih a ni ruok chun insukporch� thei a tih. mxSJ,"Thubuoi hrim hrimah thiempuhai chu ror�ltu n�ng an ta, ka d�n thusuok angin an r�l ding a nih. K�t hmang dinga ka ruothai po poa chun ka d�nhai le thup�khai kengkawin, ka chawlnihai an vong thienghlim ding a nih.w7J,Thiempuhai chun thil ser thienghlim le thil naran danglamzie le thil porch� le thil inthieng thlier hrang d�n ka mihai an inch�ktir ding a nih.?vwJ,Hmeithai amanih mi m�k hnung amanih nuhmeiah an nei ding a ni naw a, Israel thlaa mi nunghak thiengl�m amanih le thiempuhai thisan hmeithaihai chauh nuhmeiah an nei ding a nih. au;J,Tempul chuonchung s�ng l�t hnungin thiempu tu khomin uoiin an dawn ding a ni nawh. rt]J,"An lu an invaw koltir ding a ni naw a, an sam an hla sei ding a ni naw a, an invawtir hlak ding a nih. sJ,Chuonhnuoi zawla v�ntl�ng umnaah an f� ph� leh an silf�n inthl�k an ta, a siena dinga pindan ser hrana chun m�ksan an ta, silf�n dang inbel an tih. Chuong naw chun an silf�n thienghlim chu mipuiin tawk palh an ta, tuor rawi an tih.$rAJ,Pat z�ia inthoka khawng lukawm kawm an ta, pat z�i inhmi hmanga khawng kekor bun bok an ta, thlan suksuok thei chi ieng khom an inbel ding a ni nawh. [q/J," Tempul chuonchung an hung l�tin pat z�i inhmi hmanga khawng korfuol h�k an ta, a chuonchung zawl amanih tempul s�ng amania rong an bawl laiin sahmula siem silf�n hrim hrim an inbel ding a ni nawh. ipKJ,Anni chauh ka Hmun Thienghlimah l�t an ta, ka dawk�n hung hnai an ta, ka rong bawl an tih. (oIJ,"Thiempu, Levi chia mi, Zadoka thlahai ruok chu ka laka Israelhai an inv�k hmang lai khoma ringum taka ka Hmun Thienghlim vongtuhai an ni leiin, anni chauh ka rong bawlin ka hmaah inlang thei an ta, th�u le thisen ka kuomah hung inhl�n an tih, ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih. nnUJ,Chuong s� khom chun tempul v�ngtu le thaw ding um taphot thaw dinga tirtawnah ka sie tawl a nih.Wm'J, Thiempu angin ka hmaah rong bawlin an hung inlang ding a ni naw a, ka thil serhai le thilhl�n thienghlim takhai hnaia khom an hung ding a ni bok nawh; an thil ch�ng tirdakum leiin inzakna tuor an tih. lJ, Mipuiin milem an biek lai khan an thil inhl�nhai lo inhl�npektu an ni a, suola Israel s�ngkuohai intl�ktirtu bul an ni leiin, an thil suol thaw maw an phur ngei dingzie kut phar meuin thu ka lo intiemkam tah a nih ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih. ;koJ, Ka Hmun Thienghlimah rong bawlin, kotkh�r v�ngtu n�ng an ta, mipui pumraw thilhl�n ding le inthawinaa an ran inhl�nhai chu thatp�k an ta, an lo thangpui ding a nih. jwJ, "Milem hnota Israelhai an inv�k hmang lai khan Levi thlahai khomin an mi hlat a, an bawsietna maw chu tuor an tih. 4iaJ, Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: 'Lungril le taksaa ser tan lo hnam dang mi tu khom, Israelhai laia ch�nghai chen khom, ka hmun thienghlimah an l�t ding a ni nawh.Wh'J,Ka hmun in vong thienghlim naw a, a vongtu dingin hnam dang mi in sie lem a. g{J,In ch�ng d�n tirdakum chu la dit tawk loin, lungril le taksaa ser tan lo ram dang mihai chu ka hmun thienghlimah hung thuoiin ka tempul in sukporche a, bu le b�l le th�u le thisen in inhl�n lai zingin ka thuthlung in bawsiet zing bok a. 1f[J,Hel hmang Israel s�ngkuohai kuomah hieng hin hril rawh: 'Hi hi Lalpa PATHIEN hril chu a nih: Aw Israel s�ngkuohai, in ch�ng d�n tirdakum hi ka nghok tawk tah. e#J,LALPA chun ka kuomah, "Mihriem naupa, fimkhur takin en la, LALPA tempul hmang d�n ding chungthua d�n ka hrilhai po po che hi ch�k tak le lung l�t takin ng�ithla rawh. Tempula l�t d�n le hmun thienghlima inthoka suok d�nhai hi i lungrilin inchik rawh. dJ,Chun, mi chun hmar tienga inthoka l�tna tempul kota chun a mi thuoi a. LALPA tempul chu LALPA ropuinain a sip a, bokkhupin ka tlu a. $cAJ,Lal ruok chu LALPA hmaa ruoi k�l dingin bathl�r hi hrawin ama chauh l�t thei a ta, chu a hungna lampuia bok chun hung k�rin suok nawk a tih" a ta.LbJ,LALPA, Israel Pathien hung l�tna a ni leia inkh�r zing a nih. [a 1J,Suo tienga inthoka Hmun Thienghlim chuonhnuoi l�tna kotkh�ra chun a mi thuoi k�r a, a lo inkh�r a. LALPA chun ka kuomah, "Hi kotkh�r hi inkh�r zing a ta, hong ni naw ni a, tu khom l�t naw ni hai. ^`5J+Chuonghai chu thaw zo a ni ph� leh, a ni riet nia inthokin thiempuhaiin pumraw inthawinahai le inremna inthawinahai chu maich�mah inhl�n an ta, keiin lo pom ka tih ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih" a ta. _J+Maich�m inthien faina dingin ni sari s�ng awng a ta, chu zoah sawp fai in ta, maich�m chu ser thienghlim hung ni t�ng a tih. /^WJ+"Ni sari s�ng chu ni tin suol thawina dingin k�lchal inhl�n in ta, ran ruol laia mi bawngchal tuoi le beramchal, hm�l hem lo chu in inhl�n bok ding a nih. s]_J+LALPA hmaah inhl�n in ta, thiempu chun machi phul a ta, LALPA kuoma pumraw thilhl�nah inhl�n a tih.\-J+Maich�m inthien chu in thaw zo hnungah ran ruol laia mi bawngchal tuoi, hm�l hem lo le beramchal, hm�l hem lo chu in inhl�n ding a nih. L[J+"Chun, a ni hninaa chun k�lchal, hm�l hem lo chu suol thawina dingin in inhl�n ding a nih. Bawngchal tuoi thisena maich�m in inthien ang bok khan maich�m chu in inthien ve ding a nih. yZkJ+Suol thawina bawngchal tuoi chu l�ng i ta, tuolah, Tempul tuola hmun ruot b�ka chun i raw hmang ding a nih.J* Chun, ama chun ka kuomah, "Tempul tuolzawl nghaa um sim tieng le hmar tienga pindanhai hi thiempuhai umna a na, LALPA hmaa inlang hlak thiempuhai chun inthawina sa thienghlim chu hi hmuna hin an f�k ding a nih. Inthawina thil thienghlim, bu le b�l thilhl�nhai, suol thawina thilhl�nhai le bawsietna thilhl�nhai chu an sie khawm ding a nih, Hmun Thienghlim a ni si a. [=/J* Pindan tlar ep bang hr�la chun suo tienga inthoka l�tna kotkh�r a um bok a.!<;J* hmar tienga mi ang charin pindan tlar ink�ra chun lampui a um a, a dung le khang, a l�tna le suokna kotkh�r lienzie khom inang vonga bawl a nih. n;UJ* Sim tieng khom tempul chuonhnuoi bang hr�l, tuolzawl bul, bang puo tieng epin pindan tlar a um a, Z:-J* A chuonhnuoi tuola inthoka pindana kai tungna kailawn suo tieng panga chun a um.9J*Tuolzawl puo lem hnaia pindan tlar chu meter sawmhni pangaa sei a na, tempul ep tienga pindan thl�r seizie chu meter sawmnga a nih. e8CJ*Pindan hr�la chun bang, meter sawmhni le pangaa sei, tuolzawl puo lem hnaia chun a um a. 7+J*Sawng thum ni sien khom in dang anga ban nei ve lo a ni leiin a, a hnuoi pindan n�kin a chung tieng pindan chu a ch�n hret hret pei a nih. 6J*Pindan chunghnung tak chu inlonna ding bathl�rin hmun a aw lien leiin a lailung le a hnuoi tienga pindan n�kin a ch�n lem. k5OJ*Hmar tieng ngha pindan kotkh�r hmaa chun inlonna meter ngaa lien le meter sawmngaa sei a um a. \41J*Pindan thl�r khat chun a chuonchung tuolzawl meter sawma lien tieng chu a ngha a; pindan thl�r dang chun a chuonhnuoi thl�ra lungrem tieng chu a ngha a, sawng thuma sawng tin bathl�r chu an inhmaton a. s3_J*Hieng hmar tieng nghaa pindan intlar hi a dung meter sawmnga le a khang meter sawmhni pangaa lien a nih. B2 J*Chun, mi chun tempul hmar tieng kota inthok chun a mi suokpui a, a chuonhnuoiah kan l�t a, a chuonchung bang le inzoma hmar tienga pindan tam tak an bawlna hmuna chun a mi f�pui a. 61eJ)Tuolp�k bang a khing a khing chun tukver hong thei lo a um a, chu taka chun t�m thing lim an ker a. Tempul s�ra pindan lu chunga chun thingph�k an d�p vong bok a.(0IJ)Hmun thienghlim l�tna kotkh�r puo tieng chun banga an ker ang bok cherub lim le t�m thing lim an ker a; a tuolp�k chunga chun thingph�k an d�p a. N/J)a laia nam hong thei a na, phel tin chu kopza pahnia inb�k a nih. j.MJ)Tempul s�nga Hmun Thienghlim le Hmun Thienghlim Tak kotkh�rhai chu phel hni neia siem a na, "-=J)Hmun Thienghlim Tak kotkh�r bula chun thinga siem maich�m ang deu, meter khat le a chenvea ins�ng le a dung le khang meter khat v� vea lien a um a, a kil le mong le kawmhai chu thinga siem vong a nih. Chun, mi chun ka kuomah, "Hi hi LALPA hmaa dawk�n chu a ni hih" a ta.(,IJ)Hmun Thienghlim Tak l�tna kotkh�r bieng chu thing kil li neia siem a na, Hmun Thienghlim Tak l�tna kotkh�r bieng khom chuong ang boka siem chu a nih. s+_J)Hmun Thienghlim tuonga inthoka kotkh�r lu chung chenin cherub le t�m thing lima ker suok vong a nih. *yJ)Khing khata inthoka t�m thing tienga ngha chun mihriem hm�l a put a, a khing tienga inthoka t�m thing tienga hung ngha chun sakeibaknei hm�l a put thung a. Chuong ang chun tempul s�ng inthuona thingph�k banga chun a v�lin an ker a. b)=J)cherub ink�rah t�m thing lim a um pei a, cherubhai chun hm�i pahni an nei seng a. )(KJ)Hmun thienghlim l�tna kotkh�r lu chung le hmun thienghlim pindan le a tuol tieng pindan banga chun a'n khat tawkin cherub lim le t�m thing lim an ker a, '%J)Hmun Thienghlim, Hmun Thienghlim Tak, tuolzawl epa um tuolp�k bang le tuong le tukver ch�nhai po po chu thingph�ka inthuo vong a nih. i&KJ)Tl�k tieng tuolzawl epa ngha tempul le a bathl�rhai chu a'n khi a, meter sawmnga bok a nih.e%CJ)Chun, suo tieng tempul kota hmun awl le tuolzawl lienzie khom chu meter sawmnga bok a nih. $ J) Chun, tempul thut lienzie chu a'n khi a, a dung meter sawmngaa sei a na, tempul tuolzawl le in um chu meter sawmnga bok a nih. A#{J) Tempul chawr, tl�k tieng nghaa in chu a khang meter sawmthum le pangaa lien a na, a v�la inhuonna bang seizie chu meter sawmli panga le a s�zie chu meter hni le a chenve a nih. "#J) Hi hmun awla inthok hin hmar tieng le sim tieng a s�ng tieng l�tna ding kotkh�r pakhat v� v�, meter hni le a chenvea lien a um a.!J) Hi bang puo tieng hin thiempuhai umna pindan le ink�rah tempul v�l tuokin hmun awl, a khang meter sawma lien, a um a.   J) Hieng pindan huol hin lam meter hni le a chenvea lien a um suok vong a, bang meter hni le a chenvea s�in a huol suok bok a. 3J)Tempul s�r tuokin lungrem pawng ka hmu a, chu chunga chun pindanhai chu an rem a, lungrem ins�ngzie chu inkh�na hmol chen, meter thum a nih. FJ)Tempul bang inzui tung hret hret le inmilin pindanhai chu an iner tung hret hret thung a. Sawng hn�naa kaina kailawn a um a, chu taka inthok chun sawng thumnaa kaina kailawn a um pei a. {J)Chuong a s�r pindanhai chu sawng thuma ins�nga bawl a na, sawng tinah pindan sawmthum pei a um a. Tempul bang chu sawng tinah a zui thla hret hret a. In sawng chu tempul bang thut sordawka innghat a na, tempul bang ringsana innghat a um nawh. #J)Chu zoah tempul bang s�zie chu a'n khi a, meter thuma s� a nih. Bang thut ring chun puo tieng pindan meter hnia lien a um tluonsuok a. /WJ)Pindan s�ngril chu a hang inkhi a, a dung le a khang chu an inchen a, meter sawm v� v� a nih. Ama chun, "Hi hi Hmun Thienghlim Tak chu a nih" tiin a mi hril a.c?J)Chu zoah tempul s�ngrila chun a l�t a, kotkh�r bienghai a'n khi a, meter khata lien v� v� a nih. A l�tna kot chu meter thuma lien a na, a s�r tuoka banghai chu meter thum le a chenve v� vea sei a nih. OJ)A l�tna bang le bang ink�r lienzie chu meter nga a na, a s�r v� vea bang chu a khang meter hni le a chenve nih. Hmun Thienghlim s�ng chu a dung meter sawmhni le a khang meter sawm a nih.  J)Chun, mi chun tempul chuonhnuoiah a mi thuoi a, kotkh�r bieng banhai chu a'n khi a, meter thum v� vea s� le sei a nih. 9J(1A tuolp�k chu meter sawma sei le meter ruka inp�k a na, a kai tungna dingin sirbi sawm a um a, a s�ra chun s�tpui pakhat v� v� a ng�r a.gGJ(0Tempul tuolp�ka chun a mi thuoi a, a dona banhai chu a'n khi a, meter hni le a chenve biel vel senga lien a nih. A l�tna kot chu a khang meter saria lien a na, a s�ra banghai chu meter khat le a chenvea s� a nih. 'J(/Chun, a chuonchung zawl chu a'n khi a, a dung meter sawmnga, a khang meter sawmnga a ni a; tempul tuolzawl laili taka chun maich�m a um a. nUJ(.sim tienga um hmar tieng ngha in hi maich�ma rongbawl thiempuhai umna a nih; chuonghai chu Zadok thlahai an ni a, Levi chihai lai khom anni chauh hi LALPA hmaah hung inlang a, a rong bawl theihai chu an nih" tiin a mi hril a. eCJ(-Ama chun, "Hmar tienga um, sim tieng ngha in hi tempula rongbawltu thiempuhai umna a ni a; $AJ(,A chuonchung zawla hmar tienga inthoka l�tna le sim tienga inthoka l�tnaa chun in a um v� v� a, pakhatin sim tieng a ngha a, pakhatin hmar tieng. 'GJ(+Tuolp�k banga chun a v�lin sa kh�ina ding thir zum kuoi ink�k, centimeter rieta sei an kh�i fur bok a. Dawkanhai chu inthawina sa siena ding a nih.-SJ(*Chun, pumraw inhl�nna ding dawk�n pali, lung sera siem a um bok a, a'n s�ngzie chu centimeter sawmnga le a chung biel vel lienzie chu centimeter sawmsari le panga seng a nih. Dawk�n chunga chun pumraw inthawina le inthawina dang danga hmang ding ran thatna hmangruohai chu an sie a. J()Chu taka pumraw inhl�n ding ran an thatna le buotsaina dawk�n um z�t chu pariet, a s�ng tieng pali, a puo tieng pali a nih. }J((Pindan puo tieng, hmar tienga inthoka l�tna tuolp�k khing tieng khing tieng chun dawkan pahni v� v� a um bok a. g GJ('Kotkh�r bul tuolp�k khing tieng khing tieng chun dawkan pahni v� v� a um a, chuonghai chu pumraw inthawina d�m, suol inthawina d�m le thiem naw changna laka inthawina thilhl�nhai d�m an thatna hmun a nih. = sJ(&Hmar tienga inthoka a chuonhnuoi l�tna s�ra chun a l�tnaa inthoka l�t el thei in pakhat a um a, chu pindan chu pumraw inthawinaa inhl�n dinghai an sawp faina hmun a nih ( IJ(%A tuolp�k chun a chuonhnuoi tieng chu a ngha a, a banga chun t�m thing lim a um a, a hnuoia inthoka a chuonchung tieng kai tungna sirbi pariet a um bok a.> uJ($V�ngb�k hai, a k�r bang hai, tuolp�k hai le tukver inhonghai chu a danghai ang char a nih. A dung chu meter sawmhni panga le a khang chu meter sawmpahni le a chenve a nih. u cJ(#Chu zoah hmar tienga inthoka a chuonchung l�tnaa chun a mi thuoi a, a'n khi a, a danghai tiet bok a nih. LJ("A tuolp�k chun a chuonhnuoi tieng a ngha a; khing tieng khing tienga pindan s�ng tieng banga chun t�m thing lim a um a, a hnuoia inthoka a chuonchung tieng kai tungna sirbi pariet a um a. GJ(!V�ngb�k hai, bang ink�r hai le a tuolp�k hai chu a danga ang bok a nih. Tukver le tuolp�k a um ve vong a, a dung meter sawmhni panga le a khang meter sawmpahni le a chenve a nih. taJ( Suo tienga inthoka a chuonchung l�tna kota chun a mi thuoi a, a hang inkhi a, a danghai tiet bok a nih. +OJ(A tuolp�k chu a chuonchung tuolzawl tieng a ngha a, banga chun t�m thing lim an ziek a. A chuonhnuoia inthoka a chuonchung kai tungna sirbi chu pariet a nih.ykJ(A v�la chun tuolp�k a dung meter sawmpahni le a chenvea sei le a khang meter hni le a chenvea lien a um a.  J(V�ngb�k hai, a bang ink�r hai le a tuolp�k hai chu kotkh�r danga mihai leh an intiet char bok a. A bang sir tuok le a tuolp�k tina chun tukver a um vong a. A dung seizie chu meter sawmhni panga le a khang chu meter sawmpahni le a chenve a nih. 9J(Sim tienga inthoka a chuonchung l�tna kota chun a mi thuoi a, a kot bienga inthok chun a tuolp�khai chu a'n khi a, a danghai leh an inang char a. J(Tempul inhuonna tuolzawl chun sim tieng kot a nei a, a chuonhnuoi le chuonchung l�tna kot ink�r chu a'n khi a, meter sawmnga a nih.'J(Kai tungna sirbi pasari a um a, a s�ng tieng chun tuolp�k a um a, a l�tna bang khing tieng khing tieng chun t�m thing lim an ziek a. xiJ(A s�ng tieng banga chun tukver chikt� t� a um a, tempul inhuon s�ng tuolzawl va pawna sira chun tuolp�k a s�ng tieng a um a. A dang ang bokin a dung chu meter sawmhni panga a na, a khang chu meter sawmpahni le a chenve a nih. :~mJ(Chun, sim tieng pangah a mi thuoi a, sim tieng nghaa um a l�tna kot chu ka hmu a, kot bienga inthok chun a tuolp�khai chu a'n khi vong a, a danghai leh thuhmun char a nih. :}mJ(Suo tieng kot ang charin tempul inhuonna s�nga chun hmar tieng khom kot a um a. A chuonhnuoi le a chuonchung l�tna le suokna kot ink�r chu a'n khi a, meter sawmnga a nih.h|IJ(A tukver hai, a bathl�r hai le t�m thing lim banga an ziek hai khom chu suo tieng kotkh�r le inang char bok a nih. Kai tungna sirbi pasari a um a; tuolzawl a va pawna s�ra chun tuolp�k a s�ng tieng a um bok a. {J(A l�tna s�r tuoka v�ngb�k pathum v� v� le an ink�r bang seizie le tempul tuolzawl nghaa tuolp�k chu a'n kh� vong a, suo tieng kotkh�ra mi leh an intiet char a, a dung meter sawmhni panga le a khang meter sawmpahni le a chenve a nih. zJ(Chun, hmar tienga inthoka l�tna kot, tempul inhuonna s�nga tuolzawl tontir zuk pawtu chu a dung le khang a'n khi bok a. yyJ(Tempul chuonchung le chuonhnuoi ink�r chu a'n khi nawk a, suo tieng le hmar tieng chu meter sawmnga v� v� a nih. x J(Chu l�tna kot zawn s�r v� vea chun lungrem, a dung le khang intiet char a um a, chu chu a chuonhnuoi tuolzawl chu a nih. OwJ(Mi chun tempul inhuonna s�ng tuolzawl tontira chun a mi thuoi a. Tuolzawl s�r tuokin, kul puo tieng bang ringin pindan sawmthum an rem kuol a, chuong pindan tuol tuong chu lung rem vong a nih. Yv+J(V�ngb�k chawr tieng bang tina chun tukver ch�n pakhat pei a um a, a s�nga pindan le pindan ink�ra chun tukver pakhat seng a um bok a. Lampui hr�la pindan bang tina chun t�m thing lim an ziek a.^u5J(L�tna tontira inthoka a suokna chen ink�r seizie chu meter sawmhni panga a nih. t J(A s�ng bang ink�r chu a l�tnaa inthoka tempul tuolzawl tienga ngha tuolp�k chen a'n kh� nawk a, meter sawmthum a nih. FsJ( Chu zoah v�ngb�k epa l�tna kotpui seizie chu v�ngb�k chawr tieng banga inthokin a hma tieng bang tawp chen chun a'n kh� nawk a, a seizie chu meter sawmpahni le a chenve a nih. rJ( V�ngb�k l�tna bang thut chu centimeter sawmngaa ins�ng a na, a s�ng tieng ruok chu a s�r tuokin meter thum vong a nih. {qoJ( Chun, a kotpui l�tna khom chu a'n khi a, a khang chu meter nga a na, a seizie chu meter ruk le a chenve a nih. p#J( Sak tienga inthoka l�tna s�r khing v� vea v�ngb�k pathumhai chu an intiet vong a, an ink�r bang seizie khom an inang vong bok. oJ( meter li le centimeter hnia inp�k a na, ban meter khat biela lien a um a, kotkh�rpui tuolp�k chu tempul tieng nghaa um a nih. >nwJ(Chun, tempul l�tnaa tuolp�k chu a'n kh� bok a, Im J(L�t peina sir tuoka chun v�ngb�k pathum v� v� a um a, chuong v�ngb�k tin dung le khang chu inkh�na hmol tl�k khat vong a na, v�ngb�k ink�r bang sazie chu meter hni le a chenve a nih. Tempul tieng ngha tuolp�k kh�la l�tna kot bul tuong zawl khom chu inkh�na hmol tl�k khata lien a nih. lJ(Chu zoah sak tienga inthoka l�tna kailawna chun a lawn tung a, kailawn tawpa chun zawl, inkh�na hmol tl�k khata lien a um a. &kEJ(Banga inhuon tempul ka hmu a. Miin inkh�na hmol a chawi chu meter thumab sei a na, bang s�zie le ins�ngzie chu a'n khi a, meter thum v� v� a nih. jJ(Chu mi chun ka kuomah, "Mihriem naupa, i mitin en la, i nain ng�ithla la, ka'n entir ding che po po hi lung l�t takin inchik rawh, chu dinga hi taka hung thuoi i ni si a. I thil hmuhai po po chu Israel s�ngkuohai kuomah i hril ding a nih" a ti a.,iQJ(Chu hmuna chun a mi thuoi a, chu taka chun mi pakhat, a hm�l d�r anga tle hi ka hmu a; kotkh�rah a ng�r a, a kutin hrui le thil inkh�na hmol a chawi a. h1J(Pathien inl�rna chun Israel ramah a mi fepui a, tl�ng ins�ng takah a mi thuoi a, chu sim tieng chun khawpui bawl thar ni awm tak hi a um a. Lg J(Sala kan int�nga inthoka kum sawmhni le kum ngana, Jerusalem sieta inthoka kum sawm le kum lina, kum bul ni sawmna ni tak,a chun LALPA kut ka chungah a um a, chu taka inthok chun a mi thuoi a. f J'An lakah ka hm�l thup ta nawng ka ta, Israel s�ngkuohai chungah ka thlarau buok ka tih" ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih.CeJ'Hnam tin lai salah int�ngtir tawl lang khom, tu khom m�ksan nei loa an rama ngeia ka hung thuoi khawm nawkzie an hmu pha chun LALPA an Pathien chu ka nih ti hung hre t�ng an tih. d%J'Hnam dang, an hm�lmahai rama inthoka ka hung thuoi k�r pha chun, hnam tam takhai mithmuah anni hmangin ka thienghlimzie inentir ka tih. cJ'Tu khom ti loa an ramah muong taka an ch�ng nawk pha chun an muolphona le ka chunga an ringum nawnahai chu theinghil t�ng an tih. `b9J'"Chuleiin, Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: 'Tu hin salt�ngnaa inthokin Jakob chu thuoi k�r ka ta, Israel s�ngkuohai chu lunginsiet nawk ka ta, ka hming thienghlim hi thahnemngai takin humhal tlat ka tih. MaJ'An tirdakumzie le bawsietna ang peiin ka hrem a, ka nghatsan a nih.a`;J'Chun, sala Israelhai an int�ngna san chu ka chunga ringum loa an suol lei a nizie hnam danghai chun hung hre t�ng an tih. Anni chu ka nghatsan a, an hm�lmahai kutah ka p�k a, kawlhn�min an that ta vong a. i_KJ'Chu nia inthok chun Israel s�ngkuohai chun LALPA an Pathien ka nizie hung hre t�ng an tih. ^J'"Hnam tin kuomah ka ropuina t�r lang ka ta, an chungthu ka r�l tah anga ka hremzie le an chunga kut ka thl�kziehai hmung an tih. 8]iJ'Ka dawk�na chun sakor le a chunga chuonghai s� d�m, mi ropuihai le r�l do mi chi tinr�ng s� d�m in dit tawkin f�ng in tih' ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih.\yJ'Inthawina ka buotsaip�k cheua chun luok suok b�r khopin in fa th�u in ta, thisen khom inrui khopin dawn in tih. D[J'Beramchal le beramte, k�lchal le bawngchal sa ang topin mi ropuihai s� f�ng in ta, hnuoia hotuhai thisen dawn in ta, an r�ngin Basan rama ran chawm thau tak tak ang vong an nih. Z9J'"Mihriem naupa, Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Vate le ramsa tinr�ng ko suok la, an kuomah, 'Inhawr khawm unla, Israel muol le tl�nga inthawina ruoi ropui tak in ta dinga ka buotsai chu k�l dingin kil tina inthokin hung ro. Chu taka chun sa fain, thisen dawn in tih. uYcJ'Chu bula chun khuo pakhat a hming Hamona tia ko um bok a tih. Chuong ang chun a ram chu inthiel fai an tih.zXmJ'Ruong zong pawlin mithi ruro an hmuna taphotah inchikna siem an ta, a phumtuhaiin Hamon Gog ruomah phum an tih. W#J'"A ram inthiel faina sin thaw ngar ngartu ding mi ruot hiel an tih. A then ruong zongin inv�k v�l an ta, a thenin ruong phum loa hnuoia la z�lhai chu ph�m an tih. Thla sari a hung invoi hnungah ph�m thelh ruong zong pawl ruot an ta, an sin thaw tan an tih. V+J' A ram mipuihai chun ph�m an ta, chu ni, chawimawia ka um ni chu an ta dinga ni inchik tl�k n�ng a tih ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih.nUUJ' Israel mihai chun a rama inthoka ruong inthiel faina le phumna dingin thla sari s�ng awng an tih. !T;J' "Chu ni chun Gog ta dingin Tuipui Thi sak tieng, 'Khuolzin Ruom' an ti, Israel rama chun thl�n hmun ruotp�k ka ta, chutaka chun Gog le a mi hung thuoihai po po phum an ta, an thl�n hmun chun khuolzinhai lampui dang a ta, chu ruom chu Hamon Gog tia ko hung ni t�ng a tih. SJ' An r�lthuom tl�nsanhai chu thing tia an hmang ding a ni leiin rama thing an fom ngai naw ni a, thing an ph�r ngai bok naw nih. Anni suomtuhai chu suom l�t an ta, anni roktuhai chu rok l�t ve thung an tih ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih.oRWJ' Israel khawpuia umhai chu fe suok an ta, an r�lthuom tinr�ng phaw hai, awmphaw hai, thalngul hai, thal hai, hmoltum hai le fei hai chu thing dingin la khawm an ta, thing tiah hmang an ta, kum sari s�ng thingin ring an tih. Q{J'Ngai ta, hun hung tlung ding ka hril kha a hung hnai tah ie! Hung tlung ngei a tih ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih. dPAJ'"Chun, ka mi Israelhai lai ka hming thienghlim inhriettir ka ta, ka hming thienghlim an sukporch� nawk phal ta nawng ka ta, chu pha chun hnam tinin kei hi LALPA, Israel Mi Thienghlim chu ka nih ti hre t�ng an tih. OJ'Magog chunga le tuipui kama muong taka ch�nghai chunga chun mei insuoktir ka ta, LALPA chu ka nih ti hre t�ng an tih. ONJ'Ram palailengah tlu phung in tih ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih. ?MwJ'Israel tl�nga hai chun nang le sipai ruol po po le hnam i hung thuoihai po po hai chu tl�ng in ta, sa fa mi chungl�ng vatehai le ram sakolhai f�k dingin pe suok ka ti cheu. sL_J'I kut voi tienga i thalngul chu suktliek ka ta, i kut chang tienga i thal chawi chu pei thl�ng ka tih. jKMJ' Kei herin fen l�ng ka ti che a, hmar tawp rama inthokin Israelhai tl�ngah thuoi ka ti che. 'J IJ'"Chun, mihriem naupa, Gog chungthu hieng hin hril rawh: Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Aw Gog, Mesek le Tubal hnamhai hotu l� tak, ka khing che a nih. 1I[J&Chuong ang chun ka ropuina le thienghlimna chu inentir ka ta, hnam tam takhai mithmuah keima chu inhriettir ka tih. Chu pha chun LALPA chu ka nih ti hre t�ng an tih.FHJ&Hripui le thisena hremna chu a chungah intlungtir ka ta, ruopui v�nawn le rielin nuoi a ta, ama le a sipaihai le hnam tam tak a hung thuoihai chunga chun mei le k�t ins�rtir ka tih. -GSJ&Gog-hai bei dingin tl�ng tina inthokin kawlhn�m ko khawm ka ta, mi tinin an kawlhn�m chu an unauhai chungah inlet an tih ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih. FJ&Tuia ch�ng nga hai, chungl�ng vate hai, ramsa hai le hnuoi chunga inv�k thilhring tinr�ng hai le hnuoi chunga mihriem po po hai chu ka hmaah inthin hawp an tih. Tl�nghai inletkhup a ta, rawlhai chim a ta, kul bang po po hnuoiah tlu rem rum a tih. hEIJ&Ka lungsen sos�ngin ka hril a nih: chu ni chun Israel ramah lir nasa takin inhn�ng a tih. 6~B}|{{>zuyxwvuuTttpssr[qp{oo=nn$mllikjiuhhQgg+fJedd3cXaa`__4^O]>\[3ZZ>YY3X'WlVVU~U TT S!RMQPP7ONNFMLWKJJIHGGmGFF2EEcDDCB8A@@%? >j== <<:99h888-77655H433J2251i1///..-o-,%+**~*>))9(z('[&&K%%$##0"[!!> &&fn'&z}h:@!Rr  J l   V4+*4TTl�ngsamhai chun inring takin, "Aw hnam tina mi, mi tina mi le tong tina mihai, hi hi in thaw dinga thup�k chu a nih: |3qTMilim inhl�n ni chun ram bung hrang hranga lal t�nau hai, aiawtu hai, optu hai, ror�ltu hai, remruottu hai, sum enkoltu hai, d�n hre mi hai le biel hrang hranga ror�ltuhai chu an hung fuon khawm a, milim hmaa chun an ng�r khup a. 2TA hnuoia ram bung hrang hranga lal t�nau hai, aiawtu hai, optu hai, ror�ltu hai, remruottu hai, sum enkoltu hai, d�n hre mi hai le biel hrang hranga ror�ltuhai chu a milim indin inhl�nnaa thang dingin lal Nebukadnezzar chun a fiel khawm a. 1 -TLal Nebukadnezzar chun Babulon biel Dura phaizawlah rangkachak milim, meter sawmhni pasaria ins�ng le a khang meter thum vela lien a'n din a. 30_T1Chun, Daniel hn�na angin lal chun Sadrak hai, Mesak hai le Abednago hai chu Babulon biel enkoltuhai lai hotuah a ruot seng a, Daniel ruok chu lal bulah a um ta zing a.G/T0Chuongchun, lal chun Daniel chu ng�rhmun ins�ng takah a hl�ngkai a, thilp�k tam takin a vur a. Babulon biel pumpui chunga ror�ltu le a mi varhai po po chunga l� takah a siem a. 0.YT/Lal chun Daniel kuomah, "Hi thil inthup i puong theia inthok hin i Pathien chu pathienhai po po Pathien, lalhai Lal, thu inthup puongtu a lo ni chieng ngei el" a ta. 3-_T.Lal Nebukadnezzar chu Daniel hmaah a bokkhup a, inz� takin chibai a b�k a, thilhl�n le rimtuihai chu Daniel kuomah hung inhl�n dingin a mihai chu thu a p�k a. L,T-Chu chu a nih inl�rnaa lung i hmu, mihriem kut thang loa hung chim thla, th�r hai, d�r hai, pil hai, tangkaruo hai le rangkachak hai del nawi vongtu lung umzie tak chuh. Pathien ropui tak chun thil la hung tlung dinghai chu lal kuomah a puong a nih. Mang chu a tak ng�i a na, a hrilfiena khom hi a'n dik bok" a ta.w+gT,"Chuong lalhai hun lai chun v�n Pathien chun lalram se thei ta lo ding chu hung indin a ta, chu ram chu hnam danghai hnuoiah sie ni ta ngai bok naw nih. Lalram danghai po po chu tukdolin suktawp vong a ta, kumkhuoin ng�r zing a tih. >*uT+Th�r le pil chang inpol a nizie i hmu ang bok khan, mipuihai khom hnam tin inchekpol n�ng an ta, th�r le pil an inzom tak tak thei naw ang bokin, inzom zing thei naw ni hai. )!T*Chun, a kep�r chu a then th�r, a then pil a ni ang bokin, a ram chu hmun thenkhatah hr�t a ta, hmun thenkhat ruok chu ongrop a tih. Y(+T)A kep�r chu a then th�r, a then pila siem a nih ti i hmu ang ngei khan, ram lungruol lo n�ng a ta; th�r le pil inpol a nih ti i hmu ang khan, th�r khauhna ruok chu iemani chenah la nei zing a tih. D'T(A tawpah, lalram palina, th�r anga khauh chu hung ng�r a tih. Th�r chun a vuok taphot vaw bong a, a vuok nawi angin, ama chun lalram danghai po po chu sir hm�tin vaw nawi a tih. 5&cT'"I hnunga hin i lalram n�ka hnuoihnung lem lalram hung ng�r a tih. Chu hnunga chun lalram pathumna, d�r ang chu, hung ng�r a ta, hnuoi pumpui chungah inlal a tih. -%ST&I kutah mihriemhai le chungl�ng vatehai le hnuoil�ng ramsahai a sie a, an ch�ngna hmun taphotah an chungah lalin a siem che a, rangkachak l� ang chu i nih.$'T%Aw laltak, nang hi lalhai lal chu i nih. V�na Pathienin lalram d�m, thilthawtheina d�m, hr�tna d�m le ropuina d�m a p�k che a. S#T$"Hi hi i mang chu a ni a, chu hrilfiena chu lal kuomah hang hril ei tih. 7"gT#Chu ruol chun th�r hai, pil hai, d�r hai, tangkaruo hai le rangkachak hai chu an koi dar vong a, nipui laia hrizawla bu s� ang el an hung ni a, a hlek khom hl� nei loin thliin a l�n hmang ta vong a. Milim deltu lung ruok chu tl�ng lien takah a hung inchang a, hnuoi hi a hluo sip ta mup a.!7T"Chuonga i thl�r zing lai chun, mihriem kut thang der loin lung a hung chim thla a, milim ke, th�r le pila siem chu a del a, a koi dar ta vong a. \ 1T!a ngalhai chu th�r, a kep�rhai chu th�r le pil raw chang inpola siem a nih. kOT A lu chu rangkachak hl�r, a awm le b�nhai chu tangkaruo, a ph�ng le a malpuihai chu d�r, {T"Aw laltak, i hang d�k suok a, i hmaah milim lien tak a lo ng�r a, a ropuiin a tle sur a, a hm�lin mi a r�p a. a;TAw laltak, keima hin mihai n�ka varna ka hau lem lei ni loin, lal chun i mang umzie chu hre a, i lungrila thil hung l�t chu i hriet thiem theina dingin hi thu inthup umzie hi ka kuoma puong a ni chauh lem a nih..UTAw laltak, khuma i z�l laiin thil la hung tlung dinghai chu i ng�ituo a, thu inthuphai puong langtu chun thil la hung tlung dinghai chu a'n hm�tir che a nih. ucTAmiruokchu, thu inthuphai puong theitu Pathien chu v�nah a um. Ama chun lal Nebukadnezzar kuomah thil la hung tlung dinghai chu a hung puong a ni hi. Khuma i z�l laia i mang le i ng�ituona hluotu inl�rnahai chu hieng hi a nih: #TDaniel chun, "Mi var, aikei thiem, mitdawivai thiem le ais�n thiem tu khomin lal thil indon, thu inthup tak chu hrilfie thei naw ni hai. TLal chun Daniel (Beltesazar tia an ko bok) kuoma chun, "Ka manga ka thil hmu chu mi hrilin, a umzie i hril fie thei ding maw?" a ta. "=TAriok chun Daniel chu lal kuomah a fepui ngh�l a, a kuomah, "Juda salt�nghai laia mi, lal mang umzie hril fie theitu ding mi pakhat ka hmu ie" a ta.PTBabulon mi varhai sukhlumtu dinga lalin a ruot Ariok kuomah Daniel chu a fe a, a kuomah, "Babulon mi varhai hi sukhlum naw rawh. Lal kuomah mi thuoi la, keiin a mang chu hril fiep�k ka tih" a ta. &ETAw ka thl�tuhai Pathien,Lawmthu hrilin ka'n p�k che;Varna le theina mi pein,Ka hni i mi'n hriettir a,Lal mang i mi'n hriettir tah"tiin lawmthu a hril a.nUTThu ril le thil inthuphai,Ama chun a puong lang a,Thima thil um a hriet a,Amaah var a ch�ng zing. xiTHun le hun bihai thliekin,Lalhai siein a pei thl�k a.Mi var kuomah varna a p�k a,Man riltu kuomah hrietna.q[T"Pathien hming chu kumkhuoin,Inp�kin um zing raw se;Varna le thilthawtheinahai,Ama ta vong a ni si a.TChu z�n l� l� chun thu inthup chu Pathienin Daniel kuomah a hung inhriettir a. Daniel chun v�n Pathien inp�kin,'GTBabulon mivarhai ruola anni khom chu sukhluma an um ve nawna dinga v�n Pathien z�ngaina ng�n a, thu khir chu hril fie theina hni dingin a hril tawl a. ucTDaniel chu a inah a'n lawi a, a ruolhai Hanania le Misael le Azaria kuoma chun thil um d�n chu a hril a. TChu phing leh Daniel chu lal kuomah a fe a, a mang chu a hrilfie theina dinga hun iemani chen b�k la pe dingin a hni a.CTLal v�ngtu pawl kawmandar kuoma chun, "Iengti d�na chuong ang lawma thup�k khauh chu lalin a'n suo am a na?" a ta. Ariok chun Daniel kuomah thil um d�n iengkim chu a hrilfie a. { oTMi varhai sukhlum dinga tirh, lal v�ngtu kawmandar Ariok chu Danielin var tak le thiem takin a lo inbiekpui a. k OT Mi varhai that dinga lal thup�k lei chun Daniel le a ruolhai khom chu sukhlum dingin an zong a. T An thu hril chun lal chu namen loa a suklungsen leiin Babulon rama mi var po pohai chu sukhlum vong dingin thu a p�k a. ; oT Lal thil indon hi a harsa taluo. Hieng thil hi pathienhai chauh naw chun lal kuomah tu khomin hril thei naw ni hai, anni hlak chu mihriem laia ch�ng an ni v� si nawh" an ta.{ oT Arasi rawn mihai chun lal kuomah, "Lal thil indon hi a thaw thei ding khawvelah tu khom um naw ni hai. Hieng ang thil hi ieng anga lal ropui khomin mitdawivai hai, aikei thiem hai le arasi hmanga ais�n thiem hai kuomah an indon ngai nawh. T Ka mang in mi hril thei naw a ni chun thuhmun sengin ka hrem ding cheu a nih. Ka thu ka thl�k thei beiseiin ka hmaah kh�l inzawt kuol a, thu hmang lo in phan khawm mei mei a ni hi. Ka mang chu mi hril phot unla, in hril fie thei le thei naw hre el ka tih" a ta.)TLal chun an kuomah, "Ka thu tl�kna siem kha ka hlen ding a nih ti in hriet leiin hun pot sei d�n in zongna mei mei a nih ti ka hriet tah. |qTAnni chun, "Lalin a mang chu a siehlawhai hi mi hril phot sien la, a hrilfiena chu hril el kan tih" an ti nawk a. PTKa mang chu in mi hril thei a, a umzie in mi hril bok chun thilp�k le lawmman le chawimawina ropui tak keimaa inthokin dong in tih. Chuleiin ka mang chu mi hril unla, mi hril fiepek bok ro" a ta. A{TLal chun an kuomah, "Hi hi thu tl�kna ka siem nghet chu a nih: Ka mang le a hrilfiena in mi hril thei naw chun chan nawi vong n�ng in ta, in in khom hmunhnokah inchangtir ka tih. )TArasi rawn mihai chun Aramik tongin, "Aw laltak, kumkhuoin dam rawh. I mang chu i siehlawhai hi hril phot la, a umzie hril kan ti che" an ta. q[TLal chun an kuomah, "Ka lung sukz�ngtu mang ka nei a, a umzie iem a nih ti hriet ka nuom a nih" a ta.(ITLal chun a mang chu hril dingin mitdawivaihai, aikei thiemhai, dawi thiemhai le arasi hmanga aisan thiemhai chu a ko khawm a, an hung a, a hmaah an ng�r a.  TNebukadnezzar inlala inthoka kum hn�naab chun z�n khat chu mang a nei a, a mang chu a ng�ituo buoi leiin a in nawk thei ta naw a. W )TDaniel lem chu lal Kura inlal hnung kum khatna chen a thok zom pei hrim a nih.0~ [TLalin varna thu le hriet thiemna tinr�ng thil a'n donhai hrim hrim chu a ram puma mitdawivaihai le dawithiemhai l�t sawmin an hriet lem vong ti a hung hriet ta a. !} =TLal chun a lo biek tawl a, Daniel le Hanania le Misael le Azaria hai tluka var mi dang tu khom a hmu naw a, lal ina thoktu dingin a l�k tawl nghal a. u| eTLal hmaa an inlang ni dinga ruot a hung tlung chun lal in hotu chun anni chu Nebukadnezzar hmaah a thuoi a. :{ oTHieng tlangv�l palihai hi Pathienin thu le hla le thil tinr�ng hriet theina le hriet thiemna a p�k a. Daniel lem chu inl�rna le mang tinr�ng hril fie theina a p�k a.xz kTChuongchun, anni enkoltu chun lal bu hnienghn�r le uoiin chu a l�k hmang a, thlai ringot a p�k ta lem a. y TNi sawm hnung chun lal bu fatu tlangv�lhai po po n�kin anni chu an inlang hrisel lemin an s� khom a n�m tha lem a. 'J/Ram chu chan inang sengin i sem ding a nih. In pi le puhai kuoma kut phar meua p�k ka tiem tah a ni leiin, ram chu in rochan n�ng a tih. #=?J/ Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: "Hieng ang hin Israel hnam sawm le hnam hnihai rochan ding ram chu thep�k i ta, Josefa chun chan hnih chang a tih. < J/ Vadung kam tuoka chun thei kung chi tinr�ng to a ta, a hn� vuoi ngai naw ni a, k�r tukin r� insuo zing an tih. Tempula inthoka tui luong suokin a chawm leiin thla kipin r�ng an tih. An r� chu bu ding a na, an hn� chu damna ding a tih" tiin.\;1J/ Vakam chird�p le d�mhai ruok chu chi khura hmang dingin la al zing tho a tih. O:J/ A kama chun ngamantuhai ng�r khup an ta, Engedi kaia inthoka Eneglaim k�i chenin l�n d�ngna hmun n�ng a ta, nga chi hrang hranghai chu Mediterranean tuipuia nga ang elin hung tam an tih. e9CJ/ Vadung hi a luongna taphotah thilhring chi tinr�ng pung an ta, nga hung tam �m �m an tih; hi tui hi tuipui al sukthienghlimna ding le a luongna taphota hring tinr�ngin an dam ph�na dinga hung luong a ni si a. +8OJ/Ama chun ka kuomah, "Hi tui hi khaw sak tieng a luong a, Jordan vadung a zuk fin a, Tuipui Thi-ah a luong l�t a, tuipui tui chu tui thienghlimah a siem a nih. M7J/Vakam ka tlung chun a kam tuoka thing z�ng khup el chu ka hmu a. n6UJ/Mi chun ka kuomah, "Mihriem naupa, hi hi i hmu am?" a ta, vakam tieng chun a mi thuoi k�r nawk a. 5)J/Chun, meter zanga a'n kh� nawk a, tui chu ka pal k�i ruol loa lien le inhlieuna khopa inth�k, t� pal kai thei lo ding a hung ni ta a. A4{J/Chun, meter zanga a'n kh� nawk a, tui chu a mi'n pal k�itir nawk a, kh�p chen a ni ta a. Meter zanga a'n kh� nawk a, tui chu a mi'n pal k�itir nawk a, kawng chen a ni ta a. 3J/Mi chun inkh�na hmol chawiin sak tieng a pan a, meter zanga a'n khi chun tui chu a mi'n pal k�itir a, kemit chen a nih. 62eJ/Hmar tienga inthoka l�tna kotkh�ra chun a mi thuoi suok a, sak tienga inthoka l�tna kotkh�r bul chen a mi thuoi a, chang tieng koa chun tui chu a hung luong suok a.1 J/Mi chun tempul kotkh�rah a mi thuoi k�r nawk a, suo tieng ngha tempul kotkh�r bula inthok chun tui a hung luong suok a, tempul chu suo tieng ngha a ni hrim a; tui chu tempul sim tienga luongin maich�m chang tieng s�ra chun a hung luong thla a. 0 J.Chun, ka kuomah, "Hienghai hi thlai suongna hmun, tempula rongbawltuhaiin mihai inthawina sa an suongna hmun chu a ni hih" a ta.x/iJ.Chuong tuolzawl tekem sir tuok chu lungrem vong a na, a hnuoia chun a v�lin thlai suongna ding thuk a um a. y.kJ.An huonna kil lia tuolzawl tekem, banga inhuon chu a dung meter sawmhni le a khang meter sawmpanga seng a nih. t-aJ.Chun, a chuonhnuoi tuolzawla mi thuoiin a mi fang kuolpui a, kil tina chun tuolzawl tekem a lo um vong a. R,J.Ama chun ka kuomah, "Hi hi thiem naw chang leia inthawina thilhl�n d�m le suol thawina thilhl�n d�m an suongna hmun le bu le b�l thilhl�na an beiphit hung p�khai an urna hmun chu a nih. Mipui chunga thil poi a tlung pal nawna dingin thil thienghlim hrim hrim a chuonhnuoi zawla l�k thl�k ding a ni nawh" a ta. /+WJ.Chun, sim tienga inthoka l�tna bula thiempuhai umna pindan thienghlim, hmar tieng nghaa chun a mi thuoi a, a chawr, khaw thlang tienga hmun um chu a mi'n entir a. *J.Chun, lalin mihai rochan a l�kp�k ding a ni naw a, an in le loa inthokin a hnot suok ding a ni bok nawh. Mani in le loa inthoka ka mihai sukthlong an ni nawna dingin, lal chun ama chanpuol ngeia mi chu a naupahai kuomah rochanin a p�k ding a nih" tiin.`)9J.Sienkhom, a rochana mi chu a siehlaw tu amanih kuomah a p�k chun, bawi insuo kum chenin a siehlaw chun nei thei a ta, chu zoah lal kuomah a p�kkir nawk ding a nih; lal ro pangngai chu a naupahai ta ding a nih. 6(eJ."Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Lalin a naupahai laia mi tu kuoma khom a rochana mi thilp�k a p�k chun a thl�hai ta n�ng a ta, an rochan hung ni t�ng a tih. 6'eJ.Hieng ang hin pumraw thilhl�na inhl�n rop dingin beramte d�m, beiphit inhl�n ding d�m le hriek inhl�n ding d�m chu t�k tin in buotsai hlak ding a nih" a ta.U&#J.Tuk tin beiphit inhl�n ding buotsai in ta, efa hmun ruka thea hmun khat le a hmet zoina ding hriek hin hmun thuma thea hmun khat leh; chu chu kumkhuoa LALPA kuoma bei in inhl�n d�n ding chu a nih. w%gJ. "T�k tin LALPA kuomah pumraw inthawina dingin beramte kum khata upa, hm�l hem lo in inhl�n ding a nih. T$!J. "Chun, lalin ama lung puok le nuom thua LALPA kuomah pumraw thilhl�n amanih inremna thilhl�n amanih a'n hl�n ding chun suo tieng kotkh�r chu ama ta dingin hongp�k n�ng a tih. Pumraw thilhl�n le inremna thilhl�nhai chu chawlnia a thaw hlak angin inhl�n a ta, chu zoah suok a ta, kotkh�r chu kh�r n�ng a tih.V#%J. "K�t ni le k�tpuia bei an inhl�n chu bawngchal tuoi pakhatah efa khat, beramchal pakhatah efa khat, beramte a ni ruok chun an p�k thei ang ang le efa khat peiah hriek hin khat pei a ni ding a nih.S"J. Lal khom anni ruolin l�t v�ng a ta, an suok ruolin suok v�ng a tih.B!}J. "V�ntl�ng mipui ruok chu k�t nia LALPA hmaa an hung inlang pha leh, hmar tieng kotkh�ra l�thai chu sim tieng kotkh�rah suok an ta, sim tieng kotkh�ra l�thai chu hmar tieng kotkh�rah suok an tih. Tu khom a hung l�tna tieng suok loin an hma zawn khing tienga kotkh�ra chun a suok ding a nih. u cJ.Lal chu a hung l�t tieng kotkh�r bul tuolp�kah l�t a ta, chu taka inthok bok chun suok nawk a tih. \1J.Bu le b�l thilhl�na dingin bawngchal pakhatah beiphit efa khat, beramchal pakhat peiah efa khat, beramte a ni ruok chun a p�k nuom z�t z�t p�ng a ta, hriek chu efa khat peiah hin khat n�ng a tih. wgJ.Thla thar niah bawngchal tuoi pakhat, beramte paruk le beramchal pakhat, hm�l hem lo vong, inhl�n a tih. &EJ.Beramchal pakhat peiah beiphit efa khat, beramte a ni ruok chun a p�k thei ang ang, inhl�n a ta, chun efa khatah hriek hin khat pei inhl�n bok a tih. )J.Chun, lalin chawlnia LALPA kuoma pumraw thilhl�n a'n hl�n ding chu beramte paruk le beramchal pakhat, hm�l hem lo vong a ni ding a nih. }J.V�ntl�ng mipui khomin chawlni le thla thar niah kotkh�r bul tuolp�ka inthok chun LALPA an chawibiek ding a nih. CJ.Lal chu chuonchung l�tna bul tuolp�ka chun l�t a ta, kotkh�r bula chun ng�r a ta, thiempuhai chun pumraw inthawina le inremna inthawina thilhl�nhai chu inhl�n an ta, kotkh�r bul tuolp�ka inthok chun Pathien chawibiek a ta, chu zoah suok a ta, kot ruok chu z�n tieng chen kh�r lo ding a nih. A }J.Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: Suo tienga inthoka a chuonchung l�tna kotkh�r chu sinthaw hun ni ruk s�ng kh�r in ta, chawlni le thla thar nia ruok chu in hong ding a nih. a;J-Thla sarina, ni sawm le ni nga nia k�ta chun ni sari s�ng chuong ang bok chun thawng in ta, suol leia inthawina d�m, pumraw inthawina d�m, bei inhl�nhai le hriek inhl�nhai khom tump�k vong a tih" a ta.~uJ-Beiphit inhl�n ding khom bawngchal pakhat peiah efa khat le efa khat peiah hriek hine khat a tump�k ding a nih. J J-K�t hun ni sari s�ng po chun ni tin pumraw inthawina dingin bawngchal tuoi pasari le beramchal pasari, hm�l hem lo tump�k a ta, suol thawina dingin k�lchal pakhat tum zie bok a tih. fEJ-Chu ni chun lalin ama le a rama mi po po suol thawina dingin bawngchal tuoi tump�k a tih. J-"Thla hmasa tak ni sawm le ni lia chun fek�n k�t inser in ta, ni sari s�ng chu chol thang lo bei in f�k ding a nih.  J-Chuong ang bokin a ni sarinaah suol thaw pal amanih le hriet naw leia thilsuol thawhai ta dingin tempul chu inthien nawk a tih.4aJ-Thiempu chun suol thawina ran thisen chu l�ng a ta, tempul kotkh�r bienga hai le maich�m rei le a ki lia hai le a chuonchung kotkh�r bienga hai chun t�t a tih. yJ-Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: "Thla khatna ni khatnaah bawngchal tuoi hm�l hem lo thatin tempul inthien rawh. ~uJ-Chun, k�t huna d�m, thla thar lawmnaa d�m, chawlnia d�m le Israel s�ngkuo ta dinga ruot k�t hmangna hrim hrima d�m pumraw inthawina thilhl�n hai, bu le b�l thilhl�n hai, dawn thilhl�n hai, inremna thilhl�n hai, mipui thatna dinga inthawina thilhl�n hai le Israel s�ngkuo suol thawinaa hmang ding thilhl�n hai po po chu lalin a tum ding a nih.Y+J-"A rama mi po poin hieng thilhl�nhai hi lal kuomah an hung p�k ding a nih. 5cJ-beram chu Israel ram tui le hlobet thatna hmuna ran ruol laia zahni peia pakhat n�ng a tih. Hieng ranhai hi bu le b�l thilhl�na d�m, pumraw thilhl�na d�m, inremna thilhl�na d�m le mipui ta dinga suol thawina thilhl�na d�m in hmang ding a nih" ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih. I  J-oliv hriek chu b�k zakhat peiah b�k khat (chu chu bath 10=1  J- "Chun, in lo tharsuok in p�k z�t ding chu hieng ang hin a nih: huit le barli chu phur sawmruk peiah phur khat n�ng a ta, b =J- Chun, in b�kna lung chu hieng ang hin n�ng a tih: gera 20=shekel 1, shekel 60=mina 1z mJ- Efa le bat hi an intluk char ding a nih. Thil inkhina homer-a inthoka inkh� ding a nih. Homer 1= Efa 10=Bat 10 )J- "Phahla indik le b�kna lung le inkh�na indik tak hmang seng ta ro. Thil hul inkh�na efa le thil intui inkh�na bat indik tak hmang ro. J- Lalpa PATHIEN chun hieng hin a tih: "Aw Israel lalhai, a huntawk tah! Inpawngn�kna le inn�ksawrna po po b�nsanin, thil fel le indik thaw ch�ng lem ta unla, ka mihai hi an rama inthokin n�k suok ta naw ro" ti hi Lalpa PATHIEN thu suok a nih. QJ-Chu po chu Israel rama lal chanpuol bik ram chu n�ng a ta, ka lalhai chun ka mihai n�ksawr ta naw ni hai a, Israel s�ngkuohai chu an hnam dungzui peiin an chanpuol ram ding semp�k lem an tih./J-Lal chanpuol ram chu ram ser hrang tah le khawpui hmun dinga ruot s�r tuok v� v� chu n�ng a tih. Tl�k tieng panga mi chu tl�k tieng pangah inzar a ta, suo tieng panga mi chu suo tieng inzar bok a ta, Israel hnam pakhat chanpuol dinga ruot tiet a ni ding a nih. KJ-Ram ser hrang tah hr�la hin khawpui hmun ding a dung kilometer sawmpahni le a chenve le a khang kilometer hni le a chenve inkhi suok unla, chu chu Israel s�ngkuo po po ta ding n�ng a tih./WJ-Hi ram bula hin tempula rongbawltu Levihai puola ram ser, a dung kilometer sawmpahni le a chenve le a khang kilometer nga um a ta, an ch�ngna khawpui n�ng a tih.DJ-Chu hmun ser chu LALPA rong bawl dinga a hmaa hung hnaitu thiempuhai chan dinga hmun ser a ni ding a nih. Chu hmun chu an in hmun ding le hmun thienghlim ta dinga hmun ser n�ng a tih. ,QJ-Chun, hi inkhi ta saa inthok hin a dung kilometer sawm le a khang kilometer nga inkh� suok rawh. Chu s�nga chun LALPA Hmun Thienghlimtak chu a um ding a nih. EJ-Hi hmuna hin tempul bawlna ding hmun kil li nei, s�r tin meter zahni sawmnga senga sei ruot in ta, chu chu meter sawmhni le pangaa lienin s�r tinah hmun ruokin a huol vel ding a nih. p [J-" Chu bakah, rochan dinga ram in sem pha leh LALPA chan ding ram bung khat, a dung kilometer sawmpahni le a chenvea sei le a khang kilometer sawma lien chu in ser hrang ding a nih; chu hmun pumpui chu hmun thienghlim n�ng a tih. J,Thiempuhai chun sa tlaw hrim hrim, vate amanih, ran amanih, ram sain a s� le amaa thi amanih sa hrim hrim an f�k ding a ni nawh. o~WJ,R� hmasa laia a tha takhai, in thil inhl�n tinr�nga a tha takhai chu thiempuhai ta ding a nih. F�k dinga beiphit thar in hmet hmasa tak chu thiempu kuomah inhl�n ro, in ins�ngah malsawmna a ch�m zing theina dingin. E}J,F�k ding an hung inhl�nhai, suol thawinaa an thil inhl�nhai le bawsietna chungah an thil inhl�nhai le Israel ram s�nga LALPA ta dinga an thil serhai po po chu an ta ding a nih.  ~}}?||{zyy8ww1vuttrss;rr(qpnoQmll-kkjhj ihhh0gsfeeRd}cbba`_~^-]]\{[4ZYcXWWW+VjUTSqRMQFPO;NMMLhKK"IIJHHFEDD\CBAA9@ ?b>=;;;F:::K99]9877O6c55D4 3P211//(.-- ,g++**x)(''8&Y%%?$$#"!! LW19[}+<gm 8 x  #f?SaTAn inlal tawp tienga helhai an hung rilo tawpkhawk pha chun lal hm�l tium tak, thil phierr�k thiem, hung suok a tih. E`TChun, kha a ki tliekna hmuna ki pali hung indawn suokhai kha, chu hnama inthoka ram pali la hung suok ding thu inentirna a nih; thilthawtheina ruok chu a ki hreu angin nei ta naw ni hai. y_kTKelchal inhmul dum kha Grik lal t�na a na, a mit le mit ink�ra a ki hr�u kha an lal hmasa tak chu a nih. k^OTChun, ama chun ka kuomah, "Beramchal ki pahni nei i hmu kha Media le Persia lalhai t�na a nih. ,]QTAma chun, "Ngai ta, lungsenna ni a hung tlung phaa thil um d�n ding chu ka hril ding che a nih, inl�rna i hmu hi khawvel tawp ding thu hrilna a ni si a" a ta.r\]TA tong lai chun hmaia hnuoi sikin ind�n takin ka lo in a, sienkhom a mi keihar a, a mi chel ng�r a. [-TKa bul a hung hnai chun ka ti hle a, a hmaah ka bokkhup a. Ama chun, "Mihriem naupa, inl�rna hi hun tawp ding hrilna a nih ti hre rawh" a ta. Z TUlai tuikor kama inthok chun pasal rawlin, "Gabriel, hi pa hi inl�rna umzie chu hril fie rawh" tia a hung hril ri ka hriet a. Y TKei Daniel hin inl�rna chu thl�ra a umzie hriet ka tum lai chun, ka hmaah mi pakhat, mihriem ni awm tak hi a hung ng�r a. X)TAma chun, "Z�ng tieng le z�n tieng voi s�nghni le zathum s�ng awng a ta, chu zoah Hmun Thienghlim chu inthien fai ni nawk a tih" a ta.HW T Chun, v�ntirko pakhat tong ri ka hriet a, a kuoma chun v�ntirko dangin, " Ni tina pumraw thilhl�n chungthu d�m, helna leia sukramna a tlung thu d�m, sir ziel dinga Hmun Thienghlim le chu taka ch�nghai chu p�k suok an ni thu d�ma inl�rna hi hlen kim a nina dingin hun ieng chen am l�ng a ta?" a ta. MVT V�n mi thienghlim pawlhai laia helna leiin, v�n mihai le ni tina inthawina thilhl�nhai chu ama kuta chun an p�k a, iengkimah a hung hlawtling a, thutak chu hnuoia pei thl�kin a um ta a.!U;T Chuong v�n l�ngruolhai lal anga insuklienin, ni tina pumraw thilhl�n an inhl�n hlak hai chu a l�kp�k a, a Hmun Thienghlim chu a suksiet a. TT V�n l�ngruol tong hiel khopin a'n thang lien a, arasi bawr iemani z�t zet chu hnuoiah a hol thl�k a, a sir hm�t a. 2S]T Ki pali laia ki pakhata inthok chun ki chikte a hung indawn suok a, tlawm taka intanin sim tieng le sak tieng le Ram Mawid tieng chun nasa takin a hung inz�r lien a. +ROTK�lchal chu a hung chalng�ng ta hle a, sienkhom a hr�t v�nglai takin a ki hr�u chu a tliek a, a hmuna chun ki pali, kawl kil li nghain a hung mawng a. ;QoTBeramchal chu na takin a baw a, a sik a, a k� pahni chu a siktliekp�k a, hnuoiah a sik thl�k a, a sir ziel a, a kuta inthoka beramchal san suok thei t� khom an um nawh. YP+TTuikor bula ng�r beramchal, ki hni nei chu lungsen �m �min a hung pan a. SOTKa thil hmu ka ng�ituo lai chun khawthlang tienga inthokin k�lchal, a mit khing hni ink�ra k� langs�r deu nei hin hnuoi pum hl�nin a hung inlang thut a, a k� chun hnuoi khom a tawk nawh. uNcTBeramchalin thlang tieng le hmar tieng le sim tieng nora a'n ph�t lai chu ka hmu a, sa dang hrim hrim ama cho ngam an um naw a, a laka inthoka san suok thei an um nawh. A nuom ang anga chein a'n hrosa a, a hung chalng�ng ta hle a. PMTKa hang ngha v�l a, ka hmaa tuikor kama chun beramchal, ki pahni nei ng�r hi ka hmu a, a k� chu a sei hle a. Ki khat chu ki dang nek chun a sei lem a, a sei lem chu a mawng nuhnung lem a nih. XL)TInl�rnaa chun Elam biela Susan lal in, Ulai tuikor kama umin ka lo inhmu a. lK STLal Belsazar inlala inthoka kum thumnaa chun kei, Daniel kuoma hin inl�rna dang a hung inlang a. J5THi hi thil tawp d�n chu a nih. Kei, Daniel hin, hmai d�ng hiel khopa tiin ka thil hmuhai chu ka ng�ituo a, lungrilin ka p�i r�k ta zing a.hIITChu zoah v�nkhup hnuoia lalramhai chunga lalna, thuneina le ropuina chu Chunghnungtak mi thienghlimhai kutah p�ng an tih. A lalram chu lalram kum hlun n�ng a ta, ror�ltuhai po po chun chawibiekin a thu zawm an tih.eHCT"Amiruokchu, ror�lna um a ta, a thuneina chu lap�k an ta, kumkhuoin sukbohmang an tih. ]G3TChunghnungtak chu kalin hril se bor bor a ta, mi thienghlimhai chu n�ksawr a ta, hun bi ruothai le d�nhai chu thl�kthleng vong tum a ta, mi thienghlimhai chu hun khat le a chenve a kutah p�kin um an tih.)FKTA k� sawmhai chu hi lalrama inthoka lal sawm hung suok dinghai chu an nih. Anni hnunga hin lal pakhat hung suok a ta, a hmaa lal pathumhai chu tukdol a tih. zEmTChun, sakol pal�na chungch�ng chu hieng ang hin a hril a: "Hi sakol pal�na hi hnuoia lalram hung ngir ding pal�na chu a nih. Lalram danghai n�k khan danglam a ta, hnuoi pumpui hi dol a ta, a kein ch�l sop a ta, rawt nawi a tih. D%TSienkhom Tienlaimi chu a hung a, Chunghnungtak mi thienghlimhai chu hn�na a'n changtir ta lem a, lalram an hluo hun chu a hung tlung ta a.NCTChun, ka en zing a, k� chun mi thienghlimhai chu a do a, a hne a. YB+TA lua ki sawm um chungch�ng d�m, ki dang a hung inder suok hnunga ki hmasa pathum a tlong d�n hai, ki mit nei le a baua uongna thu a'n pawt suok zing chungch�ng d�m khom chu hriet ka ch�k bok a. YA+TChun, sakol palina, a danghai n�ka danglam bik, t�b�ium tak el, th�r ha le d�r tin nei, a sa sehai pot nawi a, dol zung zung a, a f�k b�nghai chil sop hlak chungchang chu hriet ka ch�k ta a. @%TAmiruokchu, Chunghnungtak mi thienghlimhai chun lalram chu chang an ta, kumkhuoin nei an tih, a nih, chatuona inthoka chatuon chenin" a ta. Y?+T"Sakol pali i hmuhai kha hnuoia lalram pali la hung ng�r dinghai chu an nih. />WTHieng thil umziehai po po hi mi hril fie dingin chu taka ng�r laia pakhat chu ka va pan a, ka'n don a. Chuongchun thil um d�n le a hrilfienahai chu a mi hril a: n=UTKei, Daniel hi, z�na inl�rna ka hmuhai chun an mi sukthlaphang a, ka lungril an chokbuoi hle a. p<YTThuneina hai, ropuina hai le thilthawtheinahai chu a kuomah an p�k a, mi tin, hnam tin le tong tina mihai chun an chawibiek a. A lalna chu lalna hlun, ral ngai lo ding a na, a lalram chu t� suksiet thei ngai lo ding chu a nih.G;T Z�na inl�rna ka hmu chu ka en zing laiin, ngai ta, v�n s�m laia inthoka hung thla mi pakhat, mihriem naupa ang hi ka hmu a. Tienlaimi chu a hung pan a, a hmaa chun an hung thuoi a. k:OT Sa danghai thuneina khom chu an l�kp�k vong a, iemani chen an la dam ruok chu an phalp�k a.9!T "Ka en zing lai chun, chapo taka a ki chu a tong a tong leiin sakol palina chu an that a, a ruong chu an chan phit a, meia chun an pei a. 88iT A hmaa inthok chun meilingVadung angin a luong suok a.S�ng tamin a rong an bawl a, S�ng tam a hmaah an ng�r bok a. Ror�lna chu an hang tan a,Lekhabuhai chu an phar a.r7]T Chuonga ka thl�r zing lai chun,Lalthungpha an hung rem a,Chu chun Tienlaimi hi a'n thung a;A silfen chu v�r angin a v�r a,A sam khom sahmul var ang a nih.A lalthungpha chu meichok ang a na,A ke kuolhai chu a chok puot puot a. N6TA k�hai ka en zing lai chun ki dang chikte hi a hung mawng nawk a, ki hmasa pathum chu an phawi a. Hi ki mawng thar hin mihriem mit ang mit a nei a, a b�u chun uongna thu ngot a s�k suok a. U5#TChuonga z�na inl�rna ka en zing lai chun ka hmaah sakol palina chu a hung inlang a, pangzatum tak le tibaium tak a ni a, a hr�t �m �m a. Th�r h� inhrol tak tak a nei a, a sa s�hai chu a pot chen a, a dolin a dol zung zung a, a f�k b�ng po chu a ch�l sop hrep a. Sakol dang ang loin k� khom sawm zet a nei a.X4)TChu hnunga chun ka hang en a, sakol dang a hung inlang nawk a, keite tiel ang a na, a hnung tieng chun vate thla ang thla pali a nei a, lu pali a nei bok a, a kuomah chun ror�l theina thuneina an p�k a.d3ATChun, ka hmaa chun sakol pahnina chu a lo ng�r a, savom ang a na, a k� hnung tieng chauin a ng�r a, a baua chun n�kru pathum a s� put a, rawl hung suok chun, "Tho la, i khop tawkin sa fa rawh" tiin an hril a.]23TA pakhatna chu sakeibaknei ang a na, mupui angin thla a nei a, ka en zing lai chun a thla chu an pot kol a, hnuoia inthokin an kei tho a, mihriem angin ke pahniin an inng�rtir a, mihriem lungril an inputtir a.Y1+TTuipuia inthok chun sakol lien tak tak pali, inang lo seng hi, an hung suok a. 0/TDaniel chun, "Z�na inl�rna ka hmu chu ka hei en a, ka hmaa chun kawl kil lia inthokin thli a hung hr�ng a, tuipui chu a sukso buon buon a. / #TBabulona lal Belsazar inlal kum khatnaah Daniel chu khuma a z�l laiin a mangin inl�rna a hmu a, a mang chu a tl�ngpui a ziek thlak a..TChuongchun, Daniel chu Daria inlal s�ng le Persia mi Kura inlal s�ng po po chun kong iengkimah a hm�ing�l ta hle a. -TSan suokin a sandam a,V�n le hnuoiah inchikna,Thil makhai a thaw hlak a,Sakeibaknei kut a'nthok,Daniel khom a san suok a" tiin.Z,-T"Ka ram op s�ng po poa hin mihaiin Daniel Pathien chu tia inz� dingin hi thup�k hi ka siem a nih:Ama chu Pathien hring a na,Kumkhaw dai Pathien a na,A ram chu suksiet ruol lo, A lalna tawp nei lo a nih.)+KTLal Daria chun a ram s�ng po poa mi tin le hnam tin le tong tin hmanghai kuoma chun lekha a ziek a:"In r�nga chungah hm�ing�lna nasa takin pung raw se.u*cTChun, lal thup�kin Daniel h�ktuhai chu an hung thuoi khawm a, an nuhmei le nauhai leh sakeibaknei p�ka chun an pei l�t a. P�k tuong khom tlung hman loin sakeibakneihai chun an lo pot chen a, an r�hai khom an se hawp vong a.7)gTLal chu a lawm ta �m �m a, Daniel chu p�ka inthoka la suok dingin th� a p�k a, chuongchun an l�k suok a, Pathien a ring tlat leiin hliem pakhat khom a tuor nawh.W('TKa Pathien chun a v�ntirko a hung tir a, sakeibakneihai b�u a sukch�p a, ieng khom an mi law nawh; a mithmuah soisel boin ka um si a. Chun, aw laltak, i chungah ieng poi khom ka tawk naw bok " a ta. A'}TDaniel chun lal kuomah, "Aw laltak, kumkhuoin dam rawh. V&%TDaniel an thl�kna p�k a tlung chun tap rawlin, "Aw Daniel, Pathien hring rongbawltu, ringum taka a rong i bawl hlak Pathien chun sakeibaknei laka inthokin a san suok thei che am?" tiin a ko kh�k a. `%9TLal chu z�ngk�r inhma takin a tho a, inhmaw takin sakeibaknei p�ka chun a fe a. g$GTLal chu inah a'n lawi a, bu a nghei a, mi sukhlimtuhai a ko naw a, z�nkhuoin a in bok nawh.#3TP�k chu lungin an s�n a, tu khomin Daniel chu an l�k suok thei nawna dingin lung chu an ch�r a, lal le mi lienhai chun suoi an nam khum a. J" TChuongchun, lal chun thu a p�k a, Daniel chu an man a, sakeibaknei p�kah an thl�k a. Lal chun Daniel kuomah, "I Pathien, ringum taka a rong i bawl rop hlak chun sanhim che raw se" a ta. C!TSienkhom mihai chu a honin lal kuomah an fe a, a kuomah, "Nang laltakin Media le Persia d�n ang thlapa suoi nama thup�k i'n suo tah chu sukdanglam thei a ni nawh ti i hriet" an ta.  TLalin chu thu a hriet chun nasa takin beidong a, Daniel chu san suok a tum tlat a, ni tl�k chenin a theitawpin a bei a.H T Anni chun lal kuomah, "Aw laltak, Juda mi salt�nghai laia mi Daniel khan a poisa naw che a, khapnaa i hming ziek khom kha a poisa bok nawa, ni tin voi thum a la tongtai zing a nih" an ta.  T Chuongchun, lal kuomah an fe a, lal thup�k chu hrilin a kuomah, "Aw laltak, ni sawmthum s�ng chu nangma kuoma chauh naw pathien amanih mihriem amanih tu khom kuoma hn�na siem taphot chu sakeibaknei p�ka pei ding ti thup�ka khan i hming ziekin suoi i nam a ni naw maw?" an ta. Lal chun, "Ziek e. Chu chu thup�k ng�r lai, s�t thei lo Media le Persia d�n a nih" a ta. jMT Chun, hieng mihai hi a ruolin an hang fe a, Pathien kuoma thil hnia a tongtai lai chu an hmu a. zmT Thup�k chu insuo a ni tah ti Danielin a hriet charin in sawng tienga a pindan, Jerusalem tieng ngha tukver umnaa chun a'n lawi a. A hmaa a thaw d�n ang bokin, Pathien kuomah dingthathuona lawmthu hrilin ni tin voi thum a tongtai zie a. \1T Chuong ang chun thup�k chu Daria chun ziek ngeia insuoin a suoiin a nam nghet a.4aTTuhin aw laltak, thup�k chu puongin ziek ngeiin insuo la, Media le Persia d�n sukdanglam thei lo ni dingin lalin a hming ziekna suoi ngei nam raw se" tiin an hril a. 6eTLal hnuoia hotuhai, thuneituhai, biel optuhai, thurawn petuhai le optuhai po po chu ni sawmthum s�ng, aw laltak, i kuoma chauh naw chu pathien amanih mihriem tu khom amanih kuoma thil hni taphot chu sakeibaknei p�ka thl�k ni sien ti thup�k hi insuo le kengkaw ni sien ti kan remti tl�ng a. {oTChuongchun, hotuhai le biel optuhai chu lal kuomah a honin an fe a, a kuomah, "Aw lal Daria, kumkhuoin dam rawh. /TA tawpah chuong mihai chun, "A Pathien d�n zawm thu le inzom thilah a ni ngot naw chun ama awkna ding remchang hmu zo ngai naw'm ei nih" an ta.gGTHi thil lei hin a thokpui hotuhai le biel optuhai chun suksiet tumin a thaw suol an inch�n a, sienkhom an hmu thei si nawh. A ringum a, a hlemhl� ve naw a, thil ngaizal mi a ni naw leiin a'n dik nawna an hmu zo nawh.  TDaniel chu mi thei chungchuong a ni leiin hotuhai lai chun a thaw tha tak a, lal chun a ram pumpuia ror�ltua sie a lungril a. U#TOptuhai chunga chun hotu pathum a ruot a, chuonghai laia pakhat chu Daniel a nih. Lal ditzawng anga biel optuhaiin ro an r�l theina dingin hotu pathumhai chu an mawphurna biel ding seng a ruotp�k a. J TDaria chun a lalram biel za le sawmhnia optu dinghai a thlang a. STMedia mi Daria, kum sawmruk le pahnia upa chun ram chu a chang tah a nih.H TChu z�n l� l� chun Babulon mi Belsazar chu that a ni a, 3TChun, Belsazar thup�kin Daniel chu puon senduk an insiltir a, rangkachak thi an inhl�tir a, a lalrama ror�ltu l� tak pathumnaah a puong a. Y+TPARSIN: I lalram chu thein a um a, Media le Persia kuomah p�k a ni tah" a ta.1]TTEKEL: B�kin i um a, i tling ta nawh. e CTA hrilfiena chu hi hi a nih: MENE: Pathienin i lal hun s�ng dinga a ruot chu a tawp tah. > wT"Hi hi a nih a ziek chu: MENE, MENE, TEKEL, PARSINc. G TChuleiin ama chun hi thu ziek ding hin kut a hung tir a nih. D TInph�hnuoi n�k hmanin v�na LALPA i cho a, a tempula nohai chu i kuomah i hung inl�ktir a, i nuhmeihai le hmeihai le i milienhaiin zu dawnnain in hmang a. Rangkachak d�m, tangkaruo d�m, d�r d�m, th�r d�m, thing le lung d�ma siem i milem pathienhai, ieng khom hmu thei lo, ng�ithla thei lo le hre thei lohai chu i chawimawi a, i hringna le i lampui po po a kuta koltu che Pathien ruok chu inz� nach�ng i hriet nawh. e CT"Sienkhom a naupa nang Belsazar chun hieng po po hi i hrieta chu inng�itlawm i tum nawh. X)TChun, mihriemhai laia inthoka hnot suokin, ramsa lungril a'n puttir a, ram sabengtunghai lai a khawsa a, ran angin hlo a pet a, v�n daidawin a tl�k khum a, Chunghnungtak Pathien chu mihriemhai lalram chunga thuneitu tak le a ditsak taphothai chunga lalna petu a nizie a hriet suok le pom hm� chun chuong ang chun a khawsa a nih."=TSienkhom a hung chapo a, uongthuongnain a lungril a sukngar phing leh a lalthungphaa inthokin a pei thl�k a, a ropuina po po chu a l�kp�k vong a. +OTNg�rhmun ins�ng tak a p�k lei chun mi tina mi le hnam tina mi le tong tina mihai chun an ti a, a hmaa chun an inthin hlak a. Lal chun sukhlum dinga a tihai chu a sukhlum a, dama a hl� nuomhai chu a hla a, a chawis�ng nuomhai a chawis�ng a, a suktlawm nuomhai chu a suktlawm a. 7TAw laltak, Chunghnungtak Pathien chun i pa Nebukadnezzar kuomah chunghnungna hai, inlalna hai, ropuina hai, chawimawina hai le mawina hai a p�k a. GTDaniel chun lal kuomah, "I thilp�khai chu nangma ta ni sien, i lawmmanhai chu mi dangin chang raw hai se. Sienkhom thil ziek chu lal hriet dingin tiem ka ta, a umzie hril fie bok ka tih. TNang ruok chun thil harsahai khom hril fiein i sukfel thei ti ka lo hriet a. Hi thil ziekhai hi tiema i mi hril fie thei chun puon senduk insiltir n�ng i ta, rangkachak thi inhl�tir ni bok i ta, ka lalrama ror�ltu l� tak pathumnaah sie ni bok i tih" a ta.)THi thu ziek hi tiema a umzie mi hrilfie dingin mi varhai le aikei thiemhai an hung thuoi a, sienkhom tu khomin a umzie an mi hril thei naw a. TNangmaah pathienhai thlarau a um thu le sungril mit varna nei, lungril hr�t tak le var chungchuong i ni thu ka lo hriet a. 'GT Chuongchun, Daniel chu lal hmaa chun an hung thuoi a. Lal chun, "Nang Daniel, ka pa laltakin Judai rama inthoka salt�ng a hung thuoi laia mi chu i ni maw? +T Ama Daniel, i pain Beltesazar tia a ko chu mi lungril hr�t, hrietna hau le hriet thiemna nei mi, manghai hrilfie thiem, thu khirkh�n hrilfie thei mi le harsatna hrang hrang sut kieng theitu a nih. Daniel chu inkotir la, thuziek umzie chu hril fie thei a ti che" a ta.P~T I lalrama hin pathien thienghlimhai thlarau nei mi pakhat a um a. I pa, laltak hun lai khom khan chu mi chun pathienhai tluka thu inril hriet theina le varna a kol ti hriet suok a ni ta a; i pa, lal Nebukadnezzar ngeiin dawivai thiem hai, aikei thiem hai, arasi hmanga ais�n thiem hai le dawi thiem hai hotu takah a siem a. 0}YT Lal le a milienhai ri chu hrein lalnu chu ruoith�na pindana chun a hung l�t a, "Aw laltak, kumkhuoin dam rawh. Thlab�r naw rawh. I hmai khom d�ng naw raw se. | T Lal Belsazar chu a thlab�r zuol a, a hmai khom a hung d�ng zuol a, a milienhai hlak chun thaw ngaina an hriet bok si nawh. {yTChuongchun, lal mi varhai po po chu an hung l�t a, sienkhom ziek chu an tiem thei naw a, an hril fie thei bok nawh. NzTLal chun a aikei thiem hai, arasi hmanga ais�n thiem hai le dawithiem hai chu a'n kotir a, chuong Babulon mi varhai kuoma chun, "Tu khom hi thu ziek hi tiema a hrilfiena mi hril theitu chu puon senduk insiltir n�ng a ta, rangkachak thi inhl�tir ni bok a ta, a rama ror�ltu lien tak pathumnaah sie n�ng a tih" a ta.yTA hmai chu a hung d�ng a, a ti �m leiin a kh�p le kh�p invaw tuo hlop hlop khopin a'n thin a, a ke th� a zoi thla vong a. .xUTChuong lai tak chun mihriem kutp�r a hung inlang a, lal ina khawnvar siena bula bang z�t nama chun thu a hung ziek a, a ziek lai chu lal chun a thl�r zing a. ,wQTChuonga zu an dawn lai chun rangkachak d�m, tangkaruo d�m, th�r d�m, d�r d�m, lung d�m le thing d�ma siem an milem pathienhai chu an chawimawi a. 1v[TChuongchun, Jerusalem Tempula inthoka an l�k rangkachak no mawihai chu an hung chawi a, lal le a nuhmei hai le hmei hai le a milien hai chun zu dawnnain an hmang a. ru]TBelsazarin uoiin a dawn lai chun a nuhmei hai, a hmei hai le a mi lien hai uoiin dawnna dingin a pa Nebukadnezzarin Jerusalem Tempula inthoka tangkaruo le rangkachak no a hung l�khai laia mi chu hung la suok dingin thu a p�k a. qt ]TLal Belsazar chun a mi ropui s�ngkhat ruol ta dingin ruoi ropui tak a the a, uoiin an dawn tl�ng a. Ts!T%Chuongchun, kei Nebukadnezzar hin tu hin V�n Lal chu inp�ka inz�in ka chawi s�ng a nih. A thilthaw taphot indikin, a lampui taphot a fel a, chapo taka kal chawituhai chu a suktlawm hlak," tiin. -rST$Ngaituona p�ngng�i ka hung put chara inthok chun ka lalram ropuina dingin ka'n zaumna le ropuina chu p�k k�rin ka um a. Ka mi rawn hlakhai le ka khawnbawlhai chun an mi hung zong suok a, ka lalthungphaah an mi'n thungtir a, a hmaa n�ka ropuia tungdingin ka hung um nawk tah a nih. q}T#Leilung hluotu hnamhai hi,Ieng tham khom an ni si nawh.V�na sipai ruolhai leHnuoia ch�ngtuhai chungah,A nuom angin a thaw hlak. T� khom a kut thl�k ding chu,Kei k�r thei an um naw a,"Iem a na i thaw hrim hi?" Ti thei t� khom an um nawh.p7T"Chun, a hun a hung tlingtl�k chun, kei Nebukadnezzar hin v�n tieng mit ka hang inl�n a, ngaituona pangngai ka hung put nawk ta a. Chuongchun, Chunghnungtak chu inp�kin, chatuona hring chu inz� takin ka chawimawi a:A ram chu chatuon lalram a na,Suon po po dai a ni si.o7T!Chu ni l� l� chun hrila um tah chu Nebukadnezzar chungah a hung tlung nghal a, mihriemhai laia inthokin an hnot suok a, ran angin hlo a pet ve a, v�n daidawin a tl�k khum a, a sam chu mupui hmul anga seiin a hung inthang a, a tinhai chu vate tin ang el a hung ni ta a. &nET Mihai laia inthoka hnot suok n�ng i ta, ramsahai lai ch�ng i ta, ran angin hlo pet i tih. Mihriemhai lalram chunga thuneitu le a ditsakhai kuoma inlalna petu chu Chunghnungtak a nizie i hriet suok le pom hm� po, kum sari s�ng chu, chuong ang chun um i tih" tiin a hung hril a.%mCTA la tong lai zing chun v�na inthoka rawlin, "Aw Nebukadnezzar, i chungthu chu hieng anga r�l a nih: I lalna chu i kuta inthokin l�k hmang a ni tah. mTNebukadnezzar chun an kuomah, "Sadrak, Mesak le Abednago, ka pathienhai rong bawl nuom loa, ka rangkachak milim indin khom chibai in b�k nuom naw thu an hril hi thudik a ni? .=UT Nebukadnezzar chu nasa takin a lungsen a, Sadrak hai, Mesak hai le Abednago hai chu hung thuoi nghal dingin thu a p�k a, an r�ngin a hmaa chun an hung thuoi a. ]<3T Sienkhom Juda mi thenkhat, biela hotua i siem Sadrak hai, Mesak hai le Abednago hai chun aw lalpa, i pathien rong an bawl nuom ve naw a, rangkachak milim i'n din chu chibai an b�k nuom ve nawh" tiin an hril a.r;]T tu khom bokkhupa chibai b�k naw taphot chu rawtuina meipuia pei l�t nghal dingin thup�k i siem a. l:QT Nangin aw laltak, mi tu khom tawtawrawt hai, theihle hai, perkhuong hrui sawmli neihai, tingtang hai, perkhuong hai, baja hai le rimawi tum r�k thei po po inri hre taphot chun bokkhupin rangkachak milim chibai b�k ding le H9 T Lal Nebukadnezzar kuoma chun, "Aw laltak, kumkhuoin dam rawh. e8CTChuong lai chun Kaldai mi thenkhat chu a hma tieng an hung a, Judahai chu an hung h�k a. o7WTChuongchun tawtawrawt hai, theihle hai, tingtang hai le tum r�k thei po po ri an hriet charin hnam tina mi, mi tina mi le tong tin hmanghai chu lal Nebukadnezzar rangkachak milim indin hmaa chun an bokkhup a, chibai an b�k a.l6QTTu khom bokkhupa chibai b�k lo chu rawtuina meipuia pei l�t ni nghal an tih" tiin an insam a. o5WTTawtawrawt hai, theihle hai, perkhuong hrui sawmli neihai, tingtang hai, perkhuong hai, baja hai le rimawi tum r�k thei po pohai ri in hriet pha leh lal Nebukadnezzar rangkachak milim indin hmaah bokkhup unla, chibai b�k ro. ~'}i|x|%{Szz yxwwpvv|uStpsrr5qp:oHnmmeeMddgcbb,aa]`l_^^N^]1\\B[OZZYXX!W\VU`TSS~RRQoPOO NnMLLhKJJ IwHYGoFFEFDCC B[AA*@q?7>==;;M::L998!7g665533L221}10l/..a--R,++k**))(}''&&n%k$##w""F!u! Nt(m /l>Jsnl&V 2 H - " /E `1U< s^Khawpui suol Gilead hniekah,Thisen a kai zel zula. pY^"Sienkhom Adam ang bokin,Ka thuthlung an bawsiet a,Ka lakah ringum loin,Chuong thilhai chu an thaw si.uc^Inthawina n�ka ka dit lem chu,Hmangaina detdo a nih;Pumraw inthawina n�kin,Pathien hrietna ka dit lem. C^Chuleiin, ka zawlneihai hmangin,Ka rawt nawi hlak cheu a ni kha. Ka tong bausuok thu hmangin,Ka sukhlum hlak bok cheu a,Ka ror�lna chun t�k tla angin,A hung d�ng hlak cheu a nih. %^"Efraim, iem ka law ding che a na?Juda, nang khom iem ka law ding che?In mi hmangaina chu tieus�m ang,Z�ng daidaw ral nawk el ang a nih.<q^LALPA chu hrieng ei tiu khai,Hre dingin thaw pei ei tiu.Kh�l loa ni a suok angin,A la hung inlang ding a nih.Ruotui angin hung tlung a tih,Hnuoi sukhnawngtu th�l ruo angin.h jM^A kuoma ei ch�ng theina dingin,Ni hni hnungah mi kei har a ta, Ni thum niah mi tungding a tih.% E^"Hung ro, LALPA kuomah k�r ei tiu.Mi lo kei nawi tah sien lakhom,A mi sukdam nawk ding a nih;Mi lo inhliem tah sien lakhom,Ei hliemnahai tuom nawk a tih. 3^Suol sima an hung k�r hm� khat,Ka hmun tieng fesan ka tih.Chuongchun ka hm�l zong an ta,An rinum tuorna lei chun,Nam�n loin mi zong an tih.!^Efraim lakah sakeibaknei ang,Juda lakah keipui ang ka nih.Pot chen nengin fesan ka ta,Anni chu fen hmang ka ta,Tu khomin san ngam naw nih.1^ Efraim chun a natzie a hriet a,Juda khomin a hliem natzie a hriet.Efraim chun thangpuitu dingin,Asuria lal a b�l a,Sienkhom a sukdam thei nawh. E^ Efraim lakah h�ngth�m ang,Juda lakah hmonna ang ka nih.gG^ Efraim chu n�ksawrin a um,A thu tl�kna siem a sietpui,Ieng khom ni lo a b�l tlat leiin.{o^ Judai rama mi lienhai chu,Ramri lung sontu ang an nih.Ka lungsenna chu an chungah,Tui angin bun thl�ng ka tih. {^ Hremna ni a tlung pha chun,Efraim chu ram vong a tih.Thil hung tlung ngei dinghai chu,Israelhai kuomah ka hril a ni hi!w^Gibea-ah beram k� m�t unla,Rama khuoah tawtawrawt,Beth-Avenah r�lkh�l m�t ro;Benjamin, hnung tieng en rawh!^LALPA lakah ringum loin,Hnam dang sawn d�m an hringp�k a;Thla thar d�t pha an ram chopin,An r�ngin ram vong an tih.}s^An beram le bawng ruol inhl�nin,LALPA zongin inthawi sien khom,Ama chu hmu zo naw ni hai,A nghatsan tawl ta si a.^Hm�isana Israelhai h�ktu chu,An chapona hi a nih;Israel le Efraim hai chu,An suolnan a b�k thl�k a,Juda khomin a tl�kpui ve. y^An Pathien tienga k�r dingin,An thilthawin a d�l tlat si.Inzor an ch�k dop dop a,LALPA hrim an hriet f�k nawh. ^Efraim chungthu ka hriet vong,Israel khom ka hmu tlang vong.Efraim chu a uire t�k leiin,Israel chu a lo porch� zo tah. \ 1^Helna le mi suomnaah,Kut in rol inth�k �m �m a,Ka hrem vong ding cheu a nih.@  {^Thiempuhai, hi hi hre ro!Israel mihai, ngaituo ngun ro!Lal s�ngkuohai, in na daw ro!In chungthu hrilna a ni si a:Mizpa tl�ngah ch�ng in kam a,Tabor tl�ng chen l�n in zar hi.[ /^Thlipuiin fen hmang tawl a ta,An inthawinahai lei chun,Muolphoin la'n zak an tih.w^Zu hmun hlim an ch�n zo pha,Nawchi zorin an inphalrai a;An ror�ltuhai thl�khl� chu,Thil inzapuium thaw a nih.I ^Efraim-in milem a'n zompui a,A ch�ng ch�ng changpui raw se!  ^Israel mihai lululzie chu,Bawng la lulul ang an nih.Beram ruol anga khalin,Iengtin am hlobet hmunah,LALPAN intlattir thei a ta?3_^Aw Israel, nang inzor la khom,Juda chu kai zap lul naw rawh.Gilgal le Beth-Aven ah hai,Inthawi din hang fe naw la,Chu chun LALPA hming salin,Siesamin inkh�m naw rawh. }s^An naunuhan nawchi zor a,An mohai an uire khomin,Anni chu hrem tawl naw ning,Nangni ngei hi nawchizorhaiZawl puon inzawnpui hlaktu,Tempula nawchizor ruol leInthawi tl�ng hlaktu in nih.Hrietthiemna nei lo mihai chu,An tlu se ding hrim annawm./^ Tl�ng s�p tinah inthawiin,Saisuo thing le beraw thing z�r, Tarpin thing buk hnuoia hai,An naunuhai inphalraiin, An mohai khom an uire hlak.ve^ Ka mihan thing milem bein,Thing bong thu an kh�kpui a;Nawchizornan thuoi hmangin,An Pathien an nghatsan a._7^ Nawchizorin an inhmang a,Hrietthiemna inhmang khopin,Uoiin ch�nin an int�l buoi. 9^ "Inthawina s� an f�k teu a,Sienkhom an khop chuong naw a;Chi thatna pathien an pan a, Sienkhom an pung chuong si nawh,LALPA an z�msan lei a nih.ta^ Thiempuhai le mipuihai,A chuong a liem an um nawh;An um d�n ang chara hreminAn thilthaw thungrul ka tih.g~G^Ka mihai bawsietna chu,Insukthaunan an hmang a;Mipui an rilo po leh,An lawmna a zuol ting si.j}M^Thiempu ruol an tam po leh,Ka laka hel an pung a,An Ropuina Pathien chu,An sukmuolpho takzet si.Q|^Ka mipuihai sietna bul chu,An mi hriet naw hi a nih.Nangni ka thiempuhaiin,In mi hriet nuom naw leiin,Ka thiempuah ka hnawl cheu a,In Pathien D�n in thl�thlam a,In nauhai thlathlam v�ng ka tih.{^S�n le z�nin in petek a,Nangni ruolin in zawlneihai,An lo petek ve pei bok a.Chuleiin, in nu Israel hi,Ka sukbohmang ding a nih.vze^Sienkhom tu khomin mi dang,Intum hrim hrim naw raw se;In thiempuhai hi an nih,Mi h�ka bei hrep hlaktu chu.vye^Chu chu ramin a tuor a,A mi ch�nghai an ng�i a,Ramsa le chungleng vahai,Tuipui nga chenin an tuor hl�._x7^Inkh�m, inhl�m le inthat,R�kr�k le uire a'n l�ng a,An inthat zom zat a nih.Fw ^Aw nangni Israel thlahai,LALPA thu hi ngaithla ro.A ram s�ngah indikna hai,Ringumna le Pathien hrietna,Hmu ding a um ta naw leiin,LALPAN a s�nga ch�nghai,Thiem naw a'n changtir a nih.>vu^Chu hnung chun Israel thlahai chu hung ngha k�r an ta, LALPA an Pathien le an lal Davida chu pan nawk an ta, LALPA chu t� t�ng an ta, a thatna z�r zo kumkhuo t�ng an tih.5uc^Israel thlahai khom hun sawt tak lal le hotu hai, inthawina hai, an lung thienghlim hai, thiempu zakuo efod hai le an aisanna milim hai nei loin an khawsa ding a ni si a. -tS^Chun, a kuomah, "Ni tam tak ka kuoma um ding i ni leiin nawchi zor ta naw la, pasal dang umpui nei bok naw la, chuong ang bokin kei khom i lakah um ka tih" ka ta. jsM^Chuongchun, tangka shekel sawm le panga le barli kilogram za le sawmngain ama chu ka'n chawk a. r ^Chun, LALPA chun ka kuomah, "Israel thlahai chu pathien dang tieng nghain, gr�p tawla siem bei inhl�n uor hai sien khom LALPAN anni chu a hmangai zing ang bokin, nang khom mi dang le indit le uire tah i nuhmei kuomah fe la, va hmangai nawk rawh" a ta.Pq^Jezreel chu ka ta dingin,A rama chun phun ka ta,Hmangai hlaw ngai lo chungah,Hmangaina suklang ka ta,'Ka mihai' ti hlaw lo chun,'Ka mihai' ti hlaw t�ng an ta,Annin, 'Kan Pathien' mi t�ng an tih.~pu^Bu le uoiin le hriek ta dingin,Leihnuoi chu inhong a ta,Bu le uoiin le hriek hai khom,Jezreelg ta din inhong an tih.ro]^LALPA chun hieng hin a tih:"Chu ni chun inhong ka ta,V�n lakah inhong ka ta,Hnuoi lakah inhong an tih;An}^Ringumnan huol ka ti che a,LALPA ka ni hre t�ng i tih.m^Kumtluonga ka thai dingin,Nei song t�ng ka ti che a,Fel tak le ringum takin,Hmangaina le lungsietnain,Th�iah pom t�ng ka ti che.2l]^Ramsa le chungl�ng vahai,Hnuoia hring tinr�nghai leh,Inremna siemp�k ka ta,Thalngul, kawlhn�m le indonahai,A ramah sukbo ka ta,Him takin ch�ng tl�ng an tih.gkG^A hm�ra inthokin Baal hming,Ka l�k hmangp�k ding a na,S�m khom s�m ta ngai naw nih.kjO^"Chu ni chun 'Ka lalpa' mi ti loin,'Ka pasal' tiin mi ko t�ng a tih,Ti hi LALPA thu suok a nih.8ii^A gr�p huon pek�r ka ta,Buoina ruom Akorf khom chu,Beiseina kot inchang a tih. A tleirawl lai nihai angin,Aigupta a suoksan lai ang khan,Chu pha chun lawm hla rem a tih. fhE^"Sienkhom ama chu zawr nawk ka ta,Thlal�r hmunah thuoi ka ta,Biethu inhl�n nawk ka tih. Lg^ Baal hmaah rimtui raw a,Ni a hmang s�ng z�t po chu,Ama hremnan hmang ka tih.Kutsebi le belmawi tinr�ng,Inbelin ngaizawng a hnot a,Kei ruok chu a mi theinghil si"Ti hi LALPA thu suok a nih./fW^ A gr�p le theichang kunghai,A ngaizawng laka a hlaw suok,Ni dinga a hril hlakhai chu,A r�ngin sukram ka ta,Th�lbukah inchangtir ka ta,Ramsahaiin tl�n an tih.yek^ Insukhlimna a nei po po,Thla thar lawmhai, chawlnihai,K�t a hmang hlak po po chu,Keiman suktawp vong ka tih. udc^ A ngaizawnghai mithmuah, Saruokin kei phar ka ta,Ka kuta inthok tu khomin,San suok thei hrim hrim naw nih. @cy^ "Chuleiin bu s�k hunah,Ka buhai l�kp�k ka ta,Uoiin thar a sawr hunah,Keiman l�kp�k vong ka ta,A saruok inkhumna dinga,Ka p�k sahmul le pathai,Keiman lak�r vong ka tih. 1b[^Baal bieknaa a'n hl�n hlak,Bu le uoiin le hriekhai chu,Keima p�k ngot a nizie d�m,Tangkaruo le rangkachakaVurtu ka ni ziehai khom,A hriet nuom ta hrim hrim nawh.~au^A ngaizawnghai hnot a ta,Sienkhom hnot ph�k nei naw nih;Anni chu zong ruoi a ta,Sienkhom tu khom hmu naw nih."Ka pasal hmasa kuomah,Fe k�r nawk phot el ka tih,Tuta n�k chun kh� hmaa,Ka ng�rhmun kha a tha lem"Tiin ama chun hril a tih. o`W^Chuleiin, a lampuiah,Hling bon inz�mtir ka ta,Lampui a hmu nawna di'n,D�i sakin hnaw ping ka tih."_=^An nu a ringum naw a,Muolpho taka a pai an nih."F�k le dawn le sil le bil,Sahriek le uoiin mi petu,Ka ngaizawnghai hnot ka tih"Tiin ama chun a hril a.=^u^A nauhai l�inat naw ning,Nawchizor nau an ni si a./]W^Chuong naw chun a pieng ni a,Saruoka a um ang khan,Saruok d�rin siem ka tih. Thlal�r angin siem ka ta,Ram tawlin inchang a ta,Tui sam dangch�rin th�ng a tih.\+^In nu hi hal ro, hal mol ro,Ka nuhmei a ni tah naw a,A pasal ka ni tah bok nawh.A nawchizor mitmeng hi peiin,A t�ng a dor hi b�nsan raw se.b[ ?^In unaupahai chu 'Ammi' tiin,In farnuhai chu "Ruhuma' ti ro.e Israel hremna le tungdingnaZ ^ Juda mihai le Israel mihai chu insuikhawm nawk an ta, thuoitu pakhat nei an ta, an ram chu hluong an ta, Jezreel nid chu la ropui a tih.[Y 1^ Amiruokchu, Israel nauhai chu tiem seng lo le inkhi ruol lo, tuifinriet kama phaiphin anga tam la n�ng an ta, "Ka mihai in ni nawh" a t�na hmuna ng�i chun "Pathien hring nauhai in nih" tiin la ko an tih. pX [^ LALPA chun, "Ka mihai in ni ta naw a, in Pathien ka ni bok naw leiin a hmingah Lo-Ammic sak rawh" a ta.ZW /^Lo-Ruhama-in nene a nghei hnung chun Gomer-in nau a pai nawk a, naupa a hring a. 9V m^Juda s�ngkuo ruok chu laina zing ka ta, thalngul amanih, kawlhn�m amanih, sakor le sakor chungchuong mihai hr�tna hmang loin, LALPA an Pathien chun san suok ka tih" a ta.FU ^Chun, Gomer chun nau a pai nawk a, naunu a hring a. LALPA chun Hosea kuomah, " Israel s�ngkuo chu laina zing ta loa ka ngaidam el ta naw ding a ni leiin, a hmingah 'Lo-Ruhama'b sak rawh. OT ^Chu nia chun Israel thalngul chu Jezreel Ruomah ul tliek ka tih" a ta.7S i^LALPA chun Hosea kuomah, "A hmingah Jezreel sak rawh; sawt riel loin Jezreel phuba chu Jehu s�ngkuo chungah ka l�k ding a ni si a; Israel lalram khom suktawp bok ka tih. iR M^Chuongchun a fe a, Diblaim naunu Gomer chu nuhmeiah a nei a, nau a pai a, naupa a hringp�k a. iQ M^LALPAN Hosea hmanga Israelhai kuoma thu a hril tan lai khan, LALPA chun Hosea kuomah, "A ramin LALPA nghatsan a, suol taka a uiretsan angin, nang khom fe la, nuhmeiah nawchizor va nei la, nawchizor le chun nau nei ro" a ta. +P S^Juda lal Uzia hai, Jotham hai, Ahaz hai le Hezekia hai inlal lai le Israel lal Jeroboam, Jehoasha naupa inlal laia Beri naupa Hosea kuoma LALPA thu hung tlung chu:O!T Nang chu a tawp chenin fe pei rawh. Chun, chawl i ta, i nihai tawpna a tlung pha leh i rochana ruot chu dong dingin tho nawk i tih" a ta. tNaT Ngh�k hr�m hr�m a, ni s�ngkhat le zathum le sawmthum le panga ngh�k tlungtu chu a eng an thawl. M/T Ni tina pumraw thilhl�n suktawp a nia inthoka sukr�utu tirdakum sie a hung ni hun ink�rah ni s�ngkhat le zahni le sawmkuo tl�ng a tih. JL T Mi tam tak thlit fim le sukthieng le fai vara siem n�ng an ta, sienkhom mi rilohai chu rilo zing an tih. Mi rilo tu khomin hre thiem thei naw ni hai a, mi varhai ruok chun hre thiem an tih. \K1T Ama chun, "Daniel, fe ta rawh, thuhai chu a tawp hun chena dinga ch�r a ni tah. JT A tong ri chu ka hriet a, a umzie ruok chu ka hriet nawh. Chuleiin, "Ka lalpa, hieng po po tawpna chu iem n�ng a ta?" tiin ka'n don a. *IMT Puon z�i inhmia inthuom, va hn�r tienga um chun a kut chang tieng le voi tieng chu v�n tieng a phar a, chatuona hring hming chu s�lin, "Hun khat, hun hnih, hun chenve s�ngh n�ng a tih. Pathien mihai sukd�d�na a tawp pha leh hieng thil po po hi hlen kim n�ng a tih" a ta.H7T Vadung hn�r tienga um puon z�i inhmia inthuom kuoma chun pakhatin, "Hieng thilmakhai tlung kimna ding hin kum ieng z�t am la ngai a ta?" a ta. aG;T Chun, kei Daniel chun ka hang en a, ka hmaa chun vakam tuoka mi pahni ng�r ka hmu a. ;FoT Sienkhom aw nang Daniel, thu ziekna bu chu ziel la, tawpna hun a tlung chenin ch�r tlat rawh. Hre nuomin mi tam tak tl�n v�l ruoi an ta, hrietnag pung ph�ng a tih" a ta.ET Mi varhai chu v�na var angin �ng an ta, felnaa mi tam tak thuoi l�ttuhai chu arasi angin chatuonin var t�ng an tih. 5DcT Hnuoi pilvuta z�l tah mi tam tak chu hung tho an ta, thenkhat chu chatuon hringna chang dingin tho an ta, thenkhat ruok chu inzakna le chatuon muolphonaah l�t an tih. tC cT "Chu huna chun i mihai v�ng hlaktu hotu ropui tak Mikael chu hung suok a tih. Hnamhai an uma inthoka la tlung ngai lo buoina nasa tak tlung a tih. Chu huna chun, I mihai, lekhabua hming chuong taphothai ruok chu san himin um an tih. BT -Tuipui le tl�ng thienghlim le mawi ink�rah b�k khuor a ta, sienkhom a tawpna hung tlung a ta, tu khomin thangpui naw ni hai.A1T ,Sienkhom, sak tieng le hmar tienga inthoka r�va a hrietin a lung thawng a ta, anni do ding le sukchimit dingin lungsen takin inthok suok a tih. +@OT +Aigupta rama rangkachak le tangkaruo sie khawmna le a ram thil hluhai po po chu hung l�ng a ta, Libya mihai le Ethiopia mihai khom a thu hnuoiah k�n an tih. M?T *Ram tam tak chungah inlal a ta, Aigupta khomin pumpel bik naw nih. *>MT )Ram Mawi khom chu r�n a tih. A hmaah ram tam tak tl�ng an ta, sienkhom Edom le Moab le Amon hnam thuoituhai ruok chu a kuta inthoka san suok n�ng an tih. =T ("Chun, tawpna huna chun sim tieng lalin ama chu hung bei a ta, hmar tieng lal chun tawlailir leh, sakor chungchuong mi le long tam tak leh ama chu do dingin thlipui angin inthok suok a tih. Ram tam tak do a ta, tui lien s�ng angin hr�t hmang a tih. 9<kT 'Ram dang pathienhai thangpuinain kul nghet tak takhai chu bei a ta, tu khom ama pom taphot chu suklien a ta, tam tak chungah ro inr�ltir a ta, a ram chu man neiin sem a tih.?;wT &Annihai n�kin kul humtu pathien chu chawimawi lem a ta, a pi le puhai hriet ngai lo pathienhai chu rangkachak hai, tangkaruo hai, lunghlu hai le thil hluhai pein chawimawi a tih. (:IT %A thl�tuhai pathien chu poisa naw ni a, nuhmei ruol ngainat pathienhai le pathien dang hrim hrim khom poisa bok naw ni a, an r�nga chungah insieng a tih. 59cT $"Lal chun a nuom d�n ang angin thawng a ta, ama insukropuiin inchawis�ng a ta, pathienhai po po chungah insieng a ta, pathienhai Pathien kalin, hril t�pa nei loin inpawt a ta, lungsenna hr�k thl�k zo a ni hm� khat hlawtling a tih, ruota lo um ta sa chu a hung tlung ngei ding a ni si a. 48aT #Mi var thenkhat chu tawp hun a tlung chena thlit f�m a, sukthieng a, bal kai loa an um theina dingin tuor bok an tih, hun ruot chu a la hung tlung ding chauh a ni si a.j7MT "An tlu pha thangpuitu nei tlawm an ta, lungrila ti tak tak lo mi tam takin anni chu zui an tih. >6uT !"Anni laia mi varhai chun mi tam tak zirtir an ta, sienkhom iemani hun s�ng chu a then kawlhn�m le meiin th�ng an ta, a then lung inah khum an ta, a then chu rok bok an tih. *5MT Thuthlung inphatsantuhai chu tongkam thluma inp�k derin sukporch�ng a ta, sienkhom Pathien thu zawmtuhai ruok chu nghet taka thang tlatin ama chu do an tih.d4AT A sipaihai chu tempul inhuonna kul suosam dingin hung inthok an ta, hmun thienghlim chu sukporch�ng an ta, ni tina pumraw inthawina thilhl�n an thaw hlak chu suktawp an ta, sukrautu thil tirdakum chu sieng an tih. k3OT Ama do dingin thlang tieng tuipui kam ramaf inthokin long ruol hung an ta, a lungril z�m a ta, a lungsen hr�k thl�kna dingin thuthlung thienghlim chu thiek tum a ta, thuthlung thienghlim kaltuhai chu hung ditsak a tih. _27T "Hun ruota chun sim tieng lal chu do nawk a ta, amiruokchu a hmaa ang ni ta naw nih. =1sT Hmar tieng lal chu rosum tam tak leh ama ram tieng k�r a ta, sienkhom a lungrilin thuthlung thienghlim chu thiekp�k tum a ta, a nuom anga a thaw zoah a ramah k�r nawk a tih.L0T Hieng lal pahnihai hin insuksiet tumna lungril put r�n siin ruoi k�l tl�ngin thukh�lin indawr an ta, sienkhom hlawtling naw v� v�ng an ta, a hun ruotah la tawp v� v� tho an tih. /T A ruoi hnienghn�r k�lpui hlakhai ngei chun ama chu sukbohmang an ta, a sipaihai tl�n dar an ta, indonaah tam tak th�ng an tih. e.CT "A hr�tna le huoisenna chu chok thoin, sipai tam tak leh sim tieng lal chu bei a ta. Sim tieng lal khomin sipai tam tak le hr�t tak leh lo do a ta, sienkhom an lo phierr�kna leiin hmar tieng lal chu ngam naw nih. -+T A ram s�nga biel hausa sahai chu muonga an inngai laiin r�n thut a ta, a pi le puhai khoma an thaw ngai lo chu thawin, a hnungzuituhai chu r�ll�k thil le a sum rokhai chu sem a tih. Kul nei khuohai l�k d�n ding phierr�k a ta, sienkhom hun sawt dai naw nih. ,T Verv�k taka inruolthatna thu hnam danghai a thlungpui hnungin anni chu hl�m a ta, a zuitu mi tlawmte leh hung ng�r suok a tih. +-T A hmaa chun ama kaltu sipai tam tak chu tui lien angin hr�t hrep a ta, l�n hmang a ta, chuonghai lai chun thuthlungtu lal khom thang a tih. X*)T A hmuna chun mi rilo deu el pakhat hung inlal a ta, d�n anga lallukhum inkhumtir khom ni naw ni a, dawha hmangin, a ram mipuiin muonga an inngai lai chu hung r�n thut a ta, lalna chu hung hluong a tih. \)1T Ama thl�ktu lal chun a lalna chu ropui taka kengkaw zing tumin sie inchawi luitir dingin siekhontuhai tir suok a ta, sienkhom kum sawt naw teah lungsen lei le indo lei khom ni loin lal chu suksietin um a tih.t(aT Chu zoah a rama a kul umna tieng k�r nawk tum a ta, sienkhom that an ta, chu chu a tawpna n�ng a tih. -'ST Chu hnung chun tuipui kam ramhai chu bei a ta, tam tak l�ng a ta, sienkhom a kawmandar laia pakhat chun a chapona chu suktawp a ta, ama chungah bun l�t a tih. W&'T A hr�tna po po leh hung inthok a ta, a ram a suksiet theina dingin sim tieng lal ruol thaa siem dingin a naunu chu nuhmeia inneitir tum a ta, sienkhom a tum chu hlawtling naw ni a, hlawkpui bok naw nih. %+T R�ntu chun a nuom ang angin thawng a ta, tu khomin kal ngam naw nih. Ama chun Ram Mawiah umhmun khuor a ta, a kutah sukram theina kol a tih. g$GT Chu phing leh hmar tieng lal chu hung a ta, kul inhuolna dingin muol pawng siem a ta, kula inhuon khawpui chu l�ng a tih. Sim tieng sipai hr�tna chun dang zo naw ni a, an sipai hr�t takhai khom che thei naw ni hai. P#T "Chu huna chun sim tieng lal chu do dingin mi tam tak hung ng�r suok an tih. I chihai laia thisen insuo hmanghai khom inl�rna sukpuitling dingin hel v�ng an ta, sienkhom hlawtling naw ni hai. "3T Hmar tieng lal chun a hma n�ka tam lem sipai khawm a ta, kum iemani z�t hnungah r�lthuom kima inthuom sipai tam tak leh hung bei l�t a tih.!5T Hmar tieng sipai tam tak a thuoi hmang leiin sim tieng lal chu insuong hl�ng a ta, mi tam tak that a ta, sienkhom hn�na chu chang zing naw nih. 7 gT Mi tam tak thuoiin sim tieng lal chu lungsen takin hmar tieng lal chu bei dingin inthok suok a ta, hmar tieng lal chu sipai tam tak leh lo thang a ta, sienkhom tlawm a tih. +OT Chun, hmar tieng lal naupa chu sim tieng do dingin insings�ng a ta, sipai tam tak khawm a ta, tui lien s�ng dang ruol lo angin an kul bul chen inhuol a tih. a;T Chu zoah hmar tieng lal chun sim tieng ram chu r�n a ta, sienkhom hnot k�r an tih. I T An pathienhai, an milim sunghai, tangkaruo le rangkachaka siem an b�r le b�l tha tak takhai chu sim tieng ramah tol hmang a tih. Kum iemani z�t chu hmar tieng lal chu tawkbuoi naw nih. *MT Chu hnung chun lal naunu s�ngkuo laia pakhat chu hung inlal a ta, hmar tieng lal le a sipaihai chu do a ta, an kulah hl�khum a ta, bei a ta, hn�ng a tih. J T Kum iemani z�t hnungah sim tieng lal chun hmar tieng lal chu inruolthatpuiin, a naunu chu nuhmeiah inneitir a ta, sienkhom lal naunu chun thuneina chel zing naw ni a, hmar tieng lal le a thl�hai khom inlal sawt naw ni hai. Chuong hun l�i v�k chun lal naunu le a pa le a siehlaw hung somhai chu that vong an tih. (IT "Sim tieng lal chu hung hr�t a ta, sienkhom a kawmandarhai laia pakhat chu ama n�kin hung hr�t lem a ta, ama ramah thuneina nasa tak neiin inlal a tih. @yT A'n lal vanglai takin a ram chu khoi dar n�ng a ta, kawl kil liah sem dar an tih. A thl�hai ni lo lal dang hung inlal an ta, sienkhom ama ang tluka hr�t tu khom um naw ni hai. pYT Chun, lal hr�t tak hung inlang a ta, a hr�tna nasa tak chu hmangin a nuom ang angin thawng a tih. nUT "Chun, tuhin thudik ka hril ding che a nih. Persia ramah lal pathum hung suok an ta, a pal�na chu a danghai n�kin nasa takin hausa lem a tih. A hausakna leia a ng�rhmun a sukhr�t ph� chun Grik ram do dingin cho a tih. | sT "Chun, Media mi Daria inlal tan kuma inthok khan ama thangpui ding le hum dingin kei hi ka ng�r tlat a nih" a ta.T Sienkhom, a hmasain Thudik Bua inziek chu hril phot ka ti che: hieng mihai ka beinaa ka tienga thang chu in hotu Mikael chauh kha a nih.+OT Ama chun ka kuomah, "I kuoma ka hung san hi i hriet am? Tuhin Persia ram hotu bei dingin ka k�r ding a na, ka hn� ph� leh Grik ram hotu hung inthok a tih. nUT Ama chun, "Ti naw rawh, nang Pathien ng�inat mi! Thlamuong takin um rawh! Tuhin hung hr�t ta rawh, hung hr�t ta rawh" a ta. Chuonga a hril lai chun ka hung hr�t a, "Ka lalpa, hril pei rawh, i mi sukhr�t ta si a" ka ta.W'T Chuongchun, mihriem ang deua inlang chun a mi them nawk a, a mi sukhr�t a. T Ka lalpa, i siehlaw kei hin iengtin am ka biek ding che a na? Th� hrim ka nei naw a, ka'n thuok d�p d�p chauh a ni hi" ka ti a.LT Mi pakhat, mihriem ang deu hin ka hm�r a hung them a, chuongchun ka b�u ka ka a, ka hmaa ng�r kuoma chun, "Aw ka lalpa, inl�rna ka hmu chun a mi suklungngai a, thahrui hrim ka nei nawh. H T A hril lai chun hnuoi sikin ka bokkhup a, ka tong thei naw a. 3T I mihai chunga thil la hung tlung dinghai chu hril ding chein tuhin ka hung a nih, inl�rna i hmu kha thil la hung tlung ding thu a ni si a" a ta. 5T Persia ram hotu ruok chun ni sawmhni le ni khat a mi dodal a. Persia lalin a mi ch�r de tlat leiin mi san dingin v�ntirko hotu Mikael a hung a. T !T Ama chun ka kuomah, "Daniel, ti naw rawh. Pathien hmaa inng�itlawm ding le hrietthiemna lungril put dinga lungril i siem nia inthok khan i thuhai chu ng�ithl�kin a um a, chu leia hung chu ka nih. l QT Ama chun ka kuomah, "Aw Daniel, Pathien mi ng�inat i nih. Tu hin ng�r inchang la, ka thu hril ding che hi fimkhur takin ng�ithla rawh, i kuoma tir ka ni si a" a ta. Chu thu chu a hril zoin inthin pumin ka ng�r suok a. R T Chun, kutin a mi hung chel a, ka kut le kehai chu a'n thin hlop hlop a. u cT Sienkhom a tong ri chu ka hriet a, ka ng�ithl�k lai chun bawka hnuoi sikin ka lo in innghil ta d�r a..UT Chuongchun, keima chauh ka ni ta a, inl�rna r�pthl�k tak chu ka hmason a, tha hrui hrim ka nei naw a, mithi ang elin ka hm�l chu a d�ng a, ka zoi vong a. DT Chu inl�rna chu kei Daniel chauh hin ka hmu a, ka bula umhai chun inl�rna chu an hmu ve naw a, sienkhom chuong ang thil tibaiumin a tuom lei chun inbikna ding zongin an tl�nsie a. :mT A taksa chu beril lung ang, a hm�l chu kawlphe anga var, a mit chu meiser chok ang, a b�n le kehai chu d�r nawt tle s�t ang le a rawl chu mipui tam tak rawl ang a nih. ykT Ka hang en a, mi pakhat puon z�i inhmia inthuom le a kawnga rangkachak hl�r kawngch�n inzem hi ka hmu a. eCT Chun, thla khatna ni sawmhni le pal�na chun vadung lien tak Tigris kamah ka lo ng�r a. )T Bu dukdak ka f�k naw a, s� amanih uoiin amanih ka b�uah a l�t naw a, hapta thum a tlingtl�k hma chun hriek khom ka'n n�l bok nawh.PT Chuong lai chun kei Daniel hi hapta thum pumhl�m lus�nin ka um a. b ?T Persia lal Kura inlala inthoka kum thumnaa chun Daniel (Beltesazar tia ko bok) kuomah thu a hung tlung a. Chu thu chu thu indik, indona ropui tak chungch�ng thu a na, a thu umzie khom inl�rnaah a hril fiep�k a. .UT Hapta khat s�ng chu mi tam tak thuthlung siempui a ta, sienkhom hapta chenveah inthawinahai le thilhl�nhai chu suktawp a tih. Tempul s�r khata chun sukramtu tirdakum sieng a ta, a tawpna hun dinga ruot a tlung phaa a chunga lungsenna bun thl�k a ni chenin tempula chun um a tih" a ta.7gT Hapta sawmruk le pahni hnunga chun Hriek Nal chu thatin um a ta, mi le sa tu khom nei naw ni a, lal dang hung suok a ta, ama chun a sipaihai thuoiin khawpui le tempul chu suksieng a tih. Tawpna chu tui lien angin hung a ta, a tawp chenin indona um a tih, sukramna chu tlung dinga ruot s� a ni si a. ~+T Jerusalem tungding le bawl that dinga thup�k insuo a nia inthoka Hriek N�l lala a hung inthung chenin hapta sari n�ng a tih ti hre fie rawh. Harsatna tam tak k�rah Jerusalem kotthl�r siemna ding le t�n khurhai chona dingin hapta sawmruk le pahnih ruot a tih. 4}aT "I mihai le khawpui thienghlim hi bawsietna le suolna laka inthoka inthiel faina ding d�m, r�tlonaa inthoka inthien faina ding d�m, chatuon felna l�k l�tna ding d�m, inl�rna le hril lawknahai hlenna ding d�m le mi thienghlimtak hriek n�lna ding d�min hapta sawmsari ruot a nih. W|'T I hn� hlima inthok khan a donna p�k i ni tah ti ka hung hril che a nih, ng�isak i hlaw hle si a. Chuleiin, ka thucha hung hawn hi ngun takin ng�ituo la, inl�rna i hmu chu a umzie hre chieng rawh.q{[T Ama chun ka kuomah, "Daniel, s�ngril mit varna le hriet thiemna lungril pe ding chein ka hung a nih. &zET Chuonga ka tongtai lai chun, kha hmaa inl�rnaa ka hmu tah Gabriel chun z�n tieng pumraw thilhl�n hun lai vel hin hr�t taka vuongin a mi hung pan a. y7T Chun, ka suol le ka mi Israelhai suol thupha chawiin ka tongtai pei a, LALPA ka Pathien kuomah a tl�ng thienghlim indin thar nawk dingin ka hni a. 8xiT Aw LALPA ng�ithla la, aw LALPA ng�idam rawh; nangma lei b�kin aw ka Pathien, che nghal la, sawt riel ta naw rawh, i khawpui le i mipuihai hin i hming an put si a" tiin.mwST Aw Pathien, i n� mi dawp�k la, mi ng�ithla la, i mit mengin i hming puttu khawpui hang ram t�k d�n hi zuk en ta. Kan felna leia i hmaa dawvan hung k�i kan ni naw a, i zangaina ropui tak lei lema hung k�i kan nih. OvT "A nih, tuhin aw Pathien, i siehlaw tongtaina le hn�na hi lo ng�ithla hr�m rawh. Aw LALPA, nangma z�r b�kin i Hmun Thienghlim ram ta hnung hi ditsakna mitin hung en nawk hr�m raw khai. "u=T Aw LALPA, i felna po po leiin i lungsenna le int�rna chu i khawpui Jerusalem, i tl�ng thienghlima inthok hin la hmang tah dingin ka ng�n che. Kan suolna lei le kan pahai bawsietna leiin Jerusalem le i mipuihai hi kan kawl le kienga mihai nuizatb�r kan inchang zo ta si a. 7tgT "Aw LALPA kan Pathien, Aigupta rama inthokin i kut hr�tin i mihai i thuoi suok a, tu chen hin hming i ser a. Keini ruok chu i chungah kan suol a, i poi kan lo tawk a nih. =ssT LALPA kan Pathien chun iengkim indik takin i thaw hlak leiin, kut kei loin kan chungah sietna i hung intlungtir a ni si a. Chuong s� khom chun i thu kan awi nuom chuong si nawh.8riT Mosie D�na inziek angin, hieng sietnahai hi kan chungah hung tlung sien khom kan suolhai sima thutak tieng ngaisak dingin LALPA kan Pathien ditsakna kan zong nuom si nawh. ^q5T Keini le kan lalhai chunga thil hung tlung dinga i hrilhai chu hung hlenin, sietna r�pthl�k tak kan chungah i hung intlungtir a. Jerusalem tluka naa i soisak khuo hi v�nkhup hnuoiah tu khuo khom a um nawh. $pAT Israel mi po poin i d�n an bawsiet a, an nghatsan che a, i thu an awi nuom si nawh. Kan suol tlat si leiin i siehlaw Mosie D�n bua inziek tongsie po po le i hming s�l meua kan chunga thil tha lo intlungtir dinga i lo inkh�mna po po kan chungah bun thl�kin a um tah a nih. |oqT LALPA kan Pathien thu kan zawm naw a, a siehlaw zawlneihai hmanga d�n a mi p�khai khom chu kan vong bok nawh. pnYT LALPA ka Pathien, nang chun ngil i nei a, i lakah hel hlak inlang khom nang chun i mi ng�idam hlak. vmeT Aw LALPA, keini le kan lal hai, mi lien hai le p� hai hi i lakah kan suol leiin inzaknan kan sip a ni hi. |lqT "Aw LALPA, nang chun indik takin thil i thaw hlak a, keini ruok chun i hm�imawkna ding ngot kan thaw lem hlak si. Judai rama mi hai, Jerusalem le Israel rama mihai le ram hla le hnaia i hnot darhai po po hi i lakah kan ringum ngai si nawh. &kET Nangma hminga kan lal hai, mi lien hai, pa hai le a ram mipui po po kuoma thu hung hril hlaktu i siehlaw zawlneihai thu chu kan ng�ithl�k nuom bok nawh.sj_T i lakah thil suol thawin i poi kan tawk a. Kan rilo a, kan hel a, i thup�k le d�nhai kan nghatsan a. OiT LALPA Pathien hmaah inphorin, ka mihai thil suol thaw leiin thupha ka chawi a:"Aw LALPA, Pathien ropui le tium, ama hmangaitu le a thup�k zawmtuhai chunga a hmangaina thuthlung vong tlat hlaktu, nhUT Chuongchun, bu ngheiin, saiip silin, vuta inbuolin, LALPA Pathien kuomah tongtaiin dawvan ka kai a. MgT A hung inlala inthoka kum khatnaa chun kei, Daniel hin LALPAN zawlnei Jeremia hmanga Jerusalem a sukram hun s�ng dinga a lo hril chu kum sawmsari a nih ti lekhabua inthokin ka hung hriet ta a. Of T Zarzia naupa Daria, Media hnama mi chu Babulon ram lalah a hung um a. leQTKei Daniel hin ka thil hmu chu ka ch�upui ph� d�r a, ni tam tak dam loin ka z�l a. Ka hung tho ink�ng thei chun lal sin chu ka sunzom nawk a. Inl�rna chu pangzatum ka ti hle a, hriet thiem ph�k ruol a ni si nawh.9dkTZ�ng tieng le z�na inl�rna inhmutira i um tahai kha thudik a na, amiruokchu hun sawt tak hnunga la tlung ding chauh a ni leiin inl�rnahai kha ch�r khum rawh," a ta. gcGTInhl�m chu thil hlawkah hung inchangtir an ta, chu taka a pukhawi tak chu ama n�ng a tih. Muonga an inngai laiin mi tam tak suksieng a ta, lalhai Lal chu khing a ta, sienkhom mihriem kut thang loa suksietin um a tih. hbITNasa takin hung hr�t a ta, sienkhom a thilthawtheina chu amaa inthok suok ni naw nih. R�pthl�k takin thil sukram a ta, a thaw taphotah hlawtling a ta, mi hr�t khawkh�nghai le mi thienghlimhai chu suksieng a tih. Yz~}}V} |{{m{zz#yyxww9vuu^ttsserr4qqbppbpoKnmmullkkj"ihgg3ff)eddUccu=<<<;::S99K8877j655 4433+22-1o0p/N/.]. --,,+C*))((&&%$$## "" !a  w503jr5(HPmb H   'pn|1sPYbv=r "Aiguptaa inthoka la suokin,Thlal�rah kum sawmli thuoiin,Amor-hai ram ka p�k cheu a. ur "An hmaa um Amor mihai,Sidar thing anga ins�ng leSaisuo thing anga detdohai chu,Keiman ka sukboral a,An r� le zung ka sukhlum.t}rAn dakham l�k silpuon silin,Maich�m bul tinah an z�l a,Mi an inchawitir uoiinhai chu,An Pathien inah an dawn hlak.s'rHnuoia pilvut ang topin,Pasiehai lu an sir sop a,N�ksawrhai an thlei bik a,P�fain nungh�k an intawm a,Ka hming thienghlim an sukporche.9rkrLALPA chun hieng hin a tih:"Israel suolna pathum leiin,A nih, a suolna pali leiin,Ka lungsen kei k�r naw ning,Mi felhai tangkaruoin an zor a,Mi retheihai holrok pheikhokin. GqrJudai ramah mei tir ka ta,Jerusalem kul k�ng hmang a tih." mpSr LALPA chun hieng hin a tih:"Juda suolna pathum leiin,A nih, a suolna pali leiin,Ka lungsen kei k�r naw ning,LALPA d�n chu an hnawl a,A thup�khai an vong naw a,An pi le puhai milem pathienin,Anni chu a thuoi hmang leiin. Uo#rRor�ltu chu sukhlum ka tih,A milienhai po po leh"Tiin LALPA chun a hril. $nArMoab-ah mei insuoktir ka ta,Keriot kul chu k�ng vong a ta,Buoina r�pthl�k tak suok a ta,Indo ri le tawtawrawt ri k�rah,Moab chu suksietin um a ta,2m _rLALPA chun hieng hin a tih:"Moab suolna pathum leiin,A nih, a suolna pali leiin,Ka lungsen kei k�r naw ning,Edom lalhai r� po po chu,Chinai lung ang ela a raw leiin.Xl +rAn lal salah man an ta,A khawnbawlhai leh thuoi an tih"Tiin LALPA chun a hril. vk grRaba kul chu rawng ka ta,Indona ri so chur chur leThawngaleivir hr�ng k�rah,Kulhai chu k�ng vong a tih.Lj r LALPA chun hieng hin a tih:"Amon suolna pathum leiin,A nih, a suolna pali leiin,Ka lungsen kei k�r naw ning,A ram zauh nuom lei ringotaGilead nuhmei nau pai lai,An ph�ng a dawt thl�r leiin.@i }r Temana chun mei tir ka ta,Bozra kul k�ng vong a tih." nh Wr LALPA chun hieng hin a tih:" Edom suolna pathum leiin,A nih, a suolna pali leiin,Ka lungsen kei k�r naw ning,A unaua kawlhn�ma hnot a,Lunginsietna nei d�r lo a,A lungsenna inchoktir zing a,Sukmit loa a'n hlaptir zing leiin.?g {r Tura kulah mei tir ka ta,A kulhai k�ng hmang a tih." ,f Sr LALPA chun hieng hin a tih:"Tura suolna pathum leiin,A nih, a suolna pali leiin,Ka lungsen kei k�r naw ning,Unauna thuthlung bawsein,A manhai chu salah a zor si.e /rAsdod lal sukhlum ka ta,Askelona lal hmol cheltu khom.Ekron chungah kut inlet ka tih,Filistinhai an thi vong chenin,"Chunghnungtak LALPAN a tih. =d wrGaza kulah mei tir ka ta,A kulhai k�ng hmang a tih.(c KrLALPA chun hieng hin a tih:"Gaza suolna pathum leiin,A nih, a suolna pali leiin,Ka lungsen kei k�r naw ning,An r�ngin salah a man a,Edom kuomah a zor si a.Wb )rDamaska kotkh�r suksieng ka ta,Aven ruoma lal chu sukhlum ka tih;Beth Eden-a lal hmol cheltu chu,Sukbohmang bok ka ta,Aramhai chu sala int�ng dinginKir tieng thuoi hmang an tih,"Ti hi LALPA hril a nih. Da rHazael inah mei tir ka ta,Ben Hadad kul k�ng vong a tih. >` wrLALPA chun hieng hin a tih: "Damaska khaw suolna pathum leiin,A nih, a suolna pali leiin,Ka lungsen kei k�r naw ning, Bu chilna th�rkut zum hmanga,Gilead mihai a zei hrep leiin,_ {r"LALPA chu Zion-a inthokin,Inring takin a kh�k a,Jerusalema inthokin rawl a'n suo:Beram tlatna hmunhai a tawl vong a,i^ OrJuda lal Uzia inlal lai le Israel lal Joas (Jehoas) naupa Jeroboam inlal lai, l�r inhn�ng hma kum hniah, Tekoa beram v�ngtuhai laia mi pakhat Amos chun Israel chungchang thuah inl�rna a hmu a, hieng ang hin a hril a: l]QhAn thisen phuba l�ng ka ta,Thil suol thawhai chu hl� naw ning,LALPA chu Ziona ch�ng a ni si!l\QhJudai ram chu hluo kumkhuong an ta,Suon a'nthoka suon nawk peiin,Jerusalem chu hluo t�ng an tih.[hJudahai chungah nunrawnga,Poi tawk lo thisen an insuo leiin,Aigupta chu ram vong a ta,Edom chu thlal�rah inchang a tih.[Z/h"Chu nia chun tl�nghaiin,Uoiin thar insuong an ta,Muol tina chun nene tui,Hung put thla huou huou a ta;Ruom tinah tui luong a tih.LALPA ina inthokin,Tui hn�r inchik suok a ta,Sitim ruom chawm hnawng a tih.DYhChu ni a hung tlung pha chun,Kei, LALPA in Pathien ngei hi,Ka tl�ng thienghlim Zion-ah,Ka ch�ng ti hre t�ng in tih.Jerusalem chu thienghlim a ta,Hnam danghan r�n ta ngai naw nih.X}hLALPA chu Zion-a inthokin,Hung inr�m dur dur a ta,Jerusalema inthokin,V�n inrum angin inr�m a ta,Hnuoi le v�n inthin a tih.A mihai ta ding ruok chun,LALPA chu an inhumhimna,Israel thlahai kulpui n�ng a tih.Pathien mihai ta dinga malsawmna9WmhNi le thla inthim a ta,Arasi khom de ta naw nih.yVkhMipui an pungkhawm luoi luoi,Ror�lna ding ruoma chun;LALPA ni chu a tlung hnai tah,Ror�lna ding ruoma chun.;Uoh An suolna a r�pthl�k �m a,In kawitehai kha vilik ro,Bu s�k dingin a hmin tah.Gr�p sawr khura sir sawr angin,A kuong sipin sir sawr ro,Uoiin b�la liem zur zur khopin.Th Hnamhai inr�lring hai sien,Jehosafat Ruom pan raw hai se;Chu taka chun inthung ka ta,Hnamhai chungthu chu r�l ka tih.(SIh Nangni a s� v�la hnam po pohai,Inhmaw takin hung tl�n unla,Chu taka chun pung khawm ro.Aw LALPA, i pasaltha ruolhai chu,Hung tir thla tawl tah raw khai!>Ruh In lo keina l�ngkumhai kha,Kawlhn�ma hmang di'n sut unla,Thei k�u tanna chemkuoi kha,Feia hmang dingin sut ro. Mi hr�t naw khomin, "Takchapa!Ka hr�t a nih" ti raw hai se.Q+h Hi thu hi hnamhai lai puong ro:Indo dingin in buotsai ro!Pasalthahai kha chok tho ro! R�l do thei chin hung hnai unla,Hma tieng norin bei ro!P7hIn naunu le naupahai chu Juda mihai kuomah zor ka ta, anni chun kawl kila um Sabed mihai kuomah zor sawng an tih" ti hi LALPA kam suok thu chu a nih.O}h"Ngai ro, in zorna hmuna inthok khan anni chu hung chok tho ka ta, in thilthaw chu in lu chungah hung bun l�t an tih. N hJudai rama mihai le Jerusalem mihai chu an rama inthoka hla taka an inson hmang theina dingin Grik mihai kuomah in zor bok a. lMQhKa tangkaruo hai, ka rangkachak hai le ka rohlu tam takhai chu lain in tempulah in hl� l�t a. Lyh"Aw nangni Tura le Sidon le Filistin ram biel po pohai, ieng leia hienga in mi khing am a na? Ka thilthawhai kha mi thungrul in tum am a ni? Mi thungrul in tum a ni chun ka chunga in thaw ang char chu inrang takin in lu chungah bun l�t ka tih. KhThum vawrin ka mihai an insem a,Pasaltehai chu nawchi manah an zor a,Nuhmeitehai chu an dawn ding,Uoiin inchawkna manah an zor bok. *JMhJehosafat Ruoma chun,Hnam tinhai ko khawm ka ta,Ka rochan, ka mi Israelhai,Hnam tin laia hnot dartu le,Ka ram sem dartu hnamhai chu,An chungthu la r�l ka tih.iI Mh"Chuong nihai le chu huna chun,Judai ram le Jerusalem vangneina chu,Ka tungding nawk ding a nih.%HCh LALPA hming lam taphot chu,Sandamin um an tih;LALPAN a lo hril tah ang khan,Zion tl�ng le Jerusalema,Dam khaw suokhai laia mi,LALPA kohai chu him an tih.wGghLALPA ni ropui tak lePangzatum tak tlung hmain,Nisa chu thimah inchang a ta,Thla khom thisenah inchang a tih.F{hChung tieng v�nah thilmakhai,Hnuoi chungah thisen le mei,Meikhu int�r ngul el hai chu,Ka hung inlangtir ding a nih.MEhKa bawinu le bawipa chunga khom,Chu ni chun ka Thlarau buok ka tih.GDhChu hnunga chun keimain,Ka mihai po po chungah,Ka Thlarau buok khum ka ta,In naunuhai le naupahaiin,Ka thu dongin hril an ta,Upahan mangah mang an ta,Tlangv�lhan inl�rna hm�ng an tih.0CYhIsraelhai lai ka um ti leLALPA in Pathien chu ka nizie,Tu khom dang an um nawzie,Chu pha chun hre t�ng in ta,Ka mihai chu sukmuolphoinUm tah ngai hrim hrim naw nih.$BAhF�k ding hauin tlai in ta,Thil mak thawp�k hlaktu cheu,LALPA in Pathien hming chu,Inp�kin chawimawi t�ng in ta,Ka mihai muolpho ta ngai naw nihai.(AIh"Nangni laia ka sipai hung tir,Kh�u honpui le kh�uthikthihai,Tuktulung le thil ng�haiin,An f�k siet z�t h� po po kha,A kum t�lin rul ka ti cheu.P@h Hrizawlah bu v�m th�r a ta,Uoiin le hriek khurhai sip liem a tih.=?shAw Zion mihai, hlim ro,LALPA in Pathien chungah lawm ro,Favang ruoc khom a hun takah,A hung ins�rtir nawk a ni hih.A hma angin favang le th�l ruo,A hun tawkin a p�k cheu hi.->ShAw ramsahai, ti d�r naw ro,Ran tlatna hmunhai hring nawkin,Thinghan r� thar insuong an ta,Theichang k�ng le gr�p hruihan,Inbawr luoiin r� insuong an tih.a=;hAw ram, ti d�r naw la,Hlimin lawm lem rawh khai,LALPAN thil ropui a thaw chieng si a.{<oh"Hmar tienga in dor�lhai chu,Hla takah hnot hmang ka ta,Ram tawl le filah hnot l�t ka ta,A hmasa pawl Tuipui Thi ruomah,A danghai Thlang Tuipui kamah.An rim chu thu vut vut a ta,V�n ur tung a tih" tiin.LALPAN thil ropui a thaw ngei el!;7hHieng hin LALPAN don a tih: "Bu le uoiin le hriek thar,In tlai hl� khop p�ng ka ti cheu;Hnam danghai nuizatb�rah,Siem ta ngai nawng ka ti cheu.B:hLALPAN a ram chu invoi a ta,A mihai chu lunginsiet a tih.-9ShLALPA siehlaw thiempuhaiin,Tempul bathl�r le maich�m ink�rah,Hieng hin tap hla inzawt raw se:"Aw LALPA, i mihai hi hum la,Hnam dang nuizatb�r le bieksisawah,I rochan hnam hi phal lul naw rawh.Ieng leiin am hnam danghaiin,"Khaw lam an Pathien chu teh!" An mi t�khum ding a na? tiin.08YhMipuihai chu ko khawm unla,Inkhawmpui chu inthien unla,Upahai ko khawm unla,Nene ne lai chen khawm ko ro.Moneitun a pindan suoksan sien,Mo khom hung suok bok raw se. `79hZion-ah tawtawrawt m�t unla,Umni kh�min bu nghei unla,Inkhawmpui thienghlim ko ro.06Yh Ama chu hung ngha l�tin,Lainata mal hung sawm cheuin,LALPA in Pathien ta dinga,Bu le dawn thilhl�n dinghai,Hung pe nawk nawng a ti cheu ti,Tuin am hre thei a ta?e5Ch In h�k lai silf�n ni loin,In lungril pot thl�r unla,LALPA in Pathien kuomah k�r ro,Ama chu lunginsietna hau,Lainatnaa sip,Lung inuoi le hmangainaa sip,Sietna intlun ding a t� khom,Inlaml�t hlak mi a ni si a.4h "Chuong chu ni sien khom tu hin,Bu nghei le lungngaia tapin,Lungril po po leh hung k�r nawk ro'Ti hi LALPA thu suok a nih.<3qh A sipai ruolhai chu thuoiin,LALPA chun thu a p�k a,Tiem s�ng lo sipai a nei a,A zuitu an tam �m �m.LALPA ni chu a ropui a,A r�pum �m �m bok a,Tuin am dawl zo an ta?}2sh An f�na tieng taphotah,Hnuoi inhn�ngin v�n a'n thin a,Nisa le thl�pa an inthim a,Arasi hrim hrim a de nawh.|1qh Khawpuiah an tl�n l�t a,Kul bang hr�lah an tl�n a.Mi inah an lawn kai a,R�kr� angin tukverah an l�t.~0uhTu khom inn�k buoi loin,Ng�l takin hma an pan a,R�l d�ihai an n�r thleng a,P�t hmang tu khom an um nawh./whR�l hr�t angin hma an nor a,Sipai angin bangah an lawn a.Mani zawn seng an pan a,Tu khom a p�t buoi an um nawh.O.hMihan an hmuin an thlaph�ng a,Mi tin hm�l a d�ng hlawp hlawp a."-=hTawlailir anga th�m chur churin,Tl�ng s�pah an kat sup sup a,Bupawl k�ng int�k ang el le,Indo dinga sipai tam tak,Inpuocha mup mup ang an nih.F,hSakor angin an inlang a,Sakor chungchuong angin an tl�n a.+3hMeiin ram a k�ng hmang angin,An hma zawn fa zo pei an ta,An liem hnunga an hn�hm� chu,Ringmu angin kol vung a tih.An tlung hma chun a ram chu,Eden huon ang el n�ng a ta,An p�l hnung ruok chun ram chu,Thlal�r ram fil ang n�ng a ta,Ieng khom hl� nei naw ni hai.z*mhChu ni chu pikin z�ng a ta,S�m inthimin bawm khum a tih.Khaw varin tl�ng a tuom angin,Kha hmaa in la hmu ngai lo,Sipaib honpui hung thlahai chun,A ram ph�kin hung tuom an ta,Chuong ang chu a hnung khomin,Hmu nawk ni ta ngai naw nih.9) mhIn inr�lring theina dingin,Zion-ah tawtawrawt m�t unla,Ka tl�ng thienghlima chun m�t ro.LALPA ni chu a tlung m�k a,Hnai tea um a ni ta a,A ram mi po po inthin raw se.( +hRamsahai khom nangma ngaiin,An inthuok hlop hlop a nih;Tui hn�r po po a kang zo a,Ran tlatna hmun hring po po khom,Meiin a k�ng ram zo tah.]' 5hAw LALPA, nang ka ko che,Meiin ram hring a lem zo a,Rama thing khom a k�ng zo tah.]& 5hTlatna hmun hring inv�iin,Beidongin bawng ruol an inbu a,Beram ruol an hril a hai.~% whHnuoia thl�i ch� a tawl zo a,Bupanghai khom a tiek zo a,Bu in khom a tlu ram zo a,Bu hlek t� khom a um ta nawh.z$ ohEi mithmu ng�iah bu le b�l,L�k hmangp�kin ei um a,Ei Pathien ina ei hlimna leEi lawmnahai a chuoi zo tah.|# shChu ni chu a chung a pik ie!LALPA ni chu a hn�i ta si a;Iengkimthawthei chun sietna,A hung intlungtir ding a nih.A" }h Bu ngheiin umni kh�m unla,Inkhawmpui lien buotsai unla,LALPA Pathien ina hung dingin,Upahai le a rama ch�nghai po po,An r�ngin inch� khawm unla,LALPA chu koin kh�k suok ro. [! 1h Thiempuhai, saiip silin s�n ro,Maich�ma rongbawltuhai, tap kh�k ro.Pathien hmaa rongbawltuhai,Saiip silin hung unla,Z�nkawv�rin z�l thlep ro,In Pathien ina inhl�n dingBu le uoiin a um ta si nawh..3  ah Gr�p k�ng a vuoi zo ta a,Theibufai hai, t�m thing hai,Epul thei le thing hrim hrim khom,A r�ngin an tawl zo a,Hringmi lunglawmnahai chu,An lo vuoi hmang zo ta si. h Loneitu le gr�p ch�ngtuhai,Beidong takin tap kh�k ro.In huit le barli bilhai t� ro,S�k ding hrim in nei ta nawh.  h Lohai an suksiet vong a,Hnuoi inhilin a ch�r bor a,Buhai an hung rop vong a,Uoiin thar a kang chat a,Oliv hriek a suok ta nawh.j Oh LALPA ina inhl�n ding,Bu le uoiin a um ta nawh;LALPA hmaa rongbawltu,Thiempuhai lung an vai zo.X +hNungh�kin a pasal huol lai,A s�n angin nangni khomin,Saiip silin tap ve ro. hKa gr�p huonhai an ch�l siet a,Ka theichang bil an suksiet a,A k�uhai an hmal thl�k a,A z�rhai a hung rop zo tah.{ qhKa ram hung r�ntu hnam chu,An hr�tin an tam hle a,Sakeibaknei ha ang an nei a,Keipui ngho ang ngho an nei bok.z ohZu ruihai, tho unla, tap ro!Uoiin dawntuhai, tap kh�k ro,In uoiin thar chu t� ro,Dawn ding in nei ta si nawh.4 ch Kh�u hon f�k mahlahai chu,Kh�uthikthiin an f�k a,Kh�uthikthi f�k mahlahai chu,Tuktulungin an f�k a,Tuktulung f�k mahlahai chu,Thil ng�ina an f�k zo a.r _hChu thu chu in nauhai hril unla,In nauhan an nauhai hril hai sien,Suon tinin inhril sawng pei raw hai se.  hUpahai, lo ngaithla unla,A rama ch�nghai po poin,In n� lo daw seng ro khai.In pi le puhai huna khom,Hieng hi a tlung ta hlak am?9 qhPethuel naupa Joel kuoma LALPA thu hung tlung chu:a;^ Hieng hi mi var tuin am,An man suok thei ding a na?Lungvar nei tu hrimin am,An hriet thiem thei ding a na? LALPA lampui chu a'n dik a,Mi felhan an hraw hlak a,Mi rilohan an hraw naw leiin,An insui thluk hlak a nih. ;o^Efraim chun milem pathien, Inzawlpui zing ta naw ni a,Keiman donin enkol t�ng ka tih.Keiman f�r thing hring angin,Ama chu z�r hlieng ka ta,A r�hai malsawm ka tih" tiin. ^Ka hlimah ch�ng nawk a ta,Bu k�ng anga hung tal tharin,Gr�p angin hung vul a ta,Lebanon uoiin ang elin,A hming hung inthang a tih.]3^Dawn thar hung insuong a ta,Oliv thing angin mawi a ta,Lebanon angin rimtui a tih. ^Israel lakah daidaw ang n�ng ka ta,Ama chu lili angin hung vul a ta,Lebanona sidar thing angin,Nghet takin zung thl�k dar a ta,\1^An petekna sukdam ka ta,Ka lungsenna la kieng ka ta,Tiem chin boin hmangai ka tih.P^Asurian a mi san suok thei nawh;Indo sakorin a mi hum thei nawh.Kan kut suok milimhai kuomah,'Kan pathienhai' ti ta nawng kan tih.Fahr�hai chun i kuoma inthokin,Lunginsietna an dong hlak si" tiin.k O^LALPA kuomah hung k�r nawk la,Hieng hin thupha hung chawi rawh:"Kan suolna po po ngaidam la,Ngilnei takin mi lo pom rawh, Bawngchala hung inthawi n�k a,Kan b�u ngeia inp�kna inthawi,I kuoma kan inhl�n theina dingin.d  C^LALPA i Pathien kuoma chun,Aw Israel, k�r nawk ta rawh;I suolna i tl�k sietpui a ni hi!M ^ Pathien laka an hel leiin,Samaria khawpuia ch�nghai chun,An suol man chu int�l an ta,Kawlhn�min s�m thl�ng an ta,Hnuoi vuoknan naute hmang an ta,Inr�ihai ph�ng dawt thl�r an tih."Z -^ Unau laia hmuingil khom ni sien.Sak tieng thlal�ra inthokin,LALPA thliin hung nuoi a ta,A tui hn�rhai kang ch�t a ta,A tuikhurhai inhil vong a tih.A ro sienaa rosumhai chu,Hung rok ramp�k vong an tih.d A^ "Seol thilthawtheinaa inthok, Ka'n tlan suok tawl ding am a ni?Th�na laka inthokin,Ka san suok tawl ding a ni?Aw th�na, khawla'm i hri sie chu?Aw Seol, khawla'm i suksiet theina chu?Lungsietna mitin en ta naw ning,ve^ Nauha se ang na invoi a ta,Sienkhom nau a pieng huna,Suok nachang hre lo nau ang,Varna nei lo nau a ni si a.J ^ Efraim suolna intieng th�r chu,Zieka inchik le kol vong a nih.B^ Lungsenin lal ka p�k cheu a,Lungsenin ka l�k nawk a.  ^ A san ding che i lal chu,Khaw lai am a um ta a?In khawpuihai santu dinga,Lal le hotu in hn�hai kha,Khaw lai am an um zo ta a?Z-^ "Aw Israel, a thangpuitu che,Nangman i mi do tlat leiin,Suksietin i um a ni hih! ^ A t� l�kp�k savom ang elin,Lo beiin pot thl�r ka ti cheu a,Keipui angin in sa f�ng ka ta,Ramsa angin pot chen ka ti cheu.ve^ Chuleiin sakeibaknei angin,In chungah hung tuong ka ta,Keite ang elin lampuiah,Lo inch�n r�k ka ti cheu.a;^ Ka chawm ch�u a, in khop a,In khopkham pha in chapo a,Chu pha leh in mi theinghil si.?y^ Ram lum le sah�l hmunah,Thlal�rah ka don cheu kha.,Q^ "Aiguptaa inthok tah khanLALPA in Pathien ka na,Kei naw Pathien dang tu khom,In hriet ngai hrim hrim naw a,Kei naw chu Sandamtu dang,Tu khom an um hrim hrim nawh. ~9^ Chuleiin, z�ng tieus�m ang,Z�ng daidaw ral nawk el ang,Hrizawla bu si inl�ng darh ang,Tukvera meikhu suok angin,An la hung inchang ding a nih.D}^ Tuhin an suol deu deu a,Tangkaruo milim an sung a,An milim duong suokhai chu,Themthiemhai siem vong a nih."Mihriemin an inthawi a,Bawngte lim chu an fawp a"Tiin an chanchin an hril hlak.| 1^ Efraim a hang tong pha leh,Israel thla danghai an inthin a,Anni laia ngais�ng hlaw a nih.Sienkhom Baal biekna tieng,An hmang suol leiin a thi a.4{a^ Nisienlakhom Efraim chun,Nasa takin a suklungsen a nih.A thisen insuona maw chu,LALPAN a chungah intl�ktir a ta,A sukmuolphona po po leiin,LALPAN sukmuolpho veng a tih.pzY^ Aigupta rama inthoka,Israelhai thuoi suok dingin,LALPAN zawlnei a hmang a,A zawlnei hmangin a enkol a.lyQ^ Jakob chu Aramah a tl�n hmang a,Israel chun a nuhmei ding hlawin,Sin a thaw a, beram a v�ng a.@xy^ Gilead chu a rilo hl� maw?A mihai hmangna bo an nih!Gilgalah bawngchal inhl�nin,Milem hmaah an inthawi maw? Leilet s�ra lung d�ng b�m angin,An maich�mhai chu siem ka tih.dwA^ Zawlneihai ka biek hlak a,Inl�rna voi tam ka'n hmutir a,Tekhinthu hmangin ka hril hlak."$vA^ " Kei hi LALPA in Pathien,Aigupta rama inthokaThuoi suoktu cheu chu ka nih.Thlal�ra k�t in hmang lai ang khan,Puon inah inch�ngtir nawk ka ti cheu. u^ Efraim chun chapo takin,"Ka hausa a, ka neinung a,Ka hausakna po po lei hin,Tu khomin thil suol thawah,Mi'n tum ngam naw nih" a tih. utc^ Kanan mihai ang bokin,Israel mi sumdawnghai chun,B�kna indik lo an hmang a,Mi hl�ma f�kp�k an lawm.usc^ Chuleiin, i Pathien kuomah k�r nawk la,Hmangaina le indikna vongin,I Pathien chu ngh�k zing hlak rawh. ;rq^ A hming chu LALPA a nih,Iengkim LALPA Pathien chu. q ^ V�ntirko leh an inbei a,Ama chun a hn�b�n a,Tapin ditsakna a hni a,Ama chu Bethelah a hmu a,Chu taka chun a'n biekpui a. _p7^ S�la an um lai khomin,A unau kekhongah a man a;A puitling hnungin Pathien a buon a.yok^ Juda chunga khom LALPAN,Lungni nawna a nei a,Jakob chu a um d�n anga hremin,A thilthaw dungzuiin rul a tih . 1n ]^ Efraim chun thli, bu-ah a ring a,S�nnithl�k khawsak thli a hnot a,iKh�l le thisen suokna a sukpung.Asuria leh thuthlung a thlung a,Aigupta kuomah hriek a thon a. .mU^ Efraim chun thukh�l ringot,A mi hril kuol a mi hril kuol a,Israel s�ngkuohan mi hlem an hr�t a,Juda khomin Pathien Mi Thienghlim,Mi Ringum chu a dod�l zing.l^ Inthin pumin hung an ta,Aigupta vatehai ang leAsuria vathuhai angin,An in lum inhluotir ka tih"Ti hi LALPA thu suok a nih.8ki^ LALPA chu zui t�ng an ta,Keipui angin inr�m a tih.Chuong anga a'n r�m z�t chun,Khawthlang tienga inthokin,A t�hai chu inthin pumin,Hung tl�n khawm dul dul an tih.@jy^ Ka lung inling kei k�r ka ta,Efraim sukbo ka tum khom,Hlen tum nawk ta ngai naw ning.Mihriem ni loin Pathien ka na,Nangni laia Mi Thienghlim ka na,Lungsen pumin hung tah naw ning. |iq^ Aw Efraim, iengtin hrim am,Thlauthla thei ka ti che a?Aw Israel, iengtin hrim am,Inthl� thei ka ti che a?Adma khuo le Zeboim khuo,Ka suksiet ang khan nang khom,Ka suksiet ve ding che maw?Ka lungrilah i ch�m tlat a,Ka hmangaina che a zuol.{ho^ Ka mihai chun mi nghatsan lui,An tum tawk tawk tlat leiin,Chunghnungtak ko hai sien khom,Aman lo �ksak naw nih.ngU^ An khawpuiah chemsen inl�ng a ta,An kul kotkh�rhai suksieng an ta,An thil tumhai suktawp an tih.|fq^ Chuong chu a ni s� khomin,An inlaml�t nuom si nawh.Aiguptaah k�r nawk an ta,Asuria lal hnuoiah k�n an tih.ey^ Ngilneina hruolhruia keiin,Hmangaina hruiin ka thlung a;An ringkol b�t ka hl�pp�k a,K�nin bu ka'n b� tawl a.xdi^ Efraim chu a b�nah chel a,Lawn d�n zirtirtu ka nih;Sienkhom ka keitlei a nizie,Anni chun an hriet si nawh.cw^ Sienkhom ka ko inzing po leh,A mi'n hlat zuol sauh hlak si.Baal kuomah an inthawi a,Milem kuomah rimtui an inhl�n. nb W^ A naupang lai daia inthokin,Israel chu ka hmangai a,Aigupta rama inthokin,Ka nau dingin ka ko suok a.a5^  Nangni Bethela chenghai,In rilo b�k b�k leiin, Chuong chu in chungah tlung a ta,Z�ngkar indona a'n tran pha leh,Israel lal chu se vong a tih.6`e^ R�lin hung bei an ti cheu a,In kulhai sukchim vong an ta,Beth Arbel a hung bei ni a,Salmanin a suksiet ang khan,Nu le nauhai chu hnuoi vuoknan,An la hmang ding a ni si a._#^ Sienkhom r�tlona in tu a,Khawlona r� in s�k a,In kh�lhlip r� in f�k a.Nangni hr�tna chu ring a,In sipai hau in ringsan leiin,%^C^ In ta din ram thar inlet unla,Felna chi chu tu unla,Chuoi lo hmangaina s�k ro.In kuomah LALPA hung a,Felna hung ins�rtir dingin,Ama chu zong hun a nih.r]]^ Efraim chu bawngla zirtir tah,Bu chil ch�k tak ang hi a na,Inrim nawk zuola sor dingin,A thlukvum mawiah ringkol,Keiin inb�ttir ka tih.Efraim in l�ngkawn hn�k a ta,L�ngkumah Juda hmang ka ta,Jakob chun pil tuk nawi a tih. x\i^ Ka nuom pha leh hrem ka ta,Thuo hnia an suol leiin,Hrength�r inbuntir dingin,Hnam tinhai hawr khawm ka tih. $[A^ Gibea khuoa i suol ang khan,Aw Israel, i suol zom zar zar a,Inthl�kthleng hrim i tum nawh.Gibea thil suol thawtuhai kha,Indonan a nangch�ng ni lo maw?sZ_^ Beth Avena bawlhmun s�nghai,Israelhai suol thawna hmun chu,Suksiet la ni vong a tih.Hling bukin bawm khum an ta,Mihai chun tl�nghai kuomah,"Mi s�n khum rawh" t�ng an ta,Muolhai kuoma khom mihan "Mi del rawh" la t�ng an tih.@Y{^ Tuiin hnawl a l�n angin,Samaria lal fen hmang an tih.X7^ Milim chu Asuria tieng,Lal tak kuoma p�k dingin,An fe hmangpui ding a nih.Efraim chu inzak a ta,Israel chun a thing milim,La muolphopui ngei a tih.:Wm^ Samaria ch�nghai chu,Beth Avena bawngte lim leiin,Thlaph�ng takin an um a;Mipuihai chun an s�n a,Thiempuhai an tap inr�m a,An ropuina milim chu,L�k hmanga a um leiin.'VG^ Thu tam tak an intiem a,Kh�lin thu an inkh�m a,Mihai thu an thlungpui a.Chuleiin, leilet ind�r a,Hnamt�r a to rawn angin,Thubuoi a suok rawn lem si. U!^ 'LALPA kan ti naw leiin,Lal kan nei ta naw a nih;Lal nei khom ni hrim inlang,Iem a mi thawp�k thei ding?'Tiin anni chun la hril an tih. Ty^ A lungril inhlemnan a sip a,Thiemnaw �rbawm phur a tih.An maich�mhai sukchim ka ta,An lung biekhai suksieng a tih.3S a^ Israel chu gr�p inbuk tha tak,K�r luoia ra ang a ni hlak.A hung r� rawn ang peiin,Maich�m a siem rawn pei a;A ram hmuingil ang peiin,Lung ser lim a'n din rawn a. ]R3^ A thu an awi naw leiin,Ka Pathienin hnawl tawl a ta,Hnam tin lai v�kv�i an tih.Q1^ Efraim hna a tlol zo a,A zung chen a vuoi zo a,Ra hrim insuo ta naw nih.Nau a hring a ni khomin,A nau dit em emhai chu,Keiman sukhlum tho ka tih."6Pe^ "Gilgala an r�tlonahai lei khan,Ka theida tawl ta hrim a;An thil suol thawhai leiin,Ka in a'nthok hnot suok ka ta,Hmangai zing ta nawng ka tih,An hotuhan an mi helsan si.tOa^ Aw LALPA, an ta dingin,Iem a na i thawp�k ding chu?Nau insiet hlak s�l pe la,Nene vuoi tui nei lo leh.tNa^ Efraim chu Tura ang boka,Ram tha taka phun a nih.Sienkhom Efraim nauhai chu,That ding chaua a nei an nih. M^ Naupang nei an ni khomin,An nauhai lu s�n an ta,Dama hl� hrim nei naw ning. Anni ka nghatsan pha chun,An chungpikna zuol a tih.L^ Efraim ropuina chu vate angin,A lo vuong hmang dai ta si a;Nau pieng um naw ni hai a, Nau von um naw ni hai a,Nau pai um bok naw ni hai./KW^ "Israel ka hmu t�r khan,Thlal�ra gr�p hmu ang ka na,In thl�tuhai ka hmu t�r khan,Theichang l�ra a ra hmasa,A hmin t�r hmu ang ka nih.Sienkhom Bal Peor an tlung chun,Milim inzapuium tak hmaah,An hung inhl�n ve el ta a,An milim ngainathai ang bokin,Tirdakum an hung kai ve ta si.J ^ Gibea ch�ng lai ni ang khan,Porch�na tieng an tla inth�k a,Pathienin an r�tlona a hriet a,An suol leiin la hrem a tih.I^ Zawlnei chu, ka Pathien mi,Efraimhai ralv�ngtu a na,Sienkhom a f�na taphotah,A awkna ding ch�ng an kam a,Pathien inah an lo tai a.YH+^ Hremna ni a hung tlung m�k,Suol man int�lna ni ding chu:Israelhai, lo hre ro khai.In bawsietnahai chu tamin,In helna hi a nasa �m leiin,Zawlnei khom inv�tah in ngai a,Thlarau mi khom intlaw bilingah.MG^ Sietna an tl�nsan khomin,Aigupta'n ruong inhlawm a ta,Memfis-ah ph�m tawl an tih.An rothil tangkaruohai chu,Ch�mbukin bawm khum a ta,An puon in zarna hmunhai chu,Hlingin la bawm sip a tih. EF^ LALPA k�t nihai a tlung pha,Ieng am in thaw ta ding a na?[E/^ LALPA kuomah dawn thilhl�n,Uoiin bun suok naw ni hai a,An thil inhl�nah lawm naw nih.Ruokngha sa k�ltu ang elin,An bu fa taphot porch�ng an tih.Anni chauh f�k ding a na,LALPA inah hung l�t naw nih.vDe^ LALPA ramah ch�ng zing naw ti nih;Efraim chu Aiguptaah k�r a ta,Asuria-ah f�k thieng lo f�ng a tih. aC;^ Hrizawl le gr�p sawrna khurah,I khopkham hmu naw ti nih;Uoiin thar tlung bok naw nih.1B ]^ Aw Israel, hlim naw rawh,Hnam danghai hl�m kh�k angin,Lawmin hlim chiri naw rawh;I Pathien i uiresan a,Hrizawl tina i'n zorna man chu,I thil thl�khl� tak a nih.6Ae^Israel chun a Siemtu nghilin,Lal in ropui tak tak a bawl a;Juda chun kul nei khuohai.Indin belh teuh sienla khom,Khuohai chu raw vong ka ta,An khaw kulhai k�ng ram a tih.G@^ Ka ta dinga thilhl�nhai chu,Inthawina dingin an hmang a,A sahai chu an f�k a,Sienkhom LALPA a lawm nawh.An r�tlona hre zing ka ta,An suol leiin hrem ka ta,Aiguptaah k�r nawk an tih.G?^ Ka d�nhai ka ziekp�k teu a,Sienkhom mi dang ta an sawn a.y>k^ Efraim chun inthawina din,Maich�m tam tak a bawl a,Sienkhom suol sukpung zuoltu,Maich�m an inchang lem si. =w^ Hnam dang lai inzor sien khom,Tuhin la khawm nawk ka tih,Lal hr�t sawrd�na hnuoiah,An z�r hlum ding an ta si a.e<C^ Ram sabengtung v�kv�i angin,A ngaizawnghai kuoma chun,Efraim chu a lo hang inzor ta si.e;C^Israel chu lem zoin a um a,Tl�ktl�ina nei lo b�l angin,Hnamhai lai a lo inchang tah. #:?^Thli an tu a,Thawngaleivir an s�k.Bu k�ngin vui a nei naw a,Bu s�k ding hrim um naw nih. Lo s�k ta hrim hai sienkhom,Ram dang mihan fa zo an tih.9^Israel kut themthiemhai siem,Milim chu Pathien a ni d�r nawh. Samaria-a bawngte milim chu,Suknawi vong la n�ng a tih. ~8u^Aw Samaria, i bawngte lim biek,Ka lung kheitu kha hnawl rawh. Ieng chen top am insukporche,In la tum zing ding a na?87i^Ka thu la hrim hrim loin,Annin lal an insiem a,Ka remtina thang d�r loin,An hotu ding an inruot a;Anni insuksietna dingin,Tangkaruo le rangkachakin,Milemhai an insiem bok. L6^Thil tha an hnawl tlat si leiin,Hm�lmahaiin hnot thl�r an tih.f5E^Israelhai chun ka kuomah,'Aw Pathien, kein�n kan hriet che'Tiin an hung kh�k hlaka chu, 4 /^"Ka thuthlunghai bawse a,Ka d�n lakah an hel leiin,Hm�lmahai chun mupui angin,LALPA in chung an hung v�l a,R�lkh�l tawtawrawt m�t ro.Q3^Chunghnungtak kuom tieng panin, An hung ngha k�r nuom naw a,Thalngul kawia kawi an nih.An hotu tong chapohai chu,Kawlhn�min s�m thlung an ta,Hi lei hin Aigupta ramah,Nuizatb�r inchang an tih.b2=^Zirt�rin ka sukhr�t tawl a,Sienkhom ka lakah thil tha lo,Anni chun an phan r�k si. 1^Lungril takin an mi ko nawh,Khum laizawla inhrawt an nih.Bu le uoiin an dit lei a,In�t thi neng nung an na,Ka laka helhai an nih./0W^ An chung a va pik ngei de!An mi nghatsan tlat si a.Ka laka hel an ni leiin,Sietna an chungah tlung raw se!Intlan suok ka nuom hlea chu,Thukh�l ngotin an mi bei si./^ A f�na taphotah l�nin,Ama chu inkhum ka ta,Vate angin man khawm ka ta,An fuon khawm ti ka hriet pha,L�nin man khawm tawl ka tih.z.m^ Efraim chu v�thu lungmawl,Hlem bawl olsam ang a na,Aiguptahai a ko kh�k vak,Asuria tieng a thle nawk th�l. -^ Hmaisana Israel h�ktu chu,A chapona hi a na,Chuong chu a ni s� khomin,LALPA a Pathien zonga,Hung k�r nach�ng a hriet nawh.,y^ Ram dang mihaiin a th�,An sor ch�u ti a hriet naw a,A sam an tuok vong tah ti khom,A hriet thei hrim hrim si nawh.[+/^Efraim chu hnam danghai leZawl puon inzawn mi a na,Bei ph�k inlet lo ang a nih.b*=^An r�ngin thuk angin an chok a,An lalhai an tlu thal rum a, Tu khom mi ko an um nawh. )^An lungril chu thuk ang a na;Dawhaa lal an phierr�kna chu,Z�n khuo'n an lungrilah a'n �i a,Z�ng tieng a hung chok suok a.(y^Lalin ruoi a th� ch�ngin,Mi lienhai an indawn rui a,Lal khom nuizatb�ra insiemin,Ama nuisawtuhai lai a thang a. '^An r�ngin uire an na,Bei siemtun bei a ur a,A bei ur puom hma poa,Mei a ti hlut hlut ang hin,Suol thaw ch�kin an sahal.F&^R�tlonan lal an suklawm a,Kh�l hril thiemnan mi lienhai;~%u^An suol thaw ka hriet vong ti,Ngaituona ch�ng an hriet nawh. An suolnan a ch�m vel a,Ka hmaah a'n lang zing si. 0$ [^Israel tungding ka tum pha leh,Efraim suolna ngot ka hmu a,Samaria suolna po po leh. Inhl�m tuo ngot an ch�ng a,Mi inah l�tin an rok a,Tuol p�rah mi an suom a;o#W^ Salt�ngnaa inthoka,Ka mihai ka thuoi k�r pha,Nang ngei khomin aw Juda,I thaw r� la s�k i tih.v"e^ Israel s�ngkuohai lai hin,Thil pangzatum tak ka hmu a,Efraim nawchizorna chun,Israel a sukporch� zo tah.!{^ Roktuhan mi an inch�n angin,Thiempuhan mi an lambun a,Sekem lampuiah mi an that a,Thil suol r�pthl�k tak an thaw. B~~P}}_||{{{{(zzyyxXww!v,uutysrrwqq!pmonmlkkIjj.ihhggUffHfeddKccXbaa``N__[^^K]]#\\0\[,ZZTZYYX"WVVUUETSS RQQ3PPOONN%MLL|KKIJINHH(GjG FE{DD CpBkAA@@>>G==, c Gath khuoah hril naw unla,An hrietah tap d�r naw ro. Beth Ofra khuoa ruok chu,Pilvut lai z�l inbuol ro.= } A hliemna dampui ruol an nawh;Judai ram khom a tlung ta a,Ka mihai ch�ngna JerusalemKotkh�r bul chen a lo tlung tah.< yHi lei hin tap kh�k ka ta,Ke lawng le saruoka inv�kin,Sihal angin inhr�m ka ta,Chingpirinu angin tuibira ka tih.y; mA milem biekhai vaw nawi ka ta,Tempula an thilp�khai po po chu,Meiin raw hmang vong ka ta,A milemhai sukse vong ka tih.A thilp�k dong po pohai chu,A nawchizorna man a na,Nawchi zorna man a ni ang hrimin,Nawchi inchawknan hmang an tih." K: "Chuleiin Samaria chu khaw ram,Hmunhnok d�ng b�mnaah siem ka ta,Chu taka chun gr�p ch�ng an ta,A lung chimhai chu kor ruomah,Inhlum thlap�k vong ka ta,A lungph�mhai dawk vong a tih. <9 sHieng hi Jakob bawsietna lei le,Israel s�ngkuo suolna lei a nih.Jakob bawsietna bul chu iem?Samaria-ah a ni naw am a ni?Judai ram hmun s�ng chu iem?Jerusalem a ni naw am a ni?8 Mei bula khuoihlu sie angin,A hmaah tl�nghai chu zop an taT�na tui luong thlur sung ang elin,Varuom inthl�r sungin siem a tih. b7 ?Ngai ta! a ch�ngnaa inthokin,LALPA chu hung tum a ta,Hnuoi hmun s�nghai ch�l a tih.;6 qHnam po pohai, lo ngai unla,Hnuoi le a s�nga umhai, ng�ithla ro,Lalpa PATHIEN chun a ch�ngna,Hmun thienghlima inthokin,Nangni kal zawnga hrepuituah,A hung thang ding a nih.&5 IJudai ram lal Jotham hai, Ahaz hai le Hezekia hai inlal laia Moreset khaw mi Mika kuoma inl�rnaa Samaria le Jerusalem chungthua LALPA thu hung tlunghai chu:94k Ninevi khuo, khaw ropui tak, a s�nga mani voi le chang khom la hre thei lo mi nuoi khat le singhni chuong le ran ruol tam tak umna hi, ka lunginsiet naw ding am a ni?" a ta.3! LALPA ruok chun, "Hi �m, nangma inrimpui le chawm lien khom ni lo, z�n khat thila hung uma z�n khat thila bo nawk el hi i lainat a. 42a Sienkhom Pathien chun Jona kuomah, "�m z�m thuah lungsen theina san i nei hrim hrim am a ni?" a ta. Jona chun, "Nei e, thi pha hiel khopin ka lung a sen a nih" a ta. Y1+Ni a hung ins�ng chun Pathienin khawsak thli lum tak el a hung tir a. Jona lu chu ni int�ngin a em a, luhaiin a ch�u a. Thi hiel nuomin Pathien kuomah, "Ka ta ding chun dam n�kin thi a tha lem" a ta.0-Amiruokchu, a t�k khawfingchat laiin Pathienin �m zung fatu dingin thil ng� a ruot a, chu chun �m zung chu a r�t a, a hung vuoi ta a. /LALPA chun Jona lu z�r hlie a, a rinumnaa inthoka sukhadam dingin �m a'n z�mtir a, �m hlim lei chun Jona chu a lawm hle a. W.'Jona chu khawpuia inthokin a suok a, khawpui sak tieng panga chun a'n thung a, chu taka chun sawlb�k a bawl a, khawpui chunga thil hung tlung ding chu hmu tumin sawlb�k hlima chun a ngh�k ta zing a. M- LALPA chun, "Lungsen theina san ding iem i nei hrim hrim a?" a ta.d,ATu hin LALPA, ka hringna hi la el rawh, ka ta dingin hring n�kin th� a tha lem" a ta. ,+QLALPA kuomah, "Aw LALPA, hi hi an naw maw ina ka um laia ka hril ta kha? Hi lei hi annawm Tarsis tieng inrang taka ka tl�n hmang kha. Nang chu Pathien, mi l�inatu le lunginsiettu, lung inuoi le hmangainaa sip, sietna intlungtir ding laka kut kei k�r hlak mi i nih ti ka hriet annawm. 7* kJona ruok chu a lawm naw hlea, a lung a sen a. )- Pathienin an um d�n chu a hmu a, an suol an sim ti a hriet chun anni chu a lunginsiet a, an chunga sietna intlun dinga a hril chu a thul ta a.+(O Ei bohmang nawna dingin Pathien chu inlaml�tin, a zangaina nasa tak lei chun a lungsenna nasa taka inthok chun in kei k�r naw nih ti tuin am a hriet?" tiin. .'UMihriem le ransahai khomin saiip sil hai sien, thahnemngai takin Pathien ko raw se. Mi tinin mani lampui tha naw le tharum hmanga thisen insuona chu bansan raw se. f&ENinevi khaw lal le a mi lienhai chun hieng ang hin thup�k an insuo a: "Lal le a khawnbawlhai thup�k angin, mihriem amanih, ran amanih, beram ruol le bawng ruol amanih tu khomin ieng khom fain an dawn ding a ni nawh. %!Ninevi khaw lalin chu chu a lo hriet chun a lalthungphaa inthokin a tho a, a lal thuom a hl�p a, saiip a sil a, pilvut lai a'n thung a. {$oNinevi mihai chun Pathien an ring a, bu nghei an puong a, a lien taka inthoka a ch�n tak chenin saiip an sil a.#wA ni khatnaa chun Jona chun khawpuiah, "Ni sawmli hnungah Ninevi hi sukbohmang n�ng a tih" tiin tl�ng a'n sam a. "3Chuongchun Jona chu a tho a, LALPA thu ang chun Ninevi khuoa chun a fe a. Ninevi chu khaw poimaw tak el a na, a lienzie chu kea ni thum lam a nih. g!G"Tho la, khaw ropui tak Nenevi-a chun fe la, thu ka hril che hi tl�ng insampui rawh" a ta. 8  mLALPA thu chu Johan kuomah a hung tlung nawk a: Z- Chun, LALPA chun ngapui chu thu a p�k a, Jona chu khawmuolah a luok suok ta a. Kei ruok chun lawmthu hrilin,I kuomah hung inthawi ka ta,Ka thu tiemhai khom hlen ka tih.Sandamtu chu LALPA a ni si a" tiin.dA"Milem hmangna bo betuhai chun,Lunginsietna an dong ding chu,Ch�n phanain an hmang hlak.wg"Ka hringna a liem t�pin,LALPA ka hung hriet che a,I tempul thienghlima chun,Ka tongtainan a hung nang che.%CTl�ng thut rawt chen ka tla thla a,Kumkhuoa hnuoi ril ngh�k dingin.Sienkhom aw LALPA ka Pathien,Khuorkhur�m monga inthokinKa hringna i l�k suok si.nUTuiin a mi chim v�l a,Inthuok harsa ka ti a,Tuipuiin a mi s�n khum a,Tui hlohan ka lu an tuom a.s_'I mithmua inthokin,Nangin i mi hnot hmang a,Sienkhom i in thienghlim tieng,Hung ngha nawk ka tih' ka ta.(ITui inth�k takah i mi pei l�t a,Tuipui li ril inth�k taka chun,Tui fawnin an mi'n huol v�l a,I tui fawn le insokhai chun,An mi v�r khum hlup hlup a.7Hieng hin a hril a:Ka beidongin LALPA chu ka ko a,Ama chun a mi hung don a.Thl�n rila inthokin thangpuitu ka ko a,Nangin ka kona rawl i lo hriet a.Q Ngapui s�nga inthok chun LALPA a Pathien kuomah Jona chu a tongtai a. z oLALPA ruok chun Jona lemtu ding ngapui a lo ruot diem a, ngapui s�nga chun Jona chu ni thum le zan thum a um a.| sChu chu an hmuin mihai chun nasa takin LALPA chu an ti a, LALPA kuomah inthawina an inhl�n a, thu an intiemkam a.t cChuongchun Jona chu an chawi k�ng a, tuipuia chun an pei a, tuipui fawn insok buon buon chu a r� ta a. x kChuleiin, LALPA chu an ko a, "Aw LALPA, hi mipa hringna lei hin mi sukbohmang naw la, poi tawk lo thisen maw chu kan chungah innghat lo dingin kan ng�n che; nang chu aw LALPA, i dit ang anga thil thaw hlaktu i ni si a" tiin an ng�n a. E  Chuonga thaw el loin, longpuhai chun khawmuol tieng k�r nawk tumin theitawpin long chu an kar ngat ngat a, sienkhom an thaw thei naw a, a hma n�kin tuipui chu a'n sok nasa zuol sau a. 6 g Ama chun, "Mi chawi k�ng unla, tuipuiah mi pei unla, tui fawn chu r� el tih. Keima indik nawna leiin thlipui na tak hi in chungah a hung hr�ng a nih ti ka hriet" a ta.   Tui chu a fawn zuol deu deu a. Chuongchun a kuomah, "Tuipui fawn hi a r� theina dingin i chungah iem thaw t�ng kan ta?" an ta.  5 Mihai chu a sukthlab�r zuol a, a kuomah, "Ieng top am i thaw an ta maw!" an ta (LALPA a tl�n hmangsan thu chu a hril tawl tah leiin an hriet a) j  O Ama chun, "Hebrai mi ka ni a, LALPA, v�n Pathien, hnuoi le tuipuihai siemtu betu ka nih" a ta. U  %Anni chun a kuomah, "Buoina ei chunga hung tlung hi ieng lei am a na ti mi hril raw khai. I sinthaw iem a na? Khaw laia inthoka hung am i na? Khaw lai ram mi am i na? Ieng hnam am i na?" tiin an indon a. &  GChun, longpuhai chun, "Hi sietna hi tu leia hung tlung am a nih ti hrietna dingin thum vawr ei tiu" an ta. Chuongchun, thum an vawr a, Jona chungah a tla a.   Long kapten chu a kuomah a fe a, "Iengtia in am i na? Tho la, i Pathien ko ve rawh, am�n mi ngaisak a, ei bohmang nawna dingin" a ta.S  !Longpuhai chu an ti hle a, mani pathien seng koin an kh�k a. Long sukz�ngna dingin long thuomhnawhai chu tuiah an pei thawl bok a. Jona ruok chu long s�nga chun a fe a, a z�l a, a in bor bor a. } uChu phing leh LALPAN thlipui hr�t tak el tuipuia chun a tir a, long chu mut koi thei hiel khopa nain a hr�ng a.  yNisienlakhom, Jona chu Pathien hmaa inthoka tl�n hmang dingin Tarsis tieng a pan a. Jopa khuoah a fe thl�k a, Tarsis pan ding long a hmu a, kal man ding a p�k a, longah a l�t a, LALPA hmaa inthoka tl�n hmang dingin Tarsis tieng a pan a. "Tho la, khaw ropui tak Nenevi-ah fe la, an chungthu ding tl�ng insampui rawh, an r�tlona chu ka hmaah a hung tlung ta si a" tiin.: sAmitai naupa Jona kuomah LALPA thu a hung tlung a: v g|Zion tl�ng san suoktuhan,Edom ram chu r�n an ta,Esau tl�ng chu op khum an ta,LALPA ram ni t�ng a tih.9 m|Israel salt�ng hung k�rhan,Kanan ram hung hn�ng an ta,Zarefa chen hluong an tih.Jerusalema inthoka salt�ng,Sefarad-a ch�nghai chun,Sim tieng khuohai chu chang an tih.R |Judai ram sim tieng mihan,Esau tl�ng chu hluong an ta, Phai zawl thut hluotuhai chun,Filistinhai ram chang an ta,Efraim le Samaria ram khom,A r�ngin hluo sa'ng an ta,Benjamin-in Gilead chang a tih.Z /|Jakob s�ngkuo chu mei ang,Josefa s�ngkuo chu meichok ang,Esau s�ngkuo chu bupawl ang,An la ni ding a ni leiin,Esau s�ngkuo chu k�ng hmang an ta,Tu khom hl� um naw ni hai"Ti hi LALPA thu suok a nih. 3|Sienkhom Zion tl�nga chun,Hung tl�n suokhai la um an ta,Tl�ng thienghlim tak n�ng a ta,Jakob le a thlahaiin,Chu tl�ng chu rochung an tih. /|Ka mihan ka tl�ng thienghlimah,Ka hremna no an dawn angin,Hnam tinin dawn rop an ta,Dawn an ta, lem thl�ng an ta,Pieng lo angin la um an tih..~ W|LALPA ni chu hnam tin chungah,A hung tlung hnai ta si a;I lo thaw d�n ang charin,I chungah thaw v�ng a ta,I thilthaw d�n ang charin,I lu chungah tl�ng a tih.*} O|A tl�n suokhai that dingin,Lam thuomah inch�n naw la,Buoina an tuok nikhuo a,A dam sun la umhai khom,Mi kutah inmantir naw rawh.Hnamhai chunga Pathien hremna | | Ka mihai siet tuok niin,An kotkh�rah l�t naw la,V�ngduoina an tuok niin,An rinum tuor thl�r naw la,An rosumhai la naw rawh.{ 7| I unau v�ngduoi tuok ni'n,I diriem ding a ni naw a,Juda thlahaiin sietna,An tuok niin hlim naw la,Harsatna an tuok niin,I'n iem rak ding a ni nawh.?z y| Mikhuolin a hausakna,Roka an phur suok ni khan,Nang chun i lo r�l thl�r a,Kul kotkh�rah an l�t a,Jerusalem chungthua thum,An vawr lai khan nang ruok chu,Anni ang charin i um.py [| "I unaupa Jakob chungahTharum i lo thaw leiin,Inzaknan inkhum a ti che a,Kumkhuoa suksiet n�ng i tih.ux e| "Aw Teman, i pasalthahai chu,Tiin inthin hawp an ta,Esau tl�nga mi po po chu,S�t hlumin um vong an tih. zw o|"Chu ni chun Edom mi varhai,Esau tl�nga mi thiemhai chu,Ka sukbohmang naw ding maw?"Ti hi LALPA thu suok a nih.Av }|I tienga thang po poin,Ramri chen hung hnot an ti che.Inrem taka i khawsakpuihan,Hl�min hn�ng an ti che a,I bei fatuhaiin ch�ng,I awkna ding kam an ta,Sienkhom hre si naw ti nih.du C|Esau, an suos�m pha che chu,I rosum thup an dithai po lain,An va rok nasa ding che de aw!Bt |" I kuomah r�kru hungin,Z�nah roktu hung sien chu,I va se nasa awm de aw!An thil dithai po lain,An rok hrep naw ding che maw?Gr�p lotu hung hai sien,Lo b�ng an hla met naw ding? s |M� anga vuong ins�ngin,Arasi lai bu sep la khom,Chutaka inthok khom chun,Hung kei thla tho ka ti che"Ti hi LALPA thu suok a nih.9r m|Nang, lungpui kak k�ra ch�ng,Hmun s�ngah umhmun khuora,'Tu am hnuoia mi keithla ding?'Tia lungrila inh�ntaw hlaktu,I lungril chapona chun,A hl�m letd�r ch� a nih.kq Q|Edom chungthua LALPA thu chu:"Ngai ta, hnam lai sukch�n ka ti che a,Nasa takin hmusit an ti che.[p 3|Hi hi Obadia inl�rna hmu chu a nih. Edom chungthua Chunghnungtak LALPA hril chu hieng hi a nih:LALPA thucha chu kan lo hriet.Hnamhai kuoma a palai tir chun,"Edom do dingin inthok ei tiu"Tiin anni chu a hril a.oyr Phawi dok nawk ta lo dingin,Anni ka p�k ngei rama chun,Israelhai chu phun ka tih"Ti hi LALPA Pathien thu suok a nih.Fnr Salt�ng ka mi Israelhai chu,Hung thuoi k�r nawk t�ng ka ta;Khaw ram hnung indin tharin,Umhmun khuor thar nawk an tih.Gr�p huon siema, uoiin dawnin,Huon siemin a r� tl�n an tih.omWr LALPA chun hieng hin a tih:"Bus�ktuhai le lokeituhai, Gr�p ch�ngtuhai le sawrtuhaiAn inphahman zat hun ding le,Tl�nga inthokin uoiin thar,A hung far thla huou huou a,Muol tina a luong hun ding,Nihai chu a tlung m�k ie. {lor Edom rama hlaa la umhai le,Ka hming puttu hnamhai chu,Anni chun nei nawk an tih" tiinA thaw theitu LALPAN a hril.k%r "Davida bawkte chim chu,Ch� n� chun tungding ka ta,A'n awngnahai thol phui ka ta,A chimhai rem th�ng ka ta,A ngaiin indin nawk ka tih.}jsr Ka mihai laia mi suol po le,'Sietnan mi nang naw ni a,Mi nang teu naw nih' tituhai chu,Kawlhn�min bohmang an tih.!i;r "Keima ngeiin thu p�ng ka ta,Leidara bu an s�p ang elin,Hnam danghai laia inthokin,Israelhai chu s�p suok ka ta,A mal hlek khom tla dar naw nih. -hSr "Lalpa PATHIEN LALPA mit chu,Ram suol chungah a fu a,Hnuoi a'nthokin sukbo ka ta,Jakob s�ngkuohai ruok chu,An r�ngin inram naw ning"Ti hi LALPA thu suok a nih.]g3r LALPA chun Israelhai kuomah,"Nangni hi Ethiopia mihai leh,Ka ta din angkhat in ni naw maw?Aigupta rama inthokin Israelhai,Kaftor-a inthokin Filistin mihai,Kir-a inthokin Aram mihai,Ka thuoi suok tawl an naw maw?"f=r V�n s�ngah ch�ngna in a bawl a,Hnuoi hi a in thutah a hmang a,Tuifinrieta tuihai chu ko a,Hnuoi chungah a'n s�rtir hlak.A hming chu LALPA a nih.Be}r Lalpa, Iengkim LALPA chun Hnuoi a them a, a'n tui zop a,A s�nga ch�nghan an s�n a. Aigupta ram chunga Nile vadungpui,A liena a kiem nawk duok angin,Ram pum chu ins�ngin a tlum.dr Hm�lman salah thuoihai sien khom,S�t hlum dingin thu p�ng ka tih.Anni chu sukhlum dingin,Ieng lai khom melkai ka tih. cr Karmel s�pah inbihai sien khom,P�l suokin man tawl ka tih;Tuipui mongah inbihai sien khom,Rulpui th� pein inchuktir ka tih.br Mithi khuo chen kuo hreu sien khom,Ka b�nin pot suok tho ka tih;V�n chen hang lawn hai sien khom,Hn�k thla nawk vong tawl ka tih. a ;r Maich�ma ng�r lai LALPA chun,Ka kuomah hieng hin a hril:"Tempul s�tpui ler vaw rak la,Tuong nghor hn�ng dur dur sien la,An lu chungah chim thla sien la,A del hlum mahla pohai chu,Keiman kawlhn�min that ka tih;Pakhat khom suok naw ni hai a,Pakhat khomin pumpel naw nih. 3`_rSamaria milem hming s�ltuhai le'Aw Dan, i pathien hringna s�lin' 'Beersheba pathien hringna s�lin'Tia inkh�mtuhai chu tl�ng an ta,Tho nawk ta ngai naw ni hai".Q_r " Nungh�k tlangv�l tha hr�t lai khom,Dangch�rin thidang an tih.^r LALPA hriet ch�ka zongin,Tuifinrieta inthoka tuifinrietah,Sim le hmarah tl�n v�l an ta,Sienkhom hmu zo naw ni hai. N]r Lalpa PATHIEN chun a hril:"Ram puma t�m ka tir ding ni chu,A hung tlung m�k zing a nih.Chu chu bu tienga t�mna amanih,Tuia dangch�rna amanih ni loin,LALPA thu hriet ch�ka t�mna a nih. \yr K�ta in ruoi th�hai chu,Ruokngha ruoiah inchangtir ka ta,In hla sakhai po po khom chu,Tap hlaah inchangtir ka tih.Saiip insiltir ka ti cheu a,In l� vaw kol vong ka tih. Nau mal s�n ang topa rinumin,In n� chu kha takin inliemtir ka tih."['r Lalpa PATHIEN chun a hril:"Ch� n� chun s�nchang lai tak,Nisa intl�ktir ka ta,S�n pachang lai zing siin,Hnuoi hi hung inthim a tih.jXZ)rHi lei hin a ramah lir inhn�ngtirin,A s�nga ch�nghai po po khom,Ka sukthlaph�ng naw ding am a ni? Aigupta ram chunga Nile vadungpui,A liena a kiem nawk duok angin,Ram pum chu ins�ngin tlum a tih.i YrLALPA chun, "An thilthawhai kha theinghil nei hrim hrim nawng ka tih" tiin Jakob Suongtawlol chun mani ins�lin thu a'n kh�m a. XrBusi le r�t pol zor ei ta,Tangkain mi rethei inchawng ei ta,Tlasam chu holrok bun khatin,"Tiin in lungrilin in ti hlak.W{rNangni chun ngh�khl� takin,"Thla thar k�t bo vat vat sien,Bu zor k�r ngh�khla a um tah.Chawlni hi bo vat vat sien,Beiphit zor k�r ngh�khla a um.Inkh�na ch�n hmang ei ta,A man tieng sukpung ei ta,B�kna lem hmangin hl�m ei tih.]V3rNangni, mi pasiehai sirde a,Tlasamhai fa hlum nuomtuhai,Hi thu hi lo ng�ithla ro.9UkrLalpa PATHIEN chun, "Chu ni chun Tempula chawibiekna hla chu lus�n hlaah inchang a ta, hmun tinah mithi ruong d�ng dar pheng phung an ta, siksikrieu inhr�m a tih!" a ta.DTrAma chun, "Amos, ieng am i hmu a?" a ta, kei chun "Theihmin umna bawm" ka ta. LALPA chun ka kuomah, "Ka mi Israelhai tawp hun ding chu a tlung ta a; tu khom hl� nei ta naw ning" a ta. YS -rLalpa PATHIEN chun inl�rna a mi'n hmutir nawk a. Theihmina sip bawm ka hmu a. \R1rChuleiin, LALPA chun hieng hin a hril: 'I nuhmei chun khawpuiah nawchi zor a ta, i naunu le naupahai chu kawlhn�min th�ng an ta, i ram chu inkhiin insem dar vong an ta, sakhaw dang bie hnam dang mi ramah nang chu th�ng i ta, Israel thlahai chu matheiloin an rama inthoka hla takah sala thuoi hmangin um an tih' a tih" tiin a hril a.Q#rChuleiin tu hin LALPA thu chu lo ng�ithla rawh. Nang chun Israel kal zawng le Isak s�ngkuo kal zawnga thu hril ta lo dingin i mi ti a. PrSienkhom, beram ka v�ng laiin LALPA chun a mi l�k a, ka kuomah, 'Fe la, ka mi Israelhai kuomah thu hril rawh' a mi ti a. "O=rAmos chun Amazia kuomah, "Zawlnei ka ni naw a, zawlnei naupa khom ka ni bok nawh. Kei chu beram v�ngtu ka ni a, theichang bil khom ka enkol bok hlak. tNar Bethel khuoa ruok hin chu thu hril nawk ta naw rawh, lal hmun thienghlim le a tempul umna a ni si a" a ta.Mr Amazia chun Amos kuomah, "Aw nang zawlnei, fe la, Judai ram tieng k�r nawk la, chu taka chun i f�k ding hlaw la, thu hril rawh. L+r Amos chun hieng hin a tih:'Jeroboam chu kawlhn�min th�ng a ta,Israelhai chu salah int�ng ngei an tih,An rama inthoka hmun hla takah'tiin.6Ker Bethel khuoa thiempu Amazia chun Israel lal Jeroboam kuomah, "Amos hin Israel s�ngkuohai lai a phierr�k che a. A hrilhai po po lem hi chu a ram khomin dawl zo naw nih. J7r Isak hmun s�nghai sukram ka ta,Israel hmun thienghlimhai khom,A r�ngin sukchim ka ta,Jeroboam s�ngkuo chungah,Ka kawlhn�m inlet ka tih" tiin.FIrLALPA chun ka kuomah, "Amos, iem i hmu a?" a ta. Kei chun, "Enremna thirm�m" ka ta. LALPA chun, "En rawh, ka mi Israelhai lai enremna hi ka sie ding a na, tu khom hl� bik nei naw ning.HwrChun, hi thil hi a mi'n entir a: LALPA chu bang ngil taka rem bulah a ng�r a, a kutin enremna thirm�m a chawi a. ]G3rLALPA chu a'n laml�t a. Lalpa PATHIEN chun, "Hi thil khom hi ni ta naw nih" a ta.#F?rChu phing leh kei chun, "Lalpa PATHIEN, suktawp dingin ka ng�n che. Jakob chu a ch�n tham vei leh iengtin am dam khawsuok zo a ta" tiin ka kh�k a. CErLalpa PATHIEN chun inl�rna dang a mi'n hmutir nawk a. Lalpa PATHIEN chun mihai hremna dingin mei a ko a, tuipui inth�k tak khom chu a k�ng hil vong a, ram khom a lem puot puot a. fDErChuongchun LALPA chu a'n laml�t a. LALPA chun, "An leh, hi thil hi tlung ta naw nih" a ta.AC{rKhau honin chu rama hlo hna an f�k kol r�t hnung chun keiin, "Aw Lalpa PATHIEN, ngaidam rawh. Jakob chu a ch�n tham vei leh, iengtin am dam khawsuok zo a ta?" tiin ka kh�k a. 7B irLalpa PATHIEN chun inl�rna a mi'n hmutir a. Khauthikthi honpui a buotsai lai chu ka hmu a. Hi hi lal chanpuol ran bu �t hnunga hlo thar a hung mawng nawk hun lai a nih.h 1A[r"Aw nangni Israel s�ngkuohai,A do ding cheu hnam chok tho ka ta,Hamath kawn le Arabah ruom chena,Mihai po po chu n�ksawr an ti cheu"LALPA, Iengkim Pathienin a tih.e@Cr Log Debar in hn� kha suongin,"Karnaim khuo la thei khopin,Ei hr�t a nih" in tih an naw?T?!r Lungpui khokrokna hmunah,Sakor a tl�n hlak am a ni?Chu taka chun bawngchalin,Lo a kei ngai hlak am a ni?Nangnihai ror�l ruok hi chu,Indikna chu th�na t�rah,Felna chu kh�knaah in inchangtir si.\>1r LALPA chun thu a p�k a,"In ropui chu nor chim unla,In t� chu nor phit vong ro.P=r Laina ruong inhlawmtuhan,In s�ngrila intomhai kuomah,"A dang khom an la um am?"Tia an hung indon phaa,"An um ta nawh" titu chun,"To rawh, LALPA hming lam pal ei tih" Tiin a la hril ding a ni si a.b<=r In khatah mi thi b�ng sawm,An m�ksan a lo ni khomin,An r�ngin thi tho tho an tih. _;7rIengkim LALPA chun hming s�lin,Hieng ang hin a hril a nih:"Jakob chapona chu ka ten a,A lal in thahai ka theida a,Khawpui le a s�nga um po po,An r�ngin immantir ka tih," Ti hi Iengkim Pathien thu suok a nih.:rChuleiin, sala fe hmasahai ruolin,Nang khom salah fe v�ng i ta,Ruoi k�la in inri bung bung kha,Suktawpin um t�ng a tih.|9qrNopui ngata uoiin dawnin,Hriek tha tawpin in inch�l a. Josefaf siet tuokna ruok chu,In invoi ve hrim hrim nawh. >8wrDavida anga tingtang keiin,Mani hla in insiem chop a.7rSaihaa chei khumah z�lin,Thungna n�mah inzam kuolin,Beram t� le bawng tuoi thau thau,A'n hnik hnikin ruoi in the a.L6rSietna ni ding chu sie hla siin,Thilthawin buoipui in pot hnai a. V5%rKalne-ah fe unla, va en ta u;Chu zoah Hamath khaw ropuiah;Chu taka inthokin Filistin ram,Gath khuoa chun fe thla ro. Israel ram le Judai ram n�kin,An changkang lem am a ni?In ram n�kin a lien lem maw?%4 GrZion-a ngai ngam taka khawsa,3rChuleiin Damaska khaw kh�lah,Salah ka thuoi ding cheu a nih"Ti hi LALPA thu suok a na,A hming chu Iengkim Pathien a nih. e2CrIn milem, lala inko Sakut le,In arasi pathien Kaiuan hai chu,An tempulhai leh in som pei a.13rAw Israel s�ngkuohai,Thlal�ra kum sawmli s�ng,Ka thuoi s�ng po po ch�u khan,Inthawina le thil inhl�nhai,In mi hung chawip�k hlak maw?0{rSienkhom ror�lna indik chu,Vadung angin luong sienla,Tui hn�r kang lo vadung angin,Felna chu luong dem dem raw se. N/rIn hla sak ri ka ngai pei nawh,In tingtang tum ng�ithla naw ning. 9.krPumraw inthawina thilhl�nhai,Bu le b�l thilhl�nhai chu,In hung chawi a ni khomin,Lo pomp�k nawng ka ti cheu.Ran th�u in inhl�nhai khom,Ienga ding khom ka ti nawh. w-grIn k�t hmanghai po po hi,Theid�in ka hmu dong a,In inkhawmpui ropuia hai khom,Lawmna hrim ka nei ta nawh.t,arLALPA ni chu var ni loin,Inthima khom thim sa tak el,Var zung hrim a l�t nawna,A ni ding an naw am a ni?+ rSakeibaknei laka tl�n suokin,Savom a'n tuokpui ang el le,Mani inah l�t a, bang hang tawk a,R�lin a lo chuk ang hi a nih. *9rLALPA ni ngh�ktuhai chung chu,A va hang pik char char ngei de!Ieng leia LALPA ni chu,In ngh�k hrim hrim am a na?Chu ni chu var loin inthim a tih. ^)5rGr�p huon tinah tap an tih,Ka pal tlang ding a ni si a"Ti hi LALPA thu chu a nih. R(rLALPA Iengkim Pathien,LALPA chun hieng hin a tih:"Kotthl�r tinah tap kh�k an ta,Tuolzawl tinah inr�m an tih.Loneituhai chu tap ding leTap thiemhai chun lus�n hla,Inzawt dingin ko khawm an tih.'-rSuol theidain, thil tha dit unla,Ror�lna fel kengkaw ro,LALPA, Iengkim Pathien chun,Josefa thla dam sunhai chu,A lunginsiet thei t�kduoiin. &)rSuol ni loin thil tha hnot ro,In dam khawsuok theina dingin;Chuongchun in hril ang hrimin,LALPA, Iengkim Pathien chu, In kuomah um zing a tih.R%r Chuleiin mi fimkhur chun,To an inchu a ni hih,Hun tha naw lai a ni si a./$Wr Poi in tawk rawn t�kzie hai,In suolziehai ka hriet vong.Mi indik in sukduda a,Thamna l�k in ch�ng bok a,Pasiehai chu ror�lnaah,Thiem naw in inchangtir hlak. 4#ar Pasiehai in sirde a,An buhai in inchu thl�kp�k a.Pakka in ropui in bawla chu,Chu taka chun ch�ng naw ti niu;Grep huon tha in siema chu,A uoiin chu dawn naw ti niu. L"r Indik taka roreltu chu theidain,Thu dik hriltu cheu in hmusit si. >,=<<};;;2::9g8866v544x33K2221000,/t.--^,,'+w+O*))l((C'&&Z%%!$I#O""]!!c /mZ@A 1e\QTs6p6$ o  _ [ U h<D 7Mipui nasa takin beidong an ta,Mitdel angin inmai an ta,LALPA chunga an suol �m leiin.Vut angin an thisen pei an ta,An r�lhai chu hmunhnok angin. yKhawpui kulhai bei ding leKhaw kil kulbinghai la dinga,Tawtawrawt m�t ruoi ruoi a,R�l tawn dinga an inko ni a nih. %Chu ni chu lungsenna ni,Beidongna ni le lungzingna ni,Buoina ni le sietna ni,Inthim ni le khuo inn�m ni,S�m le thim sa mup in a bawm ni,  ;"LALPA ni ropui a hn�i ta a,A hn�i ta hle a, tlung vak a tih.Ngai ro! LALPA nia tap ri chu,Nasa takin inring a ta,Mi huoisenhai chen kh�k an tih. # An rosumhai rokp�k an ta,An inhai thiekp�k an tih.In bawl an ta, hluo naw ni hai,Gr�p huonhai siem an ta chu,A uoiin dawn naw ni hai.- U Chu pha chun khawnvar sitin,Jerusalem dap suok ka ta,'LALPAN a sie a thain,Ieng mi law naw nih' tituhai,Uoiin penga a neng la um anga,Um mei meihai chu hrem ka tih.j O Bazar v�nga ch�nghai, tap ro,Dawrkaihai chu thi vong an ta,Tangkaruo zortuhai se vong an tih. / "Chu ni chun Nga Kotkh�rah,Tapin kh�k rong rong an ta,V�ng tharah tap kh�k an ta,Muol chim hum hum bok a tih,"Ti hi LALPA thu suok a nih.    Chu ni chun kot bul sir nuom lohai,aInpawngn�kna le inhlemnaa,An pathien Tempul suksiptuhai chu,An r�ngin hrem tawl ka tih.{  qLALPA inthawina nia chun,Hotuhai le lal nauhai b�kah,Ram dang thuoma incheihai chu,An r�ngin hrem tawl ka tih.  +Chunghnungtak LALPA hmaah,To tok tokin um ro khai,LALPA ni chu a hnai ta si a.LALPAN inthawina a buotsai a,A fielhai a'n hl�n thienghlim tah.d  CLALPA zui loa nghatsantuhai,Zong lo le ngaiven bok lohai chu,An r�ngin sukbohmang ka tih.  -In chung sipzawla inthoka,V�n l�ngruol bea k�n hlakhai,LALPA betua inhril si a,Molek khom be hlak sihai chu,An r�ngin sukbohmang ka tih.F "Judahai chungah kut inlet ka ta,Jerusalema ch�nghai chunga khom.Hi hmuna Baal hnuhma la um po po,A r�ngin sukbohmang ka ta,An milem biek dang po po khom,Thiempuhai chopin sukbo ka tih. }"Mihriem le s�hai sukbo ka ta,Chungl�ng vatehai sukbo ka ta,Tuipuia ng�hai sukbo ka tih.Hnuoi chunga inthoka mihriem,Ka sukbohmang ni a tlung pha chun,Mi rilohai chan ve ding chu,Hmunhnok ringot chauh n�ng a tih,"Ti hi LALPA thu suok a nih.\ 3"Hnuoi chunga inthokin iengkim,Ka sukbohmang ding a nih"Ti hi LALPA thu suok a nih. ;Juda lal Amon naupa Josia inlal laiin Hezekia naupa Amaria, chu naupa Gedalia, chu naupa Kusi le chu naupa Zefania kuomah LALPA thu chu a hung tlung a.,QLalpa PATHIEN chu ka hr�tna,Zukpui anga ka k� sukhr�ttu,Hmun s�nga mi'n tlattirtu a nih.(Hlapawl thuoitu ta dingin: tingtang hrui rimawi le rema sak ding)[/LALPA-a chun hlim pei ka ta,Mi sandamtu Pathiena chun,Ka lawm pei ding a ni si a.0YTheichangin ra insuo loin,Gr�p hruiin ra insuo loin,Oliv k�ngin ra insuo loin,Loin bu thar insuo loin,Beram huonga inlawi um loin,Bawng inah ran um naw sien khom,MA ri hrein ka s�ng an thin, Ka hm�r a'n lap dor dor a,Ka r�hai a moi zo a,Ka k� an thin hlop hlop a.Mi r�ntu hnamhai chunga,Sietna a tlung ni ding chu,Ngh�khl� takin thl�r ka tih.<sI sakorhan tuipui palin,Tui an ch�l so but but a.<qKeini mi ph�n dar dinga,Thlipui anga hung inthok,A mi huoisen hung tirhai,Mi rethei inbi khawmhai,Dol vong dinga inhrilhai chu,Nangman a fei zum hmangin,An luah i thil tlang a.)~K I mihai chu san suok dingin,I hriek n�lhai san suok dingin,Nangma i hung inthok suok a.Ram riloa an thuoitu chu,A lu ru i vuok koi a,Saruok k�lin i siem a.G} Lung chokin hnuoi i pal z�t a,Lungsenin hnamhai i ch�l a.||q I thal inl�ng nuoi nuoi le,I fei tle zor zor an hmuin,V�na ni le thla hai chu,Che ch�ng loin an ng�r zing.^{5 Tl�nghan hmuin an inkon a,Tuipui insokin an inr�m a,Ins�ng takah an invor dar.`z9 I thalngul i hung phor a,Thal tam tak i'n l�ktir a,Varuom ding hnuoi i k�p kak a. Iy Aw LALPA, vadunghai chun,An suklungsen che am a ni?Tuipui le tuifinriethaiin,I lung an sukling am a ni?I sakor chungah chuong a,Hn�na tawlailira i chuong khan,Tuipui lakah i lung a sen maw?kxOKus-hai puon inah buoina ka hmuh,Midianhai ch�ngnaah lungngaina;Thlaph�ngin an inthin hawp a.w3A ng�r pha hnuoi a'n hn�ng a,A ngha pha hnamhai an inthin.Tl�ng hlunhai an chim thla a, Muol hlunhai an koi dar a.A hr�tnain chatuon a dai.;vqA hmaah hril�ng a fe a,A hnungah hripuiin a zui._u7Ni suok angin a mawi ropui,A kutah ni zung a suok,A hr�tna a thupr�knaa inthokin.t#Teman-a inthokin Pathien a hung,Paran tl�ngpuia inthokin,Mi Thienghlim chu a hung ie.A ropuinan v�n a tuom a,A'n p�knain hnuoi a sip.DsLALPA, i ri ka lo hriet a,I thilthawhai chu maktiin,R�pum ka ti hlak, LALPA.Kan huna khom thaw nawk la,Kan hunah inhriettir nawk la,I lung a sen hlea chuI zang�ina kha hre zing rawh.>r yZawlnei Habakuk tongtaina, Sigionot thl�ka rem ding.qq[A tempul thienghlima chun,LALPA ruok chu a ch�ng a,A hmaah hnuoi pumpui hi,To thiepin um raw hai se."CpThing kuomah, "Har rawh" ti a,Hringna nei lo lung kuomah,'Tho rawh' tia betu chu,A chung a va pik de aw!Chu chun iem a kawkhmu ding?Rangkachak le tangkaruoa luon,Thuok nei lo a ni si a.Go"Milemin iem hlutna a nei?Mihriem siem fawm el a nih.Kh�l zirtirtu milim khomin,Hlutna ieng am a nei a?A siemtuin ama siem fawm,Tong khom tong thei hlei lo thil,A ring chop mei mei a nih.GnLebanon i suos�m angin,Suos�min um v�ng i ta,I sukboral s�hai ang khan,Sukthlab�r ni v�ng i tih:Mihriem thisen insuo a,Ram le khawpui le a ch�nghai,An r�nga i suksiet leiin.Wm'Mi ngai ropui hlaw n�kin,Inzaknan la sip i tih.Tu'n i hun a tlung ve ta a,Dawn la, pai la, muolpho rawh.LALPA kuta a no chun,A hung hnai m�k ta che a,I ropuina chu muolphonan,La hung inkhum vong a tih.l"Mi saruokna hmu nuoma,Tuolbawmhai uoiin pe a,A b�ra inthoka thlit a,An inrui chena hr�itu chu,A chung a va pik ngei de!\k1Tuipui hi tuia a sip angin,LALPA ropuizie hrietna chun,Hnuoi hi la sip vong a tih.j# K�ng hmang el ding in bawlin,Mihai chun sin an inrim a,Chuonga inrim thlawn dinga, A hnam pum inthawtirtu chu,Iengkim LALPA a ni naw maw?^i5 "Thisena khawpui indintu leTuolthata khuo suknghettu chu,A chung a va pik ngei d�!Ih  Lung banghai kh�k suok an ta,Tlungp�mhan hril sawng an tih.vge Mi tam tak sietna dinga,Thil tha lo i phier lei khan,I ins�ng i sukmuolpho a,I nun i ch�n pha bok a nih.fy "Hl�pr�ka s�ngkuo indin a,Mi suol kut tuor pumpel tum a,Insawng bawla bu khuortu chu,A chung a va pik ngei d�!e7Hnam tam tak i rok tah a, Mi thisen insuo i hmang a,Ram le khawpuihai i suos�m a,A s�nga ch�nghai i rawt leiin,A damhan soisa v�ng an ti che.rd]I leibatnahai hung tuongin,Hung th�n thut an ti che a,Suklungzing an ti che a,An kuttum la tuor i tih.Ic Mi po poin ti-el le hmusitin,'A thil inr�khai b�m hn�r a,Ab{Hausaknab hi hl�mhmang a na,Mi chapo khomin sawt a dai nawh.Thl�n angin a b�u a ka zing a,Th�na angin khop tik a nei nawh.Mi po po a l�k khawm a,Sal dingin a man khawm hlak.ra]"En ta, mi chapo inpam puom hi!A lungril nuom zawng a l�tinle;Mi fel ruok chu a ringnain hring a tih.aH` Inl�rna hi tlung nghal naw nih.A tlung hunbi ding ruot a na,_LALPAN hieng hin a hung don a: "Inl�rna thu hi lungah ziek la,Tl�ngsamin a tl�npui phaa,Fie kuoua hmu theiin ziek rawh.#^ AKa r�lv�ngna b�kah k�i ka ta,Kul chungah ngh�k zing ka ta,Ka nuorna thuah iengtin am,A mi hung don ngh�k ka ta,Ka donna ding ngaituong ka tih.Z] /A l�n chu bun ruok zingin,Lungsietna nei d�r loin,Hnamhai a suksiet ding maw?\ )Chuleiin a l�n kuomah,Inthawinahai a'n hl�n hlak a,A l�nkhang kuomah rimtui;A l�n leia hnienghn�r a na,F�k ding inhnik petu a nih. [ Hm�lma rilo chun ngakuoiin,Anni chu a kh�i dok a,A l�nin a man tawl a,A l�nkhangin a f�n khawm a,Chuleiin hlimin a lawm.^Z 7Tuipuia nga le rannunghai,Ror�ltu nei lohai ang chaua,Ieng dinga mihriem hi i siem?uY e Thil tha lo enna dingin,I mit a thienghlim taluo a,Thil tha lo i ngai thei nawh.Chuong chu ni siin ieng dinga,Dawhaa che hlak mihai hi,I ngai thei tawl am a na?Mi rilohaiin mi felhai,An lem zo duok duok lai khan,Ieng dinga i to zing am?SX ! Aw LALPA, chatuona miI lo ni naw hrim am a ni?Ka Pathien, ka Mi Thienghlim,Thi hmang naw ning ungah.Aw LALPA, i ror�lna hlen dinga,Anni chu i ruot an na,Keini mi hremtu dingaI ruot an nih, Aw Lungpui.W   Thlipui angin an hung nuoi a,Hma an tawn tlang pur pur a.Sienkhom thiem naw phur an nih,An hr�tna chu pathiena an nei leiin."'V I Lalhai chu an hung palz�t a,Ror�ltuhai an nuizatb�r a,Kul khuo iengah an ngai naw a,Inhuolna ding pil an d�ng pawng a,Kulhai chu an l�k zung zung a.jU O Mi r�n dinga hung an nih.Thlal�r thl� ang an hung hr�ng a,Tieu anga tam sal an man khawm.T An sakorhai hang hr�tzie chu,Keite n�ka tuonrang an na,Thimbuta saten� n�k khomin,An t�um lem dai a nih.An sakor chungchuonghai chu,Ram hla taka inthokin,Hr�t takin an hung tl�n a,Ar la ding mupui angin, D�ng takin an hung inbir thla. nS WMi t�sim le pangzat k�i an na,An thaw d�n d�n chu d�n a na,Anni t�nghma chauh an ngaituo.R  Hnam tawrot le dawn tawi tak,Mi dang ch�ngna hmunhai r�n a,Hnuoi khang d�pa ph�t faitu,Kaldai mihai ka chok tho m�k.Q +"Hnam danghai hi enin thl�r la,Nasa takin makti rawh:I dam lai ngei thawng ka ta,Chu chu mi'n an hril ph� che,Awi khom awi nuom naw ti nih.}P uD�nin kong ro a suk ta naw a,Indikna'n hmun a chang ta nawh.Mi suolin mi fel an inhuol a,Indikna a lutinle zo tah.8O kIeng leiin am thil indik lo,I mi'n hmutir zing am a na?Ieng leia thil poi i ngai thei am?Sietna le inpawngn�knahai,Ka hmaa hin ka hmu zing a,Innghirnghona le inkhakna a tam. N ;Ieng chen hiel am Aw LALPA,Thangpui ng�na ka kona hi,Ngaithla loin i um ding a na?"Inpawngn�kna!" ti'n ka kh�k a,Mi san suok di'n i hung si nawh.$M GZawlnei Habakuk thu dong chu:+LOI hliemna hi thipui khop a na,Ieng khomin sukdam naw nih.I tl�k siet thu hre taphotin,Lawmin an kut an ben a;I rawngzie hril ruol lo kha,Tuor lo tu am an um a? KAw Asuria lal, i v�ngtuhai an in,I mi thahai an z�l hadam a,I mipuihai tl�ngah an tla dar a,Thuoi khawmtu tu khom an um nawh. J9In hotuhai chu kh�u ang an na,In v�ngtuhai chu kh�u hon ang;A dei pha bangah an kop a,A lum pha an vuong hmang a,An f�na chin hrie an um nawh.IV�na arasi n�ka tamin,Sumdawnghan an bawr che a, Nisienlakhom kh�u hon angin,A ram an f�k kol zo a,Chu zoah an vuong hmang a. :HmChuonga i siem lai ngei chun,Meiin lem hmang a ti che a,Kawlhn�min sukhlum an ti che,Thing ng� angin that an ti che.Kh�u angin insukpung la,Khau hon angin insukpung rawh.=GsAn inhuol ding ch� a nih,I dawn ding tui chawi khawl la,I kul banghai suknghet rawh.Pilpok siemin buotsai la,Lung ch�rna ding rawt nawi la,Bang tholna ding t�klei siem rawh.3F_ I sipaihai hi hei en ta,Nuhmei ruol ang vong an ni hi!I hm�lmahai l�t theina dingin,I ram kot an hong huoi a,A kot kalna th�r tluonhai chu,Meiin a kang siet ta si.`E9 I kulpuihai po po chu,Theichang hmin hmasa sawi tilh,A fatu baua tla ang n�ng a tih.^D5 Nang khom hung inrui i ta,Hm�lma laka inb�kna ding leInhumhimna ding zong i tih.TC! Sienkhom manin a um a,Salah an int�ngtir a,Kotthl�r p�ng thuom tina chun,Hnuoi vuoknan naute hmangin,Indar nuoiin an peihawn a.Thumvawrin a milienhai an insem a,A mi ropuihai khaidietin an khit a.cB? Tluk ruol loa a hr�tna chu,Ethiopia le Aigupta an na,Put le Libia in an thangpui bok a.oAWNile vadungin a huol,Thebesb n�kin iem i tha lem?Vadung chu a kulpui a na,Tui chu a kul bang a nih.!@;A hmu che taphothai chun,'Ninevi a ram tah ie!Tuin am s�n t�ng an ta?Nangma s�ntu ding khaw lam,Mi ka hmu zo ding a na?'Tiin tl�nsan an ti che"X?)Chir thuin th�ng ka ti che a,Hmusit taka suknomnain,Ennuomah siem ka ti che.L>Iengkim LALPA chun a hril:"Nang hi ka do ch� a nih.I puonbil chu i hm�i chenin,Hl�m tungp�k ka ti che a,Hnamhai hmaah i saruokna,Lalramhai hmaah i muolphona,Ka phor lang vong ding a nih.={Chuong po po chu dawithiemnu,Mi zawr thiem le hurkawngnuin,A nawchizor le dawithiem leiaHnamhai bawia a siem lei a nih.n<USakor chungchuong mihaiin Hma norin an tl�n chur chur,Kawlhn�m an vai de zok zok,An fei hmor a tle zor zor,Hliem an tlu dar rem rum a,Ruong tiem seng lo z�lhai chu,An d�ng bum hn�r hn�r el a,Ruongah an inpal nok nok.;yVuokna hmol an ri zot zot,Tawlailir k� a th�m chur chur,Sakor ruol an tl�n puot puot,Tawlailir an sukchawl thut!x: kThisen insuo hmang khawpui,Kh�l le inroknaa sip,Chatlak loa sa s� nei zing chu,A chung a va hang pik de aw!#9? Iengkim LALPA chun,"Ngai ta, ka do ch� a nih.I tawlailirhai chu khu lui luiin,Ka raw hmang vong ding a na,I t�hai kawlhn�min that an ta,Hnuoia hin sa se ding hrim,M�ksanp�k nawng ka ti che.I palaihai rawl hrim hrim,Hriet ni ta ngai d�r naw nih" Tiin a lo puong ta si a.<8q Keichalin a t�hai chawmna khop,A sa s� a b�m rem rum a,A koppui chawmna dingin,A sa man chu a r�k hlum a,A p�k chu a sa sein a hnaw sip a,A bu zawl chu sa ruong ngotin.7 Sakeibakneihai bu zawl,Ti nei loa an khawsakna,Keipui le keichal ruolin,An t�hai an chawm tleina chu,Khaw lai am a um ta a?6# An rok a, an suom a,Saruok k�lin an siem a!An lung a zop a, an kh�p a zoi,An kawng a'n thin hlop hlop a,An hm�l a d�ng zo vong tah.5 R�ll�k sum inchu unla,Tangkaruohai kha la ro!Rangkachakhai kha la ro!A rosum hauzie hlak chu,Hril ngaina khom a um nawh!!4;Ninevi mihai chu d�l s�t th� ang elin,An t� huk a, an tl�nse hum hum a,"Ng�r ro, ng�r ro" tiin an kh�k a,Ngha k�r tu khom an um nawh.}3sA khuoa ch�ng po po chu,Sala thuoi di'n thu an p�k a,aBawinuhai chun awm inchumin,V�th� angin an inr�m a.@2{Va kam ep kot chu an hong a,Lal in chu a tlu ta ruop a.1{A mi huoi thlanghai a ko a,Tlu nok nokin an hung tl�n a.Kul bei dingin an baw rok rok a,An inph�nna ding an siem a.x0iTawlailirhai chu kotthl�rah,A suk a tungin an tl�n a,Meiser angin an inhlap a,Kawl angin an inlep zok zok./3A sipaihan phaw sen an chawi,A sen l�rin an inthuom a.An tawlailir buotsai ni chun,A th�rhai chu a tle zok zok a,F�r fei ngul an chawi fuk a. .Israel ropuina ang bokin,Jakob ropuina khom chu,Suksetuhaiin sukramin,A gr�p kung suktlaran sien khom,LALPA chun tungding a tih.v- gAw Ninevi,A r�ntu ding che a hung.Kulbing v�ng la, Lampui v�ng la,Insingsa la,Takchapa tiin thang rawh.Z, /Tl�nga inthoka chanchin tha,Hung intluntuhai ke chu, en ta,Inremna thu intluntuhai ke chu!Aw Juda, i k�thai chu inser la,I thutiemhai chu hlen rawh.Mi rilohan r�n ta naw ni che,Suksiet d�rin um an tih.k+ QNinevi, i chungthuah,LALPAN hieng hin thu a p�k:"I hming la hung puttu ding,Thl� hrim hrim nei naw ti nih.Tempula i milem ker le siemhai,A r�ngin suksieng ka ta,I thl�n ding buotsai ka tih,Mi suol tawp i ni si a" tiin.d* C An ringkol inb�ttir che chu,Tuhin hl�pp�k ka ti che a,I kol bun peihawn ka tih" tiin.Q)  LALPA chun hieng hin a tih:"Asuria-hai chu tam tak niin,Inkoppui neihai sien khom,S�m thl�kin la um an ta,La bohmang vong tawl an tih.Sukrinum hlak lang che khom,Aw Juda, sukrinum ta nawng ka che.b( ? Aw Ninevi, nangmaa inthokin,LALPA chunga thil suol phiertu,Thurawn rilo petu a hung suok.p' [ Hling bukah int�ng an ta,An uoiin indawn rui an ta,Meiin bupawl a lem angin,Anni chu lem hmang a tih.R&  LALPA an phiernahai chu,Aman suktawp vong a ta,Buoina um nawk ta naw nih.z% oNinevi chu tui lien s�ngin,Inch�m pil hmangtir a ta,Ama dotuhai chu khaw thimah,An r�ngin hnot l�t a tih.S$ !LALPA chu a tha a,Buoi huna kul nghet a na,Ama ringzotuhai a ngaisak hlak.u# eTu'n am a lungsen hmason a,A lung inling tuor zo ding?A lungsen chok inhlap chun,Lungpuihai khom a hlap dar.~" wA hmaah tl�nghai an inhn�ng a,Muolhai an intui zop a,Hnuoi le a s�nga ch�nghai chu,A hmaah an inthin dur dur.! Tuipui a hal a, a kang chat a,Vadunghai khom a kang zo a,Basan le Karmel tl�ng an tawl a,Lebanon tl�ng vul mawi a chuoi.W  )LALPA chu mi lung inuoi a na,Nasa taka thilthawthei a na,LALPA chun mi suol tu khom,Hrem loin a'n suo ngai nawh.LALPA-in lampuia a hmang chu,Thawngaleivir le thlipui a na,S�m hi a pilvut pal kh�k a nih.^ 7LALPA chu Pathien th�kthusie,Phuba la hmang a nih;LALPA chun lungsen takin,A phuba chu a l�k hlak a,LALPA chun ama dotuhai chu,A thungrul ngei ngei hlak a,A hm�lmahai laka khom,A lungsen a'n t�r zing hlak.Q Ninevi chungthua Elkos mi Nahum-in inl�rna a hmu thu inziekna bu a nih.}Tiena kan pi le puhai kuoma,Inkh�m meua thu i tiem ang khan,Jakob chungah sukdik i ta,Abraham chungah z� ngai i tih.yKan chungah za ngai nawk i ta,Kan suolhai mi hn�p�k i ta,Kan bawsietna po pohai chu,Tuipui mongah pei hmang i tih.*MNangma anga suol ngaidam hlak,Hlaa um i rochanhai bawsietna,Ngaidam thei Pathien tu'm an um a?I lungsen kumkhuo nuom naw a, Zangaina inhm�tir chu i lawm si a.H R�l angin pilvut liek an ta,Bokv�ka inv�khai ang elin,An umna kuoa inthokin,Inthin pumin hung suok an ta;LALPA ei Pathien kuoma chun,Ti �m �min hung an ta,Nangma leiin ting an tih.ykThilthawtheina nei ve ta lo,Hnam tinhai chun hmung an ta,Inzakin b�u hup an ta,An n� khom s�t vong a tih.Y+"Aigupta rama inthokaIn hung suok lai ni ang khan,Thilmak inentir nawk ka tih."-SRam hnuoi, tlatna hnienghn�rah,I rochanhai chu intlattir la,I hmolin anni chu v�ng la,Basan le Gilead-a an tlat hlak ang khan,Tla duol duol nawk ta raw hai se.c? Ram chu a s�nga ch�nghai le,An thil suol thawhai leiin,R�usan ramah inchang a tih. V% Chu ni chun Asuria ram d�m,Aigupta khawpuia inthok d�m,Aigupta le Eufretis ink�ra mi d�m,Tuipui le tuipui ink�ra inthok d�m,Tl�ng le tl�ng ink�ra inthok d�m,I kuomah mihai hung an tih.K I kul banghai bawl nawk hun leI ramri zauh bel ni la tlung a tih.+O Chu pha chun ka hm�lmahai,"Khawm LALPA i Pathien chu teh?"Titu chu inzakin sip a ta,Ka mit ng�iin a tl�k hm�ng ka ta,Tuol chirhak angin sir hriel an tih.*M Ama lakah ka suol leiin,LALPA lungsenna phur ka tih,Ka chungthu mi hrilpui a,Indika a mi sie chenin. Chu chun varah mi thuoi a ta,A felna chu hmu t�ng ka tih.Ka hm�lma, mi diriem naw rawh!Ka tlu khomin tho nawk ka tih.Thim hnuoiah inthung lang khom, LALPA chu ka var n�ng a tih. Kei ruok chun beiseina leh,Ka LALPA chu thl�r ka ta,Ka Tlantu Pathien chu ngh�k ka ta,Ka Pathien chun mi ngaithl�ng a tih. Naupan a pa sukmuolpho a ta,Naunu a nu lakah hel a ta,Moin a tarpinu do a ta,Mihriem hm�lmahai chu,Ama s�nghai n�ng an tih. {oI tuolbawmhai ring naw la,I ruol tha khom ring naw la,I t�nga inbeinu laka khom,Fimkhur takin b�u phong rawh.D An mi tha tak khom buor ang a na,Anni laia mi indik tak chu,Dai hling n�kin a se lem.Nangni v�ngtu a ch�t ve hun,Pathienin a kan cheu hun a tlung a,Tu hi an ch�-ai hun chu a nih.J  Thil tha naw thawna dingin,An kuthai a chemkal a.Hotuin thilp�k an ph�t a,Ror�ltuhan thamna an ngiet a,Thilthawtheihan an dit d�nin,Iengkim mi an hnaw lui a,Inthukopin thil an phier a.: mPathien ngaisak mi po po chu,A rama inthokin an ph�t fai a,Mi indik an um ta d�r nawh.Inthat tumin an inch�n tuo a,An unauhai chu man tumin,L�n chawiin an inv� tuo a.<  sMi rimsi ka va hang ni ngei de!Nipui thei an lo vong hnung,Gr�p ra an lawr vong hnunga,Lo thel zonga fe ang ka nih;Ka ch�k �m �m gr�p hmin leTheichang hmin a um ta nawh.0 YLal Omri um d�nhai zuiin,Lal rilo Ahab ins�ng ching d�n,An ser le s�nghai in zawm leiin,Khaw ramah siem ka ti cheu a,Mi nuizatb�r le hmusit n�ng in tih." #Ch�ng in ta, s�k si loin;Oliv hriek sir sawr in ta,Nangnin hmang ph�k si loin;Gr�p r� sir sawr in ta,A uoiin dawn ph�k si loin.F�ng in ta, khop si loin,In ph�ng khom t�m zing a tih.S�k khawm in ta, hum thei si loin;In hum sun indonaah bo a tih.F Chuleiin, hrem ka ti cheu a,In suol leiin sukram ka ti cheu._7 In mi hausahai an tawrot a,In mipuihai an kh�lhlip a,An leiin thukh�l a per suok.dA Phahla indik lo hmangtu leB�kna lung indik lo koltu chu,Thiem changin ka'n suo ding maw?yk Aw, s�ngkuo rilohai,Indik lo taka in ro khawlhai,Inkh�na indik lo in hmanghai,Ka theinghil el ding am a ni? I hming ti hi a varthl�k a nih.LALPA chun inring takin,Jerusalema mi po po a ko a nih:"Hmol le a hmangtu thu chu poisa ro.H Aw mihriem, ieng am thil tha chu,Aman a hril d�r ta ch� kha.Iem a na LALPA ph�t ch� chu?Indik taka thaw, zangaina ngaihlut,I Pathien le thuhnuoirol taka intlon,A ni lem naw am a ni? Z-Beramchal a s�ng ruola tiem,Oliv hriek vadung s�ngkhatin,LALPA ka suklawm thei ding?Ka bawsiet thawi damna dingin,Ka nau lut�r chu inhl�nin,Ka thlarau suolna leiin,Ka r�la r� chu ka'n hl�n ding?.ULALPA hmaah inlang ding lePathien inzaum hmaa ng�r dingin,Ieng le am ka hung ding a na?Pumraw thilhl�na inhl�n dingin,Bawng tuoi kum khat mi ka hung kei ding?r~]LALPAN thil fel a thawziehai,Ka mihai, in hriet zing theina din,Moab lal Balak thurawn p�k hai,Beor naupa Balaam don d�n hai kha,Theinghil ngai hrim hrim naw ro. Sitim-a inthoka Gilgal chenaIn thil tuokhai kha hre zing ro" tiin. }Aiguptaa inthoka thuoi suokin,Bawi ninaa inthokin ka'n tlan cheu a,Thuoitu ding Mosie hai, Aron hai,Miriam hai ka p�k cheu kha.g|G"Ka mihai, in chungah iem ka thaw a?Iengtin am in phur ka sukrik a?Mi hang don ve ta u, khai;{LALPAN a khingna cheu hi,Aw tl�nghai lo ngaithla ro;Hnuoia tl�ng hlunhai ngai ro,LALPAN a mihai a khing a,Israelhai a khing a ni hi.Uz %"Ngir la, tl�ng hmaa thiem thu hril la,Muolhaiin i hril ng�ithla raw se.eyCKa thu zawm lo hnamhai chungah,Lunginsen le thin inlingin,Phuba ka l�k ding a nih" tiin. jxMAsera lim thing in phunhai chu,Ph�r thlup�k vong ka ti cheu a,In khawpuihai suksieng ka tih.ww In milem kerhai suksieng ka ta,In lung serhai vaw nawi ka ta,Mihriem kuta siem thil hmaah,Bokkhup ta ngai naw ti niu.Gv In dawithiemhai sukhlum ka ta,Ais�nthiem nei ta naw ti niu.Bu In khawpuihai suksieng ka ta,In kulpuihai sukchim ka tih.}ts LALPA chun hieng hin a tih:"Chu ni a hung tlung pha chun,In sakorhai sukhlum ka ta,In tawlailirhai suksieng ka tih.Js  A hm�lmahai chungah l�ng a ta,A dotuhai chu sukboral a tih. =rsJakob thla hlaa la umhai chu,Hnam chi tin lai um v�ng an ta,Ramsahai le beram ruol laiaSakeibaknei vanglai chetlain,A hmu phot s� le pot chen a,Santu tu khom an nei naw angin,Yq+Jakob thla hlaa la umhai chu,Hnam chi hrang hranghai lai chun,LALPAA inthoka daidaw tla le,Hlobet chunga ruo s�r angin,An la tla dar ding a nih;Chu chun mi a ngh�k naw a,Mihriem ta din a ch�m bok nawh.pAsuria ram, Nimrod ram chu,Kawlhn�min op khum an ta,Ei ram r�n a, ei ramri a tlung pha,Asuria lakah mi san suok a tih.2o]Ama chu muongna bul n�ng a tih.Asuria-haiin ei ram hung r�n a,Ei kul s�nga hai an l�t pha chun,A dotu ding berampu pasari leThuoitu pariet inng�r suok ei tih.FnLALPA hr�tnaa chun ng�rin,LALPA a Pathien hming ropuinain,A beramhai chu chawm a ta,Muong takin khawsa t�ng an tih,Chu pha chun a hming ropuinain,Hnuoi kil tawp d�ng t�ng a tih. GmChuleiin, nau hase tuortunuin,Nau a nei thl�k hm� khat chun,Israel chu m�ksanin um a ta;Chu zoah a unau hlaa la umhai chu,An salt�ngna hmuna inthokin,Israel ramah k�r nawk an tih.Jl Sienkhom nang Bethlehem, Efrata,Judai khawpui lai ch�n hle la khom,I s�nga inthokin ka ta dingin,Israel ror�ltu hung suok a tih;A tobul chu tiena tl�nga mi,Chatuona inthoka suok a nih.k Aw kula inhuon Jerusalem,I sipai ruolhai khawm rawh,Inhuolin ei um ta si a.Israelhai ror�ltu bekah, Th�r hmolin an vuok ding a nih.j! "Aw Zion naunu, tho la, ch�l rawh,Kapath�r ki p�ng ka ti che,Ke tinbawrah d�r p�ng ka ti che a,Hnam tam tak i sir nawina ding" tiin.Mi thil an l�kp�khai chu,LALPA kuomah hung inhl�n unla,An hausakna khom hnuoi pum neitu,LALPA kuoma chun inhlan rawh. #i? Sienkhom LALPA ngaituona,An hriet ph�k teu si naw a;A remruot an hriet thiem bok nawh.Hrizawla ch�l ding buphal angin,Anni chu a l�k khawm ta si a. h Tuhin hnam tam takhai chu,Do ding che'n an insingsa a;'Sukporchein um sien la,Zion chu inriem khum ei tih'Tiin an ti che a ni hi! g  Aw nang Zion naunu,Nau hase tuor ang elin,Na tak tuorin inr�m rawh.Tuhin khawpui suoksanin,Ram hnuoia chun inkul rawh.Babulonah i fe ding a na,Chu chun san suokin um i tih.Chu taka inthok chun LALPANI hm�lmahai kuta inthokin,A san suok ding che a nih.f Ieng leia tuta i tap rak am?Lal i nei naw am a ni?I remruottu a boral am a ni?Nau hase anga natna chun,A man tah che am a ni?eAw nang, ran ruolhai v�ngb�k,Zion naunu kulpui nghet,I lalram hmasa tungding nawk ka ta,Jerusalem naunu chu inlal a tih.+dOKebaihai chu hl�ng ka ta,Hnot l�nga um tahai chu,Hnam hr�t takah siem ka tih.Chu nia inthok chun LALPAN,Zion tl�ngah kumkhuoin,An chungah ro r�l a tih.c'LALPA chun hieng hin a tih:"Chu ni a hung tlung pha chun,Kebaihai chu ko khawm ka ta,Salt�nghai ko khawm ka tih,Lungngaia ka siem po pohai.rb]Hnam tinin mani pathien zui an ta,Keini ruok chun kumkhawtluongin,LALPA kan Pathien zui t�ng kan tih. a Mi tin mani gr�p buk hnuoiah,Theichang buk z�r hlim hnuoiah,Muong takin thung t�ng an tih,Tiin Iengkim LALPA chun a hril.=`sHnam tin ink�rah ro r�l a ta,Kil tina um hnam hr�thai khom,An ink�r thu r�lp�k a ta,An kawlhn�mhai chu l�ngk�mah,Lo keina dingin sut an ta,An fei chu thing kau thumna,Chemkuoiah sut t�ng an tih.Hnam dangin hnam dang chungah,Chemsen inl�n ta naw ni a,R�ldo inch�k ta naw bok an tih. _9Hnam tam takin hung pan an ta,Hieng ang hin hung t�ng an tih:'Thaw ro, LALPA tl�ngah,Jakob Pathien inah k�i ei tiu,A lampui ei hraw theina dingin,A lampui mi lo zirtir a tih' tiin.Zion tl�nga inthokin d�n thu,Jerusalem-a inthokin LALPA thu,A luong suok ding a ni si a.>^ wSienkhom hun nuhnunga chun,LALPA tempul ng�rna tl�ng chu,Suknghetin hung um a ta,Tl�ng po po s�ngtu n�ng a ta,Muol po po chungah l�ng a ta,Hnam tin khuoi ang kai an tih.]1 Chuleiin, nangni lei tak hin,Zion chu lo anga inletin um a ta,Jerusalem chu tlu ram a ta,Tempul muol chu chimbuk bawm,Muol pawngah inchang a tih. s\_ Hotuhan tham beiseiin ro an r�l a,Thiempuhan hlaw beiseiin an zirtir a,Zawlneihan sum beiseiin �i an s�n a.Chuong s� khom chun anni chun,'Ei kuomah LALPA a um an naw?Sietnan mi nang naw nih' tiin,LALPA chungah an innghat chu!?[y Zion chu thisenin in bawl a,Jerusalem chu r�tlonain.0ZY Jakob s�ngkuoa lukh�ituhai,Israel s�ngkuo chunga ror�ltuhai,Ror�lna indikhai pal z�t a,Dikna tinr�ng chokchawrawituhai,Ka thil hril hi lo ng�ithla ro.8YiNisienlakhom kei ruok chu,Jakob bawsietna puong ding leIsrael suolna inhriettir dingin,LALPA Thlarau thilthawtheina,Ror�l indikna le hr�tna chun,Inthuom sipin ka um si a. XHmutheitu chu inzak a ta,Ais�nthiem chu muolpho a tih.Pathiena inthoka donna,A um ta si naw leiin,Inzakin hmai hup an tih" tiin.BW}Chuleiin z�n thimin nang a ti cheu a,Inl�rna hmu naw ti niu;Thimnain bawm a ti cheu a,Ai khom s�n thei naw ti niu.Zawlneihai ni chu tl�ng a ta,An s�n chu z�n inchang a tih.8ViLALPA chun hieng hin a tih:"Ka mihai hl�mtu zawlneihan,Thil p�k ding neihai kuomah,Thlamuongna thu an puong a,P�k ding nei nawhai ruok chu,An lo vauh khawng el hlak si.UChu zoah LALPA chu ko an ta,Sienkhom lo don tawl naw nih.Chu pha chun an suol thawhai leiin,An lakah a hmai lo thup a tih.&TEKa mihai taksa in f�k a,An vun in h�k thl�kp�k a,An r� in vuok tliekp�k a;Thl�ngah an sa in chan dar a,B�la suong dingin in chan nawi" tiin.oSWThil tha theidain, thil suol in dit a,Ka mihai vun in h�kp�k a,An r�-a taksa in huot thl�k a;R 3Chu zoah hieng hin ka hril a:"Jakob s�ngkuoa lukh�ituhai, ngai ro,Israel s�ngkuoa ror�ltuhai, ngai roRo r�l d�n in hriet a tha naw maw? Q  Kot hongtu chun hma thuoi a ta,Kot chu k�nin l�t hum hum an ta,An lal chu an hmaah f�ng a ta,LALPA chun hma thuoi a tih." Pw "Aw Jakob thlahai, matheiloin,In r�ngin ko khawm ka ti cheu a,Israel thla, hlaa umhai po po chu,Hung thuoi khawm ng�i ka ta,Ran huonga beram ruol ang leRan tlatnaa bawng ruol angin,Anni chu hung thuoi khawm ka ta,Mipui inzi nuoi nuoi an tih.!O; Kh�lhlip le hl�m hmang hungin,'Uoiin le z� pe teuh kan ti cheu'Tiin hung hril sienla cheu,Chu mi chu hi mihai zawlneiNi awm lek a ni hrim a nih! Nw Tho unla, fe suok vat ro,In ta dingin a r�lmuong nawh;Siem that thei ruol lo khopa Sukporch� le suksiet a ni tah.~Mu An in inhoi taka khawsa,Ka mi, nuhmeihai in hnot suok a.An nauhai mal ka sawmna chu,Kumkhuoin in l�k hmangp�k a.LTu lai hnai hin ka mihai chu,Hm�lma angin in en a,Indona hmuna inthoka,Ralmuong taka hung k�rhai chu,An korfuolhai in l�kp�k a.=KsAw nangni Jakob s�ngkuohai,'Hieng ang thil hi thaw dingin,LALPA Thlarau a lungsen maw?'Ti zawnga hril lem ding a ni?"Indik taka khawsahai chungah,Ka thu'n kongro a suk naw a ni?JyAnni rawi chun ka kuomah,"Kan kuomah thu hril naw la,Hieng hi mi hril vet naw rawh;Muolphonan mi nang naw nih" an tih.eICChuleiin, LALPA mihai inkhawma,Thum vawra ram insem ding hrim,Mi t� khom nei naw ti niu. /HWChu ni chun mihan nuizatin,Tap hla phuok khum an ti cheu:'Rok ramin kan um ta a,Kan ram a sem dar vong a;Kan kuta inthokin a l�k a,Phatsantuhai kuomah a sem" tiin.=GsChuleiin, LALPAN hieng hin a tih:"In s�ngkuo sietna ding chu,In pumpel thei d�r lo dingin,Keiman ka phan zing a nih.Chapoin l�ng ta nawng in ta,Sietnain hung nang a ti cheu.F1Mi lo an inhnar a, an l�kp�k a,Mi in an inhnar a, an l�kp�k bok a.Mi hl�min an inhai an l�kp�k a,An rochan chen an l�kp�k hlak. (E KSuol phantuhai chung chu a pik,Khum laizawla suol phiertuhai!Z�ng khuo a hung var pha leh,An phier angin an hlen suok hlak,Chuong thawtheina chu an nei si a.2D _P�r doin lu vaw kol rawh,I nau dithai p�r chu doin;Mulukol ang hiela kolin,A m�tin m�t kawng vong rawh,I kut ngeia inthokin salah,An thuoi hmang ding a ni si a. 3~~B}}|_{{zyXxxSwwpvguiutssprqpooOnnmll\kkJjjHihgg ffafe6ddcc?ba``e_f_^]];\&[ZZBYY#XX0WV9UwTTRSRQQQ:P]ONNMLL{KmJIIDHHG9FF;EDCCBBA6@@G??1>>=<<;::'998`87)66K5n433122*11\00/4../-,,+++Z+*R)<(X''T&&m%%B$$##?""S! g 2m1q-[Ofv5e A  ] =N"KC*\} Sienkhom a nei po po chu,Lalpan l�kp�k vong a ta,Tuipuia a hr�tna chu pei hmang a ta,Meiin a khuo lem hmang a tih.[ Tura chun ama ta dingin,Kul ropui tak a bawl a,Pilvut anga tangkaruo b�min,Chihrak ang elin kotthl�rah,Rangkachak a s�k khawm a.Z Damaska khawpui le inramri,Hamat chunga khom tlung a ta,Tura le Sidon chungah tlung a tih,Varin themthiem hle hai sien khom. Y  Hadrak ram lakah LALPA thu a rik,Damaska chunga khom tlung a tih.Mi tin mit le Israel hnamhai mit chu,LALPA chungah a fu thup a.XIengkim LALPA chun hieng hin a tih: "Chu huna chun hnam hrang le tong hrang hrang hmang mi sawmin Juda mi pakhat kor fuolah chelin int�l tlat an ta, 'I kuomah Pathien a um ti kan hriet leiin i ruolin kan hung ve ding a nih' la t�ng an tih" tiin.WMi tam tak le hnam ropui tak takhai chu Iengkim LALPA zong ding le a hmaa dawvan kai dingin Jerusalemah hung an tih" tiin.SVKhawpui pakhata ch�nghai chu khawpui dangah f�ng an ta, 'Thaw ro, Iengkim LALPA ditsakna chu ng�na dawvan kai dingin fe ngh�l ei tiu. Keini khom kan fe ve ding a nih' tiin infiel tuong an tih. rU]Iengkim LALPA chun hieng hin a tih: "Hnam tam tak le khawpuia ch�ng mi tam tak an la hung ding a nih. 'TGIengkim LALPA chun hieng hin a tih: "Thla linaa in bu nghei le thla nganaa in bu nghei le thla sarinaa in bu nghei le thla sawmnaa in bu nghei hlakhai chu Juda s�ngkuo ta dinga hlimna le lawmna hun, k�t hlimumah inchang t�ng a tih. Chuleiin, thudik le inremna chu zong ro" tiin .ESChun, Iengkim LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung nawk a. !R;in tuolbawmhai sietna ding phierr�k naw unla, thu kh�la inkh�m ch�ng naw ro. Hieng thil hi ka theida a nih" ti hi Iengkim LALPA thu suok a nih. QHieng hi in thaw ding chu a nih: Mi tinin mani tuolbawm seng kuomah thudik tak hril unla, ro indik tak le inlai takin r�l unla, P tu ruok hin chu a letlingin Jerusalem le Juda s�ngkuo chungah thil tha thaw ka tum tlat tah thung a nih. Chuleiin, ti naw ro. O9Iengkim LALPA chun hieng hin a tih: "In thlatuhaiin an mi suklungsen leia lainatna thang loa in chunga sietna intlungtir dinga ka t� tlat ang khan, MN Aw Juda s�ngkuo le Israel s�ngkuohai, hnam danghai tongsie phurtu lo ni hlak inla khom san suok ka ti cheu a, malsawmna hung ni lem t�ng in tih. Ti naw unla, in kut sukhr�tin um raw se." eMC "Muong takin thlai ch� thl�k in ta, gr�p hruihai chun ra insuong an ta, hnuoiin bu le b�l tharsuok a ta, v�nin daidaw intl�ktir a tih. Chuonghai chu hlaa la um sun mipuihai ta dingin rochanah p�ng ka tih. Lw Tu ruok hin chu hlaa la umhai hi kh� hmaa ka thaw ang khan thaw ta naw ningah" ti hi Iengkim LALPA thu suok a nih. 4Ka Kh� hm� khan mihriem le ran ta dingin inhlawna a um ngai naw a, hm�lma leiin tu khomin muong takin sum an lam thei nawh, mi tin chu a tuolbawm leh ka'n dotir si a. UJ# Iengkim LALPA chun hieng hin a tih: "Nangni, Iengkim LALPA tempul lungph�m an ph�m nia zawlnei b�ua inthoka hieng thuhai lo hretuhai, tempul chu in bawl theina dingin in kut sukhr�tin um raw se. IJerusalemah thuoi k�r nawk tawl ka ta, ka mihai n�ng an ta, kei an Pathien n�ng ka ta, an chungah ringumin fel ka tih" tiin.dHAIengkim LALPA chun hieng hin a tih: "Sak ram le thlang rama ka mihai chu san suok ka tih. QGIengkim LALPA chun hieng hin a tih: "Chu huna chun hieng hlaa la um sunhai ta ding chun mak hl� angin inlang a ta, sienkhom ka ta dingin a mak ve ding maw?" ti hi Iengkim LALPA thu suok chu a nih. gFG Khawpui kotthl�ra hai chun tlanglakte ruol inhnelin infiem nuoi nuoi nawk ta bok an tih." :EmIengkim LALPA chun hieng hin a tih: "Jerusalem kotthl�ra hai chun tar k�na dam nuhmei pasal, an kum tam t�k leia hmol thuna l�ng le inthung hung um nawk t�ng an tih. XD)LALPA chun hieng hin a tih: "Zion-ah k�r nawk ka ta, Jerusalemah ch�ng ka tih. Chu pha chun Jerusalem chu Thudik Khawpui ti ni t�ng a ta, Iengkim LALPA tl�ng chu Tl�ng Thienghlim ti ni bok a tih."CIengkim LALPA chun hieng hin a tih: 'Zion lakah ka th�kthu nasa takin a sie a, lung sah�l khopin ka th�k a nih' tiin. =B wIengkim LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung nawk a. kAO'An hm�l hriet lo hnam tin lai thawngaleivirin inl�k hmangtir tawl ka ta, tu khom l�ta an suok naw khop hielin an ram chu sukrieu ka ta, chuong ang chun an ram inhoi tak chu r�usan ramah inchangtir ka tih' tiin" a ta.{@o " 'Ka koin an mi ngaithl�k naw a, chuleiin an mi ko pha ngaithla naw ning' ti hi Iengkim LALPA thu suok a nih. o?W An lungril chu lungth�r angin an sukchang a, d�n thuhai le Iengkim LALPA thlarauin a zawlneihai hmanga thu a hung inpuongtirhai chu an ngaithl�k nuom nawh. Chuleiin, Iengkim LALPA chu an chungah nasa takin a lungsen a nih. r>] " 'Sienkhom an ngaithl�k nuom naw a, lulul takin tukhnungkhur an mi'n nghat a, an n� an suks�t a. =! Hmeithaihai, fahrahai, ram dang mihai le pasiehai n�ksawr naw ro. Mi dang ta dinga tha lo hrim hrim lungrilin ngaituo ngai naw ro" tiin.o<W "Hi hi LALPA hril chu a nih: 'Indik takin ro r�l unla, z�ngaina inhmutirin, inlunginsiet tuo ro. ;;qLALPA thu chu Zekaria kuomah a hung tlung nawk a: j:MMuong tak le hm�ing�l taka Jerusalem le a s� v�la khuohai le sim tieng ram le thlang tieng phai thut puollawi in hluo lai khan hieng thuhai hi zawlnei hmasahai hmangin LALPAN a lo hril dai ta cheu an naw maw?" tiin. P9Faa in dawn ch�ng khomin, nangni ta dinga fa le dawn in ni naw maw? 98k"A rama mi po po le thiempuhai kuomah hieng hin indon rawh: Kum sawmsari s�ng a thla ngana le thla sarinaa bu ngheia in s�n lai khan, ka ta dinga bu nghei in ni chie maw? 97mIengkim LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a: X6)Iengkim LALPA tempula thiempuhai le zawlneihai kuoma chun, "Kum tam tak kan lo thaw ta hlak angin Jerusalem Tempul siet s�nnain a thla nganaah bu kan la nghei zom pei ding am a ni?" tiin an hung indon a. t5aBethel mihai chun LALPA ditsakna ng�n dingin Sarezer le Regem Melek hai chu an mihai leh an hung tir a. 4 {Lal Daria inlala inthoka kum lina, thla kuona, Kislev thla, ni linad chun LALPA thu chu Zekaria kuomah a hung tlung a. 3/Hla taka mihai khom LALPA tempul bawla thang dingin hung an ta, chu pha chun nangni lai hin Iengkim LALPA chun a mi tir a nih ti hung hre t�ng in tih. LALPA in Pathien thu chu taima taka in zawm phot chun hieng thu hi la hung tlung ngei a tih' a tih tiin hril rawh" a ta.2-Chun, lallukhum chu Heldai hai, Tobija hai, Jedaia hai le Zefania naupa Hen (Helem) hai kuomah LALPA tempula hriet zingna dingin p�ng an tih. ;1o Ama ngei hi a nih LALPA tempul bawltu ding chu; ropui takin inthuom a ta, a lalthungphaa thungin ro r�l a tih. A chang tieng chun thiempu inthung a ta, inrem takin um an tih. 70g Chun, a kuomah hieng hin hril rawh: Iengkim LALPA chun hieng hin a tih: 'Hi mi hi a nih a hming K�u chuh; a hmuna inthokin hung ink�u dar a ta, LALPA tempul bawl a tih. |/q Tangkaruo le rangkachak chun lallukhum siem la, chu chu thiempu laltak, Jehozadak naupa Josua chu inkhumtir rawh. @.y "Babulona salt�nghai thilp�k, Heldai le Tobija le Jedaia hai hung chawi tangkaruo le rangkachak hai chu la khawm la, chu ni l� l� chun Zefania naupa Josia kuomah fepui rawh. 1-] LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a: ,Chun, ama chun a mi hung ko kh�k a, "En ta, hmar tienga fehai khan hmar tieng rama chuh ka Thlarau an sukhadam a nih" a ta.K+Sakor hr�thai chu an hung inper suok tek tek a, khawvel pumpui hr�t suok ch�kin an th� a'n za zok zok a. Ama chun, "Fe unla, khawvel fang suok ro" a ta, chuong ang chun an fang suok a. *Sakor senhai chu sak tienga fe ding an na, a dumhai chu hmar tieng, a v�rhai chu thlang tieng, a r�nghai chu sim tieng" a ta. ) V�ntirko chun, "Hienghai hi v�n thli pali, hnuoi pumpuia Lalpa hmaa ng�r le chu taka inthoka fe suok hlakhai chu an nih. Z(-Mi betu v�ntirko kuoma chun, "Pu, hienghai hi ieng am an na?" tiin ka'n don a.q'[pathumnaa hai chu a v�r, palinaa hai chu a r�ng an na, an r�ngin sakor hr�t ch� vong an nih. J& Tawlailir pakhatnaa sakorhai chu a sen, pahninaa hai chu a dum, % 'Ka hang en nawk a, ka hma tieng chun tl�ng pahni ink�ra sakor tawlailir pali hung suok lai hi ka hmu a, tl�nghai chu d�r vong a nih. $9 Ama chun, "A in ding an bawl tumna Babulon ram Sinar phai tieng fepui an ta, a in ding an bawl zo pha leh chu taka chun ama hmunah sieng an tih" a ta.f#E Mi betu v�ntirko kuoma chun, "Bawm hi khaw tieng am an fepui ding a na?" tiin ka'n don a. <"q Chun, ka hang en nawk a, nuhmei pahni ka hmu a, an thla v� vea chun thl� an p�i a, an thla chu k�nghl�i thla ang a na, bawm chu v�n le hnuoi ink�rah an vuongpui a. !yAma chun, "Hi hi Suolb�r chu a nih" a ta, nuhmei chu bawma chun a nam l�t nawk a, suon s�n chun a s�n khum a. ^ 5Chu bawm s�n, suona siem chu a hong a, bawm s�nga chun nuhmei pakhat a thung a. Kei chun, "Ieng thil am a na?" ka ta, ama chun, "Inkh�na bawm fe suok tah kha a na, a ram pum r�tlona chu a nih" a ta. veMi betu v�ntirko khan a mi hung pan a, ka kuomah, "Hang ngha la, thil hung inlang ding chu en rawh" a ta. _7Tongsie chu infesuoktir ka ta, r�kruhai ina le kh�la ka hminga inkh�m taphot inah l�t a ta, an in s�ngah um zing a ta, ina lung le thinghai chu sukse vong a tih' ti hi Iengkim LALPA thu suok a nih" tiin.Ama chun, "Hi hi a ram pum chunga tongsie thon suok m�k chu a nih. A ph�k hma tienga inziek angin r�kru taphot chu a rama inthoka hnot suok n�ng an ta, a ph�k hnung tienga inziek angin kh�la inkh�m taphot chu a rama inthoka hnot suok ni bok an tih. *MAma chun, "Iem i hmu a?" a ta, kei chun, "Lekhabu ziel vuong duoi duoi lai ka hmu a, a dung meter kuo le a khang meter li le a chenve vel a nih" tiin ka don a. U %Ka hang ngha nawk a, ka hmaa chun lekhabu ziel vuong duoi duoi hi ka hmu a. mSAma chun, "Hieng hi mi pahnih, hnuoi pumpuia LALPA rong bawl dinga hriek n�lhai chu an nih" a ta.\1 Ama chun, "Hieng hi i hriet nawa maw?" a ta, kei chun, "Pu, ka hriet nawh" ka ta. ~u Rangkachaka siem, hriek thlit suokna khei pahnihai b�kah oliv k�u pahnihai umzie khom hi teh?" tiin ka'n don a. kO Chun, v�ntirko kuoma chun, "Khawnvar siena s�r ve vea oliv kunghai hi teh, iem a na a umzie?  Thaw kuok in la nei naw lai khan an hmusit hlak cheu an naw? Mihaiin Zerubabel kuta inkh�na dar m�m a chawi an hmu pha ruok chu nasa takin hlim an tih. Chun, hieng khawnvar pasarihai hi LALPA mit aiawa ng�r an na, hnuoi pumpui hi an hmu vong a nih" a ta.K "Zerubabel chun hi tempul lungph�m hi a kut ngeiin a lo ph�m tah a, ama kut ngeiin bawl zo a tih. Chu pha chun Iengkim LALPA chun nangni kuoma hin a mi tir a nih ti hung hre t�ng in tih. 1]LALPA thu chu ka kuomah a hung tlung a, fEAw nang d�ltu tl�ng lien, ieng am i ni hrim leh? Zerubabel chun rawt zawl a ti che a, tempul bawl zoa a lung rem nuhnung tak an pha hunah, mipuiin, 'A va mawi ngei de! A va mawi ngei de!' tiin kh�k dur dur an tih. MChu phing leh ama chun, "Hi hi Zerubabel kuoma LALPA thu chu a nih: 'I hr�tna ni loin, i thilthawtheina ni bok loin, ka Thlarau lei lemin thaw n�ng a tih' ti hi Iengkim LALPA thu suok a nih. gGAma chun, "Hieng hi iem a nih ti i hriet nawa maw?" a ta. Kei chun, "Pu ka hriet nawh" ka ta.QMi betu v�ntirko kuoma chun, "Pu, hieng hi ieng am a ni leh?" ka ta. uc. Khawnvar siena s�rah oliv kung pahnih a um a, a chang tieng pakhat, a voi tieng pakhat" tiin ka don a.  7" Iem i hmu a?" a ta. Kei chun, "Rangkachak sakhata siem khawnvar siena, thuom sari nei, a fong tin s�pa hriek bawm le khawnvar phita nei ka hmu a _  9Mi betu v�ntirko kha a hung nawk a, mi in lai not har ang elin a mi hung kei har a. 6 e Chu nia chun mi tinin mani gr�p buk hnuoi le theichang buk hnuoia inthung tl�ng dingin an tuolbawmhai seng fiel t�ng an tih' ti hi Iengkim LALPA thu suok a nih" tiin.K  En ta, Josua hmaa lung ka phun saw! Saw lunga son mit pasari a um a, a chungah thil inkertir ka ta, hi rama suolna hi ni khat thilthuin la hmang vong ka tih" ti hi Iengkim LALPA thu suok a nih.- S"Aw Josua, thiempu laltak, nang le i hmaa thunghai khom khan, thil tlung ding inentir lawknahai hi lo ngaithla ro: ka siehlaw, K�u chu ka hung insuo ding a nih. X)"Hi hi Iengkim LALPA hril chu a nih: 'Ka lampui i hraw a, ka ti ang peia i thaw chun ka ins�ng r�lbawltu n�ng i ta, ka ror�lna hmun enkol i ta, hi taka ng�rhai lai hin ngirhmun chang v�ng i tih.<sLALPA v�ntirko chun Josua kuomah mawphurna pein, +Kei chun, "Lukawm fai inkawmtir ro" ka ta. LALPA v�ntirko ng�r zing chun lukawm thar a hung inkawmtir a, silf�n fai an inh�ktir bok a. c?V�ntirko chun a bula ng�rhai kuomah, "A thuomhnaw bal kha hl�pp�k ro" a ta. Chun, Josua kuoma chun, "En rawh, i suolna ka l�k hmangp�k ta che a, thuomhnaw tha takin ka'n thuomtir ta ding ch� a nih" a ta.KJosua chu thuomhnaw top tak leh v�ntirko hmaa chun a ng�r a. :mLALPA chun Setan kuomah, "Setan, LALPA chun a kawk che! Jerusalem thlangtu LALPA chun a hal che! Hi mi hi meia inthoka thingthu hring kei dok ang chauh a ni naw am a ni?" a ta. LALPA v�ntirko hmaa thiempu laltak Josua ng�r le chang tienga ama khingtu Setan ng�r lai chu LALPAN a mi'n hmutir bok a. wg LALPA hmaa chun mi tin to thiep ro, a hmun thienghlima inthokin ama thu ng�iin a hung inthok suok ta si a  Judai ram chu ram thienghlima LALPA rochung ram hung n�ng a ta, Jerusalem chu a khawpui dittak hung ni nawk t�ng a tih. H  Chu huna chun hnam tam takin LALPA hung zui v�ng an ta, a mihai ni t�ng an ta, anni lai ch�ng a ta, chu pha chun Iengkim LALPA chun in kuomah a mi tir a nih ti hung hre t�ng in tih. ~ "Aw Zion naunu, hlimin kh�k rawh. Ngai ta, ka hung m�k a, i kuomah ka ch�ng ding a nih" ti hi LALPA thu suok a nih. <}q Chuonghai chunga chun kut inlet ka ta, hmet nawi ka ta, anni salhai ng�iin rok l�t ve thung an tih. Chu pha chun Iengkim LALPA chun a mi tir a nih ti hung hre t�ng in tih. B|}A mi chawimawi hnung le nangni roktu hnamhai lai a mi tir hnung hin, Iengkim LALPA chun anni chungthu chu hieng hin a tih: 'Nangni dotu taphot chun ka mit naul�ng an tawk ang a nih. l{QAw Zion nauhai, suok ro! Babulon naunu kuoma ch�nghai, inrel suok ro" tiin a mihai chu a hril a.z5LALPA chun, "Kawl kil lia thli kuo chen d�pin ka sukdar tah cheua chu tu hin hung suok ta ro, hung suok ta ro, hmar rama inthokin tl�n suok ro! y Keima ngei hin mei bangin inhuon ka ta, a s�nga a ropuina chu keima hi n�ng ka tih, LALPA chun a tih' tiin hril rawh" a ta./xWAma chun a kuomah, "Tl�n la, saw tlangv�l kuoma son, 'Jerusalem hi mi tam tak le ran ruol tam tak ch�ngna ding a ni leiin huondai nei lo khawpui n�ng a tih. ^w5Chuongchun, mi betu v�ntirko chu a fe a, ama hmu dingin v�ntirko dang a hung a. v"Khaw laia fe ding am i na?" tiin ka'n don a. Ama chun, "Jerusalem dung le khang lienzie hriet tuma inkh� dinga hung ka nih" a ta.Xu +Ka hang en a, ka hmaa chun mi pakhat, a kuta inkh�na hrui chawi hi ka hmu a. Qt Kei chun, "Hienghai hi ieng thaw dinga hung am an na?" ka ta. Ama chun, "Hieng k�hai hi Judahai ph�n dartu an nia chu tu khom a khing ngam an um naw leiin hieng th�rsuhai hi a hawl z�mtu ding le Judai ram hung bei a, a mi ch�nghai ph�n dar dinga lu hung lei hnam taphothai ki chu vaw tlam dinga hung an ni hih" a ta.7s kChu zoah LALPAN th�rsu pali a mi'n hmutir a. 5r eMi betu v�ntirko kuoma chun, "Hienghai hi iem an na?" ka ta. Ama chun, "Hieng kihai hi Juda mihai, Israel mihai le Jerusalem mihai ph�n dartu dinghai chu an nih" a ta. ;q sChun, ka hang en a, ka hmaa chun ki pali ka hmu a. ep E"Hi khom hi puong sa bok rawh: Iengkim LALPA chun hieng hin a tih: "Ka khawpuihai chu hm�ing�lin hung vul nawk an ta, LALPAN Zion tl�ng chu thlamuong takin inumtir nawk a ta, Jerusalem chu thlang nawk a tih" tiin. ao =Chuleiin, z�ngaina leh Jerusalem tieng k�r nawk ka ta, chutaka chun ka in chu indin thar nawk n�ng a ta, ka'n kh�na hrui chu Jerusalem chungah kei zam nawk t�ng ka tih'c ti hi Iengkim LALPA thu suok a nih. &n GKa mihai chunga ka lungsen met s�ngin hnam dang haiin an lo intuortir hrep el a, chuong hnamhai, him taka inngaihai chunga chun ka lung a sen hl� a nih. #m AMi betu v�ntirko chun ka kuomah, "Hi thu hi puong rawh: Iengkim LALPA chun hieng hin a tih: 'Jerusalem le Zion laka hin ka th�kthu a se takzet a nih. Rl  Mi betu v�ntirko kha LALPAN z�idam tak le thlamuongum takin a don a. Ck  Chu phing leh v�ntirko chun, "Iengkim LALPA, Jerusalem le Judai rama khuohai chungah kum sawmsari zet i lung a sen ta a, ieng chen am i z�ngaina kut i la kei t�m ding a na?" a ta. )j M Anni chun inhm�i buk hnuoia ng�r v�ntirko kuoma chun, "Khawvel kan fang suok ta a, hnuoi pumpui chu muong tak le inrem taka umin kan hmuh" tiin an hril a.i  Chu phing leh inhm�i buk hnuoia ng�r chun, "Hienghai hi hnuoi pumpui fang suok dinga LALPA mi tirhai chu an nih" tiin a mi hril a. h ' Kei chun, "Ka lalpa, hieng hi ieng t�na am an na?" tiin ka'n don a. A mi betu v�ntirko chun, "Ieng am an nih ti inentir ka ti che" a ta. ]g 5Z�na chun inl�rna ka hmu a. Ka hmaa chun mi pakhat, sakor sen chunga chuong a lo um a, ruoma inhmui thing buk lai chun a ng�r a. A hnung tieng chun sakor sen d�m, a sen-uk d�m le a v�r d�m an um a. 'f IDaria inlala inthoka kum hnina, thla sawmpakhatna, ni sawmhni palina, Sebat thlaab chun Ido naupa Berekia, chu naupa Zekaria kuomah LALPA thu a hung tlung a. e  Ka siehlaw zawlneihai kuoma thucha le thuruot ka p�khai khan in thlatuhai chu a nangch�ng tawl an naw maw? Chu zoah an sim a, 'Iengkim LALPA chun thaw a tum ang hrimin, ei um d�n le ei thilthaw ang peiin ei chungah a thaw a nih' an ti a ni kha" tiin.dd CIn thlatuhai kha khaw lai am an um zo ta a? An zawlneihai khom kha, kumkhuoin an dam a ni? c In thlatuhai ang khan um ve naw ro. Iengkim LALPA chun a zawlnei hmasahai hmangin an kuomah, 'In um d�n suolhai nghatsan unla, in thil ch�ng tha nawhai b�nsan ro' tiin a hril a, sienkhom an bengkhon naw a, an uksak bok nawh, ti hi LALPA thu suok a nih. 0b [Chuleiin, hi mihai kuomah hieng hin va hril rawh: Iengkim LALPA chun hieng hin a tih: 'Ka kuom tieng hung ngha nawk unla, kei khom in kuom tieng hung ngh�ng ka tih. >a y"In thlatuhai chunga khan LALPA lung a awi naw hle a. ` 1Lal Daria inlala inthoka kum hnina,a thla rietna, fav�ng laihawl lai chun Ido naupa Berekia, chu naupa Zekaria kuomah LALPA thu a hung tlung a: N_Chu ni chun aw nang ka siehlaw Zerubabel, Sealtiel naupa, chel tlat ka ti che a, ka suoi namna kutsebi angah siem ka ti che, nang hi ka thlang ta si che a" ti hi Iengkim LALPA thu suok chu a nih. X^)Lalhai pei thl�ng ka ta, ram danghai hr�tna chu ph�n dar ka tih. Sakor tawlailir le a khaltuhai chu suksieng ka ta, sakor le a chunga chuonghai chu tl�ng an ta, anni kawlhn�min insun hlum an tih. a];"Judai ram optu Zerubabel kuomah, hnuoi le v�n ka sukhn�ng ding thu chu hril rawh. \\1Chu thla, ni sawmhni palinae chun LALPA thu chu Hagai kuomah a hung tlung nawk a. p[YIn bu ina hai bu ch� ding a la um am a ni? Tu chen hin gr�p hrui d�m, theichang kung d�m, theibufai kung d�m le oliv kung d�m a r� a la um d�r nawh. Voisuna inthok ruok hin chu mal ka sawm ta ding cheu a nih" tiin.Z7LALPA tempul lungph�m in rem tan nia inthoka voisun, thla kuona ni sawmhni palinaa in bawl zo ni chena thil um d�nhai kha ngun takin ngaituo ro. 5YcIn kutsuok thil po po chu tlolna hri, inng�na hri le rielin ka suksiet a, chuong s� khom chun ka kuom tieng in hung ngha nuom chuong nawh' ti hi LALPA thu suok a nih. X9Lung sawmhni an b�mna hmuna lung chu sawm chauh a lo tling a. Uoiin b�r sawmnga th�l bit dinga fe chun b�r sawmhni chauh th�l ding a hmu a. |WqChuleiin, voisuna inthokin LALPA tempula lung an remhai insersuon pei d�n d�m hi fimkhur takin ngaituo ta ro. =VsHagai chun, "LALPA chun hieng hin a tih: 'Chuong ang bok chun hi mihai chunga hin a ni ve. Ka mita chu hi hnamhai thilthaw le thil inhl�n hrim hrim hi thil porch� vong a nih. VU% Hagai chun, "An leh, mithi ruong a tawk leia inthieng lo miin chuong thilhai chu a ieng khom tawk sien, a tawk taphot chu a porch� el a ni?" a ta. Thiempuhai chun "Ni e, a sukporch� vong a nih" an ta.T' Miin a korfuol hmorah sa inhl�n thienghlim f�n sien, a korfuol hmor chun bei amanih, hmepok amanih, uoiin amanih, hriek amanih le f�k thei thil hrim hrim tawk sien, a tawk taphot chu a thienghlim ve el am a ni?" tiin. Thiempuhai chun, "Thienghlim naw nih" an ta. cS? Iengkim LALPA chun hieng hin a tih: "D�nin iengtin am a hril ti thiempuhai indon rawh: R Lal Daria inlala inthoka kum hn�na, thla kuona le ni sawmhni pakhatnad chun zawlnei Hagai kuomah LALPA thu a hung tlung a. 0QY "Tuta hi in ropuina hi a hmasa n�k khan nasa lem a tih" ti hi Iengkim LALPA thu suok a nih. "Hi hmuna hin inremna p�ng ka tih" ti hi Iengkim LALPA thu suok a nih.fPE"Tangkaruo ka t� a na, rangkachak khom ka t� a nih" ti hi Iengkim LALPA thu suok a nih. (OIHnam po po sawi hn�ng ka ta, hnamhai rosum hl� hl�hai chu hung l�ng an ta, hi in hi ka ropuinain insiptir ka tih" ti hi Iengkim LALPA thu suok a nih. N-Iengkim LALPA chun hieng hin a tih: "Hun sawt nawteah voi khat chu hnuoi le v�n le khawmuol le tuifinriet hai hi la sawi hn�ng nawk ka tih. M"Aigupta rama inthoka in hung suok laia in kuoma thu ka thlung ang khan, ka Thlarau in kuomah a ch�ng zing a, z�m hrim hrim naw ro.".LSienkhom aw nang Zerubabel, hr�t takin um rawh' ti hi LALPA thu suok a nih. 'Aw nang Josua, Jehozadak naupa, thiempu laltak, hr�t takin um rawh. Aw a ram mihai, hr�t takin um unla, sin thaw ro. Ka umpui zing cheu a nih' ti hi Iengkim LALPA thu suok a nih. K-'Nangni lai hin kh� hmaa hi tempul ropui a ng�r lai kha a hmu ph�k in um am? Tu hin ieng angin am in hmu a? N�p in ti ta hl� naw maw? (JI"Sealtiel naupa, Judai ram optu Zerubabel kuoma le Jehozadak naupa Josua, thiempu laltak kuoma le hlaa la um sunhai kuoma chun hieng hin thu indon tawl rawh: }I uDaria inlala inthoka kum hnina, thla sarina le ni sawmhni pakhatnac chun LALPA thu chu Hagai kuomah a hung tlung a: ZH /Chu chu lal Daria inlala inthoka kum hn�na, thlarukna le ni sawmhn�nab a nih.zG oSealtiel naupa, Judai ram optu Zerubabel lungril le Jehozadak naupa, thiempu laltak Josua lungril le hlaa la um po pohai lungril chu LALPAN a chok tho a. Chuongchun an fe a, Iengkim LALPA, an Pathien in chu bawl tan dingin an inthok suok a. F  LALPA tirko Hagai chun mipui kuomah, "Ka umpui zing cheu a nih" ti hi LALPA thu suok a nih tiin LALPA thu chu a puong a. eE E Sealtiel naupa Zerubabel le Jehozadak naupa thiempu laltak Josua le Israel mi hlaa la um sunhai po po chun LALPA an Pathien rawl le LALPA an Pathien hung tir zawlnei Hagai thu chu an zawm a; mipuihai chun LALPA an ti a. zD o Lo chunga hai, tl�ng chunga hai, bu le b�l chunga hai, uoiin thar chunga hai, hriek chunga hai, hnuoiin r� a'n suona po po chunga hai, mihriem le ran chunga hai le kuta in lam suok thil po po chunga hai khuo ka'n th�ltir a nih" tiin.fC G Chuleiin, nangni leiin v�nin daidaw a'n tl�ktir naw a, hnuoiin r� a'n suotir bok nawh. B 9 Hm� teuh in inbeisei a, tlawmte chauh in chang a, ina in hung hawn sunhai hlak chu ka lo m�t hmang a. Chu chu ieng lei am a na?" ti hi Iengkim LALPA thu suok a nih. "Chu chu ka in in ngaisak naw lei a nih; mi tin mani in bawlah in buoi seng a, ka in hlak a tlu sop zing si. vA gTl�ngah hang fe unla, thing hang put unla, ka in ding bawl ro; chu chun lawm ka ta, chawimawiin um ka tih. U@ %Iengkim LALPA chun hieng hin a tih: "In um d�nhai hi ngun takin s�t ro. M? In ch�ng teu a, tlawmte in s�k a. In f�k a, in tlai si naw a. In dawn a, in khop si nawh. Thuom in h�k a, in lum si nawh. In sum hlaw suokhai hlak chu mansa popa thl�k ang chauh a nih." U> %Iengkim LALPA chun hieng hin a tih: "In um d�nhai hi ngun takin s�t ro. k= Q"LALPA in a tlu sop zing laia nangni in inhoi taka in ch�ng b�k hi thil indik am a ni?" tiin. L< Chu phing leh, zawlnei Hagai hmangin LALPA thu chu a hung tlung a: ; Iengkim LALPA chun hieng hin a tih: "Hieng mihai hin, 'LALPA in bawl that hun ding chu a la tlung nawh' tiin an hril a nih" tiin.\: 5Lal Daria inlala inthoka kum hn�na, thla rukna ni khat nia chun zawlnei Hagai hmangin LALPA thu chu Judai ram optu, Sealtiel naupa Zerubabel kuoma le thiempu laltak Jehozadak naupa Josua kuomah a hung tlung a. w9gChu huna chun thuoi khawmin,In tieng thuoi k�r ka ti cheu.In salt�ngnaa inthoka,In mithmua ngei tungding a,Ka thuoi k�r nawk cheu pha chun,Hnuoi chunga mi po pohai lai,Chawimawina le inp�knahaiInkhumtir ka ti cheu," LALPAN a tih.78gA n�ksawrtu cheu taphot chu,Chu pha chun keiman bei ka tih.Kebaihai san suok ka ta,Tl�n darhai ko khawm ka ta,An muolphona ram po poah,Mi inp�k le inza-ah siem ka tih.d7AK�t huna in beidongnahai,La kiengp�k dai ka ti cheu:In ta dinga phurrik inzakum a nih.6#LALPA i Pathienin a umpui che.Ropui taka sandamtu a nih.Nasa takin lawm a ti che a,A hmangainan inawi tleiin,Hlim takin hlain awi a ti che.]53Chu ni chun Jerusalem kuomah,"Ti naw rawh, aw Zion, I b�n khai thlep el naw rawh.,4QLALPAN i hremna a l�k kieng a,I hm�lma a hnot k�r tah.LALPA ngei, Israel Lal chu,Nangma kuomah a um a,Suknata um hrim hrim khom,Inl�u ta ngai nawng i tih.3}Aw Zion naunu, z�i hl� rem rawh,Aw Israel, inring takin sak rawh!Aw Jerusalem naunu,Lungril po poa hlimin lawm rawh!22] Hlaa um sun Israelhai chun, Poi tawk ta ngai naw ni hai a,Kh�l hril ta naw ni hai a,An b�uah kh�l suok naw nih.Fain z�l hadam an ta,Tu khomin sukti ta naw nih."c1? Mi z�idam le inng�itlawmhai,LALPA hming ringtuhai chu,I s�nga chun m�ksan ka tih.b0= Chu ni chun ka chunga poiIn tawkna po pohai lei khan,In hm�i mawk ta naw ni a;Hi khawpuia inthok hin,Mi chapohai po po chu,Lo hnot suok vong t�ng ka ta,Ka tl�ng thienghlimah tu khom,Mi uongthuong um ta naw nih.c/? Mi chawibiektu, ka mihai,Nile vadung kh�la umhai khomin,Thilp�k hung inhl�n an tih.|.q "Chu pha chun mipuihaiin,LALPA hming thienghlim lam a,A rong an bawl theina di'nHm�r thienghlim inputtir ka tih.-%Chuleiin, hrepuitua keiKa ng�r ni chen mi ngh�k ro.Hnamhai la ko khawm ka ta,Lalramhai kei khawm ka taAn laka ka lungsenna,Ka lung inlingna po pohai,An chungah bun thl�ng ka ta,Ka th�kna lungsen chok chun,A ram pum k�ng hmang a tih"Ti hi LALPA thusuok a nih.,wKhawpui kuoma chun keiman,'Nangin mi hang ti phot la,Ka zilna che hi poisa la,Chuongchun i ch�ngnaa inthokin,Nuoi bo ni naw ti ni a,Ka hremnahai po po khom,I chungah tlung naw nih' ka ta;Sienkhom thil dik lo thaw chu,An inhawk lem tlat pei si!3+_"Hnamhai chu ka nuoi bo a,An kulpuihai ka sukchim a,Tu khom hraw thei naw dingin,An kotthl�rhai ka sukram a.Tu khom ch�ng nawna dingin,An khawpuihai ka suksiet vong.E*A s�nga um LALPA chu a fel a,Thil indik lo a thaw ngai nawh.T�k tin fel takin ro a r�l a,Ni tin thul tik a nei ngai nawh.Sienkhom mi fel lohai ruok chun,Inzak nachang an hriet nawh.)A zawlneihai an chapo a,Dawhaa mi hl�m an hmang a,A thiempuhan tempul sukporch�in,Nuom nuomin D�n an suos�m hlak.(3A s�nga a milienhai chu,Sakeibaknei inr�m ang an na,A s�nga ror�ltuhai khom,Z�n tieng saten� ang an na,A t�ka ding hl� an nei nawh.t'aTu th� khom a ngai naw a,Tu zil khom a poisa nawh.LALPA a ring nuom naw a,Pathien a hnaih nuom bok nawh.S& !Inpawngn�kna khawpui,Hel hmang le tirdakum chu,A chung a va hang pik de!y%kHi hi khawpui, poisak nei lo,Muong taka um hlak kha a nih."Mi s�ng zo tu khom an um nawh"A ti lungril hlak si a.A va hang tlu ram nasa ngei de!Ramsahan rieknan an hmang a,A fe p�l taphot hlak chun diriemin,An kut thinin an inchek khum.$Beram ruol le bawng ruolhai,A s�ngah bok khawm an ta,Ramsa tinr�ng riek khawm an tih.Thlal�r simbuk le chingpirinuhan,A ban s�pah b� sep an ta,Tukvera inthokin inhr�m an ta;Kot bul chu hmunhnokin sip a ta,A sidar tlungpum khom dawk a tih.|#q A kut chu hmar tieng inlet a ta,Asuria chu suksieng a ta,Ninevi sukram d�r a ta,Thlal�r angin tawl hawp a tih._"7 "Nangni Ethiopia mihai khom,Ka kawlhn�ma that n�ng in tih"Tiin LALPA chun a hril.! An pathienhai a sukboral pha chun,LALPA chu r�pum la t�ng an ta,Vakam ram tina ch�ng hnamhaiin,Mani hmun sengah chawibiek an tih.k O Chu chu an chapona r� n�ng a tih,Iengkim LALPA mihai chu hmusita,Nuizatb�ra an hmang leiin.*M Chuleiin Moab chu Sodom angin,Amon mihai chu Gomora angin,Zakthl�i bil le chi khur umna hmun,Kumkhuo r�usan ram n�ng a tih.Iengkim LALPA, Israel Pathienin,A hringna s�lin a puong:"Ka mi, hlaa umhai chun rok an ta,Ka hnam laia dam khawsuokhai chun,An ram chu neip�k an tih" tiin.|q"Moab-hai deusawna ri ka hriet,Amon mihai ti-elna rihai khom;Ka mihai an deusaw a,An ram l�kp�k tumin an vauh.lQJuda s�ngkuo hlaa la umhaiin,Chu hmun chu nei t�ng an ta,Beram ruol intlattir an ta,Askelona in r�usanhai chu,Z�nah rieknan hmang an ta,LALPA Pathienin enkol a ta,An salt�ngna hmuna inthokinAnni tungding nawk a tih. c?Tuipui kam Kerethai ch�ngna chu,Berampuhai b�k khuorna leBeram huongah inchang a tih.1Tuipui kama ch�ng Keret mihai,In chung a va hang pik de aw!Filistin rama um aw Kananhai,Hluotu um loin sukram ka ti cheu"Tiin LALPA chun a hril.yGaza chu r�usanin um a ta,Askelon chu sukramin um a tih.Asdod chu s�nah inruok an ta,Ekron chu phawi hmang an tih.8iA thup�k anga thaw hlaktu,A rama mi thuhnuoirolhai,LALPA chu zong hlak unla,Felna chu zong hlak unla,Thuhnuoirol takin um ro,LALPA lungsenna niah,Huma in um thei takduoiin.*MA hun ruot a tlung hma hin,Bus� anga len hmang in ni hma,LALPA lungsenna ni chu,In chungah a hung tlung hma,LALPA lunginling ni chu,In chunga a tlung hma hin.> yAw nangni hnam zakmawhai,Inko khawm ro, inko khawm ro,H  LALPA lungsen nia chun,An tangkaruo le rangkachakin,Intlan suok thei naw ni hai.A th�kna lungsen chok chun,Ram pum la k�ng hmang a ta,Hnuoia ch�nghai po po chu,La sukbohmang rup a tih." E~}}P|h{nzz\yxxwxvvIuntss?rcqq&pooXnnmmSllk)jMihhhgkff,edccNbaa`n_|^]]\\*[[ZZBYXXsWW?VUUsTwT SRQPPTONNYM!LKK]JJ+IqHH)GFEEDD0CB@@2?>S=U433A2u110iuAma chun pahai lungril chu,Nauhai tieng innghattir a ta,Nauhai lungril chu pahai tieng.Chuong an naw chun hung ka ta,A ram pum hi tongsie inphurin,Hrem pal hlauh rawi ka tih" tiin.fhE"LALPA ni ropui le r�pthl�kin,A hung nang cheu hma ngeiin,Zawlnei Elija hung tir ka tih.g)"Israelhai po po ta dingaKa siehlaw Mosie kuoma,Horeb tl�nga ka p�k tahai,D�n le thuruot po po hai kha,Ieng lai khomin hre zing hlak ro.~fuKa ni ruota ka ch�t pha chun,In ke hnuoia meivap angin,Mi suolhai chu sir d�ng in tih,"Iengkim LALPA chun a tih.e!"Ka hming titu nangni chungah,Felna nisa hung suok a ta,Ni zunga chun damna a um.Bawngte hr�n lai insuo angin,Hlim takin inchawm in tih.Zd /"Ngai ta, ni chu la tlung ngei a ta,Rawtuina mei angin k�ng a tih.Mi chapo le mi suolhai chu,Bupawl ang chauh n�ng an ta,Chu ni chun raw hmang an ta,An zung le z�r hl� naw nih"Iengkim LALPA chun a tih.mcSChu pha chun mi fel le mi rilo,Pathien rong bawltu le tu nawhai,Chan inthl�uzie hmu nawk in tih. CbIengkim LALPAN hieng hin a tih:"Ka rohai ka khawm pha chun,Anni hi ka rochan n�ng an tih.A rongbawltu a naupa ta dinga,Pain ro a hl�p�k hlak angin,Anni khom chu hl�p�k ka tih.8aiLALPA tituhai ruok chu,Inbein an inrawn khawm a,LALPAN an thu a ng�ithl�k hlak.LALPA tia a hming inzatuhai chu,Hriet zingna lekhabua chun,A mithmuah an ziek thl�k hlak.s`_Mi chapo an engthawl a,Suol thawtu an hm�ing�l a,Pathien chotu khom an him'Tiin in hril hlak an naw? '_G'Pathien rongbawl ei ti hi,Thilthlawn mei mei a lo nih.A mamaw thilhai thaw a,Iengkim LALPA hma bula,Lus�n anga ei k�n khom hin,Ieng am hlawkna ei hmu a?^- "Nasa takin in mi hrilsiet"Tiin LALPA chun a hril.Chuong s� khom chun nangni chun,"I n�k kal zawng iem kan hril?"Tiin in hung indon l�t a.]' "Chuongchun, hnam tinr�nghaiinHamtha la t�ng an ti cheu a,In ram chu ram ditum tawp,A la hung ni ding a ni si,"Iengkim LALPA chun a tih. \3 "Fa se theitu po po lakah,In thl�ihai v�ngp�k ka ti cheu a,In huona gr�p r�hai khom,A hlam til hrim um naw nih,"Iengkim LALPA chun a tih.l[Q Ka ina bu tamna dingin,In sawma pakhat kim takin,Ka bu inah hung hl� l�t ro.Ka v�n z�ngpuihai hongp�kin,Malsawmna tiem seng lo hiel,Ka v�r ding le ding naw cheu,Hi thila hin mi fie ngat ro"Iengkim LALPA chun a tih.UZ# Nangnin in mi rok leiin,Tongsie hnuoiah in um a,Hnam pumin tongsie in phur.#Y?Tu'n am Pathien a rok hlak?Sienkhom in mi rok hlak si.Chuong sa khom chun nangni chun,"Iengtin am kan rok che?" in tih."Sawma pakhat le thilhl�nah tie!jXMIn pi le pua inthok khan,Ka thu ruothai nghatsanin,Ka thu in zawm nuom si nawh.Ka kuomah hung k�r unla,In kuomah hung k�r ka tih"Iengkim LALPA chun a tih.Nisienlakhom, nangni ruok chun,"Iengtin am ei k�r ding?" in tih.XW)"Kei hi danglam lo LALPA,Ka ni leiin aw Jakob thlahai,In bohmang naw a ni hih.^V5Ro r�l dingin hung hnai ka ta,Dawithiemhai, uire hmanghai,Thukh�la inkh�m ch�nghai,Inhlawfahai hlaw hl�pp�k a,Hmeithaihai le fahrahai n�ksawr a,Ram dang mihai chu thlier a,Indik taka ro r�lp�k ngai loa,Mi t�na nei lohai chunga chun,Hrepuitu tuonrangah thang ka ta,An chungthu r�l nghal ka tih"Iengkim LALPA chun a tih.xUiTien lai hun le nihai ang khan,Judai ram le JerusalemaAn thil hung inhl�nhai chu,LALPAN lo pom t�ng a tih.3T_Tangkaruo raw thiengtu leThlit fimtuah inthung a ta,Rangkachak le tangkaruo angin,Levi thlahai sukthieng a ta,A hmaa thil inhl�ntu ding,LALPAN mi fel nei t�ng a tih.-SSSienkhom a hung inlang ni chu,Tuin am tuor zo a ta?Ama a hung inlang pha chun,A hmaah tu'm ng�r ngam a ta?Ama chu rawtuina mei ang lePuon sawptu sabon ang a nih.\R 3" Ngai ta, ka tirko ka hung tir a,Ka hmaah lampui buotsai a tih.In zong rop hlak LALPA chu,A tempulah hung inlang thut a ta,Thuthlung tirko in ngh�khl� chu,A hung inlang ding a nih,"Iengkim LALPA chun a tih.Q+In thuin LALPA a suksawl zozai tah. Sienkhom nangni chun, "Iengtin am kan suksawl hrim hrim a?" in tih. "A mithmua thil suol thawtu taphot chungah LALPA a lawm" ti amanih, "Khaw lai am indik taka ror�ltu Pathien chu a um a?" ti amanih in hril vet hi a ngai nghok a nih.\P1LALPA Israel Pathien chun, "Inm�k hi ka theida takmeuh a nih. Nuhmeihai rawng taka soisak khom ka theida a nih. Chuleiin, in nun vong tha unla, in nuhmei chungah ringum ro" ti hi Iengkim LALPA thu suok a nih.O"LALPA chun anni chu pumkhatin a siem a ni naw am a ni? Taksa le thlarauah a ta an nih. Ieng leia pumkhata a siem am a na? Pathien ngaisak mi chi thlatu ding a zong lei a nih. Chuleiin, in nun vong tha unla, in v�nglai nuhmei lakah depd� naw ro. eNCNangni chun "Ieng leia a pom naw n�ng a ta?" d�m in la ti ta deu deu a! A san chu, LALPA hrietpuia i v�nglai nuhmei chu ringum taka inkoppui tlat dinga thu tiem siin i thuthlungna, i nuhmei lakah i ringum si nawh.DM "In thilthaw dang pakhat chu LALPA maich�m mitthlia in infar khum hi a nih. A ng�ithl�k ta naw cheu lei le kuta thilhl�n in hung chawihai chu a pom ta naw leiin in tap kh�k a. &LE Hieng thil thawtu chu tu khom ni sien, Iengkim LALPA kuoma thilhl�n hung chawitu khom ni sien, ama chu Jakob s�ngkuoa inthokin LALPAN s�t thla raw se.@Ky Juda chu a depd� leiin Israel ram le Jerusalemah thil tirdakum a thaw a, ram dang milem pathien betu chu nuhmeiin a nei a, LALPA hmangai hmun thienghlim chu a sukporch� ta si a. GJ Ei r�ngin Pa pakhat chauh ei intl�ng a ni naw am a ni? Pathien pakhat siem vong ei ni naw am a ni? Ieng leia pi le puhai thuthlung sukporch� a, unau le unau ei inhl�m hlak am a na? I "Ka lampuihai in hraw naw lei le d�n thilah thlei bik in nei leiin mi po po hmaah hmusit le endongah ka siem ch�u a nih" tiin.CHNangni ruok chu lampuia inthokin in p�t hmang a, in zirtirna chun mi tam tak in insuithl�ktir a, Levi le ka thuthlung siem chu in bawsiet a nih" ti hi Iengkim LALPA thu suok a nih. G7Thiempu hm�r chun hrietna a pai ding a na, a baua inthokin mihaiin zirtirna thucha an zong hlak ding a nih, ama chu Iengkim LALPA tirko a ni si a. BF}A b�uin zirtirna indik a s�k suok a, a hm�ra inthokin thu indik lo a suok ngai nawh. Ringum tak le ng�l takin a mi zui a, mi tam tak chu an suolnaa inthokin a'n laml�ttir a. *EM"Ka thuthlung, hringna le thlamuongna thuthlung chu Levi kuomah ka p�k a, chu chun inz� a phur leiin a mi'n za hrim a, ka hming nasa taka inzain a mi ti a. D9Levi kuoma ka thuthlung chu a ng�r zing theina dingin ka zilhau cheu a nih ti hi chu pha chun la hrieng in tih" ti hi Iengkim LALPA thu suok a nih. C5"Nangni leiin in thlahai chu zilhau ka tih. Inthawinaa in ran inhl�n �k chu in hm�iah t�t pher ka ta, chu pum chun l�k hmangin um in tih.  U "Nisienlakhom nangnin, 'LALPA maich�m chu a va porch� de! An thil inhl�nhai khom chu inz�pui a va hang um de!' in ti hin ka maich�m in suktirdakum a nih. l= S "Nisa suoknaa inthoka a tl�kna chenin hnam tin lai ka hming hi la ropui a tih. Hnam tin lai ka hming a ropui leiin, hmun tinah ka hmingin rimtui rawng an ta, inthawina inhl�n bok an tih," ti hi Iengkim LALPA thu suok a nih.y< m "Ka maich�mah a thlawna mei in inkh�k nawna dingin tempul kot lo kh�rtu ding mi um hai sien chu tha ding bah! In chungah lawmna hrim ka nei naw a, in kuta inthoka thilhl�n ieng khom pom naw ning" ti hi Iengkim LALPA thu suok a nih. ?; y "In chungah zangai dingin Pathien chu ng�n mol ro. Amiruokchu, chuong ang thilhl�n in hung chawi si chun, ieng leiin am a pom ding cheu a na?" ti hi Iengkim LALPA thu suok a nih.: 'Inthawina dinga ran mitdel in hung l�k kha thil indik a ni? Ran kebai le natna nei in inhl�n kha thil indik a ni? In ram optu kuomah inhl�n tum hrim ta u. In chungah a lawm in ring am? A lo hlutsak cheu in ring hrim hrim a ni?" ti hi Iengkim LALPA thu suok a nih.39 aKa maich�mah sa porch� in sie zing lai khomin, 'Iengti kongin am kan sukporch� che a?' in tih. Chuonga in ti lei chun LALPA maich�m chu hmusitumah in siem a nih. 8 )"Naupa chun a pa a chawimawi a, siehlaw chun a pu a chawimawi. Kei hi pa ka ni chun, khaw'm a na ka phu ang chawimawina in mi p�k chu? Hotu ka ni chun khaw'm a na ka ph� ang inz�na in mi'n entir chu? Aw thiempuhai, nangni tak tak hi in nih ka hming sukmuolphotu chu!" ti hi Iengkim LALPA thu suok a nih. "Sienkhom nangni chun, 'Iengti kongin am i hming kan sukmuolpho a?' tiin in indon hlak. {7 qChu chu in mit ngeiin la hm�ng in ta, 'Israel ram puo tieng khom LALPA chu a ropui ie!' la t�ng in tih" tiin. &6 GEdom mihai chun, "Suksietin ei uma chu ei ram tlu se tah chu indin thar ei tiu" an ti khom a ni thei. Sienkhom, Iengkim LALPA thu suok chu hi hi a nih: "Indin tha khom ni hai sien keiin thiek nawk tho ka tih. 'Ram Rilo' ti hming put a ta, LALPA lungsenna chu an chungah fu zing a tih. !5 =Esau ruok chu ka theida a, a tl�ng hluo chu r�usan hmunah ka siem a, a rochan chu thlal�ra sihalhai ka p�k a ni kha" ti hi LALPA thu suok a nih.?4 yLALPA chun, " 'Ka hmangai cheu a nih' a ta, nangni ruok chun, 'Ieng tik khan am i mi hmangai a?'" in ti a. "Esau kha Jakob unaupa a ni naw am a ni? Sienkhom, Jakob chu ka hmangai a, F3 Zawlnei Malaki hmanga Israelhai chungthua LALPA thu puong chu:u2cJerusalem le Judai rama b�r le b�l po po chu Iengkim LALPA ta dinga thienghlim n�ng a ta, inthawia fehaiin b�r le b�lhai chu thlai suongna dingin hmang an tih. Chu ni chun Iengkim LALPA inah sumdawng tu khom um ta naw ni hai.Q1Chu ni chun sakor teln�nga hai khom LALPA TA DINGA SER HRANG ti chuong t�ng a ta, LALPA ina b�r le b�l po po khom maich�m hmaa ser thieng b�r le b�l angin thienghlim vong t�ng a tih. q0[Chu chu Aigupta hremna le Bawkte K�t hmang dinga hang fe ve lo hnamhai po po hremna chu n�ng a tih.8/iAigupta mihai khom k�t hmang dinga an hang fe ve naw chun ruotui dong naw ni hai. Bawkte K�ta hang fe ve lo hnamhai a hremna hripui bok chu an chungah inl�ngtir a tih. .Hnuoia hnam tu khom Jerusalema Laltak, Iengkim LALPA chawibiek dinga k�ta hang fe naw taphot chun ruotui dong naw ni hai. 5-cJerusalem do hlaktu, hnam hrang hrang la dam khawsuokhai chu kum tinin Laltak, Iengkim LALPA chu chawibiek ding le Bawkte K�t hmang dingin Jerusalemah hung hlak an tih. %,CChu hripui chu sakor hai, sabengtung lien chi hai, sanghawngsei hai, sabengtung chin chi hai le an inkulnaa ran um po pohai chunga khom inl�ngtir a tih. +Juda khomin Jerusalem bei a ta, an s� v�la hnamhai rosum, rangkachak le tangkaruo le silf�n tam tak la khawm a tih.* Chu ni chun ch�-�ina nasa takin LALPAN mihai chu inmantir a ta, pakhatin pakhat dang kutah man a ta, inbakkei an tih. a); Jerusalem dotuhai po po chunga LALPAN hripui a'n l�ngtir ding chu hi hi a nih: An kea an ng�r zing laiin an taksa hmon thl�ng a ta, an mit khurah an mithai zop ral a ta, an b�uah an lei hmon thl�ng a tih. Q( Hluo sip an ta, suksiet ni ta naw ni a, Jerusalem chu him t�ng a tih.3'_ Ram po po chu Gebaa inthoka Jerusalem sim tienga Rimon chenin Araba ang hung n�ng a tih. Sienkhom, Jerusalem chu chawi s�ngin um a ta, Benjamin kotkh�r-a inthoka kotkh�r pakhatna le a kila kotkh�r chen le Hanalel Ins�ng le laltak uoiin sawrna khur chenin a hmun pangngai hluong a tih. &  LALPA chu hnuoi pumpuiah lal n�ng a ta, chu ni chun LALPA pakhat chauh um a ta, a hming chauh chu hming um sun n�ng a tih.Y%+Chu ni chun Jerusalema inthokin hringna tui hung luong suok a ta, a z�tve chu Tuipui Thiah luong l�t a ta, a z�tve dang chu Mediterranean tuipuiah; chuong ang chun nipui le thlasika khom n�ng a tih. $Chu ni chu ni dangdai tak, LALPA chauh hriet, s�n ni lo, z�n ni bok lo n�ng a tih. Z�n tieng ruok chun var hung um a tih.J# Chu ni chun var um naw ni a, dei naw ni a, zil tla bok naw nih. q"[Tl�ng k�r ruoma chun inbi hmang in ta, ruom chun Azel chen va sun a tih. Judai ram lal Uzia inlal laia lirhn�nga in tl�n siet ang khan tl�n sieng in tih. Chu zoah LALPA ka Pathien chu a mi thienghlim po po leh hung a tih.!yChu ni chun Jerusalem sak tienga Oliv tl�nga chun a k� innghat a ta, a tl�ng chu a laiah sak le thlang zawngin inphel a ta, a laiah ruom lien tak hung um a ta, a tl�ng tieve chu hmar tieng intawl a ta, a tieve chu sim tieng intawl a tih. q [Chu pha chun LALPA chu inthok suok a ta, indo ch�nga a bei hlak angin, chuong hnamhai chu bei a tih. s_Jerusalem do dingin hnam po po ka ko khawm ding a nih. Khawpui chu l�ng an ta, inhai rok ram an ta, nuhmeihai chu suollui an tih. Khawpui mihriem z�tve chu salah thuoi hmang an ta, a danghai chu khawpuia inthokin suok naw ni hai.i MNgai ta, in r�ll�khai nangni laia in insem hun ding LALPA ni chu a hung hn�i m�k a nih. wg Anni chu meiah fieng ka ta,Tangkaruo angin thlit f�m ka ta,Rangkachak angin fieng ka tih. Ka hming hung lam t�ng an ta,Anni chu lo don ka ta,"Ka mihai an nih" ti t�ng ka ta,"LALPA chu kan Pathien a nih"Tiin mi ko ve t�ng an tih."gG Hmun thuma thea hmun hni chu,A ram pumah thi hmang an ta,Hmun thumna chu hl� n�ng an tih.W' Iengkim LALPAN hieng hin a tih:"Aw kawlhn�m, har rawh,Ka berampu laka chun har rawh, Ka sangawizawnpui laka chun.Berampu chu s�t hlum la,Beram ruol chu indar an ta,A t�hai chungah kut thl�k ka tih.y Chun, miin, 'I panga hliemna serhai kha teh?' tia an indon chun, 'Ka ruolhai inah ka changsuola a nih' tiin don a tih. 'Zawlnei ka ni nawh. Lo nei mi ka ni a, ka tleirawla inthoka lo sin thawa f�k zong hlak mi hrim ka nih' t�ng an tih. 'G "Chu pha chun chuong zawlneihai chun inl�rna an hmu chu inz�pui t�ng an ta, mi hl�mna dingin zawlnei korfuol inhmul dem dum h�k ta bok naw ni hai. `9 Tu khomin thu an la hril lawk rop a ni chun, a hringtu nu le pahai chun, 'LALPA hminga kh�l i hril leiin i thi ding a nih' t�ng an ta, thu a hril lawk lai ngei chun a hringtu nu le pahai ngeiin sun hlum an tih.eC "Chu ni chun milem hming an lam hlakhai chu a rama inthokin sukbo ka ta, hriet zing ni ta naw ni hai" ti hi Iengkim LALPA thu suok a nih. "Zawlneia ins�lhai le thlarau tirdakumhai chu a rama inthokin la hmang ka tih.   "Chu ni chun Davida s�ngkuo le Jerusalema ch�nghai suolna le tirdakumnahai chu sawp faina dingin tui hung luong suok a tih.F pahnam dang po po le an nuhmeihaiin s�n bok an tih." tiin.s_ Levi s�ngkuoa pahnam tin le an nuhmeihai le Simei s�ngkuoa pahnam tin le an nuhmeihaiin s�n an ta, # A ramin s�n a ta, Davida s�ngkuoa pahnam tinin an nuhmeihai leh s�n an ta, Nathan s�ngkuohai khomin an nuhmeihai leh s�n an tih. jM Chu ni chun Megido phai Hadad Rimon-a an tap anga nasain Jerusalema khom nasa takin tap an tih. s_ "Davida s�ngkuo le Jerusalema ch�nghai chunga chun lunginsietna le hn�na thlarau buok khum ka ta, an sun hlumpa chu en an ta, miin a naupa nei sun a s�n angin s�n an ta, nau lut�r p�rdo anga nain a p�r chu do an tih. c? Chu ni chun Jerusalem hung beitu hnamhai po po chu sukse dingin inthok suok ka tih" tiin.W' Chu ni chun LALPAN Jerusalema ch�nghai chu hum a ta, anni laia a ongrop tak khom Davida anga hr�t n�ng a ta, Davida s�ngkuo chu Pathien ang, an hmaa LALPA v�ntirko fe ang chu hung n�ng an tih. $ A Davida s�nghai le Jerusalem ropuina chu Juda s�ngkuo n�ka a ropui lem nawna dingin, LALPA chun Judahai ch�ngna hmun chu san suok hmasa tak a tih. m S "Chu pha chun Juda hotuhai chu thinghuon chunga meiphu sie ang le bupawl laia meiser chok rol ang n�ng an ta. an kawl le kienga umhai chu an voi le changah k�ng hmang an ta, Jerusalem ruok chu a hmun ngaiah him zing a tih. $ A Chu pha chun Juda s�ngkuo tina luhai chun lungrilin, 'Jerusalem mipuihai hr�tna san chu Iengkim LALPA chu an Pathien a ni lei a nih' la t�ng an tih.] 3 Chu ni chun sakor tin chu sukthlab�r ka ta, a chunga chuonghai chu ch�-�i an tih ti hi LALPA thu suok a nih. Juda s�ngkuo chungah mit inl�n zing ka ta, hnam dang indona sakorhai mit chu sukdel ka tih. K  Chu nia ama bei dinga hnuoia hnamhai po po an inkhawm pha chun, Jerusalem chu hnam po po ta dinga sukch�ng ruol loah siem ka ta, a la son tum taphot chu anni le anni na takin inhliem an tih. y "Jerusalem chu a v�la mi po po sukruitu no-ah siem ka ta, Judai ram chu inhuol an ta, Jerusalem khom inhuol an tih.   Israel chungthua LALPA thu chu: LALPA, v�nhai keiphartu, hnuoi nghatsan ph�mtu, mihriema thlarau sietu chun hieng hin a hril: V% "Berampu tl�ktl�i lo,Ran ruol m�ksantu chung chu,A va hang pik ngei de aw!A b�n le a mit chang tieng,Kawlhn�min s�thai sien la,A b�n chu zeng thla vong sien,A mit chang tieng indel raw se."  A ramah berampu dang ka sie nawk ding a na, ama chun inhmanghai chu ngaisak naw ni a, a t�hai zong naw ni a, hliemhai enkol naw ni a, a hriselhai khom chawm naw ni a, a th�u th�u s� chu fa ram vong lem a ta, an tin kawmhai chenin thlong a tih.eC Chun, LALPA chun ka kuomah, "Berampu hmangna bo hmangruo bok kha la la, a �i va aw rawh. }s Chuongchun, Juda le Israel ink�ra inunauna chu suktan dingin ka hmol dang Suikhawm chu ka l�k a, ka tan bong a.9k Ka man awm tawka an sak chu LALPA chun, "B�lhemtu hmunah pei rawh" tiin a mi hril a. Tangkaruo ch�ng sawmthum chu ka l�k a, LALPA ina chun b�lhemtu kuomah ka p�k a. ,Q Kei chun an kuomah, "Awm in t�zawng a ni chun ka hlaw mi pe unla, inti naw chun nangnin kol el ro" ka ta. Chuongchun, tangkaruo ch�ng sawmthum an mi p�k a. eC Chu nia ka thuthlung s�t hmutu, n�ksawra um ranhai chun LALPA thu a nih ti an hriet a. uc Chun, ka hmol pakhat Ditsak chu ka l�k a, ka tan bong a, hnam po pohai laka ka thuthlung chu ka s�t a. 4~a Chun, an kuomah " Nangni v�ngtu ni ta naw ning. A thi dinghai chu thi hai sien, a bohmang ding chu bohmang raw hai se. A thi mahlahai chun an sa infa ton raw se" ka ta.} Thla khat s�ngin beram v�ngtu pathumhai chu ka sukbohmang a. Ran ruol chun an mi theida a, kei khomin ran ruol chu ka nghok bok a. W|' Chuongchun, ran ruol laia that dinga ruothai, abikin n�ksawra umhai chu ka enkol a. Chun, hmol pahnih ka l�k a, pakhat chu "Ditsak', a dang chu 'Suikhawm' tiin ka ko a, chuong chun ran chu ka ching a. p{Y Kei khomin a rama ch�nghai hi ka lunginsiet zing ta naw ding a nih. Mi tin el chu a tuolbawm kuta le a lal kutah ka p�k suok ding a nih. A ram chu suos�m an ta, an kuta inthokin san suok naw ning" ti hi LALPA thu suok a nih.Qz A'n chawtuhai chun an that a, hrem an ni ngai nawh. A zortuhai chun, 'LALPA chu inp�kin um raw se, ka hung hausa ta si a' an ti a. A nih, anni v�ngtu berampuhai ng�i khomin an lunginsiet nawh. [y/ LALPA ka Pathien chun hieng hin a tih: "That dinga ruot beramhai chu enkol rawh. xy Berampuhai tap ri ngai ro,Hmun hringhai an r�m zo ta si!Keipuihai inr�m ri ngai ro,Jordan ch�mbuk a ram zo tah. 8wi Aw f�r thinghai, tap rak rak ro,Sidar thing chu a tlu ta ie!Thing intuoi zet zuthai chu,Suksietin an um zo tah!Basan saisuohai, tap rak ro,Ramhm�ngpuihai an r�m zo tah!bv ? Aw Lebanon, i kot hong rawh,I sidar thing po pohai kha,Meiin a k�ng fai theina dingin. Yu+ LALPA-ah sukhr�t ka ta,A hmingin kal chawi an tih"Ti hi LALPA thu suok a nih.\t1 Buoina tuipui k�n an ta,Tui insok chu r�ng a ta,Nile li mong chen kang a tih.1Cs Aigupta rama inthokin,Anni chu thuoi k�r ka ta,Asuria rama inthok khomin,Anni chu lawr khawm ka tih. Gilead le Lebanona inthokin,Anni chu hung thuoi ka ta,Inleng naw hiel hman an tih.!r; Hnam tin lai hnot dar lang khom,Ram hla taka inthok khomin,Mi la hung hre zing an ta,An nauhai leh dam khawsuokin,Hung k�r nawk ng�i ng�i an tih.wqg Faif�kin ko khawm ka ta,Intlan suok ngei tawl ka ta,An tam hun lai ang bok khan,Ka sukpung nawk ding a nih.=ps Mi hr�t khawkh�nghai angin,Efraim chu hung hr�t a ta,Uoiin no dom lai ang elin,A lungril chu hlim a tih.A nauhaiin hmung an ta,An lungril LALPA chungahNasa takin hlim a tih.Wo' "Juda s�ngkuo sukhr�t ka ta,Josefa s�ngkuo san suok ka tih. Thuoiin tungding nawk ka tih,Ka lainat tawl tlat si a.Hnawl ngai lo ni awm hrimin,An hn�nahai chu don ka tih,LALPA an Pathien ka ni si a.*nM LALPAN a umpui leiin,Indo laia mi huoisenhaiin,Kotthl�ra an hm�lmahai,Chihrak anga an pal z�t angin,Sakor chungchuong mihai khom,Do hronin intlawm an tih.$mA Juda s�ngkuoa inthokin,A kil dotu lungphumhai, Puon in kei marna thlungphunhai,Indona thalngulhai le, Ror�ltuhai po po khom,An hung suok ding a ni si.Rl Berampuhai chunga hin, Ka lung a sen �m �m a,Thuoituhai hi hrem ngei ka tih.Iengkim LALPAN a beram ruol,Juda s�ngkuohai chu enkol a ta,Indo sakor suongum tak angin,Anni chu hung sukhr�t a tih.Vk% An milemhan kh�l an hril a,Aisanthiemhan kh�l an hmu a,Mang indik lo an manghai chun,Mihai ngai an suktha thlawn a.Chuleiin beram ruol angin,Mipuihai an inv�k hmang a,V�ngtu nei loin an n�ksawr.#j A Th�l ruo s�r hun a tlung pha leh,LALPA kuomah ruo hni hlak ro,LALPA chu kawl sukphetu a na,Mihriem le thlaihai ta dingaRuopui ins�rtirtu chu a nih. i} Mawiin hmu nuom an um awm de!Buin v�l ruol chawm hr�t a ta,Uoiin tharin ngh�knu l�nghai. LALPAN Juda enkol a tihh- Chu hun a tlung pha chun LALPA,An Pathien chun ran ruol angin,A mipuihai chu san him a ta,Lallukhuma lunghlu angin,A ramah var sing seng an tih.Pg Iengkim LALPA chun hum a ta,Vomvir ringot hmang khomin,Hm�lma hn�in tukdol an ta,Dawn an ta, uoiin inrui ang elin,An ri so veng vung a ta,Maich�m th�na berbu angin,Sung sipin um zing an tih.+fO An chungah LALPA hung inlangin,A thal chu kawlph� ang inlep a tih.LALPA Chunghnungtak ngei chun,A tawtawrawt hung m�t a ta,Sim thlipui leh inthok suok a tih.;eo Ka thalngul ka kuoi angin,Juda chu kuoi k�r ka ta,Efraim chu thalah hmang ka tih.Aw Zion, Grik nauhai do dingin,I nauhai chu chok tho ka ta,Mi hr�t kawlhn�mah siem ka tih.d Aw, beiseina hruia int�lhai,In kulpuiah k�r nawk ta ro.A l�t hniin tungding ka ti cheu ti,Voisun hin ka puong a nih. c Nangma chungthua khom,Nang le ka thuthlungna thisen leiin,Tui um lona khura inthokin,I mi int�nghai chu insuong ka tih.ubc Efraim tawlailirhai la hmang ka ta,Jerusalema indona sakorhai khom;Indona thalngulhai suktliek ka tih.Hnamhai kuomah inremna thu hril a ta,Tuipuia inthoka tuipui chenin,Eufretis a'nthoka hnuoi tawp chenin, A lalna chun huop vong a tih.ca? Nasa takin hlim rawh, Zion naunu!Inring takin kh�k rawh, Jerusalem naunu!En ta, i kuom tieng i Lal a hung,Mi fel le Sandamtu a nih;Sienkhom inngaitlawm takin,Sabengtung chungah a chuong,Sabengtung tuoi chung ngeiah.|`q R�ntu lakah ka in v�ng ka ta,Ka v�ng hnunga inthok chu,N�ksawrtuhan ka mihai,Hung pal z�t ta naw ni hai._ Sa thisen an f�khai chu,An baua inthokin la suok ka ta,Sa thieng lo an f�khai khom chu,An ha k�ra inthokin pot suok ka tih.Hlaa la um sunhai po chu,Ka ta hung ni t�ng an ta,Judai ramah hotu n�ng an ta,Ekron mihai chu Jebuhai ang,An la hung ni ding a nih. Y^+ Filistinhai suong Asdod chu, Ram dang mihan hluong an ta,Sukbohmangin um a tih.6]e Askelon chun hmuin t�ng a ta,Gaza chun na tiin inkon a ta,Ekron khom chuong ang bokin,A beiseina hlamzui d�r a ta,Gaza chun a lal ch�n a ta,Askelon chu rausan an tih. *&~}}||{pzz-yywxxDwwvv=uu]utt%tsrrqqq]ppIonmmmimllul!kkk+jjIihhhghffe'dd bbcaa``M__^R^]r\\[[FZZtYYY5XXXWiVV-UU>> =U<% Sienkhom, v�n ram khuo le tuia pieng ni sihaii ruok chu tuol inthimah hnot suok n�ng an ta, chu taka chun tapin h� rawt an tih" a ta. =3 Ka hril cheu hi, sak le thlanga inthokin mi tam tak hung an ta, v�n rama chun Abraham hai, Isak hai, Jakob hai leh ruoi la k�l tl�ng an tih. "<= Isun chu chu a hrietin mak a ti hle a, a zuituhai kuoma chun, "Thu dik ka hril cheu hi, Israel lai khom hieng lawma ringna nasa hi tu khom ka hmu nawh. V;% Kei khom mi thu hnuoia um ka na, ka hnuoiah sipai an um nawk sawng a, 'F� rawh' ka ti chu an fe a, 'Hung rawh' ka ti chu an hung el a, ka siehlaw khomin 'Hi hi thaw rawh' ka ti chu a thaw el hlak" a ta.:Sipai zahotu ruok chun, "Lalpa, ka in s�nga l�t dinga ko tl�k che ka ni nawh, thu chauh hril la, ka siehlaw chu dam el a tih. ?9yIsun a kuomah, "Hung ka ta, hung sukdam ka tih" a ta. o8W"Lalpa, ka siehlawpa a zeng a, inah a z�l zing a, a na inrim hl� a nih" tiin thangpuina a hni a. K7Kapernaum khuo a hung l�t chun a kuomah sipai zahotu a hung a, ;6oIsun a kuomah, "Tu kuoma khom hril naw rawh, amiruokchu thiempu kuomah fe la, i dam ngei ti mihaiin an hrietna dingin Mosien thil inhl�n dinga a ti chu va'n hl�n rawh" a ta.p5YIsu chun a hei ban a, a them a, "Nuom e, lo inthieng ta rawh" a ta, ph�r chu a'n thieng ta nghal a. v4ePh�r pakhat a kuomah a hung a, bokkhupin chibai a b�k a, "Lalpa, i nuom chun i mi sukthieng thei" a ta. H3 Tl�nga inthoka a hung thl�k chun mipui tam takin an zui a. X2)a san chu D�n hretuhai ang ni loa thu nei taka anni a'n ch�ktir lei a nih.[1/Isun chuong thu a hril zo chun mipuihaiin a thu inch�ktir chu mak an ti hle a, 0Ruo a hung s�r a, vadung tui a hung lien a, thli a hung hr�ng a, chu in chu a hung nam sok sok a, a tlu sop ta ruop el a nih" a ta. w/gSienkhom, hieng ka thuhai hi hrea a taka zawm si lo chu mi inv�t, phaiphin chunga in bawltu ang chu a nih. '.GRuo a hung s�r a, vadung tui a hung lien a, thl� a hung hr�ng a, in chu a hung nam sok sok a, sienkhom a tlu nawh, lungpui chunga rem a ni tlat leiin. {-o"Chuleiin, hieng ka thuhai hi hrea a tak ngeia zawmtu taphot chu mi var, lungpui chunga in bawltu ang chu a nih. ,Chu huna chun, 'Nangni thil suol thawtuhai, ka hriet ngai naw cheu, ka kuoma inthokin fe hmang dai ro' tiin anni chu la hril ka tih.=+sChu nia chun mi tam takin, 'Lalpa, Lalpa, i hmingin thu kan hril a, i hmingin ramhuoihai kan hnot suok a, i hmingin thilmak tam tak kan thaw hlak an nawm a ni?" la t�ng an tih. |*q"'Lalpa, Lalpa' mi ti nazong v�n ramah l�t naw ni hai, ka Pa v�na mi ditzawng thawtuhai chauh l�t an tih. 4)cChuongchun, anni chu an raah hrieng in tih.P(Thing tin ra thaa r� naw taphot chu an ph�r a, meiah an pei hlak. e'CThing tha chun ra sie a'n suo thei naw a, thing tha naw chun ra tha a'n suo thei bok nawh. j&MChuong ang bokin, thing tha chu a r� a tha hlak a, thing sie hlak a r� a tha thei bok nawh. y%kAnni chu an raah hrieng in tih. Hling bukah gr�p an lo hlak am a ni? Int�n bukah theichang an lo hlak maw? $/"Zawlnei tehl�mhai laka chun fimkhur ro, chuonghai chu beram vun silin in kuomah an hung a, sungril tieng ruok chu satene hnukrawl ang an nih. i#KHringna kotkh�r ruok chu a ch�n a, a lampui khom a'n ch�p a, a hmutu khom tlawmte an nih. " "Kotkh�r ch�na chun l�t ro. Bohmangna kotkh�r chu a lien a, a lampui khom a lien bok a, chu tienga l�t chu an tam bok. 0!Y "Chuongchun, thil iengkimah miin in chunga an thaw dinga in dit d�n ang takin mi chunga khom thaw ve ro; chu chun D�n le zawlneihai thu a f�n khawm vong a nih. % C Nangni mi suolhai hmanin thil tha in nauhai p�k nach�ng in hriet si chun, in Pa v�na mi lem chun a hnituhai chu thil tha a va p�k rawn awm ngei de!2_ Nga hni sien tuin am r�l a p�k ding? Z- Anleh, nangni lai tu khom a naupain bei hni ta sien, tuin am lung a p�k ding? zmA hni taphotin an dong hlak a, a zong taphotin an hmu bok hlak a, a kik taphot chu kot hongp�k n�ng an tih. jM"Hni ro, p�k n�ng in tih; zong ro, hm�ng in tih; kik ro, kot chu hongp�k n�ng in tih. 4a"Ui chu thil inthieng pe naw ro; vok hmaa khom tuikeplung pei bok naw ro. In pei vai chun ch�l hrep an ta, chu zoah nangni tieng hung tuongin phir chen neng an ti cheu.%L�mdertu, nangma mit ngeia thingtum inkhang kha la suok hmasa zet la, i unau mita thil hlek l�k suok ding chu hmu fie thei t�ng i tih.  Mani mita thingtum um zing siin i unau kawlah 'Khawm, i mita thil hlek kha mi'n l�k suoktir rawh' iengtin am i ti thei ding? jMIengtiziea mani mita thingtum um chu ngaimaw si loa i unau mita thil hlek um chu i hmu am a na? gGIn sois�lna ang charin sois�l n�ng in ta, in inkh�na ngeiin inkh�p�k an ti cheu. 8 m"Sois�l naw ro, sois�la in um nawna dingin. "Chuleiin, z�nga ding lungkham naw ro, z�ng chun ama ding lungkham a tih. Ni khat buoina hi ni khata dingin a huntawk. r]!A ram le a felna chu zong hmasa zet lem ro, chuongchun, hieng po po hi a p�k belsa ding ch�u a nih. wg Jent�lhai chun chuong thil chu an hnot tak a nih. In Pa v�na mi chun hieng po po hi in mamaw ti a hriet. Y+Chuleiin, ieng am fain dawn ka ta, ieng am silin bil ka ta ti lungkham naw ro. gGChuongchun, ram hlohna, voisun chauh hring a, a z�nga meia ti hmang nawk el ding hman Pathienin chuong ang lawma a chei si chun, aw nangni ringna tlawmhai, chuonghai n�k chun a'n thuom nasa zuol naw ding cheu am a ni?#Nisienlakhom, ka hril cheu hi, Solomon meu khom a ropui thei ang taka a'n thuom khan hieng lili p�r pakhat tluk khom hin chei a ni nawh. Silf�n thuah ieng dinga in lungkham am? Ram lili p�r inthang d�n hi ngaituo ta u, sin an thaw naw a, pat an kher bok nawh. QNangni lai tu am lungkham leia mani hringna darkar khata sukseig thei? D Chungl�ng vatehai hi en ta u, bu an tu naw a, an s�k naw a, bu inah bu an s�k l�t bok nawh; sienkhom in Pa v�na mi chun a chawm tawl si a. Anni n�k daiin in hlu lem naw maw? [ /Chuleiin ka hril cheu hi, in hringna thilah ieng am fain in dawn ding, in taksa thilah ieng am silin in bil ding ti lungkham naw ro. F�k ding n�kin hringna, silf�n n�kin taksa a poimaw lem an naw maw? ] 3Tu khomin hotu pahni rong a bawl kop thei nawh, pakhat theidain pakhat chu a ngaina amanih, annawleh pakhat chu inz�in pakhat chu a hmusit amanih n�ng a tih. Pathien rong le sum rong bawl kop thei a ni nawh.} sI mit a tha naw ruok chun i pumin inthim a tih. I s�nga var chu thim a ni chun, chu thim chu a va s� awm de aw!X )"Taksa khawnvar chu mit a nih. I mit a tha chun i taksa pumin var suok a tih. <sIn ro umna taphotah in lungril khom a um hlak si a.%H�ngth�m le tui�kin an f�k siet thei nawna, r�kruhaiin ver popa an inr�k thei nawna v�na chun in ta dingin ro inkhawl lem ro. "H�ngth�m le tui�kin an f�k siet theina, r�kruhaiin ver popa an inr�k theina hnuoia hin in ta dingin ro inkhawl naw ro. chuongchun in Pa, a r�ka um hmaa chauh naw chu mi hmuah bu ngheiin inlang naw ti niu a, in Pa, a r�ka hmutu cheu chun rul a ti cheu.dANangni ruok chu bu in nghei pha hmai ph� fai unla, in lu sahriek n�lin khui n�m ro, P"Bu in nghei pha khom l�mderhai angin ng�i hm�l put ve naw ro; anni chun mi hmua bu ngheia an inlang theina dingin an hm�l an sukpor hlak. Thu dik ka hril cheu hi, an lawmman an hmu zo tah. {Nisienlakhom, mihai bawsietna in ngaidam si naw chun, in Pa v�na mi khomin in bawsietnahai chu ngaidam b�k naw nih.`9In chunga bawsetuhai in ngaidam chun in Pa v�na mi khomin ngaidam v�ng a ti cheu. O Thl�mnaah mi thuoi lut naw la,Mi suol lakah mi sanhim rawh.f tiin. E Kan leibattuhai kan ngaidam angin,Kan bathai mi ngaidam la.+~Q Voisun hin f�k ding bu mi pe la,]}3 I ram hung tlung raw se.I ditzawng v�na an thaw angin,Hnuoiah thaw ve raw hai se.\|1 Chuongchun, hieng ang hin tongtai hlak ro:Kan Pa, vana mi,I hming inza um sien la,]{3Anni angin um ve naw ro, in mamawhai chu in hn� hma khomin in Pain a hriet si a. zChun, in tongtaiin Jentelhai angin hril ngai ngot samphuol naw ro, an insam rawn leiin ngaithl�k hlaw an inring hlak si a. QyNang ruok chu i tongtai ding pha leh i pindan rilah l�t la, kot kh�r la, a r�ka hmutu che i Pa kuoma chun tongtai rawh; chuongchun, a r�ka i thilthaw hmutu i Pa chun lawmman p�ng a ti che. lxQ"In tongtai khomin lemderhai thaw d�n angin thaw ve naw ro; mihaiin an hmu theina dingin sunagoga hai, kotthl�r s�ra hai ng�r puma tongtai an ngaina hlak si a. Thu dik ka hril cheu hi, an lawmman chu an hmu d�r tah. ywki thilp�k chu a r�k a ni theina dingin; chuongchun a r�ka i thaw hmutu i Pa chun lawmman p�ng a ti che.mvSNang ruok chun thil i p�kin, i kut chang tiengin a thaw chu i kut voi tieng inhriettir naw rawh, u "Chuongchun, retheihai kuomah thil i p�kin, lemderhaiin mi inp�k an hlaw theina dinga Sunagog le kotthl�ra hai an thaw hlak ang hin mani tawtawrawt inm�tin hril dar naw rawh. Thu dik ka hril ch�u hi, an lawmman chu a r�ngin an hmu d�r tah. t #"Felna thil in thawhai chu mi hmu dinga an hmaah thaw lo dingin fimkhur ro, chuong naw chun in Pa v�na mi kuomah lawmman hmu naw ti niu. Ts!0Chuleiin, in Pa v�na mi a famkim angin nangni khom in famkim ding a nih.!r;/Chun, in unauhai chauh chibai in b�k hin iem mi dang n�ka in thaw tamna bik a um? Jentelhai khomin chuong ang chun an thaw v� tho an naw'm a ni? q.Nangni hmangaituhai chauh in hmangai hin ieng lawmman am hmung in ta? Siekhontuhai chen khomin chuong ang chun an thaw ve naw am a ni? /pW-in Pa v�na mi nauhai in ni theina dingin. Ama chun mi suolhai le mi thahai chungah nisa a'n suoktir a, mi indik le indik nawhai chunga khom ruo a'n s�rtir hlak. moS,Kei ruok chun ka hril cheu hi, i hm�lma chu hmangai la, a suknomnatu che chu tongtaip�k rawh,e Tn!+" 'I v�nghai hmangai la, i hm�lma chu theida rawh' an ti hi in hriet. Km*A hnitu che chu pe la, i laka p�k nuomtu chu nghatsan naw rawh.Hl )M�l khat fe dinga ph�ttu che chu m�l hnih fep�k rawh. nkU(Tu khomin i lakah thubuoi siemin i zakuo l�kp�k a tum che chun i korchung khom inl�ktir rawh. }js'Kei ruok chun ka hril cheu hi, mi suol khing naw ro; i bieng chang tieng bentu chu khing tieng khom dawp�k rawh. 8ik&" 'Mit aia mit, ha aia ha' ti hi in hriet tah. h%In thu hrila chun 'A nih' ti chu a nih ni sien, 'A ni nawh' ti chu a ni nawh ni el raw se; chu b�k chu suola inthoka suok vong a nih.bg=$In lu s�lin inkh�m naw ro, in sam z�i khat khom suktuokin in sukdum thei si nawh. Vf%#Jerusalem s�lin inkh�m bok naw ro, chu chu Lal ropui tak khawpui a nih. Pe"Kei ruok chun ka hril cheu hi, inkh�m ngai hrim hrim naw ro. V�n s�lin inkh�m naw ro, chu chu Pathien lalthungpha a nih. Hnuoi s�l khomin inkh�m naw ro, chu chu a ke nghatsan a ni si a. d!"Tien lai mihai kuomah, 'Kh�lin inkh�m naw unla, Lalpa kuoma in inkh�mna chu in hlen ngei ding a nih' ti a nih ti in hriet bok a. c  Kei ruok chun, tu khom uire lei ni loa mani nuhmei ma taphot chun ama chu a'n uiretir a nih, m�k hnung nei khom an uire a nih.Mb" 'Tu khom nuhmei ma chun inm�kna lekha pe raw se' ti a ni hlak. 7agChun, i kut chang tiengin a sukthl�k che chun tan la, dehawn dai rawh; i taksa puma Gehena peihawn i ni n�k chun i taksa p�ng pakhat bohmang chu i ta dingin a tha lem.<`qI mit chang tiengin a sukthl�k ch� chun khel dok la, dehawn dai rawh; i taksa pumpui Gehena peihawna a um n�k chun i taksa p�ng pakhat bohmang chu i ta dingin a tha lem. z_mKei ruok chun ka hril cheu hi, tu khom inng�ipui ch�kna mita nuhmei meltu chu a lungrilah a uire d�r tah. 2^_" 'I uire ding a ni nawh' ti in hriet a. ]yThu dik ka hril che hi, poisa khat khom i tl�k vong hm� khat chu, chu taka inthok chun int�l suok naw top i tih.L\I khingpui chu lampuia in intlon laiin inrempui vat rawh, chuong naw chun ror�ltu inmantir a ti che a, ror�ltu chun pulis kuomah inhl�n a ti che a, lung inah khum pal hlauh rawi a ti che. [maich�m hmaah i thilp�k chu m�ksan la, fe la, i unau chu va'n rempui zet la, chu zoah i thilp�k chu inhl�n rawh. ~ZuChuongchun, maich�ma i thilp�k i'n hl�n ding laiin i unauin i chungah lungninawna a nei ti i hriet suok chun, !Y;Kei ruok chun ka hril cheu hi, tu khom mani unau chunga a san um loac lungsen chu a chungthu r�l ding a nih. Chun, tu khom mani unaupa 'Mi intlaw'd titu chu Sanhedrina a chungthu r�l ding a ni bok; a unaupa 'Mi inv�t' titu lem chu Gehennaa fe tl�k a nih ti ka hril cheu. X"Tien lai mihai kuomah, 'Tuol i that ding a ni nawh, tu khom tuol that taphot chu a chungthu r�l ding a nih' ti a ni thu in hriet a. W{In felnain D�n hretuhai le Farisaihai felna a kh�m naw chun v�n ramah l�t naw top in tih ti ka hril cheu a nih.dVAHieng thup�k laia ch�n tak khom hi bawsie a, chuong anga thaw ve dinga mihai sukhm�tu taphot chu v�n ramah mi ch�n tak t�ng an ta; tu khom zawma inch�ktir vetu ruok chu v�n ramah mi lien t�ng an tih. KUThu dik ka hril cheu hi, hnuoi le v�n a um s�ng chun, D�n thua mi sunh�ng ch�te amanih le thai r�ng ch�te amanih khom hi a tlung kim vong hm� chun pakhat khom bo naw top a tih. T"D�n thu le zawlneihai thu sukbo dinga hung ka nih ti ring naw ro; sukbo ding ni loin sukfamkim lem dinga hung ka nih. S-Chuong ang bokin, in var chu mi hmuin var suok raw se, chuongchun thil tha in thawhai chu hm�ng an ta, in Pa v�na mi chawimawi thei an tih. RMiin khawnvar sitin leikhawr hnuoiah an sie ngai nawh; in s�nga mi po po a el var theina dingin khawnvar inthutnaah an sie lem hlak.OQ"Khawvel var in nih. Tl�ng s�pa khaw um chu thup thei a ni nawh. >wchuongchun an l�nhai m�ksanin an zui ta nghal a. H= An kuomah, "Mi zui ro, mihriem mantuah siem ka ti cheu" a ta, <!Galili dil kama Isu a l�ng laiin unau pahnih, Simon, Peter an ti bok le Andri hai l�n d�ng lai chu a hmu a, nga mantu an ni hrim a. _;7Chu taka inthok chun Isun, "Sim ro, v�n ram chu a hn�i tah" tiin a hril tan ta a./:WThim hnuoia inthunghai chun,Var ropui tak an hmu a;Th�na hlim rama ch�nghai chungah,Var a hung �ng suok tah' tia a lo hril kha a hung tlung kim theina dingin. d9A"Zebulun ram le Naftali ram,Jordan ruoma tuipui panna lamJent�lhai ch�ngna Galili rama87Zawlnei Isai b�ua, {7o Nazaret suoksanin Kapernaum-ah a um ta zing a, chu khuo chu Jebulun le Naftali biel, Galili d�l kama um a nih. ]63 Lung inah Johan an khum tah ti Isu'n a hriet chun Galili ram tieng a k�r nawk a. T5! Chuongchun, Diebol chun a m�ksan a, v�ntirkohaiin rong an bawlp�k a.4 Isu chun a kuomah, "Setan, fe hmang dai rawh! 'Lalpa i Pathien chawibiek la, ama rong chauh bawl rawh' ti ziek a nih" a ta. Q3 "Bokkhupin chibai mi b�k la, hieng po po hi pe vong ka ti che" a ta. t2aDiebol chun tl�ng ins�ng takah a thuoi nawk a, khawvel lalram po po le an ropuinahai chu a'n entir a, X1)Isu chun a kuomah, " 'Lalpa i Pathien fie naw rawh' ti khom ziek a nih" a ta. K0"Pathien Naupa i ni takzet chun inchawm thla rawh.'V�ntirkohai chu thu p�ng a ta,I lam tinah v�ng an ti che;An kutin dom an ti che a,Lungah i k� sui naw ti nih.ti ziek a ni si a" a ta. _/7Diebol chun ama chu khaw thienghlimah a thuoi a, tempul s�p zumah a'n ng�rtir a. '.GIsu ruok chun, " 'Mihriem hi bei chauh ringin a hring naw a, Pathien baua inthoka suok thu tinr�ng ringin a hring ding a nih' ti ziek a nih" tiin a don a. -}Thl�mtu chu a kuomah a hung a, "Pathien Naupa i ni takzet chun hieng lunghai hi beia inchang dingin thu pe rawh" a ta W,'Ni sawmli le z�n sawmli bu a nghei hnung chun a ph�ng a hung t�m ta a. W+ )Chu zoa chun Isu chu Diebol thl�m dingin Thlar�uin thlal�rah a thuoi a. {*oNgai ta, v�na inthoka rawl chun, "Hi hi ka Naupa, ka Dittak chu a nih, a chungah ka lawm �m �m a nih" a ta.?)wIsun baptisma a chang zo chun tuia inthokin a hung suok nghal a. Chuong lai tak chun v�n a hung inhong a, v�thu anga Pathien Thlarau hung tum le a chunga hung f� chu a hmu a. "(=Nisienlakhom Isun, "Tu hin remti hr�m rawh, hieng ang felna thil po po hraw kim hi ei ta dingin thil mawihn�i a nih" a ta, Johan chun a remti ta a. {'oJohan ruok chun, "Kei hi i baptis ng�i lem ka ni vei leh, ka kuomah i hung lem tlat a ni maw?" tiin a s�l a. n&U Chuong lai chun Johan kuta baptisma chang dingin Galili rama inthokin Jordan vadungah Isu a hung a. %) Hr�zawla buhai chu thlei faia bu ina hlu l�t dingin a kutin sis�p a chawi a, a sihai ruok chu mei r�m thei loah raw hmang a tih" a ta.l$Q Kei chun sim inentirna dingin tuiin ka baptis hlak ch�u a; ka hnunga hung ding ruok chu keima n�kin a ropui lem a, a pheikhok kh�i tl�k khom ka ni nawh. Ama chun Thlarau Thienghlim le meiin a baptis ding ch�u a nih. # Tuta inthok el khom hin thing bul tinah hreipui sie a ni tah, r� thaa r� naw thing taphot chu ph�ra meia ti el ding a nih. "% 'Kan pa chu Abraham annawm' tiin ng�i suktha el naw ro; ka hril cheu hi, Pathien chun hieng lunghai hi Abraham thlaah a'n din thei a nih. ;!qIn simzie ang peiin thilthawin r� insuo lem ro. ,^~~~D}}l||H{{Gzzz(yvxx.wwUvv"uu;tssrr;qqvq.pp*oonmmcll kLkjPii;hhlggg fvf+eeVed|ccc bbaaw``~`__^^$]^\\2[ZZYY!XXWfVVUUT~SRR"QPkOOO,NNmNMM(LLkLKK+JJhII|HHGGF>FE(DD:CBBpAA@@Z??>==<;;8::}998887z7!66C5544^33Q211o00|09//..A---B,,e++**j))6((''=&&h%%O%$$##>""W"!! AW eF7A6~3t-t<{OR  / fU+jL2,{Chu chena inthok chun Isun Jerusalema a fe ding thu d�m, upahai, thiempu lalhai le D�n zirtirtuhai laka thil tam tak a tuor ding thu d�m, sukhluma a um ding thu le a ni thum nia kei thoa a um ding thu d�m chu a zirtirhai a hril tan tah a. g GChu zoa chun ama chu Krista chu a nih ti tu khom hril lo dingin a zirtirhai chu a ti tlat a. * MV�n ram chabihai p�ng ka ti che a, hnuoia i phuor taphot chu v�na khom phuor n�ng a ta, hnuoia i s�t taphot chu v�na khom s�t n�ng a tih" a ta.  Chun, nang hi Peterw i nih ti ka hril bok che; hi lungpui chunga hin ka kohran rem ka ta, th�na thilthawtheina khomin ngam naw nih.  Isun a kuomah, "Peter, Jona naupa, i ham a tha, mihriem hril ch� a ni naw a, ka Pa v�na mi inhriettir ch� a ni lem. I  Simon Peter chun, "Pathien hring Naupa Krista chu i nih" a ta. MAma chun an kuomah, "An leh nangnin tu am ka nih in mi ti a? a ta. Anni chun, "Baptistu Johan ti ch� d�m, Elija ti ch� d�m, Jeremi an naw leh zawlnei tu amanih ti ch� d�m an um" an ta.  Isun Filip Kaisari biel a hung tlung chun a zirtirhai kuomah, "Mihaiin Mihriem Naupa hi tu am a nih an ti a?" tiin a'n don tawl a. ! Chu phing leh chola siem bei lakah ni loin Farisaihai le Sadukaihai zirtirna laka fimkhur dinga a hrilna lem a nih ti an hung hriet tah a.  In kuomah bei thu ka hril nawh ti ieng dinga in hriet thei naw am a na? Farisaihai le Sadukaihai chol laka chun fimkhur ro" a ta. _7 Mi s�ngli ta dinga bei phek sari le f�k mahla in r�t khawm z�t khom kha teh? )K Tu chen khom hin in la hriet thiem naw rop a ni maw? Mi s�ngnga ta dinga bei ph�k nga le an f�k mahla in r�t khawm z�t kha in la hriet zing naw maw? mSIsun chu chu a hrietin, "Ringna tlawmhai, ieng dinga bei in nei naw thu ringot in buoipui am a na? T!Anni rawi chun, "Bei ei chawi theinghil leia a mi ti n�ng a tih" an ta. ^5Isun an kuomah, "Farisaihai le Sadukaihai chol laka chun inv�ng fimkhur ro" a ta. W~'D�l r�l khing tieng an kai chun zirtirhaiin bei an lo chawi theinghil a. Y}+Tu lai ruolthar, mi suol tak le uire hmang takhai hin inchikna thilmak an zong hlak a, sienkhom Jona inchikna chauh naw chu inchikna thilmak hrim inentir ni naw ni hai" a ta. Isun anni chu a fesan ta dai a. H| Chun, z�ng tieng leh 'Kawl a sena chu v�n a'n t�r leiin voisun chu khuo a se ding n�ng a tih' in ti bok hlak. Khuo umzie in hriet thiema chu hun inchiknahai in hriet d�r si nawh.v t{aAma ruok chun, "Z�n tieng a hung niin, 'Khuo a tha ding n�ng a tih, kawl a sen �m el' in ti hlak a. z }Farisaihai le Sadukaihai chu Isu kuomah an hung a, ama fiena dingin v�na inthoka inchikna inentir dingin an ph�t a. ^y5'Isun mipuihai a'n t�ntir hnung chun longah a chuong a, Magadanu bielah a fe tah a.Wx'&A fatuhai chu nuhmei le naupang tiem loin patling ngot khom s�ngli an nih. pwY%An r�ngin tlai takin an f�k a, an f�k mahla zirtirhaiin an r�t khawm chu bawm sari sip a nih. v$bei ph�k sari le ngate chu a l�k a, mal a sawm zoin a khoi a, zirtirhai a p�k a, zirtirhai chun mipui lai an sem a. @u{#Isun mipuihai chu hnuoia inthung dingin thu a p�k a, ptY"Isun, "Bei ph�k ieng z�t am in nei a?" a ta. Anni chun, "Ph�k sari le ngate tlawmte leh" an ta. s{!Zirtirhai chun, "Mipui hieng zozai hraina khop hieng ang hmun thlal�ra hin khaw lai am bei hmu t�ng ei ta?" an ta. irK Isun a zirtirhai chu a ko a, "Mipuihai hi ka lunginsiet �m �m a, ka kuomah ni thum zet an um tah a, f�k ding ieng khom an nei si naw a, lampuiah t�msawl el thei an ni leiin phingt�ma inlawitir ka nuom nawh" a ta. puMipui tam tak a kuomah an hung a, kebai hai, mitdel hai, piengsuol hai, tong thei naw hai le mi dang tam tak an hung thuoihai chu a ke bulah an sie a, ama chun a lo sukdam tawl a. qo[Chu taka inthoka Isu a suok chun Galili dil kam hr�tin a fe a; chun, tl�ngah a kai a, a'n thung a. 4naChu phing leh Isun, " Nuhmei, i ringna hi a nasa �m a, i dit ang takin i chungah tlung raw se" a ta. Chuongchun, a naunu chu, chu darkar l� l� chun a hung dam ta a.mwNuhmei chun, "Ni e, Lalpa, sienkhom uihai khomin an puhai dawk�na bei nawi tla chu an f�k hlak tho annawm" a ta. ^l5Isu chun, "Nauhai bei l�kp�k a, uihai kuoma p�k chu thil awm a ni nawh" a ta. qk[Sienkhom nuhmei chun a hung hnai a, a hmaah dingthathuonin, "Lalpa, mi thangpui rawh" tiin a ng�n a. PjAma chun, "Israel hnam, beram inhmanghai laia chauh tir ka nih" a ta. i!Isu ruok chun b�u khat khomin a don nawh. A zirtirhai chun, "Ei hnungah a kh�k a kh�k el si a, tir hmang el rawh" tiin an ng�n a. :hmChu lai ma chun a ram mi Kanan nuhmei pakhat hi a kuomah a hung a, "Lalpa, Davida Naupa, ramhuoiin ka naunu inrim takin a soisak a, mi lunginsiet hr�m rawh" tiin a kh�k a. GgChu hmun chu m�ksanin Isu chu Tura le Sidon bielah a fe a. tfaChuonghai chu mihriem sukporch�tu an na, kut sawp loa bu f�k ruok hin chu mi a sukporch� nawh" a ta.DeLungrila inthoka suok chu ngaituona suol d�m, tuolthatna d�m, uir�tna d�m, inngaina suol d�m, r�kr�kna d�m, kh�la inh�kna d�m le Pathien hrilsietna d�m hi a nih. sd_B�ua inthoka suok ruok chu lungrila inthoka hung suok a na, chu ngei chun mihriem a sukporch� a nih. jcMB�ua l�t taphot chu ph�ngah a l�t thla a, inhnawm pha a suok nawk vong hlak an naw maw? MbAma chun, "Nangni khom chuong khop chun in lo chawlol ve a ni maw? Ha Peterin a kuomah, "Tekhinthu kha mi hrilfie tawl ta la" a ta. }`sAnni rawi hi �ksak naw ro, thuoitu mitdel an nih. Mitdelin mitdel bok a thuoi chun khurah tla r�l an tih" a ta.q_[ Isu ruok chun, "Ka Pa v�na miin a phun naw chu ieng k�ng khom a zung puma phawi vong n�ng a tih. ^{ Chuong lai chun a zirtirhai chu a kuomah an hung a, "I thu hril khan Farisaihai n�k a kal hle ti i hriet am?" an ta. ] B�ua l�tin mihriem a sukporche naw a, b�ua inthoka suokin, chu ngei chun a nih mihriem a sukporch� lem hlak" a ta.K\ Isun mipuihai chu a ko a, an kuomah, "Ngaithla unla, hre fie ro. l[Q Thuring dingin mihriem thu an inch�ktir a,An mi chawibiek khom hi a thlawn el a nih'ti hi" a ta.\Z1'Hienghai rawi hin b�uin an mi'n p�k a,An lungril ruok chun an mi hlat hle si;AY}L�mderhai, Isaiin in chungthu a lo hril indik ngot el:\X1Chuongchun, in thurosie lei hin Pathien thu chu iengma loah in inchangtir a ni hi.@WyNangni ruok chun, 'Tu khom a nu amanih a pa amanih kuomah, ka th� i sor ding po po chu Pathien ta dinga p�k a ni tah titu chun a nu le pa a chawimawi a ngai ta nawh' in ti hlak. VPathien thup�k chun, 'I n� le p� chawimawi rawh; mani nu le pa tong sie inphurtu chu sukhlum ngei ding a nih' a ta fUEIsun a don a, "Nangni khomin in pipu thurosie leiin ieng dinga Pathien thup�k in bawsiet? |Tq"Ieng leia i zirtirhaiin upahai thurosie an bawsiet hlak am a na? Bu an f�k hmain kut an sawp ngai nawh" an ta. dS CChuong lai chun Jerusalema inthokin Farisaihai le D�n hretuhai chu Isu kuomah an hung a, NR$a puon hmor chauh khom them an ng�n a, a them taphot an dam pei a.Q#Chu hmuna mihaiin Isu a nih ti an hriet chun an s� v�l ram po poah mi an tir a, damnaw po po a kuomah an hung thuoi a; 7Pi"D�l an k�n chun Genesaret ramah an kai a. [O/!Longa umhai chun, "Pathien Naupa i lo ni takzet hi" tia bokkhupin an chawibiek a.4Nc Longa an l�t chun thli chu a r� tah a. pMYIsun a hei ban nghal a, a chel a, a kuomah "Nang, ringna tlawm, ieng dinga i ringhlel am a na?" a ta. oLWNisienlakhom, thli hr�ng chu a hmuin a ti a, a pil tan ta a, "Lalpa, mi san rawh" tiin a kh�k a. sK_Isu chun, "Hung ta la" a ta. Peter chu longa inthokin a suok a, Isu panin tui chunga chun kein a lawn a. dJAPeter chun a don a, "Lalpa, nang i ni chun, tui chunga i kuoma hung thu mi pe rawh" a ta. oIWNisienlakhom, Isun anni chu a biek nghal a, "Thlaph�ng naw ro. Kei ka nih annawm. Ti naw ro" a ta. mHSZirtirhaiin dil chunga lawn an hmu chun "Ph�ng a ni saw" an ta, thlaph�ngin an kh�k ch�l a.JG Khawfingchat tawmin dil chungah anni tieng panin a hung lawn a. FLong chu va kama inthoka hla tak a tlung tah a, thliin a naw zawnga a nor leiin, tuifawnin a tawm l�ng a tawm l�ng a. EMipui an t�ntir zo chun ama chu tongtai dingin tl�ngah a fe hrang a, z�n tieng a hung ni chun ama kh�t chauh a ni tah a. pDYMipui a'n t�ntir s�ngin r�l khing tieng lo kai hmasa dingin a zirtirhai chu longin a'n fetir a. ]C3A fatuhai chu, nuhmei le naupang tiem loin, patling ngot khom s�ngnga lai an nih.sB_An r�ngin an f�k a, an khop seng a, an f�k mahla nawi an r�t khawm chu bawm sawmpahni sip a nih. UA#Hlobet chunga inthung dingin mipui chu thu a p�k a, bei ph�k nga le ngate pahni chu a l�k a, v�n tieng nghain mal a sawm a, a khoi a, a zirtirhai a p�k a, zirtirhai chun mipui kuomah an sem a. 3@aAma chun, "Ka kuomah hung chawi ro" a ta. m?SAnni chun, "Hi taka hin bei ph�k nga le ngate pahni chauh naw chu ieng khom kan nei nawh" an ta. W>'Isu ruok chun, "An fe hmang a ngai nawh, nangnin f�k ding pe lem ro" a ta. T=!Z�n tieng a hung ni chun a zirtirhai chu a kuomah an hung a, "Hi hi hmun thlal�r a na, khuo a'n hnu ta hl� si a, khuoa hai fea an f�k ding an inchawk theina dingin mipui hi infetir rawh" an ta. y<kLonga inthoka va kam a kai chun mipui tam tak a hmu a, a lunginsiet tawl �m �m a, damnawhai chu a sukdam a.&;E Isun a lo hrietin chutaka inthok chun longin hmun fienriel panin ama chauhin a'n tawl hmang a. Mipuiin an hriet chun an khuohaia inthok chun kein an zui a. d:A Chun, Johan zirtirhai chun a ruong chu an inhlawm a, an ph�m a, Isu khom an hung hril a.g9G a lu chu thl�ngin an hung dom a, nungh�k chu an p�k a, ama chun a nu kuomah a fepui a. L8 Chuongchun, mi a tir a, lung ina um Johan lu chu a va'n tantir a, 7  Heroda chu a lungz�ng hle a, sienkhom a thu tiem lei le a ruoi k�lpuituhai lei chun Johan lu chu pe dingin thu a p�k a. ]63Ama chun a nu infui angin, "Thl�ngah, tu hin Baptistu Johan lu mi pe rawh" a ta. 45ca hn� taphot pe dingin thu a'n kh�m a. b4=Heroda piengcham lawmnaah Herodi naunu a hung l�m a, Heroda chu a suklawm �m leiin, v3eHeroda chun Johan chu sukhlum a nuom a, sienkhom mipuiin ama chu zawlneia an ngai leiin mipui chu a ti si a.T2!a san chu Johanin, "Herodi i nei hi a thieng nawh" a t�p�k lei a nih. k1OHeroda chun a unaupa Filip nuhmei Herodi leiin Johan chu a man a, a khuop a, lung inah a khum a; 20]a siehlawhai kuomah, "Ama chu Baptistu Johan kha a ni chu; mithi laia inthokin a tho nawk a ni chu tie! Chuleiin, chuong thilthawtheina chu amaah a thok a ni chu" a ta.?/ {Chuong lai chun lal Herodan Isu chanchin a lo hriet a, A.} :An ring naw leiin chu taka chun thilmak a thaw tam nawh.)-K 9Ama chu an hmu thiem ta naw a. Isun an kuomah, "Zawlnei chun ama khuo tieng le a s�nghai lai ti chauh naw chu hmun tinah chawimawi a hlaw hlak" a t�san a. },s 8A farnuhai khom eini lai an um vong an nawm a ni? Hieng po po hi khaw laia inthoka a hriet am n�ng a ta?" an ta. ++O 7Hi pa hi mistiri naupa kha a ni naw maw? A nu khom Mari an ti kha a ni nawm a ni? A unauhai khom Jakob hai, Josefa hai, Simon hai, Juda hai kha an ni nawm a ni? ,*Q 6An khuo a hung tlung a, sunagogah mihai a'n ch�ktir a, mak an ti hle a. "Hi pa hin varna le hieng thilmak thawtheina hi khaw laia inthoka a hmu am n�ng a ta? S) 5Chuong tekhinthuhai chu Isun a hril zoin chu hmuna inthok chun a suok a. 1([ 4Ama chun, "Chuleiin, D�n hretu le zirtirtu, v�n ram thu inch�ktu taphot chu in neitu, a robawma inthoka rothil hlui le thar hung phor suoktu ang hi a nih" a ta. d'A 3Isun an kuomah "Chuong po po chu in hriet thiem am?" a ta. Anni chun "Hre thiem e" an ta. J&  2rawtuina meiah pei an ta, chu taka chun tapin h� rawt an tih".% 1Khawvel tawp pha khom chuong ang bok chun la um a tih. V�ntirkohai hung an ta, mi fel laia inzep mi suolhai chu hung thlier an ta, $% 0L�n chu a sip pha leh nga mantuhai chun va kamah an hn�k suok a, an inthung a, a tha po bawmah an sie khawm a, a sie ruok chu an pei a. i#K /"V�n ram chu l�n khang, tuipuiah kei a, nga chi tinr�ng an fun khawmna ang chu a ni bok. m"S .chu tuikeplung hlu tak chu a hmu phing leh a fe a, a nei po po a zor a, an chawk tah ang hi a nih. U!# -"Chuong ang bokin, v�n ram chu sumdawngtuin tuikeplung hlu tak a zong a, 9 ,"V�n ram chu loa ro ph�m r�k, chu chu miin a hmu a, a vur nawk a, lawm takin a fe a, a nei po po a zor a, chu lo chu an chawk tah ang hi a nih.  +Chu huna chun mi felhai chu an Pa ramah nisa angin var t�ng an tih. Ngaithl�kna dinga na nei chun ngaithla ngun raw se.J  *rawtuina meiah pei an ta, chu taka chun tapin h� rawt an tih.  )Mihriem Naupa hin v�ntirkohai tir suok a ta, suol inthawtirtu le thil suol thawtuhai po po chu a rama inthokin la suok vong an ta, ^5 (Bu tehl�mhai chu la khawm a, meia an raw angin khawvel tawp pha chun la um a tih.  'Bu tehl�m th�tu hm�lma chu Diebol a nih. Bu s�k chu khawvel tawp hunt ding a na, bu s�ktuhai chu v�ntirkohai an nih. T! &Chi tha chu Ram nauhai an na, bu tehl�m ruok chu mi suol nauhai an nih. _7 %Ama chun a don a, "Chi tha thetu chu Mihriem Naupa hi a na; lo chu khawvel hi a nih. ! $Chuongchun, mipuihai chu a fesan a, inah a l�t a, a zirtirhai a kuomah an hung a, "Loa bu tehl�m tekhinthu kha mi hrilfie rawh" an ta.)K #Zawlnei Isai hmanga hrila um chu a hung tlung kim tah a nih:" Tekhinthuin ka b�u phong ka ta,Leihnuoi insieng tira inthoka thu inthup chu,Puong suok ka tih".w "Chuong po po chu tekhinthu hmangin Isun mipui kuomah a hril a, tekhinthu hmang loin an kuomah ieng khom a hril nawh. ;o !Tekhinthu dang a hril nawk a. "V�n ram chu nuhmeiin chol a l�k a, beiphit tekhawng thum, bei dinga a hmet hn�k chu a r�nga chie tho vong dinga a phul ang hi a nih" a ta.O Thl�i chi laia ch�n tak ni sienkhom a hung inthang lien chun thl�i danghai n�kin a hung lien a, thing a hung ni a, chuongchun chungl�ng vatehai an hung a, a z�ra hai an riek hlak" a ta.mS Tekhinthu dang a hril nawk a. "V�n ram chu antam chi miin a l�k a, a loa a th� ang hi a nih. lQ Bu s�k chenin um tl�ng raw hai se. Bu s�k pha leh a s�ktuhai kawlah: Bu tehl�mhais chu lawr khawm hmasa zet unla, raw dingin int�l ro; chu zoah bu tak chu ka bu inah s�k l�t ro, tiin hril ka tih' a ti a" a ta. ^5 Ama ruok chun, 'Ti lo e, bu tehl�m in phawinaah bu tak phawi sa palh rawi in tih.  Ama chun, 'Hm�lmain an lo th� a ni chu" a ta. Siehlawhai chun, "Chuong an leh, va phawi vong inlang tha i ti naw maw?' an ta $A Siehlawhai chu loneitu kuoma chun an hung a, 'Pu, i loah bu chi tha ngot i th� an naw maw? Bu tehl�m saw khaw laia inthoka hung suok am a na?' an ta. Y+ Bu chu a hung mawng a, a hung vui chun bu tehl�m chu a hung inlang ve tah a. | q Nisienlakhom, z�nah mi an in vong laiin a hm�lma a hung a, bu lai chun bu tehl�m a the a, a fe hmang tah a. j M Tekhinthu dang an kuomah a hril nawk a. "V�n ram chu mi, a loa chi tha th�tu ang chu a nih. $ A Hnuoi thaa tla chu, thu chu ngaithlaa hre thiem mi chu a nih; ama chu a l�t za d�m, a l�t sawmruk d�m, a l�t sawmthum d�min a r� hlak" a ta.. U Hling buk laia tla chu, thu chu ngaithla a, sienkhom a thu dong chu khawvel lungkhamna le hausakna tienga h�pnain an d�p ral leia ra insuo ta lo ang chu a nih.   Sienkhom zung a nei naw a, sawtnawte chauh a dai a, thu leia suknomnatna amanih a hung um pha leh a tlu nawk ngh�l hlak. `9 Chun, pielthl�ng hmuna tla chu, thu ngaithla a, lawm taka pom nghaltu ang hi a nih. S Tu khomin Pathien ram thu chu a ngaithl�k a, a hriet thiem si naw chun, mi suol chu a hung a, a lungrila th� sa chu a hung l�k hmangp�k hlak a. Chuong mihai chu lam laia tlahai ang chu an nih. :o "Bu chi th�tu tekhinthu umzie chu ngaithla ro. P Thu dik ka hril cheu hi, zawlneihai le mi fel tam tak khomin in thil hmuhai hi hmu ve an ch�k hlak a, an hmu ph�k si nawh; in thu hriethai khom hi hriet ve an inhawk a, an hriet ph�k si nawh. s_ "Nangni mit ruok chu a v�ngnei ie, in hmu hlak leiin; in na khom a v�ngnei ie, in ngaithl�k leiin. ve Hi mihai lungril hi a chawlol zo tah a,An na an suks�t zo a,An mit an ins�m bok a.Chuong ni naw sien chu,An mitin hm�ng an ta,An nain hrieng an ta,An lungrila man fuin k�r an ta,Anni ka lo sukdam ding a ni si a'a lo ti ang khan.D Isai hrillawkna kha anni chungah a hung tlung tah a ni hi:*M Chuong lei chun an kuomah tekhinthuin ka hril a nih, hmu zing sia hmu ngai loa, ngaithla zing sia hre ngai loa an umna ding le an hriet thiem bok nawna dingin. yk Tu khom a nei chu pe bels�ng an ta, hung hau nawk zuol a ta; a nei naw chu a nei sun khom l�kp�k an tih. kO Ama chun, "V�n ram thu ril chu nangni hriet dinga ti a na, anni hriet dinga ti a ni v� nawh. v~e Zirtirhai chu a kuomah an hung a, "Ieng dinga mipuihai kuomah tekhinthu hmangin i hril hlak am a na?" an ta.E} Ngaithl�kna dinga na nei chun ngaithla ngun raw se" a ta.~|u A then ruok chu hnuoi thaah a tla a, a l�t za d�m, a l�t sawmruk d�m, a l�t sawmthum d�min a hung ra a. W{' A then chu hling buk lai a tla a, hling an hung inthang a, an d�p hmang a. _z7 Sienkhom nisa a hung ins�ng a, a em vuoi a, zung a thl�k naw leiin a hung rop a. gyG A then pielthl�ng chung, hnuoi inph�nah a tla a, pil a s� naw leiin a hung to nghal a. Nx A hang th� chun a then lampuiah a tla a, vat�in an tl�n zo a. wwg Tekhinthu hmangin an kuomah thu tam tak a hril a: "Ngai ta u, bu chi th�tu chu bu chi th� dingin a fe a. uvc Mipui tam tak a kuomah an hung a; chuongchun longah a chuong a, a thung a, mipui chu tieuphoah an ng�r a.Mu  Chu n� chun Isu chu ina inthokin a suok a, d�l kamah a thung a. t% 2(A um nawh) !s; 1A zirtirhai tieng chu kuta kawkin, "En ta u, ka nu le ka unauhai hi: tu khom ka Pa v�na mi ditzawng thawtu chu ka unau, ka farnu, ka nu an nih" a ta.Vr% 0Ama ruok chun, "Ka nu chu tu am a na? Ka unauhai chu tuhai am an na?" a ta. uqc /Mi pakhatin a kuomah, "I nu le i unauhaiin biek an nuom che a, tuola son an ngh�k che" tiin a va hril a. hpI .Mipuihai kuoma Isun thu a hril lai chun biek nuomin a nu le a unauhai chu tuolah an ng�r a. o' -Chuongchun a fe a, ama n�ka suol ngot thlarau dang pasari a hung thuoi a, an l�t a, chu taka chun umhmun an khuor tah a. Chu pa ng�rhmun chu a hmaa n�kin a hung se ta lem dai a nih. Chuong ang bokin, tu lai ruolthar, mi suol takhai chunga hin la um a tih" a ta.n% ,Chuongchun, 'Ka in, ka suoksan ta hnunga khan k�r nawk el ka tih' a ta, a va tlung chun hluo lo, ph�t fai le hre fel diemin a va hmu a. m +"Thlarau tirdakum chu mi s�nga inthoka a suokin chawl hadamna ding zongin ram tawla hai a'n v�k a'n v�k a, a hmu zo naw a. tla *Sim tieng lalnu kha ror�lna nia chun tu lai ruoltharhai ruol hin ng�r v�ng a ta, thiem naw inchangtir a tih; Solomon varna ngaithla ding hmanin kawlkila inthokin a hung si a; ngai ta u, Solomon n�ka ropui lem hi taka hin a um.Nk )Ninevi mihai chu ror�lna nia chun tu lai ruoltharhai leh hin ng�r tl�ng an ta, thiem naw inchangtir an tih; Jona thu hril leiin an sim si a. Ngai ta, Jona n�ka ropui lem hi taka hin a um. j1 (Ni thum le z�n thum ngapui ph�ng s�ngah Jona a um ang khan Mihriem Naupa khom hi ni thum le z�n thum hnuoi s�ngah a um v� ding a nih. Ki 'Isun a don a, "Tu lai ruolthar, suol tak le uire hmang tak hai hin inchikna thilmak an zong a, nisienlakhom zawlnei Jona inchikna chauh naw kha chu inchikna thilmak hrim inentir ni naw ni hai. h &Chu zoah D�n hretuhai le Farisaihai laia thenkhat chun a kuomah, "Zirtirtu, nangmaa inthokin inchikna thilmak hmu kan nuom" an ta. vge %I b�u suok thuin thiem inchangtir a ti che a, i b�u suok thu bokin thiem naw inchangtir a ti che" a ta. efC $Ka hril cheu hi, thu hmang lo hril taphot chun ror�lna niah a maw an la phur ding a nih. e# #Mi tha chun a lungril robawm thaa inthokin thil tha a phor suok hlak a; mi rilo ruok chun r�tlona a khawl khawmhai chu a phor suok hlak. d "R�l thlahai, nangnin suol nei zingin iengtin am thil tha in hril thei ding? Lungrila sip liem hi a nih bauin a s�k suok hlak. c !" 'Thing tha i phun chun a ra th�ng a ta, thing sie i phun chun a ra sieng a tih; thing chu a raah a'n hriet' in ti hlak si a. )bK Tu khom Mihriem Naupa soiseltu chu ngaidam n�ng a ta, Thlarau Thienghlim soiseltu ruok chu tuta dam s�nga khom, hun la hung dinga khom, ngaidam ni naw nih.+aO "Chuleiin, ka hril cheu hi, mihai suolna po po le Pathien an hrilsietna po po chu ngaidam n�ng an ta, Thlarau Thienghlim hrilsetu ruok chu ngaidam ni naw nih. f`E Keima tienga thang naw taphot chun a mi do a na, a mi lakhawmpuitu naw chun a sukdar a nih. <_q An naw leh, miin mi hr�t chu a khuop hmasa zet naw chun, ieng tin am a inah hl� khumin a sumhai l�kp�k thei a ta? A khuop hnung ruok chun a in chu rok thei t�ng a tih. ^ Nisienlakhom, Pathien Thlarau leia ramhuoihai hnot suok ka ni si chun in kuomah Pathien ram chu a hung tah t�na a nih. ,]Q Belzebub leia ramhuoi ka hnot suok a ni chun, in mihair khan tu leiin am ramhuoi an hnot suok hlak a? Anni kha a'n sonnaw thiem naw inchangtirtu ding ch�u chu. w\g Setanin Setan bok a hnot suok chun anni le anni an indo n�ng a ta, a ram chu ieng tin am ng�r suok a ta? A[{ Isun an ngaituona a lo hriet a, an kuomah, "Khaw lai ram khom mani le mani indo chu an ram hlak; khaw lai khuo le ins�ng khom mani le mani indo taphot chu an ng�r suok ngai nawh. xZi Farisaihaiin chu chu an hrietin, "Hi pa hin ramhuoihai lal Belzebub leiin ramhuoihai a hnot suok a nih" an ta.bY= Mipui chun mak an ti hle a, "Hi pa hi Davida Naupa a ni thei el naw maw?" an ti tawl a. 0XY Chuong lai chun ramhuoi man pasal pakhat, mit indel le tong thei bok lo chu Isu kuomah an hung thuoi a, a lo sukdam a, a hung tong suok a, a hmu thei ta nghal bok a. GW A hming chu Jentelhai beiseiInnghatna tak n�ng a tih"ti hi.tVa Hn�na changa ro a r�l hm� khat chun,Luong por chu kei tan nawng a ta,Mise �tq khom sukmit naw nih;ZU- Kalin r�u kh�k tawl naw ni a,Kotthl�rah tu khomin a rawl hre nawng an tih;T% "A hi a nih ka siehlaw thlang,Ka hmangai le ka lawm �m �m chu;A chungah ka Thlarau sieng ka ta,Jent�lhai chungah ror�lna puong a ta,VS% zawlnei Isai hmanga a chanchin hrila um chu a hung tlung kim theina dingin: DR Ama chu tu am ani ti hril lo dingin anni chu a ti tlat a, Q{ Chuong thu chu a hrietin chu hmun chu Isun a suoksan a. Mi tam takin ama chu an zui a, an natnahai a lo sukdam tawl a. fPE Chuongchun, Farisaihai chu an suok a, Isu sukhlum thei d�n ding phierin an inrawn khawm a.uOc Chuongchun, zeng kuoma chun, "I kut phar rawh" a ta, a hang phar a, a kut khing tieng angin a dam ta var a.jNM Beram n�k chun mihriem chu a va hlu lem de! Chuleiin, Sabat nia thil tha thaw a thieng" a ta. M Isu chun an kuomah, "Nangni lai tu khomin beram pakhat nei unla, Sabat niin khurah tla ta sien, tuin am la suok nawng in ta? L Chu hmuna chun mi pakhat kut zeng hi a lo um a. Isu an h�k theina remchang zongin, "Sabat nia sukdam a thieng am?" tiin an lo indon a. >Kw Chu taka inthok chun a suok a, Sunagog-ah a l�t a. 6Jg Mihriem Naupa hi Sabat Lalpa a ni si a" a ta.I% 'Inthawina n�kin lunginsietna ka thlang lem' ti thu umzie hi hrie ni unla chu, mi poi hril lohai hi thiem naw in inchangtir naw ding bah. GH Ka hril ch�u hi, tempul n�ka ropui lem hi taka hin a um. G An leh, Sabat niin tempula thiempuhaiin sabat an sukporche a, sienkhom poi an tawk nawh ti thu khom kha D�n buah in tiem naw maw? ~Fu Pathien inah a l�t a, ama le a ruolhai f�k thieng lo, thiempuhai chauh f�k thieng, hl�nbei a f�k thu kha? lEQ Ama ruok chun an kuomah, "A ruolhai leh an t�msawl tuma Davida thilthaw kha in tiem naw'm a ni? mDS Chu chu Farisaihaiin an hmuin, " En ta, i zirtirhaiin Sabat nia thaw thieng lo an thaw hih" an ta. C  Chuong lai chun Sabat niin Isun huit bil a hraw tlang a, a zirtirhai phingt�min huit v�ihai chu thliekin an f�k a. DB Ka ringkol a h�dam a, ka phur khom a z�ng a nih" a ta.$AA Ka ringkol b�t unla, ka kuomah inch�k ro; mi z�idam le lungrila inngaitlawm tak ka ni si a, chuongchun in thlarau ta dingin sawldamna hmung in tih. h@I "Nangni rimtong le rikphur po po hai, ka kuomah hung unla, keiin sawldamna p�ng ka ti cheu. ;?o Ka Pain iengkim a mi'n koltir tah; Pa chauh naw chun tu khomin Naupa hi an hriet nawh; Pa khom Naupa le a kuoma Naupain a puong nuomnahai chauh naw chun tu khomin an hriet nawh.8>k A nih, Pa, chuong chu tha i tizawng tak a nih. ;=o Chu lai chun Isun hieng hin a hril a: "Aw Pa, hnuoi le v�na Lalpa, nangin mi var le mi thiemhai lakah hieng thu hi i thup a, naupangtehai kuomah i puong leiin ka'n p�k che. w<g Chuleiin ka hril che hi, ror�lna nia i tuor ding n�k chun Sodom tuor ding chu zie-um lem dai a tih" a ta.W;' Kapernaum, nang khom v�n chena chawi s�ng i ni ding am a ni? Teu lo e! Mithi khaw chena tla thla ding i nih. Nangmaa thilmak thaw tahai po po kha Sodoma thaw ni sien chu, tu chen hin la um zing a tih. }:s Chuleiin, ka hril cheu hi, ror�lna nia in tuor ding n�k chun Tura le Sidon tuor ding chu zie-um lem dai a tih. 69e "Nang Korazin, i chung a pik. Nang Bethsaida, i chung a pik. Nangni laia thilmak ka thawhai kha Tura le Sidona thaw ni sien chu saiip sila vuta inbuolin sim t�ng an tih. ^85 Chun, thilmak a thaw tamna tak khuohai chu an sim chuong si naw leiin Isun a hal a. P7 Mihriem Naupa a hung a, fain a dawn a, "En ta u, mi virkawngpa, uoiin h� mi, siekhontu le mi suolhai ruolpa saw' in ti nawk si a. Nisienlakhom, Pathien varna chu a thilthawah a'n lang hlak" a ta. P6 "Johan chu a hung a, fain a dawn naw a, 'Ramhuoi zawl a nih' in ti a. 5 'Theihl� kan m�tp�k cheu a,In l�m nuom si naw a;Lus�n hla kan sak hlakin,In tap nuom chuong bok si nawh'tihai ang hi in nih.k4O "Tu lai ruoltharhai hi ieng le'm hrilkh�ng ka ta? Dawr hmuna thung naupang ruol inkh�ktuo a, D3 Ng�ithl�kna dinga na nei chun ng�ithla ngun raw se. V2% In ring nuom a ni chun, ama hi zawlnei hung dinga hril tah Elija chu a nih. g1G Johan a hung inlang chen khan D�n thu le zawlnei po poin chu chu an lo hril lawk a ni kha. 0 Baptistu Johan a hunga inthok tu chen hin v�n ram chu an baw huoi huoi a, a nor hr�thai chun an pawng l�k hrim a nih. A/{ Thu dik ka hril cheu hi, nuhmei s�la inthoka insieng lai Baptistu Johan n�ka ropui lem an la suok ngai nawh; nisienlakhom, v�n rama mi ch�n tak khom ama n�kin an ropui lem. ].3 'Ngai ta, ka tirko,I hmaah ka tir a;Ama chun i hmaah,I lampui buotsai a tih' tiin. 5-c Anleh ieng en dinga fe r�ng r�ng am in na? Zawlnei en dingin maw? A ni r�ng, ka hril cheu hi, zawlnei n�ka ropui lem tie! Ama chanchin hi annawm hienga an lo ziek:, An naw leh, ieng hmu dingin am in fe? Puon n�m sila inchei maw? Ni lo e, puon n�m sila incheihai chu lal inah annawm an um hlak. $+A Johan zirtirhai an fe phing leh Isun mipuihai kuomah Johan chanchin a hril a. "Ieng en dingin am thlal�ra khan in fe a? Thliin luong a mut hn�ng maw? :*o Tu khom keima laka beidong lo chu a hamtha" a ta.@)y Mitdelhai mit a var a, kebaihai ke a'n b�i ta naw a, ph�rhai sukthiengin an um a, nas�thai na a var a, mithihai keithoin an um a, riengvaihai kuomah Chanchin Tha hril a ni bok.j(M Isun anni chu a lo don a, "K�r nawk unla, in thil hriet le hmuhai hi Johan kuomah va hril ro. 'y "A hung ding chu i ni am, annawleh mi dang kan la ngh�k ding?" tia indon dingin a zirtirhai chu Isu kuomah a tir a. P& Krista thilthawhai chanchin Johanin lung ina inthoka a lo hriet chun, % % Zirtir sawmpahnihai kuoma thu a p�k zoin Isu chu chu taka inthok chun a suok a, Galili ram khuoahai thu hril le inch�ktir dingin a fe a.)$K *Thu dik tak ka hril cheu hi, hieng mi ch�n tak laia mi tu khom ka zirtir a ni leia tuisik no khat lo petu chun a lawmman ding chu ch�n naw top a tih" a ta.-#S )Zawlnei chu zawlnei a n�na leia lawm taphot chun zawlnei lawmman hm�ng an tih; mi fel chu mi fel a n�na leia lawm taphot chun mi fel lawmman hm�ng an tih. g"G ("Tu khom a lawmtu cheu chu keima mi lawm an nih; tu khom mi lawmtu chu mi tirtu lawm an nih. ^!5 'Tu khom mani nun hum tum chun ch�n a ta, keima leia nun ch�nhai chun hum an tih.N  &Tu khom mani kraws puta mi zuitu naw chu ka mi ni tl�k a ni nawh. 1[ %Tu khom mani nu amanih, pa amanih keima n�ka hmangai lemtu chu ka mi ni tl�k a ni nawh. Tu khom keima n�ka mani naupa hmangai lem chu ka mi ni tl�k a ni nawh. G $Miin a hm�lma chu ama s�ngkuo laia mi ngei n�ng a tih.  #Naupa chu a pa indotir ding d�m, naunu chu a nu indotir ding d�m, mo chu a tarpi indotir ding d�ma hung ka ni lem. ' "Hnuoia hin inremna inl�ngtir dinga hung ka nih sawn naw ro; inremna inl�ngtir ding ni loin, kawlhn�m inl�ngtir dinga hung ka ni lem. hI !Tu khom mihai hmaa mi'n phattu ruok chu kei khomin ka Pa v�na mi hmaah inphat v�ng ka tih.hI "Chuongchun, mihai hmaa mi tan taphot chu kei khomin ka Pa v�na mi hmaah tan v�ng ka tih. I  Chuleiin, ti naw ro, chongzong tam tak n�kin in hlu lem si a.<s In sam z�i chen hin inchik vong a nih in sonnaw.   Chongzong pahni poisa khatinp an zor hlak an naw maw? Nisienlakhom, anni laia pakhat khom in Pa thu loin hnuoiah tla naw nih. 3 Taksa sukhlum thei, sienkhom thlarau sukhlum thei si lohai chu t� naw unla, hremhmuna thlarau le taksa sukbohmang theitupa ruok chu t� hle ro. V~~+}}|{{wzzyyxxjxw`vvpuu-tt!ssrr qpp$onmm}lfkkk+jj\ihh gLffReddtccbNaa`___^^#]]>\\[[$ZZ@YY>XXWWWVVUoTTT S[RR.QQMPPDOO}NNwMM~LLiKJJI}IHHGGl==<<;;7::499!8887666 55,44P33E2211;0q//6...-,,g+**O))9((#'&%$$j##x#"j"! "| ;jrR1>_F*{+A t 0 x A  k Y8GIu\~1Nangni D�n zirtirtuhai le mi l�mdertu Farisaihai, in chung a rik ie! Saphunn pakhat siem dingin khawmuol le tuipuiah in inzin kuol a, saphuna in siem hnungin nangni let hnia hremhmun nauin in siem hlak si. })Nangni l�mderhai, hmeithaihai in le lo in f�k tlaran a, mi hmuah sawt tak tak in tongtai a. Chuleiin, nasa nawk zuola hrem n�ng in tih. Q| "Nangni D�n zirtirtu le mi l�mdertu Farisaihai, in chung a rik ie! Mihai l�tna ding v�n ram kot in kh�rp�k a, nangni hlak l�t nuom si lo, a l�t tumhai l�t hlak in phal bok si nawh. ]{3 Tu khom inngaihlu chu tlawm an ta, inngaitlawm taphot chu chawimawi n�ng an tih. Ez Nangni laia a ropui tak chu in rongbawltu a ni ding a nih. Xy) 'Zirtirtu' inti naw ro, Zirtirtu pakhat chauh in nei a, chu chu Krista a nih. Ux# Chun, hnuoia mi tu khom 'pa' ti naw ro, 'Pa' pakhat in nei, v�na mi chu. qw["Nangni ruok chu 'Rabbi' tiin inko naw ro, zirtirtu pakhat chauh in nei a, inr�ngin unau in ni si a. Gvmihaiin 'Rabbi' tia an ko d�m chu an thl�khla hlak si a. |uqruoi th�na hmunah thungna tha tak le sunagoga hai thungna langs�r d�m, bazar hmuna mi chibai b�k d�m le ,tQAn thaw taphot chu mi hmu dinga an thaw a nih. An b�n le an bawka an hr�n de thubawml chu an suklien a, an tongtaina puonm hmawr inbawk khom an suksei bok a; rs]Phur rik tak tak an siem a, mi liengkoah an hnawk a, anni ruok chun kut hmawr khomin an tawk nuom nawh. &rEchuleiin an thu awi unla, an hril ch�u taphot chu thaw ro. Nisienlakhom, an thilthaw ang chu thaw ve naw ro, an hrilhai chu a takin an zawm ngai si nawh. Pq"D�n hretuhai le Farisaihai chu Mosie D�n zirtirtua ruot an ni a; :p qChuongchun, mipui le a zirtirhai kuoma chun Isun, |oq.Tu khomin b�u khat khomin an don thei naw a, chu nia inthok chun tu khomin zawna dang an indon ngam ta bok nawh.Xn)-Davidan ama chu 'Lalpa' a ti si chun ieng tin am a naupa ni thei a ta?" a ta. 3m_,'Lalpa chun ka Lalpak kuomah,Ka chang tieng inthung rawh,I hm�lmahai i kepha hnuoiaKa sie hma khat chu'tia thlarau inhriettirnaa ama chu 'Lalpa' a ti tlat si am a na? Dl+Isun an kuomah, "Chuong a ni si chun iengti ziea Davidan, vke*"Krista chu ieng tin am in ngai a? Tu naupa am a na?" tiin a'n don tawl a. Anni chun, "Davida naupa" an ta. 3ja)Farisaihai an inhawr khawm lai chun Isun, ^i5(Hi thup�k pahni hin D�n le Zawlneihai thu po po a f�n khawm vong a nih" a ta. Rh'A dota chun, 'Nangma i'n hmangai angin i v�nghai hmangai rawh' ti hi. @g{&Chu chu thupek laia poimaw tak le ropui tak chu a nih. ufc%Isun, "Lalpa i Pathien chu i lungril po poin, i thlarau po poin, i ngaituona po poin i hmangai ding a nih. Pe$"Zirtirtu, D�na hin ieng thup�k am a ropui tak a?" tiin an don a. =du#Anni laia d�n zirtirtu pakhatin Isu fiena dingin, Vc%"Sadukaihai a s�l dong d�r ti an hrietin Farisaihai chu an pung khawm a. Kb!Mipuiin chu chu an hrietin a thu inch�ktir chu mak an ti hle a.La Ama chu mithi Pathien a ni naw a, mihring Pathien a ni lem" a ta. `5Mithi thonawkna thua ruok chu Pathienin, 'Kei hi Abraham Pathien, Isak Pathien, Jakob Pathien ka nih' tia in kuoma a hril kha in tiem ngai naw maw? p_YThonawknaa chun nuhmei pasal innei ta naw ni hai a, v�na v�ntirkohai ang an ni ta lem ding a nih. k^OIsun an kuomah, "Pathien thu le Pathien thilthawtheina in hriet naw leiin in fe suol hlak a nih. ]An leh, thonawknaah unau sal sari laia a tu nuhmei tak am ni t�ng a ta, an r�ngin nuhmeiah an nei vong si a?" tiin an indon a. /\YA tawpah nuhmei khom chu a thi tah a. `[9Chuong ang bok chun a pahnihna khom, a pathumna khom, a pasari chenin an hluo vong a. ZKeini lai hin unau sal sari an um a, a upa takin nuhmei a nei a, chi thla loin a thi a, a nuhmei chu a sang hluo dingin a m�ksan a. Y}"Zirtirtu, Mosien, 'Nau nei loin mi thi sien la, a nuhmei chu a unauin hluong a ta, chi a thl�p�k ding a nih' a ta. nXUChu n� bok chun Sadukaihai, thonawkna a um nawh ti pawl chun thu indon dingin a kuomah an hung a. TW!Chu chu an hrietin mak an ti hle a, ama chu an z�msan a, an fe ta dai a.V Anni chun, "Kaisar" an ta. Chuongchun, Isun an kuomah, "Kaisar thil chu Kaisar pe unla, Pathien thil chu Pathien pe ro" a ta. QUAma chun an kuomah, tu lim le tu hming am a chuong a?" tiin a'n don a. iTKSie in chawina tangka chu mi hang inentir ta um" a ta, chuongchun denari khat an hung l�k a. pSYIsun an thiltum suolzie a hriet a, an kuomah, "Nangni l�mderhai, ieng leia mi'n tong awktir in tum? gRGChuleiin, Kaisar kuoma sie chawi hi a'n dik am a'n dik naw ti i ngaidan mi hril rawh" an ta. nQUAn thuoihruoihai le Heroda pawla mihai chu a kuomah an tir a, anni chun, "Zirtirtu, mi indik tak i na, Pathien thu khom indik takin i zirtir hlak a, poisak bik tu khom i nei naw a, tu khom inza b�k i nei bok nawh ti kan hriet pPYChuong lai chun Farisaihai chu an suok a, Isu chu a tonga inthoka khal awk d�n ding thu an phier a. NOFielhai chu tam tak an na, thlanghai ruok chu tlawmte an nih" a ta. N Lal chun rongbawltuhai kuomah, 'A kut le ke khuop unla, tuol thimah d�ng dok ro, chu taka chun tapin h� rawt raw se. cM? 'Ruolpa, iengtiziea inneina thuom inbel loa i hung l�t am?" a ta, ama chu a to zing a. hLI "Lal chu ruoi kiltuhai en dingin a hung l�t a, inneina thuom inbel ve lo mi pakhat a hmu a; *KM Chuongchun, siehlawhai chu an suok a, lampuia mi an hmu taphot, mi suol le mi thahai khom, an hung thuoi khawm a, mo lawmna in chu ruoi kiltuhaiin a sip tah a. mJS Chuleiin, kotthl�r kilkhawra hai fe unla, mi in hmu taphot ruoi k�l dingin hung fiel ro' a ta. uIc"Chuongchun, a siehlawhai kuomah, 'Ruoi chu a'n pei ta a, ka fielhai kha chu thang v� tl�k an ni nawh. {HoLal chu a lungsen a, a sipaihai a tir a, chuong tuolthattuhai chu a sukbohmang a, an khuo khom a rawp�k tah a. fGEA danghai chun siehlawhai chu an man a, inzakum takin an soisak a, an lo sukhlum tawl ta a. cF?Nisienlakhom, an lo ngaisak naw a, an fesan a, a then loah an fe a, a then sumdawngnaah. LEAma chun siehlaw danghai a tir nawk a, 'Ka fielhai kuoma khan, ka bawngchal le ka ran chawm thauhai ka that a, ruoi iengkim inpei fel a ni tah, ruoi k�l dingin hung ta ro' tiin hril ro' a ta. lDQRuoi k�l dinga a fielhai chu ko khawm dingin a siehlawhai a tir a, sienkhom an hung nuom naw a. iCKV�n ram chu lal tu amanih, a naupa mo lawmna ding ruoi buotsaitu leh chun tekhin thei a nih. 5B gIsun an kuomah tekhinthu dang a hril nawk a. vAe.Chuongchun, a man d�n lampui an zong a, sienkhom mipui an ti a, ama chu zawlneia an ng�i tlat si leiin. v@e-Thiempu lalhai le Farisaihaiin Isu tekhinthu hril an hriet chun anni chungthu a hrilna a nih ti an hriet a. n?U,Ka hril cheu hi, tu khom chu lung chunga tlu chu koi dar a ta, a del lem chu rawt nawi a tih" a ta. >+Chu lei chun ka hril cheu hi, Pathien ram chu l�kp�k n�ng in ta, r� insuotu dinghai kuomah p�k lem n�ng a tih. P=*Isun an kuomah, " Pathien Lekha thua,'In bawltuhai lung hnawl ngei kha, A kil thut dotu tak a hung ni ta si; Chu chu Lalpa thilthaw a na, Ei hmuin ropui ei ti hle'ti d�m hi in tiem ngai naw a ni? )<K)Anni chun, "Chuong mi suolhai chu sukboral a ta, gr�p huon chu enkoltu dang, a lo hun taphota a rahai chu ama pe pei dinghai kuomah ins�ntir a tih" an ta. i;K(Gr�p huon neitu a hung pha chun, chuong huon enkoltuhai chu iem hung law t�ng a ta?" a ta. d:A'Chuongchun, ama chu an man a, gr�p huona inthok chun an th� suok a, an sukhlum tah a. &9E&Nisienlakhom, huon enkoltuhaiin a naupa an lo hmu chun, "Hi pa hi ro hluotu ding a na, thaw ro that ei ta, a ro hluo ding hi neip�k ei tih' an ti tawl a. _87%Chu hnung chun, 'Ka naupa �m hi chu lo inz�ng an tih" tiin a tawp takah a tir a. h7I$Siehlaw dang, a hmasa n�ka tam a tir nawk a, anni khom chu a hmaa ang bokin an lo soisak a. 6{#Huon enkoltuhai chun a siehlawhai chu an lo man a, pakhat an vuok hrep a, pakhat an that a, pakhat lungin an d�ng a. h5I"A r� lo huna chun a chanpuol la dingin a siehlawhai chu huon s�ntuhai kawla chun a tir a. }4s!"Tekhinthu dang ngaithla ro. Huon neitu pakhatin gr�p huon a siem a, d�iin an huon a, gr�p sawrna ding khur a cho a, v�ngb�k ins�ng tak a bawl bok a, gr�p huon chu loneitu thenkhat a'n s�ntir a, ram hla takah a'n zin ta dai a. X3) Johan chu felna lampui kawkhmu ding ch�uin a hung a, ama chu in ring si naw a; siekhontu le nawchizorhai ruok chun ama chu an ring si a. Ama chu in hmu hnung khomin ring dingin in inlaml�t nuom si nawh.h2IChu mi pahnihai lai chun a tu lemin am a pa ditzawng a thaw a?" a ta. Anni chun, "A hmasa lem chun" an ta. Isun an kuomah, "Thu dik ka hril cheu hi, siekhontu le nawchizorhaiin Pathien ram an l�t khal ta ch�u a ni hi. }1sPakhat kuoma khom chun a va fe a, chuong ang bok chun a va ti a. Ama chun, "Aw leh pa" a ta, sienkhom a fe naw a.j k0OAma chun, "Ka nuom nawh" tiin a lo don a. Sienkhom, a hnungah a lungril a thl�k a, a fe tah a. "/="Hi thu hi ieng tin am in ngai? Mi tuin amani nau pasal pahni a nei a. Pakhat kuoma chun, "Ka naupa, voisun chu gr�p huonah sin va thaw rawh" a ti a. .Chuongchun, "Kan hriet nawh" an ta. Isu khomin an kuomah, "Kei khomin tu thuin am hieng thil hi ka thaw hril b�k naw ning cheu" a ta.|-qmihriem thu ei ti hlak chun ei ta dingin mipui an ti-um si a, mi po poin Johan chu zawlneiah an ngai si a" an ta. ,3Johan baptisma kha v�na mi thu am mihriem thu?"a ta. An inrawn khawm a, "V�na mi thu ei ti chun 'Ieng dinga a thu inawi naw?' mi ti ding a na, +Isun, "Kei khomin thu indon v�ng ka ti cheu, chu chu in mi hril thei chun tu thuin am hieng thil hi ka thaw ti hril v�ng ka ti cheu. Y*+Isu chu tempulah a l�t a, a'n ch�ktir lai chun thiempu lalhai le v�ntl�ng upahai chu a kuomah an hung a. "Ieng thuneinain am hieng thil hi i thaw a, tuin am thuneina a p�k che a?" tiin an indon a. P)In ring phot chun, tongtaia in hn� taphot chu hm�ng in tih" a ta. u(cIsun a don a, "Thu dik ka hril cheu hi, ringna neia in ringhlel naw phot chun, theichang chunga thaw ang chauh hi ni loin, hi tl�ng kuoma khom hin, 'Inson la, tuifinrietah inpei hmang dai rawh' in ti chun in ti angin tlung el a tih. u'cZirtirhaiin chu chu an hmuin mak an ti hle a, "Ieng tin am theichang hi a zuk th�m nghal el chu!" an ta. 0&YLam s�rah theichang kung a hei hmu a, a va pan a, a hna chauh naw chu ieng khom a hmu naw a, " R� ta naw kumkhuo rawh" a ta, theichang chu a th�m ta ngh�l a. O%Z�ngk�r khawpui pana a fe lai chun a ph�ng a hung t�m tah a. g$GAnni chu a m�ksan a, khawpuia inthokin a suok a, Bethaniah a fe a, chu taka chun a riek a. K#"Naupang ruol hril chu i hriet?" tiin Isu an indon a. Ama chun, "Hre e. Hi thu ziek'Naupangt� le nene ne laihai bauah,Inp�kna kim chu i'n sam suoktir a' ti hi in tiem ngai naw a ni?" a ta. E"Nisienlakhom, thiempu lalhai le D�n zirtirtuhaiin thilmak a thawhai le naupang ruolin tempul s�nga, "Davida Naupa kuomah Hosanna" tia an kh�k an hmu chun an lung a sen �m �m a. R!Tempula chun mitdel le kebaihai a kuomah an hung a, a lo sukdam tawl a.   an kuomah, "'Ka in chu tongtaina in ti'ng an tih' ti ziek a na, nangni ruok chun suomhmanghai p�kah in siem lem hi" a ta. @y Isu chu tempul huong s�ngah a l�t a, chu taka thil zortuhai le inchawtuhai chu a hnot suok vong a; tangka thlengtuhai dawk�n le parva zortuhai thungna chu a namthl�kp�k a; `9 Mipuihai chun, "Ama hi zawlnei Isu, Galili ram Nazaret khuoa mi a nih" tiin an don a. dA Jerusalem a hung l�t chun a khawnawtin, "Hi mi hi tu am a na?" tiin an inphu mur mur a. 5 A hmaa fe le a hnunga zuitu mipui chun, "Davida Naupa kuomah Hosanna!Lalpa hminga hung chu a hamtha,Chunghnung taka khin Hosannai"tiin an kh�k a. pYMi tam takin lampuiah an puonhai an pha a, a thenin sawlhna an thliek a, lampuia chun an ph� bok a. dASabengtung le a te chu an hung kei a, an chungah an puonhai an pha a, Isu chu a chuong a. RChuongchun, zirtirhai chu an va fe a, Isun thu a p�k angin an thaw a. +"Zaiawn naunu chu hril rawh,'En ta, inngaitlawm takin,I lal i kuom tieng a hung,Sabengtung chungah chuongin,Sabengtung tuoi chunga ngei chun".hc?Zawlnei hmanga hrila lo um tah chu a hung tlung kimna dingin chuong chu a hung um a nih: r]Tu khomin ieng khom an hril chun, 'Lalpan a mamaw a nih' t� unla, inhungtir nghal el a ti cheu" a ta.  "In hma zawn khuoa son va fe unla, sabengtung le a bula a te tuoi inthlung chu hmung in ta; s�t unla, ka kuomah hung kei ro. {Jerusalem an hnai tah a, Oliv tl�nga Bethfage khuo an tlung chun Isun a zirtirhai laia mi pahnih a tir a, an kuomah, pY"Isun a lunginsiet tawl �m �m a, an mit a them a, an hmu.thei ta nghal a, ama chu an zui ve tah a. 6g!Anni chun, "Lalpa, mit varna kan dit" an ta. `9 Isu chu a ng�r a, anni chu a ko a, "Ieng am thawp�k lang ch�u in nuom a?" a ta. {Mipui chun to dingin an hal a, sienkhom anni chun, "Lalpa, Davida Naupa, mi lunginsiet rawh" tiin an kh�k zuol sau a. Lam sira inthung mitdel pahni chun Isu a hung ti an hriet charin, "Lalpa, Davida Naupa, mi lunginsiet rawh" tiin an kh�k a. Z-Jeriko khuoa inthoka Isu le a zirtirhai an suok laiin mipui tam takin an zui a. 9Mihriem Naupa khom hi rong bawlp�ka um dingin a hung naw a, rong bawl ding le mi tam tak intlanna dinga a hringna pe dingin a hung lem a nih" a ta. J  Nangni laia ropui tak ni nuom chu in siehlawah a um ding a nih.  Nangni lai ruok chu chuong ang chu a ni ding a ni nawh. Tu khom nangni laia mi lien ni nuom chu in rongbawltuah a um lem ding a nih.  %Isun an r�ngin a ko a, "Jent�lhai chunga ror�ltuhai chu an insuklal �m �m hlak a, an mi lienhai khomin an chungah lal an hrawt a. e CZirtir sawmpahnihaiin chu thu an hriet chun unau pahnihai chunga chun an lung a sen hle a. 8iIsu chun, "Ka no chu dawn ngei in tih; nisienlakhom, ka chang tieng amani ka voi tieng amania inthungtir chu ka thu a ni naw a, ka Pa buotsaip�khai ta ding a ni lem" a ta. Isun a don a, "In thil hni hi in hriet naw a nih. Ka no dawn ding chu in dawn thei ding am a ni?" a ta. Anni chun, "Thei e" an ta. 6eIsu chun, "Iem an leh i dit chu?" a ta. Ama chun, "Ka nau pasal pahnihai hi i ramah, i chang tieng pakhat, i voi tieng pakhat, an inthung theina dingin thu pe ta la" a ta. Chuong lai chun Zebedai nuhmei chun a nauhai thuoiin Isu kuomah a hung a, dingthathuonin chibai a b�k a, ditsakna a hni a. .UAnni chun thi dingin a chungthu r�l an ta, nuizat siemnaa hmangin vuong an ta, hemde dingin Jentelhai kutah pe suok an ta, ni thum niah keitho n�ng a tih" a ta. "Ngai ta u, Jerusalemah ei hang fe ding a na, Mihriem Naupa hi thiempu lalhai le D�n zirtirtuhai kutah an inmantir ding a nih. lQIsun Jerusalem a pan tung m�k lai chun a zirtir sawm le pahnihai chu a thuoi bing a, an kuomah, Chuong ang bokin a nuhnung takhai chu a hmasa tak la n�ng an ta, a hmasa tak khom a nuhnung tak la n�ng an tih" a ta. Keima sum a na, keiin ka nuom ang anga ka thaw a thieng naw am a ni? An naw leh, ka that leiin i lo th�k am a ni?" a ta. wI hlaw kha la la, fe el rawh; nang ka p�k che ang bok kha hieng a thok nuhnung takhai khom hi ka p�k nuom a nih. ~1 "Ama ruok chun anni laia pakhat kuoma chun, 'Ruolpa, i chungah ieng khom thaw indik naw ka nei nawh. Denari khat hlaw dingin ei inrem an naw maw? }) 'Hieng a hung nuhnung takhai hin d�rk�r khat chauh an thok hman a, keini nisa tuora s�nnithl�ka thawhai leh intlukin i siem a' an ta. F| Hlaw an hang l�k chun huon neitupa chungah an chier ta a. p{Y A hmasa takhai chu an hung a, hlaw tam lem hmu an inbeisei a, nisienlakhom denari khat bok an dong a. \z1 Z�n tieng d�r nga v�la a ruoihai chu an hung a, denari khat an dong seng a. 1y["Z�n tieng a hung ni chun gr�p huon neitu chun a huon enkoltu kuomah, 'Sinthawtuhai kha ko la, a nuhnung taka inthoka tanin a hmasa tak chenin hlaw pe rawh' a ta. yxkAnni chun, "Tu khomin an mi ruoi ve l�m" an ta. Ama chun, "Nangni khom ka gr�p huonah va thok ve ro" a ta. ,wQZ�n tieng d�r nga v�lah a va suok nawk a, mi dang ng�rhai kuoma chun, "Ieng dinga hi taka s�nnithl�ka ieng thaw loa in ng�r mei mei am a na?" a ta. jvMS�n chang lai le chawhnung dar thum vela khom chun a suok a, chuong ang bok chun a ti nawk a. guG"Nangni khom ka gr�p huonah sin va thaw ve unla, hlaw a awm tawk p�ng ka ti cheu" a ta.. ttaZ�ng d�r kuo v�lah a'n v�k suok nawk a, bazara ieng khom thaw loa ng�r mei mei mi dang a hmu a; rs]Ni khatah denari khat mi pakhat hlaw dinga a'n rempui hnungin a gr�p huonah sinthawtuhai chu a tir a. vr g"V�n ram chu huon neitu, a gr�p huona ruoi ding inhlawfa zonga z�ng inhma taka suok dok ang chu a nih. qNisienlakhom, mi tam tak a hmasa taka umhai chu a nuhnung tak la n�ng an ta, a nuhnung takhai khom a hmasa tak la n�ng an tih" a ta.6peTu khom ka hming leia in le lo d�m, unau hai, farnu hai, nu le pa hai,g le nau hai d�m m�ksantu chun a l�t tam tak hm�ng an ta; chatuon hringna chang bok an tih. oIsun a kuomah, "Thu dik ka hril cheu hi, iengkim siem tharna hunah, Mihriem Naupa hi a ropuina lalthungphaa a'n thung pha leh, nangni mi zuituhai khom hi Israel hnam sawm le pahni chungah ror�lin lalthungpha sawm le pahniah la thung v�ng in tih. nPeter chun, "Ngai ta, keini hlakin iengkim m�ksanin kan zui ta si che a, kan dong ve ding chu iem n�ng a ta?" tiin a'n don a. mIsun anni chu en zingin, "Chu chu mihriem ta dingin thaw thei ruol a ni naw a, Pathien ta ding ruok chun iengkim thaw thei a nih" a ta.{loZirtirhaiin chu chu an hriet chun mak an ti hle a, " Chuong a ni chun tu am sandam ni thei t�ng an ta?" an ta. ykkKa hril non cheu hi, Pathien rama mi hausa an l�t n�kin thim naa sanghawngsei l�t thleng a ol lem" a ta. xjiIsun a zirtirhai kuomah, "Thu dik ka hril cheu hi, mi hausa ta dingin Pathien rama l�t chu harsa tak a nih. ci?Chu thu chu a hrietin tlangv�l chun beidong takin a fesan a, sum a hau hl� si leiin. h-Isun, "That famkim i nuom chun, fe la, i nei po po zor la, pasiehai pe rawh; chuongchun v�nah ro nei i tih; chun, hung la, mi zui rawh" a ta. PgTlangv�l chun, "Chuong po chu ka zawm hlak, iem ka la b�k?" a ta. ofWi nu le pa chawimawi rawh tihai le nangma i'n hmangai angin i v�nghai hmangai rawh tihai hi" a ta. neUAma chun, "A ieng tak am?" a ta. Isun, " 'Tuol that naw; uire naw; inru naw; kh�lin mi h�k naw; dIsu chun, "Ieng dinga thil tha chu i mi'n don? Tha chu pakhat chauh a um.f Hringnaah l�t i nuom chun thup�khai chu zawm rawh" a ta. cMi pakhat hi Isu kuomah a hung a, "Zirtirtu, chatuon hringna ka nei theina dingin ieng thil tha am thawng ka ta?" tiin an don a. MbAn chunga kut an nghat hnungin chu hmuna inthok chun a fe ta pei a.aIsu ruok chun, "Naupangtehai kha ka kuomah inhungtir unla, khap naw ro; v�n ram chu hieng ang mihai ta hi a ni si a" a ta. `1 Chuong lai chun a kut innghata tongtaip�k dingin naupangtehai chu Isu kuomah an hung thuoi a. Zirtirhai chun a hung thuoituhai chu an lo hal a. @_y Mi tilre hrima pieng an um a; a then ruok chu mihriemin tilrea an siem an um a; thenkhat ruok chu v�n ram leia tilrea insiem an um bok. Tu khom a zawm thei chun zawm raw se" a ta. ^^5 Ama ruok chun, "Chu thu chu mi po poin an pom thei nawh, a p�khai chauh naw chun. k]O Zirtirhai chun, "Chuong chu nuhmei pasal ink�r thu a ni si chun, innei hi a tha naw ie" an ta. z\m Kei chun ka hril cheu hi, tu khom uire lei ni loa nuhmei maa mi dang nei taphot chu a uire a nih" tiin a don a. [Isun, "In lungril ngar lei chauin nuhmei m�k Mosien a phalp�k cheu a ni kha; nisienlakhom a tira inthokin chuong ang chu a ni nawh. zZmAnni chun a kuomah, "An leh, ieng dinga inm�kna lekha p�ka m�k theina thu Mosien a p�k am a na?" an ta. YChuongchun pahni ni ta loin taksa pum khat an hung ni ta lem a nih. Chuleiin, Pathienin a zom tah chu mihriemine th� naw raw se" a ta. Xchuleiin pasalin a nu le pa m�ksan a ta, a nuhmei leh inkop an ta, pum khat hung ni t�ng an tih' ti kha in tiem ngai naw maw? NWAma chun, "A tira inthokin Siemtu chun 'pasal le nuhmeiin a siem a, VFarisai thenkhat a kuomah an hung a, ama fiena dingin, "Ieng lei khomin miin a nuhmei a m�k a thieng am?" tiin an indon a. FUMipui tam takin an zui a, chu taka chun a lo sukdam tawl a. eT EChuong thu chu Isun a hril zoin Galili ram m�ksanin Jordan r�la Judai rama chun a fe a. S#Tu khomin lungril taka in unauhai in ngaidam naw chun ka Pa v�na mi khomin chuong ang bokin in chungah thaw v�ng a tih" a ta.nRU"A pu chu a lung a sen hle a, a bat po po a tl�k zo hm� khat chu hrem dingin a p�k suok tah a. nQU!Ka lunginsiet che ang khan nang khomin i siehlaw chanpuihai i lunginsiet ve ding an naw maw?" a ta. nPU An pu chun siehlaw chu a ko a, "Nang siehlaw rilo, i ng�n rak leiin i bat po po ka ngaidam che a. OA siehlaw chanpui danghaiin a thilthaw d�n an hmu chun an lung a khei hle a, a thaw d�n po po chu an pu kuomah an va hril a. \N1A ngaidam nuom naw leiin a bat chu a tl�k hm� khat lung inah a khum el tah a. xMiA siehlaw chanpui chun a hmaah dingthathuonin, 'Mi la ngai hr�m la, la rul vong ka ti che' tiin a ng�n a. )LKSienkhom chu siehlaw chu a suok a, a siehlaw chanpui laia pakhat denari zakhatd bat chu a va hmu a, a man a, a r�nga a r�k a, 'I bat kha mi pe rawh' a ta. \K1Chu siehlaw chu a pu chun a lunginsiet a, a bat chu a ngaidam a, a'n thla suok a. JyChuongchun, siehlaw chun hnuoi sikin chibai a b�k a, "Mi la ngai hr�m la, a r�ngin la rul vong ka ti che" a ta. IA rulna ding a nei naw leiin ama le a nuhmei le a nauhai le a nei po po zor fai vonga rul dingin a pu chun thu a p�k a. cH?An thu a ngaituo tan chun mi pakhat, talen s�ngkhatc bat chu a kuomah an hung thuoi a. pGY"Chuleiin, v�n ram chu laltak tu amanih, a siehlawhai sum bat ching fel tum leh chun hrilkhi a nih. hFIIsun a kuomah "Voi sari chen ka ti naw che, voi sari voi sawmsari chenin ka ti lem che a nih. -ESChuong lai chun Isu kuomah Peter a hung a, "Lalpa, ka unauin ka chungah thil suol thaw sien, voi ieng z�t am ka ngaidam ding? Voi sari chen am a ni ding?" a ta. kDOKa hminga mi pahni amanih pathum amanih an inkhawmna taphota chun anni lai ka um hlak si a" a ta.C{Ka hril cheu hi, hnuoia hin nangni lai mi pahni inlungruola in hn� taphot chu in Pa v�na miin thawp�k a ti cheu. /BW"Thu dik ka hril cheu hi, hnuoia ieng khom in phuor taphot chu v�na khom phuor n�ng an ta, hnuoia ieng khom in s�t taphot chu v�na khom s�t n�ng an tih. 2A]Chun, anni chu a ngaithl�k nuom naw chun kohran kuomah intlun rawh; kohran chen khom a ngaithl�k nuom naw rop chun ama chu Jent�l le siekhontu hai angah sie rawh./@WA ngaithl�k naw che ruok chun mi dang pakhat amanih pahni amanih thuoi la, chuongchun, in thu po po chu hrepuitu pahni pathum baua inthoka suknghet ni thei a tih. 6?e"I unauin i chungah thil suol a thaw chun, fe la, nangni pahni hrieta chauh a suolna thua chun zil rawh. A ngaithl�k che chun i unaupa lungril chu i'n hmin t�na a nih. |>qChuong ang bokin, hieng mi ch�n t� t�hai laia pakhat khom an bohmang chu in Pa v�na mi ditzawng a ni nawh.=1 Thu dik ka hril cheu hi, a hmu nawk hlauh chun sawmkuo le pakuo inv�k hmang naw hai chunga n�kin chu beram pakhat chunga chun lawm lem a tih. 8<i "Ieng tin am in ngai? Miin beram za nei sien, anni laia pakhat chu inv�k hmang ta ang sien, sawmkuo le pakuohai chu tl�ngah m�ksanin a'n hmang chu a zong naw dim a ni? F; Bohmanghai sandam dingin Mihriem Naupa hi a hung a ni si a.b+:O "Hieng mi ch�nhai laia pakhat khom hi hmusit lo dingin fimkhur ro; v�na an v�ntirkohaiin ka Pa v�na mi hm�l an hmu zing hlak a nih ti ka hril cheu hi. 89i I mitin a sukthl�k ch� chun khel dok la, d� hawn dai rawh; mit khing hni neia hremhmun meia pei i ni n�k chun mit khing dela hringnaa l�t chu i ta dingin a tha lem.j8MI kutin amanih, i kein amanih a sukthl�k ch� chun tan la, d� hawn dai rawh; kut khing hni amanih ke khing hni amanih neia kumkhuo hremhmuna peia um n�k chun kut le ke b�la hringnaa l�t chu i ta dingin a tha lem. 7Tl�knahai leiin khawvel chung hi a va rik de aw! Tl�k ch�ng um ding hrim chu a nih, sienkhom tl�kna inumtirtu chung chu a rik. I6 "Amiruokchu, hieng ringtuhai laia ch�n tak khom hi suol dinga zawr thlutu chu a r�ngah bu rawtna lung lien tak inhlitirin tuifinriet li mongah thl�k ni sien, a ta dingin tha lem a tih. a5;Tu khom ka hming leia hieng naupang t� pakhat khom lawmtu chun keima a mi lawm a nih.f4EChuleiin, tu khom hi naupang t� anga inngaitlawm chu v�n rama a ropui tak n�ng a tih. x3i"Thu dik ka hril cheu hi, in inlaml�t a, naupang t� ang hi in ni naw chun Pathien ramah l�t naw ti niu. E2Ama chun naupang t� hi a ko a, an hmaah a'n ng�rtir a. r1 _Chuong lai chun zirtirhai chu Isu kuomah an hung a, "V�n ramah tu am ropui tak a ta?" tiin an indon a. 0Nisienlakhom, nang chu d�lah va fe la, ngakuoi inchie la, nga i man hmasa tak b�u chu kei ka la, drakma li h� tangkaa hm�ng i ta, chu chu hung la la, kei le nanga sie tl�kna dingin anni chu pe rawh, chuong naw chun suklungawi naw hlauh rawi ei tih" a ta.p/YPeter chun, "Mi dang lakah" a ti phing leh Isun, "Chuong an leh, nauhai chun sie an awl a ni chu tie. .Ama chun, "Chawi hlak e" a ta. Inah Peter a hung inlawi chun Isun a lo biek hmasa a, "Simon, ieng tin am i ngai? Hnuoia lalhai hin sie chi hrang hranghai hi an nauhaia inthokin am, an naw leh mi dang laka inthok lemin an khon hlak?" tiin a'n don a. A-{Isu le a zirtirhaiin Kapernaum an hung tlung chun tempul sie, mi pakhat peiah drakma hni khontuhai chu Peter kuomah an hung a, "In zirtirtu hin tempul sie a chawi ve hlak am?" an ta. a,;ni thum niah keithoin a um ding a nih" a ta. Zirtirhai chu an lungngai ta �m �m a. +}Galili ram an fang laiin Isun a zirtirhai kuomah, "Mihriem Naupa hi mihriemhai kutah inmantirin um a ta, sukhlum an ta, e*CChun, hieng ang thil hi tongtai le bu nghei chauh naw chun hnot suok thei a ni nawh"z a ta.t)aIsu chun, "Ringna in nei tlawm lei a nih. Thu dik ka hril cheu hi, ringna antam mu tiet in nei chun, hi tl�ng kuoma hin, 'Hi taka inthok hin saw takah son inson rawh' t�ng in ta, inson el a tih. Thaw thei naw hrim nei naw ti niu. w(gZirtirhai chu Isu kuomah a f�lin an hung a, "Ieng leia keinin kan hnot suok ve thei naw?" tiin an indon a. {'oIsun ramhuoi chu a hal a, a s�nga inthokin a hung suok a; chu d�rk�ra inthok chun naupang chu a dam tah a. I& Isun a don a, "Tu lai ruolthar, ringna tlasam le lungril l�tinl�hai, ieng chen am in kuomah um ka ta, ieng chen am ka ngai thei ding cheu a na? Naupang chu ka kuomah hung thuoi ro" a ta. H% I zirtirhai kuomah ka thuoi a, an sukdam thei si naw a" a ta. $$A"Lalpa, ka naupa saw lunginsiet rawh. Hringol invoi a na, a tuor nasa ta b�k b�k a; voi tam tak meiah a tlu tah a, voi tam tak tuiah a tla tah bok a. _#7Mipui an zuk paw nawk chun mi pakhat hin Isu a hung pan a, a hmaah a dingthathuon a. a"; Chuongchun, zirtirhai chun Baptistu Johan thu an kuomah a hril a nih ti an hriet tah a.Y!+ Nisienlakhom, ka hril cheu hi, Elija chu a hung tah a, sienkhom ama chu an lo hriet naw a, a chungah an nuom nuomin an lo thaw kha. Chuong ang bokin Mihriem Naupa khom hin an kut a tuor ve ding a nih" a ta. Y + Isun an kuomah, "Elija chu a hung ding hrim a nih, iengkim siem th�ng a tih.  Zirtirhai chun a kuomah, "D�n zirtirtuhaiin ieng leia 'Elija a hung hmasa zet ding a nih' an ti am n�ng a ta?" tiin an indon a. 8i Tl�nga inthoka an hung tum lai chun Isun an kuomah, "Mihriem Naupa hi mithi laia inthoka a tho nawk hm� khat chu in thil hmu kha tu khom hril naw ro" tiin thu a p�k a. I An hang en chun Isu chauh naw chu tu dang khom an hmu ta nawh. W'Nisienlakhom Isu a hung a, anni chu a hung them a, "Tho ro, ti naw ro" a ta. PZirtirhaiin chu chu an hrietin an ti hle a, hnuoi sikin an bokkhup a. 2]A hril lai chun s�m varin anni chu a hung tuom a, s�ma inthok chun rawlin, "Hi hi ka Naupa, ka Dittak, ka lawm b�k b�k chu a nih; ama th� ngai ro" a hung ta. .UPeter chun Isu kuomah, "Lalpa, hi taka ei um hi a tha. I remti chun bawkte pathum khawng ka ta, i ta ding pakhat, Mosie ta ding pakhat, Elija ta ding pakhat" a ta. [/Chu zo char chun an hmaah Mosie le Elija an hung inl�r a, Isu leh an inbiek a. An hmaa chun a'n lang d�n chu a hung danglam a, a hm�l chu nisa anga hung �ngin, a silf�nhai chu a hung v�r ta ph�t el a. q ]Ni ruk hnungy chun Peter le Jakob le a unaupa Johan hai chu Isun a thuoi a, tl�ng s�ngah a fepui a. #Thu dik ka hril cheu hi, hi taka ng�r thenkhat lai hin Mihriem Naupa hi ama rama a hung an hmu hma chu th�na intem lo ding an um" a ta.Mihriem Naupa hi a Pa ropuina le a v�ntirkohai leh a hung pha chun, mi tin an thilthaw ang peiin lawmman p�ng a tih. $AMiin khawvel hi nei vong sien, a thlarau inhmang si sien, a ta dingin ieng am a sawt a? An naw leh, miin a hringna le inthleng dingin iem a p�k thei a? pYTu khom mani hringna hum tum chun ch�n a ta, tu khom keima leia hringna ch�n ruok chun hum a tih. veIsun a zirtirhai kuomah, "Tu khomin mi zui a nuom chun mani insie hmangin,x mani kraws putin mi zui raw se. ,QIsu chu a ngha k�r a, Peter kuomah, "Setan, ka hnungah fe rawh! Ka ta dingin d�lkham i nih. Pathien tieng ngaituo loin mihriem thilah i l�k a ni hih" a ta. %CPeterin ama chu a thuoi hrang a, "Lalpa, chuong d�m chu Pathienin remti naw nih. Chuong thil chu i chungah hung tlung ngai naw top a tih" tiin a kawk a. 1~}}} ||Jzzoyy3xdww1vvfvutssrr{rqopooonjmmm/llvl kkIjjyj&iisihRgg fwf/eedcc1boaaH``___ ^S]]]\\[}[ZZZ"YYcXXXQWWW#VVIUTTxTSS RR6QQQ!PzOOINMMeLL7KKoK JJIIH~GGZFFhEE/DCCBhAAA @@C??{>>>%==6<<4;;9::%9^888&77[66 5^44y33322011+00(//._--9,,x++d**"))@((6'';&k%%"$r### "g!! ;VRI:[t4E,ew!p#> 1 6  1 y(dR%xC6Sipai za hotu le a rawihai, Isu v�ngtuhaiin lirhn�ng le thil hung tlunghai an hmu chun an ti �m �m a, " Hi pa hi Pathien Naupa a ni ngei el" an ta. w5A tho nawk hnung chun chuonghai chu thl�na inthoka hung suokin khaw thienghlima chun an l�t a, mi tam tak kuomah an inl�r a. av;4Thl�nhai an hong a, mi thienghlim tam tak lo in tahai taksa khom keitho an ni tah a. (uI3Chu char chun tempul puonz�r chu a chung tienga inthoka a hnuoi tieng chenin a'n thl�r suok a, simkhawlei a hung inhn�ng a, lungpuihaihai an koi dar a. It 2Isu chu inring takin a kh�k nawk a, a thlarau an thla tah a. bs=1Mi dang chun, "Ngaisak naw rawh. Ama san dingin Elija a hung hrim am, en ei tiu" an ta. r 0Anni laia pakhat chu a tl�n nghal a, sipon a l�k a, uoiin th�rah a'n chie a, hmolah a t�r a, Isu chu indawntir a tum a. Tq!/A bula ng�r thenkhatin chu chu an hrietin, "Elija a ko a ni chu" an ta. 6pe.D�r thum vela chun Isu chu inring takin, "Eloi, Eloi, lama sabakthani" tiin a kh�k suok a, chu chu "Ka Pathien, ka Pathien, ieng dinga i mi m�ksan am?" t�na a nih. koO-S�n dar sawmpahnia inthoka chawhnung d�r thum chenin khawvel pumpui a hung inthim ta vong a. Mn,Ama le an hemde suomhmanghai khomin chuong ang bok chun an ti-el a.sm_+Pathien a ring annawm, Pathienin a nuom chun sansuok raw se chu, 'Pathien Naupa ka nih' a ti kha" an ta. l/*"Mi dang hman a sukdam hlak a, mani insukdam thei si lo! Israel lal a ni hi! Tuhin kraws-a inthokin hung tum sien, awi khom ei awi el rawi mawh! Zk-)Chuong ang bokin, thiempu lalhai chun D�n zirtirtuhai le upahai leh nuizatin, j)("Nang, tempul hi thieka ni thuma indin nawk theitu, insukdam rawh. Pathien Naupa i ni takzet chun kraws-a inthok khan hung tum ta la!" an ta. =iu'Mi inlon hut huthai chun an lu thinin an biek el a, ah;&Ama ruol chun suomhmang pahni an hemde ve a, a chang tieng pakhat, a voi tieng pakhat. bg=%Ama an h�kna thu, 'Hi hi Isu, Judahai lal a nih' ti ziek chu a lu chungah an t�r a. 6fg$Chu taka chun inthungin ama chu an v�ng a. Ee#An hemde zo chun a silf�nhai chu thum vawrin an insem a. jdM"chu taka chun dawn dingin uoiin, thil kha le pol an p�k a, a hang intem a, a dawn nuom naw a. 9cm!Golgotha, 'Lu ru hmun' an ti chu an va tlung a; mbS An fe laiin lampuiah Kurini khaw mi, a hming Simon an hmu a, Isu kraws putpui dingin an man lui a. a+Nuizat b�ra an hmang zo chun a zakuo chu an hl�pp�k a, ama zakuo pangngai chu an inh�ktir nawk a, kraws-a hemde dingin an thuoi tah a. Y`+Chun, chil an s�kkhum a, hmol chu an l�kp�k a, a luah an vuok an vuok a. ?_wA lallukhum dingin hling an inkuol a, an inkhumtir a. A kut chang tieng luong hmol an inchawitir a, a hmaah an dingthathuon a, "Chibai, Judahai lal" tiin nuizat b�rin an hmang a. E^A zakuo an hl�pp�k a, kor fuol senduk an inh�ktir a. q][Chu zoah L�rsap sipaihai chun Isu chu Praitorian-ahr an thuoi a, anni rawi po chun an ng�r huol a. l\QChuongchun, Baraba chu a'n suop�k a, Isu ruok chu a'n vuoktir a, hemde dingin a p�k suok ta a.j[MMipui chun an r�ngin, "A thisen maw chu keini le kan nauhai chungah um raw se" tiin an don a. ZZ-Pilat chun a khawk d�r ti a hmuin le buoina nasa lem suok el thei dinga a hriet leiin tui a l�k a, mipui hmaa chun a kut a sawp a, "Hi mi fel thisena hin ka'n thieng, nangnin in l�w l�w law ro" a ta. !Y;L�rsap chun, "Ieng leiin am? Iem a thawsuol a?" a ta. Nisienlakhom, mipui chun inring nawk zuolin, "Kraws-ah hemde rawh" tiin an kh�k tuor tuor a. /XWAnni chun "Baraba" an ta. Pilatin an kuomah, "Chuong an leh Krista an ti Isu hi ieng tin am thawng ka ta?" tiin a'n don a. An r�ngin, "Kraws-ah hemde rawh" an ta. SWL�rsapin, "A tu lem am insuop�k lang ch�u in nuom a?" a ti nawk a. VyNisienlakhom, thiempu lalhai le upahai chun Baraba insuoa Isu chu sukhlum dinga ng�n dingin mipui chu an thu hne a. LURor�lna thungphaa Pilat a la'n thung zing laiin a nuhmeiin, "Kha mi fel tak chunga khan ieng khom thaw naw rawh, voisun hin ama leiin mangah nasa takin ka tuor a nih" tiin thu a hung incha a. RTTh�kna leiin Isu chu a kutah an hung p�k suok a nih ti a hriet si a.SChuongchun, mipui hung pung khawmhai kuoma chun Pilatin, "Tu am insuop�k lang cheu in nuom- Baraba am Isu, Krista an ti lem hi?" a ta. [R/Chuong lai chun mi suola inthang pakhat Baraba an ti chu lung inah a'n t�ng a. dQAL�rsap chun k�t nia insuo dinga mipuiin t�ng an hni taphot chu a'n suop�k hlak a. uPcNisienlakhom, Isun a don d�r naw a, an h�kna pakhat khom a don naw leiin L�rsap chun mak a ti hle a. QO Chuongchun Pilatin, "An h�kna zoz�i che hi i hriet naw maw?" a ta. GN Thiempu lalhai le upahai h�kna chu a ieng khom a don nawh. |Mq Isu chu L�rsap hmaah a ng�r a, L�rsap chun, "Judahai lal i ni maw?" tiin an don a. Isun, "I ti annawm" a ta.kLO Lalpan thu a mi p�k angin,B�lhemtu hmun manah an hmang a"tia hril chu a hung tlung tah a nih.cK? Zawlnei Jeremi hmanga "A luong man dinga Israel mihai sak,Tangka sawmthum chu an l�k a;WJ'Chu lei chu a nih chu hmun chu tu chena 'Thisen Hmun' tia an ko t�kna chu. zImChuongchun, an inrawn khawm a, mikhuol thihai ph�mna ding b�lhemtu hmun inchawknaa hmang dingin an r�l a. HyThiempu lalhai chun tangka chu an l�k a, "Hi hi tempul tangka bawma sie a thieng nawh, thisen man a ni si a" an ta. ^G5Chuongchun, tangka chu tempul s�ngah a d�ng l�t a, a fe a, a va'n awk hlum a. :Fm"Tu poi khom hril lo, thi dinga ka'n mantir kha ka lo thaw suol a nih" a ta. Anni ruok chun, "Chu chu kan ta dingin iem an leh? Nangin i chang chang changpui rawh" an tisan a. E9A'n mantirtu Juda chun Isu chu thiem naw an inchangtir ti a hriet phing leh a'n s�r a, tangka sawmthum kha thiempu lalhai kawlah a va thak k�r a. MDChuongchun ama chu khuopa keiin, L�rs�p Pilat hmaah an thuoi a.pC [Z�ngk�r chun thiempu lalhai le v�ntl�ng upahaiin Isu chu sukhlum dingin a chungthu an r�l a. 1B[KAr a khuong ta nghal a. Isun, "Ar khuong hmain nangin voi thum mi'n phat i tih" a ti kha Peter chun a hriet suok a. Chuongchun, a suok a, lungna takin a tap zoi zoi a.dAAJPeter chun tongsie phur hiel dinga inkh�min, "Chu mihriem chu ka hriet ngai nawh" a ta. "@=ISawt naw te hnungah chu taka ng�rhai chun Peter kuomah, "Nang khom hi anni laia thang ni ngei i tih, i tong awphawia inthokin a'n hriet annawm" an ta.a?;HPeter chun, "Chu mihriem chu ka hriet ngai nawh' tiin inkh�m hielin a'n phat nawk a. >7GIn inhuonna kotpuia a va suok chun siehlaw nungh�k dangin a hmu a, chu taka umhai kuoma chun, "Hi pa hi Nazaret Isu kuoma um ve kha a ni hi" a ta. j=MFPeter ruok chun, "I thu hril umzie chu ka hriet map nawh" tiin an r�nga hmaa chun a'n phat a. <EPeter chu in inhuon s�ng tuol lai a'n thung a, siehlaw nungh�k a kuomah a hung a, "Nang hi Galili mi Isu kuoma um kha i nih" a ta. [;/Dthenkhatin, "Nang, Krista,q tuin am a ben che, hril thei rawh" tiin an ben bok a.4:cCA hm�iah chil an s�k khum a, an lok a, J9 BIeng tin am in ngai a?" a ta. "Thi tl�k a nih" tiin an don a. L8AChu phing leh Thiempu laltak chun a silf�nhai a keithl�r a, "Pathien a hrilsiet a nih; thuhretu dang ei la ngai rop am a ni? Ngai ta u, Pathien a hrilsietzie chu tu el khan in hriet ta kha. 37_@Isu chun, "I ti annawm. Nisienlakhom, ka hril cheu hi, hun la tlung dingah Mihriem Naupa hi Ropuitak chang tienga thung le v�n s�m laia hung la hm�ng in tih" a ta.65?Isu ruok chu a to zing a. Thiempu laltak chun, "Pathien hring s�lin thu ka kam che: Krista, Pathien Naupa i ni le ni naw mi hril tawl rawh" a ta. !5;>Chuongchun, thiempu laltak chu a ng�r suok a, Isu kuomah, "Hienghai h�kna che hi i don thei naw maw? An h�kna che hi ieng thu am an ta a?" a ta. }4s=A tawpah mi pahni an hung ng�r a, "Hi pa hin, 'Hi Tempul hi thieka ni thuma bawl nawk thei ka nih' a tih" an ta. P3KwAnni laia panga chu an intlaw a, panga chu an var a. wJ i"V�n ram chu nungh�k thiengl�m sawm, an khawnvar seng chawia moneitu hmuok dinga suokhai ang chu a nih. hII3bong tam insuongp a ta, l�mderhai chan inchangtir a ta, chu taka chun tapin h� rawt a tih.OH2a pu chu a beisei naw ni le a'n ring naw hun d�rk�rah hung a ta, fGE1'Ka pu hi hung vak naw nih' tia ngaiin a siehlawhai chu vawin, zuruihai leh fain dawn sien, 9Fm0Amiruokchu, chu siehlaw chu mi suol ni ta sien, IE /Thu dik ka hril cheu hi, a nei po po chunga hotuah siem a tih. cD?.A pu a hung k�r nawk phaa chuong anga thawtu siehlaw a hung hmu chu a ta dingin a tha. C-"A puin a ins�nga siehlawhai chunga hotu le a hun taka an bu semp�ktu dinga siehlaw ringum le var a sie chu tu am ni t�ng a ta? wBg,Chuleiin, nangni khom inpei sa zingin um ro, in beisei naw lai takin Mihriem Naupa chu hung hlauh rawi a tih.A+Nisienlakhom, hi hi hre ro: z�na r�kru hung ding hun inneituin hre lawk sien chu, lo inring a ta, a in inroktir naw nih. e@C*"Chuongchun, inring zingin um ro, ieng tik ni am in Lalpa a hung ding ti in hriet si nawh. g?G)Nuhmei pahniin bu suk an ta, pakhat chu l�k n�ng a ta, pakhat chu m�ksan n�ng a tih. b>=(Loah mi pahni um an ta, pakhat chu l�k n�ng a ta, pakhat chu m�ksan n�ng a tih. H= 'Tui a hung l�t a, an r�nga a l�k hmang vong chen khan an chungah iem a hung tlung ding ti tu khomin an hriet nawh. Mihriem Naupa a hung nawk pha khom chuong ang bok chun n�ng a tih. _<7&Tui l�t hma, longa Nova a l�t ni chenin fain an dawn a, nuhmei pasal an innei a. ];3%Nova dam laia thil tlung ang bok khan Mihriem Naupa hung nawk ni chun tlung a tih. -:S$"Nisienlakhom, chuong thil hung tlung hun ding ni le d�r chu Pa chauh naw chun tu khomin an hriet nawh, v�na v�ntirkohai khomin, Naupa khomin an hriet nawh. =9u#Hnuoi le v�n bo a ta, ka thu ruok chu bo naw nih. m8S"Thu dik ka hril cheu hi, chuong po po chu a tlung kim hma chun tu lai mihaio hi bo naw top an tih. {7o!Chuong ang bokin, hieng thilhai hi in hmu pha chun ama hung chu a hnai ta a, kotkh�r bulah a um tah ti hre ro. #6? "Chuongchun, theichang k�ng um d�na inthokin thil inch�k ro. A z�k a hung indawn a, a hna a hung inder chun nipui a'n tan ding ti in hriet hlak. =5sV�ntirkohai chu tawtawrawt ri inring tak leh tir suok a ta, anni chun thlanghai chu hnuoi kil lia inthok le v�n tawpa inthoka v�n khing tieng tawp chenin lawr khawm an tih. F4Chu huna chun Mihriem Naupa inchikna v�nah hung inlang a ta, hnuoia hnam tinin s�n an ta, Mihriem Naupa hi thilthawtheina le ropuina nasa tak leh v�n s�m laia hung hm�ng an tih. <3q"Chun, chuong ang rinumna ni chu a liem charin nisa inthim a ta, thlain var insuo naw ni a, v�na inthokin arasihai til an ta, v�n thilthawtheina chu sukhn�ng n�ng a tih. R2"Khaw lai khom saruong umna taphotah mulukolhai khom an fuon khawm hlak.1wSak tienga inthoka kawl hung inlepin thlang tieng chen a d�t var angin Mihriem Naupa hung nawk ni khomin um a tih. 0!Chuongchun, in kuomah, 'Saw, thlal�rah a um' an ti chun fe suok naw ro. 'En ta u, pindan s�ngrilah a um' an ti khomin awi bok naw ro. D/Ngai ta u, a hun a tlung hmain ka hril diem cheu a ni hi. $.AA san chu, Krista tehl�m le zawlnei tehl�m hung suok an ta, thlanghai chen khom an hl�m theina dingin inchikna thilmak ropui tak tak thawng an tih. -"Chu huna chun tu khomin in kuomah, 'En ta u, Krista chu hi taka hin a um' amanih, 'Saw taka son a um' amanih an ti chun awi naw ro. ,+Chuong nihai chu suktawi ni naw sien chu, tu khom dam khawsuok um naw ni hai; sienkhom, thlanghai leiin chuong nihai chu suktawi n�ng a tih. )+KChu huna chun rinumna nasa tak tlung a ta, chuong anga rinumna nasa chu khawvel hung uma inthok tu chen hin a la um ngai naw a, um nawk ta ng�i bok naw nih. o*WIn tl�nsiet ni ding chu thlasik lai amanih le Sabat ni amania a hung tlung nawna dingin tongtai ro i)KChuong hun laia inr�ihai le naute pom lai neihai ta ding chun a va r�pthl�k awm ngei de! B(Loa fe khomin silf�n inch� dingin inah fe naw raw se.O'In chunga um chu in s�nga thil inch� dingin tum thla naw raw se. :&oJudai rama umhai chu tl�ngramah tl�n raw se. %"Chuongchun, sukramtu tirdakum, zawlnei Daniel hril kha hmun thienghlima ng�r in hmu huna chun (tiemtu chun a umzie hre raw se), $Ram Chanchin Tha hi hnam po po hriet dingin khawvel pumpuiah hril n�ng a ta, chu zoa chun tawpna chu hung tlung a tih. K# Nisienlakhom, a tawp chena ng�r nghettu chu sandamin um a tih. R" R�tlona a pung nasa �m leiin mi tam tak hmangaina chu la dei a tih. N! Zawlnei tehl�m tam tak hung suok an ta, mi tam tak hl�m an tih. c ? Chu huna chun mi tam tak ringna inphet a ta, inphatsan tuong an ta, intheida ton an tih. a; "Chun, soisak dingin inmantir an ti cheu a, keima leiin hnam tin theida n�ng in tih. 1]Chuong po po chu nauhase intanna a nih. 1Hnam hrang le hnam hrang indo an ta, sorkar hrang le sorkar hrang indo bok an ta; hmun hrang hrangah t�m tl�ng a ta, lir inhn�ng bok a tih. +OIndo le indo thuth�ng hrieng in ta, sienkhom thlaphang lo dingin fimkhur ro. Chuong thil chu a hung tlung ding hrim a na, hun tawp ruok chu la ni hri naw nih. xiKa hming s�lin, 'Kei hi Krista chu ka nih' tiin mi tam tak hung suok an ta, mi tam tak hl�m hmang an tih. MIsun an kuomah, "Tu khomin an hl�m nawna ding cheuin fimkhur ro. ]3Oliv tl�nga Isu a thung lai chun a zirtirhai chu a f�lin an hung a, "Chuong chu ieng tik am a hung tlung ding a na? I hung nawkna le khawvel tawp ding inchikna chu ieng am n�ng a ta? Mi hril rawh" an ta.. !;Ama ruok chun an kuomah, "Hieng po po hi in hmu maw? Thu dik ka hril cheu hi, lung intieng po po hi pakhat khom sukchim loa m�ksan um naw nih" a ta.  Isu chu tempula inthokin a suok a, a f�san ding laiin tempul an bawl d�n chu inentir dingin a kuomah a zirtirhai chu an hung a. ve'Ka hril cheu hi, 'Lalpa hminga hung chu a hamtha' in ti hm� khat chu mi hmu nawk ta ngai naw ti niu" a ta.9m&En ta, i in chu ram d�ra m�ksan a ni ta hi. X)%"Aw Jerusalem, Jerusalem, zawlneihai thattu le i kuoma tirhai lo d�ng hlumtu! Arpuiin a t�hai a thla hnuoia a op khawm angin i nauhai voi ieng z�t am op khawm ka tum ta a? Sienkhom i nuom si naw kha. ]3$Thu dik ka hril cheu hi, chuong po po chu tuta ruoltharhai chunga hin tlung a tih. fE#Chuongchun, Abel, mi fel tak thisen insuo a nia inthoka hmun thienghlim le maich�m ink�ra Baraki naupa Zakari thisen in insuo ni chen khan, hnuoi chunga mi fel thisen suok po po maw chu nangni chungah tl�ng a tih. A{"Hi lei hin a nih in kuomah zawlnei hai, mi var hai le d�n zirtirtuhai ka hung tir ding chu. A then thatin hemd�ng in ta; a then sunagogah vuong in ta, khaw tinah hnot zui in tih. pY!R�lhai! R�lng�n thlahai! Thiemnaw changa hremhmuna in fe ding hi ieng tin am pumpel thei in ta? G In pi le puhaiin suol an lo thaw ang chu hlen ve law law ro. I Chu chun zawlnei thattuhai thla in ni ngeizie in suklang hlak. z m'Ei pi le puhai huna khan lo um ve ni inla khom, zawlnei thisen insuonaa chu thang ve nawng ei tih' in ti hlak.  "D�n zirtirtuhai le Farisai l�mderhai, in chung a pik ie! Zawlnei thl�n inhai in bawl a, mi felhai thl�n in cheimawi a.  7Nangni khom chuong ang char chun a puo tieng chu mi hmuah mi indik angin in inlang a, in s�ng tieng ruok chu verv�kna le r�tlonaa sip a ni si. J  Nangni D�n zirtirtuhai le Farisai l�mderhai, in chung a rik ie! Thl�n n�l v�r, a puo tienga mawi taka inlang, a s�ng ruok chu mithi r� le porch� tinr�nga sip ang chu in nih. y kNang Farisai mitdel, no le thl�ng s�ng tieng chu sawp fai hmasa rawh, a puo tieng khom hung f�i el a tih.:mNangni D�n zirtirtuhai le Farisai l�mderhai, in chung a rik ie! No le thl�ng puo tieng in sawp fai hlak a, a s�ng tieng ruok chu du�mna le ins�mnawnain a sip si a. iKThuoitu mitdelhai, thohmite dawn sa inl�uin in thlit fai a, sanghawngsei in dol lem si hlak! iK"Nangni D�n zirtirtuhai le Farisai l�mderhai, in chung a pik ie! Pudina d�m, l�ngmas�r d�m le pardi d�m chenin sawma pakhat in p�k hlak a; D�n thu poimaw lem indikna d�m, zangaina d�m le ringumna d�m hi in ngaith� bok si a; nisienlakhom a nuhnung lem hi annawm in thaw tak lem ding chu, a danghai khom ngaith� chuong loin. fEV�n s�la inkh�mtu chun Pathien thungpha le a chunga inthung s�lin a'n kh�m a nih. U#Tempul s�la inkh�mtu chun tempul le a hluotu s�lin a'n kh�m a nih. nUChuleiin, maich�m s�la inkh�mtu chun maich�m le a chunga um po po s�lin a'n kh�m a nih. q[Nangni mitdel intlawhai, thilp�k am, an naw leh thilp�k sukthienghlimtu maich�m chu a ropui lem? 'GChun, 'Miin maich�m s�lin inkh�m sien ieng khom a ni nawh; maich�m chunga thilp�k s�la a'n kh�m ruok chun a hlen ngei ding a nih' in ti bok a. Nangni mitdel inv�thai, a ieng am a ropui lem, rangkachak am, annawleh rangkachak chu rangkachak thienghlima siemtu tempul chu? J "Nangni thuoitu mitdelhai, 'Tu khom tempul s�la a'n kh�m chun ieng khom a ni naw a, tu khomin tempula rangkachak s�la a'n kh�m chun a hlen ngei ding a nih' tituhai, in chung a rik ie! gs~~L}}G|||zzszyxxx=wwivv uttTssOrr1qq^ppPoooQnnvmm_lldkkTjjj7ii`hh|h9gg4ff|f4ee8dd ccLbb~ba```[`_|_ ^^]]\[[ZZZYY\XXWW)VUUzTTESRQQ;PPO$NNBMML]LDKKK5JIIbHHGGFFHEEEXEDD7DCmBBQAAAR@@J??K>>>&===Chuongchun, a ram mihai chun Isu chu an ram suoksan dingin an ng�n a.v=eRamhuoi zawl pa chunga thil hung tlung d�n le vok ruol chanchin chu mit ngeia hmutuhai chun an lo hril a. < Isu kuom an hung tlung chun ramhuoi zawl S�ngruk kha puon sil a, lungril pangngai puta inthung an hmu a, an t� �m �m a. ;-Vok enkoltuhai chu khuo le a s� v�la mihai chu hril dingin an tl�n a, ieng thil am a tlung ti en dingin mihai chu an hung tl�n khawm a. a:; Isun a phalp�k a. Chuongchun, thlarau porchehai chu an hung suok a, vok s�nga chun an l�t a. Vok ruol chu s�nghni laia tam an na, d�l pang t�nbarama chun an tl�n thla a, d�lah an tla hlum ta vong a. n9U Ramhuoihai chun, "Vok ruol lai son mi'n fetir la, an s�ngah mi'n l�ttir rawh" tiin an ng�n a. A8} Chu tl�ng panga chun vok ruol tam tak an tla khawm a. I7  Chu rama inthoka anni chu hnot suok lo dingin a ng�n t�l a.z6m Chun, Isun, "I hming iem a na?" tiin an don a. Ama chun, "Ka hming chu S�ngrukg a nih, tam tak kan nih" a ta. 5}Isun, "Nang ramhuoi porch�, mihriem s�nga inthok khan suok rawh" tia thu a p�k tah leiin chuong chu a hril a nih. )4KRawl inring taka kh�kin, "Isu, Pathien Chunghnungtak Naupa, ieng angin am mi law i tum a na? Mi soisa naw hr�m dingin Pathien hmingin ka ng�n che" a ta. k3OHla taka inthoka Isu hung a hei hmu chun a kuom tieng a tl�n phei a, k�nin chibai a b�k a. z2mA s�n a z�nin thl�n hmun le tl�nga hai a kh�k tuor tuor a, lung d�min a'n �t thi neng nung hlak a.1'Khaidieta khit a, kol an inbuntir chang khomin khaidiet chu a kei tan a, th�r kolhai khom a suksiet pei a, tu khom a thunun zo an um nawh. 0Chu pa chu thl�n hmunah a khawsa hlak a, tu khomin an thuhn� thei ta naw a, khaidiet khomin an thlung hn� ta nawh. z/mLonga inthoka a hung suok chun thlarau tirdakum p�i mi pakhat, thl�n hmuna inthoka hung chun a'n tuokpui a. >. yGalili d�l r�la Gerasinf mihai ram chu a tlung a. m-S)Ti �m �min, "Hi pa hi tu'm an ta le, thli le tuifawn chenin a thu an awi el hi?" an inti tuo a.m,S(A zirtirhai kuoma chun, "Ieng dinga chuong lawma in ti am a na? Ringna hrim in nei naw maw?" a ta. +#'Ama chu a hung tho a, thli chu a hal a; tuifawn kuoma khom chun, "To la, um tok tok rawh" a ta. Thli chu a ma a, a hung r� ta thup el a. *!&Ama chu long mei tieng lukham khamin a lo in a. A zirtirhai chun an kei thoa, "Zirtirtu, kan bohmang el ding hi poi i ti naw maw?" an ta. )%Chun, thlipui na takin a hung hr�ng a, tuifawn chu longah a hung invor l�t a, long chu a pil v�ng v�ng el tah a. p(Y$Mipuihai chu an m�ksan a, a chuongna long ma chun ama chu an fepui a, long dang khom an thang ve a. a';#Chu ni z�n tieng chun a zirtirhai kuomah, "R�l khing tieng son k�i ei tiu" a ta. |&q"tekhinthu naw chun an kuomah thu a hril ngai nawh. Ama zirtirhai kuoma ruok chu fienrielah iengkim a hrilfie hlak.l%Q!Chuong ang tekhinthu hmang chun an hriet thiem thei zawng dingin thu chu an kuomah a hril hlak a; ,$Q An hang th� chun thl�i dang po po n�ka lienin a hung inthang a, lien takin a hung inz�r a, chungl�ng vatehaiin a buk chu rieb�kah an hmang hlak" a ta.J# Antam mu, chi ei th� hlak po po laia ch�n tak ang hi a nih. z"mChuongchun, a hril pei a. "Pathien ram chu ieng le'm hrilkhiin, ieng tekhinthu am hmangin hrilfie t�ng ei ta? _!7A r� chu a hung hmin a, bu s�k a hun t�k leiin kawiten a �t hlak a nih" a ta. {Hnuoi chun amain ra a hung insuotir hlak a, a hmasa takin a k�ng, a dotah a v�i, chu zoah a v�ia bu mal kim chu. s_Z�nah a in a, s�nah a tho a, a hriet naw karin ch� chu toin s�n le z�nin a'n thang zing a nih. X)A hril pei a. "Pathien ram chu miin a loa thl�i ch� a th� ang hi a nih. a;A nei chu p�k belsa n�ng an ta, a nei naw chu an nei sun khom lap�k an tih" a ta./Chun, ama bokin, "In thil ngaithl�k chu ngun takin ngaituo ro; in inkh�na hmang ngei chun inkh�p�k an ti cheu a, bel sa lem hman an tih. ENgaithl�kna dinga na nei chun ngaithla ngun raw se" a ta.`9Puong lo dinga ip ieng khom a um naw a, inlang lo dinga thup ieng khom a um bok nawh. 'GAma bokin an kuomah, "Khawnvar chu leikhawra khup khum dingin amanih, khum hnuoia sie dingin amanih in sit hlak am a ni? A sienaa sie ding a ni lem naw maw? #Hnuoi thaa th� ruok chu, thu chu hre a, pom a, a l�t sawmthum d�m, a l�t sawmruk d�m le a l�t za d�ma rahai hi an nih" a ta. -Ssienkhom dams�ng thil lungkhamna hai, hausak thl�khl�na hai le thil dang ch�knahai chu an hung l�t a, thu chu an d�p hmang a, ra loin a um hlak a nih. SHling buk laia th� khom hieng mihai ang hi an nih: thu chu an hriet a, *Msienkhom anniah zung a kei naw a, sawt naw te chauh a dai a, chu hnung chun thu leia rinumna amanih suknomnatna amanih a hung um pha an tlu ngh�l hlak a nih. |qChuong ang bokin pielthl�ng chunga th� chu hieng ang hi a nih: thu chu an hriet a, lawm takin an pom nghal a, 7Lampuia tlahai chu hieng ang hi an nih: thu an ngaithl�k a, sienkhom Setan a hung ngh�l a, annia thu thea um chu a l�kp�k nawk ngh�l hlak. *OLoneitu chi th� chu thu a nih. ~u Ama bokin, "Hi tekhinthu hi in hriet thiem naw chun ieng tin am tekhinthu dang lem chu hre thiem ph�k hrim in ta? 'G 'En en siin hmu si nawng an ta,Ngaithla ngaithla siin hre si nawng an ta;Chuong chu ni naw sien ngha k�r an ta,Ngaidam an ni ta ding bah'ti ang khan" a ta.   Ama chun an kuomah, "Pathien ram thur�k chu in kuoma p�k a ni a, puo tieng mi ta ding ruok chun tekhinthu vonga hril a nih.oW A f�la an um hnungin Sawmpahni le a thuoihruoi danghai chun tekhinthu umzie chu an indon chieng a. \ 1 Isun an kuomah, "Ngaithl�kna dinga na nei chun ngaithla ngun raw se" a ti bok a.% CA then ruok chu pil thatna hmunah a tla a, a hung mawng a, a'n thang a, a let sawmthum d�m, a let sawmruk d�m le a let za d�min r� a'n suo a" a ta.f EA then hling buk lai a tla a, hling chu a hung inthang a, ra nei thei loin a d�p hmang a. m Ssienkhom hnuoi a s� naw leiin nisa a hung ins�ng a, a em vuoi a, zung a kei naw leiin a rop a. Q A then pielthl�ng, pil inph�nnaah a tla a, a hung mawng ngh�l a, T!a hang th� chun a then lampuiah a tla a, vatehaiin an hung tl�n zo a. J An kuoma chun, "Ngai ro, loneitu hi bu chi th� dingin a fe a; >wTekhinthu hmangin thil tam tak a'n ch�ktir tawl a. > wTum khat chu Galili dil kamah a'n ch�ktir nawk a. Mipui pung khawm chu an tam �m leiin dila longa chun a chuong a, a'n thung a, mipui chu dil kam hr�l khawmuola chun an um a. kO#Tu khom Pathien ditzawng thawtu chu, chu ngei chu ka unauhai, ka farnuhai, ka nuhai an nih" a ta.Q"A bula thunghai chu a hang en vel a, "En ta u, ka nu le ka unauhai hi. D!Ama chun, "Ka nu le ka unauhai chu tuhai am an na?" a ta. iK A bula mipui thunghai chun a kuomah, "En ta, tuola son i nu le i unauhaiin an zong che" an ta. b=Isu nu le a unauhai chu an hung tlung a, tuolah an ng�r a, ama ko dingin mi an tir a. N"Thlarau tirdakum a zawl a nih" an ti lei khan chu chu a hril a nih.~ Thlarau Thienghlim hrilsetu ruok chu ngaidam ni ngai naw nih, a thilthaw chu chatuona thiem naw changna suol a ni si a" a ta. n}UThu dik ka hril cheu hi, mihai suolna po po le Pathien an hrilsietna po po chu ngaidam n�ng a ta, |5Mi hr�t chu an khuop de hmasa zet naw chun a inah hlukhumin a sum an l�kp�k el thei nawh, an khuop de hnung ruok chun rok thei t�ng an tih. a{;Setan khom ama le ama inkhinga a'n do si chun ng�r thei naw ni a, bohmang lem a tih. Iz Mani le mani indo s�ngkuo khom an ng�r suok thei bok nawh. :yoRam khom ama le ama indo chu a ng�r thei nawh. pxYAnni chu Isun a ko a, tekhinthu hmangin an kuomah, "Setanin Setan bok iengtin am hnot suok thei a ta? !w;Jerusalema inthoka hung thla D�n zirtirtuhai khom chun, "Belzebub a zawl a ni hi. Ramhuoi lal leiin annawm ramhuoihai a hnot suok hlak" an ti bok a. rv]A s�nghaiin chu chu an hrietin, "A thluok a buoi an ta chu!" an ta, ama thuoi dingin an hung inthok a.uChun, Isu chu inah a l�t a, mipui an hung pung khawm nawk a, a zirtirhai leh bu f�kna hun takngiel khom an nei hlei thei naw a. 3taa'n mantirtu Juda Iskariot hai chu an nih.syAndri hai, Filip hai, Bartholomai hai, Mathai hai, Thoma hai, Alfai naupa Jakob hai, Thadaid hai, Kanan mi Simon hai, Vr%Zebedai nau Jakob le a unau Johan, 'Bonergia' (V�ninr�m nau) an ti hai, >qwSawmpahni a ruothai chu Simon (Peter an ti bok) hai, Wp'ramhuoi khom hnot suok thei mi sawmpahnih, 'tirko' tia a kohai chu a ruot a. 5oeA kuomah um a, a thu hrila a tir suok ding, Xn) Isu chu tl�ngah a fe a, a mi ditzawnghai po chu a ko a, a kuomah an hung a. Vm% Sienkhom, ama ruok chun a n�na tak chu puong lo dingin a khap tlat tawl a.ulc Thlarau tirdakumhai khomin ama an hmu pha bokkhupin, "Nang Pathien Naupa chu i nih" tiin an kh�k hlak a. fkE Mi tam tak a sukdam ta leiin natna nei taphot chun ama them tumin an baw huoi huoi el si a. j Mipui an tam si a, an hung hneng ch�p taluo pal thutah tiin a chuongna ding long lo buotsai lawk dingin a zirtirhai chu a hril a. Ui#A thilthaw ropuizie an hrietin Judai ram d�m, Jerusalem d�m, Idumia ram d�m, Jordan r�la inthok d�m le Sidon le Tura le an s� v�l khaw hrang hranga inthok d�min mi tam tak an hung bok a. lhQIsu chu a zirtirhai leh dil kam tieng an fe a, Galili rama inthoka hung mipui tam takin an zui a. gChuongchun, Farisaihai chu an suok a, Isu an sukhlum thei d�n ding phierin Heroda pawlhai le chun an inrawn khawm tah ngh�l a.:fmAn lungril ngarzie a hmuin poi a ti hle a, lungsen taka anni rawi chu a mel kuol hnungin zeng kuoma chun, "I kut phar suok rawh" a ta, a hei phar suok chun a dam ta ngh�l a. ewAn kuoma chun, "Sabat ni hin sukthat am suksiet, sukdam am sukhlum a thieng?" tiin a'n don a, sienkhom an to chip a. OdKut zeng kuoma chun Isun, "Mipui hmaa hin hung ng�r raw leh" a ta. _c7An h�k theina dingin Sabat niin zeng chu a sukdam ding le ding naw an enthl�k a. Ub %Chun, Sunagogah a l�t nawk a, chu taka chun mi pakhat kut zeng a lo um a. a%(A um nawh) 6`eAma bok chun an kuomah, "Sabat hi mihriem ta dinga siem a na, mihriem hi Sabat ta dinga siem a ni nawh. Chuleiin, Mihriem Naupa hi Sabat chunga chen khom Lalpa a nih" a ta.:_mThiempu laltaka Abiathar a thang lai a na, Davida chu Pathien inah a l�t a, thiempuhai chauh f�k thieng hl�nbeic chu a f�k a, a ruolhai khom a p�k ve a ni kha" a ta. g^GAma chun, "Phingt�ma Davida le a ruolhai an um laia an thil thaw kha in tiem ngai naw maw? l]QFarisaihai chun Isu kuomah, "En rawh, ieng leia Sabat nia thaw thieng lo an thaw am a na?" an ta. n\USabat tum khat chu Isu le a zirtirhaiin huit bu bil an hraw laiin a zirtirhaiin bu vui an thliek a. p[YChun, tu khomin savun peng hluiah uoiin thar an thun ngai nawh, thun ta ang sien, uoiin thar chun savun peng hlui chu mor koi a ta, uoiin le a peng chu se v� v�ng a tih; uoiin thar chu savun peng tharah an thun lem hlak" a ta.Z7"Tu khomin puon thar la rin loin puon hlui an phawk ngai nawh, phawk tah ang sien, puon thar chun puon hlui chu kei tawm a ta, inek nasa zuol a tih. zYmMoneitu chu an kuoma inthoka thuoi hmang a ni hun la hung tlung a ta, chu pha ruok chun la nghei v�ng an tih. X)Isun an kuomah, "Anni lai moneitu a um s�ngin mo thuoituhaiin bu an nghei hlak am a ni? Moneitu an umpui s�ng chun bu an nghei ngai nawh. VW%Farisaihai le Johan zirtirhai bu nghei ni chun mi tuhai amanih an hung a, Isu kuomah, "Johan zirtirhai le Farisaihaiin bu an nghei a, ieng dinga i zirtirhaiin an nghei ve ngai naw?" tiin an hung indon a. IV Isun chu chu a hrietin an kuomah, "Mi hriselin daktor an mamaw naw a, mi borsawmhaiin a nih an mamaw lem. Mi felhai lam dinga hung ka ni naw a, mi suolhai insimtir dinga hung ka ni lem" a ta.?UwSiekhontu le mi suolhai z�nbu a kilpui lai Farisaihai laia D�n zirtirtuhaiin an hmu chun a zirtirhai kuomah, "Ieng dinga siekhontu le mi suolhai lai bu a f�k am a na?" an ta. T1Levi ina z�nbu a f�k laiin siekhontu le mi suol tam takin Isu le a zirtirhai chu thlaithl�ng an otpui a, a zuitu chu an thahnem hle hrim a. SA fe malamin Alfai naupa Levib chu sie chawina hmuna thung a hmu a, a kuomah, "Mi zui rawh" a ta, ama chu a tho a, a zui ta nghal a. {Ro Chun, Isu chu Galili d�l kamah a l�ng nawk a, mipui tam tak a kuomah an hung a, anni chu a lo inch�ktir a. RQ Chuongchun, ama chu a tho a, a puonpha a l�k a, an mit hmua ngei chun a suok ta ngh�l a. An r�ng chun makti �m �min, "Hieng ang hrim hrim hi ei la hmu ngai nawh" an ta, Pathien an inp�k a.UP# zeng kuoma chun, "Tho la, i puonpha la la, i inah fe rawh ka ti che" a ta. lOQ Amiruokchu, hi khawvela hin Mihriem Naupain suol ngaidam theina a nei ti in hrietna dingin" a ta, N{ Zeng kuomah, 'I suol ngaidam a ni tah' ti le 'Tho la, i puonpha chawi la, lawn ta rawh' ti hi a ieng am a olsam lem a? MChuong thil chu lungrilin an ngaituo ti Isun a hriet ngh�l a, an kuomah, "Ieng dinga lungrilin chuong thil chu in ngaituo am a na? $LAAn lungrilin, "Hi pa hin ieng leia hieng thu hi a hril am a na? Pathien a hrilsiet a nih. Pathien chauh naw chun tuin am suol a ngaidam thei a?" an ti a. KKChu taka inthung vehai lai chun D�n zirtirtu thenkhat an um a. bJ=An ringzie Isun a lo hmu chun zeng kuomah, " Ka naupa, i suolhai ngaidam a ni tah" a ta.I%Mipui an tam leiin Isu kuom an hung paw thei naw a, Isu umna zawn lai in chung chu an thiek a, zeng chu a khum pumin an zuk thl�k thla a. HH Mi paliin zeng an hung zawn a, a kuom tieng an hung panpui a. GChuongchun, in keng lo khopa tam an hung pung khawm a, kotkh�r bul chen khom an inhnaw sip vong a, an kuomah thu a hril a. kF QNi iemani z�t hnunga Kapernaum a hung l�t nawk chun mihaiin inah a um ti an hung hriet tah a. pE [-Ama chu a fe a, chu thu chu a hril a hril a, tl�ng a'n sampui ta lem a. Chu lei chun Isu chu uolau takin khuoah a l�t thei ta naw a, hmun fienrielah a um ta lem a. Chuong s� khom chun hmun tina inthokin mihaiin an hung pan a.MD ,"Tu kuoma khom ieng khom hril d�r naw rawh; amiruokchu thiempu va'n entir la, i dam ngei ti an hrietna dingin, Mosie thup�k ang khan inthienna thil va'n hl�n rawh" tiin a'n fetir ngh�l a. C 5+Khau taka thu pein, =B w*A ph�r chu a dam ta nghal a, a hung inthieng ta a. kA Q)Isun ama chu a lunginsiet �m �m a, a hei ban a, a them a, "Nuom e, lo inthieng ta rawh" a ta. {@ q(Chun, a kuomah ph�r a hung a, a hmaah dingthathuonin, "I nuom chun i mi sukthieng thei" tiin sukdam a ng�n a. o? Y'Chuongchun, Galili ram po poa an Sunagoga hai chun l�tin thu a hril pei a, ramhuoihai a hnot suok a.> 7&Isu chun, "Hmun dang, a khaw s� v�la khom f�ng ei tiu, chu hmuna hai khom chun thu ka hril theina dingin, chu chu ka hung san a ni si a" a ta. 8= m%An va hmu chun, "Mi po poin an zong che" an ta. +< S$Simon le a ruolhai chun an zong a. p; [#Isu chu z�ng khaw var hmain a tho a, a suok a, hmun fienrielah a fe a, chu taka chun a va tongtai a. A: }"Chuongchun, natna chi hrang hranga na mi tam tak chu Isun a sukdam a, ramhuoi tam tak a hnot suok bok a, an tong ding ruok chu a khapp�k a, ama chu tu am a nih ti an hriet si leiin. ;9 s!A khaw nawtin kotkh�r bula chun an hung khawm a. w8 i Chu z�n tieng, nisa tl�k hnung chun damnaw tinr�ng, ramhuoi man d�m chenin, a kuomah an hung thuoi a. u7 eAma chun a va pan a, a kut a chel a, a kei tho a, a khawsik chu a r� tah ngh�l a, an rong a bawlp�k a.Q6 Simon tarpi chu khawsikin a lo z�l a, a damnaw thu chu Isu an hril a. m5 USunagoga inthoka an suok chun Jakob le Johan hai leh Simon le Andri hai in tieng chu an pan nghal a.I4  Galili ram hmun tinah a chanchin chu a'n thang tan ta ngh�l a.=3 uAn r�ngin, "Hi hi ieng thil am an ta leh? Zirtirna thar, thuneina le inkop a ni hi tie! Thlarau tirdakumhai khom thu a p�k a, an awi el hi" tiin mak an ti thu an inhril tuo a. h2 KRamhuoi tirdakum chun a soisak hrep a, inring taka hr�ngin a s�nga inthokin a hung suok a. K1 Isun, "To la, a s�nga inthok khan hung suok rawh" tiin a hal a. (0 K"Nazaret Isu, iem a na kan chunga thaw i tum? Mi sukse dinga hung i ni? Tu am i nih ti ka hriet-Pathien Mi thienghlim chu i nih" tiin a kh�k suok ta phut a. D/ Sunagoga chun thlarau tirdakum pai mi pakhat a lo um ve a, U. %D�n zirtirtuhai ang ni loa thu nei taka a zirtir lei chun mak an ti hle a.[- 1Kapernaumah an fe a, Sabat ni chun Sunagogah Isu a l�t a, a zirtir tan nghal a. t, cAnni khom chu a ko ngh�l a, an pa Zebedai le inhlawfa an mi sorhai chu longah m�ksanin an zui ve tah a.+  Chu taka inthoka hn�i tea chun Jebedai naupa Jakob le a unau Johan a hmu a, an longah chuongin an l�nhai an lo siem tha a. ?* {Chuongchun, an l�nhai m�ksanin an zui ta ngh�l a.V) 'Isun an kuomah, "Hung unla mi zui ro, mihriem mantuah siem ka ti cheu" a ta. ( Galili d�l kama Isu a fe lai chun d�la Simon le a unaupa Andri l�n d�ng lai chu a va hmu a, nga mantu an ni hrim a. l' S"Hun chu a hung tlung tah. Pathien ram khom a hn�i tah. Sim unla, Chanchin Tha hi ring ro" a ta. c& ALung inah Johan an khum hnungin Isu chu Galili ramah a fe a, Pathien Chanchin Tha hrilin, y% m chu taka chun ni sawmli zet Setanin a thl�m a, ramsahai lai a khawsa a, v�ntirkohaiin a rong an bawlp�k a.:$ q Thlarauin ama chu thlal�rah a tir suok nghal a, ^# 7 "Nang hi ka Naupa, ka Dittak chu i nih, i chungah ka lawm �m �m a nih" a hung ta."  Tuia inthoka Isu a hung suok charin v�n inhonga inthokin vathu anga Thlarau hung tum a hmu a, v�na inthok chun rawl a hung suok a, w! i Chuong hun lai chun Galili ram Nazareta inthokin Isu a hung a, Jordan vadungah Johanin ama chu a lo baptis a. u  eKei chun tuiin ka baptis cheu a, ama ruok chun Thlarau Thienghlimin a baptis ding cheu a nih" tiin a hril a.~ wAma chun, 'Kei n�ka ropui lem ka hnungah a hung a, kei hi chu k�na a pheikhok hrui s�t tl�k khom ka ni nawh.  Johan chun sanghawngsei hmula siem zakuo a h�k a, savun kawngch�n a ch�n a, a bu chu khauthikthi le ram khuoizu a nih.   Judai ram kil tina mi le Jerusalema mi po po chun an hung pan a, an suolhai an inpuong a, Jordan vadungah a lo baptis tawl a. ` ;Baptistu Johan chu a hung a, suol ngaidamna thu hrilin, simna baptisma a'n changtir a. s aThlal�ra mi kh�k rawl chun,Lalpa lamlien ding siel unla,Lampui tl�n siempek ro"tia a ziek ang khan, d CZawlnei Isai lekhabua,"Ngai ta, ka tirko i hmaah tir ka ta,Ama chun i lampui buotsai a tih.; uPathien Naupaa Isu Krista Chanchin Tha intanna chu, T!Chun, kei in kuomah kumkhuoin, hun tawp chen khomin, um zing ka tih" a ta.$AChuongchun fe unla, hnam tin zirtirah siem unla, Pa le Naupa le Thlarau Thienghlim hmingin baptis un la, thu ka p�k po po cheu hi zawm dingin zirtir ro a;Isun anni chu a hung pan a, a biek a, "Hnuoi le v�na thuneina po po p�k ka ni tah. PAma an hmu chun an chawibiek a; a then ruok chun an la ringhla deu a. {oChuongchun, zirtir sawm le pakhathai chu inhm�na dinga Isun a hril, Galili rama tl�ng pakhat a chun an fe a. %Chuongchun, tangka chu an l�k a, an ti ang tak chun an hril thang a. Chu tienami chu tu chen hin Judahai lai an la hril dar tah pei a nih.wChun, L�rsapin a lo hriet pal a ni khomin ama chu suklungawi kan ta, buoi sa ve lo dingin siem kan ti cheu" an ta. oW Chun. an kuomah, "Zanah zirtirhai an hung a, kan in k�rin an lo inr�k hmang a nih' tiin hril ro.  Thiempu lalhai le upahai an inrawn zo hnung chun thaw d�n ding an phierr�k a. V�ngtu sipaihai chu tangka tam tak an p�k a. $A Lampuiah nuhmeihai an la thang m�k lai chun v�ngtu thenkhat chu khawpuiah an va l�t a, thil hung tlung po po chu thiempu lalhai kuomah an ripawt a.  Chun, Isun an kuomah, "Ti naw ro. Fe unla, Galili rama fe dingin ka unauhai kha va hril ro, chu taka chun mi hm�ng an tih" a ta.x i Isun anni chu a'n tuokpui thut a, "Chibai" a ta. Chuongchun, an va hnai a, a ke chela k�nin an chawibiek a. ~ uTi le lawm �m �m pumin thl�na inthok chun inhmaw takin an suok a, zirtirhai hril ding chun an tl�n k�r a. X )Chuleiin, fe nghal unla, a zirtirhai kuomah, 'Mithi laia inthokin keitho a ni tah a, Galili ramah a lo fe hmasa ding a na, chu taka chun ama chu hm�ng in tih' ti ro. Ngai ta u, ka hril ta ch�u hi" a ta.b =Hi taka hin a um ta nawh, a hril tah ang khan a tho nawk tah. A z�lna hi hung en ta u j MV�ntirko chun nuhmeihai chu a biek a, "Ti naw ro, Isu an hemde kha in zong a nih ti ka hriet. W'V�ngtu sipaihaiin ama chu an ti �m leiin an inthin hawp a, an thidang a. X)A'n lang d�n chu kawlphe ang a na, a silf�nhai chu v�r angin a v�r a. -Lir nasa takin a hung inhn�ng a, Lalpa v�ntirko v�na inthokin a hung tum a, lungkh�r chu a hung inhlum son a, a chungah chun a thung a. p [Sabat zo, Pathienni t�k, khuo a var tawmin Mari Magdalin le Mari dang chu thl�n en dingin an fe a. hIBChuongchun an fe a, thl�n lungkh�r chu an inchik a, v�ngtuhai chu an inv�ngtir tlat a.APilatin an kuomah, "V�ngtu sipaihai thuoi unla, thl�n chu a him thei d�n taka in hriet angin inv�ngtir ro" a ta. +@Chuleiin, thl�n chu ni thum ni chena v�ng tha dingin thu pe rawh. Chuong naw chun a zirtirhaiin ama chu inru hmangin, v�ntl�ng kuomah mithi laia inthokin a tho nawk tah ti hlauh rawi an ta, hl�mna nuhnung lem chu a hmasa n�kin tha naw nawk zuol a tih" an ta. c??"Pu, Hl�mtu khan a dam laiin, 'Ni thum hnungah tho nawk ka tih' a ti kan hriet zing a. _7>A zing, Sabat ni chun thiempu lalhai le Farisaihai chu a honin Pilat kuomah an fe a, `9=Chu taka chun Mari Magdalin le Mari khom an um ve a, thl�n zawna chun an inthung a. ~~u@@b??>>X==o<k 1Isu chu a ng�r a, "Hung ko ta u" a ta. Mitdel chu an hung ko a, "Ngai sukngam la, tho rawh, a ko che" an ta. = 0Mi tam takin an hal a, to dinga an hril khomin a hma n�ka inringin, "Davida Naupa, mi lunginsiet rawh" tiin a kh�k zuol sau a. e<C /Nazaret Isu a nih ti a hriet chun, "Isu, Davida naupa, mi lunginsiet rawh" tiin a kh�k a.0;Y .Jeriko an hung tlung a, Isu chu a zirtirhai le mipui tam tak leh Jerikoa inthok chun an suok a, Timai naupa, mitdel Bartimai chu lam s�rah kutdawin a lo inthung a. :3 -Mihriem Naupa meuh khom a rong bawlp�ka um dingin a hung naw a, rongbawl ding le mi tam tak intlannaa a hringna pe dingin a hung lem a nih" a ta.W9' ,Nangni laia a hmasa tak ni nuom khom mi po po siehlawah a um bok ding a nih. $8A +Nangni lai ruok chu chuong ang chu a ni ve ding a ni nawh. Chu n�k hmanin, tu khom nangni laia a ropui tak ni nuom chu in rongbawltuah a um ding a nih. 77g *An r�ng chun Isun a ko khawm a, "Jent�lhai chunga ror�ltua ruothai chu an chungah an insuklal �m �m hlak a, an mi lienhai khomin an chungah thu an nei hl� hlak. b6= )Zirtir dang sawmhaiin chu chu an lo hrietin Jakob le Johan chungah an lungni naw hle a. 5 (Nisienlakhom ka chang tieng amanih voi tieng amania inthungtir chu ka thu a ni naw a, an buotsaip�khai ta ding chauh a ni lem" a ta.4 'Anni chun, "Thei kan tih" an ta. Isun, "Ka no dawn ding chu dawn in ta, baptisma ka chang ding khom chang v�ng in tih. )3K &Isu ruok chun, "In thil hni hi in hriet naw a nih. Ka no dawn ding chu in dawn ve thei dim a ni? Baptisma ka chang ding khom in chang ve thei dim a ni?" a ta. j2M %Anni chun, "I ropuinaa chun i chang tieng pakhat, i voi tieng pakhat mi'n thungtir rawh" an ta. >1w $Ama chun, "Iem thawp�k lang cheu in nuom a?" a ta. 0 #Zebedai naupa Jakob le Johan chun ama chu an hung hnai a, "Zirtirtu, kan hni taphot che chu i mi thawp�k kan nuom" an ta. / "Ama chu nuizatb�rah hmang an ta, chil s�kkhum an ta, vuong an ta, sukhlum an tih; nisienlakhom ni thum niah tho nawk a tih" a ta.a.; !"Ngai ta u, Jerusalemah ei hang fe nawk ding a nih. Mihriem Naupa hi thiempu lalhai le D�n zirtirtuhai kuta inmantirin a um ding a nih. Anni chun thi dingin a chungthu r�l an ta, Jentelhai kutah pe suok an tih. ^-5 Jerusalem an pan tung lai chun Isun hma a thuoi a, a zirtirhai chun mak an ti hle a, a zuituhai chu an z�m hl� bok a. Sawmpahnihai chu Isun a ko bing a, a chunga thil hung tlung ding po po chu a hril tawl a. , Nisienlakhom, mi tam tak a hmasa taka umhai chu a nuhnung tak la n�ng an ta, a nuhnung taka um khom a hmasa tak la n�ng an tih" a ta.8+i tuta dam s�ng l� la hin in le lo hai, unau hai, farnu hai, nu le pa hai le nauhai a let za hmu ngei an tih, sukdudana hai le hun la hung tlung dinga chatuon hringna leh. 4*a Isun, "Thu dik tak ka hril cheu hi, tu khom keima lei le Chanchin Tha leia in le lo d�m, unauhai d�m, farnuhai d�m, nu d�m, pa d�m, nauhai d�m m�ksan chun, e)C Peter chun a kuomah, "Ngai ta, keini hlakin iengkim m�ksanin kan zui ta si che a!" a ta. 7(g Isun anni chu a en a, "Chu chu mihriem ta ding chun thaw thei ruol a ni naw hrim a nih, Pathien ta ding ruok chun a ni nawh; Pathien ta dingin iengkim thaw thei a nih" a ta.l'Q A zirtirhai chun mak an tizuol a, "Chuong a ni chun tu am sandam ni thei an ta?" an ti sap sap a. j&M Pathien rama mi hausa an l�t n�kin thim naa sanghawngsei a l�t thleng ol lem a tih" a ta. % Zirtirhai chun a thu hril chu mak an ti hle a. Isun a hril pei a, "Nauhai, Pathien rama l�t chu a harsa r�ng annawm! v$e Isu chu a ngha v�l a, a zirtirhai kuomah, "Mi hausa ta dingin Pathien rama l�t a va'n tak awm de!" a ta.e#C Chu zet chun a hm�l a hung ng�i a, beidong takin a fe hmang a, mi hausa tak a ni si a. Z"- Isun ama chu chieng takin a en a, a ngaina ta hle a, a kuomah, " Kong khat i la b�k ie. Fe la, i nei po po va zor la, pasiehai pe rawh, chuongchun v�nah ro nei i tih. Chu zoah hung la, mi zui rawh" a ta. `!9 Ama chun, "Zirtirtu, chuong po po chu ka tleirawl t�ra inthokin ka zawm hlak" a ta. $ A D�n thup�khai chu i hriet annawm: tuol that naw, uire naw, inru naw, kh�lin mi h�k naw, hl�pru naw, i nu le pa chawimawi rawh, tihai hi." a ta. `9 Isun a kuomah, "Ieng dinga Tha i mi ti? Tu khom tha an um nawh, Pathien chau naw chu. @y Chu taka inthoka Isu an thok suok lai chun mi pakhat a hung tl�n a, a hmaah a dingthathuon a, "Zirtirtu Tha, chatuon hringna ka nei theina dingin iem thawng ka ta?" tiin an don a. -U Anni chu a pom a, mal a sawm tawl a.wg Thu dik ka hril cheu hi, naupang anga Pathien ram lawm naw taphot chu a s�ngah l�t naw top an tih" a ta. #? Isun chu chu a hmuin a lung a khei a, an kuomah, "Naupanghai kha ka kuomah inhungtir unla, khap naw ro, Pathien ram chu hieng ang mihai ta hi a ni si a. S A them dingin naupangte ruol an hung thuoi a, a zirtirhaiin an lo hal a. O nuhmei khomin a pasal the a, mi dang a nei chun a uir� a nih" a ta.Z- Ama chun, "Tu khomin a nuhmei thea mi dang a nei chun a nuhmei a uiresan a nih; =u Inah a zirtirhaiin chu thu bok chu an indon nawk a. D Pathienin a zom tah chu mihriemin th� naw raw se" a ta. jM an pahni chun pum khats ni t�ng an tih. Pahni an ni ta naw a, kop khat an lo ni ta lem a nih. X) Chu lei tak chun pasalin a nu le pa m�ksan a ta, a nuhmei leh inkop an ta,r b= Amiruokchu, thilsiem intan tira inthokin Pathienin anni chu pasal le nuhmeiah a siem a. ]3 Isu ruok chun, "In lungril ngar leiin Mosien hi d�n hi a ziekp�k ch�u a nih. L Anni chun, "Mosie chun inm�kna lekha zieka m�k a phal" an ta. <s Ama chun, "Mosien ieng thu am a p�k cheu?" a ta. zm Farisai thenkhat a kuomah an hung a, ama fiena dingin, "Pasalin a nuhmei a m�k a thieng am?" tiin an indon a. ( K Chu taka inthok chun Isu a suok a, Jordan vadung kaiin Judai ramah a fe a, mipuiin an lo bawr luoi luoi a; chuongchun, a thaw d�n pangngaiin a zirtir tawl a.  2Machi hi a tha a, sienkhom a alna da ta sien, iengtin am suk-al nawk in ta? Nangniah machi nei un la, inngei diel dielin um ro" a ta.{ o 1Mi tin chu meia raw thienghlimq an ni ding a ni si a; inthawina tinr�ng khom chia saw thienghlim n�ng a tih. a ; 0Chu hmuna chun p�nna inlung a thi ta ngai naw a, mei khom a r�m ta ngai bok nawh.p 0 Y /I mit khomin suol a'n thawtir che chun khel dok el rawh, mit khing hni neia Gehennaa peia um n�k chun mit khing khat neia Pathien rama l�t i ta dingin a tha lem. ` 9 .Chu hmuna chun p�nna inlung a thi ta ngai naw a, mei khom a r�m ta ngai bok nawh. .U -Chun, i kein suol a'n thawtir che chun tan el rawh, ke pahni neia Gehenna mei r�m thei loa l�t n�k chun ke khing b�la hringnaa l�t i ta dingin a tha lem. Y+ ,Chu taka chun p�nna inlung a thi thei naw a, mei khom a r�m ngai bok nawh. )K +I kutin suol a'n thawtir che chun tan el rawh, kut pahni neia Gehenna mei r�m thei loa fe n�kin kut khing b�la hringnaa l�t chu i ta dingin a tha lem. *M *"Tu khom a mi ringtu laia a ch�n tak khom sukthlutu chu a r�ngah bu rawtna lung lien tak inhlitirin tuifinrietah thl�k ni sien a ta dingin tha lem a tih. 5 )Thu dik ka hril cheu hi, Krista mi in ni leia dawn ding tuisik no khat khom ka hminga petu cheu taphot chun a lawmman ding chu ch�n naw top a tih.?y (Tu khom a mi kaltu ni lo chu eini tienga thang a nih. r] 'Isu ruok chun, "Khap naw ro, tu khom ka hminga thilmak thaw sia mi hrilse zui nghal el thei an um nawh. ;o &Johan chun a kuomah, "Zirtirtu, tuin amanih i hmingin ramhuoihai a hnot suok kan hmu a, keini a zuitu che lai a thang ve si naw leiin thaw ta lo dingin kan hril el a nih" a ta. 3_ %"Tu khom ka hming leia hieng ang naupangte pakhat khom lawmtu chun kei a mi lawm a na, tu khom kei mi lawmtu chun kei a mi lawm ni loin a mi tirtu a lawm a ni lem" a ta.E $Naupangte a hung kei a, anni lai a'n ng�rtir a, a kuo a, 0~Y #Isu chu a'n thung a, sawmpahnihai chu a ko khawm a, an kuomah, "Tu khom a hmasa tak ni nuom chu a nuhnung takah um a ta, mi po po rongbawltuah a um ding a nih" a ta. e}C "Lampuia chun "Eini lai tu am ropui tak a ta?" ti thua ins�l an ni leiin an to ta chip a. ||q !Kapernaum an hung tlung a. In an l�t chun, "Lampuia in ins�lna kha ieng thu am an ta le?" tiin an don tawl a. o{W Amiruokchu, anni chun a thu hril umzie chu an hriet naw a, ama hlak an indon chieng ngam bok si nawh.:zm a zirtirhai chu thil a zirtir lai a ni leiin. Chuongchun an kuomah, "Mihriem Naupa hi mihriemhai kuta inmantir n�ng a ta, sukhlum an ta, a ni thum niah tho nawk a tih" a ta. oyW Chu taka inthok chun an fe suok a, Galili ram a fe thleng a, chu chu tu hriet khom Isun a nuom nawh, ax; Ama chun, "Hieng thil hi chu tongtainao chauh naw chun hnot suok thei a ni nawh" a ta. }ws Inah Isu a l�t hnung chun a zirtirhaiin, "Iem a ta keinin kan hnot suok ve thei naw?" tiin a f�lin an indon a. Wv' Nisienlakhom, Isun a kut a chel a, a kei tho a, a hung ng�r suok el tah a. #u? Ramhuoi chu a kh�k rak a, a soisak hrep hnungin a hung suok a. Naupang chu thi ang d�rin a um a, mi tam tak lem chun "A thi tah a nih" an ti hiel a. \t1 Mipui an hung tl�n khawm hut hut Isun a hmu chun ramhuoi tirdakum chu a hal a, "Nang ramhuoi, tong thei lo le nas�t, thu ka p�k che, a s�nga inthok khan hung suok la, l�t nawk ta ngai naw rawh" a ta. msS Naupang pa chun, "Ka ring ie. Ka ringhl�na hi mi hn�p�k rawh" tiin a kh�k suok ta nghal a. nrU Isun a kuomah, " I thei chun i ti maw? A ringtu ta ding chun iengkim hi thaw thei vong a nih" a ta. Dq A pa chun, "A naupang laia inthok a ni tah. Sukhlum tumin voi tam tak meia d�m, tuia d�m a pei ta hlak a. A thei hr�m chun mi lunginsiet la, mi thangpui lul rawh" tiin a ng�n a. Xp) Isu chun a pa kuomah, "Hienga a umna hi ieng chen am an ta a?" tiin an don a. .oU Chuongchun, an hung thuoi a. Ramhuoiin Isu a hmu char chun naupang chu a soisak ngh�l a, hnuoiah a th� thl�k a, chil huom tla neng nungin an per chor chor a. %nC Ama chun, "Tu lai ruol thar, ringna tlasamhai, ieng chen am in kuomah um ka ta, ieng chen am ka ngai thei ding cheu a na? Naupang chu hung thuoi ro" a ta. 3m_ A man pha leh a th� thl�k hlak a, a chil huom d�m a tla a, h� a rawt a, a khong tlat hlak a. I zirtirhai hi hnot suok dingin ka ta, an thaw thei si naw a" a ta. ql[ Mipui laia pakhat chun a don a, "Zirtirtu, ka naupa, ramhuoi tong thei loin a man chu ka hung thuoi a. Lk An kuomah, "Hienghai le hin ieng thu am in lo ins�l leh?" a ta. Sj Isu hung an hmu chun an phawk hle a, a hmuok dingin an tl�n hum hum a. zim Zirtir danghai kuom an zuk tlung chun an v�lah mipui tam tak an hmu a, D�n zirtirtuhai leh an lo ins�l a. h Sienkhom ka hril cheu hi, Elija chu a hung tah a, a chanchin an ziek ang ngei khan a chungah an nuom taphot an thaw ta kha" a ta.[g/ Ama chun, "Elija chu iengkim siem tha dingin a hung hmasa ding a ni hrim a nih. Chuong a ni si leh iengti ziea Mihriem Naupa hin thil tam tak tuor a ta, hnawlin a um bok ding a nih ti hi an ziek tlat am a na? f Chun, anni chun, "Iengti ziea D�n zirtirtuhaiin, 'Elija a hung hmasa zet ding a nih' an ti'm a na?" tiin Isu an indon a. e Chu thu chu lungrilah an vong zing a, 'mithi laia inthoka tho nawk' ti umzie chu iem n�ng a ta ti thu chu an hril tl�ng hlak a. .dU Tl�nga inthoka an hung thl�k lai chun, mithi laia inthoka Mihriem Naupa a tho nawk hma chun an thil hmuhai chu tu khom hril d�r lo dingin Isun thu a p�k a. hcI Chuongchun, an ngha v�l ruoi a, anni lai chun Isu chauh naw chu tu dang khom an hmu ta nawh.#b? Chun, s�m a hung z�ng a, anni chu a hung tuom a, s�ma inthok chun rawl a hung suok a, "Hi hi ka Naupa, ka Dittak chu a nih, ama thu ngai ro" tiin. :ao An ti �m a, hril ding mumal khom a hriet nawh. 2`] Peter chun Isu kuomah, "Rabbi, hi taka um hi ei ta dingin a tha. Bawkte pathum khawng ei tiu, i ta dingin pakhat, Mosie ta dingin pakhat, Elija ta dingin pakhat" a ta. O_ An kuoma chun Elija le Mosie an hung inl�r a, Isu leh an inbiek a. y^k Hnuoia puon sawptu tu khomin an sukv�r thei naw khop hiela v�rin a silf�n chu a hung v�r tle sur el a. +]O Chun, ni ruk hnungin Isun Peter hai, Jakob hai le Johan hai chauh thuoiin tl�ng ins�ngah a fepui a, anni chauha an um lai chun a hm�l a hung danglam ta a. %\ G Chun, ama bokin, "Thu dik ka W['&Tu lai ruolthar uire hmang le mi suolhai laia kei le ka thu inz�pui taphot chu, Mihriem Naupa hi a v�ntirko thienghlimhai le a Pa ropuinaa inthuoma a hung pha chun ama chu inz�pui v�ng a tih" a ta.S Anni rawi chu s�ngli lai an nih. x=iMipui chun an f�k a, an tlai ta seng a. An f�k b�ng zirtirhaiin an r�t khawm chu bawm sari sip a nih. j<MNgate tlawmte an nei bok a, chuonghai khom chu lawmthu a hril zoin a zirtirhai chu an semtir a. 4;aMipuihai chu hnuoiah inthung dingin thu a p�k a. Bei ph�k sari chu a l�k a, lawmthu a hril zoin a khoi a, mipui lai sem dingin a zirtirhai chu a p�k a, an sem a. `:9Ama chun, "Bei ph�k ieng z�t am in nei a?" a ta. Anni chun, "Ph�k sarih" an ta. }9sA zirtirhai chun, "Tuin am hieng ang ram pilrilah mi hieng zoz�i hraina khop bei an hmu zo ding?" tiin an don a. t8aphingt�ma kan t�ntir chun lam lakah t�msawl rawi an tih, a then lem chu an hungna a hla si a" a ta. o7W"Mipuihai hi ka lunginsiet a nih; ni thum zet ka kuomah an um tah a, f�k ding hlak an nei si nawh; 6 Chuong lai v�l bok chun mipui tam tak an hung pung khawm nawk a. F�k ding ieng khom an nei naw leiin Isun a zirtirhai chu a ko a, 5%Mipuihai chu maktinaa sipin, "Iengkim tha takin a thaw a, nas�t d�m sukvarin tong thei naw khom an tongtir thei a nih" an ta.z4m$Isun tu khom hril lo dingin thu a p�k a. Sienkhom a khap nasa po leh a chanchin chu an hril thang zuol sau a. x3i#Chu phing leh a na a hung inhong a, a lei inkhuop khom chu a hung ins�t a, fie takin a hung tong thei tah a.e2C"V�n tieng nghaa inthuok huoiin, 'Effata, a ta, chu chu "Lo inhong ta rawh" t�na a nih. |1q!Isun ama chu mipui s�rah a kei bing a, a kutp�rin a nakuo a kh�kp�k a, chil a s�k a, a lei a thempek a. x0i Mi pakhat, nas�t le tong fel thei lo hi a kuomah an hung thuoi a, a chungah kut innghat dingin an ng�n a. x/iChu zoah Isu chun Tura biel a suoksan a, Sidon pal tlanga Galili d�lah tum thlain, Dekapoli biel a tlung a. [./Chuongchun, inah a k�r a, ramhuoiin a suoksan, khuma z�l a naunu chu a hmu a.r-]Isun, "I thu hril lei tak chun k�r nawk ta la, ramhuoi chu i naunu s�nga inthokin a suok tah" a ta. , Ama nu chun, "Lalpa, ni chu ni e, sienkhom dawk�n hnuoia uihai khomin nauhai bei nawi tla chu an f�k hlak tho annawm" a ta. +Isu chun a kuomah. "Nauhaiin fa khop hmasa phot raw hai se. Nauhai bei l�kp�ka uihai kuoma p�k chu a'n dik nawh" a ta. *yAma nu chu Grik mi, Suria Foinikiak pieng a na. A naunu s�nga inthoka ramhuoi hnot suokp�k dingin Isu a ng�n a. {)oNuhmei pakhat, a naunu ramhuoi tirdakum pai chun a chanchin a hriet charin a hung pan a, a ke bulah a bokkhup a. (7Chu hmun chu a suoksan a, Tura le Sidon bielah a fe a, in pakhatah a l�t a, a hung thu tu hriet khom a nuom naw a, sienkhom a'n thup thei si nawh. _'7Chuong ang suol chu s�nga inthokin a hung suok a, mihriem a sukporch� hlak" a ta.&#du�mna d�m, theid�na d�m, hl�mna d�m, hurna d�m, itsikna d�m, inhril sietna d�m, chapona d�m le intlawkna d�m a nih. %3S�nga inthok, mihriem lungrila inthoka suok chu ngaituona suol d�m, inngaina suol d�m, r�kr�kna d�m, tuolthatna d�m, uir�na d�m, B$S�nga inthoka suok hi a nih mihriem sukporch�tu chu. #A san chu a lungrilah l�t loin a ph�ngah a l�t a, an hnawm suok nawk el a nih. (Hi hi iengkim f�k a thieng thu a hrilna a nih). "1Ama chun, "Nangni khom chuong lawm chun in lo mawl ve a ni maw? Ieng khom puo tienga inthoka mihriem s�nga l�tin ama a sukporch� thei nawh. i!KMipuihai chu a m�ksan a, inah a l�t hnungin a zirtirhaiin tekhinthu chu an indon chieng a. G Tu khom hrietna dinga na nei chun ngaithla ngun raw se" a ta.,QPuo tienga inthoka mihriem s�nga l�t chun ama a sukporch� thei nawh. Chuong n�k hmanin, mihriem s�nga inthoka suok hin a nih mi a sukporch� hlak chu. mSChuongchun, mipuihai chu a ko khawm nawk a, "Mi tinin ka thu hi ngaithla seng unla, hre chieng ro.  Pipu ch�ng d�n in inhl�n sawng pei chun Pathien thu chu iengma loah in siem a, chuong ang thil tam tak chu in thaw hlak" a ta.@{ a nu le pain a th� an sor ding in phal ta ngai nawh. iK Nangni ruok chun in nu le pahai kuomah, 'Ka th� i sor ding kha Korbanj a ni tah' in ti chun, mS Mosien, "I nu le pa chawimawi rawh, Tu khom a nu le pa hrilsetu chu sukhlum ngei ding a nih" a ta. lQ In ch�ng d�n in vong theina dinga Pathien d�n thup�khai hnawl d�n chu in thiem khop hi! fEChun, ama bokin an kuomah, "Pathien d�n thup�khai hnawlin pipu ch�ng d�n in chel a. hIThuringah mihriem thu an inch�ktir a,An mi chawibiek khom hi a thlawn el a nih'ti hi" a ta. &EAma chun, "Isaiin nangni l�mderhai chungthu a ziek kha a lo indik ngot el:'Hienghai rawi hin bauin an mi'n p�k a,An lungril ruok chun an mi hlat hle si;;oChuongchun, Farisaihai le D�n zirtirtuhai chun Isu kuomah, "Ieng dinga i zirtirhaiin upahai ch�ng d�n zawm ve loa kut sawp loa bu an f�k hlak am a na?" tiin an indon a. \1Bazar hmuna inthoka an hung k�r khomin an insawp zet naw chun thil an f�k ngai nawh. Ch�ng d�n tam tak an zawm laia thang sa ve chu no hai, tuib�l hai, ketli hai le bu f�kna dawk�n hai sawp a nih. Farisaihai le Juda mi po po chun an upahai ch�ng d�n chel tlatin an d�n anga kut an sawp zet naw chun bu an f�k ngai nawh. Ma zirtirhai laia thenkhatin kut sawp loa bu an f�k chu an hmu a. o YFarisaihai le D�n zirtirtuhai laia mi thenkhat Jerusalema inthoka hunghai chu Isu kuomah an hung a, =s8Khaw t�, khaw lien le loa hai, khaw lai khom a f�na taphotah damnawhai chu dawr hmunah an z�l khup a, a puon hmor b�k them phalna an hni a, a them taphot an dam pei bok a.7Chu biel po poa chun hril v�l dingin an tl�n sup sup a, a um ti an hrietna taphotah damnawhai chu an khum pumin an hung zawn a. T!6Longa inthoka an hung suok chun mihaiin Isu a nih ti an lo hriet nghal a. T !5D�l r�l khing tienga Genesaret ram an k�i chun an long an thlung a. } s4Maktinain an sip a, a bei sukpung thu kha a ngaina an la hriet naw bok leh; an ngaituonain a la man ph�k si nawh.G 3Chuongchun, longa chun a chuong ve a, thli chu a r� tah a.  32An r�ng chun an hmu a, thlab�rin an kh�k ch�l a. Ama chun a biek nghal tawl a, "Lung muong takin um ro, kei ka ni annawm, Ti naw ro" a ta. : o1D�l chunga lawn an hmu chun ph�ng an sawn a. P0Long chu thliin a naw tienga inthokin a hung nam leiin an kar hr�t thei naw a, an mangang ti a hmu a. Vartien lai velin dil chungah kea lawnin anni tieng a hung pan a, anni chu fe kh�l a tum a. ta/Z�n tieng a hung ni chun long chu dil lailung a tlung tah a, Isu chu ama chauhin khawmuola chun a um a. F.Mipui a'n tintir hnung chun tongtai dingin tl�ngah a fe a.-Isun mipui an tintir lai chun a zirtirhai chu r�l khing tieng Bethesaida khuo pana lo fe hmasa dingin longah an chuongtir nghal a. <s,Bei fatuhai chu patling ngot khom s�ngnga an nih.R+bei le nga an f�k b�ng an r�t khawm chu bawm sawmpahni sip a nih. /Y*An r�ng chun tlai takin an f�k a; K)Ama chun bei ph�k nga le ngate pahni chu a l�k a, v�n tieng nghaa lawmthu a hril zoin bei chu a khoi a, mipui kuoma sem dingin a zirtirhai chu a p�k a, nga khom chu a p�k seng bok a. >w(za d�m, sawmnga d�m peiin an inthung khawmtir a. b='An r�ngin a pawl pawla hlobet chunga inthungtir dingin a zirtirhai chu thu a p�k a; ~&Ama chun, "Bei ieng z�t am in nei hang en ta u" a ta. An nei z�t an hriet phing leh, "Bei ph�k nga le ngate pahnih" an ta. e}C%Ama chun, "Nangnin f�k ding pe lem ro" tiin a lo don a. Anni chun, "Chuong z�t bei inchawkna ding chun patling thla riet hlaw hiel ngai a tih. Chuong z�t z�t s�nga va'n chawin kan p�k tawl dim a ni?" an ta. y|k$f�k ding iemani b�k an inchawk theina dingin ei kawl v�l lo le khuoa hai infetir tawl ta la" an hung ta. }{s#Khuo a hung inhnu ta hle a, a zirtirhai chu a kuomah an hung a, "Hi hi hmun kilkhawr a na, khuo khom an hnu tah a, )~H}}R||8{{hzz[yy`xx"wPvv_uuQtZss+reqq/pp,oo nimm"ll kikjjiTh|h+g;ffeeeddmd(c^bb6aa6``k__i^^,]]~\\[[ZZwYYSXlWWbVVdUUaTThSRRUQQ PPOOQNvMMMLLFKK^JJSIIHH6GGFtEEE0DhDC>BBHBAA%@@A???>k===I<\ yV�ntirko chun, "Ti naw, Mari, Pathien ditsak i nih. z[ oA thu hril chun Mari chu a suklungzing �m �m a, a chibai dong chu ieng lei tak am n�ng a ta ti a ngaituo a.YZ -V�ntirko chu Mari kuomah a fe a, "Chibai, vochuom, Lalpa i kuomah a um" a ta. hY KChu nungh�k thiengl�m chu a hming Mari a na, Davida thlaa mi Josefa nuhmei huol lai a nih. X A thla ruknaa chun Galili rama khuo pakhat Nazaret an tia um nungh�k thiengl�m pakhat kuomah Pathienin v�ntirko Gabriel a tir a. uW e"Mi laia ka hming siet inkhumna dingin Lalpan ditsakna mi'n entirin ka chungah hieng hin a thaw a nih" a ta.rV _Chu hnunga chun a nuhmei Elizabet chun nau a hung pai a, thla nga s�ng tuol suok loin inah a'n khum a. ?Zirtirhai khom chu thu chu hrilin ram tinah an fe suok a, Lalpan anni chu a thawpui a, an thu khom a zuitu inchikna thilmakhaiin a suknghet pei a. Amen.]z=mAn kuoma thu a hril zo chun Lalpa Isu chu v�na thuoi tungin a um a, Pathien chang tieng a hang inthung tah a. <-kutin r�l man an ta; th�na t�r dawn hai sien khom ieng khom ti naw ni hai; damnawhai chungah kut innghat an ta, hung dam pei an tih" a ta.;Hieng inchikna thilmakhai hin a ringtuhai chu zui pei a tih: Ka hmingin ramhuoihai hnot suok an ta; tong tharin tong an ta; r:]Tu khom ring a, baptisma chang chu sandam n�ng an ta, tu khom a ring naw chun thiem naw chang an tih. [9/An kuomah, "Khawvel po poah fe unla, thilsiem po po kuomah Chanchin Tha hril ro. 78gChu hnung chun zirtir sawmpakhathaiin bu an f�k lai an kuomah a hung inl�r a, an ringna tlawm lei le a tho nawk hmutuhai thu an awi nuom tlat nawna thuah a kawk tawl a. e7C Anni khom chun an ruol danghai chu an hung hril ngei a, sienkhom an lo awi chuong bik nawh.6 Chu hnung chun anni laia mi pahnih, thingtl�ng khuo tieng pana an fe laiin hm�l danglam putin an kuomah a'n l�r a. e5C A hring nawk thu le hmu khom a hmu ngei thu a hril chu hre hai sienkhom an awi chuong nawh.Z4- Ama chu Isu ruolhai kuomah a fe a, mithi p�r doa an tap lai chun a va hril a. 3 [Pathienni t�k inhma taka a thonawk chun a s�nga inthoka khawhri pasari a hnot suokp�k Mari Magdalin kuomah a'n l�r hmasa tak a. 2 Anni chu ti le maktia inthin hawpin, thl�na inthok chun an tl�n suok a, an ti luotin tu kuoma khom ieng khom an hril nawh. /1WNisienlakhom fe unla, a zirtirhai le Peter kuomah, 'A hril cheu ang ngei khan Galiliah a lo fe hmasa ding a na, chu taka chun hm�ng in tih' tiin va hril ro" a ta. "0=Ama chun, "Ti naw ro. Nazaret Isu, an hemde tah kha in zong a ni awm a, a tho nawk tah a, hi taka hin a um ta nawh; en ta u, a z�lna chu hi hi a nih. q/[Thl�na chun an l�t a, tlangv�l pakhat puon v�r sil, chang tienga inthung an hmu a, an ti hle a.\.1An hang en ruok chun thl�nkh�r lung lien tak el chu inhlum son sain an hmu a. ?-y"Thl�nkh�r tuin am mi'n hlum sonpek a ta?" an ta. J, Pathienni t�k inhma tak, ni suok hlimin thl�nah an va fe a. + Sabat ni a hung invoi chun Mari Magdalin hai, Jakob nu Mari hai le Salomi hai chun Isu ruonga n�l ding hriek rimtui an inchawk a. X*)/Mari Magdalin le Jose nu Mari khomin Isu an inz�ltirna thl�n chu an hmu a.)1.Chuongchun, ruong tuomna ding puon a'n chawk a, chu chun a tuom a, lung ker thl�nah a'n z�l a, thl�n kotkh�r chu lungkh�rin a kh�r a. k(O-A thi ngei tah ti sipai zahotu b�ua inthoka a hriet hnung chun Isu ruong chu Josefa a p�k a. j'M,Pilat chun a thi tah ti a hrietin mak a ti hle a, sipai zahotu chu a ko a, a thi hun a'n don a. E&+Z�n tieng a hung ni chun Josefa, Arimathai khuoa mi, Judahai Ror�lna Inpuia membar pakhat, mi inzaum tak, Pathien ram beisei mi chu huoi takin Pilat kuomah a fe a, Isu ruong a hni a. O%*Judahai Inrinnid a ni a (chu chu Sabat dinga an inbuotsai ni a nih). ($I)Hieng mihai hi Galili rama a um laia ama zuia a rong bawlp�k hlaktuhai an nih; chun, anni ruola Jerusalema hang fe ve nuhmei dang tam tak an thang sa bok a.'#G(Nuhmei ruol khomin hla taka inthokin an thl�r a, chuonghai lai chun Mari Magdalin hai, Jakob ch�n lem le Jose nu Mari hai le Salomi hai khom an thang a. "'A hma zawna ng�r sipai zahotu, chuonga a kh�k ri hrea a thi d�n hmutu chun, "Hi mi hi Pathien Naupa a lo ni ng�i hi tie!" a ta.f!E&Chun, tempula puonz�r chu a chung tienga inthoka a hnuoi tieng chenin a'n thl�r vong a. E %Isu chu rawl inring takin a kh�k a, a hnuk a chat tah a. )K$Mi pakhat a tl�n a, siponah uoiin th�r a'n chie a, hmolah a t�r a, Isu chu indawntir a tum a, "Ama la thla dingin Elija a hung hrim am, en ei tiu" a ta. _7#A bula ng�r thenkhatin chu chu an hrietin, "Ngai ta u, Elija a ko a ni chu" an ta. 5c"Chawhnung d�r thum v�la chun rawl inring takin, "Eloi. Eloi, lama sabakthani" tiin a kh�k a (chu chu "Pathien, Pathien, ieng dinga i mi m�ksan am?" t�na a nih). lQ!S�n d�r sawmpahnia inthoka chawhnung d�r thum chenin khawvel pumpui chu a'n thim ta vong a. @y Ama ei ring theina dingin ei mit hmua ngei Krista, Israel lal chu tuhin kraws-a inthokin hung tum raw se chu" tiin an nuisaw a. Ama ruola an hemde pakhat khom chun a lo deusaw bok a.}sChuong ang bokin thiempu lalhai le D�n zirtirtuhai chun, "Mi dang hman sukdam hlak si, mani insukdam thei si lo. Ninsukdam la, kraws-a inthok khan hung tum ta la" tiin an biek el a. kOMi inv�l nuk nuk hai chun an lu thinin, "E hei! Nang, tempul thieka ni thuma bawl nawk theitu, ~uPathien Lekha thua, "Ama chu bawsetuhai lai tiem sain a um a" ti kha chuong ang chun a hung tlung indik tah a nih.c b=Ama ruol chun suomhmang pahni an hemde bok a, a chang tieng pakhat, a voi tieng pakhat. >wAma an h�kna thu, "JUDAHAI LAL" ti chu an t�r a. 3aAn hemde hun chu zing dar kuob vel a nih. wgChuongchun, kraws-ah an hemde a. A silf�nhai chu insemin, an chan ding seng hrietna dingin thum an vawr a. Fmurra pol uoiin an p�k a, nisienlakhom a dawn nuom naw a. <sGolgotha, 'Lu ru hmun' an ti chu an thuoi tlung a, Mi pakhat Simon, Kurini khaw mi, Aleksandra le Rufa hai pa, thingtl�nga inthoka hung chu Isu kraws putpui dingin an man lui a. #?Chuonga nuizat siemnaa an hmang zo chun korfuol senduk chu an hl�pp�k a, ama silf�n an inh�ktir nawk a, kraws-a hemde dingin an thuoi suok tah a.oWHmolin a luah an vuok an vuok a, chil an s�kkhum a, dingthathuonin chibai an b�k el huoi huoi a. 6 g"Chibai, Judahai lal" tiin an inriem khum a. h IAma chu korfuol senduk an inh�ktir a, a lallukhum dingin hling an inkuol a, an inkhumtir a. w gSipaihai chun Isu chu lal in s�ng, Praitorian an tia chun an thuoi a, an pawla mi po po chu an ko khawm a.  'Chuongchun, mipui chu suklawm nuomin Barabas chu a'n suop�k a; Isu ruok chu a'n vuoktir a, kraws-a hemde dingin an kutah a p�k suok ta a. %Pilat chun, "Ieng leiin am ie? Iem a thaw suol a?" a ta. Nisienlakhom, anni chun inring nawk zuolin, "Kraws-ah hemde rawh" tiin an kh�k a 3a Anni chun, "Hemde rawh" tiin an kh�k a. xi Pilat chun, "Chuong a ni si chun Judahai lal in ti hi ieng tia thaw dingin am in dit a?" tiin a'n don nawk a. ]3 Amiruokchu, Barabas insuo hni lem dingin thiempu lalhai chun mipui an infui por a. jM Th�kna leiin Isu chu thiempu lalhaiin a kutah an hung inhl�n a nih ti Pilatin a hriet si a. O Ama chun, "Judahai lal hi insuop�k lang cheu in nuom am?" a lo ta. U#Chuongchun, mipui chu an hung a, a thaw hlak anga thaw dingin an ng�n a. }sHelna a suok tuma tuol that leia hel pawl an man le lung ina an khumhai lai chun mi pakhat a hming Barabas a um a. kOK�t niin t�ng pakhat insuop�k dinga mipuiin an hni taphot chu Pilatin a'n suop�k hlak a. NNisienlakhom, Isun a don chuong naw leiin Pilat chun mak a ti hle a.ykChuongchun, Pilatin, "An h�kna zozai che hi i hriet naw maw? I don d�r naw ding maw?" tiin a'n don nawk a. 8~kThiempu lalhai chun kong tam takin an h�k a. e}CPilat chun, "Judahai lal i ni maw?" tiin a lo indon a. Ama chun, "Ni e, i ti annawm" a ta. 5| eZ�ngk�r inhma takin thiempu lal hai, upa hai, D�n zirtirtuhai leh Sanhedrin po po chun ro an r�l a; Isu chu an khit a, an thuoi hmang a, Pilat kutah an inhl�n a. L{HChu zoah ar khuon hn�na chu a hung khuong ta nghal a. Isun a kuoma, "Ar voi hni a khuong hmain nangin voi thum mi'n phat i tih" a ti thu kha Peter chun a hriet suok a, ins�m zo loin a tap a.nzUGAma ruok chun tongsephur dong huoma inkh�min, "Chu mihriem in hril chu ka hriet d�r nawh" a ta. sy_FChu hnung ela chun Peter kawla ng�rhai chun, "Anni laia mi a ni ngei hi, Galili mi a ni annawm" an ta. x ENungh�k khan a en zui a, a bula ng�rhai kuoma chun, "Anni laia mi chu a ni hi tie!" a ti nawk a, ama chun a'n phat nawk a.rw]DAma ruok chun, "I thu hril umzie chu ka hriet d�r nawh, a ngaina khom ka hriet nawh" tiin a'n phat a. {voCPeter mei awi lai chu a hung hmu a, a hang en chieng a, "Nang khom hi Nazaret mi Isu kuoma um kha i ni hi" a ta. nuUBIn hnuoi tieng tuolzawla Peter a um lai chun thiempu laltak siehlawhai laia nuhmei pakhat a hung a, .tUAA thenin chil an s�kkhum tan a; a mit an tuomp�k a, kuta lokin, "Tuin am a thaw che hril thei rawh" an ta. V�ngtu pulishai chun an thuoi a, an ben sok sok a. s@Pathien poi a hril d�n chu in hriet tah a, ieng tin am in ngai?" a ta. An r�ngin Isu chu sukhlum tl�kah an ng�i a. qr[?Chu phing leh Thiempu laltak chun a silf�nhai chu a pot thl�r a, " Hrepuitu dang tu am ei la ngai? qw>Isu chun, "Ni e. Mihriem Naupa hi Iengkimthawthei chang tieng inthung a, v�n sumhai le hung la hmung in tih" a ta. p=Ama hlak chu a to zing a, ieng khomin a don nawh. Thiempu laltak chun, "Nang hi Krista, Hamtha Naupa chu i ni?" tiin a'n don nawk a. o}lw9Chun, mi pakhat a hung ng�r a, kh�lin a h�k a, ekC8Mi tam takin kh�lin an h�k a, sienkhom an h�kna thuhai chu a'n mil tawl bok si nawh. sj_7Thiempu laltak le Sanhedrina thang po po chun Isu an sukhlum theina ding san an zong a, an hmu si naw a. i6Peter khomin an hnung hla feah Thiempu laltak in huon s�ng tuollai chen a zui a; v�ngtu pulishai lai chun mei lum awiin a thung ve a.zhm5Isu chu Thiempu laltak kuomah an thuoi a, thiempu lalhai, upahai le D�n zirtirtuhai chu an hung pung khawm a. Wg'4sienkhom a'n t�l suok a, a puon tl�nsanin saruokin a tl�n hmang tah a. af;3Tlangv�l pakhat,a puon hlap chauh sil hin Isu chu a zui ve a, ama khom chu an man a, Ee2Chuongchun an r�ngin an tl�nsietsan a, an bo ta rip a. d%1Nangni lai tempulah ni tin ka zirtir hlak a, in mi man si nawh. Nisienlakhom, Pathien Lekha thu chu a hung tlung kim ngei ding a nih" a ta. ncU0Isun an kuomah, "Suomhmang man ding ang elin kawlhn�m le hmoltum chawiin in hung inthok a ni maw? bw/A bula ng�rhai laia pakhat chun kawlhn�m a phawi a, thiempu laltak siehlaw chu a s�t a, a nakawr a fikp�k a. *aO.Isu chu an chel a, an man tah a. K`-A hung tlung charin Isu chu a hung pan a, "Rabbi" tiin a fawp a. "_=,A'n mantirtu ding khan, "Ka fawp fawp chu ama n�ng a tih; man unla, ngun taka v�ngin thuoi hmang ro" tiin inchikna ding a lo hril sa diem tah a na. O^+A hril lai zingin Juda, Sawmpahnihai laia pakhat kha a hung tlung a, ama ruol chun thiempu lalhai, D�n zirtirtuhai le upahai tir mi tam tak, kawlhn�m le hmoltum chawiin an hung tlung ta rup a. R]*Tho unla, f�ng ei tiu. A mi'n mantirtu ding khom a hung ta saw!" a ta.C\)A hung k�r voi thumnaa chun, "Inlusuin in la chawl zing a ni maw? A hun tah. A d�rk�r chu a hung tlung tah. En ta u, Mihriem Naupa hi mi suolhai kuta inmantir a ni ding an ta hi. }[s(A hung kir nawk chun an inlusu chu a hung hmu nawk a, an imu a suok �m leiin hang don ngaina khom an hriet nawh. >Zw'A fe nawk a, a hril ngai hrilin a va tongtai nawk a. }Ys&Thl�mnaa in l�t nawna dingin mengin tongtai ro. Thlarau chun a pei a, taksa ruok chu a hr�t naw a nih" a ta. %XC%A hung k�r nawk a, anni chu inlusuin a hung hmu a. Peter kuomah, " Simon, i inlusu a ni maw? D�rk�r khat b�k khom in mi mengpui thei naw a ni maw? W$"Abba, Pa, iengkim i thaw thei a, hi no hi mi la sonp�k rawh, sienkhom keima thu ni loin nangma th� th� ni lem raw se" a ta.V}#Hma tieng a va fe hret a, hnuoiah a bokkhup a, thei ni sien, chu d�rk�r chun a fe kh�l theina dingin a tongtai a. U"An kuomah, "Lungngaina thipui khop hielin ka thlarau hi a tl�kbuok a nih. Hi taka hin um inla, mi mengpui zing ro" a ta. WT'!Peter hai, Jakob hai, Johan hai a thuoi a, nasa taka beidongin a lungzing a. S Hmun pakhat, Gethsemani an ti chu an tlung a, Isun a zirtirhai kuomah, "Ka tongtai s�ng hi taka hin lo thung ro" a ta. +ROAma ruok chun rorum takin, "I th�naa chun thi ve ding ni lang khom, inphat naw top ka ti ch�" a ta. Mi dang khomin a ti ang chun an hung ti ve tlier tlier a. QIsun a kuomah, "Thu dik ka hril che hi, voi z�n l� l� hin, ar voi hnih a khuong hmain nangin voi thum mi'n phat i tih" a ta. uPcPeter ruok chun, "An r�ngin nghatsan vong hai sienla che khom kei chun nghatsan naw top ka ti che" a ta. ZO-Nisienlakhom, kei thoa ka um hnungin Galili ramah lo fe hmas�ng ka tih" a ta. NIsun an kuomah, "In r�ngin mi zamsan vong in tih. 'Berampu chu vuong ka ta, beramhai chu indar an tih' ti ziek a ni kha. =MuHla an sak zo chun Oliv tl�ng panin an suok tah a. L Thu dik ka hril cheu hi, Pathien rama a thara ka dawn hun a tlung hm� khat chu gr�p ra tui hi dawn nawk ta ngai ning" a ta. gKGAma chun an kuomah, "Hi hi ka thisen, thuthlungna,z mi tam tak ta dinga suok ding chu a nih. YJ+No khom chu a l�k a, lawmthu a hril zoin anni chu a p�k a, an dawn seng a. IChuonga an f�k lai chun Isun bei a l�k a, lawmthu a hril a, a khoi a, a zirtirhai chu a p�k a, "La ro, hi hi ka taksa a nih" a ta. VH%Mihriem Naupa chu a chungthu hrila a um tah angin a f� ngei ding a nih. Nisienlakhom, Mihriem Naupa inmantirtu mihriem chung chu a rik ie. Chu mihriem chu pieng naw sien a ta dingin tha lem a tih" a ta.cG?Ama chun, "Sawmpahnihai laia pakhat, kei le thlengk�ma bei inchietuy chu n�ng a tih. aF;An lungzing ta hle a, a mal malin a kuomah, "Kei chu ni awm lo tak maw?" an ti seng a. EThlaithl�ng an k�l lai chun Isun, "Thu dik ka hril cheu hi, nangni laia pakhat, mi k�lpuitu ng�i hin mi'n mantir a tih" a ta. UD#Z�n tieng a hung ni chun Isu chu zirtir sawmpahnihai leh a hung tlung a. C+Chuongchun, zirtirhai chu an suok a, khawpuia chun an fe a, an kuoma a hril ang ngei khan an va hmu a, Fek�n K�t ruoi chu an buotsai tah a.'BGAma ngei chun pindan chunghnung lien tak, hmangruo iengkim, inpei sa diem umna chu inentir a ti cheu a, chu taka chun ei ta dingin ruoi va buotsai ro" a ta. A)A l�tna in neitu kuoma chun, 'Zirtirtuin, ka zirtirhai le Fek�n K�t ruoi kan k�lna ding pindan chu a khaw hi'm a na? a tih' va ti ro. @) Chuongchun, zirtirhai laia mi pahni a tir a, an kuomah, "Khawpuiah va l�t unla, b�la tui chawi pa pakhat intuokpui in ta, ama chu zui ro. T?! Cholthanglo Bei K�t ni hmasa tak, Fek�n K�t beramte an that hlak nia chun a zirtirhaiin Isu kuomah, "Fek�n K�t ruoi i k�l theina dingin khawlai am buotsai inlang i nuom a?" tiin an indon a. >y Chu thu an lo hriet chun an lawm hle a, sum khom p�k an tiem a. Chuongchun, an mantir d�n remch�ng a zong tah a.p=Y Chun, Sawmpahnihai laia mi pakhat, Juda Iskariot chu Isu inmantir tumin thiempu lalhai kuomah a fe a. <' Thu dik ka hril cheu hi, khawvel pumpuia Chanchin Tha an hrilna taphotah, hi nu thilthaw hi ama hriet zingna dingin hril ve pei an tih" a ta.c;?A thaw thei ang ang chu thawin, ka taksa hi ph�m dingin hriek a lo n�l lawk a ni hi. : Mi retheihai chu nangni lai an um zing a, in nuom hun hunah in somdawl thei annawm; kei ruok chu nangni lai um zing naw ning. m9SIsu ruok chun, "Tosan ro. Ieng dinga in sukbuoi am a na? Ka chungah thil ditum tak a thaw a ni hi. 8Hi hriek hi puitling kum khat hlawx n�ka tam hiela zor a, mi retheihai kuoma p�k lem awm annawm" an ta, chu nu chu na takin an hal a.n7UChu taka mi thenkhat chun an ngai thei naw a, "Ieng dinga hriek rimtui hi a sukral mei mei am a na? b6=Bethani khuoa ph�r pakhat Simon an ti inah dawkana Isun thlaithleng a ot laiin alabasta b�ra nard hriek rimtui hl�r hlak, to tak el chawiin nuhmei pakhat a hung a, a b�r chu a tetkoi a, a luah a buok khum a. k5O"K�t lai chu ni naw sien, chuong naw chun v�ntl�ng lai buoina suok hlauh rawi a tih" an ta.04 [Chun, ni hni hnungah Fekan K�t le Cholthanglo Bei K�t a um ding a na, thiempu lalhai le D�n zirtirtuhai chun Isu chu zawra man ding le sukhlum dingin an zong a. Y3+ %In kuoma ka hril hi mi po po ta dinga ka hril a nih: inring zingin um ro" a ta.>2w $a hung thut chun inin hung hmu hlauh rawi a ti cheu. ,1Q #Chuleiin, inring zingin um ro. In neitupa hung hun ding chu z�n tieng amanih z�n ril amanih, z�ng arkhuon amanih, z�ngk�r amanih ding in hriet si nawh; <0q "Mi, ram danga inzin dingin a siehlawhai kuomah an sin puol seng maw inphurtir a, kotkh�r v�ngtu khom inring zinga um dinga thu a p�k hieu hnunga a fe ta daih ang hi a nih. R/ !Fimkhur unla, inring zinga umin tongtai ro, a hun chu in hriet si nawh. ./ "Nisienlakhom, chu thil hung tlung hun ding ni le d�rk�r chu Pa chauh naw chun tu khomin, v�ntirkohai khomin, Naupa khomin, an hriet nawh. <-s Hnuoi le v�n bo a ta, ka thu ruok chu bo naw nih.j,M Thu dik ka hril cheu hi, chuong po po chu a hung tlung hma chun tu lai mihaiw hi bo naw ni hai. ++ Chuong ang bokin, nangni khomin chuong po po chu a hung tlung in hmu pha chun ama chu a hung hn�i tah a, kotkh�r bulah a um tah ti hre ro. *- "Chuongchun, theichang kunga inthokin thil umzie inch�k ro. A hung indawn a, a hna a hung inder chun nipui a ni ding an tah ti in hriet hlak. ) Chuongchun, a v�ntirkohai chu tir suok a ta, a mi thlanghai chu kawlkil li, hnuoi tawpa inthoka v�n tawp chenin lawr khawm a tih. i(K Chun, Mihriem Naupa hi thilthawtheina nasa tak leh ropui takin s�m laia hung hm�ng an tih. b'= v�na inthokin arasihai til an ta, v�na thilthawtheinahai chu sukhn�ngin um a tih. a&; "Chuong ang hun rinum a liem hnung chun nisa inthim a ta, thl� khom var bok naw nih; F% Nangni ruok chu fimkhur ro, iengkim ka hril vong ta cheu hi.1$[ Krista tehl�m le zawlnei tehl�mhai an hung suok ding a ni si a, theihai sien la lem chu, thlanghai meuh khom thuoi hmang dingin inchikna thilmakhai thawng an tih. # Chu huna chun tu khomin in kuomah, "En ta u, Krista chu hi taka hin a um" amanih, "En ta, saw va sawh" amanih an ti chun awi naw ro. " Lalpan chuong nihai chu suktawi naw sien chu, mihriem tu khom dam suok um naw ni hai; sienkhom a mi thlanghai leiin a suktawi a nih. E! Chuong nihai chu rimsikna ni a ni ding a ni si a; chuong anga rimsikna nasa hrim hrim chu Pathienin leilung a siema inthokin a la um ngai nawh; ieng tik khom um nawk ta ngai bok naw nih. A } Chu chu phalbi lai a hung tlung nawna dingin tongtai ro.P Chu huna chun nau paihai le naute pom lai neihai chung chu rik a tih. M Loa fe khom a thuomhnaw inch� dingin inah k�r nawk naw raw se. O In chunga um chu in s�nga thuomhnaw inch� dingin tum naw raw se. ,Q "Sukramtu tirdakum chu a ngir nawna ding hmuna ng�r in hmu pha chun (a tiem taphotin a umzie hre raw se), Judai rama umhai chu tl�ng ramah tl�n raw hai se.  Ka hming leiin mi tinin theid�ng an ti cheu a, nisienlakhom a tawp chena sel taka tuor taphot chu, chu ng�i chu sandam n�ng a tih.   Sukhlum dingin unau le unau inmantir an ta, pa khomin a naupa, nauhai khomin an nu le pahai do an ta, insukhlumtir bok an tih. kO An man cheu a, in chungthu r�l dinga an inhl�n hun cheu chun hril ding ngaituo lawkin lungkham naw ro; a hun taka hung inlang taphot chu hril el ro, a hriltu chu nangni in ni awm si nawh, Thlarau Thienghlim ni lem a tih. M Chanchin Tha hi hnam po po kuomah hril hmasak ngei ding a ni si a. S "Nangni chu inring zingin um ro. Ror�ltuhai kutah imantir an ti cheu a, sunagog-ah hai vuong an ti cheu a, keia leiin l�rsap le lalhai hmaah, ka thu an hriet theina dingin, inng�rtir an ti cheu. -S Hnam dang le hnam dang, ram dang le ram dang indo an ta, hmun hrang hrangah lir inhn�ng a ta, t�m tl�ng a tih. Chuong chu nau hase intanna ang n�ng a tih. 3 Indo ri hai, indo thuthang hai in hriet pha leh thlaph�ng naw ro; chuong chu a hung tlung ding hrim a na, hun tawp ruok chu la ni hr� naw nih. lQ Ka hming s�lin, "Krista chu ka nih" tiin mi tam tak hung suok an ta, mi thuoi hmang teu an tih. M Isun an kuomah, "Tu khomin an hl�m nawna ding cheuin fimkhur ro. 1 "Chuong thil chu iengtik am hung tlung a ta ? Chuong po po a hung tlung ding pha chun inchikna thilmak ieng am hung um a ta? Mi hril rawh" an ta.  Tempul ep, Oliv tl�nga Isu a'n thung laiin Peter hai, Jakob hai, Johan hai le Andri hai chun a f�lin thu an indon a;  Isun a don a, "Hieng in ropui tak tak hi i hmu maw? Hieng lung inthuo po po hi pakhat khom sukchim loa m�ksan um naw nih" a ta. 9 Tempula inthoka an suok lai chun a zirtir laia pakhatin a kuomah, "Zirtirtu, en ta, an lung hmang d�m hi a hromhrawin an bawl ropui kher el!" a ta. 5 ,Mi danghai chun an nei chuong liem an thl�k a, ama hin chu tlasam hle sienkhom a nei po po, a hringna dinga a f�k sik chu a thl�k a nih" a ta. 3 +Isun a zirtirhai chu a ko a, an kuomah, "Thu dik ka hril cheu hi, bawma thawlawm thl�ktu dang po n�kin hi hmeithai rethei hin a thaw rawn lem. w g *Chun, hmeithai pase tak hi a hung ve a, d�r tangka pahniv a hung thl�k a, chu chu poisa khat h� a nih. ! ; )Chun, thawlawm bawm zawna chun a'n thung a, mihaiin bawma thawlawm an thl�k lai chu a thl�r zing a. Mi hausa tak takhai chun an thl�k teu teu a.  ' (Hienghai rawi, hmeithaihai ins�ng fa tlarantu le a sieli khaw mawia sawt tak tak tongtai ch�ngtuhai hin hrem tuor nasa zuol an tih" a ta.c ? 'sunagogah thungna langs�r tak le ruoi th�na hmunah thungna poimaw tak an ngiet hlak. 9 &Chuonga a zirtir lai chun Isun, "D�n zirtirtuhai laka chun fimkhur ro. Zakuo fuol h�ka l�ng v�l a, bazar hmuna hai mi chibai an thl�khla a,  %David ngeiin 'Lalpa' a ti si chun ieng tin am a naupa ni thei a ta?" a ta. A ngaithlatu mipui tlim hmurhai chun an ngainuom hle a.A{ $Davida ngeiin Thlarau Thienghlima hrilin,"LALPAN ka Lalpa kuomah,'Ka chang tieng hin hung thung rawh,I hm�lmahai po po chuI ke sirsana ka siemHm�khat chun' tiin a hril"a lo ti a.   #Tempula a zirtir malamin Isun a hril pei a, "D�n zirtirtuhaiin iengti ziea Krista chu Davida naupa nia an hril hlak am a na? 1 "Var takin a don ti Isun a hriet chun a kuomah, "Pathien ram chu i hlat naw hi tie" a ta. Chu hnung chun tu khomin ieng khom an indon ngam ta nawh.r] !ama chauh chu lungril po po, hriet thiemna po po le hr�tna po poa hmangai ding a nizie le mani inhmangai anga v�nghai hmangai hi pumraw thilhl�n le inthawina po po n�kin a poimaw lem ti i hril hi i hril indik khop el" a ta. ~u D�n zirtirtu chun, "Zirtirtu, a ni ngei. Lalpa chauh hi Pathien chu a ni a, ama naw chu Pathien dang an um naw a,  A pahnina chu, 'Nangma i'n hmangai angin i v�nghai hmangai rawh' ti hi. Hienghai n�ka thup�k ropui lem a um nawh" a ta.) Lalpa i Pathien chu i lungril po poin, i thlarau po poin, i ngaituona po poin, i hr�tna po poin i hmangai ding a nih' ti hi a poimaw tak a. P Isun, "Aw Israel, ngai ta, Lalpa ei Pathien chauh hi Lalpa chu a nih. M~ D�n zirtirtuhai laia pakhat a hung a, an thil hril chu a lo ngaithl�k zing a. Isun a don tha hle ti a hriet chun a kuomah, "Thup�k po po lai a ieng hi'm a poimaw tak a?" tiin a'n don ve a. i}K Ama chu mithi Pathien ni loin, mihring Pathien a ni lem. In hriet suol nasa hl� a nih!" a ta.L| Mosie lekhabua ch�mbuk chok chanchina khan mithihai an tho nawkzie thu in tiem ngai naw maw? Pathienin Mosie kuomah, 'Kei hi Abraham Pathien, Isak Pathien, Jakob Pathien chu ka nih' a ti kha. {{o Mithihai an tho nawk pha chun nuhmei pasal innei tuo ta naw ni hai a, v�na v�ntirkohai ang ni ta lem an tih. xzi Isun an kuomah, "Pathien Lekha thu le Pathien thilthawtheina in hriet naw leia fe suol in ni hrim an naw maw? qy[ An pasari chun an inneipui vong si leiin, thonawknaah a tu nuhmei tak am n�ng a ta?" tiin an indon a.x Unau pasarihai chun nuhmeiin an nei vong a, sienkhom tu khomin chi thla loin suonmongin an thi vong a. A tawpah nuhmei khom chu a thi a. owW A dottu chun a nuhmei chu a hluo a, chi thla loin a thi nawk a; a pathumna khom chuong ang bok chun. Yv+ Aw leh, unau sal sari an um a, a upa takin nuhmei a nei a, suonmongin a thi a. /uW "Zirtirtu, Mosien, 'Tu khom nau nei loin a nuhmei thisan sien, a nuhmei chu a unaupain hluong a ta, a unaupa ta dingin chi thl�p�k a tih' tiin a mi ziekp�k a. bt= Thonawkna a um nawh ti pawl Sadukaihai khom chu a kuomah thu indon dingin an hung ve a. {so Isu chun, "Kaisar thil chu Kaisar pe unla, Pathien thil chu Pathien pe ro" tiin a don a. Ama chu mak an ti hle a.sr_ Anni chun an hung l�k a. Ama chun "Hi hi tu lim le tu hming am a na?" a ta. Anni chun, "Kaisar" an ta. 5qc Sie kan p�k ding, kan p�k naw ding?" an ta. Sienkhom, an verv�kzie Isun a hriet a, "Ieng dinga mi khal awk in tum? Denari tangka kha hung la ro, lo en ka tih" a ta. ypk A kuom an hung tlung chun, "Zirtirtu, mi indik tak i na, tu khom poisak bik i nei naw leiin tu khomin an kei her thei naw che a, Pathien thu indik tak chu i zirtir hlak ti kan hriet. An leh, Kaisar kuoma sie chawi hi an dik am an dik naw? C~~w~A}}}|||{{nzzzWyyy2xxxww2vvWuuuUuttdtss]rrr qapppAooXnnn.mm)ll^kknjjZiii_hh8ggk== < E H fM)[;%rg],Tu khomin hling bukah theichang an lo ngai nawh; int�n buka inthokin gr�p r� an lo ngai bok nawh. f+"Thing tha chu a r� a se ngai nawh, thing sie hlak a r� a tha ngai bok nawh. Thing tin n�na chu a raa inthoka hriet thei a nih. e*Mani mita thingtum hmu si loin i unau kuomah, 'Unau, i mita hmunhnok hlek kha mi'n l�k suoktir rawh' iengtin am i ti thei ding? Nang l�mdertu, i mita thingtum kha la suok hmasa zet rawh, chuongchun i unau mita hmunhnok hlek um chu fie takin hmu thei i tih.jdM)Iengtiziea mani mita thingtum um chu ngaimaw si loa i unau mita hmunhnok hlek um chu i ngaimaw? c(Inch�ktu chu a zirtirtu chungah a um nawh, amiruokchu tu khom nasa taka inch�ktu chu a zirtirtu tluk a hung ni thei. b'Chun, an kuomah hi tekhinthu khom hi a hril a. "Mitdelin mitdel bok a thuoi thei ding am a ni? An pahniin khurah an tla el naw ding maw? Ia &Pe ro, chuongchun p�kin um in ta, inkh�na hlawka nam d�n, sawi muka liem zar zar chu in chungah v�rin um a tih. Inkh�na in hmang ngei khan an inkh�p�k ding cheu a ni si a" a ta.H` %"Mi soisel naw ro, chuongchun soiselin um nawng in tih; tu khom thiem naw inchangtir el naw ro, chuongchun thiem naw inchangtir nawng an ti cheu; ngaidam ro, chuongchun ngaidamin um in tih. S_$In pain a lunginsiet cheu ang bokin nangni khom inlunginsiet tuo hlak ro.^!#In hm�lmahai chu hmangai lem ro; an chungah thil tha thaw unla, hmu k�r nawk beisei kher loin inp�ktir ro, chuongchun lawmman tam tak hm�ng in ta, Chunghnungtak nauhai n�ng in tih. Ama chun lawm nachang hre lohai le mi suolhai khom a lunginsiet vong si a. ]]3"Hmu k�r nawk in beisei theinahai kuoma chauh thil in inp�ktir hin mi suolhai n�ka in chuong liemna b�k iem a um? Anni khomin a ngai hmu k�r nawk ding chun misuolhai kuomah an inp�ktir ve tho annawm. \9!In laka thahai chunga chauh that in insuo hin mi suolhai n�ka in chuong liemna b�k iem a um a? Anni khomin chuong ang chun an thaw ve tho annawm. [7 "Nangni hmangaituhai chauh in hmangai hin misuolhai n�ka in chuong liemna b�k iem a um? Anni khomin anni hmangaitu chu an hmangai ve tho annawm. NZIn chunga miin thaw sien in ti ang charin mi chunga khom thaw ve ro.^Y5A hnitu che taphot chu pe la, i thil nei lap�ktu che chu th�n nawk ta naw rawh. XI bieng khing tieng bentu chu khing tieng khom dawp�k la, i puon lap�ktu che chu i zakuo a l�k khom s�l naw rawh. lWQtong sie inphurtuhai cheu chu malsawmna hnip�k unla, sukd�d�tuhai cheu chu tongtaip�k ro. V"Chuleiin, ka thu ngaithlatuhai, ka hril cheu hi, in hm�lmahai chu hmangai unla, a theidatu cheu chungah that insuo unla, UMi po poin an inp�k pha cheu in chung la rik a tih, chuong ang bokin in thlatuhai khomin zawlnei tehl�mhai chungah an thaw hlak kha.&TENangni tuta khophai, in chung a rik ie, in ph�ng a la t�m ding a ni si a. Nangni tuta innuihai, in chung a rik ie, lungngaiin in la tap ding a ni si a. VS%"Nangni tuta hausahai, in chung a rik ie, inhoi in ch�n zo d�r ta si a. R7Chu huna chun lawm unla, hlimin inchawm ro, v�nah in lawmman a um rawn si a. Inthlatu zawlneihai chunga khom khan chuong ang chun an thaw hlak kha.QMihriem Naupa leia mihaiin theida a, tuithl�r a, hal a, hming se d�ra an hnawl ph� cheu chu in chan a va tha awm ngei! tPaTuta phingt�mhai, in hamtha,In la tlai ding a ni si a;Tuta taphai, in hamtha,In la'n nui ding a ni si a;sO_Chun a ngha v�l a, zirtirhai tieng chu enin:Nangni pasiehai, in hamtha,Pathien ram chu in ta a ni si a;oNWAmaa inthoka thilthawtheina suok leia mi tin an dam pei lei chun mipui po po chun them seng an tum a.9Mmthlarau tirdakum soisak khom an hung dam tah a. "L=Anni ruol chun a fe thla a, hmun zawlah a ng�r a. Chu taka chun a zirtirhai tam tak le Judai ram hmun tina inthok d�m, Jerusalema inthok d�m, Tura le Sidon vel tuifinriet kama inthok d�min mipui tam tak, a thu ngaithla nuom le an natna sukdam beiseia hunghai chu an um a; MKJakob naupa Juda hai le Juda Iskariot, a'n mantirtu hai chu an nih.SJMathai le Thoma hai, Alfai naupa Jakob hai, Simon, Zealot an ti bok hai, lIQSimon, Peter tia an ko bok d�m, a unau Andri hai, Jakob le Johan hai, Filip le Barthalomai hai, H Khuo a hung var chun a zirtirhai chu a ko a, anni laia inthokin sawm le pahni a thlang suok a, an hmingah tirko a'n b�k a; zGm Chuong hun lai bok chun z�n khat chu tongtai dingin tl�ngah a fe a, z�nkhuoin Pathien kuomah a tongtai a. xFi Anni rawi chu lungsenin an puok koi v�ng v�ng a, Isu chu ieng tia law di'm ti ngaituoin an inrawn khawm a.wEg An r�ng chun a en v�l a, zeng kuomah, "I kut phar rawh" a ta, a hang phar a, a kut chu a dam ta nghal a. zDm Isun an kuomah "Sabat nia sukthat am a thieng suksiet, sandam am a thieng sukhlum? ti kan don cheu a nih" a ta. CAn lungril chu a hrietin zeng kuoma chun, "Tho la, a laia hin ng�r suok rawh" a ta. Ama chu a tho a, a laia chun a ng�r suok a. BD�n zirtirtuhai le Farisaihai chun a h�kna ding an hmu theina dingin Sabat nia a sukdam ding le ding naw an b�thlak zing a. ~AuSabat ni tum khat nawk chu sunagogah a l�t a, a zirtir a, chu taka chun mi pakhat kut chang tieng zeng a um ve a. <@sAma bokin, "Mihriem Naupa hi Sabat Lal a nih" a ta.? Pathien inah a l�t a, thiempuhai chauh f�k thieng hlanbein chu a l�k a, a f�k a, a ruolhai khom a sem thu kha?" a ta. j>MIsun anni chu a don a, "Davida le a ruolhai an t�msawl tuma an thilthaw kha in tiem naw a ni? ^=5Farisai thenkhat chun "Ieng dinga Sabat nia thaw thieng lo in thaw am a na?" an ta. < Sabat voi khat chu huit bil an fe thleng a, a zirtirhaiin bu vuihai chu an thliek a, kutin a hawng an nuoi fai a, a tak chu an b�r a. ;w'Tu khom uoiin upa an dawn hnungin uoiin thar an lam ngai nawh, 'A upa po leh a'n hnik ng� ng�' an ti hlak" a ta. ::o&Uoiin thar chu uoiin peng thara thun ding a nih. G9%Tu khomin uoiin thar savun uoiin peng hluiah an thun ngai nawh, thun ta ang sien, uoiin thar chun savun peng hlui chu mor koi a ta, p�t hmang vong a ta, uoiin peng khom chu se bok a tih. h8I$An kuomah tekhinthu khom a hril a. "Tu khomin puon thar kei thl�rin puon hlui ph�wknain an hmang ngai nawh. Chuonga a thaw chun puon thar chu a kei thl�r ngai a ta, puon thar hlek le puon hlui chu inmil bok naw nih. j7M#Moneitu chu an kuoma inthoka thuoi hmang ni la um a ta, chu huna ruok chu la nghei an tih" a ta.m6S"Isun an kuomah, "Anni lai moneitu a um s�ng chun mo thuoituhai chu bu in ingheitir hlak am a ni? C5!Anni chun Isu kuomah, "Johan zirtirhai chu bu ngheiin an tongtai rop a, chuong ang bokin Farisaihai khomin an thaw ve a, i zirtirhai hlak hin an f�kin an dawn bor bor el si a" an ta. _47 Mi felhai lam dinga hung ka ni naw a, mi suolhai insimtir dinga hung ka ni lem" a ta.g3GIsun anni chu donin, "Mi hriselhaiin daktor an ngai naw a, hrivoi sehaiin a nih an ngai lem. ;2oNisienlakhom, Farisaihai le D�n zirtirtuhai chu a zirtirhai chungah an lo chier a, "Ieng dinga siekhontuhai le mi suolhai leh thlaithl�ng an k�l hmunkhat am a na?" an ta. 1Levi chun a inah Isu ta dingin ruoi ropui tak a buotsai a, chuongchun siekhontu le mi dang tam takin ruoi chu an hung k�l tawl a. A0}Ama chu a tho a, a iengkim m�ksanin a zui ta nghal a. /yChu zo chun a suok a, sienkhontu pakhat a hming Levi, siechawina hmuna inthung a hmu a, a kuomah, "Mi zui rawh" a ta. .An r�ng chun mak an ti �m �m a, Pathien an inp�k a, "Voisun chu thilmak danglam tak ei hmu a nih" an ti a, maktinain an sip a.t-aAn hmu ngeia chun a tho a, a puonthuo chu a l�k a, Pathien inp�k pei pumin a in tieng a'n lawi tah a. %,CKhawvela hin Mihriem Naupa hin suol a ngaidam thei ti in hrietna dingin" a ta, zeng kuoma chun, "Tho la, i puonthuo la la, i inah fe rawh ka ti che" a ta. U+#'I suolhai ngaidam a ni tah' ti am a olsam, 'Tho la, lawn ta rawh' ti lem? J* An ngaituo chu Isun a hriet a, "In lungrilah iem in ngaituo a ? ")=Farisaihai le Dan zirtirtuhai chun, " Hi mihriem, Pathien hrilsetu hi tu r�ng am a na? Pathien chauh naw chu tu am suol ngaidam thei an um a?" an ta. P(An ringzie a hmuin a kuomah "Ruolpa, i suolhai ngaidam a ni tah" a ta.N'sienkhom mipui an tam lei chun zawn l�t ngaina a um naw a. Chuongchun, in chungah an lawn a, in chung chu an hawk a, a awnga chun a khum pumin Isu hm� takah zeng chu hruiin an khai thl�k a. x&iChuong lai chun mi tuhaiin amani zeng pakhat, a z�lna khum leh Isu hma bula sie dingin zawn l�t an tum a, s%_Chuong lai chun ni khat chu a zirtir laiin, Galili ram le Judai ram khaw tina inthok le Jerusalema inthoka hung Farisaihai le D�n zirtirtuhai chu a bulah an inthung a; mi sukdamna dinga Lalpa thilthawtheina chu amaa chun a thok a. >$wIsu ruok chu hmun reah tongtaiin a fienriel rop hlak.#Nisienlakhom, a chanchin chu a'n thang zuol ta sau a; mi tam tak a thu hre ch�k le an natnahai a sukdamp�k nuomin an hung hut hut a. <"qA kuoma chun, "Tu khom hril naw rawh; amiruokchu, thiempu va'n entir la, i dam ngei ti mihaiin an hriet theina dingin Mosie thup�k angin inthienna thil va'n hl�n rawh" a ta. j!M Isun a hei ban a, ph�r chu a them a, " Nuom e, lo inthieng ta rawh" a ta, a dam ta ngh�l a. 8 i Khuo pakhata Isu a um laiin pa pakhat, a puma inph�r hi a hung a, Isu a hmu phing leh a ke bula bokkhupin, "Lalpa, i nuom chun i mi sukthieng thei" tiin sukdam a ng�n a. gG Chuongchun, an longhai chu va kamah an hn�k kai a, iengkim m�ksanin ama chu an zui tah a.)K Simon pawla mi Zebedai naupa Jakob le Johan khom chun mak an ti ve hle a. Isu chun Simon kuomah, "Ti naw rawh, tuta inthok chu mihriem man t�ng i tih" a ta. R Ama le a ruolhai chun chuong zoz�i nga an man el chu mak an ti seng a veSimon Peterin chuong chu a hmu chun Isu ke bulah a bokkhup a, "Lalpa, mi fesan rawh, misuol ka ni hi" a ta. 3Chuongchun, thangpuitu dingin long danga an pawlhai chu an hei h�i a, an hung a, long pahni chu pil v�ng v�ng khopin an sung sip v� v� a.^5An hang d�ng chun nga an inkhum teu a, an l�nhai chun dier loin an tan t�p a. 7Simon chun, "Hotupa, z�nkhawvar inrim takin kan d�nga chu kan hlawsam d�r a nih. Amiruokchu, i thuin l�n chu hang d�ng nawk kan tih" a ta. pYThu a hril zo chun Simon kuomah, "Li inth�kna tieng pan unla, nga man dingin l�n d�ng ro" a ta. Long pakhat, Simon longa chun a chuong a, d�la intawl l�t met dingin a hril a. Chuongchun, a thung a, mipuihai chu a zirtir tah a.wgD�l kama long pahni um chu a hmu a, nga mantuhai chun an long chu suoksanin vakamah an l�nhai an sawp a. y mNi khat chu Gennasaret D�lm kamah Isu a ng�r a, Pathien thu ngaithla dingin mipuiin an hung bawr hut hut a. Q,Chuongchun, Judail ram sunagoga hai a l�t a, thu a hril zui ta pei a.yk+Nisienlakhom, ama chun, "Khaw danga khom Pathien Chanchin Tha ka hril a t�l, chu dinga tir ka ni si a" a ta. *A z�ng vartien chun hmun fienrielah a fe a, mipuiin an zong a, a kuomah an hung a, anni chu fesan lo dingin an thlo a. :m)Ramhuoihai khomin, "Pathien Naupa i nih" tia kh�kin mi tam tak s�nga inthokin an hung suok bok a; anni chu Isun a hal a, Krista a nih ti an hriet leiin an tong a phal nawh.)(Nisa tl�k vel lai chun damnaw, natna chi hrang hrang neihai chu Isu kuomah an hung thuoi a, an chungah kut a lo innghat a, a sukdam tawl a.  'A khum bula chun a va ng�r a. khawsik chu a hal a, a r� tah a. Chuongchun, a tho thei ta nghal a, f�k rong a bawlp�k a.1&Chun, a tho a, Sunagoga inthok chun Simon inah a l�t a. Simon tarpi chu a khawsik a'n s�ng leiin Isu thangpuina ama nu ta dingin an ng�n a. S %Chuongchun, chu lai khaw s� v�la chun a chanchin chu a'n thang tah a.) K$An r�ng chun mak an ti a, "Hi hi ieng thu am an ta leh? Thuneina le thilthawtheina hmangin thlarau tirdakumhai khom thu a p�k a, an suok el ta hi!" an ta.  #Isu chun a hal a, "To la, a s�nga inthok khan hung suok rawh" a ta. Ramhuoi chun hnuoiah a sukthl�k a, sukna loin a suoksan tah a. 9""Eheu! Nazaret Isu, nangin ieng am mi law i tum a na? Mi sukse dingin i hung a ni maw? Tu'm i nih ti ka hriet- Pathien Mi Thienghlim chu i nih" a ta. m S!Sunagoga chun ramhuoi zawl pakhat, thlarau tirdakum kol a um a, ama chu rawl inring taka kh�kin, M thu nei taka a'n ch�ktir lei chun a zirtirna chu mak an ti hle a.Y+Galili rama khaw pakhat Kapernaumah a zu fe a. Sabat ni chun mihai a zirtir a, DNisienlakhom, mipui chu a tan tlang a, a fesan tawl tah a.yChuongchun, an tho a, khuoa inthok chun an hn�k suok a, rawla nam thla dingin an khaw bul rawl koa chun an thuoi a. U#Sunagoga inkhawmhaiin chuong thu an hriet chun an lung a khei �m �m a. $AZawlnei Elisa dam lai khom khan, Israel ramah ph�r tam tak an uma chu, anni lai Suria mi Naaman ti chauh naw chu tu khom sukthieng an ni naw kha" a ta. RSidon biela Sarepta khuoa hmeithai pakhat kuoma chauh tir a ni lem kha. FDiktak chun, Elija dam laia kum thum le thla ruk khuo a'n th�l a, khawvela t�m nasa tak a tl�k lai khan, Israel ramah hmeithai tam tak an uma chu an kuomah Elija kha tir a ni naw a, oWA hril pei a "Thu dik tak ka hril cheu hi, zawlnei tu khom ama khuo tieng mihaiin an lawm ngai nawh. KAma chun an kuomah, " 'Daktor, nang insukdam rawh' an ti hlak ang hin nangni khomin 'Kapernaum khuoa i thilthaw kan hriet ang kha i khuoa khom hin thaw ve ta la' in mi la ti ngei awm hi" a ta. ~An r�ng chun an inp�k a, a bau thu suok ditum tak chu mak an ti hle a, "Hi mipa hi Josefa naupa kha a ni nawm a nih?" an ti tawl a.r}]Ama chun an kuomah, "Hi Pathien Lekha thu hi voisun hin in hrietah a hung tlung tah" tiin a hril tan a. |Lekhabu chu a zuol a, rongbawltu chu a p�k nawk a, a thung nawk a. Sunagoga inkhawm po po mit chu a chunga a fu thup a. A{}Lalpa lungawi kum thu d�mPuong dingin a mi tir a nih."Zz-"Lalpa Thlarau chu ka chungah a um a,Riengvaihai kuomah Chanchin Tha,Hril dingin hriek a mi n�l a;Salt�nghai zalenna ding thu d�m,Mitdelhai mit varna ding thu d�m,N�ksawra umhai sansuokna thu d�m,hyIZawlnei Isai lekhabu chu an p�k a, lekhabu zuol chu a s�t a, hi lai thu hi a hang phar a: xA seilienna Nazaret khuo chu a hung tlung a, a thaw d�n pangngaiin Sabat ni chun Sunagog-ah a l�t a, thu tiem dingin a ng�r a.k >wwSunagogah hai mi a zirtir a, mi tin inp�k a hlaw a.vwIsu chu Thlarau thilthawtheina leh Galili ramah a k�r nawk tah a, a chanchin chu a ram ph�kin a'n thang v�l a. cu? Diebolin thlemna tinr�nga a thl�m hnung chun remchang nawk huna dingin a fesan tah a.Rt Isu chun, " 'Lalpa i Pathien fie naw rawh' ti ziek a nih" tiin a don a. Ys+ An kutin chawi an ti che a,Lungah i ke sui naw ti nih' ti ziek ang khan" a ta. Fr 'V�ntirkohai thu p�ng a ta,I lam tinah v�ng an ti che;q% Diebol chun Jerusalemah a thuoi a, tempul s�pzumah a'n ng�rtir a. "Pathien Naupa i ni takzet chun hi taka inthok hin inchawm thla rawh: jpMIsu ruok chun, " 'Lalpa i Pathien chawibiek la, ama rong chauh bawl rawh' ti ziek a nih" a ta.j 4ocMi chawibiek la, i ta ni vong a tih" a ta. n7Diebol chun a kuomah, "Hieng po po chunga thuneina le ropuina hi p�ng ka ti che; ka kuoma p�k vong a ni tah a, ka nuom nuom ka p�k thei a nih. pmYChu zoa chun Diebolin hmun ins�ng takah a thuoi a, voi le khatah khawvela lalram po po a'n entir a. Ul#Isu ruok chun, " 'Mihriem hi bei chauin a hring nawh' ti ziek a nih" a ta.izkmChuongchun Diebolin a kuomah, "Pathien Naupa i ni takzet chun hi lung hi beia inchang dingin thu pe rawh" a ta. fjEChu hun s�ng po po chun ieng khom a f�k naw a, a tawpah a ph�ng a hung t�m ta hle a.)i MIsu chu Thlarau Thienghlima sipin Jordan vadunga inthokin a k�r nawk a, Thlarauin thlal�rah a thuoi a, chu taka chun ni sawmli s�ng Diebolin a thl�m a. hhI&ama chu Enos nau a na; ama chu Set nau a na; ama chu Adam nau a na; ama chu Pathien nau a nih. g %ama chu Mathusel nau a na; ama chu Enok nau a na; ama chu Jared nau a na; ama chu Mahalal�l nau a na; ama chu Kenan nau a na; f$ama chu Kainan nau a na; ama chu Arfasad nau a na; ama chu Sema nau a na; ama chu Nova nau a na; ama chu Lamek nau a na; ey#ama chu Serug nau a na; ama chu Reuva nau a na; ama chu Pelek nau a na; ama chu Eber nau a na; ama chu Sela nau a na; jdM"ama chu Isak nau a na; ama chu Abraham nau a na; ama chu Tera nau a na; ama chu Nahor nau a na; c3!ama chu Aminadab nau a na; ama chu Aramh nau a na; ama chu Hezron nau a na; ama chu Perez nau a na; ama chu Juda nau a na; ama chu Jakob nau a na; b ama chu Jesai nau a na; ama chu Obeda nau a na; ama chu Boaz nau a na; ama chu Salmong nau a na; ama chu Nason nau a na; aama chu Melia nau a na; ama chu Mena nau a na; ama chu Matatha nau a na; ama chu Nathan nau a na; ama chu Davida nau a na; `ama chu Sumeon nau a na; ama chu Juda nau a na; ama chu Josefa nau a na; ama chu Jonam nau a na; ama chu Eliakim nau a na; _ama chu Josua nau a na, ama chu Eliezar nau a na; ama chu Jorim nau a na; ama chu Mathat nau a na, ama chu Levi nau a na; ^yama chu Melki nau a na; ama chu Adi nau a na; ama chu Kosam nau a na; ama chu Elmadam nau a na; ama chu Era nau a na; ]ama chu Joanan nau a na; ama chu Resa nau a ana; ama chu Zerubabel nau a na; ama chu Sealthielf nau a na; ama chu Neri nau a na; \ama chu Maatha nau a na; ama chu Matathi nau a na; ama chu Semei nau a na; ama chu Josek nau a na; ama chu Joda nau a na; [ama chu Matathi nau a na; ama chu Amos nau a na; ama chu Nahum nau a na; ama chu Esli nau a na; ama chu Naggai nau a na; Zama chu Mathat nau a na; ama chu Levi nau a na; ama chu Melki nau a na; ama chu Jannai nau a na; ama chu Josefa nau a na; Y{Rong a bawl tan chun Isu chu kum sawmthum laia upa a ni tah a, mi ngaia chu Josefa naupa a nih. Ama chu Heli nau a na, QXThlarau Thienghlim chu taksa putin vathu angin a chungah a hung tum a, v�na inthok chun rawl a hung suok a, "Nang ka Naupa, ka Dittak chu i nih; i chungah ka lawm takzet" a hung ti a.Isu thlatuhai.W}Chun, mi a hung po poin baptisma an chang hnungin Isu khomin baptisma a chang a, a tongtai laiin v�n a hung inhong a. ^V5A thilsuol thaw ta po po chu dit tawk loin Heroda chun Johan chu lung inah a khum a.~UuLal Heroda khom chu a sangpa nuhmei Herodi le an chungchang thuah le thilsuol dang a thawhai leiin Johanin a kawk a.cT?Chuong ang chun infuina thu dang tam tak leh mihai kuomah Chanchin Tha chu a hril hlak a. S9Ama chun hrizawla bu chu z�p fai hieu a, bupanga hlu el dingin a kutin sis�p a chawi a, a sihai po chu mei r�m thei loah raw hmang a tih" a ta. nRUJohan chun an kuomah, "Kei chun tuiin ka baptis cheu a; nisienlakhom, keima n�ka ropui lem a hung ding a na, kei chu a pheikhok hrui s�t tl�k khom ka ni nawh. Ama chun Thlarau Thienghlim le meiin a baptis ding cheu a nih. eQCMipui chun lungrilin ama chu Krista ni el thei awma ngaiin beisei takin an thl�r thup a. CPSipaihai khomin, "An leh, keini hi, iem kan thaw ve ding?" an ta. Ama chun "Thawluinain amanih kh�la intumin amanih tu sum le pai khom l�kp�k naw unla, in hlawah lungawi ro" a ta.MO Ama chun, "Tu laka inthok khomin bituk n�ka tam la naw ro" a ta. gNG Siekhontuhai khom baptisma chang dingin an hung a, "Zirtirtu, ieng am thawng kan ta?" an ta. M Ama chun, "Tu khom, zakuo pahni nei chun a nei naw chu sem raw se; chuong ang bokin f�k ding nei chun a nei naw chu sem raw se" a ta. UL# Mipuihai chun, "Chuong a ni chun iem thaw t�ng kan ta?" tiin an indon a. K Tuta inthok hin hreipui chu thing bul tinah an sie tah a, ra thaa ra naw thing taphot chu ph�r a, meia ti el ding a nih" a lo ta.?JwIn simzie thilthawin suklang lem ro. 'Abraham kan thlatu a nih annawm' tiin ngai suktha el naw ro. Ka hril cheu hi, Pathien chun hieng lunghai hi Abraham thlaah a'n din thei a nih. I)A kuta baptisma chang dinga hung mipuihai kuoma chun, "R�l thlahai, lungsenna hung tlung ding hi tl�nsan dingin tuin am a'n f�i cheu a? EHMi tinin Pathien sandamna hm�ng an tih"tia ziek ang khan.G+Ruom tin vur sip n�ng a ta,Muol le tl�ng tin rawt hnuoi n�ng a ta,Lam kawihai suktlun n�ng a ta,A khokroknahai hr�t ruol n�ng a ta,rF]zawlnei Isaiin "Thlalera mi kh�k rawl chun,Lalpa lamlien ding siel unla,A hraw ding lam z�l siem ro; E Ama chun Jordan varuom le a s� v�la khuohai chu a fang a, suol ngaidamna dinga simna baptisma chang ding thu a hril pei a; DAnna le Kaiafa chu Thiempu laltak an na, chuong lai chun thlalerah Zakari naupa Johan kuomah Pathien thu a hung tlung a. WC )Kaisar Tiberi inlal kum sawm panganaa chun Pontia Pilat chu Judai rama L�rsap a na, Heroda chu Galili ram lal a na, a unaupa Filip chu Ituria le Trakonitis ram lal a na, Lusania chu Abilene ram lal a na; hBI4Isu chu taksa le varna tieng a hung inthang lien a, Pathien le mihriemhai ditsak a hlaw pei a. A3Anni le chun Nazaret tieng a k�r thl�k a, an thu awi takin a um a. A nu chun chuong thil po po chu a lungrilah a vong zing a. +@Q2A hril umzie chu an hriet si nawh.g?G1Ama ruok chun, " Ieng dinga in mi zong? Ka Pa ina um ding ka nih ti in hriet naw maw?" a ta. ->S0A nu le pahaiin an hmu chun mak an ti �m �m a. A nu chun, "Bawi, ieng dinga hienga i mi thaw? I pa leh thlaphang takin kan zong kan zong che an son naw" a ta. P=/A thil hrietzie le mi a don thiemzie hmu taphot chun mak an ti hle a. <.Ni thum ni chun tempula zirtirtuhai bula lo inthung chu an hang hmu tah a, an thu hril ngaithlain, thu d�m a lo indon a. 0;[-Zong peiin Jerusalemah an k�r nawk a.:,An ruolhai lai a um an sawn a, ni khat an fe hnunga an laichin le hm�lhriethai lai an hang zong chun an hmu zo ta naw a. u9c+K�t tumtiek chun an k�r a, naupang Isu ruok chu a nu le pa hriet loin Jerusalemah a la ch�mb�ng a. _87*Ama chu kum sawm le pahnih a niin d�n pangngai anga k�t hmang dingin an fepui a. [7/)Kum tinin a nu le pahai chu Fek�n K�t hmang dingin Jerusalemah an fe hlak a. u6c(Naute khom chu inthang peiin a hung chakvak a, varnain a sip a, Pathien lunginsietna a chungah a um zing a.v5e'Lalpa D�n ang peia thil an thaw zo vong hnung chun Galili rama an khuo Nazareta chun an k�r nawk tah a. 4#&Chuong lai chun ama chu a hung a, Pathien kuomah lawmthu a hril a, Jerusaleme sansuokna beiseitu taphot kuomah naute chanchin chu a hril a.)3K%chu hnung chun kum sawmriet pali a ni chenin a hmeithai tah a nih. Ama chun tempul m�ksan loin, bu ngheia tongtaiin s�n-z�n zomin Pathien a biek hlak a. 2$Zawlnei nu pakhat Anna, Aser hnama mi Fanuel naunu a um a. Tar tak a ni tah a; a pasal leh kum sarih an um hmunkhat hman a, w1g#Kawlhn�ma sun tlang angin I lunglai la n�ng a ta,Mi tam tak ngaituona r�k,Phor langin la um a tih"a ta.>0u"Simeon chun anni chu mal a sawm a, a nu Mari kuoma chun,"Ngai ta, Israel laia mi tam tak,Tl�kna ding le tungdingna dingin,Hi naute hi ruot a nih,Inchikna an kal hut hut ding chu.I/ !Naute chungch�ng a hril chu a nu le pa chun mak an ti hle a. V.% Jentelhai kuoma i var suklangtu ding leI mi Israelhai ropuina ding chu"tiin.#-AKa mit ng�iin a hmu tah:.,WI sandamna mi tin hmua i buotsai chu,e+C"Aw Laltak, tuhin chu i thu ang peiin,I siehlaw hi thlamuong takin i'n fetir ding an ta hi,5*eSimeon chun a lo pom a, Pathien a'n p�k a: )Thlarau thuoiin tempula chun a fe a, naute Isu chu a nu le pain D�nin a ph�t ang thawp�k dinga an hung thuoi l�t lai chun k(OLalpa Kristad chu a hmu hm� khat thi lo dingin Thlarau Thienghlimin a lo inhriettir ta hrim a. 5'cJerusalema chun mi pakhat a hming Simeon a um a, ama chu mi fel le sakhaw mi tak a nih. Israel thlamuongtu ding chu a thl�r zing a; a chungah Thlarau Thienghlim a um a. v&eChun, Lalpa D�n angin, vathu pahni amanih parva tuoi pahni amanih inthawina dingin an inhl�n ding a nih.a%;Lalpa D�n thuah "Nau lut�r pasal taphot chu Lalpa chanvo ding a nih" ti a ni si a. $Mosie D�n anga an inthien ni ding a hung tlung chun naute chu Lalpa kuoma inhl�n dingin Mari le Josefa chun Jerusalemah an thuoi a. #A ni riet ni, a ser tan ni chun s�la a'n sieng hm� daia v�ntirkoin a hming ding a lo hril tah angin a hmingah ISU an sak a."V�ntirko hril ang ngeia iengkim an hriet le an hmu lei chun berampuhai chu Pathien chawimawi le inp�k pei pumin an k�r nawk tah a.U!#Mari chun chuong thu chu a lungrilah a khawl khawm a, a ngaituo neu neu a. A }A hre taphotin berampuhai thu hril chu mak an ti hle a. Y+An va hmu chun an kuoma v�ntirkoin naute chanchin an hriettir kha an hril a. hIChuongchun, inhmaw takin an fe a, Mari le Josefa le ranthl�nga naute z�l chu an va hmu a. #?V�ntirkohaiin v�n tieng an fesan phingleh berampuhai chun, "Thaw ro, Bethlehemah f�ng ei ta, Lalpa thu mi hril hung tlung chu va en ei tiu" an ta. }s"Chunghnungtaka Pathien ropui raw se,A ditsakna changtu hnuoia mihriemhaic kuomah,Inremna thu inl�ng raw se"tiin.kO Thawklekhatah v�ntirko bula chun v�n mipui tam tak an hung um ta huk a, Pathien an inp�k a:mS Hi hi in ta dinga inchikna n�ng a tih: naute, puona tuom, ranthl�nga z�l hmung in tih" a ta. V% Voisun hin in ta dingin Davida khuoah Sandamtu a pieng tah, Lal Krista chu. |q V�ntirko chun, "Ti naw unla, ngai ro, mi tin ta ding chanchin tha lawmum b�k b�k ka hung intlun cheu a nih. y Chun, Lalpa v�ntirko an kuomah a hung ng�r a, Lalpa ropuinain an v�l a hung sunvar ph�t a, an ti �m �m a. c?Chu lai ram khaw d�ia chun berampuhan an beramhai an v�ng a, z�nah an riek ngha a. ]3Puonin a tuom a, khuolb�kah an inleng ve naw leiin ranthl�ngah an inz�ltir a.^5Chu taka an um lai chun a nau nei a hung hun ta a, nau lut�rah nau pasal a nei a. }sa nuhmei huol lai Mari, nau pai inhl� tak leh chun Judai rama Davida khuo Bethlehemah hming ziek dingin an fe a. dAJosefa khom Davida s�ngkuo le a thlaa mi a ni leiin, Galili ram Nazaret khuoa inthokin, SChuongchun, mi tin chu mani tobul khuo sengah hming ziek dingin an fe a. \1Hi hi Suria ram l�rs�pa Kuirini a thang s�nga intiemna hmasa tak chu a nih. e EChuong lai chun Kaisar Awgasta chun Roman lalram po poah intiemna nei dingin thu a'n suo a. ' IPNaute chu a hung inthang lien pei a, thlarau tieng a hung puitling deu deu a; Israelhai lai tl�ng hrieta a hung inlang hma chun thlal�rah a khawsa zing a.  OThim hnuoia inthunghai le Th�na hlima ch�nghai sun var a,Thlamuongna lampuiah mi thuoi a,Muong taka kal mi'n chawitir dingin"a ta.U  %NEi Pathien zangaina inn�m tak leiin,Chunga ni suok chun mi hung sir a tih:_  9MAn suolnahai chu ngaidama A la sandam dingzie thu chu,A mihai kuoma inhriettir dingin.  LNang chu Chunghnungtak zawlnei,Tiin an ko ding che a nih, Bawipu;Lalpa lampui chu buotsai dingin,A hmaah i fe hmasa ding a ni si a,$  EKA hmaah ei um theina dingin.J JTi d�r loa ama rong bawl a,Ei dam s�ng po thienghlim le fela,H  IEi pu Abraham kuoma a tiem angin,Ei hm�lmahai lakah mi san a,\ 3HEi thlatuhai a lunginsietzie a suklang a,A thuthlung thienghlim chu a hriet zing a,A GEi hm�lma le mi theidatu hai laka Mi sanhimtu ding chu.F FTiena zawlnei thienghlimhai baua,A lo hril tah ang ngei khan,P EA siehlaw Davida s�ngkuoa inthokin,Ei ta di'n Sandamtu ropui a'n din,` ;D"Lalpa, Israel Pathien chu inp�kin um raw se,A mihai ditsak taka a hung intlan leiin.D CA pa Zakari chu Thlarau Thienghlimin a sip a, a hrillawk a: BA hre taphot chun maktiin, "Chu naute chu iengtin takin am a la hung um ding maw?" an ti huoi huoi a. Lalpa kut chu a chungah a um a.l SAAn tuolbawmhai chu maktiin an sip a, chuong thilhai chu Judai ram thingtl�ngah a'n thang suok a. j~ O@Chuongchun thawklekhatin a lei le bau a hung ins�t a, a hung tong suok a, Pathien a'n p�k a. z} o?Ama chun lung lekha a hni a, chu taka chun "A hming chu Johan a nih" tiin a ziek a, an r�ngin mak an ti hle a. J| >A naupa hming dinga a dit chu kut z�izirin a pa chu an indon a R{ =Anni chun, "In laichinhai lai tu khom hi hming put hi an um nawh" an ta. Kz eeYddccCbbcaa``__^^^]\\[[TZYYXWWVVxV UU3TSSRRQIPOONNNMLLwKKJJ=IIHGHGuGFBEEXDDtCCCuCBBAA!@@?>>Y==<;::Q:9x98p77Q76J55g54J33?22n2#100+//*..V--d,,+**C))t(("''G&&%%%l%$h##r#"!!^! &yc7dJ/B d8rIh2 D k [ , U`)G%PC Setan khom ama le ama indo sien, iengtin am ram inng�r a ta? Nangnin Belzebub leia ramhuoihai hnot suok d�ma in mi hril leiin hi thu hi ka hril a nih. $OA Isun an ngaituohai a lo hriet a, an kuomah, "Khaw lai ram khom mani le mani indo taphot chu an ram hlak; ins�ng khom mani le mani indo chu an tlu hlak. mNS Mi thenkhat ruok chun ama fiena dingin v�na inthoka inchikna thilmak inentir dingin an ph�t a. mMS Sienkhom, anni laia thenkhat chun, "Ramhuoi lal Belzebub lei annawm ramhuoi a hnot suok hi" an ta. -LS Ramhuoi man, tong thei lo mi pakhat s�nga inthokin Isun ramhuoi chu a hnot suok a, a hung suok hnung chun a hung tong suok el tah a, mipui chun mak an ti hle a. AK{ Nangni mi suolhai hmanin in nauhai thil tha p�k nach�ng in hriet si chun in Pa v�na mi chun a hnituhai chu tam nawk zuolin Thlarau Thienghlim a va p�k awm ngei cheu de!" a ta.9Jm Artui hni sien, tuin am ainuv�t a p�k ding? ~Iu Nangni pahai lai tu khom a naupan bei hni sien, tuin am lung p�ng a ta? Nga hni sien, tuin am r�l a p�k ding? sH_ Tu khom a hni phot chun a dong a; tu khom a zong chun a hmu a; tu khom a kik chu hongp�k n�ng a tih. zGm "Chuongchun, ka hril cheu hi, hni ro, p�ng an ti cheu; zong ro, hm�ng in tih; kik ro, hongp�k an ti cheu. F ka hril cheu hi, a ruolpa a ni leiin thoin va pe el naw sien khom, a hni tlut tlut leiin tho a ta, a mamaw z�t z�t p�ng a tih.9Ek in s�nga mi chun, 'Mi hung sukbuoi naw rawh, tuhin chu kot khom kan kal vong tah a, ka nauhai leh khumah kan z�l tah a, thoin ka hung p�k thei naw che' tisan sien khom, fDE ka ruolpa inzinin a mi hung sir a, hang p�k ding ieng khom ka nei d�r nawh' va ti sien, C  Isun an kuomah, "Nangni lai tuin amani ruol nei sien, z�n rilah a inah fein, 'Ruolpa, bei ph�k pathum mi'n p�ktir rawh, B  Kan chunga thil suol thawtuhai,Kan ngaidam hlak ang bokin,Kan suolnahai mi ngaidam la,Thl�mnaah mi thuoi l�t naw rawh"wtiin.+AQ Ni tin kan f�k khop bu mi pe la,f@E Ama chun, "In tongtaiin hieng hin ti hlak ro:Pa,I hming inzaum sien,I ram hung tlung raw se;E?  Tum khat chu hmun pakhatah Isu a tongtai a. A tongtai zo chun a zirtirhai laia pakhat chun, "Lalpa, Johanin tongtai d�n a zirtirhai a'n ch�ktir ang bokin mi'n ch�ktir ve rawh" a ta. Q> *Mari chun chan tha a thlang a, chu chu l�kp�k ding a ni nawh" a ta.=} )Lalpa chun a don a, "Martha, Martha, ngaituo i hau a, i buoi hl� r�ng a nih; sienkhom thil t�l pakhat chauh a um. T<! (Martha ruok chu f�k rong bawlin a buoi hle a. Isu kuomah a hung a, "Lalpa, ka zuorpuinuin kei chauh rong bawl dinga a mi dande el hi tha i ti b�k am a nih? Mi hung thangpui dingin hril ta la" a ta. p;Y 'Ama chun zuorpui pakhat a hming Mari a nei a, ama chu Lalpa ke bulah thungin a thu a ng�ithl�k a. v:e &Isu le a zirtirhai chu lampuia khaw pakhatah an l�t a, nuhmei pakhat Martha an ti chun a lo intlungtir a. f9E %Ama chun, "A lunginsiettu chu" a ta. Isun, "Nang khom chuong ang chun va thaw ve rawh" a ta.r8] $"Aw leh, chuong mi pathumhai lai chun a tu tak am suomhmang tuoktu v�nghai ni dingin i ring a?" a ta. 77g #A z�ngah a m�ksan tawm chun duli pahni a phor a, khuolb�k enkoltu chu a p�k a, "Lo enkol la, hi b�k i s�ng po po chu ka hung k�r nawk pha rul ka ti che" a ta. 6# "a va pan a, a hliemnahai chu hriek le uoiin n�lin a tuomp�k a; ama sabengtunga chun an chuongtir a, khuolb�kah a fepui a, a enkol a. h5I !Samari mi pakhat inzinin a umna chu a hung tlung a, a hang hmu chun a lunginsiet �m �m a, q4[ Chuong ang bokin Levi chia mi pakhat khomin chu hmun chu a hraw a, ama a hmu chun a h�l ve el tah a. b3= Chu lampui chu thiempu pakhat hin a hraw hlauh a, ama a hang hmu chun a h�l el tah a. >2u Isun a don a, "Mi pakhat, Jerusalema inthoka Jeriko pana fe thla chu lampuiah suomhmang ruolin an lo suom a, a silfenhai an hl�pp�k a, an vuok hrep a, thidangin an m�ksan a. q1[ Ama chun ama le ama thiem inchangtir nuomin Isu kuomah, "An leh ka v�nghai chu tuhai am an na?" a ta.M0 Isu chun, "I don indik, chuong ang chun thaw la, hring i tih" a ta.S/ Ama chun, "Lalpa i Pathien chu i lungril po poin, i thlarau po poin, i hr�tna po poin, i ngaituona po poin i hmangai ding a nih; nangma i'n hmangai angin i v�nghai khom i hmangai ding a nih" a ta. P. Ama chun, "D�n buah iem a'n ziek a? Iem in inkawktir hlak a?" a ta. !-; Chun, tum khat chu D�n zirtirtuhai laia pakhat a ng�r a, Isu fiena dingin "Zirtirtu, chatuon hringna nei dingin iem thawng ka ta?" tiin a'n don a. P, Ka hril cheu hi, zawlnei le lal tam tak khomin in thil hmuhai hi hmu ve an lo nuom hlak a, an hmu si nawh; in ng�ithl�khai hi ng�ithl�k ve an nuom a, sienkhom an ng�ithl�k si nawh" a ta._+7 Chun, a f�la an um laiin a zirtirhai kuomah, "In thil hmu ang hmu ve chu a hamtha. h*I Ka Pain iengkim a mi'n koltir tah; Pa chauh naw chun tu khomin Naupa hi tu am a nih ti an hriet nawh; Pa khom chu tu am a nih ti Naupa le a kuoma Naupain a puong nuomnahai chauh naw chun tu khomin an hriet bok nawh" a ta. )% Chuong lai tak chun Isu chu Thlarau Thienghlimah a lawm ta �m �m a, "Aw Pa, hnuoi le v�n Lalpa, nangin mi varhai le mi thiemhai lakah hieng thu hi i thup tlat a, mi mawlhai kuomah i puong leiin ka'n p�k che; a nih, Pa, chuong ang chu tha i ti zawng tak a nih. z(m Nisienlakhom, ramhuoihai in thu thua an um leiin lawm naw ro, v�na in hming ziek a ni leiin lawm lem ro" a ta.'' Ngai ta u, r�l hai, ainuv�t hai, hm�lmapa hr�tna po po hai sird� theina thu ka p�k cheu hi, ieng khomin sukna naw top a ti cheu. S& Ama chun, "T�k anga v�na inthoka Setan tl�k kha ka hmu hrim a nih. x%i Sawmsarihai chu hlim takin an hung k�r a, "Lalpa, ramhuoihai khom i hming leiin kan thu thuin an um" an ta. $9 "In thu awituhai chun ka thu khom awi an ta, a hnawltu chun kei khom an mi hnawl a nih; chun, kei mi hnawltu chun a mi tirtu khom a hnawl a nih" a ta.#} Kapernaum, nang khom, v�n chena chawi s�ng i ni ding am a nih? Mithi khuo chena nam thl�k i ni lem ding a ni si a.a"; Ror�lnaa chun in tuor ding n�kin Tura le Sidon tuor ding chu zie-um lem dai a tih. L! "Nang Korazin, i chung a pik. Nang Bethsaida, i chung a pik. Nangni laia ka thilmak thaw kha Tura le Sidona thaw chu ni sien, saiip sila pilvut lai inbuolin an simzie suklang dai t�ng an tih. u c Ka hril cheu hi, Ror�lna Nia chun chu khaw tuor ding n�k chun Sodom khaw tuor chu zie-um lem dai a tih.,Q "In khaw pilvut kan kea kai khom kan kephaa inthokin nangni chungah kan thin fai; Pathien ram in kuomah a hung tlung tah ti ruok chu lo hre ro' in ti ding a nih. N In l�tna khuohaiin an lo lawm naw cheu chun an khawlaiah fe unla, `9 damnaw umhai chu sukdam unla, 'Pathien ram chu in kuomah a hung tlung tah' ti pei ro. c? "Chun, khuo in l�tna taphotah an lo lawm cheu chun, an p�k ang ang cheu chu fa unla, !; In tlungna ngaiah tlung zing unla, an p�k taphot cheu chu fain dawn ro; sinthawtu chu hlaw hmu tl�k a ni si a. In dang dangah tlung l�wr naw ro. / Chu ina chun thlamuongna ngaina mi an lo um chun in thlamuongna thu chu an chungah um sien, an um naw ruok chun in kuomah hung k�r nawk a tih. dA Chun, in l�tna taphotah a hmasa takin, "Hi ina hin thlamuongna tlung raw se" ti pei ro. oW Tangka ip d�m, mansa d�m, pheikhok d�m chawi naw ro, lampuiah tu khom chibai b�k bok naw ro. Y+ "Fe suok unla, satene ruol laia beram khal l�t ang elin ka tir suok cheu hi.  An kuomah, "Bu s�k ding tam tak a um, sienkhom sinthawtu an tlawm si. Chuleiin, a bu s�ktu ding mi tir dingin lo neitu Lalpa hni ro.   Chu zo chun Lalpan mi dang sawmsariv a ruot a, a f�na ding khuo le hmun taphotah hma lo lawk dingin a kop peiin a'n fetir a. y >Isun a kuomah, "Tu khom leileta langkawn chel ta sia hnung tieng ngha chu Pathien rama sinthaw tl�k a ni nawh" a ta.fE =Mi dangin, "Lalpa zui ka ti che, amiruokchu, in tienga mihai la va chibai zet ka tih" a ta. {  Chu tl�nga chun vok ruol tam tak an tla khawm a. Chuong vok ruol s�nga l�t phalna pe dingin an ng�n a, ama chun a phalp�k a. D=Khuorkhur�ma pei thla lo dingin Isu an ng�n ch�l a. {<oChun, Isun, "Tu'm i hming?" a ta. Ama chun "S�ngruk"q a ta, a s�nga ramhuoi l�t chu an tam �m lei a nih. /;WChu pa s�nga inthoka suok dingin thlarau tirdakum chu Isun thu a lo p�k ta si a. Chu pa chu ramhuoi chun voi tam a man ta hlak a, a kut le ke khaidieta khitin, kol d�m inbuntirin an v�ng hlak a, sienkhom khaidiethai chu a suktan a, ramhuoi chun thlal�r hmun reah a fen hmang hlak a. N:Isu a hang hmu chun rawl inring takin a kh�k a, a hmaah a bokkhup a, "Isu, Pathien chunghnungtak Naupa, iem a na ka chungah thaw i tum r�ng r�ng? Mi soisa lul lo dingin ka ng�n che" a ta. (9IKhawmuol an kai chun chu khuoa mi ramhuoi zawl chun a hung pan a. Ama chu hun sawt tak puon khom sil ta lo le ina khom riek ta loin thlana khawsa hlak a nih. B8Galili ram epa um Gerasinp mihai ramah chun an va kai a. 17[An kuomah, "Inringna khawlai am a um?" a ta. Ti bok, makti bok chun, "Hi pa hi tu'm an leh ? Thli le tui fawn chen khom thu a p�k a, an r� el hi!" an inti tawl a. :6mIsu kuomah an fe a, an kei tho a, "Hotupa, Hotupa, ei pil el ding a ni hi!" an ta. Isu chu a tho a, thlipui le tuifawn hlup hlup chu a hal a, an chawl a, a r� ta thuop el a. *5MChuonga an fe lai chun a lo in a. Dila chun thlipui a hung hr�ng phut a, an long chu tuiin a ch�m el ding an tah leiin an ng�rhmun chu a derthawng hle a. 4Ni khat chu a zirtirhai leh longah an chuong a, Isun an kuomah "Dil r�l khing tieng son kai ei tiu" a ta, an suok tah a. _37Ama chun, "Pathien thu hrea zawmtuhai hi ka nu le ka unauhai an nih" tiin a lo don a.T2!"I nu le i unauhaiin hmu tum chein tuolah an ngh�k che" tiin an hril a. c1?Isu nu le a unauhai khom a kuomah an hung a, nisienlakhom mipui leiin an paw thei naw a. #0?Chuleiin, in thu ng�ithl�k d�nah fimkhur hle ro. Tu khom a nei chu pe bels�ng an ta, a nei naw chu neia an ngai sun khom l�kp�k an tih" a ta.e/CIeng khom puong lo dinga thup le mi hriet lo ding le suklang lo dinga thupr�k a um nawh. -.S"Tu khom khawnvar sitin b�lin an khup khum ngai naw a, khum hnuoiah an sie ngai bok nawh, a l�t taphotin a var an hmu theina dingin a sienaah an sie lem hlak. y-kHnuoi thaa tla chu thu hre a, lungril indik le tha put a, vong tlat a, tuorsel taka beia ra insuohai hi an nih./,WHlingbuk laia tla chu thu an hriet a, sienkhom dams�ng khawsak lungkhamna hai, hausaknahai le inhoitirna hai chun a d�p a, r� puitling an insuo thei ta naw a. K+ Pielthl�ng chunga tla chu, thu an hriet chara lawm taka pomhai hi an nih; nisienlakhom zung hrim an thl�k naw a, sawtnawte an hang awi dea chu, fiena an tuok pha an tl�ksan nawk el hlak. ,*Q Lampuia tla chu thu ng�ithlatu an na, an awi nawna ding le sandam an ni thei nawna dingin setan a hung a, an lungrila inthokin thu chu a l�k hmangp�k hlak. J)  "Tekhinthu umzie chu hi hi a nih: Bu chi chu Pathien thu a nih. k(O Ama chun, "Pathien ram thur�k chu nangni hriet dinga phal a na, mi dang kuoma ruok chu tekhinthu hmangin ka hril a nih, chuongchun, hmu zing sia an hmu fie thei nawna ding le ng�ithla zing sia an hriet thiem nawna dingin.A'} A zirtirhai chun a tekhinthu hril umzie chu an indon a. O&A then ruok chu hnuoi thaah a tla a, a hung inthang lien a, a l�t zain a ra a" a ta. Chu chu a hril zo chun rawl inring taka kh�kin, "Ngaithl�kna dinga na nei chun ngaithla ngun raw se" a ta.Q%A then chu hling buk lai a tla a, hlo hung inthang chun a d�p ral a. Z$-A then pielthl�ngah a tla a, a mawnga chu a hnawng naw leiin a rop nawk el a. $#A"Bu chi thetu chu bu chi thein a fe a; chuonga bu chi a hang th� chun a then lamah a tla a, miin an sir hm�t a, chungl�ng vatehaiin an tl�n zo a. t"aChun, mipui tam tak, khaw hrang hranga inthoka ama pana hung fuon khawmhai kuoma chun tekhinthu a hril a. !/Heroda sum enkoltu Chuza nuhmei Joanna d�m, Susan d�m le mi dang tam tak an thang a, anni chun mani sum le pai hmangin a rong an bawlp�k a.N Nuhmei thenkhat, thlarau tirdakum pai a sukthieng hai d�m, hrivoi sie a sukdam hai d�m chun an zui bok a. Chuong lai chun Mari Magdalin, a s�nga inthoka ramhuoi pasari a hnot suok nu d�m,  /Chu hnunga chun Isu chu khaw lien le khaw ch�nhai fangin Pathien ram Chanchin Tha hrilin a puong pei a, sawm le pahnihai khom an thang hlak a. c?2Ama chun nuhmei kuomah, "I ringnain a sandam che a nih, thlamuong takin fe ta rawh" a ta.gG1Thlaithl�ng otpuituhai chun, "Suol chen khom ngaidam el ta hi, tu tak am an ta le?" an ta. F0Chun, nuhmei kuoma chun, "I suolhai ngaidam a ni tah" a ta. /Chuleiin, ka hril che hi, a suol po po ngaidam a ni tah, hmangaina a hau �m a. Ngaidamna dong tlawm chun a hmangai n�p hlak" a ta. hI.Nangin ka luah hriek i mi n�l nawh, ama ruok hin chu hriek rimtuiin ka ke a ch�l a ni hi. fE-Nangin i mi lo fawp nawh, ama ruok hin chu ka hung l�ta inthok khan ka ke fawp a ma nawh. N,Nuhmei tieng chu a ngha a, Simon kuomah, "Hi nu hi i hmu am? I inah ka hung l�t a, nangin ka ke sawpna ding tui i mi pek nawh, ama ruok hin chu a mitthliin ka ke a far hu a, a samin a hr�k a. iK+Simon chun, "A bat a ngaidam rawn lem chun a ni ka ring" a ta. Isun, "I ring indik chie" a ta. ;q*A tu lem chun am ama chu hmangai lem a ta?" a ta. !;)Isun, "Mi pahniin tangka inp�ktirtu lakah sum an bat a, pakhatin duli zanga, pakhatin duli sawmnga. A rulna ding an nei naw leiin a ngaidam ve ve a. |q(Isun a kuomah, "Simon, i kuomah thu b�u khat hril ding che ka nei" a ta. Ama chun, "Hril ta la, Zirtirtu" a ta. ?w'A fieltu Farisaiin a hmu chun, "Hi mi hi zawlnei ni tak tak sien chu a hung themtu nuhmei hi tu am a na, ieng ang mi am a na ti le nu suol a nih ti hre el ding a na" a ti lungril a.5c&a hnungah a ke bula chun tap pumin a ng�r a; a mitthli chun a ke chu a far hu a, a sam chun a zuk hr�k a, a ke chu a fawp ngawi ngawi a, hriek rimtui chun a ch�l a. #%Chu khuoa nuhmei pakhat, suola inhmang hlak chun Farisai inah Isun bu a f�k ti a hrietin alabasta b�rah hriek rimtui chawiin a hung a, $Farisaihai laia pakhatin Isu chu z�nbu fa dingin a fiel a, Farisai inah chun a fe a, dawkanah thlaithl�ng a k�l a. L#Nisienlakhom, varna indikzie chu a nauhaiah a'n lang chieng" a ta.#"Mihriem Naupa a hung a, fain a dawn a, nangnin "En ta u, mi vir, uoiin h� mi, siekhontuhai le mi suolhai ruolpa saw' in mi ti nawk si a. v e!Baptistu Johan chu a hung a, bei a f�k naw a, uoiin a dawn bok naw a, nangnin "Ramhuoi zawl a nih" in ta. C  Dawrpui hmuna naupang ruol inhnel, inkh�k tuo a,Theihl� kan m�tp�k cheu a,In l�m nuom si naw a;Lus�n hla kan sakp�k cheu leh,In tap nuom bok si nawhintihai ang hi an nih. S Isun, "Tu lai ruoltharhai hi ieng le am tekhin ka ta? Iem an ang tak aw?  'Farisaihai le D�n zirtirtuhai ruok chun Johan baptisma chu an chang nuom ve si nawh, anni ta dinga Pathien remruot chu an hnawl tlat leiin.9 kV�ntl�ng mipui le siekhontuhai chu Johan baptisma lo chang tah an ni tawl leiin, Isu thu hrilhai an hriet chun Pathien lampui chu an dik ngei a nih ti an pom nghet tah a. /WKa hril cheu hi, nuhmei s�la insieng laiah Johan n�ka ropui lem tu khom an um nawh; amiruokchu, Pathien rama mi ch�n tak khom ama n�k chun a ropui lem" a ta.y'Ngai ta, ka tirko I hmaah tir ka ta,Ama chun i hma lo lawkin,I lampui ding buotsai a tih'tia a chanchin an ziek kha. (IIeng tak am en dingin in fe r�ng r�ng a? Zawlnei en dingin maw? A ni ngei tak kha; ka hril cheu hi, ama chu zawlnei n�ka ropui lem a nih. Ama hi annawm,/WAn naw leh ieng en dingin am in fe? Puon nem sila inchei mi maw? Ni lo e, silf�n man tama incheihai le nun khawnuom tawl mihai chu lal inah an son naw an um hlak. 1[Johan mi hung tirhai an liem hnung chun mipui kuomah Johan chungchang Isun a hril a. "Ieng en dingin am thlal�ra khan in hang fe? Thliin luong a m�t hn�ng maw ? <sTu khom keima leia beidong lo chu an hamtha"o a ta.!Chuongchun, anni chu a don a, "K�r nawk ta unla, in thil hmu le hriethai hi Johan va hril ro; mitdelhai mit a var a, kebaihai kein an lawn a, pharhai an inthieng a, nas�thai na a hung var a, mithihai keithoin an um a, pasiehai kuomah Chanchin Tha hril a ni tah. 1[Chuong lai chun hri chi hrang hrang invoi d�m, natna chi tum tuma na le thlarau tirdakum pai mi tam tak chu Isun a sukdam a, mitdel tam tak mit a sukvarp�k bok a. =sChuonghai chun a kuom an hung tlung chun, "Baptistu Johanin, 'A hung ding chu i ni am, annawleh mi dang kan la ngh�k ding?' ti indon dingin i kuomah a mi hung tir a nih" an ta. 1Johan chun a zirtirhai pahni a ko a, Lalpa kuoma chun, "A hung ding chu i ni am, annawleh mi dang kan la ngh�k ding?" tia indon dingin a tir a. I~ Chuong thu po po chu Johan zirtirhai chun an pu chu an hril a. T}!Isu chanchin chu Judai ram le a s� v�l ram tinah a'n thang suok tah a.4|aMi po po a r�p a, maktiin Pathien an inp�k a, "Eini lai zawlnei ropui tak a hung um tah a ni hi" an ta; chun, "Pathienin a mihai a hung kan tah a ni hi" an ti bok a. N{Mithi chu a tho a, a hung tong suok a, a nu kuoma chun a'n hl�n a.qz[A va hnai a, hl�ng chu a chel a, a zawntuhai chu an ng�r a. "Tlangv�l, tho rawh ka ti che" a ta. \y1 Chu hmeithai chu Lalpan a hang hmu chun a lunginsiet �m �m a, "Tap naw" a ta. x Khaw kul kotkh�r an tlung tawm chun mithi pakhat, hmeithai nau pasal nei sun chu an hung zawn suok a, a khaw mi tam takin an zui a. pwY Sawt naw te hnungah khaw pakhat Nain an tia chun Isu a fe a, a zirtirhai le mipui tam takin an zui a. Yv+ Mi tirhai chu in tieng an k�r a, an tlung chun siehlaw chu damin an hmu ta a.;uo Isun chu chu a hrietin chu pa chu mak a ti hle a, a hung zuitu mipui tieng chu nghain, "Ka hril cheu hi, hieng ang lawma ringna nasa hi Israelhai lai tu khom ka hmu nawh" a ta. Vt%Kei khom mi thuhnuoia um dinga sie ka na, ka hnuoiah sipai an um nawk sawng a, 'Fe rawh' ka ti chu a fe a, 'Hung rawh' ka ti chu a hung a, ka siehlaw khom 'Hi hi thaw rawh' ka ti chu a thaw el hlak" tiin.jsMchuleiin i kuoma hung tl�ka khom ka'n ngai naw a nih; thu pe la, ka siehlaw chu dam el a tih. urcChuongchun, Isu chu anni ruolin a fe ve a. In an tlung v�ng tah ti chun sipai zahotu chun Isu kuoma thu hril dingin a ruolhai a tir a: "Lalpa, harsa sakin ka ina chu hung da'l rawh, ka ins�nga ko l�t tl�k che khom ka ni naw a, hqIei hnam a hmangai a, sunagog chen a mi bawlp�k a nih" tiin thahnemngai takin an ng�npui a.LpUpahan Isu kuom an va tlung chun, "Ama hi thawp�k tl�k a nih, poYIsu chanchin a hriet charin a siehlaw sukdam dinga ng�n hr�m dingin Juda upahai a kuomah a tir a. Un#Chu taka chun sipai zahotu siehlaw dit tak chu thi hmun suolin a damnaw a. Lm Mihai hrieta chuong thu Isun a hril zo chun Kapernaumah a l�t a. Sl1Amiruokchu, ka thu hrea zawm si lo chu lungph�m nei lo, hnuoi chung ela in bawltu ang chu a nih; chu in chu tuiz�ng khauin a hung hr�t a, a chim se ngh�l a, a tlu hm�t ta ruop el a nih" a ta.Vk%0Ama chu in bawltu, inth�k taka hnuoi cho a, lungpui chunga lungph�m remtu ang chu a nih. Tui a hung lien a, tuiz�ng khauin a hung hr�t a, sienkhom a sukhn�ng thei nawh, a bawl nghet �m leiin. _j7/Tu khom ka kuoma hung a, ka thu hre a, zawmtu chu tu ang am a na ti hril ka ti cheu. Li." Ka thu zawm si loin ieng dinga 'Lalpa, Lalpa' in mi ti hlak am? Qh-Mi tha chun a lungril robawm thaa inthokin thil thahai a phor suok hlak a; mi suol chun a lungril suola thil suol a p�ihai chu a phor suok hlak. Lungrila sip liem chu b�uin a hril suok hlak si a. E~~_}}E|c|!{Kzzdyy x w5vuuutt7ss4rqqpp/oponmmUlkkak"jPiiAhh4gg4ffQeeddDcc6bbDa``3__^]]]\[LZZrZYXXX]WVVxUUUTlTSS?RRNQjQ PP OON_MM_MKKJJ/II%HHGJFF]FEE2DCBBTAA]@@g???>==B<;;Q::%9]877'66_55z4440321100J//B..T.-,++**>))(((,''&&6%%s$$###""-!n 6mOtDM m%9444 o   5bFY4'Abraham chun, 'Mosie le zawlneihai thu an bengkhon naw chun, mithi laia inthoka tho nawk thu khom awi chuong naw ni hai' a ta" tiin a hril a.e3CAma chun, 'Ni lo e, Pa Abraham, mithi laia mi meuh an kuomah fe sien chu sim an tih' a ta. j2MAbraham ruok chun, 'Mosie le zawlneihai an nei annawm, chuonghai thu chu ngai raw hai se' a ta. p1YPiengpui pasal panga ka nei a, hi hremna hmuna hin an hung ve nawna dingin zu hril tawl raw se' a ta. `09"Ama chun, 'Chuong an leh Pa, Lazar chu ka pa ina b�k infetir dingin ka ng�n che. ;/oChu b�kah, hi taka inthoka nangni kuoma hung tum le kha tienga inthoka keini kuoma hung tumhai an infe paw thei nawna dingin chadan inth�k tak ei ink�rah a um a nih' a ta.r.]"Abraham ruok chun, 'Ka naupa, nangin i dam laiin thil tha ngot i chang a, chuong ang bokin Lazarin thil tha naw ngot a chang kha hre zing ta la; tu ruok hin chu ama chu thlamuong takin hi taka hin a um a, nang chu i n� a ni kha. 2-]'Pa Abraham, mi lunginsiet la, Lazar kha hung tir rawh, a kutp�r hmawr tuiah inchie sien, ka lei hi hung dep dei raw se, hi mei choka hin ka na �m �m a nih' a ta.{,oHremhmuna na tuora a'n r�m lai chun a hang en a, hla taka Abraham �ngs�nga Lazar inthung chu a hang hmu a. +Kutdaw thi hun a hung tlung chun v�ntirkohaiin an thuoi a, Abraham �ngs�ngah an sie a. Mi hausa khom chu a thi a, an ph�m a. *mi hausa dawkana inthoka a f�k nawi tla chu f�k a ch�k thei hle a. Uihaiin a p�nna chu an hung liekp�k hlak a. _)7A kotkh�r bula chun kutdaw pakhat a hming Lazar, p�nin a bawm sip chu a z�l a; l(Q"Mi hausa pakhat, puon senduk le puon z�i inhmia inthuom, ni tin inhoi taka khawsa hlak a um a. s'_"Tu khom nuhmei maa nuhmei dang nei taphot chu a uire a na, mi nuhmei m�k nei taphot khom a uire a nih.j&MNisienlakhom, D�n thu sunhang chikte khom a bo n�k chun hnuoi le v�n bohmang ol lem a tih.W%'Johan a hung chen khan D�n le zawlneihai thu kha hmang ding a na, a hunga inthok ruok chu Pathien ram Chanchin Tha hi hril dar a ni ta thung a, mi tinin chu taka chun l�t tumin an baw huoi huoi a nih. C$Ama chun an kuomah, "Mihai mithmua mi fel anga int�r lang mei mei in na, in lungril s�ng ruok chu Pathienin a hriet. Mihriemhai ngais�ng zawng hi Pathien mitah chu tirdakum a nih.H# Sum ngainatu Farisaihaiin chu chu an hrietin Isu an nuisaw a. u"c Siehlaw tu khomin hotu pahni rong a bawl kop thei nawh; pakhat theidain a dang chu a dit amanih n�ng a ta, an naw leh pakhat chu ngainain a dang chu a hn�m amanih n�ng a tih. Pathien rong le sum rong in bawl kop thei nawh" a ta. g!G Mi dang ta chunga hman in ringum naw chun nangni ta ding lem chu tuin am p�ng a ti cheu a? ~ u Khawvel sum le pai chunga hman in ringum naw chun tuin am hausakna tak tak lem chu an inkoltir ngam ding cheu a na?  "Tlawmte chunga ringum chu tam tak chunga khom a ringum hlak; tlawmte chunga ringum lo chu tam tak chunga khom a ringum ngai nawh.   Ka hril cheu hi, khawvel hausakna hmangin in ta dingin ruol siem ro, sum a ral pha chatuon hmuna lawm l�t in ni theina dingin.9kA pu chun sum enkoltu mi depde dawha thatzie chu tlipin, 'Var nauhai n�kin tu lai mihai hi khawvel thila chu anni thang le indawr ding chun an verther lem hrim a nih' a ta. @yA pahnina kuoma chun, 'Nang ieng zat am i bat?' a ta, ama chun 'Bu t�n s�ngkhat' a ta. Sum enkoltu chun, 'I bat inchikna lekha kha hung la la, t�n zariet tiin ziek rawh' a ta. -Ama chun, 'Oliv hriek gallonf zariet' a ta. Sum enkoltu chun, 'I bat inchikna lekha hi la la, thung la, gallon zali tiin ziek nghal rawh' a ta. Chuongchun, a pu sum battuhai chu pakhat khatin a ko tawl a, a hmasa tak kuoma chun, 'Ka pu sum ieng z�t am i bat?' a ta. q[Ka sina inthoka a mi b�n hnunga mihaiin an ina an mi'n umtirna dingin thaw d�n ka hriet tah' a ta. =sSum enkoltu chun a lungrilin, "Ka puin ka sina inthoka a mi b�n ta si chun iem thaw t�ng ka ta? Hnuoi cho hlak chu ka thain a tlin si naw a, kut daw hlak chu ka'n zak bok si. -SMi hausa chun ama chu a ko a, "I chungch�ng thu ka hriet hi iem an ta leh? I sum enkol ziekna bu chu hung la rawh; sum enkoltuah thang thei ta naw ti nih" a ta.  Chun, a zirtirhai kuomah, "Mi hausa pakhatin sum enkoltu a nei a, chu pa chun a sum a sukriral mei mei a nih tiin an h�k a. 5 Hi i sangpa ruok hi chu a thi tah kha a hung hring nawk a, an hmang ta kha ei hmu nawk tah a ni hi; hlim taka lawm ding ei ni hrim a nih'a ta" tiin.^5"A pa chun, 'Ka naupa, nang chu ka kuoma um zing i na, ka nei po po hi i ta annawm. #Tuhin i naupa, nawchizorhai laia i sum th� ral vongtu hi a hung k�r a, bawng tuoi th�u tak el i lo thatp�k nawk nghal si hi' a ta. QA naupa chun, 'Ngai rawh, hieng chen hi suok sorin i mi sor a, i thup�k voi khat khom ka s�l ngai nawh. Sienkhom, ka ruolhai le kan insukhlimna ding k�lt� takngiel khom i mi p�k ngai nawh. xiA naupa upa lem chu a lung a sen hle a, inah chun a l�t nuom naw a. A pa chu a hung suok a, a va thl�m a. s_Ama chun, 'I sang a hung k�r a, dam taka a hmu nawk leiin i pain bawng tuoi th�u a that a nih' a ta. ]3A siehlaw pakhat chu a koa, "Chu r� chu ieng r� am an ta leh?" tiin a'n don a. y"Chuong lai chun a naupa upa lem chu loah a um a. A hung inlawi chun, in a tlung tawmin rimawi le l�m ri a hriet a.  {Ka naupa hi a thi a, a hung hring nawk tah a; a'n hmang a, ei hmu nawk tah a ni hi" a ta. Chuongchun an lawm tan tah a.a ;bawng tuoi th�u tak kha hung kei unla, that ro. A lawmna dingin ruoi th�ng ei tiu.  /"A pa ruok chun a siehlawhai kuomah, 'Zakuo tha tak kha hung la vat unla, inh�ktir unla, kutsebi inbuntir unla, pheikhok khom inbuntir bok ro;   A naupa chun, 'Pa, v�na mi chunga le i chungah thil suol ka lo thaw a nih, i naupaa inb�k tl�k khom ka ni ta nawh' a ta.. U"Chuongchun a tho a, a pa kuom tieng a pan tah a. Hla taka a la um laiin a pa chun a lo hmu a, a lunginsiet �m �m a, a tl�n a, a kuo a, a fawp ngawi ngawi a. {oI naupaa inb�k tl�k khom ka ni ta naw a, i ina inhlawfa pakhat angin mi sor ve el rawh' t�ng ka tih, a ta. taTho ka ta, ka pa kuomah f�ng ka ta, 'Pa, v�na mi chunga le nangma chungah thil suol ka lo thaw a nih. <q"Sienkhom a hung inhriet suok phing leh, 'Ka pa ina inhlawfahai lai khom khan f�k s�ng lo nei an tam vei leh, kei hlak chu hi taka hin phingt�min ka thi el ding a ni si a. kOVok bua an p�k fanghra chun insukkhop v� tak a nuom a, tu khomin f�k ding an p�k si nawh.kOChuongchun, chu rama mi pakhat chu a b�l a, ama chun vok bu pea sor dingin a lo tieng a tir a. hIA nei po po a khawral vong hnungin chu rama chun t�mpui a tla a, f�k ding a nei ta naw a. / Chu hnung sawt naw teah a naupang lem chun a chanpuol po chu a l�k a, ram hla takah a fe a, chu taka chun inhoi ch�nin a sukriral ta vong a. zm A naupang lem chun a pa kuomah, 'Pa, ka ro chan ding mi pe rawh' a ta, chuongchun ro chu an kuomah a sem tah a. E Isun a hril pei a. "Mi pakhat hin nau pasal pahni a nei a. |q Ka hril cheu hi, chuong ang bokin mi suol pakhat sim chungah Pathien v�ntirkohai nasa takin an lawm a nih" a ta.~! A hmu nawk pha chun a ruolhai leh a tuolbawmhai ko khawm a ta, 'Ka duli inhmang kha ka hmu nawk tah a, thaw ro, lawm ei tu' t�ng a tih. }-"Chun, nuhmei tu khomin duli sawm neiin pakhat inhmang ta sien, khawnvar insita a in ph�tin, a hmu nawk hm� khata zong lo tu am an um ding? :|mKa hril cheu hi, chuong ang chie chun sim ding chuong nei ta lo mi fel sawmkuo pakuohai chunga an lawmna n�ka nasain mi suol pakhat sim chungah v�nah lawmna nasa lem a tih.{a in a tlung chun a ruolhai le a tuolbawmhai ko khawm a ta, 'Ka beram inhmang kha ka hmu nawk tah a, thaw ro, lawm ei tiu' t�ng a tih. :zoA hmu nawk chun lawm takin a liengkoah put a ta, 0yY" Nangni lai tuin amanih beram za neiin anni laia pakhat bo ta sien, sawmkuo pakuohai chu ph�lah m�ksanin a'n hmang chu a hmu hm� khat tuin am zong nawng a ta? 7xiAma chun an kuomah hi tekhin thu hi a hril a: wFarisaihai le D�n zirtirtuhai ruok chun, "Hi pa hin mi suol a pawl a, bu d�m a f�kpui tawla" tiin a chungah an chier a.bv ?Tum khat chu a thu ngaithla dingin sienkhontuhai le mi suol tam takin Isu an hung pan a. u #Hnuoi thatna dingin a tl�ktl�i naw leiin an dehawn el hlak. Ng�ithl�kna dinga na nei chun ng�ithla ngun raw se" a ta.Xt)"" Machi hi a tha a, sienkhom machi hi da ta sien, iengin am suk-al nawk a ta? cs?!Chuong ang bokin nangni khom nei po po m�ksan vong nawtu chu ka zirtir ni thei naw nih.erC A bei ngam naw ding a ni chun hla fea an um laiin inremna thu hril dingin palai tir a tih. ^q5Chun, lal tu khom lal dang do dinga inthok ding ni sien, sipai s�ng hni ama do dinga hung inthokhai chu sipai s�ng khat le chauh a lo bei ngam ding le ding naw thung meua ngaituo hmasa zet lo tu am um an ta? Tp!'Hi pa hin in a rel uoia chu a bawl zo thei si naw a' tiin nuisan an tih. NoA lungph�m rem ta zet sia a bawl zo thei naw chun a hmu taphotin, !n;"Nangni lai in sawngs�ng bawl tumtu chun thung meua a s�ng z�t ding le a bawl zona khop sum a nei le nei naw hisap hmasa phot lo tu am um an ta? RmMi zui nuom sia mani kraws put si lo chu ka zirtir ni thei bok naw nih. >lu"Ka kuoma hung taphot chun an pa hai, an nu hai, an nuhmei hai, an nau hai, an unau hai, an farnu hai, a nih, anni hringna chenin an theidae naw chun ka zirtir ni thei naw ni hai. OkIsu ruolin mipui tam tak an fe ve a, a hang ngha k�r a, an kuomah, _j7Ka hril che hi, mi ka fielhai khan tu khomin ka ruoi k�l ve naw ni hai' tiin" a ta.xiiA pu chun, 'Suok nawk la, lamliena hai, khawhnawma hai fe la, ka in sip ding mi hung thuoi khawm hr�m rawh. ehCSiehlaw chun, 'Pu, i thup�k ang khan ka thaw a, sienkhom hmun ruok a la um ta rop' a ta. gSiehlaw chu a k�r a, chuong thu chu a pu a hril a. Inneitupa lung chu a sen hle a, a siehlaw kuoma chun, 'Suok nawk nghal la, kotthl�r le kawmk�ra hai fe la, pasie hai, piengsuol hai, mitdel hai le kebai hai chu hi taka hin hung thuoi tawl rawh' a ta. nfUA dota mi chun, 'Bawngchal sor ding tuok nga ka'n chawk a, va sor sin dingin ka fe ding a na, lunginsiet takin mi hung inphap�k el rawh' a ta. Mi dang chun, 'Nuhmei nei hlim ka na, chuleiin ka hung thei naw a nih' a ti bok a. uecA hmasa tak chun, 'Lo ka'n chawk a, a ena fe a t�l a, lunginsiet takin mi hung inphap�k el rawh' a ta. MdSienkhom, an r�nga inthuruol ang elin suonlam an lo siem seng a. cA f�k huna chun a mi fielhai kuomah, 'Hung ta ro leh, tuhin iengkim inpei a ni tah' tia hril dingin a siehlaw a tir a. bb=Isu ruok chun, "Mi tuin amanih z�nah ruoi ropui tak a buotsai a, mi tam tak a fiel a. |aqA thlaithl�ng otpui laia mi pakhatin chu chu a hrietin, "Pathien rama ruoi k�ltu ding chu a hamtha ie!" a ta. `Anni chun rulna ding che an nei naw leiin malsawmin um i ta, mifelhai thonawkna nia chun rulin i um ding a ni si a" a ta.[_/ Ruoi i th� chun pasie hai, piengsuol hai, kebai hai, mitdel hai fiel lem rawh. k^O Ama fieltu kuoma khom chun Isun, "S�n amanih z�n amania ruoi i th� pha leh i ruol hai, i unau hai, i laibung hai le in v�nga hausa hai chu fiel naw rawh; i fiel chun fiel v�ng an ti che a, rul nawk hlauh an ti che. []/ Inngaihlu taphot chu tlawm an ta, inngaitlawm taphot chawimawiin um an tih" a ta.s\_ Chuleiin, an fiel ch�ng che khom thungna tha naw tak inchu lem la, chuongchun a fieltu che chu hung a ta, 'Ruolpa, thungna tha lemah hung inson raw khai' hung ti lem a ta, thlaithl�ng i k�lpuihai mithmuah chawimawiin um i tih. [# A fieltu chein, 'Hi pa thungna ding hi inkien rawh' a hung ti el chun hmai mawk takin thungna tha naw takah i'n son a ngai ding a ni si a. !Z;"Tuin amanih inneina ruoi k�l dinga a fiel che chun thungna tha taka thung inch� naw rawh, nangma n�ka mi lien lem lo fiel pal hlauh rawi a tih. mYSBu faa an fielhai chun thungna th� th� an inch� pei ti a hmuin an kuomah tekhinthu a hril a. ,XSChu khom chu an don thei naw bok a.$WAAnni rawi chu a biek a, "Nangni lai in naupad amanih in bawngchal amanih Sabat niin tuikulah tla tah ang sien, in l�k suok ngh�l naw ding maw?" a ta. aV;Anni ruok chu an to zing a. Ama chun damnaw chu a chel a, a sukdam a, a'n fetir tah a. |UqIsun D�n hretuhai le Farisaihai chu a biek a, "Sabat nia sukdam a thieng am a thieng naw?" tiin a'n don tawl a. DTChun, ngai ta, a hmaa chun damnaw inv�ng pakhat a um a. |S sSabat ni tum khat chu Farisaihai laia mi challang pakhat inah bu fa dingin Isu a fe a, an lo enthl�k nasa hle a. R9 #En ta, i in le ram chu r�usanin a um tah hi! 'Lalpa hminga hung chu a hamtha' i ti hm� khat chu mi hmu nawk ta naw ti nih ti ka hril che hi" a ta.jQM "Aw Jerusalem, Jerusalem, zawlneihai thattu, i kuoma an hung tirhai lunga lo d�ng hlumtu! Arpuiin a t�hai a thla hnuoia a op khawm angin i nauhai voi ieng z�t am op khawm ka tum tah hlak a ? Sienkhom i nuom si naw kha. P3 !Ieng khom ni sien, voisun le z�nga le a z�ng nawk chenin ka thaw pei ding a nih; indik tak chun, Jerusalem puo tieng zawlnei an thi ngai nawh. CO Ama chun an kuomah, "Fe unla, chu sihal chu hieng ang hin va hril ro, 'Ngai rawh, voisun le zinga hin ramhuoihai hnot suokin damnawhai sukdam ka ta, ni thum niah zo ka tih' a tih tiin. 'NG Chuong lai tak chun Farisai thenkhat Isu kuomah an hung a, "Hi taka inthok hin suok la, fe hmang rawh. Herodan sukhlum a tum che a nih" tiin an hung hril a. |Mq Ngai ta u, a nuhnung takhai khom a hmasa tak ni ding an um a, a hmasa tak khom a nuhnung tak ni ding an um" a ta. Ly Sak le thlang, sim le hmara inthokin mi hung an ta, an hmun ruot seng hluoin Pathien rama ruoi chu hung k�l an tih. 9Kk Abraham hai, Isak hai, Jakob hai le zawlneihai po po Pathien ramah an um ti hmu a, nangni ruok chu tuola hnot suok in nih ti in hriet suok pha chun tapin h� la rawt in tih. )JK ama ruok chun, 'Ka hril cheu hi, khaw lai mi am in nih ka hriet naw cheu; nangni thilsuol thawtu po pohai, ka kuoma inthokin fe hmang ro' la t�ng a ti cheu. qI[ Nangnin, 'I rawiin fain ei dawn hlak kha, kan kotthl�ra hai khom i zirtir hlak kha' la t�ng in ta, RH Inneitupa chu tho a, kot a kal ta hnung chun nangni tuola ng�rin, 'Pu, kot mi hung hongp�k rawh' tiin kik inla khom ama chun, 'Khaw lai mi am in nih ka hriet ngai naw cheu' tiin lo don a ti cheu. G Ama chun, "Kotkh�r ch�na chun l�t tum hr�m ro; ka hril cheu hi, mi tam takin l�t tum an ta, l�t thei naw ni hai. cF? Mi pakhat hin, "Lalpa, sandama um chu mi tlawmte chauh an ni ding a ni?" tiin a'n don a. cE? Jerusalem pana an fe lai chun khaw lien le khaw t�hai sirin Isun a zirtir malam pei a. {Do Nuhmeiin chol a l�k a, beia hmet ding beiphit fongc thum chie tho vong dinga a phul ang chu a nih" a ti nawk a.GC Ama bok chun, "Pathien ram chu ieng le am hrilkh�ng ka ta? &BE Antam mu khat mi pakhatin a l�k a, a huonah a th� a, a hung inthang a, thing a hung ni a, a z�rah chungl�ng vatehai an riek hlak ang hi a nih" a ta.^A5 Chu zoa chun Isun, "Pathien ram chu ieng ang am a na? Ieng le am hrilkh�ng ka ta? @ Chuong thu a hang hril chun a khingtuhai hmai chu a mawk hle a, mipui ruok chu a thilthaw ropui takhai lei chun an lawm hl� thung a.?7 Chuong a ni si chun hi nuhmei, Abraham naunu, kum sawmpariet zet Setanin a lo khuopna hi Sabat khom ni sien s�tp�k a ni naw ding am a ni?" a ta. S> Lalpa ruok chun an kuomah, "Nangni l�mderhai, Sabat ni khomin mani bawngchal amanih sabengtung amanih chu s�tin, a thlungna hmuna inthokin tui indawntir dingin in thuoi suok seng hlak an naw maw?" {=o Isun Sabat nia mi a sukdam lei chun Sunagog hotu chu a lung a sen hle a, mipuihai kuoma chun, "Sin thawna ding ni ruk s�ng a um a, chu s�ng chun hung inla, insukdam ta unla, Sabat ni kher kher ni loin" tiin a v�n th�r th�r tawl a. ^<5 A chunga chun kut a'n nghat a, a hung ng�r tl�n ta nghal a, Pathien a'n p�k a.Q; Isun a hmu chun a ko a, "Nuhmei, i natna chun a'n thl� ta che" a ta. : Nuhmei pakhat, kum sawmpariet zet thlarau suolin a kei kon tah a um a. A ruongz�ng a sukmar thei naw leiin a k�l zing hlak a. A9} Sabat ni voi khat chu Sunagog pakhatah Isun a zirtir a. m8S Kum nawk ra a'n suo leh a tha n�ng a ta, a'n suo naw ruok chun ph�r chauh lem rawh' tiin" a ta.x7i Ama chun, 'Pu, tu kum b�k hi chu la um sien, a bul v�l hi cho ka ta, hnuoi thain la hang vur phot ka tih. 76g Gr�p huon enkoltu kuoma chun, 'En ta, kum thum zet hi theichang hi a ra ka zong tah a, ka hmu ngai naw a. Ph�r el rawh. Hnuoi tha a f�k hek mei mei an naw maw?' a ta. 55 Chun, hi tekhinthu hi a hril a. "Mi pakhatin a gr�p huonah theichang k�ng khat a'n phuntir a, a ra a zong hlak a, pakhat khom a hmu ngai naw a. x4i Suol b�k lo e! Ka hril cheu hi, nangni khom in sim naw chun chuong ang bok chun bohmang v�ng in tih" a ta.3# An leh, Siloama in ins�ng chimin mi sawmpariet a del hlumhai khom kha Jerusalema ch�nghai po po n�ka suol b�k dingin in ring a ni? l2Q Suol b�k lo e! Ka hril cheu hi, nangni khom in sim naw chun chuong ang bok chun bohmang in tih. 1  Isun an kuomah, "Chuong Galili mihai chun chuong ang thil an tuor lei chun Galili mi dang po n�ka suol b�k niin in ring am? B0  Chu lai chun, Galili rama mi, Pathien kuoma ran thisena an inthawi lai, an inthawina thisen leh inpol nuoia Pilatin a that tawl thu chu chu taka um mi thenkhat chun Isu an hung hril a. u/c ;Ka hril cheu hi, poisab hlek khom in tl�k zo hmakhat chu, chu taka inthok chun suok naw top in tih" a ta.. :I khingpui leh ror�ltu hmaa inh�k dinga in fe laiin ama chu lampuiah inrempui d�n zong hr�m hr�m rawh, chuong naw chun ror�ltu hmaah kei l�t a ti che a, ror�ltu chun pulis kutah inhl�n a ti che a, pulis chun lung inah khum hlauh rawi a ti che. H-  9"Ieng dinga thil indik chu nangni khomin in man thiem el naw? ,' 8Nangni l�mderhai, hnuoi le v�n enin khawmuol um d�n ding in hril thei si chun ieng dinga tu lai hun um d�n hi in hriet fie thiem naw?`+9 7Sim thli a hung hr�ng hlakin, 'Khuo a lum ding a nih' in ti a, a lum ngei bok hlak. *9 6Mipuihai kuoma khom chun, "Tl�k tienga inthoka s�m hung suok in hm� ch�ngin, 'Ruo a s�r ding a nih' in ti ngh�l a, a s�r ngei bok hlak. x)i 5Pain a naupa do a ta, naupain a pa; nuin a naunu do a ta, naunuin a nu; nuin a mo do a ta, moin a tarpi" a ta.( 4Tuta hnung chu s�ng khata mi panga khom inthe phok an ta, pathumhai chun pahnihai, pahnihai chun pathumhai chu do an tih. ' 3Hnuoia hin remna inl�ngtir dinga hung in mi sawn maw? Teu lo e! Ka hril cheu hi, indo inl�ngtir dinga hung ka ni lem. t&a 2Nisienlakhom, baptisma chang ding ka la nei a, chu chu ka hlen hma chun ka ning a va hang in�p ngei de! Z%- 1"Hnuoia hin mei insuo dinga hung ka nih, tu khom hin chok tah sien ka va ti de! _$7 0Amiruokchu, hriet naw leia hremna khop thil thawtu chu n�p deua vuok n�ng a tih. Tam tak p�ka um taphot laka chun tam tak ph�t n�ng a ta, tam tak an inkoltir taphot laka chun tam nawk zuol ph�t an tih.d#A /A pu ditzawng hre zing sia thaw lo le inpei loa um siehlaw chu na taka vuok n�ng a tih. " .a pu chu a'n ring naw niah, a hriet naw k�r a hung chun, bong tam insuong a ta, mi ringum nawhai chan inchangtir a tih. !  -Amiruokchu, chu siehlaw chun, 'Ka pu hung vak naw nih' ti lungril putin a siehlawhai chu vaw sien, faa dawnin inrui buoi sien, J   ,Thu dik ka hril cheu hi, a nei po po chungah hotuah siem a tih. M +A pu a hung phaa chuong anga thaw siehlaw a hung hmu chu a hamtha. 'G *Lalpa chun "Sum enkoltu ringum le var tak, a puin ama siehlawhai inrawitu le a hun taka an chan ding bu semp�ktu dinga a ruot chu t� tak am n�ng a ta? r] )Peter chun, "Lalpa, hi tekhinthu hi keini chauh amanih i mi hril, an naw leh mi po po?" tiin a'n don a. mS (Nangni khom inpei sa zingin um ro, Mihriem Naupa chu in beisei naw hunah hung palh rawi a tih"a ta.uc 'Hi hi hre ro: inneituin r�kru hung hun ding a hriet chun a in chu v�ng th�ng a ta, rok thei naw nih. oW &Z�n ril amanih, khaw var tieng amanih a hung inlawi a, chuong ang siehlaw a hung hmu chu a hamtha. Z- %An pu hung inlawiin ama lo ngh�k zingtu siehlaw a hung hmuhai chu an hamtha ie. Thu dik tak ka hril cheu hi, ama chun rongbawl thuom inbel nghal a ta, anni chu dawkanah inthungtir a ta, bu thurp�k a tih.  $Inneina ruoi k�la fe an pu hung inlawiin kotkh�r a hung kik phaa hongp�k ngh�l dinga lo ngh�ktu siehlawhai ang hin um ro. T! #"Rongbawl dinga inchei sa diemin, in khawnvarhai sita inpei zingin um ro. <s "In ro umna taphotah in lungril khom a um hlak si a.@y !In neihai zor unla, pasiehai kuomah pe ro, r�kru an l�t thei nawna, h�ngth�min an f�k siet thei nawna le tangka ip a phai thei nawna v�na chun in ro ding khawl khawm ro. S Pawl tlawmhai, ti naw ro, a ram p�k cheu hi in Pa lawmzawng tak a nih. ]3 A ram chu zong lem ro, chuong thil po po khom chu a p�k belsa ding ch�u a nih. dA Hieng hi khawvel mi po po buoipui tak a na, in Pain hieng thil hi in mamaw ve ti a hriet. nU Nangni chu f�k le dawn ding ngaituoin buoi rak rak naw unla, chuong thil chu lungkham bok naw ro. G Hlo hna, voisun hringa a z�nga meia raw hmang nawk el ding hman chuong ang lawma Pathienin a chei chun, aw nangni ringna tlawmhai, chuonghai n�k chun a va'n thuom nasa lem cheu awm de! zm "Lili p�r d�m hi ngaituo ro, an inthang d�n chenin. Sin an thaw naw a, pat an kher bok nawh. Nisienlakhom, ka hril cheu hi, Solomon meuh khom a ropui thei ang tawpa a'n thuom khan hieng lili p�r pakhat tluk khom hin chei a ni nawh. hI Chuong ang thil chauh hman thaw thei si loin ieng dinga thil dang lem chu in lungkham am a na?Z - Nangni lai lungkham leia mani hringna d�rk�r khat suksei thei tu am in um?a I   Va�khai hi ngaituo ro, bu an tu naw a, an s�k naw a, bupang an nei naw a, bu in an nei bok nawh; nisienlakhom Pathienin a chawm tawl si a. Nangni chu vatehai n�kin in hlu lem dai si a! ^ 5 F�k ding n�kin hringna a poimaw lem a, silf�n n�kin taksa a poimaw lem bok. + O A zirtirhai kuomah, "Chuleiin ka hril cheu hi, in hringna ta dingin ieng am fain in b�r ding, in taksa ta dingin ieng am silin in bil ding ti lungkham naw ro. n U Mani ta dinga sum le pai inkhawl hn�r a, Pathien tienga pasie si chu, chuong ang chu a nih"z a ta./W Nisienlakhom Pathienin a kuomah, 'Mi inv�t! Voiz�n hin i hringna an l�kp�k ding che a nih. I ta dinga i thawsuokhai po po kha tuin am nei t�ng a ta?'a ta. 2] Ka thlarau kuomah, 'Kum tam tak dai ding thil tha tam tak i khawl khawm tah hi. Tuhin chu chawl hadam la, fain dawn la, hlim takin ch�n ta rawh' t�ng ka tih' a ta. !; Ama bok chun, 'Hieng hin thawng ka tih. Ka bu in thiek ka ta, a lien lem bawl ka ta, chu taka chun ka bu le b�l le ka thil neihai s�k khawm ka ta. } Chuongchun, "Iengtin am thaw t�ng ka ta? Ka lohma suokhai ka bu inah a'n leng naw ding a ni si a' tiin a'n ngaituo a. gG An kuomah tekhinthu a hril a: "Mi hausa pakhat lo tharsuok chu a hung hlawk tah �m �m a. 9 Chun, an kuoma bok chun, "F�mkhur unla, du�mna tinr�ng laka inthok chun inv�ng tha ro; mihriem hringna hi neinungnaa innghat a ni nawh"y a ta.eC Ama chun, "Mihriem, nangni unau k�ra ror�ltu le ro semtuah tuin am a mi ruot a?" a ta. ta Mipui laia mi pakhat chun, "Zirtirtu, ka unaupa kuomah ka pa ro mi sem ve dingin mi hrilp�k rawh" a ta. ]3 in hril ding chu a hun takah Thlarau Thienghlimin a hril ding cheu a ni si a" a ta.7 Chun, Sunagog hotuhai le ror�ltuhai le thuneituhai hmaa an thuoi ph� cheu chun in thiemna thu ieng tin am in hril ding ti thuah lungkham naw ro; ~ Mihriem Naupa chu an soisel khomin an soiselna chu ngaidam n�ng a ta, Thlarau Thienghlim hrilsetu ruok chu ngaidam ni naw nih. `}9 Sienkhom, mihai hmaa mi'n phattu chu Pathien v�ntirkohai hmaah inphat v�ng a tih. {|o "Ka hril cheu hi, mihai hmaa mi tantu taphot chu Pathien v�ntirkohai hmaah Mihriem Naupa hin tan v�ng a tih. q{[ In sam zai chen khom a tiem vong annawm! Chuleiin ti naw ro, chongzong tam tak n�kin in hlu lem si a.z Chongzong panga poisax hniin an zor hlak an naw maw? Pathien ruok chun anni laia pakhat t� khom hi a theinghil ngai nawh. y) Tu am in ti ding hril ka ti cheu: taksa a sukhlum hnung khoma hremhmuna pei theitu cheu chu ti ro; a nih, ka hril cheu hi, ama mol chu ti ro. lxQ "Ruolhai, ka hril cheu hi, taksa sukhluma chu hnunga ieng khom tawk poi thei ta lo chu ti naw ro. w1 Z�n thima in hril chu z�ng khaw varah la hrieng an ta, pindan s�ngrila in inbiek r�k khom in chung s�pa inthokin tl�nginsampui an tih.jvM Puong lang lo dinga thup ieng khom a um naw a, hriet lo dinga ip hmang ieng khom a um bok nawh. Mu  Chuong lai chun mipui s�ng tam tak, kepha insir de nuk nuk khopa tam an hung pung khawm a. A zirtirhai kuoma chun thu a hril hmasa a, "Farisaihai chol, l�mderna laka inthok chun f�mkhur ro. ;tq 6a tong suol palh man tumin an inch�n ta r�n a. s  5Chu ina inthoka Isu a suok hnung chun Farisaihai le D�n zirtirtuhai chun nasa takin an tai tan a, thu tam tak an indon sek a; %rC 4"Nangni D�n zirtirtuhai, in chung a rik ie, Varna chabi chu in chawi hmang dai a, nangni l�t nuom si loin mi dang l�t ding hlak in dang bok si" a ta.6qe 3a nih, ka hril cheu hi, Abel an thata inthoka maich�m le Hmun Thienghlim ink�ra Zakari an that chena thisen phuba chu tu lai ruoltharhai chunga hin l�k n�ng a tih. p} 2Chuongchun, leilung insieng t�ra inthoka zawlnei that ta po po hai thisen maw chu tu lai ruoltharhai hin phur an tih; o7 1Chu lei chu annawm Pathien varnain, "An kuomah zawlnei le tirkohai tir ka ta, a then that an ta, a then sukbohmang an tih" tia a lo hril r�ng kha. n 0in thlatuhai thilthaw chu in hrietpui a, in remtipui t�na a nih; annin a that an tum a, nangnin an thl�n in bawl in bitum thung a. Vm% /In chung a rik ie! In thlatuhai that zawlneihai thl�n in d�m in bawl a; :lm .Isun a don a, "D�n zirtirtuhai, nangni khom in chung a pik ie! Phurrik tak tak mi liengkoah in innghat a, nangni hlak chun phur chu in kut hmawr khomin in tawk nuom si nawh. ykk -D�n zirtirtu pakhat chun, "Zirtirtu, hieng thu i hril hin keini khom i mi khak sa ve a nih" tiin a suosal a. djA ,In chung a rik ie! Thl�n hmun inchik lo, hre loa mi'n an hraw hlak ang chu in nih" a ta.i} +Nangni Farisaihai, in chung a rik ie! Sunagogah thungna hmatawng le dawr hmuna hai mi chibai b�k in ngaina hlak si a. 0hY *"Nangni Farisaihai, in chung a rik ie! Pudina d�m, lengmaser d�m le huona thlai hna tinr�ng d�m sawmapakhat in p�k hlak a, sienkhom indikna le Pathien hmangaina tieng ruok chu in ngaith� si a; chu chu annawm in nuna in hmang hlak lem ding chu, a danghai khom ngaith� chuong loin. `g9 )No le thl�ng s�nga um chu mi retheihai pe unla, in ta dingin iengkim fai el a tih.Wf' (Mi intlawhai, a puo tieng siemtu chun a s�ng tieng khom a siem nawm a nih? #e? 'Lalpa chun an kuomah, "Nangni Farisaihai hin no le thl�ng puo tieng in sawp fai takluo a, in s�ng tieng ruok chu du�mna le r�tlonain a sip si a. Md &Kut sawp loa thlaithl�ng a ot hmutu Farisai chun mak a ti hle a. c  %Thu a hril zo chun Farisai pakhatin bu fa dingin a hung fiel a, ama chu a zui l�t a, dawkana thlaithl�ng chu a ot nghal a. b} $I taksa pum a'n thimna lai um loa a var suok vong chun, khawnvar varin a sun var ang chein i pumin var suok i tih" a ta.Va% #Chuleiin, fimkhur rawh, nangmaa var um chu thim lo ni pal hlauh rawi a tih. ` "I mit hi i taksa ta dinga khawnvar a nih. I mit a tha chun i taksa pumin var a ta, a tha naw ruok chun i pumin inthim a tih. -_S !"Tu khomin khawnvar sitin kilkhawrah an sie ngai naw a, leikhawrin an khup khum ngai bok nawh, a hung luthaiin a var an hmu thei dingin a sienaah an sie lem hlak. Q^ Ninevi mihai chu Ror�lna nia chun tu lai ruoltharhai leh hin ngir tl�ng an ta, thiem naw inchangtir an tih, Jona thu hril leiin an sim si a. Ngai ta u, hi taka hin Jona n�ka ropui lem chu a um.{]o "Sim tieng lalnu kha Ror�lna nia chun tu lai ruoltharhai ruol hin ng�r v�ng a ta, thiem naw inchangtir a tih; Solomon varna ng�ithla dingin kawlkawdonga inthokin a hung si a; ngai ta u, Solomon n�ka ropui lem chu hi taka hin a um. \  Jona chu Ninevi khaw mihai ta dinga inchikna a ni ang khan, Mihriem Naupa hi tu lai ruoltharhai ta dinga inchikna n�ng a tih.F[ Mipui hung pung khawmhai kuoma chun Isun, "Tu lai ruoltharhai hi mi rilo tak an nih; inchikna thilmak an ph�t a, Jona inchikna chauh naw chu inchikna thilmak hrim inentir ni naw ni hai; LZ Isu ruok chun, "Pathien thu hrea zawmtuhai hi an hamtha lem" a ta.Y Chuong thu chu Isun a hril lai mipui laia nuhmei pakhat chu a kh�k suok a, "A hringtu che chu a hamtha, i nene n�k ngei khom" a ta. QX Chuongchun, a fe a, a n�ka suol lem ngot thlarau pasari a va thuoi a, an hung l�t a, chu taka chun umhmun an khuor tah a. Chu mipa ng�rhmun chu a hmaa n�kin a hung se lem dai tah a nih" a ta.>Ww Chun, a va tlung chun phit faia chei diemin a hmu a. ]V3 Thlarau tirdakum a hnot suok chu mi s�nga inthoka a hung suok chun chawlna hmun zongin thlal�rah a'n v�k a'n v�k a, sienkhom umna ding hmun a hmu naw leiin 'Ka in suoksana khan kir nawk el ka tih' a ta. iUK Keima tienga thang naw taphot chu mi dotu a na, mi lakhawmpuitu naw chun a sukdar a nih", a ta.(TI Nisienlakhom, a n�ka hr�t lemin a hung bei a, a hn� chun a ringsan tak r�lthuom chu l�kp�k a ta, a r�ll�khai chu a nuom nuomin sem dar a tih. _S7 "Mi hr�t chun hriemhrei famkim leh in a v�ng chun, a thil neihai chu a him hlak. Rw Amiruokchu, Pathien kut leia ramhuoi hnot suok ka ni si chun in kuomah Pathien ram chu a hung tlung tah t�na a nih.6Qe Kei hi Belzebub leia ramhuoihai hnot suok hlak ka ni chun, in mihaiin tu leiin am ramhuoi an hnot suok hlak a? Chuongchun, anni kha annawm in chungthu r�ltu dinghai chu.  *y~~d}}}||R{{Lzz%yyoxx}x-wwPvv_uuJtt@ssorr>qqQppp1oo>+==X<];;U:99=888877T661555,44h4332m111c1 00^0/..L---,l++{**)l) (q''X'&&%%%U$$G##"e! VQ@D7_B<Gu$=f q t s * qKy~7$*a?;6Chuongchun an man a, Thiempu laltak inah an thuoi a. Peterin hla fea inthokin a zui a. >5Ni tin tempulah nangni lai ka um hlak a, in mi man bok si nawh. Sienkhom tu hi nangni ch�t hun a nih, thim lal ch�t hun chu" a ta.0=Y4A man dinga hung inthok thiempu lal hai, tempul pulis hotu hai le upa hai kuoma chun, "Hel hmang man ding ang elin kawlhn�m le hmoltum leh in hung inthok a ni maw? Z<-3Isun, " Khai, khai! A huntawk" a ta, chu pa nakawr chu a them a, a sukdam tah a.f;E2Anni laia pakhat chun thiempu laltak suok chu a s�t a, a chang tieng nakawr a fikp�k a. r:]1Isu zuituhaiin thil hung tlung ding an hmu chun, "Lalpa, kawlhn�m kan hmang el ta di'm a nih?" an ta. g9G0Nisienlakhom, Isun a kuomah, "Juda, Mihriem Naupa hi fawpin i'n mantir ding a ni maw?" a ta. 8!/Chuonga a hril lai zing chun mipui an hung tlung a, Sawmpahnihai laia mi Juda an ti chun hma a hung thuoi a, fawp tumin Isu a hung pan a. _77."Ieng dinga in in zing am? Tho unla, thlemnaa in l�t nawna dingin tongtai ro" a ta.p6Y-A tongtai zo chun a zirtirhai kuomah a hung a, lungngai ch�ua lo inlusu chu a hung hmu a, an kuomah 5},A thl� a ph�ng leiin thahnem ngai nawk zuolin a tongtai a, a thlan chu hnuoia thisen far thluk thluk angin a far a.nT4!+V�na inthokin v�ntirko pakhat a hung inlang a, ama chu a sukhr�t a. v3e*"Pa, rem i ti chun hi no hi mi la sonp�k rawh, sienkhom keima thu ni loin nangma thu ni lem raw se" a ta. L2)Lunga d�ng ph�ka hlaah a va fe a, dingthathuonin a tongtai a. ^15(A hmun a va tlung chun an kuomah, "Thlemnaa in l�t nawna dingin tongtai ro" a ta. p0Y'Chun, Isu chu a suok a, a thaw d�n pangngaiin Oliv tl�nga chun a fe a, a zirtirhai chun an zui a. d/A&Anni chun, "Lalpa, en ta, kawlhn�m pahni chu a um hi" an ta. Ama chun, "A huntawk" a ta.1.[%Ka hril cheu hi. 'Ama chu mi suolhai lai an tiem sa tah' ti ziek kha ka chungah a tlung ngei ding a nih. A nih, ka chungthu an ziek kha a tlung kim m�k a nih" a ta. -%$Ama chun, "Tu ruok hin chu tangka ip nei chun chawi sien la, mansa khom pai raw se; kawlhn�m nei naw chun a puon zor sien, inchaw raw se. 4,a#Chun, "Tangka ip d�m, mansa d�m le pheikhok d�m chawi loa ka tir suok ch�u khan tl�ksam in nei hrim am?" tiin a'n don a. Anni chun, "Kan nei d�r nawh" an ta. +"Isun a kuomah, "Peter, ka hril che hi, voizan ar khuong hmain 'Ama chu ka hriet nawh' tiin nangin voi thum mi'n phat i tih" a ta.k*O!Peter chun, "Lalpa, lung ina int�ng le th�na tuok ding khom ni lang zui che ka'n huom" a ta. !); sienkhom Simon, i ringna a'n phet nawna dingin ka tongtaip�k che. Chun, keima tieng i hung ngha k�r nawk pha leh i unauhai hi suknghet rawh" a ta. R("Simon, Simon, Setanin a nuom nuoma bu rela rel ding cheuin a mi hni a, 'chuongchun ka rama chun ka dawk�nah fain la dawn v�ng in ta, lalthungphaa thungin Israel hnam sawmpahnihai ro la r�lp�k in tih.U&#Ka Pain ram a mi ruotp�k ang bokin kei khomin ram ka ruotp�k ch�u a, <%s"Harsatna ka tuok s�ng po nangnin in mi umpui a. *$MTu am a ropui lem- buthl�ng k�ltu am rongbawltu? Buthl�ng k�ltu chu a ni naw am a nih? Nisienlakhom, kei ruok chu nangni laia rongbawltu angin ka um hi.0#YNisienlakhom, nangni lai ruok chu chuong ang ding chu a ni nawh. Nangni laia ropui tak chu a ch�n tak angin um sien, a hotu tak chu rongbawltu angin um lem raw se. "#Isun an kuomah, "Jent�l lalhai chu an insukng�ng �m �m a, an chunga thuneituhai chun 'Somdawltu' ti hming d�m an inp�k hiel a. W!'Anni lai tu am ropui taka ngai n�ng a ta ti thuah ins�lna a hung suok a. Y +Anni lai chuong ang thaw ding chu a tu tak am n�ng a ta tiin an indon kuol a.veMihriem Naupa hi Pathien ruot angin a f� ding a na, sienkhom a'n mantirtu ding chung chu a rik ie!" a ta. MA mi'n mantirtu ding chun hi dawk�n hi a k�l ve ta zing a nih. Z�nbu an f�k khop chun chuong ang bokin no chu a l�k a, "Hi uoiin hi ka thisen thuthlung thar, in ta dinga p�k suok chu a nih. CChun, bei khom chu a l�k a, lawmthu a hril zoin a khoi a, an kuomah a p�k a, "Hi hi ka taksa, in ta dinga p�k chu a nih; in mi hriet zingna sikin hieng ang hin thaw hlak ro" a ta.Ka hril cheu hi, Pathien rama a tak taka a hung tlung hm� khat chu gr�p r� tui hi dawn nawk ta ngai naw ning" a ta. QChun, no chu a l�k a, lawmthu a hril zoin, "Hi hi la unla, insem ro. ykKa hril cheu hi, Pathien rama a tak ngeia a tlung hm� khat chu k�t ruoi hi fa nawk ta ngai naw ning" a ta. nUA zirtirhai kuoma chun, "Ka tuor hmain hi Fek�n K�t ruoi hi k�lpui cheu ka nuom takzet a nih. [/A f�k hun a hung tlung chun, Isu le a zirtirhai chun dawk�n an k�l thap a. jM Chuongchun an fe a, Isun a hril ang ngei chun an va hmu a, Fek�n K�t ruoi chu an buotsai a.  Ama chun pindan chunghnung lien tak, hmangruo iengkim umna chu kawkhm�ng a ti cheu a, chu taka chun ruoi chu buotsai ro" a ta. # In neitu kuoma chun, 'Zirtirtun, ka zirtirhai le Fek�n K�t ruoi kan k�lna ding mikhuol pindan chu a khaw hi'm a na?' a tih va ti ro.  Ama chun, "Khawpuiah in va l�t pha leh pa pakhat, b�la tui chawi intuokpui in ta, zui un la, a l�tna inah zui l�t ro P Anni chun, "Khaw lai am va buotsai inlang i nuom a?" tiin an indon a. a;Peter le Johan hai chu a tir a, "Fek�n K�t ruoi ei k�l ding va buotsai ro" a ta. I Fek�n K�t nipui ni, beramte an that ni chu a hung tlung a. dAAma khom chun a remti a, mipui um naw laia inmantir d�n ding remchang a zong ta r�n a.:oAnni chu an lawm hle a, poisa p�k an intiem a. s _chuongchun a va fe a, thiempu lalhai le v�ngtu sipai hotuhai chu Isu an man d�n ding a va hrilpui a. W 'Sawmpahnihai laia tiem ve Juda, Iskariot an ti s�nga chun Setan a l�t a, y kThiempu lalhai le D�n zirtirtuhai chun Isu an sukhlum d�n ding lampui an dap zing a, mipui an ti bok si a. K  Chol thang lo Bei K�t, Fekan K�t an ti chu a hung hnai tah a. S &A thu ng�ithla dingin z�ng hm�ngin tempulah mipui an fe khawm hlak.c?%Ni tinin tempulah Isun a zirtir a, z�na ruok chu Oliv tl�ng an tia chun a riek hlak. 1$Chuong thil hung tlung dinghai po po chu tuor muolsuo thei ding le Mihriem Naupa hmaa ng�r thei dingin ieng lai khom ngaivenin tongtai ro" a ta.W'#Hnuoia ch�nghai po po chungah chuong ang chun a hung tlung ding a ni si a. ;o""Nuom tawlna d�m, zu inruina d�m le dams�ng khawsak lungkhamna d�ma in lungril a hluo sip nawna ding le ch�nga awk anga a hung nang phut nawna ding cheuin fimkhur ro. M!Hnuoi le v�n bohmang an ta, ka thu ruok chu bohmang ngai naw nih.xi Thu dik ka hril cheu hi, chuong thil po po a hung tlung kim hma chun tuta suonhaim hi bohmang naw top an tih. Chuong ang bokin nangni khomin chuong thil po po hung tlung in hmu hun chun Pathien ram chu a hung hnai tah ti hre el ro. FAn hung inder inhmu chun nipui a hnai tah ti in hriet hlak. eCAn kuomah hi tekhinthu khom hi a hril a. "Theichang k�ng le thing danghai khom hi en ro. s_Chuong thil a hung tlung chun ng�r changin d�k suok ro, in intlanna ni chu a hung hnai ta si a" a ta.n~UChu huna chun Mihriem Naupa hi thilthawtheina le ropuina nasa tak leh s�ma a hung hm�ng in tih. }#V�n thilthawtheinahai chu sukhn�ngin um a ta, khawvela thil tium hung tlung ding chu suongtuoin, mihai chu thlab�rin thidang an tih. T|!"Chun, nisa d�m, thla d�m le arasi haia d�m inchikna mak tak hung inlang a tih. Hnuoia khom tuifinriet infawn hlup hlup le inr�m hum hum an hrietin hnam tin chu thlaph�ngin ch�-�i an tih. 3{_Kawlhn�ma s�m thl�k n�ng an ta, Jent�lhai ram hmun tinah sala thuoi darin um an ta; Jent�l hun a tawp hm� khat Jerusalem chu Jent�lhai sir dein um a tih.LzChuong nihai chu nau pai inrik le pom lai naute neihai ta ding chun a va r�pthl�k awm ngei de aw! A ram pumah mangangna r�pthl�k le hi chi-hnamhai chunga hin lungsenna hung tlung a tih. Uy#Chuong nihai chu hremna ni, hril lawka lo um tahai tlung kim ni a ni si a. 3x_Chu huna chun Judai rama umhai chu tl�ngramah tl�n raw hai se; khawpui s�nga umhai chun suoksan hai sien, thingtl�nga umhai chu a s�ngah l�t naw raw hai se. Rw"Sipaiin Jerusalem an inhuol inhmu pha chu a siet a hnai tah ti hre ro. ;vqSel takin ng�r tlat unla, chuongchun him in tih.?uyNisienlakhom, in sam z�i khat khom bohmang naw nih. 5teKa hming leiin mi tin theida n�ng in tih. s In nu le pa hai, in unau hai, in laichin hai le ruol hai chen khomin inmantir an ti cheu a; a then lem chu sukhlum an ti cheu. qr[in khingpuihai tluk lo ding le s�l thei lo ding varna le don thiemna keiin ka p�k ding cheu a nih. Aq}Donna ding in ngaituo lawk a ngai nawh ti hre hmasa ro; Fp Ka thu hretuhai in nizie tar langna remchang n�ng in tih. Jo  Chuong thilhai chu a tlung hmain man an ti cheu a, sunagoga d�m thuoiin, lung inah d�m khumin, an sukd�d� ding cheu a nih. Ka hming leiin lalhai le l�rsaphai hmaah thuoi an ti cheu. *nM Lir nasa takin inhn�ng a ta, hmun hrang hrangah t�m tl�ng a ta, hripui inl�ng a ta, v�na inthokin thil tium le inchikna mak tak tak inlang bok a tih. Hm  Hnam hrang hrang indo an ta, ram hrang hrang indo bok an tih. !l; Indo thu le buoi thuthang in hriet pha, thlaph�ng naw ro; chuong thil chu a tlung hmasa zet ding a ni hrim a, tawpna ruok chu tlung ngh�l naw nih. MkAma chun, "Hl�ma in um nawna dingin fimkhur ro. Mi tam tak ka hming s�lin hung an ta, 'Keima hi ka nih' d�m, 'A hun a tlung ding a ni tah' d�m hung t�ng an tih. An hnung lo zui naw ro. jAnni chun, "Zirtirtu, chuong thilhai chu ieng tik am hung tlung a ta? A hung tlung ding ti inchikna ieng am um a ta? " tiin an indon a. si_Isu ruok chun, "Hieng lung rem inthuohai hi sukchim vonga m�ksan a ni hun a la tlung ding a nih" a ta. vheA zirtir thenkhatin lung mawi tak tak le Pathien kuoma an thilpekhaia tempul an chei mawizie thu an hril a. #g?Mi danghai chun an nei chuong liema mi thawlawmah an thl�k a, ama ruok chun rethei hl� siin a f�k sik Pathien ta dingin a thl�k vong a nih" a ta.wfgChuongchun, "Thu dik ka hril cheu hi, hi hmeithai rethei hin mi dang po n�k khan a thl�k rawn lem a nih. Ze-Hmeithai rethei tak pakhatin d�r tangka pahnih a hung thl�k ve chu a hmu a. [d 1A hang d�k a, thawlawm bawma mi hausahai thawlawm thl�k chu Isun a thl�r a. c/Hmeithaihai nei fa tlarantu an na, a sieli khaw mawiah sawt tak tak an tongtai hlak. Hienghai hremna tuor ding hi s� zuol a tih" a ta..bU.Anni chun korfuol h�ka l�ng an ch�ng a, bazaar hmuna mi chibai b�k an ngaina a, sunagogah thungna hmatawng le ruoi th�naah thungna tha tak an ngiet hlak. haI-Mipuiin an ngaithl�k zing lai chun a zirtirhai kuomah, "D�n zirtirtuhai lakah fimkhur ro. X`),Davidan ama chu 'Lalpa' a ti si chun, ieng tin am a naupa ni thei a ta?" a ta.}_s+'Lalpa chun ka Lalpa kuomah Ka chang tieng inthung rawh,I hm�lmahai i ke sirsanah,Ka siem hmakhat chun'a ti kha. *^O*Inp�kna Hla buah Davida ngeiin,R])Chun, Isun an kuomah, "Krista chu Davida naupa ieng leia an ti am a na? -\U(Thu dang hrim an indon ngam ta nawh.Y[+'D�n zirtirtu thenkhat chun, "Zirtirtu, i hril indik khop el" an lo ti bok a. xZi&Ama chu mithihai Pathien a ni naw a, mihringhai Pathien a ni lem; ama ta ding chun mihring vong an nih" a ta. %YC%Mithi keithoa an um thu chu Mosie khomin ch�mbuk thu a zieknaah a hril lang a, Lalpa chu "Abraham Pathien, Isak Pathien, Jakob Pathien" tiin a hril kha. X$Thi khom thi thei ta nawng an tih, v�ntirkohai ang an ni ding a ni leiin. Anni chu thonawk nau, Pathien nauhai an nih. oWW#khawvel la hung um dinga thonawknaa thang tl�ka ruothai ruok chu nuhmei pasal innei ta naw ni hai. RV"Isun an kuomah, "Tu lai mihai hi inneiin nuhmei pasalin an insiem hlak, U!Unau pasari chun nuhmeiin an nei seng leiin thonawkna niah chu nu chu a tu tak nuhmei am ni t�ng a ta?" tiin an indon a.7Ti Chu hnung chun nuhmei khom chu a thi ve ta a. gSGpathumna khomin; chuong ang chun unau pasari chun an hluo seng a, nau nei loin an thi pei a. 0R[a pahnihna chun a nuhmei chu a hluo a, bQ=Aw leh, unau pasal pasari an um a, a upa tak chun nuhmei a nei a, nau nei loin a thi a; .PU"Zirtirtu, Mosien, 'Tu khom nuhmei neiin nau nei si loin thi sien, a sang chun a nuhmei chu hluoin a u ta dingin ch� a thlap�k ding a nih' ti a mi ziekp�k a. lOQ"Thonawkna a um nawh" ti pawl Sadukaihai laia thenkhat chu thu indon dingin Isu kuomah an hung a. NyChuongchun, v�ntl�ng hmaa thu inhril awktir an tum chu an hlawsam a, a donna chu mak an ti hle a, an to ta chip a.[M/Ama chun, "Kaisar thil chu Kaisar pe unla, Pathien thil chu Pathien pe ro" a ta. qL["In tangkal chu mi hang inentir ro. Tu lim le tu hming am a chuong a?" a ta, anni chun "Kaisar" an ta. 5KeAn d�wp a nih ti a hriet leiin an kuomah, SJKaisar kuomah sie kan chawi ding am kan chawi naw ding?"tiin an indon a. I9Chuong enthlatuhai chun, "Zirtirtu, i thuhril le thu zirtir hi a'n dik ti kan hriet a, thlier b�k nei loin Pathien thu indik tak chu i zirtir hlak. /HWChuongchun, L�rsap ror�lna le thuneina hmaah an p�k theina ding remch�ng an dap r�n a, a tong suol pal man tumin enthlatu, mi indik anga inlang, an tir a. :GmD�n zirtirtuhai le thiempu lalhai chun chu tekhinthu chu anni kawka a hril a nih ti an hriet leiin man nghal thei d�n kong an dap a, sienkhom v�ntl�ng mipui an ti si a.fFEChu lung chunga tlu taphot chu koi dar vong an ta, a del ngat lem chu rawt nawi a tih" a ta.E+Amiruokchu, anni rawi chu a en a,"In bawltuhai lung hnawl kha,Chu ngei el chu a kil aLung tangkai tak a lo ni si"ti ziek hi ieng tina am a na? vDeGr�p huon neitu chun anni rawi chu ieng tin am hung thaw t�ng a ta? Hung a ta, huon enkoltu chu that a ta, gr�p huon chu mi dang ins�ntir a tih" a ta. Ng�ithlatuhai chun, "Chuong thil �m chu hung tlung lul naw raw se" an ta.GCChuongchun, gr�p huona inthokin an hnuk suok a, an that a. BHuon enkoltuhaiin an lo hmu chun, 'Hi pa hi ro hluotu ding chu a nih, that ei ta, a ro ei nei vong el ding a nih' an ta. A# "Gr�p huon neitu chun, 'Ieng tin am thaw t�ng ka ta? Ka naupa dit tak hi tir el ka tih; ama hi chu lo inz� �m naw ni hai am' a ta. X@) A siehlaw tir pathumna lem chu an lo inhliem a, huona inthokin an th� dok a.{?o Siehlaw dang a tir nawk a, ama khom chu an lo vuok a, inzakum takin an soisak a, kut ruok bokin an ink�rtir a. $>A A lo huna chun a chan ai la dingin huon enkoltuhai kuomah a siehlaw a tir a. Nisienlakhom, huon enkoltuhai chun an lo vuok a, kut ruokin an ink�rtir a. =5 Mipuihai chu tekhinthu a hril pei a: "Mi pakhatin gr�p huon a siem a, huon enkoltuhai a'n s�ntir a, hun sawt tak ram danga thang dingin a fe a. Z<-Isu khomin, "Kei khomin tu thuin am thil ka thaw hril b�k naw ning cheu" a ta.9;mChuongchun, "A tu thu am kan hriet nawh" an ta. :'hnuoia mi thu ei ti hlak chun mipuiin an inza leiin lungin an mi d�ng el awm si a, Johan chu zawlnei ni ngeiah an pom tlat tawl si" an ta. h9IAnni chu an inrawn a, "V�na mi thu ei ti chun, 'Iem a ta a thu in awi nawh' mi t�ng a ta, O8Johan baptisma kha v�na mi thu a ni mihriem thu? Mi hril ro" a ta. <7sAma chun, "Kei khomin thu indon v�ng ka ti cheu: `69"Tu thuin am hieng thil hi i thaw a na? Tuin am thu a p�k che, mi hril rawh" an ta. 5 Ni khat chu tempula Chanchin Tha hrila mihai a zirtir laiin thiempu lal hai, D�n zirtirtu hai le upa hai chu an hung a, h4I0Nisienlakhom, mipuiin a thu an ngaithl�k nuom si leiin hang law ngaina rak an hriet si nawh.3/Ni tin Tempula chun a zirtir hlak a, thiempu lalhai, D�n zirtirtuhai le v�ntl�ng hotuhai chun sukhlum d�n ding an zong zing a. 2.an kuomah, " 'Ka in chu tongtaina in n�ng a tih' ti ziek a na, nangni ruok chun suohmanghai p�kah in siem lem si a" a ta.F1-Tempula chun a va l�t a, thil zortuhai chu a hnot suok a, n0U,I s�nga ch�ng i nauhai leh hnuoi d�ngnain la hmang an ti cheu. I s�nga lung inthuo r�ng r�ng hl� nei naw ni hai; Pathienin a hung kan lai che i hriet naw leiin chuong chu i chungah a la hung tlung ding a nih" tiin./%+I r�lhaiin i v�la hnuoi kul siem a, s�r tina inthoka ruongchaiche thl�k khuma an dang ch�p ni che chu a la hung tlung ding a nih. .1*"Aw nang hin voisun d�m b�k hin muongna hung intluntu ding che hi hrie chu ni la aw! Nisienlakhom tuhin chu i hmu thei lo dinga thup a ni si. D-)Jerusalem a tlung tawma khawpui a hmu chun a t� khum a. i,K(Ama chun, "Ka hril cheu hi, anni hi an to chun hieng lunghai b�k hi kh�k suok an tih" a ta.f+E'Mipui laia Farisai thenkhat chun Isu kuomah "Zirtirtu, i zirtirhai hi hal tawl rawh" an ta. -*U&"Lalpa hminga lal hung chu A hamtha,1)[%Jerusalem an tlung tawm hnai, Oliv tl�ng an liem thl�k lai chun a thilmak thaw tam tak hmua zuitu mipui tam tak chun hlim tak le inring takin Pathien an inp�k a,5(e$A fena lampuia chun an puonhai an pha pei a.l'Q#Isu kuom an hung kei tlung chun sabengtung chunga chun an puonhai an pha a, Isu an inchuongtir a. 2&_"Anni chun, "Lalpan a mamaw a nih" an ta. e%C!Sabengtung an s�t lai chun a neituhaiin. "Sabengtung kha iem a ta in s�t el a?" an ta. T$! Chuongchun, a tirhai chu an fe a, an kuoma a hril ang ngeiin an va hmu a. a#;Chun, tu khomin, 'Ieng dinga in s�t?' an ti chun 'Lalpan a mamaw a nih' ti ro" a ta. ""="Ei hma zawna khuoa son va fe unla, in va l�t chun sabengtung tuoi inthlung, tu khom la chuongna ngai lo chu va hmung in ta, s�t inla, hung kei ro. g!GOliv tl�nga um Bethphage le Bethani khuo an tlung tawmin zirtirhai laia mi pahnih a tir a. N Chuong thu a hril zo chun Jerusalem an pan tung a, hma a lo lawk a. Chun, hieng ka hm�lma, lal dinga mi dit nawtuhai hi hung thuoi unla, ka hma bula ngei that ro' a ta" tiin a hril tawl a.r]Ka hril cheu hi, a nei taphot pe bels�ng an ta, a nei naw chu a nei sun khom l�kp�k n�ng a tih. >wAnni chun, 'Pu, ama chun sawm a nei annawm' an ta]k. Chun, a kawla ng�rhai kuoma chun, 'A rangkachak tangka kha lap�k unla, rangkachak tangka sawm neitu kuomah pe ro' a ta. 'Chuong a ni sa chun ka tangka p�k che kha a pung leh ka'n khawm theina dingin ieng dinga sumdawngna hmunah siein i lo sukhlawk naw?' a ta. 'G"A pu chun, 'Siehlaw suol, i bau suok ngeiin thiem naw a'n chang che. Mi khir tak ka na, ka sie nawnaa khom ka l�k a, ka t� nawnaa khom ka sik hlak maw? ~uMi khir tak i ni leiin ka t� che a; i sie nawnaa khom i l�k hlak a, i t� nawnaa khom i s�k hlak si a" a ta. c?"Siehlaw dang chu a hung a, 'Pu, hih, i rangkachak tangka kha, puona funin ka kol tha a. EAma chun, 'Nang khom khaw nga chungah hotuah um rawh' a ta.QA dottu chun, 'Pu, i rangkachak tangka kha a l�t ngain a pung' a ta. }sA pu chun, 'Ka siehlaw ditum, i thaw tha ie. Thil ch�teah i ringum leiin khaw sawm chungah hotuah um rawh' a ta. ^5A hmasa tak chu a hung a, 'Pu, i rangkachak tangka kha a l�t sawmin a pung' a ta. y"Lalna thu chu laa a hung k�r nawkin a tangka p�k chu an sukpung z�t indon dingin a siehlawhai chu a ko tawl a. A khuo le tuihai chun ama chu an theida leiin, 'Hi pa hi kan lal dingin kan dit nawh' ti dingin palai an tir zui ve nghal a. 3 A fe tawmin a siehlaw sawmhai chu a ko a, rangkachak tangka sawmj seng a p�k a, an kuomah, 'Ka thang hmang s�ngin hi hin lo sumdawng ro' a ta. ve "Muolkil mi tha pakhat chu a'n lal theina ding thu la ding le hung k�r nawk dingin ram hla takah a fe a.i &E Chu thu chu an ngaithl�k laiin, Jerusalem an hnai ta lei le Pathien ram chu hung tlung nghal dinga mipuiin an ngai leiin hi tekhinthu hi a hril ta pei a. T! Mihriem Naupa hi bohmanghai zonga sandam dinga hung a ni hrim a nih" a ta.k O Isun a kuomah, "Vois�n hi ina hin sandamna a hung tlung tah, ama khom Abraham naupa a ni si a. C Zakai chu a ng�r a, Lalpa kuoma chun, "Ngai ta, Lalpa, tuta inthok chu ka sum z�tve pasiehai sem ka ta, tu thil khom indik lo taka ka l�kp�k chun a l�t liin rul ka tih" a ta. n UChu chu mipuiin an hmu chun an r�ngin, "Mi suol ina tlung dingin a l�t ta saw!" tiin an chier a.N Chuongchun a hung tum ngh�l a, hlim takin ama chu a'n tlungtir a. v eChu hmun Isun a tlung chun a hang en a, "Zakai, hung tum vat rawh, voisun i inah ka tlung ding a nih" a ta. nUChuongchun, Isu hungna ding lampuia chun a lo tl�n khal a, en dingin theichang k�ngah a lawn a. wgIsu chu mi ieng ang hrim am a nih ti hmu a nuom a, a dung a tawi si leiin mipui lai chun a hmu ph�k naw a. c?Chu khuoa chun mi pakhat a hming Zakai a um a, ama chu siekhon hotu, mi hausa tak a nih. A Isu chun Jeriko khuo a l�t a, a s�n p�l ding a na. )+Chuongchun a hmu thei ta ngh�l a, Pathien inp�k pei pumin Isu chu a zui ve tah a. Chu chu mipuiin an hmu chun Pathien an inp�k ve tah a.R*Isun a kuomah, "Hmu thei ta raw khai, i ringna hi i dampui a nih" a ta. )A kawl a hung tlung chun, "I chungah ieng am ka thawp�k che i nuom a?" a ta. Ama chun, "Lalpa, hmu thei ka nuom" a ta. A}(Isu chu a ng�r a, a kuoma hung thuoi dingin a hril a. 'A hmatawnga fehai chun an hal a, to dingin an hril a, sienkhom "David Naupa, mi lunginsiet rawh" tiin a kh�k inring zuol sau a. M&Ama chun, "Isu, Davida Naupa, mi lunginsiet rawh" tiin a kh�k a. 4~c%"Nazaret Isu a hung a nih" tiin an hril a. :}o$Mipui fe ri a hriet chun iem a nih ti a'n don a. a|;#Jeriko khuo Isun a tlung tawmin mitdel pakhat hi lam s�rah kut dawin a lo inthung a. { "A zirtirhai chun chu thil chu a ngaina hrim an hriet nawh. A umzie chu anni laka thup a na, a thil hril chu an man ph�k nawh.3za!Chun, a ni thum niin tho nawk a tih" a ta. y  Jent�lhai kutah p�ng an ta, nuisawng an ta, inzakum takin soisak an ta, chil s�kkhum an ta, vuong an ta, sukhlum an tih. KxSawm le pahnihai chu Isun a thuoi bing a, an kuomah, "Ngai ta u, Jerusalemah ei hang fe ding a nih; Mihriem Naupa chungch�ng thu zawlneihai hmanga ziek po po kha a hung tlung kim ding a nih. sw_dam s�ng huna ngei khom a n�ka tam hmu ngei a tih, hun la hung tlung dinga chatuon hringna leh" a ta.v!Isun, "Thu dik ka hril che hi, tu khom Pathien ram leia in d�m, nuhmei d�m, unau d�m, nu le pa d�m, nauhai d�m m�ksantu chun, PuPeter chun, "Ngai ta, kan in le lo m�ksanin kan zui ta che a" a ta. _t7Ama chun, "Mihriem ta dinga thaw thei lo khom hi Pathien chun a thaw thei vong" a ta.Vs%A ngaithlatuhai chun, "Chuong a ni chun tu am sandam ni thei an ta?" an ta. hrIPathien rama mi hausa a l�t n�kin thim naa sanghawngsei l�t thleng a ol lem si a" a ta. Xq)Isun ama chu a en a, "Mi hausa ta dingin Pathien rama l�t a va harsa de aw! KpChu thu a hriet chun a lungngai ta hle a, mi hausa tak a ni si a. o Chu chu a hrietin Isun a kuomah "Kong khat i la b�k; i nei po po zor la, pasiehai sem rawh; chun, hung la, mi zui rawh" a ta. Xn)Ama chun, "Chuong thil po po chu ka tleirawl laia inthokin ka zawm hlak" a ta.mThup�khai chu i hriet annawm � uire naw, tuol that naw, inru naw, kh�lin mi h�k naw, i nu le pa chawimawi rawh-tihai hi" a ta. Vl%Isun, "Ieng leia tha i mi ti? Tu khom tha an um nawh, Pathien chau naw chu. k Chun, hotu pakhatin a kuomah, "Zirtirtu Tha, chatuon hringna ka chang theina dingin ieng am thawng ka ta?" tiin a hung indon a. j{Thudik ka hril cheu hi, tu khom naupangte anga Pathien ram lawmtu an ni naw chun a s�ngah l�t naw top an tih" a ta.i+Nisienlakhom, Isun anni chu a ko a, "Naupangtehai kha ka kuomah in hungtir unla, khap naw ro; Pathien ram chu hieng ang mihai ta hi a ni si a. Wh'Isu them dingin nautehai khom an hung thuoi a, zirtirhai chun an lo r�u a. =gs"Ka hril cheu hi, chu pa chu a pakhat lem n�kin thiem changin inah a'n lawi ta lem a nih. Inngaihlu taphot chu tlawm an ta, inngaitlawm taphot chu chawimawi n�ng an tih" a ta.-fS Siekhontu ruok chu ama hnung daiah a ng�r a, v�n tieng khom ngha ngam loin, 'Aw Pathien, kei mi suol hi mi lunginsiet rawh' tiin a awm a chum a chum ta lem a. [e/ K�r tin voi hnih bu ka nghei a, ka nei taphot sawmapakhat ka p�k hlak' a ta. 6de Farisai chu a ng�r a, ama chungthu hrilin, 'Aw Pathien, mi dang anga mi du�m, depd� le uire hmang le hi siekhontu ang khom hi ka ni ve naw leiin lawmthu ka hril che. mcS "Mi pahni hi tongtai dingin tempulah an fe a, pakhat chu Farisai a na, pakhat chu siekhontu a nih. Zb- Mani fel inti, mi dang hmusit hlakhai kuoma khom Isun hi tekhinthu hi a hril a: aKa hril cheu hi, hung r�l fel vak a tih. Amiruokchu, Mihriem Naupa hin a hung pha leh khawvela hin ringna hm�ng a ti'm?" a ta.`A mi thlang, a s�n a z�na ama kotuhai chungthu chu Pathienin a r�l fel naw ding am a ni? A la muongch�ng d�m a ni? J_ Lalpa chun a hril pei a, "Ror�ltu fel lo thu hril chu hre ro. d^AA tawpa chun, 'Pathien t� loin mihriem poisa bok naw lang khom, hi hmeithai hin a mi chokbuoi ngun �m a, sukfelp�k el ka tih; chuong naw chun a hung rop awm si a, nghok a um taluo ding a nih' tiin a'n ngaituo a. :]oAma chun iemani chen chu a thawp�k nuom naw a. \{Chu khuoa chun hmeithai pakhat a um a, 'Ka khingpui le kan thubuoi mi r�l felp�k rawh' tiin a hung ng�n s�n a. d[AKhaw pakhata hin ror�ltu pakhat, Pathien tina nei lo, mihriem khom poisa bok lo a um a. mZ UA zirtirhai chu beidong loa tongtai fan fan ding an nizie inentirna dingin Isun tekhinthu a hril a: Y%A zirtirhai chun, "Lalpa, khaw la'm ie?" an ta. Ama chun, "Saruong umna taphotah mulukolhai khom an fuon khawm hlak" a ta.`X9$Pasal pahni lo fe chu pakhat l�k n�ng a ta, pakhat chu m�ksan n�ng a tih" a tagWG#Suma nuhmei pahni bu suk lai chu pakhat l�k n�ng a ta, pakhat chu m�ksan n�ng a tih. V""Ka hril cheu hi, chu z�n chun khum khata z�l mi pahni chu pakhat l�k n�ng a ta, pakhat chu m�ksan n�ng a tih. rU]!Tu khom mani hringna hum tum taphot chun ch�n a ta, tu khom mani hringna ch�n taphot chun hum a tih.&TG Lota nuhmei kha hre zing ro. |SqChu huna chun in chunga um chu in s�nga sum inch� dingin tum naw raw se. Loa um chu inah hung bok naw raw se. WR'Mihriem Naupa a hung inlang nawk ni chun chuong ang bok chu la n�ng a tih. Qnisienlakhom Sodom khuoa inthoka Lota a suok ni chun v�na inthokin mei le k�t a s�r a, an r�ngin a sukhlum vong a ni khah. P "Chuong ang bokin Lota dam lai khom khan thil a tlung khah; f�in an dawn a, inchawin an zor a, thil an phun a, in an bawl a; O5Longa Nova a l�t ni chen khan mihaiin fain an dawn a, nuhmei pasal an innei a. Chu zoah tui a hung l�t a, an r�ngin sukbohmang an ni ta khah. ]N3"Nova hun laia thil um d�n ang khan, Mihriem Naupa hung nawk ni khomin um a tih. lMQNisienlakhom, chu hma chun thil tam tak tuor hmasa phot a ta, tu lai ruoltharhai hin hnawl an tih.jLMKawl inlepin kawl kil a el var ton zok zok ang hin Mihriem Naupa hung nawkna nia chun um a tih. K'In kuomah, 'En ta u, saw taka saw' amanih, 'En ta u, hi taka hi' amanih la t�ng an ta; sienkhom fe suok naw unla, anni chu zui bok naw ro. J-A zirtirhai chun a kuomah, "Mihriem Naupa dam lai hun d�m hi ni khat b�k in hmu nuom nawk hun la tlung a ta, sienkhom hmu ta si naw ti niu. rI]'En ta, hi taka hi, saw taka saw' ti bok naw ni hai. Ngai ta u, Pathien ram chu nangnia um a nih"h a ta.HFarisaihaiin Pathien ram hung tlung hun ding an indon leiin Isun an kuomah, " Pathien ram hung tlung chu mita hmu thei chi a ni nawh. XG)Chuongchun a kuomah, "Tho la, fe ta rawh, i ringnain a sukdam che a nih" a ta.F}Pakuohai kha khaw la'm an um ta a? Hi awze mig chauh naw hi Pathien inp�k dinga hung k�r an um naw a ni maw?" a ta. REIsu chun a lo biek a, "Mi sawm kha in hung inthieng ta vong an naw maw? LDIsu ke bulah bokkhupin lawmthu a hril a, ama chu Samari mi a nih. rC]Anni laia pakhat chun a dam ti a hriet phing leh rawl inring taka Pathien inp�k pumin a k�r nawk a. xBiAnni a hmu chun, "Fe unla, thiempu kawlah va'n entir ro" a ta, chuonga an fe lai chun an hung inthieng tah a. oAW Anni chu hla deu hlekah an ng�r a, " Hotu Isu, mi lunginsiet rawh!" tiin inring takin an kh�k a. ?@y Khaw pakhat a l�t tawmin ph�r sawm a'n tuokpui a. _?7 Jerusalem pana a fe tumin Galili le Samari ram inr�na tieng lam chu Isun a hraw a. ?>w Chuong ang bokin nangni khom thaw dinga thu an p�k po po cheu in thaw zo vong hnungin, 'Kan thaw dinga bituk chauh kan thaw leiin siehlaw tl�ktl�i lo tak kan nih' ti ro" a ta.X=) In thu anga a thaw leiin in siehlaw kuoma chun lawm thu in hril hlak am a ni? %<CChuong n�k chun, 'Ka f�k ding buotsai la, inthuom la, ka f�k le dawn s�ng po ka rawng bawl la, chu zoah nangin fa ve rawh' in ti lem naw ding maw? ; "Nangni lai hin tu am siehlaw nei a, a lo kei amanih a beram v�ng hung inlawi chu, 'Hung la, bu hung fa nghal rawh' ti ding? :)Lalpa chun, "Antam mu tiet ringna in nei chun, hi theihmi kuoma hin, 'Inphawi la, tuifinrietah inphun rawh' t�ng in ta, in thu awi el a tih.O9Tirkohai chun Lalpa kuomah, "Kan ringna mi sukpungp�k rawh" an ta. 8Ni khat s�ngin i chungah voi sari thil a suksuol a, 'Ka sim' tia nangma tieng voi sari a hung ngha chun i ngaidam ding a nih" a ta.k7O"Chuleiin, fimkhur ro, i unauin i chungah thil suol a thaw chun zil la, a sim chun ngaidam rawh. !6;Hieng mi ch�nhai laia pakhat khom intl�ktir n�k chun bu rawtna lung a r�ngah inhl�tirin, tuifinrietah thl�k ni sien, a ta dingin a tha lem.5 Isun a zirtirhai kuomah, "Mihai insuoltirtu thilhai hi hung um naw thei a ni nawh, sienkhom a'n umtirtu chung chu a rik. Dq~~}}w||B|{{u{Fzz0yyxxx'ww'vvuu1tt9ss3rr^qqpp~poo^on_mmmll%kkjjii.hggg;ffceejeddAcc`bb\aa\```__^^]]]\\[t[3ZZ#YXXdXWWmVVwUUuTTISSRRHQQkPPSOOWNNiMMiMLL KK>Q==C<ANuhmei chun, "Pasal ka nei l�m!" a ta. Isun " 'Pasal ka nei nawh' i ti hi i hril indik. 8=kIsun, "I pasal va ko la, hung nawk rawh" a ta. <Nuhmei chun, "Pu, chu tui chu mi pe rawh, ka dang a ch�r ta nawna ding le hi chen chena tui chawia ka hung ta nawna dingin" a ta. 5;ctu khom ka p�k tui dawn taphot chu a dang ch�r ta ngai naw nih. Tui ka p�k chu a s�ngah chatuon chena kang thei lo hringna tuihn�rin hung p�t suok a tih" a ta.H:  Isu chun, "Tu khom hi tui dawntu chu a dang ch�r nawk a ta; 91 Kan pu Jakob n�kin i ropui lem am a nih? Ama chun tuikul hi a mi p�k a, ama le a nauhai le a ran ruolhai khomin hi tui hi an dawn hlak" a ta. 87 Nuhmei chun, "Pu, tui kh�i suokna ding ieng khom i nei si naw a, tuikul hi a'n th�k vei leh, khaw laia inthokin am hringna tui chu i nei thei a? 07Y Isun a don a, "Pathien thilp�k le 'Dawn ding mi pe rawh' titu hi hre la chu, nangin a kuomah i hni lem ding bah; ama chun hringna tui a p�k ding che a nih" a ta. =6s Samari nu chun, "Nang Juda mi i na, kei Samari nu ka ni si a, iengtiziea dawn ding i mi hni am a na?" a ta. (Judahai le Samari mihai chun ieng khom an hmang intawm ngai si nawh).gN5A zirtirhai hlak chu f�k ding inchaw dingin khuoah an fe ta si a. b4=Tui chawi dingin Samari nu pakhat a hung a. Isun a kuomah, "Dawn ding mi pe rawh" a ta. 3Jakob tuikul khom chu taka chun a um a. Isu chu an inzin sawl leiin tuikul sira chun a thung chot a, s�nbu f�k hun v�l a nih.~2uSamari rama khaw pakhat Sikar an ti chu a hung tlung a, chu chu Jakobin a naupa Josefa hmun a p�k kawla um a nih. *1OSamari ram a fe thleng a ngai a. 90mJudai ram suoksanin Galili tieng a k�r nawk a.L/(Ama Isu chun a baptis naw a, a zirtirhaiin an baptis lem a nih), x. kJohan n�kin Isun zirtir tam lem a siem ti le a baptis rawn lem ti Farisaihaiin an hriet ti Isun a hriet chun -9$Naupa ring taphot chun chatuon hringna a nei a; Naupa ring nawtu ruok chun hringna a nei naw a, Pathien lungsenna chu a chungah a fu zing a nih" a ta.?,y#Pa chun Naupa a hmangai a, a kutah iengkim a sie tah. o+W"Pathien tir chun Pathien thu a hril hlak, Pathienin Thlarau chu tiem chin um loa a p�k a ni si a.f Z*-!A thu inhriettir pomtu chun Pathien chu a'n dik ngei ti suoi a nam nghet a nih. `)9 A hmu le a hriethai a hril a, sienkhom a thu inhriettir chu tu khomin an pom si nawh. B(}"Chung tienga inthoka hung tum chu mi po po n�ka chunghnungtak a nih; hnuoia inthoka hung chu hnuoi mi a na, hnuoi thil a hril hlak. V�na inthoka hung chu iengkim chunga mi a nih. X')Ama chu ropui tuol tuol ding a na, kei ruok chu ch�n tiel tiel ding ka nih. )&KMo pasal chu moneitu a ni a, moneitu thien, a thu lo ngaiven zingtu chun moneitu rawl a hrietin a hlim hl� hlak. Chuong ang chun kei khom ka lawm a kim tah. |%q'Keima hi Krista chu ka ni nawh, a hmaa hung dinga tir chauh ka nih' ka ti kha nangni ngei ka thuhretu in ni kha. i$KJohan chun a don a, "V�na inthoka p�k a ni naw chun tu khomin ieng khom an dong thei nawh. $#AJohan kuomah an fe a, "Zirtirtu, Jordan r�la i kuoma um, a chanchin i hril khan tuhin a baptis ve a, mipuiin an pan huoi huoi a nih" tiin an va hril a. q"[Chun, Johan zirtirhai laia pakhat le Juda mi pakhat chu tuia Judahai inthien d�n thuah an ins�l a. @!{Chuong lai chun Johan chu lung inah an la khum si nawh.{ oJohan khomin Salim khaw kawl Ainona chun tui a tam leiin a baptis a, mi tam tak baptisma chang dingin an hung a. 3Chu hnung chun Isu chu a zirtirhai leh Judai ram tl�ngramah a fe a, chu taka chun a zirtirhai chu iemani chen a umpui a, baptisma a'n changtir a.Tu khom thil indik thawhai ruok chun an thilthaw chu Pathien leia an thaw a nih ti chieng taka inlangtir dingin varah an hung hlak" a ta.iKThil suol thaw taphotin var an theida a, an thilthaw inlang an inlau leiin varah an hung nawh. #Hi hi thiem naw changna chu a nih: var chu khawvelah a hung a, sienkhom mihaiin thil suol an thaw leiin var n�kin thim an thlang lem si. 'GTu khom ama ringtu chu thiem naw changin um naw ni a, a ring nawtu ruok chun thiem naw a chang zing a nih, Pathien Naupa nei sun hming chu a ring naw leiin. !"Khawvel thiem naw inchangtir dingin Pathienin a Naupa khawvelah a hung tir naw a, ama hmanga khawvel sandam dingin a hung tir lem a nih. -"Pathienin khawvel a hmangai �m leiin a Naupa khat nei sun chu a p�k a, ama ring taphot chu bohmang loa chatuon hringna an nei lemna dingin.;qama ring taphotin chatuon hringna an neina dingin.s_"Mosien thlal�ra r�l a khai k�ng ang bok khan Mihriem Naupa khom hi khai k�ngin a um ding a nih, `9 Tu khom v�nah an lawn ngai nawh, Mihriem Naupa v�na inthoka hung chauh naw hi chu.jM Khawvel thil ka hril cheu hman in awi naw chun v�n thil hril lang cheu ieng tin am awi in ta? 5 Thudik tak ka hril che hi, keinin kan hriet chu kan hril a, kan hmu chu kan inhriettir hlak a, sienkhom kan thu inhriettir chu in awi nuom si nawh. I  Isun, "Israelhai zirtirtu i ni a, chuong chu i hriet nawa maw? @{ Nikodem chun, "Chu chu iengtin am ni thei a ta?" a ta. a;Thli chu a nuomna tieng tieng a hr�ng a, a ri i hriet a, sienkhom khaw laia inthoka hung am ti le khaw lai am a fe ding ti ruok chu i hril thei nawh. Tu khom Thlaraua pieng taphot chu chuong ang chu an nih" a ta. 9mI piengthar ding a nih ka ti hi makti naw rawh. DTaksa chun taksa a hring a, Thlarau chun thlarau a hring. wgIsun, "Thudik tak ka hril che hi, tu khom tui le Thlaraua pieng a ni naw chun Pathien rame lut thei naw nih.  +Nikodem chun, "Mi a upat hnungin ieng tin am pieng nawk thei a ta? Pieng nawk dingin a nu s�lah voi hni a l�t thei awm top si naw a!" a ta.m SIsun, "Thudik tak ka hril che hi, tu khom a piengthard naw chun Pathien ram hmu thei naw nih" a ta.M Z�nah Isu a hung pan a, a kuomah, "Zirtirtu, Pathiena inthoka hung Zirtirtu i nih ti kan hriet. Pathien umpuihai naw chun inchikna thilmak i thawhai ang hi tu khomin thaw thei naw ni hai" a ta.]  5Mi pakhat a hming Nikodem,Farisai pawla mi, Judahai Ror�lna Inpuia membar a um a. ` 9Mi chanchin tu khomin an hril a ngai nawh, mihriem lungrila um chu a hriet vong si a. _7Nisienlakhom, Isu chun anni rawi chu a n�l el nawh, mi po po a hriet chieng leiin. yFek�n K�t hmanga Jerusalema a ch�m s�nga inchikna thilmak a thawhai hmutu mi tam takin ama chu an ring tah a. -Th�naa inthoka a tho nawk hnungin a zirtirhaiin a thu hril chu an hriet suok vong vong a, Pathien lekha thu le Isu thu hril chu an ring tah a.;qAman tempul a hril chu a taksa a ni lem dai si a. wJudahai chun, "Hi tempul bawlna hin kum sawmli paruk zet a l�k a, nangin ni thum s�ngin i bawl ding maw?" an ta. Z-Isun, "Hi tempul hi thiek unla, ni thum s�ng indin nawk ka tih" tiin a don a. Chu phing leh Judahai chun, "Hieng thil hi thaw dingin thuneina i nei ti inchikna ieng am i mi'n entir thei a?" tiin an indon a. wgA zirtirhai chun, "I in ta dinga thahnem ka ngainan a mi lem zo" ti zieka lo um chu an hriet suok nawk tah a.taParva zortuhai kuoma chun, "Hieng thilhai hi la suok ro, ka Pa in hi sumdawngna hmunah siem naw ro" a ta. ?wChuongchun, hruolin vuokna a siem a, beram le ranhai chu tempul huonga inthokin a hawl dok vong a; tangka thlengtuhai tangka th�r chu a th� dar a, an dawkanhai a nam thl�k a. ~Tempul tuolzawla bawng d�m, beram d�m le parva d�m zortuhai le dawkan k�la inthung tangka thlengtuhai chu a hmu a. R} Judahai Fek�n K�t a hung hnai chun Isu chu Jerusalemah a hang fe a. | Chu hnung chun Isu chu a nu leh, a unauhai le a zirtirhai leh Kapernaum-ah an zu fe a, chu taka chun ni iemani z�t an ch�m a.-{S Hi inchikna thilmak, Isun a thaw hmasa tak hi Galili ram Kana khuoa a thaw a nih. Chuong ang chun a ropuizie a'n langtir a, a zirtirhai chun ama chu an ring tah a.Qz Chuongchun, moneitu chu a ko a, "Mi tinin an uoiin nei tha an sem hmasa phot a, an dawn rawn deuh pha uoiin naran an sem hlak kha a na, nang ruok chun tu chen hin uoiin tha tak i la nei rop a!" a ta.y3 Tui, uoiina inchang chu tucha hotu chun a hang intem a, khaw laia inthoka an hung l�k am ti a hriet naw a, tui th�ltuhai ruok chun an hriet a. ixKChuongchun an kuomah, "Th�l unla, tucha hotu kuomah chawi ro" a ta, a ti ang chun an thaw a. _w7Isu chun, "Tuib�l po poa khan tui sung sip ro" a ta. Ar�ngin an sung sip hmar a. !v;Chu hmuna chun Judahai inthien d�n anga insawpna ding lung tuibel paruk, litar sawmsari panga le za sawmpasari ink�r v�l keng seng, an intung a. Tu!A nu chun rongbawltuhai kuomah, "A hril taphot ang chun thaw pei ro" a ta.otWIsu chun, "Nuhmei, chu chu nangma le keima lungkham ding am a ni? Ka hun a la tlung hr� nawh" a ta.Zs-Uoiin an indai ta naw leiin Isu nu chun a kuomah, "Uoiin an tlasam tah ie" a ta.9rmIsu le a zirtirhai khom molawma chun an fiel a. %q GA ni thum ni chun Galili ram p 73A hril zom pei a, "Thutak tak ka hril cheu hi. V�n inhongah a suk a tunga Pathien v�ntirkohai Mihriem Naupa chunga inlon la hm�ng in tih" tiin.o 2Isun, "Theichang bula i um lai ka hmu che ti ka hril lei elin i ring a ni maw? Hieng n�ka thil ropui lem hi la hm�ng i tih" a ta. en E1Nathanael chun, "Zirtirtu, Pathien Naupa chu i nih; Israel Laltak chu i nih" tiin a puong a.m 90Nathanael chun, "Nangin ieng tin am i mi hriet a?" a ta. Isu chun, "Filipin a ko hma chea theichang k�ng bula i um lai khan ka hmu che annawm" a ta.l )/Isun a kuom tienga hung Nathanael a hmu chun, "En ta u, Israel mi indik tak, hl�mna dawha hrim hrim pai lo saw" tiin a chanchin a lo hril a.{k q.Nathanael chun, "Nazaret khuoah thil tha a suok thei am a ni?" a ta. Filip chun, "Hung la, hung hmu ve rawh" a ta.8j k-Filip chun Nathanael a hmu a, "Mosien D�n lekhabua a chanchin a lo ziek le zawlneihaiin a chanchin an lo ziek, Nazaret Isu, Josefa naupa ngei chu kan hmu tah" tiin a hril a.Fi ,Andri le Peter ang bokin Filip chu Bethesaida khaw mi a nih. `h ;+A z�nga chun Isu chu Galili ram tieng fe a tum a. Filip a hmu a, "Mi zui rawh" a ta. "g ?*Simon chu Isu kuomah a hung thuoi a, Isun ama chu a en a, "Nang hi Johan naupa Simon i nih. Kifa ti t�ng an ti che" a ta (Kifa chu Peter t�na a nih).zf o)Ama chun ahmasatakin a unaupa Simon a zong suok a, "Mesia (chu chu Krista tina a nih) kan hmu tah" tiin a hril a.`e ;(Johan thu hril hrea Isu zuitu pahnihai laia pakhat chu Simon Peter unaupa Andri a nih. d ''"Hung unla, hm�ng in tih" a ta. Chuongchun an zui a, a tlungna chu an hmu a, chu ni chun a kuomah an um a. Chawhnung d�r li v�l a nih. c 9&Isu chu a ngha v�l a, an hung zui a hmu chun, "Ieng am in zong a?" a ta. Anni chun, "Rabbi (chu chu Zirtirtu tina a nih), khawlam i tlung a?" an ta.Mb %A zirtir pahnihai chun a thu hril chu an hriet a, Isu an zui tah a. Sa !$Isun anni a hung fe kh�l lai chun, "En ta u, Pathien Beramte saw!" a ta.D` #A z�nga chun Johan chu a zirtirhai pahni leh a ng�r a. Q_ "Chu thil chu ka hmu tah a, ama hi Pathien Naupa a nih ti ka puong" tiin.I^  !Tuia baptis dinga mi tirtu khan, 'A chunga Thlarau tum le fu zing i hmu pa ngei chu Thlarau Thienghlima baptistu ding chu n�ng a tih' ti mi lo hril naw sien chu Ama chu hre lo ding ka ni a. ]   Chu zoah Johanin hieng hin a thil hmu a hril a: "V�thu anga v�na inthoka Thlarau hung tum chu a chungah a fu zing ka hmu a. v\ gAma chu lo hre naw lang khom, Israelhai kuoma tarlang a ni theina dinga tuia baptis dinga hung ka nih" a ta. u[ eAma hi a nih ka hnunga hung, ami lekh�l tah tia ka hril cheu kha, a san chu ka hmaa lo um tah a ni leiin. Z A zinga chun Johanin ama tieng pana hung Isu chu a hmu a, "En ta u, Pathien Beramte, khawvel suol phur hmangtu ding saw! dY CHieng thil hi Jordan r�l Bethani khuoa Johanin baptisma a'n changtirna hmuna tlung a nih.gX IAma chu ka hnunga hung ni sienkhom a pheikhok hrui s�t tl�k khom ka ni nawh" tiin a don a.lW SJohan chun, "Keiin tuiin ka baptis a, sienkhom hi taka ng�r lai hin in hriet naw mi pakhat a um. NV Zawlnei amanih i'n ti si naw chun ieng leia i baptis am a na?" an ta.RU Mi an hung tir laia Farisai thenkhat chun, "Krista amanih, Elija amanih, {T qJohan chun, "Zawlnei Isaiin a hril ang a, 'Lalpa lampui sukruol ro' tia thlal�ra kh�ktu rawl chu ka nih" a ta.S "Anleh tu am i ni hrim leh? A mi tirtuhai kan don theina dingin mi hril rawh. Tu'm i nih i'n ti r�ng r�ng a?" an ta. R "An leh tu am i ni leh ? Elija i ni?" an ta. "Ka ni nawh" tiin a don a. "Zawlnei chu i ni?" an ti nawk a, "Ni lo e" a ta.MQ Johan chun tlang takin, "Krista chu ka ni nawh" tiin a lo inpuong a.~P wAma chu tu am a nih ti indon dingin Jerusalema Judahai chun thiempuhai le Levi chia mihai chu Johan kuomah an tir a. }O uTu khomin Pathien an hmu ngai nawh, Pa �ngs�nga ch�ng Pathien Naupa nei sun chu a chanchin inhriettirtu a nih.pN [D�n chu Mosie hmanga p�k a na, lunginsietna le thutak ruok chu Isu Krista z�ra hung tlung a nih. YM -A famkimnaa inthoka ei dong seng chu lunginsietna ngot lunginsietna ngot a nih. :L oA chanchin chu Johanin kh�kpuiin, "Ka hnunga mi hung zuitu ding ka ti khan a mi lekh�l tah a, ka hmaah a um ta zing a nih tia ka hril kha ama hi a nih" tiin a'n hriettir a. K 1Thu chu taksainc a hung inchang a, eini lai a hung ch�ng a, a ropuizie khom ei hmuh, lunginsietna le thutaka sip, Pa Naupa nei sun ropuina chu. "J ? Chuonghai chu chi inthla d�n pangngaia insieng ni loin, tisa ditzawng le pasal ditzawnga insieng khom ni bok loin, Pathiena inthoka insieng an ni lem. ^I 7 Nisienlakhom, ama lawmtu le a hming ringtu taphot chu Pathien nau ni theina a p�k. >H y Ama rama ngei a hung a, a mihaiin an lo lawm si nawh. nG W Ama chu khawvela um tah le ama hmanga khawvel hung um ni sienkhom khawvelin ama chu a hriet si nawh. JF  Var tak tak, mi tin sukvartu chu khawvelah a hung ta zing a nih. LE Ama chu var chu a ni nawh, var thu inhriettir dinga hung a ni lem. bD ?Ama chu var thu inhriettir dingin a hung a, ama hmanga mi po poin an ring theina dingin. ?C {Pathien mi tir pakhat a um a, a hming chu Johan a nih. IB  Var chu inthim lai a hung var a, sienkhom inthimin a ngam nawh.bGA  Amaa chun hringna a um; chu hringna chu mihriemhai var a nih. _@ 9Iengkim ama hmangaa siem a nih; thilsiem po po hi ama hmanga siem naw hrim a um nawh. 7? kAma chu a t�ra inthokin Pathien kuomah a um. R> !A tirin Thu chu a um, Thu chu Pathien kuomah a um, Thu chu Pathien a nih. =5Chuongchun an chawibiek a, lawm �m �min Jerusalem tieng an k�r nawk a; tempula chun Pathien inp�kin an um rop hlak. [</4Chuonga mal a sawm lai chun anni chu a'n thla a, v�na thuoi tungin a um tah a. ^;53Chun, Bethani khawhnawm chen anni chu a thuoi a, b�n a phar a, mal a sawm tawl a. j:M2Chung tienga inthoka thilthawtheinaa inthuom in ni hm� khat chu khawpuia hin um zing ro" a ta.I9 1Ngai ta u, Pa thil tiem chu in chungah ka hung tir ding a nih. 08[0Hieng thilhai hi a hrepuituhai in nih. ~7u/simna le suol ngaidamna thu chu Jerusalema inthoka intanin hnam tin kuomah ama hminga hril dar n�ng a tih, ti hi. 6 .An kuoma chun, "Hieng hi a nih zieka um chu: Krista chun a tuor ngei ding a na, ni thum niin mithi laia inthokin tho nawk a ta, X5)-Chuongchun, Pathien lekha thu hre thiem thei dingin an lungril a hongp�k a. L4,Chun, an kuomah, "Nangni kuoma ka ch�ng lai khan, Mosie D�nbua hai, Zawlnei lekhabua hai le Sam bua hai ka chanchin an ziek taphot chu a hung tlung kim ding thu ka hril hlak cheu kha" a ta. +3Q+a l�k a, an hmaa chun a f�k a.+2Q*Nga em hmin tlin khat an p�k a, ~1u)Lawm taluo, sienkhom makti le hang awi el harsa an ti zing lai chun aman, "Hi taka hin f�k ding in nei am?" a ta. K0(Chu chu a hril zoin a kut hai, a kepha hai chu a'n entir tawl a. */M'Ka kut hai, ka kepha hai hi en ro, keima ngei kha ka ni annawm. Mi them unla, en ro; kei in mi hmu ang hin thlarauin r� le ch�ng le taksa a nei nawh" a ta. S.&Ama chun, "Iem a ta chuong lawma in ti chu? Iem a ta in lungril a buoi ? R-%An ti a, an mit a �r inta z�k el a, thlarau hmuah an inngai hiel a. ,{$Chuong thu chu an hril laiin Isu ngei chu anni lai a hung ng�r a, an kuomah "Thlamuongna in chungah um raw se" a ta. v+e#Anni khom chun lampuia thil tlung le bei a khoi a, a hm�l an hung hriet takzie thu d�m chu an hril ve a.X*)""Lalpa chu a tho nawk ta ngei a, Simon kuoma khom a'n l�r annawm" an lo ta. )!Chuongchun an tho a, Jerusalem tieng inhmaw takin an k�r nawk ngh�l a, sawmpakhathai le an ruolhai um khawm chu an hang hmu a. ( Anni chun, "Lampuia a mi biek laia Pathien Lekha thuhai a mi hrilfie khan ei lungril a har huoi huoi hrim a ni kha" an ta. n'UAn mit chu a hung inhong a, a hm�l chu an hriet tah a, ama hlak chu an hmuhoiah a bo ta dai el a. j&MZ�nbu an hang ot tl�ng a, bei chu a l�k a, lawmthu a hril a, a khoi a, an kuomah a sem a. %%CAnni chun, "Kan kuomah riek ve el ta la, khuo khom an hnu ta a, nisa khom a tla ding an ta hi" tiin an thlo a. Chuongchun, an kuoma riek dingin a l�t a. \$1An f�na ding khuo chu an tlung ding a ni ta a, Isu chu fe pei tum angin a um a. y#kChuongchun, Mosiea inthoka tanin zawlnei po poin Pathien Lekha thua a chanchin an ziekhai chu a hrilfie tawl a.b"=Kristan chuong thil chu tuorin a ropuinaah a l�t ding a ni hrim an nawm a nih?" a ta. f!EAma chun an kuomah, "Mi inv�t ruolhai, zawlneihai thuhril tinr�ng awi konga chawlolhai!  /Keini laia thenkhat khom a thl�nah an va fe a, nuhmeihai hril ang chie khan thil an va hmu a, sienkhom ama chu an hmu b�k chuong nawh" an ta. Pathien v�ntirko inl�r an hmu a, anni chun a hring nawk tah tih d�m an lo hril thu an hung hril a, lung an sukthawng rak a. wgChun, keini pawla nuhmei thenkhat khom voi tuk zingk�r khan thl�nah an va fe a, a ruong an va hmu naw a; ,QKeini hlakin ama chu Israel intlantu ni dinga kan lo beisei kha a na. Chu el khom chu ni loin, voisun hi chuong thil a tlunga inthoka a ni thumna a ni d�r tah. iKthiempu lalhai le kan ror�ltuhaiin sukhlum dinga an p�k, kraws-a an hemde tah thu kha tie. Ama chun, "Ieng thu am ie?" a ta. Anni chun, "Nazaret Isu, Pathien le mi po po mithmua thua leh thilthawa zawlnei ropui tak chanchin, wChun, a hming Kleopa chun a don a, "Jerusalem sir sia tu lai chanchin hre naw chu nang chauh hi n�ng i tih!" a ta. oWAn kuoma chun, "Lawn puma in hril kha ieng thu am an ta leh?" a ta, anni chu ngui takin an ng�r a. Onisienlakhom, a hm�l an hriet thei nawna dingin an mit a sukvai a. SChuonga an titi lai chun ama Isu ngei chun a hung hnai a, a'n tlonpui a; I Thil hung tlung po po chanchin chu hrilin an titi malam pei a. % Chu ni tak chun anni laia mi pahni chu Emmau khuo panin an suok a, chu khuo chu Jerusalema inthoka kilometer sawmpakhat v�la hl� a nih. E Peter ruok chu a tho a, thl�n tieng chun a tl�n a, thl�n chu k�nin a zuk bi a, puon z�i inhmi chauh chu a hmu a; chuongchun, thil umzie chu maktiin in tieng a k�r nawk tah a.vV% Nisienlakhom, an thu chu barah an lo khonp�k naw a, an awip�k bok nawh. ) Chuong ang thu, tirkohai kuoma hung hriltuhai chu Mari Magdalin hai, Joana hai, Jakob nu Mari le anni le fe ve nuhmei thenkhathai chu an nih. oW Thl�na inthoka an hung k�r chun zirtir sawmpakhat le mi danghai kuomah chuong thu chu an hril a. =uChuongchun, a thu hril chu an hriet suok nawk tah a.#'Mihriem Naupa hi mi suolhai kuta inmantir n�ng a ta, kraws-ah hemd�ng an ta, ni thumnaah a tho nawk ding a nih' a ti hlak kha" an ta. veHi taka hin a um ta nawh, a tho nawk tah. Galili rama a um laia in kuoma a hril kha in hriet zing naw a ni?  An ti �m leiin bawka hnuoi sikin an k�n tlat a. Chuonghai chun an kuomah, "Ieng dinga mithi lai a dam lai in zong am?  {Chuonga hrilhai taka an um lai chun mi pahni, kawlph� anga tle puon v�r taka inthuom hi an bulah an hung ng�r a. ? yan zuk l�t chun Lalpa Isu ruong chu an hmu ta naw a.8 kThl�n kh�r lung chu inhlum sonin an hmu a, {  qChawlk�r ni hmasa taku zing hm�ngin nuhmeihai chun rimtui an buotsaihai chu chawiin thl�na chun an va fe a. 8Chun, in tieng an k�r a, rimtui le hriek rimtuihai chu an buotsai a. D�n thup�k chu zawmin Sabat ni chu an chawl a.y7Galili rama inthoka hung zuitu nuhmeihai khom chun an zui ve pei a, thl�n le a ruong an inz�l d�n chu an hmu a. [/6Chu ni chu Inbuotsaina ni a na, Judahai Sabat chu a'n tan v�ng v�ng ta si a. {5Chun, a l�k thl�k a, puon z�i inhmiin a tuom a, tu khom la z�l ngai nawna lung ker thl�nah chun a'n z�l a. <s4Ama chu Pilat kuomah a fe a, Isu ruong a va hni a. 3Ama chun an ror�l le an thilthaw chu a remtipui naw hrim a. Judahai khuo Arimathaia um a na, Pathien ram beisei ve hlaktu a ni bok. kO2Chun, mi pakhat a hming Josefa, Sanhedrina Kansil member pakhat, mi tha tak le indik tak a um a. 1A hm�lhriethai ruok chu hla feah an ng�r zing a, Galili rama inthoka ama zuitu nuhmeihai le chun chuong thil chu an thl�r a.y0Chu thil chu thl�ra mipui hung inkhawmhaiin thil hung tlung an hmu chun awm inchumin in tieng an inlawi tawl tah a. {o/Sipai zahotuin thil umzie a hmu chun, "Hi pa hi matheiloin mi indik tak a ni phot el" a ta, Pathien a'n p�k a. ~.Isu chu rawl inring takin a kh�k a, "Pa, i kutah ka thlarau ka'n koltir" a ta. Chu chu a hril zoin a hnuk a chat tah a.U}#-nisain var a'n suo naw a, tempul puonz�r chu a laiah a'n thl�r suok a. j|M,S�n d�r sawmpahni vela inthoka chawhnung d�r thum chenin khawvel a hung inthim ta vong a; l{Q+Isu chun a kuomah, "Voisun hin thu dik ka hril che hi, ka kuomah paradis-ah um v�ng i tih" a ta.Gz*Chu zoah, "Isu, i ram i tlung pha mi hre zing rawh aw" a ta. y)Eini pahni hi chu hrem awm hrim ei na, ei thilthaw man ei hmu a ni hi; hi pa ruok hin chu ieng khom a suksuol nawh" a ta. lxQ(Nisienlakhom pakhat chun a hal a, " Pathien meu khom i ti naw maw, thuhmun zingin an hrem che hi? w 'An hemde ve mi suol pakhat chun a hr�ng khum a, "Krista chu i ni naw'm a ni? Insukdam la, keini khom mi sukdam ta la" a ta. Gv&A chunga chun HI MI HI JUDAHAI LAL A NIH ti ziekt an t�r a.Lu%"Judahai lal i ni takzet chun nang le nang insukdam ta la" an ta. St$Sipaihai khom chun an nuisaw a, a kuomah hungin uoiin th�r an p�k a, @sy#Mipui chun ng�rin an thl�r a. Juda hotuhai chun nuisawin, "Mi dang hman a sukdam hlak a, Pathien mi ruot, Krista chu a ni takzet chun ama khom insukdam raw se" tiin an es�l a. r}"[Isun, "Pa, anni hi ngaidam rawh, an thilthaw hi an hriet naw a ni hi" a ta]s A silf�nhai chu thum vawrin an insem a. q-!'Lu Ru' an ti hmun an tlung a; chu taka chun kraws-ah an hemde a; mi suolhai khom chu a chang tieng pakhat, a voi tieng pakhat, an hemde bok a. Jp  Sukhlum dingin mi dang, mi suol pahni ama ruolin an thuoi ve a. }osThing hring lai hman chuonga an thaw si chun thing a tawl pha lem chu ieng tin topin am an la thaw ding maw!" a ta.wngChu huna chun mihaiin tl�ng kuomah 'Mi del rawh' t�ng an ta, muol kuomah 'Mi'n khum rawh' ti bok an tih. mNgai ta u, 'Nuhmei ching, s�la nau pai ngai lo le nauin an nene an n�k ngai lo chu an hamtha' in ti hun a la hung tlung ding a nih. sl_Isu chu anni tieng a ngha a, "Jerusalem nuhai, mi t� naw ro, nangni le in nauhai ta dingin tap lem ro. Vk%Mipui tam tak le nuhmei ruol, lungse taka tap taphai chun an zui dul dul a. j'Chuonga an thuoi hmang lai chun Simon, Kurini khaw mi, tl�ngrama inthoka hung chu kraws putpui dingin an man a, Isu hnungah an inputtir a. i Helna le tuolthat leia lung ina int�ng an hn� pa kha a'n suo a, Isu ruok chu an nuom nuoma thaw dingin a p�k suok tah a.9hmAn ng�n ang chun Pilatin thu a sukthl�k a.r vgeAnni chun inring taka kh�kin, kraws-a hemde dingin an ng�n lui tlat a, an rawl chun a vauh z�m tah a. !f;Pilat chun a voi thumnaah "Ieng leiin am? Iem a thawsuol a? Th�na khop poi a tawk ka hmu nawh. Invuoktir ka ta, ka'n suo el ding a nih" a ti nawk a. Ue#Sienkhom anni chun, "Hemde rawh, hemde rawh" tiin an kh�k thuop thuop a. Jd Pilat chun Isu chu insuo a nuom a, an kuomah thu a hril nawk a. ScBarabas chu khawpuia helna lei le tuolthat leia lung ina int�ng a nih. wbgChuongchun a ruolin, "Hi pa hi sukbohmang la, Barabas kha mi'n suop�k rawh" tiin inring takin an kh�k a. Wa'Chun, Fek�n K�t laiin t�ng pakhat anni ta dingin a'n suop�k hlak a.q ?`yChuleiin, invuoktir ka ta, insuo nawk el ka tih" a ta._Heroda khomin a hmu naw leiin ka kuomah a hung thon nawk a ni hi. In hmu ang hrimin, th�na khop ieng khom a thaw nawh. 5^cAn kuoma chun, "Hi pa hi hel dinga mihai infuiportuah in h�k a, nangni hmaa ngei thu ka'n don chieng a, sienkhom in h�kna thuah thil poi ieng khom a tawk ka hmu nawh. b]= Pilat chun thiempu lalhai, D�n zirtirtuhai le v�ntl�ng mipuihai chu a ko khawm a. k\O Pilat le Heroda chu kha hma khan inhm�lma hle hai sien khom hi ni hin an inngei nawk tah a nih.#[? Heroda le a v�ngtu sipaihai chun hmusit taka soisakin, nuizat siemnan an hmang a, lal korfuol mawi tak inh�ktirin, Pilat kuom tieng an thon k�r a. ZZ- Thiempu lalhai le D�n zirtirtuhai chu an ng�r ve a, inzom zatin an h�k a. KY Thu tam tak a'n don a, sienkhom b�u khat khomin a s�ng nawh. $XAHerodan Isu a hmu chun a lawm hle a, a chanchin a hriet rop hlak leiin a hmu ch�kna a sawt ta r�ng a; a thilmak thaw iemani b�k hmu a beisei bok a. {WoHeroda biela mi a nih ti a hriet chun Heroda kuomah a thon a, ama chu Jerusalema a lo um lai a ni ngh� nghe a. PVChu thu chu Pilatin a hrietin Galili mi a ni le ni naw thu a'n don a. 7UgNisienlakhom anni chun, "A zirtirnain Judai ram po poah mipui a chok tho a. Galili ramah a tan a, hieng lai chen khom a hung d�ng ph�k tah a ni hi" tiin an thang tlat a.cT?Pilat chun thiempu lalhai le mipuihai kuomah, "Hi pa hi a thiem nawna ka hmu nawh" a ta. ZS-Pilat chun, "Judahai lal i ni maw?" a ta. Ama chun, "I ti annawm" tiin a don a. R3"Hi pa hin kan chihai a thuoi khawlo ti kan hmu a, Kaisar kuoma siechawi a khap a, Lal Mesia chu niin a'n s�l bok ti kan hriet" tiin an h�k a. WQ )Chun, pungkhawmhai chu an r�ngin an tho a, Isu chu Pilat kuomah an thuoi a. qP[GAnni chun "Hrepuitu dang tu am ei la ng�i rop a? Eini ngeiin a b�u suok ei hriet tah annawm" an ta.OFAn r�ngin, "Chu, nang hi Pathien Naupa i ni maw?" an ta. Ama chun "Ka ni thu in hril hi in hril indik hrim a nih" a ta pNYENisienlakhom, tuta inthok chun Mihriem Naupa hi Pathien ropui chang tieng inthung t�ng a tih" a ta. 9MmDthu indon ch�u lang khom mi hril naw ti niu.p qL[C"Krista chu i ni le ni naw mi hril rawh" an ta. Ama chun, "Hril lang cheu khom, awi chuong naw ti niu; K1BZ�ng khuo a hung var chun v�ntl�ng upa hai, thiempu lal hai le D�n zirtirtuhai chu an inrawn khawm a, Isu chu Sanhedrina chun an thuoi a. +JQATong tha lo tinr�ngin an biek a.LI@A mit an tuomp�k a, "Tuin am a vuok che, hril thei rawh" an ta. EH?Isu v�ngtuhai chun nuizat siemnan an hmang a, an vuok a. 0G[>Tuolah a suok a, a tap ta zawi zawi a.o1F[=Lalpa chu a hung ngha a, Peter chu tl�n takin a hung en a. Peter chun, 'Voiz�n �r khuong hmain voi thum mi'n phat i tih" Lalpan a kuoma a ti kha a hriet suok a. {Eovvuu=ttUssrraqqmqpp5oo`nn@mmsllkvkjj.inhhahgff/ee^eddCcbbaaaP``___ ^^]]]]r\\o[[ZZlYY7XXYWWW VV@UUTT3SS(RQQ?PPOOXNNNMMMLLRKKZJJ}IISHHHlHGGFEEbEDDC~C2BBGAAZ@@3??_>>==c<<<;{;?::i999>88R777%6605544Y3322m11A0`//|..>--e,,+y**R))a(((N''N&&&X& %d$$x$H##K""|!!_!2 Nle)' j`_.8U G 7 b ];p)KJ9 R Thenkhatin, "Kha pa kha ni e" an ta, mi dangin, "An nawh ie, a angpui a ni lem" an ti bok a. Ama chun, "Kha pa kha ka nih" a ta. }Qs An tuolbawmhai le kha hmaa a kutdaw lo hmu hlak hai chun, "Hi pa hi kutdawa thung hlak kha a ni nawm a ni?" an ta. P "Siloam d�lah va sawp rawh" a ta. Siloam chu 'Tir' t�na a nih. Chuongchun a fe a, a va sawp a, mit varin a hung k�r tah a. mOS Chuonga a hril zo chun hnuoiah chil a s�k a, a chilin pilpok a siem a, mitdel mita chun a bel a, BN Khawvela ka ch�m s�ngin khawvel �ntu ka nih" a ta. M} S�n a ni lai hin a mi tirtu sin ei thaw ding a nih. Tu khomin sin an thaw thei naw hun z�n a hung tlung ding a nih. L Isun a don a, "Hi pa hin suol a thaw nawh, a nu le pa khomin an thaw bok nawh, amaah Pathien sinthaw a'n lang theina ding a ni lem. zKm A zirtirhai chun, "Zirtirtu, mit indel saa pieng hi ama suol lei a ni, a nu le pa suolna lei?" tiin an indon a. CJ  Isu chun a fe malamin mitdel saa pieng mi pakhat a hmu a. mIS;Ama d�ngna dingin lung an r�t a, sienkhom Isu �n bi a, tempula inthok chun an rel suok tah a.VH%:Isun, "Thudik tak ka hril cheu hi, Abraham pieng hma khomin ka um tah" a ta.\G19Judahai chun, "Nang kum sawmnga khom la tling lo che, Abraham i hmua maw?" an ta. zFm8In thlatu Abraham kha ka n� hmu ding a ni leiin a hlim �m �m a, a hmu ta ngei a, a lawm hrim a nih" a ta. 2E]7Nangnin ama chu in hriet si nawh, kei chun ama ka hriet. 'Ama chu ka hriet nawh' ti lang, nangni ang boka kh�lhlip n�ng ka tih. Ama ka hriet a, a thu ka vong hlak. D 6Isun a don a, "Mani inchawimawi ni lang, ka mawiin thu f�n naw nih. 'Kan Pathien' in ti ve, ka Pa chu mi chawimawitu a nih. C+5Kan thl�tu Abraham n�kin i ropui lem am a ni? Ama khom a thi tah, zawlneihai khom an thi tah. Nang, a tua inruot r�ng r�ng che?" an ta.uBc4Chu zet chun Judahaiin, "Tuhin chu ramhuoi zawl i ni takzetzie kan hriet chieng tah. Abraham a thi tah a, zawlneihai khom an thi tah a, nang hlakin, 'Tu khom ka thu vongtu chun kumkhuoin th�na intem ngai naw nih' d�m i ti v�l a. iAK3Thudik ka hril cheu hi, tu khom ka thu vongtu chun kumkhuoin th�na intem ngai naw nih" a ta. _@72Mani ropuina ka zong nawh, sienkhom a zongtu pakhat a um a, ama chu ror�ltu a nih. n?U1Isu chun, "Ramhuoi zawl ka ni nawh, ka Pa ka chawimawi a ni lem; nangni ruok chun in mi sukpawi si. p>Y0Judahai chun, "Nang hi Samari mi, ramhuoi zawl kan ti che kha kan lo ti indik hle an naw maw?" an ta. ='/Pathien mi chun Pathien thu a ng�ithl�k hlak; nangni ruok chun ka thu in ng�ithl�k nawh, Pathiena inthoka suok in ni naw leiin" a ta.b<=.Ka suolna hrie nangni lai tu'm in um? Thutak ka hril cheu hi, ieng leia in mi ring naw? ;;q-Thutak ka hril lei cheuin in mi ring naw a ni hi. :{,In pa Diebol nauhai in ni a, in pa lawmzawng thaw in nuom hlak. Ama chu a tira inthokin tuoltthattu a nih; thutakah a ng�r ngai naw a, amaah thutak a um bok nawh. Kh�lhril hi a piengpui tong hrim a ni a, a kh�lhlip a, kh�l po po pa a nih. _97+Ka thu hril hi ieng leia in hriet thiem naw? Ka thu in man f�k thei naw lei a nih. 48a*Isu chun an kuomah, "In pa chu Pathien ni sien, mi hmangai in tih, Pathiena inthoka hung ka ni si a. Hi taka ka um hi ka thua hung ka ni naw a, amain a mi tir lei a nih. 7)In pa thaw ang in thaw ve a ni hi" a ta. Anni chun, "Sawn kan ni nawh, pa pakhat chauh kan nei, Pathien ngei chu" tiin thang an khaw a. 6(Tu ruok hin chu, Pathien kuoma inthoka thutak hretu le hriltu cheu hi, mi that in tum si! Abrahamin hieng thil hi a thaw ngai nawh. t5a'Anni chun, "Kan pa Abraham a nih" an ta. Isun, "Abraham nauhai in ni chun Abraham thaw ang thawng in tih. z4m&Keiin ka Pa kuoma thil ka hmu chu ka hril hlak; nangni ruok chun in paa inthoka in hriet chu in thaw hlak" a ta.w3g%Abraham thlahai in nih ti ka hriet. Amiruokchu, mi that in tum si, ka thuin nangniah hmun a chang naw leiin. T2!$Chuleiin, Naupain a'n zal�ntir cheu chun zal�n tak tak t�ng in tih. Z1-#Bawi chu s�ngkuoah a thang zing nawh, naupa ruok chu kumkhuoin nau a ni zing. a0;"Isun an kuomah, "Thu dik tak ka hril cheu hi, tu khom suol thawtu chu suol bawi a nih. /'!Anni chun, "Abraham thlahai kan nih, tu bawia khom kan la um ngai nawh. Iengti leia 'Inzal�ntir a ti cheu' d�m chu i ti am a na?" an ta. I.  Thutak hrieng in ta, thutak chun inzal�ntir a ti cheu" a ta. g-GAma ringtu Judahai kuoma chun Isun, "Ka thuah in um zing chun ka zirtirhai ni takzet in tih. N,Chuong thu chu a hril lai zingin mi tam takin ama chu an ring tah a.+A mi tirtu chu ka kuomah a um a, m�kh�ta um dingin a mi thl�thlam ngai nawh, a lawmzawng ka thaw pei hlak leiin" a ta. Q*Isu bokin an kuomah, "Mihriem Naupa hi in khai k�ng pha leh Keima chu ka nih ti le keima thuin thil ieng khom ka thaw naw a, Pain a mi hril ang peiin ka hril chauh a nih ti hung hre t�ng in tih. ;)qAn kuomah Pa thu a hril a nih ti an hriet si nawh.>(uIn chungchang thua hin hril le r�l ding tam tak ka nei; ieng po khom ni sien, a mi tirtu chu mi indik tak a na, a kuoma inthoka ka hriet chauh khawvel kuomah ka hril hlak" a ta. U'#Anni chun, "Tu'm i na ?" an ta. Isun, "A tirin ka hril ta cheu an naw maw? &-Chu lei chu annawm, 'In suolna leh th�ng in tih' ka ti kha; Keima chu ka nih ka ti hi in awi si naw chun in suolna leh thi hrim in tih" a ta. M%Isu chun hril zom peiin, "Nangni chu hnuoi tienga inthoka hung suok in na, kei chu chung tienga inthoka hung thla ka nih; nangni chu hi khawvela mi in ni a, kei chu hi khawvela mi hi ka ni nawh. $Judahai chun, " 'Ka f�na dingah nangni hung thei naw ti niu' a ti hi ama le ama inthat a tum n�ng a ti?" tiin an indon tuo a. !#;Isun an kuomah, "Ka fe hmang ding a na, nangnin mi zong in ta, in suolna leh thi'ng in tih; ka f�na dingah nangni hung thei naw ti niu" a ti nawk a. "Chuong thu chu tempul thawlawm bawm siena bula a zirtir laia a hril a nih. Tu khomin an la man chuong nawh, a hun a la tlung naw leiin.+!OAnni chun "Khaw lam i pa chu?" an ta. Isun, "Nangnin in mi hriet nawh, ka Pa khom in hriet nawh. Kei mi hrie ni unla chu, ka Pa khom in hriet ta ding bah" a ta. S Keiin ka thu ka'n hriettir a, a mi hrepuitu chu mi tirtu Pa a nih" a ta. X)In D�na ngei khom, hrepuitu mi pahni thu chu pom tl�k a nih ti ziek a um. {Lo r�l khom ni ta lang, ka thu r�l chu indik a tih, a r�ltu chu keima el ni loin kei le mi tirtu Pa kan ni si a. kONangni chun mihriem d�n hmangin thu in r�l a, kei ruok chun tu chung thu khom ka r�l nawh. FIsun, "Keima thu inhriettir lang khom ka thu inhriettir chu thu dik a nih, ka hung suokna le ka f�na ding ka hriet si a; nangni chun ka hung suokna le ka f�na ding chin in hriet nawh. W' Farisaihai chun, " Mani thu a nih i hril hi, i thu hril a'n dik nawh" an ta. 7 Isun an kuomah thu a hril nawk a. "Kei hi khawvel �ntu ka nih, tu khom a mi zui chu inthimah l�ng top naw ni a, hringna var nei lem a tih" a ta.  Ama chun, "Pu, an um nawh" a ta. Isu chun, "Kei khomin thiem naw ka'n changtir naw che. Fe la, suol nawk ta ngai naw rawh" a ta.m} Isu chu a hang d�k a, "Nuhmei, khaw lai am an um zo ta a? Thiem naw inchangtir che tu khom an um naw a ni maw?" a ta.  A thu hril an hrietin, a upa taka inthoka tanin pakhat khatin an inrel hmang a, a tawpah Isu le nuhmei ng�r chauh chu an um tah a. )MA k�n a, hnuoi a ziek nawk a.lChuonga an hnaw sek sek lei chun a hang d�k a, an kuomah, "Nangni lai suol nei lo in um chun d�ng hmasa raw se" a ta. Chu chu a h�kna ding an hmu theina dinga khal awk an tumna a nih. Sienkhom, Isu chu a k�n a, a kutp�rin hnuoiah thil a ziek a. }sMosie mi p�k D�n ang chun hieng ang nuhmei hi lunga d�ng hlum ding a na, nangin iengtin am i ngai a?" an ta. J Isu kuoma chun, "Zirtirtu, hi nu hi a uire lai taka man a ni a. taD�n zirtirtuhai le Farisaihai chun nuhmei, a uire laia man,k an hung thuoi a, a laiah an inng�rtir a. yA z�ng vartienin tempulah a l�t nawk a, chu taka mi um po po chun an hung bawr a, a thung a, anni chu a zirtir a. , UIsu ruok chu Oliv tl�ngah a fe a. ;q5Chuongchun, mi tin mani inah an inlawi ta seng a. ( I4Anni chun, "Nang khom Galili mi i ni ve am an tah? Pathien lekha thu ngun takin bi la, Galili rama inthokin zawlnei an suok ngai nawh ti hm�ng i tih" an ta.# ?3"Ei D�n ang chun, miin a thiem thu a hril ngaithl�k zet hma le iem a thaw ti hriet chieng zet hma chun thiem naw inchangtir thei a ni'm a ni?" a ta. H  2Anni laia pakhat Nikodem, kha hmaa Isu kuoma l�ng tah khan, F 1D�n hre lo mipuihai hi tongsephur an nih" tiin an khak a. Y +0Hotuhai le Farisaihai laia mi tu khom ama ring an um nawh ti in hriet naw maw? K/Farisaihai chun, "Nangni khom a lo hl�m hman ve cheu a ni maw? iK.Tempul pulishai chun, "Hi mipa ang hrim hin tu khomin thu an la hril ngai nawh" tiin an don a. -Tempul pulishai chu thiempu lalhai le Farisaihai kuoma chun an k�r nawk a, anni chun, "Ieng dinga in hung thuoi naw?" an lo ti a. Q,Anni laia thenkhat chun man an nuom a, sienkhom tu khomin an tawk nawh.=u+Chuongchun, ama leiin mipui lai inth�na a suok a. yk*Pathien thuin, 'Krista chu Davida thla, Davida khuo Bethlehema hung pieng ding a nih' a ti an naw maw?" an ta. {)Mi dangin, "Hi pa hi Krista chu a nih" an ti bok a. Thenkhatin, "Krista chu Galili rama inthokin a hung suok ding maw? gG(Chuong thu chu an hrietin mipui lai thenkhatin, "Hi pa hi zawlnei chu a ni ngei hi" an ti a. 3'Chu chu ama ringtuhaiin Thlarau an la chang ding thu a hrilna a nih. Thlarau chu p�k a la ni hr� nawh, Isu chu chawimawia a la um si naw leiin.y&Pathien lekha thuin a hril angin, tu khom kei mi ring chu a s�nga inthokin hringna tui hung luong suok a tih" a ta. ~-%K�t tumtiek ni ding, a nipui n� tak chun Isu a ng�r a, inring takin a kh�k a, "Tu khom dangch�r chu ka kuomah hung sien, dawn raw se. }$'Nangnin mi zong in ta, mi hmu si naw ti niu, ka umna dinga khom hung thei naw ti niu' a ti hi ieng t�na am n�ng a ta?" an ti tawl a.0|Y#Judahai chun, "Ei hmu thei naw dingin hi pa hi khaw lai am fe a tum a ni ding aw? Grikhai laia eini mi inp�m darhai lai fein Grikhai chu zirtir a tum am a ni ding? c{?"Nangnin mi zong in ta, mi hmu naw ti niu; ka umna dinga khom hung thei naw ti niu" a ta. nzU!Isun an kuomah, "Sawtnawte in kuomah la um hr�ng ka ta, chu zoah a mi tirtu kuomah f�ng ka tih. y A chungthua mipui titi r�k chu Farisaihaiin an hrietin, thiempu lalhai le Farisaihai chun Isu man dingin tempul pulis an tir a. (xIMipui laia tam tak ruok chun ama chu an ring a. "Mesia khom hung sien la, ama n�k hin inchikna thil mak a thaw rawn bik chuong ding am a nih?" an ti tawl a.}wsChuongchun, ama chu man an tum a, sienkhom a hun a la tlung naw leiin tu khomin a chungah kut an thl�k hri nawh. _v7Kei ruok chun ama chu ka hriet; a kuoma inthoka hung ka na, ama mi tir ka nih" a ta. \u1Tempula a zirtir lai chun Isun rawl inring takin, "Nangnin in mi hriet, khaw lai mi am ka nih ti khom in hriet. Nisienlakhom, keima thua hung ka ni nawh. A mi tirtu hi mi indik tak a na, ama chu in hriet nawh. tHi pa hi khaw lai mi am a nih ti ei hriet si a; Krista chu a hung pha chun a hungna chin tu khomin an hriet awm top si nawh" an ta.s#En ta u, tl�ng hrietin thu a hril a, tu khomin an kal si naw hi! Ama hi hotuhaiin Krista chu ni ngeiin an hriet tah t�na am a ni ding? QrJerusalema mi thenkhatin, "Hi pa hi that an tum kha a ni naw am a nih? Uq#Puo tieng inlang d�n ringot thl�r loin, indik takin thu r�l ro" a ta."p=Mosie D�n bawsiet nawna dinga Sabat ni khoma naupang ser in tan hlak si chun, ieng dinga Sabat nia mi ka sukdam lei ela ka chungah in lung a sen bik? oMosien sertan thu a p�k lei ch�uin (Mosie thaw tan ni loin in thlatuhai ch�ng tan a ni lem kha), Sabat ni khomin ser in tan hlak. Hn Isu chun, "Thil mak pakhat ka thaw a, inr�ngin mak in ti a. _m7Mipui chun, "Ramhuoi zawl i ni hi; tuin am that a tum r�ng r�ng che leh?" an ta. }lsMosien D�n a p�k cheu an naw maw? Sienkhom tu khomin in zawm nuom bok si nawh. Ieng leia mi that in tum?" a ta."k=Tu khom mani phuokfawm thu hriltu chun mani ropuina a zong a nih. A tirtu ropuina zongtu ruok chu mi thutak a na, amaa chun indik nawna hrim a um nawh. j{Tu khom Pathien ditzawng thaw nuomtu chun ka thu inch�ktir hi Pathiena inthoka suok am ka phuokfawm ti hrieng an tih.kiOIsu chun, "Ka thu inch�ktir hi keima awm thu suok el a ni naw a, a mi tirtu zirtirna a ni lem. |hqJudahaiin, " Hi pa hin inch�kna nei si loin iengti lawm lawma hienga a hriet?" tiin makti takin an indon tuo a. Jg K�t v�nglai takin Isu chu tempulah a hang fe a, a zirtir a. [f/ Judahai an ti leiin tu khomin a chungch�ng thu uol�u takin an hril ngam nawh. e Mipui chun a chanchin an hril sup sup a. Thenkhatin "Mi tha a nih" an ta, a thenin "Teu lo e, mipui hl�mtu a nih" an ti bok a. Xd) K�t lai chun ama chu Judahaiin an zong a, "Khaw lam a um?" tiin an indon a. gcG K�t hmang dinga a unauhai an fe hnungin ama khom tl�ng hriet loin a r�kin a hang fe a. Mb Chuong thu chu an kuomah a hril a, Galili ramah a la ch�m zing a.kaOK�ta chun hang fe unla, kei chu la hung hri naw phot ka tih, ka hun a la tlung naw leiin" a ta.y`kKhawvelin nangni a theida thei naw cheu, kei ruok chu a mi theida a, a thil suol thaw kan hriettir hlak leiin. U_#Isu chun, "Ka hun a la tlung nawh, nangni hun ruok chu a tlung zing a nih. 8^kA unauhai ngei khomin ama chu an ring si nawh. ]+Hmingthang nuom siin tu khomin a r�kin thil an thaw ngai nawh. Hieng thil hi i thaw rau rau si chun khawvel hrietah intar lang ta la" an ta. \Isu unauhai chun a kuomah, "Hi hmun hi suoksan la, Judai ramah fe rawh, i zirtirhaiin i thilthaw hi an hmu theina dingin. 3[aJudahai Bawkte K�tj chu a hn�i tah a. Z Chu zoa chun Isun Galili ram a fang vel a; Judahaiin that tuma remch�ng an zong leiin Judai ram ruok chu a fang nuom nawh. YG(Simon Iskariot naupa Juda chu sawm le pahnihai laia pakhat ni sien khom a hnunga ama inmantirtu ding a ni si thu a hrilna a nih).XFIsun an kuomah, "Nangni sawm le pahnihai hi keima thlang in ni nawm a ni? Nangni laia pakhat hlak Diebol a ni nawk nghal bok leh!" a ta. \W1EPathien Mi Thienghlim Krista chu i nih ti kan ring a, hriet khom kan hriet" a ta. oVWDSimon Peterin a don a, "Lalpa, tu kuom dang am feng kan ta? Nangin chatuon hringna thu i nei annawm. dUACChuongchun, sawm le pahnihai kuoma chun Isun, "Nangni khom fe hmang in nuom ve am?" a ta. hTIBChu chena inthok chun a zuitu laia mi tam tak hn�r a k�r a, a kuomah an fe nawk ta naw a. SA"Chu lei tak chun a nih in kuoma 'Pain ka kuoma hung dinga a ti hai naw chu tu khom ka kuomah an hung thei nawh' ka ti kha" a ta.R@Nisienlakhom, nangni lai a ring naw in um" a ta. A ring nuom lo ding le ama inmantirtu ding chu a tira inthokin Isun a hriet zing si a. zQm?Hringna petu chu thlarau a nih; taksa chu ieng khom a ni nawh. Thu ka hrilhai cheu hi thlarau le hringna a nih. kPO>Mihriem Naupa hi a umna ngaia a k�r tung hmu lem inla chu ieng tin hielin am in ngai ding maw! qO[=Chu thua chun a zirtirhai an chier ti Isun a lungrilin a hriet a. "Hi thu hin a khei deu cheu am a ni? rN]w,Mi tirtu Pain ka kuom tieng a h�p naw chu tu khom ka kuomah an hung thei nawh; anni chu ni kin niah keitho ka tih. ,=S+Isun a don a, "Chier chier naw ro. (<I*"Hi mipa hi Josefa naupa Isu kha a ni naw am a ni? A nu le pa khom ei hriet annawm. Ieng leia tuta 'V�na inthoka hung tum ka nih' d�m a ti an lie?" an ta.\;1)"V�na inthoka bei hung tum chu ka nih" a ti leiin Judahai a chungah an chier a. :(Ka Pa ditzawng chu hi hi a nih: tu khom Naupa hmua ama ring taphotin chatuon hringna neia, anni chu ni kin nia ka keitho nawk chu" a ta. |9q'A mi tirtu ditzawng chu hi hi a nih: Aman a mi p�k po po tu khom inhmang loa ni kin nia ka keitho nawk vong hi. w8g&Mani ditzawng thaw dinga v�na inthoka hung ka ni naw a, a mi tirtu ditzawng thaw dinga hung tum ka ni lem. d7A%Pain a mi p�k po chu ka kuomah hung an ta, ka kuoma hung taphot chu hnot suok naw ning. V6%$Amiruokchu, ka hril ta cheu ang khan, in mi hmu taa chu in mi ring si nawh. 5+#Isun, "Kei hi hringna bei chu ka nih; tu khom ka kuoma hung chu a ph�ng t�m ngai naw ni a, a mi ringtu chu a dang ch�r ngai bok naw nih. <4s"Anni chun, " Pu, chu bei chu mi pe rop rawh" an ta.g3G!Pathien bei p�k chu v�na inthoka hung tum, khawvel ta dinga hringna petu hi a nih" a ta. 2 Isun, "Thudik tak ka hril cheu hi, v�na inthokin Mosien bei a p�k naw cheu, v�na inthoka bei tak tak petu cheu chu ka Pa a nih. 1Pathien lekha thua 'V�na inthokin anni chu f�k ding a p�k' ti ang khan kan thlatuhaiin thlal�rah manna an f�k kha" an ta. ]03"An leh, kan hmua kan ring theina ding chein inchikna thilmak ieng am thawng i ta? Z/-Isun, "Pathien rong in bawl d�n ding chu hi hi a nih: a tir hi ring ro" a ta. .Chu phing leh anni chun, "Pathien dit d�n anga a rong kan bawl theina dingin ieng am thawng kan ta ?" tiin an indon a. O-Bu bohmang nawk el hlak zongin inlap rak rak naw ro, chatuon hringna chen dai bu chu zong lem ro. Chu bu chu Mihriem Naupain p�ng a ti cheu, chu dinga ama chu Pa Pathien namnghet a ni si a" a ta., Isun, "Thudik tak hril ka ti cheu, inchikna thilmak in hmu leia mi zong in ni nawh, bei in f�k khop leia mi zong in ni lem. r+]D�l r�l tieng Isu an va hmu chun, "Zirtirtu, ieng tik laiin am hi taka hin i lo tlung hman?" an ta. *Isu le a zirtirhai chu chutaka chun an um ta nawh ti mipuiin an hmuin longahai chun an chuong a, Isu zongin Kapernaum tieng an pan a. |)qIsun lawmthu a hril zoa bei an f�kna bul el d�l kaia chun Tiberiaa inthokin long iemani z�t a hung tlung a. V(%A z�nga chun d�l rala mipui la umhai chun long pakhat chauh naw chu long dang an hmu naw a. Isu hlak chu a zirtirhai lai longah a chuong ve si nawh ti le a zirtirhai chauh an fe ti an hriet bok si a. e'CChu phing leh longa inchuongtir chu an nuom tah a, an pan khawmuol chu an tlung ta nghal a.E&Nisienlakhom ama chun, "Ti naw ro, kei ka ni annawm" a ta. |%qKilometar ruk v�l an inkar hnung chun Isu chu d�l chunga kea lawna long tieng hung pan an hmu a, an ti hle a. E$Thl� na taka a hr�ng leiin tui chu a fawn hlup hlup a. #Kapernaum pan dingin longah an chuong a, an inthok suok a, khuo khom a hung inthim tah a, Isu ruok chu a la hung tlung nawh. M"Khuo a hung inhnu chun a zirtirhai chun d�l tieng an pan thla a, o!WLala siem lui dingin an hung inthok tum ti Isun a hrietin tl�ngah ama chauin a fe hmang nawk tah a.z mInchikna thilmak a thaw mipuiin an hmu chun, "Hi mipa hi Zawlnei, khawvela hung ding chu a ni ng�i hi" an ta. \1 Barli beip�r panga an f�k b�ng an r�t khawm chu bawm sawmpahni sip a nih. |q An f�k khop chun zirtirhai kuomah, "F�k mahlahai kha ieng khom inchek ral lo dingin r�t khawm vong ro" a ta.0Y Isun beip�r chu a l�k a, lawmthu a hril zoin mipui thunghai kuoma chun an semtir a, chuong ang chun nga khom chu an semtir bok a, an khop tawkin an chang seng a.  Isun, "Mipuihai hi inthungtir ro" a ta. Chu hmun chu hlobet hmun a na, patling ngot khom s�ngnga laia tam chu an inthungtir a. #? "Hi taka hin naupang pakhat barli beip�r panga le ngate pahni chawi a um a, sienkhom mi hieng zoz�i lai hin chu chu ieng tham am n�ng a ta?" a ta. ?yA zirtir laia pakhat, Andri, Simon Peter unaupa chun, Filip chun, "Mi tinin tlawmtea an chang seng ding khom ni sien, puitling pakhat thla riet hlaw khomin dai naw nih" a ta. ]3Chu chu Filip fiena dinga a hril a nih, a thaw ding chu aman a hriet diem ta si a. 3Isu chu a ngha vel a, mipui tam tak a kuom tieng pana hung a hmu chun Filip kuomah, "Hienghai f�k ding hi bei khaw lai am inchawng ei ta?" a ta. 2_Judahai Fek�n K�t chu a hn�i tah a.SIsu chu tl�ngah a k�i a, chu taka chun a zirtirhai leh an inthung a. Z-damnaw chunga inchikna thilmak a thawhai an hmu leiin mipui tam takin an zui a. d CChu hnunga chun Isu chu Galili d�l (Tiberi d�l tia ko bok) r�l tieng chun a k�i a, W'/A thu ziek in ring si naw chun iengtin am ka thu hril ring hrim in ta?" a ta.gG.Mosie in ring d�m chu ni sien, kei khom mi ring in tih, ama chun ka chanchin a nih a ziek. kO-Pa kuomah keiin ka h�k ch�u ring naw ro, nangni h�ktu chu in beisei innghatna Mosie a nih. ,Pathien tak um sun chawimawi hlaw tuma thang la si loa nangni inchawimawi ton ringot in lawm hin iengtin am ring thei in ta? pY+Ka Pa hmingin ka hung a, in mi lo pom si nawh; mi dang mani hmingin hung sien, ama chu lo pom in tih. R *Nangni ka hriet cheu. In lungrilin Pathien in hmangai nawh ti ka hriet. : o)"Mihriem inp�k hlaw hi ka thil hnot a ni nawh. R (Chuong s� khom chun hringna nei dingin ka kuomah in hung nuom si nawh.2 ]'Pathien lekha thuhai ngun takin in inch�k hlak, chuonghai chun chatuon hringna pe thei cheua in ngai leiin. Chuong lekha thuhai chu ka aia ka thu inhrietirtu an nih. O &A thu khom lungrilah in p�i zing nawh, a tir hi in ring naw leiin. %A mi tirtu Pa ngei chun ka thu a'n hriettir bok a nih. A rawl iengtik lai khom in hriet ngai naw a, a hm�l in hmu ngai bok nawh. >u$Sienkhom, Johan thu hrietpuina n�ka poimaw lem hrepuitu ka nei. Pain hlen dinga sin a mi p�khai, tuta ka thaw lai m�k hin Pain kei a mi tir ngei a nih ti a'n hriettir a nih. Y+#Johan chu khawnvar var tak a na, a varah hlim taka ch�ng hri khom in nuom a. jM"Mihriem hrietpuina ka pom lei ni loin, sandama in um theina dingin chuong chu ka hril a ni lem. L!Johan kuomah mi in tir a, ama chun thutak a lo hril tah cheu kha. gG Amiruokchu, mi dang ka thu inhriettirtu a um a, ka thu a'n hriettir chu a'n dik ti ka hriet. b="Mani chanchin inhriettir ni lang chu, ka thu inhriettir chu ringsan tl�k ni naw nih. CKeima kh�tin ieng khom ka thaw thei nawh, hrila ka um ang peiin ro ka r�l a, ka ror�l khom a'n dik a nih, keima ditzawnga thaw tum loa a mi tirtu ditzawng chauh thaw ka tum leiin.3_thl�na inthokin hung suok vong an ta, thil tha thawtuhai chu hringna chang dingin tho nawk an ta, thil suol thawtuhai ruok chu thiem naw chang dingin tho nawk an tih. _7"Hieng hi makti naw ro, mithi lo z�l ta po poin a rawl an hriet hun la tlung a ta, K~Mihriem Naupa a ni leiin a kuomah ror�l theina thu a p�k bok.]}3Pa chu amaa hringna hn�r a ni angin Naupa khom amaa hringna hn�r nina a p�k. '|GThudik ka hril cheu hi, a hun a hung tlung ding a na, tu khom hin a tlung ta m�k a; mithihaiin Pathien Naupa rawl hrieng an ta, a hre taphot hring an tih. ;{o"Thudik tak ka hril cheu hi, tu khom ka thu hrea a mi tirtu ring chun chatuon hringna a nei a, thiem naw a chang ta naw a, thinaa inthoka suokin hringnaah a l�t ta lem a nih. {zomi po poin Pa an inza anga Naupa an inz�na dingin. Tu khom Naupa inza naw chun ama tirtu Pa an inza naw a nih. _y7Pain tu chungthu khom a r�lp�k naw a, Naupa kuomah ror�lna a p�k vong a nih; bx=Pain mithi keithoa a sukhring nawk angin, Naupa khomin a nuom nuom a sukhring el a nih. wPain Naupa a hmangai a, a thilthaw iengkim a'n entir a, mak in t� dingin hieng n�ka thil ropui lem khom hi la'n entir a tih. FvIsun anni chu a don a, "Thu dik tak ka hril cheu hi. Naupa hin Pain a thaw a hmu chauh naw chu ama kh�tin ieng khom a thaw thei naw a, Pain a thaw ang ang chu Naupa khomin a thaw a nih. u3Chuleiin Judahaiin ama chu sukhlum an tum nawk zuol a, Sabat a bawsiet lei chauh khom ni loa Pathien a Paah inb�k a, Pathien tluka a'n sie leiin.mtSIsu chun anni chu a don a, "Ka Pain tu chen hin sin a thaw zing a, kei khomin ka thaw a nih" a ta. Xs)Sabat nia chuong ang thil a thaw lei chun Judahaiin Isu chu an sukduda tah a. OrAma chu a fe a, a sukdamtu chu Isu a nih ti Judahai chu a va hril a. Hq Chu hnung chun Isun ama chu tempulah a hmu a, a kuomah "Ngai rawh, i lo dam tah hi, suol nawk ta ngai naw rawh, chuong naw chun i chungah thil tha naw nawk zuol hung tlung rawi a tih" a ta. vpe Ama chun tu'm a nih ti a hriet d�r si nawh, Isu hlak mipui inzi nuoi nuoi lai chun a pil hmang ta dai si. Wo' Anni chun, " 'I puonpha la la, lawn ta rawh' titu che chu tu'm a na?" an ta. inK Ama chun, "A mi sukdamtuin 'I puonpha la la, lawn ta rawh' a mi tih annawm" tiin a don tawl a. `m9 A dampa kuoma chun Judahaiin, "Sabat a ni hi, i puonpha i chawi a thieng nawh" an ta. cl? Zeng chu a dam ta nghal a, a puonpha a l�k a, a lawn el tah a. Chu ni chu Sabat a nih. GkIsun a kuomah, "Tho la, i puonpha la la, lawn ta rawh" a ta. $jAZeng chun, "Pu, tui a hung phul pha d�la mi sietu ding mi ka nei si naw a, l�t ka tum s�ngin mi dangin an mi l�t khal nawk pei hlak annawm" a ta. kiOIsun a z�l lai a hmu a, chuong ang chun sawt tak a um tah ti a hriet a, "Dam i nuom am?" a ta. KhChu taka chun kum sawmthum pariet zet zeng tah mi pakhat a um a. Bg}A ch�ng ch�ngin Lalpa vantirko a hung tum a, d�l tui chu a chokphul a, damnaw tu khom tui phul laia d�la inchawm thla hmasa tak chu ieng ang natna nei khom an dam pei hlak a.i kfOChu taka chun tui hung phul hun inch�nin damnaw mitdel, kebai le zeng tam tak an z�l khup a. e Jerusalema Beram Kotkh�r an ti bula chun d�l a um a, chu d�l chu Aramik tongin Bethesda an ta, tuolp�k panga a nei a. Wd )Chu hnung chun Judahai k�t pakhat a um a, Isu khom Jerusalemah a hang fe a. sc_6Chu chu Judai rama inthoka Galili rama Isu a k�r nawk hnunga inchikna thilmak a thaw voi hn�na a nih.ab;5Anni chun, "Z�ni chawhnung d�r khat v�lah a khawsik a r� tah" an ta. Chu hun tak chu Isun "I naupa a dam tah" a ti lai kha a nih ti a pa chun a hriet suok a, chuongchun ama le a sungkuoin Isu an ring tah a. 4ac4Ama chun a hung dam hun lai chu a'n don a. h`I3A k�r thl�k chu lampuiah a siehlawhaiin an lo tuok a, "I naupa a dam tah" tiin an hril a. g_G2Isun, "K�r ta rawh, i naupa chu a dam tah" a ta. Isu thu hril chu a ring a, a k�r tah a. S^1Chu pa chun, "Pu, ka naupa a thi hman hmain hung thla hr�m rawh" a ta. ]w0Isun a kuomah, "Nangni rawi hin inchikna le thilmak thaw in hmu naw chun in ring naw top ding a lo ni hi tie!" a ta. 5\c/Judai rama inthokin Galili ramah Isu a hung k�r nawk tah ti a hriet charin a hang fe a, Kapernaumah hung thla a, a naupa thi v�ng v�ng chu sukdam dingin a ng�n a. ['.Isu chun tui, uoiin a'n changtirna Galili rama Kana khuo chu a hung tlung nawk a. Kapernauma sorkar mi lien pakhath naupa chu damnaw a um a. Z!-Galili ram a zuk tlung chun Galili mihai, Jerusalema k�t hmanga hang fe ve haiin a thilthaw iengkim an hmu tah leiin, an lo lawm hle a. \Y1,Isu ngeiin, 'Zawlnei chu ama ramah chawimawiin a um ngai nawh" a lo ti ta hrim a. BX+Ni hni hnungah chu taka inthok chun Galili ramah a fe a. BW}*Anni chun nuhmei kuomah, "Tuhin chu i thu mi hril leia ring kan ni naw a, keini ng�iin a thu hril kan ngaithl�k a, ama hi khawvel Sandamtu ng�i chu a nih ti kan hriet tah" an ta.HV )A thu an hang hriet chun mi dang tam tak khomin an ring ta a. rU](Samari mihaiin Isu kuom an hung tlung chun an khuoa ch�m dingin an ng�n a, ni hn� zet a ch�m a. {To'Nuhmeiin, "Ka thilthaw taphot a mi hril thei vong" a ti lei khan chu khuoa Samari mi tam tak chun an ring tah a. S&In inrimpui ra ni lo s�k dingin ka tir cheu hi, mi dangin an inrimpui a, an inrimna ra chu nangnin in s�k a ni hi" a ta. KR%'Mi pakhatin a tu a, mi dangin a s�k' ti thu hi a'n dik a nih. Q)$Bu s�ktu chun hlaw a hmu ta nghal a, chatuon hringna dingin a s�k khawm m�k a, a phuntu le a s�ktu chu an hlim tl�ng theina dingin. /PW#Nangni chun, 'Bus�kna ding thla li a la um' in ti hlak an naw? Ngai ro, ka hril cheu hi, d�k suok unla, lohai thlir ro, buhai chu s�k el theiin a hmin tah hi. RO"Isun an kuomah, "A mi tirtu ditzawng thaw le a sin hlen hi ka bu a nih. ZN-!Zirtirhai chun, "Tuhaiin am bu an hung p�k a ni ding aw?" tiin an indon tuo a. y~~m~+}||{hzzgyxx[wwNvvEuuittKssurrrXrqq:ppooDnn-mmmmlzkkCjj8iiih[hgIgffeeqddWd cc;bbbBaa``+__d^^P]]%\\\[[ZZ_Z Y~XXXWWVWVV UUeTTT0SSS;RRZQQ[QPPO|ONNNWMMjLLlKK:JJ3II{HH/GG'FEEDDbCCBBASA@^??j>>Q===D< Chu chu Thlarau indik tak, khawvelin a hmu thei naw le hriet thei naw leia a chang thei naw chu a nih. Nangni ruok chun ama chu in hriet a, in kuomah a ch�ng a, nangniah hring zing a tih. k=OChun, keiin Pa hn�ng ka ta, ama chun Thlamuongtu dang, kumkhuoa umpuitu ding p�ng a ti cheu. 6<g"In mi hmangai chun ka thup�k zawm in tih. 6;gKa hminga inhn� taphot chu thaw pei ka tih.j:M Ka hminga in hn� taphot chu thaw pei ka tih, Pa chu Naupa leia chawimawia a um theina dingin. D9 Thu dik tak ka hril cheu hi, tu khom a mi ring chun thil ka thawhai hi ama khomin thaw v�ng a tih, hieng n�ka thil ropui lem khom hi la thawng a tih, Pa kuoma f� ding ka ni leiin. m8S Kei Paah ka um a, Pa keimaah a um ka ti hi ring ro; annawleh ka thilthaw lei b�k hin mi ring ro. *7M Kei Paah ka um a, Pa keimaah a um ti hi in ring naw a ni? In kuoma thu ka hrilhai hi keima phuokfawm a ni nawh. Keimaa um zing Pa chun ama sin a thaw a ni lem. ]63 Isun a don a, "Filip, hi chen rauh hi in kuomah ka um tah a, chuong s� khom chun tu'm ka nih ti i la hriet naw rop a ni maw? Tu khom a mi hmu chu Pa hmu a nih. Ieng leia 'Pa chu mi'n hmutir rawh' i la ti rop? O5Filip chun, "Lalpa, Pa chu mi'n hmutir la, kan ta dingin a hun" a ta.t4aKei mi hrie ni unla chu ka Pa khom hrieng in tih. Tuhin chu in hriet tah a, ama khom in hmu ta bok" a ta. ~3uIsun a don a, "Kei hi lampui le thutak le hringna chu ka nih; keimaa fe naw chu tu khom Pa kuom an tlung ngai nawh. x2iThoman a kuomah, "Lalpa, i f�na ding chin kan hriet naw a, iengtin am a lampui lem chu hrieng kan ta?" a ta.41cKa f�na ding lampui khom in hriet" a ta. 0In ta dinga hmun buotsaia ka f� chu hung k�r nawk ka ta, ka kuomah thuoi ka ti ch�u, ka ch�ngnaah in ch�ng ve theina dingin. +/OKa Pa inah ch�ngna hmun tam tak a um. Chuong chu ni naw sien, ka hril ta ding ch�u an nawm. Chu taka chun in ta dinga hmun buotsai dingin ka f� ding a nih R. "In lungril lungzing naw raw se. Pathien ring unla, kei khom mi ring ro. - &Isun a don a, "Ka ta dingin thi i'n huom chie maw? Thu dik ka hril che hi, nangin �r khuong hmain voi thum mi'n phat i tih!" a ta.z,m %Peterin, "Lalpa, ieng leiin am tu khom hin ka zui thei naw ding che? I ta ding chun thi ka'n huom annawm" a ta. 2+] $Simon Peterin a kuomah, "Lalpa, khaw lai am i fe ding a na" a ta. Isun, "Tu hin chu ka f�na dingah mi zui thei naw ti niu, nakie pha ruok chu mi la zui in tih" a ta. k*O #In inhmangai tuo chun mi po poin ka zirtirhai in nih ti chu taka inthok chun hrieng an tih" a ta.t)a "Thup�k thar ka p�k cheu; inhmangai tuo ro; keiin ka hmangai ang ch�uin nangni khom inhmangai tuo ro <(q !Nauhai, sawt naw t� in kuomah la um ka tih. Nangnin mi zong in ta, Judahai kuoma ka hril tah ang khan, ka f�na dinga chun in hung ve thei nawh ti tuhin ka hril ch�u a nih. h'I Amaah Pathien chawimawia a um chun Pathienin ama khom chawimawi a ta, chawimawi nghal a tih.r |&q A suok hnung chun Isun, "Tuhin chu Mihriem Naupa chawimawiin a um tah a, amaah Pathien khom chawimawiin a um tah. T%! Juda chun bei hlek chu a l�k a, a suok ta nghal a, z�n a ni ta hrim a.3$_ Juda chu tangka ip koltu a ni leiin k�t s�nga thil mamaw inchaw ding amanih, annawleh retheihai kuoma thil pe dinga Isun a hrilna ni dingin thenkhat chun an ngai a. j#M Dawkan k�la thunghai lai tu khomin chu chu ieng leia a kuoma a hril am a na ti an hriet nawh. |"q Bei hlek a p�k hnungin a s�ngah Setan a l�t ngh�l a. Isun a kuomah, "I thaw ding chu thaw vat rawh" a ta. &!E Isun a don a, "Thl�nga bei hlek ka'n chie, ka p�k chu n�ng a tih" a ta. Chuongchun, bei hlek chu a'n chie a, Simon naupa Juda Iskariot chu a p�k a. N  Ama chu Isu �wm sikin a thle phei a, "Lalpa, a tu hi'm ie?" a ta. Y+ Simon Peter chun, "Tu'm a na a kawk b�k indon rawh" tiin mitin a hei hril a. V% Zirtir laia pakhat, Isun a hmangai chu a �wm hneng deuthawin a'n thung a. A} Tu tak am a ti b�k an hriet naw leiin an inen thap a.  Isun chuong thuhai a hril zo chun nam�n loin a lungz�ng a, "Thudik ka hril cheu hi, nangni laia mi pakhatin mi'n mantir a tih" a ta. # Thu dik tak ka hril cheu hi, tu khom ka mi tir lo lawmtu chun a mi pom a nih; tu khom kei mi lawmtu chun a mi tirtu khom a pom a nih" a ta. Hieng thil hi a hung tlung hm�in ka hril cheu a ni hi, a hung tlung pha leh Keima chu ka nih ti in ring theina dingin.  Amiruokchu,Ka bei fatuin a kekhong,qKa chungah a'n let tahti Pathien lekha thu kha a hung tlung kim theina dingin a nih.  Chuong thil chu hre a, thaw ve nach�ng in hriet chun lawm in tih. In r�nga thu ka hril nawh; ka thlanghai chu ka hriet. zm Thu dik tak ka hril ch�u hi, bawi chu a pu n�kin a ropui nawh, tirko khom a tirtu n�kin a ropui bok nawh. lQ In chunga ka thaw anga nangni khoma in thaw v�na dingin enton ding ka siemp�k ch�u a ni hi. gG Kei Lalpa le Zirtirtu hmanin in ke ka sawp chun, nangni khomin ke in insawpp�k ding a nih. [/ Nangni chun Zirtirtu le Lalpa tiin in mi ko a, in ti dik hle, ka ni ngei hrim a.  An ke a sawp zo chun a kawrfuol a h�k a, a thungnaah a hung inthung nawk a, "In chunga ka thilthaw hi a umzie in hriet am? c? Ama inmantirtu ding chu Isun a hriet a, chuleiin "In r�ng chun in fai nawh" a ti a nih. Isun a kuomah, "Insil ta hnung chu ke naw chu sawp a ngai nawh, a fai vong annawm; nangni in fai, in r�ng ruok chun ni loin" a ta. c? Simon Peter chun, "Chuong an leh, ka ke chauh sawp loin ka kut le ka lu khom tie!" a ta. - Peter chun, "Nang meu chun ka ke sawp lul lo e" a ta. Isun, "Ka sawpp�k naw che chun keima le nangin ieng khom intawm thei naw mei nih" a ta. mS Isun a kuomah, "Ka thilthaw hi tu hin i hriet nawh, sienkhom nakie chu la hung hrieng i tih" a ta. k O Simon Peter kuom a hung tlung chun Peterin, "Lalpa, nang �m chun ka ke i sawp dim a ni?" a ta. z m Maih�nah tui a sung zo chun a zirtirhai ke a sawp tan a, a kawnga inhr�kna puon a v�t chun a hr�k hul a.c ? Bu an f�k lai chun a tho a, a korfuol a hl�p a, inhr�kna puon a kawngah a v�t a.  ' Pain a kutah thil iengkim a'n koltirzie le Pathien kuoma inthoka hung a na, Pathien kuoma bok a k�r nawk ding a nih ti chu Isun a hriet a.  Z�nbu an k�l m�k lai chun diebolin Simon naupa Juda Iskariot lungrilah Isu a'n mantir d�n ding a lo inphantir d�r tah a. H  Fek�n K�t a tlung t�p ta a, Isun hi khawvel suoksana Pa kuoma a k�r hun a tlung tah ti a hriet a. Khawvela um, ama mihai chu a hmangai rop hlak a, chu chu a tawp chenin a'n langtir a.   2A thup�k chu chatuon hringna intluntu a nih ti ka hriet. Chuleiin, ka Pain hril dinga a mi ti ang chu ka hril el a nih" a ta.r] 1Keima phuokfawm ka hril naw a, ka hril ding le ka tong d�n ding chu Pa ng�iin a mi p�k lem a nih. J  0Tu khom mi hnawl a, ka thu hrilhai pom nawtu chun a chungthu r�lp�ktu ding pakhat a nei. Ka thu hril ngei hi ni kin nia thiemnaw chang dinga a chungthu r�lp�ktu ding chu n�ng a tih. )K /Tu khom ka thu hrea awi nawtu chu keiin thiem naw ka'n changtir nawh, khawvel thiem naw inchangtir dinga hung ka ni nawh, khawvel sandam dinga hung ka ni lem. eC .�ntu dingin khawvelah ka hung a nih, a mi ring taphot chu thima a'n l�ng nawna dingin. 4c -Tu khom a mi hmu chu a mi tirtu hmu a nih. pY ,Isu chu inring takin a kh�k a, "Tu khom a mi ring chu kei mi ring ni loin a mi tirtu ring a ni lem. O +Pathien inp�k hlaw n�kin mihriem inp�k ni chu an hlut lem si a.6e *Chuong s� khom chun mi tam takin, hotuhai laia mi chen khomin, Isu an ring tah a; amiruokchu, Farisaihai leia sunagoga hnong an inl�u leiin, an hril lang ngam si nawh. L~ )Isaiin a ropuizie a hmu chieng leiin chuong thu chu a hril a nih. A}{ ("Aman an mit a sukdel a,An lungril a sukchawlol a,An mitin an hmu nawna ding leLungrila an hriet thiem nawna dingin;Chuong naw chun ngha k�r an ta,Ka sukdam tawl el ding a ni si a."P| 'Hi lei hin an ring thei naw a nih. Isai bokin hieng hin a lo hril kha:{ &Zawlnei Isaiin,"Lalpa, kan thucha tuin am a ring a?Lalpa kut khom t� kuom am a'n lang a?"tia a hril kha a hung tlung kimna ding a nih. nzU %An mit hm� ng�iah chuong ang inchikna thilmak chu thaw sienkhom ama chu an ring chuong si nawh. 1y[ $Var in la nei s�ng hin var hi ring ro, var nauhai in ni theina dingin" a ta. Chuong thu chu a hril zoin a fe hmang ta daih a, an hmu thei nawna dingin an bi hmang a.Dx #Isun an kuomah, "Var hi sawt naw t� nangni lai a la um hri ding a nih. Var in la nei s�ng hin l�ng ro, thimin a nang hma cheu hin; thima l�ng chun a f�na chin a hriet si nawh. dwA "Mipui chun, "Krista chu kumkhuoa um zing ding a ni thu D�n lekhabua inthokin kan hriet, ieng leia nangin, 'Mihriem Naupa chu kh�i k�ngin um a tih' i ti am a na? Chu Mihriem Naupa chu tu'm a na?" tiin an indon a. Kv !Chu chu ieng angin am a thi ding ti inentirna dinga a hril a nih.Zu- Hnuoia inthoka khai k�nga ka um pha, mi po po keima tieng h�p ka tih" a ta. at; Tu hi khawvel chungthu r�l lai a na, tuhin hi khawvel lal hi hnot suok n�ng a tih. as; Isu chun an kuomah, "Chu rawl chu ka ta dinga suok a ni nawh, nangni ta ding a ni lem. r  Chu taka ng�r ve mipuiin rawl chu an hrietin, "V�ninr�m a nih" an ta, a thenin "V�ntirkoin a biek a nih" an ti bok a. q , Aw Pa, i hming chawimawi rawh" a ta. Chuongchun, v�na inthokin rawl a hung suok a, "Ka chawimawi tah, chawimawi pei ka tih" tiin.9pk "Tuhin ka lungril a lungz�ng hle a, ieng am hril t�ng ka ta? 'Pa, hi hun hi mi'n pumpeltir lul rawh' ka ti ding am a ni? Ti lo e! Hi lei taka hi hun hi hung tlung ka nih. o% Tu khomin ka rong a bawl chun mi zui raw se, ka umn� naah ka rongbawltu khom um a tih. Tu khom ka rong bawltu chu ka Pain chawimawi a tih.n1 Tu khom mani nun thl�khl�tu chun a ch�n hlak a, tu khom hi khawvela mani nun theid�tu chun vong zing a ta, chatuon hringna nei bok a tih. (mI Thudik tak ka hril ch�u hi, bu mal khom hnuoiah a tla a, a thi zet naw chun, bu chi mal chauin a um zing hlak a, a thi ruok chun r� tam tak a'n suo hlak. Ql Isun an kuomah, "Mihriem Naupa hi chawimawia a um hun chu a tlung tah. Ek Filip chun Andri a hril a, an pahni chun Isu an va hril a. xji Anni chu Galili rama Bethesaida khuoa mi Filip kuoma chun an hung a, "Pu, Isu kan hmu nuom" tiin an ng�n a. Zi- Pathien be dinga k�ta hang fehai lai chun Grik mi tuhai amanih an thang ve a. h Farisaihai chun, "En ta u, ieng khom ei law thei naw chu a ni hi! En hman ro, khawvelin ama an zui tah hi" an inti tuo a.bg= Chu inchikna thilmak chu a thaw ti an hriet leiin mipui chun ama chu an lo hmuok a nih. f  Thl�na inthoka Lazar a ko suok le mithi l�ia inthoka a keitho tuma um ve mipuihai khan chu thu chu an puong dar pei bok a. 7eg Chuong thil chu a t�r chun a zirtirhan an hriet thiem nawh. Isu chawimawia a um hnungin a chungthu chuong ang chun ziek a ni leia an lo thaw a nih ti an hung hriet tah a. zdm Pathien lekha thua"Ti naw, aw Zion naunu,En ta, i Lal a hung,Sabengtung tuoi chunga chuongin"tia ziek ang khan. Ac} Isun sabengtung tuoi chu a hmu a, a chungah a chuong a, ,bQ T�m k�u chawiin ama hmuok dingin an hung inthok suok a,Hosana,Lalpa hminga hung chu,A ham a tha;Israel Lal hung chu,A ham a tha tiin an kh�k thuop thuop a. _a7 A z�nga chun k�ta hung mipui tam takin Jerusalem panin Isu a hung ti an hriet a. P` ama leia Juda tam takin Isu chu ringa a tieng an pak�i t�k leiin. R_ Chuleiin, thiempu lalhai chun Lazar khom sukhlum tumin an phierr�k a, ^) Bethani khuoah Isu a um ti Juda mipuiin an hriet chun hmu dingin an fe a; Isu chauh ni loin, mithi a keitho Lazar khom chu hmu an nuom bok a. x]i Mi retheihai chu ieng lai khom nangni lai an um zing an nawm, kei ruok chu in kuomah um zing naw n�ng" a ta.b\= Isu chun, "Tosan raw khai! Ka ruong vui nia dingin hi rimtui hi a lo kh�k hrim a nih. [  Mi retheihai a'n voi leia chu chu a hril a ni nawh; r�kru a na, tangka ip koltu a na, chu ipa um chu a l�k hlak lei a nih. #Z? "Hi hriek rimtui hi zor a, mi retheihai kuomah ieng dinga a p�k lem el naw? A man hlak puitling kum khat hlaw h� zet a ni si a!" tiin a lo soisel a. IY  A zirtir laia pakhat, Juda Iskariot, ama inmantirtu ding chun, ?Xw Mari chun Nard hriek hlang hlak rimtui, to tak el, b�r khatp a hung chawi a, hriek chun Isu ke ch�lin, a samin a ke chu a hr�k a. Hriek rimtui rim chun in chu a sip rum rum a.W+ Chu taka chun ama hmingin z�nbu an buotsai a, Marthain rong a bawl a, dawk�na thl�ithl�ng k�lpuituhai lai chun Lazar khom a thang a. eV E Fek�n K�t hma ni ruka chun mithi a keitho Lazar umna khuo Bethaniah Isu a hung tlung a. U7 9Ama an man theina dingin tu khomin a umna an hriet chun thuneituhai kuoma ripawt dingin Thiempu lalhai le Farisaihai chun thup�k an insuo ta si a. T/ 8Anni rawi chun Isu an zong a, tempul tuolzawlah ng�r b�min, "Iengtin am i ngai ve? K�tah a hung naw top el ding maw?" tiin an indon tuo a. S 7Judahai Fek�n K�t a hn�i tah a, thingtl�nga inthokin mi tam tak Fek�n K�t hmaa inthien dingin Jerusalemah an hang fe a. 8Ri 6Chu chena inthok chun Isu chu Judahai lai a l�ngv�k ta naw a, thlal�r dep ram khaw pakhat Efraim an tia chun a fe a, chu khuoa chun a zirtirhai leh an inkulh ta zing a.GQ 5Chu nia inthok chun a sukhlum d�n ding an phierr�k ta a. P 4An hnam ai chauh khom ni loin, khawvela indar tah Pathien nauhai chu thuoi khawm nawk a, pawl khata a'n din ding thu khom a hril a nih. O 3Chu chu ama lungril puok suoka a hril a ni nawh. Chu kum chun thiempu laltak a na, an hnam aia Isu thi ding a hril lawkna a ni lem. N  2Ei hnam pum ei chimit nawna dinga mipui aia mi pakhat a thi chu ei ta dingin a tha lem a nih ti in hriet ph�k teu nawh" a ta. uMc 1Anni laia pakhat, a hming Kaiafa, chu kuma thiempu laltak chun a hril ve a, "Thil ieng khom in hriet nawh. &LE 0Hienga ei inthla zal chun mi po poin ama ring an ta, Roman sorkar hung inrol an ta, ei hmun thienghlim le ei hnam hi an hung suksiet vong ding a nih" an ta.K1 /Thiempu lalhai le Farisaihai chun Sanhedrin inkhawm an ko a, "Hi mi hin inchikna thilmak tam tak a thaw ta si a, iengtin am ei thaw ta ding a na? SJ .Thenkhat ruok chu Farisaihai kuomah fein, Isu thilthaw chu an va hril a. ]I3 -Mari lengpuitu, Isu thilthaw hmutu Judahai laia mi tam tak chun Isu an ring tah a. /HW ,Mithi chu a kut le ke thl�n puona inzem pumin a hung suok a, a hmai khom inhr�kna puona tuom a nih. Isun an kuomah "A tuomna kha s�t unla, inf�tir ro" a ta. OG +Chu chu a hril zoin rawl inring takin, "Lazar, hung suok rawh" a ta. 'FG *I mi ng�ithl�k rop hlak ti ka hriet a, chu chu hi taka ng�rhai hriet dinga ka hril a nih, nangin kei hi i mi tir a nih ti an ring theina dingin" a ta. E{ )Chuongchun, lungkh�r chu an dom son a, Isu chun v�n tieng nghain, "Pa, i mi ng�ithl�k leiin i chungah ka lawm. cD? (Isun a kuomah, "I ring chun Pathien ropuizie hm�ng i tih ka ti naw che am a ni?" a ta. C 'Isun, "Lungkh�r hi dom son ro" a ta. Lazar farnu Martha chun, " Lalpa tuhin chu thu t�ng a tih, a th�na ni li a ni ta si a" a ta. rB] &Isu chu hnuk ulh teu pumin thl�n a tlung a. Chu thl�n chu p�k a na, a kot chu lungin an kh�r a. sA_ %Anni laia thenkhat chun, "Midel mit sukvartu hin hi pa khom hi an thi nawtir thei naw maw?" an ti bok a. O@ $Judahai chun, "En ta u, Lazar hi a lo va hmangai ngei de aw!" an ta. ?- #Isu a tap tah a.S> ""Khaw lam in ph�m a?" a ta. Anni chun, "Lalpa hung la, en rawh" an ta. Z=- !Mari tap le a hung zuitu Judahai tap Isun a hmuin lungril na takin a'n r�m a, < Marin Isu umna a tlung a, ama a hmu charin a ke bulah a bokkhup a, "Lalpa, hi taka um ni la chu ka tap� hi a thi naw ding bah" a ta. ; Ins�nga khawsawt l�ngpui Judahaiin Mari a tho vat a, a suok an hmu phing leh, tap dinga thl�n tienga fe an sawn a, an zui a. a:; Isu chun khuo la l�t hman loin Marthain a va tuok laia a umna ngaiah a la um zing a. O9 Chu chu a hriet charin a tho vat a, Isu kuom tieng a pan ta nghal a. 8  Chu chu a hril zoin Martha chu a fe a, a zuorpuinu Mari chu a r�kin a va ko a, "Zirtirtu hi taka hin a um a, a ko che" a ta. m7S Martha chun, " Ring e, Lalpa, Krista Pathien Naupa, khawvela hung ding chu i nih ti ka ring" a ta. k6O Tu khom chuong anga hring, mi ringtu taphot chu kumkhuoin thi naw nih. Chu chu i ring am?" a ta. n5U Isun, "Kei hi thonawkna le hringna chu ka nih; tu khom a mi ring chu thi sienkhom hring zing a tih. U4# Martha chun, "Ni kin nia thonawknaa chun tho nawk a tih ti ka hriet" a ta. <3s Isun a kuomah, "I tap� chu tho nawk a tih" a ta. X2) Tu khom hin Pathien kuoma i hni taphot chu p�ng a ti che ti ka hriet" a ta. _17 Martha chun Isu kuomah, "Lalpa, hi taka um ni la chu, ka tap� hi thi lo ding a na. h0I Martha chun Isu a hung tlung ti a hriet charin a va tuok a, Mari ruok chun in a lo ngh�k a. b/= Martha le Marin an tap� an s�n lei chun khawsawt lengpui Juda mi tam tak an hung a. J.  Bethani chu Jerusalema inthoka kilometer thum v�la hla a nih. U-# Isu a hang tlung chun Lazar chu ni li thl�nah a lo zal tah ti a hriet a. w,g Thoma, Didum (Phira) an ti bok chun zirtir danghai kawlah, "Ama leh thi ding khomin, fe v�ng ei tiu" a ta. + Nangni tieng ngaituona leiin, chu taka ka um naw chu ka lawm, in ring theina dingin. Sienkhom, a kuomah f�ng ei tiu" a ta. ?*y Chuongchun, Isun fie taka hrilin, "Lazar a thi a nih. h)I A thi thu Isun a hrilna a nia chu a zirtirhai chun in pangngaia in a ni thu a hril an sawn a. @({ A zirtirhai chun, "A in chun tha nawk el a tih" an ta. {'o Chuong thu a hril zo chun Isun, "Ei ruolpa Lazar kha a in tah a, sienkhom kei har dingin ka fe ding a nih" a ta. M& Z�nah a l�ng ruok chun, var a nei naw leiin a'n sui hlak" a ta.#%? Isun a don a, "S�nah d�rk�r sawmpahni a um naw am a ni? S�nah mi a l�ng chun, hi khawvel var hi hmanga a hmu fie thei leiin a'n sui ngai nawh. $  Zirtirhai chun, "Zirtirtu, kha hma el khan Judahan lunga d�ng che an tum a, chuong sa khom chun i fe nawk ding maw?" an ta. P# Chu hnung chun a zirtirhai kuomah, "Judai ramah fe nawk ei tiu" a ta. ["/ sienkhom a damnaw ti a hriet hnung khomin a umna ngaiah ni hni zet a la ch�m a.@!{ Martha le a a zuorpuinu le Lazar chu Isun a hmangai a, ! ; Isun a lo hriet chun, "Hi natna hi thina ding a ni nawh, Pathien ropuina ding a ni lem. Hi lei hin Pathien Naupa hi chawimawiin a um ding a nih" a ta. iK Chuongchun, a farnuhai chun Isu kuomah, "Lalpa, i hmangai kha a dam nawh" tiin thu an incha a. gG Mari chu damnaw Lazar farnu a na, hriek rimtuia Lalpa ch�l a, a sama a ke hrutu kha a nih. b ? Mari le a zuorpuinu Martha hai khuo Bethania um mi pakhat, a hming Lazar chu a damnaw a. ;q *Chu hmuna chun mi tam takin ama chu an ring tah a.0Y )Mi tam tak a kuomah an hung a, "Johanin inchikna thilmak ieng khom a thaw nawh, amiruokchu Johanin hi pa chungchang a hril taphot kha a lo indik vong a ni hi" an ta. r] (Jordan r�l, Johanin kha hmaa baptisma a'n changtirna hmuna khan a fe a, chu taka chun a um ta zing a. c? 'Chuongchun, ama chu man an tum nawk a, sienkhom an man ph�k lo dingin a'n rel hmang a, (I &ka thaw ruok chun kei mi ring naw unla khom, ka sinthaw b�k chu ring ro; Pa chu Keimaah a um a, kei Paah ka um ti in hriet a, in chieng theina dingin" a ta.9m %Ka Pa sin ka thaw naw a ni chun mi ring naw ro;  $Pathienin a ser hrang, 'Pathien Naupa ka nih' ka ti leiin, khawvela Pathien mi tir kei hin 'Pathien a hrilsiet' in ti maw? q[ #Pathien thu tlungnahai hman Pathienhai ti an ni chun (Pathien lekha thu chu hnawl thei a ni si naw a), `9 "Isun a don a, "In D�n lekhabuah "Pathienhai in nih, ka tih" ti ziek a ni nawm a ni? *M !Judahai chun, "I thilmak thaw leiin lungin d�ng ch� kan tum nawh. Pathien i hrilsiet a, nang mihriem ve el bok si, Pathiena i'n s�l lei lem a nih" an ta.   Isun an kuomah, "Paa inthoka suok thilmak ropui tak tak ka'n entir cheu a, a ieng lei tak khan am mi d�ng in tum a na?" a ta. @{ Judahai chun ama d�ngna dingin lung an r�t nawk a. 2_ Kei le Pa chu pum khat kan ni si a" a ta.{o Anni mi petu ka Pa chu iengkim n�ka ropui lem a nih; ka Pa kuta um chu tu khomin an l�k hmang thei bok nawh.  an kuomah chatuon hringna ka p�k a, kumkhuoin thi naw ni hai; tu khomin ka kuta inthokin inch� thla thei bok naw ni hai. > w Ka beramhai chun ka rawl an hriet a, an mi zui hlak; J   Nisienlakhom, in awi si nawh, ka beram laia mi in ni naw leiin.  } Isun a don a, " Ka hril ta cheu a, in awi si nawh. Ka Pa hminga thilmak ka thawhai khan ka chanchin a'n hriettir a nih.   Judahai chun an hung bawr a, "Ieng chen am lungawpinkaiin i mi sie ding a na? Krista i ni chun chieng takin mi hril el rawh" an ta. B  Isu chu tempula Solomon Tuolp�ka chun a'n v�k vel a. E Thlasik lai, Jerusalemah Hl�nthar K�to an hmang laiin, }s Thenkhatin, "Hieng ang thu hi ramhuoi zawl thu ni thei naw nih. Ramhuoiin mitdel mit a sukvar thei am a ni?" an ta.~u Anni laia mi tam takin, "Ama hi ramhuoi zawl, mi inv�t letd�r a ni hi; ieng dinga a thu in ngaithl�k?" an ta. B Chuong thu lei chun Judahai lai inth�na a suok nawk a. 2] Tu khomin mi lap�k naw nih, keima nuom thuin ka p�k lem ding a nih. Pe thei ka na, la nawk thei khom ka nih; hi thup�k hi ka Pa kuoma inthoka ka hmu a nih" a ta. W' Lak nawk dinga ka hringna ka p�k ding a ni lei hin Pain a mi hmangai a nih.7g Hi beram huonga mi naw khom hi beram dang ka nei. Anni khom la hung thuoi ngei ka tih. Ka rawl ngaithl�ng an ta, v�ngtu pakhat hnuoiah beram ruol khat ni t�ng an tih. gG Pain a mi hriet ang le keiin Pa ka hriet ang hin; chun, an ta dingin ka hringna ka p�k bok.b= Kei chu berampu tha ka nih; ka beramhai chu ka hriet a, ka beramhai khomin an mi hriet, L Inhlawfa a ni leiin a beramhai a ngaisak naw a, a tl�nsan hlak. ~9 Inhlawfa, berampu tak ni lo, beram neitu ni bok lo chun satene hung a hmu pha beramhai chu a tl�nsan a, satenein beramhai chu a se a, a sukdar hlak.b}= "Kei hi berampu tha ka nih; berampu tha chun beramhai ta dingin a hringna a p�k hlak. )|K R�kru chu inru ding d�m, sukhlum ding d�m le sukse ding d�m chauin a hung a; kei ruok chu hringna an neina ding le tam tak an neina dinga hung ka nih. { "Kei hi kotkh�r chu ka nih; tu khom keimaa l�t taphot chu him a ta, l�tin suok a ta, tlatna hmun tha hmu bok a tih. z- Kei hi beram kotkh�r chu ka nih. Ka hmaa hunghai po po kha r�kru le suomhmang vong an nih; sienkhom beramhaiin an rawl an ngaithl�k nawh. Py Chuleiin, an kuomah Isun a hril nawk a. "Thu dik tak ka hril cheu hi. Ux# Hi tekhinthu hi Isun an kuomah a hril a, sienkhom a umzie an hriet si nawh.cw? Mi dang chu zui naw ni hai, tl�n hmangsan lem an tih, a rawl an hriet naw leiin" a ta. wvg A beram po po a khal suok vong pha leh an hma a thuoi a, a beramhai chun an zui hlak, a rawl an hriet leiin. u' Kotkh�r v�ngtuin ama chu kot a lo hongp�k a, a beramhaiin a rawl an hriet a, a beramhai chu an hmingin a ko seng a, a thuoi suok hlak. :to Tu khom kotkh�ra l�t ruok chu berampu a nih. s  "Thu dik tak ka hril cheu hi, tu khom beram huong kotkh�ra l�t loa hmun danga inthoka lawn l�t chu r�kru le suomhmang a nih. 7rg )Isu chun, "Mitdel in ni chun suol leia inthiem nawna lungril nei naw ti niu; tuhin chu 'Kan hmu thei' in ti tlat leiin inthiem nawna suol chu nangniah a um zing a nih" a ta.eqC (An bula um Farisaihaiin chu thu chu an hrietin, "Keini khom mitdel kan ni ve a ni?" an ta. p 'Isun a kuomah, "Ror�l dinga hi khawvela hung ka nih, mitdelhai mit a hung varna ding le mitvarhai mit a hung indelna dingin" a ta.6og &"Lalpa ka ring ie" tiin a chawibiek nghal a. Mn %Isun a kuomah, "Ama chu i hmu zing tah, a betu che hi a nih" a ta. ?my $Ama chun, "Pu, ama chu tu am a na? Ring ka tih" a ta. _l7 #An hnot suok ti Isun a lo hriet chun a zong suok a, "Pathien Naupa i ring am?" a ta. sk_ "Anni chun, "Nang, suol letd�ra piengin keini i mi hril vei maw!" an ta. Chuongchun, an hnot suok tah a.aj; !Hi pa hi Pathien kuoma inthoka suok ni naw sien chu ieng khom thaw thei naw nih" a ta. miS Khawvel insieng tira inthokin mitdel saa pieng mit an sukvar nawk ti tu khomin an hriet ngai nawh. h Pathienin mi suol thu a ngaithl�k ngai nawh ti ei hriet; Pathien ngaisaktu, a ditzawng thawtuhai thu ruok chu a ngaithl�k hlak. g Ama chun a don a, "Chu tak chu a nih a makna chu! Khaw lai mi am a nih ti in hriet naw a, sienkhom ka mit a sukvar tlat si. nfU Pathienin Mosie a biek ti kan hriet, hi pa ve hi khaw laia mi am a na ti kan hriet hrep nawh" an ta.feE Anni chun an hal a, "Nanga phiengsen hi ama zirtir i na, keini chu Mosie zirtirhai kan nih. #d? Ama chun, " Ka hril vong ta cheu annawm, in hriet nuom si nawh; Ieng dinga tuta in hriet nuom nawk tlat? Nangni khom a zirtir ni ve in nuom a ni?" a ta. ]c3 Anni chun, "Iengtin am a thaw chea i mit a hung var el chu?" tiin an indon nawk a. b Ama chun, "Misuol a ni le ni naw ka hriet nawh, thil pakhat ka hriet, mitdel ka ni hlak a, tuhin chu ka hmu thei tah" a ta. ~au Chuongchun, mitdel ni hlak chu an ko nawk a, "Pathien chawimawi rawh.n Hi mipa hi misuol a nih ti kan hriet" an ta. h`I Chu lei chun a nih a nu le pain "ama kha indon ro, puitling a ni ve tah annawm" an ti chu ni. D_ Judahai an ti leiin a nu le pa chun chuong ang chun an ti a nih; Judahai chun, "Ama chu Krista a nih" tia pom taphot chu sunagoga inthoka hnawl ding tia thu an lo r�l ta sa a ni si a. R^ Nisienlakhom, iengtin am tuhin a hung hmu thei tah ti kan hriet naw a, a mit sukvartu khom kan hriet bok nawh; ama kha indon ro, puitling a ni ve tah annawm, aman ama chungthu chu hril raw se" an ta. d]A Anni chun, "Hi pa hi kan naupa a nih ti kan hriet. Mitdel sain a pieng ti khom kan hriet. \! A nu le pa kuoma chun, "Hi pa hi in naupa, mitdel sa hrima pieng in ti kha a ni? Iengtin am tuhin a hung hmu thei ta a?" tiin an indon a. [% A nu le pa an ko hma chun mitvarna changtu chu kha hmaa mitdel ngei a ni thu le mitvarna a hmu thu chu Judahai chun an awi nuom tlat naw a. Z  "Ama chu ieng angin am i ngai, i mit a sukvarp�k si che a?" tiin mitdel chu an indon nawk a. Ama chun, "Zawlnei a nih" a ta. Yy Farisai thenkhat chun, "Chu pa chun Sabat an ser naw leiin Pathien kuoma inthoka suok ni naw nih" an ta. Thenkhat ruok chun, "Misuolin ieng tin am hieng ang thilmak hi thaw thei a ta?" an ti bok a, anni rawi ink�rah inth�na a hung suok ta a. X Farisaihai chun mit varna a hmu d�n chu an indon a. Ama chun, "Ka mitah pilpok a bel a, ka ph� fai a, ka hmu thei el a nih" a ta. >Ww Isun pilpok siema a mit a sukvar ni kha Sabat a nih. GV Chuongchun, mitdel ni hlak kha Farisaihai kuomah an thuoi a. UU# Anni chun, "Ama chu khaw la'm a um?" an ta. Ama chun, "Ka hriet nawh" a ta.T7 Ama chun, "Mi pakhat Isu an ti khan pilpok a siem a, ka mitah a bel a, 'Siloam d�lah va sawp rawh' a ta, ka va sawp a, ka hmu thei el a nih" a ta. GS Anni chun, "Anleh, ieng tin am i mit a hung var leh?" an ta. 52~~J}}m}||{J{zyyxwwvvSuu]u tt?smrrqq'ppjponn[mmilslkVjiih{h g^ffeeddcc=bb aa_``T__G^^C]4\T[[ ZZ:YYY5XWWwVUUkTT8SRRRcQQoPPkOO4NN`MMGLLK\JJ,II HH/GFFEEBDD>|> == <;;4::~99-8O77B6^555/44533i2n1z000/..--,,F++!**)((('~&&o%%% $$>##{""!! $uC b!9/?<lSNG)   y a L \a"56 y Chuonga v�n tieng a kai an thl�r zing lai chun, thawk le khatah puon var sil mi pahni an kuomah an hung ng�r a. f5 G Chuong thu chu a hril zoin, an hmu zing laiin s�m lai an hmu phak loa l�k tungin a um a. W4 )Nisienlakhom, in chungah Thlarau Thienghlim a hung tlung pha thilthawtheina la nei in ta, chuongchun, Jerusalema hai, Judai ram le Samari rama hai le hnuoi kil tawp chenin ka thu hretu n�ng in tih" a ta. _3 9Ama chun, " Pain a hun le ni ama thuneinaa a ruot chu nangni lo hriet ding a ni nawh. t2 cAn intuok khawm chun Isu kuomah, "Lalpa, tuhin a ni Israel ram i tungding nawk ding chu?" tiin an indon a. 1 yJohan khan tuiin a baptis hlak cheu a, sienkhom ni sawt naw te hnungah Thlarau Thienghlima baptis n�ng in tih" tiin.0 'Tum khat chu, bu an f�k tl�ng laiin an kuomah hi thu hi a p�k a, "Jerusalem suoksan naw ro, Pa thutiem ka hril cheu kha lo ngh�k ro. =/ ua tuor le thi hnungin a hring nawk ngei ti s�l ruol loin hieng mihai kuoma hin voi tam tak ama ngeiin a'n entir a, ni sawmli s�ng an kuomah Pathien ram thu hrilin a'n l�r a. L. Thlarau Thienghlim hmangin a tirko thlanghai kuomah thu a'n cha a; - =Theofil, ka lekhabu hmasaa khan Isu rongbawl tana inthoka v�na l�k tung a ni chena a thilthaw le a thu inch�ktirhai po po chanchin ka ziek tah a; ,+Hieng naw khom hi thil dang tam tak Isun a thaw a. A kip a kawiin ziek vong ding ni inla, chu lekhabu chu khawvel khom hin a keng ka ring nawh.j+MChu zirtir chu hieng thu hretu le ziektu hi a na, a thu inhriettir hi a'n dik a nih ti ei hriet.*Chuonga a ti lei chun chu zirtir chu thi lo dingin a unauhai lai a'n thang v�l a. Amiruokchu, a thi naw ding thu Isun ieng khom a kuomah a hril naw a, "Ka hung nawk chena um dingin ka dit khom ni sien, chu chu nanga dingin iem a tangkai a?" a ti a ni lem chauh. )Isun a kuomah, "Ka hung nawk chena um dingin ka dit khom ni sien, chu chu nangma ta dingin iem a tangkai a? Mi zui el rawh" a ta. O(Peterin a hmu chun Isu kuomah, "Lalpa, ama saw teh?" tiin a'n don a. @'yPeter chu a hang ngha k�r a, Isun zirtir a hmangai, z�nbu f�k laia a awm hnenga hung thle a, "A'n mantirtu ding ch� chu tu tak am n�ng a ta?" titu khan a hung zui a hmu a. &3Ieng ang th�na am tuokin Pathien a la chawimawi ding ti kawk hm�na dingin chuong thu chu a hril a nih. Chu chu a hril zoin, "Mi zui rawh" a ta.p%YThu dik tak ka hril che hi, i naupang lai chun i kawng i khit a, i nuomna tieng tieng i fe hlak a; i hung upat hnung chun i kut phar i ta, mi dangin i kawng hr�np�k an ti che a, i nuom nawna tieng tieng thuoi an ti che" a ta. $!A voi thumnaa chun, "Simon, Johan naupa, nangin kei i mi ngaina am?" a ta. A voi thumnaah, "Nangin kei i mi ngaina am?" a ti lei chun Peter lungril a na hle a, "Lalpa, iengkim i hriet a, ka ngaina che ti i hriet annawm" a ta. Isun a kuomah, "Ka beramhai chawm rawh. Q#A voi hninaa chun Isun a kuomah, "Simon, Johan naupa, nangin i mi hmangai tak zet am?" a ti nawk a. Ama chun, "Aw Lalpa, ka ngaina che ti i hriet" a ti nawk a. Isun, "Ka beramtehai chawm rawh" a ta. p"YZ�ngbu an f�k khop chun Isun Simon Peter kuomah, "Simon, Johan naupa, hienghai n�k hin nangin kei i mi hmangai lem am? a ta. Ama chun, "Aw Lalpa, ka ngaina che ti i hriet" a ta. Isun a kuomah, "Ka beramhai chawm rawh" a ta. O!Mithi laia inthoka a tho nawk hnunga Isu a'n l�r voi thumna a nih. i K Isu chu a hung a, bei chu a l�k a, a p�k tawl a, chuong ang bokin nga khom a p�k tawl a. # Isun an kuomah, "Z�ngbu hung fa ta ro" a ta. Zirtirhai laia tu khomin "Tu am i na?" ti an indon ngam nawh, Lalpa a nih ti an hriet si a. 0Y Simon Peter chu longah a va fe a, l�n chu va kamah an hn�k suok a, nga lien tak tak za le sawmnga pathum zet inhnaw bit hai sienkhom l�n chu a'n ek d�r nawh. L Isun an kuomah, "Tuhin in nga man kha a then hung la ro le" a ta. `9 Khawmuol an k�i chun meihola mei ins�m, a chunga nga le beiph�k um chu an hmu a.0YZirtir danghai ruok chu longa chuongin, l�n sip p�r nga chu hn�kin va kam an hung panpui a, khawmuola inthoka hn�i te, tong zahni v�l chauha hlaa um an nih.KIsun a hmangai zirtir khan Peter kuomah, "Lalpa a ni saw" a ta. Simon Peterin Lalpa a nih ti a hril a hriet charin, saruoka um a ni leiin zakuo a h�k sok sok a, d�la chun a'n chawm thla a. #?Isu chun, "Long s�r chang tieng khan d�ng unla, man in tih" a ta. Chuongchun an hang d�ng a, nga an inkhum rawn leiin an hn�k suok zo tah naw a. W'Ama chun, "Ruolhai, in man am?" a ta. Anni chun, "Kan man d�r nawh" an ta. oWA zing vartien chun Isu chu va kamah a ng�r a, sienkhom Isu a nih ti zirtirhai chun an hriet nawh. Y+Simon Peter chun an kuomah, " Nga manin ka fe ding a nih" a ta. Anni chun, "Keini khom hung v�ng kan tih" an ta. Chuongchun, an inthok suok a, longah an chuong a, sienkhom chu z�n chun an man d�r nawh.-Simon Peter hai, Thoma, Ph�ra an ti bok hai, Galili ram Kana khuoa mi Nathanael hai, Zebedai nauhai pahni le zirtir dang pahni an um khawm a. m UChu hnung chun Isu chu Tiberi d�lahx a zirtirhai lai a'n l�r nawk a, hieng ang hin a'n l�r a. !Hieng zieka umhai hi, Isu chu Krista, Pathien Naupa a nih ti in ringna ding le in ring leia ama hminga hringna in neina dinga ziek a nih. wgZirtirhai hmuah inchikna thilmak dang tamtak Isun a thaw a, chuonghai chu hi lekhabua hin ziek sa a ni nawh. iKIsun a kuomah, "Nangin kei i mi hmu leiin i ring a; hmu bok si loa ringhai chu an hamtha" a ta.=uThoma chun a kuomah, "Ka Lalpa le ka Pathien" a ta. #?Thoma kuoma chun, "I kutp�r khan mi hang them v�l la, ka kuthai hi en rawh, i kutin hang ban la, ka n�k them rawh; ringhla loin awi el rawh" a ta. dANi riet hnunga chun a zirtirhai chu in s�ngah an um khawm nawk a, Thoma khom a thang ve ta a. Kotkh�rhai chu kh�r vong ni sienkhom Isu a hung a, anni lai a hung ng�r a, "Thlamuongna in chungah um raw se" a ta. Z -Zirtir danghai chun a kuomah, "Lalpa chu kan hmu tah" an ta. Ama chun, "A kut th�rkila an kil d�na ser hmu a, kutp�rin a hliemna ser ngei tawk a, a n�k ka them ng�i naw chun ka awi thei nawh" a ta. m SSawmpahnihai laia pakhat Thoma Didum (Ph�ra an ti chu), Isu a hung laiin anni lai a um ve naw a. i KTu suol khom in ngaidam chun ngaidam n�ng a ta, in ngaidam naw chun ngaidam ni naw nih" a ta.J  Chu zoah anni chu a'n thuok khum a, "Thlarau Thienghlim nei ro. s _An kuomah, "Thlamuongna in chungah um raw se. Pain a mi tir ang bokin kei khomin ka tir ch�u hi" a ta. hIA hril zo chun a kut le a n�k a'n entir a, Lalpa an hmu chun a zirtirhai chu an lawm hle a. NChu ni, Pathienni z�n tieng, Judahai an ti leia zirtirhaiin an umna in kotkh�r an kh�r hnung chun an kuomah Isu a hung a, anni lai a hung ng�r a, "Thlamuongna in chungah um raw se"w a ta. lQMari Magdalin chu zirtirhai kuomah a fe a, Lalpa a hmu thu le a kuoma a hrilhai chu a hril tawl a._7Isun, "Mi chel naw rawh, P� kuom tieng ka la k�r hri naw hi. Amiruokchu, i unauhai kuomah fe la, an kuomah, 'Ka P�, in P�, ka Pathien, in Pathien kuomah ka k�r ta ding a nih' a tih ti va hril rawh" a ta.-Isun, "Mari" a hei ta. Ama tieng chu a hung ngha a, Aramik tongin, "Rabboni" tiin a kh�k suok ta phong a (Rabboni chu Zirtirtu t�na a nih). Z-Ama chun, "Nuhmei, iem a ta i tap? Tum i zong a?" a ta. Mari chun huon enkoltu amanih a sawn a, a kuomah, "Pu, ama hi i l�k hmang a ni chun i siena hmun mi hril ta la; chuongchun ka l�k ding annawm" a ta.jMA hril zo chun a hang ngha k�r a, Isu ng�r chu a hmu a, Isu a nih ti ruok chu a hriet nawh.  Anni chun, " Nuhmei, ieng dinga i tap am? an ta. Ama chun, "Ka Lalpa an l�k hmang a, an siena chin hrim ka hriet naw lei a nih" a ta. iK Isu ruong z�lna, a lu le ke bul ve vea chun thuom var inbel v�ntirko pahnih thung a hmu a. w Mari ruok chu thl�n puo tieng tap pumin a ng�r zing a, mitthli s�r hnuoiah a k�n a, thlan s�ng a zuk bi a. H~  Chuongchun, zirtirhai chu mani in sengah an k�r nawk tah a. s}_ Mithi laia inthokin a tho nawk ding a nih ti Pathien Lekha thu kha an la hriet thiem ph�k hri si nawh. U|#Zirtir dang, thl�n tlung hmasa khom chu a l�t ve a, a hmu a, a ring a. r{]a lu tuomna, inhr�kna puon khom chu inziel a, puon z�i inhmi lai um loa a hrana um chu a hmu bok a. zA hnunga hung Simon Peter khom chu a hung tlung ve a, thl�n s�ngah a zu l�t a, tuonga puon z�i inhmi chu a hmu a, ]y3K�nin a zuk bi a, puon z�i inhmi chu a hmu a, a s�nga ruok chu a l�t nawh. txaAn pahni chun an tl�n a, zirtir dang chu Peter n�kin a tl�n hrat lem leiin thl�n a tlung hmasa a. NwChuongchun, Peter le zirtir dang chu thl�n tieng panin an suok a. 8viChuongchun, Simon Peter le zirtir dang, Isun a hmangai kuom tieng chun tl�nin, "Thl�na inthokin Lalpa an l�k hmang a, khaw lam an sie kan hriet nawh" tiin a va hril a. u Chawlk�r ni hmasa takahv,khuo a la'n thim laiin Mari Magdalin chu thl�nah a fe a, thl�n lungkh�r chu l�k sonin a hmu a. ztm*Judahai Sabat Urlawk ni a ni lei le thl�n chu a bul ela um a ni leiin, chu taka chun Isu chu an inz�l tah a.msS)An hemd�na hmuna hin huon a um a, chu taka chun tu khom la z�l ngai nawna thl�n thar a um a. r{(An pahni chun Isu ruong chu an l�k a, Judahai inphum d�n angin a ruong chu rimtui leh puon z�i inhmiin an zem a. q'Nikodem, kha hmaa z�na Isu hung pantu khom kha rimtui murra le aloi chokpol, kilogram sawmthum le pali lai chawiin a hung ve a. 3p_&Chu hnung chun Arimathai khuoa mi Josefa, Judahai a ti leia a r�ka Isu zuitu chun Isu ruong inhlawm phalna chu Pilat a hni a, a lo phalp�k a, a ruong chu a l�k a. Qo%Pathien Lekhabu danga chun "An sunpa ng�i chu la en an tih" a ti bok.n $Pathien Lekha thua "A r� pakhat khom suktliek ni naw nih" ti kha a hung tlung kimna dinga hieng thil hi a hung tlung a nih. m#Hi hi mit ngeia hmutu hril a na, a hril chu a'n dik a nih. Thu dik a hril ti a hriet a, nangni khoma in ring theina dingin a hril a nih. klO"Amiruokchu, sipai laia pakhat chun a n�kah feiin a sun a, thisen le tui a hung inbaw ta huk a. Yk+!Isu bul an tlung chun a thi tah ti an hriet a, a ke chu an vuok tliek ve nawh. j) Chuongchun, sipaihai chu an hung a, Isu ruola an hemde pakhat ke chu an hang vuok tliek phot a, pakhat dang ke khom chu an vuok tliek nawk a. Zi-Judahai Sabat urlawk ni a na, a z�ng chu Sabat an hmang ursun ni ding a nih. Sabat laia ruong kraws-a a um zing nawna dingin, an mi hemdehai ke chu vaw tliek a, an ruong l�k phalna Pilat kuomah an hni a. khOUoiin th�r an p�k zo chun, Isun "A kin tah"u a ta, a lu a k�n a, a thlarau an thl� tah a.gB�l, uoiin th�ra sip a um a, chu taka chun sipon an inchie a, hmol l�rah an t�r a, a hm�r leh an hang chuktuo a. {foThil po po a tlung kim tah ti Isun a hriet chun Pathien Lekha thu a tlung kimna dingin, "Ka dang a ch�r" a ta. |eqzirtir kuoma khom chun, "En ta, i nu kha" a ti bok a. Chu taka inthok chun chu zirtir chun ama inah a thuoi tah a.ndUIsun a nu le a bula ng�r zirtir a hmangai chu a hmuin a nu kuomah, "Nu, en ta, i naupa kha" a ta; ~cuIsu kraws bula chun a nu le a nu zuorpuinu d�m, Klopa nuhmei Mari d�m, Mari Magdalin hai d�m chu an ng�r a. obWAnni chun, "Hi chu pot thl�r loin, a changtu ding enna dingin thum vawr ei tiu" an ta. Pathien thua Ka silf�nhai an insem a,Ka zakuo dingin thum an vawrti kha a hung tlungna dingin a nih. Chu chu a nih sipaihaiin an thaw chu.vaeKraws-a Isu an hemde chun sipaihaiin a silf�n an hl�p a, sipai pakhatin chan khat senga an chang theina dingin chan liin an insem a. A korfuol an l�k bok a, chu chu thui lo zakuo, a r�nga inthoka a hmawr chena pum khawng a nih. 7`iPilat chun, "Ka ziek kha ka ziek zo tah" a ta. _Judahai thiempu lalhai chun Pilat kuomah, "Judahai lal' tiin ziek naw rawh. 'Judahai lal ka nih a tih' tiin ziek lem rawh" an ta. ^Thil t�r chu Aramik, Latin le Grik tongin an ziek a, an hemd�na hmun chu khawpui bul a ni leiin Juda mi tam takin an tiem a, f]EPilatin t�r dinga a ziek, 'NAZARET ISU, JUDAHAI LAL' ti chu kraws l�ra chun an t�r a. _\7Chu taka chun an hemde a, mi pahni dang leh, a sir tuokah pakhat ve ve, a laiah Isu. [[/Mani kraws putin, 'Luru Hmun', Aramik tonga 'Golgotha' an ti chu panin a suok a. iZKChuongchun, hemd� dingin an kuomah Pilatin a p�k suok a, Isu chu sipaihaiin an thuoi tah a._Y7Anni chun, "Sukbohmang rawh, sukbohmang rawh, kraws-ah hemd� rawh" tiin an kh�k a. Pilat chun, "In lal hi hemd�ng ka ti maw?" a ta. Thiempu lalhai chun, "Kaisar naw chu lal dang kan nei nawh" tiin an don a. mXSFek�n K�t urlawk ni s�n chang v�l lai a na, Judahai kuoma chun, "En ta u, in lal hi" a ta. W' Chuong thu chu Pilatin a hrietin Isu chu a hung thuoi suok a. Lungrem (Aramik tonga Gabbatha an ti) a chun a ror�lna thungphaah a thung a. YV+ Chu taka inthok chun Pilatin ama chu insuo d�n kong a zong a, sienkhom Judahai chun, "Hi pa hi i'n suo vai chun Kaisar ruolpa ni naw ti nih. Tu khom lala insiem chu Kaisar khingtu a nih" tiin an kh�k a. >Uu Isun a don a, "Chung tienga inthoka p�k i ni naw chun ka chungah ieng khom thaw thei nei naw ti nih. Chuleiin, i kuta kei mi hung pe suoktu khan suol a phur nasa lem a nih" a ta. T  Pilat bokin, "I mi don nuom naw vei a ni maw? Insuo thei che ka na, kraws-a hemde thei che ka ni bok ti i hriet naw maw? a ta. {So Ins�ngah a l�t nawk a, Isu kuomah, "Khaw laia inthoka hung ch�?" tiin a'n don a, sienkhom Isun a don nawh. 3RaPilatin chu thu a hriet chun a ti zuol a. vQeJudahai chun, "D�n kan nei a, chu d�n ang chun a thi ding a nih, Pathien Naupaa a'n s�l leiin" an ta. `P9Thiempu lalhai le an thuoihruoihaiin an hmu chun, "Kraws-ah hemde rawh, kraws-ah hemde rawh" tiin an kh�k a. Pilat chun, "Nangnin thuoi unla, kraws-ah hemde ro chu, kei chun a chungah thil poi ka hmu nawh" a ta. vOeHling lukhum khum le korfuol senduk h�ka Isu a hung suok chun Pilatin, "En ta u, hi pa hi a ni hih" a ta. )NKPilat chu tuolah a va suok nawk a, an kuomah, " En ta u, a chungah thu poi ieng khom ka hmu nawh ti hrietna dingin in kuomah ka hung thuoi suok a ni hi" a ta. LMInz�r zuta panin "Chibai, Judahai lal!" tiin a hmaiah an ben a. mLSSipaihai chun lukhum dingin hling an inkuol a, an inkhumtir a, korfuol senduk an inh�ktir bok a, 8K mChun, Pilatin Isu chu a thuoi a, a'n vuoktir a. xJi(Anni chun inring taka kh�kin, "Hi pa hi ni loin Baraba kha ni lem raw se" an ta. Baraba chu suomhmang a nih.#I?'Amiruokchu, in thaw d�n pangngaiin, Fek�n K�tah t�ng pakhat ka'n suop�k ding cheu a na, Judahai lal hi insuop�k lang cheu in nuom am?" a ta. H&Pilat chun, " Thutak chu iem a na?" a ta.Chu chu a hril zoin Judahai kuomah a va suok nawk a, "A chungah thu poi ieng khom ka hmu nawh. kGO%Pilat chun, "Chu, lal i ni chu tie maw?" a ta. Isun, "Lal ka ni thu i hril indik ngot el. Thutak inhriettir hi ka pieng san le khawvela ka hung san a ni hrim a nih. Tu khom thutaka um chun ka thu an ng�ithl�k hlak" a ta. MF$Isun a don a, "Ka ram chu hi khawvela mi hi a ni nawh; ni sien chu Judahai kuta inmantira ka um nawna dingin a mi zuituhaiin bei an tih, nisienlakhom ka ram chu hi taka mi hi a ni si nawh" a ta. "E=#Pilat chun, "Juda mi i mi sawn ve a ni? I chipuihai le thiempu lalhaiin ka kutah an hung p�k l�t ch� a ni hi. Ieng poi am i thaw hrim leh?" a ta. D"Isun, "Chu chu nanga lungril puok suoka i hril a ni, annawleh mi dangin ka chungchang an hril lei chea i mi'n don?" a ta. oCW!Chuongchun, Pilat chu in s�ngah a l�t nawk a, Isu a koa, "Judahai lal i ni maw?" tiin a'n don a. `B9 Chu chu ieng anga thi ding am a na ti Isun a lo hril kha a hung tlungna dingin a nih. A-Pilat chun, "Nangnin thuoi unla, in d�n angin a chungthu r�l ro" a ta. Judahai chun, "Keini chun mi sukhlum theina thu kan nei nawh" an ta. c@?Anni chun, "Hi mi hin thil suol thaw naw sien i kuomah hung thuoi naw ning ungah" an ta. o?WChuongchun, Pilat chu a va suok a, "Hi mi hin ieng am a suksuol leia in h�k a na?" tiin a'n don a. i>KKaiafa ina inthok chun Isu chu Roman l�rsap in Praitorianaht an thuoi a. Z�ngk�r inhma tak a la ni a, Judahai chun inthieng nawna kai loa Fek�n K�t ruoi k�l thei an nuom leiin lal in s�nga chun an l�t nawh. W='Peter chun a'n phat nawk a, chu lai tak chun �r a hung khuong ta ngh�l a.<!Thiempu laltak siehlawhai laia pakhat, Peterin a nakawr a s�tthl�k laibungpa chun, "Huona khan a kuomah ka hmu che an naw maw?" a ta. ;Ng�r puma Peterin mei a awi ve lai chun, "Nang khom a zirtirhai laia thang ve i ni maw?" an ta. Peter chun, "Ni lo e" tiin a'n phat a. X:)Anna chun Isu chu khuop pumin Thiempu laltak Kaiafa kuoma chun a'n thuoitir a.z9mIsun a kuomah, "Thu indik lo ka hril a ni chun hril suok la, ka hril si naw chun ieng dinga i mi ben am?" a ta. 8A hril zo chun v�ngtu sipai ng�rhai laia pakhat chun, "Thiempu laltak chuongchun i don l�t ngam maw!" tiin Isu hmai a ben a. 7Ieng leia kei i mi'n don? Ka thu hril ngaithlatuhai kuomah ieng am ka hril indon lem ta la, iem ka hril ti an hriet annawm" a ta. 56cIsun, "A'n langin v�ntl�ng hmaah thu ka hril hlak. Sunagoga hai, tempula hai le Judahai pung khawmnaa hai ka zirtir rop hlak a, a r�kin ieng khom ka hril ngai nawh. r5]Thiempu laltak chun Isu chu a zirtirhai chanchin le a thu zirtir chungchang thu ch�k takin a'n don a. 49Siehlawhai le sipaihai chu chu taka chun an ng�r a, a dei leiin mei an s�m a, an awi a, anni lai ng�r vein Peter khomin mei lum chu a awi ve a. 3Kotkh�r v�ngtu nungh�k chun Peter kuomah, "Nang khom hi pa zirtir laia mi i ni ve an naw maw?" a ta. Ama chun, "Ni lo e!" a ta. ,2QPeter ruok chun tuolah a lo ngh�k a. Thiempu hm�lhriet, zirtir kha a hung k�r nawk a, kotkh�r v�ngtu nungh�k chu a biek a, Peter chu a thuoi l�t a. .1USimon Peter le zirtir dang pakhatin Isu chu an zui a. Chu zirtir chu Thiempu laltak hm�lhriet a na, thiempu laltak tuol zawla chun Isu leh a ruolin a l�t ve a. b0=Kaiafa hi a nih, "Mipui aia mi pakhat thi a tha lem" tia thurawn Judahai kuoma petu kha.b/= Anna kuomah an thuoi hmasa phot a. Anna chu chu kuma thiempu laltak Kaiafa tarpu a nih. j.M Chuongchun, sipai ruol le an hotu le tempul v�ngtu Judahai chun Isu chu an man a, an khuop a, - Isu chun Peter kuomah, "I kawlhn�m kha a p�iah thun rawh. Pain dawn dinga no a mi p�k chu ka dawn naw ding maw?" a ta.',G Simon Peter chun a kawlhn�m pai chu a phawi a, Thiempu laltak siehlaw chu a s�t a, a nakawr chang tieng a fik thl�k a (Siehlaw hming chu Malka a nih). + A hmaa "Nangin i mi p�khai kha pakhat khom ka'n hmang nawh" a ti kha a hung tlung kim theina dingin hi thu hi a hril a nih.t*a"Kei ka ni thu ka hril ta cheu kha. Kei mi zong in ni chun mi dang po hi chu lo inkieng raw hai se" a ta. E)"Tu am in zong?" tiin a'n don nawk a, "Nazaret Isu" an ta. &(EIsun, "Keima hi ka nih" a ta. An mantirtu Juda khom chu anni lai a ng�r a. "Keima hi ka nih" a ti charin hnung tieng an intawl a, hnuoiah an tlu phung a. )'MAnni chun, "Nazaret Isu" an ta. k&OA chunga thil hung tlung ding po po chu Isun a hriet vong a; a va suok a, "Tu am in zong?" a ta. 5%cChuongchun, sipai hon khat le thiempu lalhai le Farisaihai tir tempul v�ngtuhai chu Juda chun a hung thuoi a, khawnvar d�m, meiser d�m le hriemhrei d�m an chawi a.{$oChu hmuna chun a zirtirhai leh Isu a l�ng rop hlak leiin a'n mantirtu ding Juda khomin chu hmun chu a hriet a. # #Chuong thu chu Isun a hril zoin a zirtirhai leh an suok a, Kidron vadung an k�n a, va r�la oliv huona chun a zirtirhai leh an l�t a. "#An kuomah i hming ka'n hriettir a, inhriettir pei ka tih, nangin kei i mi hmangaina chu anniah um a, kei anniah ka um theina dingin" a ta. !Aw Felna Pa, khawvel chun a hriet naw che, kei ruok chun ka hriet che; hienghai khom hin nangin kei i mi tir ti an hriet. 9 kPa, nangin i mi p�khai hi ka umnaah ka kuoma um dingin ka dit a nih, nangin i mi hmangai leia hnuoi insieng hmaa inthoka i mi p�k ropuina kha an hm� zing theina dingin. @ykei anniah, nang keimaah i um ang boka anni khom pum khat ni a, an famkim theina ding le nangin i mi tir le i mi hmangai angin anni hi i hmangai ti khawvelin an hriet theina dingin. xiRopuina i mi p�k kha keiin anni ka p�k tah, eini pum khat ei ni ang boka pum khat an ni ve theina ding le 4aAn r�ngin inpumkhat hai sien; Pa, keimaah nang i um a, nangmaah kei ka um ang hin anni khom einiah um hai sien, nangin kei i mi tir ti khawvelin an ring theina dingin. "Hienghai ta ding chauh hin ka ng�np�k naw a, an thu leia kei mi la ring dinghai ta ding khomin ka ng�np�k a nih. \1Anni leiin ka'n ser thienghlim a, anni khom thutaka an inser thienghlimna dingin. QKhawvela i mi tir ang khan kei khomin anni chu khawvelah ka tir a nih. LAnni chu thutakin sukthienghlim rawh; i thu chu thutak a ni si a. GKhawvel mi an ni nawh, kei khawvel mi ka ni naw ang bok hin. }"Anni chu khawvela inthoka la suok dingin ka ng�n naw che a, mi suol laka inthoka hum dingin ka ng�n lem che a nih. I thu an kuomah ka p�k tah a, kei khawvel mi ka ni naw ang boka khawvel mi an ni ve naw leiin khawvelin anni chu a theid� a nih. /W "Tuhin chu i kuom tieng ka hung ding a ni ta a, sienkhom khawvela ka la ch�m s�ng hin hieng thu hi ka hril tawl a nih, ka lawmna kim chu anniah an neina dingin. [/ "An kuoma ka um s�ng po nangin i mi p�k hming hin ka hum hlak, anni chu ka v�ng a, anni laia pakhat khom an bohmang nawh, hremhmun naupa ti chauh naw kha chu, Pathien Lekha thu a hung tlung kimna dingin.   Kei chu i kuoma hung ta ding ka na, khawvelah um ta naw ning, anni ruok chu la um an tih. Pa Thienghlim, nangin kei i mi p�khai hi i hming thilthawtheinain hum rawh- hming i mi p�k ng�i khan, chuongchun eini ang boka pum khat an ni ve theina dingin. dA Ka t� po po chu i t� a na, i t� chu ka t� a ni bok, anniah chawimawiin ka um tah. ' "Keiin an ta dinga ka ng�np�k hi khawvel t� ding ni loin, nangin i mi p�khai t� ding lema ka ng�np�k a nih, i t� an ni si a. +ONangin thu i mi p�khai kha an kuomah ka p�k a, an lo pom a; i kuoma inthoka hung ka ni ngei ti an hriet tah a, nangin kei i mi tir a nih ti khom an ring tah.Y+Tuhin chu i thil mi p�k po po hi nangmaa inthoka suok a nih ti an hriet tah. )"Nangin hi khawvela mi i mi p�khai kuomah i hming ka puong dar tah a, anni chu i ta an na, anni chu i mi p�k a, i thu khom an z�wm tah. j MAw P�, khawvel siem hmaa i kuoma ropuina ka nei khan tuhin nangma hmaa ngei mi chawimawi rawh.Y +Thil thaw ding i mi p�k kha ka thaw zo a, khawvela hin ka chawimawi tah che. ` 9Hi hi chatuon hringna chu a nih, nang Pathien tak chauh le i tir Isu Krista hriet hi. z mA kuoma i p�khai po chu chatuon hringna a p�k theina dingin nangin mi po po chungah thuneina i p�k tah a.   /Chuong thu Isun a hril zo chun v�n tieng nghain, "P�, a hun a tlung tah, i Naupa hi chawimawi rawh, Naupa hin a chawimawi theina ding chein. =s!Keimaah thlamuongna in hmu theina dingin hieng thu hi ka hril cheu a nih. Hi khawvela hin buoina tuok hlak in tih. Nisienlakhom huoi takin um ro, keiin khawvel ka ngam tah" a ta. <q Ngai ro, a hun a hung tlung ding a na, a tlung ta zing a, in in sengah tl�n dar in ta, ka kh�t chauin mi m�ksan in tih. Sienkhom ka mal nawh, ka P� ka kuomah a um leiin. :oIsun, "A tawp a tawpa chu in mi ring ta tawk ie! Iengkim i hrietzie le tu indon buoi khom i ngai nawzie tuhin chu kan hriet tah. Hi lei hin Paa inthoka hung i nih ti kan ring" an ta. fEA zirtirhai chun a kuomah, "Tuhin chu a thawia thu hril loin chieng takin i mi hril tah hi. }Pa kuoma inthoka hung suokin khawvelah ka hung a, tuhin khawvel m�ksanin Pa kuom tieng ka k�r nawk ding a nih" a ta.lQNangnin in mi hmangai a, Paa inthoka hung ka nih ti in ring leiin Pa chun a hmangai ch�u a nih. fEChu ph� chun P� kuomah hnip�k ka ti cheu ka ti naw a, ka hmingin thil hni lem in tih. )K"Tu chen hin chuong thu chu a thawi zawngin in kuomah ka hril hlak a; amiruokchu tlang taka ka Pa chanchin in kuoma ka hril hun ding a hung tlung m�k a nih. kOTu chen hin ka hmingin ieng khom in la hni nawh; hni inla hm�ng in tih, in lawm a kimna dingin.~#Chu nia chun nangnin ieng khom mi hni ta naw ti niu. Thu dik tak ka hril cheu hi, Pa kuoma ka hminga in hn� taphot chu p�ng a ti cheu. =}sChuong ang bokin nangni khom tu hi in lungngai hun a na, sienkhom hmu nawk ka ti cheu a; chuongchun, in lungril hlim a ta, in hlimna chu tu khomin la hmangp�k nawng an ti cheu. H| Nuhmei nau nei hun a hung tlung chun nau ha s� inrim takin a tuor hlak a; sienkhom a nau a hung pieng chun a tuorna chu a hriet zing ta nawh, khawvela mihriem hung pieng chu a lawm leiin. -{SThu dik tak ka hril cheu hi, nangni mitthli tlain tap in ta, khawvel ruok chu hlim a tih; nangni lungngai in ta, sienkhom in lungngaina chu lawmnaah inchang a tih.'zGThu an indon nuom ti Isun a hriet a, an kuomah, " Sawt naw teah mi hmu ta naw ti niu a, sawt naw tea bok mi la hmu nawk in tih' ka ti kha in indon a ni maw? mySAnni bok chun, " Sawt naw t� a ti hi iem n�ng a ta? A hril umzie ei hriet map naw a nih" an ta.qx[A zirtir laia thenkhat chun, "Sawt naw teah nangnin kei mi hmu ta naw ti niu a, sawt naw tea bok mi la hmu nawk in tih' a ti le 'Pa kuomah ka fe ding leiin' tia ei kuoma a hril hi ieng a ti na am n�ng a ta?" tiin an indon tuo a. kwO"Sawt naw teah nangnin kei mi hmu ta naw ti niu a, sawt naw tea bok mi la hmu nawk in tih" a ta. vwPa thil nei po po ka ta a nih; chu lei chun annawm 'ka taa mi l�ng a ta, chu chu inhriettir a ti ch�u' ka ti nih.au;Ama chun kei mi chawimawi a ta, ka taa mi l�ng a ta, chu chu inhriettir a ti ch�u. Nt Thlarau indik tak a hung tlung pha ruok chu thutak po poah thuoi l�t a ti cheu. A phuokfawm thu a hril awm si nawh; thu a donghai chu hril lem a ta, thil la hung tlung ding khom hril a ti cheu. qs[ "In kuomah thu tam tak hril ding ka la nei ta rop a, amiruokchu tuhin chu la dawl zo hr� naw ti niu. ^r5 Ror�lna thua chun hi khawvel lal hi thiem naw changa ruot a ni ta zing lei a nih. oqW Thiem inchangtirna thuah chun kei Pa kuoma fe ding ka ni a, an mi hmu thei ta naw ding lei hi a nih. Fp Suol thua an indik nawna chu kei an mi ring nawna hi a nih. oAma a hung tlung ph� chun suol thua d�m, thiem changna thua d�m le ror�lna thua d�m khawvel hi a'n dik nawzie inhriettir a tih EnNisienlakhom, thu dik tak ka hril cheu hi, ka fe hi in ta dingin a tha lem, ka fe naw chun Thlamuongtu chu in kuomah a hung naw ding a ni si a; ka fe ruok chun in kuomah hung tir ka tih. QmHieng thu hi in kuomah ka hril lei cheuin lungngaiin in sip nawk si a. l "Tu ruok hin chu a mi tirtu kuomah ka k�r ding a ni tah a, amiruokchu tu khomin 'Khaw lam i fe ding?" ti in mi'n don si nawh. MkA hun a tlung pha leh ka lo hril vong ta ch�u ti in hriet theina dingin hieng thu hi in kuomah ka hril a nih. In kuoma um ka la ni leiin hieng thil hi kh� hm� khan ka hril naw ch�u a nih.MjPa le kei an mi hriet naw leiin chuong ang thil chu thawng an tih. vieSunagogah inhnongtir an ti ch�u a; a thattu ch�u chun Pathien rongbawla an inng�i hun la tlung a tih. Oh "Sukthl�ka in um nawna dingin hieng thu hi in kuomah ka hril a nih. Vg%Nangni khom a t�ra inthoka ka kuoma um in ni leiin ka thu hretuhai in nih.f'"Chun, Thlamuongtu, Pa kuoma inthoka ka hung tir ding, Paa suok Thlarau indik tak chu a hung tlung pha leh ama chun ka thu inhriettir a tih. {eoIeng khom ni sien, an D�n lekhabua 'Annin a san boin an mi theid�' ti ziek kha a hung tlung kimna ding a nih.[d/Mi thaw ngai lo thil anni lai hung thaw naw lang chu, suola thiem naw changna an nei naw ding a na; tu ruok hin chu thilmak ka thawhai an hmu tah a, chuong s� khom chun ka Pa le kei an mi theid� ta fan a. Hc Tu khom keima mi theid�tu chun ka Pa khom a theid� a nih. b-Keima hungin an kuomah thu hril naw lang chu suol leia thiem naw changna an nei naw ding a na; tu ruok hin chu suonlam siem thei an ni ta nawh. eaCKa hming leiin hieng po po hi nangni chungah thawng an tih, a mi tirtu an hriet naw leiin. I` 'Siehlaw chu a p� n�kin a ropui nawh' ti ka hril tah ch�u kha hre zing ro. Kei an mi suknomna chun nangni khom suknomn�ng an ti cheu. Ka thu an zawm chun nangni thu khom zawm an tih. K_Khawvel mi ni unla chu, a ta angin hmangai a ti cheu. Tu ruok hin chu, khawvel ta in ni tah naw a, khawvela inthokin ka thlang suok lem cheu a nih. Chuleiin, khawvelin a theid� ch�u a nih. f^E"Khawvelin a theida ch�u chun, a theid� hm� ch�uin kei a mi theid� tah ti hre ro. 8]kHi hi ka thup�k chu a nih: Inhmangai tuo ro. K\Nangnin in mi thlang naw a, keiin ka thlang lem ch�u a, fe suoka r� insuo ding le insuo zom zing dingin ka thlang cheu a nih. Chuleiin, ka hminga in hn� taphot chu Pain p�ng a ti cheu. 7[gSiehlaw ti nawk ta naw ning cheu. Siehlaw chun a pu thilthaw a hriet nawh. Ruolhai ka ti lem cheu a nih, ka Pa kuoma inthoka thil ka hriet po po in kuomah ka puong ta si a. 5ZeKa thup�k in zawm chun ka ruolhai in nih. ZY- Mani ruolhai ta dinga hringna petu n�ka hmangaina nasa lem nei mi an um nawh. ]X3 Hi hi ka thup�k chu a nih; ka hmangai ang cheu hin nangni khom inhmangai tuo ro. xWi "Nangniah ka lawm zing theina ding le in lawmna chu a famkim theina dingin hieng thu hi ka hril ch�u a nih. V Ka thup�khai in zawm chun ka hmangaiin um zing in tih, keiin ka Pa thup�khai ka zawm a, a hmangaia ka um zing ang hin. ZU- Pain a mi hmangai leiin kei khomin ka hmangai cheu hi, ka hmangaiin um zing ro. XT)Ka zirtirhai ni a, r� tam tak in insuo hin ka Pa chu chawimawiin a um hlak. nSUKeimaah in um zing a, ka thu nangniah a um zing bok chun in dit taphot hni unla, p�kin um in tih. :~}}G||/{{Jzyyyxxaww-vvQvuut|t-ssrqqYqpAoonnummmAlZkkNjj%ii9hgg>9==s='<;;::P99V877666,5{44l4(33?241100 /f/.--Z,,7++*))3(u''f&&v%%$_$#"""! 3N<vPZY2<OyE:[ f d : AqISc܁ }3Mi kawmaw, lungril le naa sertan ve lohai, in thlatuhai ang bokin nangni khomin Thlarau Thienghlim chu in kal rop hlak. ]32Hieng po po hi ka kuta siem An ni vong an naw am a ni?'m a tih tia a hril ang khan.  1Lalpan, 'V�n ka lalthungpha a na,Hnuoi ka ke innghatna a na,In ieng am mi bawlp�k in ta ?Ka chawlna hmun ding khom khaw lam?V%0Amiruokchu, Chunghnungtak ruok chu kuta bawl inah a um ngai nawh; zawlneiin,2_/sienkhom Solomonin a bawlp�k ta lem a. b=."Davida chun Pathien ditsakna a dong a, Jakob Pathien ta dingin in bawl phalna a hni a, Q-Chu Pathien b�wkte ng�i chu ei thlatuhaiin an som pei a, Pathienin Jent�lhai a hnotsuokp�k hnunga Josua rawia Kanan ram an hung hluo khan an somlut pei a, Davida hun chen khan a um ta zing a.*M,"Ei thlatuhai chun thlal�ra khan Pathien ch�ngna puon in an nei a, chu chu Mosie kuoma Pathienin siem d�n ding a hril le a lim a'n entir anga siem a nih. 5+Molok puon in le in pathien Refan lim Arasi chu zawnin chibai in b�k kha; Chuleiin, Babulon kh�l ramah,Int�ngtir ka ti cheu'lti ziek ang khan.K*"Chuongchun, Pathienin anni chu a nghatsan a, v�na arasihai be dingin a p�k suok tah a; zawlnei lekhabua,'Aw, Israel, thlal�ra khan kum sawmli s�ng,Inthawina ran in mi'n hl�n hlak am? )Chuongchun, bawngte lem an siem a, milem kuoma chun inthawina an inhl�n a, anni kuta siem chawimawina dingin lawmna an siem a. .U(Aron kuomah, 'Aiguptaa inthoka mi thuoi suoktu Mosie hlak hi iem a chang tah ti khom kan hriet si nawh, kan hma thuoitu dingin pathienhai mi siemp�k rawh" an ta. fE'Ei thlatuhai chun a thu an zawm nuom naw a, an hnawl a, Aigupta tieng k�r nawk an nuom a. >u&Ama chu a nih ei thlatuhai, thlal�ra pung khawmhai laia thang ve le Sinai tl�nga a betu v�ntirko kuoma inthoka einihai kuoma inhl�n sawng pei ding thu hringhai dongtu kha. %Chu Mosie chu annawm Israel nauhai kawla, 'Pathienin keima ang in unauhai laia mi zawlnei la siempek a ti cheu' titu kha. 3$Ama chun anni chu a thuoi suok a, Aigupta rama d�m, Tuipui Sena d�m, thlalera d�m kum sawmli s�ng thilmak le inchiknahai thawin a thuoi a. @y#"Chu Mosie, 'hotu le ror�ltuah tuin am a siem che' tia an hnawl ng�i chu, Pathienin hotu le sansuoktu dingin, ch�mbuka a kuoma inl�r v�ntirko hmangin a hung tir tah a nih. >u"Aigupta rama ka mihai an sukrimsikzie ka hmu zing a, an inr�m ri khom ka hriet zing a, anni thuoi suok dingin ka hung tum a nih. Hung ta, Aigupta ramah tir k�r ka ti che' a ta.b=!Lalpa chun a kuomah, 'I pheikhok kha hl�p rawh, i ng�rna kha hmun thienghlim a nih.  ' "Kei hi i thlatuhai Pathien, Abraham hai, Isak hai, Jakob hai Pathien chu ka nih' a hung ti a. Mosie chu tiin an thin a, a en ngam ta naw a. f EMosien a thil hmu chu mak a ti �m �m a. En chieng tuma a va pan hnai chun Lalpa rawlin,  "Chun, kum sawmli an voi hnungin thlal�r hmun Sinai tl�ng bulah ch�mbuk chok hmangin a kuomah v�ntirko a'n l�r a.  {Chu thu lei chun Mosie chu a tl�n hmang a, Midian ramah sawt tak a va thang a, chu taka chun nau pasal pahni a nei a.U #Zani ta Aigupta mi i sukhlum ang khan mi sukhlum ve i tum a ni maw?" a ta. kOA soisatu lem chun Mosie chu a nam l�ng a, "Kan chungah hotu le ror�ltuah tuin am a sie che? '"A z�nga chun Israel mi pahni insuol lai chu Mosien a hmu a, thel tumin, "Puhai, unau in ni kha, ieng leia insuknat in tum am a na?" a ta. #Mosie chun Pathienin ama kut hmangin a unauhai chu a san suok ding ti chu a mihaiin an hriet amani a sawn a, sienkhom an lo hriet si naw a.#A va kan chun Aigupta miin anni laia pakhat a lo sukd�d� lai a hmu a, a san a, phuba a l�kp�k a, a sukd�d�tu chu a that tah a. W'"Mosie chu kum sawmli a niin a unau Israel nauhai chu kan t�lin a hriet a. wgMosie chu Aigupta ram varna po po a'n ch�ktir a, thu le hla thiem le mi thilthaw thei tak a hung ni tah a. b=an ina inthoka an sie suok hnungin Faraw naunuin a l�k a, ama nau dingin a nei tah a. }Chuong lai chun Mosie a hung pieng a, Pathien mithmuah naute ditum tak a na, anni inah thla thum s�ng chu an umpui a; ~uAma chun ei chipuihai chu dawhain a thaw a, a sukd�da a, thawluinain an nautehai chu thi dingin a'n peitir pei a. EAigupta rama chun lal dang, Josefa hre lo, a hung inlal a. ~"Abraham kuoma Pathien thutiem kha a tlung ding lai chun eini mihai chu Aigupta ramah an pung hr�t �m �m a, an tam ta hle a. }!an ruong chu Sekem khuo chen an zawn tlung a, Abrahamin Sekem khuoa Hamor nauhaia inthoka tangka suma an chawk thl�na chun an ph�m a. ]|3Jakob chu Aigupta ramah a zu fe a, chu taka chun ama le ei thlatuhai chu an thi a, z{mChuongchun, Josefa chun a pa Jakob le a unauhai po po chu a'n kotir a, an r�ngin sawmsari panga v�l an nih. z{ An fe voi hninaa chun Josefa chu a unauhai kuomah an puong suok a, Faraw khomin Josefa s�nghai chu a hriet ve tah a. y{ Aigupta ramah f�k ding a um ti Jakobin a hriet chun ei thlatuhai chu a tir suok a, chu chu an fe hmasakna tak a nih. x Chun, Aigupta le Kanan ram pumah t�m a hung tla a, an tuor nasa hle a, ei thlatuhai chun f�k ding hrim an nei ta naw a. ,wQ a rinum tuor po poa inthokin a san suok pei a. Josefa chu varnain a'n thuom a, Faraw ditsakna hlaw theiin a siem a, Aigupta ram le lal ins�nga hotuah a siem a. vw "Thl�tuhai khan Josefa chu an th�k leiin Aigupta ram tieng salin an zor a; nisienlakhom Pathien a kuomah a um a, guGPathienin Abraham kuomah sertan thu kha a thlung a. Chuong ang tak chun nau pasal Isak a nei khan ni riet niah a ser a tanp�k a. Isak chun nau pasal Jakob a nei a, Jakobin nau pasal sawmpahni, ei thlatuhai kha, a nei a. tBawia siemtu ding hnam chu keima ngeiin la ngaituong ka ta; chu hnunga chun suok an ta, hi hmuna hin ka rong la bawl an tih' a ta. sPathienin hieng ang hin a hril a nih: 'I thlahai chu mi ramah la mikhuol an ta, kum zali lai mi bawiah umin, sukdudain um an tih. 0rYPathien chun ram hluo ding kepha bok tiet khom a p�k nawh. Amiruokchu, Abraham chu nau nei lo a la ni zing laiin, ama le a thlahai kuomah hi ram hi p�k a tiem a. +qOChuongchun, Kaldai rama inthokin a suok a, Haranah umhmun a khuor a. A pa thi hnungin chu taka inthok chun tuta ei ch�ngna rama hin Pathienin a thuoi l�t a. gpG'I ram le i mihai m�ksan la, ram ka la'n entir ding che tieng chu pan rawh' tiin a hril a. 6oeStefan chun, "Unauhai le pahai, lo ngaithla ro. Ei pu Abraham chu Haran khuoa a um hmaa Mesopotamia rama a ch�ng lai khan, ropuina Pathien chu a kuomah a hung inl�r a. Tn #Chun, thiempu laltak chun, "An h�kna che hi a'n dik am?" tiin a'n don a. jmMSanhedrina thunghai chun Stefan chu an en thup a, a hm�l chu v�ntirko hm�l angin an hmu a.l!'Nazaret Isun ei tempul hi thiek a ta, Mosie mi p�k ei hnam d�nhai po po hi a thl�k danglam vong ding a nih' a ti kan hriet" an ta. ukc Hrepuitu tehlem an insiem a, chuonghai chun, "Hi pa hin ei tempul thienghlim le ei D�n soisel a ma nawh. sj_ Mipui le upahai le D�n zirtirtuhai chu an infuipor a, Stefan chu an man a, Sanhedrin hmaah an thuoi a. jiM Chuongchun. "Mosie le Pathien a hril siet kan hriet" tia intumtu ding a r�kin mi an thuhne a. mhS sienkhom var taka a hril lei le a hrilpuitu Thlarau Thienghlim lei chun an s�l hn� teuh naw a. \g1 Nisienlakhom, Kurini khuo le Aleksandria khuoa inthoka hung Juda mi thenkhat, 'Salsuok Sunagog'k inti pawla thang ve hlakhai le Kiliki ram le Asia rama Judahai chu an hung inthok a, Stefan chu an ins�lpui a, fwStefan chu Pathien lunginsietna le thilthawtheinain a sip a, mihai lai inchikna thilmak ropui tak tak a thaw hlak a. e/Pathien thu chu a hung indar pei a, Jerusalemah zirtir an hung pung hrat �m �m a, thiempu laia mi tam tak khomin Ringna chu an pom ve tah a. vdeChuonghai chu tirkohai hmaah an inng�rtir a, tirkohai chun an lu chungah kut innghatin an tongtaip�k a. ac;Chu rotna chu tha an ti tl�ng seng a. Chuongchun, Stefan, ringna le Thlarau Thienghlima sip hai, Filip hai, Prokora hai, Nikanor hai, Timon hai, Parmena hai, Antiokei mi le Juda saphun Nikola hai chu an thlang a. Sbkeini ruok chu tongtai le thu rongbawlah inpump�k tlat kan tih" an ta. a1Chuleiin, unauhai, nangni laia Thlarau Thienghlim le varnaa sip mi nia in ngai mi pasari thlang suok unla, an kutah hieng sin hi inhl�n kan ta, #`?Sawm le pahnihai chun zirtirhai chu an ko khawm vong a, "Pathien thua rongbawlna thl�thlama ni tin f�k rongbawl kan buoipui hi thil indik a ni nawh. I_ Chuonga zirtirhai an hung pung pei hnung chun an ni tin fak le dawn sem thuah hmeithaihai an ngaith� bik tiin Grik tong hmang Judahai chu Aramikj tong hmang Judahai chungah chun an chier a. l^Q*Isu chu Krista a nizie thu ni tinin tempul le in tieng inch�ktir le puong dar an ma chuong nawh.|]q)Zirtirhai chu Sanhedrina inthok chun an suok a, Hming leia muolphona tuor tl�ka ruot an ni leiin an lawm hle a. \(Chuongchun, a thu chu an zawm a, tirkohai chu an ko a, an vuok a, Isu hminga thu hril ta d�r lo dingin thu an p�k a, an insuo tah a. s[_'Pathiena inthoka suok a ni ruok chun dang thei naw ti niu; Pathien dodal ni lem hlauh rawi in tih" a ta. 9Zk&Chuleiin, tuhin ka hril cheu hi, hieng mihai hi tawk naw ro, inumtir mei mei ro. Hieng an thil thaw tum le an thilthawhai hi mihriema inthoka suok a ni chun bo nawk el a tih. ?Yw%Chu hnung chun, intiempui lai khan Galili rama mi Juda kha a hung nawk a, ama khomin mi a h�p hle a. Nisienlakhom, ama khom an that a, a zuituhai po po khom an indar nawk vong a. 2X]$Kha hma deu khan Theuda chu mi ropui tak nia ins�lin a hung a, mi zali v�lin an zui a. Ama chu an that a, a zuituhai khom an indar vong a, ieng khom an ni ta nawh. fWE#Ror�ltuhai kuoma chun, "Israel mihai, hieng mihai chunga in thilthaw tuma hin fimkhur ro. AV{"Nisienlakhom, Farisai pakhat, a hming Gamaliel, D�n zirtirtu, mi po po ng�is�ng chu Sanhedrina chun a ng�r a, tirkohai chu insuoktir vak dingin anni v�ngtuhai chu a hril a. UU#!Chuong chu an hrietin an lung a khei hle a, tirkohai chu sukhlum an tum a. T Chuong thilhai hrepuitu chu keini le a thu zawmtuhai kuoma Pathienin a p�k Thlarau Thienghlim chu kan nih" tiin a don a. S!Israelhai chu an suol insimtira a ngaidam theina dingin ama ngei kha Pathienin lal le sandamtu ni dingin a chang tieng a chawimawi tah a. dRAThinga khai k�nga in sukhlum tah Isu kha ei thlatuhai Pathien chun a keitho nawk tah a. PQPeter chun, "Mihriem thu n�kin Pathien thu kan zawm lem ding a nih. P}Thiempu laltak chun an kuomah, "Hi hminga inch�ktir ta d�r lo dingin thu khauh takin kan p�k cheu a. Sienkhom, in thu zirtirin Jerusalem a sip tah a, hi p� thisen maw hi kan chungah intl�ktir t�p t�p in tum a ni hi" tiin an suosal a. EOAn hung thuoi tlung chun Sanhedrin hmaah an inng�rtir a. !N;Tempul pulis hotu chu a rawihai leh an va fe a, tirkohai chu thawluina thang loin an hung thuoi a, an man lui chun mipuiin lungin an d�ng an ti si a.MChuong lai chun mi pakhat a hung a, "Ngai ta u, lung ina in mi khumhai khan tempula son mi an zirtir zing annawm" a hung ta. tLaTempul pulis hotu le thiempu lalhaiin an hriet chun, "Ieng ti lei am n�ng a ta aw?" tiin an buoi hle a. KKAn hung k�r nawk a, "Lung in chu him taka inkh�rin, a v�ngtuhai khom kotkh�r bula ng�r kan hmu a, nisienlakhom kan hang hong a, a s�ngah tu khom kan hmu nawh" tiin an hung ripawt a.PJAn mi tirhai chu an fe a, sienkhom lung inah anni chu an hmu si nawh. IHrila an um ang chun an fe a, vartienah tempulah an l�t a, mi an inch�ktir a. Thiempu laltak le a thawpuihai an hung tlung chun Israelhai ror�lna inpui Sanhedrin inkhawm an ko ngh�l a, tirkohai chu lung ina inthoka va thuoi dingin mi an tir a. rH]"Fe unla, tempulah va ng�r unla, mipuihai kuomah hringna thu le a umzie po po hi va hril ta ro" a ta. oGWNisienlakhom, z�nah Lalpa v�ntirko pakhatin lung in korkh�r chu a hung hong a, a thuoi suok a. @F{Chuongchun an man a, v�ntl�ng lung inah an khum a. fEEChun, thiempu laltak le a thawpuihai po po, Sadukai pawla mihai chun an th�k �m �m a. D9Jerusalem s� v�la inthok khomin mi an hung a, damnawhai le ramhuoi tirdakum manhai chu an hung thuoi a, chuonghai po po chu an hung dam ta vong a.,CQChuongchun, Peter inlon v�l hlim b�kin a hlie beiseiin mihai chun an damnawhai chu kotthl�rah an zawn suok a, khum le z�mpherah an inz�l thlek thluk a. qB[Chuong s� khom chun, anni hung belsatu Lalpa ringtu chu a nuhmei a pasalin an hung pung tuol tuol a. TA! Mihaiin an ng�is�ng hlea chu tu khom anni lai an thang ngam hri nawh. @ Tirkohai chun mipui lai inchikna thilmak tam tak an thaw pei a. Anni rawi chu lungruol takin Solomon tuolp�ka chun an inkhawm hlak a. I?  Kohran po po le chuong thu hre taphot chu nam�n loin an ti a.9>k Chu char chun a ke bulah a tlu a, a thi ve ta ngh�l a. Tlangv�lhai chu an hung l�t a, ama chu thiin an hung hmu a, an zawn suok a, a pasal bula chun an ph�m ve tah a. 6=e Peterin, "Iem a ta Lalpa thlarau fie tuma in inthuruol? En rawh, i pasal ph�mtuhai khomin kotkh�r bul an hung tlung ta saw; nang khom zawn suok v�ng an ti che" a ta. <Peter chun a kuomah, "Mi hril rawh, ram man chu hieng z�t char hi maw in l�k?" a ta. Ama chun, "Ni e, hieng z�t char hi" a ta. b;=D�rk�r thum v�l hnungah a nuhmei chu thil umzie hre d�r loin a hung l�t ve a. N:Tlangv�lhai an hung a, an tuom a, an zawn suok a, an ph�m tah a.p9YAnania-in chuong thil a hriet chun a tlu a, a thi ta ngh�l a. A hre taphotin an ti tah �m �m a. _87I zor hma khan i ta a na, i zor hnung khomin a man chu i thu thua i thaw ding a ni naw maw? Iengti d�na hieng ang thil thaw dinga lungril i put am a na? Mihriem hl�m i ni naw a, Pathien hl�m i ni lem" a ta. 7Nisienlakhom Peterin, "Anania, Thlarau Thienghlim hl�m ding le ram man a then ip dingin ieng leia Setanin i lungril a hluo am a na? 6a nuhmei hrietpuiin Anania chun anni ta dingin an ram man iemani z�t chu a sie tha a, a dang po chu tirkohai kuomah a hung inhl�n a. H5 Mi pakhat Anania le a nuhmei Safira khomin an ram an zor ve a, K4%a ram a zor a, a man a hung chawi a, tirkohai kutah a'n hl�n a.s3_$Chun, Josefa, tirkohaiin 'Barnaba' (Thlamuongna naupa) an ti, Levi chia mi, Kupra thlierk�ra um khomin K2#tirkohai kuomah an inhl�n a, an mamaw ang peiin an insem hlak. v1e"Anni lai tu khom tlasam an um bok nawh. In amanih ram amanih an nei taphot an zor a, a man an hung chawi a, 0 !Tirkohai chun thilthawtheina nasa tak neiin Lalpa Isu thonawkna thu an hril hlak a, an r�ngin malsawmna nasa tak an dong a. 1/[ Ringtuhai chu lungril hmun khat le ngaituona hmun khatin an um a, an ni lai tu khomin an thil neihai chu 'Ka ta b�k a nih' an ti naw a, thil iengkim an intl�ng a. .5Chuonga an tongtai zo chun an um khawmna in chu a hung inhn�ng a, an r�ngin Thlarau Thienghlimin an sip a, huoi takin Pathien thu an hril tah a.-Mihai sukdam dingin i thilthawtheina kut suklang la, i siehlaw thienghlim Isu hmingin inchikna thilmakhai inthawtir bok rawh" an ta. n,ULalpa, tuhin an mi vauh d�n hi ngai ta, i thu hril ngam dingin i siehlawhai hi huoisenna pe rawh. +Nangin i thilthawtheina le dit d�na i ruot lawk anga intlungtir i tum chu, sukhlawtling dingin an pung khawm a lo nih. /*WChuong ang tak chun hi khuoa hin i siehlaw thienghlim Isu, i hriek n�l chunga chun Heroda le Pontia Pilat hai chu Jentelhai le Judahai leh an inthuruol ta ngei a. ~)uIeng ti leia LALPA le A hriek n�l chu khing hron a,Hnuoi lalhai inhawr khawm a,Ror�ltuhan an phan r�k?i tiin. F(Thlarau Thienghlimin kan thlatu, i siehlaw Davida b�u hmangin hieng thu hi a lo hril a:"Ieng leia hnamhan phier a,Hel dinga insingsa a,Mipuihan tep lo mei mei,An phan r�k hlak am a na?-'SChu chu an hrietin, an r�ngin inring takin Pathien kuomah an tongtai a, "Aw Laltak, nang v�n hai, hnuoi hai, tuifinriet le a s�nga thil um po po hai siemtu, &Peter le Johan an insuo hnung chun an ruolhai kuomah an fe a, thiempu lalhai le upahaiin an kuoma an hrilhai chu an ripawt vong a. N%Mak taka an sukdam chu kum sawmli chuong hiela upa a ni ta bok si a.@$yChun, anni chun nasa nawk zuola an vauh hnungin an insuo tah a. An thilthaw leia mi po poin Pathien an inp�k si leiin anni hrem d�n ding thu chu an r�l thl�k thei naw a nih. T#!Keini chun thil kan hmu le hriethai hi hril loin kan um thei nawh" an ta. "Nisienlakhom, Peter le Johan chun an kuomah, "Pathien mithmuah nangni thu zawm am Pathien thu zawm a'n dik lem ti nangni inngaituo ro. ~!uChuongchun, anni chu an ko nawk a, Isu hminga thu hril ta lo ding le inch�ktir ta d�r lo dingin thu an p�k a.  Nisienlakhom, miin an hriet dar nawk zuol nawna dingin tu kuoma khom hi hminga thu hril ta lo ding hin vau ei tiu" an ta. 9"Hienghai hi iem ei law ding a na? Thilmak ropui tak an thaw ti Jerusalema mi po poin an hriet ta bok si a; eini khomin ei s�l thei ta naw a ni hi. [/Chuongchun, Sanhedrina inthokin an insuoktir a, anni rawi chu an inrawn khawm a. gGChun, an sukdam, anni bula ng�r an en hlak chun hang soisel ding ieng khom an hmu si nawh. 2] Peter le Johan huoisenzie an hmu chun, lekha inch�k lo le mi mawl satlie el an nih ti an hriet si leiin, mak an ti hle a; Isu kuoma um hlak an nih ti an hriet tah a.  Tu dang kuoma khom sandamna a um nawh; v�n khup hnuoia mihriem hming sak lai mi sandam thei hming dang hrim hrim a um nawh" a ta.Y+ Ama chu a nih, nangni in bawltuhai lung hnawl, a kila lungphum poimaw tak chu. M nangni po po le Israel mi po poin hre ro: in hemde tah, Pathienin mithi laia inthoka a keitho nawk tah Nazaret Isu Krista hmingin hi pa hi sukdam a na; tu hin in hmaah dam varin a ng�r tah hi.  voisun hin kebai chungah lunginsietna thilthaw inentir a ni lei le iengtia hung dam am a na ti thu hril dinga in mi ko a ni chun, c?Peter chu Thlarau Thienghlimin a sip a, an kuomah, "Ror�ltuhai le v�ntl�ng upahai, Peter le Johan hai chu an hmaah an inng�rtir a, "Ieng thuneina le tu hmingin am hieng thil hi in thaw a na?" tiin an suosal a. Chuonghai laia thang chu thiempu laltak Anna hai, Kaiafa hai, Johanh hai, Aleksandar hai, thiempu laltak s�ngkuoa mihai d�m an nih. dAA z�nga chun Juda hotu hai, upa hai le D�n zirtirtu hai chu Jerusalemah an inkhawm a. s_Nisienlakhom, an thu ng�ithlatu laia mi tam tak chun an ring a, s�ngnga lai an tling hman tah a nih. oWPeter le Johan chu an man a, z�n tieng a ni ta leiin a t�k z�ngk�r chen lung inah an khum a. oWTirkohaiin Isu thonawkna leia mithi thonawkna thu mipui an inch�ktir lei chun an lungni naw hle a.  Peter le Johanin mipui kuoma thu an hril lai chun Thiempu laltak chu tempul pulis hotu le Sadukaihai thuoiin an kuomah a hung a. 1[Chuongchun, Pathienin a siehlaw a kei tho phing leh, r�tlona lampuia inthoka thuoi k�r ding ch�u le malsawm ding ch�uin in kuomah a hung tir hmasa a nih" a ta.D"Nangni hi zawlneihai le in thlatuhai kuoma Pathienin thu a lo thlung tahai po po rochungtu chu in nih. Abraham kuomah, 'I thlaa chun khawvel hnam tinin hamthatna dong an tih' a ti kha. c ?Samuel le a hnunga zawlnei po po khom khan tu lai chanchin hi a nih an lo hril lawk chu. l QTu khom ama thu ngai nawtu taphot chu a mihai laia inthoka s�t thl�k n�ng a tih'g a ti kha. & EMosie khomin, 'Lalpa in Pathien chun keima ang in unauhai laia inthokin zawlnei pakhat in ta dingin hung indin suok a ta, a hril taphot ch�u chu zawm ro. ; oAmiruokchu, Pathienin a zawlnei thienghlimhai hmanga tiena inthoka iengkim siem tharna hun hung tlung ding a lo tiem chu a tlung hma chun ama chu v�nah a um hr� ding a nih. z mLalpa kuoma inthoka har tharna hun chu hung tlung a ta, in ta dinga Mesia a ruot, Isu ngei chu, hung tir a tih. r]Chuleiin, in suolhai sim unla, Pathien tieng ngha k�r unla, chuongchun in suolhai chu hru f�i a ta, }Kristan a tuor ding thu Pathienin zawlnei po po hmanga a lo hril lawk kha hieng ang hi a lo intlungtir d�n chu a nih. eC"Tuhin unauhai, nangni le in hotuhai thilthaw kha thil in hriet naw lei a nih ti ka hriet. 8iHi p�, in hmu le hriet hlak hi Isu hming ringna leiin, chu hming lei tak chun sukhr�tin a um a, Isu ringna lei chun, hi p� hi in hmu ngeiah, a hung dam ta var a ni hih.Hringna petu chu in that a, nisienlakhom Pathienin ama chu mithi laia inthokin a keitho nawk tah a, chu thu hrepuituhai chu kan nih. `9Mi thienghlim le fel tak kha in hnawl a, suomhmang insuop�k lem dingin in ng�n a. \1 Abraham Pathien, Isak Pathien, Jakob Pathien, ei thlatuhai Pathien chun a siehlaw Isu a chawimawi tah a ni hi. Ama chu sukhlum dingin in p�k suok a, Pilatin insuo dinga a r�l khomin in hnawl tlat a ni kha. N Chu chu Peterin a hmu chun an kuomah, " Israel mihai, hi hi ieng leia mak in ti? Hi pa hi kan lunginsiet leia kan thilthawtheinaa kan inlawntir anga ngai ni awm hiela ieng dinga in mi en am a na?  Chun, ama chun Peter le Johan a la chel zing laiin mipui makti chu Solomon tuolp�k an tia chun an hung tl�n khawm a.  tempul kotkh�r Mawi bula kutdaw thung hlak kha a nih ti an hriet si a, a chunga thil tlung chu maktiin a ngaina hrim an hriet nawh. E~ Mipui po poin kea a lawn le Pathien a'n p�k an hmu chun, $}AChuongchun, ama chu a'n chawm tho a, kein a ng�r a, a lawn tah a. Lawn le inchawm pei puma Pathien inp�kin tempula chun anni ruolin a l�t ve tah a. d|AA kut chang tienga chelin a keitho a, a ke le a kemithai chu an hung hr�t ta ngh�l a. {Peter chun, "Tangka le rangkachak ka nei nawh. Nisienlakhom, ka nei v� chu p�ng ka ti che: Nazaret Isu hmingin lawn ta rawh" a ta. 4zcAma chun iemani dong beiseiin a hang en a. gyGPeter le Johan chun ama chu chieng takin an en a. Peter chun a kuomah, "Mi hang en ta" a ta. \x1Ama chun Peter le Johan, tempula an l�t tawm t�p chu a hmu a, kut a lo daw a. *wMPa pakhat, a pieng t�ra inthoka kebai hi an hung zawn a, ama chu tempula fehai kuoma kut lo daw dingin kotkh�r 'Mawi' an ti bula chun ni tin an sie hlak a. _v 9Chawhnung d�r thum tongtai hun pangngaiah Peter le Johan chu tempulah an hang fe a. nuU/Pathien an inp�k a, mi po po ditsak an hlaw a, Lalpan a sandamhai chun ni tin an hung belsa pei a.t.Ni tin lungruol takin tempulah an inkhawm a, an inah hai bei khoiin, lungril hlim tak le inphal takin bu an f�k tl�ng a, Ys+-An in le lo le an thil neihai an zor a, an mamaw ang peiin an insem tl�ng a. Dr,Ringtu po po chu an ch�ng khawm a, iengkim an intawm a. aq;+Tirkohai chun inchikna thilmak tam tak an thaw a, mi tinin mak an ti a, an inza hle a. npU*Tirkohai inch�ktirna chu ng�ithlain, bei khoiaf fa tl�ngin, tongtaiin an inpawl khawm hlak a. {oo)A hril chu mi tam takin an awi a, baptisma an chang a; chu ni chun mi s�ngthum laiin an hung pung sa tah a nih.xni(Fimkhur dinga infuina thu dang tam tak hrilin, "Tu lai ruolthar suol takhai laka hin inthier fihlim ro" a ta. m'Thutiem hi nangni ta ding a na, in nauhai ta ding khom a na, ram tina mi, ei Lalpa Pathienin a ko taphothai ta ding khom a nih" a ta.4la&Peter chun, "In suolhai ngaidam a ni theina dingin inr�ngin sim unla, Isu Krista hmingin baptisma chang ro. Chuongchun, hi thilp�k Thlarau Thienghlim hi dong in tih. k%Chu thu chu mipuiin an hrietin an lungril a tawk hle a, Peter le zirtir danghai kuomah, "Unauhai, iem thaw t�ng kan ta?" an ta. j$Chuongchun, in hemde tah Isu ngei kha Pathienin Lalpa le Kristaah a siem tah ti Israel mi po poin chieng takin hre raw hai se" a ta. _i7#I hm�lmahai po po chu I ke sirsana ka siemHmakhat chun"e tiin a hril lem a ni kha. hw"Davida chu v�nah a hang lawn naw a, sienkhom ama ngeiin,LALPAN ka Lalpa kuomah,"Ka chang tieng hin hung thung rawh,-gS!Ama chu Pathien kut chang tieng chawimawiin a um tah a, Pain a tiem Thlarau Thienghlim chu a dong a, tuta in hmu le hriet hi a thilp�k a hung buok chu a ni hih. dfA Hi Isu ngei hi Pathienin a keitho nawk tah a, ei r�ngin chu thudik hrepuitu chu ei nih. 4eaThil hung tlung ding chu a hmu lawk leiin, thl�nah m�ksan a ni naw ding thu le a ruong khom hmon a phal naw ding thu a hril hin Krista thonawkna thu a lo hril a nih. d1Nisienlakhom ama chu zawlnei a na, a thlahai laia pakhatin a lalthungpha a la hluo ding thu inkh�m meua Pathienin a kuoma a tiem chu a hriet a. c5"Unauhai, thlatu Davida thu chu huoi takin ka hril cheu hi, ama chu a thi tah a, an ph�m a, a thl�n khom ei kawl hnai elah a la um zing annawm. jbMHringna lam i mi kawkhmu a,I bulah lawmna a kim,I chang tieng chun inhoina,Chatuonin a um si a.dzamKa thlarau chu Seolah,M�ksan phal ngai nawng i ta,I Mi Thienghlim chun hmon hm�l,A hmu ding phal naw ti nih.q`[Chuleiin ka lung a lawm,Ka thla a hlim �m �m bok,Ka taksa khom muong takin,A chawl hadam tah a nih./_WDavida khomin a chungchang thu hieng hin a lo hril kha:Ieng lai khomin ka hmaah,Lalpa ka sie zing hlak a,Ka chang tieng a um leiin,Inhn�ng ngai hrim hrim naw ning.z^mAmiruokchu, th�na chel t�ng ruol a ni naw leiin, Pathien chun th�na b�ua inthokin an suo a, a keitho a. ] Ama chu Pathien tum lawk le r�l lawk angin in kuta p�k a na, nangnin mi rilohai kut hmangin kraws-ah hemdein in sukhlum a. b\="Nangni Israel mihai, hi hi ngaithla ro. In hriet tah angin, Pathienin Nazaret Isu chu nangni lai a hung tir ngeizie suklangna dingin, ama hmangin thil ropui tak tak d�m le inchikna thilmakhai nangni lai a thaw a. :[oLalpa hming lam taphothai chu,Sandamin um an tih'hZILalpa ni ropui tak inlang hmain,Nisa chu thimah inchang a ta,Thla khom thisenah inchang a tih;YChung tieng v�nah thilmakhai,Hnuoiah inchikna thisen le mei,Meikhu int�r ngul el hai chu,Ka hung inlangtir ding a nih; ^X5Suoknu le suokpa chungah,Chu ni chun ka thlarau buok ka ta,Ka thuhai la hril an tih.SW'Pathienin hieng hin a hril:Ni nuhnunga chun mi po po chungah,Ka Thlarau la buok ka ta,In naunu le naupahaiin,Ka thuhai la hril an ta,In tlangv�lhan inl�rna hmung an ta,In upahan mangah mang an ta;3VaHi thil hi zawlnei Joel hril kha a ni lem:WU'Hienghai hi in ring angin an inrui nawh. Z�ng d�r kuoc chauh a la ni hi. AT{Peter chu sawm le pakhathai leh a ng�r a, rawl inring takin, "Nangni Juda unauhai le Jerusalema umhai po po, hi thil hi hril fieng ka ti cheu, ka hril hi ngun takin lo ngaithla ro. NS Thenkhat ruok chun an nuisan a, "Uoiin thar an inrui a ni hi" an ta.eRC An r�ngin makti le a ngaina hre loin, "Hi hi ieng thil am an ta a?" tiin an indon tuo a. nQU thenkhat Rom khuoa inthoka hung inzin Juda mi le Juda saphunhai d�m, thenkhat Kret thlierk�ra mi le Arab rama inthoka hung d�m ei nia chu Pathien ropuizie an puongna thuhai chu mani tong ang sengin ei hriet si hi!" an ta. fPE Frugia ram le Pamfulia ram d�m, Aigupta ram le Libia rama Kurini khaw se v�la um d�m, .OU Thenkhat Parthi mi d�m, Medai mi d�m, Elimatai mi d�m ei na, a then Mesapotamia ram d�m, Judai ram d�m, Kapadokia ram d�m, Ponto ram le Asia ram d�m, WN'Ieng tin am ei r�ngin mani tong ang ela an thu hril ei hriet thei am a na? KMMakti takin, "Hieng thuhriltuhai hi Galili mi an ni naw am a ni? L%Chu ri chu an hrietin mi tam tak an hung pung khawm a, an thu hrilhai chu mi tinin mani tong ang senga an hriet thei leiin mak an ti hle a. fKEKhawvel hnam tin laia ch�ng, Pathien titu Judahai chu Jerusalema ch�mb�ng an la um a. }JsAn r�ngin Thlarau Thienghlimin an sip ta vong a, Thlarauin a'n tongtir ang peiin tong dang dangin an tong tawl a.KIMeichok, lei ang tak, insem dar an hmu a, mi tin chungah a fu a. H}Thawk le khatin v�n tienga inthokin thlipui na tak ri ang an hriet a, an thungkhawmna in chu a hung tuom ta mup el a. QG Pentikosb ni a hung tlung chun an r�ngin hmun pakhatah an um khawm a. uF eChu zoah thum an vawr a, Mathia chungah a tla a, tirko sawm le pakhathai lai chun l�k l�t a lo ni tah a.6E gA tirko n�na le rongbawlna sin tlawmsantu Juda Iskariot hmun hluotu dingin hieng mi pahnihai lai hin a tu lem am i thlang mi hung inhriettir rawh" tia tongtaiin an hni a. ,D U"Lalpa, mi po po lungril i hriet a. pC [Chuongchun, Josefa, (Barsaba amanih Justa an ti bok) le Mathia hai chu pakhat lem lem thlang an rot a. B 9Baptistu Johan huna inthoka v�na a mi kaisan ni chena eini laia thang hlak mi pakhat, a thonawkna mi hrepuitu ding ei thlang suok ding a nih" a ta. LA Chuongchun, ei Lalpa Isu rawia ei khawsak laia eini laia thang ve, @@ {Peter chun hril zom peiin, "Sam ziekah hieng hin a lo chuong a:'A in le lo sukramin um sien,A s�ngah tu khom ch�ng naw raw se"ti le'A hotu n�na chuMi dangin chang raw se'ti hi. ?  Chu thu chu Jerusalema um po poin an hriet a, chu hmun chu anni tongin 'Akeldama' an ta, chu chu 'Thisen Hmun' t�na a nih). > (A r�tlona man int�l ngeia hmun pakhat an inchawka chun a khupin a tla hlum a, a r�l suok vong khopin a ph�ng a tet koi a. P= Ama chu eini lai a thang ve hlak a, ei rongbawlpui a ni hlak hrim kha. 5< e"Unauhai, Isu mantuhai hung thuoitu Juda chungchang thu chu Davida b�ua Thlarau Thienghlimin a lo hril lawk Pathien Lekha thu ang khan a hung tlung ding a ni hrim a nih. Z; /Chuong hun laia ringtu za le sawmhni ruol um khawmhai lai chun Peter a ng�r a. f: GAn r�ngin, nuhmeihai le Isu nu Mari le Isu unauhai le chun ma loin an tongtai ruol hlak a. 9  Khuo an l�t chun an tlungna pindan chunghnungah an kai a, chuonghai chu Peter hai, Johan hai, Jakob hai, Andri hai, Filip hai, Thoma hai, Batholomai hai, Matthai hai, Alfai naupa Jakob hai, Zelot pawla mi Simon hai le Jakob naupa Juda hai an nih. ~8 w Chuongchun, Oliv tl�nga inthokin Jerusalema bok an k�r nawk a, an ink�r hlatzie chu kilometer khat vela a nih. A7 } "Galili mihai, ieng dinga v�n tieng thl�ra in ng�r zing am a na? Hi Isu, in kuoma inthoka v�na l�k tung ngei hi, v�na a fe in hmu ang tak hin a hung nawk ding a nih" an ta. M~~}}}9||0{zzMyyyy%xx$ww!vvHuttutss#rrqqppLoonpmm{m'lkk:jjii!htggBffyeeAddhdccbbaa``_{_^]]\[[ZZ6YYXZWWmVVUUoTTuSS1RQPPbP OOHNNMhMLL:KKyKJIIIdIHH GG]FFhEcDD==r<m Chuong thu an hriet chun soiselna ding an hriet tah naw a, "Chuong a ni chun Pathienin Jent�lhai khom sima hring dingin a phalp�k ve an tah chu" tiin Pathien an inp�k a. (=I Lalpa Isu Krista ei ringa inthoka Thlarau Thienghlim ei dong ang kha Pathienin a p�k ve si chun, kei telul hin Pathien chu ka kal thei ding am a ni?" a ta. <! Lalpan, 'Johanin tuiin a baptis hlak a, nangni ruok chu Thlarau Thienghlima baptis n�ng in tih' a tihai d�m kha ka hriet suok nawk a. ; Thu chu ka hang hril tan a, Thlarau Thienghlim chu, a tira ei kuoma a hung tlung ang bok khan, an chungah a hung tlung a. : ama chun thu hril a ti che a, a thu hril lei chun nang le i s�nghai po po sandamin um in tih' a ti thuhai a mi lo hril a. n9U Ama chun a inah v�ntirko a hmu thu le a kuomah, 'Jopa khuoah mi tir la, Simon Peter inkotir rawh, 8 Rin d�r loa anni zui nghal dingin Thlarain a mi hril a. Hieng unau parukhai khom hin an mi zui ve a, Korneli inah kan l�t a. 7w Chuong lai chun mi pathum, Kaisaria inthoka an hung tirhai chu ka tlungna in kotkh�r bulah an lo ng�r ta zing a. R6 Chuong ang chun voi thum a um a, v�n tieng khai tung a ni nawk tah a. v5e V�na inthoka rawl chun, "Pathienin a sukthienghlim tah chu nangin thieng naw ti naw rawh' a mi ti nawk a. p4Y Kei chun, 'Ni lo e, Lalpa, thil inthieng naw le tirdakum ieng khom ka bauah a l�t ngai nawh' ka ta. U3# "Chun, rawlin, 'Peter, tho la, that la, fa rawh' a mi tiin ka hriet bok a. 2  Ka en zing a, hnuoia mi ran ke pali nei hai, bokv�ka intawl le intel chi hai le chungl�ng vate hai a s�nga chun ka hmu a. %1C "Jopa khuoah ka um a, ka tongtai laiin z�lin ka um a, bawm, puon hlap lien tak ang, kil lia khit, v�na inthoka ka umna bula hung inkhai thla ka hmu a. N0 Peter chun thil hung tlung d�nhai chu a ni ang takin a hrilfie a: E/ "Sertannawhai inah i fe a, anni lai bu i f�k el a" an ta.N. Jerusalemah Peter a hang fe chun ringtu sertanhaiin an lo soisel a, |- s Jent�lhai khomin Pathien thu an lo awi ve tah ti Judai ram khaw tina tirkohai le unau umhaiin an lo hriet tah a. ,) 0Chuongchun, Isu Krista hminga baptisma inchang dingin thu a p�k a. Chuong thil hnunga chun ni iemani z�t b�k la ch�m dingin an thlo a. +  /Peterin, "Hieng mihai hin eini ang bokin Thlarau Thienghlim an dong si a, tuia baptisma an chang tuin am a khap thei a?" a ta. O* .tong hriet lo d�ma thu hrila Pathien an inp�k chu an hriet si a. ) -Sertanhai laia ringtu Peter hung zuituhaiin Thlarau Thienghlim thilp�k Jent�lhai chunga khom buok a ni ve chu mak an ti hle a; {(o ,Chuong thu chu Peterin a hril lai zingin a ng�ithlatuhai po po chungah chun Thlarau Thienghlim a hung tlung a. 'y +Zawlnei po po khomin ama ring taphot chu a hming leiin an suol ngaidam n�ng a tih ti an lo hril hlak a ni kha" a ta.&5 *Chu chu tl�ng insampui ding le Ama chu mihring le mithi chunga ror�ltua Pathien ruot chu a nih ti mihai inhriettir dingin thu a mi p�k a nih. $%A )Mi tin hmua ruok chu a'n l�r nawh, Pathienin hretu dinga a lo ruot lawk keinihai chauh hin kan hmu a; a tho nawk hnung khan fain kan dawn tl�ng si a. W$' (Nisienlakhom, Pathienin ni thum niah a kei tho a, hmu theiin a'n l�rtir a. p#Y 'Judai ram le Jerusalema a thilthaw po po hretu kan nih; ama chu kraws-ah hemdein an sukhlum a ni kha. :"m &Nazaret Isu chu Pathienin Thlarau Thienghlim le thilthawtheinain a'n thuom a, Pathien chun a umpui zing a, thil tha thawa inzin v�lin Diebolin a soisak po po a sukdam pei a. ! %Johanin baptisma thu a hril hnunga Galili rama inthoka intana Judai ram puma thil hung tlung kha lo hre tah ng�i in ta. ' G $Israel nauhai kuomah Pathien chun thu a hung intlun a, remna Chanchin Tha chu Isu Krista hmangin a hung puong ngei a, sienkhom Isu chu mi po po Lalpa a nih. Y+ #Hnam tin lai tu khom ama tia thil indik thaw taphot chu a lawmzawng mi an nih. Q "Peter chun, "Pathienin mi ditsak bik a nei nawzie ka hriet chieng tah. L !Chuleiin, i kuomah mi ka hung tir nghal a nih; i hung thei hi a tha ngot el. Tu hin Lalpan thu a p�k taphot che chu ng�ithla dingin Pathien hmaah kan r�ng hin kan lo um khawm a nih" a ta. w Jopa khuoah mi tir la, Simon, Peter an ti chu inkotir rawh. Tuipui kama savun siemtu Simon inah a tlung a nih' a ta. J  'Korneli, i tongtaina le i thilp�khai Pathienin a hriet zing. ,Q Korneli chun, "Voisun hi ni l�na a ni tah a, tu ang hun chawhnung d�r thumah ka tongtai laiin, ngai ta, mi pakhat puon var sil ka bulah a hung ng�r thut a. |q Chuleiin, in mi fielna ka hriet charin s�l d�r loin ka hung a nih. In mi hung fielna san iem an ta le?" a ta. _7 An kuoma chun, " Judahai ta dingin Jent�lhai le insir paw le anni kan a thieng nawzie chu nangni ngeiin in hriet a. Nisienlakhom, tu khom thieng naw le porch� ka ti ding a ni nawzie Pathienin a mi'n hmutir a. _7 Ama le inbe zing pumin Peter chu inah a l�t a, mi tam tak lo um khawm chu a hmu a. Y+ Peterin ama chu a kei tho a, "Tho rawh, kei khom mihriem el ka ni ve hi" a ta. hI Peter-in in a hung thlung chun Korneli'n a lo hmuok a, a ke bulah bokkhupin chibai a b�k a.  A z�ng nawk chun Kaisari chu an tlung a. Korneli chun a laibunghai le a ruol thahai fiel khawmin Peter chu a lo ngh�k zing a.  Peter chun anni chu a ko l�t a, a'n riektir a. A z�nga chun anni chu Peter leh an suok a, Jopa khuoa unau thenkhatin an zui bok a. y Anni chun, " Sipai zahotu Korneli mi tir kan nih. Ama hi mi fel, Pathien t� mi, Judahai po po inz� kai a na, v�ntirko thienghlimin ama chu a biek a, i thuhril a ng�ithl�k theina dingin, a ina nangma fiel ding chein a hril a nih" an ta. wg Chuongchun, Peter chu a tum thla a, an kuomah, "In zong pa chu kei hi ka nih. Iem a na in hungna san?" a ta. ve Tho la, tum thla la, ieng khom ringhlel loin anni chu zui rawh; anni chu ka hung tir an nih" tiin a hril a. ^5 Peterin a thil hmu a ngaituo lai chun Thlarauin a kuomah, "Mi pathumin an zong che. F "Hi taka hin Simon Peter a tlung am?" tiin an hung indon a.  Chuonga Peterin a thil hmu maktia a ngaituo lai chun Korneli mi tirhai khan Simon in zong suokin a kotkh�r bulah an lo ng�r a. c ? Chuong ang chun voi thum a hung ti a, bawm chu v�n tienga khai tungin a um nawk tah a. ^ 5 Rawl chun, "Pathienin a sukthieng tah chu thieng naw ti naw rawh" a hung ti nawk a. W ' Peter ruok chun, "Ni lo e, Lalpa, thil inthieng lo ka f�k ngai nawh" a ta. 7 i Rawlin, "Tho la, that la, fa rawh" a hung ta.  Chu bawm s�nga chun ran ke pali nei chi hai,r bokv�ka intawl le intel chi hai le chungl�ng vate chi tinr�ng an um a. }s V�n inhong a hmu a, bawm, puon hlap kil lia khit, puom p�r el ang chu hnuoi tienga hung inkh�i thla a hmu a. nU A ph�ng a t�m ta hle a, bu f�k a nuom a, sienkhom f�k rong an bawl lai chun z�lin a um a. oW A z�ng s�n chang lai, khuo an tlung tawm chun Peter chu tongtai dingin in chungah a lawn tung a. J  Anni chu thil umzie iengkim a hril zo chun Jopa khuoah a tir a.   A betu v�ntirko chu a liem charin Korneli chun a siehlawhai laia mi pahni le sipai pakhat, Pathien ngaisak mi tak chu a ko a. H  Ama chu tuipui kama savun siemtu Simon ina tlung a nih" a ta. O Tuhin Jopa khuoah mi tir la, mi pakhat Simon Peter chu inkotir rawh. 0Y Korneli chun mit �r intaa ama chu enin, "Iem a na, Lalpa?" a ta. V�ntirko chun, "I tongtainahai le mi pasiehai kuoma i thilp�khai kha Pathienin a hriet zing a.  Ni khat chu chawhnung d�r thum v�lah chieng takin inl�rna a hmu a. Pathien v�ntirko a kuomah a hung a, "Korneli" a hung ta. ~ Ama chu Pathien ngaisak mi, a s�nghai po po leh Pathien ti mi, inphal taka retheihai somdawl mi le Pathien kuoma tongtai rop mi a nih. \} 3 Chun, Kaisari khuoah mi pakhat Korneli, Italy Regiment an tia sipai zahotu a um a. ^|5 +Peter chu Jopa khuoa chun savun siemtu Simon inah a tlung a, ni tam tak a ch�m a. T{! *Chu chu Jopa khuoa mi po poin an hriet a, mi tam takin Pathien an ring a. {zo )Peter chun a b�nah a chel a, a kei tho a, ringtuhai le hmeithaihai chu a ko a, damin an kuomah a hung thuoi a. Oy (Peter chun an r�ngin a'n suoktir a, dingthathuonin a tongtai a, a ruong tieng chu nghain, "Tabitha, tho rawh" a ta. Chuongchun, Tabitha chu a hung meng a, Peter chu a hmu a, a hung thung suok a. Kx 'Peter chun anni chu a zui a, in a tlung chun pindan chunghnungah an thuoi a, hmeithai po po chu a bulah an ng�r a, an tap a, a dam laia Dorkain zakuo le thuomhnaw a siemhai chu an inentir a. 'wG &Lida chu Jopa khaw bul ela um a na, Lida khuoah Peter a um ti zirtirhaiin an hriet chun lunginsiet taka hung ngh�l dinga ng�n dingin mi pahnih an tir a. pvY %Chuong lai chun ama chu a damnaw a, a thi el tah a, an insil fai a, pindan chunghnungah an inz�l a. Ku $Chun, Jopa khuoah zirtir pakhat Tabithaq a um a, a Grik hming chu Dorka a na, a umzie chu "sazuk la tuoi' t�na a nih. Chu nu chu thil tha thawa inhmang mi le retheihai thangpui hlaktu a nih. `t9 #Lida le Saron phaia um po po chun Ainia chu an hmu a, Lalpa tieng an ngha tawl tah a. s "Peter chun a kuomah, "Ainia, Isu Krista chun a sukdam ta che, tho la, i khum kha siem fel rawh" a ta. Chuongchun, a tho tah ngh�l a. _r7 !Chu taka chun mi pakhat Ainia, a zeng leia kum riet lai khuma z�l tah chu a hmu a. Iq  Peter inzin v�l chun Lida khuoa mi thienghlimhai a zu sir a. Wp' Chuongchun, Judai ram, Galili ram le Samari ram pumah kohran mihai chu muong takin an khawsa a, Thlarau Thienghlim chun sukhr�tin a sukph�r tawl a, Lalpa chu ti d�ka umin, an hung pung tah deu deu a.noU Unauhaiin chu chu an hrietin Kaisari khuoah an thuoi thlak a, Tarsa khuo tieng an infetir tah dai a.`n9 Grik tong hmang Judahai kuomah thu a hril a, a'n s�lpui a, anni chun that an tum a. m Chuongchun, Saula chu anni lai ch�ngin, Lalpa hming chu huoi taka hrilin Jerusalema chun zalen takin a'n v�k v�l a. >lu Nisienlakhom, Barnaba chun ama chu tirkohai kuomah a fepui a, lampuiah Lalpa a hmu a, Lalpan ama a biek thu le Damaskaah Isu hming huoi taka a hril thuhai d�m chu a hril tawl a. k/ Saulan Jerusalem a hung tlung chun zirtirhai laia thang ve a tum a, anni ruok chun zirtir a ni ve an ring thei naw a, an r�ngin an t� hle a. ujc Nisielakhom, zirtirhaiin ama chu an thuoi a, z�na chun bawmin kul bang puo tieng chun an thl�k thla a. i sienkhom an thiltum chu Saulan a lo hriet a. That tumin khawpui inhuonna kul kotkh�ra chun s�n le z�nin an inch�n a. Vh% Ni iemani z�t hnunga chun Saula chu that tumin Judahaiin an phierr�k a, 7gg Nisienlakhom Saula thu hril chun mi a hung hn� deu deu a, Isu chu Mesia ngei a nih ti chieng taka hrilfiein Damaskaa Judahai chu a s�l dong hlak a, a sukkah�k tawl a. [f/ A thu hril hre taphot chun maktiin, "Hi pa hi Jerusalema Hming lamtuhai sukd�d�tu kha a ni naw am a ni? Hming lamtuhai chu mana thiempu lalhai kuoma thuoi tumin hi taka khom hin a hung an naw maw?" an ta. Re Sunagoga hai chun Isu chu Pathien Naupa a nih ti a hril tan ta nghal a. dy Bu a f�k hnungin Saula chun a tha ngai a hung put nawk tah a. Damaskaa zirtirhai kuomah ni iemani z�t a ch�m a. c Kar loin a mita inthokin phuhlip ang a tla ta nghal a, a mit a hung var nawk tah a. Chuongchun a tho a, baptisma a chang a. zbm Chuongchun, Anania chu a suok a, ina chun a va l�t a, a chungah kut innghatin, "Unaupa Saula, i mit varna ding le Thlarau Thienghlima i sip theina dingin, i hungna lampuia i kuoma inl�r Lalpa Isu khan i kuomah a mi hung tir a nih" a ta.Za- Ka hming leiin rinum ieng ang am a la tuor ding ama la'n hriettir ka tih" a ta. `! Lalpa chun, "Fe el rawh. Hi pa hi Jent�lhai le an lalhai le Israel mipuihai kuoma ka hming phur l�ttu dinga ka hmangruo thlang a nih. q_[ Hi taka khom hin i hming lamtu taphot man dingin thiempu lalhaia inthoka thu hmuin a hung a nih" a ta. ^y Anania chun, "Lalpa, hi pa hin Jerusalema i mi thienghlimhai chunga poi a tawk nasatzie ripawt tam tak ka dong tah a. ] Ama chun mi pakhat Anania hung a, a chungah kut innghat a, a mit sukvar dingin a mitthla a, chu ding chun a tongtai zing a nih" a ta. w\g Lalpa chun, "Kotthl�r Tl�na um Juda inah fe la, chu taka chun Tarsa mi a hming Saula va'n don suok rawh. [' Damaska khuoa chun zirtir pakhat a hming Anania a um a. Lalpa a kuomah a'n l�r a, "Anania" a ta. Ama chun, "Lalpa, hi taka hin ka um" a ta.PZ Ni thum s�ng khuo a hmu thei naw a, ieng khom fain a dawn bok nawh. Y Saula chu a hung tho a, a hang meng a, ieng khom a hmu thei ta naw a. Chuongchun, kuta keiin Damaska khuoa chun an thuoi l�t a. nXU A fepuihai chu hrilhai takin an ng�r a, rawl chu an hriet a, sienkhom tu khom an hmu bok si nawh. SW Tuhin tho la, khawpuiah l�t rawh, i thaw ding lo hril an ti che" a ta. TV! Ama chun "Lalpa, tu am i na?" a ta. Rawl chun, "I sukd�d� Isu ka nih. }Us Ama chu hnuoiah a tla a,p rawlin, "Saula, Saula, nangin ieng dinga i mi sukd�d� am a na?" a hung ti a hriet a. T Damaska pana a fe laiin, a tlung tawm t�pin thawk le khatah �ngin v�na inthokin a v�lin a hung khaw var ta ph�t a. 'SG 'Lampui' zuitu taphot chu a nuhmei a pasalin mana, Jerusalema a hung thuoi theina dingin Damaska khuoa sunagog hotuhai lekha ding thiempu laltak a va hni a. KR  Saula ruok chun Lalpa zirtirhai chu that dingin a vauh zui pei a. vQe(Filip chu Azota khuoah an hmu a, Kaisari khuo a tlung hma chun khaw tin a sir a, Chanchin Tha a hril pei a. !P;'Tuia inthoka an hung suok chun Lalpa thlarauin Filip chu a l�k hmang ta dai a, mi tilr�chun a hmu ta naw a, nisienlakhom hlim takin a fe ta pei a. O&Chuongchun, tawlailir chu an sukchawl a, Filip le mi tilr� chu an pahniin tuia chun an l�t a, Filip chun a baptis tah a. (NI%Filip chun, "I lungril po poa i ring chun baptisma chang chu a thei annawm" a ta. Ama chun, "Ring e, Isu Krista chu Pathien Naupa a nih ti ka ring ie"o a ta. M-$Chuonga an fe lai chun tui umna hmun an tlung a, mi tilr� chun, "En ta, hi taka hin tui a um a, baptisma ka chang iengin am a d�l a?" a ta. VL%#Filip chun Lekha thua inthoka hril tanin Isu Chanchin Tha chu a hril tah a. K"Mi tilr� chun Filip kuomah, "Zawlnei hin tu thu am a hril, ama thu am mi dang thu a hril ti lunginsiet takin mi hril rawh" a ta. J !Muolphona phurin, a thiem thu an hnawl a;A thlahai chanchin tuin am hril t�ng an ta?A hnuoi hringnun an l�k hmang ta si a.n/IW Pathien Lekha thu ch�ng a tiem lai chu hi hi a nih:That ding beram angin ama chu an thuoi a,A hmul vawtu hmaa beramte a to zing angin,Ama khomin a b�u a ka nawh;HAma chun, "A mi hrilfietu um loin ieng tin am ka hriet ding?" a ta. Filip chu tawlailira hung chuong a, a bula thung dingin a fiel a. G7Chuongchun, Filip chu a tl�n phei a, mi tilr�in zawlnei lekhabu a tiem chu a ngaithl�k a, "I lekha tiem umzie chu i hriet am?" tiin a'n don a. PFThlarauin Filip kuomah, "Tawlailir saw va pan la, va hnai rawh" a ta. VE%a hung k�r tieng chun tawlailirah chuongin zawlnei Isai lekhabu a tiem a. D%Chuongchun a tho a, a fe tah a. Chun, Ethiopia lalnu Kandaki sum po po enkoltu mi tilr� pakhat, Jerusalema Pathien bea hang fe hi a um a; CLalpa tirh v�ntirkoin Filip chu a biek a, "Tho la, Jerusalema inthoka sim tieng thlal�ra Gaza panna lampuiah zu fe rawh" a ta. HB Chuongchun, Lalpa thu chu inhriettira an puong dar hnung chun Peter le Johan chu Jerusalem tieng an k�r nawk ta a. An k�r malam chun Samari ram khaw tam takah Chanchin Tha an hril pei a.yAkSimon chun, "I thil hrilhai chu ka chungah a hung tlung nawna dingin nangnin Lalpa kuomah mi hnip�k ro" a ta.S@Inhnarna kha tak i put a, suolin a khuop d� tlat che ti ka hmuh" a ta. q?[Amiruokchu, suol i thaw hi simin Lalpa kuomah tongtai la, i ngaituona suol hi a ngaidam che rawi mawh. |>qI lungril put hmang hi Pathien mit hmuah an dik naw a, hieng thila hin thang v�na le chanvo hrim i nei ve nawh. =wNisienlakhom, Peterin a kuomah, "Pathien thilthlawnp�k tangka suma inchawk i tum leiin i tangka le hin bohmang ro. <}"Hieng thilthawtheina hi mi pe ve ro, an chunga kut kan nghatna poin Thlarau Thienghlim an dong ve theina dingin" a ta. };sTirkohaiin an chungah kut an inghat a, Thlarau Thienghlim p�k an nih ti Simonin a hmu chun tangka p�k a tum a; g:GChuongchun, Peter le Johan chun an luah kut a'n innghat a, Thlarau Thienghlim an dong tah a. 9Lalpa Isu hminga baptisma chang hlim chauh an la ni leiin anni lai tu khomin Thlarau Thienghlim an lo la dong hri naw a. [8/Anni chu an zu fe a, Thlarau Thienghlim an dong theina dingin an tongtaip�k a. 7}Jerusalema tirko umhai chun Samari khaw mihaiin Pathien thu an awi tah ti an hrietin an kuomah Peter le Johan an tir a. .6U Simon meuh khomin a ring ve tah a, baptisma a chang a, Filip chu a f�na taphotah a zui a, inchikna le thilmak ropui tak tak a thawhai chu a hmu a, mak a ti hle a.5! Sienkhom, Pathien ram Chanchin Tha le Isu Krista hming Filipin a hril an ring hnung chun a nuhmei a pasalin baptisma an chang tawl tah a. Z4- A mitvaidawi thiem chu hun sawt tak mak an lo ti ta leiin a thu khom an ngai a. w3g A ch�n a lienin ama chu an bengkhon a, "Hi mi hi Pathien thilthawtheina, 'Ropui' an ti kha a ni hi" an ta. J2  Chu khuoa chun dawithiem pakhat, a hming Simon a um a, a dawithiemzie hun iemani chen a lo inentir ta hlak a. Ama chun mi ropui tak niin an hril a, mihaiin a dawi thiem d�n chu mak an ti a. 01[Chuongchun, chu khuo chu an lawm hle a.0#Ramhuoi tirdakum tam tak khom inring taka kh�kin mi tam tak s�nga inthokin an hung suok a, zeng le kebai tam tak sukdamin an um bok a. c/?Mipuiin Filip thu hril hre a, a thilmak thawhai an hmu chun an lung a l�t �m �m a. P.Filip chu Samari khawpuiah a zu fe a, an kuomah Pathien thu a hril a. K-Tl�n darhai chun an f�na taphotah Pathien thu an hril pei a. ,ySaula ruok chun kohran nuoi bo tumin in tinah a l�t a, a nuhmei a pasalin a hn�k suok a, lung inah a khum tawl a. S+Pathien ngaisaktuhai chun Stefan chu an ph�m a, nasa takin an s�n a. d* CSaula chu Stefan an that thua remtina petu laia pakhat a nih. Chu nia inthok chun Jerusalema kohran chu nasa takin an sukd�d� a, chuongchun tirkohai chauh naw chu Judai ram le Samari ram khaw tinah an tl�n dar a. )5>8==;<;;2:E9888 766G544/3211i00h// .}--,+++*))(('&&\%%4$-##""!!1 j4zypQp2B7Qf s \ ) ^S ?f$Chuleiin, hieng thil hi thu dik, s�l ruol lo a nih ti in hriet hnung chun to unla, thu hnung ding dawn loin ieng khom thaw naw ro. geG#Efesi khuoa Ziektut chun mipui chu a khap dei a, an kuomah. "Efesi mihai, Artemi ropui tak le a lim thienghlim, v�na inthoka hung tla tempul enkoltu chu Efesi khaw mihai hi in nih ti hi khawvelah tu am a hre naw an um? +dO"Nisienlakhom, ama chu Juda mi a nih ti an hriet phing leh, d�rk�r hni ding lai "Efesi mihai, Artemi hi a ropui" ti ngotin an kh�k nawk ta thuop thuop el a.Hc !Judahai chun Aleksandar chu hma tieng an nor phei a, mipui thenkhatin a thiemna thu hril dinga an hei kh�k khum leiin to dingin a kutin mipui chu a z�p a, a thiem thu hang hril a tum a. b! Mipui hlak chu an pung khawmna san khom hre mumal loin an pawng buoi a, a then thu khatin an kh�k a, a then thu dangin an kh�k bok a. )aKAsia ram hotu lienhai laia thenkhat chu Paula ruol tha an na, anni khom chun mi an hung tir a, ennuom siemna ina chun fe ve naw hr�m dingin an ng�n bok a. M`Paula chun mipui hma son a nuom a, sienkhom zirtirhaiin an dang a. 5_cChuongchun, a khuoin an buoi ta vong a. Mipui chun Makedonia-a inthoka Paula hung zuitu Gaia le Aristarka hai chu an man a, inthuruolin ennuom siemna inah an kei l�t a. t^aChuong thu an hriet chun nam�n loin an lung a sen a, "Efesi mihai, Artemi hi a ropui" tiin an kh�k a. p]YEi sumdawngna hi a sukpawi el chauh khom ni loin, pathien ropui tak Artemi tempul hi mihaiin hung ngain�p an ta, Asia ram pum le khawvelin an biek hlak hi, a ropui �m �m vei leh, tlawm a tih ti inl�u a um bok a nih" a ta. K\Efesi khuoa chauh ni loin Asia ram po po deuthawah, hi Paula hin kuta siem pathienhai chu Pathien an ni nawh tiin mi tam tak a hne a, a thuoi kawi zo tah ti nangni ngeiin in hmu a, in hriet a. [ Ama chun chuong tienga sumdawnghai po po chu a ko khawm a, an kuomah, "Puhai, hi sin hi ei sum hn�r tak a nih ti in hriet a. ZTangkaruo ser mi, mi themthiem tam tak ruoia tangkaruoa pathien nu Artemi tempul lem siemtu Dimetri a um a, a hlawk �m �m a. AY}Chuong lai chun Lampuis leiin buoina a suok nasa hle a. X-Chuongchun, ama thangpuitu pahni, Timothe le Erasta hai chu Makedonia tieng a lo infetir hmasa a, ama chu Asia ramah iemani chen a la um hri a. :WmChuong thil hnunga chun Paulan Makedonia ram le Akaia ram fang suok zeta Jerusalema fe dingin lungril a siem a. "Chu taka ka fe zo pha Rom khawpui ka sir bok ding a nih" a ta. VV%Chuong ang khop chun Lalpa thu chu indarin, a hung hr�t deu deu pei a nih.8UiDawithiem tam takin an dawi lekhabuhai an hung chawi khawm a, vantl�ng hmaah an raw a. Dawi bu ziel an raw hmang po hlutzie an s�t chun drakma s�ngnga h�r vel a nih. WT'Ringtu tam tak chu hungin an thil suol thawhai tl�ng hrietah an inpuong a. SEfesi khuoa Judahai le Grik mihai po poin chu thu an lo hriet chun an r�ngin an ti a, Lalpa Isu hmingin ngais�ng a hlaw ph� hle a. -RSRamhuoi tirdakum paitu chun anni chu a baw a, an r�ngin a hne a, a sop hrep tawl a, chu ina inthok chun saruok le hliemin, thisen kai hnuongin an tl�n suok a. rQ]Ramhuoi tirdakum chun an kuomah, "Isu ka hriet, Paula khom ka hriet, nangni hi tu hrim am in na?" a ta. bP=Juda thiempu lal pakhat Skeva khomin chuong anga thaw ve hlak nau pasal pasari a nei a. LO Juda mi thenkhat, thlarau tha naw hnot suok thiem, ram tina inv�khai chun, "Paula hril hlak Isu hminga suok dingin thu ka p�k che" tiin ramhuoi paihai chungah Lalpa Isu hming an lam hlak a. N A rawmol hmang le a puon b�t lai chen khom damnawhai kuomah an chawi a, an hung dam a, ramhuoi tirdakumhai khom an suok a. QM Pathienin Paula kut hmangin thilmak chungchuong tam tak a thaw hlak a. L Chuong ang chun kum hni lai a thaw a, chuleiin Asia biela um, Judahai le Grikhai po po chun Lalpa thu chu an hriet pha tah a nih. K Sienkhom anni laia thenkhatin lulul taka an ring nuom tlat naw lei le Lampui thu chu v�ntl�ng hmaah an hrilsiet leiin, Paula chun a zirtirhai chu thuoiin a'n sonsan a, thuhrilna b�k Turanna an tia chun ni tin Pathien thu a hrilpui ta lem hlak a. J-Paula chu sunagog-ah a'n khawm hlak a, thla thum zet huoi takin thu a hril a; mi lungril tawk zawng takin Pathien ram thu chu a hrilpui hlak a. 7IiAn r�ngin patling sawm le pahni lai an nih. H+Chuonga Paulan an chunga kut an nghat lai chun Thlarau Thienghlim an chungah a hung tlung a, tong hriet loin an tong a, Pathien thu an hril a. DGChu chu an hrietin Lalpa Isu hmingin baptisma an chang a. (FIPaula chun, "Johan khan sim inentirna dingin baptisma a'n changtir hlak a, a hnunga hung ding Isu chu lo ring dingin Israel mihai a hril hlak a ni kha" a ta. EwPaula chun, "Chuong a ni chun, ieng baptisma am in chang leh?" tiin a'n don a, anni chun "Johan baptisma kha" an ta. HD Chu taka chun zirtir thenkhat a hmu a, "Ringtu in ni hlim khan Thlarau Thienghlim in chang am?" tiin an don a. Anni chun, "Chang lo e, Thlarau Thienghlim a um ti khom kan hriet nawh" an ta. mC UKorinth khuoa Apolo a um k�rin Paula chun tl�ngram biel hraw tlangin Efesi khuo a hung tlung a. ByIsu chu Krista a nizie Pathien Lekha thu hmangin mi a'n ch�ktir a, v�ntl�ng hmaah Judahai chu a s�l dong hlak.fAEAkaia ramah a fe tum ti an hriet chun unauhaiin an thangpui a, ama an lo lawm l�t theina dingin zirtirhai kuomah lekha an ziekp�k a. A zuk tlung chun ringtuhai chu Pathien lunginsietna zarin nasa takin a thangpui a. @5Sunagoga khom thu huoi takin a hril a, Prisila le Akuilan a thu hril an hriet chun an inah an thuoi a, Pathien lampui chu ngun takin an hril fie a. I? Lalpa lampui thuah inch�ktirna tha tak dong tah a ni leiin Isu chanchin chu thahnem ngai tak le chieng taka hrilin mi a'n ch�ktir hlak a; nisienlakhom, Johan baptisma chauh a la hriet a. >Chun, Juda mi pakhat, Apolo, Alexandria khuoa pieng chu Efesi khuoah a hung a. Ama chu lekha thiem, Pathien Lekha thu hre tak a na. =Antiokeia iemani chen a chawl hnungin a suok nawk a, Galati ram le Frugia ram a fang suok a, ringtuhai chu a suknghet pei a. |<qKaisari a tlung a, chu zoah kohranhai chibai b�k dingin Jerusalemah a hang fe a, Antiokei tieng a k�r nawk a. ;#"Pathienin rem a ti chun in kuomah ka la hung nawk ding annawm"q tiin tha takin a'n thla tawl a, Efesi-a inthok chun longin a suok nawk a. L:Anni chun la ch�m hri dingin an thlo a, sienkhom a remti naw a. 9-Efesi khuo an tlung a, chu taka chun Prisila le Akuila chu a m�ksan a. Ama ruok chu sunagog-ah a l�t a, Judahai chu Pathien thu a suipui a. |8qPaula chu Korinth khuoah sawt tak a ch�m hnungin unauhai m�ksanin Suria ram panin longin a suok a, Prisila le Akuila hai pahniin an zui a. Longa an chuong hma chun, a hmaa thu a lo tiem tah angin Paula chun Kenkriei-ah a lu a'n vawtir a. 57cSienkhom mi dang po po chu sunagog hotu Sosthen chunga chun an tuong a, an man a, ror�lna ina chun an vuok a. Chu khom chu Gallio chun ienga khom a �ksak chuong nawh. 26_Ror�lna ina inthok chun a'n suoktir a. 55Nisienlakhom, thu le hming le nangni D�n chungch�nga in buoina thu el a ni chun nangnin ngaituo ro, kei chuong thila chun inrol naw ning" a ta. ?4wPaula chun hang don a tum a, sienkhom Gallio chun Judahai kuomah, "Aw Judahai, hi thil hi thil indik lo amanih le d�n bawsietna thil chu ni sien, in thu ka ngaithl�k ding a na. \31 "Hi pa hin kan D�n kal zawnga Pathien be dingin mi a thl�m hlak a nih" an ta. x2i Gallio chu Akaia ram optu a ni laiin Judahai inthuruolin Paula chu an bei hron a, ror�ltu hmaah an thuoi a. V1% Paula chu anni lai chun Pathien thu hrilin kum khat le thla ruk a ch�m a. 0 Kei i kuomah ka um leiin, sukna ding chein i chungah tu khomin kut thl�k naw ni hai, hi khuoa hin mi tam tak ka nei si a" a ta. r/] Z�n khat chu Paulan inl�rna a hmu a, Lalpa chun a kuomah, " Ti naw rawh, ma loin thu hril pei rawh. $.ASunagog hotu Krispa le a s�nghai po poin Lalpa an ring a, a thu hril ngaithlatu Korinth khuoa mi tam tak khomin an ring bok a, baptisma an chang tah a. r-]Chu taka inthok chun a fe suok a, sunagog bul ela um Tita Justa, Pathien ngaisak mi ina chun a l�t a. ,}Nisienlakhom, Judahaiin ama chu nasa taka kala an biek sisaw leiin Paulan a puon a thin a, "In thisen maw chu in lu chungah tla raw se. Chu mawphurna laka inthok chun kei chu ka'n thieng. Tuta inthok chu Jent�lhai tieng ngha t�ng ka tih" a ta. 5+cMakedoniaa inthoka Sila le Timothe an hung tlung thl�k chinah Paula chu thuhril rongbawlna tieng a'n pump�k a, Isu kha Krista chu a nizie Judahai a'n hriettir hlak a. j*MSabat ni po leh Sunagog-ah thu a hril a, Judahai le Grikhai chu inringtir tumin thang a l�k a.{)oPaula chun anni chu a va sir a, ama ang boka puon in siemtu an ni ve leiin a tlung chil a, sin a thawpui hlak a. a(;Chu taka chun Juda mi pakhat Akuila a hmu a, ama chu Ponto rama pieng a nih. Rom lal Klaudia-in Juda mi po po Rom khuo suoksan dinga thu a p�k leia a nuhmei Prisilla leh Italy rama inthoka hung tlung hlim an nih. T' #Iemani chen hnungah Paulan Athens khuo a suoksan a, Korinth khuoah a fe a. 7&g"Thenkhatin Paula chu an zui pei a, an ring tah a. Chuonghai lai chun Areopagi-a ror�ltuhai laia mi Dionisia hai, nuhmei pakhat Damari hai le mi dang tam tak an thang ve a.<%s!Chuongchun, Paula chu anni laia inthokin a suok a. $ Mithi laia inthoka tho nawkna thu an hriet chun a thenin an nuisan a, a then ruok chun, "Hi thu hi ngaithl�k nawk kan nuom" an ta. R#Ama mi ruot ng�iin khawvel pumpui indik taka ro a r�lp�k hun ding ni chu a ruot fel tah a; a ruot ng�i ti mi tin kuoma sukchiengna dingin ama chu mithi laia inthokin a keitho tah a nih" a ta. &"EKhang anga mihriem ei mawl lai khan Pathien chun a mi en kh�m hlak a, tu ruok hin chu hmun tina ch�ng mi po po hi sim ta dingin th� a mi p�k a nih. H! Chuongchun, Pathien thlahai ei ni si chun, Pathien chu rangkachak amanih, tangkaruo amanih, lung amanih, mihriem themthiemna le remhrietnaa ser suok ang hi ni dingin ei ngai ding a ni nawh.  7Ama leiin ei hring a, ei ch�ng a, ei um a ni si a. Nangni laia hlaphuoktu thenkhat khomin 'Eini khom a thl�hai ei nih' tia a hril ang kha a nih. }sPathien an zonga an dap an dap a, an dap f�k hlauh theina dingin a thaw a nih; ama chun a mi hlat naw seng si a. *MHnuoi chung hmun tina ch�ng dingin thlatu pakhatap inthokin hnam tin a'n din a, an ta dingin hun bihai a thliekp�k a, an umna ding ramrihai a khangp�k a. ,QThil tlasam hlak, mihriemhai kuta rong bawlp�k ngai khom a ni bok nawh; ama ngei chu iengkim kuoma hringna hai, inthuokna hai le thil po po petu a ni lem si a.  Pathien, khawvel le a s�nga umhai po po siemtu chu, hnuoi le v�n lal a ni leiin, kuta siem tempula hai a ch�ng ve naw a. FKa l�ng malama chibai inb�k ka en laiin maich�m pakhat chungah, "Hriet lo Pathien ta ding" ti inziek ka hmu a. Hre loa chibai inb�k hlak thu chu keiin ka hung hril ch�u a ni hi. Paula chu Areopagia hunghai hmaa chun a ng�r a, a hril a, "Nangni Athens khaw mihai, iengkimah sakhaw mi tak in nih ti ka hriet. Athens mihai le ram dang mi, a khuoa ch�nghai chun thil dang thlu l�k loa thil thar hril le ngaithl�k an ch�ng hlak hrim a nih. fEKan hrieta ngei thu dangdai tak i hung hril a, chuong thil umzie chu hriet kan nuom" an ta. wgChuongchun, an thuoi a, Areopagi-aho an fepui a, "Hi zirtirna thar i hril hi iem a na, ngaithla thei kan ti? Chun, Epikurianm pawla mi thenkhat le Stoikn pawla mi var thenkhathai leh khom an ins�l a. Thenkhatin, "Hi nas�tumpa hin iem a hril lie?" an ta. Isu thu le thonawkna thu a hril leiin a then chun, "Hnam dang pathien thu hriltu a ni awm ie" an ta. FChuongchun, sunagog-ah Judahai le Grik mi, Pathien ngaisak mihai chu Pathien thu a suipui hlak a, v�ntl�ng pung khawmnaa hunghai khom a hmu taphot chu ni tin thu a hrilpui bok hlak a. s_Paulan Athens-a a lo ngh�k lai chun chu khuo chu pathien lima sip a nih ti a hmuin a'n voi tawl hle a. @yPaula thuoituhai chun Athens khuo chen an va'n thla a, Beroi tieng an k�r nawk chun Sila le Timothe hai chu a'n rang thei ang taka hung dinga hril dingin Paula chun thu a'n cha a. 'GChuongchun, Paula chu longa inf�tir dingin tuipui kam tieng unauhai chun an f�pui ta ngh�l a. Sila le Timothe ruok chu Beroia chun an la ch�m pei a. "= Nisienlakhom, Thesalonikaa Judahaiin Beroi khuoa khom Paulan Pathien thu a hril ti an hriet chun an hung a, mipui an infuipor a, an sukbuoi nawk tah a. oW Juda mi tam takin an ring tah a, Grik mi challang tam tak khomin, a nuhmei a pasalin, an ring bok a. @y Anni chu Thesalonika mihai n�k chun an lo inhong lem a, Paula thu hrilhai chu ph�r takin an dong a, a'n dik le indik naw chiengna dingin Pathien Lekha thu ni tin an tiem hlak a.  Unauhai chun Paula le Sila chu a z�n a z�nin Beroi khuoah an infetir a. An tlung chun Judahai sunagog-ah an inkhawm a. } s Jason le ama ruola an hung thuoi mi danghai chu an aia hr�n ding dakham an insietir hnungin an insuo tawl tah a. S Chuong thu chu an hrietin mipui le khaw hotuhai chu an ch�-�i hle a. % CJason hin a lo intlungtir vei a. Hienghai hin an r�ngin, 'Lal dang a um, Isu an ti chu' tiin Kaisar thu kalin thil an thaw hlak a nih" tiin an kh�k a. 5 cAnni chu an hmu zo naw phing leh Jason le a unau thenkhathai chu khawtl�ng hotuhai hmaah an hung hn�k l�t a, "Khawvel chok buoituhai kha hi taka khom hin an hung a, h INisienlakhom, Judahaiin an th�k a, khawlaia mi suol inv�k khaw hrawl mei mei hai chu an inpun khawm a, a khaw ph�kin an chawk buoi a. Paula le Sila chu mipui hmaa thuoi suok tumin an zong a, Jason in an va thawng a. DChuongchun, anni laia thenkhat chun an ring a, Paula le Sila chu an zui a, chuonghai lai chun Pathien ngaisak Grik mi tam tak le khawtl�nga nu challang thahnem tawk tak an thang ve a. 4aKrista chu th�na tuor ding a ni th� le mithi laia inthoka tho nawk ding hrim a ni th� chu a hrilpui a, "Hi Isu, a chanchin kan hril cheu hi Krista chu a nih" a ta. }Paula chu a thaw d�n pangngaiin Sunagoga chun a'n khawm ve a, Sabat voi thum zet Pathien Lekha thua inthoka suipuiin, p [Amfipoli le Apolonia an sir hnungin Thesalonika khuo an tlung a, chu taka chun Judahai sunagog a um a. (Chuongchun, lung ina inthok chun an suok a, Ludi inah an fe a, unauhai an hmu chun an thlamuong a, chu zoah an suok tah a.s_'Suklawm tumin an hung a, thuph� an chawi a, an thuoi suok a, an khuoa inthoka suok dingin an ng�n a. nU&Pulishaiin chuong thu chu ror�ltuhai an va hril a, Rom mi an nih ti an hriet chun an ti ta hle a. '%Nisienlakhom Paula chun pulishai kuomah, "Rom mi kan ni si a, thiem naw chang khom kan ni naw a, v�ntl�ng hmaah an mi vuok a, lung inah an mi khum a. Tu hin dei zota mi'n suo el an tum rok a ni? Ni top naw nih; anni ngei hungin mi hung thuoi suok raw hai se" a ta. &E$Lung in v�ngtu chun an thu chu Paula a hril a, "Ror�ltuhai chun insuo ding ch�uin mi an hung tir a, tu hin suok unla, thlamuong takin fe ta ro" a ta. w#A t�k z�ngk�r chun ror�ltuhaiin, "Kha mihai kha insuo rawh" tia lung in v�ngtu hril dingin pulis an tir a. }~s"Chun, a inah a thuoi a, f�k ding a p�k a, Pathien an ring tah leiin an s�ngkuo chun an hlim tah �m �m a. }+!Chu z�n chun, chu d�rk�r l� l� chun anni chu a thuoi a, an vuokna hliemhai chu a sawpp�k a, an s�ngin baptisma an chang nghal a. B| Ama le a ina um po pohai kuoma chun Lalpa thu an hril a. i{KAnni chun, "Lalpa Isu ring la, chuongchun sandam n�ng i tih, nang le i s�nghai leh" an ta. jzMAnni chu tuolah a thuoi suok a, "Puhai, sandam ka ni theina dingin ieng am thawng ka ta?" a ta. vyeChu phing leh khawnvar a lam a, a'n chawm l�t a, tia inthin pumin Paula le Sila ke bula chun a bokkhup a. uxcPaula chun inring takin, "Ieng khom inlaw naw rawh, kan r�ngin hi taka hin kan la um vong annawm!" a ta. wLung in v�ngtu a hung har chun t�nghai chu an tl�n suok vong tah sawnin, a kawlhn�m a phawi a, insun hlum a tum a. GvThawk le khatah lir nasa tak, lung in thut lungphum chen inhn�ng dur dur khopa nasain a hung inhn�ng a, lung in kotkh�r po po chu a'n hong a, t�nghai kol bun khom a'n s�t vong a. zumZ�n rila chun Paula le Sila chu Pathien kuomah an tongtai a, hla an sak a, t�ng danghaiin an ngaithl�k a. |tqChuong ang khopa thu an p�k khauh lei chun anni chu rip s�ngrilah an khum a, an keah th�r kol an inbuntir a.zsmAn vuok hrep hnung chun lung inah an khum a, v�ngtuhai kuomah anni chu him taka v�ng dingin thu an p�k a. r3Chuongchun, mipuihai khom chu tirkohai bei ding chun an hung inthok ve a. Ror�ltuhai chun an zakuo hlipp�k a, hmola vaw dingin thu an p�k a. [q/Eini Rom mihai zawm le thaw ve thieng lo d�n dang an inch�ktir a nih" an ta. bp=ror�ltuhai hmaah an thuoi a, "Hieng mihai hi Juda mi an na, ei khuo an sukbuoi a nih. o3Suok neituhai chun an sum hn�r a ch�t d�r tah tih an hrietin Paula le Sila chu an man a, bazar hmun, mi pungkhawmnaa chun an hn�k l�t a, xniChuong ang chun ni tam tak a thaw a, Paula chun a ngai thei ta naw a, a ngha k�r a, ramhuoi kawla chun, "Isu Krista hmingin thu ka p�k che; a s�nga inthok khan hung suok rawh" a ta. Chu char chun ramhuoi chun a suoksan ta ngh�l a./mWChu nu chun Paula le keini chu a mi zui a, "Hieng mihai hi Pathien Chunghnungtak siehlawhai an na, sandamna lampui an hril ch�u a ni hi" tiin a kh�k a kh�k a. 6leNi khat chu tongtaina hmun pana kan fe laiin bawi nungh�k pakhat, ramhuoi zawl, ais�n thiem hin a mi'n tuokpui a. A ais�n thiemna chu a puhai chun an hlawkpui hle a. k#A s�nghai leh baptisma an chang a, "Lalpa ring takzeta in mi ruot chun ka inah hung tlung ro" tiin a mi ng�n a, a mi thlo t�ng tah a.7jgThuatir khaw mi, nu pakhat Ludi, Pathien ti mi, puon senduk zortu chun kan thu hril a hung ng�ithl�k ve a. Paula thu hrilhai zawm dingin Lalpan a lungril a hongp�k a. ,iQ Sabat ni chun kul kotkh�r puo tieng va kamah tongtaina hmun remchang zongin kan fe a, chu taka chun inthungin nuhmei hung inkhawmhai kuoma chun thu kan hril a. )hK Chu taka inthok chun Filipi khuoah kan fe a, chu khuo chu Makedonia biela khaw poimaw tak,l Rom sorkar khuo a nih. Chu taka chun ni iemani z�t kan ch�m a. g Troas khuoa inthokin longin kan suok a, tluong takin Samotraki khuo kan tlung a, a z�ngah Neapoli khuo kan tlung nawk a. f Inl�rna a hmu zo chun an kuomah Chanchin Tha hril dingin Pathienin a mi ko niin kank hriet a, Makedonia rama fe kan tum tah ngh�l a. e Paulan z�nah inl�rna a hmu a, Makedonia rama mi pakhat ng�rin, "Makedonia ramah hung kai la, mi hung san rawh" tiin a lo ng�n a. QdChuongchun, Maisia ram chu an fe thleng a, Troas khuo an tlung thla a. ncUMaisia ramri an va tlung a, Bithunia ramah l�t an tum a, chu khom chu Isu Thlarauin a phal naw a. bAsia rama thu hril lo dinga Thlarau Thienghlimin a ti leiin Paula le a'n zinpuihai chun Frugia le Galati ram po po chu an fang suok a. Wa'Chuongchun, kohranhai chu ringnaa suknghetin ni tinin an hung pung ta pei a. i`KKhaw tin an sir malamin Jerusalema tirkohai le upahai thu r�l kha zawm dingin an hril pei a. +_OPaula chun inzinpui dingin a dit leiin a ser a tanp�k a. Chu chu chuong laia um Judahai leia a thaw a nih, Timothe pa chu Grik mi a nih ti an hriet vong si a. H^ Lustra le Ikoniama unauhai chun Timothe chu an inp�k hle a. ] /Derbe khuo an sir hnungin Lustra an tlung a, chu taka chun zirtir pakhat Timothe a um a, a nu chu ringtu Juda a na, a pa ruok chu Grik mi a nih. c\?)Paula chun Suria ram le Kiliki ram hai chu a fang suok a, kohranhai chu a suknghet pei a.t[a(Paula ruok chun Sila a thlang a, unauhaiin Pathien lunginsietnaa an inkoltir hnung chun an suok ve tah a. |Zq'Nasa taka an ins�l hnung chun an inthe a, Barnaba chun Marka a thuoi a, Kupra thlierkar tieng longin an suok a. Y+&Paula ruok chun, Pamfuli-a inthoka anni k�rsan a, an rongbawlnaah a thang ve pei ta naw lei khan ama chu thuoi nawk ch� niin a ngai naw a. IX %Barnaba chun Johan, Marka an t� bok chu thuoi nawk a nuom a. +WO$Ni iemani z�t hnunga chun Paulan Barnaba kuomah, "K�r nawk inla, Lalpa thu ei hrilna khaw tina unau umhai kha kan inla, iem an chang pei va en ei tiu" a ta. {Vo#Paula le Barnaba khom Antiokeia chun an um zing a, mi dang tam tak leh Lalpa thu hrilin mi an inch�ktir hlak a.:Uo"Sila ruok chu chu taka chun a ch�m ta zing a.j T}!Chu taka iemani chen an ch�m hnungin, anni tirtuhai kuomah thlamuong taka k�r nawk dingin unauhai chun an inthla a. fSE Juda le Sila chu zawlnei an ni bok a, unauhai chu infuina thu tam tak hrilin an suknghet a. SRAnni chun an hang tiem a, an infuina thu lei chun an lawm tl�ng hle a. qQ[Chuongchun, anni chu an fe thl�k a, Antiokei an tlung chun mipui an ko khawma, lekha chu an p�k a. C Anni ang bokin eini khom Lalpa Isu lunginsietna leia sandam ni dingin ei inring si a" a ta.(=I Chuleiin, ei thlatuhai le eini ngei khoma ei phur zo ta lo ringkol kha tu hin ringtuhai liengkoah inb�t luitir tumin ieng dinga Pathien fie in tum am a na? X<) Eini le anni a thlier b�k naw a, ringna leiin an lungril a sukthienghlim a. ;!Lungril hretu Pathien chun eini a mi p�k ang bokin an kuoma khom Thlarau Thienghlim pein, Jent�lhai chu a dit a nih ti a suklang kha. n:USawt tak an hril tl�ng hnungin Peter a ng�r a, an kuomah, "Unauhai, Jent�lhaiin keima b�ua inthoka Chanchin Tha an hrieta an ring theina dingin Pathienin nangni laia inthoka kha hmaa a mi thlang suok thu kha in hriet a. F9Chu thu chu ngaituo dingin tirkohai le upahai an inkhawm a. "8=Farisai pawla mi, ringtu thenkhat ruok chu an ng�r a, "Jent�lhaiin ser an tan ding a na, Mosie D�n khom zawm dinga ph�t tlat ding a nih" an ta. 77Jerusalem an hang tlung chun kohran mi hai, tirko hai le upa hai chun an lo lawm a; Pathienin anni hmanga thil a thaw po po chu an kuomah an hril a. d6AChuongchun, kohranhai chun an inthla a, lampuiah Foiniki ram le Samari ram an fang suok a, unau umhai kuoma chun Jent�lhai khomin Pathien thu an lo awi ve tah ti thu chu an hril pei a, chu chun a suklawm tawl hle a. T5!Paula le Barnaba hai leh chun nasa taka an inkal tlat leiin Paula le Barnaba le anni laia mi thenkhat chu Jerusalemah hang fe a, chu chungch�ng thua tirkohai le upahai hang inhmupui dingin an ruot a. '4 IJudai rama inthokin mi thenkhat an hung thla a, "Mosie D�n anga ser in tan kher naw chun sandam ni thei naw ti niu" tiin unauhai chu an hung inch�ktir a. 23_Ringtuhai kuoma chun sawt fe an ch�m a.)2KAn tlung chun kohran mihai an ko khawm a, Pathienin anni hmanga thil a thaw po po le Jent�lhai ta ding khoma Isu ringna lampui an hong thuhai chu an hril a. R1chu taka inthok chun longin an suok a, Antiokei an tlung nawk tah a. Antiokeia inthok hin a nih an rongbawlna sin tak thaw dinga unauhaiin Pathien lunginsietnaah inkoltir a, an inzin suok tan chu ni. :0oPerga-ah thu an hril a, Atali khuoah an zu fe a, L/Pisidi ram chu an fang suok a, Pamfulia ram an hung tlung nawk a. t.aKohran tinah upa dinghai an thlangpui a, bu ngheiin an tongtai a, an ring Lalpa kuomah an inkoltir pei a. -7"Rinum tam tak tuorin Pathien ram ei l�t ding a ni hrim a nih" tiin zirtirhai lungril chu an suknghet a, ringna chu chel tlat dingin an inf�i a. $,ADerbe-a chun Chanchin Tha an hril a, zirtirah mi tam tak an siem hnungin Lustra-ah an k�r a, chu taka inthokin Ikoniama hai, Antiokeia hai an fe pei a. +Sienkhom, zirtirhaiin an ng�r huol laiin ama chu a hung tho a, khuoa chun a l�t nawk a. A zinga chun Barnaba leh Derbe-ah an fe a. ;*oNisienlakhom, Antiokei le Ikoniama inthokin Juda thenkhat an hung a, mipui chu an hung inhmin a, Paula chu lungin an d�ng a, a thi tah sawnin khuoa inthokin an hn�k suok a. n)UChuong thu chu hrilin mipuihai chu an kuoma inthawina inhl�n lo dingin an khap thei ta hr�m a.g (+Chuong sa khom chun sui suok thei lo dingin ama a'n thup ngai nawh; a thil tha thawin ama a'n hriettir a, v�na inthokin ruotui a p�k ch�u a, a hun takah in thlaihai a'n r�tir a, f�k ding tam tak a p�k cheu a, in lungril a sukhlim �m �m hlak a nih" an ta. A'}Tuta hma khan hnam tin anni d�n ang peia um a phal a. .&U"Puhai, hieng thil hi ieng dinga in thaw am a na? Keini khom nangni ang boka mihriem ve el kan ni hi. Hieng thil hmang lo hi nghatsan a, v�n hai, hnuoi hai le tuifinriet le a s�nga um po po hai siemtu Pathien Hring tieng in nghat theina dingin Chanchin Tha kan hung hril ch�u a ni hih. %Tirko Barnaba le Paulan chu thu an hriet chun an puonhai an kei thl�r a, mipui lai chun an inchawm l�t a, inring taka kh�kin, )$K An Pathien Zeus tempul chu kotsuoah a um a, chu taka thiempuhai chun mipuihai leh tirkohai hmaa inthawina inhl�n tumin bawngchal le par thi an hung l�k a. ^#5 Barnaba chu Zeuse an ta, Paula chu thu hriltu tak a ni leiin Hermesf an ti thung a. " Mipuiin Paula thilthaw an hmu chun, Lukaoni tongin inring takin "Pathienhai chu keini lai mihriem angin an hung tum tah a ni hi" an ta. h!I inring takin, "I kein ngir suok rawh" a ta. Ama chu a'n chawm tho a, kein a fe thei el tah a. y k Ama chun Paula thuhril a ngaithl�k ve a. Paulan ama chu a en zing a, damna dingin ringna a nei ti a hriet a, ^5Lustra khuoa chun mi pakhat a pienga inthoka ke zeng, la lawn ngai d�r lo a um a. @{Chuong hmuna hai khom chun Chanchin Tha an hril pei a. iKLukaoni rama Lustra khuoa hai, Derbe khuoa hai le a s� v�l rama hai an tl�nsan ta lem a. {oJent�lhai le Judahai le an hotuhai chun anni chu soisak hrep a, lunga d�ng an tum ti tirkohan an lo hrietin, c?A khaw mihai chu an hung inthe a, a thenin Judahai an tan a, a thenin tirkohai an tan a. J Sienkhom Paula le Barnaba chu sawt fe an ch�m a, Lalpa thu chu huoi takin an hril a. A lunginsietna thu an hril hlak chu namnghetin Lalpan anni hmangin inchikna le thilmak tam tak a thaw a. taNisienlakhom, ring nuom ve lo Judahai chun Jent�lhai chu an infuipor a, unauhai chu an intheid�tir a. H Ikoniam khuoa khom Paula le Barnaba chun an thaw d�n pangngaiin Judahai sunagog-ah an inkhawm a. Chu taka chun an thuhrilin a hn� tawl �m leiin Juda le Jent�l mi tam takin an ring a. K 4Zirtirhai chu Thlarau Thienghlimin an sip a, an hlim �m �m a.q[ 3An thilthaw chu demin tirkohai chun an kea pilvut kai chu an thin thlak a, Ikoniam khuoah an fe tah a. W' 2Nisienlakhom, Judahai chun mi lien nuhmei ruol, Pathien ti mi leh a khuoa mi challang deuhai chu an infuipor a, Paula le Barnaba chu soisa dingin mi an cho phawk a, a biela inthok chun an hnot suok tah a. 8k 1Lalpa thu chu chu ram puma chun a'n dar pei a.  0Jent�lhaiin chu thu an hriet chun an lawm a, Lalpa thu chu an chawimawi a; chatuon hringna nei dinga ruot taphot chun an ring tah a. /W /Chuonga thaw dingin Lalpan thu a mi p�k a nih:'Jentelhai var ni dingin ka ruot che, Kawlkawdong chen sandamna thu, A tlung theina dingin'dtia ziek ang khan" a ta. wg .Paula le Barnaba chun huoisen takin an don a, "Pathien thu hi nangni kuoma hril hmasak ding a ni hrim a; nisienlakhom in hnawl a, chatuon hringna nei tl�k loa in inngai a ni ruok chun, hre ro aw, Jent�lhai tieng ngha t�ng kan tih.  -Nisienlakhom, Judahaiin mipui an hmu chun an th�k ta �m �m a. Paula thu hril taphot chu an selkal a, an hrilsiet bor bor a. fE ,Sabat nawk chun Lalpa thu chu ngaithla nawk dingin a khaw nawt deuthawin an hung inkhawm a. F +Mipui an t�n vong hnung chun Juda tam tak le Juda saphun, Pathien ngaisak mi tam takin Paula le Barnaba chu an zui a, an titipui a, Pathien lunginsietnaa ch�ng zing dingin an infui a. t a *Inkhawm t�n an suok lai chun Sabat nawk phaa chuong thuhai chu hril nawk dingin mihai chun an ng�n a. |~~d}m}T||D{zz~yy@xx&wwUwv`uu>t|t+ssr~qq[ppoo+nnmm7lkkkKjuj iiJhhAgffDeeudddc5bbaav```$_^^-]]i\L[iZ{YXX/WWpVV;UvU TTSRRHQQPPONNMM=LLKsJJdJ II4HHGzGFcFEKDCCBB,AG@z@?d?>a=n<111T00//..--),+**))j)*(u(''&z%%$$&#""[!!Q =S j.]^HJ 3\5   ^ <^|VA%I mihai le Jent�lhai lakah san suok ka ti che a, an kuomah tir ka ti che, 9@kTuhin tho la, ng�r rawh. Ka rongbawltu le hrepuitua ruot ding chein i kuomah ka hung inl�r a nih. I mi hmu thu le thil ka la'n entir ding che chu mihai i hril ding a nih. Y?+"Kei chun 'Lalpa, tu am i na?' ka ta. Lalpa chun, "Isu, i suknomnat hi ka nih. L>Hnuoiah kan tla thla vong a, rawlin Aramik tongin, 'Saula, Saula, ieng dinga i mi sukd�d� am a na? Hawlna hmol zum kh�ng hi i ta dingin a na thlawn chauh a nih' mi hung ti hin ka hriet a. >=u Chuongchun, Lal Inzaum tak, s�n chang lai hi a na, lampuia kan fe lai chun v�na inthokin var, nisa n�ka var lem, ka hmu a, chu chun kei le ka fepuihai chu a mi hung k�p a. l<Q "Chuong anga thaw ding chun thiempu lalhaia inthoka thu hmu le an lekha chawiin Damaska ka pan a. Q; Sunagog tinah anni rawi chu hrem dingin ka fe a, Pathien hming inhrilsiettir dingin ka nor lui hlak a, anni rawi do chu ka'n v�t chilh leiin ram dang khuo chen chenah fein ka sukd�d� tawl hlak.=:s Chuong ang chun Jerusalemah ka thaw hlak a, thiempu lalhaia inthoka thu lain, mi thienghlim laia mi tam tak lung inah ka khum a, sukhlum dinga an r�l khomin ka remtipui hlak a. l9Q Kei ngei khomin Nazaret Isu hming dod�l zawnga thei tawp suoa thang dingin ka lo inngai hlak a. ]83"Pathienin mithi a keitho thei ti hi thil ni thei loah ieng dinga in ngai am a na? Y7+Chu thutiem chu hlen a ni beiseiin kan hnam sawm le pahnihai chun thahnemngai takin s�n le z�nin Pathien rong an bawl hlak a. Aw lal inzaum tak, chuong ang beiseina lei chun Judahaiin an mi h�k a nih. 6 Kan thlatuhai kuoma Pathien thutiem chu hlen a ni ngei beiseitu ka n�na chungthuah tu hin ror�lna hmaah ka ng�r a ni hi. 5An mi hrietna a sawt tah a, an hril nuom lem chun, kan sakhaw pawla khermei tak Farisai pawla mi ka ni thu khom hril thei an ti che. r4]"Tlanglakte ka nia inthoka kan ram tieng le Jerusalema ka khawsak d�n chu Judahai po poin an hriet a. =3sAb�kin, Judahai khawsak d�n le an inkhing hlak d�nhai hre chiengtu i ni leiin v�ngnei ka'n ti zuol. Chuleiin, dawthei taka ka thu hi mi ngaithlap�k dingin ka ng�n che.}2s"Lal Agripa, voisun hin i hmaah Judahai mi h�kna po poa ka thiemthu hril ding ka ni leiin v�ngnei ka'n ti hle. 1 Agripa chun Paula kuomah, "I thiemthu hril thei i tih" a ta. Chu phing leh Paula chun kut a phar a, a thiemthu a hril tan a. u0cAn h�kna chieng taka ziek si loa Laltak kuoma t�ng thon rikngot chu thil awmin ka hriet si naw a" a ta./#Amiruokchu, Laltak kuom meua hang intlun ding thu mumal ziek ding ieng khom ka hriet si naw a, chuleiin in hmaah ka hung thuoi suok a ni hih. Lal Agrippa, i hmaa ka hung thuoi a ni b�k deuh tak a, thu ei indon hnunga iemani b�k ziek ding ka nei thei t�kduoiin. .Th�na khop suol a thaw ka hmu naw a, sienkhom Kaisar hmaa a thu intlun a ng�n leiin Rom tieng thon dingin ka sukthl�k tah a. ?-wFesta chun, "Lal Agripa le hi taka hung po po hai, en ro, Jerusalem le Kaisaria um Juda mipui po poin h�k a, 'Ama hi dam tl�k a ni nawh' tia an kh�k khum pa chu ama hi a nih! L,A z�nga chun Agripa le Berniki chu ropui takin an hung a, thu hrilna inah an l�t a, sipai lalhai le a khuoa mi poimawhai khom an thang ve a. Festa thup�kin Paula chu an hung thuoi l�t a.+1Agripa chun Festa kuomah, "Kei khom chu p� thu hril chu ngaithl�k ka nuom a nih" a ta. Festa chun, "Z�ngah i ngaithl�k ding annawm" a ta. *Paulan an thu chu Kaisar hmaa intlun a ng�n leiin Kaisar kuoma ka thon hma po hi taka kol dingin thu ka p�k a nih" a ta.&)EChuong ang thil sui suok chu ka thiem zawng khom niin ka hriet naw a. Chuleiin, Jerusalemah hang fe a, an thu chu r�lp�k a nuom le nuom naw ka'n don a. |(qAnni sakhaw thu le mi pakhat thi tah, Paulan a hring nawk nia a hril, Isu chungthua buoi mei mei an lo ni chau a. i'KKa ring ang hrimin a h�ktuhai chun thu poia l�k tl�k ieng khom an hril ta mang si naw a. & Anni rawi chu hi taka hin an hung thl�k a, a z�nga chun ror�lna ka tan nghal a, ama chu hung thuoi dingin thu ka p�k a. %%Kei chun an kuomah, 'Mi tu khom ama h�ktuhai leh inhmatona an ins�l hmaa thiem naw inchangtir el chu Rom sorkar d�n a ni nawh' ka ta. $ Jerusalema ka hang inzinin thiempu lalhai le upahaiin a chungch�ng thu an lo hril a, thiem naw inchangtir dingin an ng�n a. k#OFesta chun Paula chungchang thu chu Lal Agripa a hril a, "Felik khan t�ng pakhat a m�ksan a, " Ni iemani zat hnunga chun Lal Agripab le Berniki chu Festa lawml�tna chibai b�k dingin Kaisari-ah an hung a, ni tam tak an ch�m a. z!m Festa chun a ror�lpuituhai a rawn hnungin, "Kaisar kuoma intlun i ng�n a, Kaisar kuomah fe mol i tih" a ta. z m Thil suol ka thaw a, th�na khop meuh thil ka thaw a ni chun thi khom ka s�l nawh. Amiruokchu, Judahai mi h�kna hi ieng khom lo a ni chun anni kuta mi'n hlan theina tu khomin an nei nawh. Ka thu hi Kaisar kuoma intlun ka ng�n" a ta. L Paula chun, "Tu hin Kaisar ror�lna thungpha hmaah ka ng�r a, hi taka ngei hin r�lp�k ka ni ding a nih. Judahai chungah ieng khom ka thaw suol nawh ti nangma ngeiin chieng takin i hriet. / Festa chun Judahai lakah tl�ktlum a nuom a, Paula kuoma chun, "Jerusalemah hang fe a, ka hmaa an h�knahai che hi r�lp�k i nuom am?" a ta.'Paula chun a thiemthu a hril ve a, "Judahai D�n ka bawsiet naw a, tempul ka sukporch� naw a, Kaisar poi ieng khom ka hril bok nawh" a ta.1[A hung tlung chun Jerusalema inthoka hung Judahai chun an ng�r huol a, thu rik tak takin an h�k a, sienkhom an h�kna chu a'n dik ti an hril chieng thei si nawh. ;oAnni lai ni riet amani ni sawm amani a ch�m hnung chun Kaisari-ah a k�r thla nawk a. A zinga chun ror�lna thungphaah a thung a, Paula chu hung thuoi dingin thu a p�k a. oWthil suol a thaw a ni chun in hotuhai laia mi a thenin mi zui thla hai sien, h�k raw hai se" a ta. jMFesta chun, "Paula chu Kaisari lung inah a um zing a, kei khom ka fe thl�k nawk el ding a na, xiPaula chu Jerusalema hung inthuoitir dingin a ditsakna an lo ng�n a, lampuiah lo lambuna that an tum a nih. OThiempu laltak le Judahai chun Paula le an thubuoi chu an lo hril a. n WA biel a hung tlunga inthok ni thum hnungah Festa chu Kaisari-a inthokin Jerusalemah a hang inzin a. "=Kum hni a'n voi hnungin Felik chu Porkia Festa-in a hung thl�k a. Felik chun Judahai suklawm a nuom leiin Paula chu lung inah siein a fesan tah a nih.RPaulan thamna a p�k a beisei s� bok leiin a ko rop a, a biek hlak a.kOThiem inchangtirna thu d�m, ins�m theina thu d�m, ror�lna a la um ding thu d�m Paulan a hril lai chun Felik chun pangzatum a ti hle a. "Fe nawk ta la, hun remchang ka nei nawk hunah la hung inkotir ka ti che" a ta. %CNi iemani z�t hnungah Felik chu a nuhmei Drusila, Juda mi chu thuoiin a hung a, Paula chu a'n kotir a, Krista Isu ringna thu a hril chu a ngaithl�k a. yPaula chu zalen takin a'n umtir a, a ruolhaiin a rong an bawlp�k khom khap lo dingin sipai zahotu chu thu a p�k a.5Felik chun Lampui thu chu a lo hriet ta hle a, "Sipai kawmandar Lusia a hung thl�k ph� i th� ngaituong ka tih" a ta, a th� chu a sie hri a. an hmaa ka ng�r laia, 'Mithi thonawkna thuah voisun hin in hmaah h�kin ka um a ni hi' ka ti kha a ni nghal si naw chun" a ta.taChuong an naw leh, hi taka hunghai hin Sanhedrin hmaa ka ng�r lai khan iem ka thawsuol hril raw hai se; Asia rama Juda thenkhat an um ve a, chuonghai chun ka chungah thu poi an nei a ni chun hi taka hin hungin i hmaah hril raw hai se.  1Chuonga inthienna ser le s�ng ka thaw zo hnung chun tempulah an mi hmu a, sienkhom pung khawm an um naw a, ieng buoinaa khom ka thang bok nawh.  !"Kum tam tak ka thang hmang hnungin ka chipuihai ta dinga somdawlna thilp�k chawiin inthawina inhl�n dingin Jerusalemah ka hang fe a. Chuleiin, ieng lai khomin Pathien le mihriem hmaa sois�l kai lo sie le tha hrietna inthieng put ka tum hr�m hr�m hlak a nih.c ?Anni ang bokin Pathienah beiseina ka nei a, mi fel le fel lohai an thonawk khom ka ring. nUThil pakhat ka thaw ruok chu hi hi a nih: kan thlatuhai Pathien chu anni rawiin pawl hranga an ngai 'Lampui' zuitu ka n�na angin ka chawibiek hlak. D�n thu le zawlneihai lekhabua ziek po po le inmilhai chu ka ring vong bok. W' Tuta an mi h�kna khom hi a san bulb�l i kuomah hril ding hre naw ni hai. - Tempul amanih, sunagog amanih le khawpui khaw lai hmuna khom mi ka'n s�lpui thu le buoina siem dinga mi ka'n fui por tu khomin an hriet nawh.  Jerusalema Pathien chawibiek dinga ka hang f�na hi ni sawmpahni b�k a la ni nawh ti olsam takin indon chieng thei i tih. "= L�rs�pin thu hril dinga Paula a hei mitmei charin, "Hi chihai ror�ltuah kum tam tak i thang tah leiin lawm takin ka thiem thu ka hril ding a nih. Q Judahai khomin a h�knahai chu a'n dik vong tia thangin an lo thlop a.oWNangma ngeiin indon ch�k la, kan h�kna san thudik chu amaa inthokin hre chieng thei i tih" a ta. 0YKan d�n angin a chungthu r�l kan tum a, sienkhom sipai kawmandar Lusia a hung a, a mi l�kluip�k a, a h�ktuhai chu i hmaa hung dingin thu a mi p�k bok a.a <stempul khom sukporch� a tum leiin kan man a nih. "Hi pa hi mi hnoksap tawp el, hmun tina Judahai laia buoina chok suoktu le Nazaret pawla an thuoitu lu tak a nih ti kan hriet a, ~I ta dinga nghokum ni ka nuom naw a, sienkhom thu tlawmte ka hril ding hi lunginsiet taka mi ngaithlap�k hr�m dingin ka ng�n che. _}7Felik inzaum tak, hmun tinr�ngah kong tinr�ngin i chungah kan lawm takzet a nih. |Paula an ko l�t hnungin Tertulla chun an khingna thu chu L�rs�p Felik hmaah a hang intlun a: "Felik inzaum tak, nangma z�rin hun sawt tak keini lai muongna a'n l�ng tah a, hmathl�r i nei that leiin kan ram khomin nasa takin a that pha a. { /Ni nga hnunga chun thiempu laltak Anani le a upahai thenkhat chu an ukil Tertulla thuoiin an hung thla a, Paula chu L�rs�p hmaah an khing a. z #"A h�ktuhai che an hung tlung pha i thu chu ngaituong ka tih" a ta, Heroda praitorianahz sie a, v�ng dingin thu a p�k a.sy_"L�rsap chun a tiem zoin khaw laia inthoka hung am ti a'n don a, Kiliki rama mi a ni thu a hriet tah a. dxA!Kaisari an tlung chun L�rsap kawlah lekha chu an p�k a, Paula chu a hmaah an thuoi a. w A z�ngah sakor chung chuong mihai chun Paula chu an thuoi pei a, sipai danghai ruok chu an kulbing tieng panin an k�r nawk a. {voChuongchun, sipaihai chun a thup�k angin a z�n a z�nin Paula chu an thuoi a, Antipatri khuo an tlungpui a. Yu+Judahaiin that tumin an phierr�k ti miin an mi hril charin i kuomah ka hung tir thl�k ngh�l a nih. A h�ktuhai khom a chunga thu poi an nei taphot chu i hmaa hril dingin ka'n hriettir tawl bok" tiin. t/An D�n iemani thua an h�k a nih ti ka hmu suok a, sienkhom th�na khop amanih lung in int�ngna khop amanih thil suol a thaw ka hmu naw a. MsThat an tum san hriet ka nuom leiin an Sanhedrin hmaah ka thuoi a. irKHi pa hi Judahaiin an man a, an that hman t�p laiin sipai thuoiin ka zu fe a, ka san suok a. BqKlaudia Lusia-in:L�rsap inzaum tak FelikChibai a b�k."p?Hieng hin lekha a ziek a:zomChun, Paula chuongna ding sakor buotsai bok unla, him takin L�rsap Felik kuomah in tlungpui ding a nih" a ta. n5Sipai zahotu pahni a ko a, "Voi z�n dar kuoa Kaisari-ay fe dingin sipai zahni le sakor chung chuong mi sawmsari le fei chawi mi zahni buotsai ro. zmmKawmandar chun, "Hi thu hi i mi hril ti tu kuoma khom hril d�r naw rawh" a ta, tlangv�l chu a'n fetir tah a.`l9Nisienlakhom, an thu lo awi naw rawh; anni lai mi sawmli n�ka tamin an inch�n zing a nih. Paula an that hma khat chu faa dawn lo dingin an inkh�m a. Tu hin i thu ngh�kin, inpei sa zingin an um a nih" a ta. =ksAma chun "Paula chungch�ng thu chieng nawk zuola indon an nuom thu suonlama hmangin z�ngah Sanhedrin hmaa hung thuoi thla dingin Judahaiin hung ng�n che an remti tl�ng a. ljQKawmandar chun a kutah chelin a thuoi bing a, a r�kin, "Mi hril ding i nei chu iem a na?" a ta. DiChuongchun, kawmandar kuoma chun an thuoi a, "T�ng pakhat Paula khan a mi ko a, hi tlangv�l hi i kuoma hung thuoi dingin a ng�n a, thu iemani hril ding ch� a nei a ni awm" a ta. whgPaula chun sipai zahotu laia pakhat a ko a, "Hi tlangv�l hin kawmandar kuoma hril ding iemani a nei" a ta. $gANisienlakhom, Paula farnu naupain that tuma an lo inch�n r�k thu chu a lo hriet r�k a, a hang fe a, kulbing s�ngah a l�t a, Paula chu a hril a. zfmChuleiin, nangni le Sanhedrinin a chungthu chieng nawk zuola indon fel in nuom thu suonlama hmangin, Paula chu in kuoma hung thuoi thla dingin kawmandar kuomah hang hni ro, a hung tlung thl�k hmaa that dingin kan inpei zing a nih" an ta. e Thiempu laltak le upahai kuomah an fe a, "Paula kan that hma chun ieng khom faa dawn lo dingin kh�n takin kan inkh�m a nih. Ad} Chuonga phierrutu chu mi sawmli n�ka tam hiel an nih. c1 Z�ngk�r chun Paula that d�n ding phierin Judahai a r�kin an inkhawm a, an that hm� khat chu ieng khom faa dawn lo dingin an inkh�m a. -bS Chu z�n chun Lalpa chu Paula bulah a hung ng�r a, "Huoi takin um rawh; Jerusalema ka thu i hril ang bok hin Rom khawpuia khom i hril ding a nih" tiin a hril a.-aS An ins�l buoi deu deu leiin sipai kawmandar chun Paula an kei nawi neng an l�u a, anni laia inthoka zu la suok a, kulbinga thuoi dingin sipaihai thu a p�k a.` Chuongchun, an r� a se ta hle a, Farisaihai tienga mi D�n zirtirtu thenkhat chu an ng�r a, "Hi pa chunga hin thil indik lo ieng khom kan hmu nawh, Thlarauin amanih v�ntirkoin amani an inbiekpui khom lo ni ta r�ng sien, chu chu iem a na?" tiin an thang a. !_;Sadukaihai chu thonawkna d�m, vantirko d�m le thlarau d�m a um ring naw pawl an na, Farisaihai ruok chun chuong po po chu a um an ring bok si a. q^[Chu thu a hril zo chun Farisaihai le Sadukaihai chu an ins�l buoi a, Sanhedrin chu an inth� tah a. n]USanhedrina thunghai chu a then Sadukai, a then Farisai an nih ti Paulan a hriet leiin inring takin, "Unauhai, kei khom hi Farisai mi, Farisai naupa ka na, mithi thonawk ka beiseina thuah ror�ltu hmaah ka ng�r a ni hi" a ta. !\;Paula chun, "Unauhai, thiempu laltak a nih ti ka hriet naw a nih. 'In hnam ror�ltuhai chungah thu tha lo s�k suok naw rawh' ti ziek a ni kha" a ta.Y[+A bula ng�rhai chun, "Pathien Thiempu laltak khom i suosal ngam maw!" an ta. .ZUPaula chun, "Nang, bang n�l v�r pa, Pathienin ben lem a ti che. D�n anga ka chungthu ngaituo dingin i thung a, d�n lo anga maw mi ben ding i ti chu?" a ta. _Y7Thiempu laltak Anani chun Paula bula ngirhai kuomah, "A hm�rah benp�k ro"x a ta. HX Paula chun Sanhedrina ror�ltuhai chu chieng kala enin, "Unauhai, voisun ni chen hin Pathien laka ka um d�n ding ang takin ka um ti chu ka sie le tha hrietnain chieng takin a hriet" a ta. `W9A zinga chun Judahan Paula chungah thupoi ieng ieng am an nei ti hriet chiengna dingin thiempu lalhai le Sanhedrinhai chu inkhawm dingin thu a p�k a. Paula chu a s�t a, a thuoi suok a, an hmaah a'n ng�rtir a.#V?Chuongchun, soisa a, thu dawp suoktu dinghai chun ama chu an m�ksan a, kawmandar khomin Roman khuo le tui a lo khuop ti a hriet chun a ti thawng hle a./UWKawmandar chun, "Kei chun Roman khuo le tui n�na ding hin sum tam tak ka s�ng a nih" a ta. Paula ruok chun, "Kei chu Roman khuo le tui hrima pieng ka nih" a ta. jTMKawmandar chu a hung a, "Roman khuo le tui i ni maw? Mi hril rawh" a ta. Ama chun, "Ni e" a ta. S%Sipai zahotuin chu chu a hrietin kawmandar kuomah a fe a, "Ieng tin am i thaw ding a na? Hi mi hi Roman khuo le tui a lo ni zing el!" a ta. 5RcVaw dinga savun hrui an phier zoin Paulan a kawla ng�r sipai zahotu kuomah, "Roman lalram khuo le tui, thiem naw inchangtir khom ni si loa vuok a thieng am a ni?" a ta. AQ{Kawmandar chun Paula chu kulb�ngah a'n thuoi l�ttir a, a chunga chuong ang khopa an kh�kna san chu a hmu suok theina dingin vuokna hruola vaw a, dawp suok dingin thu a p�k a. NPan kh�k ruol chun an puonhai an hl�p a, pilvut an v�n vawr a. )OKChu thu a hril chen chun an ng�ithl�k a, inring takin, "Hieng ang mi hrep hi, hnuoia inthoka sie hre dai ding a nih, dam tl�k an nawh" tiin an kh�k a, eNCAma chun, 'Fe el rawh, hla takah Jent�lhai kuomah ka tir ding che a nih' a mi ti a" a ta.M!I thu hretu Stefan thisen an insuo lai khan anni lai ka ng�r a, ka remtipui a, a thattuhai puon lo v�ngp�ktu khom ka ni kha' ka ta. LKei chun, 'Lalpa, sunagog tinah l�t a, nangma ringtuhai vaw a, lung ina inkhumtir hlaktu kha ka nizie anni ngeiin an hriet si a. K Lalpa ka hmu a, ama chun, 'Inhmaw la, Jerusalem hi suoksan rawh; ka chanchin i hril hi pom chuong naw ni hai' tiin a mi hril a. XJ)"Chun, Jerusalemah ka k�r nawk a, tempula ka tongtai laiin z�lin ka um a. yIkTu hin ieng dinga i la muongchang? Tho la, a hming lamin baptisma chang la, i suolhai sawp fai rawh' a mi ti a.SHI thil hmu le hriet thua khan mi po po hmaa a thu hrepuitu n�ng i tih. G"Ama chun, 'Ei thl�tuhai Pathienin ama ditzawng hretu Mi Feltak a hmu a, chu rawl ng�i chu hre dingin a thlang ta che. Fy Ka bulah a hung ng�r a, 'Unau Saula, i mit hung var ta raw se' a ta. Chu phing leh ama chu ka hmu thei ta ngh�l a.E Mi pakhat Anania, D�n ang taka Pathien be hlak mi le chu khuoa um Judahai po poin an inza le ngais�ng mi chu ka kuomah a hung a. xDi Chu var ropui tak lei chun khuo hrim ka hmu thei ta naw a, ka ruolhaiin an mi keib�t a, Damaska ka l�t a. 5Cc Chun, keiin, 'Lalpa, ieng am thawng ka ta?' ka ta. Lalpa chun, 'Tho la, Damaska khuoah l�t la, chu taka chun thil iengkim i thaw dinga ruothai chu hril an ti che' a ta. VB% Ka ruolhai chun var chu an hmu vea chu mi betu rawl ruok chu an hriet nawh. gAGKei chun, 'Lalpa, tu am i na?' ka ta. Ama chun, 'Nazaret Isu, i sukd�d� hi ka nih' a ta. @Hnuoiah ka tla thla a, rawl ka hriet a, ka kuomah, 'Saula, Saula, nangin ieng dinga i mi sukd�d� am a na?' a mi ti a. ?}"Chuonga ka fe chu, Damaska ka tlung tawm, s�n chang lai hin v�na inthokin var nasa takin ka v�lin a hung khaw a. l>QThiempu lal le Kansilw membar po pohai hi chu thu mi hrepuituhai chu an nih. An kuoma inthokin Damaskaa unauhai p�k ding lekha ka l�k a, chu taka umhai chu khuop a, hrem dinga Jerusalema hung thuoi dingin ka'n thok suok a. = Hi Lampui mihai hi sukhlum hiel khopa sukd�d�tu ka ni a, a nuhmei a pasalin ka man khawm a, lung inah ka'n khumtir hlak a. <Ama chun, "Juda mi, Kiliki ram Tarsa khuoa pieng ka na, amiruokchu, hi khawpuia seilien ka nih. Gamaliel zirtirna hnuoiah ei thlatuhai D�n a ngiel a ngana inch�k tah le voisuna nangni ang boka Pathien ta dinga a k�l a t�ia thahnem ngai ve hlak ka ni a. ?;yAramik tongin a hril an hriet chun an to nawk zuol a. \: 3"Unauhai le pahai, tuta in kuoma ka thiemna thu ka hril ding hi ngaithla ro" a ta. 9%(A remti phing leh Paula chu kailawna chun a ng�r a, mipui chu to dingin a kutin a z�p a, an to ta thup a, Aramik tongin thu a hril ta a.85'Paula chun, "Kei chu Juda mi, Kiliki ram Tarsa khaw mi ka na, khaw narana mi ka ni nawh. Lunginsiet takin mipui kuomah thu mi'n hriltir rawh" a ta. 7&Chuong a ni chun, Aigupta mi pakhat, kha hma deua helna chok suok a, firfiek s�ng li ruol thlal�ra thuoitu kha i ni naw maw?" a ta. %6C%Kulb�nga an thuoi l�t tawm chun Paulan kawmandar kuomah, "I kuomah thu b�u khat chauh hril thei ka ti?" a ta. Ama chun, "Grik tong i thiem a ni maw? A5}$Mipui po po chun, "Sukhlum ro" tiin an kh�k dur dur a.f4E#Kailawn an tlung chun mipuiin an baw nasat �m leiin Paula chu sipaihaiin an chawi tung a. @3y"Mipui chu a then thu khatin an kh�k a, a then thu dangin an kh�k bok a. Buoina sos�ng lei chun an thu chinchang a hriet thei naw a, kulbingah thuoi l�t dingin thu a p�k a. 2!Kawmandar chun a hung hnai a, Paula chu a man a, khaidiet pahni inbuntir dingin thu a p�k a, tu'm a ni le iem a thaw ti a'n don bok a. 1) Chuongchun, ofisar le sipai iemani zat thuoiin a tl�n thla ngh�l a, mipuiin kawmandar le sipaihai an hmu chun Paula vuok chu an ma tah a. a0;That an tum lai chun Jerusalem an ph�k buoi ti Roman sipai kawmandarin a lo hriet a. V/%Paula chu tempula inthokin an hn�k suok a, kothai an kh�r ta ngh�l a. R.A khuoin an ph�k buoi a, kil tina inthokin mi an hung tl�n khawm a, j-M"Israel mihai, mi thangpui ro! Hi pa hi ei chipuihai, ei D�nhai le hi hmun hi dodal zawnga hmun tina mihai inch�ktir hlaktu a na; tu khom hin tempulah Grik mihai a l�tpui a, hi hmun thienghlim hi a sukporch� a nih" an ta. Efesi khaw mi Trofim chu a hmain khawpuiah Paula leh an hmu a, ama chu tempulah Paulan a hung thuoi amanih an t� a nih. ,}Ni sari a tling ding t�pin Asia rama Judahaiin Paula chu tempulah an hmu a. Mipui po po chu an infui por a, an man a. i+KChuongchun, a z�nga chun chuonghai chu Paulan a thuoi a, anni ruol chun a'n thien ve tah a. Chun, tempulah a l�t a, an inthien zo ni ding le an hming kipa inthawina an hl�np�k hun ding ni chu thiempu a'n hriettir a.^*5Jent�lhai laia ringtuhai chungthu ruok chu, milem biekna sa f�k lo ding, sa thisen f�k lo ding, sa r�k hlum sa f�k lo ding ti le inngai b�nsan ding ti thu kan r�lhai chu kan hung thon ta kha" an ta.))Chuonghai chu thuoi la, anni ruol chun inthien ve la, an s�ngso po po tump�k rawh, an lu an vaw theina dingin. Chuonga i thaw chun mi po poin i chanchin an hriet hi kh�l a na, nang ng�i khomin D�n zawmin D�n ang takin i la khawsa pei a nih ti hrieng an tih. g(GChuleiin, kan hril ang che hin thaw rawh. Keini lai hin thutiem neiv lai pasal pali an um a. U'#I hung tlung ti an hriet ngei ding a ni si a, ieng tin am thaw tang ei ta? ,&QNangin Jent�lhai laia Juda um po po chu Mosie D�n b�nsan a, an nauhai ser tan lo ding le Judahai d�n zawm lo dingin i zirtir hlak ti mi hril kan hriet a. 0%YUnauhaiin chuong thu an hriet chun Pathien an inp�k a. Paula kuoma chun, "Unaupa, Judahai laia ringtu an tam t�kzie i hmu a, ei D�n ngaina tak vong an ni si a. $Paulan anni chu chibai a b�k zoin a rongbawlna hmanga Jent�lhai laia Pathienin thil a thaw d�nhai chu kim takin a ripawt a. a#;A z�nga chun Paula rawiin Jakob inah kan l�ng a, Kohran upa po po khom an lo um a. I" Jerusalem kan tlung chun unauhaiin hlim takin an mi lo lawm a. !/Kaisari khuoa zirtir thenkhatin an mi zui a, kan tlungna ding Nason inah an mi thuoi a; ama chu Kupra thlierk�ra zirtir hmasahai laia mi a nih.A }Chu hnung chun kan insiem a, Jerusalemah kan hang fe a. \1Kei her ruol a ni naw phing chun, "Lalpa th� th� ni raw se" tiin kan ma tah a.5 Paula chun, "Ieng dinga ka thla sukse dinga in tap in tap am a na? Lalpa Isu hming lei chun khuop chauh ni loin thi chen khom ka huom annawm" a ta. s_ Chuong thu kan hrietin keini le chu khuoa mihai chun Paula chu Jerusalema fe lo dingin kan ng�n rak a. c? Kan kuomah a hung a, Paula kawngch�n chu a l�k a, ama kut le ke a zem a, "Jerusalema Judahaiin hieng ang hin hi kawngch�n neitu hi khuop an ta, Jent�lhai kutah p�ng an tih, Thlarau Thienghlimin a tih" a ta. uc Ni sawt naw t� kan ch�m a, kan ch�m s�ngin Judai rama inthokin zawlnei pakhat Agaba a hung thla a. ?y Nau nunghak pali a nei a, Pathien thu an hril hlak a. 'A z�ngah kan suok nawk a, Kaisari khuo kan tlung a, Chanchin Tha hriltu Filip inah kan innghat a; ama chu upa pasarihai laia mi kha a nih. taTuraa inthok chun longin Tolemai khuo kan tlung a, unauhai chibai malamin an kuomah ni khat kan ch�m a. SChuongchun, chibai kan inb�k a, anni chu in tieng an k�r nawk tah a. &EChu zoah kan suok nawk a, zirtirhai chun an r�ngin, an nuhmei le nauhai leh, kotsuo chenin an mi'n thla a, tuipui kama chun dingthathuonin kan tongtai a. Zirtir umhai kan zong suok a, an kuomah ni sari kan ch�m a; anni chun Thlarau hrilin Paula chu Jerusalema fe lo dingin an ng�n a. 8iKupra thlierk�r kan hmu a, voi tieng pangah kan fe p�l a, Suria ram panin Tura khuo kan tlung a, chu taka chun longa an thuomhnaw phurhai chu an l�k thl�k ding a na. W'Foiniki rama fe ding long pakhat kan hmu a, kan chuong a, kan fe nawk pei a. ) MKan inth� thei hr�m hnung chun longin kan suok a, Kaws thlierk�r kan ban a, a z�ngah Rodi thlierk�r kan tlung a, chu taka inthokin Patar kan tlung a. ~u&An thlasietna tak chu a hm�l an hmu ta naw ding thu a hril chu a nih. Chuongchun, long chenin ama chu an inthla a.P%An r�ngin an tap a, Paula r�ngah an kuo a, an fawp ngawi ngawi a. Q$Chuong thu a hril zo chun an r�ngin an dingthathuon a, an tongtai a. Q#Chuong anga inrima thawin mi hr�t nawhai ei thangpui ding a nih ti kong iengkimah ka sukhm� hlak cheu kha; ei Lalpa ngeiin, 'L�k n�kin p�kin lukhawng a nei lem' a ti kha hre zing ro" a ta. Q "Ka kut ngei hin kei le ka ruolhai mamaw ka phuhr�k hlak ti in hriet. S !Tangkaruo le rangkachak le silf�n tu t� khom ka'n hnar ngai naw kha. 6 e Tu hin, Pathien kuta le a lunginsietna thu-ah ka'n hl�n cheu a, chu thu chun a siem puitling thei ch�u a, mi thienghlimhai lai rochan a'n neitir thei bok ch�u a nih. yChuleiin, inv�ng f�mkhur ro; kum thum rauh s�n-z�n zomin mitthli le zil ch�u ka ma nawh ti kha hre zing ro. o WNangni laia mi ng�i khomin zirtirhai chu anni tieng inpakaitir dingin thu kawi la hung rol an tih. oWKa fe hnungin satene kol tak tak nangni lai hung l�t an ta, beramhai hl� naw ni hai ti ka hriet. ;oPathien kohran, a thisena ama ta dinga a'n chawk chu chawm dingin nangni le in beramhai ta dingin f�mkhur ro; Thlarau Thienghlimin an chunga hotu dingin a sie ch�u a ni hi. J Pathien remruot d�n po po ip loin ka hril vong ta ch�u kha. W'Chuleiin, in r�nga thisenah ka'n thiengu ti voisun hin ka'n hriettir cheu. "Tuhin hre ro, nangni rawi, Pathien ram thu hrila ka'n v�k ka'n v�k hlakna hai hin ka hm�l hmu nawk ta naw ti niu ti ka hriet. 7gIntl�nsiekna chu zo a, Lalpan rongbawlna sin a mi p�k, Pathien lunginsietna thu puongdarna sin chu ka hlen phot chun, ka hringna chu thl�kthl� tl�kah ka ruot nawh.yLung in le harsatnahai chauhin khaw tinah an mi hmuok ding thu Thlarau Thienghlimin a mi hril hlak ruok chu ka hriet. #Tuhin, Thlarau Thienghlimin a mi tir tlat leiin Jerusalemah ka fe ding a na, chu taka chun ka chungah iem a hung tlung ding ka hriet nawh. Judahai le Jent�lhai kuoma khom sima Pathien tieng ngha ding le ei Lalpa Isu ring dingin ka'n hriettir hlak ch�u kha. In ta dinga tangkai dinga ka hriet r�ng r�ng chu ieng khom int�m loin, v�ntl�ng lai le in tina hai ka zirtir hlak ch�u kha. ~}Judahai phierr�kna leia fiena rik tak phur zingin, thuhnuoirol tak le mitthli pumin Lalpa rong ka bawl hlak a ni kha. } An hung tlung chun an kuomah, "Asia ram ka hung sir hmasa tak nia inthoka in kuoma ka um s�ng poa ka um d�n kha in hriet a. M|Miletoa inthok chun Efesi kohran upahai chu hung dingin a'n cha a. ={sAsia rama hun a hmang sawt nawna dingin Paula chun Efesi khuo chu sun p�l a tum a, a thei phot chun Jerusalemah Pentikos K�t hmang hman dinga tlung a tum leiin a'n hmaw a nih.:zmChu taka inthok chun longin kan suok nawk a, a z�ngah Kio thlierkar zawn kan tlung a, a z�ng nawk chun Samo thlierk�r kan fe p�l a, a z�ngah Mileto khuo kan tlung a. _y7Aso-a kan intuok nawk chun longah a hung chuong ve tah a, Mituleni khuo kan tlung a. x/ Keini ruok chu Aso khuo tieng panin longin kan lo fe hmasa a, Paula chun kea hung a, Aso-a inthoka longa chuong chauh dingin rem a mi ruotpui a. Qw Tlangv�l chu damin in tieng an thuoi a, nasa takin an thla a muong a.jvM A kai tung nawk a, bei a khoi a, a f�k a, z�ng khawvar zakin thu a hril a, a fe suok tah a. _u7 Paula chu a tl�n thla a, a baw a, a pom a, "Thlaph�ng naw ro, a la dam ie" a ta. It  Tlangval pakhat, Eutuka an ti hi tukver bulah a thung a, Paulan thu a hril sawt �m leiin a imu a suok a, a lo inlusu a, in sawng thumnaa inthok chun hnuoiah a tla thla a, thiin an l�k a. Hs In sawng, kan inkhawmna pindana chun khawnvar tam tak a um a. r Pathiennia z�n bu fa tl�ng dinga kan inkhawmin, a z�nga suok a tum leiin an kuomah z�n ril chenin Paulan thu a hril a. +qOKeini ruok chu chol thang lo bei k�t zo hnungin Filipi khuoa inthokin longin kan suok a, ni nga hnungah Troas kan tlung a, chu taka chun ni sari kan ch�m a. LpChuonghai chun hma an lo lawk a. Troas khuoah an mi lo ngh�k a. 1o[Beroi khaw mi Pura naupa Sopater hai, Thesolonika khaw mi Aristarka le Sekunda hai, Derbe khaw mi Gaia hai, Timothe hai, Asia biela mi Tukik le Trofim haiin an zui a. ;noChu taka thla thum a ch�m hnung chun, Suria ram pana longa a suok tawmin Judahaiin that tumin thu an phierr�k ti a hriet leiin Makedonia ram sir kuola k�r a tum ta lem a. xmiChu ram chu a fang suok a, zirtirhai chu thu tam tak hrila nasa taka a chokph�r zo chun Grik ram a tlung a. l Buoi a r� chun Paulan zirtirhai a ko khawm a, a'n f�i ph�r a, chibai b�ka a'n thla tawl hnungin Makedonia ram panin a suok a. k%)(A um nawh) rj](Voisuna thil tlung hi hel tumna leia buoina siemah mi'n tum an tih ti khom inl�u um tak a nih, ei pung khawmna san hril ding mumal khom ei nei bok si naw a" a ta. Chuong thu a hril zo chun pung khawmhai chu a'n t�ntir tah a nih.\i1'Chu b�k hril ding an nei chun vantl�ng inkhawm pangngaia hril fel ding a nih. ?hw&Chun, Demetri le a ruolhaiin tu laka khom thu poi an nei a ni chun thubuoi hrilna ding a'n hong zing a, ram optuhai khom an um a, an thubuoi chu anni kuomah hung intlun raw hai se. tga%Hieng in mi hung thuoihai hi tempul rok hmang an ni naw a, ei pathien hming hrilsetu khom an ni bok nawh. ~}}T|r{{zyyuyxCwwYvv)u_tt=ssRrfqqUppnnGmml|kkjj/iUhh6gg/ffDeedScc]bb*aaZa``_^]\\[[&ZYYXX!WW-VUUUTuSSAR1QQ$POOpNbNMhLKKjKJJ-II?HH_GGFFEEDDEC7BBtAA@w@ ?,>a>'=<<:;f:w988G77,6U5504v333!2v11'00V//Q..--^-',++g+**))(''0&&#%q$$##""!!] a -?oC^44=4C83VP?W} # u C m  qzHE7gNisienlakhom, Adam huna inthoka Mosie hun chen khan, Adamin a bawsiet anga suol ve lohai chunga khom, th�na chun thu a nei a nih. Adam chu la hung ding hlimthla chu a nih.  D�n thu p�k a ni hma khomin khawvelah suol a um tah a; amiruokchu d�n a um si naw chun suol chu suola ng�i a ni nawh. D Chuleiin, mi pakhat leia khawvelah suol a l�t ang khan, suol leiin th�na khom a hung l�t a, chuonga mi po po an lo suol t�k lei chun th�na khom mi po po chungah a tlung a nih. }s Chu chauh khom chu ni loin, Pathien le mi'n remtir nawktu ei Lalpa Isu Krista lei chun Pathienah ei lawm bok a nih.4a Hm�lma ei ni lai hmana a Naupa th�na z�ra Pathien leh lo inrem tah ei ni chun, inrema ei um ta hnung lem hin chu a hringna z�rin sandam ni nawk zuol ngei ei tih. #? Chuongchun, a thisena thiem inchangtira ei um ta hnung lem hin chu, ama z�r bokin Pathien lungsennaa inthokin sandam ei va hang ni chieng awm ngei de! Pathienin a mi hmangaizie a suklang d�n ruok chu, mi suol ei la ni zing laia ei ta dinga Krista a hung thi el kha a nih! ~uMi fel ta dinga thi nuom an v�ng hle el thei a, mi tha ta dinga thi ngam ruok chu mi an lo um khiet el rawi mawh. q[Thaw thei ieng khom ei nei naw lai khan a hun takah Krista chu misuolhai ta dingin a lo thi tah a nih. "=Chu beiseina chun lunghnuolin a mi siem ngai nawh, Thlarau Thienghlim a mi p�k hmangin ei lungrilah Pathien chun a hmangaina chu a hung buok ta si a. jMtuorselna chun nungchang nghet a siem a, nungchang nghet chun beiseina a siem ti ei hriet si a. ]3Chub�kah, ei rinumnaah khom ei lawm pei a nih: rimsikna chun tuorselna a siem a, 3Ama z�r bok chun tuta ei ngirna lunginsietna hnuoia hin ringnain ei l�t a, ei la'n tawmpui ding Pathien ropuina chu beiseiin ei lawm bok a nih.v gChuleiin, ringna leia thiem ei chang tah leiin, ei Lalpa Isu Krista z�rah Pathien leh inremin ei um a nih. fEIsu chu ei bawsietnahai leiin sukhlumin a um a, thiem ei changna dingin keithoin a um a nih.ykmithi laia inthoka ei Lalpa Isu keithotu ringtuhai, ringna leia thiemchang, ei nihai ta ding khoma ziek a nih. U#A ringna chu a felnaa ruot a nih ti chu ama ta ding chaua ziek a ni naw a, : oChu lei chun, "a ringna chu a felnaa ruot a nih".U #a thutiem chu hlen dingin Pathienin thilthawtheina a nei ti a ring tlat a.  %Ringhl�na chun Pathien thutiem lakah a sukhn�ng ngai naw a, chu n�k hmanin a ringnaa chun sukhr�ta umin, Pathien a chawimawi lem a, ) KKum za ding hiela upa le a taksa en chun mithi ang el a ni tah ti le Sari ngei khom chu a ching a nih tihai ngaituona chun a ringna chu a sukch�u ngai nawh.  5"Khi ang z�t khi i thlahai la n�ng an tih" tia hnam tam tak pa ni dinga thutiem chu beisei ding a um naw lai khomin beisei takin a ring tlat a. 2]"Hnam tam tak pa-ah siem ka ti che" ti ziek ang khan, a ring Pathien, mithihai sukhring nawktu le thil um lo khom inumtirtu hmaah chun Abraham chu ei r�nga pa a nih. U#Chuleiin, D�n zawmtuhai ta ding chauh ni lo a, Abraham thla po po, ama ring anga ringtuhai ta dinga Pathien thilthlawnp�k a nizie suklang dingin Abraham kuoma a thutiem kha ringnaah a'n nghat a nih. _7D�n chun lungsenna a cho suok a; D�n a um nawnaah chun bawsietna khom a um nawh. yD�n zawm hi rohluotu n�na ni sien chu, ringna chu a thlawn el n�ng a ta, thutiem khom chu ieng khom ni naw nih. 5c D�n zawm lei ni loin, ringna leia thiem inchangtir an nina lei lemin, Pathien chun Abraham kuomah ama le a thlahaiin khawvel hi an la rochung ding thu chu a tiem a nih. ,Q Chuong ang bokin, sertanhai pa khom a na, sertan a ni lei el khom ni loin, ama ei pa Abrahamin ser a tan hmaa ringna a nei ang bok kha ringna an nei ve lei a nih.  A sertan hmain sertan inchikna a dong a, chu ringna lei chun Pathienin thiem a'n changtir a nih ti namnghetna dingin ser a tan chauh a ni lem. Sertan nawhai khom ringna leia Pathienin thiem a'n changtirhai ta ding chun Abraham chu thlarau tienga p� a nih.  Chu chu ieng ti kongin am ruot a ni thei a? Ser a tan hmain a ni, ser a tan hnungin? A sertan hnung ni loin, a sertan hmain a ni lem. *M Anleh, chu hamthatna chu sertanhai ta ding chauh a ni, an naw leh sertan nawhai ta ding khom? Abraham ringna chu a felnaa ruot a nih tiin ei hril rop hlak kha. SLalpan suol nei loa a ngaihai chu, An va hang hamtha lawm lawm de!"ltiin.b~="An bawsietnahai ngaidama um a,An suolhai thai boa um chuAn va hang hamtha lawm lawm de!s}_Thilthaw lei ni loa, Pathienin thiem a'n changtirhai hamthatzie chu Davida khomin hieng hin a hril kha : "|=Amiruokchu, miin misuolhai thiem inchangtirtu a ring a, a thilthaw lei ni loa thiem inchangtira a um hin a ringna leiin thiem a chang a nih ei ti hlak. Z{-Miin sin a thaw chun a hlaw chu thilp�ka ngai a ni naw a, bat anga ngai a nih z Pathien lekhathuin iem a hril a? "Abraham chun Pathien a ring a, chu ringna lei chun thiemchanga ruot a nih" tiin a hril a nih. xyiAbraham kha thilthaw leia thiemchang chu lo ni sien, uongpui ding a nei a nih, Pathien hmaa ruok chu ni loin. Vx 'Anleh, taksa tienga ei thlatu Abraham thu kha ieng tin am hril t�ng ei ta? wAnleh, ringna a poimaw ti lei ringotin D�n chu ieng khom ni loah ei siem el ding a ni? Teu lo e! D�n chu ei suknghet lem hman a nih. v9Ni ve e! Pathien chu pakhat a na, sertanhai chu an ringna leiin thiem inchangtir a ta, sertan nawhai khom an ringna lei bokin thiem inchangtir a tih. `u9Pathien chu Judahai Pathien chauh a ni? Jent�lhai Pathien khom a ni ve naw'm a nih? jtMD�n zawm lei chauh ni loin, ringna leiin mi'n thiem a chang ti thu chu ei pom tlat lem a nih. sChuong an leh ieng am ei uongpui ding a um? Um lo e! Ieng leiin am? D�n zawm leiin maw? Ni lo e! Ringna leiin a ni lem. {roA dawtheina leiin tuta hmaa an thil suol thawhai chu hriet naw sak sak a thawp�k a. Ama chu mi indik a na, Isu ringtu chu thiem a'n changtir ngeizie sukchieng dingin tu lai huna hin thiem a mi'n changtir d�n chu a hung suklang tah a nih."q=Krista ngei chu a thisen ringtuhai ta dinga suol thupha chawina dingin a hung p�k a. Hi hi Pathienin thiem a mi'n changtir d�n suklangna chu a nih. pwNisienlakhom, Pathien chun Isu Krista intlanna z�rah a lunginsietna lei chauin mi a thlawnin thiem a'n changtir a, SoMi po poin thilsuol an thaw a, Pathien ropuina an chang thei ta si nawh. n chu chu Isu Krista ei ringna leia a ringtu taphot kuoma Pathien felna suklanga um chu a nih. Tu ta ding khomin a danglam nawh. mTu ruok hin chu D�n le zawlneihai lo inhriettir tah angin, D�n hmang ngai loin Pathien felna chu suklangin a um tah a, l3Chuleiin, D�n zawm that leia Pathien hmaa thiem chang ph�k tu khom an um nawh; chu n�k hmanin, D�n chu ei suol thaw mi'n hriettirtu a nih. KkD�n thu chu D�n hnuoia umhai chunga hmang dinga hril a nih ti ei hriet; tu khomin suonlam an siem thei nawna ding le khawvel pumpui hi Pathien ror�lna hnuoia sie a ni vong theina dingin. Tj!An mit mengah Pathien t�na,An nei naw hrim hrim a nih"kti ziek ang khan.&iGRemna lampui an hriet naw a,j6hgAn f�na photah sietna le rinumna a tlung a,.gWThisen insuo di'n an ngal a z�ng a,0f[An b�u tongsie le thu khain a sip a.imeS An hnuk chu thl�n inhong a na,An leiin hl�mna thu a hril a,gAn hm�rin r�l t�r a p�i a,hd Naw tieng an p�t hmang vong a, An lo khawhlo zo tah a;Tu khom thil tha thaw hrim an um nawh,Pakhat b�k khom an um nawh;fUc# Tu khom a hre thiem hrim an um nawh, Tu khom Pathien zong hrim an um nawh, Jb  Tu khom mi fel tak hrim an um nawh,Pakhat b�k khom an um nawh;%aC Annawleh eini Judahai hi ei tha chuong b�k am a ni? Teu lo e! Judahai le Grikhai chu suol bawia um vong ei nih ti tuta hma khom khan ka hril ta cheu kha:\`1Mi'n an mi h�k tuma, "Thil tha a hung tlung theina dingin thil suol thawng ei tiu" tia ka hril lo hrim hrim hrila an mi'n tum ang khan ei ti ve el dim a ni? Chuong mihai chun thiem naw chang awm hrim an nih. _Annawleh, ka kh�lhrilin Pathien indikzie a suklang zuol a, a sukropui zuol si chun, ieng dinga mi suola ngai ka la ni rop am a na? ^^5Ti lo e! Chuong chu lo ni ta sien, Pathienin iengtin am khawvel ro r�l thei a ta? g]GSienkhom, ei fel nawna chu Pathien felzie suklang chieng zuoltu a ni si chun ieng am hril t�ng ei ta? Mihriem thukhawch�ng taka hrilin, Pathienin a lungsenna ei chunga a'n langtir hi a sukdik nawh ei ti ding am a nih?-\SSiem lo e! Mi tin kh�lhlip vong nihai sien khom Pathien ruok chu indik zing a tih:"Ka chungthu i r�l indik ie,Thiemnaw ka'n changtir naw che"eti ziek ang khan.[-An leh, thenkhatin lo ring ta nawhai sienla iem ni t�ng a ta? Anni ringnawna chun Pathien ringumna chu ieng khom loin a siem chuong am a nih? jZMKong tinr�ngah a hlawk hle. A hlawkna tak chu Pathien thuhai inkoltir an n�na tak hi a nih. `Y ;An leh Juda mi ni chu a tangkai bikna iem a um a? Sertan khom chu a hlutna iem a um a? nXUS�ngrila Juda mi ruok chu Juda tak tak a nih; sertan tak tak chu lungril tienga tan hi a nih, lekha thu elah ni loin, Thlarau tiengah a ni lem. Chuong ang mi chu mihriemin chawimawi nawhai sien khom Pathienin chawimawi a tih. WA'n lang chaua Juda mi ni chu Juda mi tak tak n�na a ni naw a; taksa chaua sertan chu sertan tak tak n�na a ni chuong bok nawh. VSertan nawtuin D�n thu a zawm kim chun nang, d�n b� le sertan d�n nei sia D�n bawsetu chu thiem naw inchangtir a ti che. kUOChuleiin, sertan lo khomin D�n thup�khai a vong tha chun sertan anga ngai a ni naw ding maw? TyD�n zawm la chu sertan hi a tangkai takzet a nih. D�n bawsetu i ni ruok chun i sertan chu tan naw ang chie a nih. _S7"Pathien hming chu nangni leiin Jent�lhai lai sukpawiin a um tah" ti ziek ang khan.`R9D�n uongpuitu, nangin D�n i bawsiet leiin Pathien i sukhmingsiet hlak an naw maw? Q Uire lo dingin mi i hril a, nang chu i uire hlak si maw? Milem theidatu ni siin milem biekna ina thilhai chu i rok hlak si maw? PMi danghai zirtirtu inti siin ieng dinga nang le nang i'n ch�ktir nawm a na? Inru lo dinga mi hriltu, nangin i'n r�k hlak si maw? O'mi inv�thai thuoi vartu, naupangtehai zirtirtu tak niin i'n ngai a; D�n thuah chun hrietna le thutak a'n ph�m ti i hriet chieng leiin. 3Namitdelhai keithuoitu, thima umhai �ntu, VM%a ditzawng khom i hriet a, D�n i hriet leiin a sie le tha khom i hriet a; [L/Nisienlakhom, nang chu Juda mi i'n ti a, D�n i ringsan a, Pathien i uongpui a, vKeIsu Krista hmanga mihriemhai thur�k Pathienin a ngaituo ni chun ka Chanchin Tha hril ang hin r�l a tih. ;JoDanin a ph�thai chu an lungrilah an ziek ti nungchangah an suklang a, chu chu an sie le tha hrietnain a hrietpui a; lungrila mani inthiem le inthiem nawna an nei d�n angin, I5D�n nei ve lo Jent�lhaiin an piengpui lungvar hmanga d�nin a ph�t ang an thaw chun, D�n nei naw hai sienkhom D�n neiah an insiem a nih. ^H5 D�n hretuhai ni loin a zawma zawm lemtuhai chun Pathien hmaah thiem chang an tih. G% D�n boa suol thawtuhai chu D�n boin bohmang an ta; D�n nei zinga suol thawtuhai ruok chu D�n hmanga an chungthu r�l n�ng a tih. 2F_ Pathienin mi ditsak b�k a nei si nawh. 1E[ sienkhom thil tha thawtuhai ruok chu ropuina d�m, chawimawina d�m le lungmuongna d�m p�k n�ng an tih, a hmasa'n Judahai kuomah, chu zoah Jent�lhai kuomah. D! Thilsuol thaw taphothai chungah rinumna le lungngaina tlung a ta, a hmasa'n Juda mihai chungah, chu zoah Jent�lhai chungah tlung a tih; &CEAmiruokchu, mani hma chauh siel mi, thutak hnawltu, thil indik naw zawm lemtuhai chunga chun Pathienin a lungsenna le theid�na chu la bun thl�ng a tih. rB]Bohmang thei lo ropuina le chawimawina zonga thil tha thaw fan fanhai chu chatuon hringna p�ng a tih. QAPathien chun mi tin an thilthaw ang peiin a r�lp�k ding a ni si a. @I lulul le lungril ngar leiin lungsenna ni le Pathien ror�lna nia dingin i chungah hremna i khawl khawm chauh lem a nih. 5?cAnnawleh, i simna dingin Pathienin thatnan a thuoi hlak ch� ti hre fu loin, thatnaa a hauzie d�m le a entheizie le dawtheizie d�m chu ng�iah i lo nei el am an ta? )>KAw mihriem, chuong ang thil thaw hlaktuhai sois�ltu, nangin chuong ang thil chu i thaw ve hlak si leiin Pathien ror�lna chu pumpel �n ring bik am a nih? s=_Chuong ang thil thaw hlaktuhai chu Pathienin thiem naw a'n changtir chun a thaw indik a nih ti ei hriet. R< Chuleiin aw mihriem, tu khom sois�l thei bik ding i ni nawh, mi dang i sois�lna ng�i chun nang khom thiemnaw inchangtir a ti ch�, chuong ang thil chu a sois�ltu ng�iin i thaw ve hlak si a. ;; q Chuong ang thaw ch�ng mihai chu Pathien ruot anga thi tl�k an nih ti hre zing siin anni thaw khom dittawk loin mi dang a thawtuhai chu an la ngais�ng letling nawk nghal a! W: )an intlaw a, an depde a, lunginsietna an piengpui naw a, an tawrot bok a nih. "9 ?An indem a, Pathien an theida ad, an intivei a, an chapo a, an uongthuong a, thil suol thar ch�ng suok an insukhmu a, nu le pa poisak lo an ch�ng a, I8  Chuongchun, r�tlona tinr�ng thawin, suolna d�m, inhnarna d�m, intheidana d�m, th�kna d�m, tuolthatna d�m, inerna d�m, inhl�mna d�m le inhrilsietna d�min an hung sip a. 67 gChu bakah, Pathien tieng hrietna indik chu an thl�thlam t�k leiin ngaituona hmang tl�k lo put ding le mawi naw taka khawsa dingin Pathien chun a p�k suok tah a nih. j6 OChuong ang bokin, pasalhai khom an nuhmeihai le khawsak d�n pangngai b�nsanin, anni le anni inch�kin an inhnar tuo a, pasal le pasal khom mawi naw takin an khawsa a, an suol r� chu an taksa ngei chun a tuor tah a nih.O5 Chuong lei chun an t�sa ch�k zawng tirdakum tak chu thaw dingin Pathienin a nghatsan tah a nih. An nuhmeihai chen khom nuhmei le pasal indit d�n phung pangngai kh�lah nun letling an hraw a. 04 [Pathien thu n�kin kh�l an thlang lem a, Siemtu chawibiek n�kin a thilsiemhai chu bein an rong an bawl ta lem si a. Siemtu chu chatuona inp�k tl�k a nih. Amen 3 Chuleiin an lungril ch�k zawng thil porch� thaw ding le an taksa chu muolpho taka ch�t phalin Pathienin a nghatsan tah a nih. !2 =Thi thei lo Pathien ropui chu thi thei mihriem d�m, vate d�m, sapheimanlic d�m le bokv�ka lawn thilhring d�m lim ang chauin an inchangtir si. 61 iVara inngai si, mi inv�t an hung ni zo tah. F0 Pathien chu an hriet a, Pathien ang ruok chun an chawimawi naw a, lawmthu khom an hril bok nawh; teplo mei mei an ngaituo lem leiin an lungril mumal naw tak chu a hung inthim zo tah a nih. Z/ /A n�na, mita hmu thei lo, a chatuon thilthawtheina le a Pathienzie chu leilung siem t�ra inthokin a thilsiemah chieng taka hmu le hriet theiin a'n langtir leiin mi tu khomin suonlam ding hrim an nei nawh. h. KPathien chanchin an hriet theina dingin Pathien ngei chun tlang takin an kuomah a'n langtir a. - 'Pathien ngaisaknawtuhai le mi rilohai, r�tlona leia thutak dod�ltuhai chunga chun Pathien lungsenna chu v�na inthokin a hung inlang a. , Chu taka chun Pathien felna chu ringnaa inthoka ringnaah suklangin a um pei a, "Ringna leia mi fel chu hring a tih" ti ziek ang khan.b H+  ChanchinTha chu ka'n z�pui si nawh, a ringtu taphothai sandamna dinga Pathien thilthawtheina a ni si a. A hmasain Judahai ta ding a ni phot a, a dotah Jent�lhai ta ding a hung ni nawk a. j* Ochu lei tak chun a nih nangni Rom mihai kuoma khom Chanchin Tha hril ka'n hawk �m �m chu nih.Q) Grik mihai, awze mihaia le mi var le mi mawlhai laka khom bat ka nei a; (   Unauhai, Jent�l danghai laia r� ka s�k hlak ang boka nangni lai khom ra s�k ding ka hmu ve beiseiin voi tam tak in kuomah hung ka tum taa chu remchang nawnain tu chen hin a mi la dang zing leiin ka la hung thei hr� naw a nih ti in hriet ka nuom. S' ! ringna tienga kei le nangni inchawm tuoa ei insukhr�t tuo theina dingin.w& i In hr�t zuol theina dinga Thlarau tieng thilp�k iemani b�k hung hawnp�k ch�u ka'n hawk hl� a nih, l% S Pathienin rem a ti chun tuta tum b�k hin chu ka hung kan theina ding ch�uin Ama ka hni zing a. $  Ka tongtainaah ka hriet zing hlak cheu ti chu theitawpa a Naupa Chanchin Tha rong ka bawl, ka Pathien chu mi hrepuitu a nih. '# IA hmasatakin, in ringzie thu khawvel po poah hril dara a um leiin in r�nga ta dingin Isu Krista hmingin ka Pathien kuomah lawmthu ka hril hmasa phot a nih. E" Pathienin a hmangai le ama mi thienghlim ni dinga a ko, Rom khuoa mihai chibai ka b�k cheu. Pathien ei Pa le Lal Krista Isu kuoma inthoka lunginsietna le inremna chu in kuomah um raw se.N! nangni khom chuong anga a mihai ni dinga Isu Krista kohai chu in nih.  {ama z�r le a hming leiin hnam tina mihai chu ringa inawitir dingin Pathien lunginsietna le tirko n�na kan chang a,  thienghlimna thlarau tienga ruok chu th�naa inthoka thilthawtheinaa keithoa Pathien Naupa a nizie puonga um chu a nih; U %a Naupa, ei Lalpa Isu Krista chu, taksa tiengah Davida thlaa inthoka pieng, w iChu Chanchin Tha chu, kha hmaa inthok khan Pathienin zawlneihai hmangin a Lekha Thienghlimah a lo tiem tah a; o [Kei Paula, Isu Krista siehlaw,tirko ni dinga ko, Pathien Chanchin Tha hriltu dinga ser hran b�k chun:xiPathien ram thu a hril a, Lalpa Isu Krista thu chu huoi takin an ch�ktir hlak a, tu khomin an khap si nawh. iKPaula chu kum hni pum hl�m ama in hluoa chun a um a, a kuoma hung l�ng taphot a lo lawm a. PHi hi a hril zoin Judahai chu nasa taka ins�lin an suok tawl tah a.j  Chuongchun, Pathien sandamna chu Jent�lhai kuomah p�k a nih ti hi lo hre ro. Anni chun ngai khom ngaithl�ng an tih" a ta. q[Hi chihai lungril hi a chawlol tah a,An na an suks�t a,n mit a'n ins�m bok a;Ni naw sien chu mitin hm�ng an ta,Nain ngaithl�ng an ta,Lungrila manin ngha k�r an ta,Ka lo sukdam tawl awm si'iti kha a lo hril indik ngot el. uc'Hi chihai lai hin fein hril rawh: Ngaithla rop in ta, a ngaina hre si loin, Hmu rop in ta, hmu fu si loin;,QAn thu a khuongruol ta naw leiin Paulan hi thu hi a hril a, an t�n ta diel a. A thu hril chu, "Thlarau Thienghlimin zawlnei Isai baua ei thlatuhai kuoma a hril,EA thenin a thu hril chu an ring a, a thenin an ring naw a.  Chuongchun, ni an ruot a, chu ni chun a umna inah mi tam takin an hung pan a, z�ngk�ra inthoka z�n chenin Pathien ram thu a hril a, Mosie D�n bu le zawlneihai lekhabua inthokin anni chu Isu chungchang thu inawitir tumin an lungril inhmin a tum a. ^5Hi pawl hi hmun tinah mi hrilsiet kan hriet a, i ngaidan khom hriet kan nuom" an ta.=sAnni chun, "Judai rama inthokin i chanchin hrilna lekha ieng khom kan hmu naw a, unauhai lai i chanchin a tha tieng amanih a se tieng amanih hril dingin tu khom an hung bok nawh. Chuleiin, hmu le biek cheu nuomin ka ko khawm cheu a nih; Israelhai lo beisei hlak Mesia lei khan khaidiet ka bun a ni hi" a ta. 7Nisienlakhom, Judahaiin an kal tlat leiin Kaisar hmaa intlun lo thei loin an mi siem a; sienkhom hi hi ka chipuihai h�kna dinga ka thaw a ni nawh. eCAnni chun an mi dawp a, th�na khop ieng khom ka thaw an hmu naw leiin mi'n suo an tum a. Ni thum hnunga chun Paulan chu taka Juda hotuhai chu a ko khawm a, an hung chun an kuomah, "Unauhai, ei mihai chung amanih le ei thlatuhai D�n kalin amanih ieng khom thawsuol ka nei naw s� khomin Jerusalemah an mi man a, Rom sorkar kutah an mi p�k a. e CRom khuoa kan l�t chun Paula chu v�ngtu sipai pakhat leh in hrana a um an phalp�k a. F Rom khuoa unauhai chun kan chanchin an hriet charin 'Appia Dawr' le 'Khuolb�k Pathum' chen mi tuok dingin an hung a. Paulan anni a hmu chun lawmthu a hril a, a thla a muong ph� sot a.  %Chu taka chun unauhai kan hmu a, an kuomah k�r khat ch�m dingin an mi thlo a. Chuong ang peia inzinin Rom khuo chu kan tlung tah a nih.   Chu taka inthok chun Rhegium kan tlung a. Ni khat hnungah sim thli a hung hr�ng a, a z�ngah Puteoli khuo kan tlung a.h 9m Surakus khuo kan tlung a, ni thum kan ch�m a. _7 Chu thlierk�ra thlasik s�ng po ch�m tah Aleksandria khaw longa chun chuongin thla thum hnungah kan inthok suok nawk a. Chu long hming chu 'Pathien Ph�r'g a na, an pathien Kastor le Polluka lim a chuong a. nU Anni chun nasa takin an mi chawimawi a, kan inzin peina dinga kan mamaw taphot khom longah an sie a.`9 Chu hnung chun chu thlierk�ra mi dang natna nei taphot chu an hung a, an dam tah a. Publia pa chu khawsik le santen invoia khumbet a lo ni a. Paulan a va en a, a luah kut a'n nghat a, a tongtai a, a sukdam tah a. Chu hmun kawl ela chun thlierk�r lal Publia hmun le ram a um a. Ama chun a mi lo lawm a, ni thum zet lawm takin a mi'n tlungtir a. PAnni chun a'n v�ng nghal an naw leh k�r loah tlu a, a thi nghal an ring a. Sawt fe an ngh�k a, ieng khom a ti nawh ti an hmu chun an lungril an thl�k a, "Pathien a ni hi" an ti nawk thung a.[/Nisienlakhom, Paula chun r�l chu meiah a thin thl�k a, ieng khom a ti naw a. A{Chu taka mihaiin a kut r�lin a zem an hmu chun, "Hi pa hi thuolthat a ni phot el, tuipuia inthokin tl�n suok sien khom, indik taka Ror�ltu chun a dam a phal naw a ni hi" an ta. s_Paulan thing t�l khat an khawm a, meiah chun a buk a, a sat leia r�l hung suok chun a kutah a zem a. ~A ram mihai chun an mi lo lunginsiet �m �m a. Ruo a s�r lei le a dei �m leiin meipui an s�m a, kan r�ngin an mi lo lawm a._} 9Him taka kan kai hnung chun chu thlierk�r hming chu Malta a nih ti kan hriet tah a. =|s,mi dang po po chu thingph�k chung amani long koi h�r ph�k chung amani chuonga kai dingin thu a p�k a. Chuong ang chun kan r�ngin khawmuolah him takin kan kai ta vong a. %{C+Sipai zahotu chun Paula sanhim a nuom leiin an thil rot chu a khap a, tui inhlieu thiem taphot chu tuipuiah inchawm thla a, khawmuola lo kai hmasa ding le z*Sipaihai chun t�nghai chu that vong an rot a, inhlieu kai d�m um an ta, tl�n hmang an tih ti an inl�u lei a nih. ~yu)Nisienlakhom, tui z�ng khauh pahni infinnaah kan l�t a, long chu tieud�pah a vor l�t a, long hn�r tieng chu sukchang ruol lo khopin an tauh l�t bur a, a'n t�ng tlat a. Long mei tieng chu tuifawnin a a vawr nasat leiin a koi tan a.fxE(Chuongchun, thirchakai hruihai chu an s�t tan a, tuipuiah an m�ksan a; chu ruol chun a kar herna khuopnahai chu an s�t a, hma tieng puonz�r chu thli m�t ding zawngin an khai s�ng a, tieupho chu an pan tah a. w!'Khuo a hung var chun an hriet ngai lo khawmuol an hmu a, chu taka litengsawla chun khal l�t a, tieuphoa chun long chu innghat an tum a. rv]&An f�k khop vong hnung chun long sukz�ngna dingin an bu phurhai chu tuipuiah an pei suok nawk tah a.Gu%Longa chuong chu kan r�ngin zahni sawmsari parukf kan nih. =tu$Chuongchun, an r�ngin thlamuong takin an f�k a. s #Chuong thu chu a hril zoin bei a l�k a, an r�nga hmaa chun Pathien kuomah lawmthu a hril zoin a khoi a, an f�k tan tah a. r "Chuleiin, bu fa dingin ka ng�n cheu a nih, in damna dingin; nangni lai tu khom sam zai pakhat khom inhmang naw ti niu" a ta. q9!Khaw var ding t�pin Paula chun longa chuong po po chu bu fa dingin a ng�n a, "Voisun hi ieng khom fa loa in umna ni sawm le ni l�na a ni tah a. cp? Chuongchun, sipaihai chun longl�ng hrui chu an s�t tan a, an inl�n hmangtir tah a. o Chu phing leh Paula chun sipai zahotu le sipaihai kuoma chun, "Hienghai hi longa an um zing naw chun him thei naw ni hai" a ta. )nKLong mihai chun an long chu tl�nsan an tum r�k leiin long lu tieng chun thirchakai thl�k tum ni awm takin longl�ng chu tuipuia chun an thl�k thla a. mLung kawhrot hmuna l�n l�t an inl�u leiin long mei tieng chun thirchakai pali an thl�k a, khaw var k�r an ngh�khl� hle a.(lITui inth�k d�n an hang inkhi chun hlam sawmhnia inth�k niin an hriet a, sawt naw te hnunga an hang inkhi nawk chun hlam sawmpangaa inth�k a ni tah a. k3Z�n sawm le z�n l�na, thliin Adriatic Tuipuiae a mi l�n phei zing lai chun longpuhaiin khawmuol khaw lai amanih tlung dingin an inhriet a. EjThlierk�r khaw lai amanih a mi len suok ding a nih" a ta.kiOChuleiin, uauhai, thlamuong takin um ro. Pathien ka ring a, a mi hril ang chun tlung ngei a tih. h'Paula, ti naw, Kaisar hmaah i ng�r ding a nih. Ngai ta, longa i'n zinpuihai kha nangma leiin Pathienin a hum ding a nih' a hung ti a. gA t� ka ni a, a rong ka bawl hlak Pathien chun v�ntirko pakhat voiz�n khan a hung tir a, ka bulah a hung ng�r a, fNisienlakhom, tuhin thlamuong taka um dingin ka ng�n cheu a nih. Nangni lai tu khom thi naw ti niu; long ruok hi chu a se ding a nih. Ue#Bu fa loa ni tam tak kan um hnung chun anni lai Paula chu a ng�r a, "Puhai, ka thu kha awiin Kret thlierk�ra inthok khan suok naw inla chu hieng ang sietna le inhmangna hi ei tuok naw ding a ni bah. d{Ni sawt tak chu nisa le arasihai a'n lang naw a, thli chun nasa takin a mi nuoi zing a, dam hrim kan inbeisei ta nawh. Wc'Ni thum ni chun anni kut ngeiin long hmangruohai khom an pei suok nawk tah a.nbUThli le tui fawn chun a vor zing leiin a z�nga chun long thuomhnaw phurhai chu an pei suok tan a. uacLonga chun longl�ng chu an kh�i l�t a, a koi dar nawna dingin hruiin an v�t bur a. Libya ram tieng kam, Sirti tieudupa l�n l�t an inl�u leiin long puonz�rhai chu an kei hnuoi a. chuongchun a mi fen a mi fen nawk tah a. `Thlierk�r ch�te, Klauda an ti ph�n, thli inupna tieng chun a mi fen l�t a, harsa takin longl�ng chu kan hum thei hr�m a. _5Thlipui chun long chu a hung nuoi vir nok a, thli tieng nor dinga long lu hang kar her ruol a ni naw leiin kan inthla a, a mi fen a mi fen el ta a. ^Nisienlakhom, sawt naw teah, khawmuol tienga inthokin thlipui na tak a hung hr�ng ta phut el a, chu thlipui chu Eurokuilod an tih. 3]_ Sim thli damten a hung hrang hieu hieu a, an dit ang tak hmuah an inng�i a, an th�rchakaihai chu an kh�i suok a, Kret thlierk�r kam dep chu hr�tin kan suok a. \ Thlasik tuorna dingin chu long chawlna chu a remchang naw leiin, fe suok a, Foiniki khuo tlung hr�m a, chu taka thlasik tuor chu mi tam lemin an nuom a. Foiniki khuo hi Kret thlierk�ra long chawlna pakhat, sim thlang le hmar thlang ngha zawnga um a nih.p[Y Nisienlakhom, sipai zahotu chun Paula thu hril n�k chun longpu le long neitu thu chu a l�k lem a. MZ an kuomah, "Puhai, tuta ei fe pei chun sietna r�pthl�k tak ei tuok ding a nih ti ka hriet a; long le a thuomhnaw phur chauh ni loin longa chuonghai ta ding khoma bohmangna tlung a tih" a ta. Y Hun kan khawral rawn tah a, Bunghei Hunc a p�l tah hiel a, tuipuia inzin a ti-um t�k leiin Paulan thurawn a p�k a, XHarsa takin va kam hr�l kan hr�t a, hmun pakhat Chawlna Mawi an ti chu kan tlung a, chu chu Lasai khaw bula um a nih. gWGNi tam tak damten kan intawl a, harsa takin Nido khaw zawn kan tlung hr�m a. Thliin a mi dangk�r leiin Kret thlierkar ph�n, thli inupna tieng kan h�l kuol a, Kret thlierkar hmor zum Salmoni an ti chu kan p�l a. VwChu taka chun Aleksandra khaw long, Italy pana fe ding chu sipai zahotun a hmu a, chu longa chun a mi'n chuongtir a. dUAKiliki ram le Pamfuli ram dep tuipui kan kh�l hnungin Lukia rama Mura khuo kan tlung a. TyChu taka inthoka longa fe peiin, thliin naw tieng a mi baw leiin Kupra thlierkar ph�n, thli inupna tieng kan pan a. S)A z�nga chun Sidon kan tlung a, Julio chu Paula chungah ngil a nei hle a, a ruolhai kuomah l�ng a, a ch�kkh�i khom lam a phalp�k a. ERAdramitimaa inthokin tuifinriet kam Asia rama long chawlna khuo umhai sira inzin ding longa chun kan chuong a, kan fe tah a; Makedonia rama Thesalonika khaw mi Aristarka chun a mi zui a. Q -Italy ram tieng longa fe d�nding an r�l fel charin Paula le t�ng danghai chu Awgasta Sipai Pawl an tia sipai zahotu Julio kutah an sie a. P Agrippa chun Festa kuomah, "Hi mi hin Kaisar kuoma a th� intlun lo ng�n naw chu ni sien, insuo el thei a ni r�ng a nih" a ta. OAn suok lai chun inbe tuoin, "Hi pa hin th�na khop le int�ngna khop ieng khom thil a lo thaw naw takluo ngei hi tie!" an ta. VN%Lal Agrippa le Larsap Festa le Berniki hai chu an thungpuihai leh an tho a. =MsPaula chun, "Sawtin sawt naw sien, nang chauh ni loin, voisuna ka thu hretuhai po po khom hi keima anga um dingin Pathien kuomah ka hn� a nih, kol ruok hi chu bun ve loin" a ta.lLQAgrippa chun Paula kuomah, "Sawt naw te s�nga Kristiena mi'n hmin thei in ring a ni maw?" a ta. KKLal Agrippa, zawlneihai thu i ring am? I ring ti ka hriet" a ta. PJHieng thil hi Lal Agrippa khomin a hriet a, a kuomah int�m d�r loin ka hril a ni hi. Hieng thilhai hi a ieng khom hriet hmai a nei d�r nawh ti ka hriet, a r�ka thaw ieng khom a um si naw a. hIIPaula ruok chun, "Festa inzaum tak, ka'n v�t nawh. Ka thu hril hi a'n dikin pom tlak a nih. /HWChuonga a thiemna thu a hril lai chun Festan rawl inring takin, "Paula, lungril p�ngngai i put ta naw a ni hi! I thil inch�k tamin a sukv�t ta che a nih" a ta.4Ga'Krista chun tuor a ta, mithi laia tho hmathuoitu n�ng a ta, Judahai le Jent�lhai kuomah var thu inhriettir a tih' tia an hril b�k chu ieng khom ka hril nawh" a ta.]F3Nisienlakhom, Pathienin a mi thangpui leiin voisun chen hin mi lien le mi ch�nhai hmaah thu hrilin ka la ng�r thei a ni hi. Zawlneihai le Mosien thil hung tlung ding an hrilhai b�k ieng khom ka hril nawh. REChu lei chun tempula ka um laiin Judahan an mi man a, mi that an tum a. ]D3Chuongchun, Damaska mihai kuomah hril tanin Jerusalema mihai kuoma d�m, Judai rama mi po po le Jentel mihai kuoma d�m sima Pathien tieng ngha ding le an sim takzet ti thilthawa inlangtir dingin ka zirtir a. pCY"Aw Lal Agrippa, chu taka inthok chun v�na inthoka hung inl�r thu chu ka s�l thei ta naw a nih. {Bokei an mi ring leia an mithai sukvara um a, thima inthoka var tieng innghattirtu ding le an suolhai ngaidama um a, sukthienga um tahai lai hmun chang ve thei dinga Setan thuhnuoia inthoka Pathien tieng innghattirtu ding chu i nih' a mi ti a. "~}||3{{z?yyrxx6wwvvvuuVttEs>rr qTppIo nn;mm!lkjj ibhggff ee/ccbbb,aa:``>__J^,^]y]\"[[ZZ/YYHXWWnVVUUoTTJSSJRRAQ{PPOONNM~MLLK]JIIHH7GGLFF$ExDDwCCeBB_AAA9@@3?^>>]==8<};;m::n99g88077F66%55 44#322l11v1 0n0/..e--F,d++Y** )|((z''7&&7%%$O##b"!!F <Kp/I~(v R3CN;x^K. . f - PGT--"|-Iengkim fatu chun a fa ve nawtu chu hmusit naw sien, a fa nawtu chun a fatu chu soisel bok naw raw se, Pathienin ama chu a pom ve tho si leiin. h{IMi pakhatin iengkim f�k thiengin a ring a, mi hr�t naw ruok chun thl�i chauh a f�k a. Vz 'Ringnaa mi hr�t naw chu, a ngaidan ins�lpui kher loin, lawm l�t el ro. lyQ Lalpa Isu Kristaa chun inthuom lem unla, in tisa ch�knahai chu sukpuitling tum hrim hrim naw ro.#x? Nuom ch�na inrui chiri loin, z�uth�u le indit hmanga um loin, innghirngho le inth�k tuo bok loin, s�n vara umhai angin inzaum takin um ei tiu. w  Z�n hi a bo v�ng v�ng tah a, khuo a var ding a ni tah. Chuleiin, thim thilthawhai chu b�nsanin var thuom inbel ei tiu. 1v[ Chu b�kah, tu lai thil umzie hi in hriet a, inhai ta dingin thang har a hun tah takzet a nih, ei ring t�r lai n�k khan tuhin ei sandamna chu a hnai lem ta si a. muS Hmangainain khuo le v�nghai poi a tawk ngai nawh. Chuleiin, hmangaina hi D�n hraw kimna a nih. 6te Hieng 'uire naw, tuol that naw, inru naw, inhnar naw' ti le thup�k dang hrim hrim hi 'Nangma i'n hmangai angin i v�nghai hmangai rawh" ti hin a f�n khawm vong a nih. {so Inhmangai tuona ngot naw chu tu thil khom bat naw ro. Mani mihriempui hmangaitu chun D�n a hraw kim tah a nih. 4ra Tu chunga khom bat in nei chun tl�k unla, leiman in bat chun pe unla, sie chawi ding a ni leh chawi unla, inz� ding chu inz� unla, chawimawi ding chu chawimawi ro. q Chuong chu a ni leiin sie khom in chawi hlak. Thuneituhai chu Pathien rongbawltu an na, an hun po po ror�lna sina inhmang an nih. rp] Chuleiin, hrem t� lei ni loin, i sie le tha hrietna lei khomin thuneituhai thu chu i zawm ding a nih. Xo) Ror�ltu chu i thatna dinga Pathien rongbawltu a ni si a. Thil suol i thaw ruok chun t� hl� rawh, nuoma kawlhn�m chawi mei mei a ni nawh! Pathien rongbawltu a ni a, thil suol thawtuhai hremtu a nih. Fn Ror�ltuhai chu thil tha thawtuhai ta dingin an tium naw a, thil tha naw thawtuhai ta ding ruok chun an tium a nih. Ror�ltu ti loa um i nuom am? Thil tha thaw la, inp�k hlawng i tih. m Chuleiin, ror�ltu dod�ltu taphot chun Pathien ruot a dod�l a na, a dod�ltu chun a chungah hremna intlungtir a tih. l - Mi tinin an chunga ror�ltuhai thu awi raw hai se. Pathien ruot loin ror�ltu an um thei nawh. Tuta ror�ltuhai khom hi Pathien ruot an nih. Bk Suol hn�in um naw la, suol chu thatnain hn� lem rawh.Cj Chuong n�k hmanin,"I hm�lma a phing a t�m chun bu pe la,A dang a ch�r chun dawn ding pe rawh.I p�k chun a luah meiling i sie khawl n�ng a ta,LALPAN lawmman p�ng a ti che.".iU Dittakhai, phuba la naw unla, Pathien lungsennaa rul dingin kh�k lem ro; "Phuba l�k chu ka chan a nih, keiman thungrul ka tih" Lalpan a tih, ti ziek a ni si a. Ih  A thei phot chun, nangni tienga bek mi po po leh inrem tum ro. Ug# Suol chu suolin thungrul naw unla, mi po po ngaia mawi chu ngaituo lem ro. f} Mi leh inrem takin um diel diel unla, chapo naw unla, mi hnuoihnunghai chu inpawlpui lem hlak unla, ind� ngai naw ro. 9em Lawmhai chu lawmpui unla, taphai chu tappui ro. Jd  A suknomnatuhai ch�u chu malsawm unla, tongsie inphur naw ro. Lc Pathien mihai tl�ksamna chu somdawl unla, mikhuol lawm hlak ro. qb[ Beiseina chun suklawm sien la cheu, sukd�d�na chu sel takin tuor unla, ieng lai khomin tongtai ro. Sa Inthl�d� ngai naw unla, lungril ph�r takin Lalpa rong chu bawl ro. _`7 Unau an inlainat angin inlainat tuo unla, mani n�kin mi dang chawimawi uor lem ro. \_1 Hmangaina chu a takin ni raw se. Suol chu theid� unla, a th� chu pom tlat ro. >^u Infuitu ei ni chun mi chokph�r ei tiu. Somdawltu ei ni chun phal takin p�ng ei tiu. Thuoitu ei ni chun taima takin thuoi ei tiu. Lunginsiettu chun hlim takin lunginsiet ei tiu.b]= Rongbawltu ei ni chun thahnemngai takin bawl ei tiu. Zirtirtu ei ni chun zirtir ei tiu. (\I Lunginsietna a mi p�k ang peiin thilp�k tum tum ei nei a, chuong ang tak chun hmang ei tiu. Thuhriltu ei ni chun ei ringna le inph� tawkin hril ei tiu. [ Chuong ang bokin, tam tak ni inla khom Kristaa chun taksa pum khat ei na, ei r�ng hin taksa bung anga inp�ng tuo vong ei nih. `Z9 Taksa pum khatah bung hrang tam tak ei nei a, bung hrang hrang sinthaw a dang seng a. kYO Nangni lai tu khom mani n�na b�ka inngai s�ng lo a, lungril f�m puta mani inbi chieng a, Pathien mi p�k ei ringna ph� tawk ang peia insie lem dingin Pathienin lunginsietna a mi p�k z�rin ka ng�n cheu a nih. 6Xe Hi khawvel um d�n hi zawm ta loin, lungril thar putin inthl�kthleng unla; chuongchun, Pathien ditzawnga tha, lawm tl�k le famkim chu hung hre fie thei t�ng in tih. PW  Chuleiin unauhai, Pathien lawm tl�k inthawina hring le thienghlima in taksa chu inhl�n dingin Pathien lunginsietna z�rin ka ng�n cheu; chu chu thlaraua in chawibiek d�n ding tak chu a nih. V  $Thil po po hi amaa inthoka um,Ama lei le ama ta dinga um,An lo ni vong tlat si a;A kuoma chun chatuonin,Ropuina um raw se, Amen.FU #Pathien rul nawk beisei a,A kuoma thil pe tu'm an um hlak a?DT "Tu am Lalpa lungril hre a,A remruotp�ktua thang ta hlak?$SA !Pathien hausakzie, varzie, hrietzie,Aw a va'n th�k ngei de!A ror�l d�n hriet ph�k ruol lo,A lampuihai khom sui suok ruol lo,A lo va ni ngei de aw!zRm Pathien chun mi po po chungah a lunginsietna a'n langtir theina dingin awi nawnaah a khum khawm tawl vong a nih.Q Chuong ang bokin, tu hin nangnin lunginsietna in dong leiin anni khoma lunginsietna an dong ve theina dingin an awi hr� naw a ni hi. vPe Kha hma khan Pathien thu in awi naw a, tu ruok hin chu annin an awi naw leiin a lunginsietna in dong tah a. WO' Pathienin mi mal a sawm tah le a thlang tahai chu s�t nawk thei a ni nawh. -NS Chanchin Tha chungthua chun, in chan thatna dingin hm�lmaah an inchang a; sienkhom Pathien thlang an ni leiin, an thlatuhai z�rin, a dittakhai an ni zing tho. RM Chu chu ka thuthlung ding chu a nih,An suolhai ka l�k hmang pha chun.yFL Chuongchun, Israelhai chu sandamin la um vong an tih ti chu Pathien Lekha thuin a lo ziek ta kha:Ziona inthokin Sandamtu hung a ta,Jakob thlahai r�tlona po po chu,La la hmang vong a tih;aK; Unauhai, hi thur�k hi in hriet naw ka nuom nawh, chuong naw chun var bikah lo inngai pal hlauh rawi in tih. Jent�lhai an l�t kim hma chun Israel mi thenkhathai lungrilah ngongna a la tlung hr� phot a ni hi. ?Jw Nang oliv puopaa inthoka s�t thl�k hman, pienphung pangngai ang loa oliv thing thaa zom i ni si chun, oliv indik tak z�r chu oliv thing indika zom chu a va olsam awm ngei de! yIk Chun, anni khom ring loa an um zing naw chun zomin la um nawk an tih, Pathienin anni chu a zom nawk thei si a. VH% Pathien ngilneizie le khauhzie ngaituo hlak rawh; a tluhai chungah a khauh hle a, a ngilneinaah i um zing ruok chun i chungah ngilnei zing a ta, i um zing naw chun nang khom s�t thl�k ni v�ng i tih.ZG- Pathienin z�r takhai hman a hl� si naw chun nang khom hl� bik naw ni che. F I hril indik ie; an ring naw leiin s�t thl�k an ni hrim a, nang chu i ring leiin zom i nih. Chapo el naw la, ti hl� lem rawh. pEY Chun, nangin, "Zoma ka um theina dingin z�r thenkhat chu s�t thl�k a ni annawm" i ti a ni thei. D Chuleiin, z�r danghai lakah uong tum in ni khoma uong thei in ni nawh, a zung chawmtu in ni naw a, a zungin a chawm lem ch�u a nih.C  Oliv k�u z�r thenkhat a tliek leiin nangni oliv puopa chu oliv kungah zom in ni a; zung hrisel chu in intawmpui ve tah a. fBE Bei tlang hmet laia a hlek sik thl�k hmasa tak chu inser thienghlim a ni chun a tlang hlawm po chu inser thienghlim a ni hlak a; chuong ang bokin thing khom a zung a thienghlim chun a k�uhai khom an thienghlim hlak. A7 Anni hnawla an umna hman khawvel hi Pathien le inremtirna a ni si chun, anni lawm l�t nawkna chu th�naa inthoka hring nawkna a ni naw di'm a ni? X@) ka chipuihai ka'n th�ktir cheu a nih, a then b�k ka sandam theina dingin. ? Nangni Jent�lhai kuomah thu ka hril a ni hi. Kei hi Jent�lhai ta dinga tirko ka ni leiin ka rongbawl sin hi ka ngaihlu a nih; H>  Chuongchun, an tl�kna hman khawvel sukhausakna a ni a, an tl�k hnuoina hman Jent�lhai hausakna a ni bok si chun, an hung thang kim pha chun hausakna ropui lem an va'n tlun nasa awm de!"== Anleh, an insui thl�k chu an tlu song dim a ni? Tlu song lo e! An tl�kna leiin Jent�lhai kuomah sandamna a hung tlung a, Israelhai inhnar dingin. p<Y An mithai sukdelp�k la,Khuo hrim hmu thei naw hai sien,An z�ng ink�l song raw sey a lo ti bok a.p;Y Lal Davida chun,An ruoi chu ch�ng inchang sien,Inremna ruoi an k�l khom,Bilah inchangp�k raw se.: "Pathienin voisun chen hin inlus�kna thlarau a p�k a, mita hmu thei nawna le naa hriet thei nawna leh" ti ziek ang khan. %9C Ieng tin am ni t�ng a ta le? Israelhaiin an zong chu an hmu naw a, Pathien thlang mi tlawmte chauin an hmu a, mi dang po po chu an chawlol zo tah a nih. 8! A lunginsietna leia thlang suok an ni chun, an thilthaw lei a ni thei nawh; chuong naw chun lunginsietna chu lunginsietna ni thei naw nih.j7M Tu khom hin chuong ang bok chun Pathienin a lunginsietna leia a thlang suok tlawma zawng an um. 6 Pathienin ieng tin am a don a? "Baal hmaa la k�n ngai lo, mi sangsari keima ta dingin ka la hl� zing a nih" tiin a don a ni kha. 5 "Lalpa, i zawlneihai an sukhlum a,I maich�mhai an sukchim a;Ka kh�t chauh ka ni ta a,Kei khom mi sukhlum an tum a nih"wtiin. 84i A hriet lawk, a mihai chu Pathienin a hnawl nawh. Pathien Lekha thua chuong Elija chanchin kha in hriet naw am a ni? Ama chun Israel mihai chungthu Pathien kuomah a'n tlun a: 3  Anleh, Pathienin a mihai chu a hnawl am a ni? Hnawl lo e! Kei ngei khom hi Israel mi, Abraham thla, Benjamin hnama mi ka ni si a. 2 Amiruokchu, Israelhai chung thua ruok chun,"Mi kawmaw le helhmang ta dingin,S�nnithl�kin b�n ka phar hlak"va ti kha.~1u Isai chun huoi takin,"A mi zong nawtuhai chun An mi hmu a;A mi ko nawtuhai kuomahKeima ka'n hriettir a"ua ti nawk a.]03 Anleh, hang ti nawk ta pei inla, Israel mihaiin an hriet naw am a ni ding? "Hnama hril khop lohai chu Inth�ktir ka ti ch�u a,Hnam inv�thai chu hmangin,Suklungsen ka ti cheu"ttiin Mosien a hril hmasa tak a. /9 Anleh, thu chu an nain an hriet ngai naw'm a nih? Hre ngai e a! "Sienkhom an rawlin hnuoi a fang suok a,An thuin kawl kil a d�ng suok"sti a ni kha. v.e Chuongchun, ringna chu thu an ngaithl�ka inthoka hung um a na, th� hrila um chu Isu Krista th� a nih. -  Sienkhom, Chanchin Tha chu an r�ngin an ring vong chuong nawh. Isai bokin, "Lalpa kan thu hril tuin am a ring a?" a ti si a. , Tir an ni si naw chun ieng tin am thu hril an ta? "Thil tha chanchin lawmum intluntuhai k� chu a va mawi de!" ti ziek a ni kha. +! Anleh, an ring naw chu ieng tin am ko an ta? Thu an hriet naw chu ieng tin am ring thei an ta? Thuhriltu um loin iengtin am hrieng an ta? M* "Tu khom Lalpa hming lam taphot chu sandamin um an tih" a ti a nih.)) Juda mi le Grik mi ieng khom a danglam chuong nawh. Lalpa pakhat chu an r�nga Lalpa a na; ama kotuhai chungah chun a hausakna a v�r hlak. g(G Pathien Lekha thuin, "Tu khom ama ring taphot chu muolpho ngai hrim hrim naw nih"a ti a nih. e'C Lungrila ringtuhai chu thiem inchangtirin an um a, b�ua tantuhai chu sandamin an um bok. &  I b�uin Isu chu Lalpa a nih ti i tan a, mithi laia inthokin Pathienin a keitho ti i lungrila i ring chun sandamin um i tih. %w "Thu chun a hnai che,I b�u le i lungrilah a um"r a ti lem a ni kha. Chu thu chu ringna thu kan hril hlak hi a nih. $% "Tu am khurpuiah zu tum a ta?" (Mithi khuoa inthokin tuin am Krista zu thuoi suok a ta?) amanih in lungrilin ti naw ro" tiin a hril b�kah,#! Ringna leia thiemchang d�n thua ruok chun, "Tu'm v�nah lawn a ta?" (V�na inthokin tuin am Krista hung thuoi thl�ng a ta?) amanih, "} D�n zawm leia thiemchang d�n thu chu Mosien hieng ang hin a lo ziek a, "D�n zawmtu chu d�nin hring a tih" tiin. ^!5 Ama ringtu taphotin thiem an chang theina dinga D�n sukfamkimtuq chu Krista a nih.- S Pathienin thiem mi a'n changtir d�n chu an hriet thiem naw a, anni lampui an hraw tlat a, Pathienin thiem a'n changtir d�n hnuoia chun an tlu l�t nuom nawh. c? Pathien ta dinga thahnem an ngaizie ka hriet a, sienkhom an hriet d�n a mumal si nawh. z o Unauhai, ka chipui Israelhai chu sandamin um hai sien ti hi ka duthusam le Pathien kuoma ka hn� rop chu a nih. 5 !"Ngai ta, Zaiawnah lungpui ka'n z�l,A'n sui taphot tl�kna ding lung chu;Tu khom ama ringtu chu,Muolpho ngai hrim hrim naw nih"pti ziek ang khan.|q Ieng leiin am? Ringna thang loa thilthawa thiemchang an tum lei a nih. Tl�kna lungah chun an insui thlu ta si a.fE D�n zawm leia thiem chang tum Israelhai ruok chun D�nah thiemchangna an hmu zo ta nawh. }s Ieng am hril t�ng ei ta? Thiemchang tuma bei ve nawtu Jent�lhai chu ringna leia thiem inchangtir an lo ni tah. 1[ Isai bokin, "Iengkim Lalpa chun chi thlatu Mi lo hl�p�k naw sien chu,Sodom khuo angin um t�ng ei ta,Gomora khuo ang ni t�ng ei tih"otiin a lo hrillawk bok kha.iK Lalpan hnuoi chunga a ror�lna chu khauh tak le inrang takin a hlen ding a ni si a" a ti kha. # Isai khoma Israelhai thu chu kh�kpuiin, "Isreal mihai chu tuifinrieta phaiphin angin tamhai sien khom, tlawmte chauh sandamin um an tih. }s 'Ka mihai in ni nawh' A t�na hmun ngeia chun,'Pathien hring nauhaia Inb�kin um an tih"ntia a hril ang bok khan.zm Hosea lekhabua,"Ka mi ni ngai lohai chu, Ka mihai t�ng ka ta;Hmangai ngai naw nu chu,Hmangai nu t�ng ka tih;ve Chu lunginsietna b�lhai chu Judahai laia inthok chauh ni loin Jent�lhai laia inthoka kohai khom ei nih.  a lunginsietna b�l, a ropuina changtu dinga a lo buotsai lawk, einihai kuomah a ropuina nasatzie chu a hung suklang tah thung a nih. 6e Pathien chun a lungsenna le a thilthawtheizie suklang nuom hlak sien khom, sukbohmang ela um ding a lungsenna b�l dongtu dinghai chunga chun z�i a daw hr�m hr�m a,  Bepil tlang khata inthokin b�l hlu tak le b�l naran siem dingin b�lhemtu chun b�l chungah thu a nei naw am a nih? ' Aw mihriem, Pathien s�l ngamtu chu tu'm i na? Thilsiem chun a siemtu kuomah, "Ieng dinga hieng anga i mi siem am a na?" a ti thei am a ni?   Chuong a ni si chun Pathienin ieng dinga mi a la mawsiet rop am a na? A ditzawng tuin am a kal thei a?" in ti khom a ni thei. pY Chuongchun, Pathien chun a lunginsiet nuom po a lunginsiet a, a suklulul nuom po a suklulul el a nih. P  Pathien Lekha thuin Faraw kuomah, "Hi lei ngot hin ka tungding ch� a nih, nangmaa chun ka thilthawtheina ka'n entir theina ding le khawvel po poah ka hming puong dar a ni theina dingin" a ti si a k O Chuleiin, mihriem dit d�n le an thaw rakna lei ni loin Pathien lunginsietnaa innghat a ni lem.   Teu lo e! Ama chun, "Ka lunginsiethai po lunginsiet ka ta, za ka ngainahai po chungah z� ngai ka tih" tiin Mosie kuomah a hril a nih. V % Ieng am hril t�ng ei ta? Pathien chu a thu an l�i nawh ei ti dim a nih? H   "Jakob chu ka hmangai a, Esau chu ka theida" ti ziek a ni bok.|q Pathien thu ruot chu namnghetna dingin Rebek kuomah, "A upa lemin a naupang lem rong bawl a tih" a t� a ni kha. # an pieng thl�k hma, sie le tha an la hriet hmain, thilthaw lei ni loa a kotu dit ang lei lemin, pakhat lem chu thlang a nih ti a'n lang. hI Chu chauh khom chu ni loin, Rebek khomin ei thlatu Isaka inthoka nau inph�r a von lai khan, ^5 "Tuta hun anga hin hung ka ta, Sari chun nau pasal nei a tih" tiin a tiem a ni kha. +O Chu umzie chu, taksa tienga nauhai chu Pathien nauhai an ni vong chuong naw a, thutiem leia Abraham nauhai chu a thl� indik taka ngai an ni lem, t�na a nih. ve Abraham thlahai po po khom a nauhai an ni vong chuong nawh; 'Isaka hin i thl�hai sui an tih' ti a ni lem. } Pathien thu chu a thlawn elin a'n chang ka t�na a ni nawh. Israel thlahai po po chu Israel mi an ni vong chuong nawh. 'G Thlatuhai chu an p�hai an ni a, mihriem tienga sui chun Krista chu an chipui ngei a nih; iengkim chunga um Pathien chu chatuona inp�kin um raw se, Amen.  Israel mi an ni si a, nau n�na hai, ropuina hai, thuthlung hai, D�n thu hai, rongbawlna sin hai le thutiem hai po po changtu an nih.  Ka unauhai, taksa thila ka chipuihai ai hin keiin tongsie phurin Krista kuoma inthoka s�t thl�k ni lem lang ka ti hiel hlak. U~# Ka lungrilah rinumna nasa tak le lungngaina r� thei d�r lo ka p�i a. }  Kristaa chun thudik ka hril a nih; thukh�l ka hril nawzie Thlarau Thienghlim z�rin ka sie le tha hrietna khomin a hriet chieng. 1|['thil ins�ng le inth�k hai le thilsiem dang hrim hrim khomin ei Lalpa Krista Isua um Pathien hmangainaa inthok chun mi th� thei naw nih ti chieng takin ka hriet. {%&Thil ieng khomin, th�na hai, hringna hai, v�ntirko hai, boruoka thuneitu hai, thil tlung zing le la tlung ding hai, thilthawtheina hai, hzI%Th� thei teu lo e! Chuong po poa chun a mi hmangaitu z�rin hnetuhai chunga l�ng ei nih. y$Nangma leiin ni tin elin,Th�na ko tl�ngah kan ng�r a;That ding beram anga ngaiKan lo ni tawl vong ta si a.m ti ziek ang khan. Qx#Krista hmangainaa inthok chun iengin am mi th� thei a ta? Rinumna d�m, harsatna d�m, suknomnatna d�m, t�mna d�m, saruokna d�m, titna d�m, kawlhn�m d�min maw a mi th� thei ding? :wm"Tuin am thiem naw inchangtir a ta? Krista Isu chu ei ta dinga thi le mithi laia inthoka tho nawk chauh khom ni loin, Pathien chang tieng inthung a, eini mi hrilpuitu a ni si a.gvG!Pathien mi thlanghai chu tuin am h�k ngam an ta? Thiem inchangtirtu chu Pathien a ni si a. }us Ama Naupa ngei khom hl� loa ei r�nga ta dinga petu chun thil dang khom a thlawnin a mi p�k sa naw dim a nih? rt]Chuong thua chun ieng am hril t�ng ei ta? Pathien eini tieng a thang chun tuin am mi khing ngam a ta? ~suChun, a ruot lawkhai chu a ko a; a kohai chu thiem a'n changtir a; thiem a'n changtirhai chu a chawimawi bok a nih. rA hriet lawkhai chu a Naupa ang taka um dingin a ruot lawk si a, a Naupa chu unau tam tak laia nau lut�r a hung ni theina dingin. qwPathien hmangaituhai, aman a ruot anga a kohai ta ding chun iengkimah an thatna dingin a thawp�k hlak ti ei hriet; 2p]Lungril enfietu Pathien chun Thlarau ditzawng chu ieng am a nih ti a hriet a; Thlarau chun Pathien ditzawng ang peiin mi thienghlimhai ta dingin a mi tongtaip�k hlak.Ao{Chuong ang bokin, Thlarau chun ei hr�t nawnaah a mi thangpui hlak a; tongtai d�n ding ei hriet naw lai khomin Thlarau chun hril ruol loa inr�min a mi tongtaipek lem hlak a nih. FnEi la hmu naw ei beisei chun ei ngh�k fan fan hlak a nih. m+Chu beiseina lei chun sandam ei ni a; nisienlakhom, hmu tah zing beisei chu beiseina a ni nawh. Hmu tah zing chu tuin am a la beisei rop ding? Al{Chu chauh khom chu ni loin, eini Thlarau r� hmasa dongtuhai ngei khom hin nau n�na ei hluo hun ding le ei taksa intlanna ni ding chu lungrila ngh�khl� takin ei inr�m a nih. lkQThilsiem po pohai chu tu chen hin nauha s� tuor inr�m angin an inr�m tawl ti ei hriet si a. j!thilsiem po pohai chu hmon theina bawia inthoka insuoa umin, Pathien nauhai zal�nna ropuia chun an la l�t ding a nih ti beiseina chu. iThilsiemhai chu anni ditthlangna ni loa a Siemtu thu leia iengma lo la ni vong dinga t� an nih. Amiruokchu, beisei ding a la um: jhMPathienin a nauhai a suklang hun ding chu thilsiem po poin ngh�khl� takin an thl�r a nih. ngUTuta ei tuornahai hi ei ta dinga ropuina suklanga la um ding le chun hrilkhi tl�kah ka ngai nawh. .fUPathien nauhai ei ni chun rohluotu, Pathien rohluotu, Krista ro hluopuituhai ei nih; Krista tuorna ei intawmpui si chun a ropuina khom intawmpui v� ng�i ei tih.]e3Chu Thlarau ngei chun eini thlarauah Pathien nauhai ei nizie a mi'n hriettir hlak. 8diTitna bawia int�ng nawk dingin bawi n�na thlarau p�k in ni naw a; nau n�na thlarau in chang lem a nih; chu thlarau zara chun, "Abba, Pa!" tiin ei ins�k hlak a nih. Ic Pathien Thlarau thuoia umhai po chu Pathien nauhai an ni si a. b Tisa dit zawnga in um chun thi ngei in tih; sienkhom tisa nuom zawng in thaw hlakhai chu Thlaraua in sukhlum ruok chun hring in tih. uac Chuleiin unauhai, bat ei nei a, chu chu tisa nuomzawnga tis� taka khawsa ding t�na ruok chu a ni nawh. >`u Mithi laia inthoka Isu keithotu Thlarau kha nangniah a um chun, mithi laia inthoka Krista Isu keithotu chun nangnia um Thlarau z�rah, in taksa thi theihai chu sukhring bok a tih._+ Krista chu nangniah a um si chun, in taksa chu suol leia thi ni sienkhom thiem inchangtir in ni t�k leiin in thlarau ruok chu a hring a nih. ^ Pathien Thlarau nangniah a ch�ng chun tisa mi ni ta loin Thlarau mi in ni ta lem. Tu khom Krista Thlarau nei lo chu ama mi a ni nawh. L]Chuleiin, tisa dit zawnga umhai chun Pathien an suklawm thei nawh.s\_Tisa ditzawng ngaituona chun Pathien a do a, Pathien d�n a zawm naw a, zawm khom a zawm thei bok nawh. n[UTisa tieng thil dit chu th�na a na; Thlarau tieng thil dit ruok chu hringna le thlamuongna a nih. Z}Tisa d�na umhai chun tisa tieng thilhai an dit hlak. Thlarau d�na umhai ruok chun thlarau tieng thilhai an dit bok. Ywchu chu tisa d�na um ta loa thlarau d�n hraw tah lemtu einiah hin D�nin a ph�t chu a hlen theina ding a nih. aX;Tisa hr�t nawna leia D�nin a thaw thei d�r naw chu Pathienin a hung thaw a; suol k�i mihriem taksa ang putin, suol thawina dingin a Naupa ngei chu a hung tir a, tisaa suol um chu thiemnaw a'n changtir ta a; mWSKrista Isua hringna Thlarau d�n chun suolna le th�na d�na inthok chun a mi san suok ta si a. V %Chuongchun, tuhin chu tisa d�n hraw loa thlarau d�n hraw lemtu, Krista Isua umhai ta ding chun thiemnaw inchangtirna hrim a um ta nawh. U%(A um nawh) T+Mi rimsi ka va ni ngei! Hi th�na taksaa inthok hin tuin am mi san suok a ta? Pathienin tie! Ka Lalpa Isu Krista z�rah ama chu inp�kin um raw se. Chuongchun, keima lungril tak chun Pathien d�n rong ka bawl a, keimaa suol kop ruok chun suol d�n rong a bawl a nih.,SQsienkhom ka taksaa sinthaw, ka lungril tha tizawng d�n dotu chu a um ti ka hmu a, chu ka taksa bunghaia sinthaw hlak suol d�n chun salah a mi siem hlak a nih.?RyKa lungril s�ngril tak chun Pathien d�n a lawm a; QChuongchun, hieng hi thil um d�n a nih ti ka hung hriet suok tah: thil tha thaw ka nuoma chu suolin a mi ch�ng chil zing si. hPIKa nuom naw zawng ka thaw si chun, a thawtu chu kei ni loin, keimaa ch�ng suol chu a ni lem.]O3Thil tha ka thaw nuom chu thaw loin ka thaw nuom naw thil suol chu ka thaw lem si. NSuol kop keima mihriema hin thil tha hrim a ch�ng nawh ti ka hriet; thil tha thaw nuomna nei lang khom ka phur suok zo si nawh. tMaTuta ka ng�rhmun chu, thil ka thawhai hi keima thaw ni loin, keimaa ch�ng suol chun a thaw lem a nih. TL!Ka thaw nuom naw zawng ka thaw hin d�n chu tha ka tipui t�n� a nih. K{Ka khawsak d�n hi a ngaina tak khom ka hriet nawh. Ka thaw nuom zawng thaw loin, ka theid� zawng ka thaw lem hlak. wJgD�n chu thlarau tieng thil a nih ti ei hriet; kei ruok chu taksaa um, suol bawia zor hmang tahnung ka nih. -IS Anleh, thil th� chu ka ta dingin th�na intluntu a lo ni maw? Teu lo e! Suolna chu ka ta dingin th�na a hung ni ta lem a nih: suol chu suol a nih ti a'n lang theina dingin thil th� chu hmangin a mi sukhlum a, chu d�n thup�k chun suolin taluo a nei nawzie a hung suklang tah a nih.pHY Chuong chu a ni leiin, D�n chu a thienghlim a, thup�k khom a thienghlim a, a fel a, a th� a nih.yGk Suolna chun d�n thup�k chu remch�nga hmangin a mi hl�m a, thup�k chu hmangin a mi sukhlum tah a nih. \F1 Hringna dinga d�n thup�k chu th�na ding lem a lo nih ti ka hung hmu suok a. E' Kha hma khan D�n thang loin ka lo hring hlak a; nisienlakhom, d�n thup�k a hung um phingleh suolna chu a hung har a, kei chu ka thi a. #D?Sienkhom, suol chun d�n thup�k chu remch�nga hmangin, inhnarna tinr�ng ka s�ngah a'n umtir a. D�n um naw sien chu suol hi thil thi el a nih. JC Ieng am hril t�ng ei ta? D�n chu suol a ni? Teu lo e! D�nin mi hril naw sien chu suol hi hre naw ning. D�nin "Inhnar naw" lo ti naw sien chu inhnar hi iem a nih ti hre naw bok ka tih. JB Tu ruok hin chu mi khuop hlaktu chu thisanin, d�n khuopnaa inthoka insuoin ei um tah a; chuleiin, D�n thu ziek hlui chu zui ta loin, Thlarau d�n thar hnuoiah rong ei bawl tah lem a nih. "A=Suol khuop d� mihriem hlui ei la put lai khan chu ei ch�kna suol, D�nin a chok tho khan, ei taksaah sin a thaw a, ei r� suok chu th�na a nih. e@CChuong ang bokin unauhai, Krista taksa p�ng in ni tah leiin D�n chu in th�san tah a, Pathien ta dinga r� ei insuo theina dingin tu hin chu mi dang t�, mithi laia inthoka keithoa um tah t� chu ei ni tah lem. D?A pasal dam s�ng mi dang a nei chun 'uire nu' t�ng an tih; a pasal a th� hnung ruok chun chu d�n phuornaa inthok chun s�tin a um a, mi dang nei sienkhom uir� ti a ni ta nawh.@>yEntirna dingin, nuhmeiin pasal a nei chun a pasal dam s�ng po chu inneina d�nin a pasalah a phuor bet a, a pasal thi hnung ruok chun a pasal lakah chu d�n chun a khit ta nawh. = 1Unauhai, d�n chun mi a dam sung po chauh a chungah thu a nei hlak ti in hriet naw am a nih? Hi hi D�n hrehai hriet ding b�ka ka hril a nih. }<sSuol man chu th�na a ni si a; Pathien thilthlawnp�k ruok chu ei Lalpa Isu Krista z�rah chatuon hringna a nih.;!Tu ruok hin chu suola inthoka insuo in ni ta a, Pathien bawihai in hung ni ta lem a, chatuon hringna chang dinga sukthienghlim in ni tah. :#Tuta in inz�pui tah, khang laia thil in lo thaw hlak hai khan ra tangkai ieng am an insuo a? Chuong thil po po tawpna chu th�na a nih. G9Suol bawia in um lai khan felna thu hnuoiah in um ngai nawh. $8AIn taksa hr�t nawzie hrein, mihriem thuphungin ka hril a nih. Kha hma khan chu suol bawi, bawsietna tirdakum le r�tlonaa hluor zuol pei kuomah in taksa p�nghai chu in inhl�n hlak a, tu ruok hin chu felna bawi kuomah thienghlim taka khawsa ta dingin inhl�n ve thung ta ro. 7{suol bawia inthoka insuoin in um a, felna bawihai in hung ni tah lem a nih. Chuleiin, Pathien kuomah lawmthu um raw se.6yAmiruokchu, suol bawi lo ni tah inla khom, Chanchin Tha zirtirna thu in dong chu lungril takzeta chela in zawm leiin, G5Tu kuoma khom an thu awi dinga an bawia in l�t chun an thu in awi bawi chu n�ng in tih. Suol bawi a ni chun th�na, thu awina bawi a ni chun thiemchangna a nih ti in hriet nawm a nih? 4Ieng tin am ni t�ng a ta? D�n thu hnuoia um ni loa lunginsietna hnuoia um ei ni lem lei hin ei la suol pei ding am a nih? Teu lo e! 3}Suolin in chungah thu a nei ta naw ding a ni si a; d�n hnuoia um in ni ta naw a, lunginsietna hnuoia um in ni ta lem. 2} In taksa p�nghai khom suol hmangruo dingin suol kuomah pe phal bok naw ro; chuong n�k hmanin, mithi laia inthoka hung hring nawk angin Pathien kuomah inhl�n lem unla, in taksa p�nghai khom felna hmangruo dingin Pathien kuomah pe lem ta ro. z1m Chuleiin, in taksa nuom zawng thil suolhai zawm dingin in taksa thi theia chun suolnain ro r�l ta naw raw se. 0 Chuong ang bokin, nangni khom suol tieng pangah thi taah inngai unla, Pathien tieng ruok chu Krista Isu-a chun hringah inng�i ro. / A th�na chu voi khat thil thua suol tieng konga th� songna a na, a hringna ruok chu Pathien kuoma hring songna a nih . Krista chu mithi laia inthokin keithoin a um a, a thi nawk ta naw ding a nih ti ei hriet si a; th�na chun a chungah thu a nei ta nawh. Y-+Krista leh ei thi ve tah chun a kuomah ch�ng v�ng ei tih ti ei ring a nih. A,}Tu khom a thi tah chu suola inthokin a zal�n ta si a. +Suol bawia ei um ta nawna dingin suol put taksa hi sukhlum dingin ei mihriem hlui chu a kuomah hemdein a um tah ti ei hriet. *A th�naah eini khom ama leh inzoma ei thi chun ama a tho nawk ang bokin ama leh inzomin eini khom keithoin um v� ng�i ei tih C)Chuleiin, Pain mithi laia inthoka ropui taka Krista a keitho anga eini khom hringna thara ei l�ng ve theina dingin, a th�naa baptisma changin, a kuomah ph�min ei um ve tah a nih. p(YEini Krista Isua baptisma chang tahai po chu a th�naah baptis-in ei um tah ti in hriet naw am a ni? Z'-Teu lo e! Eini suol th�san tahai chu ieng tin am suolah la'n hnel zing ei ta? k& QIeng am hril t�ng ei ta? Lunginsietna chu a pung nawk zuolna dingin ei suol zui pei di'm a nih? @%ysuol leia thinain ro a r�l angin, ei Lalpa Isu Krista z�ra chatuon hringna ei nei theina dinga Pathien lunginsietna chun thiem inchangtirna hmanga ro a hung r�l theina dingin. $Bawsietna chu a pung zuolna dingin D�n a hung pung a. Nisienlakhom suol a pungna taphotah lunginsietna khom a pung zuol sauh hlak, #%Mi pakhat thu awi nawna leia mi tam tak mi suol an hung ni tah ang khan, mi pakhat thu awina leiin mi tam tak mi fel la hung n�ng an tih. #"?Chuongchun, mi pakhat bawsietna leia mi po poin thiemnaw an chang angin, mi pakhat thil indik thaw leiin mi po po thiemchangin an hring ph� tah a nih. z!mChu mi pakhat bawsietna lei hmana th�nain ro a r�l chun, mi pakhat Isu Krista leia Pathien lunginsietna nasa tak le a thilthlawnp�k thiemchangna dongtuhai chun hringna changin ropui takin ro an va hang r�l nasa nawkzuol awm ngei de!  Chu Pathien thilthlawnp�k chu mi pakhat suolna leia thil hung um leh chun an inang bok nawh: thiem naw inchangtirna ror�lna chu mi pakhat bawsietna leiin a hung um a, thiem inchangtirna thilthlawnp�k ruok chu bawsietna tam tak leiin a hung um a nih. Pathien thilthlawnp�k le Adam bawsietna ruok chu an inang nawh. Kha mi pakhat bawsietna lei khan mi tam tak an thi a; Pathien lunginsietna le mi pakhat, Isu Krista lunginsietna leia thilthlawnp�k ruok chu mi tam tak chungah a liema v�rin a um ve thung a nih [~}}(||{Tzzayyxbxwwvv"uutlsssrKqqGppKoo)nnmEllkUjj!ii hxh*gffzee&ddFccb|b;a```+__`^^i^ ]]6\\3[[EZZY\XXdWWVVVU>TTuSSURRqRQQ*PP3OOWNNNMLL7KK:JJIuHHOGpFFEE.DDOCCuBB{AAQ@@?>>9=<  r�kru hai, mi du�m hai, zu rui hmang hai, mi dem le hril siet hmang hai le hl�m hmang haiin Pathien ram hluo naw ni hai. .=U Mi rilohai chun Pathien ram hluo naw ni hai ti in hriet naw maw? Hl�min um naw ro. Inngai hmang hai, milem be hai, uire hai, mongkawhur hai le an ch�ngpui hai, T<!Chuong n�k hmanin mani unauhai poi tawktu le sukdawngtu in ni lem si a. ;Nangni k�rah thubuoi in nei hin in tlawm d�r t�na a nih. Ieng leia tlawm lem ni in rin am a na? A dawng lem ni khom iem a poi a? Q:Ringtuin ringnawtu r�l dinga a unau a khing tlat hi ieng am an ta le?b9=Inzak a va hang um de! Unau lai thu rem thei mi var pakhat khom in um nawh t�na a ni? x8iChuleiin, dam s�ng thil r�l ding in neiin Kohranin ienga khoma a ngai naw hai in inr�ltir ding am a ni? t7aDam s�ng thil chu hril lo, v�ntirkohai chungthu chen khom ei la r�l ding a nih ti in hriet naw maw? N6Pathien mihai hi khawvel chungthu r�lp�ktu ding an nih ti in hriet naw maw? Khawvel chungthu r�lp�ktu ding in ni si chun thil ch�n tham r�ltu ding lem chun in tl�k hle naw ding maw? 5 Nangni lai tu khomin a unau dang leh thubuoi nei sien, mi thienghlimhai kuomah intlun loin ringnawtu kuomah a'n tlun lem ding am a ni? w4g Puo tieng mihai chungthu chu Pathienin r�l a tih. Chuong ang mi suol chu nangni laia inthokin hnot suok ro.|3q Kohran puo tienga umhai chungthu chu keia r�l ding am a ni? A s�nga umhai thu chauh ei r�l ding an naw maw? U2# Ringtu unau inti si, sienkhom inngai hmang, mi du�m, milem betu, mi dem hmang, zu rui hmang le mi hl�m hmanghai leh inpol sop lo ding le anni lai a f�k khom fa lo dingin ka ti lem ch�u a ni kha. K1 Chu chun hi khawvel mi, inngai hmang hai, du�m hai, hl�m hmang hai le milem be hai hi pawlser ro ka t�na a ni d�r nawh. In pawlser ding a ni chun khawvel hi in suoksan hlol ngai a tih. \01 Ka lekhathona khan inngai hmanghai leh inpol sop lo dingin ka hril ta ch�u kha. /Suolna le r�tlona chol hluia inchie tho bei ni loin, chol thang lo, thienghlimna le thutaka inchie tho beiin k�t hmang lem ei tiu.?.wChol thang lo bei in ni ang hrimin bei hl�m tharl�m hlak in hung ni theina dingin chol hlui chu zen fai ro. Krista, ei Fek�n k�tna ding Beramte chu inhl�nin a um ta si a. q-[In uong d�n hi a tha nawh. Chol tlawmtein bei tlang hl�m a chie tho vong hlak ti in hriet naw maw? w,gLalpa Ni-a a thlarau sandama a um theina dingin, chu pa taksa chu sukbohmang dingin Setan kuomah pe suok ro. t+aIn inkhawm pha leh kei khom nangni lai thlaraua hung thang ve anga mi ngaiin, Lalpa Isu thuneina hmangin, &*ETaksain nangni lai um naw lang khom thlarauah ka um a, chuong ang thawtu chungch�ng chu nangni laia um angin Lalpa Isu hmingin ka lo r�l fel d�r tah. )!Chu chu poiti ta n�kin in la uongpui ta deu deu a ni awm a! Chuong ang mi chu nangni pawl laia inthoka hnot suok ding a ni naw am a ni? ( 1Ringnawhai lai hmana thil um ngai lo inditna porch� nangni lai a um thu le pa pakhatin a pa thaik�me a z�lpui ti thu d�m an hril thang a. 'wA ieng am in thlang lem a? Hmol chawiin am ka hung inthok ding, an naw leh hmangaina le thuhnuoirolna lungril putin? i&KPathien ram chu thua a hrila hril ringota innghat a ni naw a, thilthawtheinaa innghat a ni lem.:%mLalpan rem a ti chun ka hung kan nawk vak ding ch�u a na, chu huna chun hieng mi uongthuonghai hin iem an hril ti le ieng thilthawtheina am an nei ti la hung hmu suok ka tih.Y$+In kuoma kei hung nawk ta naw ding ang elin thenkhat chu in insukng�ng hle a.O#Hi lei hin ka nau dittak, Lalpaa mi ringum Timothe chu in kuomah ka hung tir a nih; ama chun Kristaa ka nun d�n ang char hmun tina kohranhai ka'n ch�ktir hlak chu, inhriettir nawk a ti ch�u. ;"qChuleiin, mi enton dingin ka ng�n ch�u a nih. 3!_Krista tienga keihruoitu ding ch�u a s�ng t�lin nei inla khom, pa ruok chu tam tak in nei nawh: kei hi Kristaa in p�, Isu Chanchin Thaa hringtu cheu chu ka nih. x iHieng thil hi sukzak ding ch�ua ka ziek a ni naw a, ka nau dittakhai anga zilna ding ch�ua ka ziek a nih.  an mi biek s�saw leh zaidam takin kan don a. Tu chen khom hin hnuoi hmunhnok, khawvel hnawmtinphur ang chaua mi ng�i kan nih. ! Kuta inrim taka sinthawin f�k kan zong a, miin tong sie an mi'n phur leh mal kan sawm thung a, an mi suknomna leh sel takin kan tuor a, {o Tu chen khom hin phingt�m le dangch�rin, silf�n tiek inbelin, mi kut thak n�lnaa thangin kan invakvai a. Q Keini chu Krista leiin mi inv�t kan na, nangni ruok chu Krista leiin mi var in nih. Keini kan hr�t naw a, nangni in hr�t thung a. Keini chu mi hmusit kan ni a, nangni chu mi ngais�ng in nih. H  Keini tirkohai ruok hi chu thi dinga ruothai hnung d�la Pathienin a nuhnung taka a mi sie amanih ka ti hiel hlak, a san chu khawvel le v�ntirkohai le mi po po ennuom kan inchang tah hi. /WIn burip tah ie maw! In hausa tah hi tie maw! Keini thang lo khomin in inlal ta khop el! Inlal tak tak chu ni unla kan va ti d�, in z�ra hang inlal ve ding chu! /Mi dang n�ka chunghnung bikin tuin am an en cheu a? In dong naw iem nei in nei a? In dong a ni si chun ieng dinga dong lo anga in uong am a na?PUnauhai, "Thu zieka um b�k chu thaw naw ro" ti kha in inch�k theina dingin kei le Appolo hi in enton dingin ka hung inl�k a nih, tu khomin pakhat suong a, pakhat lem in hnuoisie nawna dingin. xiChuleiin, Lalpa hung hma, a hun ruot a tlung hma chun inkh� el naw ro. Ama chun thima thup r�khai le mihriem lungrila tum r�khai po po chu varah hung phor lang a ta, mi tinin mani ph� tawk ang sengin Pathien inp�k hlawng an tih."=Ka sie le tha hrietnain inthiem nawna ieng khom ka nei naw a, sienkhom soisel bo ka nih t�na chu a ni chuong nawh; a mi'n kh�tu chu Lalpa a ni lem. Nangni amanih, mihriem ror�ltuhaiin amanih in mi lo inkh�na hi ieng rakah ka ngai nawh, keima ngei khom ka'n kh� ngai bok nawh. ?yChun, enkoltua ruothai chu an ringum phot ding a nih. ^ 7Keini hi mihaiin Krista rongbawltu le Pathien thur�k enkoltuah mi ngai raw hai se. @{Nangni hi Krista ta in na, Krista chu Pathien ta a nih.)KPaula amanih, Appolo amanih, Kifa amanih, khawvel amanih hringna amanih, th�na amanih, tu hi amanih, la hung tlung ding amanih, a r�ngin in ta vong a nih. b=Chuleiin, tu khomin mihriem chu uongpui ta naw raw hai se. Iengkim hi in ta vong a nih. \1"Lalpa chun mi varhai ngaituona chu iengma lo el a nih ti a hriet" ti a ni bok a. #hi khawvel varna hi Pathien mita chu thil inv�tthl�k a nih. "Ama chun mi varhai chu an var verv�knain a awk hlak" ti ziek a ni si a. # ?Tu khomin mani inhl�m naw ro. Nangni lai tu khomin hi khawvel ngaia var nia a'n hriet chun a hung var tak tak theina dingin inv�t hmasa phot raw se; 3 _Mi tu khomin Pathien tempul chu a sukkhawlo chun Pathienin ama khom sukkhawlo v�ng a tih, Pathien ch�ngna tempul chu a thienghlim si a; chu tempul chu nangni in nih.h IPathien ch�ngna tempul in ni le Pathien Thlarau nangniah a ch�ng ti in hriet naw am a ni?  {tu in bawl khom a k�ng chun chu mi chun ch�n a ta, ama tak ruok chu sanhim ni hr�m a tih, mei pal tlang ang elin.O Tu in bawl khom a k�ng naw chun, chu mi chun lawmman hm�ng a ta; G mi tin sinthaw that le that naw d�n chu la'n lang fieng a tih; Krista Ni-ah sukchieng a la ni ding a ni si a, meiin a'n l�r ding a ni leiin. Mei chun mi tin sinthaw chu fie seng a tih. !; Chu chunga chun miin rangkachakin amanih, tangkaruoin amanih, lungmantamin amanih, thingin amanih, sawlhnain amanih, bupawlin amanih a bawl a ni chun, {o Lungph�m rem ta sa naw chu tu khomin lungph�m dang an ph�m thei nawh, chu lungph�m chu Isu Krista a nih. `9 Pathienin lunginsietna a mi p�k ang peiin, in bawltu themthiem tak angin keiin a lungph�m ka ph�m a, chu lungph�m chunga chun mi dangin an hung bawl a; sienkhom an bawl d�n thuah fimkhur seng raw hai se. kO Pathien ta dinga thaw tl�ng kan ni si a, nangni hi Pathien lohma le Pathien in bawl chu in nih.wgA phuntu le a chawmtu thil tum chu thuhmun a na, an sin inrim ang h� peiin lawmman hmu v� v�ng an tih. _7A'n thangtirtu Pathien chauh naw chu a phuntu le a chawmtu chu ieng khom an ni nawh. `9Keiin ka phun a, Appoloin tuiin a chawm a, sienkhom Pathienin a'n thanglientir a nih. 5cAn leh Appolo chu iem a na? Paula khom chu iem a ni bik leh? In ring theina dinga rongbawltu chau an nih; chu khom chu Lalpan thaw ding chan a p�k ang peia thok an nih.  Nangni lai "Kei Paula pawl ka nih, kei Appolo pawl ka nih" ti d�m in la um sung chun in la tisa mi hl� t�na a ni naw maw?"~=In la tisa mi �m lei a nih. Nangni lai inth�kna le inhalna a um zing s�ng chun tisa mi, khawvel mi taka la khawsa in nih t�na a ni naw am a ni? }wBu changrum in la f�k ph�k naw leiin nenetuiin ka chawm hlak ch�u a; tu chen khom hin in la f�k thei naw hi. | 9Unauhai, thlarau mihai kuoma ka hril angin in kuomah thu ka hril thei naw a; tisa mi, Kristaa nautehai kuoma hril angin ka hril hlak ch�u a ni kha. l{QTuin am Lalpa lungril hre a,Ama chu zirtir thei ding?d Eini ruok chun Krista lungril ei put a nih.izKThlarau mi ruok chun iengkim a b�k thiem a, ama chu mihriem tu khom soisel ruol a ni si nawh.)yKTisa mi chun Pathien Thlarau thil ieng khom a lawm naw a, a ta ding chun thil inv�tthl�k a na, thlarau chauha hriet thei a ni leiin a hriet thei bok nawh. 0xY Mihriem varnaa thu kan inch�khai chu hmang loin, Thlaraua thu kan inch�khai chu hmanga thu hril lemin, thlarau mihai kuomah thlarau tieng thil kan hril fie hlak. w' Khawvel thlarau ei dong naw a, Pathiena inthoka suok Thlarau chu ei dong lem a nih, Pathien thilthlawnp�khai ei hriet thiem theina dingin. 2v] Mihriem ngaituona chu amaa um thlarau chau naw chun tuin am a hriet a? Chuong ang bokin, Pathien ngaituona khom Pathien Thlarau chauh naw chun tu khomin an hriet nawh. u  Chuong thu chu kan kuomah Pathienin Thlarauin a hung puong a nih. Thlarau chun iengkim, Pathien inrilna khom a dap suok hlak. :tm Pathien Lekha thuin,'Mita hmu ngai lo, naa hriet ngai lo,Lungrila an la phan ph�k lo,Ama hmangaituhai ta dingaPathienin a buotsaip�k chu'c a ti thu chu kan hril lem a nih. uscChu chu hi khawvel ror�ltu tu khomin an hriet nawh, hrie ni hai sien ropuina Lalpa chu hemde naw ni hai. rPathien varna inthup le inril chu kan hril a, chu chu ei ropuina dinga khawvel siem hmaa inthoka Pathienin a lo ruot lawk tah chu a nih. qPuitling lai ruok chu varna thu kan hril hlak kha, chu chu tu lai mihai varna thu le tlawm el ding an hotuhai varna thu a ni nawh. ipKin ringna chu mihriem varnaa innghat ni loa Pathien thilthawtheinaa innghat a ni lemna dingin. o ka thucha le thuhril iengkimah varna le tongkam tlor ka hmang naw a, Thlarau thilthawtheina suklang zawngin ka hril hlak kha; Hn In kuomah hr�t naw tak le ti le inthin dor dorin ka hung a, m In kuoma ka ch�m s�ng khan Isu Krista le ama ngei kraws-a hemde a ni thu chauh naw chu ieng dang hriet ni ka tum bok nawh. l yUnauhai, Pathien thu ril inhriettir dinga in kuoma ka hung khan b�u themthiem bik le var bik angin ka hung naw kha. Xk +Chuleiin, 'A uong nuom taphot chun Lalpa uongpui raw se' ti ziek khom a ni kha.j 7Nangni ruok chu Ama z�rin Krista Isua chun in um tah a, ama chu Pathiena inthoka ei varna, ei felna, ei thienghlimna le ei intlanna a hung ni tah. 9i oPathien hmaah tu khom an uong thei nawna dingin. h Thil um ta sahai chu ieng khom loa a siemna dingin hi khawvela thil hnuoihnung le hmusitum le thil um lohai chenin a thlang bok a nih, Hg  Nisienlakhom, Pathienin khawvel ngaia thil inv�tthl�khai chu mi varhai sulmuolphona dingin a thlang a; khawvel ngaia thil ongrophai chu thil hr�thai sukmuolphotu dingin a thlang bok a. Zf /Unauhai, ko in ni laia in ng�rhmun kha ngaituo ro, nangni laia mi tam tak hi mihriem inkh�naa chu mi var in ni naw a, mi thilthawthei tak khom in ni naw a, s�ngkuo thaa inthoka hung khom in ni bok nawh. e Pathien inv�tna chu mihriem varna n�kin a var lem a, Pathien hr�t nawna khom mihriem hr�tna n�kin a hr�t lem.d /Amiruokchu, Juda mi khom ni sien, Grik mi khom ni sien, Pathienin a kohai ta ding chun Krista chu Pathien thilthawtheina le Pathien varna a nih. #c Akeini ruok chun hemde Krista thu chu kan hril lem hlak a nih; chu chu Judahai ta dingin d�ltu a na, Jent�lhai ta dingin thil inv�tthl�k a ni bok. fb GJudahai chun inchikna thilmak an ph�t kher hlak a, Grikhai hlak chun varna ngot an zong a, .a WPathien var d�n le a lawmzawng chu, khawvelin a varna hmanga Pathien an hriet thei ta naw hnunga keini thu hril inv�tthl�k hmanga a ringtuhai sandam hi a nih. ` 'Khaw la'm in tu lai mi varhai, mi thiemhai le dawnrilhai chu an um a? Hi khawvel varna hi Pathienin inv�tthl�kah a siem tah annawm a ni? ^_ 7Mi var varna chu sukbohmang ka ta,Mi thiem thiemna chu hnawl ka tih'b ti ziek a nih. ^ )Kraws thu chu bohmang m�khai ta ding chun thu inv�tthl�k a na, eini sandama um m�khai ta ding ruok chun Pathien thilthawtheina a nih. W] )Krista chun baptis dingin a mi tir naw a, Chanchin Tha hril dingin a mi tir lem a nih. Mihriem varna hmanga hril dingin a mi tir nawh, Krista kraws thilthawtheina chu ieng khom loa an ngai pal nawna dingin.k\ QStefan s�nghai khom ka baptis takluo kha. Chuonghai ti naw chu tu khom ka baptis ka hriet nawh. b[ ?Chuong naw chun tuhaiin amanih ka hminga baptisma chang angin lo inhril pal rawi an tih. PZ Krispa le Gaia naw chu nangni lai tu khom ka baptis naw leiin ka lawm. {Y q Krista chu th�in a um am a ni?a In ta dingin Paula chu hemde a ni maw? Paula hmingin baptisma in chang am a ni? }X u Ka hril chu, 'Kei Paula pawl, kei Apollo pawl, kei Kifa pawl, kei Krista pawl' in inti th�m th�m tawl hi a nih. WW ) Ka unauhai, nangni lai ins�l inhalna a um ti Kloi s�nghaiin an mi hril a. V  Unauhai, nangni lai inth�na um loa, lungril le ngaituona hmun khat put dingin ei Lalpa Isu Krista hmingin ka ng�n ch�u a nih. aU = A Naupa, ei Lalpa Isu Krista le inpawlnaa ko l�ttu ch�u Pathien chu a ringum a nih. eT EEi Lalpa Isu Krista nia soisel boa in um theina dingin a tawp chenin sukhr�t a ti ch�u. S Chuleiin, ei Lalpa Krista hung inlang ding ph�r taka in ngh�k s�ng hin thlarau thilp�k ieng khom in tlasam naw hi. QR in kuoma Krista thu kan hung hril khan nangniah zung a kei nghet tah a. bQ ?Amaa chun kong tinr�ngah, thuhrilna tieng le hrietna tinr�ngah, sukhausakin in um a, zP oPathienin Krista Isua lunginsietna a p�k ch�u leiin in ta dingin ka Pathien kuomah lawmthu ka hril rop hlak. dO CPathien ei Pa le Lalpa Isu Kristaa inthoka lunginsietna le inremna chu in kuomah um raw se.3N aKorinth khuoa Pathien Kohran, Krista Isua sukthienghlim, mi thienghlim ni dinga ko le Lalpa Isu Krista, anni le keini Lalpa hming lamtuhai po po chibai kan b�k ch�u. \M 5Paula, Isu Krista tirko ni dinga Pathien ditzawng anga ko le ei unaupa Sosthen chun:eLCAma chauh Pathien var um sun kuoma chun Isu Krista leiin chatuonin ropuina um raw se. Amen.RKChu thu inthup hlak chu, ziek ngeia zawlneihai lo hril lawk angin, puong suokin a hung um tah a, tu khomin ringa an awi theina dingin, chatuon Pathien thup�k angin hnam tin lai inhriettir a ni tah. J!Tuhin, tiena inthoka thu ril inthup puonga um, Isu Krista thu, ka Chanchin Tha hrila suknghet theitu ch�u Pathien chu chawimawi ei tiu. BIEi Lalpa Isu Krista lunginsietna chu in kuomah um raw se.&HEKa tlungna pa, kohran inkhawmna lo dongtu Gaia hin chibai a b�k ch�u. Khaw s�nga sum enkoltu Erasta le ei unaupa Kuarta khomin chibai an b�k ch�u.OGKei Tertia, hi lekha ziektu hin Lalpa hmingin chibai ka b�k ch�u.nFUKa rongbawlpui Timothe le ka chipui Lukia hai, Jason hai, Sosipater hai hin chibai an b�k ch�u. TE!Remna Pathien chun Setan chu in ke hnuoiah insir d�tir vak a ti ch�u. D/Chanchin Thaa in nghetzie mi tin hriet a na, chuleiin kei khom in chungah ka lawm a nih. Thil tha tieng var a, suol tienga in mawl ka dit a nih. 2C]Chuong mihai chun ei Lalpa Krista rong bawl n�kin mani phingpui chauh an ngaituo hlak. An dang inn�lna le mi inp�k der an thiemna chun mi mawlhai an hl�m hlak. CBUnauhai, zirtirna thu in dong tahai kal zawnga nangni laia innghirnghona le intheid�na siemtuhai laka chun inv�ng f�mkhur ding le anni chu nghatsan dingin ka ng�n ch�u a nih. fAEFawp thienghlimin in chibai tuo unla, Krista kohranhai hin chibai kan b�k bok cheu a nih. n@UFilologo le Juli leh, Nire le a farnu Olimpi le an kuoma mi thienghlim um po po hai chibai ka b�k.x?iAsunkrita hai, Flegona hai, Hermia hai, Patroba hai, Herma hai le an kuoma um unauhai le khan chibai ka b�k._>7 Lalpa rongbawlna sina mi langsar Rufa le a nu, ka nu ve tho hai kha, chibai ka b�k.=/ Trifeni le Trifosi, Lalpa sin inrim taka thawtu nupuihai kha chibai ka b�k. Dittak Persi, Lalpa ta dinga inrim taka thoktu kha chibai ka b�k.m<S Ka chipui Herodian kha chibai ka b�k. Narkisa s�nghai laia mi Lalpaa umhai kha chibai ka b�k.b;= Kristaa mi tak, Apelia kha chibai ka b�k. Aristobul s�nghai kha chibai ka b�k bok.X:) Kristaa ka rongbawlpui Urbana le ka ruol dittak Staki hai kha chibai ka b�k.99mAmpliata, Lalpaa ka dit tak kha chibai ka b�k.58cAndronika le Junia, ka chipui le lung ina ka'n t�ngpuihai kha, chibai ka b�k. Anni kha tirkohai laia hmingthang tak an na, keia n�k khoma Krista ring hmasatu an nih.F7Mari, in ta dinga inrim taka thok hlak kha, chibai ka b�k.}6sAn ina kohran inkhawmhai kha chibai ka b�k. Ka dit tak Epaineta, Asia biela ringtu hmasa tak kha chibai ka b�k.r5]Ka ta dingin thi an inhuom a; kei chauh ni loin Jent�l kohranhai po po khom an chungah an lawm a nih. P4Prisila le Akuila, Krista Isua ka rongbawlpuihai kha chibai ka b�k. a3;Ama hi mi thienghlimhai thaw hlak ang hrima Lalpa hminga lo lawm ding le thangpui a ngaina taphota thangpui dingin ka ng�n ch�u a nih. Ama hi mi tam tak thangpui hlaktu a ni a, kei ngei khom a mi thangpui a nih.\2 3Ei farnu Foibi, Kenkiriei kohrana rongbawltu hi inhm�lhriettir ch�u ka nuom a. =1u!Remna Pathien chu in r�nga kuomah um raw se. Amen.0y Pathien remtia lungril hlim taka ka hung theina ding d�m le ei insukhar tuo theina ding d�min mi tongtaip�k ro. /9Judai rama ring nawtuhai laka ka him theina ding d�m, ka rongbawlna hi Jerusalema mi thienghlimhai ta dinga thil lawmum tak a ni theina ding d�m, ./Unauhai, ei Lalpa Isu Krista le Thlarau Thienghlima in mi hmangaina chun Pathien kuomah mi tongtaip�k ngat ngat dingin ka ng�n ch�u a nih. `-9In kuoma ka hung pha chun Krista malsawmna famkim leh ka hung ding a nih ti ka hriet. x,iChu chu thaw a, anni kuomah thawlawm kan hl�n fel zet hnungin Spain ram ka pan malamin hung sir ka ti cheu. I+ Phal taka thaw an nia chu anni lakah bat an nei ve hrim a nih, Jent�lhaiin an thlarau tieng thil an intawmpui chun, khawvel tieng thila anni an somdawl ve thung chu an thaw awm hrim a nih. *{Makedonia le Akaia rama mihai chun phal takin Jerusalema mi thienghlimhai laia retheihai ta dingin thawlawm an thaw a. b)=Tu ruok hin chu mi thienghlimhai rong bawl dingin Jerusalemah ka la fe phot ding a nih. )(KSpain ram ka sir malamin hung sir cheu ka beisei a, nangni leh hun iemani chen ei inpawl hlim zet hnungah ka'n zin peinaa khom in mi thangpui ka beisei bok a. ''Tu ruok hin chu hieng lai biela hin ka ta dingin rongbawlna hmun a um ta naw b�kah nangni hung kan cheu ka'n hawkna hi kum tam a ni tah a; J& Chu lei chun a nih, in kuoma ka hung ding ka thul rop hlak chu. %"A chanchin hrilna ngai lo mihai chun,Ama chu la hm�ng an ta;La hre ngai nawtuhai chun,La hung hrieng an tih"d ti ziek ang khan. "$=Mi dang lungph�m rem ta sa chunga ka rem nawna dingin, Krista hming an la lam ngai nawna hmun taphota Chanchin Tha puong dar hi ka thil tum a ni si a.l#QJerusalema inthoka Ilurikon le a s� v�l chen hmun tinah Krista Chanchin Tha ka hril vong tah. Q"Pathien thu Jent�lhai inawitir dinga Thlarau thangpuina z�ra thu le thilthawhai, inchikna le thilmak thaw theinahai hmanga Kristan keimaa thil a thawhai chauh naw chu ieng khom hril ka tum nawh. Z!-Chuleiin, Krista Isua chun hienga Pathien rong ka bawl hi ka suong hl� a nih. 4 aJent�lhai chu Thlarau Thienghlim sukthienghlima um a, Pathien lawm tl�ka an inhl�n theina dingin, anni laia Chanchin Tha hril hi Krista Isuaa ka thiempu sin a nih. )KAmiruokchu, thil thenkhat inhriet nontir ding cheuin ka hung ziek a, Pathienin lunginsietna a mi p�k z�rin thil thenkhat lem chu ka ziek huoi hl� a nih. Ka unauhai, nangni rawi hi thatnaa sip, kong tinr�nga varna hau le inzirtir tuo thei ding in nih ti ka ring tlat a nih. 9k Thlarau Thienghlim thilthawtheina z�ra beiseinaa in sip liem theina dingin, beiseina hn�r Pathien chun in ringna leiin lawmna le thlamuongna tinr�ngin v�r raw se cheu.!; Isai khomin hieng hin a lo hril a:"Jesai zungz�m inchor suok a ta,Jent�lhai chungah inlal a ta,Jent�lhai chun amaah,Beiseina la'n nghat an tih."c|q Hieng ang khom hin a lo ti a:"Jent�l po po hai,Lalpa chu inp�k ro;Ama mihai po po khomin,Inp�k raw hai se."bV% Chun, hieng ang hin a lo ti bok:"Aw Jent�lhai, Ama mihai le chun lawm ro."C Chu chu Jent�lhai khomin a lunginsietna leia Pathien an chawimawi theina ding a nih,"Hi lei hin Jent�lhai laiInp�k ka ti che a;I hming inpakin hla sak ka tih"a tia ziek ang khan. 9Ka hril ch�u hi, Pathien ringumzie sukchiengna dingin, thlatuhai kuoma a thutiemhai chu hlenin, Krista chu sertan Judahai rongbawltuah a hung um a. SPathien ropuina dinga Krista'n a lawm ch�u ang bok khan inlawm tuo ro. chuongchun, lungril hmun khat puta z�i khata luongin, ei Lalpa Isu Krista Pa le Pathien chu inp�k tl�ng thei in tih. veSelna le ph�rna petu cheu Pathien chun, Krista Isu in zuinaah, thlarau hmun khat inputtir sien la ch�u, 2]Kha hmaa inthoka Pathien Lekha Thua zieka lo um ta hrim hrim hai kha inch�ktir nei vong an na, tuorselna le ph�rna nei a, beiseina ei nei theina dinga ziek an nih. %Krista khomin mani lawmna a zong si nawh. "Nangma deusawtuhai cheksolna chu ka chungah a tla tah" tia ziek ang khan a tuor ta lem a ni kha. T!Mani tuolbawmhai thatna ding zonga suklawmin, dom s�ng tum seng ei tiu. s aEini a hr�t lemhai hin mani lawmna zong loin a hr�t naw lemhai hr�t nawna chu phuhr�k lem ei tiu. *MSienkhom, ringhla puma fatu chun thiem naw a chang zing tah a nih, a ring d�n naw anga a thaw leiin. Iengkim hi ringnaa inthoka suok a ni naw chun suol a nih.1Hieng thila i ring d�n chu Pathien le in ink�r thuah sie rawh. Mani ring d�n ang zawng thawa lungrila inthiem nawna nei lo mi chu a hamtha. b=Sa f�k hai, uoiin dawn hai, i unau tl�k theina thil hrim hrim chu ch�ng lo a tha.  !I thil f�kin Pathien sinthaw sukse naw raw se. Thil iengkim f�k a thieng a, sienkhom mi dang tl�k theina f�k ruok chu a tha nawh. U #Chuongchun, inremna le insuksawt tuona thilhai chu theitawpin hnot ei tiu. o WChuong anga Krista rongbawltu taphot chu Pathien lawmzawng mi a na, mihriem inp�k khom a hlaw hlak. Pathien ram chu f�k le dawn thil a ni si nawh; Thlarau Thienghlim z�ra thiemchangna d�m, inremna d�m le lawmna d�m a ni lem. A }Tha in tizawng chu suol anga an hril hnawm phal naw ro. 2]I thil f�k leia i unau lungril a na chun hmangaina lampui i hraw ta nawh t�na a nih. I thil f�kin i unau sietna intlun naw raw se, a ta dingin Krista a thi si a. >uLalpa Isua chun thil hrim hrim ama ngota inthieng lo ieng khom a um nawh ti ka hriet chieng. Amiruokchu, thil thenkhat thieng loa ngaitu ta ding chun thil thieng lo a ni el a nih. y Chuleiin, insoisel tuo hi b�nsan ei ta, mani unau tl�kna le lampui d�ltua thang tum ta naw seng lem bok ei tiu. Z- Chuongchun, ei r�ngin Pathien hmaah mani chungthu seng ei la hril ding a nih.  " 'Hring zing chu ka ni leiin,Mi tin ka hmaah k�n an ta,Lei tinr�ng Pathien hmaah inpuong an tih'Lalpan a tih"z ti ziek ang khan. 8i Chuong a ni si chun, ieng dinga nangin i unaupa chu i sois�l am a na? Ieng leia i unaupa chu i hmusit? Pathien ror�lna lalthungpha hmaah ei la ng�r vong ding a ni si a.xi Hi lei tak hin, a dam lai le a thi tahai Lalpa a ni theina dingin Krista chu a thi a, a hring nawk tah a nih. %Ei hring leh Lalpa ta dinga hring ei na, ei thi khomin Lalpa ta dinga thi ei nih. Chuleiin, ei hring khomin, ei thi khomin, Lalpa ta ei nih.]3Tu khom mani ta dinga hring ei ni naw a, tu khom mani ta dinga thi ei ni bok nawh. -Ni pakhat inser b�ktu chun Lalpa chawimawina dingin a'n ser a nih; iengkim fatu chun Pathien kuoma lawmthu hrila fa a ni leiin Pathien chu a chawimawi a nih. F�k tienga ins�m mi khom chun Pathien kuomah lawmthu a hril tho leiin Lalpa chawimawina dinga a thaw a nih. .~UMi pakhatin ni khat hi ni dang n�kin a ngaihlu b�k a, mi dangin ni po po inang vongin a ng�i thung a. Mi tinin mani ngaid�n chiengkuong tak nei ding a nih. }9Mi dang siehlaw lo soiseltu chu tu am i ni leh? A ng�r amanih a tl�k amanih chu a pu thu annawm. Ng�r a tih, Lalpa chun a'n ng�rtir thei si a. c~~}}|~| {4z}yzxxTww?vov uutlsVrNqq9pwooinn8mmMmll-kkjriiggDffeldd cbbTasa`n__$^t]]]S\\C[[ ZkZYYXWWoWVZUU\TT SS5RR0QQQ"POOWNNvMMMLL)KJJAIIzIHyGGoFFEE>`===<;;;-:D999688I766'5}44[33R22o211Q00M//5..T-J,,+**)g((4''&&&E%p$}##o""Y! b\NW*#[ 21/L I % < ]  3R~%.cUE#Adamah mi po po an thi ang khan, Kristaah mi po po sukhring n�ng an tih. nDUMihriem pakhat leiin th�na a hung um a, mihriem pakhat lei bokin mithi thonawkna khom a um a nih. pCYNisienlakhom, Krista chu mithi laia inthokin keitho a ni takzet a, mithi thonawkhai hmathuoitu a nih. BwKristaa beiseina ei nei hi tuta dam s�nga ding chauh lo ni sien chu, mi po po laia mi lungsietum tak n�ng ei tih.UA#Chuong a ni chun Kristaa lo in tahai khom kha an bohmang tah n�ng a tih. }@sKrista kha keitho a ni si naw chun, in ringna chu a thlawn el n�ng a ta; in suolnaah in la um zing n�ng a tih. O?Mithihai keitho an ni si naw chun Krista khom kha keitho ni naw nih. \>1Chu chauh chu a ni nawh. Pathienin mithi laia inthoka Krista a keitho thu kan hril hlak a, mithi thonawkna a um si naw chun Krista khom keitho ni naw ni a, Pathien chungthua hrepuitu kh�lhlip ni bok kan tih. =Krista kha keitho a ni si naw chun kan thu hung hril hi thu hmang lo n�ng a ta, in ringna khom hmangna bo n�ng a tih. N< Mithi thonawkna a um si naw chun Krista khom kha keitho ni naw nih. ;/ Mithi laia inthoka Isu Krista keitho a ni thu kan hril hlak si chun ieng ti dana nangni laia thenkhatin mithi thonawkna a um nawh in ti am a na? h:I Keiin amanih anniin amania thu kan hril hlak ng�i kha a nih nangni khoma in lo ring tah hih.~9u Sienkhom, Pathien lunginsietna leiin ka ni ang hi ka hung ni a, ka chunga a lunginsietna chu a thlawn nawh. Tirko danghai n�kin sin ka thaw nasa lem a; amiruokchu, keima thaw a ni naw a, ka kuoma um Pathien lunginsietna khan a thaw a ni lem. 8y Kei chu tirkohai laia ch�n tak ka ni a, Pathien kohranhai ka suknomnat leiin tirkoa inb�k tl�k khom ka ni nawh. ]73A tawp taka chun kei, a thla kim loa pieng ang el kuoma khom hin a hung inl�r a. V6%Chu zoah Jakob kuomah a'n l�r a, tirko po po kuomah a'n l�r nawk bok a. 5 chu hnunga chun unau za nga n�ka tam hmaah a'n l�r a, chuong laia a tam lem chu an la dam a, a then ruok chu an lo in tah. M4Peter kuomah a'n l�r a, sawm le pahnihai kuoma khom a'n l�r a, R3ph�min a um a, Pathien Lekha thu angin a ni thum ni-ah keitho a ni a, 2Hieng hi thu poimaw tak ka dong ka hril sawng ta ch�u kha a nih: Krista chu Pathien lekha thu ang peiin ei suolhai leiin a thi a, 1!Hi Chanchin Tha, ka hung hril cheu kha in pom nghet tlat chun sandamin um in ta, in pom zing naw chun in ringna chu a thlawn n�ng a tih.0 Unauhai, in kuoma Chanchin Tha ka hung hril, in pom tah le innghatnaa in hmang tah kha ka hung inhriettir nawk ch�u a nih. N/(Amiruokchu, iengkim hi fel tak le mumal nei thlapa thaw ding a nih. e.C'Chuleiin ka unauhai, thuhril hi ch�k hle unla, tong hriet loa thu hril khom khap naw ro. D-&M�na thl�ktu chu ama khom mena thl�kk n�ng a tih. , %Tu khom zawlnei amanih thlarau mi amanih nia inngai chun in kuoma ka lekha hung ziek hi Lalpa thup�k a nih ti lo hre raw se. Q+$Pathien thu hi nangnia inthoka suok a ni? In kuoma chauh a tlung a ni? *#Thil hriet fie an nuom chun in tieng an pasalhai indon lem raw se; nuhmei ta dingin kohran inkhawma thu hril hi thil inzapuium a nih. F)"Kohran tina mi thienghlimhai thaw d�n angin, kohran inkhawmah nuhmei chu to zingin um raw hai se, thu an hril ve phal a ni si nawh. D�n bua a hril angin, an intukl�t lem ding a nih. J( !Pathien chu buoina Pathien ni loin, remna Pathien a ni lem si a.P' Thuhriltu thlarau chang chu a koltu thununna hnuoiah a um ding a nih. {&oA'n dotin thu hril hlak unla, chuongchun mi tinin inch�k ding nei thei in ta, insukph�r tl�ng thei in tih. j%MAmiruokchu a ngaithlaa inthunghai lai thucha dong an um chun a hril hmasatu chu to phot raw se. e$CThuhril khom mi pahni pathum chauhin hril sien, mi dangin ch�k takin lo ngaithla raw se. q#[Hrilfietu an um naw chun inkhawmnaa chun to el sien, ama hriet chauhin Pathien kuomah hril lem raw se. "Tong hriet loa thu in hrilin mi pahni, a tam tawpah pathum b�kin hril naw un la, an dot peiin hril unla, pakhatin hrilfie pei raw se. !wUnauhai, in inkhawm pha hla thlang nei d�m, thucha hril nuom d�m, puong ding nei d�m, tong hriet loa thu hril nuom d�m le hrilfie ding nei d�m in um si chun ieng tin am ni t�ng a ta? Hieng po po hi kohran sukhr�tna dingin thaw ro.  %chuongchun, a lungril r�khai chu phor langin, bokkhupin Pathien chawibiek a ta, "Nangni lai Pathien a lo um takzet a ni hi" ti lem a tih. SInr�ngin thu lo hril ni unla ruok chu, ringnawtu amanih la hre ngai lo amanih hung l�t ve lungril chu in thu hril chun tawk a ta, in hril hron a nih ti hrieng a ta, a suolzie inhriet suoktir a ta, @yKohran pumpui inkhawmah inr�ngin tong hriet loin thu hril ta mur mur unla, la hre ngai lo amanih le ringnawtu amanih hung l�t hai sien, in inv�t ta'm a nih an ti naw ding maw? _7Chuongchun, tong hriet lo hi ringnawtuhai ta dingin inchikna a na, ringtuhai ta ding chun a ni chuong nawh; chuong ang bokin thuhril hi ringtuhai ta dingin inchikna a na, ringnawtuhai ta ding ruok chun a ni nawh. #?D�n thua khom,"Tong dang hmangtuhai hmangin,Ram dang mihai hm�r hmangin,Hi mihai kuomah hin hril ka ta,Chuong s� khom chun mi ngaithla naw ni hai"j-Unauhai, naupang lungril puta thil in ngaituo hlak kha b�nsan ro; suol kongah nautesen ang ni unla, ngaituonaa ruok chu puitling takin um ro. Csienkhom kohran inkhawmah mi dang inch�ktirna ding chun tong hriet loa thu mal s�ngkhat hril n�kin ngaituona hmanga an hriet thiem thei zawng thu mal panga chauh hril ka nuom lem.]3Nangni n�ka tong hriet lo ka hmang rawn lem leiin Pathien chungah ka lawm hle a; hII lawmthu hril tongtai chu a tha hle khom a ni thei, mi dang ruok chu a sukhlawk chuong nawh. %I thlarauin Pathien inp�kin lawmthu hril la, i thu ngaithlatuhai khan i hril umzie an hriet si naw chun ieng tin am 'Amen' ti thei an ta? -SIeng tin am ni t�ng a ti le? Thlarauin tongtai ka ta, ngaituona hmangin tongtai bok ka tih; thlarauin inp�kna hla sak ka ta, ngaituona hmangin sak bok ka tih. wgTong hriet loa ka tongtai chun ka thlarau chu a tongtai ng�i a, ka ngaituona ruok chu ka hmang hlawk nawh. K Chuleiin, tong hriet lo neihai chun a hrilfie theina hni raw se. #? Chuong ang char chu nangni lai khom a ni ve. Thlarau thilp�k dong in ch�k hle lai hin, kohran tungdingna dinga tha thlarau thilp�k chu hlut tak ro.) Amiruokchu a thu hril umzie ka hriet si naw chun kei chu a ta dingin ram dang mi n�ng ka ta, ama chu ka ta dingin ram dang mi ni bok a tih. mS S�l ruol loin khawvela hin tong chi hrang hrang a tam hle a, umzie nei lo pakhat khom a um nawh. #? Chuong ang bokin, tong hriet theia in hril a ni si naw chun tuin am in thu hril chu hre thei t�ng an ta? Boruoka tong mei mei ang chauh n�ng in tih. Z-Tawtawrawt khom mumal uma an m�t naw chun tu am r�l do dingin insiem an ta? 0YHringna nei lo thil inri thei tingtang keiin amanih theihle m�t ta hai sien, a ri bi ding anga a'n ri suok si naw chun ieng hla am an tum ti tuin am hre thei a ta? ` 9Unauhai, tuhin in kuomah hungin tong hriet loin hung tong ta lang, in kuomah thu puong a, hrietna inb� cheu a, thu hrila ka'n ch�ktir ch�u amanih a ni s� naw chun ieng tin am mi hlawkpui thei t�ng in ta? k OTong hriet lo nei vong inla ka ti hle a, thu hril theina lem chu nei vong inla ka ti nawkzuol. Kohran hlawkpui dinga hril fiep�ktu an um si naw chun tong hriet lo neihai n�k chun thuhril theina neihai chu an tangkai lem. i KTong hriet loa hriltu chun ama a'n dom s�ng a, thuhriltu ruok chun kohran a dom s�ng hlak.  Thuhriltu ruok chun mihai sukhr�t ding d�m, chokph�r ding d�m le thlamuong ding d�min an kuomah thu a hril lem hlak.  Tong hriet loa thu hriltu chun a thlaraua thur�k Pathien kuoma a hril a ni leiin mi dang tu khomin an hriet thei nawh. } uHmangaina hi hnot pei unla, thlarau thilp�khai chu ch�k hle unla, abikin thuhril theina lem chu ch�k zuol ro.   Chuongchun, hieng thil pathum ringna, beiseina le hmangaina hai hi um zing a ta, chuhai po laia ropui tak chu hmangaina a nih.nU Tu hin chu d�rthlalanga phe ruoia ei inhmu ang hin ei hmu hri a; chu pha ruok chun inhmatonin hmu t�ng ei tih. Tu hin chu a then chauh ei hriet hri a, chu pha ruok chun Pathienin a mi hriet chieng angin la hre chieng ei tih.P Ka naupang lai khan naupang tongin ka tong a, naupang lungril ka put a, naupang ngaituo d�n angin thil ka ngaituo hlak; ka hung puitling hnung ruok hin chu naupang thaw d�n chu ka b�nsan tah. I  Famkimna a hung tlung pha chun famkim lona hi bo t�ng a tih. F Tu hin a then chauh ei hriet a, a then chauh ei hril hri a. &E Hmangaina chu chatuon dai a nih. Thuhrilnahai ruok chu suktawp la n�ng a ta, tong hriet lohai khomin r� hun la nei a ta, hrietnahai khom la tawp a tih. iK Hmangaina chun a hliekhu tlat a, a ringzo tlat a, a beisei tlat a, iengkim a tuor muolsuo hlak.<s suol a lawm naw a, thutak ruok chu a hlimpui hlak.  mawi naw takin a chang ngai naw a, mani hma a siel naw a, a lung a sen mei mei nawh. Hmangaina chun mi thaw suol a'n chik zing naw a, ~+ Hmangaina chu a dawthei a, hmangaina chu a ngilnei. Hmangaina chun a th�k naw a, mani inp�k a thaw ngai nawh. Hmangaina chu a chapo naw a, 2}] Ka nei po po pasiehai ta dingin pe vong lang, uongpui dingin ka taksa meiah inhl�n lang khom, hmangaina ka nei si naw chun ka ta dingin ieng khom a tl�ktl�i nawh.E| Thuhril theina thilp�k neiin, thu inthup po po le hriet ding po po hre vong lang, tl�ng son theina khop hiel ringna nei lang khom, hmangaina ka nei si naw chun ieng khom ni naw ning. ({ K Mihriem tong le v�ntirko tonghaiin thu hril thei lang khom, hmangaina ka nei si naw chun d�r r� amanih, d�rbenthek r� amanih ang chauh n�ng a tih. xzi Thlarau thilp�k poimaw lemhai chu dong ch�k hle ro. Tu hin lampui tha tak chu hang kawkhm�ng ka ti cheu.yw Sukdam theina thilp�k an dong vong naw a, tong hriet loin an tong vong naw a, hrilfie theina an dong vong bok nawh.1x[ An r�ngin tirko an ni vong am a ni? An r�ngin zawlnei an ni vong am a ni? An r�ngin zirtirtu an ni vong am a ni? An r�ngin thil mak an thaw thei vong am a ni? w Pathienin a kohranah hieng mihai hi a sie a, pakhatnaah tirkohai, pahninaah zawlneihai, pathumnaah zirtirtuhai, a dotah thil mak thaw theihai, a nawkah sukdam theina neihai, mi thangpui theituhai, ror�l thiemhai le tong hriet lo chi tum tum neihai. Iv  Tuhin nangni hi Krista taksa chu in ni a, a bunghai in ni bok. u Bung pakhatin a tuor chun bung dang po poin an tuor vong a, bung pakhat chawimawia a um chun bung dang po poin an lawm ve vong a nih. t chuongchun, taksaa hin inl�k hranna um loa bung tum tumhai hi lungruol taka an inngaituo tl�ng theina dingin a chuktuo a nih. s} Ei bung mawi lemhai chu chei khom a ngai nawh. Pathienin taksa hi a rem khawm a, hmusitum deuhai chu a chawimawi lem a, r# Ei taksa bunga hmusitum deua ei ngaihai chu ei chei nasa lem hlak a, ei bunga inzapuium deua inlanghai khom inzaum lemin ei cheibawl hlak. fqE Chuong n�k hmanin, taksa bung hr�t naw lema inlanghai khom hi makmawin an poimaw a nih. p Chuleiin, mit hin kut kuomah, "Ka mamaw naw che" a ti thei nawh; lu khomin ke kuomah "Ka mamaw naw che" a ti thei bok nawh. ;oq Bung tum tum um sienkhom taksa chu pum khat a nih.Pn An r�ngin bung khat chauh ni ta sien, taksa a um thei ding am a ni? Pm Pathienin taksaa bung tum tum hi t�l a t�na taphotah a sie a nih. l  Taksa pumpui hi mit ni ta vong sien, ieng tin am ri hre thei ei ta? Nakawr ni ta vong sien, ieng tin am rim ei hriet thei ding? k Nakawr hin, "Kei chu mit ka ni naw leiin taksaah ka thang nawh" ti sien, a ti lei chun taksaa thang lo a ni chuong nawh. }js Ke hin "Kut ka ni naw leiin taksaah ka thang nawh" ti ta sien, chu a ti lei chun taksaa thang lo a ni chuong nawh. Ji  Taksa hi bung khat chauh ni loin bung tam taka siem a ni lem a. Oh Juda mi ei ni amanih, Grik mi ei ni amanih, bawi ei ni amanih ei ni naw amanih, ei r�ngin pum khata um dinga Thlarau pakhata baptis ei ni a, ei dawn dingin Thlarau pakhat p�kin ei um bok a nih.%gC Taksa hi pum khat ni sienkhom bung tum tuma inthoka siem a na; bung hrang hrang inp�ngtuoin taksa pum khat an siem ang hin Kristaa chun pum khat ei nih. }fs Hieng po po hi Thlarau pakhat sinthaw vong a na, a dit ang takin mi tin kuomah thilp�k chi tum tum a p�k a nih.e a then kuomah thilmak thawtheina a p�k a; mi dang kuomah thu hril theina a p�k a; mi dang kuomah thlarau indik le indik naw hriet theina a p�k a; a then kuomah tong hriet lo chi tum tum a p�k a, mi dang kuomah tong hriet lohai hrilfie theina a p�k bok. d a then kuomah chu Thlarau bok chun ringna a p�k a; chu Thlarau thuhmun v�k chun mi dang kuomah sukdam theina a p�k a; c# Thenkhat kuomah Thlarau z�ra var taka thu hril theina a p�k a; chu Thlarau bok chun mi dang kuomah thu hre taka hril theina a p�k a; Ob Ei r�nga that tl�ngna dingin mi tinin Thlarau thuomna ei dong a. maS Thil thaw thei dan chi tum tum a um a, mi tin kuoma thawtheina petu Pathien ruok chu pakhat a nih. J`  Rongbawlna chi tum tum a um a, sienkhom Lalpa chu pakhat a nih. K_ Thilp�k chi tum tum a um a, sienkhom Thlarau chu pakhat a nih. d^A Chuleiin, hi hi in hriet ka nuom: Pathien Thlaraua inthok chun tu khomin 'Isu chu tongsephurin um raw se' an ti ngai naw a, Thlarau Thienghlima inthok chauh naw chun tu khomin 'Isu chu Lalpa a nih' an ti thei bok nawh.]} Ringnawtu in ni lai khan ieng kong kongin amanih tong thei lo milem tienga zawr le thuoi hmangin in um ti in hriet kha. F\  Unauhai, thlarau thilp�khai chu hre loa in um ka dit nawh. 5[c "In inkhawm chu thiem naw chang ph�na a hung ni nawna dingin, phingt�m an um chun inah fa hmasa el raw hai se. Thil dang ruok chu ka hung pha la kawkhm�ng ka ti cheu.bZ= !Chuleiin, ka unauhai, Lalpa z�nbu k�l dinga in inkhawmin inngh�k tl�ng hlak ro. ~Yu Ro r�lp�ka ei um khomin khawvel mihai anga thiem naw changa ei um ve nawna dingin Lalpan a mi thunun hlak a nih.RX Mani inbi chieng hmasa ni inla chu, ro r�lp�kin ei um naw ding bah. fWE Hi lei hin nangni laia tam tak chu hr�t loin in hrivoi a sie a, a then chu an thi ta bok. V A fatu le dawntu chun Lalpa taksa a nih ti a pom si naw chun mani chungah ror�lna intlun dingin a f�kin a dawn a nih. ^U5 Mi tinin mani inbi chieng seng unla, chu hnungah bei chu fain no chu dawn chauh ro. Tw Chuleiin, tu khomin mawi naw taka Lalpa bei hi fa a, no hi a dawn chun Lalpa taksa le thisen lakah maw a phur a nih. jSM Chu bei chu fa a, no chu in dawn z�tin Lalpa hung nawk hma khat a th�na chu in puong a nih. 1R[ Chuong ang bokin, bu an f�k khopin no chu a l�k a, "Hi no hi ka thisena thuthlung thar chu a nih, in dawn po leh in mi hriet zingna sikin thaw hlak ro," a ti kha. pQY "Hi hi ka taksa, in ta ding chu a nih, in mi hriet zingna sikin hieng ang hin thaw hlak ro" a ti kha. !P; Ka thu hril sawng ch�u hi Lalpaa inthoka ka dong a nih. Kh�nga inmantira a um z�n khan Lalpa Isun bei chu l�k a, lawmthu a hril zoin a khoi a, +OO Hi hi ieng thil am an ta leh! Chuong anga f�k le dawnna ding chu mani in in nei seng an naw am a ni? An naw leh, Pathien kohran chu hmusitin, a nei nawhai chu sukzak in tum am a ni? Ieng am hril t�ng ka ta? Ka'n p�k ding cheu am a ni? Hi thua hin chu ka'n p�k thei lul naw ch�u. N/ F�k a hun pha tu khom ngh�k loin mani bu chawi seng in f�k a, a then phingt�ma an la um laiin a then chu in lo inrui hman d�r ta hlak. VM% In inkhawm d�n hi Lalpa z�nbu k�l dinga inkhawm khom in ni chie nawh. |Lq Nangni lai ng�id�n inang lo a suok ding a ni hrim a, chu chun nangni laia mi takhai chu suklang chieng a tih. K{ A hmasa takin, kohran inkhawmah nangni lai inth�na a um hlak ti ka lo hriet a, iemani chenah ka ring deu hrim a nih. J3 Sakramen k�l d�n thua inch�ktirna in zawm d�n konga ruok chu ka'n p�k thei naw cheu; in inkhawm hi thatpui n�kin in sietpui lem a nih. I5 Ieng khom ni sien, hi hi tu khomin in s�lkal chun chuong thila chun keinin ch�ng d�n kan nei naw a, Pathien kohranhai khomin ei nei bok nawh. jHM Nuhmeiin sam sei a put ruok chun a mawipui hle, sam sei chu ama inkhumna dinga p�k a ni si a. |Gq Pasalin sam sei a put chun a ta dingin thil inzakum a nih ti in piengpui lungril puoksuok khomin in hriet el naw? fFE Hang ngaituo hman ta u, nuhmeiin lukhum khum loa Pathien kuoma a tongtai chu a awm hrim am? E/ Nuhmei hi pasala inthoka siem a ni ang bokin pasal hi nuhmeia inthoka pieng a ni si a; nisienlakhom iengkim hi Pathiena inthoka suok vong a nih. D Nisienlakhom, Lalpaa ruok chu nuhmei hi pasal thang loin a um thei naw a, pasal khom nuhmei thang loin a um thei bok nawh. sC_ Hi lei le v�ntirkohai leiin nuhmei chun thuneitu hnuoia um a nizie inchikna a lu-ah a khum ding a nih. _B7 Pasal hi nuhmei ta dinga siem a ni naw a, nuhmei ruok chu pasal ta dinga siem a nih. `A9 Pasal chu nuhmeia inthoka siem a ni naw a, nuhmei ruok chu pasala inthoka siem a nih. ~@u Pasal chu Pathien angpui le a ropuina a ni leiin lukhum a khum ding a ni nawh; nuhmei ruok chu pasal ropuina a nih. 9 Chun, nuhmei tu khom lukhum khum loa tongtai amanih le thu hril taphot chun a lu a sukmuolpho a nih, chuong ang chu m�t kol leh angkhat zing a nih. d=A Pasal tu khom lukhum khuma tongtai amanih le thuhril amanih chun a lu a sukmuolpho a nih. z<m Hi hi in hriet ka nuom: Pasal taphot lu chu Krista a na, nuhmei lu chu pasal a na, Krista lu chu Pathien a nih. {;o Iengkimah in mi hriet zing hlak lei le thucha ka'n hl�n sawng cheu ang taka in vong tlat leiin ka'n p�k cheu.D:  Keiin Krista ka enton ang hin nangni khomin mi enton ve ro.9/ !Kei khomin mani hlawkna n�kin mi tam tak thatna ding ka zong lem a, sandam an ni theina dingin kong tinr�ngah mi tin suklawm ka tum hlak hi. ]83 Juda hai, Grik hai, Pathien kohran hai tu el khom tl�k ph�na dingin um naw ro. |7q Chuongchun, in f�k khomin in dawn khomin, iengkim in thaw taphot chu Pathien ropuina ding chauhin thaw vong ro. k6O Lawm taka ka f�k a, Pathien kuomah lawmthu ka hrilna thuah ieng leiin am hrilsiet ka hlaw ding?:5m Chu chun in sie le tha hrietna thu ka hril naw a, a hriltu ch�u sie le tha hrietna thu ka hril lem a nih. An leh, ka zalenna chu mi dang ngaid�nin a khuokhir ding am a ni? 4) Amiruokchu, tuin amani, "Hi chu inthawina thil a nih" tia an hril ch�u ruok chun a hriltu ch�u lei le sie le tha hrietna leiin fa naw ro. 3 Ringnawtuin bu fa dinga an fiel ch�ua in fe nuom si chun an p�k taphot ch�u chu indon buoi s�s� loin fa el ro. <2s hnuoi le a s�nga um po po hi Lalpa ta a ni si a. B1 Sa dawra an zor a ni phot chun indon buoi loin fa el ro, R0 Tu khomin mani thatna ding n�kin mi dang thatna ding zong lem raw se. */M "Iengkim thaw a thieng" an ti hlak a, sienkhom iengkim thaw hi a tha kher nawh. "Iengkim thaw a thieng" an ta, sienkhom iengkim thawin mi a siem tha kher nawh. T.! Lalpa th�kthu choktho ei tum am a ni? Ama n�kin ei hr�t lem am a ni?{-o Lalpa no le ramhuoi no chel kop thei naw ti niu; Lalpa z�nbu le ramhuoi z�nbu k�l kop thei bok naw ti niu. 0,Y Ni teu lo e, ringnawtuhai inthawina chu Pathien kuomah ni loin ramhuoi kuomah a ni lem ti thu ka hril a nih. Nangni ruok chu ramhuoi leh inzawlna in nei ka dit nawh. +% Hi thua hin iem hril ka tum a na? Milem kuoma thil an inhl�n chun hlutna a nei ti le milem khom chun tl�ktl�ina a nei ka t�na a ni? s*_ Israelhai kha ngaituo ro: inthawina sa fatuhai chun maich�m rongbawlna leh inzomna an nei naw am a ni? )} Bei chu tlang khat a ni angin eini hi tam tak ni inla khom taksa pumkhat ei nih, bei tlang khata mi ei chang seng si a. $(A Malsawmna no la a, malsawmna ei hril hlak hi Krista thisen ei intawmpuina a ni nawm a ni? Bei ei khoi hlak hi Krista taksa ei intawmpuina a ni nawm a ni? h'I Ningkhong hre chinhai hrilin ka hril ch�u hi, ka hrilhai ch�u hi ch�k takin ngaituo ro. <&s Chuleiin, ka dittakhai, milem biek hi nghatsan ro. j%M Fienai in tuok hlak hi mi tuor b�k a ni chuong nawh. Pathien chu a ringum a, in tuor thei b�ka nasa fiena in tuok phal naw nih, in do zo theina dingin fiena in tuor ph� leh tl�n suokna lampui siemp�k lem a ti cheu.^$5 Chuongchun, ng�r ngheta in inngai a ni khomin fimkhur ro, in tl�k nawna dingin. # Hieng ang thil an lo tuokhai hi mi dang kawkhmuna ding a na; hun tawpa ch�ng einihai inv�ng theina dinga ziek a ni bok. q"[ Anni laia thenkhat an chier ang khan chier ve naw ro, sukramtu v�ntirkoin a subohmang tawl a ni kha. g!G Anni laia thenkhatin Lalpa an fie ang khan fie ve naw ro, r�lin a chuk hlum teuh a ni kha.  1 Anni laia thenkhat inngaina suola an tl�k ang khan tlu ve naw ro, ni khat s�ngin mi s�nghni le s�ngthum zetin an thi ph� hiel a ni kha. 0Y Anni laia thenkhatin milem an biek ang khan be ve naw ro; Pathien Thu khomin, "Fa le dawn dingin mipui an inthung a, hlimhlop ch�n dingin an tho nawk" a lo ti kha. ~u Thil suol thaw an ch�k anga ei ch�k ve nawna dingin kh�ng thilhai kha eini mi kawkhmuna dinga tlung a lo nih. } Chuong s� khom chun anni laia mi tam tak chungah Pathien a lungni ta naw a, thlal�rah an ruong a'n dar phung el kha. thlarau tieng tui thuhmun, anni somtu thlarau lungpuia inthoka tui chu an dawn seng kha; chu lungpui chu Krista hi a nih. :o An r�ngin thlarau tieng bu thuhmun an f�k a, H  Mosie hnuoiah an r�ngin s�ma le tuipuia baptis an ni kha.   Unauhai, ei thlatuhai chunga thil tlunghai, s�min a thuoi d�n le an r�nga tuipui an k�n d�nhai kha, in hriet naw ka nuom nawh. +O ka taksa ka hnek chor chor a, ka bawiah ka siem a; chuong naw chun mihai kuoma Chanchin Tha hriltu ni ta siin lawmman dong ph�k loa hnawl ni hlauh rawi ka tih.eC Chuleiin, pan chieng tak neiin ka tl�n a, boruok hnektu ang mei meiin ka hnek ngai nawh; \1 Intl�nsieka thanghai chu kong iengkimah inthununna khauh tak hnuoiah an inbuotsai hlak. Anni chun chawimawina lukhum se thei hmu dingin an bei a; eini ruok chun chatuon dai lallukhum hmu dingin ei bei a nih. 1 Intl�nsiekhai chu an tl�n senga chu pakhat chauhin lawmman a dong hlak ti in hriet naw'm a ni? Chuong ang chun lawmman dong dingin tl�n ro. `9 Chanchin Tha leiin chuong thilhai chu ka thaw hlak, a malsawmna ka dong theina dingin.\1 Mi hr�t nawhai ka l�k theina dingin anni lai hr�t naw angin ka um hlak. Chuong ang chun ieng ti kong zawng amanih b�kin mi thenkhat ka sandam theina dingin mi tin lai kong hrang hrangin ka khawsa hlak.  D�n nei nawhai ka l�k theina dingin D�n nei lo angin ka um hlak, Pathien d�n zawm naw ni si loin, Krista d�n zawm tlat siin. =s Judahai ka l�k theina dingin Judahai lai Juda mi angin ka um a; D�n hnuoia um ni naw lang khom D�n hnuoia mihai ka l�k theina dingin D�n hnuoia um angin ka khawsa hlak. pY T� bawi ni naw lang khom a tam thei ang tak mi ka l�k theina dingin mi tin bawiah ka'n siem hlak. ,Q An leh ka lawmman chu iem ni t�ng a ta? Chanchin Tha hriltu ka ni leia ka ph�t thei ph�t loa a thlawna Chanchin Tha ka hril theina hi ka lawmman chu a nih. % Mani nuom thua hril ni lang, hlaw khom nei ka tih. Mani nuom thua hril ka ni si nawh, Chanchin Tha enkol sin chu inkoltira ka um lei a nih.   Chanchin Tha ka hril leia uong ka ni nawh, hril lo thei lo ka nih. Chanchin Tha hi hril ta naw lang chu ka chung a va rik awm de aw! Q  Kei chun hieng hamthatnahai hi ka sor ve hrim hrim nawh. Hieng thil hi ka chunga in thaw beisei leia ka ziek a ni nawh. Ka uongpui hi ieng khom loa in mi ngaip�k n�k chun thi khom ka thlang lem. j M Chuong ang bokin, Chanchin Tha hi Chanchin Tha hriltuhai f�k hmuna dinga Lalpan a ruot a nih. - S Tempula rongbawltuhai chun tempula mi thil an f�k a, maich�ma inthawina inhl�ntuhai khomin an thil inhl�na inthokin chan an nei ve ti in hriet naw'm a ni?  ! Mi dang hmanin in lakah chuong ang thil an ph�t ngam chun keini lem chun kan ph�t ngam nawk zuol naw di'm a ni? Sienkhom ieng khom kan ph�t ngai nawh. Ph�t n�k hmanin, Krista Chanchin Tha d�ltu kan ni nawna dingin iengkim kan tuor hr�m hr�m lem hlak.+ Nangni lai thlarau thlai chi kan tu a, in kuoma inthokin taksa tieng thila khom ra s�k ding lo ni inlang, inthlahrungna ding ieng am a um a? @y Keini ta ding tak lem hin a ni naw maw a lo hril? Ni e, keini ta dinga ziek a nih. Hnuoi inlettu chun beisei neiin inlet sien, bu ch�ltu khomin chan nei ve beiseiin ch�l raw se. ' Mosie D�na chun, "Bawngchalin bu a ch�l laiin a hm�r khuop naw rawh" ti a nih. Pathienin bawngchal ta ding chauhin am a nih a ngaituo? ta Hieng ka hrilhai hi mihriem thl�r d�n mei mei am a ni? D�n thu khomin hieng hi a hril a ni naw maw? "= Mani inchawm fawma sipaia thang tu am an um hlak a? A ra fa si loin tuin am gr�p huon a siem hlak a? A nenetui dawn si loin tuin am ran a v�i hlak? W' Kei le Barnaba chauh hi kut sinthawa mani inchawm b�k ding kan ni am a ni? yk Tirko danghai, Lalpa unauhai le Kifa hai angin inzinnaah ringtu nuhmeihai kan thuoi ve thei naw b�k am a ni? D F�k le dawn dong theina chanvo kan nei naw bik am a ni? 9m Hi hi mi sois�ltuhai ka donna hlak chu a nih. )K Mi danghai ta dingin tirko ka ni naw a lo ni khomin, nangni ta ding chun ka ni chieng khop el. Lalpaa tirko ka nizie namnghettu suoi chu nangni hi in ni si a. ~  Zal�n ka ni naw maw? Tirko ka ni naw maw? Ei Lalpa Isu Krista hmu tah ka ni naw maw? Lalpaa ka sinthaw ra chu nangni hi in ni naw maw? }# Chuleiin, ka thil f�kin suolah ka unau a'n tl�ktir si chun, ka unau ka sukthl�k nawna dingin sa hrim hrim nghei d�r t�ng ka tih. | Chuong anga i unau chunga thil suol thaw a, a sie le tha hrietna hr�t naw tak i sukhliem chun Krista chungah thil suol i thaw a nih. t{a Chuong a ni si chun i unau, mi hr�t naw, a thi aia Krista thi chu, i hrietthiemna chun a suksiet a nih. =zs Nang, chu hrietna nei ta sa chun milem biekna ina bu i f�k lai chu sie le tha hrietnaa hr�t loin hmu sien, milem kuoma thil inhl�nhai a f�k ngam ph� ve el naw ding maw? lyQ Amiruokchu, fimkhur ro, in zalenna chu ringnaa hr�t nawhai tl�kna lo ni pal hlauh rawi a tih. x9Ieng khom ni sien, ei thil f�k hin Pathien a mi'n hnaitir naw a, fa naw inla khom a mi'n hlattir naw a, fa inla khom a mi'n hnaitir chuong bok nawh.wNisienlakhom, hi hi mi po poin an hriet vong nawh. Thenkhat chu milem be thang an ni leiin, s� an f�k ph� leh milem kuoma inthawina sa anga ngaiin an f�k hlak a, an sie le tha hrietna a hr�t si naw leiin inthieng naw angin an inngai hlak. vNisienlakhom, eini ta ding ruok chun Pathien pakhat chauh, P� chu a um a, thil iengkim ama leiin a um a, eini khom ama ta dinga um ei nih; chun, Lalpa pakhat chauh, Krista Isu chu, a um bok a; thil iengkim hi ama hmanga siem a na, eini khom ama leia um ei nih.huV�n amanih, hnuoi amaniah pathien anga ngai tam tak an um thei a, chuong angin pathien tam tak le lalpa tam tak khom an um hrim a. 9tkChuongchun, milem bieknaa an sa inhl�n f�k thua chun, khawvela hin milem hi ieng khom a ni nawzie le Pathien pakhat chauh naw chu a dang hrim hrim an um nawh ti ei hriet. KsMiin Pathien a hmangai ruok chun ama chu Pathien mi hriet a nih. ^r5Tu khom thil hrie nia inngai chun a hriet ding ang takin a la hriet tawk naw a nih. Kq Milem biekna sa f�k chungch�ng thua khan, "ei r�ngin hrietna ei kol seng" in ti kha a'n dik. Sienkhom chuong ang hrietna chun mi a sukchapo hlak a, hmangaina ruok chun mi a siem tha hlak. ppY(Nei loa a um pangngaia a um chun a hlim lem ka ring. Kei khom hi Pathien Thlarau neiah kan ngai a nih.o1'Nuhmei chu a pasal dam s�ng chun phuor a na; a pasal a thi pha ruok chu a nuom taphot nei thei a tih, amiruokchu, Lalpaa um mi a ni ding a nih. jnM&Chuongchun, a nuhmei huol neitu chun a thaw tha a, a nei nawtu chun a thaw tha nawk zuol a nih.g3m_%Amiruokchu, nuhmei nei lo dinga nor lui lei ni loa ama nuom thua nei naw tum tlat thei a ni ruok chun a nuom anga a thaw chu a tha a, a nuhmei huol a nei naw chu a tha. ~lu$Mi tu khomin nungh�k thiengl�m a'n huolpuina chungthuah thaw indik loa inhre a, chu nungh�k chu l�ngt�l el ding a ni ta bok si a, innei ng�i t�la a hriet chun a nuom ang chun thaw sien la, inneipui el raw se, thil suol a ni nawh. 2k]#Chuong chu nangni thatna dinga ka hril a na, khuokhir ka tum naw cheu a, mawi taka in um theina ding le Lalpa rong bawl dinga in inpump�k theina dinga ka hril a nih. gjG"a lungril a'n ph�r hlak. Pasal nei lo nuhmei le nungh�k thiengl�m chun an taksa le thlarau vong thienghlim dingin Lalpa sin chauh an invoipui a; pasal nei chun a pasal suklawmna dingin khawvel thil a'n voipui hlak. Zi-!Nuhmei nei ruok chun a nuhmei suklawmna dingin hi khawvel thil hi a'n voipui a, h} Lungkham nei loa in um ka nuompui ch�u a nih. Nuhmei la nei naw chun Lalpa suklawm dingin Lalpa thilhai a'n voipui a. ghi khawvel thila inhmanghai chun inhmang naw angin um hai sien ka nuom a nih. Hi khawvel um d�n pangngai hi a bohmang m�k a nih. xfilus�nhai khom s�n lo angin, lawmhai chu lawm naw angin, thil inchawtuhai chun an ni kol ding ni lo angin, teaUnauhai, hun a tawi tah �m leiin hieng hi ka ti a nih. Tuta inthok chu nuhmei neihai khom nei lo angin, d%I nei tah khomin thil suol i thaw naw a, nunghak thiengl�m khomin pasal a nei chun thil suol a thaw bok nawh. Amiruokchu, nuhmei pasal neihaiin hi dam s�ng huna hin harsatna tam tak tuok an tih, kei chun chuong laka inthok chun infihl�mtir ch�u ka nuom a nih. Tc!Nuhmei nei ta chun th� tum naw sien, a nei lo chun zong bok naw raw se. e~~@}}M|{{nzyyxxxwwvvujtt\ss*rr\qqqpFoo_nnhnmllkknk%jj(ii^hhpggffeeedd ccRbbblaaU``,_^^X]\\S[ZZ7YYXHWeVV&UyUTT=SSIRRQYPPyOOO-NN$MM L|LKpJIIHHwGFF(EEQDDpD-CBB.AAo@z@ >>}==1Z�m n�k hmanin thil inzapuium, a r�ka an thaw hlakhai chu kan hnawl a; dawha hmanga, Pathien thu a'n dik naw zawnga hril kan ch�ng bok nawh. Tlang takin thutak kan t�r lang a, Pathien hmaah mi tin sie le tha hrietna mit tlunga um kan tum lem hlak. i= MChuleiin, hi rongbawlna sin hi Pathien lunginsietna z�ra d�nde kan ni leiin kan z�m nawh. p<YChuongchun, eini hmai inkhum ve lohai hi Lalpa ropuizie t�r langna d�rthlalang chu ei ni a, ropuinaa inthoka ropui zuol pei dinga ama angpuia siem danglam pei ei nih. Chu chu Lalpaa inthoka hung um a na, ama chu Thlarau a nih.S;Lalpa chu Thlarau a na, Lalpa Thlarau umna taphotah zal�nna a um hlak. d:ANisienlakhom, Lalpa tieng tu khom a ngha pha, chu inkhumna chu hawkp�k a ni chauh hlak. p9YTu chen khom hin Mosie lekhabu an tiem ch�ngin chu inkhumna chun an lungril a la'n khum zing a nih. y8kAn lungril sukchololin a um a, voisun ni chen khom hin Thuthlung Hlui bu an tiem ch�ng po leh chu hm�i inkhumna chun an lungril a la'n khum zing a nih. Hawkp�k an la ni hr� nawh; chu inkhumna hawk thei chu Kristaa chauh a ni si a. 7  Mosie hm�l �ng a chuoi chena Israel nauhaiin an en zing nawna dinga a hmai a'n khum ang khan keini chun kan thaw ve nawh. ?6y Chuong ang beiseina chu kan nei leiin kan huoi a nih. q5[ Chuoi nawk el hman chuong ang khopa ropui a ni chun chuoi ta lo ding ropuina chu a va nasa awm ngei de!h4I Chu konga chun, ropui tak kha a n�ka ropui lem daih a lo um tah leiin a ropui zing ta nawh. 3} Thiemnaw inchangtirna rongbawlna hman a ropui chun, thiem inchangtirna rongbawlna lem chu a va hang ropui ding ngei de! L2Thlarau rongbawlna lem chu nasa takin a ropui zuol naw di'm a ni? C1Mosie hmel �ng, chuoi nawk el ding hman Israel nauhaiin an en zing ngam naw hiel khopin a ropui a, lunga hawropa ziek, th�na intluntu rongbawlna hman kh�ng khopa ropui a ni chun, r0]Ama chun Thuthlung Thar rongbawltu ni tl�kah a mi siem a, chu chu D�n, hawropa ziek ang kha ni loin Thuthlung Thar, Thlaraua ziek chu a ni lem. D�n, hawropa ziek chun th�na a'n tlungtir a, Thlarau ruok chun hringna a p�k. /Keini ngot chun kan tlin naw a, keini thaw anga hang hril ding ieng khom a um bok nawh; kan tlinna chu Pathiena inthok a ni lem. Q.Chuong ang khop chun Krista z�rin Pathien hmaah kan inring zo a nih. 9-kNangni hi Krista lekha, keini a mi'n ziektir, lekhatuia ziek ni lo, Pathien hring thlaraua ziek, lung ph�ka ziek ni lo, mihriem lungril ph�ka ziek chu in nih ti a chieng. _,7Nangni hi kan lekha, mi tin hriet le tiem dinga kan lungril ph�ka ziek chu in nih. >+ wMani inhril mawi ei thaw nawk an ta maw? An naw leh, mi danghai ang bokin rikawmenna lekha kan hung chawi amanih, nangnia inthokin chu chu kan l�k amanih a ngai ta hiel a ni maw? ;*oMi tam takin Pathien thu sumdawngnaa an hmang ang hin kan hmang ve nawh. Chu n�k hmanin, Pathien mi tir angin, Pathien mit hmuah Kristaa chun titakzetin thu kan hril lem hlak.)/Bohmang m�khai ta ding ruok chun th�na rimsie kan na, sandam m�khai ta ding chun hringna rimtui kan nih. Chu sin chu tuin am tlin zo a ta? h(IKeini hi bohmang m�khai le sandam m�khai laia Pathien ta dinga Krista rimtui chu kan nih. '7Nisienlakhom, Kristaa a hn�na lampuia mi thuoi roptu le keini hmanga ama hrietna rimtui hmun tina th�dartu Pathien kuoma chun lawmthu um raw se. & Sienkhom ka unaupa Tita ka hmu naw leiin ka bei a dong hle a. Chuongchun anni chu chibai ka b�k a, Makedonia ramah ka fesan tah a nih. h%I Krista Chanchin Tha hril dinga Troas ka tlung khan Lalpan rongbawlna lampui a mi hongp�k a. c$? chuong naw chun Setanin mi tl�kkhal rawi a tih, a dawha thiem d�n ei inhmai si naw a.#3 Tu khom in ngaidam taphot chu kei khomin ka ngaidam ve. Ngaidamna ding a um a, ka lo ngaidam tah chu nangni leia Krista mit hmua ka ngaidam a nih, p"Y Kong tinr�ngah thu awiin fie in dawl am ti hrietna dingin lekha khah ka hung thon ch�u a ni khah. R!Chuleiin, ama chu in hmangai takzetzie inlangtir dingin ka ng�n cheu. ~ uTu hin chu lunginsietin thlamuong ta lem ro, chuong naw chun lungngaina tuor ruol loin tl�kbuok hlauh rawi a tih. 7iMi tam lemin hienga ama in hrem hi a huntawk. 9Lungngaina intluntu chun kei chauh a mi suklungngai naw a, iemani chenah in r�ngin a suklungngai ch�u a nih ti inla ka uor taluo ni kher naw nih. 7gMitthli tam tak s�ngin, lungril beidong le rinum t� pumin, in lung suknatna ding ni loin, ka hmangaina ch�u inth�kzie in hriet theina dingin, ka hung ziek a ni khah.A{Ka hung phaa mi suklawmtu ding haiin ka lung in suknat nawna dingin kh� lekha khah ka hung thon ch�u a ni khah. Ka lawmna chu nangni khomin in mi lawmpui seng ka ring tlat a nih. jMIn lungril ka sukna chun, nangni ka suknathai bok naw chu mi suklawmtu ding tu dang am an um a? d CChuleiin, in lungril sukna ding chun in kuomah hung ta naw el lang tiin lungril ka siem a.   In ringna chungah insuklal kan tum naw a, in lawmna dinga nangni le thok tl�ng ei ni lem, ringnaa chun in ng�r nghet si a.o YNangni hl� ding cheuin Korinth khuo ka hung sir nawk ta naw a nih ti mi hrepuitu chu Pathien a nih. ` ;Ama t� ei nizie suoi nama mi'n chiktu le ei lungrila zakhamna thlarau mi petu a nih. a =Keini le nangni mi siemtu, Kristaa mi suknghettu le hriek mi n�ltu chu Pathien a nih. ( KPathien thu tiem chu ieng z�t khom ni sien, Kristaa chun "A nih" ti vong a nih. Chuleiin, Pathien ropuina dingin Isu Krista z�rah "Amen" ei ti hlak a nih. 1 ]Kei le Silvan le Timothe haiin in kuoma a chanchin kan hril, Isu Krista, Pathien Naupa chu "A nih" le "A ni nawh" a ni kop ve si nawh; amaa chun "A nih" ti chauh a um.  Pathien chu a ringum leiin in kuoma kan thucha khom a ch�ngin "A nih" ti le a ch�ngin "A ni nawh" ti ang hi a ni nawh. ^ 7Hi hi ka remruot lai hin tum mumal nei lo ka hoi am a nih? An naw leh rem ka ruot lai hin khawvel mihai thaw d�n hmangin, a ch�ng leh "A nih, a nih" ti a, a nawkah "A ni nawh, a ni nawh" ti mei mei am ka nih? I  Makedonia ka fe malamin sir ch�u a, Makedonia rama inthoka ka hung k�r tieng sir nawk ch�u ka tum a, chu taka inthok chun Judai ram tienga ka'n zin peina dinga khom in mi san ka beisei. l SChu chu ka ring tlat leiin hlawkna tum hni in chang theina dingin sir hmasak phot ch�u ka tum a. , STu hin in la hriet thiem vong nawa chu, Lalpa Isu Ni-a kan uongpui ding in ni ang bokin in uongpui ding kan nizie hi a kimin in la hung hriet chieng pei ka beisei.Z / Kan lekhathona khan in tiema in hriet thiem naw ding ieng khom kan ziek naw kha.   ) Kan uongpui chu hi hi a nih: khawvel varna ang ni loin Pathien lunginsietna lei chauh lemin Pathiena inthoka suok nun thienghlim le tlang tak chu putin mihai lai kan khawsa hlak a, chu chu nangni lai hin a ni nawkzuol ti mi hrepuitu chu kan sie le tha hrietna hi a nih.   5 Tongtainan mi san unla, mi tam tak in tongtaina z�rin lunginsietna dong kan ta, keini leiin mi tam takin Pathien kuomah lawmthu hril thei an tih.    Chuong ang thi el theina ti-um laka inthok chun a mi san suok a; ama chun mi la san suok nawk pei a tih ti hi kan beisei innghatna a nih.)  M Kan lungril tak chun thi ng�i dingin kan inngai a. Sienkhom chu thil chu keiniah ni loin mithi keithotu Pathiena mi'n nghattirtu a lo ni tah lem hlauh a nih. ;  qUnauhai, Asia rama harsatna kan tuokhai kha in hriet naw kan nuom nawh; kh�ng ang khopa tuor zo ruol lo phur rikin mi del a, dam hrim khom kan inbeisei ta naw hiel thuhai kha.   Rinum mi tuorpuitu in ni angin thlamuongna mi'n tawmpuitu ding in nih ti kan hriet leiin in chungah beiseina nghet tak kan nei. R Rinum kan tuor chun in thlamuongna le in sandamna ding a na; thlamuonga kan um chun nangni thlamuongna ding bok a nih, rinum kan lo tuor tah ang chu sel tak le thlamuong taka in tuor ve theina dingin. k QKrista tuornahai chu ei nunah ei tuor rawn po leh ei thlamuongna khom Krista z�rin a pung hlak. * OPathiena inthoka thlamuongna ei dong chu hmanga harsatna tinr�ng tuortuhai ei thlamuong ve theina dingin Ama chun ei harsatna po poa chun a mi thlamuong hlak. v gEi Lalpa Isu Krista Pa le Pathien, lunginsietnaa sip P�, thlamuongna petu Pathien chu inp�kin um raw se. j OPathien, ei Pa le Lalpa Isu Krista kuoma inthoka lunginsietna le inremna chu in kuomah um raw se.$ EPaula, Pathien dit zawnga Krista tirko le ei unaupa Timothe chun Korinth khuoa Pathien kohran le Akaia biel pumpuia mi thienghlim po pohai chibai kan b�k.H Krista Isua ka hmangaina cheu chu in r�nga kuomah um raw se.;qEi Lalpa Isu lunginsietna chu in kuomah um raw se.W'Tu khom Lalpa hmangai nawtu chu tongsephurin um raw se. Lalpa chu a hung ie!rS~Hi chibai b�kna lekha hi kei Paula hin kut ngeia ka hung ziek a ni hi. _}7Unau dang po po khomin chibai an b�k ch�u a; fawp thienghlimin in chibai tuo ro. |)Asia rama kohranhai hin chibai an b�k cheu. Akuila le Prisila le an ina kohran inkhawmhai hin Lalpa hmingin chibai vochuom an b�k ch�u. o{Win lungril an sukhar ang bok khan ka thlarau khom an sukhar ve a nih. Hieng ang mi hi ngais�ng ro. z Chun, Stefan hai, Forchunata hai, Akaika hai an hung hin an mi suklawm hle a; anni hin in um naw inlang lo khopin an mi siem a, Oychuong ang mihai le an thawpui le rongbawlpuihai thu chu zawm pei ro.~xuStefan hai s�ng kha Akai biela ringtu hmasa an na, mi thienghlimhai rongbawlna sinah an inp�k zo ti in hriet a; 4wcIn thaw taphot chu hmangainain thaw pei ro.[v/ Inring zingin um ro; ringnaah ng�r nghet unla; huoi tak le hr�t takin um ro. *uM Unaupa Appolo ruok chu unau danghai ruola in kuoma hung dingin ka ng�n rak a, sienkhom tu hri hin chu a nuom tlat naw a, hun remch�ngah la hung ngei a tih. %tC Chuleiin, tu khomin lo ngain�p naw ro. Ka kuoma a hung k�r vak theina dingin thlamuong takin hung inthla ro; unau danghai ruola a hung tlung ka beisei.{so Timothe a hung chun nangni lai inphalam d�r lo dingin lo inumtir ro, keima ang boka Lalpa rongbawltu a ni kha. krO Hlawk taka rong bawl theina lampui ka ta dingin a'n hong a, dod�ltu ruok chu an tam �m �m. 5qeEfesi-a hin Pentikos ni chen ch�m ka tih. pTuta tum chu fe malama hung sir vuoi cheu ringot ka nuom naw a, Lalpan rem a ti chun iemani chen in kuoma ch�m ka beisei a nih. oIn kuomah sawt fe ka ch�m el thei, thlasik s�ng po khom a ni el thei a; kan zin nawk peina dinga khom in mi thangpui ding annawm. dnAMakedonia ram ka sir hnungin in kuomah hung ka tih; Makedonia ram fang a t�l tlat si a. EmKa fe ve a t�l a ni lem chun ka ruolin hung v�ng an ta.lyKa hung pha leh in thilp�khai chu Jerusalema fepui dingin mi in ring zawnghai chu ka lekha inchawitirin tir ka tih. k Pathienni z�tin nangni lai tu khomin malsawmna in dong d�n ang peiin sie khawl ro, ka hung phaa dawl a ngai nawna dingin. jj OMi thienghlimhai ta dinga thawlawm thaw thua chun, Galati kohranhai ka hril ang khan thaw ve ro. 8ii:Chuleiin, ka unau dittakhai, sukch�ng ruol loin ng�r nghet unla, Lalpaa chun in sin inrimna a thlawn naw dingzie hre zingin, Lalpa rongbawlna sina chun inpe fai thak ro. ch?9Sienkhom, ei Lalpa Isu Krista zara hn�na mi petu Pathien kuoma chun lawmthu um raw se. Rg8Th�na t�r chu suol hi a na, suol thilthawtheina chu D�n hi a nih. pfY7Aw th�na, khaw lam i hn�na chu?Aw th�na, khaw lam i t�r chu?"q ti hi la hung tlung kim a tih. ew6Chuong anga hmon thei hi hmon thei loa a'n chang huna chun hi Pathien Lekha thu,"Th�na chu hn�nain a lem zo tah,p]d35Hmon thei hi hmon thei loah inchang a ta, thi thei hi thi thei loah inchang a tih. c{4Tawtawrawt a hung inr�k pha chun mithihai chu hmon thei loa keitho n�ng an ta, eini khom sukdanglam n�ng ei tih. Jb 3Thur�k ka hril cheu hi, ngaithla ngun ro. Ei r�ngin ei in vong naw ding a na, sienkhom tawtawrawt nuhnung tak a'n ri pha chun thawk le khat, mit khap k�r loin sukdanglam ni vong ei tih. a 2Unauhai, taksa le thisen hin Pathien ram a hluo thei naw a, hmon thei hin hmon thei lo chu hluo bok naw nih ti ka hril a nih. Q`1Hnuoia mi angna ei put ang hin v�na mi angna khom la put ngei ei tih.a_;0Hnuoia mihriemhai chu hnuoia mi ang an na, v�na mihai ruok chu v�na mi ang an nih. Z^-/Mihriem hmasa chu pila siem, hnuoi mi a na, mihriem pahnina chu v�n mi a nih. l]Q.Thlarau tieng um hmasa loin taksa tieng a um hmasa a, chu hnungah thlarau tieng a um chauh a nih. \-Pathien Lekha thu chun, "Mihriem hmasa tak Adam chu mi hring a hung ni tah a" a ta; Adam nuhnung tak chu hringna petu Thlarau a nih. [+,Ei ph�m kha mihriem taksa a ni a, keithoa um chu thlarau tieng taksa a nih. Mihriem tieng taksa a um chun thlarau tieng taksa khom um a tih. Z+chawimawi loa tuin a um a, ropui taka keithoin a um a; hr�t naw taka ph�min a um a, thilthawtheia keithoin um a tih. Y{*Mithi thonawkna khom chuong ang bok chu n�ng a tih. Taksa chu hmon theia tuin a um a, hmon thei loa keithoin a um a; X))Nisa hin ama ropuina a nei a, thlain ama ropuina hran a nei a, arasihai khomin ropuina an nei a, arasi hrang hrang ropuina khom a'n ang nawh. xWi(V�n taksa a um a, hnuoi taksa a um a, v�n taksa ropui d�n le hnuoi taksa ropui d�n khom a'n ang nawh. Vw'Taksa po po hi a'n ang vong nawh: mihriem taksa a dang a, ran taksa a dang a, vate taksa a dang a, nga taksa a dang. U &Nisienlakhom, Pathienin a nuom d�n angin a k�ng a hung siem a, thlai chi hrang hrangin k�ng chi hrang hrang an nei hlak. }Ts%Bu chi amanih thil dang chi amanih in tu hin a k�ng la hung um ding chu in t� naw a, a chi mal chauh a la nih. oSW$Chu chu zawna inv�tthl�k tak a nih. Hnuoia thlai chi in tu hi a thi zet naw chun a to ngai nawh. jRM#Ieng tin am mithihai chu keitho n�ng an ta? Ieng taksa am put an ta? tiin in indon a ni thei. Q"Har f�m unla, suol thaw ta naw ro. Thenkhat chun Pathien hrietna hrim in nei nawh; chu chu in inzakna dinga ka hril a nih. _P7!Thuoi hmangin um naw ro, "Ruol suolin nungchang tha an sukkhawlo hlak"o ti a ni kha. Ow Mihriem beiseina mei mei chauh hmangin, Efesi khuoa hin sahr�ng insuolpui ni ta lang, ka ta dingin iem a tangkai a? Mithihai keitho an ni si naw ding chun,'Fain dawn ei tiu khai,Z�ngah ei thi el ding a ni si a'nan ti ang hin ti ve inla tie! NyUnauhai, ei Lalpa Isu Kristaah ka suong �m ch�u leiin ni tina th�na ka hmasuon hlak thu ka hril ch�u a ni hi. TM!Ieng leiin am keini khomin d�rk�r tin kan hringna kan th�p am a na? LLAn leh, thonawkna a um si naw chun, mithi puola baptismam inchangtuhai khan iem a na an thaw hrim? Mithihai keitho an ni si naw ding chun ieng leia mithi puola baptisma an inchang hlak am a na? 1K[A hnuoia iengkim sie a ni hnungah, ama, Naupa ngei chu, a hnuoia iengkim sietu Pathien hnuoiah sie ni t�ng a ta, Pathien chu iengkima chunghnung tak ni t�ng a tih.&JEPathienin, "Iengkim a ke hnuoiah a sie"l ti a ni a. Hi taka "iengkim" tia hin Krista hnuoia iengkim sietu Pathien chu a thang ve nawh ti a'n lang chieng a. DIHm�lma nuhnung tak sukboa um ding chu th�na hi a nih. }HsPathienin a hm�lmahai po po hn� a, a ke hnuoiah a sie vong hma khat chu Krista chun ro a r�l ding a ni si a. G7Chu zoah tawpna chu hung tlung a tih. Lalram hai, thuneina hai le thilthawtheina po pohai a sukbo hnungah Pa, Pathien kuomah ram chu inhl�n a tih. F%Amiruokchu, mani hun sengah n�ng a tih. Thonawkna hmathuoitu Krista chu a tho hmasa a, a dotah, a hung nawk pha ama mihai chu tho an tih. yc~~N}}|.{{[zz yy"xzxwdvvuuMt}ss4r`qqqJppobn}n mlllkqjjiijihggfgfeedc{cbwau``w`__$^^;]]\\-[ZZYXWWVUTTSS#R3QbP#O*N{MLKK9JIIyHH"GBGFFLEEfDDLDCC BXA@@~??c>>?=<7&Unauhai, ni tina mihriem khawsak d�n entirnaa hmangin hang hril inla. Mihriemin thuthlung ei namnghet tah chu thl�k amanih belsa thei a ni nawh. 1=[&Chuongchun, Pathienin Abraham mal a sawmna chu Jent�lhai kuomah Kristaa chun a hung tlung tah a, eini hin Thlarau p�k a tiem chu ringna leiin ei lo dong tah a nih.!<;& 'Thinga hemde chu tongsephur a nih" tia ziek a ni ang khan Krista chun ei ta dingin tongsie chu phurin D�n tongsiea inthok chun a mi san suok tah a. ^;5& D�n chun, "Thup�k zawm kimtu chu hring a tih" a ti a, ringna a hril sa ve nawh. :!& "Ringna leia thiem chang chu hring a tih" ti a ni si leiin, D�n zawm leiin tu khom Pathien hmaah thiem chang zo an um nawh ti a chieng. -9S& D�n zawm ringota innghathai chu tongsephur hnuoia um vong an nih; "D�n lekhabua chuong po po zawma an thaw vong naw chun tongsephur an nih" ti ziek a ni si a. e8C& Chuongchun, ringtu Abrahamin a ring anga ring ve taphotin malsawmna chu an dong tah a nih. \71&Lekha Thu chun Jent�lhai khom ringna leiin Pathienin thiem a la'n changtir ding a hmu lawk a, chuongchun Abraham kuomah, "Nangmaah hnam tin malsawmin um an tih" tiin Chanchin Tha chu a lo hril dai tah a nih. F6&Abraham nau indik takhai chu ringtuhai hi an nih ti hre ro. W5'&Abraham chun Pathien a ring a, thiemchanga pom a ni tah ti ang kha a ni lem. 49&Pathienin Thlarau a p�k ch�u le nangni laia thil mak a thawhai kha D�n in zawm leia a thaw a ni, an naw leh in thu hriet chu in ring t�k lei? M3&In thil tuor zozai kha iengmalo angin in tuor thlawn el ding a ni? k2O&Hieng lawm hin in lo inv�t el a ni maw? Thlaraua tan ta siin tisa thilah in tawp el ding a ni? 1&Nangnia inthokin thil pakhat char hriet ka nuom: Thlarau in dong kha D�n in zawm lei am Chanchin Tha in hrieta in ring t�k lei? "0 ?&Aw, Galati mi inv�thai, tuin am a dawi v�t ch�u a na? Mita in hmu ve ang khopa chiengin Isu Krista an hemde thu chu in kuomah t�r lang a ni kha! /&Pathien lunginsietna hi hnawl ka tum nawh. D�n zawm leia thiem chang thei a ni chun Krista th�na hi a thlawn el n�ng a tih" tiin.].3&Kei chu Krista kuomah kraws-a hemde ka ni tah a, ka hring zing ta naw a, Krista chu keimaah a hring ta lem a nih. Tuta taksaa ka hring hi mi hmangai a, ka ta dinga hringna petu Pathien Naupa ringa hring ka nih. d-A&Kei chun Pathien tieng ka hring theina dingin, D�n fe thlengin D�n chu ka thisan tah. d,A&Ka lo thiek tah D�n bok inng�r thar nawk ka tum si chun a bawsetu ka nih ti a chieng. >+u&Nisienlakhom, Krista ei ring leia Pathien hmaa thiem chang tum einihai hi 'Jentel mi suolhai' ang chiea ngai ei ni si chun, Kristan suol rong a bawl t�na am a ni ding? Teu lo e! V*%&Amiruokchu, miin D�n a zawm lei ni loin Isu Krista a ring lei lemin Pathien hmaah thiem a chang thei chauh a nih ti ei hriet; D�n zawm lei ni loa Krista ring leia Pathien hmaa thiem ei chang theina dingin eini ngei khomin Kristaa chun ringna ei innghat a nih. D�n zawm leiin tu khom Pathien hmaah thiem an chang thei si nawh. `)9&Eini chu Juda mi hrima pieng ei na, 'Jent�l mi suol' an ti hlak hai ang ei ni nawh. ('&An thil thaw d�n chu Chanchin Tha thutak leh a'n hm� nawh ti ka hmuin, an r�nga hmaah hieng hin Peter chu ka hril a: "Nang Juda i na, Juda anga um loin Jent�lhai angin i hang khawsa a, chuong s� khom chun ieng leia Jent�lhai chu Juda mi anga inumtir i tum? q'[& Juda danghai khom chun a l�mderna chu an lo thlop a, Barnaba chen khom an lo thuoi kawi hman hiel a. r&]& Jent�lhai ser intantir tuma Jakob kuoma inthoka mi thenkhat an hung hma chun Jent�lhai lai bu a f�k hlak a. An hung tlung phing leh sertan pawlhai chu a ti leiin a'n kei t�m a, Jentelhai laka chun a'n thier fihlim ta dai a. [%/& Chun, Peter chu Antiokeia a hung khan a thaw indik naw leiin hmaisanah ka kal a. w$g& Anni laia mi retheihai ruok chu hre zing dingin thu an mi'n cha a, chu chu thaw kan lo tum sa hrim a ni si a. # & Chuongchun, kohran bana an ngai tak Jakob hai, Peter hai le Johan hai khomin lunginsietna ka dongzie an hmuin, keinin Jentelhai lai rong bawl a, annin sertanhai lai rong bawl dingin Barnaba le kei chu inpawlna kut chang tieng an mi'n hl�n ta lem a nih. "y&Juda sertanhai laia tirko ni dinga Peter d�ndetu chun sertan lo Jent�lhai laia tirko ni dingin a mi d�nde a nih.1![&Nei n�k hmanin Peter chu Judahai laia Chanchin Tha hril sin inkoltir a ni ang bokin Jent�lhai kuoma Chanchin Tha hril sin chu ka kuoma inkoltir a nih ti an hmu a. S &Mi challang deua inlang (a tu khom ni hai sien ka ta dingin a danglam chuong nawh, Pathienin tu khom a en dang naw leiin), chuong mi poimawhai chun ka thuah ieng khom hril sap ding chuong an nei nawh. &Amiruokchu, Chanchin Tha thutak chu in ta dinga hum a ni tlat theina dingin mit khap kar t� khom ng�rhmun kan intawl hrim hrim nawh. }&Isu Kristaa zal�nna ei nei enthla dinga an ni laia mi enthlatu inzep r�khai ruok chun an suokah mi hr�n an tum a. X)&Ka mi thuoi Tita chu Grik mi ni sienkhom ser intan luitir an tum chuong nawh. {o&Pathien mi'n hriettirna leia hang fe ka ni a, Jent�lhai laia Chanchin Tha ka hril hlak thu chu an hmaa hang t�r lang dingin. Ka rongbawlna chu ka sawl thlawnpui el nawna dingin hotu lien deua an hrilhai chu a f�lin ka'n hmupui tawl a. f G&Kum sawmpali a'n voi hnungin Barnaba leh Jerusalemah ka hang fe nawk a, Tita ka thuoi bok a. ) O&Keima leiin Pathien an inp�k a.u e&"Kha hmaa mi suknomnatu khan nuoi chimit a tum ringna thu a hril ve tah" ti mi hril ruok chu an lo hriet a. ] 5&Judai rama Kristaa kohranhai lem chun mi mal takin an mi la hm�l hriet tawl nawh. 9 o&Chu hnung chun Suria ram le Kiliki ram ka sir a. G  &Ka thu ziekhai hi a'n dik, Pathien hmaah kh�l ka hril nawh. P &Lalpa unau Jakob ti chauh naw chu tirko dang tu khom ka'n hmupui nawh.  &Chun, kum thum a'n voi hnungin Petera inhmelhrietpui dingin Jerusalemah ka hang fe a, a kuomah ni sawmpanga ka ch�m a. 7 i&Tirko ka ni hmaa tirko lo ni tah, Jerusalema umhai kuomah ka hang fe bok nawh. Arabia ramah ka fe nghal a, chu taka inthok chun Damaskaah ka hung k�r nawk chauh lem a nih.  &Jent�lhai lai a Chanchin Tha ka hril theina dinga a Naupa ka kuoma a hung inl�rtir lai khan mi dang tu khom ka'n rawnpui nawh. s a&Nisienlakhom, Pathien chun ka nu sula ka um laia inthokin a mi'n ser hrang a, a lunginsietnain a mi ko a. ( K&Kan thlatuhai thurosie vong chungch�ngah ka ruolpui Judahai lai chu a k�l a t�ia thahnem ngai b�k le chu konga Judahai laia a tur� tak ka ni hlak a.  & Juda mi f�r ka ni laia ka um d�n kha in hriet, kh�nga rawng taka Pathien kohran suknomnaa rawt chimit ka tum hlakzie hai kha.  & Mihriem kuoma inthoka ka dong a ni naw a, tu khomin an mi'n chuktir bok nawh; Isu Krista ngeiin ka kuoma a puong a ni lem. f  G& Unauhai, Chanchin Tha ka hril ch�u kha mihriem thu phuokfawm a ni nawh ti in hriet ka nuom.8  k& Mihriem tlon lungawi am ka tum Pathien lem? An naw leh, mihriem lawm zawng hril tumin ka'n lang hrim hrim am a ni? Mihriem suklawm tum ni lang chu Krista siehlaw ni naw ning. .  W& Ka hril ta ch�u ang khan tu hin ka hril nawk ch�u a nih: tu khomin Chanchin Tha in pom tah ti lo a dang an hril ch�u chun chatuonin tongsephurin um mol raw se.-  U&Keini khom ni inlang, v�na inthoka hung tum v�ntirko khom ni hai sien, kan hril ta sa ni lo Chanchin Tha dang hrim hrim hung hriltu chu tongsephurin um raw se.   &Chanchin Tha chi dang a um naw a, nangni sukbuoi tumtuhaiin Krista Chanchin Tha an her kawi lei chauh a nih ti a chieng. { q&Krista lunginsietnaa kotu ch�u kha m�ksana 'chanchin tha' chi dang tieng in pakai thut el hi mak ka ti a nih! 8 m&Pathien kuomah ropuina chatuonin um raw se. Amen' I&Ei Pa Pathien ditzawng chu zawmin tu lai hun tha naw taka inthoka mi san suok ding le ei suolhai mi sawp faip�k dingin ama Krista ng�i chu an pe ta si a. j O&Pathien ei Pa le Lalpa Isu Krista kuoma inthoka lunginsietna le inremna chu in kuomah um raw se. X +&kan kuoma unau umhai po po leh hin Galati rama kohranhai chibai kan b�k cheu. &Kei Paula, mihriem tir ni lo, mihriem z�r khom ni lo, Isu Krista le mithi laia inthoka ama keithotu P� Pathien ruot hin, } Lalpa Isu Krista lunginsietna hai, Pathien hmangaina hai, Thlarau Thienghlim pawlna hai chu in r�nga kuomah um raw se.9m Mi thienghlimhai po po hin chibai an b�k cheu..W Fawp thienghlimin chibai inb�k ro. [/ A tawp taka chun unauhai, dam takin um ro. Famkimna hnot unla, ka ng�nna ch�u hi poisa unla, lungril hmun khat put unla, inrem takin um ro; chuongchun, hmangaina le inremna Pathien chun umpui a ti ch�u. R~ Sukse ding ch�u ni loa siem tha ding ch�uin Lalpan thuneina a mi p�k a, in kuoma ka hung pha leh chu thuneina chu ka vilik rak a t�l nawna dingin ka hung hmain hieng thu hi ka hung ziek a nih.|}q Keini kan hr�t naw ch�ng khoma nangni in hr�t phot chun kan lawm. In that famkimna dingin kan hni rop hlak. f|E Thutak do zawngin ieng khom kan thaw thei naw a, thutak ta ding chauin a nih kan thaw thei. r{] Thil in thaw suol nawna dingin Pathien kuomah kan tongtaip�k hlak ch�u a, chu chu kan hlawtlingzie t�r langna ding ni loin, hlawsam anga kan inlang khoma nangni b�kin thil tha in thaw theina dinga kan hnip�k ch�u a nih. [z/ Keini ruok chu ringnaah kan um ngei a nih ti in hung hriet chieng pei ka beisei. =ys Ringnaah in um le um naw inen chiengin, mani ngei infie hlak ro. Krista Isu chu nangniah a um ti hrietna in nei naw am a ni? Inhrietna in la nei naw a ni chun a lem el in la nih. oxW Ama chu hr�tnawna leia hemdein a um a, sienkhom Pathien thilthawtheina leiin a hring tah a nih. Keini khom amaa chun hr�t naw inlang khom, in ta dinga rong kan bawlnaah Pathien thilthawtheina leiin amaa chun kan hring a nih. "w= Keima ngei mi hmangin Kristan thu a hril ti fie in tum chu la hm�ng in tih. Nangni lai ch�u taka thil thaw loin, thil nasa tak a thaw lem hlak kha. `v9 In kuoma ka hung voi hninaa khan thilsuol thawtuhai le mi dang po po kuomah ka hril tah a, tu hin nangni lai um hr� naw lang khom ka hril nawk ch�u a nih: ka hung pha chu thilsuol thawtuhai chu hl� naw ning. *u O Tu hi in kuoma ka hung voi thumna ding a nih. 'Thuhretu pahni amanih pathum amanih b�ua inthok chauhin thubuoi hrim hrim chu sukfel chauh ding a nih' ti a na. tta ka hung nawk ph� leh, tuta hmaa thil suol le tirdakum in thaw hlak inngainahai le in ch�t pornahaia inthoka la sim si lo mi tam tak leiin tap pal ka ta, ka Pathienin in hmaah mi sukmuolpho hlauh rawi a tih ti ka'n l�u bok a nih.:sm Ka hung pha leh ka tum angin hmu nawng ka ti cheu a, nangni khomin in tum angin mi hmu nawng in tih ti hi ka thil inl�u a nih. Inhalna d�m, inth�kna d�m, lungsen inhrawtna d�m, pawla inth�na d�m, inhrilsietna d�m, indemna d�m, chapona d�m le buoina d�m hung hmu ka'n l�u b�kah, Lr Kha hma po po kha mani inhril mawiah in mi lo ngai zing a ni maw? Pathien mit hmuin Kristan hril dinga a ti thu chu kan hril hlak. Dittakhai, iengkim hi nangni sukhr�tna dinga kan thaw a nih. kqO In kuoma hung dingin Tita ka ng�n a, ama ruolin unau pakhat ka hung tir bok a, Tita chun hlawk ph�nain a hmang ch�u am a ni? Thlarau hmun khat puta rongbawl le lampui thuhmun hrawa kal chawi tl�ng kan ni naw am a ni? bp= Nangni laia ka hung tirhai amani b�k hmangin nangnia inthokin hlawkna ka hmu am a ni? o In mi'n khawkpui naw chu thukhat ni ta sien, dawha verv�k hmanga ka simbu dawi ch�u anga lo hril thang pawl d�m maw in um chu? "n= Kei chu in thlarau ta dingin lawm takin inhmang zo ka ta, inpe zo thak ka tih. A chuongliema ka hmangai ch�u leiin in mi hmangai n�p sot di'm a ni? m3 Ngai ta u, tu hi in kuoma hung dinga ka'n siem voi thumna a ni tah. Nangni ta dinga phurrik ni ka tum naw a, in thil nei ka ngiet naw a, nangni a nih ka dit chu. Nauhaiin nu le pa ta dingin an inkhawlp�k ngai naw a, nu le pahaiin nauhai ta dingin an inkhawlp�k lem hlak. *lM Ieng konga khom ka sukkhawk ngai naw ch�u ti ngot naw chu kohran dang n�ka ka ngain�p lemna ch�u iem a um a? Ka lo thaw dik naw a ni chun mi ngaidam ro.k Nangni lai kong iengkimah dawthei takin inchikna thilmakhai le entirna danghai thawin tirko ka nizie ka'n langtir hlak a. Qj Ka'n v�t zo an ta hi, nangnin lo thei loah in mi siem si a. Nangni hi mi hril mawitu lem ding ni awm tak in na. Ieng ni naw lang khom, 'tirko lien' intihai hi ieng konga khom ka tluk naw bik nawh. ,iQ Krista leiin hr�t nawnaa hai, ch�ksolnaa hai, harsatnaa hai, sukd�d�naa hai le sietnaa hai ka lawm hlak. Ka hr�t naw pha leh ka hr�t chauh hlak a nih.h Ama chun, "Ka lunginsietna hi i ta dingin a huntawk; ka thilthawtheina hi hr�t nawnaa inthokin annawm sukfamkima a um hlak chu" a mi ti a. Chuleiin, Krista thilthawtheina chu keimaah a ch�ng theina dingin ka hr�t nawna hi lawm takin ka uongpui ta lem a nih. Bg Chu chu mi la hmangp�k dingin voi thum Lalpa ka hni a. ,fQ Thil inhriettira ka um chu a ropui �m leia ka'n ngaihlu taluo nawna dingin ka taksaa hin hling p�kin ka um a, chu chu Setan tirtawn, mi sun zingtu chu a nih. zem Uong nuom khom lo ni hrim lang, thutak ka hril ding a ni leiin thil inv�tthl�k ni naw nih. Nisienlakhom, ins�m ka tih, chuong naw chun miin ka thilthaw an hmu le ka hril an hriet n�ka nasain kei mi ngai ropui lem hlauh rawi an tih. wdg Chuong ang mi chu uongpui ka tih; keimaa ruok chu uongpui ding ka hriet nawh, ka hr�t nawna chauh naw chu. Sc Chu mi chun thil hril thei ruol lo le mihriemhai hril thieng lo a hriet. b  Chu mi ng�i chu Paradis-a l�k tungin a um a, a takin am an naw leh z�lin a um ti khom ka hriet nawh, Pathienin a hriet. -aS Kum sawmpali liem tah khan, Kristaa um mi pakhat ka hriet chu v�n thumnaah thuoi tungin a um a, a hringhr�nin amani ruok chu ka hriet nawh, Pathienin a hriet. t` c A hlawkna a um nawa chu hang uong zui pei ka tih. Ka kuoma Lalpa inl�rna le a thupuong hang hril ka tih. l_Q !sienkhom kul bang tukvera inthokin bawmin an mi thl�k thla a, a kuta inthokin ka suok tah a nih.u^c Damaska khuoa ruok khan chu Lal Areta hnuoia ror�ltu chun mi man tumin Damaska khuo chu a'n v�ngtir a; q][ Ei Lalpa Isu P� le Pathien chun kh�l ka hril nawzie a hriet. Ama chu chatuonin inp�kin um raw se.h\I Uong ding ka ni rau rau chun ka hr�t nawzie suklangtu thilhai hi a nih ka uongpui lem ding. n[U Mi hr�t nawhai ka tuorpui naw hlak am a ni? Suola tlu mi ka hmuin ka'n voi ngai naw hlak am a ni? SZ Hieng b�ka hin Kohranhai po po ka ngaituona chun a mi hnaw zing a nih. "Y= Imu hmu lo khopa thokin, sin inrimin ka buoi a; f�k ding tlasamin phingt�m le dangch�rin ka um a; sil ding nei loin, saruokin khaw dei ka tuor a. }Xs Sienkhom inzin ka thul chuong nawh. Lampuiah tium tam tak vadunga d�m, suomhmang laka d�m, ka chipuihai laka d�m, Jent�lhai laka d�m, khawpuia d�m, ram hnuoia d�m, tuinfinrieta d�m le unau tehl�mhai laka d�m ka tuok rop a. W) tum thum hmolin an mi vuok a, tum khat lungin an mi d�ng a, tum thum long siet ka tuok a, ni khat le z�n khat tuifinrietah ka'n l�ng a. cV? Judahai thaw d�n angin voi sawmli vuoka voi khat pei tling loi vuok tum nga ka tuok a, Uw Krista rongbawltuhai an ni maw? Inv�t takin hang hril lang,- kei lem hi chu ka ni nawkzuol. Ka thok inrim lem dai a, lung inah ka'n t�ng rawn lem a, na taka vuok ka tuok rawn lem dai a, thi el theina ng�rhmun khom ka tuok zing zing a nih. T} Hebrai mi an ni maw? Kei khom ka nih. Israel mi an ni maw? Kei khom ka nih. Abraham thlahai an ni maw? Kei khom ka nih. US# Chuong ang chu thaw ve dingin kan awm an n�m taluo ti hi inzakum hle sienkhom ka pom a nih. Amiruokchu, inv�t takin hang hril nawk pei lang, tu khomin uongpui ngam an nei chun kei khomin ka ngam ve. ZR- A'n dik tak chun, bawia siemtuhai ch�u d�m, mani hlawkna ding le invor s�ngna dinga hmangruoa hmangtuhai ch�u d�m, hmusita uongkhumtuhai ch�u le hm�ia bentuhai ch�u khom in daw thei pei hlak. AQ} Nangni chu in var a, mi inv�thai khom in daw thiem a. ^P5 Mi tam takin khawvel thil an uongpui hlak a, kei khomin hang uongpui v�ng ka tih. xOi Ka thil hril hi Lalpa mi'n hriltir a ni naw a, inring zo taka ka thil uongpui hi inv�t angin ka hril a nih. N+ Hang hril nawk pei ka tih. Tu khomin inv�tah mi lo ngai naw unla, in mi ngai a ni khomin inv�t angin mi sie unla, hang uong ve met ka tih. M Chuleiin, Setan rongbawltuhai chu felna rongbawltu anga insiem fawm a harsa nawh, an tawpna ding ruok chu an thilthawin hril a tih. SL Chu chu a mak nawh, Setan meuh khom var tirkoah a'n siem fawm hlak si a. nKU Chuong mihai chu tirko tehl�m, mi hl�m tuma ramtang, Krista tirko anga mani insiem fawm an nih. #J? Ka thaw ang char thaw ve anga inhril sath�uhaiin uongpui ding remch�ng ieng khom an nei nawna dingin, ka thaw hlak ang char hin thaw zom pei ka tih. iIK Ieng leiin am ie? Ka hmangai naw lei ch�uin maw? Ka hmangaizie ch�u chu Pathienin a hriet. |Hq Krista thutak chu keimaah a um leiin, hi ka thil uongpui hi Akaia ram s�ngah tu khomin mi khap thei naw ni hai. vGe In kuoma ka um lai khan ka tl�ksamna thuah tu khom ka sukkhawk ngai naw a, ka mamawhai chu Makedonia rama inthoka hung unauhaiin an mi hung phuhr�kp�k a ni kha. Tu laka khom phurrik ni ka tum ngai naw a, ni tum ngai bok naw ning. xFi Nangni laia rong ka bawl theina dingin kohran dang ka pur a, anni laka inthokin thangpuina ka l�k hlak kha. E) An naw leh, Pathien Chanchin Tha a thlawna hril a, nangni chawis�nga in um theina dinga ka'n ph� hnuoi khan thil suol ka lo thaw am a ni? D% Thuhril thiem ve naw lang khom hrietna tienga chu ka duoi bik nawh ti in kuomah kong tinr�ngin, ieng huna khom suklangin a um ta hlak kha.YC+ 'Tirko lien' intihai chu ieng konga khom ka tluk tawl nawna a um ka ring nawh. `B9 Kan hril hlak ni lo Isu dang chanchin hrila hung chu lawm a, Thlarau in lo chang tah ang kha ni lo chu pom a, in pom tah ang ni lo Chanchin Tha dang khom in lo pom el a ni chun in dol zor inhma taluo n�ng a tih. 'AG R�lin Evi dawhaa a zawr thl�k ang khan Krista tienga in lungril thienghlim le mawi tak kha iemani tiin sukkhawhlop�k an ti ch�u ti ka'n l�u a nih. N@ Pasal pakhat, Krista chu ka huolp�k tah ch�u a, a kuoma nungh�k thiengl�m anga ka'n hl�n theina ding ch�uin, Pathien th�kthu a siet leiin, in lakah keikhom ka th�kthu a sie a nih. e? E Ka'n v�t deu a ni khomin in mi dom thiem ka beisei a, chu chu in thaw ta zing hrim a nih. R> Mani inhril mawihai ni loin, Lalpan a chawimawihai chauh pom an ni hlak.4=c 'A uong taphot chun Lalpa uongpui raw se'. < Chuongchun, in ram puo tieng Chanchin Tha chu la hril pei kan tih; nisienlakhom, mi thaw s� chu uongpui nawng kan tih. O; Kan biel puo tienga mi dang thaw inrimna kan uongpui nawh. In ringna hung inthanglien a ta, thil ropui lem nangni lai thaw la n�ng a ta, kan biel khom lien zuol pei a tih ti ruok chu kan beisei. |:q Kan biel s�nga mi in ni leiin Krista Chanchin Tha in kuoma kan hung intlun khan a kh�l tieng kan fe naw khah. D9 Keini chun kan biel huom sung b�ka mi chu uongpui naw ning ungah, Pathienin r� a mi khamp�k s�nga mi chauh uongpui v�ng kan tih; chu chun nangni khom a huom s� ch�u a nih. K8 Mani inhril mawi hlakhai lai kan intiem s� ve ngam naw a, anni le inhrilkhi kan nuom bok nawh. Mani inkh�na dinga bi an thliek fawm chun mani le mani an inkhi a, a va'n v�tthl�k de aw! 7) Chuong anga ng�ituhai chun hi hi hre raw hai se: in kuoma kan hung hmaa lekhathona ka hung hril ang tak khan ka hung pha chu thawng ka tih. 6+ "A lekha thuhai chu a rikin a khauh vei leh, ama ei hmu hlak chun pa awm n�m, a thuhril hlak insitum tak a ni bok si" ti tawk d�m in um a. ;5q Lekhathona nangni inthi tum angah mi ngai naw ro. 4) . In sietna ding ni lo, nangni tungdingna dinga Lalpan thuneina a mi p�k hi ka lo uongpui taluo khom a ni thei a, sienkhom ka'n zapui nawh. 53c Puo tieng inlang d�n ringotin thil in thl�r a. Tu khom Krista ta ni b�ka insie d�m an um chun inngaituo non raw se; Krista ta a ni ang bokin keini khom kan ni ve. X2) Thu in awi z�n pha leh a la awi nawhai chu hrem dingin kan inpei zing a nih.#1? An thang hmun kan thiekp�k pei a, Pathien hrietna lampui chapo taka dod�ltu taphot kan tukdol a, ngaituona tinr�ng Krista salah kan man bok a nih. 0 Indona hriemhrei kan hmanghai hi khawvel r�lthuom a ni naw a, kulpui thiek theina Pathien r�lthuom thilthawthei chu a ni lem. T/! Khawvela khawsa ni inla khom khawvel do d�n angin r�l kan do ve nawh. %.C Tisa mi tak anga khawsaa mi hriltuhai lakah ka khauh ngam dingzie ka hriet si a, ka hung phaa chuong anga ka um a t�l nawna dingin ka ng�n cheu a nih. !- = Kei Paula, 'hmai sana chu pa awm n�m tak, ral k�nga chu pa awm khauh tak' in ti ngei hin Krista thuhnuoirolna le nunn�mna s�lin ka ng�n cheu. Q, A thilp�k hril s�ng ruol lo leiin Pathien kuomah lawmthu um raw se.z+m Anni khomin Pathien lunginsietna in dong nasa �m lei hin ditsak takin in ta dingin tongtai ng�i bok an tih. _*7 Hi in rongbawlna hin in pom tah Krista Chanchin Tha ta dinga in ringumzie le thu in awizie hai le an ta ding le mi dang po po ta dinga in tiktl�iziehai a suklang a, chu chun Pathien inchawimawitir ng�i a tih. )/ In somdawlna thilp�k hin mi thienglimhai mamaw a phuhr�kp�k chauh ni loin, Pathien kuoma lawmthu hrilna khom nasa takin sukpung bok a tih. (' Kong tinr�nga tiktl�i hle dingin sukhaus�ng a ti ch�u a, chun, keini hmanga in thilp�k lei hin Pathien kuomah lawmthu hril an tih. '1 T� dinga thlai chi petu le f�k dinga bu petu ch�u chun thlai chi pe teuh a ti ch�u a, inthangtir a ta, in felna ra chu sukpung bok a tih. p&Y "A sem dar a, pasiehai a p�k a,A tiktl�ina chu kumkhuoin A pangngai zing a nih"hti ziek ang khan. %) Thil tha tinr�ng thawna dinga iengkima in burip zingna dingin Pathien chun malsawmna tinr�ng hnienghn�r takin a v�r thei ch�u a nih: ~{~}}k}|L{{{ zzxz y[xxPxwevuuu.ttRss[rrMqqmqppDoonnmm9llEkkjiii,hh>g_g ff3eeddRcbbaaa`___ ^^]]0\\A[[ZEYYXXWWSVVV3UUTtSS8RRR#QQVPPP1OONMMKLL KJJBIIHHMGGG[FFFQEEDDCCCBAAq@@/???.>>>I==\<< k: Unauhai, ka chunga thil hung tlunghai kha Chanchin Tha sukdarna ding a lo ni ta lem hlauh ti in hriet ka nuom. i= M: Pathien ropuina ding le inp�kna dingin Krista Isu z�rah felna r� chun sungsipin um in tih.x< k: Chuongchun, thil tha b�khai chu thlang thiemin, Krista Ni-a chun thienghlim le soisel bo hung ni thei in ta, $; C: In hmangaina chu hrietnaa d�m le thil tinr�ng fie tak le inril taka hmu theinaa d�m inthang liena a hung pung deu deu theina dingin ka tongtai hlak. X: +:Krista Isu lungril ang putin ka ngai �m �m cheu a nih ti Pathienin a hriet. 9 :Chanchin Tha ta dinga thang ka l�kna le suknghet sin ka thawna amanih le kol ka bun ch�nga Lalpa lunginsietna mi'n tl�ngpuitu in ni leiin ka ngaituonaah in ch�m zing a, hieng ang lungril in r�nga chunga ka put khom hi thil awm tak a ni hrim a nih. z8 o:Nangni laia hi thil tha thaw tantu chun Krista Isu Ni-a a hlen suok chenin thaw pei a tih ti ka ring tlat a nih. X7 +:Chanchin Tha hril rongbawlna ei tana inthoka tu chena mi thawpuitu in ni si a. ]6 5:Ieng huna khom in r�nga ta dinga ka tongtai ch�ngin hlim takin ka tongtai hlak, M5 :Ka hriet suok po ch�u leh ka Pathien kuomah lawmthu ka hril hlak. i4 M:Pathien ei Pa le Lalpa Isu Krista kuoma inthoka lunginsietna le inremna chu in kuomah um raw se.3 3:Paula le Timothe, Krista Isu siehlawhai chun Krista Isua mi thienghlim Filipi khuoa um po po le Kohran thuoituhai le rongbawltuhai chibai kan b�kZ2-0Ei Lalpa Isu Krista, chuoi loa hmangaituhai po po kuomah lunginsietna um raw se.1w0Pa, Pathien le Lalpa Isu Krista kuoma inthoka inremna hai, hmangaina hai le ringna hai chu unauhai kuomah um raw se. W0'0Ka chanchin hril ding cheu le thlamuong ding cheuin ama hi ka hung tir a nih.{/o0Lalpaa unau dittak le rongbawltu ringum tak Tukik hin ka chanchin in hriet theina dingin iengkim hril a ti cheu. .}0Chanchin Tha palai, lung ina int�ng ka na, ka hril d�n ding ang taka huoi taka ka hril theina dingin mi hnip�k ro.-y0Thu ka hril ch�nga Chanchin Tha thu ril huoi taka puong ding thu ka dong theina dingin kei khom mi hnip�k bok ro. ,-0Ieng huna khom thlaraua tongtaiin in mamaw taphot chu hni hlak ro. Hi hi hre zingin, in tongtaiin mi thienghlim po po ta dingin ma loin hni ro. `+90Sandamna chu lukhumah hmang unla; Thlarau kawlhn�m, Pathien thu chu, p�i zing ro. \*10misuolpa meithalhlawnhai chu in sukmit theina dingin ringna awmphaw h�k bok ro. N)0Remna Chanchin Tha chu pheikhokah bunin, sirsan nghetah hmang unla, b(=0Chuongchun, nghet taka ng�rin, thutaka in kawng hr�nin, felna awmphaw chu h�k ro. $'A0 Chuleiin, ni tha lo a tlung hunah hm�lma in dang theina ding le in dang hnunga khom in dingchang theina dingin, Pathien r�lthuom kim chun inthuom ro. #&?0 Ei dohai hi mihriem r�ld ni loin, lalna hai, thuneina hai, hi khawvel inthim chunga ror�ltuhai le v�n hmuna thlarau suol umhai chu an ni lem si a. X%)0 Diebol zawrna chu in do zo theina dingin Pathien r�lthuom kimin inthuom ro. S$0 A tawp taka chun Lalpa le a hr�tnaa inthokin thilthawtheina la pei ro. M#0 Chun, nangni hotuhai, chuong ang bokin in bawihai chungah thaw ve ro. In bawihai le in intawm hotu, thlier b�k nei lo chu v�nah a um ti hre zingin, in bawihai inthi le vauh ch�ng ta naw ro. " 0Bawi khom, bawi naw khom, mi tinin an thilthaw that lawmman chu Lalpa kuoma inthokin an dong seng ding a nih ti in hriet si a. ]!30mihriem rongbawl el ni loa Lalpa rongbawl in ni lem leiin hlim takin thaw hlak ro.   0Mihriem suklawm tumtu ang ela an hmu lai chaua thaw loin, Krista bawi ni awm hrimin lungril takin Pathien ditzawng thaw unla, q[0Bawihai, Krista thu in zawm angin lungril indik putin, ti le inthin pumin hnuoia in puhai thu zawm ro. gG0Nangni pahai, in nauhai suklungsen naw ro, Lalpa thu zawm dinga thununin inch�ktir lem ro. Y+0" Chuongchun i ta dingin thang a ta, hnuoiah dam sawt bok i tih" a ti a ni kha.\10"I nu le pa chawimawi rawh" ti hi thup�k laia thil tiem sa nei hmasa tak a nih. W )0Naupanghai, Lalpaa chun in nu le pa thu awi ro, chu chu thil indik a ni si a. 0!Ieng khom ni sien, nangni lai tu khomin mani a'n hmangai angin a nuhmei khom hmangai raw se; nuhmei khomin a pasal a'n za ding a nihhI0 Hi hi thu inril le inth�k tak a na, kei chun Krista le a kohran thu a hrilna niin ka hriet. 5c0Pathien Lekha thua chun, "Chu lei chun pasalin a nu le pa m�ksan a ta, a nuhmei leh inkop an ta, chuongchun an pahni chun taksa pum khat lo ni t�ng an tih" ti a ni a. 1]0eini khom a taksa p�nghai ei ni si a. mS0Tu khomin mani taksa an theida ngai nawh, Kristan kohran a enkol angin, chawmin an enkol lem hlak; $A0Chuong ang bokin, pasalhai chun mani taksa an hmangai angin an nuhmeihai khom an hmangai ve ding a nih. Mani nuhmei hmangaitu chun ama a'n hmangai a nih. {0Kohran ropui tak, bal kai lo, z�r lo le hm�l hemna hrim hrim nei lo chu ama ta dinga indin dingin a'n p�k a nih. q[0Thu chu tuia hmanga Kohran sawp fai ding le sukthienghlim dingin ama Krista ngei chu a hung inp�k a. N0Pahai, Kristan kohran a hmangai ang hin in nuhmeihai hmangai ve ro. {0Krista kuoma kohran a'n tukl�t ang bokin, nuhmeihai khom kong iengkimah an pasalhai kuomah an intukl�t ding a nih. iK0Krista chu ama taksa kohran sandamtu le kohran l� a ni ang hin, pasal chu nuhmei l� a nih. E0Nuhai, Lalpa thu in awi angin in pasalhai thu khom awi ro. 3a0Krista in inz� ang bokin inz� tuo ro. g G0Ei Lalpa Isu Krista hmingin ieng lai khomin iengkimah Pa Pathien kuomah lawmthu hril rop ro.  0Inp�kna hla hai, Pathien hla hai le thlarau tieng hla hai chu inzawt tl�ngin, lungril taka hla sakin Lalpa chu rimawi remp�k ro. s _0Uoiin inrui ch�ng naw ro, chu taka chun zuolkaina a um si a. Chuong n�kin, thlaraua sipin um lem ro. R 0Chuleiin, inv�t taka um loin Lalpa ditzawng chu hriet fie tum lem ro. > w0Hun tha naw taka um ei ni leiin in hun hmang tha ro. kO0Chuongchun, in khawsak d�nah fimkhur ro, mi inv�thai anga um loin mi varhai angin um lem ro. 0Chuleiin Pathien Lekha thua khom,"Nang in innghil, har la,Mithi laia inthokin tho rawh,Kristan el var a ti che"ti a ni kha. ^50 Ieng khom varin a sun chu a'n lang chieng hlak; var chu iengkim sukvartu a ni si a. H 0 A r�ka an thilthaw hlakhai chu a hril khom inzak a um si a. b=0 R� nei lo thim thilthawa chun thang ve naw unla, an indik nawzie suklang lem hlak ro. /Y0 Lalpa lawmzawng hriet fie tum lem ro. T!0 Var chu thatna d�m, felna d�m le thutak tinr�ngin a r� suok hlak. s_0Kha hma khan in inthim a, tu ruok hin chu Lalpaa chun in hung var tah. Chuleiin, var nauhai angin um ro. .W0Chuleiin, anni chu inpawlpui naw ro. 50Tu khomin thu tep lo mei meiin hl�m naw raw hai se ch�u; chuong thilhai lei chun Pathien lungsenna chu thu awinawhai chungah a tlung hlak si a. ~-0Inngai ch�nghai, mi tirdakum hai, mi du�m, (chuong ang mi lem betu) hai chun Krista le Pathien ramah chan hrim an nei nawh ti hre chieng ro.}w0Zawlro hril hai, tong mawi naw thaw le fiemthu bawraw hrilhai in ta dingin a mawi nawh; lawmthu hril ch�ng lem ro. +|O0Pathien mi thienghlimhai khawsak d�n dinga mawi lo inngaina suol d�m, porch�na d�m le du�mna d�m hi nangni lai a s�min s�m sin naw hrim hrim ro. {-0Kristan a mi hmangai a, Pathien lawmzawnga rim inhnik thilp�k le thilhl�n ni dinga ei ta dinga a'n p�k ang khan, hmangaina nun nei ve ro. Nz 0Chuongchun, Pathien nau dittakhai in ni leiin a um d�n latu ni ro. gyG0 Inlungsietin inlainat tuo unla, Pathienin Kristaa a ngaidam ang ch�u khan inngaidam tuo ro.x0Kh�kna d�m, lungsatna le lungsenna d�m, inhal buoi d�m, inhril siet d�m le mi siet ditna po po d�m b�nsan ro. w0Pathien Thlarau Thienghlim chu sukbeidong naw ro, tlanna nia dinga ama t� ngei in nizie Pathienin a'n chikna ch�u a nih. v+0Tong mawi lo in b�ua inthokin suok naw sien, mi siem tha thei ding chauh suok lem raw se, chuongchun a ngaithlatuhai khomin hlawkpui an tih. u'0R�kru hmang chun b�nsan sien la, mi tlasamhai kuoma p�k ding a nei theina dingin mani kut ngeia thil tha thawin thok inrim lem raw se. 1t]0Diebol chu hmun remchang inkien naw ro. as;0In lung a sen khomin thil suol thaw pha naw ro; nisa tl�k chen chen lungsen naw ro.c lrQ0Chuongchun, kh�lhril b�nin, mani v�nghai thudik hril seng ro, inp�ng tuo vong ei ni si a. Vq%0felna le thienghlimna indika Pathien anga siem, n�na thar chun inthuom ro.1p]0in lungril put d�nhai siem thar unla, _o70Tisa ch�knain a sukkhawlo tah, in nun d�n hmasa, mihriem hlui kha hl�p thlain, dnA0Chieng takin a chanchin in hriet a, ama Kristaa thutak um chu inch�ktir in ni tah khah. Um#0Nangnin Krista in hung hriet d�n ruok chu chuong ang chu a ni v� nawh. *lM0Inzak nach�ng khom an hriet ta naw a, z�uth�una nunah an int�l l�t a, thil tirdakum tinr�ng an thaw a, an tisa ch�kna hlak a zuolkai tul tul bok. ky0Hrietna tieng an inthim a, an mawlna chun an lungril a sukngar leiin Pathiena hringna leh inzom thei ta loin an um a. vje0Chun, Lalpa hmingin hi hi hrilin ka ng�n tlat cheu: Lungril mumal bo Jent�lhai angin um ta ngai naw ro. Mi0Amaa chun taksa bung tinr�ng chu inchuktuoin, th� le zungin a phuor khawm a, taksa bung tin chun an thaw ding ang seng thawin an inthang tl�ng a, hmangainain an inchawm lien tuo hlak a nih.yhk0Chuong n�k hmanin, hmangainaa thutak hrilin, iengkimah ama ei L� tak, Kristaa chun inthanglien lem ei tiu. ,gQ0Chuongchun, mi verv�khaiin dawhaa hl�m kawi a, zirtirna hrang hrang fawn velin khing tieng khing tieng a tawm l�ng thei naupang sie ang ni ta nawng ei tiu. f 0 ringna le Pathien Naupa hrietna kongah zai khata luong a, hung puitling a, Krista a famkim anga ei hung famkim ve theina dingin.e0 Chuong ang chun Krista taksab sukpuitlingna dinga rong an bawl theina dingin Pathienin a mi thienghlimhai chu a hung inthuom a nih, /dW0 Ama chu a nih thenkhat tirko ni ding d�m, thenkhat zawlnei ni ding d�m, thenkhat evanzelis ni ding d�m, thenkhat pastor le zirtirtu ni ding d�ma ruottu chu. c}0 Iengkim a hluo vong theina dingin, hnuoia hung thla ngei kha, v�n po po laia ins�ng takah a hang fe nawk tah a nih. wbg0 'Chung tieng a hang fe' ti hi ieng ti na'm a na? Leihnuoi hmun inhnuoiah a hung thla hmasa zet t�na a nih. a)0Chu lei chu annawm Pathien Lekha thuin hienga a lo hril kha:"Chung tieng a hang fe khanSala manhai chu a thuoi a,Mihai chu thilp�k a sem a."Y`+0Lunginsietna thilthlawnp�k chu Kristan hun a ti ang peiin a mi p�k seng a. Z_-0Ama chu iengkim chungah a um a, iengkim a fang suok a, iengkimah a um bok a nih.f^E0Lalpa pakhat, ringna hmun khat, baptisma hmun khat, mi po po Pa, Pathien pakhat chauh a um. a];0Beisei hmun khat nei dinga ko in ni angin taksa pum khat le Thlarau pakhat chauh a um. d\A0Inrem taka insuikhawmin, Thlaraua inpumkhatna chu vong zing dingin iengkimah thang la ro. \[10Kong tinr�ngah inngaitlawm le thuhnuoirol takin hmangainain z�i indaw tuo ro. YZ -0A kona ch�u phua khawsa dingin kei, Lalpa ta dinga t�ng hin ka ng�n cheu. TY!0ieng lai khomin, Kohrana le Krista Isu kuomah ropuina chatuonin um raw se. X0Chuongchun, einia thok hlak thilthawtheina hmanga ei hni le ei ngaituo ph�k n�ka nasa lema iengkim thaw theitu kuoma ngei chun %WC0chu hmangaina, hrietna po po khoma a hriet seng ruol lo chu hrie a, Pathien famkimna tinr�nga sungsip in hung ni theina dingin ka tongtaip�k bok cheu. V30Chun, mi thienghlim po pohai leh Krista hmangaina lienzie d�m, seizie d�m, ins�ngzie d�m le inth�kzie d�m in hung hriet theina ding le U 0ringna leiin Krista chu in lungrilah ch�ng raw se. Hmangainaah zung keia in hung nghet theina dingin ka tongtaip�k ch�u. T 0A thlarau z�rah in s�ngril tieng th� sukhr�tna dingin a ropuina nasa taka inthoka thilthawtheina chu pe sien la ch�u, RS0Ama chu hnuoi le v�na ringtu s�ngkuo tinr�ng hming l�kna a nih. RR0Hi lei hin ei Lalpa Isu Krista P� hmaah dingthathuonin ka k�n hlak. pQY0 Chuleiin, a ta dinga ka tuornahai leia z�m lo dingin ka ng�n cheu, in ropuina ding vong a ni si a.YP+0 Krista ei ringna leiin n�l tak le ngam takin Pathien ei hnai thei tah a nih. \O10 Chatuona inthoka rem a lo ruot ngei chu ei Lalpa Isu Kristaah a hung hlen suok a. rN]0 kohran hmanga Pathien varna inth�kzie v�n hmuna lalhai le thuneituhai inhriettir dinga ruot ka nih. M0 Isu Kristaa iengkim siemtu Pathien kuoma chatuona inthoka thur�k um, a remruot lawk chu, mi po po kuoma suklang ding le, $LA0Kei hi mi thienghlim po po laia ch�n tak ni lang khom, Jent�lhai kuoma Krista hausakna sui suok ruol lo chu puong dingin a lunginsietnan a mi ruot a; K0A thilthawtheina hmangin Pathienin a lunginsietna thilp�k a mi'n dongtir a, chu Chanchin Tha rongbawltua chun a mi siem a. TJ!0Chu thur�k chu, Chanchin Tha leiin Krista Isua chun Jent�lhai le Israelhai hi ro hluo tl�ng ding d�m, pum khat le s�ng khata um ding d�m le thutiem dawng tl�ng ding d�m ei ni thu a nih. ,IQ0Pathien tirko le zawlnei thienghlimhai kuoma Thlarauin tuta a'n hriettir ang tluk hin kh� hm� khan hi thu ril hi mihriemhai kuomah a la'n hriettir ngai nawh. nHU0Ka thu ziek kha in tiem ngun chun, chu Krista thu hril chu ka hriet chiengzie khom hre thei in tih. rG]0Khanga inl�rnaa Krista thur�k inhriettira ka um thu chu kh� hm� khan tawite ka hung ziek tah a. uFc0A lungsietna leia Pathienin nangni enkoltu n�na sin thaw dinga a mi ruot thu kha lo hre ta ng�i in ta. zE o0Hi thil lei hin kei Paula, nangni Jent�lhai ta dinga Krista Isua mi int�ng hin ka tongtaip�k ch�u a nih. bD=0Nangni khom amaa chun Thlaraua Pathien chengna in dinga mi danghai le rem khawm in nih. oCW0Chu in pumpui chu ama chunga chun rem khawm a ni a, Lalpa ta dingin tempul thienghlim a hung ni tah. By0Tirkohai le zawlneihai lungph�m rem chunga bawl in na, chu lungph�ma a kila lung poimaw tak chu Krista Isu a nih. A'0Chuongchun, tu hin chu ram dang mi le mikhuol ch�mb�ng el in ni ta naw a, mi thienghlimhai leh tuolkhat, Pathien s�ngkuo ei ni ta lem. R@0Ama z�rah Thlarau hmun khatin Pa kuom ei tlung tl�ng thei tah a nih.?)0A hung khan hla lema um nangnihai kuomah remna Chanchin Tha a hril a, a hnai lema um keinihai kuoma khom remna Chanchin Tha bok chu a hril a. |>q0Kraws-a chun intaina chu a sukbo a, Jent�lhai le Judahai chu pum khata hung umin Pathien leh ei lo inrem tah a. =70D�n thup�khai le a bebawmhai chu a hung sukbo a, keini le nangnihai chu amaa chun mihriem thar, pum khatah a mi siem a, inremna a hung intlun a. <30Krista chu ei inremna a nih. Ama taksa ngei chun Jentelhai le eini Judahai hi pum khatah a mi siem a, ei indaidanna le intaina bang chu a thiek a. };s0 Tu ruok hin chu nangni, kha hmaa hla taka um hlakhai kha Krista thisen leiin Krista Isua chun sukhnaiin in um tah. c:?0 kh�ng lai khan Krista in la nei naw a, Israel s�ngkuo lakah hnam hrang in ni a, Pathien thutiem thuthlung puoah in um a, hi khawvela hin beiseina hrim nei lo le Pathien khom nei lo in ni hlak kha hre zing bok ro. 90 Chuleiin, nangni piengnaa Jent�lhai, mihriem kut hmanga sertanhaiin 'Sertan nawhai' an ti hlak ch�u kha hre zing ro; x8i0 Ei um d�n dinga Pathienin a buotsai lawk anga, thil tha thaw dinga Krista Isua siem, Pathien kutsuok ei nih.B70 Thilthaw lei a ni nawh, ni sien chu miin uongpui an tih. z6m0Lunginsietna z�ra ringnaa sandam in nih, chu chu nangni thaw suok a ni naw a, Pathien thilthlawnp�k a nih.a 510Ei chunga a zangaina Krista Isua a'n langtir hin hun la hung tlung pei dinga khom lunginsietna hril s�ng ruol lo a hauzie a hung suklang a nih. `490Pathien chun Krista leh a mi keitho a, v�n hmunahai khin ama leh a mi'n thungtir a. n3U0ei bawsietna leia thi ei ni lai khan Kristaah a mi sukhring a; a lunginsietna z�ra sandam in nih. R20Nisienlakhom, zangainaa sip Pathien chun lunginsietna a hau �m leiin, Z1-0Anni lai chun eini khom ei lo thang ve vong a, ei tisa ch�k zawng inhoitirna hnotin, ei tisa nuom zawng le ngaituo zawng ei thaw hlak a, mi danghai ang bokin Pathien lungsenna tuor ding hrima pieng ei nih. 0+0Chuong lai chun hi khawvel zie ang hin in khawsa a, boruoka thuneitu lal, awinawtuhai chunga tu chena thok m�k thlarau thu thuin in um hlak. L/ 0Kha hma khan chu in bawsietnahai le in suolhai leia thi in ni kha. W. )0Kohran chu Krista taksa a nih, iengkim kong tinr�nga sungsiptu famkimna chu._- 90A ke hnuoiah iengkim Pathienin a sie a, kohran ta dinga iengkima L� takah a ruot a. %, E0lalna hai, thuneina hai, thilthawtheina hai, ror�lna po pohai chunga le tu lai le hun la hung tlung dinga n�na hming po po chung daiah a sie tah a nih. x+ k0Chu hr�tna chun Krista chu mithi laia inthokin a keitho a, v�n hmunahai khin a chang tieng a'n thungtir a; M* 0mi thienghlimhai rochan ropuizie le hnienghn�rzie hai, a hr�tna thahrui thilthawtheina tawp chin nei lo chun eini ringtuhaia a thaw nasatzie d�m in hung hriet theina dingin ka tongtai hlak. _) 90Chuongchun, in lungril mithai sunvara um a, ieng am beisei dingin a ko ch�u ti hai, ( 0Ama in hung hriet chieng zuol theina dingin ei Lalpa Isu Krista Pathien, ropuina P� chun varna le hrietthiemna thlarau pe raw se cheu. Y' -0ka tongtainaah ka hriet zing hlak cheu a, in ta dingin lawmthu hril ka ma nawh. `& ;0Lalpa Isu in ringzie le mi thienghlimhai po po in hmangaizie kei khomin ka lo hrietin, {% q0Chu chu Pathien mi ni dinga a mi'n tlan leia ei rochan ding zakhamna chu a nih. A ropuina chu inp�kin um raw se."$ ?0 Amaa chun thutak, in sandamna Chanchin Tha chu in lo hriet ve a, in lo ring tah a, a tiem Thlarau Thienghlim chun nangni khom a'n chik tah ch�u a nih. X# +0 Eini Kristaa beiseina innghat hmasatuhai hi a ropuina chawimawitu ding ei nih. " 0 Ama remruot d�n le dit d�n ang taka thil iengkim hlentuin a mi lo ruot lawk angin, Krista z�rah rohluotu n�na ei chang a. ! 0 Hun a kim phaa Kristaa hlen dinga a thil r�l lawk chu v�n le hnuoia thil iengkim hi lu pakhat, Krista hnuoia hui khawm vong a nih. f  G0 Kristaa a lo ruot lawk ang taka ama ditzawng anga thaw a tum thur�k chu a mi'n hriettir a. Q 0chu lunginsietna chu var tak le rem hre takin ei chungah a v�r teu a. f G0Lunginsietnaa a hausak ang hrimin, Krista thisen chun a mi'n tlan a, ei suolhai a ngaidam a, f G0A hmangai le a Dittak z�ra a lunginsietna ropui a thlawna a mi p�k leiin inp�k ei tiu. r _0A ditzawng le tum d�n ang takin Krista Isu z�ra a nau ni dingin hmangainain a mi lo ruot lawk bok a. r _0Thienghlim le soisel boa a hmaah ei um theina dingin leilung insieng hma khan Kristaah a mi lo thlang a.  !0Ei Lalpa Isu Krista Pathien le P� chu inp�kin um raw se. Ama chun v�n hmuna thlarau malsawmna tinr�ngin Kristaah mal a mi sawm a. j O0Pathien, ei Pa le Lalpa Isu Krista kuoma inthoka lunginsietna le inremna chu in kuomah um raw se. 0Paula, Pathien ditzawnga Krista Isu tirko chun Efesi khuoa um mi thienghlimhai le Krista Isua mi ring umhai chibai ka b�k.O&Unauhai, ei Lalpa Isu Krista lungsietna chu in kuomah um raw se. Amen&A tawp taka chun, ka taksaa hin Krista inchikna ka put ta si leiin tuta inthok chu tu khomin mi sukbuoi ta naw raw hai se.iK&Hi thu zawmtu po po chungah inremna le zangaina tlung raw se, Pathien mi Israelhai chunga khom._7&Miin ser a tan le tan nawin th� a phur nawh, siemtharna hi a poimaw tak chu a nih. ?w&Kei ruok chun ei Lalpa Isu Krista kraws chauh naw chu uongpui ding hrim ka nei nawh. Chu kraws-ah chun ka lakah khawvel hi hemde a ni tah a, kei khom khawvel lakah hemde ka ni tah. 5& Sertanhai khom hin D�n chu an zawm kim b�k chuong nawh. In taksaa inchikna um chu an uongpui theina dingin ser intantir ch�u an tum a ni kha. '& Tisa tienga a langa insukmawi tumhai chun Krista kraws leia sukd�d�na an tuor ding chu pumpelna dingin ser intan luitir ch�u an tum a. K& En ta u, hawrop inhrol phura ziek hi keia kut ziek ngei a ni hi. & Chuongchun, remchang ei hmu taphotah mi tin kuomah thil tha thaw inla, ringnaa ei s�nghai chunga lem chu uor nawkzuolin thawng ei tiu.pY& Thil tha thaw hi nghok nawng ei tiu, ei inthl�d� naw chun a hun takah ei la s�k ding a ni si a. + O&Mani tisa ch�kna suklawmna dinga suol t�t� chun sietna s�k a ta; Thlarau lawmna tieng chi t�t� ruok chun Thlarau tienga chatuon hringna s�k a tih. i K&Hl�min um naw ro. Pathien chu nuisaw ch� a ni nawh. Mi tinin a t� ang char a s�k hlak. W '&Zirtirna thu dongtu chun a zirtirtu chu thil tha a nei ang ang pe ve raw se. 4 c&Mi tinin mani phur seng ei phur ding a nih. }&Mi tinin mani thilthaw inen fie lem sien, mi dang leh inkh� naw sien, in thaw tawk peiah lawmna ding nei thei in tih. Y+&Ieng khom ni bar si loa mi lien tak nia inngai chun ama a'n hl�m fawm a nih. Y+&In phurrikhai insawk tuo hlak ro, chuongchun Krista d�n in zawm n�ng a tih.M &Unauhai, miin suol a thaw lai in phawk pal chun, nangni thlarau mihai chun chu mi chu indoi takin tungding nawk tum hlak ro. Nangni khom inv�ng tha seng ro, thl�mna tuok ve hlauh rawi in tih. I &Inngaihlu loin, incho tuo loin, inth�k tuo bok nawng ei tiu. J &Thlaraua hring ei ni ta chun Thlarau thuoi ang peiin um ei tiu. Q&Isu Kristaa umhai chun tisa ch�kna le nuomna hai an hemde tah a nih. iK&zaidamna d�m le ins�m theina hai d�m hi a nih. Chuong ang kal zawng chu D�n a um nawh. &Thlarau r� ruok chu hmangaina d�m, lawmna d�m, inremna d�m, dawtheina d�m, ngilneina d�m, thatna d�m, ringumna d�m, mS&inhnarna hai, zu rui ch�ng hai, risiea inrui pawr ch�ng hai le chuong ang thil thaw hlak mihai chu an nih. Chuong ang mihai chun Pathien ram hluo top naw ni hai ti ka hril tah ch�u ang khan ka hril non nawk ch�u a nih. 1b~~!}||{{u{%zzy6xww.v~v=uuttEswsrrHqqq.ppoo!nUmmllkkjjLii$hh gffedd)cc1b]aa%`__n_ ^}^-]\\\8[[ZyYY/XmXVV!UU2TSScS RR4QQPPPVOOWNMMPLLLKUJJfJ IInHHTGWG>FFsEEEDD CCBYA@@0??>>b== <;;:: 998W77G665`44S33 2411T0//.T-,,[++u**))!(9'&&O%%3$$)#u""O!!!; } `lfk(v [QJ. wN%mOB : ' S dGA8# 1`j9X Thutak ring loa r�tlona lawm lemtuhai po po chun thiem naw an chang vong ding a nih.piYX Hieng lei hin, kh�l an ring theina dingin Pathienin ngai suolna hri nasa takin a'n l�ngtir a nih. hX Bohmang dinghai chu suolna tinr�nga hl�min um an ta, sandama an um theina ding thutak chu dit loa an hnawl leiin bohmang an tih. g{X D�nbawsepa chu Setan hr�tna leh hung a ta, a thilthawtheina tinr�ngin thilmak le inchikna tehl�m thawng a tih. zfmXA hung inlang pha leh Lalpa Isu chun a thuokin m�t hlum a ta, a hung nawkna ropui taka chun sukbohmang a tih. eXD�nbawsepa chun tu khom hin a r�kin sin a thaw zing a, sienkhom a dangtu chu l�k hmang a ni hm� khat chun la dang hri'ng a tih. ]d3XA hun takah a hung inlang theina dingin tu hin iengin am a dang hr� ti in hriet. ^c5XIn kuoma ka um lai khan hieng thil hi ka hril tah hlak ch�u kha in hriet zing am? bXAma chun, 'pathien' tia an ko le biek taphothai chu doin an chungah um tum a ta, Pathien tempula meuh thungin Pathienah ins�l a tih.,aQXTu khomin ieng konga khom thuoi hmang naw raw se ch�u. Sukbohmanga um ding D�nbawsepa chu hung a, helna a siem hm� khat chun chu Ni chu hung tlung naw nih. `{Xkeinin thlaraua kan hril ni awm tak anga an hril sawng le kan lekhathona kan ziek ni awm taka an hrilhai thangsana, "Lalpa ni chu a hung tlung zing tah" ti thu an hril thang hin in lungril sukch�ng lo le sukthlaph�ng lo dingin ka ng�n cheu. c_ AXUnauhai, ei Lalpa Isu Krista hung nawkna ding le a kuoma ei intuokkhawmna ding thua chun, 1^ ]X Chuongchun, ei Pathien le Lalpa Isu Krista lunginsietna z�rah ei Lalpa Isu hming chu chawimawiin um thei a ta, nangni khom ama z�rah chawimawiin um thei bok in tih.j] OX Chuong ang lei chun, Pathienin a kona ch�u ph�a in um theina ding le that in nuomna po po le ringnaa in thilthaw tinr�ng chu a hr�tnaa a sukfamkimp�k theina ding ch�uin ma loin kan tongtaip�k hlak ch�u a nih. O\ X Chu ni chu a mi thienghlimhaiin an chawimawi ni ding le ama ringtuhaiin mak ropui an ti n� ding chu a nih. Nangni khom in kuoma kan thu hril in lo pom leiin ringtuhai lai chun thang v�ng in tih.s[ aX Kumkhaw sietnaah chun pei hawn n�ng an ta, Lalpa le a thuneina ropui tak hmaah kh�r khipin um an tih. gZ IXPathien hre lo le ei Lalpa Isu Chanchin Tha ring nuom nawhai chungah phuba hung l�ng a tih. JY XLalpa Isu chu v�na inthoka ama v�ntirko thilthawthei takhai leh meichoka a hung inlang huna chun, nangni rinum tuorhai hi hung inchawltir a ti ch�u a, keini khom mi'n chawltir bok a tih. ^X 7XPathien chu a'n dik a, nangni sukrinumtu ch�u chu rinumnain thungrul v�ng a tih. W {XPathien ram leia tuor in ni a, chu taka l�t tl�k ni dinga Pathien thil r�l hang indikzie sukchiengna chu in nih. V yXSuknomnatnahai le fienahai sel tak le ringna nghet taka in tuorhai hi Pathien kohranhai hmaah kan uongpui hl� hlak. U ;XUnauhai, ringna tieng le inhmangai tuona tienga in inthanglien pei leiin Pathien kuomah lawmthu kan hril hlak a, chu chu kan thaw ding tak hrim a nih. dT CXPa Pathien le ei Lalpa Isu Kristaa inthoka lunginsietna le inremna chu in kuomah um raw se.wS kXPaula, Silvan le Timothe hai chun Thesalonika khuoa Pa Pathien le Lalpa Isu Krista kohranhai chibai kan b�k. BRNEi Lalpa Isu Krista lunginsietna chu in kuomah um raw se.YQ+NHi lekha hi unau po po hrieta tiem dingin Lalpa hmingin ka ng�n ch�u a nih.DPNUnau po pohai kha fawp inthiengin mi hung chibai vong ro. &OGNUnauhai, mi tongtaip�k ro. BNNA kotu ch�u chu a ringum a, thaw khom thaw ngei a tih. /MWNRemna Pathien ngei chun in pumin sukthienghlim sien cheu, ei Lalpa Isu Krista hung pha in thlarau le in lungril le in taksa a r�ngin sois�l boin inumtir raw se. 2L_NSuol taphot laka chun inthier fihlim ro. ;KqNIengkim fie unla, a tha taphot chu chel nghet ro. %JENThuhriltuhai hmusit naw ro. (IKNThlarau mei chu sukmit naw ro. dHANiengkimah lawmthu hril rop ro. Hi hi Krista Isua chun in ta dinga Pathien ditzawng a nih. G9Nma loin tongtai unla, F+NLawm rop unla, E1NTu khomin tu suol khom suola thungrul lo dingin f�mkhur unla, ieng lai khoma thil tha inthawp�k tuoin, mi po po chungah thil tha thaw pei ro. $DANChun, unauhai, ka ng�n cheu hi, mi thabohai chu kawk unla, zaksiehai chu sukph�r unla, mi hr�t nawhai chu thangpui unla, mi tin chungah dawthei ro. dCAN Anni chu an sinthaw leiin hmangainain ngai chunghnung tak unla, inngei diel dielin um ro. BN Unauhai, in ta dinga inrim taka sinthawtuhai, Lalpaa nangni enkoltuhai le kawktuhai ch�u chu hre zing dingin ka ng�n cheu a nih. RAN Chuleiin, in thaw hlak ang hrimin, inthlamuong tuoin insukhr�t tuo ro.g@GN Ei dam khoma ei thi khoma ama leh ei hring theina dingin ama chu ei ta dingin a thi ta si a. o?WN Pathien lungsenna tuor ding ni loin ei Lalpa Isu Krista z�ra sandam ni dingin a mi ruot lem a nih. >NEini chu s�na mi ei ni leiin ringna le hmangaina awmphaw h�kin, sandam beiseina chu lukhuma hmangin, har f�m takin um lem ei tiu. Y=+NInhai chu z�nah a nih an in hlak; zuruihai khom z�nah a nih an inrui hlak. P<NChuleiin, mi danghai anga in ve loin, meng zingin ngaiven lem ei tiu. o;WNIn r�ngin var nauhai le ni nauhai in ni vong si a. Z�na mi ei ni naw a, thima mi ei ni bok nawh. i:KNUnauhai, nangni chu thima um in ni naw leiin chu ni chun r�kru angin nang nawng a ti ch�u. 9NMihaiin, "A him, a muong" an ti laiin nuhmei nauha se angin sietna an chungah hung tlung thut a ta, pumpel top naw ni hai. ]83NLalpa ni chu z�na r�kru a hung angin a hung tlung ding a nih ti in hriet si a. M7 NAmiruokchu, unauhai, a hun le ni thu chu in kuoma ziek a ngai nawh. ?6yNChuongchun, hieng thuhai hin inthlamuong tuo hlak ro. *5MNChu hnunga chun eini dama la um zinghai hi boruokah Lalpa hmuok dingin anni ruolin s�m lai khin l�k tungin um ei ta, Lalpa kuomah um kumkhuo t�ng ei tih. 94kNLalpa ngei chu, thup�k inring tak le v�ntirko ropui tak rawl le Pathien kona tawtawrawt ri leh, v�na inthokin hung tum a ta, Kristaa thi tahai chu tho hmas�ng an tih. 3 NLalpa thuin hi hi kan hril ch�u a nih: eini Lalpa hung chena dama la um zinghai hin a lo in tahai chu lekhal naw top ei tih. w2gNIsu a thi a, a tho nawk ti ei ring a, amaa in tahai chu Pathienin Isu leh hung thuoi a tih ti ei ring bok a. 1N Unauhai, beiseina hrim nei lo mi danghai anga in lungngai nawna dingin, lo in tahai chanchin chu in hriet naw ka nuom nawh. t0aN Chuongchun, in ni tin khawsaka chun puo tieng mi inz� phur in ta, tu chunga khom innghat naw bok in tih.x/iN Kan infui tah ch�u ang khan, dei dapa khawsain mani sin sengah inb�r unla, mani kut ngeia sinthaw uor ro. .N Chuong ang chun Makedonia rama unau po po khom in hmangai hlak kha. Unauhai, chu chu thaw zuol pei dingin ka ng�n cheu. -)N Pathienin nangni ngei inhmangai tuo d�n a'n ch�ktir ta ch�u leiin unau in inhmangai d�n ding thu chu in kuomah ziek hran a ngai nawh. ,}NChuleiin, hi thu poisa nawtu chun mihriem a poisa naw ni loin Thlarau Thienghlim petu cheu Pathien a poisa naw a ni lem.l+QNPathien chun thienghlim lo dingin a mi ko naw a, thienghlim taka khawsa dingin a mi ko lem a nih. 9*kNHi thila hin tu khomin a unau hl�min a lakah thil tha naw thaw naw raw se; chuong ang thawtuhai chunga chun Lalpan phuba l�ng a tih ti hrilin kan inhriettir tah cheu kha. M)NPathien hre lo Jent�lhai angin tisa ch�knaah tlu l�t naw ro. \(1NMi tinin mani taksaa seng thienghlim le inzaum taka thunun d�n inch�k raw se. _'7NPathien ditzawng chu hi hi a nih- in thienghlim hi. Chuleiin, inngaihai b�nsan ro. O&NLalpa Isu thuneina hmanga kan thu inch�ktirhai ch�u kha in hriet.N% NA tawp taka chun unauhai, Pathien lawmzawnga um d�n ding kan inch�ktir hlak ch�u ang khan tu hin in um a, chuong anga um zuol pei dingin Lalpa Isu hminga ng�nin kan infui bok ch�u a nih. /$WN Chuongchun, a mi thienghlim po po le ei Lalpa Isu a hung phaa Pathien, ei Pathien hmaah thienghlim le soisel boa in um theina dingin in lungril suknghet bok raw se. # N Keinin kan hmangai ang ch�ua nasaa in inhmangai theina dingin, in hmangaina chu Lalpan sukthangin sukpungp�k cheu raw se. y"kN Tu hin ei Pa Pathien le ei Lalpa Isu chun nangni kan hung kan theina ding ch�uin lampui mi siemp�k raw se. "!=N In hm�l kan hmu theina ding le ringnaa in tl�ksam kan phuhr�k theina ding ch�uin Pathien kuomah s�n le z�nin thahnemngai takin kan hni hlak.q [N Nangni z�ra Pathien hmaa kan hlimna po po lei hin Pathien kuomah lawmthu hril kan va bat nasa de aw! A}NLalpaa in nghet pei lei hin kan ta dingin dam man a um. wNChuleiin, unauhai, in ringna a nghet leiin kan lungzingna le rinumna po poah lung muong takin kan um thei tah a nih. 3NTimothe chu in kuoma inthokin a hung k�r nawk tah a, chanchin lawmum tak, in ring nghetzie d�m, hmangaina in hauzie d�m, keinin hmu ch�u kan ch�k �m �m ang boka mi hmu in ch�k vezie thu hai d�m, ieng lai khomin in mi hriet zing ti thuhai d�m a mi hril a. c?NHi lei hin, ringnaa in nghet pei le pei naw hre loa ka um thei t�k naw leiin le ieng kong zawngin amanih thlemtu chun thl�m hn� cheu a, kan sinthaw a thlawn el pal kan inl�u leiin Timothe hi ka hung tir a nih.  NIn kuoma kan um laia sukd�d�na ei la tuor ding thu kan hril rop tah ch�u ang tak khan a hung tlung tah a nih ti in hriet. Z-NNangni khomin hieng thil hi ei tuor ngei ding a nih ti in hriet ta sa a ni kha. \1NChuleiin, kan unaupa Timothe, Krista Chanchin Tha hrila Pathien rong kan bawlpui hi in ringna suknghet le sukph�r ding le hieng ang fiena leia nangni lai tu khom an inhn�ng nawna dingin kan hung tir a nih.  }NChuongchun, kan ngh�k zo ta uoi naw leiin, keini chauh Athen khuoah la ch�mb�ng inlang tha tak dingin kan ngai a. BNNangni hi kan ropuina ding le kan hlimna ding chu in nih./NEi Lalpa Isu hung nawk phaa thil kan beisei, kan hlimna ding le chawimawina suongum a hmaa kan khum ding chu nangni naw tu dang am n�ng an ta? taNHung sir ch�u kan tum hlak a, kei Paula ngei khom hin ka tum rop a, sienkhom Setanin a mi d�l hlak a. 5cNSienkhom, unauhai, lungril tieng ni loin taksa tieng hun iemani chen ei lo inth� tah a, chuleiin in hm�l hmu nawk kan ch�k a, hmu ch�u tumin kan thang nasa a nih. B}NJent�lhai sandam an ni v�na dinga Chanchin Tha an kuoma kan hril chen khom an khap a, an suol vawr tawp an tong a, a tawpah Pathien lungsenna chu an chungah a hung tlung tah a nih.,QNChuong Judahai chun Lalpa Isu le anni zawlneihai ngei an that a, keini khom an mi hnot suok a, Pathien an suklawm naw a, mi dang hrim hrim an dod�l vong a nih. *MNUnauhai, nangni khom Judai rama Isu Kristaa um Pathien kohranhai ang in lo ni ve tah; annin Judahai lakah an tuor angin nangni khom in mihai lakah in tuor kha. ~uN Kan thu hung hril in lo pom lai khan, mihriem thu anga pom loa Pathien thutak a n�na ang taka in pom lem lei khan ma loin Pathien kuomah lawmthu kan hril bok hlak. Chu chu nangni ringtuhaia thok hlak, Pathien thutak ngei chu a ni hrim a nih. )N A ram le a ropuina chang ve dinga kotu ch�u Pathien mi ni tl�ka um dinga sukph�r le thlamuongin, kan infui mol mol hlak ch�u a ni kha.Z-N Pain a nauhai chunga a thaw angin nangni chunga khom kan thaw hlak ti in hriet. ~ uN Thienghlim le fel le dem kai loin ringtu nangnihai lai kan um hlak ti hretu chu nangni in ni a, Pathien khom a nih. P N Unauhai, sin kan thaw inrimzie le thaw nasatzie kha in hriet a, nangni lai tu khom kan sukharsat nawna dingin, a s�n a z�na sin inrim taka thaw pumin Chanchin Tha kan hril hlak ch�u a ni kha. 1 [NChuong ang khopa ngainaa kan hmangai �m ch�u leiin, Pathien Chanchin Tha chauh ni loin kan hringna chen khom hlim taka p�k hiel ch�u khom kan inhuom a ni kha.  NKrista tirko kan ni leiin in ta dinga phurrik inchang thei kan na, sienkhom nuin a nauhai a duot angin kan duot lem ch�u a ni kha. c ?NMihai inp�k kan ph�t naw a, nangni amanih mi dang amanih inp�k kan ngiet bok nawh. !;NIeng lai khomin mi kan inp�k der ngai naw a, du�mna thup dingin hmaithinghawng kan inbel ngai nawh ti in hriet a, a mi hrepuitu chu Pathien a nih. +ONChanchin Tha inkoltir tl�ka Pathienin a mi ruot ang ngeiin, mihriem suklawm tum ni loin, kan lungril fietu Pathien suklawm dingin thu kan hril lem hlak a nih. s_NKan thu hril ch�u hi thu indik lo amanih, tum r�k tirdakum neia inhl�m tumna thu amanih a ni nawh. ;oNIn hriet tah angin Filipi khuoah inzakum taka soisak tuor inlang khom, dod�lna tam tak k�rah in kuoma Chanchin Tha hril dingin Pathienin a mi sukhuoi ta lem hlauh a ni kha. W )NUnauhai, in kuoma kan hung inzin kha a thlawn nawh ti nangni ngeiin in hriet. 0 [N a Naupa Isu, mithi laia inthoka a keitho, lungsenna hung tlung ding laka mi san suoktu chu v�na inthoka a hung ding in lo ngh�k thu d�m an hril huoi huoi a nih. ( KN Kan hung kan ch�u t�ma in mi lo lawm d�n hai, milem biek b�nsana Pathien hring le indik tak rong bawl dinga Pathien tieng in hung nghat t�k thu hai, $ CNan ramah Lalpa thu nangni leiin a'n dar el chauh b�kah hmun tinah Pathien in ring thu a'n thang a; chuleiin, keinin ieng khom kan hril a t�l tah nawh. [ 1NChuongchun, Makedonia le Akaia rama ringtu po po ta dinga enton tak in hung ni a;  -NKan um d�n le Lalpa um d�n latuhai in ni tah a, rinumna nasa tak tuor pumin kan thu in lo pom a Thlarau Thienghlimin lawmna a p�k cheu a. `~ ;NIn kuoma Chanchin Tha kan hung intlun lai khan thu el ni loin, thilthawtheina leh Thlarau Thienghlim ring nghet tlatin kan hung hril a, nangni lai kan ch�m s�nga in ta dinga kan khawsak d�n khom in hriet kha. a} =NUnauhai, Pathienin a hmangai ch�u a, ama ta dingin a thlang suok ch�u ti kan hriet. e| ENEi P� Pathien hmaa kan tongtai ch�ngin in hming ma loin kan lam hlak a, ringna leia in thaw suok hai, hmangaina leia sin in thaw inrimzie hai le ei Lalpa Isu Kristaa beiseina in nei nghetzie hai kan hriet zing hlak. >{ yNNangni leiin Pathien kuomah lawmthu ka hril rop hlak. z 9NPaula, Silvan le Timothe chun Thesalonika khuoa P� Pathien le Lalpa Isu Krista kohran chibai kan b�k. Lunginsietna le inremna in kuomah um raw se.y-DKei Paula hin keima kut ngeia chibai ka hung b�kna ch�u a ni hi. Ka kol bun hi hung theinghil ngai naw ro. Lunginsietna in kuomah um raw se.xDChun, Arkhipa kuoma khan, "Rongbawl sin Lalpa kuoma inthoka i dong kha hlen dingin thang la rawh" ti hi mi hung hrilp�k ro.wDKa lekha hi nangni lai in tiem zo pha Laodikei kohran khom intiemtir ve ro, chuong ang bokin Laodikei kohran lekha hi lo tiem ve ro. evCDLaodikei khuoa unau umhai le Numfa le a ina kohran inkhawmhai kha chibai mi hung b�k ro. Au}DLuka, daktor dit tak le Dema hin chibai an b�k ch�u.tD Nangni rawi ta ding d�m, Laodikei khuoa mihai le Hairopolis khuoa mihai ta ding d�min ama hi a thok nasa �m �m ti ka hriet bokfsED Epafra, nangni mi, Krista Isu siehlaw hin chibai a b�k ch�u. Nghet taka in ng�r a, in hung puitling a, Pathien ditzawng anga ringtu indik tak in ni theina dingin thahnemngai takin a tongtaip�k hlak ch�u a nih. $rAD Isu, Justa an ti hin chibai a b�k ch�u. Juda Kristienhai lai chu anni chauh hi Pathien ram ta dinga mi thawpuitu an ni a, an mi thlamuong hl� a nih.6qeD Ka'n t�ngpui Aristarka hin chibai a b�k ch�u. Barnaba tupa Marka khomin chibai a b�k ch�u. Ama hi in kuoma a hung pha lo lawm l�t dingin ka hril ta ch�u kha. pD Ama ruol hin nangni mi, unau dit tak Onesima, ringtu nghet tak hi ka hung tir ve a, hieng tieng chanchin hi hung hril vong an ti ch�u.\o1DKan chanchin in hriet a, lungril hlim taka in um theina dingin ka hung tir a nih. |nqDLalpaa ka siehlaw chanpui, rongbawltu ringum tak le ka unau dit tak Tukik hin ka chanchin po po hril a ti ch�u. m DIeng lai khomin tl�i tak le hawihawm taka tong ch�ng unla, chuongchun mi tin an mamaw ang peia don d�n thiem thei in tih.cl?DRingnawtuhai lakah var takin um unla, anni lakah in hun a hlawk thei ang takin hmang ro. LkDKa hril tum ang tak ka hril theina dingin mi tongtaip�k bok ro. j5DKol ka bunna san, Krista thur�k kan tl�ng insampuinaah Pathienin a thu kan hrilna ding kot a mi hongp�k theina dingin mi tongtaip�k bok ro. Ii DTongtai fan fan unla, inv�ng zing unla, lawmthu hril rop ro. zh oDHotuhai, nangni khom v�nah Hotu in nei ti hrein in bawihai chungah indik tak le tha takin iengkim thaw hlak ro.g%D(A um nawh) xfiDRo hluotu n�na lawmman chu Lalpa kuoma inthokin in hmu ding a nih ti in hriet kha. Lalpa Krista rong a nih in bawl hi. Thil indik lo thawtuhai chun thil indik lo an thaw man hm�ng an tih, Pathienin tu khom ditsak b�k a nei si naw a.geGDIn thaw taphot chu mihriem rongbawl ang ni loin Lalpa rongbawl ang lemin titakzetin thaw ro. *dMDBawihai, iengkimah in puhai thu zawm unla, mihriem suklawm tumtuhai anga an hmu lai chaua thaw loin lungril takin Lalpa ti pumin an hmu naw lai khomin thaw ro. LcDPahai, in nauhai suklungsen naw ro, beidong pal hlauh rawi an tih.^b5DNaupanghai, iengkimah in nu le pahai thu awi ro, chu chu Lalpa lawmzawng a ni si a. BaDPahai, in nuhmeihai hmangai unla, an lakah rawng naw ro. Q`DNuhai, in pasalhai thu awi ro, chu chu Lalpa mihai thaw awm hrim a nih._#DKrista z�ra P� Pathien kuoma lawmthu hril zing pumin in thaw taphot, thuhril amanih thilthaw amanih chu Lalpa Isu hmingin thaw vong ro.r^]DKrista thu chu, a hausakna po po leh, nangniah um raw se. Inp�kna hla hai, Pathien hla hai, Thlarau tieng hla hai le chun varna tinr�ngin inzirtir unla, infui tuo hlak ro. Lungril taka Pathien chawimawiin hlim takin hla sak ro. ]yDKristaa inremna chun in lungrilah ro r�l raw se, taksa pum khata um dinga ko in ni si a. Lawm nach�ng hre bok ro. {\oDChuong po po chunga chun hmangainain inthuom unla, chu chun iengkim duthusama inremin a ch�r khawm hlak a nih. [D Indaw tuo unla, mi dang laka lungawi nawna in nei khomin inngaidam tuo ro. Lalpan a ngaidam ch�u angin inngaidam tuo ve hlak ro. LZD Chuongchun, Pathien mi thlang, a mi thienghlim le a dittakhai in ni leiin lungril takah inl�inatna hai, ngilneina hai, inng�itlawmna hai, thuhnuoirolna hai le dawtheina hai chun inthuom ro. Y7D Chu nun thara chun Grik le Juda, ser tan le tan lo, hnamchom le awze mi, bawi le bawi lo a um ta naw a, Krista chu iengkim a na, iengkimah a um bok. X D Tuhin chu mihriem tharin in inthuom tah a, chu chu Siemtu hrietna hau ding le ama angna nei dinga siem tharin a um pei a nih. nWUD In mihriem hlui chu a thil ch�ng hlakhai leh in hl�p thl�k tah leiin, inhl�m tuo ta naw ro. #V?DTu ruok hin chu lungsenna hai, lung inlingna hai le intheidanahai b�nsan unla, inhrilsietna le tong porch�hai in b�ua inthokin suok ta naw raw se. NUDKh� hma khan nangni khom chuong ang chun in um ve hlak a ni khah. MTDChuong thilhai lei chun Pathien lungsenna a hung tlung ding a nih. SDChuleiin, in khawvel nun suol inngaina hai, tirdakumna hai, hurna hai, ch�kna suolhai, du�mna (milem biekna) hai hi sukhlum ro. pRYDEi hringna bul Krista chu a hung inlang pha leh nangni khom a kuomah ropui takin inlang v�ng in tih._Q7DIn thi tah a, in hringna chu tu hin Pathien kuomah Kristaa chun thupin a um ta si a. TP!DHnuoi tieng thilah in lungril sie loin chung tieng thilah innghat lem ro. zO oDKrista kuoma keitho in ni ta si leiin Pathien chang tienga inthung Krista umnaa chung tieng thilhai chu zong ro. \N1DHieng phuokfawm v�ntirko biek d�m, inngaitlawm tehl�m d�m le taksa nasa taka soisak tihai d�m hi zirtirna tha f� awmin inlang sien khom, tisa ch�kna khuokhirna ding chun ienga khom a tangkai nawh.lMQDHieng thilhai hi mihriem thup�k le zirtirnaa innghat an ni a, hmang zoa bo nawk el thil an nih. RLD'Tawk naw, intem naw, them naw' tihai d�m hi ieng dinga in la ti rop? K!DKhawvel umphung inch�ktirna indik lohai chu Kristaa in thisan ta si chun, iengtiziea khawvel d�n hnuoiah in la tlu l�t rop am a na? =JsDChuong ang mi chu L�, Krista leh an inzom ta nawh. Lu-a chun th� le zungz�ma phan khawm taksa pum chu a'n nghat a, Pathien ditzawng angin taksa pum chu a'n thang hlak a nih.I)DInngaitlawm tehl�m inhoiti pawl le v�ntirkohai be pawlin lawmman dong tl�k loa an siem ch�u inphal naw ro. Chuong ang mi chun inl�rna a hmu thu a kip a kawiin uor mangkh�ngin a hril hlak a, a tisa lungril chu ngaidan ch�u le dawrawm takin a pam puom hlak. iHKDHienghai hi thil la hung tlung ding hlimthla chauh an ni a, a tak ruok chu Kristaa chauh a um. =GsDChuleiin, f�k le dawn thu amanih, sakhaw k�t hmang thu amanih, thla thar d�t lawm thu amanih le sabat inser thu amaniah tu khomin in chungah thu hung nei ta naw raw hai se. F%DKraws-a chun inlalna le thuneinac po po chu a hne a, chuonghai chu thuoi dul dulin a hne tawlzie v�ntl�ng hmua ngei a'n entir tah a nih.*EMDin bawsietna po po ngaidamin, zieka um thup�k le a bebawm d�nhai, mi khinga mi kal zing hlaktu chu kraws-ah hemdein a th�i bo a, a l�k hmang ta vong a. DD In bawsietnahai le suol put in tisaa sertan lo in ni leia thi in ni lai khan Pathien chun Kristaah a sukhring ta cheu a; C5D Baptismaa chun ama leh ph�m ve in ni ta a, mithi laia inthoka ama keithotu Pathien thilthawtheina chu in ring leiin amaa chun keitho in ni ve tah.BD Mihriem kuta sertan ni loin, Krista sertannaa chun in mihriem phunga tisa suol chu in tan thl�k tah leiin amaa chun sertan in nih. [A/D Ama chu lalna le thuneina po po lu a na, amaa chun nangni khom sukfamkim in nih. A@}D Krista taksaa chun Pathien n�na famkim chu a um si a. 7?gDFimkhur ro, Kristaa inthoka suok ni lo, zirtirna indik lo, khawvel le thilsiemhai umphung inch�ktirna thu dawrawmb chun tuhaiin amanih hl�m pal hlauh rawi an ti ch�u. >DAmaa chun zung keia insuknghet tung peiin, inch�ktir in ni d�n ang tak khan, ringnaa chun ng�r nghet unla, lawmthu hril uor ro. L=DChuongchun, Krista Isu chu Lalpaa in pom t�k leiin amaah um ro. <DTaksain in kuomah um naw lang khom thlarau chun ka um a, in invong felzie le Krista ringnaa in nghetzie ka hrietin ka lawm a nih.];3DTu khomin b�u themthiema an hl�m kawi nawna ding ch�uin hi hi ka hril a nih. R:DKristaa chun varna le hriet thiemna ro hl� po po chu a'n ph�m si a. ;9oDAn lungril chokph�r a, hmangainaah sui khawm a, kong tinr�nga lungrila hriet thiem theina hau a, Pathien thur�k, Krista chu an hung hriet chieng hi ka thil tum chu a nih. 8 3DNangni le Laodikei khuoa mi le ka hm�l la hmu ngai nawhai khomin ieng ang hiela inrimin am in ta dingin sin ka thaw hlak ti hi in hriet ka nuom. 7 DChu sin chu ka hlen suok theina dingin keimaa nasa taka thok Krista hr�tna chu hmangin, inrim takin ka pu t�ng t�ng a nih. $6 CDAma thu chu kan tl�nginsampui a, mi tin el chu Kristaa kan sukpuitling theina dingin kan varna po po hmangin kan keihruoi a, kan inch�ktir hlak a nih. O5 DChuong mihai kuoma chun hnam tin ta dinga a thur�k ropui le hlu tak chu Pathienin Jent�lhai kuomah inhriettir a nuom hrim a; chu thur�k chu nangnia um Krista, ropuina in beisei san chu a nih. r4 _DSuon po po laka a lo thup kumkhuo hlak thur�k kha, tu hin chu a mi thienghlimhai kuomah a puong tah a. ~3 wDPathien thu le a remruot in kuoma kim taka puong dingin Pathienin sin a mi p�k a, kohran rongbawltuah a mi siem a. 2 DNangni leia ka tuornaa hin tu hin ka lawm a nih. Kohran ta dinga Kristan a taksaa a tuor b�k kha ka taksain ka la sunzom pei a nih. 1 DChuongchun, ringnaah um zingin, nghet takin ng�r unla, Chanchin Tha in hriet leia beiseina in hung nei tah kha intawl hmangsan naw ro. Chanchin Tha chu v�n hnuoia thilsiem tinr�ng kuoma puong a ni tah a, kei Paula hi chu rongbawltu chu ka nih. >0 wDTu ruok hin chu, taksa ngei puta Krista a hung th�na z�rah, a hmaah mi thienghlim, hm�lhem lo le soisel boa in um theina dingin, Pathienin Ama leh a'n remtir ta ch�u a nih. r/ _DNangni khom kha hma khan chu Pathien lakah mikhuol niin, thil suol in thaw hlak leiin a hm�lma in nih. 9. mDKrista leiin iengkim Ama leh a'n remtir nawk a, kraws-a a Naupa thisen chun inremna a siem a, Krista lei chun hnuoia umhai le v�na umhai chu Ama leh inremin a siem tah a nih.J- DAmaa Pathien n�na famkim a ch�ng chu Pathien ditzawng a nih. 3, aDAma chu kohran l� a na, kohran hi a taksa a ni bok. Ama chu iengkim bul a na, iengkima chunghnung tak a ni theina dingin mithi laia inthoka thonawkna hmathuoitu a nih. ^+ 7DAma chu iengkim um hmain a um a, amaa chun iengkim an inthlung khawm vong bok a nih. N* DAmaa chun iengkim v�na um hai, hnuoia um hai, hmu thei le hmu thei nawhai, lalthungpha hai, ror�lna hai, lalna hai, thuneina hai chu siem a ni a; iengkim hi ama lei le ama ta dinga siem a nih. Q) DKrista chu hmu thei lo Pathien angpui, thilsiem po po hmathuoitu a nih. >( yDA Naupa chu ei intlanna le ei suolhai ngaidamna a nih.q' ]D Ama chun thim thuneinaa inthoka mi san suokin, a hmangai tak, a Naupa rama chun a mi thuoi l�t tah a. &  D A ram �nga mi thienghlimhai le rochan nei ve tl�ka siemtu ch�u Pathien kuoma chun hlim takin lawmthu kan hril bok hlak. % D A thilthawtheina ropui taka inthoka suok hr�tna chun kong tinr�ngah tuorselna le dawtheina nei dingin sukhr�t raw se cheu. +$ QD Lalpa mi ni tl�k a, kong iengkimah ama suklawmtu ni a, thil tha tinr�nga ra insuo a, Pathien hrietnaa in hung inthanglien pei theina dingin kan hni bok hlak. A# }D Chu lei chun thlarau tieng varna le hriet thiemna tinr�nga a ditzawng in hriet theina dingin, in chanchin kan hriet nia inthokin Pathien kuomah tongtaia hnip�k ch�u kan ma nawh. C" DThlarau z�ra hmangaina in nei thu d�m a mi hril a nih.v! gDKan taa dinga Krista rongbawltu ringum Epafra, kan rongbawlpui dittak, Chanchin Tha hung hriltu ch�u khan, G   DIn kuomah Chanchin Tha thutak a hung tlung a, Pathien lunginsietna chu in hriet chieng nia inthoka nangni laia thil um ang khan khawvel ram tinah Chanchin Tha chun ra insuoin a'n dar tah a.  !DChu chu Chanchin Tha thutak in lo hrieta inthoka beiseina in lo nei tah lei a nih; chu in beisei chu in ta dingin v�nah sie khawl a nih.[ 1DKrista Isu in ringzie le mi thienghlimhai in hmangaizie thu d�m kan lo hriet a. m UDIn ta dinga kan tongtai z�tin Pathien, ei Lalpa Isu Krista P� kuoma chun lawmthu kan hril hlak.  ;DKolosa khuoa mi thienghlimhai le Kristaa unau ringumhai chibai kan b�k. Pathien, ei Pa kuoma inthoka lunginsietna le inremna chu in kuomah um raw se.M DPaula, Pathien ditzawnga Krista Isu tirko le ei unaupa Timothe chun, %:(A um nawh) +O:Mi thienghlim po poin chibai an b�k ch�u a, Kaisar ina umhai hin an b�k deuh bik ch�u. Ei Lalpa Isu Krista lunginsietna chu in thlarau kuomah um raw se. yk:Mi thienghlim po po Krista Isu hmingin chibai ka b�k ch�u. Ka kuoma unau umhai hin chibai an b�k ch�u. >w:Ei Pathien le ei Pa chu chatuonin ropui raw se. Amen.lQ:Ka Pathien chun Krista Isua a hausakna ropui taka inthokin in mamaw tinr�ng p�ng a ti ch�u. I :In thilp�k po po ka lo hmu kim b�kah Epafrodita kuta in thil hung thonhai khom ka lo hmu leiin ka burip ta khop el. Hieng hi rimtui thilhl�n, Pathien lawmzawng le pom tl�k chu a nih. N:Thilp�k ka zong naw a, in chan sukvawngna ding ka zong lem a nih. xi:Thesalonika khuoa ka um lai khom khan ka tl�ksamna phuhr�k dingin thilp�k in mi hung thon rop hlak kha. K:Chun, Chanchin Tha ka hril tan laia Makedonia ka suoksan hnung khan nangni Filipi kohran chauh naw chu kohran dang tu khom thilp�k le dong thuah mi ngaituopui an um nawh ti in hriet tah kha. V%:Ieng khom ni sienla, ka harsatnahai in mi lo phurpui hi in thaw tha ngot el.=u: Mi sukhr�ttu Krista z�rin iengkim ka thaw thei. +O: Rethei taka um d�n ka thiem a, hausa taka um d�n khom ka thiem bok a; iengkimah khop le t�ma um d�n, hausa le retheia um d�n thur�k ka'n ch�k tah. yk: Hi thu hi ka tl�ksam leia hril ka ni nawh; ieng ang khomin um lang, lungawi taka um dan ka'n ch�k ta si a. k O: In mi ngaituozie tu lai hn�i elah in hung inlangtir nawk thei leiin Lalpaa chun ka lawm takzet a nih. In mi'n voi hle ti ka hriet a, chu chu remch�ng in la hmu hri el naw leiin a hma khan in la'n entir naw mei mei a nih.  %: Ka kuoma inthoka thil in inch�k le donghai, in thil hriet le hmuhai kha thaw pei ro. Chuongchun, thlamuongna Lalpa chun umpui a ti ch�u.X ):A tawp taka chun unauhai, thil indik le inzaum taphot d�m, a fel le inthieng taphot d�m, ditum le inthangmawi taphot d�m, thil tha chungchuong le inp�k tl�k thil taphot d�m chu ngaituo hlak ro.  #:Chuongchun, Pathien thlamuongna, mihriem hriet s�ng ruol lo chun in lungril le ngaituonahai chu Krista Isua chun v�ngp�k a ti ch�u.t a:Ienga khom lungzing naw unla, iengkimah lawmthu hrila tongtaiin in mamawhai chu Pathien kuomah intlun ro. L:In dawtheizie mi po poin hre raw hai se. Lalpa chu a hn�i zing. :o:Lalpaa chun lawm rop ro, ti non ka tih, lawm ro. a;:A nih, nang, ka r�ngkol b�tpui ringum tak,c kh�ng nuhmeihai kha thangpui dingin ka ng�n che; anni khan Klemen le Hringna Bua hming chuong danghai leh, Chanchin Tha rongbawlnaah an mi thawpui nasa hle a nih. S:Lalpaa chun lungril hmun khat put dingin Eudi le Suntuki khom ka ng�n.  %:Chuleiin, ka unau dittak le ka ngai �m �m, ka lawmna le ka lallukhumhai, chuong ang chun Lalpaah ng�r nghet ro aw, ka ruol dittakhai! :Iengkim a thu hnuoia sie theitu chun ei taksa tlawm tak hi ama taksa ropui anga um dingin a thilthawtheina chun a sukdanglam ding a nih.':Eini ruok chu v�n khuo-le-tui ei na, v�na inthoka ei sandamtu Lalpa Isu Krista hung nawkna ding chu ngh�khl� takin ei thl�r a nih. 9:Chuonghai tawpna ding chu sietna a nih. An pathien chu an ph�ngpui a na, an ropuina chu an inzakna b�r a na, khawvel thil ringot an buoipui hlak. +:An khawsak d�nah Krista kraws hm�lma tam tak an um ti ka hril rop tah ch�u kha, tu khom hin mitthli pumin ka hril non nawk ch�u a nih. 3~~'}}||"{{Vzzyxxxww vv2uuattt"sjrqq@ppBooMnnsmm=ll,kMjj iihhggDfftf ehddccMbbb:aa*``!__J^^]]]Z\\v\[[MZYtXXWVVVUUXTTqSSzRR#QQ*PPOOoNPMM^MLdKKJJBIHHzGG9FF?EE$DDCEBBA@?_>>m>==lNang khom ama laka khan f�mkhur rawh, ei thu a kal nasa hle a nih. t=alD�r sung thiem Aleksandra khan ka poi a tawk nasa hle a, a thilthaw ang peiin Lalpan la thungrul a tih. *<Ml I hung pha leh Troas khuoa Karpa kawla korfuol ka m�ksan kha hang la l�, ka lekhabu leh, ab�kin savun lekhahai lem kha chu hung chawi ng�i ng�i rawh. ,;Sl Tukik chu Efesi khuoah ka tir tah. w:gl Luka chauin tuhin a mi umpui a nih. Marka kha rongbawl konga mi thangpuitu tha tak a na, hung thuoi ve rawh. 91l Dema chun tu lai khawvel a ngainat leiin Thesalonika tieng a mi fesan tah a, Kreska chu Galati ramah a fe a, Tita khom Dalmatia ramah a fe bok a. 48cl Ka kuomah hung nawk vak tum hram raw khai. T7!lTuta ka hmab�k chu felna lallukhum dong chauh a ni tah a, chu chu ror�ltu indik Lalpa chun, chu Ni-a chun mi p�ng a tih, keima chauh ni loin, a hung nawkna ngh�khl�tu po po khom p�ng a tih. t6alIntl�nsiekna tha chu ka zo tah a, ka tl�n chen ding khom ka suo tah a, ringna chu ka vong zing a nih. \51lKei chu inhl�n dinga bun suokina ka um m�k tah a, ka fe suok hun a tlung tah. 4)lNang ruok chu iengkimah thluok f�m takin um la, harsatna tuor f�n f�n la, tirko sinah inb�r la, i rongbawlna sin po po kha hlen rawh. W3'lThutak hre dingin an na suks�t an ta, pipu thusim tieng na daw lem an tih. ?2wlZirtirna indik an ngaithl�k pei naw hun a la hung tlung ding a nih. An nuom zawng ngaithla ding le an na ver zawnga hriltu ding zirtirtu tam tak an fiel khawm hun la tlung a tih. !1;lThu chu hril rawh; a huna khom, a hun nawa khom hril dingin inpei zing rawh; dawthei taka zirtirin, an indik nawnaah kawkhmu la, zil la, inf�i rawh. |0 slPathien le Krista Isu, mihring le mithihai ro r�ltu ding hmaah, a hung nawkna le a ram s�lin thu ka p�k che: s/_lPathien mi taphot chun hre bel hai sien, thil tha tinr�ng thaw thei dinga inthuom an ni theina dingin. ".=lLekha Thu po po hi Pathien inthuok khum a na; felna konga inzirtirna ding d�m, inkawkna ding d�m le insiem thatna ding d�min a tangkai �m �m. -lI naupang laia inthokin Isu Krista ringna leia sandam ni dinga kawkhmutu che Pathien Lekha thuhai chu i hriet ta hlak kha. p,YlNang ruok chu i thil inch�k tah le i pom nghet tah kha chel tlat rawh, a zirtirtu che i hriet si a. +l Mi suolhai le hl�m hmanghai ruok chu an chan ch�u deu deu a ta, mi dang an hl�m ang bokin hl�min um v�ng an tih. _*7l Tu khomin Krista Isu ang taka khawsak a tum phot chun sukd�d�na tuok ngei a tih. G)l Antiokeia d�m, Ikoniama d�m le Lustra khuoa d�m sukd�d�na le harsatna tam tak ka chunga tlunghai ka tuor nasatzie le chuonga inthoka Lalpan a mi san suok d�n hai chu i hriet a. ( l Nang ruok chun ka zirtirna hai, ka um d�n hai, ka thiltum hai, ka ringna hai, ka dawtheizie hai le ka selzie hai i hriet a. 'wl Sienkhom, ieng rak tlung naw ni hai, Jannia le Jambria ang bok khan an inv�tzie mihaiin an inhmai teuh awm si nawh.&lJannia le Jambria-in Mosie an dodal ang khan hieng ngaituona porch� le ringna tehl�m neituhai hin thutak an dodal a. u%clChuong ang nuhmeihai chu thil inch�k pei vieua inlang, sienkhom thutak hre thei bok si lohai chu an nih. 5$clChuong ang mihai chu tl�ktlum tumin mi inah an l�ng lawr a, nuhmei hr�t lo, suolin a b�k thl�k le an ch�kna suol ang peia thle mihai chu an zawr thl�k hlak. #/la langa insuksakhaw mi vieu sia a thilthawtheina hnawl tlat si hai chu an hung suok ding a na, chuong mihai laka chun inthier fihl�m dai rawh. q"[linphatsan hmang hai, poisak nei lo hai, chapo hai, Pathien hmangai n�ka mani inhoitirna lawm mi hai, !-llunginsietna piengpui lo hai, ngaidamna nei lo hai, mi hril siet ch�ng hai, ins�m thei lo hai, mi tawrothai, thil tha hrim hrim dit lo hai, / WlMani chauh inhmangai hai, tangka sum ngaina hai, mi uongthuong hai, intivei hai, tong tlahol hai, nu le pa thu awinaw hai, lawmna chang hre lo hai, mi porch� hai, P lNi nuhnunga hai chun hun khir tak a hung tlung ding a nih ti hre rawh. lChuonga a thaw chun, Diebolin a nuom zawng inthawtir dinga a ch�nga a awk an nih ti hung inman suok an ta, int�l suok thei an tih. lAma kaltuhai khom thutak hre thei dingin Pathienin an lungril a'n laml�ttir thei ti beiseiin, zain�m takin zirtir raw se.  lLalpa siehlaw chun inhal a ch�ng ding a ni nawh; tu khom laina mi, thiem tak le dawthei taka zirtir lem mi a ni ding a nih. r]lHieng ins�lna tangkai lo le inv�tthl�k hi nghatsan rawh, innghirnghona a chok suok mei mei a nih. (IlTleirawl ch�kna suol chu nghatsan la, lungril thienghlim taka Lalpa lamtuhai leh felna d�m, ringna d�m, hmangaina d�m le inremna d�m hnot lem rawh. eClHieng thil tha naw ka hrilhai laka inthoka inthier fihl�m mi chu hmangraw hl�, in Neitupa ta dinga hmang tl�k, sawp fai sa diem, thil tha tinr�ng thawnaa hmang el thei dinga inpei zing ang chu hung n�ng a tih.X)lIn ropui taka b�r le b�lhai khom rangkachak le tangkaruoa siem vong a ni naw a, thinga siem d�m, pila siem d�m khom a um a, a then thil poimawa hmang ding, a then ruok chu hmang pawlawt ding a nih. :mlPathien thutak lungphum nghet ruok chu a ch�ng ve naw a, "Lalpan a mihai a hriet" ti le "Lalpa hming lamtu taphothai chun r�tlona an nghatsan ding a nih" ti ziek a chuong. r]lThutak an nghatsan a, 'thonawkna chu a um dai tah' an ta, mi thenkhat ringna khom an sukphet tah a nih. jMlAn thu inch�ktir chu p�n sie angin a'n dar a; anni laia mi chu Humenai le Filet kha an nih. lTep lo hrila khawvel mihai titi sep chu nghatsan rawh, chuong ang thil chun Pathien ng�isak nawna tieng mi a thuoi deu deu hlak a nih. oWlNang chun Pathien lawmzawng mi, mani sina inzapuium lo, thutak indik taka thedartu ni inch�k rawh. &ElHieng thu hi inhriettirin, Pathien hmingin hril la, thu inchua ins�l hi b�nsan rawh, a tangkaina a um naw a, ng�ithlatuhai a sukkhawlo mei mei a nih. W'l Ringum naw inla khom,Ama chu a ringum zing,Ama le ama a'n hnawl thei si nawh._7l Ei tuor ve a ni chun,Ama leh ro r�l ei ta;Ei hnawl a ni chun,Mi hnawl v�ng a tih;J l Hi thu hi a'n dik a nih:Ama leh ei thi chun,Ama leh hring ei ta,wl Krista Isua um sandamna chu chatuon ropuina leh an chang theina dingin thlanghai leiin hieng po po hi ka tuor a nih. l Chu Chanchin Tha lei chun rinum ka tuor a, tuolthattu ang ela khaidieta khit ka ni hi. Pathien thu ruok chu khuop ruol a ni nawh. { olChanchin Tha ka hril hlak, Isu Krista, Davida thlaa mi, mithi laia inthoka tho nawk tah th� kha hre zing rawh. j MlKa hrilhai che hi ngaituo ch�k la, Lalpan kong iengkimah hriet thiemna inril p�ng a ti che. N lLohma tieng khom, sin inrimtu chun ra hmasa chu a chang ding a nih. [ /lInruolsieknaa thang khom d�n ang taka a thaw naw chun lawmman a hmu thei nawh. V%lSipai chu a hotu suklawm dingin khawvel thil dangah a'n kei buoi ngai nawh. A}lKrista Isu sipai ringum angin rinum mi tuorpui ve rawh. !lMi tam tak hrieta ka zirtirna i ng�ithl�khai kha inch�ktir sawng pei thei ding awma mi i ring tawkhai kuomah inb� sawng pei rawh. F lKa naupa, Krista Isu lunginsietna chun sukhr�t che raw se. u elEfesi khuoa khom a mi thangpui nasatzie i hriet kha. Lalpa chun chu Nia chun a lungsietna indongtir raw se. F lRom a hung tlung charin a mi hung zong suok ngat ngat a nih.  lLalpa chun Onesifora hai s�ng lunginsiet raw se. Ama khan a mi sukhlim �m �m a, lung in int�ng ka ni hi a mi'n z�pui nawh. ^ 7lAsia biela mihai khan, Fugel le Hermogen chenin, an mi z�msan vong tah ti i hriet. n WlNangmaa ro hlu sie le inkoltira um kha einia ch�ng Thlarau Thienghlim thangpuinain vong tlat rawh.  l Ka kuoma inthoka thu i hriet hlak hai kha zirtirna indikah pom tlat la, ringna le hmangainain Krista Isua chun ch�ng tlat rawh. *~ Ol Chu lei chu annawm hienga ka tuor hi. Sienkhom ka'n zak nawh. Ka ring chu ka hriet a, chu Nia dinga ka'n koltir khom chu vong him tlat a tih ti ka hriet chieng. U} %l Kei hi chu thu chu tl�ng insampui dinga a tirko le zirtirtua ruot ka nih. 5| el chu chu tu hin Isu Krista a hung inlang khan, suklang a ni chauh a nih. Ama chun thina a hn� a, Chanchin Thaa hin hringna le thi thei nawna chu a hung suklang tah a nih. `{ ;l Ei thilthaw lei ni loin, ama tum d�n le a lunginsietna z�r lemin a mi sandam a, thienghlim taka hring dingin a mi ko a nih. Chu lunginsietna chu leilung insieng hm� daih khan Krista Isuah a mi lo p�k tah a; Kz lChuleiin, ei Lalpa Isu thu hi puong inzak naw la, ama leia lung ina int�ng kei khom hi mi'n z�pui bok naw rawh. Pathien hr�tna ringin, Chanchin Tha leia rinum tuor ve inhuom pei lem rawh. y lPathien chun dawina thlarau a mi p�k naw a, hr�tna le hmangaina le mani inthunun theina thlarau a mi p�k lem a nih. xx klChu lei chun i chunga kut ka'n nghat laia Pathien thilp�k i dong kha m�t chok zing dingin ka hril non che. &w GlI ringna takzie thu khom ka lo hriet zui pei a, chu chu i pi Loisiin a nei a, i nu Euniki khomin a nei bok a, nang khomin i nei ve ta pei a nih ti ka hriet. jv OlI mitthli tl�k d�m kha ka hang suikir a, hlima ka sipna dingin inhmu nawk ka ch�k ngot el. *u OlEi thlatuhai thaw d�n anga sie le tha hrietna f�m taka a rong ka bawl Pathien kuomah lawmthu ka hril. S�n le z�na ka tongtainaah ka hriet zing hlak che. jt OlP� Pathien le ei Lalpa Krista Isu kuoma inthoka lunginsietna le inremna chu i kuomah um raw se. s lKei Paula, Kristaa hringna thutiem puongtu dinga Pathien ditzawnga Krista Isu tirko hin ka naupa dittak Timothe, chibai ka b�k che. rbthenkhatin anni thu chu an kh�kpui a, ringna lampuia inthokin an p�t hmang tah a nih. Pathien lunginsietna i kuomah um raw se.3q_bAw Timothe, mawphurna d�ndea i um kha vong tha rawh. Sakhaw mi lohaiin indik lo taka 'Hrietna' tia an ko chu hmanga ins�lkalna laka inthok chun inthier fihlim rawh; pbChuongchun, nakie phaa an innghatna ding ro hlu tam tak an inkhawl khawm n�ng a ta, hringna tak tak chu chang thei an tih.obThil tha thaw ding d�m, thil tha thawa hausa ding d�m, phal taka mi danghai sem ve ch�ng ding d�min infui bok rawh. @nybKhawvel mi hausahai chu chapo lo dingin hril la, ring tl�k lo sumah innghat lo a, ei ch�n dinga iengkim hnienghn�r taka mi petu Pathienah innghat lem dingin inf�i tawl rawh. 7mgbAma chauh hi thi thei lo, hnai ruol lo vara ch�ng, tu khom la hmu lo le hmu thei ni bok lo chu a nih. A kuomah chawimawina le thilthawtheina chu chatuonin um raw se. Amen.l+bInp�k phu Pathien, iengkim chunga thuneitu um sun, laltakhai Laltak, lalhai Lal chun a hun takah Krista chu a hung inlangtir ding a ni si a. xkibEi Lalpa Isu Krista a hung inlang nawk hm� khat chu ka thup�k hi sois�l le dem kai loin vong tlat rawh. jb Iengkim hringna hn�r, Pathien le Krista Isu, Pontia Pilat hmaa ti hlek loa thudik tan tlattu mit hmuah chun hi thu hi ka p�k che: -iSb Ringnaa intl�nsiekna tha chu bei t�ng t�ng rawh. Chatuon hringna chu chel tlat rawh; chu chu chang dinga ko i ni thu khom hretu tam tak hmaah i puong ta kha.Ah{b Sienkhom nang, Pathien mi, chuonghai chu tl�nsan rawh. Felna d�m, Pathien ngaisakna d�m, ringna d�m, hmangaina d�m, dawtheina d�m le zainemna d�m nei tum tlat lem rawh. %gCb Tangka sum ngainat hi suol tinr�ng bul a nih. Sum hau tumna luotah thenkhat chun ringna hi an nghatsan a, lungngaina tam takin an lung a sun tlang hlak. f)b Hausak nuomtuhai ruok chu thl�mnaah an l�t a, ch�kna inv�tthl�k le tiumah an inawk a, sietna le bohmangna khurah an tlu l�t hlak. Ve%bChuleiin, f�k le dawn le sil le bil ding ei nei phot chun lungawi ei tiu. Xd)bKhawvela hin ieng khom ei l�tpui naw a, ieng khom ei suokpui thei bok nawh. Xc)bLungawina neituhai ta ding ruok chun sakhaw mi ni hi hlawkna ropui tak a nih. bblungril se t�wng tah, thutak man ph�k ta lo hrim hrim le sakhuo hi sumdawngnaa hmang tumtuhai lai inhalna a hung intlun bok a nih. (aIbama chu mi uongthuong tak, ieng khom hre si lo, ins�l inhalna ding thu se tak tak chok suok thiem mi a nih. Chu chun inhnarna hai, innghirnghona hai, inhrilsietna hai le inringhlelna tha lo hai chok suok thei thila ins�l inhal zing zingna ding thu se tak tak a hung intlun b�kah, s`_bTu khom ei Lalpa Isu Krista thucha le sakhaw zirtirna thu kal zawnga thuring indik lo inch�ktirtu chu, _%bBawi tu khomin a pu chu kristien a ni lei le ringnaa unau a ni lei sekin a ngaith� ding a ni naw a, tha nawk zuolin rong a bawlp�k lem ding a nih; a rongbawlp�khai leh ringna le hmangainaah s�ng khat an ni si a. Hieng thuhai hi inch�ktirin inf�i tawl rawh.)^ MbBawi ringkol b�ttuhai chun an puhai chu kong iengkimah an inz� ding a nih, chuong naw chun Pathien hming le ei thu inch�ktir hi hrilse hlauh rawi an tih. u]cbChuong ang bokin thilthaw that chu a langsar a, a langsar naw hai khom thup song zing thei a ni b�k nawh.=\sbMi thenkhat suolna chu a langs�r a, annin an hril suok hma khomin ror�ltuhai na a tlung hman d�r ta hlak a; thenkhat suolna ruok chu a hnung daiah a hung inlang chauh hlak. [bTui chauh dawn ta naw la, i ph�ngpui hr�t naw lei le a'n kh�ttawka i nat rop hlak leiin uoiin tlawma zawng dawn ta hlak rawh.ZbRongbawltu ding kut innghata namdet thuah inhmaw taluo naw la, mihai suolnaah thang ve naw la, mani invong thienghlim rawh. !Y;bPathien le Krista Isu le a v�ntirko thlanghai mit hmuah thu ka p�k che: ditsak b�k le thlei bik nei bok loin, hieng thuhai hi kengkaw tlat rawh. qX[bThilsuol thawtuhai chu v�ntl�ng hrieta ngei kawk ding an nih, mi danghai an int�m theina dingin. dWAbUpa an h�kna chu thuhretu pahni amanih pathum amanih b�k an um naw chun pom naw rawh. VbPathien Lekha thu khomin, "Bawngchalin bu a ch�l laiin a hm�r khuop naw rawh; sinthawtu chu hlaw hmu tl�k a nih" a ti a nih. ~UubKohran upa, mi thuoi thiem, abikin thuhril le inch�ktir tienga taimahai chu a l�t hnia chawimawi tl�k an nih. :TmbRingtu nuhmeiin a s�ngkuohai lai hmeithai a nei chun a chawm ding a nih; somdawl ngai hmeithaihai chauh kohranin a enkol theina dingin kohran phur sukrikp�k naw raw hai se.ESbA then lem chu p�t hmangin Setan an zui d�r tah a nih. >RubChuleiin, hm�lmahai mi hrilsietna remch�ngah an inchang nawna dingin hmeithai la nungh�k deuhai chun pasal nei nawk hai sien, nau neiin s�ngkuo enkol hai sien ka ti a nih. 7Qgb Chu b�kah, mi inah l�ng lawrin, thabo an inch�k a, an dawngda chauh khom ni loin mi dem an ch�ng a, thil hril thang an hr�t a, an hril naw ding ding an hril hlak. FPb an thu lo intiem tah an bawsiet leiin sois�l an kai hlak. Ob Hmeithai la nungh�k deuhai chu inthang s�tir naw rawh, an tisa ch�kna leiin Krista nghatsanin, pasal nei an nuom nawk hlak a, MNb Thil tha thaw konga inp�k hlaw hai, nauhai enkol tlei tah, mikhuol chunga tha, mi thienghlimhai ke sawpp�k hlak, mi harsahai thangpui pei le thil tha thaw tienga inpe zo mi an ni ding a nih. oMWb Mani pasalhai chunga ringum, kum sawmruk chuong tah hmeithaihai chauh chu hmeithai lai ziek sa rawh. L/bMani s�nghai, in khata umpui ngei khom chawm nuom lo an um chun, ringna hi an inphatsan tah t�na a ni a, ringnawtu n�kin an suol lem a nih.VK%bHieng inkeihruoina thuhai hi mihai hril la, dem kai loin khawsa raw hai se. KJbHawithawa khawsa hmeithai ruok chu a dam lai khomin mithi a nih. I5bChawmtu nei lo, m�kh�t chaua hmeithai chun Pathien chauh ringsan ding a nei a, s�n le z�nin thangpuina hniin Pathien kuomah a tongtai hlak. H-bNau amanih, tu le te amanih nei hmeithai a ni ruok chun a nau le tuhai chun sakhuoin a ph�t, mani s�ngkuo enkolna thua an mawphurna chu hlen suok inch�k hai sien, an nu le pa le an pi le pu hai laka an bat chu tl�k raw hai se, chu chu Pathien lawmzawng a ni si a. IG bM�kh�t chaua khawsa hmeithai indik takhai chu inz� rawh. [F/bPitarhai chu nu angin en la, nunghakhai chu thienghlim takin farnu angin en rawh.xE kbUpa lemhai chu hal loin, mani p� anga enin, a ng�nin ng�n lem la, naupang lemhai chu sang angin en rawh. DbI khawsak le i thil inch�ktirah inv�ng f�mkhur la, chuonga i thaw fan fan chun nang le i thu hretuhai chu san himin um in tih.mCSbChuong tienga chun taima takin inhmang la, i pumin inpe la, mi tinin i hmasawnzie hmu thei an tih. BbUpahaiin i chungah kut an innghat tuma zawlneihaiin an puong, thlarau tienga i thilp�k donghai kha ngaith� naw rawh. A b Ka hung hm� po chu v�ntl�ng laia Pathien thu tiem tienga d�m, thuhril tienga d�m le zirtir tienga d�m inhmang rawh. C@b I naupang leiin tu khomin ngain�p naw raw hai se che. Thuhril konga d�m, chetziea d�m, hmangainaa d�m, ringnaa d�m, thienghlimnaa d�m ringtuhai enton tl�k ni ng�i rawh. 4?cb Hieng thuhai hi pein inch�ktir pei rawh. :>mb Pathien hring chu ei beisei innghatna a ni t�k leiin sin ei thaw inrimin hma ei nor nasa a nih. Ama chu mi po po ta dinga sandamtu a na, a ringtuhai ta dingin a ni nawkzuol. .=Wb Hi thu hi a'n dik a, pom tlak a nih. 0<YbTaksa sawizoi hi iemani chenah a tangkai ng�i a, sienkhom Pathien ngaisak mi ni hi iengkimah a hlu lem a, hi dam s�ng nun le la hung um dinga thil tangkai a nih. {;obPathien thu le inzom lo thusim le pitarhai tienami mei mei chu nghatsan la, Pathien mi ni dingin insawizoi rawh. ;:obHieng thuhai hi unauhai kuomah hril la, Krista Isu rongbawltu tha n�ng i tih; ringna thu le inzirtirna tha i zawm hlakhai khan thlarau tieng inthang lientir pei bok a ti che. d9AbPathien thu le tongtainaa inhl�n thienghlim ta chu lawmthu hril puma dong el ding a nih.S8bPathien thilsiem taphot hi a tha vong a, ieng khom hnawl ding a ni nawh. <7qbMi innei ding d�m an khap a; mihriem f�k dinga Pathien siem thil thenkhat, thutak hrea pomtuhaiin lawmthu hril puma f�k el ding a nih ti an hriet chu, f�k an khap bok a. 67bChuong ang zirtirna thu th� dartuhai chu kh�la mi l�mder thiem an ni a, an sie le tha hrietna khom th�r linga dep angin a k�ng ch�r tah. 45 cbHun nuhnunga hai chun mihaiin ringna thu hi b�nsanin, hl�mtu thlarau le ramhuoia inthoka suok zirtirna indik naw chu la zui an tih ti chieng takin Thlarauin a hril a. 4bS�l ruol loin, ei sakhaw thur�k inrilzie hi hril loa hm�ng a nih:Ama chu taksa puta hung inlang,Thlarauin a'n dikzie a puong lang,V�ntirkohai khomin an hmu,Hnam tin lai a thu puong dara um,Khawvel mihaiin an hung ring,Ropui taka l�k tung chu a nih.C3bsienkhom ka hung inhnu t�kah tiin Pathien s�ngkuo, Pathien hring kohran, thutak ban le kengkawtuhai chu, ieng anga um ding am an ni a ti i hriet theina dingin ka hung ziek a ni hi. D2bHi lekha ka ziek lai hin ka hmu vak che ka beisei zing a, u1cb Rong bawl thahai chu an chan tha tiel tiel a ta, Krista Isu an ringnaa khom nasa takin huoi deu deu an tih.d0Ab Rongbawltuhai chu nuhmei pakhat nei, nauhai le s�ngkuo enkol thiem mi an ni ding a nih. /}b An nuhmeihai khom chuong ang boka mi inzaum, mi dem ch�ng lo, ins�m thei, kong iengkima mi ringum an ni ding a nih. Y.+b En chieng hmasak phot ding an nih, an tlin chun rong an bawl chauh ding a nih. R-b sie le tha hrietna f�ma ringna thu ril chel tlat mi an ni ding a nih. (,IbChuong ang bokin kohrana rongbawltuhai khom mi inzaum, zum le zuor intuo ch�ng mi ni lo, uoiin h� mi ni lo, indik lo taka hlawkna hmu tuma hnot mi ni lo, p+YbPuo tieng mihai ngais�ng mi a ni bok ding a nih, hmingsiet hlawa Diebol ch�nga a awk nawna dingin.u*cbRing thar hlim ni naw raw se, a ni chun chapo rawi a ta, Diebol angin thiem naw chang ve hlauh rawi a tih. n)UbMani ins�ng khawsak khom r�l fel thiem si lo chun ieng tin am Pathien kohran a enkol thei ding? a(;bmani ins�ng khawsak r�l fel mi le nauhaiin inzaa a thu an zawm mi a ni ding a nih. l'Qbuoin h� mi ni lo, kut thl�k hmang ni lo mi zaidam, inhal hmang mi ni lo, sum ngaina mi ni lo, &!bChuongchun, kohran thuoitu ding chu dem kai lo, nuhmei pakhat nei,b ins�m thei, lungril tluong, mi inzaum, mi thilphal le zirtir thiem, m% Ub"Tu khom kohrana thuoitu sin thaw nuomtu chun sin inzaum thaw a nuom a nih" ti hi thil indik a nih. $-bAmiruokchu ringnaa d�m, hmangainaa d�m le thienghlimnaa d�m mawi taka a um zing phot chun nau a nei leiin nuhmei chu sandam n�ng a tih.aY#+bHl�ma um kha Adam a ni nawh; nuhmei kha a nih hl�ma um le bawsetu lem chu. ?"yb Adam chu siem hmasak a ni a, chu zoah Evi siem a nih. o!Wb Nuhmeiin mi a zirtir amanih le pasal chunga thu a nei amanih ka phal nawh; to an inch� ding a nih. F b Nuhmei chun to inchuin, thu awi takin thil inch�k raw se. gGb Nuhmei, Pathien ngaisak mihai thaw d�n awm hrimin, thilthaw thatin inthuom lem raw hai se. Db Nuhmeihai khom a mawi tawk le inchawi tawkin inchei hai sien la, sam siem l�r hai, rangkachak thuoma inchei hai, tuikeplung thi hli hai, puon man tam inbel hai ch�ng naw raw hai se. )bChuongchun, in inkhawmna taphotah pasalhai chun titak zetin, lungsen le ins�l puma thaw loin, an kut thienghlim pharin, tongtai raw hai se. 5bKei hi Jent�lhai laia chu ringna thu chu puong ding le thutak zirtirtu le tirko ni dinga ruot ka nih. Chu chu thudik a ni a, kh�l ka hril nawh. eCbMi po po intlannain ama chu a'n p�k a, sandamna thu chu hun a t� takah a hung puong a. ykbPathien pakhat chauh a um a, Pathien le mihriem ink�rah palai pakhat chauh a um bok, mihriem Isu Krista chu. ObAma chun mi po po sandama um a, thutak an hung hriet chu a dit si a. ?ybchu chu a tha a, ei Sandamtu Pathien lawmzawng a nih. bPathien ngaisak a, thienghlim taka um a, muong taka ei khawsak diel diel theina dingin lalhai le ror�ltuhai ta dingin hnip�k bok ro;  7bKa thu inch� nuom hmasa tak ch� chu thil hn�na d�m, tongtaina d�m, hn�p�kna d�m le lawmthu hrilna d�m mi po po ta dingin nei unla, " ?bChuonghai lai chun Humenai le Aleksandra khom an thang ve a, Pathien poi hril an simna dingin thunun an ngai a, Setan kutah ka p�k suok tawl tah a nih. 1bringna le sie le tha hrietna f�m tak vong tlat rawh; mi thenkhatin an sie le tha hrietna an poisa naw leiin an ringna long a koi dar tah a nih. % EbKa naupa Timothe, hieng thup�khai hi ka'n koltir che: zawlneihaiin i chungchang an hril lawk kha hre zing la, chuong thu chu zuiin indona tha chu bei la,  %bLaltak, chatuon mi, thi thei lo, mita hmu thei lo, Pathien pakhat chauh kuoma chun chawimawina le ropuina chatuon chatuonin um raw se. Amen.Z /bNisienlakhom, chu lei tak chun, ama ringtuhai chungah Krista Isun dawtheina tawp lo a neizie le chatuon hringna a p�k dingzie inentirna dingin kei mi suol tak chungah hin zangaina a hung inlangtir a lo nih.  5bKrista Isu chu mi suolhai sandam dingin khawvelah a hung ti hi a'n dikin pom tl�k a lo va ni de aw! Chuong lai chun kei hi a suol lor lak ka nih. k Qbei Lalpa lunginsietna chu Krista Isua ringna le hmangaina leh ka chungah a vur ta teuh lem a nih. % Eb Kh� hma khan a hrilsetu, sukd�d�tu le rawng taka soisatu lo ni lang khom, ringtu ka ni hmaa hre loa thaw hlak ka ni leiin ka chungah z� a ng�i a,    b Mi sukhr�ttu, ring tl�ka mi ngaia a rongbawlna sin thaw dinga mi ruottu Krista Isu, ei Lalpa kuomah lawmthu ka hril hlak. |  sb Pathienin puong dinga a mi'n koltir Chanchin Tha ropui kal zawnga zirtir ch�nghai chunga hmang dinga siem a nih. V  'b uire le mongkawhur hai, mihriema sumdawng mi le kh�la inkh�m hmanghai le (  Kb D�n hi mi thahai chunga hmang dinga siem ni loin d�n bawsetu le mi hel hai, sakhaw poisa lo le thil suol thawtu hai, mani nu le pa thattu le tuolthat hai, D  bD�n hi a hmangna ding taka hmang chun a tha ti ei hriet.  bD�n inch�ktirtu inti nuom bok siin, an thu hril umzie le indik anga ngam taka an hrilhai khom chu an hriet tak tak bok si nawh. h KbMi thenkhat chu, chu taka inthok chun an p�t hmang a, hmangna bo ins�lna tieng an l�t a.  bHi ka thup�k thiltum chu lungril thienghlim, sie le tha hrietna indik le ringna tak taka inthoka suok hmangaina nei a nih. V 'bpipu thusim le thlatuhai tobul sui rak rak kha i'n b�nsantir theina dingin; chuong ang thilhai chun ringnaa inthoka Pathien thiltum hrietna intlun n�kin z�ldin thua ins�lna a suktam mei mei a nih. ? ybMakedonia rama ka fe ding laia ka ng�n che ang khan Efesi khuoa um zing dingin ka ng�n nawk che a nih, thuring indik lo inch�ktir hlak mi thenkhathai kha i khap theina ding le 3 abringnaa ka naupa indik tak Timothe chibai ka b�k che. Pa Pathien le Isu Krista ei Lalpaa inthoka lunginsietna d�m, zangaina d�m le inremna d�m i kuomah um raw se.o [bKei Paula, a mi sandamtu Pathien le ei beisei innghatna Isu Krista thup�k anga Krista Isu tirko hin, GXEi Lalpa Isu Krista lunginsietna in r�nga kuomah um raw se.}sXKei Paulan keima kut ngeia chibai ka b�kna ch�u a ni hi. Hienga ka ziek hi ka lekhathon taphot inchikna a nih. {oXRemna Lalpa ngei chun kumkhuoin kong tinr�ngah inremna pe sien la cheu, Lalpa chu in r�nga kuomah um raw se. N~XAmiruokchu, hm�lma ang chun ngai naw unla, unau angin zil lem ro. } XTu khom hi lekhathona kan thu hung hril zawm nuom nawtuhai chu inchik b�k unla, pawl ser ro, an inz� theina ding ch�uin. E|X Unauhai, nangni ruok chun thil tha thaw nghok ngai naw ro. {X Chuong ang mihai chu sin thaw mol mol a, mani thaw suok ngei ring dingin Lalpa Isu Krista hminga thu pein kan inf�i a nih.xziX Nangni laia thenkhat in zomthaw a, mani sin thaw si loa mi sinthawnaa inrol in ch�ng ti kan lo hriet a nih. vyeX In kuoma kan um lai khan, "Sin thaw pei naw chun a f�k khom fa naw raw se" tiin kan hril hlak ch�u kha. ixKX In mi chawm kan ph�t thei naw lei a ni naw a, in mi enton dingin kan thaw lem hlak a ni kha. w1XT� b� khom a thlawnin kan f�k ngai naw a, nangni lai tu khom kan sukrik nawna dingin s�n le z�n inrim takin sin kan thaw hlak a ni kha. yvkXKan thaw d�n inch�k ding in nih ti nangni ngeiin in hriet a, nangni lai dawngda takin kan um ngai naw kha. =usXUnauhai, kan kuoma inthoka thurosie in dong anga um loa zomthawa taka khawsa mei mei hai laka inthok chun inthier fihlim dingin ei Lalpa Isu Krista hmingin kan hril ch�u a nih. {toXPathien hmangaina hre nawk zuol pei ding le Krista tuorselna nei dingin Lalpan in lungrilhai chu keihruoi raw se.dsAXThu kan p�k ch�u kha in thaw a, in thaw zom pei khom Lalpaa chun kan ring tlat a nih. `r9XLalpa ruok chu a ringum a, ama chun sukhr�tin mi suol lakah veng him raw se ch�u. lqQXmi indik naw le mi suolhai laka kan him theina dingin mi tongtaipui ro, a ring naw an la um si a. p XA tawp taka chun unauhai, Lalpa thu chu nangni laia ropui tak le hr�t taka a'n dar ang khan a'n dar pei theina ding le co?Xthil tha tinr�ng in thawna le hrilna taphotah chokph�rin sukhr�t pei ch�u raw se."n=XChuongchun, ei Lalpa Isu Krista ngei le Pathien ei Pa, mi hmangaitu, a lunginsietna leia kumkhuo thlamuongna le beiseina ei ph� naw saa mi petu chun, mXChuongchun, unauhai, ng�r nghet unla, kan thuhril le lekhathona zirtirna kan inhl�n sawng po po ch�u kha pom tlat ro. }lsXChu chu ni ding le ei Lalpa Isu Krista ropuina chu chang dingin kan Chanchin Tha hril hmangin a ko ch�u a ni kha.Hk X Unau, Lalpa dittakhai, a tira inthoka Pathienin Thlaraua sukthienghlim a, thutak ring ding le ra hmasa ni dinga a thlang ch�u leiin Pathien kuomah lawmthu hril rop ding kan ni hrim a nih. >~b}}a||{zzuyydxx$wwvuu^ttRsrsriqqipooTnn,mm!ll'kkUk jjii hh(ggDff/eedd?ccRbbMaoaWa?``_B^^]b]\f[[eZZzYY|YXwWWVUUTSS)RR%QQPPmOO:NNFMMhLL*KKbKJJ'IHHHGGFFSEDD(CCEBAAkA@?>><=<<];;::9F8877B66i55U433G222-11 0e//..#--E,,?+**]))(G''!&%%$$>#""x"!! BO(5_.D#z$ ?eiay M  U u " G91k Chuongchun, v�n thil angpui chauh hman chuonga sukthienghlim a t�l chun v�n thil tak takhai lem chu chuong n�ka inthawina tha lema sukthienghlim ding a ni hrim a nih. 0{ D�n thu ang chun iengkim deuthaw hi thisena sukthieng ding a nih; thisen insuo naw chun ngaidamna a um thei si nawh. b/= Chun, biekb�k le rongbawlna hmangruo po po khom chuong ang bokin thisen chun a the a. o.W "Hi hi in zawm dinga Pathienin in kuoma a p�k thuthlung suknghetna thisen a ni hi" tiin a'n sam a. 1-[ D�n thup�k tinr�ng Mosien mipui a hril lai khan, bawngchal tuoi thisen chu tui leh, s�psen leh husawpe leh a l�k a, lekhabu ziel le mipui po po chu a the a, H,  Chuleiin, thuthlung hmasa khom kha thisena suknghet a ni kha. f+E a sietu a dam s�ng chun hmang thei a ni hr� naw a, a thi hnung chauha hmang ding a nih. O* Thurosie khom hi a sietu a thi le thi naw fie hmasak a t�l hlak a; R) Hi lei hin Krista chu thuthlung thar palai a na; thuthlung hmasa bawsietna laka inthoka mihai a'n tlan suok theina dingin a lo thi tah a, kohai chun chatuon ro hluo dinga tiem chu an chang tah a nih. O( Krista thisen lem chun a va sukthienghlim zo nasa ding de aw! Chatuon Thlarau z�rah ama ngei chu Pathien kuoma hm�lhem lo thilhl�na dingin a'n p�k a, Pathien hring rong ei bawl theina dingin a thisen chun th�na chauh intlun thei thilthaw tangkai lo laka inthokin ei sie le tha hrietna chu a sukthienghlim tah a nih."'= K�lchal le bawngchal thisen le bawng la tuoi v�p th� hmana d�n bawsietna leia taksa puo tienga inthieng nawna chu a sukthienghlim thei si chun, ?&w A thisen inhl�n khom chu k�lchal le bawng tuoi thisen ni loin, ama thisen ngei a ni a, hmun thienghlima chun voi khat chauh l�tin chatuona dingin tlanna chu a siem tah a nih. [%/ Krista ruok chu thil tha tlung tah le la tlung m�k dinga Thiempu laltak a hung ni khan, biekb�k ropui lem le thienghlim lem, mihriem kuta bawl ni lo, khawvela thilsiem ang khom ni lo chu a l�t thleng a. 8$i chuonghai chu f�k le dawn thil d�m, tui hmanga inthien d�n d�m le taksa vong d�n ding d�m a ni a, siemtharna hun a tlung hma poa hmang dinga ti a ni chauh a nih. "#= Hieng thil hi tuta hun inentirna chauh a na, thilp�k le inthawina an inhl�nhai chun a'n hl�ntu mipuihai sie le tha hrietna a sukfamkim thei nawh; E" Hieng an thil rem d�na inthok hin biekb�k tont�r hi a la um s�ng chun Hmun Thienghlimtaka l�t theina lampui chu a la'n hong hri nawh ti Thlarau Thienghlim chun a kawkhmu a nih. E! A dottua ruok chu thiempu laltak chauh, kum khatah voi khat, thisen chawiin a l�t hlak a, chu chu ama ta ding le mipuihaiin hre loa thil suol an thawhai thawina dingin a'n hl�n hlak.   Hienga iengkim rem fel a ni hnung hin thiempuhai chu biekb�k tont�ra chun an thiempu sin thawin ni tin an l�t hlak a. &E Thuthlung bawm chunga Ropuina cherub umhai chun z�ngaina lalthungpha chu thla an z�r khum a. Chuong thilhai chu tu hin a kip a kawiin ei hril hman nawh.q[ Chu taka chun rimtui rawna rangkachak maich�m le rangkachak tuia inluon thuthlung bawm a um a. Thuthlung bawm s�nga chun manna siena rangkachak b�l d�m, Aron funghrol inder d�m le thuthlung ziekna lung phek d�m a um a. Z- Puonz�r pahnina kh�la chun biekb�ka Hmun Thienghlim tak an ti chu a um a.  Biekb�k an bawl a, a tont�ra chun khawnvar siena d�m, bei siena dawkan d�m a um a, chu chu Hmun Thienghlim an tih. u e Thuthlung hmasaa khom khan rongbawl d�n ding le rongbawlna ding Hmun Thienghlim, hnuoia mi chu ruot a na.   Thuthlung thar thu a hril leiin thuthlung hmasa kha thu hluiah a'n changtir a, thil hlui ta le upa tah chu an bo vak ding a nih.N An r�tlonahai ngaidam ka ta,An suolhai hre zing ta naw ning"tiin. %C Tuolbawm le unauhai kuomah 'Lalpa chu lo hre ro' tiin,Tu khomin an ti ng�i ta naw nih;A ch�n tak le a lien tak chenin,An r�ngin mi hre t�ng an tih;U# Chu phaa Israel s�ngkuo kuoma Thu ka thlung ding chu hi a nih:Ka d�nhai an lungrilah sieng ka ta,An lungrilah ziek bok ka ta,An Pathien n�ng ka ta,Ka mihai ni bok an tih,Ti hi Lalpa thu suok a nih.E Aiguptaa inthoka an thlatuhai,B�na keia ka thuoi suok laia,Thu ka thlungpui ang kha ni naw nih.Ka thuthlungah an ringum naw leiin,Ka nghatsan tawl tah a nih,Ti chu Lalpa thu suok a nih.4aNisienlakhom a mihai indik nawzie hieng hin a lo hril lem a ni kha:" A hun a tlung ding a ni tah,Israel s�ngkuo le Juda s�ngkuohai,Thu ka thlung tharpui ding hun chu.^5Thuthlung hmasa kha soisel bo lo ni ta sien chu, a dang thlung non ngai ta naw nih. PTuta rongbawlna, Isu chang ruok hi chu thuthlung ropui lem, ama ngeiin hrilpuitu ng�rhmun a changna le beiseina tha lema innghat a ni leiin thiempuhai rongbawlna n�k chun a ropui lem dai a nih. {oMosien biekb�k a bawl ding lai khan a bawl d�n ding Pathienin a hril a, "Tl�nga a lem ka'n entir che ang chie khan i bawl ding a nih ti hre zing rawh" a ti ang khan, hmun thienghlima rongbawlna hi v�n thil lem le a hlimthla el a nih.}sHnuoia hin la um zing sien chu, thiempu sin hrim thaw naw nih, D�n anga thil inhl�ntu dinghai an um zing si a. $AThiempu laltakhai chu thilp�khai le inthawinahai inhl�ntu dinga ruot an ni a. Chuleiin, Ama khomin iemani b�k chu inhl�n ding a nei a ngai a nih. yAma chun hmun thienghlim, biekb�k tak tak, mihriem kuta bawl lo, Pathien bawl lema chun rong a hang bawl tah a nih.  )Kan thu hril tum tak chu hi hi a nih: chuong ang Thiempu laltak, v�na Ropuina lalthungpha chang tienga inthung chu ei nei tah, ti hi a nih. e CD�n chun Thiempu laltak ni dingin mihriem ve el, hr�t naw tak tak hai chu, a ruot hlak a, D�n um hnunga thu intiemkamna ruok chun Naupa, chatuona dinga sukfamkima um ta chu, Thiempu Laltakah a hung ruot tah a nih., QThiempu laltak chun ni tin mani suol inthawina a'n hl�n hlak a, chu zoah mipuihai suol inthawina dingin a'n hl�n nawk hlak. Ama ruok chun chuong ang chun thaw ve loin ama le ama a'n hl�n a, mi po po ta dinga inthawina chu kumkhuoa dingin tum khatah a'n hl�n tlingtla ta vong a nih. Q Chuong ang Thiempu Laltak chun ei mamaw po po a phuhr�k zo a; ama chu mi thienghlim, hm�lhemna nei lo le fai inthieng, mi suolhai laka fihlim a na, v�nhai chunga ins�ngah chawimawi a ni tah. - SChu lei tak chun, ama z�ra Pathien hung pantuhai chu ieng lai khomin a sandam thei zing a, an ta dinga Pathien kuoma hrilpuitu ni zing dingin a hring zing a nih.= uIsu ruok chu a hring zing leiin thiempu hlun a nih. Chun, th�na leiin thiempuhai chun an thiempu sin chu an sunzom zing thei naw a, chuleiin mi tam tak thiempua siem an ni hrim a. \1Hi thu intiemkamna lei hin Isu chu thuthlung tha lem zakhamna a hung ni tah a nih.2]Ama ruok chu intiemkamna nei meua ruot a na, a ruottu chun a kuomah," 'Chatuon Thiempu i nih" tiinLalpa chun thu a'n tiemkam a,A lungril thl�k ngai naw nih"a ti kha. {oChu chu thu intiemkamna nei hiela a hung thl�k a nih. Thiempu danghai chu intiemkamna neia ruot an ni ve nawh.  D�n chun ieng khom a sukfamkim thei naw leiin, beiseina tha lem, Pathien mi'n hnaitir theitu chun a hung thl�k tah a nih. b=Thup�k hmasa chu a hr�t naw lei le hmang tl�k a ni naw leiin hnawl hmang a ni tah U#Lekha thu chun,"Nang chu Melkisedek ang a,Chatuon thiempu i nih"a lo ti a. zmsuksiet thei ruol lo hringna thilthawtheinaa thiempua ruot a hung um tah hin ei thu chu a sukchieng zuol a nih. s_Thiempu chi dang, Melkisedek ang chi, mihriem inthla sawng d�n zuia thiempu ni ve satlie ringot ni lo, {Ei Lalpa chu Mosien thiempu chungthu a hril laia a hril sa ve ngai lo Juda pahnama mi a ni thu chieng taka hriet a nih.^~5 A chanchin ei hril ruok hi chu maich�m rongbawlna tawk ve ngai lo hnama mi a nih. \}1 Chun, thiempu sin kalhmang inthl�k z�tin D�n khom thl�k danglam a ngai a. z|m Levi thlahai thiempu sin le inzomin Israel mipuihai kuomah D�n p�kin a um a. Chuong ang leia famkimna chu chang thei lo ni sien, Aron thiempu n�na ang ni lo, Melkisedek thiempu n�na anga thiempu dang an hung a la ngai rop dim a ni? c{? Melkisedekin Abraham a lo hmuok lai khan Levi chu a thlatu thalbea khom a la um si naw a. z  Chun, sawma pakhat dongtu Levi ngei khom khan Abraham kut hmangin Melkisedek kuomah sawma pakhat a lo p�k tah ti thei a nih. 8yiHi taka hin, a ch�n lem, sawma pakhat dongtu Levi thlahai chu thi thei mihriem an ni a, Melkisedek chungthua ruok chu hring zinga hril chun sawma pakhat a dong tlat a nih. PxS�l ruol loin, a ch�n lem chu a lien lemin mal a sawm hlak a nih. !w;Melkisedek ruok chu Levi thlahai laia thang ve ni naw sien khom Abraham kuoma inthokin sawma pakhat a dong a, thutiem dongtu Abraham chu mal a sawm a. v+Thiempu sin cheltu Levi thlahai chun D�n thu angin an unau Israel mi, Abraham thlahai laka inthokin sawma pakhat an l�k ding thu an hmu a. ~uuMelkisedek ropuizie chu hang ngaituo ta u, thlatu bul Abraham meuin a r�ll�k sum sawma pakhat a p�k a ni chu! t7Ama chu pa le nu nei lo, thlatu sui ding um lo, a um tan ni le a nun tawp ni hril ding um bok lo, Pathien Naupa ang el a na, thiempu a ni zing a nih.RsAbraham chun ama chu a r�ll�k sum po poa inthoka sawma pakhat a p�k a. A hming umzie chu 'Felna lal' ti a ni hmasa phot a, chu zoah 'Salem lal' ti a ni nawk a, chu chu 'Remna lal' t�na a nih. /r YChu Melkisedek chu Salem khawpuia lal a na, Pathien Chunghnungtak thiempu a ni bok. Lalhai tukdol zoa Abraham a hung k�r tieng ama chun a lo hmuok a, mal a sawm a. qchu taka chun eini aiawin ei hmathuoitu Isu a l�t tah a, thiempu Melkisedek anga ei chatuon Thiempu Laltak a hung ni tah. |pqChu beiseina chu ei thlarau th�rchakai nghet le him chu a nih. Chu chu Hmun Thienghlimtakah a'n thlung l�t a, doAS�t nawk el thei lo chi hieng thil pahnih-thutiem le mani ins�lna- lei hin Pathien thu chu inkh�l ruol a ni nawh. Chuleiin, himna dinga a kuoma tl�nhai hin ei hmaa beiseina chu ph�r takin ei chel thei a nih. uncPathien khomin a thutiem a s�t naw dingzie chu thutiem dongtuhai kuomah mani ins�l meuin a namnghet a. #m?Mihriemhai chun anni n�ka ropui lem s�lin an inkh�m hlak a, chuonga inkh�mna chun an thutiem chu a namnghet a, an thu inchu khom a suktawp hlak. Zl-Chuongchun, Abraham chun a ngh�k fan fan a, Pathien thutiem chu a dong tah a. ]k3"Mathei loin mal sawm ka ti che a, sukpung ngei ngei ka ti che" tiin thu a tiem a. yjk Pathienin Abraham kuoma thu a tiem lai khan a n�ka ropui lem s�l ding a um naw leiin ama le ama ins�lin, i{ Inthl�d� loa ring tlat le dawthei taka ngh�k fan fan hlak, Pathien thutiem rochungtuhai anga in um kan dit a nih.Xh) In beisei a tlung kim chenin taimak in insuo t�ng t�ng kan ditpui ch�u. Ig  In thilthaw hlak, tu chen khoma in la thaw zing hlak, a hming leia hmangaina in insuo hlak le mi thienghlimhai rong in bawlp�k hlak hi Pathienin hre zing a tih, ama chu mi indik a ni si a. f Dittakhai, chuong thu chu hril inlang khom, nangni laka chu thil tha lem kan beisei a, sandam in ni ngei khom kan ring tlat a nih. !e;Amiruokchu, hlo le hling buk ringot insuo hlaktu ram chun tl�ktl�ina hrim a nei naw a, tongsie inphur chauh a hmab�k a, a tawpah raw a tuok hlak.ydkRuotui tla dong hlaktu ram, loa neitu ta dinga thlai hmang tl�k insuotu chun Pathien malsawmna a dong a nih. c9tl�ksan nawk sihai chu sim dinga thuoi k�r nawk ruol an ni nawh; anni ngeiin Pathien Naupa chu hemde nonin v�ntl�ng hmaah an sukmuolpho si a. ^b5Pathien thu inhnikna le hun la hung um dinga thilthawtheina hai khom intem ta zeta, gaGLungril sun vara um tah, v�n thilp�khai intem tah, Thlarau Thienghlim khom chang ve tah, I` Pathienin a remti chun chuong ang chun ei thaw ngei ding a nih."_=baptisma thu d�m, kut innghat thu d�m, mithi tho nawkna thu d�m le ror�lna nuhnung tak thu hai d�m khom hi hril non hril non ta nawng ei tiu. l^ SChuongchun, Krista chungchanga inzirtirna thu mawl tak tak hril zing ta loin puitling tieng pan ei tiu. Intanna bulthuta hmang dinga ei inch�ktir hlak- thilthaw tangkai lo b�nsan a t�l thud d�m, Pathien ring thu d�m, r]]Buchangrum ruok chu mi puitling, a sie a tha thlier thiem dinga lungril sawizoi tahai f�k ch� a nih.\\1 Nene ne lai chu naute an la ni leiin bu rum, felna thu chu an la f�k thei nawh. /[W A hun ngaituo chun zirtirtu ni ta hiel awm in nia chu, Pathien thu a bul r�ta inthoka inch�ktir in ngai nawk tah a, buchangrum n�kin nenetui in mamaw a ni hi. Z  Hi chungchanga hin hril ding tam tak kan nei a, sienkhom thil in la man hr�t naw �m leiin hang hrilfie khom a harsa a nih. GY Melkisedek anga Thiempu Laltakah Pathienin a ruot tah a nih. kXO sukfamkim a hung ni chun ama thu awituhai po po ta dinga chatuon sandamna hn�rpui a hung ni a, RWNaupa meuh khom ni sien, a thil tuora inthok chun thu awi a'n ch�k a, UV#Isun hnuoi taksa a put lai nihai khan th�naa inthoka sansuok theitu chu inring taka koin a kuomah mitthli tla pumin a tongtai a. Inz� taka Pathien thu a awi leiin a hn�na chu ngaithl�kin a um a. aU;Hmun danga khom"Nang chu Melkisedek thiemp�na angaChatuon thiempu i ni ie"a ti bok a.:TmChuong ang bokin Krista khomin thiempu laltak n�na ropui tak chu ama le ama a'n p�k el nawh."Nang chu ka Naupa i na,Voisun hin i P� ka ni tah"titu khan a ruot lem a nih. vSeHi ng�rhmun inzaum tak hi mani an inp�k el ngai naw a, Aron hai anga Pathien kohai chauin an chel hlak. R}Chuleiin, mi dang ta dinga suol thawina an inhl�n ang bokin anni suol thawina khom an inhl�n v� ng�i ding a nih.zQmHr�tnawna tl�k buok ve tho an ni leiin mi mawlhai le lam inhmanghai dawthei taka dom d�n an thiem hlak a. TP #Thiempu laltakhai chu mihriem laia inthoka thlang suok an ni hlak a, mihriemhai aiawa Pathien tienga rongbawlna sin thaw ding le thilp�khai le suol ta dinga inthawina inhl�ntu dinga ruot an ni hlak. O'Chuongchun, thangpui ei ngai hun takah z�ngaina le lunginsietna ei hmu theina dingin, lunginsietna lalthungpha chu n�l takin hnai ei tiu.'NGEi hr�tnawnahai mi hrepui ph�k lo thiempu laltak nei ei ni naw a, eini ang boka kong tinr�nga thl�mna tuok tah, suol ruok chu suol lo nei ei ni lem. MChuongchun, v�nahai khom fe thleng tah thiempu laltak le ropuitak Isu, Pathien Naupa chu ei nei leiin ei thuring hi chel tlat ei tiu. L3 Pathien mita inthoka thup thei thilsiem ieng khom a um nawh. Ei chungthu ei hrilna ding mit hmua chu iengkim hi saruok le inhong sa vong a ni lem. K% Pathien thu chu a hring a, thil a thaw thei a,c kawlhn�m ngei ton ieng ang n�k khomin a ngei lem a, hringna le thlarau inzomna lai tak le r� le ch�ng le thlin inchuktuona lai khom a sun tlang thei a, lungrila ngaituona le tumhai khom a hriet nghal thei a nih. J Ringnawna leia an tl�k ang khan tu khom ei tl�k ve nawna dingin, chu chawlnaa l�t ding chun theitawp suo seng ei tiu.I Pathienin a sinthaw a chawlsan ang bokin Pathien tiem chawlna changtuhai chu an sininrimnaa inthokin an la chawl ding a nih. XH) Chuleiin, Pathien mihai ta dingin 'chawlna' hun dang a la um nawk ding a nih. dGAJosua khan, 'chawlnaa' chun thuoi l�t ni sien, Pathienin hun dang ruot nawk ta naw nih. EFEi hril tah, 'Voisun hin a rawl in hriet chun in lungril sukngar naw ro' ti Davida hmanga hril kha kum tam tak hnungah Pathien chun ni dang, 'Voisun' a ti chu a hung ruot nawk tah a nih. #E?Chanchin Tha dong hmasatuhai khan an ring naw leiin l�t thei naw hai sien khom thenkhat ta ding ruok chun a chawlnaa l�t theina a'n hong zing a nih. ]D3A chunga thu ei tarlanga khan "Ka chawlnaah l�t naw ni hai" ti thu a hril bok a. ~CuNi sari ni thua chun, "Pathienin a sinthaw po po ni sari niin a chawlsan tah a" tiin khaw lai amanih ziek a ni kha. NBEini ringtuhai hi a chawlnaa l�t tahai chu ei nih. Pathienin hnuoi le v�n a siem zo khan a sin a chawlsana chu, "Lungsena ka'n kh�m ang khan,Ka chawlnaah l�t naw ni hai"a la ti zing a nih.#A?An kuoma Chanchin Tha hril a ni ang bok khan eini kuoma khom hril a ni ve a, sienkhom an thu hriet chu ringa an zawm si naw leiin an sawtpui d�r nawh. +@ QChuleiin, a chawlnaa l�t theina thutiem a la ng�r zing s�ng hin nangni laia mi tu khom l�t dinga inhnu taluoa inngai in um pal nawna dingin f�mkhur ro. O?Chuongchun, an ring nawna leiin an l�t ve thei ta nawh ti ei hriet.f>EThu awi nawhai chunga chauh naw chu tu kuom am a chawlnaa l�t lo dingin thu a'n kh�m a? =Tuhai chung am a na kum sawmli zet a lungni naw kha? Thilsuol thawtuhai, thlal�ra tlu hlum tahai chunga khan a ni naw am a ni? v<eAn leh tuhai am an na hre zing sia hel kha? Aiguptaa inthoka Mosie thuoi suokhai po kha an ni naw am a nih? k;O"Voisun hin a rawl in hriet chun,In hel lai nihai ang khan,In lungril sukngar naw ro"ti a ni kha.j:MA tira ei ringzona kha a tawp chena ei vong tlat phot chun Krista intawmpuituhai n�ng ei tih. 9# 'Voisun' ti a ni s�ng hin nangni laia tu khom suol hl�m thl�ka um a, lungril an sukngar nawna dingin ni tinin infui tuo lem hlak ro. 8 Unauhai, f�mkhur ro, chuong naw chun Pathien hring tl�ksan dingin t� lungril amaniah ring nawna suol l�t pal hlauh rawi a tih. _77 Lungsena ka'n kh�m angin,Ka chawlnaah l�t naw ni hai'Tiin ka puong a ni kha"tiin.w6g Chu suon po po chunga chun,Ka lung a sen �m �m a,'An lungril a fe suol zo tah,Ka lampui an hriet ta nawh;Y5+ Kum sawmli s�ng in pi la puhan,Ka thilthawhai hmu zingin,Ensinin an mi fie a;^45Thlal�ra fiena in tuok lai le In hel lai nihai ang khan,In lungril sukngar naw ro.b3=Chuongchun, Thlarau Thienghlim chun hieng hin a hril a:"Voisun hin a rawl in hriet chun,12[Krista ruok chu Naupa niin, Pathien s�ngkuo ta dingin a ringum a nih. Eini hi a s�ngkuohai chu ei nih, ei suong rop beiseina hi ringzo taka ei chel zing phot chun.1Mosie chu siehlaw niin, Pathien s�ngkuo pumpui ta dingin a ringum a, Pathienin thu a hril dinghai puong sawngtu a nih. W0'In tin hi tuin amanih an indin a na, iengkim indintu ruok chu Pathien a nih. /wIn bawltu chun a in n�ka chawimawi a hlaw lem hlak angin, Isu khom Mosie n�ka ropuina nasa lem hmu tl�k a nih. r.]Pathien s�ngkuo po po ta dinga Mosie a ringum ang bok khan ama chu a ruottu ta dingin a ringum a nih. z- oChu lei chun unau thienghlim, v�n kona chang vetuhai, ei thuringa Tirko le Thiempu Laltak Isu chu, ngaituo ro. f,EAma ngei chu fiena tuor muolsuo tah a ni leiin thl�mna tuorhai khom a thangpui thei a nih.D+Chuleiin, a mi lainattu Pathien ta dinga Thiempu Laltak, ringum tak, mi po po suol thupha chawina inhl�ntu ni ding chu, kong iengkimah a unauhai anga a hung um chu a t�l hrim a nih. R*A hung ngaisakhai hi v�ntirkohai ni loin Abraham thl�hai an ni lem. 8)iChuongchun, th�na chunga thuneitu Diebol chu a th�na leiin a suktlawm a, dam s�nga th� inl�u r�ng r�nga um hlak, titna bawia int�nghai chu a'n suo tah a nih. n(U"Naupang" a tihai hi taksa le thisen put an na, ama khom chuong ang bok chu a hung ni ve tah a nih. /'Y Chun, "Amaah ka ringna innghat ka tih"d&A "Ka unauhai kuomah i hming lam ka ta,Kohranhai lai i'n p�kna hla sak ka tih."a ti a nih.%' Mihriemhai sukthienghlimtu le sukthienga umhai chu P� thuhmuna inthoka suok an ni leiin, Isun anni rawi chu "Unauhai" tia ko a'n zak nawh. A${ Ama z�ra iengkim um le ama ta dinga iengkim um bok, a ropuina chang ve dinga nau tam tak thuoi l�ttu Pathien chun tuorna hmanga sandamna siemtu sukfamkim chu awm a ti hl� si a. X#) Amiruokchu, "v�ntirko hnuoi theta sie" Isu ruok chun th�na a tuor leiin ropuina le chawimawina inkhumtir a ni tah ti ei hmu a, Pathien lunginsietna z�rin mi tin ta dingin th�na a'n temtir tah a nih.@"yA ke hnuoiah i sie vong"tiin. A ke hnuoiah iengkim Pathienin a sie leiin ama hnuoia sie naw thil ieng khom a um nawh. Tu ruok hin chu iengkim ama hnuoia um angin ei la hmu hri nawh. S!Angelb hnuoi thetah siein,Ropuina le chawimawina,Tonlairang i'n tontir a,0 YChuong n�k hmanin tuin amanih hieng hin a lo hril kha:"Hringmi hi iem a ni hrim a,I hriet f�k lop lop el ni?Hriem nauhai khom iem an na,I ngaisak �m �m el ni?b=Khawvel la hung um ding chu v�ntirkohai thu hnuoiah a sie nawzie thu ei hril a ni hi. $APathien ngei chun inchikna thilmak le thilmak hrang hranghai chu thawin, Thlarau Thienghlim thilp�k chu t�l a ti ang peia semin a hung namnghet bok a.Fhieng ang lawma sandamna ropui hi ei ngaith�a vai chun ieng tin am hrem chu pumpel lul ei ta? Chu sandamna chu Lalpa ngeiin a hung puong hmasa a, a thu hretuhaiin an mi namnghetp�k a. V�ntirkohai hmanga thu a hrilhai hman a nghet a, a bawsetu le poisa nawtu taphot chu an ph� anga hrem an ni pei si chun, u eChuleiin, ei thu hriethai kha ei poisa nawk zuol ding a nih, chuong naw chun intol hmang hlauh rawi ei tih. n WV�ntirko po pohai chu sandamna changtu dinghai rongbawltu dinga tir suok thlarau an ni naw am a ni?   V�ntirkohai lai tu kuom am,"Ka chang tieng hin inthung rawh,I hm�lmahai i ke sirsan a,Ka siem hm� khat chun"a ti hlak a?E  Nang ruok chu i pangngai zing a,I kumin kin ni nei naw nih." 5 Sienkhom la thamral vong an ta,Nang ruok chu um kumkhuong i tih;Puon angin la chul an ta,Silf�n angin la hnawl i ta,An r�ngin la bohmang an tih.m U Chun, hieng ang hin a ti nawk bok a:"A t�rin hnuoi thut i ph�m a,V�nhai khom i kutsuok an nih.   Felna chu i ngaina a,Suol tieng i theida leiin,Pathien, i Pathien ngei chunI ruolhai n�ka nasain,Hlimna hriek a n�l ta ch�".( KNaupa thu a hril ruok chun hieng ang hin a ti thung a:"Aw Pathien, i lalthungpha chuKumkhuoin um zing a tih;Indikna lal hmol ngei chu.I ram lal hmol a ni si a;K "Thl� hi i tir palai an na,V�n meichok i siehlaw an nih"a ta. * ONaulutir ruok chu khawvela a hung tir khan,"Pathien v�ntirko po poinAma chu chawibiek raw hai se"a t� a ni kha. V�ntirkohai chungchang thu a hrilnaa chun, : oV�ntirkohai lai tu kuom am,"Nang chu ka Naupa i nih,Voisun hin i P� ka ni tah" ti amanih,"A ta dingin P� n�ng ka ta,Ka ta dingin Naup� n�ng a tih"amanih a ti hlak a?n WV�ntirkohai n�ka hming chunghnung lem daih hluotu a ni leiin anni n�k daiin a ropui lem a nih. L Ama chu Pathien ropuina var mawi le a zepui puttu a ni a, iengkim hi a thu thilthawtheina chun a tungding a, suol faina lampui a siem hnungin Chunghnungtak chang tieng khin a hang inthung tah a. ) MTuta hun nuhnunga ruok hin chu eini kuomah Naupain thu a hung hril ta thung a. Ama chu iengkim chunga rohluotuah a ruot a, ama hmangin hnuoi le v�n a siem a. z  qPathienin kha hma khan zawlneihai hmangin kong hrang hrangin ei pi le puhai kuomah thu voi tam tak a hril hlak a.   %(A um nawh)   %(A um nawh) Y  -Epafra, Krista Isua ka'n t�ngpui hin chibai a b�k che. Ka thawpui Marka hai, Aristarka hai, Dema hai le Luka hai hin chibai an b�k che. Ei Lalpa Isu Krista lunginsietna chu in r�nga kuomah um raw se. q  ]In tongtainahai dona um a, in kuoma ka hung suok ka beisei leiin tlungna ding in mi lo ngaituop�k ro.  Ka ng�nna che hi a hlawtling ngei beisei tlatin ka ziek a ni hi, ka beisei n�k hmana nasa lemin i thaw ka ring ngh� ngh�. [ 1Unaupa, Lalpa leiin hi thil hi mi thawp�k la, Kristaah ka lungril suklawm rawh.   kei, Paula hin keima kut ngeiin ka rul ding thu ka ziek a ni hi. Ka lakah nangma ngeiin i bat ve thu ruok chu ziek ka tum nawh. _ 9I lakah thaw indik naw amanih le bat d�m amanih a nei chun ka rul dingin lo sie la, [ 1Chuleiin, i thawpui nia i mi ngai takzet chun keima ang elin ama hi lo lawm rawh. K Tu hin chu bawi ang ni ta loin, bawi n�ka hlu lem, unau dittak a ni tah a, ka ta dingin a ditum �m �m a, i ta ding khomin taksa tieng thil le Lalpaa unau a n�naah ditum zuol ngei a tih. Z /Iemani chen a tl�nsan che hi i kuoma a ngam song theina ding lem n�ng a tih.  7amiruokchu, i remti naw zawng ieng khom thaw ka nuom nawh, i mi hmangaina chu thaw luina lei ni loa nangma puoksuok ngeia inthok a ni theina dingin. n W Chanchin Tha leia ka'n t�ng s�ng hin i aia mi thangpuitu dingin mi umpui pei sien ka nuom hle a; Q  Tu hin lungrilin inro hl� lang khom, i kuomah ka hung tirk�r a nih. ~  Tuta hma khan i ta dingin mi hmangna bo ni hlak sienkhom tuhin ka ta dingin a tangkaic a, i ta ding khomin tangkai t�ng a tih. Z} / Ka naupa Onesima, kol bun puma n�ua ka nei, ta ding hin ka ng�n ch� a nih. | { hmangaina sirsana hmangin kei putarb tah Paula, tuta Krista Isu leia int�ng hin, a ng�nin ka ng�n lem che a nih. r{ _Hi lei tak hin annawm, Kristaa unau ei ninaah i thaw ding awm chu thaw dingin thu pe ngam lang che khom, z  Unaupa, i hmangaina thu ka hrietin ka lawm hle a, mi thienghlimhai lungril khom i chok har leiin thla i sukmuong nasa �m �m.y %Krista ta dinga thil tha ei thaw dinghai chu hmu chieng a, i ringna tangkai taka mihai ta dinga i hmang theina dingin ka tongtai bok hlak.a sx aLalpa Isu i ringna thu le mi thienghlimhai i hmangaizie thu hrein ka Pathien kuomah lawmthu ka hril hlak. 1w _Ka tongtainaah ka hriet zing hlak che a, jv OEi Pa Pathien le Lalpa Isu Krista kuoma inthoka lunginsietna le inremna chu in kuomah um raw se. `u ;kan farnu Afi hai, sipaipui Arkipa hai le i ina inkhawm kohran mihai chibai kan b�k. ht MPaula, Krista Isua mi t�ng le ei unaupa Timothe chun kan thawpui le ruol dit tak Filemon hai, s vKa kuoma um po po hin chibai an b�k ch�u. Ringnaa ei ruolhai kha chibai ka b�k. In r�nga kuomah lunginsietna um raw se.rvEi mihai kha thil tha thawin inhmang hlak raw hai se, hmang loa um mei mei loin, an ni tin mamaw inphuhr�k raw hai se. qwv Uk�l Zena le Appolo hai kha an inzinna lampuiah ieng khom an tl�ksam nawna dingin i theitawpin lo thangpui rawh. p1v Artema amanih le Tukik amanih i kuomah ka hung tir charin Nikapoli khuoah hung ngh�l tum rawh, chu taka chun thlasik s�ng po um ka tum a nih. o}v chuong ang mi chu mi suol tak le lungril kawi tak put mi a nih ti hre rawh; ama le ama thiem naw inchangtirtu a ni si a.n}v Inthe darna suksuoktu chu voi khat zil la, a sim naw leh zil nawk la, chu hnunga ruok chu ngaisak zui nuom ta naw rawh; /mWv Ins�lna inv�tthl�k hai, thlatuhai tobul sui rak d�m, D�n thua ins�l luoi luoi d�m nghatsan rawh; tangkaina a nei naw a, tu khomin an sawtpui bok nawh. Ul#vHi thu hi a'n dik a nih. Pathien ring tahai chun thil tha thaw nuomna lungril an put pei theina dingin hieng thu hi hril uor dingin ka dit che. Chu chu thil tha tawp a ni a, tu ta ding khomin a tangkai. kyvchuongchun, chatuon hringna beiseitu le rohluotua mi siem dingin a lunginsietna leiin thiem a mi'n changtir tah a nih.wjgvA mi sandamtu Isu Krista z�rah ei chunga hin siemtharna thlarau chu tiktl�i takin a hung buok ta teuh a, $iAveinin thil ei thaw that lei ni loin, a lunginsietna lei chauhin a mi sandam tah a, siem tharna tuiah mi ph�min Thlarau Thienghlimin a mi'n cher thar a. \h1vAmiruokchu, ei sandamtu Pathien ngilneizie le a mi hmangaizie a hung inlang khan, [g/vKha hma khan eini khom inv�t tak, l�lul tak, thuoi hmanga um, ch�kna le nuomch�nna tinr�ng bawia int�ng ei ni a, mi th�ka an sietna zong hlak, theidaum tak le intheida tuo ch�ng mi ei ni hlak. fvTu poi khom hril lo a, mi leh inrema an hmakhuo ng�i ding le mi po po lakah inngaitlawmna indik tak inentir dingin zirtir rawh.xe kvMihai chu ror�ltuhai le thuneituhai thu awi ding le thil tha tinr�ng thaw inpei zing dingin hril non rawh. rd]vHieng thuhai hi puong la, infui tawl la, thu nei takin zil rawh. Tu khomin ngain�p naw raw hai se che.>cuvAma ngei chu ei ta dingin a'n p�k a, bawsietna tinr�ng laka inthokin a mi'n tlan suok a, ama mi ni dingin a mi sukthienghlim a, thil tha thaw ch�kna a mi'n neitir bok a nih. kbOv Ei beisei, Pathien le Sandamtu Isu Krista ropui taka a hung inlang ni ding chu ei ngh�k a nih. XX&WW[VVUcTT=SWRRHQPOOOCNNGMM+LKK#JJ^II"HdGFFWEEE4DDC BqAAGA@@a??:>{>=r=<#;;)::G998876655,4433b222I11J00d0//I.--D,,Z,'++(**A))((K'|&&F%%H$m$#g""!!!@ &2P5-hs,!zu*=  ^ E G o bT)B_`9Mi Indik chu thiem naw in inchangtir a, in that a, ama hlak chun a dodal si naw cheu.b{oHnuoia hin inhoi ti tak le nuomtawlin in um a, inthat r�npui niaa dinga inchawm th�u mei mei in ni tawl hih. 'Ngai ta u, in loa sinthawtuhai hlaw in hr�np�khai chu an kh�k suok a, bu siktuhai beidong kh�k ri chun Iengkim Lalpa na a tlung tah. ^5In rangkachak le tangkaruo hai khom an nghar-�k zo tah a, a nghar-�k chu in thiem nawzie suklangtu a na, meiin thil a k�ng hmang angin, in taksa la fa zo a tih. Ni hnuhnunga hin ro in khawl khawm hn�r a. dAIn hausaknahai chu a r�m zo tah a, in puonhai khom h�ngth�min an f�k siet zo tah. | sNangni mi hausahai, ngaithla ro, in chunga rinumna nasa tak hung tlung ding lei hin tap unla, kh�k rong rong ro. U#Tu khomin thil tha thaw dinga a hriet a thaw si naw chun suol a thaw a nih.NTu hin chu chapo takin in uong a. Chuong anga chapo chu suol a nih. `9"Lalpan rem a ti chun dam ei ta, chu chu kha kha thawng ei tih" in ti lem ding a nih. %Cz�nga chun in hringna ieng tin am a um ding ti in hriet si nawh. In hringna chu iem a na? S�m sawt naw te hung inlanga bo nawk el ang chauh a ni si a. %C Ngaithla ro, nangni, "Voisun amanih z�ng amanih, chu khuoa chun f�ng ei ta, chu taka chun kum khat va sumdawng ei ta, sum tam tak lam ei tih" tituhai, 7 D�n petu le Ror�ltu pakhat chauh a um- sandam theia sukboral theitu chu. Sienkhom, nang tu am i ni a mani khuo le v�nghai chungthu r�ltu chu?: m Unauhai, inhrilse tuo naw ro. Tu khom a unau soisel amanih dem amanih chun D�n a hrilsiet a, a soisel a nih. D�n i soisel chun D�n zawmtu i ni naw a, ror�ltu i ni lem. I   Lalpa hmaah inngaitlawm unla, chuongchun chawis�ng a ti cheu.  Beidong unla, lungngai unla, tap ro; in innui ri chu lungngainain inchang sien la, in hlimna chu ng�inaah inchang raw se.  Pathien hnai ro, ama khomin hnai a ti ch�u. Mi suolhai, in kut sawp fai unla; l�mderhai, in lungril sukthienghlim ro. q [Chuleiin, Pathien kutah intukl�t unla, Diebol ruok chu dod�l ro, chuongchun tl�nsan a ti ch�u. /Sienkhom, zangaina nasa lema v�r ei ni hi. Pathien Lekha thuah,"Pathienin mi chapohai a dod�l a,Inngaitlawmhai a lunginsiet hlak"ti a ni kha.ucEinia a thlarau a sie hi a th�kthu a sie ti Pathien lekha thua a hril hi a hril mei mei in sawn am a ni? *MUirehai, khawvel ruol tha ni hi Pathien hm�lma n�na a nih ti in hriet naw am a ni? Khawvel ruol tha ni nuom taphot chun Pathien hm�lmaah an insiem a nih. nUIn hni khomin in hmu nawh, in hn�na san a'n dik naw a, mani inhoitirnaa hmang dingin in hni hlak. 9kThil dit in nei a, in nei thei si naw a, tuol in that pha a. Thil in inhnar a, in nei thei si naw a, inhalin in indo pha a. In nei nawna san chu Pathien in hni naw lei a nih.  'Nangni laia ins�l inhalna hi khaw laia inthoka hung suok am a na? Nangni s�nga ch�kna thil insuol zinga inthoka hung suok an naw maw ? NRemna siemtuhaiin inremna chi an t� chu felnain a p�r suok hlak.b=Chung tienga inthoka varna hung suok chu a hmasa takin a f�m inthieng a, a dotah inremna a zong a, mi hm�khuo a ng�i a, thu a awi a, zangaina le ra thain a sip a, thlier b�k a nei naw a, a l�mder bok nawh. `9Th�kna le mani hmasielna a umna hmuna chun buoina le suolna chi tinr�ng a um hlak.Chuong ang 'varna' chu chung tienga inthoka suok ni loin ramhuoia inthoka suok a ni lem a, a khawvel a, a thlarau bok nawh. v~eIn lungrilah th�kna kha tak le mani hmasielna in nei chun, chu chu uongpui naw unla, thutak hnawl naw ro. }- Nangni lai varna le hriet thiemna nei an um am? Ch�t d�n mawi le varnaa inthoka suok thuhnuoirolna neiin, thil tha thawin inlangtir raw se. ,|Q Ka unauhai, theichang kungah oliv a ra hlak am a ni? Gr�p k�ngah theichang a ra hlak am ? Chuong ang bokin chi khura inthokin fiertui thieng a suok ngai nawh.S{ Tui hn�r pakhata inthokin tui inhnik le inhnik lo a suok hlak am a ni? uzc B�u pakhata inthokin inp�kna le tongsie ei ph� suok hlak. Ka unauhai, chuong ang ding chu a ni nawh. sy_ Leiin ei Pa, Lalpa chu ei inp�k a, ei mihriempui, Pathien angpuia siemhai chu tongsie ei inphur bok a. pxYLei ruok hi chu tu khomin an khawi ngam thei nawh; suol um tok tok thei lo le thina t�ra sip a nih. "w=Sa tinr�ng, va tinr�ng, boka invak chi tinr�ng, tuipuia ch�ng thilhring tinr�ng hai hi v�i ngam thei an ni a, mihriemin an v�i ngam hlak. v9Lei khom hi mei a na, taksa p�ng laia thang, r�tlona hlawm a na, taksa pumpui a sukporche a, hremhmun meia hringnun tawlailir hlieu zingtu a nih. u3Chuong ang bokin, lei hi taksaa p�ng chikte a nia chu uong thei tak a nih. Mei si hlekin rampui a k�ng dur dur thei d�n d�m hi ngaituo ro. tThli na takin long lien a nuoi l�ng lai khom, a long herna chikte chun a khaltuin a nuomna tieng tieng a'n f�tir thei a nih. as;Sakor bauah th�rbar ei inb�k chun an taksa pum khom nuom nuomin ei kei her thei a. "r=Ei r�ngin thaw suol ch�ng ei nei seng. Tu khom thu hril suol ngai d�r lo chu mi puitling a na, chuong ang mi chun a taksa pum khom a thunun hlak. 'q IKa unauhai, nangni lai mi tam rak lo chauh zirtirtu hung ni ro, zirtirtuhai hi mi danghai n�ka khir lem daia ro r�lp�k kan la ni ding ti in hriet si a. npUTaksa hi thlarau thang naw chun mithi a ni angin, ringna khom thilthaw thang lo chun thil thi a nih.$oAChuong ang chun nawchizor Rahabi khom khan enthlatuhai kha a lo lawm a, lampui dangah a'n k�rtir a, a thilthaw lei khan thiem a chang a ni naw am a ni? [n/A ringna lei chauh ni loin, a thilthaw leiin miin thiem a chang ti in hriet tah. $mAPathien Lekha thu, "Abrahamin Pathien a ring a, a ringna chu a felnaa ruot a nih" ti chu a hung tlung kim a, Pathien ruolpaa inb�k a hung ni tah a nih. nlUA ringna le a thilthaw chu an thang kop a, a thilthaw chun a ringna chu a sukfamkim tah ti i hriet. vkeEi thlatu Abrahamin maich�ma a naupa Isak a'n hl�n khan, a thilthaw leia mi fela ngai a ni naw am a ni? djAMi inv�t, ringna hi thilthaw thang lo chun ieng khom a ni nawh ti i hriet fie nuom maw? i{Pathien pakhat chauh a um ti i ring maw? I thaw tha ie, ramhuoihai khomin chu chu an ring a, an inthin hlak an sonnaw. hhI"A thenin an ring a, a thenin thil an thaw a ni el annawm" tia thang an um el thei. An leh, thilthawa suklang si loa ringna i nei thei d�n chu mi'n entir la, keiin ringna ka nei a nih ti ka thilthawin inentir ka ti che. Ug#Chuong ang bokin, thilthaw thang lo chun ringna ringot chu thil thi a nih. %fCnangni laia tuin amanih "Thlamuong takin fe la, lum tak le khop takin um rawh" ti sien la, a taksa ta dinga mamaw a p�k si naw chun ieng am a tangkai a? He Unaupa amanih farnu amanih saruok le phingt�min um sien la, d)Ka unauhai, miin "Ringna ka nei" ti sien la, a thilthawah suklang bok si naw sien, iem a tangkai a? Chuong ang ringna chun sandam thei a tim? c Zangaina thang loa thil thawtu chu zangaina thang loa a chungthu r�lp�k n�ng a tih. Zangaina chu ror�lna chunga l�ng a nih. b} Chuongchun mi sukzalentu D�n chu hmanga r�lp�k ding ei nizie chu hre zingin thu hril hlak unla, thil thaw bok ro. a "Ui re naw rawh" titu chun " Tuol that naw rawh" a ti bok si a; uire naw la khom tuol i that si chun D�n i bawsiet tho tho a nih. b`= Tu khomin d�n po po laia pakhat chauh khom a bawsiet chun a r�ngin a bawsiet a nih. N_ thlei bik in nei ruok chun suol in thaw a na, D�n bawsetu in nih. ^ "Nangma i'n hmangai angin i v�nghai i hmangai ding a nih" ti Lekha Thua chuong, D�n poimaw tak hi in zawm chun in thaw tha; @]{Ama hming ditum tak in put chu hrilsetu an ni naw maw? \'Nangni ruok chun mi retheihai hi in hmusit si a. Mi hausahai hi nangni hnuoisietu le ror�lna ina hn�k l�t hlaktu ch�u an ni naw maw? .[UKa unau dittakhai, ngaithla ro, khawvel ngaia mi retheihai hi ringnaa hausa ding le ama hmangaituhai kuoma a ram tiem chang dinga Pathienin a thlang an ni naw maw? OZthlei b�k nei a, ngaituona suol putin ro in r�l an naw ding maw? VY%zakuo tha h�k chu lo ngaisaka, "Nang chu thungna thaa hin inthung rawh" ti a, mi rethei kuoma chun, "Nang chu saw taka son ng�r rawh" amanih, "Ka ke bul tuonga hin inthung rawh" amanih in ti si chun, X'In inkhawmah rangkachak kutsebi bun, thuom mawi taka inchei hung l�t sien la, chun, mi rethei, zakuo top tak h�k hung l�t bok sien la, ^W 7Ka unauhai, ei Lalpa ropui tak Isu Krista ringtu ei ni leiin thlei b�k nei naw ro. ,V SPathien mit hmua sakhaw biek d�n thienghlim le suol thang lo chu hi hi a nih: fahra le hmeithaihai an beidong lai kan a, khawvel tirdakum kai loa invong that hi.U {Tu khom sakhaw mi tak nia inngaia a lei v�ng hn� si lo chu, mani inhl�mtu a ni a, a sakhuo chu hmangna bo a nih. JT Amiruokchu, tu khom d�n famkim, a mi sukzalentu chu bi ngun a, chuong anga thaw rop a, a thu hriethai chu theinghil el loa thilthaw ng�ia zawmtu chu, a thilthaw taphotah hm�ing�l a tih.hS KNgun takin a'n en a, a fe hmang a, ieng ang hm�l am a put ti a theinghil nawk ngh�l el si. `R ;Tu khom, thu ngaithlatu nia zawm si lo chu, darthlalanga mani hm�l inentu ang a nih. dQ CThu ng�ithl�k ringot thawa mani inhl�m loin, a taka thilthawa zawmtu ni tum seng ro. 9P mChuleiin, nangni laia tuoll�ng nun tirdakum chi tin le suol tinr�ng chu pei hmangin, nangnia tua um th� kha thuhnuoirol takin pom ro, chu chun a sandam thei ch�u a nih.]O 5mihriem lungsenna hin Pathienin nun fel nei dinga a mi ditna chu a d�l hlak si a. N }Ka unau dittakhai, hieng hi hre ro. Mi tinin a hril tieng inch� loin ngaithl�k tieng uor inla, lung suk-uoi raw se; gM IA tum chu sukpuitling dingin, a thilsiemhai laia ra hmasa ni dingin thutakah a mi hring a nih.L Thilp�k tha le famkim taphot chu chung tienga var po po Paa inthoka suok vong a ni a, ama chu hlimthla anga danglam thei a ni nawh. /K [Ka unau dittakhai, hl�min um naw ro. iJ MChu ch�kna chun t� a p�i a, suol a hring a, suol chu a puitling pha th�na a'n tlun hlak.yI mMi tin hi mani ch�kna suola thl�m an ni seng lem a, chu ch�kna suol chun mi a h�p a, a zawr hmang hlak. H 9 Tu khomin thl�mna a tuokin, "Pathienin a mi thl�m" ti naw raw se. Pathien chu suol thl�m ruol a ni nawh, ama khomin mi a thl�m ngai bok nawh. $G C Fiena tuoka ng�r nghet tlattu chu a hamtha, fiena a tuor muolsuo pha Lalpan ama hmangaituhai p�k a tiem, hringna lallukhum chu a chang ding a ni si a. 3F a Nisa intal ruiin a hung suok a, hlo chu a em vuoi a, a p�r chu a til a, a mawina a chuoi el hlak. Chuong ang bokin mi hausa khom sum a buoipui zing laiin bohmang a tih.kE Q Mi hausa khom suktlawma a um leiin lawm bok raw se, ama chu hlo p�r anga ral el ding a ni si a. UD % Unau rethei tak chu ngirhmun ins�nga hl�ngk�i a ni leiin lawm raw se. OC ama chu lungril ph�r nei a na, a thilthaw taphota mi nghet lo a nih.MB Chuong ang mi chun Lalpaa inthokin ieng khom hmu inring naw raw se; A Amiruokchu, ringna neiin, ringhl� d�r loin hni raw se; ringhl�tu chu thliin tuipui a m�t fawn le tawm l�ng ang hi a ni si a. @  Nangni lai tu khomin varna a tlasam chun hal lo le inro loa mi po po kuoma pe hlaktu Pathien kuomah hni sien, p�kin um a tih. m? UIn tuorselna chun matheiloa sukpuitling le sukfamkimin, ieng khom b�ksam nei loin siem a ti cheu. J> in ringna fiena chun nangniah tuorselna a siem ti in hriet si a. L= Ka unauhai, fiena tinr�ng in tuok pha leh lawmum vongah ngai ro, w< kPathien le Lalpa Isu Krista siehlaw Jakob chun hnam sawm le pahnih khawvela inp�m darhai chu chibai ka b�k.3;a In r�nga kuomah lunginsietna um raw se.h~:u In hotu po po le mi thienghlim po po kha chibai mi hung b�kp�k ro. Italy rama mihai hin chibai an b�k ch�u. 9{ Ei unaupa Timothe kha lung ina inthokin an insuo tah ti lo hre ro, a hung tlung hman chun ka ruolin hung thuoi ka tih. 8 Unauhai, hi infuina thu hi ngai thei hr�m hr�m dingin ka ng�n ch�u a, ka lekha thon ch�u hi tawite chauh a ni hi. K7 a ditzawng thaw thei dingin thil tha tinr�ngin inthuom famkim sien la cheu, Isu Krista z�ra a lawmzawng ang taka um dingin mi siem sien, Krista kuoma chun chatuonin ropuina um raw se. Amen. 6  Remna Pathien, chatuona a thuthlungna thisen leia ei Lalpa Isu, Berampu ropui tak, mithi laia inthoka hung thuoi k�rtu chun, p5Y In kuomah Pathienin a mi hung tir k�r nawk vak theina dingin mi tongtaip�k dingin ka ng�n cheu. 4 Mi tongtaip�k rop ro; ieng lai khomin thil tha thaw kan nuom leiin sie le tha hrietna f�m tak kan put a nih ti kan hriet chieng. 13[ In hotuhai thu awi unla, an th� th�in um ro, imu intuo hman lo khopin in thlarau nun v�ngp�k an ti cheu. Pathien kuoma in chungchang thua mawphurtu ding an nih. An thu in awi chun hlim takin thok an ta, in awi naw chun rinum ti takin thok an ta, chu chu in ta dingin a sawtna a um nawh. l2Q Thil tha thaw le inthangpui tuo hi b�nsan naw ro; chu chu Pathien lawmzawng inthawina a ni si a.13 Chuongchun, ama z�ra inp�kna inthawina chu Pathien kuomah inhl�n rop ei tiu, a hming ei tan z�tin ei hm�r ra suok chu ei inhl�n a nih. i0K Hnuoia hin ei ta dingin khaw hmun hlun a um naw a, khuo la hung um ding chu ei zong lem a nih. _/7 Chuongchun, ama an hmusitna chu phurin a kuomah kul puo tieng fe suok v�ng ei tiu. {.o Chuleiin, Isu khomin ama thisen ngeia mihai a sukthienghlim theina dingin khawpui puo tieng a lo tuor tah a nih. -3 Thiempu laltakin ran thisen chu suol thawinaa inhl�n dingin Hmun Thienghlimtakah a l�tpui a, sienkhom ran ruong chu kul puo tieng an raw hlak. T,! Biekb�ka rongbawltuhai chun eini maich�mah an f�k ve a thieng nawh. v+e Zirtirna chi dang dang le mak tak taka thuoi hmangin um naw ro. Fak le dawn konga khermeina n�kin Pathien lunginsietnaa s�ng tieng hringnun chawm hr�t a tha lem; f�k le dawn thila khermeihai hin sawtpuina an nei chuong si nawh. P* Isu Krista chu z�ni, voisun le kumkhuoin a p�ngng�i zing a nih. )  In hotuhai, Pathien thu lo hriltuhai ch�u kha hre zing unla, an nuna ra an insuo d�n ngaituo unla, an ring d�n enton ro. w(g Chuleiin,"Mi thangpuitu chu Lalpa a nih,Ti ngai naw ningah;Mihriemin iem mi law thei an ta?"ei ti ngam a nih.:'m Sum ngainatna lakah inthier fihl�m unla, in thil nei tawk sengah lungawi ro. Pathien ngeiin, "Thl�thlam ngai nawng ka ti che a,Z�msan ngai bok nawng ka ti che"a ti si a. &7 Innei hi mi po poin chawimawi unla, nupa khum khom inthieng takin vong ro.g Inngaihai le uirehai chu Pathienin an chungthu a ngaituo ding a ni si a. %w Lung ina int�nghai chu t�ng ni ve angin hre zing unla, rinum tuorhai khom, taksaa tuor ve ang elin, hre zing ro. k$O Mikhuol chungah that inchu unla, chuonga thawin thenkhatin v�ntirkohai an intlungtir hlak kha. .# Y Unauhai, inhmangai tuo hi uor pei ro. A"} Ei Pathien hi mi k�ng hmang thei mei a ni takzet si a.! Chuongchun, ram sukhn�ng thei ruol lo ei nei leiin lawm ei tiu, inz� tak le ti tak pumin a lawmzawngin Pathien rong chu bawl ei tiu.  'Voi khat chu' ti hin thilsiemhai chu sukhn�nga son bo an ni ding thu le sukhn�ng thei lohai chauh an um zing ding thu a kawk. *M Chuong lai chun rawl khan hnuoi a nghor hn�ng a, tu hin 'voi khat chu hnuoi chauh khom ni lo, v�n khom la nghor hn�ng nawk ka tih' tiin thu a tiem a nih. pY Thu hung hriltu hi lo hnawl hlauh rawi in tih, f�mkhur ro. Hi hnuoia an kuoma thuhriltu lo hnawltuhai hman khan hrem an pumpel si naw chun, v�na inthoka thu hung hriltu ei lo nghatsan vai chun hrem pumpel naw nawkzuol ei tih. xi Abel thisen n�ka tha lema thu hril thei thisen th�tu Isu, thuthlung thar palai kuom in tlung tah a ni hi. 5 nau lut�r kohran, v�na hming chuong hai, mi tin ro r�lp�ktu Pathien le sukfamkim tah mi fel thlarau hai inkhawmpuina hmaah in ng�r tah a, c? Zaiawn tl�ng, Pathien hring khawpui, v�n Jerusalemah, v�ntirko s�ng tam tak hai, J  A ti-um �m leiin Mosie khomin, "Tiin ka'n thin" a ti hiel kha.jM Sa khomin tl�ng chu a tawk chun lunga d�ng hlum ding a nih ti thup�k chu an dawl zo nawh.  tawtawrawt an r�k ruoi ruoina, ri nasa tak hung suokna a nih. Chu rawl hretuhai chun thu dang hril zom pei lo dingin an ng�n a. =s In tlungna tl�ng hi Sinai tl�ng ang a ni nawh ti hre ro. Sinai tl�ng chu tawk thei a na, chu tl�ng chu mei chok zur zur suokna, thim sa mupin a bawm, thlipui a hr�ngna, 3_ Chu hnung chun a malsawmna dong ding chu chang nuom ieng ang sien khom hnawlin a um a, mitthli leh a ng�n ngiela chu thl�k danglam thei a ni ta nawh ti in hriet kha.9k Tu khom inngai ch�ng d�m le Esau anga sakhuo poisa lo d�m in um nawna dingin fimkhur bok ro. Esau chun a nau lut�r n�na chu bu voi khat f�k chauin a zor a ni kha. ,Q Pathien lunginsietna chu tu khomin an ch�n nawna ding le sukbuoi le sukporch� theitu kh�kna zung d�m nangni lai a hung inder suok nawna dingin fimkhur ro. Mi po po leh inrem tum hr�m hr�m unla, thienghlimna hnot ro; thienghlimna naw chun tu khomin Lalpa hmu thei naw ni hai. Y+ kebai chu a ke inpelsol loa a hung dam theina dingin in lampuihai siem ruol ro.dA Chuleiin, in kut zoi thla tahai kha phar suokin, in kh�p tlep tahai kha sukhr�t unla, =s Thununna hrim hrim hi tuor lai chun a rinum �m leiin thil lawmumin a'n lang ngai nawh; sienkhom mi a sawizoi hnung ruok chun felna le inremnain a ra suok a, mi a siem tha hlak. )K Ei pahan tha an ti angin sawt naw te an mi thunun hlak a, ama ruok chun a thienghlimna ei chang ve theina dingin, ei thatna dingin a mi thunun lem hlak a nih.  Mi thununtu pa ei nei seng a, ei inz� �m �m bok. Ei hringna dingin thlarau tienga P� thununna hnuoiah ei k�n lem naw ding maw? g G Nauhaiin an hlaw hlak P� thununna in hlaw ve naw chun, nau tak ni loin sawn n�ng in tih. , Q Harsatna hi thununnaa ngaiin tuor hr�m hr�m ro, nauhai chunga thaw angin Pathienin in chunga khom a thaw ve a ni hi. P� thunun lo n�u tu am an um hlak a? Q  Lalpan a hmangai chu a thunun hlak a,Naua a pom taphot chu a hrem hlak"" = Nauhai anga an infuina ch�u kha in lo theinghil tah a ni hi:"Ka naupa, Lalpa thununna chu ngain�p naw la,Kawka i umin i lung sukhnuol bok naw rawh; 8 k Suol doin thisen suok khopin in la thang nawh. uc Ch�ua in beidong nawna dingin, chuonga mi suolhai dod�lna po po lo tuor muolsuotu chu ngaituo hlak ro. hI Ei ringna bulpui le sukfamkimtu Isu chu en tlat ei tiu. Ama chun a hmaa hlimna lo hmuoktu ding lei chun, muolpho khom poiti phal loin, kraws-ah sel takin a tuor a, Pathien lalthungpha chang tieng a hang inthung tah a nih. L  Chuongchun, chuong ang lawma tam thlirtuhaiin sumpui anga an mi'n huol khup lei chun, mi sukriktu taphot le mi khuoptu suol chu th� thlain, ei hmaa intl�nsieknaa hin sel takin tl�n ei tiu.  (Pathien chun thil tha nawk zuol ei ta dingin a lo buotsai a, eini le anni a ruola sukfamkima ei um theina dingin a lo r�l a nih. r] 'Chuonghai po po chun an ringna leiin inp�k hlawhai sien khom, thu tiem ruok chu an la chang hri nawh. ! &Chuong mihai ta ding chun khawvel hi umna tl�k a ni naw a, thlal�ra hai, tl�nga hai, p�ka hai, hnuoi khura hai an v�kv�i hlak.a; %Thenkhat lungin an d�ng hlum a, thenkhat thing �tnain an �t bong a, thenkhat kawlhn�min an s�t hlum a, thenkhat beram le k�l vun silin an v�kv�i a, sukd�daa umin, rethei takin an tuor tlok tlok a. hI $Thenkhatin sukd�d�na le vuok an tuor a, thenkhat khaidiet inbuntirin lung inah an khum a. 5c #Nuhmeihaiin an s�nghai thi tah hung hring nawkhai chu an lo lawm a. A thenin suknomnatna an tuor a, thonawkna tha lem an chang theina dingin san suok khom an nuom nawh. ,Q "meichok inhlap puot puot an sukmit a, kawlhn�ma that an pumpel a, ongrophai sien khom sukhr�tin an um a, indonaah an hr�t a, ram dang sipaihai an tukdol a. ~ !Chuonghai chun ringnain ramhai an l�k a, indik takin ro an r�l a, thu tiem chu an dong a, sakeibaknei b�uhai an sukch�p a; 0}Y Ei la hril pei di'm a ni? Gideon hai, Barak hai, Samson hai, Jeftha hai, Davida hai, Samuel hai le zawlneihai chanchin hril ding ni inla, hunin a mi dai awm si nawh. ~|u Ringnain nawchizor Rahabi chun enthlatuhai kha lawm takin a lo intlungtir a, ringnawtuhai lai a bohmang ve ta nawh. E{ Ringnain Jeriko kul chu ni sari an inhuol a, a chim tah a. ~zu Ringnain Tuipui Sen kha hnuoi hula fe ang elin an fe kai a, Aigupta mihaiin kai ve an tum a, an tla hlum ta vong a. y Ringnain Fek�n k�t chu a tan a, Sukbohmangtuin Israel nau lutirhai a tawk nawna dingin an kotkh�r biengah thisen a'n th�tir a. wxg Lal lungsen khom ti loin Aigupta ram chu ringnain a suoksan a, Hmutheilo chu a hmu leiin sel takin a tuor a. w  Aigupta ram hausakna po po n�k chun Krista an hmusitna chu ro hlu lemah a ng�i a, lawmman a dong ding chu a thl�r tlat a. ~vu sawt naw te s�nga dinga suol inhoitirna ch�n n�k chun Pathien mihai le suknomnat tuor chu a thlang tah lem a. ]u3 Ringnain Mosie a hung puitling hnung khan Faraw naunu naupaa inb�k a nuom naw a, t' Ringnain Mosie a hung pieng khan nau pangngai a ni nawh ti hmuin a nu le pahai chun thla thum s�ng an thup a, lal thup�k khom an ti nawh.!s; Ringnain Josefa chun a thi a hung hnai khan Aigupta rama inthoka Israel thlahai an suok ding thu hrilin a ruong ph�m d�n ding thu a'n ch� bok a. r  Ringnain Jakob chun a thi tawm khan Josefa nauhai chu mal a sawm v� v� a, a funghrol ringsana k�nin Pathien a chawibiek a.Vq% Ringnain Isak chun thil la hung um dinghai thuah Jakob le Esau mal a sawm a.p Pathien chun mithi khom keitho thei a tih ti ringin a'n hl�n a, thi hnung hung dam nawk ang elin a hmu k�r nawk ta ng�i hrim a nih.Zo- Thutiem dongtu a na, "Isaka hin i thl�hai sui n�ng an tih" ti ni sien khom, jnM Ringnain Abraham chu fiea a um lai khan a naupa nei sun Isak chu inthawina dingin a'n hl�n a. 0mY Sienkhom, ram tha nawk zuol, v�na um chu, an ng�i lem a nih. Chuongchun, Pathien khomin an Pathien ni a'n zak naw a, an ta dingin khawpui a lo buotsai tah a nih. ilK An suoksan ram kha lungkham ni hai sien chu, k�r nawkna ding hun remch�ng hmu ngei an tih. jkM Chuong ang chauh chu an nih ti hretuhai chun mani ram hlun ding an zong lem hlak ti an suklang. bj= Hienghai po po hi an thi khan ringnaah an la um zing a, thil tiem chu la chang hri naw hai sien khom an hmu tah a, hla taka inthokin an lo lawm a nih. Hnuoia hin mikhuol le khuolzin ch�m el an nih ti an inhriet a. 7ig Chuongchun, thi ang deuthaw ni tah sien khom, hi mi pakhata inthok hin chi thla, v�na arasi anga tam le tuipui kama tiem seng lo phaiphin anga tam an hung suok tah a nih. h Ringnain Abraham chu tar ta hlein le Sari khom chu ching sienkhom chi thla theina a dong a, thutiemtu chu a ring tlat a. hgI Pathien rel le indin khawpui, lungph�m nghet tak nei chu, Abraham chun a ngh�k ta zing a. &fE Ram tiema chun, mi rama mikhuol ch�mb�ng ang elin, ringnain a ch�m ta zing a, thutiem thuhmun a dongpui Isak le Jakob hai angin puon inah a khawsa a. e  Ringnain Abraham chun a la rochung ding ram pan dinga Pathien kona chu a awi a, panna ding tieng khom hre loin a'n thok suok a. d Ringnain Nova chun thil hung tlung ding chungchang hrillawkna a dong chu Pathien t�na thienghlim tak neiin a s�ngkuo himna dingin long a tuk a. A ringna chun khawvel thiem naw a'n changtir a, ringna leia thiem inchangtirna rochungtu a lo ni tah.;co Ringna naw chun Pathien suklawm ruol a ni si nawh. Tu khom Pathien hung pantu chun Ama chu a um ngei a, lungril taka Ama zongtuhai chu lawmman a p�k hlak ti a ring ding a nih.7bg Ringnain Enok chu th�na intem loa l�k tung a na, Pathienin a l�k tung leiin hmu ding a um ta nawh. L�k tung a ni hm� khan Pathien a suklawm ti Lekha thuin a ziek. taa Ringnain Abel chun Kaina inthawina n�ka pom tl�k lem Pathien kuomah inthawina a'n hl�n a, Pathienin a thil inhl�n chu a pom a, mi fela a ruot thu a'n hriettir a. Ama chu thi tah sien khom ringna leiin thu a la hril zing a nih.y`k Ringnain khawvel hi Pathien thup�ka hung um le hmu theihai hi hmu thei loa inthoka hung um a nih ti ei hriet.<_s Chu thua chun tien lai mihai kha inp�k an um hle.S^ ! Ringna chu thil beiseia chiengnaf le la hmu lo thil hriet chiengna a nih. {]o 'Eini ruok chu bohmang dinga intol k�rhai laia mi ei ni naw a, ringtu le sandam ni tahai laia mi ei ni lem si a.Z\- &Ka mi fel chu ringnan hring a tih;A hnungtol ruok chun,A chungah lawm naw ning.">[w %"A hung ding chu hung vak a tih,Muongch�ng naw nih;WZ' $Pathien ditzawng thaw zo hnunga a thil tiem dong ding chun teirei pei a ngai.ZY- #Chuongchun, in huoisenna kha inhmang naw unla, lukhawng ropui tak la nei a tih. $XA "Kol buna int�nghai chu in lainat a, in thil nei an l�kp�k ch�u khomin lawm takin in tuor a, thil tha lem le hlun lem chu in nei ti in hriet si a. W# !A ch�ngin v�ntl�ng ennuoma siemin, hmusit le suknomnat in tuor a, a ch�ngin chuong ang tuortuhai chu tan tlatin in tuorpui hlak a. V} Kha hma sunvara in um hnunga ngor taka inbeinaah thang khaw a, rinumna nasa tak in tuor lai nihai kha hre zing hlak ro. FU Pathien hring kut thl�kna ni hi thil pangzatum tawp a nih.{To Phuba l�k chu ka chan a nih,Keiman thungrul ka tih"ti le"Lalpan a mihai ngaituong a tih"titu hi ei hriet si a. 0SY Pathien Naupa sir de a, ama sukthiengtu thuthlung thisen chu thienghlim loa ngai a, lunginsietna Thlarau cheksoltu chu ieng anga nasa nawk zuola hrem am n�ng a ta? pRY Mosie D�n bawsetuhai chu thuhretu pahni pathum thuin zangaina thang d�r loa sukhlum an ni hlak a. 7Qg ror�lna le ama dod�ltuhai k�ng hmang vong dinga Pathien lungsenna mei chok a hung thl�k ding hun thlaph�ng taka ngh�k ringot naw chu hma b�k dang ei nei nawh. xPi Thutak hrietna ei nei ta hnung khoma ei suol lui pei chun suolhai la hmang thei inthawina dang a um ta naw a, @Oy Thenkhatin inkhawm thl�d� an ch�ng angin ch�ng ve naw inla, inkhawm taima dingin infui tuo lem inla; Ni chu a hung hnai tah ti in hriet leiin infui tuo uor zuol sauh ei tiu. ZN- Hmangaina hau ding le thil tha thaw dingin inchokph�r d�n ngaituong ei tiu. dMA Beiseina thuring ei pom hi nghet takin chel tlat ei tiu. Thu mi tiemtu chu a ringum si a. ?Lw suol inthiem nawna lungril sawpfaip�ka um a, ei taksa khom tui thienghlima sawp fai a, lungril thienghlim tak le ringnaa inhriet chiengna nghet tak neiin Pathien chu hnai ei tiu. OK Chuongchun, Pathien s�ngkuohai chun Thiempu Ropuitak ei nei leiin, nJU indaidanna puonzar fe thlengna lampui chu, a mi hongp�k tah a, chu puonzar chu a taksa kha a nih. mIS Chuongchun, unauhai, Isu thisenin Hmun Thienghlimtaka ngam taka l�t theina lampui thar le hring, ^H5 Chuongchun, suolhai ngaidam a ni ta si chun, suol thawina thilhl�n a ngai ta nawh.HG  "An suolna le bawsietnahai,Hre zing ta naw ningah"a ti bok a. .FU "Chu hnunga an kuoma thuthlung Ka thlung ding chu hi a nih,Lalpa chun a tih:An lungrilah ka d�nhai sieng ka ta,An ngaituonaah ziek bok ka tih"tiin. Chu baka chun,FE Thlarau Thienghlim khomin hieng ang hin a mi'n hriettir bok:bD= Voi khat a'n hl�nna khan a sukthienghlimhai chu chatuona dingin a sukfamkim tah a nih.bC= Chu taka inthok chun a hm�lmahai ke sirsana a hmang hun ding chu a ngh�k ta zing a. ~Bu Krista ruok chun chatuona dinga suol thawina voi khat a'n hl�n hnungin, Pathien chang tieng a hang inthung tah a. :Am Thiempu tinin kawla nisa suok zuia rong bawlin, ng�r pumin inthawina pangngai an inhl�n rop hlak a, sienkhom chuong inthawinahai chun suol ieng tin khom a sukbo thei nawh. z@m Isu Krista chun Pathien ditzawng angin kumkhuoa dinga tum khat a taksa inhl�nin a mi sukthienghlim tah a nih. ?- "Chu phing leh, i ditzawng thaw dingin ka hung" a ti hi inthawina hmasa kha b�nin Ama thisena inthawina chun a hung thl�k tah t�na a nih. B>} A hmasaa 'Inthawina hai, thilhl�n hai, pumraw inthawina le suol ta dinga inthawina hai i dit naw a, i lawm bok nawh" ti hi D�n thup�k ang taka inthawina inhl�n hlak kha a nih. = Chu phing leh hieng hin ka ti a:"Lalpa, hi taka hin ka um,Lekhaa ka chanchin an ziek ang khan,I ditzawng thaw dingin ka hung"tiin.\<1 Pumraw inthawina thilhl�nhai le Suol thawinaa thilhl�nhai chu,I lawm bok nawh.;) Chuleiin, khawvela Krista a hung lai khan hieng hin a lo hril chu:"Inthawina le thilhl�n i dit naw a,Ka ta di'n taksa i mi buotsaipek lem a;G: K�lchal le bawngchal thisena suol hi sukbo ruol a ni nawh. a9; Chuong n�k hmanin hi inthawina hin an suolzie kum tinin a'n hriet nontir hlak a nih. 98k Sukfamkim thei chu ni sien, inthawina inhl�ntuhai hi sukthienghlim ni vong t�ng an ta, suola inhrietna nei ta naw ni hai a, inthawina hi an b�nsan dai tah naw ding maw? 7  D�n hi thil tha la hung um dinghai hlimthla a ni a, a tak tak chu a la ni nawh. Chu lei chun annawm chawl loa inthawina pangngai kum tina an inhl�n rophai hin inhl�nna nei dinga hung pantuhai chu ieng kong khomin a sukfamkim thei naw chu nih. O6 Chuong ang bokin Krista khom mi tam tak suolhai la hmang dingin tum khat inhl�n a ni tah. Suol la hmang ding ni loin, ama lo ngh�ktuhai chu sandamnaa thuoi l�t dingin a hung nawk ding a nih. _57 Mihriem ta dingin voi khat thi ruot a na, chu zoah a chungthu r�lp�kna um a tih. M4 Chuong ni naw sien, leilung insieng tira inthok khan voi tam tak tuor t�ng a tih. Nisienlakhom, hun tawpa hin ama ngei inhl�na voi khat thilthua suol la hmang dingin a hung inlang tah a nih. &3E Thiempu laltak chu mani thisen ni lo, ran thisen chawia kum tin Hmun Thienghlima a l�t hlak angin, ama chu mani inhl�n nawn rop dingin a l�t ve nawh. +2O Kuta bawl, hmun thienghlim, a tak angpuia chun Krista chu a l�t naw a, v�na khin a hang l�t lem a, tu hin ei aiawin Pathien hmaah a hang ng�r tah a nih. @~~D}}.|{{4zyyJxxxww vEuqttUsrr9qqPpoznngmmllRkkqjj8iiThh\ggg"fZedd=c{bb*aT``T__E^^a]]%\\"[ZZkYYZXWW`VUUTlSS~RRRQpPP5OhONeMLLHKJJJIJHHXH.GF|FEEDyCCYBB4A@@b??>>A==2100;/6.. ,,l+~** )t)('&&M%$##R"!! l\/xWj[m7]gj s J  A`w5.]mkSNangni ruok chu Mi Thienghlim chun hriek a n�l tah ch�u leiin in r�ngin thutak chu in hriet. LjAnni chu eini laia inthokin an suok a, ei mi le sa tak tak an ni naw hrim a, ni hai sien chu eini lai um zing an tih. An mi suoksan khan eini mi le sahai an lo ni vong tak tak nawzie a suklang. Ui#Nau dittakhai, hun nuhnung tak a ni tah a, Krista dod�ltu an hung suok ding ti in hriet tah ang khan, tu hin Krista dod�ltu tam tak an hung suok tah a; chu lei chun hun nuhnung a ni tah ti ei hriet. uhcKhawvel hi a ch�kna pumin a bohmang m�k a, Pathien ditzawng thawtu ruok chu kumkhuoin hring zing a tih./gWKhawvela thil um po po-tisa ch�kna hai, mit ch�kna hai, mani thil nei le thil thaw uongpuina- hai hi Paa inthoka suok a ni naw a, khawvela inthoka suok a ni lem xfiKhawvel le a s�nga umhai hi hmangai naw ro. Tu khomin khawvel hi a hmangai chun Pa chu a hmangai naw a nih. Ae{P�hai, a t�ra inthoka um chu in hriet tah leiin ka ziek a nih. Tlangv�lhai, in hr�t a, Pathien thu nangniah a um leia mi suol chu in ngam t�k leiin, in kuomah ka ziek a nih.ddA P�hai, a t�ra inthoka um zing chu in hriet tah leiin in kuomah ka ziek a nih. Tlangv�lhai, mi suol chu in ngam t�k leiin in kuomah ka ziek a nih. Naupanghai, P� chu in hriet tah leiin in kuomah ka ziek a nih.Sc Nauhai, ama hming leia in suolhai ngaidam a ni t�k leiin ka ziek a nih.b Mani unau theidatu ruok chu thimah a um a, thimah a'n v�k a, thimin a mit a sukdel leiin a f�na chin khom a hriet nawh.maS Mani unau hmangaitu chu varah a um zing a, ama ta dingin ieng khom insui thl�kna ding a um nawh. f`E Tu khom vara um inti a, mani unau theida si chu tu chen khom hin thimah a la um zing a nih. O_Sienkhom, in kuoma thup�k ka ziek hi kong khata chu a thar a n�na a um; chu chu ama le nangniah a'n dikzie a'n lang a, thim chu a'n kieng m�k a, var tak tak chu a hung �ng d�r tah a nih. +^ODittakhai, thup�k thar in kuomah ka ziek naw a; thup�k hlui, at�ra inthoka in nei tah kha a nih ka ziek lem. Thup�k hlui chu in hriet tah sa vong a nih. W]'"Amaah ka um zing" titu chun Krista nun lampui a hraw v� ng�i ding a nih.\-Tu khomin a thu a zawm chun Pathienin a hmangaina chu amaah sukfamkimin a um takzet a nih. Chu chu amaah ei um zing ti ei hriet chiengna a nih. j[MA thup�khai zawm si loa "Ama ka hriet" titu chu mi kh�lhlip a ni a, thutak amaah a um nawh. >ZwA thup�khai ei zawm chun ama ei hriet ti a chieng. }YsAma chu ei suol thawina dinga thilhl�n a nih; eini suol chauh ni loin, khawvel pumpui suol ta ding khomin a nih. #X AKa nau dittakhai, suol in thaw nawna dingin hieng thu hi ka ziek a nih. Tu khomin suol a thaw ruok chun Pa kuoma hrilpuitu Mi fel, Isu Krista chu ei nei. iW M Suol thaw loa ei inhril chun ama chu kh�lhlipah ei siem a ni a, a thu khom ei nunah a um nawh.V  Ei suolhai thupha ei chawi chun ei suolhai ngaidamin, ei fel nawna po po tl�ng fai a tih, ama chu ring a umin a fel si a. WU )Suol nei loa ei inhril chun mani ei inhl�m a ni a, thutak einiah a um nawh. T 5Amiruokchu, vara ama a um anga eini khom varah ei um chun ei inpawl tl�ng a nih; chun, a Naupa Isu thisenin ei suol po po a mi sawpfaip�k hlak. cS AAma leh kan inpawl ti sia thimah ei um si chun kh�l ei hril a ni a, thutakah ei um nawh. R Thucha, a kuoma inthoka kan hriet, kan hril sawng ch�u chu hi hi a nih: Pathien chu var a ni a, amaa chun thim hrim a um nawh. AQ Kan lawm a kim theina dingin hieng thu hi kan ziek a nih.P Nangnin in mi pawl ve theina dingin kan hmu le kan hriethai chu kan hril ch�u a; ei inpawlna chu P� le a Naupa Isu Kristaah a nih. +O QChu hringna chu a hung inlang a, kan hmu a, hrepuituah kan thang a; chu chatuon hringna, Pa kuoma um, kan kuoma hung inlang chu a nih in kuoma kan inhriettir hi. N Atira inthoka um, naa kan hriet, mita kan hmu, kan thl�r zing le kut ngeia kan tawk Hringna Thu chu a nih kan ziek hi. M7Ei Lalpa le Sandamtu Isu Krista hrietnaa d�m, lunginsietnaa d�m inthang lien pei ro. A kuoma chun ropuina tuta le chatuon chenin um raw se. Amen.6LeDittakhai, nangni chun in hriet tah leiin fimkhur ro, chuong naw chun bawsetuhai suolnain thuoi hmang v�ng a ti ch�u a, in nghet that lai hi tlu pal hlauh rawi in tih. bK=A thu ziek thenkhat chu hriet thiem el a'n tak a, ieng khom inch�k lo le mi nghet nawhaiin Pathien Lekha thu dang an ngai kawi ang bokin an ngai kawi a, anni le anni chungah sietna an intlungtir pha hlak a ni kha. #J?Lalpa dawtheina hi sandam in ni theina hun remch�ngah ngai ro. Pathienin varna a p�k angin ka unaupa dittak Paula khomin hieng thu hi a ziek hlak a. I%Chuongchun, dittakhai, hieng thil in ngh�k lai hin Pathien hmaa thienghlim le soisel boa um dingin theitawp insuo unla, ama leh inrem ro. pHY Nisienlakhom, eini ngh�k ruok hi chu Pathien thutiem, hnuoi thar le v�n thar, felna in chu a nih. hGI Pathien ni tiem ngh�khl� taka in Tlumte thl�r zing lai hin mi thienghlim le Pathien tienga inhmang mi in ni ding a nih. Chu ni chun v�n khi meia raw hmang n�ng a ta, a s�nga um po po khom intui ral vong a tih. cF? Hienghai hi chuong anga se vong ding an ni si chun, nangni rawi kha ieng am ni in tum a? OE Lalpa Ni chu r�kru angin hung tlung a tih. Chu ni chun ri r�pthl�k tak leh v�n khi bohmang a ta, a s�nga um po po k�ng hmang a ta, hnuoi khom a s�nga um po po leh k�ng f�i a tih. aD; Lalpa chu a thutiem hlen kongah muongch�ng anga mi thenkhatin an ring angin a muongch�ng nawh. Tu khom bohmang lo a, mi po poin an suol sim a, a kuoma an k�r a dit leiin nangni lakah a dawthei a ni chauh lem. C1Ka ruol dittakhai, hi thil pakhat hi theinghil naw ro: Lalpa ngaiah ni khat hi kum s�ngkhat ang a na, kum s�ngkhat khom hi ni khat ang a nih. &BEPathien ngaisak nawtuhai chungthu r�l hun le sukbohmanga an um nia meia raw fai dingin tuta v�nhai le hnuoi khom hi Pathien thu bokin a la hl� a nih. gAGtui bok chu l�tin khawvel hlui a ch�m a, a suksiet thu hai d�m kha an theinghil lui a. @}V�nhai khi tiena tl�nga Pathien thua inumtir a nizie d�m, hnuoi hi tuia inthoka tui hmanga inumtir a nizie d�m, E?Hmusit �m �min, "A hung nawkna ding thutiem kha iem an ta le? Ei thlatuhai an thi zo tah a, thilsiem tan tira inthokin iengkim a la pangngai zing an naw maw?" tiin la cheksol an tih. o>WNi nuhnunga chun hmusittu, mani ch�kzawng ang peia khawsahai chu hung suok an tih ti hre hmasa ro. = Zawlnei thienghlimhai thu hril lawk le Lalpa le Sandamtu thup�k, in tirkohaiin kha hmaa an hril tah ch�u kha, hre zing ro. V< 'Dittakhai, hi lekha hi in kuoma ka lekhathon voi hnina a nih. In hriet tah sa inhriettir non nawk ding cheu le in lungrilhai ngaituona thienghlima chok har dingin voi hnih zet ka hung thon ch�u a ni hi. =;sAn um d�na inthokin hieng thuvarhai indikzie hi a'n lang chieng hle: "Ui chu a luoka bok a k�r nawk hlak" ti le "Vokpui insiltir chu chirhaka bok a'n buol nawk hlak" tihai hi. :Thup�k thienghlim dong ta zeta nghatsan nawktuhai chun felna lampui hi lo hre naw law law hai sien, an ta dingin tha lem a tih. 89iEi Lalpa le Sandamtu Isu Krista hrietna leia khawvel suol nghatsantuhai chu suola an inawk nawk chun a tira an um d�n n�kin a nuhnunga an um d�n chu a se lem dai hlak. 87zal�nna p�k an tiem a, anni hlak chu an thil ch�ng tha lo bawia int�ng an ni zing bok si. Tu el khom hi ama thuhn�tu bawia int�ng a nih. P7Umzie nei lo thu inv�tthlak tak takhai chu uong takin an inpawtpui a, mihriem tisa ch�kna suol tieng chok tho thei thilhai chun mi, an nun suol laka inthoka int�l suok hlimhai chu, an zawr a, 36_Hieng mihai hi tuikhur hn�r kang ch�r tah le s�m leiv�k, thliin a l�n v�l ang mei mei chauh hi an ni a, thima khom thim sa tak chu an umna dinga ruot a nih. 05Ysienkhom Balaam chu a bawsietnaah zilhauin a um a, sabengtung tong thei lo chu mihriem anga hung tong suokin, zawlnei inv�t thil thaw tum chu a khapp�k a ni kha. z4mLampui indik chu an p�tsan a, lam an inhmang a, r�tlona ra lawmtu Bosora naupa Balaam lampui chu an hraw a, ?3wAn mitin uirepui ding zongin an melkai zing a, suol thaw an nghok thei nawh. Mi lungril nghet nawhai an zawl thl�k a, du�m hi an chemkalna zawng a na, tongsephur nauhai an nih. r2] Poi an tawk ang char chu an suol man la tuor an tih. Inhoi an tizawng chu s�nnithl�k thl�ka nuomch�n hi a nih. Nangni le hmangaina ruoi th� hi inhoi an tizawng a na, mi tirdakum le mi khawlo, nangni laia inzep an ni si a. =1s Sienkhom, hienghai ruok hin chu an hriet thiem ph�k naw taphot hril siet an ch�ng a. Ramsa kol, mani pienvar chauh hmang thei, mana that el dinga hung pienghai ang hi an nih. (0I Anni n�ka hr�t lem le thil thaw thei lem v�ntirkohai hmanin, Lalpa hmaah hieng mi ropuihai chungchang hi an hril ch�ngin tong sie an hmang ngai nawh. n/U an tisa ch�kna tirdakum anga umhai le Pathien thuneina hmusittuhai ngat lem chu hrem d�n ding a hriet nawkzuol.Hieng zirtirtu indik nawhai hi an inv�t huoi a, an chapo a, v�n mi ropuihai khom khi hril siet an t� nawh. . Lalpa chun ama tituhai chu tuorna laka inthoka san suok d�n le Ror�l Ni a hung tlung hma khoma mi suolhai hrem d�n a hriet a, -}chu mi tha tak chu anni laia khawsa ve hlak a na, an thilsuol thaw a hmu le a hrietin a lung a na �m �m hlak a nih. i,KMi fel Lota, mi suolhai um d�n porch� tak el poiti �m �m hlaktu ruok chu a san suok a, '+GSodom le Gomora khuohai khom thiemnaw inchangtirin mei v�mah a'n changtir a, Pathien ngaisak nawtuhai a hrem d�n ding inentirna dingin a hmang a ni kha. !*;Tien lai khawvel khom a hl� bik nawh; khawvel suol tak chungah tui a'n l�ttir a, felna thu puongtu Nova le mi dang pasari chauh san suok an ni kha.3)_V�ntirkohaiin thil suol an thaw lai khan Pathienin a hl� tawl naw a, hremhmunah a pei a, Ror�lna Ni ngh�k dingin khuorkhur�m inthimah a thl�k tawl a ni kha. i(KSum an hmu theina dingin huomhap taka thu phuok fawm hmangin, sumdawngnain hmang an ti ch�u. An chungthu r�lna, thiemnaw an changna thu chu an lu chungah a um ta zing a, sietna chun in loin a'n ch�n r�n tawl a nih. h'IAn um d�n inzapuium tak chu mi tam takin zui v�ng an ta, thutak lampui hi sukpawi an tih. ,& SNisienlakhom, keini mihai lai zawlnei tehl�m an um hlak ang khan nangni lai khom zirtirtu indik lo an hung suok ding a na, mi sukse thei, zirtirna indik lo a r�kin hung put l�t an ta, an Laltak, anni intlantu chu phatsan an ta, anni ngei chungah sietna inrang takin intlungtir an tih. % -Hrillawkna hrim hrim hi mihriem thu suok a ni ngai naw a, mihriemin Thlarau Thienghlim thuoia Pathiena inthoka thu suok an puong a ni chauh lem. $ Pathien Lekha thua hrillawkna thuhai hi zawlneiin ama ngaid�na a hril fie anga hung tlung a ni ngai nawh ti hre hmasa phot ro. # {Zawlneihai thu lo puong ta kha a'n dik ngei ti keini khomin kan pom nghet zuol a, nangni khom in lungrila Sikhawvar a hung inlang hma chun z�n inthim, khaw var hmaa khawnvar �ng angin, chu thu chu in lungril �ntuah hmang inla th�ng a tih. w" iChu rawl, v�na inthoka hung suok chu, keini khomin tl�ng thienghlima a kuoma kan um laiin kan hriet ve a. P! Pa Pathiena inthoka chawimawina le ropuina a dong lai khan, Ropuina Ins�ngtaka inthokin rawl a hung suok a, " Hi hi ka Naupa, ka Dittak chu a nih, a chungah ka lawm b�k b�k a nih" a hung ti a. .  WThilthawtheina le ei Lalpa Isu Krista a hung nawk ding thu kan hril lai cheu khan tienami phuok fawm el hril ch�u kan ni naw a, mit ngeia a ropuina hmutu kan nih. r _Ka suoksan hnunga khom, ieng lai khoma hieng thuhai hi in hriet zing theina dingin theitawp ka suo a nih.w iEi Lalpa Isu Kristan chieng taka a mi hril angin, hi ka taksa in hi ka suoksan vak ding a ni tah ti ka hriet. x k Hi taksa puon ina ka ch�ng s�ng hin, chu thutak inhriet nontir rop cheu chu ka thaw dingah ka ngai tlat a. ~ w Chuleiin, thutak in hrieta khan nghet takin um tah ni inla khom hieng thu hi inhriet nontir rop ch�u ka nuom a nih k Q Chuongchun, ei Lalpa le Sandamtu Isu Krista chatuon ramah chun lawm takin inl�ttir a ti ch�u. + Q Chuongchun, unauhai, a kona le a thlangna ch�u hi suklang dingin theitawpin thang la zuol sauh ro; chuong anga thawtuhai chu ieng lai khomin tlu se naw ni hai.   Chuong thil nei nawtuhai chu mitdel, khaw hmu tawi, kha hmaa an suolhai kha sawp faip�k vong an ni tah ti theinghil tahai chu an nih. | sChuong chu in nei a, a pung pei chun ei Lalpa Isu Krista hrietnaah mi taima tak le tangkai takah siem a ti ch�u.  in selnaa chun Pathien ngaisakna, Pathien in ngaisaknaa chun unauhai l�inatna, unauhai in l�inatnaa chun hmangaina thang sa raw se. H  in hrietnaa chun mani inthununna, mani inthununnaa chun selna, f GHi lei hin theitawp suo unla, in ringnaa chun thatna thang sa sien, in thatnaa chun hrietna, < sChuongchun, thilp�k ropui tak le hlu tak a tiem chu a mi p�k tah leiin, khawvel suol ch�kna, mi sukse thei laka inthok chun suokin, Pathien zie in intawmpui thei tah a nih. 3 aA ropuina le thatna chang ve dinga mi kotu ei hrietna z�ra chun Pathien t�na tienga ei hring theina dingin Pathien thilthawtheina chun ei mamaw iengkim a mi p�k a. f GPathien le ei Lalpa Isu in hrietnaah lunginsietna le inremna in chungah sukpungin um raw se. . YIsu Krista siehlaw le tirko Simon Peter chun, mi sandamtu Isu Krista z�r le ei Pathien felna z�ra ringna hlu tak ei nei ang nei vehai chu chibai ka b�k ch�u. q[Krista hmangainaa kut inchelin, chibai inb�k ro. Nangni Kristaa umhai po po kuomah inremna um raw se.uc Babulon kohran, nangni ang boka thlanghai hin chibai an b�k ch�; ka naupa Marka khomin a b�k ch�u. mS Unaupa, mi ringum a nih ti ka hriet Sila kuta hin hi lekha tawite hi ka hung thon ch�u a nih. Hi hi Pathien lunginsietna chu a nih ti inhriettir ding ch�u le chu taka chun ng�r nghet tlat dinga ka'n f�ina ch�u a nih. B  Ama kuoma chun thilthawtheina kumkhuoin um raw se. Amen. C  Sawt naw te in tuor hnungin, Kristaa a chatuon ropuina chang dinga kotu ch�u, lunginsietnaa sip Pathien chun hung tungding a ti ch�u a, siem thaa sukhr�tin, suknghet a ti ch�u.   Ringnaah ng�r nghet unla, ama chu do ro. Khawvel hmun danga in unauhai khomin chuong ang bok chu an tuor ti in hriet si a.  wNgaiven unla, fimkhur ro; in hmelma Diebol chun sakeibaknei inr�m angin s� ding zongin a v� zing ch�u a nih. ] 3In lungzingna po po ama chungah innghat vong ro, a ngaisak �m �m ch�u a nih. s_Chuleiin, a hun takah chawimawia in um theina dingin Pathien kut hr�t tak hnuoia chun inph�hnuoi ro. T!Chuong ang bokin nangni thalaihai, upahai thu awi ro. In r�ngin thuhnuoirolnaa inthuomin rong inbawlp�k ro. "Pathienin chapohai a dod�l a, inngaitlawmhai ruok chu a lunginsiet hlak" ti a ni si a. lQChuongchun, Beram V�ngtu Laltak a hung pha chun ropuina lallukhum chul thei lo chu chang in tih.NIn enkolhai chungah insuklal naw unla, an enton tl�kin um lem ro. fENangni laia Pathien beramhai chu enkol tha ro. Thaw dinga ti in ni lei ni loin, Pathien dit d�n anga nangnia thaw inhawkna leiin thaw unla, sum tienga in inhawmthaw lei ni loin, rongbawl nuomna lungril putin enkol ro.  Nangni laia kohran upahai chu kei, upa ve bok, Krista tuornahai hmutu le ropuina hung inlang ding chang ve beiseitu hin ka'n fui a ni. Chuong lei chun, Pathien remti anga tuortuhai chun thil tha thaw peiin, an thlarau chu Siemtu ringum tak kuomah inkoltir raw hai se. Pathien Lekha thuin, "Mi indikhai hman sandam a harsa chun, mi suolhai le sakhaw mi lohai chan lem chu ieng top am ni t�ng a ta? 9Pathien s�ngkuohai lai hin ror�lna tan a hun tah khop el. Lo tan ni tah inla, Pathien Chanchin Tha awinawtuhai ng�rhmun chu iem ni t�ng a ta? wgKristien in ni leia tuor in ni ruok chun inzak naw unla, Krista hming in put leiin Pathien chawimawi lem ro. ~Nangni lai tu khomin tuolthat lei amanih, r�kr�k lei amanih, thil suol thaw lei amanih, mi sukbuoi leiin amaniin tuor naw raw se. }yKrista hming leia hal in tuok chun in vangnei ie, nangniah thlarau ropui, Pathien thlarau chu a ch�ng t�na a nih. | Krista tuorna intawmpuitu in ni leiin lawm lem unla, ropui taka a hung inlang pha chun lawm le hlimin in la sip ding a nih. Z{- Dittakhai, fiena rinum tak in tuok hi thilmak tak hung tlung angah ngai naw ro. z Tu khomin thu a hril chun Pathien thu ngei hril raw se. Rongbawltu khomin Pathienin hr�tna a p�k angin bawl raw se; chuongchun, Isu Krista leiin Pathien chu iengkimah chawimawiin um thei a tih, ropuina le thilthawtheina chatuonin ama ta a ni si a. Amen. y1 Mi tinin thlarau thilp�k in dong seng chu mi danghai rongbawlp�kna dingin hmang unla, kong hrang hrangin Pathien lunginsietna chu sem dar ro. &xG Chier loin inmikhuol tuo ro. owWThil dang po n�kin lungril taka inhmangai tuo uor ro, inhmangaina chun suol tam tak a'n khum si a. {voThil po po tawp hun chu a hnai ta a, chuleiin in tongtai theina dingin lungril f�m tak putin mani inthunun ro. Au{Hi lei hin annawm lo thi tahai kuoma khom khan Chanchin Tha hril a ni chu, mi danghai ang boka an mihriem taksa chungthu r�l a ni phaa Pathien hmaa thlaraua an hring theina dingin. vteA la dam laihai le thi tahai ngaituo dinga inpei zing sa kuoma chun an chungthu anni ngeiin la hril an tih. dsATu hin an nuomtawlnaa in intawl ve ta naw leiin mak an ti a, an hril siet ch�u a ni hi. Ur#Ringnawtuhai nuomzawnga porch� taka khawsa a, tisa ch�knaa inhmang a, uoiin inrui a, hlimhlop le zu hmun hlimna ch�n a, mi lem biekna tirdakum taka kha hmaa hun inkhaw ral zozai kha a huntawk tah. xqitaksa puta a dam s�ng chun mihriem ch�knahaia hring ta loin Pathien ditzawngin a hring ta lem hlak a nih. p ;Chuongchun, ei ta dinga Kristan taksaa a tuor angin nangni khomin chuong ang lungril chu put ve ro; taksa ngeia tuortu chun suol a b�nsan ta hlak a; oIsu Krista chu v�nah fein Pathien chang tieng a um a, v�ntirkohai le lalna le thuneina po po chu a thuhnuoiah an um ta vong a nih. ]n3Chu angpui, baptisma hin, Isu Krista thonawkna leiin tu hin a sandam tah ch�u a nih; baptisma chu taksa tirdakum sawpfaina chauh a ni naw a, sie le tha hrietna f�m taka Pathien kuoma thu tiemna hi a ni lem. .mUChuonghai chu Nova long tuk s�nga Pathienin dawthei taka a ngh�k laia awi nuom nawtuhai thlarau kha an nih. Longa chun mi tlawm te, pariet chauh sanhim an nih. LlAma chun lung ina int�ng thlarauhai kuoma khom thu a zu hril a. Hk Krista khom ei suolhai leiin voi khat a thi a, Pathien kuoma a mi thuoi theina dingin, mi fel chu mi fel naw ta dingin a thi a nih. Taksaa sukhlum a na, thlaraua ruok chu sukhringin a um a. |jqPathien remtia tuor in ni rau rau si chun thil suol thaw leia tuor n�kin thil tha thaw leia tuor chu a tha lem. 6ieNisienlakhom, thuhnuoirol le hawihawm takin, sie le tha hrietna f�m tak neiin thaw hlak unla, chuongchun, Kristaa in um d�n tha hril hnawmtuhai chu sukzakin um an tih. hIn lungrilah Krista chu inzain Lalah sie ro. In beisei san indontu taphot ch�u chu hril fie nghal dinga inpei sa zingin um ro. gThil indik in thaw leia tuor in ni chun hamthaah inngai ro. An thil t�hai chu ti ve naw unla, sukthlaphangin um naw ro. `f9 Thil tha thaw tieng thahnem in ngai chun tuin am in chungah thil tha naw a thaw ding? e LALPAN mi felhai a hmu zing, An ko pha a ngaithl�k var hlak.Suol thawtuhai laka ruok chu, LALPA hm�l a'n t�r zing hlak"a ta.Fd Suol nghatsanin thil tha thaw ro,Inremna zongin hnot pei ro.c7 Pathien lekha thuin,"Tu khom mani nun thl�khla a,Ni tha hmua dam sawt nuom chun,Suol lakah a lei v�ng tha sien,A hm�rin kh�l hril naw raw se.b5 Suol chu suolin thungrul naw unla, tongsie khom tongsiea thungrul loin malsawmp�k lem ro; malsawmna dong dingin annawm Pathienin a ko ch�u chu. aA tawp taka chun, in r�nga lungril hmun khat putin, inlainata unau anga inhmangai tuoin, inlunginsietin thuhnuoirol takin um ro. `9Nangni p�hai, chuong ang bokin nupa in n�naah in nuhmeihai lakah z�i daw unla, derd�p lema siem an ni lei le Pathien lunginsietna thilp�k hringna chu hluopuitu ch�u an ni leiin, inz� takin cheibawl ro. Chuongchun, in tongtaina hluotu ieng khom a um naw ding a nih._#Sarin Abraham thu a awi a, "Ka lalpa" tia a ko ang khan. Indik taka in thaw chun Sari nauhai n�ng in ta, titna ding hrim nei naw ti niu. ^Chuong ang chun tiena tl�nga nuhmei thienghlim, Pathiena beiseina innghattuhai kha, an pasalhai thu awinain an lo inthuom mawi a nih; ;]oChuong n�k hmanin, s�ng tieng hm�l thatna, nunn�mna le z�idawna thlarau, mawina chuoi thei loa inthuom ni lem raw se. Chu chu Pathien mit hmuah a hlu hlie hlie a nih. \5In hm�l thatna chu puo tieng incheina sam chei l�r d�m, incheina hmangruo rangkachak d�m le silf�n to inbel d�ma innghat ni naw raw se. [[/anni ngeiin thienghlim tak le inza taka in khawsakzie chu an hmu ding a ni si a. -Z UChuong ang bokin nangni nuhai, in pasalhai thu awi ro; chuongchun anni lai ringnawtu an lo um a ni khomin thu hril kher ngai loin in nungchang chun hn� el a tih, YyBeram angin lam in inhmang tah a, tu ruok hin chu in thlarau V�ngtu le Hotu kuoma chun in hung k�r nawk tah a nih.X!Suol thisana felna tieng ei hring theina dingin, ama taksa ngeiin thinga khan ei suolhai a phur a, a hliemna behai chun sukdam ei ni tah. W!Miin an biek el khomin a thungrul ve naw a, a tuor laiin a vau l�t ve naw a, indik taka ror�ltu kuoma chun a'n koltir lem hlak a nih. ]V3Ama chun thil suol a thaw ngai naw a, a b�uah hl�mna thu a suok ngai bok nawh. U3Hieng anga um dinga ko in ni a, Krista khomin in ta dingin a tuor a, a hniekhnung in zui theina dingin enton ding a m�ksanp�k ch�u a ni kha. 4TaIn suol leia in tuor chun sel takin tuor inla khom in ta dingin hming thatna ding iem um a ta? Thil tha in thaw s� khoma kut in tuor ruok chun Pathien lawmzawng a nih. SwMiin Pathien lawmzawng nia a hriet tlat leia a tuor kher naw ding khom a tuor chun, chu chu Pathien lawmzawng a nih. wRgNangni siehlawhai, in puhai thup�k awi unla, a tha le ngilneihai chauh ni loin, a khauhhai khom inz� ro. eQCMi po po inz� thiem unla, unauhai hmangai unla, Pathien ti unla, laltak chu chawimawi ro. P Pathien bawihai in ni ang hrimin, zal�n unla, sien khom in zal�nna chu suol thawna dinga suonlam remch�ngah hmang naw ro. |OqIeng khom hre lohai thu hril inv�tthl�khai chu thil tha thawa s�l dong dingin Pathienin a dit ch�u a nih. |Nqthil suol thawtuhai hrem ding le thil tha thawtuhai chawimawi dinga lalin a tir sawng l�rsaphai thu chu awi ro. |Mq Lalpa leiin mihriem ruot thuneituhai kuoma chun intukl�t ro. Thuneina ins�ng tak neitu lal tak kuoma d�m le QL Ringnawtuhai lai mawi takin khawsa unla, thil suol thawa an intum ch�u a lo ni khomin in thil thaw thathai an mit ngeiin hm�ng an ta, Pathienin a mi hung kan ni pha leh ama chawimawi thei an tih./KW Unauhai, hi khawvela hin ram dang mi le mikhuol el in ni leiin, in thlarau kala do hlaktu ch�kna suolhai laka chun inthier fihl�m dingin ka ng�n ch�u a nih. J) Kha hma khan Pathien mi in ni ngai naw a, tu ruok hin chu in ni tah; zangaina hlaw ve ngai lo khan tu hin chu zangaina in lo chang tah a nih. =Is Nangni ruok chu hnam thlang, Lalpa thiempu, hnam thienghlim, Pathien ta bik, ama var ropui taka ch�ng dinga thima inthoka ko suoktu ch�u inp�kumzie chu puongtu ding in nih. 4Ha"Mi insui thl�kna ding lung,An intol thl�kna ding lung ngei chu" tiin a chuong ve thung a. Thu an awi naw leiin an tlu a, chuong anga um ding r�nga ruot chu an nih.AG{Nangni ringtuhai ta ding chun lung hlu tak a na, ring nawtuhai ta ding ruok chun "In bawltuhai lung hnawl ngei kha,A kila lung tangkai tak a hung ni tah" a ti b�kah ziek danga chun,F+Pathien Lekha thuin,"En ta, lungphum hlu tak ka thlang chu,Zaiawn thutah ka ph�m a;Tu khom ama ring zotu chu,Muolpho ngai naw nih" a ti si a.CEChuongchun, nangni khom hringna lung anga thlarau in dinga rem khawm le thiempu thienghlim hung ni vein, Isu Krista z�ra Pathien pom tl�k, thlarau tienga inthawina chu inhl�n ro. `D9Ama chu pan ro, Hringna Lung, mihriemhai hnawl, Pathien thlang hlu tak chu a ni si a. GC"Lalpa thatna chu hang intem ve hrim ta u" ti ziek a ni kha. BIn sandamnaah in inthanglien pei theina dingin, naute pieng hlim angin thlarau tieng nenetui, tui pol lo chu ch�k hle ro. }A uChuongchun, suol tinr�ng b�nsan unla, inhl�m le inl�mder hai, inth�k le inhril siethai po po b�nsan ro. s@ aLalpa thu ruok chu,Chatuonin a um zing"ti a ni si a. Chu ng�i chu a nih Chanchin Tha an hril ch�u kha.w? i"Mi po po hi ram hlo ang an na,An ropuina khom hlo p�r ang a nih; Hlo chu a hung vuoi a,A p�r chu a til a;e> EChi hmon thei ni loin, chi hmon thei lo Pathien thu hring le tloa inthoka pieng thar in nih.= Thutak zawma in insukthieng tah leiin unauhai khom titak zetin in hmangai tah a, chuleiin lungril po poin inhmangai tuo ro. *< OMithi laia inthoka keithotu le ropuina petu Pathien chu ama leiin in ring tah a, chuongchun Pathien chu in ringna le beiseina innghatna tak a hung ni tah a nih. t; cAma chu leilung insieng hmaa ruot lawk a ni a, tuta hun nuhnunga hin in ta dingin a hung inlang tah a nih. e: Eberamte hm�l hem lo le sois�l bo, Krista thisen hlua intlan in ni lem ti in hriet si a. 9 In thlatuhaia inthoka in dong sawng, nun d�n inv�tthl�k taka inthoka thil se thei tangkaruo le rangkachaka intlan in ni naw a, )8 MPaa in ko hi thlier bik nei lo, mi tin an thilthaw ang peia r�lp�ktu a ni leiin, hi khawvela in ch�m s�ng hin ama chu inz� le t� d�kin khawsa ro. e7 EPathien Lekha thuin, "Kei ka thienghlim a, nangni khom in thienghlim ding a nih" a ti si a. g6 IA kotu cheu a thienghlim angin nangni khom in ch�t d�n iengkimah lo thienghlim lem ta ro. h5 KNau thu awi thei anga umin, kha hmaa in mawl laia ch�kna suol in zui ang khan zui ta naw ro. "4 ? Chuleiin, in lungril chu thilthaw dinga inpei diemin, mani inthunun unla, Isu Krista hung inlang huna lunginsietna v�ra in um ding chu beisei tlat ro. 3 3 Anni ta ding ni loin nangni ta dinga rongbawl an nih ti inhriettir an ni a, v�na inthoka tirh Thlarau Thienghlim hmanga in kuoma Chanchin Tha hriltuhai khan chu thu chu an hril ta ch�u kha. Chuong thil chu v�ntirkohai chen khomin hm� v� an ch�k ngawi ngawi a nih.02 [ Annia Krista thlarau um chun Krista tuorna le a hnunga chawimawia a um ding thu chu a'n hriettir lawk a, a hung ding le a hung d�n ding chu hriet an tum hlak a nih. 1 9 Hi sandamna chungchang hi zawlneihaiin fimkhur taka zongin an sui a, in chunga Pathien thilp�k, lunginsietna hung tlung ding chu an lo puong a nih. A0  in ringna ra, in thlarau sandamna chu in hmu m�k leiin. /  Ama hmu lo khomin in hmangai a, tu hin ama in la hmu hr� nawa chu in ring a, hlimna hril seng lo khopa nasain in sip a ni hi, . 5Chuong thil chu in ringna a tak ngeizie fiena ding a nih. Se thei rangkachak hman meia fie a ni chun, a n�ka hlu lem in ringna chu fie ding a ni hrim a nih, Isu Krista hung inlang phaa a hl�r ni a, inp�kna d�m, ropuina d�m le chawimawna d�m in dong theina dingin. h- KHi sawt naw te s�ng hin fiena le lungngaina tinr�ng in tuok a ni khomin, hlim takin um ro. , In sandamna buotsaia um tah chu hun nuhnunga suklanga a um ni chenin, ama in ringna leiin Pathien thilthawtheina chun hum zing a tih. + Ro se thei lo, hm�l hem lo le chuoi thei lo hluotu ding ei lo ni tah a, chu chu in ta dingin v�nah sie diem a ni tah. O* Ei Lalpa Isu Krista Pathien le P� chu inp�kin um raw se. Ama chun a zangaina ropui tak leia mithi laia inthoka Isu Krista a keithona z�ra chun beiseina hring nei dingin nun thar a mi p�k a. @) {Pa Pathien hriet lawk anga thlang, Isu Krista thu awi ding le a thisena tl�ng fai dinga Thlarau sukthienghlimhai chu in nih. In chungah lunginsietna le inremna sukpungin um raw se. 7( kKei Peter, Isu Krista tirko hin Ponto ram d�m, Galati ram d�m, Kapadokia ram d�m, Asia ram d�m le Bithunia rama d�m Pathien mi thlang um darhai chu chibai ka b�k. -'SHi hi hre zing ro, mi suol an indik nawnaa inthoka hung thuoi k�r nawktu chun thinaa inthokin a thlarau a sandam bakah a suol tam tak a'n khump�k n�ng a tih.h&IKa unauhai, nangni lai thutaka inthoka p�t hmang in um chun tuin amanih thuoi k�r raw se. b%=A tongtai nawk a, v�nin ruo a'n s�rtir a, hnuoiin thlai thar a'n suo nawk tah a nih..$UElija chu eini anga mihriem ve el a nia chu, ruo s�r nawna dingin thahnemngai takin a tongtai a, kum thum le thla ruk s�ng hnuoi chungah ruo hrim a s�r nawh. 2#]Chuongchun, in suolhai thupha inchawi tuo unla, intongtaip�k tuo unla, sukdamin um in tih. Thahnemngai taka mi indik tongtaina chun thil ropui tak a thaw thei a nih. |"qring tlata tongtaina chun damnaw chu sukdam a ta, Lalpan keitho a ta, thil suol a lo thaw tah khom ngaidam a tih. r!]Nangni lai damnaw an um am? Kohran upa inkotir sien la, Lalpa hminga hriek n�lin tongtaip�k raw se; k O Nangni lai v�ngduoina tuok an um am? Tongtai raw se. Hlim an um am ? Inp�kna hla sak raw se.  Chuong po po b�ka chun ka unauhai, inkh�m ngai naw ro, v�n amanih hnuoi amanih, thil dang amanih s�lin inkh�m naw ro. "A nih" in ti chu "A nih" ni sien, "A ni nawh" in ti chu "A ni nawh" ni el raw se, chuong naw chun thiem naw chang hlauh rawi in tih. *M Sel taka tuortu chu mi hamthaa kan ngai a nih. Joba tuorselzie le Lalpan a tawpa a thaw d�n khom in hriet. Lalpa chu zangaina le lunginsietnaa sip a ni si a. c? Unauhai, Lalpa hminga thuhriltu zawlneihaiin sel taka an tuor d�n kha entonah hmang ro.   Unauhai, thiem naw changa in um nawna dingin inchier khum naw ro. Ngai ta u, ror�ltu chu kotkh�r bulah a um ta zing a nih. jMNangni khom sel takin um unla, lungril nghet tak put ro, Lalpa hung nawkna ding a hnai ta si a. ;oChuongchun, unauhai, Lalpa hung hm� khat sel takin um ro. Lo neituin a lo tharsuok a ngh�k d�n hi ngaituo hlak ro; thar hmasa le thar hnuhnungc a ngh�k fan fan hlak hi. u~~}}}W|8{{Dzyy2xxhwwDvuu?tt0ss>rrq}qppooPnn&mxlkk-jihhggTffDee}ed0cbbaaQ``J__h_^b^>]]I\\ [[&ZZ:YXXWVVUU}TTdSS,RRQsPPOOOVNN]NMMLLKJzII5HGGjGEDCC8BLA@@D?>r=<<*;a::e:9988!76655'4332N110//>..B--,++*))((?'~'*&p%%A$M##T"B!C jZ+IJgY{E>43 (   + Yu~->SV�ntirko thilthawthei tak ka hmu a, ama chun rawl inring takin, "Tu am inchikna suoia ch�r hi hong a, lekhabu ziel hi s�t tl�k um an ta?" tiin a kh�k a. = Lalthungphaa inthungpa kut chang tieng chun lekhabu ziel, a s�ng le puoa ziek, inchikna suoi pasaria nam le ch�r tlat ka hmu a. `<9 Lalthungpha hmaa chun an lallukhum chu siein,"Nang kan Lalpa le kan Pathien,Ropuina hai, chawimawina hai,Thilthawtheina hai dong tl�k i nih;Nangin iengkim i siem a,I thua siem le um vong an ni si a"tiin an rem a.|;q lalthungphaa inthung hmaa chun upa sawmhni palihai chu an bokkhup a, chatuona hring zing chu an chawibiek hlak a. {:o Thilhring palihai chun lalthungphaa thung, chatuona hring zing chu chawimawi le inp�ka lawmthu an hril po leh, 9Thilhring palihai chun thla paruk an nei seng a, an thla puo le s�ng tieng chu mitin a sip a. S�n le z�n chawl loa chawibiekin, "Lalpa, Iengkim Pathien,Um tah, um zing le hung um ding chu,A thienghlim, a thienghlim, a thienghlim"tiin an kh�k a.A8{Thilhring pakhatna chu sakeibaknei ang a na, thilhring pahnina chu bawngchal ang a na, thilhring pathumna chun mihriem hm�l a put a, thilhring palina chu mupui vuong lai ang a nih. ?7wLalthungpha hmaa chun d�rthlalang ang el tuifinriet, krustal lung anga f�m a um a, a laia lalthungpha s�r tuoka chun hnung tieng le hma tieng mita sip thilhring pali an um a. K6Lalthungphaa inthok chun kawl a hung inlep a, v�ninr�m ri dur dur a hung suok a. Lalthungpha hmaa chun meiser pasari a chok puot puot a, chuonghai chu Pathien thlarau pasarihai chu an nih. 95kLalthungpha huol vela chun lalthungpha dang sawmhni pali a um a, chu taka chun upa sawmhni pali an inthung a, thuom v�r an h�k a, rangkachak lallukhum an khum seng bok a. 4'A hm�l chu jaspi le karnelian lung ang elin a'n lang a. Lalthungpha vela chun lunghlu rong hring nghiel ang sumris�ng a'n z�m chiei a. t3aThlarauin ka um ta ngh�l a. Ngai ta, v�na chun lalthungpha a um a, chu taka chun mi pakhat a thung a. c2 AChuong thil hnunga chun ka hang en a, ngai ta, v�na kotkh�r inhong ka hmu a. Tawtawrawt ri ang mi betu rawl ka hriet hmasak khan, "Hi taka hin hung rawh, tuta hnunga thil tlung dinghai chu inentir ka ti che" a ta. i1KThlarauin kohranhai kuoma thu a hril hi hrietna dinga na nei chun ngaithla ngun raw se." tiin. 0A hn�tu taphot chu ka lalthungphaah inthungtir v�ng ka tih, kei khomin ka hn� a, lalthungphaa ka P� bula ka'n thung ve ang hin. 5/cNgai ta, kotkh�r bula ng�rin ka kik hi; tu khom ka rawl hrea kot mi hongp�ktu kuoma chun l�tin a kuomah z�nbu k�l ka ta, ama khomin ka kuomah k�l bok a tih. S.Ka hmangai chu zilin ka thunun hlak. Chuleiin, ka thu ngai la, sim rawh. -Chuongchun, i hung hausak theina dingin, meia rangkachak raw thieng hnung chu ka kuoma inthoka inchaw dingin thurawn ka p�k che. I saruokna inzapuium tak inkhumna dingin h�k ding zakaw v�r le i mita i hmu theina dingin mitna damdawi inchaw rawh. ,1'Ka hausa, iengkim ka hau, tl�ksam ka nei nawh' i ti vei a; sienkhom mi rimsi, lungsietum, pasie, mitdel le saruok el i nih ti i hriet si nawh. \+1Dei si lo, lum si loa i lum puot chauh leiin ka baua inthokin peis�k ka ti che. g*GI thilthawhai ka hriet, i dei naw a, i lum bok nawh; i dei amanih i lum amanih ka dit a nih. )-"Laodikei kohran v�ntirko kuoma chun hieng hin ziek rawh: Amen, Thuhretu Ringum le Mi Indik, Pathien thilsiem po po bul chun hieng hin a tih: a(; Thlarauin kohranhai kuoma thu a hril hi hrietna dinga na nei chun ngaithla ngun raw se. ' A hn�tu taphot chu ka Pathien tempul banah phun ka ta, chu taka inthok chun son ni ta ngai naw ni hai. Pa Pathien hming anniah chuong a ta, Pathien khawpui Jerusalem thar, ka Pathien kuoma inthoka hung tum hming le ka hming thar chu anniah ziek bok ka tih. & "Ka hung vak ding a nih. Lallukhum i chang ding chu tu khomin an inch�p�k nawna ding chein i thil nei sa kha vong tlat rawh. (%I Sel taka tuor dinga thu ka p�k che chu i vong leiin, hnuoia ch�ng po po fiena dinga khawvel pumpuia hremna a hung tlung hunah kei khomin humhim ka ti che..$U Setan sunagoga mi kh�lhlip ruol, Juda ni si loa Judaa ins�lhai chu hung thuoiin i ke bulah ink�ntir ka ta, nang hi ka hmangai chu i nih ti hre t�ng an tih. Q#I thilthawhai ka hriet. En ta, tu khom kh�r thei lo kotkh�r hong sa i hmaah ka'n nghat hi. Hr�tna tlawmte chauh i nei ti ka hriet a, sienkhom ka thu i vong tlat a, ka hming i'n phat ngai nawh. Y"+"Filadelfia kohran v�ntirko kuomah hieng hin ziek rawh: Mi Thienghlim, Mi Indik, Davida chabi neitu, a hong tah chu tu khomin kh�r thei lo, a kh�r tah chu tu khomin hong thei lo chun, hieng hin a tih: a!;Thlarauin kohranhai kuoma thu a hril hi hrietna dinga na nei chun ngaithla ngun raw se.$ AAnni ang boka hn�tu chun thuom v�r h�k a ta, hringna bua inthokin a hming th�i bo ngai naw ning. Ka Pa le v�ntirkohai hmaah ama chu tan ka tih. )K"Sardis khuoa mi tlawmte ruok chu an silf�nhai sukporch� lo an um a, chuonghai chun an phu ang hrimin, thuom v�r h�kin ka kuomah l�ng v�ng an tih. /An zirtir ch� le i thu donghai kha hre zingin zawm la, i suol sim rawh. I har naw chun r�kru angin hung ka ta, ka hung hun hre naw pal i tih.insukhar la, i thil la nei sun, thi v�ng v�ng hai kha sukhring nawk rawh. I thilthawhai ka Pathien mit tlung zo hrim ka hmu nawh. L "Sardis kohran v�ntirko kuoma khom hieng hin ziek rawh: Pathien Thlarau pasari le arasi pasari neitu chun hieng hin a tih: I thilthawhai ka hriet; dam vur anga inlang ni si, i thi tlat bok si; gGThlarauin kohranhai kuoma thu a hril hi hrietna dinga na nei chun ngaithla ngun raw se" tiin.-UChun, sikhawvar khom pe bok ka tih. c?ama chun th�r hmol hmangin an chungah ro r�l a ta, pil b�l angin d�ng dar a tih. A tawp chena ka ditzawng thawtu le hn�tu chu, ka Pa kuoma inthoka thuneina ka hmu ang bokin, hnam tin chunga thuneina p�ng ka ta, >wKa hung nawk hm� khat in thil nei kha vong tlat ro. 9"Thuatira khuoa mi danghai chun hi zirtirna hi zawm ve lo a, 'Setan thur�k ril' an tihai khom in pom ve naw leiin in chungrikna belsa nawng ka tih. *MA nauhai chu khawng hlum ka ta, chuongchun lungril le ngaituona po po hre vongtu ka nizie kohranhaiin hrieng an tih. In thilthaw ang peiin rul seng ka ti cheu. {Chuleiin, natna khumah th� thlung ka ta, a uirepuihai khomin an thil ch�ng an sim naw chun nasa takin tuor an tih. X)A simna dingin hun ka p�k a, sienkhom indit ch�ng a b�nsan chuong nawh. EAmiruokchu, demna che ka nei; nuhmei Jezebel, zawlnei inti kha i ng�i thei leiin; ama chun ka siehlawhai chu indit ch�ng ding le milem biekna sa fa dingin a zirtir a, a thuoi suol a. /WI thilthawhai ka hriet, i mi hmangaizie d�m, i ringumzie d�m, i rongbawl d�n d�m, i tuorselzie d�m, i tan hlim n�ka tuta thil i thaw nasat lemzie d�m. ,Q"Thuatira kohran v�ntirko kuoma chun hieng hin ziek rawh: Pathien Naupa, meichok inhlap ang mit nei le d�r tle chi ang ke nei chun hieng thu hi a hril a nih: Thlarauin kohranhai kuoma thu a hril hi hriet theina dinga na nei chun ngaithla ngun raw se. A hn�tu taphot kuoma chun manna inthup thenkhat chu p�ng ka ta; chun lung v�r pe bok ka ta, chu lunga chun a dongtu chauin a hriet hming thar a chuong" tiin. Chuleiin sim ro, chuong naw chun in kuomah hung ngh�l ka ta, ka b�ua kawlhn�m hin ka hung bei tawl ding ch�u a nih. J  Chuong ang bokin, nangni lai Nikola zirtirna chel tlat in um a. z mAmiruokchu, demna met che ka nei, Balaam zirtirna thu pomtu nangni lai in kol leiin. Ama chun Balak chu Israel nauhai thuoi suol d�n a'n ch�ktir a, Israel nauhai chu milem biekna sa fa ding le inditna suola l�t dingin a thuoi suol a.  Kawlhn�m ngei ton, ngei tak neitu khan hieng hin a tih: Setan lalthungpha innghatna hmunah i um ti ka hriet; sienkhom ka hming i chel tlat a, ka thu hretu mi ringum Antipa kha, in khuo Setan hmuna an that lai khom khan, i mi ringna i'n phatsan chuong nawh. F  "Pergamos kohran v�ntirko kuoma chun hieng hin ziek rawh: * M Thlarauin kohranhai kuoma thu a hril hi hriet theina dinga na nei chun ngaithla ngun raw se. A hn�tu taphot chu th� hn�na chun ieng khom law thei naw nih.oW I thil tuor ding hi ti naw. Ngai ta, nangni laia mi thenkhat chu lung inah khumin Diebol chun a fie ding ch�u a na, ni sawm s�ng suknomnatna tuor in tih. Thi chenin ringum takin um pei la, hringna lallukhum p�ng ka ti che. 5 I tuornahai le i pasietziehai ka hriet, sienkhom i hausa si. Juda mi ni lo, Juda inti, Setan Sunagoga mihaiin an hril siet d�n che khom ka hriet. "Smurna kohran v�ntirko kuoma chun hieng hin ziek rawh: A Hmasatak le Nuhnungtak, thia hring nawk ta khan hieng hin a tih: 5cThlarauin kohranhai kuoma thu a hril hi hriet theina dinga na nei chun ngaithla ngun raw se. A hn�tu taphot chun Pathien paradis-a hringna thing ra fa thei an tih" tiin.PKa theida zawng, Nikolahaic thilthaw i theida ruok hi chu i thaw tha. <qI mi tl�ksan nasatzie hi ngaituo la, sim la, a tira i thaw ang khan thaw nawk rawh. I sim naw chun i kuomah hung ka ta, i khawnvar siena kha a hmuna inthokin son hmang ka tih. c?"Amiruokchu, inthiem nawna che ka nei: i mi hmangai t�r ang khan i mi hmangai ta nawh. X)Ka hming leiin sel takin, harsatnahai beidong loin i tuor tihai khom ka hriet.RI thilthawhai ka hriet, i sin inrimzie d�m, i selzie d�m, mi rilohai i ngai thei nawzie d�m, tirko ni si lo tirkoa ins�lhai chu fie a, a tehl�m an nih ti i man suok thuhai d�m ka hriet a. ; q"Efesi kohran v�ntirko kuoma chun hieng hin ziek rawh: A kut chang tienga arasi pasari chawi, rangkachak khawnvar siena pasari laia inlon inlon khan hieng thu hi a hril a nih: h~ KKa kut chang tienga arasi pasari le rangkachak khawnvar siena pasari i hmuhai umzie inthup chu hi hi a nih: arasi pasarihai chu kohran pasari v�ntirkohai an na, khawnvar siena pasari chu kohran pasarihai chu an nih" a ta.`} ;"Chuleiin, i thil hmu tahai, thil um zing le thil la tlung dinghai chu ziek thla rawh. 8| k"Ti naw rawh, kei hi a Hmasatak le Nuhnungtak, Mihring chu ka nih; ka thi a, sienkhom ngai ta, chatuona dingin ka hring nawk tah. Th�na le Mithi khaw chabihai neitu ka nih. r{ _Chun, ama ka hmu phing leh a ke bulah thidangin ka tlu a. A kut chang tieng ka chungah a hung innghat a, z ;A kut chang tieng arasi pasari a chawi a; a b�ua inthok chun kawlhn�m ngei ton, ngei tak el a hung suok a, a hm�l chu nisa var vanglai ang a nih.|y sa kepha chu d�r tle chi, rawtuina meia raw thieng tah ang el a na; a rawl chu tuipui insok ri hum hum ang a nih. ix Ma lu le a sam chu sahmul v�r ang le v�r anga v�r a na, a mit chu meichok inhlap ang a na; w  khawnvar siena lai chun 'mihriem naupa ang',b kepha huopa korfuol h�k, a �wma rangkachak hr�ncheia inhr�ng ka hmu bok a; ev E Rawla mi betu chu hmu tumin ka hei ngha k�r a, rangkachak khawnvar siena pasari ka hmu a, Wu ) "I thil hmu hi lekhaah ziek thla la, kohran pasari- Efesi kohran, Smurna kohran, Pergamos kohran, Thuatira kohran, Sardis kohran, Filadelfia kohran le Laodikei kohran -hai kuomah thon rawh" a ti ka hriet a.yt m Lalpa nia chun thlarauin ka lo um a, ka hnung tienga inthokin rawl inring tak el, tawtawrawt ri ang ka hriet a. Ns  Kei Johan, in unau, Isu leia sukd�d�na sel taka tuorpuitu ch�u le a lalna intawmpuitu ch�u hi Pathien thu lei le Isu thu inhriettir ka hril leiin Patmosa an ti thlierk�rah siein ka um a. wr i" Kei hi Alfa le Omega, um zing le um tah le la um ding, Iengkimthawthei chu ka nih" Lalpa Pathien chun a tih.Cq En ta u, s�m lai khin a hung m�k a nih, mit tinin hm�ng an tih, ama suntuhai ngei khomin. Chun, khawvela hnam tinin ama t� bok an tih. A nih, chuong ang tak chu ni raw se! Amen. Np Mi hmangai a, a thisena ei suolhaia inthoka mi'n tlan suok a, a lalram le Pa Pathien rong bawl dinga thiempu hnama mi siemtu kuomah, ama kuoma ngei chun, ropuina le lalna chatuonin um raw se. Amen.&o GIsu Krista, thuhretu ringum, mithi laia inthoka tho hmasa tak, hnuoia lalhai chunga ror�ltu kuoma inthoka lunginsietna le inremna chu in kuomah um raw se. n Johan chun Asia rama kohran pasarihai chibai a b�k ch�u. Um zing le um tah le la um ding le a lalthungpha hmaa thlarau pasari le m Hi hrillawkna thuhai hi tiem a, ngaithla a, thu zieka umhai lungrila zawmtuhai chu an ham a tha ie, a hun a tlung t�p ta si a. bl ?Johan chun Pathien thu le Isu Krista inhriettirna a hmu le dong po po chu a puong a nih. 3k cIsu Krista thu puong suok hi Pathienin thil hung tlung vak ding thu a siehlawhai hriet dinga a p�k le v�ntirko tira a siehlaw Johan kuoma a hung inhriettir chu a nih. Qj Pathien um sun, a mi sandamtu kuoma chun, ei Lalpa Isu Krista z�rah, ropuina hai, inlalna hai, thilthawtheina hai, thuneina hai, hun fe tah po poa inthoka tuta le chatuon chenin um pei raw se. Amen.si aTlu lo dinga v�ng theitu ch�u, a ropuina hmaa sois�l bo le hlim �m �ma inngirtir theitu ch�u, /h Ymeia inthoka san suok ngaihai chu hn�k suok nghal ro. Thenkhat ruok chu t� pumin lunginsiet unla, an pang tirdakumin a tawk an silf�n chen khom chu ten hle ro. )g ORingduophai chu lunginsiet unla, f Pathien hmangainaa chun ch�ng zing unla, chatuon hringnaa thuoi l�ttu ding ch�u ei Lalpa Isu Krista lunginsietna chu ngh�k ro. ve gDittakhai, nangni ruok chu in ringna thienghlim taka chun inrem nghet unla, Thlarau Thienghlimin tongtai ro. Pd Chuonghai chu inth�na suksuoktu, tisa mi, Thlarau nei nawhai an nih. c "Hun nuhnunga chun cheksoltuhai, Pathien ngaisak loa mani ch�kna ang peia khawsa hlak mi la hung um an tih" ti an hril tah ch�u kha. ab =Dittakhai, nangni ruok chun ei Lalpa Isu Krista tirkohai thu hril lawk kha hre zing ro. Da Chuong mihai chun chierna ding le sois�lna ding chauh an zong a, an ch�kna suol chauh an hnot a, mani an inhril sath�u a, an chan hlawkna dinga chu a derin mi an inp�k luom hlak. E` Pathien ngaisak nawhai po poin Pathien ti loa Pathien ti naw zawnga thil an thaw po po le Pathien kal zawnga thu na tak tak an hrilhai po po chungthu chu r�l dingin a hung a nih." tiin. "_ ?Adam thla fe peia a pasarina Enok chun hieng mihai chungchang thu hi a lo hril lawk a, "En ta u, Lalpa chu a mi thienghlim s�ng tam tak leh a hung ie. R^  Inhuom b�t b�ta tuipui a'n sok anga mani muolphona dinga phul b�t b�ta insok hlak mi le arasi v�kvaihai, kumkhuoa an ch�ngna dinga thima khom thim sa tak an huolp�khai ang chu an ni bok. ,] S Chuong mihai chu hmangaina ruoi sukhm�lhemtu an ni a, inzakna hmu phak d�r loin nangni lai ruoi an k�l ve a, an f�k tuom tuom a, berampu, mani chauh insukkhoptuhai ang an nih. S�m tui pai lo le fav�ng thing, ra nei lo, a zung puma tlu kar tah, voi hni thi non ta ang chu an nih. \ 3 Lungsiet chu an va um de aw! Kaina lampui an hraw a, tangka hnotin Balaam suolna lampuia chun an tl�n a, Kora angin an hel a, an bohmang ve tah! #[ A Hieng mihai ruok hin chu an hriet thiem naw taphot an hril siet a; ngaituona nei lo, ramsahai anga pienvar zui lemtu an ni leiin, mani an insuksiet hlak. BZ  Mikael, v�ntirko chunghnung tak hmanin, Diebol le Mosie ruong chungchanga an ins�l buoi lai khan, tongsie hmanga hal a nuom naw a, "Lalpan hal lem raw se che" a ti el lem a ni kha. Y #Chuong ang char chun, hieng z�la um anga inhrilhai hin an taksa an sukporch� a, thuneituhai an poisa naw a, v�n mihai an hrilsiet a. gX IChuong ang bokin Sodom le Gomora khuohai khom, an s� vel khuohai leh, hurna tirdakuma an inhmang hnung khan, chuong ang thawtuhai chu kumkhaw hremhmuna hrem an ni ding thu vauh lawkna dinga hmangin, meia hrem an ni kha. +W QV�ntirkohai khom an umna suoksana an sin z�msanhai chu an chung thu Ror�lna Ni ropuia ngaituo dingin, chatuon th�r khaidieta khitin thim hnuoiah a sie a. MV Hieng thil hi in hriet tah sa vong ni sienkhom, inhriettir non ch�u ka nuom a nih. Lalpan Aigupta rama inthoka Israel mihai a san suok khan, anni laia ringnawtuhai chu a hnungin a sukbohmang a. 0U [Nangni lai hin mi thenkhat, kha hmaa thiem naw chang dinga ruot an ni thu zieka lo um tahai kha, an inzep r�k a. Anni hi Pathien ngaisak lo mi an ni a, lunginsietna chu an hurnaa inhmang dinga phalna petu angin an inlet hlauh a, ei Hotu tak le Lalpa nei sun Isu Krista chu an hnawl bok a nih. T Sandamna ei dong tl�ng chungchang thu hi in kuoma hung ziek ch�k �m �m hlak lang khom, Pathienin a mi thienghlimhai kuoma ringna thu tum khata a lo inkol nghettir tah kha tan tlat dinga infuina thu chu m�kmawa ngaiin in kuomah ka hung ziek ta lem a nih. aS =Lunginsietna d�m, inremna d�m, hmangaina d�m in chungah tam tak v�rin um raw se.R Isu Krista siehlaw le Jakob unaupa Juda chun, Pa Pathien lunginsietna le Isu Krista v�ng himnaa um, kohai chu chibai ka b�k ch�u. SQ !Hmu vak che ka beisei a, inhmatonin ei la hril ding annawm. Thlamuongna i kuomah um raw se. Hi taka ei ruolhai hin chibai an b�k che. Ei ruolhai kha an hming lam sengin chibai mi hung b�kp�k rawh.ZP / I kuomah thu tam tak hril ding ka neia chu lekha le lekhatuia ziek ka nuom nawh. O  Demetri hi mi tinin an inp�k a, thutaka khom inp�k a hlaw hrim a, keini khomin kan inp�k a, kan inp�kna chu a'n dik ti i hriet.+N Q Ruol dittak, a tha naw chu enton nuom naw la, a tha chu enton lem rawh. Thil tha thawtu chu Pathiena suok a na, thil tha naw thawtu chun Pathien a hmu ngai nawh. M  Chuleiin, ka hung pha chu a ch�t d�n, thil r�pthl�k tak tak thawa a mi hril thang d�nhai chu hril vong ka ti ch�u. Chu chauh khom chu ni loin, unauhai a lo lawm naw a, a lawm nuomhai khom a khap a, kohrana inthokin a hnotsuok tawl a nih. L  Kohranhai kuoma khan lekhathon ka ziek tah a, nisienlakhom Diotrefa, anni laia hotu taka um thl�khl�tu khan ka thu a poisa nawh. K Chuongchun, thutak ta dinga thaw tl�ng ei nih ti ei hriet theina dingin eini chun hieng mihai hi ei thangpui ding a nih.bJ ?Hming leia inthok suok an ni a, Jent�lhai kuoma inthokin ieng khom an l�k nuom nawh. I 'Kohran hmaa khom i thatzie an hril a. An inzinna lamah anni hi Pathien mihai thaw d�n awm hrima i lo thangpui thei chun tha hl�ng a tih. bH ?Ruol dit tak, hieng unauhai hi mikhuol khom ni hai sien an chungah i lo tha �m �m a, UG %Thutaka ka nauhai an um ti ka hriet n�ka lawmna nasa lem hrim ka nei nawh.hF KUnauhai an hung a, thutaka i ringumzie le i um tlatzie thu an mi hril a, ka lawm takzet a nih. E  Ruol dit tak, iengkimah i hm�ing�la, thlarau tieng le taksa tienga i dam le hrisel theina dingin ka tongtaip�k hlak che. GD Upa chun, dittak Gaia, thutaka ka hmangai chu, chibai ka b�k.FC  Thlang laia mi ni ve, i zuorpui nauhaiin chibai an b�k che.8B k In kuomah thu tam tak hril ding nei lang khom lekha le lekhatuia ziek ka tum nawh; ei lawm a kim tl�ng theina dingin in kuomah hung a, inhmatona inbiek ka beisei lem a nih. JA  Tongb�u thaa betu chu a thil suol thawa chun a thang ve a nih. y@ m Chu zirtirna fepui lo, in kuoma hung tu khom in inah intlungtir naw unla, tongb�u tha khomin inthl� naw ro. $? C Tu khom Krista zirtirna anga khawsa loa a zirtirna kh�la khawsatu chun Pathien a nei nawh. A zirtirna thua um zingtu chun P� le Naupa a nei kop a nih. b> ?In inrimnahai thlawn loa in thaw ra kim taka in hmu theina dingin, mani inv�ng tha ro. %= EHl�mtu tam tak, Isu Krista chu taksa putin a hung ti pom nawtuhai chu khawvelah an hung suok tah a, chuonghai chu hl�mtu le Krista dod�ltuhai an nih. < 1A thup�k ang peia ei um hi hmangaina chu a nih; hi hi a thup�k, a tira inthoka in hriet kha a nih, 'hmangainaah in um zing ding a nih' ti hi. ; !Nuhmei inzaum, thup�k thar ni loin a tira inthoka ei dong kha hril ding chein ka ziek a nih; inhmangai tuo dingin ka ng�n cheu a nih. q: ]Pain thu a mi p�k anga i nauhai thenkhatin thutaka kal an chawi ti ka hmu leiin ka lawm takzet a nih. 9 9Chu thutak le hmangainaa chun Pa Pathien le a Naupa Isu Krista kuoma inthoka lunginsietna d�m, zangaina d�m le inremna d�m in kuomah um raw se. E8 chu thutak, einia ch�ng chu kumkhuoin ei kuomah um a tih. 57 gUpa chun, Nuhmei inzaum, Pathien thlang le a nauhai, thutaka ka hmangaihai, keima chauh khom ni loin thutak hretu dang po po khoma an hmangaihai chu chibai ka b�k ch�u; 36aNauhai, milem laka chun inthier fihlim ro.b5=Pathien Naupa chu a hung a, Pathien tak chu hre thei dingin hriet thiemna a mi p�k ti ei hriet bok. Chu Pathien indik taka chun ei um- a Naupa Isu Kristaa chun. Ama chu Pathien indik tak, chatuon hringna chu a nih.c4?Khawvel pumpui hi Misuolpa thuhnuoia um ni sien khom, Pathien nauhai ei nih ti ei hriet. 3)Tu khom Pathiena pieng chun thil suol a thaw zui zing nawh ti ei hriet; Pathiena a piengna khan a v�ng him a, misuol chun a tawk thei nawh. s2_Thil indik lo thaw hrim hrim hi suol a ni vong a, amiruokchu suol taphot hi th�na khop suol a ni nawh. 11Tu khomin th�na khop ni lo suol a unauin a thaw hmu sien, tongtaiin hnip�k a ta, Pathienin hringna p�ng a tih. Hi hi th�na intlung thei khop suol ni lo thawtuhai ta ding a nih. Th�na intlun thei khop suol a um a, chuong ang mi ta ding chun hnip�k ro ka ti nawh. k0OEi hni taphot a ng�ithl�k ti ei hriet leiin, ei hni ang chu a mi p�k hlak ti khom ei hriet.y/kAma ditzawng anga ei hn� taphot chu a ngaithl�k hlak a, chu chu a hmaa ei tlangn�l ngamna san chu a nih. . Chatuon hringna in nei ti in hriet theina dingin nangni Pathien Naupa hming ringtuhai kuomah hieng thu hi ka ziek a nih. X-) Naupa neitu taphotin hringna a nei a, Naupa nei nawtu chun hringna a nei nawh.~,u Hi hi a thu inhriettir chu a nih- Pathien chun chatuon hringna a mi p�k a, chu hringna chu a Naupaah a um, ti hi. 8+i Pathien Naupa ringtu chun amaah hi hrietna hi a nei a; Pathien ring nawtu chun Pathienin a Naupa chanchin an hriettir chu a ring naw leiin ama chu kh�lhlipah a siem a nih. "*= Mihriem hrietpuina hman ei pom chun Pathien hrietpuina chu a ropui lem si a; Pathien hrietpuina chu, a Naupa chanchin a hung hriettir t�kna hi a nih. J) Thlarau le tui le thisen; chu pathumhai chu an inthuruol a nih. (;Hrepuitu pathum an um, !';Isu Krista hi a nih tui le thisena hung chu, tuia chauh ni loin tui le thlarauah a ni lem. A hrepuitu chu Thlarau a nih; Thlarau chu thutak a ni si a. \&1Isu hi Pathien Naupa a nih ti ringtu chauh naw chun tuin am khawvel a ngam hlak a?i%KPathiena pieng taphot chun khawvel hi a ngam hlak. Khawvel hnea ngamna chu ei ringna hi a nih. q$[Pathien ei hmangai v�na chu hi hi a nih: a thup�khai ei zawm hi; a thup�khai chu a khir si nawh. m#SPathien nauhai ei hmangai ti ei hrietna chu, Pathien ei hmangai a, a thup�khai ei zawm hi a nih. " Tu khom Isu hi Krista a nih ti ring taphot chu Pathiena pieng a ni a, tu khom a hringtu hmangaitu chun a hring nau khom a hmangai hlak. n!UHi thup�k hi a nih a mi p�k chu: Pathien hmangaitu chun a unau khom a hmangai ding a nih, ti hi.B }Miin, "Pathien ka hmangai" ti sien, a unau theida si sien, ama chu mi kh�lhlip a nih. Unau a hmu zing hman hmangai si lo chun Pathien a hmu ngai lo chu iengtin am hmangai thei a ta? GAman a mi hmangai hmasak leiin eini khomin ei hmangai a nih. 9kHmangainaa chun titna hrim a um naw a, hmangaina famkim chun titna po po a hnot hmang hlak. Titna le hremna hi an inzom leiin, tia umtu chu hmangainaah a la famkim naw a nih. )Ror�lna nia ti d�r loa ei um theina dingin einiah hmangaina chu sukfamkim a ni tah a; hi khawvela khom hin ama ang takin ei um hrim a nih.KPathien mi hmangaina chu eini ngeiin ei hriet a, chutaka chun ei innghat a nih. Pathien chu hmangaina a nih. Hmangainaa um zingtu chu Pathienah a um zing a, Pathien khom amaah a um zing a nih. ykTu khom Isu hi Pathien Naupa a nih ti tantu chu amaah Pathien a um zing a, ama khom Pathienah a um zing a nih. eCPain Naupa chu khawvel sandamtu dingin a hung tir ti ei hmu tah a, ei inhriettir ta bok a. Z- Amaah ei um le einiah Ama a um ti ei hrietna chu a Thlarau mi p�ka hin a nih. 1 Tu khomin Pathien an hmu ngai nawa chu, ei inhmangai tuo chun einiah Pathien a ch�ng zing a, a hmangaina chu einiah hin sukfamkimin a um a nih. kO Dittakhai, Pathienin chuong lawma a mi hmangai chun, eini khom ei inhmangai tuo seng ding a nih. - Hi ngei hi a nih hmangaina chu: einin Pathien ei hmangai lei ni loin, aman a mi hmangai leia ei suol thawina thilhl�na a Naupa a hung tir hi. 9 Pathienin a hmangaina ei kuoma a hung suklang d�n chu hi hi a nih: ama z�ra hringna ei nei theina dinga a Naupa nei sun khawvela a hung tira hin. X)Hmangaina nei naw chun Pathien a hriet nawh, Pathien chu hmangaina a ni si a. $ADittakhai, inhmangai tuo seng ei tiu; hmangaina chu Pathiena inthoka suok a ni si a. Tu khom hmangaina nei chu Pathiena pieng a nih; Pathien a hriet bok. ~uEini ruok chu Pathiena inthoka suok ei ni a, Pathien hretuhai chun ei thu an ngaithl�k hlak; sienkhom Pathiena inthoka suokhai naw chun ei thu an ngaithl�k nawh. Chuonga inthok chun Thlarau indik tak le thlarau tehl�m ei hriet thei a nih. Anni chu khawvela mi an ni a, khawvel thl�r d�n angin thu an hril a, chuleiin khawvelin an thu an ngaithl�k hlak a nih. /WNau dittakhai, nangni ruok chu Pathiena inthoka suok in nih; nangnia um chu khawvela uma inthoka suok n�kin a ropui lem leiin zawlnei tehl�mhai chu in ngam tah. iKIsu Krista chu taksaah a hung inchang ti tan nawtu thlarau chang chu Pathiena inthoka suok a ni nawh. Chu chu Krista dod�ltu thlarau, a hung ding ti in hriet lawk tah kha a ni a, tu khom hin khawvelah a um tah zing a nih.$AHi hi Pathien Thlarau in hriet theina ding chu a nih: Isu Krista chu taksa ng�iin a hung ti tantu taphot Thlarau chang chu Pathiena inthoka suok a nih. )  MDittakhai, thlarau nazong ring naw ro, zawlnei tehl�m tam tak khawvelah an hung suok tah leiin thlarau chu Pathiena inthoka suok a ni le ni naw fie hlak ro;. < qPathien thup�k zawmtu chu Pathienah a um zing a, Pathien khom amaah a um zing a nih. Chun, einiah Pathien a ch�ng zing ti ei hrietna chu hi hi a nih: Thlarau a mi p�ka hin.e CA thup�k chu hi hi a nih: A Naupa Isu hming ring a, a thup�k anga ei inhmangai tuo hi. b =a thup�khai zawm a, a lawmzawng ei thaw leiin, a kuoma ei hni taphot ei hmu pei hlak. b =Dittakhai, ei lungrilin thiem naw a mi'n changtir naw chun Pathien ei n�l ngam a nih, _7Pathien chu ei lungril n�kin a ropui lem a, iengkim a hriet vong ti ei hriet si a. Ei lungrilin thiem naw a mi'n changtir ch�ng khomin, thutakah ei um ti inhrieng ei ta, Pathien hmaa khom ngampa takin um thei ei tih; c?Nau dittakhai, tongbau le th� chaua inhmangai loin, thilthaw le a takin ni lem raw se. +Tuin amanih khawvel hausakna neiin a unau tlasam hmu sien, ama chu l�inat si naw sien, Pathien hmangaina chu ieng tin am amaah um thei a ta? 3Aman ei ta dinga hringna a p�ka inthok hin hmangaina chu iem a na ti ei hriet tah. Eini khomin unauhai ta dingin hringna ei p�k ve ding a nih. }sTu khom mani unau theida chu tuolthat a nih, tu khom tuolthattu chun amaah chatuon hringna a nei nawh ti in hriet. 'GEini chun unauhai ei hmangai leiin th�naa inthokin ei suok a, hringnaah ei l�t tah ti ei hriet: unau hmangaina nei naw chu th�naah a la um zing a nih. B Unauhai, khawvelin a theida ch�u khomin mak ti naw ro. $A Misuola inthoka suok Kaina, a unau thattu ang kha ei ni ding a ni nawh. Ieng leiin am a that a? Ama thilthaw a suol a, a sang thilthaw a'n dik lei a nih. b= Atira inthoka thucha in hriet kha hi hi a nih: ei inhmangai tuo seng ding a nih, ti hi. ~# Pathien nauhai le Diebol nauhai hriet theina chu hi hi a nih: tu khom thil indik lo thaw le a unau hmangai lo chu Pathiena suok a ni nawh. (}I Tu khom Pathiena pieng chun Pathien ch� a p�i tlat tah leiin thil suol a thaw zui zing nawh; Pathiena pieng tah a ni leiin suol a thaw zing thei ta nawh. 9|kThil suol thawtu chu Diebola inthoka suok a nih; a tira inthok hrimin Diebol chun thil suol a thaw si a. Pathien Naupa hung inlang san chu, Diebol thilthawhai sukboral a nih. {{Nau dittakhai, tu hl�m kawi khomin um naw ro; ama chu mi indik tak a ni angin, thil indik thawtu chu mi indik a nih. z+Tu khom amaa um chun thil suol a thaw zing ta nawh; tu khom thil suol thaw zingtu chun ama chu a la hmu naw a, hriet khom a la hriet bok nawh. ay;Ama ruok chu suol la hmang dingin a hung inlang ti in hriet. Amaa chun suol a um nawh. ax;Tu khom thil suol thaw chun d�n a bawsiet a nih; suol chu d�n bawsietna a ni si a. aw;Chuleiin, Amaa beiseina nei taphot chun ama a thienghlim angin an insukthienghlim hlak.jvMDittakhai, tuhin Pathien nauhai ei ni tah a, iengtin am ei la um ding ruok chu a la'n lang hri nawh. Ama a hung inlang pha chun ama angin ei la um ding a nih ti ruok chu ei hriet, ama ngei chu ei la hmu nawk ding a ni si a. 9u mNgai ta u, Pain a mi lo va hmangai lawm lawm de! Pathien nauhai a min b�k hiel tah hi! Chu chu ei ni tlat si a! Khawvelin a mi hriet nawna san chu ama a hriet naw lei a nih. ttaAma chu mi indik tak a nih ti in hriet chun indik taka thawtu taphot chu a nauhai an nih ti hrieng in tih.xsiTuhin Nau dittakhai, ama a hung inlang phaa lung ngam tak le inzak loa ei um theina dingin, amaah um zing ro. r-Nangni chu hriek n�l sa in ni tah a, chu chu nangniah a um zing a, tu dang inch�ktir khom in ngai nawh. A hriek n�lna cheu chun thil tinr�ng a'n ch�ktir lem ch�u a, chu chu a'n dik a, kh�l a ni nawh. Chuongchun, a zirtir ch�u ang tak khan amaah um zing ro.@q{Nangni thuoi hmang tumtuhai chungthu ka ziek a ni hih. Vp%Hi hi a nih a thutiem, ama ngeiin ei kuoma a tiem kha: chatuon hringna chu. oNangni ruok chun a tira inthoka in hriet kha nangniah vong zing ro; chuonga in um zing chun Paah le Naupaah chun um zing in tih. gnGTu khom Naupa pom nawtu chun Pa khom a pom naw a; Naupa pomtu ruok chun Pa khom a pom a nih. myIsu chu Krista a nih ti pom nawtu n�ka kh�lhlip tu am a um a? P� le Naupa pom nawtu chu Krista dod�ltu a nih. lThutak chu in hriet naw leia ziek ka ni naw a, in hriet lei le thutaka inthokin kh�l a suok ngai naw leia ziek ka ni lem. }~d}g}|R{{ z[yxx#wuvv]uxtssarMqppCoxonmmBll.k\jjRii@hh)gTff>eed=cc bYaa``^_T^]]|\[[9ZXXiWW%VoUU9TTRSSZRRJQQHPPKO:NNLL_KJJwIIDHGGBFnEE"DCCBAA@??i>> =T<<;O::V9=8a77{66055 4x4(32100}//!.--,+d**)((c('T&&B%%$i##/"!!$ Rs.}<ip(z<j J0 b / " g Vc\qA{V�na inthokin riel lien tak tak, kilogram sawmnga laia rik, mihriem chungah a tla a. Riela hremna lei chun Pathien chu mihaiin an hrilsiet a, hremna chu a r�pthl�k hl� hrim a.W'Thlierk�r po po an tl�n hmang a, tl�nghai khom hmu ding an um ta nawh. C~Khaw ropui chu hmun thumah a koi phel a, Jent�l khawpuihai chu a chim a. Babulon khaw ropui chu Pathienin a'n hmai naw a, berbua a lungsenna uoiin sung sip chu a'n dawntir tah a nih. C}Chu zoah, kawl a hung inlep zuk zuk a, rawl a hung suok a, v�n a'n r�m dur dur a, lir nasa takin a'n hn�ng a, mihriem um chinah chuong anga lir inhning nasa chu a la um ngai nawh.|3V�ntirko pasarina chun a berbu chu boruokah a bun thl�k a, tempula lalthungphaa inthok chun rawl inring tak a hung suok a, "Zo a ni tah" a ta. a{;Chuongchun, lalhai chu Hebrai tonga Armagedonj an ti hmuna chun an hung thuoi khawm a. z "Ngai ta u, r�kr� angin ka hung ie, inringa inzo diema inchei chu a hamtha, mihaiin saruoka ph�wka an inzak nawna dingin" .yUChuonghai chu ramhuoi thlarau an ni a, thil mak khom an thaw hlak a. Iengkim Pathien ni ropuia indonaa hung thuoi khawm dingin khawvel lalhai po po kuomah an fe a. ,xQ Chun, dragon b�ua inthok d�m, sahr�ng baua inthok d�m, zawlnei tehl�m baua inthok d�ma hung suok thlarau tirdakum pathum, utok ang deu, ka hmu bok a. /wW V�ntirko parukna chun a berbu chu Eufretis vadungpuiah a bun thl�k a, vadung tui chu a kang chat a, sak tienga inthoka lalhaii hungna ding lam chu a hong tah a. )vK An p�nna natin a khei lei le an nat tuor lei chun v�n Pathien an hrilsiet a, an thilthawhai an sim chuong naw a, Pathien an chawimawi nuom chuong bok nawh.*uM V�ntirko pangana chun a berbu chu sahr�ng lalthungphaah a bun thl�k a, chuongchun a ram chu a hung inthim ta vong a. Na tuorin mihai chun h� an rawt a. 6te Chuongchun mei sa takin mihai chu a em �t a; sienkhom, hremna chunga thuneitu Pathien hming chu an hrilsiet a, an sim chuong naw a, ama an chawimawi nuom chuong bok nawh.sV�ntirko palina chun a berbu chawi chu nisaah a bun thl�k a, nisa chu mihriemhai em �t vong theina thu p�k a ni a. prYMaich�m chun "Ni e, Lalpa, Iengkim Pathien,I ror�l chu indikin,A fel a nih"a ti ri ka hriet bok a.qyI mi thienghlim le zawlneihai thisen,Insuotuhai chu an phu ang hrimin,Thisen bok i'n dawntir ve ta hi"a ti ka hriet a.pTui enkoltu v�ntirko chun, "Um zing le Um tah, Nang mi Thienghlim,Ro chu i r�l ta ngei a,I ror�l chu a va'n dik ngei!so_V�ntirko pathumna chun a berbu chu vadung le tuikhura hai a bun thl�k a, thisenin an hung inchang a. 7ngV�ntirko pahnina chun a berbu chu tuifinrietah a bun thl�k a; chuongchun, mithi thisen ang elin a hung inchang a, tuifinrieta thilhring ch�ng po po chu an thi vong a. Im V�ntirko hmasa tak chu a fe a, a berbu chu hnuoiah a bun thl�k a; chuongchun sahr�ng le a'n chikna puttuhai le a lim betuhai chungah p�n hri, rimsie le na tak a'n l�ng ta ngh�l a.1l ]Tempul s�nga inthoka hung suok rawl inring tak chun v�ntirko pasarihai kuomah, "Fe unla, Pathien lungsenna berbu pasarihai chu hnuoiah bun thla ro" a ti ka hriet a.Bk}Tempul chu Pathien ropuina le a thilthawtheina khu chun a'n z�m sip ta mup a, v�ntirko pasarihai chawi hremna pasari chu zo a ni hm�khat tu khom tempula chun an l�t thei nawh. j)Chatuona hring zing Pathien lungsennaa sip rangkachak berbu pasari chu thilhring palihai laia pakhat chun v�ntirko pasarihai chu a p�k a. ;iohremna pasari chawi v�ntirko pasarihai chu tempula inthok chun an hung suok a, puon z�i inhmi fai tak, tle sur elin an inthuom a, rangkachak hruolin an awm an hr�n bok a. \h1Chu hnung chun ka hang en a, v�na tempul hmun thienghlim tak chu a lo inhong a, MgAw Lalpa, tu am nangma ti loa,I hming chawimawi lo ding um?Nangma chauh i thienghlim a,Hnam tin i hmaah hungin,Hung chawibiek an ti che a,I thilthaw indikzie hai chuT�r lang a ni ta si a"tiin. CfAnni chun Pathien siehlaw Mosie hla le Beramte hla chu an sak a:"Lalpa, Iengkim Pathien,I thilthawhai a ropuiin a va mak de!Aw, chatuon hnam tin Laltak,I lampuihai chu a'n dik fel ngei!Xe)Darthlalang ang tuifinriet, mei le inpol chu ka hmu a, sahr�ng le a lim le a hming nambar hn�tuhai chu ka hmu bok a, Pathien p�k tingtang chu chawiin darthlalang ang tuifinriet kama chun an ng�r a. @d {Chun, v�nah inchikna dang ropui tak le mak tak ka hmu a: v�ntirko pasariin hremna nuhnung pasari an hung chawi a, chuong hremnaa chun Pathien lungsenna chu a tlung kim tah a nih. OcKhawpui puo tienga gr�p sawrna khura chun gr�p chu a sir sawr a, gr�p sawrna khura inthok chun thisen, r�ng chena inth�k, kilometar zathum vel d�pin a hung luong suok ta nguoi nguoi a. )bKChuongchun, v�ntirko chun a kawite chu hnuoi chungah a vai a, gr�p ra bawrhai chu a �t khawm a, Pathien lungsenna khurpuia sawr dingin a d�ng l�t a. jaMV�ntirko dang, mei chunga thuneitu, maich�ma inthokin a hung suok bok a, kawite ngei tak chawitu kuoma chun rawl inring takin, "I kawite ngei tak kha phor la, hnuoia gr�p bawrhai khu a hmin tuo ta a, zu lo rawh" a ta. m`SV�na tempula inthok chun v�ntirko dang a hung suok a, ama khom chun kawite ngei tak a chawi a. q_[Chuongchun, s�m chunga thung chun a kawite chu hnuoi chungah a vai a, hnuoia bu chu s�k a ni tah a.F^Tempula inthok chun v�ntirko dang a hung suok a, sum chunga inthung kuoma chun rawl inring takin, "I kawite kha phor la, �t rawh, bu l�k a hun ta a, hnuoia bu a ng�i zo tah" a ta. #]?Ka hang en a, ngai ta, s�m v�r ka hmu a, a chunga chun mihriem naupa ang hi a thung a, rangkachak lallukhum a khum a, kawite ngei tak a chawi bok a. t\a Chun, v�na inthoka rawlin, "Hieng hin ziek rawh: Tuta inthoka Lalpaa thihai chu an hamtha" a ti ka hriet a. Thlarau chun, "A ni ngei, an sin inrimnahai chu chawlsan t�ng an ta, an thilthawhai chun a zui ding a ni si a" a lo ti a. u[c Hi taka hin mi thienghlim, Pathien thup�k leia Isu ring tlattuhai ta dingin tuorsel a t�lzie a suklang.)ZK Anni hremna mei chu chatuonin khu tung a ta; sahr�ng le a lim betuhai le a hming inchikna puttuhai hremna chun tawpint�i hrim nei naw nih" tiin a kh�k a.'YG Pathien lungsenna uoiin f�r, a lungsenna noa sung sip chu dawn an ta, Beramte le v�ntirko thienghlimhai mithmua ngei k�ta chok meiah hremin um an tih. .XU V�ntirko pathumna chun anni chu a hung zui a, inring takin, "Tu khom sahr�ng le a lim chu bie a, an bawk amanih an kut amania inchikna suoi chuong taphot chun, BW}V�ntirko pahnihna chun a hung zui a, "A tlawm tah! Babulon khaw ropui, a mi dit ch�ngna uoiin hr�t tak, hnam tin indawntira dawi v�t hlaktu chu, a tlawm tah, a tlawm tah" a ta.BV}Ama chun rawl inring takin, "Pathien ti unla, chawimawi ro, a ror�l hun chu a hung tlung ta si a; v�n hai, hnuoi hai, tuifinriet hai le tuihn�r hai siemtu chu chawibiek ro" a ta.,UQChun, hnuoia ch�ng po po, hnam tin, chi tin, tong tin le mi tin kuoma chatuon Chanchin Tha tl�nginsampui dinga v�n laizawla v�ntirko dang vuong ka hmu a. AT}Kh�l an hril ngai naw a, hm�lhemna an nei bok nawh. ZS-Chuong mihai chu nuhmei laka insukporch� ve lo, mi invong thienghlim, Beramte f�na taphota zuituhai, mihriem laia inthoka intlan suok, Beramte le Pathien ta dinga ra hmasa tak inhl�na umhai chu an nih. MRLalthungpha hmaa le thilhring pali le upahai hmaa chun hla thar an sak a, chu hla chu hnuoia inthoka intlan tah mi nuoikhat s�ngli le s�nglihai chauh naw chun tu khomin an zawm ve thei nawh. &QEV�na inthok chun tuipui insok ri hum hum le v�ninr�m dur dur ri ang ka hriet a. Ka ri hriet chu tingtang tumtuhaiin an tingtang an tum r� ang a na. -P UChun, ka hang en a, ngai ta, Zion Tl�nga Beramte ng�r ka hmu a, a bula chun a hming le a Pa hming an bawka inziek mi nuoikhat s�ngli le s�ngli an ng�r a. )OK Hi taka hin lungvar inthat a t�l hle. A s�t thiem chun s�t sien la, a nambar chu mihriem nambar a ni si a. A nambar z�t chu zaruk sawmruk paruk a nih. N} chuleiin, sahr�ng hming amanih, a hming nambar amanih inchikna put ve naw tu khomin thil inchawin zor thei naw ni hai..MU Sahr�ng chun mi po po, mi lien le mi chin, mi hausa le mi rethei, bawi le bawi naw hai khom an kut chang tieng amanih an bawk amaniah inchikna suoi a namp�k a; &LE Sahr�ng lim chu a hung tong theina ding le sahr�ng lim be nuom naw taphot chu a sukhlum theina dingin sahr�ng lim chu sukhring theina thu p�k a na. 8Ki sahr�ng hmasa hminga thil mak tam tak a thaw phalp�k a ni lei chun mi po po a hl�m a, kawlhn�m be tuor sahr�ng dam nawk chawimawina dingin a lim chu a'n siemtir a. mJS Chu sahr�ng chun thilmak a thaw teua, mihai mithmuah v�na inthokin hnuoiah mei a ko thl�k a, I% sahr�ng hmasa thuneina po po chu a chelek a, thipui khop hiel hliem nei sahr�ng dam nawk chu hnuoi le a s�nga um po po a'n biektir a. sH_ Chun, sahr�ng dang, beram ki ang ki pahni nei, dragon anga tong si, hnuoia inthoka hung suok ka hmu a, =Gs Sala int�ng ding chu salah int�ng an ta, kawlhn�ma thi ding chu kawlhn�ma thatin um an tih; chu chun, mi thienghlimhai chu sel tak le ringum taka an um a tulzie a suklang.IF  Tu khom hriet theina dinga na nei chun ng�ithla ngun raw se. E Khawvel siem laia that tah Beramte Hringna Lekhabua hming chuonghai chauh naw chun khawvel mi po poin ama chu chibai b�k an tih. D  Mi thienghlimhai a do le a hn� chu phal a na, chi tin, mi tin, tong tin le hnam tin chunga thu nei theina p�k a ni bok a. C{ Chuongchun, Pathien hrilsein b�u a phong a, a hming, a ch�ngna hmun le v�na ch�nghai po po chu a a hrilsiet a. B7 Thla sawmli le pahni s�ng uongthuong taka Pathien hrilsiea b�u phong theina le dutawka a thuneina chelek theina chu sahr�ng kuomah an p�k a. 3A_ Sahr�ng kuoma thuneina a p�k lei chun dragon chu mi tinin chibai an b�k a, sahr�ng khom chu bein, "Sahr�ng ang hi tu am an um a? Tuin am do thei a ta?" an ta. 3@_ Sahr�ng lu pakhat chu thipui thei hiel khopin a hliem a, sienkhom a hliem chu a hung dam nawk a. Khawvel mi po poin mak an ti hle a, sahr�ng chu an zui huoi huoi a. g?G Ka sahr�ng hmu chun keite ang sien khom a ke chu savom ke ang le a b�u chu sakeibaknei b�u ang a ni thung. Dragon chun a thilthawtheina hai, a lalthungpha hai le a thuneina ins�ng tak hai chu sahr�ng a p�k a. 0> [ Chun, sahr�ng, ki sawm le lu sari nei, tuifinrieta inthoka hung suok ka hmu a, a kia chun lallukhum sawm a um a, a lu kipa chun Pathien hrilsietna hming a chuong a. \=1 Nuhmei chunga chun dragon chu a lungsen hle a, a thla la umhai, Pathien thup�k zawm a, Isu thu ringum taka puong hlaktuhai chu do dingin a'n thok suok a. (18) Dragon chu tuifinriet kama chun a ng�r r�n a.<w Sienkhom, nuhmei chu hnuoiin a lo san a, a b�u a ka a, dragonin a b�ua a phu suok tui chu a lo dawt kang vong a. };s Nuhmei chu l�n hmang dingin r�lpui chun vadungpui tui anga tam a b�ua inthokin tui a ph� suok puot puot a. V:% Nuhmei chu R�lpui tawk ph�k loa a umna dinga buotsai thlal�ra chun a vuong l�t theina dingin mupui lien tak thla khing hnih an p�k a, chu taka chun kum thum le a chenve s�ng chu chawm an tih. j9M Hnuoia pei thl�k a nih ti Dragon-in a hriet chun nau pasal neitu nuhmei chu a hnot thl�r a. 8w V�n le a s�nga ch�nghai,Chu lei chun hlimin lawm ro;Hnuoi le tuifinriet ruok chu,In chung a va hang pik ngei!Diebol ngei chu in kuomahPei thl�kin a um ta si a;Hun tawite a nei ti hrein,Lungsenin a sip a nih"tia an sak ri chu ka hriet a. 7 Beramte thisen lei leA thu an puong dar leiin,Hn�na chu an chang ta a;An nun chen khom ch�n huomin,Thi hrim hrim an t� si nawh. 6  Chun, v�na inthokin rawl inring takin, "Tu zet hin chu ei Pathienin,A mi lo sansuok tah a nih.A thilthawtheizie, inlalzie,Kristain thu a neizie chuA hung inlang tah a nih.Ei Pathien hmaa s�n-z�na Ei unauhai h�k hlaktu chu,Pei thl�kin a lo um tah.5 Dragon lien tak, r�lpui hreu, Diebol le Setan an ti, khawvel pumpui hl�mtu chu an pei suok a, a rawihai leh hnuoiah an pei thlak a.L4 Dragon chun a hn� naw a, v�na a hmun chu an ch�n tah a nih. 3 V�na chun indona a hung um a, Mikael le a rawi v�ntirkohai chun dragon chu an do a, dragon le a rawihai chun an do l�t ve a. 2 Nuhmei chu Pathienin thlal�ra hmun a buotsaia chun ni s�ngkhat zahni sawmruk s�ng chawma um dingin a tl�n hmang a.1) Hnamhaih chunga th�rtieng hmanga ror�ltu ding nau pasal a nei a, a nau chu Pathien le a lalthungpha hmaa chun l�k tungin a um ta dai a. G0 A mei chun arasi hmun thuma thea hmun khat chu v�na inthokin a vai thl�k a, hnuoiah a th� thl�k vong a. Nau a nei phaa lo dol el dingin nuhmei nauhase hmaa chun a'n ch�n r�n a. {/o V�nah inchikna dang, dragon sen lien tak, lu sari le ki sawm nei, lallukhum pasari khum, a hung inlang nawk a. ;.q Ama chun nau a von a, nauhase tuorin a'n r�m a. "- ? V�nah inchikna mak tak a hung inlang a. Nisaa inthuom nuhmei, a kepha hnuoia thlap� um le arasi sawmpahni chuong lallukhum khum chu a hung inlang a. W,' Chun, v�na Pathien tempul chu an hong a, a s�nga thuthlung bawm chu a hung inlang a, kawl a hung inlep zuk zuk a, rawl r�pum tak a hung suok a, v�n a hung inr�m dur dur a, riel a tla chur chur a.+! Hnamhaig chu an lungsen a,Chu chun i lung an suksen a;Mithihai ro i r�lp�k ding ni,I siehlaw zawlnei le mi thienghlim hai,I hming inz�tu a chin a lien,Lawmman i p�k ding hun leHnuoi suksetuhai i suksiet hun chu,Tu hin a hung tlung tah hi"tiin an chawibiek a.* "Lalpa, Iengkim Pathien,Um zing, um tah le la um ding,I theina ropui tak hmang a,Ro i hung r�l t�k leiin,Lawmin kan inp�k che.b)= Upa sawmhni palihai, Pathien hmaa an lalthungphaa inthunghai chu Pathien hmaa bokkhupin,I(  V�ntirko pasarina chun a hang m�t a, v�na inthoka rawl hung suok chun, "Khawvel ram chu ei Lalpa le Krista ram a hung ni tah,Ama chun chatuonin ro r�l a tih" tiin an kh�k dur dur a.b'= Chungrikna pahnina chu a liem ta a, chungrikna pathumna chu a hung tlung vak ding a nih.L& Chuong lai chun lir nasa takin a hung inhn�ng a, khawpui hmun sawma thea hmun khat chu a chim a, mi s�ngsarih an thi a, a la damhai chun ti le thlab�rin v�na Pathien chu an chawimawi a. 0%Y Chu zoah, v�na inthokin rawl inring takin, "Hitaka hin hung tung ro" a hung ti a, chuongchun s�min v�n tieng an k�i a, an hm�lmahai chun an thl�r thup a. /$W Amiruokchu, ni thum le a chenve hnung chun Pathiena inthoka hringna thuok chu an s�ngah a hung l�t a, an ng�r suok el tah a, a hmutuhai pang chu a'n za hle a. '#G Hieng zawlnei pahnihai leia an tuor nasat �m leiin an thi chu hnuoia ch�nghai chun lawm an ta, insukhlimna siem an ta, thilp�k inhl�n tuo bok an tih. "  Mi tin, chi tin, tong tin le hnam tina mihai chun an ruong chu ni thum le a chenve en huoi huoi an ta, ph�m phal naw ni hai. !3 An ruong chu khaw ropui kotthl�ra chun z�l a ta; chu khawpui chu an Lalpa an hemdena khuo a na, hming lemah Sodom le Aigupta tia ko a ni hlak. } s Thu an hril zo pha leh khuorkhur�ma inthoka hung suok sahr�ng chun anni chu do a ta, hn�ng a ta, that a tih. V% Chuonghai chun thu an hril s�ng po chu ruo s�r lo dinga v�n kh�r theina thu an nei a; tui khom thisenin an inchangtir thei a, an nuom hun hunah hnuoiah hripui tinr�ng an inl�ngtir thei bok a. 9k Anni chu tu khomin suknat an tum chun an b�ua inthoka mei hung suok chun an hm�lmahai chu a k�ng hmang hlak. Chuong ang chun anni suknat tumtuhai chu thi ng�i an tih. gG Hieng mihai hi oliv thing pahni le khawnvar pahnih, hnuoi Lalpa hmaa ng�r hlak chu an nih. 5 Nisienlakhom, ka thu hretu pahnihai chu saiip sila thu puong theina p�ng ka ta, ni s�ngkhat zahni sawmruk s�ng hril an tih" tiin a mi hril a. G Tempul inhuonna huong s�ng tuollai ruok chu Jent�lhai kuoma p�k a ni tah leiin inkh� s� naw rawh. Jent�lhaiin khawpui thienghlim chu thla sawmli pahni s�ng sir d�ng an tih.   Chun, inkh�na, luong hmol ang an mi p�k a."Fe la, Pathien tempul le maich�m va'n khi la, a s�nga chawibiektuhai chu tiem rawh.   Ama chun ka kuomah, "Mi hai, hnam hai, tong tum tum hai le lal hai chungch�ng thu i puong nawk ding a nih" tiin a mi hril a.:m V�ntirko kuta lekhabu ziel ch�te chu ka l�k a, ka beng ta vong a, ka b�ua chun khuoizu angin a thlum a, ka hang lem ruok chun ka ph�nga chun a th�r ta �m �m a. O V�ntirko kuoma chun ka fe a, "Lekhabu ziel ch�te kha mi pe rawh" ka ta. Ama chun, "La la, fa rawh. I ph�ngpui chun th�rf ti hl�ng a ta, i b�ua ruok chu khuoizu angin thlum a tih" a ta. ,Q Chun, v�na inthoka rawl ka hriet khan a mi biek nawk a, "Tuifinriet le khawmuol sira ng�r v�ntirko kuta lekhabu ziel inphar saw va la rawh" a ti ka hriet a.#? V�ntirko pasarinain kona tawtawrawt a m�t pha chun, Pathien thur�k, a siehlaw zawlneihai kuoma a hril ang khan, hung tlung kim t�ng a tih" a ta. $A Chatuona hring zing, v�n le a s�nga um hai, hnuoi le a chunga um hai, tuifinriet le a s�nga um hai siemtu hming chu s�lin, "Sawt riel ta naw nih! pY Tuifinriet le khawmuol sira ng�r v�ntirko ka hmu chun a kut chang tieng chu v�n tieng a phar a. :m V�ninr�m pasarihai.thu hril ziek thl�k ka tum lai chun v�na inthoka rawlin, "V�ninr�m pasarihai thu hril chu ip tlat la, ziek thla naw rawh" tiin a mi hung hril a. } sakeibaknei inh�k anga inringin a'n h�k a, chuonga a hang inh�k chun v�ninr�m pasarihai chun rawl an insuo a.  A kuta chun lekhabu ziel, phar sa, ch�te hi a chawi a. A ke chang tieng chun tuifinriet a sir a, a voi tieng chun khawmuol a sir a, G  V�ntirko dang, thilthawthei tak, v�na inthoka hung tum ka hmu a. Ama chu s�min a'n thuom a, a lua chun sumris�ng a'n z�m a, a hm�l chu nisa ang a na, a ke chu mei ban ang a nih. ' Tuolthat an ch�ng d�m, mi dawi an hmang d�m, inditna suola an inhmang d�m le r�kr�k an ch�ng d�m khom an sim chuong bok nawh. % Hieng hripuia sukhlum mahla mihriemhai hin anni thil siem biek chu an sim chuong naw a, rangkachak d�m, tangkaruo d�m, d�r d�m, lung d�m le thing d�ma milem an siem, ieng khom hmu thei lo, hre thei lo le lawn thei bok lo hai biek chu an b�n chuong nawh.   Chuong sakorhai thithawtheina chu an b�u le an meiah a um a; an mei chu r�l ang a na, lu a nei a, chu chun mi an inhliem hlak a nih.   An b�ua inthoka suok mei le meikhu le k�t, hremna pathum chu hmangin mihriem hmun thuma thea hmun khat chu an sukhlum a.  Inl�rnaa sakor le a chunga chuonghai ka hmu d�n chu hieng ang hi a nih: mei anga sen, safir lung anga dumpawl le k�t anga eng awmphaw an nei a; an sakor lu chu sakeibaknei lu ang a na, an b�ua inthokin mei le meikhu le k�t an phu suok puot puot a. \ 1 Sakor chungchuong sipai ringot khom maktaduoi zahni an nih ti mi hril ka hriet a. ) Chuongchun, hi kum le thla, hi ni le d�rk�ra mihriem hmun thuma thea hmun khat thattu dinga an lo buotsai v�ntirko pali chu an insuo a. }s tawtawrawt chawi v�ntirko parukna kuoma chun, "Eufretis vadungpuia v�ntirko thlunghai kha hung insuo ro" a ta. }s V�ntirko parukna chun a hang m�t a, Pathien hmaa rangkachak maich�m ki palia inthok chun rawl a hung suok a; `9 Chungrikna pakhat chu a liem tah a, chungrikna dang pahni a la hung tlung ding a nih. 'G Khuorkhur�m v�ngtu v�ntirko chu an lal a ni a, a hming chu Hebrai tongin Abaddon, Grik tong chun Apollion an ti a, chu chu 'Sukbohmangtu' t�na a nih.kO Ainuv�t ang mei an nei a, an mei chun mi an s� thei a, an s�na chu thla nga s�ng a na a.  th�r awmphaw ang awmphaw an nei a, an thla z�p ri chu indonaa sakor tawlailir tam tak tl�n ri dur dur ang hi a nih. J  nuhmei sam ang sam an nei a, an ha chu sakeibaknei ha ang a na, ! Kh�uhai hm�l put d�n chu indo dinga sakor an inthuom ang hi a nih; rangkachak lallukhum ang an khum a, mihriem hm�l ang an put a,  Chuong nia chun mihaiin thina zong an ta, hmu d�r si naw ni hai; thi inhawk an ta, sienkhom thina chun tl�nsan s�ng a tih. !~; Inchikna suoi nam ve lo mihriemhai chu sukhlum �m loa thla nga s�ng suknat an phalp�k a; an suknat thei d�n chu ainuvet mi se anga n� a nih. 1}[ An chala Pathien inchikna suoi nei naw mihriemhai chauh chu soisak an phal a; hnuoia hlo hna hring hrim hrim, thlaihai le thinghai ruok chu sukse lo dingin an hril a. ||q Mei khua inthok chun kh�u ruol an hung suok a, khawmuol ainuv�t thilthawtheina ang thilthawtheina an p�k a. ?{w Khuorkhur�m chu a hang hong a, a kuoa inthok chun rawtuina thuk lien tak ang elin mei khu a hung suok hlut hlut a, meikhu hung suok lei chun nisa le v�n a hung inthim zo tah a. z  V�ntirko pangana chun a hang m�t a, v�na inthoka hnuoia arasi tla ka hmu a. Arasi kuoma chun khuorkhur�me chabi chu an p�k a. yw Ka hang en a, v�nlaizawlah mupui a hung vuong a, "V�ntirko dang pathumin an tawtawrawt an m�t pha chun hnuoia ch�nghai ta dingin a va r�pthl�k awm de! a va r�pthl�k awm de! a va r�pthl�k awm de!" tiin a'n hr�m tuor tuor a. 1x[ V�ntirko palina chun a hang m�t a, nisa hmun thuma thea hmun khat, thla hmun thuma thea hmun khat le arasi hmun thuma thea hmun khat chu a d�ng a, hmun thuma thea hmun khat seng chu a'n thim ta vong a, hnuoi hmun thuma thea hmun khatin ni var a hmu ta naw a, z�n khomin chuong ang bokin.&wE Chu arasi hming chu 'Kh�kna' a nih. Chu chun tui hmun thuma thea hmun khat chu a sukkha a, a kha taluo leiin tui a kh�kna hmuna mi tam tak chu an thi a.>> ==G<<7;::d:9g887_66755 44B332J1z00+}OHieng thu puongtu hin, "A nih, ka hung vak ding an tah" a ta. Amen. Hung el ta la, Lalpa Isu. 21 Lalpa Isu lunginsietna chu Pathien mihai kuomah um raw se. Amen.*|MTu khomin hi lekhabua hrillawkna thuhai hi a l�k hmang chun hi lekhabua ziek hringna thinga mi le khaw thienghlima a chan chu Pathienin la hmang v�ng a tih.K{Hi lekhabua hrillawkna thu hre taphot chun hieng thuhai hi poisa dingin ka'n hriettir: Tu khomin hieng thu hi a belsa chun hi lekhabua hremna ziekhai hi a chungah Pathienin belsa v�ng a tih. 8ziThlarau le mo chun, "Hung rawh" an ta. A hre taphot chun "Hung rawh" ti raw se. Dangch�r taphot chu hung sien, a dawn nuom taphotin a thlawnin hringna tui hung dawn raw se.y7"Kei Isu hin hieng thu hi kohranhai inhriettir dingin ka v�ntirko ka hung tir a ni hih; Davida Tobul le a Thla, Sikhawvar var tak chu ka nih" a ta.xUik hai, dawithiem hai, inngai ch�ng hai, tuol that hai, milem be hai, kh�l hril inhoi ti le ch�ng hai po po chu tuolah um an tih.|wqMani thuom sawpfaihai chu an hamtha ie, khawpui s�ngah l�tin hringna thing chu an tl�n thei ding a ni si a. Zv- Kei hi Alfa le Omega, a hmasa tak le a nuhnung tak, a bul le a tawp chu ka nih. juM Ngai ta, ka hung vak ding a nih; mi tin an thilthaw ang peia p�k ding lawmman ka kuomah a um. $tA Suol thawtu chu suol zom pei sien, mi tirdakum chu tirdakumin um pei sien, thil indik thawtu chun thaw pei sien, mi thienghlim chu thienghlim pei raw se. nsU Ama chun ka kuomah "Hi lekhabua hrillawknahai hi ip naw rawh, a hun chu a hung tlung t�p ta si a. 1r[ Ama chun, "Kh�ng khan thaw naw rawh, kei chu i siehlaw chanpui, zawlneihai le lekhabu thu zawmtuhai siehlaw chanpui ve el ka ni hi. Pathien chawibiek lem rawh" a ta..qUKei Johan hi hieng thilhai hretu le hmutu chu ka nih. Chuong thilhai hrie a, ka hmu phing leh a mi'n entirtu v�ntirko ke bula chun chawibiek dingin ka bokkhup a. lpQNgai ta, ka hung vak ding a nih. Hi lekhabua hrillawkna thu zawmtu chu a hamtha" tiin a mi hril a.`o9V�ntirko chun, "Hieng thu hi a ringumin a'n dik a nih. Lalpa Pathien, a thlaraua zawlneihai inthuoma thu hriltu chun thil hung tlung vak dinghai chu a siehlaw kuomah inentir dingin a v�ntirko a hung tir a nih. &nEZ�n um nawk ta naw ni a, khawnvar var le nisa var ngai ta naw ni hai a, Lalpa Pathien chun anni chu a �n ding a ni si a. chatuon chatuonin inlal an tih.Nma hm�l hmu zing t�ng an ta, a hming chu an bawkah chuong a tih. lTongsephur hrim um nawk ta naw ni a, chu taka chun Pathien le Beramte lalthungpha innghat lem a ta, a siehlawhai chun a rong bawl an ta, k}Vadung kam tuoka chun Hringna Thing chi hrang hrang sawmpahnih, thla kipa ra a um a, a hnahai chu hnam tin damna a nih. /j YChun, hringna tui vadung, krustal lung anga f�m, Pathien le Beramte lalthungphaa inthoka hung luong suok, khawpui kotthl�r lailung taka luong chu a mi'n entir a. Ai{Thil porch� ieng khom a l�t thei naw a, thil tirdakum thawtuhai le kh�l hril hmanghai chu l�t thei bok naw ni hai; Beramte hringna bua hming chuonghai chauh l�t thei an tih.FhHnam tinin an ropuina le chawimawina hung som l�t an tih. PgA kothai chu s�nah kh�r ni ngai naw ni a, z�n a um ta bok nawh. jfMHnam tin chu a �nga chun l�ng an ta, hnuoia lalhai khomin an ropuina hung som l�t an tih. eyKhawpui �ntu dingin ni le thla var hrim a ngai ta nawh, Lalpa ropuina chun a �n a, Beramte chu an khawnvar a nih. mdSKhawpuia chun tempul hrim ka hmu nawh, Lalpa, Iengkim Pathien le Beramte chu an tempul an ni si a. c7Kotkh�r sawmpahni chu tuikeplung sawmpahni, tlang khat senga siem a nih. Khawpui kotthl�r chu rangkachak hl�r, d�rthlalang anga f�m a nih. b3a pangana chu sardonik lung a na, a parukna chu karnelian lung a na, a pasarina chu kruso lung a na, a parietna chu beril lung a na, a pakuona chu topaz lung a na, a sawmna chu krusopras lung a na, a sawmpakhatna chu huakintho lung a na, a sawmpahnina chu amethi lung a nih. ]a3Khawpui inhuonna lungphumhai chu lung man tam chi hrang hranga siem a na, lungphum pakhatna chu jaspar lung a na, a pahnina chu safir lung a na, a pathumna chu kalkidon lung a na, a palina chu emeral lung a na, }`sA'n huonna bang dingin jaspar lung an hmang a, khawpui chu d�rthlalang anga f�m rangkachak hl�ra siem a nih. y_kA'n huonna bang chu mihriem inkh�na hmangin v�ntirko chun a hang inkhi a, metar sawmruk v�la s� a nih. ^Khawpui chu a hang inkhi a, kilometar s�nghni le zali v�la sei a na. A dung le a khang le a'n s�ng d�n chu a'n chen vong a. ] Mi betu v�ntirko chun khawpui le a kotkh�rhai le a'n huonna bang hai inkhi dingin rangkachaka siem inkh�na hmol a chawi a. \ Khawpui inhuonna bang chun innghatna lungphum sawmpahni a nei a, chu taka chun Beramte tirko sawm pahnihai hming a chuong bok a. [  Sak tieng kotkh�r pathum, hmar tieng kotkh�r pathum, sim tieng kotkh�r pathum, thlang tieng kotkh�r pathum a um seng a. EZ A'n huonna bang chu ins�ng tak a na, kotkh�rpui sawmpahni a nei a, kotkh�rhai chu v�ntirko sawmpahniin an v�ng a; chuong kotkh�ra chun Israel hnam sawmpahni hming a'n ziek a. Y Pathien ropuina chun a sun �ng ph�t a, a �ng mawi d�n chu lung man tam jaspar ang le krustal lung anga f�m a nih. X' Thlarauin tl�ng lien tak le ins�ng takah a mi thuoi a, Jerusalem, khawpui thienghlim, Pathien kuoma inthoka hung tum chu a mi'n entir a. WW' Chun, v�ntirko pasarihai laia pakhat, hremna pasarihai laia a nuhnung taka sung sip, berbu pasarina chawitu chu ka kuomah a hung a. Ama chun, "Hung ta, Beramte nuhmei, a mo chu inentir ka ti ch�" a ta.eVCMi dawikawlok d�m, ring nawtu d�m, tirdakum d�m, tuolthattu d�m, inngai ch�ng d�m, dawithiem d�m, milem be d�m le kh�lhlip po po chan ding chu k�ta chok meidil a nih. Hi hi thi hnina chu a nih" a ta.kUOHn�tu taphot chun hieng hi rochung a ta, a Pathien n�ng ka ta, ama khom ka nau n�ng a tih. :TmChun, ka kuoma bok, "A tlung kim tah, kei Alfa le Omega, a bul le a tawp chu ka nih. Dangch�r taphot kuoma chun dawn ding hringna tuikhura inthokin a thlawnin p�ng ka tih. SLalthungphaa thung chun, "Ngai ta, iengkim ka siem thar ie" a ta. "Ziek rawh, hieng ka thuhai hi a ringumin a'n dik a nih" a ti nawk a. 6ReAn mitthli po po hru hul a ta,Th�na hrim um ta naw ni a,Lu s�n hai, tap hai, natna hai�m nawk ta ngai bok naw nih;Thil hluihai chu an liem ta si a"tiin a hung hril a.gQGLalthungphaa inthokin rawl inring tak ka hriet a, "Ngai ta, Pathien ch�ngna chu,Mihriem lai a hung um tah;Ama chu anni leh ch�ng a ta,Anni chu a mihai n�ng an ta,Pathien ngei chun umpui a ta,An Pathien ni bok a tih."P=Pasal nei ding mo, mawi taka inchei diema inpei tah angin, khaw thienghlim, Jerusalem thar chu, v�na Pathien kuoma inthoka hung tum lai chu ka hmu a. O }Chun, v�n thar le hnuoi thar ka hmu a, v�n hmasa le hnuoi hmasa chu an bohmang tah a, tuifinriet khom a um ta nawh. ENTu khom hringna bua hming chuong naw chu meidilah an pei a.WM'Thina le Mithi Khuo chu meidilah an pei a. Hi meidil hi thi hnina chu a nih. 5Lc Tuifinriet chun a s�nga mithihai chu a'n suo a, Thina le Mithi Khuo khomin mithi an kolhai chu a'n insuo bok a, mi tin chu an thilthaw ang peiin an chungthu an r�l a. {Ko Mithihai, a ch�n a lien, lalthungpha hmaa ng�r ka hmu a, lekhabu ziel an phar a. Chun, lekhabu ziel dang an phar ka hmu bok a, chu chu hringna lekhabu a nih. Chu lekhabua an thilthaw inziek ang pei chun mithihai chungthu chu an r�l a. J Chun, lalthungpha v�r ropui tak le a chunga thung ka hmu a, a hmaa inthokin hnuoi le v�n an tl�n hmang a, hmu ding an um ta nawh. 8Ii Anni hl�mtu Diebol chu sahr�ng le zawlnei tehl�m an thl�kna, k�ta chok meidilah chun an pei a, chu taka chun a s�n a z�nin hremna chatuonin tuor t�ng an tih. %HC Hnuoi khang d�pin an hung a, Pathien mihai kul le a khawpui dit tak chu an inhuol a, sienkhom v�na inthokin mei a hung tla a, anni chu a lem zo tah a. #G?hnuoi kil lia Jent�lhai, Gog le Mogog hai chu hung hl�m tawl a ta, indo dingin thuoi khawm a ta, an tamzie chu tuifinriet kama tieuvut ang el a nih. ]F3Kum s�ng khat an voi hnungin Setan chu a'n t�ngnaa inthokin insuo n�ng a ta, OEThonawkna hmasa taka thanghai chu an thienghlimin an hamtha, thi hnina chun an chungah thu hrim a nei ta naw a, Pathien le Krista ta dingin thiempu n�ng an ta, ama leh kum s�ng ro r�l an tih.tDaMithi danghai ruok chu kum s�ng a'n voi hma chun an la hring hri nawh. Hi hi thonawkna hmasa chu a nih. ZC-Lalthungphahai ka hmu a, a chunga thunghai khom, anni chu ror�l theina an p�k a. Isu thu an hril lei le Pathien thu leia lu an tanpekhai thlarau ka hmu a. Sahr�ng le a lim be ve lo, an bawk amanih an kut amania inchikna um ve lohai thlarau ka hmu bok a. Chuonghai chu an hung hring nawk a, Krista rawiin kum s�ng ro an r�l a. /BWkum s�ng a'n voi hma chu hnamhai a hl�m ta nawna dingin khuorkhur�ma chun a thl�k a, a kal a, a ch�r khum a. Chu hnunga chun sawtnawte insuo ni nawk a tih.dAADragon, R�lpui Hreu, Diebol le Setan chu a man a, kum s�ng int�ng dingin a khuop a, w@ iChun, v�na inthoka v�ntirko pakhat hung tum ka hmu a, khuorkhur�m chabi le khaidiet lien tak a chawi a. ?Sakor chunga chuong b�ua inthoka kawlhn�m hung suok chun mi danghai chu an that a; vatehai chun tlai takin an sa chu an tl�n a. > Sahr�ng chu an man a, ama aia thil mak thaw hlaktu zawlnei tehl�m khom chu an man bok a. Chu zawlnei chun thil mak thawin sahr�ng nambar puttuhai le a lim betuhai chu a hl�m hlak a nih. An pahni chun a hringin k�ta chok meid�la chun an pei a. = Sahr�ng le hnuoi lalhai chu an sipaihai leh sakor v�r chunga chuong le a sipaihai chu bei dingin an inhawr khawm ka hmu a. P<Lalhai sa d�m, sipai hotuhai sa d�m, mi ropuihai sa d�m, sakor le a chunga chuonghai sa d�m, mi chi tinr�ng bawi le bawi lo, a ch�n a lien sa d�m in f�k ding annawm" tiin a kh�k a.7;gChun, v�ntirko pakhat, nisaa ng�r ka hmu a. Ama chun v�nlaizawla vate vuong hlak po po kuoma chun rawl inring takin, "Pathien ruoi ropui k�l dingin hung inkhawm ro. R:A korfuol le a malpuia chun, "Lalhai Lal le hotuhai Hotu" ti a'n ziek a.O9A b�ua inthok chun kawlhn�m ngei tak a hung suok a, chu chun hnamhai tukdol a ta, thirhmolin an chungah ro r�l a ta, Iengkim Pathien lungsenna nasa tak sawrna khura chun sir sawr tawl a tih. y8kV�n sipai ruol, puon z�i inhmi v�r inthieng taka inthuomhai chun sakor chunga chuongin a hnung an zui a. T7! Thisena inchie tah zakaw fuol a h�k a, a hming chu 'Pathien Thu' a nih. 6 A mit chu meichok inhlap ang a ni a, a lua chun lallukhum tam tak a khum a, tu khom hriet lo, ama chauin a hriet hming ziek a put a. !5; Chun, v�n a hung inhong a, sakor v�r ka hmu a, a chunga chuong chu Ringum le Indik tiin an koa, ama chun indiknain ro a r�l a, r�l a do bok a. 41 Chu phing leh chawibiek dingin a ke bulah ka bokkhup a, ama chun, "Kh�ng khan thaw naw rawh. Kei chu nang le i unauhai ang boka Isu pomtu, in unau le siehlaw chanpui ka ni hih. Pathien chawibiek lem rawh. Isu thu hung inhriettir hi thu hriltu thlarau dong chu a nih" a ta.%3C Chun, v�ntirko chun ka kuomah, "Ziek rawh. Beramte inneina ruoi k�l dinga fielhai chu an hamtha" a ta. "Hieng thu hi Pathien thudik a nih" a ti bok a. 2Puon zai inhmi, v�r inthieng,Inbel dingin a'n p�k tah"tiin. (Puon z�i inhmi chu mi thienghlimhai thil fel thaw aiawa ng�r a nih.)d1AHlima lawmin chawimawi ei tiu,Beramte nuhmei nei a hun tah a,A mo ding khom a'n pei tah a,(0IChun, mipui tam tak rawl ang, tuifinriet insok ri hum hum ang le v�ninrum ri dur dur ang ri ka hriet a, "Halleluia!Ei Lalpa Iengkim Pathienin ro a r�l ie,//Chun, lalthungphaa inthoka rawl hung suok chun, "Nangni a siehlaw po pohai, A lien, a ch�n, ama t�tuhai, Ei Pathien hi inp�k ro"a hung ta. . Upa sawmhni pali le thilhring palihai chu an bokkhup a, "Amen, Halleluia!" tiin lalthungphaa thung Pathien chu an chawibiek a. O-"Halleluia! A k�ng khu chu,Chatuonin khu tung a tih" an ti nawk a. L,A ror�l indikin a fel.Nawchizor hmingthang tak el,Mi zawl thl�k a thiem leiaKhawvel sukporch�tu chu,Thiem naw hung inchangtirin,A siehlawhai thisen phuba,A chungah a l�k tah a nih"an ta.*+ OChu hnunga chun v�nah mipui tam tak kh�k thuop thuop ri ang ka hriet a:"Halleluia!Sandamna le ropuina hai,Thilthawtheina po po chu,Ei Pathien t� vong a na,b*=Mi thienghlim hai, zawlnei hai,Hnuoia that tahai thisen, I kutah a k�i rawn si a"tiin.Z)-A s�nga chun khawnvar hrim,Var nawk ta ngai naw ni a,Moneitu le mo ri hrim,Hriet ni ta ngai bok naw nih.I sumdawng hausahai chu.Khawvel mi lien an kai a;I zawlaidi chun hnam tin,I dawi v�t tawl hlak si a;P(A s�ngah rimawi hrim hrim, Tingtang, theihle, tawtawrawt,An tum hriet ni ta naw nih.A s�nga thil siem thiem hrim,Hmu ding um ta naw ni a,u her ri hrim hrim hai khom,Hriet ni ta ngai bok naw nih.T'!Chun,v�ntirko hr�t tak hin bu rawtna lung tieta lien lung a l�k a, tuifinrietah a pei thl�k a, hi thu hi a'n sam a:"Babulon khaw ropui chu,Rawng taka pei n�ng a ta;Hmu nawk ni ta ngai naw nih.&1Aw v�n le mithienghlimhai,Tirkohai le zawlneihai,A siet t�k leiin lawm ro; In chunga a thaw angin,Pathienin a hrem tah hi" tiin kh�k an tih.^%5An luah pilvut phulin, nasa taka taa s�nin, "A va hang r�pthl�k ngei de!Aw khaw ropui, a r�pthl�k! Tuipuia long nei po po,I z�ra hausa an nih;D�rk�r khat s�ng chauh el a,I hang ram el hi chu aw!o$WA k�ng khu an hmu chun, "Hi khuo ang hi khawpui ropui dang a um ding am a ni?" tiin kh�k an tih. d#AD�rk�r khat s�ng chauin,A hausakna po po leh,A tlu se ta ruop el hi!tiin tap hla insam an tih. Long hotu le a s�nga chuong khuolzinhai, long khaltuhai le tuifinrieta f�k zongtuhai chu hla takah ng�r an ta. "'A va r�pthlak ngei de maw!Puon sen duk le puon sen l�r,Rangkachak le lung man tam,Tuikeplung leh p�r chuoi aInchei hlak khaw ropui chu,!)Chuong ang thil chu zora amaa inthoka insukhausa sumdawngtuhai chun a hrem tuor chu pangzatin hla takah ngir an ta, mitthli tla puma s�nin, ( IAnni chun,"I thil thl�khl� hlak hai kha,Hmu ding hrim an um ta nawh;I ropui le mawina hai,Hmu nawk um ta lo dingin,An bohmang vong ta si a"t�ng an tih.  thingzungthak d�m, mawsawla d�m, beraw d�m, murra d�m, rimtui raw chi d�m, uoiin le oliv hriek d�m, beiphit le huit h�m d�m, bawng le beram d�m, sakor le tawlailir d�m, bawi le mihriem hringna an zor hlak chu tu khomin an inchawkp�k ta nawh. |q Rangkachak d�m, tangkaruo d�m, lung man tam d�m, tuikeplung d�m, puon z�i inhmi d�m, puon sen duk le silk sen l�r d�m, thing rimtui d�m, saiha d�m, d�r d�m, th�r d�m le sailungvara siem thil chi hrang hrang d�m, jM Hnuoia sumdawnghai khomin tapin s�n an tih, tu khomin an thil zorhai an inchawk ta naw leiin. E A hrem tuor lai chu pangzatin hla takah thl�r an ta,"A va r�pthl�k ngei de aw!Aw, Babulon khaw ropui,D�rk�r khat s�ng chauh el a,I hang tlu se ruop el chu!"tiin t�ng an tih.ve Hnuoia lal, ama uirepuitu le nuomsip bawlpui hlaktuhai chun a k�ng khu an hmu chun s�nin t�ng an tih. 1[Chuleiin, ni khat s�ngin,Thina, lusunna le t�mna,Hrihai chun tl�kbuok a ta,Meiin lem hmang vong a tih;Thiem naw inchangtirtu chu,Lalpa Pathien Hr�t a nih"tiin. 9A'n sukropuizie le hoithawzie ph�in,Tuorna le lungngainain rul ro.'Lalnuah ka thung, hmeithai ka ni nawh,Lu s�n ngai naw ning' a ti lungril vei a.In chunga a thaw ang chu,A chungah thaw ve unla,A thaw l�ta thungrulin,Dawn ding khom a l�ta tak,A noa chun sungp�k ro;H A suolna chun v�n a tong a,A suol thawhai Pathienin a hriet.Chun, v�na inthokin rawl dang ka hriet nawk a:"Ka mihai, hung suoksan ro,A suolnaah thang ve naw ro,Hremna tuor ve hlauh rawi in tih;A mi dit ch�ngna uoiin,Hnam po po a'n dawntir a,Hnuoia lalhan an z�lpui a,A nuomsip bawlna chu Hnuoia sumdawnghan an hausakpui"a ta. 5cInring taka kh�kin,Babulon khaw ropui chu"A tlawm tah! A tlawm tah!Ramhuoihai an ch�ngna hmun,Thlarau tirdakum hr�ngna,Vate porche intom khawmnaA lo inchang ta si a; #Chu hnunga chun v�ntirko dang, v�na inthoka hung thla ka hmu a. Thuneina ins�ng tak a nei a, a ropuina chun hnuoi pumpui a el var a. Y+I nuhmei hmu kha khawpui ropui, hnuoia lalhai chunga ror�ltu chu a nih" a ta. 9Pathienin a thaw tum a hlenna dingin an lungril a hne a, Pathien thu a tlung kim hm�khat chu sahr�ng kuomah an thuneina p�k a'n remtitir a nih. ,QI sahr�ng hmu le a ki sawmhai chun nawchizor chu theid�ng an ta, a nei po po suktlaran an ta, saruokin siem an ta, a sa f�ng an ta, meiah raw hmang an tih. Ama bok chun ka kuomah, "Nawchizor inthungna tui tam tak i hmu kha mi hai, mipui hai, hnam hai le tong hrang hrang hai chu an nih. OAnni chun Beramte chu do an ta, sienkhom Beramte chun hn�ng a tih. A hnung zuitu, a ko le a thlang, mi ringumhai leh anni chu hn�ng a tih, ama chu lalhai Lal, laltakhai Laltak a ni si a" a ta. X ) Inthukopin, an thuneina le thilthawtheina chu sahr�ng kuomah p�ng an tih.   Ki sawm i hmu hai kha lal sawm, lalna la chang hr� lohai an na, d�rk�r khat s�ng chauh sahr�ng leh lal thuneina nei an tih.   Sahr�ng um ta zeta um nawk ta lo chu lal parietna a nih, pasarihai laia mi kha a ni bok; sienkhom sukbohmang n�ng a tih.   Panga chu an thi tah a, pakhat chu a la um a, a dang chu a la um hri naw a, a hung um pha khom sawt naw te chauh um a tih.   Hi thu umzie hi man fu ding chun lungvar nei a ngai. Lu sari chu nuhmei thungna tl�ng pasari a ni a, lal pasari a ni bok. :mSahr�ng i hmu kha a um ta zet a, a um nawk ta naw a; khuorkhur�ma inthokin hung suok nawk a ta, bohmangnaah l�t a tih. Hnuoi le v�n siema inthok Hringna Bua hming chuong lo, hnuoia ch�nghai chun sahr�ng chu a um ta zet a, a um nawk ta naw a, a hung um nawk an hmu pha chun mak t�ng an tih. yV�ntirko chun, "Ieng leia mak i ti? Hi nu le a phurtu sahr�ng ki sari le lu sawm nei thur�k chu hril ka ti che. -Chu nu chu mi thienghlimhai thisen le Isu thu an inhriettir leia m�rtar changhai thisena inruiin ka hmu a. Ama ka hmu chun mak ka ti takzet a.ucA bawka chun hieng ang hin a hming a chuong a:NU MAKBABULON KHAW ROPUINAWCHIZORHAI NUKHAWVEL SUKPORCH�TU.U#Nuhmei chu rong sen duk le sen l�rin a'n thuom a, a'n cheina rangkachak le lung man tam le tuikeplung chu a p�r chuoi a. A kutin rangkachak no, thil tirdakum le inngaina porchea sung sip, a chawi a. V%V�ntirko chun Thlarauin thlal�rah a mi thuoi a, chun sahr�ng sen l�r chunga chuong nuhmei ka hmu a. Sahr�ng chun lu sari le ki sawm a nei a, a pum chun Pathien hrilsietna hming a r�ng buoi a. ykHnuoia lalhai chun an z�lpui a, hnuoia ch�nghai khom inngai a ch�ngna uoiin chun a hr�i rui hlak" a ta.< sBerbu pasari chawi v�ntirko pasari laia pakhat chu a hung a, a mi hung biek a. "Hung ta, tui tam tak chunga thung nawchizor hmingthang tak chunga hremna chu inhmutir ka ti che. #,5>GPYbkt}",6@JT^hr|%/9CMWaku (2<FPZdnx !+5?IS]gq{%0:EP[fq| !+6ALWbmx(2=HS^it#.9DOZep{  +6ALWalw'2=HS^it #.9DOZep{   * 5 @ K V a l w !!!!&!1!&I&T&_&j&u&&&&&&&&&&&&''''$'/':'E'P'['f'q'|'''''''''''(( ((!(,(7(B(M(X(c(n(y(((((((((((())))()3)>)I)S)^)i)t))))))))))))****$*/*:*E*P*[*f*q*|************+ ++ +++6+A+L+W+b+m+x++++++++++++,,,,',2,=,H,S,^,i,t,,,,,,,,,,,,-- --#-.-9-D-O-Z-e-p-{------------. .. .+.6.A.L.W.b.m.x............////(/3/>/I/T/_/j/u////////////0000$0/0:0E0P0[0f0q0|0000000000001 11 1+161A1L1W1b1m1x1111111111112222(232>2I2T2_2j2u2222222222223333$3/3:3E3P3[3f3q3|3333333333344 44!4,474B4M4X4c4n4x4444444444445555(535>5I5T5_5i5t5555555555556666$6/6:6E6P6[6f6q6|6666666666667 77 7+767A7L7W7b7m7x7777777777778888(838>8I8T8_8j8u8888888888889999$9/9:9E9P9[9f9q9|99999999999:: ::!:,:7:B:M:X:c:n:y::::::::::::;;;;(;3;>;I;T;_;j;u;;;;;;;;;;;;<<<<%<0<;>>>(>3>>>I>T>_>j>u>>>>>>>>>>>>????$?/?:?E?P?[?f?q?|????????????@ @@ @+@6@A@L@W@b@m@x@@@@@@@@@@@@AAAA(A3A>AIATA_AjAuAAAAAAAAAAAABBBB$B/B:BEBPB[BfBqB|BBBBBBBBBBBCC CC!C,C7CBCLCWCbCmCxCCCCCCCCCCCCDDDD(D3D>DIDTD_DjDuDDDDDDDDDDDDEEEE$E/E:EEEPE[EfEqE|EEEEEEEEEEEEF FF F+F6FAFLFWFbFmFxFFFFFFFFFFFFGGGG'G2G=GHGSG^GiGtGGGGGGGGGGGGHHHH$H/H:HEHPH[HfHqH|HHHHHHHHHHHHI II I+I6IAILIWIbImIxIIIIIIIIIIIIJJJJ(J3J>JIJTJ_JjJuJJJJJJJJJJJJKKKK$K/K:KEKPK[KfKqK|KKKKKKKKKKKLL LL L+L6LALLLWLbLmLxLLLLLLLLLLLLMMMM(M3M>MIMTM_MjMuMMMMMMMMMMMMNNNN$N/N:NENPN[NfNqN|NNNNNNNNNNNNO OO O+O6OAOLOWObOmOxOOOOOOOOOOOOPPPP(P2P=PHPSP^PiPtPPPPPPPPPPPPQQQQ$Q/Q:QEQPQ[QfQqQ|QQQQQQQQQQQQR RR R+R6RARLRWRbRmRwRRRRRRRRRRRRSSSS'S2S=SHSSS^SiStSSSSSSSSSSSSTT TT#T.T9TDTOTZTeTpT{TTTTTTTTTTTTUUUU%U/U9UCUMUWUaUkUuUUUUUUUUUUUUUVVVV&V1V^I^T^_^j^u^^^^^^^^^^^^____%_0_;_F_Q_\_f_q_|___________`` ``!`,`7`B`M`X`c`n`y````````````aaaa'a2a=aHaSa^aiataaaaaaaaaaaabbbb$b/b:bEbPb[bfbqb|bbbbbbbbbbbcc cc!c,c7cAcLcWcbcmcxccccccccccccdddd(d2d=dHdSd^didtddddddddddddeeee$e/e:eEePe[efeqe|eeeeeeeeeeeef ff f+f6fAfLfWfbfmfxffffffffffffgggg'g2g=gHgSg^gigtgggggggggggghhhh$h/h9hDhOhZhehph{hhhhhhhhhhhhi iii*i5i@iKiViailiwiiiiiiiiiiiijjjj&j1j~I~T~_~j~u~~~~~~~~~~~~%0;FQ\gr}                                                                 !  "  #  $  %  &  '   (   )   *   +   ,  -  .  /  0  1  2  3  4  5  6  7  8  9  :  ;  <  =  >  ?  @   A   B   C   D   E  F  G  H  I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X   Y   Z   [   \   ]  ^  _  `  a  b  c  d  e  f  g  h  i  j  k  l  m  n  o  p  q  r   s   t   u   v   w  x  y  z  {  |  }  ~                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                !  "  #  $  %  &  '  (  )  *  +   ,  -  .  /  0  1  2  3  4  5  6  7  8  9  :  ;  <  =  >  ?   @  A  B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L  M  N  O  P  Q   R  S  T  U  V  W  X  Y   Z   [   \   ]   ^  _  `  a  b  c  d  e  f  g  h  i   j  k  l  m  n  o  p  q   r   s   t   u   v  w  x  y  z  {  |  }  ~                                                                                                                                                                           !                                                                         !  "  #  $  %  &                                                                                                              !   "  !#  "$   %  &  '  (  )  *  +  ,   -   .   /   0   1  2  3  4  5  6  7  8  9  :  ;  <   =  >  ?  @  A  B  C  D   E   F   G   H   I  J  K  L  M  N  O  P   Q  R  S  T  U  V  W  X   Y   Z   [   \   ]  ^  _  `  a  b  c  d  e  f  g  h  i  j  k  l  m  n  o   p  !q  "r  #s  $t  %u  &v  'w  (x  )y  *z  +{  ,|  -}  .~  /  0  1  2  3  4  5  6  7  8  9  :  ;  <  =  >  ?  @  A  B  C                                                                         !  "                                                                         !  "  #                                                                         !  "  #  $  %  &  '  (  )  *  +  ,  -  .                                                             !  "  #  $   %   &   '   (   )  *  +  ,  -  .  /  0  1  2  3  4  5  6  7  8  9  :  ;   <  !=  ">  #?   @  A  B  C  D  E  F  G   H   I   J   K   L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  [  \  ]  ^   _  !`  "a  #b  $c  %d  &e  'f  (g  )h  *i  +j   k  l  m  n  o  p  q  r   s   t   u   v   w  x  y  z  {  |  }  ~                           !  "  #  $  %  &  '  (  )  *  +  ,  -  .  /  0  1  2  3  4  5  6  7                                                                    !  !  !  !  !  !  !  !  !   !   !   !   !   !  !  !  !  !  !  !   "  "  "  "  "  "  "  "  "   "   "   "   "   "  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "   #  #  #  #  #  #  #  #  #   #   #   #   #   #  #  #  #  #  #  #  #  #  #  #  #  #  #  #  #   $  $  $  $  $  $  $  $  $   $   $   $   $   $  $  $!  $"  $#  $$  $%  $&  $'  $(  $)  $*  $+  $,  $-  $.  $/  $0  $ 1  $!2  $"3  $#4  $$5  $%6  $&7  $'8  $(9  $):  $*;  $+<   %=  %>  %?  %@  %A  %B  %C  %D  % E  % F  % G  % H  % I  %J  %K  %L  %M  %N  %O  %P  %Q  %R  %S  %T  %U  %V  %W  %X  %Y  %Z  %[  % \  %!]  %"^  %#_  %$`   &a  &b  &c  &d  &e  &f  &g  &h  & i  & j  & k  & l  & m  &n  &o  &p  &q  &r  &s  &t  &u  &v  &w  &x  &y  &z  &{  &|  &}  &~   '  '  '  '  '  '  '  '  '   '   '   '   '   '  '  '  '  '  '  '  '  '  '   (  (  (  (  (  (  (  (  (   (   (   (   (   (  (  (  (  (  (  (  (  (  (   )  )  )  )  )  )  )  )  )   )   )   )   )   )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )   )!  )"  )#  )$  )%  )&  )'  )(  ))  )*  )+  ),  )-  ).  )/  )0  )1  )2  )3  )4  )5  )6  )7  )8  )9   *  *  *  *  *  *  *  *  *   *   *   *   *   *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *   *!  *"  *#  *$  *%  *&   +  +  +  +  +  +  +  +  +   +   +   +   +   +  +  +  +  +  +  +  +  +!  +"  +#  +$  +%  +&  +'  +(  +)  +*  + +  +!,  +"-   ,.  ,/  ,0  ,1  ,2  ,3  ,4  ,5  , 6  , 7  , 8  , 9  , :  ,;  ,<  ,=  ,>  ,?  ,@  ,A  ,B  ,C  ,D  ,E  ,F  ,G  ,H  ,I  ,J  ,K  ,L  , M  ,!N  ,"O   -P  -Q  -R  -S  -T  -U  -V  -W  - X  - Y  - Z  - [  - \  -]  -^  -_  -`  -a  -b  -c  -d  -e  -f  -g  -h  -i  -j  -k   .l  .m  .n  .o  .p  .q  .r  .s  . t  . u  . v  . w  . x  .y  .z  .{  .|  .}  .~  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .   .!  ."   /  /  /  /  /  /  /  /  /   /   /   /   /   /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /   0  0  0  0  0  0  0  0  0   0   0   0   0   0  0  0  0  0  0  0  0  0   1  1  1  1  1  1  1  1  1   1   1   1   1   1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1   1!   2  2  2  2  2  2  2  2  2   2   2   2   2   2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2                                                                    ! " # $ % & ' ( ) * + ,  - . / 0 1 2 3 4  5  6  7  8  9 : ; < = > ? @ A B  C D E F G H I J  K  L  M  N  O P Q R S T U V W X Y Z [ \ ] ^ _ ` a  b c d e f g h i  j  k  l  m  n o p q r s t u v w x  y z { | } ~                                                                                                                                                                      !  "  #                                                                                                 !  "  #  $  %  &  '  (  )  *  +  ,  -  .  /  0  1  2  3  4  5  6  7  8  9  !:  ";  #<  $=  %>  &?  '@  (A  )B  *C  +D  ,E  -F  .G  /H  0I  1J  2K  3L   M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  [  \  ]  ^  _  `  a  b  c d e f g h i j  k  l  m  n  o p q r s t u v w x y z { | } ~                                                                            ! " # $                                                                                                                          ! " # $ % &  '  (  )  *  + , - . / 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 : ; < =  > !? "@ #A $B  C D E F G H I J  K  L  M  N  O P Q R S T U V W X Y Z [ \ ] ^ _ ` a  b c d e f g h i  j  k  l  m  n o p q r s t u v w x y z { | } ~     !                                                                ! " # $ % & ' (                                        ! " # $ %                                                                               !  "  #  $  %  &  '  (  )  * + !   "  #  $  %  &  '  (  )  *  +  ,  -  .  /  0  1  2  3  4  5  6  7  8  9  :  ;  <  =  >  ?  @  A ! B " C # D $ E % F & G ' H ( I ) J * K + L , M - N . O   P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  [  \  ]  ^  _  `  a  b  c  d  e  f  g  h  i  j  k  l  m  n  o ! p " q # r $ s % t & u   v  w  x  y  z  {  |  }  ~                                                                      !  "  #  ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !  " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " "! "" "#  # # # # # # # # )4?JU`kv%0;FQ\gr} "-8CNYdoz)4?JU`kv%0;FQ\gr} "-7BMXcny)4?JU`kv%0;FQ\gr} "-8CNYdoz '1;EOYdoz)4?JU`kv%0;FQ\gr}   " - 8 B M X c n y !!!!(!3!>!I!T!_!j!u!!!!!!!!!!!!""""%"0";"F"Q"["f"q"|"""""""""""## ##!#,#7#B#M#X#c#n#y############$$$$($3$>$I$T$_$j$u$$$$$$$$$$$$%%%%%%0%;%F%Q%\%g%r%}%%%%%%%%%%%&& &&!&,&7&B&M&X&c&n&y&&&&&&&&&&&&''''('3'>'I'T'_'i't''''''''''''(((($(/(:(E(P([(f(q(|((((((((((()) ))!),)7)B)M)X)c)m)x))))))))))))****'*2*=*H*S*^*i*t************++++$+/+:+E+P+[+f+q+|+++++++++++,, ,,!,,,7,B,L,W,b,m,x,,,,,,,,,,,,----(-3->-I-T-_-j-u------------....%.0.;.F.Q.\.g.r.}...........// //!/,/7/B/M/X/c/n/y////////////0000(030>0I0T0_0j0u0000000000001111%101;1F1Q1\1g1r1}1111111111122 22!2,272B2L2W2b2m2x2222222222223333(333>3I3T3_3j3u3333333333334444$4/4:4E4P4[4f4q4|4444444444455 55!5+565A5L5W5b5m5x5555555555556666(636>6I6S6^6i6t6666666666667777$7/7:7E7P7Z7e7p7{7777777777778 88 8+868A8L8W8b8m8x8888888888889999'929=9H9S9^9i9t999999999999::::$:/:::E:P:[:f:q:|::::::::::::; ;; ;+;6;A;L;W;b;m;x;;;;;;;;;;;;<<<<'<2<= >> >+>6>A>L>W>b>m>x>>>>>>>>>>>>????(?3?>?I?T?_?j?u????????????@@@@$@/@:@E@P@[@f@q@|@@@@@@@@@@@AA AA!A,A7ABAMAXAcAlAvAAAAAAAAAAAAABB BB B*B4B>BHBRB\BfBpBzBBBBBBBBBBBBBCCCC$C.C8CBCLCVC`CjCtC~CCCCCCCCCCCDD DD"D-D8DCDNDYDdDoDzDDDDDDDDDDDDEEEE)E4E?EJEUE`EkEvEEEEEEEEEEEEFFFF&F1FOIOTO_OjOuOOOOOOOOOOOOPPPP$P/P:PEPPP[PfPqP|PPPPPPPPPPPPQ QQ Q+Q6QAQLQWQbQmQxQQQQQQQQQQQQRRRR'R2R=RHRSR^RiRtRRRRRRRRRRRRSSSS$S/S9SDSOSZSeSpS{SSSSSSSSSSSST TT T+T6TATLTWTbTmTxTTTTTTTTTTTTUUUU'U2U=UHUSU^UhUsU~UUUUUUUUUUUVV VV#V.V9VDVOVZVeVpV{VVVVVVVVVVVVW WWW*W5W@WKWVWaWlWwWWWWWWWWWWWWXXXX'X2X=XHXSX^XiXtXXXXXXXXXXXXYY YY#Y.Y9YDYOYZYeYpY{YYYYYYYYYYYYZ ZZ Z+Z6ZAZLZWZbZmZxZZZZZZZZZZZZ[[[['[2[=[H[S[^[i[t[[[[[[[[[[[[\\\\$\/\:\E\P\[\f\q\|\\\\\\\\\\\\] ]] ]+]5]@]K]V]a]l]w]]]]]]]]]]]]^^^^'^2^=^H^S^^^i^t^^^^^^^^^^^^__ __#_._9_D_O_Z_e_p_{____________` ```*`5`@`K`V`a`l`w````````````aaaa&a1a{I{T{_{j{u{{{{{{{{{{{{||||$|/|:|E|P|[|f|q|||||||||||||}} }} }+}6}A}L}W}b}m}x}}}}}}}}}}}}~~~~(~3~>~I~T~_~j~u~~~~~~~~~~~~$/:EP[fq| # # # # # # # # # # # # # # # # # # # #  #  #  #  #!  #"  ##   $  $ $ $ $ $ $  $  $  $  $  $  $  $  $  $  $  $  $  $  $  $  $  $  $ $ ! $ " $ # $ $ $ % $ & $ ' $! ( $" ) $# * $$ + $% , $& -  % . % / % 0 % 1 % 2 % 3 % 4 % 5 % 6 % 7 % 8 % 9 % : % ; % < % = % > % ? % @ % A % B % C % D % E % F % G % H % I % J  & K & L & M & N & O & P & Q & R & S & T & U & V & W & X & Y & Z & [ & \ & ] & ^ & _ & ` & a & b & c & d & e & f & g & h & i  ' j ' k ' l ' m ' n ' o ' p ' q ' r ' s ' t ' u ' v ' w ' x ' y ' z ' { ' | ' } ' ~ '  ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '! '" '# '$ '% '& '' '( ') '* '+  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (! (" (# ($ (% (&                                                                                                               ! "  #                                     !  "   #  $  %  &  '  (  )  *  +  ,  -  .  /  0  1  2  3  4  5  6  7  8  9  :  ;  <  =  >  ?  @   A  B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  [  \  ]  ^  _  ` ! a " b # c $ d % e & f   g  h  i  j  k  l  m  n  o  p  q  r  s  t  u  v  w  x  y  z  {  |  }  ~          ! " # $                                                                                                                                          !  "  #  $  %  &  '  (  )  *  +  ,  -  .  /                                                                                    !   "   #   $   %   &   '   (   )   *   +   ,   -   .   /   0   1   2   3  4 !  5 "  6 #  7 $  8 %  9 &  : '  ; (   )  *  +  ,  -  .  /  0  1  2  3  4  5  6  7  8  9  :  ;  <  =  >  ?  @  A  B  C  D  E  F  G  H ! I " J # K $ L % M & N ' O ( P ) Q * R + S , T - U . V / W 0 X 1 Y 2 Z 3 [ 4 \ 5 ] 6 ^ 7 _ 8 ` 9 a   b  c  d  e  f  g  h  i  j  k  l  m  n  o  p  q  r  s  t  u  v  w  x  y  z  {  |  }  ~     !                                  ! "                                                                                  ! " # $ %                                                                       !  "  #  $  %  &  '  (  )  *   +  ,  -  .  /  0  1  2  3  4  5  6  7  8  9  :  ;  <  =  >  ?  @  A  B  C  D  E  F  G  H  I  J ! K   L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  [  \  ]  ^  _  `  a  b  c  d  e  f  g  h  i  j  k ! l " m # n $ o % p & q ' r ( s ) t * u + v , w   x  y  z  {  |  }  ~                                                   ! " # $ % & ' ( ) * + , - . / 0 1 2 3 4 5 6 7                                  ! " # $ % & ' ( ) * + , - .                                    ! " (  (  (  (  (  (  (  (  (   (   (   ( !  ( "  (#  ($  (%  (&  ('  ((  ()  (*  (+  (,  (-  (.  (/  (0  (1  (2  (3  (4  ( 5  (!6  ("7  (#8  ($9  (%:  (&;  ('<  ((=  ()>  (*?  (+@  (,A  (-B  (.C  (/D  (0E  (1F  (2G  (3H  (4I  (5J  (6K  (L (M (N (O (P (Q (R (S ( T ( U ( V ( W ( X (Y (Z ([ (\ (] (^ (_ (` (a (b (c (d (e (f (g (h (i (j ( k (!l ("m  (n (o (p (q (r (s (t (u ( v ( w ( x ( y ( z ({ (| (} (~ ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (! (" (# ($ (% (& (' (( () (* (+ (, (- (. (/ (0 (1 (2 (3  ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (! (" (# ($ (% (& (' (( () (* (+ (, (- (. (/ (0 (1  ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( ( ( (! (" (# ($ (% (& (' (( () (* ( + (!, ("- (#. ($/ (%0 (&1 ('2 ((3 ()4 (*5 (+6 (,7 (-8 (.9 (/: (0; (1< (2= (3> (4? (5@ (6A (7B (8C (9D (:E (;F (<G (=H (>I (?J (@K (AL (BM (CN (DO (EP (FQ (GR (HS (IT (JU (KV (LW (MX (NY (OZ (P[ (Q\ (R] (S^ (T_ (U` (Va (Wb (Xc (Yd  (e (f (g (h (i (j (k (l ( m ( n ( o ( p ( q (r (s (t (u (v (w (x (y (z ({ (| (} (~  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (   (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  ( ! ( " ( # ( $  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  ( ! ( " ( #  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (   (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  ( !  ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (! (" (# ($ (% (& (' (( () (* (+ (, ( - (!. ("/ (#0 ($1 (%2 (&3 ('4 ((5 ()6 (*7 (+8 (,9 (-:  (; (< (= (> (? (@ (A (B ( C ( D ( E ( F ( G (H (I (J (K (L (M (N (O (P (Q (R (S (T (U (V (W (X (Y ( Z (![ ("\ (#] ($^ (%_ (&` ('a ((b ()c  (d (e (f (g (h (i (j (k ( l ( m ( n ( o ( p (q (r (s (t (u (v (w (x (y (z ({ (| (} (~ ( ( ( ( (  (! (" (# ($ (% (& (' (( () (* (+ (, (- (. (/ (0 (1 (2  ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (   ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (   ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( ( ( (  ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (! (" (#  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ! ( " ( # ( $ ( % (& (' (( () (* (+ (, (- (. (/ (0 (1 (2 (3 (4 (5 (6 (7 ( 8 (!9 (": (#; ($< (%= (&> ('? ((@ ()A  (B (C (D (E (F (G (H (I ( J ( K ( L ( M ( N (O (P (Q (R (S (T (U (V (W (X (Y (Z ([ (\ (] (^ (_  (` (a (b (c (d (e (f (g ( h ( i ( j ( k ( l (m (n (o (p (q (r (s (t (u (v (w (x  (y (z ({ (| (} (~ ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( (  ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (! (" (# ($ (% (& (' (( () (* (+ (, (- (. (/ (0 (1 (2 (3 (4 (5 (6 (7 (8 (9 (: (; (< (= (> (? (@ (A  ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ! (!" ("# (#$ ($% (%& (&' ('( (()  (* (+ (, (- (. (/ (0 (1 ( 2 ( 3 ( 4 ( 5 ( 6 (7 (8 (9  (: (; (< (= (> (? (@ (A ( B ( C ( D ( E ( F (G (H (I (J (K (L (M (N (O (P (Q (R (S (T (U (V (W (X ( Y (!Z ("[ (#\ ($] (%^ (&_ ('` ((a ()b (*c (+d (,e (-f (.g (/h (0i (1j (2k (3l (4m (5n (6o  ( p ( q ( r ( s ( t ( u ( v ( w ( x ( y ( z ( { ( | ( } ( ~ (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  ( ! ( " ( # ( $ ( % ( & ( ' ( ( ( ) ( *  (! (! (! (! (! (! (! (! (!  (!  (!  (!  (!  (! (! (! (! (! (! (! (! (! (! (! (! (! (! (! (! (! (! (!  (!! (!" (!# (!$ (!% (!& (!' (!( (!) (!* (!+ (!, (!- (!. (!/ (!0 (!1 (!2 (!3 (!4 (!5 (!6 (!7 (!8  (" (" (" (" (" (" (" (" ("  ("  ("  ("  ("  (" (" (" (" (" (" (" (" (" (" (" (" (" (" (" ("  (# (# (# (# (# (# (# (# (#  (#  (#  (#  (#  (# (# (# (# (# (# (# (# (# (# (# (# (# (# (# (# (# (# (#  (#! (#"  ($ ($ ($ ($ ($ ($ ($ ($ ($  ($  ($  ($  ($  2  2  2  2!  2"  2#  2$  2%  2 &  2 '  2 (  2 )  2 *  2+  2,  2-  2.  2/  20  21  22  23  24  25  26  27  28  29  2:  2;  2<  2 =  2!>  2"?  2#@  2$A  2%B  2&C  2'D  2(E  2)F  2*G  2+H  2,I  2-J  2.K  2L 2M 2N 2O 2P 2Q 2R 2S 2 T 2 U 2 V 2 W 2 X 2Y 2Z 2[ 2\ 2] 2^ 2_ 2` 2a 2b 2c 2d 2e 2f 2g 2h 2i 2j 2 k 2!l 2"m 2#n 2$o 2%p  2q 2r 2s 2t 2u 2v 2w 2x 2 y 2 z 2 { 2 | 2 } 2~ 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2! 2" 2# 2$ 2% 2& 2' 2( 2) 2* 2+ 2, 2- 2. 2/ 20 21  2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2 &1<GR\gr} "-8CNYdny)4?JU`kv%0;FQ\fq| !,7BMXcny(3>IT_ju$/:EP[fq|  +6ALWbmx(3>IS^it#.9DOZep{  +6ALValw'2=HR]hs~   # . 9 C N Y d o z ! !!!)!4!?!J!U!`!k!v!!!!!!!!!!!!""""%"0";"F"Q"\"g"r"}"""""""""""## ##!#,#7#B#M#X#c#n#y############$$$$($3$>$I$T$_$j$u$$$$$$$$$$$$%%%%$%/%:%E%P%[%f%q%|%%%%%%%%%%%&& && &+&6&A&L&W&b&m&x&&&&&&&&&&&&''''''2'='H'S'^'i't''''''''''''((((#(.(9(D(O(Z(e(p({(((((((((((() )))*)5)@)K)V)a)l)w))))))))))))****&*1*<*G*R*]*h*s*~***********++ ++"+-+8+C+N+Y+d+o+z++++++++++++, ,,,*,5,@,K,V,a,l,w,,,,,,,,,,,,----'-2-=-H-S-^-i-t------------.. ..#...9.D.O.Z.e.p.{............/ ///*/5/@/K/V/a/l/w////////////0000&010<0G0R0]0h0s0~0000000000011 11"1-181C1N1Y1d1o1z1111111111112 222*252@2K2V2a2l2w2222222222223333'323=3H3S3]3h3s3~3333333333344 44#4.494D4O4Z4e4p4{4444444444445 555'515;5E5O5Y5c5m5w55555555555556666)646?6J6U6`6k6v6666666666667777%707;7F7Q7\7g7r7}7777777777788 88!8,878B8M8X8c8n8y8888888888889999(939=9H9S9^9i9t999999999999::::$:/:::E:P:[:e:p:{::::::::::::; ;; ;+;6;A;L;W;b;m;x;;;;;;;;;;;;<<<<'<2<= >> >*>5>@>K>V>a>l>w>>>>>>>>>>>>????'?2?=?H?S?^?i?t????????????@@ @@#@.@9@D@O@Z@e@p@{@@@@@@@@@@@@A AAA*A5A@AKAVAaAlAwAAAAAAAAAAAABBBB&B1BPIPTP_PjPuPPPPPPPPPPPPQQQQ%Q0Q9QCQMQWQaQkQuQQQQQQQQQQQQQRR RRR)R3R=RGRQR[ReRoRyRRRRRRRRRRRRSSSS%S0S;SFSQS\SgSrS}SSSSSSSSSSSTT TT!T,T7TBTMTXTcTnTyTTTTTTTTTTTTUUUU(U3U>UIUTU_UjUuUUUUUUUUUUUUVVVV$V/V:VEVPV[VfVqV|VVVVVVVVVVVWW WW!W,W7WBWLWWWbWmWxWWWWWWWWWWWWXXXX(X3X>XIXTX_XjXuXXXXXXXXXXXXYYYY$Y/Y:YEYPY[YfYqY|YYYYYYYYYYYZZ ZZ Z+Z6ZAZLZWZbZmZxZZZZZZZZZZZZ[[[[([3[>[I[T[_[j[u[[[[[[[[[[[[\\\\$\/\:\E\P\[\f\q\|\\\\\\\\\\\]] ]]!],]7]B]M]X]c]n]y]]]]]]]]]]]]^^^^(^3^>^I^T^_^j^u^^^^^^^^^^^^____$_/_:_E_P_[_f_q_|___________`` ``!`,`7`B`M`X`c`n`y````````````aaaa'a2a=aHaSa^aiataaaaaaaaaaaabbbb$b/b9bDbObZbebpb{bbbbbbbbbbbbc ccc*c5c@cKcVcaclcwccccccccccccdddd&d1dpIpTp_pjpuppppppppppppqqqq%q0q;qFqQq\qgqrq}qqqqqqqqqqqrr rr!r,r7rBrMrXrcrnryrrrrrrrrrrrrssss(s3s>sIsTs_sjsusssssssssssstttt#t.t9tDtOtZtetpt{ttttttttttttu uuu*u5u@uKuVuauluwuuuuuuuuuuuuvvvv&v1v{I{T{_{j{u{{{{{{{{{{{{||||$|/|:|E|P|[|f|q|||||||||||||}} }}!},}7}B}M}X}c}n}y}}}}}}}}}}}}~~~~(~3~>~I~T~_~j~u~~~~~~~~~~~~%0;FQ\fq| 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2!  2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2! 2" 2# 2$ 2% 2&  2 ' 2 ( 2 ) 2 * 2 + 2 , 2 - 2 . 2 / 2 0 2 1 2 2 2 3 2 4 2 5 2 6 2 7 2 8 2 9 2 : 2 ; 2 < 2 = 2 > 2 ? 2 @ 2 A 2 B 2 C  2 D 2 E 2 F 2 G 2 H 2 I 2 J 2 K 2 L 2 M 2 N 2 O 2 P 2 Q 2 R 2 S 2 T 2 U 2 V 2 W 2 X 2 Y  2 Z 2 [ 2 \ 2 ] 2 ^ 2 _ 2 ` 2 a 2 b 2 c 2 d 2 e 2 f 2 g 2 h 2 i 2 j 2 k 2 l 2 m 2 n 2 o 2 p 2 q 2 r 2 s 2 t 2 u 2 v 2 w 2 x 2 y  2 z 2 { 2 | 2 } 2 ~ 2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2   2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2   2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2 2  2 2! 2" 2# 2$ 2% 2& 2' 2 ( 2 ) 2 * 2 + 2 , 2- 2. 2/ 20 21 22 23 24  25 26 27 28 29 2: 2; 2< 2 = 2 > 2 ? 2 @ 2 A 2B 2C 2D 2E 2F 2G 2H  2I 2J 2K 2L 2M 2N 2O 2P 2 Q 2 R 2 S 2 T 2 U 2V 2W 2X 2Y 2Z 2[ 2\ 2] 2^ 2_  2` 2a 2b 2c 2d 2e 2f 2g 2 h 2 i 2 j 2 k 2 l 2m 2n 2o 2p 2q 2r 2s 2t 2u 2v 2w 2x 2y 2z 2{ 2| 2}  2~ 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2! 2" 2# 2$ 2% 2& 2' 2( 2) 2* 2+ 2, 2- 2. 2/ 20 21 22 23 24 25! 26" 27# 28$ 29% 2:& 2;' 2<( 2=) 2>* 2?+ 2@, 2A- 2B. 2C/ 2D0  21 22 23 24 25 26 27 28 2 9 2 : 2 ; 2 < 2 = 2> 2? 2@ 2A 2B 2C 2D 2E 2F 2G 2H 2I 2J 2K 2L 2M  2N 2O 2P 2Q 2R 2S 2T 2U 2 V 2 W 2 X 2 Y 2 Z 2[ 2\ 2] 2^ 2_ 2` 2a  2b 2c 2d 2e 2f 2g 2h 2i 2 j 2 k 2 l 2 m 2 n 2o 2p 2q 2r 2s 2t 2u 2v 2w 2x 2y 2z 2{ 2| 2} 2~ 2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2 ! 2 " 2 # 2 $ 2 % 2 & 2 ' 2 ( 2 ) 2 * 2 + 2 , 2 - 2 . 2 / 2 0 2 1 2 2 2 3 2 4  2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2!  2!  2!  2!  2!  2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2!  2" 2" 2" 2" 2" 2" 2" 2" 2"  2"  2"  2"  <  <  <  <  <  <  <  <  <   <   <   <   <   <  <  <  <  <  < < < < < < < < <  <  <  <  <  < < < < < < < < < < <  < < < < < < < < <  <  <  <  <  < < < <  < < < < < < < < <  < ! < " < # < $ <% <& <' <( <) <* <+ <, <- <. </  <0 <1 <2 <3 <4 <5 <6 <7 < 8 < 9 < : < ; < < <= <>  <? <@ <A <B <C <D <E <F < G < H < I < J < K <L <M <N <O <P <Q <R <S <T <U <V <W <X <Y  <Z <[ <\ <] <^ <_ <` <a < b < c < d < e < f <g <h <i <j <k <l <m <n <o <p <q <r <s  <t <u <v <w <x <y <z <{ < | < } < ~ <  <  < < < < < < < < < < < < < < < < < < <  <! <" <#  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <   <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  < ! < " < # < $ < % < & < ' < ( < ) < * < +  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <   <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <   <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  < ! < " < # < $ < % < & < ' < ( < ) < * < + < !,  <- <. </ <0 <1 <2 <3 <4 < 5 < 6 < 7 < 8 < 9 <: <;  << <= <> <? <@ <A <B <C < D < E < F < G < H <I <J <K <L <M <N <O <P <Q <R <S <T <U <V <W <X <Y <Z < [ <!\ <"] <#^ <$_ <%` <&a <'b <(c <)d <*e <+f <,g <-h <.i </j <0k <1l <2m <3n <4o <5p <6q <7r <8s <9t <:u <;v <<w <=x <>y <?z  <{ <| <} <~ < < < < <  <   < < < < < < < < <  <  <  <  <  < < < < <  < < < < < < < < <  <  <  <  <  < < < < < < < < < < < < < < <  < < < < < < < < <  <  <  <  <  < < < < < < < < < < < < < < < < < < <  <! <" <# <$ <% <& <' <( <) <* <+ <, <- <. </ <0 <1 <2 <3  < < < < < < < < <   < < < < < < < < <  <  <  <  <  < < < < < < < < < < < < < < < < < < <  <! <" <# <$ <% <& <' <( <) <* <+ <, <-  < < < < < <! <" <# < $ < % < & < ' < ( <) <* <+ <, <- <. </ <0 <1 <2 <3 <4 <5 <6 <7 <8 <9 <: < ; <!< <"=  <> <? <@ <A <B <C <D <E < F < G < H < I < J <K <L <M  <N <O <P <Q <R <S <T <U < V < W < X < Y < Z <[ <\ <] <^ <_ <` <a <b <c <d <e <f <g <h <i <j <k <l < m <!n Fo  Fp  Fq  Fr  Fs  Ft  Fu  Fv  F w  F x  F y  F z  F {  F|  F}  F~  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F   F!  F"  F#  F$  F F F F F F F F F  F  F  F  F  F F F F F F F F F F  F F F F F F F F F  F  F  F  F  F F F F F F F F F F F F F F F F F F  F F F F F F F F F  F  F  F  F  F F F F F F F F F F F  F F F F F F F F F  F  F  F  F  F F F F F F F F F F F F F F F F F F  F F F F F F F F F  F  F  F  F  F F F F F F F F F F F F F F F F F F F  F! F"! F#" F$# F%$ F&% F'& F('  F( F) F* F+ F, F- F. F/ F 0 F 1 F 2 F 3 F 4 F5 F6 F7 F8 F9 F: F; F< F= F> F? F@  FA FB FC FD FE FF FG FH F I F J F K F L F M FN FO FP FQ FR FS FT FU FV FW FX FY FZ F[ F\ F] F^ F_ F ` F!a F"b F#c  F d F e F f F g F h F i F j F k F l F m F n F o F p F q F r F s F t F u F v F w F x F y F z F { F | F } F ~ F  F  F  F  F  F ! F " F # F $ F % F & F ' F ( F ) F * F + F , F - F . F / F 0 F 1 F 2 F 3 F 4 F 5 F 6 F 7 F 8 F 9  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F   F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F ! F " F # F $ F % F & F ' F (  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F   F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F   F F F F F F F F F  F  F  F  F  F F F F F F F  F F F F F F F F F  F  F  F  F  F F! F" F# F$ F% F&  F' F( F) F* F+ F, F- F. F / F 0 F 1 F 2 F 3 F4 F5 F6 F7 F8 F9 F: F; F< F= F> F? F@ FA FB FC FD FE  FF FG FH FI FJ FK FL FM F N F O F P F Q F R  FS FT FU FV FW FX FY FZ F [ F \ F ] F ^ F _ F` Fa Fb Fc Fd Fe Ff Fg Fh Fi Fj Fk Fl Fm Fn Fo Fp Fq  Fr Fs Ft Fu Fv Fw Fx Fy F z F { F | F } F ~ F F F F F F F F F F F F F F F F F  F F F F F F F F F  F  F  F  F  F F F F F F F F F F F F F F F F F F F  F! F" F# F$ F% F& F' F( F) F* F+ F, F- F. F/ F0  F F F F F F F F F  F  F  F  F  F F F F F F F F F F F F P  P  P  P  P  P  P  P  P   P   P   P   P   P  P  P  P  P  P  P  P  P  P P P P P P P P P  P  P  P  P  P P P P P P P P P P  P P P P P P P P P  P  P  P  P  P P P P P  P P P P P P P P P  P ! P " P # P $ P% P& P' P( P) P* P+ P, P- Z.  Z/  Z0  Z1  Z2  Z3  Z4  Z5  Z 6  Z 7  Z 8  Z 9  Z :  Z;  Z<  Z=  Z>  Z?  Z@  ZA  ZB  ZC  ZD  ZE  ZF  ZG  ZH  ZI  ZJ ZK ZL ZM ZN ZO ZP ZQ Z R Z S Z T Z U Z V ZW ZX ZY ZZ Z[ Z\ Z] Z^ Z_ Z` Za Zb Zc Zd Ze Zf Zg Zh Z i Z!j Z"k Z#l Z$m  Zn Zo Zp Zq Zr Zs Zt Zu Z v Z w Z x Z y Z z Z{ Z| Z} Z~ Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z   Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z   Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z   Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z ! Z " Z # Z $ Z %  Z & Z ' Z ( Z ) Z * Z + Z , Z - Z . Z / Z 0 Z 1 Z 2 Z 3 Z 4 Z 5 Z 6 Z 7 Z 8 Z 9 Z : Z ; Z < Z = Z >  Z ? Z @ Z A Z B Z C Z D Z E Z F Z G Z H Z I Z J Z K Z L Z M Z N Z O Z P Z Q Z R Z S Z T Z U  ZV ZW ZX ZY ZZ Z[ Z\ Z] Z ^ Z _ Z ` Z a Z b Zc Zd Ze Zf Zg Zh Zi Zj Zk Zl Zm Zn Zo Zp Zq Zr Zs Zt Z u Z!v Z"w Z#x Z$y Z%z Z&{ Z'| Z(} Z)~ Z* Z+ Z, Z- Z. Z/ Z0 Z1 Z2 Z3 Z4  Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z! Z" Z#  Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z  *4?JU`kv&1<GR]hs~ #.9DOZep{ *5@KValw&1<GR]hs~ "-8CNYdoz *5@KValw&1<GR]hr} "-8CNYdny)4?JU`kv%0;FQ\gr} !,7BMXcny    ) 4 ? J U ` k v !!!!%!0!;!F!Q!\!g!r!}!!!!!!!!!!!"" "" "+"6"A"L"W"b"m"x""""""""""""####'#2#=#H#S#^#i#t############$$ $$#$.$9$D$O$Z$e$p${$$$$$$$$$$$$% %%%*%5%@%K%V%a%l%w%%%%%%%%%%%%%&& && &*&4&>&H&R&\&f&p&z&&&&&&&&&&&&''''('3'>'I'T'_'j'u''''''''''''(((($(/(:(E(P([(f(q(|((((((((((()) ))!),)7)B)M)X)c)n)y))))))))))))****'*2*=*H*S*^*i*t************++++$+.+9+D+O+Z+e+p+{++++++++++++, ,, ,*,5,@,K,V,a,l,w,,,,,,,,,,,,----'-2-=-H-S-^-h-s-~-----------.. ..#.-.8.C.N.Y.d.o.z............////)/4/?/J/U/`/k/v////////////0000%000;0F0Q0\0g0r0}0000000000011 11!1,171B1M1X1c1n1y1111111111112222(232>2I2T2_2j2u2222222222223333%303;3F3Q3\3g3r3}3333333333344 44!4,474B4M4X4c4n4y4444444444445555(535>5I5T5_5j5u5555555555556666%606;6F6Q6\6g6r6}6666666666677 77!7,777B7M7X7c7n7y7777777777778888(838>8I8T8_8j8u8888888888889999$9/9:9E9P9[9f9q9|99999999999:: ::!:,:7:B:M:W:b:m:x::::::::::::;;;;(;3;>;I;T;_;j;u;;;;;;;;;;;;<<<<%>>>(>3>=>H>S>^>i>t>>>>>>>>>>>>????$?/?:?E?P?[?f?q?|???????????@@ @@!@,@7@B@M@X@c@m@x@@@@@@@@@@@@AAAA(A3A>AIATA_AjAuAAAAAAAAAAAABBBB$B/B:BEBPB[BfBqB|BBBBBBBBBBBCC CC!C*C4C>CHCRC\CfCpCzCCCCCCCCCCCCCDDDD$D.D8DBDLDVD`DjDtD~DDDDDDDDDDDDEE EEE(E2EQHQSQ^QiQtQQQQQQQQQQQQRRRR$R/R:RERPR[RfRqR{RRRRRRRRRRRRS SS S+S6SASLSWSbSmSxSSSSSSSSSSSSTTTT'T2T=THTST^TiTtTTTTTTTTTTTTUUUU$U/U:UEUPU[UfUqU|UUUUUUUUUUUUV VV V+V6VAVLVWVbVmVxVVVVVVVVVVVVWWWW'W2W=WHWSW^WiWtWWWWWWWWWWWWXXXX$X/X:XEXPX[XfXpX{XXXXXXXXXXXXY YY Y+Y6YAYLYWYbYmYxYYYYYYYYYYYYZZZZ'Z2Z=ZHZSZ^ZiZtZZZZZZZZZZZZ[[[[$[/[9[D[O[Z[e[p[{[[[[[[[[[[[[\ \\ \+\6\A\L\W\b\m\x\\\\\\\\\\\\]]]]']2]=]H]S]^]i]t]]]]]]]]]]]]^^ ^^#^.^9^D^O^Z^e^p^{^^^^^^^^^^^^_ __ _+_6_A_L_W_b_m_x____________````'`2`=`H`S`^`i`t````````````aa aa#a.a9aDaOaZaeapa{aaaaaaaaaaaab bb b+b6bAbLbWbbblbwbbbbbbbbbbbbcccc'c2c=cHcSc^cictccccccccccccdd dd#d.d9dDdOdZdedpd{dddddddddddde ee e+e6eAeLeWebemexeeeeeeeeeeeeff ff!f+f5f?fIfSf]fgfqf{ffffffffffffgggg'g2g=gHgSg^gigtgggggggggggghh hh#h.h9hDhOhZhehph{hhhhhhhhhhhhi iii*i5i@iKiViailiwiiiiiiiiiiiijjjj'j2j=jHjSj^jijtjjjjjjjjjjjjkk kk#k.k9kDkOkZkekpk{kkkkkkkkkkkkl lll*l5l@lKlVlalllwllllllllllllmmmm'm2m=mHmRm]mhmsm~mmmmmmmmmmmnn nn#n-n8nCnNnYndnonznnnnnnnnnnnno ooo*o5o@oKoVoaokovoooooooooooopppp&p1p{I{T{_{j{u{{{{{{{{{{{{||||%|0|;|F|Q|\|g|r|||||||||||||}} }}!},}7}B}M}X}c}n}y}}}}}}}}}}}}~~~~(~3~>~I~T~_~j~u~~~~~~~~~~~~$/:EP[fq| Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z! Z" Z# Z$ Z% Z& Z' Z( Z) Z* Z+ Z, Z- Z. Z/ Z0 Z1 Z2 Z3 Z4 Z5 Z6 Z7 Z8 Z9 Z:  Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z! Z" Z# Z $ Z % Z & Z ' Z ( Z) Z* Z+ Z, Z- Z. Z/ Z0 Z1 Z2 Z3  Z4 Z5 Z6 Z7 Z8 Z9 Z: Z; Z < Z = Z > Z ? Z @ ZA ZB ZC ZD ZE ZF ZG ZH ZI ZJ ZK ZL ZM ZN ZO ZP ZQ ZR Z S Z!T Z"U Z#V Z$W Z%X Z&Y Z'Z Z([ Z)\ Z*]  Z^ Z_ Z` Za Zb Zc Zd Ze Z f Z g Z h Z i Z j Zk Zl  Zm Zn Zo Zp Zq Zr Zs Zt Z u Z v Z w Z x Z y Zz Z{ Z| Z} Z~ Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z! Z" Z# Z$ Z% Z& Z' Z( Z) Z* Z+ Z,  Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z   Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z! Z" Z# Z$ Z% Z& Z' Z( Z ) Z * Z +  Z, Z- Z. Z/ Z0 Z1 Z2 Z3 Z 4 Z 5 Z 6 Z 7 Z 8 Z9 Z: Z; Z< Z= Z> Z? Z@ ZA ZB ZC ZD ZE ZF ZG ZH ZI ZJ  ZK ZL ZM ZN ZO ZP ZQ ZR Z S Z T Z U Z V Z W dX  dY  dZ  d[  d\  d]  d^  d_  d `  d a  d b  d c  d d  de  df  dg  dh  di  dj  dk  dl  dm  dn  do  dp  dq  dr  ds dt du dv dw dx dy dz d { d | d } d ~ d  d d d d d d d d d d d d d d d d d d d   d d d d d d d d d  d  d  d  d  d d d d d d d d d d d d d d d d d d d  d! d" d# d$ d% d& d'  d d d d d d d d d  d  d  d   d d d d d d d d d  d  d  d  d  d d d d d d d d d d d d  d d d d d d d d d  d  d  d  d  d d d d d d d d d d  d d d d d d d d d  d  d d  d  d  d  d  d  d  d  d d d d d d  d  d  d  d   d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d d ! d " d # d $  d % d  & d  ' d  ( d  ) d  * d  + d  , d - d . d / d 0 d 1  d 2 d  3 d  4 d  5 d  6 d  7 d  8 d  9 d : d ; d < d = d > d  ? d  @ d  A d  B d  C d  D  d E d  F d  G d  H d  I d  J d  K d  L d M d N d O d P d Q d  R d  S d  T d  U d  V d  W d  X d  Y d  Z d  [ d  \ d  ] d  ^ d  _  d ` d  a d  b d  c d  d d  e d  f d  g d h d i d j d k d l d  m d  n d  o d  p d  q d  r d  s d  t d  u d  v d  w d  x d  y d  z d  { d  | d  } d  ~  d  d  d  d  d  d  d  d  d d d d d d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d d ! d " d # d $ d % d & d '  d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d!  d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d! d" d# d$ d%  d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d! d! d!  d! d! d! d! d! d! d! d! d ! d ! d ! d ! d ! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d!  d! d!! d!" d!# d!$ d!% d!& d!' d !( d !) d !* d !+ d !, d!- d!. d!/ d!0 d!1 d!2 d!3 d!4 d!5 d!6 d!7 d!8 d!9 d!: d!; d!< d!= d!> d !? d!!@  d!A d!B d!C d!D d!E d!F d!G d!H d !I d !J d !K d !L d !M d!N d!O d!P d!Q d!R d!S d!T d!U d!V d!W d!X d!Y d!Z d![ d!\ d!] d!^ d!_ d !` d!!a d"!b d#!c d$!d d%!e d&!f d'!g d(!h d)!i d*!j d+!k  d!l d!m d!n d!o d!p d!q d!r d!s d !t d !u d !v d !w d !x d!y d!z d!{ d!| d!} d!~ d! d! d! d! d! d! d!  d! d! d! d! d! d! d! d! d ! d ! d ! d ! d ! d! d! d! d! d! d! d! d! d!  d! d! d! d! d! d! d! d! d ! d ! d ! d ! d ! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d ! d!! d"! d#! d$! d%! d&! d'! d(! d)! d*! d+! d,! d-! d.! d/! d0! d1! d2! d3!  d! d! d! d! d! d! d! d! d ! d ! d ! d ! d ! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d ! d!! d"! d#! d$! d%! d&! d'!  d! d! d! d! d! d! d! d! d ! d ! d " d " d " d" d" d" d" d" d" d" d" d" d" d" d" n"  n"  n"  n"  n"  n"  n"  n"  n "  n "  n "  n "  n "  n"  n"  n"  n"  n"  n"!  n""  n"#  n"$  n"%  n"&  n"'  n"(  n")  n"*  n"+  n",  n"-  n ".  n!"/  n""0  n#"1  n$"2  n%"3  n&"4  n'"5  n("6  n)"7  n*"8  n+"9  n,":  n-";  n."<  n/"=  n0">  n1"?  n2"@  n3"A  n4"B  n5"C  n"D n"E n"F n"G n"H n"I n"J n"K n "L n "M n "N n "O n "P n"Q n"R n"S n"T n"U n"V n"W n"X n"Y n"Z n"[ n"\ n"] n"^ n"_ n"` n"a n"b n "c n!"d n""e n#"f n$"g n%"h n&"i n'"j n("k n)"l n*"m n+"n n,"o n-"p n."q  n"r n"s n"t n"u n"v n"w n"x n"y n "z n "{ n "| n "} n "~ n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n"  n" n" n" n" n" n" n" n" n " n " n " n " n " n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n " n!" n""  n" n" n" n" n" n" n" n" n " n " n " n " n " n" n" n" n" n"  n" n" n" n" n" n" n" n" n " n " n " n " n " n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n " n!" n"" n#" n$" n%" n&"  n" n" n" n" n" n" n" n" n " n " n " n " n " n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n# n# n# n# n# n# n# n # n!# n"# n## n$# n%# n&# n'# n(# n)# n*# n+# n,# n-# n.# n/# n0# n1# n2# n3#  n# n# n# n# n# n# n#! n#" n ## n #$ n #% n #& n #' n#( n#) n#* n#+ n#, n#- n#. n#/ n#0 n#1 n#2 n#3 n#4 n#5 n#6 n#7 n#8 n#9 n #: n!#; n"#< n##= n$#> n%#? n&#@ n'#A n(#B n)#C n*#D n+#E n,#F n-#G n.#H n/#I n0#J n1#K n2#L n3#M n4#N n5#O n6#P n7#Q n8#R n9#S n:#T n;#U n<#V n=#W n>#X n?#Y n@#Z nA#[ nB#\  n #] n #^ n #_ n #` n #a n #b n #c n #d n #e n #f n #g n #h n #i n #j n #k n #l n #m n #n n #o n #p n #q n #r n #s n #t n #u n #v n #w n #x  n #y n #z n #{ n #| n #} n #~ n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n #  n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n !# n "# n ## n $# n %# n &# n '# n (# n )# n *# n +#  n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n !#  n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n $ n $ n !$ n "$  n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n $ n $ n $ n $ n $ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$! n$"  n$# n$$ n$% n$& n$' n$( n$) n$* n $+ n $, n $- n $. n $/ n$0 n$1 n$2 n$3 n$4 n$5 n$6 n$7 n$8 n$9 n$: n$; n$< n$= n$> n$? n$@ n$A n $B n!$C n"$D  n$E n$F n$G n$H n$I n$J n$K n$L n $M n $N n $O n $P n $Q n$R n$S n$T n$U n$V n$W n$X n$Y n$Z n$[ n$\ n$] n$^ n$_ n$` n$a n$b n$c n $d n!$e n"$f  n$g n$h n$i n$j n$k n$l n$m n$n n $o n $p n $q n $r n $s n$t n$u n$v n$w n$x n$y n$z n${ n$| n$} n$~  n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n $ n $ n $ n $ n $ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n $ n!$ n"$ n#$ n$$ n%$ n&$ n'$ n($ n)$ n*$ n+$ n,$ n-$ n.$  n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n $ n $ n $ n $ n $ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$  n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n $ n $ n $ n $ n $ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n $ n!$ n"$ n#$ n$$ n%$ n&$ n'$ n($ n)$ n*$ n+$  n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n $ n $ n $ n $ n $ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n% n% n% n% n% n% n% n% n% n%  n% n% n% n% n% n% n% n% n % n % n % n % n % n% n% n% n% n% n% n% n% n% n% n%! n%" n%# n%$ n%% n%& n%' n%( n %) n!%* n"%+ n#%, n$%- n%%. n&%/ n'%0 n(%1 n)%2 n*%3 n+%4 n,%5 n-%6 n.%7 n/%8 n0%9 n1%: n2%; n3%< n4%= n5%> x%?  x%@  x%A  x%B  x%C  x%D  x%E  x%F  x %G  x %H  x %I  x %J  x %K  x%L  x%M  x%N  x%O  x%P  x%Q x%R x%S x%T x%U x%V x%W x%X x %Y x %Z x %[ x %\ x %] x%^ x%_ x%` x%a x%b x%c x%d x%e x%f x%g x%h x%i  x%j x%k x%l x%m x%n x%o x%p x%q x %r x %s x %t x %u x %v x%w x%x x%y x%z x%{ x%| x%} x%~ x% x% x% x% x% x%  x% x% x% x% x% x% x% x% x % x % x % x % x % x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x % x!% x"% x#% x$% x%% x&% x'% x(% x)% x*% x+% x,%  x% x% x% x% x% x% x% x% x % x % x % x % x % x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x%  x% x% x% x% x% x% x% x% x % x % x % x % x % x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x % x!%  x% x% x% x% x% x% x% x% x % x % x % x % x % x% x% x% x% x% x% x&  x& x& x& x& x& x& x& x& x & x & x & x & x & x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x&  x & x & x & x &! x &" x &# x &$ x &% x && x &' x &( x &) x &* x &+ x &, x &- x &. x &/ x &0 x &1 x &2 x &3 x &4 x &5 x &6 x &7 x &8 x &9 x &: x &; x &< x &= x !&> x "&? x #&@ x $&A x %&B  x &C x &D x &E x &F x &G x &H x &I x &J x &K x &L x &M x &N x &O x &P x &Q x &R x &S x &T x &U x &V x &W x &X x &Y x &Z x &[ x &\ x &] x &^ x &_ x &` x &a x &b x !&c x "&d x #&e x $&f  x &g x &h x &i x &j x &k x &l x &m x &n x &o x &p x &q x &r x &s x &t x &u x &v x &w x &x x &y x &z x &{  x &| x &} x &~ x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x &  x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x &  x& x& x& x& x& x& x& x& x & x & x & x & x & x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x&  x& x& x& x& x& x& x& x& x & x & x & x & x & x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x & x!& x"& x#& x$& x%& x&&  x& x& x& x& x& x& x& x& x & x & x & x & x & x& x& x& x& x& x& x'  x' x' x' x' x' x' x' x' x ' x ' x ' x ' x ' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x ' x!'! x"'" x#'# x$'$ x%'% x&'& x''' x('( x)')  x'* x'+ x', x'- x'. x'/ x'0 x'1 x '2 x '3 x '4 x '5 x '6 x'7 x'8 x'9 x': x'; x'< x'= x'> x'? x'@ x'A x'B x'C x'D x'E x'F x'G x'H x 'I x!'J x"'K x#'L x$'M x%'N  x'O x'P x'Q x'R x'S x'T x'U x'V x 'W x 'X x 'Y x 'Z x '[ x'\ x'] x'^ x'_ x'` x'a x'b x'c x'd x'e x'f x'g x'h x'i x'j x'k x'l x'm x 'n x!'o x"'p x#'q x$'r x%'s  x't x'u x'v x'w x'x x'y x'z x'{ x '| x '} x '~ x ' x ' x' x' x' x' x' x' x' x'  x' x' x' x' x' x' x' x' x ' x ' x ' x ' x ' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' 8 #.9DOZdoz *5@KValw&1<GR]hs~ "-8CNYdoz )4?JU`kv&1<GR]hs~ #.9DOZep| $0<HT`lx ,8DP\ht'3?KWco{ ".:FR^jv*6BNZfr~%1=IUamy  ! - 9 E Q \ h t !!!!(!4!@!L!X!d!p!|!!!!!!!!!!"" ""$"0"<"H"T"`"l"x"""""""""""### #,#8#D#P#\#h#t###########$$$$'$3$?$K$W$c$o${$$$$$$$$$$$% %%#%/%;%G%S%_%k%w%%%%%%%%%%%&&&&*&6&B&N&Z&f&r&~&&&&&&&&&&''''&'2'>'J'V'b'n'z'''''''''''( ((!(-(9(E(Q(](i(u((((((((((())))))5)A)M)Y)e)q)}))))))))))** **$*0*<*H*T*`*l*x***********++++++7+C+O+[+g+s+++++++++++,,,,',3,?,K,W,c,o,{,,,,,,,,,,,- --"-.-:-F-R-^-j-v-----------....*.6.B.N.Z.f.r.~..........// //%/1/=/I/T/`/l/x///////////0000+070C0O0[0g0s000000000001111'131?1K1W1c1o1z111111111112 22"2.2:2F2R2^2j2v222222222223333*363B3N3Z3f3r3}333333333344 44%414=4I4U4a4m4y44444444444555 5,585D5P5\5h5t555555555556666'636?6K6W6c6n6z666666666667 77!7-797E7Q7]7i7u777777777778888)848@8L8X8d8p8|888888888899 99#9/9;9G9S9_9k9w99999999999::::+:7:C:O:[:g:s:::::::::::;;;;&;2;>;J;V;b;n;z;;;;;;;;;;;< <> >>$>0><>H>T>`>l>x>>>>>>>>>>>????+?7?C?O?[?g?s???????????@@@@'@3@?@K@W@c@o@{@@@@@@@@@@@A AA"A.A:AFARA^AjAvAAAAAAAAAAABBBB)B5BABMBYBeBqB}BBBBBBBBBBBC CCC*C5C@CKCVCaClCwCCCCCCCCCCCDDDD&D2D>DJDVDbDnDzDDDDDDDDDDDE EE!E-E9EEEPE\EhEtEEEEEEEEEEEFFFF(F4F@FLFWFcFoF{FFFFFFFFFFFG GG"G.G:GFGRG^GjGvGGGGGGGGGGGHHHH*H6HBHNHZHfHrH~HHHHHHHHHHII II%I1I=IIIUIaImIyIIIIIIIIIIIJJJ J,J8JDJPJ\JhJtJJJJJJJJJJJKKKK'K3K?KKKWKcKoK{KKKKKKKKKKKL LL#L/L;LFLRL^LjLvLLLLLLLLLLLMMMM)M5MAMMMYMeMqM}MMMMMMMMMMNN NN%N1NPJPVPbPnPzPPPPPPPPPPPQ QQ!Q-Q9QEQQQ]QiQuQQQQQQQQQQQRRRR(R4R?RKRWRcRoR{RRRRRRRRRRRS SS"S.S:SFSRS^SjSvSSSSSSSSSSSTTTT*T6TBTNTZTfTrT~TTTTTTTTTTUU UU%U1U\J\V\b\n\z\\\\\\\\\\\] ]]!]-]9]E]Q]]]i]u]]]]]]]]]]]^^^^(^4^@^L^X^d^p^|^^^^^^^^^^^_ __#_/_;_G_S___k_w___________````+`7`C`O`[`g`r`~``````````aaaa&a2a>aJaVabanazaaaaaaaaaaab bb!b-b9bEbQb]bibubbbbbbbbbbbcccc(c4c@cLcXcdcpc|ccccccccccdd dd$d0d;dGdSd_dkdwdddddddddddeeee+e7eCeOe[efere~eeeeeeeeeeffff&f2f>fJfVfbfnfzfffffffffffg gg!g-g9gEgQg]giguggggggggggghhhh)h4h@hLhXhdhph|hhhhhhhhhhii ii$i0i  2(?  3(@  4(A  5(B  6(C  (D (E (F (G (H (I (J (K  (L  (M  (N  (O  (P (Q (R (S (T (U (V (W (X (Y (Z ([ (\ (] (^ (_ (` (a (b  (c !(d "(e #(f $(g %(h &(i '(j ((k )(l *(m +(n ,(o -(p .(q /(r 0(s 1(t 2(u 3(v 4(w 5(x 6(y 7(z  ({ (| (} (~ ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  ( !( "( #( $( %( &( '( (( )( *( +(  ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  ( !( "( #( $( %( &( '( (( )) *) +) ,) -) .) /) 0) 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) :) ;) <) =) >) ?) @) A) B) C) D) E) F) G) H) I) J)! K)" L)# M)$ N)% O)& P)' Q)(  )) )* )+ ), )- ). )/ )0  )1  )2  )3  )4  )5 )6 )7 )8 )9 ): ); )< )= )> )? )@ )A )B )C )D )E )F )G  )H !)I ")J #)K $)L %)M &)N ')O ()P  )Q )R )S )T )U )V )W )X  )Y  )Z  )[  )\  )] )^ )_ )` )a )b )c )d )e )f )g )h )i )j )k )l )m )n )o  )p !)q ")r #)s $)t %)u &)v ')w ()x   )y  )z  ){  )|  )}  )~  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  !)  ")  #)  $)  %)  &)  ')  ()  ))  *)  +)  ,)   )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )   )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  !)  ")  #)  $)  %)  &)  ')  ()  ))  *)  +)  ,)  -)  .)  /)   )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  *  *  !*  "*  #*  $*  %*  &*  '*  (*   *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  * * * * * * * *  *  *!  *"  *#  *$ *% *& *' *(  *) ** *+ *, *- *. */ *0  *1  *2  *3  *4  *5 *6 *7 *8 *9 *: *; *< *= *> *? *@ *A *B *C *D *E  *F *G *H *I *J *K *L *M  *N  *O  *P  *Q  *R *S *T *U *V *W *X *Y *Z *[ *\ *] *^ *_ *` *a *b *c *d  *e !*f "*g #*h $*i %*j &*k '*l (*m )*n **o +*p  *q *r *s *t *u *v *w *x  *y  *z  *{  *|  *} *~ * * * * * * * * * * * * *  * * * * * * * *  *  *  *  *  * * * * *  * * * * * * * *  *  *  *  *  * * * * * * *  * * * * * * * *  * * * * * * * *  *  *  *  *  * * * * * * * * * * * * * * * * * *  * * * * * * * *  *  *  *  *  * * * * * * *  * * * * * * * *  *  *  *  *  * * * * * * * * * * * + + + + + + + +  +  + + + + + + + +  +  +  +  +  + + + + + + + + + + + + +! +" +# +$ +% +& +'  +( +) +* ++ +, +- +. +/  +0  +1  +2  +3  +4 +5 +6 +7 +8 +9 +: +; +< += +> +? +@ +A +B +C +D +E +F  +G +H +I +J +K +L +M +N  +O  +P  +Q  +R  +S +T +U +V +W +X +Y +Z +[ +\ +] +^ +_ +` +a +b +c +d +e  +f  +g +h +i +j +k +l +m +n  +o  +p  +q  +r  +s +t +u +v +w +x +y +z +{ +| +} +~ + + + + + + +  + !+ "+  + + + + + + + +  +  +  +  +  + + + + + + + + +  + + + + + + + +  +  +  +  +  + + + + + + + + + + + + + + + + + +  +  +  +  +  +  +  +  +   +   +   +   +   +  +  +  +  +  + + + + + + + +  +  +  +  +  + + + + + +  + + + + + + + +  +  +  +  +  + + + + +  + + + + + + + +  +  +  +  +  + + + + , , , , , ,  , , , , , , , ,  ,  ,  ,  ,  , ,  , , , , , , , ,  ,  ,  ,  ,  , ,! ," ,# ,$ ,% ,& ,' ,( ,) ,* ,+ ,, ,- ,. ,/ ,0 ,1 ,2  ,3 !,4 ",5 #,6 $,7 %,8 &,9 ',: (,; ),< *,=  ,> ,? ,@ ,A ,B ,C ,D ,E  ,F  ,G  ,H  ,I  ,J ,K ,L ,M ,N ,O ,P ,Q ,R ,S  ,T ,U ,V ,W ,X ,Y ,Z ,[  ,\  ,]  ,^  ,_  ,` ,a ,b ,c ,d ,e   ,f  ,g  ,h  ,i  ,j  ,k  ,l  ,m  ,n  ,o  ,p  ,q  ,r  ,s  ,t  ,u  ,v  ,w  ,x  ,y  ,z  ,{  ,|  ,}  ,~  ,  ,  ,  ,  ,  ,   ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,   ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,   ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,   ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  , , , , , , , ,  ,  ,  ,  ,  , , ,  , , , , , , , ,  ,  ,  ,  ,  , , , , , , ,  , , , , , , , ,  ,  -  -  -  - -  - - - - - - - -  -  -  -  -  - - - - - - -  - - - - - - - -  -  -!  -"  -#  -$ -% -& -' -( -) -* -+ -, -- -. -/ -0 -1 -2 -3 -4 -5 -6  -7 !-8 "-9  -: -; -< -= -> -? -@ -A  -B  -C  -D  -E -F -G -H -I -J -K -L  -M  -N  -O  -P  -Q -R -S -T -U -V -W -X -Y -Z -[ -\ -] -^ -_ -` -a -b -c  -d !-e "-f #-g $-h %-i  -j -k -l -m -n -o -p -q  -r  -s  -t  -u  -v -w -x -y -z -{ -| -}  -~ - - - - - - -  -  -  -  -  - - - - - - - -  -  -  -  -  - - - - - - - - -  - - - - - - - -  -  -  -  -  - - - - - - - - - - - - - - -  - - - - - - - -  -  -  -  -  - - - - - - - - - - - - - - - -  - - - - - - - -  -  -  -  -  - - - - - - - - - - -  - - - - - - - -  -  - - - - - - - -  -  -  .  .  . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . .  .  .  .  .  . . . . .! ." .# .$ .% .& .' .( .) .* .+ ., .- .. ./  .0 !.1 ".2 #.3 $.4  .5 .6 .7 .8 .9 .: .; .<  .=  .>  .?  .@  .A .B .C .D .E .F .G .H .I .J .K .L .M .N .O  .P .Q .R .S .T .U .V .W  .X  .Y  .Z  .[  .\ .] .^ ._ .` .a .b .c .d   .e  .f  .g  .h  .i  .j  .k  .l  .m  .n  .o  .p  .q  .r  .s  .t  .u  .v  .w  .x  .y  .z  .{  .|  .}  .~  .  .  .  .  .  .  !.  !. !. !. !. !. !. !. !. ! . ! . ! . ! . ! . !. !. !. !. !. !. !. !. !. !. !. !.  ". ". ". ". ". ". ". ". " . " . " . " . " . ". ". ". ". ". ". ". ". ". ". ". ". ". ". ". ". ". ". " . "!.  #. #. #. #. #. #. #. #. # . # . # . # . # . #. #. #. #. #. #. #. #. #. #. #. #. #. #.  $. $. $. $. $. $. $. $. $ . $ . $ . $ . $ . $. $. $. $. $. $. $. $. $. $.  .  .  .  .  .  .  .  .   .   .   .  . . . / / / / /  /  /  /  /  / / / / / / / / / / / / / / / / / / /  / !/ "/ #/ $/ %/! &/" '/# (/$ )/% */& +/' ,/( -/) ./* //+ 0/, 1/- 2/. 3// 4/0 5/1 6/2 7/3 8/4 9/5 :/6 ;/7 /: ?/; @/< A/= B/> C/? D/@ E/A F/B  /C /D /E /F /G /H /I /J  /K  /L  /M  /N  /O  /P /Q /R /S /T /U /V /W  /X  /Y  /Z  /[  /\ /] /^ /_ /` /a /b /c /d /e /f /g  /h /i /j /k /l /m /n /o  /p  /q  /r  /s  /t /u /v /w /x  /y /z /{ /| /} /~ / /  /  /  /  /  / / / / / / / / / /  / / / / / / / /  /  /  /  /  / / / / / / / / / / / / / / / /  / / / / / / / /  /  /  /  /  / / / / / / / / / / / / / / / / / / /  / !/ "/ #/ $/   /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /   /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  !/  "/  #0  $0  %0  &0  '0  (0  )0  *0  +0  ,0  0  0  0  0  0  0  0  0   0   0   0  0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0! 0" 0# 0$ 0% 0& 0' 0(  0) 0* 0+ 0, 0- 0. 0/ 00  01  02  03  04  05 06 07 08 09 0: 0; 0< 0= 0> 0? 0@ 0A 0B 0C 0D 0E 0F 0G  0H  0I 0J 0K 0L 0M 0N 0O 0P  0Q  0R  0S  0T  0U 0V 0W 0X 0Y 0Z 0[ 0\ 0] 0^ 0_  0` 0a 0b 0c 0d 0e 0f 0g  0h  0i  0j  0k  0l 0m 0n 0o 0p 0q 0r  0s 0t 0u 0v 0w 0x 0y 0z  0{  0|  0}  0~  0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 !0 "0 #0 $0 %0 &0 '0 (0 )0 *0 +0 ,0 -0 .0 /0 00 10 20 30 40 50 60 70 80 90 :0 ;0 <0 =0 >0 ?0 @0 A0 B0 C0 D0 E0 F0 G0 H0 I0  0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0 0kkw*6BNZfr~&2>JVbny !-9EQ]iu)5ALXdp| $0<HT`lx+7CO[gs'3?KWco{ #.:FR^jv*6BNZfr~$/:EP[fq| ".:FR^jv)5AMXdp| #/;GS_kw    * 6 B N Z f q } !! !!$!0!#J#T#_#j#u############$$$$%$0$;$F$R$^$j$v$$$$$$$$$$$%%%%)%5%A%M%Y%e%q%}%%%%%%%%%%&& &&$&0&<&H&T&`&l&x&&&&&&&&&&&''''+'7'C'O'['g's'''''''''''(((('(3(?(K(V(b(n(z((((((((((() ))").):)F)R)^)j)v)))))))))))****)*5*A*M*Y*e*q*}**********++ ++$+0+<+H+T+`+l+x+++++++++++,,,,+,7,C,O,[,g,s,,,,,,,,,,,----'-3-?-K-W-b-n-z-----------. .."...:.F.R.^.i.u...........////)/5/A/M/X/d/p/|//////////00 00$000<0H0T0`0l0x000000000001111+171C1O1[1g1s111111111112222&222>2J2V2b2n2z222222222223 33!3-393E3Q3]3i3u333333333334444)454A4M4Y4e4q4|444444444455 55$505<5H5T5`5l5x555555555556666+676B6N6Z6f6r6~66666666667777&727=7I7U7a7m7y777777777778 88!8-898E8Q8]8i8u888888888889999(949@9L9X9d9p9|99999999999: ::#:/:;:G:S:_:k:w:::::::::::;;;;+;7;C;O;[;g;s;;;;;;;;;;;<<<<&<2<>>>>(>4>@>L>X>d>p>|>>>>>>>>>>>? ??#?.?:?F?R?^?j?v???????????@@@@)@5@A@M@Y@e@q@}@@@@@@@@@@AA AA$A0APJPUPaPmPyPPPPPPPPPPPQ QQ!Q-Q9QEQQQ]QiQuQQQQQQQQQQQRRRR(R4R@RLRXRdRpR|RRRRRRRRRRRS SS#S/S;SGSSS_SkSwSSSSSSSSSSSTTTT+T7TCTOT[TgTrT~TTTTTTTTTTUUUU&U2UZJZVZbZnZzZZZZZZZZZZZ[ [[ [,[8[D[P[\[h[t[[[[[[[[[[[\\\\%\1\=\I\T\`\l\x\\\\\\\\\\\]]]]+]7]C]O][]g]s]]]]]]]]]]]^^^^&^2^>^J^V^b^n^z^^^^^^^^^^^_ __"_._:_F_R_^_j_v___________````)`5`A`M`Y`e`q`}```````````a aa#a/a;aGaSa_akawaaaaaaaaaaabbbb*b6bBbNbZbfbrb~bbbbbbbbbbcc cc%c1c=cHcTc`clcxcccccccccccdddd+d7dCdOd[dgdsdddddddddddeeee&e2e>eJeUeaemeyeeeeeeeeeeefff f,f8fDfPf\fgfsfffffffffffgggg&g2g>gJgVgbgngygggggggggggh hh!h-h9hEhQh]hihuhhhhhhhhhhhiiii'i3i?iKiWicioi{iiiiiiiiiiij jj"j.j:jFjRj^jjjvjjjjjjjjjjjkkkk)k5kAkMkYkekqk}kkkkkkkkkkll ll%l1l=lIlUlalmlxlllllllllllmmmm+m7mCmOm[mgmsmmmmmmmmmmmnnnn'n3n?nKnWncnon{nnnnnnnnnnno oo"o.o:oFoRo^ojovooooooooooopppp)p5pApMpYpepqp}ppppppppppqq qq$q0qwJwVwbwnwzwwwwwwwwwwwx xx"x.x:xExQx]xixuxxxxxxxxxxxyyyy(y4y@yLyXydypy|yyyyyyyyyyyz zz"z-z9zEzQz]zizuzzzzzzzzzzz{{{{){5{@{L{X{d{p{|{{{{{{{{{{{| ||#|/|;|G|S|^|j|v|||||||||||}}}})}5}A}M}Y}e}q}}}}}}}}}}}}~~ ~~$~0~;~G~S~_~k~w~~~~~~~~~~~)5AMYeq} 0 0 0 0 0   0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  1  !1  "1  #1  $1  %1  &1   1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1!  1"  1#  1$  1%  1&  !1'  "1(  #1)  $1*  %1+  &1,  '1-   1.  1/  10  11  12  13  14  15  16  17  18  19  1:  1;  1<  1=  1>  1?  1@  1A  1B  1C  1D  1E  1F  1G  1H  1I  1J  1K  1L  1M  !1N  "1O  #1P  $1Q   1R  1S  1T  1U  1V  1W  1X  1Y  1Z  1[  1\  1]  1^  1_  1`  1a  1b  1c  1d  1e  1f  1g  1h  1i  1j  1k  1l  1m  1n  1o  1p  1q  !1r  "1s  #1t  $1u  %1v  &1w  '1x  (1y  )1z  *1{  +1|  ,1}  -1~  .1  /1   1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1   1   1   1   1   1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1 1 1 1 1 1 1 1  1  1  1  1  1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1  1 1 1 1 1 1 1 1  1  1  1  1  1 1 1  1 1 1 1 1 1 1 1  1  1  1  1  1 1 1 1 1  1 1 1 1 1 1 1 1  1  1  1  1  1 1  1 1 1 1 1 2 2 2  2  2  2  2  2 2  2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2! 2" 2#   2$  2%  2&  2'  2(  2)  2*  2+  2,  2-  2.  2/  20  21  22  23  24  25  26  27  28  29  2:  2;  2<  2=  2>  2?  2@  2A  2B  2C   2D  2E  2F  2G  2H  2I  2J  2K  2L  2M  2N   2O   2P   2Q   2R   2S  2T  2U  2V  2W  2X  2Y  2Z  2[  2\  2] 2^ 2_ 2` 2a 2b 2c 2d  2e  2f  2g  2h  2i  2j 2k 2l 2m 2n 2o 2p 2q  2r  2s  2t  2u  2v 2w 2x 2y 2z 2{ 2| 2} 2~ 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2   2  2  2  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  !3  "3  #3   3  3!  3"  3#  3$  3%  3&  3'  3(  3)  3*  3+  3,  3-  3.  3/  30  31  32  33  34  35   36  37  38  39  3:  3;  3<  3=  3>  3?  3@  3A  3B  3C  3D  3E  3F  3G  3H  3I   3J  3K  3L  3M  3N  3O  3P  3Q  3R  3S  3T  3U  3V  3W  3X  3Y  3Z  3[  3\  3]  3^  3_  3`  3a  3b   3c  3d  3e  3f  3g  3h  3i  3j  3k  3l  3m  3n  3o  3p  3q  3r  3s  3t  3u  3v  3w  3x  3y  3z  3{  3|  3}  3~  3 3 3 3 3 3 3 3  3  3  3  3  3 3 3 3 3 3 3 3 3 3  3 3 3 3 3 3 3 3  3  3  3  3  3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3  3 !3 "3 #3  3 3 3 3 3 3 3 3  3  3  3  3  3 3 3 3 3 3 3 3 3 3  3 3 3 3 3 3 3 3  3  3  3  3  3 3 3 3  3 3 3 3 3 3 3 3  3  3  3  3  3 3 3 3 3 3 3 3 3  3 3 3 3 3 3 3 3  3  3  3  3  3 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4  4 4 4 4 4 4 4 4  4  4  4  4  4 4 4 4 4 4! 4" 4# 4$ 4% 4& 4' 4( 4) 4* 4+ 4,  4- 4. 4/ 40 41 42 43 44  45  46  47  48  49 4: 4; 4< 4= 4> 4? 4@ 4A 4B 4C 4D 4E 4F 4G 4H 4I 4J 4K  4L !4M "4N  4O 4P 4Q 4R 4S 4T 4U 4V  4W  4X  4Y  4Z  4[ 4\ 4] 4^ 4_ 4` 4a 4b 4c 4d 4e 4f 4g 4h 4i 4j 4k 4l  4m 4n 4o 4p 4q 4r 4s 4t  4u  4v  4w  4x  4y 4z 4{ 4| 4}  4~ 4 4 4 4 4 4 4  4  4  4  4  4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4  4 4 4 4 4 4  4 4 4 4 4 4 4 4  4  4  4  4  4 4  4 4 4 4 4 4 4 4  4  4  4  4  4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4  4 4 4 4 4 4 4 4  4  4  4  4  4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4  4 4 4 4 4 4 4 4  4  4  4  4  4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4  4 4 4 4 4 4 4 4  4  5  5  5  5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5  5 5 5 5 5 5 5 5  5  5  5  5!  5" 5# 5$ 5% 5& 5' 5( 5) 5* 5+ 5, 5- 5. 5/ 50 51 52 53 54  55 !56 "57 #58 $59 %5: &5; '5< (5=   5>  5?  5@  5A  5B  5C  5D  5E  5F  5G  5H  5I  5J  5K  5L  5M  5N  5O  5P  5Q  5R  5S  !5T !5U !5V !5W !5X !5Y !5Z !5[ ! 5\ ! 5] ! 5^ ! 5_ ! 5` !5a !5b !5c !5d !5e !5f !5g !5h !5i !5j !5k !5l !5m !5n !5o !5p !5q !5r ! 5s !!5t  "5u "5v "5w "5x "5y "5z "5{ "5| " 5} " 5~ " 5 " 5 " 5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 " 5 "!5 ""5 "#5 "$5 "%5  #5 #5 #5 #5 #5 #5 #5 #5 # 5 # 5 # 5 # 5 # 5 #5 #5 #5  $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $ 5 $ 5 $ 5 $ 5 $ 5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $ 5 $!5  %5 %5 %5 %5 %5 %5 %5 %5 % 5 % 5 % 5 % 5 % 5 %5 %5 %5 %5 %5 %5 %5 %5 %5 %5 %5  &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 & 5 & 5 & 5 & 5 & 5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &6 &6 & 6 &!6 &"6  &$6 &%6 &&6 &'6 &(6 &)6  '6 '6 '6 '6 '6 '6 '6 '6 ' 6 ' 6 ' 6 ' 6 ' 6 '6 '6 '6 '6 '6 '6 '6 '6 '6! '6" '6# '6$ '6% '6& '6' '6( '6)  (6* (6+ (6, (6- (6. (6/ (60 (61 ( 62 ( 63 ( 64 ( 65 ( 66 (67 (68 (69 (6: (6; (6< (6= (6> (6? (6@ (6A  )6B )6C )6D )6E )6F )6G )6H )6I ) 6J ) 6K ) 6L ) 6M ) 6N )6O )6P )6Q )6R )6S )6T )6U )6V )6W )6X )6Y )6Z )6[ )6\ )6] )6^ )6_ )6` ) 6a )!6b )"6c  *6d *6e *6f *6g *6h *6i *6j *6k * 6l * 6m * 6n * 6o * 6p *6q *6r *6s *6t  6u  6v  6w  6x  6y  6z  6{ 6| 6} 6~ 6 6 6 6  6  6  6  6  6 6 6 6 6 6 6 6  6 6 6 6 6 6 6 6  6 6 6 6 6 6 6 6  6  6  6  6  6 6 6 6 6 6 6 6  6  6  6 6 6 6 6 6 6 6  6  6  6  6  6 6 6 6 6  6 6 6 6 6 6 6 6  6   6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6   6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6   6  6  6  6  6  6  6   6  6  6  6  6  6  6  6   6  6  6  6  7  7  7 7 7 7 7 7 7  7 7 7 7 7  7 7 7 7 7 7 7 7  7  7  7  7 7 7 7 7 7 7 7  7!  7"  7#  7$  7% 7& 7'  7( 7) 7* 7+ 7, 7- 7. 7/  70  71  72  73  74 75 76 77 78 79 7: 7; 7< 7= 7> 7? 7@ 7A 7B 7C 7D 7E 7F  7G !7H "7I #7J $7K %7L &7M '7N (7O )7P *7Q +7R ,7S -7T .7U /7V 07W 17X 27Y  7Z 7[ 7\ 7] 7^ 7_ 7` 7a  7b  7c  7d  7e  7f 7g  7h 7i 7j 7k 7l 7m 7n 7o  7p  7q 7r 7s 7t 7u 7v 7w 7x  7y  7z  7{  7|  7}  7~ 7 7 7 7 7 7 7  7  7  7  7  7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7  7 7 7 7 7 7  7 7 7 7 7 7 7 7  7  7  7 7 7 7 7 7 7 7  7  7  7  7  7 7 7 7 7 7 7 7 7 7  7 7 7 7 7 7 7 7  7  7  7  7  7 7 7 7 7 7 7 7  7  7  7  7  7 7  7 7 7 7 7 7 7 7  7  7 7 7 7 7 7 7 7  7  7  7  7 7 7 7 7 7 7 7  7  7  7  7  7 7 7 8 8 8 8 8  8  8  8  8  8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8   8  8  8  8  8  8  8  8  8  8  8  !8 !8! !8" !8# !8$ !8% !8& !8' ! 8( ! 8) ! 8* ! 8+ ! 8, !8- !8. !8/ !80 !81 !82 !83 !84 !85  "86 "87 "88 "89 "8: "8; "8< "8= " 8> " 8? " 8@ " 8A " 8B "8C "8D "8E "8F "8G "8H "8I "8J "8K  #8L #8M #8N #8O #8P #8Q #8R #8S # 8T # 8U # 8V # 8W # 8X #8Y #8Z #8[ #8\ #8] #8^ #8_ #8` #8a #8b #8c #8d #8e #8f #8g  $8h $8i $8j $8k $8l $8m $8n $8o $ 8p $ 8q $ 8r $ 8s  %8t %8u %8v %8w %8x %8y %8z %8{ % 8| % 8} % 8~ % 8 % 8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 % 8 %!8 %"8 %#8 %$8 %%8 %&8 %'8 %(8  &8 &8 &8 &8 &8 &8 &8 &8 & 8 & 8 & 8 & 8 & 8 &8 &8 &8 &8 &8 &8 &8 &8 &8  '8 '8 '8 '8 '8 '8 '8 '8 ' 8 ' 8 ' 8 ' 8 ' 8  (8 (8 (8 (8 (8 (8 (8 (8 ( 8 ( 8 ( 8 ( 8 ( 8 (8 (8 (8 (8  )8 )8 )8 )8 )8 )8 )8 )8 ) 8 ) 8 ) 8 ) 8 ) 8  *8 *8 *8 *8 *8 *8 *8 *8 * 8 * 8 * 8  +8 +8 +8 +8 +8  ,8 ,8 ,8 ,8 ,8 ,8 ,8 ,8 , 8 , 8 , 8 , 8 , 8 ,8 ,8 ,8 ,8 ,8 ,8 ,9 ,9 ,9 ,9 ,9 ,9 ,9  -9 -9 -9 -9 -9 -9 -9 -9 - 9 - 9 - 9 - 9 - 9 -9 -9 -9 -9  .9 .9 .9 .9 .9 .9 .9 .9 . 9 . 9! . 9"  /9# /9$ /9% /9& /9' /9( /9) /9* / 9+  09, 09- 09. 09/ 090 091 092 093 0 94 0 95 0 96 0 97 0 98 099  19: 19; 19< 19= 19> 19? 19@ 19A 1 9B 1 9C 1 9D 1 9E 1 9F 19G 19H 19I 19J 19K 19L 19M  29N 29O 29P 29Q 29R 29S 29T 29U 2 9V 2 9W 2 9X 2 9Y 2 9Z 29[ 29\ 29] 29^ 29_ 29` 29a 29b 29c 29d  39e 39f 39g 39h 39i 39j 39k 39l 3 9m 3 9n 3 9o 3 9p 3 9q 39r 39s 39t 39u 39v 39w  49x 49y 49z 49{ 49| 49} 49~ 49 4 9  59 59 59 59 59 59  69 69 69 69 69 69 69  79 79 79 79 79 79 79 79 7 9 7 9 7 9 7 9 7 9 79 79 79 79 79 79 79 79 79 79  89 89 89 89 89 89 89 89 8 9 8 9 8 9 8 9 8 9  99 99 99 99 99 99 99 99 9 9 9 9 9 9  :9 :9 :9 :9 :9 :9 :9 :9 : 9 : 9 : 9  ;9 ;9 ;9 ;9 ;9 ;9 ;9 ;9 ; 9 ; 9 ; 9 ; 9 ; 9 ;9 ;9 ;9 ;9  <9 <9 <9 <9 <9 <9 <9 <9 < 9 < 9 < 9 < 9  =9 =9 =9 =9 =9 =9 =9 =9  >9 >9 >9 >9 >9 >9 >9 >9 > 9 > 9 > 9 > 9  ?9 ?9 ?9 ?9 ?9 ?9 ?9 ?: ? : ? : ? :  @: @: @: @: @: @: @: @: ;;GR^jv)5AMYeq} $/;GS_kw+7CO[gs&2>JVbnz ".:FR^jv(4@LXdp| #/;GS_kw*6BNZfr~%1=IUamy !,8DP\ht'2>JVbnz !-9EQ]iu)5AMYeq}   % 1 = I U a m y ! !!!!-!9!E!Q!]!i!u!!!!!!!!!!!""""'"3"?"K"W"c"o"{"""""""""""# ##"#.#:#F#R#^#j#v###########$$$$($4$@$L$X$d$p$|$$$$$$$$$$$% %%#%/%;%G%S%_%k%w%%%%%%%%%%%&&&&)&5&A&M&Y&e&q&}&&&&&&&&&&'' ''$'0';'G'S'_'k'w'''''''''''((((*(6(B(N(Z(f(r(~(((((((((())))&)2)>)J)V)b)n)z)))))))))))* **"*.*:*F*R*^*j*v***********++++)+5+A+L+X+d+p+|++++++++++,, ,,#,/,;,G,S,_,k,w,,,,,,,,,,,----)-5-A-M-Y-e-q-}----------.. ..$.0.<.H.T.`.l.x...........////*/6/B/N/Z/f/r/~//////////00 00$000<0H0T0`0l0x000000000001111)151A1M1Y1e1q1}111111111122 22%212=2I2U2a2m2x22222222222333 3,383D3P3\3h3t333333333334444'434?4K4W4c4o4{444444444445 55"5.5:5F5R5^5j5v555555555556666*666B6N6Z6f6r6~66666666667777&727=7I7U7a7m7y777777777778 88!8-898E8Q8]8i8u888888888889999)959A9M9Y9e9q9|9999999999:: ::$:0:<:H:T:`:l:x:::::::::::;;; ;,;8;D;P;\;h;t;;;;;;;;;;;<<<<&<2<>MJMVMaMmMyMMMMMMMMMMNNNN+N8NENQN^NkNxNNNNNNNNNNOOOO,O9OFOSO`OmOzOOOOOOOOOOPPP P-P:PGPTPaPnP{PPPPPPPPPPQ QQ#Q0Q=QJQWQdQqQ~QQQQQQQQQRR RR'R4RARNR[RhRtRRRRRRRRRRSSSS)S6SCSOS\SiSvSSSSSSSSSSTTTT,T9TFTST`TmTzTTTTTTTTTTUUU"U.U;UHUUUbUoU|UUUUUUUUUUV VV#V0V=VJVWVdVqV~VVVVVVVVVVW WW&W3W@WMWZWfWsWWWWWWWWWWXXXX)X6XCXPX]XjXvXXXXXXXXXXYYYY+Y8YEYRY_YlYyYYYYYYYYYYZZZ!Z.Z;ZHZUZbZoZ|ZZZZZZZZZZ[ [[#[0[=[J[W[d[n[y[[[[[[[[[[[[\\\\)\4\?\J\U\`\k\v\\\\\\\\\\\\] ]]!]-]9]E]Q]]]i]u]]]]]]]]]]]^^^^(^4^@^L^X^d^p^|^^^^^^^^^^__ __$_0_<_H_T_`_l_x___________````+`7`C`O`[`g`s```````````aaaa&a2a>aJaVabanazaaaaaaaaaaab bb!b-b9bEbQb]bibubbbbbbbbbbbcccc)c5cAcMcYcecqc|ccccccccccdd dd$d0d}J}V}b}n}z}}}}}}}}}}}~ ~~!~-~9~E~Q~]~i~u~~~~~~~~~~~)5@LXdp| @ :  A: A: A: A: A: A: A: A: A : A : A : A : A :  B: B: B: B: B: B: B:! B:" B :# B :$ B :% B :& B :' B:( B:) B:* B:+ B:, B:- B:.  C:/ C:0 C:1 C:2 C:3 C:4 C:5  D:6 D:7 D:8 D:9 D:: D:; D:< D:= D :> D :? D :@ D :A D :B D:C D:D D:E D:F D:G D:H D:I D:J D:K D:L D:M D:N D:O D:P D:Q D:R D:S D:T D :U D!:V D":W D#:X  E:Y E:Z E:[ E:\ E:] E:^ E:_ E:` E :a E :b E :c E :d E :e E:f E:g E:h E:i E:j E:k E:l E:m E:n E:o E:p E:q E:r E:s E:t E:u E:v E:w E :x E!:y E":z E#:{ E$:|  F:} F:~ F: F: F:  G: G: G: G: G: G: G: G: G : G : G : G : G : G: G: G: G: G: G: G: G: G: G: G:  H: H: H: H: H: H: H: H: H : H : H : H : H : H: H: H: H: H: H: H:  I: I: I: I: I: I: I: I: I : I : I : I : I : I: I: I: I: I: I: I: I: I: I: I: I: I: I: I:  J: J: J: J: J: J: J: J: J : J : J : J : J : J: J: J: J: J: J: J: J: J: J:  K: K: K: K: K: K: K: K: K : K :  L: L: L: L: L: L: L: L: L : L : L : L :  M: M: M: M: M: M: M: M: M : M ; M ; M ; M ; M; M; M; M; M; M; M;  N; N; N; N; N; N; N; N; N ; N ; N ; N ; N ; N; N; N; N; N; N; N; N; N; N;! N;" N;# N;$ N;% N;& N;' N;( N;) N ;* N!;+ N";, N#;- N$;. N%;/ N&;0 N';1 N(;2 N);3 N*;4 N+;5 N,;6 N-;7 N.;8 N/;9 N0;: N1;; N2;< N3;= N4;> N5;? N6;@ N7;A N8;B N9;C N:;D N;;E N<;F N=;G N>;H N?;I N@;J NA;K NB;L NC;M ND;N NE;O NF;P NG;Q NH;R  O;S O;T O;U O;V O;W O;X O;Y O;Z O ;[ O ;\ O ;] O ;^ O ;_  P;` P;a P;b P;c P;d P;e P;f P;g P ;h P ;i P ;j P ;k P ;l P;m P;n P;o P;p P;q P;r  Q;s Q;t Q;u Q;v Q;w Q;x Q;y Q;z Q ;{ Q ;| Q ;} Q ;~ Q ; Q; Q; Q;  R; R; R; R; R; R; R; R;  S; S; S; S; S; S; S; S; S ; S ; S ; S ; S ; S; S; S; S; S;  T; T; T; T; T; T; T; T; T ; T ; T ; T ;  U; U; U; U; U; U; U; U; U ; U ; U ; U ; U ;  V; V; V; V; V; V; V; V; V ; V ; V ; V ; V ; V; V; V; V;  W; W; W; W; W; W; W;  X; X; X; X; X; X; X; X; X ; X ; X ; X ; X ; X; X; X; X; X;  Y; Y; Y; Y; Y; Y; Y; Y; Y ; Y ; Y ; Y ; Y ; Y; Y; Y; Y; Y; Y; Y; Y; Y; Y; Y; Y; Y; Y; Y; Y; Y; Y; Y ; Y!< Y"< Y#< Y$< Y%< Y&< Y'< Y(< Y)< Y*< Y+< Y,< Y-< Y.< Y/< Y0< Y1< Y2< Y3< Y4<  Z< Z< Z< Z< Z< Z< Z< Z< Z < Z < Z < Z < Z < Z \ j=? j=@ j=A j=B j=C j =D j!=E j"=F j#=G j$=H j%=I j&=J j'=K j(=L j)=M j*=N j+=O j,=P j-=Q j.=R j/=S j0=T  k=U k=V k=W k=X k=Y k=Z k=[ k=\ k =] k =^ k =_ k =` k =a k=b k=c k=d k=e k=f k=g k=h k=i k=j k=k k=l k=m k=n k=o k=p k=q k=r k=s k =t k!=u k"=v k#=w k$=x k%=y k&=z k'={ k(=| k)=} k*=~ k+=  l= l= l= l= l= l= l= l= l = l = l = l = l =  m= m= m= m= m= m= m= m= m = m = m = m = m = m= m= m= m= m= m= m= m= m= m= m= m= m= m= m= m= m= m=  n= n= n= n= n= n= n=  o= o= o= o= o= o= o= o= o = o =  p= p= p= p= p= p= p= p= p = p =  q= q= q= q= q= q= q= q= q =  r= r= r= r= r= r= r= r=  s= s= s= s= s= s= s= s= s = s = s = s = s = s= s= s= s= s=  t= t= t= t= t= t= t= t= t = t = t = t = t = t= t= t= t= t= t=  u= u=  v= v> v> v> v> v> v> v> v > v > v > v > v > v> v> v> v> v> v> v> v> v> v> v> v> v> v> v> v>  w> w> w> w> w> w>! w>" w># w >$ w >% w >& w >' w >( w>) w>* w>+ w>, w>- w>. w>/ w>0 w>1 w>2 w>3 w>4 w>5 w>6 w>7 w>8 w>9 w>: w >; w!>< w">= w#>> w$>? w%>@ w&>A w'>B w(>C w)>D w*>E w+>F w,>G w->H w.>I w/>J w0>K w1>L w2>M w3>N w4>O w5>P w6>Q w7>R w8>S w9>T w:>U w;>V w<>W w=>X w>>Y w?>Z w@>[ wA>\ wB>] wC>^ wD>_ wE>` wF>a wG>b wH>c wI>d wJ>e wK>f wL>g wM>h wN>i wO>j wP>k wQ>l wR>m wS>n wT>o wU>p wV>q wW>r wX>s wY>t wZ>u w[>v w\>w w]>x w^>y w_>z w`>{ wa>| wb>} wc>~ wd> we> wf> wg> wh> wi> wj> wk> wl> wm> wn> wo> wp> wq> wr> ws> wt> wu> wv> ww> wx> wy> wz> w{> w|> w}> w~> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w>  x> x> x> x> x> x> x>  y> y> y> y> y> y> y> y>  z> z> z> z> z> z> z> z> z >  {> {> {> {>  |> |> |> |> |> |> |> |>  }> }> }> }> }>  ~> ~> ~> ~> ~> ~>  > > > > >  ? ? ? ? ? ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ? ? ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ?!  ?"  ?#  ?$  ?% ?& ?' ?( ?) ?*  ?+ ?, ?-  ?. ?/ ?0  ?1 ?2 ?3 ?4 ?5 ?6 ?7 ?8  ?9  ?:  ?;  ?<  ?= ?> ?? ?@ ?A ?B ?C ?D ?E  ?F ?G ?H ?I ?J ?K ?L ?M  ?N  ?O  ?P  ?Q  ?R ?S ?T ?U ?V ?W ?X ?Y ?Z ?[ ?\ ?] ?^ ?_  ?` ?a ?b ?c ?d ?e ?f ?g  ?h  ?i ?j ?k ?l ?m ?n ?o ?p  ?q ?r ?s ?t ?u ?v ?w ?x  ?y  ?z  ?{  ?|  ?} ?~ ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ?  ?  ?  ?  ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ?  ?  ? ? ? ? ? ? ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ?  ?  ?  ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ?  ?  ?  ?  ? ? ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ?  ?  ?  ?  ? ? ? ? ? ? ? ? ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ?  ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ?  ?  ?  ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ?  ?  ?  @  @ @  @ @ @ @ @ @ @ @  @  @ @ @ @ @ @  @  @  @  @  @  @  @  @   @   @   @   @   @  @  @  @!  @"  @#  @$  @%  @&  @'  @(  @)  @*  @+  @,  @-  @.  @/  @0   @1  !@2  @3 @4 @5 @6 @7 @8 @9 @:  @;  @<  @=  @>  @? @@ @A @B @C @D @E @F @G @H  @I @J @K @L @M @N @O @P  @Q  @R  @S  @T  @U @V @W @X @Y @Z @[ @\ @] @^ @_ @` @a @b @c @d @e @f @g  @h !@i "@j #@k  @l @m @n @o @p @q @r @s  @t  @u  @v  @w  @x @y @z @{ @| @} @~ @ @ @ @ @ @ @ @  @ @ @ @ @ @ @ @  @  @  @  @  @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @  @ @ @ @ @ @ @ @  @  @  @  @  @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @  @ !@ "@ #@  @ @ @ @ @ @ @ @  @  @  @  @  @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @  @ @ @ @ @ @ @ @  @  @  @  @  @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @  @ !@ "@ #@ $@   A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A   A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A!  A"  A#  A$  A%  A&  A'  A(  A)  A*  A+  A,  A-  A.  A/  A0  A1   A2  A3  A4  A5  A6  A7  A8  A9  A:  A;  A<  A=  A>  A?  A@  AA  AB  AC  AD  AE  AF  AG  AH  AI  AJ  AK  AL  AM  AN  AO  AP   AQ  AR  AS  AT  AU  AV  AW  AX  AY  AZ  A[  A\  A]  A^  A_  A`  Aa  Ab  Ac  Ad  Ae  Af  Ag  Ah  Ai  Aj  Ak  Al   Am  An  Ao  Ap  Aq  Ar  As  At  Au  Av  Aw  Ax  Ay  Az  A{  A|  A}  A~  A  A  A  A  A  A  A  A A A A A A A A  A  A  A  A  A A A A A A A A A A A A A A A A A A A  A !A "A #A  A A A A A A A A  A  A  A  A  A A A A A A A A A A A A A A A A A A A  A !A  A A A A A A A A  A  A  A  A  A A A A A A A A A A A A A A A A A A A  A !A  A A A A A A A A  A  A  A  A  A A A A A A A A A B B B B B B B  B B B B B B B B  B  B  B  B  B B B B B B B B B B B B  B B B! B" B# B$ B% B&  B'  B(  B)  B*  B+ B, B- B. B/ B0 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B: B;  B< B= B> B? B@ BA BB BC  BD  BE  BF  BG  BH BI BJ BK BL BM BN BO BP BQ BR BS BT BU BV BW BX BY  BZ B[ B\ B] B^ B_ B` Ba  Bb  Bc  Bd  Be  Bf Bg Bh Bi Bj Bk Bl Bm Bn Bo Bp Bq Br Bs Bt Bu Bv Bw Bx  By Bz B{ B| B} B~ B B  B  B  B  B  B B B B B B B B B B B B B B B B B  B B B B B B B B  B  B  B  B  B B B B B B B B B B B B B B B B B B B  B !B "B #B  B B B B B B B B  B  B  B  B  B B B B B B B B B B B B B B B B B B B  B !B "B  B B B B B B B B  B  B  B  B  B B B B B B B B B B B B B B B B  B B B B B B B B  B  C  C  C  C C C C C C C C C C C C C C C C  C C C C C C C C  C  C  C  C  C C C! C" C# 2pp| #/;GS_kw+6BNZfr~&2>JVbny !-9EQ]iu(4@LXdp| $0<HT`lv&1<HT`lx ,8DP\hs'3?KWcoz ".9EQ]iu(4@LXdp| #/;GS_kw*6BNZfr~   % 1 = I U a m y !!! !,!8!D!P!\!h!t!!!!!!!!!!!""""&"2">"J"V"b"n"z"""""""""""## ####.#9#D#O#Z#e#p#{###########$ $$#$/$;$F$R$^$j$v$$$$$$$$$$$%%%%)%5%A%M%Y%e%q%}%%%%%%%%%%&& &&$&0&<&G&S&_&k&w&&&&&&&&&&&''''*'6'B'N'Z'f'r'}''''''''''(( ((#(.(9(D(O(Z(e(p({(((((((((((() )) )+)6)A)L)W)b)m)x)))))))))))*** *,*8*D*P*\*h*t***********++++'+3+?+K+W+c+o+{+++++++++++, ,,!,-,9,E,Q,],i,u,,,,,,,,,,,----)-5-A-M-Y-d-p-|-----------. ..#./.;.G.S._.k.w...........////*/6/B/N/Z/f/r/~//////////0000&010=0I0U0a0m0y000000000001 11!1,181D1P1\1h1t111111111112222(242@2L2X2d2p2|222222222223 33#3/3;3G3S3_3k3w333333333334444)454A4M4Y4e4q4}444444444455 55$505<5H5T5`5l5x55555555555666 6,686D6O6[6g6s666666666667777&727>7J7V7a7m7y77777777777888 8,888D8P8[8g8s888888888889999'939?9K9W9c9o9{99999999999: ::!:-:9:E:Q:]:i:u:::::::::::;;;;(;4;@;L;X;d;p;|;;;;;;;;;;;< <<#> >>%>1><>H>T>`>l>x>>>>>>>>>>>??? ?,?7?C?O?[?g?s???????????@@@@&@2@>@J@V@b@n@z@@@@@@@@@@@A AA"A-A9AEAQA]AiAuAAAAAAAAAAABBBB)B5BABLBXBdBpB|BBBBBBBBBBCC CC$C0CLJLVLbLnLzLLLLLLLLLLLM MM"M.M9MEMQM]MiMuMMMMMMMMMMMNNNN)N5NANMNYNeNqN}NNNNNNNNNNOO OO$O0OQJQVQbQnQzQQQQQQQQQQQR RR"R.R:RFRRR]RiRuRRRRRRRRRRRSSSS)S5SASMSYSeSqS}SSSSSSSSSSTT TT#T/T;TGTST_TkTwTTTTTTTTTTTUUUU*U6UBUNUZUfUrU~UUUUUUUUUUVV VV%V1V=VIVUVaVmVyVVVVVVVVVVVW WW W,W8WDWPW\WhWtWWWWWWWWWWWXXXX'X3X?XKXWXcXoX{XXXXXXXXXXXY YY"Y.Y:YFYRY]YiYuYYYYYYYYYYYZZZZ(Z4Z@ZLZXZdZpZ|ZZZZZZZZZZZ[ [[#[/[;[G[R[^[j[v[[[[[[[[[[[\\\\)\5\A\M\Y\e\q\}\\\\\\\\\\]] ]]$]0]<]H]T]`]l]x]]]]]]]]]]]^^^^+^7^C^O^[^g^s^~^^^^^^^^^^____&_2_>_J_V_b_n_z___________``` `,`8`D`P`\`h`t```````````aaaa'a3a?aKaWacaoazaaaaaaaaaaab bb!b-b9bEbQb]bibubbbbbbbbbbbcccc)c4c@cLcXcdcpc|ccccccccccdd dd$d0dgJgVgbgngzgggggggggggh hh!h-h9hEhQh]hihuhhhhhhhhhhhiiii)i5iAiMiYieiqi|iiiiiiiiiijj jj$j0jvJvVvbvnvyvvvvvvvvvvvw ww!w-w9wEwQw]wiwtwwwwwwwwwwwxxxx(x4x@xLxXxdxpx|xxxxxxxxxxxy yy#y/y;yGySy_ykywyyyyyyyyyyyzzzz*z6zBzNzZzfzrz}zzzzzzzzzz{{ {{%{1{={I{T{`{l{x{{{{{{{{{{{||||+|7|C|O|[|g|s|||||||||||}}}}'}3}?}K}W}b}n}z}}}}}}}}}}}~ ~~"~.~:~F~R~^~j~v~~~~~~~~~~~*6AMYeq} C% C& C' C( C) C* C+ C, C-  C. C/ C0 C1 C2 C3 C4 C5  C6  C7  C8  C9  C: C; C< C= C> C? C@ CA CB CC CD CE CF CG CH CI  CJ CK CL CM CN CO CP CQ  CR  CS  CT  CU  CV CW CX CY CZ C[ C\ C] C^ C_ C` Ca Cb Cc Cd  Ce Cf Cg Ch Ci Cj Ck Cl  Cm  Cn  Co  Cp  Cq Cr Cs Ct Cu Cv Cw Cx Cy Cz C{ C| C} C~ C C C C C  C !C  C C C C C C C C  C  C  C  C  C C C C C C C C C C C C C C C C C C C  C  C  C  C  C  C  C  C   C   C   C   C   C  C  C  C  C  C  C C C C C C C C  C  C  C  C  C C C C C C C C C C C C C C  C C C C C C C C  C  C  C  C  C C C C C C C C C C  C C C C C C C C  C  C  C  C  C C C C  C C C C C C C C  C  D  D  D  D D D D D D D D  D D D D D D D D  D  D  D  D  D D D D D D D D  D  D  D!  D"  D# D$ D% D& D' D( D) D* D+ D, D- D. D/ D0 D1 D2 D3  D4 D5 D6 D7 D8 D9 D: D;  D<  D=  D>  D?  D@ DA DB DC DD   DE  DF  DG  DH  DI  DJ  DK  DL  DM  DN  DO  DP  DQ  DR  DS  DT  DU  DV   DW  DX  DY  DZ  D[  D\  D]  D^  D_  D`  Da  Db  Dc  Dd  De  Df  Dg  Dh  Di  Dj   Dk  Dl  Dm  Dn  Do  Dp  Dq  Dr  Ds  Dt   Du  Dv  Dw  Dx  Dy  Dz  D{  D|  D}  D~  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D   D   D   D   D   D  D  D  D  D  D D D D D D D D  D  D  D  D  D D D D D  D D D D D D D D  D  D  D  D D D D D D D D  D  D  D  D  D D D D  D D D D D D D D  D  D  D  D  D D D D  D D D D D D D D  D  D  D  D  D  D D D D D D D D  D  D  D  D  D  D D D D D D D D  D  D  D  D  D D  "D  "D  "D  "D  "D  "D  "D  "D  " E  " E  " E  " E  " E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E "E "E "E "E "E "E "E " E " E " E! " E" " E# "E$ "E% "E& "E' "E( "E) "E* "E+ "E,  "E- "E. "E/ "E0 "E1 "E2 "E3 "E4 " E5 " E6 " E7 " E8 " E9 "E: "E; "E< "E= "E> "E? "E@ "EA "EB "EC "ED "EE "EF  "EG "EH "EI "EJ "EK "EL  "EM "EN "EO "EP "EQ "ER "ES "ET " EU " EV " EW " EX " EY "EZ "E[ "E\ "E] "E^ "E_ "E` "Ea "Eb "Ec "Ed "Ee "Ef "Eg "Eh "Ei "Ej  "Ek "El "Em "En "Eo "Ep "Eq "Er " Es " Et " Eu " Ev " Ew  "Ex "Ey "Ez "E{ "E| "E} "E~ "E " E " E " E " E " E "E "E "E "E "E "E "E "E "E "E "E "E  "E "E "E "E "E "E "E "E " E " E " E " E " E "E "E "E "E "E "E "E "E "E  " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E  " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " !E " "E  " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E  " E " E " E " E " E " E  " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " F " F " F " F " F " F " F " F " F " F  "F "F "F "F "F "F "F "F " F " F " F " F " F "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F! "F" "F# "F$ "F% "F& "F' "F( " F)  "F* "F+ "F, "F- "F. "F/ "F0 "F1 " F2  "F3 "F4 "F5 "F6 "F7 "F8 "F9 "F: " F; " F< " F= " F> " F? "F@  "FA "FB "FC "FD "FE "FF "FG "FH " FI " FJ " FK " FL " FM "FN  "FO "FP "FQ "FR "FS "FT "FU  "FV "FW "FX "FY "FZ "F[ "F\ "F] " F^ " F_ " F` " Fa " Fb "Fc "Fd "Fe "Ff "Fg "Fh "Fi "Fj "Fk "Fl "Fm "Fn  "Fo "Fp "Fq "Fr "Fs "Ft  "Fu "Fv "Fw "Fx "Fy "Fz "F{ "F| " F} " F~ " F " F " F "F "F "F "F  "F "F "F "F "F "F "F "F " F " F " F " F " F "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F  "F "F "F "F "F "F "F "F " F " F " F " F " F "F "F "F "F "F  "F "F "F "F "F "F "F "F " F " F " F " F " F "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F  "F "F "F "F "F "F "F "F " F " F " F " F  "F "F "F "F "F "F "F "F " F " F " F " F " F "F "F "F "F "F "F "F "F  "F "F "F "F "F "F "F "F " F " F " F " F " F  "F "F "F "F "F "F "F "F " F " F " G " G " G "G "G "G "G "G "G "G "G "G "G "G "G "G "G "G "G  "G "G "G "G "G "G "G "G " G " G " G " G " G "G "G! "G" "G# "G$ "G% "G& "G' "G( "G) "G*  "G+ "G, "G- "G. "G/ "G0 "G1 "G2 " G3 " G4 " G5 " G6 " G7 "G8 "G9 "G: "G; "G< "G= "G> "G? "G@ "GA "GB "GC "GD "GE "GF "GG "GH "GI " GJ "!GK  "GL "GM "GN "GO "GP "GQ "GR "GS " GT  " GU " GV " GW " GX " GY " GZ " G[ " G\ " G] " G^ " G_ " G` " Ga " Gb " Gc " Gd " Ge " Gf " Gg " Gh  "!Gi "!Gj "!Gk "!Gl "!Gm "!Gn "!Go "!Gp "! Gq "! Gr "! Gs "! Gt "! Gu "!Gv "!Gw "!Gx "!Gy "!Gz "!G{ "!G| "!G} "!G~ "!G "!G  ""G ""G ""G ""G ""G ""G ""G ""G "" G "" G "" G "" G "" G ""G ""G ""G ""G  "#G "#G "#G "#G "#G "#G "#G "#G "# G "# G  "$G "$G "$G "$G "$G "$G "$G "$G "$ G "$ G "$ G "$ G "$ G "$G "$G "$G "$G "$G "$G "$G "$G "$G  "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "% G "% G "% G "% G "% G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "% G "%!G "%"G "%#G "%$G "%%G "%&G  "&G "&G "&G "&G "&G "&G "&G "&G "& G "& G "& G "& G "& G "&G "&G "&G "&G "&G "&G "&G "&G "&G  "'G "'G "'G "'G "'G "'G "'G "'G  "(G "(G "(G "(G "(G "(G "(G "(G "( G "( G "( H "( H "( H "(H "(H "(H "(H "(H "(H "(H "(H "(H "(H "(H "(H "(H "(H "(H "(H "(H "(H  ")H ")H ")H ")H ")H ")H ")H ")H ") H ") H ") H ") H ") H! ")H" ")H# ")H$ ")H% ")H& ")H' ")H( ")H) ")H* ")H+ ")H, ")H- ")H. ")H/ ")H0 ")H1  "*H2 "*H3 "*H4 "*H5 "*H6 "*H7 "*H8 "*H9 "* H: "* H; "* H< "* H= "* H> "*H? "*H@ "*HA "*HB "*HC "*HD "*HE "*HF "*HG "*HH "*HI "*HJ  "+HK "+HL "+HM "+HN "+HO "+HP "+HQ "+HR "+ HS "+ HT "+ HU "+ HV "+ HW "+HX "+HY "+HZ "+H[ "+H\ "+H] "+H^ "+H_ "+H` "+Ha "+Hb "+Hc "+Hd "+He "+Hf  ",Hg ",Hh ",Hi ",Hj ",Hk ",Hl ",Hm ",Hn ", Ho ", Hp ", Hq ", Hr ", Hs ",Ht ",Hu ",Hv ",Hw ",Hx ",Hy ",Hz ",H{ ",H| ",H} ",H~ ",H ",H ",H ",H  "-H "-H "-H "-H "-H "-H "-H "-H "- H "- H "- H "- H "- H "-H "-H "-H "-H "-H "-H "-H "-H "-H "-H "-H "-H  ".H ".H ".H ".H ".H ".H ".H ".H ". H ". H ". H ". H ". H  "/H "/H "/H "/H "/H "/H "/H "/H "/ H "/ H "/ H "/ H "/ H "/H "/H  "0H "0H "0H "0H "0H "0H "0H "0H "0 H "0 H "0 H "0 H "0 H "0H "0H "0H "0H "0H "0H "0H "0H "0H  "1H "1H "1H "1H "1H "1H "1H "1H "1 H "1 H "1 H "1 H "1 H "1H "1H "1H "1H "1H "1H "1H "1H "1H "1H "1H "1H "1H  "2H "2H "2H "2H "2H "2H "2H "2H "2 H "2 H "2 H  "3H "3H "3H "3H "3H "3H "3H "3H "3 H "3 H "3 H "3 H "3 H "3I "3I "3I "3I "3I "3I "3I "3I "3I "3I  "4I "4I "4I "4I "4I "4I "4I "4I "4 I "4 I "4 I "4 I "4 I "4I "4I  "5I "5I "5I "5I "5I "5I "5I "5I "5 I! "5 I" "5 I# "5 I$  "6I% "6I& "6I' "6I( "6I) "6I* "6I+ "6I, "6 I- "6 I. "6 I/ "6 I0 "6 I1 "6I2 "6I3 "6I4 "6I5  "7I6 "7I7 "7I8 "7I9 "7I: "7I; "7I< "7I= "7 I> "7 I? "7 I@ "7 IA "7 IB  "8IC "8ID "8IE "8IF "8IG "8IH "8II "8IJ "8 IK "8 IL "8 IM "8 IN  "9IO "9IP "9IQ "9IR "9IS "9IT "9IU "9IV "9 IW "9 IX "9 IY "9 IZ "9 I[ "9I\ "9I] "9I^ "9I_ "9I` "9Ia "9Ib "9Ic  ":Id ":Ie ":If ":Ig ":Ih ":Ii ":Ij ":Ik ": Il ": Im ": In ": Io ": Ip ":Iq  ";Ir ";Is ";It ";Iu ";Iv ";Iw ";Ix ";Iy "; Iz "; I{ "; I| "; I} "; I~ ";I ";I ";I ";I ";I ";I ";I ";I  "I ">I ">I ">I ">I ">I ">I ">I "> I "> I "> I "> I  "?I "?I "?I "?I "?I "?I "?I "?I "? I "? I "? I "? I "? I "?I "?I "?I "?I "?I "?I  "@I "@I "@I "@I "@I "@I "@I "@I "@ I "@ I "@ I "@ I  "AI "AI "AI "AI "AI "AI "AI "AI "A I "A I "A I "A I "A I "AI "AI "AI "AI "AI "AI "AI "AI "AI "AI "AI "AI  "BI "BI "BI "BI "BI "BI "BI "BI "B I "B I "B I "B I "B I "BI "BI "BI "BI "BI "BI "BI "BJ "BJ "BJ "BJ  ,J  ,J  ,J  ,J  ,J  ,J  ,J  ,J  , J  , J  , J  , J  , J  ,J  ,J  ,J  ,J  ,J  ,J  ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J , J , J , J! , J" , J# ,J$ ,J% ,J& ,J' ,J( ,J) ,J* ,J+ ,J, ,J- ,J. ,J/ ,J0 ,J1 ,J2 ,J3 ,J4 ,J5 , J6 ,!J7 ,"J8 ,#J9 ,$J: ,%J;  ,J< ,J= ,J> ,J? ,J@ ,JA ,JB ,JC , JD , JE , JF , JG , JH ,JI ,JJ ,JK ,JL ,JM ,JN ,JO ,JP ,JQ ,JR ,JS ,JT  ,JU ,JV ,JW ,JX ,JY ,JZ ,J[ ,J\ , J] , J^ , J_ , J` , Ja ,Jb ,Jc ,Jd ,Je ,Jf ,Jg ,Jh ,Ji ,Jj ,Jk ,Jl ,Jm ,Jn ,Jo ,Jp ,Jq ,Jr ,Js  ,Jt ,Ju ,Jv ,Jw ,Jx ,Jy ,Jz ,J{ , J| , J} , J~ , J , J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J  ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J , J , J , J , J , J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J  ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J , J , J , J , J , J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J , J ,!J ,"J  ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J , J , J , J , J , J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J  , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , K , K , K  , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K  , K , K , K , K , K , K! , K" , K# , K$ , K% , K& , K' , K( , K) , K* , K+ , K, , K- , K. , K/ , K0 , K1 , K2  , K3 , K4 , K5 , K6 , K7 , K8 , K9 , K: , K; , K< , K= , K> , K? , K@ , KA , KB , KC  , KD , KE , KF , KG , KH , KI , KJ , KK , KL , KM , KN , KO , KP , KQ , KR , KS , KT , KU , KV , KW , KX , KY , KZ , K[ , K\ , K] , K^  ,K_ ,K` ,Ka ,Kb ,Kc ,Kd ,Ke ,Kf , Kg , Kh , Ki , Kj , Kk ,Kl ,Km ,Kn ,Ko ,Kp ,Kq ,Kr ,Ks ,Kt  ,Ku ,Kv ,Kw ,Kx ,Ky ,Kz ,K{ ,K| , K} , K~ , K , K , K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K  ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K , K , K , K , K , K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K  ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K , K , K , K , K , K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K  ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K , K , K , K , K , K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K  ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K , K , K , K , K , K ,K ,K  ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K , K , K , K , K , K ,K ,K ,K ,K ,K  ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K , K , K , K , K , K ,K  ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L , L , L , L , L , L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L  ,L ,L ,L ,L! ,L" ,L# ,L$ ,L% , L& , L' , L( , L) , L* ,L+ ,L, ,L- ,L. ,L/ ,L0 ,L1 ,L2 ,L3 ,L4 ,L5 ,L6 ,L7 ,L8 ,L9 ,L: ,L; ,L< , L= ,!L> ,"L? ,#L@ ,$LA ,%LB ,&LC ,'LD ,(LE  ,LF ,LG ,LH ,LI ,LJ ,LK ,LL ,LM , LN , LO  ,LP ,LQ ,LR ,LS ,LT ,LU ,LV /hht(4@LXdp| #/;GS_kw*6BNZfr~ %1=IUamy ,8DP\ht(4@KWco{ #/;GS_jv*6BNZfr~&2>IUamy !-9EQ]iu)5AMXdp| $0<HT`lx+7CO[gs    & 2 > J V b n y ! !!!!-!9!E!Q!]!i!u!!!!!!!!!!!""""("4"@"L"X"d"p"|"""""""""""# ####/#;#G#S#_#k#w###########$$$$+$7$B$N$Z$f$r$~$$$$$$$$$$%%%%%%1%=%I%U%a%m%y%%%%%%%%%%%&&& &,&8&D&P&\&h&t&&&&&&&&&&&''''''3'?'K'W'c'o'{'''''''''''( (("(.(:(F(Q(](i(u((((((((((())))))5)A)M)Y)e)q)})))))))))))* **#*/*;*G*S*_*k*w***********++++++7+B+N+Z+f+r+~++++++++++,, ,,%,1,=,I,U,a,m,y,,,,,,,,,,,- --!---9-E-Q-]-i-u-----------....(.4.@.L.X.d.p.|..........// //$/0/4J4V4b4n4z444444444445 55!5-595E5Q5]5i5u555555555556666)656A6M6W6b6m6x6666666666667777(737>7I7U7a7m7y777777777778 88!8-898E8P8\8h8t888888888889999(949@9L9X9d9p9|9999999999:: ::$:0:<:H:T:`:l:x:::::::::::;;; ;,;8;D;P;\;g;s;;;;;;;;;;;<<<<'<3>>>$>/>:>E>P>[>f>q>|>>>>>>>>>>>????+?7?C?O?[?g?s???????????@@@@'@3@?@K@W@b@n@z@@@@@@@@@@@A AA"A-A9AEAQA]AiAuAAAAAAAAAAABBBB(B4B@BLBXBdBpB|BBBBBBBBBBBC CC#C/C;CGCSC_CkCwCCCCCCCCCCCDDDD*D6DBDNDZDfDrD~DDDDDDDDDDEE EE%E1ELJLVLbLnLzLLLLLLLLLLLM MM"M.M:MFMRM^MjMvMMMMMMMMMMMNNNN*N5NANMNYNeNqN}NNNNNNNNNNOO OO%O1O=OIOTO`OlOxOOOOOOOOOOOPPP P,P8PDPPP\PhPtPPPPPPPPPPPQQQQ'Q3Q?QKQWQcQoQzQQQQQQQQQQQR RR"R.R:RFRRR^RjRvRRRRRRRRRRRSSSS*S6SBSNSZSfSrS~SSSSSSSSSSTT TT%T1T=TITUTaTmTyTTTTTTTTTTTU UU!U-U9UDUPU\UhUtUUUUUUUUUUUVVVV(V4V@VLVXVdVpV|VVVVVVVVVVVW WW#W/W;WGWSW_WkWwWWWWWWWWWWWXXXX+X7XCXOX[XgXsXXXXXXXXXXXYYYY&Y2Y>YJYVYbYnYzYYYYYYYYYYYZ ZZ"Z.Z:ZEZQZ]ZiZuZZZZZZZZZZZ[[[[([4[@[L[X[d[p[|[[[[[[[[[[\\ \\#\/\;\G\S\_\k\w\\\\\\\\\\\]]]]+]7]C]O][]g]s]]]]]]]]]]]^^^^&^2^>^J^V^b^n^z^^^^^^^^^^^_ __!_-_9_E_Q_]_i_u___________````(`4`@`L`X`d`p`|``````````aa aa#a/a;aGaSa_akawaaaaaaaaaaabbbb*b6bBbNbZbfbrb~bbbbbbbbbbcccc&c2c>cJcVcbcncycccccccccccd dd!d-d9dEdQd]didudddddddddddeeee(e4e@eLeXedepe|eeeeeeeeeeff ff$f0fhJhVhbhnhzhhhhhhhhhhhi ii!i-i9iEiQi]iiiuiiiiiiiiiiijjjj)j5j@jLjXjdjpj|jjjjjjjjjjkk kk$k0kmJmVmbmnmzmmmmmmmmmmmn nn"n.n:nFnRn^njnvnnnnnnnnnnnoooo)o5oAoMoYoeoqo}oooooooooopp pp%p0pwJwVwbwnwzwwwwwwwwwwwx xx"x.x:xFxRx^xjxvxxxxxxxxxxxyy yy!y,y7yByMyXycynyyyyyyyyyyyyyzzzz'z3z?zKzWzczoz{zzzzzzzzzzz{ {{#{/{;{G{S{_{k{w{{{{{{{{{{{||||*|6|B|N|Z|f|r|~||||||||||}}}}&}2}>}J}V}b}m}y}}}}}}}}}}}~ ~~!~-~9~E~Q~]~i~u~~~~~~~~~~~(4@LXdp| , LX , LY , LZ , L[ , L\ ,L] ,L^ ,L_ ,L` ,La ,Lb ,Lc ,Ld ,Le ,Lf ,Lg ,Lh ,Li ,Lj ,Lk ,Ll ,Lm ,Ln , Lo ,!Lp ,"Lq ,#Lr ,$Ls ,%Lt ,&Lu  ,Lv ,Lw ,Lx ,Ly ,Lz ,L{ ,L| ,L} , L~ , L , L , L , L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L  ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L , L , L , L , L , L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L  ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L , L , L , L , L , L ,L ,L ,L ,L  ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L , L , L , L , L , L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L , L  ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L , L , L , L , L , L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L  ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L , L , L , L , L , L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,M ,M ,M ,M ,M ,M ,M ,M ,M ,M ,M ,M , M ,!M ,"M ,#M ,$M ,%M ,&M ,'M ,(M  , M , M , M , M , M , M , M , M , M , M , M , M , M! , M" , M# , M$ , M% , M& , M' , M( , M) , M* , M+ , M, , M- , M. , M/ , M0 , M1 , M2 , M3 , M4 , !M5 , "M6 , #M7 , $M8 , %M9 , &M: , 'M; , (M< , )M= , *M> , +M? , ,M@  ,!MA ,!MB ,!MC ,!MD ,!ME ,!MF ,!MG ,!MH ,! MI ,! MJ ,! MK ,! ML ,! MM ,!MN ,!MO ,!MP ,!MQ ,!MR ,!MS ,!MT ,!MU ,!MV ,!MW ,!MX ,!MY ,!MZ  ,"M[ ,"M\ ,"M] ,"M^ ,"M_ ,"M` ,"Ma ,"Mb ," Mc ," Md ," Me ," Mf ," Mg ,"Mh ,"Mi ,"Mj ,"Mk ,"Ml ,"Mm ,"Mn ,"Mo ,"Mp  ,#Mq ,#Mr ,#Ms ,#Mt ,#Mu ,#Mv ,#Mw ,#Mx ,# My ,# Mz ,# M{ ,# M| ,# M} ,#M~ ,#M ,#M ,#M ,#M ,#M  ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$ M ,$ M ,$ M ,$ M ,$ M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$ M  ,%M ,%M ,%M ,%M ,%M ,%M ,%M ,%M ,% M ,% M ,% M ,% M ,% M ,%M ,%M ,%M ,%M ,%M ,%M ,%M ,%M  ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,& M ,& M ,& M ,& M ,& M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M  ,'M ,'M ,'M ,'M ,'M ,'M ,'M ,'M ,' M ,' M ,' M ,' M ,' M ,'M ,'M ,'M ,'M ,'M  ,(M ,(M ,(M ,(M ,(M ,(M ,(M ,(M ,( M ,( M ,( M ,( M ,( M ,(M ,(M ,(M  ,)M ,)M ,)M ,)M ,)M ,)M ,)M ,)M ,) M ,) N ,) N ,) N ,) N ,)N ,)N ,)N ,)N ,)N  ,*N ,*N ,*N ,*N ,*N ,*N ,*N ,*N ,* N ,* N ,* N ,* N ,* N ,*N ,*N ,*N ,*N ,*N ,*N ,*N ,*N ,*N  ,+N ,+N ,+N! ,+N" ,+N# ,+N$ ,+N% ,+N& ,+ N' ,+ N( ,+ N) ,+ N* ,+ N+  ,,N, ,,N- ,,N. ,,N/ ,,N0 ,,N1 ,,N2 ,,N3 ,, N4 ,, N5 ,, N6 ,, N7 ,, N8 ,,N9 ,,N: ,,N; ,,N< ,,N= ,,N> ,,N? ,,N@ ,,NA ,,NB ,,NC ,,ND ,,NE ,,NF ,,NG ,,NH ,,NI  ,-NJ ,-NK ,-NL ,-NM ,-NN  ,.NO ,.NP ,.NQ ,.NR ,.NS ,.NT ,.NU ,.NV ,. NW ,. NX ,. NY ,. NZ ,. N[ ,.N\ ,.N] ,.N^ ,.N_ ,.N` ,.Na ,.Nb ,.Nc ,.Nd ,.Ne ,.Nf ,.Ng ,.Nh ,.Ni ,.Nj  ,/Nk ,/Nl ,/Nm ,/Nn ,/No ,/Np ,/Nq  ,0Nr ,0Ns ,0Nt ,0Nu ,0Nv ,0Nw ,0Nx ,0Ny ,0 Nz ,0 N{ ,0 N| ,0 N} ,0 N~ ,0N ,0N ,0N ,0N ,0N ,0N ,0N ,0N ,0N ,0N ,0N ,0N ,0N ,0N ,0N ,0N ,0N ,0N ,0 N ,0!N ,0"N ,0#N ,0$N ,0%N ,0&N ,0'N ,0(N ,0)N ,0*N ,0+N ,0,N ,0-N ,0.N ,0/N  ,1N ,1N ,1N ,1N ,1N ,1N ,1N ,1N ,1 N ,1 N ,1 N ,1 N ,1 N ,1N ,1N ,1N ,1N ,1N ,1N ,1N ,1N ,1N ,1N ,1N ,1N ,1N ,1N ,1N ,1N ,1N ,1N ,1 N ,1!N ,1"N ,1#N ,1$N ,1%N ,1&N ,1'N  ,2N ,2N ,2N ,2N ,2N ,2N ,2N ,2N ,2 N ,2 N ,2 N ,2 N ,2 N ,2N ,2N ,2N ,2N ,2N ,2N ,2N ,2N ,2N ,2N ,2N ,2N ,2N ,2N ,2N ,2N ,2N ,2N ,2 N ,2!N ,2"N ,2#N ,2$N ,2%N ,2&N ,2'N ,2(N ,2)N ,2*N ,2+N ,2,N ,2-N ,2.N  ,3N ,3N ,3N ,3N ,3N ,3N ,3N ,3N ,3 N ,3 N ,3 O ,3 O ,3 O ,3O ,3O ,3O ,3O ,3O ,3O ,3O ,3O ,3O ,3O ,3O ,3O ,3O ,3O ,3O ,3O ,3O ,3O ,3 O ,3!O ,3"O ,3#O ,3$O ,3%O ,3&O ,3'O ,3(O ,3)O ,3*O ,3+O ,3,O! ,3-O" ,3.O# ,3/O$ ,30O% ,31O& ,32O' ,33O( ,34O) ,35O* ,36O+ ,37O, ,38O- ,39O. ,3:O/ ,3;O0 ,3O3 ,3?O4 ,3@O5  ,4O6 ,4O7 ,4O8 ,4O9 ,4O: ,4O; ,4O< ,4O= ,4 O> ,4 O? ,4 O@ ,4 OA ,4 OB ,4OC ,4OD ,4OE ,4OF ,4OG ,4OH ,4OI ,4OJ ,4OK ,4OL ,4OM ,4ON ,4OO ,4OP ,4OQ ,4OR ,4OS ,4OT ,4 OU ,4!OV ,4"OW  6OX  6OY  6OZ  6O[  6O\  6O]  6O^  6O_  6 O`  6 Oa  6 Ob  6 Oc  6 Od  6Oe  6Of  6Og  6Oh  6Oi  6Oj  6Ok  6Ol  6Om  6On 6Oo 6Op 6Oq 6Or 6Os 6Ot 6Ou 6 Ov 6 Ow 6 Ox 6 Oy 6 Oz 6O{ 6O| 6O} 6O~ 6O 6O 6O 6O 6O  6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6 O 6 O 6 O 6 O 6 O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6 O 6!O 6"O 6#O 6$O 6%O 6&O 6'O 6(O 6)O 6*O 6+O 6,O 6-O 6.O 6/O 60O 61O 62O 63O 64O 65O 66O 67O 68O 69O 6:O 6;O 6O 6?O 6@O 6AO 6BO  6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6 O 6 O 6 O 6 O 6 O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O  6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6 O 6 O 6 O 6 O 6 O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O  JO  JO  JO  JO  JO  JO  JO  JO  J O  J O  J O  J O  J O  JO  JP  JP  JP  JP  JP  JP  JP  JP  JP  JP  JP  JP  JP  JP  JP JP JP JP JP JP JP JP J P J P  JP JP JP JP JP JP JP JP J P J P! J P" J P# J P$ JP% JP& JP' JP( JP) JP* JP+ JP, JP- JP. JP/ JP0 JP1 JP2  JP3 JP4 JP5 JP6 JP7 JP8 JP9 JP: J P; J P< J P= J P> J P? JP@ JPA JPB JPC  JPD JPE JPF JPG JPH JPI JPJ JPK J PL J PM J PN J PO J PP JPQ JPR JPS JPT  JPU JPV JPW JPX JPY JPZ JP[ JP\ J P] J P^ J P_ J P` J Pa JPb  JPc JPd JPe JPf JPg JPh JPi JPj J Pk J Pl J Pm J Pn J Po JPp JPq JPr JPs JPt JPu JPv JPw JPx JPy JPz JP{ JP| JP}  JP~ JP JP JP JP JP JP JP J P J P J P J P J P JP JP JP JP JP  J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P  J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P  J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P  J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P  J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P  JP JP JP JQ JQ JQ JQ JQ J Q J Q J Q J Q J Q JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ  JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ  JQ JQ JQ JQ JQ JQ! JQ" JQ# J Q$ J Q% J Q& J Q' J Q( JQ) JQ* JQ+ JQ, JQ- JQ. JQ/ JQ0 JQ1 JQ2 JQ3 JQ4 JQ5 JQ6 JQ7 JQ8 JQ9 JQ: J Q; J!Q< J"Q= J#Q> J$Q? J%Q@ J&QA J'QB J(QC J)QD J*QE J+QF J,QG J-QH J.QI J/QJ J0QK J1QL J2QM J3QN J4QO J5QP J6QQ J7QR J8QS J9QT J:QU J;QV JQY J?QZ  JQ[ JQ\ JQ] JQ^ JQ_ JQ` JQa JQb J Qc J Qd J Qe J Qf J Qg JQh JQi JQj JQk JQl JQm JQn JQo JQp JQq JQr  JQs JQt JQu JQv JQw JQx JQy JQz J Q{ J Q| J Q} J Q~ J Q JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ J Q  JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ J Q J Q J Q J Q J Q JQ  JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ J Q J Q J Q J Q J Q JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ J Q J!Q J"Q J#Q J$Q J%Q J&Q J'Q J(Q J)Q J*Q J+Q J,Q J-Q J.Q J/Q J0Q J1Q  JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ J Q J Q J Q J Q J Q JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ J Q  JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ J Q J Q J Q J Q J Q JQ JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR  JR JR JR JR JR JR JR JR J R J R J R J R J R JR JR JR JR! JR" JR# JR$ JR% JR& JR' JR( JR) JR* JR+ JR, JR- JR. JR/ J R0 J!R1 J"R2 J#R3 J$R4 J%R5 J&R6 J'R7 J(R8 J)R9 J*R: J+R; J,R< J-R= J.R> J/R? J0R@ J1RA  JRB JRC JRD JRE JRF JRG JRH JRI J RJ J RK J RL J RM J RN JRO JRP JRQ JRR JRS JRT JRU JRV JRW JRX JRY JRZ JR[ JR\  JR] JR^ JR_ JR` JRa JRb JRc JRd J Re J Rf J Rg J Rh J Ri JRj JRk JRl JRm  JRn JRo JRp JRq JRr JRs JRt JRu J Rv J Rw J Rx J Ry J Rz JR{ JR| JR} JR~ JR JR JR JR  JR JR JR JR JR JR JR JR J R J R J R J R J R JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR J R J!R J"R J#R J$R  JR JR JR JR JR JR JR JR J R J R J R J R J R JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR  JR JR JR JR JR JR JR JR J R J R J R J R J R JR JR JR JR JR JR JR JR  JR JR JR JR JR JR JR JR J R J R J R J R J R JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR  JR JR JR JR JR JR JR JR J R J R J R J R J R JR JR JR JS JS  J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S!  J!S" J!S# J!S$ J!S% J!S& J!S' J!S( J!S) J! S* J! S+ J! S, J! S- J! S. J!S/ J!S0 J!S1 J!S2 J!S3 J!S4 J!S5 J!S6 J!S7 J!S8 J!S9 J!S: J!S; J!S< J!S= J!S> J!S? J!S@ J! SA J!!SB  J"SC J"SD J"SE J"SF J"SG J"SH J"SI J"SJ J" SK J" SL J" SM J" SN J" SO J"SP J"SQ J"SR J"SS J"ST J"SU J"SV J"SW J"SX J"SY J"SZ J"S[ J"S\ J"S] J"S^ J"S_ J"S` J"Sa  J#Sb J#Sc J#Sd J#Se J#Sf J#Sg J#Sh J#Si J# Sj J# Sk J# Sl J# Sm J# Sn J#So J#Sp  J$Sq J$Sr J$Ss J$St J$Su J$Sv J$Sw J$Sx J$ Sy J$ Sz J$ S{ J$ S| J$ S} J$S~ J$S J$S J$S J$S J$S J$S J$S J$S J$S J$S J$S J$S J$S J$S J$S J$S J$S J$ S J$!S J$"S J$#S J$$S J$%S J$&S  J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J% S J% S J% S J% S J% S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S  J&S J&S J&S J&S J&S J&S J&S J&S J& S J& S J& S J& S J& S J&S J&S J&S J&S J&S J&S J&S J&S J&S J&S  J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J' S J' S J' S J' S J' S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S  J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J( S J( S J( S J( S J( S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(T J(T J(T J(T J(T J(T J( T J(!T J("T J(#T J($T J(%T J(&T J('T J((T J()T J(*T J(+T J(,T J(-T J(.T J(/T J(0T J(1T  J)T J)T J)T J)T J)T J)T J)T J)T J) T J) T! J) T" J) T# J) T$ J)T% J)T& J)T' J)T( J)T) J)T* J)T+ J)T, J)T- J)T. J)T/ J)T0 J)T1  J*T2 J*T3 J*T4 J*T5 J*T6 J*T7 J*T8 J*T9 J* T: J* T; J* T< J* T= J* T> J*T? J*T@ J*TA J*TB J*TC J*TD J*TE  J+TF J+TG J+TH J+TI J+TJ J+TK J+TL J+TM J+ TN J+ TO J+ TP J+ TQ J+ TR J+TS J+TT J+TU J+TV J+TW J+TX J+TY J+TZ J+T[ J+T\ J+T] J+T^ J+T_ J+T`  J,Ta J,Tb J,Tc J,Td J,Te J,Tf J,Tg J,Th J, Ti J, Tj J, Tk J, Tl J, Tm J,Tn J,To J,Tp J,Tq J,Tr J,Ts J,Tt J,Tu J,Tv J,Tw J,Tx J,Ty J,Tz J,T{ J,T| J,T} J,T~ J,T  J-T J-T J-T J-T J-T J-T J-T J-T J- T J- T J- T J- T J- T J-T J-T J-T J-T J-T J-T J-T J-T J-T J-T J-T J-T  J.T J.T J.T J.T J.T J.T J.T J.T J. T J. T J. T J. T J. T J.T J.T J.T J.T J.T J.T J.T J.T J.T J.T J.T  J/T J/T J/T J/T J/T J/T J/T J/T J/ T J/ T J/ T J/ T J/ T J/T J/T J/T J/T J/T J/T J/T J/T J/T J/T  J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0 T J0 T J0 T J0 T J0 T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0 T J0!T J0"T J0#T  TT  TT  TT  TT  TT  TT  TT  TT  T T  T T  T T  T T  T T  TT  TT  TT  TT  TT  TT  TT  TT  TU TU TU TU TU TU TU TU T U T U T U T U T U TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU T U T!U T"U! T#U" T$U# T%U$ T&U% T'U& T(U' T)U( T*U) T+U* T,U+ T-U, T.U- T/U. T0U/ T1U0  TU1 TU2 TU3 TU4 TU5 TU6 TU7 TU8 T U9 T U: T U; T U< T U= TU> TU? TU@ TUA TUB TUC TUD TUE TUF TUG TUH TUI TUJ TUK TUL TUM TUN  TUO TUP TUQ TUR TUS TUT TUU TUV T UW T UX T UY T UZ T U[ TU\ TU] TU^ TU_ TU` TUa TUb TUc TUd TUe TUf TUg TUh TUi TUj TUk TUl TUm T Un T!Uo T"Up T#Uq T$Ur T%Us  TUt TUu TUv TUw TUx TUy TUz TU{ T U| T U} T U~ T U T U TU TU TU TU TU TU >(4@LXdp| $0<HT`kw+7CO[gs&2>JVbnz !-9EQ]iu)5@LXdp| $0;GS_kw+7CO[gs'3?KVbnz'2=HS^iu)5AMYeq| #/;GS_kw*6BMYeq}  $ 0 < H T ` l x !!!!+!6!B!N!Z!f!r!~!!!!!!!!!!"" ""%"1"="I"U"a"m"y"""""""""""### #,#8#C#O#[#g#s###########$$$$&$2$>$J$V$b$n$z$$$$$$$$$$$% %%%)%4%?%J%U%`%k%v%%%%%%%%%%%%&&&&+&7&C&O&[&g&s&&&&&&&&&&&''''''3'?'K'W'c'n'z'''''''''''( (("(.(:(F(R(^(h(s(~((((((((((()) ))%)1)=)I)U)a)m)y)))))))))))*** *,*8*D*P*\*h*t***********++++&+2+>+J+V+b+n+z+++++++++++, ,,",.,:,F,R,],i,u,,,,,,,,,,,----(-4-@-L-X-d-p-|-----------. ..#./.;.G.S._.k.v...........////(/3/>/I/T/_/j/u////////////0000$0/0:0E0P0[0f0q0|000000000001111)151@1L1X1d1p1|111111111112 22#2/292D2O2Z2e2p2{2222222222233 33%313=3I3U3a3m3y333333333334444+474C4O4[4g4s444444444445555&525>5J5V5a5m5y555555555556 66 6,686D6P6\6h6t666666666667777$7/7:7E7P7[7f7q7|777777777778888+878C8N8Z8f8r8~88888888889999&909;9F9Q9\9g9r9}99999999999::::':3:?:K:W:c:o:{:::::::::::; ;;";.;:;F;R;^;j;v;;;;;;;;;;;;< <<<*<5<@> >>#>.>9>D>O>Z>e>p>{>>>>>>>>>>>????(?4?@?L?X?d?p?|???????????@@@@'@2@=@H@S@^@i@t@@@@@@@@@@@@A AA!A-A9AEAQA\AhAtAAAAAAAAAAABBBB'B3B?BKBWBcBoBzBBBBBBBBBBBC CC!C-C9CECQC]CiCuCCCCCCCCCCCDDDD(D4D@DLDWDcDoD{DDDDDDDDDDDE EE#E/E;EGESE_EjEvEEEEEEEEEEEFFFF*F5FAFMFYFeFqF}FFFFFFFFFFGG GG$G0GLILTL_LjLuLLLLLLLLLLLLMMMM%M0MOJOVObOnOzOOOOOOOOOOOP PP"P.P9PEPQP]PiPuPPPPPPPPPPPQQQQ)Q5QAQMQYQeQqQ}QQQQQQQQQQRR RR%R1R=RIRURaRmRxRRRRRRRRRRRSSS S,S8SDSPS\ShStSSSSSSSSSSSTTTT'T3T?TKTWTcToT{TTTTTTTTTTTU UU#U/U;UGUSU_UjUvUUUUUUUUUUUVVVV*V6VBVNVZVfVrV~VVVVVVVVVVWW WW%W1W=WIWUWaWmWyWWWWWWWWWWWX XX!X-X9XEXQX]XiXuXXXXXXXXXXXYYYY(Y4Y@YLYXYdYpY|YYYYYYYYYYZZ ZZ$Z0Z\J\V\b\n\z\\\\\\\\\\\] ]]"].]:]F]R]^]j]v]]]]]]]]]]]^^^^*^6^B^N^Z^f^r^}^^^^^^^^^^__ __%_1_=_I_U_a_m_y___________` ``!`-`9`E`Q`]`i`u```````````aaaa)a4a@aLaXadapa|aaaaaaaaaabb bb$b0btJtVtbtmtytttttttttttu uu!u-u9uEuQu]uiuuuuuuuuuuuuuvvvv)v5vAvMvYvevqv}vvvvvvvvvvww ww$w0w T *V? T +V@ T ,VA T -VB  T VC T VD T VE T VF T VG T VH T VI T VJ T VK T VL T VM T VN T VO  ^VP  ^VQ  ^VR  ^VS  ^VT  ^VU  ^VV  ^VW  ^ VX  ^ VY  ^ VZ  ^V[ ^V\ ^V] ^V^ ^V_ ^V` ^Va ^Vb ^ Vc ^ Vd ^ Ve ^ Vf ^ Vg ^Vh ^Vi ^Vj ^Vk ^Vl ^Vm ^Vn ^Vo ^Vp ^Vq  ^Vr ^Vs ^Vt ^Vu ^Vv  ^Vw ^Vx ^Vy ^Vz ^V{ ^V| ^V} ^V~ ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^V ^V ^V ^V ^V ^V  ^V ^V ^V ^V ^V ^V ^V ^V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^V ^V  ^V ^V ^V ^V ^V ^V ^V ^V ^ V ^ V ^ V  ^V ^V ^V ^V ^V ^V ^V ^V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^V ^V ^V  ^V ^V ^V ^V ^V ^V ^V ^V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^V  ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V  ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V  ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V  ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V  ^ V ^ V ^ V ^ V ^ W ^ W ^ W ^ W ^ W ^ W ^ W ^ W ^ W ^ W ^ W ^ W  ^W ^W ^W ^W ^W ^W ^W ^W ^ W  hW  hW  hW  hW  hW  hW  hW  hW  h W  h W  h W  h W  h W!  hW"  hW#  hW$  hW%  hW&  hW'  hW(  hW) hW* hW+ hW, hW- hW. hW/ hW0 h W1 h W2 h W3 h W4 h W5 hW6 hW7 hW8 hW9 hW: hW; hW< hW= hW> hW? hW@ hWA hWB hWC hWD hWE hWF hWG h WH  hWI hWJ hWK hWL hWM hWN hWO hWP h WQ h WR h WS h WT h WU hWV hWW hWX hWY hWZ hW[ hW\ hW]  rW^  rW_  rW`  rWa  rWb  rWc  rWd  rWe  r Wf  r Wg  r Wh  r Wi  r Wj  rWk  rWl  rWm rWn rWo rWp rWq rWr rWs rWt r Wu r Wv r Ww r Wx r Wy rWz rW{ rW|  rW} rW~ rW rW rW rW rW rW r W r W r W r W r W rW rW  rW rW rW rW rW rW rW rW r W r W r W r W r W  rW rW rW rW rW rW rW rW r W r W r W r W r W rW rW rW rW rW rW rW rW rW rW rW rW rW rW  rW rW rW rW rW rW rW rW r W r W r W r W r W rW  rW rW rW rW rW rW rW rW r W r W r W r W r W rW rW rW rW  rW rW rW rW rW rW rW rW r W r W r W r W r W rW  r W r W r W r W r W r W r W r W r W r W r W r W r W r W r W  |W  |W  |W  |W  |W  |W  |W  |W  | W  | W  | W  | W  | W  |W  |W  |W  |X  |X  |X  |X  |X  X  X  X  X  X  X  X  X   X   X   X   X   X  X  X  X  X  X X X X X X X X  X  X  X X! X" X# X$ X% X& X'  X(  X)  X* X+ X, X- X. X/ X0 X1  X2  X3  X4  X5  X6  X7  X8  X9  X:  X;  X<   X=   X>   X?   X@   XA  XB  XC  XD  XE XF XG XH XI XJ XK XL  XM  XN  XO  XP  XQ  XR XS XT XU XV XW XX XY  XZ  X[  X\  X]  X^ X_ X` Xa Xb Xc Xd Xe  Xf  Xg  Xh  Xi  Xj  Xk Xl Xm Xn Xo Xp Xq Xr  Xs  Xt  Xu  Xv  Xw Xx Xy  Xz X{ X| X} X~ X X X  X  X  X  X  X X X X  X X X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X X  X  X  X  X  X  X  X  X   X   X   X   X   X  X  X  X X X X X X X X  X  X  X  X  X  X X X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X  X  X  X  X  X  X  X  X   X   X   X   X   X  X  X  X  X  X X X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X X  X X X X X X X X  X  X  X  X  X X Y Y Y Y Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y   Y   Y   Y   Y   Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y Y Y Y Y Y Y Y  Y  Y  Y!  Y"  Y# Y$ Y%  Y& Y' Y( Y) Y* Y+ Y, Y-  Y.  Y/  Y0  Y1  Y2 Y3 Y4 Y5 Y6 Y7 Y8 Y9  Y:  Y;  Y<  Y=  Y>  Y?  Y@  YA   YB   YC   YD   YE   YF  YG  YH  YI YJ YK YL YM YN YO YP  YQ  YR  YS  YT  YU YV YW YX YY YZ Y[ Y\ Y] Y^ Y_  Y`  Ya  Yb  Yc  Yd  Ye  Yf  Yg   Yh   Yi   Yj   Yk   Yl  Ym  Yn  Yo  Yp  Yq  Yr  Ys  Yt  Yu Yv Yw Yx Yy Yz Y{ Y|  Y}  Y~  Y  Y  Y  Y Y Y Y Y Y Y Y  Y  Y  Y Y Y Y Y Y Y Y  Y  Y  Y  Y  Y Y  Y Y Y Y Y Y Y Y  Y  Y  Y  Y Y Y Y Y Y Y Y  Y  Y  Y  Y  Y Y Y  Y Y Y Y Y Y Y Y  Y  Y  Y  Y  Y Y  Y Y Y Y Y Y Y Y  Y  Y  Y  Y  Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y   Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y   Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y   Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z   Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z   Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z! Z" Z# Z$ Z%  Z&  Z'  Z(  Z)  Z* Z+ Z, Z- Z. Z/ Z0 Z1 Z2  Z3  Z4  Z5  Z6  Z7  Z8  Z9  Z:   Z;   Z<   Z=   Z>   Z?  Z@  ZA ZB ZC ZD ZE ZF ZG ZH  ZI  ZJ  ZK  ZL  ZM ZN ZO ZP ZQ  ZR ZS ZT ZU ZV ZW ZX ZY  ZZ  Z[  Z\  Z]  Z^ Z_ Z` Za Zb Zc  Zd Ze Zf Zg Zh Zi  Zj  Zk  Zl  Zm  Zn  Zo  Zp  Zq   Zr   Zs   Zt   Zu   Zv  Zw  Zx  Zy  Zz  Z{  Z|  Z}  Z~  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z !Z "Z #Z $Z %Z &Z 'Z (Z )Z *Z +Z ,Z -Z .Z /Z 0Z  Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [  [ ![ "[  [ [ [ [ [ [ [ [  [  [  [  [!  [" [# [$ [% [& [' [( [) [* [+ [, [- [. [/ [0 [1 [2  [3 [4 [5 [6 [7 [8 [9 [:  [;  [<  [=  [>  [? [@ [A [B [C [D [E [F [G [H [I [J [K [L  [N [O [P [Q  [R ![S "[T   [U  [V  [W  [X  [Y  [Z  [[  [\  []  [^  [_  [`  [a  [b  [c  [d  [e  [f  [g  [h  [i  [j  [k  [l  [m  [n    [p  [q  [r  [s  [t  ![u  "[v  #[w  $[x  %[y  &[z   [{  [|  [}  [~  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  ![  "[  #[  $[  %[  &[  '[  ([  )[  *[   [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [   [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  ![  "[  #[  $[  %[  &[  '[  ([  )[  *[  +[  ,[  -[  .[  /[  0[  1[  2[   [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  \  \  \  \  \  \  \  \  \  \  \  \  \  \  \  \  \  \  \  \  \  !\  "\  #\  $\  %\  &\  '\  (\  )\  *\  +\  ,\  -\!  .\"  /\#  0\$  1\%  2\&  3\'  4\(  5\)  6\*  7\+  8\,  9\-  :\.  \/ \0 \1 \2 \3 \4 \5 \6  \7  \8  \9  \:  \; \< \= \> \? \@ \A \B \C \D \E \F \G \H \I \J \K \L \M  \N !\O "\P #\Q $\R  \S \T \U \V \W \X \Y \Z  \[  \\  \]  \^  \_ \` \a \b \c \d \e \f \g \h \i \j \k \l \m \n \o \p \q  \r !\s "\t #\u $\v %\w &\x '\y  \z \{ \| \} \~ \ \ \  \  \  \  \  \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \  \ \ \ \ \ \ \ \  \  \  \  \  \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \  \ \ \ \ \ \ \ \  \  \  \  \  \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \  \ !\ "\ #\  \ \ \ \ \ \ \ \  \  \  \  \  \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \  \ \ \ \ \ \ \ \  \  \  \  \  \ \ ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ]  ] !] "]  ] ] ] ] ] ] ] ]  ]  ]  ]  ]  ] ]! ]" ]# ]$ ]% ]& ]' ]( ]) ]* ]+ ], ]- ]. ]/ ]0 ]1 ]2  ]3 !]4 "]5 #]6 $]7 %]8 &]9 ']: (]; )]< *]= +]> ,]? -]@ .]A  ]B ]C ]D ]E ]F ]G ]H ]I  ]J  ]K  ]L  ]M  ]N ]O ]P ]Q ]R ]S ]T ]U ]V ]W ]X ]Y ]Z ][ ]\ ]] ]^ ]_ ]`  ]a !]b "]c #]d $]e %]f &]g ']h (]i )]j *]k +]l ,]m -]n .]o  ]p ]q ]r ]s ]t ]u ]v ]w  ]x  ]y  ]z  ]{  ]| ]} ]~ ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ]  ] !] "] #] $] %] &] ']  ] ] ] ] ] ] ] ]  ]  ]  ]  ]  ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ]  ] !] "] #] $] %] &] '] (] )] *] +] ,] -] .] /] 0] 1] 2] 3]  ] ] ] ] ] ] ] ]  ]  ]  ]  ]  ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ]  ] !] "] #] $] %] &] '] (] )] *] +] ,] -] .]  ] ] ] ] ] ] ] ]  ^  ^  ^  ^  ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^  ^ !^ "^ #^ $^ %^ &^ '^ (^ )^ *^! +^" ,^# -^$ .^% /^& 0^' 1^( 2^) 3^* 4^+ 5^, 6^- 7^. 8^/ 9^0 :^1 ;^2 <^3 =^4 >^5 ?^6 @^7 A^8 B^9 C^: D^; E^< F^= G^> H^? I^@ J^A K^B  ^C ^D ^E ^F ^G ^H ^I ^J  ^K  ^L  ^M  ^N  ^O ^P ^Q ^R ^S ^T ^U ^V ^W ^X ^Y ^Z ^[ ^\ ^] ^^ ^_ ^` ^a  ^b !^c "^d #^e $^f %^g &^h '^i (^j )^k *^l +^m ,^n -^o .^p /^q 0^r 1^s 2^t 3^u 4^v 5^w 6^x 7^y 8^z 9^{ :^| ;^} <^~ =^ >^ ?^ @^ A^ B^  ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^  ^  ^  ^  ^  ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^   ^   ^   ^   ^   ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^   ^  !^  "^  #^  $^  %^  &^  '^  (^  )^  *^  +^  ,^  -^ 0uu)5AMYeq} $0<HT`lx ,8DP\gs'3?KWco{ #/;GR^jv*6BNZfr~&2>JUamy !-9EQ]iu)5AMYeq} $0<HT`lx ,8DP\ht'3?KWco{ #/;GS_kv    * 6 B N Z f r ~ !!!!&!2!>!J!V!b!n!z!!!!!!!!!!!" ""!"-"9"E"Q"]"i"u"""""""""""####)#5#A#M#Y#e#q#}##########$$ $$%$1$<$H$T$`$l$x$$$$$$$$$$$%%% %,%8%D%P%\%h%t%%%%%%%%%%%&&&&'&3&?&K&W&c&o&{&&&&&&&&&&&' ''#'/';'G'S'_'k'w'''''''''''((((*(6(B(N(Z(f(r(~(((((((((())))&)2)>)J)V)b)n)z)))))))))))* **!*-*9*E*Q*]*i*u***********++++)+5+A+M+Y+e+q+}++++++++++,, ,,%,1,=,I,U,a,m,y,,,,,,,,,,,--- -,-8-D-P-\-h-t-----------....(.4.@.L.X.d.p.|..........// //#///;/G/S/_/k/w///////////0000'020=0H0S0^0i0t0000000000001111$1/1:1E1P1[1f1q1|1111111111122 22!2,272B2M2X2c2n2y2222222222223333)343?3J3U3`3k3v333333333334444)454A4M4Y4e4q4}444444444455 55%515=5I5U5a5m5y55555555555666 6,686D6P6\6h6t666666666667777(747@7L7X7d7p7|777777777778 88#8/8;8G8S8_8k8w888888888889999+979C9O9[9g9s99999999999::::&:2:>:J:V:b:n:z:::::::::::; ;;";.;:;F;R;^;j;v;;;;;;;;;;;<<<<)<5>> >,>8>D>P>\>h>t>>>>>>>>>>>????(?4?@?L?X?d?p?|??????????@@ @@$@0@;@G@S@_@k@w@@@@@@@@@@@AAAA+A7ACAOA[AgAsAAAAAAAAAAABBBB'B3B?BKBWBcBoB{BBBBBBBBBBBC CC"C.C:CFCRC^CjCvCCCCCCCCCCCDDDD*D6DBDNDZDfDrD~DDDDDDDDDDEEEE&E2E>EJEVEbEnEzEEEEEEEEEEEF FF!F-F9FEFQF]FiFuFFFFFFFFFFFGGGG)G5GAGMGYGeGqG}GGGGGGGGGGHH HH$H0HMJMVMbMnMzMMMMMMMMMMMN NN"N.N:NFNRN^NjNvNNNNNNNNNNNOOOO)O5OAOMOYOeOqO}OOOOOOOOOOPP PP%P1P=PHPTP`PlPxPPPPPPPPPPPQQQ Q,Q8QDQPQ\QhQtQQQQQQQQQQQRRRR'R3R?RKRWRcRoR{RRRRRRRRRRRS SS#S/S:SFSRS^SjSvSSSSSSSSSSSTTTT*T6TBTNTZTfTrT~TTTTTTTTTTUU UU%U1U=UIUUUaUmUyUUUUUUUUUUUV VV!V-V9VEVQV]ViVuVVVVVVVVVVVWWWW(W4W@WLWXWdWpW|WWWWWWWWWWXX XX$X0XrJrVrbrnrzrrrrrrrrrrrs ss!s-s9sEsQs]sisussssssssssstttt)t5tAtMtYtetqt}ttttttttttuu uu%u0uzJzVzbznzzzzzzzzzzzzz{ {{"{.{:{F{R{^{j{v{{{{{{{{{{{||||)|5|A|M|Y|e|q|}||||||||||}} }}%}1}=}I}U}a}m}y}}}}}}}}}}}~ ~~!~-~9~E~Q~]~i~u~~~~~~~~~~~(4@LXdp| ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^  ^  ^  ^  ^  ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^  ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^  ^  ^  ^  ^  ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ _  _ !_ "_ #_  _ _ _ _ _ _ _ _  _  _  _  _  _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _! _" _#  _$ !_% "_& #_' $_( %_) &_* '_+ (_, )_-  _. _/ _0 _1 _2 _3 _4 _5  _6  _7  _8  _9  _: _; _< _= _> _? _@ _A _B _C _D _E _F _G _H _I _J _K _L  _M !_N "_O #_P $_Q %_R &_S '_T (_U )_V *_W +_X  _Y _Z _[ _\ _] _^ __ _`  _a  _b  _c  _d  _e _f _g _h _i _j _k _l _m _n _o _p _q _r _s _t _u _v _w  _x !_y "_z #_{ $_| %_} &_~ '_ (_ )_ *_ +_ ,_ -_ ._ /_ 0_ 1_ 2_ 3_ 4_ 5_ 6_ 7_ 8_  _ _ _ _ _ _ _ _  _  _  _  _  _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _  _ !_ "_ #_ $_ %_  _ _ _ _ _ _ _ _  _  _  _  _  _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _  _ !_ "_ #_ $_ %_ &_   _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  !_  "_  #_  $_  %`  &`  '`  (`  )`  *`  +`  ,`  -`  .`  /`  0`  1`  2`   `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `!  `"  `#  `$  `%  `&  `'  `(  `)  `*  `+  `,  `-  !`.  "`/  #`0  $`1  %`2  &`3  '`4  (`5  )`6  *`7  +`8  ,`9  -`:  .`;  /`<  0`=  1`>  2`?  3`@  4`A   `B  `C  `D  `E  `F  `G  `H  `I  `J  `K  `L  `M  `N  `O  `P  `Q  `R  `S  `T  `U  `V  `W  `X  `Y  `Z  `[  `\  `]  `^  `_  ``  `a  !`b   `c  `d  `e  `f  `g  `h  `i  `j  `k  `l  `m  `n  `o  `p  `q  `r  `s  `t  `u  `v  `w  `x  `y  `z  `{  `|  `}  `~  `  `  `  `  !`  "`  #`  $`  %`  &`  '`  (`  )`  *`  +`  ,`   `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  !`  "`  #`  $`  %`  ` ` ` ` ` ` ` `  `  `  `  `  ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` `  ` !` "` #` $` %` &` '` (` )` *` +` ,` -` .` /` 0` 1` 2` 3` 4` 5` 6` 7` 8` 9` :` ;` <` =` >` ?` @` A` B` C` D` E` F` G` H`  ` ` ` ` a a a a  a  a  a  a  a a a a a a a a a a a a a a a a a a a  a !a "a #a $a %a &a! 'a" (a# )a$ *a% +a& ,a' -a( .a) /a*  a+ a, a- a. a/ a0 a1 a2  a3  a4  a5  a6  a7 a8 a9 a: a; a< a= a>  a?  a@  aA  aB  aC  aD  aE  aF   aG   aH   aI   aJ   aK  aL  aM  aN  aO  aP  aQ  aR  aS  aT  aU  aV  aW  aX  aY  aZ  a[  a\  a]   a^  !a_  "a`  #aa  $ab  %ac  &ad  'ae  (af  )ag  *ah  +ai  ,aj  -ak  .al  /am  0an  1ao  2ap  3aq  4ar  5as  6at  7au  8av  9aw  :ax  ;ay  a|  ?a}  @a~  Aa  Ba  Ca  Da  Ea  Fa  Ga  Ha  Ia  Ja  Ka  La  Ma  Na  Oa  Pa  a a a a a a a a  a  a  a  a  a a a a a a a a a a a a a a a a a a a  a !a "a #a $a %a &a 'a (a )a *a +a ,a -a .a /a 0a 1a 2a 3a 4a  a a a a a a a a  a  a  a  a  a a a a a a a a a a a a a a a a a a a  a !a "a #a $a %a &a  a a a a a a a a  a  a  a  a  a a a a a a a a a a a b b b b b b b b  b !b "b #b $b %b &b 'b (b )b *b +b ,b  b b b b b b b b  b  b  b  b  b! b" b# b$ b% b& b' b( b) b* b+ b, b- b. b/ b0 b1 b2 b3  b4 !b5 "b6 #b7 $b8 %b9 &b: 'b;  b< b= b> b? b@ bA bB bC  bD  bE  bF  bG  bH bI bJ bK bL bM bN bO bP bQ bR bS bT bU bV bW bX bY bZ  b[ !b\ "b] #b^ $b_ %b` &ba 'bb (bc )bd *be +bf ,bg -bh .bi /bj 0bk 1bl  bm bn bo bp bq br bs bt  bu  bv  bw  bx  by bz b{ b| b} b~ b b b b b b b b b b b b b  b !b "b #b $b %b &b 'b (b )b *b +b ,b -b .b /b 0b 1b 2b  b b b b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b b b b b b b b b b b b b  b !b "b #b $b %b &b 'b (b )b *b +b ,b -b .b /b 0b 1b 2b 3b 4b 5b 6b 7b 8b   b  b  b  b  b  b  b  b  b  b  b  b  b  b  b  b  b  b  b  b  b  b  b  b  b  b  b  b  b  b  b  b  !b  "b  #b  $b  %b  &b  'b  (b  )b  *c  +c  ,c  -c  .c  /c  0c  1c  2c  3c  4c  5c  6c  7c  8c  9c  :c  ;c  c   c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c!  c"  c#  c$  c%  c&  c'  c(  c)  c*  c+  c,  c-  c.  c/  c0  c1  c2  c3  c4  !c5  "c6  #c7  $c8  %c9  &c:  'c;  (c<  )c=  *c>   c?  c@  cA  cB  cC  cD  cE  cF  cG  cH  cI  cJ  cK  cL  cM  cN  cO  cP  cQ  cR  cS  cT  cU  cV  cW  cX  cY  cZ  c[  c\  c]  c^  !c_  "c`  #ca  $cb  %cc  &cd  'ce  (cf  )cg  *ch  +ci  ,cj  -ck  .cl  /cm  0cn  1co  2cp  3cq  4cr  5cs  6ct   cu  cv  cw  cx  cy  cz  c{  c|  c}  c~  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  !c  "c  #c  $c  %c  &c  'c  (c  )c  *c  +c  ,c  -c  .c  /c  0c  1c  2c  3c  4c  5c  6c  7c  8c  9c  :c  ;c   c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  !c  "c  #c  c c c c c c c c  c  c  c  c  c c c c c c c c c c c c c c c c c c c  c !c "c #c  c c c c c c c c  c  c  d  d  d d d d d d d d d d d d d d d d d d d  d  d d d d d d d d  d  d  d  d!  d" d# d$ d% d& d' d( d) d* d+ d, d- d. d/ d0 d1 d2 d3 d4  d5 d6 d7 d8 d9 d: d; d<  d=  d>  d?  d@  dA dB dC dD dE dF dG dH dI dJ dK dL dM dN dO dP dQ dR dS  dT !dU "dV #dW $dX %dY  dZ d[ d\ d] d^ d_ d` da  db  dc  dd  de  df dg dh di dj dk dl dm dn do dp dq dr ds dt du dv dw dx  dy !dz "d{ #d| $d} %d~ &d 'd (d )d *d +d  d d d d d d d d  d  d  d  d  d d d d d d d d d d d d d d d d d d d  d !d "d #d $d %d &d 'd (d )d *d +d ,d -d .d /d 0d  d d d d d d d d  d  d  d  d  d d d d d d d d d d d d d d d d d d d  d !d "d #d $d %d &d 'd (d )d *d +d ,d -d .d /d  d d d d d d d d  d  d  d  d  d d d d d d d d d d d d d d d d e e e  e !e "e #e $e %e &e  e e e e e e e e  e  e  e  e  e e e e e e e e e e e e! e" e# e$ e% e& e' e(  e) !e* "e+ #e, $e- %e. &e/ 'e0 (e1 )e2 *e3 +e4 ,e5 -e6 .e7 /e8 0e9 1e: 2e; 3e< 4e= 5e> 6e? 7e@ 8eA 9eB :eC ;eD eG ?eH @eI AeJ BeK CeL DeM EeN FeO GeP  eQ eR eS eT eU eV eW eX  eY  eZ  e[  e\  e] e^ e_ e` ea eb ec ed ee ef eg eh ei ej ek el em en eo  ep !eq "er #es $et %eu &ev 'ew (ex )ey *ez +e{ ,e| -e} .e~ /e 0e 1e 2e 3e 4e 5e 6e 7e 8e  e e e e e e e e  e  e  e  e  e e e e e e e e e e e e e e e e e e e  e !e "e #e $e %e &e 'e (e )e *e +e ,e -e .e /e 0e 1e 2e 3e 4e 5e  e  e  e  e  e  e  e  e   e   e   e   e   e  e  e  e  e  e  e  e  e  e  e  e  e  e  e  e  e  e  e   e  !e  "e  #e  $e  %e  &e  'e  (e  )e  *e  +e  ,e  -e  .e  /e  0e  1e  2e  3e  e e e e e e e e  e  e  e  e  e e e f f f f f f f f f f  f f f f f f f f  f  f  f  f  f f f f f f f f f f f f! f" f# f$ f% f& f' f(  f) !f* "f+ #f, $f-  f. f/ f0 f1 f2 f3 f4 f5  f6  f7  f8  f9  f: f; f< f= f> f? f@ fA fB fC fD fE fF fG fH fI fJ fK fL  fM !fN "fO #fP $fQ %fR &fS 'fT (fU )fV *fW +fX ,fY -fZ .f[ /f\ 0f] 1f^ 2f_ 3f` 4fa 5fb 6fc  fd fe ff fg fh fi fj fk  fl  fm  fn  fo  fp fq fr fs ft fu fv fw fx fy fz f{ f| f} f~ f f f f  f !f "f #f $f %f &f 'f (f )f *f +f ,f -f .f /f  f f f f f f f f  f  f  f  f  f f f f f f f f f f f f f f f f f f f  f !f "f #f $f %f &f 'f (f )f *f +f ,f -f .f /f 0f 1f 2f 3f 4f 5f 6f 7f 8f 9f :f ;f f ?f @f Af Bf Cf Df Ef Ff Gf  f f f f f f f f  f  f  f  f  f f f f f f f f f f f f f f f f f f f  f !f "f #f $f %f &f 'g (g )g *g +g ,g -g .g /g 0g 1g 2g 3g 4g 5g  g g g g g g g g  g  g  g  g  g g g g g g g! g" g# g$ g% g& g' g( g) g* g+ g, g-  g. !g/ "g0 #g1 $g2 %g3 &g4 'g5 (g6 )g7 *g8 +g9 ,g: -g; .g< /g= 0g> 1g? 2g@ 3gA 4gB 5gC 6gD 7gE 8gF 9gG :gH ;gI   gJ  gK  gL  gM  gN  gO  gP  gQ  gR  gS  gT  gU  gV  gW  gX  gY  gZ  g[  g\  g]  g^  g_  g`  ga  gb  gc  gd  ge  gf  gg  gh  gi  !gj  "gk  #gl  $gm  %gn  &go  'gp  (gq  )gr   gs  gt  gu  gv  gw  gx  gy  gz  g{  g|  g}  g~  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  !g  "g  #g  $g  %g  &g  'g  (g  )g  *g   g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  !g  "g  #g  $g  %g  &g  'g  (g  )g  *g  +g  ,g  -g  .g  /g  0g  1g  2g  3g  4g  5g  6g  7g  8g  9g   g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  !g 0'3?JVbnz ".:FR^jv)5AMYeq} %1=IUamy ,8DP\ht'3?KWco{ #/;GR^jv*6BNZfr~ %1=IUamy !-9EQ]ht(4@LXdp| $0<HT_kw+7CO[gs    & 2 > J V b n z !!!!(!3!>!I!T!_!j!u!!!!!!!!!!!!""""&"2">"J"V"b"n"z"""""""""""# ##"#.#:#F#R#^#j#v###########$$$$*$6$B$M$Y$e$q$}$$$$$$$$$$%% %%%%1%=%I%U%a%m%y%%%%%%%%%%%&&& &,&8&D&P&\&h&t&&&&&&&&&&&''''('4'?'K'W'c'o'{'''''''''''( ((#(/(;(G(S(_(k(w((((((((((())))+)6)B)N)Z)f)r)~))))))))))** **%*1*=*I*U*a*m*y***********+ ++!+-+9+E+Q+]+i+u+++++++++++,,,,),5,A,M,Y,e,q,},,,,,,,,,,-- --$-0-<-H-T-`-l-x-----------... .,.8.D.P.\.h.t...........////'/3/?/K/W/c/o/{///////////0 00#0/0;0G0S0_0k0w000000000001111*161B1N1Z1f1r1~11111111112222&222>2J2V2b2n2z222222222223 33!3-393E3Q3]3i3u333333333334444)454@4L4X4d4p4|444444444455 55$505<5H5T5`5k5w555555555556666+676C6O6[6g6s666666666667777'737?7K7W7c7o7{777777777778 88"8.8:8F8R8^8j8v888888888889999)959A9M9Y9e9q9}9999999999:: ::%:1:=:I:U:a:m:y:::::::::::; ;; ;,;8;D;P;\;h;t;;;;;;;;;;;<<<<(<4<@>>>+>7>C>O>[>g>s>>>>>>>>>>>????&?2?>?J?V?b?n?z???????????@ @@!@-@9@E@Q@]@i@u@@@@@@@@@@@AAAA)A5AAAMAYAeAqA}AAAAAAAAAABB BB$B0BLJLVLbLnLyLLLLLLLLLLLM MM!M-M9MEMQM]MiMuMMMMMMMMMMMNNNN)N5NANMNYNeNqN}NNNNNNNNNNOO OO$O0ORJRVRbRnRzRRRRRRRRRRRS SS!S-S9SESQS]SiSuSSSSSSSSSSSTTTT(T4T@TLTXTdTpT|TTTTTTTTTTUU UU$U0UWJWVWaWmWyWWWWWWWWWWWX XX!X-X9XEXQX]XiXuXXXXXXXXXXXYYYY(Y4Y@YLYXYdYpY|YYYYYYYYYYZZ ZZ$Z0Z\J\V\b\n\z\\\\\\\\\\\] ]]!]-]9]E]Q]]]i]u]]]]]]]]]]]^^^^)^5^A^M^Y^e^q^}^^^^^^^^^^__ __$_0_<_H_T_`_l_x___________````+`6`B`N`Z`f`r`~``````````aaaa&a2a>aIaUaaamayaaaaaaaaaaab bb!b-b9bEbQb]bibubbbbbbbbbbbcccc(c4c@cLcXcdcpc|ccccccccccdd dd!d,d7dBdMdXdcdndyddddddddddddeeee)e4e?eJeUe`ekeweeeeeeeeeeeffff*f6fBfNfZfffrf~ffffffffffgggg&g2g=gIgUgagmgygggggggggggh hh!h-h8hDhPh\hhhthhhhhhhhhhhiiii'i3i?iKiWicioi{iiiiiiiiiiij jj"j.j:jFjRj^jjjvjjjjjjjjjjjkkkk*k6kBkNkZkfkrk~kkkkkkkkkkll ll%l1lvJvVvbvnvzvvvvvvvvvvvw ww"w.w:wEwQw]wiwuwwwwwwwwwwwxxxx)x5xAxMxYxcxnxyxxxxxxxxxxxxyyyy)y4y?yJyUy`ykywyyyyyyyyyyyzzzz+z6zBzNzZzfzrz~zzzzzzzzzz{{ {{%{1{={I{U{a{m{y{{{{{{{{{{{||| |,|8|D|P|\|h|t|||||||||||}}}}'}3}?}K}W}c}o}{}}}}}}}}}}}~ ~~"~.~:~F~R~^~j~u~~~~~~~~~~~)5AMYeq}  #g  $g  %g  &g  'g  (g  )g  *g  +h  ,h  -h  .h  /h  0h  1h  2h   h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h!  h"  h#  h$  h%  h&  h'  !h(  "h)  #h*  $h+  %h,  &h-  h. h/ h0 h1 h2 h3 h4 h5  h6  h7  h8  h9  h: h; h< h= h> h? h@ hA hB hC hD hE hF hG hH hI hJ hK hL  hM hN hO hP hQ hR hS hT  hU  hV  hW  hX  hY hZ h[ h\ h] h^ h_ h` ha hb hc hd he hf hg  hh hi hj hk hl hm hn ho  hp  hq  hr  hs  ht hu hv hw hx hy hz h{ h| h} h~ h h h h h h h h  h !h  h h h h h h h h  h  h  h  h  h h h h h h h h h h h h h h  h h h h h h h h  h  h  h  h  h h h h h h h h h h h h h h h h h h h  h !h "h #h $h %h &h 'h (h  h h h h h h h h  h  h  h  h  h h h h h h h h h h h h h h h h h h h  h !h "h #h $h %h &h 'h (h )h *h  h h h h h h h h  h  h  h  i  i i i i i i i i i i i i i i i i i i i  i i i i i i i i  i  i  i  i  i i! i" i# i$ i% i& i' i( i) i* i+ i,  i-  i.  i/  i0  i1  i2  i3  i4   i5   i6   i7   i8   i9  i:  i;  i<  i=  i>  i?  i@  iA  iB  iC  iD  iE  iF  iG iH iI iJ iK iL iM iN  iO  iP  iQ  iR  iS iT iU iV iW iX iY iZ i[ i\ i] i^ i_ i` ia ib ic id ie  if !ig "ih #ii $ij %ik &il 'im (in )io *ip +iq ,ir -is .it /iu  iv iw ix iy iz i{ i| i}  i~  i  i  i  i i i i i i i i i i i i i i  i i i i i i i i  i  i  i  i  i i i i i i i i i i i i i i i i i i i  i !i "i #i $i %i  i i i i i i i i  i  i  i  i  i i i i i i i i i i i i i i i i i i i  i !i "i #i $i %i &i 'i (i )i *i  i i i i i i i i  i  i  i  i  i i i  i i i i i i i i  i  i  i  i  i i i i i i j j j j j j j j j j j j j  j !j "j #j $j %j &j 'j (j )j *j +j ,j -j .j /j 0j 1j 2j 3j 4j! 5j" 6j# 7j$ 8j% 9j& :j' ;j(  j? j@ jA jB jC jD jE jF jG jH  jI !jJ "jK #jL $jM %jN &jO 'jP (jQ   jR  jS  jT  jU  jV  jW  jX  jY  jZ  j[  j\  j]  j^  j_  j`  ja  jb  jc  jd  je  jf  jg  jh  ji  jj  jk  jl  jm  jn  jo  jp  jq  !jr  "js  #jt  $ju  %jv  &jw  'jx  (jy  )jz  *j{  +j|   j}  j~  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  !j  "j  #j  $j  %j  &j  'j  (j  )j  *j  +j  ,j  -j  .j  /j  0j   j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j   j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j   j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  k  k  k  k  !k  "k  #k  $k  %k  &k  'k  (k  )k  *k  +k  ,k  -k  .k  /k  0k  1k  2k  3k  4k  k k k k k k k k  k  k!  k"  k#  k$ k% k& k' k( k) k* k+ k, k- k. k/ k0 k1 k2 k3  k4 k5 k6 k7 k8 k9 k: k;  k<  k=  k>  k?  k@ kA kB kC kD kE kF kG kH kI kJ kK kL kM kN kO kP kQ kR  kS !kT "kU #kV $kW %kX &kY 'kZ (k[ )k\  k] k^ k_ k` ka kb kc kd  ke  kf  kg  kh  ki kj kk kl km kn ko kp kq kr ks kt ku kv kw kx ky kz k{  k| !k} "k~ #k $k %k &k 'k (k  k k k k k k k k  k  k  k  k  k k k k k k k k k k k k k k k k k k k  k !k "k  k k k k k k k k  k  k  k  k  k k k k k k k k k k k k k k k k  k k k k k k k k  k  k  k  k  k k k k k k k k k k k k k k k k k k k  k !k "k #k $k %k &k 'k (k )k  k k k k k k k k  k  k  k  k  k k k k k k k k l l l l l l l l l l l  l !l "l #l $l %l &l  l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l! l" l# l$ l% l& l' l( l) l* l+ l, l- l. l/ l0  l1 !l2 "l3 #l4 $l5 %l6 &l7 'l8 (l9  l: l; l< l= l> l? l@ lA  lB  lC  lD  lE  lF lG lH lI lJ lK lL lM lN lO lP lQ lR lS lT lU lV lW  lX lY lZ l[ l\ l] l^ l_  l`  la  lb  lc  ld le lf lg lh li lj lk ll lm ln lo lp lq lr ls lt lu lv  lw !lx "ly #lz  l{ l| l} l~ l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l l l l l l l l l  l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l l l l l l l l l  l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l l l l l l l l l l l l l  l  l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l l l l l l l l l l l l l  l !l "l #l $l %l &l 'l (l )l *l +l ,l  l l l m m m m m  m  m  m  m  m m m m m m m m m m m m m m m m m m m  m  m  m  m  m  m!  m"  m#   m$   m%   m&   m'   m(  m)  m*  m+  m,  m-  m.  m/  m0  m1  m2  m3  m4  m5  m6  m7  m8  m9  m:   m;  m< m= m> m? m@ mA mB mC  mD  mE  mF  mG  mH mI mJ mK mL mM mN mO mP mQ mR mS mT mU mV mW mX  mY mZ m[ m\ m] m^ m_ m`  ma  mb  mc  md  me mf mg mh mi mj mk ml mm mn mo mp mq mr ms mt mu mv mw  mx my mz m{ m| m} m~ m  m  m  m  m  m m m m m m m m m m m m m  m m m m m m m m  m  m  m  m  m m m m m m m m m  m m m m m m m m  m  m  m  m  m m m m m m m m m m m  m m m m m m m m  m  m  m  m  m m m m m m m m m m m m m  m m m m m m m m  m  m  m  m  m m m m m m m m m m m m m m m m m m m  m !m "m #m $m %m &m 'm   m  m  m  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  !n   n  n  n  n!  n"  n#  n$  n%  n&  n'  n(  n)  n*  n+  n,  n-  n.  n/  n0  n1  n2   n3  n4  n5  n6  n7  n8  n9  n:  n;  n<  n=  n>  n?  n@  nA  nB  nC  nD  nE  nF  nG  nH  nI  nJ  nK  nL  nM  nN  nO  nP  nQ  nR  !nS  "nT  #nU  $nV   nW  nX  nY  nZ  n[  n\  n]  n^  n_  n`  na  nb  nc  nd  ne  nf  ng  nh  ni  nj  nk   nl  nm  nn  no  np  nq  nr  ns  nt  nu  nv  nw  nx  ny  nz n{ n| n} n~ n n n  n  n  n  n  n n n n n n n n n n n  n n n n n n n n  n  n  n  n  n n n n n n n n n n n n n n n n n n n  n !n  n n n n n n n n  n  n  n  n  n n n n n n n n n n n n n n n  n  n  n  n  n  n  n  n   n   n   n   n   n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n n n n n n n n  n  n  n  n  n n n n  n n n n o o o o  o  o  o  o  o o o o o o o o o o o  o o o o o o o o  o  o  o  o  o o o! o" o# o$ o% o& o'  o( o) o* o+ o, o- o. o/  o0  o1  o2  o3  o4  o5 o6 o7 o8 o9 o: o; o<  o=  o>  o?  o@  oA oB oC oD oE oF oG oH  oI oJ oK oL oM oN oO oP  oQ  oR  oS  oT  oU oV oW oX oY oZ o[ o\ o] o^ o_ o` oa ob oc od oe of og  oh !oi "oj #ok $ol %om &on 'oo (op  oq or os ot ou ov ow ox  oy  oz  o{  o|  o}   o~  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o   o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  !o   o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  !o  "o   o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o   o  o  o  o  o  p  p  p  p  p  p  p  p  p p p p p p p p  p  p  p  p  p p p p p p p p p p p p p p! p" p# p$ p% p&  p' !p( "p) #p* $p+ %p, &p- 'p. (p/  p0 p1 p2 p3 p4 p5 p6 p7  p8  p9  p:  p;  p< p= p> p? p@ pA pB pC pD pE pF pG pH pI pJ pK pL pM pN  pO !pP "pQ #pR $pS %pT &pU 'pV (pW )pX *pY +pZ ,p[ -p\ .p] /p^ 0p_ 1p` 2pa 3pb 4pc 5pd 6pe 7pf 8pg 9ph :pi  pj pk pl pm pn po pp pq  pr  ps  pt  pu  pv pw px py pz p{ p| p} p~ p p p  p  p  p  p  p  p  p  p   p   p   p   p   p  p  p  p  p  p  p  p  p  p  p  p  p p p p p p p p  p  p  p  p  p p p p p  p p p p p p p p  p  p  p  p  p p p p p p  p p p p p p p p  p  p  p  p  p p p p p p  p p p p p p p p  p  p  p  p  p p p p p p p p p  p p p p p p p p  p  p  p  p  p p p p p p  p p p p p p p p  p  p  q  q  q q q q  q q q q q q q q  q  q  q  q  q q q q q q q q q q q q   q  q  q  q!  q"  q#  q$  q%  q&  q' U}qeYMA5)~~~~~~~~~~~~v~j~^~R~F~:~.~"~~ }}}}}}}}}}}}z}n}c}W}K}?}3}'}}}||||||||||||s|h|\|P|D|8|,| ||{{{{{{{{{{{{{u{j{_{T{I{>{3{({{{zzzzzzzzzzzz~zrzfzZzNzBz6z*zzzyyyyyyyyyyyywyky_ySyGy;y/y#yy xxxxxxxxxxxx{xoxdxXxLx@x4x(xxxwwwwwwwwwwwwtwhw\wPwDw8w,w wwvvvvvvvvvvvvyvmvavUvIv=v1v%vv vuuuuuuuuuuu~urufuZuNuBu6u*uuutttttttttttttvtkt`tUtJt?t4t)tttssssssssssss{soscsWsKs?s3s'sssrrrrrrrrrrrrtrhr\rPrDr8r,r rrqqqqqqqqqqqqyqmqaqUqIq=q1q%qq qppppppppppp}pqpfpZpNpBp6p*pppoooooooooooovojo^oRoFo:o.o"oo nnnnnnnnnnnn{noncnWnKn?n3n'nnnmmmmmmmmmmmm{mpmemZmOmDm9m.m#mm mllllllllllll~lslgl[lOlCl7l+lllkkkkkkkkkkkkwkkk_kSkGk;k/k#kk kjjjjjjjjjjj|jpjdjXjLj@j4j(jjjiiiiiiiiiiiiuiii]iQiEi9i-i!ii hhhhhhhhhhhhh{hphehZhOhDh9h.h#hh hggggggggggggxglg`gTgHgd2d&dddccccccccccc~crcfcZcOcCc7c+cccbbbbbbbbbbbbxblb`bTbHb^3^(^^^]]]]]]]]]]]]]v]j]^]R]F]:].]"]] \\\\\\\\\\\\{\o\c\W\K\?\3\'\\\[[[[[[[[[[[[t[h[][Q[E[9[-[![[ ZZZZZZZZZZZZyZmZaZUZIZ=Z2Z&ZZZYYYYYYYYYYY~YrYfYZYNYBY8Y-Y"YY YXXXXXXXXXXXX}XrXfXZXNXBX6X*XXXWWWWWWWWWWWWvWjW^WRWFW;W/W#WW VVVVVVVVVVVV{VpVdVXVLV@V4V(VVVUUUUUUUUUUUUtUjU_UTUIU>U3U(UUUTTTTTTTTTTTT~TrTfTZTNTBT6T*TTTSSSSSSSSSSSSwSkS_SUSJS?S4S)SSSRRRRRRRRRRRRRyRnRcRXRMRCR8R-R"RR RQQQQQQQQQQQQyQmQaQUQIQ=Q1Q%QQ QPPPPPPPPPPP~PrPfPZPNPBP6P*PPPOOOOOOOOOOOOwOkO_OSOGO;O0O$OO ONNNNNNNNNNN}NqNeNYNMNAN5N)NNNMMMMMMMMMMMMvMjM^MRMFM:M.M"MM LLLLLLLLLLLLzLnLbLVLKL?L3L'LLLKKKKKKKKKKKKtKhK\KPKDK8K,K KKJJJJJJJJJJJJxJlJaJUJIJ=J1J%JJ JIIIIIIIIIII}IqIeIYIMIAI5I)IIIHHHHHHHHHHHHvHjH^HRHFH:H.H"HH GGGGGGGGGGGGzGnGbGVGJG>G2G&GGGFFFFFFFFFFFFsFgF[FOFCF7F+FFFEEEEEEEEEEEEwEkE_ETEHE>>>>>>>>>>>>t>i>^>S>H>=>2>'>>>============s=g=[=O=C=7=+===<<<<<<<<<<<626&666555555555555s5g5[5O5C575+555444444444444x4l4`4T4H4<404$44 433333333333}3q3e3Y3M3A353)333222222222222~2s2h2]2R2G2=222'2221111111111111x1m1b1W1L1A161+1 11 0000000000000|0q0f0[0P0E0:0/0$000////////////z/n/b/V/J/>/2/&///...........~.r.f.[.O.C.7.+...------------w-k-_-T-H-<-0-$-- -,,,,,,,,,,,},q,e,Y,M,A,5,*,,,++++++++++++v+j+_+S+G+;+/+#++ ************|*p*d*X*L*@*4*(***))))))))))))u)i)])Q)E)9)-)!)) (((((((((((({(o(c(W(K(?(3('(((''''''''''''t'h'\'P'D'8',' ''&&&&&&&&&&&&y&m&a&U&I&=&1&%&& &%%%%%%%%%%%~%r%f%Z%N%B%6%*%%%$$$$$$$$$$$$x$l$`$T$H$<$0$$$$ $###########}#q#e#Y#M#A#5#)###""""""""""""v"j"^"R"F":"."""" !!!!!!!!!!!!{!o!c!W!K!?!3!'!!! t h \ P D 8 ,  ymaUI=1% ~rfZNB6* y} y| y{ yz yy yx yw  yv  yu  yt  ys  yr yq yp yo yn ym yl yk  yj yi yh yg yf ye yd yc yb ya y` y_ y^ y] y\  y[  yZ  yY  yX  yW yV yU yT yS yR yQ yP  yO yN yM  yL  yK  yJ  yI  yH yG yF yE yD yC yB yA  y@ y? y> y= y< y; y: y9 y8  y7  y6  y5  y4  y3 y2 y1 y0 y/ y. y- y,  y+ y* y) y( y' y& y% y$ y# y" y! y  y  y  y  y  y y y y y y y y  y y y y y y  y  y  y  y  y y y y y y y y  y y x x x x x x x  x  x  x  x  x x x x x x x x  x x x x x x x x  x x x x x x x x  x  x  x  x  x x x x x x x x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x   x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x   x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x   x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x   x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x~  x}  x|  x{   xz  xy  xx  xw  xv  xu xt xs xr xq xp xo xn  xm xl xk xj xi  xh  xg  xf  xe  xd xc xb xa x` x_ x^ x]  x\ x[ xZ xY xX  xW  xV  xU  xT  xS xR xQ xP xO xN xM xL  xK xJ  xI  xH  xG  xF  xE xD xC xB xA x@ x? x>  x=  x<  x;  x: x9 x8 x7 x6 x5 x4 x3  x2 x1 x0 x/ x. x- x, x+ x* x)  x(  x'  x&  x%  x$ x# x" x! x x x x  x x x x x x x x x x x x x x x x x  x  x  x  x  x x x x x x x x  w  w  w  w  w  w  w  w   w   w   w   w   w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w   w   w   w   w   w  w  w  w  w  w  w  w  w  w   w   w   w   w   w  w  w  w  w  w  w  w  w   w   w   w   w   w  w  w  w  w  w  w  w  w w w w w w w w w  w  w  w  w  w w w w w w w w  w w w w w w w w w  w  w  w  w  w w w w w w w w  w w w w w w w w w w w w  w  w  w  w~  w} w| w{ wz wy wx ww wv  wu wt ws wr wq wp wo wn wm wl wk wj wi wh wg wf we  wd  wc  wb  wa  w` w_ w^ w] w\ w[ wZ wY  wX   wW   wV  wU  wT  wS  wR  wQ  wP  wO  wN wM wL wK wJ wI  wH  wG  wF  wE  wD wC wB wA w@ w? w> w=  w< w; w: w9 w8 w7 w6 w5 w4 w3  w2  w1  w0  w/  w. w- w, w+ w* w) w( w'  w&  w%  w$  w#  w"  w!  w  w  w   w   w   w   w   w  w  w  w  w  w  w  w  w w  w  w  w  w  w w w w w w w w  w w w w v v v  v  v  v  v  v v v v v v v v  v v v v v v v v v v  v  v  v  v  v v v v v v v v  v v v v v v v v v v v v v  v  v  v  v  v v v v v v v v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v   v   v   v   v   v  v  v  v  v  v  v  v  v v v v v v v v  v  v  v  v  v v v v v v v v  v v v v v  v  v  v  v  v v v v v v v v  v v v v v v~  v}  v|  v{  vz  vy vx vw vv vu vt vs vr  vq vp vo vn vm vl vk vj vi vh vg vf ve vd  vc  vb  va  v`  v_ v^ v] v\ v[ vZ vY vX  vW  vV  vU  vT  vS  vR  vQ  vP  vO  vN  vM  vL  vK  vJ  vI   vH   vG   vF   vE   vD  vC  vB  vA  v@  v?  v>  v=  v<  v;  v:  v9  v8  v7  v6  v5  v4  v3  v2  v1  v0  v/  v.  v-  v,  v+  v*  v)  v(  v'  v&  v%  v$   v#  v"  v!  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v   v  (v  'v  &v  %v  $v  #v  "u  !u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u   u  'u  &u  %u  $u  #u  "u  !u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u   u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u   u  u  u  u  u  u u u u u u u u  u u u u u u u u u u u u u u u u  u~  u}  u|  u{  uz uy ux uw uv uu ut us  ur uq up uo un um ul uk  uj  ui  uh  ug  uf ue ud uc ub ua u` u_  u^ u]  u\  u[  uZ  uY  uX uW uV uU uT uS uR uQ  uP uO uN uM  uL  uK  uJ  uI  uH uG uF uE uD uC uB uA  u@ u? u> u= u< u; u:  u9  u8  u7  u6  u5 u4 u3 u2 u1 u0 u/ u.  u- u, u+ u* u) u(  u'  u&  u%  u$  u# u" u! u u u u u  u  u   u   u   u   u   u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u   u   t   t   t   t  t  t  t  t  t  t  t  t vt vt v t v t v t v t v t vt vt vt vt vt vt vt  vt vt vt v t v t v t v t v t vt vt vt vt vt vt vt  vt  vt  vt  vt  v t  v t  v t  v t  v t  vt  vt  vt  vt  vt  vt  vt  vt lt lt lt lt lt lt lt lt lt l t l t l t l t l t lt lt lt lt lt lt lt  lt lt lt lt lt l t l t l t l t l t lt lt lt lt lt lt lt  lt lt lt lt lt lt lt lt lt lt lt lt lt lt l t l t l t l t l t lt lt lt lt lt lt lt  lt  lt  lt  lt  lt  lt  l t  l t~  l t}  l t|  l t{  ltz  lty  ltx  ltw  ltv  ltu  ltt  lts btr btq btp bto btn btm btl btk b tj b ti b th b tg b tf bte btd btc btb bta bt` bt_  bt^ bt] bt\ bt[ btZ btY btX btW btV btU btT btS btR b tQ b tP b tO b tN b tM btL btK btJ btI btH btG btF  btE btD btC btB b tA b t@ b t? b t> b t= bt< bt; bt: bt9 bt8 bt7 bt6  bt5 bt4 bt3 bt2 b t1 b t0 b t/ b t. b t- bt, bt+ bt* bt) bt( bt' bt&  bt% bt$ bt# b t" b t! b t b t b t bt bt bt bt bt bt bt  bt  bt  bt  bt  bt  bt  bt  bt  b t  b t  b t  b t  b t  bt  bt  bt  bt  bt  bt  bt  bt Xt Xt Xs Xs Xs X s X s X s X s X s Xs Xs Xs Xs Xs Xs Xs  Xs Xs Xs Xs Xs X s X s X s X s X s Xs Xs Xs Xs Xs Xs Xs  Xs  X s  X s  X s  X s  Xs  Xs  Xs  Xs  Xs  Xs  Xs  Xs Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns N s N s N s N s N s Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns  Ns Ns Ns Ns Ns Ns N s N s N s N s N s Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns  Ns N s N s N s N s N s Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns  Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns N s N s N s N s N s Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns  Ns  N s  N s  Ns  Ns  Ns  Ns~  Ns}  Ns|  Ns{  Nsz Dsy Dsx Dsw Dsv Dsu D st D ss D sr D sq D sp Dso Dsn Dsm Dsl Dsk Dsj Dsi  Dsh Dsg Dsf Dse Dsd Dsc Dsb Dsa Ds` Ds_ Ds^ Ds] Ds\ D s[ D sZ D sY D sX D sW DsV DsU DsT DsS DsR DsQ DsP  DsO DsN DsM DsL DsK DsJ DsI DsH DsG DsF DsE D sD D sC D sB D sA D s@ Ds? Ds> Ds= Ds< Ds; Ds: Ds9  Ds8  Ds7  Ds6  Ds5  Ds4  Ds3  Ds2  Ds1  Ds0  Ds/  Ds.  Ds-  Ds,  Ds+  Ds*  Ds)  Ds(  D s'  D s&  D s%  D s$  D s#  Ds"  Ds!  Ds  Ds  Ds  Ds  Ds  Ds :s :s :s :s :s :s :s :s :s :s : s : s : s : s : s :s :s :s :s :s :s :s  :s :s :s :s :s :r :r :r :r : r : r : r : r : r :r :r :r :r :r :r :r  :r :r :r :r :r :r :r :r :r :r :r :r :r :r :r :r :r :r : r : r : r : r : r :r :r :r :r :r :r :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  : r  : r  : r  : r  : r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0 r 0 r 0 r 0 r 0 r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r  0r 0!r 0 r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0 r 0 r 0 r 0 r 0 r 0r 0r 0r 0r~ 0r} 0r| 0r{  0rz 0 ry 0rx 0rw 0rv 0ru 0rt 0rs 0rr 0rq 0rp 0ro 0rn 0rm 0rl 0rk 0rj 0ri 0rh 0rg 0 rf 0 re 0 rd 0 rc 0 rb 0ra 0r` 0r_ 0r^ 0r] 0r\ 0r[  0rZ 0rY 0rX 0rW 0rV 0rU 0rT 0rS 0rR 0 rQ 0 rP 0 rO 0 rN 0 rM 0rL 0rK 0rJ 0rI 0rH 0rG 0rF  0rE 0rD 0rC 0rB 0rA 0r@ 0r? 0r> 0r= 0r< 0 r; 0 r: 0 r9 0 r8 0 r7 0r6 0r5 0r4 0r3 0r2 0r1 0r0  0r/  0r.  0r-  0r,  0r+  0r*  0r)  0r(  0r'  0r&  0r%  0 r$  0 r#  0 r"  0 r!  0 r  0r  0r  0r  0r  0r  0r  0r  0r &r &r &r &r &r & r & r & r & r & r &r &r &r &r &r &r &r  &r &r &r &r &r &r &r &q &q &q &q &q &q &q & q & q & q & q & q &q &q &q &q &q &q &q  &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q & q & q & q & q & q &q &q &q &q &q &q &q  &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q & q & q & q & q & q &q &q &q &q &q &q &q  &q &q &q &q &q &q &q &q &q & q & q & q & q & q &q &q &q &q &q &q &q  &q  &q  &q  &q  &q  &q  &q  &q  &q  &q  &q  &q  & q  & q  & q  & q  & q  &q  &q  &q  &q  &q  &q  &q  &q  q  q  q  q  q~  q}  q|  q{  qz  qy  qx  qw  qv   qu  qt  qs  qr  qq  qp  qo  qn  qm  ql  qk  qj  qi  qh  qg  qf  qe  qd  qc  qb  qa   q`  !q_  q^  q]  q\  q[  qZ  qY  qX  qW  qV  qU  qT  qS  qR  qQ  qP  qO  qN  qM  qL  qK  qJ  qI  qH  qG  qF  qE  qD  qC  qB  qA  q@   q?  q>  q=  q<  q;  q:  q9  q8  q7  q6  q5  q4  q3  q2  q1  q0  q/  q.   q-  q,  q+  q*  q)